Wicipedia:Y Caffi

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="cy">
  <siteinfo>
    <sitename>Wicipedia</sitename>
    <dbname>cywiki</dbname>
    <base>https://cy.wikipedia.org/wiki/Hafan</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Arbennig</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Sgwrs</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Defnyddiwr</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Sgwrs Defnyddiwr</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wicipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Sgwrs Wicipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Delwedd</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Sgwrs Delwedd</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWici</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Sgwrs MediaWici</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Nodyn</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Sgwrs Nodyn</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Cymorth</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Sgwrs Cymorth</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categori</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Sgwrs Categori</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Porth</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Sgwrs Porth</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modiwl</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Sgwrs modiwl</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Wicipedia:Y Caffi</title>
    <ns>4</ns>
    <id>53</id>
    <revision>
      <id>11096007</id>
      <parentid>11093530</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:25:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>/* Teipo ar dudalen &quot;Canlyniadau'r chwiliad&quot; */ adran newydd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50145" xml:space="preserve">{| style=&quot;width:280px; border:none; background:none;&quot;
| style=&quot;width:280px; text-align:left; white-space:nowrap; color:#000;&quot; |
&lt;div style=&quot;font-size:162%; border:none; margin:0; padding:.1em; color:#000;&quot;&gt;Croeso i'r '''Caffi'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;top:+0.2em; font-size:115%;&quot;&gt;Dyma'r lle i chi drafod sut mae pethau'n gweithio yma, polisïau, a phroblemau technegol a gofyn cwestiynau ynglŷn â [[Wicipedia]].&lt;/div&gt;
&lt;div id=&quot;mf-articlecount&quot; style=&quot;font-size:115%;&gt;I ychwanegu cwestiwn, [{{fullurl:Wicipedia:Y_Caffi|action=edit&amp;section=new}} cliciwch yma] i ddechrau pennawd newydd, a theipiwch eich neges. Cofiwch lofnodi'r neges drwy ychwanegu pedair sgwigl (''tilde'') (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ar y diwedd.&lt;/div&gt;
|}{{#ifexpr: ({{CURRENTMONTH}} = 5) and ({{CURRENTDAY}} = 1) | [[Delwedd:Narcissus-closeup.jpg|de|bawd|250px|]] | [[Delwedd:Espresso.jpg|de|Coffi]]}}
&lt;div style=&quot;margin-top:2em; border:1px #FFFFFF solid; text-align:center;&quot;&gt;
{| role=&quot;presentation&quot; class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;white-space:nowrap; margin-left:auto; margin-right:auto; margin-bottom:0;&quot;
|-style=&quot;font-weight: bold;&quot;
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-flag.svg|link=Wicipedia:Cwestiynau Cyffredin|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Cwestiynau Cyffredin|Cwestiynau&lt;br&gt; Cyffredin]]
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-bookshelf.svg|link=Wicipedia:Y Ddesg Gyfeirio|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Y Ddesg Gyfeirio|Y Ddesg&lt;br&gt; Gyfeirio]]
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-typography.svg|link=Wicipedia:Cymorth iaith|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Cymorth iaith|Cymorth&lt;br&gt; iaith]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-clipboard.svg|link=Wicipedia:Negesfwrdd gweinyddiaeth|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Negesfwrdd gweinyddiaeth|Negesfwrdd&lt;br&gt; gweinyddiaeth]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-chat.svg|link=Wicipedia:Sgyrsiau cyfoes|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Sgyrsiau cyfoes|Sgyrsiau&lt;br&gt; cyfoes]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-folder.svg|link=Wicipedia:Y Caffi/archif|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Y Caffi/archif|Archifau'r&lt;br&gt; Caffi]]
|-
|colspan=&quot;6&quot;| [[Delwedd:Circle-icons-caution.svg|link=Wicipedia:Negeseuon Saesneg y Caffi|45px]] &lt;span&gt;''Please leave all English-language messages '''[[Wicipedia:Negeseuon Saesneg y Caffi|here]]'''.''&lt;/span&gt; &lt;!--  span is required for correct display in Safari --&gt;
|}
&lt;/div&gt;
{{/dogfennaeth}}
_CYSWLLTADRANNEWYDD_

{{clirio}}


== Cwlwm Celtaidd 2022 ==

Bydd Wikimedia UK a Wikimedia Deutschland yn trefnu Cynhadledd y Cwlwm Celtaidd eleni. I gynorthwyo gyda'r cynllunio, hoffem dderbyn eich adborth ar sut fath o weithdai fyddai'n ddefnyddiol i chi a'r gymuned cywici. [https://wolke.wikimedia.de/apps/forms/yrnHWyBZCY4TWjag Dyma arolwg byr], fydd ar ar agor tan 17 Ionawr. Diolch! [[Defnyddiwr:Richard Nevell|Richard Nevell]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Richard Nevell|sgwrs]]) 09:16, 14 Ionawr 2022 (UTC)
:Bendigedig Richard! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:27, 14 Ionawr 2022 (UTC)
::Hi, dwi newydd weld yr hysbysiad yma. Dwi'n gweithio yn bennaf efo wikipedia Cernyweg. Fedra i ddim cael hyd i unrhyw hysbysiad am y gynhadledd ar dudalenni caffis/tafarndai yn yr un o'r wikipedias Celtaidd eraill. Ga i ofyn faint o gyfranogi rydych yn disgwyl gan golygyddion y cymunedau hynny? [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 17:56, 7 Mawrth 2022 (UTC)
:::Haia {{ping|Brwynog}}. Mi hola i Richard; mi gredais fod yr hysbys yn mynd ar bob wici, gan fod barn y golygyddion Celtaidd hyn yn holl-bwysig mewn arolwg o'r fath. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:45, 19 Mawrth 2022 (UTC)
::::Diolch [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 20:22, 26 Mawrth 2022 (UTC)
:::::Hello Brwynog. I think I need to apologise on a couple of counts here. Firstly, sorry for taking so long to reply, I was off last week and this week was rather busy. Secondly, for my inadequate communication with the Cornish Wikipedia community. I had to double check whether I left a message on the Cornish Wikipedia as I thought I had, and was disappointed to find that I hadn't. This was my failure, and does not reflect how the Celtic Knot organising team wants to involve Celtic language communities.
:::::We shared the survey with a few groups the Celtic Knot has engaged with previously: past speakers, previous attendees, a couple of groups on Telegram including the Wikimedia Language Diversity group. While this gives some coverage, it can miss out groups we've not engaged with strongly enough previously or who we'd like to work with more closely. I regret not contacting the Cornish Wikipedia to get the feedback of editors.
:::::We would very much like members of the Cornish Wikipedia and other Celtic language Wikipedias to join the conference when it runs this year and take an active part in the community. We hope that the programme will have a lot to offer for the editing community, and a chance to connect with people. [[Defnyddiwr:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell (WMUK)]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Richard Nevell (WMUK)|sgwrs]]) 16:19, 1 Ebrill 2022 (UTC)
::::::Thanks for the reply Richard, I received a direct invitation to a meeting in the meanwhile. I appreciate your apology. [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 19:31, 2 Mai 2022 (UTC)

== Diweddaru lluniau ==

Un peth dwi'n sylw o bryd i bryd yw'r lluniau a ddefnyddir ar dudalenau. Yn amlwg mae trwydded yn cyfyngu ar be sydd ar gael - e.e. defnyddio llun sydd eisoes ar Wikimedia neu Wikipedia English, neu Geograph.

Oes modd yma ac acw awgrymu tudalenau sydd angen llun 'gwell'?

Felly gall rhywun sydd awydd mynd am dro gynnwys cymryd llun gwell i dudalen fel rhan ohoni.


Hwyl,
Huw

:Yn sicr. Pob blwyddyn bydd Wici rhyngwladol yn creu cystadlaethau byd eang i geisio cael lluniau amgenach a gwell. Yn ystod y cyfnod clo mae'r Llyfrgell Genedlaethol wedi creu cystadlaethau i greu lluniau lleol amgen yng Nghymru. Un o'r pethau rwy'n gweld ei angen yng Nghymru yw lluniau o gerrig beddau enwogion. Mae'r ffaith bod llun ar gael ddim yn rhwystr i'w cyfnewid am un gwell, ac os wyt yn gweld llun gwael, does dim oll yn bod a gwneud cais am lun gwell, yma neu ar y cyfryngau cymdeithasol ehangach. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 06:13, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:Diolch am ymateb.
:Dylwn i fod yn fwy eglur yn fy neges gwreiddiol: oes posib creu restr o luniau a all cael eu diweddaru? Gan gychwyn gyda beddfeini, pa rai sydd eu hangen fel blaenoriaeth?
:Hwyl,
:Huw [[Defnyddiwr:Huwwaters|Huw Waters]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Huwwaters|sgwrs]]) 16:52, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:::Haia Huw! Beth am greu categori '''Categori:Erthyglau sydd angen delwedd neu ddelweddau gwell'''? Efallai mai'r flaenoriaeth fyddai erthygl heb lun o gwbwl? Efallai y gellid creu rhestr o'r rhain yn otomatig. Ffordd arall ydy mynd at grwp (ee yr Eglwys yng Nghymru, Cymdeithas Ffynhonnau Cymru) a gofyn iddyn nhw roi eu lluniau ar Comin? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:05, 26 Ionawr 2022 (UTC)

== Castell / Château ==

Heddiw crëwyd dwy erthygl newydd gan [[Defnyddiwr:JeanGree|JeanGree]], sef [[Castell Chaban]] a [[Castell Fenelon]]. Mae angen ychydig o waith arnyn nhw, ac roeddwn yn paratoi i wneud hynny. Ond mae yna broblem. Yn fy marn i, dylai fod gan yr erthyglau hyn y teitlau &quot;Château de Chaban&quot; a &quot;Château de Fénelon&quot;.  Mae gan y gair Ffrangeg ''château'' ystyr ehangach na'r &quot;castell&quot;: mae'n cynnwys adeiladau y byddem ni'n eu galw'n balasau, plastai neu winllannoedd hyd yn oed. Mae gennym ni nifer o erthyglau sydd ag enwau o'r math hwn eisoes, e.g. [[Château de Castelnaud]]. Ond mae gennym ni bethau fel [[Castell Chinon]] hefyd. Rwy'n awgrymu defnyddio'r fformat &quot; &quot;Château de X&quot; amdanyn nhw i gyd. (Y dewis arall fyddai defnyddio &quot;Castell X&quot; bob tro.) A oes gwrthwynebiadau? --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 21:14, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:Cyfieithiadau peirianyddol ydy'r ddwy erthygl o'r rhagarweiniad Ffrangeg i'r erthyglau ar y ddwy Château. Mae 'na arfer (rheol o bosib), ein bod yn defnyddio enwau llefydd yn yr iaith frodorol oni bai bod enw Cymraeg cyffredin i'r lle: Llundain, Efrog Newydd, San Steffan, Côr y Cewri ac ati, felly '''''Château''''' sy'n gywir o ran ein harfer ni. Erthyglau eithaf ber yn y gwreiddiol efo orielau o luniau, digon diddorol i'w cynnwys yma. Mae angen gwybodaeth o'r ddwy iaith, wrth gwrs, i gyfieithu erthyglau. Os nad wyt ti am eu cyfieithu neu'u haddasu, rwy'n ddigon bodlon i grafu pen yn ôl i CSE gradd 2, 1974 i'w gwella. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 02:10, 26 Ionawr 2022 (UTC)

::Cytuno efo'r Ffrangeg. Mae'n rhaid fod gynnoch chi fynedd Job hogia, eu dileu nhw faswn i, gan nad yw'r 'golygydd' wedi parchu'r hanfodion ee dim categori, dim cyfeiriadaeth, dim gwybodlen, a dim parch at ein harddull arferol! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:01, 26 Ionawr 2022 (UTC)

:::Diolch gyfeillion! Iawn, byddaf i'n mynd ati i gwneud y gwaith caib a rhaw, sef newid y teitlau, cyflenwi gwybodlenni a chategoriau ayyb. Pe baet ti'n bwrw llygad drostyn nhw wedyn, Alwyn, byddai hynny'n wych. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 21:57, 26 Ionawr 2022 (UTC)

== Alwyn ar Radio Cymru ==

Newydd glywed [https://www.bbc.co.uk/sounds/play/live:bbc_radio_cymru cyfweliad gwych iawn ar raglen Aled Llanbedrog gydag Alwyn ap Huw yn cael ei holi] am ei waith ar Wicidestun. Ardderchog iawn! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:58, 26 Ionawr 2022 (UTC)


== Gwybodleni Data==

Rwyf yn ailgydio yn y [[Wicipedia: WiciBrosiect Gemau'r Gymanwlad|WiciBrosiect Gemau'r Gymanwlad]] wedi amser maith i ffwrdd o Wici am amryw resymau. Oes unrhyw un yn gallu egluro pwrpas y gwybodlenau data cyffredinol sydd wedi ymddangos ar pob tudalen. Mae bron pob un yn restr uniaith Saesneg ac yn edrych i mi fel &quot;cut and paste&quot; o'r ochr Saesneg heb fath o ystyriaeth os byddent yn gweithio yn y Gymraeg. Diolch [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 16:15, 30 Ionawr 2022 (UTC)
:Gwaith ar y gweill yw'r gwybodlennau. Maen nhw'n casglu gwybodaeth o Wikidata yn hytrach nag Enwiki. Os yw deunydd Saesneg yn ymddangos y rheswm yw nad oes neb eto wedi rhoi'r fersiwn Cymraeg cyfatebol ar Wikidata. Rwy'n ceisio gwneud hyn hyd eithaf fy ngallu pryd bynnag y byddaf yn sylwi arnyn nhw. (Gallwch glicio ar y symbol pensil wrth ymyl y term dan sylw a'i olygu.) Yn sicr, ar hyn o bryd mae crin nifer o wybodlennau sy'n braidd yn denau yn y wybodaeth a gyflwynir ganddyn nhw, ond yn y tymor hir rwy'n gobeithio y byddan nhw'n datblygu i fod yn rhywbeth defnyddiol. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 17:50, 30 Ionawr 2022 (UTC)
::Yn fy marn i, mae nhw'n anymarferol o hir ac yn cymryd i ffwrdd o'r erthyglau gan nad ydyn nhw yn ychwanegu unrhywbeth. Er engraifft, gyda [[Gemau'r Gymanwlad 2014]] mae'n gwthio'r wybodeln sydd efo gwybodaeth ddefnyddiol (yn Gymraeg) ymhell i lawr y dudalen. Oni fyddai'n well ymestyn yr wybodlen Gymraeg sydd yno yn barod? [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 18:14, 30 Ionawr 2022 (UTC)
:::Yn wir, gallaf i weld pam y byddech yn anhapus ynghylch y dudalen honno. Rwyf wedi gwneud dau beth i wella'r sefyllfa ychydig: cyfnewid y ddwy wybodlen (roedd yr un gwreiddiol yn llawer gwell), a gosod y switsh &quot;suppressfield&quot; yn y wybodlen Wicidata i hepgor y rhestr hir wirion honno. Ond rwy'n cytuno, dyw'r blwch hwn ddim yn ychwanegu llawer iawn at werth y dudalen ar hyn o bryd.--[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 20:21, 30 Ionawr 2022 (UTC)
::::Haia, a chroeso'n ol! Sgin ti enghraifft o wybodlen WD sy'n 'rhestr uniaith Saesneg'? Mae'r golygyddion sy'n eu hychwanegu (bob yn un ag un, gyda llaw) yn fod i'w gwiro, a chyfieithu unrhyw Saesneg ar Wicidata. Tydy hyn ddim yn cymryd dim mwy o amser na chyfieithu'r gwybodleni hen ffasiwn a fewnforiwyd o en. Mae llawer o erthyglau am wleidyddion a chwaraewyr HEB y gwybodleni WD yma, gan nad oes digon o wybodaeth (ee dillad y tim) ar WD. Felly yr hen wybodlen statig a fewnforiwyd o enwici flynyddoedd yn ol sy'n dal ar yr erthyglau hyn, a'r dillad heb eu diweddaru ers blynyddoedd. Mae hyn yn biti, oherwydd gogoniant gwybodleni WD ydy eu bod yn fyw, yn newid wrth i wybodaeth newid, yn otomatig. Cytuno efo Craigysgafn: mewn ambell faes, does dim angen rhoi'r wybodlen newydd, neu ddefnyddio &quot;suppressfield&quot; i eoli beth sy'n ymddangos. Gweler y ddogfen / cyfarwyddiadau ar y 3 Nodyn WD am y manylion: Nodyn:Pethau, Nodyn:Person a Nodyn:Lle. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:09, 31 Ionawr 2022 (UTC)
:::::Mae [[Gemau Olympaidd yr Haf 1948]] yn enghraifft dda o restr hirfaith (a dau lun am ryw reswm!) [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 17:48, 5 Chwefror 2022 (UTC)
:::::: Fel mae'r cyfawyddiadau'n nodi (gw: Nodyn:Pethau): ''mae suppressfields= * yn atal rhan o'r wybodlen rhag ymddangos...'' Yma, yn [[Gemau Olympaidd yr Haf 1948]], dau air oedd angen eu hychwanegu, sef ''yn_cynnwys''; [https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Gemau_Olympaidd_yr_Haf_1948&amp;diff=prev&amp;oldid=11027985 dw i wedi eu hychwanegu]. Dylai'r golygydd fod wedi cyfieithu'r enwau ar Wicidata, neu eu hatal rhag ymddangos fel hyn. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 21:01, 5 Chwefror 2022 (UTC)
:::::::Dwi ddim yn meddwl mod i di deall y cyfarwyddiadau na sut i'w cysylltu i Wikidata - dwi'n meddwl mod i'n bod yn hollol dwp! Gweler [[Gemau Olympaidd yr Haf 1924]] [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ... GOL. Mae 1920 a 1924 wedi eu cloi ar Wikidata! ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 22:31, 5 Chwefror 2022 (UTC)
::::::::Does dim angen newid Wicidata ei hun. Dim ond i atal y dudalen rhag cydio ym mhob manylyn bach gan Wicidata. Ar hyn o bryd mae tudalen cod [[Gemau Olympaidd yr Haf 1924]] yn dechrau â &lt;nowiki&gt;{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}&lt;/nowiki&gt;. Rhaid ichi newid hyn i &lt;nowiki&gt;{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth yn_cynnwys}}&lt;/nowiki&gt; a fydd y pethau dydych chi '''ddim''' eu heisiau yn diflannu. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 11:28, 6 Chwefror 2022 (UTC)
:::::::::Diolch! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 13:45, 7 Chwefror 2022 (UTC)
:
'''Sut i gysylltu tudalen ar WP efo tudalen WD?''' (Sylw: WD sy'n cysylltu'r holl ieithoedd efo'i gilydd). Ti'n holi am Gemau Olympaidd yr Haf 1924:
# Ar ol ei chreu, mae'n rhaid dweud wrth WD am fodolaeth yr erthygl. Rol i ti greu'r erthygl Gemau Olympaidd yr Haf 1924, fe aeth {{Ping|Dogfennydd}} i Wicidata (WD); yno ffeiniodd yr dudalen gyfatebiol yn yr ieithoedd eraill (mi faswn i'n chwilio yn y Saesneg am ''1924 Summer Olympics'' ar Wicidata.
# Unwaith ti [https://www.wikidata.org/wiki/Q8132 yn y dudalen honno], mae angen ychwanegu pen a chwnffon. Pen = yr enw Cymraeg. [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Q8132&amp;diff=next&amp;oldid=1573714823 Mi wnes i ei adio yn fama o dan '''Label''']. Cwnffon = gwaelod yr erthygl, mae rhestr o gysylltiadau i erthyglau WP (Wicipedia); gelli ychwanegu enw'r erthygl Gymraeg yma fel y gwnaeth Dogfennydd.
# Dos nol i'r erthygl Gym ar Wicipedia i wiro fod y wybodlen yn edrych yn iawn. Os ydy - panad! Os nad, gelli ei newid! Os oes rhestr hir, wirion, hyll, yna gelli ei rhwystro rhag ymddangos yn y modd mae Craigysgafn yn ei nodi uchod. Os oes wybodlen well ar y Wicipedia Saesneg, yna defnyddia honno, ond bydd angen cyfieithu pob gair ohoni!
: 
Sorri fod hyn yn gymhleth, mae angen cyfarwyddiadau gwell, a mi ai ati cyn hir i wneud hynny. Be sydd yn dda am gwybodlenni wicidata, Blogdroed, ydy fod pob elfen 'da ni'n wedi'i gyfieithu ar Wicidata, dros y blynyddoedd, yn dal i fod yno, felly mae'r rhan fwyaf o'r gwybodlenni yn Gymraeg yn poblogi ei hunain, yn otomatig! Heb orfod cyfieithu dim! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:59, 7 Chwefror 2022 (UTC)

:Ia, nes i fynd i Wikidata ac nes i ychwanegu y dudalen Gymraeg i Gemau Olympaidd yr Hasf 1916 ond am ryw reswm mae tudalenau Gemau 1920 a 1924 wedi eu cloi. GOL - yn anffodus mae hyn yn wir am Gemau 1904 hefyd! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 14:34, 7 Chwefror 2022 (UTC)

==Testunau cyfansawdd ar Wicidestun==
Mae Wicidestun Ffrangeg, yn cyhoeddi nifer o'i lyfrau dwywaith. Unwaith yn y ffordd draddodiadol efo tudalen trawsgrifio ar gyfer pob pennod / cerdd / erthygl etc ac wedyn eilwaith efo'r llyfr cyfan wedi ei drawsgrifio ar un tudalen. Eu rheswm dros wneud hyn yw er mwyn galluogi chwiliad o fewn llyfr yn fwy hylaw. Er enghraifft os ydwyf yn cofio bod cerdd am &quot;bronfraith&quot; yn Nhelynegion Maes a Môr, heb gofio teitl y gerdd, gallwn fynd at y testun cyfansawdd un tudalen a chwilio am y gair bronfraith trwy ddefnyddio Ctrl/F i gael hyd i'r gerdd yn haws na defnyddio'r chwiliad o bopeth sydd ar safle Wicidestun. Rwyf wedi gwneud arbrawf o'r ymarfer Ffrangeg ar Wicidestun Cymraeg efo testunau cyfansawdd o bedwar llyfr [[s:Categori:Testunau cyfansawdd]]. Hoffwn wybod barn eraill am werth y fath ymarfer cyn bwrw ymlaen i wneud tudalennau tebyg ar gyfer gweddill y llyfrau rwyf wedi trawsgrifio. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 17:39, 9 Chwefror 2022 (UTC)
:Cytuno'n llwyr! Mae dewis o ddwy drefn / dau fformat yn llawer gwell!  [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:58, 10 Chwefror 2022 (UTC)

==Colli gwaith==
Dwi newydd dreulio dwy awr yn golygu tudalen [[Gemau Olympaidd yr Haf 1936]] ac wrth pwyso &quot;cyhoeddi newidiadau&quot; fe ges i'r neges yma:

''Request from - via cp3058.esams.wmnet, ATS/8.0.8
Error: 502, Next Hop Connection Failed at 2022-02-12 20:32:01 GMT''

Dwi'n ama'n gryf fod modd canfod yr holl waith eto ... ond dim ond dweud yma rhag ofn! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 20:38, 12 Chwefror 2022 (UTC)

:Cydymdeimlo'n llwyr a thi! Wedi digwydd i minnau hefyd. Mae'r Cymhorthydd Cyfieithu'n cadw popeth pob rhyw ddeg eiliad, ac yn gweithio'n dda! Fel arall, mae gen i ddogfen syml Notepad ar yr ochr i gopio popeth pob rhyw 5 munud! Ond digon hawdd dweud hyn rwan, wedi'r digwyddiad! O ia, cyn cyhoeddi, dw i wastad yn CTR A ac yna'n copio popeth rhag ofn fod rhywun arall wrthi ar yr un pryd! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:51, 14 Chwefror 2022 (UTC)

== Wici Y Cyfryngau Cymraeg ==

Tynnodd Aaron WiciMon fy sylw at y wefan [https://y-cyfryngau-cymraeg.fandom.com/cy/wiki/Category:Ffilmiau_Cymraeg yma] sydd ar drwydded agored. Oes rhywun yn gwybod rhywbeth amdani? Addas ar gyfer mewnforio stwff i wici bach ni? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:18, 15 Chwefror 2022 (UTC)

== Ymgyrch Iechyd Meddwl ==

{{Ping|Llywelyn2000 |MathWilliams9|Lesbardd|Craigysgafn|Oergell|Cymrodor|Deb}}{{Ping|AlwynapHuw|Adda'r Yw|Stefanik|Dafyddt|Pwyll|Sian EJ|Jac-y-do}}{{Ping|Duncan Brown|Deri Tomos|Dafyddt|Heulfryn|Bobol Bach}}

Helo pawb!

Mae Llywodraeth Cymru wedi ariannu prosiect bychan tan ddiwedd Mawrth er mwyn gwella ein cynnwys ar Iechyd meddwl. Mi fydd Aaron a Menter Iaith Môn yn arwain ar gyfres o ddigwyddiadau yn ysgolion a byddaf yn trefni Cyfieithathon ar-lein. Bydd e'n wych petai'r holl gymuned yn cymryd rhan trwy helpu i gyfieithu/creu erthyglau newydd am y maes pwysig yma dros y wythnosau nesaf. Gweler isod, rhestr o erthyglau sydd i angen - ond mae croeso i chi ychwanegu at hyn hefyd. [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 13:14, 16 Chwefror 2022 (UTC)

;Erthyglau newydd
*[[Anhwylder gorbryder]]
*[[Anhwylder gorbryder cymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Social_anxiety_disorder en]
*[[Cydberthynas ryngbersonol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Interpersonal_relationship en]
*[[Straen yn y gwaith]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Occupational_stress en]
*[[Archwiliad Gwell Iechyd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Wellness_check en]
*[[Gofal Cymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Social_support en]
*[[Anhwylder defnydd sylwedd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Substance_use_disorder en]
*[[Camddefnyddio sylweddau]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Substance_abuse en] - ar y gweill
*[[Llesiant goddrychol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Subjective_well-being en]
*[[Euogrwydd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Guilt_(emotion) en]
*[[Edifeirwch]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Remorse en]
*[[Anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Antisocial_personality_disorder en]
*[[Diogelwch emosiynol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Emotional_security en]
*[[Argyfwng hunaniaeth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Identity_crisis en]
*[[ Diwrnod Iechyd Meddwl y Byd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/World_Mental_Health_Day en]
*[[Ffederasiwn Rhyngwladol Iechyd Meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/World_Federation_for_Mental_Health en]
*[[Llesiant emosiynol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Emotional_well-being en]
*[[Hunan-barch]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Self-esteem en]
*[[Ansawdd bywyd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Quality_of_life en]
*[[Iechyd meddwl a ddigartrefedd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Homelessness_and_mental_health en]
*[[Bwydo ar y fron a iechyd meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Breastfeeding_and_mental_health en]
*[[Anghydraddoldeb iechyd meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Mental_health_inequality en]
*[[Gorfodaeth anffurfiol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Informal_coercion en]
*[[Sbectrwm awtistiaeth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Autism_spectrum en]
*[[Cysgadrwydd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Somnolence en]
*[[Anhwylder gordyndra]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Anxiety_disorder en]
*[[Anhwylder  panig]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Panic_disorder en]
*[[Bygwth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Threat en]
*[[Parlys]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Paralysis en]
*[[Anhwylder hwyl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Mood_disorder en]
*[[Synhwyrol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Common_sense en]
*[[Ioga fel therapi]] [[:en:Yoga as therapy|en]]
*[[Iechyd meddwl a bywyd prifysgol]]
*[[Adferiad Recovery]]
*[[Gorflino]]
*[[Mudandod dethol]]
*[[Camesgoriad]]
*[[Hunan-niweiddio]]
*[[Poen]]
*[[Ynysu Cymdeithasol‎]] 
*[[Iechyd meddwl babanod]]
*[[System imiwnedd]]
*[[Tristwch]]
*[[Llawenydd]]
*[[Hwyliau (seicoleg)]]
*[[Dewrder]]
*[[Syndod (emosiwn)]]

;Cyfoethogi erthyglau
*[[Afiechyd meddwl]]
*[[Dibyniaeth]]
*[[Ethanol]]
*[[Meddygaeth]]
*[[Anhunedd]]
*[[Anhwylder bwyta]]
*[[Ysmygu]]
*[[Cyfundrefn Iechyd y Byd]]


:Gwych! Mi gymerai olwg ar rai ohonyn nhw cyn caniad y ceiliog, fory'r bore, os byw ac iach! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:42, 17 Chwefror 2022 (UTC)
::Ie, byddaf yn cyfrannu hefyd - da cael rhyw fath o darged a thema. Dwi am orffen cwpl o bostiadau ar symbylwyr addysg Gymraeg yr 20g cynnar yn gyntaf, Siôn J [[Defnyddiwr:Stefanik|Stefanik]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Stefanik|sgwrs]]) 22.22 17 CHwefror 2022 (UTC)
:::Dw i di rhyw gychwyn, Jason. Prun ydy'r gorau gen ti: erthyglau cyfoethog (a llai ohonyn nhw!) neu lawer o erthyglau llai? Hefyd: be di'r daflen amser i hyn? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:46, 19 Chwefror 2022 (UTC)
:::Haia @[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] a @[[Defnyddiwr:Stefanik|Stefanik]]. Diolch am y diddordeb yn hyn! Mae gyda ni tan ddiwedd Mawrth i greu tua 30 erthygl newydd felly does dim pwysau mawr i greu llwyth o erthyglau. Felly mae'n lan i chi faint o amser si'n mynd mewn i bob un. Cywired yw'r peth pwysicaf. Diolch eto! [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 08:55, 21 Chwefror 2022 (UTC)
::::Bore da pawb. Rwy'n cynnal Cyfieithathon bach bore efo Prifysgol Aberystwyth i gyfieithau rhai o'r erthyglau uchod. Byddaf yn gwirio pob erthygl newydd yn ystod y dydd. Diolch! [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 08:54, 28 Chwefror 2022 (UTC)

== Teitlau ffilm, llyfrau Almaeneg ayb ==
Dw i newydd newid teitl ffilm a gyhoeddwyd yn yr Almaeneg i'r Almaeneg! Roedd rhyw wag wedi rhoi enw Saesneg i [[Aguirre, der Zorn Gottes]]! Mi fum yn ystyried ei drosi i'r Gymraeg, a fasa ddim gwahaniaeth gen i os oes rhywun yn dymuno ei newid i hynny. Angen polisi bychan ar hyn dw i'n meddwl. Dyma sy'n mynd drwy fy meddwl i: 
* Os mai Saesneg yw iaith y cyfrwng, yna (gan ein bod yn ddwyieithog) ei gadw yn yr iaith frodorol (Saesneg).
* Os yw'r cyfrwng mewn iaith arall (hy nid cy nag en) yna gellir dewis naill ai'r iaith frodorol neu'r Gymraeg fel teitl y llyfr, albwm, ffilm... 
Unrhyw farn neu opsiwn arall? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:42, 17 Chwefror 2022 (UTC)
:Rwy’n cytuno mai ''Aguirre, der Zorn Gottes'' yw’r ateb cywir yn yr achos hwn. Pryd bynnag y mae'n ymarferol, dylem ni ddefnyddio'r iaith wreiddiol ar gyfer teitl neu enw priodol yn hytrach na fersiwn wedi'i Seisnigeiddio. Ond mi allaf i weld hefyd ei bod yn anodd weithiau osgoi defnyddio fersiwn cyfarwydd o deitl yn Saesneg yn hytrach nag un yn yr iaith wreiddiol sy'n anghyfarwydd. Er engraifft, dw i newydd gymryd golwg ar y ffordd mae ffilmiau Studio Ghibli yn cael eu trin yma. Braidd yn fratiog. Mae gennym ni ''[[Tonari no Totoro]]'' yn hytrach na ''My Neighbour Totoro'', sy'n Peth Da yn fy marn i, er braidd yn syndod. Ar y llaw arall, mae gennym ''[[Howl's Moving Castle (ffilm)|Howl's Moving Castle]]'' yn hytrach na ''Hauru no Ugoku Shiro'' – dim syndod o gwbl. Byddai'n braf pe bai popeth yn gyson, ond mae'r byd yn dipyn o lanast, ac weithiau mae'n rhaid i Wicipedia ddal drych i fyny i'r llanast hwnnw. Yr hyn dw i'n meddwl fyddai'n wallgof fyddai dyfeisio teitlau Cymraeg sydd erioed wedi cael eu defnyddio yn y byd go iawn – ''Totoro fy Nghymydog'', ''Castell symudol Hauru'', ayyb. Dyma fagl y mae ein defnyddwyr yn syrthio iddo o bryd i'w gilydd. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 00:07, 18 Chwefror 2022 (UTC)
::100% - cytuno!
::Gallem gynnwys brawddeg neu ddwy at yr uchod: 
:
::Sylwer na ddylid cyfieithu teitlau cyfryngau Saesneg i'r Gymraeg; gellir hefyd, defnyddio fersiwn cyfarwydd o deitl yn Saesneg os yw'n un amlwg, cyfarwydd, yn hytrach na'r gwreiddiol, anghyfarwydd. 
::Os yw'r cyfieithiad yn un nodedig, ee ''[[Dan y Wenallt]]'', yna byddai'n dda cael dwy erthygl, fel gydag ''[[Under Milk Wood]]''. 
::Neu fedri di wella ar hyn Craigysgafn? Can diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:51, 18 Chwefror 2022 (UTC)

:::Na fedraf. Mae hynny'n swnio'n iawn i mi! --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 22:41, 18 Chwefror 2022 (UTC)

== Wicidestun ==

Mae na brysurdeb mawr wedi bod ar [https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Cael_cyfranwyr Wicidestun], diolch i Alwyn! MAe angen ei greu'n Weinyddwr, gan fod ei waith yn cael ei gyfygu gan ddiffyg hawliau i wneud hyn a llall. Er mwyn newid hyn, fedrwch chi gadw llygad ar y gwaith, a'n cynotrthwyo bob yn hyn a hyn os gwelwch yn dda? Er enghraifft dolenu'r llyfrau mae wedi'i greu ar Wicipedia neu ddefnyddio peth o'r testun? Cadwch eich llygad ar y Sgriptoriwm (y caffi!) er mwyn roi'r hawliau angenrheidiol i Alwyn. Diolch o galon! Robin / [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:58, 4 Ebrill 2022 (UTC)
:
:Er enghraifft, tybed a wnewch chi arwyddo [https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Hidlydd_camddefnydd yma] i gael gwared a'r bot sy'n gwneud dim! Yna, gallwn gynnig Alwyn yn Weinyddwr. DIOLCH! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:43, 6 Ebrill 2022 (UTC)
:
::Dw i di [https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions#AlwynapHuw@cyws cynnig Alwyn yn Weinyddwr eto]. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 03:50, 27 Ebrill 2022 (UTC)

== Gosod Crop Tool ar prosiectau Wici Cymraeg ==

Mae Crop Tool yn declyn sydd yn galluogi chi i dorri lluniau sydd eisoes ar Gomin, gan gynnwys cropio llun allan o dudalen testun PDF, sydd yn ei wneud o'n hynod handi wrth drawsysgrifio llyfrau ar Wicidestun. Mae'r rhaglen yma [https://croptool.toolforge.org/ Crop Tool]; ac mae degau o enghreifftiau o luniau sydd wedi eu cropio allan o lyfrau efo'r teclyn yma [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Owen_Morgan_Edwards Category:Owen_Morgan_Edwards]. Yn ôl y dudalen yma ar gomin mae modd gosod y rhaglen ym mar offer ym mhrosiectau Wici, er mwyn ei ddefnyddio yn un syth o'r prosiect, [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:CropTool Commons:CropTool] ond mae'n tu hwnt i 'neall i. Gall rhywun sy'n deall y pethau yma cael golwg ar y ddalen naill a gosod y declyn ar Wicidestun neu ar yr holl brosiectau Cymraeg (mae'n bosib gwneud y naill neu'r llall mae'n debyg.) Diolch. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 23:45, 6 Ebrill 2022 (UTC)
:
:Mae hyn yn cael ei wneud yn unigol gan bob golygydd. 
:1. Dos i Meta a theipio User:AlwynapHuw/global.js yn y blwch chwilio. Clicia ar yr yr ysgrifen coch a weli er mwyn creu tudalen newydd o'r enw User:AlwynapHuw/global.js. 
:2. Copia'r canlynol yn y dudalen a'i safio:
:
 // Global CropTool
 if (mw.config.get('wgNamespaceNumber') === 6 &amp;&amp; mw.config.get('wgIsArticle'))
    mw.loader.load( '//commons.wikimedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Gadget-CropTool.js&amp;action=raw&amp;ctype=text/javascript' );
:Dylai edrych [https://meta.wikimedia.org/wiki/User:Llywelyn2000/global.js fel hyn]. Cadwa'r dudalen. Bydd y sgript yma'n creu eicon y teclyn cropio ar BOB prosiect (gan gynnwys wp a wd). 
:Oherwydd hyn, bydd angen diffod y teclun ar Comin neu mi gei ddwy eicon. I wneud hyn dos i Dewisiadau, yna Teclunau, a'i ddiffodd.
:Llongyfarcha dy hun am wneud job dda drwy wneud paned. 
: [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 07:44, 7 Ebrill 2022 (UTC)

==Botiau==
@[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] Ydy'r botiau newid pob tudalen sy'n gweithio yma hefyd yn gweithio ar Wicidestun? Rwyf wedi gwneud camgymeriad sylfaenol wrth greu bron pob dudalen yno, sef heb ystyried golwg ar y ffôn symudol. Os oes modd defnyddio bot, a fyddai modd newid pob &lt;nowiki&gt;&lt;div style=&quot;margin-left:35%; margin-right:35%;&quot;&gt;&lt;/nowiki&gt; (neu unrhyw rif % arall ag eithrio 0%) i &lt;nowiki&gt;&lt;div style=&quot;margin-left:10%; margin-right:10%;&quot;&gt;&lt;/nowiki&gt;? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 05:31, 23 Ebrill 2022 (UTC)
:Dim problem. [https://cy.wikisource.org/wiki/Arbennig:Contributions/BOT-Twm_Crys Fedri di wiro'r 3 yma os g yn dda]. Os cywrir yna mi wnaf y gweddill. Ai incraments o 5 yn unig sydd i'w newid ee 30, 35, 40, neu a oedd eraill ee 31, 32, 33? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:39, 23 Ebrill 2022 (UTC)
::@[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] Diolch mae'r 3 tudalen yn edrych yn dda ar y ffôn, tabled a'r cyfrifiadur. Efo'r ymylon mawr, mae'r testun yn cael ei gywasgu i ddim ond ychydig eiriau ar bob llinell ar ffôn, sydd yn anodd darllen. Mae modd defnyddio unrhyw rif ac mae ychydig efo 29, 31, 39 a 41, ond does dim yn uwch na 45, mae'r mwyafrif yn 25, 30, 35 a 40. Mae @[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] wedi bod wrthi fel lladd nadroedd yn gwneud yr ail wiriad i dudalennau i droi nhw o &quot;felyn&quot; i &quot;wyrdd&quot;, bydd Bot Twm yn golygu miloedd o dudalennau yn creu defnyddiwr hynod weithgar arall yn ystod cyfnod pan mae'r hoelion wyth yn gwirio anghenion y safle [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:11, 24 Ebrill 2022 (UTC)
:::{{Cwbwlhau|Wedi beni! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:44, 25 Ebrill 2022 (UTC)}}

==Cefnogi Alwyn ar Wicidestun==
Mae angen cefnogi Alwyn i fod yn Weinyddwr ar Wicidestun, os gwelwch yn dda (ia, eto! Diolch i reolau Meta!) Mae'r ddolen i'r '''[https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Creu_Gweinyddwr_arall_ar_cy-wicidestun;_cais_2 fan priodol yn fama]'''. DIOLCH! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:01, 27 Ebrill 2022 (UTC)

:Heb i mi gael unrhyw fath o hysbyseb, canfyddes fy mod eto'n weinyddwr ar Wicidestun, boed dros dro, ta hyd fy medd, dw'i ddim yn gwybod. Ond diolch i un ac oll am eich cefnogaeth! [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:54, 13 Mai 2022 (UTC)

==Gwahaniaethu==
Y drefn &quot;dynodi&quot; Cymraeg, traddodiadol, sydd i'w gweld mewn llyfrau, cylchgronau a newyddiaduron Cymraeg yw &quot;enw coma&quot; i ddynodi enw lle i wahaniaethu a chromfachau i ddynodi ffugenw i wahaniaethu. Ee '''y Parch John Jones, Aberdyfi''' am weinidog fu'n gweinidogaethu yn Aberdyfi yn ei anterth, ond '''John Jones (Eos Aberdyfi)''' am gerddor yn defnyddio ffug enw. Does dim cysondeb yn hyn o beth ar y Wicipedia Gymraeg, ac mae enghreifftiau o &quot;symud tudalen&quot; o'r drefn gynhenid i drefn Wikipedia Saesneg o ddynodi, e.e. '''John Jones, Maesygarnedd''' y traddodiad Gymraeg i '''John Jones (Maesygarnedd)''' yr arfer Saesneg. Fel awduron iaith sydd â thraddodiad hir ac ar wahân o ddynodi enwau, does dim rhaid i ni gyfieithu'r drefn Saesneg o ddynodi mewn cromfachau yn unig er mwyn gwahaniaethu erthyglau. Mae hyn yn wir, hefyd, efo erthyglau nad oes angen, eto, gwahaniaethu rhyngddynt. Mae &lt;nowiki&gt;[[Samuel Roberts (SR)]]&lt;/nowiki&gt; a &lt;nowiki&gt;[[Catherine Prichard (Buddug)]]&lt;/nowiki&gt; yn gywir, nid am fod y cromfachau yn eu gwahaniaethu rhag pobl a'r un enw ar Wicipedia, ond mae dyna eu ''dynodwyr'' cyffredin a thraddodiadol ym mhob cyhoeddiad Cymraeg, cyn bo Wicipedia yn bod. Gwell bod yn driw i'n hiaith na bod yn driw i arfer enwk. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:45, 13 Mai 2022 (UTC)
:Cytuno Alwyn, ac mae hyn yn cael ei nodi mewn dau bolisi sydd gynon ni: [[Wicipedia:Gwahaniaethu]] a [[Wicipedia:Canllawiau iaith]] ac mae'r ddau'n gyson a'i gilydd. A oes angen cryfhau'r rhain? Dw i wedi dadwneud John Jones (Maesygarnedd) i [[John Jones, Maesygarnedd]]. Eiliad o wendid! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:36, 17 Mai 2022 (UTC)

== Wici'r Holl Ddaear ==

[[Delwedd:Ysgyfarnog brown hare in WLE add.png|bawd|chwith]]
Y llynedd, daeth Cymru'n 8fed allan o dros 30 o wledydd yn y gystadleuaeth ffotograffeg '''Wici'r Holl Ddaear'''. Ac am y tro cyntaf, cafodd Cymru herio mawrion y byd, nid fel Wici Henebion, lle'r ydym yn cystadlu o dan y DU. Mae hyn yn chwa o awel iach a ffresh! 

Eleni, bydd y Llyfrgell Genedlaethol, WiciMon a ninnau (Wikimedia UK) yn trefnu am yr ail dro. Mae ein gwefan [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Earth_2022 yn fama]. Gallwch dynnu lluniau heddiw, a'u lanlwytho drwy gydol Mehefin. Mae na fideo bach da gan Jason ar sut i wneud hynny ar y wefan. Yn fyr - cliciwch ar y botwm gwyrdd ar Hafan y wefan a mi wneith adio categori fod y llun yn y gystadleuaeth. Mwynhewch, a chadwch yn ffit! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:23, 24 Mai 2022 (UTC)
:Newyddion diweddaraf: mae pob un o'r Parciau Cenedlaethol wedi ymuno gyda'r ymgyrch! Rhagor i ddod! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:03, 26 Mai 2022 (UTC)
:: Mae Llywodraeth Cymru hefyd wedi mynegi eu bod yn cefnogi ein hymgyrch! Da ni'n genedl annibynnol o ran wici a phel-droed, felly! A hynny gyda sel bendith ein Llywodraeth ni ein hunain! Ymlaen! 
:: Mae'r gystadleuaeth yn para drwy Fehefin. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:40, 2 Mehefin 2022 (UTC)

;Dros 1,361 o luniau wedi eu huwchlwytho!
Mae hi'r 9fed o Fehefin, ac mae na 1,361 o luniau wedi'u huwchlwytho! Cawsom 1,900 y llynedd. Diolch i bawb! Ar ddiwedd Mehefin byddwn yn cael ein hychwanegu i'r [https://wikiloves.toolforge.org/earth/2022 siart yma]. Ar hyn o bryd mi rydan ni'n 5ed allan o tua 30 o wledydd! Un job bach neis wrth fynd ymlaen ydy ychwanegu rhai o'r lluniau i'r erthyglau priodol. Dyma'r unig gystadleuaeth lle rydym yn cael ein hystyried yn wlad cuflawn, yn cyastadlu yn erbyn gweldydd sofran eraill. Chawn ni ddim gwneud hynny yn Wici Henebion - rhan o'r DU ydan ni - ac mae gen i lawer o greithiau'n brawf o'r ymladd a fu i newid hyn! Ond mae Wici'r Holl Ddaear yn ein derbyn am yr hyn yden ni - gwlad, cenedl gyflawn. Ymlaen! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:49, 9 Mehefin 2022 (UTC)

;3,460 !!!
...ac mae pythefnos i fynd! Da ni'n ail ar hyn o bryd, i'r Almaen! O flaen Sbaen a Rwsia, a'r gweddill a gwledydd bychain! ;-)  [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:01, 14 Mehefin 2022 (UTC)

== Cod ar gyfer unrhyw leoliad - llif byw o Wicidata ==

Gallwch ychwanegu'r cod canlynol ar bob erthygl ar leoliad ee pentref, tref, dinas neu wlad:

 '''&lt;nowiki&gt;{{Poblogaeth WD}}&lt;/nowiki&gt;'''

Does dim rhaid newid unrhyw ran o'r cod! Jyst copio a phastio! Mi ychwanegith gyfeiriad at y ffynhonnell hefyd, lle mae'r canlyniadau diwethaf i'w gweld. Mae'n fersiwn haws a gwell na'r hen un wnes i, gan nad oes raid chwilio am Qid y lle. Mae'n diweddaru'n otomatig. Mae wedi ei banio o'r Wicipedia Saesneg, jyst fel fi. ;-) Mwynhewch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:02, 26 Mai 2022 (UTC)

== Sesiwn Zoom ar gyfer holl olygyddion Wicipedia yr ieithoedd Celtaidd! ==

Helo pawb!

Mae Defnyddiwr:Brwynog (Wikipedia Cernyweg a'r Gymraeg) a minnau'n trefnu cyfarfod Zoom ar '''Ddydd Mawrth 7 Mehefin am 7.00 yh ''', a gwahoddir pob golygydd rheolaidd ym mhob Wicipedia iaith Geltaidd. Byddwn yn trafod syniadau ar gyfer rhoi Golygathon at ei gilydd a fydd yn cael ei gynnal ym mis Medi. Os ydych am ymuno â ni bydd angen i chi anfon e-bost ataf i gael y ddolen.

;Beth yw editathon?
Cynhaliodd y golygyddion Cernywaidd a ninnau olygathon ynghyd a golygyddion Palestina ychydig fisoedd yn ol. [https://meta.wikimedia.org/wiki/2021_Palestine-Wales_Editathon Dyma beth wnaethon ni bryd hynny.]

;Sut i wiki-e-bostio?
Mae fy e-bost wedi'i droi ymlaen. Os yw'ch un chi, yna'r cyfan sydd angen i chi ei wneud yw mynd i fy nhudalen defnyddiwr. Yna ewch i'r ddewislen ar y chwith, ychydig o dan logo WP, ac i lawr i'r Blwch Offer, yna dewch o hyd i '''Ebostiwch y defnyddiwr'''. Yna gallwch ddanfon nodyn sydyn ataf yn gofyn am y ddolen briodol i Zoom.

;Dim e-bost?
I droi eich e-bost ymlaen, ewch i'ch dewis (Top) i'r dde o'ch Enw Defnyddiwr. Yn y dewisiadau, y tab cyntaf yw 'Proffil defnyddiwr': ewch i lawr i e-bost ac ychwanegwch eich e-bost. Reit hawdd a di-lol!

; Methu gwneud hyn?
Ebostiwch fi ar wicipediacymraeg @ gmail.com (dim angen y gofod gwyn)

Edrychaf ymlaen at eich gweld yn y cyfarfod hynod bwysig hwn! Dewch â gwên! Cofion cynnes.. Robin aka... [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 15:15, 30 Mai 2022 (UTC)

:Hoffwn i ddod. [[Defnyddiwr:Deb|Deb]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deb|sgwrs]]) 09:57, 2 Mehefin 2022 (UTC)
::Bril! Mae na dros ddeg yn dod erbyn hyn! Edrych ymlaen! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:35, 3 Mehefin 2022 (UTC)
:::Mae na 15 wedi cofrestru, ond cawn weld faint ddaw nos fory! Mae na nifer da o cywici wedi mynegi diddordeb a dw i'n edrych ymlaen yn arw i'ch cyfarfod! Mae lle i ragor os hoffech ddod! Wici-ebostiwch fi am ddolen Zoom. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:32, 6 Mehefin 2022 (UTC)

;DIOLCH i bawb ddaeth i'r cyfarfod!
Braf iawn oedd gweld chi i gyd! Cael rhoi wyneb i enw! Gweld gwen yn lle gair. 

Da ni am barhau fel grwp o olygyddion Celtaidd. Os ydych isio ymuno a'r grwp, bydd raid i chi gysylltu efo fi ar ebost. Byddwn yn creu golygathon Geltaidd rhwng y 6 gwlad ar Meta, ac mae croeso i chi ychwanegu erthyglau a ddymunir am Gymru mewn ieithoedd eraill [https://meta.wikimedia.org/wiki/Celtic_Editathon ar y dudalen yma]. Dw i wedi cyflwyno cod Wicidata ym mhob un o'r ieithoedd Celtaidd dros y blynyddoedd diwetha; y diweddaraf yw'r cod ar gyfer poblogaeth. Mae rhai o'r ieithoedd hyn yn gweiddi am help, felly: mewn undod mae nerth; undod sy'n gwerthfawrogi ac yn parchu gwahaniaethau. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:56, 9 Mehefin 2022 (UTC)

== Arglwyddi rhaglaw neu Arglwydd rhaglawiaid ==

Nifer o erthyglau rwyf wedi ysgrifennu am Arglwyddi Rhaglaw wedi eu newid i Arglwydd Rhaglawiaid. Mae hyn yn chwithig i fy nghlust i. Fel arfer yn y Gymraeg pan fo gan enw unigol dau gymal, y cymal gyntaf sydd yn cael ei luosogi ee Gweinidog yr Efengyl - Gweinidogion yr Efengyl; canwr opera - cantorion opera; chwaraewr rygbi - chwaraewyr rygbi. Mae gan farn Arglwydd Rhaglaw yr un grym a phe bai'r farn wedi dod o law (unigol) y brenin ei hun. Gan fod dim ond un brenin, Arglwyddi Rhaglaw yw'r niferoedd sydd awdurdodi pethau fel petaent wedi dod o law unigol ei fawrhydi. Yr '''Arglwyddi''' sy'n lluosog nid y '''''llaw''' brenhinol''. &lt;/br&gt;Onid gwell byddid agor sgwrs ar y pwnc yn hytrach na newid cynifer o erthyglau heb drafodaeth? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 02:26, 14 Mehefin 2022 (UTC)
:Beth am ofyn ar Twitter? Os nad oes ateb, ac os nad oes cyfeiriad at y lluosog mewn geiriadur dibynadwy, yna cynnig ein bod yn dilyn dy arweiniad di yn hyn, Alwyn. Mae be ti'n ddweud yn gwneud synnwyr yn tydy. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:21, 15 Mehefin 2022 (UTC)
::Sori, Alwyn, fi sydd ar fai yma. Roedd cryn lawer o erthyglau yn anghyson wrth ddefnyddio'r term(au). O ran y lluosog, dilynais yr arweiniad a roddwyd gan ''Geiriadur yr Academi'' a ''Byd Term Cymru'' (gwefan Llywodraeth Cymru sy'n ddefnyddiol dros ben ynghylch materion o'r fath) yn ogystal â nifer o wefannau swyddogol eraill. Yn wir, mae'r &quot;Arglwydd Raglawiaid&quot; (NB y treiglad) yn swnio braidd yn od, ond mae'n ymddangos mai dyna'r consensws swyddogol. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 11:54, 15 Mehefin 2022 (UTC)

== ffiltro botiau ==

Ces i gipolwg ar y newidiadau diweddar, ac roedd cyfraniadau gan [[Defnyddiwr:ListeriaBot]], hyd yn oed os yn gosod y ffiltr [https://cy.wikipedia.org/wiki/Arbennig:RecentChanges?hidebots=1 &quot;Dynol, nid bot&quot;], er bod y cyfrif hwnnw'n ymddangos yn gywir yn y [https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Arbennig:ListUsers/bot rhestr o fotiau]. Ydy rhywbeth o'i le gyda'r feddalwedd? [[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 19:54, 16 Mehefin 2022 (UTC)
:Pa hwyl, a diolch am hwn. Mae ffiltr lleol hwn yn nodi ei fod yn fot, ond mi adawais i neges ar dudalen sgwrs y gwneuthurwr Magnus dro'n ol. Dw i wedi codi'r peth eto ar [https://github.com/magnusmanske/listeria_rs/issues/91 github] ac mae croeso i ti ehangu ar y broblem yn fano. Diolch eto am godi hwn! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 07:12, 22 Mehefin 2022 (UTC)
::Diolch am ei godi ar Github. Gwelwn a fydd rhywun yn ei drwsio neu gynghori i ni beth i'w wneud. Dw i'n gweld bod rhywun wedi ymateb i ddweud eu bod nhw'n gweld yr un broblem ar trwiki hefyd. --[[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 20:33, 13 Gorffennaf 2022 (UTC)

==Cymorth i greu Cymorth Wicidestun==

Mae Wicidestun yn adnodd pwysig. Adnodd mor bwysig dylai fod yn ganolog i holl brosiectau'r Wici Gymraeg. Mae'n cynnig llyfrau sy'n gyfeiriadau ''ar gael'' i erthyglau Wicipedia, mae'n cynnwys ffynhonnell dyfyniadau i [[Wiciddyfynu]] Cymraeg a sawl gair anghyfarwydd gellir eu hegluro ar y [[Wiciadur]].

Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf yr wyf wedi llwyddo, efo ychydig o gymorth, i &quot;gyhoeddi&quot; 63 o lyfrau, sydd yn chwiladwy o gais ar Google etc. Rwyf wedi sganio ac uwchlwytho tua 80 o lyfrau eraill sydd heb eu cyffwrdd eto. Mae gennyf fwy na 60 o lyfrau yn fy nghasgliad personol, addewid o 5 llyfr y mis gan lyfrgelloedd gogledd Cymru heb sôn am y cannoedd o lyfrau Cymraeg sydd wedi eu sganio gan Google. Ond mae wedi dod yn fwy o gig na allwn gnoi, bellach. Mae angen imi ofyn cymorth yn y gwaith.

Mae creu tudalennau Wicidestun yn (ddiflas) o hawdd, y broblem yw bod y tudalennau cymorth (Saesneg) yn uffernol o gymhleth i'w dilyn. Da o beth byddai gweld yn htrach nag egluro! Mae gennyf raglen creu fideo i ddangos be dwi'n gwneud, ond fel hynafgwr byddar efo dannedd gosod gwael dydy fy lleferydd ddim yn ddigon eglur i greu fideo sain cymorth 

Pe bawn yn creu fideo mud efo sgript a fyddai modd i rywun arall ei drosleisio imi, neu dangos imi sut i ddefnyddio'r sgript fel is deitlau? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:58, 8 Gorffennaf 2022 (UTC)

:Haia Alwyn. Mi gynigiais gwneud fideo fel hwn chwe mis yn ol mewn gohebiaeth atat, ac mae'r cynnig yn dal i sefyll. Uwchlwytha dy fideo i'r cwmwl yn rhywle a danfona ddolen ataf; mi dyna i'r sain oddi arno a'i isdeitlo. Byddai fideo holi-ac-ateb sut mae mynd ati i brawfddarllen y llyfrau ti wedi eu sganio yn ffordd dda hefyd. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 08:12, 11 Gorffennaf 2022 (UTC)

== Enabling Section Translation: a new mobile translation experience ==

{{int:Hello}} Welsh Wikipedians!

Apologies as this message is not in your native language, {{Int:Please-translate}}.

The [[mw:Wikimedia_Language_engineering|WMF Language team]] is pleased to let you know that we will like to enable the [[mw:Content_translation/Section_translation|Section translation]] tool in Welsh Wikipedia. For this, our team will love you to read about the tool and test it so you can:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Give us your feedback

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Ask us questions

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Tell us how to improve it.

Below is background information about Section translation, why we have chosen your community, and how to test it.

'''Background information'''

[[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. More than one million articles have been created across all languages since the tool was released in 2015. The Wikimedia Foundation Language team has improved the translation experience further with the Section Translation. The WMF Language team enabled the early version of the tool in February 2021 in Bengali Wikipedia. Through their feedback, the tool was improved and ready for your community to test and help us with feedback to make it better.

[https://design.wikimedia.org/strategy/section-translation.html Section Translation] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Guide you to translate one section at a time in order to expand existing articles or create new ones.

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device.

Welsh Wikipedia seems an ideal candidate to enjoy this new tool since data shows significant mobile editing activity.

We plan to enable the tool on Welsh Wikipedia in the coming weeks if there are no objections from your community. After it is enabled, we’ll monitor the content created with the tool and process all the feedback. In any case, feel free to raise any concerns or questions you may already have in any of the following formats:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; As a reply to this message

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; On [[mw:Talk:Content_translation/Section_translation|the project talk page]].

'''Try the tool'''

Before the enablement, you can try the current implementation of the tool in [https://test.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation our testing instance]. Once it is enabled on your Wikipedia, you’ll have access to [[:ts:Special:ContentTranslation|https://cy.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation]] with your mobile device. You can select an article to translate, and machine translation will be provided as a starting point for editors to improve.

'''Provide feedback'''

Please provide feedback about Section translation in any of the formats you are most comfortable with. We want to hear about your impressions on:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; The tool

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; What you think about our plans to enable it

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Your ideas for improving the tool.

Thanks, and we look forward to your feedback and questions.

[[Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|sgwrs]]) 02:16, 12 Gorffennaf 2022 (UTC) On behalf of the WMF Language team

'''PS''': Sending your feedback or questions in English is particularly appreciated. But, you can still send them in the language of your choice.

== Teipo ar dudalen &quot;Canlyniadau'r chwiliad&quot; ==

[[Delwedd:Chhwaer.jpg|bawd]]
Oes modd i rhywun efo'r hawl i olygu y tudalen &quot;Canlyniadau'r chwiliad&quot; cywiro camgymeriad ar y tudalen sydd wedi bod yno am flynyddoedd? Ar ochr dde y dalen ceir awgrymiadau o ganlyniadau chwilio o chwaer prosiectau Wicipedia. Ond mae na h diangen rhwng y &quot;ch&quot; a'r &quot;w&quot; yn chwaer. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 19:25, 23 Gorffennaf 2022 (UTC)</text>
      <sha1>sbqee4ih6r4qgkfxua5msajxdsakwf8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhodri Morgan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>95</id>
    <revision>
      <id>11096131</id>
      <parentid>10911539</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:39:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25028" xml:space="preserve">{{Person | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth cenedl}}

{{Gwybodlen Arweinydd
| trefn=2il
| swydd=[[Prif Weinidog Cymru|Brif Weinidog Cymru]]
| dechrau_tymor=[[16 Hydref]] [[2000]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;([[Prif Ysgrifennydd Cymru|Prif Ysgrifennydd]] ers [[9 Chwefror]] [[2000]])&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
| diwedd_tymor=[[10 Rhagfyr]] [[2009]]
| dirprwy=[[Mike German]]&lt;br&gt;(2000-2001)&lt;br&gt;[[Jenny Randerson]]&lt;br&gt;(2001-2002)&lt;br&gt;[[Mike German]]&lt;br&gt;(2002-2003)&lt;br&gt;[[Ieuan Wyn Jones]]&lt;br&gt;(2007-2009)
| rhagflaenydd=[[Alun Michael]] ''(Prif&amp;nbsp;Ysgrifennydd)''
| olynydd=[[Carwyn Jones]]
}}
[[Gwleidydd]] [[Cymru|Cymreig]] a [[Prif Weinidog Cymru|Phrif Weinidog]] y [[Cynulliad Cenedlaethol Cymru|Cynulliad Cenedlaethol]] o 2000 i 2009 oedd '''Hywel Rhodri Morgan''' ([[29 Medi]] [[1939]] – [[17 Mai]] [[2017]]). Daeth i swydd y Prif Weinidog ar ôl ymddiswyddiad [[Alun Michael]], ac felly ef oedd yr ail berson i arwain Cynulliad Cenedlaethol Cymru ond y cyntaf i ddefnyddio'r teitl Prif Weinidog. Fe'i etholwyd yn swyddogol yn Brif Weinidog ar 16 Chwefror 2000. Cyhoeddodd yn Chwefror 2008 y byddai'n ymddeol yn 2009 pan fyddai'n 70 mlwydd oed.&lt;ref&gt;{{dyf new|cyhoeddwr=[[BBC]]|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_7230000/newsid_7236700/7236768.stm|teitl=Pwy fydd olynydd Morgan?|dyddiad=[[9 Chwefror]], [[2008]]}}&lt;/ref&gt;  Ar 1 Hydref 2009 cadarnhaodd ei fwriad i sefyll lawr, ac ymddiswyddodd yn swyddogol ar 8 Rhagfyr 2009.&lt;ref&gt;{{dyf new|cyhoeddwr=[[BBC]]|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_8400000/newsid_8400300/8400318.stm|teitl=
Rhodri'n ildio'r awenau|dyddiad=[[8 Hydref]] [[2009]]}}&lt;/ref&gt; Y diwrnod canlynol ar 9 Rhagfyr 2009 enwebwyd [[Carwyn Jones]], ei olynydd fel arweinydd Llafur Cymru, yn Brif Weinidog.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_8400000/newsid_8402400/8402431.stm|teitl= Carwyn Jones yn cael ei enwebu i fod yn Brif Weinidog|cyhoeddwr=BBC Cymru|dyddiad=9 Rhagfyr 2009|dyddiadcyrchu=11 Rhagfyr 2018}}&lt;/ref&gt;

==Bywyd cynnar a phersonol==
Ganwyd Morgan ar 29 Medi 1939 yng Nghaerdydd, yn fab i'r Athro [[T. J. Morgan]] ac roedd yn frawd i'r hanesydd [[Prys Morgan]]. Cafodd ei addysg yn [[Ysgol Uwchradd yr Eglwys Newydd|Ysgol Ramadeg yr Eglwys Newydd]] yng Nghaerdydd, a mynychodd brifysgolion [[Prifysgol Rhydychen|Rhydychen]] ([[Coleg Sant Ioan, Rhydychen|Coleg Sant Ioan]]) a [[Prifysgol Harvard|Harvard]]. Priododd [[Julie Morgan]] yn 1967; roedd hithau hefyd yn weithgar yn y Blaid Lafur. Trigodd y ddau yn [[Llanfihangel-y-pwll]] gan gefnogi [[Cymdeithas Dyneiddiaeth Prydain]]. Ganwyd dwy ferch i'r cwpl a fe mabwysiadwyd mab ganddynt.

Ymunodd â'r [[Gwasanaeth Sifil]] a gweithiodd yn [[Adran Masnach a Diwydiant]], fel Swyddog Datblygiad Diwydiannol i Gyngor Sir [[De Morgannwg]] o 1974 i 1980. Ef oedd y gwas sifil â'r cyflog uchaf yng Nghymru.&lt;ref&gt;{{eicon en}} {{dyf new|cyhoeddwr=[[The Guardian]]|url=http://politics.guardian.co.uk/profiles/story/0,,458065,00.html|teitl=Rhodri Morgan|dyddiad=[[16 Mawrth]], [[2001]]}}&lt;/ref&gt; Daeth yn bennaeth swyddfa'r [[Comisiwn Ewropeaidd]] yng Nghymru o 1980 i 1987.

Ar 9 Gorffennaf 2007 cafodd [[llawdriniaeth]] yn [[Ysbyty Athrofaol Cymru|Ysbyty'r Brifysgol]] yng Nghaerdydd i wella llif y gwaed i'w galon ar ôl iddo dioddef o boenau yn ei stumog.&lt;ref&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6280000/newsid_6282400/6282498.stm |dyddiad=[[9 Gorffennaf]], [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]] |teitl=Llawdriniaeth i Rhodri }}&lt;/ref&gt;

Bu farw ar 17 Mai 2017 yn 77 oed. Y diwrnod canlynol agorwyd llyfr coffa yn y Senedd ym Mae Caerdydd ac yn swyddfa'r Cynulliad ym Mae Colwyn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.cynulliad.cymru/cy/newhome/Pages/newsitem.aspx?itemid=1716|teitl=Gwahodd pobl i ddangos eu parch i'r cyn-Brif Weinidog, Rhodri Morgan|dyddiad=18 Mai 2017|cyhoeddwr=Cynulliad Cymru}}&lt;/ref&gt; Talwyd teyrnged iddo gan wleidyddion o sawl plaid&lt;ref name=&quot;golwg-264059&quot;&gt;{{dyf newyddion|url=http://golwg360.cymru/newyddion/cymru/264059-y-byd-gwleidyddol-yn-gweld-eisiau-rhodri-morgan|teitl=Y byd gwleidyddol yn gweld eisiau Rhodri Morgan|dyddiad=18 Mai 2017|cyhoeddwr=Golwg360}}&lt;/ref&gt;:
{{Quote|text=&quot;Mae Cymru nid yn unig wedi colli gwleidydd arbennig, ond hefyd wedi colli ffigwr tadol&quot;||Prif Weinidog Cymru, [[Carwyn Jones]]}}
{{Quote|text=&quot;Roedd Rhodri Morgan yn gawr y Gymru ddatganoledig&quot;||[[Andrew R. T. Davies]], arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig}}
{{Quote|text=&quot;Mi fydd Rhodri Morgan yn cael ei gofio am ei waith yn arwain Cymru yn y blynyddoedd cynnar, ac am roi gwleidyddiaeth Cymru ar droedle cadarn&quot;||[[Mark Williams (gwleidydd)|Mark Williams]] AS, arweinydd Democratiaid Rhyddfrydol Cymru}}.
Cynhaliwyd ei angladd yn y Senedd ym Mae Caerdydd ar 31 Mai 2017 a llywiwyd y seremoni gan yr offeiriad dyneiddiol [[Lorraine Barret]].&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.cynulliad.cymru/cy/newhome/pages/newsitem.aspx?itemid=1720|teitl=Angladd Rhodri Morgan, cyn Brif Weinidog Cymru|dyddiad=23 Mai 2017|cyhoeddwr=Cynulliad Cenedlaethol Cymru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.bbc.co.uk/cymrufyw/40098858|teitl=Cynnal angladd Rhodri Morgan yn y Senedd yng Nghaerdydd|dyddiad=31 Mai 2017|cyhoeddwr=BBC Cymru Fyw}}&lt;/ref&gt;

==Gyrfa wleidyddol==
Etholwyd Morgan yn Aelod Seneddol Llafur dros [[Gorllewin Caerdydd (etholaeth seneddol)|Orllewin Caerdydd]] yn [[etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1987|etholiad cyffredinol 1987]], sedd a ddaliodd nes iddo ei gadael yn [[etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 2001|2001]]. Yn [[gwrthblaid|yr Wrthblaid]] daeth yn [[llefarydd]] y Blaid Lafur ar Ynni (1988-1992) a materion Cymreig (1992-1997). Yn dilyn Etholiad Cyffredinol 1997 bu'n Gadeirydd Pwyllgor Dethol y Tŷ Cyffredin ar Weinyddiaeth Gyhoeddus (1997-1999).

===Cynulliad Cyntaf===
{{gweler|Llywodraeth Cynulliad Cymru, 2003}}
Daeth Morgan yn [[Aelod Cynulliad]] dros [[Gorllewin Caerdydd (etholaeth Cynulliad)|Orllewin Caerdydd]] yn [[etholiad Cynulliad Cenedlaethol Cymru, 1999|etholiad Cynulliad 1999]] ac fe'i penodwyd yn Ysgrifennydd y Cynulliad dros Ddatblygu Economaidd a Materion Ewropeaidd.

Ymgeisiodd am enwebiad Llafur am swydd y Prif Ysgrifennydd, gan golli i [[Ysgrifennydd Gwladol Cymru]] ar y pryd, [[Ron Davies]]. Ymddiswyddodd Davies yn dilyn [[sgandal]] ynghylch &quot;eiliad o wallgofrwydd&quot; ar [[Comin Clapham|Gomin Clapham]] yn 1998, ac ymgeisiodd Morgan am y swydd unwaith eto. Y tro hwn, etholwyd ei wrthwynebydd Alun Michael fel y Prif Ysgrifennydd ond ymddiswyddodd hwnnw lai na blwyddyn yn ddiweddarach yn dilyn ansicrwydd am gefnogaeth digonol o fewn ei blaid ei hun, a bygythiad o bleidlais o ddiffyg hyder gan y gwrthbleidiau. Daeth Rhodri yn arweinydd y Blaid Lafur yng Nghymru ac yn Brif Ysgrifennydd Cymru ar 9 Chwefror 2000 a Phrif Weinidog Cymru ar 16 Hydref 2000 pan newidiwyd enw'r swydd.

[[Delwedd:Morgan a'r Teulu Brenhinol.jpg|bawd|225px|Morgan a'r [[Y Teulu Brenhinol Prydeinig|teulu brenhinol]] yn agoriad y [[Adeilad Senedd|Senedd]] [[Dydd Gŵyl Dewi|Ddydd Gŵyl Dewi]] 2006 (o'r chwith i'r dde: [[Camilla, Duges Cernyw]], [[Y Tywysog Siarl, Tywysog Cymru|y Tywysog Siarl]], Morgan, [[Y Tywysog Philip, Dug Caeredin|y Tywysog Philip]], [[Elisabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig|y Frenhines Elisabeth]])]]
[[Delwedd:Rhodri Morgan a Ieuan Wyn Jones.jpg|bawd|225px|Morgan a'i ddirprwy Ieuan Wyn Jones tu allan i'r [[Y Senedd (adeilad y Cynulliad)|Senedd]]]]

Cafodd ei benodi'r i'r [[Cyfrin Gyngor]] yng Ngorffennaf 2000.&lt;ref&gt;{{eicon en}} {{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/848851.stm|teitl=Morgan made privy councillor|cyhoeddwr=[[BBC]]|dyddiad=[[24 Gorffennaf]], [[2000]]}}&lt;/ref&gt; Bu'n arweinydd rhwng Chwefror 2000 a Mai 2003 mewn [[clymblaid]] gyda'r [[Y Democratiaid Rhyddfrydol|Democratiaid Rhyddfrydol]]. Ar ôl [[etholiad Cynulliad Cenedlaethol Cymru, 2003|etholiad y Cynulliad ym Mai 2003]], enillodd Llafur digon o seddau i allu llywodraethu heb glymblaid.

===Ail Gynulliad===
Yn Ebrill 2007 yn ystod yr ymgyrch etholiadol, dywedodd y byddai yn ymddeol fel Prif Weinidog pe bai Llafur yn colli'n drwm yn [[etholiad Cynulliad Cenedlaethol Cymru, 2007|etholiad Cynulliad 2007]] ond gwrthododd ddweud faint o seddau fyddai rhaid colli cyn i hynny ddigwydd.&lt;ref&gt;{{dyf new|cyhoeddwr=[[BBC]]|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6520000/newsid_6529300/6529365.stm|teitl=Canlyniad gwael: Morgan i adael|dyddiad=[[5 Ebrill]], [[2007]]}}&lt;/ref&gt;

===Trydydd Cynulliad===
Yn dilyn yr etholiad yr oedd gan Lafur 26 sedd o gymharu â 30 yn 2003, ac wrth i drafodaethau ddechrau ar ffurfio llywodraeth newydd dywedodd Morgan y byddai hi'n &quot;annhebyg&quot; i Lafur gytuno i glymbleidio ag unrhyw blaid arall.&lt;ref&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6650000/newsid_6657700/6657701.stm |teitl=Morgan: Clymblaid yn 'annhebyg' |dyddiad=[[15 Mai]], [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]] }}&lt;/ref&gt; Ond dechreuwyd trafodaethau rhwng [[Y Blaid Geidwadol (DU)|Ceidwadwyr]], [[Plaid Cymru]], a'r [[Democratiaid Rhyddfrydol]],  a dywedodd Rhodri ei fod yn dal yn obeithiol y gallai Llafur ddal i arwain y llywodraeth fel y blaid fwyaf.&lt;ref&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6670000/newsid_6671400/6671439.stm |teitl= 
Rhodri Morgan yn dal yn obeithiol |dyddiad=[[19 Mai]], [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]] }}&lt;/ref&gt; Methwyd ffurfio clymblaid ar ôl i'r Democratiaid Rhyddfrydol rhoi'r gorau i'r trafodaethau, a chynhaliwyd sesiwn arbennig yn y Cynulliad ar 25 Mai, tair wythnos ar ôl yr etholiad, i enwebu Morgan i gadw swydd y Prif Weinidog gyda llywodraeth leiafrifol o 26 sedd allan o 60.&lt;ref name=&quot;Enwebu&quot;&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6690000/newsid_6691800/6691845.stm |teitl=Enwebu Morgan i fod wrth y llyw |dyddiad=[[25 Mai]], [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt; Dywedodd yn ystod y sesiwn:{{dyfyniad|Mae'n anrhydedd i mi gael 'yn enwebu, ond dwi'n derbyn na fydd y dasg yn hawdd. Fel llywodraeth a phlaid fe fyddwn ni'n gwrando ac yn dysgu oherwydd yr hyn ddewisodd pobl Cymru yn yr etholiad ar Fai 3 ... fe fyddwn yn trafod gyda'r pleidiau. Mae her arwain llywodraeth yn anodd ac mae'n fraint na chafodd arweinwyr o Gymru, lawer gwell na fi ... ond fyddwn i ddim yn anwybyddu her ffurfio'r drydedd weinyddiaeth.&lt;ref name=&quot;Enwebu&quot;/&gt;}}
Ym Mehefin 2007 dechreuodd trafodaethau rhwng Llafur a Phlaid Cymru am ffurfio llywodraeth glymblaid&lt;ref&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6740000/newsid_6747400/6747499.stm |dyddiad=[[13 Mehefin]], [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]] |teitl=Dwy blaid: 'Bargen hanesyddol' }}&lt;/ref&gt; a lluniwyd y rhaglen llywodraethu ddadleuol [[Cymru'n Un]]. Ffurfiwyd y glymblaid ar ôl i 78.43% o aelodau Llafur pleidleisio o blaid clymblaid â Phlaid Cymru (&quot;mwyafrif llethol&quot; yn ôl Morgan) ar 6 Gorffennaf,&lt;ref&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6270000/newsid_6278700/6278774.stm |dyddiad=[[6 Gorffennaf]] [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]] |teitl=Llafur yn pleidleisio dros glymblaid }}&lt;/ref&gt; a 92% o aelodau Plaid Cymru o blaid y diwrnod wedyn.&lt;ref&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6280000/newsid_6280600/6280680.stm |dyddiad=[[7 Gorffennaf]] [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]] |teitl='Ie' i lywodraeth glymblaid }}&lt;/ref&gt;

==Barnau a pholisïau gwleidyddol==
===Rhyfel Irac===
Ar rifyn 2 Chwefror [[2006]] y rhaglen [[BBC]] ''[[Question Time]]'', recordiwyd yn [[Aberystwyth]], gwrthododd Morgan dweud a oedd yn cefnogi [[Rhyfel Irac]] ar ôl i'r cwestiwn cael ei ofyn sawl tro gan aelodau'r gynulleidfa a'r panel a'r cyflwynydd, [[David Dimbleby]]. Dywedodd nid oedd ganddo farn oherwydd: &quot;Ro'n i wedi gadael [[Tŷ'r Cyffredin (Y Deyrnas Unedig)|Tŷ'r Cyffredin]] - pe bawn i wedi aros yn y Senedd, byddwn i wedi cael pleidlais.&quot;&lt;ref&gt;{{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_4670000/newsid_4676400/4676430.stm|teitl=Rhodri: 'Dim barn ar Irac'|dyddiad=[[3 Chwefror]], [[2006]]|cyhoeddwr=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt; Ar 16 Ebrill, 2007 cyfaddefodd i BBC Cymru y byddai mwy na thebyg wedi pleidleisio yn erbyn y rhyfel pe bai'n AS ar y pryd.&lt;ref&gt;{{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6560000/newsid_6560900/6560955.stm|cyhoeddwr=[[BBC]]|dyddiad=[[16 Ebrill]] [[2007]]|teitl=Morgan 'yn erbyn rhyfel'}}&lt;/ref&gt;

===Yr iaith Gymraeg===
Roedd Morgan yn siaradwr [[Cymraeg|y Gymraeg]] ac yn credu nad yw'n &quot;iaith y gorffennol&quot;,&lt;ref&gt;{{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_5360000/newsid_5362400/5362480.stm|teitl=Morgan: Annog agwedd 'mynd amdani'|dyddiad=[[20 Medi]], [[2006]]|cyhoeddwr=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt; ond ni chefnogodd [[Deddf yr Iaith Gymraeg 1993]] gan ddweud taw deddf wan i sefydlu [[cwango]]s oedd hi. Derbyniodd Morgan feirniadaeth gan [[Cymdeithas yr Iaith|Gymdeithas yr Iaith]] am newid ei feddwl am y ddeddf ar ôl dod yn Brif Weinidog. Cefnogodd ddileu [[Bwrdd yr Iaith Gymraeg]], ond nid pasio [[Deddf Iaith Newydd]].&lt;ref&gt;{{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_4730000/newsid_4738700/4738719.stm|teitl=Protest: Targedu Rhodri Morgan|dyddiad=[[2 Awst]] [[2005]]|cyhoeddwr=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt;

===Iechyd===
Gwnaeth Morgan nifer o addewidion ar ran y Blaid Lafur yng Nghymru ym maes [[Iechyd yng Nghymru|iechyd]]. Yn ystod ei arweinyddiaeth cyflwynwyd [[gwaharddiad ysmygu]] a presgripsiynau am ddim yng Nghymru. Cyn etholiad Cynulliad 2007 amlinellodd cynlluniau ar gyfer sefydlu system gwyno er mwyn i gleifion a theuluoedd yng Nghymru fynegi eu pryderon am bolisi iechyd y llywodraeth.&lt;ref&gt;{{dyf new|cyhoeddwr=[[BBC]]|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6460000/newsid_6468500/6468533.stm|dyddiad=[[20 Mawrth]], [[2007]]|teitl=Morgan: Iechyd yn flaenoriaeth}}&lt;/ref&gt; Dywedodd yn Ebrill 2007, &quot;mae gweddill Prydain yn cenfigennu aton ni am fod y Cymry'n cael moddion am ddim, ac am fod y gwaharddiad smygu wedi dod i rym ymhell cyn [[Lloegr]]&quot;.&lt;ref&gt;{{dyf new|cyhoeddwr=[[BBC]]|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6520000/newsid_6522500/6522509.stm|dyddiad=[[3 Ebrill]], [[2007]]|teitl=Morgan: 'Cymru'n ffynnu'}}&lt;/ref&gt;

===Tony Blair===
[[Delwedd:Blair a Morgan.jpg|bawd|200px|Prif Weinidog y Deyrnas Unedig, Tony Blair, a Rhodri Morgan yn ystod ymgyrch etholiad Cynulliad 2007]]
Ar ôl i [[Prif Weinidog y Deyrnas Unedig|Brif Weinidog y Deyrnas Unedig]], [[Tony Blair]], ddatgan ar 10 Mai 2007 ei fwriad i ymddiswyddo ar 27 Mehefin y flwyddyn honno, dywedodd Morgan:
{{dyfyniad|Fe fydd Tony yn cael ei gofio fel ffrind da i Gymru oherwydd roedd ei fuddugoliaeth yn etholiad cyffredinol 1997 yn ein harwain at [[datganoli|ddatganoli]] . . . Fe wnaeth lwyddo lle'r oedd eraill wedi methu am iddo gyfuno egwyddorion gwleidyddol gyda greddf anhygoel i asesu teimladau'r wlad.&lt;ref&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6640000/newsid_6643500/6643519.stm |teitl=Gwleidyddion Cymru'n talu teyrnged |dyddiad=[[10 Mai]], [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]] }}&lt;/ref&gt;}}
Ar yr un ddiwrnod dywedodd yn ystod cyfweliad ag [[ITV]] ei fod yn teimlo iddo gael ei drin yn wael gan Blair ar ôl i Blair sicrhau swydd Prif Weinidog Cymru i Alun Michael yn 1999:
{{dyfyniad|Mae'n rhyfedd sefyll yma heddiw yn siarad am berson a'm bradychodd i unwaith, ond ar y llaw arall, o'i gymharu â'r hyn sydd wedi digwydd yn Irac, dyw e ddim yn llawer a bod yn onest. Mae bywyd yn rhy fyr i ddal dig. Dwi'n sicr erioed wedi dal dig am hynny, a dwi ddim yn dal dig heddiw, oherwydd dwi'n meddwl am beth mae wedi ei wneud i'r Deyrnas Unedig ac i Gymru ac mae hynny'n gadarnhaol.&lt;ref name=&quot;bradychu&quot;&gt;{{dyf new |url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6640000/newsid_6646800/6646881.stm |teitl=Morgan: 'Blair wedi bradychu' |dyddiad=[[11 Mai]], [[2007]] |cyhoeddwr=[[BBC]] }}&lt;/ref&gt;}}
Amddiffynnodd Ysgrifennydd Gwladol Cymru, [[Peter Hain]], sylwadau Morgan gan ddweud: &quot;Dwi wedi cysylltu â swyddfa Rhodri ac mae'r sylw wedi ei gymryd allan o'i gyd-destun.&quot;&lt;ref name=&quot;bradychu&quot;/&gt;

==Beirniadaeth==
Roedd Morgan yn cael ei adnabod am ambell i sylw dadleuol, a arweinidod yn anochel at feirniadaeth gan ei wrthwynebwyr.

[[Delwedd:Taflen Dem Rhydd ar sylwadau Morgan.jpg|bawd|200px|Taflen a ddosbarthwyd i dai yn ward [[San Silian]], [[Casnewydd]], gan y Democratiaid Rhyddfrydol ym Mawrth 2007 sy'n beirniadu Morgan am ei sylwadau ar newid hinsawdd]]
Yn Chwefror 2007, derbyniodd Morgan feirniadaeth gan arweinwyr pleidiau eraill ar ôl dweud mewn araith ar [[newid hinsawdd]]:{{dyfyniad|Os bydd hinsawdd Cymru'n debycach i [[Sbaen]] neu dde [[California]] yn y dyfodol, yna bydd hinsawdd Sbaen yn debycach i'r [[Sahara]]. Os na allwn ni osgoi'r fath newid erbyn 2050, go brin na fydd hyn o fudd i Gymru.}} Dywedodd [[Ieuan Wyn Jones]], arweinydd Plaid Cymru, bod y sylwadau yn &quot;hollol anghyfrifol&quot; a [[Mike German]], arweinydd y Democratiaid Rhyddfrydol yn y Cynulliad, bod gan Morgan &quot;agwedd hunanfodlon iawn&quot; tuag at gynhesu byd-eang.&lt;ref&gt;{{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6350000/newsid_6359100/6359171.stm|teitl=Newid hinsawdd: 'Anghyfrifol'|dyddiad=[[14 Chwefror]], [[2007]]|cyhoeddwr=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt;

Yn hwyrach yn yr un mis, bu ragor o feirniadaeth ar ôl i Morgan ddweud jôc am [[Ian Paisley]], arweinydd [[Plaid yr Unoliaethwyr Democrataidd|yr Unoliaethwyr Democrataidd]], mewn cinio cyn cynhadledd y Blaid Lafur. Dywedodd fod Dr Paisley wedi troi'n [[Yr Eglwys Gatholig|Babydd]] cyn marw oherwydd y byddai'n well colli Pabydd na [[Protestaniaeth|Phrotestant]]. Dywedodd llefarydd ar ran yr Unoliaethwyr Democrataidd &quot;nid oedd yn sylw y byddai disgwyl i Brif Weinidog unrhyw ran o'r Deyrnas Gyfunol ei wneud&quot;, ac ymateb mab Dr Paisley, Ian, oedd dylai gwleidyddion &quot;gael eu geni â [[cromosom|chromosôm]] ychwanegol&quot; fel bod eu croen yn fwy trwchus.&lt;ref&gt;{{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6400000/newsid_6404700/6404743.stm|teitl=Jôc: Morgan o dan y lach|dyddiad=[[28 Chwefror]], [[2007]]|cyhoeddwr=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt;

==Morgan yn llygad y cyhoedd, dychan a diwylliant poblogaidd==
Bu Morgan yn enwog yn llygad y cyhoedd am ei ddyfyniadau dryslyd yn y [[Saesneg]], a rhoddwyd gwobr &quot;baglu dros eiriau&quot; (''Foot in Mouth'') [[yr Ymgyrch Saesneg Clir]] (''The Plain English Campaign'') iddo dwywaith.&lt;ref name=&quot;Baglu dros eiriau&quot;&gt;{{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_4520000/newsid_4524600/4524616.stm|teitl= 
Ail wobr rwdlan i Rhodri|dyddiad=[[13 Rhagfyr]], [[2005]]|cyhoeddwr=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.plainenglish.co.uk/footinmouth.htm |cyhoeddwr=[[Yr Ymgyrch Saesneg Clir]] |teitl=Foot in Mouth |dyddiadcyrchiad=6 Gorffennaf |blwyddyncyrchiad=2007 }}&lt;/ref&gt; Enillodd y tro cyntaf yn 1998 pan atebodd [[Jeremy Paxman]] mewn cyfweliad ar y rhaglen [[BBC Two]] ''[[Newsnight]]'', pan gafodd ei ofyn os oedd e'n dymuno bod yn arweinydd Llafur yn y Cynulliad newydd, gan ddweud &quot;''Does a one-legged duck swim in circles?''&quot;. Yr ail dro, yn 2005, dywedodd mewn dadl yn y Cynulliad ar ddyfodol [[heddluoedd Cymru]]: &quot;''The only thing which isn't up for grabs is no change and I think it's fair to say, it's all to play for, except for no change''.&quot; Ymatebodd Morgan i ennill y wobr yr ail waith gan ddweud:
{{dyfyniad|Enillais y wobr o'r blaen am y dyfyniad am yr hwyaden ungoes. Mewn gwirionedd, mae wedi gwneud enw i mi. Mae Jeremy Paxman yn dal i geisio darganfod a oes ystyr ddyfnach i'r hyn ddywedais i. Dyw'r wobr ddiweddaraf ddim yn yr un cae â honno felly mae'n rhaid ei bod yn flwyddyn wan. Ond dwi wrth fy modd fod yr Ymgyrch Saesneg Clir yn edrych ar y cynulliad bob dydd Mawrth yn ystod y cyfnod holi gan aros am ddyfyniad tebyg i'r un am yr hwyaden ungoes.&lt;ref name=&quot;Baglu dros eiriau&quot;/&gt;}}

Bu Morgan hefyd yn adnabyddus am y ddelwedd ganfyddadwy o'i wallt a'i ddillad anniben. Cafodd ei [[dychan|ddychanu]] ar y [[rhaglen deledu|rhaglen]] [[S4C]] ''[[Cnex]]'', gyda chyfeiriadau aml i'w wallt. Ar ail rifyn y pumed cyfres o raglen comedi [[BBC Cymru]] ''[[High Hopes (cyfres deledu)|High Hopes]]'', atebodd y cymeriad Kurt Stable (a chwaraewyd gan yr actor gwadd [[Dewi 'Pws' Morris]])&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.satellitecitytv.net/hh_episodes.html#hh_tv_series5_episode2 |teitl=''High Hopes'' - The Episode Guide |iaith=en |dyddiadcyrchiad=7 Gorffennaf |blwyddyncyrchiad=2007 }}&lt;/ref&gt; cwestiwn amlwg gan ddweud &quot;''Does Rhodri Morgan need a new jacket?''&quot;.

Ym Mawrth 2005 cyrhaeddodd Morgan stiwdios BBC Cymru i ymddangos ar y rhaglen ''[[Dragon's Eye]]'' pan gafodd ei anfon i'r ystafell gwisgo anghywir gan aelod newydd o staff ar ôl cael ei gamgymryd am [[rhodiwr (actor)|rodiwr]] ar gyfer y gyfres [[ffuglen wyddonol]] ''[[Doctor Who]]''.&lt;ref&gt;{{eicon en}} {{dyf new|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4366317.stm|teitl=AM in Doctor Who villain mix-up|dyddiad=[[21 Mawrth]], [[2005]]|cyhoeddwr=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt;

Ymddangosodd Morgan ar y rhaglen ''The Big Welsh Joke'', a gyflwynwyd gan [[Rhod Gilbert]] ar [[BBC 2W]], ym Mawrth 2007 yn dweud jôc am dân yn [[y Rhondda]] a dyn-tân [[Jamaica]]idd o Gaerdydd.

==Etifeddiaeth==
Yn 2017 sefydlwyd Academi Morgan ym Mhrifysgol Abertawe, melin drafod newydd, wedi ei enwi ar ôl Rhodri. Nod yr Academi yw gwneud ymchwil a gomisiynwyd ac ymchwil 'awyr las' yn y gwyddorau cymdeithasol a'r celfyddydau a'r dyniaethau. Maent hefyd yn trefnu darlith flynyddol er cof am Rhodri Morgan. Traddodwyd y cyntaf ar 25 Medi 2018 gan Bruce Adamson, Comisiynydd Plant a Phobl Ifanc yr Alban, yn cymharu’r cynnydd a wnaed o ran sicrhau hawliau dynol plant a phobl ifanc yng Nghymru a’r Alban ers datganoli.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.assembly.wales/cy/newhome/Pages/newsitem.aspx?itemid=1904|teitl=Darlith Goffa Flynyddol Rhodri Morgan|cyhoeddwr=Cynulliad Cymru|dyddiad=20 Medi 2018|dyddiadcyrchiad=11 Rhagfyr 2018}}&lt;/ref&gt;

Enwyd cwch patrolio newydd yn FPV Rhodri Morgan, cwch sy'n rhan o fflyd fydd yn gofalu am ddyfroedd Cymru gan chwilio am weithgarwch pysgota anghyfreithlon.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://gov.wales/newsroom/environmentandcountryside/2018/181205-lesley-griffiths-officially-names-new-fisheries-patrol-vessel-after-former-first-minister-rhodri-morgan/?skip=1&amp;lang=cy|teitl=Lesley Griffiths yn enwi cwch patrolio pysgodfeydd newydd ym Mae Caerdydd ar ôl y cyn Brif Weinidog Rhodri Morgan|cyhoeddwr=Llywodraeth Cymru|dyddiad=5 Rhagfyr 2018|dyddiadcyrchiad=11 Rhagfyr 2018}}&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau|2}}

==Cysylltiadau allanol==
{{comin|:Category:Rhodri Morgan|Rhodri Morgan}}
{{wikiquote}}
*[http://new.wales.gov.uk/about/cabinet/cabinetm/rhodrimorgan?lang=cy Rhodri Morgan ar Gynulliad Cenedlaethol Cymru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080914172016/http://new.wales.gov.uk/about/cabinet/cabinetm/rhodrimorgan?lang=cy |date=2008-09-14 }}
*{{eicon en}} [http://www.rhodri-morgan.com/ Gwefan ymgyrch etholiad Cynulliad 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070712175140/http://www.rhodri-morgan.com/ |date=2007-07-12 }}
*[http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6510000/newsid_6515600/6515607.stm BBC Arlein | Newyddion | Morgan: Gosod stondin sosialaeth] – adroddiad BBC ar gyfer etholiad 2007
*[http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_6600000/newsid_6606000/6606041.stm BBC Arlein | Newyddion | 'Y dyn a fentrodd yn hwyr'] – adroddiad BBC ar yrfa wleidyddol Morgan
*[http://www.bbc.co.uk/cymru/deddwyrain/enwogion/bywydcyhoeddus/pages/rhodri_morgan.shtml BBC - De Ddwyrain - Rhodri Morgan] – proffil BBC o Morgan

{{dechrau-bocs}}
{{Teitl Dil|du}}
{{bocs olyniaeth| cyn=[[Stefan Terlezki]] | teitl=[[Aelod Seneddol]] dros [[Gorllewin Caerdydd (etholaeth seneddol)|Orllewin Caerdydd]] | blynyddoedd=[[1987]] – [[2001]] | ar ôl=[[Kevin Brennan]]}}
{{Teitl Dil|cym}}
{{bocs olyniaeth | cyn=''swydd newydd'' | teitl=[[Aelod Cynulliad]] dros [[Gorllewin Caerdydd (etholaeth Cynulliad)|Orllewin Caerdydd]]| blynyddoedd=[[1999]] – [[2011]] | ar ôl=[[Mark Drakeford]] }}
{{Teitl Dil|swydd}}
{{bocs olyniaeth | teitl  = [[Gweinidog dros Ddatblygiad Economaidd a Materion Ewropeaidd]] | blynyddoedd  = [[1999]] – [[2000]] | cyn=''swydd newydd'' | ar ôl= [[Michael German]]}}
{{bocs olyniaeth | cyn= [[Alun Michael]] | teitl = [[Plaid Lafur Cymru|Arweinydd Plaid Lafur y Cynulliad Cenedlaethol]]  | blynyddoedd=[[2000]] – [[2009]] | ar ôl=[[Carwyn Jones]]}}
{{bocs olyniaeth| cyn=[[Alun Michael]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;''Prif Ysgrifennydd Cymru''&lt;/small&gt; | teitl=[[Prif Weinidog Cymru]] | blynyddoedd=[[2000]] – [[2009]] | ar ôl=[[Carwyn Jones]]}}
{{diwedd-bocs}}

{{Prif Weinidogion Cymru}}
{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Morgan, Rhodri}}
[[Categori:Aelodau Cynulliad Cenedlaethol Cymru 1999–2003]]
[[Categori:Aelodau Cynulliad Cenedlaethol Cymru 2003–2007]]
[[Categori:Aelodau Cynulliad Cenedlaethol Cymru 2007–2011]]
[[Categori:Aelodau Seneddol y Deyrnas Unedig]]
[[Categori:Arweinwyr pleidiau gwleidyddol yng Nghymru]]
[[Categori:Cyn-fyfyrwyr Coleg Sant Ioan, Rhydychen]]
[[Categori:Cyn-fyfyrwyr Prifysgol Harvard]]
[[Categori:Dyneiddwyr Cymreig]]
[[Categori:Genedigaethau 1939]]
[[Categori:Gweision sifil Cymreig]]
[[Categori:Gwleidyddion Cymreig yr 20fed ganrif]]
[[Categori:Gwleidyddion Cymreig yr 21ain ganrif]]
[[Categori:Gwleidyddion y Blaid Lafur (DU)]]
[[Categori:Marwolaethau 2017]]
[[Categori:Prif Weinidogion Cymru]]
[[Categori:Pobl o Gaerdydd]]
[[Categori:Pobl addysgwyd yn Ysgol Ramadeg yr Eglwys Newydd]]</text>
      <sha1>3cqf0icbqlrcyv6mcowqdy92t82h9i5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipedia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129</id>
    <revision>
      <id>11096136</id>
      <parentid>11089246</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:46:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10135" xml:space="preserve">{{diweddaru}}
{{Gwybodlen gwefan
| enw              = Wicipedia
| logo             = [[Delwedd:Wikipedia-logo-v2-cy.svg|frameless|130px|alt=Sffêr gwyn a grëwyd gyda darnau herclif. Dangosir llythrennau o lawer o wyddorau.]]
| pennawdgwefan    = Logo Wicipedia - glôb sy'n cynnwys [[glyff]]iau o wahanol systemau ysgrifennu
| pennawd          = Ciplun porth amlieithog Wicipedia.
| url              = {{URL|http://wikipedia.org}}
| alexa            = 
| masnachol        = Na
| math             = [[Dielw]]
| iaith            = 269 iaith weithredol (281 ar y cyfan)
| cofrestru        = Dewisol (angen er mwyn diogelu tudalennau a gweithrediadau gweinyddol ayyb)
| perchennog       =  [[Wikimedia Foundation]] ([[dielw]])
| awdur            = [[Jimmy Wales]], [[Larry Sanger]]&lt;ref name=Sidener&gt;{{Dyf newyddion |url=http://www.signonsandiego.com/uniontrib/20041206/news_mz1b6encyclo.html |awdur=Jonathan Sidener |teitl=Everyone's Encyclopedia |gwaith=[[The San Diego Union-Tribune]] |dyddiadcyrchu=2006-10-15}}&lt;/ref&gt;
| dyddiad lansio   = 14 Gorffennaf 2003 (fersiwn Cymraeg); 15 Ionawr 2001 (fersiwn Saesneg)
| statws cyfredol  = Gweithredol
| slogan           = Y gwyddoniadur rhydd y gall unrhyw un ei olygu.
| trwydded gynnwys = 
}}
:''Gofal: ceir erthygl arall, gydag enw tebyg, sef [[Wicipedia Cymraeg|Wicipedia]].''
[[Gwyddoniadur]] rhyngwladol, amlieithog a reolir gan y ''[[Wikimedia Foundation]]'' yw '''Wicipedia''' ({{Iaith-en|Wikipedia}}). Dechreuodd y fersiwn Saesneg ar [[15 Ionawr]] [[2001]], ac yn ystod y pum mlynedd ddilynol, dechreuwyd fersiynau mewn dros 200 iaith arall. Ar ddiwedd [[2001]], roedd dros 20,000 erthygl yn y fersiwn [[Wicipedia Saesneg|Saesneg]] a 18 o wahanol ieithoedd. Erbyn Mehefin 2010, roedd 3.3 miliwn erthygl.

Lansiwyd y [[Wicipedia Cymraeg]] ar [[14 Gorffennaf]] [[2003]]. Roedd dros 21,600 erthygl yn y Wicipedia Cymraeg ym Mai 2009 ac roedd yn 60ain o ran safle ieithyddol â 5,500 o ddefnyddwyr cofrestredig. Erbyn Rhagfyr 2010 roedd nifer yr erthyglau wedi codi i dros 30,000 a'i safle ar y rhestr yn 66ed. Ar hyn o bryd, ceir {{NIFEROERTHYGLAU}} erthygl ar y fersiwn Cymraeg, sef y 64ydd iaith allan o 280 iaith. Yn 2012 roedd y nifer o dudalennau  a oedd yn cael eu hagor ar y Wicipedia Cymraeg (ar gyfartaledd y diwrnod) yn: 62,161.&lt;ref&gt;{{Dyf gwe |url=http://wikistics.falsikon.de/latest/wikipedia/cy/ |teitl=Most accessed pages [hits per day]: |awdur= |dyddiad= |gwaith= |cyhoeddwr=Falsikon |dyddiadcyrchiad=30 Ebrill 2012 |iaith=en}}&lt;/ref&gt;

Ymhlith y fersiynau eraill o Wicipedia a geir mae [[Catalaneg]], [[Llydaweg]] a [[Gwyddeleg]].

== Nodweddion pwysig ==
Mae gan brosiect Wicipedia dair nodwedd bwysig, sy'n diffinio'i le ar y [[Gwe fyd-eang|we fyd-eang]]:

# Mae'n anelu at fod yn [[gwyddoniadur|wyddoniadur]].
# Mae'n [[wici]], sy'n golygu y caiff unrhyw un ei olygu (gyda rhai cyfyngiadau).
# Mae'n brosiect [[cynnwys agored]], sy'n defnyddio'r [[GNU FDL|Drwydded Dogfen Rydd GNU]] ''[[copyleft]]''.

== Fandaliaeth ==
Mae &quot;fandaliaeth&quot; yn fater pwysig ar Wicipedia: fandaliaeth ydy gosod dwli, nonsens, neu unrhyw wybodaeth anghywir (yn fwriadol) mewn erthyglau. Mae erthyglau sydd wedi cael eu fandaleiddio yn cael eu gwrthdroi ac mae'n bosibl gwahardd y fandal.

== Polisïau ==
Mae cyfranogwyr Wicipedia yn dilyn ychydig o bolisïau sylfaenol.

* Yn gyntaf, gan fod amrywiaeth enfawr o gyfranwyr o bob athroniaeth, ac ar draws y byd, mae Wicipedia yn benderfynol o wneud pob erthygl mor ddiragfarn â phosibl. Yr amcan yw cyflwyno pob barn yn deg ar unrhyw destun.
* Yn ail, mae nifer o gonfensiynau wrth enwi erthyglau; er enghraifft, pan fo sawl enw yn bodoli, defnyddier yr un mwyaf cyffredin.
* Yn drydydd, dylai Wicipedwyr ddefnyddio tudalennau &quot;sgwrs&quot; i drafod newidiadau i'r testun, yn hytrach na thrafod y newidiadau ar y tudalennau eu hunain. Mae achosion sydd yn berthnasol i nifer o erthyglau yn gallu cael eu trafod yn Meta-Wikipedia neu'r rhestrau post.
* Yn bedwerydd, ceir rhai erthyglau digalon gan nad ydyn nhw'n ddim o'r math a welir mewn gwyddoniadur traddodiadol. Er enghraifft, nid geiriadur ydy Wicipedia ac mae rhoi ffynhonnell y wybodaeth yn hanfodol.
* Yn bumed, mae'r gefnogaeth i nifer o reolau sydd wedi cael eu cynnig yn amrywio yng nghymuned Wicipedia. Y rheol a gefnogir yn bennaf yw: &quot;Os yw rheolau yn gwneud i chi deimlo'n ofnus ac yn ddigalon ac yn gwneud i chi beidio cyfrannu i'r wici, anwybyddwch nhw yn gyfan gwbl a gwnewch eich busnes eich hun.&quot; Pan mae'r rheolau a gynigir yn cael eu torri, penderfynir ar y canlyniad fesul achos rhwng y Wicipedwyr.

== Personél ==
Mae Wicipedia wedi cael ei newid gan filoedd o bobl. Mae Wicipedia yn galw pobl sydd yn ei newid yn ''Wicipedwyr''. Mae cyfanswm y newidiadau yn y fersiwn Saesneg wedi dyblu rhwng Ionawr 2002 ac Ionawr 2003, o 1000 y dydd i 2000 y dydd.

Does dim prif newidiwr, fel y mae. Y ddau berson a sefydlodd Wicipedia yw Jimmy Wales (Prif Swyddog Gweithredol y cwmni bach rhyngrwyd Bomis Inc) a Larry Sanger. Yn y 13 mis cyntaf talwyd Sanger gan Bomis i weithio ar Wicipedia. Dywedwyd bod Sanger wedi cymryd rôl canolwr, yn gwneud penderfyniadau mewn amser o ddadlau poeth. Nid oedd hyn yn seiliedig ar awdurdod ffurfiol, ond gofynion y defnyddwyr. Daeth yr arian ar gyfer ei safle i ben, yn dilyn ei ymddeoliad yn Chwefror 2002. Mae gweithwyr Bomis, sydd wedi gweithio ar y gwyddoniadur, yn cynnwys Tim Shell, un o gyd-sefydlwyr Bomis, a hefyd Jason Richey a Toan Vo.

Dywedodd [[Richard Stallman]], yr ymgyrchydd dros [[meddalwedd di-dâl|feddalwedd di-dâl]], fod sefydliad Wicipedia yn &quot;newyddion cyffrous&quot;.

== Meddalwedd a chaledwedd ==
[[UseModWiki]], a ysgrifennwyd gan Clifford Adams (&quot;Cyfnod I&quot;), oedd y fersiwn o feddalwedd wici a ddefnyddid i gynnal Wicipedia yn wreiddiol. I gychwyn, roedd rhaid defnyddio [[CamelCase]] ar gyfer dolenni, ond yn fuan roedd yn bosibl defnyddio'r dull cromfachau dwbl presennol. Yn Ionawr 2002, fe gychwynnodd Wicipedia ddefnyddio meddalwedd wici [[PHP]] a ysgrifennwyd ar gyfer Wicipedia gan Magnus Manke, gyda chronfa ddata [[MySQL]], ac ychwanegwyd sawl rhinwedd newydd (&quot;Cyfnod II&quot;). Ar ôl ychydig, arafodd y safle nes bod golygu bron yn amhosibl; fe newidiwyd y feddalwedd sawl tro ond dim ond am ychydig y lleddfodd hynny'r broblem. Yna, ysgrifennodd Lee Daniel Crocker y feddalwedd o'r newydd, ac mae'r fersiwn newydd, sy'n llawer gwell, wedi bod yn rhedeg ers Gorffennaf 2002. Gelwid y meddalwedd &quot;Cyfnod III&quot; hwn yn [[MediaWiki]]. Ers hynny, mae Brion Vibber wedi ymgymryd â thrwsio gwallau.

Yn Rhagfyr 2009 roedd 300 gweinydd (Saesneg: server) yn [[Fflorida]] a 44 yn [[Amsterdam]] yn cynnal holl wybodaeth Wikipedia.&lt;ref&gt;http://wikitech.wikimedia.org/view/Server_roles Server roles at wikitech.wikimedia.org. Adalwyd ar 08-12-2009&lt;/ref&gt; Tan 2004 un gweinydd oedd yn dal yr holl wybodaeth.

Cynhelir y prosiect ar weinydd neilltuol, a leolwyd yn [[San Diego]]. Mae'r gweinydd hwn yn gyfrifol am Wicipedia ymhob iaith. CPU [[Athlon]] deublyg 1700+ ydyw, gyda 2 [[gigabeit|GB]] o [[RAM]], ac yn rhedeg [[Red Hat Linux]] â'r gweinydd gwe [[Apache HTTP server|Apache]].

[[Delwedd:Golygydd Gweladwy 4.webmsd.webm|300px|bawd|Rhyngwyneb newydd Wicipedia; lansiad: Gorffennaf 2013.]]
Yng Ngorffennaf 2013 bydd rhyngwyneb Wicipedia yn newid (pob iaith), gan symlhau'r weithred o olygu. Bydd y &quot;Golygydd Gweladwy&quot; (''Visual Editor'') yn caniatau golygu ar y sgrin, yn ogystal â thrwy'r ffenestr olygu a wici-gôd arferol.&lt;ref&gt;[[:File:VisualEditor-Parsoid - 2012-13 Q3 quarterly review deck.pdf|''VisualEditor/Parsoid Quarterly Review 2012/13 Q3'' slides]], Mawrth 2013 ('''PDF''')&lt;/ref&gt; Dywedir mai hwn fydd y datblygiad mwyaf, yn weladwy, o fewn Wicipedia ers ei chreu. Ni fydd yn gweithio ar y tudalennau Sgwrs, fodd bynnag.

== Prosiectau cysylltiedig ==
Mae gan Wicipedia brosiectau cysylltiedig:

* [[Wiciadur]], prosiect geiriadur rhydd (a geir [http://cy.wiktionary.org/wiki/Hafan yma])
* [[Wicilyfrau]], prosiect gwerslyfr rhydd (a geir [http://cy.wikibooks.org/wiki/Hafan yma])
* [[Wicidestun]], prosiect ffynonellau (a geir [http://cy.wikisource.org/wiki/Hafan yma])
* [[Wiciddyfynnu]], gwyddoniadur rhydd o ddyfyniadau (a geir [http://cy.wikiquote.org/wiki/Hafan yma])

== Gweler hefyd ==
* [[Cerflun Wicipedia]]
* [[Wicipedia Almaeneg]]
* [[Wicipedia Cymraeg]]
* [[Wicipedia Eidaleg]]
* [[Wicipedia Lladin]]
* [[Wicipedia Saesneg]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

== Dolenni allanol ==
* {{eicon en}} [http://www.wikipedia.org/wiki/User:Jimbo_Wales/Pushing_To_1.0 Wikipedia 1.0 (plan and discussion)]
* {{eicon en}} [http://www.gnu.org/encyclopedia/free-encyclopedia.html The Free Universal Encyclopedia and Learning Resource] by Richard Stallman (RMS)
* {{eicon en}} [http://www.gnu.org/encyclopedia/encyclopedia.html FSF endorsement of Wikipedia]
* {{eicon en}} [http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikipedia-l/2001-September/000481.html RMS describes Wikipedia as 'exciting news']
* [http://meta.wikimedia.org/wiki/Hafan Meta-Wici]
* {{eicon en}} [http://wikipedia.sourceforge.net MediaWiki Fersiwn 1.9.3] - [[SourceForge]]
* {{eicon en}} [http://www.wikipedia.org/wiki/wikipedia:press%20coverage Wikipedia press coverage]
* {{eicon en}} [http://search.news.yahoo.com/search/news/?c=&amp;p=wikipedia Yahoo News articles that mention Wikipedia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20031215205945/http://search.news.yahoo.com/search/news/?c=&amp;p=wikipedia |date=2003-12-15 }} (updated regularly)
* {{eicon en}} [http://www.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Monkeypox&amp;diff=1029085&amp;oldid=1029083 Sarah Lane's vandalism of the monkeypox article]
* {{eicon en}} [http://www.cnn.com/2003/TECH/internet/08/03/wikipedia/index.html Wikipedia Article on CNN]
* {{eicon en}} [http://researchweb.watson.ibm.com/history/ IBM History Flow] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040603122153/http://researchweb.watson.ibm.com/history/ |date=2004-06-03 }}: Technical experiment on &quot;visualizing dynamic, evolving documents and   the interactions of multiple collaborating authors.&quot; Uses various Wikipedia articles as example data.

[[Categori:Gwefannau]]
[[Categori:Gwyddoniaduron]]
[[Categori:Wicipedia| ]]</text>
      <sha1>gr0rnkn67m57ufi0wvb9lbqnihgymyw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nodyn:Erthyglau newydd</title>
    <ns>10</ns>
    <id>2768</id>
    <revision>
      <id>11096072</id>
      <parentid>11095861</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:37:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deb</username>
        <id>7</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="695" xml:space="preserve">&lt;!-- Ychwanegwch erthyglau newydd ar y dechrau, a dilëwch yr un ddiwethaf --&gt;
{{Rhestr ddotiog|
* [[Gorsaf fysiau Sant Antoni de Portmany]]
* [[Jess Phillips]]
* [[Ban wedy i dynny]]
* [[CentraleSupélec]]
* [[Elena Rybakina]]
* [[Nobusuke Kishi]]
* [[Suella Braverman]]
* [[Cameron Norrie]]
* [[Long Island]]
* [[Robert Buckland]]
* [[Stryt Yorke, Wrecsam]]
* [[Undeb Pêl-fas Menywod Cymru]]
* [[Moliannwn]]
* [[Virginia Crosbie]]
* [[École nationale des ponts et chaussées]]
* [[Undeb Pêl-fas Cymru]]
* [[La fille du régiment]]
* [[Stryt Caer, Wrecsam]]
* [[Llenyddiaeth ar draws Ffiniau]]
* [[Chamois]]
* [[Terry Higgins]]
* [[Bertsolaritza]]
* [[Euskadi Irratia]]
* [[Susanna Keir]]
}}</text>
      <sha1>kl4s0k9fz969zz3qrwcl2d1afuwb7b5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sefydliad Diogelwch a Chydweithrediad Ewrop</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2818</id>
    <revision>
      <id>11096110</id>
      <parentid>10365521</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:17:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3167" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Sefydliad rhyngwladol yw '''Sefydliad Diogelwch a Chydweithrediad Ewrop''' ('''OSCE'''; [[Saesneg]]: ''Organization for Security and Co-operation in Europe''). Ei waith yw rhybydd cynnar, atal gwrthdaro, goruchwyliaeth argyfwng ac ailsefydlu ar ôl gwrthdaro yn Ewrop.

Lleolir pencadlys y sefydliad yn [[Fienna]], [[Awstria]], a cheir swyddfeydd ganddo yn ninasoedd [[Copenhagen]], [[Genefa]], [[Den Haag]], [[Prag]] a [[Warszawa]] (Warsaw).

== Aelodau ==
Mae 56 o wledydd [[Ewrop]], [[Gogledd America]], y [[Cawcasws (ardal)|Cawcasws]] a [[Canolbarth Asia|Chanolbarth Asia]] yn aelodau o'r OSCE:

[[Albania]], [[Yr Almaen]], [[Andorra]], [[Armenia]], [[Awstria]], [[Aserbaijan]], [[Belarws]], [[Bosnia-Hertsegofina]], [[Bwlgaria]], [[Canada]], [[Casachstan]], [[Cirgistan]], [[Croatia]], [[Cyprus]], [[Denmarc]], [[y Deyrnas Unedig]], [[Yr Eidal]], [[Estonia]], Dinas y [[Fatican]], [[Y Ffindir]], [[Ffrainc]], [[Georgia]], [[Y Weriniaeth Tsiec]], [[Gwlad Belg]], [[Gwlad Groeg]], [[Gwlad Pwyl]], [[Gwlad yr Iâ]], [[Hwngari]], [[Yr Iseldiroedd]], [[Iwerddon]], [[Latfia]], [[Liechtenstein]], [[Lithwania]], [[Lwcsembwrg]], [[Gogledd Macedonia]], [[Malta]], [[Moldofa]], [[Monaco]], [[Montenegro]], [[Norwy]], [[Portiwgal]], [[Romania]], [[Rwsia]], [[San Marino]], [[Sbaen]], [[Serbia]], [[Slofacia]], [[Slofenia]], [[Sweden]], [[Y Swistir]], [[Tajicistan]], [[Twrci]], [[Tyrcmenistan]], [[Unol Daleithiau America]], [[Yr Wcráin]], ac [[Wsbecistan]].

[[Delwedd:OSCEmap 2005.png|bawd|canol|400px|Gwledydd OSCE]]

== Hanes ==

Sefydlwyd yr OSCE ym [[1973]] fel Cynhadledd ar gyfer Diogelwch a Chydweithrediad yn Ewrop (CSCE). Roedd dadl am gael sefydliad diogelwch yn Ewrop wedi cychwyn yn y 1950au, ond roedd hi'n anodd dod i benderfyniad oherwydd y [[Rhyfel Oer]].

Er hynny, dechreuwyd y CSCE yn [[Helsinki]], [[y Ffindir]] ar [[3 Gorffennaf]], [[1973]] ac anfonodd 35 o wledydd gynrychiolwyr. Yn ystod y gynhadledd, a barhaodd am 5 diwrnod, cytunodd pawb i ddilyn y &quot;Llyfr Glas&quot;, adroddiad yn cymeradwyo proses y dadl. Cafwyd yr ail gynhadledd yng Ngenefa. Dechreuodd ar 18 Medi, 1973 a goffen ar 21 Gorffennaf, 1975. Yn ystod y drydedd gynhadledd, o 30 Gorffennaf hyd 1 Awst, 1975, arwyddodd y gwledydd a fu'n bresennol [[Cytundeb Terfynol Helsinki]] (Helsinki Final Act).

Cafwyd sawl cynhadledd ar ôl hynny. Y pwysicaf oedd cynhadleddau [[Beograd]] (4 Hydref, 1977 - 8 Mawrth, 1978), [[Madrid]] (11 Tachwedd, 1980 - 9 Medi, 1983), a [[Vienna]] (4 Tachwedd, 1986 - 19 Ionawr, 1989).

Golygodd cwymp [[comiwnyddiaeth]] yn nwyrain Ewrop a'r USSR rôl newydd i'r CSCE. O ganlyniad, arwyddwyd [[Siarter Paris dros Ewrop Newydd]] (''Paris Charter for a New Europe'') ar 21 Tachwedd, 1990, a newidiwyd enw'r sefydliad i OSCE ar [[1 Ionawr]], [[1995]].

Cafwyd cynhadledd OSCE yn [[Istanbwl]] ar 19 Tachwedd, 1999 er mwyn datrys problemau'r anghydfod yn [[Chechnya]] a derbyn [[Siarter Diogelwch Ewrop]] (''Charter for European Security'').

== Gweler hefyd ==
*[[Ewrop]]
*[[Undeb Ewropeaidd]]
*[[Cyngor Ewrop]]
*[[NATO]]
*[[WEU]]

[[Categori:Ewrop]]
[[Categori:Sefydliadau a leolir yn Fienna]]
[[Categori:Sefydliadau rhyngwladol]]</text>
      <sha1>ca56kkgoey1ijnvcgdzvhwogj9f61d5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096111</id>
      <parentid>11096110</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:20:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3168" xml:space="preserve">{{Pethau| image2=OSCE logo.svg}}

Sefydliad rhyngwladol yw '''Sefydliad Diogelwch a Chydweithrediad Ewrop''' ('''OSCE'''; [[Saesneg]]: ''Organization for Security and Co-operation in Europe''). Ei waith yw rhybydd cynnar, atal gwrthdaro, goruchwyliaeth argyfwng ac ailsefydlu ar ôl gwrthdaro yn Ewrop.

Lleolir pencadlys y sefydliad yn [[Fienna]], [[Awstria]], a cheir swyddfeydd ganddo yn ninasoedd [[Copenhagen]], [[Genefa]], [[Den Haag]], [[Prag]] a [[Warszawa]] (Warsaw).

== Aelodau ==
Mae 56 o wledydd [[Ewrop]], [[Gogledd America]], y [[Cawcasws (ardal)|Cawcasws]] a [[Canolbarth Asia|Chanolbarth Asia]] yn aelodau o'r OSCE:

[[Albania]], [[Yr Almaen]], [[Andorra]], [[Armenia]], [[Awstria]], [[Aserbaijan]], [[Belarws]], [[Bosnia-Hertsegofina]], [[Bwlgaria]], [[Canada]], [[Casachstan]], [[Cirgistan]], [[Croatia]], [[Cyprus]], [[Denmarc]], [[y Deyrnas Unedig]], [[Yr Eidal]], [[Estonia]], Dinas y [[Fatican]], [[Y Ffindir]], [[Ffrainc]], [[Georgia]], [[Y Weriniaeth Tsiec]], [[Gwlad Belg]], [[Gwlad Groeg]], [[Gwlad Pwyl]], [[Gwlad yr Iâ]], [[Hwngari]], [[Yr Iseldiroedd]], [[Iwerddon]], [[Latfia]], [[Liechtenstein]], [[Lithwania]], [[Lwcsembwrg]], [[Gogledd Macedonia]], [[Malta]], [[Moldofa]], [[Monaco]], [[Montenegro]], [[Norwy]], [[Portiwgal]], [[Romania]], [[Rwsia]], [[San Marino]], [[Sbaen]], [[Serbia]], [[Slofacia]], [[Slofenia]], [[Sweden]], [[Y Swistir]], [[Tajicistan]], [[Twrci]], [[Tyrcmenistan]], [[Unol Daleithiau America]], [[Yr Wcráin]], ac [[Wsbecistan]].

[[Delwedd:OSCEmap 2005.png|bawd|canol|400px|Gwledydd OSCE]]

== Hanes ==

Sefydlwyd yr OSCE ym [[1973]] fel Cynhadledd ar gyfer Diogelwch a Chydweithrediad yn Ewrop (CSCE). Roedd dadl am gael sefydliad diogelwch yn Ewrop wedi cychwyn yn y 1950au, ond roedd hi'n anodd dod i benderfyniad oherwydd y [[Rhyfel Oer]].

Er hynny, dechreuwyd y CSCE yn [[Helsinki]], [[y Ffindir]] ar [[3 Gorffennaf]], [[1973]] ac anfonodd 35 o wledydd gynrychiolwyr. Yn ystod y gynhadledd, a barhaodd am 5 diwrnod, cytunodd pawb i ddilyn y &quot;Llyfr Glas&quot;, adroddiad yn cymeradwyo proses y dadl. Cafwyd yr ail gynhadledd yng Ngenefa. Dechreuodd ar 18 Medi, 1973 a goffen ar 21 Gorffennaf, 1975. Yn ystod y drydedd gynhadledd, o 30 Gorffennaf hyd 1 Awst, 1975, arwyddodd y gwledydd a fu'n bresennol [[Cytundeb Terfynol Helsinki]] (Helsinki Final Act).

Cafwyd sawl cynhadledd ar ôl hynny. Y pwysicaf oedd cynhadleddau [[Beograd]] (4 Hydref, 1977 - 8 Mawrth, 1978), [[Madrid]] (11 Tachwedd, 1980 - 9 Medi, 1983), a [[Vienna]] (4 Tachwedd, 1986 - 19 Ionawr, 1989).

Golygodd cwymp [[comiwnyddiaeth]] yn nwyrain Ewrop a'r USSR rôl newydd i'r CSCE. O ganlyniad, arwyddwyd [[Siarter Paris dros Ewrop Newydd]] (''Paris Charter for a New Europe'') ar 21 Tachwedd, 1990, a newidiwyd enw'r sefydliad i OSCE ar [[1 Ionawr]], [[1995]].

Cafwyd cynhadledd OSCE yn [[Istanbwl]] ar 19 Tachwedd, 1999 er mwyn datrys problemau'r anghydfod yn [[Chechnya]] a derbyn [[Siarter Diogelwch Ewrop]] (''Charter for European Security'').

== Gweler hefyd ==
*[[Ewrop]]
*[[Undeb Ewropeaidd]]
*[[Cyngor Ewrop]]
*[[NATO]]
*[[WEU]]

[[Categori:Ewrop]]
[[Categori:Sefydliadau a leolir yn Fienna]]
[[Categori:Sefydliadau rhyngwladol]]</text>
      <sha1>bjukwoxbx7mqd84jt288fxmj6934hku</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwobr Heddwch Nobel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3423</id>
    <revision>
      <id>11096099</id>
      <parentid>11040145</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:07:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16624" xml:space="preserve">Mae '''Gwobr Heddwch Nobel''' ([[Swedeg]], [[Daneg]] a [[Norwyeg]]: ''Nobels fredspris'') yn un o bum Gwobr Nobel a roddwyd gan y diwydiannwr a'r dyfeisiwr Swedaidd [[Alfred Nobel]]. Yn ôl ewyllys Nobel, dylid cyflwyno'r Wobr Heddwch &quot;i'r person sydd wedi gwneud fwyaf neu'r gwaith gorau i hybu brawdgarwch ymysg cenhedloedd, i ddiddymu neu leihau byddinoedd ac am gynnal a hyrwyddo cynghreiriau heddychlon.&quot;&lt;ref&gt;[http://nobelprize.org/alfred_nobel/will/short_testamente.html Cyfieithiad o ddetholiad o Ewyllys Alfred Nobel]. Adalwyd 25-08-2009&lt;/ref&gt;

Nododd Alfred Nobel y dylai'r wobr gael ei chyflwyno gan bwyllgor o bump o bobl i'w dewis gan Lywodraeth Norwy. Bryd hynny, roedd [[Undeb Norwy Sweden|undeb rhwng Norwy a Sweden]], a chyda Sweden yn gyfrifol am yr holl bolisi tramor, teimlai Nobel y byddai'r wobr yn llai tueddol o gael ei ddefnyddio am resymau gwleidyddol pe cawsai ei rhoi gan Norwy. Cyflwynir y Wobr Heddwch yn flynyddol yn [[Oslo]], ym mhresenoldeb y Brenin, ar [[10 Rhagfyr]] (sef dyddiad marwolaeth Nobel). Dyma yw'r unig Wobr Nobel na sydd yn cael ei chyflwyno yn [[Stockholm]]. Yn Oslo, cyflwyna Cadeirydd y Pwyllgor Nobel Norwyaidd y Wobr Heddwch Nobel ym mhresenoldeb Brenin Norwy. Yn llygad y cyfryngau' rhyngwladol, derbynia'r enillydd Nobel (neu'r 'Llawryf' fel caiff ei alw weithiau) dri pheth: diploma, medal a dogfen sy'n cadarnhau gwerth y wobr. Cynhelir y Seremoni Gwobr Heddwch Nobel yn [[Neuadd y Ddinas, Oslo]], a'r diwrnod canlynol cynhelir Cyngerdd Gwobr Heddwch Nobel, a ddarlledir i dros 450 miliwn o gartrefi mewn dros 150 o wledydd ledled y byd.

Weithiau, mae'r dewis o enillwyr Gwobr Heddwch Nobel yn ddadleuol, gyda honiadau o duedd gwleidyddol ac nad yw bob adeg yn gysylltiedig â heddwch e.e. cafwyd cryn anniddigrwydd gan bobl megis [[Mairead Corrigan]] pan roddwyd y Wobr i Arlywydd yr [[Unol Daleithiau]] [[Barack Obama]]. Mae'r enillwyr hefyd wedi cynnwys pobl a arferai ddefnyddio [[trais]] a [[terfysgaeth|therfysgaeth]], ond a drodd eu cefn ar drais yn ddiweddarach er mwyn ceisio sicrhau [[heddwch]].

