Wicipedia:Y Caffi

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="cy">
  <siteinfo>
    <sitename>Wicipedia</sitename>
    <dbname>cywiki</dbname>
    <base>https://cy.wikipedia.org/wiki/Hafan</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Arbennig</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Sgwrs</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Defnyddiwr</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Sgwrs Defnyddiwr</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wicipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Sgwrs Wicipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Delwedd</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Sgwrs Delwedd</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWici</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Sgwrs MediaWici</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Nodyn</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Sgwrs Nodyn</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Cymorth</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Sgwrs Cymorth</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categori</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Sgwrs Categori</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Porth</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Sgwrs Porth</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modiwl</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Sgwrs modiwl</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Wicipedia:Y Caffi</title>
    <ns>4</ns>
    <id>53</id>
    <revision>
      <id>11102218</id>
      <parentid>11101950</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:52:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llywelyn2000</username>
        <id>796</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ffilmiau */ Elle (ffilm, 2016)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62774" xml:space="preserve">{| style=&quot;width:280px; border:none; background:none;&quot;
| style=&quot;width:280px; text-align:left; white-space:nowrap; color:#000;&quot; |
&lt;div style=&quot;font-size:162%; border:none; margin:0; padding:.1em; color:#000;&quot;&gt;Croeso i'r '''Caffi'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;top:+0.2em; font-size:115%;&quot;&gt;Dyma'r lle i chi drafod sut mae pethau'n gweithio yma, polisïau, a phroblemau technegol a gofyn cwestiynau ynglŷn â [[Wicipedia]].&lt;/div&gt;
&lt;div id=&quot;mf-articlecount&quot; style=&quot;font-size:115%;&gt;I ychwanegu cwestiwn, [{{fullurl:Wicipedia:Y_Caffi|action=edit&amp;section=new}} cliciwch yma] i ddechrau pennawd newydd, a theipiwch eich neges. Cofiwch lofnodi'r neges drwy ychwanegu pedair sgwigl (''tilde'') (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ar y diwedd.&lt;/div&gt;
|}{{#ifexpr: ({{CURRENTMONTH}} = 5) and ({{CURRENTDAY}} = 1) | [[Delwedd:Narcissus-closeup.jpg|de|bawd|250px|]] | [[Delwedd:Espresso.jpg|de|Coffi]]}}
&lt;div style=&quot;margin-top:2em; border:1px #FFFFFF solid; text-align:center;&quot;&gt;
{| role=&quot;presentation&quot; class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;white-space:nowrap; margin-left:auto; margin-right:auto; margin-bottom:0;&quot;
|-style=&quot;font-weight: bold;&quot;
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-flag.svg|link=Wicipedia:Cwestiynau Cyffredin|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Cwestiynau Cyffredin|Cwestiynau&lt;br&gt; Cyffredin]]
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-bookshelf.svg|link=Wicipedia:Y Ddesg Gyfeirio|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Y Ddesg Gyfeirio|Y Ddesg&lt;br&gt; Gyfeirio]]
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-typography.svg|link=Wicipedia:Cymorth iaith|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Cymorth iaith|Cymorth&lt;br&gt; iaith]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-clipboard.svg|link=Wicipedia:Negesfwrdd gweinyddiaeth|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Negesfwrdd gweinyddiaeth|Negesfwrdd&lt;br&gt; gweinyddiaeth]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-chat.svg|link=Wicipedia:Sgyrsiau cyfoes|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Sgyrsiau cyfoes|Sgyrsiau&lt;br&gt; cyfoes]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-folder.svg|link=Wicipedia:Y Caffi/archif|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Y Caffi/archif|Archifau'r&lt;br&gt; Caffi]]
|-
|colspan=&quot;6&quot;| [[Delwedd:Circle-icons-caution.svg|link=Wicipedia:Negeseuon Saesneg y Caffi|45px]] &lt;span&gt;''Please leave all English-language messages '''[[Wicipedia:Negeseuon Saesneg y Caffi|here]]'''.''&lt;/span&gt; &lt;!--  span is required for correct display in Safari --&gt;
|}
&lt;/div&gt;
{{/dogfennaeth}}
_CYSWLLTADRANNEWYDD_

{{clirio}}


== Cwlwm Celtaidd 2022 ==

Bydd Wikimedia UK a Wikimedia Deutschland yn trefnu Cynhadledd y Cwlwm Celtaidd eleni. I gynorthwyo gyda'r cynllunio, hoffem dderbyn eich adborth ar sut fath o weithdai fyddai'n ddefnyddiol i chi a'r gymuned cywici. [https://wolke.wikimedia.de/apps/forms/yrnHWyBZCY4TWjag Dyma arolwg byr], fydd ar ar agor tan 17 Ionawr. Diolch! [[Defnyddiwr:Richard Nevell|Richard Nevell]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Richard Nevell|sgwrs]]) 09:16, 14 Ionawr 2022 (UTC)
:Bendigedig Richard! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:27, 14 Ionawr 2022 (UTC)
::Hi, dwi newydd weld yr hysbysiad yma. Dwi'n gweithio yn bennaf efo wikipedia Cernyweg. Fedra i ddim cael hyd i unrhyw hysbysiad am y gynhadledd ar dudalenni caffis/tafarndai yn yr un o'r wikipedias Celtaidd eraill. Ga i ofyn faint o gyfranogi rydych yn disgwyl gan golygyddion y cymunedau hynny? [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 17:56, 7 Mawrth 2022 (UTC)
:::Haia {{ping|Brwynog}}. Mi hola i Richard; mi gredais fod yr hysbys yn mynd ar bob wici, gan fod barn y golygyddion Celtaidd hyn yn holl-bwysig mewn arolwg o'r fath. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:45, 19 Mawrth 2022 (UTC)
::::Diolch [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 20:22, 26 Mawrth 2022 (UTC)
:::::Hello Brwynog. I think I need to apologise on a couple of counts here. Firstly, sorry for taking so long to reply, I was off last week and this week was rather busy. Secondly, for my inadequate communication with the Cornish Wikipedia community. I had to double check whether I left a message on the Cornish Wikipedia as I thought I had, and was disappointed to find that I hadn't. This was my failure, and does not reflect how the Celtic Knot organising team wants to involve Celtic language communities.
:::::We shared the survey with a few groups the Celtic Knot has engaged with previously: past speakers, previous attendees, a couple of groups on Telegram including the Wikimedia Language Diversity group. While this gives some coverage, it can miss out groups we've not engaged with strongly enough previously or who we'd like to work with more closely. I regret not contacting the Cornish Wikipedia to get the feedback of editors.
:::::We would very much like members of the Cornish Wikipedia and other Celtic language Wikipedias to join the conference when it runs this year and take an active part in the community. We hope that the programme will have a lot to offer for the editing community, and a chance to connect with people. [[Defnyddiwr:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell (WMUK)]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Richard Nevell (WMUK)|sgwrs]]) 16:19, 1 Ebrill 2022 (UTC)
::::::Thanks for the reply Richard, I received a direct invitation to a meeting in the meanwhile. I appreciate your apology. [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 19:31, 2 Mai 2022 (UTC)

== Diweddaru lluniau ==

Un peth dwi'n sylw o bryd i bryd yw'r lluniau a ddefnyddir ar dudalenau. Yn amlwg mae trwydded yn cyfyngu ar be sydd ar gael - e.e. defnyddio llun sydd eisoes ar Wikimedia neu Wikipedia English, neu Geograph.

Oes modd yma ac acw awgrymu tudalenau sydd angen llun 'gwell'?

Felly gall rhywun sydd awydd mynd am dro gynnwys cymryd llun gwell i dudalen fel rhan ohoni.


Hwyl,
Huw

:Yn sicr. Pob blwyddyn bydd Wici rhyngwladol yn creu cystadlaethau byd eang i geisio cael lluniau amgenach a gwell. Yn ystod y cyfnod clo mae'r Llyfrgell Genedlaethol wedi creu cystadlaethau i greu lluniau lleol amgen yng Nghymru. Un o'r pethau rwy'n gweld ei angen yng Nghymru yw lluniau o gerrig beddau enwogion. Mae'r ffaith bod llun ar gael ddim yn rhwystr i'w cyfnewid am un gwell, ac os wyt yn gweld llun gwael, does dim oll yn bod a gwneud cais am lun gwell, yma neu ar y cyfryngau cymdeithasol ehangach. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 06:13, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:Diolch am ymateb.
:Dylwn i fod yn fwy eglur yn fy neges gwreiddiol: oes posib creu restr o luniau a all cael eu diweddaru? Gan gychwyn gyda beddfeini, pa rai sydd eu hangen fel blaenoriaeth?
:Hwyl,
:Huw [[Defnyddiwr:Huwwaters|Huw Waters]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Huwwaters|sgwrs]]) 16:52, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:::Haia Huw! Beth am greu categori '''Categori:Erthyglau sydd angen delwedd neu ddelweddau gwell'''? Efallai mai'r flaenoriaeth fyddai erthygl heb lun o gwbwl? Efallai y gellid creu rhestr o'r rhain yn otomatig. Ffordd arall ydy mynd at grwp (ee yr Eglwys yng Nghymru, Cymdeithas Ffynhonnau Cymru) a gofyn iddyn nhw roi eu lluniau ar Comin? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:05, 26 Ionawr 2022 (UTC)

== Castell / Château ==

Heddiw crëwyd dwy erthygl newydd gan [[Defnyddiwr:JeanGree|JeanGree]], sef [[Castell Chaban]] a [[Castell Fenelon]]. Mae angen ychydig o waith arnyn nhw, ac roeddwn yn paratoi i wneud hynny. Ond mae yna broblem. Yn fy marn i, dylai fod gan yr erthyglau hyn y teitlau &quot;Château de Chaban&quot; a &quot;Château de Fénelon&quot;.  Mae gan y gair Ffrangeg ''château'' ystyr ehangach na'r &quot;castell&quot;: mae'n cynnwys adeiladau y byddem ni'n eu galw'n balasau, plastai neu winllannoedd hyd yn oed. Mae gennym ni nifer o erthyglau sydd ag enwau o'r math hwn eisoes, e.g. [[Château de Castelnaud]]. Ond mae gennym ni bethau fel [[Castell Chinon]] hefyd. Rwy'n awgrymu defnyddio'r fformat &quot; &quot;Château de X&quot; amdanyn nhw i gyd. (Y dewis arall fyddai defnyddio &quot;Castell X&quot; bob tro.) A oes gwrthwynebiadau? --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 21:14, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:Cyfieithiadau peirianyddol ydy'r ddwy erthygl o'r rhagarweiniad Ffrangeg i'r erthyglau ar y ddwy Château. Mae 'na arfer (rheol o bosib), ein bod yn defnyddio enwau llefydd yn yr iaith frodorol oni bai bod enw Cymraeg cyffredin i'r lle: Llundain, Efrog Newydd, San Steffan, Côr y Cewri ac ati, felly '''''Château''''' sy'n gywir o ran ein harfer ni. Erthyglau eithaf ber yn y gwreiddiol efo orielau o luniau, digon diddorol i'w cynnwys yma. Mae angen gwybodaeth o'r ddwy iaith, wrth gwrs, i gyfieithu erthyglau. Os nad wyt ti am eu cyfieithu neu'u haddasu, rwy'n ddigon bodlon i grafu pen yn ôl i CSE gradd 2, 1974 i'w gwella. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 02:10, 26 Ionawr 2022 (UTC)

::Cytuno efo'r Ffrangeg. Mae'n rhaid fod gynnoch chi fynedd Job hogia, eu dileu nhw faswn i, gan nad yw'r 'golygydd' wedi parchu'r hanfodion ee dim categori, dim cyfeiriadaeth, dim gwybodlen, a dim parch at ein harddull arferol! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:01, 26 Ionawr 2022 (UTC)

:::Diolch gyfeillion! Iawn, byddaf i'n mynd ati i gwneud y gwaith caib a rhaw, sef newid y teitlau, cyflenwi gwybodlenni a chategoriau ayyb. Pe baet ti'n bwrw llygad drostyn nhw wedyn, Alwyn, byddai hynny'n wych. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 21:57, 26 Ionawr 2022 (UTC)

== Alwyn ar Radio Cymru ==

Newydd glywed [https://www.bbc.co.uk/sounds/play/live:bbc_radio_cymru cyfweliad gwych iawn ar raglen Aled Llanbedrog gydag Alwyn ap Huw yn cael ei holi] am ei waith ar Wicidestun. Ardderchog iawn! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:58, 26 Ionawr 2022 (UTC)


== Gwybodleni Data==

Rwyf yn ailgydio yn y [[Wicipedia: WiciBrosiect Gemau'r Gymanwlad|WiciBrosiect Gemau'r Gymanwlad]] wedi amser maith i ffwrdd o Wici am amryw resymau. Oes unrhyw un yn gallu egluro pwrpas y gwybodlenau data cyffredinol sydd wedi ymddangos ar pob tudalen. Mae bron pob un yn restr uniaith Saesneg ac yn edrych i mi fel &quot;cut and paste&quot; o'r ochr Saesneg heb fath o ystyriaeth os byddent yn gweithio yn y Gymraeg. Diolch [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 16:15, 30 Ionawr 2022 (UTC)
:Gwaith ar y gweill yw'r gwybodlennau. Maen nhw'n casglu gwybodaeth o Wikidata yn hytrach nag Enwiki. Os yw deunydd Saesneg yn ymddangos y rheswm yw nad oes neb eto wedi rhoi'r fersiwn Cymraeg cyfatebol ar Wikidata. Rwy'n ceisio gwneud hyn hyd eithaf fy ngallu pryd bynnag y byddaf yn sylwi arnyn nhw. (Gallwch glicio ar y symbol pensil wrth ymyl y term dan sylw a'i olygu.) Yn sicr, ar hyn o bryd mae crin nifer o wybodlennau sy'n braidd yn denau yn y wybodaeth a gyflwynir ganddyn nhw, ond yn y tymor hir rwy'n gobeithio y byddan nhw'n datblygu i fod yn rhywbeth defnyddiol. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 17:50, 30 Ionawr 2022 (UTC)
::Yn fy marn i, mae nhw'n anymarferol o hir ac yn cymryd i ffwrdd o'r erthyglau gan nad ydyn nhw yn ychwanegu unrhywbeth. Er engraifft, gyda [[Gemau'r Gymanwlad 2014]] mae'n gwthio'r wybodeln sydd efo gwybodaeth ddefnyddiol (yn Gymraeg) ymhell i lawr y dudalen. Oni fyddai'n well ymestyn yr wybodlen Gymraeg sydd yno yn barod? [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 18:14, 30 Ionawr 2022 (UTC)
:::Yn wir, gallaf i weld pam y byddech yn anhapus ynghylch y dudalen honno. Rwyf wedi gwneud dau beth i wella'r sefyllfa ychydig: cyfnewid y ddwy wybodlen (roedd yr un gwreiddiol yn llawer gwell), a gosod y switsh &quot;suppressfield&quot; yn y wybodlen Wicidata i hepgor y rhestr hir wirion honno. Ond rwy'n cytuno, dyw'r blwch hwn ddim yn ychwanegu llawer iawn at werth y dudalen ar hyn o bryd.--[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 20:21, 30 Ionawr 2022 (UTC)
::::Haia, a chroeso'n ol! Sgin ti enghraifft o wybodlen WD sy'n 'rhestr uniaith Saesneg'? Mae'r golygyddion sy'n eu hychwanegu (bob yn un ag un, gyda llaw) yn fod i'w gwiro, a chyfieithu unrhyw Saesneg ar Wicidata. Tydy hyn ddim yn cymryd dim mwy o amser na chyfieithu'r gwybodleni hen ffasiwn a fewnforiwyd o en. Mae llawer o erthyglau am wleidyddion a chwaraewyr HEB y gwybodleni WD yma, gan nad oes digon o wybodaeth (ee dillad y tim) ar WD. Felly yr hen wybodlen statig a fewnforiwyd o enwici flynyddoedd yn ol sy'n dal ar yr erthyglau hyn, a'r dillad heb eu diweddaru ers blynyddoedd. Mae hyn yn biti, oherwydd gogoniant gwybodleni WD ydy eu bod yn fyw, yn newid wrth i wybodaeth newid, yn otomatig. Cytuno efo Craigysgafn: mewn ambell faes, does dim angen rhoi'r wybodlen newydd, neu ddefnyddio &quot;suppressfield&quot; i eoli beth sy'n ymddangos. Gweler y ddogfen / cyfarwyddiadau ar y 3 Nodyn WD am y manylion: Nodyn:Pethau, Nodyn:Person a Nodyn:Lle. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:09, 31 Ionawr 2022 (UTC)
:::::Mae [[Gemau Olympaidd yr Haf 1948]] yn enghraifft dda o restr hirfaith (a dau lun am ryw reswm!) [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 17:48, 5 Chwefror 2022 (UTC)
:::::: Fel mae'r cyfawyddiadau'n nodi (gw: Nodyn:Pethau): ''mae suppressfields= * yn atal rhan o'r wybodlen rhag ymddangos...'' Yma, yn [[Gemau Olympaidd yr Haf 1948]], dau air oedd angen eu hychwanegu, sef ''yn_cynnwys''; [https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Gemau_Olympaidd_yr_Haf_1948&amp;diff=prev&amp;oldid=11027985 dw i wedi eu hychwanegu]. Dylai'r golygydd fod wedi cyfieithu'r enwau ar Wicidata, neu eu hatal rhag ymddangos fel hyn. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 21:01, 5 Chwefror 2022 (UTC)
:::::::Dwi ddim yn meddwl mod i di deall y cyfarwyddiadau na sut i'w cysylltu i Wikidata - dwi'n meddwl mod i'n bod yn hollol dwp! Gweler [[Gemau Olympaidd yr Haf 1924]] [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ... GOL. Mae 1920 a 1924 wedi eu cloi ar Wikidata! ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 22:31, 5 Chwefror 2022 (UTC)
::::::::Does dim angen newid Wicidata ei hun. Dim ond i atal y dudalen rhag cydio ym mhob manylyn bach gan Wicidata. Ar hyn o bryd mae tudalen cod [[Gemau Olympaidd yr Haf 1924]] yn dechrau â &lt;nowiki&gt;{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}&lt;/nowiki&gt;. Rhaid ichi newid hyn i &lt;nowiki&gt;{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth yn_cynnwys}}&lt;/nowiki&gt; a fydd y pethau dydych chi '''ddim''' eu heisiau yn diflannu. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 11:28, 6 Chwefror 2022 (UTC)
:::::::::Diolch! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 13:45, 7 Chwefror 2022 (UTC)
:
'''Sut i gysylltu tudalen ar WP efo tudalen WD?''' (Sylw: WD sy'n cysylltu'r holl ieithoedd efo'i gilydd). Ti'n holi am Gemau Olympaidd yr Haf 1924:
# Ar ol ei chreu, mae'n rhaid dweud wrth WD am fodolaeth yr erthygl. Rol i ti greu'r erthygl Gemau Olympaidd yr Haf 1924, fe aeth {{Ping|Dogfennydd}} i Wicidata (WD); yno ffeiniodd yr dudalen gyfatebiol yn yr ieithoedd eraill (mi faswn i'n chwilio yn y Saesneg am ''1924 Summer Olympics'' ar Wicidata.
# Unwaith ti [https://www.wikidata.org/wiki/Q8132 yn y dudalen honno], mae angen ychwanegu pen a chwnffon. Pen = yr enw Cymraeg. [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Q8132&amp;diff=next&amp;oldid=1573714823 Mi wnes i ei adio yn fama o dan '''Label''']. Cwnffon = gwaelod yr erthygl, mae rhestr o gysylltiadau i erthyglau WP (Wicipedia); gelli ychwanegu enw'r erthygl Gymraeg yma fel y gwnaeth Dogfennydd.
# Dos nol i'r erthygl Gym ar Wicipedia i wiro fod y wybodlen yn edrych yn iawn. Os ydy - panad! Os nad, gelli ei newid! Os oes rhestr hir, wirion, hyll, yna gelli ei rhwystro rhag ymddangos yn y modd mae Craigysgafn yn ei nodi uchod. Os oes wybodlen well ar y Wicipedia Saesneg, yna defnyddia honno, ond bydd angen cyfieithu pob gair ohoni!
: 
Sorri fod hyn yn gymhleth, mae angen cyfarwyddiadau gwell, a mi ai ati cyn hir i wneud hynny. Be sydd yn dda am gwybodlenni wicidata, Blogdroed, ydy fod pob elfen 'da ni'n wedi'i gyfieithu ar Wicidata, dros y blynyddoedd, yn dal i fod yno, felly mae'r rhan fwyaf o'r gwybodlenni yn Gymraeg yn poblogi ei hunain, yn otomatig! Heb orfod cyfieithu dim! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:59, 7 Chwefror 2022 (UTC)

:Ia, nes i fynd i Wikidata ac nes i ychwanegu y dudalen Gymraeg i Gemau Olympaidd yr Hasf 1916 ond am ryw reswm mae tudalenau Gemau 1920 a 1924 wedi eu cloi. GOL - yn anffodus mae hyn yn wir am Gemau 1904 hefyd! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 14:34, 7 Chwefror 2022 (UTC)

==Testunau cyfansawdd ar Wicidestun==
Mae Wicidestun Ffrangeg, yn cyhoeddi nifer o'i lyfrau dwywaith. Unwaith yn y ffordd draddodiadol efo tudalen trawsgrifio ar gyfer pob pennod / cerdd / erthygl etc ac wedyn eilwaith efo'r llyfr cyfan wedi ei drawsgrifio ar un tudalen. Eu rheswm dros wneud hyn yw er mwyn galluogi chwiliad o fewn llyfr yn fwy hylaw. Er enghraifft os ydwyf yn cofio bod cerdd am &quot;bronfraith&quot; yn Nhelynegion Maes a Môr, heb gofio teitl y gerdd, gallwn fynd at y testun cyfansawdd un tudalen a chwilio am y gair bronfraith trwy ddefnyddio Ctrl/F i gael hyd i'r gerdd yn haws na defnyddio'r chwiliad o bopeth sydd ar safle Wicidestun. Rwyf wedi gwneud arbrawf o'r ymarfer Ffrangeg ar Wicidestun Cymraeg efo testunau cyfansawdd o bedwar llyfr [[s:Categori:Testunau cyfansawdd]]. Hoffwn wybod barn eraill am werth y fath ymarfer cyn bwrw ymlaen i wneud tudalennau tebyg ar gyfer gweddill y llyfrau rwyf wedi trawsgrifio. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 17:39, 9 Chwefror 2022 (UTC)
:Cytuno'n llwyr! Mae dewis o ddwy drefn / dau fformat yn llawer gwell!  [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:58, 10 Chwefror 2022 (UTC)

==Colli gwaith==
Dwi newydd dreulio dwy awr yn golygu tudalen [[Gemau Olympaidd yr Haf 1936]] ac wrth pwyso &quot;cyhoeddi newidiadau&quot; fe ges i'r neges yma:

''Request from - via cp3058.esams.wmnet, ATS/8.0.8
Error: 502, Next Hop Connection Failed at 2022-02-12 20:32:01 GMT''

Dwi'n ama'n gryf fod modd canfod yr holl waith eto ... ond dim ond dweud yma rhag ofn! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 20:38, 12 Chwefror 2022 (UTC)

:Cydymdeimlo'n llwyr a thi! Wedi digwydd i minnau hefyd. Mae'r Cymhorthydd Cyfieithu'n cadw popeth pob rhyw ddeg eiliad, ac yn gweithio'n dda! Fel arall, mae gen i ddogfen syml Notepad ar yr ochr i gopio popeth pob rhyw 5 munud! Ond digon hawdd dweud hyn rwan, wedi'r digwyddiad! O ia, cyn cyhoeddi, dw i wastad yn CTR A ac yna'n copio popeth rhag ofn fod rhywun arall wrthi ar yr un pryd! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:51, 14 Chwefror 2022 (UTC)

== Wici Y Cyfryngau Cymraeg ==

Tynnodd Aaron WiciMon fy sylw at y wefan [https://y-cyfryngau-cymraeg.fandom.com/cy/wiki/Category:Ffilmiau_Cymraeg yma] sydd ar drwydded agored. Oes rhywun yn gwybod rhywbeth amdani? Addas ar gyfer mewnforio stwff i wici bach ni? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:18, 15 Chwefror 2022 (UTC)

== Ymgyrch Iechyd Meddwl ==

{{Ping|Llywelyn2000 |MathWilliams9|Lesbardd|Craigysgafn|Oergell|Cymrodor|Deb}}{{Ping|AlwynapHuw|Adda'r Yw|Stefanik|Dafyddt|Pwyll|Sian EJ|Jac-y-do}}{{Ping|Duncan Brown|Deri Tomos|Dafyddt|Heulfryn|Bobol Bach}}

Helo pawb!

Mae Llywodraeth Cymru wedi ariannu prosiect bychan tan ddiwedd Mawrth er mwyn gwella ein cynnwys ar Iechyd meddwl. Mi fydd Aaron a Menter Iaith Môn yn arwain ar gyfres o ddigwyddiadau yn ysgolion a byddaf yn trefni Cyfieithathon ar-lein. Bydd e'n wych petai'r holl gymuned yn cymryd rhan trwy helpu i gyfieithu/creu erthyglau newydd am y maes pwysig yma dros y wythnosau nesaf. Gweler isod, rhestr o erthyglau sydd i angen - ond mae croeso i chi ychwanegu at hyn hefyd. [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 13:14, 16 Chwefror 2022 (UTC)

;Erthyglau newydd
*[[Anhwylder gorbryder]]
*[[Anhwylder gorbryder cymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Social_anxiety_disorder en]
*[[Cydberthynas ryngbersonol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Interpersonal_relationship en]
*[[Straen yn y gwaith]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Occupational_stress en]
*[[Archwiliad Gwell Iechyd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Wellness_check en]
*[[Gofal Cymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Social_support en]
*[[Anhwylder defnydd sylwedd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Substance_use_disorder en]
*[[Camddefnyddio sylweddau]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Substance_abuse en] - ar y gweill
*[[Llesiant goddrychol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Subjective_well-being en]
*[[Euogrwydd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Guilt_(emotion) en]
*[[Edifeirwch]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Remorse en]
*[[Anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Antisocial_personality_disorder en]
*[[Diogelwch emosiynol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Emotional_security en]
*[[Argyfwng hunaniaeth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Identity_crisis en]
*[[ Diwrnod Iechyd Meddwl y Byd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/World_Mental_Health_Day en]
*[[Ffederasiwn Rhyngwladol Iechyd Meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/World_Federation_for_Mental_Health en]
*[[Llesiant emosiynol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Emotional_well-being en]
*[[Hunan-barch]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Self-esteem en]
*[[Ansawdd bywyd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Quality_of_life en]
*[[Iechyd meddwl a ddigartrefedd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Homelessness_and_mental_health en]
*[[Bwydo ar y fron a iechyd meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Breastfeeding_and_mental_health en]
*[[Anghydraddoldeb iechyd meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Mental_health_inequality en]
*[[Gorfodaeth anffurfiol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Informal_coercion en]
*[[Sbectrwm awtistiaeth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Autism_spectrum en]
*[[Cysgadrwydd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Somnolence en]
*[[Anhwylder gordyndra]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Anxiety_disorder en]
*[[Anhwylder  panig]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Panic_disorder en]
*[[Bygwth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Threat en]
*[[Parlys]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Paralysis en]
*[[Anhwylder hwyl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Mood_disorder en]
*[[Synhwyrol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Common_sense en]
*[[Ioga fel therapi]] [[:en:Yoga as therapy|en]]
*[[Iechyd meddwl a bywyd prifysgol]]
*[[Adferiad Recovery]]
*[[Gorflino]]
*[[Mudandod dethol]]
*[[Camesgoriad]]
*[[Hunan-niweiddio]]
*[[Poen]]
*[[Ynysu Cymdeithasol‎]] 
*[[Iechyd meddwl babanod]]
*[[System imiwnedd]]
*[[Tristwch]]
*[[Llawenydd]]
*[[Hwyliau (seicoleg)]]
*[[Dewrder]]
*[[Syndod (emosiwn)]]

;Cyfoethogi erthyglau
*[[Afiechyd meddwl]]
*[[Dibyniaeth]]
*[[Ethanol]]
*[[Meddygaeth]]
*[[Anhunedd]]
*[[Anhwylder bwyta]]
*[[Ysmygu]]
*[[Cyfundrefn Iechyd y Byd]]


:Gwych! Mi gymerai olwg ar rai ohonyn nhw cyn caniad y ceiliog, fory'r bore, os byw ac iach! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:42, 17 Chwefror 2022 (UTC)
::Ie, byddaf yn cyfrannu hefyd - da cael rhyw fath o darged a thema. Dwi am orffen cwpl o bostiadau ar symbylwyr addysg Gymraeg yr 20g cynnar yn gyntaf, Siôn J [[Defnyddiwr:Stefanik|Stefanik]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Stefanik|sgwrs]]) 22.22 17 CHwefror 2022 (UTC)
:::Dw i di rhyw gychwyn, Jason. Prun ydy'r gorau gen ti: erthyglau cyfoethog (a llai ohonyn nhw!) neu lawer o erthyglau llai? Hefyd: be di'r daflen amser i hyn? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:46, 19 Chwefror 2022 (UTC)
:::Haia @[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] a @[[Defnyddiwr:Stefanik|Stefanik]]. Diolch am y diddordeb yn hyn! Mae gyda ni tan ddiwedd Mawrth i greu tua 30 erthygl newydd felly does dim pwysau mawr i greu llwyth o erthyglau. Felly mae'n lan i chi faint o amser si'n mynd mewn i bob un. Cywired yw'r peth pwysicaf. Diolch eto! [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 08:55, 21 Chwefror 2022 (UTC)
::::Bore da pawb. Rwy'n cynnal Cyfieithathon bach bore efo Prifysgol Aberystwyth i gyfieithau rhai o'r erthyglau uchod. Byddaf yn gwirio pob erthygl newydd yn ystod y dydd. Diolch! [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 08:54, 28 Chwefror 2022 (UTC)

== Teitlau ffilm, llyfrau Almaeneg ayb ==
Dw i newydd newid teitl ffilm a gyhoeddwyd yn yr Almaeneg i'r Almaeneg! Roedd rhyw wag wedi rhoi enw Saesneg i [[Aguirre, der Zorn Gottes]]! Mi fum yn ystyried ei drosi i'r Gymraeg, a fasa ddim gwahaniaeth gen i os oes rhywun yn dymuno ei newid i hynny. Angen polisi bychan ar hyn dw i'n meddwl. Dyma sy'n mynd drwy fy meddwl i: 
* Os mai Saesneg yw iaith y cyfrwng, yna (gan ein bod yn ddwyieithog) ei gadw yn yr iaith frodorol (Saesneg).
* Os yw'r cyfrwng mewn iaith arall (hy nid cy nag en) yna gellir dewis naill ai'r iaith frodorol neu'r Gymraeg fel teitl y llyfr, albwm, ffilm... 
Unrhyw farn neu opsiwn arall? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:42, 17 Chwefror 2022 (UTC)
:Rwy’n cytuno mai ''Aguirre, der Zorn Gottes'' yw’r ateb cywir yn yr achos hwn. Pryd bynnag y mae'n ymarferol, dylem ni ddefnyddio'r iaith wreiddiol ar gyfer teitl neu enw priodol yn hytrach na fersiwn wedi'i Seisnigeiddio. Ond mi allaf i weld hefyd ei bod yn anodd weithiau osgoi defnyddio fersiwn cyfarwydd o deitl yn Saesneg yn hytrach nag un yn yr iaith wreiddiol sy'n anghyfarwydd. Er engraifft, dw i newydd gymryd golwg ar y ffordd mae ffilmiau Studio Ghibli yn cael eu trin yma. Braidd yn fratiog. Mae gennym ni ''[[Tonari no Totoro]]'' yn hytrach na ''My Neighbour Totoro'', sy'n Peth Da yn fy marn i, er braidd yn syndod. Ar y llaw arall, mae gennym ''[[Howl's Moving Castle (ffilm)|Howl's Moving Castle]]'' yn hytrach na ''Hauru no Ugoku Shiro'' – dim syndod o gwbl. Byddai'n braf pe bai popeth yn gyson, ond mae'r byd yn dipyn o lanast, ac weithiau mae'n rhaid i Wicipedia ddal drych i fyny i'r llanast hwnnw. Yr hyn dw i'n meddwl fyddai'n wallgof fyddai dyfeisio teitlau Cymraeg sydd erioed wedi cael eu defnyddio yn y byd go iawn – ''Totoro fy Nghymydog'', ''Castell symudol Hauru'', ayyb. Dyma fagl y mae ein defnyddwyr yn syrthio iddo o bryd i'w gilydd. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 00:07, 18 Chwefror 2022 (UTC)
::100% - cytuno!
::Gallem gynnwys brawddeg neu ddwy at yr uchod: 
:
::Sylwer na ddylid cyfieithu teitlau cyfryngau Saesneg i'r Gymraeg; gellir hefyd, defnyddio fersiwn cyfarwydd o deitl yn Saesneg os yw'n un amlwg, cyfarwydd, yn hytrach na'r gwreiddiol, anghyfarwydd. 
::Os yw'r cyfieithiad yn un nodedig, ee ''[[Dan y Wenallt]]'', yna byddai'n dda cael dwy erthygl, fel gydag ''[[Under Milk Wood]]''. 
::Neu fedri di wella ar hyn Craigysgafn? Can diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:51, 18 Chwefror 2022 (UTC)

:::Na fedraf. Mae hynny'n swnio'n iawn i mi! --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 22:41, 18 Chwefror 2022 (UTC)

== Wicidestun ==

Mae na brysurdeb mawr wedi bod ar [https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Cael_cyfranwyr Wicidestun], diolch i Alwyn! MAe angen ei greu'n Weinyddwr, gan fod ei waith yn cael ei gyfygu gan ddiffyg hawliau i wneud hyn a llall. Er mwyn newid hyn, fedrwch chi gadw llygad ar y gwaith, a'n cynotrthwyo bob yn hyn a hyn os gwelwch yn dda? Er enghraifft dolenu'r llyfrau mae wedi'i greu ar Wicipedia neu ddefnyddio peth o'r testun? Cadwch eich llygad ar y Sgriptoriwm (y caffi!) er mwyn roi'r hawliau angenrheidiol i Alwyn. Diolch o galon! Robin / [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:58, 4 Ebrill 2022 (UTC)
:
:Er enghraifft, tybed a wnewch chi arwyddo [https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Hidlydd_camddefnydd yma] i gael gwared a'r bot sy'n gwneud dim! Yna, gallwn gynnig Alwyn yn Weinyddwr. DIOLCH! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:43, 6 Ebrill 2022 (UTC)
:
::Dw i di [https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions#AlwynapHuw@cyws cynnig Alwyn yn Weinyddwr eto]. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 03:50, 27 Ebrill 2022 (UTC)

== Gosod Crop Tool ar prosiectau Wici Cymraeg ==

Mae Crop Tool yn declyn sydd yn galluogi chi i dorri lluniau sydd eisoes ar Gomin, gan gynnwys cropio llun allan o dudalen testun PDF, sydd yn ei wneud o'n hynod handi wrth drawsysgrifio llyfrau ar Wicidestun. Mae'r rhaglen yma [https://croptool.toolforge.org/ Crop Tool]; ac mae degau o enghreifftiau o luniau sydd wedi eu cropio allan o lyfrau efo'r teclyn yma [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Owen_Morgan_Edwards Category:Owen_Morgan_Edwards]. Yn ôl y dudalen yma ar gomin mae modd gosod y rhaglen ym mar offer ym mhrosiectau Wici, er mwyn ei ddefnyddio yn un syth o'r prosiect, [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:CropTool Commons:CropTool] ond mae'n tu hwnt i 'neall i. Gall rhywun sy'n deall y pethau yma cael golwg ar y ddalen naill a gosod y declyn ar Wicidestun neu ar yr holl brosiectau Cymraeg (mae'n bosib gwneud y naill neu'r llall mae'n debyg.) Diolch. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 23:45, 6 Ebrill 2022 (UTC)
:
:Mae hyn yn cael ei wneud yn unigol gan bob golygydd. 
:1. Dos i Meta a theipio User:AlwynapHuw/global.js yn y blwch chwilio. Clicia ar yr yr ysgrifen coch a weli er mwyn creu tudalen newydd o'r enw User:AlwynapHuw/global.js. 
:2. Copia'r canlynol yn y dudalen a'i safio:
:
 // Global CropTool
 if (mw.config.get('wgNamespaceNumber') === 6 &amp;&amp; mw.config.get('wgIsArticle'))
    mw.loader.load( '//commons.wikimedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Gadget-CropTool.js&amp;action=raw&amp;ctype=text/javascript' );
:Dylai edrych [https://meta.wikimedia.org/wiki/User:Llywelyn2000/global.js fel hyn]. Cadwa'r dudalen. Bydd y sgript yma'n creu eicon y teclyn cropio ar BOB prosiect (gan gynnwys wp a wd). 
:Oherwydd hyn, bydd angen diffod y teclun ar Comin neu mi gei ddwy eicon. I wneud hyn dos i Dewisiadau, yna Teclunau, a'i ddiffodd.
:Llongyfarcha dy hun am wneud job dda drwy wneud paned. 
: [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 07:44, 7 Ebrill 2022 (UTC)

==Botiau==
@[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] Ydy'r botiau newid pob tudalen sy'n gweithio yma hefyd yn gweithio ar Wicidestun? Rwyf wedi gwneud camgymeriad sylfaenol wrth greu bron pob dudalen yno, sef heb ystyried golwg ar y ffôn symudol. Os oes modd defnyddio bot, a fyddai modd newid pob &lt;nowiki&gt;&lt;div style=&quot;margin-left:35%; margin-right:35%;&quot;&gt;&lt;/nowiki&gt; (neu unrhyw rif % arall ag eithrio 0%) i &lt;nowiki&gt;&lt;div style=&quot;margin-left:10%; margin-right:10%;&quot;&gt;&lt;/nowiki&gt;? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 05:31, 23 Ebrill 2022 (UTC)
:Dim problem. [https://cy.wikisource.org/wiki/Arbennig:Contributions/BOT-Twm_Crys Fedri di wiro'r 3 yma os g yn dda]. Os cywrir yna mi wnaf y gweddill. Ai incraments o 5 yn unig sydd i'w newid ee 30, 35, 40, neu a oedd eraill ee 31, 32, 33? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:39, 23 Ebrill 2022 (UTC)
::@[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] Diolch mae'r 3 tudalen yn edrych yn dda ar y ffôn, tabled a'r cyfrifiadur. Efo'r ymylon mawr, mae'r testun yn cael ei gywasgu i ddim ond ychydig eiriau ar bob llinell ar ffôn, sydd yn anodd darllen. Mae modd defnyddio unrhyw rif ac mae ychydig efo 29, 31, 39 a 41, ond does dim yn uwch na 45, mae'r mwyafrif yn 25, 30, 35 a 40. Mae @[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] wedi bod wrthi fel lladd nadroedd yn gwneud yr ail wiriad i dudalennau i droi nhw o &quot;felyn&quot; i &quot;wyrdd&quot;, bydd Bot Twm yn golygu miloedd o dudalennau yn creu defnyddiwr hynod weithgar arall yn ystod cyfnod pan mae'r hoelion wyth yn gwirio anghenion y safle [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:11, 24 Ebrill 2022 (UTC)
:::{{Cwbwlhau|Wedi beni! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:44, 25 Ebrill 2022 (UTC)}}

==Cefnogi Alwyn ar Wicidestun==
Mae angen cefnogi Alwyn i fod yn Weinyddwr ar Wicidestun, os gwelwch yn dda (ia, eto! Diolch i reolau Meta!) Mae'r ddolen i'r '''[https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Creu_Gweinyddwr_arall_ar_cy-wicidestun;_cais_2 fan priodol yn fama]'''. DIOLCH! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:01, 27 Ebrill 2022 (UTC)

:Heb i mi gael unrhyw fath o hysbyseb, canfyddes fy mod eto'n weinyddwr ar Wicidestun, boed dros dro, ta hyd fy medd, dw'i ddim yn gwybod. Ond diolch i un ac oll am eich cefnogaeth! [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:54, 13 Mai 2022 (UTC)

==Gwahaniaethu==
Y drefn &quot;dynodi&quot; Cymraeg, traddodiadol, sydd i'w gweld mewn llyfrau, cylchgronau a newyddiaduron Cymraeg yw &quot;enw coma&quot; i ddynodi enw lle i wahaniaethu a chromfachau i ddynodi ffugenw i wahaniaethu. Ee '''y Parch John Jones, Aberdyfi''' am weinidog fu'n gweinidogaethu yn Aberdyfi yn ei anterth, ond '''John Jones (Eos Aberdyfi)''' am gerddor yn defnyddio ffug enw. Does dim cysondeb yn hyn o beth ar y Wicipedia Gymraeg, ac mae enghreifftiau o &quot;symud tudalen&quot; o'r drefn gynhenid i drefn Wikipedia Saesneg o ddynodi, e.e. '''John Jones, Maesygarnedd''' y traddodiad Gymraeg i '''John Jones (Maesygarnedd)''' yr arfer Saesneg. Fel awduron iaith sydd â thraddodiad hir ac ar wahân o ddynodi enwau, does dim rhaid i ni gyfieithu'r drefn Saesneg o ddynodi mewn cromfachau yn unig er mwyn gwahaniaethu erthyglau. Mae hyn yn wir, hefyd, efo erthyglau nad oes angen, eto, gwahaniaethu rhyngddynt. Mae &lt;nowiki&gt;[[Samuel Roberts (SR)]]&lt;/nowiki&gt; a &lt;nowiki&gt;[[Catherine Prichard (Buddug)]]&lt;/nowiki&gt; yn gywir, nid am fod y cromfachau yn eu gwahaniaethu rhag pobl a'r un enw ar Wicipedia, ond mae dyna eu ''dynodwyr'' cyffredin a thraddodiadol ym mhob cyhoeddiad Cymraeg, cyn bo Wicipedia yn bod. Gwell bod yn driw i'n hiaith na bod yn driw i arfer enwk. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:45, 13 Mai 2022 (UTC)
:Cytuno Alwyn, ac mae hyn yn cael ei nodi mewn dau bolisi sydd gynon ni: [[Wicipedia:Gwahaniaethu]] a [[Wicipedia:Canllawiau iaith]] ac mae'r ddau'n gyson a'i gilydd. A oes angen cryfhau'r rhain? Dw i wedi dadwneud John Jones (Maesygarnedd) i [[John Jones, Maesygarnedd]]. Eiliad o wendid! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:36, 17 Mai 2022 (UTC)

== Wici'r Holl Ddaear ==

[[Delwedd:Ysgyfarnog brown hare in WLE add.png|bawd|chwith]]
Y llynedd, daeth Cymru'n 8fed allan o dros 30 o wledydd yn y gystadleuaeth ffotograffeg '''Wici'r Holl Ddaear'''. Ac am y tro cyntaf, cafodd Cymru herio mawrion y byd, nid fel Wici Henebion, lle'r ydym yn cystadlu o dan y DU. Mae hyn yn chwa o awel iach a ffresh! 

Eleni, bydd y Llyfrgell Genedlaethol, WiciMon a ninnau (Wikimedia UK) yn trefnu am yr ail dro. Mae ein gwefan [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Earth_2022 yn fama]. Gallwch dynnu lluniau heddiw, a'u lanlwytho drwy gydol Mehefin. Mae na fideo bach da gan Jason ar sut i wneud hynny ar y wefan. Yn fyr - cliciwch ar y botwm gwyrdd ar Hafan y wefan a mi wneith adio categori fod y llun yn y gystadleuaeth. Mwynhewch, a chadwch yn ffit! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:23, 24 Mai 2022 (UTC)
:Newyddion diweddaraf: mae pob un o'r Parciau Cenedlaethol wedi ymuno gyda'r ymgyrch! Rhagor i ddod! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:03, 26 Mai 2022 (UTC)
:: Mae Llywodraeth Cymru hefyd wedi mynegi eu bod yn cefnogi ein hymgyrch! Da ni'n genedl annibynnol o ran wici a phel-droed, felly! A hynny gyda sel bendith ein Llywodraeth ni ein hunain! Ymlaen! 
:: Mae'r gystadleuaeth yn para drwy Fehefin. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:40, 2 Mehefin 2022 (UTC)

;Dros 1,361 o luniau wedi eu huwchlwytho!
Mae hi'r 9fed o Fehefin, ac mae na 1,361 o luniau wedi'u huwchlwytho! Cawsom 1,900 y llynedd. Diolch i bawb! Ar ddiwedd Mehefin byddwn yn cael ein hychwanegu i'r [https://wikiloves.toolforge.org/earth/2022 siart yma]. Ar hyn o bryd mi rydan ni'n 5ed allan o tua 30 o wledydd! Un job bach neis wrth fynd ymlaen ydy ychwanegu rhai o'r lluniau i'r erthyglau priodol. Dyma'r unig gystadleuaeth lle rydym yn cael ein hystyried yn wlad cuflawn, yn cyastadlu yn erbyn gweldydd sofran eraill. Chawn ni ddim gwneud hynny yn Wici Henebion - rhan o'r DU ydan ni - ac mae gen i lawer o greithiau'n brawf o'r ymladd a fu i newid hyn! Ond mae Wici'r Holl Ddaear yn ein derbyn am yr hyn yden ni - gwlad, cenedl gyflawn. Ymlaen! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:49, 9 Mehefin 2022 (UTC)

;3,460 !!!
...ac mae pythefnos i fynd! Da ni'n ail ar hyn o bryd, i'r Almaen! O flaen Sbaen a Rwsia, a'r gweddill a gwledydd bychain! ;-)  [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:01, 14 Mehefin 2022 (UTC)

== Cod ar gyfer unrhyw leoliad - llif byw o Wicidata ==

Gallwch ychwanegu'r cod canlynol ar bob erthygl ar leoliad ee pentref, tref, dinas neu wlad:

 '''&lt;nowiki&gt;{{Poblogaeth WD}}&lt;/nowiki&gt;'''

Does dim rhaid newid unrhyw ran o'r cod! Jyst copio a phastio! Mi ychwanegith gyfeiriad at y ffynhonnell hefyd, lle mae'r canlyniadau diwethaf i'w gweld. Mae'n fersiwn haws a gwell na'r hen un wnes i, gan nad oes raid chwilio am Qid y lle. Mae'n diweddaru'n otomatig. Mae wedi ei banio o'r Wicipedia Saesneg, jyst fel fi. ;-) Mwynhewch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:02, 26 Mai 2022 (UTC)

== Sesiwn Zoom ar gyfer holl olygyddion Wicipedia yr ieithoedd Celtaidd! ==

Helo pawb!

Mae Defnyddiwr:Brwynog (Wikipedia Cernyweg a'r Gymraeg) a minnau'n trefnu cyfarfod Zoom ar '''Ddydd Mawrth 7 Mehefin am 7.00 yh ''', a gwahoddir pob golygydd rheolaidd ym mhob Wicipedia iaith Geltaidd. Byddwn yn trafod syniadau ar gyfer rhoi Golygathon at ei gilydd a fydd yn cael ei gynnal ym mis Medi. Os ydych am ymuno â ni bydd angen i chi anfon e-bost ataf i gael y ddolen.

;Beth yw editathon?
Cynhaliodd y golygyddion Cernywaidd a ninnau olygathon ynghyd a golygyddion Palestina ychydig fisoedd yn ol. [https://meta.wikimedia.org/wiki/2021_Palestine-Wales_Editathon Dyma beth wnaethon ni bryd hynny.]

;Sut i wiki-e-bostio?
Mae fy e-bost wedi'i droi ymlaen. Os yw'ch un chi, yna'r cyfan sydd angen i chi ei wneud yw mynd i fy nhudalen defnyddiwr. Yna ewch i'r ddewislen ar y chwith, ychydig o dan logo WP, ac i lawr i'r Blwch Offer, yna dewch o hyd i '''Ebostiwch y defnyddiwr'''. Yna gallwch ddanfon nodyn sydyn ataf yn gofyn am y ddolen briodol i Zoom.

;Dim e-bost?
I droi eich e-bost ymlaen, ewch i'ch dewis (Top) i'r dde o'ch Enw Defnyddiwr. Yn y dewisiadau, y tab cyntaf yw 'Proffil defnyddiwr': ewch i lawr i e-bost ac ychwanegwch eich e-bost. Reit hawdd a di-lol!

; Methu gwneud hyn?
Ebostiwch fi ar wicipediacymraeg @ gmail.com (dim angen y gofod gwyn)

Edrychaf ymlaen at eich gweld yn y cyfarfod hynod bwysig hwn! Dewch â gwên! Cofion cynnes.. Robin aka... [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 15:15, 30 Mai 2022 (UTC)

:Hoffwn i ddod. [[Defnyddiwr:Deb|Deb]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deb|sgwrs]]) 09:57, 2 Mehefin 2022 (UTC)
::Bril! Mae na dros ddeg yn dod erbyn hyn! Edrych ymlaen! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:35, 3 Mehefin 2022 (UTC)
:::Mae na 15 wedi cofrestru, ond cawn weld faint ddaw nos fory! Mae na nifer da o cywici wedi mynegi diddordeb a dw i'n edrych ymlaen yn arw i'ch cyfarfod! Mae lle i ragor os hoffech ddod! Wici-ebostiwch fi am ddolen Zoom. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:32, 6 Mehefin 2022 (UTC)

;DIOLCH i bawb ddaeth i'r cyfarfod!
Braf iawn oedd gweld chi i gyd! Cael rhoi wyneb i enw! Gweld gwen yn lle gair. 

Da ni am barhau fel grwp o olygyddion Celtaidd. Os ydych isio ymuno a'r grwp, bydd raid i chi gysylltu efo fi ar ebost. Byddwn yn creu golygathon Geltaidd rhwng y 6 gwlad ar Meta, ac mae croeso i chi ychwanegu erthyglau a ddymunir am Gymru mewn ieithoedd eraill [https://meta.wikimedia.org/wiki/Celtic_Editathon ar y dudalen yma]. Dw i wedi cyflwyno cod Wicidata ym mhob un o'r ieithoedd Celtaidd dros y blynyddoedd diwetha; y diweddaraf yw'r cod ar gyfer poblogaeth. Mae rhai o'r ieithoedd hyn yn gweiddi am help, felly: mewn undod mae nerth; undod sy'n gwerthfawrogi ac yn parchu gwahaniaethau. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:56, 9 Mehefin 2022 (UTC)

== Arglwyddi rhaglaw neu Arglwydd rhaglawiaid ==

Nifer o erthyglau rwyf wedi ysgrifennu am Arglwyddi Rhaglaw wedi eu newid i Arglwydd Rhaglawiaid. Mae hyn yn chwithig i fy nghlust i. Fel arfer yn y Gymraeg pan fo gan enw unigol dau gymal, y cymal gyntaf sydd yn cael ei luosogi ee Gweinidog yr Efengyl - Gweinidogion yr Efengyl; canwr opera - cantorion opera; chwaraewr rygbi - chwaraewyr rygbi. Mae gan farn Arglwydd Rhaglaw yr un grym a phe bai'r farn wedi dod o law (unigol) y brenin ei hun. Gan fod dim ond un brenin, Arglwyddi Rhaglaw yw'r niferoedd sydd awdurdodi pethau fel petaent wedi dod o law unigol ei fawrhydi. Yr '''Arglwyddi''' sy'n lluosog nid y '''''llaw''' brenhinol''. &lt;/br&gt;Onid gwell byddid agor sgwrs ar y pwnc yn hytrach na newid cynifer o erthyglau heb drafodaeth? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 02:26, 14 Mehefin 2022 (UTC)
:Beth am ofyn ar Twitter? Os nad oes ateb, ac os nad oes cyfeiriad at y lluosog mewn geiriadur dibynadwy, yna cynnig ein bod yn dilyn dy arweiniad di yn hyn, Alwyn. Mae be ti'n ddweud yn gwneud synnwyr yn tydy. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:21, 15 Mehefin 2022 (UTC)
::Sori, Alwyn, fi sydd ar fai yma. Roedd cryn lawer o erthyglau yn anghyson wrth ddefnyddio'r term(au). O ran y lluosog, dilynais yr arweiniad a roddwyd gan ''Geiriadur yr Academi'' a ''Byd Term Cymru'' (gwefan Llywodraeth Cymru sy'n ddefnyddiol dros ben ynghylch materion o'r fath) yn ogystal â nifer o wefannau swyddogol eraill. Yn wir, mae'r &quot;Arglwydd Raglawiaid&quot; (NB y treiglad) yn swnio braidd yn od, ond mae'n ymddangos mai dyna'r consensws swyddogol. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 11:54, 15 Mehefin 2022 (UTC)

== ffiltro botiau ==

Ces i gipolwg ar y newidiadau diweddar, ac roedd cyfraniadau gan [[Defnyddiwr:ListeriaBot]], hyd yn oed os yn gosod y ffiltr [https://cy.wikipedia.org/wiki/Arbennig:RecentChanges?hidebots=1 &quot;Dynol, nid bot&quot;], er bod y cyfrif hwnnw'n ymddangos yn gywir yn y [https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Arbennig:ListUsers/bot rhestr o fotiau]. Ydy rhywbeth o'i le gyda'r feddalwedd? [[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 19:54, 16 Mehefin 2022 (UTC)
:Pa hwyl, a diolch am hwn. Mae ffiltr lleol hwn yn nodi ei fod yn fot, ond mi adawais i neges ar dudalen sgwrs y gwneuthurwr Magnus dro'n ol. Dw i wedi codi'r peth eto ar [https://github.com/magnusmanske/listeria_rs/issues/91 github] ac mae croeso i ti ehangu ar y broblem yn fano. Diolch eto am godi hwn! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 07:12, 22 Mehefin 2022 (UTC)
::Diolch am ei godi ar Github. Gwelwn a fydd rhywun yn ei drwsio neu gynghori i ni beth i'w wneud. Dw i'n gweld bod rhywun wedi ymateb i ddweud eu bod nhw'n gweld yr un broblem ar trwiki hefyd. --[[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 20:33, 13 Gorffennaf 2022 (UTC)

==Cymorth i greu Cymorth Wicidestun==

Mae Wicidestun yn adnodd pwysig. Adnodd mor bwysig dylai fod yn ganolog i holl brosiectau'r Wici Gymraeg. Mae'n cynnig llyfrau sy'n gyfeiriadau ''ar gael'' i erthyglau Wicipedia, mae'n cynnwys ffynhonnell dyfyniadau i [[Wiciddyfynu]] Cymraeg a sawl gair anghyfarwydd gellir eu hegluro ar y [[Wiciadur]].

Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf yr wyf wedi llwyddo, efo ychydig o gymorth, i &quot;gyhoeddi&quot; 63 o lyfrau, sydd yn chwiladwy o gais ar Google etc. Rwyf wedi sganio ac uwchlwytho tua 80 o lyfrau eraill sydd heb eu cyffwrdd eto. Mae gennyf fwy na 60 o lyfrau yn fy nghasgliad personol, addewid o 5 llyfr y mis gan lyfrgelloedd gogledd Cymru heb sôn am y cannoedd o lyfrau Cymraeg sydd wedi eu sganio gan Google. Ond mae wedi dod yn fwy o gig na allwn gnoi, bellach. Mae angen imi ofyn cymorth yn y gwaith.

Mae creu tudalennau Wicidestun yn (ddiflas) o hawdd, y broblem yw bod y tudalennau cymorth (Saesneg) yn uffernol o gymhleth i'w dilyn. Da o beth byddai gweld yn htrach nag egluro! Mae gennyf raglen creu fideo i ddangos be dwi'n gwneud, ond fel hynafgwr byddar efo dannedd gosod gwael dydy fy lleferydd ddim yn ddigon eglur i greu fideo sain cymorth 

Pe bawn yn creu fideo mud efo sgript a fyddai modd i rywun arall ei drosleisio imi, neu dangos imi sut i ddefnyddio'r sgript fel is deitlau? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:58, 8 Gorffennaf 2022 (UTC)

:Haia Alwyn. Mi gynigiais gwneud fideo fel hwn chwe mis yn ol mewn gohebiaeth atat, ac mae'r cynnig yn dal i sefyll. Uwchlwytha dy fideo i'r cwmwl yn rhywle a danfona ddolen ataf; mi dyna i'r sain oddi arno a'i isdeitlo. Byddai fideo holi-ac-ateb sut mae mynd ati i brawfddarllen y llyfrau ti wedi eu sganio yn ffordd dda hefyd. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 08:12, 11 Gorffennaf 2022 (UTC)

== Enabling Section Translation: a new mobile translation experience ==

{{int:Hello}} Welsh Wikipedians!

Apologies as this message is not in your native language, {{Int:Please-translate}}.

The [[mw:Wikimedia_Language_engineering|WMF Language team]] is pleased to let you know that we will like to enable the [[mw:Content_translation/Section_translation|Section translation]] tool in Welsh Wikipedia. For this, our team will love you to read about the tool and test it so you can:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Give us your feedback

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Ask us questions

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Tell us how to improve it.

Below is background information about Section translation, why we have chosen your community, and how to test it.

'''Background information'''

[[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. More than one million articles have been created across all languages since the tool was released in 2015. The Wikimedia Foundation Language team has improved the translation experience further with the Section Translation. The WMF Language team enabled the early version of the tool in February 2021 in Bengali Wikipedia. Through their feedback, the tool was improved and ready for your community to test and help us with feedback to make it better.

[https://design.wikimedia.org/strategy/section-translation.html Section Translation] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Guide you to translate one section at a time in order to expand existing articles or create new ones.

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device.

Welsh Wikipedia seems an ideal candidate to enjoy this new tool since data shows significant mobile editing activity.

We plan to enable the tool on Welsh Wikipedia in the coming weeks if there are no objections from your community. After it is enabled, we’ll monitor the content created with the tool and process all the feedback. In any case, feel free to raise any concerns or questions you may already have in any of the following formats:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; As a reply to this message

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; On [[mw:Talk:Content_translation/Section_translation|the project talk page]].

'''Try the tool'''

Before the enablement, you can try the current implementation of the tool in [https://test.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation our testing instance]. Once it is enabled on your Wikipedia, you’ll have access to [[:ts:Special:ContentTranslation|https://cy.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation]] with your mobile device. You can select an article to translate, and machine translation will be provided as a starting point for editors to improve.

'''Provide feedback'''

Please provide feedback about Section translation in any of the formats you are most comfortable with. We want to hear about your impressions on:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; The tool

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; What you think about our plans to enable it

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Your ideas for improving the tool.

Thanks, and we look forward to your feedback and questions.

[[Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|sgwrs]]) 02:16, 12 Gorffennaf 2022 (UTC) On behalf of the WMF Language team

'''PS''': Sending your feedback or questions in English is particularly appreciated. But, you can still send them in the language of your choice.

===Section Translation tool enabled in Welsh Wikipedia===

Hello Friends!
 
The Language team is pleased to let you know that the [https://cy.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation?from=en&amp;to=cy&amp;sx=true#/ now enabled in  Welsh Wikipedia]. It means you can translate real content one section at a time using your mobile devices with ease.

Now you can also start translating an article on your mobile device right when you notice it is missing in Welsh. From a Wikipedia article in any language, switch languages and search for Cymraeg. If the article does not exist, an option to translate it will appear, as shown in the image below.
 
[[File:Sx-language-selector-invite-th.png|thumb|center|Image of the entry point]]

Content created with the tool will be marked [https://cy.wikipedia.org/wiki/Arbennig:Log?type=&amp;user=&amp;page=&amp;wpdate=&amp;tagfilter=sectiontranslation&amp;wpfilters%5B%5D=newusers with the “sectiontranslation” tag] for the community to review. We’ll monitor the content created, but we are very interested in hearing about your experience using the tool and reviewing the content created with it. 
 
So, [https://cy.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation enjoy the tool] and [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk:Content_translation/Section_translation provide feedback] on improving it.

Thank you!

[[Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|sgwrs]]) 18:05, 10 Awst 2022 (UTC)

== Teipo ar dudalen &quot;Canlyniadau'r chwiliad&quot; ==

[[Delwedd:Chhwaer.jpg|bawd]]
Oes modd i rhywun efo'r hawl i olygu y tudalen &quot;Canlyniadau'r chwiliad&quot; cywiro camgymeriad ar y tudalen sydd wedi bod yno am flynyddoedd? Ar ochr dde y dalen ceir awgrymiadau o ganlyniadau chwilio o chwaer prosiectau Wicipedia. Ond mae na h diangen rhwng y &quot;ch&quot; a'r &quot;w&quot; yn chwaer. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 19:25, 23 Gorffennaf 2022 (UTC)

:Fedri di ail-greu hwn a danfon dolen i'r dudalen lle mae'n ymddangos? Dw i newydd chwilio ar TranslateWiki, a dim son amdano. Diolch. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:09, 5 Awst 2022 (UTC)

::{{Ping|Llywelyn2000}} Rho'r ymchwiliad ''Chwedlau'r Aelwyd'' i mewn i'r blwch CHWILIO ar ben unrhyw dudalen Wicipedia. Does dim erthygl o'r enw ar Wicipedia, ond mae llyfr (uffernol o ddiflas) gyda'r teitl ar Wicidestun. Felly bydd y chwiliad yn creu'r awgrym '''''chhwaer-brosiectau''''' a'r ochr dde'r sgrin gyda linc i'r llyfr Wicidestun (ar gyfrifiadur desg, dim yn gwybod be sy'n digwydd efo'r wedd symudol). Rhyw hanner cof mae::{{Ping|Jason.nlw}} a greodd, neu a osododd y nodwedd, blynyddoedd maith yn ôl yn y cyfnod pan oeddem yn brin iawn o erthyglau ac yn meddwl am ffurf i beidio â chael gormod o chwiliadau cwbl aflwyddiannus. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 00:44, 6 Awst 2022 (UT

==Diweddaru côd Wiki chwiorydd ==
Problem ar Wicidestun, Wicidyfynu a Wiciadur, yw eu bod wedi eu creu blynyddoedd yn ôl ac wedi eu gadael fel marciau i sefyll bwlch heb eu datblygu o ran cynwys na chôd, erstalwm. O Geisio creu &quot;Opera Infobox&quot; ar Wicipedia, mae'n hawdd, copïo &quot;Opera Infobox&quot; i &quot;Nodyn:Opera&quot; a chyfieithu ambell i air. Ar y chwaer prosiectau mae bron yn amhosibl; yn rhannol gan nad oes cysylltiad rhwng y rheol &quot;Opera Infobox&quot; i &quot;Nodyn:Opera&quot;. Ar Wicidestun mae &quot;Nodyn:Opera yn dal i chwilio am &quot;Opera Infobox&quot; ac yn methu ei chael ac yn dal i chwilio. Rwyf wedi trio defnyddio y drefn sy'n creu } yn ôl ei ddefnydd rheolaidd, heb lwyddiant gan bod pob rheol yn y broses yn alw am reol arall Rwy'n hoff o hel achau, ond mae mynd  i ddegfed ach &quot;template&quot; yn mwy na digon i mi. Heb ddeallt sut mae bol y peiriant yn gweithio; a fyddai defnyddio un o'r bots i lawrlwytho pob templed nodyn a themplad o fan hyn i bob chwaer prosiect yn gymorth? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 02:48, 6 Awst 2022 (UTC)
: Fy awgrym ydy canolbwyntio ar y testun ac nid yr allanolion, Alwyn. O ran gwybodleni, mae defnyddio'r dair nodyn (Pethau, Person a Lle) yn llawer haws na mewnforio miloedd o nodion o cy-wici / en-wiki; byddai mewnforio gyda bot yn bosib, yn hynod o gymhleth. Pa nodion / templedi ydy'r pwysicaf i'w cael ar Wicidestun, Alwyn? Efallai y byddai rhestr o'r pwysicaf yn rhoi brasamcan o'r gwaith. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:52, 12 Awst 2022 (UTC)

== Ffilmiau ==

Dw i di rhoi trefn ar gronfa o ffilmiau (cofio trafod hyn gyda {{Ping|Dafyddt}} yng Nghaerdydd, flynyddoedd yn ol) a mi fyddaf yn cyhoeddi rhyw ddeg i bymtheg erthygl, o dipyn i beth, er mwyn cael eich awgrymiadau / bendith! Dw i newydd roi un o'r lleiaf yma: ''[[Die Hände Meiner Mutter]]'' a daw rhagor cyn hir! Fel sy'n arferol, os nad oes gwybodaeth, yna mae na sawl Nodyn yn disgwyl ei amser, yn guddiedig, a phan ddaw rhagor ar Wicidata, mi wneith y brawddegau priodol flodeuo'n weledol i'r darllenydd. Diolch! 

ON Mae'n amhosib edrych ar bob ffilm ac adolygiad i weld a ydyw'n nodedig, ond fy llinyn mesur ydy hyn: os yw ar Wicipedia iaith arall, yna mae'r iaith honno'n credu ei bod yn nodedig. Dylem gael ffydd yn y wicis erill yn fy marn bach i. Dyma wnaethom ni efo'r erthyglau ar y menywod rhyw 6 mlynedd yn dol. 
OON mi wna i'r categoriau wrth fynd ymlaen, ond am y tro mi adawai nhw'n goch hyll!  {{Ping|Craigysgafn|Adda'r Yw}}. Cofion...  [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:41, 5 Awst 2022 (UTC)
:{{Ping|Craigysgafn}} Diolch - ro'n i'n gweld sawl erthygl heb italeiddio enwau ffilm pan edrychais ryw fythefnos yn ol, ond wedi edrych ymhellach, heddiw, yn dilyn dy olygu, mae'r rhan fwyaf wedi'u hitaleiddio! A does dim gwahaniaeth rhwng ffilm a llyfr yn nagoes? Does fawr o gysondeb ar de-wici chwaith, ond mi ddilynaf dy safon gyda'r gweddill. Diolch yn fawr am d'amser ar hyn. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 16:08, 6 Awst 2022 (UTC)
::{{Ping|Llywelyn2000}} Dylai enwau llyfrau (ac eithrio llyfrau'r Beibl), cylchgronau, dramâu, ffilmiau, cyfresi teledu, albymau, paentiadau, cerfluniau, llongau, locomotifau a phethau tebyg fod mewn italig. Enwau gweithiau cerddorol hefyd gan mwyaf, ond y mae yna eithriadau (rhy gymleth i'w sgwennu ar gefn paced ffags). Mi dreuliais oes yn trin y math hwn o bethau. 'Sdim syndiad 'da fi pam na ddefnyddiwyd italig gan yr erthygl ''Die Hände meiner Mutter'' ar dewici. Mae ganddyn nhw'r un rheolau. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 19:17, 6 Awst 2022 (UTC)
:::Ew, bendigedig! Mi wnai gywiro'r gronfa ddata. Diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:03, 7 Awst 2022 (UTC)
Y teitl: fel y cytunwyd dro'n ol, mae teitlau ffilmiau tramor, ar wahan i'r Saesneg wedi eu cyfieithu - i raddau helaeth! Dw i'n siwr fy mod wedi methu rhai, ac mae problem pan fo'r ffilm wedi'i chyhoeddi mewn sawl iaith. Ar y cyfan, mae'r rheol wedi'i pharchu. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:45, 12 Awst 2022 (UTC)

:Gwaith gwych! Ond, ynghylch''Gwobr i'r Gwrthryfelwr'': dyma ffilm Rwseg o'r cyfnod Sofietaidd. O ble daeth y teitl Almaeneg &quot;Kopfgeld für den Aufrührer&quot;, tybed? Cyn belled ag y gallaf ganfod, ystyr yr enw Rwseg gwreiddiol - Белый башлык - yw &quot;Cwfl gwyn&quot;, gan gyfeirio at benwisg y Cosaciaid. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 17:19, 12 Awst 2022 (UTC)
::Dylwn fod wedi sylwi ar hyn! Mae'n dangos fod y wybodaeth, hefyd, ar WD yn ddiffygiol weithiau (newydd ei ychwanegu), ond mae'n brosiect sy'n datblygu'n sydyn, a gwallau a bylchau'n lleihau o ddydd i ddydd. Dw i newydd ychwanegu dy awgrym o deitl Cymraeg. Gwell o lawer! Diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:19, 13 Awst 2022 (UTC)
:::Diolch am yr awgrymiadau {{Ping|Deb|Craigysgafn}} ychwanegwyd y Default Sortcode bondigrbs, a manion eraill! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 08:38, 16 Awst 2022 (UTC)
::::Ychwanegwyd 'Seiliwyd y gwaith ar...' gw. Elle (ffilm, 2016). [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:52, 17 Awst 2022 (UTC)
----

Ffilmiau: 
''[[Chingari (ffilm o 2013)]]'', ''[[El Galleguito De La Cara Sucia]]'', ''[[Gwobr i'r Gwrthryfelwr]]'', ''[[12 Angry Men]]'', ''[[2001: A Space Odyssey]]'', ''[[Xalq Nəğməkarı (ffilm, 1963)]]'' (un o'r lleiaf), ''[[14, Fabian Road]]'', ''[[23-F: La Película]]'', ''[[A Poor Wife's Devotion]]'', ''[[Doedden Nhw'n Amser Da?]]'' (un o'r lleiaf), ''[[Rhyfel y Twneli]]'' (y lleiaf un!), ''[[Aah (ffilm, 1953)]]'', ''[[Elle (ffilm, 2016)]]'' (un o'r hiraf). 

----

== Etholiad Sefydliad Wicimedia: angen cyfaill ==

Mae na bleidlais [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Candidates yn fama] ar gyfer un o brif bwyllgorau Wicimedia canolog (Sefydliad). Fel Grwp Defnyddwyr, mae gennym un bleidlais. Rhowch wybod i mi os ydych yn awyddus i bleidleisio dors un o'r rhain. Yn bersonol, mae na ddau yn dod i'r brig: Mike Peel, gan ei fod wedi cynorthwyo cywici sawl gwaith dros y 10 mlynedd diwethaf, a Farah Jack Mustaklem un o sefydlwyr y Grwp Defnyddwyr Lavant, a fu'n cydweithio gyda ni yn y Golygathon Palesteina-Cymru-Cernyw. Diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 15:54, 6 Awst 2022 (UTC)
:Mae cysylltiadau personol o'r math hyn yn bwysig. Rwy'n hapus i ddilyn dy arweiniad, Robin. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 19:40, 6 Awst 2022 (UTC)

::O'r profiad bychan rwyf wedi cael efo Wici tu allan i Wici Cymraeg, fy argraff yw bod y rhan fwyaf o uwch swyddogion y mudiad yn gwbl anwybodus ac yn gwbl ddi-hid i'r problemau y mae Wicis llai eu defnydd yn eu hwynebu. Mae'r ffaith bod un ohonynt, Farah Jack Mustaklem, wedi cyd weithio a phrosiect efo Wici Cymru a Wici Cernyw, yn  awgrymu un a allasai bod a mwy o ddealltwriaeth a chydymdeimlad ag anghenion y Wicis llai.[[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 21:51, 9 Awst 2022 (UTC)

== Delweddau wedi'u huwchlwytho gyda &quot;chaniatâd gan y crëwr&quot; ==

Mae [[:Delwedd:Eisteddfod 2012.gif]] wedi cael ei huwchlwytho dan y drwydded ''&quot;Rhyddhawyd y ddelwedd hon gan Eisteddfod Genedlaethol Cymru, i'w defnyddio mewn erthyglau'r Wicipedia Cymraeg yn unig.&quot;'' Mae'n glir, ar sail beth mae [[Nodyn:Caniatâd gan y crëwr]] (sy'n dyddio o 2011) yn ei ddweud, nad yw hyn yn drwydded ddilys ar gyfer defnydd Wicipedia. Dw i wedi tagio'r ddelwedd gyda'r nodyn honno, ac bydd rhaid ei dileu oni bai bod modd rhoi rhyw drwydded dderbyniol yn ei lle - a chyn i ni allu wneud hynny, dw i'n dychmygu y byddai rhaid i rywun fynd nôl i bwyllgor yr Eisteddfod i ofyn am ganiatâd i'w rhyddhau dan y drwydded CC-BY-SA-3.0, gan dynnu eu sylw at destun y drwydded er mwyn iddynt allu gweld y byddai hynny'n rhoi hawliau sy'n ymestyn i drydydd partïon yn ogystal â Wicipedia ei hun, gan gynnwys y rhai masnachol, er mwyn iddynt allu gwneud penderfyniad gwybodus. Ond fyddwn i ddim yn gwybod sut i chwilio am restr lawn o ddelweddau sy wedi cael eu copïo o wefan yr Eisteddfod ac sy'n defnyddio'r drwydded annilys honno - mae'r [[Wicipedia:Y_Caffi/archif/12#Hawlfraint_Lluniau_ar_Wefan_y_Steddfod_Genedlaethol.|drafodaeth]] (a ddigwyddodd yn 2009) yn cyfeirio at ''&quot;rhai o'r lluniau sydd ar eich gwefan&quot;'', felly mae'n debyg bod delweddau eraill y mae hyn yn effeithio arnynt yn bodoli rywle. Ydy unrhyw un yn gwybod sut i chwilio amdanynt?

Gyda llaw, rhywbeth arall dw i'n sylwi arno yma yw bod caniatâd a roddwyd yn 2009, ynglŷn a delweddau oedd ar eu gwefan ar y pryd, wedi cael ei ddefnyddio i gyfiawnhau uwchlwytho ffeil gyda logo Eisteddfod 2012, sy braidd yn sicr i fod heb wedi bodoli eto pan roddwyd y caniatâd. Ni cheir gwneud rhywbeth tebyg oni bai eu bod nhw'n gwneud datganiad diamwys nad yw'r caniatâd yn ymwneud â ffeiliau sy'n bodoli yn unig, ond hefyd i unrhyw ffeil (neu ffeil o ddisgrifiad penodol) a grëir yn y dyfodol. Annhebyg iawn y byddent yn caniatáu â chais fel hynny yn fy marn i. [[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 10:54, 15 Awst 2022 (UTC)

:Croeso i ti leihau unrhyw gydraniad uchel, ac ychwanegu trwydded Defnydd Teg ar luniau fel hyn. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:12, 15 Awst 2022 (UTC)

::Diolch. Gallai hynny weithio fel datrysiad, gan ddibynnu ar sut yn union mae'r ddelwedd yn cael ei defnyddio (mae'r rheolau am Ddefnydd Teg braidd yn gyfyngedig). Ond oes gan unrhyw un yma ateb i'r cwestiwn am sut i gael rhestr o'r delweddau sy wedi cael eu hychwanegu ar sail y caniatâd dan sylw? Anodd cychwyn cyn hynny. --[[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 16:38, 15 Awst 2022 (UTC)</text>
      <sha1>odsz50daej54gtcr8izlx3wbilfw9aw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102219</id>
      <parentid>11102218</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:54:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llywelyn2000</username>
        <id>796</id>
      </contributor>
      <comment>/* Delweddau wedi'u huwchlwytho gyda &quot;chaniatâd gan y crëwr&quot; */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63030" xml:space="preserve">{| style=&quot;width:280px; border:none; background:none;&quot;
| style=&quot;width:280px; text-align:left; white-space:nowrap; color:#000;&quot; |
&lt;div style=&quot;font-size:162%; border:none; margin:0; padding:.1em; color:#000;&quot;&gt;Croeso i'r '''Caffi'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;top:+0.2em; font-size:115%;&quot;&gt;Dyma'r lle i chi drafod sut mae pethau'n gweithio yma, polisïau, a phroblemau technegol a gofyn cwestiynau ynglŷn â [[Wicipedia]].&lt;/div&gt;
&lt;div id=&quot;mf-articlecount&quot; style=&quot;font-size:115%;&gt;I ychwanegu cwestiwn, [{{fullurl:Wicipedia:Y_Caffi|action=edit&amp;section=new}} cliciwch yma] i ddechrau pennawd newydd, a theipiwch eich neges. Cofiwch lofnodi'r neges drwy ychwanegu pedair sgwigl (''tilde'') (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ar y diwedd.&lt;/div&gt;
|}{{#ifexpr: ({{CURRENTMONTH}} = 5) and ({{CURRENTDAY}} = 1) | [[Delwedd:Narcissus-closeup.jpg|de|bawd|250px|]] | [[Delwedd:Espresso.jpg|de|Coffi]]}}
&lt;div style=&quot;margin-top:2em; border:1px #FFFFFF solid; text-align:center;&quot;&gt;
{| role=&quot;presentation&quot; class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;white-space:nowrap; margin-left:auto; margin-right:auto; margin-bottom:0;&quot;
|-style=&quot;font-weight: bold;&quot;
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-flag.svg|link=Wicipedia:Cwestiynau Cyffredin|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Cwestiynau Cyffredin|Cwestiynau&lt;br&gt; Cyffredin]]
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-bookshelf.svg|link=Wicipedia:Y Ddesg Gyfeirio|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Y Ddesg Gyfeirio|Y Ddesg&lt;br&gt; Gyfeirio]]
|style=&quot;width:60px; vertical-align:bottom;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-typography.svg|link=Wicipedia:Cymorth iaith|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Cymorth iaith|Cymorth&lt;br&gt; iaith]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-clipboard.svg|link=Wicipedia:Negesfwrdd gweinyddiaeth|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Negesfwrdd gweinyddiaeth|Negesfwrdd&lt;br&gt; gweinyddiaeth]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-chat.svg|link=Wicipedia:Sgyrsiau cyfoes|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Sgyrsiau cyfoes|Sgyrsiau&lt;br&gt; cyfoes]]
|style=&quot;width:60px;&quot;|[[Delwedd:Circle-icons-folder.svg|link=Wicipedia:Y Caffi/archif|45px]]&lt;br&gt;[[Wicipedia:Y Caffi/archif|Archifau'r&lt;br&gt; Caffi]]
|-
|colspan=&quot;6&quot;| [[Delwedd:Circle-icons-caution.svg|link=Wicipedia:Negeseuon Saesneg y Caffi|45px]] &lt;span&gt;''Please leave all English-language messages '''[[Wicipedia:Negeseuon Saesneg y Caffi|here]]'''.''&lt;/span&gt; &lt;!--  span is required for correct display in Safari --&gt;
|}
&lt;/div&gt;
{{/dogfennaeth}}
_CYSWLLTADRANNEWYDD_

{{clirio}}


== Cwlwm Celtaidd 2022 ==

Bydd Wikimedia UK a Wikimedia Deutschland yn trefnu Cynhadledd y Cwlwm Celtaidd eleni. I gynorthwyo gyda'r cynllunio, hoffem dderbyn eich adborth ar sut fath o weithdai fyddai'n ddefnyddiol i chi a'r gymuned cywici. [https://wolke.wikimedia.de/apps/forms/yrnHWyBZCY4TWjag Dyma arolwg byr], fydd ar ar agor tan 17 Ionawr. Diolch! [[Defnyddiwr:Richard Nevell|Richard Nevell]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Richard Nevell|sgwrs]]) 09:16, 14 Ionawr 2022 (UTC)
:Bendigedig Richard! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:27, 14 Ionawr 2022 (UTC)
::Hi, dwi newydd weld yr hysbysiad yma. Dwi'n gweithio yn bennaf efo wikipedia Cernyweg. Fedra i ddim cael hyd i unrhyw hysbysiad am y gynhadledd ar dudalenni caffis/tafarndai yn yr un o'r wikipedias Celtaidd eraill. Ga i ofyn faint o gyfranogi rydych yn disgwyl gan golygyddion y cymunedau hynny? [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 17:56, 7 Mawrth 2022 (UTC)
:::Haia {{ping|Brwynog}}. Mi hola i Richard; mi gredais fod yr hysbys yn mynd ar bob wici, gan fod barn y golygyddion Celtaidd hyn yn holl-bwysig mewn arolwg o'r fath. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:45, 19 Mawrth 2022 (UTC)
::::Diolch [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 20:22, 26 Mawrth 2022 (UTC)
:::::Hello Brwynog. I think I need to apologise on a couple of counts here. Firstly, sorry for taking so long to reply, I was off last week and this week was rather busy. Secondly, for my inadequate communication with the Cornish Wikipedia community. I had to double check whether I left a message on the Cornish Wikipedia as I thought I had, and was disappointed to find that I hadn't. This was my failure, and does not reflect how the Celtic Knot organising team wants to involve Celtic language communities.
:::::We shared the survey with a few groups the Celtic Knot has engaged with previously: past speakers, previous attendees, a couple of groups on Telegram including the Wikimedia Language Diversity group. While this gives some coverage, it can miss out groups we've not engaged with strongly enough previously or who we'd like to work with more closely. I regret not contacting the Cornish Wikipedia to get the feedback of editors.
:::::We would very much like members of the Cornish Wikipedia and other Celtic language Wikipedias to join the conference when it runs this year and take an active part in the community. We hope that the programme will have a lot to offer for the editing community, and a chance to connect with people. [[Defnyddiwr:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell (WMUK)]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Richard Nevell (WMUK)|sgwrs]]) 16:19, 1 Ebrill 2022 (UTC)
::::::Thanks for the reply Richard, I received a direct invitation to a meeting in the meanwhile. I appreciate your apology. [[Defnyddiwr:Brwynog|Brwynog]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Brwynog|sgwrs]]) 19:31, 2 Mai 2022 (UTC)

== Diweddaru lluniau ==

Un peth dwi'n sylw o bryd i bryd yw'r lluniau a ddefnyddir ar dudalenau. Yn amlwg mae trwydded yn cyfyngu ar be sydd ar gael - e.e. defnyddio llun sydd eisoes ar Wikimedia neu Wikipedia English, neu Geograph.

Oes modd yma ac acw awgrymu tudalenau sydd angen llun 'gwell'?

Felly gall rhywun sydd awydd mynd am dro gynnwys cymryd llun gwell i dudalen fel rhan ohoni.


Hwyl,
Huw

:Yn sicr. Pob blwyddyn bydd Wici rhyngwladol yn creu cystadlaethau byd eang i geisio cael lluniau amgenach a gwell. Yn ystod y cyfnod clo mae'r Llyfrgell Genedlaethol wedi creu cystadlaethau i greu lluniau lleol amgen yng Nghymru. Un o'r pethau rwy'n gweld ei angen yng Nghymru yw lluniau o gerrig beddau enwogion. Mae'r ffaith bod llun ar gael ddim yn rhwystr i'w cyfnewid am un gwell, ac os wyt yn gweld llun gwael, does dim oll yn bod a gwneud cais am lun gwell, yma neu ar y cyfryngau cymdeithasol ehangach. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 06:13, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:Diolch am ymateb.
:Dylwn i fod yn fwy eglur yn fy neges gwreiddiol: oes posib creu restr o luniau a all cael eu diweddaru? Gan gychwyn gyda beddfeini, pa rai sydd eu hangen fel blaenoriaeth?
:Hwyl,
:Huw [[Defnyddiwr:Huwwaters|Huw Waters]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Huwwaters|sgwrs]]) 16:52, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:::Haia Huw! Beth am greu categori '''Categori:Erthyglau sydd angen delwedd neu ddelweddau gwell'''? Efallai mai'r flaenoriaeth fyddai erthygl heb lun o gwbwl? Efallai y gellid creu rhestr o'r rhain yn otomatig. Ffordd arall ydy mynd at grwp (ee yr Eglwys yng Nghymru, Cymdeithas Ffynhonnau Cymru) a gofyn iddyn nhw roi eu lluniau ar Comin? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:05, 26 Ionawr 2022 (UTC)

== Castell / Château ==

Heddiw crëwyd dwy erthygl newydd gan [[Defnyddiwr:JeanGree|JeanGree]], sef [[Castell Chaban]] a [[Castell Fenelon]]. Mae angen ychydig o waith arnyn nhw, ac roeddwn yn paratoi i wneud hynny. Ond mae yna broblem. Yn fy marn i, dylai fod gan yr erthyglau hyn y teitlau &quot;Château de Chaban&quot; a &quot;Château de Fénelon&quot;.  Mae gan y gair Ffrangeg ''château'' ystyr ehangach na'r &quot;castell&quot;: mae'n cynnwys adeiladau y byddem ni'n eu galw'n balasau, plastai neu winllannoedd hyd yn oed. Mae gennym ni nifer o erthyglau sydd ag enwau o'r math hwn eisoes, e.g. [[Château de Castelnaud]]. Ond mae gennym ni bethau fel [[Castell Chinon]] hefyd. Rwy'n awgrymu defnyddio'r fformat &quot; &quot;Château de X&quot; amdanyn nhw i gyd. (Y dewis arall fyddai defnyddio &quot;Castell X&quot; bob tro.) A oes gwrthwynebiadau? --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 21:14, 25 Ionawr 2022 (UTC)

:Cyfieithiadau peirianyddol ydy'r ddwy erthygl o'r rhagarweiniad Ffrangeg i'r erthyglau ar y ddwy Château. Mae 'na arfer (rheol o bosib), ein bod yn defnyddio enwau llefydd yn yr iaith frodorol oni bai bod enw Cymraeg cyffredin i'r lle: Llundain, Efrog Newydd, San Steffan, Côr y Cewri ac ati, felly '''''Château''''' sy'n gywir o ran ein harfer ni. Erthyglau eithaf ber yn y gwreiddiol efo orielau o luniau, digon diddorol i'w cynnwys yma. Mae angen gwybodaeth o'r ddwy iaith, wrth gwrs, i gyfieithu erthyglau. Os nad wyt ti am eu cyfieithu neu'u haddasu, rwy'n ddigon bodlon i grafu pen yn ôl i CSE gradd 2, 1974 i'w gwella. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 02:10, 26 Ionawr 2022 (UTC)

::Cytuno efo'r Ffrangeg. Mae'n rhaid fod gynnoch chi fynedd Job hogia, eu dileu nhw faswn i, gan nad yw'r 'golygydd' wedi parchu'r hanfodion ee dim categori, dim cyfeiriadaeth, dim gwybodlen, a dim parch at ein harddull arferol! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:01, 26 Ionawr 2022 (UTC)

:::Diolch gyfeillion! Iawn, byddaf i'n mynd ati i gwneud y gwaith caib a rhaw, sef newid y teitlau, cyflenwi gwybodlenni a chategoriau ayyb. Pe baet ti'n bwrw llygad drostyn nhw wedyn, Alwyn, byddai hynny'n wych. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 21:57, 26 Ionawr 2022 (UTC)

== Alwyn ar Radio Cymru ==

Newydd glywed [https://www.bbc.co.uk/sounds/play/live:bbc_radio_cymru cyfweliad gwych iawn ar raglen Aled Llanbedrog gydag Alwyn ap Huw yn cael ei holi] am ei waith ar Wicidestun. Ardderchog iawn! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:58, 26 Ionawr 2022 (UTC)


== Gwybodleni Data==

Rwyf yn ailgydio yn y [[Wicipedia: WiciBrosiect Gemau'r Gymanwlad|WiciBrosiect Gemau'r Gymanwlad]] wedi amser maith i ffwrdd o Wici am amryw resymau. Oes unrhyw un yn gallu egluro pwrpas y gwybodlenau data cyffredinol sydd wedi ymddangos ar pob tudalen. Mae bron pob un yn restr uniaith Saesneg ac yn edrych i mi fel &quot;cut and paste&quot; o'r ochr Saesneg heb fath o ystyriaeth os byddent yn gweithio yn y Gymraeg. Diolch [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 16:15, 30 Ionawr 2022 (UTC)
:Gwaith ar y gweill yw'r gwybodlennau. Maen nhw'n casglu gwybodaeth o Wikidata yn hytrach nag Enwiki. Os yw deunydd Saesneg yn ymddangos y rheswm yw nad oes neb eto wedi rhoi'r fersiwn Cymraeg cyfatebol ar Wikidata. Rwy'n ceisio gwneud hyn hyd eithaf fy ngallu pryd bynnag y byddaf yn sylwi arnyn nhw. (Gallwch glicio ar y symbol pensil wrth ymyl y term dan sylw a'i olygu.) Yn sicr, ar hyn o bryd mae crin nifer o wybodlennau sy'n braidd yn denau yn y wybodaeth a gyflwynir ganddyn nhw, ond yn y tymor hir rwy'n gobeithio y byddan nhw'n datblygu i fod yn rhywbeth defnyddiol. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 17:50, 30 Ionawr 2022 (UTC)
::Yn fy marn i, mae nhw'n anymarferol o hir ac yn cymryd i ffwrdd o'r erthyglau gan nad ydyn nhw yn ychwanegu unrhywbeth. Er engraifft, gyda [[Gemau'r Gymanwlad 2014]] mae'n gwthio'r wybodeln sydd efo gwybodaeth ddefnyddiol (yn Gymraeg) ymhell i lawr y dudalen. Oni fyddai'n well ymestyn yr wybodlen Gymraeg sydd yno yn barod? [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 18:14, 30 Ionawr 2022 (UTC)
:::Yn wir, gallaf i weld pam y byddech yn anhapus ynghylch y dudalen honno. Rwyf wedi gwneud dau beth i wella'r sefyllfa ychydig: cyfnewid y ddwy wybodlen (roedd yr un gwreiddiol yn llawer gwell), a gosod y switsh &quot;suppressfield&quot; yn y wybodlen Wicidata i hepgor y rhestr hir wirion honno. Ond rwy'n cytuno, dyw'r blwch hwn ddim yn ychwanegu llawer iawn at werth y dudalen ar hyn o bryd.--[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 20:21, 30 Ionawr 2022 (UTC)
::::Haia, a chroeso'n ol! Sgin ti enghraifft o wybodlen WD sy'n 'rhestr uniaith Saesneg'? Mae'r golygyddion sy'n eu hychwanegu (bob yn un ag un, gyda llaw) yn fod i'w gwiro, a chyfieithu unrhyw Saesneg ar Wicidata. Tydy hyn ddim yn cymryd dim mwy o amser na chyfieithu'r gwybodleni hen ffasiwn a fewnforiwyd o en. Mae llawer o erthyglau am wleidyddion a chwaraewyr HEB y gwybodleni WD yma, gan nad oes digon o wybodaeth (ee dillad y tim) ar WD. Felly yr hen wybodlen statig a fewnforiwyd o enwici flynyddoedd yn ol sy'n dal ar yr erthyglau hyn, a'r dillad heb eu diweddaru ers blynyddoedd. Mae hyn yn biti, oherwydd gogoniant gwybodleni WD ydy eu bod yn fyw, yn newid wrth i wybodaeth newid, yn otomatig. Cytuno efo Craigysgafn: mewn ambell faes, does dim angen rhoi'r wybodlen newydd, neu ddefnyddio &quot;suppressfield&quot; i eoli beth sy'n ymddangos. Gweler y ddogfen / cyfarwyddiadau ar y 3 Nodyn WD am y manylion: Nodyn:Pethau, Nodyn:Person a Nodyn:Lle. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:09, 31 Ionawr 2022 (UTC)
:::::Mae [[Gemau Olympaidd yr Haf 1948]] yn enghraifft dda o restr hirfaith (a dau lun am ryw reswm!) [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 17:48, 5 Chwefror 2022 (UTC)
:::::: Fel mae'r cyfawyddiadau'n nodi (gw: Nodyn:Pethau): ''mae suppressfields= * yn atal rhan o'r wybodlen rhag ymddangos...'' Yma, yn [[Gemau Olympaidd yr Haf 1948]], dau air oedd angen eu hychwanegu, sef ''yn_cynnwys''; [https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Gemau_Olympaidd_yr_Haf_1948&amp;diff=prev&amp;oldid=11027985 dw i wedi eu hychwanegu]. Dylai'r golygydd fod wedi cyfieithu'r enwau ar Wicidata, neu eu hatal rhag ymddangos fel hyn. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 21:01, 5 Chwefror 2022 (UTC)
:::::::Dwi ddim yn meddwl mod i di deall y cyfarwyddiadau na sut i'w cysylltu i Wikidata - dwi'n meddwl mod i'n bod yn hollol dwp! Gweler [[Gemau Olympaidd yr Haf 1924]] [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ... GOL. Mae 1920 a 1924 wedi eu cloi ar Wikidata! ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 22:31, 5 Chwefror 2022 (UTC)
::::::::Does dim angen newid Wicidata ei hun. Dim ond i atal y dudalen rhag cydio ym mhob manylyn bach gan Wicidata. Ar hyn o bryd mae tudalen cod [[Gemau Olympaidd yr Haf 1924]] yn dechrau â &lt;nowiki&gt;{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}&lt;/nowiki&gt;. Rhaid ichi newid hyn i &lt;nowiki&gt;{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth yn_cynnwys}}&lt;/nowiki&gt; a fydd y pethau dydych chi '''ddim''' eu heisiau yn diflannu. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 11:28, 6 Chwefror 2022 (UTC)
:::::::::Diolch! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 13:45, 7 Chwefror 2022 (UTC)
:
'''Sut i gysylltu tudalen ar WP efo tudalen WD?''' (Sylw: WD sy'n cysylltu'r holl ieithoedd efo'i gilydd). Ti'n holi am Gemau Olympaidd yr Haf 1924:
# Ar ol ei chreu, mae'n rhaid dweud wrth WD am fodolaeth yr erthygl. Rol i ti greu'r erthygl Gemau Olympaidd yr Haf 1924, fe aeth {{Ping|Dogfennydd}} i Wicidata (WD); yno ffeiniodd yr dudalen gyfatebiol yn yr ieithoedd eraill (mi faswn i'n chwilio yn y Saesneg am ''1924 Summer Olympics'' ar Wicidata.
# Unwaith ti [https://www.wikidata.org/wiki/Q8132 yn y dudalen honno], mae angen ychwanegu pen a chwnffon. Pen = yr enw Cymraeg. [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Q8132&amp;diff=next&amp;oldid=1573714823 Mi wnes i ei adio yn fama o dan '''Label''']. Cwnffon = gwaelod yr erthygl, mae rhestr o gysylltiadau i erthyglau WP (Wicipedia); gelli ychwanegu enw'r erthygl Gymraeg yma fel y gwnaeth Dogfennydd.
# Dos nol i'r erthygl Gym ar Wicipedia i wiro fod y wybodlen yn edrych yn iawn. Os ydy - panad! Os nad, gelli ei newid! Os oes rhestr hir, wirion, hyll, yna gelli ei rhwystro rhag ymddangos yn y modd mae Craigysgafn yn ei nodi uchod. Os oes wybodlen well ar y Wicipedia Saesneg, yna defnyddia honno, ond bydd angen cyfieithu pob gair ohoni!
: 
Sorri fod hyn yn gymhleth, mae angen cyfarwyddiadau gwell, a mi ai ati cyn hir i wneud hynny. Be sydd yn dda am gwybodlenni wicidata, Blogdroed, ydy fod pob elfen 'da ni'n wedi'i gyfieithu ar Wicidata, dros y blynyddoedd, yn dal i fod yno, felly mae'r rhan fwyaf o'r gwybodlenni yn Gymraeg yn poblogi ei hunain, yn otomatig! Heb orfod cyfieithu dim! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:59, 7 Chwefror 2022 (UTC)

:Ia, nes i fynd i Wikidata ac nes i ychwanegu y dudalen Gymraeg i Gemau Olympaidd yr Hasf 1916 ond am ryw reswm mae tudalenau Gemau 1920 a 1924 wedi eu cloi. GOL - yn anffodus mae hyn yn wir am Gemau 1904 hefyd! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 14:34, 7 Chwefror 2022 (UTC)

==Testunau cyfansawdd ar Wicidestun==
Mae Wicidestun Ffrangeg, yn cyhoeddi nifer o'i lyfrau dwywaith. Unwaith yn y ffordd draddodiadol efo tudalen trawsgrifio ar gyfer pob pennod / cerdd / erthygl etc ac wedyn eilwaith efo'r llyfr cyfan wedi ei drawsgrifio ar un tudalen. Eu rheswm dros wneud hyn yw er mwyn galluogi chwiliad o fewn llyfr yn fwy hylaw. Er enghraifft os ydwyf yn cofio bod cerdd am &quot;bronfraith&quot; yn Nhelynegion Maes a Môr, heb gofio teitl y gerdd, gallwn fynd at y testun cyfansawdd un tudalen a chwilio am y gair bronfraith trwy ddefnyddio Ctrl/F i gael hyd i'r gerdd yn haws na defnyddio'r chwiliad o bopeth sydd ar safle Wicidestun. Rwyf wedi gwneud arbrawf o'r ymarfer Ffrangeg ar Wicidestun Cymraeg efo testunau cyfansawdd o bedwar llyfr [[s:Categori:Testunau cyfansawdd]]. Hoffwn wybod barn eraill am werth y fath ymarfer cyn bwrw ymlaen i wneud tudalennau tebyg ar gyfer gweddill y llyfrau rwyf wedi trawsgrifio. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 17:39, 9 Chwefror 2022 (UTC)
:Cytuno'n llwyr! Mae dewis o ddwy drefn / dau fformat yn llawer gwell!  [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:58, 10 Chwefror 2022 (UTC)

==Colli gwaith==
Dwi newydd dreulio dwy awr yn golygu tudalen [[Gemau Olympaidd yr Haf 1936]] ac wrth pwyso &quot;cyhoeddi newidiadau&quot; fe ges i'r neges yma:

''Request from - via cp3058.esams.wmnet, ATS/8.0.8
Error: 502, Next Hop Connection Failed at 2022-02-12 20:32:01 GMT''

Dwi'n ama'n gryf fod modd canfod yr holl waith eto ... ond dim ond dweud yma rhag ofn! [[Defnyddiwr:Blogdroed|Blogdroed]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Blogdroed|sgwrs]]) 20:38, 12 Chwefror 2022 (UTC)

:Cydymdeimlo'n llwyr a thi! Wedi digwydd i minnau hefyd. Mae'r Cymhorthydd Cyfieithu'n cadw popeth pob rhyw ddeg eiliad, ac yn gweithio'n dda! Fel arall, mae gen i ddogfen syml Notepad ar yr ochr i gopio popeth pob rhyw 5 munud! Ond digon hawdd dweud hyn rwan, wedi'r digwyddiad! O ia, cyn cyhoeddi, dw i wastad yn CTR A ac yna'n copio popeth rhag ofn fod rhywun arall wrthi ar yr un pryd! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:51, 14 Chwefror 2022 (UTC)

== Wici Y Cyfryngau Cymraeg ==

Tynnodd Aaron WiciMon fy sylw at y wefan [https://y-cyfryngau-cymraeg.fandom.com/cy/wiki/Category:Ffilmiau_Cymraeg yma] sydd ar drwydded agored. Oes rhywun yn gwybod rhywbeth amdani? Addas ar gyfer mewnforio stwff i wici bach ni? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 10:18, 15 Chwefror 2022 (UTC)

== Ymgyrch Iechyd Meddwl ==

{{Ping|Llywelyn2000 |MathWilliams9|Lesbardd|Craigysgafn|Oergell|Cymrodor|Deb}}{{Ping|AlwynapHuw|Adda'r Yw|Stefanik|Dafyddt|Pwyll|Sian EJ|Jac-y-do}}{{Ping|Duncan Brown|Deri Tomos|Dafyddt|Heulfryn|Bobol Bach}}

Helo pawb!

Mae Llywodraeth Cymru wedi ariannu prosiect bychan tan ddiwedd Mawrth er mwyn gwella ein cynnwys ar Iechyd meddwl. Mi fydd Aaron a Menter Iaith Môn yn arwain ar gyfres o ddigwyddiadau yn ysgolion a byddaf yn trefni Cyfieithathon ar-lein. Bydd e'n wych petai'r holl gymuned yn cymryd rhan trwy helpu i gyfieithu/creu erthyglau newydd am y maes pwysig yma dros y wythnosau nesaf. Gweler isod, rhestr o erthyglau sydd i angen - ond mae croeso i chi ychwanegu at hyn hefyd. [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 13:14, 16 Chwefror 2022 (UTC)

;Erthyglau newydd
*[[Anhwylder gorbryder]]
*[[Anhwylder gorbryder cymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Social_anxiety_disorder en]
*[[Cydberthynas ryngbersonol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Interpersonal_relationship en]
*[[Straen yn y gwaith]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Occupational_stress en]
*[[Archwiliad Gwell Iechyd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Wellness_check en]
*[[Gofal Cymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Social_support en]
*[[Anhwylder defnydd sylwedd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Substance_use_disorder en]
*[[Camddefnyddio sylweddau]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Substance_abuse en] - ar y gweill
*[[Llesiant goddrychol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Subjective_well-being en]
*[[Euogrwydd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Guilt_(emotion) en]
*[[Edifeirwch]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Remorse en]
*[[Anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Antisocial_personality_disorder en]
*[[Diogelwch emosiynol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Emotional_security en]
*[[Argyfwng hunaniaeth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Identity_crisis en]
*[[ Diwrnod Iechyd Meddwl y Byd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/World_Mental_Health_Day en]
*[[Ffederasiwn Rhyngwladol Iechyd Meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/World_Federation_for_Mental_Health en]
*[[Llesiant emosiynol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Emotional_well-being en]
*[[Hunan-barch]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Self-esteem en]
*[[Ansawdd bywyd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Quality_of_life en]
*[[Iechyd meddwl a ddigartrefedd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Homelessness_and_mental_health en]
*[[Bwydo ar y fron a iechyd meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Breastfeeding_and_mental_health en]
*[[Anghydraddoldeb iechyd meddwl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Mental_health_inequality en]
*[[Gorfodaeth anffurfiol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Informal_coercion en]
*[[Sbectrwm awtistiaeth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Autism_spectrum en]
*[[Cysgadrwydd]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Somnolence en]
*[[Anhwylder gordyndra]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Anxiety_disorder en]
*[[Anhwylder  panig]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Panic_disorder en]
*[[Bygwth]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Threat en]
*[[Parlys]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Paralysis en]
*[[Anhwylder hwyl]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Mood_disorder en]
*[[Synhwyrol]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Common_sense en]
*[[Ioga fel therapi]] [[:en:Yoga as therapy|en]]
*[[Iechyd meddwl a bywyd prifysgol]]
*[[Adferiad Recovery]]
*[[Gorflino]]
*[[Mudandod dethol]]
*[[Camesgoriad]]
*[[Hunan-niweiddio]]
*[[Poen]]
*[[Ynysu Cymdeithasol‎]] 
*[[Iechyd meddwl babanod]]
*[[System imiwnedd]]
*[[Tristwch]]
*[[Llawenydd]]
*[[Hwyliau (seicoleg)]]
*[[Dewrder]]
*[[Syndod (emosiwn)]]

;Cyfoethogi erthyglau
*[[Afiechyd meddwl]]
*[[Dibyniaeth]]
*[[Ethanol]]
*[[Meddygaeth]]
*[[Anhunedd]]
*[[Anhwylder bwyta]]
*[[Ysmygu]]
*[[Cyfundrefn Iechyd y Byd]]


:Gwych! Mi gymerai olwg ar rai ohonyn nhw cyn caniad y ceiliog, fory'r bore, os byw ac iach! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:42, 17 Chwefror 2022 (UTC)
::Ie, byddaf yn cyfrannu hefyd - da cael rhyw fath o darged a thema. Dwi am orffen cwpl o bostiadau ar symbylwyr addysg Gymraeg yr 20g cynnar yn gyntaf, Siôn J [[Defnyddiwr:Stefanik|Stefanik]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Stefanik|sgwrs]]) 22.22 17 CHwefror 2022 (UTC)
:::Dw i di rhyw gychwyn, Jason. Prun ydy'r gorau gen ti: erthyglau cyfoethog (a llai ohonyn nhw!) neu lawer o erthyglau llai? Hefyd: be di'r daflen amser i hyn? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:46, 19 Chwefror 2022 (UTC)
:::Haia @[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] a @[[Defnyddiwr:Stefanik|Stefanik]]. Diolch am y diddordeb yn hyn! Mae gyda ni tan ddiwedd Mawrth i greu tua 30 erthygl newydd felly does dim pwysau mawr i greu llwyth o erthyglau. Felly mae'n lan i chi faint o amser si'n mynd mewn i bob un. Cywired yw'r peth pwysicaf. Diolch eto! [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 08:55, 21 Chwefror 2022 (UTC)
::::Bore da pawb. Rwy'n cynnal Cyfieithathon bach bore efo Prifysgol Aberystwyth i gyfieithau rhai o'r erthyglau uchod. Byddaf yn gwirio pob erthygl newydd yn ystod y dydd. Diolch! [[Defnyddiwr:Jason.nlw|Jason.nlw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Jason.nlw|sgwrs]]) 08:54, 28 Chwefror 2022 (UTC)

== Teitlau ffilm, llyfrau Almaeneg ayb ==
Dw i newydd newid teitl ffilm a gyhoeddwyd yn yr Almaeneg i'r Almaeneg! Roedd rhyw wag wedi rhoi enw Saesneg i [[Aguirre, der Zorn Gottes]]! Mi fum yn ystyried ei drosi i'r Gymraeg, a fasa ddim gwahaniaeth gen i os oes rhywun yn dymuno ei newid i hynny. Angen polisi bychan ar hyn dw i'n meddwl. Dyma sy'n mynd drwy fy meddwl i: 
* Os mai Saesneg yw iaith y cyfrwng, yna (gan ein bod yn ddwyieithog) ei gadw yn yr iaith frodorol (Saesneg).
* Os yw'r cyfrwng mewn iaith arall (hy nid cy nag en) yna gellir dewis naill ai'r iaith frodorol neu'r Gymraeg fel teitl y llyfr, albwm, ffilm... 
Unrhyw farn neu opsiwn arall? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:42, 17 Chwefror 2022 (UTC)
:Rwy’n cytuno mai ''Aguirre, der Zorn Gottes'' yw’r ateb cywir yn yr achos hwn. Pryd bynnag y mae'n ymarferol, dylem ni ddefnyddio'r iaith wreiddiol ar gyfer teitl neu enw priodol yn hytrach na fersiwn wedi'i Seisnigeiddio. Ond mi allaf i weld hefyd ei bod yn anodd weithiau osgoi defnyddio fersiwn cyfarwydd o deitl yn Saesneg yn hytrach nag un yn yr iaith wreiddiol sy'n anghyfarwydd. Er engraifft, dw i newydd gymryd golwg ar y ffordd mae ffilmiau Studio Ghibli yn cael eu trin yma. Braidd yn fratiog. Mae gennym ni ''[[Tonari no Totoro]]'' yn hytrach na ''My Neighbour Totoro'', sy'n Peth Da yn fy marn i, er braidd yn syndod. Ar y llaw arall, mae gennym ''[[Howl's Moving Castle (ffilm)|Howl's Moving Castle]]'' yn hytrach na ''Hauru no Ugoku Shiro'' – dim syndod o gwbl. Byddai'n braf pe bai popeth yn gyson, ond mae'r byd yn dipyn o lanast, ac weithiau mae'n rhaid i Wicipedia ddal drych i fyny i'r llanast hwnnw. Yr hyn dw i'n meddwl fyddai'n wallgof fyddai dyfeisio teitlau Cymraeg sydd erioed wedi cael eu defnyddio yn y byd go iawn – ''Totoro fy Nghymydog'', ''Castell symudol Hauru'', ayyb. Dyma fagl y mae ein defnyddwyr yn syrthio iddo o bryd i'w gilydd. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 00:07, 18 Chwefror 2022 (UTC)
::100% - cytuno!
::Gallem gynnwys brawddeg neu ddwy at yr uchod: 
:
::Sylwer na ddylid cyfieithu teitlau cyfryngau Saesneg i'r Gymraeg; gellir hefyd, defnyddio fersiwn cyfarwydd o deitl yn Saesneg os yw'n un amlwg, cyfarwydd, yn hytrach na'r gwreiddiol, anghyfarwydd. 
::Os yw'r cyfieithiad yn un nodedig, ee ''[[Dan y Wenallt]]'', yna byddai'n dda cael dwy erthygl, fel gydag ''[[Under Milk Wood]]''. 
::Neu fedri di wella ar hyn Craigysgafn? Can diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:51, 18 Chwefror 2022 (UTC)

:::Na fedraf. Mae hynny'n swnio'n iawn i mi! --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 22:41, 18 Chwefror 2022 (UTC)

== Wicidestun ==

Mae na brysurdeb mawr wedi bod ar [https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Cael_cyfranwyr Wicidestun], diolch i Alwyn! MAe angen ei greu'n Weinyddwr, gan fod ei waith yn cael ei gyfygu gan ddiffyg hawliau i wneud hyn a llall. Er mwyn newid hyn, fedrwch chi gadw llygad ar y gwaith, a'n cynotrthwyo bob yn hyn a hyn os gwelwch yn dda? Er enghraifft dolenu'r llyfrau mae wedi'i greu ar Wicipedia neu ddefnyddio peth o'r testun? Cadwch eich llygad ar y Sgriptoriwm (y caffi!) er mwyn roi'r hawliau angenrheidiol i Alwyn. Diolch o galon! Robin / [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:58, 4 Ebrill 2022 (UTC)
:
:Er enghraifft, tybed a wnewch chi arwyddo [https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Hidlydd_camddefnydd yma] i gael gwared a'r bot sy'n gwneud dim! Yna, gallwn gynnig Alwyn yn Weinyddwr. DIOLCH! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:43, 6 Ebrill 2022 (UTC)
:
::Dw i di [https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions#AlwynapHuw@cyws cynnig Alwyn yn Weinyddwr eto]. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 03:50, 27 Ebrill 2022 (UTC)

== Gosod Crop Tool ar prosiectau Wici Cymraeg ==

Mae Crop Tool yn declyn sydd yn galluogi chi i dorri lluniau sydd eisoes ar Gomin, gan gynnwys cropio llun allan o dudalen testun PDF, sydd yn ei wneud o'n hynod handi wrth drawsysgrifio llyfrau ar Wicidestun. Mae'r rhaglen yma [https://croptool.toolforge.org/ Crop Tool]; ac mae degau o enghreifftiau o luniau sydd wedi eu cropio allan o lyfrau efo'r teclyn yma [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Owen_Morgan_Edwards Category:Owen_Morgan_Edwards]. Yn ôl y dudalen yma ar gomin mae modd gosod y rhaglen ym mar offer ym mhrosiectau Wici, er mwyn ei ddefnyddio yn un syth o'r prosiect, [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:CropTool Commons:CropTool] ond mae'n tu hwnt i 'neall i. Gall rhywun sy'n deall y pethau yma cael golwg ar y ddalen naill a gosod y declyn ar Wicidestun neu ar yr holl brosiectau Cymraeg (mae'n bosib gwneud y naill neu'r llall mae'n debyg.) Diolch. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 23:45, 6 Ebrill 2022 (UTC)
:
:Mae hyn yn cael ei wneud yn unigol gan bob golygydd. 
:1. Dos i Meta a theipio User:AlwynapHuw/global.js yn y blwch chwilio. Clicia ar yr yr ysgrifen coch a weli er mwyn creu tudalen newydd o'r enw User:AlwynapHuw/global.js. 
:2. Copia'r canlynol yn y dudalen a'i safio:
:
 // Global CropTool
 if (mw.config.get('wgNamespaceNumber') === 6 &amp;&amp; mw.config.get('wgIsArticle'))
    mw.loader.load( '//commons.wikimedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Gadget-CropTool.js&amp;action=raw&amp;ctype=text/javascript' );
:Dylai edrych [https://meta.wikimedia.org/wiki/User:Llywelyn2000/global.js fel hyn]. Cadwa'r dudalen. Bydd y sgript yma'n creu eicon y teclyn cropio ar BOB prosiect (gan gynnwys wp a wd). 
:Oherwydd hyn, bydd angen diffod y teclun ar Comin neu mi gei ddwy eicon. I wneud hyn dos i Dewisiadau, yna Teclunau, a'i ddiffodd.
:Llongyfarcha dy hun am wneud job dda drwy wneud paned. 
: [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 07:44, 7 Ebrill 2022 (UTC)

==Botiau==
@[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] Ydy'r botiau newid pob tudalen sy'n gweithio yma hefyd yn gweithio ar Wicidestun? Rwyf wedi gwneud camgymeriad sylfaenol wrth greu bron pob dudalen yno, sef heb ystyried golwg ar y ffôn symudol. Os oes modd defnyddio bot, a fyddai modd newid pob &lt;nowiki&gt;&lt;div style=&quot;margin-left:35%; margin-right:35%;&quot;&gt;&lt;/nowiki&gt; (neu unrhyw rif % arall ag eithrio 0%) i &lt;nowiki&gt;&lt;div style=&quot;margin-left:10%; margin-right:10%;&quot;&gt;&lt;/nowiki&gt;? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 05:31, 23 Ebrill 2022 (UTC)
:Dim problem. [https://cy.wikisource.org/wiki/Arbennig:Contributions/BOT-Twm_Crys Fedri di wiro'r 3 yma os g yn dda]. Os cywrir yna mi wnaf y gweddill. Ai incraments o 5 yn unig sydd i'w newid ee 30, 35, 40, neu a oedd eraill ee 31, 32, 33? [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:39, 23 Ebrill 2022 (UTC)
::@[[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] Diolch mae'r 3 tudalen yn edrych yn dda ar y ffôn, tabled a'r cyfrifiadur. Efo'r ymylon mawr, mae'r testun yn cael ei gywasgu i ddim ond ychydig eiriau ar bob llinell ar ffôn, sydd yn anodd darllen. Mae modd defnyddio unrhyw rif ac mae ychydig efo 29, 31, 39 a 41, ond does dim yn uwch na 45, mae'r mwyafrif yn 25, 30, 35 a 40. Mae @[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] wedi bod wrthi fel lladd nadroedd yn gwneud yr ail wiriad i dudalennau i droi nhw o &quot;felyn&quot; i &quot;wyrdd&quot;, bydd Bot Twm yn golygu miloedd o dudalennau yn creu defnyddiwr hynod weithgar arall yn ystod cyfnod pan mae'r hoelion wyth yn gwirio anghenion y safle [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:11, 24 Ebrill 2022 (UTC)
:::{{Cwbwlhau|Wedi beni! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:44, 25 Ebrill 2022 (UTC)}}

==Cefnogi Alwyn ar Wicidestun==
Mae angen cefnogi Alwyn i fod yn Weinyddwr ar Wicidestun, os gwelwch yn dda (ia, eto! Diolch i reolau Meta!) Mae'r ddolen i'r '''[https://cy.wikisource.org/wiki/Wicidestun:Y_Sgriptoriwm#Creu_Gweinyddwr_arall_ar_cy-wicidestun;_cais_2 fan priodol yn fama]'''. DIOLCH! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:01, 27 Ebrill 2022 (UTC)

:Heb i mi gael unrhyw fath o hysbyseb, canfyddes fy mod eto'n weinyddwr ar Wicidestun, boed dros dro, ta hyd fy medd, dw'i ddim yn gwybod. Ond diolch i un ac oll am eich cefnogaeth! [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:54, 13 Mai 2022 (UTC)

==Gwahaniaethu==
Y drefn &quot;dynodi&quot; Cymraeg, traddodiadol, sydd i'w gweld mewn llyfrau, cylchgronau a newyddiaduron Cymraeg yw &quot;enw coma&quot; i ddynodi enw lle i wahaniaethu a chromfachau i ddynodi ffugenw i wahaniaethu. Ee '''y Parch John Jones, Aberdyfi''' am weinidog fu'n gweinidogaethu yn Aberdyfi yn ei anterth, ond '''John Jones (Eos Aberdyfi)''' am gerddor yn defnyddio ffug enw. Does dim cysondeb yn hyn o beth ar y Wicipedia Gymraeg, ac mae enghreifftiau o &quot;symud tudalen&quot; o'r drefn gynhenid i drefn Wikipedia Saesneg o ddynodi, e.e. '''John Jones, Maesygarnedd''' y traddodiad Gymraeg i '''John Jones (Maesygarnedd)''' yr arfer Saesneg. Fel awduron iaith sydd â thraddodiad hir ac ar wahân o ddynodi enwau, does dim rhaid i ni gyfieithu'r drefn Saesneg o ddynodi mewn cromfachau yn unig er mwyn gwahaniaethu erthyglau. Mae hyn yn wir, hefyd, efo erthyglau nad oes angen, eto, gwahaniaethu rhyngddynt. Mae &lt;nowiki&gt;[[Samuel Roberts (SR)]]&lt;/nowiki&gt; a &lt;nowiki&gt;[[Catherine Prichard (Buddug)]]&lt;/nowiki&gt; yn gywir, nid am fod y cromfachau yn eu gwahaniaethu rhag pobl a'r un enw ar Wicipedia, ond mae dyna eu ''dynodwyr'' cyffredin a thraddodiadol ym mhob cyhoeddiad Cymraeg, cyn bo Wicipedia yn bod. Gwell bod yn driw i'n hiaith na bod yn driw i arfer enwk. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:45, 13 Mai 2022 (UTC)
:Cytuno Alwyn, ac mae hyn yn cael ei nodi mewn dau bolisi sydd gynon ni: [[Wicipedia:Gwahaniaethu]] a [[Wicipedia:Canllawiau iaith]] ac mae'r ddau'n gyson a'i gilydd. A oes angen cryfhau'r rhain? Dw i wedi dadwneud John Jones (Maesygarnedd) i [[John Jones, Maesygarnedd]]. Eiliad o wendid! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:36, 17 Mai 2022 (UTC)

== Wici'r Holl Ddaear ==

[[Delwedd:Ysgyfarnog brown hare in WLE add.png|bawd|chwith]]
Y llynedd, daeth Cymru'n 8fed allan o dros 30 o wledydd yn y gystadleuaeth ffotograffeg '''Wici'r Holl Ddaear'''. Ac am y tro cyntaf, cafodd Cymru herio mawrion y byd, nid fel Wici Henebion, lle'r ydym yn cystadlu o dan y DU. Mae hyn yn chwa o awel iach a ffresh! 

Eleni, bydd y Llyfrgell Genedlaethol, WiciMon a ninnau (Wikimedia UK) yn trefnu am yr ail dro. Mae ein gwefan [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Earth_2022 yn fama]. Gallwch dynnu lluniau heddiw, a'u lanlwytho drwy gydol Mehefin. Mae na fideo bach da gan Jason ar sut i wneud hynny ar y wefan. Yn fyr - cliciwch ar y botwm gwyrdd ar Hafan y wefan a mi wneith adio categori fod y llun yn y gystadleuaeth. Mwynhewch, a chadwch yn ffit! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:23, 24 Mai 2022 (UTC)
:Newyddion diweddaraf: mae pob un o'r Parciau Cenedlaethol wedi ymuno gyda'r ymgyrch! Rhagor i ddod! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:03, 26 Mai 2022 (UTC)
:: Mae Llywodraeth Cymru hefyd wedi mynegi eu bod yn cefnogi ein hymgyrch! Da ni'n genedl annibynnol o ran wici a phel-droed, felly! A hynny gyda sel bendith ein Llywodraeth ni ein hunain! Ymlaen! 
:: Mae'r gystadleuaeth yn para drwy Fehefin. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:40, 2 Mehefin 2022 (UTC)

;Dros 1,361 o luniau wedi eu huwchlwytho!
Mae hi'r 9fed o Fehefin, ac mae na 1,361 o luniau wedi'u huwchlwytho! Cawsom 1,900 y llynedd. Diolch i bawb! Ar ddiwedd Mehefin byddwn yn cael ein hychwanegu i'r [https://wikiloves.toolforge.org/earth/2022 siart yma]. Ar hyn o bryd mi rydan ni'n 5ed allan o tua 30 o wledydd! Un job bach neis wrth fynd ymlaen ydy ychwanegu rhai o'r lluniau i'r erthyglau priodol. Dyma'r unig gystadleuaeth lle rydym yn cael ein hystyried yn wlad cuflawn, yn cyastadlu yn erbyn gweldydd sofran eraill. Chawn ni ddim gwneud hynny yn Wici Henebion - rhan o'r DU ydan ni - ac mae gen i lawer o greithiau'n brawf o'r ymladd a fu i newid hyn! Ond mae Wici'r Holl Ddaear yn ein derbyn am yr hyn yden ni - gwlad, cenedl gyflawn. Ymlaen! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:49, 9 Mehefin 2022 (UTC)

;3,460 !!!
...ac mae pythefnos i fynd! Da ni'n ail ar hyn o bryd, i'r Almaen! O flaen Sbaen a Rwsia, a'r gweddill a gwledydd bychain! ;-)  [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:01, 14 Mehefin 2022 (UTC)

== Cod ar gyfer unrhyw leoliad - llif byw o Wicidata ==

Gallwch ychwanegu'r cod canlynol ar bob erthygl ar leoliad ee pentref, tref, dinas neu wlad:

 '''&lt;nowiki&gt;{{Poblogaeth WD}}&lt;/nowiki&gt;'''

Does dim rhaid newid unrhyw ran o'r cod! Jyst copio a phastio! Mi ychwanegith gyfeiriad at y ffynhonnell hefyd, lle mae'r canlyniadau diwethaf i'w gweld. Mae'n fersiwn haws a gwell na'r hen un wnes i, gan nad oes raid chwilio am Qid y lle. Mae'n diweddaru'n otomatig. Mae wedi ei banio o'r Wicipedia Saesneg, jyst fel fi. ;-) Mwynhewch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:02, 26 Mai 2022 (UTC)

== Sesiwn Zoom ar gyfer holl olygyddion Wicipedia yr ieithoedd Celtaidd! ==

Helo pawb!

Mae Defnyddiwr:Brwynog (Wikipedia Cernyweg a'r Gymraeg) a minnau'n trefnu cyfarfod Zoom ar '''Ddydd Mawrth 7 Mehefin am 7.00 yh ''', a gwahoddir pob golygydd rheolaidd ym mhob Wicipedia iaith Geltaidd. Byddwn yn trafod syniadau ar gyfer rhoi Golygathon at ei gilydd a fydd yn cael ei gynnal ym mis Medi. Os ydych am ymuno â ni bydd angen i chi anfon e-bost ataf i gael y ddolen.

;Beth yw editathon?
Cynhaliodd y golygyddion Cernywaidd a ninnau olygathon ynghyd a golygyddion Palestina ychydig fisoedd yn ol. [https://meta.wikimedia.org/wiki/2021_Palestine-Wales_Editathon Dyma beth wnaethon ni bryd hynny.]

;Sut i wiki-e-bostio?
Mae fy e-bost wedi'i droi ymlaen. Os yw'ch un chi, yna'r cyfan sydd angen i chi ei wneud yw mynd i fy nhudalen defnyddiwr. Yna ewch i'r ddewislen ar y chwith, ychydig o dan logo WP, ac i lawr i'r Blwch Offer, yna dewch o hyd i '''Ebostiwch y defnyddiwr'''. Yna gallwch ddanfon nodyn sydyn ataf yn gofyn am y ddolen briodol i Zoom.

;Dim e-bost?
I droi eich e-bost ymlaen, ewch i'ch dewis (Top) i'r dde o'ch Enw Defnyddiwr. Yn y dewisiadau, y tab cyntaf yw 'Proffil defnyddiwr': ewch i lawr i e-bost ac ychwanegwch eich e-bost. Reit hawdd a di-lol!

; Methu gwneud hyn?
Ebostiwch fi ar wicipediacymraeg @ gmail.com (dim angen y gofod gwyn)

Edrychaf ymlaen at eich gweld yn y cyfarfod hynod bwysig hwn! Dewch â gwên! Cofion cynnes.. Robin aka... [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 15:15, 30 Mai 2022 (UTC)

:Hoffwn i ddod. [[Defnyddiwr:Deb|Deb]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deb|sgwrs]]) 09:57, 2 Mehefin 2022 (UTC)
::Bril! Mae na dros ddeg yn dod erbyn hyn! Edrych ymlaen! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:35, 3 Mehefin 2022 (UTC)
:::Mae na 15 wedi cofrestru, ond cawn weld faint ddaw nos fory! Mae na nifer da o cywici wedi mynegi diddordeb a dw i'n edrych ymlaen yn arw i'ch cyfarfod! Mae lle i ragor os hoffech ddod! Wici-ebostiwch fi am ddolen Zoom. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:32, 6 Mehefin 2022 (UTC)

;DIOLCH i bawb ddaeth i'r cyfarfod!
Braf iawn oedd gweld chi i gyd! Cael rhoi wyneb i enw! Gweld gwen yn lle gair. 

Da ni am barhau fel grwp o olygyddion Celtaidd. Os ydych isio ymuno a'r grwp, bydd raid i chi gysylltu efo fi ar ebost. Byddwn yn creu golygathon Geltaidd rhwng y 6 gwlad ar Meta, ac mae croeso i chi ychwanegu erthyglau a ddymunir am Gymru mewn ieithoedd eraill [https://meta.wikimedia.org/wiki/Celtic_Editathon ar y dudalen yma]. Dw i wedi cyflwyno cod Wicidata ym mhob un o'r ieithoedd Celtaidd dros y blynyddoedd diwetha; y diweddaraf yw'r cod ar gyfer poblogaeth. Mae rhai o'r ieithoedd hyn yn gweiddi am help, felly: mewn undod mae nerth; undod sy'n gwerthfawrogi ac yn parchu gwahaniaethau. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:56, 9 Mehefin 2022 (UTC)

== Arglwyddi rhaglaw neu Arglwydd rhaglawiaid ==

Nifer o erthyglau rwyf wedi ysgrifennu am Arglwyddi Rhaglaw wedi eu newid i Arglwydd Rhaglawiaid. Mae hyn yn chwithig i fy nghlust i. Fel arfer yn y Gymraeg pan fo gan enw unigol dau gymal, y cymal gyntaf sydd yn cael ei luosogi ee Gweinidog yr Efengyl - Gweinidogion yr Efengyl; canwr opera - cantorion opera; chwaraewr rygbi - chwaraewyr rygbi. Mae gan farn Arglwydd Rhaglaw yr un grym a phe bai'r farn wedi dod o law (unigol) y brenin ei hun. Gan fod dim ond un brenin, Arglwyddi Rhaglaw yw'r niferoedd sydd awdurdodi pethau fel petaent wedi dod o law unigol ei fawrhydi. Yr '''Arglwyddi''' sy'n lluosog nid y '''''llaw''' brenhinol''. &lt;/br&gt;Onid gwell byddid agor sgwrs ar y pwnc yn hytrach na newid cynifer o erthyglau heb drafodaeth? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 02:26, 14 Mehefin 2022 (UTC)
:Beth am ofyn ar Twitter? Os nad oes ateb, ac os nad oes cyfeiriad at y lluosog mewn geiriadur dibynadwy, yna cynnig ein bod yn dilyn dy arweiniad di yn hyn, Alwyn. Mae be ti'n ddweud yn gwneud synnwyr yn tydy. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:21, 15 Mehefin 2022 (UTC)
::Sori, Alwyn, fi sydd ar fai yma. Roedd cryn lawer o erthyglau yn anghyson wrth ddefnyddio'r term(au). O ran y lluosog, dilynais yr arweiniad a roddwyd gan ''Geiriadur yr Academi'' a ''Byd Term Cymru'' (gwefan Llywodraeth Cymru sy'n ddefnyddiol dros ben ynghylch materion o'r fath) yn ogystal â nifer o wefannau swyddogol eraill. Yn wir, mae'r &quot;Arglwydd Raglawiaid&quot; (NB y treiglad) yn swnio braidd yn od, ond mae'n ymddangos mai dyna'r consensws swyddogol. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 11:54, 15 Mehefin 2022 (UTC)

== ffiltro botiau ==

Ces i gipolwg ar y newidiadau diweddar, ac roedd cyfraniadau gan [[Defnyddiwr:ListeriaBot]], hyd yn oed os yn gosod y ffiltr [https://cy.wikipedia.org/wiki/Arbennig:RecentChanges?hidebots=1 &quot;Dynol, nid bot&quot;], er bod y cyfrif hwnnw'n ymddangos yn gywir yn y [https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Arbennig:ListUsers/bot rhestr o fotiau]. Ydy rhywbeth o'i le gyda'r feddalwedd? [[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 19:54, 16 Mehefin 2022 (UTC)
:Pa hwyl, a diolch am hwn. Mae ffiltr lleol hwn yn nodi ei fod yn fot, ond mi adawais i neges ar dudalen sgwrs y gwneuthurwr Magnus dro'n ol. Dw i wedi codi'r peth eto ar [https://github.com/magnusmanske/listeria_rs/issues/91 github] ac mae croeso i ti ehangu ar y broblem yn fano. Diolch eto am godi hwn! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 07:12, 22 Mehefin 2022 (UTC)
::Diolch am ei godi ar Github. Gwelwn a fydd rhywun yn ei drwsio neu gynghori i ni beth i'w wneud. Dw i'n gweld bod rhywun wedi ymateb i ddweud eu bod nhw'n gweld yr un broblem ar trwiki hefyd. --[[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 20:33, 13 Gorffennaf 2022 (UTC)

==Cymorth i greu Cymorth Wicidestun==

Mae Wicidestun yn adnodd pwysig. Adnodd mor bwysig dylai fod yn ganolog i holl brosiectau'r Wici Gymraeg. Mae'n cynnig llyfrau sy'n gyfeiriadau ''ar gael'' i erthyglau Wicipedia, mae'n cynnwys ffynhonnell dyfyniadau i [[Wiciddyfynu]] Cymraeg a sawl gair anghyfarwydd gellir eu hegluro ar y [[Wiciadur]].

Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf yr wyf wedi llwyddo, efo ychydig o gymorth, i &quot;gyhoeddi&quot; 63 o lyfrau, sydd yn chwiladwy o gais ar Google etc. Rwyf wedi sganio ac uwchlwytho tua 80 o lyfrau eraill sydd heb eu cyffwrdd eto. Mae gennyf fwy na 60 o lyfrau yn fy nghasgliad personol, addewid o 5 llyfr y mis gan lyfrgelloedd gogledd Cymru heb sôn am y cannoedd o lyfrau Cymraeg sydd wedi eu sganio gan Google. Ond mae wedi dod yn fwy o gig na allwn gnoi, bellach. Mae angen imi ofyn cymorth yn y gwaith.