==Rhestr o enillwyr Gwobr Nobel am Heddwch==
Dengys y rhestr isod bobl a enillodd Wobr Nobel am Heddwch:

:[[1901]] 
::[[Jean Henri Dunant]], [[y Swistir]] am sefydlu'r [[Y Groes Goch|Groes Goch]] ac am awgrymu [[Cytundeb Genefa]]
::[[Frederic Passy|Frédéric Passy]], [[Ffrainc]] am sefydlu a fod yn arlywydd ''[[Société Française pour l'arbitrage entre nations]]''.
:[[1902]] 
::[[Élie Ducommun]] [[y Swistir]] a [[Charles Albert Gobat]], ysgrifenyddion mygedol y ''[[Permanent International Peace Bureau]]'' yn Berne.
:[[1903]] 
::[[Randal Cremer|Syr William Randal Cremer]] [[Y Deyrnas Unedig]] ysgrifennydd yr ''[[International Arbitration League]]''.
:[[1904]] 
::[[Institut de droit international|Sefydliad y Gyfraith Ryngwladol ''(Institut de droit international)'']] yn [[Gent]], [[Gwlad Belg]]
:[[1905]] 
::[[Bertha Sophie Felicitas Baronin von Suttner]], née Iarlles Kinsky von Chinic und Tettau, [[Awstria]], lenor ac arlywydd mygedol y ''[[Permanent International Peace Bureau]]''.
:[[1906]] 
::[[Theodore Roosevelt]], arlywydd yr [[Unol Daleithiau]] am ddraffrtio'r cytundeb heddwch ar ôl y [[rhyfel rhwng Rwsia a Siapan]]
:[[1907]] 
::[[Ernesto Teodoro Moneta]], [[yr Eidal]], arlywydd y ''[[Lombard League of Peace]]'' a
::[[Louis Renault]], [[Ffrainc]], athro prifysgol ym maes Cyfraith Rhyngwladol 
:[[1908]] 
::[[Klas Pontus Arnoldson]], [[Sweden]], am sefydlu'r ''[[Swedish Peace and Arbitration League]]'' a 
::[[Fredrik Bajer]], [[Denmarc]], arlywydd mygedol y ''[[Permanent International Peace Bureau]]''
:[[1909]] 
::[[Auguste Marie Francois Beernaert]] [[Gwlad Belg]] aelod y ''[[Cour Internationale dArbitrage|Cour Internationale d'Arbitrage]]'' a
::[[Paul Henribenjamin Balluet d'Estournelles de Constant|Paul Balluet d'Estournelles de Constant]], Baron de Constant de Rebecque [[Ffrainc]], am sefydlu a bod yn arlywydd y ''French parliamentary group for international arbitration'' ac am sefydlu'r ''[[Comite de defense des interets nationaux et de conciliation internationale|Comité de défense des intérets nationaux et de conciliation internationale]]''
:[[1910]]
::''Bureau International Permanent de la Paix'', Berne
:[[1911]]
::[[Tobias Michael Carel Asser]], [[yr Iseldiroedd]], am hyfforddi'r ''[[International Conferences of Private Law]]'' yn [[yr Hâg]] a
::[[Alfred Hermann Fried]], [[Awstria]], am sefydlu ''[[Die Waffen Nieder]]''
:[[1912]]
::[[Elihu Root]], yr [[Unol Daleithiau]] (UDA),
:[[1913]]
::[[Henri la Fontaine]], [[Gwlad Belg]], arlywydd y ''[[Permanent International Peace Bureau]]''
:[[1914]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd y Rhyfel Byd Cyntaf
:[[1915]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd y Rhyfel Byd Cyntaf
:[[1916]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd y Rhyfel Byd Cyntaf
:[[1917]]
::[[Y Groes Goch]] Ryngwladol, [[Geneva]]
:[[1918]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd y Rhyfel Byd Cyntaf
:[[1919]]
::[[Woodrow Wilson]], [[UDA]], am sefydlu [[Cynghrair y Cenhedloedd]]
:[[1920]]
::[[Léon Bourgeois]], arlywydd Cyngor y [[Cynghrair y Cenhedloedd]]
:[[1921]]
::[[Hjalmar Branting]], [[Sweden]], Prif Weinidog, cynrychiolydd Sweden ar Gyngor [[Cynghrair y Cenhedloedd]]
::[[Christian Lous Lange]], [[Norwy]], ysgrifennydd cyffredin yr ''[[Inter-Parliamentary Union]]''
:[[1922]]
::[[Fridtjof Nansen]], [[Norwy]], cynrychiolydd Norwy ar [[Cynghrair y Cenhedloedd|Gynghrair y Cenhedloedd]] ac am greu [[Pasbort Nansen]] i ffoaduriaid.
:[[1923]]
::Heb ei ddyfernir
:[[1924]]
::Heb ei ddyfernir
:[[1925]]
::Syr [[Austen Chamberlain]], [[DU]] am [[Cytundeb Locarno|Gytundeb Locarno]] a
::[[Charles Gates Dawes]], [[UDA]], am fod yn gadeirydd yr ''[[Allied Reparation Commission]]'' ac am greu'r ''[[Dawes Plan]]''
:[[1926]]
::[[Aristide Briand]], [[Ffrainc]] am [[Cytundeb Locarno|Gytundeb Locarno]] a
::[[Gustav Stresemann]], [[yr Almaen]] am [[Cytundeb Locarno|Gytundeb Locarno]] 
:[[1927]]
::[[Ferdinand Buisson]], [[Ffrainc]] am sefydlu a gweithio fel arlywydd y ''[[League for Human Rights]]'' a
::[[Ludwig Quidde]], [[yr Almaen]], cynrychiolydd i gynadleddau heddwch niferus
:[[1928]]
::Heb ei ddyfernir
:[[1929]]
::[[Frank B. Kellogg]], [[UDA]] am y ''[[Kellogg-Briand Pact|Briand-Kellogg Pact]]''
:[[1930]]
::Archesgob [[Nathan Söderblom|Lars Olof Nathan (Jonathan) Söderblom]], [[Sweden]], arweinydd y mudiad eciwmenaidd
:[[1931]]
::[[Jane Addams]], [[UDA]], arlywydd rhyngwladol y ''[[Women's International League for Peace and Freedom]]'' a
::[[Nicholas Murray Butler]], [[UDA]] am hyrwyddo'r ''[[Kellogg-Briand Pact|Briand-Kellogg Pact]]''
:[[1932]]
::Heb ei ddyfernir
:[[1933]]
::[[Norman Angell|Sir Norman Angell (Ralph Lane)]], [[DU]], llenor, aelod o Bwyllgor Gweithredol [[Cynghrair y Cenhedloedd]] a'r ''[[National Peace Council]]''
:[[1934]]
::[[Arthur Henderson]], [[DU]], cadeirydd ''[[League of Nations Disarmament Conference|Disarmament Conference]]'' [[Cynghrair y Cenhedloedd]] 
:[[1935]]
::[[Carl von Ossietzky]], [[yr Almaen]], newyddiadurwr a heddychwr
:[[1936]]
::[[Carlos Saavedra Lamas]], [[yr Ariannin]], arlywydd [[Cynghrair y Cenhedloedd]] a chyfryngwr rhwng [[Paragwâi]] a [[Bolifia]]
:[[1937]]
::[[Cecil of Chelwood|Cecil o Chelwood]], am sefydlu a bod yn arlywydd yr ''[[International Peace Campaign]]''
:[[1938]]
::''[[Nansen International Office For Refugees]]'', Geneva.
:[[1939]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd yr Ail Rhyfel Byd
:[[1940]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd yr Ail Rhyfel Byd
:[[1941]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd yr Ail Rhyfel Byd
:[[1942]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd yr Ail Rhyfel Byd
:[[1943]]
::Heb ei ddyfarnu oherwydd yr Ail Rhyfel Byd
:[[1944]]
::Pwyllgor Rhyngwladol [[y Groes Goch]] (gwobrwywyd yn ôl-weithredol ym 1945)
:[[1945]]
::[[Cordell Hull]], [[UDA]] am gyd-sefydlu'r [[Cenhedloedd Unedig]]
:[[1946]]
::[[Emily Greene Balch]], [[UDA]] arlywydd rhyngwladol mygedol y ''[[Women's International League for Peace and Freedom]]'' a
::[[John Mott|John R. Mott]], [[UDA]], cadeirydd yr ''[[International Missionary Council]]'' ac arlywydd y ''[[World Alliance of Young Mens Christian Associations|World Alliance of Young Men's Christian Associations]]''
:[[1947]]
::''[[The Friends Service Council]]'', [[UD]], a'r ''[[American Friends Service Committee]]'', [[UDA]], ar ran [[Y Crynwyr|Gymdeithas Grefyddol Cyfeillion]].
:[[1948]]
::Heb ei ddyfernir am nad oedd ymgeisydd fyw oedd un addas (bu farm Gandhi yn India yn ddiweddar)
:[[1949]]
::[[John Boyd Orr|Lord John Boyd Orr of Brechin]], [[DU]], arlywydd y ''[[General Food and Agricultural Organization]]'', arlywydd y ''[[National Peace Council]]'' ac arlywydd y ''[[World Union of Peace Organizations]]''
:[[1950]]
::[[Ralph Bunche]] am gyfryngu ym [[Palesteina|Mhalestina]] (1948).
:[[1951]]
::[[Leon Jouhaux|Léon Jouhaux]], [[Ffrainc]], arlywydd yr ''[[International Committee of the European Council]]'', is-arlywydd ''[[International Confederation of Free Trade Unions]]'', is-arlywydd ''[[World Federation of Trade Unions]]'', aelod o ''[[ILO Council]]'', dirprwy i'r Cenhedloedd Unedig
:[[1952]]
::[[Albert Schweitzer]], [[Ffrainc]], am sefydlu'r ''[[Lambarene Hospital]]'' yn [[Gabon]]
:[[1953]]
::Ysgrifennydd gwladol yr Unol Daleithiau [[George Catlett Marshall]] am y ''[[Marshall Plan]]''
:[[1954]]
::Swyddfa'r ''[[United Nations High Commissioner for Refugees]]''
:[[1955]]
::Heb ei ddyfernir 
:[[1956]]
::Heb ei ddyfernir 
:[[1957]]
::[[Lester B. Pearson]], ar y pryd yn Brif Weinidog [[Canada]] ac yn arlywydd 7fed sesiwn Cynulliad Cyffredinol y [[Cenhedloedd Unedig]] am greu lluoedd heddwch yn ystod [[Argyfwng Suez]].
:[[1958]]
::[[Georges Pire]], [[Gwlad Belg]], arweinydd ''[[L'Europe du Coeur au Service du Monde]]'', sefydliad dyngarol ar gyfer ffoaduriaid
:[[1959]]
::[[Philip Noel-Baker]], [[DU]], am ei waith di-flino dros heddwch a chydweithiad rhyngwladol
:[[1960]]
::[[Albert Lutuli]], [[De Affrica]], arlywydd yr [[ANC]] (African National Congress)
:[[1961]]
::[[Dag Hammarskjöld]], [[Sweden]], ysgrifennydd cyffredinol y [[Cenhedloedd Unedig]] (ar ôl iddo farw).
:[[1962]]
::[[Linus Pauling|Linus Carl Pauling]], [[UDA]] am ei ymgyrch yn erbyn profion arfau atomig
:[[1963]]
::Pwyllgor Rhyngwladol [[y Groes Goch]], Geneva a
::''League of Red Cross'' Societies, Geneva.
:[[1964]]
::[[Martin Luther King]], [[UDA]] am ei ymgyrch dros hawliau sifil
:[[1965]]
::[[UNICEF]]
:[[1966]]
::Heb ei ddyfernir 
:[[1967]]
::Heb ei ddyfernir 
:[[1968]]
::[[René Cassin]], [[Ffrainc]], arlywydd [[Llys Ewropeaidd Hawliau Dynol]] 
:[[1969]]
::''[[International Labour Organization]]'' (I.L.O.), Geneva.
:[[1970]]
::[[Norman Borlaug]], [[UDA]] am ei ymchwyl i'r ''[[International Maize and Wheat Improvement Center]]''
:[[1971]]
::Canghellor [[Willy Brandt]], [[yr Almaen]], am ''Ostpolitik'' [[Gorllewin yr Almaen]] sydd yn dangos agwedd newydd ar gyfer Dwyrain Ewrop a [[Dwyrain yr Almaen]]
:[[1972]]
::Heb ei ddyfernir 
:[[1973]]
::Ysgrifennydd Gwladol [[Henry Kissinger]], [[UDA]] a Gweinidog Tramor [[Lê Đức Thọ]], [[Fietnam]] (gwrthododd), am ei waith &quot;for the [[Vietnam]] peace accord&quot;.
:[[1974]]
::[[Seán MacBride]], [[Iwerddon]], arlywydd yr ''[[International Peace Bureau]]'' a Chomisiwn [[Namibia]] y Cenhedoledd Unedig a
::[[Eisaku Sato]], [[Siapan]], Prif Weinidog
:[[1975]]
::[[Andrei Sakharov|Andrei Dmitrievich Sakharov]], [[Undeb Sofietaidd]] am ei ymgyrch dros hawliau dynol 
:[[1976]]
::[[Betty Williams (heddychwr)|Betty Williams]] a [[Mairead Corrigan]] am sefydlu ''[[Northern Ireland Peace Movement]]'' (newidiwyd ei enw i ''[[Community of Peace People]]'' yn ddiweddarach)
:[[1977]]
::[[Amnesty International]], [[Llundain]], am ei ymgyrch yn erbyn artaith 
:[[1978]]
::Arlywydd [[Anwar Sadat|Mohamed Anwar Al-Sadat]], [[yr Aifft]] a Phrif Weinidog [[Menachem Begin]], [[Israel]] am drafodaeth heddwch rhwyng yr Aifft ac Israel
:[[1979]]
::[[Y Fam Teresa]], ymgyrchwraig dros ymwybyddiaeth o dlodi ([[India]])
:[[1980]]
::[[Adolfo Pérez Esquivel]], [[yr Ariannin]] dros hawliau dynol
:[[1981]]
::Swyddfa'r ''[[United Nations High Commissioner for Refugees]]''
:[[1982]]
::[[Alva Myrdal]], [[Sweden]] a [[Alfonso García Robles]], [[Mecsico]], cynrychiolyddion i ''General Assembly on Disarmament'' y [[Cenhedloedd Unedig]]
:[[1983]]
::[[Lech Wałęsa]], [[Gwlad Pwyl]], am sefydlu ''[[Solidarity|Solidarność]]'' a'i ymgyrch dros hawliau dynol; arlywydd cyntaf y wlad ar ôl cwymp Comiwnyddiaeth
:[[1984]]
::Esgob [[Desmond Tutu]], [[De Affrica]], am ei waith yn erbyn [[Apartheid]]
:[[1985]]
::''[[International Physicians for the Prevention of Nuclear War]]'', Boston.
:[[1986]]
::[[Elie Wiesel]], [[UDA]], llenor, a oroesodd yr [[Holocost]]
:[[1987]]
::[[Óscar Arias Sánchez]], [[Costa Rica]], am sefydlu trafodaeth heddwch yn [[America Canolog]]
:[[1988]]
::[[Lluoedd heddwch y cenhedloedd unedig]], [[Efrog Newydd]]
:[[1989]]
::[[Tenzin Gyatso]], y pedwerydd [[Dalai Lama]] ar ddeg.
:[[1990]]
::[[Mikhail Gorbachev]], Arlywydd yr [[Undeb Sofietaidd]] am helpu i ddod â'r [[Rhyfel Oer]] i ben
:[[1991]]
::[[Aung San Suu Kyi]], [[Myanmar]], arweinydd gwrthblaid ac ymgyrchydd dros hawliau dynol
:[[1992]]
::Y llenor [[Rigoberta Menchú]], [[Gwatemala]], am ei ymgyrch dros hawliau dynol, yn bennaf i bobloedd cynhenid
:[[1993]]
::Arlywydd [[Nelson Mandela]], [[De Affrica]] a'r arlywydd blaenorol [[Frederik Willem de Klerk]], [[De Affrica]], ''&quot;for their work for the peaceful termination of the apartheid regime, and for laying the foundations for a new democratic South Africa&quot;''
:[[1994]]
::[[Yasser Arafat]], Cadeirydd y [[PLO]] ([[Palesteina]]), [[Shimon Peres]], Gweinidog Tramor [[Israel]] a [[Yitzhak Rabin]], Prif Weinidog Israel, am ddiweddu'r ''[[Oslo peace accords]]''
:[[1995]]
::[[Joseph Rotblat]], [[Gwlad Pwyl]]/[[DU]]) a'r ''[[Pugwash Conferences on Science and World Affairs]]'' am eu hymgyrch yn erbyn arfau niwclear
:[[1996]]
::[[Carlos Felipe Ximenes Belo]], [[Dwyrain Timor]], a [[José Ramos Horta]], Dwyrain Timor, am eu gwaith dros ddatrys y gwrthdaro yn Nwyrain Timor
:[[1997]]
::[[International Campaign to Ban Landmines]] (ICBL) a [[Jody Williams]] am eu hymgyrch ar gyfer gwahardd a chlirio [[ffrwydryn tir|ffrwdrynnau tir]]
:[[1998]]
::[[John Hume]], [[DU]] a [[David Trimble]], DU, am eu gwaith dros ddatrys y gwrthdaro yng [[Gogledd Iwerddon|Ngogledd Iwerddon]]
:[[1999]]
::''[[Médecins Sans Frontières]]'', [[Brwsel]]
:[[2000]]
::Arlywydd [[Kim Dae-jung]], [[De Corea]] am ei waith ar dros ddemocratiaeth a hawliau dyngarol ac yn arbennig am ei ymgyrch ar gyfer perthynas y De gyda [[Gogledd Corea]]
:[[2001]]
::[[Y Cenhedloedd Unedig]] a'u Ysgrifennydd Cyffredinol, [[Kofi Annan]], [[Ghana]]
:[[2002]]
::[[Jimmy Carter]], cyn-Arlywydd yr [[Unol Daleithiau]] ''&quot;for his decades of untiring effort to find peaceful solutions to international conflicts, to advance democracy and human rights, and to promote economic and social development&quot;''
:[[2003]]
::[[Shirin Ebadi]], [[Iran]], &quot;am ei waith dros hawliau dyngarol a thros democratiaeth.&quot;
:[[2004]]
::[[Wangari Maathai]], [[Cenia]], &quot;am ei chyfraniad i ddatblygiad cynaladwyaeth, democratiaeth a heddwch.&quot;
:[[2005]]
::[[Yr Asiantaeth Ynni Atomig Ryngwladol]] a [[Mohamed ElBaradei]], [[Yr Aifft]], &quot;am eu hymdrech i atal ynni niwclear rhag cael ei ddefnyddio at amcanion milwrol, a bod ynni niwclear ar gyfer amcanion heddychlon yn cael ei ddefnyddio yn y modd mwyaf diogel posibl.&quot;
:[[2006]]
::[[Muhammad Yunus]] a [[Grameen Bank]], [[Bangladesh]]
:[[2007]]
::[[Al Gore]]'','' cyn-Islywydd yr [[Unol Daleithiau America|UDA]] a'r ''[[Intergovernmental Panal on Climate Change]]'' o [[Y Cenhedloedd Unedig]]
:[[2008]]
::[[Martti Ahtisaari]], cyn-Prif Weinidog [[y Ffindir]]
:[[2009]]
::[[Barack Obama]], Arlywydd yr [[Unol Daleithiau America|UDA]]
:[[2010]]
::[[Liu Xiaobo]], [[Gweriniaeth Pobl Tsieina]]
:[[2011]]
::[[Ellen Johnson Sirleaf]], arlywydd [[Liberia]]; [[Leymah Gbowee]], Liberia; a [[Tawakkul Karman]], [[Yemen]]
:[[2012]]
::[[Yr Undeb Ewropeaidd]] 
:[[2013]]
::''[[Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons]]''
:[[2014]]
::[[Kailash Satyarthi]], [[India]] a [[Malala Yousafzai]], [[Pacistan]] 
:[[2015]]
::''[[Tunisian National Dialogue Quartet]]''
:[[2016]]
::[[Juan Manuel Santos]]
:[[2017]]
::[[International Campaign to Abolish Nuclear Weapons]]
:[[2018]]
::[[Denis Mukwege]], [[Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo]], a [[Nadia Murad]], [[Irac]]
:[[2019]]
::[[Abiy Ahmed]], [[Ethiopia]]
:[[2020]]
::[[World Food Programme]]
:[[2021]]
::[[Maria Ressa]], [[Y Philipinau]] a [[Dmitry Muratov]], [[Rwsia]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

[[Categori:Gwobrau Nobel|Heddwch]]
[[Categori:Heddychaeth]]
[[Categori:Rhestrau enillwyr Gwobr Nobel|Heddwch]]</text>
      <sha1>fvouq7t7hb2blx7uk19hqwg7lvh2q6e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tancer olew</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3741</id>
    <revision>
      <id>11095967</id>
      <parentid>11015323</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:04:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2482" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Llong]] a adeiladwyd er mwyn cludo [[petroliwm|olew]] yw '''tancer olew'''. Mae tanceri olew ymysg y llongau mwyaf yn y byd. Y tancer olew mwyaf oedd y ''[[Knock Nevis|Jahre Viking]]'' o [[Norwy]] sydd 458m ar hyd a thua 650.000 GRT trwm (mae allan o wasanaeth erbyn hyn ac mewn doc sych yn [[Dubai]]).

Roedd y tancer olew cyntaf, a adeiladwyd ym [[1886]], yn fychan iawn, llong dim ond 97m ar hyd a methrodd cludo mwy nag 3000 tunellau o olew. Ond daeth y llongau hwn yn fawrach pob tro. Ym [[1959]] adeiladwyd y tancer olew cyntaf a gallodd cludo 100,000 tunnellau o olew, ac ym [[1976]] y tancer cyntaf a gallodd cludo 500,000 tunnellau o olew. Beth bynnag, does dim ond nifer o danceri mor fawr heddiw achos fod eu adeiladwaith ddim yn digon cryf ac achos mae mwyafrif o [[porthladd|borthladdoedd]] ddim yn ddigon mawr iddyn nhw. At hynny, maen nhw'n rhy llydan i fynd trwy'r [[Camlas Panama]] a'r [[Camlas Suez]], hefyd.

Fel arfer, mae tanceri olew a gellir cludo mwy nag 100,000 tunnellau o olew yn cludo olew i [[Ewrop]].

[[Delwedd:Supertanker AbQaiq.jpg|350px|bawd|dim|Y tancer olew AbQaiz]]

==Trychinebau==
Mae nifer o drychinebau yr amgylchedd wedi eu achosi gan gorlif olew ar ôl damwain tanceri. Mae'r olew yn glynu wrth plu a blew yr anifeiliaid a mae gewnwyn yr olew yn lladd [[pysgodyn|pysgod]], [[cragen|cregyn]] ac anifeiliad bychain eraill.

Er mwyn osgoi gorlif olew yn y dyfodol penderfynodd [[y Sefydliad Morwrol Rhyngwladol]] (IMO) y fydd hi'n rhaid adeiladu tanceri olew gan ail cragen o'i gwmpas. Fel hynny, bydd dim ond y cragen allanol yn torri pan fydd tancer olew yn mynd ar creigiau. Ar ôl [[2015]] bydd cragen dwbl hwnnw yn gorfodol.

Trychinebau tanceri olew pennaf yw:
* Trychineb y ''Torrey Canyon'' ar arfordir De [[Lloegr]] ar [[18 Mawrth]] [[1967]]
* Trychineb yr ''[[Amoco Cadiz]]'' ar arfordir [[Llydaw]] ym mis Mawrth [[1978]]
* Trychineb yr ''Exxon Valdez'' yn [[Prince Williams Bay]], [[Alaska]] ym mis Mawrth [[1989]]
* Trychineb y ''Braer'' ger [[Ynysoedd Shetland]] ar [[5 Ionawr]] [[1993]]
* Trychineb y ''[[Sea Empress]]'' ar arfordir De [[Cymru]] ar [[15 Chwefror]] [[1996]]
* Trychineb yr ''Erika'', [[Bae Biscay]] [[1999]]
* Trychineb y ''Prestige'' ger arfordir [[Galisia]] ar [[13 Tachwedd]] [[2002]]
* Trychineb y ''Napoli'' oddi ar arfordir Dyfnaint, De Lloegr ar [[20 Ionawr]] [[2007]]

[[Categori:Llongau]]
[[Categori:Petroliwm]]
[[Categori:Tanceri olew| ]]</text>
      <sha1>ce6h7jists56ly6cbd50v9st9f6i4ic</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sea Empress (llong)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3745</id>
    <revision>
      <id>11095966</id>
      <parentid>11015321</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:03:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3815" xml:space="preserve">{{teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= *}}

[[Tancer olew]] oedd y '''''Sea Empress'''''. Aeth hi ar y creigiau ger [[Milffwrd]] ger [[Aberdaugleddau]] ar [[15 Chwefror]] [[1996]] pan roedd hi'n cludo [[olew crai]] i Gymru. Achosodd hynny orlif o olew ar arfordir [[Sir Benfro]], llawer ohono yn y [[Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro|Parc Cenedlaethol]]. Yn ystod y trychineb hwn rhyddhawyd tua 72,000 tunnell fetrig o olew crai ysgafn i'r môr a thua 250 tunnell fetrig o'r olew tanwydd trwm a ddefnyddiwyd i yrru peiriannau'r llong. Cafodd y tancer ei thynnu i mewn i'r [[dyfrffordd|ddyfrffordd]] a chollodd tua 230 tunnell fetrig arall o olew yn y fan.

Ymgyrchwyd i leihau effeithiau'r gorlif olew drwy ddefnyddio cemegau a [[chwistrellwyd]] ar yr olew o awyrennau, fel rhan o ymgyrch lanhau'r arfordir, rhaglen fonitro amgylcheddol a glanhau adar oeliog. Roedd [[Asiantaeth yr Amgylchedd]] yn gyfrifol am y gwaith clirio mewn cydweithrediad ag [[Asiantaeth Gwylwyr y Glannau]] ac i ymchwilio i'r ddamwain a'r canlyniadau amgylcheddol.

==Effaith amgylcheddol==
Doedd dim effaith mawr ar [[pysgodyn|bysgod]] fel [[eog]]iaid neu [[brithyll môr|frithyllod môr]] ac ychydig iawn o bysgod fu farw, ond bu llawer o [[molwsg dwygragennog|folysgiaid dwygragennog]] fel [[cocysen|cocos]] neu [[cyllell môr|gyllyll môr]] yn ogystal â [[llygad meheryn|llygaid meheryn]] a [[seren môr clustog|sêr môr clustog]] farw o achos gwenwyn yr olew.

Cafodd tua 7,000 o adar oeliog (yn bennaf [[Môr-hwyaden Du|môr-hwyaid duon]] a oedd yn gaeafu yn yr ardal, [[heligog]]od a [[gwalch y penwaig|gweilch y penwaig]]) eu glanhau, ond bu llawer ohonyn nhw farw o'r olew.

Doedd dim effaith ar [[famal|mamaliaid]] yr ardal, e.e. ar [[morlo|forloi]].

Roedd effaith y gorlif olew yn eithaf ysgafn gan nad oedd tymor bridio'r adar a'r mamaliaid wedi dechrau. Bu farw llawer o anifeiliaid bychain oherwydd anghydbwysedd yn [[eco-system]]au'r ardal am gyfnod, gan achosi rhywogaethau fel [[algâu gwyrdd]] i gynyddu.

==Canlyniadau economegol==
Mae'r ardal Sir Benfro yn bwysig am ei [[porthladd|phorthladd]] mawr sydd yn borthladd olew ers y [[1950au]], ond mae [[amaethyddiaeth]], [[pysgota]] masnachol a [[twristiaeth|thwristiaeth]] yn bwysig iawn i'r economi leol hefyd.

Doedd dim effaith ar amaethyddiaeth gan na ddaeth [[hydrocarbon]]au'r olew ar y tir mawr, ond roedd pryderon ar yr effaith ar dwristiaeth gan fod olew ar y traethau, a hwnnw'n ddrewllyd iawn. Fodd bynnag, glanhawyd yr arfordir cyn i'r tymor twristiaeth ddechrau (tua'r Pasg), ac felly nid oedd canlyniadau'r gorlif olew mor ddifrifol. Er nad oedd fawr o effaith ar bysgod yr ardal daeth llai o dwristiaid i bysgota.

== Cyfeiriadau diwylliannol ==
Cyfeiriodd y band [[Gorky's Zygotic Mynci]] at y trychineb yn eu cân &quot;Sdim yr Adar yn Canu&quot;.

==Dolenni allanol==
* [http://www.archive.official-documents.co.uk/document/seeec/impact/seaemp.htm The Stationery Office: Effaith Amgylcheddol Arllwysiad Olew y Sea Empress] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040625174756/http://www.archive.official-documents.co.uk/document/seeec/impact/seaemp.htm |date=2004-06-25 }}
* [http://www.ccw.gov.uk/reports/index.cfm?Action=View&amp;RID=70&amp;lang=we Cyngor Cefn Gwlad Cymru: Adroddiad 'Sea Empress'] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030524030649/http://www.ccw.gov.uk/reports/index.cfm?Action=View&amp;RID=70&amp;lang=we |date=2003-05-24 }}
*[http://www.cymru.gov.uk/subienvironment/content/summary.htm Cynulliad Cenedlaethol Cymru: Mynegai i'r Pynciau: Amgylchedd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040722025232/http://www.cymru.gov.uk/subienvironment/content/summary.htm |date=2004-07-22 }}

[[Categori:Hanes morwrol Cymru]]
[[Categori:Tanceri olew]]
[[Categori:Trychinebau 1996]]
[[Categori:Trychinebau ar y môr]]</text>
      <sha1>gookd69qjkbq1ailxvy1xshm36lr0bi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mwyaren</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4187</id>
    <revision>
      <id>11096043</id>
      <parentid>10858495</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:23:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dafyddt</username>
        <id>942</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2553" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = Mwyar duon
| delwedd = Mwyduon.jpeg
| maint_delwedd = 250px
| neges_delwedd = 
| regnum = [[Planhigyn|Plantae]]
| divisio_heb_reng = [[Planhigyn blodeuol|Angiosbermau]]
| classis_heb_reng = [[Ewdicot]]au
| ordo_heb_reng = [[Rosid]]au
| ordo = [[Rosales]]
| familia = [[Rosaceae]]
| subfamilia = [[Rosoideae]]
| genus = ''[[Rubus]]''
| subgenus = ''Rubus'' (neu ''Eubatus'')
| rhengoedd_israniadau = [[Rhywogaeth]]au
| israniad = ''Rubus fruticosus''&lt;br&gt;(a channoedd o [[meicrorywogaeth|feicrorywogaethau]] eraill)
}}

[[Ffrwyth]]  bwytadwy yw '''mwyar duon''' sy'n tyfu ar [[miaren|fiaren]] (neu'r ''Rubus fruticosus'') a cheir sawl math gwahanol. Mae'r gair &quot;mieri&quot; yn cyfeirio at y berth pigog hwnnw yn air a glywir ar lafar gwlad yn hytrach nag yn air a ddefnyddir yn y dosbarthiad gwyddonol. Mae'n blodeuo rhwng mis Mai a mis Awst. Mae'r blodau'n wyn neu'n binc a'r ffrwythau'n ddu neu'n biws tywyll.

Gellir defnyddio'r ffrwyth i wneud [[jam]], [[gwin|win]] neu darten. Ceir dros 375 math gwanhanol ac mae llawer ohonyn nhw'n perthyn yn agos at ei gilydd.&lt;ref name=rhs&gt;Huxley, A., ed. (1992). ''New RHS Dictionary of Gardening''. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.&lt;/ref&gt;

==Ffenoleg==
Rydym yn ymddangos yn hel mwyar duon yn gynt heddiw na chanrif yn ôl.&lt;ref&gt;[https://www.llennatur.cymru/Content/Upload/Cylchgrawn43.pdf Bwletin Llên Natur rhifyn 43]&lt;/ref&gt; Dyma’r holl gofnodion (“hel mwyar duon” - “picking blackberries) hyd yma. Os oes dau gofnod yn y flwyddyn yna cymerir y cyntaf yn unig. Mae’r patrwm yn drawiadol - Mae cofnod 1940* [saeth melyn] yn torri’r patrwm: Dyma’r cofnod hwnnw:
:9 Awst 1940 Rhoddais y rhan fwyaf o heddiw i gasglu mwyar duon gyda fy mrawd a'i fachgen bach pedair oed. Cawsom fasgedaid lawn, oddeutu saith pwys. Yr oedd cyfraniad y bychan yn llawer mwy i'w gylla nag i'r fasged. Tystia ei wefysau a'i dafod i hynny.&lt;ref&gt;Dyddiadur y Parch JR Richards XM12309&lt;/ref&gt;
[[File:Newid dros amser yn y dyddiad cyntaf “hel mwyar duon” yng Nghymru’n bennaf.jpg|thumb|Newid dros amser yn y dyddiad cyntaf “hel mwyar duon” yng Nghymru’n bennaf]]
Dyma'r meteorolegydd Huw Holland Jones: 
:&lt;/small&gt;''1940 was a good summer over Wales &amp; Eng. June was very sunny (311hrs sun at Holyhead) &amp; dry (19mm), July had av rain &amp; above av. sun. Aug was very dry with av sun..so I suspect the early warmth &amp; sun brought on the blackberries and the July rain helped them swell.''&lt;/small&gt;

==References==
{{reflist|2}}

{{eginyn planhigyn}}

[[Categori:Ffrwythau]]
[[Categori:Rosaceae]]

[[pl:Jeżyna]]</text>
      <sha1>immyq1iwtruw5sqfec2804atqr2elke</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dafydd Iwan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6092</id>
    <revision>
      <id>11096062</id>
      <parentid>11081055</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:59:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dafyddt</username>
        <id>942</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10469" xml:space="preserve">{{Person | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no
 | suppressfields=  dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}}
 | dateformat = dmy
}}
Gwleidydd a canwr o Gymro yw '''Dafydd Iwan''' (ganwyd '''Dafydd Iwan Jones''', [[24 Awst]] [[1943]]). Mae'n cael ei adnabod fel canwr protest ac un o ffigyrau mwyaf amlwg y sin pop a gwerin yng Nghymru hyd heddiw. Mae hefyd yn aelod blaenllaw o [[Plaid Cymru|Blaid Cymru]] a bu'n Lywydd y blaid rhwng 2003 a 2010. Fe'i adnabyddir hefyd fel awdur, cyfarwyddwr busnes a phregethwr cynorthwyol.

==Bywyd cynnar==
Ganwyd Dafydd ym [[Brynaman|Mrynaman]], [[Sir Gaerfyrddin]] yn fab i'r llenor Cymraeg, y Parchedig [[Gerallt Jones]] ac Elizabeth J. Griffiths.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://dafyddiwan.com/cymraeg/cefndir.html|teitl=Dafydd Iwan - Manylion Personol|dyddiadcyrchu=4 Awst 2019}}&lt;/ref&gt; Mae'n un o deulu [[Bois y Cilie]],&lt;ref name=&quot;Golwg&quot;&gt;{{dyf new| url=http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/47025-cofio-huw-ceredig| teitl=Cofio Huw Ceredig| cyhoeddwr=Golwg 360| dyddiadcyrchiad=17 Awst 2011}}&lt;/ref&gt; ac ei frodyr yw [[Huw Ceredig]], [[Alun Ffred Jones]] ac Arthur Morus. Symudodd y teulu i'r [[Bala]] pan oedd Dafydd yn ei arddegau.

==Gyrfa==
Rhwng [[1968]] a diwedd y [[1970]]au roedd yn un o arweinyddion carismatig mwyaf y frwydr iaith. Drwy gyfrwng ei ganeuon gwleidyddol, poblogaidd, fe ysbrydolodd gannoedd (ac efallai miloedd) o Gymry. Cafodd ei benodi'n Llywydd [[Plaid Cymru]] yn [[2004]]. Ar yr 8fed o Fehefin 2010 cafodd [[Jill Evans]] ASE ei hethol yn ddiwrthwynebiad i olynu Dafydd Iwan fel Llywydd.&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_8720000/newsid_8727100/8727165.stm &quot;Jill Evans yn Llywydd newydd Plaid Cymru&quot;] Newyddion [[BBC Cymru]], 08.06.2010.&lt;/ref&gt;

Mae'n awdur nifer o lyfrau, a chyfansoddwr dros 250 o ganeuon. Mae hefyd yn gyfarwyddwr [[Cwmni Recordiau Sain]]; ysgrifennydd [[Cymdeithas Tai Gwynedd]]; cadeirydd [[Cwmni Cyhoeddi Gwynn]]; aelod o Ymddiriedolaeth [[Portmeirion]]; cadeirydd Pwyllgor y Ganolfan, Bontnewydd; aelod o Bwyllgor Canolfan Gymunedol a Chapel Caeathro ac yn bregethwr lleyg.

Rhwng 1968 a diwedd y 70au bu'n arweinydd brwd a charismatig [[Cymdeithas yr Iaith]]. Bu'n gynghorydd sir [[Gwynedd]] dros ward [[Bontnewydd, Arfon|Bontnewydd]] yn ardal [[Arfon]] hyd [[1 Mai]] [[2008]].

Ym mis Ionawr 2011, cyhoeddwyd fod Dafydd Iwan yn un o gant oedd wedi gwrthod talu eu trwydded teledu, fel rhan o brotest [[Cymdeithas yr Iaith Gymraeg]] yn erbyn y cynlluniau arfaethedig i dorri cyllideb y sianel deledu Gymraeg [[S4C]], a'r bwriad i drosglwyddo cyfrifoldeb ariannu'r sianel i ddwylo'r [[BBC]].&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/celfyddydau/sgrin/6609-s4c-100-yn-gwrthod-talu-r-drwydded-deledu S4C: 100 yn gwrthod talu’r drwydded deledu] Golwg360 10 Ionawr 2011&lt;/ref&gt;

==Cerddoriaeth==
Ar ôl ymddangos ar raglen newyddion Y Dydd ym 1965, arwyddodd i label Welsh Teldisc. Recordiodd nifer o EPs i'r cwmni rhwng 1966-1969, rhai gydag Edward Morris Jones. Erbyn heddiw mae caneuon fel 'Mae'n Wlad I Mi', 'Wrth Feddwl Am Fy Nghymru' a 'Carlo' yn cael ei ystyried yn glasuron.
&lt;gallery&gt;
Dafydd Iwan yng Ngwyl Rhuthun, Mehefin 2018 40.jpg|Gŵyl Rhuthun, 2018
Dafydd Iwan yng Ngwyl Rhuthun, Mehefin 2018 29.jpg
Dafydd Iwan yng Ngwyl Rhuthun, Mehefin 2018 12.jpg

&lt;/gallery&gt;

Ym 1969 sefydlodd Cwmni Recordiau Sain gyda [[Huw Jones (darlledwr)|Huw Jones]] a [[Brian Morgan Edwards]]. Rhyddhaodd gyfres o EPs dylanwadol ar Sain, oedd yn cynnwys rhai o'i ganeuon mwyaf poblogaidd, fel 'Gorau Cymro, Cymro Oddi Cartref', 'Peintio'r Byd Yn Wyrdd' a 'Pam Fod Eira Yn Wyn'. Mae nifer o'r caneuon yma, a rhai o'r cyfnod Welsh Teldisc, ar gael ar ''Y Dafydd Iwan Cynnar'' (Sain, 1998).

Ym 1972, ail-recordiodd nifer o'i hen ganeuon Welsh Teldisc yn Stiwdio Rockfield gyda [[Dave Edmunds]], ar gyfer ''Yma Mae Nghân'' (Sain, 1972).

Mae rhai yn ystyried ''Mae'r Darnau Yn Disgyn I'w Lle'' (Sain, 1976) fel ei albwm cyntaf a chryfaf, oedd yn cynnwys y ffefryn 'Mae Rhywun Yn Y Carchar'. Mae'r LP ar gael yn ei chyfanrwydd ar ''Y Dafydd Iwan Cynnar''.

Recordiwyd ''Bod Yn Rhydd'' (Sain, 1979) yn sgil methiant y [[refferendwm]] ar ddatganoli, ac mae'r cynnwys yn adlewyrchu hynny.

Mae ''Ar Dân'' (Sain, 1981) yn recordiad byw gyda Hefin Elis a Tudur Huws Jones, ''Rhwng Hwyl A Thaith'' (Sain, 1982) a ''Yma O Hyd'' (Sain, 1983) gydag [[Ar Log]], sy'n cynnwys dwy o'i ganeuon mwyaf poblogaidd, &quot;[[Yma o Hyd (cân)|Yma o Hyd]]&quot; a &quot;Cerddwn Ymlaen&quot;.

Roedd ''Gwinllan A Roddwyd'' (Sain, 1986) yn deyrnged i [[Saunders Lewis]], [[D. J. Williams|DJ Williams]] a [[Lewis Valentine]], hanner can mlynedd ers [[Tân yn Llŷn|llosgi Ysgol Fomio]] [[Penyberth]].

Roedd rhaid aros pum mlynedd tan ''Dal i Gredu'' (Sain, 1991), oedd yn cynnwys 'Yr Anthem Geltaidd' a fabwysiadwyd ym 1990. Roedd ''Caneuon Gwerin'' (Sain, 1994) yn brosiect ar y cyd gyda Tudur Morgan a ''Cân Celt'' (Sain, 1995) yn gasgliad o ganeuon newydd a rhai oedd wedi eu recordio o'r newydd.

I ddathlu ei ymddeoliad o ganu yn gyhoeddus recordiwyd ''Yn Fyw Cyfrol 1 a 2'' (2001 a 2002) yn fyw gyda’i fand. Yn 2007 rhyddhawyd ''Man Gwyn'' (Sain, 2007), sy'n cynnwys teyrnged i'w arwr [[Gwynfor Evans]], 'Daeth Yr Awr, Daeth Y Dyn'.

===Yma o Hyd ===
O bosib cân enwocaf Dafydd Iwan yw ''[[Yma o Hyd (cân)|Yma o Hyd]]'' a gyfansoddwyd yn 1983 i ddathlu 1,600 mlwyddiant [[Macsen Wledig]] yn dod yn Ymeradwr Rhufain yn 383OC. Yn ôl cyfweliad gan Dafydd cyfansoddwyd y gân er mwyn codi hyder y Cymry yn dilyn methiant Refferendwm Datganoli 1979 a pholisïau economaidd [[Margaret Thatcher]] a welwyd cau llawer o weithfeydd diwydiant trwm Cymru. Mae'r gân wed dod yn boblogaidd ymhlith timau rygbi a phêl-droed, gyda [[Clwb Rygbi Llanelli|tîm rygbi'r Scarlets]] yn ei chwarae ar ddechrau gemau. Caiff hefyd ei chanu gan ffans [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru|tîm pêl-droed Cymru]] a elwir [[Y Wal Goch]]. Ar gyfer gêm bwysig Cymru ar 24 Mawrth 2022 yn erbyn [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Awstria|Awstria]] ar gyfer ennill lle yng [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2022|Cwpan y Byd, 2022 yn Qatar]] canodd Dafydd y gân i'r dorf cyn y gêm. Cafwyd ymateb syfrdannol wrth i'r dorf gyd-ganu gan ennyn edmygedd a brwdfrydedd mawr iddo yntau ac i [[Cymdeithas Bêl-droed Cymru]] am drefnu iddo ganu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=iLXtf1XFczk&amp;t=152s |title=Yma o Hyd - Dafydd Iwan and The Red Wall |publisher=Sianel [[Youtube]] [[Cymddeithas Bêl-droed Cymru]] |date=26 Mawrth 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://golwg.360.cymru/chwaraeon/2091702-gael-bloeddio-gefnogwyr-stadiwm-dinas-caerdydd |title='Yma o Hyd’: “Gobeithio fydd o’n ffordd reit dda o godi hwyl,” medd Dafydd Iwan |publisher=Golwg360 |date=24 Mawrth 2022}}&lt;/ref&gt;


Rhyddhaodd gasgliad newydd o ganeuon yn 2009, ''Dos I Ganu''. Sbardunwyd yr albwm, a'r gân-deitl, gan y faner a osodwyd ar bont yng [[Caernarfon|Nghaernarfon]] adeg etholiad Mai 2008, yn dilyn helynt ad-drefnu ysgolion Gwynedd.
&lt;gallery&gt;
Y Dafydd Iwan Cynnar, album cover.jpg|Y Dafydd Iwan Cynnar
Gwinllan A Roddwyd - Bod Yn Rhydd, album cover.jpg|Gwinllan a Roddwyd
Dal I Gredu, album cover.jpg|Dal i Gredu
Can Celt, album cover.jpg|Cân Celt
Cana Dy Gân, album cover.jpg|Cana Dy Gân

&lt;/gallery&gt;

== Bywyd personol ==

Mae'n briod â Bethan ac mae ganddynt ddau fab, Caio a Celt. Mae ganddo dri plentyn o briodas flaenorol, [[Llion Iwan|Llion]], Elliw a Telor.

== Anrhydeddau ==

Fe'i urddwyd yn aelod anrhydeddus o Orsedd y Beirdd yn [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor a'r Cylch 1971|Eisteddfod Genedlaethol Bangor, 1971]].

Ar 22 Gorffennaf 2022, fe'i wnaed yn Gymrodyr er Anrhydedd gan Brifysgol Caerdydd, mewn seremoni a ohiriwyd ers 2021.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.cardiff.ac.uk/cy/news/view/2637372-honorary-fellows-announced-for-cardiff-universitys-biggest-ever-graduations|teitl=Cyhoeddi Cymrodyr er Anrhydedd ar gyfer y seremonïau graddio mwyaf erioed yn Mhrifysgol Caerdydd|cyhoeddwr=Prifysgol Caerdydd|dyddiad=20 Gorffennaf 2022|dyddiadcyrchiad=23 Gorffennaf 2022}}&lt;/ref&gt;

== Albymau (mewn trefn gronolegol) ==
{{Prif|Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan Dafydd Iwan}}
[[Delwedd:Dafydd Iwan MB (2).JPG|bawd|250px|Dafydd Iwan yn perfformio.]]
[[Delwedd:Dafydd-Iwan by-Aberdare-Blog.jpg|bawd|250px|Perfformio yn Aberdâr]]
*''Yma Mae 'Nghân'' (1972)
* ''Mae'r Darnau yn Disgyn i'w Lle'' (1976)
* ''Carlo a Chaneuon Eraill'' (1977)
* ''20 o Ganeuon Gorau''
* ''I'r Gad'' (1977)
* ''Bod yn Rhydd'' (1979)
* ''Ar Dan'' (Live) (1981)
* ''Rhwng Hwyl a Thaith'' (gydag [[Ar Log]]) (1982)
* ''Yma o Hyd'' (gydag [[Ar Log]]) (1983)
* ''Gwinllan a Roddwyd'' (1986)
* ''Dal I Gredu'' (1991)
* ''Caneuon Gwerin'' (1994)
* ''Cân Celt'' (1995)
* ''Y Caneuon Cynnar'' (1998)
* ''Yn Fyw Cyfrol 1'' (2001)
* ''Yn Fyw Cyfrol 2'' (2002)
* ''Goreuon Dafydd Iwan'' (2006)
* ''Man Gwyn'' (2007)
* ''Dos i Ganu'' (2009)
* ''[[Cana Dy Gân (albwm)|Cana Dy Gân]]'' Y Casgliad Cyflawn, 219 trac (2012)
* ''Emynau'' (2015)
* ''O’r Galon'' (2018)

==Llyfryddiaeth==
*''[[Pobol Dafydd Iwan]]'', [[Gwasg y Lolfa]] (2015)
*{{dyf llyfr| awdur=Llion Iwan| teitl=Dafydd Iwan: Bywyd mewn lluniau - A life in pictures| cyhoeddwr=Gwasg Gomer| blwyddyn=2005| isbn=9781843234883}}
*{{dyf llyfr| awdur=E. Wyn James| teitl=Painting the World Green: Dafydd Iwan and the Welsh Protest Ballad| cyhoeddwr=Folk Music Journal| dyddiad=8:5, 2005| tud=594-618| url=https://www.cardiff.ac.uk/special-collections/subject-guides/welsh-ballads/dafydd-iwan}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
*[http://dafyddiwan.com/ Gwefan swyddogol]
*[http://www.bbc.co.uk/cymru/cerddoriaeth/artistiaid/dafydd_iwan.shtml Proffil Dafydd Iwan gan BBC Cymru]

{{dechrau-bocs}}
{{Teitl Dil|swydd-plaid}}
{{bocs olyniaeth| cyn=[[Ieuan Wyn Jones]] | teitl=Llywydd [[Plaid Cymru]] | blynyddoedd=[[2003]] – [[2010]] &lt;br&gt;&lt;small&gt;(ers 2000, mae'r Llywydd yn rôl ar wahan i'r Arweinydd)&lt;/small&gt; | ar ôl=[[Ieuan Wyn Jones]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(Arweinydd)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Jillian Evans]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(Llywydd)&lt;/small&gt; }}
{{diwedd-bocs}}

{{Arweinwyr Plaid Cymru}}

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Iwan, Dafydd}}
[[Categori:Dafydd Iwan| ]]
[[Categori:Cantorion Cymraeg]]
[[Categori:Prosiect Wicipop]]
[[Categori:Cerddorion Cymreig]]
[[Categori:Genedigaethau 1943]]
[[Categori:Gwleidyddion Cymreig yr 20fed ganrif]]
[[Categori:Gwleidyddion Cymreig yr 21ain ganrif]]
[[Categori:Gwleidyddion Plaid Cymru]]
[[Categori:Arweinwyr Plaid Cymru]]
[[Categori:Pobl o Sir Gaerfyrddin]]
[[Categori:Ymgyrchwyr Cymreig]]</text>
      <sha1>r8247ffvl8nnyyylko5p0dyw73qn8ab</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nordkapp</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13357</id>
    <revision>
      <id>11096097</id>
      <parentid>10782125</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:06:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1456" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Norwy}}}}

Ardal (''kommune'') yn nhalaith [[Finnmark]] yng ngogledd [[Norwy]] yw '''Nordkapp''' neu '''Penrhyn y Gogledd''' ([[Norwyeg]] ''Nordkapp'' neu ''Nordkapp kommune'', [[Saami]] ''Davvinjárga'' neu ''Davvinjárgga gielda''). Mae'r ardal yn cynnwys ynys [[Magerøya]], ynghyd â rhannau o'r tir mawr i'r dwyrain ac i'r gorllewin o fjørd [[Porsangen]]. [[Honningsvåg]], pentref pysgota yn ne-ddwyrain ynys Magerøya, yw'r prif dreflan. Pentrefi eraill yw Nordvågen, Kamøyvær, Skarsvåg a Gjesvær. Man enwoca'r ardal yw Nordkapp ei hun, penrhyn y gogledd, craig 307m yng ngogledd Magerøya.

Mae man mwyaf gogleddol Ewrop (heblaw am ynysoedd Arctig Norwy a Rwsia) yn gorwedd o fewn Nordkapp, yn [[Knivskjellodden]]. Mae hyn yn denu twristiaid i'r ardal — mae rhyw 200,000 yn ymweld bob blwyddyn.

Daeth y lle'n enwog pan hwyliodd y fforiwr Saesneg [[Richard Chancellor]] heibio iddo ar ei fordaith i ddarganfod ffordd ogleddol i [[Rwsia]] yn [[1553]]. Daw'r enw o drosiad Norwyeg o'r Saesneg ''North Cape'' 'Penrhyn y Gogledd'. ''Knyskanes'' oedd yr enw Hen Norseg amdano. Enw gwreiddiol yr ardal (''kommune'') oedd Kjelvik, ar ôl pentref pysgota o'r un enw. Distrywiwyd y pentref gan luoedd Almaenig yn [[1944]], a chafodd ef mo'i ailadeiladu wedyn. Newidiwyd enw'r ardal i Nordkapp yn [[1950]].

[[Delwedd:Nordkapp map.png|350px|bawd|canol|Nordkapp]]

{{eginyn Norwy}}

[[Categori:Daearyddiaeth Norwy]]</text>
      <sha1>2goow6s52zh98oj6wzjedjs1xivrpp2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Saparmurat Niyazov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15910</id>
    <revision>
      <id>11096084</id>
      <parentid>11093100</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:50:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5047" xml:space="preserve">{{Person
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
'''Saparmurat Atayevich Niyazov''' ([[19 Chwefror]] [[1940]] – [[21 Rhagfyr]] [[2006]]) oedd arlywydd cyntaf [[Tyrcmenistan]]. Bu'n arlywydd ei wlad o [[1991]] hyd ei farwolaeth o drawiad calon yn 2006. Cyn ei dymor fel arlywydd rheolai'r wlad fel Prif Ysgrifennydd [[Plaid Gomiwnyddol Tyrcmenistan]] o [[1981]] ymlaen. Un o'i enwau swyddogol oedd ''Twrcmenbashi'', sef &quot;Tad y Tyrcmeniaid&quot;.

Roedd yn arweinydd awdurdodaidd iawn a fu'n gyfrifol am sawl weithred ormesol yn erbyn ei wrthwynebwyr. Mae ''Global Witness'', sefydliad [[hawliau dynol]] sy'n gweithredu o [[Llundain]], yn amcangyfrif fod gan Niyazov ffortiwn personol, mewn banciau tramor, o dros 3 biliwn o [[Doler|ddoleri]] ($2 biliwn ohono yn fuddsoddiedig yn ''Foreign Exchange Reserve Fund'' y [[Deutsche Bank]] yn [[yr Almaen]]). Er gwaethaf ei record fe'i cefnogwyd gan yr [[Unol Daleithiau]] a'r [[Deyrnas Unedig]] fel cynghreiriad pwysig yn y &quot;[[Rhyfel yn erbyn Terfysgaeth]].&quot;

== Cefndir ==
Bu farw tad Niyazov yn ymladd yr [[Ail Ryfel Byd]], ac fe fu gweddill ei deulu mewn [[daeargryn]] yn [[Aşgabat]] ym [[1948]]. Cafodd ei fagu mewn cartref plant amddiffad Sofietaidd, nes i'r awdurdodau ei roi dan warchodaeth perthynas pell.

Ymunodd â'r Blaid Gomiwnyddol ym [[1962]]. Esgynodd yn bur gyflym trwy'r blaid, nes ddod yn bennaeth Plaid Gomiwnyddol y Weriniaeth Sofietaidd Sosialaidd Tyrcmenaidd ym [[1985]].

Roedd yn briod â Muza, a chawsant fab o'r enw Murat a merch o'r enw Irina.

== Addoliad ei bersonoliaeth ==

== Ordinhadau Arlywyddol ==
Tra'n Arlywydd-hyd-ei-oes, gosododd lawer o ordinhadau dadleuol ac anarferol ar y bobl Dyrcmenaidd:
*Ym mis Ebrill [[2001]], gwaharddwyd [[ballet]] ac [[opera]].
*Yn [[2004]], gwaharddwyd dynion ifanc rhag tyfu [[barf]]au neu [[gwallt|wallt]] hir.
*Ym mis Mawrth 2004, ymddiswyddwyd 15,000 o weithwyr iechyd gan gynnwys [[nyrs]]ys, [[bydwraig|bydwragedd]], ac ymwelwyr iechyd. Fe'u disodlwyd gan orfodogion milwrol.
*Ym mis Ebrill 2004 annogwyd i bobl ifanc Tyrcmenistan gnoi ar esgyrn er mwyn ddiogelu eu dannedd, yn hytrach na mewnosod dannedd neu gapiau [[aur]].
*Ym mis Ebrill 2004 gorchmynwyd i balas o rew gael ei adeiladu ger [[Aşgabat]].
*Ers 2004, bu'n rhaid pasio prawf moesoldeb er mwyn cael [[trwydded yrru]].
*Yn 2004 gwaharddwyd cyflwynwyr newyddion rhag wisgo [[colur]].
*Ym mis Chwefror [[2005]] gorchmynwyd cau pob ysbyty y tu allan i [[Aşgabat]], ac y dylai pawb mynd i'r brifddinas am driniaeth.
*Ym mis Tachwedd 2005 gorfodwyd i feddygon tyngu llw i'r Arlywydd, yn hytrach na'r [[llw Hipocrataidd]].
*Ym mis Rhagfyr, gwaharddwyd [[gêm fideo|gemau fideo]], am iddynt cael eu hystyried yn rhy dreisgar i Dyrcmeniaid ifanc.
*Ym mis Ionawr [[2006]], atalwyd [[pensiwn|pensiynau]] trean o hen bobl y wlad, a gostyngwyd pensiynau 200,000 arall. Gorchmynwyd iddynt ad-dalu'r taliadau o'r ddwy flynedd blaenorol i'r wladwriaeth.
*Ym mis Medi 2006, gorchmynwyd y dylid peidio â dyrchafu (neu ymddiswyddo hyd yn oed) athrawon nad oeddynt yn clodforio'r Arlywydd yn gyhoeddus.
*Ym mis Hydref 2006, honodd yr awdurdoau Tyrcmenaidd iddynt rhyddhau 10,056 o garcharorion, digwyddiad a gelwid yn '''Noson Hollalluogaeth'''.
*Newidiwyd yr enwau Tyrcmenaidd am fara a mis Ebrill i enw ei ddiweddar fam, Gurbansoltanedzhe.
*Gwaharddwyd radios mewn ceir a cherddoriaeth wedi ei recordio.
*Gorchmynwyd fod presenoldeb sgrîn fideo yn anghenreidiol ym mhob lle cyhoeddus.

== Dolenni allanol ==
*[http://www.turkmenbashi.org/ Gwefan swyddogol (Saesneg)]
*[http://presidentniyazov.tripod.com/ Gwefa answyddogol (Saesneg)]
*[http://www.globalwitness.org/reports/download.php/00297.pdf Global Witness Report] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061214052430/http://globalwitness.org/reports/download.php/00297.pdf |date=2006-12-14 }}
*[http://www.ruhnama.info/ Ruhnama - Llyfr ar-lein gan Turkmenbashy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104194633/http://www.ruhnama.info/ |date=2013-11-04 }}
*[http://www.cbsnews.com/stories/2003/12/31/60minutes/main590913.shtml Transcript proffeil ar y rhaglen ''60 Minutes'', 2004]
*[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1298497.stm Proffeil Gwlad Newyddion y BBC - Turkmenistan gyda erhyglau ar Saparmurat Niyazov]
*[http://www.parade.com/articles/editions/2006/edition_01-22-2006/Dictators ''PARADE'' Magazine's 2006 Annual List Of The World’s 10 Worst Dictators]
*[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/13/AR2006041301632_pf.html &quot;Double Standards for Dictators&quot;, ''[[The Washington Post]]'', 14 Ebrill, 2006]
*[http://select.nytimes.com/search/restricted/article?res=F00C14F73E5D0C748EDDA80894DB404482 &quot;Show Trials Like Stalin's in Turkmenistan&quot;, [[The New York Times]], 27 Ionawr, 2003]

{{Authority control}}

{{DEFAULTSORT:Niyazov, Saparmurat}}
[[Categori:Arlywyddion Tyrcmenistan]]
[[Categori:Genedigaethau 1940]]
[[Categori:Marwolaethau 2006]]
[[Categori:Pobl fu farw o drawiad ar y galon]]</text>
      <sha1>tcyj3mj9j6kevc7v5kl2lfufwd6w2sh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>World Wrestling Entertainment</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16515</id>
    <revision>
      <id>11096090</id>
      <parentid>11047405</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T10:59:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3602" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Cwmni [[ymgodymu]] (reslo) yw '''World Wrestling Entertainment''' neu '''WWE'''. Y cadeirydd cyfredol yw [[Vince McMahon]].

Mae WWE yn darlledu dwy raglen teledu pob wythnos. RAW a Smackdown. Rhai o brif gystadleuwyr y WWE yw [[Total Nonstop Action Wrestling|Total Non-stop Action!]] (TNA), All Elite Wrestling (AEW), New Japan Pro Wrestling (NJPW), Ring of Honor Wrestling (ROH) a'r National Wrestling Alliance (NWA).

Crëwyd y WWE gan Vincent McMahon Sr. o dan yr enw WWWF (World Wide Wrestling Federation).  Daeth y cwmni'n enwog iawn ar ôl i Mr McMahon Jr. brynu'r cwmni gan oddi wrth ei dad.  Tynnwyd yr ail 'W' allan o'r enw WWWF a newidiwyd enw'r cwmni i WWF (World Wrestling Federation). Daeth yr WWF yn elynion gyda WCW (World Championship Wrestling), ond roedd WCW dechrau colli pres. Roedd WCW yn enwog o ddwyn ymgodymwyr cwmnioedd eraill fel Hulk Hogan, Undertaker a Sting. Dechreuodd y WWF newid ei logo a'i droi i WWF Attitude. Enillodd y WWF y Monday Night Wars pan brynodd Mr McMahon WCW. Yn 2002, bu rhaid i'r WWF newid ei enw i WWE ar ôl colli'r hawlfraint i ddefnyddio'r llythrennau i'r World Wildlife Fund. Rhwng 2006 a 2010, crëwyd ECW (Extreme Championship Wrestling) fel trydydd brand.  Gellir gwylio RAW ar ddydd Llun, a Smackdown ar nos Wener.

== Ymgodymwyr enwog ==
* [[Hulk Hogan]] (Terry Bollea) - Hwlc Hogan
* [[The Ultimate Warrior]] (James Brian Hellwig) - Y Rhyfelwr Pendraw 
* Stone Cold Steve Austin (Steve Williams) - Carreg Oer Stîf Ostyn 
* Andre The Giant (Andre Roussinoff) - Andre Y Cawr
* Bret 'The Hitman' Hart - Bret 'Dyntaro' Calon
* 'Macho Man' Randy Savage (Randy Poffo) 
* [[The Undertaker]] (Mark Callaway) - Y Cymrhyd Odanwr
* [[Triple H]] (Paul Levesque) - Trebl 'H'
* Roddy Piper (Roderick Toombs) - Rhodri Pibwr
* Jake 'The Snake' Roberts (Aurelian Jake Smith, Jr.) - Jac 'Y Neidr' Roberts
* [[The Rock]] (Dwayne Johnson) - Y Graig
* Kane ([[Glen Jacobs]]) - Ffon
* [[Randy Orton]] - Cocwyllt Orton
* [[John Cena]] - Siôn Cena
* [[Brock Lesnar]] - Broc Lesnar 
*Razor Ramon - Ramon Rasal
*Shaun Michaels 'Y plentyn Torcalonnus' 
*Jeff Hardy - Sieff Caledog 
*Matt Hardy - Mat Caledof
*Rikishi
*Sting - Pigiad
*Kallisto
*Shinsuke Nakamura
*Braun Strowman - brôn Dyngwellt
*Big show - Sioe Fawr
*Enzo Amore - Enso Cariad
*AJ Styles - AJ arddulliau
*Mankind - Dynoliaeth
*Sheamus - Nicywilydd
*D genaration X - D Genhedlaeth Ecs
*Million Dollar Man - 
*Hornswoggle
*'Yr Anifail' Dave Batista
*Bella twins - Yr Efeilliaid Hardd
*Charlotte Flair - Siarlot Dawn
*Finn Balor
*Goldberg - Bil Bergaur
*King Kong Bundy
*Fandango
*Vader
*Yokozuna
*The great Khali
*Edge - Ymyl
*Samoa Joe
*Cesaro
*Booker T - Archebwr T
*Rey mysterio - Pelydr Mysterio
*The Shield (Seth rollins) (Dean Ambrose) (Roman Reins) - Y Darian (Seth Rôlmewn) (Dyn Ambrose) (Rhufain Glaw)
**New day - (Y Dydd newydd)  - (Côffi Trebrenin) (Ecsafier Coed) ('E' mawr)
*R truth - R Gwir
*Evan Bourne - Evan Geni
*Chyna- Tsieina
*Daniel Bryan (Bryan Danielson)

== Symudiadau Llofnod Poblogaidd ==

Powerbomb - Bompŵer

Sharpshooter - Saethwr-miniog

Rock Bottom - Craig Gwaelod

Five Star Frog Splash - Sblash Broga Pump Seren

Clothesline from Hell - Llinell Ddillad o Uffern

Moonsault - Halenlleuad

Swanton Bomb - Bom Trealarch

The 'Yes' Lock - Y clo 'Ydw'

Trouble in Paradise - Trafferth mewn Baradwys

== Cysylltiadau allanol ==
*{{eicon en}} [http://www.wwe.com Gwefan swyddogol]

{{Eginyn chwaraeon}}

[[Categori:Cwmnïau a sefydlwyd ym 1952]]
[[Categori:Cwmnïau adloniant]]
[[Categori:Cwmnïau'r Unol Daleithiau]]
[[Categori:Ymgodymu]]</text>
      <sha1>63ll5otmc6gdpydj1wdbqvgexh7rgkm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Race Horses</title>
    <ns>0</ns>
    <id>17192</id>
    <revision>
      <id>11096089</id>
      <parentid>10957936</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T10:54:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2991" xml:space="preserve">{{Pethau}}
:''Am yr orsaf radio, gweler [[Radio Luxembourg]].''

Grŵp [[Pop Cymraeg|pop]] seicadelig a ffurfiwyd yn [[Aberystwyth]] yn [[2005]] yw '''Race Horses''', adnabyddwyd fel '''Radio Luxembourg''' gynt. Diolch i gigio a recordio cyson mae'r grŵp yma wedi profi llwyddiant mawr mewn amser byr iawn. Prif ganwr a chyfansoddwr y band yw Meilyr Jones (gynt o'r band [[Mozz]]) - sydd hefyd yn chwarae'r gitâr fas. Mae Dylan &quot;Huggies&quot; Hughes yn chwarae'r synth. &quot;Bass Drum&quot; Ben Herrick sy'n chwarae'r drymiau. Alun &quot;Gaff&quot; Gaffey (sydd hefyd yn chwarae i'r grwp ffwnc a sgiffl [[Pwsi Meri Mew]]) sy'n chwarae'r gitâr. Mae eu holl waith hyd yn hyn wedi ei gynhyrchu gan [[Euros Childs]]. Dylunwyd clawr eu dau EP diweddaraf, ''Diwrnod efo'r Anifeiliaid'' a ''Where is Dennis? / Cartoon Cariad'' gan [[Ruth Jên]], mae hi hefyd wedi dylunio set ar y cyd gyda'r band ar gyfer eu perfformiadau byw.

Gadawodd y drymiwr Ben Herrick y band yn hwyr yn 2008, a fe gymerwyd ei le gan Gwion Llewelyn.

Newidiwyd enw'r band o Radio Luxembourg i Race Horses ym mis Chwefror 2009, oherwydd y problemau cyfreithiol ynghlwm a rhannu enw gyda'r [[Radio Luxembourg|orsaf radio o'r un enw]].

Cyhoeddwyd fod y band yn gwahanu yn mis Ionawr 2013 am resymau creadigol.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/96900-race-horses-yn-rhoi-r-ffidil-yn-y-to|teitl=Race Horses yn rhoi’r ffidil yn y to|awdur= |cyhoeddwr=[[Golwg360]]|dyddiad=11 Ionawr 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://twitter.com/racehorsesmusic/status/289712102443188225 Datganiad ar gyfrif Twitter y band]&lt;/ref&gt;

==Disgograffi==
===Radio Luxembourg===
* ''Pwer y Fflwer / Lisa, Magic a Porfa'' - Ciwdod / Cerdd Cymunedol Cymru
* ''Os Chi'n Lladd Cindy'' - AM
* ''Diwrnod efo'r Anifeiliaid'', [[11 Mawrth]] 2007, ([[Recordiau Peski]])
* ''Where is Dennis? / Cartoon Cariad'', [[5 Tachwedd]] 2007, ([[Recordiau Peski]])
===Race Horses===
* ''Cake / Cacen Mamgu''
* ''Goodbye Falkenburg''
* ''Furniture''

== Gwobrau ac Anrhydeddau ==
* Sesiwn C2 - Gwobrau Roc a Phop C2 2006
* EP/Sengl - Gwobrau Roc a Phop C2 2006
* Y Grŵp a Ddaeth Fwyaf i Amlygrwydd yn Ystod 2005  - Gwobrau Roc a Phop C2 2006
* EP/Sengl/Lawrlwythiad - ar gyfer ''Os Chi'n lladd Cindy'' - Gwobrau Roc a Phop C2 2007
* Band/Artist y Flwyddyn - Gwobrau Roc a Phop C2 2007

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
*[http://www.racehorsesmusic.com/ Gwefan swyddogol Race Horses]
*[http://radiolux.steffan.org.uk/ Hen wefan Radio Luxembourg] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070312013206/http://radiolux.steffan.org.uk/ |date=2007-03-12 }}
*[http://www.bbc.co.uk/cymru/radiocymru/c2/sesiwn/radioluxembourg.shtml Radio Luxembourg, BBC Radio Cymru]
*[http://www.bandit247.com/perl/bandit247.pl?rm=ap;a=31 Tudalen yn band] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927200310/http://www.bandit247.com/perl/bandit247.pl?rm=ap;a=31 |date=2007-09-27 }} ar [[Bandit (rhaglen deledu)|Bandit]]

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Bandiau Cymreig]]</text>
      <sha1>nujmk3dv0hdw0ahlqgq214tr4bqchbn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Hen Oes y Cerrig</title>
    <ns>14</ns>
    <id>18380</id>
    <revision>
      <id>11096041</id>
      <parentid>1491774</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:21:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="95" xml:space="preserve">[[Categori:Archaeoleg]]
[[Categori:Cynhanes]]
[[Categori:Oes y Cerrig]]
[[Categori:Pleistosen]]</text>
      <sha1>69oeuypo19l4wyvffp1hcz7epfu7lqg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Royal Charter</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18546</id>
    <revision>
      <id>11095968</id>
      <parentid>11013221</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:11:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6238" xml:space="preserve">{{teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

[[Delwedd:StateLibQld 1 186783 Royal Charter (ship).jpg|bawd|''Royal Charter'']]
[[Delwedd:Llanallgo church nr. Moelfra, Anglesey - where 140 sufferers in the Royal Charter are buried.jpeg|bawd|Eglwys Sant Gallgo, [[Llanallgo]], gyda beddau'r rhai a foddwyd. c. 1860]]
[[Delwedd:A scene of the wreck of the &quot;Royal Charter&quot;.jpeg|bawd]]
Roedd y  '''''Royal Charter'''''  yn [[llong hwylio]] stêm a ddrylliwyd ar arfordir dwyreiniol [[Ynys Môn]] ger pentref [[Moelfre, Ynys Môn|Moelfre]] ar [[26 Hydref]] [[1859]]. Collwyd y rhestr o deithwyr yn y llongddrylliad, felly nid oes sicrwydd am yr union nifer o fywydau a gollwyd, ond gallai fod cyn uched â 459. Dyma'r llongddrylliad a laddodd fwyaf o bobl o bob un ar arfordir [[Cymru]]. Collwyd tua 200 o longau llai yn yr un storm.

Adeiladwyd y ''Royal Charter'' yng Ngwaith Haearn Sandycroft ar [[Afon Dyfrdwy]] a lansiwyd hi yn  [[1857]]. Roedd yn fath newydd ar long, llong hwyliau ond gyda [[Peiriant ager|pheiriant ager]] y gellid ei ddefnyddio pan nad oedd gwynt. Defnyddid hi ar y fordaith o [[Lerpwl]] i [[Awstralia]], ar gyfer teithwyr yn bennaf ond gyda rhywfaint o le i gargo. Roedd lle i tua 600 o deithwyr. Ystyrid hi yn llong gyflym iawn; gallai wneud y daith i Awstralia mewn llai na 60 diwrnod.

==Llongddrylliad==
[[Delwedd:MoelfreRocks.JPG|bawd|Drylliwyd y ''Royal Charter'' ar y creigiau hyn ger Moelfre]]
Ddiwedd Hydref 1859 roedd y ''Royal Charter''  yn dychwelyd i Lerpwl o [[Melbourne]]. Roedd arni tua 371 o deithwyr gyda chriw o tua 112 a rhai pobl eraill oedd yn gweithio i’r cwmni. Roedd llawer o’r teithwyr yn dychwelyd o’r cloddfeydd [[aur]] yn Awstralia, a llawer ohonynt yn dod ag aur yn ôl gyda hwy. Roedd llawer o aur hefyd yn cael ei gario fel cargo. Wrth i’r llong gyrraedd arfordir gogledd-orllewin Môn roedd y gwynt yn dechrau codi.

Ceisiodd y ''Royal Charter'' godi’r peilot ar gyfer Lerpwl pan oedd gyferbyn â [[Pwynt Lynas|Phwynt Lynas]], ond erbyn hyn roedd y gwynt wedi codi i raddfa 10 ar raddfa Beaufort a’r môr yn rhy arw iddi gyfarfod y peilot. Yn ystod noson 25/26 Hydref cododd y gwynt i raddfa 12. Hon oedd [[Storm y Royal Charter]], a achosodd ddifrod enbyd. Ar y cychwyn roedd y gwynt yn chwythu o’r dwyrain, ond yna newidiodd ei gyfeiriad i’r gogledd-ddwyrain ac yna tua’r gogledd, gan yrru’r llong tuag at arfordir dwyreiniol Môn. Am 11 o’r gloch y noson honno gollyngwyd yr [[angor]], ond am hanner awr wedi un ar fore’r 26ain torrodd un o’r ceblau oedd yn ei ddal, yna awr yn ddiweddarach torrodd y llall. Gyrrwyd y ''Royal Charter'' tua’r lan, gyda’r peiriant ager yn methu gwneud dim yn erbyn y storm. Ceisiwyd torri’r mastiau i leihau pwysau’r gwynt ar y llong, ond fe yrrwyd y llong ar fanc tywod ger Moelfre. Yn gynnar ar fore’r 26 Hydref, wrth i’r llanw godi, gyrrwyd hi yn erbyn y creigiau rhwng Moelfre a Thraeth Llugwy. Gyda’r gwynt yn ei hyrddio yn erbyn y creigiau, drylliwyd y llong yn ddarnau.

[[Delwedd:DSCF0427.jpg|bawd|Cofeb y Royal Charter uwchben y creigiau lle drylliwyd hi]]

Gallodd un aelod o’r criw, Joseph Rogers, nofio i’r lan gyda rhaff, a defnyddiwyd hon i achub ychydig o bobl, a gallodd ychydig rhagor nofio i’r lan. Bu farw dros 450 o bobl, rhai wedi boddi ond y rhan fwyaf wedi eu lladd trwy gael eu hyrddio yn erbyn y creigiau gan y tonnau enfawr. Achubwyd 21 o deithwyr ac 18 o’r criw, pob un yn ddynion. Ni achubwyd yr un ferch na phlentyn. Ymysg yr aelodau o’r criw a fu farw roedd bachgen oedd yn frodor o bentref Moelfre ei hun, Isaac Lewis.

Dywedir fod llawer o aur wedi ei olchi i’r lan yn y dyddiau nesaf, ac i rai teuluoedd ym Moelfre ddod yn gefnog dros nos. Roedd yswiriant o £322,000 ar yr aur yn y cargo, ond roedd y teithwyr yn cario llawr yn ychwaneg. Cafwyd hyd i [[gwn|ynnau]], [[sbectol]], ac aur gan [[plymwyr tanfor|blymwyr tanfor]] dros y blynyddoedd.&lt;ref&gt;{{cite book |title= Underwater Guide to North Wales Cyfrol. 2|last= Holden|first= Chris|year=2008 |publisher=Calgo Publications|isbn= 978-0-9545066-1-2|pages= 142–143}}&lt;/ref&gt; Defnyddir darganfyddwyr metel tanddwr a pheiriannau eraill yn eitha diweddar (2013).&lt;ref&gt;{{cite web|title=North Wales Kayak – Summer 2004/5|url=http://www.goatchurch.org.uk/ctrips/nwaleskayk/nwaleskayk.html|author=Julian Todd|access-date=2013-04-04|archive-date=2005-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20051026125006/http://www.goatchurch.org.uk/ctrips/nwaleskayk/nwaleskayk.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

Claddwyd y rhan fwyaf o’r cyrff ym mynwent [[Llanallgo]]  gerllaw, lle gellir gweld beddau a chofeb iddynt. Mae hefyd gofeb ger y traeth uwchben y creigiau lle drylliwyd y llong, ger [[Llwybr Arfordirol Ynys Môn]].

Bu rheithor Llanallgo, [[Stephen Roose Hughes]] yn eithriadol o brysur yn ceisio rhoi enwau ar y cyrff drylliedig a chysuro’r teuluoedd, ac mae’n debyg i’w ymdrechion arwain at ei farwolaeth ef ei hun yn fuan wedyn. Ymwelodd  [[Charles Dickens]] ag ef yn fuan ar ôl y llongddrylliad, ac mae’r hanes yn ei gyfrol ''The Uncommercial Traveller''.

Bron union ganrif yn ddiweddarach yn Hydref [[1959]] drylliwyd llong arall, yr  ''Hindlea'', ar yr un creigiau mewn storm arall. Y tro hwn roedd y canlyniad yn wahanol: achubwyd y criw i gyd gan fad achub Moelfre.

Mewn pennod o'r rhaglen deledu ''[[Who Do You Think You Are?]]'' gan y BBC, gwnaeth y garddwr [[Monty Don]] ddarganfod y bu farw un o'i deulu, Charles Hodge, yn llongddrylliad y ''Royal Charter''.

==Llyfryddiaeth==
* Charles Dickens, ''The Uncommercial Traveller'' (1860–61)
* [[T. Llew Jones]], ''[[Ofnadwy Nos]]'' (Llandysul: Gwasg Gomer, 1971)
*  Alexander McKee, ''The Golden Wreck: The Tragedy of the 'Royal Charter''' (Souvenir Press, 1986)

==Cerddoriaeth==
Recordiwyd cân am y drychineb, ”Isaac Lewis” gan [[Tom Russell]], canwr gwerin o’r Unol Daleithiau; recordiwyd yr un gân gan [[William Pint a Felicia Dale]], canwyr gwerin o [[Seattle]], [[Talaith Washington]].

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr o longddrylliadau ar arfordir Cymru]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Hanes morwrol Cymru]]
[[Categori:Hanes Ynys Môn]]
[[Categori:Llongau]]
[[Categori:Llongddrylliadau]]
[[Categori:Trychinebau 1859]]</text>
      <sha1>mviwsolv74pmhg2gycyhptmhny45acc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heno</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21643</id>
    <revision>
      <id>11096130</id>
      <parentid>11024355</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:38:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9242" xml:space="preserve">{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Heno
| delwedd            = [[Delwedd:Logo_heno.jpg|250px]]
| pennawd            = Logo Heno
| genre              = [[Rhaglen gylchgrawn]]
| crëwr              = 
| serennu            = 
| gwlad              = {{banergwlad|Cymru}}
| iaith              = [[Cymraeg]]
| nifer_y_cyfresi    = 
| nifer_y_penodau    = 
| amser_rhedeg       = c.30 munud
| sianel             = [[S4C]] 
| darllediad_cyntaf  = [[17 Medi]] [[1990]] – Rhagfyr [[2002]]&lt;br/&gt;[[1 Mawrth]] [[2012]] – presennol
| darllediad_olaf    = 
| gwefan             = https://www.s4c.cymru/cy/adloniant/heno/
| rhif_imdb          = 
|}}
Rhaglen gylchgrawn ar [[S4C]] yw '''''Heno'''''. Cynhyrchir y rhaglen gan gwmni [[Tinopolis]].  Fe'i darlledwyd gynta ar [[S4C]] ym mis Medi 1990. Roedd yn rhan o weledigaeth [[Geraint Stanley Jones]] i gyrraedd cynulleidfa newydd nad oedd efallai yn hyderus o ddefnyddio ei Cymraeg. Lleolwyd y stiwdio a'r swyddfa gynhyrchu yn y de-ddwyrain er mwyn atgyfnerthu'r cysylltiad gyda'r ardal yma oedd yn naturiol Gymraeg a roedd swyddfa barhaol yn y gogledd hefyd.&lt;ref&gt;[http://www.bbc.co.uk/cymrufyw/34245190 Pen-blwydd Hapus 'Heno'], adalwyd 18 Medi 2015
&lt;/ref&gt;

Yn 2002 fe ail-lansiwyd y rhaglen gyda'r enw '''''[[Wedi 6]]''''' ac yna '''''[[Wedi 7]]'''''.&lt;ref&gt;[http://www.thefreelibrary.com/S4C+focuses+locally+for+new+flagship+programme%3B+TELEVISION%3A+Series...-a081383935 S4C focuses locally for new flagship programme]&lt;/ref&gt; Mae'n chwaer-rhaglen i ''[[Prynhawn Da]]'' (gynt yn ''[[Wedi 3]]'').

Yn 2012, fe wnaeth S4C ail-lansio eu amserlen ar [[1 Mawrth]] a daeth '''''Wedi 7''''' i ben. Fe ail-gyflwynodd S4C y rhaglen '''''Heno''''' gyda fformat newydd tabloid ond fe gafodd feirniadaeth hallt gan y gynulleidfa a chwmni [[Tinopolis]] oedd yn ei gynhyrchu.&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/68577-arlwy-bresennol-s4c-yn-peryglu-ei-dyfodol Arlwy bresennol S4C ‘yn peryglu ei dyfodol’]&lt;/ref&gt; Yn dilyn hyn fe ddychwelodd y rhaglen i'r fformat wreiddiol ym mis Ebrill 2012 gan gadw'r enw '''''Heno'''''.&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/70331-s4c-newidiadau-i-raglen-heno S4C: Newidiadau i raglen ‘Heno’], ''Golwg360'', 13 Ebrill 2012.&lt;/ref&gt;

Cafwyd rhaglen arbennig ar 17 Medi 2015 i ddathlu pen-blwydd y rhaglen yn 25 oed.&lt;ref&gt;[https://twitter.com/henoS4C/status/644557846160502785 Cofnod Twitter, Adalwyd ar 17 Medi 2015]&lt;/ref&gt; I ddathlu 30 mlynedd o'r rhaglen, darlledwyd cyfres o raglenni ''Heno Aur'' ar nosweithiau Sadwrn, yn dangos hen glipiau o'r archif.&lt;ref&gt;{{cite tweet|user=HenoS4C|number=1273322016557240320|date=17 Mehefin 2020|title=Rydyn ni am fynd â chi yn ôl mewn amser! 🕢🔙🚗💨HENO AUR! 🌟✨Yn dod i'ch sgrîn chi'n fuan! 📺 Heno Aur 📆 1 Gorffennaf | 1 Gorffennaf 🕗 20.00}}&lt;/ref&gt;

== Cyfnodau ==

=== Heno (1990-2002) ===

Fe gynhyrchwyd y gyfres wreiddiol gan [[Teledu Agenda]] a dyfodd i fod yn gwmni [[Tinopolis]]. Yn ystod y [[1990au]] cynnar fe ddarlledwyd y rhaglen o stiwdio yng nghanolfan siopa Dewi Sant&lt;ref&gt;[http://www.southwales-eveningpost.co.uk/site-surely-remember-Swansea-s-St-David-s/story-21440633-detail/story.html Swansea's St David's shopping centre in the 1980s]&lt;/ref&gt;, [[Abertawe]] cyn symud i stiwdios newydd [[Tinopolis]] yn Llanelli ddiwedd y 90au.

Roedd y rhaglen yn arbennig o boblogaidd yn y de ond cafodd ei beirniadu gan nifer oherwydd y defnydd o'r Saesneg, yn enwedig wrth holi pobl ar y stryd a chynnal cyfweliadau yn y stiwdio. Ymateb y cwmni teledu oedd mai ymgais i adlewyrchu'r gymuned ddwyieithog roedd yn darlledu ohoni hi oedd y rheswm dros y defnydd o'r [[Saesneg]].

Byddai pob rhaglen yn cynnwys cyfweliadau yn y stiwdio, eitemau nodwedd am ddigwyddiadau a newyddion o amgylch Cymru a nifer o slotiau am fywyd bob dydd. [[Ena Thomas]] oedd prif gogyddes y rhaglen a byddai'n egluro rysáit yn y gegin yn wythnosol. Byddai Huw 'Ffasiwn' wrth law i egluro'r trendiau diweddaraf a [[Ieuan Thomas]] yn rhoi cyngor ar arddio.

Roedd y cyflwynwyr gwreiddiol yn cynnwys [[Iestyn Garlick]], [[Siân Tomos]] ac [[Angharad Mair]] a nifer o ohebwyr yn cynnwys [[Nia Dafydd]], [[Emyr Penlan]], [[Brychan Llŷr]], [[Roy Noble]], [[Daloni Metcalfe]] a [[Carys Wyn]].

=== Wedi 6 (2002-2003) ===
Yn 2002 fe newidiodd S4C yr amserlen ac ail-enwi rhaglen '''Heno''' i '''Wedi 6'''. Fe gwtogwyd y rhaglen i hanner awr er mwyn gallu darlledu rhaglenni poblogaidd eraill yn yr oriau brig.

=== Wedi 7 (2003-2012) ===
Fe newidiwyd yr amserlen eto yn 2003 gan symud y rhaglen i 7pm. I gychwyn, roedd '''Wedi 7''' yn cael ei ddarlledu o ddydd Llun i ddydd Iau gyda rhaglen adloniant a cherddoriaeth '''Popcorn''' ar ddydd Gwener. Daeth y rhaglen yma i ben o fewn y flwyddyn a fe ddychwelodd '''Wedi''' 7 i'r slot dydd Gwener. Darlledwyd rhifyn olaf y gyfres ar 28 Chwefror 2012.

=== Heno (2012-) ===
O 1 Mawrth 2012 lansiwyd amserlen newydd S4C a roedd ymgais gan y sianel i greu rhaglen gylchgrawn fwy bywiog a thabloid ei naws. I raddau roedd hyn yn adlewyrchu natur wreiddiol y rhaglen o 1990 er fod y cynnwys wedi esblygu i fod yn fwy diwylliannol gyda ''[[Wedi 7]]''. Roedd y rhan fwyaf o'r eitemau ysgafn fel ffasiwn, hamdden, colur, coginio ac ati wedi symud i raglen [[Wedi 3]] yn y prynhawn. Fe enillodd Tinopolis y tendr ond fe ddaeth hi'n amlwg wedyn nad oedden nhw'n gwbl hapus gyda fformat a chynnwys y rhaglen.

Fe roedd yna gyflwynwyr newydd yn cynnwys [[Rhodri Williams]] (a oedd wedi cyflwyno Heno yn y 90au), [[Emma Walford]], [[Rhodri Owen]] a [[Llinos Lee]]. Roedd y rhaglenni newydd yn cychwyn gyda golwg ar newyddion y dydd a storiau mewn papurau newydd neu gylchgronau, gan drafod hyn rhwng y ddau gyflwynydd a dau westai. Roedd yna bwyslais hefyd ar ryngweithio gyda'r gynulleidfa drwy wefannau cymdeithasol a llai ar ohebwyr allanol o gwmpas Cymru. Ar y dydd Gwener roedd Heno yn cael ei ddisodli gyda rhaglen adloniant ysgafn ''Pen8nos'' a chwis ''[[Jacpot (rhaglen deledu)|Jacpot]]''.&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/65923-datgelu-pwy-a-beth-fydd-yn-cymryd-lle-wedi3wedi7 Datgelu pwy a beth fydd yn cymryd lle Wedi3/Wedi7]&lt;/ref&gt;

O fis Mai 2012, fe gadwyd enw'r rhaglen Heno ond fe ddychwelodd y fformat yn debycach i fformat y rhaglen ''[[Wedi 7]]''. Ail-gyflwynwyd stiwdio fyw, yn adeilad y Galeri, Caernarfon ac ail-gyflogwyd Gerallt Pennant fel gohebydd yn y gogledd.&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/71805-s4c-gerallt-pennant-yn-ol-rhodri-ogwen-yn-gadael Heno – Gerallt Pennant yn ôl, Rhodri Ogwen yn gadael], ''Golwg360'', 1 Mai 2012.&lt;/ref&gt; Symudodd ''Sam ar y Sgrîn'' i fod yn rhan o arlwy nos Wener a daeth cyfres ''Pen8nos'' i ben erbyn yr haf.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.s4c.cymru/c_press_level2.shtml?id=641|teitl=Newidiadau i amserlen S4C|cyhoeddwr=S4C|dyddiad=1 Mai 2012|dyddiadcyrchiad=22 Mai 2016}}&lt;/ref&gt; Yn ddiweddarach fe ymestynnwyd rhaglenni dydd Llun a ddydd Gwener yn awr o hyd.

Yn 2020 cychwynnodd rhifyn ar nos Sadwrn am y tro cyntaf. Darlledwyd ''Heno Nos Sadwrn'' am y tro cyntaf am 7.30pm ar 8 Chwefror 2019 gyda sioe fyw o [[Galeri Caernarfon]] wedi ei gyflwyno gan [[Elin Fflur]].&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=https://golwg360.cymru/newyddion/cymru/562015-elin-fflur-croesawur-cyfle-gyflwyno-heno-sadwrn|teitl=Elin Fflur yn croesawu’r cyfle i gyflwyno Heno ar nos Sadwrn|cyhoeddwr=Golwg360|dyddiad=31 Ionawr 2020}}&lt;/ref&gt;

== Cyflwynwyr a Gohebwyr ==
Mae yna lawer o bobl wedi ymddangos ar y rhaglen fel prif gyflwynwyr yn y stiwdio a gohebwyr. Mae nifer o'r unigolion yma yn gweithio yn llawn amser gyda Tinopolis fel ymchilwyr, cynhyrchwyr neu cyfarwyddwyr. Mae'r rhestr isod yn cynnwys rhai sydd ddim yn ymddangos ar y sgrîn bellach ond sy'n parhau i weithio tu ôl y llenni.

=== Cyflwynwyr a gohebwyr cyfredol ===

* [[Angharad Mair]]
* [[Dafydd Wyn Rees]]
* [[Elin Fflur]]
* [[Gerallt Pennant]]
* [[Huw Rees|Huw 'Fash' Rees]]
* [[Llinos Lee]]
* [[Mari Grug]]
* [[Rhodri Davies]]
* [[Rhodri Gomer-Davies]]
* [[Rhodri Owen]]
* [[Siân Thomas]]
* [[Yvonne Evans]]
*Alun Williams

=== Cyn-gyflwynwyr a gohebwyr ===
{{col-begin}}
{{col-break}}
* [[Aled Jones]]
* [[Alun Gibbard]]
* [[Alwyn Humphreys]]
* [[Aneirin Karadog]]
* [[Branwen Gwyn]]
* [[Brychan Llyr]]
* [[Catrin Evans]]
* [[Carys Wyn Davies]]
* [[Cerys Bowen]]
* [[Dafydd Du]]
* [[Daloni Metcalf]]
{{col-break}}
* [[Dan Edwards-Phillips]]
* [[Eleri Siôn]]
* [[Elinor Jones]]
* [[Ellen Llewellyn]]
* [[Emyr Penlan]]
* [[Emma Walford]]
* Gareth Roberts
* [[Gary Slaymaker]]
* [[Glynog Davies]]
* [[Gwyn Llywelyn]]
{{col-break}}
* [[Heledd Cynwal]]
* [[Heledd Gwyndaf]]
* [[Huw Eurig Hughes]]
* [[Iestyn Garlick]]
* [[Ieuan Thomas]]
* [[John Hardy]]
* [[Meinir Gwilym]]
* [[Moc Morgan]]
* [[Nia Dafydd]]
* [[Nia Wyn Jones]]
* [[Roy Noble]]
{{col-break}}
* [[Rebecca Jones]]
* [[Rhodri Llywelyn]]
* [[Rhodri Williams]]
* [[Sian Bassett Roberts]]
{{col-end}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* [https://www.s4c.cymru/cy/adloniant/heno/ Gwefan Heno]
* [https://twitter.com/henos4c Cyfrif Twitter Heno]

[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 1990]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 1990au]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2000au]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2010au]]</text>
      <sha1>gv0vl26pvp2qaq9ogxsr370yp600hjo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tanchwa Senghennydd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22638</id>
    <revision>
      <id>11095946</id>
      <parentid>11024207</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:45:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5104" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
}}
:''Gweler hefyd y dudalen gwahaniaethu, [[Senghennydd]].''

'''Tanchwa Senghennydd''' oedd y drychineb waethaf yn hanes y [[Maes glo De Cymru|diwydiant glo]] yng ngwledydd Prydain. Digwyddodd ym Mhwll Lancaster, Glofa'r Universal, ym mhentref glofaol [[Senghennydd (pentref)|Senghennydd]], [[Sir Forgannwg]]. Digwyddodd y drychineb ar [[14 Hydref]] [[1913]]. Collodd 439 o ddynion a bechgyn y pwll eu bywydau a hynny ar doriad gwawr. Roedd hyn yn dilyn tanchwa cynharach, ar 24 Mai 1901, pan laddwyd 81 o ddynion.

Y ffrwydrad yw'r ddamwain cloddio gwaethaf yng Nghymru erioed.&lt;ref&gt;http://www.amgueddfacymru.ac.uk/erthyglau/2012-07-06/Bywydau-Glowyr-yn-werth-5c-yr-un-Ymgynghoriad-y-Llywodraeth-i-drychineb-Senghennydd-1913/&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.museumwales.ac.uk/articles/2012-07-06/Miners-lives-at-5p-each-The-Government-Enquiry-into-the-1913-Senghenydd-mine-disaster/ |title=copi archif |access-date=2016-03-22 |archive-date=2016-03-22 |archive-url=https://www.webcitation.org/6gCYH0FVE?url=http://www.museumwales.ac.uk/articles/2012-07-06/Miners-lives-at-5p-each-The-Government-Enquiry-into-the-1913-Senghenydd-mine-disaster/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; Roedd yn cynhyrchu glo ar gyfer peiriannau stêm neu ager, yn bennaf, ac roedd ynddo lawer o losgnwy ([[methan]] ac [[ocsigen]] gan fwyaf), [[nwy]] frwydrol iawn.

==Tanchwa 1af Senghennydd==
Ar 24 Mai 1901, lladdwyd 81 o ddynion pan gafwyd 3 ffrwydriad o dan y ddaear. Cafwyd ymchwiliad i'r drychineb ac ôl yr adroddiad roedd llawer gromod o lwch glo yn yr aer, a dim digon o ddŵr i'w gadw dan reolaeth. Dywedwyd hefyd fod llawer o fesurau diogelwch wedi eu torri gan y perchnogion.{{sfn|Duckham|Duckham|1973|pp=160–61}}{{sfn|Redmayne|Williams|Smillie|1914|p=31}}

==Ail danchwa Senghennydd==
===Achos y ffrwydriad===
Tua deuddeg mlynedd ynghynt, ym Mai 1901, bu tri ffrwydrad yn y lofa hon pan laddwyd 81 o bobl. Yn y cwêst dywedwyd mai'r achos pam y lladdwyd cymaint gan y ffrwydriad oedd fod cymaint o lo mân ar ffurf llwch yn yr awyrgylch - sydd fel arfer yn cario'r ffrwydriad lawer pellach drwy'r twneli. Ni chanfyddwyd achos ffrwydriad Senghennydd yn 1913 ond y farn gyffredinol yn y cwêst oedd mai offer signalu trydan oedd ar fai, gan danio'r nwyon. Medrwyd symud y dynion yn rhan ddwyreiniol y pwll allan yn saff, ond llosgwyd llawer o weithwyr y rhan orllewinol, a lladdwyd llawer gan y nwy [[carbon monocsid]] yn union wedi'r ffrwydriad.

Ataliwyd achub llawer o'r dynion gan y tanau - a gymerodd dros deuddydd i'w rheoli a 6 wythnos i'w diffodd; chymerodd 6 wythnos i'r achubwyr gludo'r cyrff allan i olau dydd.[[Delwedd:ILN – Senghenydd Colliery Disaster 3.jpeg|bawd|180x180px|alt=Llun du a gwyn o Lofa'r Universal, a dynnwyd uwchben y torfeydd sydd yn aros am newyddion|Torfeydd yn aros am newyddion yng Nglofa'r Universal, [[Senghenydd]]&lt;ref name=&quot;ILN: Burning&quot;&gt;
{{cite news|title=The Burning Pit Disaster: Rescue Scenes at the Universal Colliery|work=The Illustrated London News|date=18 Hydref 1913|page=4}}&lt;/ref&gt;

===Cosb===
Yn yr ymchwiliad a ddilynodd y tanchwa, dywedwyd i'r rheolwr Edward Shaw a'r perchnogion fod yn esgeulus. Dirwywyd Shaw £24 a'r cwmni £10. Mae hyn yn cyfateb a gwerth bywyd o 5 ceiniog y person.

[[Delwedd:Senghenydd pit disaster 18.jpg|bawd|dim|350px|Agnes Mai Webber (13 oed) a'i chwaer fach yn chwilio ac yn aros am newyddion am ei thad]]

==Cofebion==
Yn 1981 dadorchuddwyd gofeb i'r rhai a fu farw yn y drychineb, gan y [[Bwrdd Glo Cenedlaethol]]; fe'i lleolwyd y tu allan i Ysgol Gynradd Nant-y-parc ar safle'r hen bwll glo. Mae'r gofeb yn replica {{convert|20|ft|m|0}} o gêr weindio'r pwll.&lt;ref&gt;http://your.caerphilly.gov.uk/abervalleyheritage/visit-us/heritage-trail&lt;/ref&gt;

Cafodd ail gofeb ei dadorchuddio yn 2006 i'r meirw o ffrwydrad 1af (1901) a'r ail (1913).&lt;ref&gt;Jeanne Parry, &quot;Dead Remembered&quot;, ''South Wales Echo'', 13 Hydref 2006&lt;/ref&gt;

{{multiple image
&lt;!-- Essential parameters --&gt;
| align     = centre
| direction = horizontal
| header   = Cofebion lleol
| width     = 
&lt;!-- Image 1 --&gt;
| image1    = Memorial of Senghenydd mining disaster - geograph.org.uk - 538677.jpg
| width1    = 248
| alt1      = Cofeb metal crwn mawr, gyda glowyr ar yr ochrau. Mae'r cofeb hefyd yn rhestru enwau.
| caption1  = Cofeb trychineb Senghenydd 2006
&lt;!-- Image 2 --&gt;
| image2    = Welsh National Mining Memorial.jpg
| width2    = 140
| alt2      = Cerflun cofio yn dangos dau ddyn, glowr mewn trwbl, ac achubwr. Mae'r cerflun ar blinth carreg.
| caption2  = Cofeb Cloddio Glo Cenedlaethol Cymru, 2013, gan Les Johnson
}}

==Gweler hefyd==
*[[Trychineb Aberfan]]
*[[Diwydiant glo Cymru]]

==Llyfryddiaeth==
* John H. Brown, ''The Valley of the Shadow'' (1981)
* [[Rhydwen Williams]], ''Amser i Wylo'' (Abertawe, 1986). Nofel rymus yn seiliedig ar y drychineb.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Diwydiant glo Cymru]]
[[Categori:Hanes Caerffili]]
[[Categori:Trychinebau 1913]]
[[Categori:Trychinebau diwydiannol|Senghennydd]]
[[Categori:Trychinebau yng Nghymru|Senghennydd]]</text>
      <sha1>jcjeu034um9tm2osw609jrc3nunpcwh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Llenyddiaeth Gymraeg yr unfed ganrif ar bymtheg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26123</id>
    <revision>
      <id>11096109</id>
      <parentid>11039249</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:16:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5003" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}
{{Llenyddiaeth Gymraeg}}
Yn '''llenyddiaeth Gymraeg yr 16g''' gwelir meddylfryd y Cymry diwylliedig, gan gynnwys eu llenorion, yn symud o'r Oesoedd Canol i'r cyfnod diweddar. Dyma'r ganrif a gynhyrchodd feirdd mawr fel [[Tudur Aled]] a [[Gruffudd Hiraethog]] a'r cyfieithiad cyntaf o'r [[Beibl]] cyfan i'r Gymraeg. Roedd ail hanner y ganrif yn arbennig yn gyfnod pan flodeuai [[dysg]] a chyhoeddwyd [[geiriadur]]on, astudiaethau ar [[rhethreg|rethreg]] a llyfrau [[gramadeg]]. Daeth y [[canu rhydd]] poblogaidd i'r amlwg yn ogystal â dirywio fu hanes y traddodiad barddol, er na chollodd y [[canu caeth]] ei blwyf yn gyfangwbl.

==Cefndir: Dadeni, Diwygiad a Gwrth-Ddiwygiad==
Fel yn achos y rhan fwyaf o wledydd Ewrop, roedd yr [[16g]] yn cyfnod a welodd ddiwedd yr Oesoedd Canol yng Nghymru a dechrau'r Cyfnod Modern. Dyma'r ganrif pan ledaenodd y [[Dadeni Dysg]] o'r [[Eidal]]. Roedd y ffaith fod [[papur]] yn rhatach ac argraffu llyfrau'n ymledu yn trawsffurfio byd dysg hefyd. Cyrhaeddasai y newidiadau hyn Gymru erbyn canol y ganrif a newidiwyd diwylliant y wlad mewn canlyniad. Codwyd to o [[Dyneiddiaeth|ddyneiddwyr]] oedd yn awyddus i weld Cymru a'r Gymraeg yn rhan o'r datblygiadau hyn. Bu newidiadau mawr yng ngwleidyddiaeth a chrefydd y wlad yn ogystal. Cafwyd [[Y Deddfau Uno 1536 a 1543]]. [[Diddymu'r mynachlogydd|Diddymwyd y mynachlogydd]] (1536-39) a sefydlwyd [[Eglwys Loegr]] a'r ffydd [[Protestaniaeth|Brotestannaidd]] yn grefydd swyddogol Cymru a Lloegr, ac yna cafwyd deddf yn 1563 yn gorchymyn [[cyfieithu'r Beibl i'r Gymraeg]]. Ond clynodd rhai Cymry at yr [[Eglwys Gatholig]] a chyfranodd Cymru i'r [[Gwrth-Ddiwygiad]] yn ogystal. Cafodd y newidiadau hyn i gyd effaith fawr ar lenyddiaeth Gymraeg.

==Parhâd traddodiad==
Ond cymerodd amser i ddiwylliant Cymru newid. Parhaodd y traddodiad barddol trwy gydol y ganrif, er ei wanychu'n raddol wrth i'r beirdd golli nawdd. Cynhyrchodd y ganrif rhai o feirdd mwyaf dosbarth [[Beirdd yr Uchelwyr]], e.e. [[Lewis Môn]] (c.1480-1520), [[Tudur Aled]] (c.1480-1525), [[Lewis Morgannwg]] (c.1520-50), [[Gruffudd Hiraethog]] (m. 1564), [[Wiliam Llŷn]] (m. 1580) a [[Wiliam Cynwal]] (m. 1587). Ceisiodd y beirdd adfywio'r traddodiad yn [[Eisteddfodau Caerwys]] (1523 a 1567).

Ceir nifer o destunau rhyddiaith sy'n perthyn i draddodiad yr Oesoedd Canol hefyd, e.e. Cronicl anferth [[Elis Gruffydd]] o Chwech Oes y Byd a nifer o gyfieithiadau ac addasiadau o weithiau Lladin, Ffrangeg a Saesneg, i gyd yn destunau llawysgrif.

==Canu rhydd newydd a'r ddrama==
Mae'n ddiamau fod [[canu rhydd]], cerddi digynghanedd, wedi bod yn rhan o lenyddiaeth Gymraeg ers yr Oesoedd Canol cynnar, ond yn y 16g ceir toreth o gerddi ar fesurau a thonnau newydd, nifer fawr ohonynt yn dangos dylanwad canu poblogaidd tebyg yn Lloegr. Ond daeth hen ffurfiau cynhenid Gymraeg i'r amlwg yn ogystal â cheir [[carol]]au cynghanedig, [[cwndid]]au a mesurau eraill. O'r cyfnod hwn hefyd mae llawer o'r [[Hen Benillion]] traddodiadol yn tarddu.

Ceir nifer fychan o destunau [[drama|dramâu]] mydryddol poblogaidd hefyd, yn cynnwys hanes y Croeshoelio ac ''Ymddiddan yr Enaid a'r Corff''. Perthyn i lenyddiaeth uwch yw'r ddrama ''[[Troelus a Chresyd]]'', a gyfansoddwyd ar ddiwedd y ganrif.

==Rhyddiaith newydd==
Gellir dosbarthu'r rhyddiaith newydd, ffrwyth y Dadeni Dysg, yn ddwy ffrwd, un gan awduron dyneiddiol Protestannaidd a'r llall gan [[y Gwrthddiwygwyr Cymreig]].

Cyhoeddwyd ''[[Yn y lhyvyr hwnn]]'' gan Syr [[John Price]] yn [[1546]], y llyfr Cymraeg cyntaf i gael ei argraffu. Dilynwyd hynny yn 1547 gan ''[[Oll Synnwyr Pen Kembero ygyd]]'' [[William Salesbury]]. Yn [[1567]] cyhoeddoedd William Salebury y [[Testament Newydd]] yn Gymraeg a chyfieithiad o'r [[Llyfr Gweddi Gyffredin]].

Ond ''[[Y Drych Cristianogawl]]'', gwaith y Gwrth-Ddiwygwyr, oedd y llyfr cyntaf i gael ei argraffu yng Nghymru, a hynny yn y dirgel. [[Gruffydd Robert]] oedd yr awdwr, ac ef hefyd a ysgrifennodd y ''[[Dosbarth Byrr ar y rhann gyntaf i ramadeg cymraeg]]'' yn [[1567]]. Mae awduron reciwsaidd eraill yn cynnwys [[Morys Clynnog]], awdur ''Athravaeth Gristnogavl'', a [[Rhosier Smyth]], cyfieithydd ''Gorsedd y Byd''.

==Llyfryddiaeth==
*Geraint Bowen (gol.), ''Y Traddodiad Rhyddiaith'', cyfrol 2 (Llandysul, 1970)
*R. Geraint Gruffydd, ''Llenyddiaeth y Cymry'', cyfrol 2 (Gwasg Gomer, 1989)
*W. J. Gruffydd, ''Llenyddiaeth Cymru: Rhyddiaith o 1540 hyd 1660'' (Caerdydd, 1926)
*Heledd Hayes, ''Cymru a'r Dadeni'' (Y Colegiwm Cymraeg, 1987)
*Thomas Parry, ''Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900'' (Caerdydd, 1944; sawl argraffiad ers hynny). Penodau VII-VIII
*T. H. Parry-Williams (gol.), ''Canu Rhydd Cynnar'' (Caerdydd, 1932)
*T. H. Parry-Williams (gol.), ''Rhyddiaith Gymraeg. Y gyfrol gyntaf: Detholion o lawysgrifau 1488-1609'' (Caerdydd, 1954)

==Gweler hefyd==
* [[Llenyddiaeth Gymraeg]]
* [[Y Gwrthddiwygwyr Cymreig]]

[[Categori:Llên Cymru yn yr 16eg ganrif|Cymraeg]]
[[Categori:Llenyddiaeth Gymraeg|16g]]</text>
      <sha1>p08lds60yampniky7xukikc6gezgajt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bandit (rhaglen deledu)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29577</id>
    <revision>
      <id>11096093</id>
      <parentid>10841227</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:02:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3147" xml:space="preserve">{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Bandit
| delwedd            = [[image:logo-bandit.gif|canol|300px]]
| pennawd            = Logo'r rhaglen
| genre              = [[Rhaglen gerddorol]]
| creawdwr           = 
| serennu            = [[Huw Evans]], [[Huw Stephens]], [[Sarra Elgan]]
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]
| nifer_y_cyfresi    = 8
| nifer_y_penodau    = 
| amser_rhedeg       = c. 30 munud
| sianel             = [[S4C]]  
| rhediad_cyntaf     = 2004-2011
| olynydd            = ''[[Ochr 1]]''
| gwefan             = http://web.archive.org/web/20110707210636/http://bandit247.com/  (archif)
| rhif_imdb          = 
|}}
Rhaglen deledu oedd '''''Bandit''''' a ddarlledwyd ar [[S4C]], cynhyrchwyd y rhaglen gan [[Boomerang Plus|Boomerang]]. Bwriad y rhaglen oedd hybu cerddoriaeth newydd yng [[Cymru|Nghymru]], yn bennaf yn y [[Cymraeg|Gymraeg]], ond mae hefyd yn cynnwys cerddoriaeth o Gymru gyda telynegion mewn ieithoedd eraill ([[Saesneg]] yn bennaf).

Yn 1998 cychwynodd rhaglen adloniant i bobl ifanc o dan yr enw &quot;Bandit&quot;, a ddarlledwyd ddwywaith yr wythnos ar [[S4C Digidol]] yn unig. Roedd yn cynnwys amrywiaeth o eitemau, cyfweliadau a cherddoriaeth byw. Datblygodd hyn yn sioe gerddoriaeth ''Bandit'' yn 2004 a ddarlledwyd ar [[S4C]] analog a digidol hyd cau'r sianel analog yn 2010.

Roedd yna nifer o gyflwynwyr yn cynnwys [[Huw Evans]], [[Huw Stephens]] a [[Sarra Elgan]]. Roedd ''Bandit'' hefyd yn trefnu nifer o gigiau pob blwyddyn ac ystyrir y rhaglen i fod yn brif raglen cerddoriaeth [[S4C]]. Dengys yr enwebiadau niferus ar gyfer gwobrau [[BAFTA Cymru]] boblogrwydd y rhaglen.&lt;ref&gt;[http://www.s4c.co.uk/sched/c_press_level2.shtml?id=82 '38 enwebiad BAFTA Cymru i S4C', datganiad i'r wasg gan S4C] [[17 Ebrill]] [[2007]]&lt;/ref&gt; Enillont BAFTA ar gyfer 'Y Graffeg/Teitlau Gorau', mae'r sylw at fanylion hefyd wedi ei gario drosodd i'w gwefan.

Yn 2011 fe newidiwyd y fformat gyda enw newydd &quot;Bandit yn Gigio&quot; - yn dangos cerddoriaeth fyw o amryw leoliadau o gwmpas Cymru,&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.thefreelibrary.com/BANDIT+YN+GIGIO+S4C,+Dydd+Mawrth,+10pm.-a0250625519|teitl=Bandit yn Gigio|dyddiad=5 Mawrth 2011|dyddiadcyrchu=22 Mawrth 2016|cyhoeddwr=Daily Post}}&lt;/ref&gt; yn cynnwys rhifyn arbennig o gigs [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Wrecsam a'r Fro 2011|Eisteddfod Genedlaethol Wrecsam a'r Fro]] yn Awst 2011.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.s4c.cymru/cerddoriaeth/c_bandit.shtml|teitl=Bandit yn Gigio|cyhoeddwr=S4C|dyddiadcyrchiad=22 Mawrth 2016}}&lt;/ref&gt; Darlledwyd rhaglen olaf ''Bandit'' ar 28 Rhagfyr 2011 gyda rhifyn arbennig. Am gyfnod yn dilyn hyn nid oedd rhaglen gerddoriaeth gyfoes ar S4C nes lansio ''[[Ochr 1]]'' yn 2013.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

== Dolennau allanol ==
* [https://web.archive.org/web/20110707210636/http://bandit247.com/ Gwefan Bandit] (archif Internet Archive)

{{DEFAULTSORT:Bandit}}
[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 2004]]
[[Categori:Diweddiadau rhaglenni teledu 2011]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2000au]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2010au]]</text>
      <sha1>a0jvxynpfn5wstnxidqyh3ymlfljst4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hoyw</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30676</id>
    <revision>
      <id>11096063</id>
      <parentid>10837998</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T23:22:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kwamikagami</username>
        <id>19576</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4123" xml:space="preserve">:''Mae'r dudalen hon am y gair &quot;hoyw&quot;. Am wybodaeth am y cyfeiriadedd rhywiol gweler [[cyfunrywioldeb]].''
[[Delwedd:Gay sign.svg|bawd|250px|Symbol dynion hoyw]]

{{Cyfeiriadedd rhywiol}}
[[Ansoddair]] [[Cymraeg]] yw '''hoyw''' sydd, yn draddodiadol, yn golygu ''sionc'' neu ''bywiog'', ond sydd yn aml mewn defnydd cyfoes yn cael ei ddefnyddio fel y term anffurfiol am ''[[cyfunrywioldeb|gyfunrywiol]]''.

Yn wreiddiol mae'r gair yn golygu ''hapus'', ''llon'', ''sionc'', ''bywiog'' neu ''diofal''.&lt;ref&gt;[[Geiriadur Prifysgol Cymru]], tud. 1901.&lt;/ref&gt; Mae gan ''hoyw'' yn ei ystyr traddodiadol nifer fawr o [[tarddair|darddeiriau]], yn cynnwys ''hoywad'' (addurniad neu daclusiad), ''hoywi'' (i wneud rhywbeth yn hoyw), ''hoywaidd'' (bron yn gyfystyr â ''hoyw''), ''hoywder'' (y briodwedd o fod yn hoyw), a nifer o [[cyfansoddair|gyfansoddeiriau]] megis ''hoywdon'', ''hoywfro'' a ''hoyw-wyrdd''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe | teitl = Fersiwn Cryno o Argraffiad Cyntaf [[Geiriadur Prifysgol Cymru]] | url = http://www.aber.ac.uk/geiriadur/pdf/GPC0018-06.pdf | dyddiadcyrchiad = 20 Ebrill | blwyddyncyrchiad = 2008 | cyhoeddwr = [[Prifysgol Aberystwyth]] }} Chwiliwch y ffeil am &quot;hoyw&quot;.&lt;/ref&gt;
[[Delwedd:Marcha-buenos-aires-gay2.jpg|chwith|bawd|250px|Cymuned hoyw yn yr Ariannin]]

Yn [[20fed ganrif|yr ugeinfed ganrif]] lledaenodd y defnydd o ''hoyw'' fel term i ddisgrifio cyfunrywioldeb. Datblygodd y synnwyr newydd hwn dan ddylanwad y gair [[Saesneg]] ''gay'', sef, yn ei ystyr traddodiadol, y cyfieithiad agosaf at ''hoyw''; oherwydd y newid yn ystyr y gair Saesneg, a oedd wedi cael ei gymhwyso at gyfunrywioldeb erbyn degawdau cynnar y ganrif, gweliwyd newid yn ystyr y gair Cymraeg hefyd. Heddiw mae ''hoyw'' wedi ei safoni fel y term Cymraeg anffurfiol i ddisgrifio cyfunrywioldeb,&lt;ref&gt;Gweler defnydd o'r gair ''hoyw'' gan y [[BBC]] ([http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_5240000/newsid_5246400/5246482.stm]), [[Cynulliad Cenedlaethol Cymru]] ([http://new.wales.gov.uk/news/ThirdAssembly/Equality/2007/1824414/?lang=cy]), [[GIG Cymru|Gwasanaeth Iechyd Gwladol Cymru]] ([http://www.wales.nhs.uk/w-searchresults.cfm?q=hoyw&amp;requiredfields=DC%252Elanguage%3Acym]), a'r mudiad hawliau [[LHDT]] [[Stonewall (DU)|Stonewall]] ([http://www.stonewallcymru.org.uk/cymru/welsh/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080821112054/http://www.stonewallcymru.org.uk/cymru/welsh/ |date=2008-08-21 }}).&lt;/ref&gt; gydag ''hoywon'' fel gair lluosog am gyfunrywiolion. Ond er bod ''hoyw'' yn cyfeirio at holl bobl gyfunrywiol mewn rhai cyd-destunau, mae'r term ''[[lesbiad]]'' yn rhyw-benodol (mae'n disgrifio menywod cyfunrywiol yn unig), felly weithiau defnyddir ''hoyw'' a ''hoywon'' i ddisgrifio dynion yn unig (gweler [[Cyfunrywioldeb#Terminoleg a geirdarddiad|terminoleg cyfunrywioldeb]]).&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.stonewallcymru.org.uk/cymru/welsh/ein_gwaith/gwyliwch_allan/adnoddau_newyddiadurwr/geiriadur_derbyniol/termau_gwell/default.asp |cyhoeddwr=[[Stonewall (mudiad)|Stonewall Cymru]] |teitl=Termau Gwell ar gyfer eu Defnyddio mewn Adroddiadau Cyfryngau |dyddiadcyrchiad=1 Medi 2012 }}&lt;/ref&gt; Gall hefyd disgrifio pethau sy'n gyffredin i bobl gyfunrywiol, e.e. hanes hoyw, cerddoriaeth hoyw. Weithiau defnyddir y gair ''hoyw'' i gyfeirio at berthnasoedd rhwng pobl o'r un ryw, er enghraifft ''priodas hoyw'', er bod rhai cefnogwyr [[LHDT]] yn annog yn erbyn y defnydd hwn ar y sail ei fod yn eithrio pobl [[deurywioldeb|ddeurywiol]] a [[trawsrywedd|thrawsryweddol]] ac yn annog defnyddio ''cyfunryw'' yn lle.

Yn y Saesneg, defnydd dadleuol o'r term ''gay'' yw i ddisgrifio rhywbeth annymunol, e.e. ''that's so gay'' (&quot;mae hwnna mor hoyw&quot;). Nid yw'r cymhwysiad hwn fel term dirmygus wedi'i drosglwyddo i Gymraeg gyffredin.&lt;ref&gt;Er hyn, gweler defnydd ar un sgwrs ar [[maes-e]] o ''hoyw'' fel gair sarhaus. [http://maes-e.com/viewtopic.php?f=28&amp;t=19652&amp;p=294819]&lt;/ref&gt;

== Gweler hefyd ==
* ''[[Gay-for-pay]]''

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{LHDT}}

{{Wiciadur|{{PAGENAME}}}}

[[Categori:Cyfeiriadedd rhywiol a hunaniaeth]]
[[Categori:Cyfunrywioldeb]]
[[Categori:Geirfa LHDT]]
[[Categori:Geiriau ac ymadroddion Cymraeg]]</text>
      <sha1>db44gxwyogrisc1xvv6rxs0fkmu5chy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Trelawnyd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33739</id>
    <revision>
      <id>11096100</id>
      <parentid>11022648</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:07:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5323" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| gwleidyddiaeth = Gwleidyddiaeth
| aelodcynulliad = {{Swits Delyn i enw'r AC}}
| aelodseneddol = {{Swits Delyn i enw'r AS}}
}}

Pentref bychan yng [[Cymuned (Cymru)|nghymuned]] [[Trelawnyd a Gwaenysgor]], [[Sir y Fflint]], [[Cymru]], yw '''Trelawnyd''' ({{Sain|Trelawnyd.ogg|ynganiad}}). ''Newmarket'' oedd enw'r pentref rhwng 1710 ac 1954. Mae'n gorwedd yn y bryniau isel tua hanner ffordd rhwng [[Diserth]] i'r gorllewin a [[Trelogan]] i'r dwyrain. I'r gogledd ceir pentref [[Gwaenysgor]]. Rhed yr [[A5151]] trwy'r pentref.

Cynrychiolir yr ardal hon yn [[Senedd Cymru]] gan {{Swits Delyn i enw'r AC}} a'r Aelod Seneddol yw {{Swits Delyn i enw'r AS}}.&lt;ref&gt;[http://www.cynulliadcymru.org/memhome.htm Gwefan y Cynulliad;]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} adalwyd 24 Chwefror 2014&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.parliament.uk/mps-lords-and-offices/mps/?sort=2&amp;type=3 Gwefan parliament.uk;] adalwyd 24 Chwefror 2014&lt;/ref&gt;
[[Delwedd:View from Gop Hill - geograph.org.uk - 237182.jpg|250px|bawd|chwith|Trelawnyd o ben [[Y Gop]].]]

== Hanes ==
Ar bwys y pentref i'r gogledd, ceir [[Y Gop]], bryn 250m sydd â lle arbennig yn hanes [[archaeoleg]] a [[cynhanes Cymru|chynhanes Cymru]]. Coronir ei gopa â [[carnedd|charnedd]] anferth, un o'r rhai mwyaf yng Nghymru. Uchder y garnedd yw tua 12 medr ac mae tua 100 medr o led. Credir ei bod yn dyddio o [[Oes yr Efydd]].&lt;ref&gt;{{dyf llyfr| awdur=Christopher Houlder| teitl=Wales: an archaeological guide| cyhoeddwr=Faber| isbn=9780571082216| dyddiad=Mawrth 1975}}&lt;/ref&gt; Ceir yn ogystal [[ogof]]âu ar lethrau'r Gop lle darganfuwyd olion cynhanesyddol.

Mae Trelawnyd yn un o blwyfi hynafol [[Sir y Fflint]]. Bu'n wreiddiol yn rhan o blwyf [[Diserth]], ond daeth yn blwyf arwahan rhywbryd rhwng [[1254]] ac [[1291]], gan gynnwys trefgorddau Gop, Graig, Pentreffyddion a Rhydlyfnwyd.&lt;ref name=&quot;Genuki&quot;&gt;{{dyf gwe| url=http://www.genuki.org.uk/big/wal/FLN/Trelawnyd/| teitl=Trelawnyd (formerly Newmarket)| cyhoeddwr=Genuki| dyddiadcyrchiad=14 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt;

Newidiwyd enw'r pentref i ''Newmarket'' (Cymraeg: &quot;Marchnad Newydd&quot;) gan [[John Wynne (diwydiannydd)|John Wynne]] o Gopa'rleni ym [[1710]],&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://wbo.llgc.org.uk/cy/c-WYNN-JOH-1650.html| teitl=Y Bywgraffiadru Ar-lein: Wynne, John| cyhoeddwr=Llyfrgell Genedlaethol Cymru| dyddiadcyrchiad=14 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; drwy ennill cynneddf gan Gofrestra'r Esgob i'w newid. Roedd Wynne eisoes wedi ail-adeiladu rhan helaeth o'r pentref, a sefydlodd nifer o [[diwydiant|ddiwydiannau]], [[marchnad]] wythnosol a ffair flynyddol.&lt;ref name=&quot;Genuki&quot; /&gt; Bwriad newid yr enw oedd i droi'r pentref yn dref farchnad ar gyfer yr ardal, ond methodd yr ymgyrch gan i'r [[Y Rhyl|Rhyl]] ddod yn brif dref marchnad yr ardal yn hytrach na ''Newmarket''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://www.aboutbritain.com/towns/trelawnyd.asp| teitl=Trelawnyd Tourist Information| cyhoeddwr=AboutBritain.com| dyddiadcyrchiad=14 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Parhaodd yr enw ''Newmarket'' hyd [[1954]], pan ail-enwyd y pentref yn swyddogol yn Drelawnyd.&lt;ref name=&quot;Genuki&quot; /&gt;

[[Delwedd:The 'Cairn' at Gop Hill - geograph.org.uk - 237197.jpg|250px|bawd|dim|Carnedd [[Y Gop]]]]

==Côr Meibion Trelawnyd==
{{prif|Côr Meibion Trelawnyd}}
Ffurfiwyd Côr Meibion Trelawnyd ym 1933, er mwyn cystadlu yn [[Eisteddfod]] y pentref. Tyfodd aelodaeth y côr a daeth William Humphreys, tad y llenor [[Emyr Humphreys]] yn gôr-feistr. Dros y blynyddoedd bu'n canu llai a llai, ond yn [[1946]] ailsefydlwyd y côr gan fynd o nerth i nerth. Enillodd y côr gystadleuaethau yn yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod Genedlaethol]] sawl gwaith: yn [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Y Bala 1967]] ac [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhuthun 1973]]. Mae'r côr yn dal i fynd hyd heddiw.&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://www.trelawnydmalevoicechoir.com/index.php?id=18| teitl=Hanes| cyhoeddwr=Côr Meibion Trelawnyd| dyddiadcyrchiad=14 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt;

==Cyfleusterau ==
Yn y pentref lleolir [[Ysgol Gynradd Trelawnyd]], sef ysgol noddedig wirfoddol [[yr Eglwys yng Nghymru]], a tafarn y &quot;Crown Inn&quot; sy'n dyddio o'r [[17g]].

== Enwogion ==
*[[Emyr Humphreys]] (ganwyd 1919) - llenor, bardd a nofelydd Cymreig o fri a anwyd yn Nhrelawnyd&lt;ref name=&quot;HallOfFame&quot;&gt;{{dyf gwe| url=http://www.bbc.co.uk/wales/northwest/halloffame/arts/emyrhumphreys.shtml| teitl=BBC - North West Wales Arts-Emyr Humphreys| cyhoeddwr=BBC| dyddiadcyrchiad=1 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Croes Eglwys Trelawnyd]]

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

== Dolenni allanol ==
*[http://www.trelawnydmalevoicechoir.com/index.php?id=16 Côr Meibion Trelawnyd]
*[http://www.trelawnydvaschool.co.uk/1.html Ysgol Gynradd Trelawnyd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110904175002/http://www.trelawnydvaschool.co.uk/1.html |date=2011-09-04 }}
*[http://www.trelawnyd.com/ Trelawnyd.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208080633/http://trelawnyd.com/ |date=2011-02-08 }}
*[https://web.archive.org/web/20040910121852/http://www.bbc.co.uk/wales/northeast/panoramics/pages/trelawnyd.shtml Lluniau panoramig o Drelawnyd, BBC]

{{Trefi Sir y Fflint}}

[[Categori:Pentrefi Sir y Fflint]]
[[Categori:Trelawnyd a Gwaenysgor]]</text>
      <sha1>506u6008zm8mvs0bu8bc67w0c0j11zv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Llyn Coedty</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39570</id>
    <revision>
      <id>11095978</id>
      <parentid>10980599</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:21:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1840" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

[[Llyn]] ym [[Conwy (sir)|mwrdeisdref sirol Conwy]] yw '''Llyn Coedty''', weithiau '''Cronfa Coedty'''. Saif yn [[Dyffryn Conwy|Nyffryn Conwy]] uwchben [[Dolgarrog]], tua 900 troedfedd uwch lefel y môr; mae ganddo arwynebedd o tua 12 acer.
[[Delwedd:Llyn Coedty Reservoir from Moel Eilio - geograph.org.uk - 212713.jpg|250px|bawd|chwith|Llyn Coedty o ben [[Moel Eilio]].]]

Prif ffynhonnell dŵr Llyn Coedty yw [[Afon Porth-llwyd]], sy'n llifo i lawr o [[Llyn Eigiau|Lyn Eigiau]]. O'r llyn mae Afon Porth-llwyd yn llifo dan Bont Newydd yn Nolgarrog cyn llifo i [[Afon Conwy]].

Codwyd [[argae]] yma yn [[1924]] fel rhan o gynllun i gyflenwi dŵr i bwerdy trydan [[Dolgarrog]], a oedd yn ei dro yn cyflenwi trydan i'r gwaith [[alcam]] gerllaw. Roedd Llyn Eigiau hefyd yn rhan o'r cynllun yma. Ar [[2 Tachwedd]], [[1925]], ar ôl i 26 modfedd o law disgyn mewn pum diwrnod, torrodd yr argae yn Llyn Eigiau uwchben. Gorlifodd y dŵr yn wyllt i lawr i Lyn Coedty, gan achosi i'r argae yno dorri hefyd, a ffrydiodd miliynau o alwyni o ddŵr i lawr yn ddirybudd ar bentref [[Dolgarrog]], gan ladd 17 o bobl. Codwyd pwerdy newydd yn Nolgarrog yn 1925. Gellir gweld ffim ddu a gwyn fud o'r drychineb trwy glicio [http://www.gtj.org.uk/en/filmitems/29132 yma] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060617075626/http://www.gtj.org.uk/en/filmitems/29132 |date=2006-06-17 }}. Ail-adeiladwyd yr argae yn [[1926]] ac eto yn [[1956]].

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}
*''The Lakes of North Wales'', gan Jonah Jones, Whittet Books Ltd, 1987
*''The Lakes of Eryri'', gan Geraint Roberts, Gwasg Carreg Gwalch, 1985

[[Categori:Llynnoedd Conwy|Coedty]]
[[Categori:Dolgarrog]]
[[Categori:Eryri]]
[[Categori:Trychinebau 1924]]
[[Categori:Trychinebau argae]]</text>
      <sha1>oq4x5advjtn1nlixka7o73swp3c663a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhosan ar Wy</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40842</id>
    <revision>
      <id>11096044</id>
      <parentid>11092883</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:25:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2338" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | suppressfields = cylchfa | ardal = {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}| gwlad = {{banergwlad|Lloegr}} | sir = [[Swydd Henffordd]]&lt;br /&gt;([[Swyddi seremonïol Lloegr|Sir seremonïol]]) }}

Tref a phlwyf sifil yn [[Swydd Henffordd]], [[Gorllewin Canolbarth Lloegr (rhanbarth)|Gorllewin Canolbarth Lloegr]], ar [[afon Gwy]], ger y ffin â Chymru, ydy'r '''Rhosan-ar-Wy''' ([[Saesneg]]: ''Ross-on-Wye'').&lt;ref&gt;[https://britishplacenames.uk/ross-on-wye-herefordshire-county-of-so599240#.X1lHs62ZMvA British Place Names]; adalwyd 8 Medi 2020&lt;/ref&gt; Mae ffordd yr [[A40]] yn pasio heibio'r dref. Yng [[Cyfrifiad y Deyrnas Unedig 2011|Nghyfrifiad 2011]] roedd gan y plwyf sifil boblogaeth o 10,582.&lt;ref&gt;[https://www.citypopulation.de/en/uk/westmidlands/admin/county_of_herefordshire/E04012406__ross_on_wye/ City Population]; adalwyd 11 Gorffennaf 2022&lt;/ref&gt;

==Adeiladau a chofadeiladau==
*Croes y Plag
*Eglwys Santes Fair
*The Prospect
*Tŷ Farchnad

==Enwogion==
*[[Richard Amerike]] (c.1445–1503), marsiandwr
*[[Roger Vaughan]] (1834–1883), mynach ac archesgob Sydney 
*[[Dale Griffin]] (g. 1948), cerddor

== Gefeilldrefi ==
Mae tref Rhosan ar Wy wedi ei gefeillio gyda'r trefi canlynol:&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://www.rosstc-herefordshire.gov.uk/twinning.php| teitl=Twinning| cyhoeddwr=Cyngor Tref Rhosan ar Wy}}&lt;/ref&gt;

* {{banergwlad|Yr Almaen}} [[Betzdorf]], [[Yr Almaen]]
* {{banergwlad|Ffrainc}} [[Condé-sur-Noireau]], [[Ffrainc]]
* {{banergwlad|Uganda}} [[Namutumba]], [[Uganda]]

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr enwau Cymraeg ar drefi a llefydd eraill yn Lloegr]]

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

== Dolenni allanol ==
*[http://www.rosstc-herefordshire.gov.uk/twinning.php Cyngor Tref Rhosan ar Wy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717075829/http://www.rosstc-herefordshire.gov.uk/twinning.php |date=2011-07-17 }}
* [http://www.genuki.org.uk/big/eng/HEF/Ross/History1876.html Rhosan ar Wy, Littlebury's Directory, 1876-7, Genuki] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051112152806/http://www.genuki.org.uk/big/eng/HEF/Ross/History1876.html |date=2005-11-12 }}
* [http://www.wyenot.com wyenot.com]
* [http://www.ross-on-wye.com ross-on-wye.com]

{{Trefi Swydd Henffordd}}
{{eginyn Swydd Henffordd}}

[[Categori:Plwyfi sifil Swydd Henffordd]]
[[Categori:Trefi Swydd Henffordd]]</text>
      <sha1>7szypmjdb6yjdb9r4pdgjqdynsf08u8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yn y lhyvyr hwnn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>45842</id>
    <revision>
      <id>11096069</id>
      <parentid>11031139</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T01:47:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2663" xml:space="preserve">{{teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
{{Wicidestun|Yny lhyvyr hwnn}}

'''''Yn y lhyvyr hwnn''''', gan Syr [[John Price]] (1502–1555), oedd y [[llyfr]] [[Cymraeg]] argraffedig cyntaf.

Yn ôl y dyddiad ar y ddalen deitl, fe'i gyhoeddwyd yn [[Llundain]] ym [[1546]], ond mai lle i amau na ddaeth o'r wasg tan yn y gynnar ym [[1547]] (cyn 25 Mawrth). Mae'r ansicrwydd yma am y dyddiad cyhoeddi wedi arwain rhai ysgolheigion, fel [[Ifor Williams]], i ddadlau dros osod ''[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]]'' gan [[William Salesbury]] o flaen y rhestr, am i'r llyfr hwnnw ddod allan ym 1547, ond ar y cyfan tueddir i dderbyn llyfr Price fel y llyfr Cymraeg cyntaf i gael ei gyhoeddi.

Nodir y cynnwys ar ddalen deitl y llyfr:
&lt;blockquote&gt;Yn y lhyvyr hwnn y traethir. / Gwyðor kymraeg. / Kalandyr. / Y gredo, neu bynkeu yr ffyð gatholig. / Y pader, ney weði yr arglwyð. / Y deng air deðyf. / Saith Rinweð yr egglwys. / Y kampeu arveradwy ar Gwyðieu gochladwy ae keingeu. / M.D.XLVI.&lt;P&gt;&lt;P&gt;''Yn y llyfr hwn y traethir / Gwyddor Cymraeg / Calendr / Y gredo, neu bynciau'r ffydd Gatholig / Y pader, neu Weddi'r Arglwydd / Y dengair Deddf / Saith rinwedd yr eglwys / Y campau arferadwy a'r gwydiau gocheladwy a'u ceingau''&lt;ref&gt;[http://www.llgc.org.uk/index.php?id=576&amp;L=1 Llyfrgell Genedlaethol Cymru – National Library of Wales : Erthygl R. Geraint Gruffydd]&lt;/ref&gt;&lt;/blockquote&gt;

Yn ogystal â'r deunydd uchod, sef [[yr wyddor Gymraeg]], [[Credo'r Apostolion]] a'r [[Pader]]  a.y.y.b., ceir cyfarwyddyd ynglŷn â darllen Cymraeg a chalendr o wyliau crefyddol pwysig sy'n cynnwys gwybodaeth tymhorol ar gyfer ffermwyr. 

Bwriad y llyfr oedd i hyrwyddo Protestaniaeth. Cymerodd yr awdur rhan flaenllaw yn y broses o dorri [[Eglwys Loegr]] rhag awdurdod y [[Pab]] a ddiddymu'r mynachlogydd. Ystyr y gair '''Catholig''' yw ''cyffredinol, cyson, cywir, ffyddlon'' &lt;ref&gt;[https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?CatholigaiddGPC|GCP Catholigaidd]&lt;/ref&gt;. Mae pob defnydd o'r gair &quot;Catholig&quot; yn y llyfr yn rhoi'r ddadl bod Eglwys Loegr wedi etifeddu y mantell ''Catholig''. Cyfeiriad at [[Eglwys Loegr]], nid at yr [[Eglwys Catholig Rhufeinig]] yw pob defnydd o'r gair &quot;Catholig&quot; yn y llyfr!

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}
*[[Thomas Parry (ysgolhaig)|Thomas Parry]], ''[[Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900]]'' (Caerdydd, 1944), tt. 151, 170-71

==Darllen pellach==
*[http://www.llgc.org.uk/index.php?id=576&amp;L=1 Llyfrgell Genedlaethol Cymru – National Library of Wales : Erthygl R. Geraint Gruffydd]

[[Categori:Llenyddiaeth Gymraeg]]
[[Categori:Llyfrau 1546]]
[[Categori:Llyfrau Cymraeg]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig yr 16eg ganrif]]</text>
      <sha1>5b042n5cgm6xix58l2zdblmhjlih4a5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096070</id>
      <parentid>11096069</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T01:53:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2689" xml:space="preserve">{{teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
{{Wicidestun|Yny lhyvyr hwnn}}

'''''Yn y lhyvyr hwnn''''', gan Syr [[John Price]] (1502–1555), oedd y [[llyfr]] [[Cymraeg]] argraffedig cyntaf.

Yn ôl y dyddiad ar y ddalen deitl, fe'i gyhoeddwyd yn [[Llundain]] ym [[1546]], ond mai lle i amau na ddaeth o'r wasg tan yn y gynnar ym [[1547]] (cyn 25 Mawrth). Mae'r ansicrwydd yma am y dyddiad cyhoeddi wedi arwain rhai ysgolheigion, fel [[Ifor Williams]], i ddadlau dros osod ''[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]]'' gan [[William Salesbury]] o flaen y rhestr, am i'r llyfr hwnnw ddod allan ym 1547, ond ar y cyfan tueddir i dderbyn llyfr Price fel y llyfr Cymraeg cyntaf i gael ei gyhoeddi.

Nodir y cynnwys ar ddalen deitl y llyfr:
&lt;blockquote&gt;Yn y lhyvyr hwnn y traethir. / Gwyðor kymraeg. / Kalandyr. / Y gredo, neu bynkeu yr ffyð gatholig. / Y pader, ney weði yr arglwyð. / Y deng air deðyf. / Saith Rinweð yr egglwys. / Y kampeu arveradwy ar Gwyðieu gochladwy ae keingeu. / M.D.XLVI.&lt;P&gt;&lt;P&gt;''Yn y llyfr hwn y traethir / Gwyddor Cymraeg / Calendr / Y gredo, neu bynciau'r ffydd Gatholig / Y pader, neu Weddi'r Arglwydd / Y dengair Deddf / Saith rinwedd yr eglwys / Y campau arferadwy a'r gwydiau gocheladwy a'u ceingau''&lt;ref&gt;[http://www.llgc.org.uk/index.php?id=576&amp;L=1 Llyfrgell Genedlaethol Cymru – National Library of Wales : Erthygl R. Geraint Gruffydd]&lt;/ref&gt;&lt;/blockquote&gt;

Yn ogystal â'r deunydd uchod, sef [[yr wyddor Gymraeg]], [[Credo'r Apostolion]] a'r [[Pader]]  a.y.y.b., ceir cyfarwyddyd ynglŷn â darllen Cymraeg a chalendr o wyliau crefyddol pwysig sy'n cynnwys gwybodaeth tymhorol ar gyfer ffermwyr. 

Bwriad y llyfr oedd i hyrwyddo Protestaniaeth. Cymerodd yr awdur rhan flaenllaw yn y broses o dorri [[Eglwys Loegr]] rhag awdurdod y [[Pab]] a ddiddymu'r mynachlogydd. Ystyr y gair '''Catholig''' yw ''cyffredinol, cyson, cywir, ffyddlon'' &lt;ref&gt;[https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?CatholigaiddGPC|GCP Catholigaidd]&lt;/ref&gt;. Mae pob defnydd o'r gair &quot;Catholig&quot; yn y llyfr yn rhoi'r ddadl bod Eglwys Loegr wedi etifeddu y mantell ''Catholig'' ar gyfer [[Eglwys Loegr]]. Cyfeiriad at [[Eglwys Loegr]], nid at yr [[Eglwys Catholig Rhufeinig]] yw pob defnydd o'r gair &quot;Catholig&quot; yn y llyfr!

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}
*[[Thomas Parry (ysgolhaig)|Thomas Parry]], ''[[Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900]]'' (Caerdydd, 1944), tt. 151, 170-71

==Darllen pellach==
*[http://www.llgc.org.uk/index.php?id=576&amp;L=1 Llyfrgell Genedlaethol Cymru – National Library of Wales : Erthygl R. Geraint Gruffydd]

[[Categori:Llenyddiaeth Gymraeg]]
[[Categori:Llyfrau 1546]]
[[Categori:Llyfrau Cymraeg]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig yr 16eg ganrif]]</text>
      <sha1>o4fcq33fvek7r51mbh9zqea3w9za18k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096073</id>
      <parentid>11096070</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:45:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deb</username>
        <id>7</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3044" xml:space="preserve">{{teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
{{Wicidestun|Yny lhyvyr hwnn}}

'''''Yn y lhyvyr hwnn''''', gan Syr [[John Price]] (1502–1555), oedd y [[llyfr]] [[Cymraeg]] argraffedig cyntaf.

Yn ôl y dyddiad ar y ddalen deitl, fe'i gyhoeddwyd yn [[Llundain]] ym [[1546]], ond mai lle i amau na ddaeth o'r wasg tan yn y gynnar ym [[1547]] (cyn 25 Mawrth). Mae'r ansicrwydd yma am y dyddiad cyhoeddi wedi arwain rhai ysgolheigion, fel [[Ifor Williams]], i ddadlau dros osod ''[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]]'' gan [[William Salesbury]] o flaen y rhestr, am i'r llyfr hwnnw ddod allan ym 1547, ond ar y cyfan tueddir i dderbyn llyfr Price fel y llyfr Cymraeg cyntaf i gael ei gyhoeddi.

Nodir y cynnwys ar ddalen deitl y llyfr:
&lt;blockquote&gt;Yn y lhyvyr hwnn y traethir. / Gwyðor kymraeg. / Kalandyr. / Y gredo, neu bynkeu yr ffyð gatholig. / Y pader, ney weði yr arglwyð. / Y deng air deðyf. / Saith Rinweð yr egglwys. / Y kampeu arveradwy ar Gwyðieu gochladwy ae keingeu. / M.D.XLVI.&lt;P&gt;&lt;P&gt;''Yn y llyfr hwn y traethir / Gwyddor Cymraeg / Calendr / Y gredo, neu bynciau'r ffydd Gatholig / Y pader, neu Weddi'r Arglwydd / Y dengair Deddf / Saith rinwedd yr eglwys / Y campau arferadwy a'r gwydiau gocheladwy a'u ceingau''&lt;ref&gt;[http://www.llgc.org.uk/index.php?id=576&amp;L=1 Llyfrgell Genedlaethol Cymru – National Library of Wales : Erthygl R. Geraint Gruffydd]&lt;/ref&gt;&lt;/blockquote&gt;

Yn ogystal â'r deunydd uchod, sef [[yr wyddor Gymraeg]], [[Credo'r Apostolion]] a'r [[Pader]]  a.y.y.b., ceir cyfarwyddyd ynglŷn â darllen Cymraeg a chalendr o wyliau crefyddol pwysig sy'n cynnwys gwybodaeth tymhorol ar gyfer ffermwyr. 

Bwriad y llyfr oedd i hyrwyddo Protestaniaeth. Cymerodd yr awdur rhan flaenllaw yn y broses o dorri [[Eglwys Loegr]] rhag awdurdod y [[Pab]] a ddiddymu'r mynachlogydd. Ystyr y gair '''Catholig''' yw ''cyffredinol, cyson, cywir, ffyddlon'' &lt;ref&gt;[https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?CatholigaiddGPC|GCP Catholigaidd]&lt;/ref&gt;. Mae pob defnydd o'r gair &quot;Catholig&quot; yn y llyfr yn rhoi'r ddadl bod Eglwys Loegr wedi etifeddu y mantell ''Catholig'' ar gyfer [[Eglwys Loegr]]. Cyfeiriad at [[Eglwys Loegr]], nid at yr [[Eglwys Catholig Rhufeinig]] yw pob defnydd o'r gair &quot;Catholig&quot; yn y llyfr!

Mae'r unig gopi o'r llyfr sydd wedi goroesi yn cael ei gadw gan [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru|Lyfrgell Genedlaethol Cymru]].&lt;ref&gt;{{cite web|title=Adroddiad Blynyddol / Annual Report 1909 |url=https://www.llgc.org.uk/fileadmin/fileadmin/docs_gwefan/adroddiadau_blynyddol/Ab1909.pdf |website=National Library of Wales|access-date=26 Tachwedd 2015}}&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}
*[[Thomas Parry (ysgolhaig)|Thomas Parry]], ''[[Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900]]'' (Caerdydd, 1944), tt. 151, 170-71

==Darllen pellach==
*[http://www.llgc.org.uk/index.php?id=576&amp;L=1 Llyfrgell Genedlaethol Cymru – National Library of Wales : Erthygl R. Geraint Gruffydd]

[[Categori:Llenyddiaeth Gymraeg]]
[[Categori:Llyfrau 1546]]
[[Categori:Llyfrau Cymraeg]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig yr 16eg ganrif]]</text>
      <sha1>hkmy1gqf58gm51n24o59tcxsnqjg13s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kinshasa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>48461</id>
    <revision>
      <id>11096141</id>
      <parentid>11023484</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:48:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13624" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle|gwlad={{banergwlad|Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo}}}}

Prifddinas a dinas fwyaf [[Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo]] yw '''Kinshasa''' (''Léopoldville'' tan 1966). Fe'i lleolir yng ngorllewin y wlad ar lan ddeheuol [[Afon Congo]]. Saif [[Brazzaville]], prifddinas [[Gweriniaeth y Congo]], ar y lan gyferbyn. Kinshasa yw dinas fwyaf holl gyfandir [[Affrica]] gyda phoblogaeth o tua {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|Q3838|P1082|P585}}.

Fe'i sefydlwyd fel canolfan fasnachol yn 1881 gan y Cymro [[Henry Morton Stanley]] o [[Llanelwy|Lanelwy]] a enwodd y ddinas ar ôl Léopold II, brenin [[Gwlad Belg]]. Daeth Léopoldville yn brifddinas trefedigaeth [[Congo Felgaidd]] yn ystod y [[1920au]]. Yn 1966 newidiwyd ei henw i Kinshasa, pentref bychan a oedd yma cyn y brifdinas, gan yr Arlywydd [[Mobutu Sese Soko]].

Ar un adeg roedd Kinshasa'n bentrefi pysgota a masnachu; mae Kinshasa bellach yn un o'r mega-ddinasoedd sy'n tyfu gyflymaf yn y byd. Mae'n wynebu Brazzaville, prifddinas Gweriniaeth y Congo; y ddwy ddinas yma (Kinshasa' a Brazzaville) yw'r ddwy brifddinas agosaf at ei gilydd yn y byd.  Mae dinas Kinshasa hefyd yn un o 26 talaith y wlad. Oherwydd bod ffiniau gweinyddol y ddinas-dalaith yn gorchuddio ardal helaeth, mae dros 90 y cant o dir y ddinas-dalaith yn wledig ei natur, ac mae'r ardal drefol yn meddiannu rhan fach, ond sy'n ehangu ar yr ochr orllewinol.&lt;ref name=&quot;area&quot;&gt;{{Cite web |title=Géographie de Kinshasa |url=http://www.kinshasa.cd/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=300 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120723091147/http://www.kinshasa.cd/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=300 |archive-date=23 Gorffennaf 2012 |access-date=25 Mehefin 2012 |publisher=Ville de Kinshasa |df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;

Kinshasa yw trydydd ardal fetropolitan fwyaf Affrica, ar ôl [[Cairo]] a [[Lagos]].&lt;ref name=&quot;population&quot;&gt;{{Cite web |date=April 2017 |title=DemographiaWorld Urban Areas – 13th Annual Edition |url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180503021711/http://www.demographia.com/db-worldua.pdf |archive-date=3 Mai 2018 |access-date=8 Gorffennaf 2017 |publisher=[[Demographia]]}}&lt;/ref&gt; Hi hefyd yw ardal drefol [[Ffrangeg]] ei hiaith fwyaf y byd, gyda'r Ffrangeg yn iaith llywodraeth, addysg, y cyfryngau, gwasanaethau cyhoeddus a masnach, tra bod Lingala yn cael ei defnyddio fel iaith pob dydd ar y stryd.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Cécile B. Vigouroux &amp; Salikoko S. Mufwene |url=https://books.google.com/books?id=Le_8WMk1Pr4C&amp;q=french%20lingala%20kinshasa&amp;pg=PA103 |title=Globalization and Language Vitality: Perspectives from Africa, pp. 103 &amp; 109 |year=2008 |isbn=9780826495150 |access-date=25 Mehefin 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151005104851/https://books.google.com/books?id=Le_8WMk1Pr4C&amp;lpg=PA111&amp;dq=french%20lingala%20kinshasa&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=5 Hydref 2015 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Cynhaliodd Kinshasa 14eg Uwchgynhadledd Francophonie ym mis Hydref 2012.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=XIVe Sommet de la Francophonie |url=http://www.francophonie.org/XIVe-Sommet-de-la-Francophonie,36849.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120619065536/http://www.francophonie.org/XIVe-Sommet-de-la-Francophonie,36849.html |archive-date=19 Mehefin 2012 |access-date=25 Mehefin 2012 |publisher=Organisation internationale de la Francophonie}}&lt;/ref&gt;

Gelwir dinasyddion Kinshasa yn &quot;Kinois&quot; (yn Ffrangeg ac weithiau yn Saesneg) neu Kinshasans (Saesneg). Mae pobl frodorol yr ardal yn cynnwys yr Humbu [fr] a Teke.

==Hanes==
[[File:Stanley Founding of Congo Free State 186 View of Leopoldville Station and Port 1884 The Baptist Mission on the summit of Leopold Hill.jpg|bawd|320px|chwith|Golygfa o orsaf a phorthladd Léopoldville (1884)]]
Sefydlwyd y ddinas fel man masnachu gan y Cymro (a'r perchennog [[caethwasaeth|caethwaesion]] [[Henry Morton Stanley]] ym 1881.&lt;ref&gt;Roman Adrian Cybriwsky, ''Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture'', ABC-CLIO, USA, 2013, tud. 144&lt;/ref&gt; Cafodd ei henwi’n &quot;Léopoldville&quot; er anrhydedd i’r Brenin Leopold II o’r Belgiaid, a oedd yn rheoli Gwladwriaeth Rydd y Congo, y diriogaeth helaeth sydd bellach yn Weriniaeth Ddemocrataidd y Congo, nid fel trefedigaeth ond fel eiddo preifat. Ffynnodd y pentre masnachu hwn fel y porthladd cyntaf ar [[Afon Congo]] uwchben Rhaeadr Livingstone, cyfres o ddyfroedd gwyllt dros 300 cilomedr (190 milltir) islaw Leopoldville. Ar y dechrau, roedd yn rhaid i borthorion rhwng Léopoldville a Matadi gario'r holl nwyddau sy'n cyrraedd ar y môr neu'n cael eu hanfon ar y môr, gan fod y porthladd 150&amp;nbsp;km (93 milltir) o'r arfordir. Roedd cwblhau rheilffordd porthladd Matadi-Kinshasa, ym 1898, yn darparu llwybr amgen o amgylch y dyfroedd gwyllt ac yn sbardun i ddatblygiad cyflym Léopoldville. Ym 1914, gosodwyd pibell cludo olew crai o Matadi i'r cychod stemars i fyny'r afon yn Leopoldville.&lt;ref name=&quot;britannica.com&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Kinshasa – national capital, Democratic Republic of the Congo |encyclopedia=britannica.com |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/318863/Kinshasa/9050/History |access-date=25 Medi 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141018021639/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/318863/Kinshasa/9050/History |archive-date=18 Hydref 2014 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Erbyn 1923, roedd y ddinas wedi'i dyrchafu'n brifddinas 'Congo Gwlad Belg', gan ddisodli tref Boma yn aber y Congo.&lt;ref name=&quot;britannica.com&quot; /&gt; Daeth y dref, a alwyd ar lafar am gryn amser yn &quot;Léo&quot; neu &quot;Leopold&quot;, yn ganolfan fasnachol a thyfodd yn gyflym yn ystod y cyfnod trefedigaethol.
[[File:Kinshasa, tour de l'échangeur de Limete - 20090705.jpg|thumb|chwith|Cofeb i Lumumba a Thŵr Limete]]

Ar ôl ennill ei hannibyniaeth ar [[30 Mehefin]] [[1960]], yn dilyn terfysgoedd ym 1959, etholodd Gweriniaeth y Congo ei phrif weinidog cyntaf, [[Patrice Lumumba]]. Roedd gogwydd [[Comiwnyddiaeth|Sofietaidd]] Lumumba yn cael ei ystyried yn fygythiad gan fuddiannau'r Gorllewin. Dyma anterth y Rhyfel Oer, ac nid oedd yr [[Unol Daleithiau]] na [[Gwlad Belg]] eisiau colli rheolaeth ar gyfoeth strategol y Congo, oherwydd ei [[wraniwm]]. Lai na blwyddyn ar ôl etholiad Lumumba, prynodd y Belgiaid a’r Unol Daleithiau gefnogaeth ei gystadleuwyr Congolese a llofruddiwyd Lumumba.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Georges Nzongola-Ntalaja |date=17 Ionawr 2011 |title=Patrice Lumumba: the most important assassination of the 20th century |url=https://www.theguardian.com/global-development/poverty-matters/2011/jan/17/patrice-lumumba-50th-anniversary-assassination |access-date=9 Chwefror 2020 |website=The Guardian}}&lt;/ref&gt;

Ym 1965, gyda chymorth yr Unol Daleithiau a Gwlad Belg, cipiodd Joseph-Désiré Mobutu rym yn y Congo. Cychwynnodd bolisi o &quot;Ddilysu&quot; enwau pobl a lleoedd drwy'r wlad. Ym 1966, ailenwyd Léopoldville yn Kinshasa, ar ol pentref o'r enw Kinshasa a arferai sefyll ger y safle, heddiw Kinshasa (cymuned). Tyfodd y ddinas yn gyflym o dan Mobutu, gan ddenu pobl o bob cwr o'r wlad a ddaeth i chwilio am eu gyfoeth, neu i ddianc rhag problemau ethnig mewn man arall, gan ychwanegu felly at y nifer fawr o wahanol ethnigrwydd ac ieithoedd oedd yno'n barod.

Yn y [[1990au]], cychwynnodd gwrthryfel a oedd erbyn 1997 wedi dymchwel cyfundrefn Mobutu.&lt;ref name = &quot;britannica.com&quot; /&gt; Dioddefodd Kinshasa yn fawr oherwydd Mobutu: llygredd a rhoi swyddi i'w deulu ei hun, yn bennaf, a'r rhyfel cartref a arweiniodd i'w gwymp. Serch hynny, mae'n dal i fod yn ganolfan ddiwylliannol a deallusol o bwys ar gyfer Canolbarth Affrica, gyda chymuned lewyrchus o gerddorion ac artistiaid. Dyma hefyd brif ganolfan ddiwydiannol y wlad, gan brosesu llawer o'r cynhyrchion naturiol y wlad. Yn y [[2010au]] bu’n rhaid i’r ddinas orfod atal milwyr y wlad, a oedd yn protestio oherwydd methiant y llywodraeth i dalu eu cyflog.

Nid oedd Joseph Kabila, llywydd Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo rhwng 2001-2019, yn boblogaidd iawn yn Kinshasa.&lt;ref name=&quot;Trapido2016&quot;&gt;Joe Trapido, &quot;[https://newleftreview.org/II/98/joe-trapido-kinshasa-s-theatre-of-power Kinshasa's Theater of Power] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170917080840/https://newleftreview.org/II/98/joe-trapido-kinshasa-s-theatre-of-power |date=17 Medi 2017 }}&quot;, ''New Left Review'' 98, Mawrth-Ebrill 2016.&lt;/ref&gt; Dechreuodd [[trais]] yn dilyn y cyhoeddiad am fuddugoliaeth Kabila yn etholiad  2006; bu'n rhaid i'r [[Undeb Ewropeaidd]] danfon milwyr (EUFOR RD Congo) i ymuno â llu'r [[Cenhedloedd Unedig]] yn y ddinas. Arweiniodd y cyhoeddiad yn 2016 y byddai etholiad newydd yn cael ei ohirio at ddwy flynedd o brotestiadau mawr ym mis Medi ac ym mis Rhagfyr; roedd y protestiadau'n cynnwys barricadau ar y strydoedd bu dwsinau o bobl farw. Caewyd ysgolion a busnesau am gryn amser.&lt;ref&gt;&quot;[https://www.bbc.com/news/world-africa-37406407 DR Congo election: 17 dead in anti-Kabila protests] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180616023724/https://www.bbc.com/news/world-africa-37406407 |date=16 Mehefin 2018 }}&quot;, ''BBC'', 19 Medi 2016.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Merritt Kennedy, &quot;[https://www.npr.org/sections/thetwo-way/2016/12/21/506449446/congo-a-powder-keg-as-security-forces-crack-down-on-whistling-demonstrators Congo A 'Powder Keg' As Security Forces Crack Down On Whistling Demonstrators] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180517153108/https://www.npr.org/sections/thetwo-way/2016/12/21/506449446/congo-a-powder-keg-as-security-forces-crack-down-on-whistling-demonstrators |date=17 Mai 2018 }}&quot;, ''NPR'', 21 Rhagfyr 2016.&lt;/ref&gt;

==Daearyddiaeth==
Dinas o wrthgyferbyniadau yw Knshasa, gydag ardaloedd preswyl a masnachol cyfoethog a thair prifysgol ochr yn ochr â slymiau gwasgarog. Fe'i lleolir ar hyd glan ddeheuol Afon Congo, ac yn union gyferbyn â dinas Brazzaville, prifddinas Gweriniaeth y Congo.&lt;ref name=&quot;Flouriot2013&quot;&gt;Jean Flouriot, &quot;[https://com.revues.org/6770 Kinshasa 2005. Trente ans après la publication de l’Atlas de Kinshasa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170917080851/https://com.revues.org/6770 |date=17 Medi 2017 }}&quot;, ''Les Cahiers d’Outre-Mer'' 261, Ionawr-Mawrth 2013; [[doi:10.4000/com.6770]].&lt;/ref&gt; Afon Congo yw'r ail afon hiraf yn Affrica ar ôl [[Afon Nîl]], ac mae mwy o gyfaint o ddwr yn llifo drwyddi nac unrhyw afon arall ar [[Cyfandir Affrica|Gyfandir Affrica]]. Fel dyfrffordd, mae'n darparu dull cludo ar gyfer llawer o fasn y Congo; gellir ei fordwyo ar gychod rhwng Kinshasa a Kisangani; mae llawer o'i llednentydd hefyd yn fordwyol. Dyma ffynhonnell bwysig o [[Egni hydro]], ac i lawr yr afon o Kinshasa mae ganddi botensial i gynhyrchu digon o bŵer i hanner poblogaeth Affrica.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Wachter |first=Sarah J. |date=19 Mehefin 2007 |title=Giant dam projects aim to transform African power supplies |work=New York Times |url=https://www.nytimes.com/2007/06/19/business/worldbusiness/19iht-rnrghydro.1.6204822.html |url-status=live |access-date=15 Rhagfyr 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111101175527/http://www.nytimes.com/2007/06/19/business/worldbusiness/19iht-rnrghydro.1.6204822.html |archive-date=1 Tachwedd 2011}}&lt;/ref&gt;

==Demograffeg==
[[File:Kinshasa by night (23769991270).jpg|thumb|Kinshasa fin nos yn 2015]]
Yn ol Cyfrifiad 1984 roedd 2.6&amp;nbsp;miliwn o ddinasyddion.&lt;ref name=&quot;Bédécarrats2016&quot;&gt;{{Cite journal |last=Bédécarrats |first=Florent |last2=Lafuente-Sampietro |first2=Oriane |last3=Leménager |first3=Martin |last4=Lukono Sowa |first4=Dominique |year=2019 |title=Building commons to cope with chaotic urbanization? Performance and sustainability of decentralized water services in the outskirts of Kinshasa |journal=Journal of Hydrology |volume=573 |pages=1096–1108 |doi=10.1016/j.jhydrol.2016.07.023 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Yr amcangyfrif ar gyfer 2005 oedd rhwng 5.3&amp;nbsp;miliwn a 7.3&amp;nbsp;miliwn.&lt;ref name=Flouriot2013 /&gt; Yn 2017, roedd gan y ddinas boblogaeth o 11,855,000.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Archived copy |url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180503021711/http://www.demographia.com/db-worldua.pdf |archive-date=3 Mai 2018 |access-date=26 Mehefin 2012}}&lt;/ref&gt;

Yn ol UN-Habitat, mae 390,000 o bobl yn symud i fewn i Kinshasa yn flynyddol, gan ddianc o ryfeloedd neu'n chwilio am fywyd gwell. Mae llawer yn arnofio ar gychod neu rafftiau i lawr Afon Congo.&lt;ref name=&quot;Iazzolino2016&quot;&gt;Gianluca Iazzolino, &quot;[http://mgafrica.com/article/2016-03-29-kinshasa-the-dysfunctional-megapolis-of-12-million-souls Kinshasa, megalopolis of 12 million souls, expanding furiously on super-charged growth] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170709174042/http://mgafrica.com/article/2016-03-29-kinshasa-the-dysfunctional-megapolis-of-12-million-souls |date=9 Gorffennaf 2017 }}&quot;; ''Mail &amp; Guardian Africa'', 2 Ebrill 2016.&lt;/ref&gt;

Yn ôl amcanestyniad (2016) bydd poblogaeth Kinshasa metropolitan yn cynyddu’n sylweddol, i 35 miliwn erbyn 2050, 58 miliwn erbyn 2075 ac 83 miliwn erbyn 2100,&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hoornweg |first=Daniel |last2=Pope |first2=Kevin |year=2017 |title=Population predictions for the world's largest cities in the 21st century |journal=Environment and Urbanization |volume=29 |pages=195–216 |doi=10.1177/0956247816663557 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; gan ei wneud yn un o'r ardaloedd metropolitan mwya'r byd.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Dinasoedd Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo]]
[[Categori:Prifddinasoedd Affrica]]</text>
      <sha1>ff3nwytiuo5dz4ggzlkfl3dm4tguezj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mosg Al-Aqsa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56198</id>
    <revision>
      <id>11096121</id>
      <parentid>10977719</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:33:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3474" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle}}

[[Delwedd:Jerusalem Dome of the rock BW 13.JPG|250px|bawd|Mosg Al-Aqsa gyda'r Mur Gorllewinol o'i flaen, yn Jeriwsalem]]
[[Delwedd:Aqsa 1.jpg|250px|bawd|Y tu mewn i Fosg Al-Aqsa]]
:''Gweler hefyd ''[[al-Aqsa (gwahaniaethu)]].''
Cysegrfan [[Islam]]aidd yn Hen Ddinas [[Jeriwsalem]] yw '''Mosg Al-Aqsa''' neu '''al-Aqsa''' ([[Arabeg]]: المسجد الاقصى, [[IPA]] /æl'mæsʒɪd æl'ɑqsˁɑ/, ''al-Masjid al-Aqsa'' sef &quot;Y Mosg Pellaf&quot;). Mae'r [[mosg]] ei hun yn rhan o'r al-Haram ash-Sharif neu [[Bryn y Deml]] (''Temple Mount''), sy'n lle cysegredig i [[Iddewon]] hefyd fel safle tybiedig Teml Jeriwsalem (Teml [[Solomon]]); cyfeirir at y mosg fel &quot;[[Y Gromen ar y Graig]]&quot; weithiau hefyd, er bod y term yn cael ei ddefnyddio yn fwy priodol fel enw am yr al-Haram ash-Sharif ei hun yn ogystal. Mae Mwslemiaid, yn enwedig y Mwslemiaid [[Sunni]], yn ystyried mai al-Aqsa yw'r lle sanctaidd trydydd bwysicaf yn Islam; credant fod y Proffwyd [[Muhammad]] wedi cael ei gludo o'r Mosg Sanctaidd ([[Mosg al-Haram|Masjid al-Haram]]) ym [[Mecca]] i al-Aqsa yn Nhaith y Nos, fel y'i disgrifir yn y [[Coran]]. Yn ôl traddodiadau Islamig, roedd Muhammad a'i ddilynwyr yn gweddio i gyfeiriad al-Aqsa hyd y 17eg fis ar ôl y Hijra, pan newidiwyd i weddio i gyfeiriad y [[Ka'aba]] ym Mecca.

Codwyd yr adeilad Islamig cyntaf ar y safle tua'r flwyddyn 685 ond mae'r rhan fwyaf o'r adeilad presennol yn dyddio o'r 11g ymlaen. Codwyd math o gapel gweddi yno gan y [[califf]] Rashidun [[Umar]] tua 685 ond fe'i ailadeiladwyd a'i ehangu gan y califf Ummayad [[Abd al-Malik]] a'i orffen gan ei fab [[al-Walid]] yn 705. Dinistrwyd y mosg yn 746 a chafodd ei ailadeiladu gan y califf Abbasid [[al-Mansur]] yn 754, ac eto gan ei olynydd [[al-Mahdi]] yn 780. Dinistrwyd y rhan helaeth o al-Aqsa gan ddaeargryn arall yn 1033, ond yn 1035 cododd y califf Fatimid [[Ali az-Zahir]] y mosg sy'n sefyll heddiw. Cafywd nifer o ychwanegiadau ar ôl hynny. Pan gipwyd Jeriwsalem gan y [[Croesgadwyr]] yn 1099, cafodd y mosg ei ddefnyddio fel palas ac eglwys ganddynt, ond cafodd ei adfer fel mosg pan gipiodd [[Saladin]] Jeriwsalem. Ychwanegwyd i'r mosg dros y canrifoedd ar ôl hynny. Heddiw, er bod Jeriwsalem dan awdurdod yr Israeliaid, mae'r mosg ei yn aros dan weinyddiaeth y ''waqf'' (math o gyngor Islamaidd) Palesteinaidd.

Dan reolau diogelwch presennol llywodraeth [[Israel]], dim ond [[Palesteiniaid]] ac [[Arabiaid]] dros 50 oed sy'n medru fynd i al-Aqsa, ac mae'r penderfyniad hynny wedi ychwanegu at anniddigrwydd Mwslemiaid yn Israel ei hun ac ar y [[Lan Orllewinol]].

==Yr Ail Intifada - Intiffada al-Aqsa==
Bu i [[Ail Intifada'r Palesteiniaid]] gychwyn yn y flwyddyn 2000 wedi i [[Ariel Sharon]], un o weinidogion Llywodraeth [[Israel]] (a chyn Gadfridog a Gweinidog Amddiffyn) ac arweinydd plaid asgell dde Iddewig, Likud, ar y pryd (yng nghwmni dirprwyaeth o’i blaid a channoedd o heddlu Israel mewn dillad terfysg) i [[Bryn y Deml|Fryn y Deml]], lle cysegredig i Islamiaid ac Iddewon.  Bwriad gweithred Ariel Sharon oedd hawlio sofraniaeth Israel neu Iddewig dros y lle; digwyddodd hyn ar adeg o densiwn uchel iawn ymhlith y poblogaethau oherwydd methiant diweddar trafodaethau Camp David.

==Gweler hefyd==
* [[Mosg El-Jazzar]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}
[[Categori:Jeriwsalem]]
[[Categori:Mosgiau Palesteina|Al-Aqsa]]
[[Categori:Palesteina]]
[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith ym Mhalesteina]]
[[Categori:Islam ym Mhalesteina]]</text>
      <sha1>74knljlzjp59g387ga88dss6y57t3xw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Les Misérables (sioe gerdd)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58128</id>
    <revision>
      <id>11096138</id>
      <parentid>4061920</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:47:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5608" xml:space="preserve">{{Gwybodlen sioe gerdd
| enw = Les Misérables
| cerddoriaeth = [[Claude-Michel Schönberg]]
| isdeitl = 
| delwedd = LesMisLogo.png
| image_size = 200
| pennawd = Poster y sioe wreiddiol 
| cerddoriaeth = [[Claude-Michel Schönberg]]
| geiriau = [[Herbert Kretzmer]]&lt;br&gt;[[Alain Boublil]]
| llyfr = [[Victor Hugo]]
| selio = Yn seiliedig ar nofel [[1862]] [[Victor Hugo]] ''[[Les Misérables (nofel)|Les Misérables]]''
| cynhyrchiad  = [[1980]] Cynhyrchiad Ffrengig gwreiddiol&lt;br&gt;[[1985]] [[West End Llundain]]&lt;br&gt;[[1986]] Canolfan Lincoln&lt;br&gt;[[1987]] [[Broadway]]&lt;br&gt;[[1987]] [[Tel Aviv]]&lt;br&gt;[[1988]] Taith [[UDA]]&lt;br&gt;[[1989]] Cynhyrchiad [[Awstria]]idd&lt;br&gt;[[1989]] [[Toronto]]&lt;br&gt;[[1989]] Cynhyrchiad [[Pwyl]]aidd&lt;br&gt;[[1991]] Cynhyrchiad ym [[Paris|Mharis]]&lt;br&gt;[[1991]] Fersiwn yr [[Iseldiroedd]]&lt;br&gt;[[1992]] [[Madrid]]&lt;br&gt;[[1992]] [[Prague]]&lt;br&gt;[[1999]] Ail fersiwn [[Hebraeg]]&lt;br&gt;[[2001]] [[Tallinn]]&lt;br&gt;[[2006]] Adfywiad Broadway&lt;br&gt;[[2007]] [[Belgrade]], [[Serbia]]&lt;br&gt;[[2008]] Adfywiad o'r fersiwn Iseldireg gyda chynhyrchiadau'n fyd eang
| gwobrau = [[Gwobr Tony]] am y Sioe Gerdd Orau&lt;br&gt;Gwobr Tony am y Llyfr Gorau&lt;br&gt;Gwobr Tony am y Sgôr Wreiddiol Gorau
}}

[[Sioe gerdd]] a gyfansoddwyd ym [[1980]] gan y [[cyfansoddwr]] Ffrengig [[Claude-Michel Schönberg]] ydy '''''Les Misérables''''' (ynganer /leɪ ˌmɪzəˈrɑːb/; ynganiad [[Ffrangeg|Ffrengig]]: [le mizeˈʁaːblə]), a chaiff ei hadnabod ar lafar fel Les Mis neu Les Miz, gyda'r [[libretto]] gan [[Alain Boublil]].  Caiff y sioe ei chanu o'r dechrau i'r diwedd ac efallai mai'r sioe hon yw'r enwocaf o bob sioe gerdd Ffrengig. Mae Les Miserables yn un o'r sioeau cerdd a berfformir fwyaf ledled y byd. Ar yr [[8 Hydref|8fed o Hydref]], [[2006]], dathlodd y sioe ei phenblwydd yn 21ain, a daeth Les Miserables y sioe gerdd a berfformiwyd am y cyfnod hiraf o amser yn hanes y [[West End Llundain|West End]]. Mae'r sioe yn parhau i gael ei pherfformio er fod ei lleoliad wedi newid.

Ymysg caneuon enwocaf y sioe gerdd hon, sydd wedu ennill [[Gwobr Tony]], mae &quot;Castle On A Cloud&quot;, &quot;I Dreamed a Dream&quot;, &quot;One Day More&quot;, &quot;A Heart Full of Love&quot;, &quot;Stars&quot;, &quot;Bring Him Home&quot;, &quot;Do You Hear the People Sing?&quot;, &quot;Empty Chairs and Empty Tables&quot;, &quot;Master of the House&quot;, &quot;Little People&quot;, &quot;A Little Fall of Rain&quot;, a &quot;On My Own&quot;.

Seiliwyd y sioe gerdd ar nofel [[Victor Hugo]] o [[1862]] [[Les Misérables (nofel)|Les Misérables]]. Fe'i lleolir yn [[Ffrainc]] yn ystod y 19g a dilyna hynt a helynt cast o gymeriadau wrth iddynt frwydro am faddeuant a chwyldro. Mae'r cymeriadau cynnwys troseddwr sydd ar barôl o'r enw Jean Valjean, sydd yn torri amodau ei barôl a chuddio ei hunaniaeth, am nad yw wedi medru dod o hyd i waith trwy fod yn onest; daw dod o hyd i Valjean yn obsesiwn i inspector yr heddlu, Javert; gorfodir Fantine, mam sengl, i fod yn [[putain|butain]] er mwyn medru cynnal ei merch Cosette; ar ôl marwolaeth ei mam, daw Cosette yn ferch fabwysiedig i Jean Valjean ac yn y pen draw, syrthia mewn cariad gyda myfyriwr chwyldroadol o'r enw Marius Pontmercy; mae'r Thénardiers, y tafarnwyr diegwyddor, yn gofalu am Cosette i ddechrau ac wrth eu boddau yn twyllo a dwyn; Éponine, eu merch ifanc sydd mewn cariad dros ei phen a'i chlustiau gyda Marius; Gavroche, bachgen ifanc sy'n begera a mab ieuanc y Thénardiers; arweinwyr y myfyrwyr Enjolras sy'n cynllwynio chwyldro i ryddhau'r dosbarth gweithiol gorthrymedig Ffrainc. Ymuna gymysgedd o buteiniaid, myfyrwyr chwyldroadol, gweithwyr ffatri ac eraill â'r cast.

==Cefndir==
Agorodd y sioe gerdd Ffrengig wreiddiol yn y ''Palais des Sports'' ym [[Paris|Mharis]] ym Medi [[1980]] a bu'n lwyddiant ysgubol yn syth gyda'r cynulleidfaoedd Ffrengig. Fodd bynnag, bu'n rhaid gorffen y sioe wedi i'r cytundeb hurio ddod i ben. Ni oedd modd iddynt barhau i berfformio er mwyn ateb y galw am y sioe.

Ym 1982, tua chwe mis wedi i ''[[Cats (sioe gerdd)|Cats]]'' agor yn [[Llundain]], rhoddwyd recordiad o'r sioe Ffrengig wreiddiol i'r cyfarwyddwr [[Cameron Mackintosh]] gan y cyfarwyddwr [[Peter Ferago]]. Roedd Ferago wedi ei blesio'n fawr gan yr albwm a gofynnodd i Mackintosh a fyddai diddordeb ganddo mewn cynhyrchu fersiwn Saesneg o'r sioe. I ddechrau, roedd gan Mackintosh ei amheuon ond yn y pen draw, penderfynodd ei gyfarwyddo. Dewiswyd y newyddiadurwr a'r bardd James Fenton i ysgrifennu'r geiriau Saesneg i ddechrau, ond newidiwyd hyn i Herbert Kretzmer, a ehangodd a datblygodd ar y geiriau Ffrengig gwreiddiol. Nid oedd ei waith yn &quot;gyfieithad&quot; uniongyrchol o'r Ffrangeg. Daeth traean o'r geiriau Saesneg o rhyw gyfieithad bras, traean arall yn addasiad o'r geiriau Ffrangeg a'r traean olaf yn ddeunydd newydd sbon, megis y Prolog. Ysgrifennwyd cerddoriaeth ychwanegol i gyd-fynd â'r deunydd newydd.

Llogwyd [[Trevor Nunn]] a [[John Caird]] i gyfarwyddo a chyd-gynhyrchu'r sioe, a dewiswyd y [[Royal Shakespeare Company]] i gyflwyno'r sioe, gyda rhai o'i haelodau megis [[Roger Allam]] ac [[Alun Armstrong]], yn aelodau o'r cast. Agorodd y sioe am y tro cyntaf yn Llundain ar yr [[8 Hydref|8efd o Hydref]] [[1985]] yng Nghanolfan Celfyddydol y Barbican, cyn symud i'r Palace Theatre ac yna i'r Queen's Theatre, lle mae'n parhau i gael ei pherfformio. Roedd yr adolygiadau gan y beirniaid yn negyddol iawn, gyda rhai ysgolheigion yn ei gondemnio am droi darn i lenyddiaeth clasurol Ffrengig i mewn i sioe gerdd, tra bod eraill yn credu fod y sioe yn rhy drymaidd. Fodd bynnag, mwynhaodd y gynulleidfa'r sioe ac yn fuan iawn roedd y swyddfa docynnau yn gwerthu allan ar gyfer y perfformiadau. Bellach mae'r adolygiadau yn llawer mwy cadarnhaol.

[[Categori:Sioeau cerdd 1980]]</text>
      <sha1>9d42eo0349cnaangqe39ngairzkac7t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>RMS Titanic</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58778</id>
    <revision>
      <id>11095964</id>
      <parentid>11024124</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:02:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2760" xml:space="preserve">{{DISPLAYTITLE:RMS ''Titanic''}}
{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

[[Delwedd:RMS Titanic 3.jpg|300px|bawd|RMS ''Titanic'' yn gadael [[Southampton]] ar 10 Ebrill 1912.]]
{{Ailgyfeirio|Titanic|ddefnyddiau eraill|Titanic (gwahaniaethu)}}
Llong deithio gefnforol yn perthyn i gwmni'r White Star Line oedd yr '''RMS''' '''''Titanic'''''. Suddodd y llong 11 mis ar ôl iddi gael ei lansio; roedd ar ei thaith gyntaf ar draws yr Iwerydd. Dechreuodd y fordaith o borthladd [[Southampton]] i [[Efrog Newydd]] ar 10 Ebrill 1912. Dywedir mai enghraifft o 'falchder dynol yn arwain at drychineb' oedd y trasiedi yma.

Titanic oedd llong fwyaf y byd ar yr adeg y cafodd ei adeiladu. Hi oedd yr ail llong o'r ddosbarth [[Olympic]] allan o dri a adeiladwyd gan [[Harland a Wolff|Harland ac Wolff]] yn Belffast ar gyfer y White Star Line.

Teithiodd y llong o Southampton i Cherbourg, Ffrainc, ac yna i Queenstown, yn Iwerddon, cyn cychwyn ar ei daith i America.

Am 11:40pm ar [[14 Ebrill]] [[1912]] tarodd y Titanic fynydd o rew tua 400 o filltiroedd o [[Newfoundland (ynys)|Newfoundland]]. Ar ôl 2 awr a 40 munud, suddodd y llong am 2.20am ar 15 Ebrill. Collodd tua 1,514 o bobl eu bywydau. Achubwyd 705 o bobl yn unig gan nad oedd digon o fadau achub ar gyfer pawb ar fwrdd y Titanic, a nid oedd nifer o'r badau achub yn cael eu llenwi yn llwyr cyn gadael y llong. Roedd gan rai ohonynt 28 o bobl yn unig, allan o 65 lle posib.

Capten y llong oedd Edward J. Smith, a hon oedd ei fordaith olaf cyn ymddeol. Fe fu farw’r person olaf i deithio ar y Titanic, Millvina Dean, yn 98 oed yn 2009. Dim ond deufis oed oedd hi pan suddodd y llong ar y daith yn 1912.

==Darganfyddiad==
Cafodd y ''Titanic'' ei darganfod ar wely'r môr ar 1 Medi 1985 gan dîm o [[nofiwr tanfor|nofwyr tanfor]] Americanaidd, o dan arweinyddiaeth [[Robert Ballard]]. ar ôl archwiliad manwl gan chwiliedyddion robotig Americanaidd a Ffrengig. Mae nifer o alldeithiau wedi ymweld ag olion y llong. Daeth y darganfyddiad yn ystod cyrch gwahanol, lle'r oedd tim Ballard wedi derbyn cais gan yr [[Llynges yr Unol Daleithiau|Llynges Americanaidd]] i chwilio am ddwy long tanfor niwclear oedd wedi mynd ar goll, yr [[U.S.S. Thresher]] ac yr [[U.S.S. Scorpion]].&lt;ref&gt;https://www.nationalgeographic.com/history/article/titanic-nuclear-submarine-scorpion-thresher-ballard&lt;/ref&gt;

==Ffilmiau==
Mae nifer o ffilmiau wedi cael eu cynhyrchu am y trychineb hwn, gan gynnwys ''[[A Night to Remember (ffilm)|A Night To Remember]]'' (1958), ''Raise The Titanic!'' (1980) a ''[[Titanic (ffilm 1997)|Titanic]]'' (1997), yn serennu [[Kate Winslet]] a [[Leonardo DiCaprio]].

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:RMS Titanic| ]]
[[Categori:Llongau]]
[[Categori:Trychinebau 1912]]
[[Categori:Trychinebau ar y môr]]</text>
      <sha1>tf4xmwcct86ymnx95v99d7pr94aev40</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Llyfrgell Genedlaethol Tiwnisia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59924</id>
    <revision>
      <id>11096098</id>
      <parentid>10878593</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:07:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2326" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle|gwlad={{banergwlad|Tiwnisia}}}}

Prif storfa gyfreithiol a hawlfraint [[Tiwnisia]] yw '''Llyfrgell Genedlaethol Tiwnisia''' ([[Arabeg]]: المكتبة الوطنية التونسية ; [[Ffrangeg]]: ''Bibliothèque nationale de Tunisie'').

Sefydlwyd y llyfrgell yn [[Tiwnis|Nhiwnis]] ym [[1885]] fel y ''Bibliothèque francaise'' ('Llyfrgell Ffrengig'). Newidiwyd yr enw a chreu [[llyfrgell genedlaethol]] swyddogol ar ôl i Diwnisia ennill ei hannibyniaeth ar [[Ffrainc]] ym [[1956]]. Yn [[2005]] symudodd o'r hen adeilad ym medina Tiwnis i adeilad newydd ar Boulevard 9 avril, ger Archifdy Cenedlaethol Tiwnisia. Cafodd yr adeilad newydd ei agor yn swyddogol gan [[Zine El Abidine Ben Ali]], Arlywydd Tiwnisia, ar [[1 Rhagfyr]] [[2005]].&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.bibliotheque.nat.tn/fr/page.aspx?id=42 |title=Gwefan (Ffrangeg) |access-date=2009-04-17 |archive-date=2009-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090102160101/http://www.bibliotheque.nat.tn/fr/page.aspx?id=42 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

==Llyfrau a llawysgrifau==
Mae adran [[llawysgrif]]au'r llyfrgell yn cynnwys dros 40,000 teitl mewn 24,000 cyfrol. Dyma un o'r casgliadau llawysgrifau Arabeg mwyaf yn y byd sy'n cynnwys sawl cyfrol brin iawn ac sy'n rhychwantu tua 14 can mlynedd o ddysg, gwyddoniaeth a llenyddiaeth Arabaidd.&lt;ref name=&quot;copi archif&quot;&gt;{{Cite web |url=http://www.bibliotheque.nat.tn/fr/page.aspx?id=87 |title=copi archif |access-date=2009-04-17 |archive-date=2009-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090102160137/http://www.bibliotheque.nat.tn/fr/page.aspx?id=87 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Mae'r adran llyfrau printiedig yn cynnwys llyfrau o'r 16g hyd heddiw ar sawl pwnc. Llyfrau Arabeg a Ffrangeg yw'r rhan fwyaf o'r rhain, ond ceir cyfrolau mewn tua hanner cant o ieithoedd eraill hefyd.&lt;ref name=&quot;copi archif&quot;/&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* {{eicon ar}} {{eicon fr}} {{eicon en}} [http://www.bibliotheque.nat.tn/ Gwefan swyddogol] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051024023417/http://www.bibliotheque.nat.tn/ |date=2005-10-24 }}

{{eginyn Tiwnisia}}

[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith 2005]]
[[Categori:Llyfrgelloedd cenedlaethol|Tiwnisia]]
[[Categori:Llyfrgelloedd Tiwnisia|* Cenedlaethol Tiwnisia]]
[[Categori:Sefydliadau 1885]]
[[Categori:Tiwnis]]</text>
      <sha1>ggj02ypzydvflrccp2gx73ym09l1ehr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gilbern</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65387</id>
    <revision>
      <id>11096142</id>
      <parentid>10955417</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:49:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3443" xml:space="preserve">{{Gwybodlen cwmni/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no
 | suppressfields= 
 | dateformat = dmy
}}
[[Car]] a gynhyrchwyd yn [[Llanilltud Faerdref]] ger [[Pontypridd]], rhwng [[1959]] ac [[1973]], oedd y '''Gilbern'''.

Sefydlwyd &quot;Gilbern Sports Cars (Components) Ltd&quot; gan Giles Smith, [[cigydd]], a Bernard Friese, [[peiriannydd]] Almaenig a oedd â profiad o fowldio [[gwydr ffibr]]&lt;ref name=Beaulieu&gt;{{dyf llyfr |awdur=N. Georgano |teitl=Beaulieu Encyclopedia of the Automobile |blwyddyn=2000 |cyhoeddwr=HMSO |lleoliad=Llundain |isbn=1579582931}}&lt;/ref&gt; Hon oedd un o'r ychydig geir i gael ei gynhyrchu yng Nghymru. Roedd Friese wedi adeiladu car ar gyfer ef ei hun a'i ddau bartner, a seiliodd y Gilbern cyntaf ar y car hwnnw. Dechreuodd y cwmni ar waith mewn gweithdy fechain yn [[Pentre'r Eglwys]], ond pan ddechreuwyd gynhyrchu'r ceir, symudont i'r hen Lofa Red Ash yn Llanilltud Faerdref gerllaw. Dim ond fel ceir cit oedd y Gilbern ar gael i gychwyn, ond gwerthwyd ceir cyfan yn ddiweddarach.

Wedi i'r cwmni chwilio am fewnbyniad o arian, cafodd Gilbern ei gymryd drosodd gan Ace Capital Holdings Ltd a oedd yn cynhyrchu peiriannau slot yn bennaf.&lt;ref name=Beaulieu/&gt; Gadawodd Giles Smith y cwmni wedi hyn, a cymerodd Mike Leather a Maurice Collins ei le fel cyd-gyfarwyddwyr. Prynwyd Ace gan grŵp adloniant [[Mecca Ltd]] ym [[1970]] a gwerthwyd cwmni Gilbern i Maurice Collins, a gwerthodd ef hi unwaith eto ym [[1972]] i Mike Leather.

Roedd y ceir yn gymharol ddrud ar y pryd, a daethont yn ddrytach fyth pan newidiwyd y [[Treth ar Werth]] ar geir cit, daeth y cynhyrchu i ben ym [[1973]].

==Gilbern Invader==
[[Delwedd:Gilbern Invader Reg Jun 1972 2994 cc.JPG|bawd|dde|255px|Gilbern Invader Mark II]]
Y Gilbern olaf i gael ei gynhyrchu oedd yr Invader, a gyflwynwyd gyntaf ym mis Gorffennaf 1969.&lt;ref name=Autocar1969&gt;{{dyf cylch| teitl=Autotest: Gilbern Invader| cyhoeddwr= [[Autocar]]| cyfrol=131| rhifyn=3834| tud=t. 16–19 |dyddiad=14 Awst 1969}}&lt;/ref&gt; Roedd yr Invader wedi ei selio ar gynllun y Genie ond gyda gwelliannau yn y [[siasi]] a [[brêc|breciau]] mwy a'r [[hongiad]] yn dod o'r MGC. Roedd y car yn anelu at farchnad uwch, gyda ffenestri trydanol a dashfwrdd o bren [[Cneuen Ffrengig|cnau Ffrengig]]. Roedd ar gael ym 1970, a cynhyrchwyd fersiwn ''estate'' yn ogystal. Roedd trawsyriant awtomatig neu trawsyriant ''manual'' gyda ''overdrive'' ar gael. Diweddarwyd yr Invader gyda lawnsiad yr Invader Mark II ym 1971.

Cafodd y Mark III ei lawnsio ym mis Medi 1972,&lt;ref name=Autocar197209&gt;{{dyf cylch| awdur=Peter Garnier (gol.)| teitl=Worldwide news and comment: Gilbern Invader Mark III| cyhoeddwr=[[Autocar]]| cyfrol=137| rhifyn=3985| tud=t. 3 |dyddiad=14 Medi 1972}}&lt;/ref&gt; roedd gan hwn hongiad blaen [[Ford Cortina]] ac roedd y blaen a'r cefn wedi cael ei ail-steilio. Daeth y modur o'r Ford Capri 3000GT a cynhyrchwyd y corff gan ddefnyddio mowldiau newydd iw wneud yn lletach ac yn is na'r hen Invader.&lt;ref name=Autocar197209/&gt; Ymestynwyd y trac o bedwar modfedd (10&amp;nbsp;cm). Oherwydd yr echel lletach, cafodd sbats eu ychwanegu ar gyfer yr olwynion.&lt;ref name=Autocar197209/&gt;

Nid oedd hwn ar gael fel car cit, roedd ar werth am £2693 ym 1972.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}


==Dolenni allanol==
*[http://www.gilbernoc.co.uk/ Gilbern Owners Club]

[[Categori:Cwmnïau a sefydlwyd ym 1959]]
[[Categori:Cwmnïau a ddadsefydlwyd ym 1973]]
[[Categori:Cwmnïau Cymru]]
[[Categori:Gwneuthurwyr ceir]]</text>
      <sha1>cyr651oknnwzynx42fnbir6ej2sn27a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hyder Consulting</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65398</id>
    <revision>
      <id>11096135</id>
      <parentid>11024389</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:44:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3563" xml:space="preserve">{{Gwybodlen cwmni/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no
 | suppressfields= url
 | dateformat = dmy
}}
Cwmni ymgynghori a dylunio rhyngwladol yw '''Hyder Consulting''', sy'n arbenigo mewn materion isadeiledd, eiddo ac amgylcheddol. Mae'n cyflogi 5,000 o bobl yn fyd eang ac mae wedi ei restru ar Gyfnewidfa Stoc Llundain ers mis Hydref 2002.

==Hanes==
Sefydlwyd '''Freeman Fox &amp; Partners''' ym [[1857]], ac aethont ymlaen i adeiladu enw da ym maes pontydd a ffyrdd yn yr [[20g]]. Syr [[Ralph Freeman]] oedd y sefydlydd, ac ymunodd Syr [[Gilbert Roberts]] gydag ef yn y cwmni yn fuan wedyn, roedd y cwmni yn gyfrifol am gynlluniau dylunio megis [[Pont Victoria Falls]] ([[1905]]), [[Pont Porthladd Sydney]] ([[1932]]), [[Pont Ffordd Forth]] ([[1964]]), [[Pont Hafren]] ([[1966]]), [[Pont Bosporus]] ([[1974]]), [[Pont Humber]] ([[1981]]) a [[Pont Fatih Sultan Mehmet|Phont Fatih Sultan Mehmet]] ([[1988]]). Mae cynlluniau eraill o nod yn cynnwys [[telesgop radio Parkes]] ([[1961]]) a Phont Porth Gorllewin Melbourne ([[1978]]) a ddisgynodd ym [[1970]] gan ladd 35 o weithwyr, cafodd y cwmni ei ganfod yn rhannol gyfrifol am hyn.

Yn ystod yr un cyfnod, adeiladodd cwmni '''John Taylor &amp; Sons''' enw da ym maes perianneg dŵr a gwastraff dŵr gan weithio ar gynlluniau megis [[prosiect cyflenwad dŵr Shanghai]] a phrosiectau dŵr a charffosiaeth o bwys yn Leningrad (a elwir yn [[St Petersburg]] erbyn hyn) a [[Tehran]].

Unodd y ddau gwmni ym [[1987]] gan ffurfio '''Acer Consultants'''. Cyfunwyd nifer o gwmnïau llai dros y blynyddoedd, gan adeiladu strwythr rhyngwladol o ymgynghorwyr peirianneg sifil.

Ym [[1993]], daeth y cwmni hwn, ynghyd â chwmni ymgynghori Wallace Evans Ltd, yn eiddo i [[Dŵr Cymru|Ddŵr Cymru]] a newidiwyd yr enw i '''Hyder Consulting''' ym [[1996]]. Pan brynwyd Hyder Consulting gan [[Western Power Distribution]], fe ddechreuodd uwch reolwyr Hyder Consulting  brynu allan y cwmni eu hunain, a chwblhawyd hyn ym mis Ionawr [[2001]]. Cafodd y cwmni ei restru ar [[Cyfnewidfa Stoc Llundain|Gyfnewidfa Stoc Llundain]] ym mis Hydref [[2002]]. Erbyn hyn maent yn cyflogi hyd at 5,000 o staff yn fyd eang, ac mae'n datblygu isadeiledd yn gweithredu ym meysydd peirianneg sifil, gwasanaethau, yr amgylchedd, adeiladau, geo-dechnoleg a thrafnidiaeth.

Prynwyd Hyder Consulting gan gwmni [[Arcadis]] o'r Iseldiroedd am £296 miliwn yn Hydref 2014&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.building.co.uk/arcadis-completes-%C2%A3296m-hyder-acquisition/5071574.article|teitl=Arcadis completes £296m Hyder acquisition|dyddiad=17 Hydref 2014|dyddiadcyrchiad=24 Mai 2016|cyhoeddwr=building.co.uk|iaith=en}}&lt;/ref&gt;. Cafwyd gwared ar frand Hyder yn 2015.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.thenational.ae/business/property/engineering-consultant-arcadis-to-do-away-with-hyder-and-other-brands|teitl=http://www.thenational.ae/business/property/engineering-consultant-arcadis-to-do-away-with-hyder-and-other-brands|dyddiad=21 Medi 2015|dyddiadcyrchiad=24 Mai 2016|cyhoeddwr=thenational.ae|iaith=en}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allanol==
*[http://www.hyderconsulting.com/ Hyder Consulting]
*[http://www.acla.com.hk/ ACLA Ltd]
*[http://www.bt-p.com/index.htm Bettridge Turner &amp; Partners] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090220105752/http://bt-p.com/index.htm |date=2009-02-20 }}
*[http://www.cresswell1.plus.com/ Cresswell Associates] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110715093656/http://www.cresswell1.plus.com/ |date=2011-07-15 }}
*[http://www.rpagroup.co.uk/ RPA Group]

[[Categori:Cwmnïau Cymru]]
[[Categori:Cwmnïau a sefydlwyd yn 2001]]</text>
      <sha1>0c5iq7nuhtaw521fvjnwk9hirrc94md</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Luge yng Ngemau Olympaidd y Gaeaf 2010</title>
    <ns>0</ns>
    <id>70562</id>
    <revision>
      <id>11096146</id>
      <parentid>11072435</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:53:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18088" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Delwedd:Luge pictogram.svg|bawd|dde|100px|Luge]]

Cynhaliwyd cystadlaethau '''[[luge]] yng [[Gemau Olympaidd y Gaeaf 2010|Ngemau Olympaidd y Gaeaf 2010]]''' rhwng 13 ac 17 Chwefror 2010 yng [[Canolfan Llithro Whistler|Nghanolfan Llithro Whistler]] yn [[Whistler, British Columbia|Whistler]], [[British Columbia]], [[Canada]].

== Medalau ==
=== Tabl medalau ===
{|class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|-
!Safle
!Gwlad
|style=&quot;background:gold; width:6em; font-weight:bold;&quot;|Aur
|style=&quot;background:silver; width:6em; font-weight:bold;&quot;|Arian
|style=&quot;background:#cc9966; width:6em; font-weight:bold;&quot;|Efydd
!style=&quot;width:6em;&quot;|Cyfanswm
|-
| 1 ||align=left| {{banergwlad|Yr Almaen}} || 2 || 1 || 2 || 5
|-
| 2 ||align=left| {{banergwlad|Awstria}} || 1 || 1 || 0 || 2
|-
| 3 ||align=left| {{banergwlad|Latfia}} || 0 || 1 || 0 || 1
|-
| 4 ||align=left| {{banergwlad|Yr Eidal}} || 0 || 0 || 1 || 1
|}

=== Cystadlaethau ===
Cynhaliwyd tair cystadleuaeth luge yn y gemau:

{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;1&quot;
|- align=center
! scope=col style=&quot;width:120px; background: #efefef;&quot; | Cystadlaeth
! scope=col style=&quot;width:200px; background: gold;&quot;    | Aur
! scope=col style=&quot;width:200px; background: silver;&quot;  | Arian
! scope=col style=&quot;width:200px; background: #cc9966;&quot; | Efydd
|-
|Dynion sengl
|{{baner|Yr Almaen}} [[Felix Loch]]
|{{baner|Yr Almaen}} [[David Möller]]
|{{banergwlad|Yr Eidal}} [[Armin Zöggeler]]
|-
|Merched sengl
|{{baner|Yr Almaen}} [[Tatjana Hüfner]]
|{{baner|Awstria}} [[Nina Reithmayer]]
|{{baner|Yr Almaen}} [[Natalie Geisenberger]]
|-
|Parau
|{{banergwlad|Awstria}} &lt;br&gt;[[Andreas Linger]]&lt;br&gt;[[Wolfgang Linger]]
|{{banergwlad|Latfia}} &lt;br&gt;[[Andris Šics]]&lt;br&gt;[[Juris Šics]]
|{{banergwlad|Yr Almaen}} &lt;br&gt;[[Patric Leitner]]&lt;br&gt;[[Alexander Resch]]
|}

== Amserlen gystadlu ==
&lt;small&gt;Rhestrir yr holl amserau mewn [[Cylchfa Amser y Cefnfor Tawel|Amser Safonol y Cefnfor Tawel]] ([[UTC-8]]).&lt;/small&gt;

{| class=wikitable
! Diwrnod !! Dyddiad !! Dechrau !! Diwedd !! Cystadleuaeth !! Cymal
|- 
|| 2 || Dydd Sadwrn, 13 Chwefror 2010 || 17:00 || 20:35 || Dynion || Rhagras 1 a 2
|-
|| 3 || Dydd Sul, 14 Chwefror 2010 || 13:00 || 16:50 || Dynion || Rhagras 3 a 4
|-
|| 4 || Dydd Llun, 15 Chwefror 2010 || 17:00 || 19:55 || Merched || Rhagras 1 a 2
|-
|| 5 || Dydd Mawrth, 16 Chwefror 2010 || 13:00 || 16:10 || Merched || Rhagras 3 a 4
|-
|| 6 || Dydd Mercher, 17 Chwefror 2010 || 17:00 || 19:15 || Parau || Rhagras 1 a 2
|}

== Cymhwyso ==
=== Dogn athletwyr/POC ===
{{clirio}}
Yn ôl y [[Pwyllgor Olympaidd Rhyngwladol]] a'r [[Fédération Internationale de Luge de Course]] (FIL), roedd 110 am gael cymryd rhan. Roedd hyn i gynnwys 40 o athletwyr ar gyfer ras senglau'r dynion, 30 ar gyfer ras senglau'r merched, a 20 tîm o barau (sef 40 athletwr). Gafodd yr uchafswm o 110  o athletwyr ei osod yng [[2002 Winter Olympics]] in [[Salt Lake City]], [[Utah]], [[United States]], and repeated for the [[Gemau Olympaidd y Gaeaf 2006|Ngemau Olympaidd y Gaeaf 2006]] yn [[Torino]], [[yr Eidal]]. Gall pob Pwyllgor Olympaidd Cenedlaethol gofrestru hyd at 10 o athetwyr (3 dyn, 3 merch, a 2 bâr).&lt;ref name=fil121908&gt;{{dyf gwe| url=19 Rhagfyr 2008| url=http://www.fil-luge.org/News-Detail.155.0.html?&amp;tx_ttnews%5BpS%5D=1228086000&amp;tx_ttnews%5BpL%5D=2678399&amp;tx_ttnews%5Barc%5D=1&amp;tx_ttnews%5Btt_news%5D=3767&amp;tx_ttnews%5BbackPid%5D=157&amp;cHash=c56fbdf6f0| teitl=Again 110 Luge Athletes To Participate at Olympic Games| cyhoeddwr=Fédération Internationale de Luge de Course| dyddiadcyrchiad=19 Rhagfyr 2008}}&lt;/ref&gt;

=== System gymhwyso ===
Roedd yr athletwyr i gael eu rhestru yn ôl y nifer o bwyntiau a enillont yng Nghwpan y Byd yn ystod tymor cystadleuaeth 2008–2009 hyd diwedd hanner cyntaf tymor 2009–2010 (31 Rhagfyr). Er mwyn bod yn gymwys byddai'n rhaid i'r athletwyr fod wedi ennill pwyntiau ym mhump o gystadlaethau cwpan y byd, Cwpan y Cenhedloaeth neu Gwpan y Byd Iau, neu fod wedi gorffen yn y 30 uchaf (dynion), 20 uchaf (merched) neu'r 16 uchaf (parau) yng Nghwpan y Byd yn ystod y cyfnod cymhwyso. Roedd y 40 dyn uchaf, y 30 merch uchaf a'r 20 pâr uchaf i gymhwyso ar gyfer y Gemau Olympaidd, gyda'r dogn dros ben i gael ei rannu rhwng gweddill yr athletwyr, gyda'r gwledydd a oedd eisoes heb gynrychiolaeth yn derbyn blaenoriaeth. Fe wnaeth Canada dderbyn un sled ym mhob cystadleuaeth gan mai nhw oedd cynnig cartref i'r gemau, dan yr amod eu bod yn cyrraedd yr anghenion cymhwyso.&lt;ref name=fil121908 /&gt;&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://www.fil-luge.org/News-Detail.155.0.html?&amp;tx_ttnews%5Btt_news%5D=10833&amp;tx_ttnews%5BbackPid%5D=307&amp;cHash=1b08966e9e| teitl=Road to Vancouver via the Viessmann World Cup| cyhoeddwr=[[Fédération Internationale de Luge de Course|International Luge Federation]]| dyddiadcyrchiad=13 Tachwedd 2008| dyddiadcyrchiad=19 Tachwedd 2008}}&lt;/ref&gt;

=== Dognau terfynol ===
{|class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|-
!Gwlad
!Dynion &lt;ref name=&quot;quotas&quot;&gt;{{dyf gwe| url=http://luge.teamusa.org/news/2010/01/27/vancouver-2010-olympic-winter-games-qualifications/31143| teitl=Vancouver 2010 Olympic Winter Games Qualifications| dyddiadcyrchiad=3 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt;
!Merched &lt;ref name=&quot;quotas&quot;/&gt;
!Parau &lt;ref name=&quot;quotas&quot;/&gt;
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Yr Almaen}} || 3 || 3 || 2
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Yr Ariannin}} || 1 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Awstralia}} || 0 || 1 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Awstria}} || 3 || 2 || 2
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Bwlgaria}} || 2 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Canada}} || 3 || 3 || 2
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|De Corea}} || 1 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Yr Eidal}} || 3 || 1 || 2
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Ffrainc}} || 1 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Georgia}} || 2*  || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|India}} || 1 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Japan}} || 1 || 2 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Latfia}} || 3 || 3 || 2
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Moldofa}} || 1 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Prydain Fawr}} || 1 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Gwlad Pwyl}} || 1 || 1 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Romania}} || 1 || 3+ || 2
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Rwsia}} || 3 || 3 || 2
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Slofacia}} || 1 || 2 || 1
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Slofenia}} || 1 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Swistir}} || 1 || 1 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Taipei Tsieineaidd}} || 1 || 0 || 0
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Gweriniaeth Tsiec}} || 2 || 0 || 1
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|Wcrain}} || 0 || 2 || 2
|-
| align=&quot;left&quot; | {{banergwlad|UDA}} || 3 || 3 || 2
|-
!Cyfanswm: 25 POC 
! 39
! 30
! 20
|}

&lt;small&gt;*Bu farw'r athletwr luge Georgiaidd [[Nodar Kumaritashvili]] yn ystod hyfforddi, a tynnodd ei gyd aelod tîm Levan Gureshidze allan o'r gystadleuaeth.&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;
&lt;small&gt;+Tynnodd yr athletwr luge Romaniaidd [[Violeta Strămăturaru]] allan o'r gystadleuaeth.&lt;/small&gt;

== Dewis y rheithgor ==
Ar 15 Mehefin 2009, datanodd yr FIL aelodau eu rheithgor ar gyfer Gemau Olympaidd y Gaeaf 2010. Arweinwyd y rheithgor gan [[Josef Benz]] ([[y Swistir]], cadeirydd Comisiwn Chwaraeon yr FIL). Roedd aelodau eraill y rheithgor yn cynnwys Zianbeth Shattuck-Owen ([[Unol Daleithiau]]), rheolwr luge ar gyfer Gemau 2002, a [[Markus Schmidt (luge)|Markus Schmidt]] ([[Awstria]]), a enillodd fedal efydd yng [[Gemau Olympaidd y Gaeaf 1992|Ngemau Olympaidd y Gaeaf 1992]] yn [[Albertville]], [[Ffrainc]]. Roedd cynyrchiolwyr y Bwrdd Technegol Gweithredol yn cynnwys Björn Drydahl ([[Norwy]]), [[Marie-Luise Rainer]] ([[yr Eidal]]) a Walter Corey (Canada).&lt;ref name=&quot;FIL-Luge&quot;&gt;{{dyf gwe| url=http://www.fil-luge.org/News-Detail.155.0.html?&amp;tx_ttnews[tt_news]=10631&amp;tx_ttnews[backPid]=45&amp;cHash=6e4e22e091|teitl=Chairman of Sport Commission Benz Jury Chairman at Olympic Winter Games| cyhoeddwr=Fédération Internationale de Luge de Course| dyddiad=15 Mehefin 2009| dyddiadcyrchiad=19 Mehefin 2009}}&lt;/ref&gt;

== Arolygaeth amhureddu ==
Ar 21 Gorffennaf 2009, cyhoeddodd yr FIL y buasai arolygaethau [[amhureddu]] gwaed yn cael eu defnyddio ar gyfer y chwaraeon am y tro cyntaf yn y Gemau Olympaidd. Datganodd llywydd yr FIL [[Josef Fendt]] yn ystod y 57fed Gyngres yn [[Liberec]], [[Gweriniaeth Tsiec]], nad oedd prawf positif wedi cael ei wneud yn ystod Cwpan y Byd [[Viessmann]] na phencampwriaethau Ewropeaidd na phencampwriaethau'r Byd yr FIL er i brofion amhureddu gael eu cynnal ar hap gan y [[World Anti-Doping Agency]]. Roedd y ddau drosedd cyffuriau diwethaf i ddigwydd o dan lywodraeth yr FIL wedi digwydd gyda'r cyffur [[cannabis]], a cafodd y ddau athletwr eu cosbi gan eu ffederasiynnau cenedlaethol.&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://www.fil-luge.org/News-Detail.155.0.html?&amp;tx_ttnews[tt_news]=10681&amp;tx_ttnews[backPid]=45&amp;cHash=68d61689c2| teitl=No Doping Offences at Viessmann World Cups and FIL Championships| cyhoeddwr=FIL| dyddiad=21 Gorffennaf 2009| dyddiadcyrchiad=24 Gorffennaf 2009}}&lt;/ref&gt;

== Marwolaeth ==
Cydnabyddir mai trac Canolfan Llithro Whistler yw'r cyflymaf yn y byd, ac mae'n enwog fel y peryclaf. Cododd nifer o dimau bryderon ynglŷn â diogelwch yr athletwyr cyn cychwyn y gemau.&lt;ref name=&quot;bbc-crash&quot;&gt;{{dyf gwe| url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/olympic_games/vancouver_2010/8513595.stm| teitl=Olympic Luger Nodar Kumaritashvili Dies after Crash| dyddiad=12 Chwefror 2010| cyhoeddwr=[[BBC Sport]]| dyddiadcyrchiad=12 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Ar 12 Chwefror dywedodd llefarydd FIL y bu 2,500 rhediad ar y trac gyda chanran o ddamweiniau ond 3%. Ond, wythnos cyn y gemau roedd yr athletwyr yn sylwebu ar gyflymder ac anhawster technegol y trac 1,400 metr.&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE61C1T120100213| teitl=Men's Start Switched After Fatal Crash| cyhoeddwr=[[Reuters]]| dyddiad=13 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=13 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Digwyddodd nifer o ddamweiniau bach ar y trac yn ystod y rhediadau hyfforddi cyn cychwyn y gemau.&lt;ref name=&quot;bbc-crash&quot;/&gt;

Yn ystod sesiwn hyfforddi ar 12 Chwefror, bu farw'r athletwr [[Georgia]]idd [[Nodar Kumaritashvili]] o anafiadau a ddebryniodd mewn damwain ar dro olaf y trac wrth deithio ar gyflymder o 144.3 cilometr yr awr, gan daro i mewn i ochr y tro a hedfan dros y wal amddiffyn cyn taro polyn dur.&lt;ref name=&quot;sun-accident&quot;&gt;{{dyf new| url=http://www.torontosun.com/sports/vancouver2010/news/2010/02/12/12857041-qmi.html| teitl=Georgian Luger Killed in Training| dyddiad=12 Chwefror 2010| cyhoeddwr=[[QMI Agency]]| dyddiadcyrchiad=12 Chwefror 2010| gwaith=Toronto Sun}}&lt;/ref&gt; Cynhaliodd yr FIL gyfarfod brys yn syth wedi'r digwyddiad, a gohirwyd y rhediadau hyfforddi am weddill y dydd.&lt;ref name=&quot;bbc-crash&quot;/&gt;

Gwnaethpwyd ymchwiliadau i'r ddamwain yr un diwrnod, gan ddod i'r canlyniad na achoswyd y ddamwain gan unrhyw ddiffyg yn y trac. Fel mesur rhwystrol, codwyd uchder y waliau ar y ffordd allan o dro 16 newidiwyd proffil yr iâ.&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://www.vancouver2010.com/olympic-news/n/news/fil-statement-on-mens-luge-competition_274462nE.html| teitl=Joint VANOC - FIL Statement on Men’s Luge Competition}}&lt;/ref&gt; Rhyddhawyd datganiad ar cyd gan yr FIL, y [[Pwyllgor Olympaidd Rhyngwladol]] (PORh), a Phwyllgor Trefnu (VANOC) ynglŷn â marwolaeth Kurmaitasvili pan ohirwyd y hyfforddi.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.fil-luge.org/News-Detail.335.0.html?&amp;tx_ttnews[tt_news]=11561&amp;tx_ttnews[backPid]=331&amp;cHash=c1df2390c8| teitl=Joined Statement of IOC, FIL, and VANOC| cyhoeddwr=FIL| dyddiad=12 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=13 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Yn ôl Gwasanaeth Crwneriaid  British Columbia a'r [[Royal Canadian Mounted Police]] (RCMP), achoswyd y ddamwain gan Kumaritashvili wedi iddo ddod allan o dro 15 yn hwyr a pheidio a digolledu ar gyfer tro 16.&lt;ref name=fil021310&gt;{{dyf gwe| url=http://www.fil-luge.org/News-Detail.335.0.html?&amp;tx_ttnews[tt_news]=11565&amp;tx_ttnews[backPid]=331&amp;cHash=5acc6adb41| teitl=Joint VANOC-FIL Statement on Men's Luge Competition| cyhoeddwr=FIL| dyddiad=13 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=13 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Oherwydd y farwolaeth, ychwanegwyd 100 troedfedd o wal amddiffyn wedi tro 16 a newidiwyd proffil yr iâ.&lt;ref name=fil021310 /&gt; Symudwyd cychwyn ras y dynion hefyd i'r un man a chychwyn ras y merched a'r ras parau.&lt;ref name=nbco021310&gt;{{dyf gwe| url=http://www.nbcolympics.com/news-features/news/newsid=412058.html#luge+officials+tweak+track| teitl=Men's Olympic Lugers Will Start Lower on Track| cyhoeddwr=NBCOlympics.com| dyddiad=12 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=13 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Kumaritashvili oedd yr athletwr Olympaidd cyntaf i farw yn ystod hyfforddi ar gyfer Gemau Olympaidd yr Gaef ers [[Gemau Olympaidd y Gaeaf 1992|1992]]&lt;ref name=nbco021310 /&gt; a'r athletwr luge cyntaf i farw yn ystod hyfforddi ers i [[Kazimierz Kay-Skrzypeski]] farw ar y trac luge a ddefnyddiwyd ar gyfer [[Gemau Olympaidd y Gaeaf 1964]] yn [[Innsbruck]].&lt;ref&gt;&quot;Luge (Toboggan): Men&quot;. In ''The Complete Book of the Winter Olympics: 2010 Edition''. (2009). David Wallechinsky and Jaime Loucky, Editor. Llundain: Aurum Press Limited. tud. 158.&lt;/ref&gt; Dyma hefyd oedd y farwolaeth gyntaf yn chwaraeon luge ers 10 Rhagfyr 1975 pan lladdwyd athletwr luge Eidalaidd.&lt;ref&gt;{{dyf gwe| url=http://www.vancouver2010.com/olympic-news/n/news/afp-news/luge--luge-start-moved-as-officials-defend-whistler-sliding-track_274696sA.html| teitl=Luge:Luge Start Moved as Officials Defend Whistler Sliding Track| cyhoeddwr=Vancouver2010.com| dyddiad=13 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=13 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt;

Symudwyd cychwyn ras y merched a'r ras parau i'r safle cychwyn iau ar y trac, a leolir ar ôl tro 5.&lt;ref name=yhoo021410&gt;{{dyf gwe| url=http://sports.yahoo.com/olympics/vancouver/luge/news;_ylt=AhcoP8KqGAKC7GXsFfGzmHlotLV_?slug=reu-lugewomenkids_pix&amp;prov=reuters&amp;type=lgns| teitl=Luge-Women Sliders Now Have Kids Race — German| awdur=Martyn Herman| cyhoeddwr=Reuters| gwaith=Yahoo! Sports| dyddiad=14 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=14 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Cwynodd [[Natalie Geisenberger]] o'r Almaen nad cychwyn merched ydoedd, ond cychwyn ''&quot;kind&quot;'', sy'n cyfieithu i'r Gymraeg fel &quot;plant&quot; neu &quot;caredig&quot;. Datganodd ei chyd-aelod tîm [[Tatjana Hüfner]] a oedd gyda'r cyflymdra cyflymaf o 82.3 mya dros ei dwy llithriad, mad oedd y cychwyn newydd yn gymorth i rai fel hi a oedd yn dechreuwyr da.&lt;ref name=yhoo021410 /&gt; Datganodd yr Americanwraig [[Erin Hamlin]] fod y trac yn dal i fod yn gorchymyn llawer gan yr athletwyr hyd yn oed wedi i'r pellter gael ei leihau o 1,193 metr i 953 metr ac fod yr athletwyr dal yn cyrraedd cyflymderau o dros 80 mya.&lt;ref name=yhoo021410 /&gt; Ond, adroddodd y wasg nad oedd unrhyw ddamweiniau yn ras y dynion fel canlyniad o'r newid hwn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe| awdur=Sportsmail Reporter| teitl=Winter Olympics 2010: Felix Loch Wins Luge Gold after Changes Made to Course Following Death of Nodar Kumaritashvili| cyhoeddwr=[[Mail Online]]| dyddiad=15 Chwefror 2010| url=http://www.dailymail.co.uk/sport/othersports/article-1251051/WINTER-OLYMPICS-2010-Felix-Loch-wins-luge-gold-changes-course-following-death-Nodar-Kumaritashvili.html| dyddiadcyrchiad=15 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt;

Yn ystod cyfweliad gyda Yahoo! Sports ar 14 Chwefror 2010, dywedodd Ysgrifennydd Cyffredinol yr FIL, Svein Romstad, fod y ffederasiwn wedi cysidro diddymu'r gystadleuaeth luge yn dilyn marwolaeth Kumaritashvili deuddydd ynghynt.&lt;ref name=yhs021510&gt;{{dyf gwe| url=http://sports.yahoo.com/olympics/vancouver/luge/news;_ylt=AiwXRzwaienQsbNn.PXccqkpsrV_?slug=reu-lugesafety_interview_pix_tv&amp;prov=reuters&amp;type=lgns| teitl=Luge-FIL Considered Cancelling Competition| awdur=Sharon Reich| gwaith=Yahoo! Sports| dyddiad=15 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=16 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Dywedodd Romstad fod Kumaritashvili wedi gwneud cangymeriad gan achosi'r ddamwain, ond fod unrhyw farwolaeth yn annerbynniol.&lt;ref name=yhs021510 /&gt; Dywedodd hefyd y symudwyd cychwyn y rasus yn bennaf am resymau emosiynol.&lt;ref name=yhs021510 /&gt; Yn dilyn marwolaeth Kumaritashvili, mae'r FIL yn cydweithio gyda phwyllgor trefnu [[Gemau Olympaidd y Gaeaf 2014]] yn [[Sochi]] er mwyn arafu'r trac yng [[Canolfan Llithro Cenedlaethol Rwsia|Nghanolfan Llithro Cenedlaethol Rwsia]] yn [[Rzhanaya Polyana]].&lt;ref name=yhs021510 /&gt;

Er y newidiadau, a dathliadau'r athletwyr a enillodd, taflodd marwolaeth Kumaritashvili gysgod dros y ras. Dywedodd rhai athletwyr a gyfranogodd eu bod yn teimlo ofn yn ystod eu llithriadau a croesawont y newidiadau, tra bod eraill yn beirniadu'r newidiadau gan gredu y buasent yn rhoi mantais i gychwynwyr cryf megs yr Almaenwyr.&lt;ref name=&quot;time&quot;/&gt; Dywedodd Rubén González o'r Ariannin fod, &quot;Duw wedi bendithio'r Almaenwyr heddiw&quot;.&lt;ref name=&quot;time&quot;&gt;{{dyf new| awdur=Sean Gregory| teitl=Still Fear — and Loathing — at the Luge Track| cyhoeddwr=[[Time (cyclhgrawn)|Time]]| url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1964284,00.html?xid=rss-topstories| dyddiad=15 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=15 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Er hyn, adroddodd y wasg y newidiadau mewn golau positif wedi i dîm parau Awstria, [[Tobias Schiegl|Tobias]] a [[Markus Schiegl]], gael damwain yn yr un tro lle bu farw Kumaritashvili.&lt;ref name=afp&gt;{{dyf new| teitl=Luge: Linger brothers retain luge doubles crown| cyhoeddwr=Agence France-Presse| url=http://www.vancouver2010.com/olympic-news/n/news/afp-news/luge--linger-brothers-retain-luge-doubles-crown_282880wT.html| dyddiad=17 Chwefror 2010| dyddiadcyrchiad=18 Chwefror 2010}}&lt;/ref&gt; Ni anafwyd y ddau yn y ddamwain.&lt;ref name=afp /&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau|2}}

== Dolenni allanol ==
{{Comin|Category:Luge at the 2010 Winter Olympics|Luge yng Ngemau Olympaidd y Gaeaf 2010}}
* [http://corporate.olympics.com.au/files/93/FIL_Qualification_System_Vancouver_2010__JANUARY08_eng.pdf Qualification system]
* [https://web.archive.org/web/20100212212836/http://www.vancouver2010.com/dl/00/44/31/-/44312/prop=data/o1kl3j/44312.pdf Vancouver 2010 Olympic Winter Games Competition Schedule v12]

{{Gemau Olympaidd}}

[[Categori:Gemau Olympaidd y Gaeaf 2010]]</text>
      <sha1>spws7xhcr0m1go8odjrsh0o3b3ro12h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Trychineb awyr 10 Ebrill 2010</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72321</id>
    <revision>
      <id>11095972</id>
      <parentid>11095908</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:15:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1973" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Damwain awyren]] ar [[10 Ebrill]] [[2010]] pan grasiodd [[jet (awyren)|jet]] [[Tupolev Tu-154]] ger maes awyr [[Smolensk]] yn [[Rwsia]] oedd '''trychineb awyr 10 Ebrill 2010'''. Roedd yr awyren yn cario cynrychiolwyr [[Gwlad Pwyl|Pwylaidd]] i goffáu 70 mlynedd ers [[cyflafan Katyn]]. Bu farw pob un o'r 96 o deithwyr, gan gynnwys [[Arlywydd Gwlad Pwyl]] [[Lech Kaczyński]] a'i wraig Maria.&lt;ref name=AJ/&gt;

== Ymatebion ==
Disgrifiodd [[Prif Weinidog Gwlad Pwyl]] [[Donald Tusk]] y ddamwain fel trasiedi mwyaf Gwlad Pwyl ers diwedd [[yr Ail Ryfel Byd]].&lt;ref name=AJ&gt;{{dyf new |iaith=en |url=http://english.aljazeera.net/news/europe/2010/04/201041010279809765.html |teitl=Polish president dies in air crash |cyhoeddwr=[[Al Jazeera]] |dyddiad=10 Ebrill 2010 }}&lt;/ref&gt;

== Dioddefwyr ==
=== Gwleidyddion ===
# Lech Kaczyński, Arlywydd Gwlad Pwyl 2005-2010
# [[Maria Kaczyńska]], ei wraig
# [[Mariusz Handzlik]]
# [[Ryszard Kaczorowski]], Arlywydd Gwlad Pwyl 1989-1990
# [[Andrzej Kremer]]
# [[Tomasz Merta]]
# [[Izabela Jaruga-Nowacka]]
# [[Aleksandra Natalli-Świat]]
# [[Arkadiusz Rybicki]]
# [[Władysław Stasiak]]
# [[Aleksander Szczygło]]
# [[Paweł Wypych]]
# [[Krystyna Bochenek]]
# [[Leszek Deptuła]]
# [[Janina Fetlińska]]
# [[Stanislaw Komorowski]]
# [[Stanisław Zając]]

=== Arall ===
# [[Andrzej Błasik]]
# [[Tadeusz Buk]]
# [[Franciszek Gągor]]
# [[Andrzej Karweta]]
# [[Bronislaw Kwiatkowski]]
# [[Włodzimierz Potasiński]]
# [[Kazimierz Gilarski]]
# [[Piotr Nurowski]], chwaraewr tenis ac Arlywydd y Pwyllgor Olympaidd Gwlad Pwyl
# [[Tadeusz Płoski]], esgob
# [[Ryszard Rumianek]], ysgolhaig
# [[Sławomir Skrzypek]], banciwr
# [[Janusz Zakrzeński]], actor

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Damweiniau a digwyddiadau awyrennu]]
[[Categori:Hanes Gwlad Pwyl]]
[[Categori:Hanes Rwsia]]
[[Categori:Oblast Smolensk]]
[[Categori:Trychinebau 2010]]
[[Categori:Trychinebau awyr]]</text>
      <sha1>trm42hutasj8wsoxngvb6hvfm0zl3cv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ehediad TWA 800</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72447</id>
    <revision>
      <id>11095956</id>
      <parentid>10966427</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:54:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5562" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}

[[Delwedd:TWA800reconstruction.jpg|bawd|Ailadeiladu malurion TWA 800 mewn awyrendy yn [[Calverton Executive Airpark]].]]
[[Delwedd:TWA 800 flight path.svg|bawd|Llwybr hedfan TWA 800. Mannau lle casglwyd gweddillion yr awyren yw'r petryalau lliw.&lt;ref&gt;NTSB (2000), ffig.21, t.64.&lt;/ref&gt;]]
[[Boeing 747|Boeing 747-131]] a ffrwydrodd a chrasiodd i Gefnfor yr Iwerydd ger [[East Moriches, Efrog Newydd]], [[UDA]], ar 17 Gorffennaf, 1996, am tua 20:31 [[Eastern Daylight Time|EDT]], 12 munud ar ôl ei esgynfa, gan ladd pob un o'r 230 o bobl arno oedd '''Ehediad [[Trans World Airlines]] 800 (TWA 800)'''. Ehediad teithwyr rhyngwladol rheolaidd o Ddinas Efrog Newydd, Efrog Newydd, i Rufain, yr Eidal, gydag arhosiad ym Mharis, Ffrainc, oedd TWA 800.&lt;ref&gt;NTSB (2000), t. 1.&lt;/ref&gt;

Tra yr oedd ymchwilwyr damweiniau o'r [[Bwrdd Diogelwch Cludiant Cenedlaethol]] (NTSB) yn teithio i fan y crash, lle cyrhaeddant trannoeth,&lt;ref&gt;NTSB (2000), t. 313.&lt;/ref&gt; bu tybiaeth gynnar taw [[terfysgaeth|ymosodiad terfysgol]] oedd achos y cwymp.&lt;ref name=&quot;CNN 19Jul96&quot;&gt;{{dyf gwe | cyhoeddwr=[[CNN]] | teitl=What happened to Flight 800? | url=http://www.cnn.com/US/9607/19/twa.investigation/index.html | fformat=HTML | dyddiad=19 Gorffennaf, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NYT 24Jul96&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Knowlton, Brian | teitl=Investigators Focus Closely on Terrorism As Cause of Explosion: Chemicals Found on Jet Victims, U.S. Reports | url=http://www.nytimes.com/1996/07/24/news/24iht-plane.t_9.html | gwaith=[[The New York Times]] | fformat=HTML | dyddiad=24 Gorffennaf, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Time Mag 29Jul96&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Fedarko, Kevin et. al. | teitl=Terror on Flight 800: Who wishes us ill? | url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,984902,00.html |gwaith=[[Time (cylchgrawn)|Time]] | fformat=HTML | dyddiad=29 Gorffennaf, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt; O ganlyniad, dechreuodd y [[Biwro Ymchwilio Ffederal]] (FBI) ymchwiliad troseddol ar yr un pryd.&lt;ref name=&quot;CNN 19Jul96(2)&quot;&gt;{{dyf gwe | cyhoeddwr=CNN | teitl=Aviation and criminal experts probe TWA crash | url=http://www.cnn.com/US/9607/19/twa.main/index.html | fformat=HTML | dyddiad=19 Gorffennaf, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt; Un fis ar bymtheg yn ddiweddarach cyhoeddodd yr FBI nad oedd unrhyw dystiolaeth o weithred troseddol, a daeth y biwro ei ymchwiliad i ben.&lt;ref name=&quot;CNN 18Nov97&quot;&gt;{{dyf gwe | cyhoeddwr=CNN | teitl=FBI: No criminal evidence behind TWA 800 crash | url=http://www.cnn.com/US/9711/18/twa.fbi.presser/index.html | fformat=HTML | dyddiad=18 Tachwedd, 1997 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;

Daeth ymchwiliad yr NTSB i ben gyda'i adroddiad terfynol pedair mlynedd yn hwyrach ar 23 Awst 2000. Achos debygol y damwain, yn ôl casgliad yr adroddiad, oedd ffrwydrad tanwydd/anweddau fflamadwy mewn tanc tanwydd, ac, er ni ellir ei ddweud yn sicr, achos fwyaf tebygol y ffrwydrad oedd [[cylched byr]].&lt;ref&gt;NTSB (2000), t.xvi.&lt;/ref&gt; O ganlyniad i'r crash, datblygwyd gofynion newydd ar gyfer awyrennau er mwyn osgoi ffrwydradau tanciau tanwydd yn y dyfodol.&lt;ref name=&quot;SeattlePI 16Jul08&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Lowery, Joan | teitl=Jet fuel-tank protection ordered | url=http://www.seattlepi.com/business/371075_airsafety17.html | asiantaeth=[[The Associated Press]] | gwaith=[[Seattle Post-Intelligencer]] | fformat=HTML | dyddiad=16 Gorffennaf, 2008| dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;

Mae nifer o ddamcaniaethau amgen ynghylch TWA 800 yn bodoli, a'r mwyaf boblogaidd o'r rhain yw'r syniad taw taflegryn gan derfysgwr neu [[Llynges yr Unol Daleithiau|Lynges yr Unol Daleithiau]] a achosodd yr awyren i gwympo a bod [[damcaniaeth gydgynllwyniol|cynllwyn]] gan y llywodraeth i gadw hyn yn gyfrinach.&lt;ref name=&quot;NYT 17Sep96&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Revkin, Andrew C. | teitl=Conspiracy Theories Rife On Demise of Flight 800 | url=http://www.nytimes.com/1996/09/17/nyregion/conspiracy-theories-rife-on-demise-of-flight-800.html | gwaith=The New York Times | fformat=HTML | dyddiad=17 Medi, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN 17Jul06&quot;&gt;{{dyf gwe | cyhoeddwr=CNN | teitl='Pierre Salinger Syndrome' and the TWA 800 conspiracies | url=http://www.cnn.com/2006/US/07/12/twa.conspiracy/index.html | fformat=HTML | dyddiad=17 Gorffennaf, 2006 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt; Daeth damcaniaeth y taflegryn i'r amlwg gan yr oedd llygad-dystion yn ardal [[Long Island]] yn honni gweld rhywbeth yn debyg i [[fflêr]] neu [[tân gwyllt|dân gwyllt]] esgyn i'r awyr a ffrwydro. Ond yn ôl yr [[Asiantaeth Gwybodaeth Ganolog]] (CIA) wnaethont weld dim ond yr awyren ar dân, nid cyrch taflegryn.&lt;ref name=&quot;CIA Report 14Aug08&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Tauss, Randolph M.| teitl= The Crash of TWA Flight 800 | dyddiad=14 Awst, 2008 | url=https://www.cia.gov/news-information/featured-story-archive/2008-featured-story-archive/crash-of-twa-flight-800.html |dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010}}&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Ffynonellau==
{{dyf cylch | awdur=Bwrdd Diogelwch Cludiant Cenedlaethol (NTSB) | blwyddyn=2000 | teitl=Aircraft Accident Report: In-flight Breakup Over the Atlantic Ocean Trans World Airlines Flight 800 | cyhoeddwr=NTSB/AAR-00/03 | url=http://www.ntsb.gov/Publictn/2000/AAR0003.pdf | fformat={{cyswlltPDF}} }}

{{DEFAULTSORT:TWA 800}}
[[Categori:Damweiniau a digwyddiadau awyrennu]]
[[Categori:Efrog Newydd (talaith)]]
[[Categori:Trychinebau 1996]]
[[Categori:Trychinebau yn yr Unol Daleithiau]]</text>
      <sha1>gwaqt5bmhpvzat9xl0r4amj1z3vmbez</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11095973</id>
      <parentid>11095956</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:16:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5592" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}

[[Delwedd:TWA800reconstruction.jpg|bawd|Ailadeiladu malurion TWA 800 mewn awyrendy yn [[Calverton Executive Airpark]].]]
[[Delwedd:TWA 800 flight path.svg|bawd|Llwybr hedfan TWA 800. Mannau lle casglwyd gweddillion yr awyren yw'r petryalau lliw.&lt;ref&gt;NTSB (2000), ffig.21, t.64.&lt;/ref&gt;]]
[[Boeing 747|Boeing 747-131]] a ffrwydrodd a chrasiodd i Gefnfor yr Iwerydd ger [[East Moriches, Efrog Newydd]], [[UDA]], ar 17 Gorffennaf, 1996, am tua 20:31 [[Eastern Daylight Time|EDT]], 12 munud ar ôl ei esgynfa, gan ladd pob un o'r 230 o bobl arno oedd '''Ehediad [[Trans World Airlines]] 800 (TWA 800)'''. Ehediad teithwyr rhyngwladol rheolaidd o Ddinas Efrog Newydd, Efrog Newydd, i Rufain, yr Eidal, gydag arhosiad ym Mharis, Ffrainc, oedd TWA 800.&lt;ref&gt;NTSB (2000), t. 1.&lt;/ref&gt;

Tra yr oedd ymchwilwyr damweiniau o'r [[Bwrdd Diogelwch Cludiant Cenedlaethol]] (NTSB) yn teithio i fan y crash, lle cyrhaeddant trannoeth,&lt;ref&gt;NTSB (2000), t. 313.&lt;/ref&gt; bu tybiaeth gynnar taw [[terfysgaeth|ymosodiad terfysgol]] oedd achos y cwymp.&lt;ref name=&quot;CNN 19Jul96&quot;&gt;{{dyf gwe | cyhoeddwr=[[CNN]] | teitl=What happened to Flight 800? | url=http://www.cnn.com/US/9607/19/twa.investigation/index.html | fformat=HTML | dyddiad=19 Gorffennaf, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NYT 24Jul96&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Knowlton, Brian | teitl=Investigators Focus Closely on Terrorism As Cause of Explosion: Chemicals Found on Jet Victims, U.S. Reports | url=http://www.nytimes.com/1996/07/24/news/24iht-plane.t_9.html | gwaith=[[The New York Times]] | fformat=HTML | dyddiad=24 Gorffennaf, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Time Mag 29Jul96&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Fedarko, Kevin et. al. | teitl=Terror on Flight 800: Who wishes us ill? | url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,984902,00.html |gwaith=[[Time (cylchgrawn)|Time]] | fformat=HTML | dyddiad=29 Gorffennaf, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt; O ganlyniad, dechreuodd y [[Biwro Ymchwilio Ffederal]] (FBI) ymchwiliad troseddol ar yr un pryd.&lt;ref name=&quot;CNN 19Jul96(2)&quot;&gt;{{dyf gwe | cyhoeddwr=CNN | teitl=Aviation and criminal experts probe TWA crash | url=http://www.cnn.com/US/9607/19/twa.main/index.html | fformat=HTML | dyddiad=19 Gorffennaf, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt; Un fis ar bymtheg yn ddiweddarach cyhoeddodd yr FBI nad oedd unrhyw dystiolaeth o weithred troseddol, a daeth y biwro ei ymchwiliad i ben.&lt;ref name=&quot;CNN 18Nov97&quot;&gt;{{dyf gwe | cyhoeddwr=CNN | teitl=FBI: No criminal evidence behind TWA 800 crash | url=http://www.cnn.com/US/9711/18/twa.fbi.presser/index.html | fformat=HTML | dyddiad=18 Tachwedd, 1997 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;

Daeth ymchwiliad yr NTSB i ben gyda'i adroddiad terfynol pedair mlynedd yn hwyrach ar 23 Awst 2000. Achos debygol y damwain, yn ôl casgliad yr adroddiad, oedd ffrwydrad tanwydd/anweddau fflamadwy mewn tanc tanwydd, ac, er ni ellir ei ddweud yn sicr, achos fwyaf tebygol y ffrwydrad oedd [[cylched byr]].&lt;ref&gt;NTSB (2000), t.xvi.&lt;/ref&gt; O ganlyniad i'r crash, datblygwyd gofynion newydd ar gyfer awyrennau er mwyn osgoi ffrwydradau tanciau tanwydd yn y dyfodol.&lt;ref name=&quot;SeattlePI 16Jul08&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Lowery, Joan | teitl=Jet fuel-tank protection ordered | url=http://www.seattlepi.com/business/371075_airsafety17.html | asiantaeth=[[The Associated Press]] | gwaith=[[Seattle Post-Intelligencer]] | fformat=HTML | dyddiad=16 Gorffennaf, 2008| dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;

Mae nifer o ddamcaniaethau amgen ynghylch TWA 800 yn bodoli, a'r mwyaf boblogaidd o'r rhain yw'r syniad taw taflegryn gan derfysgwr neu [[Llynges yr Unol Daleithiau|Lynges yr Unol Daleithiau]] a achosodd yr awyren i gwympo a bod [[damcaniaeth gydgynllwyniol|cynllwyn]] gan y llywodraeth i gadw hyn yn gyfrinach.&lt;ref name=&quot;NYT 17Sep96&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Revkin, Andrew C. | teitl=Conspiracy Theories Rife On Demise of Flight 800 | url=http://www.nytimes.com/1996/09/17/nyregion/conspiracy-theories-rife-on-demise-of-flight-800.html | gwaith=The New York Times | fformat=HTML | dyddiad=17 Medi, 1996 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN 17Jul06&quot;&gt;{{dyf gwe | cyhoeddwr=CNN | teitl='Pierre Salinger Syndrome' and the TWA 800 conspiracies | url=http://www.cnn.com/2006/US/07/12/twa.conspiracy/index.html | fformat=HTML | dyddiad=17 Gorffennaf, 2006 | dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010 }}&lt;/ref&gt; Daeth damcaniaeth y taflegryn i'r amlwg gan yr oedd llygad-dystion yn ardal [[Long Island]] yn honni gweld rhywbeth yn debyg i [[fflêr]] neu [[tân gwyllt|dân gwyllt]] esgyn i'r awyr a ffrwydro. Ond yn ôl yr [[Asiantaeth Gwybodaeth Ganolog]] (CIA) wnaethont weld dim ond yr awyren ar dân, nid cyrch taflegryn.&lt;ref name=&quot;CIA Report 14Aug08&quot;&gt;{{dyf gwe | awdur=Tauss, Randolph M.| teitl= The Crash of TWA Flight 800 | dyddiad=14 Awst, 2008 | url=https://www.cia.gov/news-information/featured-story-archive/2008-featured-story-archive/crash-of-twa-flight-800.html |dyddiadcyrchiad=14 Ebrill, 2010}}&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Ffynonellau==
{{dyf cylch | awdur=Bwrdd Diogelwch Cludiant Cenedlaethol (NTSB) | blwyddyn=2000 | teitl=Aircraft Accident Report: In-flight Breakup Over the Atlantic Ocean Trans World Airlines Flight 800 | cyhoeddwr=NTSB/AAR-00/03 | url=http://www.ntsb.gov/Publictn/2000/AAR0003.pdf | fformat={{cyswlltPDF}} }}

{{DEFAULTSORT:TWA 800}}
[[Categori:Damweiniau a digwyddiadau awyrennu]]
[[Categori:Efrog Newydd (talaith)]]
[[Categori:Trychinebau 1996]]
[[Categori:Trychinebau awyr]]
[[Categori:Trychinebau yn yr Unol Daleithiau]]</text>
      <sha1>mskavvqxys0kdqgob61vvzticrtwv4a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Homo erectus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74068</id>
    <revision>
      <id>11096032</id>
      <parentid>11041541</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:09:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6684" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = ''Homo erectus''
| delwedd = Homme de Tautavel 01-08.jpg
| maint_delwedd = 170px
| neges_delwedd = Dyn Tautavel
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammalia]]
| ordo = [[Primat]]es
| familia = [[Hominidae]]
| genus = ''[[Homo]]''
| species = '''''H. eretus'''''
| enw_deuenwol = ''Homo erectus''
| awdurdod_deuenwol = [[Eugène Dubois|Dubois]], 1892
| synonyms =
*† ''[[Java Man|Anthropopithecus erectus]]''
*† ''[[Java Man|Pithecanthropus erectus]]''
*† ''[[Homo erectus pekinensis]]''
*† ''[[Javanthropus soloensis]]''
*† ''[[Meganthropus paleojavanicus]]''
*† ''[[Telanthropus capensis]]''
*† ''[[Homo georgicus]]''
*† ''[[Homo ergaster]]''?
}}

Roedd '''''Homo erectus''''' ([[Lladin]]: ''ērigere''; &quot;Dyn cefnsyth&quot;), gynt ''Pithecanthropus erectus'', yn rhywogaeth o'r [[genws]] ''[[Homo]]'' oedd yn byw rhwng 1.9 miliwn ac 70,000 o flynyddoedd yn ôl (neu [[CP]]).

Cafwyd hyd i'r ffosilau cyntaf o'r rhywogaeth yma gan [[Eugène Dubois]] o'r [[Iseldiroedd]] ar ynys [[Jawa]] yn [[1890]]. Adnabyddir yr enghraifft yma fel &quot;Dyn Jawa&quot;. Yn [[1927]], cafwyd hyd i fwy o ffosilau yn  [[Zhoukoudian]] yn [[Tsieina]]. Yn ddiweddarach, cafwyd hyd i lawer o'r ffosilau hyn yn [[Affrica]], er enghraifft un yn [[Ternifine]], [[Algeria]], gweddillion a ddyddir i rhwng 600,000 a 700,000 o flynyddoedd yn ôl. Cafwyd hyd i rai yn [[Dwyrain Affrica|Nwyrain Affrica]] sydd tua 1 miliwn o flynyddoedd oed.&lt;ref name=&quot;Hazarika&quot;&gt;{{cite news|last=Hazarika|first=Manji|title=''Homo erectus/ergaster'' and Out of Africa: Recent Developments in Paleoanthropology and Prehistoric Archaeology|date=16–30 Mehefin 2007|url=http://www.himalayanlanguages.org/files/hazarika/Manjil%20Hazarika%20EAA.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Chauhan&quot;&gt;Chauhan, Parth R. (2003) [http://www.assemblage.group.shef.ac.uk/issue7/chauhan.html#distribution &quot;Distribution of Acheulian sites in the Siwalik region&quot;] in ''An Overview of the Siwalik Acheulian &amp; Reconsidering Its Chronological Relationship with the Soanian – A Theoretical Perspective''. assemblage.group.shef.ac.uk&lt;/ref&gt;

Mae hyn yn peri i'r rhan fwyaf o [[Paleoanthropoleg|Baleoanthropoleg]]wyr gredu i ''Homo erectus'' ddatblygu yn Affrica, ac yna ymledaenu drwy [[Ewrasia]] mor bell a  [[Georgia]], [[India]], [[Sri Lanca]], [[Tsieina]] a [[Jawa|Jafa]], y rhywogaeth gyntaf o ''Homo'' i adael Affrica gan y rhan fwyaf o [[archaeoleg]]wyr, ond cred eraill ei fod yn frodorol o [[Asia]].&lt;ref name=&quot;Hazarika&quot;/&gt;&lt;ref&gt;See overview of theories on [[human evolution]].&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Klein, R. (1999). ''The Human Career: Human Biological and Cultural Origins''. Chicago: University of Chicago Press, ISBN 0226439631.&lt;/ref&gt;

==Cymharu penglogau==
[[Delwedd:Homo naledi SVG.svg|700px]]

==Tarddiad==
Ceir dwy farn ynghylch tarddiad ''H. erectus'':
:1. Mae'r gyntaf yn dweud iddynt esblygu o'r ''[[Australopithecine]]'' yn nwyrain Affrica ar ddechrau'r [[Pleistocen|Pleistocen Cynnar]]: erbyn dwy filiwn o flynyddoedd CP, credir ei fod wedi ymfudo oddi yno i fannau eraill. Erbyn 1.8 CP roedd drwy Affrica&lt;ref&gt;{{cite journal|authorlink=Kendrick Frazier|author=Frazier, Kendrick|url=http://www.csicop.org/si/2006-06/leakey.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090110223159/http://www.csicop.org/si/2006-06/leakey.html|archivedate=2009-01-10|title=''Leakey Fights Church Campaign to Downgrade Kenya Museum’s Human Fossils''|journal=Skeptical Inquirer magazine|volume=30|issue=6|date=Tach-Rhagf 2006|access-date=2015-11-01}}&lt;/ref&gt;, Dmanisi yng ngwlad Georgia, Indonesia, Jafa, Fietnam, Tsieina ([[Zhoukoudian]] ac India.&lt;ref&gt;{{Cite book | author=Prins, Harald E. L.; Walrath, Dana and McBride, Bunny | title = Evolution and prehistory: the human challenge| publisher = Wadsworth Publishing| year = 2007| page = 162| url = http://books.google.com/books?id=LfYirloa_rUC&amp;pg=PA16| isbn = 978-0-495-38190-7}}&lt;/ref&gt;
:2. Yr ail farn yw i ''H. erecus'' esblygu yn Ewrasia ac yna ymfudo i Affrica. Gwyddom iddynt fyw yn Dmanisi, Georgia (rhwng Rwsia a Thwrci) rhwng 1.85 a 1.77 miliwn o flynyddoedd CP, ychydig cyn unrhyw dystiolaeth ohonynt yn Affrica, neu o bosib - yr un pryd a'i gilydd.&lt;ref name=&quot;doi10.1073/pnas.1106638108&quot;&gt;{{Cite journal | last1 = Ferring | first1 = R. | last2 = Oms | first2 = O. | last3 = Agusti | first3 = J. | last4 = Berna | first4 = F. | last5 = Nioradze | first5 = M. | last6 = Shelia | first6 = T. | last7 = Tappen | first7 = M. | last8 = Vekua | first8 = A. | last9 = Zhvania | first9 = D. | last10 = Lordkipanidze | first10 = D. | doi = 10.1073/pnas.1106638108 | title = Earliest human occupations at Dmanisi (Georgian Caucasus) dated to 1.85-1.78 Ma | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences | volume = 108 | issue = 26 | pages = 10432 | year = 2011 | pmid =  | pmc = }}&lt;/ref&gt;
[[Delwedd:Homo-Stammbaum, Version Stringer-cy.svg|bawd|chwith|450px|Siart 'Stringer' o esblygiad sawl rhywogaeth o'r [[genws]] ''Homo'' dros ddwy filiwn o flynyddoedd cyn y presennol (CP). Mae'r cysyniad &quot;Allan o Affrica&quot; i'w weld ar frig y siart.]]

Am ran helaeth o ddechrau'r [[20g]], credodd y rhan fwyaf o [[anthropoleg]]wyr mai yn Asia yr esblygodd ''H erectus'', yn bennaf oherwydd y darganfyddiadau yn Jafa a Zhoukoudian. Credodd llond dwrn ohonynt, gan gynnwys [[Charles Darwin]], iddynt darddu o Affrica. Dadl Darwin oedd mai dim ond yn Affrica roedd (ac mae) perthnasau neu hynafiaid agosaf ''H. erectus'': [[gorila]]s a [[Tsimpansî]]s.&lt;ref&gt;{{cite book|last=Darwin|first = Charles R.|title=''The Descent of Man and Selection in Relation to Sex''|url=https://archive.org/details/descentmanandse06darwgoog|publisher=John Murray|year=1871|isbn=0-8014-2085-7}}&lt;/ref&gt;

==Homo erectus georgicus==
{{Prif|Homo erectus georgicus}}
Mae ''Homo erectus georgicus'' yn is-rywogaeth o ''Homo erectus'' a ystyriwyd ar un cyfnod yn rhywogaeth lawn, annibynol.&lt;ref&gt;{{cite journal |doi=10.1126/science.1072953 |pmid=12098694 |year=2002 |author=Vekua A, Lordkipanidze D, Rightmire GP, Agusti J, Ferring R, Maisuradze G, Mouskhelishvili A, Nioradze M, De Leon MP, Tappen M, Tvalchrelidze M, Zollikofer C|title=A new skull of early ''Homo'' from Dmanisi, Georgia |volume=297 |issue=5578 |pages=85–9 |journal=Science}}&lt;/ref&gt; Fe'i darganuwyd yn [[Dmanisi]], [[Georgia]] yn 1991 gan David Lordkipanidze pan gloddiwyd i'r wyneb bum [[penglog]]. Daeth nifer o [[ffosil]]iau eraill i'r fei, gan gynnwys penglog cyfan yn 2005 a 73 o offer-llaw i dorri a naddu a 34 aswrn amryw o anifeiliaid. Fe'i dyddiwyd i 1.8 miliwn o flynyddoedd cyn y presennol ([[CP]]).

==Gweler hefyd==
*[[Homo erectus georgicus]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Plïosen]]
[[Categori:Rhywogaethau cynnar o Homo]]</text>
      <sha1>2hl80dbptxhz7ftz7paz0u2pukh76lm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Homo habilis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74085</id>
    <revision>
      <id>11096039</id>
      <parentid>10785735</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:16:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3302" xml:space="preserve">{{Italic title}}
{{Blwch tacson
| enw = ''Homo habilis''
| fossil_range = {{Fossil range|2.865|1.5}}&lt;small&gt;[[Pleistosen|Pleistosen cynnar]]&lt;/small&gt;
| delwedd = KNM-ER 1470 &amp; 1813.png
| maint_delwedd = 
| delwedd2 =
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammalia]]
| ordo = [[Primat]]es
| familia = [[Hominidae]]
| genus = ''[[Homo]]''
| species = '''''H. habilis'''''
| enw_deuenwol = ''Homo habilis''
| awdurdod_deuenwol = [[Richard Leakey|Leakey et al]], 1964
| cyfystyron = ''Australopithecus habilis''
}}
Roedd '''''Homo habilis''''' (&quot;Dyn celfydd&quot;) yn rhywogaeth o'r [[genws]] ''[[Homo]]'' a oedd yn byw rhwng 2.8 miliwn a
1.5 miliwn o flynyddoedd yn ôl ([[CP]]), yn ystod y [[Plïosen|Plïosen Hwyr]] a'r [[Pleistocen|Pleistocen Cynnar]]. Tarddoodd o'r australopithecines ac esblygodd yn [[De Affrica|Ne]] a [[Dwyrain Affrica]]. O ran ymddangosiad a morffoleg, dyma'r rhywogaeth lleiaf tebyg i fodau dynol y presennol.&lt;ref&gt;
Friedemann Schrenk, Ottmar Kullmer, Timothy Bromage, &quot;The Earliest Putative Homo Fossils&quot;, chapter 9 in: Winfried Henke, Ian Tattersall (eds.), ''Handbook of Paleoanthropology'', 2007, pp 1611&amp;ndash;1631, doi:10.1007/978-3-540-33761-4_52
Villmoare B, Kimbel H, Seyoum C, Campisano C, DiMaggio E, Rowan J, Braun D, Arrowsmith J, Reed K. (2015). Early Homo at 2.8 Ma from [[Ledi-Geraru]], Afar, Ethiopia. Science. DOI:10.1126/science.aaa1343	
This date range overlaps with the emergence of ''[[Homo erectus]]''. [http://www.nytimes.com/2007/08/09/science/08cnd-fossil.html?ref=science New York Times] article ''Fossils in Kenya Challenge Linear Evolution'' cyhoeddwyd Awst 9, 2007.&lt;/ref&gt; Mae [[cilddannedd]] ''Homo habilis'' yn llai na dannedd yr ''australopithecines', a'i [[ymennydd]] yn fwy; roedd ganddynt hefyd y gallu i wneud a defnyddio oofer llaw o garreg ac esgyrn anifail. Dyma darddiad ei enw &quot;dyn clyfar&quot;.

Roedd yn byw yn [[Dwyrain Affrica|Nwyrain Affrica]], ac roedd yn llai na dyn modern, gyda thaldra rhwng 1.20 m a 1.55 m. Cred rhai ei fod yn rhy gyntefig i'w roi yn y genws ''Homo'', ac yn dylai fod yn y genws ''[[Australopithecus]]''. Credir o ddarganfyddiadau yn ardal [[Llyn Turkana]] fod ''Homo habilis'' a ''[[Homo erectus]]'' ill dau yn byw yn yr ardal tua 1.5 neu 1.4 miliwn o flynyddoedd yn ôl. Cafwyd hyd i ffosiliau o benglogau rhywogaeth arall yn yr ardal hon, sef ''[[Homo rudolfensis]]'' a gydoesai gyda 'Homo habilis'' tua 1.9 miliwn o flynyddoedd cyn y presennol ([[CP]]).

Yr ''Homo habilis'' yw un o'r [[hominins]] cynharaf. Cred rhai [[Paleoanthropoleg]]wyr y dylid symud y rhywogaeth hwn allan o ''Homo'' ac at yr ''Australopithecus'', gan fod morffoleg ei ysgerbwd yn awgrymu mai yn y coed roedd ei gynefin, yn hytrach nag ar ddwy goes fel ''Homo sapiens''.&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Wood |first1=Bernard |last2=Collard |first2=Mark |year=1999 |title=''The changing face of Genus ''Homo'' ''|journal=Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews |location=Hoboken, NJ |publisher=John Wiley &amp; Sons |volume=8 |issue=6 |pages=195–207 |doi=10.1002/(SICI)1520-6505(1999)8:6&lt;195::AID-EVAN1&gt;3.0.CO;2-2 |issn=1060-1538}}&lt;/ref&gt;

==Cymharu penglogau==
[[Delwedd:Homo naledi SVG.svg|700px]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Hominini]]
[[Categori:Paleolithig]]
[[Categori:Rhywogaethau cynnar o Homo]]</text>
      <sha1>8dx2d6tzjcpxby6w024o1tccsce56aa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096042</id>
      <parentid>11096039</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:22:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3307" xml:space="preserve">{{Italic title}}
{{Blwch tacson
| enw = ''Homo habilis''
| fossil_range = {{Fossil range|2.865|1.5}}&lt;small&gt;[[Pleistosen|Pleistosen cynnar]]&lt;/small&gt;
| delwedd = KNM-ER 1470 &amp; 1813.png
| maint_delwedd = 
| delwedd2 =
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammalia]]
| ordo = [[Primat]]es
| familia = [[Hominidae]]
| genus = ''[[Homo]]''
| species = '''''H. habilis'''''
| enw_deuenwol = ''Homo habilis''
| awdurdod_deuenwol = [[Richard Leakey|Leakey et al]], 1964
| cyfystyron = ''Australopithecus habilis''
}}
Roedd '''''Homo habilis''''' (&quot;Dyn celfydd&quot;) yn rhywogaeth o'r [[genws]] ''[[Homo]]'' a oedd yn byw rhwng 2.8 miliwn a
1.5 miliwn o flynyddoedd yn ôl ([[CP]]), yn ystod y [[Plïosen|Plïosen Hwyr]] a'r [[Pleistocen|Pleistocen Cynnar]]. Tarddoodd o'r australopithecines ac esblygodd yn [[De Affrica|Ne]] a [[Dwyrain Affrica]]. O ran ymddangosiad a morffoleg, dyma'r rhywogaeth lleiaf tebyg i fodau dynol y presennol.&lt;ref&gt;
Friedemann Schrenk, Ottmar Kullmer, Timothy Bromage, &quot;The Earliest Putative Homo Fossils&quot;, chapter 9 in: Winfried Henke, Ian Tattersall (eds.), ''Handbook of Paleoanthropology'', 2007, pp 1611&amp;ndash;1631, doi:10.1007/978-3-540-33761-4_52
Villmoare B, Kimbel H, Seyoum C, Campisano C, DiMaggio E, Rowan J, Braun D, Arrowsmith J, Reed K. (2015). Early Homo at 2.8 Ma from [[Ledi-Geraru]], Afar, Ethiopia. Science. DOI:10.1126/science.aaa1343	
This date range overlaps with the emergence of ''[[Homo erectus]]''. [http://www.nytimes.com/2007/08/09/science/08cnd-fossil.html?ref=science New York Times] article ''Fossils in Kenya Challenge Linear Evolution'' cyhoeddwyd Awst 9, 2007.&lt;/ref&gt; Mae [[cilddannedd]] ''Homo habilis'' yn llai na dannedd yr ''australopithecines', a'i [[ymennydd]] yn fwy; roedd ganddynt hefyd y gallu i wneud a defnyddio oofer llaw o garreg ac esgyrn anifail. Dyma darddiad ei enw &quot;dyn clyfar&quot;.

Roedd yn byw yn [[Dwyrain Affrica|Nwyrain Affrica]], ac roedd yn llai na dyn modern, gyda thaldra rhwng 1.20 m a 1.55 m. Cred rhai ei fod yn rhy gyntefig i'w roi yn y genws ''Homo'', ac yn dylai fod yn y genws ''[[Australopithecus]]''. Credir o ddarganfyddiadau yn ardal [[Llyn Turkana]] fod ''Homo habilis'' a ''[[Homo erectus]]'' ill dau yn byw yn yr ardal tua 1.5 neu 1.4 miliwn o flynyddoedd yn ôl. Cafwyd hyd i ffosiliau o benglogau rhywogaeth arall yn yr ardal hon, sef ''[[Homo rudolfensis]]'' a gydoesai gyda 'Homo habilis'' tua 1.9 miliwn o flynyddoedd cyn y presennol ([[CP]]).

Yr ''Homo habilis'' yw un o'r [[hominins]] cynharaf. Cred rhai [[Paleoanthropoleg]]wyr y dylid symud y rhywogaeth hwn allan o ''Homo'' ac at yr ''Australopithecus'', gan fod morffoleg ei ysgerbwd yn awgrymu mai yn y coed roedd ei gynefin, yn hytrach nag ar ddwy goes fel ''Homo sapiens''.&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Wood |first1=Bernard |last2=Collard |first2=Mark |year=1999 |title=''The changing face of Genus ''Homo'' ''|journal=Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews |location=Hoboken, NJ |publisher=John Wiley &amp; Sons |volume=8 |issue=6 |pages=195–207 |doi=10.1002/(SICI)1520-6505(1999)8:6&lt;195::AID-EVAN1&gt;3.0.CO;2-2 |issn=1060-1538}}&lt;/ref&gt;

==Cymharu penglogau==
[[Delwedd:Homo naledi SVG.svg|700px]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Hen Oes y Cerrig]]
[[Categori:Hominini]]
[[Categori:Rhywogaethau cynnar o Homo]]</text>
      <sha1>i8j2fmklpv7uorowmhltvna5fv3ls2p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Maffia Mr Huws</title>
    <ns>0</ns>
    <id>77391</id>
    <revision>
      <id>11096085</id>
      <parentid>10968812</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:50:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6580" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

Band o [[Bethesda|Fethesda]] oedd '''Maffia Mr Huws''' - un o fandiau mwyaf poblogaidd Cymru yr 1980au&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.bandit247.com/cy/archive/94/Maffia+Mr+Huws |title=bandit247.com |access-date=2010-10-14 |archive-date=2011-05-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110503204030/http://www.bandit247.com/cy/archive/94/Maffia+Mr+Huws |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;. Mae'r band yn dal gigio'n achlysurol ac yn cynnwys yr aelodau: Deiniol Morus, Hefin Huws, Sion a Gwyn Jones. Ffurfiwyd y grŵp yng ngŵyl [[Pesda Roc]] ym [[Bethesda|Methesda]] yn ystod y 1980au.&lt;ref name=&quot;BBC Ailffurfio&quot;&gt;[http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_5080000/newsid_5089400/5089426.stm Maffia Mr Huws yn ail ffurfio.] BBC Arlein. 19-07-2006. Adalwyd ar 15-10-2010&lt;/ref&gt; Yn 2006, ail-ffurfiodd y band ar gyfer adfywiad o ŵyl Pesda Roc.

==Gyrfa==
Ym Methesda ar ddiwedd y 70au daeth y brodyr Sion a Gwyn Jones at ei gilydd gyda [[Deiniol Morris]] a Guto Orwig i ffurfio grŵp ysgol o'r enw Weiran Bigog. Chwaraeodd Weiran Bigog yn lleol am gyfnod tra roeddynt yn dysgu eu crefft, diolch i Arwel Jones Disco'r Llais a drefnai lawer o gigs ar y pryd. Pync a roc oedd y caneuon a daeth gig mwya'r band yn un o wyliau Roc eiconic Cymru sef Padarn Roc, a gynhaliwyd yn [[Llanberis]] ar ddiwedd y [[1970au]]. Roedd Sion yn canu a chwarae gitar rithm ond nid oedd yn hapus fel canwr felly fe ofynnodd i'w ffrind Hefin Huws i ganu ac ym 1981 ymunodd [[Hefin Huws]] yn lle Guto Orwig, newidiwyd yr enw, a ganwyd Maffia Mr Huws. Daeth yr enw o [[graffiti]] 'Abercaseg Maffia' a welwyd ar un o waliau ym [[Bethesda|Methesda]]. Ychwanegwyd yr 'Huws' ar ôl cyfenw Hefin ac athro Cymraeg Ysgol Dyffryn Ogwen, J Elwyn Huws.

Bu'r band yn gweithio'n galed o gwmpas pentrefi ardal Arfon dan arweiniad Dafydd Meurig, ffrind ysgol a fu'n drefnydd cynnar y Maffia. ac yna ym 1982 fe recordiodd Maffia y caneuon 'Ffrindiau', Reggae Racs a Byth Eto ar gyfer sesiwn radio rhaglen poblogaidd iawn Richard Rees sef Sosban. Rhyddhawyd 'Ffrindiau' ar record hir ''Sesiwn Sosban'' (Sosban oedd rhaglen roc [[BBC Radio Cymru|Radio Cymru]] ar y pryd, yn darlledu bob bore Sadwrn). Fe ddaeth hi'n amlwg bod dyfodol mawr i'r band a chyn hir dyma nhw'n cyhoeddi eu record sengl gyntaf, ''Gitar yn y To'', hefyd ym 1982. Recoriwyd hon gyda'r un cynhyrchydd a recordiodd y sesiwn Sosban, sef Richard Moz Morris o Gwmtwrth Uchaf. Chwaraeodd Richard rhan bwysig yn swn y Maffia ar record.
&lt;gallery&gt;
Hefin Huws, Maffia Mr Huws.jpg|Deiniol Morus a Hefin Huws. Maffia Mr Huws a'r Cyrff; Neuadd Pantycelyn, Aberystwyth; 1985.
Neil Williams, Maffia Mr Huws.jpg|Neil Williams, Maffia Mr Huws; 1989.
&lt;/gallery&gt;

Roedd y band yn byw gyda'i gilydd mewn bwthyn ym Methesda o'r enw 'Y Bwthyn' lle roeddynt yn rhydd i chwarae eu hofferynnau ddydd a nos ac o ganlyniad yn ymarfer eu techneg yn ddibaid. Daeth y Bwthyn yn enwog drwy Gymru yn nes ymlaen (pan werthywd y tŷ fe gafodd y perchnogion newydd amryw o ymweliadau gan bobl o bob cwr o Gymru, gan gynnwys chapter o Hells Angels!)  Erbyn hanner cyntaf yr wythdegau roedd Maffia'n chwarae dros 100 o gigs y flwyddyn - a hynny'n amal mewn llefydd na welwyd bandiau Cymraeg eu hiaith erioed o'r blaen - fel [[Cymoedd De Cymru]]. Roedd ymestyn ffiniau'r iaith drwy Gymru'n bwysig i'r hogiau. Roeddynt yn awyddus i fod yn fand Cymraeg heb ffiniau daearyddol. Roedd gan y band ddilyniant anhygoel gyda'r &quot;Maffia Maniacs&quot;. Chwaraewyd eu sengl Newyddion Heddiw/Nid Diwedd y Gân ar Radio 1 yn ystod yr oriau brig am gyfnod.{{angen ffynhonnell}}

Fe fu'r band yn fuddugol ddwywaith yn Noson Gwobrwyo Cylchgrawn [[Sgrech]] wrth ennill y wobr am y record orau, a'r anrhydedd o ennill tlws prif grwp roc Cymru ym 1983. Nhw aeth â'r wobr am brif grwp roc y flwyddyn eto ym 1984.

Yng nghanol yr wythdegau fe ymunodd Alan Edwards (bachgen o Gaernarfon a oedd yn byw ym Methesda) â'r band i chwarae'r [[allweddellau]], ond yn anffodus, ym 1987, fe laddwyd Alan mewn damwain pan ddaru fan y band troi drosodd yn ystod un o deithiau'r Maffia yn Kemperle, [[Llydaw]]. Ym 1986 bu'r band yn teithio gyda [[Geraint Jarman a'r Cynganeddwyr]] ar &quot;Taith y Carcharorion&quot;. Roedd y daith yn un o uchafbwyntiau'r byd roc y flwyddyn honno gan gadarnhau perthynas agos iawn rhwng y ddau fand. Rhyddhawyd caset i gydfynd â'r daith gyda dwy o ganeuon Maffia, dwy o ganeuon Jarman ac un trac ar y cyd rhwng y ddau fand.

Wedi i Hefin Huws benderfynu mynd i fyw i [[Llundain|Lundain]] fe gariodd Maffia i fynd gyda Neil Williams yn canu, ac yn achlysurol fe fyddai'r gitarydd [[John Doyle]], y canwr poblogaidd [[Martin Beattie]], drymiwr o Fethesda o'r enw Kevin ('Robo'/Taff) Roberts a [[Les Morrison]] yn dod i'r adwy. Mae Dafydd Rhys, gynt o'r band pync a reggae Chwarter i Un (ac yn frawd i Gruff Rhys Super Furry Animals) hefyd yn haeddu clod am drefnu ac ysgogi hogiau Maffia mwy neu lai drwy gydol eu gyrfa hyd at y presennol. Mae Dafydd hefyd wedi cyfrannu i'r band ar y trwmped a gitar.  Chwaraeodd y band yng [[Gŵyl y Faenol|Ngŵyl y Faenol]] yn 2000 ac eto yn 2008.

Mae Maffia wedi cyhoeddi naw record a chasét, a CD o oreuon Maffia yn 2008. Mae rhai'n credu y daw'r hogiau'n nôl at ei gilydd unwaith eto.

== Disgyddiaeth ==

=== Senglau/EP ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Teitl
! Fformat
! Label
! Rhif Catalog
! Dyddiad ryddhau
|-
| &quot;Gitar Yn Y To / Reggae Racs&quot;
| Sengl 7&quot;
| [[Fflach]]
| RFRS0013
| 1982
|-
| ''Hysbysebion''
| EP 12&quot;
| Pesda Roc
| PR001
| 1983
|-
| &quot;Nid Diwedd Y Gan / Newyddion Heddiw&quot;
| Sengl 7&quot;
| [[Recordiau Sain]]
| SAIN 115S 
| 1985
|-
|''Taith y Carcharorion'' (Ar y cyd gyda Geraint Jarman)
|EP Casét
|Recordiau Sain
|SAIN C963B
|1986
|}

=== Albymau ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Teitl
! Fformat
! Label
! Rhif Catalog
! Dyddiad ryddhau
|-
| ''Yr Ochor Arall''
| Albwm 12&quot;
| Recordiau Sain
| SAIN 1286M 
| 1983
|-
| ''Da Ni'm Yn Rhan O'th Gêm Fach Di''
| Albwm 12&quot;
| Recordiau Sain
| SAIN 1307A 
| 1984
|-
|''Awé 'fo'r Micsar''
|Albwm Casét
|S4C
|Dim
|1987
|-
|''Twthpêst Ozone Ffrendli''
|Albwm Casét
|Stiwdio Les
|Dim
|1989
|-
| ''Croniclau'r Bwthyn (Goreuon Maffia Mr Huws)''
| Albwm CD
| Recordiau Sain
| SAIN SCD 2553
| 2008
|-
|}

== Dolenni Allanol ==
*[http://www.myspace.com/maffiamrhuws Tudalen Myspace swyddogol]
*[http://www.bbc.co.uk/cymru/cerddoriaeth/artistiaid/maffia_mr_huws.shtml Proffil y band gan BBC Cymru]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Sefydliadau 1981]]
[[Categori:Bethesda]]
[[Categori:Prosiect Wicipop]]</text>
      <sha1>bswspdydyvg63wp2bpxx5lb0p1apey1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gorsaf reilffordd Reading</title>
    <ns>0</ns>
    <id>88454</id>
    <revision>
      <id>11096115</id>
      <parentid>10777384</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:25:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2038" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Lloegr}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}
[[File:Reading01LB.jpg|bawd|chwith|250px|Mynedfa a grisiau'r orsaf]]
[[File:Reading02LB.jpg|bawd|chwith|250px|Y platfformau]]
Mae '''[[gorsaf reilffordd]] Reading''' yn orsaf reilffordd sy'n gwasanaethu tref [[Reading]] yn [[Berkshire]], [[De-ddwyrain Lloegr|de-ddwyrain Lloegr]]. Mae'r orsaf yn gorwedd ar Reilffordd y Great Western ac fe'i rheolir gan [[Great Western Railway]].

Yn ogystal â phrif lein y Great Western, mae trenau’n mynd o Reading i [[Guildford]], [[Maes Awyr Gatwick]], [[Birmingham]] a gogledd Lloegr, [[yr Alban]], [[Caerwynt]], [[Southampton]] a [[Bournemouth]]. Mae rheilffordd trydanol yn mynd i [[Gorsaf Waterloo Llundain|Waterloo]].&lt;ref name=&quot;Gwefan railway-technology.com&quot;&gt;[https://www.railway-technology.com/projects/readingstation/ Gwefan railway-technology.com]&lt;/ref&gt;

Agorwyd yr orsaf ar 30 Mawrth, 1840&lt;ref&gt;[https://www.getreading.co.uk/news/local-news/reading-station-175-years-marked-8928946 Gwefan getreading.co.uk]&lt;/ref&gt; gyda un platfform. Roedd yn derminws gorllewinol dros dro i [[Rheilffordd y Great Western|Reilffordd y Great Western]]. Enw gwreiddiol yr orsaf oedd “Reading”, ond newidiwyd yr enw i ''Reading General'' ar 26 Medi 1949 i’w gwahanieithu o orsaf arall y ddinas.

Yn ystod y 1960au trosglwyddwyd trenau o [[Gorsaf reilffordd Reading (De)|orsaf reilffordd Reading (De)]], ac adeiladwyd platfform ychwanegol (platfform 4A) ym 1965 ar eu cyfer; ond doedd un platfform ddim yn ddigonol. Ychwanegwyd platfform 4B ym 1975 ar gyfer trenau rhwng Reading a [[Maes Awyr Gatwick]].

Yn ystod y 1980au, ychwanegwyd siopau a maes parcio aml-lawr.&lt;ref name=&quot;Gwefan railway-technology.com&quot;/&gt;

Agorwyd gorsaf newydd yn 2014.&lt;ref&gt;[https://www.readingmuseum.org.uk/blog/reading-station-180-years Gwefan Amgueddfa Reading]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn gorsaf reilffordd}}

[[Categori:Gorsafoedd rheilffordd Lloegr|Reading]]
[[Categori:Gorsafoedd rheilffordd yn Berkshire|Reading]]</text>
      <sha1>9ejygfbmdbjg14tcfbqt4tnoij8ywrf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Steve Prefontaine</title>
    <ns>0</ns>
    <id>90150</id>
    <revision>
      <id>11096076</id>
      <parentid>10900013</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T08:08:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deb</username>
        <id>7</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3141" xml:space="preserve">{{Person
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
[[Delwedd:PreRock.jpg|bawd|Carreg Pre: cofeb i Steve Prefontaine yn y man bu farw.]]
Rhedwr [[Americanwr|Americanaidd]] oedd '''Steve Roland &quot;Pre&quot; Prefontaine''' ([[25 Ionawr]] [[1951]] – [[30 Mai]] [[1975]]) oedd yn un o sbardunau'r twf mewn [[rhedeg]] yn yr Unol Daleithiau yn y 1970au.

Ganwyd yn [[Coos Bay, Oregon|Coos Bay]], [[Oregon]], [[UDA]]. Dechreuodd redeg tra'n mynychu Marshfield High School, ac yn ei flwyddyn olaf torrodd y record genedlaethol am y ras ddwy filltir. Tynodd sylw [[Bill Bowerman]], hyfforddwr [[trac a maes]] ym [[Prifysgol Oregon|Mhrifysgol Oregon]] a chyd-sefydlydd [[Nike, Inc.]]&lt;ref name=NDRHF/&gt;

O ganlyniad i'w lwyddiant ar y trac, roedd 35 o golegau Americanaidd yn dymuno iddo gofrestru gyda hwy.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://news.google.com/newspapers?id=Df5XAAAAIBAJ&amp;sjid=CfcDAAAAIBAJ&amp;pg=5201,4649841&amp;dq=steve-prefontaine+marshfield-high-school&amp;hl=en |teitl=Prefontaine signs letter |gwaith=The Bulletin |dyddiad=2 Mai 1969 |dyddiadcyrchiad=9 Tachwedd 2012 }}&lt;/ref&gt; Ymunodd Prefontaine â Phrifysgol Oregon ym 1969, a denodd niferoedd mawr o bobl i wylio ei rasys. Ar ôl iddo raddio, roedd ganddo saith teitl o'r [[National Collegiate Athletic Association]] (NCAA): [[rhedeg traws gwlad|traws gwlad]] 1970, '71, a '73, a'r ras dair milltir  '70, '71, '72, a '73. Mae ei recordiau yn y rasys tair milltir a chwe milltir yn sefyll hyd heddiw. Yn ystod ei yrfa torrodd recordiau cenedlaethol (weithiau rhai ei hunan) 14 o weithiau.&lt;ref name=NDRHF/&gt;

Rhedodd yn y ras 5,000 metr yng [[Gemau Olympaidd yr Haf 1972|Ngemau Olympaidd 1972]] ym [[München]], ond er iddo bod yn y blaen am y mwyafrif o'r ras daeth yn bedwerydd.&lt;ref name=NDRHF&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.distancerunning.com/inductees/2000/pre.html |teitl=Steve Prefontaine |cyhoeddwr=National Distance Running Hall of Fame |dyddiadcyrchiad=10 Tachwedd 2012 }}&lt;/ref&gt;

Bu farw Prefontaine mewn damwain car, ger Parc Hendricks yn [[Eugene, Oregon]], pan trodd ei [[car codi to|gar godi to]] drosodd wrth iddo ei yrru. Crynodiad yr [[alcohol]] yn ei waed oedd .16; dan gyfraith Oregon mae .10 yn dynodi bod person wedi [[gyrru ac yfed|meddwi]].&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://news.google.com/newspapers?nid=1499&amp;dat=19750531&amp;id=afwjAAAAIBAJ&amp;sjid=i34EAAAAIBAJ&amp;pg=1605,5174223 |teitl=Tests Show Prefontaine Was Drunk |gwaith=[[The Milwaukee Journal]] |dyddiad=31 Mai 1975 |dyddiadcyrchiad=10 Tachwedd 2012 }}&lt;/ref&gt;

Cynhelir Ras Goffa Prefontaine bob blwyddyn ym Mae Coos.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.prefontainerun.com/|title=Steve &quot;Pre&quot; Prefontaine|website=Steve Prefontaine Foundation|access-date=24 Gorffennaf 2022|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

== Llyfryddiaeth ==
* Jordan, Tom. ''Pre: The Story of America's Greatest Running Legend'' (Rodale, 1998).

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Prefontaine, Steve}}
[[Categori:Athletwyr Americanaidd]]
[[Categori:Genedigaethau 1951]]
[[Categori:Marwolaethau 1975]]
[[Categori:Pobl fu farw mewn damweiniau ffordd]]
[[Categori:Pobl o Oregon]]</text>
      <sha1>k8vj4aiklw3r3vdvpdonog3zbi6rr86</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nodyn:Adminstats/Llywelyn2000</title>
    <ns>10</ns>
    <id>90506</id>
    <revision>
      <id>11096068</id>
      <parentid>11095607</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T00:33:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cyberbot I</username>
        <id>19483</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Diweddaru Ystadegau Gweinyddol ([[en:WP:PEACHY|Peachy 2.0 (alpha 8)]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="208" xml:space="preserve">{{Adminstats/Core
|edits=95653
|ed=97372
|created=2
|deleted=2058
|restored=28
|blocked=305
|protected=32
|unprotected=0
|rights=41
|reblock=29
|unblock=13
|modify=13
|rename=9
|import=0
|style={{{style|}}}}}</text>
      <sha1>bmeye6uk69qw9b2u7xn9fo9brbht9k7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Damwain awyren Cwm Edno</title>
    <ns>0</ns>
    <id>90648</id>
    <revision>
      <id>11095950</id>
      <parentid>10962404</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:48:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="945" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}

Ar [[10 Ionawr]] [[1952]] roedd awyren DC-3 Dakota o'r enw 'Saint Kevin', a oedd yn eiddo i [[Aer Lingus]], yn teithio o faes awyr Northolt, [[Llundain]], i faes awyr [[Dulyn]]. Wrth groesi mynyddoedd Eryri, daliwyd hi gan wyntoedd cryfion. Disgynodd i lawr yn Nyffryn Edno, [[Dolwyddelan]], [[Gwynedd]]. Bu farw y 23 teithiwr oedd ar ei bwrdd.

Yn 2017 hon oedd y 25ed damwain awyren waethaf a fu yng ngwledydd Prydain. Gyrrwyd hi gan beiriannau Pratt &amp; Whitney R-1830-90C.

== Dolen allanol ==
* {{eicon en}} [http://aviation-safety.net/database/record.php?id=19520110-0 Disgrifiad o'r ddamwain ar wefan yr Aviation Safety Network]

{{eginyn cludiant awyr}}
{{eginyn hanes Cymru}}

[[Categori:20fed ganrif yng Nghymru]]
[[Categori:Damweiniau a digwyddiadau awyrennu|Cwm Edno]]
[[Categori:Dolwyddelan]]
[[Categori:Hanes Conwy]]
[[Categori:Trychinebau 1952]]
[[Categori:Trychinebau yng Nghymru]]</text>
      <sha1>qc96wjvpeb1jfgdnmk0t2zuvgp8b5lq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11095975</id>
      <parentid>11095950</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:17:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="975" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}

Ar [[10 Ionawr]] [[1952]] roedd awyren DC-3 Dakota o'r enw 'Saint Kevin', a oedd yn eiddo i [[Aer Lingus]], yn teithio o faes awyr Northolt, [[Llundain]], i faes awyr [[Dulyn]]. Wrth groesi mynyddoedd Eryri, daliwyd hi gan wyntoedd cryfion. Disgynodd i lawr yn Nyffryn Edno, [[Dolwyddelan]], [[Gwynedd]]. Bu farw y 23 teithiwr oedd ar ei bwrdd.

Yn 2017 hon oedd y 25ed damwain awyren waethaf a fu yng ngwledydd Prydain. Gyrrwyd hi gan beiriannau Pratt &amp; Whitney R-1830-90C.

== Dolen allanol ==
* {{eicon en}} [http://aviation-safety.net/database/record.php?id=19520110-0 Disgrifiad o'r ddamwain ar wefan yr Aviation Safety Network]

{{eginyn cludiant awyr}}
{{eginyn hanes Cymru}}

[[Categori:20fed ganrif yng Nghymru]]
[[Categori:Damweiniau a digwyddiadau awyrennu|Cwm Edno]]
[[Categori:Dolwyddelan]]
[[Categori:Hanes Conwy]]
[[Categori:Trychinebau 1952]]
[[Categori:Trychinebau awyr]]
[[Categori:Trychinebau yng Nghymru]]</text>
      <sha1>nkvvu5vn395lfrm4g0f0kz3syqo96wm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Paris–Nice</title>
    <ns>0</ns>
    <id>93775</id>
    <revision>
      <id>11096095</id>
      <parentid>11038257</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:03:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8698" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

[[Ras seiclo ffordd]] sawl cymal yw '''Paris–Nice''', a adnabyddir fel &quot;y ras i'r haul&quot;, a gynhalir yn [[Ffrainc]] ym mis Mawrth. Sefydlwyd ym [[1933]], a'r enillydd cyntaf oedd [[Alfons Schepers]] o [[Gwlad Belg|Wlad Belg]]. Y reidiwr mwyaf llwyddiannus ym Mharis–Nice oedd [[Sean Kelly (seiclwr)|Sean Kelly]] o [[Iwerddon]], a enillodd saith ras yn ganlynol rhwng 1982 a 1988.

Er mai Paris–Nice yw enw'r ras, nid yw wastad yn cychwyn yn ninas [[Paris]], yn hytrach mae'n aml yn cychwyn ar gyrion y ddinas neu yn un o'r trefi i'r de o Baris. Bydd cymal olaf y ras fel rheol yn gorffen ar y [[Promenade des Anglais]] yn [[Nice]], neu ar y [[Col d'Eze]], bwlch ar y ffordd Haute Corniche gerllaw.

Yn ystol ras 2003, bu farw reidiwr o [[Casachstan]], [[Andrei Kivilev]], ar ôl damwain. Ysgogwyd yr UCI i orfodi i'r reidwyr wisgo [[helmed]]au  mewn cystadleuaeth yn dilyn ei farwolaeth, gyda'r eithriad o ran olaf ras lle mae'n gorffen fyny allt. Newidiwyd hyn yn ddiweddarach, erbyn hyn mae'n orfodol i'r reidwyr wisgo helmed ar pob adeg mewn cystadleuaeth.

Caiff Paris–Nice ei drefnu gan yr [[Amaury Sport Organisation]] (ASO), sydd hefyd yn trefnu rasys seiclo'r [[Tour de France]] a [[Paris–Roubaix]], yn ogystal â chwaraeon eraill megis [[Paris-Dakar]] a [[Marathon Paris]].

Mae'r ras wedi newid dwylo sawl gwaith; rhedwyd am flynyddoedd gan y newyddiadurwr Ffrengig Jean Leulliot, a gan ei deulu yn dilyn ei farwolaeth. Cymerwyd drosodd gan enillydd [[Tour de France]], [[Laurent Fignon]], cyn dod yn gyfrifoldeb yr ASO. Ers 2009, mae wedi bod yn un o 24 ras ar &quot;galendr byd&quot; yr [[Union Cycliste Internationale|UCI]] sydd yn cyfrif tuag at [[Rheng y Byd, UCI]].