Mae creu tudalennau Wicidestun yn (ddiflas) o hawdd, y broblem yw bod y tudalennau cymorth (Saesneg) yn uffernol o gymhleth i'w dilyn. Da o beth byddai gweld yn htrach nag egluro! Mae gennyf raglen creu fideo i ddangos be dwi'n gwneud, ond fel hynafgwr byddar efo dannedd gosod gwael dydy fy lleferydd ddim yn ddigon eglur i greu fideo sain cymorth 

Pe bawn yn creu fideo mud efo sgript a fyddai modd i rywun arall ei drosleisio imi, neu dangos imi sut i ddefnyddio'r sgript fel is deitlau? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 03:58, 8 Gorffennaf 2022 (UTC)

:Haia Alwyn. Mi gynigiais gwneud fideo fel hwn chwe mis yn ol mewn gohebiaeth atat, ac mae'r cynnig yn dal i sefyll. Uwchlwytha dy fideo i'r cwmwl yn rhywle a danfona ddolen ataf; mi dyna i'r sain oddi arno a'i isdeitlo. Byddai fideo holi-ac-ateb sut mae mynd ati i brawfddarllen y llyfrau ti wedi eu sganio yn ffordd dda hefyd. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 08:12, 11 Gorffennaf 2022 (UTC)

== Enabling Section Translation: a new mobile translation experience ==

{{int:Hello}} Welsh Wikipedians!

Apologies as this message is not in your native language, {{Int:Please-translate}}.

The [[mw:Wikimedia_Language_engineering|WMF Language team]] is pleased to let you know that we will like to enable the [[mw:Content_translation/Section_translation|Section translation]] tool in Welsh Wikipedia. For this, our team will love you to read about the tool and test it so you can:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Give us your feedback

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Ask us questions

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Tell us how to improve it.

Below is background information about Section translation, why we have chosen your community, and how to test it.

'''Background information'''

[[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. More than one million articles have been created across all languages since the tool was released in 2015. The Wikimedia Foundation Language team has improved the translation experience further with the Section Translation. The WMF Language team enabled the early version of the tool in February 2021 in Bengali Wikipedia. Through their feedback, the tool was improved and ready for your community to test and help us with feedback to make it better.

[https://design.wikimedia.org/strategy/section-translation.html Section Translation] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Guide you to translate one section at a time in order to expand existing articles or create new ones.

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device.

Welsh Wikipedia seems an ideal candidate to enjoy this new tool since data shows significant mobile editing activity.

We plan to enable the tool on Welsh Wikipedia in the coming weeks if there are no objections from your community. After it is enabled, we’ll monitor the content created with the tool and process all the feedback. In any case, feel free to raise any concerns or questions you may already have in any of the following formats:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; As a reply to this message

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; On [[mw:Talk:Content_translation/Section_translation|the project talk page]].

'''Try the tool'''

Before the enablement, you can try the current implementation of the tool in [https://test.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation our testing instance]. Once it is enabled on your Wikipedia, you’ll have access to [[:ts:Special:ContentTranslation|https://cy.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation]] with your mobile device. You can select an article to translate, and machine translation will be provided as a starting point for editors to improve.

'''Provide feedback'''

Please provide feedback about Section translation in any of the formats you are most comfortable with. We want to hear about your impressions on:

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; The tool

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; What you think about our plans to enable it

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Your ideas for improving the tool.

Thanks, and we look forward to your feedback and questions.

[[Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|sgwrs]]) 02:16, 12 Gorffennaf 2022 (UTC) On behalf of the WMF Language team

'''PS''': Sending your feedback or questions in English is particularly appreciated. But, you can still send them in the language of your choice.

===Section Translation tool enabled in Welsh Wikipedia===

Hello Friends!
 
The Language team is pleased to let you know that the [https://cy.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation?from=en&amp;to=cy&amp;sx=true#/ now enabled in  Welsh Wikipedia]. It means you can translate real content one section at a time using your mobile devices with ease.

Now you can also start translating an article on your mobile device right when you notice it is missing in Welsh. From a Wikipedia article in any language, switch languages and search for Cymraeg. If the article does not exist, an option to translate it will appear, as shown in the image below.
 
[[File:Sx-language-selector-invite-th.png|thumb|center|Image of the entry point]]

Content created with the tool will be marked [https://cy.wikipedia.org/wiki/Arbennig:Log?type=&amp;user=&amp;page=&amp;wpdate=&amp;tagfilter=sectiontranslation&amp;wpfilters%5B%5D=newusers with the “sectiontranslation” tag] for the community to review. We’ll monitor the content created, but we are very interested in hearing about your experience using the tool and reviewing the content created with it. 
 
So, [https://cy.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation enjoy the tool] and [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk:Content_translation/Section_translation provide feedback] on improving it.

Thank you!

[[Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:UOzurumba (WMF)|sgwrs]]) 18:05, 10 Awst 2022 (UTC)

== Teipo ar dudalen &quot;Canlyniadau'r chwiliad&quot; ==

[[Delwedd:Chhwaer.jpg|bawd]]
Oes modd i rhywun efo'r hawl i olygu y tudalen &quot;Canlyniadau'r chwiliad&quot; cywiro camgymeriad ar y tudalen sydd wedi bod yno am flynyddoedd? Ar ochr dde y dalen ceir awgrymiadau o ganlyniadau chwilio o chwaer prosiectau Wicipedia. Ond mae na h diangen rhwng y &quot;ch&quot; a'r &quot;w&quot; yn chwaer. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 19:25, 23 Gorffennaf 2022 (UTC)

:Fedri di ail-greu hwn a danfon dolen i'r dudalen lle mae'n ymddangos? Dw i newydd chwilio ar TranslateWiki, a dim son amdano. Diolch. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:09, 5 Awst 2022 (UTC)

::{{Ping|Llywelyn2000}} Rho'r ymchwiliad ''Chwedlau'r Aelwyd'' i mewn i'r blwch CHWILIO ar ben unrhyw dudalen Wicipedia. Does dim erthygl o'r enw ar Wicipedia, ond mae llyfr (uffernol o ddiflas) gyda'r teitl ar Wicidestun. Felly bydd y chwiliad yn creu'r awgrym '''''chhwaer-brosiectau''''' a'r ochr dde'r sgrin gyda linc i'r llyfr Wicidestun (ar gyfrifiadur desg, dim yn gwybod be sy'n digwydd efo'r wedd symudol). Rhyw hanner cof mae::{{Ping|Jason.nlw}} a greodd, neu a osododd y nodwedd, blynyddoedd maith yn ôl yn y cyfnod pan oeddem yn brin iawn o erthyglau ac yn meddwl am ffurf i beidio â chael gormod o chwiliadau cwbl aflwyddiannus. [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 00:44, 6 Awst 2022 (UT

==Diweddaru côd Wiki chwiorydd ==
Problem ar Wicidestun, Wicidyfynu a Wiciadur, yw eu bod wedi eu creu blynyddoedd yn ôl ac wedi eu gadael fel marciau i sefyll bwlch heb eu datblygu o ran cynwys na chôd, erstalwm. O Geisio creu &quot;Opera Infobox&quot; ar Wicipedia, mae'n hawdd, copïo &quot;Opera Infobox&quot; i &quot;Nodyn:Opera&quot; a chyfieithu ambell i air. Ar y chwaer prosiectau mae bron yn amhosibl; yn rhannol gan nad oes cysylltiad rhwng y rheol &quot;Opera Infobox&quot; i &quot;Nodyn:Opera&quot;. Ar Wicidestun mae &quot;Nodyn:Opera yn dal i chwilio am &quot;Opera Infobox&quot; ac yn methu ei chael ac yn dal i chwilio. Rwyf wedi trio defnyddio y drefn sy'n creu } yn ôl ei ddefnydd rheolaidd, heb lwyddiant gan bod pob rheol yn y broses yn alw am reol arall Rwy'n hoff o hel achau, ond mae mynd  i ddegfed ach &quot;template&quot; yn mwy na digon i mi. Heb ddeallt sut mae bol y peiriant yn gweithio; a fyddai defnyddio un o'r bots i lawrlwytho pob templed nodyn a themplad o fan hyn i bob chwaer prosiect yn gymorth? [[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 02:48, 6 Awst 2022 (UTC)
: Fy awgrym ydy canolbwyntio ar y testun ac nid yr allanolion, Alwyn. O ran gwybodleni, mae defnyddio'r dair nodyn (Pethau, Person a Lle) yn llawer haws na mewnforio miloedd o nodion o cy-wici / en-wiki; byddai mewnforio gyda bot yn bosib, yn hynod o gymhleth. Pa nodion / templedi ydy'r pwysicaf i'w cael ar Wicidestun, Alwyn? Efallai y byddai rhestr o'r pwysicaf yn rhoi brasamcan o'r gwaith. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:52, 12 Awst 2022 (UTC)

== Ffilmiau ==

Dw i di rhoi trefn ar gronfa o ffilmiau (cofio trafod hyn gyda {{Ping|Dafyddt}} yng Nghaerdydd, flynyddoedd yn ol) a mi fyddaf yn cyhoeddi rhyw ddeg i bymtheg erthygl, o dipyn i beth, er mwyn cael eich awgrymiadau / bendith! Dw i newydd roi un o'r lleiaf yma: ''[[Die Hände Meiner Mutter]]'' a daw rhagor cyn hir! Fel sy'n arferol, os nad oes gwybodaeth, yna mae na sawl Nodyn yn disgwyl ei amser, yn guddiedig, a phan ddaw rhagor ar Wicidata, mi wneith y brawddegau priodol flodeuo'n weledol i'r darllenydd. Diolch! 

ON Mae'n amhosib edrych ar bob ffilm ac adolygiad i weld a ydyw'n nodedig, ond fy llinyn mesur ydy hyn: os yw ar Wicipedia iaith arall, yna mae'r iaith honno'n credu ei bod yn nodedig. Dylem gael ffydd yn y wicis erill yn fy marn bach i. Dyma wnaethom ni efo'r erthyglau ar y menywod rhyw 6 mlynedd yn dol. 
OON mi wna i'r categoriau wrth fynd ymlaen, ond am y tro mi adawai nhw'n goch hyll!  {{Ping|Craigysgafn|Adda'r Yw}}. Cofion...  [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 13:41, 5 Awst 2022 (UTC)
:{{Ping|Craigysgafn}} Diolch - ro'n i'n gweld sawl erthygl heb italeiddio enwau ffilm pan edrychais ryw fythefnos yn ol, ond wedi edrych ymhellach, heddiw, yn dilyn dy olygu, mae'r rhan fwyaf wedi'u hitaleiddio! A does dim gwahaniaeth rhwng ffilm a llyfr yn nagoes? Does fawr o gysondeb ar de-wici chwaith, ond mi ddilynaf dy safon gyda'r gweddill. Diolch yn fawr am d'amser ar hyn. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 16:08, 6 Awst 2022 (UTC)
::{{Ping|Llywelyn2000}} Dylai enwau llyfrau (ac eithrio llyfrau'r Beibl), cylchgronau, dramâu, ffilmiau, cyfresi teledu, albymau, paentiadau, cerfluniau, llongau, locomotifau a phethau tebyg fod mewn italig. Enwau gweithiau cerddorol hefyd gan mwyaf, ond y mae yna eithriadau (rhy gymleth i'w sgwennu ar gefn paced ffags). Mi dreuliais oes yn trin y math hwn o bethau. 'Sdim syndiad 'da fi pam na ddefnyddiwyd italig gan yr erthygl ''Die Hände meiner Mutter'' ar dewici. Mae ganddyn nhw'r un rheolau. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 19:17, 6 Awst 2022 (UTC)
:::Ew, bendigedig! Mi wnai gywiro'r gronfa ddata. Diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 05:03, 7 Awst 2022 (UTC)
Y teitl: fel y cytunwyd dro'n ol, mae teitlau ffilmiau tramor, ar wahan i'r Saesneg wedi eu cyfieithu - i raddau helaeth! Dw i'n siwr fy mod wedi methu rhai, ac mae problem pan fo'r ffilm wedi'i chyhoeddi mewn sawl iaith. Ar y cyfan, mae'r rheol wedi'i pharchu. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:45, 12 Awst 2022 (UTC)

:Gwaith gwych! Ond, ynghylch''Gwobr i'r Gwrthryfelwr'': dyma ffilm Rwseg o'r cyfnod Sofietaidd. O ble daeth y teitl Almaeneg &quot;Kopfgeld für den Aufrührer&quot;, tybed? Cyn belled ag y gallaf ganfod, ystyr yr enw Rwseg gwreiddiol - Белый башлык - yw &quot;Cwfl gwyn&quot;, gan gyfeirio at benwisg y Cosaciaid. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 17:19, 12 Awst 2022 (UTC)
::Dylwn fod wedi sylwi ar hyn! Mae'n dangos fod y wybodaeth, hefyd, ar WD yn ddiffygiol weithiau (newydd ei ychwanegu), ond mae'n brosiect sy'n datblygu'n sydyn, a gwallau a bylchau'n lleihau o ddydd i ddydd. Dw i newydd ychwanegu dy awgrym o deitl Cymraeg. Gwell o lawer! Diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 06:19, 13 Awst 2022 (UTC)
:::Diolch am yr awgrymiadau {{Ping|Deb|Craigysgafn}} ychwanegwyd y Default Sortcode bondigrbs, a manion eraill! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 08:38, 16 Awst 2022 (UTC)
::::Ychwanegwyd 'Seiliwyd y gwaith ar...' gw. Elle (ffilm, 2016). [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:52, 17 Awst 2022 (UTC)
----

Ffilmiau: 
''[[Chingari (ffilm o 2013)]]'', ''[[El Galleguito De La Cara Sucia]]'', ''[[Gwobr i'r Gwrthryfelwr]]'', ''[[12 Angry Men]]'', ''[[2001: A Space Odyssey]]'', ''[[Xalq Nəğməkarı (ffilm, 1963)]]'' (un o'r lleiaf), ''[[14, Fabian Road]]'', ''[[23-F: La Película]]'', ''[[A Poor Wife's Devotion]]'', ''[[Doedden Nhw'n Amser Da?]]'' (un o'r lleiaf), ''[[Rhyfel y Twneli]]'' (y lleiaf un!), ''[[Aah (ffilm, 1953)]]'', ''[[Elle (ffilm, 2016)]]'' (un o'r hiraf). 

----

== Etholiad Sefydliad Wicimedia: angen cyfaill ==

Mae na bleidlais [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Candidates yn fama] ar gyfer un o brif bwyllgorau Wicimedia canolog (Sefydliad). Fel Grwp Defnyddwyr, mae gennym un bleidlais. Rhowch wybod i mi os ydych yn awyddus i bleidleisio dors un o'r rhain. Yn bersonol, mae na ddau yn dod i'r brig: Mike Peel, gan ei fod wedi cynorthwyo cywici sawl gwaith dros y 10 mlynedd diwethaf, a Farah Jack Mustaklem un o sefydlwyr y Grwp Defnyddwyr Lavant, a fu'n cydweithio gyda ni yn y Golygathon Palesteina-Cymru-Cernyw. Diolch! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 15:54, 6 Awst 2022 (UTC)
:Mae cysylltiadau personol o'r math hyn yn bwysig. Rwy'n hapus i ddilyn dy arweiniad, Robin. --[[Defnyddiwr:Craigysgafn|Craigysgafn]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Craigysgafn|sgwrs]]) 19:40, 6 Awst 2022 (UTC)

::O'r profiad bychan rwyf wedi cael efo Wici tu allan i Wici Cymraeg, fy argraff yw bod y rhan fwyaf o uwch swyddogion y mudiad yn gwbl anwybodus ac yn gwbl ddi-hid i'r problemau y mae Wicis llai eu defnydd yn eu hwynebu. Mae'r ffaith bod un ohonynt, Farah Jack Mustaklem, wedi cyd weithio a phrosiect efo Wici Cymru a Wici Cernyw, yn  awgrymu un a allasai bod a mwy o ddealltwriaeth a chydymdeimlad ag anghenion y Wicis llai.[[Defnyddiwr:AlwynapHuw|AlwynapHuw]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:AlwynapHuw|sgwrs]]) 21:51, 9 Awst 2022 (UTC)

== Delweddau wedi'u huwchlwytho gyda &quot;chaniatâd gan y crëwr&quot; ==

Mae [[:Delwedd:Eisteddfod 2012.gif]] wedi cael ei huwchlwytho dan y drwydded ''&quot;Rhyddhawyd y ddelwedd hon gan Eisteddfod Genedlaethol Cymru, i'w defnyddio mewn erthyglau'r Wicipedia Cymraeg yn unig.&quot;'' Mae'n glir, ar sail beth mae [[Nodyn:Caniatâd gan y crëwr]] (sy'n dyddio o 2011) yn ei ddweud, nad yw hyn yn drwydded ddilys ar gyfer defnydd Wicipedia. Dw i wedi tagio'r ddelwedd gyda'r nodyn honno, ac bydd rhaid ei dileu oni bai bod modd rhoi rhyw drwydded dderbyniol yn ei lle - a chyn i ni allu wneud hynny, dw i'n dychmygu y byddai rhaid i rywun fynd nôl i bwyllgor yr Eisteddfod i ofyn am ganiatâd i'w rhyddhau dan y drwydded CC-BY-SA-3.0, gan dynnu eu sylw at destun y drwydded er mwyn iddynt allu gweld y byddai hynny'n rhoi hawliau sy'n ymestyn i drydydd partïon yn ogystal â Wicipedia ei hun, gan gynnwys y rhai masnachol, er mwyn iddynt allu gwneud penderfyniad gwybodus. Ond fyddwn i ddim yn gwybod sut i chwilio am restr lawn o ddelweddau sy wedi cael eu copïo o wefan yr Eisteddfod ac sy'n defnyddio'r drwydded annilys honno - mae'r [[Wicipedia:Y_Caffi/archif/12#Hawlfraint_Lluniau_ar_Wefan_y_Steddfod_Genedlaethol.|drafodaeth]] (a ddigwyddodd yn 2009) yn cyfeirio at ''&quot;rhai o'r lluniau sydd ar eich gwefan&quot;'', felly mae'n debyg bod delweddau eraill y mae hyn yn effeithio arnynt yn bodoli rywle. Ydy unrhyw un yn gwybod sut i chwilio amdanynt?

Gyda llaw, rhywbeth arall dw i'n sylwi arno yma yw bod caniatâd a roddwyd yn 2009, ynglŷn a delweddau oedd ar eu gwefan ar y pryd, wedi cael ei ddefnyddio i gyfiawnhau uwchlwytho ffeil gyda logo Eisteddfod 2012, sy braidd yn sicr i fod heb wedi bodoli eto pan roddwyd y caniatâd. Ni cheir gwneud rhywbeth tebyg oni bai eu bod nhw'n gwneud datganiad diamwys nad yw'r caniatâd yn ymwneud â ffeiliau sy'n bodoli yn unig, ond hefyd i unrhyw ffeil (neu ffeil o ddisgrifiad penodol) a grëir yn y dyfodol. Annhebyg iawn y byddent yn caniatáu â chais fel hynny yn fy marn i. [[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 10:54, 15 Awst 2022 (UTC)

:Croeso i ti leihau unrhyw gydraniad uchel, ac ychwanegu trwydded Defnydd Teg ar luniau fel hyn. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 14:12, 15 Awst 2022 (UTC)

::Diolch. Gallai hynny weithio fel datrysiad, gan ddibynnu ar sut yn union mae'r ddelwedd yn cael ei defnyddio (mae'r rheolau am Ddefnydd Teg braidd yn gyfyngedig). Ond oes gan unrhyw un yma ateb i'r cwestiwn am sut i gael rhestr o'r delweddau sy wedi cael eu hychwanegu ar sail y caniatâd dan sylw? Anodd cychwyn cyn hynny. --[[Defnyddiwr:Dani di Neudo|Dani di Neudo]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dani di Neudo|sgwrs]]) 16:38, 15 Awst 2022 (UTC)

:::Llond llaw oedd ohonyn nhw. Os edrychi pa ddelweddau sydd a'r drwydded dan sylw (Beth sy'n cysylltu yma), yna ella y gweli di ragor. Pob hwyl! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 11:54, 17 Awst 2022 (UTC)</text>
      <sha1>b5bhki7esdccdnh74di8lj98dxoe3o8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryri</title>
    <ns>0</ns>
    <id>79</id>
    <revision>
      <id>11102055</id>
      <parentid>10955581</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:57:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16971" xml:space="preserve">{{Lle | gwlad = {{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

:''Erthygl am yr ardal draddodiadol yw hon. Gweler hefyd [[Parc Cenedlaethol Eryri]].''

Rhanbarth o ogledd [[Cymru]] yw '''Eryri'''. Mae'n gartref i fynyddoedd uchaf Cymru. Yn draddodiadol defnyddir yr enw am fynyddoedd [[Arfon]], gyda'r [[Wyddfa]] fel canolbwynt, ac yn cynnwys [[Glyderau]], y [[Carneddau]], [[Crib Nantlle]], [[Moel Hebog]] a [[Moel Siabod]]. Ers ffurfio [[Parc Cenedlaethol Eryri]], sy'n cynnwys ardaloedd tu allan i'r Eryri draddodiadol, er enghraifft ym [[Sir Feirionnydd|Meirionnydd]], mae tuedd wedi bod gan rai, yn enwedig o'r tu allan i Gymru, i gyfeirio at y cyfan o ardal y Parc fel &quot;Eryri&quot; ond mae'r Parc Cenedlaethol dros ddwywaith mwy ei faint na'r Eryri go iawn. Ffiniau'r Eryri draddodiadol, yn fras, yw'r briffordd [[A487]] o [[Caernarfon|Gaernarfon]] trwy [[Porthmadog|Borthmadog]] cyn belled a [[Maentwrog]] yn y gorllewin a'r de, y briffordd [[A470]] ymlaen i [[Betws y Coed|Fetws y Coed]] yn y de-ddwyrain ac [[Afon Conwy]] yn y dwyrain.

==Yr enw==
[[Delwedd:Snowdonia by drone.webm|thumb|250px|Fideo o Eryri]]
[[Delwedd:Snowdon massif.jpg|bawd|250px|&quot;Yr Wyddfa a'i chriw&quot; o gopa'r Glyder Fawr. Lliwedd ar y chwith, copa'r Wyddfa ar y dde, Garnedd Ugain ar y dde eithaf.]]
[[Delwedd:Tryfan.jpg|bawd|chwith|Tryfan]]

Mae'n gred boblogaidd fod yr enw '''Eryri''' yn golygu &quot;Gwlad yr Eryrod&quot;, ond mae [[Ifor Williams]] wedi profi mai &quot;Ucheldir&quot; yw'r ystyr. &quot;Eryrod&quot; yw lluosog arferol y gair &quot;eryr&quot;; ni cheir enghraifft o'r ffurf 'eryri' am &quot;eryrod&quot;. Mae [[eryr]] ac Eryri yn tarddu o'r un gwreiddyn ieithyddol, serch hynny. O'r gwreiddyn [[Indo-Ewropeaidd]] ''-er''/''-or'' (&quot;codi&quot;) y daw'r gair Cymraeg ''eryr'' a'r gair [[Groeg (iaith)|Groeg]] ''oros'' (&quot;mynydd'). Ceir enghraifft o'r gair ''eryr'' yn [[Llyfr Du Caerfyrddin]] yn yr ystyr &quot;glan (afon neu fôr)&quot;, Codiad tir yw &quot;eryr(i)&quot; felly, &quot;tir uchel' neu 'ucheldir&quot;.&lt;ref&gt;Ifor Williams, ''Enwau lleoedd'' (Lerpwl, 1945), t. 18.&lt;/ref&gt;

Dros y canrifoedd mae sawl bardd a llenor wedi mabwysiadu [[enw barddol]] sy'n cynnwys y gair Eryri. Yr enghraifft gynharaf yw'r bardd canoloesol [[Rhys Goch Eryri]] (fl. 1385–1448), a oedd yn frodor o ardal [[Beddgelert]]. Yn ddiweddarach cafwyd [[Dafydd Ddu Eryri]] (1759–1822) yn arddel yr enw.

Er nad felly y tarddodd yr enw, mae traddodiad a sylwadau gan deithwyr yn awgrymu yr arferai yr [[Eryr euraid]] nythu yn Eryri, efallai hyd y [[18g]].

== Daearyddiaeth ==
[[Delwedd:Carnedd Llywelyn.JPG|bawd|250px|Carnedd Llywelyn dan eira.]]

Canolbwynt Eryri yw copa'r Wyddfa. O'i gwmpas mae chwe chefnen hir. Nodweddir y llethrau sy'n wynebu'r gogledd a'r dwyrain gan glogwynau syrth ond mae'r llethrau sy'n wynebu'r de a'r gorllewin yn tueddu i fod yn llai syrth a chreigiog ac yn fwy agored a glaswelltog. Rhwng y cefnennau mae cymoedd wedi eu llunio yn ystod [[Oes yr Iâ]], rhai ohonynt â llynnoedd ynddynt. Yr uchaf o'r mynyddoedd yw'r [[Yr Wyddfa|Wyddfa]] (1,085m); ymhlith y copaon o'i chwmpas mae [[Carnedd Ugain]] (1,065 m), [[Crib Goch]] (923 m), [[Y Lliwedd]] (898 m) a'r [[Yr Aran|Aran]] (747 m).

I'r gogledd-ddwyrain o'r Wyddfa, tu draw i [[Bwlch Llanberis|Fwlch Llanberis]], mae mynyddoedd y [[Glyderau]]; y prif gopaon yma yw'r [[Glyder Fach]] (994 m), [[Glyder Fawr]] (999 m) a [[Tryfan]] (915m). I'r gogledd o'r Glyderau, tu draw i [[Llyn Ogwen|Lyn Ogwen]] a [[Nant Ffrancon]] mae prif gadwyn y [[Carneddau]] yn ymestyn tua'r gogledd-ddwyrain, gan orffen nepell o'r môr uwchben [[Abergwyngregyn]]. Y prif gopaon yn y Carneddau yw [[Carnedd Llywelyn]] (1,064 m), [[Carnedd Dafydd]] (1,044 m) a [[Pen yr Ole Wen]] (978 m).

[[Delwedd:LlydawAndGlaslyn.JPG|bawd|chwith|250px|Llyn Glaslyn o'r Wyddfa, gyda [[Llyn Llydaw]] yn y cefndir.]]

I'r gorllewin o'r Wyddfa, mae [[Mynydd Mawr]] ar ei ben ei hun, a'r ochr arall i bentref [[Rhyd Ddu]] mae [[Crib Nantlle]] yn ymestyn tua'r de-orllewin. Tua'r de mae [[Moel Hebog]]. Tua'r de-ddwyrain, yr ochr draw i [[Nant Gwynant]] mae [[Cnicht]], y [[Moelwyn Mawr]] a'r [[Moelwyn Bach]], ac i'r dwyrain o'r Wyddfa mae [[Moel Siabod]].

O ran [[daeareg]], creigiau [[Ordoficaidd]] sy'n ffurfio'r rhan fwyaf o'r mynyddoedd, ond daw creigiau [[Cambriaidd]] i'r wyneb yn y gogledd-orllewin, i ffurfio mynyddoedd megis [[Elidir Fawr]] a [[Moel Eilio]]. Gellir gweld olion rhewlifoedd o [[Oes yr Iâ]] yn glir mewn llawer man yn Eryri; mae [[Cwm Idwal]] yn enghraifft glasurol.

Oherwydd uchder y mynyddoedd a'i safle yn agos i'r arfordir gorllewinol, mae Eryri yn cael llawer o law; ac ystyrir [[Capel Curig]] er enghraifft yn un o'r mannau gwlypaf ym Mhrydain. Er nad yw'r glaw yn cael ei fesur yn rheolaidd, credir fod y llethrau o gwmpas [[Llyn Llydaw]] ar yr Wyddfa yn cael mwy o law fyth, heb fod ymhell o 5000&amp;nbsp;mm y flwyddyn. Mae nifer o afonydd yn tarddu yn Eryri, yn arbennig [[Afon Glaslyn]], [[Afon Ogwen]] ac [[Afon Llugwy]], sy'n llifo i [[Afon Conwy]]. Ceir nifer fawr o lynnoedd yn Eryri; y mwyaf ohonynt yw [[Llyn Padarn]] (280 acer), [[Llyn Cowlyd]] (269 acer), [[Llyn Cwellyn]] (215 acer), [[Llyn Eigiau]] (120 acer) a Llyn Llydaw (110 acer).

[[Delwedd:CarneddauPanorama.jpg|bawd|850px|center|Y Carneddau o gopa [[Moel Siabod]]. O'r chwith i'r dde: Pen yr Ole Wen, Carnedd Dafydd, Carnedd Llywelyn, Pen yr Helgi Du (gyda Foel Grach a Foel Fras tu ôl), Pen Llithrig y Wrach a Creigiau Gleision.]]

==Parc Cenedlaethol Eryri==
{{prif|Parc Cenedlaethol Eryri}}
[[Delwedd:Parc_Cenedlaethol_Eryri_National_Park_2015.png|300px|bawd|Map o Barc Cenedlaethol Eryri]]
Sefydlwyd [[Parc Cenedlaethol Eryri]] ar [[18 Hydref]] [[1951]] yn dilyn Deddf Parciau Cenedlaethol a Mynediad i Gefn Gwlad 1949, fel y trydydd parc cenedlaethol yng Nghymru a Lloegr.&lt;ref&gt;[http://www.eryri-npa.gov.uk/cym/park-authority/History Gwefan y Parc;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140814100155/http://www.eryri-npa.gov.uk/cym/park-authority/History |date=2014-08-14 }} adalwyd 2 Mehefin 2014&lt;/ref&gt; Roedd ei ffiniau wedi'u dynodi flwyddyn ynghynt yn dilyn argymhellion Comisiwn y Parc Cenedlaethol lle gwasanaethodd Syr [[Clough Williams-Ellis]] fel aelod. Gan mai un o brif feini prawfar gyfer cynnwys tir o fewn y Parc oedd &quot;harddwch golygfaol eithriadol&quot;, roedd rhai ardaloedd trefol wedi eu gwahardd, ac y tu allan i'w ffiniau.

Mae'n un o dri pharc cenedlaethol yng Nghymru (gweler hefyd [[Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog|Bannau Brycheiniog]] a [[Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro|Phenfro]]). Mae ffiniau'r parc yn cynnwys tua 214,159 hectar (837 milltir sgwâr), ardal llawer ehangach na'r ardal a adwaenid fel Eryri yn hanesyddol.

Sefydlwyd Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri o dan Ddeddf yr Amgylchedd 1995 a ddaeth yn weithredol ar 1 Ebrill 1996, ac a ddiffinniodd bwrpas y parc, sef:
:# gwarchod a gwella harddwch naturiol, bywyd gwyllt a threftadaeth ddiwylliannol y Parc; a 
:# hyrwyddo cyfleoedd i’r cyhoedd ddeall a mwynhau nodweddion arbennig y Parc.

Mae'r tir cyhoeddus a'r tir preifat ill dau o dan reolaeth yr un awdurdod cynllunio.

==Bywyd Gwyllt==
[[Image:Llyn Gwynant.JPG|240px|bawd|chwith|Coedwig a llechweddau moel yn Nant Gwynant, yn edrych tua'r de-orllewin; Llyn Gwynant yn y canol.]]

Er bod tirwedd Eryri yn ymddangos yn wyllt, mae dylanwad dyn yn drwm arno. Yn wreiddiol roedd coedwigoedd yn tyfu ar y rhan fwyaf o'r llethrau, heblaw y llethrau uchaf un. Y rhywogaethau nodweddiadol oedd [[Derwen|derw]], [[Onnen|ynn]], [[Bedwen|bedw]], [[Cneuen gyll|cyll]] a [[Criafolen|chriafolen]]. Erbyn hyn mae'r coed wedi diflannu oddi ar lawer o'r llethrau, ac mae pori gan ddefaid yn eu cadw yn laswelltir. Plannwyd llawer o goed bytholwyrdd yn y cyfnod ar ôl yr [[Ail Ryfel Byd]], yn arbennig [[Coedwig Gwydyr]] ar lethrau dwyreiniol Eryri o gwmpas [[Betws y Coed]] a Choedwig Beddgelert.

Ar y clogwyni lle na all y defaid gyrraedd, er enghraifft ar Glogwyn Du'r Arddu ar yr Wyddfa a chlogwyni [[Cwm Idwal]], ceir amrywiaeth ddiddorol o [[Planhigyn Arctig-Alpaidd|blanhigion arctig-alpaidd]], rhai ohonynt yn eithriadol o brin. Yr enwocaf o'r rhain yw [[Lili'r Wyddfa]] (''Lloydia serotina''); Eryri yw'r unig fan ym Mhrydain lle ceir y planhigyn yma. Dim ond yn Eryri y ceir [[Chwilen yr Wyddfa]] (''Chrysolina cerealis'').

[[Delwedd:Alpenkrähe-Pyrrhocorax.jpg|bawd|de|250px|Mae'r Fran Goesgoch yn un o adar nodweddiadol Eryri.]]

Heblaw gor-bori gan ddefaid, un o'r prif broblemau yw tŵf ''[[Rhododendron ponticum]]'' mewn rhai rhannau o Eryri, er enghraifft yn ardal [[Beddgelert]]. Mae'r planhigyn yma yn medru lledaenu'n gyflym, ac yn cael effaith andwyol ar y llystyfiant naturiol. Erbyn hyn mae ymdrechion i'w ddifa wedi lleihau'r broblem rywfaint. Gall y nifer fawr o gerddwyr a dringwyr hefyd greu problemau yn y mannau mwyaf poblogaidd.

Y [[brithyll]] yw'r pysgodyn mwyaf cyffredin yn afonydd a llynnoedd Eryri, ond yn ambell un o'r llynnoedd dyfnaf ceir y [[Torgoch]]. Ymhlith adar nodweddiadol Eryri mae [[Tinwen y Garn]], [[Corhedydd y waun]], [[Mwyalchen y Mynydd]], y [[Brân Goesgoch|Frân Goesgoch]] a'r [[Cigfran|Gigfran]]; mae nifer dda o barau o'r [[Hebog Tramor]] yn nythu ar y clogwyni yma hefyd.

Y prinnaf o [[Mamal|famaliaid]] Eryri yw'r [[Bela]] (''Martes martes''), yn wir, er fod cryn nifer o bobl wedi adrodd eu bod wedi gweld y Bela yn Eryri yn y blynyddoedd diwethaf, nid oes neb wedi llwyddo i gael llun i brofi hyn. Gellir gweld [[Gafr|geifr]] gwylltion yn aml ar y llechweddau; mae'r rhain yn ddisgynyddion geifr wedi dianc o ffermydd. Mae rhannau o Eryri yn gartref i'r [[merlyn mynydd Cymreig]]; maent yn arbennig o niferus ar lethrau gogleddol y [[Carneddau]], lle ceir rhwng 200 a 300.

==Hanes a diwylliant==
[[Delwedd:MaenyBardd.jpg|bawd|chwith|Maen y Bardd]]

Yn ystod y cyfnod [[Neolithig]], ymddengys mai o gwmpas godreuon Eryri yr oedd presenoldeb dynol. Ymysg yr olion o'r cyfnod hwn mae siambr gladdu [[Maen y Bardd]] ar ochr ddwyreiniol y Carneddau, ac olion tŷ yn [[Llandegai]] ger [[Bangor]]. Yn ystod rhan gyntaf [[Oes yr Efydd]] roedd y tywydd yn gynhesach ac yn sychach, gan wneud y tir uchel yn fwy atyniadol. Ceir llawer o weddillion tai a chladdfeydd o'r cyfnod hwn, er enghraifft yng Ngwm Anafon uwchben [[Abergwyngregyn]] ac yng Nghwm Ffrydlas uwchben [[Bethesda]]. Yn y cyfnod yma y codwyd y meini hirion megis y rhai ym [[Bwlch y Ddeufaen|Mwlch y Ddeufaen]], ac y codwyd llawer o'r carneddi a welir ar fynyddoedd a bryniau Eryri.

Nid oes cymaint o olion o [[Oes yr Haearn]] ar y tir uchel; nid oedd y tywydd mor ffafriol erbyn hyn ac roedd mawnog yn dechrau ffurfio. Ceir cryn nifer o [[Bryngaer|fryngeiri]] o gwmpas godreuon Eryri, er enghraifft [[Braich-y-Dinas]] ger [[Penmaenmawr]] a [[Pen y Gaer]] gerllaw [[Llanbedr-y-cennin]]. Adeiladodd y Rhufeiniaid hefyd nifer o geiri i warchod gororau Eryri, megis [[Segontium]], [[Caerhun]] a [[Tomen y Mur|Thomen y Mur]].

[[Delwedd:Dolbadarn Castle Cadw.jpg|bawd|250px|de|Roedd Castell Dolbadarn yn gwarchod un o'r mynedfeydd i galon Eryri.]]

&quot;Cadernid Eryri&quot; oedd calon [[teyrnas Gwynedd]]. Yn [[1230]] mabwysiadodd [[Llywelyn Fawr]] y teitl &quot;Tywysog Gwynedd ac Arglwydd Eryri&quot; (''Princeps Northwallie et Dominus Snowdonia'') a defnyddiwyd teitl cyffelyb gan [[Llywelyn Ein Llyw Olaf]] yn [[1258]]. Codwyd cestyll oddi amgylch Eryri gan y tywysogion, yn [[Dolwyddelan|Nolwyddelan]], [[Cricieth]] a [[Dolbadarn]].

Yn niogelwch y mynyddoedd megid gwartheg y tywysogion mewn porfeydd brenhinol arbennig (''vaccarii'') er mwyn cael stôr o gig i'r fyddin pan fo rhaid. Ceir un o'r cyfeiriadau cynharaf at Eryri ym marddoniaeth Gymraeg yn y cyd-destun hyn, ym marwnad y bardd [[Meilyr Brydydd]] i [[Gruffudd ap Cynan]]: &quot;Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, / Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg; / Ni yn '''Eryri''' yn rheïawg, / Ni thorres i bawr a fu breiddiawg&quot; (''Daeth Brenin Lloegr yn fyddinog'' / ''Er iddo ddod nid aeth ag anrhaith wartheg;'' / ''[Yr oeddem] ni yn Eryri yn oludog'' / ''Ni thorrodd [Brenin Lloegr] i mewn i borfa a fu'n llawn preiddiau'')&lt;ref&gt;J.E. Caerwyn Williams (gol.), ''Gwaith Meilyr Brydydd a'i ddisgynyddion'' (Caerdydd, 1994). Tud. 77/79.&lt;/ref&gt;.

Ar ôl cwymp y tywysogion parhaodd enw a thraddodiadau Eryri yn fyw dros y canrifoedd.

==Economi==
[[Delwedd:ChwarelDinorwig.jpg|bawd|chwith|Lefelau a thomennydd sbwriel Chwarel Dinorwig.]]

[[Amaethyddiaeth]] a [[Twristiaeth|thwristiaeth]] yw'r diwydiannau pwysicaf yn Eryri ar hyn o bryd. Mae amaethyddiaeth wedi bod yn bwysig ers canrifoedd, ond gan nad yw'r rhan fwyaf o Eryri yn addas ar gyfer tyfu cnydau, canolbwyntir ar gadw da byw. [[Dafad|Defaid]] yw'r mwyaf cyffredin o'r rhain bellach, ond yn y gorffennol roedd [[Buwch|gwartheg]] yn fwy niferus, yn arbennig y [[Gwartheg Duon Cymreig]], sydd wedi eu datblygu i fedru byw ar y llechweddau. Ar un adeg arferid mynd a'r da byw i fyny i'r &quot;hafod&quot; ar y llechweddau uchaf i bori yn ystod yn haf, ac yna eu symud i lawr i'r &quot;hendre&quot; ar dir is dros y gaeaf. Yn y [[18g]] byddai'r [[Porthmon|porthmyn]] yn eu gyrru i Loegr i'w gwerthu.

O ddiwedd y [[18g]] hyd ddechrau'r [[20g]] roedd y [[Diwydiant llechi Cymru|diwydiant llechi]] yn bwysig iawn yn Eryri, a cheid rhai o chwareli llechi mwyaf y byd ar lechweddau isaf rhai o fynyddoedd Eryri, megis [[Chwarel y Penrhyn]] a [[Chwarel Dinorwig]]. Ychydig iawn o bobl sy'n cael eu cyflogi yn y diwydiant yma bellach, ond mae tomennydd sbwriel y chwareli yn parhau yn nodweddiadol o'r ardal. Bu nifer o [[Diwydiant copr Cymru|fwyngloddiau copr]] yn Eryri hefyd yn y cyfnod yma.

== Dringo mynyddoedd ==

[[Delwedd:Edge of Crib Coch.jpg|bawd|de|Y Grib Goch]]

Mae Eryri yn ardal boblogaidd iawn ar gyfer mynydda. I ddringo'r Wyddfa y llwybr mwyaf poblogaidd yw Llwybr Pen-y-Gwryd, sy'n dechrau o westy Gorffwysfa, [[Pen-y-pas]], uwchben Bwlch [[Llanberis]]. Mae'n hen lwybr mwynwyr sydd yn mynd heibio [[Llyn Llydaw]] a'r [[Glaslyn]] ac wedyn yn dringo'n igam-ogam i fyny Bwlch Glas. Y llwybr anoddaf i ddringo'r Wyddfa yw [[Pedol yr Wyddfa]], sy'n golygu dringo Crib Goch gyntaf, yna copa'r Wyddfa ei hun cyn dychwelyd i Ben-y-pas dros gopa Lliwedd. Mae'r Glyderau hefyd yn boblogaidd iawn, yn enwedig Tryfan, yr unig fynydd yng Nghymru, fe ddywedir, lle mae'n rhaid defnyddio'r dwylo yn ogystal a'r traed i gyrraedd y copa. Llwybr poblogaidd arall yn y Glyderau yw'r llwybr heibio [[Llyn Idwal]] a'r Twll Du i ben y Glyder Fach a'r Glyder Fawr. Ceir llawer llai o ddringwyr ar y rhannau llai adnabyddus o Eryri, megis Crib Nantlle. Mae poblogrwydd rhai o'r llwybrau wedi creu problem erydu, ac mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri wedi gwneud cryn dipyn o waith i sefydlogi rhai ohonynt.

Mae clogwynnau Eryri wedi chwarae rôl bwysig yn hanes [[dringo]] mynyddoedd Prydain. Ymhlith y cyntaf i ddringo mynydd yn yr ardal oedd y Parchedig [[Peter Bailey Williams|Peter Williams]] a'r Parchedig [[William Bingley]] oedd yn arfer dringo [[Clogwyn Du'r Arddu]] wrth chwilio am blanhigion arctig-alpaidd ym [[1798]]. [[Lliwedd]] oedd pwnc y llawlyfr dringo (yn hytrach na cherdded mynyddoedd) cyntaf i'w gyhoeddi ym Mhrydain yn [[1909]], ''The climbs on Lliwedd'' gan J. M. A. Thomson ac A. W. Andrews. Ers hynny mae Eryri wedi parhau'n gyrchfan boblogaidd i ddringwyr; er enghraifft yn Eryri y bu'r tîm a ddringodd [[Mynydd Everest]] am y tro cyntaf yn [[1952]] yn ymarfer cyn yr ymgyrch.

[[Image:North snowdonia panorama.jpg|bawd|canol|700px|Rhan o Eryri o gopa Mynydd Mawr; yr Wyddfa a'i chriw, gyda'r Glyderau i'w gweld yn y cefndir.]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

== Darllen Pellach ==
*H. C. Carr a G. A. Lister, ''The Mountains of Snowdonia'' (Llundain: Crosby Lockwood, 1925)
*F. J. North (gol.), ''Snowdonia'' (Llundain, 1949)
*Ioan Bowen Rees, ''Dringo Mynyddoedd Cymru'' (Llandybïe, 1965)
*W. M. Condry, ''The Snowdonia National Park'', Cyfres New Naturalist (Llundain: Collins, 1966)
*Amory Lovins, ''Eryri, the Mountains of Longing'' (Llundain, 1972)
*Brinley Roberts, ''The geology of Snowdonia and Llŷn: an Outline and Field Guide'' (1979)
*Geraint Roberts, ''The Lakes of Eryri'' (Llanrwst: Gwasg Carreg Gwalch, 1995)
*Dewi Tomos, ''Eryri'', Cyfres Broydd Cymru 16 (Llanrwst: Gwasg Carreg Gwalch, 1995)

==Gweler hefyd==
*[[Bwthyn Ogwen]]
*[[Y Carneddau]]
*[[Y Glyderau]]
*[[Merlyn mynydd Cymreig]]
*[[Rhestr mynyddoedd Cymru]]
*[[Yr Wyddfa]]
*[[Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan Trio]]

== Dolenni allanol ==
{{comin|Category:Snowdonia|Eryri}}
*[http://www.fhc.co.uk/weather/default.htm Camera Gwefan Copa'r Wyddfa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050818061823/http://www.fhc.co.uk/weather/default.htm |date=2005-08-18 }}
*[http://www.snowdonia-society.org.uk/ Cymdeithas Eryri]

&lt;!-- DS Peidiwch ag ychwanegu dolen i'r erthygl Saesneg 'Snowdonia' os gwelwch yn dda: mae'r ddolen honno ar y dudalen 'Parc Cenedlaethol Eryri' yn barod (hefyd Gweler y Sgwrs) --&gt;

[[Categori:Eryri| ]]
[[Categori:Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yng Nghymru]]
[[Categori:Daearyddiaeth Conwy]]
[[Categori:Daearyddiaeth Cymru]]
[[Categori:Daearyddiaeth Gwynedd]]</text>
      <sha1>g18i52b4h7k4orhr8n8vkgigdnewe41</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tregaron</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2462</id>
    <revision>
      <id>11102131</id>
      <parentid>11001159</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:21:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jason.nlw</username>
        <id>31223</id>
      </contributor>
      <comment>/* Hanes */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5413" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| gwleidyddiaeth = Gwleidyddiaeth
| aelodcynulliad = {{Swits Ceredigion‎ i enw'r AC}}
| aelodseneddol = {{Swits Ceredigion‎ i enw'r AS}}
}}

Tref fechan a [[Cymuned (Cymru)|chymuned]] yng [[Ceredigion|Ngheredigion]] yw '''Tregaron'''.&lt;ref&gt;[https://britishplacenames.uk/tregaron-ceredigion-sn680596#.Xfleca2cZlc British Place Names]; adalwyd 17 Rhagfyr 2019&lt;/ref&gt; Mae ganddi 1185 o drigolion, a 68% ohonynt yn siarad [[Cymraeg]] ([[Cyfrifiad y Deyrnas Unedig 2001|Cyfrifiad 2001]]).

Gerllaw y dref ceir [[Cors Caron]].

==Hanes==
[[Delwedd:A view of Tregaron from Pen-pica NLW3361166.jpg|bawd|chwith|Tregaron o Ben-pica, tua 1885.]]
Daeth Tregaron yn dref ym 1292. Mae twf y dref wedi dibynnu ar leoliad yr ardal yn Nyffryn Teifi. Daeth yn dref farchnad i’r cymunedau amaethyddol a oedd wedi eu gwasgaru ar hyd y wlad tua’r De, a’r tirfeddiannwyr cyfoethog oedd a ffermydd mawr yn yr ucheldir tua’r dwyrain, cartref i lawer o ddefaid a phrin bobl. Tua’r Gogledd roedd Cors Caron, tir ffrwythlon pan fyddai wedi ei ddraenio, tua’r Gorllewin mae ardal fryniog a ffermwyr yn piau ffermydd bach o ond rhai erwau. Daw’r bobl yma i Dregaron i’r farchnad wythnosol a’r ffair flynyddol, Ffair Garon, lle gwerthwyd ieir, moch, gwartheg a cheffylau. Cynhelir ffeiriau defaid ym Mai a Mehefin, a dwy ffair arall yn Nhachwedd. Roedd nifer fawr o dafarndai yn y dref a fyddai’n darparu ar gyfer yr holl bobl a ddaw o’r wlad yn ystod y digwyddiadau hyn.

[[Delwedd:Unveiling of the Henry Richard monument, Tregaron NLW3361167.jpg|bawd|chwith|Dadorchuddio cofeb [[Henry Richard]] yn 1885. Ffotograff gan [[John Thomas (ffotograffydd)|John Thomas]].]]
Yng nghanol y 18g, cadwai Matthew Evans dafarn yn y dref. Roedd ganddo ddau fab ac un merch, lladron adnabyddus a adnabyddwyd fel Plant Mat. Buont yn byw mewn ogof yn ymyl Pontarfynach am sawl mlynedd. Roedd yn anodd dal y tri am i fynediad i’r ogof fod yn rhy gul. Wedi sawl mlynedd o lwyddiant, fe gyflawnodd y tri lofruddiad ac felly fe’u dedfrydwyd i farwolaeth ac fe’u lladdwyd.

Roedd Tregaron yn brif fan cwrdd i [[Porthmon|borthmyn]] a fyddai, cyn sefydliad cludiant trennau, yn cymryd niferoedd mawr o wartheg, defaid ac hyd yn oed gwyddau cannoedd o filltiroedd i farchnadoedd yn Ne-Ddwyrain Lloegr. Roedd llawer o ddynion Tregaron yn gwneud hyn ac yn gwneud llawer o arian wrth wneud. Roeddent yn actio fel dynion post answyddogol neu negeswyr, ac roedd llawer yn medru osgoi y tollbyrth.

Roedd sawl melin wlan a redwyd gan ddwr i'w cael yn Nhregaron, ac roedd yn ganolbwynt i wneuthuriad sannau. Roedd dynion, menywod a phlant yn gweu sannau yn eu cartrefi ac yn eu gwerthu yn y farchnad, i ddelwyr a fyddai'n eu gwerthu ymlaen yng Nghymoedd De Cymru.


Cynhaliwyd yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod Genedlaethol]] yn Nhregaron yn 2022.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion 2022 - Cyngor Sir Ceredigion|url=https://www.ceredigion.gov.uk/preswyliwr/eisteddfod-genedlaethol-ceredigion-2022/|website=www.ceredigion.gov.uk|access-date=2022-08-17}}&lt;/ref&gt;

==Enwogion==
* Y Parch. [[Henry Richard]] AS (1812 – 1888), a adwaenid fel &quot;Yr Apostl Heddwch&quot;
* Bu farw'r awdur [[Richard Hughes Williams (Dic Tryfan)|Dic Tryfan]] yn ysbyty Tregaron yn 1919

==Cyfrifiad 2011==
Yng [[Cyfrifiad 2011|nghyfrifiad 2011]] roedd y sefyllfa fel a ganlyn:&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/cyfrifiad-2011/ystadegau-allweddol-ar-gyfer-awdurdodau-unedol-yng-nghymru/stb-2011-key-statistics-for-wales---welsh.html|title=Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru|publisher=Swyddfa Ystadegau Gwladol|accessdate=2012-12-12}}. Poblogaeth:  ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/94179-cyfrifiad-niferoedd-y-siaradwyr-cymraeg-wedi-disgyn Canran y diwaith drwy Gymru]; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/94179-cyfrifiad-niferoedd-y-siaradwyr-cymraeg-wedi-disgyn Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol]; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://wales.gov.uk/topics/statistics/headlines/economy2010/101117/?skip=1&amp;lang=cy Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; ''Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.''; adalwyd 31 Mai 2013]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

{{bar box
|float=left
|title=Cyfrifiad 2011
|titlebar=#AAF
|caption= 
|width=
|bars=
{{bar percent|'''Poblogaeth cymuned Tregaron (pob oed) (1,213)'''|yellow|100}}
{{bar percent|'''Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Tregaron) (785)'''|red|66.9}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|19}}
{{bar percent|'''Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Tregaron) (812)'''|green|66.9}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|73}}
{{bar percent|'''Y nifer rhwng 16 – 64 oed sydd mewn gwaith (Tregaron) (242)'''|blue|42.8}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|67.1}}
}}

{{clirio}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Trefi_Ceredigion}}

[[Categori:Cymunedau Ceredigion]]
[[Categori:Trefi Ceredigion]]
[[Categori:Tregaron| ]]</text>
      <sha1>l7nb3lqzqrmy0s2skorbscpxd3fw406</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nodyn:Trefi Powys</title>
    <ns>10</ns>
    <id>2506</id>
    <revision>
      <id>11102018</id>
      <parentid>11028874</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:01:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5410" xml:space="preserve">{{Llywio| enw = Trefi Powys
| pennyn = Trefi a phentrefi [[Powys]]
| corff = '''Trefi'''&lt;br /&gt;
[[Aberhonddu]] {{·w}}
[[Crucywel]] {{·w}}
[[Y Drenewydd]] {{·w}}
[[Y Gelli Gandryll]] {{·w}}
[[Llanandras]] {{·w}}
[[Llandrindod]] {{·w}}
[[Llanfair-ym-Muallt]] {{·w}}
[[Llanfyllin]] {{·w}}
[[Llanidloes]] {{·w}}
[[Llanwrtyd]] {{·w}}
[[Machynlleth]] {{·w}}
[[Rhaeadr Gwy]] {{·w}}
[[Talgarth]] {{·w}}
[[Y Trallwng]] {{·w}}
[[Tref-y-clawdd]] {{·w}}
[[Trefaldwyn]] {{·w}}
[[Ystradgynlais]]
&lt;br /&gt;'''Pentrefi'''&lt;br /&gt;

[[Abaty Cwm-hir (cymuned)|Abaty Cwm-hir]] {{·w}}
[[Aberbrân]] {{·w}}
[[Abercegir]] {{·w}} 
[[Abercraf]] {{·w}}
[[Aberedw]] {{·w}}
[[Abergwesyn]] {{·w}}
[[Abergwydol]] {{·w}}
[[Aberhafesb]] {{·w}}
[[Aberhosan]] {{·w}}
[[Aberllynfi]] {{·w}}
[[Aber-miwl]] {{·w}}
[[Aberriw]] {{·w}}
[[Abertridwr, Powys|Abertridwr]] {{·w}}
[[Aberysgir]] {{·w}}
[[Adfa]] {{·w}}
[[Arddlin]] {{·w}}
[[Bachelldref]] {{·w}}
[[Y Batel]] {{·w}}
[[Betws Cedewain]] {{·w}}
[[Beulah, Powys|Beulah]] {{·w}}
[[Bochrwyd]] {{·w}}
[[Bontdolgadfan]] {{·w}}
[[Y Bontnewydd-ar-Wy]] {{·w}}
[[Bronllys]] {{·w}}
[[Bugeildy]] {{·w}}
[[Bwlch, Powys|Bwlch]] {{·w}}
[[Caersŵs]] {{·w}}
[[Capel Isaf]] {{·w}}
[[Capel Uchaf]] {{·w}}
[[Capel-y-ffin]] {{·w}}
[[Carno]] {{·w}}
[[Casgob]] {{·w}} 
[[Castell Caereinion]] {{·w}}
[[Castell-paen]] {{·w}}
[[Cathedin]] {{·w}}
[[Cegidfa]] {{·w}}
[[Cemaes, Powys|Cemaes]] {{·w}}
[[Ceri (cymuned)|Ceri]] {{·w}}
[[Cilmeri]] {{·w}}
[[Y Clas-ar-Wy]] {{·w}}
[[Clatter]] {{·w}}
[[Cleirwy]] {{·w}}
[[Cnwclas]] {{·w}}
[[Coedybrenin]] {{·w}}
[[Coelbren, Powys|Coelbren]] {{·w}}
[[Comins-coch, Powys|Comins-coch]] {{·w}}
[[Crai, Powys|Crai]] {{·w}}
[[Craig-y-nos]] {{·w}}
[[Crugion]] {{·w}}
[[Cwmdu, Powys|Cwmdu]] {{·w}}
[[Cwm-twrch]] {{·w}}
[[Darowen]] {{·w}}
[[Defynnog]] {{·w}}
[[Derwen-las]] {{·w}}
[[Dolanog]] {{·w}}
[[Dolfor]] {{·w}}
[[Dylife]] {{·w}}
[[Einsiob]] {{·w}}
[[Erwd]] {{·w}}
[[Esgairgeiliog]] {{·w}}
[[Felindre, Maldwyn]] {{·w}}
[[Felin-fach, Powys|Felin-fach]] {{·w}}
[[Y Foel, Powys|Y Foel]] {{·w}}
[[Ffordun]] {{·w}}
[[Gaer, Powys|Gaer]] {{·w}}
[[Garth, Powys|Garth]] {{·w}}
[[Glan-miwl]] {{·w}}
[[Glantwymyn]] {{·w}}
[[Glasgwm, Powys|Glasgwm]] {{·w}}
[[Y Groes, Powys|Y Groes]] {{·w}}
[[Gwenddwr]] {{·w}}
[[Heol Senni]] {{·w}}
[[Isatyn]] {{·w}}
[[Kinnerton, Powys|Kinnerton]] {{·w}}
[[Libanus, Powys|Libanus]] {{·w}}
[[Llan, Powys|Llan]] {{·w}}
[[Llanafan Fawr]] {{·w}}
[[Llananno]] {{·w}}
[[Llanarmon Mynydd Mawr]] {{·w}}
[[Llanbadarn Fynydd]] {{·w}}
[[Llanbadarn Garreg]] {{·w}}
[[Llanbister]] {{·w}}
[[Llanbryn-mair]] {{·w}}
[[Llandinam]] {{·w}}
[[Llandrinio]] {{·w}}
[[Llandyfaelog Tre'r-graig]] {{·w}}
[[Llandysilio, Powys|Llandysilio]] {{·w}}
[[Llandysul, Powys|Llandysul]] {{·w}}
[[Llan-ddew]] {{·w}}
[[Llanddewi yn Hwytyn]] {{·w}}
[[Llanddewi Ystradenni]] {{·w}}
[[Llanelwedd]] {{·w}}
[[Llanerfyl]] {{·w}}
[[Llanfair Caereinion]] {{·w}}
[[Llanfair Llythynwg]] {{·w}}
[[Llanfechain]] {{·w}}
[[Llanfihangel Nant Brân]] {{·w}}
[[Llanfihangel Nant Melan]] {{·w}}
[[Llanfihangel Rhydieithon]] {{·w}}
[[Llanfihangel Tal-y-llyn]] {{·w}}
[[Llanfihangel-yng-Ngwynfa]] {{·w}}
[[Llanfrynach]] {{·w}}
[[Llangadfan]] {{·w}}
[[Llangadwaladr, Powys|Llangadwaladr]] {{·w}}
[[Llangamarch]] {{·w}}
[[Llangasty Tal-y-llyn]] {{·w}}
[[Llangatwg, Powys|Llangatwg]] {{·w}}
[[Llangedwyn]] {{·w}}
[[Llan-gors]] {{·w}}
[[Llangurig]] {{·w}}
[[Llangynidr]] {{·w}}
[[Llangynllo, Powys|Llangynllo]] {{·w}}
[[Llangynog, Powys|Llangynog]] {{·w}}
[[Llangynyw]] {{·w}}
[[Llanhamlach]] {{·w}}
[[Llanigon]] {{·w}}
[[Llanllugan]] {{·w}}
[[Llanllwchaearn, Powys|Llanllwchaearn]] {{·w}}
[[Llanllŷr]] {{·w}}
[[Llanrhaeadr-ym-Mochnant]] {{·w}}
[[Llansanffraid Cwmdeuddwr]] {{·w}}
[[Llansanffraid-ym-Mechain]] {{·w}}
[[Llansantffraed (Aberhonddu)]] {{·w}}
[[Llansantffraed-yn-Elfael]] {{·w}}
[[Llansilin]] {{·w}}
[[Llanwddyn]] {{·w}}
[[Llanwnnog]] {{·w}}
[[Llanwrin]] {{·w}}
[[Llanwrthwl]] {{·w}}
[[Llanwyddelan]] {{·w}}
[[Llanymynech]] {{·w}}
[[Llanywern]] {{·w}}
[[Llawr-y-glyn]] {{·w}}
[[Llechfaen, Powys|Llechfaen]] {{·w}}
[[Llowes]] {{·w}}
[[Llys-wen]] {{·w}}
[[Llywel]] {{·w}}
[[Llwydiarth]] {{·w}}
[[Manafon]] {{·w}}
[[Meifod]] {{·w}}
[[Merthyr Cynog]] {{·w}}
[[Mochdre, Powys|Mochdre]] {{·w}}
[[Nant-glas]] {{·w}}
[[Nantmel]] {{·w}}
[[Pandy, Powys|Pandy]] {{·w}}
[[Pencelli]] {{·w}}
[[Pencraig]] {{·w}}
[[Penegoes]] {{·w}}
[[Pengefnffordd]] {{·w}}
[[Pennant Melangell]] {{·w}}
[[Pentrefelin, Powys|Pentrefelin]] {{·w}}
[[Penybont, Powys|Penybont]] {{·w}}
[[Pen-y-bont-fawr]] {{·w}}
[[Pilalau]] {{·w}}
[[Pipton]] {{·w}}
[[Pont-faen]] {{·w}}
[[Pontneddfechan]] {{·w}}
[[Pontrobert]] {{·w}}
[[Pontsenni]] {{·w}}
[[Pwllgloyw]] {{·w}}
[[Saint Harmon]] {{·w}}
[[Sarn, Powys|Sarn]] {{·w}}
[[Sarnau, Brycheiniog]] {{·w}}
[[Sarnau, Maldwyn]] {{·w}}
[[Sgethrog]] {{·w}}
[[Snead]] {{·w}}
[[Sycharth]] {{·w}}
[[Talachddu]] {{·w}}
[[Talerddig]] {{·w}}
[[Tal-y-bont, Maldwyn|Tal-y-bont]] {{·w}}
[[Tal-y-bont ar Wysg]] {{·w}}
[[Tirabad]] {{·w}}
[[Trallong]] {{·w}}
[[Trecastell]] {{·w}}
[[Trefeca]] {{·w}}
[[Trefeglwys]] {{·w}}
[[Tregynon]] {{·w}}
[[Trelystan]] {{·w}}
[[Tre'r-llai]] {{·w}}
[[Tretŵr]] {{·w}}
[[Tre-wern]] {{·w}}
[[Walton, Powys|Walton]] {{·w}}
[[Yr Ystog]]

}}
&lt;noinclude&gt;[[Categori:Nodiadau_Trefi|Powys]]


&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tame43ebsfmvjdp9mrz34436z1kmxc3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nodyn:Erthyglau newydd</title>
    <ns>10</ns>
    <id>2768</id>
    <revision>
      <id>11102117</id>
      <parentid>11101946</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:23:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deb</username>
        <id>7</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="774" xml:space="preserve">&lt;!-- Ychwanegwch erthyglau newydd ar y dechrau, a dilëwch yr un ddiwethaf --&gt;
{{Rhestr ddotiog|
* [[Uwch Gynghrair Bwlgaria]]
* [[Uwch Gynghrair Gwlad yr Iâ]]
* [[2001: A Space Odyssey]]
* [[Castell Whittington]]
* [[Donald Knuth]]
* [[El Galleguito De La Cara Sucia]]
* [[Chingari (ffilm 2013)]]
* [[Sinfonia Amazônica]]
* [[No Cav]]
* [[Gorsaf fysiau Amwythig]]
* [[Rosie Eccles]]
* [[Robin Williams (ffisegydd)]]
* [[Die Hände Meiner Mutter]]
* [[Arthur Hugh Clough]]
* [[Cyfrinach masnach]]
* [[Y Corfflu Cadwraeth Sifil]]
* [[Pencampwriaeth y Chwe Gwlad 2022]]
* [[Esyllt Maelor]]
* [[Cymru yng Ngemau'r Gymanwlad 2022]]
* [[Priodas Wen]]
* [[Radio Garden]]
* [[Ci haul]]
* [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Ceredigion 2022]]
* [[Rheilffyrdd Treftadaeth Cambrian]]
}}</text>
      <sha1>kzhrtjjm9uk3b63f6zmiyjsnlibdss4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wolfgang Amadeus Mozart</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3390</id>
    <revision>
      <id>11102154</id>
      <parentid>10896971</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:40:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3193" xml:space="preserve">{{Person
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
Roedd '''Wolfgang Amadeus Mozart''' ([[27 Ionawr]] [[1756]] – [[5 Rhagfyr]] [[1791]]) yn un o gyfansoddwyr mwyaf dylanwadol a diwyd y cyfnod Clasurol. Fe'i ganwyd yn [[Salzburg]], [[Awstria]] a dechreuodd gyfansoddi darnau pan oedd yn bump oed. Pan roedd yn dal yn blentyn aeth ei dad, Leopold Mozart, ag ef i chwarae o flaen teuluoedd crand Ewrop. Mae'n bosibl fod yr holl deithio wedi achosi problemau iechyd iddo yn hwyrach yn ei fywyd.

Bu farw ym [[1791]] yn drychinebus o ifanc, yn dlawd, ond wedi cyfansoddi cannoedd o ganeuon sy'n adnabyddus hyd heddiw.

Ysgrifennodd Mozart 68 symffoni, 27 concerto piano, yn ogystal â choncerti i'r clarinet, y corn Ffrengig, yr obo, y fiola, y ffidil, y ffliwt a'r telyn.

[[Delwedd:W a mozart.jpg|bawd|Wolfgang Amadeus Mozart]]

==Bywyd personol==
Rhoddodd rhieni Mozart yr enw llawn Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart iddo. Ei dad oedd y cyfansoddwr o'r [[Almaen]] Johann Georg [[Leopold Mozart]], oedd yn byw yn Awstria am rhan fwyaf ei fywyd.

Ei wraig oedd [[Constanze Weber]]. Caswsant chwech o blant, gan gynnwys Karl Thomas Mozart a'r cyfansoddwr [[Franz Xaver Wolfgang Mozart]]. Enwau eu plant eraill, bu farw yn eu plentyndod oedd Theresia Constanzia Adelheid Friedericke Maria Anna Mozart a Anna Maria Mozart (merched) a Johann Thomas Leopold Mozart a Raimund Leopold Mozart (bechgyn).

==Gweithiau==

=== Operáu gan Mozart ===
* ''Die Schuldigkeit des ersten Gebotes'', K. 35 (1767)
* ''Apollo et Hyacinthus'', K. 38 (1767)
* ''Bastien et Bastienne'', K. 50 (1768)
* ''La finta semplice'', K. 51 (1768)
* ''Mitridate'', K. 87 (1770)
* ''Ruggiero'' (1771)
* ''Ascanio in Alba'', K. 111 (1771)
* ''Betulia Liberata'', K. 118 (1771)
* ''Il sogno di Scipione'', K. 126 (1772)
* ''Lucio Silla'', K. 135 (1772)
* ''Thamos, König in Ägypten'' (1773, 1775)
* ''La finta giardiniera'', K. 196 (1774)
* ''Il rè pastore'', K. 208 (1775)
* ''Zaide'', K. 344 (1779)
* ''Idomeneo'', K. 366 (1780)
* ''Die Entführung aus dem Serail'' neu ''Il Seraglio'', K. 384 (1782)
* ''L'oca del Cairo'', K. 422
* ''Lo sposo deluso'', K. 430
* ''Der Schauspieldirektor'', K. 486
* ''[[Le nozze di Figaro]]'', K. 492 (1786)
* ''[[Don Giovanni]]'', K. 527 (1787)
* ''Così fan tutte'', K. 588 (1789)
* ''[[Y Ffliwt Hud|Die Zauberflöte]]'', K. 620 (1791)
* ''La clemenza di Tito'', K. 621 (1791)

=== Gweithiau eraill ===
* ''Offeren rhif 15 (&quot;Coroniad&quot;)'' (1779)
* ''Vesperae de Dominica'' (1779)
* ''Eine Kleine Nachtmusik'' (1787)
* ''Requiem'' (1791)
* ''Ave verum corpus'' (1791)

===Requiem===
Ym 1791, dechreuodd Mozart ysgrifennu Requiem sydd yn gasgliad o ddarnau gerddoriaeth i dalu teyrnged i’r meirw. Ond tra bod Mozart yn ganol ysgrifennu ei waith, bu farw yn [[Vienna]], [[Awstria]] ar [[5 Rhagfyr]]. Cafodd y requiem ei gwblhau yn ddiweddarach gan ei ddisgyblion, Franz Xaver Süssmayr, Joseph Eybler a Freystadler.

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Mozart, Wolfgang Amadeus}}
[[Categori:Cyfansoddwyr Awstriaidd]]
[[Categori:Genedigaethau 1756]]
[[Categori:Marwolaethau 1791]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart| ]]</text>
      <sha1>741vcr2swrnnack40o4tqflz5xio9u8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhestr adar Prydain</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3743</id>
    <revision>
      <id>11101996</id>
      <parentid>11101839</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:31:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>/* Eryrod a gweilch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57304" xml:space="preserve">'''Rhestr [[adar]] [[Prydain Fawr]]''' yn eu trefn dacsonomegol. Mae'r drefn a'r enwau gwyddonol yn dilyn y ''British Ornithologist's Union (BOU)''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bou.org.uk/thebritishlist/British-List-2011.pdf|teitl= The British List|awdur= BOU|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dudley, Steve P.; Mike Gee, Chris Kehoe, Tim M. Melling &amp; the British Ornithologists' Union Records Committee (2006) [http://www.doi.org/10.1111/j.1474-919X.2006.00603.x The British List: A Checklist of Birds of Britain (7th edition)], ''Ibis'' 148 (3), 526–563.&lt;/ref&gt; Adar a nodir fel '''prin''' yw'r rheiny a ystyrir yn adar prin gan y ''British Birds Rarities Committee (BBRC)''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bbrc.org.uk/119|teitl= Current BBRC species and taxa|awdur= BBRC|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;

__NOTOC__
{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;margin:0 auto; width:55em; clear:both;&quot;
!Cynnwys
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Elyrch, gwyddau a hwyaid|Elyrch, gwyddau a hwyaid]] •
[[#Grugieir|Grugieir]] •
[[#Petris a ffesantod|Petris a ffesantod]] •
[[#Trochyddion|Trochyddion]] •
[[#Albatrosiaid|Albatrosiaid]] •
[[#Adar drycin a phedrynnod|Adar drycin a phedrynnod]] •
[[#Pedrynnod drycin|Pedrynnod drycin]] • 
[[#Adar trofannol|Adar trofannol]] • 
[[#Huganod|Huganod]] • 
[[#Mulfrain|Mulfrain]] • 
[[#Adar ffrigad|Adar ffrigad]] • 
[[#Crehyrod|Crehyrod]] • 
[[#Ciconiaid|Ciconiaid]] • 
[[#Crymanbigau a llwybigau|Crymanbigau a llwybigau]] • 
[[#Gwyachod|Gwyachod]] •
[[#Eryrod a gweilch|Eryrod a gweilch]] • 
[[#Gwalch y Pysgod|Gwalch y Pysgod]] • 
[[#Hebogiaid|Hebogiaid]] • 
[[#Rhegennod|Rhegennod]] • 
[[#Garanod|Garanod]] • 
[[#Ceiliogod y waun|Ceiliogod y waun]] • 
[[#Piod môr|Piod môr]] • 
[[#Cambigau ac hirgoesau|Cambigau ac hirgoesau]] • 
[[#Rhedwyr y moelydd|Rhedwyr y moelydd]] • 
[[#Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid|Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid]] • 
[[#Cwtiaid|Cwtiaid]] • 
[[#Pibyddion|Pibyddion]] • 
[[#Adar llydandroed|Adar llydandroed]] • 
[[#Sgiwennod|Sgiwennod]] • 
[[#Gwylanod|Gwylanod]] • 
[[#Môr-wenoliaid|Môr-wenoliaid]] • 
[[#Carfilod|Carfilod]] • 
[[#Ieir y diffeithwch|Ieir y diffeithwch]] • 
[[#Colomennod|Colomennod]] • 
[[#Parotiaid|Parotiaid]] • 
[[#Cogau|Cogau]] • 
[[#Tylluanod gwynion|Tylluanod gwynion]] • 
[[#Tylluanod|Tylluanod]] • 
[[#Troellwyr|Troellwyr]] • 
[[#Gwenoliaid duon|Gwenoliaid duon]] • 
[[#Gleision y dorlan|Gleision y dorlan]] • 
[[#Gwybedogion y gwenyn|Gwybedogion y gwenyn]] • 
[[#Rholyddion|Rholyddion]] • 
[[#Copog|Copog]] • 
[[#Cnocellod|Cnocellod]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Teyrnwybedogion|Teyrnwybedogion]] •
[[#Fireoau|Fireoau]] • 
[[#Eurynnod|Eurynnod]] • 
[[#Cigyddion|Cigyddion]] • 
[[#Brain|Brain]] • 
[[#Drywod eurben|Drywod eurben]] • 
[[#Titwod pendil|Titwod pendil]] • 
[[#Titwod|Titwod]] • 
[[#Titw Barfog|Titw Barfog]] • 
[[#Ehedyddion|Ehedyddion]] •
[[#Gwenoliaid|Gwenoliaid]] •
[[#Teloriaid y llwyni|Teloriaid y llwyni]] • 
[[#Titwod cynffon-hir|Titwod cynffon-hir]] • 
[[#Teloriaid y dail|Teloriaid y dail]] • 
[[#Teloriaid nodweddiadol|Teloriaid nodweddiadol]] • 
[[#Teloriaid y gwair|Teloriaid y gwair]] • 
[[#Teloriaid y cyrs|Teloriaid y cyrs]] • 
[[#Teloriaid cynffon wyntyll|Teloriaid cynffon wyntyll]] • 
[[#Cynffonau sidan|Cynffonau sidan]] • 
[[#Dringwr y Muriau|Dringwr y Muriau]] • 
[[#Deloriaid|Deloriaid]] • 
[[#Dringwyr bach|Dringwyr bach]] • 
[[#Drywod|Drywod]] • 
[[#Adar gwatwar|Adar gwatwar]] • 
[[#Drudwennod|Drudwennod]] • 
[[#Bronwennod y dŵr|Bronwennod y dŵr]] • 
[[#Bronfreithod|Bronfreithod]] • 
[[#Gwybedogion a chlochdarod|Gwybedogion a chlochdarod]] • 
[[#Llwydiaid|Llwydiaid]] • 
[[#Golfanod|Golfanod]] • 
[[#Corhedyddion a siglennod|Corhedyddion a siglennod]] • 
[[#Llinosiaid neu bincod|Llinosiaid]] • 
[[#Breision y gogledd|Breision y gogledd]] •
[[#Cardinaliaid|Cardinaliaid]] •
[[#Breision a golfanod Americanaidd|Breision a golfanod Americanaidd]] •
[[#Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd|Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd]] • 
[[#Teloriaid Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
'''[[#Gweler hefyd|Gweler hefyd]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Cyfeiriadau|Cyfeiriadau]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Dolenni allanol|Dolenni allanol]]'''
|}

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus_olor_2_(Marek_Szczepanek).jpg|200px|bawd|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|bawd|Gwyddau gwylltion]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|bawd|Hwyaden wyllt]]
[[Delwedd:Somateria_mollissima_male..jpg|200px|bawd|Hwyaden fwythblu]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch Bewick]], Bewick's swan, ''Cygnus columbianus''
*[[Alarch dof]], Mute swan, ''Cygnus olor''
*[[Alarch y Gogledd]], Whooper swan, ''Cygnus cygnus''
*[[Corhwyaden]], Teal, ''Anas crecca''
*[[Corhwyaden asgellwerdd]], Green-winged teal, ''Anas carolinensis''
*[[Corhwyaden asgell-las]], Blue-winged teal, ''Anas discors'' '''prin'''
*[[Corhwyaden Baical]], Baikal teal, ''Anas formosa'' '''prin'''
*[[Chwiwell]], Wigeon, ''Anas penelope''
*[[Chwiwell America]], American Wigeon, ''Anas americana''
*[[Gŵydd Canada]], Canada goose, ''Branta canadensis''
*[[Gŵydd dalcenwen]], White-fronted goose, ''Anser albifrons''
*[[Gŵydd dalcenwen fechan]], Lesser white-fronted goose, ''Anser erythropus'' '''prin'''
*[[Gŵydd droedbinc]], Pink-footed goose, ''Anser brachyrhynchus''
*[[Gŵydd ddu]], Brent goose, ''Branta bernicla''
*[[Gŵydd eira]], Snow goose, ''Anser caerulescens''
*[[Gŵydd frongoch]], Red-breasted goose, ''Branta ruficollis'' '''prin'''
*[[Gŵydd lwyd]], Greylag goose, ''Anser anser''
*[[Gŵydd wyran]], Barnacle goose, ''Branta leucopsis''
*[[Gŵydd y llafur]], Bean goose, ''Anser fabalis''
*[[Gŵydd yr Aifft]], Egyptian goose, ''Alopochen aegyptiaca''
*[[Hwyaden amryliw]], Harlequin duck, ''Histrionicus histrionicus'' '''prin'''
*[[Hwyaden addfain]], Garganey, ''Anas querquedula''
*[[Hwyaden benddu]], Scaup, ''Aythya marila''
*[[Hwyaden benddu fechan]], Lesser scaup, ''Aythya affinis'' '''prin'''
*[[Hwyaden benfras]], Bufflehead, ''Bucephala albeola'' '''prin'''
*[[Hwyaden bengoch]], Pochard, ''Aythya ferina''
*[[Hwyaden bengoch America]], Redhead, ''Aythya americana'' '''prin'''
*[[Hwyaden bengoch fawr]], Canvasback, ''Aythya valisineria'' '''prin'''
*[[Hwyaden dorchog]], Ring-necked duck, ''Aythya collaris''
*[[Hwyaden ddanheddog]], Goosander, ''Mergus merganser''
*[[Hwyaden ddu]], Black duck, ''Anas rubripes'' '''prin'''
*[[Hwyaden frongoch]], Red-breasted merganser, ''Mergus serrator''
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider, ''Somateria mollissima''
*[[Hwyaden fwythblu'r Gogledd]], Hwyaden fwythblu big-goch, King eider, ''Somateria spectabilis'' '''prin'''
*[[Hwyaden fwythblu Steller]], Steller's eider, ''Polysticta stelleri'' '''prin'''
*[[Hwyaden goch]], Ruddy duck, ''Oxyura jamaicensis''
*[[Hwyaden goch yr eithin]], Ruddy shelduck, ''Tadorna ferruginea'' '''prin'''
*[[Hwyaden gopog]], Tufted duck, ''Aythya fuligula''
*[[Hwyaden gribog]], Mandarin duck, ''Aix galericulata''
*[[Hwyaden gribgoch]], Red-crested pochard, ''Netta rufina''
*[[Hwyaden gycyllog]], Hwyaden benwen, Hooded merganser, ''Lophodytes cucullatus'' '''prin'''
*[[Hwyaden gynffon-hir]], Long-tailed duck, ''Clangula hyemalis''
*[[Hwyaden lostfain]], Pintail, ''Anas acuta''
*[[Hwyaden lwyd]], Gadwall, ''Anas strepera''
*[[Hwyaden lydanbig]], Shoveler, ''Anas clypeata''
*[[Hwyaden lygad aur]], Goldeneye, ''Bucephala clangula''
*[[Hwyaden lygad aur Barrow]], Barrow's goldeneye, ''Bucephala islandica'' '''prin'''
*[[Hwyaden lygadwen]], Ferruginous duck, ''Aythya nyroca''
*[[Hwyaden wyllt]], Mallard, ''Anas platyrhynchos''
*[[Hwyaden yr eithin]] neu Hwyaden fraith, Shelduck, ''Tadorna tadorna''
*[[Lleian wen]], Smew, ''Mergellus albellus''
*[[Môr-hwyaden America]], Black scoter, ''Melanitta americana'' '''prin'''
*[[Môr-hwyaden ddu]], Common scoter, ''Melanitta nigra''
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Velvet scoter, ''Melanitta fusca''
*[[Môr-hwyaden yr ewyn]], Surf scoter, ''Melanitta perspicillata''

==[[Grugiar|Grugieir]]==
[[Delwedd:Lagopus_lagopus_scoticus_2.jpg|200px|bawd|Grugiar goch]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Tetraonidae]]

*[[Grugiar coed]], Capercaillie, ''Tetrao urogallus''
*[[Grugiar ddu]], Black grouse, ''Tetrao tetrix''
*[[Grugiar goch]], Red grouse, ''Lagopus lagopus scotica''
*[[Grugiar wen]], Ptarmigan, ''Lagopus mutus''

==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Ffesant]], Pheasant, ''Phasianus colchicus''
*[[Ffesant Amherst]], Lady Amherst's pheasant, ''Chrysolophus amherstiae''
*[[Ffesant euraid]], Golden pheasant, ''Chrysolophus pictus''
*[[Petrisen]], Grey partridge, ''Perdix perdix''
*[[Petrisen goesgoch]], Red-legged partridge, ''Alectorix rufa''
*[[Sofliar]], Quail, ''Coturnix coturnix''

==[[Trochydd]]ion==
'''Urdd''': [[Trochydd|Gaviiformes]]
'''Teulu''': [[Trochydd|Gaviidae]]

*[[Trochydd gyddfddu]], Black-throated diver, ''Gavia arctica''
*[[Trochydd gyddfgoch]], Red-throated diver, ''Gavia stellata''
*[[Trochydd mawr]], Great Northern diver, ''Gavia immer''
*[[Trochydd pigwyn]], White-billed diver, ''Gavia adamsii''
*[[Trochydd y Môr Tawel]], Pacific diver, ''Gavia pacifica'' '''prin'''

==[[Albatros]]iaid==
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Diomedeidae]]

*[[Albatros aelddu]], Black-browed albatross, ''Thalassarche melanophris'' '''prin'''
*[[Albatros ffroenfelyn]], Yellow-nosed albatross, ''Thalassarche chlororhynchos'' '''prin'''

==[[aderyn drycin|Adar drycin]] a [[pedryn|phedrynnod]]==
[[Delwedd:Northern-Fulmar.jpg|200px|bawd|Aderyn drycin y graig]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Procellariidae]]

*[[Aderyn drycin bach]], Macaronesian shearwater, ''Puffinus baroli'' '''prin'''
*[[Aderyn drycin Balearig]], Balearic shearwater, ''Puffinus mauretanicus''
*[[Aderyn drycin Cory]], Cory's shearwater, ''Calonectris diomedea''
*[[Aderyn drycin du]], Sooty shearwater, ''Puffinus griseus''
*[[Aderyn drycin Manaw]], Manx shearwater, ''Puffinus puffinus''
*[[Aderyn drycin mawr]], Great shearwater, ''Puffinus gravis''
*[[Aderyn drycin y graig]], Fulmar, ''Fulmarus glacialis''
*[[Pedryn Cabo Verde]], Fea's petrel, ''Pterodroma feae'' '''prin'''
*[[Pedryn capanog]], Black-capped petrel, ''Pterodroma hasitata'' '''prin'''

==[[Hydrobatidae|Pedrynnod drycin]]==
[[Delwedd:Hydrobates pelagicus.jpg|200px|bawd|Pedryn drycin]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Hydrobatidae]]

*[[Pedryn drycin]], Storm petrel, ''Hydrobates pelagicus''
*[[Pedryn drycin Leach]], Leach's storm petrel, ''Oceanodroma leucorhoa''
*[[Pedryn drycin Madeira]], Madeiran storm petrel, ''Oceanodroma castro'' '''prin'''
*[[Pedryn drycin Swinhoe]], Swinhoe's storm petrel, ''Oceanodroma monorhis'' '''prin'''
*[[Pedryn drycin Wilson]], Wilson's storm petrel, ''Oceanites oceanicus''
*[[Pedryn drycin wynebwyn]], White-faced storm petrel, ''Pelagodroma marina'' '''prin'''
{{-}}

==[[aderyn trofannol|Adar trofannol]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Aderyn y trofannau|Phaethontidae]]

*[[Aderyn Trofannol Pig-goch]] (Red-billed Tropicbird, ''Phaethon aethereus'') '''prin'''

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Basstoelpel 13.jpg|200px|bawd|Huganod]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gwylanwydd, Mulfran Wen (Gannet, ''Morus bassanus'')
{{-}}

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]

*[[Mulfran]], Morfran, Bilidowcar (Cormorant, ''Phalacrocorax carbo'')
*[[Mulfran Ddeugopog]] (Double-crested Cormorant, ''Phalacrocorax auritus'') '''prin'''
*[[Mulfran werdd]], Shag, ''Phalacrocorax aristotelis''

==[[Aderyn ffrigad|Adar ffrigad]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Aderyn ffrigad|Fregatidae]]

*[[Aderyn Ffrigad Gwych]] (Magnificent Frigatebird, ''Fregata magnificens'') '''prin'''
*[[Aderyn Ffrigad Ynys Ascension]] (Ascension Frigatebird, ''Fregata aquila'') '''prin'''

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|bawd|Crëyr bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]

*[[Aderyn y bwn]], Bittern, ''Botaurus stellaris''
*[[Aderyn bwn America]], American bittern, ''Botaurus lentiginosus'' '''prin'''
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Little bittern, ''Ixobrychus minutus'' '''prin'''
*[[Crëyr bach]], Little egret, ''Egretta garzetta''
*[[Crëyr eirwyn]], Snowy egret, ''Egretta thula'' '''prin'''
*[[Crëyr glas]], Grey heron, ''Ardea cinerea''
*[[Crëyr gwartheg]], Cattle egret, ''Bubulcus ibis''
*[[Crëyr gwyrdd]], Green heron, ''Butorides virescens'' '''prin'''
*[[Crëyr mawr glas]], Great blue heron, ''Ardea herodias'' '''prin'''
*[[Crëyr mawr gwyn]], Great white egret, ''Ardea alba''
*[[Crëyr melyn]], Squacco heron, ''Ardeola ralloides'' '''prin'''
*[[Crëyr nos]], Night heron, ''Nycticorax nycticorax''
*[[Crëyr porffor]], Purple heron, ''Ardea purpurea''

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]

*[[Ciconia du]], Black stork, ''Ciconia nigra'' '''prin'''
*[[Ciconia gwyn]], White stork, ''Ciconia ciconia''

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Ibis du]], Glossy ibis, ''Plegadis falcinellus'' '''prin'''
*[[Llwybig]], Spoonbill, ''Platalea leucorodia''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Little grebe, ''Tachybaptus ruficollis''
*[[Gwyach fawr gopog]], Great crested grebe, ''Podiceps cristatus''
*[[Gwyach gorniog]], Slavonian grebe, ''Podiceps auritus''
*[[Gwyach yddfgoch]], Red-necked grebe, ''Podiceps grisegena''
*[[Gwyach yddfddu]], Black-necked grebe, ''Podiceps nigricollis''
*[[Gwyach ylfinfraith]], Pied-billed grebe, ''Podilymbus podiceps''
{{-}}

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|bawd|Barcud coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Barcud coch]], Red kite, ''Milvus milvus''
*[[Barcud du]], Black kite, ''Milvus migrans''
*[[Boda bacsiog]], Rough-legged buzzard, ''Buteo lagopus''
*[[Boda gwerni]], Marsh harrier, ''Circus aeruginosus''
*[[Boda llwydwyn]], Pallid harrier, ''Circus macrourus'' '''prin'''
*[[Boda mêl]], Honey buzzard, ''Pernis apivorus''
*[[Boda Montagu]], Montagu's harrier, ''Circus pygargus''
*[[Boda tinwyn]], Hen harrier, ''Circus cyaneus''
*[[Bwncath]], Buzzard, ''Buteo buteo''
*[[Eryr brith]], Spotted eagle, ''Aquila clanga'' '''prin'''
*[[Eryr euraid]], Golden eagle, ''Aquila chrysaetos''
*[[Eryr nadroedd cyffredin]], Short-toed eagle, ''Circaetus gallicus'' '''prin'''
*[[Eryr y môr]], White-tailed eagle, ''Haliaaetus albicilla''
*[[Fwltur yr Aifft]], Egyptian vulture, ''Neophron percnopterus'' '''prin'''
*[[Gwalch glas]], Sparrowhawk, ''Accipiter nisus''
*[[Gwalch Marthin]], Goshawk, ''Accipiter gentilis''

==[[Gwalch y Pysgod]]==
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Gwalch pysgod|Pandionidae]]

*[[Gwalch y Pysgod]] (Osprey, ''Pandion haliaetus'')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Coch Lleiaf]] (Lesser Kestrel, ''Falco naumanni'') '''prin'''
*[[Cudyll Coch]] (Kestrel, ''Falco tinnunculus'')
*[[Cudyll Coch America]], (American Kestrel, ''Falco sparverius'') '''prin'''
*[[Cudyll Troetgoch]], Cudyll Troedgoch (Red-footed Falcon, ''Falco vespertinus'')
*[[Cudyll Troetgoch y Dwyrain]] (Amur Falcon, ''Falco amurensis'') '''prin'''
*[[Cudyll Bach]] (Merlin, ''Falco columbarius'')
*[[Hebog yr Ehedydd]] (Hobby, ''Falco subbuteo'')
*[[Hebog Eleonora]] (Eleonora's Falcon, ''Falco eleonorae'') '''prin'''
*[[Hebog y Gogledd]] (Gyr Falcon, ''Falco rusticolus'') '''prin'''
*[[Hebog Tramor]] (Peregrine Falcon, ''Falco peregrinus'')

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]] (Water Rail, ''Rallus aquaticus'')
*[[Rhegen Fraith]] (Spotted Crake, ''Porzana porzana'')
*[[Rhegen Sora]] (Sora, ''Porzana carolina'') '''prin'''
*[[Rhegen Fach]] (Little Crake, ''Porzana parva'') '''prin'''
*[[Rhegen Baillon]] (Baillon's Crake, ''Porzana pusilla'') '''prin'''
*[[Rhegen yr Ŷd]] (Corn Crake, ''Crex crex'')
*[[Iâr Ddŵr]] (Moorhen, ''Gallinula chloropus'')
*[[Iâr Ddŵr Allen]] (Allen's Gallinule, ''Porphyrio alleni'') '''prin'''
*[[Iâr Ddŵr America]] (American Purple Gallinule, ''Porphyrio martinica'') '''prin'''
*[[Cwtiar]] (Coot, ''Fulica atra'')
*[[Cwtiar America]] (American Coot, ''Fulica americana'') '''prin'''

==[[Gruidae|Garanod]]==
[[Delwedd:Grus grus 6 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Garan]]
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Gruidae]]

*[[Garan]] (Crane, ''Grus grus'')
*[[Garan y Twyni]] (Sandhill Crane, ''Grus canadensis'') '''prin'''

==[[Otididae|Ceiliogod y waun]]==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Otididae]]

*[[Ceiliog y Waun Lleiaf]] (Little Bustard, ''Tetrax tetrax'') '''prin'''
*[[Ceiliog gwaun copog]] (Macqueen's Bustard, ''Chlamydotis macqueenii'') '''prin'''
*[[Ceiliog y Waun]] (Great Bustard, ''Otis tarda'') '''prin'''

==[[Haematopodidae|Piod môr]]==
[[Delwedd:Haematopus ostralegus -parent and chick -Scotland-8.jpg|200px|de|bawd|Pioden y Môr a'i chyw.]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Haematopodidae]]

*[[Pioden y Môr]] (Oystercatcher, ''Haematopus ostralegus'')

==[[Recurvirostra|Cambig]]au ac [[hirgoes]]au==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Recurvirostridae]]

*[[Hirgoes]] (Black-winged Stilt, ''Himantopus himantopus'') '''prin'''
*[[Cambig]] (Avocet, ''Recurvirostra avosetta'')

==[[Burhinidae|Rhedwyr y moelydd]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Burhinidae]]

*[[Rhedwr y Moelydd]] (Stone Curlew, ''Burhinus oedicnemus'')

==[[Rhedwr y Twyni|Rhedwyr y twyni]] a [[cwtiadwennol|chwtiadwenoliaid]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Glareolidae]]

*[[Rhedwr y Twyni]] (Cream-coloured Courser, ''Cursorius cursor'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol Dorchog]] (Collared Pratincole, ''Glareola pratincola'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol y Dwyrain]] (Oriental Pratincole, ''Glareola maldivarum'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol Aden-ddu]] (Black-winged Pratincole, ''Glareola nordmanni'') '''prin'''

==[[cwtiad|Cwtiaid]]==
[[Delwedd:Charadrius_hiaticula_tundrae_Varanger.jpg|200px|bawd|Cwtiad torchog]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Cwtiad|Charadriidae]]

*[[Cornchwiglen]], Lapwing, ''Vanellus vanellus''
*[[Cwtiad aur]], Golden plover, ''Pluvialis apricaria''
*[[Cwtiad Caint]], Kentish plover, ''Charadrius alexandrinus''
*[[Cwtiad Caspia]], Caspian plover, ''Charadrius asiaticus'' '''prin'''
*[[Cwtiad llwyd]], Grey plover, ''Pluvialis squatarola''
*[[Cwtiad torchog]], Ringed plover, ''Charadrius hiaticula''
*[[Cwtiad torchog America]], Semipalmated plover, ''Charadrius semipalmatus'' '''prin'''
*[[Cwtiad torchog bach]], Little ringed plover, ''Charadrius dubius''
*[[Cwtiad torchog mawr]], Killdeer, ''Charadrius vociferus'' '''prin'''
*[[Cwtiad tywod bach]], Lesser sand plover, ''Charadrius mongolus'' '''prin'''
*[[Cwtiad tywod mawr]], Greater sand plover, ''Charadrius leschenaultii'' '''prin'''
*[[Hutan y Mynydd]] (Dotterel, ''Charadrius morinellus'')
*[[Corgwtiad Aur]] (American Golden Plover, ''Pluvialis dominica'')
*[[Corgwtiad y Môr Tawel]] (Pacific Golden Plover, ''Pluvialis fulva'') '''prin'''
*[[Cornchwiglen Heidiol]], Cwtiad Heidiol (Sociable Lapwing, ''Vanellus gregarius'') '''prin'''
*[[Cornchwiglen Gynffonwen]] (White-tailed Lapwing, ''Vanellus leucurus'') '''prin'''

==[[Pibydd]]ion==
[[Delwedd:Arenaria interpres.jpg|200px|bawd|Cwtiad y traeth]]
[[Delwedd:Gallinago gallinago 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Gïach cyffredin]]
[[Delwedd:Numenius arquata Reculver.jpg|200px|bawd|Gylfinir]]
[[Delwedd:Actitis hypoleucos0.jpg|200px|bawd|Pibydd y dorlan]]
[[Delwedd:Calidris-alba-001.jpg|200px|bawd|Pibydd y tywod]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Scolopacidae]]

*[[Coegylfinir]], Whimbrel, ''Numenius phaeopus''
*[[Coegylfinir bach]], Little Curlew, ''Numenius minutus'' '''prin'''
*[[Cwtiad y traeth]], Turnstone, ''Arenaria interpres''
*[[Cyffylog]], Woodcock, ''Scolopax rusticola''
*[[Gïach bach]], Jack snipe, ''Lymnocryptes minimus''
*[[Gïach brongoch]], Short-billed dowitcher, ''Limnodromus griseus'' '''prin'''
*[[Gïach cyffredin]], Snipe, ''Gallinago gallinago''
*[[Gïach gylfinhir]], Long-billed dowitcher, ''Limnodromus scolopaceus'' '''prin'''
*[[Gïach mawr]], Great snipe, ''Gallinago media'' '''prin'''
*[[Gïach Wilson]], Wilson's snipe, ''Gallinago delicata'' '''prin'''
*[[Gylfinir]], Curlew, ''Numenius arquata''
*[[Gylfinir y Gogledd]], Eskimo curlew, ''Numenius borealis'' '''prin'''
*[[Melyngoes bach]], Lesser yellowlegs, ''Tringa flavipes'' '''prin'''
*[[Melyngoes mawr]], Greater yellowlegs, ''Tringa melanoleuca'' '''prin'''
*[[Pibydd bach]], Little stint, ''Calidris minuta''
*[[Pibydd Baird]], Baird's sandpiper, ''Calidris bairdii'' '''prin'''
*[[Pibydd bronllwyd]], Buff-breasted sandpiper, ''Tryngites subruficollis''
*[[Pibydd brych]], Spotted sandpiper, ''Actitis macularius'' '''prin'''
*[[Pibydd bychan]], Least sandpiper , ''Calidris minutilla'' '''prin'''
*[[Pibydd cain]], Pectoral sandpiper, ''Calidris melanotos''
*[[Pibydd cambig]], Curlew sandpiper, ''Calidirs ferruginea''
*[[Pibydd coesgoch]], Redshank, ''Tringa totanus''
*[[Pibydd coesgoch mannog]], Spotted redshank, ''Tringa erythropus''
*[[Pibydd coeswerdd]], Greenshank, ''Tringa nebularia''
*[[Pibydd cynffonfain]], Sharp-tailed sandpiper, ''Calidris acuminata'' '''prin'''
*[[Pibydd cynffonhir]], Upland sandpiper, ''Bartramia longicauda'' '''prin'''
*[[Pibydd cynffonlwyd]], Grey-tailed tattler, ''Heteroscelus brevipes'' '''prin'''
*[[Pibydd du]], Purple sandpiper, ''Calidris maritima''
*[[Pibydd gwyrdd]], Green sandpiper, ''Tringa ochropus''
*[[Pibydd gyddfgoch]], Red-necked stint, ''Calidris ruficollis'' '''prin'''
*[[Pibydd hirfys]], Long-toed stint, ''Calidris subminuta'' '''prin'''
*[[Pibydd hirgoes]], Stilt sandpiper, ''Calidris himantopus'' '''prin'''
*[[Pibydd llwyd]], Semipalmated sandpiper, ''Calidris pusilla'' '''prin'''
*[[Pibydd llydanbig]], Broad-billed sandpiper, ''Limicola falcinellus'' '''prin'''
*[[Pibydd mawr yr aber]], Great knot, ''Calidris tenuirostris'' '''prin'''
*[[Pibydd Temminck]], Temminck's stint, ''Calidris temminckii''
*[[Pibydd Terek]], Terek sandpiper, ''Xenus cinerea'' '''prin'''
*[[Pibydd tinwen]], White-rumped sandpiper, ''Calidris fuscicollis''
*[[Pibydd torchog]], Ruff, ''Philomachus pugnax''
*[[Pibydd unig]], Solitary sandpiper, ''Tringa solitaria'' '''prin'''
*[[Pibydd y dorlan]], Common sandpiper, ''Actitis hypoleucos''
*[[Pibydd y Gorllewin]], Western Sandpiper, ''Calidris mauri'' '''prin'''
*[[Pibydd y gors]], Marsh sandpiper, ''Tringa stagnatilis'' '''prin'''
*[[Pibydd y graean]], Wood sandpiper, ''Tringa glareola''
*[[Pibydd y mawn]], Dunlin, ''Calidris alpina''
*[[Pibydd y tywod]] (Sanderling, ''Calidris alba'')
*[[Pibydd yr aber]], Knot, ''Calidris canutus''
*[[Rhostog gynffonddu]], Black-tailed Godwit, ''Limosa limosa''
*[[Rhostog gynffonfraith]], Bar-tailed Godwit, ''Limosa lapponica''
*[[Rhostog Hudson]], Hudsonian Godwit, ''Limosa haemastica'' '''prin'''

==[[Llydandroed|Adar llydandroed]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Phalaropidae]]

*[[Llydandroed Wilson]] (Wilson's Phalarope, ''Phalaropus tricolor'') '''prin'''
*[[Llydandroed Gyddfgoch]] (Red-necked Phalarope, ''Phalaropus lobatus'')
*[[Llydandroed Llwyd]] (Grey Phalarope, ''Phalaropus fulicarius'')

==[[Sgiwen (aderyn)|Sgiwennod]]==
[[Delwedd:Arctic skua (Stercorarius parasiticus) on an ice floe, Svalbard.jpg|200px|de|bawd|Sgiwen y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Stercorariidae]]

*[[Sgiwen Frech]] (Pomarine Skua, ''Stercorarius pomarinus'')
*[[Sgiwen y Gogledd]] (Arctic Skua, ''Stercorarius parasiticus'')
*[[Sgiwen Lostfain]] (Long-tailed Skua, ''Stercorarius longicaudus'')
*[[Sgiwen Fawr]] (Great Skua, ''Stercorarius skua'')

==[[Gwylan (aderyn)|Gwylan]]od==
[[Delwedd:Black-headed Gull - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Benddu]]
[[Delwedd:Lesser black backed gull in flight.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Gefnddu Leiaf]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Laridae]]

*[[Gwylan Ifori]] (Ivory Gull, ''Pagophila eburnea'') '''prin'''
*[[Gwylan Sabine]] (Sabine's Gull, ''Xema sabini'')
*[[Gwylan Goesddu]] (Kittiwake, ''Rissa tridactyla'')
*[[Gwylan Ylfinfain]] (Slender-billed Gull, ''Chroicocephalus genei'') '''prin'''
*[[Gwylan Bonaparte]] (Bonaparte's Gull, ''Chroicocephalus philadelphia'') '''prin'''
*[[Gwylan Benddu]] (Black-headed Gull, ''Chroicocephalus ridibundus'')
*[[Gwylan Fechan]] (Little Gull, ''Hydrocoloeus minutus'')
*[[Gwylan Ross]] (Ross's Gull, ''Rhodostethia rosea'') '''prin'''
*[[Gwylan Chwerthinog]] (Laughing Gull, ''Larus atricilla'') '''prin'''
*[[Gwylan Franklin]] (Franklin's Gull, ''Larus pipixcan'') '''prin'''
*[[Gwylan Môr y Canoldir]] (Mediterranean Gull, ''Larus melanocephalus'')
*[[Gwylan Audouin]] (Audouin's Gull, ''Larus audouinii'') '''prin'''
*[[Gwylan Benddu Fwyaf]] (Great Black-headed Gull, ''Larus ichthyaetus'') '''prin'''
*[[Gwylan y Gweunydd]] (Common Gull, ''Larus canus'')
*[[Gwylan Fodrwybig]] (Ring-billed Gull, ''Larus delawarensis'')
*[[Gwylan Gefnddu Leiaf]] (Lesser Black-backed Gull, ''Larus fuscus'')
*[[Gwylan y Penwaig]] (Herring Gull, ''Larus argentatus'')
*[[Gwylan Goesfelen]] (Yellow-legged Gull, ''Larus michahellis'')
*[[Gwylan Caspia]] (Caspian Gull, ''Larus cachinnans'')
*[[Gwylan y Penwaig America]] (American Herring Gull, ''Larus smithsonianus'') '''prin'''
*[[Gwylan yr Arctig]] (Iceland Gull, ''Larus glaucoides'')
*[[Gwylan Adeinlwydlas]] (Glaucous-winged Gull, ''Larus glaucescens'') ''''prin'''
*[[Gwylan y Gogledd]] (Glaucous Gull, ''Larus hyperboreus'')
*[[Gwylan Gefnddu Fwyaf]] (Great Black-backed Gull, ''Larus marinus'')

==[[Môr-wennol|Môr-wenoliaid]]==
[[Delwedd:SternaParadisaeaSvalbard.jpg|200px|de|bawd|Môr-wennol y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Môr-wennol|Sternidae]]

*[[Môr-wennol Aleutia]] (Aleutian Tern ''Onychoprion aleutica'') '''prin'''
*[[Môr-wennol fraith]] (Sooty Tern, ''Onychoprion fuscata'') '''prin'''
*[[Môr-wennol ffrwynog]] (Bridled Tern, ''Onychoprion anaethetus'') '''prin'''
*[[Môr-wennol fechan]] (Little Tern, ''Sternula albifrons'')
*[[Môr-wennol ylfinbraff]]  (Gull-billed Tern, ''Gelochelidon nilotica'') '''prin'''
*[[Môr-wennol fwyaf]] (Caspian Tern, ''Hydroprogne caspia'') '''prin'''
*[[Corswennol farfog]] (Whiskered Tern , ''Chlidonias hybrida'')
*[[Corswennol ddu]] (Black Tern, ''Chlidonias niger'')
*[[Corswennol adeinwen]] (White-winged Black Tern, ''Chlidonias leucoptera'') '''prin'''
*[[Môr-wennol Cabot]] (Cabot's Tern, ''Sterna acuflavida'') '''prin'''
*[[Môr-wennol bigddu]] (Sandwich Tern, ''Sterna sandvicensis'')
*[[Môr-wennol fawr]] (Royal Tern, ''Sterna maxima'') '''prin'''
*[[Môr-wennol gribog leiaf]] (Lesser Crested Tern, ''Sterna bengalensis'') '''prin'''
*[[Môr-wennol Forster]] (Forster's Tern, ''Sterna forsteri'') '''prin'''
*[[Môr-wennol gyffredin]] (Common Tern, ''Sterna hirundo'')
*[[Môr-wennol wridog]] (Roseate Tern, ''Sterna dougallii'')
*[[Môr-wennol y Gogledd]] (Arctic Tern, ''Sterna paradisaea'')

==[[Carfil]]od==
[[Delwedd:Lundi2.jpg|200px|de|bawd|Pâl]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Carfil|Alcidae]]

*[[Gwylog]] neu Heligog  (Guillemot, ''Uria aalge'')
*[[Gwylog Brünnich]] (Brünnich's Guillemot, ''Uria lomvia'') '''prin'''
*[[Llurs]] (Razorbill, ''Alca torda'')
*[[Carfil Mawr]] (Great Auk, ''Pinguinus impennis'') '''diflanedig'''
*[[Gwylog Ddu]] (Black Guillemot, ''Cepphus grylle'')
*[[Gwylog Hirbig]] (Long-billed Murrelet, ''Brachyramphus perdix'') '''prin'''
*[[Carfil Hynafol]] (Ancient Murrelet, ''Synthliboramphus antiquus'') '''prin'''
*[[Carfil Bach]] (Little Auk, ''Alle alle'')
*[[Pâl]], Aderyn Pâl (Puffin, ''Fratercula arctica'')
*[[Pâl Pentusw]] (Tufted Puffin, ''Fratercula cirrhata'') '''prin'''

==[[Pteroclididae|Ieir y diffeithwch]]==
'''Urdd''': [[Pteroclididae|Pteroclidiformes]]
'''Teulu''': [[Pteroclididae]]

*[[Iâr y Diffeithwch]] (Pallas's Sandgrouse, ''Syrrhaptes paradoxus'') '''prin'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen graig]] (Rock Dove, ''Columba livia'')
*[[Colomen Wyllt]] (Stock Dove, ''Columba oenas'')
*[[Ysguthan]] (Woodpigeon, ''Columba palumbus'')
*[[Turtur Dorchog]] (Collared Dove, ''Streptopelia decaocto'')
*[[Turtur]] (Turtle Dove, ''Streptopelia turtur'')
*[[Turtur Ddwyreiniol]] (Oriental Turtle Dove, ''Streptopelia orientalis'') '''prin'''
*[[Colomen Alarus]] (Mourning Dove, ''Zenaida macroura'') '''prin'''

==[[Parot]]iaid==
'''Urdd''': [[Parot|Psittaciformes]]
'''Teulu''': [[Psittacidae]]

*[[Paracit Torchog]], Corbarot Torchog (Ring-necked Parakeet, ''Psittacula krameri'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog Frech]] (Great Spotted Cuckoo, ''Clamator glandarius'') '''prin'''
*[[Cog]], Cwcw (Cuckoo, ''Cuculus canorus'')
*[[Cog Bigddu]] (Black-billed Cuckoo, ''Coccyzus erythrophthalmus'') '''prin'''
*[[Cog Bigfelen]] (Yellow-billed Cuckoo, ''Coccyzus americanus'') '''prin'''

==[[Tytonidae|Tylluanod gwynion]]==
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Tytonidae]]

*[[Tylluan Wen]] (Barn Owl, ''Tyto alba'')

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Scops]] (Scops Owl, ''Otus scops'') '''prin'''
*[[Tylluan yr Eira]] (Snowy Owl, ''Bubo scandiaca'') '''prin'''
*[[Cudyll-dylluan]] (Hawk Owl, ''Surnia ulula'') '''prin'''
*[[Tylluan Fach]] (Little Owl, ''Athene noctua'')
*[[Tylluan Frech]] (Tawny Owl, ''Strix aluco'')
*[[Tylluan Gorniog]] (Long-eared Owl, ''Asio otus'')
*[[Tylluan Glustiog]] (Short-eared Owl, ''Asio flammeus'')
*[[Tylluan Tengmalm]] (Tengmalm's Owl, ''Aegolius funereus'') '''prin'''

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
[[Delwedd:Paukstelis.jpg|200px|de|bawd|Troellwr Mawr]]
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]

*[[Troellwr Mawr]] (Nightjar, ''Caprimulgus europaeus'')
*[[Troellwr Gyddfgoch]], Troellwr Mawr Gyddfgoch (Red-necked Nightjar, ''Caprimulgus ruficollis'') '''prin'''
*[[Troellwr Mawr yr Aifft]] (Egyptian Nightjar, ''Caprimulgus aegyptius'') '''prin'''
*[[Cudyll-droellwr]] (Common Nighthawk, ''Chordeiles minor'') '''prin'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]

*[[Coblyn Simdde]], Gwennol Ddu'r Simneiau (Chimney Swift, ''Chaetura pelagica'') '''prin'''
*[[Llostfain gyddfwyn]] (White-throated Needletail, ''Hirundapus caudacutus'') '''prin'''
*[[Gwennol ddu]] (Swift, ''Apus apus'')
*[[Coblyn gwelw]], Gwennol Ddu Welw, Coblyn Gwelw (Pallid Swift, ''Apus pallidus'') '''prin'''
*[[Coblyn y Môr Tawel]] (Pacific Swift, ''Apus pacificus'') '''prin'''
*[[Gwennol ddu'r Alpau]], Coblyn yr Alpau (Alpine Swift, ''Apus melba'')
*[[Gwennol ddu fach]], Coblyn Bach (Little Swift, ''Apus affinis'') '''prin'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]] (Kingfisher, ''Alcedo atthis'')
*[[Pysgotwr Cylchog]] (Belted Kingfisher, ''Megaceryle alcyon'') '''prin'''

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]

*[[Gwenynysor Bochlas]] (Blue-cheeked Bee-eater, ''Merops persicus'') '''prin'''
*[[Gwybedog y Gwenyn]] (Bee-eater, ''Merops apiaster'')

==[[Coraciidae|Rholyddion]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Coraciidae]]

*[[Rholydd]] (Roller, ''Coracias garrulus'') '''prin'''

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]] (Hoopoe, ''Upupa epops'')

==[[Cnocell]]au==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell Fraith Fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Pengam (aderyn)|Pengam]] (Wryneck, ''Jynx tranquila'')
*[[Cnocell Werdd]] (Green Woodpecker, ''Picus viridis'')
*[[Sugnwr Bolfelyn]] (Yellow-bellied Sapsucker, ''Sphyrapicus varius'') '''prin'''
*[[Cnocell Fraith Fwyaf]] (Great Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos major'')
*[[Cnocell Fraith Leiaf]] (Lesser Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos minor'')

==[[Teyrnwybedog]]ion==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Tyrannidae]]

*[[Ffibi'r Dwyrain]] (Eastern Phoebe, ''Sayornis phoebe'') '''prin'''

==[[Fireo]]au==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Vireonidae]]

*[[Fireo Melynfron]] (Yellow-throated Vireo, ''Vireo flavifrons'') '''prin'''
*[[Fireo Philadelphia]] (Philadelphia Vireo, ''Vireo philadelphicus'') '''prin'''
*[[Telor Llygatgoch]], Fireo Llygatgoch (Red-eyed Vireo, ''Vireo olivaceus'') '''prin'''

==[[Oriolidae|Eurynnod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Oriolidae]]

*[[Euryn]] (Golden Oriole, ''Oriolus oriolus'')

==[[cigydd (aderyn)|Cigyddion]]==
[[Delwedd:Lanius excubitor 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cigydd Mawr]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Laniidae]]

*[[Cigydd Brown]] (Brown Shrike, ''Lanius cristatus'') '''prin'''
*[[Cigydd Gwdw]] (Isabelline Shrike, ''Lanius isabellinus'') '''prin'''
*[[Cigydd Cefngoch]] (Red-backed Shrike, ''Lanius collurio'')
*[[Cigydd Cynffon-hir]] (Long-tailed Shrike, ''Lanius schach'') '''prin'''
*[[Cigydd Glas]] (Lesser Grey Shrike, ''Lanius minor'') '''prin'''
*[[Cigydd Mawr]] (Great Grey Shrike, ''Lanius excubitor'')
*[[Cigydd Pengoch]] (Woodchat Shrike, ''Lanius senator'')
*[[Cigydd Mygydog]] (Masked Shrike, ''Lanius nubicus'') '''prin'''

==[[Brân|Brain]]==
[[Delwedd:CorvusMonedula.ws.JPG|200px|de|bawd|Jac-y-do]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Corvidae]]

*[[Brân Goesgoch]] (Chough, ''Pyrrhocorax pyrrhocorax'')
*[[Pioden]] (Magpie, ''Pica pica'')
*[[Ysgrech y Coed]] neu Sgrech y Coed (Jay, ''Garrulus glandarius'')
*[[Malwr Cnau]] (Nutcracker, ''Nucifraga caryocatactes'') '''prin'''
*[[Jac-y-do]] (Jackdaw, ''Corvus monedula'')
*[[Ydfran]] (Rook, ''Corvus frugilegus'')
*[[Brân Dyddyn]] (Carrion Crow, ''Corvus corone'')
*[[Brân Lwyd]] (Hooded Crow, ''Corvus cornix'')
*[[Cigfran]] (Raven, ''Corvus corax'')

==[[Regulidae|Drywod eurben]]==
[[Delwedd:Regulus regulus 1.jpg|200px|de|bawd|Dryw Eurben]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Regulidae]]

*[[Dryw Eurben]] (Goldcrest, ''Regulus regulus'')
*[[Dryw Fflamben]] (Firecrest, ''Regulus ignicapilla'')

==[[Remizidae|Titwod pendil]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Remizidae]]

*[[Titw Pendil]] (Penduline Tit, ''Remiz pendulinus'') '''prin'''

==[[Titw]]od==
[[Delwedd:Blue Tit aka.jpg|200px|de|bawd|Titw Tomos Las]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw|Paridae]]

*[[Titw Tomos Las]] (Blue Tit, ''Cyanistes caeruleus'')
*[[Titw Mawr]] (Great Tit, ''Parus major'')
*[[Titw Copog]] (Crested Tit, ''Lophophanes cristatus'')
*[[Titw Penddu]] (Coal Tit, ''Periparus ater'')
*[[Titw'r Helyg]] (Willow Tit, ''Poecile montana'')
*[[Titw'r Wern]] (Marsh Tit, ''Poecile palustris'')

==[[Titw Barfog]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw Barfog|Panuridae]]

*[[Titw Barfog]] (Bearded Tit, ''Panurus biarmicus'')

==[[Alaudidae|Ehedyddion]]==
[[Delwedd:Alauda arvensis 2.jpg|200px|de|bawd|Ehedydd]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Alaudidae]]

*[[Ehedydd Calandra]] (Calandra Lark, ''Melanocorypha calandra'') '''prin'''
*[[Ehedydd Deufannog]] (Bimaculated Lark, ''Melanocorypha bimaculata'') '''prin'''
*[[Ehedydd Asgell Wen]] (White-winged Lark, ''Melanocorypha leucoptera'') '''prin'''
*[[Ehedydd Du]] (Black Lark, ''Melanocorypha yeltoniensis'') '''prin'''
*[[Ehedydd Llwyd]] (Short-toed Lark, ''Calandrella brachydactyla'')
*[[Ehedydd Llwyd Lleiaf]] (Lesser Short-toed Lark, ''Calandrella rufescens'') '''prin'''
*[[Ehedydd Copog]] (Crested Lark, ''Galerida cristata'') '''prin'''
*[[Ehedydd y Coed]] (Woodlark, ''Lullula arborea'')
*[[Ehedydd]] (Skylark, ''Alauda arvensis'')
*[[Ehedydd y Traeth]] (Shore Lark, ''Eremophila alpestris'')

==[[Hirundinidae|Gwenoliaid]]==
[[Delwedd:Landsvale.jpg|200px|de|bawd|Gwennol]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Hirundinidae]]

*[[Gwennol y Glennydd]] (Sand Martin, ''Riparia riparia'')
*[[Gwennol y Coed]] (Tree Swallow, ''Tachycineta bicolor'') '''prin'''
*[[Gwennol Borffor]] (Purple Martin, ''Progne subis'') '''prin'''
*[[Gwennol y Clogwyn]], Gwennol y Graig (Crag Martin, ''Ptyonoprogne rupestris'') '''prin'''
*[[Gwennol]] (Swallow, ''Hirundo rustica'')
*[[Gwennol y Bondo]] (House Martin, ''Delichon urbicum'')
*[[Gwennol Dingoch]] (Red-rumped Swallow, ''Cecropis daurica'')
*[[Gwennol y Dibyn]] (Cliff Swallow, ''Petrochelidon pyrrhonota'') '''prin'''

==[[Cettiidae|Teloriaid y llwyni]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cettiidae]]

*[[Telor Cetti]] (Cetti's Warbler, ''Cettia cetti'')

==[[Aegithalidae|Titwod cynffon-hir]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Aegithalidae]]

*[[Titw Cynffon-hir]] (Long-tailed Tit, ''Aegithalos caudatus'')

==[[Phylloscopidae|Teloriaid y dail]]==
[[Delwedd:Phylloscopus collybita 1.jpg|200px|de|bawd|Siff-saff]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Phylloscopidae]]

*[[Telor Coronog Dwyreiniol]] (Eastern Crowned Warbler, ''Phylloscopus coronatus'') '''prin'''
*[[Telor Gwyrddlachar]] (Green Warbler, ''Phylloscopus nitidus'') '''prin'''
*[[Telor Gwyrdd]] (Greenish Warbler, ''Phylloscopus trochiloides'')
*[[Telor yr Arctig]] (Arctic Warbler, ''Phylloscopus borealis'') '''prin'''
*[[Telor Pallas]] (Pallas's Warbler, ''Phylloscopus proregulus'')
*[[Telor Aelfelen]] (Yellow-browed Warbler, ''Phylloscopus inornatus'')
*[[Telor Radde]] (Radde's Warbler, ''Phylloscopus schwarzi'')
*[[Telor Tywyll]] (Dusky Warbler, ''Phylloscopus fuscatus'')
*[[Telor Bonelli'r Gorllewin]] (Western Bonelli's Warbler, ''Phylloscopus bonelli'') '''prin'''
*[[Telor y Coed]] (Wood Warbler, ''Phylloscopus sibalatrix'')
*[[Siff-saff]] (Chiffchaff, ''Phylloscopus collybita'')
*[[Siff-saff Iberia]] (Iberian Chiffchaff, ''Phylloscopus ibericus'') '''prin'''
*[[Telor yr Helyg]] (Willow Warbler, ''Phylloscopus trochilus'')

==[[Sylviidae|Teloriaid nodweddiadol]]==
[[Delwedd:Currucarabilarga.JPG|200px|de|bawd|Telor Dartford]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sylviidae]]

*[[Telor Penddu]] (Blackcap, ''Sylvia atricapilla'')
*[[Telor yr Ardd]] (Garden Warbler, ''Sylvia borin'')
*[[Telor Rhesog]] (Barred Warbler, ''Sylvia nisoria'')
*[[Llwydfron Fach]] (Lesser Whitethroat, ''Sylvia curruca'')
*[[Telor Orffeaidd]] (Orphean Warbler, ''Sylvia hortensis'') '''prin'''
*[[Telor Anialwch Asia]] (Asian Desert Warbler, ''Sylvia nana'') '''prin'''
*[[Llwydfron]] (Whitethroat, ''Sylvia communis'')
*[[Telor Sbectolog]] (Spectacled Warbler, ''Sylvia conspicillata'') '''prin'''
*[[Telor Dartford]] (Dartford Warbler, ''Sylvia undata'')
*[[Telor Marmora]] (Marmora's Warbler, ''Sylvia sarda'') '''prin'''
*[[Telor Rüppell]] (Rüppell's Warbler. ''Sylvia rueppelli'') '''prin'''
*[[Telor Brongoch]] (Subalpine Warbler, ''Sylvia cantillans'')
*[[Telor Sardinia]] (Sardinian Warbler, ''Sylvia melanocephala'') '''prin'''

==[[Locustellidae|Teloriaid y gwair]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Locustellidae]]

*[[Troellwr Bach Pallas]] (Pallas's Grasshopper Warbler, ''Locustella certhiola'') '''prin'''
*[[Troellwr Bach Rhesog]], Telor Gwaywog (Lanceolated Warbler, ''Locustella lanceolata'') '''prin'''
*[[Troellwr Bach]], Telor y Gwair (Grasshopper Warbler, ''Locustella naevia'')
*[[Telor yr Afon]] (River Warbler, ''Locustella fluviatilis'') '''prin'''
*[[Telor Savi]] (Savi's Warbler, ''Locustella luscinioides '') '''prin'''

==[[Acrocephalidae|Teloriaid y cyrs]]==
[[Delwedd:Acrocephalus schoenobaenus 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Telor yr Hesg]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Acrocephalidae]]

*[[Telor Pigbraff]] (Thick-billed Warbler, ''Iduna aedon'') '''prin'''
*[[Telor Bacsiog]] (Booted Warbler, ''Iduna caligata'') '''prin'''
*[[Telor Sykes]] (Sykes's Warbler, ''Iduna rama'') '''prin'''
*[[Telor Llwyd y Dwyrain]] (Eastern Olivaceous Warbler, ''Iduna pallida'') '''prin'''
*[[Telor yr Olewydd]], Telor Pren Olewydd (''Olive-tree Warbler, ''Hippolais olivetorum'') '''prin'''
*[[Telor Aur]] (Icterine Warbler, ''Hippolais icterina'')
*[[Telor Pêr]] (Melodious Warbler, ''Hippolais polyglotta'')
*[[Telor y Dŵr]] (Aquatic Warbler, ''Acrocephalus paludicola'')
*[[Telor yr Hesg]] (Sedge Warbler, ''Acrocephalus schoenobaenus'')
*[[Telor y Caeau Reis]] (Paddyfield Warbler, ''Acrocephalus agricola'') '''prin'''
*[[Telor y Cyrs Blyth]] (Blyth's Reed Warbler, ''Acrocephalus dumetorum'') '''prin'''
*[[Telor y Gwerni]] (Marsh Warbler, ''Acrocephalus palustris'')
*[[Telor y Cyrs]] (Reed Warbler, ''Acrocephalus scirpaceus'')
*[[Telor Mawr y Cyrs]] (Great Reed Warbler, ''Acrocephalus arundinaceus'') '''prin'''

==[[Cisticolidae|Teloriaid cynffon wyntyll]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cisticolidae]]

*[[Telor Cynffon Wyntyll]], Telor Cynffondaen (Fan-tailed Warbler, ''Cisticola juncidis'') '''prin'''

==[[Bombycillidae|Cynffonau sidan]]==
[[Delwedd:BohemianWaxwings08.jpg|200px|de|bawd|Cynffonau Sidan]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Bombycillidae]]

*[[Cynffon Sidan y Cedrwydd]] (Cedar Waxwing, ''Bombycilla cedrorum'') '''prin'''
*[[Cynffon Sidan]] (Waxwing, ''Bombycilla garrulus'')

==[[Dringwr y Muriau]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Dringwr y Muriau|Tichodromadidae]]

*[[Dringwr y Muriau]] (Wallcreeper, ''Tichodroma muraria'') '''prin'''

==[[Delor]]iaid==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Delor|Sittidae]]

*[[Delor Brongoch y Cnau]] (Red-breasted Nuthatch, ''Sitta canadensis'') '''prin'''
*[[Delor y Cnau]] (Nuthatch, ''Sitta europaea'')

==[[Certhidae|Dringwyr bach]]==
[[Delwedd:Certhia familiaris -climbing tree-8 (cropped version).jpg|200px|de|bawd|Dringwr Bach]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Certhidae]]

*[[Dringwr Bach]] (Treecreeper, ''Certhia familiaris'')
*[[Dringwr Bach Bodiau Cwta]] (Short-toed Treecreeper, ''Certhia brachydactyla'') '''prin'''

==[[Troglodytidae|Drywod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Troglodytidae]]

*[[Dryw]] (Wren, ''Troglodytes troglodytes'')

==[[aderyn gwatwar|Adar gwatwar]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Mimidae]]

*[[Dynwaredwr Gogleddol]] (Northern Mockingbird, ''Mimus polyglottos'') '''prin'''
*[[Tresglen Gynffonhir]] (Brown Thrasher, ''Toxostoma rufum'') '''prin'''
*[[Cath-aderyn Llwyd]] (Grey Catbird, ''Dumetella carolinensis'') '''prin'''

==[[Sturnidae|Drudwennod]]==
[[Delwedd:European Startling (Sturnus vulgaris) RWD.jpg|200px|de|bawd|Drudwen]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sturnidae]]

*[[Drudwen]] neu Aderyn yr Eira, Drudwy (Starling, ''Sturnus vulgaris'')
*[[Drudwen Wridog]] (Rose-coloured Starling, ''Sturnus roseus'')

==[[Cinclidae|Bronwennod y dŵr]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cinclidae]]

*[[Bronwen y Dŵr]] (Dipper, ''Cinclus cinclus'')

==[[Turdidae|Bronfreithod]]==
[[Delwedd:Turdus philomelos1.jpg|200px|de|bawd|Bronfraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Turdidae]]

*[[Brych White]] (White's Thrush, ''Zoothera dauma'') '''prin'''
*[[Brych Amrywiol]] (Varied Thrush, ''Ixoreus naevius'') '''prin'''
*[[Brych y Goedwig]] (Wood Thrush, ''Hylocochla mustelina'') '''prin'''
*[[Brych Meudwy]], Bronfraith Unig (Hermit Thrush, ''Catharus guttatus'') '''prin'''
*[[Corfronfraith]] (Swainson's Thrush, ''Catharus ustulatus'') '''prin'''
*[[Bronfraith Fochlwyd]] (Grey-cheeked Thrush, ''Catharus minimus'') '''prin'''
*[[Brych Llwyd Bach]] (Veery, ''Catharus fuscescens'') '''prin'''
*[[Brych Siberia]] (Siberian Thrush, ''Geokichla sibirica'') '''prin'''
*[[Mwyalchen y Mynydd]] (Ring Ouzel, ''Turdus torquatus'')
*[[Mwyalchen]] neu Aderyn Du (Blackbird, ''Turdus merula'')
*[[Brych Aeliog]] (Eye-browed Thrush, ''Turdus obscurus'') '''prin'''
*[[Brych Tywyll]] (Dusky Thrush, ''Turdus eunomus'') '''prin'''
*[[Brych Naumann]] (Naumann's Thrush, ''Turdus naumanni'') '''prin'''
*[[Brych Gyddfddu]] (Black-throated Thrush, ''Turdus atrogularis'') '''prin'''
*[[Brych Gyddfgoch]] (Red-throated Thrush, ''Turdus ruficollis'') '''prin'''
*[[Socan Eira]] (Fieldfare, ''Turdus pilaris'')
*[[Bronfraith]] (Song Thrush, ''Turdus philomelos'')
*[[Coch Dan-aden]], Coch Dan Adain (Redwing, ''Turdus iliacus'')
*[[Brych y Coed]], Tresglen (Mistle Thrush, ''Turdus viscivorus'')
*[[Robin America]] (American Robin, ''Turdus viscivorus'') '''prin'''

==[[Gwybedog]]ion a [[clochdar (aderyn)|chlochdarod]]==
[[Delwedd:ErithacusRubecula.jpg|200px|de|bawd|Robin Goch]]
[[Delwedd:Ficedula hypoleuca female.jpg|200px|de|bawd|Gwybedog Brith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Muscicapidae]]

*[[Robin Gynffon-goch]] (Rufous-tailed Scrub-Robin, ''Cercotrichas galactotes'') '''prin'''
*[[Gwybedog Brown Asia]] (Asian Brown Flycatcher, ''Muscicapa dauurica'') '''prin'''
*[[Gwybedog Mannog]] (Spotted Flycatcher, ''Muscicapa striata'')
*[[Robin Goch]] (Robin, ''Erithacus rubecula'')
*[[Robin Glas Siberia]] (Siberian Blue Robin, ''Larvivora cyane'') '''prin'''
*[[Robin Swinhoe]] (Rufous-tailed Robin, ''Larvivora sibilans'') '''prin'''
*[[Gyddfgoch Siberia]] (Siberian Rubythroat, ''Larvivora calliope'') '''prin'''
*[[Robin Gyddfwyn]] (White-throated Robin, ''Irania gutturalis'') '''prin'''
*[[Cynffonlas Ystlysgoch]] (Red-flanked Bluetail, ''Tarsiger cyanurus'') '''prin'''
*[[Eos Fronfraith]] neu Eos Fraith (Thrush Nightingale, ''Luscinia luscinia'') '''prin'''
*[[Eos]] (Nightingale, ''Luscinia megarhynchos'')
*[[Bronlas]]  (Bluethroat, ''Luscinia svecica'')
*[[Gwybedog Brongoch]] (Red-breasted Flycatcher, ''Ficedula parva'')
*[[Gwybedog Brongoch y Taiga]] (Taiga Flycatcher, ''Ficedula albicilla'') '''prin'''
*[[Gwybedog Torchog]] (Collared Flycatcher, ''Ficedula albicollis'') '''prin'''
*[[Gwybedog Brith]] (Pied Flycatcher, ''Ficedula hypoleuca'')
*[[Tingoch Du]] (Black Redstart, ''Phoenicurus ochruros'')
*[[Tingoch]] (Redstart, ''Phoenicurus phoenicurus'')
*[[Tingoch Moussier]] (Moussier's Redstart, ''Phoenicurus moussieri'') '''prin'''
*[[Bronfraith y Graig]], Brych y Graig (Rock Thrush, ''Monticola saxatilis'') '''prin'''
*[[Bronfraith Las y Graig]], Brych Glas y Graig (Blue Rock Thrush, ''Monticola solitarius'') '''prin'''
*[[Crec yr Eithin]] (Whinchat, ''Saxicola rubetra'')
*[[Clochdar y Cerrig]] (Stonechat, ''Saxicola rubicola'')
*[[Tinwen Isabella]] (Isabelline Wheatear, ''Oenanthe isabellina'') '''prin'''
*[[Tinwen y Garn]] (Wheatear, ''Oenanthe oenanthe'')
*[[Tinwen Fraith]] (Pied Wheatear, ''Oenanthe pleschanka'') '''prin'''
*[[Tinwen Glustiog Ddu]], Tinwen Glustddu (Black-eared Wheatear, ''Oenanthe hispanica'') '''prin'''
*[[Tinwen y Diffeithwch]] (Desert Wheatear, ''Oenanthe deserti'') '''prin'''
*[[Tinwen Ddu Goron-wen]] (White-crowned Wheatear, ''Oenanthe leucopyga'') '''prin'''