==Enillwyr==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#efefef&quot;
! Blwyddyn
! colspan=2| Enillydd
! Tîm
|-
| 1933 || [[Alphonse Schepers]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || La Française
|-
| 1934 || [[Gaston Rebry]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || [[Alcyon (tîm seiclo)|Alycon]]
|-
| 1935 || [[René Vietto]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || 
|-
| 1936 || [[Maurice Archambaud]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[Mercier-Hutchinson]]
|-
| 1937 || [[Roger Lapébie]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[Mercier-Hutchinson]]
|-
| 1938 || [[Jules Lowie]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || Pélissier-Mercier-Hutchinson
|-
| 1939 || [[Maurice Archambaud]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[Mercier-Hutchinson]]
|-
| 1946 || [[Fermo Camellini]] || {{banergwlad|Yr Eidal}} || Olmo
|-
| 1951 || [[Roger Decock]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || Bertin
|-
| 1952 || [[Louison Bobet]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || Stella-Huret
|-
| 1953 || [[Jean-Pierre Munch]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || Arliguie-Hutchinson
|-
| 1954 || [[Raymond Impanis]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || [[Mercier-BP-Hutchinson]]
|-
| 1955 || [[Jean Bobet]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || L.Bobet-BP-Hutchinson
|-
| 1956 || [[Fred De Bruyne]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || [[Mercier-BP-Hutchinson]]
|-
| 1957 || [[Jacques Anquetil]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || Helyett
|-
| 1958 || [[Fred De Bruyne]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || Carpano
|-
| 1959 || [[Jean Graczyck]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || Helyett
|-
| 1960 || [[Raymond Impanis]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || Faema
|-
| 1961 || [[Jacques Anquetil]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || Helyett-Fynsec
|-
| 1962 || [[Joseph Planckaert]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || Flandria-Faema
|-
| 1963 || [[Jacques Anquetil]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || St.Raphael-Gitane
|-
| 1964 || [[Jan Janssen]] || {{banergwlad|Yr Iseldiroedd}} || Pelforth-Sauvage
|-
| 1965 || [[Jacques Anquetil]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || Ford-Gitane
|-
| 1966 || [[Jacques Anquetil]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || Ford-Hutchinson
|-
| 1967 || [[Tom Simpson]] || {{banergwlad|Prydain Fawr}} || [[Peugeot-BP-Michelin]]
|-
| 1968 || [[Rolf Wolfshohl]] || {{banergwlad|Yr Almaen}} || Bic
|-
| 1969 || [[Eddy Merckx]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || Faema
|-
| 1970 || [[Eddy Merckx]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || Faemino
|-
| 1971 || [[Eddy Merckx]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || [[Molteni]]
|-
| 1972 || [[Raymond Poulidor]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[Gan-Mercier-Hutchinson]]
|-
| 1973 || [[Raymond Poulidor]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[Gan-Mercier-Hutchinson]]
|-
| 1974 || [[Joop Zoetemelk]] || {{banergwlad|Yr Iseldiroedd}} || [[Gan-Mercier-Hutchinson]]
|-
| 1975 || [[Joop Zoetemelk]] || {{banergwlad|Yr Iseldiroedd}} || [[Gan-Mercier-Hutchinson]]
|-
| 1976 || [[Michel Laurent]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || Miko-De Gribaldy
|-
| 1977 || [[Freddy Maertens]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || Flandria-Velda
|-
| 1978 || [[Gerrie Knetemann]] || {{banergwlad|Yr Iseldiroedd}} || [[TI-Raleigh]]
|-
| 1979 || [[Joop Zoetemelk]] || {{banergwlad|Yr Iseldiroedd}} || [[Miko-Mercier]]
|-
| 1980 || [[Gilbert Duclos-Lassalle]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[Peugeot-Esso-Michelin]]
|-
| 1981 || [[Stephen Roche]] || {{banergwlad|Iwerddon}} || [[Peugeot-Esso-Michelin]]
|-
| 1982 || [[Sean Kelly (seiclwr)|Sean Kelly]] || {{banergwlad|Iwerddon}} || [[Sem-France Loire]]
|-
| 1983 || [[Sean Kelly (seiclwr)|Sean Kelly]] || {{banergwlad|Iwerddon}} || [[Sem-France Loire]]
|-
| 1984 || [[Sean Kelly (seiclwr)|Sean Kelly]] || {{banergwlad|Iwerddon}} || [[Skil-Sem (tîm seiclo)|Skil-Sem-Reydel]]
|-
| 1985 || [[Sean Kelly (seiclwr)|Sean Kelly]] || {{banergwlad|Iwerddon}} || [[Skil-Sem (tîm seiclo)|Skil-Sem-Reydel]]
|-
| 1986 || [[Sean Kelly (seiclwr)|Sean Kelly]] || {{banergwlad|Iwerddon}} || [[Kas (tîm seiclo)|Kas-Mavic]]
|-
| 1987 || [[Sean Kelly (seiclwr)|Sean Kelly]] || {{banergwlad|Iwerddon}} || [[Kas (tîm seiclo)|Kas]]
|-
| 1988 || [[Sean Kelly (seiclwr)|Sean Kelly]] || {{banergwlad|Iwerddon}} || [[Kas (tîm seiclo)|Kas-Mavic]]
|-
| 1989 || [[Miguel Indurain]] || {{banergwlad|Sbaen}} || [[Movistar Team|Reynolds]]
|-
| 1990 || [[Miguel Indurain]] || {{banergwlad|Sbaen}} || [[Movistar Team|Banesto]]
|-
| 1991 || [[Tony Rominger]] || {{banergwlad|Y Swistir}} || [[La Vie Claire|Toshiba]]
|-
| 1992 || [[Jean-François Bernard]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[Movistar Team|Banesto]]
|-
| 1993 || [[Alex Zülle]] || {{banergwlad|Y Swistir}} || [[ONCE (tîm seiclo)|ONCE]]
|-
| 1994 || [[Tony Rominger]] || {{banergwlad|Y Swistir}} || [[Mapei (tîm seiclo)|Mapei-CLAS]]
|-
| 1995 || [[Laurent Jalabert]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[ONCE (tîm seiclo)|ONCE]]
|-
| 1996 || [[Laurent Jalabert]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[ONCE (tîm seiclo)|ONCE]]
|-
| 1997 || [[Laurent Jalabert]] || {{banergwlad|Ffrainc}} || [[ONCE (tîm seiclo)|ONCE]]
|-
| 1998 || [[Frank Vandenbroucke]] || {{banergwlad|Gwlad Belg}} || [[Mapei (tîm seiclo)|Mapei-Bricobi]]
|-
| 1999 || [[Michael Boogerd]] || {{banergwlad|Yr Iseldiroedd}} || [[Rabobank (tîm seiclo)|Rabobank]]
|-
| 2000 || [[Andreas Klöden]] || {{banergwlad|Yr Almaen}} || [[HTC-Highroad|Team Telekom]]
|-
| 2001 || [[Dario Frigo]] || {{banergwlad|Yr Eidal}} || [[Fassa Bortolo]]
|-
| 2001 || [[Alexandre Vinokourov]] || {{banergwlad|Casachstan}} || [[HTC-Highroad|Team Telekom]] 
|-
| 2003 || [[Alexandre Vinokourov]] || {{banergwlad|Casachstan}} || [[HTC-Highroad|Team Telekom]]
|-
| 2004 || [[Jörg Jaksche]] || {{banergwlad|Yr Almaen}} || [[Team Saxo Bank-Tinkoff Bank|Team CSC]]
|-
| 2005 || [[Bobby Julich]] || {{banergwlad|UDA}} || [[Team Saxo Bank-Tinkoff Bank|Team CSC]]
|-
| 2006 || [[Floyd Landis]] || {{banergwlad|UDA}} || [[Phonak (tîm seiclo)|Phonak]]
|-
| 2007 || [[Alberto Contador]] || {{banergwlad|Sbaen}} || [[Discovery Channel Pro Cycling Team|Discovery Channel]]
|-
| 2008 || [[Davide Rebellin]] || {{banergwlad|Yr Eidal}} || [[Gerolsteiner (tîm seiclo)|Gerolsteiner]]
|-
| 2009 || [[Luis León Sánchez]] || {{banergwlad|Sbaen}} || [[Movistar Team|Caisse d'Epargne]]
|-
| 2010 || [[Alberto Contador]] || {{banergwlad|Sbaen}} || [[Astana (tîm seiclo)|Astana]]
|-
| 2011 || [[Tony Martin]] || {{banergwlad|Yr Almaen}} || [[HTC-Highroad]]
|-
| 2012 || [[Bradley Wiggins]] || {{banergwlad|Prydain Fawr}} || [[Team Sky]]
|-
| 2013 || [[Richie Porte]] || {{banergwlad|Awstralia}} || [[Team Sky]]
|-
| 2014 || [[Carlos Betancur]] || {{banergwlad|Colombia}} || [[Ag2r–La Mondiale]]
|-
| 2015 || [[Richie Porte]] || {{banergwlad|Awstralia}} || [[Team Sky]]
|-
| 2016 || [[Geraint Thomas]] || {{banergwlad|Prydain Fawr}} || [[Team Sky]]
|-
| 2017 || [[Sergio Henao] || {{banergwlad|Colombia}} || [[Team Sky]]
|-
| 2018 || [[Marc Solar]] || {{banergwlad|Sbaen}} || [[Movistar Team|Caisse d'Epargne]]
|}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
*[http://www.letour.fr/us/homepage_horscoursePNC.html Gwefan swyddogol]

[[Categori:Rasys seiclo]]
[[Categori:Sefydliadau 1933]]
[[Categori:Seiclo yn Ffrainc]]
[[Categori:UCI ProTour]]</text>
      <sha1>nij5yn02z05ej2idriyj6qktj40297w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Trychineb Hillsborough</title>
    <ns>0</ns>
    <id>95530</id>
    <revision>
      <id>11095954</id>
      <parentid>10962392</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:52:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5370" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}

[[Delwedd:Hillsborough Memorial, 96 Avenue 1.jpg|bawd|Cofeb yn stadiwm [[Anfield]], Lerpwl.]]
Gwasgfa o bobl mewn lle cyfyng oedd '''trychineb Hillsborough''' a ddigwyddodd yn ystod gêm pêl-droed gynderfynol y [[Cwpan FA]] rhwng [[C.P.D. Lerpwl|Lerpwl]] a [[Nottingham Forest F.C.|Nottingham Forest]] ar 15 Ebrill 1989 yn [[Stadiwm Hillsborough]], [[Sheffield]], Lloegr. Bu farw 96 o bobl, 94 ohonynt ar y diwrnod a 2 arall yn yr ysbyty,&lt;ref&gt;{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/april/15/newsid_2491000/2491195.stm |publisher=BBC News |title=1989: Football fans crushed at Hillsborough |date=15 April 1989 |accessdate=2 April 2010}}&lt;/ref&gt; ac anafwyd 766, pob un ohonynt yn gefnogwr Lerpwl. Hillsborough oedd y trychineb gwaethaf yn hanes Prydain i ddigwydd mewn stadiwm, ac un o'r trychinebau pêl-droed gwaethaf erioed.&lt;ref&gt;{{Cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/article6083159.ece|title=Hillsborough: the disaster that changed football|last=Eason|first=Kevin|date=13 April 2009|work=The Times |location=UK |accessdate=1 October 2009}}&lt;/ref&gt;

Cytunwyd i gynnal y gêm rhwng Lerpwl a Nottingham Forest mewn stadiwm &quot;niwtral&quot;, a dewiswyd Hillsborough gan [[y Gymdeithas Bêl-droed]]. Penderfynodd [[Heddlu De Swydd Efrog]] i roi cefnogwyr Nottingham Forest yn Spion Kop End a chefnogwyr Lerpwl yn Leppings Lane, er yr oedd Spion Kop End yn fwy o faint ac yr oedd disgwyl i fwy o gefnogwyr Lerpwl wylio'r gêm na chefnogwyr Nottingham Forest. Cyn dechrau'r gêm roedd yn amlwg bod gormod o gefnogwyr Lerpwl yn mynd trwy'r [[giât dro|giatiau tro]]. Agorodd yr heddlu giât fawr i'w galluogi i fynd trwy dwnel i gyrraedd dau loc. Achosodd y mewnlifiad i'r llociau wasgi'r  bobl, a dringodd rhai ohonynt dros ffensiau i ddianc. Ychydig wedi dechrau'r gêm, syrthiodd cefnogwyr Lerpwl ar ben ei gilydd yn erbyn gwahanfur rhwng y llociau a'r maes chwarae, a daeth y gêm i ben ar ôl chwe munud. Tynodd gwylwyr hysbysfyrddau i lawr er mwyn cario'r clwyfiedig. Dim ond 14 o'r 96 a fu farw a ddygwyd i ysbyty. Yn fuan ar ôl y digwyddiad, bu cyhuddiadau taw trais a [[hwliganiaeth]] gan gefnogwyr Lerpwl oedd yn gyfrifol am y drychineb, yn ôl adroddiad drwg-enwog a gyhoeddwyd ar dudalen flaen ''[[The Sun]]'' dan y pennawd &quot;THE TRUTH&quot;.&lt;ref name=&quot;thescum&quot;&gt;{{cite news |first=Owen |last=Gibson |first2=Helen |last2=Carter |url=http://www.guardian.co.uk/football/2009/apr/18/hillsborough-anniversary-sun-newspaper |title=Hillsborough: 20 years on, Liverpool has still not forgiven the newspaper it calls 'The Scum' |work=The Guardian |date=18 April 2009|accessdate=26 November 2011 |location=London}}&lt;/ref&gt; Yn ôl yr ymchwiliad swyddogol i'r trychineb, Adroddiad Taylor (1990), &quot;y prif reswm dros y drychineb oedd methiant rheoli gan yr heddlu&quot;.&lt;ref&gt;{{cite book|url=http://www.southyorks.police.uk/sites/default/files/foi/significantpublicinterest/interim%20report%20hillsborough.zip|format=Zipped PDF|title=Lord Taylor's interim report on the Hillsborough stadium disaster|at=para. 278}}{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; O ganlyniad i gasgliadau'r adroddiad, cafodd [[teras (stadiwm)|terasau sefyll]] eu tynnu o stadia mawr ar draws Lloegr, Cymru a'r Alban.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.footballnetwork.org/dev/communityfootball/violence_taylor_report.asp/ |title=Footballnetwork.org/ synopsis of Taylor Report |access-date=2012-09-12 |archive-date=2016-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303231349/http://www.footballnetwork.org/dev/communityfootball/violence_taylor_report.asp/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ugain mlynedd wedi'r trychineb, galwodd yr Ysgrifennydd dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon [[Andy Burnham]] ar yr heddlu, y gwasanaeth ambiwlans a chyrff eraill i gyhoeddi'r holl ddogfennau sy'n berthnasol i'r drychineb.&lt;ref&gt;Conn, David (17 April 2009). [http://www.guardian.co.uk/football/blog/2009/apr/17/hillsborough-liverpool-andy-burnham &quot;Football: David Conn on Hillsborough&quot;]. ''The Guardian''. Retrieved 12 September 2012.&lt;/ref&gt; Sefydlwyd Panel Annibynnol Hillsborough gyda James Jones, [[Esgob Lerpwl]], yn gadeirydd, a ddatgelodd yn 2012 nad oedd yr un o gefnogwyr Lerpwl yn gyfrifol am y marwolaethau, ac i'r awdurdodau geisio cuddio'r hyn ddigwyddodd, gan gynnwys yr heddlu a newidiodd 164 o ddatganiadau oedd yn ymwneud â'r trychineb.&lt;ref&gt;Owen Gibson, David Conn and Haroon Siddique (12 September 2012). [http://www.guardian.co.uk/football/2012/sep/12/hillsborough-disaster-david-cameron-apologises &quot;Hillsborough disaster: David Cameron apologises for 'double injustice'&quot;]. ''The Guardian''. Retrieved 12 September 2012.&lt;/ref&gt; Ymysg yr ymateb i adroddiad y panel oedd ymddiheuriadau gan y Prif Weinidog [[David Cameron]], Prif Gwnstabl Heddlu De Swydd Efrog David Crompton, a [[Kelvin Mackenzie]], golygydd ''The Sun'' ar adeg y trychineb.&lt;ref&gt;[http://www.bbc.co.uk/news/uk-19570810 &quot;Hillsborough files released: As it happened&quot;]. BBC News. Retrieved 12 September 2012.&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{coord|53|24|41|N|1|30|2|W|source:kolossus-plwiki|display=title}}

[[Categori:1989 yn Lloegr]]
[[Categori:Hanes Lerpwl]]
[[Categori:Hanes Sheffield]]
[[Categori:Pêl-droed yn Lloegr]]
[[Categori:Trychinebau 1989]]
[[Categori:Trychinebau yn Lloegr|Hillsborough]]</text>
      <sha1>rz4owxrdbb23z1vp7g2jrc7jvjvjy97</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Popeth Cymraeg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>96353</id>
    <revision>
      <id>11096114</id>
      <parentid>10780797</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:24:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3116" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= *}}

Cwmni cyfyngedig elusenol ydy '''Popeth Cymraeg''', gyda'r nôd o ddarparu cyrsiau Cymraeg i Oedolion. Mae'r cwmni wedi ei leoli yn [[Dinbych|Ninbych]], [[Sir Ddinbych]].

==Hanes==
Ym 1988, lansiwyd apêl gan David Jones, maer Dinbych ar y pryd a hefyd dysgwr Cymraeg, efo syniad o sefydlu '''Canolfan Iaith Clwyd'''. Ffurfiwyd ymddiriodolaeth, a pherswadiwyd Cyngor Sir [[Clwyd]] i drosglwyddo adeilad hen lyfrgell Dinbych i ddwylo'r ymddiriedolaeth er mwyn gartrefu'r ganolfan. Yn ystod 1990, codwyd £105,000 i adnewyddu'r adeilad. Sicrhawyd grant blynyddol o £20,000 gan [[Y Swyddfa Gymreig]] ym 1991, ac agorwyd y Ganolfan yn swyddogol.

Ym 1996, arwyddwyd cytundeb ffranseis gyda thri Choleg Addysg Bellach lleol - [[Coleg Llandrillo Cymru|Coleg Llandrillo]], [[Coleg Glannau Dyfrdwy]] a [[Coleg Celyn|Choleg Celyn]] - i redeg dosbarthiadau Cymraeg yn y gymuned ar eu rhan - o [[Saltney]] ar y ffin draw i [[Penmaenmawr|Benmaenmawr]]. Ym 1997, cynhaliwyd cwrs 'Accelerated Learning' Cymraeg cyntaf, yn defnyddio techneg a adwaenir erbyn hyn fel [[Dadawgrymeg]]. Creuwyd y dechneg - Suggestopedia yn Saesneg - gan [[Georgi Lozanof]] ym [[Bwlgaria|Mwlgaria]] ac mae cyfarwyddwr Popeth Cymraeg, [[Ioan Talfryn]] wedi dysgu'r techneg efo Mr Lozanof.

[[Delwedd:Canolfan Iaith Clwyd - geograph.org.uk - 667543.jpg|300px|bawd|Canolfan Iaith Clwyd, Pwll y Grawys, Dinbych]]
Enillwyd grant o £187,000 gan y [[Loteri Genedlaethol]] ym 1997 i adeiladu estyniad i'r ganolfan a chyflogi mwy o staff. Sefydlwyd [[Menter Dinbych-Conwy]] y flwyddyn wedyn gyda chyllid gan [[Bwrdd Yr Iaith Gymraeg|Fwrdd Yr Iaith Gymraeg]], Cyngor Colwyn a chynllun Cadwyn, a chyflogwyd dau swyddog newydd. Ym 1999 newidiwyd enw'r ymddiriedolaeth i 'Popeth Cymraeg / Welsh Unlimited' a daeth y gwmni cyfyngedig elusennol.

Agorwyd arddangosfa barhaol ar hanes Popeth Cymraeg yn y ganolfan yn 2004. Yn 2007, sefydlwyd Canolfan Cymraeg i Oedolion Gogledd Cymru, ac ariannir Popeth Cymraeg yn uniongyrchol bellach, yn hytrach na thrwy'r colegau.

Yn 2008, agorodd [[John Davies (hanesydd)|Dr John Davies]] [[Amgueddfa Gwefr Heb Wifrau]] yng Nghanolfan Iaith Clwyd, yn dangos hanes radio yng Nghymru, gan gynnwys radios o gasgliad y diweddar David Jones. Roedd radio yn un o'i brif ddiddordebau.

Agorodd Popeth Cymraeg ganolfan iaith arall yn Y Tanerdy, [[Llanrwst]] yn 2009.&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_8080000/newsid_8081800/8081867.stm Canolfan: Teyrnged i arloeswr] Gwefan Newyddion BBC Cymru&lt;/ref&gt;

==Heddiw==
Mae Popeth Cymraeg yn cynnal cyrsiau Cymraeg i oedolion dros rannau helaeth o ogledd Cymru, rhai ohonynt yn defnyddio Dadawgrymeg. Cynigir yn achlysurol gyrsiau hyfforddiant yn nhechneg Dadawgrymeg.

Mae Ioan Talfryn wedi cydweithio efo cwmni teledu [[Fflic]] ar ei raglen [[Hwb]] ar gyfer [[S4C]] a defnyddir y techneg Dadawgrymeg ar y rhaglen.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
[http://www.popethcymraeg.com/ Popeth Cymraeg]

[[Categori:Addysg yn Sir Ddinbych]]
[[Categori:Addysg Gymraeg]]
[[Categori:Dinbych]]
[[Categori:Sefydliadau 1991]]</text>
      <sha1>kqy7p3ez2pyd7suidh2degd59cearml</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Whakatāne</title>
    <ns>0</ns>
    <id>97393</id>
    <revision>
      <id>11096053</id>
      <parentid>8661970</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:52:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Symudodd Craigysgafn y dudalen [[Whakatane]] i [[Whakatāne]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1752" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Seland Newydd}}}}

[[Delwedd:Afon whakatane.jpg|bawd|260px|Machlud haul ar Afon Whakatane]]
[[Delwedd:Wairaka02.jpg|bawd|260px|Cerflun Wairaka]]
Lleolir '''Whakatane''' ar aber Afon Whakatane, ym [[Bay of Plenty|Mae Digonedd]], rhan o'r [[Môr Tawel]]. Poblogaeth y dref yw tua 33,300.&lt;ref&gt;[http://www.newzealand.com/int/whakatane Tudalen Whakatane ar wefan Seland Newydd]&lt;/ref&gt; Mae coedwigoedd brodorol a Thraeth [[Ohope]] yn agos, ac mae sguba-blymio a physgota'n boblogaidd. Mae [[dolffin]]iaid a [[morlo]]i'n mynychu'r bae ac mae teithiau tywys i [[Ynys Whakaari]], llosgfynydd fyw, yn y bae. Gwelir [[ciwi]] yn y coedwigoedd brodorol.&lt;ref&gt;[http://www.whakatanekiwi.org.nz/ Gwefan ymddiriodolaeth Ciwi Whakatane]&lt;/ref&gt;

Cyrhaeddodd y [[Maori]] tua 1200 o.c.  Dywedir bod enw y dref yn tarddio o ddigwyddiad ar ôl cyrhaeddiad y llwyth '''Mataatua waka''' tua 1400 o.c.  Roedd y dynion wedi gadael eu canŵ a drifftiodd y cwch i ffwrdd. Dywedodd Wairaka, (merch Toroa, arweinydd y llwyth Ngati Awa)   “Kia Whakatane au i ahau” - gwnaf ymddwyn fel dyn – a dechreuodd ar rwyfo er na chaniatawyd y fath beth. Achubwyd y canŵ. Mae cerflun ar ben craig yn Afon Whakatane yn dathlu'r digwyddiad.&lt;ref&gt;[http://www.livingheritage.org.nz/Schools-Stories/Owairaka-School-pepeha/The-Story-of-Wairaka Gwefan Ysgol Owairaka]&lt;/ref&gt;

Agorwyd canolfan '''Te Koputu a te whanga a Toi''', sydd yn cynnwys amgueddfa, llyfrgell, ystafelloedd cyfarfod a 3 oriel, ym Mehefin 2012.&lt;ref&gt;[http://www.whakatanemuseum.org.nz/ Gwefan Amgueddfa Whakatane]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni Allanol==
*[http://www.whakatane.com/ Gwefan Whakatane]

[[Categori:Dinasoedd a threfi Seland Newydd]]
[[Categori:Ynys y Gogledd]]</text>
      <sha1>6nujuke9pw7l7h1mnjvth8xcx8ssw4c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heddlu Hong Cong</title>
    <ns>0</ns>
    <id>97802</id>
    <revision>
      <id>11096106</id>
      <parentid>10573366</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:14:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1951" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

[[Heddlu]] sydd dan [[Biwro Diogelwch Hong Cong|Fiwro Diogelwch]] [[Hong Cong]] yw '''Heddlu Hong Cong''' ({{iaith-en|Hong Kong Police Force}}, {{iaith-zh|香港警務處}}). Sefydlwyd ar 1 Mai 1844. Derbynodd y [[Siarter Frenhinol]] gan [[Elisabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig|y Frenhines Elisabeth II]] ym 1969 am waith y llu yn ystod [[terfysgoedd Hong Cong, 1967|terfysgoedd 1967]], a newidiwyd yr enw i '''Heddlu Brenhinol Hong Cong'''. Yn dilyn trosglwyddiad sofraniaeth Hong Cong i [[Gweriniaeth Pobl Tsieina|Weriniaeth Pobl Tsieina]], enw'r heddlu unwaith eto yw Heddlu Hong Cong.&lt;ref&gt;Carroll, John M. (2007). ''A Concise History of Hong Cong''. [[Rowman &amp; Littlefield]]. ISBN 0-7425-3422-7.&lt;/ref&gt;

Comisiynydd yr Heddlu yn 2015 oedd Lo Wai Chung.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|iaith=en|url=http://www.police.gov.hk/ppp_en/01_about_us/os_sofficers.html|teitl=Hong Kong Police Force – Organization Structure: Senior Officers|awdur=Hong Kong Police Force|dyddiadcyrchiad=3 Mawrth 2011}}&lt;/ref&gt; Gan gynnwys [[Heddlu Cynorthwyol Hong Cong]] a gweision sifil, mae gan yr heddlu weithlu o 40,000, ac felly Hong Cong sydd â'r gymhareb uchaf o ddinasyddion i heddweision yn y byd ond am un. Yn ogystal, mae gan [[Heddlu Morol Hong Cong]] 3,000 o swyddogion a 143 o [[cwch|gychod]], y mwyaf sydd gan unrhyw heddlu sifil yn y byd.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|iaith=en|url=http://www.police.gov.hk/ppp_en/01_about_us/ph_01.html|teitl=Police History: Overview – The Future}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{dyf gwe|iaith=zh|url=http://www.police.gov.hk/hkp-home/chinese/history/history_01.htm#b|teitl=香港警務處－警隊歷史}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{dyf gwe|iaith=zh|url=http://www.police.gov.hk/info/review/2009/tc/pdf/TC_E_p68.pdf|teitl=水警總區}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

== Dolenni allanol ==
* {{eicon en}} {{eicon zh}} {{gwefan swyddogol|http://www.police.gov.hk/}}

{{eginyn heddlu}}

[[Categori:Heddluoedd|Hong Cong]]
[[Categori:Hong Cong]]</text>
      <sha1>rwkj9pfgvfa0uhevcprcaa44grtsjr8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eugene, Oregon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>98182</id>
    <revision>
      <id>11096075</id>
      <parentid>10849388</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T08:02:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deb</username>
        <id>7</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1901" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Unol Daleithiau}}}}

Dinas yn nhalaith [[Oregon]], [[Unol Daleithiau America]], sy'n ddinas sirol [[Swydd Lane]], yw '''Eugene'''. Mae gan Eugene boblogaeth o 156,185,&lt;ref name=PopEstBigCities&gt;{{cite web |url= http://urbantallahassee.com/v4/index.php?p=12102&amp;jfile=viewtopic.php&amp;option=com_jfusion&amp;Itemid=246#p12102 | title = Table 1: 2010 Municipality Population | format = [[comma-separated values|CSV]] | work = 2010 Population | publisher = United States Census Bureau, Rhaniad y boblogaeth | date = 2010-03-24 | accessdate = 2009-07-01 }}&lt;/ref&gt; ac mae ei harwynebedd yn 113.3&amp;nbsp;km².&lt;ref name=TAMU&gt;[http://recenter.tamu.edu/data/popm00/pcbsa45220.html Poblogaeth Bismarck] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060825170915/http://recenter.tamu.edu/data/popm00/pcbsa45220.html |date=2006-08-25 }}. Adalwyd 22 Mehefin 2010&lt;/ref&gt; Cafodd ei sefydlu (neu ei ymgorffori) yn y flwyddyn [[1846]].

Mae gan Eugene drac athletau enwog. Cynhaliwyd Pencampwriaethau Athletau'r Byd 2022 ar &quot;New Hayward Field&quot; yno.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.iaaf.org/news/press-release/eugene-awarded-2021-iaaf-world-championships|title=Eugene awarded 2021 IAAF World Championships|language=en|access-date=24 Gorffennaf 2022}}&lt;/ref&gt;

== Gefeilldrefi Eugene==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gwlad
! Dinas
|-
| [[Delwedd:Flag of Nepal.svg |25px]] [[Nepal]]
| [[Kathmandu]]
|-
| [[Delwedd:Flag of Japan.svg |25px]] [[Japan]]
| [[Kakegawa]]
|-
| [[Delwedd:Flag of South Korea.svg |25px]] [[De Corea]]
| [[Jinju]]
|-
| [[Delwedd:Flag of Russia.svg |25px]] [[Rwsia]]
| [[Irkutsk]]
|}

== Enwogion ==
* [[Phil Knight]] (g. 1938), dyn busnes a chyd-sefydlydd [[Nike, Inc.]]
* [[Steve Prefontaine]] (1951–1975), rhedwr

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
*{{eicon en}} [http://www.eugene-or.gov/  Gwefan Dinas Eugene]

{{eginyn Oregon}}

[[Categori:Dinasoedd Oregon]]</text>
      <sha1>cmdym161lfypd4f1opx0j0cblry0m40</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tân King's Cross</title>
    <ns>0</ns>
    <id>98206</id>
    <revision>
      <id>11095952</id>
      <parentid>10969140</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:50:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="805" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Delwedd:KingsXfire.jpg|bawd|Injans tân ac ambiwlansys y tu allan i orsaf King's Cross.]]
[[Tân]] yng ngorsaf tiwb [[Underground Llundain]] ger [[Gorsaf reilffordd King's Cross Llundain]] oedd '''tân King's Cross'''. Cychwynnodd y tân ar [[esgaladur]] pren am tua 19:30 ar [[18 Tachwedd]] [[1987]]. Bu farw 31 o bobl, gan gynnwys un [[diffoddwr tân]].&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.bbc.co.uk/news/uk-20383221 |teitl=King's Cross fire 25th anniversary marked |cyhoeddwr=[[BBC]] |dyddiad=18 Tachwedd 2012 |dyddiadcyrchiad=19 Tachwedd 2012 }}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn Llundain}}

[[Categori:Hanes Llundain]]
[[Categori:Tanau|King's Cross]]
[[Categori:Trychinebau 1987]]
[[Categori:Trychinebau yn Lloegr]]</text>
      <sha1>ettwgf5ssbsr96d117iq704bq9njzyv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Plïosen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>98998</id>
    <revision>
      <id>11096028</id>
      <parentid>2300658</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:06:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1504" xml:space="preserve">{{Neogene}}
[[Cyfres (daeareg)|Cyfres]] neu 'Epoc' (symbol P&lt;sub&gt;O&lt;/sub&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://pubs.usgs.gov/of/1999/of99-430/of99-430_sec38.pdf |accessdate=2011-06-22 |title=Geologic Age Symbol Font (StratagemAge) |publisher=USGS |id=99-430}}&lt;/ref&gt;) o amser daearegol ydy'r '''Plïosen''' (Saesneg: ''Pliocene'')  sy'n ymestyn o 5.33 miliwn hyd at 2.58 o flynyddoedd cyn y presennol ([[CP]]).&lt;ref name=&quot;ICS2009&quot;&gt;[http://www.quaternary.stratigraphy.org.uk/correlation/GSAchron09.jpg Gweler ICS 2009.]&lt;/ref&gt;. Dyma'r ail gyfres yn y [[Cyfnod (daeareg)|Cyfnod]] [[Neogen]] yn y [[Gorgyfnod]] [[Cenosoig]].

Mae'n dilyn y gyfres [[Mïosen]] a daw'r gyfres [[Pleistosenaidd]] ar ei ôl. Mae'r 4 prif ffurfiad [[rhewlif]]ol wedi digwydd oddi fewn i'r Cyfnod Plïosenaidd. Mae hefyd yn cynnwys yr [[Oes (daeareg)|Oes]] [[Gelasaidd]] a barodd rhwng 2.588 a 1.806 miliwn [[CP]].

Fel gyda'r rhaniadau daearegol eraill o amser, yr hyn sy'n diffinio ei ddechrau a'i ddiwedd yw stratwm daearegol, sef haenau gwahanol o greigiau, ond amcangyfrif yw'r dyddiadau hyn, wrth gwrs. Mae'r Plïosen ychydig yn wahanol: yr hyn sy'n ei ddiffinio yw tymheredd, gyda'r Mïosen yn gynhesach. Mae diwedd y gyfres Plïosen yn cael ei ddiffinio gan ddechrau rhewlifau'r Pleistosen.

[[Delwedd:523px-Pliocene .jpg|bawd|chwith|[[Mamal]]iaid yn y cyfnod hwn yng [[Gogledd America|Ngogledd America]].]]

==Gweler hefyd==
* [[Cyfnodau daearegol]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Cyfresi daearegol]]
[[Categori:Pliosen]]</text>
      <sha1>9s5vflkh2trrrke0ci4ist1lzbcqiv5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096037</id>
      <parentid>11096028</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:12:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1507" xml:space="preserve">{{Neogene}}
[[Cyfres (daeareg)|Cyfres]] neu 'Epoc' (symbol P&lt;sub&gt;O&lt;/sub&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://pubs.usgs.gov/of/1999/of99-430/of99-430_sec38.pdf |accessdate=2011-06-22 |title=Geologic Age Symbol Font (StratagemAge) |publisher=USGS |id=99-430}}&lt;/ref&gt;) o amser daearegol ydy'r '''Plïosen''' (Saesneg: ''Pliocene'')  sy'n ymestyn o 5.33 miliwn hyd at 2.58 o flynyddoedd cyn y presennol ([[CP]]).&lt;ref name=&quot;ICS2009&quot;&gt;[http://www.quaternary.stratigraphy.org.uk/correlation/GSAchron09.jpg Gweler ICS 2009.]&lt;/ref&gt;. Dyma'r ail gyfres yn y [[Cyfnod (daeareg)|Cyfnod]] [[Neogen]] yn y [[Gorgyfnod]] [[Cenosoig]].

Mae'n dilyn y gyfres [[Mïosen]] a daw'r gyfres [[Pleistosenaidd]] ar ei ôl. Mae'r 4 prif ffurfiad [[rhewlif]]ol wedi digwydd oddi fewn i'r Cyfnod Plïosenaidd. Mae hefyd yn cynnwys yr [[Oes (daeareg)|Oes]] [[Gelasaidd]] a barodd rhwng 2.588 a 1.806 miliwn [[CP]].

Fel gyda'r rhaniadau daearegol eraill o amser, yr hyn sy'n diffinio ei ddechrau a'i ddiwedd yw stratwm daearegol, sef haenau gwahanol o greigiau, ond amcangyfrif yw'r dyddiadau hyn, wrth gwrs. Mae'r Plïosen ychydig yn wahanol: yr hyn sy'n ei ddiffinio yw tymheredd, gyda'r Mïosen yn gynhesach. Mae diwedd y gyfres Plïosen yn cael ei ddiffinio gan ddechrau rhewlifau'r Pleistosen.

[[Delwedd:523px-Pliocene .jpg|bawd|chwith|[[Mamal]]iaid yn y cyfnod hwn yng [[Gogledd America|Ngogledd America]].]]

==Gweler hefyd==
* [[Cyfnodau daearegol]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Cyfresi daearegol]]
[[Categori:Plïosen| ]]</text>
      <sha1>1fdar547p7wuqxfwfbqprw0qu77u7dt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>AmmanNet</title>
    <ns>0</ns>
    <id>118163</id>
    <revision>
      <id>11096094</id>
      <parentid>10965424</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:02:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2213" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= yn_cynnwys}}

[[Delwedd:AmmanNet-logo.png|200px|bawd|Logo AmmanNet]]
Gwefan newyddion o [[Gwlad Iorddonen|Wlad Iorddonen]] yw '''AmmanNet'''. Dechreuodd yn y flwyddyn 2000 fel prosiect radio cymunedol dan nawdd [[UNESCO]] ac eraill, yn cael ei gyfarwyddo gan y newyddiadurwr [[Daoud Kuttab]].&lt;ref&gt;[http://ar.ammannet.net/about-us About Us] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160107105734/http://ar.ammannet.net/about-us |date=2016-01-07 }}, gwefan AmmanNet.&lt;/ref&gt; Hwn oedd y [[radio rhyngrwyd]] cyntaf yn y [[byd Arabaidd]]. Yn 2005, sefydlwyd gwasanaeth radio daearol - y radio annibynnol cyntaf yn hanes y wlad - yn ardal [[Amman]] ac yn 2008 newidiwyd enw'r orsaf i [[Al-Balad Radio]].&lt;ref&gt;[http://whoswhoinadvertising.mediame.com/profile-view/186 'Radio Al-Balad 92.4']{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ar wefan Mediame.com.&lt;/ref&gt;

Parhaodd AmmanNet fel gwefan newyddion sy'n cyhoeddi yn [[Arabeg]] yn bennaf ond gyda rhai erthyglau [[Saesneg]] hefyd. Erbyn 2008 roedd yn cael ei gydnabod fel gwefan newyddion annibynnol mwyaf poblogaidd Gwlad Iorddonen.&lt;ref&gt;[http://whoswhoinadvertising.mediame.com/profile-view/197 AmmanNet] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130526141034/http://whoswhoinadvertising.mediame.com/profile-view/197 |date=2013-05-26 }}, proffeil ar mediame.com.&lt;/ref&gt;

==Sensoriaeth==
Mae AmmanNet yn un o 304 gwefan newyddion Iorddonaidd sydd wedi cael eu blocio gan awdurdodau Gwlad Iorddonen.&lt;ref&gt;[http://abcnews.go.com/International/wireStory/jordan-304-national-news-websites-blocked-19313338#.Ua3lM0A3AYh ''Jordan: 304 National News Websites Blocked''], ABC News.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.cpj.org/2013/06/authorities-block-hundreds-of-websites-in-jordan.php ''Authorities block hundreds of websites in Jordan''], CPJ.org.&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

== Dolen allanol ==
* {{eicon ar}}{{eicon en}} [http://ar.ammannet.net/?cat=2459 Gwefan AmmanNet] (dim ar gael yng Ngwlad Iorddonen)

[[Categori:Y cyfryngau yng Ngwlad Iorddonen]]
[[Categori:Gwefannau Arabeg]]
[[Categori:Gwefannau newyddion]]
[[Categori:Sensoriaeth o'r rhyngrwyd]]
[[Categori:Sefydliadau 2000]]</text>
      <sha1>38azw3358zenfyy7mkx4xxi6jng49eu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fideo 9</title>
    <ns>0</ns>
    <id>124684</id>
    <revision>
      <id>11096102</id>
      <parentid>3321547</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:10:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3496" xml:space="preserve">{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Fideo 9
| delwedd            =
| pennawd            = 
| genre              = [[Cerddoriaeth]]
| creawdwr           = 
| cyflwynydd         = [[Eddie Ladd]],&lt;br&gt;[[Daniel Glyn]] (1992)
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]
| fformat_llun       = [[576i]] (4:3 [[SDTV]])
| nifer_y_cyfresi    = 6
| nifer_y_penodau    = 
| amser_rhedeg       = 30 munud
| sianel             = [[S4C]]
| cwmni              = [[Criw Byw]]
| rhediad_cyntaf     = 1988–1992
| gwefan             = 
| rhif_imdb          = 
|}}
Rhaglen gerddoriaeth a chelfyddydol oedd '''''Fideo 9''''' a ddarlledwyd ar [[S4C]] rhwng 1988 a 1992. Fe gyflwynwyd y pum cyfres cynta gan [[Eddie Ladd]] a cyflwynwyd y gyfres olaf gan [[Daniel Glyn]]. Fe ddaeth y teitl o'r ffaith ei fod yn cael ei ddarlledu am 9pm nos Iau ar S4C. Fe gynhyrchwyd y gyfres gan [[#criwbyw|Criw Byw]].

I gychwyn roedd y rhaglen yn gymysgedd o fideos a chyfweliadau gyda artistiaid Cymraeg a roedd yn cynnwys eitemau am y byd celfyddydol. Roedd yna elfen rhyngwladol gref hefyd drwy ddangos fideos cerddorol gan grwpiau tu allan i'r diwylliant Eingl-Americanaidd. Dilynodd y rhaglen nifer o grwpiau Cymreig wrth iddynt chwarae gigs ar gyfandir Ewrop.

Erbyn dechrau'r 90au roedd yna lai o bwyslais ar yr eitemau celfyddydol a mwy ar adlewyrchu y Sîn Roc Gymraeg. Fe ddaeth y cynhyrchwyr, [[Criw Byw]] yn nodedig am greu fideos gwreiddiol ar gyfer grwpiau'r cyfnod. Roedd ''Fideo 9'' yn rhoi'r cyfle i roi sglein broffesiynol ar sîn oedd yn amatur yn ei hanfod. Roedd yna benodau arbennig yn canolbwyntio ar un grŵp, er enghraifft y rhaglen ddogfen [[ABC Datblygu]].

Fe newidiwyd pwyslais eto erbyn y gyfres olaf yn 1992, gyda Daniel Glyn yn cyflwyno sesiynau byw, fideos a chyfweliadau. Yna fe ganslwyd y gyfres gan S4C gyda cryn wrthwynebiad. Roedd nifer o fandiau yn gwerthfawrogi fod y rhaglen yn llwyfan i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a hefyd yn cefnogi'n ariannol drwy dalu am sesiynau recordio a cynhyrchu fideos. Ar y pryd, ychydig iawn o fandiau roc/pop oedd yn gallu gwneud bywoliaeth o'r SRG.

Er y daeth ''Fideo 9'' i ben, fe barhaodd Criw Byw i gynhyrchu'r rhaglen ''[[Syth]]'' o 1991 ymlaen. Roedd yn cael ei ddarlledu yn ystod amser rhaglenni plant, yn cael ei gyflwyno gan Kevin Davies ac yn cynnwys newyddion, siart Cytgord, fideos a chyfweliadau.

=== {{anchor|criwbyw}} Criw Byw ===
Cwmni cynhyrchu teledu oedd Criw Byw a ffurfiwyd yn 1988 gan [[Geraint Jarman]], Andy Brice, Gethin Scourfield a Dafydd Rhys &lt;ref name=&quot;cyfcriwbyw&quot;&gt;[http://issuu.com/y_selar/docs/yselarawst_1_ Cylchgrawn Y Selar, Rhifyn 14 Awst 2008]&lt;/ref&gt;. Ar ôl i ''Fideo 9'' ddod i ben fe newidiwyd enw'r cwmni i Bangaw.

=== Ail-ddarllediadau ===
Mae rhai o fideos unigol y gyfres wedi eu ail-ddangos fel rhan o eitemau 'fideo archif' yn rhaglenni cerddoriaeth mwy diweddar S4C, fel ''[[Bandit (rhaglen deledu)|Bandit]]'' a ''Y Lle''.

Yn 2013 fe wnaeth S4C lansio cyfres gerddoriaeth gyfoes newydd ''[[Ochr 1]]'', i gymryd lle ''[[Bandit (rhaglen deledu)|Bandit]]'' a ddaeth i ben yn 2012. Yn 2012 a 2013 fe ail-ddarlledwyd penodau cynnar o ''Fideo 9'' ar ôl ''Ochr 1''.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 1980au]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 1990au]]
[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 1988]]
[[Categori:Diweddiadau rhaglenni teledu 1992]]</text>
      <sha1>pngbwc8i0vj5bvlk597vqrjazmyw7d0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Trychineb Lockerbie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>132110</id>
    <revision>
      <id>11095974</id>
      <parentid>11095930</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:16:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1211" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth |image=Pan Am Flight 103. Crashed Lockerbie, Scotland, 21 December 1988.jpg |caption=Rhan o [[trwyn (awyren)|drwyn]] a [[bwrdd hedfan]] yr awyren yn Lockerbie.}}

Ymosodiad terfysgol ar Ehediad [[Pan American World Airways|Pan Am]] 103 ar [[21 Rhagfyr]] [[1988]] oedd '''Trychineb Lockerbie'''. Bu farw 270 o bobl i gyd. Ffrwydrodd bom ar yr awyren wrth iddi deithio o [[Frankfurt am Main]] i [[Detroit]] drwy Lundain a Dinas Efrog Newydd. Disgynodd darnau'r awyren ar dref [[Lockerbie]], yn ne'r [[Yr Alban|Alban]], gan ladd yr holl griw a'r teithwyr ac 11 o bobl ar y ddaear.

Rhoddwyd dau [[Libia]]d ar brawf gan dri barnwr Albanaidd yn yr Iseldiroedd. Yn 2001 cafwyd [[Abdelbaset al-Megrahi]] yn euog o 270 cyhuddiad o [[llofruddiaeth|lofruddiaeth]] a chafodd ei dedfrydu i garchar am oes. Ni chafwyd Lamin Khalifah Fhimah yn euog o'r un cyhuddiad. Cafodd al-Megrahi ei ryddhau o'r carchar yn 2009 am resymau tosturiol, a bu farw o ganser y prostad yn 2012.

[[Categori:Damweiniau a digwyddiadau awyrennu]]
[[Categori:Terfysgaeth yn y Deyrnas Unedig]]
[[Categori:Trychinebau 1988]]
[[Categori:Trychinebau awyr]]
[[Categori:Trychinebau yn yr Alban]]</text>
      <sha1>tqto1kla0flyafqw0jep01wxem79fxg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwaith/Cartref (cyfres S4C)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>134002</id>
    <revision>
      <id>11096125</id>
      <parentid>7005282</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:36:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6252" xml:space="preserve">{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Gwaith/Cartref
| delwedd            = [[Delwedd:Gwaith cartref S4C.PNG|250px]]
| cynhyrchydd        = [[Sophie Fante]]&lt;br&gt;[[Nora Ostler]]
| cyfarwyddwr        = Dafydd Palfrey&lt;br&gt;Andy Newbery&lt;br&gt;Hefin Rees
| genre              = [[Drama Teledu]]
| creawdwr           = 
| Golygydd           = Mike Hopkins&lt;br&gt;Rhys Ap Rhobert
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]
| nifer_y_cyfresi    = 9
| nifer_y_penodau    = 90
| amser_rhedeg       = 60 munud (2011-2015),&lt;br/&gt;30 munud (2016-2017)&lt;br/&gt;60 munud (2018-)
| sianel             = [[S4C]] (2011-)
| cwmni              = [[Fiction Factory]]
| rhediad_cyntaf     = 18 Medi 2011
| gwefan             = http://www.s4c.cymru/cy/drama/gwaith-cartref/
|}}
Cyfres ddrama yw '''''Gwaith/Cartref''''' sydd wedi'i ddarlledu ar [[S4C]] ers [[2011]]. Mae'n dilyn helyntion disgyblion ac athrawon ysgol yn ne Cymru. Cawn weld bywydau proffesiynol ac allgyrsiol y cymeriadau. O'r gyfres gyntaf, mae'r ddrama wedi sôn am themâu difrifol megis [[godineb]], [[galar]], [[bwlio]], [[cancr]] a [[salwch meddyliol]].

==Cynhyrchiad==
Yn y pum cyfres cyntaf roedd y gyfres wedi ei leoli yn ysgol ddychmygol &quot;Ysgol Gyfun Gymraeg Bro Taf&quot;. Darlledwyd y cyfresi gwreiddiol ar nos Sul am 9 y.h. Ar ôl darllediad y gyfres gyntaf yn 2011, cafodd yr ail gyfres ei darlledu yng ngwanwyn 2012, y drydedd gyfres ym Mawrth 2013, y bedwaredd yn Ionawr-Mawrth 2014 a'r pumed yn Ionawr-Mawrth 2015.

Ar gyfer y chweched cyfres yn Ionawr 2016, newidiwyd y rhaglen yn sioe hanner awr wedi ei ddarlledu ar nos Fercher am 8.30 y.h. fel arfer. Symudwyd i ysgol ffuglennol newydd &quot;Porth y Glo&quot; yng Nghwm Rhymni a roedd rhan fwyaf o'r cymeriadau yn newydd.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.walesonline.co.uk/lifestyle/tv/heres-whats-going-happen-new-10767188|teitl=Gwaith/Cartref centres around the fictional school Porth y Glo and it's filmed in the Rhymney Valley|iaith=en|dyddiad=21 Ionawr 2016|dyddiadcyrchu=2 Mawrth 2016|cyhoeddwr=WalesOnline}}&lt;/ref&gt; Dangoswyd seithfed cyfres yn Medi 2016 a Tachwedd 2016&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://www.s4c.cymru/caban/?p=14407|teitl=Wynebau newydd yn achosi anhrefn ym Mhorth y Glo|cyhoeddwr=S4C|dyddiad=1 Medi 2016|dyddiadcyrchiad=18 Ionawr 2017}}&lt;/ref&gt; wythfed cyfres yn Ionawr 2017. Cychwynnodd nawfed cyfres yn Chwefror 2018 gan ddychwelyd i rhaglen awr o hyd.

==Cymeriadau presennol==
* '''Dr Stephanie Murphy''' - Prifathrawes ([[Siwan Morris]])
* '''Eurig Bell''' - Dirprwy brifathro ([[Ieuan Rhys]])
* '''Llywela Harding''' - Athrawes Cymraeg ([[Sue Roderick]])
* '''Mei Huws''' - Gofalwr yr ysgol ([[Bradley Freegard]])
* '''Donna Isaacs''' - Ysgrifenyddes yr ysgol ([[Shelley Rees]])
* '''Colin Isaacs''' - Athro Cemeg ([[Jâms Thomas]])
* '''Dylan Isaacs''' - myfyriwr ([[Jacob Oakley]])
* '''Phoebe Isaacs''' - myfyriwr ([[Mabli Jen Eustace]])
* '''Math Roberts''' - Athro Mathemateg ([[Aled Bidder]])
* '''Aled Jenkins''' - Athro Cymraeg ([[Gareth Jewell]], cyfres 1-6)
* '''Annest 'Birdy' Haf''' - Athrawes Drama ([[Lowri Palfrey]])
* '''Ceri Gravelle''' - Athrawes Bioleg ([[9 Bach|Lisa Jen Brown]])
* '''Sian Bowen-Harries''' - Dirprwy Brifathrawes yn Ysgol Bro Tâf, Prifathrawes yn Ysgol Llwyn Dafydd ([[Janet Aethwy]]) (cymeriad rheolaidd cyfres 1-5, cymeriad gwadd cyfres 6)

==Cymeriadau blaenorol==
*'''Grug Matthews''' - Athrawes Mathemateg ([[Rhian Blythe]], cyfres 1-5)
*'''Beca Matthews''' - Athrawes Ymarfer Corff ([[Hannah Daniel]], cyfres 1-5)
*'''Wyn Rowlands''' - Athro Cymraeg a Astudiaethau'r Cyfryngau ([[Richard Elis]], cyfres 3-5)
*'''Rhydian Ellis''' –  Prifathro ([[Rhodri Evan]], cyfres 1-5)
*'''Mrs. Gwen Lloyd''' –  Pennaeth Addysg Grefyddol ([[Rhian Morgan]], cyfres 1-5)
*'''Gemma Haddon''' –  Ysgrifenyddes yr ysgol ([[Siw Hughes]], cyfres 1-5)
*'''Brynmor Davies''' - Athro Mathemateg dros dro, yna'n barhaol ([[Bryn Fôn]], cyfres 3-5)
*'''Louise Stevenson''' - Athrawes Anghenion Arbennig ([[Sara Lloyd]])
*'''Tanwen Llwyd''' - Myfyriwr Bro Tâf ([[Sian Davies (actores)|Sian Davies]])
*'''Heuls''' - Perchennog 'Crwban' a chwaer Aled Jenkins ([[Elin Llwyd]], cyfres 3-5)
*'''Miss Perkins''' - Ysgrifenyddes ysgol ([[Andrea Edwards]], cyfres  1-2)
*'''Dan James''' - Athro Daearyddiaeth ([[Huw Rhys]], cyfres 1-2)
*'''Simon Watkins''' - Athro Daearyddiaeth ([[Rhys ap Trefor]], cyfres 1-2, gwadd cyfres 3)
*'''Dewi Pritchard''' - Athro Hanes ([[Aled Pugh]], cyfres 5)
*'''Lisa Morris''' - Athro Ffrangeg a Pennaeth Gofal Bugeiliol  yn Ysgol Llwyn Dafydd ([[Ffion Williams]], cyfres 3-5)
*'''Zara Dudek''' - Dynes cinio yn Ysgol Llwyn Dafydd ([[Carys Eleri]], cyfres 3-5)
*'''Jack Lewis''' - Myfyriwr Bro Tâf. Blwyddyn 10 ([[Sam Davies]])
*'''Nerys Edwards''' - Astudiaeth Drama/Cyfryngau ([[Catrin Fychan]], cyfres 1-2)
*'''Aneurin Rees''' - Athro Mathemateg dan hyfforddiant ([[Arwyn Jones]], cyfres 1)
*'''Emyr Tomos''' - Athro Cymraeg ([[Lee Haven-Jones]], cyfres 1)
*'''Sara Harries''' - Athro Celf ([[Lauren Phillips]], cyfres 1-3)
*'''Nadine Smith''' - Myfyriwr Bro Tâf. Blwyddyn 9 ([[Manon Grocott]], cyfres 3)
*'''Llinos Preece''' - Athro Gwyddoniaeth ([[Elin Phillips]], cyfres 3)
*'''Mr Hassan''' - Rheolwr mosg (Ike Khan, cyfres 3)

==Llwyddiannau==
* Enillydd - [[Bafta Cymru]] [[2014]] am Actores Gorau (Rhian Blythe)
* Enwebu - [[Bafta Cymru]] [[2014]] am Actores Gorau (Siw Hughes)
* Enillydd gwobr am gyfres ddrama orau 2013 - [[Celtic Media Festival]] yn Abertawe,
* Enwebu - [[Bafta Cymru]] [[2013]] am Ffotograffiaeth a goleuo (Rory Taylor)
* Enwebu - [[Bafta Cymru]] [[2012]] am ddylunio cynnyrch (Bill Bryce), Golygu ffuglen (Mike Hopkins a Rhys ap Rhobert) Gwallt a cholur (Gwenno Penrhyn), Gwisg (Sian Jenkins), Drama deledu (Sophie Fante), Actores (Rhian Morgan)&lt;ref&gt;[http://www.fictionfactoryfilms.com/cy/gwobrau/gwaith-cartref/ Fiction Factory]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* {{IMDb teitl|2119077|Gwaith/Cartref}}
*[https://www.facebook.com/GwaithCartref/info Gwefan Facebook]

[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 2011]]
[[Categori:Rhaglenni teledu drama]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2010au]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymreig yr 2010au]]</text>
      <sha1>92tmzk6454cl6ksq3vo31ib4xt3m0sa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Llwyn Onn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>134248</id>
    <revision>
      <id>11096026</id>
      <parentid>11021000</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:00:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1002" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| gwleidyddiaeth = Gwleidyddiaeth
| aelodcynulliad = {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AC}}
| aelodseneddol = {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AS}}
}}

Pentrefan yng [[Cymuned (Cymru)|nghymuned]] [[Penybont, Powys|Pen-y-bont]], [[Powys]], [[Cymru]], yw '''Llwyn Onn''', sydd 52.9 milltir (85.2&amp;nbsp;km) o [[Caerdydd|Gaerdydd]] a 142.8 milltir (229.7&amp;nbsp;km) o [[Llundain|Lundain]].

Cynrychiolir yr ardal hon yn [[Senedd Cymru]] gan {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AC}}&lt;ref&gt;[https://senedd.cymru/dod-o-hyd-i-aelod-o-r-senedd/ Gwefan Senedd Cymru]&lt;/ref&gt; ac yn [[Senedd y Deyrnas Unedig|Senedd y DU]] gan {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AS}}.&lt;ref&gt;[https://members.parliament.uk//members/commons Gwefan Senedd y DU]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Trefi Powys}}
{{eginyn Powys}}

[[Categori:Pentrefi Powys]]
[[Categori:Pen-y-bont, Powys]]</text>
      <sha1>nmjs8yz4bsg0676wztuwtfqrjvt5wt7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Gwyll</title>
    <ns>0</ns>
    <id>135629</id>
    <revision>
      <id>11096086</id>
      <parentid>10938374</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:51:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28187" xml:space="preserve">{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Y Gwyll
| enw'r_rhaglen_2    = Hinterland
| delwedd            = 
| pennawd            = 
| genre              = [[Drama]]
| crëwr              = [[S4C]]&lt;br&gt;[[BBC Wales]]&lt;br&gt; [[Fiction Factory]]
| serennu            = [[Richard Harrington]]&lt;br /&gt;[[Mali Harries]]&lt;br /&gt;[[Alex Harries]]&lt;br /&gt;[[Hannah Daniel]]&lt;br /&gt;[[Aneirin Hughes]]
| cyfansoddwr        = [[John E.R. Hardy]]
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]&lt;br&gt;[[Saesneg]]
| nifer_y_cyfresi    = 3
| nifer_y_penodau    = 13
| rhestr_penodau     = #Penodau
| cynhyrchydd_gweithredol = Ed Thomas
| cynhyrchydd        = Gethin Scourfield&lt;br&gt;Ed Talfan
| sianel             = [[S4C]] 
| fformat_llun       = [[1080i]] ([[16:9]] [[Teledu manylder uwch|HDTV]])
| darllediad_cyntaf  = 29 Hydref 2013
| darllediad_olaf    = 18 Rhagfyr 2016
| gwefan             = https://www.s4c.co.uk/ygwyll/c_index.shtml
| rhif_imdb          = 2575968
| golygydd           = Mali Evans
| lleoliad           = [[Aberystwyth]], [[Cymru]]
| sinematograffeg    =
| amser_rhedeg       = 60 munud i bob rhan, yn cynnwys hysbysebion (S4C)
| cwmni              = [[Tinopolis|Fiction Factory]]
|}}

Rhaglen deledu dditectif wedi'i lleoli yng [[Ceredigion|Ngheredigion]], ac yn [[Aberystwyth]] yn bennaf, yw '''''Y Gwyll'''''. Darlledwyd y gyfres am y tro cyntaf ar [[S4C]] yn Hydref 2013.

Yr actor Cymreig [[Richard Harrington]] sydd yn chwarae rôl y prif gymeriad, DCI Tom Mathias.

== Plot ==
{{eginyn-adran}}

== Cynhyrchiad ==
Crëwyd y gyfres gan y dramodydd Ed Thomas, cyfarwyddwr creadigol y cwmni ffilm [[Fiction Factory]] a leolir yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]],&lt;ref name=Guardian/&gt; ac Ed Talfan.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.buzzmag.co.uk/uncategorized/y-gwyll-hinterland-feature/ |teitl=Y Gwyll/Hinterland |cyhoeddwr=buzz |dyddiad=31 Hydref 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; ''Mathias'' oedd enw gwreiddiol y gyfres Gymraeg a ''Hinterland'' yr enw Saesneg,&lt;ref name=BBC-hwb/&gt; ond newidiwyd yr enw Cymraeg i ''Y Gwyll'' ym mis Ebrill 2013.&lt;ref name=enw&gt;{{dyf gwe |url=http://www.s4c.co.uk/c_press_level2.shtml?id=776 |teitl=Enw cyfres dditectif Gymraeg yn cael ei ddatgelu – Y Gwyll |cyhoeddwr=[[S4C]] |dyddiad=25 Ebrill 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; Datganwyd yn Rhagfyr 2012 y bydd rhai o actorion mwyaf adnabyddus Cymru yn ymddangos yn ystod y gyfres, gan gynnwys [[Siân Phillips]], [[Matthew Rhys]], [[Ioan Gruffudd]] a [[Rhys Ifans]].&lt;ref name=BBC-hwb&gt;{{dyf gwe |url=http://www.bbc.co.uk/newyddion/20831804 |teitl=Hwb ariannol drama deledu |cyhoeddwr=[[BBC]] |dyddiad=24 Rhagfyr 2012 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt;

Cynhyrchiad yw ''Y Gwyll'' gan Fiction Factory mewn cydweithrediad â S4C, [[Tinopolis]], [[BBC Cymru Wales]], Cronfa Gyd-gynhyrchu S4C ac All3Media International Ltd.&lt;ref name=PA/&gt; Costiodd £4.2&amp;nbsp;miliwn i gynhyrchu'r gyfres, a chymerodd ddwy flynedd a hanner i godi'r swm hwnnw.&lt;ref name=Guardian/&gt; Derbyniodd y cynhyrchwyr £215,000 gan [[Llywodraeth Cymru|Lywodraeth Cymru]] fel cyllid busnes y bydd rhaid ei ad-dalu.&lt;ref name=BBC-hwb/&gt; Cafodd y gyfres ei ffilmio'n gyfan gwbl yng Ngheredigion, ac yn ddwywaith: yn Gymraeg ac yn Saesneg. Bu rhai o fyfyrwyr Adran Astudiaethau Theatr, Ffilm a Theledu [[Prifysgol Aberystwyth]] yn cael profiad gwaith yn ystod cynhyrchu'r gyfres.&lt;ref name=PA/&gt; Tra'n ffilmio bu'r actorion yn treulio amser gyda ditectifs lleol, gan gynnwys rhai a weithiodd ar [[achos April Jones]].&lt;ref name=Guardian/&gt; Cafodd ei ffilmio tan fis Mai 2013, a bu'r gwaith [[ôl-gynhyrchu]] yn digwydd yng Nghaerdydd.&lt;ref name=BBC-hwb/&gt; Penderfynwyd i ddefnyddio'r enw Cymraeg a'r enw Saesneg (''Y Gwyll''/''Hinterland'') wrth frandio'r gyfres.&lt;ref name=enw/&gt; Yn ôl Ed Thomas y prif reswm dros y penderfyniad i greu rhaglen &quot;gefn-wrth-gefn&quot; Cymraeg a Saesneg oedd er mwyn denu buddsoddiad ychwanegol at y gyllideb gan S4C, ond ym mis Medi 2013 dywedodd mi fyddai'n &quot;fwy ffyddiog [...] yn fwy optimistig y gallen ni ddosbarthu stwff nawr yn Gymraeg ar ôl bod trwy’r profiad hyn, achos mae gymaint o bobl wedi dangos cyn gymaint o ddiddordeb ynddo fe&quot;.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/122128-hyder-yng-ngwyll-y-gymraeg |teitl=Hyder yng ngwyll y Gymraeg |cyhoeddwr=[[Golwg360]] |dyddiad=20 Medi 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt;

Ar ddiwedd darllediad y gyfres gyntaf ar S4C fe gyhoeddwyd bod gwaith wedi dechrau ar ail gyfres i'w darlledu mewn blwyddyn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.s4c.co.uk/c_press_level2.shtml?id=857 |teitl=Mwy o'r Gwyll ar y gweill – S4C yn cyhoeddi bod rhagor i ddod |cyhoeddwr=[[S4C]] |dyddiad=21 Tachwedd 2013 |dyddiadcyrchiad=25 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt;. Cyhoeddodd S4C a BBC Cymru fod ail gyfres wedi ei chomisiynu yn Ebrill 2014.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.s4c.co.uk/c_press_level2.shtml?id=908 |teitl=Y Gwyll/Hinterland yn dychwelyd |cyhoeddwr=[[S4C]] |dyddiad=4 Ebrill 2013 |dyddiadcyrchiad=4 Ebrill 2013 }}&lt;/ref&gt; Darlledwyd un pennod arbennig ar Ddydd Calan 2015 a fe gychwynodd yr ail gyfres ym mis Medi 2015.&lt;ref&gt;[Http://www.s4c.cymru/c press level2.shtml?id=2715|Y Gwyll yn dychwelyd ar S4C], Adalwyd ar 13 Medi 2015
&lt;/ref&gt; Dechreuwyd ffilmio trydydd cyfres yn Ionawr 2016 a fe'i ddangoswyd ar S4C ar ddiwedd Hydref 2016.

== Cast&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.s4c.co.uk/ygwyll/c_characters.shtml |teitl=Cymeriadau ''Y Gwyll'' |cyhoeddwr=[[S4C]] |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; ==
* [[Richard Harrington]] – [[Ditectif Prif Arolygydd|DCI]] Tom Mathias
* [[Mali Harries]] – DI Mared Rhys
* [[Alex Harries]] – DC Lloyd Elis
* [[Hannah Daniel]] – DS Siân Owen
* [[Aneirin Hughes]] – Prif Arolygydd Brian Prosser
* [[Anamaria Marinca]] - Meg Mathias

== Darllediad ==
Dangoswyd clipiau o'r rhaglen yn gyhoeddus am y tro cyntaf ym mhabell S4C yn [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Ddinbych a'r Cyffiniau 2013]], mewn sesiwn gyda'r prif actorion Richard Harrington a Mali Harries, â'r uwch gynhyrchydd Ed Thomas.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.golwg360.com/celfyddydau/eisteddfodau/118511-cyfle-cyntaf-i-weld-drama-newydd-s4c-yn-yr-eisteddfod |teitl=Y Gwyll yn dod i’r Eisteddfod |cyhoeddwr=[[Golwg360]] |dyddiad=8 Awst 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=cyfle&gt;{{dyf gwe |url=http://www.s4c.co.uk/c_press_level2.shtml?id=821 |teitl=Cyfle cyntaf i weld Y Gwyll Hinterland |cyhoeddwr=[[S4C]] |dyddiad=8 Awst 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; Cafodd ei dangos hefyd yng nghynhadledd [[MIPCOM]] yn [[Cannes]] ar 8 Hydref 2013.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://schedule.mipcom.com/site/GB/Conferences/Conferences_sheet,HINTERLAND_Y_GWYLL_SCREENING,C311,I312,Zoom-8037087b5dbbdb0be2149a175fe2150c.htm |teitl=&quot;HINTERLAND (Y GWYLL)&quot; SCREENING |dyddiad=8 Hydref 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; Dangoswyd ''première'' y bennod gyntaf ar 17 Hydref 2013 yn yr Hen Goleg, [[Prifysgol Aberystwyth]].&lt;ref name=PA&gt;{{dyf gwe |url=https://www.aber.ac.uk/cy/news/archive/2013/10/title-141735-cy.html |teitl=Première Y Gwyll / Hinterland |cyhoeddwr=[[Prifysgol Aberystwyth]] |dyddiad=17 Hydref 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; Darlledwyd y bennod gyntaf ar S4C nos Fawrth 29 Hydref 2013.

Darlledwyd y gyfres yn Saesneg ar BBC Cymru Wales a [[BBC Four]] yn 2014, yn ogystal â'r darlledwr [[DR]] yn Nenmarc, drwy gytundeb gydag All3Media International.&lt;ref name=PA/&gt;&lt;ref name=cyfle/&gt; Cred DR y bydd tirlun Cymru yn apelio at wylwyr Danaidd .&lt;ref name=BBC-hwb/&gt; Y fersiwn Saesneg fydd yn cael ei ddarlledu yn Nenmarc.&lt;ref name=nico/&gt;

Darlledwyd yr ail gyfres ar S4C ar ddechrau mis Medi 2015 a'r drydedd gyfres ar ddiwedd Hydref 2016.

== Derbyniad ==
=== Y gyfres gyntaf ===
Gwyliodd 116,000 o bobl y penodau cyntaf ar S4C, gan gynnwys 32,000 o wylwyr teledu y tu allan i Gymru a thros 10,000 a wyliodd ar y gwasanaeth ar-lein [[Clic (S4C)|Clic]]. Nid yw'r niferoedd hyn yn cynnwys y rhai a wyliodd yn fyw ar wefan S4C na'r rhai a ddefnyddiodd y gwasanaeth TVCatchup. Bu nifer o wylwyr yn trafod y rhaglen ar y wefan [[Twitter]] gyda'r tag stwnsh &quot;#ygwyll&quot;, ac hwn oedd ail bwnc trafod mwyaf poblogaidd Twitter ar draws y Deyrnas Unedig ar noson ddarlledu'r bennod gyntaf.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.bbc.co.uk/newyddion/24868025 |teitl=Y Gwyll: Yn fwy na 110,000 o wylwyr |cyhoeddwr=[[BBC]] |dyddiad=8 Tachwedd 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; Cynigwyd ''early day motion'' yn [[Tŷ'r Cyffredin (Y Deyrnas Unedig)|Nhŷ'r Cyffredin]] i groesawu'r gyfres, gyda 14 o Aelodau Seneddol yn cefnogi'r cynnig.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.parliament.uk/edm/2013-14/633 |teitl=Early day motion 633: Y GWYLL/HINTERLAND |dyddiad=28 Hydref 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt;

Roedd ymateb y beirniaid i'r gyfres gyntaf yn ffafriol. Derbynodd Harrington yn arbennig glod am ei berfformiad.&lt;ref name=&quot;daniel&quot;/&gt; Canai clodydd y rhaglen yn adolygiad yr awdur [[Lyn Ebenezer]] yn ''[[Y Cymro]]'': &quot;stori afaelgar, actio gwirioneddol ddarbwyllol a gwaith cyfarwyddo cofiadwy [...] Deg allan o ddeg i Fiction Factory ͏– ac i S4C am fentro.&quot; Dyfarnwyd taw &quot;eneiniedig&quot; oedd dewis Harrington yn y rhan arweiniol, a bod yr actor yn ei atgoffa o [[Philip Madoc]], a chwaraeodd y prif gymeriad yn y ffilm ''Noson yr Heliwr'' a gafodd ei chyd-sgriptio gan Ebenezer. Cymeradwyodd hefyd perfformiadau [[Philip Hughes]] a [[Sara Lloyd-Gregory]].&lt;ref&gt;Lyn Ebenezer. &quot;Yn y gwyll yn ymgolli&quot;, ''Y Cymro'' (8 Tachwed 2013), t. 9.&lt;/ref&gt; Cymeradwyodd nifer o feirniaid y defnydd o'r tirlun i ffurfio naws ''noir'' y rhaglen.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.bbc.co.uk/newyddion/24740398 |teitl=Y Gwyll yn dal y dychymyg |cyhoeddwr=[[BBC]] |dyddiad=30 Hydref 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; Yn ôl Nico Dafydd ym mhlog celfyddydau [[Golwg360]], &quot;nid darlunio’r gorffennol sydd yma ond deall esthetig y Gymru fodern fel y mae, gan ychwanegu ysgrifennu crefftus i greu stori. Wedi ei leoli yn Aberystwyth, mae’n falch o’r adeiladau, o’r bryniau, y golygfeydd, ac yn eu clymu’n rhan o’r stori.&quot;&lt;ref name=nico&gt;{{dyf gwe |url=http://www.golwg360.com/blog/blog_celf/127659-y-gwyll-darlun-o-gymru |teitl=Y Gwyll: darlun o Gymru? |cyhoeddwr=[[Golwg360]] |dyddiad=11 Tachwedd 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; Yn y ''[[Wales Arts Review]]'' ysgrifennodd Gary Raymond bod ''Y Gwyll'' yn llawn [[ystrydeb]]au'r rhaglen dditectif nodweddiadol, ond ei bod yn llwyddiannus ar y cyfan wrth ymdrin â'r ystrydebau hyn mewn ffordd effeithiol.&lt;ref name=Raymond/&gt;

Cafwyd nifer o gymharu ''Y Gwyll'' â chyfresi &quot;''noir'' Nordig&quot;,&lt;ref name=Raymond&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.walesartsreview.org/y-gwyll-hinterland/ |teitl=Y Gwyll/Hinterland |gwaith=Wales Arts Review |awdur=Gary Raymond |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; gan gynnwys y rhaglen Ddanaidd ''[[Forbrydelsen]]'' (a ddarlledwyd ym Mhrydain dan yr enw ''The Killing''),&lt;ref name=daniel&gt;{{dyf gwe |url=http://www.golwg360.com/blog/blog_celf/127338-y-gwyll-910-medd-myfyriwr |teitl=Y Gwyll – 9/10 medd myfyriwr |cyhoeddwr=[[Golwg360]] |dyddiad=8 Tachwedd 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.walesonline.co.uk/whats-on/film-tv/hinterland-star-sara-lloyd-gregory-won-6243193 |teitl=Bafta Cymru Best Actress Sara Lloyd-Gregory on being a writer's muse |cyhoeddwr=WalesOnline |dyddiad=26 Hydref 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 |dyfyniad=''A fan of Scandinavian drama, Sara says it was  great to have the opportunity to be involved with  the Welsh take on the fashionable genre'' }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=subtitles&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.walesonline.co.uk/whats-on/film-tv/y-gwyllhinterland-review-watch-welsh-6253628 |teitl=Y Gwyll/Hinterland review: Subtitles never did The Killing any harm |cyhoeddwr=WalesOnline |dyddiad=29 Hydref 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; a'r gyfres Swedaidd ''[[Wallander]]''.&lt;ref name=Guardian&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.theguardian.com/tv-and-radio/2013/jul/30/hinterland-tv-noir-wales |teitl=Hinterland – the TV noir so good they made it twice |gwaith=[[The Guardian]] |dyddiad=30 Gorffennaf 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url=http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/126254-y-gwyll-beth-oedd-eich-barn-chi |teitl=Y Gwyll – beth oedd eich barn chi? |cyhoeddwr=[[Golwg360]] |dyddiad=30 Hydref 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 }}&lt;/ref&gt; Cafodd y gyfres Gymraeg hefyd adolygiadau ffafriol gan [[argrafflen]]ni Llundain.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |iaith=en |url=http://www.walesonline.co.uk/whats-on/film-tv/welsh-noir-drama-y-gwyll-6281629 |teitl=Welsh noir drama Y Gwyll / Hinterland proves a hit across the border for S4C |cyhoeddwr=WalesOnline |dyddiad=7 Tachwedd 2013 |dyddiadcyrchiad=11 Tachwedd 2013 |dyfyniad=''The S4C crime thriller finally aired for the first time on October 29 and has subsequently enjoyed favourable reviews from the English broadsheet press. [...] The Guardian newspaper described it as &quot;Wales' impressive addition to the subtitled homicide genre.&quot; It added: &quot;Fans of washed-out noir slaughter are going to love this for its slow, confident pacing, attention to detail and Harrington’s engrossing performance.&quot;'' }}&lt;/ref&gt; Ar y rhaglen ''Pethe'', dangoswyd y fersiynau Cymraeg (gydag isdeitlau) a Saesneg gerbron tri o fyfyrwyr [[Prifysgol Aberystwyth]] – Cymro, Sais, a Norwyes – a'r Gymraeg oedd y ffefryn gan y tri ohonynt. Sylwodd [[Dylan Wyn Williams]], beirniad teledu ''[[Golwg (cylchgrawn)|Golwg]]'' bod &quot;clywed y ddeialog Gymraeg yn cynnig elfen ychwanegol egsotig bron mewn byd sy'n gyforiog o dditectifs drama. Gwers fach bwysig i S4C ganolbwyntio ar greu fersiwn uniaith yn y dyfodol efallai.&quot;&lt;ref&gt;Dylan Wyn Williams. &quot;Ar y bocs – Nefoedd yr adar&quot;, ''Golwg'' (7 Tachwedd 2013), t. 25.&lt;/ref&gt; Roedd panel y rhaglen ''Pethe'' – [[Gary Slaymaker]], [[Elin Haf Gruffydd Jones]], a [[Keith Morris]] – hefyd yn gytûn taw peth gwych oedd y gyfres newydd.&lt;ref&gt;[https://www.youtube.com/watch?v=8LOrASasmeo Pethe - Adolygiad 'Y Gwyll'] ar wefan [[You Tube]] (1 Tachwedd 2013). Adalwyd ar 27 Ebrill 2017.&lt;/ref&gt; Efallai'r unig anghydffurfiwr oedd yr awdur [[nofel dditectif|nofelau ditectif]] [[Alun Cob]] yng nghylchgrawn ''Golwg'', a roddai sgôr hanner cystal dyfarniad Lyn Ebenezer: &quot;yn anffodus: pump allan o ddeg&quot;. Beirniadodd realedd y gyfres am ei bod yn gwbl Gymraeg: &quot;Diflas, anonest, a diwylliannol anaeddfed ydi mynnu bod sefyllfa'r iaith mor iach ag y mae hi'n cael ei phortreadu yn ''Y Gwyll''.&quot; Ar ben hynny, fe bigodd bai ar stori'r bennod gyntaf, &quot;gwbl anhygoel ac ar yr un amser cwbl ystrydebol&quot;.&lt;ref&gt;Alun Cob. &quot;Colli cyfle i greu ffilm ddwyieithog&quot;, ''Golwg'' (7 Tachwedd 2013), t. 10–11.&lt;/ref&gt;

== Penodau ==

=== Cyfres 1 (2013) ===

{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;background: White;&quot;
|- style=&quot;border: 3px solid #333333;&quot;
! # !! Teitl !! Cyfarwyddwr !! Awduron !! Darlledwyd (S4C) !! Gwylwyr (S4C)&lt;ref name=&quot;ffigyraugwylios4c&quot;&gt;Ffigyrau gan [[S4C]]. ''Gweler [http://www.s4c.cymru/top20/rm/view_top20_welsh_progs/uploadid/1091/language/wel/ Ffigurau Gwylio S4C]''.&lt;/ref&gt;
{{Episode list
 | EpisodeNumber=1
 | Title= Pennod 1
 | WrittenBy= David Joss Buckley &amp; Ed Thomas
 | DirectedBy= [[Marc Evans]]
 | OriginalAirDate= {{Start date|2013|10|29|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2013|10|31|df=y}}
 | AltDate         = 81,000&lt;br&gt;58,000
 | ShortSummary=Wrth ymchwilio i ddiflaniad menyw grefyddol 64 mlwydd oed o’r enw Helen Jenkins, mae DCI Mathias yn ein tywys i waelodion ceunant dwfn ym Mhontarfynach, ac yn dadguddio hanes creulon hen gartref plant.
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=2
 | Title= Pennod 2
 | WrittenBy= Ed Talfan
 | DirectedBy= Gareth Bryn
 | OriginalAirDate= {{Start date|2013|11|5|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2013|11|7|df=y}}
 | AltDate         = 66,000&lt;br&gt;57,000
 | ShortSummary=Mewn ffermdy anghysbell mae Idris Williams, gŵr lleol 69 oed, wedi cael ei guro i farwolaeth. Wrth ymchwilio i’r ymosodiad mae cyfrinachau gwaedlyd y mynydd yn dod i’r wyneb.
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=3
 | Title= Pennod 3
 | WrittenBy= David Joss Buckley &amp; Ed Thomas
 | DirectedBy= [[Rhys Powys]]
 | OriginalAirDate= {{Start date|2013|11|12|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2013|11|14|df=y}}
 | AltDate         = 72,000&lt;br&gt;66,000
 | ShortSummary=Ym mhentref tawel Penwyllt, mae corff gŵr ifanc yn cael ei ddarganfod yn nyfroedd oer llyn y chwarel. Ond pwy yw e, ac ai damwain oedd hyn?
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=4
 | Title= Pennod 4
 | WrittenBy= Jeff Murphy
 | DirectedBy= Ed Thomas
 | OriginalAirDate= {{Start date|2013|11|19|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2013|11|21|df=y}}
 | AltDate         = 64,000&lt;br&gt;49,000
 | ShortSummary=Yng nghanol cors anghysbell mae corff merch ifanc wedi ei osod yn ofalus ac yn dyner. Mae’r drosedd yma, ym mhennod ola’r gyfres, yn gwthio DCI Mathias yn agos at y dibyn, yn bersonol ac yn ei yrfa broffesiynol.
 | LineColor= 333333
}}
|}

=== Cyfres 2 (2015) ===
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;background: White;&quot;
|- style=&quot;border: 3px solid #333333;&quot;
! # !! Teitl !! Cyfarwyddwr !! Awduron !! Darlledwyd (S4C) !! Gwylwyr (S4C)&lt;ref name=&quot;ffigyraugwylios4c&quot;/&gt;
{{Episode list
 | EpisodeNumber=1
 | Title=Pennod 1
 | WrittenBy=Debbie Moon (addasiad [[Caryl Lewis]]) 
 | DirectedBy=Gareth Bryn 
 | OriginalAirDate= {{Start date|2015|09|13|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2015|09|20|df=y}}
 | AltDate         = 54,000&lt;br&gt;55,000
 | ShortSummary=Wrth i'r gyfres newydd ddechrau, mae Mathias dan bwysau. Mae ei wraig Meg wedi dod i Aberystwyth ac mae e'n cael ei archwilio gan yr IPCC yn dilyn marwolaeth Mari Davies ar ddiwedd y bennod ddiwethaf. Pan mae corff gyrrwr bws wedi'i saethu yn cael ei ddarganfod ar ochr mynydd, mae archwilio i'r achos yn cynnig ychydig o ryddhad.
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=2
 | Title=Pennod 2
 | WrittenBy=Eoin McNamee (addasiad Caryl Lewis) 
 | DirectedBy=Julian Jones
 | OriginalAirDate= {{Start date|2015|09|27|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2015|10|04|df=y}}
 | AltDate         = 45,000&lt;br&gt;42,000
 | ShortSummary=Mae llofruddiaeth bargyfreithiwr ac un o hoelion wyth y gymdeithas, yn datgelu stori drasig o gariad a cholli.
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=3
 | Title=Pennod 3
 | WrittenBy=Sue Everett (addasiad Caryl Lewis) 
 | DirectedBy=Ed Thomas
 | OriginalAirDate= {{Start date|2015|10|11|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2015|10|18|df=y}}
 | AltDate         = 37,000&lt;br&gt;46,000
 | ShortSummary=Mae darganfod corff mewn llyn yn arwain Mathias a'r tîm i ymchwilio i fywyd personol athrawes ysgol gynradd.
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=4
 | Title=Pennod 4
 | WrittenBy=Mark Andrew (addasiad Caryl Lewis)
 | DirectedBy=Ed Thomas
 | OriginalAirDate= {{Start date|2015|10|25|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2015|11|01|df=y}}
 | AltDate         = 31,000&lt;br&gt;39,000
 | ShortSummary=Mae darganfod corff wedi ei losgi ar y twyni tywod yn tynnu'r tîm i ganol hen elyniaeth deuluol gyda chysylltiad ag achos o lofruddiaeth mam ifanc dros 13 mlynedd ynghynt. Mae Mathias yn bendant bod yr ateb ynghlwm â llofruddiaeth y ferch ond nid yw Prosser yn gefnogol iawn o ymdrechion Mathias i gloddio i'r gorffennol.
 | LineColor= 333333
}}
|}

=== Cyfres 3 (2016) ===

{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;background: White;&quot;
|- style=&quot;border: 3px solid #333333;&quot;
! # !! Teitl !! Cyfarwyddwr !! Awduron !! Darlledwyd (S4C) !! Gwylwyr (S4C)&lt;ref name=&quot;ffigyraugwylios4c&quot;/&gt;
{{Episode list
 | EpisodeNumber=1
 | Title= Pennod 1
 | WrittenBy= Debbie Moon (addasiad Caryl Lewis)
 | DirectedBy= Gareth Bryn
 | OriginalAirDate= {{Start date|2016|10|30|df=y}}&lt;br&gt;/{{Start date|2016|11|6|df=y}}
 | AltDate         = 71,000&lt;br/&gt;66,000
 | ShortSummary=Mae Mathias yn ol wrth i weinidog lleol gael ei ladd mewn cymuned bellennig yn y mynyddoedd. Wrth i'r ymchwiliad gyrraedd uchafbwynt, rhaid i'r Uwch Arolygydd Prosser wynebu hen elyn.
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=2
 | Title= Pennod 2
 | WrittenBy= [[Cynan Jones]]
 | DirectedBy= Ed Thomas
 | OriginalAirDate= {{Start date|2016|11|13|df=y}}&lt;br/&gt;{{Start date|2016|11|20|df=y}}
 | AltDate         = 69,000&lt;br/&gt;79,000
 | ShortSummary=Pan mae corff y curadur Laura Dean yn cael ei ddarganfod mewn bedd bas mewn coedwig bellennig, mae Mathias a'i dîm yn dechrau ymchwilio i gefndir y fenyw ifanc gan ddod o hyd i gyfrinachau ysgytwol. Yn y cyfamser, gyda byd Prosser yn dal i droi yn dilyn marwolaeth Iwan Thomas, mae'n holi am gymorth gan yr Uwch Arolygydd Robert Owen, sydd bellach wedi ymddeol. Daw DCI Mathias dan y lach pan mae corff Iwan Thomas yn cael ei ddarganfod. Aiff pethau'n waeth pan mae'r ymchwiliwr annibynnol John Powell yn cael ei benodi er mwyn ymchwilio i'r farwolaeth ac yn gwahodd DS Owens i'w gynorthwyo. Wrth i'r tensiwn godi, mae DCI Mathias a DI Rhys yn trio datrys y dirgelwch sy'n gysylltiedig â llofruddiaeth y fenyw leol, Laura Dean.
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=3
 | Title= Pennod 3
 | WrittenBy= Jeff Murphy (addasiad Caryl Lewis)
 | DirectedBy= Gareth Bryn
 | OriginalAirDate= {{Start date|2016|11|27|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2016|12|4|df=y}}
 | AltDate         = 54,000&lt;br/&gt;53,000
 | ShortSummary=Ar ôl i rywun gael ei saethu'n farw mewn gorsaf betrol ddiarffordd, mae dyn lleol o'r enw Llew Morris dan amheuaeth. Wedi gwahanu o'i wraig yn ddiweddar, mae bywyd Llew wedi cael ei droi ben i waered. Yn benderfynol o ddod o hyd i'r llofrudd, mae DCI Mathias a DI Rhys yn ymweld â'r ty lle cafodd Llew ei fagu ac yn gwneud darganfyddiad erchyll. Gyda thair marwolaeth i'w hymchwilio, mae'r tensiwn yn codi eto pan ddaw'r newyddion bod mab ifanc Llew wedi cael ei herwgipio o'r ysgol leol. Yn awyddus i ddod o hyd i'r bachgen coll, mae DCI Mathias yn torri'r protocol ac yn cychwyn am y mynydded ar ei ben ei hun. Gyda'r cloc yn tician, mae Mathias yn peryglu ei fywyd ei hun. Ond sut y bydd ei dîm yn ymateb a beth fydd yr Uwch Arolygydd Prosser yn ei feddwl o'i ymddygiad? Yn y cyfamser, mae'r cyn Uwch Arolygydd Robert Owen yn rhoi pwysau ar yr ymchwiliwr annibynnol John Powell i gau achos Iwan Thomas.
 | LineColor= 333333
}}
{{Episode list
 | EpisodeNumber=4
 | Title= Pennod 4
 | WrittenBy= Mark Andrew (addasiad Caryl Lewis)
 | DirectedBy= Ed Thomas
 | OriginalAirDate= {{Start date|2016|12|11|df=y}}&lt;br&gt;{{Start date|2016|12|18|df=y}}
 | AltDate         = 81,000&lt;br/&gt;40,000
 | ShortSummary=Mae DCI Mathias yn ymchwilio i farwolaeth Catrin John, oedd yn arfer byw yng Nghartref Plant Pontarfynach ac a gafodd ei ffeindio'n euog o ladd. Wrth i Mathias a Mared ymchwilio i farwolaeth Catrin, maen nhw'n dechrau amau ei bod yn gysylltiedig â marwolaeth y cyn heddwas Iwan Thomas. Wrth i Mathias dwrio'n bellach i'r gorffennol, mae'r pwysau i gau'r achos yn codi. A fydd Mathias yn dilyn y drefn neu a fydd e'n peryglu popeth er mwyn dod o hyd i'r gwirionedd? Mae'r gwir am gartref plant Pontarfynach ar fin cael ei ddatgelu gan Mathias a Mared ond mae mwy nag un person yn ceisio sefyll yn y ffordd. A fydd y ffeithiau erchyll am Dr Hugh Vaughan a'r lleill yn gweld golau dydd o'r diwedd neu a fydd y gwirionedd yn cael ei guddio am byth ym mherfeddion Pontarfynach?
 | LineColor= 333333
}}
|}

=== Penodau Arbennig ===
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;background: White;&quot;
|- style=&quot;border: 3px solid #333333;&quot;
! # !! Teitl !! Cyfarwyddwr !! Awduron !! Darlledwyd (S4C) !! Gwylwyr (S4C)&lt;ref name=&quot;ffigyraugwylios4c&quot;/&gt;
{{Episode list
 | EpisodeNumber=1
 | Title= Pennod Dydd Calan
 | WrittenBy= Jeff Murphy (cyfieithiad Caryl Lewis)
 | DirectedBy= Ed Thomas
 | OriginalAirDate= {{Start date|2015|01|01|df=y}}
 | AltDate         = 86,000
 | ShortSummary=Wrth fynd i'r afael ag achos o dân mewn cartref teuluol caiff Mathias ei dynnu i galon cymuned sydd wedi ei rhwygo'n ddarnau gan hen elyniaethu, trachwant a chenfigen. Stori am dor-calon a cholled, ond a fydd yn cynnig dechrau newydd i DCI Tom Mathias?
 | LineColor= 333333
}}
|}

==Darlledwyr rhyngwladol==

===Sianeli teledu===
* Gwlad Belg: Cychwynodd y corff darlledu cyhoeddus Fflemaidd [[Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie|VRT]] ddangos y fersiwn Cymraeg yn cychwyn 14 Gorffennaf 2014.&lt;ref name='Belgium, VRT on channel &quot;Canvas&quot; broadcast of &quot;Hinterland&quot;'&gt;{{cite web|title=Hinterland (Welsh)|url=http://www.canvas.be/programmas/hinterland-welsh|publisher=Vlaamse Radio- en Televisie|accessdate=15 Gorffennaf 2014}}{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
* Denmarc: Dangosodd y darlledwr [[DR (broadcaster)|DR]] y fersiwn dwyieithog, o dan y teitl &quot;Mord i Wales&quot;, ar 12, 19 a 26 Mai a 2 Mehefin 2014.
* Y Ffindir: Dangosodd [[Yleisradio|YLE]] y fersiwn dwyieithog, o dan y teitl &quot;Syrjäinen maa&quot;, yn cychwyn 12 Hydref 2014.&lt;ref name='Syrjäinen maa'&gt;{{cite web|title=Syrjäinen maa|url=http://yle.fi/aihe/artikkeli/2014/09/12/syrjainen-maa|accessdate=20 Hydref 2014}}&lt;/ref&gt;
* Yr Almaen: Dangoswyd fersiwn wedi ei ddybio i Almaeneg. gyda'r teitl ''Inspector Mathias – Mord in Wales'', ar deledu Almaenaidd [[Das Erste]] yn cychwyn 12 Gorffennaf 2015.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.daserste.de/unterhaltung/film/inspector-mathias/index.html |title=Inspector Mathias – ARD / Das Erste |publisher=ARD |accessdate=12 Gorffennaf 2015}}&lt;/ref&gt;
* Norwy: Dangosodd [[NRK]] y fersiwn dwyieithog yn cychwyn 11 Ebrill 2014.
* Gwlad Pwyl: Dangosodd [[Ale Kino+]] y gyfres cyntaf yn ei fersiwn dwyieithog, gyda'r teitl ''Hinterland'', ar 5, 12, 19 a 26 Tachwedd 2014.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.alekinoplus.pl/html/hinterland/|title=HINTERLAND W ALE KINO+|website=www.alekinoplus.pl|access-date=2016-03-19|archive-date=2016-03-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20160329151103/http://www.alekinoplus.pl/html/hinterland/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
* Slofenia: Dangoswyd y fersiwn dwyieithog ar ei darlledwr cyhoeddus [[RTVSLO]], yn cychwyn 14 Ebrill 2014, o dan y teitl &quot;Zločini v Walesu&quot; (Troseddau yng Nghymru). Parhaodd y gyfres gyntaf ar 21, 28 Ebrill a 5 Mai. Ail-ddarlledwyd y gyfres cyntaf y flwyddyn ganlynol yn Ebrill a Mai.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.rtvslo.si/napovednik/zlocini-v-walesu-i-angleska-mini-serija-4-4/83738 |title=Napovednik |publisher=MMC RTV Slovenija |date=5 Mai 2014 |accessdate=27 Ebrill 2015}}&lt;/ref&gt;
* Yr Iseldiroedd: Dangoswyd y fersiwn dwyieithog ar [[Katholieke Radio Omroep|KRO]] yn cychwyn 20 Mai 2014.
* Y Deyrnas Unedig: Darlledwyd y fersiwn dwyieithog ar [[BBC Four]] yn 2014, yn cychwyn ar 28 Ebrill.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/mediacentre/latestnews/2014/hinterland.html |title=Welsh acquisition Hinterland comes to BBC Four |publisher=BBC Media Centre |date=16 Ebrill 2014 |accessdate=16 Ebrill 2014 |archive-date=2017-04-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170412230836/http://www.bbc.co.uk/mediacentre/latestnews/2014/hinterland.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* Ffrainc: Mae ar gael ar [[Netflix]] gyda fersiwn Ffrengig a dangoswyd fersiwn Llydewig (Serr-Noz) ar sianeli lleol, Tébéo, Tébésud et TVR, gyda isdeitlau Ffrangeg

===Netflix===
Mae gwasanaeth fideo ar alw [[Netflix]] yn cynnwys fersiwn Saesneg y gyfres ''Hinterland'' sydd ar gael ar draws Japan, Gogledd America a De America. Mae'r fersiwn sydd ar Netflix yn wahanol i'r rhai a ddarlledwyd ar y BBC ac yn yr iaith Saesneg.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.southwales-eveningpost.co.uk/Welsh-drama-Hinterland-picked-Netflix-streaming/story-20959716-detail/story.html |title=Welsh drama Hinterland picked up for Netflix streaming |work=Wales Online |date=15 Ebrill 2014 |accessdate=16 Ebrill 2014}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau|2}}

== Dolenni allanol ==
* [http://www.s4c.co.uk/ygwyll/c_index.shtml Y Gwyll] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131101210045/http://www.s4c.co.uk/ygwyll/c_index.shtml |date=2013-11-01 }} ar wefan [[S4C]]
* {{IMDb teitl|2575968|Y Gwyll}}

{{DEFAULTSORT:Gwyll, Y}}
[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 2013]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu drama]]
[[Categori:Rhaglenni teledu ditectif]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymreig yr 2010au]]</text>
      <sha1>3go3xd02lu8svxjxad6ypq0fm0g6wyk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rheilffordd y Friog</title>
    <ns>0</ns>
    <id>137442</id>
    <revision>
      <id>11096104</id>
      <parentid>11025808</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:12:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6655" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| suppressfields = cylchfa|gwlad={{banergwlad|Cymru}}}}

{| {{Railway line header}}
{{BS-header|Rheilffordd y Friog}}
{{BS-table}}
{{BS|BOOT||''Fferi ar draws&lt;br /&gt;[[Afon Mawddach]] i [[Abermaw]]}}
{{BS|uKBHFa||[[Gorsaf Fferi Abermaw]]}}
{{BS|uTUNNEL1||twnnel Jack Steele}}
{{BS|uHST||[[Arhosfa'r Aber]]}}
{{BS|uSTR||}}
{{BS|uPSL||dolen basio}}
{{BS|uHST||[[Arhorfa'r Dolen Basio]]}}
{{BS|uHST||[[Arhosfa Golff]]}}
{{BS|uHST|| [[Arhosfa'r Traeth]]}}
{{BS|uBUE||Croesfan Gornel Penrhyn}}
{{BS|uBUE||Croesfan y Maes Parcio}}
{{BS|uBUE||Croesfan Springfield}}
{{BS3|fCONTgq|ufKRZ+BUE|fCONTfq||croesfan troed}}
{{BS3||ueABZgl|uexCONTfq||hen lein i waith brics}}
{{BS|uKBHFe||[[Gorsaf reilffordd Fairbourne (Rheilffordd y Friog)|Fairbourne]]}}
{{BS3|CONTgq|BHFq|CONTfq||[[Gorsaf reilffordd Fairbourne (Rheilffordd y Cambrian)|Fairbourne]]}}
|}
|}

Mae '''Rheilffordd y Friog''' yn mynd o bentref [[Fairbourne]] ar hyd penrhyn i aber [[Afon Mawddach]], lle mae fferi i [[Abermaw]] i gerddwyr.&lt;ref&gt;[http://www.eryri-npa.gov.uk/cym/visiting/attractions/narrow-gauge-railways/fairbourne-railway Gwefan Parc Genedlaethol Eryri]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

==Hanes==
Adeiladwyd tramffordd i hwyluso adeiladu pentref Fairbourne, a daeth y dramffordd yn '''Rheilffordd y Friog''', yn mynd o Fairbourne i aber Afon Mawddach ym 1895. Lled y traciau oedd 2 droedfedd. Cyllidodd y lein wreiddiol gan Arthur MacDougall, perchennog y cwmni blawd.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.narrow-gauge-pleasure.co.uk/railways/rlyfairbourne.aspx |title=Gwefan Narrow Gauge Pleasure |access-date=2014-06-25 |archive-date=2014-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140122022915/http://www.narrow-gauge-pleasure.co.uk/railways/rlyfairbourne.aspx |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Prynwyd y rheilffordd gan [[Narrow Gauge Railways Limited]], cwmni [[Bassett Lowke]], ym 1916&lt;ref name=&quot;Gwefan Miniature Railway World&quot;&gt;[http://miniaturerailwayworld.co.uk/Fairbourne.html Gwefan Miniature Railway World]&lt;/ref&gt; a newidiwyd lled y traciau i 15 er mwyn defnyddio locomotifau a cherbydau Bassett Lowke; roedd y fath reilffyrdd yn boblogaidd, ac mae rhai wedi goroesi hyd at heddiw.

Llogwyd y reilffordd i ddynion y fferi dros yr afon i Abermaw am sbel, ac ar un adeg, defnyddiwyd cyfuniad o drac 15 a 18 modfedd er mwyn defnyddio locomotif 18 modfedd. Caewyd y lein 1940.

Achubwyd y rheilffordd gan grŵp o ddynion busnes o [[Birmingham]] ym 1946, ac ailagorwyd y lein ym 1947. Perchennog y rheilffordd oedd John Wilkins. Fynnodd y rheilffordd yn y 60au a 70au cynnar, ond roedd yno ostwng mewn niferoedd o deithwyr trwy weddill y 70au ac 80au.

Prynwyd y rheilffordd gan deulu Ellerton ym 1984, a newidiwyd lled y traciau i deuddeg modfedd a chwarter&lt;ref name=&quot;Gwefan Miniature Railway World&quot;/&gt;. Daeth 4 locomotif newydd, dau ohonynt o [[Rheilffordd Réseau Guerlédan|Reilffordd Réseau Guerlédan]] yn [[Llydaw]] . Maent i gyd yn gopïau hanner maint o locomotifau cledrau cul eraill, sef Yeo, Sherpa, Beddgelert a Russell. Gadawodd y locomotifau 15 modfedd i gyd, heblaw am Sylvia, sydd wedi cael ei ailadeiladu i fod yn addas i'r trac newydd.

Prynwyd y rheilffordd ym mis Ebrill 1995 gan yr athro Tony Morrison a'i wraig a'r meddyg Dr Melton a'i wraig, sydd wedi buddsodi'n drwm yn y rheilffordd a [[Canolfan Rowen|Chanolfan Rowen]] er mwyn eu gwarchod nhw. Cymerodd y rheilffordd statws elusennol yn Chwefror 2009&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fairbournerailway.com/railway-history.htm |title=Tudalen hanes y reilffordd |access-date=2014-06-25 |archive-date=2018-08-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180815134927/http://www.fairbournerailway.com/railway-history.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;.

==Locomotifau Stêm==

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Rhif ac enw
! Disgrifiad
! Hanes a statws presennol
! Lifrai
! Llun
|-
|Sherpa
|0-4-0ST Dosbarth B [[Rheilffordd Darjeeling a Himalaya]] hanner maint.
|Cynlluniwyd gan Neil Simkins. Adeiladwyd 1978 ar gyfer Rheilffordd Réseau Guerlédan. Enw gwreiddiol: France. 
|
|[[Delwedd:Steam train crossing Penrhyn Corner level crossing, Fairbourne.jpg|240px]]&lt;br /&gt;''Sherpa'', wrth groesi Croesfan Gornel Penrhyn
|-
|Yeo
|2-6-2T. Copi hanner maint locomotif [[Rheilffordd Lynton a Barnstaple]]
|Cynlluniwyd ac adeiladwyd gan David Curwen ym 1978 ar gyfer Rheilffordd Réseau Guerlédan. Enw gwreiddiol: Jubilee. 
|
|[[Delwedd:Yeo and Signal Box.JPG|240px]]&lt;br /&gt;''Yeo'' wrth ymyl Bocs Signalau Gorsaf Fferi Abermaw
|-
|Beddgelert
|Copi hanner maint locomotif [[Rheilffordd Cludrau Cul Gogledd Cymru]].
|Cynlluniwyd ac adeiladwyd gan David Curzon ym 1979/80. Enw gwreiddiol: David Curwen. Yn arddangosfa a derbynfa Gorsaf reilffordd Fairbourne.
|
|[[Delwedd:Fairbourne Railay mini Beddgellert.jpg|240px]]&lt;br /&gt;''Beddgelert'' wrth orsaf Fferi Abermaw
|-
|Russell
|2-6-4T Copi locomotif [[Rheilffordd Eryri]].
|Adeiladwyd gan Milner Engineering fel copi locomotif [[cwmni Kitson [[Rheilffordd Leek a Manifold]]; ailadeiladwyd ym 1985 i fod yn copi'r locomotif Rheilffordd Eryri. Gweithredol
|Coch
|[[Delwedd:Fairbourne and Barmouth Steam Railway - geograph.org.uk - 358209.jpg|240px]]&lt;br /&gt;''Russell'' a'i drên wrth orsaf Fferi Abermaw
|}
&lt;ref name=&quot;fairbournerailway.com&quot;&gt;[http://www.fairbournerailway.com/steam-locomotives.htm. Tudalen locomotifau ar wefan y rheilffordd]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

==Locomotifau diesel==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! Rhif ac enw
! Disgrifiad
! Hanes a statws presennol
! Lifrai
! Llun
|-
|Gwril
|Dosbarth DH25 Jenbach, adeiladwyd ym 1994 gan [[Cwmni Hunslet|Gwmni Hunslet]].
|
|
|[[Delwedd:Fairbourne Gwril.jpg|240px]]&lt;br /&gt;''Gwril'' wrth orsaf Fairbourne
|-
|Lilian Walter
|Adeiladwyd gan Guest Engineering ym 1961, efo enw gwreiddiol Silvia.
|Ailadeiladwyd yn Fairbourne ym 1985 i ymddangos yn locomotif Americanaidd. Addaswyd ar gyfer traciau lled deuddeg modfedd a hanner ym 1986. Yn cael ei atgyfodi, efo enw Tony er cof yr Athro Tony Anderson.
|
|[[Delwedd:Golf Halt, the Fairbourne Railway, Fairbourne - geograph.org.uk - 1576774.jpg|240px]]&lt;br /&gt;''Lilian Walter'' cyn i'r injan gael ei ailadeiladu yn y 2000au
|}
&lt;ref name=&quot;fairbournerailway.com&quot;/&gt;

[[Delwedd:FairbourneRailway14.ogg|thumbtime=119|bawd|Taith ar y rheilffordd]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [http://www.fairbournerailway.com/ Gwefan y Rheilffordd]

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
FfriogLB02.JPG|Rheilffordd Fairbourne
FfriogLB01.JPG|Y rheilffordd, ac Abermaw yn y cefndir
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Abermaw]]
[[Categori:Arthog]]
[[Categori:Rheilffyrdd treftadaeth Gwynedd|Friog]]</text>
      <sha1>g1e7bhj27c695chb0uty4xgr8uie7cp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Raidió Rí-Rá</title>
    <ns>0</ns>
    <id>138052</id>
    <revision>
      <id>11096112</id>
      <parentid>11051913</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:21:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2309" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Sefydlwyd '''Raidió Rí-Rá''' ''(Radio Helynt)'' yn 2008 gan fudiad iaith [[Gwyddeleg|Wyddeleg]], [[Conradh na Gaeilge]]. Gorsaf 24 awr y dydd sy'n chwarae cerddoriaeth bop y Siartiau Saesneg a hefyd peth Gwyddeleg yw hi. Anelir yr orsaf ar gyfer pobl yn eu harddegau ac ugeiniau. Bychan iawn o siarad sydd ar yr orsaf ond mae hynny o siarad yn yr iaith Wyddeleg.

Lansiwyd yr orsaf yn wreiddiol fel rhan o ddathliadau [[Seachtain na Gaeilge]] (Wythnos y Wyddeleg) y 2008. Enw wreiddiol yr orsaf oedd Radió X ond newidiwyd i Radió Rí-Rá yn dilyn cystadleuaeth.

==Darlledu==
Darlledir yr orsaf ar wefan yr orsaf. Amcangyfrifir fod y wefan yn derbyn 35,0000 ymweliad y mis.

Caiff yr orsaf hefyd ei darlledu ar wasanaeth radio digidol DAB yn ardal [[Dulyn]] a [[Loch Garman]] ([[Wexford]]).

Am fis y flwyddyn adeg Seachtain na Gaeilge a gynhelir ym mis Mawrth darlledir yr orsaf ar donfedd FM yn ardaloedd Dulyn, [[Corc]] a [[Galway|Gallimh]] (Galway) a chyn 2011, yn [[Limerick|Limeric]] hefyd.

Gobaith y rheolwyr yw y caiff yr orsaf ei darlledu ar wasanaeth digidol daearol [[Gweriniaeth Iwerddon]], Soarview, yn y dyfodol. Mae Soarview yn cynnwys ac yn darlledu gorsafoedd cynhenid Iwerddon gan gynnwys sianeli teledu a radio y gwasanaeth wladwriaethol, [[RTÉ]]. Mae 9 gorsaf radio RTÉ bellach ar Soarview, gan gynnwys yr orsaf Wyddeleg ei hiaith genedlaethol, sef RTÉ [[Raidió na Gaeltachta]].

==CDs Ceol==
Ers 2005 fel rhan o ddathliadau Seatchain na Gaeilge cynhyrchwyd CD o ganeuon pop gan grwpiau Gwyddelig poplogaidd wedi eu cyfieithu i'r Wyddelig. Cynhoeddir y CDs yma o dan enw 'Ceol' ('cerddoriaeth'). Defnyddir a hyrwyddir y CDs yma gan Raidió Rí-Rá. Caiff y CDs yma eu rhoi am ddim ac yn 2011 fe'i cynhwysir o fewn cyhoeddiad o'r papur dyddiol yr Irish Daily Star. Mae'r CDs yn cynnwys fersiynau Gwyddeleg o ganeuon gan grwpiau megis The Corrs.

==Gweler hefyd==
* [[Raidió Fáilte]] radio gymunedol Wyddeleg Belffast

==Dolenni allanol==
* [http://Gwefan%20Raidio%20Ri-Ra www.rrr.ie]
* [http://Raidió%20Rí-Rá%20-%20gwrando'n%20fyw www.liveradio.ie/stations/radio-ri-ra]
* [http://www.rte.ie/rnag RTÉ Raidió na Gaeltachta]

[[Categori:Yr iaith Wyddeleg yng Ngweriniaeth Iwerddon]]
[[Categori:Radio yn Iwerddon]]
[[Categori:Sefydliadau 2008]]</text>
      <sha1>6lxxzzhbgdz18tj30jvp6o7bwszljze</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Batri lithiwm-ion</title>
    <ns>0</ns>
    <id>147370</id>
    <revision>
      <id>11096077</id>
      <parentid>11024163</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T08:33:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alex billty</username>
        <id>73665</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3878" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Delwedd:Nissan Leaf 012.JPG|bawd|Batri lithiwm-ion mewn [[Nissan Leaf]]]]
[[Delwedd:Nokia Battery.jpg|bawd|Batri ar gyfer Ffôn clyfar Nokia 3310]]
Math arbennig o fatri y gellir ei ailwefru ydy '''batri lithiwm-ion''' (a enwir hefyd yn '''Li-ion battery''' neu '''LIB''').  Ynddo, mae'r [[ion]]au'n symud o'r electrod negatif i'r electrod positif wrth ddadlwytho'i bwer ac wrth iddo gael ei drydanu. Mae'r ionau hyn yn medru mynd a dod o fewn yr haenau, yn wahanol iawn i'r lithiwm a ddefnyddir mewn batris na ellir eu haildrydanu. Mae'r [[electrolyt]], sy'n caniatáu symudiadau ionig, a'r ddau electrod yn gyfansoddion cyson, yn ddigyfnewid.

Mae'r batri Lithiwm-ion&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.lithiumbatterychina.com/li-ion-battery/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220219105831/https://www.lithiumbatterychina.com/li-ion-battery/ |archivedate=2022-02-19 |title=lithium ion battery |author=Alex Billty |publisher=lithium battery china |work=lithiumbatterychina.com|url-status=dead }}&lt;/ref&gt; yn eithaf cyffredin mewn dyfeisiau electronig yn y cartref. Dyma un o'r mathau mwyaf poblogaidd ar gyfer offer y gellir eu cludo gan nad ydynt yn colli eu gwefr yn hawdd, pan nad ydynt yn cael eu defnyddio. Cânt hefyd eu defnyddio mewn [[car trydan|ceir trydan]] fel y [[Nissan Leaf]] a [[Tesla (cwmni ceir)|Tesla]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.cleantech.com/news/3694/electrovaya-tata-motors-make-electric-indica |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110509010846/http://www.cleantech.com/news/3694/electrovaya-tata-motors-make-electric-indica |archivedate=2011-05-09 |title=''Electrovaya, Tata Motors to make electric Indica'' |date=14 Hydref 2008 |author=Ballon, Massie Santos |publisher=Cleantech Group |work=cleantech.com |accessdate=11 Mehefin 2010 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Mae Lithiwm-ion yn prysur ddisodli'r hen fath cyffredin, sef y batri asid, a ddefnyddid mewn cerbydau golff, y lori laeth ayb. A thrwy ddefnyddio'r math newydd hwn, nid oes raid addasu'r cerbyd (na'r offer trydanol) mewn unrhyw fodd.

==Hanes==
[[Delwedd:Lithium-Ionen-Accumulator.jpg|bawd|Batri lithiwm-ion, Amgueddfa Autovision, [[Altlussheim]], Germany]]
Awgrymwyd y syniad o ddefnyddio lithiwm ar ei ben ei hun, fel batri, gan [[M Stanley Whittingham]], darlithydd ym Mhrifysgol Birmingham, tra roedd yn gweithio i gwmni Exxon yn y 1970au.Defnyddiodd Whittingham  y metal titanium(IV) swlffid a lithiwm fel electrodau. Ond roedd perygl o'u defnyddio, gan fod [[lithiwm]] yn elfen hynod o adweithiol. Mewn amgylchedd o ddydd i ddydd, mae'n llosgi yn yr aer, oherwydd presenoldeb [[ocsigen]] a [[hydrogen]].&lt;ref&gt;{{cite journal|doi=10.1039/QJ8611300270|title=XXIV.—On chemical analysis by spectrum-observations|year=1861|journal=Quarterly Journal of the Chemical Society of London|volume=13|issue=3|page=270 }}&lt;/ref&gt; O ganlyniad, symudodd ffocws yr ymchwil oddi wrth lithiwm metalig i lithiwm ar ei ben ei hun.

==Datblygiadau==
Un o'r datblygiadau mwyaf o ran effeithiolrwydd y batri yw hwnnw a ddaeth o ffatri enfawr [[Tesla (cwmni ceir)|Tesla]] (mewn partneriaeth gyda [[Panasonic]]), sef y ''Gigafactory'' yn [[Nevada]], ffatri 3,200 o erwau a gostiodd y cwmni $5 biliwn. Agorwyd y ffatri'n swyddogol yng Ngorffennaf 2016 er mwyn cynhyrchu batris 30% yn is eu pris na chynt. Datblygwyd y ffatri hefyd ar gyfer cyflenwi batris i'r car [[Tesla Model X|Model X]] a hefyd ar gyfer y pecynau storio trydan cartref ([[Cell solar|celloedd solar]]): [[Powerwall]].&lt;ref&gt;Gweler y cylchgrawn ''Car''; Medi 2016l; Rhif 650; tud 63.&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*''[[Powerwall]]'' - uned i'w osod ar wal y garej i wefru [[car trydan]] ayb
*[[Cell danwydd]] - dyfais sy'n trawsnewid yr egni cemegol o danwydd i drydan; dyfeisiwyd gan y Cymro, William Robert Grove o Abertawe.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Trydan]]</text>
      <sha1>kryvaxv9zs762pws0f8yt4mxgitlcbn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhosyn-y-mynydd gwyllt</title>
    <ns>0</ns>
    <id>154376</id>
    <revision>
      <id>11096027</id>
      <parentid>10784877</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:04:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1888" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| name               = ''Paeonia mascula'' | image              = Paeonia mascula subsp. rusii 6.jpg
 
| image_width        = 
| image_alt          = Delwedd o'r rhywogaeth
| image_caption      = 
| image2             = 
| image2_width       = 
| image2_alt         = 
| image2_caption     = 
| regnum             = [[Planhigyn|Plantae]]
| divisio            = 
| classis            = 
| ordo               = [[Saxifragales]]
| familia            = [[Paeoniaceae]]
| genus              = [[Paeonia (planhigyn)]]
| species            = '''''P. mascula'''''
| unranked_divisio   = [[Planhigyn blodeuol|Angiosbermau]]
| unranked_classis   = [[Ewdicot]]au
| unranked_ordo      = [[Ewdicot|Ewdicotau craidd]]
| status             = 
| status_system      = 
| subdivision        = 
| binomial           = Paeonia mascula
| binomial_authority = (L.) Philip Miller
| range_map          = 
| range_map_width    = 
| range_map_alt      = 
| range_map_caption  = 
| synonyms           = 
}}

[[Planhigyn blodeuol]] sydd hefyd yn un o symbolau cenedlaethol [[Tsieina]] yw '''Rhosyn-y-mynydd gwyllt''' sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu ''[[Paeoniaceae]]''. Yr enw gwyddonol ([[Lladin]]) yw ''Paeonia mascula'' a'r enw Saesneg yw ''Peony''.&lt;ref&gt;[http://apps.kew.org/wcsp/synonomy.do?name_id=433918 Gerddi Kew;] adalwyd 21 Ionawr 2015&lt;/ref&gt;

Mae'r teulu'n nodedig am ei [[llysiau rhinweddol|briodweddau meddygol]] (honedig, yn enwedig yn [[Corea]], [[Tsieina]] a [[Japan]]. Mae'n un o symbolau cenedlaethol Tsieina. Caiff ei dyfu ar gyfer gerddi oherwydd maint ei flodau unigol, ac mae'r [[morgrugyn]] yn cael ei ddenu at y [[neithdar]] sydd ar ei betalau.

==Gweler hefyd==
*[https://llennatur.cymru/Y-Bywiadur Y Bywiadur] Gwefan [[Llên Natur]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{comin|Category:Peony|Rhosyn-y-mynydd gwyllt}}

[[Categori:Planhigion]]
[[Categori:Paeoniaceae]]</text>
      <sha1>mind3xjjl9y7g0yw6p914p4ntfr3jce</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Amoco Cadiz</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157724</id>
    <revision>
      <id>11095960</id>
      <parentid>11015320</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:58:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3096" xml:space="preserve">{{Italic title}}
{|{{Infobox ship begin}}
{{Infobox ship image
|Ship image=[[Delwedd:Amoco Cadiz 1 edit1.jpg|300px]]
|Ship caption=
}}
{{Infobox ship career
|Hide header         = 
|Ship name           = ''Amoco Cadiz''
|Ship owner          = Amoco Transport Co.
|Ship operator       = 
|Ship registry       = {{LBR}}
|Ship route          = 
|Ship ordered        = 
|Ship builder        = Navantia&lt;br&gt;[[Cádiz]], [[Sbaen]]
|Ship original cost  = 
|Ship yard number    = 95
|Ship way number     = 
|Ship laid down      = 24 Tachwedd 1973
|Ship launched       = 1974
|Ship completed      = Mai 1975
|Ship christened     = 
|Ship acquired       = 
|Ship maiden voyage  = 
|Ship in service     =
|Ship out of service = 16 Mawrth 1978
|Ship identification = Rhif IMO 7336422
|Ship fate           = Suddwyd yn 'Gwitalmeze', [[Llydaw]] {{coord|48.6|-4.7|region:FR_type:event|display=title,inline}}
|Ship status         = 
|Ship notes          = &lt;ref name=&quot;ctx&quot;&gt;{{cite web|  title=''Amoco Cadiz'' (IMO 7336422): ''Summary for Casualty'' ID 19780316_001| url=http://www.c4tx.org/ctx/job/cdb/precis.php5?key=19780316_001 | work=Casualty Database| publisher=''Center for Tankship Excellence''| accessdate=16 Mehefin 2010}}&lt;/ref&gt;
}}
|}
[[Tancer olew]] enfawr oedd yr '''''Amoco Cadiz''''' a oedd yn chwifio baner [[Liberia]] ac a oedd yn eiddo i gwmni Amoco. Ar [[16 Mawrth]] [[1978]], aeth y llong ar Greigiau Portsall, [[Gwitalmeze]], [[Llydaw]], {{convert|5|km|abbr=on|0}} o'r traeth. Llifodd cynnwys ei thanciau: olew; hwn oedd y llif-olew mwyaf a dowlwyd o long. Torrodd yn ddwy a suddodd.&lt;ref name=&quot;ctx&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;aukevisser&quot;&gt;{{cite web |first=Auke |last=Visser |title=Amoco Cadiz |url=http://www.aukevisser.nl/supertankers/part-1/id532.htm |publisher=International Super Tankers |date=26 Awst 2010 |accessdate=9 Medi 2010 |archive-date=2012-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304161711/http://www.aukevisser.nl/supertankers/part-1/id532.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

==Colli olew==
Yng nghrombil y llong, cadwyd 1,604,500 casgen (219,797 tons) o [[olew crai]] 'ysgafn' o [[Ras Tanura]], [[Sawdi Arabia]] a [[Ynys Kharg]], [[Iran]].&lt;ref&gt;[http://www.wrecksite.eu/wreck.aspx?10339] adalwyd 11 Mehefin 2010&lt;/ref&gt; Perchennog yr olew oedd cwmni Shell. Oherwydd cryfder y gwynt a'r tonnau, torrodd yn sawl rhan cyn medru pwmpio'r olew ohoni ac aeth 4,000 tunnell o olew i'r môr.&lt;ref name =&quot;Helgoland Marine Research&quot;&gt;{{cite journal |last1=Hartog |first1=C. den |last2=Jacobs |first2=R.P.W.M. |title=''Effects of the ''Amoco Cadiz'' Oil Spill on an Eelgrass Community at Roscoff...'' |journal=Helgoland Marine Research |publisher=Springer |location=Berlin / Heidelberg |volume=33 |issue=1-4 |pages=182–191 |doi=10.1007/BF02414745 |date=Mawrth 1980 |url=http://www.springerlink.com/content/x427513224718740/ |accessdate=11 Mehefin 2010 }}{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*''[[Torrey Canyon]]''

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Tanceri olew]]
[[Categori:Trychinebau 1978]]
[[Categori:Trychinebau ar y môr]]</text>
      <sha1>pl5r7v2shbthll6oij5z2rgaqp5fp7q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rheilffordd Bae'r Ynysoedd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157758</id>
    <revision>
      <id>11096126</id>
      <parentid>2471774</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:37:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4795" xml:space="preserve">{{Heritage Railway |
|name      = Rheilffordd Bae'r Ynysoedd&lt;br /&gt;&lt;small&gt;''Bay Of Islands Vintage Railway&lt;/small&gt;|
|image =[[image:Bay of Islands Vintage Railway - Gabriel on Number 5 Bridge.JPG|300px]]|
|caption=Gabriel yn gyrru dros Bont Pump.|
|locale    = [[Kawakawa]], Bae'r Ynysoedd, Northland, {{NZL}}|
|terminus  = [[Taumarere]]|
linename  = Cangen Opua|
|builtby   = Glofeydd Kawakawa (Kawakawa - Taumarere)&lt;br&gt;
Rheilffyrdd Llywodraeth Seland Newydd (Otiria - Kawakawa, Taumarere - Opua)| 
|originalgauge = 1435mm (cledrau)&lt;br&gt;1067mm (rheilffordd)|
|preservedgauge = 1067mm|
|era       = |
|owned    = Rheilffordd Hynafol Bae'r Ynysoedd|
|operator = |
|stations = Dwy|
|length = 11.5km (cyfanswm)|
|originalopen =1868 (fel tramffordd)|
|closed =  1985|
|stageyears =  |
|stage =|
|years = |
|events = |
|years1 =
}}
[[Delwedd:Kawakawa06LB.jpg|bawd|260px|Gabriel ar y Stryd Fawr]]
[[Delwedd:Kawakawa07LB.jpg|bawd|260px]]
[[Delwedd:Kawakawa08LB.jpg|bawd|260px|Charlie]]
[[Delwedd:Kawakawa09LB.jpg|bawd|260px]]
[[Delwedd:Kawakawa10LB.jpg|bawd|260px|Sweetie]]
Agorwyd '''Rheilffordd Bae'r Ynysoedd''' (Saesneg: ''Bay of Islands Vintage Railway'') rhwng [[Kawakawa]] ac [[Opua]], yn [[rheilffordd dreftadaeth]], yn y 1980au. Mae'r rheilffordd yn 11.5 [[cilomedr]] o hyd. Oherwydd problemau, caewyd y rheilffordd yn 2006 ond erbyn hyn mae trenau'n myndo o Kawakawa i [[Taumarere]], 4 cilomedr i ffwrdd.&lt;ref name=&quot;bayofislandsvintagerailway.org.nz&quot;&gt;[http://www.bayofislandsvintagerailway.org.nz/about-boivr/our-history/ Tudalen hanes ar wefan y rheilffordd]&lt;/ref&gt;
[[Delwedd:Kawakawa05LB.jpg|bawd|chwith|260px]]

==Hanes==
Darganfuwyd glo yn Kawakawa ym 1864, ac ym 1868, adeiladwyd rheilffordd 4 cilomedr o hyd i gludo glo o'r lofa i [[Taumerere]] ar [[Afon Kawakawa]]. Estynwyd y lein i Opua ym 1884, a daeth Opua'n borthladd. Adeiladwyd yr orsaf bresennol yn Kawakawa ym 1911.&lt;ref name=&quot;bayofislandsvintagerailway.org.nz&quot;/&gt;

==Locomotifau stêm&lt;ref&gt;[http://www.bayofislandsvintagerailway.org.nz/about-boivr/steam-engines/ tudalen locomotifau stêm y rheilffordd]&lt;/ref&gt;==

===Rhif 1730, Gabriel===
4-4-0T, 28 tunnell.
Adeiladwyd gan [[Cwmni Thomas Peckett|gwmni Thomas Peckett]] ym [[Bryste|Mryste]] ym 1927. Adeiladwyd 4 locomotif arall o'r un dosbarth; aeth 2 i [[Iwerddon]] ac y 2 arall i [[Borneo]]. Dim ond Gabriel sy'n weddill.
Llogwyd o gwmni Sement Portland Wilson, ger [[Whangarei]] ym 1985, cyn i'r rheilffordd ei brynnu.

===Rhif 1645, Thomas===
0-6-0ST.
Adeiladwyd gan [[Cwmni Thomas Peckett|gwmni Thomas Peckett]] ym [[Bryste|Mryste]] ym 1923
ar gyfer Cwmni Glo Pukemiro, [[De Auckland]], a gweithiodd yno hyd at 1958. Daeth yn rhan o faes chwarae wrth y [[Lein Pukemiro]], rheilffordd dreftadaeth ar y lein o [[Huntly]] i bwll glo [[Pukemiro]]. Yn 2015 roedd angen ailadeiladu'r injan.

==Locomotifau diesel&lt;ref&gt;[http://www.bayofislandsvintagerailway.org.nz/about-boivr/diesel-engines/ tudalen locomotifau diesel y rheilffordd]&lt;/ref&gt;==
===Rhif 2730, Charlie===
0-6-0 efo peiriant Gardner.
Adeiladwyd ym 1967 yn [[Burton upon Trent]].
Gweithiodd ar [[Rheilffordd Seland Newydd|Reilffordd Seland Newydd]] rhwng 1954-1986 ac efo ''Steam Incorporated'' rhwng 1986-1994. Mae ar Reilffordd Bae'r Ynysoedd ers hynny, ar fenthyg o Graham Winterbourne. Fe'i defnyddir i wella'r lein.

===Rhif 184, Freddie===
0-4-0 efo peiriant Gardner.
Adeiladwyd ym 1958 yn [[Thames, Seland Newydd]] gan A &amp; G Price.
Fe'i defnyddiwyd yng Nglofa Glen Afton, Huntly, ag wedyn gan Grŵp Llaeth Seland Newydd. Cyrhaeddodd y rheilffordd ym 1986. Enwyd yr injan ar ôl [[Friedensreich Hundertwasser]], noddwr y rheilffordd a phensaer y toiledi enwog yn y pentre.

===Rhif 3659, Ruby===
0-4-0 efo peiriant Cummins.
Adeiladwyd ym 1973 gan Baguley-Drewry yn Burton upon Trent.
Gweithiodd dros AFFCO ym [[Moerewa]].
Prynwyd ar wefan TradeMe gan gefnogwraig ddi-enw y rheilffordd, ar amod bod y locomotif yn cael ei pheintio'n goch ac yn cael yr enw 'Ruby'.

===Rhif 1137, Sweetie===
Yn wreiddiol, injan stêm 0-6-2T; 0-6-0 erbyn hyn.
Adeiladwyd ym 1896 gan [[Cwmni Avonside|Gwmni Avonside]] yn [[Addington, Seland Newydd]]. Gweithiodd ar [[Rheilffordd Seland Newydd|Reilffordd Seland Newydd]] hyd at 1944 cyn trosglwyddo i Gwmni AFFCO]]. Methodd ei foeler ym 1952, a newidiwyd ef yn locomotif diesel. Prynwyd ym 1994 gan y rheilffordd. Nid oes peiriant ynddo ar hyn o bryd.

===Rhif 187, Timmy===
0-4-0 efo peiriant Gardner 6L3.
Adeiladwyd gan A &amp; G Price ym 1959. Cyrhaeddodd y rheilffordd yn 2012 o weithdy Otahuhu. Enwyd ar ôl ei berchennog, Tim Edney; mae ar fenthyg parhaol i'r rheilffordd.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
[http://www.bayofislandsvintagerailway.org.nz/ Gwefan y rheilffordd]

[[Categori:Rheilffyrdd treftadaeth Seland Newydd|Bae'r Ynysoedd]]
[[Categori:Ynys y Gogledd]]</text>
      <sha1>0diyhz6bnnw7ecoadfd2v29nm1c0x4g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Taith awyren MH370 Malaysia Airlines</title>
    <ns>0</ns>
    <id>160803</id>
    <revision>
      <id>11095970</id>
      <parentid>10977414</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:13:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3529" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Delwedd:Map awyr cy.PNG|bawd|Man cychwyn, lleoliad y cyswllt diwetha a lleoliad y cyrchfan na chyrhaeddwyd]]
'''Taith awyren''' ryngwladol o gwmni hedfan '''''Malaysia Airlines''''' a ddiflanodd ar yr 8fed o Fawrth 2014 oedd '''taith MH370''' (a elwir hefyd yn daith CZ748 ''China Southern Airlines'', &quot;MH370&quot;, &quot;Taith 370&quot; neu &quot;Daith MH370&quot;.) Roedd 227 o deithwyr a 12 o weithwyr o 15 o wledydd yn yr awyren.&lt;ref name=&quot;MHstatement03&quot;&gt;{{cite web
| title       = 8 Mawrth 10:30 AM MYT +0800 Malaysia Airlines MH370 Flight Incident – 3rd Media Statement
| url       = http://www.malaysiaairlines.com/ksd-maintenance/DarkSites.html
| publisher       = Malaysia Airlines
| accessdate       = 2 Ebrill 2014
| at       = 
| archive-date       = 2014-12-18
| archive-url       = https://web.archive.org/web/20141218104844/http://www.malaysiaairlines.com/ksd-maintenance/DarkSites.html
| url-status       = dead
}}&lt;/ref&gt; Diflannodd lai nag awr wedi i'r awyren gychwyn ei thaith a thybir i'r teithwyr i gyd farw. Hyd at Gorffennaf 2015 dyma'r drychineb fwyaf o ran nifer a laddwyd mewn awyren, yn fyd-eang.&lt;ref name=&quot;Guardian-safe&quot;&gt;{{cite news
| title       = ''Malaysia Airlines: experts surprised at disappearance of 'very safe' Boeing 777''
| url         = http://www.theguardian.com/world/2014/mar/08/malaysia-airlines-experts-surprised-at-disappearance-of-very-safe-boeing-777
| work   = The Guardian
| date        = 8 Mawrth 2014
| accessdate  = 11 Mai 2014
}}&lt;/ref&gt;

Gadawodd MH370 [[Kuala Lumpur]], [[Malaysia]], am 00:41 MST ar [[8 Mawrth]] [[2014]], ar gyfer taith a drefnwyd i gymryd 6 awr i [[Beijing]], [[Tsieina]].&lt;ref name=&quot;MHstatement04a&quot;&gt;{{cite web
 |title        = 8 Mawrth 04:20 PM MYT +0800 Media Statement – MH370 Incident released at 4.20pm
 |url          = http://www.malaysiaairlines.com/ksd-maintenance/DarkSites.html
 |publisher    = Malaysia Airlines
 |accessdate   = 8 Mawrth 2014
 |deadurl      = no
 |at           = 04:20 PM MYT
 |archive-date = 2014-12-18
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20141218104844/http://www.malaysiaairlines.com/ksd-maintenance/DarkSites.html
 |url-status   = dead
}}&lt;/ref&gt; Collodd [[rheolwyr trafnidiaeth awyr]] gyswllt efo'r awyren, o fath Boeing 777-200ER, am 01:22, tra'r oedd yn hedfan dros [[Gwlff Gwlad Tai|Wlff Gwlad Tai]]. Cafwyd yr adroddiad cyntaf am y golled am 02:40.

Canolbwyntiodd y rhan fwyaf o'r ymdrechion i ganfod yr awyren ar ardal yn ne [[Cefnfor India]] - i'r gorllewin o [[Awstralia]] ar sail dadansoddiad o signalau a dderbyniwyd gan [[lloeren|loeren]] yn yr oriau cyntaf ar ôl i'r awyren ddiflannu oddi wrth y [[radar]]. Awgrymodd y dadansoddiad cychwynnol y dilynodd yr awyren un o ddau lwybr posibl: y naill i'r gogledd-orllewin a'r llall i'r de-orllewin, ond eithriwyd y llwybr gogleddol yn dilyn ymchwiliadau pellach.

Er y gwnaed ymdrechion rhyngwladol sylweddol i ganfod gweddillion yr awyren (a gostiodd USD $60 miliwn hyd at Fai 2015), ni chanfuwyd dim o sylwedd tan 29 Gorffennaf 2015, pan ganfuwyd rhan o adennyd (''flaperon'') o ''Flight 370'' ar draeth Ynys Réunion. Ni wyddys pam y diflannodd MH370; ymhlith y rhesymau posibl y mae hunanladdiad y peilot, nam technegol a [[terfysgaeth|therfysgaeth]].

==Gweler hefyd==
*[[Damweiniau a digwyddiadau cludiant awyr]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{comin|Malaysia Airlines Flight 370|Taith awyren MH370}}

[[Categori:Damweiniau a digwyddiadau awyrennu]]
[[Categori:Trychinebau 2014]]
[[Categori:Trychinebau awyr]]</text>
      <sha1>72ms14e9htv4d7b0qzx4as68rpw433i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau Sawdi Arabia</title>
    <ns>14</ns>
    <id>166079</id>
    <revision>
      <id>11095958</id>
      <parentid>1722878</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:56:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37" xml:space="preserve">[[Categori:Trychinebau yn ôl gwlad]]</text>
      <sha1>q0gj2okzmcq3no95o37fw9d13qyeyhg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11095959</id>
      <parentid>11095958</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:57:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="82" xml:space="preserve">[[Categori:Hanes Sawdi Arabia]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl gwlad|Sawdi Arabia]]</text>
      <sha1>nduzyduls3ylzx5p0pp1oksklprbz4i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Esblygiad bodau dynol</title>
    <ns>14</ns>
    <id>166361</id>
    <revision>
      <id>11096036</id>
      <parentid>1725229</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:11:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="109" xml:space="preserve">[[Categori:Bodau dynol|Esblygiad]]
[[Categori:Esblygiad epaod]]
[[Categori:Plïosen]]
[[Categori:Pleistosen]]</text>
      <sha1>3rnke8mkjxugnr5uzpjsgpu20vs9nwo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Australopithecus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>166389</id>
    <revision>
      <id>11096035</id>
      <parentid>11053652</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:11:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3550" xml:space="preserve">{{Italic title}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

{{Blwch tacson
| name = ''Australopithecus''
| fossil_range = {{Fossil range|4|2}}&lt;small&gt;[[Pliosen|Pliosen hwyr]]–[[Pliosen|Pliosen cynnar]]&lt;/small&gt;
| image = Australopithecusafarensis reconstruction.jpg
| image_width = 250px
| image_caption = ''[[Australopithecus africanus]]''
| authority = [[Raymond Dart|R.A. Dart]], 1925
| type_species = {{extinct}}''[[Australopithecus africanus]]''
| type_species_authority = Dart, 1925
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordate|Chordata]]
| classis = [[Mammal]]ia
| ordo = [[Primates]]
| familia = [[Hominidae]]
| genus = ''Australopithecus''
| subdivision_ranks = [[Rhywogaeth]]
| subdivision = †''[[Australopithecus africanus|A. africanus]]'' &lt;br&gt; †''[[Australopithecus deyiremeda|A. deyiremeda]]''&lt;br&gt; †''[[Australopithecus garhi|A. garhi]]''&lt;br&gt; †''[[Australopithecus sediba|A. sediba]]'' &lt;br&gt;'''''Enw arall [[Paranthropus]]'''''&lt;br&gt; †''[[Paranthropus aethiopicus|P. aethiopicus]]''&lt;br&gt; †''[[Paranthropus robustus|P. robustus]]''&lt;br&gt; †''[[Paranthropus boisei|P. boisei]]''&lt;br&gt;'''''Enw arall [[Praeanthropus]]'''''&lt;br&gt;†''[[Australopithecus afarensis|A. afarensis]]'' &lt;br&gt; †''[[Australopithecus anamensis|A. anamensis]]''&lt;br&gt; †''[[Australopithecus bahrelghazali|A. bahrelghazali]]''
|taxon=Animalia
}}
[[Genws]] o ddynolion a esblygodd yn nwyrain [[Affrica]] tua 4 miliwn o flynyddoedd yn ôl yw '''''Australopithecus''''' ac a ddaeth i ben tua 2 filiwn o flynyddoedd yn ôl. Yn ystod y cyfnod hwnnw o ddwy filiwn o flynyddoedd, ymddangosodd sawl [[rhywogaeth]] gan gynnwys: ''[[Australopithecus afarensis]], [[Australopithecus africanus|A. africanus]], [[A. anamensis]], [[A. bahrelghazali]], [[Australopithecus deyiremeda|A. deyiremeda]]'' (argymhelliad yn unig), ''[[A. garhi]]'', ac ''[[A. sediba]]''..

Ystyr y gair, a fathwyd yn 1925 gan yr [[anthropoleg]]ydd Raymond A. Dart, yw ‘epa deheuol’ ([[Lladin]] ''austrālis'' ‘deheuol’ + [[Iaith Roeg|Hen Roeg]] ''píthēkos'' (πίθηκος) ‘epa’).