==[[Prunellidae|Llwydiaid]]==
[[Delwedd:Dunnock.jpg|200px|de|bawd|Llwyd y Gwrych]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Prunellidae]]

*[[Llwyd y Gwrych]] (Dunnock, ''Prunella modularis'')
*[[Llwyd y Mynydd]] (Alpine Accentor, ''Prunella collaris'') '''prin'''

==[[Golfan]]od==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Golfan|Passeridae]]

*[[Aderyn y To]] (House Sparrow, ''Passer domesticus'')
*[[Golfan Sbaen]] (Spanish Sparrow, ''Passer hispaniolensis'') '''prin'''
*[[Golfan y Mynydd]] (Tree Sparrow, ''Passer montanus'')
*[[Golfan y Graig]] (Rock Sparrow, ''Petronia petronia'') '''prin'''

==[[Corhedydd]]ion a [[siglen]]nod==
[[Delwedd:Pied Wagtail rear view 700.jpg|200px|de|bawd|Siglen Fraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Motacillidae]]

*[[Siglen Felen]] (Yellow Wagtail, ''Motacilla flava'')
*[[Siglen Sitraidd]] (Citrine Wagtail, ''Motacilla citreola'') '''prin'''
*[[Siglen Lwyd]] (Grey Wagtail, ''Motacilla cinerea'')
*[[Siglen Fraith]] (Pied Wagtail, ''Motacilla alba'')
*[[Corhedydd Richard]] (Richard's Pipit, ''Anthus richardi'')
*[[Corhedydd Blyth]] (Blyth's Pipit, ''Anthus godlewskii'') '''prin'''
*[[Corhedydd Melyn]] (Tawny Pipit, ''Anthus campestris'')
*[[Corhedydd Gwyrddgefn]] (Olive-backed Pipit, ''Anthus hodgsoni'') '''prin'''
*[[Corhedydd y Coed]] (Tree Pipit, ''Anthus trivialis'')
*[[Corhedydd Pechora]] (Pechora Pipit, ''Anthus gustavi'') '''prin'''
*[[Corhedydd y Waun]] (Meadow Pipit, ''Anthus pratensis'')
*[[Corhedydd Gyddfgoch]] (Red-throated Pipit, ''Anthus cervinus'')
*[[Corhedydd y Graig]] (Rock Pipit, ''Anthus petrosus'')
*[[Corhedydd y Dŵr]] (Water Pipit, ''Anthus spinoletta'')
*[[Corhedydd Melynllwyd]] (Buff-bellied Pipit, ''Anthus rubescens'') '''prin'''

==[[Fringillidae|Llinosiaid]] neu bincod==
[[Delwedd:AbelTasmanBird.jpg|200px|de|bawd|Ji-binc]]
[[Delwedd:Carduelis carduelis (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Nico]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Fringillidae]]

*[[Ji-binc]] neu Asgell Fraith (Chaffinch, ''Fringilla coelebs'')
*[[Pinc y Mynydd]] (Brambling, ''Fringilla montifringilla'')
*[[Llinos Frech]] (Serin, ''Serinus serinus'')
*[[Llinos Werdd]] (Greenfinch, ''Chloris chloris'')
*[[Llinos Sitron]], Serin Sitron (Citril Finch, ''Carduelis citrinella'') '''prin'''
*[[Nico]] (Goldfinch, ''Carduelis carduelis'')
*[[Pila Gwyrdd]] (Siskin, ''Carduelis spinus'')
*[[Llinos]] (Linnet, ''Carduelis cannabina'')
*[[Llinos y Mynydd]] (Twite, ''Carduelis flavirostris'')
*[[Llinos Bengoch Leiaf]] (Lesser Redpoll, ''Carduelis cabaret'')
*[[Llinos Bengoch Gyffredin]] (Common Redpoll, ''Carduelis flammea'')
*[[Llinos Bengoch yr Arctig]] (Arctic Redpoll, ''Carduelis hornemanni'')
*[[Croesbig Wenaden]], Croesbig Adeinwen (Two-barred Crossbill, ''Loxia leucoptera'') '''prin'''
*[[Gylfin Groes]] (Crossbill, ''Loxia curvirostris'')
*[[Croesbig yr Alban]], Cambig yr Alban (Scottish Crossbill, ''Loxia scoticus'')
*[[Croesbig Fawr]] (Parrot Crossbill, ''Loxia pytyopsittacus'')
*[[Llinos Utgorn]] (Trumpeter Finch, ''Bucanetes githagineus'') '''prin'''
*[[Llinos Goch]] (Common Rosefinch, ''Carpodacus erythrinus'')
*[[Tewbig y Pinwydd]] (Pine Grosbeak, ''Pinicola enucleator'') '''prin'''
*[[Coch y Berllan]] (Bullfinch, ''Pyrrhula pyrrhula'')
*[[Gylfinbraff]] (Hawfinch, ''Coccothraustes coccothraustes'')
*[[Tewbig y Cyfnos]] (Evening Grosbeak, ''Hesperiphona vespertina'') '''prin'''

==[[Calcariidae|Breision y gogledd]]==
[[Delwedd:Snjótittlingur.jpg|200px|de|bawd|Bras yr Eira]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Calcariidae]]

*[[Bras yr Eira]] (Snow Bunting, ''Plectrophenax nivalis'')
*[[Bras y Gogledd]] (Lapland Bunting, ''Calcarius lapponicus'')

==[[Cardinalidae|Cardinaliaid]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cardinalidae]]

*[[Euryn yr Haf]], Tanagr yr Haf (Summer Tanager, ''Piranga rubra'') '''prin'''
*[[Tanagr Coch]] (Scarlet Tanager, ''Piranga olivacea'') '''prin'''
*[[Gylfindew Brongoch]] (Rose-breasted Grosbeak, ''Pheucticus ludovicianus'') '''prin'''
*[[Bras Dulas]] (Indigo Bunting, ''Passerina cyanea'') '''prin'''

==[[bras|Breision]] a [[golfan Americanaidd|golfanod Americanaidd]]==
[[Delwedd:Gulspurv.jpg|200px|de|bawd|Bras Melyn]]
[[Delwedd:Emberiza schoeniclus M.jpg|200px|de|bawd|Bras y Cyrs]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Emberizidae]]

*[[Towhî Ystlys-goch]] (Eastern Towhee, ''Pipilo erythrophthalmus'') '''prin'''
*[[Golfan-ehedydd]] (Lark Sparrow, ''Chondestes grammacus'') '''prin'''
*[[Golfan Savannah]] (Savannah Sparrow, ''Passerculus sandwichensis'') '''prin'''
*[[Golfan Bersain]], Llwyd Persain (Song Sparrow, ''Melospiza melodia'') '''prin'''
*[[Golfan Gorun-gwyn]] (White-crowned Sparrow, ''Zonotrichia leucophrys'') '''prin'''
*[[Golfan Yddfwyn]], Llwyd Gyddfwyn  (White-throated Sparrow, ''Zonotrichia albicollis'') '''prin'''
*[[Jynco Llygeitu]] (Dark-eyed Junco, ''Junco hyemalis'') '''prin'''
*[[Bras Wynepddu]] (Black-faced Bunting, ''Emberiza spodocephala'') '''prin'''
*[[Bras y Pin]] (Pine Bunting, ''Emberiza leucocephalos'') '''prin'''
*[[Bras Melyn]], Melyn yr Eithin (Yellowhammer, ''Emberiza citrinella'')
*[[Bras Ffrainc]] (Cirl Bunting, ''Emberiza cirlus'')
*[[Bras y Graig]] (Rock Bunting, ''Emberiza cia'') '''prin'''
*[[Bras y Gerddi]] (Ortolan Bunting, ''Emberiza hortulana'')
*[[Bras Cretzschmar]] (Cretzschmar's Bunting, ''Emberiza caesia'') '''prin'''
*[[Bras Aelfelen]] (Yellow-browed Bunting, ''Emberiza chrysophrys'') '''prin'''
*[[Bras Gwledig]] (Rustic Bunting, ''Emberiza rustica'')
*[[Bras Clustgoch]] (Chestnut-eared Bunting, ''Emberiza fucata'') '''prin'''
*[[Bras Lleiaf]] (Little Bunting, ''Emberiza pusilla'')
*[[Bras Bronfelen]] (Yellow-breasted Bunting, ''Emberiza aureola'') '''prin'''
*[[Bras y Cyrs]] (Reed Bunting, ''Emberiza schoeniclus'')
*[[Bras Pallas]] (Pallas's Reed Bunting, ''Emberiza pallasi'') '''prin'''
*[[Bras Penddu]] (Black-headed Bunting, ''Emberiza melanocephala'') '''prin'''
*[[Bras yr Ŷd]] (Corn Bunting, ''Emberiza calandra'')

==[[euryn Americanaidd|Eurynnod Americanaidd]] a [[mwyalchen Americanaidd|mwyeilch Americanaidd]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Icteridae]]

*[[Bobolinc]] (Bobolink, ''Dolichonyx oryzivorus'') '''prin'''
*[[Tresglen y Gwartheg]] (Brown-headed Cowbird, ''Molothrus ater'') '''prin'''
*[[Euryn Baltimore]] (Baltimore Oriole, ''Icterus galbula'') '''prin'''

==[[Telor Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]==
[[Delwedd:Dendroica-coronata-001.jpg|200px|de|bawd|Telor Tin-felen]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Parulidae]]

*[[Aderyn Ffwrn]] (Ovenbird, ''Sieurus aurocapilla'') '''prin'''
*[[Brych Dŵr y Gogledd]] (Northern Waterthrush, ''Parkesia noveboracensis'') '''prin'''
*[[Telor Adeinaur]] (Golden-winged Warbler, ''Vermivora chrysoptera'') '''prin'''
*[[Telor Brith]] (Black-and-white Warbler, ''Mniotilta varia'') '''prin'''
*[[Telor Tennessee]] (Tennessee Warbler, ''Oreothlypis peregrina'') '''prin'''
*[[Gyddf-felyn]] (Common Yellowthroat, ''Geothlypis trichas'') '''prin'''
*[[Telor Cycyllog]] (Hooded Warbler, ''Setophaga citrina'') '''prin'''
*[[Tingoch America]] (American Redstart, ''Setophaga ruticilla'') '''prin'''
*[[Telor Bronfraith]] (Cape May Warbler, ''Setophaga tigrina'') '''prin'''
*[[Pariwla'r Gogledd]] (Northern Parula, ''Setophaga americana'') '''prin'''
*[[Telor Magnolia]] (Magnolia Warbler, ''Setophaga magnolia'') '''prin'''
*[[Telor Bronwinau]] (Bay-breasted Warbler, ''Setophaga castanea'') '''prin'''
*[[Telor Blackburn]] (Blackburnian Warbler, ''Setophaga fusca'') '''prin'''
*[[Telor Melyn]] (Yellow Warbler, ''Setophaga petechia'') '''prin'''
*[[Telor Ystlys-winau]] (Chestnut-sided Warbler, ''Setophaga pensylvanica'') '''prin'''
*[[Telor Tinwen]] (Blackpoll Warbler, ''Setophaga striata'') '''prin'''
*[[Telor Tin-felen]] (Yellow-rumped Warbler, ''Setophaga coronata'') '''prin'''
*[[Telor Wilson]] (Wilson's Warbler, ''Cardellina pusilla'') '''prin'''

==Gweler hefyd==
* [[Rhestr adar Cymru]]

==Cyfeiriadau==
===Cyffredinol===
{{cyfeiriadau}}

===Enwau Cymraeg===
*[http://www.avionary.info/ Avionary]
*Cymdeithas Edward Llwyd (1994) ''Creaduriaid Asgwrn-cefn''. Gwasg y Lolfa, Talybont. ISBN 0952226405
*Hayman, Peter a Rob Hume (2004) ''Llyfr Adar Iolo Williams''. Gwasg Carreg Gwalch, Pwllheli. ISBN 0863819079
*Hope Jones, Peter ac Edward Breeze Jones (1973) ''Rhestr o Adar Cymru''. Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Caerdydd. ISBN 0720000378
*Hope Jones, Peter a Paul Whalley (2004) ''Adar Môn'', Menter Môn, Llangefni.
*Lewis, Dewi E (1994) ''Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst. ISBN 0863812783
*Lewis, Dewi E (2006) ''Rhagor o Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst.
*Lovegrove, Roger; Graham Williams a Iolo Williams (1994) ''Birds in Wales''. T &amp; AD Poyser Ltd, Llundain. ISBN 0856610690

==Dolenni allanol==
* {{eicon en}} [http://www.bbrc.org.uk/index.htm British Birds Rarities Committee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070421182842/http://www.bbrc.org.uk/index.htm |date=2007-04-21 }}
* {{eicon en}} [http://www.bou.org.uk/recbrlst.html  British Ornithologists' Union] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060901222948/http://www.bou.org.uk/recbrlst.html |date=2006-09-01 }}

{{bathu termau|termau_bathedig = Môr-wennol Cabot|termau_gwreiddiol = Cabot's Tern}}

[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Prydain]]
[[Categori:Adar|*]]
[[Categori:Adareg]]</text>
      <sha1>ez7npvyfnwzji57a6e3ii97ik0zsc0s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102072</id>
      <parentid>11101996</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:39:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57302" xml:space="preserve">'''Rhestr [[adar]] [[Prydain Fawr]]''' yn eu trefn dacsonomegol. Mae'r drefn a'r enwau gwyddonol yn dilyn y ''British Ornithologist's Union (BOU)''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bou.org.uk/thebritishlist/British-List-2011.pdf|teitl= The British List|awdur= BOU|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dudley, Steve P.; Mike Gee, Chris Kehoe, Tim M. Melling &amp; the British Ornithologists' Union Records Committee (2006) [http://www.doi.org/10.1111/j.1474-919X.2006.00603.x The British List: A Checklist of Birds of Britain (7th edition)], ''Ibis'' 148 (3), 526–563.&lt;/ref&gt; Adar a nodir fel '''prin''' yw'r rheiny a ystyrir yn adar prin gan y ''British Birds Rarities Committee (BBRC)''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bbrc.org.uk/119|teitl= Current BBRC species and taxa|awdur= BBRC|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;

__NOTOC__
{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;margin:0 auto; width:55em; clear:both;&quot;
!Cynnwys
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Elyrch, gwyddau a hwyaid|Elyrch, gwyddau a hwyaid]] •
[[#Grugieir|Grugieir]] •
[[#Petris a ffesantod|Petris a ffesantod]] •
[[#Trochyddion|Trochyddion]] •
[[#Albatrosiaid|Albatrosiaid]] •
[[#Adar drycin a phedrynnod|Adar drycin a phedrynnod]] •
[[#Pedrynnod drycin|Pedrynnod drycin]] • 
[[#Adar trofannol|Adar trofannol]] • 
[[#Huganod|Huganod]] • 
[[#Mulfrain|Mulfrain]] • 
[[#Adar ffrigad|Adar ffrigad]] • 
[[#Crehyrod|Crehyrod]] • 
[[#Ciconiaid|Ciconiaid]] • 
[[#Crymanbigau a llwybigau|Crymanbigau a llwybigau]] • 
[[#Gwyachod|Gwyachod]] •
[[#Eryrod a gweilch|Eryrod a gweilch]] • 
[[#Gwalch y Pysgod|Gwalch y Pysgod]] • 
[[#Hebogiaid|Hebogiaid]] • 
[[#Rhegennod|Rhegennod]] • 
[[#Garanod|Garanod]] • 
[[#Ceiliogod y waun|Ceiliogod y waun]] • 
[[#Piod môr|Piod môr]] • 
[[#Cambigau ac hirgoesau|Cambigau ac hirgoesau]] • 
[[#Rhedwyr y moelydd|Rhedwyr y moelydd]] • 
[[#Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid|Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid]] • 
[[#Cwtiaid|Cwtiaid]] • 
[[#Pibyddion|Pibyddion]] • 
[[#Adar llydandroed|Adar llydandroed]] • 
[[#Sgiwennod|Sgiwennod]] • 
[[#Gwylanod|Gwylanod]] • 
[[#Môr-wenoliaid|Môr-wenoliaid]] • 
[[#Carfilod|Carfilod]] • 
[[#Ieir y diffeithwch|Ieir y diffeithwch]] • 
[[#Colomennod|Colomennod]] • 
[[#Parotiaid|Parotiaid]] • 
[[#Cogau|Cogau]] • 
[[#Tylluanod gwynion|Tylluanod gwynion]] • 
[[#Tylluanod|Tylluanod]] • 
[[#Troellwyr|Troellwyr]] • 
[[#Gwenoliaid duon|Gwenoliaid duon]] • 
[[#Gleision y dorlan|Gleision y dorlan]] • 
[[#Gwybedogion y gwenyn|Gwybedogion y gwenyn]] • 
[[#Rholyddion|Rholyddion]] • 
[[#Copog|Copog]] • 
[[#Cnocellod|Cnocellod]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Teyrnwybedogion|Teyrnwybedogion]] •
[[#Fireoau|Fireoau]] • 
[[#Eurynnod|Eurynnod]] • 
[[#Cigyddion|Cigyddion]] • 
[[#Brain|Brain]] • 
[[#Drywod eurben|Drywod eurben]] • 
[[#Titwod pendil|Titwod pendil]] • 
[[#Titwod|Titwod]] • 
[[#Titw Barfog|Titw Barfog]] • 
[[#Ehedyddion|Ehedyddion]] •
[[#Gwenoliaid|Gwenoliaid]] •
[[#Teloriaid y llwyni|Teloriaid y llwyni]] • 
[[#Titwod cynffon-hir|Titwod cynffon-hir]] • 
[[#Teloriaid y dail|Teloriaid y dail]] • 
[[#Teloriaid nodweddiadol|Teloriaid nodweddiadol]] • 
[[#Teloriaid y gwair|Teloriaid y gwair]] • 
[[#Teloriaid y cyrs|Teloriaid y cyrs]] • 
[[#Teloriaid cynffon wyntyll|Teloriaid cynffon wyntyll]] • 
[[#Cynffonau sidan|Cynffonau sidan]] • 
[[#Dringwr y Muriau|Dringwr y Muriau]] • 
[[#Deloriaid|Deloriaid]] • 
[[#Dringwyr bach|Dringwyr bach]] • 
[[#Drywod|Drywod]] • 
[[#Adar gwatwar|Adar gwatwar]] • 
[[#Drudwennod|Drudwennod]] • 
[[#Bronwennod y dŵr|Bronwennod y dŵr]] • 
[[#Bronfreithod|Bronfreithod]] • 
[[#Gwybedogion a chlochdarod|Gwybedogion a chlochdarod]] • 
[[#Llwydiaid|Llwydiaid]] • 
[[#Golfanod|Golfanod]] • 
[[#Corhedyddion a siglennod|Corhedyddion a siglennod]] • 
[[#Llinosiaid neu bincod|Llinosiaid]] • 
[[#Breision y gogledd|Breision y gogledd]] •
[[#Cardinaliaid|Cardinaliaid]] •
[[#Breision a golfanod Americanaidd|Breision a golfanod Americanaidd]] •
[[#Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd|Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd]] • 
[[#Teloriaid Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
'''[[#Gweler hefyd|Gweler hefyd]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Cyfeiriadau|Cyfeiriadau]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Dolenni allanol|Dolenni allanol]]'''
|}

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus_olor_2_(Marek_Szczepanek).jpg|200px|bawd|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|bawd|Gwyddau gwylltion]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|bawd|Hwyaden wyllt]]
[[Delwedd:Somateria_mollissima_male..jpg|200px|bawd|Hwyaden fwythblu]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch Bewick]], Bewick's swan, ''Cygnus columbianus''
*[[Alarch dof]], Mute swan, ''Cygnus olor''
*[[Alarch y Gogledd]], Whooper swan, ''Cygnus cygnus''
*[[Corhwyaden]], Teal, ''Anas crecca''
*[[Corhwyaden asgellwerdd]], Green-winged teal, ''Anas carolinensis''
*[[Corhwyaden asgell-las]], Blue-winged teal, ''Anas discors'' '''prin'''
*[[Corhwyaden Baical]], Baikal teal, ''Anas formosa'' '''prin'''
*[[Chwiwell]], Wigeon, ''Anas penelope''
*[[Chwiwell America]], American Wigeon, ''Anas americana''
*[[Gŵydd Canada]], Canada goose, ''Branta canadensis''
*[[Gŵydd dalcenwen]], White-fronted goose, ''Anser albifrons''
*[[Gŵydd dalcenwen fechan]], Lesser white-fronted goose, ''Anser erythropus'' '''prin'''
*[[Gŵydd droedbinc]], Pink-footed goose, ''Anser brachyrhynchus''
*[[Gŵydd ddu]], Brent goose, ''Branta bernicla''
*[[Gŵydd eira]], Snow goose, ''Anser caerulescens''
*[[Gŵydd frongoch]], Red-breasted goose, ''Branta ruficollis'' '''prin'''
*[[Gŵydd lwyd]], Greylag goose, ''Anser anser''
*[[Gŵydd wyran]], Barnacle goose, ''Branta leucopsis''
*[[Gŵydd y llafur]], Bean goose, ''Anser fabalis''
*[[Gŵydd yr Aifft]], Egyptian goose, ''Alopochen aegyptiaca''
*[[Hwyaden amryliw]], Harlequin duck, ''Histrionicus histrionicus'' '''prin'''
*[[Hwyaden addfain]], Garganey, ''Anas querquedula''
*[[Hwyaden benddu]], Scaup, ''Aythya marila''
*[[Hwyaden benddu fechan]], Lesser scaup, ''Aythya affinis'' '''prin'''
*[[Hwyaden benfras]], Bufflehead, ''Bucephala albeola'' '''prin'''
*[[Hwyaden bengoch]], Pochard, ''Aythya ferina''
*[[Hwyaden bengoch America]], Redhead, ''Aythya americana'' '''prin'''
*[[Hwyaden bengoch fawr]], Canvasback, ''Aythya valisineria'' '''prin'''
*[[Hwyaden dorchog]], Ring-necked duck, ''Aythya collaris''
*[[Hwyaden ddanheddog]], Goosander, ''Mergus merganser''
*[[Hwyaden ddu]], Black duck, ''Anas rubripes'' '''prin'''
*[[Hwyaden frongoch]], Red-breasted merganser, ''Mergus serrator''
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider, ''Somateria mollissima''
*[[Hwyaden fwythblu'r Gogledd]], Hwyaden fwythblu big-goch, King eider, ''Somateria spectabilis'' '''prin'''
*[[Hwyaden fwythblu Steller]], Steller's eider, ''Polysticta stelleri'' '''prin'''
*[[Hwyaden goch]], Ruddy duck, ''Oxyura jamaicensis''
*[[Hwyaden goch yr eithin]], Ruddy shelduck, ''Tadorna ferruginea'' '''prin'''
*[[Hwyaden gopog]], Tufted duck, ''Aythya fuligula''
*[[Hwyaden gribog]], Mandarin duck, ''Aix galericulata''
*[[Hwyaden gribgoch]], Red-crested pochard, ''Netta rufina''
*[[Hwyaden gycyllog]], Hwyaden benwen, Hooded merganser, ''Lophodytes cucullatus'' '''prin'''
*[[Hwyaden gynffon-hir]], Long-tailed duck, ''Clangula hyemalis''
*[[Hwyaden lostfain]], Pintail, ''Anas acuta''
*[[Hwyaden lwyd]], Gadwall, ''Anas strepera''
*[[Hwyaden lydanbig]], Shoveler, ''Anas clypeata''
*[[Hwyaden lygad aur]], Goldeneye, ''Bucephala clangula''
*[[Hwyaden lygad aur Barrow]], Barrow's goldeneye, ''Bucephala islandica'' '''prin'''
*[[Hwyaden lygadwen]], Ferruginous duck, ''Aythya nyroca''
*[[Hwyaden wyllt]], Mallard, ''Anas platyrhynchos''
*[[Hwyaden yr eithin]] neu Hwyaden fraith, Shelduck, ''Tadorna tadorna''
*[[Lleian wen]], Smew, ''Mergellus albellus''
*[[Môr-hwyaden America]], Black scoter, ''Melanitta americana'' '''prin'''
*[[Môr-hwyaden ddu]], Common scoter, ''Melanitta nigra''
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Velvet scoter, ''Melanitta fusca''
*[[Môr-hwyaden yr ewyn]], Surf scoter, ''Melanitta perspicillata''

==[[Grugiar|Grugieir]]==
[[Delwedd:Lagopus_lagopus_scoticus_2.jpg|200px|bawd|Grugiar goch]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Tetraonidae]]

*[[Grugiar coed]], Capercaillie, ''Tetrao urogallus''
*[[Grugiar ddu]], Black grouse, ''Tetrao tetrix''
*[[Grugiar goch]], Red grouse, ''Lagopus lagopus scotica''
*[[Grugiar wen]], Ptarmigan, ''Lagopus mutus''

==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Ffesant]], Pheasant, ''Phasianus colchicus''
*[[Ffesant Amherst]], Lady Amherst's pheasant, ''Chrysolophus amherstiae''
*[[Ffesant euraid]], Golden pheasant, ''Chrysolophus pictus''
*[[Petrisen]], Grey partridge, ''Perdix perdix''
*[[Petrisen goesgoch]], Red-legged partridge, ''Alectorix rufa''
*[[Sofliar]], Quail, ''Coturnix coturnix''

==[[Trochydd]]ion==
'''Urdd''': [[Trochydd|Gaviiformes]]
'''Teulu''': [[Trochydd|Gaviidae]]

*[[Trochydd gyddfddu]], Black-throated diver, ''Gavia arctica''
*[[Trochydd gyddfgoch]], Red-throated diver, ''Gavia stellata''
*[[Trochydd mawr]], Great Northern diver, ''Gavia immer''
*[[Trochydd pigwyn]], White-billed diver, ''Gavia adamsii''
*[[Trochydd y Môr Tawel]], Pacific diver, ''Gavia pacifica'' '''prin'''

==[[Albatros]]iaid==
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Diomedeidae]]

*[[Albatros aelddu]], Black-browed albatross, ''Thalassarche melanophris'' '''prin'''
*[[Albatros ffroenfelyn]], Yellow-nosed albatross, ''Thalassarche chlororhynchos'' '''prin'''

==[[aderyn drycin|Adar drycin]] a [[pedryn|phedrynnod]]==
[[Delwedd:Northern-Fulmar.jpg|200px|bawd|Aderyn drycin y graig]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Procellariidae]]

*[[Aderyn drycin bach]], Macaronesian shearwater, ''Puffinus baroli'' '''prin'''
*[[Aderyn drycin Balearig]], Balearic shearwater, ''Puffinus mauretanicus''
*[[Aderyn drycin Cory]], Cory's shearwater, ''Calonectris diomedea''
*[[Aderyn drycin du]], Sooty shearwater, ''Puffinus griseus''
*[[Aderyn drycin Manaw]], Manx shearwater, ''Puffinus puffinus''
*[[Aderyn drycin mawr]], Great shearwater, ''Puffinus gravis''
*[[Aderyn drycin y graig]], Fulmar, ''Fulmarus glacialis''
*[[Pedryn Cabo Verde]], Fea's petrel, ''Pterodroma feae'' '''prin'''
*[[Pedryn capanog]], Black-capped petrel, ''Pterodroma hasitata'' '''prin'''

==[[Hydrobatidae|Pedrynnod drycin]]==
[[Delwedd:Hydrobates pelagicus.jpg|200px|bawd|Pedryn drycin]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Hydrobatidae]]

*[[Pedryn drycin]], Storm petrel, ''Hydrobates pelagicus''
*[[Pedryn drycin Leach]], Leach's storm petrel, ''Oceanodroma leucorhoa''
*[[Pedryn drycin Madeira]], Madeiran storm petrel, ''Oceanodroma castro'' '''prin'''
*[[Pedryn drycin Swinhoe]], Swinhoe's storm petrel, ''Oceanodroma monorhis'' '''prin'''
*[[Pedryn drycin Wilson]], Wilson's storm petrel, ''Oceanites oceanicus''
*[[Pedryn drycin wynebwyn]], White-faced storm petrel, ''Pelagodroma marina'' '''prin'''
{{-}}

==[[aderyn trofannol|Adar trofannol]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Aderyn y trofannau|Phaethontidae]]

*[[Aderyn Trofannol Pig-goch]] (Red-billed Tropicbird, ''Phaethon aethereus'') '''prin'''

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Basstoelpel 13.jpg|200px|bawd|Huganod]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gwylanwydd, Mulfran Wen (Gannet, ''Morus bassanus'')
{{-}}

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]

*[[Mulfran]], Morfran, Bilidowcar (Cormorant, ''Phalacrocorax carbo'')
*[[Mulfran Ddeugopog]] (Double-crested Cormorant, ''Phalacrocorax auritus'') '''prin'''
*[[Mulfran werdd]], Shag, ''Phalacrocorax aristotelis''

==[[Aderyn ffrigad|Adar ffrigad]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Aderyn ffrigad|Fregatidae]]

*[[Aderyn Ffrigad Gwych]] (Magnificent Frigatebird, ''Fregata magnificens'') '''prin'''
*[[Aderyn Ffrigad Ynys Ascension]] (Ascension Frigatebird, ''Fregata aquila'') '''prin'''

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|bawd|Crëyr bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]

*[[Aderyn y bwn]], Bittern, ''Botaurus stellaris''
*[[Aderyn bwn America]], American bittern, ''Botaurus lentiginosus'' '''prin'''
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Little bittern, ''Ixobrychus minutus'' '''prin'''
*[[Crëyr bach]], Little egret, ''Egretta garzetta''
*[[Crëyr eirwyn]], Snowy egret, ''Egretta thula'' '''prin'''
*[[Crëyr glas]], Grey heron, ''Ardea cinerea''
*[[Crëyr gwartheg]], Cattle egret, ''Bubulcus ibis''
*[[Crëyr gwyrdd]], Green heron, ''Butorides virescens'' '''prin'''
*[[Crëyr mawr glas]], Great blue heron, ''Ardea herodias'' '''prin'''
*[[Crëyr mawr gwyn]], Great white egret, ''Ardea alba''
*[[Crëyr melyn]], Squacco heron, ''Ardeola ralloides'' '''prin'''
*[[Crëyr nos]], Night heron, ''Nycticorax nycticorax''
*[[Crëyr porffor]], Purple heron, ''Ardea purpurea''

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]

*[[Ciconia du]], Black stork, ''Ciconia nigra'' '''prin'''
*[[Ciconia gwyn]], White stork, ''Ciconia ciconia''

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Ibis du]], Glossy ibis, ''Plegadis falcinellus'' '''prin'''
*[[Llwybig]], Spoonbill, ''Platalea leucorodia''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Little grebe, ''Tachybaptus ruficollis''
*[[Gwyach fawr gopog]], Great crested grebe, ''Podiceps cristatus''
*[[Gwyach gorniog]], Slavonian grebe, ''Podiceps auritus''
*[[Gwyach yddfgoch]], Red-necked grebe, ''Podiceps grisegena''
*[[Gwyach yddfddu]], Black-necked grebe, ''Podiceps nigricollis''
*[[Gwyach ylfinfraith]], Pied-billed grebe, ''Podilymbus podiceps''
{{-}}

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|bawd|Barcud coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Barcud coch]], Red kite, ''Milvus milvus''
*[[Barcud du]], Black kite, ''Milvus migrans''
*[[Boda bacsiog]], Rough-legged buzzard, ''Buteo lagopus''
*[[Boda gwerni]], Marsh harrier, ''Circus aeruginosus''
*[[Boda llwydwyn]], Pallid harrier, ''Circus macrourus'' '''prin'''
*[[Boda mêl]], Honey buzzard, ''Pernis apivorus''
*[[Boda Montagu]], Montagu's harrier, ''Circus pygargus''
*[[Boda tinwyn]], Hen harrier, ''Circus cyaneus''
*[[Bwncath]], Buzzard, ''Buteo buteo''
*[[Eryr brith]], Spotted eagle, ''Aquila clanga'' '''prin'''
*[[Eryr euraid]], Golden eagle, ''Aquila chrysaetos''
*[[Eryr môr]], White-tailed eagle, ''Haliaaetus albicilla''
*[[Eryr nadroedd cyffredin]], Short-toed eagle, ''Circaetus gallicus'' '''prin'''
*[[Fwltur yr Aifft]], Egyptian vulture, ''Neophron percnopterus'' '''prin'''
*[[Gwalch glas]], Sparrowhawk, ''Accipiter nisus''
*[[Gwalch Marthin]], Goshawk, ''Accipiter gentilis''

==[[Gwalch y Pysgod]]==
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Gwalch pysgod|Pandionidae]]

*[[Gwalch y Pysgod]] (Osprey, ''Pandion haliaetus'')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Coch Lleiaf]] (Lesser Kestrel, ''Falco naumanni'') '''prin'''
*[[Cudyll Coch]] (Kestrel, ''Falco tinnunculus'')
*[[Cudyll Coch America]], (American Kestrel, ''Falco sparverius'') '''prin'''
*[[Cudyll Troetgoch]], Cudyll Troedgoch (Red-footed Falcon, ''Falco vespertinus'')
*[[Cudyll Troetgoch y Dwyrain]] (Amur Falcon, ''Falco amurensis'') '''prin'''
*[[Cudyll Bach]] (Merlin, ''Falco columbarius'')
*[[Hebog yr Ehedydd]] (Hobby, ''Falco subbuteo'')
*[[Hebog Eleonora]] (Eleonora's Falcon, ''Falco eleonorae'') '''prin'''
*[[Hebog y Gogledd]] (Gyr Falcon, ''Falco rusticolus'') '''prin'''
*[[Hebog Tramor]] (Peregrine Falcon, ''Falco peregrinus'')

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]] (Water Rail, ''Rallus aquaticus'')
*[[Rhegen Fraith]] (Spotted Crake, ''Porzana porzana'')
*[[Rhegen Sora]] (Sora, ''Porzana carolina'') '''prin'''
*[[Rhegen Fach]] (Little Crake, ''Porzana parva'') '''prin'''
*[[Rhegen Baillon]] (Baillon's Crake, ''Porzana pusilla'') '''prin'''
*[[Rhegen yr Ŷd]] (Corn Crake, ''Crex crex'')
*[[Iâr Ddŵr]] (Moorhen, ''Gallinula chloropus'')
*[[Iâr Ddŵr Allen]] (Allen's Gallinule, ''Porphyrio alleni'') '''prin'''
*[[Iâr Ddŵr America]] (American Purple Gallinule, ''Porphyrio martinica'') '''prin'''
*[[Cwtiar]] (Coot, ''Fulica atra'')
*[[Cwtiar America]] (American Coot, ''Fulica americana'') '''prin'''

==[[Gruidae|Garanod]]==
[[Delwedd:Grus grus 6 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Garan]]
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Gruidae]]

*[[Garan]] (Crane, ''Grus grus'')
*[[Garan y Twyni]] (Sandhill Crane, ''Grus canadensis'') '''prin'''

==[[Otididae|Ceiliogod y waun]]==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Otididae]]

*[[Ceiliog y Waun Lleiaf]] (Little Bustard, ''Tetrax tetrax'') '''prin'''
*[[Ceiliog gwaun copog]] (Macqueen's Bustard, ''Chlamydotis macqueenii'') '''prin'''
*[[Ceiliog y Waun]] (Great Bustard, ''Otis tarda'') '''prin'''

==[[Haematopodidae|Piod môr]]==
[[Delwedd:Haematopus ostralegus -parent and chick -Scotland-8.jpg|200px|de|bawd|Pioden y Môr a'i chyw.]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Haematopodidae]]

*[[Pioden y Môr]] (Oystercatcher, ''Haematopus ostralegus'')

==[[Recurvirostra|Cambig]]au ac [[hirgoes]]au==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Recurvirostridae]]

*[[Hirgoes]] (Black-winged Stilt, ''Himantopus himantopus'') '''prin'''
*[[Cambig]] (Avocet, ''Recurvirostra avosetta'')

==[[Burhinidae|Rhedwyr y moelydd]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Burhinidae]]

*[[Rhedwr y Moelydd]] (Stone Curlew, ''Burhinus oedicnemus'')

==[[Rhedwr y Twyni|Rhedwyr y twyni]] a [[cwtiadwennol|chwtiadwenoliaid]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Glareolidae]]

*[[Rhedwr y Twyni]] (Cream-coloured Courser, ''Cursorius cursor'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol Dorchog]] (Collared Pratincole, ''Glareola pratincola'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol y Dwyrain]] (Oriental Pratincole, ''Glareola maldivarum'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol Aden-ddu]] (Black-winged Pratincole, ''Glareola nordmanni'') '''prin'''

==[[cwtiad|Cwtiaid]]==
[[Delwedd:Charadrius_hiaticula_tundrae_Varanger.jpg|200px|bawd|Cwtiad torchog]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Cwtiad|Charadriidae]]

*[[Cornchwiglen]], Lapwing, ''Vanellus vanellus''
*[[Cwtiad aur]], Golden plover, ''Pluvialis apricaria''
*[[Cwtiad Caint]], Kentish plover, ''Charadrius alexandrinus''
*[[Cwtiad Caspia]], Caspian plover, ''Charadrius asiaticus'' '''prin'''
*[[Cwtiad llwyd]], Grey plover, ''Pluvialis squatarola''
*[[Cwtiad torchog]], Ringed plover, ''Charadrius hiaticula''
*[[Cwtiad torchog America]], Semipalmated plover, ''Charadrius semipalmatus'' '''prin'''
*[[Cwtiad torchog bach]], Little ringed plover, ''Charadrius dubius''
*[[Cwtiad torchog mawr]], Killdeer, ''Charadrius vociferus'' '''prin'''
*[[Cwtiad tywod bach]], Lesser sand plover, ''Charadrius mongolus'' '''prin'''
*[[Cwtiad tywod mawr]], Greater sand plover, ''Charadrius leschenaultii'' '''prin'''
*[[Hutan y Mynydd]] (Dotterel, ''Charadrius morinellus'')
*[[Corgwtiad Aur]] (American Golden Plover, ''Pluvialis dominica'')
*[[Corgwtiad y Môr Tawel]] (Pacific Golden Plover, ''Pluvialis fulva'') '''prin'''
*[[Cornchwiglen Heidiol]], Cwtiad Heidiol (Sociable Lapwing, ''Vanellus gregarius'') '''prin'''
*[[Cornchwiglen Gynffonwen]] (White-tailed Lapwing, ''Vanellus leucurus'') '''prin'''

==[[Pibydd]]ion==
[[Delwedd:Arenaria interpres.jpg|200px|bawd|Cwtiad y traeth]]
[[Delwedd:Gallinago gallinago 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Gïach cyffredin]]
[[Delwedd:Numenius arquata Reculver.jpg|200px|bawd|Gylfinir]]
[[Delwedd:Actitis hypoleucos0.jpg|200px|bawd|Pibydd y dorlan]]
[[Delwedd:Calidris-alba-001.jpg|200px|bawd|Pibydd y tywod]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Scolopacidae]]

*[[Coegylfinir]], Whimbrel, ''Numenius phaeopus''
*[[Coegylfinir bach]], Little Curlew, ''Numenius minutus'' '''prin'''
*[[Cwtiad y traeth]], Turnstone, ''Arenaria interpres''
*[[Cyffylog]], Woodcock, ''Scolopax rusticola''
*[[Gïach bach]], Jack snipe, ''Lymnocryptes minimus''
*[[Gïach brongoch]], Short-billed dowitcher, ''Limnodromus griseus'' '''prin'''
*[[Gïach cyffredin]], Snipe, ''Gallinago gallinago''
*[[Gïach gylfinhir]], Long-billed dowitcher, ''Limnodromus scolopaceus'' '''prin'''
*[[Gïach mawr]], Great snipe, ''Gallinago media'' '''prin'''
*[[Gïach Wilson]], Wilson's snipe, ''Gallinago delicata'' '''prin'''
*[[Gylfinir]], Curlew, ''Numenius arquata''
*[[Gylfinir y Gogledd]], Eskimo curlew, ''Numenius borealis'' '''prin'''
*[[Melyngoes bach]], Lesser yellowlegs, ''Tringa flavipes'' '''prin'''
*[[Melyngoes mawr]], Greater yellowlegs, ''Tringa melanoleuca'' '''prin'''
*[[Pibydd bach]], Little stint, ''Calidris minuta''
*[[Pibydd Baird]], Baird's sandpiper, ''Calidris bairdii'' '''prin'''
*[[Pibydd bronllwyd]], Buff-breasted sandpiper, ''Tryngites subruficollis''
*[[Pibydd brych]], Spotted sandpiper, ''Actitis macularius'' '''prin'''
*[[Pibydd bychan]], Least sandpiper , ''Calidris minutilla'' '''prin'''
*[[Pibydd cain]], Pectoral sandpiper, ''Calidris melanotos''
*[[Pibydd cambig]], Curlew sandpiper, ''Calidirs ferruginea''
*[[Pibydd coesgoch]], Redshank, ''Tringa totanus''
*[[Pibydd coesgoch mannog]], Spotted redshank, ''Tringa erythropus''
*[[Pibydd coeswerdd]], Greenshank, ''Tringa nebularia''
*[[Pibydd cynffonfain]], Sharp-tailed sandpiper, ''Calidris acuminata'' '''prin'''
*[[Pibydd cynffonhir]], Upland sandpiper, ''Bartramia longicauda'' '''prin'''
*[[Pibydd cynffonlwyd]], Grey-tailed tattler, ''Heteroscelus brevipes'' '''prin'''
*[[Pibydd du]], Purple sandpiper, ''Calidris maritima''
*[[Pibydd gwyrdd]], Green sandpiper, ''Tringa ochropus''
*[[Pibydd gyddfgoch]], Red-necked stint, ''Calidris ruficollis'' '''prin'''
*[[Pibydd hirfys]], Long-toed stint, ''Calidris subminuta'' '''prin'''
*[[Pibydd hirgoes]], Stilt sandpiper, ''Calidris himantopus'' '''prin'''
*[[Pibydd llwyd]], Semipalmated sandpiper, ''Calidris pusilla'' '''prin'''
*[[Pibydd llydanbig]], Broad-billed sandpiper, ''Limicola falcinellus'' '''prin'''
*[[Pibydd mawr yr aber]], Great knot, ''Calidris tenuirostris'' '''prin'''
*[[Pibydd Temminck]], Temminck's stint, ''Calidris temminckii''
*[[Pibydd Terek]], Terek sandpiper, ''Xenus cinerea'' '''prin'''
*[[Pibydd tinwen]], White-rumped sandpiper, ''Calidris fuscicollis''
*[[Pibydd torchog]], Ruff, ''Philomachus pugnax''
*[[Pibydd unig]], Solitary sandpiper, ''Tringa solitaria'' '''prin'''
*[[Pibydd y dorlan]], Common sandpiper, ''Actitis hypoleucos''
*[[Pibydd y Gorllewin]], Western Sandpiper, ''Calidris mauri'' '''prin'''
*[[Pibydd y gors]], Marsh sandpiper, ''Tringa stagnatilis'' '''prin'''
*[[Pibydd y graean]], Wood sandpiper, ''Tringa glareola''
*[[Pibydd y mawn]], Dunlin, ''Calidris alpina''
*[[Pibydd y tywod]] (Sanderling, ''Calidris alba'')
*[[Pibydd yr aber]], Knot, ''Calidris canutus''
*[[Rhostog gynffonddu]], Black-tailed Godwit, ''Limosa limosa''
*[[Rhostog gynffonfraith]], Bar-tailed Godwit, ''Limosa lapponica''
*[[Rhostog Hudson]], Hudsonian Godwit, ''Limosa haemastica'' '''prin'''

==[[Llydandroed|Adar llydandroed]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Phalaropidae]]

*[[Llydandroed Wilson]] (Wilson's Phalarope, ''Phalaropus tricolor'') '''prin'''
*[[Llydandroed Gyddfgoch]] (Red-necked Phalarope, ''Phalaropus lobatus'')
*[[Llydandroed Llwyd]] (Grey Phalarope, ''Phalaropus fulicarius'')

==[[Sgiwen (aderyn)|Sgiwennod]]==
[[Delwedd:Arctic skua (Stercorarius parasiticus) on an ice floe, Svalbard.jpg|200px|de|bawd|Sgiwen y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Stercorariidae]]

*[[Sgiwen Frech]] (Pomarine Skua, ''Stercorarius pomarinus'')
*[[Sgiwen y Gogledd]] (Arctic Skua, ''Stercorarius parasiticus'')
*[[Sgiwen Lostfain]] (Long-tailed Skua, ''Stercorarius longicaudus'')
*[[Sgiwen Fawr]] (Great Skua, ''Stercorarius skua'')

==[[Gwylan (aderyn)|Gwylan]]od==
[[Delwedd:Black-headed Gull - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Benddu]]
[[Delwedd:Lesser black backed gull in flight.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Gefnddu Leiaf]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Laridae]]

*[[Gwylan Ifori]] (Ivory Gull, ''Pagophila eburnea'') '''prin'''
*[[Gwylan Sabine]] (Sabine's Gull, ''Xema sabini'')
*[[Gwylan Goesddu]] (Kittiwake, ''Rissa tridactyla'')
*[[Gwylan Ylfinfain]] (Slender-billed Gull, ''Chroicocephalus genei'') '''prin'''
*[[Gwylan Bonaparte]] (Bonaparte's Gull, ''Chroicocephalus philadelphia'') '''prin'''
*[[Gwylan Benddu]] (Black-headed Gull, ''Chroicocephalus ridibundus'')
*[[Gwylan Fechan]] (Little Gull, ''Hydrocoloeus minutus'')
*[[Gwylan Ross]] (Ross's Gull, ''Rhodostethia rosea'') '''prin'''
*[[Gwylan Chwerthinog]] (Laughing Gull, ''Larus atricilla'') '''prin'''
*[[Gwylan Franklin]] (Franklin's Gull, ''Larus pipixcan'') '''prin'''
*[[Gwylan Môr y Canoldir]] (Mediterranean Gull, ''Larus melanocephalus'')
*[[Gwylan Audouin]] (Audouin's Gull, ''Larus audouinii'') '''prin'''
*[[Gwylan Benddu Fwyaf]] (Great Black-headed Gull, ''Larus ichthyaetus'') '''prin'''
*[[Gwylan y Gweunydd]] (Common Gull, ''Larus canus'')
*[[Gwylan Fodrwybig]] (Ring-billed Gull, ''Larus delawarensis'')
*[[Gwylan Gefnddu Leiaf]] (Lesser Black-backed Gull, ''Larus fuscus'')
*[[Gwylan y Penwaig]] (Herring Gull, ''Larus argentatus'')
*[[Gwylan Goesfelen]] (Yellow-legged Gull, ''Larus michahellis'')
*[[Gwylan Caspia]] (Caspian Gull, ''Larus cachinnans'')
*[[Gwylan y Penwaig America]] (American Herring Gull, ''Larus smithsonianus'') '''prin'''
*[[Gwylan yr Arctig]] (Iceland Gull, ''Larus glaucoides'')
*[[Gwylan Adeinlwydlas]] (Glaucous-winged Gull, ''Larus glaucescens'') ''''prin'''
*[[Gwylan y Gogledd]] (Glaucous Gull, ''Larus hyperboreus'')
*[[Gwylan Gefnddu Fwyaf]] (Great Black-backed Gull, ''Larus marinus'')

==[[Môr-wennol|Môr-wenoliaid]]==
[[Delwedd:SternaParadisaeaSvalbard.jpg|200px|de|bawd|Môr-wennol y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Môr-wennol|Sternidae]]

*[[Môr-wennol Aleutia]] (Aleutian Tern ''Onychoprion aleutica'') '''prin'''
*[[Môr-wennol fraith]] (Sooty Tern, ''Onychoprion fuscata'') '''prin'''
*[[Môr-wennol ffrwynog]] (Bridled Tern, ''Onychoprion anaethetus'') '''prin'''
*[[Môr-wennol fechan]] (Little Tern, ''Sternula albifrons'')
*[[Môr-wennol ylfinbraff]]  (Gull-billed Tern, ''Gelochelidon nilotica'') '''prin'''
*[[Môr-wennol fwyaf]] (Caspian Tern, ''Hydroprogne caspia'') '''prin'''
*[[Corswennol farfog]] (Whiskered Tern , ''Chlidonias hybrida'')
*[[Corswennol ddu]] (Black Tern, ''Chlidonias niger'')
*[[Corswennol adeinwen]] (White-winged Black Tern, ''Chlidonias leucoptera'') '''prin'''
*[[Môr-wennol Cabot]] (Cabot's Tern, ''Sterna acuflavida'') '''prin'''
*[[Môr-wennol bigddu]] (Sandwich Tern, ''Sterna sandvicensis'')
*[[Môr-wennol fawr]] (Royal Tern, ''Sterna maxima'') '''prin'''
*[[Môr-wennol gribog leiaf]] (Lesser Crested Tern, ''Sterna bengalensis'') '''prin'''
*[[Môr-wennol Forster]] (Forster's Tern, ''Sterna forsteri'') '''prin'''
*[[Môr-wennol gyffredin]] (Common Tern, ''Sterna hirundo'')
*[[Môr-wennol wridog]] (Roseate Tern, ''Sterna dougallii'')
*[[Môr-wennol y Gogledd]] (Arctic Tern, ''Sterna paradisaea'')

==[[Carfil]]od==
[[Delwedd:Lundi2.jpg|200px|de|bawd|Pâl]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Carfil|Alcidae]]

*[[Gwylog]] neu Heligog  (Guillemot, ''Uria aalge'')
*[[Gwylog Brünnich]] (Brünnich's Guillemot, ''Uria lomvia'') '''prin'''
*[[Llurs]] (Razorbill, ''Alca torda'')
*[[Carfil Mawr]] (Great Auk, ''Pinguinus impennis'') '''diflanedig'''
*[[Gwylog Ddu]] (Black Guillemot, ''Cepphus grylle'')
*[[Gwylog Hirbig]] (Long-billed Murrelet, ''Brachyramphus perdix'') '''prin'''
*[[Carfil Hynafol]] (Ancient Murrelet, ''Synthliboramphus antiquus'') '''prin'''
*[[Carfil Bach]] (Little Auk, ''Alle alle'')
*[[Pâl]], Aderyn Pâl (Puffin, ''Fratercula arctica'')
*[[Pâl Pentusw]] (Tufted Puffin, ''Fratercula cirrhata'') '''prin'''

==[[Pteroclididae|Ieir y diffeithwch]]==
'''Urdd''': [[Pteroclididae|Pteroclidiformes]]
'''Teulu''': [[Pteroclididae]]

*[[Iâr y Diffeithwch]] (Pallas's Sandgrouse, ''Syrrhaptes paradoxus'') '''prin'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen graig]] (Rock Dove, ''Columba livia'')
*[[Colomen Wyllt]] (Stock Dove, ''Columba oenas'')
*[[Ysguthan]] (Woodpigeon, ''Columba palumbus'')
*[[Turtur Dorchog]] (Collared Dove, ''Streptopelia decaocto'')
*[[Turtur]] (Turtle Dove, ''Streptopelia turtur'')
*[[Turtur Ddwyreiniol]] (Oriental Turtle Dove, ''Streptopelia orientalis'') '''prin'''
*[[Colomen Alarus]] (Mourning Dove, ''Zenaida macroura'') '''prin'''

==[[Parot]]iaid==
'''Urdd''': [[Parot|Psittaciformes]]
'''Teulu''': [[Psittacidae]]

*[[Paracit Torchog]], Corbarot Torchog (Ring-necked Parakeet, ''Psittacula krameri'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog Frech]] (Great Spotted Cuckoo, ''Clamator glandarius'') '''prin'''
*[[Cog]], Cwcw (Cuckoo, ''Cuculus canorus'')
*[[Cog Bigddu]] (Black-billed Cuckoo, ''Coccyzus erythrophthalmus'') '''prin'''
*[[Cog Bigfelen]] (Yellow-billed Cuckoo, ''Coccyzus americanus'') '''prin'''

==[[Tytonidae|Tylluanod gwynion]]==
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Tytonidae]]

*[[Tylluan Wen]] (Barn Owl, ''Tyto alba'')

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Scops]] (Scops Owl, ''Otus scops'') '''prin'''
*[[Tylluan yr Eira]] (Snowy Owl, ''Bubo scandiaca'') '''prin'''
*[[Cudyll-dylluan]] (Hawk Owl, ''Surnia ulula'') '''prin'''
*[[Tylluan Fach]] (Little Owl, ''Athene noctua'')
*[[Tylluan Frech]] (Tawny Owl, ''Strix aluco'')
*[[Tylluan Gorniog]] (Long-eared Owl, ''Asio otus'')
*[[Tylluan Glustiog]] (Short-eared Owl, ''Asio flammeus'')
*[[Tylluan Tengmalm]] (Tengmalm's Owl, ''Aegolius funereus'') '''prin'''

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
[[Delwedd:Paukstelis.jpg|200px|de|bawd|Troellwr Mawr]]
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]

*[[Troellwr Mawr]] (Nightjar, ''Caprimulgus europaeus'')
*[[Troellwr Gyddfgoch]], Troellwr Mawr Gyddfgoch (Red-necked Nightjar, ''Caprimulgus ruficollis'') '''prin'''
*[[Troellwr Mawr yr Aifft]] (Egyptian Nightjar, ''Caprimulgus aegyptius'') '''prin'''
*[[Cudyll-droellwr]] (Common Nighthawk, ''Chordeiles minor'') '''prin'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]

*[[Coblyn Simdde]], Gwennol Ddu'r Simneiau (Chimney Swift, ''Chaetura pelagica'') '''prin'''
*[[Llostfain gyddfwyn]] (White-throated Needletail, ''Hirundapus caudacutus'') '''prin'''
*[[Gwennol ddu]] (Swift, ''Apus apus'')
*[[Coblyn gwelw]], Gwennol Ddu Welw, Coblyn Gwelw (Pallid Swift, ''Apus pallidus'') '''prin'''
*[[Coblyn y Môr Tawel]] (Pacific Swift, ''Apus pacificus'') '''prin'''
*[[Gwennol ddu'r Alpau]], Coblyn yr Alpau (Alpine Swift, ''Apus melba'')
*[[Gwennol ddu fach]], Coblyn Bach (Little Swift, ''Apus affinis'') '''prin'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]] (Kingfisher, ''Alcedo atthis'')
*[[Pysgotwr Cylchog]] (Belted Kingfisher, ''Megaceryle alcyon'') '''prin'''

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]

*[[Gwenynysor Bochlas]] (Blue-cheeked Bee-eater, ''Merops persicus'') '''prin'''
*[[Gwybedog y Gwenyn]] (Bee-eater, ''Merops apiaster'')

==[[Coraciidae|Rholyddion]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Coraciidae]]

*[[Rholydd]] (Roller, ''Coracias garrulus'') '''prin'''

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]] (Hoopoe, ''Upupa epops'')

==[[Cnocell]]au==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell Fraith Fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Pengam (aderyn)|Pengam]] (Wryneck, ''Jynx tranquila'')
*[[Cnocell Werdd]] (Green Woodpecker, ''Picus viridis'')
*[[Sugnwr Bolfelyn]] (Yellow-bellied Sapsucker, ''Sphyrapicus varius'') '''prin'''
*[[Cnocell Fraith Fwyaf]] (Great Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos major'')
*[[Cnocell Fraith Leiaf]] (Lesser Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos minor'')

==[[Teyrnwybedog]]ion==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Tyrannidae]]

*[[Ffibi'r Dwyrain]] (Eastern Phoebe, ''Sayornis phoebe'') '''prin'''

==[[Fireo]]au==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Vireonidae]]

*[[Fireo Melynfron]] (Yellow-throated Vireo, ''Vireo flavifrons'') '''prin'''
*[[Fireo Philadelphia]] (Philadelphia Vireo, ''Vireo philadelphicus'') '''prin'''
*[[Telor Llygatgoch]], Fireo Llygatgoch (Red-eyed Vireo, ''Vireo olivaceus'') '''prin'''

==[[Oriolidae|Eurynnod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Oriolidae]]

*[[Euryn]] (Golden Oriole, ''Oriolus oriolus'')

==[[cigydd (aderyn)|Cigyddion]]==
[[Delwedd:Lanius excubitor 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cigydd Mawr]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Laniidae]]

*[[Cigydd Brown]] (Brown Shrike, ''Lanius cristatus'') '''prin'''
*[[Cigydd Gwdw]] (Isabelline Shrike, ''Lanius isabellinus'') '''prin'''
*[[Cigydd Cefngoch]] (Red-backed Shrike, ''Lanius collurio'')
*[[Cigydd Cynffon-hir]] (Long-tailed Shrike, ''Lanius schach'') '''prin'''
*[[Cigydd Glas]] (Lesser Grey Shrike, ''Lanius minor'') '''prin'''
*[[Cigydd Mawr]] (Great Grey Shrike, ''Lanius excubitor'')
*[[Cigydd Pengoch]] (Woodchat Shrike, ''Lanius senator'')
*[[Cigydd Mygydog]] (Masked Shrike, ''Lanius nubicus'') '''prin'''

==[[Brân|Brain]]==
[[Delwedd:CorvusMonedula.ws.JPG|200px|de|bawd|Jac-y-do]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Corvidae]]

*[[Brân Goesgoch]] (Chough, ''Pyrrhocorax pyrrhocorax'')
*[[Pioden]] (Magpie, ''Pica pica'')
*[[Ysgrech y Coed]] neu Sgrech y Coed (Jay, ''Garrulus glandarius'')
*[[Malwr Cnau]] (Nutcracker, ''Nucifraga caryocatactes'') '''prin'''
*[[Jac-y-do]] (Jackdaw, ''Corvus monedula'')
*[[Ydfran]] (Rook, ''Corvus frugilegus'')
*[[Brân Dyddyn]] (Carrion Crow, ''Corvus corone'')
*[[Brân Lwyd]] (Hooded Crow, ''Corvus cornix'')
*[[Cigfran]] (Raven, ''Corvus corax'')

==[[Regulidae|Drywod eurben]]==
[[Delwedd:Regulus regulus 1.jpg|200px|de|bawd|Dryw Eurben]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Regulidae]]

*[[Dryw Eurben]] (Goldcrest, ''Regulus regulus'')
*[[Dryw Fflamben]] (Firecrest, ''Regulus ignicapilla'')

==[[Remizidae|Titwod pendil]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Remizidae]]

*[[Titw Pendil]] (Penduline Tit, ''Remiz pendulinus'') '''prin'''

==[[Titw]]od==
[[Delwedd:Blue Tit aka.jpg|200px|de|bawd|Titw Tomos Las]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw|Paridae]]

*[[Titw Tomos Las]] (Blue Tit, ''Cyanistes caeruleus'')
*[[Titw Mawr]] (Great Tit, ''Parus major'')
*[[Titw Copog]] (Crested Tit, ''Lophophanes cristatus'')
*[[Titw Penddu]] (Coal Tit, ''Periparus ater'')
*[[Titw'r Helyg]] (Willow Tit, ''Poecile montana'')
*[[Titw'r Wern]] (Marsh Tit, ''Poecile palustris'')

==[[Titw Barfog]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw Barfog|Panuridae]]

*[[Titw Barfog]] (Bearded Tit, ''Panurus biarmicus'')

==[[Alaudidae|Ehedyddion]]==
[[Delwedd:Alauda arvensis 2.jpg|200px|de|bawd|Ehedydd]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Alaudidae]]

*[[Ehedydd Calandra]] (Calandra Lark, ''Melanocorypha calandra'') '''prin'''
*[[Ehedydd Deufannog]] (Bimaculated Lark, ''Melanocorypha bimaculata'') '''prin'''
*[[Ehedydd Asgell Wen]] (White-winged Lark, ''Melanocorypha leucoptera'') '''prin'''
*[[Ehedydd Du]] (Black Lark, ''Melanocorypha yeltoniensis'') '''prin'''
*[[Ehedydd Llwyd]] (Short-toed Lark, ''Calandrella brachydactyla'')
*[[Ehedydd Llwyd Lleiaf]] (Lesser Short-toed Lark, ''Calandrella rufescens'') '''prin'''
*[[Ehedydd Copog]] (Crested Lark, ''Galerida cristata'') '''prin'''
*[[Ehedydd y Coed]] (Woodlark, ''Lullula arborea'')
*[[Ehedydd]] (Skylark, ''Alauda arvensis'')
*[[Ehedydd y Traeth]] (Shore Lark, ''Eremophila alpestris'')

==[[Hirundinidae|Gwenoliaid]]==
[[Delwedd:Landsvale.jpg|200px|de|bawd|Gwennol]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Hirundinidae]]

*[[Gwennol y Glennydd]] (Sand Martin, ''Riparia riparia'')
*[[Gwennol y Coed]] (Tree Swallow, ''Tachycineta bicolor'') '''prin'''
*[[Gwennol Borffor]] (Purple Martin, ''Progne subis'') '''prin'''
*[[Gwennol y Clogwyn]], Gwennol y Graig (Crag Martin, ''Ptyonoprogne rupestris'') '''prin'''
*[[Gwennol]] (Swallow, ''Hirundo rustica'')
*[[Gwennol y Bondo]] (House Martin, ''Delichon urbicum'')
*[[Gwennol Dingoch]] (Red-rumped Swallow, ''Cecropis daurica'')
*[[Gwennol y Dibyn]] (Cliff Swallow, ''Petrochelidon pyrrhonota'') '''prin'''

==[[Cettiidae|Teloriaid y llwyni]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cettiidae]]

*[[Telor Cetti]] (Cetti's Warbler, ''Cettia cetti'')

==[[Aegithalidae|Titwod cynffon-hir]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Aegithalidae]]

*[[Titw Cynffon-hir]] (Long-tailed Tit, ''Aegithalos caudatus'')

==[[Phylloscopidae|Teloriaid y dail]]==
[[Delwedd:Phylloscopus collybita 1.jpg|200px|de|bawd|Siff-saff]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Phylloscopidae]]

*[[Telor Coronog Dwyreiniol]] (Eastern Crowned Warbler, ''Phylloscopus coronatus'') '''prin'''
*[[Telor Gwyrddlachar]] (Green Warbler, ''Phylloscopus nitidus'') '''prin'''
*[[Telor Gwyrdd]] (Greenish Warbler, ''Phylloscopus trochiloides'')
*[[Telor yr Arctig]] (Arctic Warbler, ''Phylloscopus borealis'') '''prin'''
*[[Telor Pallas]] (Pallas's Warbler, ''Phylloscopus proregulus'')
*[[Telor Aelfelen]] (Yellow-browed Warbler, ''Phylloscopus inornatus'')
*[[Telor Radde]] (Radde's Warbler, ''Phylloscopus schwarzi'')
*[[Telor Tywyll]] (Dusky Warbler, ''Phylloscopus fuscatus'')
*[[Telor Bonelli'r Gorllewin]] (Western Bonelli's Warbler, ''Phylloscopus bonelli'') '''prin'''
*[[Telor y Coed]] (Wood Warbler, ''Phylloscopus sibalatrix'')
*[[Siff-saff]] (Chiffchaff, ''Phylloscopus collybita'')
*[[Siff-saff Iberia]] (Iberian Chiffchaff, ''Phylloscopus ibericus'') '''prin'''
*[[Telor yr Helyg]] (Willow Warbler, ''Phylloscopus trochilus'')

==[[Sylviidae|Teloriaid nodweddiadol]]==
[[Delwedd:Currucarabilarga.JPG|200px|de|bawd|Telor Dartford]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sylviidae]]

*[[Telor Penddu]] (Blackcap, ''Sylvia atricapilla'')
*[[Telor yr Ardd]] (Garden Warbler, ''Sylvia borin'')
*[[Telor Rhesog]] (Barred Warbler, ''Sylvia nisoria'')
*[[Llwydfron Fach]] (Lesser Whitethroat, ''Sylvia curruca'')
*[[Telor Orffeaidd]] (Orphean Warbler, ''Sylvia hortensis'') '''prin'''
*[[Telor Anialwch Asia]] (Asian Desert Warbler, ''Sylvia nana'') '''prin'''
*[[Llwydfron]] (Whitethroat, ''Sylvia communis'')
*[[Telor Sbectolog]] (Spectacled Warbler, ''Sylvia conspicillata'') '''prin'''
*[[Telor Dartford]] (Dartford Warbler, ''Sylvia undata'')
*[[Telor Marmora]] (Marmora's Warbler, ''Sylvia sarda'') '''prin'''
*[[Telor Rüppell]] (Rüppell's Warbler. ''Sylvia rueppelli'') '''prin'''
*[[Telor Brongoch]] (Subalpine Warbler, ''Sylvia cantillans'')
*[[Telor Sardinia]] (Sardinian Warbler, ''Sylvia melanocephala'') '''prin'''

==[[Locustellidae|Teloriaid y gwair]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Locustellidae]]

*[[Troellwr Bach Pallas]] (Pallas's Grasshopper Warbler, ''Locustella certhiola'') '''prin'''
*[[Troellwr Bach Rhesog]], Telor Gwaywog (Lanceolated Warbler, ''Locustella lanceolata'') '''prin'''
*[[Troellwr Bach]], Telor y Gwair (Grasshopper Warbler, ''Locustella naevia'')
*[[Telor yr Afon]] (River Warbler, ''Locustella fluviatilis'') '''prin'''
*[[Telor Savi]] (Savi's Warbler, ''Locustella luscinioides '') '''prin'''

==[[Acrocephalidae|Teloriaid y cyrs]]==
[[Delwedd:Acrocephalus schoenobaenus 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Telor yr Hesg]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Acrocephalidae]]

*[[Telor Pigbraff]] (Thick-billed Warbler, ''Iduna aedon'') '''prin'''
*[[Telor Bacsiog]] (Booted Warbler, ''Iduna caligata'') '''prin'''
*[[Telor Sykes]] (Sykes's Warbler, ''Iduna rama'') '''prin'''
*[[Telor Llwyd y Dwyrain]] (Eastern Olivaceous Warbler, ''Iduna pallida'') '''prin'''
*[[Telor yr Olewydd]], Telor Pren Olewydd (''Olive-tree Warbler, ''Hippolais olivetorum'') '''prin'''
*[[Telor Aur]] (Icterine Warbler, ''Hippolais icterina'')
*[[Telor Pêr]] (Melodious Warbler, ''Hippolais polyglotta'')
*[[Telor y Dŵr]] (Aquatic Warbler, ''Acrocephalus paludicola'')
*[[Telor yr Hesg]] (Sedge Warbler, ''Acrocephalus schoenobaenus'')
*[[Telor y Caeau Reis]] (Paddyfield Warbler, ''Acrocephalus agricola'') '''prin'''
*[[Telor y Cyrs Blyth]] (Blyth's Reed Warbler, ''Acrocephalus dumetorum'') '''prin'''
*[[Telor y Gwerni]] (Marsh Warbler, ''Acrocephalus palustris'')
*[[Telor y Cyrs]] (Reed Warbler, ''Acrocephalus scirpaceus'')
*[[Telor Mawr y Cyrs]] (Great Reed Warbler, ''Acrocephalus arundinaceus'') '''prin'''

==[[Cisticolidae|Teloriaid cynffon wyntyll]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cisticolidae]]

*[[Telor Cynffon Wyntyll]], Telor Cynffondaen (Fan-tailed Warbler, ''Cisticola juncidis'') '''prin'''

==[[Bombycillidae|Cynffonau sidan]]==
[[Delwedd:BohemianWaxwings08.jpg|200px|de|bawd|Cynffonau Sidan]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Bombycillidae]]

*[[Cynffon Sidan y Cedrwydd]] (Cedar Waxwing, ''Bombycilla cedrorum'') '''prin'''
*[[Cynffon Sidan]] (Waxwing, ''Bombycilla garrulus'')

==[[Dringwr y Muriau]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Dringwr y Muriau|Tichodromadidae]]

*[[Dringwr y Muriau]] (Wallcreeper, ''Tichodroma muraria'') '''prin'''

==[[Delor]]iaid==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Delor|Sittidae]]

*[[Delor Brongoch y Cnau]] (Red-breasted Nuthatch, ''Sitta canadensis'') '''prin'''
*[[Delor y Cnau]] (Nuthatch, ''Sitta europaea'')

==[[Certhidae|Dringwyr bach]]==
[[Delwedd:Certhia familiaris -climbing tree-8 (cropped version).jpg|200px|de|bawd|Dringwr Bach]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Certhidae]]

*[[Dringwr Bach]] (Treecreeper, ''Certhia familiaris'')
*[[Dringwr Bach Bodiau Cwta]] (Short-toed Treecreeper, ''Certhia brachydactyla'') '''prin'''

==[[Troglodytidae|Drywod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Troglodytidae]]

*[[Dryw]] (Wren, ''Troglodytes troglodytes'')

==[[aderyn gwatwar|Adar gwatwar]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Mimidae]]

*[[Dynwaredwr Gogleddol]] (Northern Mockingbird, ''Mimus polyglottos'') '''prin'''
*[[Tresglen Gynffonhir]] (Brown Thrasher, ''Toxostoma rufum'') '''prin'''
*[[Cath-aderyn Llwyd]] (Grey Catbird, ''Dumetella carolinensis'') '''prin'''

==[[Sturnidae|Drudwennod]]==
[[Delwedd:European Startling (Sturnus vulgaris) RWD.jpg|200px|de|bawd|Drudwen]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sturnidae]]

*[[Drudwen]] neu Aderyn yr Eira, Drudwy (Starling, ''Sturnus vulgaris'')
*[[Drudwen Wridog]] (Rose-coloured Starling, ''Sturnus roseus'')

==[[Cinclidae|Bronwennod y dŵr]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cinclidae]]

*[[Bronwen y Dŵr]] (Dipper, ''Cinclus cinclus'')

==[[Turdidae|Bronfreithod]]==
[[Delwedd:Turdus philomelos1.jpg|200px|de|bawd|Bronfraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Turdidae]]

*[[Brych White]] (White's Thrush, ''Zoothera dauma'') '''prin'''
*[[Brych Amrywiol]] (Varied Thrush, ''Ixoreus naevius'') '''prin'''
*[[Brych y Goedwig]] (Wood Thrush, ''Hylocochla mustelina'') '''prin'''
*[[Brych Meudwy]], Bronfraith Unig (Hermit Thrush, ''Catharus guttatus'') '''prin'''
*[[Corfronfraith]] (Swainson's Thrush, ''Catharus ustulatus'') '''prin'''
*[[Bronfraith Fochlwyd]] (Grey-cheeked Thrush, ''Catharus minimus'') '''prin'''
*[[Brych Llwyd Bach]] (Veery, ''Catharus fuscescens'') '''prin'''
*[[Brych Siberia]] (Siberian Thrush, ''Geokichla sibirica'') '''prin'''
*[[Mwyalchen y Mynydd]] (Ring Ouzel, ''Turdus torquatus'')
*[[Mwyalchen]] neu Aderyn Du (Blackbird, ''Turdus merula'')
*[[Brych Aeliog]] (Eye-browed Thrush, ''Turdus obscurus'') '''prin'''
*[[Brych Tywyll]] (Dusky Thrush, ''Turdus eunomus'') '''prin'''
*[[Brych Naumann]] (Naumann's Thrush, ''Turdus naumanni'') '''prin'''
*[[Brych Gyddfddu]] (Black-throated Thrush, ''Turdus atrogularis'') '''prin'''
*[[Brych Gyddfgoch]] (Red-throated Thrush, ''Turdus ruficollis'') '''prin'''
*[[Socan Eira]] (Fieldfare, ''Turdus pilaris'')
*[[Bronfraith]] (Song Thrush, ''Turdus philomelos'')
*[[Coch Dan-aden]], Coch Dan Adain (Redwing, ''Turdus iliacus'')
*[[Brych y Coed]], Tresglen (Mistle Thrush, ''Turdus viscivorus'')
*[[Robin America]] (American Robin, ''Turdus viscivorus'') '''prin'''

==[[Gwybedog]]ion a [[clochdar (aderyn)|chlochdarod]]==
[[Delwedd:ErithacusRubecula.jpg|200px|de|bawd|Robin Goch]]
[[Delwedd:Ficedula hypoleuca female.jpg|200px|de|bawd|Gwybedog Brith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Muscicapidae]]

*[[Robin Gynffon-goch]] (Rufous-tailed Scrub-Robin, ''Cercotrichas galactotes'') '''prin'''
*[[Gwybedog Brown Asia]] (Asian Brown Flycatcher, ''Muscicapa dauurica'') '''prin'''
*[[Gwybedog Mannog]] (Spotted Flycatcher, ''Muscicapa striata'')
*[[Robin Goch]] (Robin, ''Erithacus rubecula'')
*[[Robin Glas Siberia]] (Siberian Blue Robin, ''Larvivora cyane'') '''prin'''
*[[Robin Swinhoe]] (Rufous-tailed Robin, ''Larvivora sibilans'') '''prin'''
*[[Gyddfgoch Siberia]] (Siberian Rubythroat, ''Larvivora calliope'') '''prin'''
*[[Robin Gyddfwyn]] (White-throated Robin, ''Irania gutturalis'') '''prin'''
*[[Cynffonlas Ystlysgoch]] (Red-flanked Bluetail, ''Tarsiger cyanurus'') '''prin'''
*[[Eos Fronfraith]] neu Eos Fraith (Thrush Nightingale, ''Luscinia luscinia'') '''prin'''
*[[Eos]] (Nightingale, ''Luscinia megarhynchos'')
*[[Bronlas]]  (Bluethroat, ''Luscinia svecica'')
*[[Gwybedog Brongoch]] (Red-breasted Flycatcher, ''Ficedula parva'')
*[[Gwybedog Brongoch y Taiga]] (Taiga Flycatcher, ''Ficedula albicilla'') '''prin'''
*[[Gwybedog Torchog]] (Collared Flycatcher, ''Ficedula albicollis'') '''prin'''
*[[Gwybedog Brith]] (Pied Flycatcher, ''Ficedula hypoleuca'')
*[[Tingoch Du]] (Black Redstart, ''Phoenicurus ochruros'')
*[[Tingoch]] (Redstart, ''Phoenicurus phoenicurus'')
*[[Tingoch Moussier]] (Moussier's Redstart, ''Phoenicurus moussieri'') '''prin'''
*[[Bronfraith y Graig]], Brych y Graig (Rock Thrush, ''Monticola saxatilis'') '''prin'''
*[[Bronfraith Las y Graig]], Brych Glas y Graig (Blue Rock Thrush, ''Monticola solitarius'') '''prin'''
*[[Crec yr Eithin]] (Whinchat, ''Saxicola rubetra'')
*[[Clochdar y Cerrig]] (Stonechat, ''Saxicola rubicola'')
*[[Tinwen Isabella]] (Isabelline Wheatear, ''Oenanthe isabellina'') '''prin'''
*[[Tinwen y Garn]] (Wheatear, ''Oenanthe oenanthe'')
*[[Tinwen Fraith]] (Pied Wheatear, ''Oenanthe pleschanka'') '''prin'''
*[[Tinwen Glustiog Ddu]], Tinwen Glustddu (Black-eared Wheatear, ''Oenanthe hispanica'') '''prin'''
*[[Tinwen y Diffeithwch]] (Desert Wheatear, ''Oenanthe deserti'') '''prin'''
*[[Tinwen Ddu Goron-wen]] (White-crowned Wheatear, ''Oenanthe leucopyga'') '''prin'''

==[[Prunellidae|Llwydiaid]]==
[[Delwedd:Dunnock.jpg|200px|de|bawd|Llwyd y Gwrych]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Prunellidae]]

*[[Llwyd y Gwrych]] (Dunnock, ''Prunella modularis'')
*[[Llwyd y Mynydd]] (Alpine Accentor, ''Prunella collaris'') '''prin'''

==[[Golfan]]od==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Golfan|Passeridae]]

*[[Aderyn y To]] (House Sparrow, ''Passer domesticus'')
*[[Golfan Sbaen]] (Spanish Sparrow, ''Passer hispaniolensis'') '''prin'''
*[[Golfan y Mynydd]] (Tree Sparrow, ''Passer montanus'')
*[[Golfan y Graig]] (Rock Sparrow, ''Petronia petronia'') '''prin'''

==[[Corhedydd]]ion a [[siglen]]nod==
[[Delwedd:Pied Wagtail rear view 700.jpg|200px|de|bawd|Siglen Fraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Motacillidae]]

*[[Siglen Felen]] (Yellow Wagtail, ''Motacilla flava'')
*[[Siglen Sitraidd]] (Citrine Wagtail, ''Motacilla citreola'') '''prin'''
*[[Siglen Lwyd]] (Grey Wagtail, ''Motacilla cinerea'')
*[[Siglen Fraith]] (Pied Wagtail, ''Motacilla alba'')
*[[Corhedydd Richard]] (Richard's Pipit, ''Anthus richardi'')
*[[Corhedydd Blyth]] (Blyth's Pipit, ''Anthus godlewskii'') '''prin'''
*[[Corhedydd Melyn]] (Tawny Pipit, ''Anthus campestris'')
*[[Corhedydd Gwyrddgefn]] (Olive-backed Pipit, ''Anthus hodgsoni'') '''prin'''
*[[Corhedydd y Coed]] (Tree Pipit, ''Anthus trivialis'')
*[[Corhedydd Pechora]] (Pechora Pipit, ''Anthus gustavi'') '''prin'''
*[[Corhedydd y Waun]] (Meadow Pipit, ''Anthus pratensis'')
*[[Corhedydd Gyddfgoch]] (Red-throated Pipit, ''Anthus cervinus'')
*[[Corhedydd y Graig]] (Rock Pipit, ''Anthus petrosus'')
*[[Corhedydd y Dŵr]] (Water Pipit, ''Anthus spinoletta'')
*[[Corhedydd Melynllwyd]] (Buff-bellied Pipit, ''Anthus rubescens'') '''prin'''

==[[Fringillidae|Llinosiaid]] neu bincod==
[[Delwedd:AbelTasmanBird.jpg|200px|de|bawd|Ji-binc]]
[[Delwedd:Carduelis carduelis (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Nico]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Fringillidae]]

*[[Ji-binc]] neu Asgell Fraith (Chaffinch, ''Fringilla coelebs'')
*[[Pinc y Mynydd]] (Brambling, ''Fringilla montifringilla'')
*[[Llinos Frech]] (Serin, ''Serinus serinus'')
*[[Llinos Werdd]] (Greenfinch, ''Chloris chloris'')
*[[Llinos Sitron]], Serin Sitron (Citril Finch, ''Carduelis citrinella'') '''prin'''
*[[Nico]] (Goldfinch, ''Carduelis carduelis'')
*[[Pila Gwyrdd]] (Siskin, ''Carduelis spinus'')
*[[Llinos]] (Linnet, ''Carduelis cannabina'')
*[[Llinos y Mynydd]] (Twite, ''Carduelis flavirostris'')
*[[Llinos Bengoch Leiaf]] (Lesser Redpoll, ''Carduelis cabaret'')
*[[Llinos Bengoch Gyffredin]] (Common Redpoll, ''Carduelis flammea'')
*[[Llinos Bengoch yr Arctig]] (Arctic Redpoll, ''Carduelis hornemanni'')
*[[Croesbig Wenaden]], Croesbig Adeinwen (Two-barred Crossbill, ''Loxia leucoptera'') '''prin'''
*[[Gylfin Groes]] (Crossbill, ''Loxia curvirostris'')
*[[Croesbig yr Alban]], Cambig yr Alban (Scottish Crossbill, ''Loxia scoticus'')
*[[Croesbig Fawr]] (Parrot Crossbill, ''Loxia pytyopsittacus'')
*[[Llinos Utgorn]] (Trumpeter Finch, ''Bucanetes githagineus'') '''prin'''
*[[Llinos Goch]] (Common Rosefinch, ''Carpodacus erythrinus'')
*[[Tewbig y Pinwydd]] (Pine Grosbeak, ''Pinicola enucleator'') '''prin'''
*[[Coch y Berllan]] (Bullfinch, ''Pyrrhula pyrrhula'')
*[[Gylfinbraff]] (Hawfinch, ''Coccothraustes coccothraustes'')
*[[Tewbig y Cyfnos]] (Evening Grosbeak, ''Hesperiphona vespertina'') '''prin'''

==[[Calcariidae|Breision y gogledd]]==
[[Delwedd:Snjótittlingur.jpg|200px|de|bawd|Bras yr Eira]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Calcariidae]]

*[[Bras yr Eira]] (Snow Bunting, ''Plectrophenax nivalis'')
*[[Bras y Gogledd]] (Lapland Bunting, ''Calcarius lapponicus'')

==[[Cardinalidae|Cardinaliaid]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cardinalidae]]

*[[Euryn yr Haf]], Tanagr yr Haf (Summer Tanager, ''Piranga rubra'') '''prin'''
*[[Tanagr Coch]] (Scarlet Tanager, ''Piranga olivacea'') '''prin'''
*[[Gylfindew Brongoch]] (Rose-breasted Grosbeak, ''Pheucticus ludovicianus'') '''prin'''
*[[Bras Dulas]] (Indigo Bunting, ''Passerina cyanea'') '''prin'''

==[[bras|Breision]] a [[golfan Americanaidd|golfanod Americanaidd]]==
[[Delwedd:Gulspurv.jpg|200px|de|bawd|Bras Melyn]]
[[Delwedd:Emberiza schoeniclus M.jpg|200px|de|bawd|Bras y Cyrs]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Emberizidae]]

*[[Towhî Ystlys-goch]] (Eastern Towhee, ''Pipilo erythrophthalmus'') '''prin'''
*[[Golfan-ehedydd]] (Lark Sparrow, ''Chondestes grammacus'') '''prin'''
*[[Golfan Savannah]] (Savannah Sparrow, ''Passerculus sandwichensis'') '''prin'''
*[[Golfan Bersain]], Llwyd Persain (Song Sparrow, ''Melospiza melodia'') '''prin'''
*[[Golfan Gorun-gwyn]] (White-crowned Sparrow, ''Zonotrichia leucophrys'') '''prin'''
*[[Golfan Yddfwyn]], Llwyd Gyddfwyn  (White-throated Sparrow, ''Zonotrichia albicollis'') '''prin'''
*[[Jynco Llygeitu]] (Dark-eyed Junco, ''Junco hyemalis'') '''prin'''
*[[Bras Wynepddu]] (Black-faced Bunting, ''Emberiza spodocephala'') '''prin'''
*[[Bras y Pin]] (Pine Bunting, ''Emberiza leucocephalos'') '''prin'''
*[[Bras Melyn]], Melyn yr Eithin (Yellowhammer, ''Emberiza citrinella'')
*[[Bras Ffrainc]] (Cirl Bunting, ''Emberiza cirlus'')
*[[Bras y Graig]] (Rock Bunting, ''Emberiza cia'') '''prin'''
*[[Bras y Gerddi]] (Ortolan Bunting, ''Emberiza hortulana'')
*[[Bras Cretzschmar]] (Cretzschmar's Bunting, ''Emberiza caesia'') '''prin'''
*[[Bras Aelfelen]] (Yellow-browed Bunting, ''Emberiza chrysophrys'') '''prin'''
*[[Bras Gwledig]] (Rustic Bunting, ''Emberiza rustica'')
*[[Bras Clustgoch]] (Chestnut-eared Bunting, ''Emberiza fucata'') '''prin'''
*[[Bras Lleiaf]] (Little Bunting, ''Emberiza pusilla'')
*[[Bras Bronfelen]] (Yellow-breasted Bunting, ''Emberiza aureola'') '''prin'''
*[[Bras y Cyrs]] (Reed Bunting, ''Emberiza schoeniclus'')
*[[Bras Pallas]] (Pallas's Reed Bunting, ''Emberiza pallasi'') '''prin'''
*[[Bras Penddu]] (Black-headed Bunting, ''Emberiza melanocephala'') '''prin'''
*[[Bras yr Ŷd]] (Corn Bunting, ''Emberiza calandra'')

==[[euryn Americanaidd|Eurynnod Americanaidd]] a [[mwyalchen Americanaidd|mwyeilch Americanaidd]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Icteridae]]

*[[Bobolinc]] (Bobolink, ''Dolichonyx oryzivorus'') '''prin'''
*[[Tresglen y Gwartheg]] (Brown-headed Cowbird, ''Molothrus ater'') '''prin'''
*[[Euryn Baltimore]] (Baltimore Oriole, ''Icterus galbula'') '''prin'''

==[[Telor Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]==
[[Delwedd:Dendroica-coronata-001.jpg|200px|de|bawd|Telor Tin-felen]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Parulidae]]

*[[Aderyn Ffwrn]] (Ovenbird, ''Sieurus aurocapilla'') '''prin'''
*[[Brych Dŵr y Gogledd]] (Northern Waterthrush, ''Parkesia noveboracensis'') '''prin'''
*[[Telor Adeinaur]] (Golden-winged Warbler, ''Vermivora chrysoptera'') '''prin'''
*[[Telor Brith]] (Black-and-white Warbler, ''Mniotilta varia'') '''prin'''
*[[Telor Tennessee]] (Tennessee Warbler, ''Oreothlypis peregrina'') '''prin'''
*[[Gyddf-felyn]] (Common Yellowthroat, ''Geothlypis trichas'') '''prin'''
*[[Telor Cycyllog]] (Hooded Warbler, ''Setophaga citrina'') '''prin'''
*[[Tingoch America]] (American Redstart, ''Setophaga ruticilla'') '''prin'''
*[[Telor Bronfraith]] (Cape May Warbler, ''Setophaga tigrina'') '''prin'''
*[[Pariwla'r Gogledd]] (Northern Parula, ''Setophaga americana'') '''prin'''
*[[Telor Magnolia]] (Magnolia Warbler, ''Setophaga magnolia'') '''prin'''
*[[Telor Bronwinau]] (Bay-breasted Warbler, ''Setophaga castanea'') '''prin'''
*[[Telor Blackburn]] (Blackburnian Warbler, ''Setophaga fusca'') '''prin'''
*[[Telor Melyn]] (Yellow Warbler, ''Setophaga petechia'') '''prin'''
*[[Telor Ystlys-winau]] (Chestnut-sided Warbler, ''Setophaga pensylvanica'') '''prin'''
*[[Telor Tinwen]] (Blackpoll Warbler, ''Setophaga striata'') '''prin'''
*[[Telor Tin-felen]] (Yellow-rumped Warbler, ''Setophaga coronata'') '''prin'''
*[[Telor Wilson]] (Wilson's Warbler, ''Cardellina pusilla'') '''prin'''

==Gweler hefyd==
* [[Rhestr adar Cymru]]

==Cyfeiriadau==
===Cyffredinol===
{{cyfeiriadau}}

===Enwau Cymraeg===
*[http://www.avionary.info/ Avionary]
*Cymdeithas Edward Llwyd (1994) ''Creaduriaid Asgwrn-cefn''. Gwasg y Lolfa, Talybont. ISBN 0952226405
*Hayman, Peter a Rob Hume (2004) ''Llyfr Adar Iolo Williams''. Gwasg Carreg Gwalch, Pwllheli. ISBN 0863819079
*Hope Jones, Peter ac Edward Breeze Jones (1973) ''Rhestr o Adar Cymru''. Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Caerdydd. ISBN 0720000378
*Hope Jones, Peter a Paul Whalley (2004) ''Adar Môn'', Menter Môn, Llangefni.
*Lewis, Dewi E (1994) ''Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst. ISBN 0863812783
*Lewis, Dewi E (2006) ''Rhagor o Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst.
*Lovegrove, Roger; Graham Williams a Iolo Williams (1994) ''Birds in Wales''. T &amp; AD Poyser Ltd, Llundain. ISBN 0856610690

==Dolenni allanol==
* {{eicon en}} [http://www.bbrc.org.uk/index.htm British Birds Rarities Committee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070421182842/http://www.bbrc.org.uk/index.htm |date=2007-04-21 }}
* {{eicon en}} [http://www.bou.org.uk/recbrlst.html  British Ornithologists' Union] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060901222948/http://www.bou.org.uk/recbrlst.html |date=2006-09-01 }}

{{bathu termau|termau_bathedig = Môr-wennol Cabot|termau_gwreiddiol = Cabot's Tern}}

[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Prydain]]
[[Categori:Adar|*]]
[[Categori:Adareg]]</text>
      <sha1>e30sauahta54oh7hlrdqvj4nge96vm4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102175</id>
      <parentid>11102072</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:00:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>/* Môr-wenoliaid */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57283" xml:space="preserve">'''Rhestr [[adar]] [[Prydain Fawr]]''' yn eu trefn dacsonomegol. Mae'r drefn a'r enwau gwyddonol yn dilyn y ''British Ornithologist's Union (BOU)''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bou.org.uk/thebritishlist/British-List-2011.pdf|teitl= The British List|awdur= BOU|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dudley, Steve P.; Mike Gee, Chris Kehoe, Tim M. Melling &amp; the British Ornithologists' Union Records Committee (2006) [http://www.doi.org/10.1111/j.1474-919X.2006.00603.x The British List: A Checklist of Birds of Britain (7th edition)], ''Ibis'' 148 (3), 526–563.&lt;/ref&gt; Adar a nodir fel '''prin''' yw'r rheiny a ystyrir yn adar prin gan y ''British Birds Rarities Committee (BBRC)''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bbrc.org.uk/119|teitl= Current BBRC species and taxa|awdur= BBRC|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;

__NOTOC__
{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;margin:0 auto; width:55em; clear:both;&quot;
!Cynnwys
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Elyrch, gwyddau a hwyaid|Elyrch, gwyddau a hwyaid]] •
[[#Grugieir|Grugieir]] •
[[#Petris a ffesantod|Petris a ffesantod]] •
[[#Trochyddion|Trochyddion]] •
[[#Albatrosiaid|Albatrosiaid]] •
[[#Adar drycin a phedrynnod|Adar drycin a phedrynnod]] •
[[#Pedrynnod drycin|Pedrynnod drycin]] • 
[[#Adar trofannol|Adar trofannol]] • 
[[#Huganod|Huganod]] • 
[[#Mulfrain|Mulfrain]] • 
[[#Adar ffrigad|Adar ffrigad]] • 
[[#Crehyrod|Crehyrod]] • 
[[#Ciconiaid|Ciconiaid]] • 
[[#Crymanbigau a llwybigau|Crymanbigau a llwybigau]] • 
[[#Gwyachod|Gwyachod]] •
[[#Eryrod a gweilch|Eryrod a gweilch]] • 
[[#Gwalch y Pysgod|Gwalch y Pysgod]] • 
[[#Hebogiaid|Hebogiaid]] • 
[[#Rhegennod|Rhegennod]] • 
[[#Garanod|Garanod]] • 
[[#Ceiliogod y waun|Ceiliogod y waun]] • 
[[#Piod môr|Piod môr]] • 
[[#Cambigau ac hirgoesau|Cambigau ac hirgoesau]] • 
[[#Rhedwyr y moelydd|Rhedwyr y moelydd]] • 
[[#Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid|Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid]] • 
[[#Cwtiaid|Cwtiaid]] • 
[[#Pibyddion|Pibyddion]] • 
[[#Adar llydandroed|Adar llydandroed]] • 
[[#Sgiwennod|Sgiwennod]] • 
[[#Gwylanod|Gwylanod]] • 
[[#Môr-wenoliaid|Môr-wenoliaid]] • 
[[#Carfilod|Carfilod]] • 
[[#Ieir y diffeithwch|Ieir y diffeithwch]] • 
[[#Colomennod|Colomennod]] • 
[[#Parotiaid|Parotiaid]] • 
[[#Cogau|Cogau]] • 
[[#Tylluanod gwynion|Tylluanod gwynion]] • 
[[#Tylluanod|Tylluanod]] • 
[[#Troellwyr|Troellwyr]] • 
[[#Gwenoliaid duon|Gwenoliaid duon]] • 
[[#Gleision y dorlan|Gleision y dorlan]] • 
[[#Gwybedogion y gwenyn|Gwybedogion y gwenyn]] • 
[[#Rholyddion|Rholyddion]] • 
[[#Copog|Copog]] • 
[[#Cnocellod|Cnocellod]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Teyrnwybedogion|Teyrnwybedogion]] •
[[#Fireoau|Fireoau]] • 
[[#Eurynnod|Eurynnod]] • 
[[#Cigyddion|Cigyddion]] • 
[[#Brain|Brain]] • 
[[#Drywod eurben|Drywod eurben]] • 
[[#Titwod pendil|Titwod pendil]] • 
[[#Titwod|Titwod]] • 
[[#Titw Barfog|Titw Barfog]] • 
[[#Ehedyddion|Ehedyddion]] •
[[#Gwenoliaid|Gwenoliaid]] •
[[#Teloriaid y llwyni|Teloriaid y llwyni]] • 
[[#Titwod cynffon-hir|Titwod cynffon-hir]] • 
[[#Teloriaid y dail|Teloriaid y dail]] • 
[[#Teloriaid nodweddiadol|Teloriaid nodweddiadol]] • 
[[#Teloriaid y gwair|Teloriaid y gwair]] • 
[[#Teloriaid y cyrs|Teloriaid y cyrs]] • 
[[#Teloriaid cynffon wyntyll|Teloriaid cynffon wyntyll]] • 
[[#Cynffonau sidan|Cynffonau sidan]] • 
[[#Dringwr y Muriau|Dringwr y Muriau]] • 
[[#Deloriaid|Deloriaid]] • 
[[#Dringwyr bach|Dringwyr bach]] • 
[[#Drywod|Drywod]] • 
[[#Adar gwatwar|Adar gwatwar]] • 
[[#Drudwennod|Drudwennod]] • 
[[#Bronwennod y dŵr|Bronwennod y dŵr]] • 
[[#Bronfreithod|Bronfreithod]] • 
[[#Gwybedogion a chlochdarod|Gwybedogion a chlochdarod]] • 
[[#Llwydiaid|Llwydiaid]] • 
[[#Golfanod|Golfanod]] • 
[[#Corhedyddion a siglennod|Corhedyddion a siglennod]] • 
[[#Llinosiaid neu bincod|Llinosiaid]] • 
[[#Breision y gogledd|Breision y gogledd]] •
[[#Cardinaliaid|Cardinaliaid]] •
[[#Breision a golfanod Americanaidd|Breision a golfanod Americanaidd]] •
[[#Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd|Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd]] • 
[[#Teloriaid Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
'''[[#Gweler hefyd|Gweler hefyd]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Cyfeiriadau|Cyfeiriadau]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Dolenni allanol|Dolenni allanol]]'''
|}

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus_olor_2_(Marek_Szczepanek).jpg|200px|bawd|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|bawd|Gwyddau gwylltion]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|bawd|Hwyaden wyllt]]
[[Delwedd:Somateria_mollissima_male..jpg|200px|bawd|Hwyaden fwythblu]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch Bewick]], Bewick's swan, ''Cygnus columbianus''
*[[Alarch dof]], Mute swan, ''Cygnus olor''
*[[Alarch y Gogledd]], Whooper swan, ''Cygnus cygnus''
*[[Corhwyaden]], Teal, ''Anas crecca''
*[[Corhwyaden asgellwerdd]], Green-winged teal, ''Anas carolinensis''
*[[Corhwyaden asgell-las]], Blue-winged teal, ''Anas discors'' '''prin'''
*[[Corhwyaden Baical]], Baikal teal, ''Anas formosa'' '''prin'''
*[[Chwiwell]], Wigeon, ''Anas penelope''
*[[Chwiwell America]], American Wigeon, ''Anas americana''
*[[Gŵydd Canada]], Canada goose, ''Branta canadensis''
*[[Gŵydd dalcenwen]], White-fronted goose, ''Anser albifrons''
*[[Gŵydd dalcenwen fechan]], Lesser white-fronted goose, ''Anser erythropus'' '''prin'''
*[[Gŵydd droedbinc]], Pink-footed goose, ''Anser brachyrhynchus''
*[[Gŵydd ddu]], Brent goose, ''Branta bernicla''
*[[Gŵydd eira]], Snow goose, ''Anser caerulescens''
*[[Gŵydd frongoch]], Red-breasted goose, ''Branta ruficollis'' '''prin'''
*[[Gŵydd lwyd]], Greylag goose, ''Anser anser''
*[[Gŵydd wyran]], Barnacle goose, ''Branta leucopsis''
*[[Gŵydd y llafur]], Bean goose, ''Anser fabalis''
*[[Gŵydd yr Aifft]], Egyptian goose, ''Alopochen aegyptiaca''
*[[Hwyaden amryliw]], Harlequin duck, ''Histrionicus histrionicus'' '''prin'''
*[[Hwyaden addfain]], Garganey, ''Anas querquedula''
*[[Hwyaden benddu]], Scaup, ''Aythya marila''
*[[Hwyaden benddu fechan]], Lesser scaup, ''Aythya affinis'' '''prin'''
*[[Hwyaden benfras]], Bufflehead, ''Bucephala albeola'' '''prin'''
*[[Hwyaden bengoch]], Pochard, ''Aythya ferina''
*[[Hwyaden bengoch America]], Redhead, ''Aythya americana'' '''prin'''
*[[Hwyaden bengoch fawr]], Canvasback, ''Aythya valisineria'' '''prin'''
*[[Hwyaden dorchog]], Ring-necked duck, ''Aythya collaris''
*[[Hwyaden ddanheddog]], Goosander, ''Mergus merganser''
*[[Hwyaden ddu]], Black duck, ''Anas rubripes'' '''prin'''
*[[Hwyaden frongoch]], Red-breasted merganser, ''Mergus serrator''
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider, ''Somateria mollissima''
*[[Hwyaden fwythblu'r Gogledd]], Hwyaden fwythblu big-goch, King eider, ''Somateria spectabilis'' '''prin'''
*[[Hwyaden fwythblu Steller]], Steller's eider, ''Polysticta stelleri'' '''prin'''
*[[Hwyaden goch]], Ruddy duck, ''Oxyura jamaicensis''
*[[Hwyaden goch yr eithin]], Ruddy shelduck, ''Tadorna ferruginea'' '''prin'''
*[[Hwyaden gopog]], Tufted duck, ''Aythya fuligula''
*[[Hwyaden gribog]], Mandarin duck, ''Aix galericulata''
*[[Hwyaden gribgoch]], Red-crested pochard, ''Netta rufina''
*[[Hwyaden gycyllog]], Hwyaden benwen, Hooded merganser, ''Lophodytes cucullatus'' '''prin'''
*[[Hwyaden gynffon-hir]], Long-tailed duck, ''Clangula hyemalis''
*[[Hwyaden lostfain]], Pintail, ''Anas acuta''
*[[Hwyaden lwyd]], Gadwall, ''Anas strepera''
*[[Hwyaden lydanbig]], Shoveler, ''Anas clypeata''
*[[Hwyaden lygad aur]], Goldeneye, ''Bucephala clangula''
*[[Hwyaden lygad aur Barrow]], Barrow's goldeneye, ''Bucephala islandica'' '''prin'''
*[[Hwyaden lygadwen]], Ferruginous duck, ''Aythya nyroca''
*[[Hwyaden wyllt]], Mallard, ''Anas platyrhynchos''
*[[Hwyaden yr eithin]] neu Hwyaden fraith, Shelduck, ''Tadorna tadorna''
*[[Lleian wen]], Smew, ''Mergellus albellus''
*[[Môr-hwyaden America]], Black scoter, ''Melanitta americana'' '''prin'''
*[[Môr-hwyaden ddu]], Common scoter, ''Melanitta nigra''
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Velvet scoter, ''Melanitta fusca''
*[[Môr-hwyaden yr ewyn]], Surf scoter, ''Melanitta perspicillata''

==[[Grugiar|Grugieir]]==
[[Delwedd:Lagopus_lagopus_scoticus_2.jpg|200px|bawd|Grugiar goch]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Tetraonidae]]

*[[Grugiar coed]], Capercaillie, ''Tetrao urogallus''
*[[Grugiar ddu]], Black grouse, ''Tetrao tetrix''
*[[Grugiar goch]], Red grouse, ''Lagopus lagopus scotica''
*[[Grugiar wen]], Ptarmigan, ''Lagopus mutus''

==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Ffesant]], Pheasant, ''Phasianus colchicus''
*[[Ffesant Amherst]], Lady Amherst's pheasant, ''Chrysolophus amherstiae''
*[[Ffesant euraid]], Golden pheasant, ''Chrysolophus pictus''
*[[Petrisen]], Grey partridge, ''Perdix perdix''
*[[Petrisen goesgoch]], Red-legged partridge, ''Alectorix rufa''
*[[Sofliar]], Quail, ''Coturnix coturnix''

==[[Trochydd]]ion==
'''Urdd''': [[Trochydd|Gaviiformes]]
'''Teulu''': [[Trochydd|Gaviidae]]

*[[Trochydd gyddfddu]], Black-throated diver, ''Gavia arctica''
*[[Trochydd gyddfgoch]], Red-throated diver, ''Gavia stellata''
*[[Trochydd mawr]], Great Northern diver, ''Gavia immer''
*[[Trochydd pigwyn]], White-billed diver, ''Gavia adamsii''
*[[Trochydd y Môr Tawel]], Pacific diver, ''Gavia pacifica'' '''prin'''

==[[Albatros]]iaid==
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Diomedeidae]]

*[[Albatros aelddu]], Black-browed albatross, ''Thalassarche melanophris'' '''prin'''
*[[Albatros ffroenfelyn]], Yellow-nosed albatross, ''Thalassarche chlororhynchos'' '''prin'''

==[[aderyn drycin|Adar drycin]] a [[pedryn|phedrynnod]]==
[[Delwedd:Northern-Fulmar.jpg|200px|bawd|Aderyn drycin y graig]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Procellariidae]]

*[[Aderyn drycin bach]], Macaronesian shearwater, ''Puffinus baroli'' '''prin'''
*[[Aderyn drycin Balearig]], Balearic shearwater, ''Puffinus mauretanicus''
*[[Aderyn drycin Cory]], Cory's shearwater, ''Calonectris diomedea''
*[[Aderyn drycin du]], Sooty shearwater, ''Puffinus griseus''
*[[Aderyn drycin Manaw]], Manx shearwater, ''Puffinus puffinus''
*[[Aderyn drycin mawr]], Great shearwater, ''Puffinus gravis''
*[[Aderyn drycin y graig]], Fulmar, ''Fulmarus glacialis''
*[[Pedryn Cabo Verde]], Fea's petrel, ''Pterodroma feae'' '''prin'''
*[[Pedryn capanog]], Black-capped petrel, ''Pterodroma hasitata'' '''prin'''

==[[Hydrobatidae|Pedrynnod drycin]]==
[[Delwedd:Hydrobates pelagicus.jpg|200px|bawd|Pedryn drycin]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Hydrobatidae]]

*[[Pedryn drycin]], Storm petrel, ''Hydrobates pelagicus''
*[[Pedryn drycin Leach]], Leach's storm petrel, ''Oceanodroma leucorhoa''
*[[Pedryn drycin Madeira]], Madeiran storm petrel, ''Oceanodroma castro'' '''prin'''
*[[Pedryn drycin Swinhoe]], Swinhoe's storm petrel, ''Oceanodroma monorhis'' '''prin'''
*[[Pedryn drycin Wilson]], Wilson's storm petrel, ''Oceanites oceanicus''
*[[Pedryn drycin wynebwyn]], White-faced storm petrel, ''Pelagodroma marina'' '''prin'''
{{-}}

==[[aderyn trofannol|Adar trofannol]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Aderyn y trofannau|Phaethontidae]]

*[[Aderyn Trofannol Pig-goch]] (Red-billed Tropicbird, ''Phaethon aethereus'') '''prin'''

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Basstoelpel 13.jpg|200px|bawd|Huganod]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gwylanwydd, Mulfran Wen (Gannet, ''Morus bassanus'')
{{-}}

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]

*[[Mulfran]], Morfran, Bilidowcar (Cormorant, ''Phalacrocorax carbo'')
*[[Mulfran Ddeugopog]] (Double-crested Cormorant, ''Phalacrocorax auritus'') '''prin'''
*[[Mulfran werdd]], Shag, ''Phalacrocorax aristotelis''

==[[Aderyn ffrigad|Adar ffrigad]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Aderyn ffrigad|Fregatidae]]

*[[Aderyn Ffrigad Gwych]] (Magnificent Frigatebird, ''Fregata magnificens'') '''prin'''
*[[Aderyn Ffrigad Ynys Ascension]] (Ascension Frigatebird, ''Fregata aquila'') '''prin'''

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|bawd|Crëyr bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]

*[[Aderyn y bwn]], Bittern, ''Botaurus stellaris''
*[[Aderyn bwn America]], American bittern, ''Botaurus lentiginosus'' '''prin'''
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Little bittern, ''Ixobrychus minutus'' '''prin'''
*[[Crëyr bach]], Little egret, ''Egretta garzetta''
*[[Crëyr eirwyn]], Snowy egret, ''Egretta thula'' '''prin'''
*[[Crëyr glas]], Grey heron, ''Ardea cinerea''
*[[Crëyr gwartheg]], Cattle egret, ''Bubulcus ibis''
*[[Crëyr gwyrdd]], Green heron, ''Butorides virescens'' '''prin'''
*[[Crëyr mawr glas]], Great blue heron, ''Ardea herodias'' '''prin'''
*[[Crëyr mawr gwyn]], Great white egret, ''Ardea alba''
*[[Crëyr melyn]], Squacco heron, ''Ardeola ralloides'' '''prin'''
*[[Crëyr nos]], Night heron, ''Nycticorax nycticorax''
*[[Crëyr porffor]], Purple heron, ''Ardea purpurea''

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]

*[[Ciconia du]], Black stork, ''Ciconia nigra'' '''prin'''
*[[Ciconia gwyn]], White stork, ''Ciconia ciconia''

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Ibis du]], Glossy ibis, ''Plegadis falcinellus'' '''prin'''
*[[Llwybig]], Spoonbill, ''Platalea leucorodia''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Little grebe, ''Tachybaptus ruficollis''
*[[Gwyach fawr gopog]], Great crested grebe, ''Podiceps cristatus''
*[[Gwyach gorniog]], Slavonian grebe, ''Podiceps auritus''
*[[Gwyach yddfgoch]], Red-necked grebe, ''Podiceps grisegena''
*[[Gwyach yddfddu]], Black-necked grebe, ''Podiceps nigricollis''
*[[Gwyach ylfinfraith]], Pied-billed grebe, ''Podilymbus podiceps''
{{-}}

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|bawd|Barcud coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Barcud coch]], Red kite, ''Milvus milvus''
*[[Barcud du]], Black kite, ''Milvus migrans''
*[[Boda bacsiog]], Rough-legged buzzard, ''Buteo lagopus''
*[[Boda gwerni]], Marsh harrier, ''Circus aeruginosus''
*[[Boda llwydwyn]], Pallid harrier, ''Circus macrourus'' '''prin'''
*[[Boda mêl]], Honey buzzard, ''Pernis apivorus''
*[[Boda Montagu]], Montagu's harrier, ''Circus pygargus''
*[[Boda tinwyn]], Hen harrier, ''Circus cyaneus''
*[[Bwncath]], Buzzard, ''Buteo buteo''
*[[Eryr brith]], Spotted eagle, ''Aquila clanga'' '''prin'''
*[[Eryr euraid]], Golden eagle, ''Aquila chrysaetos''
*[[Eryr môr]], White-tailed eagle, ''Haliaaetus albicilla''
*[[Eryr nadroedd cyffredin]], Short-toed eagle, ''Circaetus gallicus'' '''prin'''
*[[Fwltur yr Aifft]], Egyptian vulture, ''Neophron percnopterus'' '''prin'''
*[[Gwalch glas]], Sparrowhawk, ''Accipiter nisus''
*[[Gwalch Marthin]], Goshawk, ''Accipiter gentilis''

==[[Gwalch y Pysgod]]==
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Gwalch pysgod|Pandionidae]]

*[[Gwalch y Pysgod]] (Osprey, ''Pandion haliaetus'')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Coch Lleiaf]] (Lesser Kestrel, ''Falco naumanni'') '''prin'''
*[[Cudyll Coch]] (Kestrel, ''Falco tinnunculus'')
*[[Cudyll Coch America]], (American Kestrel, ''Falco sparverius'') '''prin'''
*[[Cudyll Troetgoch]], Cudyll Troedgoch (Red-footed Falcon, ''Falco vespertinus'')
*[[Cudyll Troetgoch y Dwyrain]] (Amur Falcon, ''Falco amurensis'') '''prin'''
*[[Cudyll Bach]] (Merlin, ''Falco columbarius'')
*[[Hebog yr Ehedydd]] (Hobby, ''Falco subbuteo'')
*[[Hebog Eleonora]] (Eleonora's Falcon, ''Falco eleonorae'') '''prin'''
*[[Hebog y Gogledd]] (Gyr Falcon, ''Falco rusticolus'') '''prin'''
*[[Hebog Tramor]] (Peregrine Falcon, ''Falco peregrinus'')

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]] (Water Rail, ''Rallus aquaticus'')
*[[Rhegen Fraith]] (Spotted Crake, ''Porzana porzana'')
*[[Rhegen Sora]] (Sora, ''Porzana carolina'') '''prin'''
*[[Rhegen Fach]] (Little Crake, ''Porzana parva'') '''prin'''
*[[Rhegen Baillon]] (Baillon's Crake, ''Porzana pusilla'') '''prin'''
*[[Rhegen yr Ŷd]] (Corn Crake, ''Crex crex'')
*[[Iâr Ddŵr]] (Moorhen, ''Gallinula chloropus'')
*[[Iâr Ddŵr Allen]] (Allen's Gallinule, ''Porphyrio alleni'') '''prin'''
*[[Iâr Ddŵr America]] (American Purple Gallinule, ''Porphyrio martinica'') '''prin'''
*[[Cwtiar]] (Coot, ''Fulica atra'')
*[[Cwtiar America]] (American Coot, ''Fulica americana'') '''prin'''

==[[Gruidae|Garanod]]==
[[Delwedd:Grus grus 6 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Garan]]
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Gruidae]]

*[[Garan]] (Crane, ''Grus grus'')
*[[Garan y Twyni]] (Sandhill Crane, ''Grus canadensis'') '''prin'''

==[[Otididae|Ceiliogod y waun]]==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Otididae]]

*[[Ceiliog y Waun Lleiaf]] (Little Bustard, ''Tetrax tetrax'') '''prin'''
*[[Ceiliog gwaun copog]] (Macqueen's Bustard, ''Chlamydotis macqueenii'') '''prin'''
*[[Ceiliog y Waun]] (Great Bustard, ''Otis tarda'') '''prin'''

==[[Haematopodidae|Piod môr]]==
[[Delwedd:Haematopus ostralegus -parent and chick -Scotland-8.jpg|200px|de|bawd|Pioden y Môr a'i chyw.]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Haematopodidae]]

*[[Pioden y Môr]] (Oystercatcher, ''Haematopus ostralegus'')

==[[Recurvirostra|Cambig]]au ac [[hirgoes]]au==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Recurvirostridae]]

*[[Hirgoes]] (Black-winged Stilt, ''Himantopus himantopus'') '''prin'''
*[[Cambig]] (Avocet, ''Recurvirostra avosetta'')

==[[Burhinidae|Rhedwyr y moelydd]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Burhinidae]]

*[[Rhedwr y Moelydd]] (Stone Curlew, ''Burhinus oedicnemus'')

==[[Rhedwr y Twyni|Rhedwyr y twyni]] a [[cwtiadwennol|chwtiadwenoliaid]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Glareolidae]]

*[[Rhedwr y Twyni]] (Cream-coloured Courser, ''Cursorius cursor'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol Dorchog]] (Collared Pratincole, ''Glareola pratincola'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol y Dwyrain]] (Oriental Pratincole, ''Glareola maldivarum'') '''prin'''
*[[Cwtiadwennol Aden-ddu]] (Black-winged Pratincole, ''Glareola nordmanni'') '''prin'''

==[[cwtiad|Cwtiaid]]==
[[Delwedd:Charadrius_hiaticula_tundrae_Varanger.jpg|200px|bawd|Cwtiad torchog]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Cwtiad|Charadriidae]]

*[[Cornchwiglen]], Lapwing, ''Vanellus vanellus''
*[[Cwtiad aur]], Golden plover, ''Pluvialis apricaria''
*[[Cwtiad Caint]], Kentish plover, ''Charadrius alexandrinus''
*[[Cwtiad Caspia]], Caspian plover, ''Charadrius asiaticus'' '''prin'''
*[[Cwtiad llwyd]], Grey plover, ''Pluvialis squatarola''
*[[Cwtiad torchog]], Ringed plover, ''Charadrius hiaticula''
*[[Cwtiad torchog America]], Semipalmated plover, ''Charadrius semipalmatus'' '''prin'''
*[[Cwtiad torchog bach]], Little ringed plover, ''Charadrius dubius''
*[[Cwtiad torchog mawr]], Killdeer, ''Charadrius vociferus'' '''prin'''
*[[Cwtiad tywod bach]], Lesser sand plover, ''Charadrius mongolus'' '''prin'''
*[[Cwtiad tywod mawr]], Greater sand plover, ''Charadrius leschenaultii'' '''prin'''
*[[Hutan y Mynydd]] (Dotterel, ''Charadrius morinellus'')
*[[Corgwtiad Aur]] (American Golden Plover, ''Pluvialis dominica'')
*[[Corgwtiad y Môr Tawel]] (Pacific Golden Plover, ''Pluvialis fulva'') '''prin'''
*[[Cornchwiglen Heidiol]], Cwtiad Heidiol (Sociable Lapwing, ''Vanellus gregarius'') '''prin'''
*[[Cornchwiglen Gynffonwen]] (White-tailed Lapwing, ''Vanellus leucurus'') '''prin'''

==[[Pibydd]]ion==
[[Delwedd:Arenaria interpres.jpg|200px|bawd|Cwtiad y traeth]]
[[Delwedd:Gallinago gallinago 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Gïach cyffredin]]
[[Delwedd:Numenius arquata Reculver.jpg|200px|bawd|Gylfinir]]
[[Delwedd:Actitis hypoleucos0.jpg|200px|bawd|Pibydd y dorlan]]
[[Delwedd:Calidris-alba-001.jpg|200px|bawd|Pibydd y tywod]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Scolopacidae]]

*[[Coegylfinir]], Whimbrel, ''Numenius phaeopus''
*[[Coegylfinir bach]], Little Curlew, ''Numenius minutus'' '''prin'''
*[[Cwtiad y traeth]], Turnstone, ''Arenaria interpres''
*[[Cyffylog]], Woodcock, ''Scolopax rusticola''
*[[Gïach bach]], Jack snipe, ''Lymnocryptes minimus''
*[[Gïach brongoch]], Short-billed dowitcher, ''Limnodromus griseus'' '''prin'''
*[[Gïach cyffredin]], Snipe, ''Gallinago gallinago''
*[[Gïach gylfinhir]], Long-billed dowitcher, ''Limnodromus scolopaceus'' '''prin'''
*[[Gïach mawr]], Great snipe, ''Gallinago media'' '''prin'''
*[[Gïach Wilson]], Wilson's snipe, ''Gallinago delicata'' '''prin'''
*[[Gylfinir]], Curlew, ''Numenius arquata''
*[[Gylfinir y Gogledd]], Eskimo curlew, ''Numenius borealis'' '''prin'''
*[[Melyngoes bach]], Lesser yellowlegs, ''Tringa flavipes'' '''prin'''
*[[Melyngoes mawr]], Greater yellowlegs, ''Tringa melanoleuca'' '''prin'''
*[[Pibydd bach]], Little stint, ''Calidris minuta''
*[[Pibydd Baird]], Baird's sandpiper, ''Calidris bairdii'' '''prin'''
*[[Pibydd bronllwyd]], Buff-breasted sandpiper, ''Tryngites subruficollis''
*[[Pibydd brych]], Spotted sandpiper, ''Actitis macularius'' '''prin'''
*[[Pibydd bychan]], Least sandpiper , ''Calidris minutilla'' '''prin'''
*[[Pibydd cain]], Pectoral sandpiper, ''Calidris melanotos''
*[[Pibydd cambig]], Curlew sandpiper, ''Calidirs ferruginea''
*[[Pibydd coesgoch]], Redshank, ''Tringa totanus''
*[[Pibydd coesgoch mannog]], Spotted redshank, ''Tringa erythropus''
*[[Pibydd coeswerdd]], Greenshank, ''Tringa nebularia''
*[[Pibydd cynffonfain]], Sharp-tailed sandpiper, ''Calidris acuminata'' '''prin'''
*[[Pibydd cynffonhir]], Upland sandpiper, ''Bartramia longicauda'' '''prin'''
*[[Pibydd cynffonlwyd]], Grey-tailed tattler, ''Heteroscelus brevipes'' '''prin'''
*[[Pibydd du]], Purple sandpiper, ''Calidris maritima''
*[[Pibydd gwyrdd]], Green sandpiper, ''Tringa ochropus''
*[[Pibydd gyddfgoch]], Red-necked stint, ''Calidris ruficollis'' '''prin'''
*[[Pibydd hirfys]], Long-toed stint, ''Calidris subminuta'' '''prin'''
*[[Pibydd hirgoes]], Stilt sandpiper, ''Calidris himantopus'' '''prin'''
*[[Pibydd llwyd]], Semipalmated sandpiper, ''Calidris pusilla'' '''prin'''
*[[Pibydd llydanbig]], Broad-billed sandpiper, ''Limicola falcinellus'' '''prin'''
*[[Pibydd mawr yr aber]], Great knot, ''Calidris tenuirostris'' '''prin'''
*[[Pibydd Temminck]], Temminck's stint, ''Calidris temminckii''
*[[Pibydd Terek]], Terek sandpiper, ''Xenus cinerea'' '''prin'''
*[[Pibydd tinwen]], White-rumped sandpiper, ''Calidris fuscicollis''
*[[Pibydd torchog]], Ruff, ''Philomachus pugnax''
*[[Pibydd unig]], Solitary sandpiper, ''Tringa solitaria'' '''prin'''
*[[Pibydd y dorlan]], Common sandpiper, ''Actitis hypoleucos''
*[[Pibydd y Gorllewin]], Western Sandpiper, ''Calidris mauri'' '''prin'''
*[[Pibydd y gors]], Marsh sandpiper, ''Tringa stagnatilis'' '''prin'''
*[[Pibydd y graean]], Wood sandpiper, ''Tringa glareola''
*[[Pibydd y mawn]], Dunlin, ''Calidris alpina''
*[[Pibydd y tywod]] (Sanderling, ''Calidris alba'')
*[[Pibydd yr aber]], Knot, ''Calidris canutus''
*[[Rhostog gynffonddu]], Black-tailed Godwit, ''Limosa limosa''
*[[Rhostog gynffonfraith]], Bar-tailed Godwit, ''Limosa lapponica''
*[[Rhostog Hudson]], Hudsonian Godwit, ''Limosa haemastica'' '''prin'''

==[[Llydandroed|Adar llydandroed]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Phalaropidae]]

*[[Llydandroed Wilson]] (Wilson's Phalarope, ''Phalaropus tricolor'') '''prin'''
*[[Llydandroed Gyddfgoch]] (Red-necked Phalarope, ''Phalaropus lobatus'')
*[[Llydandroed Llwyd]] (Grey Phalarope, ''Phalaropus fulicarius'')

==[[Sgiwen (aderyn)|Sgiwennod]]==
[[Delwedd:Arctic skua (Stercorarius parasiticus) on an ice floe, Svalbard.jpg|200px|de|bawd|Sgiwen y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Stercorariidae]]

*[[Sgiwen Frech]] (Pomarine Skua, ''Stercorarius pomarinus'')
*[[Sgiwen y Gogledd]] (Arctic Skua, ''Stercorarius parasiticus'')
*[[Sgiwen Lostfain]] (Long-tailed Skua, ''Stercorarius longicaudus'')
*[[Sgiwen Fawr]] (Great Skua, ''Stercorarius skua'')

==[[Gwylan (aderyn)|Gwylan]]od==
[[Delwedd:Black-headed Gull - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Benddu]]
[[Delwedd:Lesser black backed gull in flight.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Gefnddu Leiaf]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Laridae]]

*[[Gwylan Ifori]] (Ivory Gull, ''Pagophila eburnea'') '''prin'''
*[[Gwylan Sabine]] (Sabine's Gull, ''Xema sabini'')
*[[Gwylan Goesddu]] (Kittiwake, ''Rissa tridactyla'')
*[[Gwylan Ylfinfain]] (Slender-billed Gull, ''Chroicocephalus genei'') '''prin'''
*[[Gwylan Bonaparte]] (Bonaparte's Gull, ''Chroicocephalus philadelphia'') '''prin'''
*[[Gwylan Benddu]] (Black-headed Gull, ''Chroicocephalus ridibundus'')
*[[Gwylan Fechan]] (Little Gull, ''Hydrocoloeus minutus'')
*[[Gwylan Ross]] (Ross's Gull, ''Rhodostethia rosea'') '''prin'''
*[[Gwylan Chwerthinog]] (Laughing Gull, ''Larus atricilla'') '''prin'''
*[[Gwylan Franklin]] (Franklin's Gull, ''Larus pipixcan'') '''prin'''
*[[Gwylan Môr y Canoldir]] (Mediterranean Gull, ''Larus melanocephalus'')
*[[Gwylan Audouin]] (Audouin's Gull, ''Larus audouinii'') '''prin'''
*[[Gwylan Benddu Fwyaf]] (Great Black-headed Gull, ''Larus ichthyaetus'') '''prin'''
*[[Gwylan y Gweunydd]] (Common Gull, ''Larus canus'')
*[[Gwylan Fodrwybig]] (Ring-billed Gull, ''Larus delawarensis'')
*[[Gwylan Gefnddu Leiaf]] (Lesser Black-backed Gull, ''Larus fuscus'')
*[[Gwylan y Penwaig]] (Herring Gull, ''Larus argentatus'')
*[[Gwylan Goesfelen]] (Yellow-legged Gull, ''Larus michahellis'')
*[[Gwylan Caspia]] (Caspian Gull, ''Larus cachinnans'')
*[[Gwylan y Penwaig America]] (American Herring Gull, ''Larus smithsonianus'') '''prin'''
*[[Gwylan yr Arctig]] (Iceland Gull, ''Larus glaucoides'')
*[[Gwylan Adeinlwydlas]] (Glaucous-winged Gull, ''Larus glaucescens'') ''''prin'''
*[[Gwylan y Gogledd]] (Glaucous Gull, ''Larus hyperboreus'')
*[[Gwylan Gefnddu Fwyaf]] (Great Black-backed Gull, ''Larus marinus'')

==[[Môr-wennol|Môr-wenoliaid]]==
[[Delwedd:SternaParadisaeaSvalbard.jpg|200px|bawd|Môr-wennol y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Môr-wennol|Sternidae]]

*[[Corswennol adeinwen]], White-winged black tern, ''Chlidonias leucoptera'' '''prin'''
*[[Corswennol ddu]], Black tern, ''Chlidonias niger''
*[[Corswennol farfog]], Whiskered tern, ''Chlidonias hybrida''
*[[Môr-wennol Aleutia]], Aleutian tern ''Onychoprion aleutica'' '''prin'''
*[[Môr-wennol bigddu]], Sandwich tern, ''Sterna sandvicensis''
*[[Môr-wennol Cabot]], Cabot's tern, ''Sterna acuflavida'' '''prin'''
*[[Môr-wennol fawr]], Royal tern, ''Sterna maxima'' '''prin'''
*[[Môr-wennol fechan]], Little tern, ''Sternula albifrons''
*[[Môr-wennol Forster]], Forster's tern, ''Sterna forsteri'' '''prin'''
*[[Môr-wennol fraith]], Sooty tern, ''Onychoprion fuscata'' '''prin'''
*[[Môr-wennol ffrwynog]], Bridled tern, ''Onychoprion anaethetus'' '''prin'''
*[[Môr-wennol gawraidd]], Caspian tern, ''Hydroprogne caspia'' '''prin'''
*[[Môr-wennol gribog leiaf]], Lesser crested tern, ''Sterna bengalensis'' '''prin'''
*[[Môr-wennol gyffredin]], Common tern, ''Sterna hirundo''
*[[Môr-wennol wridog]], Roseate tern, ''Sterna dougallii''
*[[Môr-wennol y Gogledd]], Arctic tern, ''Sterna paradisaea''
*[[Môr-wennol ylfinbraff]], Gull-billed tern, ''Gelochelidon nilotica'' '''prin'''

==[[Carfil]]od==
[[Delwedd:Lundi2.jpg|200px|de|bawd|Pâl]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Carfil|Alcidae]]

*[[Gwylog]] neu Heligog  (Guillemot, ''Uria aalge'')
*[[Gwylog Brünnich]] (Brünnich's Guillemot, ''Uria lomvia'') '''prin'''
*[[Llurs]] (Razorbill, ''Alca torda'')
*[[Carfil Mawr]] (Great Auk, ''Pinguinus impennis'') '''diflanedig'''
*[[Gwylog Ddu]] (Black Guillemot, ''Cepphus grylle'')
*[[Gwylog Hirbig]] (Long-billed Murrelet, ''Brachyramphus perdix'') '''prin'''
*[[Carfil Hynafol]] (Ancient Murrelet, ''Synthliboramphus antiquus'') '''prin'''
*[[Carfil Bach]] (Little Auk, ''Alle alle'')
*[[Pâl]], Aderyn Pâl (Puffin, ''Fratercula arctica'')
*[[Pâl Pentusw]] (Tufted Puffin, ''Fratercula cirrhata'') '''prin'''

==[[Pteroclididae|Ieir y diffeithwch]]==
'''Urdd''': [[Pteroclididae|Pteroclidiformes]]
'''Teulu''': [[Pteroclididae]]

*[[Iâr y Diffeithwch]] (Pallas's Sandgrouse, ''Syrrhaptes paradoxus'') '''prin'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen graig]] (Rock Dove, ''Columba livia'')
*[[Colomen Wyllt]] (Stock Dove, ''Columba oenas'')
*[[Ysguthan]] (Woodpigeon, ''Columba palumbus'')
*[[Turtur Dorchog]] (Collared Dove, ''Streptopelia decaocto'')
*[[Turtur]] (Turtle Dove, ''Streptopelia turtur'')
*[[Turtur Ddwyreiniol]] (Oriental Turtle Dove, ''Streptopelia orientalis'') '''prin'''
*[[Colomen Alarus]] (Mourning Dove, ''Zenaida macroura'') '''prin'''

==[[Parot]]iaid==
'''Urdd''': [[Parot|Psittaciformes]]
'''Teulu''': [[Psittacidae]]

*[[Paracit Torchog]], Corbarot Torchog (Ring-necked Parakeet, ''Psittacula krameri'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog Frech]] (Great Spotted Cuckoo, ''Clamator glandarius'') '''prin'''
*[[Cog]], Cwcw (Cuckoo, ''Cuculus canorus'')
*[[Cog Bigddu]] (Black-billed Cuckoo, ''Coccyzus erythrophthalmus'') '''prin'''
*[[Cog Bigfelen]] (Yellow-billed Cuckoo, ''Coccyzus americanus'') '''prin'''

==[[Tytonidae|Tylluanod gwynion]]==
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Tytonidae]]

*[[Tylluan Wen]] (Barn Owl, ''Tyto alba'')

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Scops]] (Scops Owl, ''Otus scops'') '''prin'''
*[[Tylluan yr Eira]] (Snowy Owl, ''Bubo scandiaca'') '''prin'''
*[[Cudyll-dylluan]] (Hawk Owl, ''Surnia ulula'') '''prin'''
*[[Tylluan Fach]] (Little Owl, ''Athene noctua'')
*[[Tylluan Frech]] (Tawny Owl, ''Strix aluco'')
*[[Tylluan Gorniog]] (Long-eared Owl, ''Asio otus'')
*[[Tylluan Glustiog]] (Short-eared Owl, ''Asio flammeus'')
*[[Tylluan Tengmalm]] (Tengmalm's Owl, ''Aegolius funereus'') '''prin'''

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
[[Delwedd:Paukstelis.jpg|200px|de|bawd|Troellwr Mawr]]
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]

*[[Troellwr Mawr]] (Nightjar, ''Caprimulgus europaeus'')
*[[Troellwr Gyddfgoch]], Troellwr Mawr Gyddfgoch (Red-necked Nightjar, ''Caprimulgus ruficollis'') '''prin'''
*[[Troellwr Mawr yr Aifft]] (Egyptian Nightjar, ''Caprimulgus aegyptius'') '''prin'''
*[[Cudyll-droellwr]] (Common Nighthawk, ''Chordeiles minor'') '''prin'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]

*[[Coblyn Simdde]], Gwennol Ddu'r Simneiau (Chimney Swift, ''Chaetura pelagica'') '''prin'''
*[[Llostfain gyddfwyn]] (White-throated Needletail, ''Hirundapus caudacutus'') '''prin'''
*[[Gwennol ddu]] (Swift, ''Apus apus'')
*[[Coblyn gwelw]], Gwennol Ddu Welw, Coblyn Gwelw (Pallid Swift, ''Apus pallidus'') '''prin'''
*[[Coblyn y Môr Tawel]] (Pacific Swift, ''Apus pacificus'') '''prin'''
*[[Gwennol ddu'r Alpau]], Coblyn yr Alpau (Alpine Swift, ''Apus melba'')
*[[Gwennol ddu fach]], Coblyn Bach (Little Swift, ''Apus affinis'') '''prin'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]] (Kingfisher, ''Alcedo atthis'')
*[[Pysgotwr Cylchog]] (Belted Kingfisher, ''Megaceryle alcyon'') '''prin'''

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]

*[[Gwenynysor Bochlas]] (Blue-cheeked Bee-eater, ''Merops persicus'') '''prin'''
*[[Gwybedog y Gwenyn]] (Bee-eater, ''Merops apiaster'')

==[[Coraciidae|Rholyddion]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Coraciidae]]

*[[Rholydd]] (Roller, ''Coracias garrulus'') '''prin'''

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]] (Hoopoe, ''Upupa epops'')

==[[Cnocell]]au==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell Fraith Fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Pengam (aderyn)|Pengam]] (Wryneck, ''Jynx tranquila'')
*[[Cnocell Werdd]] (Green Woodpecker, ''Picus viridis'')
*[[Sugnwr Bolfelyn]] (Yellow-bellied Sapsucker, ''Sphyrapicus varius'') '''prin'''
*[[Cnocell Fraith Fwyaf]] (Great Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos major'')
*[[Cnocell Fraith Leiaf]] (Lesser Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos minor'')

==[[Teyrnwybedog]]ion==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Tyrannidae]]

*[[Ffibi'r Dwyrain]] (Eastern Phoebe, ''Sayornis phoebe'') '''prin'''

==[[Fireo]]au==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Vireonidae]]

*[[Fireo Melynfron]] (Yellow-throated Vireo, ''Vireo flavifrons'') '''prin'''
*[[Fireo Philadelphia]] (Philadelphia Vireo, ''Vireo philadelphicus'') '''prin'''
*[[Telor Llygatgoch]], Fireo Llygatgoch (Red-eyed Vireo, ''Vireo olivaceus'') '''prin'''

==[[Oriolidae|Eurynnod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Oriolidae]]

*[[Euryn]] (Golden Oriole, ''Oriolus oriolus'')

==[[cigydd (aderyn)|Cigyddion]]==
[[Delwedd:Lanius excubitor 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cigydd Mawr]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Laniidae]]

*[[Cigydd Brown]] (Brown Shrike, ''Lanius cristatus'') '''prin'''
*[[Cigydd Gwdw]] (Isabelline Shrike, ''Lanius isabellinus'') '''prin'''
*[[Cigydd Cefngoch]] (Red-backed Shrike, ''Lanius collurio'')
*[[Cigydd Cynffon-hir]] (Long-tailed Shrike, ''Lanius schach'') '''prin'''
*[[Cigydd Glas]] (Lesser Grey Shrike, ''Lanius minor'') '''prin'''
*[[Cigydd Mawr]] (Great Grey Shrike, ''Lanius excubitor'')
*[[Cigydd Pengoch]] (Woodchat Shrike, ''Lanius senator'')
*[[Cigydd Mygydog]] (Masked Shrike, ''Lanius nubicus'') '''prin'''

==[[Brân|Brain]]==
[[Delwedd:CorvusMonedula.ws.JPG|200px|de|bawd|Jac-y-do]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Corvidae]]

*[[Brân Goesgoch]] (Chough, ''Pyrrhocorax pyrrhocorax'')
*[[Pioden]] (Magpie, ''Pica pica'')
*[[Ysgrech y Coed]] neu Sgrech y Coed (Jay, ''Garrulus glandarius'')
*[[Malwr Cnau]] (Nutcracker, ''Nucifraga caryocatactes'') '''prin'''
*[[Jac-y-do]] (Jackdaw, ''Corvus monedula'')
*[[Ydfran]] (Rook, ''Corvus frugilegus'')
*[[Brân Dyddyn]] (Carrion Crow, ''Corvus corone'')
*[[Brân Lwyd]] (Hooded Crow, ''Corvus cornix'')
*[[Cigfran]] (Raven, ''Corvus corax'')

==[[Regulidae|Drywod eurben]]==
[[Delwedd:Regulus regulus 1.jpg|200px|de|bawd|Dryw Eurben]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Regulidae]]

*[[Dryw Eurben]] (Goldcrest, ''Regulus regulus'')
*[[Dryw Fflamben]] (Firecrest, ''Regulus ignicapilla'')

==[[Remizidae|Titwod pendil]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Remizidae]]

*[[Titw Pendil]] (Penduline Tit, ''Remiz pendulinus'') '''prin'''

==[[Titw]]od==
[[Delwedd:Blue Tit aka.jpg|200px|de|bawd|Titw Tomos Las]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw|Paridae]]

*[[Titw Tomos Las]] (Blue Tit, ''Cyanistes caeruleus'')
*[[Titw Mawr]] (Great Tit, ''Parus major'')
*[[Titw Copog]] (Crested Tit, ''Lophophanes cristatus'')
*[[Titw Penddu]] (Coal Tit, ''Periparus ater'')
*[[Titw'r Helyg]] (Willow Tit, ''Poecile montana'')
*[[Titw'r Wern]] (Marsh Tit, ''Poecile palustris'')

==[[Titw Barfog]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw Barfog|Panuridae]]

*[[Titw Barfog]] (Bearded Tit, ''Panurus biarmicus'')

==[[Alaudidae|Ehedyddion]]==
[[Delwedd:Alauda arvensis 2.jpg|200px|de|bawd|Ehedydd]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Alaudidae]]

*[[Ehedydd Calandra]] (Calandra Lark, ''Melanocorypha calandra'') '''prin'''
*[[Ehedydd Deufannog]] (Bimaculated Lark, ''Melanocorypha bimaculata'') '''prin'''
*[[Ehedydd Asgell Wen]] (White-winged Lark, ''Melanocorypha leucoptera'') '''prin'''
*[[Ehedydd Du]] (Black Lark, ''Melanocorypha yeltoniensis'') '''prin'''
*[[Ehedydd Llwyd]] (Short-toed Lark, ''Calandrella brachydactyla'')
*[[Ehedydd Llwyd Lleiaf]] (Lesser Short-toed Lark, ''Calandrella rufescens'') '''prin'''
*[[Ehedydd Copog]] (Crested Lark, ''Galerida cristata'') '''prin'''
*[[Ehedydd y Coed]] (Woodlark, ''Lullula arborea'')
*[[Ehedydd]] (Skylark, ''Alauda arvensis'')
*[[Ehedydd y Traeth]] (Shore Lark, ''Eremophila alpestris'')

==[[Hirundinidae|Gwenoliaid]]==
[[Delwedd:Landsvale.jpg|200px|de|bawd|Gwennol]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Hirundinidae]]

*[[Gwennol y Glennydd]] (Sand Martin, ''Riparia riparia'')
*[[Gwennol y Coed]] (Tree Swallow, ''Tachycineta bicolor'') '''prin'''
*[[Gwennol Borffor]] (Purple Martin, ''Progne subis'') '''prin'''
*[[Gwennol y Clogwyn]], Gwennol y Graig (Crag Martin, ''Ptyonoprogne rupestris'') '''prin'''
*[[Gwennol]] (Swallow, ''Hirundo rustica'')
*[[Gwennol y Bondo]] (House Martin, ''Delichon urbicum'')
*[[Gwennol Dingoch]] (Red-rumped Swallow, ''Cecropis daurica'')
*[[Gwennol y Dibyn]] (Cliff Swallow, ''Petrochelidon pyrrhonota'') '''prin'''

==[[Cettiidae|Teloriaid y llwyni]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cettiidae]]

*[[Telor Cetti]] (Cetti's Warbler, ''Cettia cetti'')

==[[Aegithalidae|Titwod cynffon-hir]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Aegithalidae]]

*[[Titw Cynffon-hir]] (Long-tailed Tit, ''Aegithalos caudatus'')

==[[Phylloscopidae|Teloriaid y dail]]==
[[Delwedd:Phylloscopus collybita 1.jpg|200px|de|bawd|Siff-saff]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Phylloscopidae]]

*[[Telor Coronog Dwyreiniol]] (Eastern Crowned Warbler, ''Phylloscopus coronatus'') '''prin'''
*[[Telor Gwyrddlachar]] (Green Warbler, ''Phylloscopus nitidus'') '''prin'''
*[[Telor Gwyrdd]] (Greenish Warbler, ''Phylloscopus trochiloides'')
*[[Telor yr Arctig]] (Arctic Warbler, ''Phylloscopus borealis'') '''prin'''
*[[Telor Pallas]] (Pallas's Warbler, ''Phylloscopus proregulus'')
*[[Telor Aelfelen]] (Yellow-browed Warbler, ''Phylloscopus inornatus'')
*[[Telor Radde]] (Radde's Warbler, ''Phylloscopus schwarzi'')
*[[Telor Tywyll]] (Dusky Warbler, ''Phylloscopus fuscatus'')
*[[Telor Bonelli'r Gorllewin]] (Western Bonelli's Warbler, ''Phylloscopus bonelli'') '''prin'''
*[[Telor y Coed]] (Wood Warbler, ''Phylloscopus sibalatrix'')
*[[Siff-saff]] (Chiffchaff, ''Phylloscopus collybita'')
*[[Siff-saff Iberia]] (Iberian Chiffchaff, ''Phylloscopus ibericus'') '''prin'''
*[[Telor yr Helyg]] (Willow Warbler, ''Phylloscopus trochilus'')

==[[Sylviidae|Teloriaid nodweddiadol]]==
[[Delwedd:Currucarabilarga.JPG|200px|de|bawd|Telor Dartford]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sylviidae]]

*[[Telor Penddu]] (Blackcap, ''Sylvia atricapilla'')
*[[Telor yr Ardd]] (Garden Warbler, ''Sylvia borin'')
*[[Telor Rhesog]] (Barred Warbler, ''Sylvia nisoria'')
*[[Llwydfron Fach]] (Lesser Whitethroat, ''Sylvia curruca'')
*[[Telor Orffeaidd]] (Orphean Warbler, ''Sylvia hortensis'') '''prin'''
*[[Telor Anialwch Asia]] (Asian Desert Warbler, ''Sylvia nana'') '''prin'''
*[[Llwydfron]] (Whitethroat, ''Sylvia communis'')
*[[Telor Sbectolog]] (Spectacled Warbler, ''Sylvia conspicillata'') '''prin'''
*[[Telor Dartford]] (Dartford Warbler, ''Sylvia undata'')
*[[Telor Marmora]] (Marmora's Warbler, ''Sylvia sarda'') '''prin'''
*[[Telor Rüppell]] (Rüppell's Warbler. ''Sylvia rueppelli'') '''prin'''
*[[Telor Brongoch]] (Subalpine Warbler, ''Sylvia cantillans'')
*[[Telor Sardinia]] (Sardinian Warbler, ''Sylvia melanocephala'') '''prin'''

==[[Locustellidae|Teloriaid y gwair]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Locustellidae]]

*[[Troellwr Bach Pallas]] (Pallas's Grasshopper Warbler, ''Locustella certhiola'') '''prin'''
*[[Troellwr Bach Rhesog]], Telor Gwaywog (Lanceolated Warbler, ''Locustella lanceolata'') '''prin'''
*[[Troellwr Bach]], Telor y Gwair (Grasshopper Warbler, ''Locustella naevia'')
*[[Telor yr Afon]] (River Warbler, ''Locustella fluviatilis'') '''prin'''
*[[Telor Savi]] (Savi's Warbler, ''Locustella luscinioides '') '''prin'''

==[[Acrocephalidae|Teloriaid y cyrs]]==
[[Delwedd:Acrocephalus schoenobaenus 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Telor yr Hesg]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Acrocephalidae]]

*[[Telor Pigbraff]] (Thick-billed Warbler, ''Iduna aedon'') '''prin'''
*[[Telor Bacsiog]] (Booted Warbler, ''Iduna caligata'') '''prin'''
*[[Telor Sykes]] (Sykes's Warbler, ''Iduna rama'') '''prin'''
*[[Telor Llwyd y Dwyrain]] (Eastern Olivaceous Warbler, ''Iduna pallida'') '''prin'''
*[[Telor yr Olewydd]], Telor Pren Olewydd (''Olive-tree Warbler, ''Hippolais olivetorum'') '''prin'''
*[[Telor Aur]] (Icterine Warbler, ''Hippolais icterina'')
*[[Telor Pêr]] (Melodious Warbler, ''Hippolais polyglotta'')
*[[Telor y Dŵr]] (Aquatic Warbler, ''Acrocephalus paludicola'')
*[[Telor yr Hesg]] (Sedge Warbler, ''Acrocephalus schoenobaenus'')
*[[Telor y Caeau Reis]] (Paddyfield Warbler, ''Acrocephalus agricola'') '''prin'''
*[[Telor y Cyrs Blyth]] (Blyth's Reed Warbler, ''Acrocephalus dumetorum'') '''prin'''
*[[Telor y Gwerni]] (Marsh Warbler, ''Acrocephalus palustris'')
*[[Telor y Cyrs]] (Reed Warbler, ''Acrocephalus scirpaceus'')
*[[Telor Mawr y Cyrs]] (Great Reed Warbler, ''Acrocephalus arundinaceus'') '''prin'''

==[[Cisticolidae|Teloriaid cynffon wyntyll]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cisticolidae]]

*[[Telor Cynffon Wyntyll]], Telor Cynffondaen (Fan-tailed Warbler, ''Cisticola juncidis'') '''prin'''

==[[Bombycillidae|Cynffonau sidan]]==
[[Delwedd:BohemianWaxwings08.jpg|200px|de|bawd|Cynffonau Sidan]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Bombycillidae]]

*[[Cynffon Sidan y Cedrwydd]] (Cedar Waxwing, ''Bombycilla cedrorum'') '''prin'''
*[[Cynffon Sidan]] (Waxwing, ''Bombycilla garrulus'')

==[[Dringwr y Muriau]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Dringwr y Muriau|Tichodromadidae]]

*[[Dringwr y Muriau]] (Wallcreeper, ''Tichodroma muraria'') '''prin'''

==[[Delor]]iaid==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Delor|Sittidae]]

*[[Delor Brongoch y Cnau]] (Red-breasted Nuthatch, ''Sitta canadensis'') '''prin'''
*[[Delor y Cnau]] (Nuthatch, ''Sitta europaea'')

==[[Certhidae|Dringwyr bach]]==
[[Delwedd:Certhia familiaris -climbing tree-8 (cropped version).jpg|200px|de|bawd|Dringwr Bach]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Certhidae]]

*[[Dringwr Bach]] (Treecreeper, ''Certhia familiaris'')
*[[Dringwr Bach Bodiau Cwta]] (Short-toed Treecreeper, ''Certhia brachydactyla'') '''prin'''

==[[Troglodytidae|Drywod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Troglodytidae]]

*[[Dryw]] (Wren, ''Troglodytes troglodytes'')

==[[aderyn gwatwar|Adar gwatwar]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Mimidae]]

*[[Dynwaredwr Gogleddol]] (Northern Mockingbird, ''Mimus polyglottos'') '''prin'''
*[[Tresglen Gynffonhir]] (Brown Thrasher, ''Toxostoma rufum'') '''prin'''
*[[Cath-aderyn Llwyd]] (Grey Catbird, ''Dumetella carolinensis'') '''prin'''

==[[Sturnidae|Drudwennod]]==
[[Delwedd:European Startling (Sturnus vulgaris) RWD.jpg|200px|de|bawd|Drudwen]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sturnidae]]

*[[Drudwen]] neu Aderyn yr Eira, Drudwy (Starling, ''Sturnus vulgaris'')
*[[Drudwen Wridog]] (Rose-coloured Starling, ''Sturnus roseus'')

==[[Cinclidae|Bronwennod y dŵr]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cinclidae]]

*[[Bronwen y Dŵr]] (Dipper, ''Cinclus cinclus'')

==[[Turdidae|Bronfreithod]]==
[[Delwedd:Turdus philomelos1.jpg|200px|de|bawd|Bronfraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Turdidae]]

*[[Brych White]] (White's Thrush, ''Zoothera dauma'') '''prin'''
*[[Brych Amrywiol]] (Varied Thrush, ''Ixoreus naevius'') '''prin'''
*[[Brych y Goedwig]] (Wood Thrush, ''Hylocochla mustelina'') '''prin'''
*[[Brych Meudwy]], Bronfraith Unig (Hermit Thrush, ''Catharus guttatus'') '''prin'''
*[[Corfronfraith]] (Swainson's Thrush, ''Catharus ustulatus'') '''prin'''
*[[Bronfraith Fochlwyd]] (Grey-cheeked Thrush, ''Catharus minimus'') '''prin'''
*[[Brych Llwyd Bach]] (Veery, ''Catharus fuscescens'') '''prin'''
*[[Brych Siberia]] (Siberian Thrush, ''Geokichla sibirica'') '''prin'''
*[[Mwyalchen y Mynydd]] (Ring Ouzel, ''Turdus torquatus'')
*[[Mwyalchen]] neu Aderyn Du (Blackbird, ''Turdus merula'')
*[[Brych Aeliog]] (Eye-browed Thrush, ''Turdus obscurus'') '''prin'''
*[[Brych Tywyll]] (Dusky Thrush, ''Turdus eunomus'') '''prin'''
*[[Brych Naumann]] (Naumann's Thrush, ''Turdus naumanni'') '''prin'''
*[[Brych Gyddfddu]] (Black-throated Thrush, ''Turdus atrogularis'') '''prin'''
*[[Brych Gyddfgoch]] (Red-throated Thrush, ''Turdus ruficollis'') '''prin'''
*[[Socan Eira]] (Fieldfare, ''Turdus pilaris'')
*[[Bronfraith]] (Song Thrush, ''Turdus philomelos'')
*[[Coch Dan-aden]], Coch Dan Adain (Redwing, ''Turdus iliacus'')
*[[Brych y Coed]], Tresglen (Mistle Thrush, ''Turdus viscivorus'')
*[[Robin America]] (American Robin, ''Turdus viscivorus'') '''prin'''

==[[Gwybedog]]ion a [[clochdar (aderyn)|chlochdarod]]==
[[Delwedd:ErithacusRubecula.jpg|200px|de|bawd|Robin Goch]]
[[Delwedd:Ficedula hypoleuca female.jpg|200px|de|bawd|Gwybedog Brith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Muscicapidae]]

*[[Robin Gynffon-goch]] (Rufous-tailed Scrub-Robin, ''Cercotrichas galactotes'') '''prin'''
*[[Gwybedog Brown Asia]] (Asian Brown Flycatcher, ''Muscicapa dauurica'') '''prin'''
*[[Gwybedog Mannog]] (Spotted Flycatcher, ''Muscicapa striata'')
*[[Robin Goch]] (Robin, ''Erithacus rubecula'')
*[[Robin Glas Siberia]] (Siberian Blue Robin, ''Larvivora cyane'') '''prin'''
*[[Robin Swinhoe]] (Rufous-tailed Robin, ''Larvivora sibilans'') '''prin'''
*[[Gyddfgoch Siberia]] (Siberian Rubythroat, ''Larvivora calliope'') '''prin'''
*[[Robin Gyddfwyn]] (White-throated Robin, ''Irania gutturalis'') '''prin'''
*[[Cynffonlas Ystlysgoch]] (Red-flanked Bluetail, ''Tarsiger cyanurus'') '''prin'''
*[[Eos Fronfraith]] neu Eos Fraith (Thrush Nightingale, ''Luscinia luscinia'') '''prin'''
*[[Eos]] (Nightingale, ''Luscinia megarhynchos'')
*[[Bronlas]]  (Bluethroat, ''Luscinia svecica'')
*[[Gwybedog Brongoch]] (Red-breasted Flycatcher, ''Ficedula parva'')
*[[Gwybedog Brongoch y Taiga]] (Taiga Flycatcher, ''Ficedula albicilla'') '''prin'''
*[[Gwybedog Torchog]] (Collared Flycatcher, ''Ficedula albicollis'') '''prin'''
*[[Gwybedog Brith]] (Pied Flycatcher, ''Ficedula hypoleuca'')
*[[Tingoch Du]] (Black Redstart, ''Phoenicurus ochruros'')
*[[Tingoch]] (Redstart, ''Phoenicurus phoenicurus'')
*[[Tingoch Moussier]] (Moussier's Redstart, ''Phoenicurus moussieri'') '''prin'''
*[[Bronfraith y Graig]], Brych y Graig (Rock Thrush, ''Monticola saxatilis'') '''prin'''
*[[Bronfraith Las y Graig]], Brych Glas y Graig (Blue Rock Thrush, ''Monticola solitarius'') '''prin'''
*[[Crec yr Eithin]] (Whinchat, ''Saxicola rubetra'')
*[[Clochdar y Cerrig]] (Stonechat, ''Saxicola rubicola'')
*[[Tinwen Isabella]] (Isabelline Wheatear, ''Oenanthe isabellina'') '''prin'''
*[[Tinwen y Garn]] (Wheatear, ''Oenanthe oenanthe'')
*[[Tinwen Fraith]] (Pied Wheatear, ''Oenanthe pleschanka'') '''prin'''
*[[Tinwen Glustiog Ddu]], Tinwen Glustddu (Black-eared Wheatear, ''Oenanthe hispanica'') '''prin'''
*[[Tinwen y Diffeithwch]] (Desert Wheatear, ''Oenanthe deserti'') '''prin'''
*[[Tinwen Ddu Goron-wen]] (White-crowned Wheatear, ''Oenanthe leucopyga'') '''prin'''

==[[Prunellidae|Llwydiaid]]==
[[Delwedd:Dunnock.jpg|200px|de|bawd|Llwyd y Gwrych]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Prunellidae]]

*[[Llwyd y Gwrych]] (Dunnock, ''Prunella modularis'')
*[[Llwyd y Mynydd]] (Alpine Accentor, ''Prunella collaris'') '''prin'''

==[[Golfan]]od==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Golfan|Passeridae]]

*[[Aderyn y To]] (House Sparrow, ''Passer domesticus'')
*[[Golfan Sbaen]] (Spanish Sparrow, ''Passer hispaniolensis'') '''prin'''
*[[Golfan y Mynydd]] (Tree Sparrow, ''Passer montanus'')
*[[Golfan y Graig]] (Rock Sparrow, ''Petronia petronia'') '''prin'''

==[[Corhedydd]]ion a [[siglen]]nod==
[[Delwedd:Pied Wagtail rear view 700.jpg|200px|de|bawd|Siglen Fraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Motacillidae]]

*[[Siglen Felen]] (Yellow Wagtail, ''Motacilla flava'')
*[[Siglen Sitraidd]] (Citrine Wagtail, ''Motacilla citreola'') '''prin'''
*[[Siglen Lwyd]] (Grey Wagtail, ''Motacilla cinerea'')
*[[Siglen Fraith]] (Pied Wagtail, ''Motacilla alba'')
*[[Corhedydd Richard]] (Richard's Pipit, ''Anthus richardi'')
*[[Corhedydd Blyth]] (Blyth's Pipit, ''Anthus godlewskii'') '''prin'''
*[[Corhedydd Melyn]] (Tawny Pipit, ''Anthus campestris'')
*[[Corhedydd Gwyrddgefn]] (Olive-backed Pipit, ''Anthus hodgsoni'') '''prin'''
*[[Corhedydd y Coed]] (Tree Pipit, ''Anthus trivialis'')
*[[Corhedydd Pechora]] (Pechora Pipit, ''Anthus gustavi'') '''prin'''
*[[Corhedydd y Waun]] (Meadow Pipit, ''Anthus pratensis'')
*[[Corhedydd Gyddfgoch]] (Red-throated Pipit, ''Anthus cervinus'')
*[[Corhedydd y Graig]] (Rock Pipit, ''Anthus petrosus'')
*[[Corhedydd y Dŵr]] (Water Pipit, ''Anthus spinoletta'')
*[[Corhedydd Melynllwyd]] (Buff-bellied Pipit, ''Anthus rubescens'') '''prin'''

==[[Fringillidae|Llinosiaid]] neu bincod==
[[Delwedd:AbelTasmanBird.jpg|200px|de|bawd|Ji-binc]]
[[Delwedd:Carduelis carduelis (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Nico]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Fringillidae]]

*[[Ji-binc]] neu Asgell Fraith (Chaffinch, ''Fringilla coelebs'')
*[[Pinc y Mynydd]] (Brambling, ''Fringilla montifringilla'')
*[[Llinos Frech]] (Serin, ''Serinus serinus'')
*[[Llinos Werdd]] (Greenfinch, ''Chloris chloris'')
*[[Llinos Sitron]], Serin Sitron (Citril Finch, ''Carduelis citrinella'') '''prin'''
*[[Nico]] (Goldfinch, ''Carduelis carduelis'')
*[[Pila Gwyrdd]] (Siskin, ''Carduelis spinus'')
*[[Llinos]] (Linnet, ''Carduelis cannabina'')
*[[Llinos y Mynydd]] (Twite, ''Carduelis flavirostris'')
*[[Llinos Bengoch Leiaf]] (Lesser Redpoll, ''Carduelis cabaret'')
*[[Llinos Bengoch Gyffredin]] (Common Redpoll, ''Carduelis flammea'')
*[[Llinos Bengoch yr Arctig]] (Arctic Redpoll, ''Carduelis hornemanni'')
*[[Croesbig Wenaden]], Croesbig Adeinwen (Two-barred Crossbill, ''Loxia leucoptera'') '''prin'''
*[[Gylfin Groes]] (Crossbill, ''Loxia curvirostris'')
*[[Croesbig yr Alban]], Cambig yr Alban (Scottish Crossbill, ''Loxia scoticus'')
*[[Croesbig Fawr]] (Parrot Crossbill, ''Loxia pytyopsittacus'')
*[[Llinos Utgorn]] (Trumpeter Finch, ''Bucanetes githagineus'') '''prin'''
*[[Llinos Goch]] (Common Rosefinch, ''Carpodacus erythrinus'')
*[[Tewbig y Pinwydd]] (Pine Grosbeak, ''Pinicola enucleator'') '''prin'''
*[[Coch y Berllan]] (Bullfinch, ''Pyrrhula pyrrhula'')
*[[Gylfinbraff]] (Hawfinch, ''Coccothraustes coccothraustes'')
*[[Tewbig y Cyfnos]] (Evening Grosbeak, ''Hesperiphona vespertina'') '''prin'''

==[[Calcariidae|Breision y gogledd]]==
[[Delwedd:Snjótittlingur.jpg|200px|de|bawd|Bras yr Eira]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Calcariidae]]

*[[Bras yr Eira]] (Snow Bunting, ''Plectrophenax nivalis'')
*[[Bras y Gogledd]] (Lapland Bunting, ''Calcarius lapponicus'')

==[[Cardinalidae|Cardinaliaid]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cardinalidae]]

*[[Euryn yr Haf]], Tanagr yr Haf (Summer Tanager, ''Piranga rubra'') '''prin'''
*[[Tanagr Coch]] (Scarlet Tanager, ''Piranga olivacea'') '''prin'''
*[[Gylfindew Brongoch]] (Rose-breasted Grosbeak, ''Pheucticus ludovicianus'') '''prin'''
*[[Bras Dulas]] (Indigo Bunting, ''Passerina cyanea'') '''prin'''

==[[bras|Breision]] a [[golfan Americanaidd|golfanod Americanaidd]]==
[[Delwedd:Gulspurv.jpg|200px|de|bawd|Bras Melyn]]
[[Delwedd:Emberiza schoeniclus M.jpg|200px|de|bawd|Bras y Cyrs]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Emberizidae]]

*[[Towhî Ystlys-goch]] (Eastern Towhee, ''Pipilo erythrophthalmus'') '''prin'''
*[[Golfan-ehedydd]] (Lark Sparrow, ''Chondestes grammacus'') '''prin'''
*[[Golfan Savannah]] (Savannah Sparrow, ''Passerculus sandwichensis'') '''prin'''
*[[Golfan Bersain]], Llwyd Persain (Song Sparrow, ''Melospiza melodia'') '''prin'''
*[[Golfan Gorun-gwyn]] (White-crowned Sparrow, ''Zonotrichia leucophrys'') '''prin'''
*[[Golfan Yddfwyn]], Llwyd Gyddfwyn  (White-throated Sparrow, ''Zonotrichia albicollis'') '''prin'''
*[[Jynco Llygeitu]] (Dark-eyed Junco, ''Junco hyemalis'') '''prin'''
*[[Bras Wynepddu]] (Black-faced Bunting, ''Emberiza spodocephala'') '''prin'''
*[[Bras y Pin]] (Pine Bunting, ''Emberiza leucocephalos'') '''prin'''
*[[Bras Melyn]], Melyn yr Eithin (Yellowhammer, ''Emberiza citrinella'')
*[[Bras Ffrainc]] (Cirl Bunting, ''Emberiza cirlus'')
*[[Bras y Graig]] (Rock Bunting, ''Emberiza cia'') '''prin'''
*[[Bras y Gerddi]] (Ortolan Bunting, ''Emberiza hortulana'')
*[[Bras Cretzschmar]] (Cretzschmar's Bunting, ''Emberiza caesia'') '''prin'''
*[[Bras Aelfelen]] (Yellow-browed Bunting, ''Emberiza chrysophrys'') '''prin'''
*[[Bras Gwledig]] (Rustic Bunting, ''Emberiza rustica'')
*[[Bras Clustgoch]] (Chestnut-eared Bunting, ''Emberiza fucata'') '''prin'''
*[[Bras Lleiaf]] (Little Bunting, ''Emberiza pusilla'')
*[[Bras Bronfelen]] (Yellow-breasted Bunting, ''Emberiza aureola'') '''prin'''
*[[Bras y Cyrs]] (Reed Bunting, ''Emberiza schoeniclus'')
*[[Bras Pallas]] (Pallas's Reed Bunting, ''Emberiza pallasi'') '''prin'''
*[[Bras Penddu]] (Black-headed Bunting, ''Emberiza melanocephala'') '''prin'''
*[[Bras yr Ŷd]] (Corn Bunting, ''Emberiza calandra'')

==[[euryn Americanaidd|Eurynnod Americanaidd]] a [[mwyalchen Americanaidd|mwyeilch Americanaidd]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Icteridae]]

*[[Bobolinc]] (Bobolink, ''Dolichonyx oryzivorus'') '''prin'''
*[[Tresglen y Gwartheg]] (Brown-headed Cowbird, ''Molothrus ater'') '''prin'''
*[[Euryn Baltimore]] (Baltimore Oriole, ''Icterus galbula'') '''prin'''

==[[Telor Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]==
[[Delwedd:Dendroica-coronata-001.jpg|200px|de|bawd|Telor Tin-felen]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Parulidae]]

*[[Aderyn Ffwrn]] (Ovenbird, ''Sieurus aurocapilla'') '''prin'''
*[[Brych Dŵr y Gogledd]] (Northern Waterthrush, ''Parkesia noveboracensis'') '''prin'''
*[[Telor Adeinaur]] (Golden-winged Warbler, ''Vermivora chrysoptera'') '''prin'''
*[[Telor Brith]] (Black-and-white Warbler, ''Mniotilta varia'') '''prin'''
*[[Telor Tennessee]] (Tennessee Warbler, ''Oreothlypis peregrina'') '''prin'''
*[[Gyddf-felyn]] (Common Yellowthroat, ''Geothlypis trichas'') '''prin'''
*[[Telor Cycyllog]] (Hooded Warbler, ''Setophaga citrina'') '''prin'''
*[[Tingoch America]] (American Redstart, ''Setophaga ruticilla'') '''prin'''
*[[Telor Bronfraith]] (Cape May Warbler, ''Setophaga tigrina'') '''prin'''
*[[Pariwla'r Gogledd]] (Northern Parula, ''Setophaga americana'') '''prin'''
*[[Telor Magnolia]] (Magnolia Warbler, ''Setophaga magnolia'') '''prin'''
*[[Telor Bronwinau]] (Bay-breasted Warbler, ''Setophaga castanea'') '''prin'''
*[[Telor Blackburn]] (Blackburnian Warbler, ''Setophaga fusca'') '''prin'''
*[[Telor Melyn]] (Yellow Warbler, ''Setophaga petechia'') '''prin'''
*[[Telor Ystlys-winau]] (Chestnut-sided Warbler, ''Setophaga pensylvanica'') '''prin'''
*[[Telor Tinwen]] (Blackpoll Warbler, ''Setophaga striata'') '''prin'''
*[[Telor Tin-felen]] (Yellow-rumped Warbler, ''Setophaga coronata'') '''prin'''
*[[Telor Wilson]] (Wilson's Warbler, ''Cardellina pusilla'') '''prin'''

==Gweler hefyd==
* [[Rhestr adar Cymru]]

==Cyfeiriadau==
===Cyffredinol===
{{cyfeiriadau}}

===Enwau Cymraeg===
*[http://www.avionary.info/ Avionary]
*Cymdeithas Edward Llwyd (1994) ''Creaduriaid Asgwrn-cefn''. Gwasg y Lolfa, Talybont. ISBN 0952226405
*Hayman, Peter a Rob Hume (2004) ''Llyfr Adar Iolo Williams''. Gwasg Carreg Gwalch, Pwllheli. ISBN 0863819079
*Hope Jones, Peter ac Edward Breeze Jones (1973) ''Rhestr o Adar Cymru''. Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Caerdydd. ISBN 0720000378
*Hope Jones, Peter a Paul Whalley (2004) ''Adar Môn'', Menter Môn, Llangefni.
*Lewis, Dewi E (1994) ''Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst. ISBN 0863812783
*Lewis, Dewi E (2006) ''Rhagor o Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst.
*Lovegrove, Roger; Graham Williams a Iolo Williams (1994) ''Birds in Wales''. T &amp; AD Poyser Ltd, Llundain. ISBN 0856610690

==Dolenni allanol==
* {{eicon en}} [http://www.bbrc.org.uk/index.htm British Birds Rarities Committee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070421182842/http://www.bbrc.org.uk/index.htm |date=2007-04-21 }}
* {{eicon en}} [http://www.bou.org.uk/recbrlst.html  British Ornithologists' Union] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060901222948/http://www.bou.org.uk/recbrlst.html |date=2006-09-01 }}

{{bathu termau|termau_bathedig = Môr-wennol Cabot|termau_gwreiddiol = Cabot's Tern}}

[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Prydain]]
[[Categori:Adar|*]]
[[Categori:Adareg]]</text>
      <sha1>igrjy80babkzp5c91hc09i1t0iutgcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Georg Friedrich Händel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6482</id>
    <revision>
      <id>11102141</id>
      <parentid>10896838</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:29:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3477" xml:space="preserve">{{Person
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
[[Cyfansoddwr]] clasurol oedd '''Georg Friedrich Händel''' (yn ffurf Saesneg ei enw, '''George Frideric Handel'''; [[23 Chwefror]] [[1685]] – [[14 Ebrill]] [[1759]]). Cafodd ei eni yn ninas [[Halle]], yn [[Sachsen]] ([[yr Almaen]]). Roedd yn feistr ar nifer o offerynnau erbyn ei wythfed benblwydd, yn cynnwys yr [[organ]] a’r [[harpsicord]].

Erbyn ei nawfed penblwydd, roedd o wedi dechrau cyfansodddi yn barod! Ond nid oedd ei dad yn fodlon ar ei gyfansoddi a cheisiodd i beidio adael i Händel wneud mwy i ymhel â [[Cerddoriaeth|cherddoriaeth]]. Felly, allan o barch i’w dad fe fu’n astudio’r [[gyfraith]] yn y brifysgol, ond wedi marwolaeth ei dad fe newidodd ei feddwl a gadael y brifysgol i fod yn organydd. Wedyn, yn [[1710]], dechreuodd cyfansoddi cerddoriaeth.

Symudodd i [[Lloegr|Loegr]] yn [[1712]], ac fe ddaeth yn ddinesydd Seisnig yn yr un flwyddyn. Roedd yn byw yn rhif 27, Bow Street yn [[Llundain]]. Yn [[1727]], ysgrifennodd Händel ei ddarn mwyaf poblogaidd, sef ''Zadok the Priest'' ar gyfer brenin newydd [[Lloegr]]. Bu’n parhau i gyfansoddi cerddoriaeth yn gyhoeddus hyd [[1740]]. Bu farw yn [[1789]]. Ni briododd ac nid oes llawer o wybodaeth am ei fywyd preifat am ei fod wedi bod yn ddyn breifat ei natur.

==Gweithiau cerddorol==

=== Oratorïau ===
* ''Il trionfo del Tempo e del Disinganno'' (1707)
* ''Il trionfo del Tempo e della Verità'' (1737)
* ''La resurrezione'' (1708)
* ''Brockes Passion'' (1719)
* ''Esther'' (1732)
* ''Deborah'' (1733)
* ''Athalia'' (1733)
* ''Saul'' (1739)
* ''Israel in Egypt'' (1739)
* ''L'Allegro, il Penseroso ed il Moderato'' (1740)
* ''Messiah'' (Meseia) (1742)
* ''Samson'' (1743)
* ''Semele'' (1744)
* ''Joseph and his Brethren'' (1744)
* ''Hercules'' (1745)
* ''Belshazzar'' (1745)
* ''Occasional Oratorio'' (1746)
* ''Judas Maccabaeus'' (1747)
* ''Joshua'' (1748)
* ''Alexander Balus'' (1748)
* ''Susanna'' (1749)
* ''Solomon'' (1749)
* ''Theodora'' (1750)
* ''The Choice of Hercules'' (1751)
* ''Jephtha'' (1752)
* ''The Triumph of Time and Truth'' (1757)

=== Operâu ===
* ''Almira'' (1705)
* ''Nero'' (1705)
* ''Florindo'' (1708)
* ''Daphne'' (1708)
* ''Rodrigo'' (1707)
* ''Agrippina'' (1709)
* ''[[Rinaldo]]'' (1711)
* ''Il pastor fido'' (1712)
* ''Teseo'' (1713)
* ''Silla'' (1713)
* ''Amadigi di Gaula'' (1715)
* ''Radamisto'' (1720)
* ''Muzio Scevola'' (1721)
* ''Floridante'' (1721)
* ''Ottone'' (1723)
* ''Flavio'' (1723)
* ''Giulio Cesare'' (1724)
* ''Tamerlano'' (1724)
* ''Rodelinda'' (1725)
* ''Scipione'' (1726)
* ''Alessandro'' (1726)
* ''Admeto'' (1727)
* ''Riccardo Primo'' (1727)
* ''Siroe'' (1728)
* ''Tolomeo'' (1728)
* ''Lotario'' (1729)
* ''Partenope'' (1730)
* ''Poro'' (1731)
* ''Ezio'' (1732)
* ''Sosarme'' (1732)
* ''Orlando'' (1733)
* ''Arianna in Creta'' (1734)
* ''Oreste'' (1734)
* ''Ariodante'' (1735)
* ''Alcina'' (1735)
* ''Atalanta'' (1736)
* ''Arminio'' (1737)
* ''Giustino'' (1737)
* ''Berenice'' (1737)
* ''Faramondo'' (1738)
* ''Alessandro Severo'' (1738)
* ''Serse'' (1738)
* ''Giove in Argo'' (1739)
* ''Imeneo'' (1740)
* ''Deidamia'' (1741)

=== Arall ===
* ''Water Music'' (1717)

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Handel, Georg F}}
[[Categori:Cyfansoddwyr Almaenig|Handel, George Frederic]]
[[Categori:Genedigaethau 1685|Handel, George Frederic]]
[[Categori:Marwolaethau 1759|Handel, George Frederic]]
[[Categori:Georg Friedrich Handel| ]]</text>
      <sha1>dj9h9iz3lt6bzg1xv24e0lj0zg9f73r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Tywysog Harri o Loegr</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7273</id>
    <revision>
      <id>11102038</id>
      <parentid>10923282</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:33:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3565" xml:space="preserve">{{infobox person/Wikidata
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
Ail fab y [[Y Tywysog Siarl, Tywysog Cymru|Tywysog Siarl]] a [[Diana, Tywysoges Cymru|Diana]] yw '''Henry Charles Albert David Mountbatten-Windsor''' neu'r '''Tywysog Harri''', Dug Sussex (ganwyd [[15 Medi]] [[1984]]). Mae'n frawd i'r [[Y Tywysog William|Tywysog William]]. Priododd yr actores [[Meghan Markle]] ym Mai 2018.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=https://golwg360.cymru/newyddion/prydain/506648-tywysog-harry-briodi-meghan-markle|teitl=Tywysog Harry i briodi Meghan Markle|cyhoeddwr=Golwg360|dyddiad=27 Tachwedd 2017|dyddiadcyrchu=8 Rhagfyr 2017}}&lt;/ref&gt;

Fe'i addysgwyd mewn ysgolion yn Lloegr a treuliodd gyfnodau o'i flwyddyn bwlch yn Awstralia a Lesotho. Yna cafodd hyfforddiant swyddog yn Academi Filwrol Frenhinol Sandhurst. Fe'i benodwyd yn gornet (sef ail is-gapten) yn y Blues a Royals, gan wasanaethau dros dro gyda'i frawd [[Y Tywysog William, Dug Caergrawnt|Y Tywysog William]], a cwblhaodd ei hyfforddiant fel arweinydd milwyr. Yn 2007-2008 gwasanaethodd am dros ddeg wythnos yn [[Helmand]], Affganistan, ond tynnodd allan ar ôl i gylchgrawn Awstralaidd ddatgelu ei bresenoldeb yna. Dychweloddi Affganistan am gyfnod o 20 wythnos yn 2012-13 gyda [[Corfflu Awyr y Fyddin]]. Gadawodd y fyddin yn Mehefin 2015.

==Helyntion==
===Ffrae'r wisg ffansi Natsïaidd===
[[Delwedd:Sun front.jpg|150px|de|bawd|Tudalen flaen [[The Sun]] gyda llun o'r tywysog yn y parti]]
Yn Ionawr [[2005]], mewn parti gwisg ffansi gyda'r thema &quot;Trefedigaethwyr a Brodorion&quot;, gwisgodd y Tywysog Harri band braich [[swastika]] ac iwnifform [[Natsïaeth|Natsïaidd]], gan godi ymateb beirniadol iawn&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/4170083.stm Harri yn ymddiheuro'n gyhoeddus am wisgo i fyny fel Natsi] BBC News, 13 Ionawr, 2005&lt;/ref&gt; ac achosi cryn embaras i'w deulu. Yn ddiweddarach, rhyddhawyd cyhoeddiad ar ei ran yn ymddiheuro am y weithred, ond roedd ei amharodrwydd i ymddiheuro'n bersonol yn cythruddo nifer o grwpiau gwrth-hiliaeth ac unigolion. Cafodd ei feirniadu am wneud sbort ar ben mater difrifol a brifo teimladau teuluoedd pobl a ddioddfefasant dan y Natsïaid. Ond bu rhai o gefnogwyr y teulu brenhinol yn barod i esgusodi'r tywysog&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/4170623.stm Harry public apology 'not needed'] BBC News, 14 Ionawr, 2005&lt;/ref&gt;

===Ffrae saethu'r adar prin===
Yn Hydref 2007, wynebodd Harri gyhuddiadau o saethu dau aderyn prin tra yn [[Tŷ Sandringham|Sandringham]]&lt;ref&gt;[http://www.guardian.co.uk/uk/2007/oct/31/monarchy.endangeredspecies &quot;Prince Harry quizzed by police about shooting of rare birds&quot; 31 Hydref 2007 ''The Guardian'']&lt;/ref&gt;. Gwelodd dau gerddwr a warden gwarchodfa natur cyfagos ddau [[Boda tinwyn|foda tinwyn]] yn cael eu &quot;blastio o'r awyr&quot; ar [[24 Hydref]], ond oherwydd y coed nid oeddynt yn medru gweld pwy yn union a'u saethodd. Mae bodau tinwyn ymhlith yr adar prinaf ym Mhrydain; dim ond 20 sy'n byw yn Lloegr felly collwyd 10% o stoc bridio'r adar yn y wlad honno. Dywedodd llefarydd ar ran yr [[RSPB]] fod yr honiadau gan lygad-dystion mai Harri a'i ffrind a fu'n gyfrifol am y saethu yn &quot;gredadwy&quot;. Fodd bynnag, penderfynodd [[Gwasanaeth Erlyn y Goron]] beidio â ffurfio cyhuddiadau, penderfyniad sydd wedi cythruddo naturiaethwyr.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Harri}}
[[Categori:Capteiniaid y Fyddin Brydeinig]]
[[Categori:Genedigaethau 1984]]
[[Categori:Hen Etoniaid]]
[[Categori:Pobl o Lundain]]
[[Categori:Teulu Mountbatten-Windsor]]
[[Categori:Tywysogion Seisnig]]</text>
      <sha1>cgt4f0hja5uc4gvbu2fpp863s5eafed</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Barcud coch</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7487</id>
    <revision>
      <id>11101999</id>
      <parentid>10868990</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:34:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2128" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = Barcud coch
| delwedd = Milvus milvus R(ThKraft).jpg
| maint_delwedd = 225px
| neges_delwedd = 
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Falconiformes]]
| familia = [[Accipitridae]] 
| subfamilia = [[Milvinae]]
| genus = ''[[Milvus]]''
| species = '''''M. milvus'''''
| enw_deuenwol = ''Milvus milvus''
| awdurdod_deuenwol = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)
}}
[[File:Milvus milvus MHNT.ZOO.2010.11.80.15.jpg|thumb|''Milvus milvus'']]
[[Aderyn ysglyfaethus]] mawr yw'r '''Barcud coch''' (hefyd '''Barcut''', '''Barcutan''' neu  '''Bod'''). Ceir yn [[Ewrop]] mewn coetir, tir amaeth a'r bryniau. Roedd e'n gyffredin ym [[Prydain|Mhrydain]] tan y 19eg ganrif. Aeth yn brin gyda ond ychydig barau yng Nghymru (yn ardal Pumlumon, Sir Aberteifi) oherwydd helwriaeth trwm ac i wenwyn fynd i'r gadwyn fwyd o ganlyniad i'r dulliau modern o amaethu. Mae'n cynyddu bellach a mae'n cael ei ail-gyflwyno i [[Lloegr|Loegr]] a'r [[yr Alban|Alban]].

Mae'r Barcud coch yn frowngoch gyda phen gwelw a darn gwyn o dan yr adain. Mae'r adenydd yn hir a chul ac mae'r cynffon yn fforchog.

==Bwyd==
Celanedd a charthion fwyaf ond yn eitha catholig ei fwydlen, fel mae'r sylw canlynol yn awgrymu:
:Fwy nag unwaith rhyw chwe wythnos yn ôl ar sawl cae gwair, gweld barcud coch yn hedfan yn isel pan oedd y peiriannau yn gweithio ar y cynhaeaf. Mi ryda ni wedi mynd i feddwl am y deryn fel un ysglyfaethus ac yn gwneud dim ond bwydo ar gelanedd. Mi welais hyn gyntaf sawl blwyddyn yn ôl bellach ar y ffin rhwng yr Almaen a Gwlad Belg lle roedd yr aderyn yn hollol gartrefol gyda'r peiriannau a neb o'r ffermwyr yn gwneud dim sylw ohonynt. Hel pryfed oedd y barcud yn siwr.&lt;ref&gt;Harri Thomas yn ''Bwletin Llên Natur'', rhif 6&lt;/ref&gt;

==Llyfryddiaeth==
* A.V. Cross a P.E. Davies, ''[[The Red Kites of Wales]]'' (Ymddiriedolaeth Barcutiaid Cymru, 1998)
* John Evans, ''[[The Red Kite in Wales]]'' (Christopher Davies, 1994)
* Roger Lovegrove, ''[[Y Barcud Coch (llyfr)|Y Barcud Coch]]'' (Cynllun Amddiffyn y Barcud, 1995)

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Adar ysglyfaethus]]</text>
      <sha1>0r5mkum66ye6rozwkoxckdi207njvi7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102024</id>
      <parentid>11101999</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:04:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Symudwyd y dudalen [[Barcud Coch]] i [[Barcud coch]] gan Craigysgafn dros y ddolen ailgyfeirio</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2128" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = Barcud coch
| delwedd = Milvus milvus R(ThKraft).jpg
| maint_delwedd = 225px
| neges_delwedd = 
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Falconiformes]]
| familia = [[Accipitridae]] 
| subfamilia = [[Milvinae]]
| genus = ''[[Milvus]]''
| species = '''''M. milvus'''''
| enw_deuenwol = ''Milvus milvus''
| awdurdod_deuenwol = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)
}}
[[File:Milvus milvus MHNT.ZOO.2010.11.80.15.jpg|thumb|''Milvus milvus'']]
[[Aderyn ysglyfaethus]] mawr yw'r '''Barcud coch''' (hefyd '''Barcut''', '''Barcutan''' neu  '''Bod'''). Ceir yn [[Ewrop]] mewn coetir, tir amaeth a'r bryniau. Roedd e'n gyffredin ym [[Prydain|Mhrydain]] tan y 19eg ganrif. Aeth yn brin gyda ond ychydig barau yng Nghymru (yn ardal Pumlumon, Sir Aberteifi) oherwydd helwriaeth trwm ac i wenwyn fynd i'r gadwyn fwyd o ganlyniad i'r dulliau modern o amaethu. Mae'n cynyddu bellach a mae'n cael ei ail-gyflwyno i [[Lloegr|Loegr]] a'r [[yr Alban|Alban]].

Mae'r Barcud coch yn frowngoch gyda phen gwelw a darn gwyn o dan yr adain. Mae'r adenydd yn hir a chul ac mae'r cynffon yn fforchog.

==Bwyd==
Celanedd a charthion fwyaf ond yn eitha catholig ei fwydlen, fel mae'r sylw canlynol yn awgrymu:
:Fwy nag unwaith rhyw chwe wythnos yn ôl ar sawl cae gwair, gweld barcud coch yn hedfan yn isel pan oedd y peiriannau yn gweithio ar y cynhaeaf. Mi ryda ni wedi mynd i feddwl am y deryn fel un ysglyfaethus ac yn gwneud dim ond bwydo ar gelanedd. Mi welais hyn gyntaf sawl blwyddyn yn ôl bellach ar y ffin rhwng yr Almaen a Gwlad Belg lle roedd yr aderyn yn hollol gartrefol gyda'r peiriannau a neb o'r ffermwyr yn gwneud dim sylw ohonynt. Hel pryfed oedd y barcud yn siwr.&lt;ref&gt;Harri Thomas yn ''Bwletin Llên Natur'', rhif 6&lt;/ref&gt;

==Llyfryddiaeth==
* A.V. Cross a P.E. Davies, ''[[The Red Kites of Wales]]'' (Ymddiriedolaeth Barcutiaid Cymru, 1998)
* John Evans, ''[[The Red Kite in Wales]]'' (Christopher Davies, 1994)
* Roger Lovegrove, ''[[Y Barcud Coch (llyfr)|Y Barcud Coch]]'' (Cynllun Amddiffyn y Barcud, 1995)

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Adar ysglyfaethus]]</text>
      <sha1>0r5mkum66ye6rozwkoxckdi207njvi7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwalch glas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8837</id>
    <revision>
      <id>11101986</id>
      <parentid>11018533</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T13:48:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3153" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| name = ''Accipiter nisus ''
| status = LC
| status_system = IUCN3.1
| status_ref = &lt;ref name = birdlife&gt;{{cite web | title =BirdLife International Species factsheet: ''Accipiter nisus'' | author = | publisher =BirdLife International | url =http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&amp;sid=3455&amp;m=0 | accessdate =04 Mawrth 2010 | archive-date =2009-01-04 | archive-url =https://web.archive.org/web/20090104225320/http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&amp;sid=3455&amp;m=0 | url-status =dead }}&lt;/ref&gt;
| image = Accipiter nisus Meneer Zjeroen.jpg
| image_width = 250px
| image_caption = Benyw
| image2 = Accipiter nisus - Eurasian Sparrowhawk XC234158.mp3
| image_alt = Front view of bird of prey with barred underparts, yellow eyes and hooked bill
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[adar|Aves]]
| ordo = [[Falconiformes]]&lt;br&gt;(or [[Accipitriformes]], q.v.)
| familia = [[Accipitridae]]
| genus = ''[[Accipiter]]''
| species = '''''A. nisus'''''
| binomial = ''Accipiter nisus''
| binomial_authority = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)
| range_map = Accnis_Area_Map-2.PNG
| range_map_width = 250px
| range_map_caption =
&lt;div style=&quot;text-align:left;&quot;&gt;&lt;big&gt;{{Legend2|#FF0000|Breeding summer visitor|border=1px solid #aaa}} {{Legend2|#00FF00|Resident year-round|border=1px solid #aaa}} {{Legend2|#0000FF|Non-breeding winter visitor|border=1px solid #aaa}}
| subdivision_ranks = Subspecies
| subdivision = ''A. n. granti &lt;br /&gt; A. n. melaschistos &lt;br /&gt; A. n. nisosimilis &lt;br /&gt; A. n. nisus &lt;br /&gt; A. n. punicus &lt;br /&gt; A. n. wolterstorffi''
}}

Mae'r '''Gwalch glas''' (''Accipiter nisus'') yn [[aderyn rheibiol]] sy'n gyffredin trwy rannau helaeth o [[Ewrop]] ac [[Asia]].

Yn y rhannau lle mae'r gaeafau yn arbennig o oer mae'n mudo tua'r de, weithiau cyn belled a [[Gogledd Affrica]] ac [[India]], ond mewn rhannau eraill, megis Gorllewin Ewrop, mae'n aros o gwmpas ei diriogaeth trwy'r flwyddyn. 
[[Delwedd:Accipiter nisus female.jpg|200px|chwith|bawd|Iâr]]
[[Delwedd:Accipiter nisus MHNT.jpg|bawd|chwith|Wyau'r '' Accipiter nisus'']]
[[File:Zittende en badderende sperwer-4961919.webm| thumb|left |Accipiter nisus]]
Mae'n nythu mewn coed, ac yn hela adar bychain yn bennaf. Mae'n medru symud yn gyflym trwy'r coed i ddal adar cyn iddynt wybod ei fod yno. Gellir adnabod y Gwalch glas o'i gynffon hir ac adenydd gweddol fyr a llydan. Mae'r ceiliog yn llwydlad ar ei gefn a llinellau coch ar y fron, tra mae'r iâr yn fwy brown. Gellir cymysgu rhwng y Gwalch glas a'r [[Gwalch Marth]] ar brydiau, ond mae'r Gwalch glas yn llawer llai, yn enwedig y ceiliog sydd rhwng 29 a 34&amp;nbsp;cm o hyd a 59–64&amp;nbsp;cm ar draws yr adenydd. Mae'r iâr yn fwy, 35–41&amp;nbsp;cm o hyd a 67–80&amp;nbsp;cm ar draws yr adenydd, ond me'n dal i edrych yn aderyn llai na cheiliog Gwalch Marth. Mae iâr Gwalch Marth yn fwy byth, tua'r un faint a [[Bwncath]].

Mae'r Gwalch glas yn aderyn cyffredin yng [[Cymru|Nghymru]] ac i'w weld ymhobman heblaw yn y mynyddoedd.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Gweler hefyd==
* [[Gwalch y pysgod]]

[[Categori:Adar ysglyfaethus]]</text>
      <sha1>0ibon1xa4tpbf9ihswfkgu1cfdqzzax</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11101997</id>
      <parentid>11101986</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:32:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Symudwyd y dudalen [[Gwalch Glas]] i [[Gwalch glas]] gan Craigysgafn dros y ddolen ailgyfeirio</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3153" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| name = ''Accipiter nisus ''
| status = LC
| status_system = IUCN3.1
| status_ref = &lt;ref name = birdlife&gt;{{cite web | title =BirdLife International Species factsheet: ''Accipiter nisus'' | author = | publisher =BirdLife International | url =http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&amp;sid=3455&amp;m=0 | accessdate =04 Mawrth 2010 | archive-date =2009-01-04 | archive-url =https://web.archive.org/web/20090104225320/http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&amp;sid=3455&amp;m=0 | url-status =dead }}&lt;/ref&gt;
| image = Accipiter nisus Meneer Zjeroen.jpg
| image_width = 250px
| image_caption = Benyw
| image2 = Accipiter nisus - Eurasian Sparrowhawk XC234158.mp3
| image_alt = Front view of bird of prey with barred underparts, yellow eyes and hooked bill
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[adar|Aves]]
| ordo = [[Falconiformes]]&lt;br&gt;(or [[Accipitriformes]], q.v.)
| familia = [[Accipitridae]]
| genus = ''[[Accipiter]]''
| species = '''''A. nisus'''''
| binomial = ''Accipiter nisus''
| binomial_authority = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)
| range_map = Accnis_Area_Map-2.PNG
| range_map_width = 250px
| range_map_caption =
&lt;div style=&quot;text-align:left;&quot;&gt;&lt;big&gt;{{Legend2|#FF0000|Breeding summer visitor|border=1px solid #aaa}} {{Legend2|#00FF00|Resident year-round|border=1px solid #aaa}} {{Legend2|#0000FF|Non-breeding winter visitor|border=1px solid #aaa}}
| subdivision_ranks = Subspecies
| subdivision = ''A. n. granti &lt;br /&gt; A. n. melaschistos &lt;br /&gt; A. n. nisosimilis &lt;br /&gt; A. n. nisus &lt;br /&gt; A. n. punicus &lt;br /&gt; A. n. wolterstorffi''
}}

Mae'r '''Gwalch glas''' (''Accipiter nisus'') yn [[aderyn rheibiol]] sy'n gyffredin trwy rannau helaeth o [[Ewrop]] ac [[Asia]].

Yn y rhannau lle mae'r gaeafau yn arbennig o oer mae'n mudo tua'r de, weithiau cyn belled a [[Gogledd Affrica]] ac [[India]], ond mewn rhannau eraill, megis Gorllewin Ewrop, mae'n aros o gwmpas ei diriogaeth trwy'r flwyddyn. 
[[Delwedd:Accipiter nisus female.jpg|200px|chwith|bawd|Iâr]]
[[Delwedd:Accipiter nisus MHNT.jpg|bawd|chwith|Wyau'r '' Accipiter nisus'']]
[[File:Zittende en badderende sperwer-4961919.webm| thumb|left |Accipiter nisus]]
Mae'n nythu mewn coed, ac yn hela adar bychain yn bennaf. Mae'n medru symud yn gyflym trwy'r coed i ddal adar cyn iddynt wybod ei fod yno. Gellir adnabod y Gwalch glas o'i gynffon hir ac adenydd gweddol fyr a llydan. Mae'r ceiliog yn llwydlad ar ei gefn a llinellau coch ar y fron, tra mae'r iâr yn fwy brown. Gellir cymysgu rhwng y Gwalch glas a'r [[Gwalch Marth]] ar brydiau, ond mae'r Gwalch glas yn llawer llai, yn enwedig y ceiliog sydd rhwng 29 a 34&amp;nbsp;cm o hyd a 59–64&amp;nbsp;cm ar draws yr adenydd. Mae'r iâr yn fwy, 35–41&amp;nbsp;cm o hyd a 67–80&amp;nbsp;cm ar draws yr adenydd, ond me'n dal i edrych yn aderyn llai na cheiliog Gwalch Marth. Mae iâr Gwalch Marth yn fwy byth, tua'r un faint a [[Bwncath]].

Mae'r Gwalch glas yn aderyn cyffredin yng [[Cymru|Nghymru]] ac i'w weld ymhobman heblaw yn y mynyddoedd.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Gweler hefyd==
* [[Gwalch y pysgod]]

[[Categori:Adar ysglyfaethus]]</text>
      <sha1>0ibon1xa4tpbf9ihswfkgu1cfdqzzax</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Manchester United F.C.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13710</id>
    <revision>
      <id>11102126</id>
      <parentid>11024312</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:11:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sebastian Wallroth</username>
        <id>4307</id>
      </contributor>
      <comment>Shinji Kagawa 2018 (cropped).jpg</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="158672" xml:space="preserve">{{Infobox football club
| clubname = Manchester United
| current  = 2014–15 Manchester United F.C. season
| image    = [[Delwedd:Logo manutd.png|180px]]
| fullname = Manchester United Football Club&lt;br /&gt; (Clwb Pêl-droed Manceinion Unedig)
| nickname = The Red Devils&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.premierleague.com/en-gb/clubs/profile.overview.html/man-utd |title=Manchester United Football Club |work=premierleague.com |publisher=Premier League |accessdate=9 Mehefin 2012 |archive-date=2015-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315135420/http://www.premierleague.com/en-gb/clubs/profile.overview.html/man-utd |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
| founded  = (fel ''Newton Heath LYR F.C.'') &lt;br&gt;Newid enw yn 1902 i Manchester United F.C.
| ground   = [[Old Trafford]]
| capacity = 75,731&lt;ref name=&quot;premier_league1314&quot;&gt;{{cite web |title=Manchester United - Stadium |url=http://www.premierleague.com/content/dam/premierleague/site-content/News/publications/handbooks/premier-league-handbook-2013-14.pdf |work=premierleague.com |publisher=Premier League |accessdate=12 Awst 2013 |archive-date=2016-01-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131132636/http://www.premierleague.com/content/dam/premierleague/site-content/News/publications/handbooks/premier-league-handbook-2013-14.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
| owner    = [[Glazer ownership of Manchester United|Manchester United plc]] ({{NYSE|MANU}})
| chairman = [[Joel Glazer|Joel]] a [[Avram Glazer]]
| chrtitle = Cyd-Gadeiryddion
| manager  = 
| league   = [[Premier League]]
| season   = 
| position = 
| pattern_la1 = _manutd1920h|pattern_b1 = _manutd1920h|pattern_ra1 = _manutd1920h|pattern_sh1 = _mufc201920h|pattern_so1 = _mufc201920h
| leftarm1    = E80909 |body1 = E80909 |rightarm1 = E80909 |shorts1 = FFFFFF |socks1 = 000000
| pattern_la2 = _manutd1920a|pattern_b2 = _manutd1920a|pattern_ra2 = _manutd1920a|pattern_sh2 = _mufc201920a|pattern_so2 = _3_stripes_black
| leftarm2    = FBEEC4|body2 = FBEEC4|rightarm2 = FBEEC4|shorts2 = 000000|socks2 = FBEEC4
| pattern_la3 = _manutd1920t |pattern_b3 = _manutd1920t |pattern_ra3 = _manutd1920t |pattern_sh3 = _manutd1920t |pattern_so3 = _manutd1920t
| leftarm3    = 000000 |body3 = 000000 |rightarm3 = 000000 |shorts3 = 000000 |socks3 = 000000
| website  = http://www.manutd.com/
}}
[[Delwedd:Manchester United FC League Performance.svg|bawd|320px|Cynnydd yn safle Manchester United yn [[Uwchgynghrair Lloegr]] o'i gychwyn yn 1892-93 hyd at 2013-14.]]
Tîm pêl-droed o [[Manceinion|Fanceinion]], Lloegr yw '''Manchester United Football Club''' (Clwb Pêl-droed Manceinion Unedig) sef tîm pêl-droed mwyaf llwyddiannus [[Uwchgynghrair Lloegr]] ac un o dimau pêl-droed mwyaf poblogaidd yn y byd.

Mae'r tîm yn chwarae yn stadiwm [[Old Trafford]] yng nghanol y ddinas, stadiwm sy'n dal 75,635 .o gefnogwyr&lt;ref name=&quot;premier_league1415&quot;&gt;{{cite web |title=Manchester United - Stadium |url=http://www.premierleague.com/content/dam/premierleague/site-content/News/publications/handbooks/premier-league-handbook-2014-15.pdf |work=premierleague.com |publisher=Premier League |accessdate=29 Awst 2014 |archive-date=2014-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140820004527/http://www.premierleague.com/content/dam/premierleague/site-content/News/publications/handbooks/premier-league-handbook-2014-15.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;.

Mae nifer yn mynnu mai Manchester United hefyd yw clwb pêl-droed mwyaf poblogaidd y byd, gyda dros 75 miliwn o gefnogwyr ledled y byd a thros 200 clwb cefnogi swyddogol.&lt;ref name=&quot;hamil_126&quot;&gt;Hamil (2008), p. 126.&lt;/ref&gt; Dywed eraill fody niferoedd yn nes at 333&amp;nbsp;miliwn.&lt;ref name=&quot;333_million_fans&quot;&gt;{{cite news |first=Bob |last=Cass |title=United moving down south as fanbase reaches 333 million |url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-502574/United-moving-south-fanbase-reaches-333-million.html |work=Daily Mail |publisher=Associated Newspapers |location=London |date=15 Rhagfyr 2007 |accessdate=20 Mehefin 2010 }}&lt;/ref&gt; Roedd y clwb yn un o'r clybiau wnaeth sefydlu Uwchgynghrair Lloegr yn 1992, ac mae wedi chwarae yng nghynghrair uchaf Lloegr ers 1975. Mae cyfartaledd tyrfaoedd y clwb yn flynyddol uwch nag unrhyw glwb arall yn Lloegr, heblaw am chwe thymor yn unig ers 1964/65.&lt;ref&gt;{{cite news |first=Simon |last=Rice |title=Manchester United top of the 25 best supported clubs in Europe |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/manchester-united-top-of-the-25-best-supported-clubs-in-europe-1816245.html |work=The Independent |publisher=Independent Print |location=London |date=6 Tachwedd 2009 |accessdate=6 Tachwedd 2009 |archive-date=2011-08-19 |archive-url=https://www.webcitation.org/612fIJ2C8?url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/manchester-united-top-of-the-25-best-supported-clubs-in-europe-1816245.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Mae Manchester United wedi ennill [[Cwpan Lloegr]] 12 o weithiau, [[Uwchgynghrair Lloegr]] ddeg gwaith, [[Cwpan Cynghrair Lloegr]] ddwywaith, [[Cwpan UEFA]] unwaith a [[Cwpan Ewrop|Chwpan Ewrop]] dair gwaith.

Y clwb yw'r ail clwb mwyaf llwyddiannus yn hanes pêl-droed Lloegr tu ol i Lerpwl; mae wedi ennill 20 o dlysau ers i Alex Ferguson gael ei benodi'n rheolwr ym Mis Tachwedd 1986. Maen nhw wedi ennill prif gynghrair Lloegr 20 o weithiau. Ym 1968 daethant y tîm cyntaf o Loegr i ennill cwpan Ewrop, drwy guro [[S.L. Benfica]] 4-1. Enillon nhw ail gwpan Ewrop ym 1999 fel rhan o'r trebl, cyn ennill eu trydydd cwpan yn 2008, bron 40 mlynedd i'r diwrnod ers ennill am y tro cyntaf.

Ers diwedd y 90au mae'r clwb wedi bod yn un o'r rhai mwyaf cyfoethog yn y byd, yn bennaf oherwydd ei berchennog Martin Edwards, gyda'r incwm mwyaf o unrhyw dîm pêl-droed, ac ar hyn o bryd y clwb mwyaf cyfoethog mewn pêl-droed a hefyd mewn unrhyw gamp gyda gwerth o £897 miliwn yn Mai 2008. Roedd y clwb yn un o aelodau gwreiddiol G-14 sef grwp o dimau gorau Ewrop ac erbyn hyn mae'n rhan o'r European Club Association.

Capten presennol y clwb yw Ashley Young a olynodd Antonio Valencia yn 2019.

== Hanes ==
=== Y blynyddoedd cynnar ===

Ffurfiwyd clwb Newton Heath LYR F.C. ym 1878 fel clwb gwaith y ''Lancashire and Yorkshire Railway Depot'' yn Newton Heath. Roedd crysau'r clwb yn haner gwyrdd a hanner aur. Roedd y clwb yn chwarae ar gae bychan, gwael ar ''North Road'' am bymtheg mlynedd cyn symud i ''Bank Street'' yn nhref gyfagos Clayton yn 1893. Cafodd y clwb fynediad i'r gynghrair ym 1892 a dechrewyd y broses o wahanu oddi wrth y rheilffordd gan ddod yn glwb annibynol, penodi ysgrifennydd i'r clwb a galw eu hunain yn 'Newton Heath F.C'. Ym 1902 roedd y clwb o fewn dim i fod yn fethdalwyr gyda dyledion o dros £2,500. Ar un adeg cafodd eu stadiwm yn ''Bank Street'' ei gau.

Cyn cael eu cau am byth cafodd y clwb arian gan J.H Davies, perchennog bragdai ym Maenceinion.

=== Blynyddoedd Busby 1948-1969 ===
[[Delwedd:Man.utd 1905-06 dailygraph.jpg|bawd|chwith|Tîm Manchester United ar gychwyn eu tymor 1905–06.]]
Cymrodd Matt Busby drosodd fel rheolwr yn Hydref 1945. Roedd Busby eisiau rheoli pwy oedd yn y tîm, prynu chwaraewyr newydd a sesiynau ymarfer. Ym 1952 enillodd y clwb yr uwchgynghrair, ei gwpan cynghrair cyntaf mewn 41 mlynedd. Gydag oedran cyfartalog o 22 cawsant eu galw gan y cyfryngau'n 'Busby Babes'. Ym 1957 Manchester United oedd y tîm Saesneg cyntaf i gystadlu yn y Cwpan Ewropaidd. Er gwrthwynebiadau cynghrair Lloegr, aeth Manchester United ymlaen i gyrraedd y rownd gyn-derfynol, lle collon nhw i [[Real Madrid C.F.|Real Madrid]]. Sgoriodd y tîm 10-0 yn erbyn Anderlecht, y sgor uchaf yn y gystadleuaeth.

Y tymor wedyn, daeth yn un o wyth tîm olaf y Gwpan Ewropaidd yn erbyn Seren Coch Belgrade. Ar y ffordd, ar y 6ed o Chwefror 1958, cafodd yr awyren a gludai'r tîm ddamwain a lladdwyd 23 o bobl gan gynnwys wyth chwaraewr: - Geoff Bent, Roger Byrne, Eddie Colman, Duncan Edwards, Mark Jones, David Pegg, Tommy Taylor a Billy Whelan.
[[Delwedd:Busby babes 1955.jpg|bawd|Y 'The Busby Babes yn [[Denmarc]] yn 1955]]

Cymrodd Jimmy Murphy, rheolwr yr eilyddion drosodd gan weithredu fel rheolwr llawn amser. Chwareodd yr eilyddion yn y tîm cyntaf a llwyddon nhw i gyrraedd rownd derfynol y cwpan FA, lle collon nhw i [[Bolton Wanderers F.C.|Bolton Wanderers]]. Fel cydnabyddiaeth o drasiedi'r tim, gwahoddodd UEFA'r tîm i gymryd rhan yng Nghwpan Ewropaidd 1958-59 gyda phencampwyr Lloegr [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]].

Ailadeiladodd Busby'r tîm trwy'r 60au, gan brynu chwaraewyr fel [[Denis Law]] a Paddy Crerand, ac unodd y rhain gyda gyda'r genhedlaeth nesaf o chwaraewyr ifanc yn cynnwys George Best i ennill y cwpan FA ym 1963. Y tymor dilynol gorffenon nhw'n ail yn y gynghrair, ac enillwyd y gynghrair ei hun ym 1965 a 1967. Ym 1968 Manchester United oedd y tîm cyntaf i ennill y cwpan Ewropaidd gan feuddu Benfica 4-1 yn y rownd derfynol a hynny gyda thîm a oedd yn cynnwys tri chwaraewyr Ewropeaidd y flwyddyn: Bobby Charlton, Denis Law a [[George Best]]. Gorffenodd Matt Busby fel arweinydd ym 1969 a chafodd ei ddisodli gan eolwrr yr eilyddion Wilf McGuiness.

=== Y newid: 1969-1992 ===
Ar ôl gorffen yn wythfed yn 1969-70 a dechreuad wael i 1970-1971, cafodd Busby ei berswadio i ddod yn ôl fel arweinwr ac aeth McGuiness yn ôl i arwain yr ailyddion. Ym Mehefin 1971 daeth Frank O'Farrel yn arweinwr, ond arhosodd ond 18 mis cyn cael ei ddisodli gan Tommy Docherty yn Rhagfyr 1972. Roedd Dochert wedi arbed Manchester United o fynd i lawr y tymor yna, ond iddyn nhw fynd i'r ail gynghrair ym 1974; erbyn hyn roedd Best, Law a Charlton wedi gadael y clwb. Aeth y clwb lan ar ei tro cyntaf a llwyddon nhw gyrraedd rownd derfynol y cwpan FA yn 1976, ond collon nhw i Southampton. Cyrhaeddon nhw'r rownd derfynol eto yn 1977, yn maeddu [[Liverpool F.C.|Lerpwl]] 2-1. Cafodd Docherty ei sacio yn gynt ar ôl hyn oherwydd cafodd ef berthynas eto gwraig y ffisiotherapydd.

Daeth Dave Sexton yn haf 1977 ac ond am prynu chwaraewyr mawr yn cynnwys Joe Jordan, Gary Bailey, Gordon McQueen a Ray Wilkins, ni lwyddodd y tîm i gael unrhyw ganlyniadau mawr; gorffenon nhw yn y ddwy cyntaf ym 1979-80 a chollon nhw i'r Arfwyr yn y rownd derfynol y cwpan FA. Cafodd Sexton ei sacio ym 1981, ond am y faith enillodd United y saith gêm olaf lle roedd ef yn arwain. Cafodd ei ddisodli gan Ron Atkinson, a dorrodd y record trosglwyddo i brynu Bryan Robson o Gorllewin Bromich Albion. O dan Atkinson, enillodd Manchester United y cwpan FA ddwywaith ym mhedair blynedd.

Cyrhaeddodd Alex Ferguson ei gynorthwy-ydd Archie Knox o Aberdeen ar ddiwrnod y cafodd Atkinson ei sacio. Yn nhair tymor gorffenodd ef yn 11fed, 2il a 11fed eto. Roedd Ferguson dan bwysau, gan ei fod yn agos i gael ei sacio roedd ennill yn erbyn [[Crystal Palace F.C.|Crystal Palace]] yn rownd derfynol y cwpan FA ym 1990 wedi acheb swydd Ferguson. Y tymor wedyn enillodd Manchester United ei Gwpan Enillwyr y Cwpan cyntaf a chwaraeodd yng Nghwpan Mawr UEFA ym 1991, yn maeddu enillwyr y cwpan Ewropaidd, Seren Coch Belgrade. Enillodd y tîm y Cwpan Cynghrair yn 1992 gyda thîm oedd yn cynnwys Ryan Giggs, [[David Beckham]], Paul Scholes, Nicky Butt a'r brodyr Neville. Ym 1993 enillodd y clwb ei gynghrair cyntaf ers 1967, ennillon nhw'r gynghrair eto ym 1994 gyda'r Cwpan FA i gwblhau dwbl cyntaf yn hanes y clwb.

=== Coron Driphlyg 1999 ===
Tymor 1998-99 oedd tymor fwyaf llwddianus unrhyw glwb yn hanes pêl-droed Lloegr; y tîm cyntaf oedden nhw i ennill Uwchgynghrair Lloegr, Cwpan Lloegr a Chyngrair y Pencampwyr – 'Y Goron Driflig'- yn yr un tymor. Ar ei hôl hi o 1-0 yn erbyn [[Bayern Munich]] yn rownd derfynol Cynghrair y Pencampwyr UEFA, sgoriodd Teddy Sheringham ac Ole Gunner Solskjaer goliau hwyr sicrhau buddugoliaeth dros yr Almaenwyr yn beth sy'n cael ei ystyried gan rai yn un o'r 'Comebacks' gorau yn hanes pêl-droed. Hefyd enillodd y clwb y cwpan cyfandirol ar ôl maeddu Palmeiras 1-0 yn Tokyo. Ar ôl yr holl ddigwyddiadau hyn cafodd Ferguson ei wneud yn farchog am ei gyfraniad i bêl-droed.

=== Llwyddiant yn yr unfed ganrif ar hugain ===
[[Delwedd:Ryan Giggs vs Everton-5 cropped.jpg|bawd|Y chwaraewr a enillodd fwyaf erioed yn hanes pêl-droed yng ngwledydd Prydain: aelod o dîm Man U: y Cymro [[Ryan Giggs]].]]

Yn 2000 cymerodd Manchester United rhan yng nghwpan clybiau'r byd ym [[Brasil|Mrasil]], ac enillodd y gynghrair eto ym 1999-2000 a 2000-2001. Gorffenodd y tîm yn ail i'r Arfwyr yn 2001-02, cyn ennill y gynghrair yn ôl yn 2002. Enillon nhw eu degfed cwpan FA gan faeddu [[Millwall F.C.|Millwall]] 3-0 yn y rownd derfynol yn [[Stadiwm y Mileniwm]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]]. Yn 2005-2006 ni lwyddodd y tîm i gyrraedd yr 16 olaf - am y tro cyntaf ers degawd, ond yna adenillwyd [[Cwpan Cynghrair Lloegr]] yn erbyn [[Wigan Athletic F.C.|Wigan Athletic]]. Enillodd y clwb Uwchgynghrair Lloegr eto yn 2007 ac yn 2008, a chyflawnodd ddwbl gan faeddu Chelsea â'r cic gosb yn rownd derfynol [[Cynghrair y Pencampwyr UEFA]]. Chwaraeodd Ryan Giggs ei 759ed gêm yn y gêm hon, gan gipio'r record - y trydedd gynghrair yn olynol. Yr haf hwnnw cafodd [[Cristiano Ronaldo]] ei werthu i [[Real Madrid C.F.|Real Madrid]] am £80 miliwn. Yn 2010 maeddodd Manchester United [[Aston Villa F.C.|Aston Villa]] gan ennill Cwpan Cynghrair Lloegr.

== Carfan Bresennol ==
:''Fel 14 Gorffennaf 2015''
&lt;div style=&quot;-moz-column-count: 2;&quot;&gt;
*1 {{baner|Sbaen}} David De Gea
*2 {{baner|Brasil}} Rafael
*3 {{baner|Lloegr}} Luke Shaw
*4 {{baner|Lloegr}} Phil Jones
*5 {{baner|Yr Ariannin}} Marcos Rojo
*6 {{baner|Gogledd Iwerddon}} Jonny Evans
*7 {{baner|Yr Ariannin}} Ángel Di María
*8 {{baner|Sbaen}} Juan Mata
*10 {{baner|Lloegr}} [[Wayne Rooney]]
*11 {{baner|Gwlad Belg}} Adnan Januzaj
*12 {{baner|Lloegr}} [[Chris Smalling]]
*13 {{baner|Denmarc}} Anders Lindegaard
*14 {{baner|Mecsico}} Javier Hernández
*16 {{baner|Lloegr}} Michael Carrick
*17 {{baner|Yr Iseldiroedd}} Daley Blind
*18 {{baner|Lloegr}} Ashley Young
*20 {{baner|Yr Iseldiroedd}} [[Robin van Persie]]
*21 {{baner|Sbaen}} Ander Herrera
*22 {{baner|Lloegr}} Nick Powell
*25 {{baner|Ecwador}} Antonio Valencia
*30 {{baner|Wrwgwái}} Guillermo Varela
*31 {{baner|Gwlad Belg}} Marouane Fellaini
*32 {{baner|Sbaen}} Víctor Valdés
*33 {{baner|Gogledd Iwerddon}} Paddy McNair
*35 {{baner|Lloegr}} Jesse Lingard
*41 {{baner|Lloegr}} Reece James
*42 {{baner|Lloegr}} Tyler Blackett
*44 {{baner|Brasil}} Andreas Pereira
*48 {{baner|Lloegr}} Will Keane
*49 {{baner|Lloegr}} James Wilson
*50 {{baner|Lloegr}} Sam Johnstone
*-- {{baner|Yr Iseldiroedd}} Memphis Depay
*-- {{baner|Yr Almaen}} Bastian Schweinsteiger
*-- {{baner|Yr Eidal}} Matteo Darmian
*-- {{baner|Ffrainc}} Morgan Schneiderlin

==Rheolwyr==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!Dates&lt;ref&gt;Barnes et al. (2001), pp. 54–57.&lt;/ref&gt;
!Name
!Notes
|-
|1878–1892
|Unknown
|
|-
|1892–1900
|{{flagicon|ENG}} [[A. H. Albut]]
|
|-
|1900–1903
|{{flagicon|ENG}} [[James West (football manager)|James West]]
|
|-
|1903–1912
|{{flagicon|ENG}} [[Ernest Mangnall]]
|
|-
|1912–1914
|{{flagicon|ENG}} [[John Bentley (football manager)|John Bentley]]
|
|-
|1914–1922
|{{flagicon|ENG}} [[Jack Robson]]
|
|-
|1922–1926
|{{flagicon|SCO}} [[John Chapman (football manager)|John Chapman]]
|
|-
|1926–1927
|{{flagicon|ENG}} [[Lal Hilditch]]
|Rheolwr-chwaraewr
|-
|1927–1931
|{{flagicon|ENG}} [[Herbert Bamlett]]
|
|-
|1931–1932
|{{flagicon|ENG}} [[Walter Crickmer]]
|
|-
|1932–1937
|{{flagicon|SCO}} [[Scott Duncan]]
|
|-
|1937–1945
|{{flagicon|ENG}} [[Walter Crickmer]]
|
|-
|1945–1969
|{{flagicon|SCO}} [[Matt Busby]]
|
|-
|1969–1970
|{{flagicon|ENG}} [[Wilf McGuinness]]
|
|-
|1970–1971
|{{flagicon|SCO}} [[Matt Busby]]
|
|-
|1971–1972
|{{flagicon|IRL}} [[Frank O'Farrell]]
|
|-
|1972–1977
|{{flagicon|SCO}} [[Tommy Docherty]]
|
|-
|1977–1981
|{{flagicon|ENG}} [[Dave Sexton]]
|
|-
|1981–1986
|{{flagicon|ENG}} [[Ron Atkinson]]
|
|-
|1986–2013
|{{flagicon|SCO}} [[Alex Ferguson]]
|
|-
|2013–2014
|{{flagicon|SCO}} [[David Moyes]]
|
|-
|2014
|{{flagicon|WAL}} [[Ryan Giggs]]
|Rheolwr-chwaraewr mewn gofal
|-
|2014–2016
|{{flagicon|NED}} [[Louis van Gaal]]
|
|}

===Esblygiad dillad y sgwad cyntaf===
{|
|{{Football kit box|pattern_la=|pattern_b=_goldhalf|pattern_ra=|leftarm=004400|body=004400|rightarm=ffcc00|shorts=ffffff|socks=000000|title=1879–87}}
|{{Football kit box|pattern_la=|pattern_b=_whitehalf|pattern_ra=|leftarm=e20e0e|body=e20e0e|rightarm=ffffff|shorts=000044|socks=000044|title=1887–93}}
|{{Football kit box|pattern_la=_goldstripes|pattern_b=_goldstripes_thin2|pattern_ra=_goldstripes|leftarm=006600|body=006600|rightarm=006600|shorts=000044|socks=000044|title=1893–94}}
|{{Football kit box|pattern_la=_goldborder|pattern_b=_newtonheathh9496|pattern_ra=_goldborder|leftarm=006600|body=006600|rightarm=006600|shorts=ffffff|socks=000000|title=1894–96}}
|{{Football kit box|pattern_la=|pattern_b=|pattern_ra=|leftarm=ffffff|body=ffffff|rightarm=ffffff|shorts=000044|socks=000044|title=1896–1902}}
|}
{|
|{{Football kit box|pattern_la=|pattern_b=|pattern_ra=|leftarm=e20e0e|body=e20e0e|rightarm=e20e0e|shorts=ffffff|socks=000000|title=1902–20, 1921–22, 1927–34, 1934–60, 1971–presennol{{Cref2|PL|3}}}}
|{{Football kit box|pattern_la=|pattern_b=|pattern_ra=|leftarm=e20e0e|body=e20e0e|rightarm=e20e0e|shorts=ffffff|socks=e20e0e|title=1920–21, 1963–71}}
|{{Football kit box|pattern_la=|pattern_b=_red_V|pattern_ra=|leftarm=ffffff|body=ffffff|rightarm=ffffff|shorts=ffffff|socks=000000|title=1922–27}}
|{{Football kit box|pattern_la=_burgundy_hoops|pattern_b=_burgundy_hoops|pattern_ra=_burgundy_hoops|leftarm=ffffff|body=ffffff|rightarm=ffffff|shorts=ffffff|socks=000000|title=1934}}
|{{Football kit box|pattern_la=|pattern_b=|pattern_ra=|leftarm=e20e0e|body=e20e0e|rightarm=e20e0e|shorts=ffffff|socks=ffffff|title=1960–63, 1997–presennol{{Cref2|EC|1}}}}
|}

;Notes
{{Cnote2 Begin}}
{{Cnote2|PL|value=1|n=1|Defnyddir y cyfuniad hwn yn yr Uwchgynghrair a gemau cartref.}}
{{Cnote2|EC|value=2|n=1|Defnyddir y cyfuniad hwn mewn cystadleuthau Ewropeaidd.}}
{{Cnote2 End}}