Chwaraeodd rhywogaethau o ''Australopithecus'' le pwysig yn [[esblygiad]] [[bod dynol|bodau dynol]]; yn wir, o'r ''Australopithecus'' y datblygodd y genws ''[[Homo]]'', oddeutu 3 miliwn o flynyddoedd yn ôl. Rhain oedd y dynolion cyntaf lle gwelir ynddynt y [[gennyn]] hwnnw sy'n galluogi niwronau hir a chryf i dyfu o fewn yr [[ymennydd]], sef yr ''[[SRGAP2]]''.&lt;ref name=Reardon2012&gt;Reardon, Sara (2012), &quot;The Humanity Switch&quot;, ''New Scientist'' (AU/NZ), 12 May 2012 No. 2864, tt. 10–11. ISSN 1032-1233&lt;/ref&gt; Felly, trodd yr ''australopith'' yn ''Homo'' (e.e. ''[[Homo habilis]]'') tua dwy filiwn o flynyddoedd yn ôl ac yna'n fodau dynol modern (''[[Homo sapiens sapiens|H. sapiens sapiens]]'').&lt;ref name=Toth2005&gt;Toth, Nicholas and Schick, Kathy (2005). &quot;African Origins&quot; in ''The Human Past: World Prehistory and the Development of Human Societies'' (Golygydd: Chris Scarre). Llundain: Thames and Hudson. Tud. 60. ISBN 0-500-28531-4&lt;/ref&gt;

&lt;gallery&gt;
Map of the fossil sites of the early hominids (4.4-1M BP).svg|Map o'r safleoedd lle cafwyd hyd i ffosiliau o ''Australopithecus''
A.afarensis.jpg|Adluniad o ''[[Australopithecus afarensis]]'', un o'r genws ''Australopithecus''
Mrs Ples.jpg|Penglog wreiddiol ‘Mrs. Ples’, benyw ''A. africanus''
Lucy blackbg.jpg|‘Lucy’, un o sgerbydau enwoca'r byd; ''A. afarensis''
&lt;/gallery&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Homo habilis]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Australopithecus| ]]
[[Categori:Hominini]]
[[Categori:Plïosen]]</text>
      <sha1>p1er7ayp4h7mf0m67cqksp8gxcy0fh0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Australopithecus afarensis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>166390</id>
    <revision>
      <id>11096034</id>
      <parentid>10970717</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:10:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4625" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

{{Blwch tacson
| fossil_range = [[Pliosen]], {{Fossil range|3.9|2.9}}
| image = Lucy Mexico.jpg
| image_width = 220px
| image_caption = Adluniad o &quot;[[Lucy (Australopithecus)|Lucy]]&quot; yn ''Museo Nacional de Antropología'', [[Dinas Mecsico]]
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammal]]ia
| ordo = [[Primate]]s
| familia = [[Hominidae]]
| subfamilia = [[Homininae]]
| genus = ''[[Australopithecus]]''
| species = '''''A. afarensis'''''
| binomial = ''Australopithecus afarensis''
| binomial_authority = Donald Johanson a Timothy White, 1978
}}

[[Hominid]] a fu'n byw ar y Ddaear oedd '''''Australopithecus afarensis''''' ([[Lladin]]: &quot;Epa'r De o Afar&quot;), Trigodd rhwng 3.9 a 2.9 miliwn o flynyddoedd yn ôl yng [[Gorllewin Affrica|Ngorllewin Affrica]].&lt;ref name=&quot;EvolutionAndPrehistory&quot;&gt;{{cite book |url=http://books.google.ro/books?id=LfYirloa_rUC&amp;pg=PA134&amp;lpg=PA134&amp;dq=lucy+australopithecus+potassium+argon#v=onepage&amp;q=lucy%20australopithecus%20potassium%20argon&amp;f=false
|title=''Evolution And Prehistory: The Human Challenge, by William A. Haviland, Harald E. L. Prins, Dana Walrath, Bunny McBride ''|isbn=9780495381907 |author1=Prins |first1=Harald E. L |last2=Walrath |first2=Dana |last3=McBride |first3=Bunny |year=2007}}&lt;/ref&gt;  Roedd yn hominid byr a thenau ei faint, yn eitha tebyg i ''[[Australopithecus africanus]]''. Credir ei fod yn perthyn yn agos i'r genws ''[[Homo]]'', sy'n cynnwys y [[bod dynol]] modern ''[[Homo sapiens]]'' naill ai'n uniongyrchol neu drwy hynafiad sydd eto i'w ganfod. Dyma berthynas agosaf ''Homo sapiens''.&lt;ref&gt;{{cite book|title=''The Human Lineage'' | author=Cartmill, Matt |author2=Fred H. Smith |author3=Kaye B. Brown  | page=[http://books.google.com/books?id=5TRHOmTUTP4C&amp;lpg=PP1&amp;pg=PA151#v=onepage&amp;q&amp;f=false 151] | year=2009 | publisher= Wiley-Blackwell | isbn=978-0-471-21491-5 }}&lt;/ref&gt;  Mae 'Afar' yn derm sy'n deillio o bobl ac iaith, sy'n trigo ar 'Gorn Affrica', yn [[Ethiopia]], ac ystyr 'Afar' yw 'Pobl Ddewr'.

Y [[ffosil]] enwocaf i'w ddarganfod yw rhan o ysgerbwd a elwir yn [[Lucy (Australopithecus)|Lucy]] a drigodd 3.2 miliwn o flynyddoedd [[CP]] yn y wlad a elwir heddiw yn [[Ethiopia]]. Fe'i canfyddwyd gan Donald Johanson a'i gydweithwyr a fedyddiodd y sgerbwd yn 'Lucy' gan fod yr archaeolegwyr ar y pryd yn gwrando'n ddi-baid ar gân o'r un enw gan y ''[[Beatles]]'', sef ''[[Lucy in the Sky with Diamonds]]''.&lt;ref&gt;{{harvnb|Johanson|Maitland|1981|pp=283–297}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;evolutionthe1st4billionyears&quot;&gt;{{cite book|title= ''Evolution: The First Four Billion Years''| author=Johanson, D.C. | chapter=Lucy (''Australopithecus afarensis'') | editors=Michael Ruse &amp; Joseph Travis | year=2009 | publisher= The Belknap Press of Harvard University Press | location = Cambridge, Massachusetts |isbn=978-0-674-03175-3 | pages=693–697}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BernardAWood&quot;&gt;{{cite book|title=The Cambridge Encyclopedia of Human Evolution | author=Wood, B.A. | chapter=Evolution of australopithecines | editors= Jones, S., Martin, R. &amp; Pilbeam, D. | year=1994 | publisher= Cambridge University Press | location = Cambridge, U.K. | isbn=978-0-521-32370-3}} Also ISBN 0-521-46786-1 (paperback).&lt;/ref&gt;

&lt;gallery mode=packed heights=170px&gt;
Australopithecus afarensis.png|Adluniad fforensig o ''A. afarensis''
Lucy Skeleton.jpg|Adluniad o sgerbwd Lucy; Amgueddfa Hanes Naturiol, Cleveland
Stamps of Uzbekistan, 2002-12.jpg|Stamp gyda llun o Lucy
&lt;/gallery&gt;

==Anatomeg==
O'i gymharu gydag epaod modern a'r rhai sydd wedi darfod, mae gan ''A. afarensis'' ddannedd llai. Mae ganddo hefyd ymennydd llai: tuag 380–430&amp;nbsp;cm&lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt; a gên sy'n ymthio allan, ac ymlaen.

Ceir cryn ddadlau ai creadur deudroed yn unig oedd, ynteu a oedd ar adegau'n goedrigol (''arboreal''). Mae esgyrn y dwylo, y traed, yr ysgwyddau'n awgrymu ei fod am ran helaeth o'r dydd ar ei draed, yn debyg iawn i fodau dynol modern.&lt;ref name=Green2012&gt;{{Cite journal | last1 = Green | first1 = D. J. | last2 = Alemseged | first2 = Z. | doi = 10.1126/science.1227123 | title = ''Australopithecus afarensis Scapular Ontogeny, Function, and the Role of Climbing in Human Evolution'' | journal = Science | volume = 338 | issue = 6106 | pages = 514–517 | year = 2012 | pmid =  23112331| pmc = |bibcode = 2012Sci...338..514G }}&lt;/ref&gt; Mae bysedd y dwylo a'r traed, fodd bynnag, yn grwm, er mwyn bachu brigau a changhennau, a chred rhai ei fod o bosib yn parhau i fyw yn y coed.

==Gweler hefyd==
*[[Homo habilis]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Australopithecus| ]]
[[Categori:Hominini]]
[[Categori:Plïosen]]</text>
      <sha1>dbak8dyk55e3g4qhbgzjm83dkqt18hi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Homo ergaster</title>
    <ns>0</ns>
    <id>166486</id>
    <revision>
      <id>11096029</id>
      <parentid>11030526</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:08:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6054" xml:space="preserve">{{Italic title}}
{{Blwch tacson
| name = ''Homo ergaster''
| fossil_range = {{Fossil range|1.9|1.3}}&lt;small&gt;[[Pleistosen|Pleistosen Cynnar]]&lt;/small&gt;
| image = Homo ergaster.jpg
| image_width = 230px
| image_caption = Penglog KNM-ER 3733, darganfyddwr: Bernard Ngeneo, [[1975]]. ([[Cenia]])
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammal]]ia
| ordo = [[Primates]]
| familia = [[Hominid]]ae
| genus = ''[[Homo (genus)|Homo]]''
| species = '''''H. ergaster'''''
| binomial = †''Homo ergaster''
| binomial_authority = Colin Groves a Vratislav Mazák, 1975
}}

Math o rywogaeth o'r [[genws]] ''[[Homo]]'' yw '''''Homo ergaster '''''([[Iaith Roeg|Hen Roeg]]: ''ἐργαστήρ'' &quot;dyn gweithiol&quot;) neu '''''Homo erectus Affricanaidd''''' sydd wedi dod i ben. Arferai fyw yn nwyrain a de [[Affrica]] yn ystod yr [[epoc]] [[Pleistosen]]: rhwng 1.9-1.4 miliwn o flynyddoedd cyn y presennol ([[CP]]).&lt;ref&gt;{{cite web |url=
http://www.sciencedaily.com/terms/homo_ergaster.htm  |title= ''Homo ergaster - Homo ergaster (&quot;working man&quot;) is an extinct hominid species (or subspecies, according to some authorities) which lived throughout eastern and southern Africa between 1.9 to 1.4 million years ago with the advent of the lower Pleistocene and the cooling of the global climate.'' | publisher= ScienceDaily  |date=  |accessdate=29 Hydref 2015}}&lt;/ref&gt; Pan holltwyd llinach y [[Tsimpansî]], daeth [[hominin]]au newydd i fodolaeth: ''Homo ergaster'' a ''[[Homo erectus]]''. Yn dilyn darganfyddiadau newydd yn [[Dmanisi]], yng ngwlad [[Georgia]] yn 2015, ceir carfan gref o [[Paleoanthropoleg]]wyr sy'n credu na ddylai ''Homo ergaster'' fod ar wahân i ''h. erectus'', ond yn hytrach mai'r un rhywogaeth ydynt mewn gwirionedd. Cafwyd nifer o [[ffosil]]iau a dadogir i'r rhywogaeth hon, a'r mwyaf nodedig yw'r ysgerbwd hwnnw a elwir yn &quot;Fachgen Turkana&quot; a ddarganfuwyd ger [[Llyn Turkana]], [[Cenia]] sydd rhwng 1.5 a 1.6 [[CP]]. Cafwyd ffosiliau hefyd yn [[Tansanïa]], [[Ethiopia]], [[Cenia]], a [[De Affrica]].

Bu ''[[H. habilis]]'' a ''H. ergaster'' yn cyd-fyw yn Affrica am bron i hanner miliwn o flynyddoedd, ac mae'n ymddangos (yn 2015) i'r ddau darddu o'r un hynafiad.

Bathwyd y cyfenw ''ergaster'' (&quot;gweithiol&quot;) yn 1975 gan Groves a Mazák oherwydd gallu ''H. ergaster'' i weithio offer llaw, am y tro cyntaf; dyma ddechrau'r hyn a elwir yn &quot;dechnoleg Acheulean&quot;.

==Dyn wrth ei waith==
Defnyddiai ''H. ergaster'' offer llaw llawer mwy clyfar ac amrywiol na'i ragflaenydd ''[[H. habilis]]''. Etifeddodd yr hen dechnoleg (&quot;Oldowan&quot;) ac aeth ati i ddatblygu'r [[bwyell|fwyell]].&lt;ref&gt;{{cite book | authors = Beck, Roger B.; Black, Linda; Krieger, Larry S.; Naylor, Phillip C.; Shabaka, Dahia Ibo | title = ''World History: Patterns of Interaction'' | publisher = McDougal Littell | year = 1999 | location = Evanston, IL | pages = | url =https://archive.org/details/mcdougallittellw0000unse_r9t3| doi = | id = | isbn = 0-395-87274-X }}&lt;/ref&gt; Dechreuodd ''H. ergaster'' greu'r bwyelli hyn 200,000 o flynyddoedd wedi iddo wahanu oddi wrth llinell y Tsimpansî. Mae'r dystiolaeth yn dechrau dangos mai ef hefyd oedd yr anifail cyntaf i gynnau a defnyddio tân i'w bwrpas ei hun, fel pob [[hominin]] a ddaeth ar ei ôl.&lt;ref&gt;{{cite journal|doi=10.1126/science.1095443|last=Goren-Inbar|first=Naama, et al.|last2=Alperson|first2=N|last3=Kislev|first3=ME|last4=Simchoni|first4=O|last5=Melamed|first5=Y|last6=Ben-Nun|first6=A|last7=Werker|first7=E|title=''Evidence of Hominin Control of Fire at Gesher Benot Ya 'aqov, Israel''|date=30 Ebrill 2004|journal=Science|volume=304|issue=5671|pages=725–727|pmid=15118160|bibcode = 2004Sci...304..725G }}&lt;/ref&gt;

==Cynefin==
Arhosodd ''H. ergaster'' yn Affrica am 500 mil o flynyddoedd ac yna ni cheir tystiolaeth ohono yno. Ni wyddys pan iddo 'ddiflannu' o Affrica 1.4 miliwn CP. Y rhywogaeth ''H. heidelbergensis'' sydd i'w weld yno ar ôl hynny.

==Gweler hefyd==
* ''[[Homo erectus]]''
* ''[[Homo floresiensis]]''
* ''[[Homo georgicus]]''
* ''[[Homo habilis]]''
* ''[[Telanthropus capensis]]''
* ''[[Homo neanderthalensis]]''; Dyn Neanderthal

==Cyfeiriadau==
{{Reflist|30em}}

==Llyfryddiaeth==
*{{cite book|title=The Symbolic Species: The Co-evolution of Language and the Brain|url=https://archive.org/details/symbolicspeciesc00deac|last=Deacon|first=Terrence W.|year=1998|publisher=W.W. Norton &amp; Company|isbn=0-393-03838-6}}
*{{cite book|title=Origins Reconsidered|first= Richard|last=Leakey|authorlink=Richard Leakey |url=http://books.google.com/?id=rGo8AAAACAAJ&amp;dq=origins+reconsidered|isbn=0-385-41264-9|date=1992-09-01}}
* {{cite book |last=Ruhlen |first=Merritt|title=The origin of language: tracing the evolution of the mother tongue |url=https://archive.org/details/originoflanguage00merr |publisher=Wiley |location=New York |year=1994 |pages= |isbn=0-471-58426-6 |oclc= |doi=}}
* {{cite book|last=Shreeve|first=James|title=The Neandertal Enigma: Solving the Mystery of Modern Human Origins|url=https://archive.org/details/neandertalenigma0000shre|year=1995|publisher=Harper Perennial|isbn=0-670-86638-5}}
* {{cite book|last=Tattersall|first= Ian |author2=Jeffrey Schwartz|title=Extinct Humans|url=https://archive.org/details/extincthumans00tatt|publisher= Westview Press|location=[[Boulder, Colorado|Boulder]] and Cumnor Hill|year=2000|isbn=0-8133-3482-9}}
* {{cite journal|last=Wood|first=Bernard|author2=Mark Collard|title=The Meaning of ''Homo''|journal=Ludus Vitalis|volume=9|year=2001}}

==Dolenni allanol==
{{CominCat|Homo ergaster}}
*[http://www.archaeologyinfo.com/homoergaster.htm Gwybodaeth archaeolegol]
*[http://humanorigins.si.edu/evidence/human-fossils/species/homo-erectus Smithsonian]
*[http://www.bradshawfoundation.com/origins/homo_ergaster.php Homo ergaster] ''Origins - Exploring the Fossil Record - Bradshaw Foundation''
*[http://www.livescience.com/7224-controversial-human-ancestor-major-facelift.html livescience.com]
*[https://www.dnalc.org/view/16083-Human-origins-family-tree.html Coeden deulu ''Homo'']

[[Categori:Plïosen]]
[[Categori:Rhywogaethau cynnar o Homo]]</text>
      <sha1>5kv042powvs3j0i26ax4n9rsrmaezux</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rheilffordd y Great Western</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168854</id>
    <revision>
      <id>11096113</id>
      <parentid>10987332</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:23:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7405" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

[[Delwedd:Cityoftruro01LB.jpg|bawd|260px|Locomotif rhif 3440 y GWR, ''City of Truro'', a adeiladwyd ym 1903]]
Cysylltodd '''Rheilffordd y Great Western''' (yn Saesneg: ''Great Western Railway'', GWR) [[Llundain|Lundain]] â de-orllewin a chanolbarth [[Lloegr]] a rhan helaeth o [[Cymru|Gymru]].

==Hanes==
Derbyniwyd deddf i greu rheilffordd rhwng [[Bryste]] a Llundain ar 31 Awst 1835. Prif beiriannydd y lein oedd [[Isambard Kingdom Brunel]], a benodwyd ar 7 Mawrth 1833.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.ikbrunel.org.uk/great-western-railway |title=Gwefan ikbrunel.org |access-date=2016-04-24 |archive-date=2016-03-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160320144324/http://www.ikbrunel.org.uk/great-western-railway |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ar un adeg roedd cynllun i wneud cysylltiad â [[Rheilffordd Llundain a Birmingham]] yn neu ger y brifddinas ac i rannu [[Gorsaf Euston]] y cwmni hwnnw – ond penderfynwyd i beidio, yn rhannol oherwydd lled trac llydan (2,140&amp;nbsp;mm yn lle 1,435&amp;nbsp;mm) a ddewisodd Brunel i'r Great Western.&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;The Great Western Railway in the 19th Century gan OS Nock&lt;/ref&gt;

Amcangyfrifwyd y byddai cost adeiladu'r lein yn dod yn £2,800,000. Dechreuodd y gwaith ym 1836, gan gynnwys [[Gorsaf reilffordd Paddington Llundain|Gorsaf reilffordd Paddington]] a [[Gorsaf reilffordd Temple Meads, Bryste]] a [[Gweithdy Swindon]]. Cwblhawyd y lein rhwng Paddington a [[Maidenhead]] ym Mai 1838. Roedd Brunel wedi archebu locomotifau gwan, ac roedd beirniadaeth hallt ohonynt, ac am led y traciau, ac roedd pwys ar Brunel i ymddiswyddo. Ond ar ôl ymdrechion cydweithiol gan Brunel a [[Daniel Gooch]], daeth gwelliant sylweddol ym mherfformiad y locomotifau, a daeth sefyllfa Brunel yn gryfach&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;/&gt;. Cwblhawyd yr holl lein rhwng Llundain a Bryste ym Mehefin 1841, yn costio £6,500,000. Roedd dadlau mawr am gost byrth ddrudfawr [[Twnnel Box]]. Mae'r twnnel yn 2 filltir o hyd ac yn gwbl syth. Ar 9 Ebrill - penblwydd Brunel - mae golau'r haul yn mynd o un pen y twnnel i'r llall&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;/&gt;. Cwblhawyd Gweithdy Swindon ym 1843 ac erbyn 1848, roedd 250 milltir o drac lled 7 troedfedd yn lledaenu o Fryste.&lt;ref name=&quot;greatwestern.org.uk&quot;&gt;[http://www.greatwestern.org.uk/m_in_gwr.htm Tudalen hanes ar wefan The Great Western Archive]&lt;/ref&gt;
[[Delwedd:Robert Howlett (Isambard Kingdom Brunel Standing Before the Launching Chains of the Great Eastern), The Metropolitan Museum of Art.jpg|chwith|bawd|260px|Isambard Kingdom Brunel]]

Achoswyd problemau gan led 7 troedfedd y cwmni cymharu â lled safonol rheilffyrdd eraill, a phasiwyd deddf ym 1946 yn erbyn adeiladu leiniau 7 troedfedd newydd.ond cyrhaeddwyd cyfaddawd yn caniatáu adeiladu leiniau tri chledren. Erbyn 1864, roedd gan y rheilffordd 594 milltir o cledrau 7 troedfedd, 406 milltir led safonol a 192 milltir o leiniau tri chledren..&lt;ref name=&quot;greatwestern.org.uk&quot;/&gt;

Crëwyd cymniau eraill, megis y [[Rheilffordd Bryste a Chaerwysg]] a [[Rheilffordd De Dyfnaint]]. Cynorthwyodd Brunel efo cynllunio eu lriniau, a daethont yn rhan Rheilffordd y Great Western.&lt;ref&gt;[http://mikes.railhistory.railfan.net/r010.html gwefan mike'shistory]&lt;/ref&gt;

Crëwyd [[Cwmni Rheilffordd De Cymru]] ym 1844, ac roedd Brunel yn beirianydd iddynt. Agorwyd y lein hyd at [[Hwlffordd]] ar 28 Rhagfyr 1853, i [[Neyland]] ym 1856 ac [[Aberdaugleddau]] erbyn 1863. Daeth y rheilffordd yn rhan Rheilffordd y Great Western ym 2863. Agorwyd [[Rheilffordd Penfro a Dinbych y Pysgod]] ym 1863. Estynwyd y lein hwyrach i [[Doc Penfro|Ddoc Penfro]] a [[Hendy-Gwyn]]. Adeiladwyd [[Rheilffordd Heol Arberth a Maenclochog]] rhwng 1873 a 1876 i wasanaethu [[Chwarel Rosebush]]. Adeiladwyd [[Rheilffordd Hendy-Gwyn ac Aberteifi]] rhwng 1869 a 1873, a [[Rheilffordd Rosebush ac Abergwaun]] rhwng 1878 a 1895.&lt;ref&gt;Taflen Cyngor Sir Benfro: 'Railways of Pembrokeshire'&lt;/ref&gt;

Bu farw Brunel ar 15 Medi 1859.
[[Delwedd:Collettpannier01LB.jpg|bawd|260px|Locomotif Collett 0-6-0PT Dosbarth 64xx]]

Roedd [[Daniel Gooch]] yn Brif Oruchwyliwr Locomotifau rhwng 1837 a 1864 a chadeirydd y cwmni rhwng 1865 a 1889. Daeth [[Joseph Armstrong yn  Brif Oruchwyliwr ym 1864. Bu farw Armstrong ym 1877, a chymerodd [[William Dean]] drosodd. Ym 1877 roedd 1536 milltir lled safonol, 275 milltir lled eang a 274 milltir o leiniau tri chledren. Erbyn 1885 roedd gwerth y cwmni £90,000,000 a roedd ganddo 1600 o locomotifau a 48,000 o gerbydau eraill.  Rhwng 1860 a 1892, newidiwyd y leiniau lled eang i led safonol.&lt;ref name=&quot;Gwefan Network Rail&quot;&gt;{{Cite web |url=https://www.networkrail.co.uk/VirtualArchive/great-western/ |title=Gwefan Network Rail |access-date=2016-04-24 |archive-date=2016-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160122155425/http://www.networkrail.co.uk/VirtualArchive/great-western/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Adeiladwyd [[Twnnel Hafren]] rhwng 1873 a 1886, pedair milltir a hanner o hyd, yn costio bron £2,000,000.&lt;ref name=&quot;greatwestern.org.uk&quot;/&gt;

Erbyn dechrau'r 20fed ganrif cyrhaeddwyd [[Penzance]], [[Henffordd]], [[Blaenau Ffestiniog]], [[Aberystwyth]], [[Wrecsam]] a [[Caer|Chaer]] ymysg llefydd eraill.&lt;ref&gt;British Railways pre-Grouping Atlas a Gazetter&lt;/ref&gt;. Pasiwyd Deddf Rheilffyrdd ym 1923, a daeth rheilffyrdd Prydein yn un; roedd y Great Western yn un ohonynt, yn cynnwys rhai o reilffyrdd llai yng Nghymru a De orllewin Lloegr. Roedd [[Rheilffordd y Cambrian]] yn un ohonynt.

Gwladolwyd y rheilffyrdd ym 1948, a daeth y Great Western yn [[Adran Orllewinol Rheilffyrdd Prydeinig]] hyd at 1992..&lt;ref name=&quot;Gwefan Network Rail&quot;/&gt;

==Peirianyddion==
[[Delwedd:Foxcote manor 01.jpg|260px|bawd|Locomotif Collett 'Foxcote Manor' yn gadael Llangollen]]
===Goruwchwilwyr locomotifau===
* [[Daniel Gooch]] (1837–1864)
* [[Joseph Armstrong]] (1864–1877)
* [[William Dean]] (1877–1902)
* [[George Jackson Churchward]] (1902–1915)

===Prif Beirianyddion Mecanyddol===
* [[George Jackson Churchward]] (1915–1921)
* [[Charles Collett]] (1922–1941)
* [[Frederick Hawksworth]] (1941–1947)

===Goruwchwilwyr locomotifau'r Gogledd===
* [[Joseph Armstrong]] (1854–1864)
* [[George Armstrong]] (1864–1892)

==Llongau==
Cynlluniwyd Brunel llongau ar gyfer y cwmni hefyd. Lansiwyd y [[Great Western]] ym 1837 ac yn hwyrach [[Great Britain]] a [[Great Eastern]].&lt;ref name=&quot;greatwestern.org.uk&quot;/&gt;

==Glo==
Er mwyn osgoi talu prisiau uchel am glo, sefydlodd y rheilffordd [[Glofeydd|lofa]] ym [[Blaenafon|Mlaenafon]] ym Mai 1878.&lt;ref name=&quot;greatwestern.org.uk&quot;/&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Y rheilffordd yng Nghymru==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Delwedd:Gorsaf llangollen 01.jpg|Llangollen
Delwedd:Cardiff Central railway station, Cardiff, Wales.jpg|Caerdydd (Canolog)
Delwedd:Narberth Railway Station.jpg|Arberth
Delwedd:Tren auto 02.jpg|Trên auto, Rheilffordd Llangollen
Delwedd:carrogLB01.JPG|Carrog
Delwedd:GobowenLB01.jpg|Gobowen
Delwedd:Ruabon01LB.jpg|Rhiwabon
&lt;/gallery&gt;

==Y reilffordd yn Lloegr==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Delwedd:SVRLB03.jpg|Arley
Delwedd:Dorridge Station, Row17, 3176861.jpg|Dorridge
Delwedd:Chester railway station frontage - 2005-10-09.jpg|Caer
Delwedd:Minehead01LB.jpg|Minehead
Delwedd:Tetbury railway station (postcard).jpg|Tetbury
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Rheilffyrdd Cymru|Great Western]]
[[Categori:Rheilffyrdd Lloegr|Great Western]]
[[Categori:Rheilffordd y Great Western| ]]</text>
      <sha1>c6p6or11ctnpexg3e28wdepsiq2t34o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rheilffordd ysgafn Swydd Amwythig a Sir Drefaldwyn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>169417</id>
    <revision>
      <id>11096143</id>
      <parentid>10771311</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:51:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4872" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

{| {{Railway line header}}
{{BS-header|Rheilffordd ysgafn Swydd Amwythig a Sir Drefaldwyn&lt;br /&gt;&lt;small&gt;''Shropshire &amp; Montgomeryshire Light Railway''&lt;/small&gt;}}
{{BS-table}}
{{BS4||exKBHFa||||Shrewsbury Abbey}}
{{BS4||exHST|||1 mi|Gorllewin yr Amwythig}}
{{BS4||exHST|||1¾ mi|Meole Brace}}
{{BS4||exHST|||3 mi|Hookagate a Redhill}}
{{BS4||xKRZ|||||Croesiad ''Shrewsbury and Welshpool Railway''}}
{{BS4||exHST|||4 mi|Edgebold}}
{{BS4||exHST|||5¾ mi|Cruckton}}
{{BS4||exHST|||6¾ mi|Shoot Hill}}
{{BS4||exHST|||7¼ mi|Ford a Crossgates}}
{{BS4||exHST|||9½ mi|Shrawardine}}
{{BS4||exHST|||11¾ mi|[[Nesscliffe]] and Pentre}}
{{BS4||exHST|||12½ mi|Edgerley}}
{{BS4||exHST|||13½ mi|[[Kinnerley]]}}
{{BS4||exABZgl|exSTRq|exSTR+r|||Criggion branch, ymuno yn Kinnerley}}
{{BS4||exHST||exSTR|15mi|Wern Las}}
{{BS4||exSTR||exHST||Chapel Lane}}
{{BS4||exHST||exSTR|16mi|[[Maesbrook]]}}
{{BS4|exCONTg|exSTR||exSTR|||''Oswestry and Newtown Railway'' hyd at [[Croesoswallt|Groesoswallt]]''}}
{{BS4|exSTRl|exABZg+r||exHST||[[Melverley]]}}
{{BS4||exBHF||exSTR|18mi|[[Llanymynech]]}}
{{BS4||exABZgl|exSTR+r|exSTR||}}
{{BS4||exSTR+GRZq|exSTR+GRZq|exSTR+GRZq|||''[[Y ffin rhwng Cymru a Lloegr]]''}}
{{BS4||exSTR|exCONTf|exSTR|||''Oswestry and Newtown Railway i'r [[Gorsaf reilffordd Y Drenewydd|Drenewydd]]''}}
{{BS4||exSTR||exHST||[[Crew Green]]}}
{{BS4||exHST||exSTR||[[Llanyblodwel]]}}
{{BS4||exSTR||exHST||[[Llandrinio]]}}
{{BS4||exKDSTe||exSTR||[[Nantmawr]] (chwarel)}}
{{BS4||||exKBHFe||[[Criggion]]}}
|}
|}
Gorweddai ''' Rheilffordd ysgafn Swydd Amwythig a Sir Drefaldwyn''', fel yr awgryma'r enw, o'r [[Amwythig]] i [[Llanymynech|Lanymynech]], [[Sir Drefaldwyn]], efo cangen yn mynd i [[Crugion|Grugion]].

Agorwyd y lein, 18 milltir o hyd, o led safonol, ar [[16 Awst]], [[1866]]. Roedd hi'n rhan o reilffordd arfaethedig, [[Rheilffordd y Potteries, Amwythig a Gogledd Cymru|Reilffordd y Potteries, Amwythig a Gogledd Cymru]], ac adnabuwyd y lein yn lleol fel 'The Potts'. Caewyd y lein ar 21 Rhagfyr 1866 oherwydd problemau ariannol. Ailagorwyd y lein rhwng Amwythig a Llanymynech yn Rhagfyr 1868, i [[Lanyblodwel]] yn Ebrill 1870, ac y cangen i Grugion ym Mehefin 1871. Caewyd y lein ar 22 Mehefin 1880.

Ffurfiwyd cwmni [[Rheilffyrdd Swydd Amwythig]] ym 1888, efo bwriad o estyn y lein i'r 'Potteries' ac yn bellach yng Nghymru; dechreuwyd ailosod cledrau ym 1891. Ond digwyddodd dim byd arall. Ond yn 1906 cyfarfu'r perchennog, J.H. Whadcoat, [[Cyrnol Holman Fred Stephens]]. Ffurfiodd y cyrnol [[Rheilffordd Gogledd Swydd Amwythig]]; newidiwyd ei enw i  Reilffordd Ysgafn Swydd Amwythig a Sir Drefaldwyn, a llogwyd eiddo Rheilffordd Swydd Amwythig ganddo.

Pasiwyd Gorchymyn Rheilffordd Ysgafn yn Chwefror 1909, a chliriwyd a thrwsiwyd y cledrau. Symudwyd y gweithdy locomotifau o'r Amwythig i [[Kinnerley]]. Gwrthodwyd cysylltiad ag [[Gorsaf reilffordd Amwythig|orsaf reilffordd Amwythig]], felly crewyd safle cyfnewid ym [[Moel Brace]]. Gwrthodwyd hawl i gyrraedd chwareli [[Nantmawr]] gan [[Rheilffordd y Cambrian|Reilffordd y Cambrian]]; oedd hynny'n golled mawr i'r rheilffordd. Ailadeiladwyd cangen Crigion, ag ailagorwyd ar 21 Chwefror 1912 ac i deithwyr ar 27 Gorffennaf. Ailagorwyd y brif lein yn swyddogol ar 13 Ebrill 1911 efo seremoni yng [[Gorsaf reilffordd Abaty Amwythig|ngorsaf reilffordd Abaty Amwythig]] (Saesneg: Abbey Foregate).

Archebodd Stephens 2 locomotif tanc 0-6-2 efo'r enwau &quot;Pyramus&quot; a &quot;Thisbe&quot;, ond doedden nhw ddim yn llwyddiannus. Ar ôl sawl locomotif arall, prynodd y Cyrnol locomotif 0-6-0 [[Cwmni Beyer Peacock]]  efo'r enw &quot;Hesperus&quot; ac yna dau arall o'r un dosbarth, a ailfedyddiwyd yn 'Pyramus' a 'Thisbe'.

Dioddefodd y rheilffordd pan gyrhaeddodd gwasanaethau bysiau ar ôl y rhyfel byd cyntaf, a chaewyd y gangen i deithwyr ym 1929. Defnyddiwyd Railmotor Ford ar y brif lein yn hytrach na trenau stêm, ond caewyd y rheilffordd i deithwyr ar 6 Tachwedd 1933.

Ailagorwyd y lein fel un filwrol yn ystod yr [[Ail Ryfel Byd]]. Crewyd sawl storfa arfau rhwng Llanymynech a'r Amwythig a llogwyd y lein i'r Adran Rhyfel o 1 Mehefin 1941, ond yn ddefnyddio gweithwyr y cwmni rheilffordd, a daeth y rheilffordd yn brysur iawn. Adeiladwyd safle cyfnewid newydd yn [[Hookagate]]. Parhaodd y prysurdeb ar ôl y rhyfel. Daeth y rheilffordd yn rhan o [[Rheilffyrdd Prydeinig|Reilffyrdd Prydeinig]] ym 1948.

Daeth defnydd o'r safleoedd milwrol yn llai efo colled yr ymerodraeth yn y 50au a chaewyd y lein yn gyfan gwbl ym 1960.&lt;ref&gt;[http://colonelstephenssociety.co.uk/the%20colonels%20railways/shropshire%20%26%20montgomeryshire%20light%20railway/index.html Tudalen Rheilffordd Ysgafn Swydd Amwythig a Sir Drefaldwyn ar wefan Cyrnol Stephens]&lt;/ref&gt;.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Rheilffyrdd Cymru|Swydd Amwythig a Sir Drefaldwyn]]
[[Categori:Rheilffyrdd Lloegr|Swydd Amwythig a Sir Drefaldwyn]]</text>
      <sha1>kdgbklqbnclnjgx9kw9kbb050avmzvd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ainŵeg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>169800</id>
    <revision>
      <id>11096148</id>
      <parentid>11038507</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:54:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6493" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

'''Ainŵeg''' (Ainŵeg: アィヌ・イタㇰ ''Aynu=itak''; [[Japaneg]]: アイヌ語 ''Ainu-go'') yw iaith a siaredir gan aelodau’r [[grŵp ethnig]] [[Ainw]] ar ynys [[Hokkaidō]] yng ngogledd [[Japan]]. Mae hi’n iaith mewn perygl,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.ethnologue.com/country/JP/languages&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;http://www.unesco.org/languages-atlas/en/atlasmap/language-id-475.html&lt;/ref&gt; ond ceir ymgais i’w hadfywio.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.frpac.or.jp/english/details/promotion-of-the-ainu-language.html |title=copi archif |access-date=2016-05-26 |archive-date=2016-03-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160321081640/http://www.frpac.or.jp/english/details/promotion-of-the-ainu-language.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Mae anghytundeb ar sawl siaradwr sydd yn bodoli heddiw, ac mae'r niferoedd yn amrywio rhwng 2 a 15 o siaradwyr.&lt;ref&gt;http://www.endangeredlanguages.com/lang/1212&lt;/ref&gt;

Siaredir Ainŵeg yn flaenorol yn eang ar draws Hokkaidō, ar draws llawer o ynys [[Sachalin]], ac ar yr [[ynysoedd Kuril]] sydd yn cysylltu gogledd-ddwyrain Hokkaidō â [[gorynys Kamchatka]] yn [[Siberia]]. Mae hefyd arwydd o’r iaith yn cael ei defnyddio ar [[Honshū]], rhan ogleddol prif ynys Japan, o edrych ar enwau llefydd yn yr ardal. Mae’r ardaloedd traddodiadol lle bu’r iaith yn cael ei siarad wedi dioddef [[symudiad iaith]] enfawr dros y 200 mlynedd diwethaf.&lt;ref&gt;J.C. Maher, &quot;Akot Itak: Our Language, Your Language: Ainu in Japan&quot;, yn ''Can Threatened Languages be Saved?  Reversing Language Shift, Revisited: a 21st Century Perspective'', gol. Joshua Fishman (2001)&lt;/ref&gt;

== Dosbarthiad ieithyddol ==
Disgrifir Ainŵeg fel [[iaith arunig]]&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;, h.y. nid yw hi'n perthyn i unrhyw iaith arall, ond mae sawl awgrym wedi bod ynglŷn â pha deulu ieithyddol y mae'r Ainŵeg yn ei berthyn iddo. Yn ei eiriadur Ainŵeg-Saesneg-Japaneg ym 1889, awgrymodd [[John Batchelor]] bod yr iaith yn perthyn i'r [[ieithoedd Indo-Ewropeaidd]], gan gymharu geiriau rhwng Ainŵeg a'r Gymraeg a Chernyweg,&lt;ref&gt;Shibatani, Masayoshi (1990) ''The Languages of Japan''&lt;/ref&gt; er enghraifft '''garu''' a '''garw''' sydd â'r un ystyr; '''guru''', sy'n golygu 'person' neu 'dyn', a '''gŵr'''; '''pen''', sydd yn golygu aber, rhan uwch o ddyffryn, neu darddle, mewn cymhariaeth a'r gair '''pen''' yn y Gymraeg; a '''chisei, tshe''' neu '''che,''' sydd yn golygu 'tŷ', a oedd Batchelor yn gweld yn debyg i'r gair Cernyweg '''tshey''', sef 'tai'.&lt;ref&gt;Batchelor, John (1889: 73-74) ''An Ainu-English-Japanese Dictionary (Including a Grammar of the Ainu Language) Arlein:'' http://library.uoregon.edu/ec/e-asia/read/ainueng.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180126005228/https://library.uoregon.edu/ec/e-asia/read/ainueng.pdf |date=2018-01-26 }}&lt;/ref&gt;

==Siaradwyr==
Ystyrir yr Ainŵeg yn iaith mewn perygl ers cyn y [[1960au]]. Mae’r rhan fwyaf o’r 15,000 o Ainwiaid ethnig yn Japan yn siarad Japaneg yn unig. Yn ystod y [[1980au]] roedd 100 siaradwr, a dim ond pymtheg ohonynt a oedd yn defnyddio’r iaith yn feunyddiol. Ym 1996 roedd pymtheg o siaradwyr iaith gyntaf yn bodoli yn Japan&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;, a phob un ohonynt o leiaf 80 mlwydd oed. Roedd Ainŵeg dal i'w clywed yn neheubarth ynys Sachalin ar ddechrau'r [[20g]]. Bu farw siaradwr olaf Ainŵeg ynys Sachalin ym 1994&lt;ref&gt;Piłsudski, Bronisław; Alfred F. Majewicz (2004: 600). ''The Collected Works of'' ''Bronisław Piłsudski. Trends in Linguistics Series 3.''&lt;/ref&gt;.

Mae DeChicchis (1995) yn categoreiddio siaradwyr Ainŵeg mewn i 4 grŵp&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;http://johncmaher.weebly.com/uploads/1/5/9/5/15955968/ainu-celtic.pdf&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;Gottlieb, Nanette (2005: 19-20) ''Language and Society in Japan''&lt;/ref&gt;:  
* '''Siaradwyr archifol''' – y siaradwyr sydd i’w clywed mewn hen recordiau o’r iaith
* '''Siaradwyr dwyieithog''' a gafodd eu magu yn clywed neu siarad Ainŵeg yn y gymuned fel plant 
* '''Siaradwyr symbolaidd''' sydd yn cofio rhai geiriau ac ymadroddion ac weithiau’n eu defnyddio wrth siarad Japaneg
* '''Siaradwyr ail-iaith''' sydd yn dysgu Ainŵeg naill ai oherwydd rhesymau etifeddiaeth neu o ran diddordeb personol. 

==Dirywiad ac adfywiad==
Dechreuodd dirywiad Ainŵeg yn y 19g yn ystod yr [[Yr Oes Meiji|Oes Meiji]]. Roedd angen i Japan diffinio ei ororau gogleddol yn erbyn [[Rwsia]], felly roedd rhaid i'r wladwriaeth taeru mai Japaneaid oedd y cynfrodorion ar Ezo (enw gwreiddiol Hokkaidō) er mwyn hawlio mai rhan o Japan oedd yr ynys,&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt; a newidiwyd enw'r ynys i Hokkaidō ym 1869. Crewyd y [[Deddf Diogelu Cynfrodorion Hokkaidō|Deddf Diogelu Cynfrodorion Hokkaidō]] (Japaneg'': hokkaidō kyūdojin hogohō'') ym 1899 i gymathu ac integreiddio'r Ainwiaid i ddiwylliant Japan gan eu gwahardd rhag gymryd rhan mewn traddodiadau diwylliannol brodorol, gan gynnwys siarad eu hiaith.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Lie, John (2001) ''Multiethnic Japan''&lt;/ref&gt; Yn sgil hyn, diflannodd yr iaith o ddefnydd beunyddiol yn y gymuned, y teulu, yr ysgol a pharthau cyhoeddus eraill.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

Heddiw mae mudiad i adfywio’r iaith, yn bennaf yn Hokkaidō ond hefyd mewn mannau eraill, ac nawr mae yna nifer gynyddol o ddysgwyr ail iaith. Ym 1997 crëwyd y Deddf Hyrwyddo Diwylliant Ainu a sefydliwyd y Sefydliad ar gyfer Ymchwil a Hyrwyddo Diwylliant Ainw (Saesneg: ''The Foundation for Research and Promotion of Ainu Culture (FRPAC)''), yn cynnig hyfforddiant a dosbarthiadau, ac maent yn datblygu gwerslyfrau a deunyddiau dysgu eraill ac yn darlledu rhaglen radio i ddysgwyr.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.frpac.or.jp/english/details/1ainu-language-education.html |title=copi archif |access-date=2016-05-26 |archive-date=2015-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923025951/http://www.frpac.or.jp/english/details/1ainu-language-education.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== Ffonoleg ==
=== Llafariaid ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
!
!Blaen
!Canolog
!Cefn
|-
!Caeedig
|i
|
|u
|-
!Canol
|e
|
|o
|-
!Agored
|
|a
|
|}

=== Cytseiniaid ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
!
!Gwefusol
!Gwefusol-
Felar
!Gorfannol
!Taflodol
!Felar
!Glotol
|-
!Ffrwydrol
|p
|
|t
|
|k
|ʔ
|-
!Affrithiol
|
|
|ts
|
|
|
|-
!Trwynol
|m
|
|n
|
|
|
|-
!Ffrithiol
|
|
|s
|
|
|h
|-
!Amcanedig
|
|w
|
|j
|
|
|-
!Tap
|
|
|ɾ
|
|
|
|}
Gall leisio'r cytseiniaid ffrwydrol /p t ts k/ i [b d dz g] rhwng lafariaid ac ar ôl cytseiniaid trwynol.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Iaith]]
[[Categori:Ieithoedd Japan]]</text>
      <sha1>ftv1kvg3vz8vx1io3y4ll4n6y9iq4dc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rheilffordd Canol Hampshire</title>
    <ns>0</ns>
    <id>169957</id>
    <revision>
      <id>11096101</id>
      <parentid>7294611</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:09:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3200" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

{| {{Railway line header}}
{{BS-header|Rheilffordd Canol Hampshire}}
{{BS-table}}
{{BS2|CONTg||||''[[lein Alton]]''}}
{{BS2|BHF|||[[Gorsaf reilffordd Alton|Alton]]}}
{{BS4|exCONTgq|eABZgr|||||''[[Rheilffordd ysgafn Basingstoke ac Alton]]''}}
{{BS2|eABZgl|exCONTfq|||''[[Rheilffordd Dyffryn Meon]]''}}
{{BS2|hSTRae|lGIPr|||Pont Boyneswood (uchafpwynt y lein)}}
{{BS2|HST|||[[Gorsaf reilffordd Medstead a Four Marks railway station|Medstead a Four Marks]]}}
{{BS2|DST||||Ropley (depo locomotifau)}}
{{BS2|HST|||[[Gorsaf reilffordd Ropley|Ropley]]}}
{{BS2|HST|||[[Gorsaf reilffordd Alresford|Alresford]]}}
{{BS2|ENDExe||||seidins Alresford}}
{{BS2|exHST|||[[Gorsaf reilffordd Itchen Abbas|Itchen Abbas]]|}}
{{BS2|exSKRZ-Bo||||[[Traffotdd M3]]}}
{{BS4|CONTgq|eABZql+l|BHFq|CONTfq||[[Caerwynt]]|''Prif lein o Lundain''}}
{{BS2|exCONTf||||''[[Rheilffordd Didcot, Newbury a Southampton]]''}}
|}
|}
[[Delwedd:Alresford01LB.jpg|300px|bawd|Gorsaf reilffordd Alresford]]
[[Delwedd:Alton01LB.jpg|300px|bawd|Gorsaf reilffordd Alton]]

Rheilffordd dreftadaeth yw '''Rheilffordd Canol Hampshire'''. Adwaenir y rheilffordd yn well fel y 'Lein Watercress'. Mae'r lein yn un serth, felly defnyddir dim ond locomotifau pŵerus.&lt;ref name=&quot;Gwefan h2g2&quot;&gt;[http://h2g2.com/entry/A87830184 Gwefan h2g2]&lt;/ref&gt;

==Hanes==
Crëwyd cwmni [[Rheilffordd Alton, Alresford a Winchester]] ym Mehefin 1861 er mwyn adeiladu rheilffordd yn cysylltu'r 3 lle ac i gludo [[berwr y dŵr]] o [[Alresford, Essex|Alresford]] i [[Llundain|Lundain]]. Daeth y cwmni'n [[Rheilffordd Canol Hampshire (Alton)]] ym 1865 ac agorodd y lein ym mis Hydref. Prynwyd y lein gan gwmni [[Rheilffordd Llundain a'r De Orllewin]] ym 1884. Daeth y rheilffordd yn rhan o'r [[Rheilffordd Deheuol]] ym 1923. Trydanwyd y lein o Lundain i Alton ym 1937.&lt;ref name=&quot;Gwefan h2g2&quot;/&gt;

==Atgyfodi==
Ym 1972, cyhoeddwyd y buasai'r lein rhwng Alton a Chaerwynt yn cau ar 4 Chwefror 1973. Felly ffurfiwyd 2 gwmni, Cwmni Rheilffordd Caerwynt ac Alton, a Chymdeithas Gwarchodaeth Rheilffordd Canol Hampshire. Bwriadwyd bod yr un cyntaf yn rhedeg trenau diesel rhwng Caerwynt ac Alton yn ystod yr wythnos, ac yr ail yn defnyddio trenau stêm dros y penwythnos. Ni chodwyd digon o arian, felly penderfynwyd i brynu'r lein rhwng Alresford ac Alton.

Daeth y locomotif stêm cyntaf, o ddosbarth N, ym Mawrth 1974 o [[Iard Sgrap Dai Woodham]], [[Ynys y Barri]], ac atgyweiriwyd y locomotif ym 1975. Aeth y trên gyntaf rhwng Alresford i [[Ropley]] ar 30 Ebrill 1977.

Adeiladwyd gweithdy a sied yn Ropley ar gyfer locomotifau ym 1980. Newidiwyd [[Gorsaf reilffordd Alton]] i wahanu trenau'r rheilffordd stêm a threnau [[Rheilffyrdd Prydeinig]]. Estynwyd y lein at [[Gorsaf reilffordd Medstead a Four Marks|orsaf reilffordd Medstead a Four Marks]] erbyn 28 Mai 1983. Estynwyd y lein i Alton a chyraeddodd y trên gyntaf Alton ar 12 Ebrill 1985.&lt;ref name=&quot;Gwefan h2g2&quot;/&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [http://www.watercressline.co.uk/ Gwefan y rheilffordd]

[[Categori:Cludiant yn Hampshire]]
[[Categori:Rheilffyrdd Lloegr|Canol Hampshire]]
[[Categori:Rheilffyrdd treftadaeth|Canol Hampshire]]
[[Categori:Twristiaeth yn Lloegr]]</text>
      <sha1>r9iefvjebogpc235rryipp74zq9lqvy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096105</id>
      <parentid>11096101</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:13:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3206" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

{| {{Railway line header}}
{{BS-header|Rheilffordd Canol Hampshire}}
{{BS-table}}
{{BS2|CONTg||||''[[lein Alton]]''}}
{{BS2|BHF|||[[Gorsaf reilffordd Alton|Alton]]}}
{{BS4|exCONTgq|eABZgr|||||''[[Rheilffordd ysgafn Basingstoke ac Alton]]''}}
{{BS2|eABZgl|exCONTfq|||''[[Rheilffordd Dyffryn Meon]]''}}
{{BS2|hSTRae|lGIPr|||Pont Boyneswood (uchafpwynt y lein)}}
{{BS2|HST|||[[Gorsaf reilffordd Medstead a Four Marks railway station|Medstead a Four Marks]]}}
{{BS2|DST||||Ropley (depo locomotifau)}}
{{BS2|HST|||[[Gorsaf reilffordd Ropley|Ropley]]}}
{{BS2|HST|||[[Gorsaf reilffordd Alresford|Alresford]]}}
{{BS2|ENDExe||||seidins Alresford}}
{{BS2|exHST|||[[Gorsaf reilffordd Itchen Abbas|Itchen Abbas]]|}}
{{BS2|exSKRZ-Bo||||[[Traffotdd M3]]}}
{{BS4|CONTgq|eABZql+l|BHFq|CONTfq||[[Caerwynt]]|''Prif lein o Lundain''}}
{{BS2|exCONTf||||''[[Rheilffordd Didcot, Newbury a Southampton]]''}}
|}
|}

Rheilffordd dreftadaeth yw '''Rheilffordd Canol Hampshire'''. Adwaenir y rheilffordd yn well fel y 'Lein Watercress'. Mae'r lein yn un serth, felly defnyddir dim ond locomotifau pŵerus.&lt;ref name=&quot;Gwefan h2g2&quot;&gt;[http://h2g2.com/entry/A87830184 Gwefan h2g2]&lt;/ref&gt;

==Hanes==
Crëwyd cwmni [[Rheilffordd Alton, Alresford a Winchester]] ym Mehefin 1861 er mwyn adeiladu rheilffordd yn cysylltu'r 3 lle ac i gludo [[berwr y dŵr]] o [[Alresford, Essex|Alresford]] i [[Llundain|Lundain]]. Daeth y cwmni'n [[Rheilffordd Canol Hampshire (Alton)]] ym 1865 ac agorodd y lein ym mis Hydref. Prynwyd y lein gan gwmni [[Rheilffordd Llundain a'r De Orllewin]] ym 1884. Daeth y rheilffordd yn rhan o'r [[Rheilffordd Deheuol]] ym 1923. Trydanwyd y lein o Lundain i Alton ym 1937.&lt;ref name=&quot;Gwefan h2g2&quot;/&gt;

==Atgyfodi==
Ym 1972, cyhoeddwyd y buasai'r lein rhwng Alton a Chaerwynt yn cau ar 4 Chwefror 1973. Felly ffurfiwyd 2 gwmni, Cwmni Rheilffordd Caerwynt ac Alton, a Chymdeithas Gwarchodaeth Rheilffordd Canol Hampshire. Bwriadwyd bod yr un cyntaf yn rhedeg trenau diesel rhwng Caerwynt ac Alton yn ystod yr wythnos, ac yr ail yn defnyddio trenau stêm dros y penwythnos. Ni chodwyd digon o arian, felly penderfynwyd i brynu'r lein rhwng Alresford ac Alton.

Daeth y locomotif stêm cyntaf, o ddosbarth N, ym Mawrth 1974 o [[Iard Sgrap Dai Woodham]], [[Ynys y Barri]], ac atgyweiriwyd y locomotif ym 1975. Aeth y trên gyntaf rhwng Alresford i [[Ropley]] ar 30 Ebrill 1977.

Adeiladwyd gweithdy a sied yn Ropley ar gyfer locomotifau ym 1980. Newidiwyd [[Gorsaf reilffordd Alton]] i wahanu trenau'r rheilffordd stêm a threnau [[Rheilffyrdd Prydeinig]]. Estynwyd y lein at [[Gorsaf reilffordd Medstead a Four Marks|orsaf reilffordd Medstead a Four Marks]] erbyn 28 Mai 1983. Estynwyd y lein i Alton a chyraeddodd y trên gyntaf Alton ar 12 Ebrill 1985.&lt;ref name=&quot;Gwefan h2g2&quot;/&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [http://www.watercressline.co.uk/ Gwefan y rheilffordd]

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Alresford01LB.jpg|Gorsaf reilffordd Alresford
Alton01LB.jpg|Gorsaf reilffordd Alton
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Cludiant yn Hampshire]]
[[Categori:Rheilffyrdd Lloegr|Canol Hampshire]]
[[Categori:Rheilffyrdd treftadaeth|Canol Hampshire]]
[[Categori:Twristiaeth yn Lloegr]]</text>
      <sha1>97cnc1to3ruymxhbxfnh6rtdr7z77fh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Australopithecus africanus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>170834</id>
    <revision>
      <id>11096033</id>
      <parentid>11015397</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:10:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5622" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

{{Blwch tacson
| name=''Australopithecus africanus''
| fossil_range= [[Plïosen]]
| image = Australopithecus africanus (Plesianthropus transvaalensis holotype).jpg
| image_caption=
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammalia]]
| ordo= [[Primat]]iaid
| subordo= Haplorhini
| familia=[[Hominidae]]
| tribus=[[Hominini]]
| genws=	† [[Australopithecus]]
| species=africanus
| authority=[[Raymond Dart|Dart]], 1925 &lt;ref name=&quot;info&quot;/&gt;
}}
Aelod o'r [[genws]] [[Australopithecus]] (o'r is-lwyth Australopithecine) a fu'n byw ar y Ddaear ac sydd bellach wedi'i ddifodi yw '''''Australopithecus africanus'''''. Dyma'r [[hominin]] cyntaf i [[esblygu]] o'r [[epa]] ac mae'n perthyn yn agos iawn i'r [[Australopithecus afarensis]]. Fe'i dosbarthwyd i'r tacson hwn yn 924. Yn ddiweddar, yn dilyn ymchwil gan [[Paleoanthropoleg]]wyr ac [[archaeoleg]]wyr dyddiwyd y [[ffosil]]iau i rhwng 3.3 a 2.1 miliwn o flynyddoedd cyn y presennol ([[CP]]), h.y. yn ystod yr epoc [[Plïosen|Plïosen hwyr]] a chychwyn y [[Pleistosen]].

Cred nifer o baleoanthropolegwyr fod ''A. africanus'' yn perthyn yn uniongyrchol i [[bod dynol|fodau dynol modern]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.mnh.si.edu/anthro/humanorigins/ha/a_tree.html|title=Human Evolution by The Smithsonian Institution's Human Origins Program|work=si.edu}}&lt;/ref&gt; Dim ond mewn pedwar lleoliad yn [[De Affrica|ne Affrica]] y cafwyd hyd i esgyrn yr ''A. africanus'', ac mae'r darganfyddiadau hyn i gyd yn awgrymu ei fod yn rhywogaeth tal a main. Y lleoliadau hyn yw: Taung (1924), Sterkfontein (1935), Makapansgat (1948) ac Ogof Gladysvale (1992).&lt;ref name=&quot;info&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.archaeologyinfo.com/australopithecusafricanus.htm|title=Australopithecus africanus|work=archaeologyinfo.com}}&lt;/ref&gt;

==Ffosiliau enwog==
===Y plentyn Taung ===
[[Image:Australopithecus africanus - Cast of taung child.jpg|bawd|chwith|150px|Cast o benglog y plentyn Taung.]]
Canfyddwyd y ffosil hwn yn 1924 gan yr Athro Raymond Dart mewn chwarel galch yn Taung ger [[Kimberley, De Affrica|Kimberley]] yn Ne Affrica.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.press.uchicago.edu/Misc/Chicago/284158_brain.html|title=Raymond Dart and our African origins|work=uchicago.edu}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.talkorigins.org/faqs/homs/rdart.html|title=Biographies: Raymond Dart|work=talkorigins.org}}&lt;/ref&gt; Y ffosil mwyaf nodedig oedd y penglog hwn a oedd yn gyfuniad o nodweddion epa a dyn. Roedd hi'n amlwg o siap yr esgyrn fod y [[rhywogaeth]] yma'n teithio ar ddwy goes. Fe'i bedyddiwyd gan Dart yn ''Australopithecus africanus'' (&quot;epa de Affrica&quot;);&lt;ref name=&quot;info&quot;/&gt; Rhoddwyd iddo'r llysenw &quot;Y Plentyn Taung&quot;.

Dyma'r tro cyntaf i'r gair 'epa' (''-pithecus'') gael ei gysylltu gyda [[hominin]] mewn astudiaeth (a chyhoeddiad) gwyddonol, pwysig. Roedd hyn, felly, yn ddatganiad fod bod dynol wedi tarddu o epa. Oherwydd rhagfarn yr anthropolegydd Seisnig Syr Arthur Keith, fodd bynnag, a gredodd mai epa ydoedd ac mai yn Ewrop y byddai'r &quot;[[dolen goll|ddolen goll]]&quot; yn cael ei darganfod, byddai 30 mlynedd wedi'i dreulio cyn i wyddoniaeth dderbyn mai'r Athro Raymond Dart oedd yn gywir.

===Mrs. Ples===
[[Image:Mrs Ples Face.jpg|bawd|150px|chwith|Penglog &quot;Mrs. Ples&quot;, ''Australopithecus africanus''; Amgueddfa Transvaal, Pretoria.]] 
Cytunai'r [[Paleoanthropoleg]]ydd Robert Broom gyda Dart, fod y Plentyn Taung yn un o hynafiaid bod dynol. Gweithiai Broom o Amgueddfa Transvaal, Pretoria yn Ne Affrica.&lt;ref name=&quot;info2&quot;&gt;{{Cite web |url=http://www.anth.ucsb.edu/faculty/walker/classes/anth121/121australopithecus.pdf |title=Primate Origins |access-date=2016-07-16 |archive-date=2008-02-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080227223429/http://www.anth.ucsb.edu/faculty/walker/classes/anth121/121australopithecus.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Yn 1936, yng nghrobil ogofâu  Sterkfontein cafwyd hyd i'r oedolyn cyntaf o'r is-lwyth [[australopithecine]], darganfyddiad a oedd yn cadarnhau honiad Broom, i raddau helaeth. Amcangyfrifodd Broom fod gwactod ymennydd yr oedolyn hwn yn 485&amp;nbsp;cc (canfuwyd y penglog gan G. W. Barlow) a galwyd yr esgyrn hyn yn ''Plesianthropus transvaalensis'' (&quot;Bron-yn-ddynol, o Dransvaal&quot;). Yn 1947, darganfuwyd esgyrn eraill  hynod o debyg, gerllaw, esgyrn benyw yn ei chanol oed, a bedyddiwyd hithau hefyd yn ''Plesianthropus transvaalensis''&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://archaeology.about.com/od/rterms/g/robinsonjt.htm|title=John T. Robinson|author=K. Kris Hirst|work=About.com Education|access-date=2016-07-16|archive-date=2008-06-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20080620105421/http://archaeology.about.com/od/rterms/g/robinsonjt.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;. Llysenw'r esgyrn hyn oedd &quot;Mrs. Ples&quot;, er fod y penglog, yn y 2010au wedi'i gadarnhau i fod yn benglog dyn ifanc.

Yn ddiweddarach cadarnhawyd mai ''Australopithecus africanus'' oedd y ddau ddarganfyddiad, a newidiwyd yr enwau. Maint gwactod penglog Mrs Ples hithau yw 485&amp;nbsp;cc, a sylweddolwyd fod y gallu i gerdded ar ddwy goes wedi datblygu cyn i'r ymennydd ddatblygu. Anghytunai Athro Raymond Dart gyda hyn gan fynnu nad oedd y fath beth yn bosib.&lt;ref&gt;[http://www.sciencemag.org/content/283/5398/9.2.full ''Endocranial Capacity of Early Hominids''], Charles A. Lockwood, William H. Kimbel. Science 1 Ionawr 1999: Cyfrol 283 rh. 5398 t. 9&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Homo habilis]]
*[[Australopithecus afarensis]]
*[[Australopithecus]]
*[[Paleoanthropoleg]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Anifeiliaid a ddifodwyd]]
[[Categori:Australopithecus| ]]
[[Categori:Hominini]]
[[Categori:Plïosen]]</text>
      <sha1>l7d96hlnmeka1xxwducyckocke068e9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Marlborough, Seland Newydd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>171814</id>
    <revision>
      <id>11096057</id>
      <parentid>8661611</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:59:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2178" xml:space="preserve">[[Delwedd:PictonLB02.jpg|bawd|chwith|260px|Trên yn gadael Picton]]
[[File:Blenheim, NZ.jpg|thumb|260px|Blenheim]]
[[Delwedd:Marlborough01LB.jpg|bawd|chwith|260px|Fferi yn cyrraedd Picton]]
[[Delwedd:Marlborough02LB.jpg|bawd|260px|Defaid yng nghefn gwlad Marlborough]]
[[Delwedd:Marlborough03LB.jpg|bawd|chwith|260px|Mynyddoedd Kaikoura]]
Mae '''Marlborough''''n dalaith o [[Seland Newydd]] yng ngogledd dwyrain [[Ynys y De]]. Y dref fwyaf Marlborough yw [[Waiharakeke]] (Saesneg: Blenheim) efo poblogaeth o 24,183 yn 2013.&lt;ref&gt;[http://www.teara.govt.nz/en/marlborough-places/page-7 Gwefan Te Ara]&lt;/ref&gt; Roedd [[Picton]] yn brifddinas Marlborough hyd at 1865, pan gymerodd Waiharakeke drosodd. Cysylltwyd y 2 dref gan reilffordd ym 1875. Dechreuodd gwasanaeth ferri rhwng Picton a [[Wellington]] ym 1962.&lt;ref&gt;[http://www.teara.govt.nz/en/marlborough-places/page-4 Gwefan Te Ara]&lt;/ref&gt;

Roedd gan [[Kaikoura]] boblogaeth o 1971 yn 2013 ac mae un ym mhob 5 yn [[Maori]]. Agorwyd y rheilffordd rhwng Picton a [[Christchurch]] yn Kaikoura ar 15 Rhagfyr 1945. Mae Ceunant tanforol Kaikoura yn denu [[morfil|morfilod]] at yr arfordir, sydd yn denu twristiaid i'r dref. &lt;ref&gt;[http://www.teara.govt.nz/en/marlborough-places/page-10 Gwefan Te Ara]&lt;/ref&gt;


Mae Marlborough'n enwog am ei win gwyn, yn benodol am win [[Sauvignon Blanc]].&lt;ref&gt;[http://www.newzealand.com/int/marlborough/ Gwefan newzealand.com]&lt;/ref&gt;

==Hanes==
Ymwelodd [[James Cook]] â Meretoto (Saesneg: Ship Cove) ar 15 Ionawr 1770.&lt;ref&gt;[https://marlboroughnz.com/guides/heritage/captain-cook#guide Gwefan marlboroughnz.com]&lt;/ref&gt;

Daeganfuwyd [[aur]] yn [[Wakamarina]] yn Rbrill 1864, ac yn ymyl [[Waikakaho]] yn 1888; datblygwyd [[Cullensville]] yn sgil yr ail ddarganfyddiad.&lt;ref&gt;[https://marlboroughnz.com/guides/heritage/gold-mining#guide Gwefan marlboroughnz.com]&lt;/ref&gt;

Magwyd [[Ernest Rutherford]] yn [[Havelock]] cyn iddo symud i [[Lloegr|Loegr]] &lt;ref&gt;[https://marlboroughnz.com/guides/heritage/ernest-rutherford#guide Gwefan marlboroughnz.com]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn Seland Newydd}}

[[Categori:Rhanbarthau Seland Newydd]]
[[Categori:Twristiaeth Seland Newydd]]
[[Categori:Ynys y De]]</text>
      <sha1>p74886s45iwxkd65q3xyj4zuhjh1bxp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Parot llwyd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>189530</id>
    <revision>
      <id>11096052</id>
      <parentid>11084971</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:26:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ListeriaBot</username>
        <id>34804</id>
      </contributor>
      <comment>Wikidata list updated [V2]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4054" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}&lt;br /&gt;''Psittacus erithacus''

{{Blwch adar oto}}&lt;!--Hwn yn galw delwedd o Wicidata--&gt;

| delwedd2 ={{#invoke:Wikidata|getValue|P51|{{{sain|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| status             = VU
| status_system      = iucn3.1
| statws = {{infobox
| label1 = Statws IUCN
| data1  = {{#invoke:Wikidata|getValue|P141|{{{statws gadwraethol IUCN|FETCH_WIKIDATA}}}}}

}}

| map_dosbarthiad = Congo Grey Parrot range.jpg
| maint_map_dosbarthiad =  280px
| neges_map_dosbarthiad = Dosbarthiad y [[rhywogaeth]]

| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = Psittaciformes
| familia = Psittacidae
&lt;!--Cadw lle 1--&gt;

| genus = {{#invoke:Wikidata|getValue|P171|{{{rhiant-dacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| species = {{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| enw_deuenwol = ''{{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}''
| awdurdod_deuenwol =

}}

[[Aderyn]] a [[rhywogaeth]] o adar yw '''Parot llwyd''' (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: parotiaid llwydion) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol '''''Psittacus erithacus'''''; yr enw Saesneg arno yw ''Grey parrot''. Mae'n perthyn i [[teulu (bioleg)|deulu]]'r Parotiaid ([[Lladin]]: ''Psittacidae'') sydd yn [[urdd (bioleg)|urdd]] y ''Psittaciformes''.&lt;ref&gt;[https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ |date=2004-06-10 }} Gwefan [[Cymdeithas Edward Llwyd]]]; adalwyd 30 Medi 2016.&lt;/ref&gt;

Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn ''P. erithacus'', sef enw'r rhywogaeth.&lt;ref&gt;[http://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp?lang=EN&amp;pg=home Gwefan Avibase;] adalwyd 3 Hydref 2016.&lt;/ref&gt;

&lt;!--Cadw lle4--&gt;
==Teulu==
Mae'r parot llwyd yn perthyn i deulu'r Parotiaid (Lladin: ''Psittacidae''). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P105 wd:Q7432. ?item wdt:P171 ?sub0 . ?sub0 (wdt:P171)* wd:Q8327 }
LIMIT 15
|sort=label
|columns=label:rhywogaeth,P225,P18:delwedd
|row_template=Zutabe formatoa/Familiak
|thumb=80
|links=local
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! rhywogaeth
! enw tacson
! delwedd
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Conwra eurbluog]]
| p225 = Leptosittaca branickii
| p18 = [[Delwedd:Leptosittaca branickii -Tapichalaca Reserve-8.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Corbarot penfelyn]]
| p225 = Micropsitta keiensis
| p18 = [[Delwedd:NasiternaPygmaeaFKeulemans.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Loricît Josephine]]
| p225 = Charmosyna josefinae
| p18 = [[Delwedd:Charmosyna josefinae.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Loricît palmwydd]]
| p225 = Charmosyna palmarum
| p18 = [[Delwedd:TrichoglossusPygmaeusKeulemans.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Loricît talcenlas]]
| p225 = Charmosyna toxopei
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Macaw Spix]]
| p225 = Cyanopsitta spixii
| p18 = [[Delwedd:AraSpixiSmit.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Macaw torgoch]]
| p225 = Orthopsittaca manilatus
| p18 = [[Delwedd:Orthopsittaca manilata -Brazil-6.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Parot pen saffrwn]]
| p225 = Pyrilia pyrilia
| p18 = [[Delwedd:Saffron-headed Parrot (Pyrilia pyrilia) (8079746799).jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Parot wynebwridog]]
| p225 = Pyrilia pulchra
| p18 = [[Delwedd:Rose-faced Parrot (5183941237).jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Parotan mynydd]]
| p225 = Psilopsiagon aurifrons
| p18 = [[Delwedd:Psilopsiagon a aurifrons-Male-JMM-SBartolo Zarate-DSC 0510-20111030.jpg|center|80px]]
}}
|}
{{Wikidata list end}}

[[File:Psittacus erithacus MHNT.ZOO.2010.11.148.1.jpg|thumb|''Psittacus erithacus'']]
==Gweler hefyd==
*[[Rhestr Goch yr IUCN]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Llen Natur}}

[[Categori:Rhywogaethau bregus yn ôl Rhestr Goch yr IUCN]]
[[Categori:Psittacidae]]</text>
      <sha1>df7a2uylncgc5c4gst62bz6rcgiv06x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhegen Platen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>189846</id>
    <revision>
      <id>11096071</id>
      <parentid>11085107</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T02:52:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ListeriaBot</username>
        <id>34804</id>
      </contributor>
      <comment>Wikidata list updated [V2]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2259" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}&lt;br /&gt;''Rallus plateni''

{{Blwch adar oto}}&lt;!--Hwn yn galw delwedd o Wicidata--&gt;

| delwedd2 ={{#invoke:Wikidata|getValue|P51|{{{sain|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| status             = 
| status_system      = 
| statws = {{infobox
| label1 = Statws IUCN
| data1  = {{#invoke:Wikidata|getValue|P141|{{{statws gadwraethol IUCN|FETCH_WIKIDATA}}}}}

}}

| map_dosbarthiad = {{#invoke:Wikidata|getValue|P181|{{{map dosbarthiad|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| maint_map_dosbarthiad =  280px
| neges_map_dosbarthiad = Dosbarthiad y [[rhywogaeth]]

| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = Gruiformes
| familia = Rallidae
&lt;!--Cadw lle 1--&gt;

| genus = {{#invoke:Wikidata|getValue|P171|{{{rhiant-dacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| species = {{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| enw_deuenwol = ''{{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}''
| awdurdod_deuenwol =

}}

[[Aderyn]] a [[rhywogaeth]] o adar yw '''Rhegen Platen''' (sy'n enw benywaidd; enw lluosog: rhegennod Platen) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol '''''Rallus plateni'''''; yr enw Saesneg arno yw ''Platen’s rail''. Mae'n perthyn i [[teulu (bioleg)|deulu]]'r Rhegennod ([[Lladin]]: ''Rallidae'') sydd yn [[urdd (bioleg)|urdd]] y ''Gruiformes''.&lt;ref&gt;[https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ |date=2004-06-10 }} Gwefan [[Cymdeithas Edward Llwyd]]]; adalwyd 30 Medi 2016.&lt;/ref&gt;

Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn ''R. plateni'', sef enw'r rhywogaeth.&lt;ref&gt;[http://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp?lang=EN&amp;pg=home Gwefan Avibase;] adalwyd 3 Hydref 2016.&lt;/ref&gt;

&lt;!--Cadw lle4--&gt;
==Teulu==
Mae'r rhegen Platen yn perthyn i deulu'r Rhegennod (Lladin: ''Rallidae''). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P105 wd:Q7432. ?item wdt:P171 ?sub0 . ?sub0 (wdt:P171)* wd:Q26623 }
LIMIT 15
|sort=label
|columns=label:rhywogaeth,P225,P18:delwedd
|row_template=Zutabe formatoa/Familiak
|thumb=80
|links=local
}}

{{Wikidata list end}}

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr Goch yr IUCN]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Llen Natur}}

[[Categori:Rallidae]]</text>
      <sha1>ceblpgq6619zvt7l6tffdqt7vaqc5e9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Asghar Farhadi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>208983</id>
    <revision>
      <id>11096108</id>
      <parentid>5040649</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:15:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3338" xml:space="preserve">{{Gwybodlen person/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no
 | suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
 | dateformat = dmy
}}

Mae '''Asghar Farhadi''' (ganwyd [[7 Mai]] [[1972]]) yn un o brif gyfarwyddwyr ffilm y byd, un o gyfarwyddwyr prin i ennill [[Gwobrau'r Academi|Oscar]] dwywaith gan ennill yn 2012 a 2017 am ffilm orau mewn iaith dramor &lt;ref&gt;http://www.reuters.com/article/us-oscars-aseparation-idUSTRE81Q06X20120227&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;http://www.imdb.com/name/nm1410815/&lt;/ref&gt;

Fe'i enwyd yn rhestr 2012 cylchgrawn [[Time (cylchgrawn)|Time]] yn 'un o bobl mwyaf ddylanwadol y byd'.

==Bywyd a gyrfa==
Ganwyd yn Homayoon Shahr, talaith [[Isfahan]], [[Iran]] (yn dilyn [[Chwyldro Islamaidd Iran]] newidiwyd enw'r dref a oedd yn meddwl 'Tref hynod' i Khomeyni Shahr – 'Tref Khomeyni' ar ôl yr [[Ayatollah Khomeini]]).

Astudiodd theatr yn y brifysgol yn [[Tehran]] ble dechreuodd gwneud ffilmiau ei hun ar gamera 8mm ac 16mm cyn mynd ymlaen i ysgrifennu sgriptiau ffilm a theledu a chynhyrchu rhaglenni teledu.

Yn 2003 cynhyrchodd ei ffilm gyntaf  ''Dancing in the Dust'', wedyn ''The Beautiful City'' (2004) a ''Fireworks Wednesday'' (2006). Yn 2009 daeth i sylw'r byd gyda ''About Elly'' a enillodd nifer fawr o wobrau rhyngwladol yn cynnwys cyfarwyddwr gorau yng Ngŵyl Ffilmiau Berlin.

Daeth Farhadi yn enwog yn y gorllewin am ei ffilm ganlynol ''A Separation'' (2011). Enillodd y brif wobr yng Ngŵyl Ffilmiau Berlin ac Oscar am ''Best Foreign Language Film'' – y ffilm cyntaf o'r ddwyrain canol i ennill Gwobr Academi Hollywood. Bu torfeydd llawen yn aros i'w groesawu pan ddychwelodd i faes awyr Tehran ond blociodd lywodraeth Iran groeso swyddogol idddo.&lt;ref&gt;http://www.rferl.org/a/iran_authorities_block_ceremony_oscar_winner_film_director_farhadi_separation/24513307.html&lt;/ref&gt;

Yn 2017 enillodd Oscar unwaith eto am ei ffilm ''The Salesman'' ond benderfynodd beidio â mynychu'r seremoni wobrwyo mewn protest yn erbyn gwaharddiad llywodraeth [[Donald Trump]] i atal ymwelwyr o sawl gwald Fwslemiaid.&lt;ref&gt;https://qz.com/919640/oscars-2017-the-iranian-director-asghar-farhadi-protesting-trumps-travel-ban-sent-space-traveller-anousheh-ansari-to-pick-up-his-award/&lt;/ref&gt;

==Themâu==
Mae ffilmiau Farhadi yn ymdrin â themâu elfennol bywyd a chymhlethdodau a dilemâu’r byd modern sydd yn codi rhwng dosbarthiadau cymdeithasol a pherthynas dynion a merched.

Fel llawer o gyfarwyddwyr ffilm gyfoes y wlad mae Farhadi yn adlewyrch tensiwn Iran heddiw. Y tyndra rhwng agweddau modern a thraddodiadau Islamaidd ffwndamentalaidd, rhyddid yr unigolion a chyfyngiadau cymdeithas, rôl merched a chyfrifoldeb teuluol, cyfoeth a dosbarth. Er Enghraifft mae ''About Elly'' yn dilyn criw o bobl ifanc dosbarth canol o Tehran yn mynd ar wyliau lan môr a'r problemau sydd yn codi wedi iddynt ddweud bod bachgen hyderus a merch swil yn bâr briod er mwyn cael aros yn y tŷ hâf (mae cyfraith Iran yn atal merched rhag nifer o weithgaredd heb fod yn nghwmni g''ŵ''r, tad neu frawd).  Mae ''The Separation'' yn dilyn cwpl sydd yn mynd trwy ysgariad, eu gwrthdaro, dryswch ac ansicrwydd.

== Gweler hefyd ==
* [[Abbas Kiarostami]]
* [[Jafar Panahi]]
* [[Samira Makhmalbaf]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Farhadi, Asghar}}
[[Categori:Cyfarwyddwyr ffilm Iranaidd]]
[[Categori:Genedigaethau 1972]]</text>
      <sha1>tko8f1x9jj1rt4uldel9kwi6upotpbf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Besalú</title>
    <ns>0</ns>
    <id>209052</id>
    <revision>
      <id>11096139</id>
      <parentid>11038068</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:48:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6209" xml:space="preserve">{{Angen cywiro iaith}}{{Infobox settlement|name=Besalú|settlement_type=Bwrdeistref|image_skyline=Besalu rln.jpg|image_flag=Bandera de Besalú.svg|image_shield=Escut de Besalú.svg|pushpin_map=Sbaen Talaith Girona#Sbaen|latd=42|longd=2|latm=12|latNS=N|longm=42|longEW=Dn|pushpin_map_caption=Lleoliad yng Nghatalonia|coordinates_type=region:ES-CT_type:city|population_total=2400|coordinates_region=ES|subdivision_name={{flag|Spain}}/Sbaen|subdivision_name1={{flag|Catalonia}}|coordinates_display=inline|subdivision_type=Gwlad|subdivision_type1=[[Autonomous communities of Spain|Community]]/Cymuned|subdivision_type2=[[Provinces of Spain|Province]]/Talaith|subdivision_name2=[[province of Girona|Girona]]|subdivision_type3=[[Comarques of Catalonia|Comarca]]|subdivision_name3=[[Garrotxa]]|leader_name=Lluís Guinó Subirós (2015)&lt;ref name=municat&gt;{{cite web|url=http://aplicacions.municat.cat/index.php?page=consulta&amp;mostraEns=1701950006|title=Ajuntament de Besalú|publisher=[[Generalitat of Catalonia]]|accessdate=2015-11-13}}{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;|leader_title=Maer|area_total_km2=4.9|area_footnotes=&lt;ref name=idescat&gt;{{cite web|url=http://www.idescat.cat/emex/?lang=en&amp;id=170195|title=El municipi en xifres: Besalú|publisher=[[Institut d'Estadística de Catalunya|Statistical Institute of Catalonia]]|accessdate=2015-11-23}}&lt;/ref&gt;|elevation_m=151|population_as_of=2014|population_footnotes=&lt;ref name=municat/&gt;|population_density_km2=auto|population_demonym=Besaluenc|postal_code=17850|website={{url|www.besalu.cat}}}}'''Besalú''' ({{IPA-ca|bəzəˈɫu}}) tref yn ''comarca''  Garrotxa, yn [[Girona]], [[Catalwnia|Catalonia]],/Catalwnia, Sbaen.

Roedd pwysigrwydd y dref yn fwy yn y Canol Oesoedd cynnar, fel prif ddinas sir Besalú (county of Besalú), gyda'i thiriogaeth tua'r un maint â 'comarca' (rhanbarth gweinyddol) presenol Garrotxa ond weithiau a ymestynnai cyn belled â Corbières, Aude, yn Ffrainc. Cafodd Wilfred the Hairy, Iarll Besalú y clod am uno Catalwnia. Roedd y dref hefyd yn fan geni Raimon Vidal, [[Trwbadŵr|troubadour]]/trwbadŵr canoloesol.

Penodwyd Besalú yn eiddo hanesyddol cenedlaethol (&quot;conjunt històric-artístic&quot;) yn 1966. Nodwedd mwyaf pwysig y dref yw'r bont Romanésg/[[Pensaernïaeth Romanésg|Romanesque]] o'r 12g tros yr afon Fluvià, gyda'i borth hanner ffordd ar draws ei hyd. Cysegrwyd eglwys San Pere yn y dref yn 1003. Mae i'r dref strydoedd a sgwariau pendistiog a hefyd  mikveh wedi ei adnewyddu, baddon seremonïol Iddewig yn dyddio o'r 11g neu 12g, yn ogystal â gweddillion synagog canol oesol, wedi'i leoli yn rhan isaf y dref ger yr afon (gweler 'Hanes' isod hefyd). Hefyd ym Mesalú mae'r Amgueddfa y Miniaturau a grëwyd gan y gemydd a chasglwr celf Lluís Carreras.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.museuminiaturesbesalu.com/ |title=Museu de miniatures i microminiatures Besalú |access-date=2017-01-09 |archive-date=2016-12-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161227170900/http://www.museuminiaturesbesalu.com/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== Hanes ==
Daw'r new Besalú o'r Lladin Bisuldunum, yn golygu 'caer ar fynydd rhwng dwy afon.' Mae'n hefyd yn brifddinas hanesyddol sir “La Garrotxa”. Daw ei hanes o wreiddiau cenedl Catalwnia. Un flwyddyn allweddol yw 894 pan addaswyd i sir gyda'i brenhinlin ei hun. Newidiwyd y sir o &quot;L’Empordà&quot; i &quot;El Ripollès&quot;. Yn y flwyddyn 1111 collodd Besalú ei hanibynniaeth  am resymau hanesyddol er lles sir Barcelona. Canrifoedd wedyn, dechreuodd Besalú amser dirwyiedig, a waethygwyd gan adbryniadau, rhyfeloedd gyda'r Ffrancwyr a Charlwyr. Yn 1966 datganwyd  Besalú yn adral o bwysigrwydd hanesyddol a chelfydol. 

== Cofadail ==
Fe amgylchynnir y gofadail/cofgolofn gan fur hynafol oddeutu'r 12g–14g. Yn anffodus dim ond rhannau o'r fur wreiddiol sydd ar ôl erbyn heddiw. Mae'r gyfluniad drefol o'r fan bron yn union yr un fath a'r cynllun gwreiddiol. Yn ddi-amau, y bont ganol oesol yw symbol y dref, gyda chynllun onglog a saith arch anwastad a dau dwr. Mae i'r rhan o'r dref sydd agosaf at y bont nifer o strydoedd cul sydd yn perthyn i'r chwarter Iddewig hynafol. Yn y rhan yma hefyd y ceir y Miqvé  - y baddonau pureiddio sydd yn dyddio o'r 12g, sydd hefyd yn profi presenoldeb cymuned Iddewig bwysig. O'r bont hynafol daw'r stryd at Sgwâr y Dref/Placa Major, sydd a phendistaiau o'r 15g a arferid fod yn ganolfan ganoloesol y dref.

Lleolir adeiladau pwysig y Llywodraeth Leol - yr Ajuntament yn dyddio o'r ail ar 15g, y Curia Brenhinol/Cúria Reial, yn dyddio o'r 14g, â'r Casa Tallaferro. Dilynnai stryd Tallaferro i fynediad ardal y Castell. O fewn ur ardal yma ceir adfeilion un o dyrrau hynafol Castell y Sir, a chrongafell o'r Santes Fair/Santa Maria yn dyddio o'r 11g.
Ynghyd â stryd Portalet dyma'r gweddillion sydd gorau gadw golwg ganol oesol y dref, a hefyd golygfa orau o'r Bont Romanésg. Yn dilyn fyny o'r Carrer Major mae Casa Romà (14g) ac eglwys y llan Sant Finsent/Sant Vincenc  o'r 11/12g hefo'i ddrysau a ffenestri cerfluniol.

Yn agos i Placa Major y ceir y Prat de Sant Pere eang, lle arferid fod yn Fynwent Benedictaidd  i fynachlog Sant Pere. Heddiw yr unig weddillion o'r fynachlog yw'r eglwys deir-gorff ac un crongyfell, o'r 11g. Yno hefyd mae capel Sant Iago/Sant Jaume o'r 12g a Casa Cornellà (Llaudes) gyda'i phatio a thair galeri o'r 12g. Tu ôl i'r fynachlog mae eglwys ac ysbyty Sant Julià, gyda un eglwys-gorff a dim crongyfell o'r 12g gyda mynedfa neilltuol. 

== Gweler hefyd ==
* Sir Besalú/County of Besalú
* Is-iarllaeth Besalú/Viscounty of Besalú
{{reflist}}

== Dolenni allanol ==
* [http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/e260/a2007/l0/&amp;file=mun17.px&amp;type=pcaxis&amp;L=0 Instituto NE] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303171630/http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=%2Ft20%2Fe260%2Fa2007%2Fl0%2F&amp;file=mun17.px&amp;type=pcaxis&amp;L=0 |date=2016-03-03 }} - Reference for population{{CominCat|Besalú}}
* Gwen swyddogol/[http://www.besalu.cat Official website] (Catalan){{ca icon}}
* Tudalennau data llywodraeth/[http://aplicacions.municat.gencat.cat/index.php?page=consulta&amp;mostraEns=1701950006 Government data pages] (Catalan){{ca icon}}</text>
      <sha1>41vugalkeuq81jth1c7uhat7f1uaifc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pab Sixtus V</title>
    <ns>0</ns>
    <id>209768</id>
    <revision>
      <id>11096128</id>
      <parentid>10939691</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:38:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5329" xml:space="preserve">{{Person
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
[[Pab]] [[yr Eglwys Gatholig]]  a rheolwr [[Taleithiau'r Babaeth]] o [[24 Ebrill]] [[1585]] hyd ei farwolaeth oedd '''Sixtus V''' (ganwyd '''Felice Peretti''') ([[13 Rhagfyr]] [[1521]] – [[27 Awst]] [[1590]]). Er iddo deyrnasu am bum mlynedd yn unig, roedd ei gyfnod yn llawn newidiadau ac fe'i gofir fel un o brif arweinwyr [[y Gwrth-Ddiwygiad]]. Llwyddodd i ddiwygio'r llywodraeth eglwysig ac adnewyddu dinas [[Rhufain]].

Ganwyd i deulu tlawd o dras [[Dalmatia|Ddalmataidd]] ym mhentref Grottammare yn rhanbarth [[Marche]], [[yr Eidal]]. Bu'n fugail moch cyn iddo ymuno ag [[Urdd Sant Ffransis]] yn 12 oed a gwisgo gŵn llwyd y Brodyr Lleiaf fel [[nofydd]].&lt;ref name=CE/&gt; Astudiodd mewn sawl dinas yng ngogledd yr Eidal cyn ei ordeinio yn [[Siena]] ym 1547, a'r flwyddyn nesaf enillodd ei ddoethuriaeth yn niwinyddiaeth o Brifysgol Fermo. Daeth yn bregethwr o fri yn ystod oes y Gwrth-Ddiwygiad a chafodd ei noddi gan y Cardinal Carafa (yn hwyrach, [[Pab Pawl IV]]), y Cardinal Ghislieri ([[Pab Pïws V|Pïws V]]), Sant [[Filippo Neri]], a Sant [[Ignatius Loyola]]. Roedd yn gynghorydd i'r [[Chwilys]] yn [[Fenis]] o 1557 hyd 1560, ond cafodd ei alw yn ei ôl am fod yn rhy frwdfrydig yn ei swydd. Teithiodd Peretti a'r Cardinal Boncompagni ([[Pab Grigor XIII|Grigor XIII]]) i Sbaen ym 1565 i ymchwilio'r cyhuddiad o [[heresi]] yn erbyn Archesgob Toledo; roedd cymaint o ddrwg rhwng y ddau ohonynt fe ddaethont yn elynion am oes. Cafodd Peretti ei benodi'n esgob Sant' Agata de' Goti a ficer cyffredinol y Ffransisiaid Lleiaf ym 1566 gan y Pab Pïws V, cardinal ym 1570, ac Esgob Fermo ym 1571. Yn sgil dyrchafiad Boncompagni i'r Babaeth ym 1572, cafodd seibiant o rengoedd uchaf y glerigiaeth a threuliodd y cyfnod hwn yn golygu gweithiau Sant Ambrose, Esgob Milan.&lt;ref name=EB&gt;{{dyf Britannica |url=https://www.britannica.com/biography/Sixtus-V |teitl=Sixtus V |dyddiadcyrchiad=22 Ionawr 2017 }}&lt;/ref&gt;

Dan deyrnasiad Grigor XIII, roedd [[Taleithiau'r Babaeth]] mewn anhrefn ac herwyr a [[bandit]]iaid yn rhemp. Ar 24 Ebrill 1585, dwy wythnos wedi marwolaeth Grigor, cafodd Peretti ei ethol heb yr un bleidlais yn ei erbyn, a'i goroni'n bab ar 1 Mai.&lt;ref name=CE&gt;{{eicon en}} &quot;[http://www.newadvent.org/cathen/14033a.htm Pope Sixtus V]&quot;, ''Catholic Encyclopedia'' (1912). Adalwyd ar 22 Ionawr 2017.&lt;/ref&gt; Cychwynnodd Sixtus ar ymgyrch dresigar i amddiffyn Taleithiau'r Babaeth. Dienyddodd 5000 o fanditiaid yn ystod ei deyrnasiad, a llwyddodd i adfer rhywfaint o heddwch yng nghanolbarth yr Eidal.&lt;ref&gt;Guido Ruggiero. ''A Companion to the Worlds of the Renaissance'' (Wiley-Blackwell, 2006),  t. 143. ISBN 1-4051-5783-6.&lt;/ref&gt; Cynyddodd cyllid yr Eglwys yn sylweddol drwy gasglu trethi newydd, gwerthu swyddogaethau, a chodi benthyciadau. Adferodd Rhufain gan ail-adeiladau eglwysi a chodi adeiladau a chofebau newydd, a dyluniodd rhwydwaith o ffyrdd i gysylltu cyrion y ddinas â'r ardal ganolog. Ymhlith cyflawniadau'r cyfnod adnewyddu hwn mae adferiad [[Palas y Lateran]], [[Llyfrgell y Fatican]], cromen [[Basilica Sant Pedr]], a'r twnnel a dyfrbont a gludodd dŵr ffres o Palestrina. Dan Sixtus trodd y Rhufain ganoloesol, adfeiliog yn ddinas a nodir gan ei bensaernïaeth [[baróc|faróc]].&lt;ref&gt;{{eicon en}} William D. Montalbano. &quot;[http://articles.latimes.com/1993-03-02/entertainment/ca-49_1_urban-vision Sixtus V: Dynamic Rebuilder of Rome]&quot;, ''Los Angeles Times'' (2 Mawrth 1993). Adalwyd ar 22 Ionawr 2017.&lt;/ref&gt;

Ail-drefnodd Sixtus weinyddiaeth [[yr Esgobaeth Sanctaidd]], gan uno ac ehangu system y cynulliadau a chanoli llywodraeth yr Eglwys Babyddol yn Rhufain. Datblygodd [[Llys y Pab]] ei ffurf fodern pan osododd Sixtus amodau a rheolau'r Llys yn ei [[bwl|fwl]] ''Immensa'' (1588).&lt;ref name=CE/&gt; Gosododd uchafswm aelodau Coleg y Cardinaliaid yn 70, rheol nas newidiwyd tan 1958. Pwysleisiodd disgyblaeth eglwysig a diwygiodd system weinyddu'r gyfraith. Mynodd i esgobion ymweld â Rhufain yn rheolaidd i roi cyfrif o'u hesgobaethau. O ganlyniad i'r Llys diwygiedig, roedd yr Eglwys Babyddol yn effeithiol wrth roi gorchymynion [[Cyngor Trent]] ar waith.&lt;ref name=EB/&gt;

Roedd Sixtus yn ddiplomydd brwd yn wyneb y cyfyng-gyngor o ganlyniad i dwf [[Protestaniaeth]]. Gweithiodd gyda'r Ffrancod i amddiffyn Catholigiaeth yn ystod [[Rhyfeloedd Crefydd Ffrainc|y Rhyfeloedd Crefydd]] a rhodd caniatâd i'r [[Philip II, brenin Sbaen]] lansio'r [[Armada]] ym 1588. Hyd yn oed tra'n bab, bu Sixtus wrth waith yr ysgolhaig: cyhoeddodd argraffiadau diwygiedig o'r [[Septuagint]] a'r [[Fwlgat]]. Fodd bynnag, roedd ei waith yn llawn camgymeriadau a bu'n rhaid cywiro'i olygiad o'r Fwlgat yn hwyrach dan y [[Pab Clement VIII]].&lt;ref name=CE/&gt; Bu farw Sixtus ar 27 Awst 1590. Cafodd ei olynu i'r Babaeth gan [[Pab Urbanus VII|Urbanus VII]], a deyrnasodd am ddeuddeng niwrnod yn unig.

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{dechrau-bocs}}
{{bocs olyniaeth 
| cyn = [[Pab Grigor XIII|Grigor XIII]] 
| teitl = [[Rhestr Pabau|Pab]] 
| blynyddoedd = [[24 Ebrill]] [[1585]] – [[27 Awst]] [[1590]] 
| ar ôl = [[Pab Urbanus VII|Urbanus VII]]}}
{{diwedd-bocs}}

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Sixtus 5}}
[[Categori:Genedigaethau 1521]]
[[Categori:Marwolaethau 1590]]
[[Categori:Pabau]]
[[Categori:Pobl o Marche]]</text>
      <sha1>ndfogk4h6uh49dy5smzg0rv7yku1b21</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Creision Hud</title>
    <ns>0</ns>
    <id>209847</id>
    <revision>
      <id>11096087</id>
      <parentid>2245213</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T10:52:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1495" xml:space="preserve">Band Cymraeg o ardal Caernarfon, Gwynedd oedd '''Creision Hud'''.

Dechreuodd y band pan oedd yr aelodau yn ddisgyblion yn Ysgol Syr Hugh Owen. Pedwar aelod oedd i'r band - Rhydian Lewis, Ifan Williams, Siôn Llwyd a Cai Llwyd.

Daeth y band ifanc i amlygrwydd fel enillwyr cystadleuaeth Brwydr y Bandiau 2007 yn [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir y Fflint a'r Cyffiniau 2007|Eisteddfod Genedlaethol Sir y Fflint a'r Cyffiniau]]. Un o'r gwobrau oedd recordio Sesiwn C2.

Yn 2009, enillodd y grŵp Wobr am y Sesiwn Orau ar C2 yng Ngwobrau RAP Radio Cymru.

Yn 2011 bu'r grŵp yn gweithio ar brosiect gwreiddiol ac uchelgeisiol i ryddhau sengl newydd bob mis yn 2011. Mae digon o grwpiau'n gyfarwydd â rhyddhau 12 o ganeuon ar unwaith ar ffurf albwm, ond mae'r cysyniad o ryddhau 12 sengl dros 12 mis yn un newydd i'r sîn Gymraeg. Llwyddodd y Creision i ddenu cryn sylw am y gamp hon gyda chaneuon fel &quot;Indigo&quot;, &quot;Pyramid&quot; a &quot;Bedd&quot; (sy'n atgoffa dyn o gitars melodig, &quot;GodSpeed&quot;), yn arbennig yn denu cryn glod.

Newidiwyd enw'r band i Hud yn 2012.

==Disgyddiaeth==
===Senglau===
*''Pyramid'' (2011)
*''Ifanc'' (2011)
*''Satellite'' (2011)
*''Cyllell'' (2011)
*''Bedd'' (2011)
*''Colli Cwch'' (2011)
*''Indigo'' (2011)
*''She Said'' (2011)
*''Cysgod y Cyrion'' (2011)
*''Photo'' (2011)
*''Llygaid Gwan'' (2011)

==Dolenni allanol==
* [http://www.bbc.co.uk/cymru/cerddoriaeth/artistiaid/creision_hud.shtml Proffil y band gan BBC Cymru]

[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Prosiect Wicipop]]</text>
      <sha1>ekch8kottdq8k273yg8hufqqczpvno1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Damwain drên Sir Drefaldwyn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>209856</id>
    <revision>
      <id>11095948</id>
      <parentid>10926690</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:46:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1546" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= *}}
Ar [[26 Ionawr]] [[1921]] bu damwain ddifrifol pan ddaeth dau drên benben â'i gilydd. '''Damwain drên Sir Drefaldwyn''' yw'r ddamwain drên waethaf yng Nghymru erioed a'r unig un ar drac un lein.

Digwyddodd y ddamwain ar y lein rhwng y [[Drenewydd]] ac [[Aber-miwl]]; roedd y naill drên yn teithio o [[Aberystwyth]] i [[Manceinion|Fanceinion]] a'r llall yn teithio o [[Whitchurch, Swydd Amwythig|Whitchurch]], [[Swydd Amwythig]], i Aberystwyth. Effaith y gwrthdrawiad oedd i injan un o'r trenau gael ei wthio i fyny i'r awyr a glanio ar ail gerbyd y trên arall. Lladdwyd 17 o bobl, ac yn eu plith roedd un o gyfarwyddwyr [[Rheilffordd y Cambrian|lein y Cambrian]], Herbert Vane-Tempest. Ymhlith y rhai a laddwyd hefyd roedd Harold Owen Owen, un o gyfarwyddwyr  siop [[Owen Owen]], [[Lerpwl]].&lt;ref&gt;Hafina Clwyd, ''[[Rhywbeth Bob Dydd]]'' (Gwasg Carreg Gwalch, 2008)&lt;/ref&gt; Lladdwyd gyrrwr y trên o'r Amwythig, sef George Jones hefyd.

Yn 1923 dilewyd y rhannau o'r lein a oedd yn sengl, gan ddyblu'r traciau a'i gwneud yn amhosibl i'r math yma o ddamweiniau ddigwydd eto. Rhoddwyd y bai ar staff Gorsaf reilffordd Aber-miwl am beidio a gwiro'r tocyn a roddwyd iddynt, sef y caniatâd angenrheidiol i'r trên fynd yn ei flaen.

==Gweler hefyd==
*[[Damwain drên Abergele]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:20fed ganrif yng Nghymru]]
[[Categori:Damweiniau trên|Lein Sir Drefaldwyn]]
[[Categori:Rheilffyrdd Powys]]
[[Categori:Trychinebau 1921]]
[[Categori:Trychinebau yng Nghymru]]</text>
      <sha1>1lqcwwykdjxh6uejtbslg1oz6kt5b99</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Brodyr</title>
    <ns>0</ns>
    <id>209942</id>
    <revision>
      <id>11096107</id>
      <parentid>10858360</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:15:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2179" xml:space="preserve">[[Delwedd:Chris Thompson, Steve Hywyn Jones, Phil Bradley - Brodyr y Ffin.jpg|bawd|Chris Thompson, Steve Hywyn Jones, Phil Bradley - Roc ystwyth, Neuadd yr Undeb, Prifysgol Aberystwyth, Awst 1986]]
Band pop Cymraeg o'r 1980au oedd '''Y Brodyr'''. Cysylltir y band â gogledd-ddwyrain Cymru ond o Fôn y daeth nifer o'r aelodau'n wreiddiol. Ffurfiwyd y band yn yr 1980au cynnar gan ganu yn Saesneg fel y &quot;Modernaires&quot; .&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://link2wales.co.uk/north-wales-a-m/north-wales-bl-by/|teitl=Link2Wales - North Wales: Bl – By |dyddiadcyrchiad=2 Chwefror 2017|cyhoeddwr=Link2Wales}}&lt;/ref&gt;  Yn ddiweddarach dechreuodd y band ganu yn Gymraeg a newidiwyd yr enw i &quot;Brodyr (Y Ffin)&quot; ac yna '''Y Brodyr'''. Roedd yr enw yn adlewyrchu lleoliad y band yn [[Saltney]] ar y ffin rhwng Lloegr a Chymru.

Bu farw Hugh Hughes mewn tân yng Nghaer yn 1985. Aeth y drymiwr Dave Baynton-Power ymlaen i chwarae gyda'r grwp Saesneg James.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=http://babylonwales.blogspot.co.uk/2013/08/the-modernaires.html|teitl= The Modernaires |dyddiad=30 Awst 2013|cyrchiad=2 Chwefror 2017|cyhoeddwr=Babylon Wales}}&lt;/ref&gt;
Yn 2003, ail-ffurfiwyd y band am gyfnod i chwarae mewn gŵyliau cerddorol.

==Aelodau==
* Hugh Hughes - llais, gitar fas (bu farw 1985)
* Phil Bradley - llais, gitar
* Dave Baynton-Power - drymiau
* Chris Thompson - feiolin
* Steve Hywyn Jones - llais, gitar fas
* Peter (Chip) Bonham - allweddau

==Disgyddiaeth==
* ''Syched'', EP caset (1983, Stiwdio'r Fferylldy, Ffer:001)
* &quot;Lleisiau Mewn Anialwch / Draws Donnau&quot;, 7&quot; feinyl (1984, Recordiau Sain, SAIN 110S)
* ''Dal I Freuddwydio'', Sengl 12&quot; feinyl (1986, Recordiau Sain, SAIN 128EE)
* '' Cymynrodd'', Albwm 12&quot; feinyl (1986, Recordiau Sain, SAIN SPD 991)
* ''Fel Y Mae'', Albwm caset (1992, Recordiau Crai  C033A)

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* [http://archif.rhwyd.org/llygredd-moesol/y-brodyr/ Llygredd Moesol - MP3 o'r tâp Syched]
; Fideos YouTube
*[https://www.youtube.com/watch?v=7DKjG8_5DXk Sgidie Newydd - Dwyn y Teithiwr]
*[https://www.youtube.com/watch?v=-H4GD_QFmII A Oes Heddwch]

[[Categori:Bandiau Cymreig]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Prosiect Wicipop]]</text>
      <sha1>d4iw5wkhqcsxb1xjy2w0eoyye04181t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sahelanthropus tchadensis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>211097</id>
    <revision>
      <id>11096030</id>
      <parentid>2338490</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:09:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6725" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| name = ''Sahelanthropus ''&lt;br/&gt;&quot;Toumaï&quot;
| fossil_range = [[Miosen|Miosen Hwyr]], {{fossil range|7-6.2}}
| image = Sahelanthropus tchadensis - TM 266-01-060-1.jpg
| image_caption = Copi o benglog ''Sahelanthropus tchadensis''(Toumaï)
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordate|Chordata]]
| classis = [[Mammal]]ia
| ordo = [[Primates]]
| familia = [[Hominidae]]
| subfamilia = [[Homininae]]
| tribus = [[Hominini]]
| genus = [[extinct|†]]'''''Sahelanthropus'''''
| genus_authority = Brunet ''et al.'', 2002&lt;ref name=klages&gt;{{cite journal | last1 = Brunet | first1 = M. | last2 = Guy | first2 = F. | last3 = Pilbeam | first3 = D. | last4 = Mackaye | first4 = H.T. | last5 = Likius | first5 = A. | last6 = Ahounta | first6 = D. | last7 = Beauvilain | first7 = A. | last8 = Blondel | first8 = C. | last9 = Bocherens | first9 = H. | last10 = Boisserie | first10 = J.R. | last11 = de Bonis | first11 = L. | last12 = Coppens | first12 = Y. | last13 = Dejax | first13 = J. | last14 = Denys | first14 = C. | last15 = Duringer | first15 = P. | last16 = Eisenmann | first16 = V. | last17 = Gongdibé | first17 = F. | last18 = Fronty | first18 = P. | last19 = Geraads | first19 = D. | last20 = Lehmann | first20 = T. | last21 = Lihoreau | first21 = F. | last22 = Louchart | first22 = A. | last23 = Mahamat | first23 = A. | last24 = Merceron | first24 = G. | last25 = Mouchelin | first25 = G. | last26 = Otero | first26 = O. | last27 = Pelaez Campomanes | first27 = P. | last28 = Ponce | last29 = de León | first29 = M. | last30 = Rage | first30 = J.-C. | last31 = Sapanet | first31 = M. | last32 = Schuster | first32 = M. | last33 = Sudre | first33 = J. | last34 = Tassy | first34 = P. | last35 = Valentin | first35 = X. | last36 = Vignaud | first36 = P. | last37 = Viriot | first37 = L. | last38 = Zazzo | first38 = A. | last39 = Zollikofer | first39 = C. | year = 2002 | title = A new hominid from the Upper Miocene of Chad, Central Africa |url = http://www.nature.com/nature/journal/v418/n6894/pdf/nature00879.pdf | format = PDF | journal = Nature | volume = 418 | issue = 6894| pages = 145–151 | doi=10.1038/nature00879 | pmid=12110880}}&lt;/ref&gt;
| species = †'''''S. tchadensis'''''
| binomial = ''Sahelanthropus tchadensis''
| binomial_authority = Brunet ''et al.'', 2002&lt;ref name=klages/&gt;
}}

Rhywogaeth a [[Difodiant|ddifodwyd]] ac sy'n perthyn i deulu'r [[homininae]] yw '''''Sahelanthropus tchadensis'''''. Dyddiwyd y [[ffosil]]iau ohoni i tua 7 miliwn o flynyddoed [[cyn y presennol]] (CP) a chred [[paleoanthropoleg]]wyr ei bod yn perthyn i  ''[[Orrorin]]'') a ddyddiwyd i'r un cyfnod sef yr epoc [[Miosen]]. Mae'r cyfnod hwn yn agos iawn i'r amser hwnnw pan ymwahanodd [[bodau dynol]] a'r [[Tsimpansî]] oddi wrth ei gilydd.

Ychydig iawn o dystiolaeth sydd o fodloaeth ''Sahelanthropus tchadensis'' mewn gwirionedd: ceir un ffosil o benglog a lysenwyd yn ''Toumaï'' (&quot;Gobaith o Fywyd&quot; yn iaith bodorion, sef yr iaith Daza yn [[Tsiad]], canolbarth [[Affrica]]) a llond llaw o esgyrn llai.

==Fossiliau ==
{{multiple image
| align     = left
| direction = horizontal
| image1    = Djourab, Chad ; Sahelanthropus tchadensis 2001 discovery map.png
| width1    = 150
| alt1      =
| caption1  = Lleoliad y darganfyddiad
| image2    = Sahelanthropus tchadensis - TM 266 location.jpg
| width2    = 100
| alt2      =
| caption2  = Map mwy manwl}}
{{Human timeline}}
[[Delwedd:Sahelanthropus tchadensis reconstruction.jpg|bawd|chwith|150px|Adluniad o ''S. tchadensis'' gan y cerflunydd Élisabeth Daynès.]]
Mae'r dystiolaeth yn cynnwys un benglog a elwir yn ''Toumaï'', 5 darn o ên 'dynol' ac ychydig o [[dant|ddannedd]]. Mae'r [[craniwm]], lle gorweddai'r [[ymennydd]] rhwng 320&amp;nbsp;cm³ a 380&amp;nbsp;cm³ (o ran ei [[cyfaint|gyfaint]], ac yn debyg iawn, o ran maint i graniwm y Tsimpansî, a thipyn go lew yn llai na chyfaint bod dynol, sef 1350&amp;nbsp;cm³.

Ceir cryn wahaniaeth hefyd rhwng dannedd, talcen a strwythur yr wyneb ''S. tchadensis'' a ''[[Homo sapiens]]''. Mae'r wyneb yn fwy fflat, mae bwa'r dannedd ar ffurf siap-U gyda'r ysgithrddannedd yn llai, y ''foramen magnum'' yn wynebu'r blaen a thalcen trwm. Mae'n amlwg hefyd fod y benglog wedi newid ei siap dos amser wrth ffosileiddio.

Mae'n eitha tebygol fod ''Sahelanthropus tchadensis'' wedi cerdded ar ei dwy goes,&lt;ref name=&quot;SI-2016biped&quot;&gt;{{cite web |author=Staff |title=What Does It Mean To Be Human? - Walking Upright |url=http://humanorigins.si.edu/human-characteristics/walking-upright |date=August 14, 2016 |work=[[Smithsonian Institution]] |accessdate=August 14, 2016 }}&lt;/ref&gt; ond nid yw hyn yn sicr. Ar ddiwedd y [[2000au]] canfyddwyd asgwrn clun [[hominid]] yn yr un lleoliad a'r benglog, ond hyd yma (2017) nid yw'r adroddiad archaeolegol wedi'i gyhoeddi.&lt;ref&gt;[http://johnhawks.net/weblog/fossils/sahelanthropus/femur-toumai-bergeret-recherche-2009.html &quot;''Sahelanthropus'': The femur of Toumaï?&quot;]&lt;/ref&gt;

==Perthynas==
Nid oes consensws pa un a ydy ''Sahelanthropus'' yn un o hynafiaid cyffredin bodau dynol a'r Tsimpansî ynteu a ydyw (fel a gredwyd yn wreiddiol) yn un o hynafiaid bodau dynol ond nid y Tsimpansî. Os yr ail yna, mae'n rhaid wedyn ailystyried statws [[Australopithecus]]. Posibilrwydd arall yw bod ''Sahelanthropus'' yn perthyn o bell i fodau dynol a tsimpansîaid ond nid yn un o'u hynafiaid cyffredin. Awgrymodd Brigitte Senut a Martin Pickford, darganfyddwyr ''[[Orrorin tugenensis]]'', fod nodweddion  ''S. tchadensis'' yn debyg iawn i broto-[[gorila]] benywaidd. Pe bai hyn yn gywir, nid yw ''Sahelanthropus'' ddim mymryn llai gwerthfawr a phwysig oherwydd dim ond llond llaw o hynafiaid tsimpansîaid a gorilas sydd wedi'u darganfod ar gyfandir Affrica a ''Sahelanthropus'' fyddai hynafiad hynaf y ddau, sy'n ei wneud yn ddarganfyddiad pwysig beth bynnag fo canlyniad yr ymchwil archaeolegol.&lt;ref&gt;Guy F., Lieberman D. E., Pilbeam D., Ponce de Leon M. S., Likius A., Mackaye H. T., Vignaud P., Zollikofer C. P. E. and  Brunet M., (27 December 2005). &quot;Morphological affinities of the ''Sahelanthropus tchadensis'' (Late Miocene hominid from Chad) cranium&quot;  ''[[PNAS]]'', '''102''' (52) : 18836–18841.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | last1 = Wolpoff | first1 = M. H. | last2 = Hawks | first2 = J. | last3 = Senut | first3 = B. | last4 = Pickford | first4 = M. | last5 = Ahern | first5 = J. | year = 2006 | title = An Ape or ''the'' Ape : Is the Toumaï Cranium TM 266 a Hominid? | url = http://www.paleoanthro.org/journal/content/PA20060036.pdf | format = PDF | journal = PaleoAnthropology | volume = 2006 | issue = | pages = 36–50 }}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Homo habilis]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Epaod]]
[[Categori:Hominini]]
[[Categori:Australopithecus| ]]
[[Categori:Plïosen]]</text>
      <sha1>g2rcvb3ggm0jtjknb43sgrxiud8da08</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Paranthropus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>211401</id>
    <revision>
      <id>11096031</id>
      <parentid>11002708</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:09:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5312" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
|regnum=[[Animal]]ia
|phylum=[[Chordate|Chordata]]
|name=''Paranthropus''&lt;br &gt;&quot;Yr Australopithecines Cadarn&quot;
|genus='''''Paranthropus'''''
|fossil_range=[[Plïosen]]-[[Pleistosen]], {{fossilrange|2.7|1.2}}
|image=Paranthropus-boisei-Nairobi.JPG
|image_width=200px
|image_caption=Penglog ''Paranthropus boisei''
|classis=[[Mammal]]ia
|ordo=[[Primat]]au
|familia=[[Hominidae]]
|subfamilia=[[Homininae]]
|tribus=[[Hominini]]
|subtribus=[[Australopithecine|Australopithecina]]
|genus_authority=[[Robert Broom|Broom]], 1938
|subdivision=†''[[Paranthropus aethiopicus]]''&lt;br&gt; †''[[Paranthropus boisei]]''&lt;br&gt; †''[[Paranthropus robustus]]''
|subdivision_ranks=[[Rhywogaeth]]au}}
[[Genws]] o [[Hominini|Homininau]] yw '''''Paranthropus''''' (o'r [[Groeg (iaith)|groeg]] παρα, ''para'' &quot;ymyl&quot;; άνθρωπος, ''ánthropos'' &quot;dynol&quot;), genws sydd wedi ei [[difodiant|ddifodi]] bellach. Gelwir y genws hwn hefyd yn '''Australopithecines Cadarn''', ac yn ôl pob tebyg mae aelodau'r genws yn ddisgynyddion yr [[hominid]]au [[Australopithecus|gracile australopithecine]] (''[[Australopithecus]]'') gyda'r esgblygiad o'r naill i'r llall yn digwydd tua 2.7 miliwn o flynyddoedd yn ôl (neu [[CP]]).&lt;ref name=&quot;Dawkins2004&quot;&gt;{{cite book | last= Dawkins| first= Richard| title= [[The Ancestor's Tale]]: A Pilgrimage To the Dawn of Life | year= 2004 | publisher= Weidenfeld &amp; Nicolson| location= London | isbn =0-297-82503-8 | page=[https://archive.org/details/ancestorstalepil00dawk_657/page/77 77]}}&lt;/ref&gt;

Nodweddir aelodau'r genws hwn (fel yr awgryma'r enw) gan ên a rhannau deinyddol y benglog sy'n fwy na'r arfer. Mae'r rhannau hyn yn cynnwys y grib saethol (''sagittal cranial crest''), tebyg i'r [[gorila]], ac yn awgrymu fod ganddo gyhyrau llydan i gnoi ei fwyd [[Llysysydd|llysieuol]]. Ond dyn wahanol i'r gorila, mae'r grib saethol traws (''transverse cranial crests'') ar goll.

Darganuwyd rhan o graniwm a gên isaf ''Paranthropus robustus'' yn 1938 gan fachgen ysgol o'r enw Gert Terblanche, yn Kromdraai B (70&amp;nbsp;km i'r de-orllewin o [[Pretoria]]) yn [[De Affrica|Ne Affrica]]. Fe'i disgrifiwyd fel genws a rhywogaeth newydd sbon gan Robert Broom o Amgueddfa'r Transvaal. Cloddiwyd y safle ers 1993 gan Francis Thackeray hefyd o Amgueddfa'r Transvaal. Nodir fod Kromdraai B yn dyddio'n ôl i o leiaf 1.95 miliwn o flynyddoedd [[CP]].

Darganfu Mary Leakey orfant&lt;font style=&quot;background-color: transparent;&quot;&gt; (mandibl) a rhan o benglog &lt;/font&gt;''Paranthropus boisei'' ar 17 Gorffennaf, 1959, ar safle o'r enw 'Gwely  FLK 1' yng Ngheunant Olduvai yn [[Tansanïa]] (sbesimen OH 5). Ar y diwrnod hwnnw roedd Mary'n gweithio ar ei phen ei hun, gan fod Louis Leakey yn sâl yn y gwersyll. Rhuthrodd Leakey yn ôl i'r gwersyll pan glywodd y newyddion! Penderfynwyd peidio a chloddio ymhellach tan i ffotograffydd gyrraedd i dynnu lluniau.

Yn ei nodiadau cofnododd Louis yr enw ''Titanohomo mirabilis'', am y tro cyntaf, gyda'r enw a ddewisiodd yn cyfleu agweddau dynol yr esgyrn a welodd. Cyfeiriodd Louis a Mary ato fel &quot;y Bachgen Annwyl&quot; (''&quot;Dear Boy&quot;'').

Ataliwyd cloddio pellach ar 7 Awst pan gafwyd hyd i offer-llaw Oldowan (cyfnod yr offer-llaw hynaf a ganfuwyd), ac esgyrn anifeiliaid.

Cyhoeddwyd gwybodaeth am y ffosil yn ''Nature'', dyddiedig 15 Awst 1959, ond o ganlyniad i streic y argraffwyr ni ryddhawyd yr wybodaeth tan Medi. Ynddo gosododd Louis y ffosil yn nheulu'r Australopithecinae gan greu genws newydd ar ei gyfer, sef ''Zinjanthropus'', rhywogaethau ''boisei''. Mae &quot;Zinj&quot; yn air [[Arabeg]] hynafol sy'n golygu 'arfordir Dwyrain Affrica' ac mae &quot;boisei&quot; yn cyfeirio at Charles Watson Boise, noddwr [[anthropoleg]]ol y Leakeys. Seiliodd Louis ei ddosbarthiad ar ugain o wahaniaethau rhwng Paranthropus a'r ''[[Australopithecus]]''.

== Anghydfod ynghylch y tacsonomeg ==
[[Delwedd:Cladistic_analysis_of_early_hominins.png|de|bawd|Cladogram o [[esblygiad]] hominin cynnar&lt;font style=&quot;background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;.&lt;/font&gt;]]
Mae'r anthropolegydd [[Richard Dawkins]] yn amau a yw'r ffosiliau hyn, a ffosiliau eraill a ddarganfuwyd mewn mannau eraill, yn haeddu cael eu dosbarthu i rywogaethau ar wahân, unigol. Mae'n amau'r creaduriaid canlynol: Australopithecus (neu Paranthropus) robustus, Australopithecus (neu Paranthropus neu Zinjanthropus) boisei, a Australopithecus (neu Paranthropus) aethiopicus.&lt;ref name=&quot;humanbiology3rded&quot;&gt;{{cite book|title= Human Biology: An introduction to human evolution, variation, growth, and adaptability | author=Pilbeam, D.R | chapter=Hominid evolution | editors= Harrison, G.A., Tanner, J.M., Pilbeam, D.R., &amp; Baker, P.T.| year=1988 | publisher= Gwasg Prifysgol Rhydychen| location = Rhydychen | isbn=0-19-854144-9| pages=104–143}} Also ISBN 0-19-854143-0 (paperback)&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;encylopediahumanevolution&quot;&gt;{{cite book|title= The Cambridge Encyclopedia of Human Evolution | author=Wood, B.A. | chapter=Evolution of australopithecines | editors=Steve Jones, Robert Martin &amp; David Pilbeam | year=1994 | publisher= Gwasg Prifysgol Caergrawnt | location= Caergrawnt |isbn=0-521-32370-3 | pages=231–240}} Also ISBN 0-521-46786-1 (clawr papur)&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Homo habilis]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Australopithecus| ]]
[[Categori:Hominini]]
[[Categori:Plïosen]]</text>
      <sha1>gtgrbukmijvxbkvdeayapfbypn5p871</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Anould</title>
    <ns>0</ns>
    <id>211477</id>
    <revision>
      <id>11095943</id>
      <parentid>10840731</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:38:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Aristeas</username>
        <id>25356</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Anould, La Mangoutte, another farmhouse.jpg]] → [[File:Anould - La Mangoutte - farmhouse.jpg]] [[c:COM:FR#FR1|Criterion 1]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3150" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | name = {{PAGENAMEBASE}}  | suppressfields = cylchfa sir gwlad }}

Mae '''Anould''' yn gymuned yn [[Département]] [[Vosges (département)|Vosges]] yn Rhanbarth [[Dwyrain Mawr]], [[Ffrainc]] &lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.anould.fr/index.htm |title=gwefan y gymuned |access-date=2017-04-06 |archive-date=2010-01-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100127003822/http://www.anould.fr/index.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

==Lleoliad==
Mae cymuned Anould yn gasgliad o bentrefannau yn nyffryn afon Meurthe. Mae’r prif bentrefan, sy’n tadogi ei enw i’r gymuned, tua 12 cilomedr o [[Saint-Die-des-Vosges]] , a thua 16 cilomedr o [[Gerardmer]]. Mae’r gymuned yn cynnwys pentrefannau Anould, Chalgoutte, le Chapelet, Déveline, Gerhaudel, les Gouttes, les Granges, la Hardalle, la Haute Fontaine, l’Anoux, la Mangoutte, le Paire, le Raingoutte, le Souche a Venchères.

==Safleoedd a Henebion==
*Roche du Sphinx (Craig y sffincs): safle o harddwch naturiol gyda golygfeydd godidog o’r dyffryn. Gellir cyrraedd y brig trwy ddilyn llwybr botanegol
*Adfeilion hen gastell 
*Eglwys St. Antoine, a adeiladwyd yn wreiddiol ym 1828, a ailadeiladwyd ar ôl 1944. Mae’r eglwys yn cynnwys 27 o ffenestri bae, a gynlluniwyd gan y pensaer F B Jankosky&lt;ref&gt;[http://www.ateliers-loire.fr/page.php Les Ateliers Loire, Références : Inventaire complet des vitraux de Gabriel Loire par pays], France (Vosges) : Anould, Eglise paroissiale].&lt;/ref&gt;, ac organ Roethinger a osodwyd ym 1969.
*Cofeb rhyfel
*Oratori Sant Richarde.&lt;ref&gt;[http://www.petit-patrimoine.com/fiche-petit-patrimoine.php?id_pp=88009_2 L'oratoire de sainte Richarde]&lt;/ref&gt;
*Nifer o adeiladau fferm hynafol&lt;ref&gt;[http://www.culture.gouv.fr/culture/inventai/patrimoine/ Le patrimoine architectural et mobilier de la commune] sur le site officiel du [[Ministère de la Culture (France)|ministère français de la Culture]] (base architecture et patrimoine), Ministère de la Culture (France), Médiathèque de l'architecture et du patrimoine (archives photographiques) diffusion RMN, et service régional de l'inventaire général de la Région Lorraine&lt;/ref&gt;
&lt;gallery&gt;
Anould, La Mangoutte, bake house.jpg|Hen bopty fferm
Anould - La Mangoutte - farmhouse.jpg| Ffermdy hynafol
Anould, meadows and farmhouse in Venchères.jpg| Ffermdy a gweirglodd
Anould, Eglise Saint-Antoine.jpg| Eglwys Saint-Antoine
&lt;/gallery&gt;

== Pobl enwog o Anould==
*Jean-Baptiste Lemire (1867- 1945): cyfansoddwr.
*Albert Pierrat: Rheolwr mwynfeydd.&lt;ref&gt;[http://www.ecrivosges.com/vosgiens/bio.php?id=1742&amp;id_bio=1633&amp;operateur=one&amp;recherche=Anould&amp;fit=1&amp;whichlieu=Afficher Biographie vosgienne ''PIERRAT Albert'']&lt;/ref&gt;
*Martin (1665) a Nicolas Ferry (1690-1763), gwneuthurwyr clychau
==Cysylltiadau Rhyngwladol==

Mae Anould  wedi'i gefeillio â:
*{{Flagicon|Germany}} '''[[Schöneck]]''' — [[Almaen]]

==Gweler hefyd==

[[Cymunedau Vosges]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

*[http://www.insee.fr/en/home/home_page.asp INSEE]

{{commonscat| Anould }}

{{Rheoli awdurdod}}
{{eginyn Ffrainc}}

[[Categori:Vosges]]
[[Categori:Cymunedau Vosges]]
[[Categori:Alsace-Champagne-Ardenne-Lorraine| ]]</text>
      <sha1>q22ssh4q1nosr0focpqvzso3e2629nw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11095944</id>
      <parentid>11095943</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:39:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Aristeas</username>
        <id>25356</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Anould, La Mangoutte, bake house.jpg]] → [[File:Anould - La Mangoutte - bakehouse.jpg]] [[c:COM:FR#FR1|Criterion 1]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3151" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | name = {{PAGENAMEBASE}}  | suppressfields = cylchfa sir gwlad }}

Mae '''Anould''' yn gymuned yn [[Département]] [[Vosges (département)|Vosges]] yn Rhanbarth [[Dwyrain Mawr]], [[Ffrainc]] &lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.anould.fr/index.htm |title=gwefan y gymuned |access-date=2017-04-06 |archive-date=2010-01-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100127003822/http://www.anould.fr/index.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

==Lleoliad==
Mae cymuned Anould yn gasgliad o bentrefannau yn nyffryn afon Meurthe. Mae’r prif bentrefan, sy’n tadogi ei enw i’r gymuned, tua 12 cilomedr o [[Saint-Die-des-Vosges]] , a thua 16 cilomedr o [[Gerardmer]]. Mae’r gymuned yn cynnwys pentrefannau Anould, Chalgoutte, le Chapelet, Déveline, Gerhaudel, les Gouttes, les Granges, la Hardalle, la Haute Fontaine, l’Anoux, la Mangoutte, le Paire, le Raingoutte, le Souche a Venchères.

==Safleoedd a Henebion==
*Roche du Sphinx (Craig y sffincs): safle o harddwch naturiol gyda golygfeydd godidog o’r dyffryn. Gellir cyrraedd y brig trwy ddilyn llwybr botanegol
*Adfeilion hen gastell 
*Eglwys St. Antoine, a adeiladwyd yn wreiddiol ym 1828, a ailadeiladwyd ar ôl 1944. Mae’r eglwys yn cynnwys 27 o ffenestri bae, a gynlluniwyd gan y pensaer F B Jankosky&lt;ref&gt;[http://www.ateliers-loire.fr/page.php Les Ateliers Loire, Références : Inventaire complet des vitraux de Gabriel Loire par pays], France (Vosges) : Anould, Eglise paroissiale].&lt;/ref&gt;, ac organ Roethinger a osodwyd ym 1969.
*Cofeb rhyfel
*Oratori Sant Richarde.&lt;ref&gt;[http://www.petit-patrimoine.com/fiche-petit-patrimoine.php?id_pp=88009_2 L'oratoire de sainte Richarde]&lt;/ref&gt;
*Nifer o adeiladau fferm hynafol&lt;ref&gt;[http://www.culture.gouv.fr/culture/inventai/patrimoine/ Le patrimoine architectural et mobilier de la commune] sur le site officiel du [[Ministère de la Culture (France)|ministère français de la Culture]] (base architecture et patrimoine), Ministère de la Culture (France), Médiathèque de l'architecture et du patrimoine (archives photographiques) diffusion RMN, et service régional de l'inventaire général de la Région Lorraine&lt;/ref&gt;
&lt;gallery&gt;
Anould - La Mangoutte - bakehouse.jpg|Hen bopty fferm
Anould - La Mangoutte - farmhouse.jpg| Ffermdy hynafol
Anould, meadows and farmhouse in Venchères.jpg| Ffermdy a gweirglodd
Anould, Eglise Saint-Antoine.jpg| Eglwys Saint-Antoine
&lt;/gallery&gt;

== Pobl enwog o Anould==
*Jean-Baptiste Lemire (1867- 1945): cyfansoddwr.
*Albert Pierrat: Rheolwr mwynfeydd.&lt;ref&gt;[http://www.ecrivosges.com/vosgiens/bio.php?id=1742&amp;id_bio=1633&amp;operateur=one&amp;recherche=Anould&amp;fit=1&amp;whichlieu=Afficher Biographie vosgienne ''PIERRAT Albert'']&lt;/ref&gt;
*Martin (1665) a Nicolas Ferry (1690-1763), gwneuthurwyr clychau
==Cysylltiadau Rhyngwladol==

Mae Anould  wedi'i gefeillio â:
*{{Flagicon|Germany}} '''[[Schöneck]]''' — [[Almaen]]

==Gweler hefyd==

[[Cymunedau Vosges]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

*[http://www.insee.fr/en/home/home_page.asp INSEE]

{{commonscat| Anould }}

{{Rheoli awdurdod}}
{{eginyn Ffrainc}}

[[Categori:Vosges]]
[[Categori:Cymunedau Vosges]]
[[Categori:Alsace-Champagne-Ardenne-Lorraine| ]]</text>
      <sha1>85ohjqyucl3ast5hpseuiyb1to6aod5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11095945</id>
      <parentid>11095944</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:42:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Aristeas</username>
        <id>25356</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Anould, meadows and farmhouse in Venchères.jpg]] → [[File:Anould - Venchères - meadows and farmhouse.jpg]] [[c:COM:FR#FR1|Criterion 1]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3151" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | name = {{PAGENAMEBASE}}  | suppressfields = cylchfa sir gwlad }}

Mae '''Anould''' yn gymuned yn [[Département]] [[Vosges (département)|Vosges]] yn Rhanbarth [[Dwyrain Mawr]], [[Ffrainc]] &lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.anould.fr/index.htm |title=gwefan y gymuned |access-date=2017-04-06 |archive-date=2010-01-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100127003822/http://www.anould.fr/index.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

==Lleoliad==
Mae cymuned Anould yn gasgliad o bentrefannau yn nyffryn afon Meurthe. Mae’r prif bentrefan, sy’n tadogi ei enw i’r gymuned, tua 12 cilomedr o [[Saint-Die-des-Vosges]] , a thua 16 cilomedr o [[Gerardmer]]. Mae’r gymuned yn cynnwys pentrefannau Anould, Chalgoutte, le Chapelet, Déveline, Gerhaudel, les Gouttes, les Granges, la Hardalle, la Haute Fontaine, l’Anoux, la Mangoutte, le Paire, le Raingoutte, le Souche a Venchères.

==Safleoedd a Henebion==
*Roche du Sphinx (Craig y sffincs): safle o harddwch naturiol gyda golygfeydd godidog o’r dyffryn. Gellir cyrraedd y brig trwy ddilyn llwybr botanegol
*Adfeilion hen gastell 
*Eglwys St. Antoine, a adeiladwyd yn wreiddiol ym 1828, a ailadeiladwyd ar ôl 1944. Mae’r eglwys yn cynnwys 27 o ffenestri bae, a gynlluniwyd gan y pensaer F B Jankosky&lt;ref&gt;[http://www.ateliers-loire.fr/page.php Les Ateliers Loire, Références : Inventaire complet des vitraux de Gabriel Loire par pays], France (Vosges) : Anould, Eglise paroissiale].&lt;/ref&gt;, ac organ Roethinger a osodwyd ym 1969.
*Cofeb rhyfel
*Oratori Sant Richarde.&lt;ref&gt;[http://www.petit-patrimoine.com/fiche-petit-patrimoine.php?id_pp=88009_2 L'oratoire de sainte Richarde]&lt;/ref&gt;
*Nifer o adeiladau fferm hynafol&lt;ref&gt;[http://www.culture.gouv.fr/culture/inventai/patrimoine/ Le patrimoine architectural et mobilier de la commune] sur le site officiel du [[Ministère de la Culture (France)|ministère français de la Culture]] (base architecture et patrimoine), Ministère de la Culture (France), Médiathèque de l'architecture et du patrimoine (archives photographiques) diffusion RMN, et service régional de l'inventaire général de la Région Lorraine&lt;/ref&gt;
&lt;gallery&gt;
Anould - La Mangoutte - bakehouse.jpg|Hen bopty fferm
Anould - La Mangoutte - farmhouse.jpg| Ffermdy hynafol
Anould - Venchères - meadows and farmhouse.jpg| Ffermdy a gweirglodd
Anould, Eglise Saint-Antoine.jpg| Eglwys Saint-Antoine
&lt;/gallery&gt;

== Pobl enwog o Anould==
*Jean-Baptiste Lemire (1867- 1945): cyfansoddwr.
*Albert Pierrat: Rheolwr mwynfeydd.&lt;ref&gt;[http://www.ecrivosges.com/vosgiens/bio.php?id=1742&amp;id_bio=1633&amp;operateur=one&amp;recherche=Anould&amp;fit=1&amp;whichlieu=Afficher Biographie vosgienne ''PIERRAT Albert'']&lt;/ref&gt;
*Martin (1665) a Nicolas Ferry (1690-1763), gwneuthurwyr clychau
==Cysylltiadau Rhyngwladol==

Mae Anould  wedi'i gefeillio â:
*{{Flagicon|Germany}} '''[[Schöneck]]''' — [[Almaen]]

==Gweler hefyd==

[[Cymunedau Vosges]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

*[http://www.insee.fr/en/home/home_page.asp INSEE]

{{commonscat| Anould }}

{{Rheoli awdurdod}}
{{eginyn Ffrainc}}

[[Categori:Vosges]]
[[Categori:Cymunedau Vosges]]
[[Categori:Alsace-Champagne-Ardenne-Lorraine| ]]</text>
      <sha1>a99lml465jek88huwvd69nq7ifpkdqu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tân Tŵr Grenfell</title>
    <ns>0</ns>
    <id>213041</id>
    <revision>
      <id>11095976</id>
      <parentid>11024200</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:17:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2637" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Delwedd:Grenfell_Tower_fire.jpg|200px|bawd|Tŵr Grenfell]]
Llosgwyd bloc o fflatiau '''Tŵr Grenfell''' yn [[Kensington a Chelsea (Bwrdeistref Brenhinol)|Kensington]], [[Llundain]], ar [[14 Mehefin]] [[2017]]. Roedd gan y bloc 24-llawr, roedd yn 220-troedfedd (67 m) o uchder, a'i breswylwyr oedd tenantiaid a leolwyd yno gan y cyngor lleol: [[Kensington a Chelsea (Bwrdeistref Brenhinol)|Cyngor Kensington]]. Roedd cyfanswm o 120 o fflatiau yn y bloc: pob un gydag un neu ddwy lofft.&lt;ref&gt;{{cite news|title=Everyone Was Helping |url=https://www.telegraphindia.com/1170615/jsp/foreign/story_156933.jsp |work=The Telegraph |date=15 Mehefin 2017 |location=Kolkata |access-date=17 Mehefin 2017 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170617012809/https://www.telegraphindia.com/1170615/jsp/foreign/story_156933.jsp |archivedate=17 Mehefin 2017 |df= }}&lt;/ref&gt; Yn ôl ''Université catholique de Louvain'', dyma'r tân gwaethaf yng ngwledydd Prydain ers 1900. Erbyn 20 Mehefin daethpwyd o hyd i 79 o gyrff ac ni wyddys sut y cynheuwyd y tân, ond ni chredir ei fod yn fwriadol.

Hysbyswyd y gwasanaethau argyfwng am 00:54 (BRST) ar 14 Mehefin 2017 ac roedd y tân yn dal i losgi 24 wedyn.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.standard.co.uk/news/london/grenfell-tower-fire-death-toll-reaches-17-as-fire-chief-says-no-more-survivors-a3565656.html|title=London fire: Grenfell Tower death toll reaches 17 as fire chief says 'no more survivors'|last=Bentham|first=Martin|work=Evening Standard|location=London|date=15 Mehefin 2017|access-date=17 Mehefin 2017}}&lt;/ref&gt; O fewn yr awr neu ddwy cyntaf gwelwyd 45 injan dân a channoedd o staff diffodd tân wrthi'n ceisio'i ddiffodd. Achubwyd 65 o bobl gan y staff ymladd tân.&lt;ref&gt;Metropolitan Police Commissioner at Press Conference 17 Mehefin 2017&lt;/ref&gt;

Oherwydd y modd y lledodd y tân mor sydyn, rhoddwyd y bai ar y cladin a roddwyd ar du allan y waliau er mwyn ei harddu. Yn ôl rhai, roedd y cladin hwn yn llosgadwy ac wedi ei wahardd drwy [[Ewrop]]. Roedd [[Sadiq Khan]], Maer Llundain, yn llawdrwm ar fethiant y canllawiau tân, y cyfarwyddyd gan y gwasanaethau tân y dylai'r preswylwyr aros yn eu fflatiau ac am y modd y methodd Cyngor Kensington ddelio gyda'r argyfwng. Beirniadwyd y Prif Weinidog [[Theresa May]] yn hallt am beidio a chyfarfod teuluoedd y rhai a laddwyd. Cyhoeddodd y byddai'n rhyddhau cronfa o £5&amp;nbsp;miliwn ar gyfer y rhai a oedd yn dioddef.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith 1974]]
[[Categori:Hanes Llundain]]
[[Categori:Tanau]]
[[Categori:Trychinebau 2017]]</text>
      <sha1>b4p9gnvpdoupnn3ddtb73hd53ffvnn7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Adam Gemili</title>
    <ns>0</ns>
    <id>214258</id>
    <revision>
      <id>11096074</id>
      <parentid>11094863</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:55:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deb</username>
        <id>7</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1475" xml:space="preserve">{{infobox person/Wikidata
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
Athletwr Prydeinig yw '''Adam Gemili''' (ganwyd [[6 Hydref]] [[1993]]).

Fe'i ganwyd yn Llundain. Enillodd y fedal arian yn y ras 100 medr yng [[Gemau'r Gymanwlad 2014|Ngemau'r Gymanwlad 2014]].

Enillodd y fedal aur yn y ras gyfnewid: 4 x 100 m yn y [[Pencampwriaeth Athledau y Byd 2017]] yn Llundain, fel aelod y Tîm GB, gyda [[Chijindu Ujah]], [[Danny Talbot]] a [[Nethaneel Mitchell-Blake]]. Ers 2020, mae e'n aelod o fwrdd y Gymdeithas Athletau&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/sport/athletics/53428099 |title=Katarina Johnson-Thompson &amp; Adam Gemili join Athletics Association board |last=Roan |first=Dan |author-link=Dan Roan |website=[[bbc.co.uk]] |language=en | access-date=23 Awst 2020}}&lt;/ref&gt;

Ym Mhencampwriaeth Athletau'r Byd 2022 yn [[Eugene, Oregon]], cystadlodd Gemili yn rhagbrofion y ras gyfnewid 4 x 100 metr ond nid yn y rownd derfynol. Fel aelod o'r tîm, fe rannodd y fedal efydd.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/athletics/62281317#:~:text=A%20new%2Dlook%20Great%20Britain,Jamaica%20to%20ensure%20a%20medal|title=World Athletics Championships: New-look GB team wins 4x100m relay bronze|date=24 Gorffennaf 2022|website=BBC Sport|access-date=24 Gorffennaf 2022|language=en}}&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Gemili, Adam}}
[[Categori:Athletwyr Seisnig]]
[[Categori:Genedigaethau 1993]]</text>
      <sha1>6mzbsgl7ow55iaj0axfafzmw8alkxp9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ysgol Gynradd Penysarn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>214618</id>
    <revision>
      <id>11096024</id>
      <parentid>10873250</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:58:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1014" xml:space="preserve">[[Delwedd:Ysgol Gynradd Penysarn Primary School from the north - geograph.org.uk - 1408939.jpg|bawd|Ysgol Gynradd Penysarn]]
Ysgol gynradd ym [[Penysarn|Mhenysarn]], [[Môn]], yw '''Ysgol Gynradd Penysarn'''. Mae yn nhalgylch [[Ysgol Syr Thomas Jones]], sy'n ysgol uwchradd ar gyrion [[Amlwch]], [[Ynys Môn]].