==Chwaraewyr==
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P106 wd:Q937857 . ?item wdt:P54 wd:Q18656 }
|sort=P569
|columns=P18,label:enw,P735,P569,P19
|thumb=129
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
!delwedd
!enw
!enw cyntaf
!dyddiad geni
!man geni
|-
| 
| ''[[:d:Q5542951|George O'Brien]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1801s
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4717696|Alex Robertson]]''
| ''[[:d:Q13258171|Alex]]''
| 1850s
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4910083|Bill McCartney]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1850s
| [[Dwyrain Swydd Ayr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4933344|Bob McFarlane]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''
| 1850s
| [[Airdrie, Gogledd Swydd Lanark|Airdrie]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6239467|John Hodge]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1850s
| ''[[:d:Q3358826|Stenhousemuir]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q16886115|William Thomson]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1850s&lt;br/&gt;&lt;some value&gt;
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7816125|Tom Hay]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1858
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16066574|John Earp]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1860
| [[Newport, Swydd Amwythig|Newport]]
|-
| [[Delwedd:Newton Heath - Jack Powell - First Incarnation.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4347281|Jack Powell]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1860-03-25
| [[Cymru]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6201347|Jimmy Stanton]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1860-11-18
| [[West Bromwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1529691|Tom Burke]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1862
| [[Wrecsam]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6134778|James Gotheridge]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1863
| [[Derby]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1701381|Jack Peden]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1863-07-12
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6210694|Joe Kinloch]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1864-01
| [[Blackburn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q888205|Bob Ramsey]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''
| 1864
| [[Stoke-on-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4933406|Bob Milarvie]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''
| 1864
| ''[[:d:Q7225729|Q7225729]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5539047|George Evans]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1864-06-27
| ''[[:d:Q5647672|Q5647672]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6209387|Joe Davies]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1864-07-12
| [[Cefn Mawr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7349156|Robert Ramsay]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1864-10
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4721661|Alf Edge]]''
| ''[[:d:Q2698865|Alf]]''
| 1864-10-01
| [[Stoke-upon-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5543071|George Owen]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1865
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6201508|Jimmy Warner]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1865-04-15
| ''[[:d:Q6694650|Q6694650]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4155304|Jack Doughty]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1865-10
| [[Bilston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8006498|William Campbell]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1865-10-25
| [[Inverness]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6247470|John McCartney]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1866
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6114479|Jack Owen]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1866
| [[Y Waun]]
|-
| [[Delwedd:Ernest Mangnall.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q706085|Ernest Mangnall]]''
| ''[[:d:Q595105|Ernest]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q292691|Ernst]]''
| 1866-01-04
| [[Bolton]]
|-
| [[Delwedd:CaesarJenkyns.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1025420|Caesar Jenkyns]]''
| ''[[:d:Q123651|Caesar]]''
| 1866-08-24
| [[Llanfair-ym-Muallt]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5495593|Fred Jones]]''
| ''[[:d:Q913073|Fred]]''
| 1867-01
| [[Llandudno]]
|-
| [[Delwedd:Di Jones.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5270039|Di Jones]]''
| 
| 1867
| [[Croesoswallt]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5733882|Herbert Dale]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1867
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6226328|John Clements]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1867
| [[Nottingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8010304|William Gyves]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1867-07
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1680184|James Colville]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1868
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4155306|Roger Doughty]]''
| ''[[:d:Q4925304|Roger]]''
| 1868
| ''[[:d:Q2936429|Cannock Chase]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6227892|John Cunningham]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1868
| [[Glasgow]]
|-
| [[Delwedd:John Willie Sutcliffe.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3182547|John Willie Sutcliffe]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1868-04-14
| [[Halifax, Gorllewin Swydd Efrog|Halifax]]
|-
| [[Delwedd:Henry Boyd.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5718474|Henry Boyd]]''
| ''[[:d:Q1158477|Henry]]''
| 1868-05-06
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2670594|Bob Donaldson]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''
| 1868-08-27
| [[Coatbridge]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4719132|Alexander Higgins]]''
| ''[[:d:Q923|Alexander]]''
| 1869
| [[Smethwick]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4912487|Billy Draycott]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1869-02-15
| [[Newhall, Swydd Derby]]
|-
| [[Delwedd:Alf Farman.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4481276|Alf Farman]]''
| ''[[:d:Q2698865|Alf]]''
| 1869-04
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2347898|Harry Stafford]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1869-11-29
| [[Crewe]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6790558|Matthew Gillespie]]''
| ''[[:d:Q4927231|Matthew]]''
| 1869-12-24
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16066736|Arthur Henrys]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1870
| [[Newcastle upon Tyne]]
|-
| [[Delwedd:Fred Erentz.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q558319|Fred Erentz]]''
| ''[[:d:Q913073|Fred]]''
| 1870
| ''[[:d:Q459773|Broughty Ferry]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1699099|John Aitken]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1870
| [[Dumfries]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8015230|William Mathieson]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1870
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2095562|James McNaught]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1870-06-08
| [[Dumbarton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8014680|William Longair]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1870-07-19
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16066729|Tommy Fitzsimmons]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1870-10-21
| [[Annbank]]
|-
| [[Delwedd:Walter Cartwright.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3436423|Walter Cartwright]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1871-01
| [[Nantwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6201561|Jimmy Whitehouse]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1871-04-09
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7114531|Owen Jones]]''
| ''[[:d:Q3887735|Owen]]''
| 1871-07
| [[Bangor]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8023069|Wilson Greenwood]]''
| ''[[:d:Q18552466|Wilson]]''
| 1871-07
| [[Padiham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6130854|James Cairns]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1872
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6226245|John Clarkin]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1872
| [[Neilston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7412352|Samuel Parker]]''
| ''[[:d:Q629347|Samuel]]''
| 1872
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6209760|Joe Fall]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1872-01-16
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4271676|Willie Stewart]]''
| ''[[:d:Q18572334|Willie]]''
| 1872-02-11
| [[Coupar Angus]]
|-
| [[Delwedd:JoeCassidy.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3436414|Joe Cassidy]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1872-07-30
| ''[[:d:Q530296|Swydd Lanark]]''
|-
| [[Delwedd:Frank Barrett footballer.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4078479|Frank Barrett]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1872-08-02
| [[Dundee]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4797957|Arthur Beadsworth]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1873
| [[Caerlŷr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4912729|Billy Hood]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1873
| [[Ashton-under-Lyne]]
|-
| 
| ''[[:d:Q975787|Alf Schofield]]''
| ''[[:d:Q2698865|Alf]]''
| 1873
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1700264|John Graham]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1873
| [[Northumberland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5496565|Fred Williams]]''
| ''[[:d:Q913073|Fred]]''
| 1873
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6112833|Jack Grundy]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1873
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6212999|Joe Williams]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1873
| [[Crewe]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4786757|Archie Montgomery]]''
| ''[[:d:Q19826472|Archie]]''
| 1873-01-27
| [[Chryston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5543344|George Perrins]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1873-02-24
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1839481|Jimmy Coupar]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1873-03-03
| [[Dundee]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16066801|Herbert Stone]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1873-04
| [[St Albans]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1691565|Joe Ridgway]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1873-04-25
| ''[[:d:Q1024118|Chorlton-cum-Hardy]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q10452837|Bob Parkinson]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''
| 1873-04-27
| [[Preston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6229959|John Dow]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1873-06-17
| [[Dundee]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8005985|William Brooks]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1873-07
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10380998|Tom Robertson]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1873-10-17
| ''[[:d:Q7313552|Renton]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5082188|Charles Rothwell]]''
| ''[[:d:Q2958359|Charles]]''
| 1874
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16066807|Joe Clark]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1874
| [[Dundee]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4911378|Bill Williams]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1874-01-01
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1587351|William Bryant]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1874
| [[Rotherham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5542475|George Millar]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1874
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6263898|John Whitney]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1874
| [[Lloegr]]
|-
| [[Delwedd:Billy meredith city.jpg|center|129px]]
| [[Billy Meredith]]
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1874-07-30
| [[Y Waun]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6131631|James Connachan]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1874-08-29
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5668685|Harry Erentz]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1874-09-17
| [[Dundee]]
|-
| [[Delwedd:Herbert Birchenough.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1608071|Herbert Birchenough]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1874-09-21
| [[Crewe]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4913237|Billy Richards]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1874-10-06
| [[West Bromwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819720|Tommy Morrison]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1874-12-16
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8018549|William Smith]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1875
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q16066852|Hugh Morgan]]''
| ''[[:d:Q839387|Hugh]]''
| 1875
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5233670|David Fitzsimmons]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1875
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q2439810|Tom Leigh]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1875-02-02
| [[Derby]]
|-
| [[Delwedd:Tommy Leigh 1903.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q20811165|Tommy Leigh]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1875-02-02
| [[Derby]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6220553|John Banks]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1875-06-14
| [[West Bromwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16058859|Frank Pepper]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1875-07
| ''[[:d:Q2211085|Q2211085]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5085457|Charlie Richards]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1875-08-09
| [[Burton upon Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q54865112|Robert Stephenson]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1875-11-10
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q16066865|James Carman]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1876
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q16066872|James Higson]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1876
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q186208|Jimmy Collinson]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1876
| ''[[:d:Q176084|Newton Heath]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6136231|James Hopkins]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1876
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7287529|Ralph Gaudie]]''
| ''[[:d:Q18156180|Ralph]]''
| 1876
| [[Guisborough]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8013397|William Jackson]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1876-01-27
| [[Y Fflint]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3306011|Jack Peddie]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1876-03-03
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q736407|Billy Ball]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1876-04-11
| ''[[:d:Q7984951|Q7984951]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4912645|Billy Griffiths]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1876-04-16
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4261027|George Livingstone]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1876-05-05&lt;br/&gt;1870-05-05
| [[Dumbarton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5490285|Frank Wedge]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1876-07-28
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5217561|Daniel Hurst]]''
| ''[[:d:Q14516546|Daniel]]''
| 1876-10-02
| [[Workington]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4155283|Alex Downie]]''
| ''[[:d:Q13258171|Alex]]''
| 1876-10-08
| [[Dunoon]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6133911|James Fisher]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1876-12-23
| [[Stirling]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1681226|James Vance]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1877
| ''[[:d:Q2376078|Stevenston]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5273561|Dick Wombwell]]''
| ''[[:d:Q2519633|Dick]]''
| 1877
| [[Nottingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5543681|George Radcliffe]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1877
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5560937|Gilbert Godsmark]]''
| ''[[:d:Q1675463|Gilbert]]''
| 1877
| [[Derby]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7350507|Robert Turner]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1877
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8006132|William Bunce]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1877-04
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q8008132|William Dunn]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1877-07
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7820013|Tommy Wilson]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1877-10-20
| [[Preston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4934260|Bob Valentine]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''
| 1877-12-21
| ''[[:d:Q7162457|Q7162457]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7417453|Sandy Robertson]]''
| ''[[:d:Q1413008|Sandy]]''
| 1878
| [[Dundee]]
|-
| 
| ''[[:d:Q574892|Harry Moger]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1878
| [[Southampton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4913061|Billy Morgan]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1878
| [[Barrow-in-Furness]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6129237|James Bain]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1878
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6134520|James Garvey]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1878
| ''[[:d:Q3051137|Q3051137]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6210260|Joe Heathcote]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1878
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q16066930|Ernest Street]]''
| ''[[:d:Q595105|Ernest]]''
| 1878
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5901548|Horace Blew]]''
| ''[[:d:Q18402099|Horace]]''
| 1878-01-20
| [[Esclusham|Esclus]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1811696|Charlie Sagar]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1878-03-28
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819183|Tommy Arkesden]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1878-07
| [[Warwick]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5273259|Dick Pegg]]''
| ''[[:d:Q2519633|Dick]]''
| 1878-07
| [[Caerlŷr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6504596|Lawrence Smith]]''
| ''[[:d:Q15635788|Lawrence]]''
| 1878-07
| 
|-
| [[Delwedd:W Whittaker 1905.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q7966412|Walter Whittaker]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1878-09-20
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q863104|Billy Grassam]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1878-11-20
| ''[[:d:Q1389537|Larbert]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5733693|Herbert Broomfield]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1878-12-11
| [[Swydd Gaer]]
|-
| 
| ''[[:d:Q743501|Edwin Lee]]''
| ''[[:d:Q240931|Edwin]]''
| 1879
| [[Lymm]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5343493|Edward Holt]]''
| ''[[:d:Q278835|Edward]]''
| 1879
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6112501|Jack Fitchett]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1879
| ''[[:d:Q1024118|Chorlton-cum-Hardy]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7610284|Stephen Preston]]''
| ''[[:d:Q4927100|Stephen]]''
| 1879
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7818050|Tom Wilcox]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1879
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q16066938|John Gourlay]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1879
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5670468|Harry Lappin]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1879-01-16
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:VinceHayes.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q387620|Vince Hayes]]''
| ''[[:d:Q19825033|Vince]]''
| 1879-03-24
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1686640|Peter Blackmore]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1879-07
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q1369552|Alfred Ambler]]''
| ''[[:d:Q3480335|Alfred]]''
| 1879-07-01
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5489954|Frank Thorpe]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1879-11-13
| ''[[:d:Q2485852|Hayfield]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q16066957|Harry Cleaver]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1880
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q3648845|Jack Picken]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1880
| ''[[:d:Q5946704|Hurlford]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4931871|Bob Bonthron]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1880
| [[Burntisland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5735457|Herbert Rothwell]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1880
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6212955|Joe Wetherell]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1880
| [[Oswaldtwistle]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7307814|Reg Lawson]]''
| ''[[:d:Q19826469|Reg]]''
| 1880
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8010980|William Hartwell]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1880
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4101416|Jimmy Bannister]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1880-09-20
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| [[Delwedd:William-booth-footballer.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1675860|William Booth]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1880-10
| [[Stockport]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5728410|Henry Small]]''
| ''[[:d:Q1158477|Henry]]''
| 1881
| [[Southampton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4799653|Arthur Marshall]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1881
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6286893|Joseph Schofield]]''
| ''[[:d:Q471788|Joseph]]''
| 1881
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q10455114|Samuel Johnson]]''
| ''[[:d:Q629347|Samuel]]''
| 1881-07
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5423400|Ezra Royals]]''
| ''[[:d:Q17642702|Ezra]]''
| 1882-01
| [[Stoke-on-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5080559|Charles Mackie]]''
| ''[[:d:Q2958359|Charles]]''
| 1882-01-01
| [[Peterhead]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3374549|Tommy Blackstock]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1882
| [[Kirkcaldy]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5360990|Elijah Round]]''
| ''[[:d:Q19827682|Elijah]]''
| 1882
| [[Stoke-on-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5931373|Hugh Kerr]]''
| ''[[:d:Q839387|Hugh]]''
| 1882
| [[Pas-de-Calais]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7693116|Ted Dalton]]''
| ''[[:d:Q1737211|Ted]]''
| 1882
| ''[[:d:Q1024118|Chorlton-cum-Hardy]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q250013|Herbert Bamlett]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1882-03-01
| [[Gateshead]]
|-
| [[Delwedd:London 1908 English Amateur Football National Team.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1362212|Harold Hardman]]''
| ''[[:d:Q14647205|Harold]]''
| 1882-04-04
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Tom Chorlton.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q278058|Tom Chorlton]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1882-04-09
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2501681|Dick Duckworth]]''
| ''[[:d:Q2519633|Dick]]''
| 1882-09-14
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3439401|Alex Bell]]''
| ''[[:d:Q13258171|Alex]]''
| 1882-10-20
| [[Tref y Penrhyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4717489|Alex Menzies]]''
| ''[[:d:Q923|Alexander]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1882-11-25
| [[Blantyre, Malawi|Blantyre]]
|-
| 
| ''[[:d:Q15996494|Peter Proudfoot]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1882-11-25
| [[Wishaw]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4893069|Bernard Donaghy]]''
| ''[[:d:Q14649171|Bernard]]''
| 1882-12-23
| [[Derry|Deri]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8020658|William Yates]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1883
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5673374|Harry Wilkinson]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1883
| [[Bury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5673396|Harry Williams]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1883
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1676952|Jack Allan]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1883-01-16
| [[South Shields]]
|-
| [[Delwedd:John Christie - Brentford FC.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q6226038|John Christie]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1883-02-08
| [[Chorley]]
|-
| [[Delwedd:ManCity1904.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2715501|Herbert Burgess]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1883-02-25
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2916117|Charlie Roberts]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1883-04-06
| [[Darlington]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6200050|Jimmy Dyer]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1883-08-24
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1179993|Frank Buckley]]''
| ''[[:d:Q14647745|Franklin]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1883-11-09
| ''[[:d:Q4006479|Urmston]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7247521|Proctor Hall]]''
| 
| 1884-01
| [[Blackburn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2578036|Bill Berry]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1884
| [[Sunderland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5541908|George Lyons]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1884
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5930646|Hugh Edmonds]]''
| ''[[:d:Q839387|Hugh]]''
| 1884
| [[Chryston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16067128|Ernest Thomson]]''
| ''[[:d:Q595105|Ernest]]''
| 1884
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q259719|Bobby Beale]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1884-01-08
| [[Maidstone]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7693081|Ted Connor]]''
| ''[[:d:Q1737211|Ted]]''
| 1884-04-19
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436786|Jimmy Turnbull]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1884-05-23
| [[Stirling (awdurdod unedol)|Stirling]]
|-
| [[Delwedd:Alexander «Sandy» Turnbull.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1697963|Sandy Turnbull]]''
| ''[[:d:Q1413008|Sandy]]''
| 1884-07-30
| ''[[:d:Q5946704|Hurlford]]''
|-
| 
| [[Ernest Payne]]
| ''[[:d:Q595105|Ernest]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q292691|Ernst]]''
| 1884-12-23
| [[Caerwrangon]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5232366|David Christie]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1885
| 
|-
| [[Delwedd:GeorgeWall.jpeg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2028098|George Wall]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1885-02-20
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4499017|Dick Holden]]''
| ''[[:d:Q2519633|Dick]]''
| 1885-06-12
| [[Middleton, Swydd Gaerhirfryn|Middleton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5131161|Clem Beddow]]''
| ''[[:d:Q18180135|Clem]]''
| 1885-10
| [[Burton upon Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4800770|Arthur Young]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1886
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q59656363|Eversley Mansfield]]''
| 
| 1886
| [[Barrow-in-Furness]]
|-
| [[Delwedd:HaroldHalse.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2470716|Harold Halse]]''
| ''[[:d:Q14647205|Harold]]''
| 1886-01-01
| [[Llundain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4662108|Aaron Hulme]]''
| ''[[:d:Q905085|Aaron]]''
| 1886
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7816224|Tom Homer]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1886
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4476127|Arthur Whalley]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1886-02-17
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Enochwest.jpeg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2461412|Enoch West]]''
| ''[[:d:Q476155|Enoch]]''
| 1886-03-31
| [[Hucknall]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7822247|Tony Donnelly]]''
| ''[[:d:Q15238167|Tony]]''
| 1886-04
| [[Middleton, Manceinion Fwyaf|Middleton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6247780|John McGillivray]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1886-04
| ''[[:d:Q4975790|Q4975790]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q10454176|Joe Ford]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1886-05-07
| [[Northwich]]
|-
| [[Delwedd:Sam Blott.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q7407195|Sam Blott]]''
| ''[[:d:Q12800694|Sam]]''
| 1886-06-19
| ''[[:d:Q124308|Q124308]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5670563|Harry Leonard]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1886-07-01
| [[Sunderland]]
|-
| [[Delwedd:George Hunter - Aston Villa.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1587744|George Hunter]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1886-08-16
| [[Peshawar]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4912276|Billy Bridgewater]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1886-09-14
| [[Doncaster]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4912678|Billy Harrison]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1886-12-27
| [[Wybunbury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436400|George Stacey]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1887
| ''[[:d:Q3990815|Thorpe Hesley]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5343533|Edward Hudson]]''
| ''[[:d:Q278835|Edward]]''
| 1887
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6209333|Joe Curry]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1887
| [[Newcastle upon Tyne]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6394331|Kerr Whiteside]]''
| 
| 1887
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q8006588|William Carrier]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1887
| [[Ashington]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10449204|George Bissett]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1887-01-25
| [[Cowdenbeath]]
|-
| 
| ''[[:d:Q735971|William Henry Dean]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1887-02-06
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6116644|Jackie Sheldon]]''
| ''[[:d:Q16277237|Jackie]]''
| 1887-02-11
| [[Swydd Derby]]
|-
| [[Delwedd:PADDY OCONNELL.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1789802|Patrick O'Connell]]''
| ''[[:d:Q18002623|Patrick]]''
| 1887-03-08
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5686450|Haydn Green]]''
| 
| 1887-03-18
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7819443|Tommy Gipps]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1888-01
| [[Walthamstow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8012691|William Hunter]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1888
| [[Sunderland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6530891|Leslie Hofton]]''
| ''[[:d:Q26736517|Leslie]]''
| 1888-03-03
| [[Sheffield]]
|-
| [[Delwedd:Oscar Linkson.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q3180398|Oscar Linkson]]''
| ''[[:d:Q1951683|Oscar]]''
| 1888-03-16
| ''[[:d:Q149691|New Barnet]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7143720|Pat McCarthy]]''
| ''[[:d:Q19801119|Pat]]''
| 1888-04
| [[Y Fenni]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4800010|Arthur Potts]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1888-06-26
| ''[[:d:Q2936429|Cannock Chase]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5545301|George Travers]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1888-11-04
| ''[[:d:Q7020574|Newtown]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4799118|Arthur Hooper]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1888-12-05
| [[Brierley Hill]]
|-
| 
| ''[[:d:Q22087030|Paddy McGuire]]''
| 
| 1889
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7817067|Tom Nuttall]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1889-01
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7507818|Sid Ireland]]''
| ''[[:d:Q16281470|Sid]]''
| 1889
| [[Tamworth, Swydd Stafford|Tamworth]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1148555|Cyril Barlow]]''
| ''[[:d:Q34997882|Cyril]]''
| 1889-01-22
| ''[[:d:Q176084|Newton Heath]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7325922|Richard Gibson]]''
| ''[[:d:Q1249148|Richard]]''
| 1889-02
| [[Llundain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4309756|Jack Mew]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1889-03-30
| [[Sunderland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6838648|Mickey Hamill]]''
| ''[[:d:Q19819798|Mickey]]''
| 1889-06-18
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6211573|Joe Norton]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1890-01-01
| [[Caerlŷr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6114699|Jack Quinn]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1890
| [[Barrhead]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6139945|James Montgomery]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1890
| [[Newfield, Bishop Auckland|Newfield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q19975336|Aaron Travis]]''
| ''[[:d:Q905085|Aaron]]''
| 1890-03-28
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3437225|Tom Miller]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1890-06-30
| [[Motherwell]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4797806|Arthur Allman]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1890-12-24
| [[Stoke-on-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2218103|Sam Cookson]]''
| ''[[:d:Q629347|Samuel]]''
| 1891
| [[Cymru]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6141492|James Pugh]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1891
| [[Henffordd]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5487275|Frank Hodges]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1891-01-20
| ''[[:d:Q6985460|Nechells]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7694069|Teddy Partridge]]''
| ''[[:d:Q18010041|Teddy]]''
| 1891-02-13
| [[Swydd Gaerwrangon]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1587616|Frank Mann]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1891-03-17
| [[Nottingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1386222|Frank Barson]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1891-04-10
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q253984|Frank Knowles]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1891-05
| [[Hyde, Manceinion Fwyaf|Hyde]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6136118|James Hodge]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1891-07-05
| ''[[:d:Q3358826|Stenhousemuir]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6199675|Jimmy Broad]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q677191|James]]''
| 1891-11-10
| [[Stalybridge]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6207172|Jocelyn Rowe]]''
| ''[[:d:Q3808609|Jocelyn]]''
| 1892
| [[Kingston upon Thames (Bwrdeistref Frenhinol)|Bwrdeistref Frenhinol Kingston upon Thames]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7349317|Robert Roberts]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1892
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4912621|Billy Goodwin]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1892-01-01
| [[Staveley, Swydd Derby|Staveley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8001696|Wilf Woodcock]]''
| 
| 1892-02-15
| [[Droylsden]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7966177|Walter Spratt]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1892-10
| [[Birmingham]]
|-
| [[Delwedd:George Walter Anderson.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q839126|George Anderson]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1893-01
| ''[[:d:Q2015708|Cheetham Hill]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6264400|John Williamson]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1893
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7509044|Sidney Evans]]''
| ''[[:d:Q3960161|Sidney]]''
| 1893
| [[Darlaston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10453606|David Lyner]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1893-01-09
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6210253|Joe Haywood]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1893-04
| [[Wednesbury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7167562|Percy Schofield]]''
| ''[[:d:Q1329662|Percy]]''
| 1893-04
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5544353|George Schofield]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1893-08-06
| [[Swydd Efrog]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6211501|Joe Myerscough]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1893-08-08
| ''[[:d:Q117813|Q117813]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4798218|Arthur Cashmore]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1893-10-30
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6144225|James Thomson]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1894
| [[Dumbarton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4909554|Bill Inglis]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1894-03-02
| [[Kirkcaldy]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819419|Tommy Forster]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1894-04
| [[Swydd Gaer]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1370718|Lal Hilditch]]''
| ''[[:d:Q3373079|Clarence]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q6480003|Lal]]''
| 1894-06-02
| [[Hartford, Swydd Gaer]]
|-
| 
| ''[[:d:Q978320|James McCrae]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1894-09-02
| [[Bridge of Weir]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2730640|John Wood]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1894-09-17
| ''[[:d:Q672948|Leven]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4711039|Albert Prince]]''
| ''[[:d:Q577011|Albert]]''
| 1895
| [[Stoke-on-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4913394|Billy Toms]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1895-05-19
| 
|-
| [[Delwedd:Fred Hopkin.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q10379931|Fred Hopkin]]''
| ''[[:d:Q913073|Fred]]''
| 1895-09-23
| [[Dewsbury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6988946|Neil McBain]]''
| ''[[:d:Q5570878|Neil]]''
| 1895-11-15
| [[Campbeltown]]
|-
| [[Delwedd:T Meehan - Chelsea.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q7819697|Tommy Meehan]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1896
| ''[[:d:Q4496047|Q4496047]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4754452|Andie Newton]]''
| 
| 1896
| ''[[:d:Q7363216|Q7363216]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4910602|Bill Rawlings]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1896-01-03
| [[Andover]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1066905|Charlie Hannaford]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1896-01-08
| [[Aylesbury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5544288|George Sapsford]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1896-03-10
| ''[[:d:Q4975790|Q4975790]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q3436446|Ray Bennion]]''
| ''[[:d:Q2133832|Ray]]''
| 1896-09-01
| [[Wrecsam]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436805|Alf Steward]]''
| ''[[:d:Q3480335|Alfred]]''
| 1896-09-18
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4912460|Billy Dennis]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1896-09-21
| [[Mossley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7114697|Owen Williams]]''
| ''[[:d:Q3887735|Owen]]''
| 1896-09-23
| ''[[:d:Q7385070|Ryhope]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5084628|Charlie Butler]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1897
| [[Watford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1506845|George Albinson]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1897-02-14
| [[Prestwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5085444|Charlie Rennox]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1897-02-25
| [[Shotts]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6115821|Jack Wilson]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1897-03-08
| [[Swydd Durham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4710960|Albert Pape]]''
| ''[[:d:Q577011|Albert]]''
| 1897-06-13
| ''[[:d:Q5367508|Q5367508]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4266021|Arthur Lochhead]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1897-12-08
| [[Dwyrain Swydd Renfrew]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8214908|Jack Hacking]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1897-12-22
| [[Blackburn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4909394|Bill Henderson]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1898
| [[Caeredin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10453702|James Robinson]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1898-01-08
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2262276|Jack Silcock]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1898-01-15
| [[Wigan]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5540302|George Haslam]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1898-03-23
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6388051|Ken MacDonald]]''
| ''[[:d:Q2645657|Ken]]''
| 1898-04-24
| [[Cymru]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436435|Charlie Moore]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1898-06-03
| ''[[:d:Q2136719|Q2136719]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q10402233|Ernie Goldthorpe]]''
| ''[[:d:Q19816583|Ernie]]''
| 1898-06-08
| ''[[:d:Q6841985|Q6841985]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q8018129|William Sarvis]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1898-07
| [[Merthyr Tudful]]
|-
| [[Delwedd:H Williams - Manchester United.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q16073225|Harry Williams]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1898-07-29
| [[Hucknall]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16004091|John Prentice]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1898-10-19
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436465|John Grimwood]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1898-10-25
| ''[[:d:Q6773224|Marsden, Tyne and Wear]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1179175|Joe Spence]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1898-12-15
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6240096|John Howarth]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1899
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q11978590|Jimmy Bain]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1899-02-06
| [[Rutherglen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5485471|Frank Brett]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1899-03-10
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8215072|Louis Page]]''
| ''[[:d:Q2897866|Louis]]''
| 1899-03-27
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6483526|Lance Richardson]]''
| ''[[:d:Q1801787|Lance]]''
| 1899-04
| [[Swydd Durham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6208408|Joe Astley]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1899-04-01
| [[Dudley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6521856|Len Langford]]''
| 
| 1899-05-30
| [[Alfreton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5239099|David Robbie]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1899-10-06
| [[Motherwell]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5108240|Chris Taylor]]''
| ''[[:d:Q339346|Chris]]''
| 1899-10-18
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5085548|Charlie Spencer]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1899-12-04
| [[Washington, Tyne a Wear|Washington]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1587265|Tom Jones]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1899-12-06
| [[Wrecsam]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5487124|Frank Harris]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1899-12-17
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7306974|Rees Williams]]''
| ''[[:d:Q19968305|Rees]]''
| 1900-01
| [[Merthyr Tudful (sir)|Bwrdeisdref Sirol Merthyr Tudful]]
|-
| [[Delwedd:James West.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1681289|James West]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1900s
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1392205|Walter Crickmer]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1900
| [[Wigan]]
|-
| 
| ''[[:d:Q15998646|Bert Cartman]]''
| ''[[:d:Q613014|Bert]]''
| 1900-02-28
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5233356|David Ellis]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1900-03-02
| [[Kirkcaldy]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5085422|Charlie Radford]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1900-03-19
| [[Walsall]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4709814|Albert Broome]]''
| ''[[:d:Q577011|Albert]]''
| 1900-05-30
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q76983973|Jimmy Nuttall]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1900-07-07
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5231056|David Bain]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1900-08-05
| [[Rutherglen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7817626|Tom Smith]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1900-10-18
| [[Whitburn, Tyne and Wear|Whitburn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7966265|Walter Taylor]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1901
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6111148|Jack Barber]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1901-01-08
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4912806|Billy Johnston]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1901-01-16
| [[Caeredin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819242|Tommy Boyle]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1901-02-21
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1586858|Harry Thomas]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1901-02-28
| [[Abertawe]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1484672|Ronald Haworth]]''
| ''[[:d:Q2532287|Ronald]]''
| 1901-03-10
| [[Blackburn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5394538|Ernie Hine]]''
| ''[[:d:Q19816583|Ernie]]''
| 1901-04-09
| [[Barnsley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4276470|Frank McPherson]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1901-05-14
| [[Barrow-in-Furness]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7326667|Richard Iddon]]''
| ''[[:d:Q1249148|Richard]]''
| 1901-06-22
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6112516|Jack Flanagan]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1902-02-03
| [[Lostock Hall]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10422609|Jimmy Bullock]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1902-03-25
| ''[[:d:Q5586936|Q5586936]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5540588|George Hicks]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1902-04-30
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4798692|Arthur Fitton]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1902-05-30
| [[Swydd Gaerlŷr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5541890|George Lydon]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1902-06-24
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819421|Tommy Frame]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1902-09-05
| ''[[:d:Q1016737|Q1016737]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q3101754|George McLachlan]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1902-09-21
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16005781|Billy Chapman]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1902-09-21
| [[Murton, Swydd Durham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10454640|Wilfred Lievesley]]''
| ''[[:d:Q16282621|Wilfred]]''
| 1902-10-06
| ''[[:d:Q15261817|Q15261817]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q580005|Fred Kennedy]]''
| ''[[:d:Q3273004|Frederick]]''
| 1902-10-23
| [[Bury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5220344|Danny Ferguson]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1903-01-25
| [[Sir y Fflint]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7411729|Samuel Hopkinson]]''
| ''[[:d:Q629347|Samuel]]''
| 1903-02-09
| [[Swydd Derby]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5542900|George Nicol]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1903-02-14
| ''[[:d:Q1018756|Saltcoats]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6200747|Jimmy McClelland]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1903-05-11
| ''[[:d:Q2631587|Q2631587]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4800460|Arthur Thomson]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1903-07
| [[Durham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4800610|Arthur Warburton]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1903-10-30
| [[Whitefield, Manceinion Fwyaf]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7167498|Percy Newton]]''
| ''[[:d:Q1329662|Percy]]''
| 1904-01
| [[Yr Eglwys Wen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4398733|Harry Rowley]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1904-01-23
| [[Wolverhampton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5085424|Charlie Ramsden]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1904-06-11
| [[Swydd Derby]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6249229|John Moody]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1904-11-01
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4502798|Jimmy Hanson]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1904-11-06
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7307746|Reg Chester]]''
| ''[[:d:Q19826469|Reg]]''
| 1904-11-21
| [[Long Eaton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7659733|Syd Tyler]]''
| ''[[:d:Q21396322|Syd]]''
| 1904-12-07
| [[Wolverhampton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6232969|John Ferguson]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1904-12-12
| ''[[:d:Q1615748|Q1615748]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6112884|Jack Hall]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1905-01
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4711234|Albert Smith]]''
| ''[[:d:Q577011|Albert]]''
| 1905
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4908654|Bill Dale]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1905-02-17
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5231982|David Byrne]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1905-04-28
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4913178|Billy Porter]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1905-07
| [[Fleetwood]]
|-
| [[Delwedd:Thomas Joseph Reid.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4394449|Thomas Reid]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1905-08-15
| [[Motherwell]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7816103|Tom Harris]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1905-09-18
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1351669|Eric Sweeney]]''
| ''[[:d:Q12788459|Eric]]''
| 1905-10-03
| [[Penbedw]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4101408|Tommy Bamford]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1905-11-02
| [[Port Talbot]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4912255|Billy Boyd]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1905-11-27
| [[Cambuslang]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819607|Tommy Lang]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1906-04-03
| [[Larkhall]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5272852|Dick Duckworth]]''
| ''[[:d:Q2519633|Dick]]''
| 1906-06-06
| ''[[:d:Q4496047|Q4496047]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6114077|Jack Mellor]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1906-07
| [[Oldham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4910127|Bill McKay]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1906-08-24
| [[Gogledd Swydd Lanark]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4910411|Bill Owen]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1906-09-17
| [[Northwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7793017|Thomas Parker]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1906-11-22
| [[Eccles, Manceinion Fwyaf|Eccles]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3806473|James Brown]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1907
| ''[[:d:Q1018540|Leith]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5272685|Dick Black]]''
| ''[[:d:Q2519633|Dick]]''
| 1907-02-18
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7615746|Stewart Chalmers]]''
| ''[[:d:Q18914827|Stewart]]''
| 1907-03-05
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5539739|George Gladwin]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1907-03-28
| [[Worksop]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4761052|Andy Mitchell]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1907-04-20
| [[Coxhoe]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8017667|William Robertson]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1907-04-20
| [[Falkirk]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6789252|Matt Robinson]]''
| ''[[:d:Q1158973|Matt]]''
| 1907-04-21
| [[Swydd Durham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4913493|Billy Woodward]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1907-07-02
| [[West Auckland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10421467|Jack Ball]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1907-09-13
| [[Banks, Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5542847|George Nevin]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1907-12-16
| [[Lintz]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6111389|Jack Breedon]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1907-12-29
| ''[[:d:Q1997595|Q1997595]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5735019|Herbert Mann]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1907-12-30
| [[Nuneaton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5490390|Frank Williams]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1908
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5085023|Charlie Hillam]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1908-10-06
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q10453620|Henry Topping]]''
| ''[[:d:Q1158477|Henry]]''
| 1908-10-27
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1974724|Neil Dewar]]''
| ''[[:d:Q5570878|Neil]]''
| 1908-11-11
| [[Lochgilphead]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819203|Tommy Barnett]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1908-11-11
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q8021673|Willie McDonald]]''
| ''[[:d:Q18572334|Willie]]''
| 1908-12-09
| [[Coatbridge]]
|-
| [[Delwedd:USA team line up 13 July.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2527157|Jim Brown]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1908-12-31
| [[Kilmarnock]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5540671|George Holdcroft]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1909-01-23
| ''[[:d:Q7060705|Q7060705]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7173714|Peter Dougall]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1909-03-21
| ''[[:d:Q3778259|Q3778259]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5931853|Hugh McLenahan]]''
| ''[[:d:Q839387|Hugh]]''
| 1909-03-23
| ''[[:d:Q5586936|Q5586936]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5544071|George Roughton]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1909-05-11
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5394763|Ernie Thompson]]''
| ''[[:d:Q19816583|Ernie]]''
| 1909-06-21
| [[Newbiggin-by-the-Sea]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6112823|Jack Griffiths]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1909-09-15
| [[Fenton, Swydd Stafford|Fenton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5084737|Charlie Craven]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1909-12-02
| [[Boston, Swydd Lincoln|Boston]]
|-
| [[Delwedd:Tommy Jones.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q7819582|Tommy Jones]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1909-12-06
| [[Tonypandy]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5660466|Harold Dean]]''
| ''[[:d:Q14647205|Harold]]''
| 1910
| ''[[:d:Q3051137|Q3051137]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4798249|Arthur Chesters]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1910-02-14
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7599618|Stanley Gallimore]]''
| ''[[:d:Q3541269|Stanley]]''
| 1910-04-14
| [[Bucklow Hill]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8018836|William Stewart]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1910-04-29
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16012012|John Whittle]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1910-06-29
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4886195|Ben Morton]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1910-08-28
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3440440|Beaumont Asquith]]''
| ''[[:d:Q21396351|Beaumont]]''
| 1910-09-16
| [[Wakefield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5393945|Ernest Vincent]]''
| ''[[:d:Q595105|Ernest]]''
| 1910-10-28
| [[Seaham]]
|-
| [[Delwedd:Alfred Capper - Brentford FC.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5496850|Freddy Capper]]''
| ''[[:d:Q458843|Freddy]]''
| 1911-01
| [[Knutsford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7816708|Tom Manns]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1911
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7373003|Roy John]]''
| ''[[:d:Q2170752|Roy]]''
| 1911-01-29
| [[Llansawel, Castell-nedd Port Talbot|Llansawel]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4910641|Bill Ridding]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1911-04-04
| [[Heswall]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3830914|Leslie Lievesley]]''
| ''[[:d:Q26736517|Leslie]]''
| 1911-06-23
| [[Staveley, Swydd Derby|Staveley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4909180|Bill Gorman]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1911-07-13
| [[Sligeach|Sligo]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10407374|Billy Behan]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1911-08-08
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6115670|Jack Warner]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1911-09-21
| [[Cymru]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6111563|Jack Cape]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1911-11-16
| [[Caerliwelydd]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5336083|Eddie Green]]''
| ''[[:d:Q430699|Eddie]]''
| 1912
| [[Swydd Gaerloyw]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16079071|Ted Savage]]''
| ''[[:d:Q1737211|Ted]]''
| 1912
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4709845|Albert Butterworth]]''
| ''[[:d:Q577011|Albert]]''
| 1912-03-20
| [[Ashton-under-Lyne]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3992887|Tommy Breen]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1912-04-27
| [[Drogheda]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5085227|Charlie McGillivray]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1912-07-05
| [[Whitburn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4285113|George Mutch]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1912-09-21
| [[Aberdeen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2112706|George Vose]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1912-10-04
| [[Mynydd St. Helens]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4309850|Tom Manley]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1912-10-07
| [[Northwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6112882|Jack Hall]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1912-10-23
| [[Failsworth]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4913498|Billy Wrigglesworth]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1912-11-12
| [[South Elmsall]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5734436|Herbert Heywood]]''
| ''[[:d:Q4926833|Herbert]]''
| 1913
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7052847|Norman Tapken]]''
| ''[[:d:Q1218555|Norman]]''
| 1913-02-21
| [[Wallsend]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4798184|Arthur Caldwell]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1913-02-24
| [[Dinas Salford]]
|-
| [[Delwedd:Walter Winterbottom.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q531168|Walter Winterbottom]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1913-03-31&lt;br/&gt;1913-01-31
| [[Oldham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2711051|Peter Doherty]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1913-06-05
| ''[[:d:Q1854188|Magherafelt]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5927575|Hubert Redwood]]''
| ''[[:d:Q13728754|Hubert]]''
| 1913-07
| [[St Helens, Glannau Merswy|St Helens]]
|-
| 
| ''[[:d:Q622406|Alf Ainsworth]]''
| ''[[:d:Q2698865|Alf]]''
| 1913-07-31
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2406328|Bert Whalley]]''
| ''[[:d:Q613014|Bert]]''
| 1913-08-06
| [[Ashton-under-Lyne]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10379403|Harry Baird]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1913-08-17
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7965604|Walter McMillen]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1913-11-24
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1587190|Billy Bryant]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1913-11-26
| [[Durham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5272930|Dick Gardner]]''
| ''[[:d:Q2519633|Dick]]''
| 1913-12-22
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6521694|Len Bradbury]]''
| 
| 1914
| [[Northwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7363760|Ron Ferrier]]''
| ''[[:d:Q2165388|Ron]]''
| 1914-04-26
| [[Cleethorpes]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16012094|David Jones]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1914-06-10
| [[Ynys-ddu]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2607019|Jimmy Delaney]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1914-09-03
| [[Cleland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q91231895|Danny Kerr]]''
| 
| 1915
| 
|-
| [[Delwedd:Stanley Matthews 1962 (crop).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q216140|Stanley Matthews]]''
| ''[[:d:Q3541269|Stanley]]''
| 1915-02-01
| [[Hanley, Swydd Stafford|Hanley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8989776|Jack Smith]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1915-02-07
| [[Batley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7347888|Robert Murray]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1915-03-27
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q20641305|Bill Pendergast]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1915-04-13
| [[Penygroes]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4908976|Bill Fielding]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1915-06-17
| [[Congleton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3179894|Jock Dodds]]''
| ''[[:d:Q15821114|Jock]]''
| 1915-09-07
| [[Grangemouth]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819366|Tommy Dougan]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1915-11-22
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5560931|Gilbert Glidden]]''
| ''[[:d:Q1675463|Gilbert]]''
| 1915-12-15
| [[Sunderland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10483055|Bill Hullett]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1915-12-19
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5386414|Eric Eastwood]]''
| ''[[:d:Q12788459|Eric]]''
| 1916-03-24
| [[Heywood, Manceinion Fwyaf|Heywood]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7307788|Reg Halton]]''
| ''[[:d:Q19826469|Reg]]''
| 1916-07-11
| [[Leek, Swydd Stafford|Leek]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6668787|Lol Hamlett]]''
| 
| 1917-01-24
| [[Stoke-on-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6116720|Jackie Wassall]]''
| ''[[:d:Q16277237|Jackie]]''
| 1917-02-11
| [[Amwythig]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3056433|Eric Westwood]]''
| ''[[:d:Q12788459|Eric]]''
| 1917-09-25
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6200282|Jimmy Hanlon]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1917-10-12
| [[Stretford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5539740|George Glaister]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1918-05-18
| [[Bywell]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2713300|Allenby Chilton]]''
| 
| 1918-09-16
| ''[[:d:Q7567519|Q7567519]]''
|-
| [[Delwedd:Jack Rowley.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q544255|Jack Rowley]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1918-10-07
| [[Wolverhampton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10453907|Harry Worrall]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1918-11-19
| [[Northwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5200651|Cyril Briggs]]''
| ''[[:d:Q34997882|Cyril]]''
| 1918-11-24
| ''[[:d:Q4975790|Q4975790]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1392238|Stan Pearson]]''
| ''[[:d:Q1241023|Stan]]''
| 1919-01-11
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q780475|Johnny Carey]]''
| ''[[:d:Q1762022|Johnny]]''
| 1919-02-23
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q616277|Reg Allen]]''
| ''[[:d:Q19826469|Reg]]''
| 1919-05-03
| [[Llundain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q583712|Harry Catterick]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1919-11-26
| [[Darlington]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16016112|Stuart Dimond]]''
| ''[[:d:Q7626248|Stuart]]''
| 1920-01-03
| ''[[:d:Q1024118|Chorlton-cum-Hardy]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7819187|Tommy Astbury]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1920-02-09
| [[Bwcle]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5132571|Cliff Collinson]]''
| ''[[:d:Q16275216|Cliff]]''
| 1920-03-03
| [[Middlesbrough]]
|-
| 
| ''[[:d:Q48724|Harry McShane]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1920-04-08
| [[Motherwell]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3888721|Paddy Sloan]]''
| ''[[:d:Q15838080|Paddy]]''
| 1920-04-30
| ''[[:d:Q1702713|Lurgan]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7819232|Tommy Bogan]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1920-05-18
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7052447|Norman Kirkman]]''
| ''[[:d:Q1218555|Norman]]''
| 1920-06-06
| [[Bolton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4721629|Alf Bellis]]''
| ''[[:d:Q2698865|Alf]]''
| 1920-10-08
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7409795|Sammy Lynn]]''
| ''[[:d:Q19819782|Sammy]]''
| 1920-12-25
| [[St Helens, Glannau Merswy|St Helens]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2565364|Charlie Mitten]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 1921-01-17
| [[Yangon]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16008222|Sid Jones]]''
| ''[[:d:Q16281470|Sid]]''
| 1921-02-15
| [[Rothwell, Gorllewin Swydd Efrog|Rothwell]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7965325|Walter Keeley]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1921-04-01
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4913001|Billy McGlen]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1921-04-27
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10381861|Billy Walsh]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1921-05-31
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q741037|Joe Dale]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1921-07-03
| [[Northwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7365818|Ronnie Burke]]''
| ''[[:d:Q7365778|Ronnie]]''
| 1921-08-13
| ''[[:d:Q5298068|Q5298068]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6113974|Jack McDonald]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1921-08-27
| [[Maltby, De Swydd Efrog|Maltby]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1361238|John Aston]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1921-09-03
| [[Prestwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1179802|Henry Cockburn]]''
| ''[[:d:Q1158477|Henry]]''
| 1921-09-14
| [[Swydd Gaerhirfryn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4065279|John Anderson]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1921-10-11
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4932683|Bob Hardisty]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''
| 1921-12-01
| [[Chester-le-Street]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436813|Jack Crompton]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1921-12-18
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q55079030|Thomas Oakes]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1922-02-06
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4908010|Bill Bainbridge]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1922-03-09
| [[Gateshead]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6501531|Laurie Cassidy]]''
| ''[[:d:Q1574910|Laurie]]''
| 1923-03-10
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1773447|Johnny Morris]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1923-09-27
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2634515|Ed McIlvenny]]''
| ''[[:d:Q1282258|Ed]]''
| 1924-10-21
| [[Greenock]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4075958|Ted Buckle]]''
| ''[[:d:Q1737211|Ted]]''
| 1924-10-28
| [[Llundain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6220455|John Ball]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1925-03-13
| [[Ince-in-Makerfield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6212882|Joe Walton]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1925-06-05
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4155285|John Downie]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1925-07-19
| [[Lanark]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1179019|Ernie Taylor]]''
| ''[[:d:Q595105|Ernest]]''
| 1925-09-02
| [[Sunderland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6388296|Jimmy Pegg]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2492643|Kenneth]]''
| 1926-01-04
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q22278768|Joe Lancaster]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1926-04-28
| [[Stockport]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1702298|Johnny Berry]]''
| ''[[:d:Q1762022|Johnny]]''
| 1926-06-01
| [[Aldershot]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7562037|Sonny Feehan]]''
| ''[[:d:Q10673707|Sonny]]''
| 1926-09-17
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4894768|Berry Brown]]''
| ''[[:d:Q20830187|Berry]]''
| 1927-09-06
| [[Hartlepool]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6223277|John Brocklehurst]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1927-12-15
| [[Horwich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819642|Tommy Lowrie]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1928-01-14
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4913216|Billy Redman]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1928-01-29
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6262944|John Walton]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1928-03-21
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6529803|Les Olive]]''
| ''[[:d:Q19819812|Les]]''
| 1928-04-27
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7175991|Peter Murad]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1928-07-01
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q37868178|Saeed Yachoua]]''
| 
| 1928-07-01
| [[Basra]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5673404|Harry Williams]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1929-02-24
| [[Dinas Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5394361|Ernie Bond]]''
| ''[[:d:Q19816583|Ernie]]''
| 1929-05-04
| [[Preston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4137956|Don Gibson]]''
| ''[[:d:Q16275555|Don]]''
| 1929-05-12
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7373033|Roy Killin]]''
| ''[[:d:Q2170752|Roy]]''
| 1929-07-18
| [[Toronto]]
|-
| [[Delwedd:Busby babes last match.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q344862|Roger Byrne]]''
| ''[[:d:Q4925304|Roger]]''
| 1929-09-08&lt;br/&gt;1929-02-08
| ''[[:d:Q5586936|Q5586936]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7792352|Thomas McNulty]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1929-12-30
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5485860|Frank Clempson]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1930-05-27
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1777890|Ray Wood]]''
| ''[[:d:Q2133832|Ray]]''
| 1931-06-11
| [[Hebburn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3376695|Brian Birch]]''
| ''[[:d:Q15930574|Brian]]''
| 1931-11-18
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:WillemIIManchesterUnited1963c.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q462111|Bill Foulkes]]''
| ''[[:d:Q18245781|Bill]]''
| 1932-01-05
| [[St Helens, Glannau Merswy|St Helens]]
|-
| [[Delwedd:Busby babes last match.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q219350|Tommy Taylor]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1932-01-29
| [[Barnsley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1995368|Noel Cantwell]]''
| ''[[:d:Q261113|Noel]]''
| 1932-02-28
| [[Corc]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4148996|Ian Greaves]]''
| ''[[:d:Q18336315|Ian]]''
| 1932-05-26
| [[Bury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2471118|Colin Webster]]''
| ''[[:d:Q495635|Colin]]''
| 1932-07-17
| [[Caerdydd]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4714144|Alec Gaskell]]''
| ''[[:d:Q18171804|Alec]]''
| 1932-07-30
| [[Leigh, Manceinion Fwyaf|Leigh]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2324566|Geoff Bent]]''
| ''[[:d:Q16746947|Geoff]]''
| 1932-09-27
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:WillemIIManchesterUnited1963c.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q546107|Harry Gregg]]''
| ''[[:d:Q1158477|Henry]]''
| 1932-10-27
| ''[[:d:Q1854188|Magherafelt]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q59608|Jackie Blanchflower]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q16277237|Jackie]]''
| 1933-03-07
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q735017|Mark Jones]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1933-06-15
| [[Barnsley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10383027|Warren Bradley]]''
| ''[[:d:Q2256715|Warren]]''
| 1933-06-20
| [[Swydd Gaer]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4151523|Freddie Goodwin]]''
| ''[[:d:Q1452579|Freddie]]''
| 1933-06-28
| [[Heywood, Manceinion Fwyaf|Heywood]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2635506|Albert Quixall]]''
| ''[[:d:Q577011|Albert]]''
| 1933-08-09
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5132542|Cliff Birkett]]''
| ''[[:d:Q16275216|Cliff]]''
| 1933-09-17
| ''[[:d:Q3783795|Q3783795]]''
|-
| [[Delwedd:Busby babes last match.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q462141|Dennis Viollet]]''
| ''[[:d:Q639292|Dennis]]''
| 1933-09-20
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3805727|Jackie Scott]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q16277237|Jackie]]''
| 1933-12-22
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1840304|Jeff Whitefoot]]''
| ''[[:d:Q18609696|Jeff]]''
| 1933-12-31
| [[Cheadle, Manceinion Fwyaf|Cheadle]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6848398|Mike Pinner]]''
| ''[[:d:Q361309|Mike]]''
| 1934-02-16
| [[Boston, Swydd Lincoln|Boston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7814882|Tom Barrett]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1934-03-16
| [[Dinas Salford]]
|-
| [[Delwedd:WillemIIManchesterUnited1963a (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1174720|David Herd]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1934-04-15
| [[Hamilton, De Swydd Lanark|Hamilton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7966406|Walter Whitehurst]]''
| ''[[:d:Q499249|Walter]]''
| 1934-06-07
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4236424|Ronnie Cope]]''
| ''[[:d:Q7365778|Ronnie]]''
| 1934-10-05
| [[Crewe]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7123512|Paddy Kennedy]]''
| ''[[:d:Q15838080|Paddy]]''
| 1934-10-09
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7047101|Noel McFarlane]]''
| ''[[:d:Q261113|Noel]]''
| 1934-12-20
| [[Bré|Bray]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819490|Tommy Hamilton]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1935
| [[Bré|Bray]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5336231|Eddie Lewis]]''
| ''[[:d:Q430699|Eddie]]''
| 1935-01-03
| [[Manceinion]]
|-
| 
| [[John Doherty]]
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1935-03-12
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2456577|Billy Whelan]]''
| ''[[:d:Q1822658|Liam]]''
| 1935-04-01
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4980679|Bryce Fulton]]''
| ''[[:d:Q16275099|Bryce]]''
| 1935-08-07
| [[Kilwinning]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7597603|Stan Crowther]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1935-09-03
| [[Bilston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q572919|David Pegg]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1935-09-20
| ''[[:d:Q11709778|Q11709778]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q981695|Albert Scanlon]]''
| ''[[:d:Q577011|Albert]]''
| 1935-10-10
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819520|Tommy Heron]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1936-03-31
| [[Irvine, Gogledd Swydd Ayr|Irvine]]
|-
| 
| ''[[:d:Q887975|Bob Harrop]]''
| ''[[:d:Q18105736|Bob]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4564223|Bobby]]''
| 1936-08-25
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:DuncanEdwards1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q276310|Duncan Edwards]]''
| ''[[:d:Q18915230|Duncan]]''
| 1936-10-01
| [[Dudley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2324630|Eddie Colman]]''
| ''[[:d:Q278835|Edward]]''
| 1936-11-01
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5584990|Gordon Clayton]]''
| ''[[:d:Q18402571|Gordon]]''
| 1936-11-03
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q2403344|Maurice Setters]]''
| ''[[:d:Q1472321|Maurice]]''
| 1936-12-16
| [[Honiton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1336611|Shay Brennan]]''
| ''[[:d:Q2262068|Séamus]]''
| 1937-05-06
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6209004|Joe Carolan]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1937-09-08
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:Bobby Charlton.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q171583|Bobby Charlton]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1937-10-11
| [[Ashington]]
|-
| [[Delwedd:Wilf mcguinness 2013.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2006716|Wilf McGuinness]]''
| ''[[:d:Q1421511|Wilf]]''
| 1937-10-25
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7175033|Peter Jones]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1937-11-30
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6116545|Jackie Mooney]]''
| ''[[:d:Q16277237|Jackie]]''
| 1938
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7822546|Tony Hawksworth]]''
| ''[[:d:Q15238167|Tony]]''
| 1938-01-15
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q45205934|Ken McDowall]]''
| 
| 1938-05-06
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5258410|Dennis Fidler]]''
| ''[[:d:Q639292|Dennis]]''
| 1938-06-22
| [[Stockport]]
|-
| 
| ''[[:d:Q712408|John Connelly]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1938-07-18&lt;br/&gt;1938-06-18
| [[St Helens, Glannau Merswy|St Helens]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7307801|Reg Hunter]]''
| ''[[:d:Q19826469|Reg]]''
| 1938-10-25
| 
|-
| [[Delwedd:Paddycrerand.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q961378|Pat Crerand]]''
| ''[[:d:Q19801119|Pat]]''
| 1939-02-19
| [[Glasgow]]
|-
| 
| [[Kenny Morgans]]
| ''[[:d:Q3195212|Kenny]]''
| 1939-03-16
| [[Abertawe]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1585776|Harold Bratt]]''
| ''[[:d:Q14647205|Harold]]''
| 1939-10-08
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6769195|Mark Pearson]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1939-10-28
| ''[[:d:Q7332808|Q7332808]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q2546222|Ian Ure]]''
| ''[[:d:Q18336315|Ian]]''
| 1939-12-07
| [[Ayr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7307797|Reg Holland]]''
| ''[[:d:Q19826469|Reg]]''
| 1940-01-23
| ''[[:d:Q7600248|Q7600248]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4167327|Alex Dawson]]''
| ''[[:d:Q13258171|Alex]]''
| 1940-02-21
| [[Aberdeen]]
|-
| [[Delwedd:Denis Law.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q233565|Denis Law]]''
| ''[[:d:Q1187221|Denis]]''
| 1940-02-24
| [[Aberdeen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7045610|Nobby Lawton]]''
| 
| 1940-03-25
| ''[[:d:Q176084|Newton Heath]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q3436867|David Gaskell]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1940-10-05
| ''[[:d:Q7104067|Q7104067]]''
|-
| [[Delwedd:Giles in 2013.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q444329|Johnny Giles]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1940-11-06
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5487168|Frank Haydock]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1940-11-29
| [[Eccles, Manceinion Fwyaf|Eccles]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5593084|Graham Moore]]''
| ''[[:d:Q642254|Graham]]''
| 1941-03-07
| [[Hengoed]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5335830|Eddie Bailham]]''
| ''[[:d:Q430699|Eddie]]''
| 1941-05-08
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2719796|Tony Dunne]]''
| ''[[:d:Q15238167|Tony]]''
| 1941-07-24
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7409800|Sammy McMillan]]''
| ''[[:d:Q19819782|Sammy]]''
| 1941-09-20
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q18737049|Tommy Spratt]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1941-12-20
| [[Cambois]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8040064|Wyn Davies]]''
| ''[[:d:Q22138742|Wyn]]''
| 1942-03-20
| [[Caernarfon]]
|-
| [[Delwedd:Nobby Stiles (1966).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q344152|Nobby Stiles]]''
| 
| 1942-05-18
| ''[[:d:Q5147609|Q5147609]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q2421698|Ron Davies]]''
| ''[[:d:Q2165388|Ron]]''
| 1942-05-25
| [[Treffynnon]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7597521|Stan Ackerley]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1942-07-12
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Alex Stepney.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q380205|Alex Stepney]]''
| ''[[:d:Q13258171|Alex]]''
| 1942-09-18
| [[Llundain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3378748|Phil Chisnall]]''
| ''[[:d:Q19685923|Phil]]''
| 1942-10-27
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7143408|Pat Dunne]]''
| ''[[:d:Q18002623|Patrick]]''
| 1943-02-09
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6200957|Jimmy Nicholson]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1943-02-27
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7365808|Ronnie Briggs]]''
| ''[[:d:Q7365778|Ronnie]]''
| 1943-03-29
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5982427|Ian Moir]]''
| ''[[:d:Q18336315|Ian]]''
| 1943-06-30
| [[Aberdeen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16106160|Ernie Ackerley]]''
| ''[[:d:Q19816583|Ernie]]''
| 1943-09-23
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4935589|Bobby Smith]]''
| ''[[:d:Q4564223|Bobby]]''
| 1944-03-14
| [[Prestbury, Swydd Gaer|Prestbury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2618161|Willie Morgan]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1944-10-02
| [[Alloa]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5259046|Dennis Walker]]''
| ''[[:d:Q639292|Dennis]]''
| 1944-10-26
| [[Hackney (Bwrdeistref Llundain)|Bwrdeistref Llundain Hackney]]
|-
| [[Delwedd:George Graham (1970).png|center|129px]]
| ''[[:d:Q313763|George Graham]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1944-11-30
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1655644|Ian Storey-Moore]]''
| ''[[:d:Q18336315|Ian]]''
| 1945-01-17
| [[Ipswich, Suffolk|Ipswich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q95981529|Glen Andrews]]''
| 
| 1945-02-11
| [[Dudley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8001691|Wilf Tranter]]''
| 
| 1945-03-05
| [[Pendlebury]]
|-
| [[Delwedd:BarryFry.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q4864242|Barry Fry]]''
| ''[[:d:Q808995|Barry]]''
| 1945-04-07
| [[Bedford]]
|-
| [[Delwedd:Jimmy Ryan (football).JPEG|center|129px]]
| ''[[:d:Q4388898|Jimmy Ryan]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1945-05-12
| [[Stirling]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5485914|Tommy Baldwin]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1945-06-10
| [[Gateshead]]
|-
| [[Delwedd:Eamon Dunphy 2013.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2321079|Eamon Dunphy]]''
| ''[[:d:Q20804431|Eamon]]''
| 1945-08-03
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10455129|Albert Kinsey]]''
| ''[[:d:Q577011|Albert]]''
| 1945-09-16
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4935418|Bobby Noble]]''
| ''[[:d:Q4564223|Bobby]]''
| 1945-12-18
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1179620|David Sadler]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1946-02-05
| [[Lloegr]]
|-
| [[Delwedd:George best 1976.jpg|center|129px]]
| [[George Best]]
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1946-05-22
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q716063|Jimmy Greenhoff]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1946-06-19
| [[Barnsley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5145643|Colin Waldron]]''
| ''[[:d:Q495635|Colin]]''
| 1946-06-22
| [[Bryste]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4485146|John Fitzpatrick]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1946-08-18
| [[Aberdeen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3808355|Jim McCalliog]]''
| ''[[:d:Q15868042|Jim]]''
| 1946-09-23
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q20643836|John Pearson]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1946-10-18
| [[Wigan]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819558|Tommy Jackson]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1946-11-03
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3517038|Ted MacDougall]]''
| ''[[:d:Q1737211|Ted]]''
| 1947-01-08
| [[Inverness]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4020061|Willie Anderson]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1947-01-24
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2133837|Ray Baartz]]''
| ''[[:d:Q2133832|Ray]]''
| 1947-03-06
| [[Newcastle, De Cymru Newydd]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6388193|Ken Morton]]''
| ''[[:d:Q2645657|Ken]]''
| 1947-05-19
| ''[[:d:Q5168623|Q5168623]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q2661402|John Aston, Jr.]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1947-06-28&lt;br/&gt;1947-07-28
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7150461|Paul Edwards]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1947-10-07
| ''[[:d:Q1474774|Q1474774]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1370782|Jimmy Rimmer]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1948-02-10
| [[Southport]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3659836|Carlo Sartori]]''
| ''[[:d:Q4205426|Carlo]]''
| 1948-02-10
| ''[[:d:Q256818|Q256818]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q3750917|Francis Burns]]''
| ''[[:d:Q1441346|Francis]]''
| 1948-10-17
| [[Glenboig]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5486852|Frank Gill]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1948-12-05
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q720947|Martin Buchan]]''
| ''[[:d:Q18002399|Martin]]''
| 1949-03-06
| [[Aberdeen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10397380|Alan Gowling]]''
| ''[[:d:Q294833|Alan]]''
| 1949-03-16
| [[Stockport]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5487739|Frank Kopel]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1949-03-28
| [[Falkirk]]
|-
| [[Delwedd:Brian Kidd (cropped).JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q562532|Brian Kidd]]''
| ''[[:d:Q15930574|Brian]]''
| 1949-05-29&lt;br/&gt;1949-08-16
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q964290|Lou Macari]]''
| ''[[:d:Q4245067|Luigi]]''
| 1949-06-04
| [[Largs]]
|-
| 
| ''[[:d:Q716239|Stuart Pearson]]''
| ''[[:d:Q7626248|Stuart]]''
| 1949-06-21
| [[Kingston upon Hull]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1647087|Don Givens]]''
| ''[[:d:Q16275555|Don]]''
| 1949-08-09
| [[Limerick]]
|-
| 
| ''[[:d:Q722580|Stewart Houston]]''
| ''[[:d:Q18914827|Stewart]]''
| 1949-08-20
| [[Dunoon]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6226873|John Connaughton]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1949-09-23
| [[Wigan]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3973438|Steve James]]''
| ''[[:d:Q17501985|Steven]]''
| 1949-11-29
| [[Coseley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1925120|Willie Watson]]''
| ''[[:d:Q18572334|Willie]]''
| 1949-12-04
| ''[[:d:Q7011958|Q7011958]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7704922|Terry Poole]]''
| ''[[:d:Q10514602|Terry]]''
| 1949-12-16
| [[Chesterfield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q23421|Alan Foggon]]''
| ''[[:d:Q294833|Alan]]''
| 1950-02-23
| [[Pelton, Swydd Durham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5537379|George Buchan]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1950-05-02
| [[Aberdeen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4861713|Barney Daniels]]''
| ''[[:d:Q808475|Barney]]''
| 1950-11-24
| [[Dinas Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7123614|Paddy Roche]]''
| ''[[:d:Q15838080|Paddy]]''
| 1951-01-04
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2451323|Trevor Anderson]]''
| ''[[:d:Q19800846|Trevor]]''
| 1951-03-03
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7176193|Peter O'Sullivan]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1951-03-04
| [[Bae Colwyn]]
|-
| [[Delwedd:Bundesarchiv Bild 183-N0622-0030, Fußball-WM, Schottland - Jugoslawien 1-1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2461947|Jim Holton]]''
| ''[[:d:Q15868042|Jim]]''
| 1951-04-11
| [[Warwick]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7297905|Ray O'Brien]]''
| ''[[:d:Q2133832|Ray]]''
| 1951-05-21
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:Arnold Mühren.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q464107|Arnold Mühren]]''
| ''[[:d:Q3623461|Arnold]]''
| 1951-06-02
| ''[[:d:Q903595|Q903595]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q3856904|Mick Martin]]''
| ''[[:d:Q1931313|Mick]]''
| 1951-07-09
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6175240|Jeff Wealands]]''
| ''[[:d:Q18609696|Jeff]]''
| 1951-08-26
| [[Darlington]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16149585|John McInally]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1951-09-26
| [[Gatehouse of Fleet]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5981423|Ian Donald]]''
| ''[[:d:Q18336315|Ian]]''
| 1951-11-28
| [[Aberdeen]]
|-
| [[Delwedd:Joe Jordan.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q353506|Joe Jordan]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1951-12-15
| [[Yr Alban]]
|-
| [[Delwedd:Aankomst Glasgow Rangers op Schiphol, tegenstander PSV nr. 3 v.l.n.r. de speler, Bestanddeelnr 929-9700 (Forsyth).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4491989|Alex Forsyth]]''
| ''[[:d:Q13258171|Alex]]''
| 1952-02-05
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q950967|Gordon McQueen]]''
| ''[[:d:Q18402571|Gordon]]''
| 1952-06-26
| [[Kilwinning]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3876912|Nikola Jovanović]]''
| ''[[:d:Q15501913|Nikola]]''
| 1952-09-18
| [[Cetinje]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8021418|Willie Carrick]]''
| ''[[:d:Q18572334|Willie]]''
| 1952-09-26
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:McDonagh and Christov (1981).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3953555|Jim McDonagh]]''
| ''[[:d:Q15868042|Jim]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2262068|Séamus]]''
| 1952-10-06
| [[Rotherham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7819758|Tommy O'Neil]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1952-10-25
| [[St Helens, Glannau Merswy|St Helens]]
|-
| [[Delwedd:Arthur Graham 1979 dpi72.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4798872|Arthur Graham]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1952-10-26
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3992897|Tommy Finney]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1952-11-06
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7823666|Tony Whelan]]''
| ''[[:d:Q15238167|Tony]]''
| 1952-11-20
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5387806|Eric Young]]''
| ''[[:d:Q12788459|Eric]]''
| 1952-11-26
| [[Stockton-on-Tees]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7823718|Tony Young]]''
| ''[[:d:Q15238167|Tony]]''
| 1952-12-24
| ''[[:d:Q4006479|Urmston]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q912274|Brian Greenhoff]]''
| ''[[:d:Q15930574|Brian]]''
| 1953-04-28
| [[Barnsley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16148266|Peter Abbott]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1953-10-01
| [[Rotherham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7174012|Peter Fletcher]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1953-12-02
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q531550|John Gidman]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1954-01-10
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1179023|Gordon Hill]]''
| ''[[:d:Q18402571|Gordon]]''
| 1954-04-01
| [[Sunbury-on-Thames]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4794821|Arnie Sidebottom]]''
| ''[[:d:Q23783475|Arnie]]''
| 1954-04-01
| ''[[:d:Q7491272|Q7491272]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q3761256|Gerry Daly]]''
| ''[[:d:Q1514838|Gerry]]''
| 1954-04-30
| ''[[:d:Q2088319|Cabra]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1931375|Mickey Thomas]]''
| ''[[:d:Q19819798|Mickey]]''
| 1954-07-07
| [[Mochdre, Conwy|Mochdre]]
|-
| [[Delwedd:McIlroy, Sammy.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q552248|Sammy McIlroy]]''
| ''[[:d:Q629347|Samuel]]''
| 1954-08-02
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5107413|Chris McGrath]]''
| ''[[:d:Q339346|Chris]]''
| 1954-11-29
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5134585|Clive Griffiths]]''
| ''[[:d:Q16542399|Clive]]''
| 1955-01-22
| [[Pontypridd]]
|-
| [[Delwedd:Steve coppell 2006 promotion celebration cropped.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q438005|Steve Coppell]]''
| ''[[:d:Q18336566|Steve]]''
| 1955-07-09
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6218545|John Alexander]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1955-10-05
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7373197|Roy Morton]]''
| ''[[:d:Q2170752|Roy]]''
| 1955-10-29
| [[Birmingham]]
|-
| [[Delwedd:Laurie Cunningham statue.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q526010|Laurie Cunningham]]''
| ''[[:d:Q18325151|Laurence]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1956-03-08
| ''[[:d:Q123369|Q123369]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q940663|Kevin Moran]]''
| ''[[:d:Q605834|Kevin]]''
| 1956-04-29
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6387265|Ken Ayres]]''
| ''[[:d:Q2645657|Ken]]''
| 1956-05-15
| [[Rhydychen]]
|-
| [[Delwedd:Persdag Ajax 33 Arnold Mühren , 34 Stapleton, Bestanddeelnr 934-0331.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q118942|Frank Stapleton]]''
| ''[[:d:Q220546|Frank]]''
| 1956-07-10
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q719572|Garry Birtles]]''
| ''[[:d:Q19801888|Garry]]''
| 1956-07-27
| [[Nottingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q357281|Viv Anderson]]''
| ''[[:d:Q30670004|Q30670004]]''
| 1956-07-29
| ''[[:d:Q5133138|Q5133138]]''
|-
| [[Delwedd:Ray Wilkins 18-10-2008 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q352820|Ray Wilkins]]''
| ''[[:d:Q2133832|Ray]]''
| 1956-09-14
| ''[[:d:Q1064180|Q1064180]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7149362|Paul Bielby]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1956-11-24
| [[Darlington]]
|-
| [[Delwedd:Jimmy Nicholl, Dudesleeper.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q929577|Jimmy Nicholl]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1956-12-28
| ''[[:d:Q133116|Hamilton]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7047116|Noel Mitten]]''
| ''[[:d:Q261113|Noel]]''
| 1957
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5239324|David Ryan]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1957-01-05
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Bryan Robson Thailand 2009-11-01 (2).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q296583|Bryan Robson]]''
| ''[[:d:Q3894860|Bryan]]''
| 1957-01-11
| [[Chester-le-Street]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7177187|Peter Sutcliffe]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1957-01-25
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Gordon David Strachan.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q314095|Gordon Strachan]]''
| ''[[:d:Q18402571|Gordon]]''
| 1957-02-09
| [[Caeredin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6200531|Jimmy Kelly]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1957-05-02
| [[Caerliwelydd]]
|-
| 
| ''[[:d:Q671172|Peter Barnes]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1957-06-10
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16189397|Lindsay McKeown]]''
| ''[[:d:Q13403801|Lindsay]]''
| 1957-07-11
| [[Belffast]]
|-
| [[Delwedd:Albiston, Arthur.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q462137|Arthur Albiston]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1957-07-14
| [[Caeredin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3443433|Ashley Grimes]]''
| ''[[:d:Q2655374|Ashley]]''
| 1957-08-02
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q648928|Mal Donaghy]]''
| 
| 1957-09-13
| [[Belffast]]
|-
| [[Delwedd:David McCreery Headshot.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1175594|David McCreery]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1957-09-16
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q20651182|David Morris]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1957-09-20
| [[Abertawe]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436844|Les Sealey]]''
| ''[[:d:Q19819812|Les]]''
| 1957-09-29
| ''[[:d:Q124204|Q124204]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7815383|Tom Connell]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1957-11-25
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7822495|Tony Grimshaw]]''
| ''[[:d:Q15238167|Tony]]''
| 1957-12-08
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5231654|David Bradley]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1958-01-16
| [[Dinas Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q25171864|David Jackson]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1958-02-12
| ''[[:d:Q7998083|Q7998083]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6245432|John Lowey]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1958-03-07
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Garth Crooks 2012.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q737899|Garth Crooks]]''
| ''[[:d:Q15039706|Garth]]''
| 1958-03-10
| [[Stoke-on-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3973379|Steve Paterson]]''
| ''[[:d:Q18336566|Steve]]''
| 1958-04-08
| [[Elgin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7106647|Oshor Williams]]''
| 
| 1958-04-21
| [[Stockton-on-Tees]]
|-
| [[Delwedd:Jim Leighton 2009.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q352209|Jim Leighton]]''
| ''[[:d:Q15868042|Jim]]''
| 1958-07-24
| [[Johnstone]]
|-
| 
| ''[[:d:Q713610|Gary Bailey]]''
| ''[[:d:Q1820274|Gary]]''
| 1958-08-09
| [[Ipswich, Suffolk|Ipswich]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5108332|Chris Turner]]''
| ''[[:d:Q339346|Chris]]''
| 1958-09-15
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6768033|Mark Higgins]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1958-09-29
| [[Buxton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6272774|Jonathan Clark]]''
| ''[[:d:Q1158394|Jonathan]]''
| 1958-11-12
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7173430|Peter Coyne]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1958-11-13
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q732645|Ramón Hicks]]''
| ''[[:d:Q18218536|Ramón]]''
| 1959-05-30
| [[Asunción]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2632690|Alan Brazil]]''
| ''[[:d:Q294833|Alan]]''
| 1959-06-15
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10448583|Tom Sloan]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1959-07-10
| ''[[:d:Q805451|Ballymena]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q963888|Mike Duxbury]]''
| ''[[:d:Q361309|Mike]]''
| 1959-09-01
| [[Accrington]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5232576|David Cork]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1959-10-08
| [[Doncaster]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5534178|Geoff Hunter]]''
| ''[[:d:Q16746947|Geoff]]''
| 1959-10-27
| [[Kingston upon Hull]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7174767|Peter Hucker]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1959-10-28
| ''[[:d:Q25610|Hampstead]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4773707|Anthony Whelan]]''
| ''[[:d:Q12241622|Anthony]]''
| 1959-11-23
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:McGrath, Paul.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q380200|Paul McGrath]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1959-12-04
| [[Ealing]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6777673|Martyn Rogers]]''
| ''[[:d:Q16290633|Martyn]]''
| 1960-01-26
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q1108462|Colin Gibson]]''
| ''[[:d:Q495635|Colin]]''
| 1960-04-06
| [[Bridport]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7612964|Steve Jones]]''
| ''[[:d:Q18336566|Steve]]''
| 1960-10-18
| [[Lerpwl]]
|-
| [[Delwedd:FeyenoordManchesterUnited1983b.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4299645|Remi Moses]]''
| 
| 1960-11-14
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4761233|Andy Ritchie]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1960-11-28
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Steve Bruce.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q331904|Steve Bruce]]''
| ''[[:d:Q18336566|Steve]]''
| 1960-12-31
| [[Corbridge]]
|-
| 
| ''[[:d:Q344989|Peter Beardsley]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1961-01-18
| [[Hexham]]
|-
| [[Delwedd:Jesper Olsen (l) omspeelt Peter van de Ven, Bestanddeelnr 932-7816 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q453438|Jesper Olsen]]''
| ''[[:d:Q1158511|Jesper]]''
| 1961-03-20
| ''[[:d:Q505000|Bwrdeistref Faxe]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5525588|Gary Micklewhite]]''
| ''[[:d:Q1820274|Gary]]''
| 1961-03-21
| [[Southwark]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1334416|Peter Davenport]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1961-03-24
| [[Penbedw]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6775960|Martin Lane]]''
| ''[[:d:Q18002399|Martin]]''
| 1961-04-12
| [[Altrincham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3929795|Ralph Milne]]''
| ''[[:d:Q18156180|Ralph]]''
| 1961-05-13
| [[Dundee]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7822120|Tony Coton]]''
| ''[[:d:Q15238167|Tony]]''
| 1961-05-19
| [[Tamworth, Swydd Stafford|Tamworth]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7172872|Peter Bodak]]''
| ''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1961-08-12
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q514329|John Sivebæk]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1961-10-25
| ''[[:d:Q27116|Vejle]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q528966|Alan Davies]]''
| ''[[:d:Q294833|Alan]]''
| 1961-12-05
| [[Llundain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7610218|Stephen Pears]]''
| ''[[:d:Q4927100|Stephen]]''
| 1962-01-22
| [[Brandon, Swydd Durham|Brandon]]
|-
| [[Delwedd:Mike Phelan, Manchester United 2012 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q325580|Mike Phelan]]''
| ''[[:d:Q361309|Mike]]''
| 1962-09-24
| [[Nelson, Swydd Gaerhirfryn|Nelson]]
|-
| [[Delwedd:Linfield vs Glentoran 21214.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3703220|David Jeffrey]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1962-10-28
| ''[[:d:Q2192709|Q2192709]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q13814320|Marcel Bout]]''
| ''[[:d:Q4927589|Marcel]]''
| 1962-11-18
| [[Haarlem]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5758435|Terry Gibson]]''
| ''[[:d:Q10514602|Terry]]''
| 1962-12-23
| [[Walthamstow]]
|-
| [[Delwedd:Raimond-van-der-gouw-1398447774.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q942051|Raimond van der Gouw]]''
| ''[[:d:Q23590373|Raimond]]''
| 1963-03-24
| ''[[:d:Q10016|Q10016]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7436814|Scott McGarvey]]''
| ''[[:d:Q2260734|Scott]]''
| 1963-04-22
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q463295|Neil Webb]]''
| ''[[:d:Q5570878|Neil]]''
| 1963-07-30
| [[Reading]]
|-
| [[Delwedd:Mark Hughes juli 1991.JPG|center|129px]]
| [[Mark Hughes]]
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1963-11-01
| [[Wrecsam]]
|-
| [[Delwedd:Brian McClair (2017-07-29 img03).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q462105|Brian McClair]]''
| ''[[:d:Q15930574|Brian]]''
| 1963-12-08
| [[Airdrie, Gogledd Swydd Lanark|Airdrie]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6767345|Mark Dempsey]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1964-01-14
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1179926|Danny Wallace]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1964-01-21
| ''[[:d:Q179385|Greenwich]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6210190|Joe Hanrahan]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1964-03-21
| [[Limerick]]
|-
| 
| ''[[:d:Q769780|Paul Parker]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1964-04-04
| [[Llundain]]
|-
| [[Delwedd:Scotland-holland euro 96.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q525909|Andy Goram]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1964-04-13
| [[Bury]]
|-
| [[Delwedd:Billy Davies clipped.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q863076|Billy Davies]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1964-05-31
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436840|Graeme Hogg]]''
| ''[[:d:Q18342976|Graeme]]''
| 1964-06-17
| [[Aberdeen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1649821|Liam O'Brien]]''
| ''[[:d:Q1822658|Liam]]''
| 1964-09-05
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:Clayton Blackmore juli 1991.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q1099281|Clayton Blackmore]]''
| ''[[:d:Q16542351|Clayton]]''
| 1964-09-23
| [[Castell-nedd]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6252457|John Pemberton]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1964-11-18
| [[Oldham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3901330|Phil Hughes]]''
| ''[[:d:Q19685923|Phil]]''
| 1964-11-19
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4760814|Andy Hill]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1965-01-20
| [[Maltby, De Swydd Efrog|Maltby]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4912584|Billy Garton]]''
| ''[[:d:Q19816507|Billy]]''
| 1965-03-15
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:Norman whiteside head crop.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q380223|Norman Whiteside]]''
| ''[[:d:Q1218555|Norman]]''
| 1965-05-07
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q380231|Gary Pallister]]''
| ''[[:d:Q1820274|Gary]]''
| 1965-06-30
| [[Ramsgate]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6504857|Lawrie Pearson]]''
| 
| 1965-07-02
| [[Wallsend]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16196238|Mike Rowbotham]]''
| ''[[:d:Q361309|Mike]]''
| 1965-09-02
| [[Sheffield]]
|-
| [[Delwedd:Denis Irwin (2017-07-29 img06) (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q317807|Denis Irwin]]''
| ''[[:d:Q1187221|Denis]]''
| 1965-10-31
| [[Corc]]
|-
| [[Delwedd:Laurent blanc 11 11 2013 reves de Clara.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1839|Laurent Blanc]]''
| ''[[:d:Q16763977|Laurent]]''
| 1965-11-19
| ''[[:d:Q193183|Alès]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1985827|Nicky Wood]]''
| ''[[:d:Q600538|Nicky]]''
| 1966-01-06
| [[Oldham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4275595|Paul McGuinness]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1966-03-02
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4761239|Andy Robinson]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1966-03-10
| [[Oldham]]
|-
| [[Delwedd:Teddy Sheringham finger snipped.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q234576|Teddy Sheringham]]''
| ''[[:d:Q278835|Edward]]''
| 1966-04-02
| ''[[:d:Q4576305|Q4576305]]''
|-
| [[Delwedd:Eric Cantona Cannes 2009.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q170328|Eric Cantona]]''
| ''[[:d:Q18066790|Éric]]''
| 1966-05-24
| [[Marseille]]
|-
| [[Delwedd:DavidPlatt.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q312143|David Platt]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q18042461|Andrew]]''
| 1966-06-10
| [[Chadderton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3434207|Rob McKinnon]]''
| ''[[:d:Q1795088|Rob]]''
| 1966-07-31
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5526200|Gary Worthington]]''
| ''[[:d:Q1820274|Gary]]''
| 1966-11-10
| [[Cleethorpes]]
|-
| [[Delwedd:Digby, Fraser.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5493594|Fraser Digby]]''
| ''[[:d:Q20796710|Fraser]]''
| 1967-01-23
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1442442|Simon Ratcliffe]]''
| ''[[:d:Q4117588|Simon]]''
| 1967-02-08
| ''[[:d:Q5242234|Q5242234]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4761209|Andy Rammell]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1967-02-10
| [[Nuneaton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5233462|David Evans]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1967-04-04
| [[Caer]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2720209|Alan McLoughlin]]''
| ''[[:d:Q294833|Alan]]''
| 1967-04-20
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7150115|Paul Dalton]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1967-04-25
| [[Middlesbrough]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6776495|Martin Russell]]''
| ''[[:d:Q18002399|Martin]]''
| 1967-04-27
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2298698|William Prunier]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 1967-08-14
| [[Montreuil, Seine-Saint-Denis|Montreuil]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4696718|Aidan Murphy]]''
| ''[[:d:Q1173883|Aidan]]''
| 1967-09-17
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Paul Ince.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q311171|Paul Ince]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1967-10-21
| [[Ilford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q22087048|Dennis Cronin]]''
| ''[[:d:Q639292|Dennis]]''
| 1967-10-30
| [[Altrincham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6770010|Mark Todd]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1967-12-04
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6371852|Karl Goddard]]''
| ''[[:d:Q15731830|Karl]]''
| 1967-12-29
| ''[[:d:Q2210392|Q2210392]]''
|-
| [[Delwedd:Martin, Lee Andrew.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1802999|Lee Martin]]''
| 
| 1968-02-05
| [[Hyde, Manceinion Fwyaf|Hyde]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7822435|Tony Gill]]''
| ''[[:d:Q15238167|Tony]]''
| 1968-03-06
| [[Bradford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3758559|Gary Walsh]]''
| ''[[:d:Q1820274|Gary]]''
| 1968-03-21
| [[Wigan]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4963283|Brian Carey]]''
| ''[[:d:Q15930574|Brian]]''
| 1968-05-31
| [[Corc]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16204369|Paul Harvey]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1968-08-28
| 
|-
| [[Delwedd:Russel Beardsmore juli 1991.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q3942881|Russell Beardsmore]]''
| ''[[:d:Q14816494|Russell]]''
| 1968-09-28
| [[Wigan]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5228913|Dave Hanson]]''
| ''[[:d:Q16275316|Dave]]''
| 1968-11-19
| [[Huddersfield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5261832|Derek Brazil]]''
| ''[[:d:Q11740724|Derek]]''
| 1968-12-14
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:Kanchelskis Andrei.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q312148|Andrei Kanchelsky]]''
| ''[[:d:Q19688258|Andrej]]''
| 1969-01-23
| ''[[:d:Q158292|Q158292]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5241205|David Wilson]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1969-03-20
| [[Burnley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5565235|Giuliano Maiorana]]''
| ''[[:d:Q9496769|Giuliano]]''
| 1969-04-18
| [[Caergrawnt]]
|-
| [[Delwedd:Dion hillsborough 2008 05 04 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q531093|Dion Dublin]]''
| ''[[:d:Q1226907|Dion]]''
| 1969-04-22
| [[Caerlŷr]]
|-
| [[Delwedd:Ronny Johnsen (2017-07-29 img05).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q381460|Ronny Johnsen]]''
| ''[[:d:Q117599|Ronny]]''
| 1969-06-10
| ''[[:d:Q109005|Sandefjord]]''
|-
| [[Delwedd:Crossley, Mark.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q948238|Mark Crossley]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1969-06-16
| [[Barnsley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7151795|Paul Kirkham]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1969-07-05
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Legia tren (2).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q343093|Henning Berg]]''
| ''[[:d:Q18607880|Henning]]''
| 1969-09-01
| ''[[:d:Q57080|Eidsvoll]]''
|-
| [[Delwedd:Graham, Deiniol.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5252470|Deiniol Graham]]''
| 
| 1969-10-04
| [[Cannock]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1900410|Mark Robins]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1969-12-22
| [[Ashton-under-Lyne]]
|-
| 
| ''[[:d:Q349011|Massimo Taibi]]''
| ''[[:d:Q18104420|Massimo]]''
| 1970-02-18
| [[Palermo]]
|-
| [[Delwedd:ShaunGoater (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1383907|Shaun Goater]]''
| ''[[:d:Q19819741|Shaun]]''
| 1970-02-25
| ''[[:d:Q30985|Q30985]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5108052|Chris Short]]''
| ''[[:d:Q339346|Chris]]''
| 1970-05-09
| ''[[:d:Q2742|Münster]]''
|-
| [[Delwedd:May, David.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q574121|David May]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1970-06-24
| [[Oldham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7976067|Wayne Bullimore]]''
| ''[[:d:Q1423817|Wayne]]''
| 1970-09-12
| [[Sutton-in-Ashfield]]
|-
| [[Delwedd:Edwin van der Sar side.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q482955|Edwin van der Sar]]''
| ''[[:d:Q240931|Edwin]]''
| 1970-10-29
| ''[[:d:Q923574|Voorhout]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7154486|Paul Wratten]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1970-11-29
| 
|-
| [[Delwedd:Marius Sumudica.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q704906|Marius Șumudică]]''
| ''[[:d:Q2159938|Marius]]''
| 1971-03-04
| [[Bwcarést]]
|-
| 
| ''[[:d:Q706028|Lee Sharpe]]''
| ''[[:d:Q2061957|Lee]]''
| 1971-05-27
| [[Halesowen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q28655248|Joe McIntyre]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1971-06-19
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Fabien Barthez at OM.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q191139|Fabien Barthez]]''
| ''[[:d:Q15727746|Fabien]]''
| 1971-06-28
| ''[[:d:Q223411|Lavelanet]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q4773589|Anthony Tohill]]''
| ''[[:d:Q12241622|Anthony]]''
| 1971-08-02
| ''[[:d:Q14614973|Q14614973]]''
|-
| [[Delwedd:Roy keane 2014.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q188632|Roy Keane]]''
| ''[[:d:Q2170752|Roy]]''
| 1971-08-10
| [[Corc]]
|-
| [[Delwedd:Henrik larsson snorsjoabalen 2007 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q179334|Henrik Larsson]]''
| ''[[:d:Q594279|Henrik]]''
| 1971-09-20
| [[Helsingborg]]
|-
| 
| ''[[:d:Q10465599|Paul Sixsmith]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1971-09-22
| [[Bolton]]
|-
| [[Delwedd:Aeroflot Manchester United Trophy Tour in Tokyo (13047502155).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q216928|Andrew Cole]]''
| ''[[:d:Q18042461|Andrew]]''
| 1971-10-15
| [[Nottingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6162995|Jason Lydiate]]''
| ''[[:d:Q2630093|Jason]]''
| 1971-10-29
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Dwight Yorke in Chennai.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q192175|Dwight Yorke]]''
| ''[[:d:Q13582327|Dwight]]''
| 1971-11-03
| ''[[:d:Q1031871|Q1031871]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1703466|Jonny Rödlund]]''
| ''[[:d:Q1247280|Jonny]]''
| 1971-12-22
| [[Västerås]]
|-
| [[Delwedd:Ricardo in 2008 preseason vs Racing.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q442911|Ricardo]]''
| ''[[:d:Q15720871|Ricardo]]''
| 1971-12-30
| [[Madrid]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5181147|Craig Lawton]]''
| ''[[:d:Q2671794|Craig]]''
| 1972-01-05
| [[Mancot]]
|-
| [[Delwedd:Mark Bosnich.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q350628|Mark Bosnich]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1972-01-13
| ''[[:d:Q5430219|Fairfield]]''
|-
| [[Delwedd:Darren Ferguson.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q513167|Darren Ferguson]]''
| ''[[:d:Q1166608|Darren]]''
| 1972-02-09
| [[Glasgow]]
|-
| [[Delwedd:Mike Pollitt warming up, Wigan Athletic v Bolton Wanderers, 15 October 2011.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2721125|Mike Pollitt]]''
| ''[[:d:Q361309|Mike]]''
| 1972-02-29
| [[Farnworth]]
|-
| [[Delwedd:Karel Poborský (2012).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q224033|Karel Poborský]]''
| ''[[:d:Q15731850|Karel]]''
| 1972-03-30
| ''[[:d:Q773312|Q773312]]''
|-
| [[Delwedd:Neil Whiteworth juli 1991.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q10410370|Neil Whitworth]]''
| ''[[:d:Q5570878|Neil]]''
| 1972-04-12
| [[Ince-in-Makerfield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7612170|Steve Carter]]''
| ''[[:d:Q18336566|Steve]]''
| 1972-04-13
| [[Sunderland]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7441212|Sean McAuley]]''
| ''[[:d:Q19801202|Sean]]''
| 1972-06-23
| [[Sheffield]]
|-
| [[Delwedd:Jaap Stam met fan cropped.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q216917|Jaap Stam]]''
| ''[[:d:Q16277210|Jaap]]''
| 1972-07-17
| ''[[:d:Q10014|Kampen]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6257450|John Sharples]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1973-01-26
| [[Bury]]
|-
| [[Delwedd:Ole Gunnar Solskjaer Trondheim2011-1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q18976|Ole Gunnar Solskjær]]''
| ''[[:d:Q69918470|Q69918470]]''
| 1973-02-26
| ''[[:d:Q109483|Bwrdeistref Kristiansund]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5983269|Ian Wilkinson]]''
| ''[[:d:Q18336315|Ian]]''
| 1973-07-02
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5145374|Colin McKee]]''
| ''[[:d:Q495635|Colin]]''
| 1973-08-22
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3897549|Pat McGibbon]]''
| ''[[:d:Q19801119|Pat]]''
| 1973-09-06
| ''[[:d:Q1702713|Lurgan]]''
|-
| [[Delwedd:George Switzer.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5544997|George Switzer]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1973-10-13
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4760377|Andy Arnott]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1973-10-18
| [[Chatham, Caint|Chatham]]
|-
| [[Delwedd:RyanGiggs.jpg|center|129px]]
| [[Ryan Giggs]]
| ''[[:d:Q3943046|Ryan]]''
| 1973-11-29
| [[Caerdydd]]
|-
| [[Delwedd:Jesper Blomqvist.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q342387|Jesper Blomqvist]]''
| ''[[:d:Q1158511|Jesper]]''
| 1974-02-05
| [[Umeå]]
|-
| [[Delwedd:Cruyff, Jordi.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q294593|Jordi Cruyff]]''
| ''[[:d:Q17523812|Jordi]]''
| 1974-02-09
| [[Amsterdam]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6397250|Kevin Pilkington]]''
| ''[[:d:Q605834|Kevin]]''
| 1974-03-08
| [[Hitchin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3961116|Simon Davies]]''
| ''[[:d:Q4117588|Simon]]''
| 1974-04-23
| [[Winsford]]
|-
| [[Delwedd:Michael Gray 2014.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q497126|Michael Gray]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1974-08-03
| [[Sunderland]]
|-
| [[Delwedd:RobbieSavage01.JPG|center|129px]]
| [[Robbie Savage]]
| ''[[:d:Q19819744|Robbie]]''
| 1974-10-18
| [[Wrecsam]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6250915|John O'Kane]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1974-11-15
| [[Nottingham]]
|-
| [[Delwedd:P Scholes.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q45613|Paul Scholes]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1974-11-16
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:Cropped Butt by nyaa birdies perch.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q295506|Nicky Butt]]''
| ''[[:d:Q600538|Nicky]]''
| 1975-01-21
| ''[[:d:Q5586936|Q5586936]]''
|-
| [[Delwedd:Gary Neville crop.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q348857|Gary Neville]]''
| ''[[:d:Q1820274|Gary]]''
| 1975-02-18
| [[Bury]]
|-
| [[Delwedd:Keith Gillespie.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q1366485|Keith Gillespie]]''
| ''[[:d:Q1159033|Keith]]''
| 1975-02-18
| [[Larne]]
|-
| [[Delwedd:Juan-sebastián-verón-2010.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q46502|Juan Sebastián Verón]]''
| ''[[:d:Q55387893|Q55387893]]''
| 1975-03-09
| ''[[:d:Q44059|La Plata]]''
|-
| [[Delwedd:Ben Thornley.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4886568|Ben Thornley]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1975-04-21
| [[Bury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5106114|Chris Casper]]''
| ''[[:d:Q339346|Chris]]''
| 1975-04-28
| [[Burnley]]
|-
| [[Delwedd:Beckswimbledon.jpg|center|129px]]
| [[David Beckham]]
| ''[[:d:Q18057751|David]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q471788|Joseph]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1975-05-02
| ''[[:d:Q1368969|Leytonstone]]''
|-
| [[Delwedd:Colin Murdock.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q1108592|Colin Murdock]]''
| ''[[:d:Q495635|Colin]]''
| 1975-07-02
| ''[[:d:Q805451|Ballymena]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7326692|Richard Irving]]''
| ''[[:d:Q1249148|Richard]]''
| 1975-09-10
| [[Halifax, Gorllewin Swydd Efrog|Halifax]]
|-
| [[Delwedd:Michael Appleton.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q6828245|Michael Appleton]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1975-12-04
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5592409|Graeme Tomlinson]]''
| ''[[:d:Q18342976|Graeme]]''
| 1975-12-10
| [[Watford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5526076|Gary Twynham]]''
| ''[[:d:Q1820274|Gary]]''
| 1976-02-08
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Kyle Beckerman Jovan Kirovski Rapids.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1382753|Jovan Kirovski]]''
| ''[[:d:Q1561187|Jovan]]''
| 1976-03-18
| ''[[:d:Q372454|Escondido]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q7325702|Richard Flash]]''
| ''[[:d:Q1249148|Richard]]''
| 1976-04-08
| [[Birmingham]]
|-
| [[Delwedd:Ruud van Nistelrooy 2017.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q45626|Ruud van Nistelrooy]]''
| ''[[:d:Q19831822|Ruud]]''
| 1976-07-01
| ''[[:d:Q9859|Q9859]]''
|-
| [[Delwedd:Cooke2.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2035891|Terry Cooke]]''
| ''[[:d:Q10514602|Terry]]''
| 1976-08-05
| ''[[:d:Q1622488|Marston Green]]''
|-
| [[Delwedd:Johnson, David.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q211868|David Johnson]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1976-08-15
| [[Kingston (Jamaica)|Kingston]]
|-
| [[Delwedd:Westwood, Ashley.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q10857014|Ashley Westwood]]''
| ''[[:d:Q2655374|Ashley]]''
| 1976-08-31
| [[Bridgnorth]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7150891|Paul Gibson]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1976-11-01
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6989083|Neil Mustoe]]''
| ''[[:d:Q5570878|Neil]]''
| 1976-11-05
| [[Caerloyw]]
|-
| [[Delwedd:Phil Neville Bohemians V Everton (43 of 51).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q218063|Phil Neville]]''
| ''[[:d:Q19685923|Phil]]''
| 1977-01-21
| [[Bury]]
|-
| [[Delwedd:Fortune, Quinton.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q334564|Quinton Fortune]]''
| ''[[:d:Q19961771|Quinton]]''
| 1977-05-21
| [[Tref y Penrhyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q363332|Michael Clegg]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1977-07-03
| [[Ashton-under-Lyne]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7151218|Paul Heckingbottom]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1977-07-17
| [[Barnsley]]
|-
| [[Delwedd:Tweedy silvestre.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q177343|Mikaël Silvestre]]''
| ''[[:d:Q43754751|Mikaël]]''
| 1977-08-09
| ''[[:d:Q641181|Chambray-lès-Tours]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5265053|Dessie Baker]]''
| 
| 1977-08-25
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:JonMacken02.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1163856|Jon Macken]]''
| ''[[:d:Q13501137|Jon]]''
| 1977-09-07
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Wallwork, Ronnie.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q518043|Ronnie Wallwork]]''
| ''[[:d:Q7365778|Ronnie]]''
| 1977-09-10
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Roy Carroll 2012.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q258824|Roy Carroll]]''
| ''[[:d:Q2170752|Roy]]''
| 1977-09-30
| [[Enniskillen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4760628|Andy Duncan]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1977-10-20
| [[Hexham]]
|-
| [[Delwedd:Nevland.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q249488|Erik Nevland]]''
| ''[[:d:Q750186|Erik]]''
| 1977-11-10
| [[Stavanger]]
|-
| 
| ''[[:d:Q18044086|David Hilton]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1977-11-10
| [[Barnsley]]
|-
| [[Delwedd:Grant Brebner.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q8964981|Grant Brebner]]''
| ''[[:d:Q2549909|Grant]]''
| 1977-12-06
| [[Caeredin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7350465|Robert Trees]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1977-12-18
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6835001|Michael Twiss]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1977-12-26
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7153948|Paul Teather]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1977-12-26
| [[Rotherham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7184113|Philip Mulryne]]''
| ''[[:d:Q827311|Philip]]''
| 1978-01-01
| [[Belffast]]
|-
| [[Delwedd:Gabriel Ivan Heinze.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q63659|Gabriel Heinze]]''
| ''[[:d:Q4925914|Gabriel]]''
| 1978-04-19
| ''[[:d:Q2486561|Q2486561]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q3436224|Nick Culkin]]''
| ''[[:d:Q13137230|Nick]]''
| 1978-07-06
| [[Efrog]]
|-
| [[Delwedd:Hasney Aljofree.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1034274|Hasney Aljofree]]''
| 
| 1978-07-11
| ''[[:d:Q4923090|Blackley]]''
|-
| [[Delwedd:Sylvain Distin Louis Saha vs ManU 2009.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q484968|Louis Saha]]''
| ''[[:d:Q2897866|Louis]]''
| 1978-08-08
| [[Paris]]
|-
| 
| ''[[:d:Q372619|John Curtis]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1978-09-03
| [[Nuneaton]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7384066|Ryan Ford]]''
| ''[[:d:Q3943046|Ryan]]''
| 1978-09-03
| [[Worksop]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2051954|Jamie Wood]]''
| ''[[:d:Q1674029|Jamie]]''
| 1978-09-21
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:David Brown 15-08-2009 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5231810|David Brown]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1978-10-02
| [[Bolton]]
|-
| [[Delwedd:Rio Ferdinand.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q483417|Rio Ferdinand]]''
| ''[[:d:Q19968323|Rio]]''
| 1978-11-07
| ''[[:d:Q385060|Camberwell]]''
|-
| [[Delwedd:Danny Higginbotham vs. Estonia.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q437322|Danny Higginbotham]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1978-12-29
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Greening, Jonathan 2014.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q355847|Jonathan Greening]]''
| ''[[:d:Q1158394|Jonathan]]''
| 1979-01-02
| [[Scarborough]]
|-
| [[Delwedd:StuartBrightwell.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q7626359|Stuart Brightwell]]''
| ''[[:d:Q7626248|Stuart]]''
| 1979-01-31
| [[Easington, Swydd Durham|Easington]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1993337|Mark Wilson]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1979-02-09
| [[Scunthorpe]]
|-
| [[Delwedd:Tim Howard Portland Timbers vs Colorado Rapids 2016-10-16.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q200785|Tim Howard]]''
| ''[[:d:Q1369663|Tim]]''
| 1979-03-06
| [[North Brunswick, New Jersey]]
|-
| [[Delwedd:U10 Diego Forlán 7524.jpg|center|129px]]
| [[Diego Forlán]]
| ''[[:d:Q3579048|Diego]]''
| 1979-05-19
| [[Montevideo]]
|-
| [[Delwedd:Jose Kleberson.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q311035|José Kléberson]]''
| ''[[:d:Q29043256|José]]''
| 1979-06-19
| ''[[:d:Q2005140|Q2005140]]''
|-
| [[Delwedd:David Healy (footballer).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q313617|David Healy]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1979-08-05
| ''[[:d:Q233539|Q233539]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q20655947|Mike Ryan]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q7626248|Stuart]]''
| 1979-10-03
| [[Stockport]]
|-
| [[Delwedd:Brown Manchester - Old Trafford - Manchester United vs Crawley Town.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q83756|Wes Brown]]''
| ''[[:d:Q2563703|Wes]]''
| 1979-10-13
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:John Thorrington Vancouver White Caps 2011.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1407955|John Thorrington]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1979-10-17
| [[Johannesburg]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436320|Alex Notman]]''
| ''[[:d:Q13258171|Alex]]''
| 1979-12-10
| [[Dalkeith]]
|-
| [[Delwedd:Michaelowen newcastle07.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q128829|Michael Owen]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1979-12-14
| [[Caer]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6788321|Matt Barrass]]''
| ''[[:d:Q4927231|Matthew]]''
| 1980-02-28
| [[Bury]]
|-
| [[Delwedd:Wellens vs Oxford.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q81356|Richie Wellens]]''
| ''[[:d:Q19826473|Richie]]''
| 1980-03-26
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5981522|Ian Fitzpatrick]]''
| ''[[:d:Q18336315|Ian]]''
| 1980-09-22
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Rsz Alansmith 20040727.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q216614|Alan Smith]]''
| ''[[:d:Q294833|Alan]]''
| 1980-10-28
| [[Rothwell, Gorllewin Swydd Efrog|Rothwell]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6514822|Lee Roche]]''
| ''[[:d:Q2061957|Lee]]''
| 1980-10-28
| [[Bolton]]
|-
| [[Delwedd:Danny Whitaker.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5220931|Danny Whitaker]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1980-11-14
| [[Wilmslow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5537965|George Clegg]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1980-11-16
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Chadwick, Luke.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1877042|Luke Chadwick]]''
| ''[[:d:Q4927045|Luke]]''
| 1980-11-18
| [[Caergrawnt]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7154330|Paul Wheatcroft]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1980-11-22
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7608955|Stephen Cosgrove]]''
| ''[[:d:Q4927100|Stephen]]''
| 1980-12-29
| [[Glasgow]]
|-
| [[Delwedd:O Hargreaves.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q437545|Owen Hargreaves]]''
| ''[[:d:Q3887735|Owen]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2061957|Lee]]''
| 1981-01-20
| [[Calgary]]
|-
| [[Delwedd:Mitko Berbatov.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q170235|Dimitar Berbatov]]''
| ''[[:d:Q1225817|Q1225817]]''
| 1981-01-30
| [[Blagoevgrad]]
|-
| [[Delwedd:Liam Miller.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q464846|Liam Miller]]''
| ''[[:d:Q1822658|Liam]]''
| 1981-02-13
| [[Corc]]
|-
| [[Delwedd:Park Ji-sung G20 Seoul Summit Ambassador.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q50603|Park Ji-sung]]''
| ''[[:d:Q68794332|Q68794332]]''
| 1981-02-25
| [[Seoul]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2552654|Michael Stewart]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1981-02-26
| [[Caeredin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6415455|Kirk Hilton]]''
| ''[[:d:Q19819758|Kirk]]''
| 1981-04-02
| ''[[:d:Q5459783|Q5459783]]''
|-
| [[Delwedd:Manchester - Old Trafford - Manchester United vs Crawley Town.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q306351|John O'Shea]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1981-04-30
| [[Port Láirge]]
|-
| [[Delwedd:Eric Djemba-Djemba (2008).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q314371|Éric Djemba-Djemba]]''
| ''[[:d:Q12788459|Eric]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q14516546|Daniel]]''
| 1981-05-04
| [[Douala]]
|-
| [[Delwedd:Patrice Evra Euro 2012.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1916|Patrice Evra]]''
| ''[[:d:Q10927061|Patrice]]''
| 1981-05-15
| [[Dakar]]
|-
| [[Delwedd:Paul Rachubka.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2310439|Paul Rachubka]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1981-05-21
| ''[[:d:Q49012|Q49012]]''
|-
| [[Delwedd:Michael Carrick cropped.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q29566|Michael Carrick]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1981-07-28
| [[Wallsend]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3436353|Mark Lynch]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1981-09-02
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Nemanja Vidić.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q163564|Nemanja Vidić]]''
| ''[[:d:Q6990928|Nemanja]]''
| 1981-10-21
| ''[[:d:Q59473|Q59473]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q2297413|Daniel Nardiello]]''
| ''[[:d:Q14516546|Daniel]]''
| 1981-10-24&lt;br/&gt;1982-10-22
| [[Coventry]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6396404|Kevin Grogan]]''
| ''[[:d:Q605834|Kevin]]''
| 1981-11-15
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:Danny Webber 12-04-2014 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3015330|Danny Webber]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1981-12-28
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2866543|Ashley Dodd]]''
| ''[[:d:Q2655374|Ashley]]''
| 1982-01-07
| [[Stafford]]
|-
| [[Delwedd:Víctor Valdés (2010).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q47548|Víctor Valdés]]''
| ''[[:d:Q18224405|Víctor]]''
| 1982-01-14
| [[l'Hospitalet de Llobregat]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4707278|Alan McDermott]]''
| ''[[:d:Q294833|Alan]]''
| 1982-01-22
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:Bojan Djordjic.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q833673|Bojan Djordjic]]''
| ''[[:d:Q11688508|Bojan]]''
| 1982-02-06
| [[Beograd]]
|-
| 
| ''[[:d:Q984317|Jimmy Davis]]''
| ''[[:d:Q4166211|Jimmy]]''
| 1982-02-06
| [[Redditch]]&lt;br/&gt;[[Bromsgrove]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6758905|Marek Szmid]]''
| ''[[:d:Q17520946|Marek]]''
| 1982-03-02
| [[Nuneaton]]
|-
| [[Delwedd:Tomasz Kuszczak Brighton.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q484766|Tomasz Kuszczak]]''
| ''[[:d:Q17644435|Tomasz]]''
| 1982-03-20
| ''[[:d:Q148947|Q148947]]''
|-
| [[Delwedd:Michael Rose 2015.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q6833963|Michael Rose]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1982-07-28
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q276743|Ben Williams]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1982-08-27
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Alan Tate.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q787761|Alan Tate]]''
| ''[[:d:Q294833|Alan]]''
| 1982-09-02
| [[Swydd Durham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7154016|Paul Tierney]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1982-09-15
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2546084|Hussein Yasser]]''
| ''[[:d:Q27101961|Hussein]]''
| 1982-10-09
| [[Doha]]
|-
| [[Delwedd:Danny Pugh.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q280300|Danny Pugh]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1982-10-19
| [[Stockport]]
|-
| [[Delwedd:Williams, Matthew.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1646990|Matthew Williams]]''
| ''[[:d:Q4927231|Matthew]]''
| 1982-11-05
| [[Llanelwy]]
|-
| [[Delwedd:David Bellion.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q31903|David Bellion]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1982-11-27
| ''[[:d:Q206493|Sèvres]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q6989499|Neil Wood]]''
| ''[[:d:Q5570878|Neil]]''
| 1983-01-04
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Ben Muirhead in 2010.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3436206|Ben Muirhead]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1983-01-05
| [[Doncaster]]
|-
| [[Delwedd:Clark, Ben.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4885430|Ben Clark]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1983-01-24
| [[Consett]]
|-
| 
| ''[[:d:Q20650100|Marc Salvati]]''
| ''[[:d:Q17520944|Marc]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1983-03-05
| [[Middlesbrough]]
|-
| [[Delwedd:Manucho.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q309890|Manucho]]''
| ''[[:d:Q17484323|Mateus]]''
| 1983-03-07
| [[Luanda]]
|-
| [[Delwedd:Ben Foster Manchester United v West Bromwich Albion 2017.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q10585|Ben Foster]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1983-04-03
| [[Royal Leamington Spa]]
|-
| 
| ''[[:d:Q475024|Michael Tonge]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1983-04-07
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q374620|John Rankin]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1983-06-27
| [[Bellshill]]
|-
| [[Delwedd:Loco-Fener (10).jpg|center|129px]]
| [[Robin van Persie]]
| ''[[:d:Q1158139|Robin]]''
| 1983-08-06
| [[Rotterdam]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6350299|Kalam Mooniaruck]]''
| 
| 1983-11-22
| [[Yeovil]]
|-
| [[Delwedd:DavidFox.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2760553|David Fox]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1983-12-13
| [[Stoke-on-Trent]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4993730|Colin Heath]]''
| ''[[:d:Q495635|Colin]]''
| 1983-12-31
| [[Chesterfield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6437291|Kris Taylor]]''
| ''[[:d:Q1430023|Kris]]''
| 1984-01-12
| [[Cannock]]
|-
| [[Delwedd:Darren Fletcher vs Everton (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q172792|Darren Fletcher]]''
| ''[[:d:Q1166608|Darren]]''
| 1984-02-01
| [[Caeredin]]
|-
| [[Delwedd:Carlos Tevez with Argentina at the Boleyn Ground in November 2014.jpg|center|129px]]
| [[Carlos Tévez|Carlos Tevez]]
| ''[[:d:Q364753|Carlos]]''
| 1984-02-05
| [[Buenos Aires]]
|-
| 
| ''[[:d:Q709631|Arthur Gómez]]''
| [[Arthur (enw)|Arthur]]
| 1984-02-12
| [[Banjul]]
|-
| [[Delwedd:Anders Lindegaard 2016.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q245057|Anders Lindegaard]]''
| ''[[:d:Q8843357|Anders]]''
| 1984-04-13
| [[Odense]]
|-
| [[Delwedd:Bastian Schweinsteiger - July 2015 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q44298|Bastian Schweinsteiger]]''
| ''[[:d:Q810611|Bastian]]''
| 1984-08-01
| ''[[:d:Q253445|Kolbermoor]]''
|-
| [[Delwedd:John-Cunliffe (soccer-player).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q920587|John Cunliffe]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1984-08-08
| [[Bolton]]
|-
| [[Delwedd:20180610 FIFA Friendly Match Austria vs. Brazil Miranda 850 1585.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q318119|Miranda]]''
| ''[[:d:Q16916120|João]]''
| 1984-09-07
| ''[[:d:Q1773355|Paranavaí]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q816468|Ben Collett]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1984-09-11
| [[Bury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1179451|Eddie Johnson]]''
| ''[[:d:Q278835|Edward]]''
| 1984-09-20
| [[Caer]]
|-
| [[Delwedd:Steele, Luke.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q618021|Luke Steele]]''
| ''[[:d:Q4927045|Luke]]''
| 1984-09-24
| [[Peterborough|Trebedr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2367935|Mark Redshaw]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1984-09-25
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:Alex Bruce 13-12-2014 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2733524|Alex Bruce]]''
| ''[[:d:Q13258171|Alex]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4927100|Stephen]]''
| 1984-09-28
| [[Norwich]]
|-
| [[Delwedd:Kenny Cooper.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q265191|Kenny Cooper]]''
| ''[[:d:Q3195212|Kenny]]''
| 1984-10-21
| [[Baltimore, Maryland]]
|-
| [[Delwedd:Richardson, Kieran.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q309728|Kieran Richardson]]''
| ''[[:d:Q20635295|Kieran]]''
| 1984-10-21
| ''[[:d:Q179385|Greenwich]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1361090|Mads Timm]]''
| ''[[:d:Q16278672|Mads]]''
| 1984-10-31
| [[Odense]]
|-
| [[Delwedd:DavidJones02.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q458276|David Jones]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1984-11-04
| [[Southport]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5238648|David Poole]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1984-11-12
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5220197|Danny Byrne]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1984-11-30
| 
|-
| [[Delwedd:Dong Fangzhuo In Hunan Billows (cropped).JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q315305|Dong Fangzhuo]]''
| 
| 1985-01-23
| ''[[:d:Q74881|Dalian]]''
|-
| [[Delwedd:Cristiano Ronaldo 2018.jpg|center|129px]]
| [[Cristiano Ronaldo]]
| ''[[:d:Q12899500|Cristiano]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q19819804|Ronaldo]]''
| 1985-02-05
| [[Funchal]]
|-
| [[Delwedd:Jemal johnson.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1398740|Jemal Johnson]]''
| ''[[:d:Q16277351|Jemal]]''
| 1985-05-03
| [[Paterson, New Jersey]]
|-
| 
| ''[[:d:Q180628|Souleymane Mamam]]''
| ''[[:d:Q2304036|Souleymane]]''
| 1985-06-20
| [[Lomé]]
|-
| [[Delwedd:Phil Bardsley.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q69965|Phil Bardsley]]''
| ''[[:d:Q19685923|Phil]]''
| 1985-06-28
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:Ashley Young 2018-06-13 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q10602|Ashley Young]]''
| ''[[:d:Q2655374|Ashley]]''
| 1985-07-09
| [[Stevenage]]
|-
| [[Delwedd:Antonio Valencia cropped.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q174486|Antonio Valencia]]''
| ''[[:d:Q7141520|Antonio]]''
| 1985-08-04
| ''[[:d:Q683938|Q683938]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q3234980|Adam Eckersley]]''
| ''[[:d:Q347181|Adam]]''
| 1985-09-07
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Steven Hogg 04-10-2008 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q7614826|Steven Hogg]]''
| ''[[:d:Q17501985|Steven]]''
| 1985-10-01
| [[Heywood, Manceinion Fwyaf|Heywood]]
|-
| [[Delwedd:Rooney CL.jpg|center|129px]]
| [[Wayne Rooney]]
| ''[[:d:Q1423817|Wayne]]''
| 1985-10-24
| [[Lerpwl]]
|-
| [[Delwedd:Ross greenwood.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q7369369|Ross Greenwood]]''
| ''[[:d:Q2043428|Ross]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1985-11-01
| [[Efrog]]
|-
| 
| ''[[:d:Q7182274|Phil Picken]]''
| ''[[:d:Q19685923|Phil]]''
| 1985-11-12
| [[Droylsden]]
|-
| [[Delwedd:Chris Eagles - 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q296207|Chris Eagles]]''
| ''[[:d:Q339346|Chris]]''
| 1985-11-19
| [[Hemel Hempstead]]
|-
| [[Delwedd:Tommy Lee (1).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q7819619|Tommy Lee]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q278835|Edward]]''
| 1986-01-03
| [[Keighley]]
|-
| [[Delwedd:FIFA WC-qualification 2014 - Austria vs Ireland 2013-09-10 - Paul McShane 03.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q316935|Paul McShane]]''
| ''[[:d:Q4925623|Paul]]''
| 1986-01-06
| [[Wicklow]]
|-
| [[Delwedd:Nix, Kyle.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q6451327|Kyle Nix]]''
| ''[[:d:Q1326816|Kyle]]''
| 1986-01-21
| [[Sydney]]
|-
| [[Delwedd:Mark Howard.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q514099|Mark Howard]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 1986-01-29
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:397806 sPICT.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q138172|Radamel Falcao]]''
| ''[[:d:Q60793755|Q60793755]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q80116975|Q80116975]]''
| 1986-02-10
| ''[[:d:Q209016|Q209016]]''
|-
| [[Delwedd:Spector102009.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q161041|Jonathan Spector]]''
| ''[[:d:Q1158394|Jonathan]]''
| 1986-03-01
| [[Arlington Heights, Illinois]]
|-
| [[Delwedd:Markus Neumayr 2018 02.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q320515|Markus Neumayr]]''
| ''[[:d:Q17520949|Markus]]''
| 1986-03-26
| ''[[:d:Q3942|Aschaffenburg]]''
|-
| [[Delwedd:Sylvan Ebanks-Blake 1.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q326293|Sylvan Ebanks-Blake]]''
| ''[[:d:Q20001445|Sylvan]]''
| 1986-03-29
| [[Caergrawnt]]
|-
| [[Delwedd:Tom Heaton playing for Burnley.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q357912|Tom Heaton]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1986-04-15
| [[Caer]]
|-
| [[Delwedd:Ritchie Jones Man Utd.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3057417|Ritchie Jones]]''
| ''[[:d:Q1249148|Richard]]''
| 1986-09-26
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4411324|Phil Marsh]]''
| ''[[:d:Q19685923|Phil]]''
| 1986-11-15
| [[St Helens, Glannau Merswy|St Helens]]
|-
| [[Delwedd:Shaktar - Fenerbahçe 05 August 2015 CL Q3 8.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q482947|Nani]]''
| ''[[:d:Q2598693|Luis]]''
| 1986-11-17
| [[Praia]]
|-
| [[Delwedd:Danny simpson.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q315294|Danny Simpson]]''
| ''[[:d:Q14516546|Daniel]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2793400|Peter]]''
| 1987-01-04
| [[Eccles, Manceinion Fwyaf|Eccles]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2707326|Jami Puustinen]]''
| ''[[:d:Q11865840|Jami]]''
| 1987-01-09
| ''[[:d:Q47034|Q47034]]''
|-
| [[Delwedd:Giuseppe Rossi FARE Ambassador.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q221216|Giuseppe Rossi]]''
| ''[[:d:Q15720844|Giuseppe]]''
| 1987-02-01
| [[Teaneck, New Jersey]]
|-
| [[Delwedd:GerardPique.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q17507|Gerard Piqué]]''
| ''[[:d:Q1261347|Gerard]]''
| 1987-02-02
| [[Barcelona]]
|-
| [[Delwedd:Lee Martin Millwall Vs Swindon Town (21633937524) (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q219372|Lee Martin]]''
| ''[[:d:Q2061957|Lee]]''
| 1987-02-09
| [[Taunton]]
|-
| [[Delwedd:Edinson Cavani 2018.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q167790|Edinson Cavani]]''
| 
| 1987-02-14
| ''[[:d:Q335506|Salto]]''
|-
| [[Delwedd:Argentine - Portugal - Sergio Romero.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q215463|Sergio Romero]]''
| ''[[:d:Q18061657|Sergio]]''
| 1987-02-22
| ''[[:d:Q823073|Q823073]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q2499558|Floribert N'Galula]]''
| ''[[:d:Q28974218|Q28974218]]''
| 1987-03-07
| [[Brwsel]]
|-
| [[Delwedd:Danny Guthrie v Ipswich.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q316721|Danny Guthrie]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1987-04-18
| [[Amwythig]]
|-
| [[Delwedd:Zoran Tošić 7333.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q211596|Zoran Tošić]]''
| ''[[:d:Q220484|Zoran]]''
| 1987-04-28
| ''[[:d:Q201125|Q201125]]''
|-
| [[Delwedd:Moran.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q3817652|Kyle Moran]]''
| ''[[:d:Q1326816|Kyle]]''
| 1987-06-07
| [[Dundalk]]
|-
| [[Delwedd:Fraizer Campbell 2018 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q126181|Fraizer Campbell]]''
| ''[[:d:Q61741786|Q61741786]]''
| 1987-09-13
| [[Huddersfield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q11999763|Sean Evans]]''
| ''[[:d:Q19801202|Sean]]''
| 1987-09-25
| 
|-
| [[Delwedd:Ryan Shawcross 2015.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q247462|Ryan Shawcross]]''
| ''[[:d:Q3943046|Ryan]]''
| 1987-10-04
| [[Caer]]
|-
| 
| ''[[:d:Q11983532|Lee Crockett]]''
| 
| 1987-10-04
| 
|-
| [[Delwedd:Darron Gibson 2012 Sopot.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q221222|Darron Gibson]]''
| ''[[:d:Q51946298|Q51946298]]''
| 1987-10-25
| [[Derry|Deri]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6832139|Michael Lea]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1987-11-04
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:Fellaini 2017-03-09.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q275169|Marouane Fellaini]]''
| ''[[:d:Q61666974|Marouane]]''
| 1987-11-22
| [[Etterbeek]]
|-
| [[Delwedd:Mame Biram Diouf.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q19051|Mame Biram Diouf]]''
| 
| 1987-12-16
| [[Dakar]]
|-
| [[Delwedd:Ritchie Baker.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q7330468|Richie Baker]]''
| ''[[:d:Q19826473|Richie]]''
| 1987-12-29
| [[Burnley]]
|-
| [[Delwedd:Jonny Evans, CZE-NIR 2019-10-14 (4).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q29495|Jonny Evans]]''
| ''[[:d:Q1247280|Jonny]]''
| 1988-01-03
| [[Belffast]]
|-
| [[Delwedd:Luke Daniels.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1398658|Luke Daniels]]''
| ''[[:d:Q4927045|Luke]]''
| 1988-01-05
| [[Bolton]]
|-
| [[Delwedd:Ángel Di María 2018.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q251683|Fideo Di María]]''
| ''[[:d:Q2605655|Ángel]]''
| 1988-02-14
| ''[[:d:Q52535|Rosario]]''
|-
| [[Delwedd:Danny Rose 21-12-2013 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5220783|Danny Rose]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1988-02-21
| [[Bryste]]
|-
| [[Delwedd:AndersonUCL.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q484772|Anderson]]''
| ''[[:d:Q16274894|Anderson]]''
| 1988-04-13
| ''[[:d:Q40269|Porto Alegre]]''
|-
| [[Delwedd:Zarya-MU (10).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q168740|Juan Mata]]''
| ''[[:d:Q475210|Juan]]''
| 1988-04-28
| ''[[:d:Q959000|Q959000]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q514288|David Gray]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1988-05-04
| [[Caeredin]]
|-
| [[Delwedd:Hertha BSC vs. West Ham United 20190731 (139).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q165125|Javier Hernández]]''
| ''[[:d:Q1142232|Javier]]''
| 1988-06-01
| ''[[:d:Q9022|Guadalajara]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q1278057|Kieran Lee]]''
| ''[[:d:Q20635295|Kieran]]''
| 1988-06-22
| [[Bwrdeistref Fetropolitan Tameside]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3355621|Michael Barnes]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1988-06-24
| [[Chorley]]
|-
| [[Delwedd:Nemanja Matić 2018 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q297603|Nemanja Matić]]''
| ''[[:d:Q6990928|Nemanja]]''
| 1988-08-01
| ''[[:d:Q204472|Šabac]]''
|-
| [[Delwedd:Tommy Rowe stockport.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q3531350|Tommy Rowe]]''
| ''[[:d:Q1272055|Tommy]]''
| 1988-09-24
| ''[[:d:Q3570246|Wythenshawe]]''
|-
| [[Delwedd:Ritchie De Laet - Portsmouth.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q309781|Ritchie De Laet]]''
| ''[[:d:Q19997439|Ritchie]]''
| 1988-11-28
| [[Antwerp]]
|-
| 
| ''[[:d:Q616705|Sam Hewson]]''
| ''[[:d:Q12800694|Sam]]''
| 1988-11-28
| [[Bolton]]
|-
| [[Delwedd:Alexis Sánchez 2017.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q180553|Alexs Sanch3z]]''
| ''[[:d:Q1558167|Alexis]]''
| 1988-12-19
| ''[[:d:Q188192|Q188192]]''
|-
| [[Delwedd:Henrikh Mkhitaryan 2017.jpg|center|129px]]
| [[Henrikh Mkhitaryan]]
| ''[[:d:Q19623792|Henrikh]]''
| 1989-01-21
| [[Yerevan]]
|-
| [[Delwedd:AUT vs. WAL 2016-10-06 (123).jpg|center|129px]]
| [[James Chester]]
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1989-01-23
| [[Warrington]]
|-
| [[Delwedd:FebianBrandy.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q516880|Febian Brandy]]''
| 
| 1989-02-04
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Craig Cathcart, CZE-NIR 2019-10-14 (4).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q458316|Craig Cathcart]]''
| ''[[:d:Q2671794|Craig]]''
| 1989-02-06
| [[Belffast]]
|-
| [[Delwedd:Dinamo-Rostov (1).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q372709|Alexander Büttner]]''
| ''[[:d:Q923|Alexander]]''
| 1989-02-11
| ''[[:d:Q145845|Q145845]]''
|-
| [[Delwedd:Ron-Robert Zieler 2011 Germany.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q155049|Ron-Robert Zieler]]''
| ''[[:d:Q2165388|Ron]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1989-02-12
| [[Cwlen]]
|-
| 
| ''[[:d:Q322691|Rodrigo Possebon]]''
| ''[[:d:Q4927979|Rodrigo]]''
| 1989-02-13
| ''[[:d:Q942122|Q942122]]''
|-
| [[Delwedd:Gabriel Obertan.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q298713|Gabriel Obertan]]''
| ''[[:d:Q4925914|Gabriel]]''
| 1989-02-26
| ''[[:d:Q209086|Pantin]]''
|-
| [[Delwedd:Richard Eckersley.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q456104|Richard Eckersley]]''
| ''[[:d:Q1249148|Richard]]''
| 1989-03-12
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:Shinji Kagawa 2018 (cropped).jpg|center|129px]]
| [[Shinji Kagawa]]
| ''[[:d:Q1422509|Shinji]]''
| 1989-03-17
| [[Kobe]]
|-
| [[Delwedd:Tom Cleverley 2015.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q10577|Tom Cleverley]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1989-08-12
| [[Basingstoke]]
|-
| [[Delwedd:2019-07-17 SG Dynamo Dresden vs. Paris Saint-Germain by Sandro Halank–282 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1639968|Ander Herrera]]''
| ''[[:d:Q490500|Ander]]''
| 1989-08-14
| [[Bilbo]]
|-
| [[Delwedd:Cskamu 50.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1361462|Morgan Schneiderlin]]''
| ''[[:d:Q1058731|Morgan]]''
| 1989-11-08
| ''[[:d:Q22727|Obernai]]''
|-
| [[Delwedd:CSKA-MU 2017 (15).jpg|center|129px]]
| [[Chris Smalling]]
| ''[[:d:Q339346|Chris]]''
| 1989-11-22
| ''[[:d:Q179385|Greenwich]]''
|-
| [[Delwedd:Matteo Darmian.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q44788|Matteo Darmian]]''
| ''[[:d:Q10880598|Matteo]]''
| 1989-12-02
| [[Legnano]]
|-
| [[Delwedd:Drinkwater in 2017.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1862778|Danny Drinkwater]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1990-03-05
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Zarya-MU (6) — копия.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q128912|Daley Blind]]''
| ''[[:d:Q61816862|Q61816862]]''
| 1990-03-09
| [[Amsterdam]]
|-
| [[Delwedd:Marcos Rojo 2018.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q507890|Marcos Rojo]]''
| ''[[:d:Q6757805|Marcos]]''
| 1990-03-20
| ''[[:d:Q44059|La Plata]]''
|-
| [[Delwedd:Matty Mainwaring 18-02-2012 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q10441366|Matty Mainwaring]]''
| ''[[:d:Q6791892|Matty]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4927231|Matthew]]''
| 1990-03-28
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:Ben Amos.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q312152|Ben Amos]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1990-04-10
| [[Macclesfield]]
|-
| [[Delwedd:Rafael Man Utd 2011.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q189184|Rafael Pereira da Silva]]''
| ''[[:d:Q16424000|Rafael]]''
| 1990-07-09
| ''[[:d:Q189043|Petrópolis]]''
|-
| [[Delwedd:Fabirochdale1.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q213401|Fábio Pereira da Silva]]''
| ''[[:d:Q1766887|Fabio]]''
| 1990-07-09
| ''[[:d:Q189043|Petrópolis]]''
|-
| [[Delwedd:Bébé.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q299450|Bebé]]''
| ''[[:d:Q10382314|Tiago]]''
| 1990-07-12
| ''[[:d:Q397900|Q397900]]''
|-
| [[Delwedd:Corry Evans 23-07-11 1.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q853594|Corry Evans]]''
| ''[[:d:Q21056444|Corry]]''
| 1990-07-30
| [[Belffast]]
|-
| [[Delwedd:Magnus Wolff Eikrem (Molde FK) - Norway national under-21 football team (01).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q112949|Magnus Wolff Eikrem]]''
| ''[[:d:Q18109457|Magnus]]''
| 1990-08-08
| ''[[:d:Q104095|Q104095]]''
|-
| [[Delwedd:Danny Galbraith 30-04-2016 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q286947|Danny Galbraith]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1990-08-19
| [[Galashiels]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1065043|Oliver Gill]]''
| ''[[:d:Q2110096|Oliver]]''
| 1990-09-15
| [[Frimley]]
|-
| [[Delwedd:Garywoods.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3098645|Gary Woods]]''
| ''[[:d:Q1820274|Gary]]''
| 1990-10-01
| [[Kettering]]
|-
| [[Delwedd:David de Gea at the UEFA European Under-21 Football Championship - 20110622.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q150268|David De Gea]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 1990-11-07
| [[Madrid]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5984282|Luis Rojas]]''
| ''[[:d:Q2598693|Luis]]''
| 1990-11-21
| ''[[:d:Q4469|Talca]]''
|-
| [[Delwedd:Danny Welbeck 2018-06-13 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q188457|Danny Welbeck]]''
| ''[[:d:Q17863942|Danny]]''
| 1990-11-26
| ''[[:d:Q2423211|Q2423211]]''
|-
| [[Delwedd:Joe Dudgeon 23-07-11 1.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q2080666|Joe Dudgeon]]''
| ''[[:d:Q471788|Joseph]]''
| 1990-11-26
| [[Leeds]]
|-
| [[Delwedd:Ben Marshall.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q816557|Ben Marshall]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1991-03-29&lt;br/&gt;1991-09-29
| [[Salford]]
|-
| [[Delwedd:Cameron Stewart 1.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q1921734|Cameron Stewart]]''
| ''[[:d:Q3971976|Cameron]]''
| 1991-04-08
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Oliver Norwood Hudds.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q920425|Oliver Norwood]]''
| ''[[:d:Q2110096|Oliver]]''
| 1991-04-12
| [[Burnley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q523246|Evandro Brandão]]''
| ''[[:d:Q3735179|Evandro]]''
| 1991-05-07
| [[Luanda]]
|-
| [[Delwedd:Matty James 2015.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q755567|Matty James]]''
| ''[[:d:Q6791892|Matty]]''
| 1991-07-22
| [[Bacup]]
|-
| [[Delwedd:Federico Macheda.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q208673|Federico Macheda]]''
| ''[[:d:Q17539144|Federico]]''
| 1991-08-22
| [[Rhufain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q2261127|Scott Wootton]]''
| ''[[:d:Q2260734|Scott]]''
| 1991-09-12
| [[Penbedw]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1217794|Nicky Ajose]]''
| ''[[:d:Q600538|Nicky]]''
| 1991-10-07
| [[Bury]]
|-
| 
| ''[[:d:Q756547|Reece Brown]]''
| 
| 1991-11-01
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Michael Potts 2.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q6833595|Michael Potts]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2671794|Craig]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1991-11-26
| [[Preston]]
|-
| [[Delwedd:Marnick Vermijl (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2412499|Marnick Vermijl]]''
| ''[[:d:Q62086678|Q62086678]]''
| 1992-01-13
| ''[[:d:Q736085|Q736085]]''
|-
| [[Delwedd:FIFA WC-qualification 2014 - Austria vs Ireland 2013-09-10 - Robbie Brady 24.JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q45538|Robbie Brady]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 1992-01-14
| [[Dulyn]]
|-
| [[Delwedd:Chelsea 0 Bournemouth 1 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q436237|Joshua King]]''
| ''[[:d:Q3284319|Joshua]]''
| 1992-01-15
| [[Oslo]]
|-
| [[Delwedd:Phil Jones 2018-06-28 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q206641|Phil Jones]]''
| ''[[:d:Q19685923|Phil]]''
| 1992-02-21
| [[Preston]]
|-
| [[Delwedd:Zeki Fryers.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q511997|Zeki Fryers]]''
| ''[[:d:Q19271130|Ezekiel]]''
| 1992-09-09
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q1983316|Johnny Gorman]]''
| ''[[:d:Q1762022|Johnny]]''
| 1992-10-26
| [[Sheffield]]
|-
| [[Delwedd:Wilfried Zaha 17-12-2016 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q713711|Wilfried Zaha]]''
| ''[[:d:Q16291791|Wilfried]]''
| 1992-11-10
| [[Abidjan]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3090268|Freddie Veseli]]''
| ''[[:d:Q17539276|Frédéric]]''
| 1992-11-20
| ''[[:d:Q69745|Renens]]''
|-
| [[Delwedd:Jesse Lingard 2018-06-13 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q6186603|Jesse Lingard]]''
| ''[[:d:Q2227398|Jesse]]''
| 1992-12-15
| [[Warrington]]
|-
| [[Delwedd:Ryan Tunnicliffe 1.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q852315|Ryan Tunnicliffe]]''
| ''[[:d:Q3943046|Ryan]]''
| 1992-12-30
| [[Manceinion Fwyaf]]
|-
| [[Delwedd:Michael Keane 2017.jpg|center|129px]]
| [[Michael Keane]]
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1993-01-11
| [[Stockport]]
|-
| [[Delwedd:Will Keane 15-10-2016 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q723565|Will Keane]]''
| ''[[:d:Q15729029|Will]]''
| 1993-01-11
| [[Stockport]]
|-
| [[Delwedd:Thomas Thorpe.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3525612|Tom Thorpe]]''
| ''[[:d:Q16428906|Thomas]]''
| 1993-01-13
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q180534|John Cofie]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 1993-01-21
| ''[[:d:Q4668521|Q4668521]]''
|-
| [[Delwedd:Zen-Molde (7).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q3425732|Etzaz Hussain]]''
| 
| 1993-01-27
| [[Oslo]]
|-
| [[Delwedd:Ravel Morrison vs Antwerp.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q642785|Ravel Morrison]]''
| 
| 1993-02-02
| ''[[:d:Q3570246|Wythenshawe]]''
|-
| [[Delwedd:Harry Maguire 2018-07-11 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q165772|Harry Maguire]]''
| ''[[:d:Q668885|Harry]]''
| 1993-03-05
| [[Sheffield]]
|-
| [[Delwedd:Larnell Cole.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q674513|Larnell Cole]]''
| 
| 1993-03-09
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q13422031|Guillermo Varela]]''
| ''[[:d:Q15630581|Guillermo]]''
| 1993-03-24
| [[Montevideo]]
|-
| [[Delwedd:Sam Johnstone.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q327227|Sam Johnstone]]''
| ''[[:d:Q12800694|Sam]]''
| 1993-03-25
| [[Preston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16337523|Gladestony Estevão Paulino da Silva]]''
| 
| 1993-08-05
| ''[[:d:Q1817181|Q1817181]]''
|-
| [[Delwedd:SeanMcGinty.png|center|129px]]
| ''[[:d:Q1286545|Sean McGinty]]''
| ''[[:d:Q19801202|Sean]]''
| 1993-08-11
| [[Maidstone]]
|-
| 
| ''[[:d:Q15769088|Michele Fornasier]]''
| ''[[:d:Q18620536|Michele]]''
| 1993-08-22
| ''[[:d:Q47578|Q47578]]''
|-
| [[Delwedd:Reece James 2018.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q16235475|Reece James]]''
| 
| 1993-11-07
| [[Bacup]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16730697|Andy Kellett]]''
| ''[[:d:Q13627273|Andy]]''
| 1993-11-10
| [[Bolton]]
|-
| [[Delwedd:Tom Lawrence.jpg|center|129px]]
| [[Tom Lawrence]]
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1994-01-13
| [[Wrecsam]]
|-
| [[Delwedd:OL-MHSC (2017) - Memphis Depay (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1894|Memphis Depay]]''
| 
| 1994-02-13
| ''[[:d:Q1019303|Moordrecht]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q15976362|Luke McCullough]]''
| ''[[:d:Q4927045|Luke]]''
| 1994-02-15
| ''[[:d:Q768714|Q768714]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q16236113|Charni Ekangamene]]''
| 
| 1994-02-16
| [[Antwerp]]
|-
| 
| ''[[:d:Q21061449|Donald Love]]''
| ''[[:d:Q13422248|Donald]]''
| 1994-02-24
| [[Rochdale]]
|-
| [[Delwedd:Nick Powell (Cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q321082|Nick Powell]]''
| ''[[:d:Q13137230|Nick]]''
| 1994-03-23
| [[Crewe]]
|-
| [[Delwedd:Tyler blackett cape town.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q15149801|Tyler Blackett]]''
| ''[[:d:Q2462622|Tyler]]''
| 1994-04-02
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Eric Bailly - ManUtd.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q18637352|Eric Bailly]]''
| ''[[:d:Q12788459|Eric]]''
| 1994-04-12
| ''[[:d:Q863795|Bingerville]]''
|-
| [[Delwedd:Universidad de Chile v Unión La Calera 20200227 13.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q1112164|Ángelo Henríquez]]''
| ''[[:d:Q21401381|Ángelo]]''
| 1994-04-13
| [[Santiago de Chile]]
|-
| [[Delwedd:Gyliano van Velzen (1).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q13648955|Gyliano van Velzen]]''
| 
| 1994-04-14
| [[Amsterdam]]
|-
| [[Delwedd:CSKA-MU 2017 (6).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q4125587|Victor Lindelöf]]''
| ''[[:d:Q539581|Victor]]''
| 1994-07-17
| [[Västerås]]
|-
| 
| ''[[:d:Q5837818|Liam Jacob]]''
| ''[[:d:Q1822658|Liam]]''
| 1994-08-18
| [[Sydney]]
|-
| [[Delwedd:Luke Hendrie 30-04-2016 1.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q21621469|Luke Hendrie]]''
| ''[[:d:Q4927045|Luke]]''
| 1994-08-27
| [[Leeds]]
|-
| 
| ''[[:d:Q18977950|Sadiq El Fitouri]]''
| 
| 1994-10-10
| [[Bengasi|Benghazi]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16147627|Jack Barmby]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 1994-11-14
| [[Harlow]]
|-
| [[Delwedd:Ben Pearson 2015.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q19594178|Ben Pearson]]''
| ''[[:d:Q816407|Ben]]''
| 1995-01-04
| [[Oldham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q19594182|Joe Rothwell]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1995-01-11
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Liam Grimshaw.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q20991405|Liam Grimshaw]]''
| ''[[:d:Q1822658|Liam]]''
| 1995-02-02
| [[Burnley]]
|-
| [[Delwedd:Paddy McNair, CZE-NIR 2019-10-14 (2).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q18142105|Paddy McNair]]''
| ''[[:d:Q15838080|Paddy]]''
| 1995-04-27
| ''[[:d:Q805403|Q805403]]''
|-
| [[Delwedd:Shaw - July 2015 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q93563|Luke Shaw]]''
| ''[[:d:Q4927045|Luke]]''
| 1995-07-12
| [[Kingston upon Thames]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16229957|Sam Byrne]]''
| ''[[:d:Q12800694|Sam]]''
| 1995-07-23
| [[Dulyn]]
|-
| 
| ''[[:d:Q22969585|James Weir]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1995-08-04
| [[Preston]]
|-
| 
| ''[[:d:Q23799754|Sean Goss]]''
| ''[[:d:Q19801202|Sean]]''
| 1995-10-01
| ''[[:d:Q204860|Wegberg]]''
|-
| [[Delwedd:Ashley Fletcher.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q22004378|Ashley Fletcher]]''
| 
| 1995-10-02
| [[Keighley]]
|-
| 
| ''[[:d:Q17619317|Saidy Janko]]''
| ''[[:d:Q19968341|Saidy]]''
| 1995-10-22
| [[Zürich]]
|-
| [[Delwedd:James Wilson of MUFC.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q16766365|James Wilson]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 1995-12-01
| [[Biddulph]]
|-
| [[Delwedd:Anthony Martial 27 September 2017 cropped.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q2091463|Anthony Martial]]''
| ''[[:d:Q12241622|Anthony]]''
| 1995-12-05
| ''[[:d:Q274249|Massy]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q30006173|Josh Harrop]]''
| ''[[:d:Q18328013|Josh]]''
| 1995-12-15
| [[Stockport]]
|-
| 
| ''[[:d:Q17619350|Andreas Pereira]]''
| ''[[:d:Q4926263|Andreas]]''
| 1996-01-01
| ''[[:d:Q615109|Duffel]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q23586244|Kieran O'Hara]]''
| ''[[:d:Q20635295|Kieran]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 1996-04-22
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Joel Castro Pereira (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q19996370|Joel Pereira]]''
| ''[[:d:Q588700|Joel]]''
| 1996-06-28
| ''[[:d:Q64093|Le Locle]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q30075256|Matty Willock]]''
| ''[[:d:Q6791892|Matty]]''
| 1996-08-20
| [[Llundain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q22084562|Ntumba Massanka]]''
| 
| 1996-11-30
| ''[[:d:Q503375|Tottenham]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q22937276|Joe Riley]]''
| ''[[:d:Q17862013|Joe]]''
| 1996-12-06
| [[Blackpool]]
|-
| [[Delwedd:Manchester United v Burton Albion, 20 September 2017 (30).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q29624459|Scott McTominay]]''
| ''[[:d:Q2260734|Scott]]''
| 1996-12-08
| [[Caerhirfryn]]
|-
| [[Delwedd:Jordan Thompson, CZE-NIR 2019-10-14 (2).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q21540474|Jordan Thompson]]''
| ''[[:d:Q14021944|Jordan]]''
| 1997-01-03
| [[Belffast]]
|-
| 
| ''[[:d:Q18015185|Demetri Mitchell]]''
| ''[[:d:Q26198133|Q26198133]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q37327910|Kareem]]''
| 1997-01-11
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q21403420|Cameron Borthwick-Jackson]]''
| ''[[:d:Q3971976|Cameron]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q16277266|Jake]]''
| 1997-02-02
| [[Rochdale]]
|-
| [[Delwedd:EuroU21 2017 Vanja Milinkovic-Savic.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q17517223|Vanja Milinković-Savić]]''
| ''[[:d:Q6584408|Vanja]]''
| 1997-02-20
| ''[[:d:Q99151|Ourense]]''
|-
| [[Delwedd:DeanHenderson2018.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q28059260|Dean Henderson]]''
| ''[[:d:Q1796595|Dean]]''
| 1997-03-12
| [[Whitehaven]]
|-
| [[Delwedd:Donny van de Beek.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q19059840|Donny van de Beek]]''
| ''[[:d:Q21029127|Donny]]''
| 1997-04-18
| ''[[:d:Q3056786|Q3056786]]''
|-
| [[Delwedd:Press Tren CSKA - MU (3).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q22951255|Marcus Rashford]]''
| ''[[:d:Q4642|Marcus]]''
| 1997-10-31
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:Daniel James Wolves vs Man U 2020-01-04 (cropped).jpg|center|129px]]
| [[Daniel James (pêl-droediwr)]]
| ''[[:d:Q14516546|Daniel]]''
| 1997-11-10
| [[Kingston upon Hull]]
|-
| [[Delwedd:Manchester United v Wigan Athletic, January 2017 (33).JPG|center|129px]]
| ''[[:d:Q27019988|Axel Tuanzebe]]''
| ''[[:d:Q5407300|Axel]]''
| 1997-11-14
| ''[[:d:Q648298|Q648298]]''
|-
| [[Delwedd:Aaron Wan Bissaka 2019.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q50137347|Aaron Wan-Bissaka]]''
| ''[[:d:Q905085|Aaron]]''
| 1997-11-26
| [[Croydon]]
|-
| [[Delwedd:Zarya-MU (5).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q22969552|Timothy Fosu-Mensah]]''
| ''[[:d:Q15885954|Timothy]]''
| 1998-01-02
| [[Amsterdam]]
|-
| 
| ''[[:d:Q29841266|Matthew Olosunde]]''
| ''[[:d:Q4927231|Matthew]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q37533012|Olawale]]''
| 1998-03-07
| [[Trenton, New Jersey]]
|-
| 
| [[Regan Poole]]
| ''[[:d:Q21279602|Regan]]''
| 1998-06-18
| [[Caerdydd]]
|-
| 
| ''[[:d:Q30919717|Ro-Shaun Williams]]''
| ''[[:d:Q72470582|Q72470582]]''
| 1998-09-03
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q31300988|Zak Dearnley]]''
| 
| 1998-09-28
| [[Sheffield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q59913955|Ethan Hamilton]]''
| 
| 1998-10-18
| [[Caeredin]]
|-
| 
| ''[[:d:Q66688699|George Tanner]]''
| ''[[:d:Q15921732|George]]''
| 1999
| [[Blackpool]]
|-
| 
| ''[[:d:Q76339686|Joshua Bohui]]''
| ''[[:d:Q3284319|Joshua]]''
| 1999-03-03
| [[Llundain]]
|-
| 
| ''[[:d:Q26255506|Diogo Dalot]]''
| ''[[:d:Q13479698|Diogo]]''
| 1999-03-18
| ''[[:d:Q83247|Braga]]''
|-
| [[Delwedd:Ona Batlle con el Levante UD en 2019.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q50375727|Ona Batlle]]''
| ''[[:d:Q2023693|Ona]]''
| 1999-06-10
| ''[[:d:Q12071|Vilassar de Mar]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q84367031|Tom Sang]]''
| ''[[:d:Q3354498|Tom]]''
| 1999-06-29
| [[Lerpwl]]
|-
| 
| ''[[:d:Q60733821|Nathan Bishop]]''
| ''[[:d:Q11167678|Nathan]]''
| 1999-10-15
| ''[[:d:Q1064180|Q1064180]]''
|-
| [[Delwedd:Tahith Chong (38487929362).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q24961840|Tahith Chong]]''
| 
| 1999-12-04
| ''[[:d:Q132679|Willemstad]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q30231166|Aidan Barlow]]''
| 
| 2000-01-10
| [[Salford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q67076381|Lee O'Connor]]''
| ''[[:d:Q2061957|Lee]]''
| 2000-07-28
| [[Port Láirge]]
|-
| [[Delwedd:Angel Gomes Manchester United U18 2017-11-19 (cropped).jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q29988852|Angel Gomes]]''
| ''[[:d:Q665157|Angel]]''
| 2000-08-31
| [[Edmonton, Llundain]]
|-
| [[Delwedd:Brandon Williams.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q69569088|Brandon Williams]]''
| ''[[:d:Q3643673|Brandon]]''
| 2000-09-03
| [[Manceinion]]
|-
| [[Delwedd:D'Mani Bughail-Mellor.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q76742859|D'Mani Mellor]]''
| ''[[:d:Q97138623|Q97138623]]''
| 2000-09-20
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q76696882|Di'Shon Bernard]]''
| 
| 2000-10-14
| [[Llundain]]
|-
| [[Delwedd:Dylan Levitt.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q76700917|Dylan Levitt]]''
| 
| 2000-11-17
| [[Sir Ddinbych]]
|-
| [[Delwedd:James Garner ManUtd.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q61908191|James Garner (footballer, born 2001)]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q18057751|David]]''
| 2001-03-13
| [[Penbedw]]
|-
| [[Delwedd:Ethan Galbraith.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q67165839|Ethan Galbraith]]''
| ''[[:d:Q19828980|Ethan]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q7626248|Stuart]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q12344159|William]]''
| 2001-05-11
| [[Belffast]]
|-
| [[Delwedd:Ethan Laird.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q76700931|Ethan Laird]]''
| 
| 2001-08-05
| [[Hampshire]]
|-
| [[Delwedd:Mason Greenwood.jpeg|center|129px]]
| ''[[:d:Q61986758|Mason Greenwood]]''
| ''[[:d:Q12294444|Mason]]''
| 2001-10-01
| [[Bradford]]
|-
| 
| ''[[:d:Q96586837|Max Thompson]]''
| 
| 2002-02-09
| [[Macclesfield]]
|-
| 
| ''[[:d:Q96755704|Hannibal Mejbri]]''
| 
| 2003-01-21
| ''[[:d:Q193877|Ivry-sur-Seine]]''
|-
| [[Delwedd:AHAlbut.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q278693|A. H. Albut]]''
| ''[[:d:Q3480335|Alfred]]''
| &lt;some value&gt;
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q3161278|James Miller]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| &lt;some value&gt;
| [[Greenock]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4758042|Andrew Mitchell]]''
| ''[[:d:Q18042461|Andrew]]''
| &lt;some value&gt;
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6257049|John Scott]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| &lt;some value&gt;
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q16201797|John Mitchell]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| &lt;some value&gt;
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q16229836|James Brown]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| &lt;some value&gt;
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4678835|Adam Carson]]''
| ''[[:d:Q347181|Adam]]''
| 
| [[Glasgow]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4895209|Bert Maddlethwaite]]''
| ''[[:d:Q613014|Bert]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q4895280|Bert Read]]''
| ''[[:d:Q613014|Bert]]''
| 
| [[Manceinion]]
|-
| 
| ''[[:d:Q4937640|Bogie Roberts]]''
| 
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5084998|Charlie Harrison]]''
| ''[[:d:Q16275193|Charlie]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q5237352|David McFetteridge]]''
| ''[[:d:Q18057751|David]]''
| 
| [[Yr Alban]]
|-
| [[Delwedd:Richard smith.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q5273385|Dick Smith]]''
| ''[[:d:Q2519633|Dick]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q1249148|Richard]]''
| 
| ''[[:d:Q5643015|Q5643015]]''
|-
| 
| ''[[:d:Q5337520|Edgar Wilson]]''
| ''[[:d:Q2660560|Edgar]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6114589|Jack Peters]]''
| ''[[:d:Q1159009|Jack]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6135852|James Hendry]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 
| [[Swydd Gaer]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6142787|James Saunders]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 
| [[Birmingham]]
|-
| 
| ''[[:d:Q6228745|John Davies]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6255042|John Roach]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q6768142|Mark Hulse]]''
| ''[[:d:Q13610143|Mark]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7334481|Rimmer Brown]]''
| 
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7350797|Robert Walker]]''
| ''[[:d:Q4927937|Robert]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7668400|T. J. Wallworth]]''
| ''[[:d:Q19803520|T.]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q7976323|Wayne Heseltine]]''
| ''[[:d:Q1423817|Wayne]]''
| 
| [[Lloegr]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8002777|Will Davidson]]''
| ''[[:d:Q15729029|Will]]''
| 
| [[Yr Alban]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8007933|William Douglas]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 
| [[Dundee]]
|-
| 
| ''[[:d:Q8013930|William Kennedy]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q8018331|William Sharpe]]''
| ''[[:d:Q12344159|William]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q10457549|James Cairns]]''
| ''[[:d:Q677191|James]]''
| 
| 
|-
| [[Delwedd:Michael Carrick.jpg|center|129px]]
| ''[[:d:Q13095095|Michael Carrick]]''
| ''[[:d:Q4927524|Michael]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q16228713|John Turner]]''
| ''[[:d:Q4925477|John]]''
| 
| 
|-
| 
| ''[[:d:Q20807250|T. Craig]]''
| ''[[:d:Q19803520|T.]]''
| 
| 
|}

{{Wikidata list end}}

{{Uwchgynghrair Lloegr}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Timau pêl-droed Lloegr]]
[[Categori:Manceinion]]
[[Categori:Sefydliadau 1878]]</text>
      <sha1>p8reymgkk4gmvkgd0tqnclml3khd6of</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Berwyn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>14513</id>
    <revision>
      <id>11102044</id>
      <parentid>11030086</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:35:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11352" xml:space="preserve">{{Lle | gwlad = {{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}
Cadwyn hir o fryniau sy'n rhedeg rhwng [[Bwlch y Groes]], ger [[Aran Benllyn]], i gyffiniau [[Corwen]] a [[Llangollen]] yw'r '''Berwyn'''. Mae'n ffurfio ffin naturiol rhwng [[Edeirnion]], neu [[Penllyn]] (dwyrain [[Meirionnydd]], [[Gwynedd]]) a [[Maldwyn]], [[Powys]]. Ei bwynt uchaf yw [[Moel Sych]] (2,713').

==Geirdarddiad==
Mae'n bosibl fod yr enw yn golygu &quot;Bryn(iau) Gwyn (ap Nudd)&quot; ([[Cymraeg Cynnar]] ''bre'' 'hill' yn troi'n ''ber'' + ''Gwyn''), yn ôl [[T. Gwynn Jones]] ac eraill, ac felly'n dwyn enw [[Gwyn ap Nudd]], brenin [[Y Tylwyth Teg]].&lt;ref&gt;T. Gwynn Jones, ''Welsh Folklore and Folk-Custom'' (1930; arg. new. 1979). Ceir sawl enw lle arall sy'n cynnwys yr elfen 'Gwyn' yn yr ardal.&lt;/ref&gt;

==Disgrifiad==
[[Delwedd:Cadair Berwyn.jpg|250px|bawd|[[Cadair Berwyn]] a [[Llyn Lluncaws]]]]
Yn y gorllewin mae'r Berwyn yn dechrau ger Bwlch y Groes, hanner ffordd rhwng pentrefi [[Mallwyd]] a [[Dinas Mawddwy]] a phentref [[Llanuwchllyn]] ar lan [[Llyn Tegid]]. Mae'r gadwyn yn ymestyn i gyfeiriad y gogledd-ddwyrain am o gwmpas pymtheg milltir. Y copa cyntaf yw Foel y Geifr, sy'n edrych i lawr ar gronfa dŵr [[Llyn Efyrnwy]] a bryniau [[Powys Fadog]]. Mae dwy lôn fynydd yn croesi'r ucheldir undonog rhwng y copa hwnnw a [[Cadair Berwyn|Chadair Berwyn]] (2230'), y gyntaf yn cysylltu [[Abertridwr]] ar lan Efyrnwy â'r Bala a'r llall yn mynd o'r Bala i [[Llangynog|Langynog]] ac ymlaen i'r [[Y Trallwng|Trallwng]].

Gorwedd y rhan uchaf o'r Berwyn rhwng [[Bwlch y Filltir Gerrig]] ar y lôn olaf honno a [[Glyndyfrdwy]]. Mae'r copaon, sydd ddim yn greigiog, yn cynnwys Cadair Berwyn a'i gymydog [[Moel Sych]] (2713'), [[Cadair Fronwen]] (2572'), Pen-plaenau (1775') a [[Moel Fferna]] (2071'). Daw'r Berwyn ei hun i ben uwchlaw Nantyr yng Nglyndyfrdwy, rhwng Corwen a Llangollen.

Nid yw'n gadwyn greigiog, er bod ambell glogwyn, ond yn hytrach mae'n gyfres o foelau agored, [[grug]]og iawn, sy'n lle da i adar y mynydd, fel y [[Cwtiad Aur]]. Y gadwyn debygach iddi yng Nghymru yw'r [[Y Carneddau|Carneddau]] yng ngogledd [[Eryri]], ond bod y Berwyn yn is a llai syrth.

Ar odrau dwyreiniol y Berwyn ceir sawl llecyn braf diarffordd, fel Llyn Efyrnwy, [[Pennant Melangell]] a'i eglwys hynafol, [[Llanrhaeadr-ym-Mochnant]], [[Pistyll Rhaeadr]] a [[Dyffryn Ceiriog]]. I'r gogledd mae llethrau coediog Coedwig Penllyn, y Bala a Llyn Tegid, [[Dyffryn Edeirnion]] a [[Corwen|Chorwen]].

==Bywyd gwyllt==
Mae'r ardal yn gartref i sawl rhywogaeth o adar yr ucheldir, gan gynnwys adar ysglyfaeth fel y [[Boda tinwyn]] (''Circus cyaneus''), y [[Llamsydyn]] (''Falco columbarius''), a'r [[Hebog Tramor]] (''Falco peregrinus'') (tua 14-18 o bariau bridiau yn achos pob un o'r rhywogaethau hyn, 1-2% o'r cyfanswm poblogaeth yng ngwledydd Prydain), ac felly'n Ardal Warchod Arbennig. Mae bywyd gwyllt arall yn cynnwys  [[Tylluan glustiog|tylluanod clustiog]], [[Cigfran|cigfrain]], [[boda]]on, [[ffwlbart]]iaid a'r [[plufyn aur|plufynnau aur]].

==Copaon==
[[Delwedd:Welsh mountains Bala to Trallwng.jpg|bawd|chwith|upright=1.9|Lleoliad]]
{{clear}}
{| align=&quot;left&quot;
|- valign=&quot;top&quot;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|+ 
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:#ffdead;&quot;  | &lt;center&gt;Mynyddoedd y Berwyn&lt;/center&gt;
|- bgcolor=&quot;#efefef&quot;
! Enw !!colspan=&quot;2&quot; |Cyfesurynnau OS !! Cyfesurynnau Daearyddol
|-
|[[Allt y Gader]]: || SJ149176||{{streetmap|314900|317600}}|| 52.749°N, 3.262°W
|-
|[[Allt y Main]]: || SJ162151||{{streetmap|316200|315100}}|| 52.727°N, 3.242°W
|-
|[[Bryn Du (Y Fawnen)]]:  || SJ145360||{{streetmap|314500|336000}}|| 52.914°N, 3.272°W
|-
|[[Bryn Gwyn (mynydd)]]:  || SJ042295||{{streetmap|304200|329500}}|| 52.854°N, 3.424°W
|-
|[[Bryn-llus]]:  || SJ085408||{{streetmap|308500|340800}}|| 52.956°N, 3.363°W
|-
|[[Cadair Berwyn]]:  || SJ071323||{{streetmap|307100|332300}}|| 52.88°N, 3.381°W
|-
|[[Cadair Berwyn (copa gogleddol)]]:  || SJ072327||{{streetmap|307200|332700}}|| 52.883°N, 3.38°W
|-
|[[Cadair Bronwen]]:  || SJ077346||{{streetmap|307700|334600}}|| 52.9°N, 3.373°W
|-
|[[Cadair Bronwen (copa gogledd-ddwyrain)]]:  || SJ087352||{{streetmap|308700|335200}}|| 52.906°N, 3.358°W
|-
|[[Carnedd Das Eithin]]:  || SJ051238||{{streetmap|305100|323800}}|| 52.803°N, 3.409°W
|-
|[[Cefn Coch]]:  || SH923266||{{streetmap|292300|326600}}|| 52.826°N, 3.599°W
|-
|[[Cefn Gwyntog]]:  || SH976265||{{streetmap|297600|326500}}|| 52.826°N, 3.521°W
|-
|[[Cefn Gwyntog (copa gogleddol)]]:  || SH975274||{{streetmap|297500|327400}}|| 52.834°N, 3.522°W
|-
|[[Cerrig Coediog]]:  || SJ113386||{{streetmap|311300|338600}}|| 52.937°N, 3.321°W
|-
|[[Craig Berwyn]]:  || SJ077335||{{streetmap|307700|333500}}|| 52.891°N, 3.373°W
|-
|[[Craig Rhiwarth]]:  || SJ054271||{{streetmap|305400|327100}}|| 52.833°N, 3.405°W
|-
|[[Croes y Forwyn]]:  || SJ029210||{{streetmap|302900|321000}}|| 52.777°N, 3.44°W
|-
|[[Cyrniau]]: || SJ062251||{{streetmap|306200|325100}}|| 52.815°N, 3.393°W
|-
|[[Cyrniau Nod]]:  || SH988279||{{streetmap|298800|327900}}|| 52.839°N, 3.503°W
|-
|[[Cyrniau y Llyn]]:  || SJ000244||{{streetmap|300000|324400}}|| 52.807°N, 3.484°W
|-
|[[Ffordd Gefn (Bryn Gwyn)]]:  || SJ033240||{{streetmap|303300|324000}}|| 52.804°N, 3.435°W
|-
|[[Foel Cwm Sian Llwyd]]:  || SH995313||{{streetmap|299500|331300}}|| 52.869°N, 3.494°W
|-
|[[Foel Dugoed]],  || SH893131||{{streetmap|289300|313100}}|| 52.704°N, 3.639°W
|-
|[[Foel Figenau]]:  || SH916284||{{streetmap|291600|328400}}|| 52.842°N, 3.61°W
|-
|[[Foel Goch (Berwyn)]]:  || SH943290||{{streetmap|294300|329000}}|| 52.848°N, 3.57°W
|-
|[[Foel Tyn-y-fron (Moel y Pawl)(Cefn Coch)|Foel Tyn-y-fron]]:  || SH918257||{{streetmap|291800|325700}}|| 52.817°N, 3.606°W
|-
|[[Foel Wen]]:  || SJ099333||{{streetmap|309900|333300}}|| 52.889°N, 3.34°W
|-
|[[Foel Wen (copa deheuol)]]:  || SJ102330||{{streetmap|310200|333000}}|| 52.886°N, 3.336°W
|-
|[[Foel y Geifr]]:  || SH937275||{{streetmap|293700|327500}}|| 52.834°N, 3.579°W
|-
|[[Gallt y Goedhwch]]: || SJ137159||{{streetmap|313700|315900}}|| 52.733°N, 3.279°W
|-
|[[Glan Hafon]]:  || SJ080272||{{streetmap|308000|327200}}|| 52.834°N, 3.367°W
|-
|[[Godor]]:  || SJ094307||{{streetmap|309400|330700}}|| 52.866°N, 3.347°W
|-
|[[Godor (copa gogleddol)]]: || SJ089311||{{streetmap|308900|331100}}|| 52.869°N, 3.354°W
|-
|[[Gyrn Moelfre]]: || SJ184293||{{streetmap|318400|329300}}|| 52.854°N, 3.213°W
|-
|[[Jericho Hill]]: || SJ162202||{{streetmap|316200|320200}}|| 52.772°N, 3.243°W
|-
|[[Llanymynech Hill|Mynydd Llanymynech]]: || SJ263221||{{streetmap|326300|322100}}|| 52.791°N, 3.094°W
|-
|[[Lledwyn Mawr]]: || SH905287||{{streetmap|290500|328700}}|| 52.844°N, 3.627°W
|-
|[[Moel Bentyrch]],  || SJ055095||{{streetmap|305500|309500}}|| 52.674°N, 3.399°W
|-
|[[Moel Cae-howel]]: || SH978330||{{streetmap|297800|333000}}|| 52.884°N, 3.52°W
|-
|[[Moel Fferna]]:  || SJ116397||{{streetmap|311600|339700}}|| 52.947°N, 3.317°W
|-
|[[Moel Hen-fache]]:  || SJ109281||{{streetmap|310900|328100}}|| 52.843°N, 3.324°W
|-
|[[Moel Poethion]]:  || SJ082306||{{streetmap|308200|330600}}|| 52.865°N, 3.365°W
|-
|[[Moel Sych]]:  || SJ066318||{{streetmap|306600|331800}}|| 52.875°N, 3.389°W
|-
|[[Moel y Fronllwyd]]: || SJ121176||{{streetmap|312100|317600}}|| 52.748°N, 3.303°W
|-
|[[Moel y Gwelltyn]]:  || SJ170277||{{streetmap|317000|327700}}|| 52.84°N, 3.233°W
|-
|[[Moel yr Ewig]]:  || SJ080317||{{streetmap|308000|331700}}|| 52.874°N, 3.368°W
|-
|[[Moel yr Henfaes]]:  || SJ077385||{{streetmap|307700|338500}}|| 52.935°N, 3.374°W
|-
|[[Moel yr Henfaes (Copa Pen Bwlch Llandrillo)]]:  || SJ089369||{{streetmap|308900|336900}}|| 52.921°N, 3.356°W
|-
|[[Moel yr Henfaes (copa gorllewinol)]]:  || SJ099374||{{streetmap|309900|337400}}|| 52.926°N, 3.341°W
|-
|[[Mynydd Mawr (y Berwyn)|Mynydd Mawr]]:  || SJ132286||{{streetmap|313200|328600}}|| 52.847°N, 3.29°W
|-
|[[Mynydd Mynyllod]]: || SJ002395||{{streetmap|300200|339500}}|| 52.943°N, 3.486°W
|-
|[[Mynydd Tarw]]:  || SJ112324||{{streetmap|311200|332400}}|| 52.881°N, 3.321°W
|-
|[[Mynydd y Bryn]]: || SJ217268||{{streetmap|321700|326800}}|| 52.833°N, 3.163°W
|-
|[[Mynydd y Glyn]]:  || SJ153222||{{streetmap|315300|322200}}|| 52.79°N, 3.257°W
|-
|[[Mynydd-y-briw]]:  || SJ174260||{{streetmap|317400|326000}}|| 52.825°N, 3.227°W
|-
|[[Pen y Berth]],  || SJ081127||{{streetmap|308100|312700}}|| 52.704°N, 3.361°W
|-
|[[Pen y Boncyn Trefeilw]]:  || SH962283||{{streetmap|296200|328300}}|| 52.842°N, 3.542°W
|-
|[[Pen y Cerrig Duon]]:  || SH953281||{{streetmap|295300|328100}}|| 52.84°N, 3.555°W
|-
|[[Pen-y-coed]]: || SJ226414||{{streetmap|322600|341400}}|| 52.964°N, 3.153°W
|-
|[[Post Gwyn]]:  || SJ048293||{{streetmap|304800|329300}}|| 52.852°N, 3.415°W
|-
|[[Rhialgwm]]:  || SJ055211||{{streetmap|305500|321100}}|| 52.779°N, 3.402°W
|-
|[[Rhiwaedog-uwch-afon]]:  || SH938313||{{streetmap|293800|331300}}|| 52.868°N, 3.579°W
|-
|[[Rhos (Llanarmon Dyffryn Ceiriog)]]:  || SJ125323||{{streetmap|312500|332300}}|| 52.881°N, 3.301°W
|-
|[[Rhwng y Ddwynant]]:  || SH978248||{{streetmap|297800|324800}}|| 52.811°N, 3.517°W
|-
|[[Stac Rhos]]:  || SH969279||{{streetmap|296900|327900}}|| 52.838°N, 3.532°W
|-
|[[Tir Rhiwiog]]: || SH929162||{{streetmap|292900|316200}}|| 52.732°N, 3.587°W
|-
|[[Tomle]]:  || SJ085335||{{streetmap|308500|333500}}|| 52.891°N, 3.361°W
|-
|[[Trum y Gwragedd]]:  || SH941284||{{streetmap|294100|328400}}|| 52.842°N, 3.573°W
|-
|[[Mynydd Feifod]]:  || SJ169400||{{streetmap|316900|340000}}|| 52.95°N, 3.238°W
|-
|[[Y Golfa]]: || SJ182070||{{streetmap|318200|307000}}|| 52.654°N, 3.21°W
|-
|[[Y Groes Fagl]]:  || SH988290||{{streetmap|298800|329000}}|| 52.848°N, 3.504°W
|-
|[[Yr Allt]]: || SJ242102||{{streetmap|324200|310200}}|| 52.684°N, 3.122°W
|-
|[[Bryn yr Orsedd]] || SJ142485||{{streetmap|314200|348500}}|| 53.026°N, 3.28°W
|-
|[[Cyrn-y-Brain]] || SJ208488||{{streetmap|320800|348800}}|| 53.03°N, 3.182°W
|-
|[[Mynydd Eglwyseg]] || SJ231464||{{streetmap|323100|346400}}|| 53.009°N, 3.147°W
|-
|[[Fron Fawr]] || SJ208450||{{streetmap|320800|345000}}|| 52.996°N, 3.181°W
|-
|[[Moel Morfydd (Mynydd Llantysilio)]] || SJ159457||{{streetmap|315900|345700}}|| 53.001°N, 3.254°W
|-
|[[Moel Tan y Coed]] || SJ200439||{{streetmap|320000|343900}}|| 52.986°N, 3.193°W
|-
|[[Moel y Faen (Mynydd Llantysilio)]]|| SJ185475||{{streetmap|318500|347500}}|| 53.018°N, 3.216°W
|-
|[[Moel y Gaer, Llandysilio]] || SJ166463||{{streetmap|316600|346300}}|| 53.007°N, 3.244°W
|-
|[[Moel y Gamelin]] || SJ176465||{{streetmap|317600|346500}}|| 53.009°N, 3.229°W
|}
|}
{{clear}}
{{clear}}

==Gweler hefyd==
* [[Digwyddiad y Berwyn]]
* [[Rhestr Copaon Cymru]]
* [[Rhestr mynyddoedd Cymru]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Darllen pellach==
*T.I. Ellis, ''Crwydro Meirionnydd'' (Llandybie, 1954)
*F. Wynn Jones, ''Godre'r Berwyn'' (Caerdydd: Hughes a'i Fab, d.d. = c.1952). Atgofion brodor o Ddyffryn Edeirnion.
*Ioan Bowen Rees, ''Dringo Mynyddoedd Cymru'' (Llandybie, 1965). Pennod ar y Berwyn.

{{DEFAULTSORT:Berwyn}}
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Cymru|Berwyn, Y]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Gwynedd|Berwyn, Y]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Powys|Berwyn, Y]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Sir Ddinbych|Berwyn, Y]]
[[Categori:Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru]]</text>
      <sha1>7e6v6mq3lv5xj4ugfg7odpe9q1j3rtc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Aberarth</title>
    <ns>0</ns>
    <id>14816</id>
    <revision>
      <id>11102003</id>
      <parentid>11011058</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:40:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3095" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| gwleidyddiaeth = Gwleidyddiaeth
| aelodcynulliad = {{Swits Ceredigion i enw'r AC}}
| aelodseneddol = {{Swits Ceredigion i enw'r AS}}
}}

Pentref bach yng [[Cymuned (Cymru)|nghymuned]] [[Dyffryn Arth]], [[Ceredigion]], [[Cymru]],  yw '''Aberarth'''&lt;ref&gt;[https://www.britishplacenames.uk/aberarth-ceredigion-sn479636#.Yvu5xy8w1_g British Place Names]; adalwyd 16 Awst 2022&lt;/ref&gt; ({{Sain|Aberarth.ogg|ynganiad}}; neu '''Aber-arth'''.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://llyw.cymru/rhestr-o-enwau-lleoedd-safonol-cymru|title=Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru|date=13 Hydref 2021|website=Llywodraeth Cymru}}&lt;/ref&gt; Fel yr awgryma ei enw, mae'r pentref yn sefyll ar [[aber]] [[Afon Arth]] lle rhed yr afon honno i [[Bae Ceredigion|Fae Ceredigion]]. Saif tua 3 milltir i'r gogledd o [[Aberaeron]]. Gellir gyrru drwy Aberarth ar yr [[A487]] o [[Aberaeron]] i [[Llan-non, Ceredigion|Lan-non]].

[[Delwedd:Aberarth and River Arth.jpg|300px|bawd|dim|[[Afon Arth]] yn llifo trwy ganol Aberarth]]

== Hanes y pentref ==
Mae arwyddocâd hanesyddol i bentref Aberarth oherwydd sefydlwyd y pentref oddeutu amser goresgyniad y [[Normaniaid]]. Cododd y Normaniaid [[Castell Allt Craig Arth|Gastell Allt Craig Arth]] wrth waered yr afon.

Yn ystod y [[12g]] yr oedd [[mynach|mynaich]] [[Sistersiaid]]d yn defnyddio'r ardal fel porth i fewnforio cerrig baddon o [[Bryste|Fryste]] a ddefnyddiasant i godi [[mynachlog]] [[Ystrad Fflur]] ar dir a roddwyd iddyn nhw gan [[Rhys ap Gruffudd|yr Arglwydd Rhys]] o [[Teyrnas Deheubarth|Ddeheubarth]].

Yn honedig, tua hanner milltir i'r de o'r pentref mae bryn sy'n safle i Eglwys Llanddewi Aberarth.  Mae'n debyg bod yr eglwys hon ar safle hen eglwys o'r [[9fed ganrif|nawfed ganrif]].  Mae gan yr eglwys bresennol dŵr Normanaidd a'r gweddill wedi ei ailadeiladu ym [[1860]].

Ymglymwyd Aberarth yn niwydiant adeiladu llongau cyn [[1850|mil wyth pum deg]], ond mae'r pentref wedi edwino gyda dirywiad y diwydiant.

== Daearyddiaeth a natur ==
Yn [[2005|nwy fil a phump]], cafodd llwybr ei gyflawni i gerddwyr ac i feiciau.  Mae'r ffordd hon yn cysylltu Aberarth ag Aberaeron, y pentref mwy, cyfagos.

Mae cymuned o adar gwylltion i'w gweld yn yr ardal, ac mae [[Hebog Tramor|hebogiaid tramor]], [[Brân Goesgoch|brain goesgoch]], [[Clochdar y Cerrig|clochdaron y cerrig]] a'r [[Barcud coch]] ymhlith y rhywogaethau sydd i'w gweld yno.

Er bod traeth Aberarth yn garegog, mae'r traeth hwn yn boblogaidd gyda brigdonwyr ar adegau penodol yn ystod y flwyddyn.

==Enwogion==
Ganwyd a magwyd yr Athro [[Hywel Teifi Edwards]] a'r addysgwyr [[Jac L. Williams]] yn y pentref.
Mae'r awdur [[Cynan Jones]] yn un o drigolion y pentref.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

== Dolenni allanol ==
*[http://www.aberarth.internet-today.co.uk Tudalen Y We Aberarth] (Dim ond yn Saesneg)
*[http://www.dyfedfhs.org.uk/ Cymdeithas Hanes Teuluoedd]
*[http://www.ceredigion.gov.uk/ Cyngor Sir Ceredigion]

{{Trefi Ceredigion}}

[[Categori:Dyffryn Arth]]
[[Categori:Pentrefi Ceredigion]]</text>
      <sha1>4x0sw62uil29o2ifdoto5imdveorrgl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Electron</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19105</id>
    <revision>
      <id>11102033</id>
      <parentid>10916063</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:17:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <comment>Ychwanegu swmp i'r egyn. (Hanes yn bennaf)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6060" xml:space="preserve">{{Gwella}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields=  }}
Un o [[Gronyn isatomig|ronynnau elfennol]] y [[Bydysawd (seryddiaeth)|Bydysawd]] yw’r '''electron''' sydd yn ffynhonnell ac yn fodd trosglwyddo [[trydan]]. Mae ganddo [[Gwefr drydanol|wefr drydanol]] o un uned sylfaenol negatif (−1.602 176 634 × 10&lt;sup&gt;−19&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/electron-charge|title=Electron Charge|access-date=16 Awst 2022|website=Encyclopaedia Britannica|last=Editors of Encyclopaedia Britannica}}&lt;/ref&gt; [[Coulomb]]) a màs o 9.109 × 10&lt;sup&gt;−31&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?me&amp;#124;search_for=Electron|title=Electron Mass. Me|date=2018|access-date=16 Awst 2022|website=physics.nist.gov|last=CODATA}}&lt;/ref&gt; kg (tua 1836 gwaith yn llai na màs y [[proton]]). Fe’i nodir gan y symbolau e&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt;, β&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt; neu &lt;chem&gt;^{0}_{-1}e&lt;/chem&gt; .   Mae ganddo swyddogaeth, hefyd, mewn magnetedd a throsglwyddo gwres.  Mae’n rhan hanfodol o bob atom a thrwy hynny trosglwyddo electronau yw hanfod gwyddor [[Cemeg]] (ac eithrio mathau o gemeg niwclear). Mae i’r electron rôl mewn adweithiau [[Disgyrchiant|disgyrchol]], [[Electromagneteg|electromagnetig]] a’r [[Rhyngweithiad gwan|grym gwan]]. Ynghyd a’r [[ffoton]] (goleuni), mae’n debyg mai’r electron yw’r gronyn elfennol yr ydym mwyaf cyfarwydd â’i bresenoldeb yn ein profiadau beunyddiol.

Ym Model Safonol&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://home.web.cern.ch/science/physics/standard-model|title=The Standard Model|access-date=16 Awst 2022|website=CERN}}&lt;/ref&gt; ffiseg gronynnau, yr electron yw cenhedlaeth gyntaf (ag iddo wefr) y [[Lepton|Leptonau]]. Nid oes iddo isadeiledd. Yn debyg i fod gronyn elfennol arall, gall yr electronau ymddwyn fel gronynnau ac fel tonnau (ee gellir eu diffreithio megis golau).

== Hanes ==
Roedd yr [[Groeg yr Henfyd|Hen Roegiaid]] yn ymwybodol o’r ffenomen trydan (statig yn ein profiad ni) wrth iddynt sylweddoli bod [[ambr]], ar ôl ei rwbio a ffwr, yn ad-dynnu gwrthrychau bychain. Mae’r weithred o rwbio yn trosglwyddo electronau o’r ffwr i’r ambr gan roi iddo wefr negatif. Daw enw’r electron o’r gair Groeg am ambr (ἤλεκτρον (ēlektron))&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pwg.gsfc.nasa.gov/Education/whelect.html|title=History of the Electron|date=25 Tachwedd 2001|access-date=16 Awst 2022|website=NASA (Archif)}}&lt;/ref&gt;. Erbyn dechrau’r ddeunawfed ganrif dyfarnwyd bod dwy fath o hylif ag iddynt wefr - un negatif (yn gyfrifol am effaith yr ambr) ac un positif (gwydr wedi’i rwbio a sidan). Ond wrth ddehongli arbrofion a wnaeth ar ôl 1746 daeth [[Benjamin Franklin]], y polymath o America, i’r casgliad mai gormodedd neu ddiffyg yr un hylif oedd yn gyfrifol. Ystyriodd mai positif yn ei hanfod oedd yr hylif hwn - ond gan nad oedd modd iddo fesur i ba gyfeiriad roedd yr hylif yn llifo fe wnaeth y penderfyniad “anghywir” a byth ers hynny gwefr negatif sydd i’r hylif (ac i drydan).

Canrif yn ddiweddarach darganfuwyd pelydrau cathod (''cathode rays'') gan yr Almaenwyr Julius Plücker&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://makingscience.royalsociety.org/s/rs/people/fst00175358|title=Julius Plücker|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=The Royal Society}}&lt;/ref&gt; a Eugen Goldstein&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oNhhZmgnNEM|title=Eugen Goldstein Biography - What did Eugene Goldstein discover?|date=29 Mehwfin 2021|access-date=16 Awst 2022|website=You Tube}}&lt;/ref&gt; ac yn 1897 profodd y Sais J.J. Thomson&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/joseph-john-j-j-thomson|title=Joseph John “J. J.” Thomson|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt; mai gronynnau unigol oedd yn gyfrifol am y ffenomen. Mesurodd eu gwefr a’i màs yn eithaf manwl. Rhoddwyd yr enw electron iddynt gan y gymuned wyddonol ryngwladol&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsnr.1975.0018|title=George Johnstone Stoney, F. R. S. and the concept of the electron|last=O'Hara|first=J.G.|date=1 Mawrth 1975|journal=The Royal Society Journal of the History of Science|volume=29 (2)}}&lt;/ref&gt;. Yn 1911, datblygodd yr Albanwr Charles Wilson Siambr Cwmwl&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_chamber|title=Cloud Chamber|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; a oedd yn dangos llwybrau gronynnau ag iddynt wefrau - gan gynnwys yr electron. Dyfarnwyd iddo hanner Wobr Nobel Ffiseg 1927&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1927/summary/|title=The Nobel Prize in Physics 1927|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; am y ddyfais. Defnyddio a datblygu’r Siambr Cwmwl oedd conglfaen arbrofion y Cymro [[Evan James Williams]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Evan James Williams. Ffisegydd yr Atom|last=Wynne|first=Rowland|publisher=Gwasg Prifysgol Cymru|year=2017|isbn=978-1-78683-072-2|location=Caerdydd|pages=59-62}}&lt;/ref&gt; a gymerodd rhan flaenllaw yn natblygiad ffiseg y cwantwm yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif.

Un o ffrwyth pwysicaf y datblygiadau yma oedd dehongli natur ac ymddygiad yr electron yn yr atom gan [[Ernest Rutherford]], [[Niels Bohr]], Gilbert Newton Lewis&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/gilbert-newton-lewis|title=Gilbert Newton Lewis|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt;, Wolfgang Pauli&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|title=Wolfgang Pauli|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt;, [[Erwin Schrödinger]], Paul Dirac&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/dirac/facts/|title=Paul A.M. Dirac|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; ag eraill.

Erbyn heddiw mae deall ymddygiad yr electron a’i defnyddio yn ganolog i’r electronig sydd wrth gefn cymaint o fyd yr Unfed Ganrif ar Hugain. .

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}  

{{eginyn ffiseg}}

[[Categori:Ffiseg]]</text>
      <sha1>gdldbx726lvc5ngw40qgisk0ceiqtc7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102034</id>
      <parentid>11102033</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:26:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <comment>Ychwanegu llun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6219" xml:space="preserve">{{Gwella}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields=  }}
Un o [[Gronyn isatomig|ronynnau elfennol]] y [[Bydysawd (seryddiaeth)|Bydysawd]] yw’r '''electron''' sydd yn ffynhonnell ac yn fodd trosglwyddo [[trydan]]. Mae ganddo [[Gwefr drydanol|wefr drydanol]] o un uned sylfaenol negatif (−1.602 176 634 × 10&lt;sup&gt;−19&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/electron-charge|title=Electron Charge|access-date=16 Awst 2022|website=Encyclopaedia Britannica|last=Editors of Encyclopaedia Britannica}}&lt;/ref&gt; [[Coulomb]]) a màs o 9.109 × 10&lt;sup&gt;−31&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?me&amp;#124;search_for=Electron|title=Electron Mass. Me|date=2018|access-date=16 Awst 2022|website=physics.nist.gov|last=CODATA}}&lt;/ref&gt; kg (tua 1836 gwaith yn llai na màs y [[proton]]). Fe’i nodir gan y symbolau e&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt;, β&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt; neu &lt;chem&gt;^{0}_{-1}e&lt;/chem&gt; .   Mae ganddo swyddogaeth, hefyd, mewn magnetedd a throsglwyddo gwres.  Mae’n rhan hanfodol o bob atom a thrwy hynny trosglwyddo electronau yw hanfod gwyddor [[Cemeg]] (ac eithrio mathau o gemeg niwclear). Mae i’r electron rôl mewn adweithiau [[Disgyrchiant|disgyrchol]], [[Electromagneteg|electromagnetig]] a’r [[Rhyngweithiad gwan|grym gwan]]. Ynghyd a’r [[ffoton]] (goleuni), mae’n debyg mai’r electron yw’r gronyn elfennol yr ydym mwyaf cyfarwydd â’i bresenoldeb yn ein profiadau beunyddiol.

Ym Model Safonol&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://home.web.cern.ch/science/physics/standard-model|title=The Standard Model|access-date=16 Awst 2022|website=CERN}}&lt;/ref&gt; ffiseg gronynnau, yr electron yw cenhedlaeth gyntaf (ag iddo wefr) y [[Lepton|Leptonau]]. Nid oes iddo isadeiledd. Yn debyg i fod gronyn elfennol arall, gall yr electronau ymddwyn fel gronynnau ac fel tonnau (ee gellir eu diffreithio megis golau).

== Hanes ==
Roedd yr [[Groeg yr Henfyd|Hen Roegiaid]] yn ymwybodol o’r ffenomen trydan (statig yn ein profiad ni) wrth iddynt sylweddoli bod [[ambr]], ar ôl ei rwbio a ffwr, yn ad-dynnu gwrthrychau bychain. Mae’r weithred o rwbio yn trosglwyddo electronau o’r ffwr i’r ambr gan roi iddo wefr negatif. Daw enw’r electron o’r gair Groeg am ambr (ἤλεκτρον (ēlektron))&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pwg.gsfc.nasa.gov/Education/whelect.html|title=History of the Electron|date=25 Tachwedd 2001|access-date=16 Awst 2022|website=NASA (Archif)}}&lt;/ref&gt;. Erbyn dechrau’r ddeunawfed ganrif dyfarnwyd bod dwy fath o hylif ag iddynt wefr - un negatif (yn gyfrifol am effaith yr ambr) ac un positif (gwydr wedi’i rwbio a sidan). Ond wrth ddehongli arbrofion a wnaeth ar ôl 1746 daeth [[Benjamin Franklin]], y polymath o America, i’r casgliad mai gormodedd neu ddiffyg yr un hylif oedd yn gyfrifol. Ystyriodd mai positif yn ei hanfod oedd yr hylif hwn - ond gan nad oedd modd iddo fesur i ba gyfeiriad roedd yr hylif yn llifo fe wnaeth y penderfyniad “anghywir” a byth ers hynny gwefr negatif sydd i’r hylif (ac i drydan).
[[Delwedd:Crookes tube-in use-lateral view-standing cross prPNr°11.jpg|chwith|bawd|Tiwb Pelydrau Cathod (yn ôl William Crookes). Gweler cysgod Croes Melita]]
Canrif yn ddiweddarach darganfuwyd pelydrau cathod (''cathode rays'') gan yr Almaenwyr Julius Plücker&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://makingscience.royalsociety.org/s/rs/people/fst00175358|title=Julius Plücker|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=The Royal Society}}&lt;/ref&gt; a Eugen Goldstein&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oNhhZmgnNEM|title=Eugen Goldstein Biography - What did Eugene Goldstein discover?|date=29 Mehwfin 2021|access-date=16 Awst 2022|website=You Tube}}&lt;/ref&gt; ac yn 1897 profodd y Sais J.J. Thomson&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/joseph-john-j-j-thomson|title=Joseph John “J. J.” Thomson|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt; mai gronynnau unigol oedd yn gyfrifol am y ffenomen. Mesurodd eu gwefr a’i màs yn eithaf manwl. Rhoddwyd yr enw electron iddynt gan y gymuned wyddonol ryngwladol&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsnr.1975.0018|title=George Johnstone Stoney, F. R. S. and the concept of the electron|last=O'Hara|first=J.G.|date=1 Mawrth 1975|journal=The Royal Society Journal of the History of Science|volume=29 (2)}}&lt;/ref&gt;. Yn 1911, datblygodd yr Albanwr Charles Wilson Siambr Cwmwl&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_chamber|title=Cloud Chamber|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; a oedd yn dangos llwybrau gronynnau ag iddynt wefrau - gan gynnwys yr electron. Dyfarnwyd iddo hanner Wobr Nobel Ffiseg 1927&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1927/summary/|title=The Nobel Prize in Physics 1927|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; am y ddyfais. Defnyddio a datblygu’r Siambr Cwmwl oedd conglfaen arbrofion y Cymro [[Evan James Williams]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Evan James Williams. Ffisegydd yr Atom|last=Wynne|first=Rowland|publisher=Gwasg Prifysgol Cymru|year=2017|isbn=978-1-78683-072-2|location=Caerdydd|pages=59-62}}&lt;/ref&gt; a gymerodd rhan flaenllaw yn natblygiad ffiseg y cwantwm yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif.

Un o ffrwyth pwysicaf y datblygiadau yma oedd dehongli natur ac ymddygiad yr electron yn yr atom gan [[Ernest Rutherford]], [[Niels Bohr]], Gilbert Newton Lewis&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/gilbert-newton-lewis|title=Gilbert Newton Lewis|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt;, Wolfgang Pauli&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|title=Wolfgang Pauli|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt;, [[Erwin Schrödinger]], Paul Dirac&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/dirac/facts/|title=Paul A.M. Dirac|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; ag eraill.

Erbyn heddiw mae deall ymddygiad yr electron a’i defnyddio yn ganolog i’r electronig sydd wrth gefn cymaint o fyd yr Unfed Ganrif ar Hugain. .

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}  

{{eginyn ffiseg}}

[[Categori:Ffiseg]]</text>
      <sha1>16lz5kueen37n66960v3br1saao6emm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102037</id>
      <parentid>11102034</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:32:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <comment>Ychwanegi llun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6363" xml:space="preserve">{{Gwella}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields=  }}
Un o [[Gronyn isatomig|ronynnau elfennol]] y [[Bydysawd (seryddiaeth)|Bydysawd]] yw’r '''electron''' sydd yn ffynhonnell ac yn fodd trosglwyddo [[trydan]]. Mae ganddo [[Gwefr drydanol|wefr drydanol]] o un uned sylfaenol negatif (−1.602 176 634 × 10&lt;sup&gt;−19&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/electron-charge|title=Electron Charge|access-date=16 Awst 2022|website=Encyclopaedia Britannica|last=Editors of Encyclopaedia Britannica}}&lt;/ref&gt; [[Coulomb]]) a màs o 9.109 × 10&lt;sup&gt;−31&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?me&amp;#124;search_for=Electron|title=Electron Mass. Me|date=2018|access-date=16 Awst 2022|website=physics.nist.gov|last=CODATA}}&lt;/ref&gt; kg (tua 1836 gwaith yn llai na màs y [[proton]]). Fe’i nodir gan y symbolau e&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt;, β&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt; neu &lt;chem&gt;^{0}_{-1}e&lt;/chem&gt; .   Mae ganddo swyddogaeth, hefyd, mewn magnetedd a throsglwyddo gwres.  Mae’n rhan hanfodol o bob atom a thrwy hynny trosglwyddo electronau yw hanfod gwyddor [[Cemeg]] (ac eithrio mathau o gemeg niwclear). Mae i’r electron rôl mewn adweithiau [[Disgyrchiant|disgyrchol]], [[Electromagneteg|electromagnetig]] a’r [[Rhyngweithiad gwan|grym gwan]]. Ynghyd a’r [[ffoton]] (goleuni), mae’n debyg mai’r electron yw’r gronyn elfennol yr ydym mwyaf cyfarwydd â’i bresenoldeb yn ein profiadau beunyddiol.

Ym Model Safonol&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://home.web.cern.ch/science/physics/standard-model|title=The Standard Model|access-date=16 Awst 2022|website=CERN}}&lt;/ref&gt; ffiseg gronynnau, yr electron yw cenhedlaeth gyntaf (ag iddo wefr) y [[Lepton|Leptonau]]. Nid oes iddo isadeiledd. Yn debyg i fod gronyn elfennol arall, gall yr electronau ymddwyn fel gronynnau ac fel tonnau (ee gellir eu diffreithio megis golau).

== Hanes ==
Roedd yr [[Groeg yr Henfyd|Hen Roegiaid]] yn ymwybodol o’r ffenomen trydan (statig yn ein profiad ni) wrth iddynt sylweddoli bod [[ambr]], ar ôl ei rwbio a ffwr, yn ad-dynnu gwrthrychau bychain. Mae’r weithred o rwbio yn trosglwyddo electronau o’r ffwr i’r ambr gan roi iddo wefr negatif. Daw enw’r electron o’r gair Groeg am ambr (ἤλεκτρον (ēlektron))&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pwg.gsfc.nasa.gov/Education/whelect.html|title=History of the Electron|date=25 Tachwedd 2001|access-date=16 Awst 2022|website=NASA (Archif)}}&lt;/ref&gt;. Erbyn dechrau’r ddeunawfed ganrif dyfarnwyd bod dwy fath o hylif ag iddynt wefr - un negatif (yn gyfrifol am effaith yr ambr) ac un positif (gwydr wedi’i rwbio a sidan). Ond wrth ddehongli arbrofion a wnaeth ar ôl 1746 daeth [[Benjamin Franklin]], y polymath o America, i’r casgliad mai gormodedd neu ddiffyg yr un hylif oedd yn gyfrifol. Ystyriodd mai positif yn ei hanfod oedd yr hylif hwn - ond gan nad oedd modd iddo fesur i ba gyfeiriad roedd yr hylif yn llifo fe wnaeth y penderfyniad “anghywir” a byth ers hynny gwefr negatif sydd i’r hylif (ac i drydan).
[[Delwedd:Crookes tube-in use-lateral view-standing cross prPNr°11.jpg|chwith|bawd|Tiwb Pelydrau Cathod (yn ôl William Crookes). Gweler cysgod Croes Melita]]
[[Delwedd:Beta radiation in a cloud chamber.jpg|bawd|356x356px|Electronau (gronynnau β) yn gadael darn o Sr&lt;sup&gt;90&lt;/sup&gt;  mewn Siambr Cwmwl.]]
Canrif yn ddiweddarach darganfuwyd pelydrau cathod (''cathode rays'') gan yr Almaenwyr Julius Plücker&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://makingscience.royalsociety.org/s/rs/people/fst00175358|title=Julius Plücker|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=The Royal Society}}&lt;/ref&gt; a Eugen Goldstein&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oNhhZmgnNEM|title=Eugen Goldstein Biography - What did Eugene Goldstein discover?|date=29 Mehwfin 2021|access-date=16 Awst 2022|website=You Tube}}&lt;/ref&gt; ac yn 1897 profodd y Sais J.J. Thomson&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/joseph-john-j-j-thomson|title=Joseph John “J. J.” Thomson|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt; mai gronynnau unigol oedd yn gyfrifol am y ffenomen. Mesurodd eu gwefr a’i màs yn eithaf manwl. Rhoddwyd yr enw electron iddynt gan y gymuned wyddonol ryngwladol&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsnr.1975.0018|title=George Johnstone Stoney, F. R. S. and the concept of the electron|last=O'Hara|first=J.G.|date=1 Mawrth 1975|journal=The Royal Society Journal of the History of Science|volume=29 (2)}}&lt;/ref&gt;. Yn 1911, datblygodd yr Albanwr Charles Wilson Siambr Cwmwl&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_chamber|title=Cloud Chamber|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; a oedd yn dangos llwybrau gronynnau ag iddynt wefrau - gan gynnwys yr electron. Dyfarnwyd iddo hanner Wobr Nobel Ffiseg 1927&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1927/summary/|title=The Nobel Prize in Physics 1927|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; am y ddyfais. Defnyddio a datblygu’r Siambr Cwmwl oedd conglfaen arbrofion y Cymro [[Evan James Williams]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Evan James Williams. Ffisegydd yr Atom|last=Wynne|first=Rowland|publisher=Gwasg Prifysgol Cymru|year=2017|isbn=978-1-78683-072-2|location=Caerdydd|pages=59-62}}&lt;/ref&gt; a gymerodd rhan flaenllaw yn natblygiad ffiseg y cwantwm yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif.

Un o ffrwyth pwysicaf y datblygiadau yma oedd dehongli natur ac ymddygiad yr electron yn yr atom gan [[Ernest Rutherford]], [[Niels Bohr]], Gilbert Newton Lewis&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/gilbert-newton-lewis|title=Gilbert Newton Lewis|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt;, Wolfgang Pauli&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|title=Wolfgang Pauli|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt;, [[Erwin Schrödinger]], Paul Dirac&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/dirac/facts/|title=Paul A.M. Dirac|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; ag eraill.

Erbyn heddiw mae deall ymddygiad yr electron a’i defnyddio yn ganolog i’r electronig sydd wrth gefn cymaint o fyd yr Unfed Ganrif ar Hugain. .

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}  

{{eginyn ffiseg}}

[[Categori:Ffiseg]]</text>
      <sha1>7wafyo66urpaavlm2xbpg4n0pub6p61</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102039</id>
      <parentid>11102037</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:34:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <comment>Tynnu {{gwella}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6352" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields=  }}
Un o [[Gronyn isatomig|ronynnau elfennol]] y [[Bydysawd (seryddiaeth)|Bydysawd]] yw’r '''electron''' sydd yn ffynhonnell ac yn fodd trosglwyddo [[trydan]]. Mae ganddo [[Gwefr drydanol|wefr drydanol]] o un uned sylfaenol negatif (−1.602 176 634 × 10&lt;sup&gt;−19&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/electron-charge|title=Electron Charge|access-date=16 Awst 2022|website=Encyclopaedia Britannica|last=Editors of Encyclopaedia Britannica}}&lt;/ref&gt; [[Coulomb]]) a màs o 9.109 × 10&lt;sup&gt;−31&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?me&amp;#124;search_for=Electron|title=Electron Mass. Me|date=2018|access-date=16 Awst 2022|website=physics.nist.gov|last=CODATA}}&lt;/ref&gt; kg (tua 1836 gwaith yn llai na màs y [[proton]]). Fe’i nodir gan y symbolau e&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt;, β&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt; neu &lt;chem&gt;^{0}_{-1}e&lt;/chem&gt; .   Mae ganddo swyddogaeth, hefyd, mewn magnetedd a throsglwyddo gwres.  Mae’n rhan hanfodol o bob atom a thrwy hynny trosglwyddo electronau yw hanfod gwyddor [[Cemeg]] (ac eithrio mathau o gemeg niwclear). Mae i’r electron rôl mewn adweithiau [[Disgyrchiant|disgyrchol]], [[Electromagneteg|electromagnetig]] a’r [[Rhyngweithiad gwan|grym gwan]]. Ynghyd a’r [[ffoton]] (goleuni), mae’n debyg mai’r electron yw’r gronyn elfennol yr ydym mwyaf cyfarwydd â’i bresenoldeb yn ein profiadau beunyddiol.

Ym Model Safonol&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://home.web.cern.ch/science/physics/standard-model|title=The Standard Model|access-date=16 Awst 2022|website=CERN}}&lt;/ref&gt; ffiseg gronynnau, yr electron yw cenhedlaeth gyntaf (ag iddo wefr) y [[Lepton|Leptonau]]. Nid oes iddo isadeiledd. Yn debyg i fod gronyn elfennol arall, gall yr electronau ymddwyn fel gronynnau ac fel tonnau (ee gellir eu diffreithio megis golau).

== Hanes ==
Roedd yr [[Groeg yr Henfyd|Hen Roegiaid]] yn ymwybodol o’r ffenomen trydan (statig yn ein profiad ni) wrth iddynt sylweddoli bod [[ambr]], ar ôl ei rwbio a ffwr, yn ad-dynnu gwrthrychau bychain. Mae’r weithred o rwbio yn trosglwyddo electronau o’r ffwr i’r ambr gan roi iddo wefr negatif. Daw enw’r electron o’r gair Groeg am ambr (ἤλεκτρον (ēlektron))&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pwg.gsfc.nasa.gov/Education/whelect.html|title=History of the Electron|date=25 Tachwedd 2001|access-date=16 Awst 2022|website=NASA (Archif)}}&lt;/ref&gt;. Erbyn dechrau’r ddeunawfed ganrif dyfarnwyd bod dwy fath o hylif ag iddynt wefr - un negatif (yn gyfrifol am effaith yr ambr) ac un positif (gwydr wedi’i rwbio a sidan). Ond wrth ddehongli arbrofion a wnaeth ar ôl 1746 daeth [[Benjamin Franklin]], y polymath o America, i’r casgliad mai gormodedd neu ddiffyg yr un hylif oedd yn gyfrifol. Ystyriodd mai positif yn ei hanfod oedd yr hylif hwn - ond gan nad oedd modd iddo fesur i ba gyfeiriad roedd yr hylif yn llifo fe wnaeth y penderfyniad “anghywir” a byth ers hynny gwefr negatif sydd i’r hylif (ac i drydan).
[[Delwedd:Crookes tube-in use-lateral view-standing cross prPNr°11.jpg|chwith|bawd|Tiwb Pelydrau Cathod (yn ôl William Crookes). Gweler cysgod Croes Melita]]
[[Delwedd:Beta radiation in a cloud chamber.jpg|bawd|356x356px|Electronau (gronynnau β) yn gadael darn o Sr&lt;sup&gt;90&lt;/sup&gt;  mewn Siambr Cwmwl.]]
Canrif yn ddiweddarach darganfuwyd pelydrau cathod (''cathode rays'') gan yr Almaenwyr Julius Plücker&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://makingscience.royalsociety.org/s/rs/people/fst00175358|title=Julius Plücker|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=The Royal Society}}&lt;/ref&gt; a Eugen Goldstein&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oNhhZmgnNEM|title=Eugen Goldstein Biography - What did Eugene Goldstein discover?|date=29 Mehwfin 2021|access-date=16 Awst 2022|website=You Tube}}&lt;/ref&gt; ac yn 1897 profodd y Sais J.J. Thomson&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/joseph-john-j-j-thomson|title=Joseph John “J. J.” Thomson|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt; mai gronynnau unigol oedd yn gyfrifol am y ffenomen. Mesurodd eu gwefr a’i màs yn eithaf manwl. Rhoddwyd yr enw electron iddynt gan y gymuned wyddonol ryngwladol&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsnr.1975.0018|title=George Johnstone Stoney, F. R. S. and the concept of the electron|last=O'Hara|first=J.G.|date=1 Mawrth 1975|journal=The Royal Society Journal of the History of Science|volume=29 (2)}}&lt;/ref&gt;. Yn 1911, datblygodd yr Albanwr Charles Wilson Siambr Cwmwl&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_chamber|title=Cloud Chamber|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; a oedd yn dangos llwybrau gronynnau ag iddynt wefrau - gan gynnwys yr electron. Dyfarnwyd iddo hanner Wobr Nobel Ffiseg 1927&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1927/summary/|title=The Nobel Prize in Physics 1927|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; am y ddyfais. Defnyddio a datblygu’r Siambr Cwmwl oedd conglfaen arbrofion y Cymro [[Evan James Williams]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Evan James Williams. Ffisegydd yr Atom|last=Wynne|first=Rowland|publisher=Gwasg Prifysgol Cymru|year=2017|isbn=978-1-78683-072-2|location=Caerdydd|pages=59-62}}&lt;/ref&gt; a gymerodd rhan flaenllaw yn natblygiad ffiseg y cwantwm yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif.

Un o ffrwyth pwysicaf y datblygiadau yma oedd dehongli natur ac ymddygiad yr electron yn yr atom gan [[Ernest Rutherford]], [[Niels Bohr]], Gilbert Newton Lewis&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/gilbert-newton-lewis|title=Gilbert Newton Lewis|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt;, Wolfgang Pauli&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|title=Wolfgang Pauli|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt;, [[Erwin Schrödinger]], Paul Dirac&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/dirac/facts/|title=Paul A.M. Dirac|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; ag eraill.

Erbyn heddiw mae deall ymddygiad yr electron a’i defnyddio yn ganolog i’r electronig sydd wrth gefn cymaint o fyd yr Unfed Ganrif ar Hugain. .

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}  

{{eginyn ffiseg}}

[[Categori:Ffiseg]]</text>
      <sha1>gpjc9odqez1iwizk7qky3klbzww1up8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102042</id>
      <parentid>11102039</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:34:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6350" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields=  }}
Un o [[Gronyn isatomig|ronynnau elfennol]] y [[Bydysawd (seryddiaeth)|Bydysawd]] yw’r '''electron''' sydd yn ffynhonnell ac yn fodd trosglwyddo [[trydan]]. Mae ganddo [[Gwefr drydanol|wefr drydanol]] o un uned sylfaenol negatif (−1.602 176 634 × 10&lt;sup&gt;−19&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/electron-charge|title=Electron Charge|access-date=16 Awst 2022|website=Encyclopaedia Britannica|last=Editors of Encyclopaedia Britannica}}&lt;/ref&gt; [[Coulomb]]) a màs o 9.109 × 10&lt;sup&gt;−31&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?me&amp;#124;search_for=Electron|title=Electron Mass. Me|date=2018|access-date=16 Awst 2022|website=physics.nist.gov|last=CODATA}}&lt;/ref&gt; kg (tua 1836 gwaith yn llai na màs y [[proton]]). Fe’i nodir gan y symbolau e&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt;, β&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt; neu &lt;chem&gt;^{0}_{-1}e&lt;/chem&gt; .   Mae ganddo swyddogaeth, hefyd, mewn magnetedd a throsglwyddo gwres.  Mae’n rhan hanfodol o bob atom a thrwy hynny trosglwyddo electronau yw hanfod gwyddor [[Cemeg]] (ac eithrio mathau o gemeg niwclear). Mae i’r electron rôl mewn adweithiau [[Disgyrchiant|disgyrchol]], [[Electromagneteg|electromagnetig]] a’r [[Rhyngweithiad gwan|grym gwan]]. Ynghyd a’r [[ffoton]] (goleuni), mae’n debyg mai’r electron yw’r gronyn elfennol yr ydym mwyaf cyfarwydd â’i bresenoldeb yn ein profiadau beunyddiol.

Ym Model Safonol&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://home.web.cern.ch/science/physics/standard-model|title=The Standard Model|access-date=16 Awst 2022|website=CERN}}&lt;/ref&gt; ffiseg gronynnau, yr electron yw cenhedlaeth gyntaf (ag iddo wefr) y [[Lepton|Leptonau]]. Nid oes iddo isadeiledd. Yn debyg i fod gronyn elfennol arall, gall yr electronau ymddwyn fel gronynnau ac fel tonnau (ee gellir eu diffreithio megis golau).

== Hanes ==
Roedd yr [[Groeg yr Henfyd|Hen Roegiaid]] yn ymwybodol o’r ffenomen trydan (statig yn ein profiad ni) wrth iddynt sylweddoli bod [[ambr]], ar ôl ei rwbio a ffwr, yn ad-dynnu gwrthrychau bychain. Mae’r weithred o rwbio yn trosglwyddo electronau o’r ffwr i’r ambr gan roi iddo wefr negatif. Daw enw’r electron o’r gair Groeg am ambr (ἤλεκτρον (ēlektron))&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pwg.gsfc.nasa.gov/Education/whelect.html|title=History of the Electron|date=25 Tachwedd 2001|access-date=16 Awst 2022|website=NASA (Archif)}}&lt;/ref&gt;. Erbyn dechrau’r ddeunawfed ganrif dyfarnwyd bod dwy fath o hylif ag iddynt wefr - un negatif (yn gyfrifol am effaith yr ambr) ac un positif (gwydr wedi’i rwbio a sidan). Ond wrth ddehongli arbrofion a wnaeth ar ôl 1746 daeth [[Benjamin Franklin]], y polymath o America, i’r casgliad mai gormodedd neu ddiffyg yr un hylif oedd yn gyfrifol. Ystyriodd mai positif yn ei hanfod oedd yr hylif hwn - ond gan nad oedd modd iddo fesur i ba gyfeiriad roedd yr hylif yn llifo fe wnaeth y penderfyniad “anghywir” a byth ers hynny gwefr negatif sydd i’r hylif (ac i drydan).
[[Delwedd:Crookes tube-in use-lateral view-standing cross prPNr°11.jpg|chwith|bawd|Tiwb Pelydrau Cathod (yn ôl William Crookes). Gweler cysgod Croes Melita]]
[[Delwedd:Beta radiation in a cloud chamber.jpg|bawd|356x356px|Electronau (gronynnau β) yn gadael darn o Sr&lt;sup&gt;90&lt;/sup&gt;  mewn Siambr Cwmwl.]]
Canrif yn ddiweddarach darganfuwyd pelydrau cathod (''cathode rays'') gan yr Almaenwyr Julius Plücker&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://makingscience.royalsociety.org/s/rs/people/fst00175358|title=Julius Plücker|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=The Royal Society}}&lt;/ref&gt; a Eugen Goldstein&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oNhhZmgnNEM|title=Eugen Goldstein Biography - What did Eugene Goldstein discover?|date=29 Mehwfin 2021|access-date=16 Awst 2022|website=You Tube}}&lt;/ref&gt; ac yn 1897 profodd y Sais J.J. Thomson&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/joseph-john-j-j-thomson|title=Joseph John “J. J.” Thomson|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt; mai gronynnau unigol oedd yn gyfrifol am y ffenomen. Mesurodd eu gwefr a’i màs yn eithaf manwl. Rhoddwyd yr enw electron iddynt gan y gymuned wyddonol ryngwladol&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsnr.1975.0018|title=George Johnstone Stoney, F. R. S. and the concept of the electron|last=O'Hara|first=J.G.|date=1 Mawrth 1975|journal=The Royal Society Journal of the History of Science|volume=29 (2)}}&lt;/ref&gt;. Yn 1911, datblygodd yr Albanwr Charles Wilson Siambr Cwmwl&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_chamber|title=Cloud Chamber|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; a oedd yn dangos llwybrau gronynnau ag iddynt wefrau - gan gynnwys yr electron. Dyfarnwyd iddo hanner Wobr Nobel Ffiseg 1927&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1927/summary/|title=The Nobel Prize in Physics 1927|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; am y ddyfais. Defnyddio a datblygu’r Siambr Cwmwl oedd conglfaen arbrofion y Cymro [[Evan James Williams]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Evan James Williams. Ffisegydd yr Atom|last=Wynne|first=Rowland|publisher=Gwasg Prifysgol Cymru|year=2017|isbn=978-1-78683-072-2|location=Caerdydd|pages=59-62}}&lt;/ref&gt; a gymerodd rhan flaenllaw yn natblygiad ffiseg y cwantwm yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif.

Un o ffrwyth pwysicaf y datblygiadau yma oedd dehongli natur ac ymddygiad yr electron yn yr atom gan [[Ernest Rutherford]], [[Niels Bohr]], Gilbert Newton Lewis&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/gilbert-newton-lewis|title=Gilbert Newton Lewis|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt;, Wolfgang Pauli&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|title=Wolfgang Pauli|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt;, [[Erwin Schrödinger]], Paul Dirac&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/dirac/facts/|title=Paul A.M. Dirac|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; ag eraill.

Erbyn heddiw mae deall ymddygiad yr electron a’i defnyddio yn ganolog i’r electronig sydd wrth gefn cymaint o fyd yr Unfed Ganrif ar Hugain.

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}  

{{eginyn ffiseg}}

[[Categori:Ffiseg]]</text>
      <sha1>nzq86u04e124bclvh63akrup2v4ijgr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102045</id>
      <parentid>11102042</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:36:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6350" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields=  }}
Un o [[Gronyn isatomig|ronynnau elfennol]] y [[Bydysawd (seryddiaeth)|Bydysawd]] yw’r '''electron''' sydd yn ffynhonnell ac yn fodd trosglwyddo [[trydan]]. Mae ganddo [[Gwefr drydanol|wefr drydanol]] o un uned sylfaenol negatif (−1.602 176 634 × 10&lt;sup&gt;−19&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/electron-charge|title=Electron Charge|access-date=16 Awst 2022|website=Encyclopaedia Britannica|last=Editors of Encyclopaedia Britannica}}&lt;/ref&gt; [[Coulomb]]) a màs o 9.109 × 10&lt;sup&gt;−31&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?me&amp;#124;search_for=Electron|title=Electron Mass. Me|date=2018|access-date=16 Awst 2022|website=physics.nist.gov|last=CODATA}}&lt;/ref&gt; kg (tua 1836 gwaith yn llai na màs y [[proton]]). Fe’i nodir gan y symbolau e&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt;, β&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt; neu &lt;chem&gt;^{0}_{-1}e&lt;/chem&gt; .   Mae ganddo swyddogaeth, hefyd, mewn magnetedd a throsglwyddo gwres.  Mae’n rhan hanfodol o bob atom a thrwy hynny trosglwyddo electronau yw hanfod gwyddor [[Cemeg]] (ac eithrio mathau o gemeg niwclear). Mae i’r electron rôl mewn adweithiau [[Disgyrchiant|disgyrchol]], [[Electromagneteg|electromagnetig]] a’r [[Rhyngweithiad gwan|grym gwan]]. Ynghyd a’r [[ffoton]] (goleuni), mae’n debyg mai’r electron yw’r gronyn elfennol yr ydym mwyaf cyfarwydd â’i bresenoldeb yn ein profiadau beunyddiol.

Ym Model Safonol&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://home.web.cern.ch/science/physics/standard-model|title=The Standard Model|access-date=16 Awst 2022|website=CERN}}&lt;/ref&gt; ffiseg gronynnau, yr electron yw cenhedlaeth gyntaf (ag iddo wefr) y [[Lepton|Leptonau]]. Nid oes iddo isadeiledd. Yn debyg i fod gronyn elfennol arall, gall yr electronau ymddwyn fel gronynnau ac fel tonnau (ee gellir eu diffreithio megis golau).

== Hanes ==
Roedd yr [[Groeg yr Henfyd|Hen Roegiaid]] yn ymwybodol o’r ffenomen trydan (statig yn ein profiad ni) wrth iddynt sylweddoli bod [[ambr]], ar ôl ei rwbio a ffwr, yn ad-dynnu gwrthrychau bychain. Mae’r weithred o rwbio yn trosglwyddo electronau o’r ffwr i’r ambr gan roi iddo wefr negatif. Daw enw’r electron o’r gair Groeg am ambr (ἤλεκτρον (ēlektron))&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pwg.gsfc.nasa.gov/Education/whelect.html|title=History of the Electron|date=25 Tachwedd 2001|access-date=16 Awst 2022|website=NASA (Archif)}}&lt;/ref&gt;. Erbyn dechrau’r ddeunawfed ganrif dyfarnwyd bod dwy fath o hylif ag iddynt wefr - un negatif (yn gyfrifol am effaith yr ambr) ac un positif (gwydr wedi’i rwbio a sidan). Ond wrth ddehongli arbrofion a wnaeth ar ôl 1746 daeth [[Benjamin Franklin]], y polymath o America, i’r casgliad mai gormodedd neu ddiffyg yr un hylif oedd yn gyfrifol. Ystyriodd mai positif yn ei hanfod oedd yr hylif hwn - ond gan nad oedd modd iddo fesur i ba gyfeiriad roedd yr hylif yn llifo fe wnaeth y penderfyniad “anghywir” a byth ers hynny gwefr negatif sydd i’r hylif (ac i drydan).
[[Delwedd:Crookes tube-in use-lateral view-standing cross prPNr°11.jpg|chwith|bawd|Tiwb Pelydrau Cathod (yn ôl William Crookes). Gweler cysgod Croes Melita]]
[[Delwedd:Beta radiation in a cloud chamber.jpg|bawd|356x356px|Electronau (gronynnau β) yn gadael darn o Sr&lt;sup&gt;90&lt;/sup&gt;  mewn Siambr Cwmwl.]]
Canrif yn ddiweddarach darganfuwyd pelydrau cathod (''cathode rays'') gan yr Almaenwyr Julius Plücker&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://makingscience.royalsociety.org/s/rs/people/fst00175358|title=Julius Plücker|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=The Royal Society}}&lt;/ref&gt; a Eugen Goldstein&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oNhhZmgnNEM|title=Eugen Goldstein Biography - What did Eugene Goldstein discover?|date=29 Mehwfin 2021|access-date=16 Awst 2022|website=You Tube}}&lt;/ref&gt; ac yn 1897 profodd y Sais J.J. Thomson&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/joseph-john-j-j-thomson|title=Joseph John “J. J.” Thomson|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt; mai gronynnau unigol oedd yn gyfrifol am y ffenomen. Mesurodd eu gwefr a’i màs yn eithaf manwl. Rhoddwyd yr enw electron iddynt gan y gymuned wyddonol ryngwladol&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsnr.1975.0018|title=George Johnstone Stoney, F. R. S. and the concept of the electron|last=O'Hara|first=J.G.|date=1 Mawrth 1975|journal=The Royal Society Journal of the History of Science|volume=29 (2)}}&lt;/ref&gt;. Yn 1911, datblygodd yr Albanwr Charles Wilson Siambr Cwmwl&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_chamber|title=Cloud Chamber|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; a oedd yn dangos llwybrau gronynnau ag iddynt wefrau - gan gynnwys yr electron. Dyfarnwyd iddo hanner Wobr Nobel Ffiseg 1927&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1927/summary/|title=The Nobel Prize in Physics 1927|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; am y ddyfais. Defnyddio a datblygu’r Siambr Cwmwl oedd conglfaen arbrofion y Cymro [[Evan James Williams]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Evan James Williams. Ffisegydd yr Atom|last=Wynne|first=Rowland|publisher=Gwasg Prifysgol Cymru|year=2017|isbn=978-1-78683-072-2|location=Caerdydd|pages=59-62}}&lt;/ref&gt; a gymerodd rhan flaenllaw yn natblygiad ffiseg y cwantwm yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif.

Un o ffrwyth pwysicaf y datblygiadau yma oedd dehongli natur ac ymddygiad yr electron yn yr atom gan [[Ernest Rutherford]], [[Niels Bohr]], Gilbert Newton Lewis&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/gilbert-newton-lewis|title=Gilbert Newton Lewis|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt;, Wolfgang Pauli&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|title=Wolfgang Pauli|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt;, [[Erwin Schrödinger]], Paul Dirac&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/dirac/facts/|title=Paul A.M. Dirac|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; ag eraill.

Erbyn heddiw mae deall ymddygiad yr electron a’i defnyddio yn ganolog i’r electroneg sydd wrth gefn cymaint o fyd yr Unfed Ganrif ar Hugain.

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}  

{{eginyn ffiseg}}

[[Categori:Ffiseg]]</text>
      <sha1>gsixeby9qsh1ue1eema9qomhergwl6y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102127</id>
      <parentid>11102045</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:19:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <comment>Mymryn am ddatblygiad y Teledu</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7353" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields=  }}
Un o [[Gronyn isatomig|ronynnau elfennol]] y [[Bydysawd (seryddiaeth)|Bydysawd]] yw’r '''electron''' sydd yn ffynhonnell ac yn fodd trosglwyddo [[trydan]]. Mae ganddo [[Gwefr drydanol|wefr drydanol]] o un uned sylfaenol negatif (−1.602 176 634 × 10&lt;sup&gt;−19&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/electron-charge|title=Electron Charge|access-date=16 Awst 2022|website=Encyclopaedia Britannica|last=Editors of Encyclopaedia Britannica}}&lt;/ref&gt; [[Coulomb]]) a màs o 9.109 × 10&lt;sup&gt;−31&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?me&amp;#124;search_for=Electron|title=Electron Mass. Me|date=2018|access-date=16 Awst 2022|website=physics.nist.gov|last=CODATA}}&lt;/ref&gt; kg (tua 1836 gwaith yn llai na màs y [[proton]]). Fe’i nodir gan y symbolau e&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt;, β&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt; neu &lt;chem&gt;^{0}_{-1}e&lt;/chem&gt; .   Mae ganddo swyddogaeth, hefyd, mewn magnetedd a throsglwyddo gwres.  Mae’n rhan hanfodol o bob atom a, thrwy hynny, trosglwyddo electronau yw hanfod gwyddor [[Cemeg]] (ac eithrio mathau o gemeg niwclear). Mae i’r electron rôl mewn adweithiau [[Disgyrchiant|disgyrchol]], [[Electromagneteg|electromagnetig]] a’r [[Rhyngweithiad gwan|grym gwan]]. Ynghyd a’r [[ffoton]] (goleuni), mae’n debyg mai’r electron yw’r gronyn elfennol yr ydym mwyaf cyfarwydd â’i bresenoldeb yn ein profiadau beunyddiol.

Ym Model Safonol&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://home.web.cern.ch/science/physics/standard-model|title=The Standard Model|access-date=16 Awst 2022|website=CERN}}&lt;/ref&gt; ffiseg gronynnau, yr electron yw cenhedlaeth gyntaf (ag iddo wefr) y [[Lepton|Leptonau]]. Nid oes iddo isadeiledd. Yn debyg i bob gronyn elfennol arall, gall yr electronau ymddwyn fel gronynnau ac fel tonnau (ee gellir eu diffreithio megis golau).

== Hanes ==
Roedd yr [[Groeg yr Henfyd|Hen Roegiaid]] yn ymwybodol o’r ffenomen trydan (statig yn ein profiad ni) wrth iddynt sylweddoli bod [[ambr]], ar ôl ei rwbio a ffwr, yn ad-dynnu gwrthrychau bychain. Mae’r weithred o rwbio yn trosglwyddo electronau o’r ffwr i’r ambr gan roi iddo wefr negatif. Daw enw’r electron o’r gair Groeg am ambr (ἤλεκτρον (ēlektron))&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pwg.gsfc.nasa.gov/Education/whelect.html|title=History of the Electron|date=25 Tachwedd 2001|access-date=16 Awst 2022|website=NASA (Archif)}}&lt;/ref&gt;. Erbyn dechrau’r ddeunawfed ganrif dyfarnwyd bod dwy fath o hylif ag iddynt wefr - un negatif (yn gyfrifol am effaith yr ambr) ac un positif (gwydr wedi’i rwbio a sidan). Ond wrth ddehongli arbrofion a wnaeth ar ôl 1746 daeth [[Benjamin Franklin]], y polymath o America, i’r casgliad mai gormodedd neu ddiffyg yr un hylif oedd yn gyfrifol. Ystyriodd mai positif yn ei hanfod oedd yr hylif hwn - ond gan nad oedd modd iddo fesur i ba gyfeiriad roedd yr hylif yn llifo fe wnaeth y penderfyniad “anghywir” a byth ers hynny gwefr negatif sydd i’r hylif (ac i drydan).
[[Delwedd:Crookes tube-in use-lateral view-standing cross prPNr°11.jpg|chwith|bawd|Tiwb Pelydrau Cathod (yn ôl William Crookes). Gweler cysgod Croes Melita]]
[[Delwedd:Beta radiation in a cloud chamber.jpg|bawd|356x356px|Electronau (gronynnau β) yn gadael darn o Sr&lt;sup&gt;90&lt;/sup&gt;  mewn Siambr Cwmwl.]]
Canrif yn ddiweddarach darganfuwyd pelydrau cathod (''cathode rays'') gan yr Almaenwyr Julius Plücker&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://makingscience.royalsociety.org/s/rs/people/fst00175358|title=Julius Plücker|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=The Royal Society}}&lt;/ref&gt; a Eugen Goldstein&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oNhhZmgnNEM|title=Eugen Goldstein Biography - What did Eugene Goldstein discover?|date=29 Mehefin 2021|access-date=16 Awst 2022|website=You Tube}}&lt;/ref&gt; ac yn 1897 profodd y Sais J.J. Thomson&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/joseph-john-j-j-thomson|title=Joseph John “J. J.” Thomson|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt; mai gronynnau unigol oedd yn gyfrifol am y ffenomen. Mesurodd eu gwefr a’i màs yn eithaf manwl. Rhoddwyd yr enw electron iddynt gan y gymuned wyddonol ryngwladol&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsnr.1975.0018|title=George Johnstone Stoney, F. R. S. and the concept of the electron|last=O'Hara|first=J.G.|date=1 Mawrth 1975|journal=The Royal Society Journal of the History of Science|volume=29 (2)}}&lt;/ref&gt;. Yn 1911, datblygodd yr Albanwr Charles Wilson Siambr Cwmwl&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_chamber|title=Cloud Chamber|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; a oedd yn dangos llwybrau gronynnau ag iddynt wefrau - gan gynnwys yr electron. Dyfarnwyd iddo hanner Wobr Nobel Ffiseg 1927&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1927/summary/|title=The Nobel Prize in Physics 1927|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; am y ddyfais. Defnyddio a datblygu’r Siambr Cwmwl oedd conglfaen arbrofion y Cymro [[Evan James Williams]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Evan James Williams. Ffisegydd yr Atom|last=Wynne|first=Rowland|publisher=Gwasg Prifysgol Cymru|year=2017|isbn=978-1-78683-072-2|location=Caerdydd|pages=59-62}}&lt;/ref&gt; a gymerodd rhan flaenllaw yn natblygiad ffiseg y cwantwm yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif.

Un o ffrwyth pwysicaf y datblygiadau yma oedd dehongli natur ac ymddygiad yr electron yn yr atom gan [[Ernest Rutherford]], [[Niels Bohr]], Gilbert Newton Lewis&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/gilbert-newton-lewis|title=Gilbert Newton Lewis|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt;, Wolfgang Pauli&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|title=Wolfgang Pauli|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt;, [[Erwin Schrödinger]], Paul Dirac&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/dirac/facts/|title=Paul A.M. Dirac|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; ag eraill.

Modd o gynhyrchu a llywio ffrwd o electronau yw'r Tiwb Pelydr Cathod&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cathode-ray_tube|title=Cathode Ray Tube|date=11 Awst 2022|access-date=17 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; (CRT) a datblygwyd gan Plücker ag eraill ar droad yr ugeinfed ganrif. Daw'r electronau o &quot;gwn&quot; electronau (y cathod) ac wrth symud trwy wactod y tiwb mae modd eu llywio trwy feysydd drydanol neu fagnetig i gyflyru patrymau o olau mewn haen o ffosffor ar wyneb y tiwb. Yn 1926 dangosodd y peiriannydd o Japan, Kenjiro Takayanagi&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ethw.org/Milestones:Development_of_Electronic_Television,_1924-1941|title=Milestones:Development of Electronic Television, 1924-1941|date=14 Mehefin 2022|access-date=17 Awst 2022|website=Engineering and Technology History Wiki}}&lt;/ref&gt;,  Teledu (CRT) am y tro cyntaf. Roedd 40 llinell i'w lun. Tan dyfodiad y sgrîn fflat ar  ddiwedd y ganrif, gellid dadlau mae'r CRT oedd un o ddyfeisiadau mwyaf dylanwadol y ganrif.

Erbyn heddiw mae deall ymddygiad yr electron a’i defnyddio yn ganolog i’r electroneg sydd wrth gefn cymaint o fyd yr Unfed Ganrif ar Hugain.

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}  

{{eginyn ffiseg}}

[[Categori:Ffiseg]]</text>
      <sha1>1d5tafigyy2zo7oa1vqfaqht1b47cw0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102145</id>
      <parentid>11102127</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:31:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Cysylltiadau</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7365" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields=  }}
Un o [[Gronyn isatomig|ronynnau elfennol]] y [[Bydysawd (seryddiaeth)|Bydysawd]] yw’r '''electron''' sydd yn ffynhonnell ac yn fodd trosglwyddo [[trydan]]. Mae ganddo [[Gwefr drydanol|wefr drydanol]] o un uned sylfaenol negatif (−1.602 176 634 × 10&lt;sup&gt;−19&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/electron-charge|title=Electron Charge|access-date=16 Awst 2022|website=Encyclopaedia Britannica|last=Editors of Encyclopaedia Britannica}}&lt;/ref&gt; [[Coulomb]]) a màs o 9.109 × 10&lt;sup&gt;−31&lt;/sup&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?me&amp;#124;search_for=Electron|title=Electron Mass. Me|date=2018|access-date=16 Awst 2022|website=physics.nist.gov|last=CODATA}}&lt;/ref&gt; kg (tua 1836 gwaith yn llai na màs y [[proton]]). Fe’i nodir gan y symbolau e&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt;, β&lt;sup&gt;−&lt;/sup&gt; neu &lt;chem&gt;^{0}_{-1}e&lt;/chem&gt; .   Mae ganddo swyddogaeth, hefyd, mewn magnetedd a throsglwyddo gwres.  Mae’n rhan hanfodol o bob atom a, thrwy hynny, trosglwyddo electronau yw hanfod gwyddor [[Cemeg]] (ac eithrio mathau o gemeg niwclear). Mae i’r electron rôl mewn adweithiau [[Disgyrchiant|disgyrchol]], [[Electromagneteg|electromagnetig]] a’r [[Rhyngweithiad gwan|grym gwan]]. Ynghyd a’r [[ffoton]] (goleuni), mae’n debyg mai’r electron yw’r gronyn elfennol yr ydym mwyaf cyfarwydd â’i bresenoldeb yn ein profiadau beunyddiol.

Ym Model Safonol&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://home.web.cern.ch/science/physics/standard-model|title=The Standard Model|access-date=16 Awst 2022|website=CERN}}&lt;/ref&gt; ffiseg gronynnau, yr electron yw cenhedlaeth gyntaf (ag iddo wefr) y [[Lepton|Leptonau]]. Nid oes iddo isadeiledd. Yn debyg i bob gronyn elfennol arall, gall yr electronau ymddwyn fel gronynnau ac fel tonnau (ee gellir eu diffreithio megis golau).

== Hanes ==
Roedd yr [[Groeg yr Henfyd|Hen Roegiaid]] yn ymwybodol o’r ffenomen trydan (statig yn ein profiad ni) wrth iddynt sylweddoli bod [[ambr]], ar ôl ei rwbio a ffwr, yn ad-dynnu gwrthrychau bychain. Mae’r weithred o rwbio yn trosglwyddo electronau o’r ffwr i’r ambr gan roi iddo wefr negatif. Daw enw’r electron o’r gair Groeg am ambr (ἤλεκτρον (ēlektron))&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pwg.gsfc.nasa.gov/Education/whelect.html|title=History of the Electron|date=25 Tachwedd 2001|access-date=16 Awst 2022|website=NASA (Archif)}}&lt;/ref&gt;. Erbyn dechrau’r ddeunawfed ganrif dyfarnwyd bod dwy fath o hylif ag iddynt wefr - un negatif (yn gyfrifol am effaith yr ambr) ac un positif (gwydr wedi’i rwbio a sidan). Ond wrth ddehongli arbrofion a wnaeth ar ôl 1746 daeth [[Benjamin Franklin]], y polymath o America, i’r casgliad mai gormodedd neu ddiffyg yr un hylif oedd yn gyfrifol. Ystyriodd mai positif yn ei hanfod oedd yr hylif hwn - ond gan nad oedd modd iddo fesur i ba gyfeiriad roedd yr hylif yn llifo fe wnaeth y penderfyniad “anghywir” a byth ers hynny gwefr negatif sydd i’r hylif (ac i drydan).
[[Delwedd:Crookes tube-in use-lateral view-standing cross prPNr°11.jpg|chwith|bawd|Tiwb Pelydrau Cathod (yn ôl William Crookes). Gweler cysgod Croes Melita]]
[[Delwedd:Beta radiation in a cloud chamber.jpg|bawd|356x356px|Electronau (gronynnau β) yn gadael darn o Sr&lt;sup&gt;90&lt;/sup&gt;  mewn Siambr Cwmwl.]]
Canrif yn ddiweddarach darganfuwyd pelydrau cathod (''cathode rays'') gan yr Almaenwyr Julius Plücker&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://makingscience.royalsociety.org/s/rs/people/fst00175358|title=Julius Plücker|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=The Royal Society}}&lt;/ref&gt; a Eugen Goldstein&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oNhhZmgnNEM|title=Eugen Goldstein Biography - What did Eugene Goldstein discover?|date=29 Mehefin 2021|access-date=16 Awst 2022|website=You Tube}}&lt;/ref&gt; ac yn 1897 profodd y Sais J.J. Thomson&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/joseph-john-j-j-thomson|title=Joseph John “J. J.” Thomson|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt; mai gronynnau unigol oedd yn gyfrifol am y ffenomen. Mesurodd eu gwefr a’i màs yn eithaf manwl. Rhoddwyd yr enw electron iddynt gan y gymuned wyddonol ryngwladol&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsnr.1975.0018|title=George Johnstone Stoney, F. R. S. and the concept of the electron|last=O'Hara|first=J.G.|date=1 Mawrth 1975|journal=The Royal Society Journal of the History of Science|volume=29 (2)}}&lt;/ref&gt;. Yn 1911, datblygodd yr Albanwr Charles Wilson Siambr Cwmwl&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_chamber|title=Cloud Chamber|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; a oedd yn dangos llwybrau gronynnau ag iddynt wefrau - gan gynnwys yr electron. Dyfarnwyd iddo hanner Wobr Nobel Ffiseg 1927&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1927/summary/|title=The Nobel Prize in Physics 1927|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; am y ddyfais. Defnyddio a datblygu’r Siambr Cwmwl oedd conglfaen arbrofion y Cymro [[Evan James Williams]]&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Evan James Williams. Ffisegydd yr Atom|last=Wynne|first=Rowland|publisher=Gwasg Prifysgol Cymru|year=2017|isbn=978-1-78683-072-2|location=Caerdydd|pages=59-62}}&lt;/ref&gt; a gymerodd rhan flaenllaw yn natblygiad ffiseg y cwantwm yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif.

Un o ffrwyth pwysicaf y datblygiadau yma oedd dehongli natur ac ymddygiad yr electron yn yr atom gan [[Ernest Rutherford]], [[Niels Bohr]], Gilbert Newton Lewis&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sciencehistory.org/historical-profile/gilbert-newton-lewis|title=Gilbert Newton Lewis|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Science History Institute}}&lt;/ref&gt;, Wolfgang Pauli&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|title=Wolfgang Pauli|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt;, [[Erwin Schrödinger]], Paul Dirac&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/dirac/facts/|title=Paul A.M. Dirac|date=2022|access-date=16 Awst 2022|website=Y Gwobr Nobel}}&lt;/ref&gt; ag eraill.

Modd o gynhyrchu a llywio ffrwd o electronau yw'r Tiwb Pelydr Cathod&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Cathode-ray_tube|title=Cathode Ray Tube|date=11 Awst 2022|access-date=17 Awst 2022|website=Wikipedia}}&lt;/ref&gt; (CRT) a datblygwyd gan Plücker ag eraill ar droad yr ugeinfed ganrif. Daw'r electronau o &quot;gwn&quot; electronau (y cathod) ac wrth symud trwy wactod y tiwb mae modd eu llywio trwy feysydd drydanol neu fagnetig i gyflyru patrymau o olau mewn haen o ffosffor ar wyneb y tiwb. Yn 1926 dangosodd y peiriannydd o [[Japan]], Kenjiro Takayanagi&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ethw.org/Milestones:Development_of_Electronic_Television,_1924-1941|title=Milestones:Development of Electronic Television, 1924-1941|date=14 Mehefin 2022|access-date=17 Awst 2022|website=Engineering and Technology History Wiki}}&lt;/ref&gt;,  [[Teledu]] (CRT) am y tro cyntaf. Roedd 40 llinell i'w lun. Tan dyfodiad y sgrîn fflat ar  ddiwedd y ganrif, gellid dadlau mae'r CRT oedd un o ddyfeisiadau mwyaf dylanwadol y ganrif.

Erbyn heddiw mae deall ymddygiad yr electron a’i defnyddio yn ganolog i’r [[electroneg]] sydd wrth gefn cymaint o fyd yr Unfed Ganrif ar Hugain.

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}  

{{eginyn ffiseg}}

[[Categori:Ffiseg]]</text>
      <sha1>0pb3gmbndum74pilk2xuzl1mfovyd1n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Ddawns Ryng-Golegol</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19467</id>
    <revision>
      <id>11102054</id>
      <parentid>11006841</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:55:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2869" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

'''Y Ddawns Ryng-Golegol''' yw un o uchafbwyntiau cymdeithasol calendr myfyrwyr Cymraeg Cymru. Caiff ei gynnal yn Undeb Myfyrwyr Aberystwyth bob mis Tachwedd yn flynyddol a chaiff ei drefnu gan [[UMCA]]. Mae dros 700 o fyfyrwyr ar draws Cymru a thu hwnt yn heidio i'r Coleg ger y llu i gymdeithasu gyda ffrindiau, hen a newydd.

Yn 2016 cynhaliwyd Stomp Ryng-gol am tro gyntaf erioed, gyda [[Iestyn Tyne]] o Aberystwyth yn cipio'r stol.

==Perfformwyr Y Ddawns Ryng-Golegol==
*1998 - [[Diffiniad (band)|Diffiniad]], [[Anweledig]], Ysbryd Chouchen, Maharishi
*1999 - [[Big Leaves|Big Leave]]&lt;nowiki/&gt;s, [[Anweledig]], Maharishi, Baswn Mi Faswn
*2001 - Ap ted a'r apostolion, Estella, Bysedd Melys, Vanta, Paccino
*2002 - [[Pep Le Pew]], Gilespi, [[Bysedd Melys]], Vanta, Maharishi
*2003 - [[Estella]], [[Mattoidz]], [[Kentucky AFC]], Ashokan
*2004 - Ashokan, [[Mattoidz]], Eryr, Bob, Pala, Kenavo, Gilespi
*2005 - [[Mim Twm Llai]], The Poppies, Kenavo, Vanta, [[Java]]
*2006 - [[Radio Luxembourg]], [[Cowbois Rhos Botwnnog]], [[Genod Droog]], Pala, Bob
*2007 - [[Sibrydion]], [[Derwyddon Dr Gonzo]], [[Fflur Dafydd]] a'r Barf, [[Plant Duw]], [[Yr Ods]], Amheus
*2008 - [[Genod Droog]], [[Derwyddon Dr Gonzo]], [[Gai Toms]], [[Cowbois Rhos Botwnnog]], [[Pwsi Meri Mew]], [[Yr Ods]]
*2009 - Sibrydion, [[Gwibdaith Hen Frân]], [[Al Lewis]], [[Yr Ods]], Nevarro
*2012 - [[Meic Stevens]], Hud, [[Sŵnami|Swnami,]] Catrin Herbert, Team Panda
*2013 - [[Yr Eira]], [[Kizzy Crawford]], [[Jessop a'r Sgweiri]], [[Geraint Lövgreen a'r Enw Da]], [[Y Bandana]]
*2014 - [[Candelas]], [[Y Bandana]], [[Mellt]], Y Reu, Ysgol Sul, DJ Guto Rhun
*2015 - [[Bryn Fôn]], [[Yr Eira]], Calfari, Raffdam, Chwalfa, DJ Guto Rhun
*2016 - [[Yws Gwynedd]], [[Brython Shag]], [[Mellt]], [[Omaloma]], [[Los Blancos (band)|Los Blancos]]&lt;ref&gt;http://www.y-selar.co.uk/news/yws-gwynedd-i-hed-leinio-y-ddawns-rhyng-gol/&lt;/ref&gt;
*2017 - [[Yr Eira]], Y Reu, [[The Barry Horns (y band)|The Barry Horns]], Y Cledrau, Serol Serol, Mosco&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.y-selar.co.uk/news/penwythnos-mawr-y-ddawns-ryng-gol/|title=Penwythnos mawr y Ddawns Ryng-gol|last=|first=|date=15/11/2017|work=Y selar|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=}}&lt;/ref&gt;
*2018 - [[Candelas]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Gwilym]], [[I Fight Lions]] a [[Los Blancos (band)|Los Blancos]].&lt;ref&gt;https://selar.cymru/2018/cyhoeddi-lein-yp-y-ddawns-rhyng-gol/&lt;/ref&gt;
*2019 - [[Y Cledrau]], [[HMS Morris]], [[Elis Derby]], [[Hyll]], [[Mari Mathias]].
*2020 - ''Gohiriwyd Y Ddawns Ryng-golegol oherwydd [[Pandemig coronafirws 2019–20]]''
*2021 - [[Y Cledrau]], [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Kim Hon]], [[Dienw]].

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

== Gweler hefyd ==

* [[Yr Eisteddfod Ryng-golegol]]

[[Categori:Prifysgol Cymru]]
[[Categori:Prifysgol Aberystwyth]]</text>
      <sha1>tl0lhapre7affgprzmmz3ieoa5fbk8c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dundee United F.C.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21749</id>
    <revision>
      <id>11101995</id>
      <parentid>10773637</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:18:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>20MBM02</username>
        <id>74024</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1686" xml:space="preserve">{{Gwybodlen Clwb pêl-droed
| enw clwb    = Dundee United F.C.
| delwedd     = 
| enw llawn   =  Dundee United Football Club&lt;br&gt;(Clwb Pêl-droed Dundee Unedig)
| llysenw     =''The Terrors''&lt;br&gt;''The Tangerines''
| sefydlwyd   = [[24 Mai]] [[1909]] (fel ''Dundee Hibernian'')
| maes        = [[Parc Tannadice]]
| cynhwysedd  = 14,209
| cadeirydd   = {{baner|Unol Daleithiau America}} Mark Ogren
| rheolwr     = {{baner|Yr Alban}} Jack Ross
| cynghrair   = [[Uwchgynghrair yr Alban]]
| tymor       = 2019/20
| safle       = 1:d (Pencampwriaeth yr Alban)

&lt;!-- Lliwiau Cartref --&gt;
| pattern_la1 = _dundeeutd2021h
| pattern_b1  = _dundeeutd2021h
| pattern_ra1 = _dundeeutd2021h
| pattern_sh1 = _dundeeutd2021h
| pattern_so1 = _dundeeutd2021h
| leftarm1    = FF5F00
| body1       = FF5F00
| rightarm1   = FF5F00
| shorts1     = 000000
| socks1      = 000000
&lt;!-- Lliwiau Oddi cartref --&gt;
| pattern_la2 = _dundeeutd2021a
| pattern_b2  = _dundeeutd2021a
| pattern_ra2 = _dundeeutd2021a
| pattern_sh2 = _dundeeutd2021a
| pattern_so2 = _dundeeutd2021a
| body2       = 000000
| rightarm2   = 4F2B83
| leftarm2    = 000000
| shorts2     = 4F2B83
| socks2      = 4F2B83
}}

Clwb pêl-droed Albanaidd sydd wedi ei leoli yn ninas [[Dundee]] yw '''Dundee United Football Club'''. Sefydlwyd y clwb yn [[1909]] o dan yr enw ''Dundee Hibernian'', ond newidiwyd yr enw i Dundee United yn 1923 oherwydd credwyd fod yr enw newydd yn fwy tebygol o ddenu pobl i'w gwylio.

Maent yn chwarae eu gemau cartref yn Stadiwm Tannadice ac maent wedi cael eu hyfforddi gan Micky Mellon ers Gorffennaf 2020.

{{Uwchgynghrair yr Alban}}

{{eginyn Yr Alban}}
{{eginyn pêl-droed}}

[[Categori:Timau pêl-droed yr Alban]]</text>
      <sha1>susj8bbvw93lzfc1hwgp33ky894lt86</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Llanddeusant, Sir Gaerfyrddin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22333</id>
    <revision>
      <id>11102004</id>
      <parentid>11031805</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:43:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3782" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| gwleidyddiaeth = Gwleidyddiaeth
| aelodcynulliad = {{Swits Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr i enw'r AC}}
| aelodseneddol = {{Swits Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr i enw'r AS}}
}}

: ''Am y pentref o'r un enw yn Ynys Môn, gweler [[Llanddeusant, Ynys Môn]].''

Pentref a [[Cymuned (Cymru)|chymuned]] yn [[Sir Gaerfyrddin]], [[Cymru]], yw '''Llanddeusant'''.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://llyw.cymru/rhestr-o-enwau-lleoedd-safonol-cymru|title=Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru|date=14 Hydref 2021|website=Llywodraeth Cymru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.britishplacenames.uk/llanddeusant-carmarthenshire-sn776245#.Yvu6sC8w1_g British Place Names]; adalwyd 16 Awst 2022&lt;/ref&gt; Saif ar ymyl orllewinol [[Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog]], ger [[Llangadog]] ac [[afon Sawdde]]. Mae yna boblogaeth sylweddol o [[Barcud coch|Farcudiaid coch]] yn yr ardal ac un o atyniadau'r pentref yw'r Orsaf Fwydo Barcudiaid sydd ar agor i'r cyhoedd.  Mae hostel ieuenctid yn ei lleoli yn y pentref.

Cynrychiolir yr ardal hon yn [[Senedd Cymru]] gan {{Swits Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr i enw'r AC}}&lt;ref&gt;[https://senedd.cymru/dod-o-hyd-i-aelod-o-r-senedd/ Gwefan Senedd Cymru]&lt;/ref&gt; ac yn [[Senedd y Deyrnas Unedig|Senedd y DU]] gan {{Swits Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr i enw'r AS}}.&lt;ref&gt;[https://members.parliament.uk//members/commons Gwefan Senedd y DU]&lt;/ref&gt;
{{-}}
==Cyfrifiad 2011==
Yng [[Cyfrifiad 2011|nghyfrifiad 2011]] roedd y sefyllfa fel a ganlyn:&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/cyfrifiad-2011/ystadegau-allweddol-ar-gyfer-awdurdodau-unedol-yng-nghymru/stb-2011-key-statistics-for-wales---welsh.html|title=Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru|publisher=Swyddfa Ystadegau Gwladol|accessdate=2012-12-12}}. Poblogaeth:  ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/94179-cyfrifiad-niferoedd-y-siaradwyr-cymraeg-wedi-disgyn Canran y diwaith drwy Gymru]; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/94179-cyfrifiad-niferoedd-y-siaradwyr-cymraeg-wedi-disgyn Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol]; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://wales.gov.uk/topics/statistics/headlines/economy2010/101117/?skip=1&amp;lang=cy Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; ''Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.''; adalwyd 31 Mai 2013]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

{{bar box
|float=left
|title=Cyfrifiad 2011
|titlebar=#AAF
|caption= 
|width=
|bars=
{{bar percent|'''Poblogaeth cymuned Llanddeusant, Sir Gaerfyrddin (pob oed) (220)'''|yellow|100}}
{{bar percent|'''Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llanddeusant, Sir Gaerfyrddin) (113)'''|red|52.1}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|19}}
{{bar percent|'''Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llanddeusant, Sir Gaerfyrddin) (129)'''|green|58.6}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|73}}
{{bar percent|'''Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Llanddeusant, Sir Gaerfyrddin) (25)'''|blue|24}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|67.1}}
}}

{{clirio}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
*{{eicon en}} [http://www.redkiteswales.co.uk/ Gorsaf Fwydo Barcudiaid Coch]

{{Trefi Sir Gaerfyrddin}}

{{DEFAULTSORT:Llan-ddeusant, Sir Gaerfyrddin}}
[[Categori:Cymunedau Sir Gaerfyrddin]]
[[Categori:Llanddeusant, Sir Gaerfyrddin| ]]
[[Categori:Pentrefi Sir Gaerfyrddin]]</text>
      <sha1>0d9d2qbo6zby1gnyi6u0oljml1wwcel</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Barcud</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26781</id>
    <revision>
      <id>11102002</id>
      <parentid>11030339</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:36:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="785" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

:''Mae'r erthygl hon yn trafod y papur bro. Am yr aderyn, gweler [[Barcud Coch]].''

'''''Y Barcud''''' yw [[papur bro]] ardal [[Tregaron]], [[Ceredigion]], sy'n cynnwys nifer o bentrefi yn yr ardal: [[Llangeitho]], [[Blaenpennal]], [[Llanddewi Brefi]], [[Pontrhydygroes]] a [[Bronant]]. Mae'n cymryd ei enw oddi wrth y [[Barcud coch]], aderyn sy'n nodweddiadol o'r ardaloedd hyn. Cyhoeddwyd y rhifyn cyntaf yn Ebrill, [[1976]].

==Dolen allanol==
* [http://www.bbc.co.uk/cymru/canolbarth/papurau_bro/y_barcud/ ''Y Barcud''] ar wefan y [[BBC]].

{{eginyn papur newydd}}
{{eginyn Ceredigion}}

{{DEFAULTSORT:Barcud, Y}}
[[Categori:Papurau bro Ceredigion]]
[[Categori:Sefydliadau 1976]]
[[Categori:Tregaron]]</text>
      <sha1>8t5ytcht88aa0liu8gqzgta2vxlfyxg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102005</id>
      <parentid>11102002</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:43:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="785" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

:''Mae'r erthygl hon yn trafod y papur bro. Am yr aderyn, gweler [[Barcud coch]].''

'''''Y Barcud''''' yw [[papur bro]] ardal [[Tregaron]], [[Ceredigion]], sy'n cynnwys nifer o bentrefi yn yr ardal: [[Llangeitho]], [[Blaenpennal]], [[Llanddewi Brefi]], [[Pontrhydygroes]] a [[Bronant]]. Mae'n cymryd ei enw oddi wrth y [[Barcud coch]], aderyn sy'n nodweddiadol o'r ardaloedd hyn. Cyhoeddwyd y rhifyn cyntaf yn Ebrill, [[1976]].

==Dolen allanol==
* [http://www.bbc.co.uk/cymru/canolbarth/papurau_bro/y_barcud/ ''Y Barcud''] ar wefan y [[BBC]].

{{eginyn papur newydd}}
{{eginyn Ceredigion}}

{{DEFAULTSORT:Barcud, Y}}
[[Categori:Papurau bro Ceredigion]]
[[Categori:Sefydliadau 1976]]
[[Categori:Tregaron]]</text>
      <sha1>ftseau5tj11nf232blk3unk1l7dxy6a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mynydd Parys</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26951</id>
    <revision>
      <id>11102053</id>
      <parentid>11015841</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:52:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10017" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
|gwlad={{banergwlad|Cymru}}}}

Mae '''Mynydd Parys''' yn fryn 147 m (482 troedfedd) o uchder, ychydig i'r de o dref [[Amlwch]] yng ngogledd-ddwyrain [[Ynys Môn]]. Yn ail hanner y [[18g|18fed ganrif]] y [[Diwydiant copr Cymru|diwydiant copr]] ym Mynydd Parys oedd yr un mwyaf yn y byd.&lt;ref name=&quot;Rowlands&quot;&gt;John Rowlands, ''Copper mountain'' (Cymdeithas Hynafiaethwyr Môn, 1966).&lt;/ref&gt;

Dechreuwyd cloddio am gopr ym Mynydd Parys tua 4000 o flynyddoedd yn ôl a pharhaodd hyn drwy gydol cyfnod y [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|Rhufeiniaid]].&lt;ref&gt;{{Cite web|title=How the Romans defeated the awe-inspiring Druids of Anglesey|url=https://www.anglesey-hidden-gem.com/anglesey-romans.html|website=Anglesey Hidden Gem|access-date=2020-09-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=English Historical Fiction Authors: The Menai Massacre &amp; the Last Outpost of the Druids|url=https://englishhistoryauthors.blogspot.com/2014/01/the-menai-massacre-last-outpost-of.html|website=English Historical Fiction Authors|date=2014-01-29|access-date=2020-09-17|first=Debra|last=Brown}}&lt;/ref&gt;

Ail-ddarganfuwyd copr ar y mynydd yn 1764 gan fwynwr lleol ac erbyn y 1780au Mynydd Parys oedd y gloddfa fwyn fwyaf yng Nghymru. Tan 1821, roedd Mynydd Parys hyd yn oed yn cynhyrchu ei arian ei hunan, a oedd yn cael ei roi i’r gweithwyr.&lt;ref&gt;{{Citation|title=THE PARYS COPPER MINE|date=2013-01-11|url=http://dx.doi.org/10.4324/9780203041758-65|work=Cornwall, Its Mines and Miners|pages=220–222|publisher=Routledge|isbn=978-0-203-04175-8|access-date=2020-09-17}}&lt;/ref&gt;

Roedd Mynydd Parys yn tra-arglwyddiaethu ar farchnad [[Copr|gopr]] y byd yn ystod chwarter olaf y 18g, ac roedd y copr a gloddiwyd yma'n cael ei ddefnyddio i gynhyrchu llongau rhyfel Prydain. Erbyn diwedd y 19eg ganrif roedd y gweithfeydd yn dechrau dirywio oherwydd trafferthion ynghylch tynnu copr o’r ddaear a chystadleuaeth ratach oddi wrth farchnadoedd yn [[Ewrop]].

Erbyn heddiw mae’r gweithfeydd hynafol yn cael eu hastudio gan haneswyr ac [[archaeoleg]]wyr ac mae golygfeydd trawiadol y mynydd yn boblogaidd ymhlith cerddwyr ac ymwelwyr.

== Hanes ==
[[Delwedd:Mynydd_Parys.webm|bawd|Fideo 'drone' o Fynydd Parys a Melin wynt Cairn]]
[[Delwedd:Parys_Penny.jpg|bawd|250x250px|&quot;Ceiniog Parys&quot; o 1787]]
Darganfuwyd olion mwyngloddio [[copr]] yma yn ystod [[Oes yr Efydd]], a chredir bod y [[Cyfnod y Rhufeiniaid yng Nghymru|Rhufeiniaid]] hefyd wedi bod yn mwyngloddio yma. Yn 1764 rhoddodd y tirfeddianwyr, teulu Bayley, brydles o 21 mlynedd i [[Charles Roe]] o [[Macclesfield]] i chwilio am gopr. Ar [[2 Mawrth]] [[1768]] darganfu un o'r mwynwyr, Rowland Pugh, haen fawr o gopr. Erbyn y 1780au Mynydd Parys oedd yn cynhyrchu'r mwyafrif o gopr y byd. Erbyn [[1778]] roedd y cwmni'n cael ei redeg gan [[Thomas Williams, Llanidan]], a ddaeth yn un o ddiwydianwyr mwyaf ei gyfnod.&lt;ref name=&quot;Rowlands&quot; /&gt;

Yn y blynyddoedd cynnar, roedd y copr yn cael ei weithio oddi ar yr wyneb, ac o siafftiau yn ddiweddarach. Roedd y darnau o graig a oedd yn cynnwys y copr wedyn yn cael eu malu'n ddarnau llai â morthwyl gan ferched, y [[Copar ladis|Copr Ladis]], cyn cael eu hanfon o borthladd Amlwch i borthladd [[Abertawe]] i'w smeltio, neu weithiau i [[Swydd Gaerhirfryn]]. Byddai plant mor ifanc ag 8 oed yn gweithio yno ar un adeg, a thynnwyd cost offer a chodi mwyn o'u cyflogau pitw gan berchnogion y mwynglawdd. Ar yr arfordir gerllaw, roedd safleoedd mwyndoddi lle cynhesid mwynau copr er mwyn cael gwared ag amhureddau fel sylffwr. Roedd mygdarthau sylffwrig gwenwynig yn llygru ardal Amlwch, a thalwyd iawndal i drigolion y dref. Erbyn diwedd y 18g roedd poblogaeth Amlwch wedi cynyddu i tua 10,000, gan ei gwneud yr ail dref ddiwydiannol fwyaf yng Nghymru ar ôl [[Merthyr Tudful]]. Estynnwyd yr harbwr gwreiddiol i wneud lle i longau mwy ar gyfer y fasnach cludo mwyn copr, a dechreuodd y llongau deithio i ddinas Lerpwl.&lt;ref name=&quot;Rowlands&quot; /&gt;

Roedd y cwmni'n bathu ei arian ei hun, sef &quot;Ceiniog Parys&quot; (&quot;''Parys Penny''&quot;) a ddefnyddid yn lleol ac a gydnabuwyd yn swyddogol fel [[arian cyfred]] cyfreithlon gan y llywodraeth.

Ar anterth y mwyngloddio, cyflogwyd dros 1,000 o bobl, ond erbyn 1810 dim ond tua 100 a gyflogwyd.&lt;ref name=&quot;Rowlands&quot; /&gt; Dirywiodd y diwydiant copr tua chanol y [[1850au]], a chaeodd y gwaith copr ym Mynydd Parys ar ddechrau'r 20g. Mae rhan orllewinol y mynydd yn eiddo i ''Anglesey Mining PLC'', sy'n bwriadu ailddechrau mwyngloddio yma.

== Enw'r mynydd ==

Er nad yw'n fynydd yng ngwir ystyr y gair, 'mynydd' fu'r safle erioed i bobl Môn. Cafodd ei adnabod fel ''Mynydd Pres'' a ''Mynydd Parhaus'' gan rai ond yr enw gwreiddiol oedd ''Mynydd Trysglwyn''.&lt;ref&gt;Mynydd Parys. JR Williams. Gwasg Carreg Gwalch 2011.&lt;/ref&gt; Daw'r enw o'r geiriau ''trwsgl'' a ''llwyn''. Ystyr y rhan gyntaf yw bras, crachlyd, garw, neu wahanglwyfus. Ystyr yr ail ran yw perthi/coed. Mae'n anodd credu heddiw, pan fo’r mynydd yn cael ei ddisgrifio fel anialdir, fod yr ardal ar un amser yn llawn o lwyni coed  wedi eu gorchuddio â chen neu dyfiant. Ceir yr enw Trysglwyn yn enw dwy o ffermydd - Trysglwyn fawr a Trysglwyn isaf - sydd i’r de o’r mynydd.&lt;ref&gt;Hywel Wyn Owen a Richard Morgan, ''Dictionary of the Place-Names of Wales'' (Gwasg Gomer, 2007). Hanes ac Ystyr Enwau Lleoedd yn Mon.T.Pritchard.Amlwch 1872. Hen Enwau o Ynys Mon. Glenda Carr. Gwasg y Bwthyn 2015.&lt;/ref&gt;

Newidiwyd yr enw yn nechrau’r 15g pan gyflwynwyd y tir i Robert Parys yr Ieuengaf, am ei waith fel comisiynydd neu gasglwr trethi a dirwyon yn amrywio o 2/- hyd at 20/-oddi ar 2,121 a 13 offeiriad a oedd yn cefnogi [[Owain Glyn Dŵr|Owain Glyndŵr]] wedi’r gwrthryfel yn erbyn Harri IV. Roedd cefnogaeth gref i Glyn Dŵr ar yr ynys oherwydd cysylltiadau teuluol, ymysg rhesymau eraill. Dau gefnder iddo – Gwilym a [[Rhys ap Tudur]] - a gipiodd [[Castell Conwy|Gastell Conwy]] a’i ddal am ddau fis, ac o’r ynys yr ymosodwyd ar [[Caernarfon|Gaernarfon]]. Casglodd Parys £537 7s ym Môn, oedd yn cynnwys £83 5s 8d (gwerth £38,304.50 yn 2010) yng nghwmwd Twrcelyn.&lt;ref&gt;Atlas Mon. Gol.: M. Richards. Cyngor Gwelad Mon 1972.&lt;/ref&gt;

Credir i Parys gael y swydd drwy ddylanwad ei fam – Siwan neu Janet, merch Sir William Stanley, [[Hooton, Swydd Gaer|Hooton,]] [[Sir Gaer|Swydd Gaer,]] a’i hail ŵr, sef Gwilym ap Gruffydd o’r [[Penrhyn]], [[Llandygái|Llandegai]], a oedd yn gefnogwr brwd i Harri IV.&lt;ref&gt;Copper Mountain. J Rowlands. CHAMN 1981&lt;/ref&gt; Daeth y tir yn eiddo i wraig Robert ar ei farwolaeth, ac ar ei marwolaeth hi, yn eiddo i William Gruffydd Fychan – sef ei mab â’i hail ŵr, a thrwy briodas fe ddaeth y mynydd, ymhen amser, i ddwylo teulu [[Plas Newydd]], [[Llanfair Pwllgwyngyll|Llanfairpwll]] a theulu Llys Dulas. Teulu Plas Newydd oedd unig berchnogion yr ochr ddwyreiniol a theuluoedd Phlas Newydd a Llys Dulas yn gydberchnogion ar yr hanner gorllewinol.&lt;ref&gt;Mynydd Parys. O. Griffith. Y Wasg Genedlaethol Gymreig 1897.&lt;/ref&gt;

Datblygodd gwaith copr mwyaf Prydain ar Fynydd Parys, ond erbyn heddiw, ychydig o arwyddion prysurdeb y gorffennol sydd wedi goroesi, ac mae gwedd arallfydol ar y safle. Fe’i hystyrir yn un o anialdiroedd yr ynys.&lt;ref&gt;Crwydro Mon. Bobi Jones. Llyfrau'r Dryw 1957&lt;/ref&gt;

== Adar y Mynydd ==
'''Y Gigfran''': (''[[Corvus corax]]''.) Mae gan y gigfran sŵn crawcian dwfn. Maent yn bwydo ar bryfed, hadau a defaid marw. Mae eu niferoedd wedi cynyddu ar yr ynys yn y blynyddoedd diweddar. Gellir eu gweld o gwmpas yr injan drawst, yr hen felin a'r gweithfeydd cloddio brig.

'''Y Fran Goesgoch:'''  (''[[Pyrrhocorax pyrrhocorax]].)'' Mae gan y fran brin hon goesau a phig miniog coch. Mae hi i'w gweld yn hedfan dros fannau caregog a chreigiau. Mae'r aderyn hwn yn hoff o fwyta [[pryfed cop]] a mwydod.

'''Jac y Do:''' (''[[Corvus monedula]]''.) Mae jac y do yn ddu ei liw a chanddo wddf llwyd. Mae'r adar hyn yn bwyta unrhyw beth, o [[Broga|frogaod]] i wyau adar eraill. Maent hefyd yn lladron penigamp. Maent yn medru creu nyth o wlân oddi ar [[Dafad|ddafad]] fyw.

'''Yr Hebog Tramor''': (''[[Falco peregrinus]]''). Mae'r Hebog Tramor yn cyrraedd cyflymder o dros 300&amp;nbsp;km yr awr ac yn dal a bwyta adar llai wrth hedfan.

'''Ehedydd''': (''[[Alauda arvensis]]''). Aderyn sy'n enwog am ei gân yw'r Ehedydd. Yn yr awyr agored mae'n nythu, ac mae'n bwyta hadau a thrychfilod bychain.

'''Corhedydd y Waun:''' (''[[Anthus pratensis]]''). Mae Corhedydd y Waun yn frown ac yn bwyta [[pryf]]ed. Maent yn ymgasglu mewn heidiau mawr ar y tir (yn ogystal ag ar yr arfordir)

'''[[Bwncath]]''': (''Buteo buteo''). Mae'r bwncath yn aderyn ysglyfaethus. Mae ganddo gân unigryw, yn debyg i gath yn mewian. Mae'n hedfan mewn cylchoedd ar gerrynt aer cynnes wrth chwilio am ei ysglyfaeth. Mae adar eraill fel gwylanod a brain yn ymosod arno.&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Y Deyrnas Gopr|last=Philip Steele|first=Robert Williams|publisher=Llyfrau Magma|year=2010|isbn=9-780956-3885-1-3|location=|pages=2}}&lt;/ref&gt;

=== Oriel ===
&lt;gallery&gt;
Delwedd:Corvus corax (NPS).jpg|Y Gigfran
Delwedd:Alpenkrähe-Pyrrhocorax.jpg|Y Fran Goesgoch
Delwedd:Western Jackdaw.jpg|Jac y Do
Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|Yr Hebog Tramor
Delwedd:Alauda arvensis 2.jpg|Ehedydd
Delwedd:Anthus pratensis 2.jpg|Corhedydd y Waun
Delwedd:Buteo buteo -Netherlands-8.jpg|Bwncath
&lt;/gallery&gt;

== Gweler hefyd ==
* [[Amlwch]]
* [[Copar ladis|Copr Ladis]]
* [[Diwydiant copr Cymru]]
* [[Thomas Williams, Llanidan]]
* [[Porth Amlwch]]
* [[Y Deyrnas Gopr]]

== Llyfryddiaeth ==
* John Rowlands, ''Copper Mountain'' (Cymdeithas Hynafiaethwyr Môn, 1966).

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

== Dolenni allanol ==
* [http://www.angleseymining.co.uk/parysmountain/HomeParys.htm Gwefan Anglesey Mining PLC]

[[Categori:18fed ganrif yng Nghymru]]
[[Categori:19eg ganrif yng Nghymru]]
[[Categori:Amlwch]]
[[Categori:Ynys Môn]]
[[Categori:Hanes Ynys Môn]]
[[Categori:Diwydiant copr Cymru]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Ynys Môn|Parys]]
[[Categori:Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig yn Ynys Môn]]
[[Categori:Prosiect WiciAddysg]]</text>
      <sha1>t80tclphu3u75uryhm4y5di2vbvgbf5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>William Moreton Condry</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30292</id>
    <revision>
      <id>11102006</id>
      <parentid>10886627</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:45:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1655" xml:space="preserve">{{Person
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no 
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
Naturiaethwr oedd '''William Moreton Condry''' M.A., M.Sc. ([[1 Mawrth]] [[1918]] – [[31 Awst]] [[1998]])&lt;ref&gt;Plac goffa cyfraniad Condry drost ei oes yng nghuddfan Bill Condry, Ynys-hir.&lt;/ref&gt;, neu '''Bill Condry''' fel adnabyddwyd yn aml, a aned ar gyrion [[Birmingham]]. Roedd yn warden yn [[RSPB Ynys-hir]] ers y cychwyn yn 1969, wedi cael ei wahodd i fyw yno gan berchennog y stâd, [[William Hubert Mappin|Hugh Mappin]], bu Condry a'i wraig Penny yn byw ym mwthyn Ynys Edwin ym mhentref [[Eglwys Fach]] ar y stâd ers 1959. Roedd Condry yn un o'r prif weithredwyr yn ymgyrch gadwriaeth y [[Barcud coch]]. Derbynodd MSc. anrhydedd gan [[Prifysgol Cymru]] yn 1980. Ysgrifennodd sawl llawlyfr a llyfrau natur. Hwyrach mai ei lyfr mwyaf adnabyddus oedd ''The Snowdonia National Park'' ( 1966),  un o lyfrau'r gyfres naturiaethol y ''New Naturalist''.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* [https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/images/YN%20Gorf04.pdf Erthygl am Bill Condry ac Edward Llwyd â llun o Condry]{{Dolen marw|date=March 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} PDF
* [https://web.archive.org/web/20030415233916/http://www.cornardtye.freeserve.co.uk/egwi/condry.html Bywgraffiad ar wefan Sefydliad-y-Merched Eglwys Fach]

{{Rheoli awdurdod}}
{{eginyn Saeson}}

{{DEFAULTSORT:Condry, William Moreton}}
[[Categori:Adaregwyr Seisnig]]
[[Categori:Genedigaethau 1918]]
[[Categori:Llenorion Seisnig yr 20fed ganrif]]
[[Categori:Marwolaethau 1998]]
[[Categori:Naturiaethwyr Seisnig]]
[[Categori:Pobl o Firmingham]]</text>
      <sha1>4wnjggl7za5s1z15cjvpiwgbyhn516z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>RSPB Ynys-hir</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30297</id>
    <revision>
      <id>11102007</id>
      <parentid>11101637</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:51:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3838" xml:space="preserve">:''Ar gyfer y dref yn Rhondda Cynon Taf, gweler [[Ynyshir]].
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

Gwarchodfa natur ydy '''RSPB Ynys-hir''', sydd wedi ei leoli ar lan yr [[Afon Dyfi]] yng [[Ceredigion|Ngheredigion]], rhwng [[Aberystwyth]] a [[Machynlleth]]. Mae'n 550 o hectarau o faint ac yn cynnwys amrywiaeth o gynefinnau sy'n ymestyn yn mewndirol ac yn cynnwys gwastatir mwd (Saesneg:''Mudflat'') a chorsydd halen (Saesneg:''Saltmarsh''), tir fferm a phylliau, coedwig dderw a phrysgwydd ar ochr bryniau. Mae'r cyfleusterau yn cynnwys canolfan ymwelwyr bach a saith cuddfan ar gyfer gwylio [[adar]].

Mae'r enw, Ynys-hir, yn cyfeirio tuag at grib coediog a oedd yn cylchu'r corsdir erstalwm. Roedd yr ystâd yn un breifat cyn iddi gael ei phrynnu an yr [[RSPB]] yn 1970.

[[Delwedd:Ynyshir09LB.jpg|bawd|260px|chwith|Llwybr trwy'r warchodfa]]

Mae adar sy'n atgenhedlu yno yn cynnwys nifer o adar rhyddio megis y [[Cornchwiglen]] a'r [[Pibydd coesgoch]]. Yn fwy diweddar mae [[Crëyr bach]] a [[Crëyr glas|Chrëyr glas]] wedi ymuno â'r niferoedd. Mae'r coedwig yn gartref i'r [[Llostruddyn]], [[Telor y Coed]] a'r [[Gwybedwr Brith]] ac mae'r [[Barcud coch]] i'w weld yn hedfan uwchben yn aml.

Mae'r adar sy'n gwario'r gaeaf yno yn gynnwys [[hwyaid]] megis [[Hwyaden yr eithin|Hwyaid yr eithin]], [[Chwiwell|Chwiwiaid]] a [[Corhwyaden|Corhwyaid]] ac adar rhyddio megis [[Pioden y Môr]] a [[Pibydd y dorlan|Phibydd y dorlan]]. Mae nifer bychain o'r [[Gŵydd dalcenwen|Ŵydd dalcenwen]] ac yn fwy diweddar, [[Gŵydd wyran]] i'w gweld hefyd.

Mae anifeiliaid gwyllt eraill yr ardal yn cynnwys [[ystlum]]od, [[Dyfrgi]], [[Ffwlbart]] a'r [[Pathew]]. Ymysg y pryfaid mae [[Gwas y neidr|gweision y neidr]], [[mursen]]nod a [[Glöyn byw|glöynnod byw]] ac eraill prin megis y [[gwiddonyn (chwilen)|gwiddonyn]] ''[[Procas granulicollis]]''. Ymysg y blodau gwyllt mae [[Clychau'r Gog]], [[Chwys yr Haul]] a [[Llafn y Bladur]]. Defnyddir ceffylau i gadw'r glaswellt yn fyr.

Sefydlwyd RSPB Ynys-hir ar ystâd Hugh Maplin, a wahodd [[William Moreton Condry|Bill Condry]] i fyw ar y stâd, Condry oedd warden gyntaf y warchodfa.

==Rhai o'r cuddfeydd==
&lt;gallery&gt;
Delwedd:Ynyshir04LB.jpg
Delwedd:Ynyshir15LB.jpg
Delwedd:Ynyshir16LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

==Y bywyd gwyllt a thirwedd==
&lt;gallery&gt;
Delwedd:Ynyshir01LB.jpg
Delwedd:Ynyshir02LB.jpg
Delwedd:Ynyshir03LB.jpg
Delwedd:Ynyshir05LB.jpg
Delwedd:Ynyshir06LB.jpg
Delwedd:Ynyshir07LB.jpg
Delwedd:Ynyshir08LB.jpg
Delwedd:Ynyshir10LB.jpg
Delwedd:Ynyshir11LB.jpg
Delwedd:Ynyshir12LB.jpg
Delwedd:Ynyshir13LB.jpg
Delwedd:Ynyshir14LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Gwarchodfa Natur Conwy]]

==Cyfeiriadau==
* David Saunders, ''Where to watch birds in Wales'', 3ydd arg. (Llundain: Christopher Helm, 2000)
* David Tipling, ''Top Birding Spots in Britain and Ireland'' (Llundain: HarperCollins, 1996)

==Dolenni allanol==
{{comin|Category:Ynys-hir RSPB reserve|Ynys-hir RSPB reserve}}
* [http://www.rspb.org.uk/reserves/guide/y/ynys-hir/index.asp RSPB reserve guide]
* [http://www.bbc.co.uk/wales/mid/sites/reserves/pages/ynys_hir.shtml BBC page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070919192335/http://www.bbc.co.uk/wales/mid/sites/reserves/pages/ynys_hir.shtml |date=2007-09-19 }}
* [http://www.users.zetnet.co.uk/johnfirth/ynys.html Ynys Hir] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930184436/http://www.users.zetnet.co.uk/johnfirth/ynys.html |date=2007-09-30 }}
* [http://www.archivesnetworkwales.info/cgi-bin/anw/fulldesc_nofr?    inst_id=1&amp;coll_id=20410&amp;expand=] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090823050006/http://www.archivesnetworkwales.info/cgi-bin/anw/fulldesc_nofr |date=2009-08-23 }}

[[Categori:Gwarchodfeydd natur yng Nghymru|Ynys-hir]]
[[Categori:RSPB|Ynys-hir]]
[[Categori:Ysgubor-y-coed|Ynys-hir]]</text>
      <sha1>d8c0tvx1329il2jczw2drspcsqnfou8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102009</id>
      <parentid>11102007</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:51:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3840" xml:space="preserve">:''Ar gyfer y dref yn Rhondda Cynon Taf, gweler [[Ynyshir]].
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

Gwarchodfa natur ydy '''RSPB Ynys-hir''', sydd wedi ei leoli ar lan yr [[Afon Dyfi]] yng [[Ceredigion|Ngheredigion]], rhwng [[Aberystwyth]] a [[Machynlleth]]. Mae'n 550 o hectarau o faint ac yn cynnwys amrywiaeth o gynefinnau sy'n ymestyn yn mewndirol ac yn cynnwys gwastatir mwd (Saesneg: ''mudflat'') a chorsydd halen (Saesneg: ''saltmarsh''), tir fferm a phylliau, coedwig dderw a phrysgwydd ar ochr bryniau. Mae'r cyfleusterau yn cynnwys canolfan ymwelwyr bach a saith cuddfan ar gyfer gwylio [[adar]].

Mae'r enw, Ynys-hir, yn cyfeirio tuag at grib coediog a oedd yn cylchu'r corsdir erstalwm. Roedd yr ystâd yn un breifat cyn iddi gael ei phrynnu an yr [[RSPB]] yn 1970.

[[Delwedd:Ynyshir09LB.jpg|bawd|260px|chwith|Llwybr trwy'r warchodfa]]

Mae adar sy'n atgenhedlu yno yn cynnwys nifer o adar rhyddio megis y [[Cornchwiglen]] a'r [[Pibydd coesgoch]]. Yn fwy diweddar mae [[Crëyr bach]] a [[Crëyr glas|Chrëyr glas]] wedi ymuno â'r niferoedd. Mae'r coedwig yn gartref i'r [[Llostruddyn]], [[Telor y Coed]] a'r [[Gwybedwr Brith]] ac mae'r [[Barcud coch]] i'w weld yn hedfan uwchben yn aml.

Mae'r adar sy'n gwario'r gaeaf yno yn gynnwys [[hwyaid]] megis [[Hwyaden yr eithin|Hwyaid yr eithin]], [[Chwiwell|Chwiwiaid]] a [[Corhwyaden|Corhwyaid]] ac adar rhyddio megis [[Pioden y Môr]] a [[Pibydd y dorlan|Phibydd y dorlan]]. Mae nifer bychain o'r [[Gŵydd dalcenwen|Ŵydd dalcenwen]] ac yn fwy diweddar, [[Gŵydd wyran]] i'w gweld hefyd.

Mae anifeiliaid gwyllt eraill yr ardal yn cynnwys [[ystlum]]od, [[Dyfrgi]], [[Ffwlbart]] a'r [[Pathew]]. Ymysg y pryfaid mae [[Gwas y neidr|gweision y neidr]], [[mursen]]nod a [[Glöyn byw|glöynnod byw]] ac eraill prin megis y [[gwiddonyn (chwilen)|gwiddonyn]] ''[[Procas granulicollis]]''. Ymysg y blodau gwyllt mae [[Clychau'r Gog]], [[Chwys yr Haul]] a [[Llafn y Bladur]]. Defnyddir ceffylau i gadw'r glaswellt yn fyr.

Sefydlwyd RSPB Ynys-hir ar ystâd Hugh Maplin, a wahodd [[William Moreton Condry|Bill Condry]] i fyw ar y stâd, Condry oedd warden gyntaf y warchodfa.

==Rhai o'r cuddfeydd==
&lt;gallery&gt;
Delwedd:Ynyshir04LB.jpg
Delwedd:Ynyshir15LB.jpg
Delwedd:Ynyshir16LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

==Y bywyd gwyllt a thirwedd==
&lt;gallery&gt;
Delwedd:Ynyshir01LB.jpg
Delwedd:Ynyshir02LB.jpg
Delwedd:Ynyshir03LB.jpg
Delwedd:Ynyshir05LB.jpg
Delwedd:Ynyshir06LB.jpg
Delwedd:Ynyshir07LB.jpg
Delwedd:Ynyshir08LB.jpg
Delwedd:Ynyshir10LB.jpg
Delwedd:Ynyshir11LB.jpg
Delwedd:Ynyshir12LB.jpg
Delwedd:Ynyshir13LB.jpg
Delwedd:Ynyshir14LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Gwarchodfa Natur Conwy]]

==Cyfeiriadau==
* David Saunders, ''Where to watch birds in Wales'', 3ydd arg. (Llundain: Christopher Helm, 2000)
* David Tipling, ''Top Birding Spots in Britain and Ireland'' (Llundain: HarperCollins, 1996)

==Dolenni allanol==
{{comin|Category:Ynys-hir RSPB reserve|Ynys-hir RSPB reserve}}
* [http://www.rspb.org.uk/reserves/guide/y/ynys-hir/index.asp RSPB reserve guide]
* [http://www.bbc.co.uk/wales/mid/sites/reserves/pages/ynys_hir.shtml BBC page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070919192335/http://www.bbc.co.uk/wales/mid/sites/reserves/pages/ynys_hir.shtml |date=2007-09-19 }}
* [http://www.users.zetnet.co.uk/johnfirth/ynys.html Ynys Hir] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930184436/http://www.users.zetnet.co.uk/johnfirth/ynys.html |date=2007-09-30 }}
* [http://www.archivesnetworkwales.info/cgi-bin/anw/fulldesc_nofr?    inst_id=1&amp;coll_id=20410&amp;expand=] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090823050006/http://www.archivesnetworkwales.info/cgi-bin/anw/fulldesc_nofr |date=2009-08-23 }}

[[Categori:Gwarchodfeydd natur yng Nghymru|Ynys-hir]]
[[Categori:RSPB|Ynys-hir]]
[[Categori:Ysgubor-y-coed|Ynys-hir]]</text>
      <sha1>se4ebgcraqvvfmmxyklw5hzvdpo6ay3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Migneint</title>
    <ns>0</ns>
    <id>31636</id>
    <revision>
      <id>11102043</id>
      <parentid>10919981</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:35:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1595" xml:space="preserve">{{Lle | gwlad = {{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

Ardal o ucheldir yng ngogledd-orllewin [[Cymru]] yw'r '''Migneint'''. Mae'n ymestyn ar hyd ardal eang rhwng [[Llan Ffestiniog]], [[Ysbyty Ifan]] a [[Llyn Celyn]], y ddwy ochr i'r ffordd B44407 rhwng Llan Ffestiniog ac Ysbyty Ifan. Mae'n cael ei rannu rhwng [[Sir Conwy]] a [[Gwynedd]] gyda'r rhan fwyaf ohono yng Ngwynedd.

Mae'n [[Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig]] sy'n rhan o [[Ardal Gadwraeth Arbennig]] &quot;[[Migneint-Arenig-Dduallt]]&quot;, sydd hefyd yn cynnwys   [[Arenig Fawr]] a'r [[Dduallt]]. Un rheswm am hyn yw ei fod yn fangre nythu bwysig i nifer o adar prin, megis y [[Boda tinwyn]], y [[Cudyll bach]] a'r [[Cwtiad aur]]. Ar un adeg roedd saethu'r [[Grugiar]] yn bwysig yma, ond mae'r niferoedd o'r rhywogaeth yma wedi gostwng yn sylweddol. Corsiog yw'r tir gan mwyaf, gyda grug yn tyfu yn y rhannau sychaf. Mae [[Afon Conwy]] yn tarddu yma, o [[Llyn Conwy|Lyn Conwy]].

Yn ystod [[Oes yr Iâ]], ardal y Migneint oedd canolbwynt y rhew yng ngogledd Cymru, gyda rhewlifoedd yn deillio ohono i sawl cyfeiriad.

==Gweler hefyd==
* [[Migneint-Arenig-Dduallt]]

{{comin|Category:Migneint|Y Migneint}}

{{DEFAULTSORT:Migneint, Y}}
[[Categori:Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yng Nghymru]]
[[Categori:Bro Machno]]
[[Categori:Corsydd Conwy]]
[[Categori:Corsydd Gwynedd]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Conwy]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Gwynedd]]
[[Categori:Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig yng Nghonwy]]
[[Categori:Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig yng Ngwynedd]]
[[Categori:Ysbyty Ifan]]</text>
      <sha1>ssyiffsgd4rrdxmdxw45her6gd9i4r6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr euraid</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33191</id>
    <revision>
      <id>11102061</id>
      <parentid>10869000</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:08:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2013" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = Eryr Euraid
| delwedd = Golden-Eagle-Szmurlo.jpg
| maint_delwedd = 225px
| neges_delwedd = 
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Falconiformes]]
| familia = [[Accipitridae]]
| genus = ''[[Aquila (genws)|Aquila]]''
| species = '''''A. chrysaetos'''''
| enw_deuenwol = ''Aquila chrysaetos''
| awdurdod_deuenwol = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)
}}
[[File:Aquila chrysaetos MHNT.ZOO.2010.11.88.3.jpg|thumb|''Aquila chrysaetos'']]
Mae'r '''Eryr Euraid''' ymhlith y mwyaf adnabyddus o'r adar rheibus. Fel yr [[eryr]]od i gyd, mae'n perthyn i'r teulu [[Accipitridae]]. Ar un adeg, roedd i'w gael; dros y cyfan o Ogledd America, Ewrop ac Asia, ond mae wedi diflannu o'r rhannau mwyaf poblog. Mae'n un o ddeuddeg rhywogaeth yn y genws ''[[Aquila (genws)|Aquila]]''.

=== Is-rywogaethau ===
Ceir chwech is-rywogaeth: 
* ''A. c. chrysaetos'': [[Ewrasia]] heblaw [[Penrhyn Iberia]], tua'r dwyrain i orllewin [[Siberia]]
* ''A. c. canadensis'': [[Gogledd America]]
* ''A. c. daphanea'': O dde [[Casachstan]] hyd [[Manchuria]] a gogledd-orllewin [[Tsieina]] gan gynnwys gogledd [[India]] a [[Pacistan]]
* ''A. c. homeryi'': [[Penrhyn Iberia]] a [[Gogledd Affrica]], i'r dwyrain hyd at [[Twrci]] ac [[Iran]].
* ''A. c. japonica'': [[Japan]] a [[Corea]]
* ''A. c. kamtschatica'': Dwyrain Siberia, o [[Mynyddoedd Altai|Fynyddoedd Altai]] hyd [[Penrhyn Kamchatka|Benrhyn Kamchatka]]

Amrwyia'r maint mewn gwahanol rannau o'r byd, gyda hyd o 66 hys 100&amp;nbsp;cm (26-40 modfedd), a rhwng 150 a 240&amp;nbsp;cm (59-95 modfedd) ar draws yr adenydd, gyda'r pwysau'n amrywio o 2.5 hyd 7&amp;nbsp;kg (5.5-15.4 pwys).

Ym Mhrydain, mae tua 420 pâr yn [[Ucheldiroedd yr Alban]], ac mae pâr wedi nythu yn [[Ardal y Llynnoedd]] yn Lloegr ambell flwyddyn yn ddiweddar. Credir iddynt nythu yn [[Eryri]] yn y gorffennol, ond nid oes sicrwydd hollol o hyn. Ar hyn o bryd mae ymgais i ddychwelyd y rhywogaeth i [[Iwerddon]], lle nad oes rhai wedi bod ers 1912.

[[Categori:Eryrod]]</text>
      <sha1>k1de1qftagc4ttzsskq1y49bbi61o8g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Elenydd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>35516</id>
    <revision>
      <id>11102010</id>
      <parentid>11031669</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:53:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2892" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| sir = [[Ceredigion]]&lt;br /&gt;[[Powys]]&lt;br /&gt;[[Sir Gaerfyrddin]]
}}

:''Am y bardd Elerydd, gweler [[William John Gruffydd (Elerydd)]].''

Ardal o fryniau yng [[Gorllewin Cymru|ngorllewin]] a [[Canolbarth Cymru|chanolbarth Cymru]] yw '''Elenydd'''. Mae'n ymestyn o fryniau ardal [[Pumlumon]] yn y gogledd (i'r de o [[Machynlleth|Fachynlleth]] ac i'r dwyrain o [[Aberystwyth]]) i lawr i fryniau gogledd [[Sir Gaerfyrddin]] a de-ddwyrain [[Ceredigion]], gan gynnwys sawl bryn canolig ei uchder yn y ddwy sir honno ac yng ngorllewin [[Powys]]. Ni cheir cytundeb unfarn ar derfyn deheuol Elenydd. Tueddir i gyfeirio at yr ardal yn Saesneg fel y &quot;''Cambrian Mountains''&quot;, ond enw anaddas a diystyr ydyw (gweler hefyd [[Cambria]] a [[Cambriaidd]]). Ceir cyfeiriadau at Elenydd (yn y ffurf [[Cymraeg Canol]] ''Elenid'' / ''Elenyd'') mewn sawl llawysgrif gan ddechrau ar ddiwedd y 12g, gan gynnwys chwedl [[Math fab Mathonwy]] yn y [[Mabinogion]] a gwaith [[Gerallt Gymro]].&lt;ref&gt;Iwan Wmffre, ''The Place-Names of Cardiganshire''' cyf.3 (2004),  t.1314&lt;/ref&gt;

==Disgrifiad==
[[Delwedd:Pumlumon Fawr.jpg|250px|bawd|[[Pumlumon|Pumlumon Fawr]], copa uchaf Elenydd]]

Ucheldir o rosdiroedd a bryniau yn hytrach na chadwyn o fynyddoedd fel y cyfryw yw Elenydd. Mae'n ardal anghysbell sy'n gartref i adar prin fel y [[Barcud coch]]. Cyfeirir ato weithiau fel &quot;Anialdir Gwyrdd Cymru&quot;. Ceir olion sawl gweithfa [[plwm]], neu plwm ac [[arian]], yn yr ardal, yn arbennig yng nghyffiniau Pumlumon, rhai ohonynt yno ers Oes y [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|Rhufeiniaid]]. Bu'r Rhufeiniaid hefyd yn cloddio am [[aur]] ym mwyngloddiau [[Dolaucothi]], ar odre ddeheuol Elenydd.

Ond er bod y bryniau eu hunain yn llwm ac agored, yn y cymoedd sy'n eu brodio ceir nifer o bentrefi bychain a chymunedau clos. Mewn cwm ar odre orllewinol Elenydd ceir adfeilion [[Abaty Ystrad Fflur]].

==Rhai o fryniau Elenydd==
Wedi eu rhestru o'r gogledd i'r de
*[[Pumlumon]] (752 m)
*[[Drygarn Fawr]] (645 m)
*[[Mynydd Mallaen]] (448m)

==Llynnoedd==
*[[Llyn Brianne]]
*[[Llyn Claerwen]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
*[http://www.cambrian-mountains.co.uk/cymraeg/ Cymdeithas Mynyddoedd Cambria] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080331023152/http://www.cambrian-mountains.co.uk/cymraeg/ |date=2008-03-31 }}
*[http://www.cpat.org.uk/projects/longer/histland/elan/w_evtran.htm Ymddiriedolaeth Archeolegol Clwyd-Powys] - traciau a llwybrau porthmyn ar draws Elenydd

[[Categori:Amgylchedd Ceredigion]]
[[Categori:Amgylchedd Powys]]
[[Categori:Amgylchedd Sir Gaerfyrddin]]
[[Categori:Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yng Nghymru]]
[[Categori:Canolbarth Cymru]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Ceredigion]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Powys]]
[[Categori:Mynyddoedd a bryniau Sir Gaerfyrddin]]</text>
      <sha1>pzbqezziqszfj7yq9nsvyy1vjpn3h6g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eldra Jarman</title>
    <ns>0</ns>
    <id>37890</id>
    <revision>
      <id>11102014</id>
      <parentid>9891413</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:59:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>86.166.95.162</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Cyhoeddiadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1243" xml:space="preserve">{{Person | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Telynores ac awdures Gymreig oedd '''Eldra Jarman''' ([[1917]] – [[2000]]).

Ganed hi yn Eldra Roberts, yn or-wyres i [[John Roberts (Telynor Cymru)]], cynrychiolydd traddodiad y telynorion Roma Cymreig. Daeth hithau yn delynores adnabyddus, a dysgodd y tonau yr oedd hi wedi eu dysgu gan ei thad, Ernest France Roberts, ac efallai o'i thaid Reuben Roberts. Cyfansoddodd rai tonau ei hunan hefyd.

Roedd yn briod a'r ysgolhaig [[A.O.H. Jarman]]. Ychydig cyn ei marwolaeth, bu'n cydweithio ar sgript y ffilm deledu ''[[Eldra]]'', a ddangoswyd at [[S4C]] yn [[2001]], yn seiledig ar ei bywyd cynnar ym [[Bethesda|Methesda]].

==Cyhoeddiadau==
* ''Y Sipsiwn Cymreig'' (1979)
* ''The Welsh Gypsies: Children of Abram Wood'' (1991)

{{Rheoli awdurdod}}


{{eginyn Cymry}}

{{DEFAULTSORT:Jarman, Eldra}}
[[Categori:Actorion Cymreig]]
[[Categori:Genedigaethau 1917]]
[[Categori:Marwolaethau 2000]]
[[Categori:Hanesyddion Cymreig]]
[[Categori:Llenorion Cymreig yr 20fed ganrif]]
[[Categori:Pobl o Fethesda]]
[[Categori:Telynorion Cymreig]]
[[Categori:Merched yr 20fed ganrif]]
[[Categori:Merched yr 21ain ganrif]]</text>
      <sha1>3xjensib25v3auhsxi3nfc7u30hz0xz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102026</id>
      <parentid>11102014</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:04:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>86.166.95.162</ip>
      </contributor>
      <comment>Crynhoi gwybodaeth perthnasol. Dileu gwybodaeth amherthnasol</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1227" xml:space="preserve">{{Person | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Telynores ac awdures Gymreig oedd '''Eldra Jarman''' ([[1917]] – [[2000]]).

Ganed hi yn Eldra Roberts, yn or-wyres i [[John Roberts (Telynor Cymru)]], cynrychiolydd traddodiad y telynorion Roma Cymreig. Daeth hithau yn delynores adnabyddus, a dysgodd tonau gan ei thad, Ernest France Roberts, a thrwyddo ef efallai o'i thaid Reuben Roberts. Cyfansoddodd rai tonau ei hunan hefyd.

Roedd yn briod a'r ysgolhaig [[A.O.H. Jarman]]. Ychydig cyn ei marwolaeth, bu'n cydweithio ar sgript y ffilm deledu ''[[Eldra]]'', a ddangoswyd at [[S4C]] yn [[2001]], yn seiledig ar ei bywyd cynnar ym [[Bethesda|Methesda]].

==Cyhoeddiadau==
* ''Y Sipsiwn Cymreig'' (1979)
* ''The Welsh Gypsies: Children of Abram Wood'' (1991)

{{Rheoli awdurdod}}


{{eginyn Cymry}}

{{DEFAULTSORT:Jarman, Eldra}}
[[Categori:Actorion Cymreig]]
[[Categori:Genedigaethau 1917]]
[[Categori:Marwolaethau 2000]]
[[Categori:Hanesyddion Cymreig]]
[[Categori:Llenorion Cymreig yr 20fed ganrif]]
[[Categori:Pobl o Fethesda]]
[[Categori:Telynorion Cymreig]]
[[Categori:Merched yr 20fed ganrif]]
[[Categori:Merched yr 21ain ganrif]]</text>
      <sha1>9wvz5rzyrb4rgz5888l1etsa8b5hqer</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39171</id>
    <revision>
      <id>11102128</id>
      <parentid>10952467</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:19:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3157" xml:space="preserve">{{Pethau}}
[[Delwedd:anoriant1.jpg|200px|de|bawd| Gilles Servat ar y llwyfan]]
[[Delwedd:anoriant2.jpg|200px|de|bawd| [[Bagad]] Lann-Bihoué yn y Porth Pysgod]]
[[Delwedd:anoriant3.jpg|200px|de|bawd| Yr Orymdaith Fawr]]
Gŵyl flynyddol o gerddoriaeth a diwylliant Celtaidd a gynhelir yn ninas [[An Oriant]] ([[Ffrangeg]]: Lorient) yn [[Llydaw]] yw '''Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant''' ([[Ffrangeg]]: ''Festival Interceltique de Lorient''; [[Llydaweg]]: ''Gouelioù Etrekeltiek An Oriant''). Sefydlwyd yr ŵyl yn 1971.

Cynrychiolir [[Llydaw]], [[Cernyw]], [[Cymru]], [[Iwerddon]], [[Yr Alban]], [[Ynys Manaw]], [[Ynys Cape Breton]], [[Galicia]] ac [[Asturias]]; felly mae diffiniad yr ŵyl o wlad Geltaidd ychydig yn ehangach na diffiniad yr [[Undeb Celtaidd]] er enghraifft. Cynhelir y rhan fwyaf o'r digwyddiadau ynghanol dinas Lorient, gyda'r digwyddiadau mwyaf yn stadiwm clwb pêl-droed [[FC Lorient]].

Agorir yr ŵyl gyda'r ''Kaoteriad'', swper [[bwyd môr]] traddodiadol Lydewig ac, ar y Sul, mae'r ''Orymdaith Fawr'' yn arwain trwy'r ddinas.

[[Delwedd:fil2008.png]]

Mae [[2008]] wedi ei dynodi fel &quot;''Blwyddyn Cymru''&quot;. Cynhelir yr ŵyl o [[1 Awst]] hyd [[10 Awst]] 2008 gyda bandiau Cymreig [[Calan]]; [[Carreg Lafar]]; [[Clerorfa]]; [[Crasdant]]; [[Catrin Finch]]; [[Ffynnon]]; [[Meinir Heulyn]]; [[Hen Wlad Fy Mamau]]; [[Yr Hwntws]], [[Delyth Jenkins]], [[Bethan Nia]]; [[Lleuwen Steffan]]; [[MC Mabon]]; [[Rag Foundation]]; a [[Toreth]] yn chwarae. Hefyd mae'r Chieftains (Iwerddon); [[Nolwenn Korbell]] (Llydaw); [[Loreena McKennitt]] (Canada) a [[Moving Heart]] (Iwerddon) yn berfformio.

Rhai o'r artistiaid a gymerodd ran yn [[2007]] oedd: [[Dan Ar Braz]] (Llydaw); [[Capercaillie (band)|Capercaillie]] (Yr Alban); [[The Dubliners]] (Iwerddon); Delyth Jenkins (Cymru); [[Luar na Lubre]] (Galicia); Y Moniars (Cymru); a [[Sinéad O'Connor]] (Iwerddon).

Yn [[2022]] gwelwyd perfformiadau gan grwpiau Cymaeg [[Alffa]], [[Avanc]], [[Cerys Hafana]], [[Lily Beau]], [[NoGood Boyo]], [[Only Boys Aloud]] a [[Gwilym Bowen Rhys]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://arts.wales/cy/newyddion-swyddi-chyfleoedd/cymru-yn-dychwelyd-i-ddathliad-mwyaf-y-byd-o-ddiwylliannau-celtaidd |title=Cymru yn dychwelyd i ddathliad mwyaf y byd o ddiwylliannau Celtaidd |publisher=[[Cyngor Celfyddydau Cymru |access-date=10 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda Llydawes o'r enw Azenor (ni roddir cyfenw), yn cymharu geiriau Cymraeg a Llydaweg. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok [[Lŵp]] [[S4C]] |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;


==Gweler hefyd==
*[[Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan yr Hwntws]]

==Cysylltiad allanol==
*[http://www.festival-interceltique.bzh/ Safle we Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant (ar gael yn Ffrangeg, Saesneg a Sbaeneg)]

{{Eginyn Cerddoriaeth Llydaw}}

[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Diwylliant Llydaw]]
[[Categori:Cerddoriaeth Geltaidd]]</text>
      <sha1>lxam0272b2jc6hfsojw1c082abjy0gv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102130</id>
      <parentid>11102128</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:20:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3156" xml:space="preserve">{{Pethau}}
[[Delwedd:anoriant1.jpg|200px|de|bawd| Gilles Servat ar y llwyfan]]
[[Delwedd:anoriant2.jpg|200px|de|bawd| [[Bagad]] Lann-Bihoué yn y Porth Pysgod]]
[[Delwedd:anoriant3.jpg|200px|de|bawd| Yr Orymdaith Fawr]]
Gŵyl flynyddol o gerddoriaeth a diwylliant Celtaidd a gynhelir yn ninas [[An Oriant]] ([[Ffrangeg]]: Lorient) yn [[Llydaw]] yw '''Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant''' ([[Ffrangeg]]: ''Festival Interceltique de Lorient''; [[Llydaweg]]: ''Gouelioù Etrekeltiek An Oriant''). Sefydlwyd yr ŵyl yn 1971.

Cynrychiolir [[Llydaw]], [[Cernyw]], [[Cymru]], [[Iwerddon]], [[Yr Alban]], [[Ynys Manaw]], [[Ynys Cape Breton]], [[Galicia]] ac [[Asturias]]; felly mae diffiniad yr ŵyl o wlad Geltaidd ychydig yn ehangach na diffiniad yr [[Undeb Celtaidd]] er enghraifft. Cynhelir y rhan fwyaf o'r digwyddiadau ynghanol dinas Lorient, gyda'r digwyddiadau mwyaf yn stadiwm clwb pêl-droed [[FC Lorient]].

Agorir yr ŵyl gyda'r ''Kaoteriad'', swper [[bwyd môr]] traddodiadol Lydewig ac, ar y Sul, mae'r ''Orymdaith Fawr'' yn arwain trwy'r ddinas.

[[Delwedd:fil2008.png]]

Mae [[2008]] wedi ei dynodi fel &quot;''Blwyddyn Cymru''&quot;. Cynhelir yr ŵyl o [[1 Awst]] hyd [[10 Awst]] 2008 gyda bandiau Cymreig [[Calan]]; [[Carreg Lafar]]; [[Clerorfa]]; [[Crasdant]]; [[Catrin Finch]]; [[Ffynnon]]; [[Meinir Heulyn]]; [[Hen Wlad Fy Mamau]]; [[Yr Hwntws]], [[Delyth Jenkins]], [[Bethan Nia]]; [[Lleuwen Steffan]]; [[MC Mabon]]; [[Rag Foundation]]; a [[Toreth]] yn chwarae. Hefyd mae'r Chieftains (Iwerddon); [[Nolwenn Korbell]] (Llydaw); [[Loreena McKennitt]] (Canada) a [[Moving Heart]] (Iwerddon) yn berfformio.

Rhai o'r artistiaid a gymerodd ran yn [[2007]] oedd: [[Dan Ar Braz]] (Llydaw); [[Capercaillie (band)|Capercaillie]] (Yr Alban); [[The Dubliners]] (Iwerddon); Delyth Jenkins (Cymru); [[Luar na Lubre]] (Galicia); Y Moniars (Cymru); a [[Sinéad O'Connor]] (Iwerddon).

Yn [[2022]] gwelwyd perfformiadau gan grwpiau Cymaeg [[Alffa]], [[Avanc]], [[Cerys Hafana]], [[Lily Beau]], [[NoGood Boyo]], [[Only Boys Aloud]] a [[Gwilym Bowen Rhys]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://arts.wales/cy/newyddion-swyddi-chyfleoedd/cymru-yn-dychwelyd-i-ddathliad-mwyaf-y-byd-o-ddiwylliannau-celtaidd |title=Cymru yn dychwelyd i ddathliad mwyaf y byd o ddiwylliannau Celtaidd |publisher=[[Cyngor Celfyddydau Cymru |access-date=10 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda Llydawes o'r enw Azenor (ni roddir cyfenw), yn cymharu geiriau Cymraeg a Llydaweg. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok [[Lŵp]] [[S4C]] |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan yr Hwntws]]

==Cysylltiad allanol==
*[http://www.festival-interceltique.bzh/ Safle we Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant (ar gael yn Ffrangeg, Saesneg a Sbaeneg)]

{{Eginyn Cerddoriaeth Llydaw}}

[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Diwylliant Llydaw]]
[[Categori:Cerddoriaeth Geltaidd]]</text>
      <sha1>7oixmypgebct6ckqvzjzjkadqkg96ge</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102132</id>
      <parentid>11102130</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:21:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3164" xml:space="preserve">{{Pethau}}
[[Delwedd:anoriant1.jpg|200px|de|bawd| Gilles Servat ar y llwyfan]]
[[Delwedd:anoriant2.jpg|200px|de|bawd| [[Bagad]] Lann-Bihoué yn y Porth Pysgod]]
[[Delwedd:anoriant3.jpg|200px|de|bawd| Yr Orymdaith Fawr]]
Gŵyl flynyddol o gerddoriaeth a diwylliant Celtaidd a gynhelir yn ninas [[An Oriant]] ([[Ffrangeg]]: Lorient) yn [[Llydaw]] yw '''Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant''' ([[Ffrangeg]]: ''Festival Interceltique de Lorient''; [[Llydaweg]]: ''Gouelioù Etrekeltiek An Oriant''). Sefydlwyd yr ŵyl yn 1971.

Cynrychiolir [[Llydaw]], [[Cernyw]], [[Cymru]], [[Iwerddon]], [[Yr Alban]], [[Ynys Manaw]], [[Ynys Cape Breton]], [[Galicia]] ac [[Asturias]]; felly mae diffiniad yr ŵyl o wlad Geltaidd ychydig yn ehangach na diffiniad yr [[Undeb Celtaidd]] er enghraifft. Cynhelir y rhan fwyaf o'r digwyddiadau ynghanol dinas Lorient, gyda'r digwyddiadau mwyaf yn stadiwm clwb pêl-droed [[FC Lorient]].

Agorir yr ŵyl gyda'r ''Kaoteriad'', swper [[bwyd môr]] traddodiadol Lydewig ac, ar y Sul, mae'r ''Orymdaith Fawr'' yn arwain trwy'r ddinas.

[[Delwedd:fil2008.png]]

Mae [[2008]] wedi ei dynodi fel &quot;''Blwyddyn Cymru''&quot;. Cynhelir yr ŵyl o [[1 Awst]] hyd [[10 Awst]] 2008 gyda bandiau Cymreig [[Calan]]; [[Carreg Lafar]]; [[Clerorfa]]; [[Crasdant]]; [[Catrin Finch]]; [[Ffynnon]]; [[Meinir Heulyn]]; [[Hen Wlad Fy Mamau]]; [[Yr Hwntws]], [[Delyth Jenkins]], [[Bethan Nia]]; [[Lleuwen Steffan]]; [[MC Mabon]]; [[Rag Foundation]]; a [[Toreth]] yn chwarae. Hefyd mae'r Chieftains (Iwerddon); [[Nolwenn Korbell]] (Llydaw); [[Loreena McKennitt]] (Canada) a [[Moving Heart]] (Iwerddon) yn berfformio.

Rhai o'r artistiaid a gymerodd ran yn [[2007]] oedd: [[Dan Ar Braz]] (Llydaw); [[Capercaillie (band)|Capercaillie]] (Yr Alban); [[The Dubliners]] (Iwerddon); Delyth Jenkins (Cymru); [[Luar na Lubre]] (Galicia); Y Moniars (Cymru); a [[Sinéad O'Connor]] (Iwerddon).

Yn [[2022]] gwelwyd perfformiadau gan grwpiau Cymaeg [[Alffa]], [[Avanc]], [[Cerys Hafana]], [[Lily Beau]], [[NoGood Boyo]], [[Only Boys Aloud]] a [[Gwilym Bowen Rhys]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://arts.wales/cy/newyddion-swyddi-chyfleoedd/cymru-yn-dychwelyd-i-ddathliad-mwyaf-y-byd-o-ddiwylliannau-celtaidd |title=Cymru yn dychwelyd i ddathliad mwyaf y byd o ddiwylliannau Celtaidd |publisher=[[Cyngor Celfyddydau Cymru |access-date=10 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda Llydawes o'r enw Azenor (ni roddir cyfenw), yn cymharu geiriau [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]]. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok [[Lŵp]] [[S4C]] |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan yr Hwntws]]

==Cysylltiad allanol==
*[http://www.festival-interceltique.bzh/ Safle we Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant (ar gael yn Ffrangeg, Saesneg a Sbaeneg)]

{{Eginyn Cerddoriaeth Llydaw}}

[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Diwylliant Llydaw]]
[[Categori:Cerddoriaeth Geltaidd]]</text>
      <sha1>guym6zuzhatikt9noqhftskyczlyyxw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102134</id>
      <parentid>11102132</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:23:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3155" xml:space="preserve">{{Pethau}}
[[Delwedd:anoriant1.jpg|200px|de|bawd| Gilles Servat ar y llwyfan]]
[[Delwedd:anoriant2.jpg|200px|de|bawd| [[Bagad]] Lann-Bihoué yn y Porth Pysgod]]
[[Delwedd:anoriant3.jpg|200px|de|bawd| Yr Orymdaith Fawr]]
Gŵyl flynyddol o gerddoriaeth a diwylliant Celtaidd a gynhelir yn ninas [[An Oriant]] ([[Ffrangeg]]: Lorient) yn [[Llydaw]] yw '''Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant''' ([[Ffrangeg]]: ''Festival Interceltique de Lorient''; [[Llydaweg]]: ''Gouelioù Etrekeltiek An Oriant''). Sefydlwyd yr ŵyl yn 1971.

Cynrychiolir [[Llydaw]], [[Cernyw]], [[Cymru]], [[Iwerddon]], [[Yr Alban]], [[Ynys Manaw]], [[Ynys Cape Breton]], [[Galicia]] ac [[Asturias]]; felly mae diffiniad yr ŵyl o wlad Geltaidd ychydig yn ehangach na diffiniad yr [[Undeb Celtaidd]] er enghraifft. Cynhelir y rhan fwyaf o'r digwyddiadau ynghanol dinas Lorient, gyda'r digwyddiadau mwyaf yn stadiwm clwb pêl-droed [[FC Lorient]].

Agorir yr ŵyl gyda'r ''Kaoteriad'', swper [[bwyd môr]] traddodiadol Lydewig ac, ar y Sul, mae'r ''Orymdaith Fawr'' yn arwain trwy'r ddinas.

[[Delwedd:fil2008.png]]

Mae [[2008]] wedi ei dynodi fel &quot;''Blwyddyn Cymru''&quot;. Cynhelir yr ŵyl o [[1 Awst]] hyd [[10 Awst]] 2008 gyda bandiau Cymreig [[Calan]]; [[Carreg Lafar]]; [[Clerorfa]]; [[Crasdant]]; [[Catrin Finch]]; [[Ffynnon]]; [[Meinir Heulyn]]; [[Hen Wlad Fy Mamau]]; [[Yr Hwntws]], [[Delyth Jenkins]], [[Bethan Nia]]; [[Lleuwen Steffan]]; [[MC Mabon]]; [[Rag Foundation]]; a [[Toreth]] yn chwarae. Hefyd mae'r Chieftains (Iwerddon); [[Nolwenn Korbell]] (Llydaw); [[Loreena McKennitt]] (Canada) a [[Moving Heart]] (Iwerddon) yn berfformio.

Rhai o'r artistiaid a gymerodd ran yn [[2007]] oedd: [[Dan Ar Braz]] (Llydaw); [[Capercaillie (band)|Capercaillie]] (Yr Alban); [[The Dubliners]] (Iwerddon); Delyth Jenkins (Cymru); [[Luar na Lubre]] (Galicia); Y Moniars (Cymru); a [[Sinéad O'Connor]] (Iwerddon).