Prifathro'r ysgol yw Mr.David Hughes. Mae 95 o ddisgyblion yn mynd yno ac mae hi'n ysgol cyfrwng Cymraeg.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.ynysmon.gov.uk/Journals/l/t/e/primary-schools-2016-17.pdf|title=Cyngor Ynys Mon|date=|access-date=|website=Cyngor Ynys Mon|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

Mae yan 5 athro/ awes yno, ac 5 cymhorthydd dosbarth. Staff ategol yn cynnwys 2 cogyddes ac 1 glanhawr.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn ysgol Gymreig}}
{{eginyn Ynys Môn}}

[[Categori:Llaneilian]]
[[Categori:Ysgolion cynradd Cymraeg]]
[[Categori:Ysgolion Ynys Môn]]
[[Categori:Prosiect Wici Môn]]</text>
      <sha1>aaul7wgao4riv0orkywe9qwrtxk91g2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tōtaranui</title>
    <ns>0</ns>
    <id>215152</id>
    <revision>
      <id>11096079</id>
      <parentid>10868325</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:28:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1946" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Seland Newydd}}}}

'''Tōtaranui''' (''Saesneg: Queen Charlotte Sound'') yw’r swnt mwyaf dwyreiniol yn nhalaith [[Marlborough]], [[Ynys y De]], [[Seland Newydd]]. Mae [[Picton]], terminws i’r fferiau o [[Wellington]] a hefyd i reilffyrdd a ffyrdd yr ynys.

Cyrhaeddodd [[Captain James Cook]]  Meretoto (Saeseg: ShipCove), rhan o Tōtaranui, ar 16 Ionawr 1770, ac ymwelodd pump o weithiau yn ystod ei deithiau i gyd. Dywedodd fod rhwng 300 a 400 o bobl gynhenid yn byw yn yr ardal.&lt;ref&gt;[http://www.theprow.org.nz/places/ship-cove-and-captain-cook/#.WbVdl9GQyM8 Gwefan The Prow]&lt;/ref&gt;

Enw [[Maori]]’r culfor yw &quot;Tōtaranui&quot;, ond newidiwyd yr enw’n swyddogol ym mis Awst 2014 i &quot;Queen Charlotte Sound / Tōtaranui&quot;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.linz.govt.nz/regulatory/place-names/recent-place-name-decisions-and-place-names-interest/nzgb-decisions-awst |title=NZGB decisions |date=Awst 2014 |publisher=Land Information New Zealand |accessdate=7 Tachwedd 2015 }}{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; Fel rhan o gytundeb [[Tribiwnlys Waitangi]] gyda [[Te Āti Awa]], sydd yn gymuned fawr o bobl Maori yn nhalaith [[Marlborough]].&lt;ref&gt;{{cite web|title=Iwi looks for co-operation with settlement|url=http://www.stuff.co.nz/marlborough-express/news/8115509/Iwi-looks-for-co-operation-with-settlement|last=Nicoll|first=Jared|date=24 Rhagfyr 2012|accessdate=4 Mehefin 2018|website=Marlborough Express|publisher=[[Stuff Limited]]}}&lt;/ref&gt;

Gwelir [[morlo]], [[dolffin]], [[hugan]], [[pengwin]] ac adar drycin yno.&lt;ref&gt;[https://www.tourism.net.nz/new-zealand/about-new-zealand/regions/marlborough/queen-charlotte-sound/regional-information.html Gwefan tourism.net.nz]&lt;/ref&gt;

[[Delwedd:Marlborough04LB.jpg|bawd|dim|260px]]
[[Delwedd:Marlborough01LB.jpg|bawd|dim|260px]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Daearyddiaeth Seland Newydd]]
[[Categori:Ynys y De]]</text>
      <sha1>1g0tuu51bcfvj3zzmsrtxx51m1xhgtu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096080</id>
      <parentid>11096079</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:28:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1950" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Seland Newydd}}}}

'''Tōtaranui''' (Saesneg: ''Queen Charlotte Sound'') yw’r swnt mwyaf dwyreiniol yn nhalaith [[Marlborough]], [[Ynys y De]], [[Seland Newydd]]. Mae [[Picton]], terminws i’r fferiau o [[Wellington]] a hefyd i reilffyrdd a ffyrdd yr ynys.

Cyrhaeddodd [[Captain James Cook]]  Meretoto (Saeseg: ''ShipCove''), rhan o Tōtaranui, ar 16 Ionawr 1770, ac ymwelodd pump o weithiau yn ystod ei deithiau i gyd. Dywedodd fod rhwng 300 a 400 o bobl gynhenid yn byw yn yr ardal.&lt;ref&gt;[http://www.theprow.org.nz/places/ship-cove-and-captain-cook/#.WbVdl9GQyM8 Gwefan The Prow]&lt;/ref&gt;

Enw [[Maori]]’r culfor yw &quot;Tōtaranui&quot;, ond newidiwyd yr enw’n swyddogol ym mis Awst 2014 i &quot;Queen Charlotte Sound / Tōtaranui&quot;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.linz.govt.nz/regulatory/place-names/recent-place-name-decisions-and-place-names-interest/nzgb-decisions-awst |title=NZGB decisions |date=Awst 2014 |publisher=Land Information New Zealand |accessdate=7 Tachwedd 2015 }}{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; Fel rhan o gytundeb [[Tribiwnlys Waitangi]] gyda [[Te Āti Awa]], sydd yn gymuned fawr o bobl Maori yn nhalaith [[Marlborough]].&lt;ref&gt;{{cite web|title=Iwi looks for co-operation with settlement|url=http://www.stuff.co.nz/marlborough-express/news/8115509/Iwi-looks-for-co-operation-with-settlement|last=Nicoll|first=Jared|date=24 Rhagfyr 2012|accessdate=4 Mehefin 2018|website=Marlborough Express|publisher=[[Stuff Limited]]}}&lt;/ref&gt;

Gwelir [[morlo]], [[dolffin]], [[hugan]], [[pengwin]] ac adar drycin yno.&lt;ref&gt;[https://www.tourism.net.nz/new-zealand/about-new-zealand/regions/marlborough/queen-charlotte-sound/regional-information.html Gwefan tourism.net.nz]&lt;/ref&gt;

[[Delwedd:Marlborough04LB.jpg|bawd|dim|260px]]
[[Delwedd:Marlborough01LB.jpg|bawd|dim|260px]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Daearyddiaeth Seland Newydd]]
[[Categori:Ynys y De]]</text>
      <sha1>8tfyf9sjt1kjz08h0ct5gq41xqpw04w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Picton (Seland Newydd)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>215170</id>
    <revision>
      <id>11096082</id>
      <parentid>10728174</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:32:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="798" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Seland Newydd}}}}

Porthladd as [[Ynys y De]], [[Seland Newydd]], yw '''Picton (Seland Newydd)'''. Saifar ben deheuol [[Tōtaranui]] (Saesneg: Queen Charlotte Sound). Mae fferiau yn cysylltu Picton â [[Wellington]] ar [[Ynys y Gogledd]]. Mae [[Gorsaf reilffordd Picton]] y terminws gogleddol i reilffyrdd Ynys y De.

Enwyd y dref ar ôl [[Syr Thomas Picton]] o [[Hwlffordd]], dyn-llywodraethwr [[Trinidad]] a lladwyd ym mrwydr [[Waterloo]].

Mae gan y dref acwariwm ac amgueddfa forwrol.&lt;ref&gt;[http://www.newzealand.com/int/picton/ Gwefan newzealand.com]&lt;/ref&gt;

[[Delwedd:Picton New Zealand.JPG|bawd|dim|260px|Harbwr Picton]]
[[Delwedd:Picton04LB.jpg|dim|bawd|260px]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Aneddiadau Seland Newydd]]
[[Categori:Ynys y De]]</text>
      <sha1>ddnj9wmrktmhacnsqegdrytmm7qvt2z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096083</id>
      <parentid>11096082</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:33:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="802" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Seland Newydd}}}}

Porthladd as [[Ynys y De]], [[Seland Newydd]], yw '''Picton (Seland Newydd)'''. Saifar ben deheuol [[Tōtaranui]] (Saesneg: ''Queen Charlotte Sound''). Mae fferiau yn cysylltu Picton â [[Wellington]] ar [[Ynys y Gogledd]]. Mae [[Gorsaf reilffordd Picton]] y terminws gogleddol i reilffyrdd Ynys y De.

Enwyd y dref ar ôl [[Syr Thomas Picton]] o [[Hwlffordd]], dyn-llywodraethwr [[Trinidad]] a lladwyd ym mrwydr [[Waterloo]].

Mae gan y dref acwariwm ac amgueddfa forwrol.&lt;ref&gt;[http://www.newzealand.com/int/picton/ Gwefan newzealand.com]&lt;/ref&gt;

[[Delwedd:Picton New Zealand.JPG|bawd|dim|260px|Harbwr Picton]]
[[Delwedd:Picton04LB.jpg|dim|bawd|260px]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Aneddiadau Seland Newydd]]
[[Categori:Ynys y De]]</text>
      <sha1>pp2u8jt7dlsy0pktk2091z83z9y5tu5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hansh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>215925</id>
    <revision>
      <id>11096103</id>
      <parentid>10022951</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:11:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2983" xml:space="preserve">{{Gwybodlen cwmni/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no}}
Gwasanaeth ar lein gan [[S4C]] a sefydlwyd ar 11 Mehefin 2017 yw '''Hansh''', sy'n darparu cynnwys ffurf fer wedi ei anelu at bobl ifanc rhwng 16 – 34 oed. Fe'i disgrifir fel &quot;Brathiad newydd bob dydd o bethau da: celf, comedi, cerddoriaeth, gemau, ffilmiau, teithio a phethau gwirion.&quot;&lt;ref&gt;[https://twitter.com/hanshs4c Twitter Hansh] adalwyd 2 Tachwedd 2017.&lt;/ref&gt;

Sianel Pump oedd Hansh yn wreiddiol, ond ychwanegodd ''Y Lle'' ac ''[[Ochr 1]]'' gynnwys i'r sianel felly newidiwyd ei enw a'i ailfrandio. Ers hynny mae'r gwasanaeth wedi datblygu o fod yn gweithredu ar Facebook ac YouTube yn unig i fod yn creu cynnwys ar Instagram a TikTok yn ogystal â chreu podlediadau.

Yr eitemau mwyaf poblogaidd ar y sianel ydy 'Tân a Mwg' gyda Chris Foodgasm Roberts, 'Bocs Bry', 'Sgrameer', Esyllt Ethni Jones, caneuon comedi 'HyWelsh', eitemau ffasiwn Sioned Medi, cyfweliadau Gareth yr Orangutang, ryseitiau bwyd SGRAM ac eitemau Elena Cresci. Credir bod rhai o gymeriadau Hansh yn gyfarwydd i Gymry led led y byd, gan gynnwys Gareth yr Orangutan, 'Tishio grêp' a chymeriadau dychanol yr actor [[Geraint Rhys Edwards]].

==2017==
Nodir yn Golwg yn Awst 2017 fod fideos byrion Hansh wedi cael eu gwylio filiwn o weithiau ers lansio’r gwasanaeth ar 11 Mehefin 2017 hy mewn cyfnod o ddeufis.&lt;ref&gt;[https://golwg360.cymru/newyddion/cymru/273679-fideos-s4c-ar-y-we-yn-cael-eu-gwylio-filiwn-o-weithiau golwg360.cymru;] adalwyd 31 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;

==2020==
Yn 2020 denodd Hansh un miliwn o sesiynau gwylio mewn un mis ar draws Twitter, Facebook ac YouTube am y tro cyntaf erioed. Fel enghraifft, llwyddodd [[fideo]] 'Tisio Salwch' i ddenu 110,000 o sesiynau gwylio ar Facebook gyda Fideo Bootlegger yn denu 280,000 o sesiynau gwylio ar Twitter.&lt;ref&gt;[http://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/36569/hansh-yn-denu-1-miliwn-o-sesiynau-gwylio-mewn-mis/ gwefan s4c.cymru;] adalwyd 31 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt; Yn ogystal ag elfennau [[comedi]] erbyn 2020 roedd Hansh wedi cynhyrchu cyfres o raglenni dogfen gan gynnwys rhaglen am y dylanwadwr [[Niki Pilkington]], Garmon Ion a phobl [[Patagonia]] a Ffoadur Maesglas yn dilyn hanes dau ffoadur o Syria sef Muhaned a'i fab Shadi. Mae Hansh hefyd wedi datblygu Hansh Dim Sbin, er mwyn cynnig cynnwys newyddiadurol, Newyddion a Materion Cyfoes i'r gynulleidfa.

Dywedodd Rhodri ap Dyfrig, Comisiynydd Cynnwys Ar-lein S4C: &quot;&quot;Mae'n bwysig fod Hansh yn ymateb i'r hyn sy'n digwydd yn y byd ac yn trafod pynciau o bwys gyda'n cyfranwyr. Bydd Hansh Dim Sbin yn rhoi gwybodaeth ac adroddiadau dyddiol am y sefyllfa [[COVID-19]] a bydd hefyd cynnwys iechyd meddwl bob dydd Mercher dan #MercherMeddwl.&quot;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* {{Facebook|hanshs4c}}
* {{Twitter|hanshs4c}}
* {{url|https://www.youtube.com/channel/UCn89bRA2tBDiDfOid83sxKQ|Hansh ar YouTube}}

* [http://baitstudio.com/639-2/ BaitStudio: y cwmni a hyrwyddodd Hansh yn y dyddiau cynnar.]

[[Categori:S4C]]</text>
      <sha1>7amkwrrf87l07yq9rfhfzj85sqfw8iu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Otago</title>
    <ns>0</ns>
    <id>216138</id>
    <revision>
      <id>11096056</id>
      <parentid>11052506</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:58:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1777" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| |gwlad={{banergwlad|Seland Newydd}}}}

Rhanbarth o [[Seland Newydd]], ar [[Ynys y De]], yw '''Otago''' gyda maint o 32,000 cilomedr sgwâr.

Mae’n cynnwys dinasoedd a threfi [[Dunedin]], [[Oamaru]], [[Queenstown]], [[Wanaka]], [[Balclutha]] ac [[Alexandra]], a’r afonydd [[Afon Clutha|Clutha]] a [[Afon Waitaki|Waitaki]].

Lleolir [[Prifysgol Otago]] yn Dunedin.

Darganfuwyd [[aur]] yn Otago ym 1861. Mae twristiaeth yn bwysig i Otago, yn benodol yn Queenstown a Wanaka, oherwydd yr [[Alpau Deheuol]] a’r diwydiant sgïo. Mae ffermio a gwin yn bwysig i’r ardal hefyd.&lt;ref&gt;[https://www.newzealandnow.govt.nz/regions-nz/otago Gwefan newzealandnow]&lt;/ref&gt; Cynhelir gŵyl werin yn [[Cardrona]]&lt;ref&gt;[http://www.martincurtis.co.nz/cardrona.html Tudalen yr ŵyl ar wefan Martin Curtis]&lt;/ref&gt;

Mae [[Rheilffordd Dyfnaint Taieri]] yn cynnig trenau o Dunedin i [[Pukerangi]] a [[Middlemarch (Seland Newydd)|Middlemarch]] ar gyfer twristiaid, ac mae hefyd trenau ar lan y môr o Dunedin.&lt;ref&gt;[http://www.dunedinrailways.co.nz/ Gwefan dunedinrailways]&lt;/ref&gt;

==Enwogion==
*[[Archibald Baxter]] (1881-1970), sosialydd a gwrthwynebydd cydwybodol
*[[James McLeod]] (1882-1944), gwleidydd a hyfforddwr y Crysau Duon

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{-}}
==Oriel==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Delwedd:Wanaka01LB.jpg|Llyn Wanaka
Delwedd:Otago01LB.jpg|
Delwedd:Otago02LB.jpg|Otago o'r awyr
Delwedd:Taieri01LB.jpg|Dyfnaint Taieri
Delwedd:Wanaka02LB.jpg|Llyn Wanaka
Delwedd:Wanaka03LB.jpg|Y ffordd o Wanaka i'r mynyddoedd
Delwedd:Dunedin01LB.jpg|Gorsaf reilffordd Dunedin
Delwedd:Taieri02LB.jpg|Rheilffordd Dyfnaint Taieri
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Otago| ]]
[[Categori:Rhanbarthau Seland Newydd]]
[[Categori:Twristiaeth yn Seland Newydd]]
[[Categori:Ynys y De]]</text>
      <sha1>tam4h9fvmh6l137mictdp5juujmolmg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fferi Gosport</title>
    <ns>0</ns>
    <id>217189</id>
    <revision>
      <id>11096137</id>
      <parentid>10985848</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:46:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5358" xml:space="preserve">{{Gwybodlen cwmni/Wicidata | fetchwikidata=ALL}}
Gwasanaeth fferi yw''' Fferi''' '''Gosport '''sy'n gweithredu rhwng [[Gosport]] a [[Portsmouth, Hampshire|Portsmouth]] yn [[Hampshire]], de Lloegr. Yn 2018, gweithredwyd y gwasanaeth gan Gosport Ferry Ltd, is-gwmni o'r Portsmouth Harbour Ferry Company plc, ei hun yn  eiddo i is-gwmni o FIH group plc, ar ôl iddo gael ei gymeryd drosodd yn 2004.

==Sefydlu==
Crëwyd y cwmni sy'n gweithredu fferi Gosport yn 1883, fel y ''Port of Porstmouth Steam Launch &amp; Towing Compay,'' gan ei wneud yn un o'r gwasanaethau fferi hynaf yn y DU. Yn 1963, cymerodd drosodd y ''Gosport &amp; Portsea Watermen's Steam Launch Company'', a sefydlwyd yn 1875 gan y Watermen, sydd wedi gweithredu llongau fferi ar y llwybr ar hyd y canrifoedd. Roedd y Watermen wedi mwynhau hawliau a ddiogelwyd rhwng 1603 a 1840, i weithredu gwasanaeth fferi i drigoloion Gosport.
[[Delwedd:Gosport_ferry_approaching_the_terminal_-_geograph.org.uk_-_1326642.jpg|bawd|262x262px|''Spirit of Gosport'']]
[[Delwedd:Gosport_Ferry_Timetable.jpg|bawd|264x264px|Amserlen Fferi Gosport]]
Yn 1840, cyflwynnwyd fferi stêm gadwyn,&lt;ref name=&quot;MitchSmith&quot;&gt;South Coast Railways – Portsmouth to Southampton. Vic Mitchell and Keith Smith. {{ISBN|0-906520-31-2}}.&lt;/ref&gt; i ddyluniad tebyg i'r hyn oedd eisoes yn cael ei ddefnyddio yn Woolston. Daethpwyd a'r fferi stêm gadwyn i ben yn 1959.

==Buddsoddi a chyfranddaliadau==
Yn 2004 fe gwblhawyd meddianiaeth gelyniaethus gan Falkland Islands Holdings, gwerth £7.5 miliwn. Un o brif ddadleuon y gwrthwynebwyr oedd &quot;os bydd y cwmni'n mynd i ddwylo un cyfranddaliwr, byddai prisiau'n codi a'r buddsoddiadau yn y fferïau'n disgyn&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.portsmouth.co.uk/news/local/ferry-in-takeover-battle-1-1262961 |title=copi archif |access-date=2017-12-27 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924102241/http://www.portsmouth.co.uk/news/local/ferry-in-takeover-battle-1-1262961 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Ar 10fed o Ragfyr  rhyddhaodd Falkland Island Company ddatganiad yn cyhoeddi fod ganddynt tros 51% o gyfanswm y cyfranddaliadau a nodwyd telerau ar gyfer prynu'r gweddill.&lt;ref name=&quot;fihplc.com&quot;&gt;http://www.fihplc.com/download/10Dec04.pdf&lt;/ref&gt;
[[Delwedd:--SPIRIT_OF_PORTSMOUTH--.jpg|bawd|263x263px|''Spirit of Portsmouth'']]

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;margin-bottom: 10px;&quot;
! scope=&quot;col&quot; |Enw'r Fferi 
! scope=&quot;col&quot; |Adeiladwyd
! scope=&quot;col&quot; |Mewn gwasanaeth ers
! scope=&quot;col&quot; |Gwybodaeth
|-
|''Harbour Spirit''
|2014
|2015
|''Harbour Spirit'' yw'r aelod mwyaf newydd o'r fflyd a lansiwyd ym Mai 2015. Mae'n debyg o ran maint i'r ''Spirit of Gosport'', yn cario hyd at 300 o deithwyr, ac yn cynnwys mwy o gyfleusterau modern, gwell storio beiciau, a mwy o seddi cysgodol na'r cyhchod eraill.
|-
|''Spirit of Portsmouth''
|2005
|2005
|''Spirit of Portsmouth'' yn yw'r ail long mwyaf newydd y fflyd. Mae'r dec uchaf wedi ei orchuddio, a bar, felly mae fel arfer yn gyfyngedig i fordeithiau ''cruise''; mae'r llong hefyd yn gweithredu ar y gwasanaeth fferi. Paentiwyd ''Ysbryd o Portsmouth'' yn yr un lliwiau a llongau eraill Fferi Gosport.
|-
|''Spirit of Gosport''
|2001
|2001
|''Ysbryd Gosport'' Adeiladwyd yn 2001; hon yw fferi hynaf y fflyd. Fe'i paentiwyd yn yr un lliwiau a llongau eraill Fferi Gosport, a'r un  dyluniad (fel y ''Spirit of Portsmouth''), ond heb do ar yr ail lawr. Yn ystod ei fisoedd cyntaf yn y gwasanaeth, roedd yn rhedeg ochr yn ochr â dau ''Queens'' oherwydd problemau cychwynnol.
|}

== Fflyd presennol ==
Ar feddiannu'r cwmni yn 1963, newidiwyd ei enw i'r Portsmouth Harbour Ferry Company (PHFC) (plc ers 2001).&lt;ref&gt;[http://www.simplonpc.co.uk/PortsmouthHFC.html A Brief History of Portsmouth Harbour Ferries]&lt;/ref&gt; Yn ogystal â Gosport Ferries Cyf a buddiannau eraill  cysylltiedig, mae PHFC hefyd yn berchen ar Clarence Marine Engineering Cyf, sy'n darparu gwasanaethau cynnal a chadw ar gyfer  llongau fferi yn ogystal â gwasanaethau peirianneg morol mwy cyffredinol. Fe ymgorfforwyd Gosport Ferries Ltd  yn 1988, yn gwmni cofrestredig 2254382;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.ukdata.com/numbers/02254382.html |title=Gosport Ferries Ltd company information |access-date=2017-12-27 |archive-date=2013-02-05 |archive-url=https://archive.is/20130205130921/http://www.ukdata.com/numbers/02254382.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ac fe ymgorfforwyd Clarence Marine Engineering  yn 1987, cwmni cofrestredig 2139067.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.ukdata.com/numbers/02139067.html |title=Clarence Marine Engineering company information |access-date=2017-12-27 |archive-date=2008-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080430191046/http://www.ukdata.com/numbers/02139067.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Mae'r naill gwmni'n ddi-fasnach ac mae ei swyddfa gofrestredig yn wedi ei leoli yn South Street, Gosport, prif swyddfeydd ar gyfer Portsmouth Harbour Ferry Company Cyf plc, cwmni gofrestredig 18751.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.ukdata.com/numbers/00018751.html |title=Portsmouth Harbour Ferry Company Ltd plc company information |access-date=2017-12-27 |archive-date=2012-09-18 |archive-url=https://archive.is/20120918024803/http://www.ukdata.com/numbers/00018751.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{reflist|2}}

[[Categori:Cludiant dŵr]]
[[Categori:Cludiant yn Hampshire]]
[[Categori:Cychod]]</text>
      <sha1>7n9beiy8gtmpkgaqzq0r3ax4ogosoaq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gorsaf reilffordd Croes y De, Melbourne</title>
    <ns>0</ns>
    <id>217455</id>
    <revision>
      <id>11096119</id>
      <parentid>11038633</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:29:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2254" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Awstralia}}}}
[[Delwedd:Melbourne06LB.jpg|bawd|250px]]
Mae '''Gorsaf reilffordd Croes y De''' un o brif orsafoedd rheilffordd [[Melbourne]], [[Awstralia]], ac mae hi hefyd yn cynnwys gorsaf bysiau ar gyfer talaith Victoria a [[Maes awyr rhyngwladol Melbourne]].

Mae trenau rhyngdaleithiol i [[Adelaide]] a [[Sydney]] yn defnyddio’r orsaf.

Mae trenau [[V-Line]] yn mynd o’r orsaf i [[Ballarat]], [[Geelong]], [[Bendigo]], [[Gippsland]] a [[Seymour]], i gyd yn nhalaith [[Victoria]].&lt;ref&gt;[https://southerncrossstation.com.au/ Gwefan yr orsaf]&lt;/ref&gt;

Mae’r orsaf ar gylch canolog system [[Metro Melbourne]], felly mae hi’n gwasanaethu pob un o linellau’r Metro.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.metrotrains.com.au/wp-content/uploads/2013/07/PTVH2293_Train_Network_Map_A2_P_v3.pdf |title=Map ar wefan Metro Melbourne |access-date=2018-01-07 |archive-date=2018-01-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180107042135/http://www.metrotrains.com.au/wp-content/uploads/2013/07/PTVH2293_Train_Network_Map_A2_P_v3.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Mae hi hefyd ar gylch canolog  rhwydwaith [[Tramiau Yarra]].

==Hanes==
Yr orsaf wreiddiol ar y safle oedd [[gorsaf reilffordd Batman’s Hill]]. Newidiwyd enw’r orsaf i [[Gorsaf reilffordd Heol Spencer|Heol Spencer]]. Dechreuodd gwasanaethau i drenau ym 1859 gyda un platfform. Ycchwanegwyd un arall ym1874. Gosodwyd un trac ar gyfer  trenau nwyddau rhwng Heol Spencer a [[Gorsaf reilffordd Stryd Flinders]] ym 1879.  Ychwanegwyd platfform arall erbyn 1880. Adeiladwyd cysylltiad newydd rhwng y 2 orsaf ym 1891, a dechreuodd trenau i deithwyr rhyngddynt ym 1894. Ychwanegwyd 4 platfform arall rhwng 1918 a 1924. Creuwyd prif adeilad newydd ym 1960, ac adeiladwyd prif blatfform newydd, 413 medr o hyd ar gyfer gwasanaeth newydd ar draciau lled safonol i [[Sydney]]. Ail-adeiladwyd ac ail-enwyd  yr orsaf Southern Cross yn 2006&lt;ref&gt;[https://www.railway-technology.com/projects/southerncrossrailway/ Gwefan railway-technology.com]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://southerncrossstation.com.au/ Gwefan yr orsaf]

{{eginyn gorsaf reilffordd}}

[[Categori:Gorsafoedd rheilffordd Awstralia|Croes y De, Melbourne]]
[[Categori:Melbourne]]</text>
      <sha1>2xskjz2du96bbujrownul0ff72qjs2g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Capel Newydd (Capel Mwd)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>223041</id>
    <revision>
      <id>11096025</id>
      <parentid>10773689</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:59:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1220" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle|gwlad={{banergwlad|Cymru}}}}

Capel wedi'i leoli ym mhentref [[Penygraigwen]] yw Capel Newydd, Glanrafon. O fewn y gymued leol, caiff ei adnabod fel 'Capel Mwd' yn hytrach na'i enw ffurfiol. Hefyd ar dir y capel y mae [[mynwent]] wedi'i leoli. Erbyn heddiw, caiff ei adnabod fel capel rhestredig Gradd II dan benawd capeli mewn ardaloedd gwledig ac ynysig.

==Hanes==

Wedi'i adeiladu yn wreiddiol yn [[1776]], bu i'r capel ei hun ei adeiladu yn [[1848]]. Pan adeiladwyd yn wreiddiol yn 1776&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.coflein.gov.uk/en/site/11545/details/capel-mwd-welsh-baptistcapel-newyddglanr-afon-penygraigwen|title=Coflein|date=Ionawr 2011|access-date=21 Mawrth 2018|website=Coflein|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;, cafodd ei adeiladu gyda'r bwriad o fod yn Dy Anedd cyn i'r capel gael ei ychwanegu.

Yn ôl hanes yr ardal, credir fod Catherine Randal (merch o gefndir amheus o Amlwch) wedi derbyn troedigaeth yn y capel yn hwyr yn y 18g.

Caewyd y capel ddegawdau yn ôl.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Adeiladau rhestredig Gradd II Ynys Môn]]
[[Categori:Capeli Ynys Môn]]
[[Categori:Hanes Ynys Môn]]
[[Categori:Prosiect Wici Môn]]
[[Categori:Rhosybol]]</text>
      <sha1>nyjk0247beu6eikz9b2zahgf1njs155</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gorsaf reilffordd Birmingham (Heol Moor)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>226917</id>
    <revision>
      <id>11096092</id>
      <parentid>11039996</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:01:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4125" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Lloegr}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

[[Delwedd:HeolMoor01LB.jpg|chwith|bawd|250px]]
Mae '''Gorsaf reilffordd Birmingham (Heol Moor)''' yn orsaf ynghanol dinas [[Birmingham]], gwasanaethwyd gan [[Rheilffordd Chiltern]], sydd yn cysylltu Birmingham gyda [[Gorsaf reilffordd Marylebone Llundain]].
[[Delwedd:HeolMoor03LB.jpg|chwith|bawd|250px]]

==Hanes==
Adeiladwyd Gorsaf Heol Moor  i leihau pwys ar [[Gorsaf reilffordd Birmingham (Snow Hill)]], prif orsaf [[Rheilffordd y Great Western]] yn y ddinas. Dechreuodd gwaith adeiladu ym Medi 1908 ac agorwyd yr orsaf ar 1 Gorffennaf 1909m yn cynnwys 2 blatfform 700 troedfedd o hyd ac adeiladau dros dro. Adeiladwyd cangen Heol Moor, yn cysylltu’r orsaf i’r brif lein o Snow Hill, ac adeiladwyd traciau eraill rhwng [[Bordesley]] a Heol Moor, yn agor ar 16 Tachwedd 1913. Disodlwyd ei hadeiladau dros dro gyda adeiladau arhosol ym 1914 ar ôl cwblhau gwaith adeiladu depo nwyddau o dan yr orsafi deithwyr. Estynwyd yr orsaf ym 1930 gan adeiladu platfform ychwanegol, 600 troedfedd o hyd, Adeiladwyd llwyfannau croesi, 60 troedfedd o hyd, i drosglwyddo locomotifau rhwng traciau. Roedd gwasanaethau lleol i [[Shirley]], [[Henley-in-Arden]] a [[Stratford-upon-Avon]] rhwng dydd Llun a dydd Sadwrn]]. Aeth y trenau i Snow Hill ar ddydd Sul. Yn ôl amserlen mis Gorffennaf 1922, aeth 21 o drenau o Heol Moor yn ddyddiol, a chyrhaeddodd 23. Aeth 4 trenau’n ddyddiol i Stratford, ar gweddill i Shirley a Henley-in-Arden. Daeth yr orsaf yn rhan o Ranbarth Orllewinol [[Rheilffordd Prydeinig]]. Arhosodd yr amserlen yr un fath, heblaw am y ffaith bod rhai o’r trenau’n mynd ond at [[Gorsaf reilffordd Llynnau Earlswood|Lynnau Earlswood]]. Dechreuodd defnydd o unedau diesel erbyn diwedd y 50au.&lt;ref name=&quot;Gwefan disused-stations.org.uk&quot;&gt;[http://www.disused-stations.org.uk/b/birmingham_moor_street/ Gwefan disused-stations.org.uk]&lt;/ref&gt;

Penderfynodd Rheilffordd Brydeinig cau’r orsaf ym 1969, ond aeth 5 awdurdod lleol i’r Uchel Lys i atal hyn. Erbyn y 70au, gweithredodd y West Midlands Passenger Transport Executive (WMPTE) o’r orsaf. Ym 1975, aeth 28 o drenau’n ddyddiol rhwng dydd Llun a dydd Gwener, ac 17 ar ddydd Sadwrn.

Caewyd Heol Moor i drenau nwyddau ar 6ed Tachwedd 1972.

Erbyn yr 80au cynnar, daeth gorsaf Heol Newydd yn rhy brysur, a phenderfymwyd ailadeiladu ac ailagor gorsaf Snow Hill; fel rhan o’r proses, adeiladwyd gorsaf Heol Moor newydd, gyda rheilffordd yn mynd trwodd, yn hytrach na greu terminws, fel oedd yr un ddiwethaf. Agorwyd yr orsaf newydd ar 28ain Medi 1987. Adnewyddwyd adeiladu’r hen orsaf, yn costio £11 miliwn, i fod yn rhan o’r orsaf newydd, yn 2002.&lt;ref name=&quot;Gwefan disused-stations.org.uk&quot;/&gt;

Roedd ailagor gorsaf reilffordd Snow Hill wedi bod yn llwyddiannus, ac erbyn y 1990au, roedd hi’n or-brysur. Ailsefydlwyd gwasanaeth i Lundain (i orsaf reilffordd Marylebone yn hytrach na Paddington) a daeth Snow Hill hyd yn oed yn brysurach. Enillwyr y gytundeb i redeg y gwasanaethau oedd [[Trenau M40]].  Newidiwyd enw’r cwmni i [[Rheilffordd Chiltern|Reilffordd Chiltern]]. Prynwyd y cwmni gan [[Deutsche Bundesbahn]] yn 2006; Daeth Rheilffordd Chitern yn rhan o [[Trenau Arriva|Drenau Arriva]], hefyd yn eiddo i Deutsche Bundesbahn, yn 2011.

Ailagorwyd platfformau gwreiddiol Heol Moor ar 11 Rhagfyr 2010, wedi eu ail-gysylltiad i’r brif lein.

Gwnaethpwyd dros 6 miliwn o siwrneiau’n flynyddol o’r orsaf gan deithwyr erbyn 2011.

By 2011 there were over 6 million passenger journeys being made from Birmingham Moor Street. Gadawodd 98 trenau’n ddyddiol yr orsaf erbyn 2014.&lt;ref name=&quot;Gwefan disused-stations.org.uk&quot;/&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.chilternrailways.co.uk/routes-and-destinations/birmingham-moor-street Gwefan Rheilffordd Chiltern]
{{cyfeiriadau}}

{{Eginyn gorsaf reilffordd}}

[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith 1909]]
[[Categori:Birmingham]]
[[Categori:Gorsafoedd rheilffordd Lloegr|Birmingham Heol Moor]]
[[Categori:Gorsafoedd rheilffordd yng Ngorllewin Canolbarth Lloegr|Birmingham Heol Moor]]</text>
      <sha1>bd9sis28bcsn785n3hhzogm6uz4l938</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Defnyddiwr:AlwynapHuw/Wici365</title>
    <ns>2</ns>
    <id>229462</id>
    <revision>
      <id>11096005</id>
      <parentid>11092864</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:03:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>/* 365 - 4 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77452" xml:space="preserve">Mae hafan y Prosiect yma: [[Wicipedia:Wicibrosiect Wici365]]

== 365 - 1 ==
{{Div col}}
#	 1 Ebrill 2018	  -  	[[Leah Bracknell]]		  -  	 3,403‎
#	 2 Ebrill 2018	  -  	[[William Thomas Rowland Powell]]		  -  	 4,929‎
#	 3 Ebrill 2018	  -  	[[Y cyrch i ryddhau'r Maen Sgàin]]		  -  	 9,103‎
#	 3 Ebrill 2018	  -  	[[Wendy Wood]]		  -  	 10,280‎
#	 5 Ebrill 2018	  -  	[[Rhestr o ranbarthau &quot;county&quot; yn Nhalaith Illinois]]		  -  	 3,684‎
#	 5 Ebrill 2018	  -  	[[Knox County, Illinois]]		  -  	 2,600‎
#	 6 Ebrill 2018	  -  	[[Stormy Daniels]]		  -  	 6,979‎
#	 7 Ebrill 2018	  -  	[[Jayne Ludlow]]		  -  	 7,591‎
#	 7 Ebrill 2018	  -  	[[Laura O'Sullivan]]		  -  	 5,156‎
#	 7 Ebrill 2018	  -  	[[Naz Ball]]		  -  	 3,306‎
#	 7 Ebrill 2018	  -  	[[Ellie Curson]]		  -  	 6,670‎
#	 7 Ebrill 2018	  -  	[[After Eden]]		  -  	 3,130‎
#	 8 Ebrill 2018	  -  	[[Rhestr o gymunedau Illinois]]		  -  	 130,057‎
#	 9 Ebrill 2018	  -  	[[Adams County, Illinois]]		  -  	 21,106‎
#	 10 Ebrill 2018	  -  	[[Champaign County, Illinois]]		  -  	 25,867‎
#	 10 Ebrill 2018	  -  	[[Cass County, Illinois]]		  -  	 17,704‎
#	 10 Ebrill 2018	  -  	[[Bureau County, Illinois]]		  -  	 20,492‎
#	 10 Ebrill 2018	  -  	[[Brown County, Illinois]]		  -  	 17,825‎
#	 10 Ebrill 2018	  -  	[[Boone County, Illinois]]		  -  	 18,063‎
#	 10 Ebrill 2018	  -  	[[Bond County, Illinois]]		  -  	 19,875‎
#	 10 Ebrill 2018	  -  	[[Alexander County, Illinois]]		  -  	 19,134‎
#	 10 Ebrill 2018	  -  	[[Calhoun County, Illinois]]		  -  	 16,849‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Clinton County, Illinois]]		  -  	 21,177‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Clay County, Illinois]]		  -  	 17,924‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Clark County, Illinois]]		  -  	 20,810‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Cyfrifiad yr Unol Daleithiau 1880]]		  -  	 1,925‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Cyfrifiad yr Unol Daleithiau 1870]]		  -  	 1,722‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Christian County, Illinois]]		  -  	 19,404‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Cyfrifiad yr Unol Daleithiau, 1890]]		  -  	 3,551‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Cyfrifiad yr Unol Daleithiau 1850]]		  -  	 650‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Cyfrifiad yr Unol Daleithiau 1840]]		  -  	 600‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Carroll County, Illinois]]		  -  	 10,522‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Cyfrifiad yr Unol Daleithiau 1860]]		  -  	 1,350‎
#	 11 Ebrill 2018	  -  	[[Sir Bureau, Illinois]]		  -  	 28‎
#	 12 Ebrill 2018	  -  	[[Cumberland County, Illinois]]		  -  	 18,930‎
#	 12 Ebrill 2018	  -  	[[Crawford County, Illinois]]		  -  	 19,755‎
#	 12 Ebrill 2018	  -  	[[Coles County, Illinois]]		  -  	 20,321‎
#	 13 Ebrill 2018	  -  	[[Douglas County, Illinois]]		  -  	 19,212‎
#	 13 Ebrill 2018	  -  	[[DeWitt County, Illinois]]		  -  	 19,429‎
#	 13 Ebrill 2018	  -  	[[DeKalb County, Illinois]]		  -  	 21,124‎
#	 13 Ebrill 2018	  -  	[[Biwro Cyfrifiad yr Unol Daleithiau]]	  -  	 2,283‎
#	 13 Ebrill 2018	  -  	[[Edwards County, Illinois]]		  -  	 19,647‎
#	 13 Ebrill 2018	  -  	[[Edgar County, Illinois]]		  -  	 20,216‎
#	 14 Ebrill 2018	  -  	[[Greene County, Illinois]]		  -  	 19,508‎
#	 14 Ebrill 2018	  -  	[[Gallatin County, Illinois]]		  -  	 20,859‎
#	 14 Ebrill 2018	  -  	[[Fulton County, Illinois]]		  -  	 23,390‎
#	 14 Ebrill 2018	  -  	[[Ford County, Illinois]]		  -  	 19,627‎
#	 14 Ebrill 2018	  -  	[[Fayette County, Illinois]]		  -  	 22,727‎
#	 14 Ebrill 2018	  -  	[[Effingham County, Illinois]]		  -  	 19,283‎
#	 14 Ebrill 2018	  -  	[[Franklin County, Illinois]]		  -  	 21,048‎
#	 15 Ebrill 2018	  -  	[[Hancock County, Illinois]]		  -  	 22,420‎
#	 15 Ebrill 2018	  -  	[[Grundy County, Illinois]]		  -  	 20,752‎
#	 15 Ebrill 2018	  -  	[[Hardin County, Illinois]]		  -  	 17,681‎
#	 15 Ebrill 2018	  -  	[[Hamilton County, Illinois]]		  -  	 19,670‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[LaSalle County, Illinois]]		  -  	 23,217‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Lake County, Illinois]]		  -  	 28,879‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Kendall County, Illinois]]		  -  	 20,187‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Kankakee County, Illinois]]		  -  	 20,331‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Kane County, Illinois]]		  -  	 23,144‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Johnson County, Illinois]]		  -  	 19,382‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Jasper County, Illinois]]		  -  	 18,617‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Henderson County, Illinois]]		  -  	 19,757‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Jo Daviess County, Illinois]]		  -  	 20,810‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Lawrence County, Illinois]]		  -  	 18,782‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Henry County, Illinois]]		  -  	 21,113‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Iroquois County, Illinois]]		  -  	 21,641‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Jackson County, Illinois]]		  -  	 20,639‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Jefferson County, Illinois]]		  -  	 20,161‎
#	 16 Ebrill 2018	  -  	[[Jersey County, Illinois]]		  -  	 19,154‎
#	 17 Ebrill 2018	  -  	[[Lee County, Illinois]]		  -  	 18,806‎
#	 24 Ebrill 2018	  -  	[[John Hugh Edwards]]		  -  	 10,446‎
#	 29 Ebrill 2018	  -  	[[Gêm fideo]]		  -  	 2,947‎
#	 29 Ebrill 2018	  -  	[[Crash Bandicoot]]		  -  	 3,051‎
#	 1 Mai 2018	  -  	[[Grand Theft Auto III]]		  -  	 12,300‎
#	 1 Mai 2018	  -  	[[Claude (Cymeriad Grand Theft Auto)]]		  -  	 8,613‎
#	 2 Mai 2018	  -  	[[Annie Brewer]]		  -  	 4,766‎
#	 6 Mai 2018	  -  	[[Livingston County, Illinois]]		  -  	 20,988‎
#	 7 Mai 2018	  -  	[[O. M. Lloyd]]		  -  	 5,475‎
#	 17 Mai 2018	  -  	[[1 a 2 Tai Cochion, Nannerch]]		  -  	 1,409‎
#	 17 Mai 2018	  -  	[[Barry Watkins]]		  -  	 1,974‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Colin Randell]]		  -  	 3,526‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Llinell Reilffordd Coryton]]		  -  	 2,363‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Alun Morgan]]		  -  	 1,989‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Brian Caswell]]		  -  	 3,219‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Brian Law]]		  -  	 4,235‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Byron Davies]]		  -  	 3,743‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Coedpenmaen]]		  -  	 1,691‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Gorsaf reilffordd Corwen]]		  -  	 3,423‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Hayley Tullett]]		  -  	 1,008‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Hywel Lloyd]]		  -  	 677‎
#	 20 Mai 2018	  -  	[[Isabel Marshal]]		  -  	 6,226‎
#	 21 Mai 2018	  -  	[[Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg]]  -  	 8,353‎
#	 21 Mai 2018	  -  	[[Alun Oldfield-Davies]]		  -  	 10,437‎
#	 21 Mai 2018	  -  	[[Alfred Ernest Watkins]]		  -  	 2,535‎
#	 21 Mai 2018	  -  	[[Castell Aberedw]]		  -  	 3,990‎
#	 21 Mai 2018	  -  	[[Alfred Dillon]]		  -  	 3,045‎
#	 25 Mai 2018	  -  	[[Richard Fothergill]]		  -  	 9,195‎
#	 27 Mai 2018	  -  	[[Calfaria, Aberdâr]]		  -  	 7,752‎
#	 27 Mai 2018	  -  	[[Thomas Price (Calfaria, Aberdâr)]]		  -  	 19,113‎
#	 3 Mehefin 2018	  -  	[[Howell Evans]]		  -  	 7,854‎
#	 4 Mehefin 2018	  -  	[[Grand Theft Auto]]		  -  	 10,679‎
#	 5 Mehefin 2018	  -  	[[Grand Theft Auto: Llundain 1961]]		  -  	 2,014‎
#	 5 Mehefin 2018	  -  	[[Grand Theft Auto: Llundain 1969]]		  -  	 5,716‎
#	 5 Mehefin 2018	  -  	[[Grand Theft Auto (gêm)]]		  -  	 10,902‎
#	 6 Mehefin 2018	  -  	[[Tommy Vercetti]]		  -  	 13,593‎
#	 6 Mehefin 2018	  -  	[[Grand Theft Auto 2]]		  -  	 16,969‎
#	 7 Mehefin 2018	  -  	[[Liberty City]]		  -  	 20,379‎
#	 7 Mehefin 2018	  -  	[[Rhestr o gymeriadau Grand Theft Auto III]]		  -  	 30,421‎
#	 9 Mehefin 2018	  -  	[[Toni Cipriani]]		  -  	 7,380‎
#	 10 Mehefin 2018	  -  	[[Catalina (Cymeriad Grand Theft Auto)]]		  -  	 8,540‎
#	 11 Mehefin 2018	  -  	[[Donald Love]]		  -  	 9,704‎
#	 20 Mehefin 2018	  -  	[[Salvatore Leone]]		  -  	 13,233‎
#	 26 Mehefin 2018	  -  	[[Ma Cipriani]]		  -  	 5,545‎
#	 28 Mehefin 2018	  -  	[[Joseph Hughes]]		  -  	 4,018‎
#	 1 Gorffennaf 2018	  -  	[[Julian Tudor Hart]]		  -  	 16,114‎
#	 1 Gorffennaf 2018	  -  	[[Helen Griffin]]		  -  	 9,275‎
#	 2 Gorffennaf 2018	  -  	[[Ffinlandia]]		  -  	 2,949‎
#	 7 Gorffennaf 2018	  -  	[[Aberystwyth (emyn-dôn)]]		  -  	 2,851‎
#	 9 Gorffennaf 2018	  -  	[[Rhestr Awstraliaid Cymreig]]		  -  	 1,604‎
#	 9 Gorffennaf 2018	  -  	[[Thomas Price (Prif Weinidog De Awstralia)]]		  -  	 9,149‎
#	 13 Gorffennaf 2018	  -  	[[Maria Latore]]		  -  	 7,711‎
#	 17 Gorffennaf 2018	  -  	[[Asuka Kasen]]		  -  	 5,514‎
#	 18 Gorffennaf 2018	  -  	[[8-Ball (Cymeriad Grand Theft Auto)]]		  -  	 5,743‎
#	 19 Gorffennaf 2018	  -  	[[King Courtney]]		  -  	 4,525‎
#	 20 Gorffennaf 2018	  -  	[[Ray Machowski]]		  -  	 4,641‎
#	 20 Gorffennaf 2018	  -  	[[Leon McAffrey]]		  -  	 4,342‎
#	 22 Gorffennaf 2018	  -  	[[Misty (cymeriad Grand Theft Auto)]]		  -  	 2,693‎
#	 23 Gorffennaf 2018	  -  	[[Rhestr o gemau yn y gyfres Sonic the Hedgehog]]		  -  	 2,518‎
#	 27 Gorffennaf 2018	  -  	[[Bar Statws (gêm fideo)]]		  -  	 1,605‎
#	 29 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra d'Asprettu]]		  -  	 1,331‎
#	 29 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra d'Ancone]]		  -  	 2,470‎
#	 29 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra d'Alistru]]		  -  	 1,782‎
#	 29 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra d'Agnellu]]		  -  	 1,825‎
#	 29 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra d'Albu]]		  -  	 2,864‎
#	 29 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra d'Orchinu]]		  -  	 2,258‎
#	 29 Gorffennaf 2018	  -  	[[Môr-ladron Barbari]]		  -  	 6,712‎
#	 30 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Bravone]]		  -  	 1,346‎
#	 30 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di San Benedettu]]		  -  	 1,479‎
#	 30 Gorffennaf 2018	  -  	[[Tyrau Genoa yng Nghorsica]]		  -  	 12,351‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Capu di Fenu]]		  -  	 2,508‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Capigliolu]]		  -  	 2,557‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Cantonu Grossu]]		  -  	 1,505‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Campumoru]]		  -  	 3,300‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Calvi]]		  -  	 2,267‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Caldarellu]]		  -  	 2,768‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Caldanu]]		  -  	 1,640‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Turra di a Calanca]]		  -  	 1,645‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Capriona]]		  -  	 2,234‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Capannella]]		  -  	 2,793‎
#	 31 Gorffennaf 2018	  -  	[[Torra di Capiteddu]]		  -  	 3,748‎
#	 1 Awst 2018	  -  	[[Torra di Carghjese]]		  -  	 3,021‎
#	 1 Awst 2018	  -  	[[Torra di Cargali]]		  -  	 2,677‎
#	 1 Awst 2018	  -  	[[Torra di Capu Neru]]		  -  	 2,984‎
#	 1 Awst 2018	  -  	[[Torra di Capu di Muru]]		  -  	 4,258‎
#	 2 Awst 2018	  -  	[[Rhestr o dyrau Genoa yng Nghorsica]]		  -  	 23,970‎
#	 2 Awst 2018	  -  	[[Torra di Castellare]]		  -  	 2,783‎
#	 2 Awst 2018	  -  	[[Torra di a Castagna]]		  -  	 1,981‎
#	 2 Awst 2018	  -  	[[Torra di Castelluchju]]		  -  	 3,728‎
#	 2 Awst 2018	  -  	[[Torra di Centuri]]		  -  	 1,892‎
#	 3 Awst 2018	  -  	[[Torra di Fautea]]		  -  	 3,820‎
#	 3 Awst 2018	  -  	[[Torra d'Erbalunga]]		  -  	 3,078‎
#	 3 Awst 2018	  -  	[[Torra d'Elbu]]		  -  	 2,557‎
#	 3 Awst 2018	  -  	[[Torra di Ferringule]]		  -  	 2,917‎
#	 3 Awst 2018	  -  	[[Torra di Diana]]		  -  	 2,580‎
#	 11 Awst 2018	  -  	[[Non, je ne regrette rien]]		  -  	 3,329‎
#	 12 Awst 2018	  -  	[[Torra di Furiani]]		  -  	 3,841‎
#	 12 Awst 2018	  -  	[[Torra di Fornali]]		  -  	 2,633‎
#	 12 Awst 2018	  -  	[[Torra di Finochjarola]]		  -  	 2,862‎
#	 12 Awst 2018	  -  	[[Torra di Fiurentina]]		  -  	 3,041‎
#	 13 Awst 2018	  -  	[[Torra di Galeria]]		  -  	 3,841‎
#	 14 Awst 2018	  -  	[[Gwaith Haearn Blaenafon]]		  -  	 11,061‎
#	 14 Awst 2018	  -  	[[Coal House]]		  -  	 4,187‎
#	 15 Awst 2018	  -  	[[Torra di Giraglia]]		  -  	 4,415‎
#	 15 Awst 2018	  -  	[[Torra di Girolata]]		  -  	 4,005‎
#	 15 Awst 2018	  -  	[[Torra di Giottani]]		  -  	 2,274‎
#	 15 Awst 2018	  -  	[[Stein Grieg Halvorsen]]		  -  	 1,359‎
#	 15 Awst 2018	  -  	[[42 (Yr Ateb i Fywyd, y Bydysawd a Phopeth)]]		  -  	 1,591‎
#	 17 Awst 2018	  -  	[[Ray Liotta]]		  -  	 17,868‎
#	 18 Awst 2018	  -  	[[Grand Theft Auto: Vice City]]		  -  	 29,151‎
#	 18 Awst 2018	  -  	[[William Fichtner]]		  -  	 12,217‎
#	 22 Awst 2018	  -  	[[Torra di l'Isuledda]]		  -  	 3,398‎
#	 23 Awst 2018	  -  	[[Ras ffos a pherth 3000 metr]]		  -  	 44,380‎
#	 24 Awst 2018	  -  	[[200 metr]]		  -  	 3,598‎
#	 27 Awst 2018	  -  	[[Rwlét Rwsieg]]		  -  	 3,062‎
#	 27 Awst 2018	  -  	[[John Paul Getty III]]		  -  	 13,131‎
#	 28 Awst 2018	  -  	[[John Paul Getty Jr]]		  -  	 18,299‎
#	 29 Awst 2018	  -  	[[Cymrodoriaeth y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol]]		  -  	 1,307‎
#	 29 Awst 2018	  -  	[[Richard Charles Mayne]]		  -  	 10,441‎
#	 29 Awst 2018	  -  	[[Donald Sutherland]]		  -  	 2,025‎
#	 29 Awst 2018	  -  	[[J. Paul Getty]]		  -  	 20,457‎
#	 30 Awst 2018	  -  	[[Heddlu Metropolitan]]		  -  	 3,503‎
#	 30 Awst 2018	  -  	[[Fforiwr]]		  -  	 727‎
#	 31 Awst 2018	  -  	[[Lewis Haslam]]		  -  	 5,327‎
#	 31 Awst 2018	  -  	[[Aertex]]		  -  	 3,992‎
#	 31 Awst 2018	  -  	[[William Williams (VC)]]		  -  	 39‎
#	 1 Medi 2018	  -  	[[Trust (rhaglen deledu 2018)]]		  -  	 12,513‎
#	 4 Medi 2018	  -  	[[Tunku Abdul Rahman]]		  -  	 3,590‎
#	 5 Medi 2018	  -  	[[Arthur Adamov]]		  -  	 4,626‎
#	 5 Medi 2018	  -  	[[Edward Albee]]		  -  	 13,259‎
#	 6 Medi 2018	  -  	[[Burt Reynolds]]		  -  	 854‎
#	 13 Medi 2018	  -  	[[Eglwys Sant Ffraid, Llansanffraid Glan Conwy]]		  -  	 5,611‎
# 20 Medi 2018	  -  	[[James Eric Drummond, Iarll Perth]]		  -  	12,249
# 20 Medi 2018 	  -  	 [[Urdd y Baddon]]		  -  	 6,183
# 21 Medi 2018 	  -  	 [[Upton Sinclair]]		  -  	16,480
# 22 Medi 2018	  -  	 [[Anthony Asquith]]		  -  	4,932
# 23 Medi 2018 	  -  	 [[Herbert Henry Asquith]]		  -  	 21,923
# 23 Medi 2018	  -  	 [[Rhyngosodiad Harcourt]] 		  -  	 4,584
# 24 Medi 2018 	  -  	 [[Baban y Swyddfa Gartref]]		  -  	4,336
# 24 Medi 2018	  -  	 [[Colsterworth]]		  -  	3,100
# 25 Medi 2018	  -  	 [[Dibryfedu awyrennau]]		  -  	4,175
# 26 Medi 2018	  -  	 [[Donald Duck]]		  -  	4,689
# 26 Medi 2018	  -  	 [[Mickey Mouse]]		  -  	5,111
# 27 Medi 2018	  -  	 [[The Wise Little Hen]]		  -  	4,290
# 28 Medi 2018	  -  	 [[Daisy Duck]] 		  -  	2,877
# 29 Medi 2018	  -  	 [[Tristan und Isolde]]		  -  	7,300
# 29 Medi 2018	  -  	 [[Don Giovanni]]		  -  	9,710
#30 Medi 2018	  -  	 [[Don Giovanni - Disgyddiaeth]] - 20,084
#30 Medi 2018	  -  	 [[Tristan und Isolde - Disgyddiaeth]]		  -  	8,144
#1 Hydref 2018 	  -  	 [[La bohème - Disgyddiaeth]]		  -  	9,352
#1 Hydref 2018 	  -  	 [[Aida - Disgyddiaeth]]		  -  	10,351
#1 Hydref 2018	  -  	 [[Le nozze di Figaro - disgyddiaeth]]		  -  	11,031
#1 Hydref 2018	  -  	 [[Madama Butterfly - Disgyddiaeth]]		  -  	7,536
#1 Hydref 2018	  -  	 [[Der Rosenkavalier - Disgyddiaeth]]		  -  	7,248
#1 Hydref 2018	  -  	 [[Parsifal - Disgyddiaeth]]		  -  	10,071
#1 Hydref 2018	  -  	 [[La Scala]]		  -  	1,215
# 1 Hydref 2018	  -  	 [[Otello]]		  -  	4,203
#1 Hydref 2018	  -  	 [[Otello - Disgyddiaeth]]		  -  	5,261
#7 Hydref 2018	  -  	[[La traviata - Disgyddiaeth]]		  -  	12,999
#8 Hydref 2018	  -  	[[Carmen|Carmen		  -]]  	11,191
#9 Hydref 2018	  -  	[[Carmen - Disgyddiaeth]]		  [[Carmen|-]]  	18,577
#9 Hydref 2018	  -  	[[Aida]]		  [[Carmen|-]]  	16,649
#9 Hydref 2018	  -  	[[La bohème]]		  [[Carmen|-]]  	14,225
#10 Hyfref 2018	  -  	[[Barbwr Sevilla - Disgyddiaeth]]		  [[Carmen|-]]  	6,130
#10 Hydref 2018	  -  	[[Barbwr Sevilla]]		  [[Carmen|-]]  	16,097
#11 Hydref 2018	  -  	[[Opera buffa]]		  [[Carmen|-]]  	2,928
#11 Hydref 2018	  -  	[[Adroddgan]]		  [[Carmen|-]]  	2,206
#11 Hydref 2018	  -  	[[Aria]]		  [[Carmen|-]]  	2,608
#12 Hydref 2018	  -  	[[Concerto]]		  [[Carmen|-]]  	9,248
#16 Hydref 2018	  -  	[[Pluto (Disney)]]		  [[Carmen|-]]  	3,075
#19 Hydref 2018	  -  	[[Grand Theft Auto: Liberty City Stories]]		  [[Carmen|-]]  	23,378
#19 Hydref 2018	  -  	[[Huey, Dewey a Louie]]		  [[Carmen|-]]  	7,264
#19 Hydref 2018	  -  	[[Clarence Nash]]		  [[Carmen|-]]  	5,433
#20 Hydref 2018	  -  	[[Disney on Parade]]		  [[Carmen|-]]  	4,203
#20 Hydref 2018	  -  	[[Adelaide Sophia Claxton]]		  [[Carmen|-]]  	5,651
#20 Hydref 2018	  -  	[[Marshall Claxton]]		  [[Carmen|-]]  	4,726
#20 Hydref 2018	  -  	[[Bruce George]]		  [[Carmen|-]]  	5,543
#20 Hydref 2018	  -  	[[Haydn Llewellyn Davies]]		  [[Carmen|-]]  	5,103
#24 Hydref 2018	  -  	[[Francis Lewis]]		  [[Carmen|-]]  	8,532
#24 Hydref 2018	  -  	[[Joan Ruddock]]		  [[Carmen|-]]  	5,234
#24 Hydref 2018	  -  	[[Sam Edwards]]		  [[Carmen|-]]  	5,836
#24 Hydref 2018	  -  	[[Sandy Griffiths]]		  -  	2,645
#24 Hydref 2018	  -  	[[Siôn Gymro]]		  -  	2,888
#24 Hydref 2018	  -  	[[Doris Hare]]		  -  	5,533
#25 Hydref 2018	  -  	[[Abi Morgan]]		  -  	7,084
#25 Hydref 2018	  -  	[[Alf Morgans]]		  -  	6,208
#25 Hydref 2018	  -  	[[Deryn Brace]]		  -  	4,748
#26 Hydref 2018	  -  	[[Eva Marshal]]		  -  	6,859
#26 Hydref 2018	  -  	[[Henry Spinetti]]		  -  	4,352
#27 Hydref 2018	  -  	[[Tosca]]		  -  	14,943
#27 Hydref 2018	  -  	[[Hariclea Darclée]]		  -  	5,427
#29 Hydref 2018	  -  	[[Fanny Anitúa]]		  -  	5,451
#30 Hydref 2018	  -  	[[Ada Adini]]		  -  	2,442
#30 Hydref 2018	  -  	[[Gino Bechi]]		  -  	1,652
#30 Hydref 2018	  -  	[[Carlo Sabajno]]		  -  	7,602
#30 Hydref 2018	  -  	[[Covent Garden]] (gwella)		  -  	4,756
#1 Tachwedd 2018	  -  	[[Tŷ Opera Brenhinol]]		  -  	17,946
#10 Tachwedd 2018	  -  	[[John Edward Jones (Nevada)]]		  -  	3,718
#11 Tachwedd 2018	  -  	[[Gordon MacDonald, Barwn 1af MacDonald o Waenysgor]]		  -  	8,279
#11 Tachwedd 2018	  -  	[[Grenville Morris]]		  -  	9,464
#12 Tachwedd 2018	  -  	[[Hugh Owen Thomas]]		  -  	8,599
#13 Tachwedd 2018	  -  	[[Eglwys Sant Tudwal, Abermaw]]		  -  	5,837
#17 Tachwedd 2018	  -  	[[Twyber Travers]]		  -  	4,834
#18 Tachwedd 2018	  -  	[[Pedr a'r Blaidd]]		  -  	12,184
#18 Tachwedd 2018	  -  	[[Pedr a'r blaidd - Disgyddiaeth]]		  -  	11,417
#18 Tachwedd 2018	  -  	[[Cerddorfa Siambr Ewrop]]		  -  	5,949
#20 Tachwedd 2018	  -  	[[Herbert Bowden, Barwn Aylestone]]		  -  	5,204
#20 Tachwedd 2018	  -  	[[Angus Charles Graham]]		  -  	4,968
#22 Tachwedd 2018	  -  	[[Thomas Tomkins]]		  -  	11,964
#23 Tachwedd 2018	  -  	[[Peter Carpenter]]		  -  	4,324
#25 Tachwedd 2018	  -  	[[Sir Ddinbych (hanesyddol)]]		  -  	5,591
#29 Tachwedd 2018	  -  	[[Rhestr o Lyfrau'r Beibl]]		  -  	2,760
#30 Tachwedd 2018	  -  	[[Nabucco]]		  -  	18,204
#01 Rhagfyr 2018	  -  	[[Rhestr medalyddion Olympaidd Cymreig]]		  -  	5,242
#01 Rhagfyr 2018	  -  	[[Reginald Brooks-King]]		  -  	2,841
#02 Rhagfyr 2018	  -  	[[Albert Gladstone]]		  -  	3,687
#04 Rhagfyr 2018	  -  	[[Jack Kelsey]]		  -  	8,158
#04 Rhagfyr 2018	  -  	[[Ysgrifennydd Gwladol dros Ymadael â'r Undeb Ewropeaidd]]		  -  	7,097
#04 Rhagfyr 2018	  -  	[[Ysgrifennydd Gwladol Materion y Gymanwlad]]		  -  	2,698
#05 Rhagfyr 2018	  -  	[[Ysgrifennydd Gwladol India]]		  -  	21,927
#06 Rhagfyr 2018	  -  	[[Ysgrifennydd Gwladol yr Awyr]]		  -  	12,533
#07 Rhagfyr 2018	  -  	[[Ysgrifennydd Gwladol dros Gysylltiadau â'r Gymanwlad]]		  -  	5,328
#07 Rhagfyr 2018	  -  	[[Arthur Bottomley]]		  -  	3,855
#09 Rhagfyr 2018	  -  	[[Ysgrifennydd Gwladol dros Faterion Cyfansoddiadol]]		  -  	2,619
#09 Rhagfyr 2018	  -  	[[Charles Falconer, Barwn Falconer o Thoroton]]		  -  	6,614
#09 Rhagfyr 2018	  -  	[[Eric Liddell]]		  -  	2,133
#09 Rhagfyr 2018	  -  	[[Noel Kinsey]]		  -  	6,115
#09 Rhagfyr 2018	  -  	[[Va, pensiero]]		  -  	10,550
#16 Rhagfyr 2018	  -  	[[Torra di San Benedettu]]		  -  	1,569
#16 Rhagfyr 2018	  -  	[[Torra di Lozari]]		  -  	1,728
#18 Rhagfyr 2018	  -  	[[Torra di Meria]]		  -  	1,894
#19 Rhagfyr 2018	  -  	[[I Orwedd Mewn Preseb]]		  -  	4,331
#20 Rhagfyr 2018	  -  	[[Mark Stacey]]		  -  	5,121
#20 Rhagfyr 2018	  -  	[[O! Deuwch Ffyddloniaid]]		  -  	9,756
#23 Rhagfyr 2018	  -  	[[Rhestr o bierau Cymru]]		  -  	1,295
#28 Rhagfyr 2018	  -  	[[Torra di Nonza]]		  -  	3,729
#02 Ionawr 2019	  -  	[[Queenie Thomas]]		  -  	2,997
#02 Ionawr 2019	  -  	[[Haydn Morgan]]		  -  	3,122
#02 Ionawr 2019	  -  	[[John Thomas Rees]]		  -  	6,321
#03 Ionawr 2019	  -  	[[John Henry Williams (VC)]]		  -  	5,925
#05 Ionawr 2019	  -  	[[Josef Holbrooke]]		  -  	7,773
#06 Ionawr 2019	  -  	[[Rhestr o gyfansoddiadau gan Josef Holbrooke]]		  -  	54,026
#07 Ionawr 2019	  -  	[[Langrigg]]		  -  	7,568
#10 Ionawr 2019	  -  	[[Jessie Penn-Lewis]]		  -  	7,248
#10 Ionawr 2019	  -  	[[Reese J. Llewellyn]]		  -  	3,248
#10 Ionawr 2019	  -  	[[Francesco Bartolomeo Rastrelli]]		  -  	5,636
#10 Ionawr 2019	  -  	[[Karl Ferdinand Wimar]]		  -  	3,860
#11 Ionawr 2019	  -  	[[Crochendy Nantgarw]]		  -  	11,500
#11 Ionawr 2019	  -  	[[Siloa, Aberdâr]]		  -  	8,15
#12 Ionawr 2019	  -  	[[Peter Pan (ffilm 1953)]]		  -  	ehangu +5425
#12 Ionawr 2019	  -  	[[William Ormsby-Gore]]		  -  	4,363
#13 Ionawr 2019	  -  	[[William Richard Ormsby-Gore, 2il Farwn Harlech]]		  -  	3,692
#14 Ionawr 2019	  -  	[[Windham Wyndham-Quin, 5ed Iarll Dunraven a Mount-Earl]]		  -  	4,756
#17 Ionawr 2019	  -  	[[George Alfred Walker]]		  -  	4,978
#19 Ionawr 2019	  -  	[[John Evans (Eglwysbach)]]		  -  	7,392
#21 Ionawr 2019	  -  	[[Brian Stowell]]		  -  	5,310
#28 Ionawr 2019	  -  	[[Oklahoma!]]		  -  	12,967
#28 Ionawr 2019	  -  	[[Oklahoma! (ffilm 1955)]]		  -  	11,050
#28 Ionawr 2019	  -  	[[Oh, What a Beautiful Mornin']]		  -  	2,084
#28 Ionawr 2019	  -  	[[Alfred Drake]]		  -  	5,655
#29 Ionawr 2019	  -  	[[Joan Roberts]]		  -  	5,360
#29 Ionawr 2019	  -  	[[Betty Garde]]		  -  	7,166
#29 Ionawr 2019	  -  	[[I Cain't Say No]]		  -  	2,018
#30 Ionawr 2019	  -  	[[All Er Nuthin']]		  -  	2,733
#30 Ionawr 2019	  -  	[[The Surrey with the Fringe on Top]]		  -  	4,148
#03 Chwefror 2019	  -  	[[Coffi Gwyddelig]]		  -  	5,519
#03 Chwefror 2019	  -  	[[Rhyw ar y Traeth]]		  -  	3,741
#04 Chwefror 2019	  -  	[[Hufen Gwyddelig]]		  -  	1,346
#04 Chwefror 2019	  -  	[[Baileys]]		  -  	5,527
#06 Chwefror 2019	  -  	[[Alexander Bassano]]		  -  	ehangu +3,206
#06 Chwefror 2019	  -  	[[Abraham Blooteling]]		  -  	ehangu +1,373
#06 Chwefror 2019	  -  	[[Alfred Brothers]]		  -  	ehangu +2,610
#06 Chwefror 2019	  -  	[[Alfred Thompson]]		  -  	ehangu +2,926
#06 Chwefror 2019	  -  	[[Anthony Cardon]]		  -  	ehangu +2,236
#13 Chwefror 2019	  -  	[[Berta Ruck]]		  -  	8,820
#13 Chwefror 2019	  -  	[[Vernon Hartshorn]]		  -  	5,261
#13 Chwefror 2019	  -  	[[Henrietta Antonia Clive, Iarlles Powis]]		  -  	5,352
#14 Chwefror 2019	  -  	[[Ted Williams]]		  -  	4,305
#14 Chwefror 2019	  -  	[[Bryn Newton-John]]		  -  	5,312
#15 Chwefror 2019	  -  	[[Margaret Gordon]]		  -  	4,499
#15 Chwefror 2019	  -  	[[Gomer Berry, Is-iarll 1af Kemsley]]		  -  	6,027
#15 Chwefror 2019	  -  	[[Anthony Berry]]		  -  	4,920
#16 Chwefror 2019	  -  	[[Bennett Arron]]		  -  	5,124
#16 Chwefror 2019	  -  	[[Mervyn Johns]]		  -  	7,297
#16 Chwefror 2019	  -  	[[Llansanffraid Gwynllŵg]]		  -  	1,179
#16 Chwefror 2019	  -  	[[Lyn Harding]]		  -  	6,253
#16 Chwefror 2019	  -  	[[Johnny Morris]]		  -  	6,259
#17 Chwefror 2019	  -  	[[Morys Bruce, 4ydd Barwn Aberdâr]]		  -  	ehangu  +3,028‎
#17 Chwefror 2019	  -  	[[Walter Clopton Wingfield]]		  -  	6,726
#18 Chwefror 2019	  -  	[[Walley Barnes]]		  -  	6,266
#20 Chwefror 2019	  -  	[[Samuel Moss]]		  -  	6,246
#22 Chwefror 2019	  -  	[[Thomas Stepney]]		  -  	2,371
#22 Chwefror 2019	  -  	[[Matthew Vaughan-Davies, Barwn 1af Ystwyth|Matthew Vaughan-Davies]]		  -  	7,003
#23 Chwefror 2019	  -  	[[Rhestr o bentrefi Swydd Durham]]		  -  	8,485
#27 Chwefror 2019	  -  	[[Aeron Thomas]]		  -  	6,819 ***
#01 Mawrth 2019	  -  	[[System pwyntiau bonws rygbi'r undeb]]		  -  	6,061
{{Div col end}}

== 365 - 2 ==
{{Div col}}
#07 Mawrth 2019	  -  	[[Charles Edwards (AS Bedwellte)]]		  -  	3,541
#08 Mawrth 2019	  -  	[[Clawdd Coch]]		  -  	2,353
#08 Mawrth 2019	  -  	[[Clifford Allen, Barwn 1af Allen o Hurtwood]]		  -  	6,122
#12 Mawrth 2019	  -  	[[Yr Oriel Bortreadau Genedlaethol]]		  -  	7,438
#13 Mawrth 2019	  -  	[[Alwyn Sheppard Fidler]]		  -  	6,264
#13 Mawrth 2019	  -  	[[Evan Lloyd]]		  -  	5,031
#13 Mawrth 2019	  -  	[[Robert Thomas Jones]]		  -  	6,854
#14 Mawrth 2019	  -  	[[Joan Abse]]		  -  	3,399
#14 Mawrth 2019	  -  	[[Dannie Abse]]		  -  	(gwella) + 2,275
#22 Mawrth 2019	  -  	[[Plácido Domingo]]		  -  	4,524
#23 Mawrth 2019	  -  	[[Dafydd Rhys ap Thomas]]		  -  	(gwella) + 2275
#30 Mawrth 2019	  -  	[[Pong]]		  -  	2,853
#01 Ebrill 2019	  -  	[[Karen Daniels]]		  -  	5,536
#03 Ebrill 2019	  -  	[[Prima donna]]		  -  	4,064
#04 Ebrill 2019	  -  	[[Diva]]		  -  	 2,760
#05 Ebrill 2019	  -  	[[Ben Hall]]		  -  	 38,620
#06 Ebrill 2019	  -  	[[Don Touhig]]		  -  	 5,061
#08 Ebrill 2019	  -  	[[Pŵl tafarn]]		  -  	 1,594
#08 Ebrill 2019	  -  	[[Yfed]]		  -  	 5,265
#10 Ebrill 2019	  - 	[[Mona Saudi]]	  -  	 4,700
#10 Ebrill 2019	  -  	[[Rhestr o Iorddoniaid]]		  -  	 3,064
#10 Ebrill 2019	  -  	[[Brenhines Noor o'r Iorddonen]]		  -  	 14,579
#11 Ebrill 2019	  -  	[[Maha Ali]]		  -  	 6,107
#12 Ebrill 2019	  -  	[[Ardal Lywodraethol Irbid]]		  -  	 8,379
#12 Ebrill 2019	  -  	[[Ardaloedd Llywodraethol Gwlad Iorddonen]]		  -  	 6,573
#12 Ebrill 2019	  -  	[[Mynydd Nebo (Iorddonen)]]		  -  	 (ehangu) +6,784
#12 Ebrill 2019	  -  	[[Rhestr o feysydd awyr yng Ngwlad Iorddonen]]		  -  	 1,291
#13 Ebrill 2019	  -  	[[Maes Awyr Rhyngwladol y Frenhines Alia]]		  -  	 16,511
#13 Ebrill 2019	  -  	[[Rhestr o Safleoedd Treftadaeth y Byd yng Ngwlad Iorddonen]]		  -  	 7,258
#27 Ebrill 2019	  -  	[[Maes Awyr Sifil Amman]]		  -  	 5,377
#27 Ebrill 2019	  -  	[[Syndrom Abdallat–Davis–Farrage]]		  -  	 3,600
#28 Ebrill 2019	  -  	[[Rhestr o gyfansoddiadau gan Giuseppe Verdi]]		  -  	14,505
#28 Ebrill 2019	  -  	[[Don Carlos]]		  -  	 18,436
#28 Ebrill 2019	  -  	[[Don Carlos - disgyddiaeth]]		  -  	 10,422
#28 Ebrill 2019	  -  	[[Il trovatore - Disgyddiaeth]]		  -  	 11,798
#29 Ebrill 2019	  -  	[[Il trovatore]]		  -  	 11,992
#29 Ebrill 2019	  -  	[[Corws yr Eingion]]		  -  	 3,623
#29 Ebrill 2019	  -  	[[Bas (ystod leisiol)]]		  -  	 1,468
#29 Ebrill 2019	  -  	[[Verónica Villarroel]]		  -  	 2,015
#30 Ebrill 2019	  -  	[[Cloe Elmo]]		  -  	 2,151
#30 Ebrill 2019	  -  	[[Zinka Milanov]]		  -  	 6,947
#30 Ebrill 2019	  -  	[[Maria Carena]]		  -  	 2,908
#01 Mai 2019	  -  	[[Fedora Barbieri]]		  -  	 5,004
#01 Mai 2019	  -  	[[Shirley Verrett]]		  -  	 6,664
#01 Mai 2019	  -  	[[Richard Tucker]]		  -  	 6,508
#01 Mai 2019	  -  	[[Leontyne Price]]		  -  	 6,764
#02 Mai 2019	  -  	[[Rosalind Elias]]		  -  	 5,780
#02 Mai 2019	  -  	[[Tony ac Aloma]]		  -  	 5,920
#02 Mai 2019	  -  	[[Franco Corelli]]		  -  	 11,426
#02 Mai 2019	  -  	[[Gabriella Tucci]]		  -  	 2,829
#02 Mai 2019	  -  	[[Giorgio Tozzi]]		  -  	 4,824
#02 Mai 2019	  -  	[[Leonard Warren]]		  -  	 5,675
#03 Mai 2019	  -  	[[Giulietta Simionato]]		  -  	 7,688
#03 Mai 2019	  -  	[[Antonietta Stella]]		  -  	 4,773
#04 Mai 2019	  -  	[[Rolando Panerai]]		  -  	 5,128
#04 Mai 2019	  -  	[[Ugo Savarese]]		  -  	 2,503
#04 Mai 2019	  -  	[[Nicola Zaccaria]]		  -  	 5,715
#09 Mai 2019	  -  	[[Mario Del Monaco]]		  -  	 10,488
#13 Mai 2019	  -  	[[Aureliano Pertile]]		  -  	 6,161
#17 Mai 2019	  -  	[[Carl Johnson (Grand Theft Auto)]]		  -  	 12,555
#19 Mai 2019	  -  	[[Ebe Stignani]]		  -  	 5,861
#20 Mai 2019	  -  	[[Robert Griffith (Robin Telynor)]]		  -  	 4,163
#21 Mai 2019	  -  	[[Frank Tenpenny]]		  -  	 7,901
#22 Mai 2019	  -  	[[Rhestr o Aelodau Cynulliad Cenedlaethol Cymru sydd wedi troi côt gwleidyddol]] -  	 4,979
#16 Mehefin 2019	  -  	[[Robert Price (barnwr)]]		  -  	 4,928
#17 Mehefin 2019	  -  	[[Mary Lloyd (cerflunydd)]]		  -  	 3,546
#18 Mehefin 2019	  -  	[[Ysbyty Dolgellau &amp; Abermaw]]		  -  	 5,755
#03 Gorffennaf 2019	  -  	[[Edward Wingfield Humphreys]]		  -  	 7,422
#03 Gorffennaf 2019	  -  	[[Shane Summers]]		  -  	 2,624
#11 Gorffennaf 2019	  -  	[[Walter Colman]]		  -  	 2,975
#12 Gorffennaf 2019	  -  	[[David Lloyd (barnwr Pennsylvania)]]		  -  	6,279
#13 Gorffennaf 2019	  -  	[[Thomas Lloyd (is-lywodraethwr)]]		  -  	 3,740
#14 Gorffennaf 2019	  -  	[[David Crighton]]		  -  	 5,314
#14 Gorffennaf 2019	  -  	[[John Ffowcs Williams]]		  -  	 5,273
#15 Gorffennaf 2019	  -  	[[Naunton Wayne]]		  -  	 5,040
#15 Gorffennaf 2019	  -  	[[Sid Bevan]]		  -  	 2,829
#17 Gorffennaf 2019	  -  	[[Ted Vizard]]		  -  	 4,986
#21 Gorffennaf 2019	  -  	[[Jane Dodds]]		  -  	 3,957
#22 Gorffennaf 2019	  -  	[[Smart Arridge]]		  -  	 6,306
#22 Gorffennaf 2019	  -  	[[Deddf Adalw Aelodau Seneddol 2015]]		  -  	 7,662
#22 Gorffennaf 2019	  -  	[[Jack Jenkins]]		  -  	 7,291
#23 Gorffennaf 2019	  -  	[[John Evans (gwleidydd Columbia Brydeinig)]]		  -  	 5,665
#23 Gorffennaf 2019	  -  	[[Edward Owen (Maes Llaned)]]		  -  	 5,676
#23 Gorffennaf 2019	  -  	[[Whistler's Van]]		  -  	 1,312
#23 Gorffennaf 2019	  -  	[[Idwal Jones (nofelydd)]]		  -  	 4,024
#23 Gorffennaf 2019	  -  	[[Owen Thomas Jones]]		  -  	 5,376
#23 Gorffennaf 2019	  -  	[[Llin Golding, y Farwnes Golding]]		  -  	 2,704
#24 Gorffennaf 2019	  -  	[[Gorsaf reilffordd Bae Colwyn]]		  -  	 4,093
#24 Gorffennaf 2019	  -  	[[William Lewis, Barwn 1af Merthyr]]		  -  	 5,514
#24 Gorffennaf 2019	  -  	[[Nessun dorma]]		  -  	 10,318
#24 Gorffennaf 2019	  -  	[[1801 yng Nghymru]]		  -  	 5,063
#24 Gorffennaf 2019	  -  	[[1800 yng Nghymru]]		  -  	 5,856
#24 Gorffennaf 2019	  -  	[[1800au yng Nghymru]]		  -  	 7,739
#25 Gorffennaf 2019	  -  	[[1860 yng Nghymru]]		  -  	 7,974
#25 Gorffennaf 2019	  -  	[[1810au yng Nghymru]]		  -  	 13,181
#26 Gorffennaf 2019	  -  	[[1850au yng Nghymru]]		  -  	 12,840
#26 Gorffennaf 2019	  -  	[[Clifford Evans]]		  -  	 5,585
#26 Gorffennaf 2019	  -  	[[1850 yng Nghymru]]		  -  	  4,747
#27 Gorffennaf 2019	  -  	[[1851 yng Nghymru]]		  -  	4,426
#27 Gorffennaf 2019	  -  	[[1852 yng Nghymru]]		  -  	4,711
#28 Gorffennaf 2019	  -  	[[1853 yng Nghymru]]		  -  	4,190
#28 Gorffennaf 2019	  -  	[[1854 yng Nghymru]]		  -  	6,600
#28 Gorffennaf 2019	  -  	[[1855 yng Nghymru]]		  -  	3,654
#29 Gorffennaf 2019	  -  	[[The Halfway House (ffilm)]]		  -  6,260
#29 Gorffennaf 2019	  -  	[[1820au yng Nghymru]]		  -  9,565
#29 Gorffennaf 2019	  -  	[[Egerton Phillimore]]		  -  2,487
#30 Gorffennaf 2019	  -  	[[Henry Watkins Williams-Wynn]]		  -  3,450
#30 Gorffennaf 2019	  -  	[[1856 yng Nghymru]]		  -  6,912
#30 Gorffennaf 2019	  -  	[[Big Smoke]]		  -  7,290
#31 Gorffennaf 2019	  -  	[[1857 yng Nghymru]]		  -  6,755
#01 Awst 2019	  -  	[[1858 yng Nghymru]]		  -  6,607
#05 Awst 2019	  -  	[[1859 yng Nghymru]]		  6,901
#05 Awst 2019	  -  	[[1830au yng Nghymru]]		  12,085
#07 Awst 2019	  -  	[[1840 yng Nghymru]]		  9,384
#08 Awst 2019	  -  	[[Joseph Brown]]		  7,298
#14 Awst 2019	  -  	[[1841 yng Nghymru]]		  6,686
#14 Awst 2019	  -  	[[1842 yng Nghymru]]		  8,392
#14 Awst 2019	  -  	[[1843 yng Nghymru]]		  5,724
#14 Awst 2019	  -  	[[1844 yng Nghymru]]		  5,406
#14 Awst 2019	  -  	[[Torra di Micalona]]		  1,270
#14 Awst 2019	  -  	[[Llys Bedydd]]		  1,286
#14 Awst 2019	  -  	[[Thomas Hanmer, 4ydd Barwnig]]		11,177
#14 Awst 2019	  -  	[[Leighton Rees]]		10,608
#15 Awst 2019	  -  	[[1845 yng Nghymru]]		5,833
#15 Awst 2019	  -  	[[1846 yng Nghymru]]		5,538
#15 Awst 2019	  -  	[[William Frost]]		2,925
#15 Awst 2019	  -  	[[Henry Bracy]]			3,901
#15 Awst 2019	  -  	[[1847 yng Nghymru]]		7,361
#15 Awst 2019	  -  	[[1848 yng Nghymru]]		8,162
#15 Awst 2019	  -  	[[1861 yng Nghymru]]		10,022
#16 Awst 2019	  -  	[[Griffith Jones (Glan Menai)]]	5,406
#16 Awst 2019	  -  	[[Leif Jones]]		5,656
#16 Awst 2019	  -  	[[Buckley Roderick]]		4,313
#16 Awst 2019	  -  	[[Evan Richards]]		3,455
#16 Awst 2019	  -  	[[1862 yng Nghymru]]		8,146
#17 Awst 2019	  -  	[[Hans Busk]]		3,282
#17 Awst 2019	  -  	[[1805 yng Nghymru]]		4,573
#17 Awst 2019	  -  	[[Mary Morgan]]		4,752
#18 Awst 2019	  -  	[[1802 yng Nghymru]]		6,256
#18 Awst 2019	  -  	[[Syr John Nicholl]]		(ehangu +2,712)
#18 Awst 2019	  -  	[[Thyrza Anne Leyshon]]		2,397
#21 Awst 2019	  -  	[[Eddie Butler]]		9,384
#25 Awst 2019	  -  	[[1803 yng Nghymru]]	5,853
#26 Awst 2019	  -  	[[Soar y Mynydd]]		(ehangu +4,149‎)
#26 Awst 2019	  -  	[[1804 yng Nghymru]]	7,424
#26 Awst 2019	  -  	[[1806 yng Nghymru]]	6,143
#26 Awst 2019	  -  	[[1807 yng Nghymru]]	8,471
#26 Awst 2019	  -  	[[John Bryan]]		6,515
#26 Awst 2019	  -  	[[Edward Jones (Bathafarn)]]	(ehangu +6,138)
#27 Awst 2019	  -  	[[Titus Lewis]]		6,446
#27 Awst 2019	  -  	[[Ann Griffiths]]	(ehangu +6,911)
#27 Awst 2019	  -  	[[1808 yng Nghymru]]	5,085
#28 Awst 2019	  -  	[[Rhaeadr Bwlch yr Oernant]]	3,632
#28 Awst 2019	  -  	[[Charles Francis Greville]]	9,875
#28 Awst 2019	  -  	[[Watkin Williams (AS Fflint)]]	4,679
#29 Awst 2019	  -  	[[1809 yng Nghymru]]		11,489
#29 Awst 2019	  -  	[[John Orlando Parry]]		10,542
#01 Medi 2019	  -  	[[David Jones (Llan-gan)]]	(ehangu +3,131)
#01 Medi 2019	  -  	[[Richard Roberts (Gruffydd Rhisiart)]]	(ehangu +1,387)
#01 Medi 2019	  -  	[[1810 yng Nghymru]]	10,266
#02 Medi 2019	  -  	[[Robert Roberts, Clynnog]]	7,928
#03 Medi 2019	  -  	[[Charles Symmons]]	7,140
#08 Medi 2019	  -  	[[1811 yng Nghymru]]		12,711
#08 Medi 2019	  -  	[[Rowland Huw Pritchard]]	3,390
#09 Medi 2019	  -  	[[Benjamin William Chidlaw]]	12,245
#10 Medi 2019	  -  	[[Richard Prichard (gweinidog Wesleaidd)]]	6,671
#11 Medi 2019	  -  	[[1812 yng Nghymru]]	12,796
#12 Medi 2019	  -  	[[Henry Paget, Iarll 1af Uxbridge]]	4,994
#13 Medi 2019	  -  	[[Mary Davies]]		(ehangu +5711)
#14 Medi 2019	  -  	[[Nun Morgan Harry]]		3,906
#15 Medi 2019	  -  	[[Jerusalem (Anthem William Blake)]]		4,264
#16 Medi 2019	  -  	[[William Jones (Bryntirion)]]		5,474
#16 Medi 2019	  -  	[[William Robert Ambrose]]		4,462
#17 Medi 2019	  -  	[[Charles James Apperley]]		5,944
#18 Medi 2019	  -  	[[Charles Heath (argraffydd)]]		4,648
#18 Medi 2019	  -  	[[Peritonitis]]		4,057
#19 Medi 2019	  -  	[[Alice Abadam]]	6,760
#22 Medi 2019	  -  	[[Mary Sophia Allen]]	8,508
#26 Medi 2019	  -  	[[The Oxford Book of Welsh Verse in English]]	5,234
#27 Medi 2019	  -  	[[Thomas Mardy-Jones]]	8,335
#28 Medi 2019	  -  	[[Profiotig]]		7,671
#29 Medi 2019	  -  	[[Falstaff - Disgyddiaeth]]		5,092
#29 Medi 2019	  -  	[[Herbert von Karajan]]		7,891
#10 Hydref 2019	  -  	[[Amgueddfa Sir Gaerfyrddin]]		2,294
#11 Hydref 2019	  -  	[[Carole Seymour-Jones]]		4,115
#11 Hydref 2019	  -  	[[Cecil Raleigh]]		6,754
#11 Hydref 2019	  -  	[[Elwyn Jones (dramodydd teledu)]]		4,643
#12 Hydref 2019	  -  	[[Elfed Lewis Jones]]		7,410
#12 Hydref 2019	  -  	[[Eric Evans]]		4,652
#15 Hydref 2019	  -  	[[Barry Flanagan]]		5,444
#16 Hydref 2019	  -  	[[Peter George]]		4,923
#16 Hydref 2019	  -  	[[Commander-1]]		3,423
#16 Hydref 2019	  -  	[[Red Alert]]		6,898
#16 Hydref 2019	  -  	[[Fanny Parks]]		6,884
#17 Hydref 2019	  -  	[[Daniel Granville West]]		7,082
#17 Hydref 2019	  -  	[[Jimmy Sangster]]		8,950
#17 Hydref 2019	  -  	[[Clive Jenkins]]		9,222
#17 Hydref 2019	  -  	[[Roger Williams (dramodydd)]]		4,232
#17 Hydref 2019	  -  	[[Tales from Pleasure Beach]]		3,362
#18 Hydref 2019	  -  	[[Cadfael]]		8,058
#18 Hydref 2019	  -  	[[OCLC]]		1,388
#18 Hydref 2019	  -  	[[Penelope Mortimer]]		8,799
#18 Hydref 2019	  -  	[[Emlyn Williams (undebwr llafur)]]		4,061
#18 Hydref 2019	  -  	[[The Corn is Green]]		9,286
#19 Hydref 2019	  -  	[[The Corn is Green (ffilm 1945)]]		5,033
#20 Hydref 2019	  -  	[[Night Must Fall (drama)]]		12,634
#20 Hydref 2019	  -  	[[Night Must Fall (ffilm 1937)]]		8,494
#20 Hydref 2019	  -  	[[Night Must Fall (ffilm 1964)]]		4,549
#21 Hydref 2019	  -  	[[Leonora Brito]]		2,649
#23 Hydref 2019	  -  	[[1813 yng Nghymru]]		12,769
#24 Hydref 2019	  -  	[[Geiriadur Spurrell]]		3,687
#25 Hydref 2019	  -  	[[Kilsby Jones]]		7,056
#26 Hydref 2019	  -  	[[William Roberts (Nefydd)]]		6,864
#29 Hydref 2019	  -  	[[William Owen (Prysgol)]]		4,970
#29 Hydref 2019	  -  	[[Bryn Calfaria (emyn-dôn)]]		2,505
#30 Hydref 2019	  -  	[[John Thomas (Ifor Cwmgwys)]]		3,213
#31 Hydref 2019	  -  	[[John Arden]]		10,829
#31 Hydref 2019	  -  	[[Llyfryddiaeth Dennis Potter]]		7,179
#31 Hydref 2019	  -  	[[Dennis Potter]]		7,436
#1 Tachwedd 2019	  -  	[[Compton Mackenzie]]		7,619
#1 Tachwedd 2019	  -  	[[Llyfryddiaeth Compton Mackenzie]]		17,565
#2 Tachwedd 2019	  -  	[[Whisky Galore (nofel)]]		5,640
#4 Tachwedd 2019	  -  	[[The Famous Five (cyfres o nofelau)]]		14,365
#4 Tachwedd 2019	  -  	[[Torra di Miomu]]		2,032
#4 Tachwedd 2019	  -  	[[Pump Prysur]]		5,090
#5 Tachwedd 2019	  -  	[[Alys Conran]]		2,541
#5 Tachwedd 2019	  -  	[[Angharad Edwards]]		1,342
#6 Tachwedd 2019	  -  	[[Anne Brooke]]		2,858
#7 Tachwedd 2019	  -  	[[Fiona Collins]]		(ehangu +1,482)
#9 Tachwedd 2019	  -  	[[Jonathan Reynolds (Nathan Dyfed)]]	3,973
#9 Tachwedd 2019	  -  	[[David Evans (Dewi Dawel)]]	4,388
#10 Tachwedd 2019	  -  	[[1814 yng Nghymru]]	14,844
#10 Tachwedd 2019	  -  	[[James Evan (Carneinion)]]	2,836
#11 Tachwedd 2019	  -  	[[John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]]	6,938
#11 Tachwedd 2019	  -  	[[William Ouseley]]	5,079
#11 Tachwedd 2019	  -  	[[Thomas Richards (Tasmania)]]	5,382
#13 Tachwedd 2019	  -  	[[Hazel Walford Davies]]	(ehangu +4017)
#16 Tachwedd 2019	  -  	[[John Luxmoore]]	4,940
#17 Tachwedd 2019	  -  	[[William Lucas Collins]]	5,797
#18 Tachwedd 2019	  -  	[[William Collins]]	5,200
#18 Tachwedd 2019	  -  	[[Y Clwb, Llansanffraid Glan Conwy]]	2,355
#18 Tachwedd 2019	  -  	[[1815 yng Nghymru]]	11,055
#19 Tachwedd 2019	  -  	[[Tramffordd Bryn Oer]]	3,381
#19 Tachwedd 2019	  -  	[[Thomas Love Peacock]]	(ehangu +2,380)
#19 Tachwedd 2019	  -  	[[William Cleaver]]	6,131
#20 Tachwedd 2019	  -  	[[John Scandrett Harford]]	9,210
#24 Tachwedd 2019	  -  	[[Henry Powell Ffoulkes]]	3,954
#24 Tachwedd 2019	  -  	[[Coeden Nadolig]]	(ehangu +6872)
#25 Tachwedd 2019	  -  	[[James James (Iago Emlyn)]]	6,803
#25 Tachwedd 2019	  -  	[[Myfanwy Alexander]]	(ehangu +2398)
#27 Tachwedd 2019	  -  	[[Cofiant Y Diweddar Barch James Davies]]	1,566
#27 Tachwedd 2019	  -  	[[Cofiant a llythyrau: ynghyd a Phregethau y Parch J Foulkes Jones BA, Machynlleth]]	3,276
#27 Tachwedd 2019	  -  	[[Cofiant a phregethau y Parchedig Robert Roberts, Clynnog]]	3,049
#27 Tachwedd 2019	  -  	[[Cofiant a phregethau y diweddar Barch David Charles Davies]]	2,268
#28 Tachwedd 2019	  -  	[[Cofiant a phregethau y Parchedig D. Saunders, D.D]]	2,108
#28 Tachwedd 2019	  -  	[[The Story of My Life (hunangofiant Benjamin William Chidlaw)]]	4,596
#28 Tachwedd 2019	  -  	[[Cofiant y Parchedig John Jones, Talsarn]]	3,784
#28 Tachwedd 2019	  -  	[[Cofiant y parchedig Henry Rees, yn cynnwys casgliad helaeth o'i lythyrau]]	3,650
#28 Tachwedd 2019	  -  	[[Cofiant a phregethau y Parch Evan Harries, Merthyr]]	2,995
#03 Rhagfyr 2019	  -  	[[Goodbye, Mr Chips (llyfr)]]	8,633
#03 Rhagfyr 2019	  -  	[[Goodbye, Mr Chips (ffilm 1939)]]	14,338
#03 Rhagfyr 2019	  -  	[[Goodbye, Mr Chips (ffilm 1969)]]	7,613
#03 Rhagfyr 2019	  -  	[[Cofiant Daniel Owen: ynghyda Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]]	3,330
#05 Rhagfyr 2019	  -  	[[Montgomeryshire Worthies, ail argraffiad (1894)]]	2,014
#07 Rhagfyr 2019	  -  	[[Merionethshire (Cambridge County Geographies)]]	3,135
#08 Rhagfyr 2019	  -  	[[Cambridge County Geographies]]	5,951
#08 Rhagfyr 2019	  -  	[[Breconshire (Cambridge County Geographies)]]	3,435
#09 Rhagfyr 2019	  -  	[[Carnarvonshire (Cambridge County Geographies)]]	3,573
#09 Rhagfyr 2019	  -  	[[Flintshire (Cambridge County Geographies)]]	3,348
#09 Rhagfyr 2019	  -  	[[Joseph Henry Wade]]	2,728
#10 Rhagfyr 2019	  -  	[[Glamorganshire (Cambridge County Geographies)]]	3,781
#10 Rhagfyr 2019	  -  	[[Sabine Baring-Gould]]	12,234
#11 Rhagfyr 2019	  -  	[[A Book of North Wales]]	3,652
#11 Rhagfyr 2019	  -  	[[A Book of South Wales]]	3,114
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Gorllewin Casnewydd (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,440)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Rhondda (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,410)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Gorllewin Abertawe (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,275)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Gogledd Caerdydd (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,517)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,055)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Dwyrain Abertawe (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,500)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Merthyr Tudful a Rhymni (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,344)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Llanelli (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,113)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Dwyrain Casnewydd (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,461)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Mynwy (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,467)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Gorllewin Clwyd (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,183)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +2,499)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Torfaen (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,410)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Ogwr (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,510)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Gŵyr (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,204)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Pontypridd (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,542)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Preseli Penfro (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,107)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Wrecsam (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,631)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Ynys Môn (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,202)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Pen-y-bont ar Ogwr (etholaeth seneddol)]] (ehangu  +1,570)
#14 Rhagfyr 2019	 - 	[[Maldwyn (etholaeth seneddol)]] 	(ehangu  +1,105‎  )
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Islwyn (etholaeth seneddol)]] 	(ehangu  +1,454‎ )
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Gorllewin Caerdydd (etholaeth seneddol)]]	 (ehangu  +1,546‎ )
#14 Rhagfyr 2019 	 - 	[[Dyffryn Clwyd (etholaeth seneddol)]] ‎ 	(ehangu  1,325‎  )
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Dwyfor Meirionnydd (etholaeth seneddol)]]	‎ (ehangu  +1,109)
#14 Rhagfyr 2019	 - 	[[Delyn (etholaeth seneddol)]]	 ‎ (ehangu  +1,303‎  )
#14 Rhagfyr 2019	 - 	[[De Clwyd (etholaeth seneddol)]] ‎	 (ehangu  +1,347‎   )
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[De Caerdydd a Phenarth (etholaeth seneddol)]] 	 (ehangu  +1,593)
#14 Rhagfyr 2019	‎ - 	[[Cwm Cynon (etholaeth seneddol)]] 	‎ (ehangu  +1,682)
#14 Rhagfyr 2019	 - 	[[Ceredigion (etholaeth seneddol)]] 	 (ehangu  +1,365)
#14 Rhagfyr 2019	 - 	[[Castell-nedd (etholaeth seneddol)]]‎ 	(ehangu  +1,901)
#14 Rhagfyr 2019	 -‎  	[[Canol Caerdydd (etholaeth seneddol)]]‎	 (ehangu  +1,662)
#14 Rhagfyr 2019 	 - 	[[Caerffili (etholaeth seneddol)]] ‎ 	(ehangu  +1,142‎  )
#14 Rhagfyr 2019	‎ - 	[[Brycheiniog a Sir Faesyfed (etholaeth seneddol)]] ‎ 	(ehangu  +1,288)
#14 Rhagfyr 2019	 ‎- 	[[Bro Morgannwg (etholaeth seneddol)]]	 (ehangu  +1,016)
#14 Rhagfyr 2019	 - 	[[Blaenau Gwent (etholaeth seneddol)]] 	‎ (ehangu  +1,460‎  )
#14 Rhagfyr 2019	 - 	[[Arfon (etholaeth seneddol)]] 	‎ (ehangu  +1,061‎)
#14 Rhagfyr 2019	 - ‎	[[Alun a Glannau Dyfrdwy (etholaeth seneddol)]] ‎ (ehangu  +1,335  )
#14 Rhagfyr 2019	 - 	[[Aberconwy (etholaeth seneddol)]]	 (ehangu  +1,168‎ )
#14 Rhagfyr 2019	‎ - 	[[Aberafan (etholaeth seneddol)]]	 (ehangu  +1,573‎ )
#27 Rhagfyr 2019	  -  	[[Roddy Hughes]]	9,180
#28 Rhagfyr 2019	  -  	[[Poison Pen (ffilm 1939)]]	7,996
#29 Rhagfyr 2019	  -  	[[Cousin Henry]]	5,395
#29 Rhagfyr 2019	  -  	[[Tour round North Wales]]	7,861
#30 Rhagfyr 2019	  -  	[[The Macdermots of Ballycloran]]	4,511
#30 Rhagfyr 2019	  -  	[[The Three Clerks]]	4,661
#30 Rhagfyr 2019	  -  	[[Anthony Trollope]]	(ehangu +7,206)
#30 Rhagfyr 2019	  -  	[[Llyfryddiaeth Anthony Trollope]]	17,054
#30 Rhagfyr 2019	  -  	[[Orley Farm]]	5,079
#31 Rhagfyr 2019	  -  	[[Rachel Ray]]	10,341
#05 Ionawr 2020	  -  	[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru]]	3,368
#06 Ionawr 2020	  -  	[[Methodistiaeth Cymru (John Hughes)]]	6,227
#06 Ionawr 2020	  -  	[[The Claverings]]	7,443
#06 Ionawr 2020	  -  	[[John Hughes (Lerpwl)]]	7,291
#06 Ionawr 2020	  -  	[[1816 yng Nghymru]]	11,542
#06 Ionawr 2020	  -  	[[Thomas William Davids]]	5,569
#07 Ionawr 2020	  -  	[[J Meirion Lloyd]]	5,196
#07 Ionawr 2020	  -  	[[Llyfryddiaeth Enid Blyton]]	51,904
#08 Ionawr 2020	  -  	[[The Mystery of the Burnt Cottage]]	3,634
#08 Ionawr 2020	  -  	[[The Mystery of the Disappearing Cat]]	4,716
#08 Ionawr 2020	  -  	[[The Mystery of the Secret Room]]	4,253
#13 Ionawr 2020	  -  	[[Cranford (nofel)]]	6,417
#14 Ionawr 2020	  -  	[[North and South]]	11,257
#14 Ionawr 2020	  -  	[[Five Find-Outers]]	10,460
#14 Ionawr 2020	  -  	[[The Mystery of the Missing Man]]	5,510
#15 Ionawr 2020	  -  	[[Y Tadau Methodistaidd (llyfr)]]	6,890
#15 Ionawr 2020	  -  	[[Elizabeth Everett]]	3,208
#16 Ionawr 2020	  -  	[[Il nome della rosa]]	8,927
#19 Ionawr 2020	  -  	[[Joseph Heller]]	5,376
#19 Ionawr 2020	  -  	[[Llyfryddiaeth Joseph Heller]]	1,595
#20 Ionawr 2020	  -  	[[Llyfryddiaeth Umberto Eco]]	6,318
#20 Ionawr 2020	  -  	[[Lucy Maud Montgomery]]	7,312
#20 Ionawr 2020	  -  	[[Llyfryddiaeth Lucy Maud Montgomery]]	3,731
#20 Ionawr 2020	  -  	[[Anne of Green Gables]]	12,931
#21 Ionawr 2020	  -  	[[New London (Prince Edward Island)]]	3,489
#22 Ionawr 2020	  -  	[[Thomas Roberts (Scorpion)]]	13,304
#23 Ionawr 2020	  -  	[[Cofiant y Parch Thomas Jones o Ddinbych (1897)]]	6,215
#23 Ionawr 2020	  -  	[[Llyfryddiaeth Terry Jones]]	4,177
#23 Ionawr 2020	  -  	[[David Bevan Jones (Dewi Elfed)]]	6,118
#24 Ionawr 2020	  -  	[[Bywgraffiad y diweddar Barchedig T. Price]]	5,824
#28 Ionawr 2020	  -  	[[David Hughes, Tredegar]]	4,765
#28 Ionawr 2020	  -  	[[John Ellis (clerigwr)]]	(ehangu +3,012)
#29 Ionawr 2020	  -  	[[Eliezer Pugh]]	6,014
#30 Ionawr 2020	  -  	[[1817 yng Nghymru]]	10,057
#30 Ionawr 2020	  -  	[[1818 yng Nghymru]]	12,639
#30 Ionawr 2020	  -  	[[1819 yng Nghymru]]	8,621
#30 Ionawr 2020	  -  	[[1820 yng Nghymru]]	11,235
#31 Ionawr 2020	  -  	[[1821 yng Nghymru]]	9,171
#04 Chwefror 2020  -  	[[Gweinidog yr Efengyl]]	4,067
#04 Chwefror 2020  -  	[[1822 yng Nghymru]]	10,327
#05 Chwefror 2020  -  	[[David Adams]]	(ehangu +3,700)
{{Div col end}}


== 365 - 3 ==
{{Div col}}
#05 Chwefror 2020  -  	[[Edward Stephen (Tanymarian)]]	5,469
#06 Chwefror 2020  -  	[[Evan Owen (Allen)]]	3,370
#06 Chwefror 2020  -  	[[Leisure (cerdd W H Davies)]]	4,063
#06 Chwefror 2020  -  	[[O Fôn i Fynwy (llyfr)]]	10,819
#07 Chwefror 2020  -  	[[Rosser Beynon (Asaph Glan Taf)]]	4,145
#07 Chwefror 2020  -  	[[George Essex Evans]]	6,558
#09 Chwefror 2020  -  	[[John Cox]]	3,828
#10 Chwefror 2020  -  	[[John Robert Jones (Alltud Glyn Maelor)]]	3,313
#10 Chwefror 2020  -  	[[William Jones, Abergwaun]]	3,158
#10 Chwefror 2020  -  	[[Robert Jones, Rotherhithe]]	5,544
#11 Chwefror 2020  -  	[[Griffith Edwards (Gutyn Padarn)]]	5,815
#12 Chwefror 2020  -  	[[James Hughes (Iago Trichrug)]]	7,726
#13 Chwefror 2020  -  	[[Hugh Pugh, Brithdir]]	3,168
#13 Chwefror 2020  -  	[[Ordinalia]]	6,897
#15 Chwefror 2020  -  	[[Owen Griffith (Giraldus)]]	5,246
#16 Chwefror 2020  -  	[[John Evans, Archddiacon Meirionnydd]]	4,910
#16 Chwefror 2020  -  	[[John Jenkins, Llanidloes]]	5,865
#18 Chwefror 2020  -  	[[The Hound of the Baskervilles]]	11,280
#19 Chwefror 2020  -  	[[Rhestr o lyfrau Sherlock Holmes]]	12,467
#19 Chwefror 2020  -  	[[Sherlock Holmes]]	11,300
#20 Chwefror 2020  -  	[[Sidney Paget]]	6,148
#22 Chwefror 2020  -  	[[The Adventures of Sherlock Holmes]]	3,792
#23 Chwefror 2020  -  	[[A Scandal in Bohemia]]	5,938
#27 Chwefror 2020  -  	[[John Owen Jones (ap Ffarmwr)]]	5,424
#27 Chwefror 2020  -  	[[David Howell, (Llawdden)]]	7,848
#28 Chwefror 2020  -  	[[Tal-y-llyn (pentrefan)]]	2,553
#03 Mawrth 2020  -  	[[1823 yng Nghymru]]	11,794
#04 Mawrth 2020  -  	[[1824 yng Nghymru]]	11,895
#04 Mawrth 2020  -  	[[1825 yng Nghymru]]	10,887
#05 Mawrth 2020  -  	[[1826 yng Nghymru]]	14,555
#06 Mawrth 2020  -  	[[1827 yng Nghymru]]	14,830
#07 Mawrth 2020  -  	[[Enwogion Ceredigion (Gwynionydd)]]	3,033
#07 Mawrth 2020  -  	[[Guth ón mbreatain - Llais o Gymru]]	2,192
#12 Mawrth 2020  -  	[[Arthur James Johnes]]	4,896
#13 Mawrth 2020  -  	[[1828 yng Nghymru]]	16,817
#14 Mawrth 2020  -  	[[1829 yng Nghymru]]	11,674
#15 Mawrth 2020  -  	[[1830 yng Nghymru]]	13,300
#15 Mawrth 2020  -  	[[1831 yng Nghymru]]	14,110
#16 Mawrth 2020  -  	[[1832 yng Nghymru]]	13,568
#16 Mawrth 2020  -  	[[Benjamin Phelps Gibbon]]	3,108
#17 Mawrth 2020  -  	[[John Bowen Jones]]	5,248
#17 Mawrth 2020  -  	[[Barbara Hardy]]	5,602
#18 Mawrth 2020  -  	[[1833 yng Nghymru]]	14,554
#19 Mawrth 2020  -  	[[John Mytton]]	10,689
#19 Mawrth 2020  -  	[[1834 yng Nghymru]]	19,488
#19 Mawrth 2020  -  	[[Thomas Purnell]]	3,199
#23 Mawrth 2020  -  	[[William John Philpin Jones]]	6,943
#24 Mawrth 2020  -  	[[1890au yng Nghymru]]	17,861
#25 Mawrth 2020  -  	[[William Jones (Gweinidog y Bedyddwyr Albanaidd)]]	7,342
#25 Mawrth 2020  -  	[[1835 yng Nghymru]]	15,696
#25 Mawrth 2020  -  	[[Thomas Jones (Y Bardd Cloff)]]	3,207
#26 Mawrth 2020  -  	[[Lloyd Kenyon, Barwn 1af Kenyon]]	10,673
#27 Mawrth 2020  -  	[[Robert Jones (argraffwr)]]	6,111
# 29 Mawrth 2020	‎ - 	[[Alva Adams]]	2,034
# 29 Mawrth 2020	‎ - 	[[John Nettles]]	(ehangu + 3,001)
# 29 Mawrth 2020	‎ - 	[[Thomas Phillips (awdur)]]	(ehangu + 6,845)
# 29 Mawrth 2020	‎ - 	[[William Alexander Madocks]]	(ehangu + 5,085)
# 30 Mawrth 2020	‎ - 	[[Thomas Foulkes]]	(ehangu + 4,831)
# 30 Mawrth 2020	‎ - 	[[John Evans, Llwynffortun]]	(ehangu + 3,273)
# 31 Mawrth 2020	‎ - 	[[John Jones (Idrisyn)]]	(ehangu + 5,294)
# 03 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o siroedd yr Unol Daleithiau a enwir ar ôl menywod]]	13,998
# 03 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Alabama]]	3,207
# 03 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Arkansas]]	3,641
# 04 Ebrill 2020	‎ - 	[[Datganiad Obar Bhrothaig]]	8,015
# 06 Ebrill 2020	‎ - 	[[1836 yng Nghymru]]	6,514
# 07 Ebrill 2020	‎ - 	[[Robert Parry (Robyn Ddu Eryri)]]	7,024
# 08 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Califfornia]]	2,822
# 08 Ebrill 2020	‎ - 	[[William Prytherch]]	(ehangu +6,671)
# 09 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Fwrdeisdrefi Alaska]]	4,366
# 09 Ebrill 2020	‎ - 	[[Cofiant y diweddar a'r parchedig William Prytherch, o Sir Gaerfyrddin]]	2,630
# 14 Ebrill 2020	‎ - 	[[Abel Christmas Davies]]	3,993
# 17 Ebrill 2020	‎ - 	[[John T. Houghton]]	7,644
# 18 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Arizona]]	2,899
# 18 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Colorado]]	17,422
# 18 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Connecticut]]	3,179
# 19 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd De Dakota]]	7,973
# 19 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Delaware]]	7,027
# 19 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd De Carolina]]	4,722
# 19 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Efrog Newydd]]	7,309
# 20 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Florida]]	6,478
# 21 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Georgia (talaith UDA)]]	12,450
# 21 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Gogledd Carolina]]	9,861
# 21 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Gogledd Dakota]]	4,463
# 21 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Gorllewin Virginia]]	4,463
# 21 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Hawaii]]	1,925
# 21 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Idaho]]	4,096
# 21 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Indiana]]	5,921
# 21 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Iowa]]	9,816
# 22 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Kansas]]	12,105
# 22 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Kentucky]]	11,266
# 23 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Blwyfi Louisiana]]	9,894
# 23 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Maine]]	9,085
# 24 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Massachusetts]]	12,221
# 25 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Mecsico Newydd]]	17,869
# 28 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Minnesota]]	4,922
# 28 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Michigan]]	30,644
# 28 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Mississippi]]	4,847
# 28 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Missouri]]	5,992
# 28 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Montana]]	3,386
# 28 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Nebraska]]	25,791
# 29 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Nevada]]	8,194
# 29 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Rhode Island]]	5,920
# 29 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd New Hampshire]]	7,354
# 29 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd Texas]]	11,401
# 29 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd yr Unol Daleithiau yn ôl trefn yr wyddor]]	101,725
# 30 Ebrill 2020	‎ - 	[[Rhestr o Siroedd New Jersey]]	12,365
# 06 Mai 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Ohio]]	23,828
# 07 Mai 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Oklahoma]]	18,876
# 07 Mai 2020	‎ - 	  [[John Alcock]]	6,187
# 07 Mai 2020	‎ - 	  [[William Smyth]]	8,915
# 08 Mai 2020	‎ - 	  [[Geoffrey Blyth]]	7,707
# 08 Mai 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Vermont]]	6,629
# 09 Mai 2020	‎ - 	  [[John Veysey]]	8,146
# 18 Mai 2020	‎ - 	  [[Richard Sampson]]	6,803
# 19 Mai 2020	‎ - 	  [[1837 yng Nghymru]]	18,162
# 19 Mai 2020	‎ - 	  [[John Jones (1772-1837)]]	5,152
# 20 Mai 2020	‎ - 	  [[Henry Thomas Edwards]]	9,899
# 21 Mai 2020	‎ - 	  [[Daniel Davies, Felin-foel]]	5,581
# 25 Mai 2020	‎ - 	  [[Llandudno, De Affrica]]	2,585
# 3 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Ellis Edwards]]	4,311
# 4 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Oregon]]	12,056
# 4 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Thomas Jones Wheldon]]	5,570
# 5 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Richard Roberts (gweinidog Wesleaidd)]]	6,883
# 5 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Evan Davies (cenhadwr)]]	4,756
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Evan Evans (Evans Bach Nantyglo)]]	9,246
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Uchel Siryf Clwyd]]	(diweddaru +520 )
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Uchel Siryf Dyfed]]	(diweddaru +1,092 )
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Uchel Siryf Gwent]]	(diweddaru +1,047 )
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Uchel Siryf Gwynedd]]	(diweddaru +997 )
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Uchel Siryf Morgannwg Ganol]]	(diweddaru +862 )
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Uchel Siryf Powys]]	(diweddaru +967 )
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Uchel Siryf De Morgannwg]]	(diweddaru +1,096 )
# 6 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Uchel Siryf Gorllewin Morgannwg]]	(diweddaru +1,070 )
# 10 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Merthyron Ynys y Garn]]	4,867
# 10 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Castell Caer]]	12,157
# 10 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Golff yng Nghymru]]	9,671
# 11 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Edgar Rees Jones]]	6,258
# 11 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Thomas James (1593–1635)]]	7,550
# 12 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Agweddau Cristnogol i gaethwasiaeth]]	36,788
# 13 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Harry Bowen]]	8,575
# 13 Mehefin 2020	‎ - 	  [[William Norton]]	4,008
# 14 Mehefin 2020	‎ - 	  [[James Clare]] 	3,023
# 14 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Bob Gould]] 	4,634
# 14 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1883]] 	19,729
# 14 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Ada Ferrar]] 	15,575
# 15 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Beatrice Ferrar]] 	9,720
# 15 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Winifred Jones (swffragét)]] 	5,694
# 15 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Tom Clapp]] 	4,237
# 15 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1884]] 	20,316
# 15 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1885]] 	13,317
# 16 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1886]] 	12,459
# 16 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1887]] 	16,380
# 19 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Brynmor John]] 	10,008
# 19 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Edward Villiers, 5ed Iarll Clarendon]] 	5,736
# 20 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Hopkin Davies]] 	6,270
# 20 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Mabel Beardsley]] 	4,055
# 21 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1888]] 	11,133
# 21 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1889]] 	9,506
# 21 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Hugh Hughes (rygbi)]] 	6,994
# 22 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Gertrude Kingston]] 	7,459
# 22 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Marie Tempest]] 	14,411
# 22 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Roxy Barton]] 	6,575
# 26 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Utah]] 	16,295
# 27 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Pennsylvania]] 	17,457‎
# 27 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Tennessee]] 	26,543‎
# 27 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Wyoming]] 	9,895‎
# 28 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Wisconsin]] 	25,762
# 29 Mehefin 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Washington]] 	15,671
# 1 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Winifred Emery]] 	7,926
# 2 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Winifred Fortescue]] 	3,232
# 3 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Lydia Foote]] 	3,232
# 4 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Benjamin Efans, Trewen]] 	7,980
# 5 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Janet Achurch]] 	3,693
# 5 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Benjamin Francis]] 	(ehangu +6,500)
# 7 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Elisabeth Grümmer]] 	10,161
# 7 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Ina Souez]] 	3,707
# 8 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Eleanor Steber]] 	9,346
# 9 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Yr Hen Ganfed]] 	4,014
# 13 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Rigoletto - Disgyddiaeth]] 	12,199
# 13 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[La forza del destino - Disgyddiaeth]] 	5,583
# 13 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Macbeth - Disgyddiaeth]] 	5,198
# 13 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Un ballo in maschera - Disgyddiaeth]] 	6,188
# 13 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Victoria de los Ángeles]] 	11,870
# 14 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Hilde Zadek]] 	6,172
# 14 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Marion Hood]] 	4,996
# 14 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Fiorenza Cossotto]] 	8,824
# 15 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Valentina Bartolomasi]] 	2,598
# 16 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Giannina Arangi-Lombardi]] 	4,045
# 16 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Maria Capuana]] 	4,579
# 17 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Maria Caniglia]] 	3,840
# 17 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Dusolina Giannini]] 	3,802
# 22 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Nixon in China]] 	12,223
# 22 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Christmas Evans]] 	(ehangu + 9,931)
# 23 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[David Lloyd (awdur)]] 	(ehangu + 5,486)
# 24 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[1801 yng Nghymru]] 	(ehangu + 4,804)
# 24 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[1838 yng Nghymru]] 	15,067
# 25 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[John Davies, Tahiti]] 	5,495
# 26 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[John Hughes, Pontrobert]] 	(ehangu + 8,632)
# 27 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[John Jones (ysgolhaig clasurol)]] 	(ehangu + 4,363)
# 30 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Monica Sinclair]] 	8,617
# 30 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Yr Academi Gerdd Frenhinol]] 	17,150
# 31 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Abigail]] 	7,482
# 31 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Abigail (mam Amasa)]] 	3,348
# 31 Gorffennaf 2020	‎ - 	  [[Abihail]] 	2,100
# 01 Awst 2020	‎ - 	  [[Abisag]] 	7,123
# 01 Awst 2020	‎ - 	  [[Abital]] 	1,309
# 01 Awst 2020	‎ - 	  [[Achsah]] 	3,946
# 02 Awst 2020	‎ - 	  [[Ahinoam]] 	2,235
# 03 Awst 2020	‎ - 	  [[Anna broffwydes]] 	5,278
# 11 Awst 2020	‎ - 	  [[Llyfryddiaeth Emyr Humphreys]] 	11,225
# 15 Awst 2020	‎ - 	  [[Hanna]] 	5,647
# 16 Awst 2020	‎ - 	  [[Asuba]] 	1,373
# 16 Awst 2020	‎ - 	  [[Asnath]] 	4,364
# 16 Awst 2020	‎ - 	  [[Athaleia]] 	6,339
# 17 Awst 2020	‎ - 	  [[Bathseba]] 	8,365
# 17 Awst 2020	‎ - 	  [[Siba]] 	1,562
# 17 Awst 2020	‎ - 	  [[Seres]] 	1,990
# 18 Awst 2020	‎ - 	  [[Rhestr o fenywod y Beibl]] 	40,177
# 19 Awst 2020	‎ - 	  [[Bilha]] 	2,461
# 19 Awst 2020	‎ - 	  [[Seffora]] 	3,627
# 19 Awst 2020	‎ - 	  [[Mezzo-soprano]] 	2,902
# 25 Awst 2020	‎ - 	  [[Achos claddu Llanfrothen]] 	17,451
# 29 Awst 2020	‎ - 	  [[Cetura]] 	2,439
# 29 Awst 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1890]] 	14,204
# 30 Awst 2020	‎ - 	  [[Charlie Thomas]] 	4,454
# 31 Awst 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1891]] 	15,253
# 31 Awst 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1892]] 	15,247
# 31 Awst 2020	‎ - 	  [[Dick King-Smith]] 	(ehangu + 2,209)
# 31 Awst 2020	‎ - 	  [[Arthur Boucher]] 	5,033
# 31 Awst 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1893]] 	14,829
# 31 Awst 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1894]] 	15,132
# 01 Medi 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1895]] 	18,579
# 4 Medi 2020	‎ - 	  [[Nam ar y clyw]] 	(ehangu + 4,093)
# 10 Medi 2020	‎ - 	  [[Libiamo ne' lieti calici]] 	5,801
# 10 Medi 2020	‎ - 	  [[Margaret Price]] 	(ehangu + 7,530)
# 11 Medi 2020	‎ - 	  [[Cân y Toreador]] 	7,169
# 11 Medi 2020	‎ - 	  [[Habanera]] 	10,066
# 12 Medi 2020	‎ - 	  [[Les pêcheurs de perles]] 	16,359
# 20 Medi 2020	‎ - 	  [[Frieda Hempel]] 	6,110
# 20 Medi 2020	‎ - 	  [[Les pêcheurs de perles - Disgyddiaeth]] 	6,299
# 21 Medi 2020	‎ - 	  [[Così fan tutte - disgyddiaeth]] 	7,659
# 21 Medi 2020	‎ - 	  [[Mariella Adani]] 	5,4559
# 21 Medi 2020	‎ - 	  [[Così fan tutte]] 	15,420
# 21 Medi 2020	‎ - 	  [[Y Ffliwt Hud - disgyddiaeth]] 	17,618
# 22 Medi 2020	‎ - 	  [[Demetrio e Polibio]] 	4,931
# 23 Medi 2020	‎ - 	  [[La cambiale di matrimonio]] 	8,364
# 23 Medi 2020	‎ - 	  [[Farsa]] 	1,575
# 23 Medi 2020	‎ - 	  [[Dramma giocoso]] 	1,412
# 23 Medi 2020	‎ - 	  [[Pietro Metastasio]] 	8,356
# 23 Medi 2020	‎ - 	  [[Mosè in Egitto]] 	14,164
# 23 Medi 2020	‎ - 	  [[Andrea Leone Tottola]] 	2,078
# 23 Medi 2020	‎ - 	  [[Teatro di San Carlo]] 	4,244
# 24 Medi 2020	‎ - 	  [[Rhestr o operâu gan Gioachino Rossini]] 	16,309
# 24 Medi 2020	‎ - 	  [[Rhestr o gyfansoddiadau Gioachino Rossini]] 	5,086
# 24 Medi 2020	‎ - 	  [[Il turco in Italia]] 	12,623
# 25 Medi 2020	‎ - 	  [[Dramma per musica]] 	3,030
# 25 Medi 2020	‎ - 	  [[Gioachino Rossini]] 	(ehangu + 9,627)
# 27 Medi 2020	‎ - 	  [[Umberto Giordano]] 	6,232
# 28 Medi 2020	‎ - 	  [[La cena delle beffe]] 	13,415
# 29 Medi 2020	‎ - 	  [[Verismo]] 	4,619
# 29 Medi 2020	‎ - 	  [[Sem Benelli]] 	6,847
# 30 Medi 2020	‎ - 	  [[Mala vita]] 	16,885
# 30 Medi 2020	‎ - 	  [[Charlie Newman]] 	5,083
# 01 Hydref 2020	‎ - 	  [[The Doctor of Myddfai]] 	(ehangu + 4,425)
# 01 Hydref 2020	‎ - 	  [[John Kelt Edwards]] 	(ehangu + 4,886)
# 02 Hydref 2020	‎ - 	  [[Rinaldo]] 	(ehangu + 12,724)
# 02 Hydref 2020	‎ - 	  [[Rinaldo - Disgyddiaeth]] 	4,528
# 02 Hydref 2020	‎ - 	  [[David Gwynn]] 	5,711
# 03 Hydref 2020	‎ - 	  [[Isabella Colbran]] 	10,211
# 05 Hydref 2020	‎ - 	  [[Parsifal]] 	11,530
# 06 Hydref 2020	‎ - 	  [[Falstaff (opera)]] 	23,227
# 06 Hydref 2020	‎ - 	  [[Opera Metropolitan]] 	16,906
# 07 Hydref 2020	‎ - 	  [[Rhestr o Siroedd Virginia]] 	42,908
# 08 Hydref 2020	‎ - 	  [[1863 yng Nghymru]] 	23,249
# 09 Hydref 2020	‎ - 	  [[Dan Beddoe]] 	5,410
# 09 Hydref 2020	‎ - 	  [[James Trainer]] 	(ehangu + 5,788)
# 10 Hydref 2020	‎ - 	  [[Richard Humphreys, Dyffryn]] 	9,348
# 10 Hydref 2020	‎ - 	  [[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn.]] 	3,791
# 11 Hydref 2020	‎ - 	  [[Edward Perkins Alexander]] 	4,643
# 11 Hydref 2020	‎ - 	  [[Arthur Machen]] 	(ehangu + 9,555)
# 11 Hydref 2020	‎ - 	  [[Walter E. Rees]] 	(ehangu + 6,768)
# 12 Hydref 2020	‎ - 	  [[George Canning]] 	(ehangu + 7,883)
# 12 Hydref 2020	‎ - 	  [[Billy Bancroft]] 	(ehangu + 7,748)
# 12 Hydref 2020	‎ - 	  [[John Devonald]] 	5,255
# 12 Hydref 2020	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1896]] 	14,273
# 13 Hydref 2020	‎ - 	  [[James Webb]] 	4,976
# 14 Hydref 2020	‎ - 	  [[William Jones (Gwilym Myrddin)]] 	4,847
# 15 Hydref 2020	‎ - 	  [[Edward Jones (meddyg Dolgellau)]] 	7,577
# 16 Hydref 2020	‎ - 	  [[Billy Douglas]] 	5,182
# 16 Hydref 2020	‎ - 	  [[Benjamin Jones, Pwllheli]] 	7,140
# 16 Hydref 2020	‎ - 	  [[Peter Williams]] 	12,239
# 17 Hydref 2020	‎ - 	  [[Frances Abington]] 	(ehangu + 4,574)
# 17 Hydref 2020	‎ - 	  [[Henry Acland]] 	(ehangu + 3,527)
# 17 Hydref 2020	‎ - 	  [[James Abercromby, Barwn 1af Dunfermlin]] 	(ehangu + 3,692)
# 17 Hydref 2020	‎ - 	  [[Ralph Abercromby]] 	(ehangu + 3,849)
# 17 Hydref 2020	‎ - 	  [[Ray Alan]] 	(ehangu + 4,906)
# 18 Hydref 2020	‎ - 	  [[Johann Christian Bach]] 	(ehangu + 7,074)
# 18 Hydref 2020	‎ - 	  [[John Logie Baird]] 	(ehangu + 5,765)
# 18 Hydref 2020	‎ - 	  [[Bernard Baron]] 	(ehangu + 4,835)
# 19 Hydref 2020	‎ - 	  [[Beryl Bainbridge]] 	(ehangu + 12,315)
# 21 Hydref 2020	‎ - 	  [[Siôn ap Siôn]] 	5,173
# 22 Hydref 2020	‎ - 	  [[Harri Parri (Harri Bach o Graig-y-gath)]] 	3,607
# 22 Hydref 2020	‎ - 	  [[Lewis Rees]] 	4,612
# 22 Hydref 2020	‎ - 	  [[Daines Barrington]] 	(ehangu + 5,738)
# 22 Hydref 2020	‎ - 	  [[Evan Lloyd (cyhoeddwr)]] 	(ehangu + 1,219)
# 23 Hydref 2020	‎ - 	  [[Caleb Morris]] 	(ehangu + 2,880)
# 23 Hydref 2020	‎ - 	  [[David Davies, Hwlffordd]] 	3,357
# 23 Hydref 2020	‎ - 	  [[Athrofa'r Bedyddwyr, Hwlffordd]] 	7,015
# 25 Hydref 2020	‎ - 	  [[John Johnes]] 	7,791
# 26 Hydref 2020	‎ - 	  [[William Williams (Gwilym ab Ioan)]] 	3,868
# 26 Hydref 2020	‎ - 	  [[Richard Foulkes Edwards (Risiart Ddu o Wynedd)]] 	7,082
# 26 Hydref 2020	‎ - 	  [[1858 yng Nghymru]] 	(ehangu + 11,177)
# 27 Hydref 2020	‎ - 	  [[Aneurin Rees]] 	7,234
# 29 Hydref 2020	‎ - 	  [[Coleg Annibynwyr y Bala]] 	13,051
# 20 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Mary Anne Disraeli]] 	8,245
# 20 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[1839 yng Nghymru]] 	17,000
# 21 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[William Morris Lewis]] 	8,302
# 22 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Owen Griffith (Eryr Eryri)]] 	7,524
# 22 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Cadwaladr Roberts (Pencerdd Moelwyn)]] 	7,686
# 23 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Dan Davies (Alaw Glan Morlais)]] 	7,415
# 23 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Gwiriwr pwysau]] 	2,859
# 23 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Noah Ablett]] 	(ehangu + 6,792)
# 26 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Grand Theft Auto IV]] 	15,737
# 27 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Niko Bellic]] 	16,278
# 28 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Grand Theft Auto: The Lost and Damned]] 	13,734
# 29 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Johnny Klebitz]] 	19,475
# 30 Tachwedd 2020	‎ - 	  [[Roman Bellic]] 	12,973
# 05 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Grand Theft Auto: The Ballad of Gay Tony]] 	20,448
# 06 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Elton John]] 	(ehangu + 10,610)
# 11 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Luis Fernando Lopez]] 	8,533
# 16 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[The Adventures of Ichabod and Mr. Toad]] 	(ehangu + 11,065)
# 17 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Snow White and the Seven Dwarfs (ffilm 1937)]] 	(ehangu + 9,503)
# 19 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Pinocchio (ffilm 1940)]] 	(ehangu + 12,367)
# 23 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Clywch Lu'r Nef (carol Nadolig)]] 	4,983
# 26 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Went the Day Well?]] 	11,580
# 27 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Tarquinia Tarquini]] 	4,075
# 28 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Tell England (ffilm)]] 	5,802
# 28 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Fay Compton]] 	13,201
# 28 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Odd Man Out]] 	10,293
# 29 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[Elwyn Brook-Jones]] 	7,301
# 29 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[The Prime Minister (ffilm)]] 	5,923
# 30 Rhagfyr 2020	‎ - 	  [[The Three Weird Sisters (ffilm 1948)]] 	6,147
# 04 Ionawr 2021	‎ - 	  [[Sheep Dog (ffilm)]] 	4,828
# 10 Ionawr 2021	‎ - 	  [[E. E. Clive]] 	9,088
# 11 Ionawr 2021	‎ - 	  [[Y cyrch ar Gapitol yr Unol Daleithiau 2021]] 	24,865
# 23 Ionawr 2021	‎ - 	  [[Larry King]] 	8,874
# 24 Ionawr 2021	‎ - 	  [[Rhif Cyfres Safonol Rhyngwladol]] 	2,205
# 30 Ionawr 2021	‎ - 	  [[Charles Conway]] 	4,801
# 30 Ionawr 2021	‎ - 	  [[William Lort Mansel]] 	5,552
# 31 Ionawr 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1898]] 	13,723
# 31 Ionawr 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1899]] 	17,565
# 31 Ionawr 2021	‎ - 	  [[Jimmy Gillespie]] 	5,204
# 01 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Viv Huzzey]] 	8,038
# 01 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Undeb Rygbi'r Alban]] 	9,620
# 01 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Scrooge (ffilm 1951)]] 	10,716
# 02 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1900]] 	15,374
# 02 Chwefror 2021	‎ - 	  [[John Raphael]] 	6,285
# 03 Chwefror 2021	‎ - 	  [[James Bevan]] 	6,209
# 03 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1901]] 	17,131
# 03 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1902]] 	15,960
# 03 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1903]] 	16,803
# 04 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1904]] 	15,113
# 04 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1905]] 	15,919
# 04 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Jehoida Hodges]] 	7,582
# 04 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Willie Llewellyn]] 	9,274
{{Div col end}}

== 365 - 4 ==
{{Div col}}
# 05 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Maes St Helen Abertawe]] 	2,602
# 05 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Hopkin Maddock]] 	10,021
# 06 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Patrick Munro]] 	8,261
# 06 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1906]] 	18,262
# 07 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1907]] 	18,309
# 07 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1908]] 	20,666
# 07 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1909]] 	23,315
# 08 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Jack Bancroft]] 	4,166
# 08 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Edwin Thomas Maynard]] 	7,277
# 09 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Kathleen Harrison]] 	11,227
# 14 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Tlws y Mileniwm]] 	11,949
# 14 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Quaich y Ganrif]] 	7,857
# 14 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Cwpan Doddie Weir]] 	4,605
# 14 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Tlws Giuseppe Garibaldi]] 	6,262
# 21 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Theresa Caputo]] 	(ehangu + 5,173)
# 21 Chwefror 2021	‎ - 	  [[James Abernethy]] 	(ehangu + 10,613)
# 21 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Josiah Rees]] 	(ehangu + 5,435)
# 22 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Mario Lanza]] 	(ehangu + 8,059)
# 22 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Wem]] 	(ehangu + 3,596)
# 22 Chwefror 2021	‎ - 	  [[John Strand-Jones]] 	9,645
# 23 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Dicky Owen]] 	(ehangu + 10,179)
# 23 Chwefror 2021	‎ - 	  [[George Boots]] 	(ehangu + 6,620)
# 23 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Clwb Rygbi Llwynypia]] 	5,838
# 24 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Clwb Rygbi Penygraig]] 	6,310
# 24 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Clwb Rygbi Abertawe]] 	16,331
# 25 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Maria Carbone]] 	5,138
# 26 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Gemma Bosini]] 	4,774
# 26 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Adalgisa Giana]] 	3,224
# 26 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Rosetta Pampanini]] 	3,896
# 26 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Luba Mirella]] 	2,861
# 26 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Licia Albanese]] 	9,174
# 27 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Margherita Bevignani]] 	4,122
# 27 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Mercedes Capsir]] 	4,437
# 27 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Maria Barrientos]] 	3,695
# 27 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Irene Eisinger]] 	12,239
# 27 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Luise Helletsgruber]] 	8,334
# 27 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Rosa Ponselle]] 	11,649
# 28 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Blanche Thebom]] 	13,514
# 28 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Roberta Peters]] 	11,942
# 28 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Lisa Della Casa]] 	8,268
# 28 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Nan Merriman]] 	3,716
# 28 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Lisa Otto]] 	3,171
# 28 Chwefror 2021	‎ - 	  [[Christa Ludwig]] 	8,093
# 01 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Cliff Bowen]] 	8,639
# 01 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Bert Dauncey]] 	6,245
# 02 Mawrth 2021	‎ - 	  [[William Cope, Barwn 1af Cope]] 	6,880
# 02 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Charles Nicholl]] 	10,909
# 02 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Harry Packer]] 	5,020
# 03 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Frank Mills]] 	8,341
# 03 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Dick Hellings]] 	8,800
# 04 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Ben Davies (rygbi)]] 	4,323
# 04 Mawrth 2021	‎ - 	  [[David Morgan (rygbi)]] 	3,821
# 05 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Will Osborne]] 	8,623
# 07 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth y Pum Gwlad 1910]] 	18,055
# 07 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth y Pum Gwlad 1911]] 	19,068
# 08 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Pencampwriaeth y Pum Gwlad 1912]] 	22,384
# 11 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Kammersänger]] 	4,966
# 13 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Hoelen Rydlyd]] 	2,022
# 13 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Peiriannydd]] 	5,691
# 13 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Peiriannydd sifil]] 	2,592
# 14 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Agnes Charlotte Gude]] 	3,620
# 15 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Ann Mercy Hunt]] 	4,368
# 26 Mawrth 2021	‎ - 	  [[Plaid Alba]] 	3,744
# 05 Ebrill 2021	‎ - 	  [[John Hinds]] 	9,477
# 06 Ebrill 2021	‎ - 	  [[William Nathaniel Jones]] 	8,373
# 06 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Alice Nielsen]] 	10,458
# 07 Ebrill 2021	‎ - 	  [[1864 yng Nghymru]] 	15,153
# 07 Ebrill 2021	‎ - 	  [[1864 yn yr Alban]] 	3,809
# 08 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Arglwydd Eiriolwr yr Alban]] 	4,839
# 10 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Dick Jones (rygbi)]] 	4,472
# 11 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Llewellyn Lloyd]] 	4,639
# 11 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Rhestr o gapteiniaid tîm rygbi'r undeb Cymru]] 	14,232
# 11 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Elisabeth Schwarzkopf]] 	12,014
# 11 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Disgyddiaeth Elisabeth Schwarzkopf]] 	4,141
# 11 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Will Joseph]] 	3,706
# 12 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Alfred Brice]] 	6,398
# 12 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Billy Trew]] 	(ehangu +6,085)
# 13 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Louis Armstrong]] 	(ehangu +10,451)
# 13 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Johann Sebastian Bach]] 	(ehangu +9,900)
# 14 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Giovanni Pierluigi da Palestrina]] 	(ehangu +10,500)
# 14 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Giuseppe Verdi]] 	(ehangu +43,416)
# 17 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Johannes Brahms]] 	(ehangu +30,848 )
# 22 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Phil Hopkins]] 	5,500
# 22 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Jake Blackmore]] 	5,802
# 22 Ebrill 2021	‎ - 	  [[George Hayward]] 	3,530
# 22 Ebrill 2021	‎ - 	  [[John Alf Brown]] 	6,624 
# 22 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Bailey Davies]] 	5,979 
# 23 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Toti Dal Monte]] 	4,974
# 23 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Margaret Burke Sheridan]] 	5,076
# 23 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Gianna D'Angelo]] 	4,134
# 23 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Dodi Protero]] 	4,803
# 23 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Edith Lucy Austin]] 	4,041
# 23 Ebrill 2021	‎ - 	  [[Edward Treharne]] 	7,649
# 2 Mai 2021	‎ - 	  [[Charles Dickens]] 	(ehangu +49,292)
# 3 Mai 2021	‎ - 	  [[Antonín Dvořák]] 	(ehangu +24,609)
# 3 Mai 2021	‎ - 	  [[Minnie Mouse]] 	11,393
# 5 Mai 2021	‎ - 	  [[Lillie Goodisson]] 	7,259
# 14 Mai 2021	‎ - 	  [[Frank Hill]] 	7,106
# 14 Mai 2021	‎ - 	  [[Jim Webb]] 	4,920
# 14 Mai 2021	‎ - 	  [[Dai Lewis]] 	5,114
# 14 Mai 2021	‎ - 	  [[George Avery Young]] 	3,368
# 14 Mai 2021	‎ - 	  [[William Bowen]] 	3,841
# 14 Mai 2021	‎ - 	  [[Frank Hancock]] 	5,663
# 14 Mai 2021	‎ - 	  [[Evan Roberts (rygbi)]] 	3,820
# 14 Mai 2021	‎ - 	  [[Willie Thomas]] 	4,767
# 15 Mai 2021	‎ - 	  [[Alfred Mathews]] 	6,409
# 15 Mai 2021	‎ - 	  [[Ada Vachell]] 	5,589
# 16 Mai 2021	‎ - 	  [[Amy Evans]] 	14,172 
# 16 Mai 2021	‎ - 	  [[Agnes Mason]] 	5,513 
# 16 Mai 2021	‎ - 	  [[Harriet Mason]] 	7,750 
# 21 Mai 2021	‎ - 	  [[William John Nicholson]] 	5,523
# 31 Mai 2021	‎ - 	  [[Cyngor Sir Feirionnydd]] 	6,552
# 31 Mai 2021	‎ - 	  [[Etholiad Cyngor Sir Feirionnydd 1889]] 	31,762
# 31 Mai 2021	‎ - 	  [[Etholiad Cyngor Sir Feirionnydd 1892]] 	18,905
# 4 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Coleg Annibynwyr Aberhonddu]] 	18,380
# 4 Mehefin 2021	‎ - 	  [[David Glyn Bowen]] 	(ehangu +3,144)
# 5 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Henry Griffiths]] 	(ehangu +5,828)
# 6 Mehefin 2021	‎ - 	  [[George Lewis]] 	(ehangu +13,118)
# 14 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Achadh an Dá Chora]] 	5,697
# 14 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Achadh Camán]] 	2,201
# 14 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Achadh Camán]] 	2,201
# 14 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Rhestr o lefydd yn Swydd Armagh]] 	5,103
# 14 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Eanach Mór, Swydd Armagh]] 	4,429
# 14 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Eanach Aodha]] 	1,413
# 14 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Creag Abhann]] 	12,373
# 14 Mehefin 2021	‎ - 	  [[An Chora Uachtarach]] 	2,281
# 15 Mehefin 2021	‎ - 	  [[Achadh na Cranncha]] 	3,016
# 15 Mehefin 2021	‎ - 	  [[An tArdriasc, Swydd Armagh]] 	2,115
# 20 Awst 2021	‎ - 	  [[Cyflafan Tranent]] 	4,233
# 21 Awst 2021	‎ - 	  [[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] 	3,675
# 22 Awst 2021	‎ - 	  [[Hanes Cymru (O M Edwards)]] 	2,694 
# 26 Awst 2021	‎ - 	  [[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] 	4,465
# 30 Awst 2021	‎ - 	  [[Comprimario]] 	3,393
# 30 Awst 2021	‎ - 	  [[Nelda Garrone]] 	4,081
# 30 Awst 2021	‎ - 	  [[Armanda Degli Abbati]] 	6,446 
# 30 Awst 2021	‎ - 	  [[Cavalleria rusticana]] 	12,509
# 30 Awst 2021	‎ - 	  [[Disgyddiaeth Cavalleria rusticana]] 	6,869
# 6 Hydref 2021	‎ - 	  [[Elis Roberts (Elis y Cowper)]] 	(ehangu +6,933)
# 6 Hydref 2021	‎ - 	  [[John Jones (Eos Bradwen)]] 	4,427
# 12 Hydref 2021	‎ - 	  [[Dirwest]] 	14,033
# 13 Tachwedd 2021	‎ - 	  [[Gwaith John Thomas]] 	7,761
# 13 Tachwedd 2021	‎ - 	  [[Gwaith Ann Griffiths]] 	4,665
# 30 Tachwedd 2021	‎ - 	  [[Caniadau Buddug]] 	1,909
# 29 Rhagfyr 2021	‎ - 	  [[Cerflun Daniel Owen, Yr Wyddgrug]] 	3,435
# 08 Ionawr 2022	‎ - 	  [[Tro yn Llydaw]] 	5,671
# 08 Ionawr 2022	‎ - 	  [[Gwaith Mynyddog (Cyfres y Fil)]] 	14,635
# 23 Ionawr 2022	‎ - 	  [[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS (llyfr)]] 	13,021
# 23 Ionawr 2022	‎ - 	  [[Rhestr o gerddi yn y llyfr Caniadau Buddug]] 	6,277
# 24 Ionawr 2022	‎ - 	  [[Y Cywyddwyr (Llyfrau'r Ford Gron)]] 	3,701
# 30 Ionawr 2022	‎ - 	  [[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] 	4,758
# 30 Ionawr 2022	‎ - 	  [[Rhestr o gerddi yng Ngwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] 	7,119
# 4 Mawrth 2022	‎ - 	  [[Owen Glynne Jones]] 	6,901
# 14 Mawrth 2022	‎ - 	  [[Dewi-Prys Thomas]] 	6,427
# 6 Ebrill 2022	‎ - 	  [[Ceris y Pwll]] 	7,099
# 8 Ebrill 2022	‎ - 	  [[Limrig]] 	(ehangu +1,990)
# 10 Ebrill 2022	‎ - 	  [[Papyr Newydd Cymraeg]] 	1,292
# 11 Ebrill 2022	‎ - 	  [[David Onllwyn Brace]] 	5,572
# 21 Ebrill 2022	‎ - 	  [[Llyfrau Ceiniog Humphreys]] 	5,880
# 26 Ebrill 2022	‎ - 	  [[Duns Scotus]] 	6,854
# 12 Mai 20222	‎ - 	  [[Osbwrn Wyddel]] 	4,458
# 31 Mai 20222	‎ - 	  [[Ar y Groesffordd (Drama)]] 	12,321
# 10 Mehefin 2022	‎ - 	  [[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] 	10,374
# 11 Gorffennaf 2022	‎ - 	  [[Ban wedy i dynny]] 	5,442
# 23 Gorffennaf 2022	‎ - 	  [[Y Darlunydd]] 	1,308

{{Div col end}}</text>
      <sha1>fn2m71eow2s3sqnia6ortl2ih0wyah5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>David Griffiths (cenhadwr)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>232471</id>
    <revision>
      <id>11096145</id>
      <parentid>11036329</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:52:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7037" xml:space="preserve">{{Person
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl
| dateformat = dmy
| nationality = {{banergwlad|Cymru}}
}}

[[Cenhadwr]] Cristnogol o [[Llangadog|Langadog]], [[Sir Gaerfyrddin]], a fu'n gweithio ar ynys [[Madagasgar]] oedd '''David Griffiths''' ([[20 Rhagfyr]] [[1792]] – [[21 Mawrth]] [[1863]]).&lt;ref name=&quot;Missions&quot;&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=oQ8BFk9K0ToC&amp;pg=PA263|title=Biographical Dictionary of Christian Missions|last=Anderson|first=Gerald|publisher=[[William B. Eerdmans Publishing Company]]|year=1999|isbn=0-8028-4680-7|location=Grand Rapids, Michigan|page=263|accessdate=27 Rhagfyr 2012}}&lt;/ref&gt; Cyfieithodd y [[Y Beibl|Beibl]] a llyfrau eraill i'r iaith Falagaseg. Beibl Malagaseg 1835 oedd un o'r Beiblau cyntaf i'w hargraffu mewn iaith Affricanaidd.