Yn [[2022]] gwelwyd perfformiadau gan grwpiau Cymaeg [[Alffa]], [[Avanc]], [[Cerys Hafana]], [[Lily Beau]], [[NoGood Boyo]], [[Only Boys Aloud]] a [[Gwilym Bowen Rhys]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://arts.wales/cy/newyddion-swyddi-chyfleoedd/cymru-yn-dychwelyd-i-ddathliad-mwyaf-y-byd-o-ddiwylliannau-celtaidd |title=Cymru yn dychwelyd i ddathliad mwyaf y byd o ddiwylliannau Celtaidd |publisher=[[Cyngor Celfyddydau Cymru |access-date=10 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda'r gantores Lydewig, Azenor Kallag, yn cymharu geiriau [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]]. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok [[Lŵp]] [[S4C]] |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan yr Hwntws]]

==Cysylltiad allanol==
*[http://www.festival-interceltique.bzh/ Safle we Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant (ar gael yn Ffrangeg, Saesneg a Sbaeneg)]

{{Eginyn Cerddoriaeth Llydaw}}

[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Diwylliant Llydaw]]
[[Categori:Cerddoriaeth Geltaidd]]</text>
      <sha1>big3jx7h1fevq5kbezmlue2qfe1binb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nantmel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42339</id>
    <revision>
      <id>11102011</id>
      <parentid>11020867</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:56:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3131" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa 
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| gwleidyddiaeth = Gwleidyddiaeth
| aelodcynulliad = {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AC}}
| aelodseneddol = {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AS}}
}}

Pentref a [[Cymuned (Cymru)|chymuned]] ym [[Powys|Mhowys]], [[Cymru]], yw '''Nantmel'''.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://llyw.cymru/rhestr-o-enwau-lleoedd-safonol-cymru|title=Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru|date=14 Hydref 2021|website=Llywodraeth Cymru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.britishplacenames.uk/nantmel-powys-so034661#.Yvu9ry8w1_g British Place Names]; adalwyd 16 Awst 2022&lt;/ref&gt; Saif y pentref ar briffordd yr [[A44]] ychydig i'r de-ddwyrain o dref [[Rhaeadr Gwy]]. Heblaw pentref Nantmel ei hun, mae'r gymuned yn cynnwys pentref [[Nant Glas]].

Roedd [[James Watt]], dyfeisydd y peiriant ager, yn byw yn Noldowlod gerllaw, ac mae ei ddisgynyddion yno o hyd. Hefyd yn y gymuned yma mae fferm Gigryn, lle mae bwydo'r [[Barcud coch]] yn atyniad adnabyddus.

Roedd y boblogaeth yn [[2001]] yn 686.

Cynrychiolir yr ardal hon yn [[Senedd Cymru]] gan {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AC}}&lt;ref&gt;[https://senedd.cymru/dod-o-hyd-i-aelod-o-r-senedd/ Gwefan Senedd Cymru]&lt;/ref&gt; ac yn [[Senedd y Deyrnas Unedig|Senedd y DU]] gan {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AS}}.&lt;ref&gt;[https://members.parliament.uk//members/commons Gwefan Senedd y DU]&lt;/ref&gt;

==Cyfrifiad 2011==
Yng [[Cyfrifiad 2011|nghyfrifiad 2011]] roedd y sefyllfa fel a ganlyn:&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/cyfrifiad-2011/ystadegau-allweddol-ar-gyfer-awdurdodau-unedol-yng-nghymru/stb-2011-key-statistics-for-wales---welsh.html|title=Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru|publisher=Swyddfa Ystadegau Gwladol|accessdate=2012-12-12}}. Poblogaeth:  ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/94179-cyfrifiad-niferoedd-y-siaradwyr-cymraeg-wedi-disgyn Canran y diwaith drwy Gymru]; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/94179-cyfrifiad-niferoedd-y-siaradwyr-cymraeg-wedi-disgyn Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol]; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.&lt;/ref&gt;
{{bar box
|float=left
|title=Cyfrifiad 2011
|titlebar=#AAF
|caption= 
|width=
|bars=
{{bar percent|'''Poblogaeth cymuned Nantmel (pob oed) (637)'''|yellow|100}}
{{bar percent|'''Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Nantmel) (73)'''|red|11.8}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|19}}
{{bar percent|'''Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Nantmel) (281)'''|green|44.1}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|73}}
{{bar percent|'''Y nifer dros 16 sydd mewn gwaith (Nantmel) (97)'''|blue|34.8}}
{{bar percent|:''Y ganran drwy Gymru''|grey|67.1}}
}}

{{clirio}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Trefi Powys}}

[[Categori:Cymunedau Powys]]
[[Categori:Nantmel| ]]
[[Categori:Pentrefi Powys]]</text>
      <sha1>50lxtzj2nl3knlsgr8j1fx8yesvjzho</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Animorphs</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42916</id>
    <revision>
      <id>11102041</id>
      <parentid>10970436</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:34:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7344" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

:''Gweler hefyd: [[Animorphs (teledu)]]''.
{{Angen cywiro iaith}}

Cyfres lyfrau ffugwyddonol gan [[K. A. Applegate]] yw '''Animorphs'''. Mae arddegwyr sy'n  dod yn [[anifeiliaid]] i ymladd creaduriaid drwg o'r enw ''yeerks''. Mae'r ''yeerks'' yn mynd i mewn clustiau'r bobol i gontrolio'u hymenyddiau. Mae creaduriaid eraill o'r enw ''andalites'' sy'n medru dod yn anifeiliaid. Un o'r ''andalites'' sy'n mynd i'r Ddaear i rhoi hud yr ''andalites'' i bum arddeg o'r enw [[Jake (Animorphs)|Jake]], [[Rachel (Animorphs)|Rachel]] , [[Cassie (Animorphs)|Cassie]], [[Marco (Animorphs)|Marco]] a [[Tobias (Animorphs)|Tobias]].

==Llyfrau==
*'''The Invasion'''  (&quot;Y Goresgyniad&quot;) ([[Mehefin]] [[1996]]) ''Llyfr # 1
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: [[Madfall]]
*'''The Visitor'''  (&quot;Yr Ymwelydd&quot;) ([[Mehefin]] [[1996]]) ''Llyfr # 2
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail ar y clawr: [[Cath]]
*'''The Encounter''' (''&quot;Y Cafarfod&quot;'') ([[Awst]] [[1996]]) ''Llyfr # 3
**Prif Gymeriad: Tobias
**Anifail ar y clawr: [[Hebog]]
*'''The Message''' (''&quot;Y Neges&quot;'') ([[Hydref]] [[1996]]) ''Llyfr # 4
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail ar y clawr: [[Dolffin]]
*'''The Predator''' (''&quot;Yr Ysglyfaethynl&quot;'') ([[Rhagfyr]] [[1996]]) ''Llyfr # 5
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail ar y clawr: [[Gorila]] ([[Unol Daleithiau America|UDA]]); [[Cimwch]] ([[Prydain]])
*'''The Capture''' (''&quot;Y Daliad&quot;'') ([[Chwefror]] [[1997]]) ''Llyfr # 6
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: [[Cleren]]
*'''The Stranger''' (''&quot;Y Dieithryn&quot;'') ([[Ebrill]] [[1997]]) ''Llyfr #7
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail ar y clawr: [[Arth]]
*'''The Alien''' ([[Gorffennaf]] [[1997]]) ''Llyfr # 8
**Prif Gymeriad: Ax
**Anifail ar y clawr: [[Bod dynol]] (&quot;andalite&quot; sy'n dod yn fod dynol)
*'''The Secret''' (''&quot;Y Gyfrinach&quot;'') ''Llyfr # 9
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail ar y clawr: [[Blaidd]]
*'''The Android''' (''&quot;Yr Android&quot;'') ([[Awst]] [[1997]]) ''Llyfr # 10
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail ar y clawr: [[Corryn]]
*'''The Forgotten''' ([[Medi]] [[1997]]) ''Llyfr # 11
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: Jagwar
*'''The Reaction''' (''&quot;Yr Ymwaith&quot;'') ([[Hydref]] [[1997]]) ''Llyfr # 12
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail ar y clawr: [[Crocodil]]
*'''The Change''' (''&quot;Y Newid&quot;'') ([[Tachwedd]] [[1997]]) ''Llyfr # 13
**Prif Gymeriad: Tobias
**Anifail ar y clawr: [[Bod dynol]] (Tobias, yr hebog, sy'n dod yn fod dynol)
*'''The Unknown''' ([[Ionawr]] [[1998]]) ''Llyfr # 14
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail ar y clawr: [[Ceffyl]]
*'''The Escape''' ([[Chwefror]] [[1998]]) ''Llyfr # 15
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail ar y clawr: [[Morgi]]
*'''The Warning''' (''&quot;Y Rhybudd&quot;'') ([[Chwefror]] [[1998]]) ''Llyfr # 16
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: [[Rhinoseros]]
*'''The Underground''' (''&quot;Y Tanddaear&quot;'') ([[Mawrth]] [[1998]]) ''Llyfr #17
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail ar y clawr: [[Ystlum]]
*'''The Decision''' (''&quot;Y Penderfyniad&quot;'') ([[Ebrill]] [[1998]]) ''Llyfr # 18
**Prif Cymeriad: Ax
**Anifail ar y clawr: [[Mosgito]]
*'''The Departure''' (''&quot;Yr Ymadawiad&quot;'') ([[Mehefin]] [[1998]]) ''Llyfr # 19
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail ar y clawr: [[Glöyn byw]]
*'''The Discovery''' (''&quot;Y Darganfyddiad&quot;'') ([[Gorffennaf]] [[1998]]) ''Llyfr # 20
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail ar y clawr: [[Neidr]] (Cobra)
*'''The Threat''' (''&quot;Y Bygythiad&quot;'') ([[Awst]] [[1998]]) ''Llyfr # 21
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: [[Ci]]
*'''The Solution''' (''&quot;Y Datrysiad&quot;'') ([[Medi]] [[1998]]) ''Llyfr # 22
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail ar y clawr: [[Llygoden Fawr]]
*'''The Pretender''' (''&quot;Yr Ymhonnwr&quot;'') ([[Tachwedd]] [[1998]]) ''Llyfr # 23
**Prif Gymeriad: Tobias
**Anifail ar y clawr: [[Cwningen]]
*'''The Suspicion''' ([[Rhagfyr]] [[1998]]) ''Llyfr # 24
**Prig Gymeriad: Cassie
**Anifail ar y clawr:
*'''The Extreme''' ([[Ionawr]] [[1999]]) ''Llyfr # 25
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail ar y clawr: [[Arth wen]]
*'''The Attack''' (''&quot;Yr Ymosodiad&quot;'') ([[Chwefror]] [[1999]]) ''Llyfr # 26
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: [[Teigr]]
*'''The Exposed''' ([[Mawrth]] [[1999]]) ''Llyfr # 27
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail ar y clawr:
*'''The Experiment''' (''&quot;Yr Arbrawf&quot;'') ([[Mawrth]] [[1999]]) ''Llyfr # 28
**Prif Gymeriad: Ax
**Anifail ar y clawr: [[Buwch]]
*'''The Sickness''' (''&quot;Y Salwch&quot;'') ([[Mehefin]] [[1999]]) ''Llyfr # 29
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail ar y clawr: ''yeerk''
*'''The Reunion''' ([[Mehefin]] [[1999]]) ''Llyfr # 30
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail ar y clawr: [[Chwilen ddu]]
*'''The Conspiracy''' ([[Gorffennaf]] [[1999]]) ''Llyfr # 31
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: [[Hebog Tramor]]
*'''The Separation''' ([[Gorffennaf]] [[1999]]) ''Llyfr # 32
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail ar y clawr:
*'''The Illusion''' ([[Awst]] [[1999]]) ''Llyfr # 33
**Prif Gymeriad: Tobias
**Anifail ar y clawr: ''Andalite''
*'''The Prophecy''' (''&quot;Y Broffwydoliaeth&quot;'') ([[Medi]] [[1999]]) ''Llyfr # 34
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail ar y clawr: ''Hork-Bajir''
*'''The Proposal''' (''&quot;Y Cynnig&quot;'') ([[Hydref]] [[1999]]) ''Llyfr # 35
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail ar y clawr: Pwdl
*'''The Mutation''' (''&quot;Y Treiglad&quot;'') ([[Tachwedd]] [[1999]]) ''Llyfr # 36
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: [[Morfil]] (Orca)
*'''The Weakness''' (''&quot;Y Gwendid&quot;'') ([[Rhagfyr]] [[1999]]) ''Llyfr # 37
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail ar y clawr:
*'''The Arrival''' ([[Ionawr]] [[2000]]) ''Llyfr # 38
**Prif Gymeriad: Ax
**Anifail ar y clawr: [[Boda tinwyn]]
*'''The Hidden''' ([[Chwefror]] [[2000]]) ''Llyfr # 39
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail ar y clawr: [[Byfflo]]
*'''The Other''' (''&quot;Y Llall&quot;'') ([[Mawrth]] [[2000]]) ''Llyfr # 40
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail ar y clawr: [[Gwenynen Fêl]]
*'''The Familiar''' ([[Ebrill]] [[2000]]) ''Llyfr # 41
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail ar y clawr: Jake fel oedolyn
*'''The Journey''' (''&quot;Y Daith&quot;'') ([[Mai]] [[2000]]) ''Llyfr # 42
**Prif Gymeriad: Rachel
** Anifail ar y clawr: [[Eliffant]]
*'''The Test''' (''&quot;Y Prawf&quot;'') ([[Mehefin]] [[2000]]) ''Llyfr # 43
**Prif Gymeriad: Tobias
**Anifail ar y clawr: ''taxxon''
*'''The Unexpected''' ([[Gorffennaf]] [[2000]]) ''Llyfr # 44
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail: [[Cangarŵ]]
*'''The Revelation''' ([[Awst]] [[2000]]) ''Llyfr # 45
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail: [[Morgrugyn]]
*'''The Deception''' ([[Medi]] [[2000]]) ''Llyfr # 46
**Prif Gymeriad: Ax
**Anifail: [[Bod dynol]] ([[peilot]])
*'''The Resistance''' ([[2000]]) ''Llyfr # 47
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail: [[Afanc]]
*'''The Return''' (''&quot;Y Dychweliad&quot;'') ([[2000]]) ''Llyfr # 48
**Prif Gymeriad: Rachel
**Anifail: Rachel uwchddynol
*'''The Diversion''' ([[2001]]) ''Llyfr # 49
**Prif Gymeriad: Tobias
**Anifail:
*'''The Ultimate''' ([[2001]]) ''Llyfr # 50
**Prif Gymeriad: Cassie
**Anifail: [[Tylluan]]
*'''The Absolute''' ([[2001]]) ''Llyfr # 51
**Prif Gymeriad: Marco
**Anifail: [[Hwyaden]]
*'''The Sacrifice''' ([[2001]]) ''Llyfr # 52
**Prif Gymeriad: Ax
**Anifail:
*'''The Answer''' ([[2001]]) ''Llyfr # 53
**Prif Gymeriad: Jake
**Anifail: [[Neidr]] (Anaconda)
*'''The Beginning''' ([[Mai]] [[2001]]) ''Llyfr # 54
**Prif Gymeriadau: Jake, Rachel, Tobias, Cassie, Marco &amp; Ax
**Y Clawr: Silŵetau'r cymeriadau

[[Categori:Animorphs]]
[[Categori:Ffuglen wyddonol]]
[[Categori:Nofelau Saesneg]]</text>
      <sha1>9m0179qqut5fuxqxyv7bn9klxu5hg4h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nant-glas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46490</id>
    <revision>
      <id>11102015</id>
      <parentid>11020865</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:59:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1382" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| gwleidyddiaeth = Gwleidyddiaeth
| aelodcynulliad = {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AC}}
| aelodseneddol = {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AS}}
}}

Pentref yng [[Cymuned (Cymru)|nghymuned]] [[Nantmel]], [[Powys]], [[Cymru]], yw '''Nant-glas'''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://llyw.cymru/rhestr-o-enwau-lleoedd-safonol-cymru|title=Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru|date=13 Hydref 2021|website=Llywodraeth Cymru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.britishplacenames.uk/nant-glas-powys-sn993648#.Yvu-by8w1_g British Place Names]; adalwyd 16 Awst 2022&lt;/ref&gt; (hefyd '''Nant Glas'''). Mae'n gorwedd ger [[Rhaeadr Gwy]], 56.3 milltir (90.5&amp;nbsp;km) o [[Caerdydd|Gaerdydd]] a 152 milltir (244.7&amp;nbsp;km) o [[Llundain|Lundain]].

Mae'r tir o gwmpas y pentref yn gynefin i'r [[Barcud coch]].

Cynrychiolir yr ardal hon yn [[Senedd Cymru]] gan {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AC}}&lt;ref&gt;[https://senedd.cymru/dod-o-hyd-i-aelod-o-r-senedd/ Gwefan Senedd Cymru]&lt;/ref&gt; ac yn [[Senedd y Deyrnas Unedig|Senedd y DU]] gan {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AS}}.&lt;ref&gt;[https://members.parliament.uk//members/commons Gwefan Senedd y DU]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Trefi Powys}}
{{eginyn Powys}}

[[Categori:Nantmel]]
[[Categori:Pentrefi Powys]]</text>
      <sha1>rgz8qqx6ekfh10odcz2k5q9iu2swwtu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102016</id>
      <parentid>11102015</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:00:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Symudodd Craigysgafn y dudalen [[Nant Glas]] i [[Nant-glas]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1382" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}}
| gwlad = {{banergwlad|Cymru}}
| gwleidyddiaeth = Gwleidyddiaeth
| aelodcynulliad = {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AC}}
| aelodseneddol = {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AS}}
}}

Pentref yng [[Cymuned (Cymru)|nghymuned]] [[Nantmel]], [[Powys]], [[Cymru]], yw '''Nant-glas'''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://llyw.cymru/rhestr-o-enwau-lleoedd-safonol-cymru|title=Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru|date=13 Hydref 2021|website=Llywodraeth Cymru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.britishplacenames.uk/nant-glas-powys-sn993648#.Yvu-by8w1_g British Place Names]; adalwyd 16 Awst 2022&lt;/ref&gt; (hefyd '''Nant Glas'''). Mae'n gorwedd ger [[Rhaeadr Gwy]], 56.3 milltir (90.5&amp;nbsp;km) o [[Caerdydd|Gaerdydd]] a 152 milltir (244.7&amp;nbsp;km) o [[Llundain|Lundain]].

Mae'r tir o gwmpas y pentref yn gynefin i'r [[Barcud coch]].

Cynrychiolir yr ardal hon yn [[Senedd Cymru]] gan {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AC}}&lt;ref&gt;[https://senedd.cymru/dod-o-hyd-i-aelod-o-r-senedd/ Gwefan Senedd Cymru]&lt;/ref&gt; ac yn [[Senedd y Deyrnas Unedig|Senedd y DU]] gan {{Swits Brycheiniog a Sir Faesyfed i enw'r AS}}.&lt;ref&gt;[https://members.parliament.uk//members/commons Gwefan Senedd y DU]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Trefi Powys}}
{{eginyn Powys}}

[[Categori:Nantmel]]
[[Categori:Pentrefi Powys]]</text>
      <sha1>rgz8qqx6ekfh10odcz2k5q9iu2swwtu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Baner Casachstan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>49865</id>
    <revision>
      <id>11102056</id>
      <parentid>10970815</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:00:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="963" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

[[Delwedd:Flag of Kazakhstan.svg|bawd|250px|Baner Casachstan [[Delwedd:FIAV 111100.svg|23px]]]]
[[Maes (herodraeth)|Maes]] [[glas]] gyda phatrwm addurnol traddodiadol [[melyn]] yn yr ''[[hoist]]'' a symbol melyn yn ei ganol o [[Eryr rheibus y diffeithwch]] o dan [[haul]] â 32 o belydrau yw '''[[baner]] [[Casachstan]]'''. Mae'r maes glas yn cynrychioli'r awyr sydd uwchben y [[Casaciaid]] yn ogystal â lles da, llonyddwch, heddwch, ac undod, ac mae'r  ''berkut'' a'r haul yn cynrychioli cariad, rhyddid, a dyheadau'r Casaciaid. Mabwysiadwyd ar [[4 Mehefin]], [[1992]], yn sgîl [[annibyniaeth]] y wlad oddi wrth [[yr Undeb Sofietaidd]] (a gafwyd ar [[25 Rhagfyr]], [[1991]]).

== ffynonellau ==
* ''Complete Flags of the World'', Dorling Kindersley (2002)

{{Baneri Asia}}
{{Baneri Ewrop}}

{{eginyn baner}}
{{eginyn Casachstan}}

[[Categori:Baneri cenedlaethol|Casachstan]]
[[Categori:Casachstan]]</text>
      <sha1>62dlm1gzqmw9j96sym6l4ewdt4dqzg0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mawnogydd Fenn’s, Whixall a Bettisfield</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56078</id>
    <revision>
      <id>11102051</id>
      <parentid>11088941</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:45:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2182" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
|gwlad={{banergwlad|Cymru}}
}}

[[Delwedd:Whixall Moss - geograph.org.uk - 190814.jpg|200px|bawd|Mawnog Whixall]]

[[Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru|Gwarchodfa Natur Genedlaethol]] ar y ffîn rhwng Cymru a Lloegr yw '''Mawnogydd Fenn’s, Whixall a Bettisfield'''.

Saif y warchodfa tua 15&amp;nbsp;km i’r de-ddwyrain o dref [[Wrecsam]]. Mae'r ffîn yn rhedeg trwy'r warchodfa; gyda Fenn's Moss gerllaw [[Bronington]] ym mwrsdeisdref sirol Wrecsam yng Nghymru a Whixall Moss yn [[Swydd Amwythig]] yn Lloegr.

[[Cyforgors]] yw'r safle, a chydag arwynebedd o 575 hectar hi yw'r drydedd fwyaf yng ngwledydd Prydain. Mae'n rhan o [[Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig]] Fenn’s, Whixall, Bettisfield, Wem &amp; Cadney Mosses, sy'n 948 hectar i gyd.

Gwelir [[Gylfinir]], [[Boda tinwyn]], [[Troellwr Mawr]], [[Tylluan Corniog]], [[Cwtiad Aur]], [[Hebog Tramor]], [[Cudyll Bach]], [[Pibyll Torchog]], [[Cornchwiglen]] a [[Bras Melyn]].&lt;ref name=&quot;Gwefan first-nature.com&quot;&gt;[https://www.first-nature.com/waleswildlife/n-nnr-fenns-whixall.php Gwefan first-nature.com]&lt;/ref&gt;

Mae pili-palod hefyd, gan gynnwys [[Gwibiwr Llwyd]] a [[Glöyn Brimstan]], a gwelir [[Llygoden y Dŵr]], [[Ystlum]], [[Ysgwarnog]], [[Bele]], [[Mochyn Daear]], [[Llyfant]], [[Broga]], [[Madfall]], [[Neidr Ddefaid]], [[Gwiber]] a [[Neidr y Glaswellt]].&lt;ref name=&quot;Gwefan first-nature.com&quot;/&gt;

==Oriel==
&lt;gallery&gt;
Delwedd:Whixall01LB.jpg|Tir fferm o dan dŵr
Delwedd:Whixall02LB.jpg|Cornchwiglen
Delwedd:Whixall03LB.jpg|Y gors
Delwedd:Whixall05LB.jpg|Camlas Llangollen yn hollti'r warchodfa
&lt;/gallery&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/images/Naturiaethwr/Haf%202000.pdf Erthygl yn ''Y Naturiaethwr'' gan Dr J.L. Daniel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110809104346/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/images/Naturiaethwr/Haf%202000.pdf |date=2011-08-09 }}

[[Categori:Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yng Nghymru]]
[[Categori:Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yn Lloegr]]
[[Categori:Corsydd Wrecsam]]
[[Categori:Daearyddiaeth Swydd Amwythig]]
[[Categori:Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru]]</text>
      <sha1>dczirzbey8j9vbdq16hihy58t4sokbh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102052</id>
      <parentid>11102051</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:50:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2182" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle
| suppressfields = cylchfa
|gwlad={{banergwlad|Cymru}}
}}

[[Delwedd:Whixall Moss - geograph.org.uk - 190814.jpg|200px|bawd|Mawnog Whixall]]

[[Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru|Gwarchodfa Natur Genedlaethol]] ar y ffîn rhwng Cymru a Lloegr yw '''Mawnogydd Fenn’s, Whixall a Bettisfield'''.

Saif y warchodfa tua 15&amp;nbsp;km i’r de-ddwyrain o dref [[Wrecsam]]. Mae'r ffîn yn rhedeg trwy'r warchodfa; gyda Fenn's Moss gerllaw [[Bronington]] ym mwrsdeisdref sirol Wrecsam yng Nghymru a Whixall Moss yn [[Swydd Amwythig]] yn Lloegr.

[[Cyforgors]] yw'r safle, a chydag arwynebedd o 575 hectar hi yw'r drydedd fwyaf yng ngwledydd Prydain. Mae'n rhan o [[Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig]] Fenn’s, Whixall, Bettisfield, Wem &amp; Cadney Mosses, sy'n 948 hectar i gyd.

Gwelir [[Gylfinir]], [[Boda tinwyn]], [[Troellwr Mawr]], [[Tylluan Corniog]], [[Cwtiad aur]], [[Hebog tramor]], [[Cudyll Bach]], [[Pibyll Torchog]], [[Cornchwiglen]] a [[Bras Melyn]].&lt;ref name=&quot;Gwefan first-nature.com&quot;&gt;[https://www.first-nature.com/waleswildlife/n-nnr-fenns-whixall.php Gwefan first-nature.com]&lt;/ref&gt;

Mae pili-palod hefyd, gan gynnwys [[Gwibiwr Llwyd]] a [[Glöyn Brimstan]], a gwelir [[Llygoden y Dŵr]], [[Ystlum]], [[Ysgwarnog]], [[Bele]], [[Mochyn Daear]], [[Llyfant]], [[Broga]], [[Madfall]], [[Neidr Ddefaid]], [[Gwiber]] a [[Neidr y Glaswellt]].&lt;ref name=&quot;Gwefan first-nature.com&quot;/&gt;

==Oriel==
&lt;gallery&gt;
Delwedd:Whixall01LB.jpg|Tir fferm o dan dŵr
Delwedd:Whixall02LB.jpg|Cornchwiglen
Delwedd:Whixall03LB.jpg|Y gors
Delwedd:Whixall05LB.jpg|Camlas Llangollen yn hollti'r warchodfa
&lt;/gallery&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/images/Naturiaethwr/Haf%202000.pdf Erthygl yn ''Y Naturiaethwr'' gan Dr J.L. Daniel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110809104346/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/images/Naturiaethwr/Haf%202000.pdf |date=2011-08-09 }}

[[Categori:Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yng Nghymru]]
[[Categori:Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yn Lloegr]]
[[Categori:Corsydd Wrecsam]]
[[Categori:Daearyddiaeth Swydd Amwythig]]
[[Categori:Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru]]</text>
      <sha1>rykh0h4ybldv5eddwplkj02w9jhlr2q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos</title>
    <ns>3</ns>
    <id>58832</id>
    <revision>
      <id>11102173</id>
      <parentid>10918210</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:48:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deri Tomos</username>
        <id>1800</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34646" xml:space="preserve">&lt;!--  Dyma ddechrau neges croeso oddi wrth [[Nodyn:Croeso]]  --&gt;
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5
|align=center|[[Delwedd:Flag of Wales (1959–present).svg|40px]] [[Delwedd:Wikipedia-logo.svg|40px]] &lt;font size=&quot;+1&quot;&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;'''Croeso!'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&lt;/font&gt; [[Delwedd:Wikipedia-logo.svg|40px]] [[Delwedd:Flag of Wales (1959–present).svg|40px]] 

Croeso mawr i Wicipedia &amp;mdash; y gwyddionadur rhydd yn Gymraeg.

Am ragor o wybodaeth am gyfrannu at Wicipedia, cewch ddechrau gan ymweld â'r tudalennau cymorth canlynol:&lt;br&gt; [[Wicipedia:Croeso, newydd-ddyfodiaid]] a/neu [[Wicipedia:Cymorth]].  Croeso i chi ofyn cwestiynau yn y [[Wicipedia:Y Caffi|Caffi]] hefyd.

Fe obeithiwn ni y byddwch chi'n mwynhau cyfrannu yma.

&lt;font size=&quot;-2&quot;&gt;''Welcome.  You can also ask questions in English in [[Wicipedia:Y Caffi|the café]].''&lt;/font&gt;
|}

{{#if:|{{{1}}}&lt;br&gt;|}}Cofion cynnes, &lt;!--  
Dyma ddiwedd neges croeso oddi wrth [[Nodyn:Croeso]] --&gt;[[Defnyddiwr:Rhyshuw1|Rhys Thomas]] 18:43, 26 Mawrth 2009 (UTC)
Just un cwestiwn. Cwestiwn pwy yr ydych yn ateb yn y pwll tywyod? Pwrpas y pwll tywod yw i wneud golygiadau ar gyfer ymarfer- mae'r caffi a tudalenau sgyrsiau ar gyfer siarad a phobl. Os oes angen cymorth arnoch- just gofynwch ''':)'''. [[Defnyddiwr:Rhyshuw1|Rhys Thomas]] 18:43, 26 Mawrth 2009 (UTC)

:Cwestiwn da !  Neb, am a wn i. Roeddwn yn meddwl fy mod yn ymarfer yn y pwll tywod. Oes angen clirio ar ol gorffen ? Dim ond dechrau hunan-ddysgu ydw'i. Nid oeddwn yn disgwyl fod cymorth i'w gael, i ddweud y gwir. Buaswn yn dra diolchgar amdano, felly. Sut mae gofyn ?  Fe'm synnwyd hefyd ar ba mor gyflym y sylweddolwyd fy mod wedi cywiro sillafu (un llythyren !) ar safle &quot;Prion&quot; - enw sydd wedi fy nghoglys ers blynyddoedd. (Wrth fentro i fyd cyhoeddus y Wici, dau beth sy'n fy mhoeni. Y gyntaf yw fy mod yn ansicr o'm sillafu a chystrawen (er waethaf CySyll). Yn ffodus mae gennyf gymorth profesiynol yn hyn o beth. Yn ail, ym myd gwyddoniaeth a thechnoleg, mae unffurfiaeth gystrawen a sillafu mor bwysig (llawn cymaint â defnydd termau, yn fy marn i). Er nad wyf yn athro ysgol, mi geisiaf ddefnyddio sillafu CBAC cyn belled ag y medraf ddod o hyd i engreifftiau. Megys, &quot;Protein&quot;.)  Deri Tomos

::::Helo Deri a chroeso! Dim ond nodyn cyflym i ddweud i beidio poeni'n ormodol am wallau sillafu a chystrawennau. Mae digon o bobl yma sy'n gallu golygu a chywiro erthyglau os oes angen. O ran termau gwyddonol a thechnolegol, dw i'n dueddol o ddefnyddio geiriadur Bruce Griffiths (neu'r Beibl, fel fydda i'n ei alw'n amlach na pheidio!) Os alla i fod o unrhyw gymorth pellach, jest gadewch neges ar fy nhudalen sgwrs. Hwyl am y tro, [[Defnyddiwr:Rhodri77|Rhodri77]] 09:37, 31 Mawrth 2009 (UTC)
:::O ie... Os oes angen gofyn cwestiwn arnoch, y lle gorau i wneud hynny yw yn y Caffi, a bydd rhywun yn siwr o'i ateb yn fuan. [[Defnyddiwr:Rhodri77|Rhodri77]] 09:38, 31 Mawrth 2009 (UTC)


I ateb rhai o'ch cwestiynnau, fel mae Rhodri'n dweud, Y Caffi (yn y dewislen chwith yn y blwch 'panell llywio') ydy'r lle gorau i ofyn cwestiwn, neu ar dudalen sgwrs rhai o'r golygwyr (defnyddiwyr) profiadol.

Mae'n swnio'n ''spooky'', ond mae defnyddwiyr eraill yn sylwi pan rydych mae unrhyw un yn golygu erthygl neu'n creu un newydd drwy glicio ar newidiadau diweddar, eto yn y panel llywio.  Mae modd hefyd dewis 'gwylio' ethyglau penodol i weld pan gant eu golygu eto (unai drwy glicio 'gwylio' yn y tab ar ben erthygl, neu drwy newid 'fy newisiadau' yn y ronel dde uchaf fel bod pob erthygl rydych yn ei olygu yn cael u hychwanegu ar eich 'rhestr gwylio' yn awtomatig). Efallai nad ydy hyn o gymaint o ddiddordeb i chi ar hyn o bryd, ond mae'n ddefnyddiol i weinyddwyr a all prawfddarllen newidiadau ac edrych allan am fandaliaeth.

O ran eich Cymraeg, gall neb ond gwnuud eu gorau ac fe all eraill gywiro unrhyw beth amlwg - dyna gryfder wiki.

Yn olaf, pan ydych yn gadael sylw ar dudalen sgwrs neu yn y caffi, cofiwch arwyddo eich neges/sylw drwy deipio &lt;nowiki&gt;--~~~~&lt;/nowiki&gt; neu dim ond clicio ar [[Delwedd:button_sig.png]] (uwch ben y blwch teipio) ar ddiweddd eich neges (sy'n creu dolen las fel a ganlyn:).--[[Defnyddiwr:Ben Bore|Ben Bore]] 12:38, 31 Mawrth 2009 (UTC)

::Croeso! [[Defnyddiwr:Glanhawr|Glanhawr]] 13:14, 31 Mawrth 2009 (UTC)

Unwaith eto, diolch am y sylwadau. Roeddwn wedi ceisio dyfalu (yn aflwydiannus) sut i osod llofnod. Nawr rwy'n gwybod. --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] 15:18, 31 Mawrth 2009 (UTC)

==cyfeiriadau a hyperddoleni==
Does dim llawer o ''etiquette'' ar dudalennau sgwrs, ond petai chi'n cychwyn pwnc/codi cwestiwn o'r newydd, byddai'n well dechrau edefyn newydd ar waelod y dudalen o dan bennawd newydd - rhag ofn i rhwyun fethu rhywbeth newydd (ond roedd yn iawn ble roedd yn achos eich neges chi).  Efallai bod chi wedi dallt hyn yn barod drwy help eraill, ond tric da i ddysgu sut (a weithiau pam) y gwaneth rhywun olygiad yw drwy edrych ar 'hanes' erthygl a chymharu'r golygiad diwethaf gyda fersiwn blaenorol, ac yna cymharu'r côd [http://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C5%B5r&amp;diff=521590&amp;oldid=521584 e.e. erthygl Dŵr]. Gobeithio eich bod yn cael blas go iawn arni. --[[Defnyddiwr:Ben Bore|Ben Bore]] 15:13, 1 Ebrill 2009 (UTC)
&lt;br&gt;O.N. Galwch fi (ac eraill yma) yn ti, nid chi os ydych yn gyfforddus a bod yn anffurfiol a dieithriaid &lt;nowiki&gt;:-)&lt;/nowiki&gt; --[[Defnyddiwr:Ben Bore|Ben Bore]] 15:13, 1 Ebrill 2009 (UTC)

==Cymorth==
Help !  Mae'n oesoedd ers imi wneud rhywbeth sylweddol yma. Mae dosbarth tiwtorial imi wedi paratoi defynydd ar gyfer &quot;Ribosom&quot;. Sut mae gosod defnydd heb ei orffen ar Wicipedia - cyn ei fireinio a'i rhyddhau ? Mae gen i atgof am y pwll tywod - ond dim atgof am sut i'w ddefnyddio. Deri Tomos

::{{ping|Deri Tomos}} - Smai Deri? Pastia fo yn dy barth di dy hun e.e. [[Defnyddiwr:Deri Tomos/pwll tywod]] neu urhyw dudalennau'n cychwyn gyda dy barthenw di ee [[Defnyddiwr:Deri Tomos/Ribosom]]. Gad neges ar fy nhudalen [[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000]], os wyt angen rhagor o gymorth. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 12:37, 25 Ebrill 2016 (UTC)

==Bas==
Esgusodwch fy anwybodaeth, ond oes gwahaniaeth rhwng [[Bas (cemeg)|yr erthygl hon:Bas (cemeg)]] a'r [[Bas|erthygl greoch chi:Bas]]? Os oes, bydd rhaid newid teitl yr ail un i ddangos y gwahaniaeth. Os nad oes, oes modd i chi eu cyfuno? (Byddwn i'n gwneud, ond nid gwyddonydd ydw i!) Diolch [[Defnyddiwr:Llusiduonbach|Llusiduonbach]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llusiduonbach|sgwrs]]) 19:52, 16 Mehefin 2016 (UTC)
:''Mea culpa''. Mi ddefnyddiais proto-linciau (coch) a oedd yn bodoli eisioes i greu'r tudalen &quot;Bas&quot;. Nid oeddwn wedi sylwi ar Bas (cemeg). Yn ddelfrydol byddai'n well dileu &quot;Bas&quot; - mi 'rydwy'n cofio'n fras y 3-4 linc y creais yr wythnos o'r blaen ac mae modd eu hail gyfeirio.  Rwy'n cytuno mai'r tudalen &quot;Bas (cemeg)&quot; yw'r gorau i'w gadw. Nid wyf eto wedi dysgu'r technegau ail drefnu tudalennau, felly, os fedri symud yr holl gynnwys o &quot;Bas&quot; i &quot;Bas (cemeg)&quot; mi fyddai hynny'n ardderchog. Na'i edrych ar y cyfuniad i sicrhau fod y ddwy yn cydweddi. Ar ben hyn oll, nid wyf eto'n deall yn iawn sut i ychwanegu at &quot;sgyrsiau&quot;. Os wyt yn darllen hwn, o leiaf mi fyddaf wedi dysgu rhywbeth ! (Maddeu'r oedi; rwyf wedi bod allan o'r wlad am y rhan fwyaf o'r pythefnos diwethaf.)  [[Defnyddiwr:Llusiduonbach|Llusiduonbach]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llusiduonbach|sgwrs]]) Hwyl a diolch, --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 11:02, 30 Mehefin 2016 (UTC)
::Rwy'n gweld eich bod chi wedi cael cyfle i'w cyfuno. Gwych a diolch! [[Defnyddiwr:Llusiduonbach|Llusiduonbach]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llusiduonbach|sgwrs]]) 22:11, 1 Gorffennaf 2016 (UTC)
:::{{ping|Llusiduonbach}}Do, diolch.  Mi fentrais arni. Ond nid oeddwn yn gwybod sut i ddileu tudalen &quot;Bas&quot; yn llwyr. Deallaf mai ail gyfeirio yn hytrach na dileu yw'r arfer (call), ond yn yr achlysur yma, go brin, bod neb wedi cyfeirio at y tudalen yn y cyfamser. Efallai byddai'n well ei ddileu i dwtio pethau. A oes modd ichwi wneud hynny ?([[Sgwrs Defnyddiwr:Llusiduonbach|sgwrs]]) --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 08:18, 4 Gorffennaf 2016 (UTC)
::::Wedi creu [[Wicipedia:Gwahaniaethu|tudalen wahaniaethau]] ta beth, a fydd, yn y pen draw, yn edrych yn debyg i[[en:Base|'r un Saesneg]] gobeithio. [[Defnyddiwr:Llusiduonbach|Llusiduonbach]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llusiduonbach|sgwrs]]) 09:16, 4 Gorffennaf 2016 (UTC)
:::{{ping|Llusiduonbach}} Diolch o galon. --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 10:47, 4 Gorffennaf 2016 (UTC)
==Diolch!==
Ga i jyst dweud ei bod hi'n braf gweld yr erthyglau gwyddonol yn cael eu gwella a'u hehangu fel hyn. Hen bryd, myn brain i! Diolch yn fawr iawn Deri a'r myfyrwyr fu wrthi hefyd. Mae'r ochr hanes yn bur dda, a'r Gymraeg hithau, ond neno'r Tad mae na dwll mawr ar yr ochr gwyddonol - ac mae'n brysur cael ei lenwi! Diolch Deri. [[Defnyddiwr:John Jones|&amp;#39;&amp;#39;&amp;#39;Defnyddiwr:John Jones&amp;#39;&amp;#39;&amp;#39;]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:John Jones|sgwrs]]) 14:26, 30 Mehefin 2016 (UTC)
::{{ping|John Jones}} Diolch i chi. Da gwybod fod Deyrnladdwr yn ymddiddori mewn Cemeg. Cofiwch fi at Olifer. Roedd fy nghyfarwyddwr PhD, am gyfnod, yn gyfrifol am ei ben. ([[Sgwrs Defnyddiwr:John Jones|sgwrs]]) (Rwy'n ymddeol eleni, ac yn gobeithio cael mwy o amser i ''Ymwicipedio''.) --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 15:12, 30 Mehefin 2016 (UTC)
:::Deri! Fasech chi'n cymryd cip sydyn ar [[Ddifodiannau Mawr Bywyd]] os gwelwch yn dda? O en-wici y daeth, ond byddai cysondeb o ran termau'n beth da, wrth gwrs! Fe'i cenhedlwyd gen i o ddolen goch y eich tudalen [[Cretasaidd]]: mi fydda i'n dilyn arferion da [[Defnyddiwr:Llywelyn2000]] fel arfer, ac un o'i bregethau mwyaf ydy na ddylid cael gormod o ddolenni cochion ar y ddalen! Diolch  chofion anwylaf! [[Defnyddiwr:John Jones|&amp;#39;&amp;#39;&amp;#39;Defnyddiwr:John Jones&amp;#39;&amp;#39;&amp;#39;]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:John Jones|sgwrs]]) 12:48, 12 Gorffennaf 2016 (UTC)
::::{{ping|John Jones}} Ardderchog. Mae'n arweiniad caboledig iawn i'r pwnc. (Un peth bach iawn,  yn yr ail ffigwr mi deimlaf mai genws sydd ei angen (dwywaith) yn lle genera. Ond nid wyf eto wedi dysgu sut i olygu arysgrifau ar ddiagramau).  Diolch am y cyngor am y &quot;coch&quot;. Roeddwn wedi hanner sylweddoli hynny wrth ail gydio yn y pethau yma gyda'm myfyrwyr yn ystod y tymor diwethaf. (Roeddwn hefyd yn araf i sylweddoli mai nad yr un geiriad oedd pob tro i'r darpar dudalennau a'r cyfeiriad coch.) Hanner yr hwyl yw sicrhau fod rhywbeth digonol i'w ddweud ar gyfer pob linc, ac mi geisiais fod yn fwy darbodus wedyn.  Deallaf yn awr yr holl syniad o &quot;prosiect&quot; yn lle ychwanegu deunydd ar hap. (Yr wythnos hon bum wrthi'n paratoi tudalennau ar ddau wyddonydd Cymraeg a fu farw yn ystod y flwyddyn (ac y byddaf yn eu cofio mewn cyfarfod yn yr Eisteddfod). Rwy'n sylweddoli'n syth pa mor bwysig yw'r cyd-destun &quot;Wicipedia&quot; ac wedi penderfynu gosod hwn yn dasg i mi fy hun. 
::::Mi 'roeddwn yn ymwybodol fy mod wedi esgeuluso [[Ddifodiannau Mawr Bywyd]] ond, gan ei fod yn bwnc eang (ychydig allan o'm maes arbenigol), y byswn yn ei nodi a'i adael i eraill. Mae'n faes gyda nifer o arbenigwyr Cymraeg yn ymwneud a hi. Mae'r hyn yr ydych wedi'i osod yn gyfaddawd ardderchog. Diolch.  --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 08:20, 13 Gorffennaf 2016 (UTC)
::::::Dyma faes y frwydr heddiw, mi gredaf! Wicipedia Cymraeg. Falch gweld fod y cadfridog ei hun yn arwain! Mi newidiai'r lluosog 'genera' i 'genws' mewn chwap - ac unrhyw betha arall os gweli nam (mae gen i ddigon o'r rheiny!). Mi fydda i'n meddwl weithiau nad yr awdur yw'r person gorau i weld ei gangymeriadau ei hun! Diolch! [[Defnyddiwr:John Jones|&amp;#39;&amp;#39;&amp;#39;Defnyddiwr:John Jones&amp;#39;&amp;#39;&amp;#39;]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:John Jones|sgwrs]]) 10:34, 14 Gorffennaf 2016 (UTC)
::::::{{ping|John Jones}}Mae Llywelyn yn wir wrth y llyw ! --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 11:09, 14 Gorffennaf 2016 (UTC)

==ISBN==
{{ping|Dafyddt}} Cyfarchion o'r gogledd a diolch.  Rwy'n ceisio dysgu wrth weld y Tylwyth Teg yn mireinio'n cyfraniadau diweddar. Gweld dy waith ar ISBNau [[R. Elwyn Hughes (gwyddonydd)]]. 'Dyw e' ddim yn ymddangos fod y linciau rhifau yn gweithio. A'i fi sydd wedi gosod y rhifau anghywir, neu a oes broblem arall ? --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 08:31, 14 Gorffennaf 2016 (UTC)
:Rhyfedd; mae'r un broblem ar [https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0-87722-566-4 en-wici] - dyw'r chwiliad ddim yn mynd ymlaen i dudalen arall; mae'n rhaid fod rhyw syrfyr i lawr. Mi adawa i neges yn Meta. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:06, 14 Gorffennaf 2016 (UTC)
:Diddorol, a diolch. --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 09:09, 14 Gorffennaf 2016 (UTC)
::Newydd adael neges yn [https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:ISBN fama ar Meta], gan mod i'n gyndyn o wneud dim gyda enwiki. Mae hyn fel sgota a chawn weld os cawn fachiad! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:12, 14 Gorffennaf 2016 (UTC)

== Share your experience and feedback as a Wikimedian in this global survey ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey. We want to know how well we are supporting your work on and off wiki, and how we can change or improve things in the future.&lt;ref group=survey&gt;This survey is primarily meant to get feedback on the Wikimedia Foundation's current work, not long-term strategy.&lt;/ref&gt; The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. You have been randomly selected to take this survey as we would like to hear from your Wikimedia community. To say thank you for your time, we are giving away 20 Wikimedia T-shirts to randomly selected people who take the survey.&lt;ref group=survey&gt;Legal stuff: No purchase necessary.  Must be the age of majority to participate. Sponsored by the Wikimedia Foundation located at 149 New Montgomery, San Francisco, CA, USA, 94105. Ends January 31, 2017. Void where prohibited. [[m:Community Engagement Insights/2016 contest rules|Click here for contest rules]].&lt;/ref&gt; The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes.


&lt;big&gt;'''[https://wikimedia.qualtrics.com/SE/?SID=SV_6mTVlPf6O06r3mt&amp;Aud=AE&amp;Src=16AEWE Take the survey now!]'''&lt;/big&gt;


You can find more information about [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|this project]]. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2016_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]]. Please visit our [[m:Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions page]] to find more information about this survey. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email to surveys@wikimedia.org.

Thank you!
--[[:m:User:EGalvez (WMF)|EGalvez (WMF)]]  ([[:m:User talk:EGalvez (WMF)|talk]]) 21:19, 13 Ionawr 2017 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:EGalvez (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2016/16-AEWE&amp;oldid=16205362 --&gt;
&lt;references group=survey /&gt;

== Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey ==

(''Sorry to write in English'')

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''28 February, 2017 (23:59 UTC)'''.   The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/SE/?SID=SV_6mTVlPf6O06r3mt&amp;Aud=AE&amp;Src=16AEWE  Take the survey now.]'''

If you already took the survey - thank you! We won't bother you again.

'''About this survey:''' You can find more information about [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|this project here]] or you can read the [[m:Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions]].  This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2016_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]]. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email through EmailUser function to [[:m:Special:EmailUser/EGalvez_(WMF)| User:EGalvez (WMF)]].  '''About the Wikimedia Foundation:''' The [[:wmf:Home|Wikimedia Foundation]] supports you by working on the software and technology to keep the sites fast, secure, and accessible, as well as supports Wikimedia programs and initiatives to expand access and support free knowledge globally.  Thank you! --[[:m:User:EGalvez (WMF)|EGalvez (WMF)]]  ([[:m:User talk:EGalvez (WMF)|talk]]) 08:07, 23 Chwefror 2017 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:EGalvez (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2016/16-AEWE&amp;oldid=16205362 --&gt;

== Ail ddefnyddio cyfeiriad &quot;ref&quot; o du fewn i &quot;Chembox&quot; a blychau tebyg ? ==

Cyfeillion. All rhywun fy nghynorthwyo ?  Rwyf newydd ddechrau defnyddio &quot;Chembox&quot; - ar ôl ddarganfod ei ddoniau gwyrthiol o drosi o'r Saesneg i'r Gymraeg. Hoffwn holi am ddau fanylyn.  Yn gyntaf a oes rhaid cael &quot;Nodyn:Chembox SystematicName&quot; mewn coch ar ben y tudalen ? Yn ail (er fy mod yn amau fod y ddau gwestiwn ynghlwm a'i gilydd), mae Chembox yn cynnwys &quot;ref&quot; (rwy’n meddwl fod hwn oherwydd y &quot;systematic name&quot; y cyfeiriwyd ati eisioes). Er bod y cyfeiriad hwn yn ymddangos yn y rhestr cyfeiriadau, nid oes modd ei ail ddefnyddio (nid yw'n ymddangos yn y dewisiadau). Ar dudalen Ffosffad, er enghraifft, ymddangosodd yr ail gyfeiriad fel dewis [1]. Rwyf wedi ail gyfeirio at yr un ffynhonnell - ond mae hwn yn edrych yn drwsgl. A oes ateb ?  (Rwy'r hefyd wedi gosod &quot;eicon en&quot; o fewn y Chembox - ydy hwn yn debygol o greu anhawster ? Mae'n gweithio yn iawn wrth osod Saesneg o flaen y cyfeiriad yn y rhestr.)

Cwestiwn cyffredinol arall am Sgwrsio. Sut mae cyfeirio at nodau/symbolau rheoli (megis y ddau fraced troellog ar &quot;Chembox&quot; ag &quot;eicon&quot;, a'r saethau o amgylch &quot;ref&quot;) wrth sgwrsio - a fyddant yn cawlio'r testun wrth eu defnyddio ?   --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 09:04, 26 Ebrill 2017 (UTC)
:Hylo Deri. Mae nifer o nodiadau yn llwytho nodiadau eraill i fewn felly mae angen eu creu nhw hefyd. Ar y dudalen olygu, ar y gwaelod mae'r adran &quot;Defnyddir y nodiadau hyn yn y dudalen hon&quot; yn dangos pa nodiadau a ddefnyddir a bydd y rhai ar goll mewn coch. Ond.. mae'r nodyn Saesneg yn bodoli ond wedi ei ddileu - [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Chembox_SystematicName Template:Chembox_SystematicName], felly does dim pwrpas iddo a dwi ddim yn siwr pam ei fod yn dal i'w gynnwys. Falle bod angen diweddaru y nodiadau Chembox... o'i gymharu a'r un enwiki. Nid [[Nodyn:Chembox]] sy'n ei gynnwys ond rhyw isnodyn arall a sai'n siwr lle. Byddai creu nodyn 'gwag' drwy glicio ar y Nodyn coch yn cael ei wared ond mae'r broblem yn ddyfnach.
: O ran y ref, os dwi'n deall yn iawn - y broblem yw fod dau gyfeiriad yr union run fath yn y dudalen - un yn y wybodlen (SystemicName) ac un yn y paragraff yn dechrau &quot;At lefel mwy macrosgobig, ffosffad&quot;. Gellir dileu ohonyn nhw yn nhestun y tudalen a wedi ei roi fewn eto drwy ail-ddefnyddio. Mae hyn yn creu &lt;ref name=&quot;label&quot;&gt; gyda'r label/enw unigryw.

: Ddim yn hollol siwr am y cwestiwn olaf, ond os weli di o'r paragraff uchod rwy'n cyfeirio at y Nodyn:Chembox gyda bachau sgwar a'r ref gyda bachau onglog a mae'n ymddangos yn synhwyrol ar y dudalen. Erthygl ardderchog ar Ffosffad gyda llaw. Hwyl! --[[Defnyddiwr:Dafyddt|Dafyddt]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dafyddt|sgwrs]]) 10:04, 26 Ebrill 2017 (UTC)

::{{ping|Dafyddt}} Diolch o galon. Mi af ati i dwtio ychydig mwy ar ochr dechnegol y tudalen. Mae gennyf lawer i'w ddysgu. (Y rheswm fod yr un cyfeiriad gennyf ddwywaith yw am nad oedd modd imi &quot;weld&quot; yr un gyntaf ar y fwydlen wrth geisio ei ail ddefnyddio. Rwy’n meddwl bydd dy esboniad o beth dylai fod o fewn y wybodlen yn datrys y broblem.) Hwyl a diolch am dy ymateb sydyn. --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 10:41, 26 Ebrill 2017 (UTC)

:::{{ping|Llywelyn2000}} Diolch. Ond 'dwy'n ofni nad yw hynny wedi gwella pethau. Nid yw'r cyfeiriad yma yn ymddangos yn y dewis disgyn (drop down menu ?) o dan &quot;Cite&quot; am ryw reswm. --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 15:25, 26 Ebrill 2017 (UTC)

::::Pa hwyl Deri. Doedd yr wybodlen heb ei diweddaru ers dros dwy flynedd; ond er gwneud hynny mae na rhyw is-is Nodyn yn dal ddim yn ei le. Dw i wedi gadael neges ar ddalen crewyr y wybodlen - de-wiki (yr un Almaeneg) yn [https://de.wikipedia.org/wiki/Vorlage_Diskussion:Infobox_Chemikalie#A_request_for_help.2C_from_Wales fama]. Fe ddylen nhw ddod nol gydag ateb yn eitha sydyn. Rwyt ti yn llygad dy le mai'r broblem ydy'r linell &quot;SystematicName&quot;, lle mae'r gyfeiriadaeth, ond mae angen rhywun gwell na fi i'w ddatrus. A phwy well na'r rhai hynny a greodd y wybodlen! Fe ddaw! Gyda llaw, mae Alwyn wedi creu erthygl arnat, fel y gweli. Os oes gwybodaeth anghywir neu ychwanegiad, paid a golygu dy hun (mi wnes i hynny ar fy un i dro'n ol, heb ddeall y rheol, a chael fy nghystwyo!) - 0nd yn hytrach, rho wybod ar ddalen Sgwrs yr erthygl a mi wneith rhywun ei newid! Ymlaen!!! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 16:44, 26 Ebrill 2017 (UTC)
:::::{{ping|Llywelyn2000}} Ymddiheuriadau am absenoldeb y mis neu ddau ddiwethaf. Troi heddiw i geisio gwneud rhywbeth - a darganfod dy neges - a'r erthygl caredig amdanaf (!!!). (A hefyd dy sylwadau ynglŷn â cheisio &quot;Cymreigeiddio&quot; erthyglau ar bynciau megis gwyddoniaeth bur.) Nid wyf am frolio fy hun (yn ormodol!) ond mi fyddai llun, efallai, o fantais. A'i ar dudalen Sgwrs yr erthygl, fel yr awgrymi, y dylwn godi hwn ? Ar bwnc arall, edrychaf ymlaen at weld os daeth unrhyw beth o'th ymdrechion ynglŷn â &quot;cite&quot; mewn Chembox. Ar bwnc arall, eto, cefais gwmni Twm Elias a Duncan Brown yn ddiweddar. Nhw a'r criw Natur yn amlwg yn cael hwyl a chynnwrf wrth Wicia. Pob hwyl, --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 10:09, 5 Gorffennaf 2017 (UTC)
::::::{{Ping|Deri Tomos}} Llun - ia plis! Fedri di uwchlwytho llun/iau ar Comin. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard Clicia yn fama] a mi fedri uwchlwytho swp (hyd at 50) mewn un gwynt. Cofia adael neges ar dy ddalen sgwrs (hy dalen Sgwrs yr erthygl arnat!) os wyt eisiau ychwanegu neu newid unrhyw beth! Trwsiwyd y broblem wreiddiol ar y Nodyn:Chembox, ond dw i newydd sylweddoli fod y golygiad wedi achosi problem arall, fel y gweli gyda'r gair ''values''. [https://de.wikipedia.org/wiki/Vorlage_Diskussion:Infobox_Chemikalie#A_request_for_help.2C_from_Wales  Dw i wedi doda hyn i sylw'r codiwr], ac mae'n siwr o ddod yn ol atan ni. Croeso i ti gyfathrebu gydag ef os nad ydw i'n medru dod yn ol yn ddigon sydyn. Wici Natur - ydyn, mae na sawl un wedi sylweddoli fod golygu Wicipedia'n cyrraedd mwy o bobl, ac y gellir tynnu llif o'n prosiectau i mewn i'r Bywiadur newydd, sydd bellach yn cynnwys 15,000 o luniau o Comin! Cofia hefyd fod Llyw Cym a {{Ping|Jason.nlw}} (y LLGC) newydd ddechrau [[Wicipedia:Wicibrosiect Wici-Iechyd|prosiect ar greu 3,000 o erthyglau ar feddygaeth]]. O nerth i nerth! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:22, 20 Gorffennaf 2017 (UTC)
::::::{{ping|Llywelyn2000}} Ydy wir, mae'n gyfnod anturus iawn. Diolch am dy holl waith. --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 14:40, 21 Gorffennaf 2017 (UTC)

== Share your experience and feedback as a Wikimedian in this global survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey. We want to know how well we are supporting your work on and off wiki, and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. You have been randomly selected to take this survey as we would like to hear from your Wikimedia community. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes.
 
&lt;big&gt;'''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=AE&amp;prj=we&amp;edc=3&amp;prjedc=we3 Take the survey now!]'''&lt;/big&gt;

You can find more information about this survey [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|on the project page]] and see how your feedback helps the Wikimedia Foundation support editors like you. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]] (in English). Please visit our [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions page]] to find more information about this survey. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email through the EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]] to remove you from the list.

Thank you!
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 18:40, 29 Mawrth 2018 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we3&amp;oldid=17881419 --&gt;

== Reminder: Share your feedback in this Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Every response for this survey can help the Wikimedia Foundation improve your experience on the Wikimedia projects. So far, we have heard from just 29% of Wikimedia contributors. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes to be completed. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=AE&amp;prj=we&amp;edc=3&amp;prjedc=we3  Take the survey now.]'''

If you have already taken the survey, we are sorry you've received this reminder. We have design the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone.
If you wish to opt-out of the next reminder or any other survey, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].  Thanks!  
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 01:38, 13 Ebrill 2018 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we3&amp;oldid=17881419 --&gt;

== Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''23 April, 2018 (07:00 UTC)'''.   The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=AE&amp;prj=we&amp;edc=3&amp;prjedc=we3  Take the survey now.]'''

'''If you already took the survey - thank you! We will not bother you again.''' We have designed the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. To opt-out of future surveys, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email.  [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]]  This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 00:47, 20 Ebrill 2018 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we3&amp;oldid=17952579 --&gt;

== Ychwanegu gwybodaeth i Wikidata ==

Wrth twtio tudalen ar [[Griffith Evans]], 'roeddwn am ychwanegu enw ei wraig a'i blant (ac o bosib anrhydeddau) i'r &quot;blwch&quot; Wikidata. Mi geisiais ychwanegi &quot;Priod&quot; fel maes newydd (golygu Wikidata), ond ni chafodd ei dderbyn.  Sut mae gwneud hyn, os gwelwch yn dda ? --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 22:43, 3 Chwefror 2019 (UTC)
:Shwmae Deri. I ychwanegu priod, mae'n rhaid iddyn nhw fodoli fel unigolyn yn Wicidata ei hunan. Mae yna ddau Katie Evans yno ond ddim yr un perthnasol yn amlwg. Ar y cyfan dwi ddim yn ychwanegu cysylltiau teuluol yn Wicidata heblaw fod y bobol yna yn nodedig ac yn haeddu cofnod (a tudalen Wici) ei hunan. --[[Defnyddiwr:Dafyddt|Dafyddt]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Dafyddt|sgwrs]]) 11:56, 4 Chwefror 2019 (UTC)
::Diolch am hwnna, Dafydd. Na'i adael y peth am y tro, felly. Ond efallai dof yn ôl am gymorth am bethau cyffelyb (Medalau ac anrhydeddau yn yr achlysur hwn) yn y dyfodol, pan fyddaf yn gwybod yn union yr hyn yr hoffwn ei wneud. (Dwy'n gobeithio llenwi sawl tudalen tebyg yn yr wythnosau nesaf.) --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 13:17, 4 Chwefror 2019 (UTC)

O diar. Dyma fi yn ôl am Wicidata. Wrth twtio tudalen [[Electron]] sylwais bod angen ychydig mireinio ar ei flwch Wicidata. Os gofiaf o'r sgwrs isod trwy &quot;pethau&quot; mae gwneud hyn. A fyddai modd i rhywun edrych ar fanylion Wicidata Cymraeg Electron, os gwelwch yn dda ? er engraifft y Positron yw gwrthwyneb yr electron (mae hwn yn iawn yn Wikidata Saesneg). Hefyd pam fo angen eglurhad Saesneg &quot;elementary particle&quot; ? --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 09:47, 17 Awst 2022 (UTC)

== Wicidata ar Sêr ==

Cyfeillion. Rwyf wedi fy ysbrydoli gan lyfr am y sêr i fentro cwpwl o dudalennau seryddol (wrth bod yn ymwybodol fy mod yn tresmasu i faes eraill !)  A fyddai modd cael esboniad o sut i osod y Wicidata berthnasol, os gwelwch yn dda ? Mi 'rydwyf wedi edrych yn y caffi - ond dydw'i ddim yn deall yr hyn sydd yno am osod &quot;Nodyn: Gwybodlen ..&quot; am sawl peth tebyg. Rwyf am ddechrau gyda'r seren Aldebaran. Hoffwn osod y Wicidata sydd ar y dudalen Saesneg ynddo. Dwy'n sylwi nad oes Wicidata cyffelyb ar dudalen &quot;Sirius&quot;, sy'n bodoli. Efallai y medrwn ychwanegu hwnnw ar yr un pryd. (Mae modd gweld yr hyn rwyf wedi ei wneud hyd yma yn fy mhwll tywod - sy'n cynnwys &quot;teulu&quot; o dudalennau cysylltiedig.) Pob hwyl,  --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 07:29, 5 Mai 2021 (UTC)
:Pa hwyl Deri! Mae dy ddrafft yn y Pwll tywod yn ddigon swmpus i'w chychwyn fel dalen go iawn (yn y prif barth). Beth am wneud hyn yn gyntaf? Wedi gwneud hyn, bydd angen ei chysylltu a'r eitem priodol ar Wicidata: dos i Wicidata, teipia 'Aldebaran' i gael hyd i'r eitem arni. Yna bydd angen ychwanegu dy erthygl di. I wneud hyn, chwilia am 'Wicipedia' a chlicia 'golygu', yna cy, yna pastia deitl yr erthygl Gymraeg, sef 'Aldebaran'. Rwan fod dy erthygl wedi'i chysylltu efo'r eitem ar Wicidata, gallwn ychwanegu'r Nodyn cyffredinol [[:Nodyn:Pethau]], drwy bastio &lt;nowiki&gt;{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}&lt;/nowiki&gt; ar frig dy erthygl.
:O'i chymharu efo'r infobox Saesneg, prin iawn fydd yr wybodaeth. Mae'r un Saesneg yn swmpus iawn ac wedi'i chreu gan gyfaill imi sy'n seryddwr ar ynys Tenereef, sef Mike Peel. Os wyt am i'r holl wybodaeth ymddangos yn yr wybodlen, yna mi fydd yn rhaid copio a phastio'r Nodynau (templedi) o en i cy. Y bwriad yw cadw'r nifer o wybodlenni i ddim ond 3 (Pethau byw, Llefydd a Phethau), a'r dewis fydd naill ai cael 4ydd (sêr) neu ehangu'r wybodlen 'Pethau'. Os y gwnei di ddilyn yr uchod, a phastio &lt;nowiki&gt;{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}&lt;/nowiki&gt; (sef y Wybodlen Pethau), yna gad i ni weld beth fydd yn ymddangos, a'i chymryd o fanno! Braf gweld erthygl wyddonol newydd yn cael ei chenhedlu! Tyrd nol ata i unrhyw bryd. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 07:59, 5 Mai 2021 (UTC)
:: Wedi ceisio ymateb yn helaeth, ond y neges wedi diflannu i rywle ! Diolch o galon iti am y cymorth ymarferol a'r cefnogaeth. Mi gadwaf felly, am y tro, i'r &quot;pethau bychain&quot;. --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 08:49, 5 Mai 2021 (UTC)

:::Efallai fod gwrthdaro rhwng dau olygiad yr un pryd deri! Newydd gael golwg pellach, ac nid o WD mae'r wybodaeth yn dod, ond gyda llaw a llygad, yn unigol. Nodyn:Telesgop wnaeth fy nghyfaill Peel! Peth od ydy'r cof! Mi weithiai ar yr wybodlen, fel bod rhagor o nodweddion yn cael eu tynnu o WD! [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 08:53, 5 Mai 2021 (UTC)
::::Newydd ychwanegu bron yr holl ndoweddion sydd ar yr eitem 'Sirius' (Q3409); wrth i ragor gael eu hychwanegu yn ystod y blynyddoedd nesa, gallwn eu rhoi ar Nodyn:Pethau hefyd. [[Defnyddiwr:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Llywelyn2000|sgwrs]]) 09:28, 5 Mai 2021 (UTC)
:::::Rhagorol. Wyt ti byth yn cysgu ? (Diddorol dy sylw am beth sy'n digwydd os ydy dau yn newid tudalen ar yr un pryd. Dwy'n sicr dyna beth ddigwyddodd.) Diolch, --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 09:58, 5 Mai 2021 (UTC)

== Falens ==

Annwyl Robin, Diolch unwaith eto. Un sylw bach. Dwy ddim yn siwr pam dy fod wedi tynnu &quot;mesur o'r modd&quot; o frawddeg gyntaf [[Falens]]. Onid disgrifiad yw falens yn hytrach na chyfrwng ? hwyl, --[[Defnyddiwr:Deri Tomos|Deri]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Deri Tomos|sgwrs]]) 10:15, 8 Mai 2021 (UTC)</text>
      <sha1>ln11x54yxi0kty2za2b3ja66egecbka</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Muile</title>
    <ns>0</ns>
    <id>60762</id>
    <revision>
      <id>11102059</id>
      <parentid>10992339</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:06:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1615" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| suppressfields = cylchfa| gwlad={{banergwlad|Yr Alban}}}}

Un o [[Ynysoedd Mewnol Heledd]] yng ngorllewin [[yr Alban]] yw '''Muile''' ([[Saesneg]]: ''Mull'' neu ''Isle of Mull''). Yn weinyddol, mae'n rhan o [[Argyll a Bute]]. Roedd y boblogaeth yn 2001 yn 2,667. Y brif dref yw [[Tobar Mhoire]] (Saesneg:Tobermory).

Mae'r enw yn gytras â [[Moel]] yn Gymraeg. Gydag arwynebedd o 875&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, Muile yw'r ail-fwyaf o Ynysoedd Mewnol Heledd, a'r bedwaredd o ran maint ymhlith holl ynysoedd yr Alban. Ceir nifer o gestyll ar yr ynys: [[Castell Aros]], [[Castell Duart]] a [[Castell Torosay|Chastell Torosay]]. Yn y de-orllewin, mae culfor bychan yn ei gwahanu oddi wrth ynys lai [[Iona]], tra mae [[Ulbha]] yn un o nifer o ynysoedd bychain ger yr arfordir gorllewinol.

Mae nifer o gysylltiadau fferi a'r tir mawr: y pwysicaf yw'r fferi rhwng [[Oban]] a [[Craignure]]. Copa uchaf yr ynys yw [[Ben More]], 966 medr (3,170 troedfedd). Daw llawer o dwristiaid i'r ynys yn yr haf, llawer ohonynt i weld y bywyd gwyllt. Mae Muile yn un o'r mannau gorau ym Mhrydain i wylio'r [[dyfrgi]], ac mae [[Eryr y môr]] a'r [[Eryr euraid]] yn nythu ar yr ynys.

[[Delwedd:UK Mull.PNG|chwith|canol|bawd|250px|Lleoliad Muile]]
{{-}}
==Oriel==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Tobermory, Isle of Mull.jpg|Tobar Mhoire
Delwedd:Tobermory01LB.jpg
Delwedd:Mull01LB.jpg
Delwedd:Mull02LB.jpg
Delwedd:Mull03.jpg
Delwedd:Mull04LB.jpg
Delwedd:Mull05LB.jpg
Delwedd:Mull06LB.jpg
Delwedd:Mull07LB.jpg
Delwedd:Mull08LB.jpg
Delwedd:Mull09LB.jpg
Delwedd:Mull10LB.jpg
&lt;/gallery&gt;


[[Categori:Ynysoedd Mewnol Heledd]]</text>
      <sha1>jjjwoo652g2pp1jz91j4umr3m8gjmu4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102060</id>
      <parentid>11102059</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:06:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1608" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| suppressfields = cylchfa| gwlad={{banergwlad|Yr Alban}}}}

Un o [[Ynysoedd Mewnol Heledd]] yng ngorllewin [[yr Alban]] yw '''Muile''' ([[Saesneg]]: ''Mull'' neu ''Isle of Mull''). Yn weinyddol, mae'n rhan o [[Argyll a Bute]]. Roedd y boblogaeth yn 2001 yn 2,667. Y brif dref yw [[Tobar Mhoire]] (Saesneg:Tobermory).

Mae'r enw yn gytras â [[Moel]] yn Gymraeg. Gydag arwynebedd o 875&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, Muile yw'r ail-fwyaf o Ynysoedd Mewnol Heledd, a'r bedwaredd o ran maint ymhlith holl ynysoedd yr Alban. Ceir nifer o gestyll ar yr ynys: [[Castell Aros]], [[Castell Duart]] a [[Castell Torosay|Chastell Torosay]]. Yn y de-orllewin, mae culfor bychan yn ei gwahanu oddi wrth ynys lai [[Iona]], tra mae [[Ulbha]] yn un o nifer o ynysoedd bychain ger yr arfordir gorllewinol.

Mae nifer o gysylltiadau fferi a'r tir mawr: y pwysicaf yw'r fferi rhwng [[Oban]] a [[Craignure]]. Copa uchaf yr ynys yw [[Ben More]], 966 medr (3,170 troedfedd). Daw llawer o dwristiaid i'r ynys yn yr haf, llawer ohonynt i weld y bywyd gwyllt. Mae Muile yn un o'r mannau gorau ym Mhrydain i wylio'r [[dyfrgi]], ac mae [[Eryr y môr]] a'r [[Eryr euraid]] yn nythu ar yr ynys.

[[Delwedd:UK Mull.PNG|canol|bawd|250px|Lleoliad Muile]]
{{-}}
==Oriel==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Tobermory, Isle of Mull.jpg|Tobar Mhoire
Delwedd:Tobermory01LB.jpg
Delwedd:Mull01LB.jpg
Delwedd:Mull02LB.jpg
Delwedd:Mull03.jpg
Delwedd:Mull04LB.jpg
Delwedd:Mull05LB.jpg
Delwedd:Mull06LB.jpg
Delwedd:Mull07LB.jpg
Delwedd:Mull08LB.jpg
Delwedd:Mull09LB.jpg
Delwedd:Mull10LB.jpg
&lt;/gallery&gt;


[[Categori:Ynysoedd Mewnol Heledd]]</text>
      <sha1>iic3nip8d3enafyqgsgacw1xygswv2p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102070</id>
      <parentid>11102060</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:38:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1612" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| suppressfields = cylchfa| gwlad={{banergwlad|Yr Alban}}}}

Un o [[Ynysoedd Mewnol Heledd]] yng ngorllewin [[yr Alban]] yw '''Muile''' ([[Saesneg]]: ''Mull'' neu ''Isle of Mull''). Yn weinyddol, mae'n rhan o [[Argyll a Bute]]. Roedd y boblogaeth yn 2001 yn 2,667. Y brif dref yw [[Tobar Mhoire]] (Saesneg: ''Tobermory'').

[[Delwedd:UK Mull.PNG|canol|bawd|250px|Lleoliad Muile]]

Mae'r enw yn gytras â [[Moel]] yn Gymraeg. Gydag arwynebedd o 875&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, Muile yw'r ail-fwyaf o Ynysoedd Mewnol Heledd, a'r bedwaredd o ran maint ymhlith holl ynysoedd yr Alban. Ceir nifer o gestyll ar yr ynys: [[Castell Aros]], [[Castell Duart]] a [[Castell Torosay|Chastell Torosay]]. Yn y de-orllewin, mae culfor bychan yn ei gwahanu oddi wrth ynys lai [[Iona]], tra mae [[Ulbha]] yn un o nifer o ynysoedd bychain ger yr arfordir gorllewinol.

Mae nifer o gysylltiadau fferi a'r tir mawr: y pwysicaf yw'r fferi rhwng [[Oban]] a [[Craignure]]. Copa uchaf yr ynys yw [[Ben More]], 966 medr (3,170 troedfedd). Daw llawer o dwristiaid i'r ynys yn yr haf, llawer ohonynt i weld y bywyd gwyllt. Mae Muile yn un o'r mannau gorau ym Mhrydain i wylio'r [[dyfrgi]], ac mae [[Eryr môr]] a'r [[Eryr euraid]] yn nythu ar yr ynys.

{{-}}
==Oriel==
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Tobermory, Isle of Mull.jpg|Tobar Mhoire
Delwedd:Tobermory01LB.jpg
Delwedd:Mull01LB.jpg
Delwedd:Mull02LB.jpg
Delwedd:Mull03.jpg
Delwedd:Mull04LB.jpg
Delwedd:Mull05LB.jpg
Delwedd:Mull06LB.jpg
Delwedd:Mull07LB.jpg
Delwedd:Mull08LB.jpg
Delwedd:Mull09LB.jpg
Delwedd:Mull10LB.jpg
&lt;/gallery&gt;


[[Categori:Ynysoedd Mewnol Heledd]]</text>
      <sha1>scc7m99kgey0rgjnycv58dypr5dbzyn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr y môr</title>
    <ns>0</ns>
    <id>60765</id>
    <redirect title="Eryr môr" />
    <revision>
      <id>11102058</id>
      <parentid>10869001</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:03:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2112" xml:space="preserve">{{Cyfuno|[[Eryr môr]]}}
{{Blwch tacson
| enw = Eryr y môr
| delwedd = Seeadler-flug.jpg
| maint_delwedd = 225px
| neges_delwedd = 
| statws = LC
| system_statws = IUCN3.1
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Accipitriformes]]&lt;br /&gt;(neu [[Falconiformes]])
| familia = [[Accipitridae]]
| genus = ''[[Haliaeetus]]''
| species = '''''H. albicilla'''''
| enw_deuenwol = ''Haliaeetus albicilla''
| awdurdod_deuenwol = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)
| map_dosbarthiad = Haliaeetus albicilla distribution map.png
| maint_map_dosbarthiad = 225px
| neges_map_dosbarthiad = Gwyrdd golau: Tymor nythu&lt;br /&gt;Gwyrdd tywyll: Trwy'r flwyddyn&lt;br /&gt;Glas: Gaeaf
}}
[[File:Haliaeetus albicilla MHNT.ZOO.2010.11.96.1.jpg|thumb|''Haliaeetus albicilla'']]
[[File:Haliaeetus albicilla groenlandicus MHNT.ZOO.2010.11.96.3.jpg|thumb|''Haliaeetus albicilla groenlandicus'']]

[[Eryr]] yn perthyn i'r genws ''[[Haliaeetus]]'' a'r teulu [[Accipitridae]] yw '''Eryr y môr''' (''Haliaeetus albicilla''). Mae'n perthyn yn agos i'r [[Eryr Moel]].

Mae Eryr y Môr yn aderyn mawr, 69 – 91&amp;nbsp;cm (27 – 36 modfedd) o hyd a 182 – 238&amp;nbsp;cm (72 – 94 modfedd) ar draws yr adenydd. Pwysa'r ieir 4 – 6.9&amp;nbsp;kg (8.8–15.2 pwys), tra mae'r ceiliogod yn llai, 3 – 5.4&amp;nbsp;kg (6.6–12 pwys). Saif yn bedwerydd ymhlith eryrod y byd o ran maint.

Mae'n nythu ar draws gogledd [[Ewrop]] a gogledd [[Asia]]. Ceir poblogaeth fwyaf Ewrop o gwmpas arfordir [[Norwy]]. Pysgod ac adar yw eu prif fwyd, ond gall mamaliaid bychain fod yn bwysig hefyd.

Diflannodd y rhywogaeth o'r [[Alban]] yn y [[19g]], ond yn 1975, gollyngwyd nifer o adar ar ynys [[Rùm]] i geisio ei adfer. Mae'r eryr yma yn awr yn nythu ar draws [[Ynysoedd Heledd]] a rhai ar dir mawr yr Alban. Mae rhaglen i geisio adfer y rhywogaeth i [[Iwerddon]], a bu awgrym y gellid gwneud yr un peth yng Nghymru. Nid oes sicrwydd a fu'r rhywogaeth yn nythu yng Nghymru yn y gorffennol ai peidio, ond mae'n bosibl fod rhai o'r cyfeiriadau at &quot;eryr&quot; yn cyfeirio at y rhywogaeth yma yn hytrach na'r [[Eryr euraid]].

[[Categori:Eryrod]]</text>
      <sha1>4tssrvm5meq4obgxcw373cvmqfn1t7a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102063</id>
      <parentid>11102058</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:10:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2112" xml:space="preserve">{{Cyfuno|[[Eryr môr]]}}
{{Blwch tacson
| enw = Eryr y môr
| delwedd = Seeadler-flug.jpg
| maint_delwedd = 225px
| neges_delwedd = 
| statws = LC
| system_statws = IUCN3.1
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Accipitriformes]]&lt;br /&gt;(neu [[Falconiformes]])
| familia = [[Accipitridae]]
| genus = ''[[Haliaeetus]]''
| species = '''''H. albicilla'''''
| enw_deuenwol = ''Haliaeetus albicilla''
| awdurdod_deuenwol = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)
| map_dosbarthiad = Haliaeetus albicilla distribution map.png
| maint_map_dosbarthiad = 225px
| neges_map_dosbarthiad = Gwyrdd golau: Tymor nythu&lt;br /&gt;Gwyrdd tywyll: Trwy'r flwyddyn&lt;br /&gt;Glas: Gaeaf
}}
[[File:Haliaeetus albicilla MHNT.ZOO.2010.11.96.1.jpg|thumb|''Haliaeetus albicilla'']]
[[File:Haliaeetus albicilla groenlandicus MHNT.ZOO.2010.11.96.3.jpg|thumb|''Haliaeetus albicilla groenlandicus'']]

[[Eryr]] yn perthyn i'r genws ''[[Haliaeetus]]'' a'r teulu [[Accipitridae]] yw '''Eryr y môr''' (''Haliaeetus albicilla''). Mae'n perthyn yn agos i'r [[Eryr Moel]].

Mae Eryr y môr yn aderyn mawr, 69 – 91&amp;nbsp;cm (27 – 36 modfedd) o hyd a 182 – 238&amp;nbsp;cm (72 – 94 modfedd) ar draws yr adenydd. Pwysa'r ieir 4 – 6.9&amp;nbsp;kg (8.8–15.2 pwys), tra mae'r ceiliogod yn llai, 3 – 5.4&amp;nbsp;kg (6.6–12 pwys). Saif yn bedwerydd ymhlith eryrod y byd o ran maint.

Mae'n nythu ar draws gogledd [[Ewrop]] a gogledd [[Asia]]. Ceir poblogaeth fwyaf Ewrop o gwmpas arfordir [[Norwy]]. Pysgod ac adar yw eu prif fwyd, ond gall mamaliaid bychain fod yn bwysig hefyd.

Diflannodd y rhywogaeth o'r [[Alban]] yn y [[19g]], ond yn 1975, gollyngwyd nifer o adar ar ynys [[Rùm]] i geisio ei adfer. Mae'r eryr yma yn awr yn nythu ar draws [[Ynysoedd Heledd]] a rhai ar dir mawr yr Alban. Mae rhaglen i geisio adfer y rhywogaeth i [[Iwerddon]], a bu awgrym y gellid gwneud yr un peth yng Nghymru. Nid oes sicrwydd a fu'r rhywogaeth yn nythu yng Nghymru yn y gorffennol ai peidio, ond mae'n bosibl fod rhai o'r cyfeiriadau at &quot;eryr&quot; yn cyfeirio at y rhywogaeth yma yn hytrach na'r [[Eryr euraid]].

[[Categori:Eryrod]]</text>
      <sha1>ft2zta3srk9lze3uomorjl6x6mse9wr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102075</id>
      <parentid>11102063</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:45:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Yn ailgyfeirio at [[Eryr môr]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Eryr môr]]</text>
      <sha1>5vc75l614ngeebwf6tk61n974rfz762</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rùm</title>
    <ns>0</ns>
    <id>60826</id>
    <revision>
      <id>11102066</id>
      <parentid>11101438</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:37:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1259" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| suppressfields = cylchfa| gwlad={{banergwlad|Yr Alban}}}}

Un o'r [[Ynysoedd Bach]] yn [[Ynysoedd Mewnol Heledd]] yng ngogledd-orllewin [[yr Alban]] yw '''Rùm''' ([[Saesneg]]: ''Rum'', gynt ''Rhum''). Yn weinyddol mae'n rhan o ardal [[Lochaber]] o [[Cyngor yr Ucheldiroedd|Gyngor yr Ucheldiroedd]].

Rùm yw'r fwyaf o'r Ynysoedd Bach, gydag arwynebedd o 10,463 hectar, a saif yn bymthefged ymhlith ynysoedd yr Alban o ran maint, ond dim ond tua 30 o bobl sy'n byw arni. Yn [[1826]] roedd y boblogaeth yn 450, ond fel rhan o broses [[Clirio'r Ucheldiroedd]], gorfodwyd pawb i ymadael i droi'r ynys yn fferm ddefaid enfawr. Mae'r boblogaeth bresennol i gyd yn byw ym mhentref [[Kinloch]] ar yr arfordir dwyreiniol. Prynwyd yr ynys gan y [[Cyngor Gwarchod Natur]] yn [[1957]], ac fe'i rheolir yn awr gan [[Scottish Natural Heritage]]. Ceir amrywiaeth o fywyd gwyllt yma, megis y [[Carw Coch]], ac mae [[Eryr môr]] a 70,000 pâr o [[Aderyn drycin Manaw]] yn nythu.

Mae fferi yn cysylltu'r ynys a [[Mallaig]] ar y tir mawr.

[[Delwedd:UK Rum.PNG|bawd|chwith|250px|Lleoliad Rùm]]
[[Delwedd:Eigg-and-Rum-from-mainland.jpg|bawd|dim|250px|Mynyddoedd Rùm o [[Moidart]], gydag ynys fechan [[Eigg]] o'u blaenau]]

[[Categori:Ynysoedd Mewnol Heledd]]</text>
      <sha1>elsqkcxtmhmuoty5twslpbfspnfbklw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhestr adar Llydaw</title>
    <ns>0</ns>
    <id>70655</id>
    <revision>
      <id>11101988</id>
      <parentid>11101843</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T13:50:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13922" xml:space="preserve">Yn y rhestr hon mae holl '''[[adar]] [[Llydaw]]''' wedi eu rhestru - yn [[Gymraeg]], [[Lladin]] ac yn [[Llydaweg]]. Mae hefyd yn nodi'r rhanbarthau ([[département]]) lle cawsant eu cofnodi: [[Aodoù-an-Arvor]] (A), [[Penn-ar-Bed]] (P), [[Il-ha-Gwilun]] (I), [[Liger-Atlantel]] (L) a [[Morbihan]] (M).

Enwir yn ei dro :
*enw cyffredin Cymraeg
*enw cyffredin Llydaweg
* yr enw gwyddonol
*enw cyffredin Llydaweg arall, (br.) neu [[Ffrangeg]] (ga.)
*statws y rhywogaeth:
: [[Adar sy'n bridio|nythio]] &quot;n&quot;
: [[Adar mudol|mudol]]
: haf
: gaeaf
Defnyddir y drefn [[Sibley, Monroe ac Ahlquist]].

==Rhestr yn ôl Teulu==
==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Petrisen goesgoch]], Klujar ruz (''[[Alectoris rufa]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Petrisen]], Klujar c'hris (''[[Perdix perdix]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''' - Teip cyffredin yn Llydaw o'r enw  (''Perdix perdix armoricana'')
*[[Sofliar]], Koailh (''[[Coturnix coturnix]]'') - mudol ('''A&lt;sub&gt;n?&lt;/sub&gt;,P,I,L,M''')
*[[Ffesant]], Fazan Kolc'his (''[[Phasianus colchicus]]'') - br. '''fesant'''- ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus olor 2 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|de|bawd|Gwyddau llwydion]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|de|bawd|Hwyaden wyllt]]
[[Delwedd:Somateria mollissima male..jpg|200px|de|bawd|Hwyaden fwythblu]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch dof]], Alarc'h roueel (''[[Cygnus olor]]'') - br. '''''sign''''' - nythio ('''A,L''')
*[[Alarch Bewick]], Alarc'h Bewick (''[[Cygnus bewickii]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Alarch y Gogledd]], Alarc'h kristilh (''[[Cygnus cygnus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Corhwyaden]], Krag-goañv (''[[Anas crecca]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Chwiwell]], Houad penn ruz (''[[Anas penelope]]'') - ('''L''')
*[[Gŵydd dalcenwen]], Gwaz vailh (''[[Anser albifrons]]'')
*[[Gŵydd ddu]], Garreli du (''[[Branta bernicla]]'') - mudol a gaeaf, rheolaidd ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gŵydd lwyd]], Gwaz louet (''[[Anser anser]]'') - mudol a gaeaf
*[[Hwyaden addfain]], Krag-hañv (''[[Anas querquedula]]'') - nythio a mudol ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden benddu]], Morilhon louet (''[[Aythya marila]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden bengoch]], Morilhon penn ruz (''[[Aythya ferina]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''A, P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden ddanheddog]], Heskenneg bras (''[[Mergus merganser]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden frongoch]], Heskenneg kuch (''[[Mergus serrator]]'') - mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider-dum (''[[Somateria mollissima]]'') - nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Hwyaden gopog]], Morilhon kabellek (''[[Aythya fuligula]]'') - nythio ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden gribgoch]], Penndog ruz (''[[Netta rufina]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden gynffonhir]], Morhouad-kerregi (''[[Clangula hyemalis]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lostfain]], Houad lostek (''[[Anas acuta]]'') - mudol a gaeaf ('''I,L''')
*[[Hwyaden lwyd]], Houad louet (''[[Anas strepera]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M''')
*[[Hwyaden lydanbig]], Houad beg-golvazh (''[[Anas clypeata]]'') - br. '''Houad beg-loa''' nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden lygad-aur]], Garv lagad aour (''[[Bucephala clangula]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lygadwen]], Morilhon gellruz (''[[Aythya nyroca]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden wyllt]], Houad-korz (''[[Anas platyrhynchos]])'' - nythio a gaeaf ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Hwyaden yr eithin]], Tadorn roueel (''[[Tadorna tadorna]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Lleian wen]], Heskenneg bihan (''[[Mergellus albellus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Duanenn vras (''[[Melanitta fusca]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden ddu]], Duanenn voutin (''[[Melanitta nigra]]'') - gaeaf ('''L''')

==[[Cnocell]]od==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell fraith fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Cnocell benllwyd Asia]], Speg louet (''[[Picus canus]]'')
*[[Cnocell werdd]], Kazeg-koad (''[[Picus viridis]]'') - br. '''''speg gwer''''', ga. '''''vert-picoura''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell ddu]], Speg du (''[[Dryocopus martius]]'') - nythio ('''A''')
*[[Cnocell fraith fawr]], Speg brizh bras (''[[Dendrocopos major]]'') - br. '''''poker-koad''''', '''''pilkoad bras''''', '''''drailher-koad''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell Fraith Ganolig|Cnocell fraith ganolig]], Speg krenn (''[[Dendrocopos medius]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell fraith fach]], Speg brizh bihan (''[[Picoides minor]]'') - br. '''''pilkoad bihan''''', '''''marc'h-koad bihan''''' - Neizher ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Pengam (aderyn)|Pengam]], Penngamm Eurazia (''[[Jynx torquilla]]'')

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]], Houperig (''[[Upupa epops]]'') - br. '''''kogenan''''', '''''toupenn''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]], Diredig boutin (''[[Alcedo atthis]]'') - br. '''''evn sant-Nikolaz''''', '''''diredig sant-Gwennole''''', '''''labous glas''''', '''''pesketaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]
*[[Gwybedog y Gwenyn]], Gwespetaer boutin (''[[Merops apiaster]]'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog]], Cwcw; Koukoug (''[[Cuculus canorus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]
*[[Gwennol Ddu]], Glaouer du (''[[Apus apus]]'') - br. '''''glaouer, perou''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Glustiog]], Toud-lann (''[[Asio flammeus]]'')
*[[Tylluan Gorniog]], Toud (''[[Asio otus]]'') - br. '''''penn-kazh''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Fach]], Kaouenn vihan (''[[Athene noctua]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Scops]], Toud korr (''[[Otus scops]]'')
*[[Tylluan Frech]], Kaouenn penn tev (''[[Strix aluco]]'') - br. '''''kaouenn''''', ga. '''''chouan''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Wen]], Grell wenn (''[[Tyto alba]]'') - br. '''''labous an Ankoù''''', ga. '''''ferzaie''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]
*[[Troellwr Mawr]], Adren (''[[Caprimulgus europaeus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen Wyllt]], Koulm (''[[Columba oenas]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Ysguthan]], Kudon (''[[Columba palumbus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur Dorchog]], Turzhunell durk (''[[Streptopelia decaocto]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur]], Turzhunell ar c'hoadoù (''[[Streptopelia turtur]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]], Rakig-dour (''[[Rallus aquaticus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Rhegen Fach]], Rakig bihan (''[[Porzana parva]]'')
*[[Rhegen Fraith]], Rakig brizhellek (''[[Porzana porzana]]'')
*[[Rhegen Baillon]], Rakig korr (''[[Porzana pusilla]]'')
*[[Iâr Ddŵr]], Douryar (''[[Gallinula chloropus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cwtiar]], Jualenn vailh (''[[Fulica atra]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|de|bawd|Barcud Coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Gwalch Marth]], Sparfell voan (''[[Accipiter gentilis]]'') - br. '''''Gwazsparfell''''' - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Gwalch glas]], Sparfell c'hlas (''[[Accipiter nisus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Bwncath]], Baou voutin (''[[Buteo buteo]]'') - Nythio ('''A,I,L''')
*[[Eryr nadroedd cyffredin]], Eryr Nadroedd Cyffredin; Skoulerer-hañv (''[[Circaetus gallicus]]'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Boda gwerni]], Bod y Gwerni; Skoul-korz (''[[Circus aeruginosus]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Boda Tinwyn|Boda tinwyn]], Bod Tinwen; Skoul louet (''[[Circus cyaneus]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L''')
*[[Boda Montagu]], Skoul glas (''[[Circus pygargus]]'') - br. '''''sparfell al lannoù''''' - Nythio ('''A, P, I, L, M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Barcud du]], Barged du (''[[Milvus migrans]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Barcud Coch|Barcud coch]], Barged ruz (''[[Milvus milvus]]'') - Mudol ('''L''')
*[[Eryr y Môr|Eryr môr]], Morerer lost gwenn (''[[Haliaeetus albicilla]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Boda'r Mêl|Boda'r mêl]], Bondrask (''[[Pernis apivorus]]'') - br. '''''Skilvaou-wesped''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Gwalcheryr bacsiog]], Erer korr (''[[Hieraaetus pennatus]]'' neu ''Aquila pennata'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Gwalch y Pysgod|Gwalch Pysgod]], Erer-spluj (''[[Pandion haliaetus]]'') - Mudol ('''L''')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Bach]], Falc'hun moan (''[[Falco columbarius]]'') - Mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hebog Tramor]], Falc'hun pirc'hirin (''[[Falco peregrinus]]'') - br. '''''falc'hun kantreat''''' - Tremeniad ('''L''')
*[[Hebog yr Ehedydd]], Falc'hun-gwez (''[[Falco subbuteo]]'') - Nythio ('''A,L''')
*[[Cudyll Coch]], Falc'hun logotaer (''[[Falco tinnunculus]]'') - br. '''''logotaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Plomerig rous (''[[Tachybaptus ruficollis]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gwyach fawr gopog]], Plomer-kuchenn (''[[Podiceps cristatus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Gwyach gorniog]], Plomer bougennek (''[[Podiceps auritus]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfddu]], Plomer gouzoug du (''[[Podiceps nigricollis]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfgoch]] Plomer gouzoug ruz (''[[Podiceps grisegena]]'') - mudol, Gaeaf rheolaidd - ('''L''')

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Basstoelpel 13.jpg|200px|de|bawd|Huganod]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gwylanwydd, Mulfran Wen; Morskoul (''[[Morus bassanus]]'') - Nythio, mudol a haf ('''C''')

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]
*[[Mulfran werdd]], Morvran-guchenn (''[[Phalacrocorax aristotelis]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')
*[[Mulfran]], Morfran, Bilidowcar; Morvran vras (''[[Phalacrocorax carbo]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|de|bawd|Crëyr Bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]
*[[Crëyr glas]], Crychydd; Kerc'heiz louet (''[[Ardea cinerea]]'') - br. '''''kerc'heiz''''', ga. '''''égron''''' - Nythio ('''P,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr porffor]], Kerc'heiz rous (''[[Ardea purpurea]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr mawr gwyn]], Herlegon bras (''[[Ardea alba]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Crëyr melyn]] (''[[Ardeola ralloides]]'') - Nythio (?) a haf ('''L''')
*[[Crëyr gwartheg]], Bugerc'heiz (''[[Bubulcus ibis]]'') - Nythio achlysurol ers 1981('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr bach]], Herlegon bihan (''[[Egretta garzetta]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr traethau gorllewinol]], (''[[Egretta gularis]]'') - Mudol ond ar goll ( O gefnfor India) ('''L''')
*[[Aderyn y bwn]], Bongorz bras (''[[Botaurus stellaris]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Bongorz bihan (''[[Ixobrychus minutus]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Crëyr nos]], Kerc'heiz-noz kein du, (''[[Nycticorax nycticorax]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Llwybig]], Spanell wenn (''[[Platalea leucorodia]]'') - Nythio a mudol ('''L''')
*[[Ibis cysegredig]], Ibiz sakr (''[[Threskiornis aethiopicus]]'') - yn ardal Morbihan yn y 1970au ('''I,L,M''')

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]
*[[Ciconia gwyn]], C'hwibon wenn (''[[Ciconia ciconia]]'') - br. '''''c'hwibon''''' - Nythio, mudol, haf ('''I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Ciconia du]], C'hwibon zu (''[[Ciconia nigra]]'') - mudol reolaidd ('''L''')

[[Categori:Adar|* Llydaw]]
[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Llydaw]]</text>
      <sha1>c7u3cfx1q2svv9u9aaz3405ftquy0na</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102019</id>
      <parentid>11101988</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:02:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13907" xml:space="preserve">Yn y rhestr hon mae holl '''[[adar]] [[Llydaw]]''' wedi eu rhestru - yn [[Gymraeg]], [[Lladin]] ac yn [[Llydaweg]]. Mae hefyd yn nodi'r rhanbarthau ([[département]]) lle cawsant eu cofnodi: [[Aodoù-an-Arvor]] (A), [[Penn-ar-Bed]] (P), [[Il-ha-Gwilun]] (I), [[Liger-Atlantel]] (L) a [[Morbihan]] (M).

Enwir yn ei dro :
*enw cyffredin Cymraeg
*enw cyffredin Llydaweg
* yr enw gwyddonol
*enw cyffredin Llydaweg arall, (br.) neu [[Ffrangeg]] (ga.)
*statws y rhywogaeth:
: [[Adar sy'n bridio|nythio]] &quot;n&quot;
: [[Adar mudol|mudol]]
: haf
: gaeaf
Defnyddir y drefn [[Sibley, Monroe ac Ahlquist]].

==Rhestr yn ôl Teulu==
==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Petrisen goesgoch]], Klujar ruz (''[[Alectoris rufa]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Petrisen]], Klujar c'hris (''[[Perdix perdix]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''' - Teip cyffredin yn Llydaw o'r enw  (''Perdix perdix armoricana'')
*[[Sofliar]], Koailh (''[[Coturnix coturnix]]'') - mudol ('''A&lt;sub&gt;n?&lt;/sub&gt;,P,I,L,M''')
*[[Ffesant]], Fazan Kolc'his (''[[Phasianus colchicus]]'') - br. '''fesant'''- ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus olor 2 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|de|bawd|Gwyddau llwydion]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|de|bawd|Hwyaden wyllt]]
[[Delwedd:Somateria mollissima male..jpg|200px|de|bawd|Hwyaden fwythblu]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch dof]], Alarc'h roueel (''[[Cygnus olor]]'') - br. '''''sign''''' - nythio ('''A,L''')
*[[Alarch Bewick]], Alarc'h Bewick (''[[Cygnus bewickii]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Alarch y Gogledd]], Alarc'h kristilh (''[[Cygnus cygnus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Corhwyaden]], Krag-goañv (''[[Anas crecca]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Chwiwell]], Houad penn ruz (''[[Anas penelope]]'') - ('''L''')
*[[Gŵydd dalcenwen]], Gwaz vailh (''[[Anser albifrons]]'')
*[[Gŵydd ddu]], Garreli du (''[[Branta bernicla]]'') - mudol a gaeaf, rheolaidd ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gŵydd lwyd]], Gwaz louet (''[[Anser anser]]'') - mudol a gaeaf
*[[Hwyaden addfain]], Krag-hañv (''[[Anas querquedula]]'') - nythio a mudol ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden benddu]], Morilhon louet (''[[Aythya marila]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden bengoch]], Morilhon penn ruz (''[[Aythya ferina]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''A, P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden ddanheddog]], Heskenneg bras (''[[Mergus merganser]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden frongoch]], Heskenneg kuch (''[[Mergus serrator]]'') - mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider-dum (''[[Somateria mollissima]]'') - nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Hwyaden gopog]], Morilhon kabellek (''[[Aythya fuligula]]'') - nythio ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden gribgoch]], Penndog ruz (''[[Netta rufina]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden gynffonhir]], Morhouad-kerregi (''[[Clangula hyemalis]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lostfain]], Houad lostek (''[[Anas acuta]]'') - mudol a gaeaf ('''I,L''')
*[[Hwyaden lwyd]], Houad louet (''[[Anas strepera]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M''')
*[[Hwyaden lydanbig]], Houad beg-golvazh (''[[Anas clypeata]]'') - br. '''Houad beg-loa''' nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden lygad-aur]], Garv lagad aour (''[[Bucephala clangula]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lygadwen]], Morilhon gellruz (''[[Aythya nyroca]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden wyllt]], Houad-korz (''[[Anas platyrhynchos]])'' - nythio a gaeaf ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Hwyaden yr eithin]], Tadorn roueel (''[[Tadorna tadorna]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Lleian wen]], Heskenneg bihan (''[[Mergellus albellus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Duanenn vras (''[[Melanitta fusca]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden ddu]], Duanenn voutin (''[[Melanitta nigra]]'') - gaeaf ('''L''')

==[[Cnocell]]od==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell fraith fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Cnocell benllwyd Asia]], Speg louet (''[[Picus canus]]'')
*[[Cnocell werdd]], Kazeg-koad (''[[Picus viridis]]'') - br. '''''speg gwer''''', ga. '''''vert-picoura''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell ddu]], Speg du (''[[Dryocopus martius]]'') - nythio ('''A''')
*[[Cnocell fraith fawr]], Speg brizh bras (''[[Dendrocopos major]]'') - br. '''''poker-koad''''', '''''pilkoad bras''''', '''''drailher-koad''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell Fraith Ganolig|Cnocell fraith ganolig]], Speg krenn (''[[Dendrocopos medius]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell fraith fach]], Speg brizh bihan (''[[Picoides minor]]'') - br. '''''pilkoad bihan''''', '''''marc'h-koad bihan''''' - Neizher ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Pengam (aderyn)|Pengam]], Penngamm Eurazia (''[[Jynx torquilla]]'')

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]], Houperig (''[[Upupa epops]]'') - br. '''''kogenan''''', '''''toupenn''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]], Diredig boutin (''[[Alcedo atthis]]'') - br. '''''evn sant-Nikolaz''''', '''''diredig sant-Gwennole''''', '''''labous glas''''', '''''pesketaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]
*[[Gwybedog y Gwenyn]], Gwespetaer boutin (''[[Merops apiaster]]'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog]], Cwcw; Koukoug (''[[Cuculus canorus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]
*[[Gwennol Ddu]], Glaouer du (''[[Apus apus]]'') - br. '''''glaouer, perou''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Glustiog]], Toud-lann (''[[Asio flammeus]]'')
*[[Tylluan Gorniog]], Toud (''[[Asio otus]]'') - br. '''''penn-kazh''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Fach]], Kaouenn vihan (''[[Athene noctua]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Scops]], Toud korr (''[[Otus scops]]'')
*[[Tylluan Frech]], Kaouenn penn tev (''[[Strix aluco]]'') - br. '''''kaouenn''''', ga. '''''chouan''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Wen]], Grell wenn (''[[Tyto alba]]'') - br. '''''labous an Ankoù''''', ga. '''''ferzaie''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]
*[[Troellwr Mawr]], Adren (''[[Caprimulgus europaeus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen Wyllt]], Koulm (''[[Columba oenas]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Ysguthan]], Kudon (''[[Columba palumbus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur Dorchog]], Turzhunell durk (''[[Streptopelia decaocto]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur]], Turzhunell ar c'hoadoù (''[[Streptopelia turtur]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]], Rakig-dour (''[[Rallus aquaticus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Rhegen Fach]], Rakig bihan (''[[Porzana parva]]'')
*[[Rhegen Fraith]], Rakig brizhellek (''[[Porzana porzana]]'')
*[[Rhegen Baillon]], Rakig korr (''[[Porzana pusilla]]'')
*[[Iâr Ddŵr]], Douryar (''[[Gallinula chloropus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cwtiar]], Jualenn vailh (''[[Fulica atra]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|bawd|Barcud coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Gwalch Marth]], Sparfell voan (''[[Accipiter gentilis]]'') - br. '''''Gwazsparfell''''' - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Gwalch glas]], Sparfell c'hlas (''[[Accipiter nisus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Bwncath]], Baou voutin (''[[Buteo buteo]]'') - Nythio ('''A,I,L''')
*[[Eryr nadroedd cyffredin]], Eryr Nadroedd Cyffredin; Skoulerer-hañv (''[[Circaetus gallicus]]'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Boda gwerni]], Bod y Gwerni; Skoul-korz (''[[Circus aeruginosus]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Boda Tinwyn|Boda tinwyn]], Bod Tinwen; Skoul louet (''[[Circus cyaneus]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L''')
*[[Boda Montagu]], Skoul glas (''[[Circus pygargus]]'') - br. '''''sparfell al lannoù''''' - Nythio ('''A, P, I, L, M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Barcud du]], Barged du (''[[Milvus migrans]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Barcud coch]], Barged ruz (''[[Milvus milvus]]'') - Mudol ('''L''')
*[[Eryr y Môr|Eryr môr]], Morerer lost gwenn (''[[Haliaeetus albicilla]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Boda'r Mêl|Boda'r mêl]], Bondrask (''[[Pernis apivorus]]'') - br. '''''Skilvaou-wesped''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Gwalcheryr bacsiog]], Erer korr (''[[Hieraaetus pennatus]]'' neu ''Aquila pennata'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Gwalch y Pysgod|Gwalch Pysgod]], Erer-spluj (''[[Pandion haliaetus]]'') - Mudol ('''L''')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Bach]], Falc'hun moan (''[[Falco columbarius]]'') - Mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hebog Tramor]], Falc'hun pirc'hirin (''[[Falco peregrinus]]'') - br. '''''falc'hun kantreat''''' - Tremeniad ('''L''')
*[[Hebog yr Ehedydd]], Falc'hun-gwez (''[[Falco subbuteo]]'') - Nythio ('''A,L''')
*[[Cudyll Coch]], Falc'hun logotaer (''[[Falco tinnunculus]]'') - br. '''''logotaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Plomerig rous (''[[Tachybaptus ruficollis]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gwyach fawr gopog]], Plomer-kuchenn (''[[Podiceps cristatus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Gwyach gorniog]], Plomer bougennek (''[[Podiceps auritus]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfddu]], Plomer gouzoug du (''[[Podiceps nigricollis]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfgoch]] Plomer gouzoug ruz (''[[Podiceps grisegena]]'') - mudol, Gaeaf rheolaidd - ('''L''')

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Basstoelpel 13.jpg|200px|de|bawd|Huganod]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gwylanwydd, Mulfran Wen; Morskoul (''[[Morus bassanus]]'') - Nythio, mudol a haf ('''C''')

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]
*[[Mulfran werdd]], Morvran-guchenn (''[[Phalacrocorax aristotelis]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')
*[[Mulfran]], Morfran, Bilidowcar; Morvran vras (''[[Phalacrocorax carbo]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|de|bawd|Crëyr Bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]
*[[Crëyr glas]], Crychydd; Kerc'heiz louet (''[[Ardea cinerea]]'') - br. '''''kerc'heiz''''', ga. '''''égron''''' - Nythio ('''P,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr porffor]], Kerc'heiz rous (''[[Ardea purpurea]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr mawr gwyn]], Herlegon bras (''[[Ardea alba]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Crëyr melyn]] (''[[Ardeola ralloides]]'') - Nythio (?) a haf ('''L''')
*[[Crëyr gwartheg]], Bugerc'heiz (''[[Bubulcus ibis]]'') - Nythio achlysurol ers 1981('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr bach]], Herlegon bihan (''[[Egretta garzetta]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr traethau gorllewinol]], (''[[Egretta gularis]]'') - Mudol ond ar goll ( O gefnfor India) ('''L''')
*[[Aderyn y bwn]], Bongorz bras (''[[Botaurus stellaris]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Bongorz bihan (''[[Ixobrychus minutus]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Crëyr nos]], Kerc'heiz-noz kein du, (''[[Nycticorax nycticorax]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Llwybig]], Spanell wenn (''[[Platalea leucorodia]]'') - Nythio a mudol ('''L''')
*[[Ibis cysegredig]], Ibiz sakr (''[[Threskiornis aethiopicus]]'') - yn ardal Morbihan yn y 1970au ('''I,L,M''')

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]
*[[Ciconia gwyn]], C'hwibon wenn (''[[Ciconia ciconia]]'') - br. '''''c'hwibon''''' - Nythio, mudol, haf ('''I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Ciconia du]], C'hwibon zu (''[[Ciconia nigra]]'') - mudol reolaidd ('''L''')

[[Categori:Adar|* Llydaw]]
[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Llydaw]]</text>
      <sha1>e6kfmdygms8ul18u76asdwynyetxb54</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102036</id>
      <parentid>11102019</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:32:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13893" xml:space="preserve">Yn y rhestr hon mae holl '''[[adar]] [[Llydaw]]''' wedi eu rhestru - yn [[Gymraeg]], [[Lladin]] ac yn [[Llydaweg]]. Mae hefyd yn nodi'r rhanbarthau ([[département]]) lle cawsant eu cofnodi: [[Aodoù-an-Arvor]] (A), [[Penn-ar-Bed]] (P), [[Il-ha-Gwilun]] (I), [[Liger-Atlantel]] (L) a [[Morbihan]] (M).

Enwir yn ei dro :
*enw cyffredin Cymraeg
*enw cyffredin Llydaweg
* yr enw gwyddonol
*enw cyffredin Llydaweg arall, (br.) neu [[Ffrangeg]] (ga.)
*statws y rhywogaeth:
: [[Adar sy'n bridio|nythio]] &quot;n&quot;
: [[Adar mudol|mudol]]
: haf
: gaeaf
Defnyddir y drefn [[Sibley, Monroe ac Ahlquist]].

==Rhestr yn ôl Teulu==
==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Petrisen goesgoch]], Klujar ruz (''[[Alectoris rufa]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Petrisen]], Klujar c'hris (''[[Perdix perdix]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''' - Teip cyffredin yn Llydaw o'r enw  (''Perdix perdix armoricana'')
*[[Sofliar]], Koailh (''[[Coturnix coturnix]]'') - mudol ('''A&lt;sub&gt;n?&lt;/sub&gt;,P,I,L,M''')
*[[Ffesant]], Fazan Kolc'his (''[[Phasianus colchicus]]'') - br. '''fesant'''- ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus olor 2 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|de|bawd|Gwyddau llwydion]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|de|bawd|Hwyaden wyllt]]
[[Delwedd:Somateria mollissima male..jpg|200px|de|bawd|Hwyaden fwythblu]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch dof]], Alarc'h roueel (''[[Cygnus olor]]'') - br. '''''sign''''' - nythio ('''A,L''')
*[[Alarch Bewick]], Alarc'h Bewick (''[[Cygnus bewickii]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Alarch y Gogledd]], Alarc'h kristilh (''[[Cygnus cygnus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Corhwyaden]], Krag-goañv (''[[Anas crecca]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Chwiwell]], Houad penn ruz (''[[Anas penelope]]'') - ('''L''')
*[[Gŵydd dalcenwen]], Gwaz vailh (''[[Anser albifrons]]'')
*[[Gŵydd ddu]], Garreli du (''[[Branta bernicla]]'') - mudol a gaeaf, rheolaidd ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gŵydd lwyd]], Gwaz louet (''[[Anser anser]]'') - mudol a gaeaf
*[[Hwyaden addfain]], Krag-hañv (''[[Anas querquedula]]'') - nythio a mudol ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden benddu]], Morilhon louet (''[[Aythya marila]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden bengoch]], Morilhon penn ruz (''[[Aythya ferina]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''A, P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden ddanheddog]], Heskenneg bras (''[[Mergus merganser]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden frongoch]], Heskenneg kuch (''[[Mergus serrator]]'') - mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider-dum (''[[Somateria mollissima]]'') - nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Hwyaden gopog]], Morilhon kabellek (''[[Aythya fuligula]]'') - nythio ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden gribgoch]], Penndog ruz (''[[Netta rufina]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden gynffonhir]], Morhouad-kerregi (''[[Clangula hyemalis]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lostfain]], Houad lostek (''[[Anas acuta]]'') - mudol a gaeaf ('''I,L''')
*[[Hwyaden lwyd]], Houad louet (''[[Anas strepera]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M''')
*[[Hwyaden lydanbig]], Houad beg-golvazh (''[[Anas clypeata]]'') - br. '''Houad beg-loa''' nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden lygad-aur]], Garv lagad aour (''[[Bucephala clangula]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lygadwen]], Morilhon gellruz (''[[Aythya nyroca]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden wyllt]], Houad-korz (''[[Anas platyrhynchos]])'' - nythio a gaeaf ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Hwyaden yr eithin]], Tadorn roueel (''[[Tadorna tadorna]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Lleian wen]], Heskenneg bihan (''[[Mergellus albellus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Duanenn vras (''[[Melanitta fusca]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden ddu]], Duanenn voutin (''[[Melanitta nigra]]'') - gaeaf ('''L''')

==[[Cnocell]]od==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell fraith fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Cnocell benllwyd Asia]], Speg louet (''[[Picus canus]]'')
*[[Cnocell werdd]], Kazeg-koad (''[[Picus viridis]]'') - br. '''''speg gwer''''', ga. '''''vert-picoura''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell ddu]], Speg du (''[[Dryocopus martius]]'') - nythio ('''A''')
*[[Cnocell fraith fawr]], Speg brizh bras (''[[Dendrocopos major]]'') - br. '''''poker-koad''''', '''''pilkoad bras''''', '''''drailher-koad''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell Fraith Ganolig|Cnocell fraith ganolig]], Speg krenn (''[[Dendrocopos medius]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell fraith fach]], Speg brizh bihan (''[[Picoides minor]]'') - br. '''''pilkoad bihan''''', '''''marc'h-koad bihan''''' - Neizher ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Pengam (aderyn)|Pengam]], Penngamm Eurazia (''[[Jynx torquilla]]'')

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]], Houperig (''[[Upupa epops]]'') - br. '''''kogenan''''', '''''toupenn''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]], Diredig boutin (''[[Alcedo atthis]]'') - br. '''''evn sant-Nikolaz''''', '''''diredig sant-Gwennole''''', '''''labous glas''''', '''''pesketaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]
*[[Gwybedog y Gwenyn]], Gwespetaer boutin (''[[Merops apiaster]]'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog]], Cwcw; Koukoug (''[[Cuculus canorus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]
*[[Gwennol Ddu]], Glaouer du (''[[Apus apus]]'') - br. '''''glaouer, perou''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Glustiog]], Toud-lann (''[[Asio flammeus]]'')
*[[Tylluan Gorniog]], Toud (''[[Asio otus]]'') - br. '''''penn-kazh''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Fach]], Kaouenn vihan (''[[Athene noctua]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Scops]], Toud korr (''[[Otus scops]]'')
*[[Tylluan Frech]], Kaouenn penn tev (''[[Strix aluco]]'') - br. '''''kaouenn''''', ga. '''''chouan''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Wen]], Grell wenn (''[[Tyto alba]]'') - br. '''''labous an Ankoù''''', ga. '''''ferzaie''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]
*[[Troellwr Mawr]], Adren (''[[Caprimulgus europaeus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen Wyllt]], Koulm (''[[Columba oenas]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Ysguthan]], Kudon (''[[Columba palumbus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur Dorchog]], Turzhunell durk (''[[Streptopelia decaocto]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur]], Turzhunell ar c'hoadoù (''[[Streptopelia turtur]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]], Rakig-dour (''[[Rallus aquaticus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Rhegen Fach]], Rakig bihan (''[[Porzana parva]]'')
*[[Rhegen Fraith]], Rakig brizhellek (''[[Porzana porzana]]'')
*[[Rhegen Baillon]], Rakig korr (''[[Porzana pusilla]]'')
*[[Iâr Ddŵr]], Douryar (''[[Gallinula chloropus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cwtiar]], Jualenn vailh (''[[Fulica atra]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|bawd|Barcud coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Gwalch Marth]], Sparfell voan (''[[Accipiter gentilis]]'') - br. '''''Gwazsparfell''''' - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Gwalch glas]], Sparfell c'hlas (''[[Accipiter nisus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Bwncath]], Baou voutin (''[[Buteo buteo]]'') - Nythio ('''A,I,L''')
*[[Eryr nadroedd cyffredin]], Eryr Nadroedd Cyffredin; Skoulerer-hañv (''[[Circaetus gallicus]]'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Boda gwerni]], Bod y Gwerni; Skoul-korz (''[[Circus aeruginosus]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Boda Tinwyn|Boda tinwyn]], Bod Tinwen; Skoul louet (''[[Circus cyaneus]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L''')
*[[Boda Montagu]], Skoul glas (''[[Circus pygargus]]'') - br. '''''sparfell al lannoù''''' - Nythio ('''A, P, I, L, M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Barcud du]], Barged du (''[[Milvus migrans]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Barcud coch]], Barged ruz (''[[Milvus milvus]]'') - Mudol ('''L''')
*[[Eryr y Môr|Eryr môr]], Morerer lost gwenn (''[[Haliaeetus albicilla]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Boda mêl]], Bondrask (''[[Pernis apivorus]]'') - br. '''''Skilvaou-wesped''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Gwalcheryr bacsiog]], Erer korr (''[[Hieraaetus pennatus]]'' neu ''Aquila pennata'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Gwalch y Pysgod|Gwalch Pysgod]], Erer-spluj (''[[Pandion haliaetus]]'') - Mudol ('''L''')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Bach]], Falc'hun moan (''[[Falco columbarius]]'') - Mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hebog Tramor]], Falc'hun pirc'hirin (''[[Falco peregrinus]]'') - br. '''''falc'hun kantreat''''' - Tremeniad ('''L''')
*[[Hebog yr Ehedydd]], Falc'hun-gwez (''[[Falco subbuteo]]'') - Nythio ('''A,L''')
*[[Cudyll Coch]], Falc'hun logotaer (''[[Falco tinnunculus]]'') - br. '''''logotaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Plomerig rous (''[[Tachybaptus ruficollis]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gwyach fawr gopog]], Plomer-kuchenn (''[[Podiceps cristatus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Gwyach gorniog]], Plomer bougennek (''[[Podiceps auritus]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfddu]], Plomer gouzoug du (''[[Podiceps nigricollis]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfgoch]] Plomer gouzoug ruz (''[[Podiceps grisegena]]'') - mudol, Gaeaf rheolaidd - ('''L''')

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Basstoelpel 13.jpg|200px|de|bawd|Huganod]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gwylanwydd, Mulfran Wen; Morskoul (''[[Morus bassanus]]'') - Nythio, mudol a haf ('''C''')

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]
*[[Mulfran werdd]], Morvran-guchenn (''[[Phalacrocorax aristotelis]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')
*[[Mulfran]], Morfran, Bilidowcar; Morvran vras (''[[Phalacrocorax carbo]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|de|bawd|Crëyr Bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]
*[[Crëyr glas]], Crychydd; Kerc'heiz louet (''[[Ardea cinerea]]'') - br. '''''kerc'heiz''''', ga. '''''égron''''' - Nythio ('''P,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr porffor]], Kerc'heiz rous (''[[Ardea purpurea]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr mawr gwyn]], Herlegon bras (''[[Ardea alba]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Crëyr melyn]] (''[[Ardeola ralloides]]'') - Nythio (?) a haf ('''L''')
*[[Crëyr gwartheg]], Bugerc'heiz (''[[Bubulcus ibis]]'') - Nythio achlysurol ers 1981('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr bach]], Herlegon bihan (''[[Egretta garzetta]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr traethau gorllewinol]], (''[[Egretta gularis]]'') - Mudol ond ar goll ( O gefnfor India) ('''L''')
*[[Aderyn y bwn]], Bongorz bras (''[[Botaurus stellaris]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Bongorz bihan (''[[Ixobrychus minutus]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Crëyr nos]], Kerc'heiz-noz kein du, (''[[Nycticorax nycticorax]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Llwybig]], Spanell wenn (''[[Platalea leucorodia]]'') - Nythio a mudol ('''L''')
*[[Ibis cysegredig]], Ibiz sakr (''[[Threskiornis aethiopicus]]'') - yn ardal Morbihan yn y 1970au ('''I,L,M''')

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]
*[[Ciconia gwyn]], C'hwibon wenn (''[[Ciconia ciconia]]'') - br. '''''c'hwibon''''' - Nythio, mudol, haf ('''I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Ciconia du]], C'hwibon zu (''[[Ciconia nigra]]'') - mudol reolaidd ('''L''')

[[Categori:Adar|* Llydaw]]
[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Llydaw]]</text>
      <sha1>jj9ru35v7ck7hpltkl03qnfc7ioh59j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102040</id>
      <parentid>11102036</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:34:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13855" xml:space="preserve">Yn y rhestr hon mae holl '''[[adar]] [[Llydaw]]''' wedi eu rhestru - yn [[Gymraeg]], [[Lladin]] ac yn [[Llydaweg]]. Mae hefyd yn nodi'r rhanbarthau ([[département]]) lle cawsant eu cofnodi: [[Aodoù-an-Arvor]] (A), [[Penn-ar-Bed]] (P), [[Il-ha-Gwilun]] (I), [[Liger-Atlantel]] (L) a [[Morbihan]] (M).

Enwir yn ei dro :
*enw cyffredin Cymraeg
*enw cyffredin Llydaweg
* yr enw gwyddonol
*enw cyffredin Llydaweg arall, (br.) neu [[Ffrangeg]] (ga.)
*statws y rhywogaeth:
: [[Adar sy'n bridio|nythio]] &quot;n&quot;
: [[Adar mudol|mudol]]
: haf
: gaeaf
Defnyddir y drefn [[Sibley, Monroe ac Ahlquist]].

==Rhestr yn ôl Teulu==
==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Petrisen goesgoch]], Klujar ruz (''[[Alectoris rufa]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Petrisen]], Klujar c'hris (''[[Perdix perdix]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''' - Teip cyffredin yn Llydaw o'r enw  (''Perdix perdix armoricana'')
*[[Sofliar]], Koailh (''[[Coturnix coturnix]]'') - mudol ('''A&lt;sub&gt;n?&lt;/sub&gt;,P,I,L,M''')
*[[Ffesant]], Fazan Kolc'his (''[[Phasianus colchicus]]'') - br. '''fesant'''- ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus olor 2 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|de|bawd|Gwyddau llwydion]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|de|bawd|Hwyaden wyllt]]
[[Delwedd:Somateria mollissima male..jpg|200px|de|bawd|Hwyaden fwythblu]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch dof]], Alarc'h roueel (''[[Cygnus olor]]'') - br. '''''sign''''' - nythio ('''A,L''')
*[[Alarch Bewick]], Alarc'h Bewick (''[[Cygnus bewickii]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Alarch y Gogledd]], Alarc'h kristilh (''[[Cygnus cygnus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Corhwyaden]], Krag-goañv (''[[Anas crecca]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Chwiwell]], Houad penn ruz (''[[Anas penelope]]'') - ('''L''')
*[[Gŵydd dalcenwen]], Gwaz vailh (''[[Anser albifrons]]'')
*[[Gŵydd ddu]], Garreli du (''[[Branta bernicla]]'') - mudol a gaeaf, rheolaidd ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gŵydd lwyd]], Gwaz louet (''[[Anser anser]]'') - mudol a gaeaf
*[[Hwyaden addfain]], Krag-hañv (''[[Anas querquedula]]'') - nythio a mudol ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden benddu]], Morilhon louet (''[[Aythya marila]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden bengoch]], Morilhon penn ruz (''[[Aythya ferina]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''A, P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden ddanheddog]], Heskenneg bras (''[[Mergus merganser]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden frongoch]], Heskenneg kuch (''[[Mergus serrator]]'') - mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider-dum (''[[Somateria mollissima]]'') - nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Hwyaden gopog]], Morilhon kabellek (''[[Aythya fuligula]]'') - nythio ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden gribgoch]], Penndog ruz (''[[Netta rufina]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden gynffonhir]], Morhouad-kerregi (''[[Clangula hyemalis]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lostfain]], Houad lostek (''[[Anas acuta]]'') - mudol a gaeaf ('''I,L''')
*[[Hwyaden lwyd]], Houad louet (''[[Anas strepera]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M''')
*[[Hwyaden lydanbig]], Houad beg-golvazh (''[[Anas clypeata]]'') - br. '''Houad beg-loa''' nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden lygad-aur]], Garv lagad aour (''[[Bucephala clangula]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lygadwen]], Morilhon gellruz (''[[Aythya nyroca]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden wyllt]], Houad-korz (''[[Anas platyrhynchos]])'' - nythio a gaeaf ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Hwyaden yr eithin]], Tadorn roueel (''[[Tadorna tadorna]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Lleian wen]], Heskenneg bihan (''[[Mergellus albellus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Duanenn vras (''[[Melanitta fusca]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden ddu]], Duanenn voutin (''[[Melanitta nigra]]'') - gaeaf ('''L''')

==[[Cnocell]]od==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell fraith fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Cnocell benllwyd Asia]], Speg louet (''[[Picus canus]]'')
*[[Cnocell werdd]], Kazeg-koad (''[[Picus viridis]]'') - br. '''''speg gwer''''', ga. '''''vert-picoura''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell ddu]], Speg du (''[[Dryocopus martius]]'') - nythio ('''A''')
*[[Cnocell fraith fawr]], Speg brizh bras (''[[Dendrocopos major]]'') - br. '''''poker-koad''''', '''''pilkoad bras''''', '''''drailher-koad''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell Fraith Ganolig|Cnocell fraith ganolig]], Speg krenn (''[[Dendrocopos medius]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell fraith fach]], Speg brizh bihan (''[[Picoides minor]]'') - br. '''''pilkoad bihan''''', '''''marc'h-koad bihan''''' - Neizher ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Pengam (aderyn)|Pengam]], Penngamm Eurazia (''[[Jynx torquilla]]'')

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]], Houperig (''[[Upupa epops]]'') - br. '''''kogenan''''', '''''toupenn''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]], Diredig boutin (''[[Alcedo atthis]]'') - br. '''''evn sant-Nikolaz''''', '''''diredig sant-Gwennole''''', '''''labous glas''''', '''''pesketaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]
*[[Gwybedog y Gwenyn]], Gwespetaer boutin (''[[Merops apiaster]]'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog]], Cwcw; Koukoug (''[[Cuculus canorus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]
*[[Gwennol Ddu]], Glaouer du (''[[Apus apus]]'') - br. '''''glaouer, perou''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Glustiog]], Toud-lann (''[[Asio flammeus]]'')
*[[Tylluan Gorniog]], Toud (''[[Asio otus]]'') - br. '''''penn-kazh''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Fach]], Kaouenn vihan (''[[Athene noctua]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Scops]], Toud korr (''[[Otus scops]]'')
*[[Tylluan Frech]], Kaouenn penn tev (''[[Strix aluco]]'') - br. '''''kaouenn''''', ga. '''''chouan''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Wen]], Grell wenn (''[[Tyto alba]]'') - br. '''''labous an Ankoù''''', ga. '''''ferzaie''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]
*[[Troellwr Mawr]], Adren (''[[Caprimulgus europaeus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen Wyllt]], Koulm (''[[Columba oenas]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Ysguthan]], Kudon (''[[Columba palumbus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur Dorchog]], Turzhunell durk (''[[Streptopelia decaocto]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur]], Turzhunell ar c'hoadoù (''[[Streptopelia turtur]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]], Rakig-dour (''[[Rallus aquaticus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Rhegen Fach]], Rakig bihan (''[[Porzana parva]]'')
*[[Rhegen Fraith]], Rakig brizhellek (''[[Porzana porzana]]'')
*[[Rhegen Baillon]], Rakig korr (''[[Porzana pusilla]]'')
*[[Iâr Ddŵr]], Douryar (''[[Gallinula chloropus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cwtiar]], Jualenn vailh (''[[Fulica atra]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|bawd|Barcud coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Gwalch Marth]], Sparfell voan (''[[Accipiter gentilis]]'') - br. '''''Gwazsparfell''''' - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Gwalch glas]], Sparfell c'hlas (''[[Accipiter nisus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Bwncath]], Baou voutin (''[[Buteo buteo]]'') - Nythio ('''A,I,L''')
*[[Eryr nadroedd cyffredin]], Eryr Nadroedd Cyffredin; Skoulerer-hañv (''[[Circaetus gallicus]]'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Boda gwerni]], Skoul-korz (''[[Circus aeruginosus]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Boda tinwyn]], Skoul louet (''[[Circus cyaneus]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L''')
*[[Boda Montagu]], Skoul glas (''[[Circus pygargus]]'') - br. '''''sparfell al lannoù''''' - Nythio ('''A, P, I, L, M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Barcud du]], Barged du (''[[Milvus migrans]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Barcud coch]], Barged ruz (''[[Milvus milvus]]'') - Mudol ('''L''')
*[[Eryr y Môr|Eryr môr]], Morerer lost gwenn (''[[Haliaeetus albicilla]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Boda mêl]], Bondrask (''[[Pernis apivorus]]'') - br. '''''Skilvaou-wesped''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Gwalcheryr bacsiog]], Erer korr (''[[Hieraaetus pennatus]]'' neu ''Aquila pennata'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Gwalch y Pysgod|Gwalch Pysgod]], Erer-spluj (''[[Pandion haliaetus]]'') - Mudol ('''L''')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Bach]], Falc'hun moan (''[[Falco columbarius]]'') - Mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hebog Tramor]], Falc'hun pirc'hirin (''[[Falco peregrinus]]'') - br. '''''falc'hun kantreat''''' - Tremeniad ('''L''')
*[[Hebog yr Ehedydd]], Falc'hun-gwez (''[[Falco subbuteo]]'') - Nythio ('''A,L''')
*[[Cudyll Coch]], Falc'hun logotaer (''[[Falco tinnunculus]]'') - br. '''''logotaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Plomerig rous (''[[Tachybaptus ruficollis]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gwyach fawr gopog]], Plomer-kuchenn (''[[Podiceps cristatus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Gwyach gorniog]], Plomer bougennek (''[[Podiceps auritus]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfddu]], Plomer gouzoug du (''[[Podiceps nigricollis]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfgoch]] Plomer gouzoug ruz (''[[Podiceps grisegena]]'') - mudol, Gaeaf rheolaidd - ('''L''')

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Basstoelpel 13.jpg|200px|de|bawd|Huganod]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gwylanwydd, Mulfran Wen; Morskoul (''[[Morus bassanus]]'') - Nythio, mudol a haf ('''C''')

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]
*[[Mulfran werdd]], Morvran-guchenn (''[[Phalacrocorax aristotelis]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')
*[[Mulfran]], Morfran, Bilidowcar; Morvran vras (''[[Phalacrocorax carbo]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|de|bawd|Crëyr Bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]
*[[Crëyr glas]], Crychydd; Kerc'heiz louet (''[[Ardea cinerea]]'') - br. '''''kerc'heiz''''', ga. '''''égron''''' - Nythio ('''P,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr porffor]], Kerc'heiz rous (''[[Ardea purpurea]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr mawr gwyn]], Herlegon bras (''[[Ardea alba]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Crëyr melyn]] (''[[Ardeola ralloides]]'') - Nythio (?) a haf ('''L''')
*[[Crëyr gwartheg]], Bugerc'heiz (''[[Bubulcus ibis]]'') - Nythio achlysurol ers 1981('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr bach]], Herlegon bihan (''[[Egretta garzetta]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr traethau gorllewinol]], (''[[Egretta gularis]]'') - Mudol ond ar goll ( O gefnfor India) ('''L''')
*[[Aderyn y bwn]], Bongorz bras (''[[Botaurus stellaris]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Bongorz bihan (''[[Ixobrychus minutus]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Crëyr nos]], Kerc'heiz-noz kein du, (''[[Nycticorax nycticorax]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Llwybig]], Spanell wenn (''[[Platalea leucorodia]]'') - Nythio a mudol ('''L''')
*[[Ibis cysegredig]], Ibiz sakr (''[[Threskiornis aethiopicus]]'') - yn ardal Morbihan yn y 1970au ('''I,L,M''')

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]
*[[Ciconia gwyn]], C'hwibon wenn (''[[Ciconia ciconia]]'') - br. '''''c'hwibon''''' - Nythio, mudol, haf ('''I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Ciconia du]], C'hwibon zu (''[[Ciconia nigra]]'') - mudol reolaidd ('''L''')

[[Categori:Adar|* Llydaw]]
[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Llydaw]]</text>
      <sha1>mnbmwkjbili36en19pamj8044w38syi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102067</id>
      <parentid>11102040</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:37:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13843" xml:space="preserve">Yn y rhestr hon mae holl '''[[adar]] [[Llydaw]]''' wedi eu rhestru - yn [[Gymraeg]], [[Lladin]] ac yn [[Llydaweg]]. Mae hefyd yn nodi'r rhanbarthau ([[département]]) lle cawsant eu cofnodi: [[Aodoù-an-Arvor]] (A), [[Penn-ar-Bed]] (P), [[Il-ha-Gwilun]] (I), [[Liger-Atlantel]] (L) a [[Morbihan]] (M).