== Cefndir ==
Ganwyd David Griffiths ar 20 Rhagfyr 1792 ym nhyddyn Cwmhirbryd a magwyd ef gerllaw yn Nglanmeilwch, [[Llangadog]], [[Sir Gaerfyrddin]]. Ef oedd mab William Griffith David a'i briod Elizabeth. Daeth yn aelod o Eglwys Annibynnol Jerusalem yng [[Gwynfe|Ngwynfe]] yn 1810, a chyn hir dechreuodd bregethu. Roedd yn cynnal ysgol ei hun yng Nghwmaman yn 1811-12; aeth yn fyfyriwr yn Neuaddlwyd yn 1812, yna Wrecsam yn 1814, ac ymlaen i'r Coleg Cenhadol yn [[Gosport]] yn 1817-18.&lt;ref&gt;[https://cylchgronau.llyfrgell.cymru/view/2661483/2764743/21#?xywh=-225%2C1502%2C2764%2C1797 Tywysydd y Plant Cyf. XXV rhif. 4 - Ebrill 1895 tudalen 108. &quot;Y PARCH. D GRIFFITHS]&lt;/ref&gt;

== Madagasgar ==
Priododd Mary Griffiths yn Mai 1820. Ym mis Mehefin yr un flwyddyn anfonwyd ef i Fadagasgar gan [[Cymdeithas Genhadol Llundain|Gymdeithas Genhadol Llundain]], i ymuno a'r Parch. David Jones, a oedd wedi teithio ddwy flynedd ynghynt. Ordeiniwyd ef i'r weinidogaeth yng Ngwynfe ar 27 Gorffennaf a hwyliodd gyda'i briod o Lundain ar 25 Hydref a chyrraedd [[Mawrisiws|Maurisiws]] ar 23 Ionawr 1821,&lt;ref&gt;[https://cylchgronau.llyfrgell.cymru/view/2325605/2325644/25#?xywh=965%2C1424%2C494%2C438 Y Dysgedydd Crefyddol Cyf. I rhif. 1 - Ionawr 1822 tudalen 28. &quot;Mauritius&quot;]&lt;/ref&gt; ac ymlaen i Fadagasgar yn fuan wedyn. Roedd [[David Jones (cenhadwr)|David Jones]] ac yntau yn pregethu ddwywaith bob dydd Sul ac yn sefydlu ysgolion dydd a nos, gyda Mary yn dysgu'r merched. Erbyn 1824, roedd 300 o fyfyrwyr yn mynychu'r ysgolion yn y brifddinas Antananarive ac roedd 32 o ysgolion mewn rhannau eraill o'r wlad, a byddai'n ymweld a phob un yn wythnosol. Oherwydd y model o hyfforddi hyfforddwyr, roedd nifer o'r disgyblion yn gallu cynorthwyo gyda'r dysgu erbyn 1825.&lt;ref&gt;[https://cylchgronau.llyfrgell.cymru/view/2325605/2329448/27#?xywh=18%2C437%2C1165%2C757 Y Dysgedydd Crefyddol Cyf. IV rhif. 8 - Awst 1825 tudalen 252. &quot;Madagasgar&quot;]&lt;/ref&gt; Lluniodd Griffiths a Jones wyddor llythrennau Rhufeinig ar gyfer y Falagaseg a cyrhaeddodd gwasg  yn 1827 i'w galluogi i argraffu [[catecism]], llyfr emynau, a rhai gwerslyfrau mewn Malagaseg. Bryd hynny hefyd y dechreuwyd argraffu [[Yr Efengyl yn ôl Luc|Efengyl Luc]].

Yn 1828 bu farw'r brenin Radama I o Fadagascar, a fu'n gyfaill i'r cenhadon o Gymru, ac yntau ond yn 36 oed.&lt;ref&gt;[https://cylchgronau.llyfrgell.cymru/view/2425791/2447139/30#?xywh=1136%2C645%2C674%2C438 Lleuad yr oes sef, amgeueddfa fisol o wybodaeth mewn crefydd, moes, athroniaeth, a hanes Cyf. III Rhif. 5 - Mai 1829. Tudalen 317 &quot;Claddedigaeth Brenin Madagasgar&quot;]&lt;/ref&gt; Bu cyfnod o ddryswch, gan darfu ar waith y genhadaeth. Er hynny, agorwyd ysgolion nos i'r disbarthiadau cymdeithasol isaf yn 1830, a parhau wnaeth y gwaith gyda llwyddiant. Cyhoeddwyd y Testament Newydd yn y Falagaseg yn 1831, ynghyd â rhan fawr o'r Hen Destament - y Beibl cyntaf i'w gyhoeddi mewn iaith Affricanaidd. Ond yn yr un flwyddyn, fe wynebodd y genhadaeth nifer o anawsterau newydd. Er fod Brenhines Madagasgar, Ranavalona I, yn gefnogol i'r gwaith, roedd nifer o'i chynghorwyr yn wrthwynebus iddo, a chafodd y cenhadon eu gorchymyn i adael yr ynys. Diddymwyd y gorchymyn hwn yn y pen draw, a pharhawyd y gwaith cenhadol rhwng 1832 a 1835. 

Yn 1835, fodd bynnag, penderfynodd y cenhadon adael o ganlyniad i erledigaeth wrth-Gristnogol ffyrnig. Traddododd Griffiths ei bregeth olaf yn y capel ar 22 Chwefror a gadawodd yr ynys ym Medi 1835, a chyrraedd ynysoedd Prydain yn Chwefror 1836. Ar ddiwedd y ddwy flynedd, debryniodd neges gan Ranavalona yn rhoi gwybod iddo y gallai ddychwelyd fel masnachwr ond ddim fel cenhadwr. Gwnaeth hynny ym mis Mai 1838. Parhau wnaeth yr erledigaeth trwy'r ynys, ac erlynwyd Griffiths dan gyhuddiad ei fod wedi cynorthwyo rhai o Gristnogion yr ynys i adael y wlad. Dedfrydwyd ef i farwolaeth, ond newidiwyd y ddedfryd wedi hynny i ddirwy. Cyhoeddwyd cyfrol Griffiths, ''Persecuted Christians of Madagascar'', yn Llundain yn 1841.

== Dychweliad i Gymru ==
[[Delwedd:David Griffiths, Gwynfe.png|bawd|300px|David Griffiths, tua diwedd y 1850au]]
Dychwelodd i Gymru yn 1842 a mynd yn weinidog ar yr Eglwys Annibynnol yn [[Y Gelli Gandryll|y Gelli]], [[Sir Frycheiniog]], ac yno ysgrifennodd ei gyfrol ''Hanes Madagascar''. Tra oedd yn y Gelli, sefydlodd eglwys Annibynnol newydd dros y ffin yn [[Kington, Swydd Henffordd]]. O gwmpas 1850, bu rhai gobeithion y byddai'r genhadaeth ym Madagasgar yn cael ei hadnewyddu, pan ofynnodd Cymdeithas Genhadol Llundain i Griffiths a Joseph John Freeman, yr unig genhadon a oedd dal yn fyw, i adolygu'r cyfieithiad Malagaseg o'r Beibl. Bu farw J. J. Freeman yn fuan wedyn, ac felly syrthiodd yr holl waith ar ysgwyddau David Griffiths. Treuliodd tua phum mlynedd ar yr adolygiad hwnnw ac, yn 1854, ysgrifennodd lyfr gramadeg i'r Falagaseg. Ysgrifennodd rai holwyddoregau, llyfr emynau, a thua naw neu ddeg o draethodau gwreiddiol. Adolygodd nifer o weithiau a oedd eisoes wedi'u cyfieithu, yn cynnwys 'Taith y Pererin', y 'Beibl Cyflawn' a geiriaduron. Symudodd i Fachynlleth yn 1858, ac yno bu'n paratoi llyfr gramadeg a gweithiau eraill mewn Malagaseg yn barod i'w cyhoeddi.  {{lang-en|History of Madagascar}}

== Marwolaeth ==
Bu farw 21 Mawrth 1863 ym [[Machynlleth]], ac yno y claddwyd ef. Symudwyd carreg fedd David a Mary, ei briod, o Fachynlleth i Neuaddlwyd yng Ngheredigion yn 1818, ac fe'i dadorchuddiwyd fel rhan o ddathliadau daucanmlwyddiant glaniad y cenhadon cyntaf o Gymru ym Madagasgar. 

Bu farw Mary Griffiths yn Abertawe ar 15 Gorffennaf 1883, yn 93 oed. Cafodd David a hithau wyth o blant. Priododd un o'u merched, Margaret Jane (1830-73), y cenhadwr a chyfieithydd Griffith John 1831-1912. Bu'r ddau gweithio gyda'i gilydd yn Hankow (Wuhan) yn Tsieina hyd at ei marwolaeth yn Singapôr ar 24 Mawrth 1873 wrth i'r ddau ddychwelyd i Tsieina ar ol dychwelyd adref i adfer eu hiechyd.

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Griffiths, David}}
[[Categori:Addysgwyr Cymreig]]
[[Categori:Cenhadon Cymreig]]
[[Categori:Cyfieithwyr y Beibl]]
[[Categori:Genedigaethau 1792]]
[[Categori:Llenorion Cymreig y 19eg ganrif]]
[[Categori:Marwolaethau 1863]]
[[Categori:Pobl o Sir Gaerfyrddin]]</text>
      <sha1>7wtckxgsv9klsr9led1ssxy5llu2zte</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hugh Williams (Cadfan)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>233784</id>
    <revision>
      <id>11095940</id>
      <parentid>9887893</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T12:23:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Symudodd AlwynapHuw y dudalen [[Hugh Williams (argraffydd)]] i [[Hugh Williams (Cadfan)]]: defnyddio ffugenw i wahaniaethu, yn ôl y drefn Gymreig</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2234" xml:space="preserve">{{Person | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields=dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Argraffydd a [[newyddiadurwr]] oedd '''Hugh Williams''' ([[1807]] – [[11 Gorffennaf]] [[1870]]). Daeth yn enwog fel ysgrifennwr talentog ac amddiffynnydd yr Eglwys, ac roedd yn ysgrifennu o dan y ffugenw Cadfan.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bywgraffiadur.cymru/article/c-WILL-HUG-1807#?c=0&amp;m=0&amp;s=0&amp;cv=0&amp;manifest=https://damsssl.llgc.org.uk/iiif/2.0/4671203/manifest.json&amp;xywh=-590,0,2946,2953|title=WILLIAMS, HUGH (‘Cadfan’; 1807? - 1870), argraffydd a newyddiadurwr {{!}} Y Bywgraffiadur Cymreig|access-date=2019-01-22|website=bywgraffiadur.cymru}}&lt;/ref&gt;

==Bywyd==
Cafodd ei eni ym [[Bryncrug|Mryncrug]], ger [[Towyn]], yn sir [[Meirionnydd|Feirionnydd]]. Roedd o wedi gwneud prentisiaeth o dan yr argraffydd o [[Dolgellau|Ddolgellau]] Richard Jones cyn dechrau argraffu a golygu papur Eglwys o'r enw Y Cymro yn Ionawr 1848. Trosglwyddodd perchenogaeth y papur i Mr. Shone yn 1849 ond parhaodd i olygu'r papur tan Hydref 1850. Ar ôl hyn, roedd Williams aeth i Lundain. Roedd yn ffrind i John Jones (Talhaiarn) a William Jones (Gwrgant) ac roedd yn gweithredu fel ysgrifennydd i'r 'Cronfa Blwydd-dâl Talhaiarn’ yn ystod 1863 i 1865. Roedd o hefyd yn warden yr Eglwys Cymraeg yn Llundain am lawer o flynyddoedd. Yn 1870, roedd o wedi cael ei dewis fel golygydd cyntaf o bapur Eglwys Cymraeg, Y Dywysogaeth, a oedd wedi cael ei chyhoeddi yn [[Rhyl]].

Bu farw yn 1870.

==Ffynonellau==
*Bye–Gones, relating to Wales and the Border Counties, 1897, 45, 64, a 162-3; 
*Eminent Welshmen: a short biographical dictionary of Welshmen... from the earliest times to the *present (1908); 
*T. M. Jones, Llenyddiaeth fy Ngwlad (1893), 20; 
*Yr Haul, 1870, 256; 
*Baner ac Amserau Cymru, 20 Gorffennaf 1870; 
*Cardiff Free Libraries: Catalogue of Printed Literature in the Welsh Department (1898), 517; 
*NLW MSS 4511, 9276 (431).

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Williams, Hugh}}
[[Categori:Genedigaethau 1807]]
[[Categori:Marwolaethau 1870]]
[[Categori:Newyddiadurwyr Cymreig]]
[[Categori:Argraffwyr]]
[[Categori:Prosiect Wici Môn]]
[[Categori:Prosiect Wicipobl]]</text>
      <sha1>lsk7bkcqxdodym84n94bd7wq7z2ef99</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11095942</id>
      <parentid>11095940</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:31:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bywyd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2254" xml:space="preserve">{{Person | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields=dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Argraffydd a [[newyddiadurwr]] oedd '''Hugh Williams''' ([[1807]] – [[11 Gorffennaf]] [[1870]]). Daeth yn enwog fel ysgrifennwr talentog ac amddiffynnydd yr Eglwys, ac roedd yn ysgrifennu o dan y ffugenw Cadfan.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bywgraffiadur.cymru/article/c-WILL-HUG-1807#?c=0&amp;m=0&amp;s=0&amp;cv=0&amp;manifest=https://damsssl.llgc.org.uk/iiif/2.0/4671203/manifest.json&amp;xywh=-590,0,2946,2953|title=WILLIAMS, HUGH (‘Cadfan’; 1807? - 1870), argraffydd a newyddiadurwr {{!}} Y Bywgraffiadur Cymreig|access-date=2019-01-22|website=bywgraffiadur.cymru}}&lt;/ref&gt;

==Bywyd==
Cafodd ei eni ym [[Bryncrug|Mryncrug]], ger [[Tywyn, Gwynedd|Tywyn]], yn [[Sir Feirionnydd]]. Roedd o wedi gwneud prentisiaeth o dan yr argraffydd o [[Dolgellau|Ddolgellau]] Richard Jones cyn dechrau argraffu a golygu papur [[Eglwys Loegr]] o'r enw Y Cymro yn Ionawr 1848. Trosglwyddodd perchenogaeth y papur i Mr. Shone yn 1849 ond parhaodd i olygu'r papur tan Hydref 1850. Ar ôl hyn, aeth Cadfan i Lundain. Roedd yn ffrind i [[John Jones (Talhaiarn)]] a William Jones (Gwrgant) ac roedd yn gweithredu fel ysgrifennydd i'r 'Cronfa Blwydd-dâl Talhaiarn’ yn ystod 1863 i 1865. Roedd o hefyd yn warden yr Eglwys Anglicanaidd Cymraeg yn Llundain am lawer o flynyddoedd. Yn 1870, roedd o wedi cael ei dewis fel golygydd cyntaf o bapur Eglwys Cymraeg, Y Dywysogaeth, a oedd yn cael ei chyhoeddi yn [[Rhyl]].

Bu farw yn 1870.

==Ffynonellau==
*Bye–Gones, relating to Wales and the Border Counties, 1897, 45, 64, a 162-3; 
*Eminent Welshmen: a short biographical dictionary of Welshmen... from the earliest times to the *present (1908); 
*T. M. Jones, Llenyddiaeth fy Ngwlad (1893), 20; 
*Yr Haul, 1870, 256; 
*Baner ac Amserau Cymru, 20 Gorffennaf 1870; 
*Cardiff Free Libraries: Catalogue of Printed Literature in the Welsh Department (1898), 517; 
*NLW MSS 4511, 9276 (431).

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Williams, Hugh}}
[[Categori:Genedigaethau 1807]]
[[Categori:Marwolaethau 1870]]
[[Categori:Newyddiadurwyr Cymreig]]
[[Categori:Argraffwyr]]
[[Categori:Prosiect Wici Môn]]
[[Categori:Prosiect Wicipobl]]</text>
      <sha1>ill8essz6zx5jit20p1m2u0icekk0sw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Set deledu</title>
    <ns>0</ns>
    <id>235622</id>
    <revision>
      <id>11096133</id>
      <parentid>11024001</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:42:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5936" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Dyfais electronig yw'r '''set deledu''' (neu fel arfer, yn syml, '''teledu''') a ddefnyddir mewn cartrefi i wylio'r hyn sy'n cael ei [[darlledu|ddarlledu]] neu ei lawrlwytho o'r [[Gwe fyd-eang|we]]: rhaglenni dogfen, ffilmiau, newyddion y dydd ayb. Cyflwynwyd y teledu analog yn fasnachol ar ddiwedd y [[1920au]], a daeth yn hynod o boblogaidd wedi'r [[Ail Ryfel Byd]] gyda'r [[tiwb pelydrau catod]] yn rhan hanfodol ohono. Du a gwyn oedd y lluniau tan y [[1960au]] ac roedd y teledu yr adeg honno, o ran siap, yn debyg i [[ciwboid|giwboid]]; mewn rhai llefydd galwyd ef yn '''focs'''. Ystyrir y teledu yn un o brif nwyddau traul y byd.

Pan ddyfeisiwyd [[Betamax]], [[VHS]] a [[DVD]], defnyddid y teledu er mwyn gwylio'r cynnwys: ffilmiau ayb. A'r teledu hefyd oedd y ddyfais a ddefnyddiwyd ar gyfer y [[cyfrifiadur personol]], pan ddaeth hwnnw i olau dydd yn ei ffurf cynharaf e.e. Timex Sinclair 1000, a'r [[consol gemau]] e.e. [[Atari]], yn nechrau'r [[1980au]]. Yn y [[2010au]] gwelodd y 'llen deledu' olau dydd ar ffurf [[LED LCD]], a daeth oes y tiwb pelydrau catod i ben.&lt;ref&gt;Defnyddiwyd y term &quot;llen deledu&quot; am deledu fflat yn 1969, yn y golofn ''Nodion Gwyddonol'' yn ''Y Cymro''. Gweler [https://cy.wikipedia.org/wiki/Delwedd:Ngwyddonol_Rhif_14.jpg sgan o'r erthygl ar Comin.]&lt;/ref&gt; Mae datblygiadau diweddar ym myd teledu yn cynnwys teledu digidol a ddaeth ar ddechrau'r [[21g]], teledu 3D, a theledu [[cadraniad uchel]] (HDTV: 720p, 1080i a 1080p).&lt;ref name=&quot;displaysearch.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.displaysearch.com/cps/rde/xchg/displaysearch/hs.xsl/140415_lcd_tv_growth_improving_as_plasma_and_crt_tv_disappear.asp|title=IHS Technology – The Source for Critical Information and Insight. - IHS Technology|website=www.displaysearch.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;cnet.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.cnet.com/news/rip-rear-projection-tv/|title=RIP, rear-projection TV|publisher=}}&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;cepro.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.cepro.com/article/mitsubishi_drops_dlp_displays_goodbye_rptvs_forever/|title=Mitsubishi Drops DLP Displays: Goodbye RPTVs Forever|first=Julie|last=Jacobson|website=www.cepro.com|access-date=2019-03-04|archive-date=2015-03-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20150326171718/http://www.cepro.com/article/mitsubishi_drops_dlp_displays_goodbye_rptvs_forever|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;tomsguide.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.tomsguide.com/us/lg-end-plasma-tvs,news-19840.html|title=LG's Exit Mai Herald End of Plasma TVs - Tom's Guide|date=28 Hydref 2014|publisher=}}&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;datadisplay-group.com&quot;&gt;http://www.datadisplay-group.com/fileadmin/pdf/produkte/EOL_PCN/EOL_notice_customer_CCFL_reflector120711.pdf{{Dead link|date=June 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=no }}&lt;/ref&gt;

Bathwyd y term Cymraeg 'teledu' gan Cassie Davies, Dan Richards ac Urien Wiliam yn 1953 a hynny ar wahan i'w gilydd.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://s4c.co.uk/clirlun/c_path.shtml |title=copi archif |access-date=2019-03-04 |archive-date=2012-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121017095933/http://www.s4c.co.uk/clirlun/c_path.shtml |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== Hanes y set deledu ==
[[Delwedd:RCA 630-TS Television.jpg|bawd|Y teledu cyntaf i gael ei fasgynhyrchu oedd yr RCA 630-TS, a werthwyd rhwng 1946–1947]]
[[Delwedd:Crt14.jpg|bawd|Cefn y teledu, gan ddangos y tiwb pelydrau catod.]]
Ar ôl datblygiad [[radio]] fe weithiodd sawl dyfeisiwr i ddatblygu ffordd o ddarlledu lluniau gyda [[sain]]. Un o'r rhain yng ngwledydd Prydain oedd yr Albanwr [[John Logie Baird]]. Yn gyffredinol fe gyfrir at Philo T Farnsworth o [[Rigby]], [[Idaho]] yn yr [[Unol Daleithiau]] fel dyfeisydd y system fodern o deledu ym [[1928]]. Roedd teledu ar gael i'r cyhoedd o'r [[1930au]] hwyr ymlaen ac mae nawr yn rhan allweddol o fywydau pobl trwy'r byd.

Fel atodiad i'r radio y daeth y set deledu cyntaf i olau dydd: rhoddwyd tiwb neon y tu ôl iddo a oedd yn creu llun symudol maint stamp, gyda [[chwyddwydr]] yn dyblu ei faint. Gwerthwyd &quot;Televisor&quot; Baird rhwng 1930 a 1933 yng ngwledydd Prydain, sef y set deledu masnachol cyntaf a gwerthodd y cwmni 1,000 o unedau.&lt;ref&gt;[http://www.tvhistory.tv/PRE-1935-BAIRD.htm Pre-1935 Baird Sets: UK], Television History: The First 75 Years.&lt;/ref&gt;

Lansiodd y gwyddonydd Kenjiro Takayanagi o [[Japan]] ddyfais a oedd yn cynnwys y [[tiwb pelydrau catod]] cyntaf yn 1926 mewn ysgol.&lt;ref name=&quot;nhk.or.jp&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20160101180643/http://www.nhk.or.jp/strl/aboutstrl/evolution-of-tv-en/p05/ ''Kenjiro Takayanagi: The Father of Japanese Television''], NHK (Japan Broadcasting Corporation), 2002, adalwyd 2009-05-23.&lt;/ref&gt; Gelwir ef yn dad y teledu gan fod yn y teledu hwn hefyd ddyfais a oedd yn derbyn tonnau a ddarlledwyd, a'u trosglwyddo'n llun a llais.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ieeeghn.org/wiki/index.php/Milestones:Development_of_Electronic_Television,_1924-1941|title=Milestones:Development of Electronic Television, 1924-1941|accessdate=11 Rhagfyr 2015}}&lt;/ref&gt; Ond weddi'r rhyfel, ataliwyd ef rhag ymchwilio ymhellach gan [[Unol Daleithiau America]].&lt;ref name=&quot;nhk.or.jp&quot; /&gt;

Du a gwyn oedd y lluniau cyntaf ond newidiwyd i luniau lliw yn y [[1960au]]. Yn y [[1970au]] fe ddatblygwyd ffurf fasnachol i'r cyhoedd recordio rhaglenni teledu - y recordydd caset fideo (neu VCR) - a defnyddiwyd y casetiau hyn i werthu ffilmiau i'r cyhoedd i wylio gartref. Erbyn y [[200au]] defnyddid DVDau i wylio ffilmiau ac erbyn y [[2010au]] lawrlwythwyd ffilmiau 'r we e.e. [[Netflix]]. Mae datblygiadau diweddar ym myd teledu yn cynnwys teledu digidol, teledu 3D, a theledu cadraniad uchel (HDTV).

[[Delwedd:LG전자, 프리미엄 IPS 모니터로 세계시장 공략 강화 (2).jpg|bawd|dim|Dwy set deledu a gynhyrchwyd yn [[De Corea|Ne Corea]] yn 2012]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Cynnyrch electronig]]
[[Categori:Darlledu]]
[[Categori:Nwyddau traul]]
[[Categori:Terminoleg teledu]]</text>
      <sha1>e82u75ll8nbggfndwlsk8mnspqi3r6r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol merched Cymru</title>
    <ns>0</ns>
    <id>237437</id>
    <revision>
      <id>11096123</id>
      <parentid>8274023</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:35:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3166" xml:space="preserve">[[Delwedd:Ukraine-Galles_2015-06-21.jpg|bawd|300px|Tîm rygbi 7-bob-ochr Cymru yn chwarae yn 2015]]
Chwaraeodd '''tîm rygbi'r undeb cenedlaethol merched Cymru''' (neu '''tîm rygbi'r undeb cenedlaethol menywod Cymru''') am y tro cyntaf yn 1987, ac mae'n cystadlu yng Nghwpan Rygbi'r Byd i Fenywod bob pedair blynedd a Phencampwriaeth y Chwe Gwlad i Fenywod yn flynyddol. Mae gan Gymru dîm rygbi 7-bob-ochr cenedlaethol hefyd.

Chwaraewyd y gêm gyntaf swyddogol dan arweiniad Liza Burgess yn erbyn Lloegr ym Mharc Pont-y-pŵl, ac mae'r ddwy wlad wedi chwarae yn erbyn ei gilydd bob blwyddyn ers hynny.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.rfu.com/news/2012/april/newsarticles/040512_england_women_25_anniversary|title=Historic day for England Women’s Rugby|date=5 April 2012|access-date=6 January 2013|publisher=rfu.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130709212514/http://www.rfu.com/news/2012/april/newsarticles/040512_england_women_25_anniversary|archivedate=9 July 2013|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;  Yn 1986, roedd Cymry wedi'u dewis i gynrychioli Prydain Fawr yn erbyn Ffrainc yn Richmond Athletic Ground ym 1986, a chwaraeodd y tîm hwnnw sawl gwaith rhwng hynny a'i gêm derfynol yn erbyn yr Eidal yn 1990.

Cynhaliwyd Cwpan Rygbi'r Byd cyntaf i fenywod yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] yn 1991 ac ers hynny mae Cymru wedi cystadlu ym mhedwar o'r pum twrnamaint, gan ddod yn bedwerydd yn 1994.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://rugbyfootballhistory.com/WRWC.html|title=Women's Rugby World Cup|access-date=6 January 2013|publisher=RugbyFootballHistory.com|pages=1}}&lt;/ref&gt;  Daeth y gystadleuaeth o dan faner yr IRB yn 1998.

Sefydlwyd Undeb Rygbi Menywod Cymru ym 1994 er mwyn hyrwyddo a llywodraethu datblygiad ac ymarfer Rygbi Menywod yng Nghymru. Cymerodd y tri undeb arall o fewn i ynysoedd Prydain hefyd gyfrifoldeb am eu gweinyddiaeth eu hunain, gan ddod â swyddogaeth yr WRFU i ben yn y broses.  Cysylltwyd Undeb Rygbi Menywod Cymru ag Undeb Rygbi Cymru ar yr un pryd.

Gyda hynny hefyd y sefydlwyd cystadleuaeth rhwng gwledydd ynysoedd Prydain ar yr un model â Phencampwriaeth Pum Gwlad y dynion, a chynhaliwyd y gyntaf yn 1995.

Un o uchafbwyntiau'r cyfnod cynnar hwnnw oedd ennill cyfres Brawf yn Ne Affrica, gan guro'r Bokkies o ddwy gêm i ddim yn 1994.

Rhwng 2004 a 2006, arweiniodd polisi o ddewis  chwaraewyr a oedd wedi'u lleoli yng Nghymru yn unig at gyfres o ganlyniadau gwael, a methwyd â chyrraedd Cwpan y Byd yn 2006.  Newidiwyd y polisi yn 2006, a rhoddodd Gymru gan ddechrau cyfnod llewyrchus i Gymru ym Mhencampwriaeth y Chwe Gwlad. Cafwyd buddugoliaeth dros Ffrainc yn 2006, buddugoliaethau yn erbyn yr Alban yn 2006 a 2007 (y cyntaf ers deng mlynedd),  a buddugoliaeth dros Loegr yn 2009 a Choron Driphlyg i ddilyn.  Enillodd y garfan rygbi 7-bob-ochr genedlaethol y teitl 7-bobo-ochr Ewropeaidd yn 2006, gan guro Lloegr yn y rownd derfynol ond methu â sicrhau ei lle yng Nghwpan Rygbi 7-bob-chr y Byd o drwch blewyn yn 2009.  Ail-ymunodd Cymru â Phencampwriaeth FIRA yn 2007, gan ddefnyddio'r twrnamaint i roi profiad i'w tîm datblygu.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Pages with unreviewed translations]]
[[Categori:Rygbi'r undeb]]</text>
      <sha1>itr0i2oooozgsloxqkckzwg53yvl81o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Egin daearyddiaeth Lloegr</title>
    <ns>14</ns>
    <id>240297</id>
    <revision>
      <id>11095980</id>
      <parentid>8150913</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:30:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="374" xml:space="preserve">Egin-erthyglau sy'n ymwneud â [[Daearyddiaeth Lloegr|daearyddiaeth]] [[Lloegr]].

I roi erthygl yn y categori hwn rhowch y nodyn '''&lt;nowiki&gt;{{eginyn daearyddiaeth Lloegr}}&lt;/nowiki&gt;''' i mewn ar ddiwedd y testun, o dan y categorïau, os gwelwch yn dda.

[[Categori:Daearyddiaeth Lloegr| ]]
[[Categori:Egin Lloegr|Daearyddiaeth Lloegr]]
[[Categori:Egin daearyddiaeth|Lloegr]]</text>
      <sha1>hk94puakba0fxo5z31zho76lpm967ej</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Iolaire</title>
    <ns>0</ns>
    <id>245791</id>
    <revision>
      <id>11095962</id>
      <parentid>10966897</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:00:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1728" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Delwedd:Admiralty-yacht-HMS-Iolaire-ship-Amalthaea-1908.jpg|bawd|260px|Yr Iolaire ym 1908, gyda'r enw 'Amalthea']]
Roedd '''Iolaire''' yn gwch y suddodd ger harbwr [[Steòrnabhagh]] ar [[1 Ionawr]] [[1919]] mewn storom. Adeiladwyd y cwch yn [[Leith]] yn iard Ramage a Ferguson ym 1881, ac oedd o’n gwch preifat yn wreiddiol. Llogwyd y cwch gan y llynges ym 1915.  Enwau cynharach y cwch oedd Amalthea,  Iolanthe a Mione&lt;ref&gt;[https://www.nrscotland.gov.uk/research/learning/first-world-war/the-iolaire-disaster-1919 Gwefan Swyddfa Cofnodion yr Alban]&lt;/ref&gt;. Bu farw o leiaf 201 o’r 283 pobl ar y cwch, y mwyafrif yn forwyr ar eu ffordd adref ar ôl gwasanaeth yn y [[Rhyfel Byd Cyntaf]]. Cyraeddasant [[Kyle of Lochalsh]] ar drenau. Roedd y fferi’n llawn, felly anfonwyd y gweddill ar Iolaire.&lt;ref name=&quot;Gwefan BBC&quot;&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-46522918 Gwefan BBC]&lt;/ref&gt;

Nofiodd John Finlay i’r lan gyda raff, ac achubwyd tua 40 ohonynt gan ei weithred.&lt;ref name=&quot;Gwefan BBC&quot;/&gt;

[[Delwedd:Stornoway02LB.jpg|chwith|bawd|260px|Gardd goffa i'r Iolaire, Steòrnabhagh]]
[[File:Iolaire Memorial.jpg|thumb|Cofeb i'r ''Iolaire'', Holm]]
Codwyd cofeb ym 1958 yn  [[Holm, Lewis|Holm]], ger  Steòrnabhagh.&lt;ref&gt;{{cite web| url=http://www.scottish-places.info/features/featurefirst8715.html | title=Iolaire Memorial| publisher=[[Gazetteer for Scotland]]| accessdate=2009-07-26}}&lt;/ref&gt; Mae cofeb arall yn y dref, ac mae pilar ar safle’r llongdrylliad, yn ymyl yr harbwr.

Ystyr ei enw yw ''Eryr''.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Llongau]]
[[Categori:Trychinebau ar y môr]]
[[Categori:Trychinebau 1919]]
[[Categori:Ynysoedd Allanol Heledd]]</text>
      <sha1>f9m1doxmdlhibnk70jo4x047o0xwvtd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Styria Slofenia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>246146</id>
    <revision>
      <id>11096144</id>
      <parentid>9173895</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:52:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8787" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
| name                    =Styria (Slofenia)
| native_name             =''Spodnja Štajerska'' / ''Untersteiermark''
| native_name_lang        = &lt;!-- ISO 639-2 code e.g. &quot;fr&quot; for French. If more than one, use {{lang}} instead --&gt;
| settlement_type         = Rhanbarth Draddodiadol
| image_skyline           = Sevnica1.JPG
| image_alt               = 
| image_caption           = &lt;small&gt;Tirlun nodweddiadol yn Styria Isaf, Sevnica.&lt;/small&gt;
| image_flag              = 
| flag_alt                = 
| image_seal              = 
| seal_alt                = 
| image_shield            = 
| shield_alt              = 
| nickname                = 
| motto                   = 
| image_map               = Styrie en AT &amp; en SI.PNG
| map_alt                 = 
| map_caption             = Ffiniau Styria gynt, ynghyd â ffiniau gyfoes Awstria a Slofenia
| pushpin_map             = 
| pushpin_label_position  = 
| pushpin_map_alt         = 
| pushpin_map_caption     = 
| coordinates             = 
| coor_pinpoint           = 
| coordinates_footnotes   = 
| subdivision_type        = Country
| subdivision_name        = {{flagicon|Slovenia}} Slofenia
| subdivision_type1       = 
| subdivision_name1       = 
| subdivision_type2       = 
| subdivision_name2       = 
| subdivision_type3       = 
| subdivision_name3       = 
&lt;!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion --&gt;
&lt;!-- for references: use &lt;ref&gt; tags --&gt;
| area_footnotes          = 
| area_urban_footnotes    = &lt;!-- &lt;ref&gt; &lt;/ref&gt; --&gt;
| area_rural_footnotes    = &lt;!-- &lt;ref&gt; &lt;/ref&gt; --&gt;
| area_metro_footnotes    = &lt;!-- &lt;ref&gt; &lt;/ref&gt; --&gt;
| area_magnitude          = &lt;!-- &lt;ref&gt; &lt;/ref&gt; --&gt;
| area_note               = 
| area_water_percent      = 
| area_rank               = 
| area_blank1_title       = 
| area_blank2_title       = 
&lt;!-- square kilometers --&gt;
| area_total_km2          = 
| area_land_km2           = 
| area_water_km2          = 
| area_urban_km2          = 
| area_rural_km2          = 
| area_metro_km2          = 
| area_blank1_km2         = 
| area_blank2_km2         = 
&lt;!-- hectares --&gt;
| area_total_ha           = 
| area_land_ha            = 
| area_water_ha           = 
| area_urban_ha           = 
| area_rural_ha           = 
| area_metro_ha           = 
| area_blank1_ha          = 
| area_blank2_ha          = 
| length_km               = 
| width_km                = 
| dimensions_footnotes    = 
| elevation_footnotes     = 
| elevation_m             = 300
| population_footnotes    = 
| population_total        = 
| population_as_of        = 
| population_density_km2  = auto
| population_demonym      = 
| population_note         = 
| timezone1               = 
| utc_offset1             = 
| timezone1_DST           = 
| utc_offset1_DST         = 
| website                 = &lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;
| footnotes               =  
}}
{| class=&quot;infobox bordered&quot; style=&quot;width: auto;&quot;
|+Rhanbarthau traddodiadol Slofenia
|-
| colspan=&quot;1&quot; | [[File:Borders of the Historical Habsburgian Lands in the Republic of Slovenia.png|center|300px]]
|-
| &lt;center&gt; &lt;span style=&quot;color:#3f3f3f&quot;&gt;'''1'''&lt;/span&gt; [[Primorska (Arfordir)]]; &lt;span style=&quot;color:#3f3f3f&quot;&gt; '''Carniola:''' '''2a'''&lt;/span&gt; [[Carnola Uchaf]] &lt;br&gt;  &lt;span style=&quot;color:#3f3f3f&quot;&gt;'''2b'''&lt;/span&gt; [[Carniola Fewnol]], &lt;span style=&quot;color:#3f3f3f&quot;&gt;'''2c'''&lt;/span&gt; [[Carniola Isaf]] &lt;br&gt;  &lt;center&gt; &lt;span style=&quot;color:#3f3f3f&quot;&gt;'''3'''&lt;/span&gt; [[Carinthia Slofenia|Carinthia]]; &lt;span style=&quot;color:#3f3f3f&quot;&gt;'''4'''&lt;/span&gt; '''Styria'''; &lt;span style=&quot;color:#3f3f3f&quot;&gt;'''5'''&lt;/span&gt; [[Prekmurje]]&lt;/center&gt; 
|-----
|}
[[File:Slovenia, administrative divisions - Nmbrs (statistical regions) - colored.svg|thumb|250px|Map rhanbarthau ystadegol newydd Slofenia]]
Mae '''Styria Slofenia''' ([[Slofeneg]]: Styria - ''Štajerska''; Styria Slofenia (''Slovenska Štajerska''); Styria Isaf ''Spodnja Štajerska''; [[Almaeneg]]: ''Untersteiermark''), yn rhanbarth traddodiadol yng ngogledd-ddwyrain [[Slofenia]], sy'n cynnwys traean deheuol hen Ddugiaeth Styria. Mae poblogaeth Styria yn ei ffiniau hanesyddol yn cyfateb i oddeutu 705,000 o drigolion, neu 34.5% o boblogaeth Slofenia. Y ddinas fwyaf yw [[Maribor]].

Mae'r ddwy ran o dair gogleddol arall o'r hen ddugiaeth yn perthyn i [[Awstria]] ar hyn o bryd ac fe'u gelwir yn Styria Uchaf neu ''Obersteiermark''. Rhannwyd Dugiaeth Styria ym 1918 ar ôl y [[Rhyfel Byd Cyntaf]], gan adael Teyrnas Iwgoslafia â Styria Isaf. Enillodd Slofenia annibyniaeth o Weriniaeth Sosialaidd Ffederal Iwgoslafia ym 1991.

Nid oes gan Styria Isaf statws swyddogol fel uned weinyddol Slofenia, er bod cysylltiad â'r dalaith anffurfiol (yn Slofenia: Pokrajina) yn gyffredin iawn. Mae'r rhanbarth yn enwog am ei win gwyn.

Prifddinas Styria Isaf yw Maribor (yn Almaeneg: Marburg an der Drau). Dinasoedd pwysig eraill yw [[Celje]] (Cilli) a [[Ptuj]] (Pettau), a Slovenska Bistrica (Windisch Feistritz).

Noder, ceir hefyd [[Styria]] dros y ffin yn [[Awstria]].

==Daearyddiaeth==
Mae'r hen dalaith yn gorwedd rhwng afonnydd y Mur isaf a'r Sava Uchaf. Mae ganddo arwynebedd o 6,050 km².

Yn 2005 aildrefnwyd gweinyddiaeth fewnol Slofenia fewn i 12 rhanbarth ystadegol. Mae'r rhanfwyaf o Styria hanesyddol bellach wedi ei rannu rhwng rhanbarthau Podravje (Podravska regija), a Savinjsko (Savinjska regija).

==Hanes==
Yn yr [[Oesoedd Canol]] roedd tiroedd Styria Isaf yn cael eu rheoli gan sawl lywodraethwr ymerodraethol oedd yn deyrnasoedd ''reichsfrei'' fel Iarlloedd [[Celje]]. Ni lyncwyd y tiroedd mawrion yma i deulu'r Habsburgiaid hyd nes yr 15g. 

Yn ôl [[cyfrifiad]] olaf [[Ymerodraeth Awstria-Hwngari]] a gynhaliwyd yn 1910, roedd gan Styria Isaf tua 498,000 o drigolion, ac o'r rheini roedd oddeutu 82% yn Slofeniaid a tua 18% yn siaradwyr â'r Almaeneg yn briodiaith.&lt;ref&gt;Gregor Jenuš, ''Ko je Maribor postal slovenski'' (Maribor: znanstvenoraziskovalni inštitut dr. Franca Kovačiča, 2011), 81&lt;/ref&gt;

===Wedi'r Rhyfel Byd Cyntaf===
Yn 1918, wedi chwalu Ymerodraeth Awstria-Hungari yn dilyn y Rhyfel Mawr, rhanwyd y Dugaeth rhwng y wladwriaeth Awstria Almaeneg newydd ([[Awstria]] gyfoes) a'r wladwriaeth Slofeniaid, Croatiaid a Serbiaid (SHS) a ddaeth, maes o law, yn [[Iwgoslafia]]. Yn gynnar ym mis Tachwedd 1918, meddiannodd [[Rudolf Maister]], cadfridog Slofeneg gynt gyda byddin Awstria-Hwngari, ond bellach yn ymladdwr dros annibyniaeth Slofenia neu Slofenia o fewn Iwgoslafia, Styria Isaf, gan gynnwys tref bwysig [[Maribor]] gyda 4,000 o wirfoddolwyr lleol. Roedd Styria Isaf bellach dan reolaeth y Slofeniaid. Wedi brwydr fer gyda'r unedau parafiliwrol Awstria-Almaenaidd lleol, cynabwyd y ffin newydd gan gynulliad dros-dro Styria yn ninas [[Graz]] (sydd yn Awstria). Erbyn mis Rhagfyr 1918, roedd y cyfan o Styria Isaf o dan reolaeth ''de facto'' Teyrnas newydd Serbiaid, Croatiaid a Slofeniaid (newidiwyd trefn y cenhedloedd Slaf a talfyrir i SHS, Hrvatska yw'r enw [[Croateg]] ar gyfer [[Croatia]]). Newidiwyd yr enw eto drachefn i [[Iwgoslafia]] (&quot;Slafiaid y De&quot;). Gwelwyd protest yn erbyn y drefn newydd o reolaeth Slofeneg Iwgoslafaidd gan boblogaeth Almaeneg Maribor a arweiniodd ar Ddydd Sul Waedlyd pan laddwyd 13 a niweidiwyd 60 o Almaenwyr.{{cn|date=July 2017}}

===Ail Ryfel Byd===
Ym mis Ebrill 1941, goresgynnodd yr Almaen Natsïaidd Iwgoslafia ac atodwyd Styria Slofenaidd i'r Drydedd Reich. Cyflwynwyd polisi Almaeneg treisgar. Gwaharddwyd defnydd cyhoeddus o iaith Slofeneg, a diddymwyd pob cymdeithas Slofenaidd. Cafodd aelodau o bob grŵp proffesiynol a deallusol, gan gynnwys llawer o glerigwyr, eu diarddel. Rhwng Ebrill 1941 a Mai 1942, cafodd tua 80,000 o Slofeniaid (bron i 15% o'r boblogaeth gyfan) eu diarddel o Styria Isaf, neu eu hailsefydlu i rannau eraill o'r Reich. Fel adwaith, datblygodd symudiad gwrthiant. Gwelodd llawer o ardaloedd yn Styria Isaf ymladd ffyrnig rhwng milwyr yr Almaen ac unedau pleidiol Slofenaidd.

Ar ôl yr Ail Ryfel Byd, sefydlwyd awdurdod Iwgoslafia dros y rhanbarth a daeth Slofenia Styria yn rhan annatod o Weriniaeth Sosialaidd Slofenia. Yn ôl penderfyniadau blaenorol a wnaed gan Gyngor Gwrth-Ffasgaidd Rhyddhad Pobl Iwgoslafia, gwnaed diarddel o'r boblogaeth ethnig Almaenig sy'n weddill, waeth beth fo'u cysylltiadau â'r drefn Natsïaidd.

Rhwng y 1950au a'r 1970au, cafodd llawer o ardaloedd y rhanbarth eu diwydiannu'n gyflym. Daeth trefi fel Maribor, Celje a Velenje ymhlith canolfannau diwydiannol pwysicaf Slofenia ac Iwgoslafia.

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Dolenni allanol==
* [https://www.youtube.com/watch?v=RpnOr6MuM4I Fideo gyda golygfeydd o Styria Slofenia]
* [https://www.youtube.com/watch?v=1JSjKtbBVFw Ffilm 'Rhyfel Byd Cyntaf a Slofenia' (Slofeneg gydag isdeitlau Saesneg)]

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Iwgoslafia]]
[[Categori:Rhanbarthau Slofenia]]
[[Categori:Slofenia]]</text>
      <sha1>4iazyc1as8sl9a8iffm0l4qpfvufyu4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>FIG</title>
    <ns>0</ns>
    <id>246644</id>
    <revision>
      <id>11096127</id>
      <parentid>10858671</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:37:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7208" xml:space="preserve">{{Infobox organization
|name         = International Gymnastics Federation
|image        = International Federation of Gymnastics.svg.png
|image_border =
|size         = 180px
|caption      = Logo
|map          =
|msize        = &lt;!-- map size, optional, default 200px --&gt;
|mcaption     = &lt;!-- optional --&gt;
|abbreviation = FIG
|motto        =
|formation    = {{start date and years ago|1881|07|23|df=y}}
|extinction   =
|type         = &lt;!-- GO, NGO, IGO, INGO, etc --&gt;
|status       = &lt;!-- ad hoc, treaty, foundation, etc --&gt;
|purpose      = &lt;!-- focus as e.g. humanitarian, peacekeeping, etc --&gt;
|headquarters = Avenue de la Gare 12
|location     = [[Lausanne]], [[Swistir]]
|region_served = Bydeang
|membership   =
|language     = &lt;!-- official languages --&gt;
|leader_title = President
|leader_name  = Morinari Watanabe 
|main_organ   = &lt;!-- gral. assembly, board of directors, etc --&gt;
|parent_organization = &lt;!-- if one --&gt;
|affiliations = [[Longines]], [[VTB]], [[Cirque du Soleil]]
|num_staff    =
|num_volunteers =
|budget       =
|website      = {{URL|www.gymnastics.sport}}
|remarks      =
}}
Sefydlwyd '''Ffederasiwn Gymnasteg Rhyngwladol''' (a adnebir yn aml wrth ei dalfyriad [[Ffrangeg]], '''FIG''', '''Fédération Internationale de Gymnastique''') ar [[23 Gorffennaf]] [[1881]] yn [[Liège]] yng [[Gwlad Belg|Ngwlad Belg]] gan Nicolaas Cuperus. Dyma'r ffederasiwn chwaraeon rhyngwladol hynaf.&lt;ref name=&quot;GymMag310&quot;&gt;« La FIG, mode d'emploi », in ''[[Gymnaste Magazine]]'', n°310, décembre 2008, {{p.}}18-19.&lt;/ref&gt; Fe'i gelwir gyntaf yn ''Bureau des fédérations européennes de gymnastique'', gan fabwysiadu'r enw swyddogol cyfredol ym 1922.

Mae pencadlys yr FIG wedi ei lleoli yn [[Lausanne]] yn y [[Swistir]] ers Gorffennaf 2008. Yn 2017, roedd gan FIG 31 o weithwyr.

==Cyfrifoldeb==
Mae'r FIG yn llywodraethu wyth camp: Gymnasteg i Bawb, Gymnasteg Artistig Dynion a Merched, Gymnasteg Rhythmig, Trampolîn - gan gynnwys Dwbl-trampolîn Dwbl a Thymbl -, Aerobeg, Acrobateg, a Parkour. Mae'n cyfrif 148 o ffederasiynau aelodau cenedlaethol ac mae ganddo ei bencadlys ym Mhrifddinas Olympaidd, Lausanne.&lt;ref&gt;https://www.gymnastics.sport/site/about.php&lt;/ref&gt; O gymryd holl aelodaeth cymdeithasau gymnasteg cenedlaethol a holl gampau sydd o dan adain yr FIG, gwelwyd bod gan y sefydliad 34,263 o aelodau anuniongyrchol yn oddeutu 2009.&lt;ref&gt;https://www.gymnastics.sport/site/pages/about-population.php&lt;/ref&gt;

==Hanes==
Sefydlwyd Bureau des fédérations européennes de gymnastique ar 23 Gorffennaf 1881, dan arweinyddiaeth cynrychiolwyr tair gwlad; Ffrainc, Gwlad Belg a'r Iseldiroedd. Newidiwyd yr enw i'r Fédération Internationale de Gymnastique yn 1922.

Mae pencadlys y FIG wedi newid sawl gwaith yn ystod ei hanes:&lt;ref name=&quot;GymMag310&quot;/&gt; gan ddechrau yn Liège ac yna ym [[Prâg|Mhrâg]], symudodd FIG i'r Swistir ar ôl yr [[Ail Ryfel Byd]], yn gyntaf yng [[Genefa|Ngenefa]], cyn agor ysgrifenyddiaeth barhaol yn [[Lyss]] ym 1973, yna i symud i [[Moutier]] (ill dau yn canton [[Bern (canton)|Bern]]) ym 1991 ac yn olaf i Lausanne o Orffennaf 2008 2. Daeth yn 36ain sefydliad chwaraeon rhyngwladol i eistedd ar y Pwyllgor Olympaidd Rhyngwladol.&lt;ref name=&quot;GymMag310&quot;/&gt; Er mwyn agor y Gemau Olympaidd i ddisgyblaethau newydd, yn 1996 fe amsugnodd yr FIG y Ffederasiwn Trampolîn Rhyngwladol sy'n reoli gweithgareddau: trampolîn, tumbling ac acrosport.

==Strwythur==
Cydnebir y Ffederasiwn gan y Pwyllgor Olympaidd Rhyngwladol fel y prif awdurdod ar gymnasteg ryngwladol. Mae ei strwythur yn hierarchaidd ac yn ymreolaethol, hynny yw, rhaid i ei endidau weithio gyda'i gilydd.

==Awdurdodau a chynrychiolwyr==
[[File:Siege FIG Lausanne.jpg|bawd|Pencadlys y Ffederasiwn Gymnasteg Rhyngwladol, yn [[Lausanne]], 2016]]
Mae'r FIG yn cynnwys ffederasiynau cenedlaethol a chyfandirol, sy'n cael eu cydnabod fel y rhai sy'n gwneud penderfyniadau yn eu priod wledydd. Dim ond un ffederasiwn i bob gwlad sy'n cael ei gydnabod a rhaid iddo hefyd gael ei gydnabod gan awdurdodau cenedlaethol ym maes addysg gorfforol a chwaraeon.

Mae'r FIG yn cael ei lywodraethu gan gyngres, cyngor, pwyllgor gweithredol a chomisiwn arlywyddol. Mae'r awdurdodau hyn yn uniongyrchol o dan orchymyn yr arlywydd. Mae yna hefyd saith pwyllgor technegol sy'n cyfarwyddo eu disgyblaethau priodol, ac mae'r Ysgrifennydd Cyffredinol yn cael ei ethol gan y Pwyllgor Gweithredol.

===Strwythur Fewnol yr FIG===
Mae'r Cyngor FIG yn cynnwys 44 aelod, sy'n diweddaru'r rheoliadau bob blwyddyn. Mae'r Pwyllgor Gweithredol, sy'n cwrdd dair gwaith y flwyddyn, yn cynnwys 22 aelod, gan gynnwys Llywyddion yr Undebau Cyfandirol. Mae yna hefyd saith pwyllgor technegol (un ar gyfer pob disgyblaeth: gymnasteg artistig, gymnasteg rhythmig, ac ati) a sawl comisiwn i fyfyrio a chynnig ar bob pwnc sy'n gofyn am newidiadau.

===Sefyllfa Cymru===
Yn achos Cymru, er bod gan Gymru gymdeithas [[Gymnasteg Cymru]] a thîm genedlaethol sy'n cystadlu yng [[Gemau'r Gymanwlad|Ngemau'r Gymanwlad]], dim ond ''British Amateur Gymnastics Association'' (a elwir bellach yn &quot;British Gymnastics&quot;) a sefydlwyd yn 1888 a gydnabyddir gan yr FIG ac sydd â sedd a llais yn ei gweinyddiaeth. Ymunodd y BAGA gyda'r FIG yn 1936.

Fel aelod o'r strwythur Brydeinig a thîm Olympaidd Prydain, mae gymnastwyr a sefydliad Cymru yn derbyn rheolau'r FIG.

==Cynghorau'r FIG==
Ymhlith y prif benderfyniadau a gymerwyd gan gyfarfodydd i Gyngor yr FIG mae:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:left; font-size: 95%;&quot;
|- bgcolor=&quot;DFDFDF&quot;
! scope=col | Rhif
! scope=col | Blwyddyn
! scope=col | Dinas letyol
! scope=col | Cymdeithas letyol
! scope=col | Prif benderfyniad
|-
|1
|2001
|Lausanne SUI	
|UEG
|Codi'r terfyn oedran mewn Gymnasteg Rhythmig i 16 (er 2005)
|-
|2
|2002
|Chiba JPN
|AGU
|24 gymnastwyr yn ART Comp II
|-
|3
|2003
|San Juan PUR
|PAGU
|Fformat newydd i gystadleuaeth Gymnasteg Rhyddmig
|-
|4
|2004
|Windoeck NAM
|UAG
|Commission TUE
|-
|5
|2005
|Helsinki FIN
|UEG
|Llw beirniaid ac athletwyr
|-
|6	
|2006	
|Kuala Lumpur MAS
|AGU	
|Nid yw'r sgorau bellach yn fanwl
|-
|7
|2007
|Orlando USA
|PAGU
|Côd disgyblu newydd
|-
|8
|2008
|Le Cap RSA
|UAG
|Trwyddedau ar gyfer gymnastwyr
|-
|9
|2009
|Lillestrom NOR
|UEG
|Beirniaid Cyfeirio
|-
|10
|2010
|Chiba JPN
|AGU
|Amser hediad ar trampolîn
|-
|11
|2011
|San Jose USA
|PAGU
|Dyrannu digwyddiadau dros 6 oed
|-
|12
|2012
|St Petersburg RUS
|UAG
| Rheolau newydd ar gyfer cysylltiadau
|-
|13
|2013
|Liverpool GBR
|UEG
|Egwyddorion y system gymhwyso Olympaidd newydd
|-
|14
|2014
|Kuwait City KUW
|AGU
|Cwotâu newydd ar gyfer gymnasteg rhythmig
|-
|15
|2015
|Melbourne AUS
|OCE
|Cwotâu newydd ar gyfer Timau Gymnasteg Artistig
|-
|16
|2016
|Bangkok THA
|AGU
|Amserlen newydd ar gyfer cymhwyster Olympaidd
|-
|17
|2017
|Baku AZE
|UEG
|
|}

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* [https://www.gymnastics.sport/site/ Gwefan swyddogol yr FIG]
* [http://www.fedintgym.com/site/rules Apparatus Norms] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140109052955/http://www.fedintgym.com/site/rules |date=2014-01-09 }} ar wefan yr FIG
* [https://www.welshgymnastics.org/cymraeg/ Gwefan Swyddogol Gymasteg Cymru]

[[Categori:Chwaraeon]]
[[Categori:Gymnasteg]]
[[Categori:Sefydliadau 1881]]</text>
      <sha1>47v12ys6abuyqxcmqz0286xmx6v907g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhestr o locomotifau wedi gwarchod oddi wrth Iard Sgrap Dai Woodham</title>
    <ns>0</ns>
    <id>247740</id>
    <revision>
      <id>11096147</id>
      <parentid>10857731</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:53:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35892" xml:space="preserve">{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;margin:0.5em auto;text-align:center;&quot;
|+Rhestr o locomotifau wedi gwarchod oddi wrth Iard Sgrap Dai Woodham

|-
! Locomotif
! Dosbarth
! Gadawodd y iard
! Lleoliad
! Statws
! Delwedd
! class=&quot;unsortable&quot; | Nodau
|-
|colspan=6 align=&quot;center&quot;|'''Rheilffordd y Great Western'''
|-
| 2807
| [[Dosbarth 2800]]
| align=right|Mehefin 1981
|[[Rheilffordd Swydd Gaerloyw Swydd Warwig]]
|Gweithredol
|
| align=left| &lt;small&gt;Yr un hynaf o'r iard.
|-
| 2857
| Dosbarth 2800
| align=right|Awst 1975
|[[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
|
| [[Delwedd:2857LB.jpg|bawd]]
|
|-
| 2859
| Dosbarth 2800
| align=right|Hydref 1987
|[[Rheilffordd Llangollen]]
|heb ei atgyweirio
|
| align=left| 
|-
| 2861
| Dosbarth 2800
| align=right|
|
|Sgrapiwyd
|
| align=left|&lt;small&gt;Un o'r &quot;Deg y Barri&quot;. Darnau i Ddosbarth 4700 rhif 4709
|-
| 2873
| Dosbarth 2800
| align=right|
|[[Rheilffordd De Dyfnaint]]
|heb ei atgyweirio
|
| align=left| 
|-
| 2874
| Dosbarth 2800
| align=right|Awst 1987
|Rheilffordd Gloucestershire Warwickshire
|Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 2885
| [[Dosbarth 2884]]
| align=right|Mawrth 1981
|[[Gwaith Locomotif Tyseley]]
| Atgyweirir
|
| Ymddangoswyd yng [[Gorsaf reilffordd Birmingham (Heol Moor)|Ngorsaf reilffordd Birmingham (Heol Moor)]] rhwng 2005 a 2013
|-
| 3612
| Dosbarth 5700 GWR
| align=right |Rhagfyr 1978
| Amh.
| Sgrapiwyd
|
| align=left | &lt;small&gt;Sgrapiwyd ar gyfer sbarion
|-
| 3738
| Dosbarth 5700 GWR
| align=right |Ebrill 1974
| [[Canolfan Reilffordd Didcot]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 3802
| Dosbarth 2884
| align=right|Medi 1984
| [[Rheilffordd Llangollen]]
| Atgyweirir
| [[File:3802LB01.jpg|bawd]]
| align=left| 
|-
| 3803
| Dosbarth 2884
| align=right|Tachwedd 1983
| Rheilffordd De Dyfnaint
| Atgyweiriwyd
|
| align=&quot;left&quot; |
|-
| 3814
| Dosbarth 2884
| align=right|Gorffennaf 1986
| Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog
|heb ei atgyweirio
|
| align=left| &lt;small&gt;
|-
| 3822
| Dosbarth 2884 GWR
| align=right|Mai 1976
|[[Rheilffordd Swydd Gaerloyw a Swydd Warwick]]
| disgwyl am atgyweiro
|
| align=left| 
|-
| 3845
| Dosbarth 2884 GWR
| align=right|
| safle preifat
| heb ei atgyweirio
|
| align=left| 
|-
| 3850
| Dosbarth 2884 GWR
| align=right|Mawrth 1984
| Rheilffordd Swydd Gaerloyw a Swydd Warwick
| Atgyweirir
| [[Delwedd:Minehead05LB.jpg|bawd]]
| align=left| 
|-
| 3855
| Dosbarth 2884 GWR
| align=right|Awst 1987
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 3862
| Dosbarth 2884 GWR
| align=right|
| [[Rheilffordd Northampton a Lamport]]
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 4110
| Dosbarth 5101 GWR 
| align=right | Mai 1979
|  [[Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
|  heb ei atgyweirio
|
| align=left | &lt;small&gt;Y canfed i adael Y Barri.
|-
| 4115 
| Dosbarth 5101 GWR 
| align=right | 
|  Amh.
|  Defnyddiwyd darnau ar locomotifau eraill.
|
| align=left | &lt;small&gt;Un o'r Deg o'r Barri;  boeler ar 6634, rhannau eraill ar 4709.&lt;/small&gt;
|-
| 4121 
| Dosbarth 5101 GWR 
| align=right |February 1981
| Gwaith Tyseley
| atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 4141 
| Dosbarth 5101 GWR  
| align=right |Ionawr 1973
| [[Rheilffordd Epping Ongar]]
| Trwsir
|
| align=left |
|-
| 4144 
| Dosbarth 5101 GWR  
| align=right |Ebrill 1974
| [[Canolfan reilffordd Didcot]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 4150 
| Dosbarth 5101 GWR 
| align=right |Mai 1974
| Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 4160 
| Dosbarth 5101 GWR  
| align=right |Awst 1974
| Rheilffordd Llangollen
| Atgyweirir
| [[Delwedd:Minehead09LB.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Ar fenthyg o Reilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf&lt;/small&gt;
|-
| 4247
| [[ Dosbarth 4200 GWR]]
| align=right|Ebrill 1985
| Rheilffordd Swydd Gaerloyw a Swydd Warwick
| Gweithredol
|
| align=left| 
|-
| 4248
| Dosbarth 4200 GWR
| align=&quot;right&quot;|Mai 1986
|[[STEAM – Amgueddfa Reilffordd y Great Western]]
| Mewn cadwraeth
|
| align=left| &lt;small&gt;Arddangodir i gynrychioli locomotif ynghanol atgyweiriad.
|-
| 4253
| Dosbarth 4200 GWR
| align=right|Awst 1987
|[[Rheilffordd Swydd Gaint a Dwyrain Swydd Sussex]]
| Atgyweirir
|
| align=&quot;left&quot; | 
|-
| 4270
|  Dosbarth 4200 GWR
| align=right|Gorffennaf 1985
| Rheilffordd Swydd Gaerloyw a Swydd Warwick
| Gweithredol
| [[File:4270LB01.jpg|bawd]]
| align=&quot;left&quot; | 
|-
| 4277
| Dosbarth 4200 GWR
| align=right|Mehefin 1986
| [[Rheilffordd stêm Dartmouth]]
| Gweithredol
|
| align=left| &lt;small&gt;Gyda enw ''Hercules'' mewn gwarchodaeth
|-
| 4561
| [[Dosbarth 4500 GWR]]
| align=right|Medi 1975
| Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 4566
| Dosbarth 4500 GWR
| align=right|Awst 1970
| Rheilffordd Dyffryn Hafren
| atgyweiriwyd
|
| align=left| 
|-
| 4588
| [[Dosbarth 4575 GWR]]
| align=right|Hydref 1970
|[[Peak Rail]]
| Wedi atgyweirio
|
| align=left| &lt;small&gt;Gyda enw ''Trojan'' mewn gwarchodaeth
|-
| 4612
| Dosbarth 5700 GWR
| align=right |Ionawr 1981
| [[Rheilffordd Bodmin a Wenford]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 4920 Dumbleton Hall
| [[Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;]]
| align=right|Mehefin 1976
| Rheilffordd De Ddyfnaint
| Atgyweiriwyd
|
| align=left| 
|-
| 4930 ''Hagley Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Ionawr 1973
| Rheilffordd Dyffryn Hafren
| Atgyweirir

| align=left| 
|-
| 4936 ''Kinlet Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Mai 1981
| Gwaith Locomotif Tyseley
| Atgyweirir
|
| align=&quot;left&quot; |
|-
| 4942 ''Maindy Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Ebrill 1974
| Canolfan reilffordd Didcot
| Ailadeiladwyd
|
| align=left| &lt;small&gt;erbyn hyn [[Dosbarth 2900 GWR 2900 'Saint']]: 2999 ''Lady of Legend''
|-
| 4953 ''Pitchford Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|February 1984
| [[Rheilffordd Epping-Ongar]]
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 4965 ''Rood Aston Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Hydref 1970
| Gwaith Locomotif Tyseley
| Gweithredol
|
| align=left| &lt;small&gt; Cynt gyda rhif ac enw anghywir: 4983 ''Albert Hall''
|-
| 4979 ''Wooton Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Hydref 1986
| [[Rheilffordd Stêm Ribble]]
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 5029 Nunney Castle
| [[Dosbarth 4073 “Castle” GWR]]
| align=right|Mai 1976
|[[Canolfan Dreftadaeth Cryw]]
| Atgyweirir
| [[Delwedd:Minehead06LB.jpg|bawd]]
| align=left| 
|-
| 5043 Earl of Mount Edgcumbe
| [[Dosbarth 4073 “Castle” GWR]]
| align=right|Awst 1973
| [[Gwaith Locomotif Tyseley]]
| Gweithredol ar prif leiniau
|
| align=left| 
|-
| 5051 Earl Bathurst
| [[Dosbarth 4073 “Castle” GWR]]
| align=right|Chwefror 1970
| [[Canolfan Reilffordd Didcot]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left|&lt;small&gt;gyda’i enw gwreiddiol, ''Drysllwyn Castle''
|-
| [[GWR 4073 Class 5080 Defiant|5080&lt;br&gt;''Defiant'']]
| [[Dosbarth 4073 “Castle” GWR]]
| align=right|Awst 1974
| [[Canolfan Reilffordd Swydd Buckingham]]
| ymddangosir
|
| align=left|&lt;small&gt;Ar fenthyg o weithdy Tyseley]]
|-
| 5164 
| Dosbarth 5101 GWR 
| align=right |Ionawr 1973
| [[Depo Barrow Hill]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left | &lt;small&gt;Ar fenthyg o Reilffordd Dyffryn Hafren
|-
| 5193 
| Dosbarth 5101 GWR 
| align=right |Awst 1979
| [[Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
| Ailadeiladwyd
|
| align=left | &lt;small&gt;Ailadeiladwyd yn locomotif 2-6-0 gyda rhif 9351. Atgyweirir.
|-
| 5199 
| Dosbarth 5101 GWR
| align=right |Gorffennaf 1985
| [[Rheilffordd Llangollen]]
| Gweithredol
| [[File:5199LB01.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 5224 
| Dosbarth 5205 GWR
| align=right |Hydref 1978
| Rheilffordd Peak
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 5227 
| Dosbarth 5205 GWR
| align=right |
| [[Canolfan reilffordd Didcot]]
| Heb ei atgyweirio
|
| align=left |&lt;small&gt;Un o'r &quot;Deg y Barri&quot;&lt;/small&gt;
|-
| 5239 
| Dosbarth 5205 GWR
| align=right |Mehefin 1973
| [[Rheilffordd Dwyrain Gwlad yr Haf]]
| Atgyweirir
|
| align=left |&lt;small&gt;Gyda'r enw ''Goliath'' mewn cadwraeth
|-
| 5322
| [[Dosbarth 4300 GWR]]
| align=right|Mawrth 1969
| Canolfan reilffordd Didcot
| atgyweiriwyd
|
| align=left| 
|-
| 5521
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|Medi 1975
| Y Felin Blawd, [[Fforest y Ddena]]
| Atgyweirir
|
| align=left| &lt;small&gt; Yn llifrai [[Trafnidiaeth Llundain]] â rhif L150. Wedi gweithio tramor mewn cadwriaeth
|-
| 5526
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|Gorffennaf 1985
| Rheilffordd De Ddyfnaint
| Gweithredol
|
| align=left| 
|-
| 5532
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|Mawrth 1981
|[[Rheilffordd Llangollen]]
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 5538
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|Ionawr 1987
| Y Felin Blawd, [[Fforest y Ddena]]
| Atgyweirir
|
| align=left| &lt;small&gt; Arddangoswyd yn gynharach yn y Barri
|-
| 5539
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|
|[[Rheilffordd Twrist y Barri]]
| Atgyweirir
|
| align=left| &lt;small&gt;un o'r &quot;Deg y Barri&quot;
|-
| 5541
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|Hydref 1972
| [[Rheilffordd Fforest y Ddena]]
| Gweithredol
|
| align=left| 
|-
| 5542
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|Medi 1975
| [[Rheilffordd De Ddyfnaint]]
| Gweithredol
|
| align=left| &lt;small&gt;Eiddo cwmni 5542 Cyf.
|-
| 5552
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|Mehefin 1986
| [[Rheilffordd Bodmin a Wenford]]
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 5553
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|1990-01
| [[Rheilffordd Peak]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left| &lt;small&gt;y locomotif olaf i adael y Barri
|-
| 5572
| Dosbarth 4575 GWR
| align=right|Awst 1971
|[[Canolfan reilffordd Didcot]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left| 
|-
| 5619
| Dosbarth 5600 GWR
| align=right |Mai 1973
|[[Rheilffordd Swindon a Cricklade]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 5637
| Dosbarth 5600 GWR
| align=right |Awst 1974
| [[Rheilffordd Dwyrain Gwlad yr Haf]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 5643
| Dosbarth 5600 GWR
| align=right |Medi 1971
| [[Rheilffordd Stêm Embsay ac Abaty Bolton Abbey]]
| Gweithredol
| [[Delwedd:5643LB.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Ar fenthyg o [[Rheilffordd Stêm Ribble|Reilffordd Stêm Ribble]]&lt;/small&gt;
|-
| 5668
| Dosbarth 5600 GWR
| align=right |Awst 1987
| [[Rheilffordd Caint a Dwyrain Swydd Sussex]]
| Heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 5900 ''Hinderton Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Mehefin 1971
| Canolfan reilffordd Didcot
| Atgyweiriwyd
|
| align=&quot;left&quot; |
|-
| 5952 ''Cogan Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Medi 1981
| Rheilffordd Llangollen
| heb ei atgyweirio
|
| align=left| 
|-
| 5967 ''Bickmarsh Hall''
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Awst 1987
| Rheilffordd Northampton a Lamport
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 5972 Olton Hall
| Dosbarth 4900 GWR &quot;Hall&quot;
| align=right|Mai 1981
| Stiwdios [[y brodir Warner]], [[Leavesden]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left| &lt;small&gt; Defnyddiwyd yn filmiau [[Harry Potter]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://woodhambrosltd.co.uk|title=Our link with Harry Potter|publisher=Woodham Brothers|accessdate=2008-10-19|archive-date=2009-07-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090727093828/http://woodhambrosltd.co.uk/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
| [[6023 King Edward II]]
| [[Dosbarth 6000 GWR &quot;King&quot;]]
| align=right |Rhagfyr 1984
| [[Canolfan Reilffordd Didcot]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| [[6024 King Edward I]]
| [[Dosbarth 6000 GWR &quot;King&quot;]]
| align=right |Mawrth 1973
| [[Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 6619
| Dosbarth 5600 GWR
| align=right |Hydref 1974
| [[Rheilffordd Caint a Dwyrain Swydd Sussex]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 6634
| Dosbarth 5600 GWR
| align=right |Mehefin 1981
| [[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 6686
| Dosbarth 5600 GWR
| align=right |
| [[Rheilffordd Twrist y Barri]]
| atgyweirir
|
| align=left | &lt;small&gt;Un o'r 'deg y Barri'
|-
| 6695
| Dosbarth 5600 GWR
| align=right |Mai 1979
| [[Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
| Atgyweirir
|
| 
|-
| 6960 Raveningham Hall
| [[Dosbarth 6959 GWR &quot;Hall wedi addasu&quot;]]
| align=right |Hydref 1972
| [[Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
| Gweithredol
| [[File:Minehead02LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 6984 Owsden Hall
| Dosbarth 6959 GWR &quot;Hall wedi addasu&quot;
| align=right |Hydref 1986
| [[Rheilffordd Swindon a Cricklade]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 6989 Wightwick Hall
| Dosbarth 6959 GWR &quot;Hall wedi addasu&quot;
| align=right |Ionawr 1978
| [[Canolfan reilffordd Swydd Buckingham]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 6990 Witherslack Hall
| Dosbarth 6959 GWR &quot;Hall wedi addasu&quot;
| align=right |Tachwedd 1975
| [[Rheilffordd y Great Central]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
|7027 Thornbury Castle
| [[Dosbarth 4073 “Castle” GWR]]
| align=right|Awst 1972
|[[Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
| Atgyweirir
|
| align=left| 
|-
| 7200
| [[Dosbarth 7200 GWR]]
| align=right |Medi 1981
| Canolfan reilffordd Swydd Buckingham
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 7202
| Dosbarth 7200 GWR
| align=right |Ebrill 1974
| Canolfan reilffordd Didcot
| Atgyweirir
| [[Delwedd:7802LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 7229
| Dosbarth 7200 GWR
| align=right |Hydref 1984
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 7325
| Dosbarth 4300 GWR
| align=right|Awst 1975
| Rheilffordd Dyffryn Hafren
| atgyweiriwyd
| [[File:7325LB01.jpg|bawd]]
| align=left| 
|-
| 7802 Bradley Manor
| [[Dosbarth 7800 GWR &quot;Manor&quot;]]
| align=right |Tachwedd 1979
| [[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
| Gweithredol
| [[File:7802LB.jpg|bawd]]
| align=&quot;left&quot; |
|-
| 7812 Erlestoke Manor
| [[Dosbarth 7800 GWR &quot;Manor&quot;]]
| align=right |Mai 1974
| [[Gweithdy Tyseley]]
| atgyweirir
| [[Delwedd:Kidderminster02LB.jpg|bawd]]
| align=left |ar fenthyg o Reilffordd Dyffryn Hafren
|-
| 7819 Hinton Manor
| [[Dosbarth 7800 GWR &quot;Manor&quot;]]
| align=right |Ionawr 1973
| [[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 7820 Dinmore Manor
| [[Dosbarth 7800 GWR &quot;Manor&quot;]]
| align=right |Medi 1979
| [[Rheilffordd Swydd Gaerloyw a Swydd Warwick]]
| Gweithredol
|
| align=left |&lt;small&gt; Defnyddio tender o locomotif 3850
|-
| 7821 Ditcheat Manor
| [[Dosbarth 7800 GWR &quot;Manor&quot;]]
| align=right |Mehefin 1981
| [[Marchnad cynllunwyr Swindon]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |&lt;small&gt;Ar fenthyg o Reilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf
|-
| 7822 Foxcote Manor
| [[Dosbarth 7800 GWR &quot;Manor&quot;]]
| align=right |Ionawr 1975
| [[Rheilffordd Llangollen]]
| Gweithredol
| [[File:FoxcoteManor02LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 7827 Lydham Manor
| [[Dosbarth 7800 GWR &quot;Manor&quot;]]
| align=right |Mehefin 1970
| [[Rheilffordd Stêm Dartmouth]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 7828 Odney Manor
| [[Dosbarth 7800 GWR &quot;Manor&quot;]]
| align=right |Mehefin 1981
| [[Reilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
| Gweithredol
| [[Delwedd:BishopsLydeard02LB.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Wedi cael yr enw ''Norton Manor'' yn ystod gwarchodaeth.
|-
| 7903 Foremarke Hall
| Dosbarth 6959 GWR &quot;Hall wedi addasu&quot;
| align=right |Mehefin 1981
| Rheilffordd Swydd Gaerloyw a Swydd Warwick
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 7927 Willington Hall
| Dosbarth 6959 GWR &quot;Hall wedi addasu&quot;
| align=right |
| Amh.
| Datgymalwyd
|
| align=left |Un o &quot;Deg y Barri; Fframiau ac olwynion i 1014, [[Dosbarth 1000 GWR]], boeler i 6880 Betton Grange, [[Dosbarth 6800]]
|-
| 9629
| Dosbarth 5700 GWR
| align=right |Mai 1981
| [[Rheilffordd Pontypool a Blaenavon]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 9681
| Dosbarth 5700 GWR
| align=right |Hydref 1975
| [[Rheilfforth Fforest y Ddena]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 9682
| Dosbarth 5700 GWR
| align=right |Tachwedd 1982
| [[Canolfan Reilffordd Southall]]
| Atgyweirir
|
| align=left |Gwerthwyd i Reilffordd Fforest y Ddena
|-
| 9466
| [[Dosbarth 9400 GWR]]
| align=right |Medi 1975
| [[Canolfan reilffordd Swydd Buckingham]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
|colspan=6 align=&quot;center&quot;|'''Locomotifau'r Rheilffordd Ddeheuol'''
|-
| 30499
| [[Dosbarth S15 Urie LSWR]]
| align=right |Tachwedd 1983
| [[Rheilffordd y Berwr]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 30506
| [[Dosbarth S15 Urie LSWR]]
| align=right|Ebrill 1976
| [[Rheilffordd y Berwr]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 30541
| [[Dosbarth Q Maunsell Rheilffordd Ddeheuol]]
| Mai 1974
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| Gweithredol

| align=left |
|-
| 30825
| [[Dosbarth S15 Maunsell Rheilffordd Ddeheuol]]
| align=right|Tachwedd 1986
| [[Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
| Atgyweirir
|
| align=left |&lt;small&gt;Gyda boeler a thender oddi ar 30841
|-
| 30828
| Dosbarth S15 Maunsell
| align=right|Mawrth 1981
| [[Rheilffordd y Berwr]]
| Atgyweirir
| [[File:30828LB01.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Gyda'r enw ''Harry A. Frith''.
|-
| 30830
| Dosbarth S15 Maunsell
| align=right|Medi 1987
| [[Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
| Heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 30841
| Dosbarth S15 Maunsell
| align=right|Medi 1972
| [[Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
| Datgymalwyd
|
| align=left |Gyda'r enw ''Greene King''. Mae'r boeler a thender wedi mynd i 30825
|-
| 30847
| Dosbarth S15 Maunsell
| align=right|Hydref 1978
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 31618
| [[Dosbarth U Maunsell]]
| align=right|Ionawr 1969
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 31625
| Dosbarth U Maunsell
| align=right|Mawrth 1980
| [[Rheilffordd Swanage]]
| Mewn storfa
|
| align=left |&lt;small&gt;Paentiedig i fod yn [[James yr Injan Coch]]
|-
| 31638
| Dosbarth U Maunsell
| align=right|Gorffennaf 1980
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| Atgyweiriwyd
| [[Delwedd:31638LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 31806
| Dosbarth U Maunsell
| align=right|Hydref 1976
| [[Rheilffordd Swanage]]
| Gweithredol
|
| align=left |Adeiladwyd yn gwreiddiol fel [[SR Dosbarth K]] Rhif A806 ''River Torridge''
|-
| 31874
| [[Dosbarth N Maunsell]]
| align=right|Mawrth 1974
| [[Rheilffordd Swanage]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 34007&lt;br/&gt;''Wadebridge''
| [[Dosberth 'West Country' wedi ailadeiladu]]
| align=right|Mai 1981
| [[Rheilffordd y Berwr]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |&lt;small&gt;Gyda thender 35027
|-
| 34010&lt;br/&gt;''Sidmouth''
| [[Dosberth 'West Country' wedi ailadeiladu]]
| align=right|Tachwedd 1982
| [[Rheilffordd Swanage]]
| Atgyweirir
|
| align=left |&lt;small&gt;Boeler mewn storfa yn [[Bridgnorth]]
|-
| 34016&lt;br/&gt;''Bodmin''
| [[Dosberth 'West Country' wedi ailadeiladu]]
| align=right|Gorffennaf 1972
| [[Depo Carnforth]]
| mewn storfa
|
| align=left |
|-
| 34027&lt;br/&gt;''Taw Valley''
| [[Dosberth 'West Country' wedi ailadeiladu]]
| align=right|Ebrill 1980
| [[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
| Gweithredol
| [[Delwedd:34027LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 34028&lt;br/&gt;''Eddystone''
| [[Dosberth 'West Country' wedi ailadeiladu]]
| align=right|Ebrill 1986
| [[Rheilffordd Swanage]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 34039&lt;br/&gt;''Boscastle''
| [[Dosberth 'West Country' wedi ailadeiladu]]
| align=right|Ionawr 1973
| [[Rheilffordd y Great Central (rheilffordd treftadaeth)|Rheilffordd y Great Central]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 34046&lt;br/&gt;''Braunton''
| [[Dosberth 'West Country' wedi ailadeiladu]]
| align=right|
|[[Depo treftadaeth Cryw]]
| Gweithredol
|
| align=left |&lt;small&gt;Yn esgus bod 34052 ''Lord Dowding''
|-
| 34053&lt;br/&gt;''Sir Keith Park''
| [[Dosbarth 'Battle of Britain' wedi ailadeiladu]]
| align=right|Mehefin 1984
| [[Rheilffordd Dyffryn Hafren]] ar fenthyg gyda [[Rheilffordd Swanage]]
| Gweithredol
| [[Delwedd:34053LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 34058&lt;br/&gt;''Sir Frederick Pile''
| Dosbarth 'Battle of Britain' wedi ailadeiladu
| align=right|Gorffennaf 1986
| [[Rheilffordd y Berwr]]
| Heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 34059&lt;br/&gt;''Sir Archibald Sinclair''
| Dosbarth 'Battle of Britain' wedi ailadeiladu
| align=right|Hydref 1979
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 34067&lt;br/&gt;''Tangmere''
| Dosbarth 'Battle of Britain' heb ei ailadeiladu
| align=right|Ionawr 1981
|[[Depo Carnforth]]
| atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 34070&lt;br/&gt;''Manston''
| Dosbarth 'Battle of Britain' heb ei ailadeiladu
| align=right|Mehefin 1983
| [[Gweithdy Tyseley]]
| atgyweirir
| ar fenthyg o Reilffordd Swanage
| align=left |
|-
| 34072&lt;br/&gt;''257 Squadron''
| Dosbarth 'Battle of Britain' heb ei ailadeiladu
| align=right|Tachwedd 1984
| [[Rheilffordd Swanage]]
|  Gweithredol
| [[File:34072LB01.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| [[BR Battle of Britain class 34073 249 Squadron|34073&lt;br/&gt;''249 Squadron'']]
| Dosbarth 'Battle of Britain' heb ei ailadeiladu
| align=right|
| [[Depo Carnforth]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 34081&lt;br/&gt;''92 Squadron''
| Dosbarth 'Battle of Britain' heb ei ailadeiladu
| align=right|Tachwedd 1976
| [[Rheilffordd Dyffryn Nene]]
| gweithredol
|
| align=left |
|-
| 34092&lt;br/&gt;''City of Wells''
| Dosbarth 'West Country' heb ei ailadeiladu
| align=right|Hydref 1971
|[[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| gweithredol
|
| align=left |&lt;small&gt;ar fenthyg o [[Rheilffordd Keighley a Dyffryn Worth|Reilffordd Keighley a Dyffryn Worth]]
|-
| 34101&lt;br/&gt;''Hartland''
| Dosbarth 'West Country' wedi ailadeiladu
| align=right|Gorffennaf 1978
| [[Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
| atgyweirir
| [[Delwedd:34101LB.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Yr unig 'Pacific' ysgafn o [[Eastleigh]] i oroesi
|-
| 34105&lt;br/&gt;''Swanage''
| Dosbarth 'West Country' heb ei ailadeiladu
| align=right|Mawrth 1978
| [[Rheilffordd y Berwr]]
| atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 35005&lt;br/&gt;''Canadian Pacific''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|Mawrth 1973
| [[Gwaith Eastleigh]]
| atgyweirir
|
| align=left |&lt;small&gt;Fel arfer, ar Reilffordd y Berwr
|-
| 35006&lt;br/&gt;''Peninsular &amp; Oriental S. N. Co.''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|Mawrth 1983
| [[Rheilffordd Swydd Gaerloyw a Swydd Warwick]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 35009&lt;br/&gt;''Shaw Savill''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 35010&lt;br/&gt;''Blue Star''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|Ionawr 1985
| [[Colne Valley Railway]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 35011&lt;br/&gt;''General Steam Navigation''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|
| Safle preifat
| atgyweirir
|
| 
|-
| 35018&lt;br/&gt;''British India Line''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|Mawrth 1980
| [[Depo Carnforth]]
| gweithredol ar brif linellau
|
| 
|-
| 35022&lt;br/&gt;''Holland America Line''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|Mawrth 1986
|[[Depo Diesel Cryw]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 35025&lt;br/&gt;''Brocklebank Line''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|Chwefror 1986
| safle preifat
| atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 35027&lt;br/&gt;''Port Line'']]
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|Rhagfyr 1982
|[[Crewe Diesel TMD]]
| atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 35029&lt;br/&gt;''Ellerman Lines''
| [[Dosbarth 'Merchant Navy']]
| align=right|Ionawr 1974
| [[Amgueddfa Genedlaethol Reilffordd]]
| arddangosfa
|
| align=left |&lt;small&gt;Agor ar un ochr i ddangos sut mae locomotifau'n gweithio.
|-
|colspan=&quot;6&quot; align=&quot;center&quot;|'''Locomotifau Rheilffordd Llundain, y Canolbarth a'r Alban'''
|-
| 43924
| [[Dosbarth 4F 3835 Rheilffordd y Midland]]
| align=right|Medi 1968
| [[Rheilffordd Keighley a Dyffryn Worth]]
| gweithredol
|
| align=left |&lt;small&gt;Yr un cyntaf i adael yr iard.
|-
| 41312
| [[Dosbarth 2 Ivatt LMS 2-6-2T]]
| align=right|Awst 1974
| [[Lein y Berwr]]
| gweithredol
|
| align=left |
|-
| 41313
| [[Dosbarth 2 Ivatt LMS 2-6-2T]]
| align=right|Gorffennaf 1975
| [[Rheilffordd Ynys Wyth]]
| gweithredol
|
| align=left |
|-
| 42765
| [[Dosbarth 6P5F Hughes LMS (Crab)]]
| align=right|Ebrill 1978
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| gweithredol
| 
[[Delwedd:42765LB.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Gyda rhif 13065
|-
| 42859
| [[Dosbarth 6P5F Hughes LMS (Crab)]]
| align=right|Rhagfyr 1986
| Safle preifat
| Wedi datgymalu
|
| align=left |&lt;small&gt;Ffrâm ac olwynion mewn storfa.
|-
| 42968
| [[Dosbarth LMS Stanier Mogul]]
| align=right|Rhagfyr 1973
| [[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
| Atgyweirir
| [[Delwedd:42968LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 44123
| [[Dosbarth 4F Fowler LMS 4F]]
| align=right|Rhagfyr 1981
| [[Rheilffordd Dyffryn Avon]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 44422
| [[Dosbarth 4F Fowler LMS 4F]]
| align=right|Ebrill 1977
| [[Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 44901
| [[Dosbarth 5 Stanier LMS  4-6-0 'Black 5']]
| align=right|
|[[Rheilffordd Dyffryn Berkeley]]
| Heb ei atgyweirio
|
| align=left |&lt;small&gt;Un o'r deg o'r Barri. Prynwyd y boeler gan Ian Riley.
|-
| 45163
| [[Dosbarth 5 Stanier LMS  4-6-0 'Black 5']]
| align=right|Ionawr 1987
| [[Rheilffordd Dyffryn Colne]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 45293
| [[Dosbarth 5 Stanier LMS  4-6-0 'Black 5']]
| align=right|Rhagfyr 1986
| [[Rheilffordd Dyffryn Colne]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 45337
| [[Dosbarth 5 Stanier LMS  4-6-0 'Black 5']]
| align=right|Mai 1984
| [[Rheilffordd Llangollen]]
| atgyweirir
| [[File:45337LB01.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 45379
| [[Dosbarth 5 Stanier LMS  4-6-0 'Black 5']]
| align=right|Mai 1974
| [[Locomotive Storage cyf]]
| gweithredol
| 
| align=left |ar fenthyg o [[Lein y Berwr]]
|-
| 45491
| [[Dosbarth 5 Stanier LMS  4-6-0 'Black 5']]
| align=right|Gorffennaf 1981
| [[Rheilffordd y Great Central(rheilffordd dreftadaeth)|Rheilffordd y Great Central]] 
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| [[45690 Leander]]
| [[Dosbarth LMS 5XP Jubilee]]
| align=right|Mai 1972
| [[Depo Carnforth]]
| gweithredol
|
| align=left |
|-
| [[45699 Galatea]]
| [[Dosbarth LMS 5XP Jubilee]]
| align=right|Ebrill 1980
| [[Depo Carnforth]]
| gweithredol
|
| align=left |
|-
| 46428
| [[Dosbarth 2MT LMS Ivatt 2-6-0]]
| align=right|Hydref 1979
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| Atgyweirir
|
| align=left |&lt;small&gt;Peintiedig i fod [[James yr injan coch]]
|-
| 46447
| [[Dosbarth 2MT LMS Ivatt 2-6-0]]
| align=right|Mehefin 1972
| [[Rheilffordd Dwyrain Gwlad yr Haf]]
| gweithredol
|
| align=left |&lt;small&gt;Ar fenthyg o [[Rheilffordd Stêm Ynys Wyth|Reilffordd Stêm Ynys Wyth]]
|-
| 46512
| [[Dosbarth 2MT LMS Ivatt 2-6-0]]
| align=right|Mai 1973
| [[Rheilffordd Strathspey]]
| gweithredol
| [[File:46512LB01.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Enwir ''E.V. Cooper, Engineer'' mewn cadwraeth
|-
| 46521
| [[Dosbarth 2MT LMS Ivatt 2-6-0]]
| align=right|Mawrth 1971
| [[Rheilffordd y Great Central(rheilffordd dreftadaeth)|Rheilffordd y Great Central]] 
| gweithredol
| [[Delwedd:46521LB.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Enwir ''Blossom''
|-
| 47279
| [[Dosbarth 3F LMS 'Jinty']]
| align=right|Awst 1979
| [[Rheilffordd Keighley a Dyffryn Worth]]
| Atgyweirwyd
| [[Delwedd:47279LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 47298
| [[Dosbarth 3F LMS 'Jinty']]
| align=right|Gorffennaf 1974
| Riley &amp; son
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 47324
| [[Dosbarth 3F LMS 'Jinty']]
| align=right|Chwefror 1978
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| Atgyweirir
|
| align=left |&lt;small&gt;Gyda rhif 16407
|-
| 47327
| [[Dosbarth 3F LMS 'Jinty']]
| align=right|Gorffennaf 1970
| [[Rheilffordd y Midland - Butterley]]
| gweithredol
|
| align=left |&lt;small&gt;Gyda rhif 23, [[Rheilfordd Gwlad yr Haf a Swydd Dorset]]
|-
| 47357
| [[Dosbarth 3F LMS 'Jinty']]
| align=right|Gorffennaf 1970
| [[Rheilffordd y Midland - Butterley]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 47406
| [[Dosbarth 3F LMS 'Jinty']]
| align=right|Mehefin 1983
| [[Rheilffordd y Great Central (Rheilffordd Dreftadol)]]
| gweithredol
|
| align=left |
|-
| 47493
| [[Dosbarth 3F LMS 'Jinty']]
| align=right|Tachwedd 1972
| [[Rheilffordd Dyffryn Spa]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 48151
| [[Dosbarth 8F LMS Stanier 2-8-0']]
| align=right|Tachwedd 1975
| [[Depo Carnforth]]
| gweithredol ar brif reilffyrdd
|
| align=left |Enwir ''Gauge O' Guild'' 
|-
| 48173
| [[Dosbarth 8F LMS Stanier 2-8-0']]
| align=right|
| [[Rheilffordd Dyffryn Churnet]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 48305
| [[Dosbarth 8F LMS Stanier 2-8-0']]]
| align=right|Tachwedd 1985
| [[Rheilffordd y Great Central (Rheilffordd Dreftadol)]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 48431
| [[Dosbarth 8F LMS Stanier 2-8-0']]
| align=right|May 1972
| [[Rheilffordd Keighley a Dyffryn Worth]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 48518
| [[Dosbarth 8F LMS Stanier 2-8-0']]
| align=right|
| 
| Scrapiwyd
|
| align=left |&lt;small&gt;Boeler ar Dosbarth 1000 GWR 1000 rhif 1014; darnau eraill i brosiect Patriot LMS rhif 45551.
|-
| 48624
| [[Dosbarth 8F LMS Stanier 2-8-0']]
| align=right|Gorffennaf 1981
| [[Rheilffordd y Great Central (Rheilffordd Dreftadol)]]
| gweithredol
|
| align=left |
|-
| 53808
| [[Dosbarth 7F 2-8-0Rheilffordd Gwlad yr Haf a Swydd Dorset]]
| align=right|Hydref 1970
| [[Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf]]
| Gweithredol
| [[Delwedd:Minehead03LB.jpg|bawd]]
| align=&quot;left&quot; |
|-
| 53809
| [[Dosbarth 7F 2-8-0Rheilffordd Gwlad yr Haf a Swydd Dorset]]
| align=right|Rhagfyr 1975
| [[Rheilffordd Gogledd Swydd Norfolk]]
| Gweithredol
| [[File:53809LB01.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
|colspan=6 align=&quot;center&quot;|'''Locomotifau Rheilffordd Llundain a'r Gogledd Dwyrain'''
|-
| 61264
| [[Dosbarth B1 Thompson LNER 4-6-0]]
| align=right|Gorffennaf 1976
| [[Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
| Gweithredol
| [[Delwedd:61264LB.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Unig locomotif yr LNER gynt yn iard Dai Woodham
|-
|colspan=6 align=&quot;center&quot;|'''Locomotifau Rheilffyrdd Prydeinig'''
|-
| 71000&lt;br/&gt;''Duke of Gloucester''
| [[Dosbarth 8P Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Ebrill 1974
|[[Gwaith Tyseley]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 73082 Camelot
| [[Dosbarth 5MT Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Hydref 1979
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 73096
| [[Dosbarth 5MT Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Gorffennol 1985
| [[Lein y Berwr]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 73129
| [[Dosbarth 5MT Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Ionawr 1973
| [[Rheilffordd y Midland - Butterley]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |&lt;small&gt;Yr unig dosbarth 5 safonal gyda gêr falfiau Caprotti
|-
| 73156
| [[Dosbarth 5MT Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Hydref 1986
| [[Rheilffordd y Great Central (Rheilffordd Dreftadol)]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 75014
| [[Dosbarth 4MT Safonol 4-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Chwefror 1981
| [[Rheilffordd Stêm Dartmouth]]
| Gweithredol
|
| align=left |&lt;small&gt;Gyda'r enw ''Braveheart''
|-
| 75069
| [[Dosbarth 4MT Safonol 4-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mawrth 1973
| [[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 75078
| [[Dosbarth 4MT Safonol 4-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mehefin 1972
| [[Rheilffordd Keighley a Dyffryn Worth]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 75079
| [[Dosbarth 4MT Safonol 4-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mawrth 1982
| [[Lein y Berwr]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 76017
| [[Dosbarth 4MT Safonol 2-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Ionawr 1974
| [[Lein y Berwr]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 76077
| [[Dosbarth 4MT Safonol 2-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mai 1987
| [[Rheilffordd Swydd Gaerloyw a Swydd Warwick]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 76079
| [[Dosbarth 4MT Safonol 2-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Gorffennaf 1974
| [[Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
| Gweithredol
| [[Delwedd:76079LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 76084
| [[Dosbarth 4MT Safonol 2-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Ionawr 1983
| [[Rheilffordd Gogledd Swydd Norfolk]]
| Gweithredol ar brif reilffyrdd
|
| align=left |
|-
| 78018
| [[Dosbarth 2MT Safonol 2-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|October 1978
| [[Rheilffordd y Great Central (Rheilffordd Dreftadol)]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 78019
| [[Dosbarth 2MT Safonol 2-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|March 1973
| [[Rheilffordd y Great Central (Rheilffordd Dreftadol)]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 78022
| [[Dosbarth 2MT Safonol 2-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mehefin 1975
| [[Rheilffordd Keighley a Dyffryn Worth]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 78059
| [[Dosbarth 2MT Safonol 2-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mai 1983
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| Ailadeiladwyd
|
| align=left |Newidiwyd yn [[Dosbarth Safonol 2 BR 2-6-2T rhif 84030]]
|-
| 80064
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Chwefror 1973
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 80072
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|
| [[Rheilffordd Llangollen]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 80078
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Medi 1976
| Safle preifat
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 80079
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mai 1971
| [[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
| Atgyweiriwyd
|
| align=left |
|-
| 80080
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Tachwedd 1980
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| Gweithredol
|
| align=left |&lt;small&gt;Ar fenthyg o [[Butterley]]
|-
| 80097
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mai 1985
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 80098
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Rhagfyr 1984
| [[Rheilffordd y Midland - Butterley]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 80100
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Hydref 1978
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| Heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 80104
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Medi 1984
| [[Rheilffordd Swanage]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 80105
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Hydref 1973
| [[Rheilffordd Bo'ness a Kinneil]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 80135
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Ebrill 1973
| [[Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
| Atgyweirir
|
| align=left |&lt;small&gt;Wedi peintio'n anghywir gyda Gwyrdd Rheilffyrdd Brydeinig gyda llinellau.
|-
| 80136
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Awst 1979
| [[Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
| Gweithredol
| [[Delwedd:80136LB.jpg|bawd]]
| align=left |
|-
| 80150
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|
| [[Lein y Berwr]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |&lt;small&gt;Un o'r 'Deg y Barri'
|-
| 80151
| [[Dosbarth 4 Safonol 2-6-4T Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mawrth 1975
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| Atgyweirir
|
| align=left |
|-
| 92134
| [[Dosbarth 9F Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Rhagfyr 1980
| [[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
| Gweithredol
| [[File:92134a.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;yr unig 9F ag un simne sy'n goroesi
|-
| 92207
| [[Dosbarth 9F Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Hydref 1986
| Safle Breifat
| Atgyweirir
|
| align=left |&lt;small&gt;gyda'r enw ''Morning Star'' mewn gwarchodaeth
|-
| 92212
| [[Dosbarth 9F Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Medi 1979
| [[Lein y Berwr]]
| Gweithredol
|
| align=left |
|-
| 92214
| [[Dosbarth 9F Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Rhagfyr 1980
| [[Rheilffordd y Great Central (Rheilffordd Dreftadol)]]
| Gweithredol
| [[File:Carrog9FLB.jpg|bawd]]
| align=left |&lt;small&gt;Gyda'r enw ''Cock o' the North'' mewn gwarchodaeth
|-
| 92219
| [[Dosbarth 9F Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Mai 1985
| [[Rheilffordd Wensleydale]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |&lt;small&gt;Locomotif stêm cynderfynol [[Rheilffyrdd Prydeinig]]
|-
| 92240
| [[Dosbarth 9F Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|Hydref 1978
| [[Rheilffordd Bluebell]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |
|-
| 92245
| [[Dosbarth 9F Safonol Rheilffyrdd Prydeinig]]
| align=right|
| [[Rheilffordd Twristiaid y Barri]]
| heb ei atgyweirio
|
| align=left |&lt;small&gt;Un o'r 'Deg y Barri'. Datgymalir a thoriannu ar gyfer arddangosfa Iard Dai Woodham.
|}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Gweler Hefyd==
* [https://www.bbc.co.uk/iplayer/episode/p011v89n/the-train-now-departing-6-the-survivors Rhaglen BBC yn cynnwys Iard Sgrap Dai Woodham]

[[Categori:Locomotifau]]</text>
      <sha1>0to0wpzmwwpmdb9m8dnrzmvelztmp3t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>North Branch, Michigan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>255088</id>
    <revision>
      <id>11096023</id>
      <parentid>11057906</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:57:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5135" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Michigan]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Pentrefi yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Michigan]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn North Branch, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q2226826.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q5568739|Glenn Crawford]]''
| 
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''&lt;ref name='ref_675ebf7e220c59314c0e50976dc3cad6'&gt;''[[:d:Q863769|Baseball-Reference.com]]''&lt;/ref&gt;
| [[North Branch, Michigan]]
| 1913
| 1972
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Michigan
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Pentrefi Lapeer County, Michigan]]</text>
      <sha1>9grkh4488heaacl45ny0yvwfycl80q7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pioneer, Louisiana</title>
    <ns>0</ns>
    <id>256585</id>
    <revision>
      <id>11096021</id>
      <parentid>11084954</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:56:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4802" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Louisiana]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Pentrefi yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Louisiana]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Pioneer, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q518010.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}

{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Louisiana
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Pentrefi West Carroll Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>2m8uhrgmswhw3k197qnddr8mim8jfaq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Clementon, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257456</id>
    <revision>
      <id>11095989</id>
      <parentid>11073898</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:34:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7451" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Clementon, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>ov8w1yh41wle65xiix67uyzpydz8rn0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Somerdale, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257462</id>
    <revision>
      <id>11095993</id>
      <parentid>11064774</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:35:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7451" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Somerdale, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>mghansa4afb0x8hqbjrplct4cdfp9xa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Collingswood, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257467</id>
    <revision>
      <id>11095997</id>
      <parentid>11082861</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:36:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7454" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Collingswood, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>26xon6ev5cxt6mrj6bwezzwvqrbvxrr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Merchantville, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257472</id>
    <revision>
      <id>11095983</id>
      <parentid>11075279</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:32:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7455" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Merchantville, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>89in1o5u877iov7g4vvykjrtz5wrxx4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Oaklyn, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257481</id>
    <revision>
      <id>11096000</id>
      <parentid>11064900</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:37:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7449" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;


&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Oaklyn, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>846g0lgzazuaqatbdywcr8wmitesqup</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pine Hill, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257483</id>
    <revision>
      <id>11095987</id>
      <parentid>11066880</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:33:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7451" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Pine Hill, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>sc3bfjrv9fghrddgx1r4s7do5byzeor</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Magnolia, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257489</id>
    <revision>
      <id>11095988</id>
      <parentid>11076492</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:33:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7450" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Magnolia, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>a7anif5hm8rdo9felm5f25pnir9ajyv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Audubon, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257492</id>
    <revision>
      <id>11095982</id>
      <parentid>11037926</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:31:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7449" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Audubon, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>0rjbr8js3msyg9fye1fqg7exbrvfhgx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lawnside, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257493</id>
    <revision>
      <id>11095998</id>
      <parentid>11076705</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:36:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7450" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Lawnside, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>lav25jri9jr3y3ic2ceuubk4slsqeth</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stratford, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257496</id>
    <revision>
      <id>11095991</id>
      <parentid>11076880</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:34:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7451" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Stratford, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>09v1rvtb31ryi7q2u3nrfr3ec3vscrt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Audubon Park, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257513</id>
    <revision>
      <id>11095981</id>
      <parentid>11071687</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:31:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7454" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Audubon Park, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>qs1suztuhykjqm7j40ry8z205zjz0p1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Barrington, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257534</id>
    <revision>
      <id>11095999</id>
      <parentid>11079522</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:36:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7452" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Barrington, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>1ny7efzm8axg09bhnq7nuw750ltzgfr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Brooklawn, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257536</id>
    <revision>
      <id>11095985</id>
      <parentid>11079825</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:32:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7451" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Brooklawn, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>rfmak745brs0jsrrdc3v3omxehhfqzn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bellmawr, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257542</id>
    <revision>
      <id>11095992</id>
      <parentid>11061973</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:34:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7450" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Bellmawr, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>exy9ikdpwqw8zkup6sllf0e4bcijczm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berlin, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257548</id>
    <revision>
      <id>11095990</id>
      <parentid>11080654</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:34:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7448" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Berlin, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>6gnt5l6sl26ebcigog8plijjungo0nm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chesilhurst, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257549</id>
    <revision>
      <id>11095994</id>
      <parentid>10930995</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:35:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8412" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Chesilhurst, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q63770844|H. W. Hopkins]]''
| 
| ''[[:d:Q13582652|peiriannydd sifil]]''&lt;ref name='ref_6a62f7b36d960764587243b861d2a024'&gt;''[[:d:Q13219454|Library of Congress Authorities]]''&lt;/ref&gt;&lt;ref name='ref_3e602a1ff28dedf8b156720232f03c8b'&gt;https://search.ancestry.com/cgi-bin/sse.dll?indiv=1&amp;dbid=5164&amp;h=934201&lt;/ref&gt;&lt;ref name='ref_60933d5c425170e28dbb783f4cd79f03'&gt;https://search.ancestry.com/cgi-bin/sse.dll?dbid=7602&amp;h=58045687&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q1734662|mapiwr]]''&lt;ref name='ref_6a62f7b36d960764587243b861d2a024'&gt;''[[:d:Q13219454|Library of Congress Authorities]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q2961975|gweithredwr mewn busnes]]''&lt;ref name='ref_6a62f7b36d960764587243b861d2a024'&gt;''[[:d:Q13219454|Library of Congress Authorities]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q294126|syrfewr tir]]''&lt;ref name='ref_a1d0475fd3374aad88dab8b16e2ce760'&gt;https://search.ancestry.com/cgi-bin/sse.dll?dbid=7667&amp;h=54155805&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_3e602a1ff28dedf8b156720232f03c8b'&gt;https://search.ancestry.com/cgi-bin/sse.dll?indiv=1&amp;dbid=5164&amp;h=934201&lt;/ref&gt;
| 1838
| 1920
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Thereisconfusioncropped.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>aa7f5k1bfq1hsdlnvs7d7p9mwxkop2z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gibbsboro, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257571</id>
    <revision>
      <id>11095986</id>
      <parentid>11082019</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:33:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7451" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Gibbsboro, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>pfflnuk5iryese170nxw0d86u0ysi0v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lindenwold, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257573</id>
    <revision>
      <id>11095995</id>
      <parentid>11072173</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:35:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7452" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Lindenwold, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>crklayq5zf0vha7njpmg02r0pzvpsjj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Haddonfield, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>257590</id>
    <revision>
      <id>11095996</id>
      <parentid>11053619</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:36:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7453" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Haddonfield, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>exsmdfr0p24t1cro5rgihb66gs9ltsd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mount Ephraim, New Jersey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>258496</id>
    <revision>
      <id>11095984</id>
      <parentid>11075128</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:32:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7455" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[New Jersey]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Bwrdeisdref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[New Jersey]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}
&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;
==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Mount Ephraim, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q497810.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q29642154|Amy Stokes Barton]]''
| 
| ''[[:d:Q12013238|ophthalmolegydd]]''&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_7e33f0e80f59ac9d9a3ffe143d600426'&gt;''[[:d:Q29586336|Amy Stokes Barton]]''&lt;/ref&gt;
| 1841
| 1900
|-
| ''[[:d:Q5491756|Franklin Pierce Stoy]]''
| [[Delwedd:Franklin Pierce Stoy.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1853
| 1911
|-
| ''[[:d:Q465624|Jessie Redmon Fauset]]''
| [[Delwedd:Negro Poets and Their Poems-0182.jpg|center|128px]]
| [[bardd]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;ref name='ref_dfc2485d17cb470da1b573f7b6bca15e'&gt;''[[:d:Q106787730|American Women Writers]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q11774202|awdur ysgrifau]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2516852|golygydd llenyddol]]''&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[athro]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]&lt;ref name='ref_1d7afd04a8193c0694142b7aa16dd2cc'&gt;''[[:d:Q18328141|The Feminist Companion to Literature in English]]''&lt;/ref&gt;
| 1882
| 1961
|-
| ''[[:d:Q3518780|Terris Moore]]''
| 
| [[fforiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q9149093|dringwr mynyddoedd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1908
| 1993
|-
| ''[[:d:Q1294830|Edwin Mills]]''
| 
| [[economegydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1928
| 
|-
| ''[[:d:Q3530180|Toby Lightman]]''
| [[Delwedd:Toby Lightman 2015.jpg|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1978
| 
|-
| ''[[:d:Q3177359|Jeremy Thompson]]''
| [[Delwedd:Jeremy-Thompson-TitansvsPackers-Nov-2-08.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1985
| 
|-
| ''[[:d:Q20050871|Tommy Paul]]''
| [[Delwedd:Paul WMQ16 (9) (27595935983).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10833314|chwaraewr tenis]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|-
| ''[[:d:Q56513479|Sabina Rouge]]''
| 
| ''[[:d:Q488111|actor pornograffig]]''
| [[Camden County, New Jersey|Camden County]]
| 1997
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith New Jersey
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Bwrdeisdrefi Camden County, New Jersey]]</text>
      <sha1>tthgiu9bs4t40dktv4c6zldm1cgsa5y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Revere, Massachusetts</title>
    <ns>0</ns>
    <id>263231</id>
    <revision>
      <id>11096047</id>
      <parentid>11072000</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:27:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7209" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Massachusetts]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Dinas yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Massachusetts]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Revere, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q54154.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q66698717|Esther H. Abelson]]''
| 
| ''[[:d:Q27532437|ymgyrchydd dros bleidlais i ferched]]''&lt;ref name='ref_a3b06e252cdab23b4ba01d7fd4923945'&gt;''[[:d:Q66663817|Online Biographical Dictionary of the Woman Suffrage Movement in the United States]]''&lt;/ref&gt;
| [[Revere, Massachusetts]]
| 1889
| 1970
|-
| ''[[:d:Q94540049|Eugene V. Dennett]]''
| 
| ''[[:d:Q15627169|undebwr llafur]]''&lt;ref name='ref_0ee59ad4c92f67845daeafeb42c8490e'&gt;http://archiveswest.orbiscascade.org/ark:/80444/xv46902/op=fstyle.aspx?t=k&amp;q=WAUDennettEugeneV3917&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q1537445|stevedore]]''
| [[Revere, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_0ee59ad4c92f67845daeafeb42c8490e'&gt;http://archiveswest.orbiscascade.org/ark:/80444/xv46902/op=fstyle.aspx?t=k&amp;q=WAUDennettEugeneV3917&lt;/ref&gt;&lt;ref name='ref_9ada2c63160e096e7e02a37c81e03bcb'&gt;''[[:d:Q63056|Find a Grave]]''&lt;/ref&gt;
| 1908
| 1989
|-
| ''[[:d:Q779205|Joseph Malta]]''
| 
| ''[[:d:Q207651|executioner]]''
| [[Revere, Massachusetts]]
| 1918
| 1999
|-
| ''[[:d:Q94997916|Andrew J. Papp]]''
| 
| [[meddyg]]
| [[Revere, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_9ada2c63160e096e7e02a37c81e03bcb'&gt;''[[:d:Q63056|Find a Grave]]''&lt;/ref&gt;
| 1923
| 2007
|-
| ''[[:d:Q7224751|Ray Barry]]''
| [[Delwedd:Ray Barry.png|center|128px]]
| ''[[:d:Q11774891|chwaraewr hoci iâ]]''&lt;ref name='ref_eccc13aaf87fe302a3864319671256a9'&gt;http://calgaryherald.remembering.ca/obituary/william-barry-1067857254&lt;/ref&gt;
| [[Revere, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_eccc13aaf87fe302a3864319671256a9'&gt;http://calgaryherald.remembering.ca/obituary/william-barry-1067857254&lt;/ref&gt;
| 1928
| 2018
|-
| ''[[:d:Q6112676|Jack Gartside]]''
| 
| [[ysgrifennwr]]
| [[Revere, Massachusetts]]
| 1942
| 2009
|-
| ''[[:d:Q6194592|Jim Del Gaizo]]''
| 
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Revere, Massachusetts]]
| 1947
| 
|-
| ''[[:d:Q7597863|Stan Rosenberg]]''
| [[Delwedd:Senator Stan Rosenberg.JPG|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Revere, Massachusetts]]
| 1949
| 
|-
| ''[[:d:Q6525606|Leonard P. Guarente]]''
| 
| ''[[:d:Q864503|biolegydd]]''
| [[Revere, Massachusetts]]
| 1952
| 
|-
| ''[[:d:Q7330469|Richie Barker]]''
| 
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''&lt;ref name='ref_675ebf7e220c59314c0e50976dc3cad6'&gt;''[[:d:Q863769|Baseball-Reference.com]]''&lt;/ref&gt;
| [[Revere, Massachusetts]]
| 1972
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Massachusetts
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Dinasoedd Suffolk County, Massachusetts]]</text>
      <sha1>t8i2f4xltt1mc25c9ci2p9pi8u17ux3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chelsea, Massachusetts</title>
    <ns>0</ns>
    <id>263232</id>
    <revision>
      <id>11096045</id>
      <parentid>11064721</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:26:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7086" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Massachusetts]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}

&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Dinas yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Massachusetts]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;

&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;

==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Chelsea, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q54156.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q7817273|Tom Pratt]]''
| 
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''&lt;ref name='ref_748a2e7a2cfda63f8dd3aea5fde851c5'&gt;''[[:d:Q21470099|The Baseball Cube]]''&lt;/ref&gt;
| [[Chelsea, Massachusetts]]
| 1844
| 1908
|-
| ''[[:d:Q94617267|Billy Beal]]''
| [[Delwedd:Billy Beal self portrait.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q33231|ffotograffydd]]''&lt;ref name='ref_c56bd4fdd1c0c4ce3868cb9cbbb9d261'&gt;https://www.cbc.ca/arts/why-you-need-to-know-about-billy-beal-the-great-unsung-black-photographer-of-early-1900s-manitoba-1.5692446&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;[[peiriannydd]]&lt;ref name='ref_5c89173010b3c659537bc4056ff84eeb'&gt;https://stage.www.winnipegfreepress.com/breakingnews/every-inch-a-gentleman-474402413.html&lt;/ref&gt;
| [[Chelsea, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_5c89173010b3c659537bc4056ff84eeb'&gt;https://stage.www.winnipegfreepress.com/breakingnews/every-inch-a-gentleman-474402413.html&lt;/ref&gt;
| 1874
| 1968
|-
| ''[[:d:Q85408427|Raymond W. Bliss]]''
| 
| ''[[:d:Q47064|person milwrol]]''&lt;br/&gt;[[meddyg]]
| [[Chelsea, Massachusetts]]
| 1888
| 1965
|-
| ''[[:d:Q768816|Norman Cota]]''
| [[Delwedd:Norman-Cota 2.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q47064|person milwrol]]''
| [[Chelsea, Massachusetts]]
| 1893
| 1971
|-
| ''[[:d:Q7964085|Walt Whittaker]]''
| 
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''
| [[Chelsea, Massachusetts]]
| 1894
| 1965
|-
| ''[[:d:Q85758649|Edward Morrison]]''
| 
| ''[[:d:Q41583|hyfforddwr chwaraeon]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Chelsea, Massachusetts]]
| 1894
| 1961
|-
| ''[[:d:Q99874635|Juanita Guccione]]''
| [[Delwedd:Juanita Marbrook Guccione and bird.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q1028181|arlunydd]]''
| [[Chelsea, Massachusetts]]
| 1904
| 1999
|-
| ''[[:d:Q89358326|Germain Kopaczynski]]''
| 
| ''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Chelsea, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_04b35a4b07366bbeeb54b581bc3fb4fe'&gt;''[[:d:Q65028882|Catalogue of the Library of the Pontifical University of the Holy Cross]]''&lt;/ref&gt;
| 1946
| 
|-
| ''[[:d:Q7448709|Selma Botman]]''
| 
| ''[[:d:Q3400985|academydd]]''
| [[Chelsea, Massachusetts]]
| 1950
| 
|-
| ''[[:d:Q7610595|Stephen Stat Smith]]''
| 
| [[gwleidydd]]
| [[Chelsea, Massachusetts]]
| 1955
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Massachusetts
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Dinasoedd Suffolk County, Massachusetts]]</text>
      <sha1>dgyywc313oq04s6zpjm7xc8wtua1ogo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Winthrop, Massachusetts</title>
    <ns>0</ns>
    <id>263233</id>
    <revision>
      <id>11096048</id>
      <parentid>11056284</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:27:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6811" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Massachusetts]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Dinas yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Massachusetts]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Winthrop, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q54170.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q5528851|Gaylord DuBois]]''
| 
| [[bardd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q11892507|awdur comics]]''&lt;ref name='ref_eb818dc05a02b76cbf90ffa6ba3a86bb'&gt;https://www.erbzine.com/mag21/2115.html&lt;/ref&gt;
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1899
| 1993
|-
| ''[[:d:Q7173131|Peter C. Hains, III]]''
| 
| ''[[:d:Q11513337|cystadleuydd yn y Gemau Olympaidd]]''
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1901
| 1998
|-
| ''[[:d:Q7145487|Patricia Brown]]''
| 
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1931
| 2012
|-
| ''[[:d:Q7343448|Robert DeLeo]]''
| [[Delwedd:Rdeleo.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1950
| 
|-
| ''[[:d:Q6090189|Robert Ellis Orrall]]''
| 
| ''[[:d:Q488205|canwr-gyfansoddwr]]''&lt;br/&gt;[[cynhyrchydd recordiau]]&lt;br/&gt;[[canwr]]
| [[Winthrop, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_40ee003b8f3f23bcaf51393f1225215b'&gt;''[[:d:Q15241312|Freebase Data Dumps]]''&lt;/ref&gt;
| 1955
| 
|-
| ''[[:d:Q6766682|Mark Bavaro]]''
| 
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1963
| 
|-
| ''[[:d:Q7416578|Sandra Costigan]]''
| 
| ''[[:d:Q10843263|chwaraewr hoci maes]]''
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1964
| 
|-
| ''[[:d:Q597767|Michael Goulian]]''
| [[Delwedd:Red Bull Air Race Oporto 2017 - 6.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q2095549|hedfanwr]]''
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1968
| 
|-
| ''[[:d:Q707646|Rick DiPietro]]''
| [[Delwedd:RickDiPietro.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q11774891|chwaraewr hoci iâ]]''&lt;ref name='ref_72b3e17d8cc21d3e6e8eeeccb555b98e'&gt;''[[:d:Q62130773|NHL.com]]''&lt;/ref&gt;
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1981
| 
|-
| ''[[:d:Q6193140|Jillian Dempsey]]''
| [[Delwedd:JillianDempsey.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q11774891|chwaraewr hoci iâ]]''&lt;ref name='ref_50d3c63de93679447b73e8e962c47672'&gt;''[[:d:Q10481575|Elite Prospects]]''&lt;/ref&gt;
| [[Winthrop, Massachusetts]]
| 1991
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Massachusetts
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Dinasoedd Suffolk County, Massachusetts]]</text>
      <sha1>nqfkeoqu7mh8fuxp8iuy3olf1q15veq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Peck, Michigan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>266619</id>
    <revision>
      <id>11096022</id>
      <parentid>10802132</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:56:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5054" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Michigan]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Pentrefi yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Michigan]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Peck, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q1817746.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q4115407|Bruce Cork]]''
| 
| ''[[:d:Q169470|ffisegydd]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q16742096|gwyddonydd niwclear]]''
| [[Peck, Michigan]]
| 1916
| 1994
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Michigan
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Pentrefi Sanilac County, Michigan]]</text>
      <sha1>jbxw2w53hs313nk224u8k38g2lf7xhq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sunflower, Mississippi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270429</id>
    <revision>
      <id>11096051</id>
      <parentid>11081256</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:29:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6515" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Mississippi]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Mississippi]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Sunflower, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q627234.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q3569064|Willie Best]]''
| [[Delwedd:Dangerous Money (1946) - Yung &amp; Best 2.jpg|center|128px]]
| [[actor]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q10798782|actor teledu]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q10800557|actor ffilm]]''
| [[Sunflower, Mississippi]]
| 1916
| 1962
|-
| ''[[:d:Q1138516|Craig Claiborne]]''
| [[Delwedd:Craig Claiborne 1981.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q1495660|food critic]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q18814623|hunangofiannydd]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q15980158|awdur ffeithiol]]''&lt;br/&gt;[[ysgrifennwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q1930187|newyddiadurwr]]''
| [[Sunflower, Mississippi]]&lt;ref name='ref_40ee003b8f3f23bcaf51393f1225215b'&gt;''[[:d:Q15241312|Freebase Data Dumps]]''&lt;/ref&gt;
| 1920
| 2000
|-
| ''[[:d:Q858967|Big John Wrencher]]''
| 
| ''[[:d:Q2914170|artist stryd]]''&lt;br/&gt;[[cerddor]]
| [[Sunflower, Mississippi]]
| 1923
| 1977
|-
| ''[[:d:Q137546|Matt Murphy]]''
| [[Delwedd:MattMurphyNYC.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q42303786|blues musician]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q855091|gitarydd]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q55960555|artist recordio]]''
| [[Sunflower, Mississippi]]
| 1929
| 2018
|-
| ''[[:d:Q372820|Jerry Butler]]''
| [[Delwedd:Jerry Butler (1970).png|center|128px]]
| [[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q753110|cyfansoddwr caneuon]]''
| [[Sunflower, Mississippi]]
| 1939
| 
|-
| ''[[:d:Q6490495|Larry Herndon]]''
| [[Delwedd:Larry Herndon (cropped).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''&lt;ref name='ref_675ebf7e220c59314c0e50976dc3cad6'&gt;''[[:d:Q863769|Baseball-Reference.com]]''&lt;/ref&gt;
| [[Sunflower, Mississippi]]
| 1953
| 
|-
| ''[[:d:Q7498721|Shirley Coleman]]''
| 
| ''[[:d:Q3364526|henadur]]''&lt;br/&gt;[[gwleidydd]]
| [[Sunflower, Mississippi]]
| 1955
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Mississippi
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi Sunflower County, Mississippi]]</text>
      <sha1>k8w6ajwvndy2r2qtxu1inaabxsep3ug</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Inverness, Mississippi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271215</id>
    <revision>
      <id>11096049</id>
      <parentid>11068214</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:28:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5948" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Mississippi]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Mississippi]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;

&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;

==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Inverness, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q867114.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q27881257|Boyd Gilmore]]''
| 
| [[canwr]]
| [[Inverness, Mississippi]]
| 1905
| 1976
|-
| ''[[:d:Q153802|Little Milton]]''
| [[Delwedd:LittleMilton.png|center|128px]]
| [[cerddor]]&lt;br/&gt;[[canwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q855091|gitarydd]]''
| [[Inverness, Mississippi]]
| 1934&lt;br/&gt;1933
| 2005
|-
| ''[[:d:Q2218474|Samuel Jones]]''
| 
| ''[[:d:Q158852|arweinydd]]''&lt;br/&gt;[[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]&lt;ref name='ref_05034579001106c492c69df0a83c7e5a'&gt;''[[:d:Q63484499|Musicalics]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q16145150|athro cerdd]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q1622272|academydd]]''
| [[Inverness, Mississippi]]
| 1935
| 
|-
| ''[[:d:Q27966556|Virgil Robinson]]''
| 
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Inverness, Mississippi]]
| 1947
| 
|-
| ''[[:d:Q6779362|Mary E. Flowers]]''
| [[Delwedd:20120802 Mary E. Flowers cropped.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Inverness, Mississippi]]
| 1951
| 
|-
| ''[[:d:Q7053330|Norris Thomas]]''
| 
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Inverness, Mississippi]]
| 1954
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Mississippi
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi Sunflower County, Mississippi]]</text>
      <sha1>2efvswb2xeyw36p9zufdsrxwlwi9f2x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Dinasoedd Suffolk County, Massachusetts</title>
    <ns>14</ns>
    <id>278720</id>
    <revision>
      <id>11096046</id>
      <parentid>10151830</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:27:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="79" xml:space="preserve">[[Categori:Dinasoedd Massachusetts]]
[[Categori:Suffolk County, Massachusetts]]</text>
      <sha1>2nlqh0yn0n3u95tc9jv71gjn5itkw1g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Sunflower County, Mississippi</title>
    <ns>14</ns>
    <id>280051</id>
    <revision>
      <id>11096050</id>
      <parentid>10155622</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:29:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Mississippi]]
[[Categori:Sunflower County, Mississippi]]</text>
      <sha1>pk7whgfew95xwrdpiubkxen83s027qq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rheilffordd Silver Stream</title>
    <ns>0</ns>
    <id>282186</id>
    <revision>
      <id>11096096</id>
      <parentid>10911720</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:06:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5689" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

[[Delwedd:Silverstream01LB.jpg|bawd|250px|Yr orsaf]]
[[Delwedd:Silverstream02LB.jpg|bawd|250px|Golygfa o'r locomotif]]
[[Delwedd:Silverstream03LB.jpg|bawd|250px]]
[[File:Silverstream04LB.jpg|bawd|250px|Cerbydau diesel yn y depo]]
Mae '''Rheilffordd Silver Stream''' yn rheilffordd dreftadaeth yn [[Silverstream]], yn nyffryn [[Afon Hutt]], nid nepell o [[Wellington]], [[Ynys y Gogledd]], [[Seland Newydd]]. Mae gan [[Nant Hull]], sy’n gerllaw, lliw arian, sy wedi rhoi enw i’r ardal leol a’r rheilffordd&lt;ref name=&quot;Gwefan y rheilffordd&quot;&gt;[https://www.silverstreamrailway.org.nz/ Gwefan y rheilffordd]&lt;/ref&gt;. Dechreuodd gwaith ail-greu rheilffordd ar y safle ym 1977, ac agorwyd y rheilffordd, 1.5 cilomedr o hyd, ar 15 Chwefror 1986. Roedd y lein wreiddiol yn rhan o’r rheilffordd rhwng Wellington ac [[Upper Hutt]] hyd at 1954.&lt;ref name=&quot;Gwefan y rheilffordd&quot;/&gt; Roedd gan Gangen Wellington y [[Cymdeithas Rheilffordd a Locomotifau Seland Newydd|Gymdeithas Rheilffordd a Locomotifau Seland Newydd]] casgliad o locomotifau a cherbydau, a throsglwyddwyd y cyfan i Silverstream ym 1984.&lt;ref&gt;[https://uhcl.recollect.co.nz/nodes/view/24369 Gwefan casgliadau llyfrgell Upper Hutt]&lt;/ref&gt;

==Locomotifau stêm==
===L509===
[[File:Silverstream07LB.jpg|bawd|200px|L509]]
Adeiladwyd gan [[Cwmni Avonside|Gwmni Avonside]] ym [[Bryste|Mryste]] ym 1877. Dechreuodd waith yn [[Wanganui]] ym 1878. Gweithiodd ar drenau o [[Wellington]] o 1878 ymlaen, hyd at 1903. Trosglwyddodd i waith adeiladu ar Reilffordd y Grand Trunk ac wedyn ar gangen [[Raehiti]].

===C512 (C132)===
Locomotif Dosbarth C, adeiladwyd gan [[Cwmni Dubs|Gwmni Dubs]] yn [[Glasgow]] ym 1875; aeth o i [[Greymouth]] gyda enw ‘Pounamu’ yn hytrach na rif. Roedd yn locomotif 0-4-0 yn wreiddiol, newidiwyd i fod yn 0-4-2 ym 1879.

===C847=== 
Dosbarth C locomotif, adeiladwyd yng Ngweithdy Hillside, [[Dunedin]] ym 1930. Gweithiodd yn Dunedin ac wedyn [[Christchurch]].

===D143===
Locomotif dosbarth D, adeiladwyd ym 1874 gan [[Cwmni Neilson|Gwmni Neilson]] yn [[Glasgow]].Defnyddiwyd yn ardal [[Nelson, Seland Newydd|]Nelson]]

===1181===
Adeiladwyd ym 1909 gan [[Cwmni Barclay|Gwmni Barclay]] yn [[Yr Alban]] ar gyfer gwaith fferru [[Ngauranga]]’r Cwmni Allforio Cig Wellington, lle defnyddiwyd y locomotif hyd at 1963. Prynwyd y locomotif gan Len Southward. Rhoddwyd yy locomotif i [[Steam Incorporated]] ym 1981, ac mae o mewn storfa yn [[Paekakariki]].

===PWD 531===
Adeiladwyd gan [[Andrew Barclay a Meibion]] yn [[Kilmarnock]] ym 1921. Y locomotif stêm lleiaf [[Rheilffordd Seland Newydd]] erbyn hyn. Prynwyd yn wreiddiol gan yr Adran Waith Gyhoeddus.

===Ww571===
[[File:Silverstream05LB.jpg|bawd|200px|Ww571]]
Adeiladwyd ym 1914 yng Ngweithdy Hillside, Dunedin, a dechreuodd waith ar 4edd Tachwedd 1914 yn Wellington. Gweithiodd hefyd yn [[Thames, Seland Newydd]] a [[Napier]] cyn iddo fynd yn ôl in Wellington. Mewn storfa yn Upper Hutt o 1953 ymlaen.

===Craen Stêm 124===
Adeiladwyd gan Ransomes a Rapier tua 1946, efallai ar gyfer rheilffordd yn [[Affrica]] sy wedi canslo. Prynwyd gan Rheilffyrdd Seland Newydd ym 1946 a dechreuodd waith ym 1948 yn [[Frankton, Seland Newydd|Frankton]].

===Ka935===
Adeiladwyd yng Ngweithdy Hutt, dechreuodd Ka935 ei waith yn Hydref 1941, yn defnyddio glo hyd at 1948, ac wedyn olew. Lliflinwyd y locomotif i guddio pwmp a phibellau dŵr hyd at 1950.

===D137 (Gear Meat rhif 2)===
Adeiladwyd D137 yn Christchurch gan y Brodyr Scott ym 1887 a dechrueodd waith gyda [[Rheilffyrdd Llywodraeth Seland Newydd]] yr un flwyddyn, yn Wellington. Gwerthwyd y locomotif i gwmni cig Gear yn [[Petone]] ym 1901.

===Barclay 1335 (Gear Meat Rhif 3)===
[[File:Silverstream08LB.jpg|bawd|200px|Barclay 1335]]
[[File:Silverstream09LB.jpg|bawd|200px|Locomotif anhysbys]]
Adeiladwyd 1335 gan gwmni [[Andrew Barclay a’i Feibion]] ym 1913 yn Kilmarnock, ar gyfer cwmni cig Gear yn Petone. Mae’n locomotif 4-4-0T.

==Locomotifau diesel==
===RM 30===
[[File:Silverstream06LB.jpg|bawd|200px|RM 30]]
Cerbyd diesel, adeiladwyd ym 1938.

===Price 221===
Locomotif 0-6-0 Diesel, adeiladwyd ym 1968 ar gyfer Melin Ddur Seland Newydd yn [[Glenbrook]].

===De508===
Adeiladwyd gan [[Cwmni English Electric|Gwmni English Electric]] yn [[Preston]] ym 1951; dechreuodd waith gyda [[Rheilffyrdd Seland Newydd]] ym 1952.

===R.M.5===
Roedd  R.M.5 yn un o 6 cerbyd petrol [[Wairarapa]] adeiladwyd ym 1936 i weithio ar lethrau [[Rimutaka]] rhwng [[Upper Hutt]] a [[Featherston]]. Newidiwyd o betrol i ddiesel i leihau’r perygl o dân. Defnyddiwyd y cerbydau’n bennaf rhwng Wellington a [[Masterton]], er aethant i [[Gisborne yn achlysurol.

===Eb26===
Adeiladwyd Eb26 ym 1929 yng Ngweithdy Hutt, yn defnyddio cyfansoddion Cwmni Goodman o’r [[Unol Daleithiau]]. Roedd yn locomotif batri trydanol yn wreiddiol, ond newidiwyd i fod yn un diesel trydanol ym 1953.

===De505===
Un o’r dosbarth cynharaf o locomotifau diesel i weithio yn Seland Newydd, adeiladwyd ym 1952. Gweithiodd yn Wellington, wedyn yn [[Auckland]].

==Locomotifau trydanol==
===Ed101===
[[File:Silverstream10LB.jpg|bawd|200px|Ed101]]
Adeiladwyd gan Gwmni English Electric yn Preston ym 1937. Dechreuodd waith gyda Rheilffordd Seland Newydd ym Mai, 1938. Defnyddiwyd ar drenau nwyddau ac i deithwyr yn ardal Wellington. Daeth y locomotif i Silver Stream ym Mai 1984.

&lt;ref&gt;[https://www.silverstreamrailway.org.nz/locomotives Gwefan y rheilffordd]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.silverstreamrailway.org.nz/ Gwefan y rheilffordd]

[[Categori:Rheilffyrdd treftadaeth Seland Newydd]]
[[Categori:Wellington]]
[[Categori:Ynys y Gogledd]]</text>
      <sha1>p5lw33elaakubiiukum8jo6s0596lm3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pont Life</title>
    <ns>0</ns>
    <id>285693</id>
    <revision>
      <id>11096116</id>
      <parentid>10888566</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:27:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2087" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Iwerddon}}}}

Mae '''Pont Life''' ([[Gaeleg]]: ''Droichead na Leathphingine'', neu ''Droichead na Life'') yn bont ar gyfer cerddwyr ar draws [[Afon Life]] ynghanol [[Dulyn]], [[Iwerddon]], a adeiladwyd ym Mai 1816.&lt;ref&gt;[http://www.irishtimes.com/news/environment/dublin-s-ha-penny-bridge-reaches-its-200th-birthday-1.2652569 Gwefan yr Irish Times]&lt;/ref&gt; Pont [[haearn bwrw]] yw hi ac fe'i gwnaethpwyd yn [[Swydd Amwythig]].&lt;ref&gt;[http://archiseek.com/2010/1816-hapenny-bridge-dublin/ Gwefan Archiseek]&lt;/ref&gt;

Enw gwreiddiol y bont oedd Pont Wellington, ond newidiwyd ei henw i 'Bont Life'. Enw Saesneg  mwy gyffredin y bont yw ''Ha’penny Bridge''.

==Hanes==
Roedd gan William Walsh 7 fferi, i gyd mewn cyflwr gwael, dros yr afon cyn adeiladwyd y bont. Gorfodwyd Walsh trwsio’r fferiau neu adeiladu pont. Ei ddewis oedd adeiladu’r bont, a chafodd yr hawl i ofyn am doll o hanner geiniog, dros gyfnod o gant mlynedd.&lt;ref&gt;[http://www.independent.ie/irish-news/iconic-hapenny-bridge-turns-200-years-old-today-34728649.html Gwefan yr ‘Irish Independent’; erthygl ar 19 Mai 2016]&lt;/ref&gt; Codwyd y toll i geiniog a hanner hyd at 1919, pan ddiddymodd y toll.

Comisiynwyd y bont gan maer Dulyn, John Claudius Beresford gyda Chwmni Coalbrookdale o Loegr, yn defnyddio haearn o [[Sliabh an Iarainn]], [[Leitrim]]&lt;ref&gt;[http://www.leitrimobserver.ie/news/special-features/208230/Leitrim-iron-built-Ha-penny-bridge.html/ Gwefan y Leitrim Observer]&lt;/ref&gt; Gwnaethpwyd y bont yn 18 darn ac anfonwyd i Ddulyn. Cynlluniwyd y bont a goruchwiliwyd y gwaith adeiladu gan John Windsor&lt;ref&gt;Shropshire Star, 20 Mai 2016&lt;/ref&gt;.

==Atgyweiriad==
Atgyweiriwyd y bont yn 2001 gan gwmni [[Harland a Wolff]], hyd at mis Rhagfyr.&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk/northern_ireland/1724085.stm Gwefan BBC]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{clirio}}
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Dublin01LB.jpg
Dublin02LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith y 19eg ganrif]]
[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith yn Nulyn]]
[[Categori:Pontydd Iwerddon|Life]]</text>
      <sha1>ews7nx3cfriebsj7dngvvuwepuyydn4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Locomotif 87 (Rheilffordd Eryri)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>285951</id>
    <revision>
      <id>11096088</id>
      <parentid>11025818</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T10:53:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1512" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae '''Locomotif 87''' yn Locomotif 2-6-2+2-6-2 [[Beyer Garratt]] dosbarth NGG16, adeiladwyd gan gwmni [[John Cockerill]] o [[Seraing]], [[Gwlad Belg]] ar gyfer [[Rheilffordd De Affrica]] ym 1936. Aeth y locomotif i [[Port Shepstone]] ym 1937; Gweithiodd y locomotif yno tan 1968, pan gredwyd y symudwyd y locomotif i weithio yn [[Natal]].

Wedyn daeth y lomotif i Brydain ar gyfer rheilffordd arfaethedig rhwng [[Whitby]] a [[Robin Hood’s Bay]] yn [[Swydd Efrog]]. Ar ôl methiant y prosiect yno, aeth rhif 87 i [[Rheilffordd Stêm Exmoor|Reilffordd Stêm Exmoor]] am gyfnod. Prynwyd y locomotif gan [[Rheilffordd Eryri|Reilffordd Eryri]]. Cyrhaeddodd rhif 87 Iard [[Minffordd]] ar 4 Chwefror 2006 a symudwyd yn syth i [[Gweithdy Boston Lodge|weithdy Boston Lodge]]. Dechreuodd waith ar Reilffordd Eryri ym Mawrth 2009. Peintiwyd yn las ym mis Ionawr 2010.&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/87 Festipedia]&lt;/ref&gt;

Newidiwyd teiars y locomotif a chryfhawyd ei ffrâm yn 2012. Terfynwyd ei docyn boeler yn 2018; daeth y boeler yn ôl, wedi pasio, yn mis Chwefror 2019, a pheintiwyd y locomotif yn ddu. Daeth y locomotif yn ôl i’w waith ar 15fed Chwefror 2020, jyst cyn cyrhaeddiad Covid-19. Ail-ddechreuwyd gwasanaethau ym mis Awst, a thynnodd rhif 87 y trenau i gyd.&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/87 Festipedia]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
WHR87LB.jpg
WHR87LB2.jpg
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Rheilffordd Eryri]]</text>
      <sha1>mvrvkbwt31fwzlms3873ueekdk8bdge</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Locomotif dosbarth 5MT Stanier 4-6-0</title>
    <ns>0</ns>
    <id>286025</id>
    <revision>
      <id>11096120</id>
      <parentid>10914756</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:32:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11320" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae '''Locomotif dosbarth 5MT Stanier 4-6-0''' o’r [[Rheilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban]] yn ddosbarth o [[Locomotif stêm]] cynlluniwyd gan [[Syr Willam A Stanier]]. Adeiladwyd 842 rhwng 1934 a 1951, gyda’r rhifau 4658-5499 hyd at 1948, pan newidwyd eu rhifau i 44658-45499. Goroesodd nifer ohonynt hyd at ddiwrnod olaf stêm ar y rheilffyrdd cenedlaethol ym 1968, ac mae 18 mewn cadwraeth. Roeddent yn locomotifau aml-bwrpas ac yn llwyddiannus dros ben. Roedd Stanier wedi gweithio dros [[Rheilffordd y Great Western|Reilfordd y Great Western]] a chafodd ei ddylanwadu gan gynllun eu locomotifau,&lt;ref&gt;[https://preservedbritishsteamlocomotives.com/5mt-44658-45499-4-6-0-lms-stanier-black-five/ Gwefan Preserved British Steam Locomotives]&lt;/ref&gt; yn yr achos yma, yn benodol gan y dosbarth 'Hall'.&lt;ref&gt;[https://www.railwayblogger.com/stanier-black-five-45163/ Gwefan railwayblogger.com]&lt;/ref&gt; Dechreuodd y proses o gynllunio'r locomotif yn Euston, trosglwyddwyd i [[Gweithdy Horwich|Weithdy Horwich]] ac wedyn i [[Gweithdy Cryw|Gryw]].&lt;ref&gt;[https://leeds-engineers.org.uk/black-five-an-article-by-john-bentley/ Gwefan leeds-engineers.org.uk]&lt;/ref&gt;

Gwnaethpwyd newidiau i rai o’r locomotifau dros y blynyddoedd; gwnaethpwyd arbrofion arnynt cyn dechrau adeiladu’r locomotifau safonol o 1951 ymlaen. Ymysg y newidiadau oedd ger falf Caprotti&lt;ref&gt;[https://locomotive.fandom.com/wiki/LMS_Stanier_Class_5 Gwefan locomotif.fandom.com]&lt;/ref&gt;, rolferynnau Timken neu SKF, blwch tân dur a newidiadau i lanhau’r blwch mwg yn awtomatig.

Archebwyd 20 locomotif o [[Gweithdy Cryw|Weithdy Cryw]]  ym mis Ebrill 1934, a 50 o [[Ffowndri Vulcan]] ym 1933. Roedd ganddynt amrywiaeth o foelers. Archebwyd 5 locomotif arall o Gryw, 50 o Ffowndri Vulcan a 100 o [[Cwmni Armstrong Whitworth|Gwmni Armstrong Whitworth]]. Archebwyd 227 o Armstrong Whitworth ym 1936, a 20 o Gryw. Adeiladwyd locomotifau yng Ngweithdy Derby o 1943 ymlaen. Newidwyd rhifau’r locomotifau ym 1948. Yn y pen draw, adeiladwyd 842 o locomotifau, gyda’r rhifau 44658-45499.

==Locomotifau Ivatt==
Adeiladwyd y fersiwn [[George Ivatt|Ivatt]] o 1947 ymlaen gyda nifer o addasiadau; roedd newidiadau i ferynnau a gêr falf ym 1948. Roedd hefyd blychau tân dur a simneau dwbl. Cafodd 44738-57 [[Gêr falf Caprotti]] a chafodd 44686-7 gêr falf Caprotti newydd, defnyddiwyd yn ddiweddarach ar rai o locomotifau safonol [[Rheilffordd Brydain]].

==Enwau==
Cafodd ond 5 o’r dosbarth enwau yn ystod eu gyrfeydd gyda Rheilffordd Brydeinig,&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.heritagerailway.co.uk/news/black-five |title=Gwefan heritagerailway.co.uk |access-date=2021-02-16 |archive-date=2014-05-17 |archive-url=https://archive.is/20140517185542/http://www.heritagerailway.co.uk/news/black-five |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; i gyd gyda enwau catrodau o’r [[Alban]]. Cafodd 5155 yr enw ‘The Queen’s Edinburgh’ dros gyfnod o 2 flynedd yn ystod yr [[Ail Ryfel Byd]]. Mae 7 arall wedi cael enwau yng nghadwraeth.

{| class=&quot;wikitable&quot; &lt;!-- please do not include names of preserved engines in this list--&gt;
|+ Enwau'r locomotifau
!rhif LMS
!rhif BR
!enw
!dyddiad
!hyd at
|-
|5154
|45154
|''[[Lanarkshire Yeomanry]]''
|1937
|1966
|-
|5155
|45155
|''The Queen's Edinburgh''
|1942
|1944 (gweithiodd hyd at 1964)
|-
|5156
|45156
|''[[Ayrshire Yeomanry]]''
|1936
|1968
|-
|5157
|45157
|''[[The Glasgow Highlander]]''
|1936
|1962
|-
|5158
|45158
|''[[Glasgow Yeomanry]]''
|1936
|1964
|}

==Cadwraeth ==
Mae 18 o’r dosbarth mewn cadwraeth. Prynwyd 12 ohonynt yn uniongyrchol o Reilffordd Brydeinig (sef 44767, 44806, 44871, 44932, 45000, 45025, 45110, 45212, 45231, 45305, 45407 a 45428) a’r gweddill o Iard Sgrap Dai Woodham (44901, 45163, 45293, 45337, 45379 a 45491). 
Adeiladwyd 7 ohonynt gan Reilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban a’r gweddill gan gwmnïau allanol. Mae 14 o’r 18 wedi gweithio yng nghadwraeth. Ni ddefnyddiwyd 44901, 45163, 45293 a 45491 hyd yn hyn. Mae 12 ohonynt wedi gweithio ar y brif linellau: 44767, 44871, 44932, 45000, 45025, 45110, 45212, 45231, 45305, 45337, 45407 a 45428.

===Locomotifau mewn cadwraeth===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; 
!colspan=2 |Rhif
!rowspan=2 |Enw†
!rowspan=2 |Adeiladwyr
!rowspan=2 |Boeler
!rowspan=2 |Adeiladwyd
!rowspan=2 |Gadawodd Wasanaeth
!rowspan=2 |Rheilffordd
!rowspan=2 |Statws
!rowspan=2 |Lifrai
!rowspan=2 |Prif linellau?
!rowspan=2 |Llun
!rowspan=2 |Nodiadau
|-
!LMS
!BR
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 44767|4767]]
|align=center|'''44767'''
|*''[[George Stephenson]]''
|[[Cryw]]
|Blaen Top
|Rhagfyr 1947
|Rhagfyr 1967
|{{nowrap|[[Carnforth]]}}
|Atgyweirir.
|align=center|*BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Bwriadir
|[[File:Bishops Lydeard - 44767.jpg|150px]]
|Yr unig un o'r dosbarth gyda gêr falf Stephenson.
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 4806|4806]]
|align=center|'''44806'''
| ''Kenneth Aldcroft'' &lt;br&gt; cynt ''Magpie''
|[[Derby]]
|Cromennog
|Gorffennaf 1944
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
|Atgyweirir
|align=center|*BR Du â llinellau
|align=center|Bwriadir (Grosmont - Whitby a Whitby - Battersby yn unig).
|[[File:44806 Carrog.jpg|150px]]
|Tocyn Boeler wedi gorffen ar 1 Ionawr 2018
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 4871|4871]]
|align=center|'''44871'''
|''Sovereign'')
|[[Cryw]]
|Cromennog
|Mawrth 1945
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
|Do
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn cynnar
|align=center|Do (2017 - 2024)
|[[File:LMS 44871 in the loop at Preston.jpg|150px]]
|Perchennog Ian Riley.
|-
|align=center|4901
|align=center|44901
|
|[[Cryw]]
|Cromennog
|1945
|Awst 1965
|[[Rheilffordd Dyffryn Berkeley]]
|Disgwyl am atgyweiriad o gyflwr y Barri
|align=center|
|align=center|Naddo
|
|
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5MT 4932|4932]]
|align=center|'''44932'''
|
|[[Horwich]]
|Cromennog
|Medi 1945
|Awst 1968
|[[Carnforth]]
|Atgyweirir.
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Bwriadir
|[[File:'Black Five' 44932 at Skipton.JPG|150px]]
|
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5000|'''5000''']]
|align=center|45000
|
|[[Cryw]]
|Heb gromen
|Mawrth 1935
|Hydref 1967
|[[Amgueddfa Locomotion Shildon]]
|Arddangosir
|align=center|Du LMS
|align=center|Naddo
|[[File:Black 5 5000 (5441473814).jpg|150px]]
|Rhan o'r casgliad cenedlaethol
|-
|align=center|'''5025'''
|align=center|45025
|
||[[Ffowndri Vulcan]]
|Heb gromen
|Awst 1934
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Strathspey]]
|Atgyweirir
|align=center|*Du LMS Black
|align=center|Naddo
|[[File:Black 5 no.5025 - geograph.org.uk - 511056.jpg|150px]]
|Yr un hynaf sy'n goroesi
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5110|5110]]
|align=center|'''45110'''
|''[[RAF Biggin Hill]]'' (enw cynt)
||[[Ffowndri Vulcan]]
|Heb gromen
|Gorffennaf 1935
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
|Mewn storfa
|align=center|*BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Naddo
|[[File:LMS Class 5 No 45110 (8062214958).jpg|150px]]
|Symudwyd o'r [[Y Tŷ Injan|Tŷ Injan]] i storfa ym Mawrth 2019.
|-
|align=center|5163
|align=center|45163
|
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Awst 1935
|Mai 1965
|[[Rheilffordd Dyffryn Colne]]
|Atgyweirir
|align=center|N/A
|align=center|Naddo
|
|
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5212|5212]]
|align=center|'''45212'''
|''Roy 'Korky' Green Railwayman 1926-2001'' (enw cynt)
|[[Armstrong Whitworth]]
|cromennog
|Tachwedd 1935
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Keighley a Dyffryn Worth]]
|Gweithredol ar brif rheilffyrdd.
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Do (2017 - 2024)
|[[File:45212 Crewe 20180306.jpg|150px]]
|Ar fenthyg gan Ian Riley; daeth yn ôl  wedi atgyweiriad yn Bury, Gorffennaf 2016.
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5231|5231]]
|align=center|'''45231'''
|''The&amp;nbsp;Sherwood&amp;nbsp;Forester''
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Awst 1936
|Awst 1968
|[[Cryw Diesel TMD]] 
|Gweithredol ar brif rheilffyrdd.
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Do (2013 - 2020)
|[[File:45231 Rabbit Bridge.jpg|150px]]
|[[Bert Hitchen]] oedd y perchennog gwreiddiol; gwerthwyd gan ei deulu yn Nhachwedd 2015 i [[Jeremy Hosking]]
|-
|align=center|5293
|align=center|45293
|
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Rhagfyr 1937
|Awst 1965
|[[Rheilffordd Dyffryn Colne]]
|Atgyweirir.
|align=center|N/A
|align=center|Naddo
|
|
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5305|5305]]
|align=center|'''45305'''
|''Alderman A. E. Draper''
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Ionawr 1937
|Awst 1968
|[[Rheilffordd y Great Central]]
|Gweithredol.
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Do
|[[File:Hugh llewelyn 45305 &amp; 70013 (5829915330).jpg|150px]]
|Ar Rheilffordd y Great Central; gobeithio bydd yn gweithio ar brif Rheilffyrdd.&lt;br&gt;Mae angen tystysgrif boeler newydd. Boiler certificate expires 2020. Perchnogion y teulu Draper, [[Hull]].
|-
|align=center|5337
|align=center|'''45337'''
|
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Ebrill 1937
|Chwefror 1965
|[[Rheilffordd Llangollen]]
|Trwsir y ei foeler.
|align=center|BR Du heb linellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Naddo
|[[File:Preserved steam at Irwell Vale - geograph.org.uk - 331546.jpg|150px]]
|
|-
|align=center|5379
|align=center|'''45379'''
|
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Gorffennaf 1937
|Gorffennaf 1965
|[[Rheilffordd Canol Swydd Hampshire]]
|Mewn storfa
|align=center|BR gyda llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|No
|[[File:Crowcombe - 45379.jpg|150px]]
|tocyn boeler yn dod i ben 2018. 
|-
|align=center|5407
|align=center|'''45407'''
|''The Lancashire Fusilier''
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Medi 1937
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
|Under Overhaul
|align=center|BR gyda llinellau, Bathodyn cynnar
|align=center|Do (2019 - 2026)
|[[File:LMS 45407 The Lancashire Fusilier in Carlisle.jpg|150px]]
|Perchennog Ian Riley.
|-
|align=center|'''5428'''
|align=center|45428
|''[[Eric Treacy]]''
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Hydref 1937
|Hydref 1967
|[[Rheilffordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
|Gweithredol ar brif linellau.
|align=center|LMS Du
|align=center|Do (Grosmont i Whitby a Whitby i Battersby yn unig, 2018-2025)
|[[File:'Black Five' 45428.JPG|x150px|center]]
|
|-
|align=center|5491
|align=center|45491
|
|[[Derby]]
| Topfeed blaen
|Rhagfyr 1943
|Gorffennaf 1965
|[[Rheilffordd y Great Central]]
|Atgyweirir
|align=center|N/A
|align=center|No
|
|
|}
† Enwyd y locomotifau mewn cadwraeth.
*Mae 44767 yn cario arwydd sy'n dweud: 'This locomotive was named by the Rt. Hon. William Whitelaw, C.H., M.C., M.P. at Shildon on 25 August 1975, to commemorate the 150th anniversary of the Stockton and Darlington Railway.'
* enwyd 44806 ar ôl rhaglen deledu [[Magpie]] ym 1973, yn cadw'r enw gyda [[Rheilffordd Lakeside a Haverthwaite]] a gyda [[Rheilffordd Llangollen]] hyd at 2003. Yn hwyrach cafodd yr enw &quot;Kenneth Aldcroft&quot;. Erbyn hyn, mae'n gweithio heb enw ar Reilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}  

==Oriel==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
45337LB01.jpg|45337 yn ymyl Llangollen
44801LB01.jpg|44801 yng ngorsaf reilffordd Llangollen
45157LB.jpg|45157 ar Reilffordd dwyrain Swydd Gaerhirfryn
45428LB02.jpg|45428 ar Reilffordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Locomotifau stêm]]</text>
      <sha1>l2uuqz5vcx85mxzny8czo4q8ssq76e4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096124</id>
      <parentid>11096120</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:35:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11322" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae '''Locomotif dosbarth 5MT Stanier 4-6-0''' o’r [[Rheilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban]] yn ddosbarth o [[Locomotif stêm]] cynlluniwyd gan [[Syr Willam A Stanier]]. Adeiladwyd 842 rhwng 1934 a 1951, gyda’r rhifau 4658-5499 hyd at 1948, pan newidiwyd eu rhifau i 44658-45499. Goroesodd nifer ohonynt hyd at ddiwrnod olaf stêm ar y rheilffyrdd cenedlaethol ym 1968, ac mae 18 mewn cadwraeth. Roeddent yn locomotifau aml-bwrpas ac yn llwyddiannus dros ben. Roedd Stanier wedi gweithio dros [[Rheilffordd y Great Western|Reilfordd y Great Western]] a chafodd ei ddylanwadu gan gynllun eu locomotifau,&lt;ref&gt;[https://preservedbritishsteamlocomotives.com/5mt-44658-45499-4-6-0-lms-stanier-black-five/ Gwefan Preserved British Steam Locomotives]&lt;/ref&gt; yn yr achos yma, yn benodol gan y dosbarth 'Hall'.&lt;ref&gt;[https://www.railwayblogger.com/stanier-black-five-45163/ Gwefan railwayblogger.com]&lt;/ref&gt; Dechreuodd y proses o gynllunio'r locomotif yn Euston, trosglwyddwyd i [[Gweithdy Horwich|Weithdy Horwich]] ac wedyn i [[Gweithdy Cryw|Gryw]].&lt;ref&gt;[https://leeds-engineers.org.uk/black-five-an-article-by-john-bentley/ Gwefan leeds-engineers.org.uk]&lt;/ref&gt;

Gwnaethpwyd newidiau i rai o’r locomotifau dros y blynyddoedd; gwnaethpwyd arbrofion arnynt cyn dechrau adeiladu’r locomotifau safonol o 1951 ymlaen. Ymysg y newidiadau oedd ger falf Caprotti&lt;ref&gt;[https://locomotive.fandom.com/wiki/LMS_Stanier_Class_5 Gwefan locomotif.fandom.com]&lt;/ref&gt;, rolferynnau Timken neu SKF, blwch tân dur a newidiadau i lanhau’r blwch mwg yn awtomatig.

Archebwyd 20 locomotif o [[Gweithdy Cryw|Weithdy Cryw]]  ym mis Ebrill 1934, a 50 o [[Ffowndri Vulcan]] ym 1933. Roedd ganddynt amrywiaeth o foelers. Archebwyd 5 locomotif arall o Gryw, 50 o Ffowndri Vulcan a 100 o [[Cwmni Armstrong Whitworth|Gwmni Armstrong Whitworth]]. Archebwyd 227 o Armstrong Whitworth ym 1936, a 20 o Gryw. Adeiladwyd locomotifau yng Ngweithdy Derby o 1943 ymlaen. Newidiwyd rhifau’r locomotifau ym 1948. Yn y pen draw, adeiladwyd 842 o locomotifau, gyda’r rhifau 44658-45499.

==Locomotifau Ivatt==
Adeiladwyd y fersiwn [[George Ivatt|Ivatt]] o 1947 ymlaen gyda nifer o addasiadau; roedd newidiadau i ferynnau a gêr falf ym 1948. Roedd hefyd blychau tân dur a simneau dwbl. Cafodd 44738-57 [[Gêr falf Caprotti]] a chafodd 44686-7 gêr falf Caprotti newydd, defnyddiwyd yn ddiweddarach ar rai o locomotifau safonol [[Rheilffordd Brydain]].

==Enwau==
Cafodd ond 5 o’r dosbarth enwau yn ystod eu gyrfeydd gyda Rheilffordd Brydeinig,&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.heritagerailway.co.uk/news/black-five |title=Gwefan heritagerailway.co.uk |access-date=2021-02-16 |archive-date=2014-05-17 |archive-url=https://archive.is/20140517185542/http://www.heritagerailway.co.uk/news/black-five |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; i gyd gyda enwau catrodau o’r [[Alban]]. Cafodd 5155 yr enw ‘The Queen’s Edinburgh’ dros gyfnod o 2 flynedd yn ystod yr [[Ail Ryfel Byd]]. Mae 7 arall wedi cael enwau yng nghadwraeth.

{| class=&quot;wikitable&quot; &lt;!-- please do not include names of preserved engines in this list--&gt;
|+ Enwau'r locomotifau
!rhif LMS
!rhif BR
!enw
!dyddiad
!hyd at
|-
|5154
|45154
|''[[Lanarkshire Yeomanry]]''
|1937
|1966
|-
|5155
|45155
|''The Queen's Edinburgh''
|1942
|1944 (gweithiodd hyd at 1964)
|-
|5156
|45156
|''[[Ayrshire Yeomanry]]''
|1936
|1968
|-
|5157
|45157
|''[[The Glasgow Highlander]]''
|1936
|1962
|-
|5158
|45158
|''[[Glasgow Yeomanry]]''
|1936
|1964
|}

==Cadwraeth ==
Mae 18 o’r dosbarth mewn cadwraeth. Prynwyd 12 ohonynt yn uniongyrchol o Reilffordd Brydeinig (sef 44767, 44806, 44871, 44932, 45000, 45025, 45110, 45212, 45231, 45305, 45407 a 45428) a’r gweddill o Iard Sgrap Dai Woodham (44901, 45163, 45293, 45337, 45379 a 45491). 
Adeiladwyd 7 ohonynt gan Reilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban a’r gweddill gan gwmnïau allanol. Mae 14 o’r 18 wedi gweithio yng nghadwraeth. Ni ddefnyddiwyd 44901, 45163, 45293 a 45491 hyd yn hyn. Mae 12 ohonynt wedi gweithio ar y brif linellau: 44767, 44871, 44932, 45000, 45025, 45110, 45212, 45231, 45305, 45337, 45407 a 45428.

===Locomotifau mewn cadwraeth===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; 
!colspan=2 |Rhif
!rowspan=2 |Enw†
!rowspan=2 |Adeiladwyr
!rowspan=2 |Boeler
!rowspan=2 |Adeiladwyd
!rowspan=2 |Gadawodd Wasanaeth
!rowspan=2 |Rheilffordd
!rowspan=2 |Statws
!rowspan=2 |Lifrai
!rowspan=2 |Prif linellau?
!rowspan=2 |Llun
!rowspan=2 |Nodiadau
|-
!LMS
!BR
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 44767|4767]]
|align=center|'''44767'''
|*''[[George Stephenson]]''
|[[Cryw]]
|Blaen Top
|Rhagfyr 1947
|Rhagfyr 1967
|{{nowrap|[[Carnforth]]}}
|Atgyweirir.
|align=center|*BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Bwriadir
|[[File:Bishops Lydeard - 44767.jpg|150px]]
|Yr unig un o'r dosbarth gyda gêr falf Stephenson.
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 4806|4806]]
|align=center|'''44806'''
| ''Kenneth Aldcroft'' &lt;br&gt; cynt ''Magpie''
|[[Derby]]
|Cromennog
|Gorffennaf 1944
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
|Atgyweirir
|align=center|*BR Du â llinellau
|align=center|Bwriadir (Grosmont - Whitby a Whitby - Battersby yn unig).
|[[File:44806 Carrog.jpg|150px]]
|Tocyn Boeler wedi gorffen ar 1 Ionawr 2018
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 4871|4871]]
|align=center|'''44871'''
|''Sovereign'')
|[[Cryw]]
|Cromennog
|Mawrth 1945
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
|Do
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn cynnar
|align=center|Do (2017 - 2024)
|[[File:LMS 44871 in the loop at Preston.jpg|150px]]
|Perchennog Ian Riley.
|-
|align=center|4901
|align=center|44901
|
|[[Cryw]]
|Cromennog
|1945
|Awst 1965
|[[Rheilffordd Dyffryn Berkeley]]
|Disgwyl am atgyweiriad o gyflwr y Barri
|align=center|
|align=center|Naddo
|
|
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5MT 4932|4932]]
|align=center|'''44932'''
|
|[[Horwich]]
|Cromennog
|Medi 1945
|Awst 1968
|[[Carnforth]]
|Atgyweirir.
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Bwriadir
|[[File:'Black Five' 44932 at Skipton.JPG|150px]]
|
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5000|'''5000''']]
|align=center|45000
|
|[[Cryw]]
|Heb gromen
|Mawrth 1935
|Hydref 1967
|[[Amgueddfa Locomotion Shildon]]
|Arddangosir
|align=center|Du LMS
|align=center|Naddo
|[[File:Black 5 5000 (5441473814).jpg|150px]]
|Rhan o'r casgliad cenedlaethol
|-
|align=center|'''5025'''
|align=center|45025
|
||[[Ffowndri Vulcan]]
|Heb gromen
|Awst 1934
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Strathspey]]
|Atgyweirir
|align=center|*Du LMS Black
|align=center|Naddo
|[[File:Black 5 no.5025 - geograph.org.uk - 511056.jpg|150px]]
|Yr un hynaf sy'n goroesi
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5110|5110]]
|align=center|'''45110'''
|''[[RAF Biggin Hill]]'' (enw cynt)
||[[Ffowndri Vulcan]]
|Heb gromen
|Gorffennaf 1935
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
|Mewn storfa
|align=center|*BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Naddo
|[[File:LMS Class 5 No 45110 (8062214958).jpg|150px]]
|Symudwyd o'r [[Y Tŷ Injan|Tŷ Injan]] i storfa ym Mawrth 2019.
|-
|align=center|5163
|align=center|45163
|
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Awst 1935
|Mai 1965
|[[Rheilffordd Dyffryn Colne]]
|Atgyweirir
|align=center|N/A
|align=center|Naddo
|
|
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5212|5212]]
|align=center|'''45212'''
|''Roy 'Korky' Green Railwayman 1926-2001'' (enw cynt)
|[[Armstrong Whitworth]]
|cromennog
|Tachwedd 1935
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Keighley a Dyffryn Worth]]
|Gweithredol ar brif rheilffyrdd.
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Do (2017 - 2024)
|[[File:45212 Crewe 20180306.jpg|150px]]
|Ar fenthyg gan Ian Riley; daeth yn ôl  wedi atgyweiriad yn Bury, Gorffennaf 2016.
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5231|5231]]
|align=center|'''45231'''
|''The&amp;nbsp;Sherwood&amp;nbsp;Forester''
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Awst 1936
|Awst 1968
|[[Cryw Diesel TMD]] 
|Gweithredol ar brif rheilffyrdd.
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Do (2013 - 2020)
|[[File:45231 Rabbit Bridge.jpg|150px]]
|[[Bert Hitchen]] oedd y perchennog gwreiddiol; gwerthwyd gan ei deulu yn Nhachwedd 2015 i [[Jeremy Hosking]]
|-
|align=center|5293
|align=center|45293
|
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Rhagfyr 1937
|Awst 1965
|[[Rheilffordd Dyffryn Colne]]
|Atgyweirir.
|align=center|N/A
|align=center|Naddo
|
|
|-
|align=center|[[LMS Stanier Class 5 4-6-0 5305|5305]]
|align=center|'''45305'''
|''Alderman A. E. Draper''
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Ionawr 1937
|Awst 1968
|[[Rheilffordd y Great Central]]
|Gweithredol.
|align=center|BR Du â llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Do
|[[File:Hugh llewelyn 45305 &amp; 70013 (5829915330).jpg|150px]]
|Ar Rheilffordd y Great Central; gobeithio bydd yn gweithio ar brif Rheilffyrdd.&lt;br&gt;Mae angen tystysgrif boeler newydd. Boiler certificate expires 2020. Perchnogion y teulu Draper, [[Hull]].
|-
|align=center|5337
|align=center|'''45337'''
|
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Ebrill 1937
|Chwefror 1965
|[[Rheilffordd Llangollen]]
|Trwsir y ei foeler.
|align=center|BR Du heb linellau, Bathodyn hwyr
|align=center|Naddo
|[[File:Preserved steam at Irwell Vale - geograph.org.uk - 331546.jpg|150px]]
|
|-
|align=center|5379
|align=center|'''45379'''
|
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Gorffennaf 1937
|Gorffennaf 1965
|[[Rheilffordd Canol Swydd Hampshire]]
|Mewn storfa
|align=center|BR gyda llinellau, Bathodyn hwyr
|align=center|No
|[[File:Crowcombe - 45379.jpg|150px]]
|tocyn boeler yn dod i ben 2018. 
|-
|align=center|5407
|align=center|'''45407'''
|''The Lancashire Fusilier''
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Medi 1937
|Awst 1968
|[[Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn]]
|Under Overhaul
|align=center|BR gyda llinellau, Bathodyn cynnar
|align=center|Do (2019 - 2026)
|[[File:LMS 45407 The Lancashire Fusilier in Carlisle.jpg|150px]]
|Perchennog Ian Riley.
|-
|align=center|'''5428'''
|align=center|45428
|''[[Eric Treacy]]''
|[[Armstrong Whitworth]]
|Cromennog
|Hydref 1937
|Hydref 1967
|[[Rheilffordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog]]
|Gweithredol ar brif linellau.
|align=center|LMS Du
|align=center|Do (Grosmont i Whitby a Whitby i Battersby yn unig, 2018-2025)
|[[File:'Black Five' 45428.JPG|x150px|center]]
|
|-
|align=center|5491
|align=center|45491
|
|[[Derby]]
| Topfeed blaen
|Rhagfyr 1943
|Gorffennaf 1965
|[[Rheilffordd y Great Central]]
|Atgyweirir
|align=center|N/A
|align=center|No
|
|
|}
† Enwyd y locomotifau mewn cadwraeth.
*Mae 44767 yn cario arwydd sy'n dweud: 'This locomotive was named by the Rt. Hon. William Whitelaw, C.H., M.C., M.P. at Shildon on 25 August 1975, to commemorate the 150th anniversary of the Stockton and Darlington Railway.'
* enwyd 44806 ar ôl rhaglen deledu [[Magpie]] ym 1973, yn cadw'r enw gyda [[Rheilffordd Lakeside a Haverthwaite]] a gyda [[Rheilffordd Llangollen]] hyd at 2003. Yn hwyrach cafodd yr enw &quot;Kenneth Aldcroft&quot;. Erbyn hyn, mae'n gweithio heb enw ar Reilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}  

==Oriel==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
45337LB01.jpg|45337 yn ymyl Llangollen
44801LB01.jpg|44801 yng ngorsaf reilffordd Llangollen
45157LB.jpg|45157 ar Reilffordd dwyrain Swydd Gaerhirfryn
45428LB02.jpg|45428 ar Reilffordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Locomotifau stêm]]</text>
      <sha1>3ppsba1m3j7vn6c3uzvbqnnyjr7cghb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Locomotif rhif 6, 'Douglas' (Rheilffordd Talyllyn)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>286500</id>
    <revision>
      <id>11096117</id>
      <parentid>11025821</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:28:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2224" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae '''Locomotif rhif 6, 'Douglas'''' yn locomotif cledrau cul sy’n gweithio ar [[Rheilffordd Talyllyn|Reilffordd Talyllyn]]. Adeiladwyd y locomotif gan [[Andrew Barclay Sons &amp; Co.|Andrew Barclay Sons &amp; Co. Ltd.]] ym 1918. Aeth y locomotif i Faes Awyr [[Manston]] yr [[Awyrlu Frenhinol]] ar 21 Chwefror 1918, a treuliodd mwyafrif ei yrfa yn [[Calshot]], ger [[Southampton]] yng ngwersyll hyfforddi am reilffyrdd cledrau cul. Gwerthwyd y locomotif am £60 ym mis Ebrill 1949 i Abelson a Chwmni (Peiriannwyr) Cyf. Roedd y Rheilffordd Talyllyn wedi ysgrifennu atynt, yn chwilio am ddarpar, a chynigwyd y locomotif. Enwyd y locomotif ar ôl Douglas Abelson. Ar ôl gwaith atgyweirio ac addasu ar gyfer cledrau lled 2 droedfedd gan Ffowndri Griffin, [[Oldbury]]&lt;ref&gt;[https://locomotive.fandom.com/wiki/Douglas Gwefan locomotive.fandom.com]&lt;/ref&gt; (Talwyd amdano gan Abelson), aeth y locomotif i [[Tywyn|Dywyn]].&lt;ref&gt;Railway Magazine, Mehefin 1954, cyhoeddwr Gwasg Tothill&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;The Calshot and Fawley Narrow gauge Railways gan Frederick Cooper, cyhoeddwr Gwasg Plateway&lt;/ref&gt; Ar yr un adeg, newidiwyd cyfundrefn y byffrau i gael pâr ar 2 ben y locomotif ac estynwyd cab y locomotif gan 6 modfedd.&lt;ref&gt;The Calshot and Fawley Narrow gauge Railways gan Frederick Cooper, cyhoeddwr Gwasg Plateway&lt;/ref&gt; Dros y blynyddoedd, mae Douglas wedi ymddangos gyda sawl lifrai, gan gynnwys lliwiau Adran Gwaith ac Adeiladu’r Weinyddiaeth Awyr, lliwiau’r Rheilffordd Talyllyn, coch, a glas yr Awyrlu Frenhinol.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.talyllyn.co.uk/news/no6-douglas-gets-centenary-birthday-makeover |title=Gwefan Rheilffordd Talyllyn |access-date=2021-03-10 |archive-date=2018-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180224052938/http://www.talyllyn.co.uk/news/no6-douglas-gets-centenary-birthday-makeover |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.shropshirestar.com/entertainment/mid-wales-entertainment/2018/05/01/douglas-in-demand/ Gwefan y Shropshire Star]&lt;/ref&gt;

[[Delwedd:Douglas01LB.jpg|chwith|dim|260px]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.talyllyn.co.uk/locomotives/no-6-douglas-duncan Gwefan y Rheilffordd]

[[Categori:Rheilffordd Talyllyn]]</text>
      <sha1>6ps1i89p7qwfwzvmg5fms90pc2phfg9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096118</id>
      <parentid>11096117</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:28:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2217" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae '''Locomotif rhif 6, 'Douglas'''' yn locomotif cledrau cul sy’n gweithio ar [[Rheilffordd Talyllyn|Reilffordd Talyllyn]]. Adeiladwyd y locomotif gan [[Andrew Barclay Sons &amp; Co.|Andrew Barclay Sons &amp; Co. Ltd.]] ym 1918. Aeth y locomotif i Faes Awyr [[Manston]] yr [[Awyrlu Frenhinol]] ar 21 Chwefror 1918, a treuliodd mwyafrif ei yrfa yn [[Calshot]], ger [[Southampton]] yng ngwersyll hyfforddi am reilffyrdd cledrau cul. Gwerthwyd y locomotif am £60 ym mis Ebrill 1949 i Abelson a Chwmni (Peiriannwyr) Cyf. Roedd y Rheilffordd Talyllyn wedi ysgrifennu atynt, yn chwilio am ddarpar, a chynigwyd y locomotif. Enwyd y locomotif ar ôl Douglas Abelson. Ar ôl gwaith atgyweirio ac addasu ar gyfer cledrau lled 2 droedfedd gan Ffowndri Griffin, [[Oldbury]]&lt;ref&gt;[https://locomotive.fandom.com/wiki/Douglas Gwefan locomotive.fandom.com]&lt;/ref&gt; (Talwyd amdano gan Abelson), aeth y locomotif i [[Tywyn|Dywyn]].&lt;ref&gt;Railway Magazine, Mehefin 1954, cyhoeddwr Gwasg Tothill&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;The Calshot and Fawley Narrow gauge Railways gan Frederick Cooper, cyhoeddwr Gwasg Plateway&lt;/ref&gt; Ar yr un adeg, newidiwyd cyfundrefn y byffrau i gael pâr ar 2 ben y locomotif ac estynwyd cab y locomotif gan 6 modfedd.&lt;ref&gt;The Calshot and Fawley Narrow gauge Railways gan Frederick Cooper, cyhoeddwr Gwasg Plateway&lt;/ref&gt; Dros y blynyddoedd, mae Douglas wedi ymddangos gyda sawl lifrai, gan gynnwys lliwiau Adran Gwaith ac Adeiladu’r Weinyddiaeth Awyr, lliwiau’r Rheilffordd Talyllyn, coch, a glas yr Awyrlu Frenhinol.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.talyllyn.co.uk/news/no6-douglas-gets-centenary-birthday-makeover |title=Gwefan Rheilffordd Talyllyn |access-date=2021-03-10 |archive-date=2018-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180224052938/http://www.talyllyn.co.uk/news/no6-douglas-gets-centenary-birthday-makeover |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.shropshirestar.com/entertainment/mid-wales-entertainment/2018/05/01/douglas-in-demand/ Gwefan y Shropshire Star]&lt;/ref&gt;

[[Delwedd:Douglas01LB.jpg|dim|260px]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.talyllyn.co.uk/locomotives/no-6-douglas-duncan Gwefan y Rheilffordd]

[[Categori:Rheilffordd Talyllyn]]</text>
      <sha1>rf7zp067oqdnlkdvds3l5c4zbhfbp0d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/5</title>
    <ns>2</ns>
    <id>286603</id>
    <revision>
      <id>11096055</id>
      <parentid>10955025</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:52:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1973" xml:space="preserve">__NOTOC__
* [[Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/2]]
* [[Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/3]]
* [[Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/4]]
* [[Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/5]]

{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;text-align: left;&quot;
|-
! width=&quot;5%&quot; |
! align=&quot;left&quot;| Enw Saesneg
! align=&quot;left&quot;| Enw Māori
! align=&quot;left&quot;| Prifddinas
|- 
| colspan=4 align=&quot;center&quot; |'''[[Ynys y Gogledd]]'''
|-
| align=&quot;center&quot; | 1
| [[Northland Region|Northland]]
| Te Tai Tokerau
| [[Whangārei]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 2
| [[Auckland Region|Auckland]]
| Tāmaki-makau-rau
| [[Auckland]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 3
| [[Waikato]]
| Waikato
| [[Hamilton, Seland Newydd|Hamilton]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 4
| [[Bay of Plenty]]
| Te Moana-a-Toi
| [[Whakatāne]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 5
| [[Gisborne District|Gisborne]]
| Te Tai Rāwhiti
| [[Gisborne, Seland Newydd|Gisborne]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 6
| [[Hawke's Bay]]
| Te Matau-a-Māui
| [[Napier, Seland Newydd|Napier]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 7
| [[Taranaki]]
| Taranaki
| [[Stratford, Seland Newydd|Stratford]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 8
| [[Manawatū-Whanganui]]
| Manawatū-Whanganui
| [[Palmerston North]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 9
| [[Wellington Region|Wellington]]
| Te Whanga-nui-a-Tara
| [[Wellington]]
|- 
| colspan=4  align=&quot;center&quot; | '''[[Ynys y De]]'''
|-
| align=&quot;center&quot; | 10
| [[Tasman District|Tasman]]
| Te Tai-o-Aorere
| [[Richmond, Seland Newydd|Richmond]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 11
| [[Nelson, Seland Newydd|Nelson]]
| Whakatū
| [[Nelson, Seland Newydd|Nelson]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 12
| [[Marlborough District|Marlborough]]
| Te Tauihu-o-te-waka
| [[Blenheim, Seland Newydd|Blenheim]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 13
| [[West Coast Region|West Coast]]
| Te Tai Poutini
| [[Greymouth]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 14
| [[Canterbury Region|Canterbury]]
| Waitaha
| [[Christchurch]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 15
| [[Otago]]
| Ōtākou
| [[Dunedin]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 16
| [[Southland Region|Southland]]
| Murihiku
| [[Invercargill]]
|-
|}</text>
      <sha1>9azbht3iru3yv4nfex2zv6t4alukccx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096058</id>
      <parentid>11096055</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:13:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2226" xml:space="preserve">__NOTOC__
* [[Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/2]]
* [[Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/3]]
* [[Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/4]]
* [[Defnyddiwr:Craigysgafn/Pwll Tywod/5]]

&lt;ul&gt;
&lt;li style=&quot;display: inline-table; vertical-align:top;&quot;&gt;
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;text-align: left;&quot;
|-
! width=&quot;5%&quot; |
! align=&quot;left&quot;| Enw Saesneg
! align=&quot;left&quot;| Enw Māori
! align=&quot;left&quot;| Prifddinas
|- 
| colspan=4 align=&quot;center&quot; |'''[[Ynys y Gogledd]]'''
|-
| align=&quot;center&quot; | 1
| [[Northland (rhanbarth)|Northland]]
| Te Tai Tokerau
| [[Whangārei]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 2
| [[Auckland (rhanbarth)|Auckland]]
| Tāmaki-makau-rau
| [[Auckland]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 3
| [[Waikato]]
| Waikato
| [[Hamilton, Seland Newydd|Hamilton]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 4
| [[Bay of Plenty]]
| Te Moana-a-Toi
| [[Whakatāne]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 5
| [[Gisborne (rhanbarth)|Gisborne]]
| Te Tai Rāwhiti
| [[Gisborne, Seland Newydd|Gisborne]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 6
| [[Hawke's Bay]]
| Te Matau-a-Māui
| [[Napier, Seland Newydd|Napier]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 7
| [[Taranaki]]
| Taranaki
| [[Stratford, Seland Newydd|Stratford]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 8
| [[Manawatū-Whanganui]]
| Manawatū-Whanganui
| [[Palmerston North]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 9
| [[Wellington (rhanbarth)|Wellington]]
| Te Whanga-nui-a-Tara
| [[Wellington]]
|- 
| colspan=4  align=&quot;center&quot; | '''[[Ynys y De]]'''
|-
| align=&quot;center&quot; | 10
| [[Tasman (rhanbarth)|Tasman]]
| Te Tai-o-Aorere
| [[Richmond, Seland Newydd|Richmond]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 11
| [[Nelson, Seland Newydd|Nelson]]
| Whakatū
| [[Nelson, Seland Newydd|Nelson]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 12
| [[Marlborough, Seland Newydd|Marlborough]]
| Te Tauihu-o-te-waka
| [[Blenheim, Seland Newydd|Blenheim]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 13
| [[West Coast Region|West Coast]]
| Te Tai Poutini
| [[Greymouth]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 14
| [[Canterbury (rhanbarth)|Canterbury]]
| Waitaha
| [[Christchurch]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 15
| [[Otago]]
| Ōtākou
| [[Dunedin]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 16
| [[Southland (rhanbarth)|Southland]]
| Murihiku
| [[Invercargill]]
|-
|}
&lt;/li&gt;
&lt;li style=&quot;display: inline-table; vertical-align:top; padding-left:20px; padding-top:50px&quot;&gt;
[[Delwedd:Regions_of_NZ_Numbered.svg|300px]]
&lt;/li&gt;
&lt;/ul&gt;</text>
      <sha1>orxk2uga85z78fkzpdsu5yaic6vhti4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lyd (locomotif)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>286882</id>
    <revision>
      <id>11096122</id>
      <parentid>11025813</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:33:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2287" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae '''Lyd''' yn locomotif cledrau cul, sy’n gweithio ar [[Rheilffordd Ffestiniog|Reilffordd Ffestiniog]] a [[Rheilffordd Eryri]]. Cwblhawyd Lyd yn 2010, ac mae’n gopi o locomotif y [[Rheilffordd Lynton a Barnstaple]].&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/Lyd Gwefan festipedia.org.uk]&lt;/ref&gt;

==Adeiladu==
Mae Lyd yn copi o ‘Lew’, un o locomotifau gwreiddiol y Lynton a Barnstaple, rheilffordd y caewyd ym 1935. Mae posibiliad bod y locomotif gwreiddiol yn dal i fodoli yn Ne America, felly dewiswyd enw newydd. Dechreuodd y prosiect yng [[Cernyw|Nghernyw]] ond symudwyd y gwaith adeiladu i Weithdy [[Boston Lodge]] ym [[Porthmadog|Mhorthmadog]]. Gwnaethpwyd gwaith ar y siasi gan ESCA Engineering yn [[Wigan]] ym 1999. Adeiladwyd boeler gan Israel Newton yn [[Bradford]] o 2000 ymlaen, yn costio £36,000. Cyrhaeddodd y boeler Iard Minffordd ar 2 Tachwedd 2002. Cynlluniwyd cab i ffitio Rheilffordd Ffestiniog. Dangoswyd Lyd yn nigwyddiad ‘Quirks &amp; Curiosities’ ym Mai 2010, a symudodd y locomotif yn annibynnol ar 5 Awst 2010. Dangoswyd y locomotif yn ystod penwythnos ‘WHR Superpower’ ym Medi 2010. Aeth Lyd i [[Rheilffordd Stêm Launceston|Reilffordd Stêm Launceston]] a [[Rheilffordd Lynton a Barnstaple]] yn ystod Medi 2010&lt;ref&gt;[https://www.lynton-rail.org.uk/railway/rolling-stock/lyd Gwefan lynton-rail]&lt;/ref&gt;. Ym mis Rhagfyr 2010 ailbeintiwyd Lyd yn lifrai [[Rheilffordd Brydeinig gyda bathodyn cynnar a’r rhif 30190. Ym mis Medi 2011ailbeintiwyd y locomotif yng ngwyrdd y [[Rheilffordd Deheuol]] a’r rhif E190. Newidiwyd y locomotif i ddefnydd glo ym mis Rhagfyr.&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/Lyd Gwefan festipedia.org.uk]&lt;/ref&gt;

==Locomotifau eraill==
Bwriadir adeiladu 4 locomotif arall, seiliadig ar Lyd. Adeiladir 2 ohonynt, ac archebir darnau ar gyfer y 2 arall, lle mae’n rhatach i’w wneud. Bydd ‘Yeo’ ac ‘Exe’ y pâr cyntaf; adeiladir ‘Exe’ yng Ngweithdy Boston Lodge.&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/Lyd Gwefan festipedia.org.uk]&lt;/ref&gt;

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Lyd01LB.jpg|Lyd a thrên yn pasio Dduallt
Lyd02LB.jpg|Lyd ym Mhorthmadog
&lt;/gallery&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Rheilffordd Ffestiniog]]
[[Categori:Rheilffordd Lynton a Barnstaple]]</text>
      <sha1>9z9xasbtwdprtu51pz9v8ci6uxsfeiv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Blanche (locomotif)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>287045</id>
    <revision>
      <id>11096129</id>
      <parentid>11025810</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:38:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2194" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae '''Blanche''' yn locomotif tanc cyfrwy 2-4-0, yn gweithio ar [[Rheilffordd Ffestiniog|Reilffordd Ffestiniog]].

=Hanes=
Adeiladwyd y locomotive, yn wreiddiol gyda threfniant olwynion 0-4-0, gan [[Cwmni Hunslet|Gwmni Hunslet]] ym 1893 ar gyfer Rheilffordd [[Chwarel Penrhyn]]. Costiodd £800, un o dri locomotif gyda [[Linda (locomotif)|Linda]] a [[Charles (locomotif)|Charles]]. Enwyd y locomotif ar ôl Blanche Georgina Fitzroy, gwraig [[Barwn Penrhyn]]. Cafodd bocs tân newydd ym 1920 a boeler newydd ym 1925. Cafodd boeler arall (oddi wrth ‘Linda’) a bocs tân newydd ym 1939. Cafodd tanc newydd ym Medi 1949 a boeler arall ym 1956. Tynnodd y trên olaf ar brif lein y chwarel ar 27 Gorffennaf 1962. Prynwyd Blanche gan Reilffordd Ffestiniog am £2000 ym 1963, a chyrhaeddodd y rheilffordd ar 17 Rhagfyr. Gwnaethpwyd sawl newid i’r locomotif gan gynnwys addasiad i’r olwynion i ffitio lled y trac, modfedd ehangach nac yn Chwarel Penrhyn. Estynwyd cab y locomotif ac ei beintiwyd yn wyrdd ym 1965. Cafodd Blanche bocs tân newydd, ac addaswyd y locomotif i ddefnyddio olew ym 1971. Ailadeiladwyd y locomotif i fod yn locomotif tanc cyfrwy 2-4-0 efo tendar. Atgyweiriwyd Blanche ym 1983 a 1988, gan gynnwys tanc cyfrwy newydd ym 1988. Gweithiodd Blanche ar [[Rheilffordd Eryri|Reilffordd Eryri]] rhwng [[Gorsaf reilffordd Dinas|Dinas]] a [[Gorsaf reilffordd Caernarfon|Chaernarfon]] ym 1999. Roedd angen gwaith ar y boeler yn 2003, ond roedd rhaid codi pres. Daeth y locomotif yn ôl at ei waith ym Mai 2005. Ailbeintiwyd o yn 2011. Daeth ei dystysgrif boeler i ben eto yn 2016. Newidiwyd pâr o olwynion hefyd, ac ailadeiladwyd y locomotif erbyn Tachwedd 2016.&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/Blanche Gwefan Festipedia]&lt;/ref&gt;

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Blanche01LB.jpg
Blanche02LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* [https://www.ricketrescue.co.uk/ Gwefan ricketrescue]: &quot;Ricket&quot; yw llysenw’r locomotif.
* [https://www.ruisliplidorailway.org/ Gwefan Rheilffordd Lido Ruislip] Mae gan y rheilffordd (lled 12”) locomotif seiliedig ar ''Blanche''.

[[Categori:Rheilffordd Ffestiniog]]</text>
      <sha1>dt9uki3atoiyjqhk755bjiqxxbxoy0i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Taliesin (locomotif)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>287072</id>
    <revision>
      <id>11096132</id>
      <parentid>11025811</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:39:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2439" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae '''Taliesin''' yn locomotif [[Cledrau cul]] sy’n gweithio ar [[Rheilffordd Ffestiniog|Reilffordd Ffestiniog]]. Dyma'r trydydd locomotif â’r un enw. Mae’n [[locomotif Fairlie]] sengl gyda threfniant olwynion 0-4-4, a adeiladwyd gan y rheilffordd a grŵp o wirfoddolwyr yng [[Gweithdy Boston Lodge|Ngweithdy Boston Lodge]]. Taliesin oedd y pumed locomotif a adeiladwyd yno, a chwblhawyd y gwaith ym 1999. Mae’n debyg i’r Taliesin gwreiddiol, adeiladwyd ym 1876 a datgymalwyd ym 1924, er ei fod tipyn bach yn fwy. Erbyn hyn mae’n gweithio’n rheolaidd ar y rheilffordd.&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/Taliesin_III Gwefan Festipedia]&lt;/ref&gt;

=Hanes=
Codwyd pres i adeiladu’r locomotif gyda cynllun gan Andy Savage a Gordon Rushton. Talwyd £10 bob mis dros gyfnod o 12 mlynedd. Roedd y ‘Taliesin’ newydd tipyn bach yn hirach na’r un gwreiddiol. Roedd hi’n bosibl newid o ddefnyddio glo i olew – neu’r ffordd arall - mewn diwrnod. Adeiladwyd y boeler gan Bloomfield Steel Construction ym 1998. Cafodd y locomotif ei enwi ym Mai 1999. Cwblhawyd a pheintiwyd y locomotif cyn dechrau gweithio ym Awst 2000, yn defnyddio olew. Gweithiodd Taliesin yng Ngwyl Rheilffordd Eryri ar 16-17 Medi 2000, ac aeth o yn ôl i’r rheilffordd ar 22-23 Medi 2001 ac eto yn Nhachwedd 2009.&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/Taliesin_III Gwefan Festipedia]&lt;/ref&gt;

Defnyddiwyd olew gan locomotifau’r rheilffordd ers y 60au i osgoi tanau yn ymyl y rheilffordd ym [[Parc Cenedlaethol Eryri|Mharc Cenedlaethol Eryri]] a’r costau canlynol o yswiriant, ond roedd cost yr olew wedi codi’n sylweddol, felly cynlluniwyd Taliesin i newid o olew i lo, a’r gwrthwyneb, yn rhwydd. Newidiwyd gweddill y locomotifau wedyn. Mae Taliesin yn boblogaidd ymysg y gyrwyr a dynion tân, ond mae o wedi dioddef ar ôl iddo dynnu gormod o gerbydau. Datryswyd y broblem gan greu ‘monobloc’ yn cynnwys y silindrau a falfau piston. Ychwanegwyd y monobloc erbyn mis Hydref 2011. Bwriadir defnyddir monobloc tebyg ar locomotifau eraill. Codwyd pwys y boeler i 200psi yn 2012. Ailwbeiniwyd Taliesin yn 2016.&lt;ref&gt;[https://www.festipedia.org.uk/wiki/Taliesin_III Gwefan Festipedia]&lt;/ref&gt;

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Taliesin01LB.jpg|Taliesin ym Mhorthmadog
Taliesin02LB.jpg|Taliesin a Linda'n gadael Tan-y-Bwlch
&lt;/gallery&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Rheilffordd Ffestiniog]]</text>
      <sha1>bk6lljqktuwa50rqkeodkhe7y18fqed</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Locomotif Ivatt Dosbarth 2 2-6-0</title>
    <ns>0</ns>
    <id>287830</id>
    <revision>
      <id>11096134</id>
      <parentid>10954947</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:44:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8150" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

Mae’r  '''Locomotif Dosbarth 2 Ivatt 2-6-0''' yn locomotif stêm, wedi cynllunio ar gyfer trafig ysgafn cymysglyd ar [[Rheilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban|Reilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban]].

==Cynllunio==
Roedd mwyafrif locomotifau bach y rheilffordd yn hen locomotifau 0-6-0. Roedd [[Syr William A Stanier]] wedi canolbwyntio ar locomotifau mawr cyn iddo adael y rheilffordd, er fod o wedi cynllunio locomotif tanc 2-6-2T, seiliedig ar gynllun cynharach [[Syr Henry Fowler]]. Cynlluniodd [[George Ivatt]] locomotif tanc 2-6-2T, seiliedig ar gynllun Stanier. Ar yr un pryd, cyflwynodd o’r locomotif dosbarth 2 2-6-0, gyda’r gallu i gario mwy o ddŵr a glo na’r locomotif tanc. Roeddent yn llwyddiant, ac adeiladwyd mwy ohonynt gan [[Rheilffordd Brydeinig|Rheilffordd Brydeinig]] ar ôl gwladoli’r rheilffyrdd. Cawsant y llysenw ‘Mickey Mouse’.&lt;ref&gt;Cylchgrawn Steam Railway, Tachwedd 2007: 'Bridgnorth's stalwart 'Mickey Mouse' is focus of charter': awdur Simon Hopkins&lt;/ref&gt;

==Adeiladu==
Adeiladwyd 128 rhwng 1946 a 1953, y mwyafrif yn [[Gwaith Cryw|Waith Cryw]].  Adeiladwyd 20 gan [[Rheilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban|Reilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban]] gyda’r rhifau 6400–19, ym 1948 yn troi’n 46400-19.  Adeiladwyd 108 eraill, 46420–46527 gan [[Rheilffordd Brydeinig|Reilffordd Brydeinig]]. Roedd gan 46465 ymlaen silindrau mwy, ac oeddent yn fwy pwerus. Gweithiodd y locomotifau adeiladwyd yn Darlington (46465-46502) i’r ardaloedd dwyreiniol a gogledd-ddwyreiniol o Reilffordd Brydeinig]]. Adeiladwyd y 25 olaf (46503-46527) yn Swindon a gweithasant ar ardal orllewinol y rheilffordd. Paentiwyd yn ddu gyda llinellau, ond newidiwyd sawl i wyrdd. Daeth eu gwaith i ben rhwng 1961 a 1967.

{|class=&quot;wikitable&quot;
|+ Locomotifau adeiladwyd
!colspan=2| Rhif
!rowspan=2| Rhif yr archeb
!rowspan=2| Dyddiad
!rowspan=2| Adeiladwyd
|-
!LMS
!BR
|-
| 6400–09
| 46400–09
| 182
| 1946
| [[Gwaith Cryw|Cryw]]
|-
| 6410–19
| 46410–19
| 189
| 1947
| [[Gwaith Cryw|Cryw]]
|-
| —
| 46420–34
| 194
| 1948
| [[Gwaith Cryw|Cryw]]
|-
| —
| 46435–49
| 201
| 1950
| [[Gwaith Cryw|Cryw]]
|-
| —
| 46450–59
| 207
| 1950
| [[Gwaith Cryw|Cryw]]
|-
| —
| 46460–64
| 208
| 1950
| [[Gwaith Cryw|Cryw]]
|-
| —
| 46465–82
| 1309
| 1951
| [[Gwaith Darlington|Darlington]]
|-
| —
| 46483–94
| 1310
| 1951
| [[Gwaith Darlington|Darlington]]
|-
| —
| 46495–502
| 1310
| 1952
| [[Gwaith Darlington|Darlington]]
|-
| —
| 46503–14
| 394
| 1952
| [[Gwaith Swindon|Swindon]]
|-
| —
| 46515–27
| 394
| 1953
| [[Gwaith Swindon|Swindon]]
|}

{| class=wikitable style=text-align:center
|+ Dyleadau
! Blwyddyn !! Nifer ar ddechrau'r flwyddyn !! Nifer dyleuwyd !! Rhifau
|-
| 1961 || 128 ||  1 || align=left | 46407.
|-
| 1962 || 127 || 12 || align=left | 46408/15/53/66/69/71/76–78/81/93/95.
|-
| 1963 || 115 ||  4 || align=left | 46438/73/83/89.
|-
| 1964 || 111 ||  8 || align=left | 46403/09/35/61/67/74–75, 46525.
|-
| 1965 || 103 || 21 || align=left | 46404/13/20/23/25/30/44/56/59/68/72/79/82/88/97–98, 46510–11/24/27.
|-
| 1966 ||  82 || 40 || align=left | 46401/05/10/12/14/16/19/21–22/24/26–29/34/42/45–47/50–51/54/58/60/62–64/95–96,&lt;br&gt;46504/08–09/12–14/17–19/21/26.
|-
| 1967 ||  42 || 42 || align=left | 46400/02/06/11/17–18/31–33/36–37/39–41/43/48–49/52/55/57/65/70/80/84–87/90–92/99,&lt;br&gt;46500–03/05–06/15–16/20/22–23.
|-
|}

==Cadwraeth==
Mae 7 ohonynt wedi goroesi; adferir 46428 gan Reilffordd Dwyrain Gaerhirfryn; mae’r 6 arall wedi gweithio. Mae 46441, 46443 a 46521 wedi gweithio ar Rielffordd Brydeinig. Prynwyd 3 ohonynt oddi ar Reilffordd Brydeinig, a’r gweddill (46428, 46447, 46512 a 46521) o Iard sgrap Dai Woodham yn [[y Barri]]. Defnyddiwyd 46443 yn ystod pen-blwydd 150 [[Rheilffordd y Great Western]]. Mae 46441 wedi ymddangos yn Nepo [[Carnforth]] ac ar Reilffordd Dwyrain Gaerhirfryn, [[Rheilffordd Stêm Ribble]] a [[Rheilffordd Lakeside a Haverthwaite]].

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;clear:both;&quot;
!Rhif BR
!Delwedd
!Enw*
!Adeiladwr
!Adeiladwyd
!Diwedd gwaith
!Bywyd gweithio
!Safle presennol
!Cyflwr presennol
!Llifrai
!Nodiadau
|-
|align=center|46428
|[[File:LMS Ivatt Class 2 46428.JPG|150px]]
|align=center|
|align=center|[[Gwaith Cryw]]
|align=center|Rhagfyr 1948
|align=center|Rhagfyr 1966
|align=center|17 blwyddyn, 11 Mis
|align=center|[[Rheilffordd Dwyrain Swydd Garhirfryn]]
|align=center|Atgyweirir
|align=center|
|&lt;small&gt;Derbynwyd o iard sgrap Dai Woodham.&lt;/small&gt;
|-
|align=center|46441
|[[File:LMS Ivatt Class 2MT 46441 at Crewe Works.jpg|150px]]
|align=center|
|align=center|Gwaith Cryw
|align=center|Chwefror 1950
|align=center|Ebrill 1967
|align=center|17 blwyddyn, 2 Mis
|align=center|[[Rheilffordd Lakeside a Haverthwaite]]
|align=center|Atgyweirir
|align=center|Coch BR, bathodyn hwyr
|&lt;small&gt;gyda llifrai anghywir coch BR Maroon.&lt;/small&gt;
|-
|align=center|46443
|[[File:LMS Ivatt Class 2MT 2-6-0 no. 46443 at Severn Valley Railway.JPG|150px]]
|align=center|
|align=center|Gwaith Cryw
|align=center|Chwefror 1950
|align=center|Mawrth 1967
|align=center|17 blwyddyn, 28 Diwrnod
|align=center|[[Rheilffordd Dyffryn Hafren]]
|align=center|Arddangosir
|align=center|Du gyda llinellau BR, bathodyn hwyr
|&lt;small&gt;mewn Storfa, [[Gorsaf reilffordd Highley]].&lt;/small&gt;
|-
|align=center|46447
|[[File:46447 on shed.jpg|150px]]
|align=center|
|align=center|Gwaith Cryw
|align=center|Mawrth 1950
|align=center|Rhagfyr 1966
|align=center|16 Blwyddyn, 9 Mis
|align=center|[[Rheilffordd Dwyrain Gwlad yr Haf]]
|align=center|Gweithredol
|align=center|Du gyda llinellau BR, bathodyn hwyr
|&lt;small&gt;Gweithio ers Rhagfyr 2014. Ar fenthyg o [[Rheilffordd Stêm Ynys Wyth|Reilffordd Stêm Ynys Wyth]].&lt;/small&gt;
|-
|align=center|46464
|[[File:Aviemore engine shed - 46464.JPG|150px]]
|align=center|''The Carmyllie Pilot''*
|align=center|Gwaith Cryw
|align=center|Mehefin 1950
|align=center|Medi 1966
|align=center|16 blwyddyn, 3 Mis
|align=center|[[Rheilffordd Strathspey]]
|align=center|Atgyweirir
|align=center|N
|&lt;small&gt;Tynnwyd trên cyntaf ar Reilffordd Strathspey ar 22 Gorffennaf 19878.&lt;ref&gt;[http://www.br46464.co.uk/464_history.htm 46464 Gwaith mewn cadwraeth]&lt;/ref&gt; Defnyddiwyd yr enw &quot;Carmyllie Pilot&quot;ar gyfer 46463 a 46464, 2 locomotif o ddepo Dundee Tay Bridge (62B. Defnyddiwyd y ddau ohonynt fel 'pilot' yng [[Gorsaf reilffordd Arbroath|Ngorsaf reilffordd Arbroath]] ac yn gweithio ar gangen [[Carmyllie]], yn myd i ffatri Metal Box neu'r chwareli.&lt;/small&gt;
|-
|align=center|46512
|align=center|[[File:Strathspey Railway Ivatt 2MT.JPG|150px]]
|align=center|''E.V. Cooper, Engineer''*
|align=center|[[Gwaith Swindon]]
|align=center|Rhagfyr 1952
|align=center|Rhagfyr 1966
|align=center|13 blwyddyn, 11 Mis
|align=center|[[Rheilffordd Strathspey]]
|align=center|Dim yn gweithio
|align=center|Du gyda llinellau BR, bathodyn cynnar
|&lt;small&gt;/diwedd tocyn boeler 1af Rhagfyr 2020.&lt;/small&gt;
|-
|align=center|46521
|[[File:46521 at Loughborough (3).jpg|150px]]
|align=center|''Blossom''*
|align=center|Gwaith Swindon
|align=center|Mawrth 1953
|align=center|Hydref 1966
|align=center|13 blwyddyn, 7 Mis
|align=center|[[Rheilffordd y Great Central]]
|align=center|Gweithredol
|align=center|Gwyrdd BR gyda llinellau, bathodyn cynnar
|&lt;small&gt;Ail-ddechreuodd waith, Ionawr 2012.&lt;/small&gt;
|-
|}

== Fuglen ==
Ymddangosodd 46521  yn rhageln deledu [[Oh, Doctor Beeching!]] gyda’r enw 'Blossom'.&lt;ref&gt;&quot;Oh! Doctor Beeching Re-lives&quot;, ''Severn Valley Railway News'' rhif 119&lt;/ref&gt;

Ymddangosodd 46443 a 46521 yn y ffilm [[The Seven-Per-Cent Solution]].&lt;ref&gt;&quot;A Film in the Making&quot;, ''Severn Valley Railway News'' rhif 38&lt;/ref&gt;

Gwnaethpwyd y ddau ar [[Rheilffordd Dyffryn Hafren|Reilffordd Dyffryn Hafren]].

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* [Rowledge-Engines of the LMS]
* [http://www.br46464.co.uk/ The Carmyllie Pilot Company Limited] (perchnogion 46464)

==Oriel==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
SVRLB01.jpg|46443 ar Reilffordd Dyffryn Hafren
Aviemore02LB.jpg|46512 ar Reilffordd Stêm Strathspey
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Locomotifau stêm]]</text>
      <sha1>73hvtcruw3r93mewsgia7o559i8v0p1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Guls Horne-booke</title>
    <ns>0</ns>
    <id>292275</id>
    <revision>
      <id>11095939</id>
      <parentid>11018518</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T12:09:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Adda'r Yw</username>
        <id>251</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1097" xml:space="preserve">{{teitl italig}}
{{Pethau | fetchwikidata = ALL }}
Llyfr moesau [[dychan]]ol [[Saesneg]] gan [[Thomas Dekker]], un o brif ddramodwyr a phamffledwyr [[Oes Iago]], yw '''''The Guls Horne-booke''''' (1609). [[Parodi]] ydyw o [[llyfr cwrteisi|lyfr cwrteisi]], sydd yn ymosod ar [[coegyn|goegynnod]] a [[galáwnt|galáwns]] [[Llundain|Llundeinig]] y dydd drwy ffug-gyfarwyddiadau ynglŷn â'u hymddygiad mewn mannau cyhoeddus, gan gynnig moddion iddynt dynnu sylw at eu hunain drwy dramgwyddo eraill. Ceir disgrifiadau o alwedigaethau, dillad, ffordd o gerdded, pryd o fwyd, a gweithgareddau pleser y dyn hamddenol. Mae'n debyg i'r gwaith hwn gael ei ysbrydoli gan y gerdd &quot;Grobianus de morum simplicitate&quot; gan yr Almaenwr Friedrich Dedeking.&lt;ref&gt;Margaret Drabble (gol.), ''The Oxford Companion to English Literature'' (Rhydychen: Oxford University Press, 1995), t. 429.&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Guls Hornebooke, The}}
[[Categori:Llên Lloegr yn yr 17eg ganrif]]
[[Categori:Llyfrau'r 1600au]]
[[Categori:Llyfrau dychanol]]
[[Categori:Llyfrau Saesneg gan awduron o Loegr]]</text>
      <sha1>agm81j7lcv6t3u28izx48irxp3c6sex</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alecsander I, brenin Iwgoslafia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>294343</id>
    <revision>
      <id>11096140</id>
      <parentid>11046655</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:48:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5455" xml:space="preserve">{{Person
| fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= cenedl dinasyddiaeth | dateformat = dmy | image = Kralj aleksandar1.jpg | caption = Y Brenin Alecsander I. }}
Teyrn o dras [[Serbiaid|Serbaidd]] a [[Montenegroaid]]d o frenhinllin [[Karađorđević]] oedd '''Alecsander I''' ([[16 Rhagfyr]] &lt;nowiki&gt;[&lt;/nowiki&gt;[[4 Rhagfyr]] yn yr Hen Ddull&lt;nowiki&gt;]&lt;/nowiki&gt; [[1888]] – [[9 Hydref]] [[1934]]) a fu'n Frenin y Serbiaid, Croatiaid a Slofeniaid o 1921 i 1929 a Brenin [[Iwgoslafia]] o 1929 i 1934. Bu hefyd, fel Rhaglyw Dywysog, yn arweinydd [[Teyrnas Serbia]] yn ystod [[y Rhyfel Byd Cyntaf]] ac wedi hynny Teyrnas y Serbiaid, Croatiaid a Slofeniaid hyd at 1921.

Ganed Aleksandar Karađorđević yn [[Cetinje]], prifddinas [[Tywysogaeth Montenegro]], yn ail fab i [[Pedr I, brenin Serbia|Petar Кarađorđević]], un o'r frenhinllin a oedd yn alltud o Serbia, a'r Dywysoges Zorka, merch [[Niclas I, brenin Montenegro|Niclas I, Tywysog Montenegro]]. Treuliodd ei fachgendod yng [[Genefa|Ngenefa]] gyda'i dad. Aeth i [[St Petersburg]] ym 1899, ac wedi i'w dad esgyn i orsedd Serbia ym 1903 ymunodd Alecsander â Chorfflu'r Macwyaid, yr academi filwrol uchaf yn [[Ymerodraeth Rwsia]]. Ym 1909 ildiodd ei frawd hŷn, y Tywysog Coronog Siôr, ei hawl i'r orsedd, a daeth Alecsander felly yn aer aparawns ac ymgartrefodd gyda'i deulu yn Serbia. Gwasanaethodd yn gadlywydd yn ystod [[Rhyfel Cyntaf y Balcanau]] ac arweiniodd y Fyddin Gyntaf yn y fuddugoliaeth yn erbyn yr [[Yr Ymerodraeth Otomanaidd|Otomaniaid]] ym Mrwydr Kumanovo yn Hydref 1912. Bu Alecsander hefyd yn gadlywydd yn [[Ail Ryfel y Balcanau]] yn erbyn [[Teyrnas Bwlgaria|Bwlgaria]] ym 1913.&lt;ref name=EWB&gt;{{eicon en}} &quot;[https://www.encyclopedia.com/history/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/alexander-yugoslavia Alexander of Yugoslavia]&quot; yn ''Encyclopedia of World Biography''. Adalwyd ar wefan Encyclopedia.com ar 30 Ebrill 2022.&lt;/ref&gt;

Yn sgil argyfwng cyfansoddiadol yng ngwanwyn 1914, datganodd y Brenin Pedr ei fod am ymddeol oherwydd ei henaint ac ildio'i frenhinfreintiau i'w etifedd, a dyrchafwyd y Tywysog Coronog Alecsander yn Rhaglyw Dywysog Serbia ar 24 Mehefin 1914. Ar ddechrau'r Rhyfel Byd Cyntaf, ymdrechodd i sicrhau cefnogaeth Rwsia i Serbia ac apeliodd at [[pan-Slafiaeth|ban-Slafiaeth]] drwy gefnogi achos y Slafiaid Deheuol yn [[Awstria-Hwngari]]. Fel pencadlywydd y lluoedd arfog, aeth Alecsander i faes y gad a chyd-deithiodd gyda'r Fyddin Frenhinol wrth iddi ffoi ar draws [[Tywysogaeth Albania|Albania]] yng ngaeaf 1915–16. Ar ddiwedd y rhyfel, arweiniodd ei luoedd i mewn i [[Beograd]] ar 31 Hydref 1918, ac ar 1 Rhagfyr datganwyd sefydlu Teyrnas y Serbiaid, Croatiaid a Slofeniaid, gan uno Serbia â thiriogaethau a ildiwyd gan Awstria-Hwngari yn ogystal â Montenegro. Esgynnodd Alecsander i'r orsedd yn sgil marwolaeth y Brenin Pedr ar 16 Awst 1921. Priododd â Maria (1900–61), merch [[Ferdinand I, brenin Rwmania|Ferdinand, Brenin Rwmania]], ar 8 Mehefin 1922, a chawsant dri mab: Petar (1923–70), Tomislav (1928–2000), ac Andrea (1929–90).

Ar 28 Mehefin 1921, ychydig wythnosau cyn i Alecsander esgyn i'r orsedd, mabwysiadwyd cyfansoddiad cyntaf y deyrnas—Cyfansoddiad Vidovan—gan sefydlu'r drefn ganoledig yn Beograd. Gwrthwynebwyd hyn gan genedlaetholwyr y tu allan i Serbia, yn enwedig y [[Croatiaid]], a oedd yn gobeithio i'r undeb fod yn ffederasiwn gyda rhywfaint o ymreolaeth i'r cenhedloedd. Llofruddiwyd yr arweinydd Croataidd Stefan Radić yn y Skupština, y cynulliad cenedlaethol, gan wleidydd Serbaidd–Montenegroaidd ym Mehefin 1920, a sbardunodd i'r holl gynrychiolwyr Croataidd adael y ddeddfwrfa. Diddymwyd Cyfansoddiad Vidovdan gan y Brenin Alecsander yn Ionawr 1929, gan gychwyn cyfnod a elwir &quot;Unbennaeth 6 Ionawr&quot;. Newidiwyd enw'r wlad i Iwgoslafia ar 3 Hydref 1929 fel rhan o'r ymdrech o uno amryw genhedloedd y Slafiaid Deheuol. Cynyddodd dicter y Croatiaid yn sgil cyhoeddi cyfansoddiad newydd gan Alecsander ym Medi 1931.

Saethwyd Alecsander yn farw, yn 45 oed, ar 9 Hydref 1934 ym [[Marseille]], yn ystod ymweliad gwladwriaethol i Ffrainc; lladdwyd hefyd Louis Barthou, Gweinidog Tramor Ffrainc, a oedd yn eistedd yn yr un cerbyd â'r Brenin. Enw'r llofrudd oedd Vlado Chernozemski, asiant [[Bwlgariaid|Bwlgaraidd]] o'r gudd-gymdeithas [[Macedoniaid|Facedonaidd]] genedlaetholgar VMRO, a oedd yn derbyn nawdd gan yr [[Ustaše]].&lt;ref&gt;{{dyf Britannica |url=https://www.britannica.com/biography/Alexander-I-king-of-Yugoslavia |teitl=Alexander I (king of Yugoslavia) |dyddiadcyrchiad=30 Ebrill 2022 }}&lt;/ref&gt; Olynwyd Alecsander yn Frenin Iwgoslafia gan ei fab, Pedr II, a oedd yn 11 oed.

==Diwygiadau llywodraethol==
Yn ystod teyrnasiad Alecsander cafwyd dau ddiwygiad mawr i [[Llywodraeth Leol Brenhiniaeth Iwgoslafia|lywodraeth leol]]. Yn Nghyfansoddiad Vidovdan yn 1921 sefydlwyd 33 [[Oblast|oblast]] (siroedd mewn cyd-destun Cymreig) newydd yn 1922 oedd yn wahanol i'r drefn flaenorol bu yn y tiroedd. Yna, yn 1929, cafwyd newid llywodraethol fawr arall wrth greu 9 Banovina (gelwir hefyd yn Banat) newydd oedd yn fwy o ran maint ac yn anwybyddu (yn bwrpasol) ffiniau cenedlaethol mewnol y deyrnas.

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Brenhinoedd Iwgoslafia]]
[[Categori:Genedigaethau 1888]]
[[Categori:Iwgoslafiaid]]
[[Categori:Marwolaethau 1934]]
[[Categori:Pobl o Cetinje]]
[[Categori:Serbiaid y 19eg ganrif]]
[[Categori:Serbiaid yr 20fed ganrif]]
[[Categori:Teyrnoedd yr 20fed ganrif]]</text>
      <sha1>sff4mnbzw7214t58pw7y0h8kah0bvam</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lluoedd Arfog yng Nghymru</title>
    <ns>0</ns>
    <id>295522</id>
    <revision>
      <id>11096078</id>
      <parentid>11083190</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T08:58:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>458</id>
      </contributor>
      <comment>Yn dileu &quot;Andrew_Dawes,_Head_of_the_Army_in_Wales.jpg&quot;. Cafodd ei dileu oddi ar Gomin gan [[commons:User:Túrelio|Túrelio]] achos: [[:c:COM:L|Copyright violation]]: no free license at the declared source https://twitter.com/armyinwales/status/1311611099830</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2186" xml:space="preserve">{{pethau}}
[[Delwedd:A soldier of the Royal Welsh Regiment during Exercise Lion Star 3.jpg|bawd|234x234px|Milwr o gatrawd y Royal Welsh yn ymarfer yng Nghyprus.]]
Y '''Lluoedd Arfog yng Nghymru''' yw canolfannau milwrol a staff milwrol [[y Deyrnas Unedig]] yng Nghymru neu sy'n gysylltiedig â Chymru. Mae hyn yn cynnwys milwyr o Gymru a brigadau Arfog Prydeinig.

== Nifer ==
O’r lluoedd arfog, y Fyddin sydd â’r mwyaf o staff yng Nghymru, gyda dros 1,400 o bersonél yn gweithio yno. O 2019 ymlaen, roedd 3,230 o bersonél hapus a sifil wedi’u lleoli yng Nghymru. Roedd hefyd dros 60 o sefydliadau a chanolfannau'r Weinyddiaeth Amddiffyn.&lt;ref name=&quot;Zubova&quot;&gt;{{Cite web|last=Zubova|first=Xenia|title=How Welsh is the British Army?|url=https://www.forces.net/heritage/history/how-welsh-british-army|access-date=2022-04-26|website=Forces Network|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Pennaeth ==
 
Pennaeth y fyddin yng Nghymru yw Andrew Dawes, sydd hefyd yn bennaeth ar Frigad 160 Cymru.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Military’s contribution to Covid-19 effort praised by Welsh Ambulance Service|url=https://www.countytimes.co.uk/news/20055040.militarys-contribution-covid-19-effort-praised-welsh-ambulance-service/|access-date=2022-04-27|website=County Times|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=ERS Silver and Armed Forces in Wales Awards celebrate success|url=https://www.gov.uk/government/news/ers-silver-and-armed-forces-in-wales-awards-celebrate-success|access-date=2022-04-27|website=GOV.UK|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Brigâd Gymreig ==
Sefydlwyd y Frigâd Gymreig ym 1908, a gwasanaethodd yn y ddau Ryfel Byd fel rhan o'r 53ain Adran Troedfilwyr (Gymreig). Mae Brigâd Cymru yn gyfrifol am weithrediadau maes yn hytrach na gweithrediadau catrodol. Mae'r frigâd hefyd yn adnabyddus am Exercise Cambrian Patrol. Pencadlys y frigâd yw'r 160fed Brigâd (Cymru) sy'n gyfrifol am weithrediadau milwrol y Deyrnas Unedig o fewn Cymru.&lt;ref name=&quot;Zubova2&quot;&gt;{{Cite web|last=Zubova|first=Xenia|title=How Welsh is the British Army?|url=https://www.forces.net/heritage/history/how-welsh-british-army|access-date=2022-04-26|website=Forces Network|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==

[[Categori: Cymru]]</text>
      <sha1>fa3vwlug2fxzomiionm176n9dwgfjog</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ban wedy i dynny</title>
    <ns>0</ns>
    <id>297522</id>
    <revision>
      <id>11096064</id>
      <parentid>11092882</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T00:09:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Cynnwys */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5495" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
[[Delwedd:Bann wedy i dynny wynebddalen.jpg|bawd|Wynebddalen]]
{{Wicidestun}}
Mae '''''Ban wedy i dynny air yngair allan o hen gyfreith Howel ða, vap Cadell brenhin Kymbry, ynghylch chwechant mylneð aeth heibio, wrth yr hwn van y gellir deall bot yr offeiriait y pryd hynny yn priodi gwrageð yn dichwith ac yn kyttal ar wynt in gyfreithlawn''''' yn bamffled pedwar plyg ddwyieithog (Cymraeg a Saesneg) a gyhoeddwyd ym 1550. Er nad oes enw awdur ar y ddogfen, mae bron yn sicr mae [[William Salesbury]] oedd yr awdur.

== Cefndir ==
Ym 1534 ymwrthododd yr eglwys Seisnig ag awdurdod y Pab pan fethodd [[Harri VIII, brenin Lloegr|Harri VIII]] â sicrhau dirymiad Pab o'i briodas â [[Catrin o Aragón|Catherine o Aragón]]. Cyflymodd y Diwygiad Seisnig dan lywodraeth [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=The king's bedpost : Reformation and iconography in a Tudor group portrait|url=https://www.worldcat.org/oclc/27388564|publisher=Cambridge University Press|date=1993|location=Cambridge|isbn=0-521-44375-X|oclc=27388564|first=Margaret|last=Aston}}&lt;/ref&gt;

Ym mis Tachwedd, 1548, pasiwyd mesur yn y Senedd i gyfreithloni priodasau [[Offeiriad|offeiriaid]] [[Eglwys Loegr]]. Ei enw oedd:'' An acte to take awaye all posityve Lawes against Marriage of Priestes.''&lt;ref&gt;The Clergy Marriage Act 1548 (2 &amp; 3 Edw 6 c 21)&lt;/ref&gt; 

Roedd y ddeddf newydd yn achosi cryn gyffro cymdeithasol. Roedd y mesur newydd yn torri ar draws un o'r hen draddodiadau crefyddol mwyaf sylfaenol, sef bod offeiriaid yn ŵyr di-briod. Ysgrifennwyd llyfrau a thraethodau o blaid ac yn erbyn y gyfraith newydd. Mae ''Ban wedy i dynny'' yn dadlau o blaid hawl offeiriaid i briodi.

''Ban wedy i dynny'' oedd y pamffled cyntaf a argraffwyd yn y Gymraeg a’r traethawd gwleidyddol cyntaf a argraffwyd yn yr iaith hefyd.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[s:Ban wedy i dynny/Rhagair|Ban wedy i dynny-Rhagair ar Wicidestun&lt;/ref&gt;

== Awduraeth ==
Er nad oes enw awdur ar y ddogfen, mae'n debygol iawn mai William Salesbury oedd yn gyfrifol amdano. Cyhoeddwyd y llyfr gan wasg Robert Crowley. Cyhoeddodd Crowley llyfrau eraill gan Salesbury yn yr un cyfnod

''&quot;The Baterie of the Popes Botereulx, commonlye called the high Altare.&quot;''(1550)&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=The baterie of the Popes Botereulx, commonly called the high altare. Compiled by W.S. in the yere of oure Lorde. 1550|url=https://ota.bodleian.ox.ac.uk/repository/xmlui/handle/20.500.12024/A11355|date=2011-12|first=William|last=Salesbury}}&lt;/ref&gt;

''&quot;[[A briefe and a playne introduction, teaching how to pronounce the letters in the British tong|Briefe and playne Introduction, teachyng how to pronounce the letters in the British tong]],&quot; 1550''&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=A briefe and a playne introduction, teachyng how to pronounce the letters of the British tong, (now co[m]menly called Walsh) wherby an English man shal not only w[ith] ease read the said tong rightly: but markyng ye same wel, it shal be a meane for him with one labour and diligence to attaine to the true and natural pronuncation of other expediente and most excellente langauges Set forth by W. Salesburye.|url=https://ota.bodleian.ox.ac.uk/repository/xmlui/handle/20.500.12024/A11356|date=2012-10|first=William|last=Salesbury}}&lt;/ref&gt;'', a ''

''&quot;[[Kynniver Llith a Ban]]&quot;'' (1551)&lt;ref&gt;Thomas Parry, Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1944).&lt;/ref&gt;

== Cynnwys ==
Roedd tueddiadau [[Yr Eglwys Gatholig Rufeinig|Catholig]] yn parhau yn gryf yng Nghymru, er gwaethaf y diwygiad [[Protestaniaeth|Protestannaidd]]. Roedd rhai yn aros yn driw i awdurdod y Pab, ond roedd y rhai oedd yn derbyn y drefn newydd o awdurdod y Brenin dros Eglwys Loegr yn parhau i ddilyn yr hen arferion crefyddol. Bwriad Salesbury oedd eu perswadio bod yna traddodiad Cymreig o offeiriaid yn priodi.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Parhaodd rhannau o [[Cyfraith Hywel|gyfraith Hywel Dda]] i fod mewn grym hyd basio [[Deddfau'r Cyfreithiau yng Nghymru 1536 a 1542|deddfau uno]] 1535-1542, 8 i 15 mlynedd cyn cyhoeddi'r pamffled. Mae'r pamffled yn dyfynnu'r rhannau hynny o gyfraith Hywel sydd yn ymwneud a phlant offeiriaid priod, i brofi bod offeiriaid priod yn rhan o'r traddodiad Cymreig. Gan fod Edward VI yn ddisgynnydd i [[Hywel Dda|Hywel]] roedd deddfu o blaid offeiriaid priod yn rhan o draddodiad ei ach frenhinol ef. Mae'r pamffled yn adrodd hanes Hywel yn danfon dirprwyaeth i'r Pab i wirio bod ei gyfraith yn gydnaws a chyfraith yr eglwys. Gan i'r Pab cytuno bod deddfau Hywel yn gydnaws mae'n dangos bod offeiriaid priod Cymreig hyd yn oed yn cael sêl bendith Babyddol.

Cyhoeddwyd adargraffiad adlun o'r pamffled yng nghyd ag adlun o ''[[Yn y lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn]]'' gan wasg Brifysgol Cymru ym 1902 (golygydd John H. Davies)&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Ban wedy i dynny air yngair allan o hen gyfreith Howel dda, vap Cadell brenhin .A Certaine Case, etc. [Edited by J.H. Davies.] Welsh &amp; Eng.|url=https://www.worldcat.org/title/ban-wedy-i-dynny-air-yngair-allan-o-hen-gyfreith-howel-a-vap-cadell-brenhin-kymbry-ynghylch-chwechant-mylne-aeth-heibio-wrth-yr-hwn-van-y-gellir-deall-bot-yr-offeiriait-y-pryd-hynny-yn-priodi-gwrage-yn-dichwith-ac-yn-kyttal-ar-wynt-in-gyfreithlawn-a-certaine-case-etc-edited-by-jh-davies-welsh-eng/oclc/504289335|date=1902|oclc=504289335|language=|last=Wales}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Llyfrau 1550]]
[[Categori:Hanes crefydd yng Nghymru]]
[[Categori:William Salesbury]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig yr 16eg ganrif]]</text>
      <sha1>2bl8u3t7l8he5ijii9edxaj5xfaz8tw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096065</id>
      <parentid>11096064</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T00:13:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5498" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
[[Delwedd:Bann wedy i dynny wynebddalen.jpg|bawd|Wynebddalen]]
{{Wicidestun}}
Mae '''''Ban wedy i dynny air yngair allan o hen gyfreith Howel ða, vap Cadell brenhin Kymbry, ynghylch chwechant mylneð aeth heibio, wrth yr hwn van y gellir deall bot yr offeiriait y pryd hynny yn priodi gwrageð yn dichwith ac yn kyttal ar wynt in gyfreithlawn''''' yn bamffled pedwar plyg ddwyieithog (Cymraeg a Saesneg) a gyhoeddwyd ym 1550. Er nad oes enw awdur ar y ddogfen, mae bron yn sicr mae [[William Salesbury]] oedd yr awdur.

== Cefndir ==
Ym 1534 ymwrthododd yr eglwys Seisnig ag awdurdod y Pab pan fethodd [[Harri VIII, brenin Lloegr|Harri VIII]] â sicrhau dirymiad Pab o'i briodas â [[Catrin o Aragón|Catherine o Aragón]]. Cyflymodd y Diwygiad Seisnig dan lywodraeth [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=The king's bedpost : Reformation and iconography in a Tudor group portrait|url=https://www.worldcat.org/oclc/27388564|publisher=Cambridge University Press|date=1993|location=Cambridge|isbn=0-521-44375-X|oclc=27388564|first=Margaret|last=Aston}}&lt;/ref&gt;

Ym mis Tachwedd, 1548, pasiwyd mesur yn y Senedd i gyfreithloni priodasau [[Offeiriad|offeiriaid]] [[Eglwys Loegr]]. Ei enw oedd:'' An acte to take awaye all posityve Lawes against Marriage of Priestes.''&lt;ref&gt;The Clergy Marriage Act 1548 (2 &amp; 3 Edw 6 c 21)&lt;/ref&gt; 

Roedd y ddeddf newydd yn achosi cryn gyffro cymdeithasol. Roedd y mesur newydd yn torri ar draws un o'r hen draddodiadau crefyddol mwyaf sylfaenol, sef bod offeiriaid yn ŵyr di-briod. Ysgrifennwyd llyfrau a thraethodau o blaid ac yn erbyn y gyfraith newydd. Mae ''Ban wedy i dynny'' yn dadlau o blaid hawl offeiriaid i briodi.

''Ban wedy i dynny'' oedd y pamffled cyntaf a argraffwyd yn y Gymraeg a’r traethawd gwleidyddol cyntaf a argraffwyd yn yr iaith hefyd.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[[s:Ban wedy i dynny/Rhagair|Ban wedy i dynny-Rhagair ar Wicidestun]]&lt;/ref&gt;

== Awduraeth ==
Er nad oes enw awdur ar y ddogfen, mae'n debygol iawn mai William Salesbury oedd yn gyfrifol amdano. Cyhoeddwyd y llyfr gan wasg Robert Crowley. Cyhoeddodd Crowley llyfrau eraill gan Salesbury yn yr un cyfnod

''&quot;The Baterie of the Popes Botereulx, commonlye called the high Altare.&quot;''(1550)&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=The baterie of the Popes Botereulx, commonly called the high altare. Compiled by W.S. in the yere of oure Lorde. 1550|url=https://ota.bodleian.ox.ac.uk/repository/xmlui/handle/20.500.12024/A11355|date=2011-12|first=William|last=Salesbury}}&lt;/ref&gt;

''&quot;[[A briefe and a playne introduction, teaching how to pronounce the letters in the British tong|Briefe and playne Introduction, teachyng how to pronounce the letters in the British tong]],&quot; 1550''&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=A briefe and a playne introduction, teachyng how to pronounce the letters of the British tong, (now co[m]menly called Walsh) wherby an English man shal not only w[ith] ease read the said tong rightly: but markyng ye same wel, it shal be a meane for him with one labour and diligence to attaine to the true and natural pronuncation of other expediente and most excellente langauges Set forth by W. Salesburye.|url=https://ota.bodleian.ox.ac.uk/repository/xmlui/handle/20.500.12024/A11356|date=2012-10|first=William|last=Salesbury}}&lt;/ref&gt;'', a ''

''&quot;[[Kynniver Llith a Ban]]&quot;'' (1551)&lt;ref&gt;Thomas Parry, Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1944).&lt;/ref&gt;

== Cynnwys ==
Roedd tueddiadau [[Yr Eglwys Gatholig Rufeinig|Catholig]] yn parhau yn gryf yng Nghymru, er gwaethaf y diwygiad [[Protestaniaeth|Protestannaidd]]. Roedd rhai yn aros yn driw i awdurdod y Pab, ond roedd y rhai oedd yn derbyn y drefn newydd o awdurdod y Brenin dros Eglwys Loegr yn parhau i ddilyn yr hen arferion crefyddol. Bwriad Salesbury oedd eu perswadio bod yna traddodiad Cymreig o offeiriaid yn priodi.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Parhaodd rhannau o [[Cyfraith Hywel|gyfraith Hywel Dda]] i fod mewn grym hyd basio [[Deddfau'r Cyfreithiau yng Nghymru 1536 a 1542|deddfau uno]] 1535-1542, 8 i 15 mlynedd cyn cyhoeddi'r pamffled. Mae'r pamffled yn dyfynnu'r rhannau hynny o gyfraith Hywel sydd yn ymwneud a phlant offeiriaid priod, i brofi bod offeiriaid priod yn rhan o'r traddodiad Cymreig. Gan fod Edward VI yn ddisgynnydd i [[Hywel Dda|Hywel]] roedd deddfu o blaid offeiriaid priod yn rhan o draddodiad ei ach frenhinol ef. Mae'r pamffled yn adrodd hanes Hywel yn danfon dirprwyaeth i'r Pab i wirio bod ei gyfraith yn gydnaws a chyfraith yr eglwys. Gan i'r Pab cytuno bod deddfau Hywel yn gydnaws mae'n dangos bod offeiriaid priod Cymreig hyd yn oed yn cael sêl bendith Babyddol.

Cyhoeddwyd adargraffiad adlun o'r pamffled yng nghyd ag adlun o ''[[Yn y lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn]]'' gan wasg Brifysgol Cymru ym 1902 (golygydd John H. Davies)&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Ban wedy i dynny air yngair allan o hen gyfreith Howel dda, vap Cadell brenhin .A Certaine Case, etc. [Edited by J.H. Davies.] Welsh &amp; Eng.|url=https://www.worldcat.org/title/ban-wedy-i-dynny-air-yngair-allan-o-hen-gyfreith-howel-a-vap-cadell-brenhin-kymbry-ynghylch-chwechant-mylne-aeth-heibio-wrth-yr-hwn-van-y-gellir-deall-bot-yr-offeiriait-y-pryd-hynny-yn-priodi-gwrage-yn-dichwith-ac-yn-kyttal-ar-wynt-in-gyfreithlawn-a-certaine-case-etc-edited-by-jh-davies-welsh-eng/oclc/504289335|date=1902|oclc=504289335|language=|last=Wales}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Llyfrau 1550]]
[[Categori:Hanes crefydd yng Nghymru]]
[[Categori:William Salesbury]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig yr 16eg ganrif]]</text>
      <sha1>f367g6or56atfiji6djhqvaphlch81c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096066</id>
      <parentid>11096065</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T00:17:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Awduraeth */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5494" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
[[Delwedd:Bann wedy i dynny wynebddalen.jpg|bawd|Wynebddalen]]
{{Wicidestun}}
Mae '''''Ban wedy i dynny air yngair allan o hen gyfreith Howel ða, vap Cadell brenhin Kymbry, ynghylch chwechant mylneð aeth heibio, wrth yr hwn van y gellir deall bot yr offeiriait y pryd hynny yn priodi gwrageð yn dichwith ac yn kyttal ar wynt in gyfreithlawn''''' yn bamffled pedwar plyg ddwyieithog (Cymraeg a Saesneg) a gyhoeddwyd ym 1550. Er nad oes enw awdur ar y ddogfen, mae bron yn sicr mae [[William Salesbury]] oedd yr awdur.

== Cefndir ==
Ym 1534 ymwrthododd yr eglwys Seisnig ag awdurdod y Pab pan fethodd [[Harri VIII, brenin Lloegr|Harri VIII]] â sicrhau dirymiad Pab o'i briodas â [[Catrin o Aragón|Catherine o Aragón]]. Cyflymodd y Diwygiad Seisnig dan lywodraeth [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=The king's bedpost : Reformation and iconography in a Tudor group portrait|url=https://www.worldcat.org/oclc/27388564|publisher=Cambridge University Press|date=1993|location=Cambridge|isbn=0-521-44375-X|oclc=27388564|first=Margaret|last=Aston}}&lt;/ref&gt;

Ym mis Tachwedd, 1548, pasiwyd mesur yn y Senedd i gyfreithloni priodasau [[Offeiriad|offeiriaid]] [[Eglwys Loegr]]. Ei enw oedd:'' An acte to take awaye all posityve Lawes against Marriage of Priestes.''&lt;ref&gt;The Clergy Marriage Act 1548 (2 &amp; 3 Edw 6 c 21)&lt;/ref&gt; 

Roedd y ddeddf newydd yn achosi cryn gyffro cymdeithasol. Roedd y mesur newydd yn torri ar draws un o'r hen draddodiadau crefyddol mwyaf sylfaenol, sef bod offeiriaid yn ŵyr di-briod. Ysgrifennwyd llyfrau a thraethodau o blaid ac yn erbyn y gyfraith newydd. Mae ''Ban wedy i dynny'' yn dadlau o blaid hawl offeiriaid i briodi.

''Ban wedy i dynny'' oedd y pamffled cyntaf a argraffwyd yn y Gymraeg a’r traethawd gwleidyddol cyntaf a argraffwyd yn yr iaith hefyd.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[[s:Ban wedy i dynny/Rhagair|Ban wedy i dynny-Rhagair ar Wicidestun]]&lt;/ref&gt;

== Awduraeth ==
Er nad oes enw awdur ar y ddogfen, mae'n debygol iawn mai William Salesbury oedd yn gyfrifol amdano. Cyhoeddwyd y llyfr gan wasg Robert Crowley. Cyhoeddodd Crowley llyfrau eraill gan Salesbury yn yr un cyfnod

''&quot;The Baterie of the Popes Botereulx, commonlye called the high Altare.&quot;''(1550)&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=The baterie of the Popes Botereulx, commonly called the high altare. Compiled by W.S. in the yere of oure Lorde. 1550|url=https://ota.bodleian.ox.ac.uk/repository/xmlui/handle/20.500.12024/A11355|date=2011-12|first=William|last=Salesbury}}&lt;/ref&gt;

''&quot;[[A briefe and a playne introduction, teaching how to pronounce the letters in the British tong|Briefe and playne Introduction, teachyng how to pronounce the letters in the British tong]],&quot; 1550''&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=A briefe and a playne introduction, teachyng how to pronounce the letters of the British tong, (now commenly called Walsh) wherby an English man shal not only with ease read the said tong rightly: but markyng ye same wel, it shal be a meane for him with one labour and diligence to attaine to the true and natural pronuncation of other expediente and most excellente langauges Set forth by W. Salesburye.|url=https://ota.bodleian.ox.ac.uk/repository/xmlui/handle/20.500.12024/A11356|date=2012-10|first=William|last=Salesbury}}&lt;/ref&gt;'', a ''

''&quot;[[Kynniver Llith a Ban]]&quot;'' (1551)&lt;ref&gt;Thomas Parry, Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1944).&lt;/ref&gt;

== Cynnwys ==
Roedd tueddiadau [[Yr Eglwys Gatholig Rufeinig|Catholig]] yn parhau yn gryf yng Nghymru, er gwaethaf y diwygiad [[Protestaniaeth|Protestannaidd]]. Roedd rhai yn aros yn driw i awdurdod y Pab, ond roedd y rhai oedd yn derbyn y drefn newydd o awdurdod y Brenin dros Eglwys Loegr yn parhau i ddilyn yr hen arferion crefyddol. Bwriad Salesbury oedd eu perswadio bod yna traddodiad Cymreig o offeiriaid yn priodi.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Parhaodd rhannau o [[Cyfraith Hywel|gyfraith Hywel Dda]] i fod mewn grym hyd basio [[Deddfau'r Cyfreithiau yng Nghymru 1536 a 1542|deddfau uno]] 1535-1542, 8 i 15 mlynedd cyn cyhoeddi'r pamffled. Mae'r pamffled yn dyfynnu'r rhannau hynny o gyfraith Hywel sydd yn ymwneud a phlant offeiriaid priod, i brofi bod offeiriaid priod yn rhan o'r traddodiad Cymreig. Gan fod Edward VI yn ddisgynnydd i [[Hywel Dda|Hywel]] roedd deddfu o blaid offeiriaid priod yn rhan o draddodiad ei ach frenhinol ef. Mae'r pamffled yn adrodd hanes Hywel yn danfon dirprwyaeth i'r Pab i wirio bod ei gyfraith yn gydnaws a chyfraith yr eglwys. Gan i'r Pab cytuno bod deddfau Hywel yn gydnaws mae'n dangos bod offeiriaid priod Cymreig hyd yn oed yn cael sêl bendith Babyddol.

Cyhoeddwyd adargraffiad adlun o'r pamffled yng nghyd ag adlun o ''[[Yn y lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn]]'' gan wasg Brifysgol Cymru ym 1902 (golygydd John H. Davies)&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Ban wedy i dynny air yngair allan o hen gyfreith Howel dda, vap Cadell brenhin .A Certaine Case, etc. [Edited by J.H. Davies.] Welsh &amp; Eng.|url=https://www.worldcat.org/title/ban-wedy-i-dynny-air-yngair-allan-o-hen-gyfreith-howel-a-vap-cadell-brenhin-kymbry-ynghylch-chwechant-mylne-aeth-heibio-wrth-yr-hwn-van-y-gellir-deall-bot-yr-offeiriait-y-pryd-hynny-yn-priodi-gwrage-yn-dichwith-ac-yn-kyttal-ar-wynt-in-gyfreithlawn-a-certaine-case-etc-edited-by-jh-davies-welsh-eng/oclc/504289335|date=1902|oclc=504289335|language=|last=Wales}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Llyfrau 1550]]
[[Categori:Hanes crefydd yng Nghymru]]
[[Categori:William Salesbury]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig yr 16eg ganrif]]</text>
      <sha1>n3ekj0khkgx2fveaqi0jres7vz7553n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096067</id>
      <parentid>11096066</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T00:20:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Cynnwys */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5525" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
[[Delwedd:Bann wedy i dynny wynebddalen.jpg|bawd|Wynebddalen]]
{{Wicidestun}}
Mae '''''Ban wedy i dynny air yngair allan o hen gyfreith Howel ða, vap Cadell brenhin Kymbry, ynghylch chwechant mylneð aeth heibio, wrth yr hwn van y gellir deall bot yr offeiriait y pryd hynny yn priodi gwrageð yn dichwith ac yn kyttal ar wynt in gyfreithlawn''''' yn bamffled pedwar plyg ddwyieithog (Cymraeg a Saesneg) a gyhoeddwyd ym 1550. Er nad oes enw awdur ar y ddogfen, mae bron yn sicr mae [[William Salesbury]] oedd yr awdur.

== Cefndir ==
Ym 1534 ymwrthododd yr eglwys Seisnig ag awdurdod y Pab pan fethodd [[Harri VIII, brenin Lloegr|Harri VIII]] â sicrhau dirymiad Pab o'i briodas â [[Catrin o Aragón|Catherine o Aragón]]. Cyflymodd y Diwygiad Seisnig dan lywodraeth [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=The king's bedpost : Reformation and iconography in a Tudor group portrait|url=https://www.worldcat.org/oclc/27388564|publisher=Cambridge University Press|date=1993|location=Cambridge|isbn=0-521-44375-X|oclc=27388564|first=Margaret|last=Aston}}&lt;/ref&gt;

Ym mis Tachwedd, 1548, pasiwyd mesur yn y Senedd i gyfreithloni priodasau [[Offeiriad|offeiriaid]] [[Eglwys Loegr]]. Ei enw oedd:'' An acte to take awaye all posityve Lawes against Marriage of Priestes.''&lt;ref&gt;The Clergy Marriage Act 1548 (2 &amp; 3 Edw 6 c 21)&lt;/ref&gt; 

Roedd y ddeddf newydd yn achosi cryn gyffro cymdeithasol. Roedd y mesur newydd yn torri ar draws un o'r hen draddodiadau crefyddol mwyaf sylfaenol, sef bod offeiriaid yn ŵyr di-briod. Ysgrifennwyd llyfrau a thraethodau o blaid ac yn erbyn y gyfraith newydd. Mae ''Ban wedy i dynny'' yn dadlau o blaid hawl offeiriaid i briodi.

''Ban wedy i dynny'' oedd y pamffled cyntaf a argraffwyd yn y Gymraeg a’r traethawd gwleidyddol cyntaf a argraffwyd yn yr iaith hefyd.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[[s:Ban wedy i dynny/Rhagair|Ban wedy i dynny-Rhagair ar Wicidestun]]&lt;/ref&gt;

== Awduraeth ==
Er nad oes enw awdur ar y ddogfen, mae'n debygol iawn mai William Salesbury oedd yn gyfrifol amdano. Cyhoeddwyd y llyfr gan wasg Robert Crowley. Cyhoeddodd Crowley llyfrau eraill gan Salesbury yn yr un cyfnod

''&quot;The Baterie of the Popes Botereulx, commonlye called the high Altare.&quot;''(1550)&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=The baterie of the Popes Botereulx, commonly called the high altare. Compiled by W.S. in the yere of oure Lorde. 1550|url=https://ota.bodleian.ox.ac.uk/repository/xmlui/handle/20.500.12024/A11355|date=2011-12|first=William|last=Salesbury}}&lt;/ref&gt;

''&quot;[[A briefe and a playne introduction, teaching how to pronounce the letters in the British tong|Briefe and playne Introduction, teachyng how to pronounce the letters in the British tong]],&quot; 1550''&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=A briefe and a playne introduction, teachyng how to pronounce the letters of the British tong, (now commenly called Walsh) wherby an English man shal not only with ease read the said tong rightly: but markyng ye same wel, it shal be a meane for him with one labour and diligence to attaine to the true and natural pronuncation of other expediente and most excellente langauges Set forth by W. Salesburye.|url=https://ota.bodleian.ox.ac.uk/repository/xmlui/handle/20.500.12024/A11356|date=2012-10|first=William|last=Salesbury}}&lt;/ref&gt;'', a ''

''&quot;[[Kynniver Llith a Ban]]&quot;'' (1551)&lt;ref&gt;Thomas Parry, Hanes Llenyddiaeth Gymraeg hyd 1900 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1944).&lt;/ref&gt;

== Cynnwys ==
Roedd tueddiadau [[Yr Eglwys Gatholig Rufeinig|Catholig]] yn parhau yn gryf yng Nghymru, er gwaethaf y diwygiad [[Protestaniaeth|Protestannaidd]]. Roedd rhai yn aros yn driw i awdurdod y Pab, ond roedd nifer o'r rhai oedd yn derbyn y drefn newydd o awdurdod y Brenin dros Eglwys Loegr yn parhau i ddilyn yr hen arferion crefyddol. Bwriad Salesbury oedd perswadio y naill garfan a'r llall, bod yna traddodiad Cymreig o offeiriaid yn priodi.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Parhaodd rhannau o [[Cyfraith Hywel|gyfraith Hywel Dda]] i fod mewn grym hyd basio [[Deddfau'r Cyfreithiau yng Nghymru 1536 a 1542|deddfau uno]] 1535-1542, 8 i 15 mlynedd cyn cyhoeddi'r pamffled. Mae'r pamffled yn dyfynnu'r rhannau hynny o gyfraith Hywel sydd yn ymwneud a phlant offeiriaid priod, i brofi bod offeiriaid priod yn rhan o'r traddodiad Cymreig. Gan fod Edward VI yn ddisgynnydd i [[Hywel Dda|Hywel]] roedd deddfu o blaid offeiriaid priod yn rhan o draddodiad ei ach frenhinol ef. Mae'r pamffled yn adrodd hanes Hywel yn danfon dirprwyaeth i'r Pab i wirio bod ei gyfraith yn gydnaws a chyfraith yr eglwys. Gan i'r Pab cytuno bod deddfau Hywel yn gydnaws mae'n dangos bod offeiriaid priod Cymreig hyd yn oed yn cael sêl bendith Babyddol.

Cyhoeddwyd adargraffiad adlun o'r pamffled yng nghyd ag adlun o ''[[Yn y lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn]]'' gan wasg Brifysgol Cymru ym 1902 (golygydd John H. Davies)&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Ban wedy i dynny air yngair allan o hen gyfreith Howel dda, vap Cadell brenhin .A Certaine Case, etc. [Edited by J.H. Davies.] Welsh &amp; Eng.|url=https://www.worldcat.org/title/ban-wedy-i-dynny-air-yngair-allan-o-hen-gyfreith-howel-a-vap-cadell-brenhin-kymbry-ynghylch-chwechant-mylne-aeth-heibio-wrth-yr-hwn-van-y-gellir-deall-bot-yr-offeiriait-y-pryd-hynny-yn-priodi-gwrage-yn-dichwith-ac-yn-kyttal-ar-wynt-in-gyfreithlawn-a-certaine-case-etc-edited-by-jh-davies-welsh-eng/oclc/504289335|date=1902|oclc=504289335|language=|last=Wales}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Llyfrau 1550]]
[[Categori:Hanes crefydd yng Nghymru]]
[[Categori:William Salesbury]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig yr 16eg ganrif]]</text>
      <sha1>7thf31irl8r7p741v8l82eq0aekr0m2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hugh Williams (argraffydd)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>297907</id>
    <redirect title="Hugh Williams (Cadfan)" />
    <revision>
      <id>11095941</id>
      <timestamp>2022-07-23T12:23:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>Symudodd AlwynapHuw y dudalen [[Hugh Williams (argraffydd)]] i [[Hugh Williams (Cadfan)]]: defnyddio ffugenw i wahaniaethu, yn ôl y drefn Gymreig</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Hugh Williams (Cadfan)]]</text>
      <sha1>2a5zxu01iwq19xi6t04y0opbo7bvefd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1913</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297908</id>
    <revision>
      <id>11095947</id>
      <timestamp>2022-07-23T15:45:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1913]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1913]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1913]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1913]]</text>
      <sha1>ftx7d14mt3fw7d08htr1zjaetzs1pbj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1921</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297909</id>
    <revision>
      <id>11095949</id>
      <timestamp>2022-07-23T15:47:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1921]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1921]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1921]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1921]]</text>
      <sha1>jhmx0y7m4lzrsf7v085linakm5wulij</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1952</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297910</id>
    <revision>
      <id>11095951</id>
      <timestamp>2022-07-23T15:48:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1952]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1952]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1952]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1952]]</text>
      <sha1>7dkn5p7vojorc9u164tjmuk3bsjbhs4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1987</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297911</id>
    <revision>
      <id>11095953</id>
      <timestamp>2022-07-23T15:50:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1987]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1987]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1987]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1987]]</text>
      <sha1>3q7to7yxms5jybk278eos2mkgl80a70</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1989</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297912</id>
    <revision>
      <id>11095955</id>
      <timestamp>2022-07-23T15:52:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1989]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1989]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1989]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1989]]</text>
      <sha1>19oz01scsus30xmvtajts81fkuuy914</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1996</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297913</id>
    <revision>
      <id>11095957</id>
      <timestamp>2022-07-23T15:54:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1996]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1996]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1996]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1996]]</text>
      <sha1>hd1debqywfx5np4y4qb4hzozaxlb1sp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1978</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297914</id>
    <revision>
      <id>11095961</id>
      <timestamp>2022-07-23T15:58:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1978]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1978]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1978]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1978]]</text>
      <sha1>dxnuh8upqzgrkx255sqzpg3r9gy2av0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1919</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297915</id>
    <revision>
      <id>11095963</id>
      <timestamp>2022-07-23T16:00:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1919]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1919]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1919]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1919]]</text>
      <sha1>tkhpyxrnxm2fqr4jddd1g35l817j5zd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1912</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297916</id>
    <revision>
      <id>11095965</id>
      <timestamp>2022-07-23T16:02:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1912]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1912]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1912]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1912]]</text>
      <sha1>tak3xsyc9lgvkgs9dywxp9wa9gvdlpg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1859</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297917</id>
    <revision>
      <id>11095969</id>
      <timestamp>2022-07-23T16:11:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1859]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1859]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1859]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1859]]</text>
      <sha1>gs3ngrdlhx3xpuy3hunfb31klzm9zd7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 2014</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297918</id>
    <revision>
      <id>11095971</id>
      <timestamp>2022-07-23T16:13:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:2014]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|2014]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:2014]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|2014]]</text>
      <sha1>7zy0l75xys429371rje5i07cyfp0ewb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 2017</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297919</id>
    <revision>
      <id>11095977</id>
      <timestamp>2022-07-23T16:18:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:2017]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|2017]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:2017]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|2017]]</text>
      <sha1>4dky0smtkffoezal715fjeb6sl49bnh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trychinebau 1924</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297920</id>
    <revision>
      <id>11095979</id>
      <timestamp>2022-07-23T16:21:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:1924]] [[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1924]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" xml:space="preserve">[[Categori:1924]]
[[Categori:Trychinebau yn ôl blwyddyn|1924]]</text>
      <sha1>8wtcnycztwk2tq6gwynjhyab8naq1nh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Delwedd:Y Darlunydd.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>297921</id>
    <revision>
      <id>11096001</id>
      <timestamp>2022-07-23T18:37:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>{{Gwybodaeth
|Disgrifiad       = Clawr y Darlunydd Rhif i
|Ffynhonnell      = Cylchgronau LlGC
|Awdur            = John Evans Jones (Y Cwilsyn Gwyn)
|Dyddiad          = Ebrill 1876
|Caniatâd         = {{PD-Old}}
|Fersiynau_eraill = 
}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="278" xml:space="preserve">== Crynodeb ==
{{Gwybodaeth
|Disgrifiad       = Clawr y Darlunydd Rhif i
|Ffynhonnell      = Cylchgronau LlGC
|Awdur            = John Evans Jones (Y Cwilsyn Gwyn)
|Dyddiad          = Ebrill 1876
|Caniatâd         = {{PD-Old}}
|Fersiynau_eraill = 
}}
== Trwyddedu ==
{{PD-old}}</text>
      <sha1>6934szm7y1i2xpkuk9ox0y2sosuqw5c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11096002</id>
      <parentid>11096001</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T18:38:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>/* Crynodeb */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="287" xml:space="preserve">== Crynodeb ==
{{Gwybodaeth
|Disgrifiad       = Clawr y Darlunydd Rhif i
|Ffynhonnell      = Cylchgronau LlGC
|Awdur            = John Evans Jones (Y Cwilsyn Gwyn)
|Dyddiad          = Ebrill 1876
|Caniatâd         = Allan o hawlfraint
|Fersiynau_eraill = 
}}

== Trwyddedu ==
{{PD-old}}</text>
      <sha1>klep6q6tp93a8d5szsohxunn82rurmm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Darlunydd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>297922</id>
    <revision>
      <id>11096003</id>
      <timestamp>2022-07-23T18:55:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Teitl italig}} [[Delwedd:Y_Darlunydd.jpg|bawd|Rhifyn cyntaf]] Roedd '''''Y Darlunydd''''' &lt;ref&gt;[[s:Llenyddiaeth Fy Ngwlad/Y Cylchgrawn Cyffredinol|Jones, Thomas Morris (Gwenallt), Llenyddiaeth Fy Ngwlad, Y Cylchgrawn Cyffredinol, tud 170, Y Darlunydd (ar Wicidestun)]]&lt;/ref&gt; yn [[Cylchgrawn|gylchgrawn]] Cymraeg a gyhoeddwyd rhwng [[1876]] a [[1879]]. Golygwyd y cyhoeddiad gan John Evans Jones (Y Cwilsyn Gwyn, 1839-1893) ac fe argraffwyd gan John Eva...'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1308" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
[[Delwedd:Y_Darlunydd.jpg|bawd|Rhifyn cyntaf]]
Roedd '''''Y Darlunydd''''' &lt;ref&gt;[[s:Llenyddiaeth Fy Ngwlad/Y Cylchgrawn Cyffredinol|Jones, Thomas Morris (Gwenallt), Llenyddiaeth Fy Ngwlad, Y Cylchgrawn Cyffredinol, tud 170, Y Darlunydd (ar Wicidestun)]]&lt;/ref&gt; yn [[Cylchgrawn|gylchgrawn]] Cymraeg a gyhoeddwyd rhwng [[1876]] a [[1879]]. Golygwyd y cyhoeddiad gan John Evans Jones (Y Cwilsyn Gwyn, 1839-1893) ac fe argraffwyd gan John Evans, Highstreet, [[Caernarfon]]. Prif nodwedd y cylchgrawn oedd nifer y darluniau oedd ynddo. Roedd yn cyhoeddi bywgraffiadau gyda darlun o'r un enwog a cherddi ac  erthyglau llenyddol a hanesyddol darluniedig. Yn wreiddiol roedd y cylchgrawn yn ymddangos pob mis, daeth allan pob pythefnos ym mis medi 1879 ac yn wythnosol yn Hydref 1879. Bu'r ymgais i gyhoeddi'r ''Darlunydd'' yn amlach yn fethiant, dychwelodd i fod yn gylchgrawn misol yn Nhachwedd 1879 a rhifyn mis Rhagfyr 1879 oedd ei rhifyn olaf.&lt;ref&gt;https://cylchgronau.llyfrgell.cymru/browse/2191545&lt;/ref&gt;

Mae copïau o bob rhifyn o'r cyntaf i'r olaf ar gael ar safwe Llyfrgell Genedlaethol Cymru ''Cylchgronau Cymru''&lt;ref&gt;https://cylchgronau.llyfrgell.cymru/&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Cylchgronau Cymraeg]]
[[Categori:Sefydliadau 1876]]
[[Categori:Dadsefydliadau 1879]]</text>
      <sha1>jgu8ir59wlsmltrdv9xhh7lenntbhow</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Dadsefydliadau 1879</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297923</id>
    <revision>
      <id>11096004</id>
      <timestamp>2022-07-23T18:59:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{cat-dat|187|9|1869|1880}}'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">{{cat-dat|187|9|1869|1880}}</text>
      <sha1>qi54eno3rq61h4zid1t0esa0ztr5qt9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Delwedd:Chhwaer.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>297924</id>
    <revision>
      <id>11096006</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:16:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <comment>{{Gwybodaeth
|Disgrifiad       = Sgrinlun o dudalen Canlyniadau'r chwiliad Wicipedia 23 Gorff 2022
|Ffynhonnell      = Wicipedia
|Awdur            = 
|Dyddiad          = 
|Caniatâd         = 
|Fersiynau_eraill = 
}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="272" xml:space="preserve">== Crynodeb ==
{{Gwybodaeth
|Disgrifiad       = Sgrinlun o dudalen Canlyniadau'r chwiliad Wicipedia 23 Gorff 2022
|Ffynhonnell      = Wicipedia
|Awdur            = 
|Dyddiad          = 
|Caniatâd         = 
|Fersiynau_eraill = 
}}
== Trwyddedu ==
{{wikipedia-screenshot}}</text>
      <sha1>3k6r7zi73ediq7h22nv6bdkt8qu76qa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Acadia Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297925</id>
    <revision>
      <id>11096008</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:44:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Acadia Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Acadia Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>j4mkv8tl2v86epylb7d5vgd7p70uk0g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Claiborne Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297926</id>
    <revision>
      <id>11096009</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:45:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Claiborne Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Claiborne Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>8u2wyjjuvpl5ejnx8vqpagj358g94ef</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Jackson Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297927</id>
    <revision>
      <id>11096010</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:46:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Jackson Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Jackson Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>tlnhaik5qt88d99llftks6mbt5rpurj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Lincoln Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297928</id>
    <revision>
      <id>11096011</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:46:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Lincoln Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Lincoln Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>4288zczqkbep6b1lbtrc2uty286s57d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Red River Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297929</id>
    <revision>
      <id>11096012</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:47:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Red River Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Red River Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>hv2leasbwvmfjnli9nkvg73svqstvlz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi West Carroll Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297930</id>
    <revision>
      <id>11096013</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:48:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:West Carroll Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:West Carroll Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>n1d8joaszvor9ct3ej8u6b9pceyue6o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Winn Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297931</id>
    <revision>
      <id>11096014</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:49:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Winn Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Winn Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>moyvlbhalempbdsycv0jo665qcj57bm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi St. Tammany Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297932</id>
    <revision>
      <id>11096015</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:50:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:St. Tammany Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:St. Tammany Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>tnt2wm7dto3pck0zq8g3mge0ih5czil</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Tangipahoa Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297933</id>
    <revision>
      <id>11096016</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:52:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Tangipahoa Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Tangipahoa Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>lem5zl9g8sm1xevtdeizc9cb1df7g51</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Vernon Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297934</id>
    <revision>
      <id>11096017</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:52:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Vernon Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Vernon Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>f5iybu2jia8wrfyed36i0fe0ydaypgj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Washington Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297935</id>
    <revision>
      <id>11096018</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:53:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Washington Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Washington Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>0ds1i3rtfk4eunukay9rgki4crcft20</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Vermilion Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297936</id>
    <revision>
      <id>11096019</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:54:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Vermilion Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Vermilion Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>1cyw59dhiseme99zouih0likssimtkx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Pentrefi Union Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297937</id>
    <revision>
      <id>11096020</id>
      <timestamp>2022-07-23T19:55:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Pentrefi Louisiana]] [[Categori:Union Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="68" xml:space="preserve">[[Categori:Pentrefi Louisiana]]
[[Categori:Union Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>7a7zj76mfy2zz02yr2s39m860rj7nof</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Plïosen</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297938</id>
    <revision>
      <id>11096038</id>
      <timestamp>2022-07-23T20:12:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Cyfnodau daearegol]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">[[Categori:Cyfnodau daearegol]]</text>
      <sha1>kd7svze95eoxeaur9a57hygvbsnqrtp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Whakatane</title>
    <ns>0</ns>
    <id>297940</id>
    <redirect title="Whakatāne" />
    <revision>
      <id>11096054</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:52:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Symudodd Craigysgafn y dudalen [[Whakatane]] i [[Whakatāne]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Whakatāne]]</text>
      <sha1>rb1ilpxupmp5uqabsq1bkmd5m9weprs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Rhanbarthau Seland Newydd</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297941</id>
    <revision>
      <id>11096059</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:39:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Daearyddiaeth Seland Newydd]] [[Categori:Llywodraeth leol yn Seland Newydd]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="87" xml:space="preserve">[[Categori:Daearyddiaeth Seland Newydd]]
[[Categori:Llywodraeth leol yn Seland Newydd]]</text>
      <sha1>mluej8fkawdjxl8l99jrmjff5zp7erg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Llywodraeth leol yn Seland Newydd</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297942</id>
    <revision>
      <id>11096060</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:40:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Llywodraeth Seland Newydd]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38" xml:space="preserve">[[Categori:Llywodraeth Seland Newydd]]</text>
      <sha1>i67knzld2t36o9vqx1pus9a71u2re4f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhanbarthau Seland Newydd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>297943</id>
    <revision>
      <id>11096061</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:44:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'Rhennir [[Seland Newydd]] yn 16 o '''ranbarthau''' sy'n gweithredu fel y lefel uchaf o lywodraeth leol. Gweinyddir 11 o'r rhanbarthau gan gynghorau rhanbarthol (haen uchaf llywodraeth leol), a 5 yn cael eu gweinyddu gan awdurdodau unedol, sef awdurdodau tiriogaethol (ail haen llywodraeth leol) sydd hefyd yn cyflawni swyddogaethau cynghorau rhanbarthol. Yn ogystal â'r rhanbarthau, mae Cyngor Ynysoedd Chatham, er nad yw'n rhanbarth,  yn gweithredu yn...'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2909" xml:space="preserve">Rhennir [[Seland Newydd]] yn 16 o '''ranbarthau''' sy'n gweithredu fel y lefel uchaf o lywodraeth leol. Gweinyddir 11 o'r rhanbarthau gan gynghorau rhanbarthol (haen uchaf llywodraeth leol), a 5 yn cael eu gweinyddu gan awdurdodau unedol, sef awdurdodau tiriogaethol (ail haen llywodraeth leol) sydd hefyd yn cyflawni swyddogaethau cynghorau rhanbarthol. Yn ogystal â'r rhanbarthau, mae Cyngor Ynysoedd Chatham, er nad yw'n rhanbarth,  yn gweithredu yn debyg i awdurdod unedol, wedi'i awdurdodi o dan ei ddeddfwriaeth ei hun.

Daeth y rhanbarthau a'r rhan fwyaf o'u cynghorau i fodolaeth yn 1989 fel rhan o ddiwygio llywodraeth leol. Disodlodd y cynghorau rhanbarthol fwy na 700 o gyrff gweinyddol a ffurfiwyd yn y ganrif flaenorol. Yn ogystal, ymgymerasant â rhai cyfrifoldebau a gyflawnasid cynt gan gynghorau sir.

&lt;ul&gt;
&lt;li style=&quot;display: inline-table; vertical-align:top;&quot;&gt;
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;text-align: left;&quot;
|-
! width=&quot;5%&quot; |
! align=&quot;left&quot;| Enw Saesneg
! align=&quot;left&quot;| Enw Māori
! align=&quot;left&quot;| Prifddinas
|- 
| colspan=4 align=&quot;center&quot; |'''[[Ynys y Gogledd]]'''
|-
| align=&quot;center&quot; | 1
| [[Northland (rhanbarth)|Northland]]
| Te Tai Tokerau
| [[Whangārei]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 2
| [[Auckland (rhanbarth)|Auckland]]
| Tāmaki-makau-rau
| [[Auckland]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 3
| [[Waikato]]
| Waikato
| [[Hamilton, Seland Newydd|Hamilton]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 4
| [[Bay of Plenty]]
| Te Moana-a-Toi
| [[Whakatāne]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 5
| [[Gisborne (rhanbarth)|Gisborne]]
| Te Tai Rāwhiti
| [[Gisborne, Seland Newydd|Gisborne]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 6
| [[Hawke's Bay]]
| Te Matau-a-Māui
| [[Napier, Seland Newydd|Napier]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 7
| [[Taranaki]]
| Taranaki
| [[Stratford, Seland Newydd|Stratford]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 8
| [[Manawatū-Whanganui]]
| Manawatū-Whanganui
| [[Palmerston North]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 9
| [[Wellington (rhanbarth)|Wellington]]
| Te Whanga-nui-a-Tara
| [[Wellington]]
|- 
| colspan=4  align=&quot;center&quot; | '''[[Ynys y De]]'''
|-
| align=&quot;center&quot; | 10
| [[Tasman (rhanbarth)|Tasman]]
| Te Tai-o-Aorere
| [[Richmond, Seland Newydd|Richmond]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 11
| [[Nelson, Seland Newydd|Nelson]]
| Whakatū
| [[Nelson, Seland Newydd|Nelson]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 12
| [[Marlborough, Seland Newydd|Marlborough]]
| Te Tauihu-o-te-waka
| [[Blenheim, Seland Newydd|Blenheim]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 13
| [[West Coast Region|West Coast]]
| Te Tai Poutini
| [[Greymouth]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 14
| [[Canterbury (rhanbarth)|Canterbury]]
| Waitaha
| [[Christchurch]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 15
| [[Otago]]
| Ōtākou
| [[Dunedin]]
|-
| align=&quot;center&quot; | 16
| [[Southland (rhanbarth)|Southland]]
| Murihiku
| [[Invercargill]]
|-
|}
&lt;/li&gt;
&lt;li style=&quot;display: inline-table; vertical-align:top; padding-left:20px; padding-top:50px&quot;&gt;
[[Delwedd:Regions_of_NZ_Numbered.svg|300px]]
&lt;/li&gt;
&lt;/ul&gt;

[[Categori:Rhanbarthau Seland Newydd| ]]</text>
      <sha1>a4l8kknfwskr0cpw5oqdt37nhbn2z3z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Queen Charlotte Sound</title>
    <ns>0</ns>
    <id>297944</id>
    <redirect title="Tōtaranui" />
    <revision>
      <id>11096081</id>
      <timestamp>2022-07-24T09:29:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Yn ailgyfeirio at [[Tōtaranui]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Tōtaranui]]</text>
      <sha1>to9ta9q0zd4m2vhk07zspzb4rj2vpep</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Cwmnïau a sefydlwyd ym 1952</title>
    <ns>14</ns>
    <id>297945</id>
    <revision>
      <id>11096091</id>
      <timestamp>2022-07-24T10:59:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Cwmnïau a sefydlwyd yn yr 1950au|1952]] [[Categori:Sefydliadau 1952]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="81" xml:space="preserve">[[Categori:Cwmnïau a sefydlwyd yn yr 1950au|1952]]
[[Categori:Sefydliadau 1952]]</text>
      <sha1>gv42w91j706bi2k8hd1q8rrh6dzuk7e</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>