Enwir yn ei dro :
*enw cyffredin Cymraeg
*enw cyffredin Llydaweg
* yr enw gwyddonol
*enw cyffredin Llydaweg arall, (br.) neu [[Ffrangeg]] (ga.)
*statws y rhywogaeth:
: [[Adar sy'n bridio|nythio]] &quot;n&quot;
: [[Adar mudol|mudol]]
: haf
: gaeaf
Defnyddir y drefn [[Sibley, Monroe ac Ahlquist]].

==Rhestr yn ôl Teulu==
==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Petrisen goesgoch]], Klujar ruz (''[[Alectoris rufa]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Petrisen]], Klujar c'hris (''[[Perdix perdix]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''' - Teip cyffredin yn Llydaw o'r enw  (''Perdix perdix armoricana'')
*[[Sofliar]], Koailh (''[[Coturnix coturnix]]'') - mudol ('''A&lt;sub&gt;n?&lt;/sub&gt;,P,I,L,M''')
*[[Ffesant]], Fazan Kolc'his (''[[Phasianus colchicus]]'') - br. '''fesant'''- ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus olor 2 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|de|bawd|Gwyddau llwydion]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|de|bawd|Hwyaden wyllt]]
[[Delwedd:Somateria mollissima male..jpg|200px|de|bawd|Hwyaden fwythblu]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch dof]], Alarc'h roueel (''[[Cygnus olor]]'') - br. '''''sign''''' - nythio ('''A,L''')
*[[Alarch Bewick]], Alarc'h Bewick (''[[Cygnus bewickii]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Alarch y Gogledd]], Alarc'h kristilh (''[[Cygnus cygnus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Corhwyaden]], Krag-goañv (''[[Anas crecca]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Chwiwell]], Houad penn ruz (''[[Anas penelope]]'') - ('''L''')
*[[Gŵydd dalcenwen]], Gwaz vailh (''[[Anser albifrons]]'')
*[[Gŵydd ddu]], Garreli du (''[[Branta bernicla]]'') - mudol a gaeaf, rheolaidd ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gŵydd lwyd]], Gwaz louet (''[[Anser anser]]'') - mudol a gaeaf
*[[Hwyaden addfain]], Krag-hañv (''[[Anas querquedula]]'') - nythio a mudol ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden benddu]], Morilhon louet (''[[Aythya marila]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden bengoch]], Morilhon penn ruz (''[[Aythya ferina]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''A, P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden ddanheddog]], Heskenneg bras (''[[Mergus merganser]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden frongoch]], Heskenneg kuch (''[[Mergus serrator]]'') - mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider-dum (''[[Somateria mollissima]]'') - nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Hwyaden gopog]], Morilhon kabellek (''[[Aythya fuligula]]'') - nythio ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden gribgoch]], Penndog ruz (''[[Netta rufina]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden gynffonhir]], Morhouad-kerregi (''[[Clangula hyemalis]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lostfain]], Houad lostek (''[[Anas acuta]]'') - mudol a gaeaf ('''I,L''')
*[[Hwyaden lwyd]], Houad louet (''[[Anas strepera]]'') - nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M''')
*[[Hwyaden lydanbig]], Houad beg-golvazh (''[[Anas clypeata]]'') - br. '''Houad beg-loa''' nythio, mudol a gaeaf ('''P&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,I,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Hwyaden lygad-aur]], Garv lagad aour (''[[Bucephala clangula]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Hwyaden lygadwen]], Morilhon gellruz (''[[Aythya nyroca]]'') - mudol ('''L''')
*[[Hwyaden wyllt]], Houad-korz (''[[Anas platyrhynchos]])'' - nythio a gaeaf ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Hwyaden yr eithin]], Tadorn roueel (''[[Tadorna tadorna]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Lleian wen]], Heskenneg bihan (''[[Mergellus albellus]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Duanenn vras (''[[Melanitta fusca]]'') - gaeaf ('''L''')
*[[Môr-hwyaden ddu]], Duanenn voutin (''[[Melanitta nigra]]'') - gaeaf ('''L''')

==[[Cnocell]]od==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell fraith fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Cnocell benllwyd Asia]], Speg louet (''[[Picus canus]]'')
*[[Cnocell werdd]], Kazeg-koad (''[[Picus viridis]]'') - br. '''''speg gwer''''', ga. '''''vert-picoura''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell ddu]], Speg du (''[[Dryocopus martius]]'') - nythio ('''A''')
*[[Cnocell fraith fawr]], Speg brizh bras (''[[Dendrocopos major]]'') - br. '''''poker-koad''''', '''''pilkoad bras''''', '''''drailher-koad''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell Fraith Ganolig|Cnocell fraith ganolig]], Speg krenn (''[[Dendrocopos medius]]'') - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cnocell fraith fach]], Speg brizh bihan (''[[Picoides minor]]'') - br. '''''pilkoad bihan''''', '''''marc'h-koad bihan''''' - Neizher ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Pengam (aderyn)|Pengam]], Penngamm Eurazia (''[[Jynx torquilla]]'')

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]], Houperig (''[[Upupa epops]]'') - br. '''''kogenan''''', '''''toupenn''''' - nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]], Diredig boutin (''[[Alcedo atthis]]'') - br. '''''evn sant-Nikolaz''''', '''''diredig sant-Gwennole''''', '''''labous glas''''', '''''pesketaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]
*[[Gwybedog y Gwenyn]], Gwespetaer boutin (''[[Merops apiaster]]'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog]], Cwcw; Koukoug (''[[Cuculus canorus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]
*[[Gwennol Ddu]], Glaouer du (''[[Apus apus]]'') - br. '''''glaouer, perou''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Glustiog]], Toud-lann (''[[Asio flammeus]]'')
*[[Tylluan Gorniog]], Toud (''[[Asio otus]]'') - br. '''''penn-kazh''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Fach]], Kaouenn vihan (''[[Athene noctua]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Scops]], Toud korr (''[[Otus scops]]'')
*[[Tylluan Frech]], Kaouenn penn tev (''[[Strix aluco]]'') - br. '''''kaouenn''''', ga. '''''chouan''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Tylluan Wen]], Grell wenn (''[[Tyto alba]]'') - br. '''''labous an Ankoù''''', ga. '''''ferzaie''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]
*[[Troellwr Mawr]], Adren (''[[Caprimulgus europaeus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen Wyllt]], Koulm (''[[Columba oenas]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Ysguthan]], Kudon (''[[Columba palumbus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur Dorchog]], Turzhunell durk (''[[Streptopelia decaocto]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Turtur]], Turzhunell ar c'hoadoù (''[[Streptopelia turtur]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]], Rakig-dour (''[[Rallus aquaticus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Rhegen Fach]], Rakig bihan (''[[Porzana parva]]'')
*[[Rhegen Fraith]], Rakig brizhellek (''[[Porzana porzana]]'')
*[[Rhegen Baillon]], Rakig korr (''[[Porzana pusilla]]'')
*[[Iâr Ddŵr]], Douryar (''[[Gallinula chloropus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Cwtiar]], Jualenn vailh (''[[Fulica atra]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|bawd|Barcud coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Gwalch Marth]], Sparfell voan (''[[Accipiter gentilis]]'') - br. '''''Gwazsparfell''''' - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Gwalch glas]], Sparfell c'hlas (''[[Accipiter nisus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Bwncath]], Baou voutin (''[[Buteo buteo]]'') - Nythio ('''A,I,L''')
*[[Eryr nadroedd cyffredin]], Eryr Nadroedd Cyffredin; Skoulerer-hañv (''[[Circaetus gallicus]]'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Boda gwerni]], Skoul-korz (''[[Circus aeruginosus]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Boda tinwyn]], Skoul louet (''[[Circus cyaneus]]'') - Nythio ('''A&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;, L''')
*[[Boda Montagu]], Skoul glas (''[[Circus pygargus]]'') - br. '''''sparfell al lannoù''''' - Nythio ('''A, P, I, L, M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Barcud du]], Barged du (''[[Milvus migrans]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Barcud coch]], Barged ruz (''[[Milvus milvus]]'') - Mudol ('''L''')
*[[Eryr môr]], Morerer lost gwenn (''[[Haliaeetus albicilla]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Boda mêl]], Bondrask (''[[Pernis apivorus]]'') - br. '''''Skilvaou-wesped''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''
*[[Gwalcheryr bacsiog]], Erer korr (''[[Hieraaetus pennatus]]'' neu ''Aquila pennata'') - Nythio hyd at XIX ganrif yn Liger-Atlantel
*[[Gwalch y Pysgod|Gwalch Pysgod]], Erer-spluj (''[[Pandion haliaetus]]'') - Mudol ('''L''')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Bach]], Falc'hun moan (''[[Falco columbarius]]'') - Mudol a gaeaf ('''L''')
*[[Hebog Tramor]], Falc'hun pirc'hirin (''[[Falco peregrinus]]'') - br. '''''falc'hun kantreat''''' - Tremeniad ('''L''')
*[[Hebog yr Ehedydd]], Falc'hun-gwez (''[[Falco subbuteo]]'') - Nythio ('''A,L''')
*[[Cudyll Coch]], Falc'hun logotaer (''[[Falco tinnunculus]]'') - br. '''''logotaer''''' - Nythio ('''A,P,I,L,M''')'''&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;'''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Plomerig rous (''[[Tachybaptus ruficollis]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')
*[[Gwyach fawr gopog]], Plomer-kuchenn (''[[Podiceps cristatus]]'') - Nythio ('''A,P,I,L,M''')&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;
*[[Gwyach gorniog]], Plomer bougennek (''[[Podiceps auritus]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfddu]], Plomer gouzoug du (''[[Podiceps nigricollis]]'') - Gaeaf rheolaidd - ('''L''')
*[[Gwyach yddfgoch]] Plomer gouzoug ruz (''[[Podiceps grisegena]]'') - mudol, Gaeaf rheolaidd - ('''L''')

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Basstoelpel 13.jpg|200px|de|bawd|Huganod]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gwylanwydd, Mulfran Wen; Morskoul (''[[Morus bassanus]]'') - Nythio, mudol a haf ('''C''')

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]
*[[Mulfran werdd]], Morvran-guchenn (''[[Phalacrocorax aristotelis]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')
*[[Mulfran]], Morfran, Bilidowcar; Morvran vras (''[[Phalacrocorax carbo]]'') - Nythio a Gaeaf ('''A,L''')

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|de|bawd|Crëyr Bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]
*[[Crëyr glas]], Crychydd; Kerc'heiz louet (''[[Ardea cinerea]]'') - br. '''''kerc'heiz''''', ga. '''''égron''''' - Nythio ('''P,L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;M&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr porffor]], Kerc'heiz rous (''[[Ardea purpurea]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr mawr gwyn]], Herlegon bras (''[[Ardea alba]]'') - Gaeaf ('''L''')
*[[Crëyr melyn]] (''[[Ardeola ralloides]]'') - Nythio (?) a haf ('''L''')
*[[Crëyr gwartheg]], Bugerc'heiz (''[[Bubulcus ibis]]'') - Nythio achlysurol ers 1981('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr bach]], Herlegon bihan (''[[Egretta garzetta]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')
*[[Crëyr traethau gorllewinol]], (''[[Egretta gularis]]'') - Mudol ond ar goll ( O gefnfor India) ('''L''')
*[[Aderyn y bwn]], Bongorz bras (''[[Botaurus stellaris]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Bongorz bihan (''[[Ixobrychus minutus]]'') - Nythio ('''L''')
*[[Crëyr nos]], Kerc'heiz-noz kein du, (''[[Nycticorax nycticorax]]'') - Nythio ('''L&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;''')

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Llwybig]], Spanell wenn (''[[Platalea leucorodia]]'') - Nythio a mudol ('''L''')
*[[Ibis cysegredig]], Ibiz sakr (''[[Threskiornis aethiopicus]]'') - yn ardal Morbihan yn y 1970au ('''I,L,M''')

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]
*[[Ciconia gwyn]], C'hwibon wenn (''[[Ciconia ciconia]]'') - br. '''''c'hwibon''''' - Nythio, mudol, haf ('''I&lt;sub&gt;n&lt;/sub&gt;,L''')
*[[Ciconia du]], C'hwibon zu (''[[Ciconia nigra]]'') - mudol reolaidd ('''L''')

[[Categori:Adar|* Llydaw]]
[[Categori:Llydaw]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Llydaw]]</text>
      <sha1>rgp90mt9dgrzywoo7gzkv0qrx815hd1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhestr adar Cymru</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71679</id>
    <revision>
      <id>11102071</id>
      <parentid>11101975</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:38:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45551" xml:space="preserve">'''Rhestr [[adar]] [[Cymru]]''' yn eu trefn dacsonomegol.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.birdsinwales.org.uk/downloads/Welsh%20species%20list.pdf|teitl= Welsh species list|awdur= Prater, Tony &amp; Reg Thorpe|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt; Mae'r drefn a'r enwau gwyddonol yn dilyn y ''British Ornithologist's Union (BOU)''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bou.org.uk/thebritishlist/British-List-2011.pdf|teitl= The British List|awdur= BOU|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dudley, Steve P.; Mike Gee, Chris Kehoe, Tim M. Melling &amp; the British Ornithologists' Union Records Committee (2006) [http://www.doi.org/10.1111/j.1474-919X.2006.00603.x The British List: A Checklist of Birds of Britain (7th edition)], ''Ibis'' 148 (3), 526–563.&lt;/ref&gt; Mae '''P''' yn dynodi rhywogaethau sy'n brin ym Mhrydain&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bbrc.org.uk/119|teitl= Current BBRC species and taxa|awdur= BBRC|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt; ac mae '''C''' yn dynodi rhywogaethau sy'n brin yng Nghymru.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.birdsinwales.org.uk/downloads/WRP%20scarce%20species.pdf|teitl= WRP scarce species|awdur= Welsh Records Panel|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;

__NOTOC__
{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;margin:0 auto; width:55em; clear:both;&quot;
!Cynnwys
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Elyrch, gwyddau a hwyaid|Elyrch, gwyddau a hwyaid]] •
[[#Grugieir|Grugieir]] •
[[#Petris a ffesantod|Petris a ffesantod]] •
[[#Trochyddion|Trochyddion]] •
[[#Albatrosiaid|Albatrosiaid]] •
[[#Adar drycin a phedrynnod|Adar drycin a phedrynnod]] •
[[#Pedrynnod drycin|Pedrynnod drycin]] • 
[[#Adar trofannol|Adar trofannol]] • 
[[#Huganod|Huganod]] • 
[[#Mulfrain|Mulfrain]] • 
[[#Adar ffrigad|Adar ffrigad]] • 
[[#Crehyrod|Crehyrod]] • 
[[#Ciconiaid|Ciconiaid]] • 
[[#Crymanbigau a llwybigau|Crymanbigau a llwybigau]] • 
[[#Gwyachod|Gwyachod]] •
[[#Eryrod a gweilch|Eryrod a gweilch]] • 
[[#Gwalch y Pysgod|Gwalch y Pysgod]] • 
[[#Hebogiaid|Hebogiaid]] • 
[[#Rhegennod|Rhegennod]] • 
[[#Garanod|Garanod]] • 
[[#Ceiliogod y waun|Ceiliogod y waun]] • 
[[#Piod môr|Piod môr]] • 
[[#Cambigau ac hirgoesau|Cambigau ac hirgoesau]] • 
[[#Rhedwyr y moelydd|Rhedwyr y moelydd]] • 
[[#Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid|Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid]] • 
[[#Cwtiaid|Cwtiaid]] • 
[[#Pibyddion|Pibyddion]] • 
[[#Adar llydandroed|Adar llydandroed]] • 
[[#Sgiwennod|Sgiwennod]] • 
[[#Gwylanod|Gwylanod]] • 
[[#Môr-wenoliaid|Môr-wenoliaid]] • 
[[#Carfilod|Carfilod]] • 
[[#Ieir y diffeithwch|Ieir y diffeithwch]] • 
[[#Colomennod|Colomennod]] • 
[[#Parotiaid|Parotiaid]] • 
[[#Cogau|Cogau]] • 
[[#Tylluanod gwynion|Tylluanod gwynion]] • 
[[#Tylluanod|Tylluanod]] • 
[[#Troellwyr|Troellwyr]] • 
[[#Gwenoliaid duon|Gwenoliaid duon]] • 
[[#Gleision y dorlan|Gleision y dorlan]] • 
[[#Gwybedogion y gwenyn|Gwybedogion y gwenyn]] • 
[[#Rholyddion|Rholyddion]] • 
[[#Copog|Copog]] • 
[[#Cnocellod|Cnocellod]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Teyrnwybedogion|Teyrnwybedogion]] •
[[#Fireoau|Fireoau]] • 
[[#Eurynnod|Eurynnod]] • 
[[#Cigyddion|Cigyddion]] • 
[[#Brain|Brain]] • 
[[#Drywod eurben|Drywod eurben]] • 
[[#Titwod pendil|Titwod pendil]] • 
[[#Titwod|Titwod]] • 
[[#Titw Barfog|Titw Barfog]] • 
[[#Ehedyddion|Ehedyddion]] •
[[#Gwenoliaid|Gwenoliaid]] •
[[#Teloriaid y llwyni|Teloriaid y llwyni]] • 
[[#Titwod cynffon-hir|Titwod cynffon-hir]] • 
[[#Teloriaid y dail|Teloriaid y dail]] • 
[[#Teloriaid nodweddiadol|Teloriaid nodweddiadol]] • 
[[#Teloriaid y gwair|Teloriaid y gwair]] • 
[[#Teloriaid y cyrs|Teloriaid y cyrs]] • 
[[#Teloriaid cynffon wyntyll|Teloriaid cynffon wyntyll]] • 
[[#Cynffonau sidan|Cynffonau sidan]] • 
[[#Dringwr y Muriau|Dringwr y Muriau]] • 
[[#Deloriaid|Deloriaid]] • 
[[#Dringwyr bach|Dringwyr bach]] • 
[[#Drywod|Drywod]] • 
[[#Adar gwatwar|Adar gwatwar]] • 
[[#Drudwennod|Drudwennod]] • 
[[#Bronwennod y dŵr|Bronwennod y dŵr]] • 
[[#Bronfreithod|Bronfreithod]] • 
[[#Gwybedogion a chlochdarod|Gwybedogion a chlochdarod]] • 
[[#Llwydiaid|Llwydiaid]] • 
[[#Golfanod|Golfanod]] • 
[[#Corhedyddion a siglennod|Corhedyddion a siglennod]] • 
[[#Llinosiaid neu bincod|Llinosiaid]] • 
[[#Breision y gogledd|Breision y gogledd]] •
[[#Cardinaliaid|Cardinaliaid]] •
[[#Breision a golfanod Americanaidd|Breision a golfanod Americanaidd]] •
[[#Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd|Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd]] • 
[[#Teloriaid Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
'''[[#Gweler hefyd|Gweler hefyd]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Cyfeiriadau|Cyfeiriadau]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Dolenni allanol|Dolenni allanol]]'''
|}

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus olor 2 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Alarch ddof|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|bawd|Gwyddau llwydion]]
[[Delwedd:Somateria mollissima male..jpg|200px|bawd|Hwyaden fwythblu]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|bawd|Hwyaden wyllt]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch Bewick]], Bewick's swan, ''Cygnus columbianus''
*[[Alarch dof]], Mute swan, ''Cygnus olor''
*[[Alarch y Gogledd]], Whooper swan, ''Cygnus cygnus''
*[[Corhwyaden]], Teal, ''Anas crecca''
*[[Corhwyaden asgell-las]], Blue-winged teal, ''Anas discors'' '''P'''
*[[Corhwyaden asgellwerdd]], Green-winged teal, ''Anas carolinensis'' '''C'''
*[[Chwiwell]], Wigeon, ''Anas penelope''
*[[Chwiwell America]], American wigeon, ''Anas americana'' '''C'''
*[[Gŵydd Canada]], Canada goose, ''Branta canadensis''
*[[Gŵydd dalcenwen]], White-fronted goose, ''Anser albifrons''
*[[Gŵydd dalcenwen fechan]], Lesser white-fronted goose, ''Anser erythropus'' '''P'''
*[[Gŵydd droedbinc]], Pink-footed goose, ''Anser brachyrhynchus''
*[[Gŵydd ddu]], Brent goose, ''Branta bernicla''
*[[Gŵydd frongoch]], Red-breasted goose, ''Branta ruficollis'' '''P'''
*[[Gŵydd lwyd]], Greylag goose, ''Anser anser''
*[[Gŵydd wyran]], Barnacle goose, ''Branta leucopsis''
*[[Gŵydd y llafur]], Bean goose, ''Anser fabalis'' '''C'''
*[[Gŵydd yr Aifft]], Egyptian goose, ''Alopochen aegyptiaca''
*[[Hwyaden addfain]], Garganey, ''Anas querquedula''
*[[Hwyaden benddu]], Scaup, ''Aythya marila''
*[[Hwyaden benddu fechan]], Lesser scaup, ''Aythya affinis'' '''P'''
*[[Hwyaden bengoch]], Pochard, ''Aythya ferina''
*[[Hwyaden dorchog]], Ring-necked duck, ''Aythya collaris'' '''C'''
*[[Hwyaden ddanheddog]], Goosander, ''Mergus merganser''
*[[Hwyaden ddu]], Black duck, ''Anas rubripes'' '''P'''
*[[Hwyaden frongoch]], Red-breasted merganser, ''Mergus serrator''
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider, ''Somateria mollissima''
*[[Hwyaden fwythblu'r Gogledd]], King eider, ''Somateria spectabilis'' '''P'''
*[[Hwyaden goch]], Ruddy duck, ''Oxyura jamaicensis''
*[[Hwyaden goch yr eithin]], Ruddy shelduck, ''Tadorna ferruginea'' '''P'''
*[[Hwyaden gopog]], Tufted duck, ''Aythya fuligula''
*[[Hwyaden gribgoch]], Red-crested pochard, ''Netta rufina''
*[[Hwyaden gribog]], Mandarin duck, ''Aix galericulata''
*[[Hwyaden gynffonhir]], Long-tailed duck, ''Clangula hyemalis''
*[[Hwyaden lostfain]], Pintail, ''Anas acuta''
*[[Hwyaden lwyd]], Gadwall, ''Anas strepera''
*[[Hwyaden lydanbig]], Shoveler, ''Anas clypeata''
*[[Hwyaden lygad-aur]], Goldeneye, ''Bucephala clangula''
*[[Hwyaden lygadwen]], Ferruginous duck, ''Aythya nyroca'' '''C'''
*[[Hwyaden wyllt]], Mallard, ''Anas platyrhynchos''
*[[Hwyaden yr eithin]], Shelduck, ''Tadorna tadorna''
*[[Lleian wen]], Smew, ''Mergellus albellus''
*[[Môr-hwyaden America]], Black scoter, ''Melanitta americana'' '''P'''
*[[Môr-hwyaden ddu]], Common scoter, ''Melanitta nigra''
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Velvet scoter, ''Melanitta fusca''
*[[Môr-hwyaden yr ewyn]], Surf scoter, ''Melanitta perspicillata'' '''C'''

==[[Grugiar|Grugieir]]==
[[Delwedd:Lagopus lagopus scoticus 2.jpg|200px|bawd|Grugiar goch]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Tetraonidae]]

*[[Grugiar ddu]], Black grouse, ''Tetrao tetrix''
*[[Grugiar goch]], Red grouse, ''Lagopus lagopus scotica''
{{-}}

==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Ffesant]], Pheasant, ''Phasianus colchicus''
*[[Ffesant Amherst]], Lady Amherst's pheasant, ''Chrysolophus amherstiae''
*[[Ffesant euraid]], Golden pheasant, ''Chrysolophus pictus''
*[[Petrisen]], Grey partridge, ''Perdix perdix''
*[[Petrisen goesgoch]], Red-legged partridge, ''Alectorix rufa''
*[[Sofliar]], Quail, ''Coturnix coturnix''
{{-}}

==[[Trochydd]]ion==
'''Urdd''': [[Trochydd|Gaviiformes]]
'''Teulu''': [[Trochydd|Gaviidae]]

*[[Trochydd gyddfddu]], Black-throated diver, ''Gavia arctica''
*[[Trochydd gyddfgoch]], Red-throated diver, ''Gavia stellata''
*[[Trochydd mawr]], Great Northern diver, ''Gavia immer''
*[[Trochydd pigwyn]], White-billed diver, ''Gavia adamsii'' '''C'''
*[[Trochydd y Môr Tawel]], Pacific diver, ''Gavia pacifica'' '''P'''

==[[Albatros]]iaid==
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Diomedeidae]]

*[[Albatros aelddu]], Black-browed albatross, ''Thalassarche melanophris'' '''P'''

==[[aderyn drycin|Adar drycin]] a [[pedryn|phedrynnod]]==
[[Delwedd:Northern-Fulmar.jpg|200px|bawd|Aderyn drycin y graig]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Procellariidae]]

*[[Aderyn drycin bach]], Macaronesian shearwater, ''Puffinus baroli'' '''P'''
*[[Aderyn drycin Balearig]], Balearic shearwater, ''Puffinus mauretanicus''
*[[Aderyn drycin Cory]], Cory's shearwater, ''Calonectris diomedea'' '''C'''
*[[Aderyn drycin du]], Sooty shearwater, ''Puffinus griseus''
*[[Aderyn drycin Manaw]], Manx shearwater, ''Puffinus puffinus''
*[[Aderyn drycin mawr]], Great shearwater, ''Puffinus gravis'' '''C'''
*[[Aderyn drycin y graig]], Fulmar, ''Fulmarus glacialis''

==[[Hydrobatidae|Pedrynnod drycin]]==
[[Delwedd:Hydrobates pelagicus.jpg|200px|bawd|Pedryn drycin. Mae'n nythu ar nifer o ynysoedd Cymru.]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Hydrobatidae]]

*[[Pedryn drycin]], Storm petrel, ''Hydrobates pelagicus''
*[[Pedryn drycin Leach]], Leach's storm petrel, ''Oceanodroma leucorhoa''
*[[Pedryn drycin Wilson]], Wilson's storm petrel, ''Oceanites oceanicus'' '''C'''
{{-}}

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Gannet (28048706485).jpg|bawd|Hugan]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gannet, ''Morus bassanus''
{{-}}

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
[[Delwedd:Phalacrocorax carbo ja01.jpg|bawd|Mulfran]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]

*[[Mulfran]], Cormorant, ''Phalacrocorax carbo''
*[[Mulfran werdd]], Shag, ''Phalacrocorax aristotelis''
{{-}}

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|bawd|Crëyr bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]

*[[Aderyn y bwn]], Bittern, ''Botaurus stellaris''
*[[Aderyn bwn America]], American bittern, ''Botaurus lentiginosus'' '''P'''
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Little bittern, ''Ixobrychus minutus'' '''P'''
*[[Crëyr bach]], Little egret, ''Egretta garzetta''
*[[Crëyr glas]], Crychydd (Grey Heron, ''Ardea cinerea''
*[[Crëyr gwartheg]], Cattle egret, ''Bubulcus ibis'' '''C'''
*[[Crëyr gwyrdd]], Green heron, ''Butorides virescens'' '''P'''
*[[Crëyr mawr gwyn]], Great white egret, ''Ardea alba'' '''C'''
*[[Crëyr melyn]], Squacco heron, ''Ardeola ralloides'' '''P'''
*[[Crëyr nos]], Night heron, ''Nycticorax nycticorax'' '''C'''
*[[Crëyr porffor]], Purple heron, ''Ardea purpurea'' '''C'''

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]

*[[Ciconia du]], Black stork, ''Ciconia nigra'' '''P'''
*[[Ciconia gwyn]], White stork, ''Ciconia ciconia'' '''C'''

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Ibis du]], Glossy ibis, ''Plegadis falcinellus'' '''P'''
*[[Llwybig]], Spoonbill, ''Platalea leucorodia''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Little grebe, ''Tachybaptus ruficollis''
*[[Gwyach fawr gopog]], Great crested grebe, ''Podiceps cristatus''
*[[Gwyach gorniog]], Slavonian grebe, ''Podiceps auritus''
*[[Gwyach yddfddu]], Black-necked grebe, ''Podiceps nigricollis''
*[[Gwyach yddfgoch]], Red-necked grebe, ''Podiceps grisegena''
*[[Gwyach ylfinfraith]], Pied-billed grebe, ''Podilymbus podiceps'' '''P'''
{{-}}

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|de|bawd|Barcud Coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Barcud coch]], Red kite, ''Milvus milvus''
*[[Barcud du]], Black kite, ''Milvus migrans'' '''C'''
*[[Boda bacsiog]], Rough-legged buzzard, ''Buteo lagopus'' '''C'''
*[[Boda gwerni]], Marsh harrier, ''Circus aeruginosus''
*[[Boda mêl]], Honey buzzard, ''Pernis apivorus''
*[[Boda Montagu]], Montagu's harrier, ''Circus pygargus'' '''C'''
*[[Boda tinwyn]], Hen harrier, ''Circus cyaneus''
*[[Bwncath]], Buzzard, ''Buteo buteo''
*[[Eryr euraid]], Golden eagle, ''Aquila chrysaetos'' '''C'''
*[[Eryr môr]], White-tailed eagle, ''Haliaaetus albicilla'' '''C'''
*[[Gwalch glas]], Sparrowhawk, ''Accipiter nisus''
*[[Gwalch Marthin]], Goshawk, ''Accipiter gentilis''
{{-}}

==[[Gwalch y Pysgod]]==
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Gwalch y Pysgod|Pandionidae]]

*[[Gwalch y Pysgod]] (Osprey, ''Pandion haliaetus'')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Coch]] (Kestrel, ''Falco tinnunculus'')
*[[Cudyll Troetgoch]], Cudyll Troedgoch (Red-footed Falcon, ''Falco vespertinus'') '''C'''
*[[Cudyll Bach]] (Merlin, ''Falco columbarius'')
*[[Hebog yr Ehedydd]] (Hobby, ''Falco subbuteo'')
*[[Hebog y Gogledd]] (Gyr Falcon, ''Falco rusticolus'') '''P'''
*[[Hebog Tramor]] (Peregrine Falcon, ''Falco peregrinus'')

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]] (Water Rail, ''Rallus aquaticus'')
*[[Rhegen Fraith]] (Spotted Crake, ''Porzana porzana'') '''C'''
*[[Rhegen Sora]] (Sora, ''Porzana carolina'') '''P'''
*[[Rhegen Fach]] (Little Crake, ''Porzana parva'') '''P'''
*[[Rhegen Baillon]] (Baillon's Crake, ''Porzana pusilla'') '''P'''
*[[Rhegen yr Ŷd]] (Corn Crake, ''Crex crex'') '''C'''
*[[Iâr Ddŵr]] (Moorhen, ''Gallinula chloropus'')
*[[Cwtiar]] (Coot, ''Fulica atra'')

==[[Gruidae|Garanod]]==
[[Delwedd:Grus grus 6 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Garan]]
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Gruidae]]

*[[Garan]] (Crane, ''Grus grus'') '''C'''

==[[Otididae|Ceiliogod y waun]]==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Otididae]]

*[[Ceiliog y Waun Lleiaf]] (Little Bustard, ''Tetrax tetrax'') '''P'''
*[[Ceiliog y Waun]] (Great Bustard, ''Otis tarda'') '''P'''

==[[Haematopodidae|Piod môr]]==
[[Delwedd:Haematopus ostralegus -parent and chick -Scotland-8.jpg|200px|bawd|Pioden y môr a'i chyw.]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Haematopodidae]]

*[[Pioden y Môr]] (Oystercatcher, ''Haematopus ostralegus'')

==[[Recurvirostra|Cambig]]au ac [[hirgoes]]au==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Recurvirostridae]]

*[[Hirgoes]] (Black-winged Stilt, ''Himantopus himantopus'') '''P'''
*[[Cambig]] (Avocet, ''Recurvirostra avosetta'')

==[[Burhinidae|Rhedwyr y moelydd]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Burhinidae]]

*[[Rhedwr y Moelydd]] (Stone Curlew, ''Burhinus oedicnemus'') '''C'''

==[[Rhedwr y Twyni|Rhedwyr y twyni]] a [[cwtiadwennol|chwtiadwenoliaid]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Glareolidae]]

*[[Rhedwr y Twyni]] (Cream-coloured Courser, ''Cursorius cursor'') '''P'''
*[[Cwtiadwennol Dorchog]] (Collared Pratincole, ''Glareola pratincola'') '''P'''
*[[Cwtiadwennol Aden-ddu]] (Black-winged Pratincole, ''Glareola nordmanni'') '''P'''

==[[cwtiad|Cwtiaid]]==
[[Delwedd:Charadrius hiaticula tundrae Varanger.jpg|200px|bawd|Cwtiad torchog]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Cwtiad|Charadriidae]]

*[[Cornchwiglen]], Lapwing, ''Vanellus vanellus''
*[[Cwtiad aur]], Golden plover, ''Pluvialis apricaria''
*[[Cwtiad Caint]], Kentish plover, ''Charadrius alexandrinus'' '''C'''
*[[Cwtiad llwyd]], Grey plover, ''Pluvialis squatarola''
*[[Cwtiad torchog]], Ringed plover, ''Charadrius hiaticula''
*[[Cwtiad torchog bach]], Little ringed plover, ''Charadrius dubius''
*[[Cwtiad torchog mawr]], Killdeer, ''Charadrius vociferus'' '''P'''
*[[Cwtiad tywod mawr]], Greater sand plover, ''Charadrius leschenaultii'' '''P'''
*[[Corgwtiad Aur]] (American Golden Plover, ''Pluvialis dominica'') '''C'''
*[[Corgwtiad y Môr Tawel]] (Pacific Golden Plover, ''Pluvialis fulva'') '''P'''
*[[Cornchwiglen Heidiol]], Cwtiad Heidiol (Sociable Lapwing, ''Vanellus gregarius'') '''P'''
*[[Hutan y Mynydd]] (Dotterel, ''Charadrius morinellus'')

==[[Pibydd]]ion==
[[Delwedd:Arenaria interpres.jpg|200px|de|bawd|Cwtiad y traeth]]
[[Delwedd:Gallinago gallinago 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Gïach cyffredin]]
[[Delwedd:Numenius arquata Reculver.jpg|200px|bawd|Gylfinir]]
[[Delwedd:Actitis hypoleucos0.jpg|200px|de|bawd|Pibydd y dorlan]]
[[Delwedd:Calidris-alba-001.jpg|200px|bawd|Pibydd y tywod]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Scolopacidae]]

*[[Coegylfinir bach]], Little curlew, ''Numenius minutus'' '''P'''
*[[Coegylfinir Hudson]], Hudsonian whimbrel, ''Numenius hudsonicus'' '''P'''
*[[Coegylfinir]], Whimbrel, ''Numenius phaeopus''
*[[Cwtiad y traeth]], Turnstone, ''Arenaria interpres''
*[[Cyffylog]], Woodcock, ''Scolopax rusticola''
*[[Gïach bach]], Jack snipe, ''Lymnocryptes minimus''
*[[Gïach cyffredin]], Snipe, ''Gallinago gallinago''
*[[Gïach gylfinhir]] Long-billed dowitcher, ''Limnodromus scolopaceus'' '''P'''
*[[Gïach mawr]], Great snipe, ''Gallinago minima'' '''P'''
*[[Gylfinir]], Curlew, ''Numenius arquata''
*[[Melyngoes bach]], Lesser yellowlegs, ''Tringa flavipes'' '''P'''
*[[Melyngoes mawr]], Greater yellowlegs, ''Tringa melanoleuca'' '''P'''
*[[Pibydd bach]], Little stint, ''Calidris minuta''
*[[Pibydd Baird]], Baird's sandpiper, ''Calidris bairdii'' '''P'''
*[[Pibydd bronllwyd]], Buff-breasted sandpiper, ''Tryngites subruficollis'' '''C'''
*[[Pibydd brych]], Spotted sandpiper, ''Actitis macularius'' '''P'''
*[[Pibydd bychan]], Least sandpiper, ''Calidris minutilla'' '''P'''
*[[Pibydd cain]], Pectoral sandpiper, ''Calidris melanotos'' '''C'''
*[[Pibydd cambig]], Curlew sandpiper, ''Calidirs ferruginea''
*[[Pibydd coesgoch]], Redshank, ''Tringa totanus''
*[[Pibydd coesgoch mannog]], Spotted tedshank, ''Tringa erythropus''
*[[Pibydd coeswerdd]], Greenshank, ''Tringa nebularia''
*[[Pibydd cynffonfain]], Sharp-tailed sandpiper, ''Calidris acuminata'' '''P'''
*[[Pibydd cynffonhir]], Upland sandpiper, ''Bartramia longicauda'' '''P'''
*[[Pibydd cynffonlwyd]], Grey-tailed tattler, ''Heteroscelus brevipes'' '''P'''
*[[Pibydd du]], Purple sandpiper, ''Calidris maritima''
*[[Pibydd gwyrdd]], Green sandpiper, ''Tringa ochropus''
*[[Pibydd hirgoes]], Stilt sandpiper, ''Calidris himantopus'' '''P'''
*[[Pibydd llwyd]], Semipalmated sandpiper, ''Calidris pusilla'' '''P'''
*[[Pibydd llydanbig]], Broad-billed sandpiper, ''Limicola falcinellus'' '''P'''
*[[Pibydd Temminck]], Temminck's stint, ''Calidris temminckii'' '''C'''
*[[Pibydd tinwen]], White-rumped sandpiper, ''Calidris fuscicollis'' '''C'''
*[[Pibydd torchog]], Ruff, ''Philomachus pugnax''
*[[Pibydd Terek]], Terek sandpiper, ''Xenus cinerea'' '''P'''
*[[Pibydd y dorlan]], Common sandpiper, ''Actitis hypoleucos''
*[[Pibydd y gors]], Marsh sandpiper, ''Tringa stagnatilis'' '''P'''
*[[Pibydd y graean]], Wood sandpiper, ''Tringa glareola''
*[[Pibydd y mawn]], Dunlin, ''Calidris alpina''
*[[Pibydd y tywod]], Sanderling, ''Calidris alba''
*[[Pibydd yr aber]], Knot, ''Calidris canutus''
*[[Rhostog gynffonddu]], Black-tailed godwit, ''Limosa limosa''
*[[Rhostog gynffonfrith]], Bar-tailed godwit, ''Limosa lapponica''

==[[Llydandroed|Adar llydandroed]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Phalaropidae]]

*[[Llydandroed Wilson]] (Wilson's Phalarope, ''Phalaropus tricolor'') '''P'''
*[[Llydandroed Gyddfgoch]] (Red-necked Phalarope, ''Phalaropus lobatus'') '''C'''
*[[Llydandroed Llwyd]] (Grey Phalarope, ''Phalaropus fulicarius'')

==[[Sgiwen (aderyn)|Sgiwennod]]==
[[Delwedd:Arctic skua at svalbard norway.jpg|200px|de|bawd|Sgiwen y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Stercorariidae]]

*[[Sgiwen Frech]] (Pomarine Skua, ''Stercorarius pomarinus'')
*[[Sgiwen y Gogledd]] (Arctic Skua, ''Stercorarius parasiticus'')
*[[Sgiwen Lostfain]] (Long-tailed Skua, ''Stercorarius longicaudus'')
*[[Sgiwen Fawr]] (Great Skua, ''Stercorarius skua'')

==[[Gwylan (aderyn)|Gwylan]]od==
[[Delwedd:Black-headed Gull - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Benddu]]
[[Delwedd:Lesser black backed gull in flight.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Gefnddu Leiaf]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Laridae]]

*[[Gwylan Ifori]] (Ivory Gull, ''Pagophila eburnea'') '''P'''
*[[Gwylan Sabine]] (Sabine's Gull, ''Xema sabini'')
*[[Gwylan Goesddu]] (Kittiwake, ''Rissa tridactyla'')
*[[Gwylan Bonaparte]] (Bonaparte's Gull, ''Chroicocephalus philadelphia'') '''P'''
*[[Gwylan Benddu]] (Black-headed Gull, ''Chroicocephalus ridibundus'')
*[[Gwylan Fechan]] (Little Gull, ''Hydrocoloeus minutus'')
*[[Gwylan Ross]] (Ross's Gull, ''Rhodostethia rosea'') '''P'''
*[[Gwylan Chwerthinog]] (Laughing Gull, ''Larus atricilla'') '''P'''
*[[Gwylan Franklin]] (Franklin's Gull, ''Larus pipixcan'') '''P'''
*[[Gwylan Môr y Canoldir]] (Mediterranean Gull, ''Larus melanocephalus'')
*[[Gwylan y Gweunydd]] (Common Gull, ''Larus canus'')
*[[Gwylan Fodrwybig]] (Ring-billed Gull, ''Larus delawarensis'')
*[[Gwylan Gefnddu Leiaf]] (Lesser Black-backed Gull, ''Larus fuscus'')
*[[Gwylan y Penwaig]] (Herring Gull, ''Larus argentatus'')
*[[Gwylan Goesfelen]] (Yellow-legged Gull, ''Larus michahellis'')
*[[Gwylan yr Arctig]] (Iceland Gull, ''Larus glaucoides'')
*[[Gwylan Adeinlwydlas]] (Glaucous-winged Gull, ''Larus glaucescens'') ''''P'''
*[[Gwylan y Gogledd]] (Glaucous Gull, ''Larus hyperboreus'')
*[[Gwylan Gefnddu Fwyaf]] (Great Black-backed Gull, ''Larus marinus'')

==[[Môr-wennol|Môr-wenoliaid]]==
[[Delwedd:SternaParadisaeaSvalbard.jpg|200px|bawd|Môr-wennol y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Môr-wennol|Sternidae]]

*[[Môr-wennol fraith]] (Sooty Tern, ''Onychoprion fuscata'') '''P'''
*[[Môr-wennol ffrwynog]] (Bridled Tern, ''Onychoprion anaethetus'') '''P'''
*[[Môr-wennol fechan]] (Little Tern, ''Sternula albifrons'')
*[[Môr-wennol ylfinbraff]]  (Gull-billed Tern, ''Gelochelidon nilotica'') '''P'''
*[[Môr-wennol gwyaf]] (Caspian Tern, ''Hydroprogne caspia'') '''P'''
*[[Corswennol farfog]] (Whiskered Tern , ''Chlidonias hybrida'') ''P'''
*[[Corswennol ddu]] (Black Tern, ''Chlidonias niger'')
*[[Corswennol adeinwen]] (White-winged Black Tern, ''Chlidonias leucoptera'') '''C'''
*[[Môr-wennol bigddu]] (Sandwich Tern, ''Sterna sandvicensis'')
*[[Môr-wennol fawr]] (Royal Tern, ''Sterna maxima'') '''prin'''
*[[Môr-wennol gribog leiaf]] (Lesser Crested Tern, ''Sterna bengalensis'') '''P'''
*[[Môr-wennol Forster]] (Forster's Tern, ''Sterna forsteri'') '''P'''
*[[Môr-wennol gyffredin]] (Common Tern, ''Sterna hirundo'')
*[[Môr-wennol wridog]] (Roseate Tern, ''Sterna dougallii'')
*[[Môr-wennol y Gogledd]] (Arctic Tern, ''Sterna paradisaea'')

==[[Carfil]]od==
[[Delwedd:Lundi2.jpg|200px|de|bawd|Pâl]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Carfil|Alcidae]]

*[[Gwylog]] neu Heligog  (Guillemot, ''Uria aalge'')
*[[Llurs]], Gwalch y Pysgod (Razorbill, ''Alca torda'')
*[[Gwylog Ddu]] (Black Guillemot, ''Cepphus grylle'')
*[[Carfil Bach]] (Little Auk, ''Alle alle'')
*[[Pâl]], Aderyn Pâl (Puffin, ''Fratercula arctica'')

==[[Pteroclididae|Ieir y diffeithwch]]==
'''Urdd''': [[Pteroclididae|Pteroclidiformes]]
'''Teulu''': [[Pteroclididae]]

*[[Iâr y Diffeithwch]] (Pallas's Sandgrouse, ''Syrrhaptes paradoxus'') '''P'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen y Graig]] (Rock Dove, ''Columba livia'')
*[[Colomen Wyllt]] (Stock Dove, ''Columba oenas'')
*[[Ysguthan]] (Woodpigeon, ''Columba palumbus'')
*[[Turtur Dorchog]] (Collared Dove, ''Streptopelia decaocto'')
*[[Turtur]] (Turtle Dove, ''Streptopelia turtur'')

==[[Parot]]iaid==
'''Urdd''': [[Parot|Psittaciformes]]
'''Teulu''': [[Psittacidae]]

*[[Paracit Torchog]], Corbarot Torchog (Ring-necked Parakeet, ''Psittacula krameri'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog Frech]] (Great Spotted Cuckoo, ''Clamator glandarius'') '''P'''
*[[Cog]], Cwcw (Cuckoo, ''Cuculus canorus'')
*[[Cog Bigfelen]] (Yellow-billed Cuckoo, ''Coccyzus americanus'') '''P'''

==[[Tytonidae|Tylluanod gwynion]]==
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Tytonidae]]

*[[Tylluan Wen]] (Barn Owl, ''Tyto alba'')

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Scops]] (Scops Owl, ''Otus scops'') '''P'''
*[[Tylluan yr Eira]] (Snowy Owl, ''Bubo scandiaca'') '''P'''
*[[Tylluan Fach]] (Little Owl, ''Athene noctua'')
*[[Tylluan Frech]] (Tawny Owl, ''Strix aluco'')
*[[Tylluan Gorniog]] (Long-eared Owl, ''Asio otus'')
*[[Tylluan Glustiog]] (Short-eared Owl, ''Asio flammeus'')

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
[[Delwedd:Paukstelis.jpg|200px|de|bawd|Troellwr Mawr]]
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]

*[[Troellwr Mawr]] (Nightjar, ''Caprimulgus europaeus'')
*[[Cudyll-droellwr]] (Common Nighthawk, ''Chordeiles minor'') '''P'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]

*[[Coblyn y Simdde]], Gwennol Ddu'r Simneiau (Chimney Swift, ''Chaetura pelagica'') '''P'''
*[[Gwennol Ddu]] (Swift, ''Apus apus'')
*[[Gwennol Welw-ddu]], Gwennol Ddu Welw, Coblyn Gwelw (Pallid Swift, ''Apus pallidus'') '''P'''
*[[Gwennol Ddu'r Alpau]], Coblyn yr Alpau (Alpine Swift, ''Apus melba'') '''C'''
*[[Gwennol Ddu Fach]], Coblyn Bach (Little Swift, ''Apus affinis'') '''P'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]] (Kingfisher, ''Alcedo atthis'')

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]

*[[Gwybedog y Gwenyn]] (Bee-eater, ''Merops apiaster'')

==[[Coraciidae|Rholyddion]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Coraciidae]]

*[[Rholydd]] (Roller, ''Coracias garrulus'') '''P'''

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]] (Hoopoe, ''Upupa epops'')

==[[Cnocell]]au==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell Fraith Fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Pengam]] (Wryneck, ''Jynx tranquila'')
*[[Cnocell Werdd]] (Green Woodpecker, ''Picus viridis'')
*[[Cnocell Fraith Fwyaf]] (Great Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos major'')
*[[Cnocell Fraith Leiaf]] (Lesser Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos minor'')

==[[Fireo]]au==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Vireonidae]]

*[[Telor Llygatgoch]], Fireo Llygatgoch (Red-eyed Vireo, ''Vireo olivaceus'') '''P'''

==[[Oriolidae|Eurynnod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Oriolidae]]

*[[Euryn]] (Golden Oriole, ''Oriolus oriolus'') '''C'''

==[[cigydd (aderyn)|Cigyddion]]==
[[Delwedd:Lanius excubitor 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cigydd Mawr]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Laniidae]]

*[[Cigydd Gwdw]] (Isabelline Shrike, ''Lanius isabellinus'') '''P'''
*[[Cigydd Cefngoch]] (Red-backed Shrike, ''Lanius collurio'') '''C'''
*[[Cigydd Glas]] (Lesser Grey Shrike, ''Lanius minor'') '''P'''
*[[Cigydd Mawr]] (Great Grey Shrike, ''Lanius excubitor'')
*[[Cigydd Pengoch]] (Woodchat Shrike, ''Lanius senator'') '''C'''

==[[Brân|Brain]]==
[[Delwedd:CorvusMonedula.ws.JPG|200px|de|bawd|Jac-y-do]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Corvidae]]

*[[Brân Goesgoch]] (Chough, ''Pyrrhocorax pyrrhocorax'')
*[[Pioden]] (Magpie, ''Pica pica'')
*[[Ysgrech y Coed]] neu Sgrech y Coed (Jay, ''Garrulus glandarius'')
*[[Malwr Cnau]] (Nutcracker, ''Nucifraga caryocatactes'') '''P'''
*[[Jac-y-do]] (Jackdaw, ''Corvus monedula'')
*[[Ydfran]] (Rook, ''Corvus frugilegus'')
*[[Brân Dyddyn]] (Carrion Crow, ''Corvus corone'')
*[[Brân Lwyd]] (Hooded Crow, ''Corvus cornix'')
*[[Cigfran]] (Raven, ''Corvus corax'')

==[[Regulidae|Drywod eurben]]==
[[Delwedd:Regulus regulus 1.jpg|200px|de|bawd|Dryw Eurben]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Regulidae]]

*[[Dryw Eurben]] (Goldcrest, ''Regulus regulus'')
*[[Dryw Penfflamgoch]], Dryw Fflamben (Firecrest, ''Regulus ignicapilla'')

==[[Remizidae|Titwod pendil]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Remizidae]]

*[[Titw Pendil]] (Penduline Tit, ''Remiz pendulinus'') '''P'''

==[[Titw]]od==
[[Delwedd:Blue Tit aka.jpg|200px|de|bawd|Titw Tomos Las]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw|Paridae]]

*[[Titw Tomos Las]] (Blue Tit, ''Cyanistes caeruleus'')
*[[Titw Mawr]] (Great Tit, ''Parus major'')
*[[Titw Penddu]] (Coal Tit, ''Periparus ater'')
*[[Titw'r Helyg]] (Willow Tit, ''Poecile montana'')
*[[Titw'r Wern]] (Marsh Tit, ''Poecile palustris'')

==[[Titw Barfog]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw Barfog|Panuridae]]

*[[Titw Barfog]] (Bearded Tit, ''Panurus biarmicus'')

==[[Alaudidae|Ehedyddion]]==
[[Delwedd:Alauda arvensis 2.jpg|200px|de|bawd|Ehedydd]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Alaudidae]]

*[[Ehedydd Du]] (Black Lark, ''Melanocorypha yeltoniensis'') '''P'''
*[[Ehedydd Llwyd]] (Short-toed Lark, ''Calandrella brachydactyla'') '''C'''
*[[Ehedydd Copog]] (Crested Lark, ''Galerida cristata'') '''P'''
*[[Ehedydd y Coed]] (Woodlark, ''Lullula arborea'') '''C'''
*[[Ehedydd]] (Skylark, ''Alauda arvensis'')
*[[Ehedydd y Traeth]] (Shore Lark, ''Eremophila alpestris'') '''C'''

==[[Hirundinidae|Gwenoliaid]]==
[[Delwedd:Landsvale.jpg|200px|de|bawd|Gwennol]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Hirundinidae]]

*[[Gwennol y Glennydd]] (Sand Martin, ''Riparia riparia'')
*[[Gwennol y Clogwyn]], Gwennol y Graig (Crag Martin, ''Ptyonoprogne rupestris'') '''P'''
*[[Gwennol]] (Swallow, ''Hirundo rustica'')
*[[Gwennol y Bondo]] (House Martin, ''Delichon urbicum'')
*[[Gwennol Dingoch]] (Red-rumped Swallow, ''Cecropis daurica'') '''C'''

==[[Cettiidae|Teloriaid y llwyni]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cettiidae]]

*[[Telor Cetti]] (Cetti's Warbler, ''Cettia cetti'')

==[[Aegithalidae|Titwod cynffon-hir]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Aegithalidae]]

*[[Titw Cynffon-hir]] (Long-tailed Tit, ''Aegithalos caudatus'')

==[[Phylloscopidae|Teloriaid y dail]]==
[[Delwedd:Phylloscopus collybita 1.jpg|200px|de|bawd|Siff-saff]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Phylloscopidae]]

*[[Telor Gwyrdd]] (Greenish Warbler, ''Phylloscopus trochiloides'') '''C'''
*[[Telor yr Arctig]] (Arctic Warbler, ''Phylloscopus borealis'') '''P'''
*[[Telor Pallas]] (Pallas's Warbler, ''Phylloscopus proregulus'') '''C'''
*[[Telor Aelfelen]] (Yellow-browed Warbler, ''Phylloscopus inornatus'')
*[[Telor Hume]] (Hume's Warbler, ''Phylloscopus humei'') '''P'''
*[[Telor Radde]] (Radde's Warbler, ''Phylloscopus schwarzi'') '''P'''
*[[Telor Tywyll]] (Dusky Warbler, ''Phylloscopus fuscatus'') '''P'''
*[[Telor Bonelli'r Gorllewin]] (Western Bonelli's Warbler, ''Phylloscopus bonelli'') '''P'''
*[[Telor y Coed]] (Wood Warbler, ''Phylloscopus sibalatrix'')
*[[Siff-saff]] (Chiffchaff, ''Phylloscopus collybita'')
*[[Siff-saff Iberia]] (Iberian Chiffchaff, ''Phylloscopus ibericus'') '''P'''
*[[Telor yr Helyg]] (Willow Warbler, ''Phylloscopus trochilus'')

==[[Sylviidae|Teloriaid nodweddiadol]]==
[[Delwedd:Currucarabilarga.JPG|200px|de|bawd|Telor Dartford]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sylviidae]]

*[[Telor Penddu]] (Blackcap, ''Sylvia atricapilla'')
*[[Telor yr Ardd]] (Garden Warbler, ''Sylvia borin'')
*[[Telor Rhesog]] (Barred Warbler, ''Sylvia nisoria'') '''C'''
*[[Llwydfron Fach]] (Lesser Whitethroat, ''Sylvia curruca'')
*[[Llwydfron]] (Whitethroat, ''Sylvia communis'')
*[[Telor Dartford]] (Dartford Warbler, ''Sylvia undata'')
*[[Telor Marmora]] (Marmora's Warbler, ''Sylvia sarda'') '''P'''
*[[Telor Rüppell]] (Rüppell's Warbler. ''Sylvia rueppelli'') '''P'''
*[[Telor Brongoch]] (Subalpine Warbler, ''Sylvia cantillans'') '''C'''
*[[Telor Sardinia]] (Sardinian Warbler, ''Sylvia melanocephala'') '''P'''

==[[Locustellidae|Teloriaid y gwair]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Locustellidae]]

*[[Troellwr Bach Rhesog]], Telor Gwaywog (Lanceolated Warbler, ''Locustella lanceolata'') '''P'''
*[[Troellwr Bach]], Telor y Gwair (Grasshopper Warbler, ''Locustella naevia'')
*[[Telor yr Afon]] (River Warbler, ''Locustella fluviatilis'') '''P'''
*[[Telor Savi]] (Savi's Warbler, ''Locustella luscinioides '') '''P'''

==[[Acrocephalidae|Teloriaid y cyrs]]==
[[Delwedd:Acrocephalus schoenobaenus 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Telor yr Hesg]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Acrocephalidae]]

*[[Telor Bacsiog]] (Booted Warbler, ''Iduna caligata'') '''P'''
*[[Telor Aur]] (Icterine Warbler, ''Hippolais icterina'') '''C'''
*[[Telor Pêr]] (Melodious Warbler, ''Hippolais polyglotta'') '''C'''
*[[Telor y Dŵr]] (Aquatic Warbler, ''Acrocephalus paludicola'') '''C'''
*[[Telor yr Hesg]] (Sedge Warbler, ''Acrocephalus schoenobaenus'')
*[[Telor y Caeau Reis]] (Paddyfield Warbler, ''Acrocephalus agricola'') '''P'''
*[[Telor y Cyrs Blyth]] (Blyth's Reed Warbler, ''Acrocephalus dumetorum'') '''P'''
*[[Telor y Gwerni]] (Marsh Warbler, ''Acrocephalus palustris'') '''C'''
*[[Telor y Cyrs]] (Reed Warbler, ''Acrocephalus scirpaceus'')
*[[Telor Mawr y Cyrs]] (Great Reed Warbler, ''Acrocephalus arundinaceus'') '''P'''

==[[Bombycillidae|Cynffonau sidan]]==
[[Delwedd:BohemianWaxwings08.jpg|200px|de|bawd|Cynffonau Sidan]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Bombycillidae]]

*[[Cynffon Sidan]] (Waxwing, ''Bombycilla garrulus'')

==[[Delor]]iaid==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Delor|Sittidae]]

*[[Delor y Cnau]] (Nuthatch, ''Sitta europaea'')

==[[Certhidae|Dringwyr bach]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Certhidae]]

*[[Dringwr Bach]] (Treecreeper, ''Certhia familiaris'')

==[[Troglodytidae|Drywod]]==
[[Delwedd:Zaunkoenig-photo.jpg|200px|de|bawd|Dryw]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Troglodytidae]]

*[[Dryw]] (Wren, ''Troglodytes troglodytes'')

==[[aderyn gwatwar|Adar gwatwar]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Mimidae]]

*[[Cath-aderyn Llwyd]] (Grey Catbird, ''Dumetella carolinensis'') '''P'''

==[[Sturnidae|Drudwennod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sturnidae]]

*[[Drudwen]] neu Aderyn yr Eira, Drudwy (Starling, ''Sturnus vulgaris'')
*[[Drudwen Wridog]] (Rose-coloured Starling, ''Sturnus roseus'') '''C'''

==[[Cinclidae|Bronwennod y dŵr]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cinclidae]]

*[[Bronwen y Dŵr]] (Dipper, ''Cinclus cinclus'')

==[[Turdidae|Bronfreithod]]==
[[Delwedd:Turdus philomelos1.jpg|200px|de|bawd|Bronfraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Turdidae]]

*[[Corfronfraith]] (Swainson's Thrush, ''Catharus ustulatus'') '''P'''
*[[Bronfraith Fochlwyd]] (Grey-cheeked Thrush, ''Catharus minimus'') '''P'''
*[[Mwyalchen y Mynydd]] (Ring Ouzel, ''Turdus torquatus'')
*[[Mwyalchen]] neu Aderyn Du (Blackbird, ''Turdus merula'')
*[[Brych Aeliog]] (Eye-browed Thrush, ''Turdus obscurus'') '''P'''
*[[Brych Tywyll]] (Dusky Thrush, ''Turdus eunomus'') '''P'''
*[[Brych Gyddfddu]] (Black-throated Thrush, ''Turdus atrogularis'') '''P'''
*[[Socan Eira]] (Fieldfare, ''Turdus pilaris'')
*[[Bronfraith]] (Song Thrush, ''Turdus philomelos'')
*[[Coch Dan-aden]], Coch Dan Adain (Redwing, ''Turdus iliacus'')
*[[Brych y Coed]], Tresglen (Mistle Thrush, ''Turdus viscivorus'')
*[[Robin America]] (American Robin, ''Turdus viscivorus'') '''P'''

==[[Gwybedog]]ion a [[clochdar (aderyn)|chlochdarod]]==
[[Delwedd:ErithacusRubecula.jpg|200px|de|bawd|Robin Goch]]
[[Delwedd:Ficedula hypoleuca female.jpg|200px|de|bawd|Gwybedog Brith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Muscicapidae]]

*[[Gwybedog Mannog]] (Spotted Flycatcher, ''Muscicapa striata'')
*[[Robin Goch]] (Robin, ''Erithacus rubecula'')
*[[Robin Gyddfwyn]] (White-throated Robin, ''Irania gutturalis'') '''P'''
*[[Cynffonlas Ystlysgoch]] (Red-flanked Bluetail, ''Tarsiger cyanurus'') '''P'''
*[[Eos Fronfraith]] neu Eos Fraith (Thrush Nightingale, ''Luscinia luscinia'') '''P'''
*[[Eos]] (Nightingale, ''Luscinia megarhynchos'') '''C'''
*[[Bronlas]]  (Bluethroat, ''Luscinia svecica'') '''C'''
*[[Gwybedog Brongoch]] (Red-breasted Flycatcher, ''Ficedula parva'') '''C'''
*[[Gwybedog Torchog]] (Collared Flycatcher, ''Ficedula albicollis'') '''P'''
*[[Gwybedog Brith]] (Pied Flycatcher, ''Ficedula hypoleuca'')
*[[Tingoch Du]] (Black Redstart, ''Phoenicurus ochruros'')
*[[Tingoch]] (Redstart, ''Phoenicurus phoenicurus'')
*[[Tingoch Moussier]] (Moussier's Redstart, ''Phoenicurus moussieri'') '''P'''
*[[Bronfraith y Graig]], Brych y Graig (Rock Thrush, ''Monticola saxatilis'') '''P'''
*[[Bronfraith Las y Graig]], Brych Glas y Graig (Blue Rock Thrush, ''Monticola solitarius'') '''P'''
*[[Crec yr Eithin]] (Whinchat, ''Saxicola rubetra'')
*[[Clochdar y Cerrig]] (Stonechat, ''Saxicola rubicola'')
*[[Tinwen Isabella]] (Isabelline Wheatear, ''Oenanthe isabellina'') '''P'''
*[[Tinwen y Garn]] (Wheatear, ''Oenanthe oenanthe'')
*[[Tinwen Fraith]] (Pied Wheatear, ''Oenanthe pleschanka'') '''P'''
*[[Tinwen Glustiog Ddu]], Tinwen Glustddu (Black-eared Wheatear, ''Oenanthe hispanica'') '''P'''
*[[Tinwen y Diffeithwch]] (Desert Wheatear, ''Oenanthe deserti'') '''P'''

==[[Prunellidae|Llwydiaid]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Prunellidae]]

*[[Llwyd y Gwrych]] (Dunnock, ''Prunella modularis'')
*[[Llwyd y Mynydd]] (Alpine Accentor, ''Prunella collaris'') '''P'''

==[[Golfan]]od==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Golfan|Passeridae]]

*[[Aderyn y To]] (House Sparrow, ''Passer domesticus'')
*[[Golfan Sbaen]] (Spanish Sparrow, ''Passer hispaniolensis'') '''P'''
*[[Golfan y Mynydd]] (Tree Sparrow, ''Passer montanus'')

==[[Corhedydd]]ion a [[siglen]]nod==
[[Delwedd:Pied Wagtail rear view 700.jpg|200px|de|bawd|Siglen Fraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Motacillidae]]

*[[Siglen Felen]] (Yellow Wagtail, ''Motacilla flava'')
*[[Siglen Sitraidd]] (Citrine Wagtail, ''Motacilla citreola'') '''P'''
*[[Siglen Lwyd]] (Grey Wagtail, ''Motacilla cinerea'')
*[[Siglen Fraith]] (Pied Wagtail, ''Motacilla alba'')
*[[Corhedydd Richard]] (Richard's Pipit, ''Anthus richardi'')
*[[Corhedydd Blyth]] (Blyth's Pipit, ''Anthus godlewskii'') '''P'''
*[[Corhedydd Melyn]] (Tawny Pipit, ''Anthus campestris'')
*[[Corhedydd Gwyrddgefn]] (Olive-backed Pipit, ''Anthus hodgsoni'') '''P'''
*[[Corhedydd y Coed]] (Tree Pipit, ''Anthus trivialis'')
*[[Corhedydd Pechora]] (Pechora Pipit, ''Anthus gustavi'') '''P'''
*[[Corhedydd y Waun]] (Meadow Pipit, ''Anthus pratensis'')
*[[Corhedydd Gyddfgoch]] (Red-throated Pipit, ''Anthus cervinus'') '''C'''
*[[Corhedydd y Graig]] (Rock Pipit, ''Anthus petrosus'')
*[[Corhedydd y Dŵr]] (Water Pipit, ''Anthus spinoletta'')

==[[Fringillidae|Llinosiaid]] neu bincod==
[[Delwedd:AbelTasmanBird.jpg|200px|de|bawd|Ji-binc]]
[[Delwedd:Carduelis carduelis (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Nico]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Fringillidae]]

*[[Ji-binc]] neu Asgell Fraith (Chaffinch, ''Fringilla coelebs'')
*[[Pinc y Mynydd]] (Brambling, ''Fringilla montifringilla'')
*[[Llinos Frech]] (Serin, ''Serinus serinus'') '''C'''
*[[Llinos Werdd]] (Greenfinch, ''Chloris chloris'')
*[[Nico]] (Goldfinch, ''Carduelis carduelis'')
*[[Pila Gwyrdd]] (Siskin, ''Carduelis spinus'')
*[[Llinos]] (Linnet, ''Carduelis cannabina'')
*[[Llinos y Mynydd]] (Twite, ''Carduelis flavirostris'')
*[[Llinos Bengoch Leiaf]] (Lesser Redpoll, ''Carduelis cabaret'')
*[[Llinos Bengoch Gyffredin]] (Common Redpoll, ''Carduelis flammea'') '''C'''
*[[Llinos Bengoch yr Arctig]] (Arctic Redpoll, ''Carduelis hornemanni'') '''C'''
*[[Croesbig Wenaden]], Croesbig Adeinwen (Two-barred Crossbill, ''Loxia leucoptera'') '''P'''
*[[Gylfin Groes]] (Crossbill, ''Loxia curvirostris'')
*[[Llinos Goch]] (Common Rosefinch, ''Carpodacus erythrinus'') '''C'''
*[[Coch y Berllan]] (Bullfinch, ''Pyrrhula pyrrhula'')
*[[Gylfinbraff]] (Hawfinch, ''Coccothraustes coccothraustes'')

==[[Calcariidae|Breision y gogledd]]==
[[Delwedd:Snjótittlingur.jpg|200px|de|bawd|Bras yr Eira]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Calcariidae]]

*[[Bras yr Eira]] (Snow Bunting, ''Plectrophenax nivalis'')
*[[Bras y Gogledd]] (Lapland Bunting, ''Calcarius lapponicus'')

==[[Cardinalidae|Cardinaliaid]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cardinalidae]]

*[[Euryn yr Haf]], Tanagr yr Haf (Summer Tanager, ''Piranga rubra'') '''P'''
*[[Gylfindew Brongoch]] (Rose-breasted Grosbeak, ''Pheucticus ludovicianus'') '''P'''
*[[Bras Dulas]] (Indigo Bunting, ''Passerina cyanea'') '''P'''

==[[bras|Breision]] a [[golfan Americanaidd|golfanod Americanaidd]]==
[[Delwedd:Gulspurv.jpg|200px|de|bawd|Bras Melyn]]
[[Delwedd:Emberiza schoeniclus M.jpg|200px|de|bawd|Bras y Cyrs]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Emberizidae]]

*[[Golfan Bersain]], Llwyd Persain (Song Sparrow, ''Melospiza melodia'') '''P'''
*[[Golfan Yddfwyn]], Llwyd Gyddfwyn  (White-throated Sparrow, ''Zonotrichia albicollis'') '''P'''
*[[Jynco Llygeitu]] (Dark-eyed Junco, ''Junco hyemalis'') '''P'''
*[[Bras y Pin]] (Pine Bunting, ''Emberiza leucocephalos'') '''P'''
*[[Bras Melyn]], Melyn yr Eithin (Yellowhammer, ''Emberiza citrinella'')
*[[Bras Ffrainc]] (Cirl Bunting, ''Emberiza cirlus'') '''C'''
*[[Bras y Graig]] (Rock Bunting, ''Emberiza cia'') '''P'''
*[[Bras y Gerddi]] (Ortolan Bunting, ''Emberiza hortulana'') '''C'''
*[[Bras Gwledig]] (Rustic Bunting, ''Emberiza rustica'') '''C'''
*[[Bras Lleiaf]] (Little Bunting, ''Emberiza pusilla'') '''C'''
*[[Bras Bronfelen]] (Yellow-breasted Bunting, ''Emberiza aureola'') '''P'''
*[[Bras y Cyrs]] (Reed Bunting, ''Emberiza schoeniclus'')
*[[Bras Penddu]] (Black-headed Bunting, ''Emberiza melanocephala'') '''P'''
*[[Bras yr Ŷd]] (Corn Bunting, ''Emberiza calandra'') '''C'''

==[[euryn Americanaidd|Eurynnod Americanaidd]] a [[mwyalchen Americanaidd|mwyeilch Americanaidd]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Icteridae]]

*[[Bobolinc]] (Bobolink, ''Dolichonyx oryzivorus'') '''P'''
*[[Tresglen y Gwartheg]] (Brown-headed Cowbird, ''Molothrus ater'') '''P'''
*[[Euryn Baltimore]] (Baltimore Oriole, ''Icterus galbula'') '''P'''

==[[Telor Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]==
[[Delwedd:Dendroica-coronata-001.jpg|200px|de|bawd|Telor Tin-felen]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Parulidae]]

*[[Telor Brith]] (Black-and-white Warbler, ''Mniotilta varia'') '''P'''
*[[Gyddf-felyn]] (Common Yellowthroat, ''Geothlypis trichas'') '''P'''
*[[Telor Blackburn]] (Blackburnian Warbler, ''Setophaga fusca'') '''P'''
*[[Telor Melyn]] (Yellow Warbler, ''Setophaga petechia'') '''P'''
*[[Telor Tinwen]] (Blackpoll Warbler, ''Setophaga striata'') '''P'''
*[[Telor Tin-felen]] (Yellow-rumped Warbler, ''Setophaga coronata'') '''P'''

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr o greaduriaid morol gwledydd Prydain]]
*[[Rhestr adar Prydain]]
*[[Aderyn mudol|Adar mudol]]

==Cyfeiriadau==
===Cyffredinol===
{{cyfeiriadau}}

===Enwau Cymraeg===
*[http://www.avionary.info/ Avionary]
*Cymdeithas Edward Llwyd (1994) ''Creaduriaid Asgwrn-cefn''. Gwasg y Lolfa, Talybont. ISBN 0952226405
*Hayman, Peter a Rob Hume (2004) ''Llyfr Adar Iolo Williams''. Gwasg Carreg Gwalch, Pwllheli. ISBN 0863819079
*Hope Jones, Peter ac Edward Breeze Jones (1973) ''Rhestr o Adar Cymru''. Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Caerdydd. ISBN 0720000378
*Hope Jones, Peter a Paul Whalley (2004) ''Adar Môn'', Menter Môn, Llangefni.
*Lewis, Dewi E (1994) ''Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst. ISBN 0863812783
*Lewis, Dewi E (2006) ''Rhagor o Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst.
*Lovegrove, Roger; Graham Williams a Iolo Williams (1994) ''Birds in Wales''. T &amp; AD Poyser Ltd, Llundain. ISBN 0856610690

==Dolenni allanol==
* {{eicon en}} [http://www.birdsinwales.org.uk/ Cymdeithas Adaryddol Cymru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120124060123/http://www.birdsinwales.org.uk/ |date=2012-01-24 }}

[[Categori:Adar yn ôl gwlad|Cymru]]
[[Categori:Adareg]]
[[Categori:Byd natur Cymru]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Cymru]]
[[Categori:Rhestrau Cymru|Adar Cymru]]</text>
      <sha1>jlzzw9fvz1qg83zzpvgivxh2g3jfqm4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102188</id>
      <parentid>11102071</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:15:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>/* Môr-wenoliaid */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45536" xml:space="preserve">'''Rhestr [[adar]] [[Cymru]]''' yn eu trefn dacsonomegol.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.birdsinwales.org.uk/downloads/Welsh%20species%20list.pdf|teitl= Welsh species list|awdur= Prater, Tony &amp; Reg Thorpe|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt; Mae'r drefn a'r enwau gwyddonol yn dilyn y ''British Ornithologist's Union (BOU)''.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bou.org.uk/thebritishlist/British-List-2011.pdf|teitl= The British List|awdur= BOU|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dudley, Steve P.; Mike Gee, Chris Kehoe, Tim M. Melling &amp; the British Ornithologists' Union Records Committee (2006) [http://www.doi.org/10.1111/j.1474-919X.2006.00603.x The British List: A Checklist of Birds of Britain (7th edition)], ''Ibis'' 148 (3), 526–563.&lt;/ref&gt; Mae '''P''' yn dynodi rhywogaethau sy'n brin ym Mhrydain&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.bbrc.org.uk/119|teitl= Current BBRC species and taxa|awdur= BBRC|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt; ac mae '''C''' yn dynodi rhywogaethau sy'n brin yng Nghymru.&lt;ref&gt;{{dyf gwe |url= http://www.birdsinwales.org.uk/downloads/WRP%20scarce%20species.pdf|teitl= WRP scarce species|awdur= Welsh Records Panel|blwyddyn= 2011|dyddiadcyrchiad=18 December 2011}}&lt;/ref&gt;

__NOTOC__
{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;margin:0 auto; width:55em; clear:both;&quot;
!Cynnwys
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Elyrch, gwyddau a hwyaid|Elyrch, gwyddau a hwyaid]] •
[[#Grugieir|Grugieir]] •
[[#Petris a ffesantod|Petris a ffesantod]] •
[[#Trochyddion|Trochyddion]] •
[[#Albatrosiaid|Albatrosiaid]] •
[[#Adar drycin a phedrynnod|Adar drycin a phedrynnod]] •
[[#Pedrynnod drycin|Pedrynnod drycin]] • 
[[#Adar trofannol|Adar trofannol]] • 
[[#Huganod|Huganod]] • 
[[#Mulfrain|Mulfrain]] • 
[[#Adar ffrigad|Adar ffrigad]] • 
[[#Crehyrod|Crehyrod]] • 
[[#Ciconiaid|Ciconiaid]] • 
[[#Crymanbigau a llwybigau|Crymanbigau a llwybigau]] • 
[[#Gwyachod|Gwyachod]] •
[[#Eryrod a gweilch|Eryrod a gweilch]] • 
[[#Gwalch y Pysgod|Gwalch y Pysgod]] • 
[[#Hebogiaid|Hebogiaid]] • 
[[#Rhegennod|Rhegennod]] • 
[[#Garanod|Garanod]] • 
[[#Ceiliogod y waun|Ceiliogod y waun]] • 
[[#Piod môr|Piod môr]] • 
[[#Cambigau ac hirgoesau|Cambigau ac hirgoesau]] • 
[[#Rhedwyr y moelydd|Rhedwyr y moelydd]] • 
[[#Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid|Rhedwyr y twyni a chwtiadwenoliaid]] • 
[[#Cwtiaid|Cwtiaid]] • 
[[#Pibyddion|Pibyddion]] • 
[[#Adar llydandroed|Adar llydandroed]] • 
[[#Sgiwennod|Sgiwennod]] • 
[[#Gwylanod|Gwylanod]] • 
[[#Môr-wenoliaid|Môr-wenoliaid]] • 
[[#Carfilod|Carfilod]] • 
[[#Ieir y diffeithwch|Ieir y diffeithwch]] • 
[[#Colomennod|Colomennod]] • 
[[#Parotiaid|Parotiaid]] • 
[[#Cogau|Cogau]] • 
[[#Tylluanod gwynion|Tylluanod gwynion]] • 
[[#Tylluanod|Tylluanod]] • 
[[#Troellwyr|Troellwyr]] • 
[[#Gwenoliaid duon|Gwenoliaid duon]] • 
[[#Gleision y dorlan|Gleision y dorlan]] • 
[[#Gwybedogion y gwenyn|Gwybedogion y gwenyn]] • 
[[#Rholyddion|Rholyddion]] • 
[[#Copog|Copog]] • 
[[#Cnocellod|Cnocellod]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
[[#Teyrnwybedogion|Teyrnwybedogion]] •
[[#Fireoau|Fireoau]] • 
[[#Eurynnod|Eurynnod]] • 
[[#Cigyddion|Cigyddion]] • 
[[#Brain|Brain]] • 
[[#Drywod eurben|Drywod eurben]] • 
[[#Titwod pendil|Titwod pendil]] • 
[[#Titwod|Titwod]] • 
[[#Titw Barfog|Titw Barfog]] • 
[[#Ehedyddion|Ehedyddion]] •
[[#Gwenoliaid|Gwenoliaid]] •
[[#Teloriaid y llwyni|Teloriaid y llwyni]] • 
[[#Titwod cynffon-hir|Titwod cynffon-hir]] • 
[[#Teloriaid y dail|Teloriaid y dail]] • 
[[#Teloriaid nodweddiadol|Teloriaid nodweddiadol]] • 
[[#Teloriaid y gwair|Teloriaid y gwair]] • 
[[#Teloriaid y cyrs|Teloriaid y cyrs]] • 
[[#Teloriaid cynffon wyntyll|Teloriaid cynffon wyntyll]] • 
[[#Cynffonau sidan|Cynffonau sidan]] • 
[[#Dringwr y Muriau|Dringwr y Muriau]] • 
[[#Deloriaid|Deloriaid]] • 
[[#Dringwyr bach|Dringwyr bach]] • 
[[#Drywod|Drywod]] • 
[[#Adar gwatwar|Adar gwatwar]] • 
[[#Drudwennod|Drudwennod]] • 
[[#Bronwennod y dŵr|Bronwennod y dŵr]] • 
[[#Bronfreithod|Bronfreithod]] • 
[[#Gwybedogion a chlochdarod|Gwybedogion a chlochdarod]] • 
[[#Llwydiaid|Llwydiaid]] • 
[[#Golfanod|Golfanod]] • 
[[#Corhedyddion a siglennod|Corhedyddion a siglennod]] • 
[[#Llinosiaid neu bincod|Llinosiaid]] • 
[[#Breision y gogledd|Breision y gogledd]] •
[[#Cardinaliaid|Cardinaliaid]] •
[[#Breision a golfanod Americanaidd|Breision a golfanod Americanaidd]] •
[[#Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd|Eurynnod Americanaidd a mwyeilch Americanaidd]] • 
[[#Teloriaid Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]
|-
| style=&quot;padding:0 2% 0 2%; text-align:center;&quot;| 
'''[[#Gweler hefyd|Gweler hefyd]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Cyfeiriadau|Cyfeiriadau]]'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
'''[[#Dolenni allanol|Dolenni allanol]]'''
|}

==[[Elyrch]], [[gŵydd|gwyddau]] a [[hwyaden|hwyaid]]==
[[Delwedd:Cygnus olor 2 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Alarch ddof|Elyrch dof]]
[[Delwedd:Greygoose.jpg|200px|bawd|Gwyddau llwydion]]
[[Delwedd:Somateria mollissima male..jpg|200px|bawd|Hwyaden fwythblu]]
[[Delwedd:Male mallard3.jpg|200px|bawd|Hwyaden wyllt]]
'''Urdd''': [[Anseriformes]]
'''Teulu''': [[Anatidae]]

*[[Alarch Bewick]], Bewick's swan, ''Cygnus columbianus''
*[[Alarch dof]], Mute swan, ''Cygnus olor''
*[[Alarch y Gogledd]], Whooper swan, ''Cygnus cygnus''
*[[Corhwyaden]], Teal, ''Anas crecca''
*[[Corhwyaden asgell-las]], Blue-winged teal, ''Anas discors'' '''P'''
*[[Corhwyaden asgellwerdd]], Green-winged teal, ''Anas carolinensis'' '''C'''
*[[Chwiwell]], Wigeon, ''Anas penelope''
*[[Chwiwell America]], American wigeon, ''Anas americana'' '''C'''
*[[Gŵydd Canada]], Canada goose, ''Branta canadensis''
*[[Gŵydd dalcenwen]], White-fronted goose, ''Anser albifrons''
*[[Gŵydd dalcenwen fechan]], Lesser white-fronted goose, ''Anser erythropus'' '''P'''
*[[Gŵydd droedbinc]], Pink-footed goose, ''Anser brachyrhynchus''
*[[Gŵydd ddu]], Brent goose, ''Branta bernicla''
*[[Gŵydd frongoch]], Red-breasted goose, ''Branta ruficollis'' '''P'''
*[[Gŵydd lwyd]], Greylag goose, ''Anser anser''
*[[Gŵydd wyran]], Barnacle goose, ''Branta leucopsis''
*[[Gŵydd y llafur]], Bean goose, ''Anser fabalis'' '''C'''
*[[Gŵydd yr Aifft]], Egyptian goose, ''Alopochen aegyptiaca''
*[[Hwyaden addfain]], Garganey, ''Anas querquedula''
*[[Hwyaden benddu]], Scaup, ''Aythya marila''
*[[Hwyaden benddu fechan]], Lesser scaup, ''Aythya affinis'' '''P'''
*[[Hwyaden bengoch]], Pochard, ''Aythya ferina''
*[[Hwyaden dorchog]], Ring-necked duck, ''Aythya collaris'' '''C'''
*[[Hwyaden ddanheddog]], Goosander, ''Mergus merganser''
*[[Hwyaden ddu]], Black duck, ''Anas rubripes'' '''P'''
*[[Hwyaden frongoch]], Red-breasted merganser, ''Mergus serrator''
*[[Hwyaden fwythblu]], Eider, ''Somateria mollissima''
*[[Hwyaden fwythblu'r Gogledd]], King eider, ''Somateria spectabilis'' '''P'''
*[[Hwyaden goch]], Ruddy duck, ''Oxyura jamaicensis''
*[[Hwyaden goch yr eithin]], Ruddy shelduck, ''Tadorna ferruginea'' '''P'''
*[[Hwyaden gopog]], Tufted duck, ''Aythya fuligula''
*[[Hwyaden gribgoch]], Red-crested pochard, ''Netta rufina''
*[[Hwyaden gribog]], Mandarin duck, ''Aix galericulata''
*[[Hwyaden gynffonhir]], Long-tailed duck, ''Clangula hyemalis''
*[[Hwyaden lostfain]], Pintail, ''Anas acuta''
*[[Hwyaden lwyd]], Gadwall, ''Anas strepera''
*[[Hwyaden lydanbig]], Shoveler, ''Anas clypeata''
*[[Hwyaden lygad-aur]], Goldeneye, ''Bucephala clangula''
*[[Hwyaden lygadwen]], Ferruginous duck, ''Aythya nyroca'' '''C'''
*[[Hwyaden wyllt]], Mallard, ''Anas platyrhynchos''
*[[Hwyaden yr eithin]], Shelduck, ''Tadorna tadorna''
*[[Lleian wen]], Smew, ''Mergellus albellus''
*[[Môr-hwyaden America]], Black scoter, ''Melanitta americana'' '''P'''
*[[Môr-hwyaden ddu]], Common scoter, ''Melanitta nigra''
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Velvet scoter, ''Melanitta fusca''
*[[Môr-hwyaden yr ewyn]], Surf scoter, ''Melanitta perspicillata'' '''C'''

==[[Grugiar|Grugieir]]==
[[Delwedd:Lagopus lagopus scoticus 2.jpg|200px|bawd|Grugiar goch]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Tetraonidae]]

*[[Grugiar ddu]], Black grouse, ''Tetrao tetrix''
*[[Grugiar goch]], Red grouse, ''Lagopus lagopus scotica''
{{-}}

==[[petrisen|Petris]] a [[ffesant]]od==
[[Delwedd:Phasianus colchicus 2 tom (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Ffesant]]
'''Urdd''': [[Aderyn helwriaeth|Galliformes]]
'''Teulu''': [[Phasianidae]]

*[[Ffesant]], Pheasant, ''Phasianus colchicus''
*[[Ffesant Amherst]], Lady Amherst's pheasant, ''Chrysolophus amherstiae''
*[[Ffesant euraid]], Golden pheasant, ''Chrysolophus pictus''
*[[Petrisen]], Grey partridge, ''Perdix perdix''
*[[Petrisen goesgoch]], Red-legged partridge, ''Alectorix rufa''
*[[Sofliar]], Quail, ''Coturnix coturnix''
{{-}}

==[[Trochydd]]ion==
'''Urdd''': [[Trochydd|Gaviiformes]]
'''Teulu''': [[Trochydd|Gaviidae]]

*[[Trochydd gyddfddu]], Black-throated diver, ''Gavia arctica''
*[[Trochydd gyddfgoch]], Red-throated diver, ''Gavia stellata''
*[[Trochydd mawr]], Great Northern diver, ''Gavia immer''
*[[Trochydd pigwyn]], White-billed diver, ''Gavia adamsii'' '''C'''
*[[Trochydd y Môr Tawel]], Pacific diver, ''Gavia pacifica'' '''P'''

==[[Albatros]]iaid==
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Diomedeidae]]

*[[Albatros aelddu]], Black-browed albatross, ''Thalassarche melanophris'' '''P'''

==[[aderyn drycin|Adar drycin]] a [[pedryn|phedrynnod]]==
[[Delwedd:Northern-Fulmar.jpg|200px|bawd|Aderyn drycin y graig]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Procellariidae]]

*[[Aderyn drycin bach]], Macaronesian shearwater, ''Puffinus baroli'' '''P'''
*[[Aderyn drycin Balearig]], Balearic shearwater, ''Puffinus mauretanicus''
*[[Aderyn drycin Cory]], Cory's shearwater, ''Calonectris diomedea'' '''C'''
*[[Aderyn drycin du]], Sooty shearwater, ''Puffinus griseus''
*[[Aderyn drycin Manaw]], Manx shearwater, ''Puffinus puffinus''
*[[Aderyn drycin mawr]], Great shearwater, ''Puffinus gravis'' '''C'''
*[[Aderyn drycin y graig]], Fulmar, ''Fulmarus glacialis''

==[[Hydrobatidae|Pedrynnod drycin]]==
[[Delwedd:Hydrobates pelagicus.jpg|200px|bawd|Pedryn drycin. Mae'n nythu ar nifer o ynysoedd Cymru.]]
'''Urdd''': [[Procellariiformes]]
'''Teulu''': [[Hydrobatidae]]

*[[Pedryn drycin]], Storm petrel, ''Hydrobates pelagicus''
*[[Pedryn drycin Leach]], Leach's storm petrel, ''Oceanodroma leucorhoa''
*[[Pedryn drycin Wilson]], Wilson's storm petrel, ''Oceanites oceanicus'' '''C'''
{{-}}

==[[Sulidae|Huganod]]==
[[Delwedd:Gannet (28048706485).jpg|bawd|Hugan]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Sulidae]]

*[[Hugan]], Gannet, ''Morus bassanus''
{{-}}

==[[Phalacrocoracidae|Mulfrain]]==
[[Delwedd:Phalacrocorax carbo ja01.jpg|bawd|Mulfran]]
'''Urdd''': [[Pelecaniformes]]
'''Teulu''': [[Phalacrocoracidae]]

*[[Mulfran]], Cormorant, ''Phalacrocorax carbo''
*[[Mulfran werdd]], Shag, ''Phalacrocorax aristotelis''
{{-}}

==[[Crëyr|Crehyrod]]==
[[Delwedd:Bristol.zoo.little.egret.arp.jpg|200px|bawd|Crëyr bach]]
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ardeidae]]

*[[Aderyn y bwn]], Bittern, ''Botaurus stellaris''
*[[Aderyn bwn America]], American bittern, ''Botaurus lentiginosus'' '''P'''
*[[Aderyn bwn lleiaf]], Little bittern, ''Ixobrychus minutus'' '''P'''
*[[Crëyr bach]], Little egret, ''Egretta garzetta''
*[[Crëyr glas]], Crychydd (Grey Heron, ''Ardea cinerea''
*[[Crëyr gwartheg]], Cattle egret, ''Bubulcus ibis'' '''C'''
*[[Crëyr gwyrdd]], Green heron, ''Butorides virescens'' '''P'''
*[[Crëyr mawr gwyn]], Great white egret, ''Ardea alba'' '''C'''
*[[Crëyr melyn]], Squacco heron, ''Ardeola ralloides'' '''P'''
*[[Crëyr nos]], Night heron, ''Nycticorax nycticorax'' '''C'''
*[[Crëyr porffor]], Purple heron, ''Ardea purpurea'' '''C'''

==[[Ciconia]]id==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Ciconia|Ciconiidae]]

*[[Ciconia du]], Black stork, ''Ciconia nigra'' '''P'''
*[[Ciconia gwyn]], White stork, ''Ciconia ciconia'' '''C'''

==[[Crymanbig]]au a [[llwybig]]au==
'''Urdd''': [[Ciconiiformes]]
'''Teulu''': [[Threskiornithidae]]

*[[Ibis du]], Glossy ibis, ''Plegadis falcinellus'' '''P'''
*[[Llwybig]], Spoonbill, ''Platalea leucorodia''

==[[Gwyach]]od==
[[Delwedd:Podiceps cristatus 1 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|bawd|Teulu o Wyachod mawr copog]]
'''Urdd''': [[Gwyach|Podicipediformes]]
'''Teulu''': [[Gwyach|Podicipedidae]]

*[[Gwyach fach]], Little grebe, ''Tachybaptus ruficollis''
*[[Gwyach fawr gopog]], Great crested grebe, ''Podiceps cristatus''
*[[Gwyach gorniog]], Slavonian grebe, ''Podiceps auritus''
*[[Gwyach yddfddu]], Black-necked grebe, ''Podiceps nigricollis''
*[[Gwyach yddfgoch]], Red-necked grebe, ''Podiceps grisegena''
*[[Gwyach ylfinfraith]], Pied-billed grebe, ''Podilymbus podiceps'' '''P'''
{{-}}

==[[Eryr]]od a [[gwalch|gweilch]]==
[[Delwedd:Milvus milvus R(ThKraft).jpg|200px|de|bawd|Barcud Coch]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Accipitridae]]

*[[Barcud coch]], Red kite, ''Milvus milvus''
*[[Barcud du]], Black kite, ''Milvus migrans'' '''C'''
*[[Boda bacsiog]], Rough-legged buzzard, ''Buteo lagopus'' '''C'''
*[[Boda gwerni]], Marsh harrier, ''Circus aeruginosus''
*[[Boda mêl]], Honey buzzard, ''Pernis apivorus''
*[[Boda Montagu]], Montagu's harrier, ''Circus pygargus'' '''C'''
*[[Boda tinwyn]], Hen harrier, ''Circus cyaneus''
*[[Bwncath]], Buzzard, ''Buteo buteo''
*[[Eryr euraid]], Golden eagle, ''Aquila chrysaetos'' '''C'''
*[[Eryr môr]], White-tailed eagle, ''Haliaaetus albicilla'' '''C'''
*[[Gwalch glas]], Sparrowhawk, ''Accipiter nisus''
*[[Gwalch Marthin]], Goshawk, ''Accipiter gentilis''
{{-}}

==[[Gwalch y Pysgod]]==
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Gwalch y Pysgod|Pandionidae]]

*[[Gwalch y Pysgod]] (Osprey, ''Pandion haliaetus'')

==[[Hebog]]iaid==
[[Delwedd:PeregrineFalcon.jpg|200px|de|bawd|Hebog Tramor]]
'''Urdd''': [[Aderyn ysglyfaethus|Falconiformes]]
'''Teulu''': [[Hebog|Falconidae]]

*[[Cudyll Coch]] (Kestrel, ''Falco tinnunculus'')
*[[Cudyll Troetgoch]], Cudyll Troedgoch (Red-footed Falcon, ''Falco vespertinus'') '''C'''
*[[Cudyll Bach]] (Merlin, ''Falco columbarius'')
*[[Hebog yr Ehedydd]] (Hobby, ''Falco subbuteo'')
*[[Hebog y Gogledd]] (Gyr Falcon, ''Falco rusticolus'') '''P'''
*[[Hebog Tramor]] (Peregrine Falcon, ''Falco peregrinus'')

==[[Rhegen]]nod==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Rhegen|Rallidae]]

*[[Rhegen y Dŵr]] (Water Rail, ''Rallus aquaticus'')
*[[Rhegen Fraith]] (Spotted Crake, ''Porzana porzana'') '''C'''
*[[Rhegen Sora]] (Sora, ''Porzana carolina'') '''P'''
*[[Rhegen Fach]] (Little Crake, ''Porzana parva'') '''P'''
*[[Rhegen Baillon]] (Baillon's Crake, ''Porzana pusilla'') '''P'''
*[[Rhegen yr Ŷd]] (Corn Crake, ''Crex crex'') '''C'''
*[[Iâr Ddŵr]] (Moorhen, ''Gallinula chloropus'')
*[[Cwtiar]] (Coot, ''Fulica atra'')

==[[Gruidae|Garanod]]==
[[Delwedd:Grus grus 6 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Garan]]
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Gruidae]]

*[[Garan]] (Crane, ''Grus grus'') '''C'''

==[[Otididae|Ceiliogod y waun]]==
'''Urdd''': [[Gruiformes]]
'''Teulu''': [[Otididae]]

*[[Ceiliog y Waun Lleiaf]] (Little Bustard, ''Tetrax tetrax'') '''P'''
*[[Ceiliog y Waun]] (Great Bustard, ''Otis tarda'') '''P'''

==[[Haematopodidae|Piod môr]]==
[[Delwedd:Haematopus ostralegus -parent and chick -Scotland-8.jpg|200px|bawd|Pioden y môr a'i chyw.]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Haematopodidae]]

*[[Pioden y Môr]] (Oystercatcher, ''Haematopus ostralegus'')

==[[Recurvirostra|Cambig]]au ac [[hirgoes]]au==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Recurvirostridae]]

*[[Hirgoes]] (Black-winged Stilt, ''Himantopus himantopus'') '''P'''
*[[Cambig]] (Avocet, ''Recurvirostra avosetta'')

==[[Burhinidae|Rhedwyr y moelydd]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Burhinidae]]

*[[Rhedwr y Moelydd]] (Stone Curlew, ''Burhinus oedicnemus'') '''C'''

==[[Rhedwr y Twyni|Rhedwyr y twyni]] a [[cwtiadwennol|chwtiadwenoliaid]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Glareolidae]]

*[[Rhedwr y Twyni]] (Cream-coloured Courser, ''Cursorius cursor'') '''P'''
*[[Cwtiadwennol Dorchog]] (Collared Pratincole, ''Glareola pratincola'') '''P'''
*[[Cwtiadwennol Aden-ddu]] (Black-winged Pratincole, ''Glareola nordmanni'') '''P'''

==[[cwtiad|Cwtiaid]]==
[[Delwedd:Charadrius hiaticula tundrae Varanger.jpg|200px|bawd|Cwtiad torchog]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Cwtiad|Charadriidae]]

*[[Cornchwiglen]], Lapwing, ''Vanellus vanellus''
*[[Cwtiad aur]], Golden plover, ''Pluvialis apricaria''
*[[Cwtiad Caint]], Kentish plover, ''Charadrius alexandrinus'' '''C'''
*[[Cwtiad llwyd]], Grey plover, ''Pluvialis squatarola''
*[[Cwtiad torchog]], Ringed plover, ''Charadrius hiaticula''
*[[Cwtiad torchog bach]], Little ringed plover, ''Charadrius dubius''
*[[Cwtiad torchog mawr]], Killdeer, ''Charadrius vociferus'' '''P'''
*[[Cwtiad tywod mawr]], Greater sand plover, ''Charadrius leschenaultii'' '''P'''
*[[Corgwtiad Aur]] (American Golden Plover, ''Pluvialis dominica'') '''C'''
*[[Corgwtiad y Môr Tawel]] (Pacific Golden Plover, ''Pluvialis fulva'') '''P'''
*[[Cornchwiglen Heidiol]], Cwtiad Heidiol (Sociable Lapwing, ''Vanellus gregarius'') '''P'''
*[[Hutan y Mynydd]] (Dotterel, ''Charadrius morinellus'')

==[[Pibydd]]ion==
[[Delwedd:Arenaria interpres.jpg|200px|de|bawd|Cwtiad y traeth]]
[[Delwedd:Gallinago gallinago 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|bawd|Gïach cyffredin]]
[[Delwedd:Numenius arquata Reculver.jpg|200px|bawd|Gylfinir]]
[[Delwedd:Actitis hypoleucos0.jpg|200px|de|bawd|Pibydd y dorlan]]
[[Delwedd:Calidris-alba-001.jpg|200px|bawd|Pibydd y tywod]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Scolopacidae]]

*[[Coegylfinir bach]], Little curlew, ''Numenius minutus'' '''P'''
*[[Coegylfinir Hudson]], Hudsonian whimbrel, ''Numenius hudsonicus'' '''P'''
*[[Coegylfinir]], Whimbrel, ''Numenius phaeopus''
*[[Cwtiad y traeth]], Turnstone, ''Arenaria interpres''
*[[Cyffylog]], Woodcock, ''Scolopax rusticola''
*[[Gïach bach]], Jack snipe, ''Lymnocryptes minimus''
*[[Gïach cyffredin]], Snipe, ''Gallinago gallinago''
*[[Gïach gylfinhir]] Long-billed dowitcher, ''Limnodromus scolopaceus'' '''P'''
*[[Gïach mawr]], Great snipe, ''Gallinago minima'' '''P'''
*[[Gylfinir]], Curlew, ''Numenius arquata''
*[[Melyngoes bach]], Lesser yellowlegs, ''Tringa flavipes'' '''P'''
*[[Melyngoes mawr]], Greater yellowlegs, ''Tringa melanoleuca'' '''P'''
*[[Pibydd bach]], Little stint, ''Calidris minuta''
*[[Pibydd Baird]], Baird's sandpiper, ''Calidris bairdii'' '''P'''
*[[Pibydd bronllwyd]], Buff-breasted sandpiper, ''Tryngites subruficollis'' '''C'''
*[[Pibydd brych]], Spotted sandpiper, ''Actitis macularius'' '''P'''
*[[Pibydd bychan]], Least sandpiper, ''Calidris minutilla'' '''P'''
*[[Pibydd cain]], Pectoral sandpiper, ''Calidris melanotos'' '''C'''
*[[Pibydd cambig]], Curlew sandpiper, ''Calidirs ferruginea''
*[[Pibydd coesgoch]], Redshank, ''Tringa totanus''
*[[Pibydd coesgoch mannog]], Spotted tedshank, ''Tringa erythropus''
*[[Pibydd coeswerdd]], Greenshank, ''Tringa nebularia''
*[[Pibydd cynffonfain]], Sharp-tailed sandpiper, ''Calidris acuminata'' '''P'''
*[[Pibydd cynffonhir]], Upland sandpiper, ''Bartramia longicauda'' '''P'''
*[[Pibydd cynffonlwyd]], Grey-tailed tattler, ''Heteroscelus brevipes'' '''P'''
*[[Pibydd du]], Purple sandpiper, ''Calidris maritima''
*[[Pibydd gwyrdd]], Green sandpiper, ''Tringa ochropus''
*[[Pibydd hirgoes]], Stilt sandpiper, ''Calidris himantopus'' '''P'''
*[[Pibydd llwyd]], Semipalmated sandpiper, ''Calidris pusilla'' '''P'''
*[[Pibydd llydanbig]], Broad-billed sandpiper, ''Limicola falcinellus'' '''P'''
*[[Pibydd Temminck]], Temminck's stint, ''Calidris temminckii'' '''C'''
*[[Pibydd tinwen]], White-rumped sandpiper, ''Calidris fuscicollis'' '''C'''
*[[Pibydd torchog]], Ruff, ''Philomachus pugnax''
*[[Pibydd Terek]], Terek sandpiper, ''Xenus cinerea'' '''P'''
*[[Pibydd y dorlan]], Common sandpiper, ''Actitis hypoleucos''
*[[Pibydd y gors]], Marsh sandpiper, ''Tringa stagnatilis'' '''P'''
*[[Pibydd y graean]], Wood sandpiper, ''Tringa glareola''
*[[Pibydd y mawn]], Dunlin, ''Calidris alpina''
*[[Pibydd y tywod]], Sanderling, ''Calidris alba''
*[[Pibydd yr aber]], Knot, ''Calidris canutus''
*[[Rhostog gynffonddu]], Black-tailed godwit, ''Limosa limosa''
*[[Rhostog gynffonfrith]], Bar-tailed godwit, ''Limosa lapponica''

==[[Llydandroed|Adar llydandroed]]==
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Phalaropidae]]

*[[Llydandroed Wilson]] (Wilson's Phalarope, ''Phalaropus tricolor'') '''P'''
*[[Llydandroed Gyddfgoch]] (Red-necked Phalarope, ''Phalaropus lobatus'') '''C'''
*[[Llydandroed Llwyd]] (Grey Phalarope, ''Phalaropus fulicarius'')

==[[Sgiwen (aderyn)|Sgiwennod]]==
[[Delwedd:Arctic skua at svalbard norway.jpg|200px|de|bawd|Sgiwen y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Stercorariidae]]

*[[Sgiwen Frech]] (Pomarine Skua, ''Stercorarius pomarinus'')
*[[Sgiwen y Gogledd]] (Arctic Skua, ''Stercorarius parasiticus'')
*[[Sgiwen Lostfain]] (Long-tailed Skua, ''Stercorarius longicaudus'')
*[[Sgiwen Fawr]] (Great Skua, ''Stercorarius skua'')

==[[Gwylan (aderyn)|Gwylan]]od==
[[Delwedd:Black-headed Gull - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Benddu]]
[[Delwedd:Lesser black backed gull in flight.jpg|200px|de|bawd|Gwylan Gefnddu Leiaf]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Laridae]]

*[[Gwylan Ifori]] (Ivory Gull, ''Pagophila eburnea'') '''P'''
*[[Gwylan Sabine]] (Sabine's Gull, ''Xema sabini'')
*[[Gwylan Goesddu]] (Kittiwake, ''Rissa tridactyla'')
*[[Gwylan Bonaparte]] (Bonaparte's Gull, ''Chroicocephalus philadelphia'') '''P'''
*[[Gwylan Benddu]] (Black-headed Gull, ''Chroicocephalus ridibundus'')
*[[Gwylan Fechan]] (Little Gull, ''Hydrocoloeus minutus'')
*[[Gwylan Ross]] (Ross's Gull, ''Rhodostethia rosea'') '''P'''
*[[Gwylan Chwerthinog]] (Laughing Gull, ''Larus atricilla'') '''P'''
*[[Gwylan Franklin]] (Franklin's Gull, ''Larus pipixcan'') '''P'''
*[[Gwylan Môr y Canoldir]] (Mediterranean Gull, ''Larus melanocephalus'')
*[[Gwylan y Gweunydd]] (Common Gull, ''Larus canus'')
*[[Gwylan Fodrwybig]] (Ring-billed Gull, ''Larus delawarensis'')
*[[Gwylan Gefnddu Leiaf]] (Lesser Black-backed Gull, ''Larus fuscus'')
*[[Gwylan y Penwaig]] (Herring Gull, ''Larus argentatus'')
*[[Gwylan Goesfelen]] (Yellow-legged Gull, ''Larus michahellis'')
*[[Gwylan yr Arctig]] (Iceland Gull, ''Larus glaucoides'')
*[[Gwylan Adeinlwydlas]] (Glaucous-winged Gull, ''Larus glaucescens'') ''''P'''
*[[Gwylan y Gogledd]] (Glaucous Gull, ''Larus hyperboreus'')
*[[Gwylan Gefnddu Fwyaf]] (Great Black-backed Gull, ''Larus marinus'')

==[[Môr-wennol|Môr-wenoliaid]]==
[[Delwedd:SternaParadisaeaSvalbard.jpg|200px|bawd|Môr-wennol y Gogledd]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Môr-wennol|Sternidae]]

*[[Corswennol adeinwen]], White-winged black tern, ''Chlidonias leucoptera'' '''P'''
*[[Corswennol ddu]], Black tern, ''Chlidonias niger''
*[[Corswennol farfog]], Whiskered tern, ''Chlidonias hybrida'' '''C'''
*[[Môr-wennol bigddu]], Sandwich tern, ''Sterna sandvicensis''
*[[Môr-wennol fawr]], Royal tern, ''Sterna maxima'' '''P'''
*[[Môr-wennol fechan]], Little tern, ''Sternula albifrons''
*[[Môr-wennol Forster]], Forster's tern, ''Sterna forsteri'' '''P'''
*[[Môr-wennol fraith]], Sooty tern, ''Onychoprion fuscata'' '''P'''
*[[Môr-wennol ffrwynog]], Bridled tern, ''Onychoprion anaethetus'' '''P'''
*[[Môr-wennol gawraidd]], Caspian tern, ''Hydroprogne caspia'' '''P'''
*[[Môr-wennol gribog leiaf]], Lesser crested tern, ''Sterna bengalensis'' '''P'''
*[[Môr-wennol gyffredin]], Common tern, ''Sterna hirundo''
*[[Môr-wennol y Gogledd]], Arctic tern, ''Sterna paradisaea''
*[[Môr-wennol wridog]], Roseate tern, ''Sterna dougallii''
*[[Môr-wennol ylfinbraff]] , Gull-billed tern, ''Gelochelidon nilotica'' '''P'''

==[[Carfil]]od==
[[Delwedd:Lundi2.jpg|200px|de|bawd|Pâl]]
'''Urdd''': [[Charadriiformes]]
'''Teulu''': [[Carfil|Alcidae]]

*[[Gwylog]] neu Heligog  (Guillemot, ''Uria aalge'')
*[[Llurs]], Gwalch y Pysgod (Razorbill, ''Alca torda'')
*[[Gwylog Ddu]] (Black Guillemot, ''Cepphus grylle'')
*[[Carfil Bach]] (Little Auk, ''Alle alle'')
*[[Pâl]], Aderyn Pâl (Puffin, ''Fratercula arctica'')

==[[Pteroclididae|Ieir y diffeithwch]]==
'''Urdd''': [[Pteroclididae|Pteroclidiformes]]
'''Teulu''': [[Pteroclididae]]

*[[Iâr y Diffeithwch]] (Pallas's Sandgrouse, ''Syrrhaptes paradoxus'') '''P'''

==[[Colomen]]nod==
[[Delwedd:Woodpigeoncloseup.jpg|200px|de|bawd|Ysguthan]]
'''Urdd''': [[Columbiformes]]
'''Teulu''': [[Colomen|Columbidae]]

*[[Colomen y Graig]] (Rock Dove, ''Columba livia'')
*[[Colomen Wyllt]] (Stock Dove, ''Columba oenas'')
*[[Ysguthan]] (Woodpigeon, ''Columba palumbus'')
*[[Turtur Dorchog]] (Collared Dove, ''Streptopelia decaocto'')
*[[Turtur]] (Turtle Dove, ''Streptopelia turtur'')

==[[Parot]]iaid==
'''Urdd''': [[Parot|Psittaciformes]]
'''Teulu''': [[Psittacidae]]

*[[Paracit Torchog]], Corbarot Torchog (Ring-necked Parakeet, ''Psittacula krameri'')

==[[Cuculidae|Cogau]]==
[[Delwedd:Kuckuck im Flug v. J. Schmidt.jpg|200px|de|bawd|Cog]]
'''Urdd''': [[Cuculiformes]]
'''Teulu''': [[Cuculidae]]

*[[Cog Frech]] (Great Spotted Cuckoo, ''Clamator glandarius'') '''P'''
*[[Cog]], Cwcw (Cuckoo, ''Cuculus canorus'')
*[[Cog Bigfelen]] (Yellow-billed Cuckoo, ''Coccyzus americanus'') '''P'''

==[[Tytonidae|Tylluanod gwynion]]==
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Tytonidae]]

*[[Tylluan Wen]] (Barn Owl, ''Tyto alba'')

==[[Tylluan]]od==
[[Delwedd:Strix aluco 3young.jpg|200px|de|bawd|Tylluanod Brych ifainc]]
'''Urdd''': [[Tylluan|Strigiformes]]
'''Teulu''': [[Strigidae]]

*[[Tylluan Scops]] (Scops Owl, ''Otus scops'') '''P'''
*[[Tylluan yr Eira]] (Snowy Owl, ''Bubo scandiaca'') '''P'''
*[[Tylluan Fach]] (Little Owl, ''Athene noctua'')
*[[Tylluan Frech]] (Tawny Owl, ''Strix aluco'')
*[[Tylluan Gorniog]] (Long-eared Owl, ''Asio otus'')
*[[Tylluan Glustiog]] (Short-eared Owl, ''Asio flammeus'')

==[[Caprimulgidae|Troellwyr]]==
[[Delwedd:Paukstelis.jpg|200px|de|bawd|Troellwr Mawr]]
'''Urdd''': [[Caprimulgiformes]]
'''Teulu''': [[Caprimulgidae]]

*[[Troellwr Mawr]] (Nightjar, ''Caprimulgus europaeus'')
*[[Cudyll-droellwr]] (Common Nighthawk, ''Chordeiles minor'') '''P'''

==[[Apodidae|Gwenoliaid duon]]==
'''Urdd''': [[Apodiformes]]
'''Teulu''': [[Apodidae]]

*[[Coblyn y Simdde]], Gwennol Ddu'r Simneiau (Chimney Swift, ''Chaetura pelagica'') '''P'''
*[[Gwennol Ddu]] (Swift, ''Apus apus'')
*[[Gwennol Welw-ddu]], Gwennol Ddu Welw, Coblyn Gwelw (Pallid Swift, ''Apus pallidus'') '''P'''
*[[Gwennol Ddu'r Alpau]], Coblyn yr Alpau (Alpine Swift, ''Apus melba'') '''C'''
*[[Gwennol Ddu Fach]], Coblyn Bach (Little Swift, ''Apus affinis'') '''P'''

==[[Alcedinidae|Gleision y dorlan]]==
[[Delwedd:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Glas y Dorlan]]
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Alcedinidae]]

*[[Glas y Dorlan]] (Kingfisher, ''Alcedo atthis'')

==[[Meropidae|Gwybedogion y gwenyn]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Meropidae]]

*[[Gwybedog y Gwenyn]] (Bee-eater, ''Merops apiaster'')

==[[Coraciidae|Rholyddion]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Coraciidae]]

*[[Rholydd]] (Roller, ''Coracias garrulus'') '''P'''

==[[Copog]]==
'''Urdd''': [[Coraciiformes]]
'''Teulu''': [[Copog|Upupidae]]

*[[Copog]] (Hoopoe, ''Upupa epops'')

==[[Cnocell]]au==
[[Delwedd:Dendrocopos major 4 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cnocell Fraith Fwyaf]]
'''Urdd''': [[Piciformes]]
'''Teulu''': [[Cnocell|Picidae]]

*[[Pengam]] (Wryneck, ''Jynx tranquila'')
*[[Cnocell Werdd]] (Green Woodpecker, ''Picus viridis'')
*[[Cnocell Fraith Fwyaf]] (Great Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos major'')
*[[Cnocell Fraith Leiaf]] (Lesser Spotted Woodpecker, ''Dendrocopos minor'')

==[[Fireo]]au==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Vireonidae]]

*[[Telor Llygatgoch]], Fireo Llygatgoch (Red-eyed Vireo, ''Vireo olivaceus'') '''P'''

==[[Oriolidae|Eurynnod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Oriolidae]]

*[[Euryn]] (Golden Oriole, ''Oriolus oriolus'') '''C'''

==[[cigydd (aderyn)|Cigyddion]]==
[[Delwedd:Lanius excubitor 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Cigydd Mawr]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Laniidae]]

*[[Cigydd Gwdw]] (Isabelline Shrike, ''Lanius isabellinus'') '''P'''
*[[Cigydd Cefngoch]] (Red-backed Shrike, ''Lanius collurio'') '''C'''
*[[Cigydd Glas]] (Lesser Grey Shrike, ''Lanius minor'') '''P'''
*[[Cigydd Mawr]] (Great Grey Shrike, ''Lanius excubitor'')
*[[Cigydd Pengoch]] (Woodchat Shrike, ''Lanius senator'') '''C'''

==[[Brân|Brain]]==
[[Delwedd:CorvusMonedula.ws.JPG|200px|de|bawd|Jac-y-do]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Corvidae]]

*[[Brân Goesgoch]] (Chough, ''Pyrrhocorax pyrrhocorax'')
*[[Pioden]] (Magpie, ''Pica pica'')
*[[Ysgrech y Coed]] neu Sgrech y Coed (Jay, ''Garrulus glandarius'')
*[[Malwr Cnau]] (Nutcracker, ''Nucifraga caryocatactes'') '''P'''
*[[Jac-y-do]] (Jackdaw, ''Corvus monedula'')
*[[Ydfran]] (Rook, ''Corvus frugilegus'')
*[[Brân Dyddyn]] (Carrion Crow, ''Corvus corone'')
*[[Brân Lwyd]] (Hooded Crow, ''Corvus cornix'')
*[[Cigfran]] (Raven, ''Corvus corax'')

==[[Regulidae|Drywod eurben]]==
[[Delwedd:Regulus regulus 1.jpg|200px|de|bawd|Dryw Eurben]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Regulidae]]

*[[Dryw Eurben]] (Goldcrest, ''Regulus regulus'')
*[[Dryw Penfflamgoch]], Dryw Fflamben (Firecrest, ''Regulus ignicapilla'')

==[[Remizidae|Titwod pendil]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Remizidae]]

*[[Titw Pendil]] (Penduline Tit, ''Remiz pendulinus'') '''P'''

==[[Titw]]od==
[[Delwedd:Blue Tit aka.jpg|200px|de|bawd|Titw Tomos Las]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw|Paridae]]

*[[Titw Tomos Las]] (Blue Tit, ''Cyanistes caeruleus'')
*[[Titw Mawr]] (Great Tit, ''Parus major'')
*[[Titw Penddu]] (Coal Tit, ''Periparus ater'')
*[[Titw'r Helyg]] (Willow Tit, ''Poecile montana'')
*[[Titw'r Wern]] (Marsh Tit, ''Poecile palustris'')

==[[Titw Barfog]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Titw Barfog|Panuridae]]

*[[Titw Barfog]] (Bearded Tit, ''Panurus biarmicus'')

==[[Alaudidae|Ehedyddion]]==
[[Delwedd:Alauda arvensis 2.jpg|200px|de|bawd|Ehedydd]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Alaudidae]]

*[[Ehedydd Du]] (Black Lark, ''Melanocorypha yeltoniensis'') '''P'''
*[[Ehedydd Llwyd]] (Short-toed Lark, ''Calandrella brachydactyla'') '''C'''
*[[Ehedydd Copog]] (Crested Lark, ''Galerida cristata'') '''P'''
*[[Ehedydd y Coed]] (Woodlark, ''Lullula arborea'') '''C'''
*[[Ehedydd]] (Skylark, ''Alauda arvensis'')
*[[Ehedydd y Traeth]] (Shore Lark, ''Eremophila alpestris'') '''C'''

==[[Hirundinidae|Gwenoliaid]]==
[[Delwedd:Landsvale.jpg|200px|de|bawd|Gwennol]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Hirundinidae]]

*[[Gwennol y Glennydd]] (Sand Martin, ''Riparia riparia'')
*[[Gwennol y Clogwyn]], Gwennol y Graig (Crag Martin, ''Ptyonoprogne rupestris'') '''P'''
*[[Gwennol]] (Swallow, ''Hirundo rustica'')
*[[Gwennol y Bondo]] (House Martin, ''Delichon urbicum'')
*[[Gwennol Dingoch]] (Red-rumped Swallow, ''Cecropis daurica'') '''C'''

==[[Cettiidae|Teloriaid y llwyni]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cettiidae]]

*[[Telor Cetti]] (Cetti's Warbler, ''Cettia cetti'')

==[[Aegithalidae|Titwod cynffon-hir]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Aegithalidae]]

*[[Titw Cynffon-hir]] (Long-tailed Tit, ''Aegithalos caudatus'')

==[[Phylloscopidae|Teloriaid y dail]]==
[[Delwedd:Phylloscopus collybita 1.jpg|200px|de|bawd|Siff-saff]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Phylloscopidae]]

*[[Telor Gwyrdd]] (Greenish Warbler, ''Phylloscopus trochiloides'') '''C'''
*[[Telor yr Arctig]] (Arctic Warbler, ''Phylloscopus borealis'') '''P'''
*[[Telor Pallas]] (Pallas's Warbler, ''Phylloscopus proregulus'') '''C'''
*[[Telor Aelfelen]] (Yellow-browed Warbler, ''Phylloscopus inornatus'')
*[[Telor Hume]] (Hume's Warbler, ''Phylloscopus humei'') '''P'''
*[[Telor Radde]] (Radde's Warbler, ''Phylloscopus schwarzi'') '''P'''
*[[Telor Tywyll]] (Dusky Warbler, ''Phylloscopus fuscatus'') '''P'''
*[[Telor Bonelli'r Gorllewin]] (Western Bonelli's Warbler, ''Phylloscopus bonelli'') '''P'''
*[[Telor y Coed]] (Wood Warbler, ''Phylloscopus sibalatrix'')
*[[Siff-saff]] (Chiffchaff, ''Phylloscopus collybita'')
*[[Siff-saff Iberia]] (Iberian Chiffchaff, ''Phylloscopus ibericus'') '''P'''
*[[Telor yr Helyg]] (Willow Warbler, ''Phylloscopus trochilus'')

==[[Sylviidae|Teloriaid nodweddiadol]]==
[[Delwedd:Currucarabilarga.JPG|200px|de|bawd|Telor Dartford]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sylviidae]]

*[[Telor Penddu]] (Blackcap, ''Sylvia atricapilla'')
*[[Telor yr Ardd]] (Garden Warbler, ''Sylvia borin'')
*[[Telor Rhesog]] (Barred Warbler, ''Sylvia nisoria'') '''C'''
*[[Llwydfron Fach]] (Lesser Whitethroat, ''Sylvia curruca'')
*[[Llwydfron]] (Whitethroat, ''Sylvia communis'')
*[[Telor Dartford]] (Dartford Warbler, ''Sylvia undata'')
*[[Telor Marmora]] (Marmora's Warbler, ''Sylvia sarda'') '''P'''
*[[Telor Rüppell]] (Rüppell's Warbler. ''Sylvia rueppelli'') '''P'''
*[[Telor Brongoch]] (Subalpine Warbler, ''Sylvia cantillans'') '''C'''
*[[Telor Sardinia]] (Sardinian Warbler, ''Sylvia melanocephala'') '''P'''

==[[Locustellidae|Teloriaid y gwair]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Locustellidae]]

*[[Troellwr Bach Rhesog]], Telor Gwaywog (Lanceolated Warbler, ''Locustella lanceolata'') '''P'''
*[[Troellwr Bach]], Telor y Gwair (Grasshopper Warbler, ''Locustella naevia'')
*[[Telor yr Afon]] (River Warbler, ''Locustella fluviatilis'') '''P'''
*[[Telor Savi]] (Savi's Warbler, ''Locustella luscinioides '') '''P'''

==[[Acrocephalidae|Teloriaid y cyrs]]==
[[Delwedd:Acrocephalus schoenobaenus 1 (Marek Szczepanek).jpg|200px|de|bawd|Telor yr Hesg]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Acrocephalidae]]

*[[Telor Bacsiog]] (Booted Warbler, ''Iduna caligata'') '''P'''
*[[Telor Aur]] (Icterine Warbler, ''Hippolais icterina'') '''C'''
*[[Telor Pêr]] (Melodious Warbler, ''Hippolais polyglotta'') '''C'''
*[[Telor y Dŵr]] (Aquatic Warbler, ''Acrocephalus paludicola'') '''C'''
*[[Telor yr Hesg]] (Sedge Warbler, ''Acrocephalus schoenobaenus'')
*[[Telor y Caeau Reis]] (Paddyfield Warbler, ''Acrocephalus agricola'') '''P'''
*[[Telor y Cyrs Blyth]] (Blyth's Reed Warbler, ''Acrocephalus dumetorum'') '''P'''
*[[Telor y Gwerni]] (Marsh Warbler, ''Acrocephalus palustris'') '''C'''
*[[Telor y Cyrs]] (Reed Warbler, ''Acrocephalus scirpaceus'')
*[[Telor Mawr y Cyrs]] (Great Reed Warbler, ''Acrocephalus arundinaceus'') '''P'''

==[[Bombycillidae|Cynffonau sidan]]==
[[Delwedd:BohemianWaxwings08.jpg|200px|de|bawd|Cynffonau Sidan]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Bombycillidae]]

*[[Cynffon Sidan]] (Waxwing, ''Bombycilla garrulus'')

==[[Delor]]iaid==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Delor|Sittidae]]

*[[Delor y Cnau]] (Nuthatch, ''Sitta europaea'')

==[[Certhidae|Dringwyr bach]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Certhidae]]

*[[Dringwr Bach]] (Treecreeper, ''Certhia familiaris'')

==[[Troglodytidae|Drywod]]==
[[Delwedd:Zaunkoenig-photo.jpg|200px|de|bawd|Dryw]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Troglodytidae]]

*[[Dryw]] (Wren, ''Troglodytes troglodytes'')

==[[aderyn gwatwar|Adar gwatwar]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Mimidae]]

*[[Cath-aderyn Llwyd]] (Grey Catbird, ''Dumetella carolinensis'') '''P'''

==[[Sturnidae|Drudwennod]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Sturnidae]]

*[[Drudwen]] neu Aderyn yr Eira, Drudwy (Starling, ''Sturnus vulgaris'')
*[[Drudwen Wridog]] (Rose-coloured Starling, ''Sturnus roseus'') '''C'''

==[[Cinclidae|Bronwennod y dŵr]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cinclidae]]

*[[Bronwen y Dŵr]] (Dipper, ''Cinclus cinclus'')

==[[Turdidae|Bronfreithod]]==
[[Delwedd:Turdus philomelos1.jpg|200px|de|bawd|Bronfraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Turdidae]]

*[[Corfronfraith]] (Swainson's Thrush, ''Catharus ustulatus'') '''P'''
*[[Bronfraith Fochlwyd]] (Grey-cheeked Thrush, ''Catharus minimus'') '''P'''
*[[Mwyalchen y Mynydd]] (Ring Ouzel, ''Turdus torquatus'')
*[[Mwyalchen]] neu Aderyn Du (Blackbird, ''Turdus merula'')
*[[Brych Aeliog]] (Eye-browed Thrush, ''Turdus obscurus'') '''P'''
*[[Brych Tywyll]] (Dusky Thrush, ''Turdus eunomus'') '''P'''
*[[Brych Gyddfddu]] (Black-throated Thrush, ''Turdus atrogularis'') '''P'''
*[[Socan Eira]] (Fieldfare, ''Turdus pilaris'')
*[[Bronfraith]] (Song Thrush, ''Turdus philomelos'')
*[[Coch Dan-aden]], Coch Dan Adain (Redwing, ''Turdus iliacus'')
*[[Brych y Coed]], Tresglen (Mistle Thrush, ''Turdus viscivorus'')
*[[Robin America]] (American Robin, ''Turdus viscivorus'') '''P'''

==[[Gwybedog]]ion a [[clochdar (aderyn)|chlochdarod]]==
[[Delwedd:ErithacusRubecula.jpg|200px|de|bawd|Robin Goch]]
[[Delwedd:Ficedula hypoleuca female.jpg|200px|de|bawd|Gwybedog Brith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Muscicapidae]]

*[[Gwybedog Mannog]] (Spotted Flycatcher, ''Muscicapa striata'')
*[[Robin Goch]] (Robin, ''Erithacus rubecula'')
*[[Robin Gyddfwyn]] (White-throated Robin, ''Irania gutturalis'') '''P'''
*[[Cynffonlas Ystlysgoch]] (Red-flanked Bluetail, ''Tarsiger cyanurus'') '''P'''
*[[Eos Fronfraith]] neu Eos Fraith (Thrush Nightingale, ''Luscinia luscinia'') '''P'''
*[[Eos]] (Nightingale, ''Luscinia megarhynchos'') '''C'''
*[[Bronlas]]  (Bluethroat, ''Luscinia svecica'') '''C'''
*[[Gwybedog Brongoch]] (Red-breasted Flycatcher, ''Ficedula parva'') '''C'''
*[[Gwybedog Torchog]] (Collared Flycatcher, ''Ficedula albicollis'') '''P'''
*[[Gwybedog Brith]] (Pied Flycatcher, ''Ficedula hypoleuca'')
*[[Tingoch Du]] (Black Redstart, ''Phoenicurus ochruros'')
*[[Tingoch]] (Redstart, ''Phoenicurus phoenicurus'')
*[[Tingoch Moussier]] (Moussier's Redstart, ''Phoenicurus moussieri'') '''P'''
*[[Bronfraith y Graig]], Brych y Graig (Rock Thrush, ''Monticola saxatilis'') '''P'''
*[[Bronfraith Las y Graig]], Brych Glas y Graig (Blue Rock Thrush, ''Monticola solitarius'') '''P'''
*[[Crec yr Eithin]] (Whinchat, ''Saxicola rubetra'')
*[[Clochdar y Cerrig]] (Stonechat, ''Saxicola rubicola'')
*[[Tinwen Isabella]] (Isabelline Wheatear, ''Oenanthe isabellina'') '''P'''
*[[Tinwen y Garn]] (Wheatear, ''Oenanthe oenanthe'')
*[[Tinwen Fraith]] (Pied Wheatear, ''Oenanthe pleschanka'') '''P'''
*[[Tinwen Glustiog Ddu]], Tinwen Glustddu (Black-eared Wheatear, ''Oenanthe hispanica'') '''P'''
*[[Tinwen y Diffeithwch]] (Desert Wheatear, ''Oenanthe deserti'') '''P'''

==[[Prunellidae|Llwydiaid]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Prunellidae]]

*[[Llwyd y Gwrych]] (Dunnock, ''Prunella modularis'')
*[[Llwyd y Mynydd]] (Alpine Accentor, ''Prunella collaris'') '''P'''

==[[Golfan]]od==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Golfan|Passeridae]]

*[[Aderyn y To]] (House Sparrow, ''Passer domesticus'')
*[[Golfan Sbaen]] (Spanish Sparrow, ''Passer hispaniolensis'') '''P'''
*[[Golfan y Mynydd]] (Tree Sparrow, ''Passer montanus'')

==[[Corhedydd]]ion a [[siglen]]nod==
[[Delwedd:Pied Wagtail rear view 700.jpg|200px|de|bawd|Siglen Fraith]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Motacillidae]]

*[[Siglen Felen]] (Yellow Wagtail, ''Motacilla flava'')
*[[Siglen Sitraidd]] (Citrine Wagtail, ''Motacilla citreola'') '''P'''
*[[Siglen Lwyd]] (Grey Wagtail, ''Motacilla cinerea'')
*[[Siglen Fraith]] (Pied Wagtail, ''Motacilla alba'')
*[[Corhedydd Richard]] (Richard's Pipit, ''Anthus richardi'')
*[[Corhedydd Blyth]] (Blyth's Pipit, ''Anthus godlewskii'') '''P'''
*[[Corhedydd Melyn]] (Tawny Pipit, ''Anthus campestris'')
*[[Corhedydd Gwyrddgefn]] (Olive-backed Pipit, ''Anthus hodgsoni'') '''P'''
*[[Corhedydd y Coed]] (Tree Pipit, ''Anthus trivialis'')
*[[Corhedydd Pechora]] (Pechora Pipit, ''Anthus gustavi'') '''P'''
*[[Corhedydd y Waun]] (Meadow Pipit, ''Anthus pratensis'')
*[[Corhedydd Gyddfgoch]] (Red-throated Pipit, ''Anthus cervinus'') '''C'''
*[[Corhedydd y Graig]] (Rock Pipit, ''Anthus petrosus'')
*[[Corhedydd y Dŵr]] (Water Pipit, ''Anthus spinoletta'')

==[[Fringillidae|Llinosiaid]] neu bincod==
[[Delwedd:AbelTasmanBird.jpg|200px|de|bawd|Ji-binc]]
[[Delwedd:Carduelis carduelis (Lukasz Lukasik).jpg|200px|de|bawd|Nico]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Fringillidae]]

*[[Ji-binc]] neu Asgell Fraith (Chaffinch, ''Fringilla coelebs'')
*[[Pinc y Mynydd]] (Brambling, ''Fringilla montifringilla'')
*[[Llinos Frech]] (Serin, ''Serinus serinus'') '''C'''
*[[Llinos Werdd]] (Greenfinch, ''Chloris chloris'')
*[[Nico]] (Goldfinch, ''Carduelis carduelis'')
*[[Pila Gwyrdd]] (Siskin, ''Carduelis spinus'')
*[[Llinos]] (Linnet, ''Carduelis cannabina'')
*[[Llinos y Mynydd]] (Twite, ''Carduelis flavirostris'')
*[[Llinos Bengoch Leiaf]] (Lesser Redpoll, ''Carduelis cabaret'')
*[[Llinos Bengoch Gyffredin]] (Common Redpoll, ''Carduelis flammea'') '''C'''
*[[Llinos Bengoch yr Arctig]] (Arctic Redpoll, ''Carduelis hornemanni'') '''C'''
*[[Croesbig Wenaden]], Croesbig Adeinwen (Two-barred Crossbill, ''Loxia leucoptera'') '''P'''
*[[Gylfin Groes]] (Crossbill, ''Loxia curvirostris'')
*[[Llinos Goch]] (Common Rosefinch, ''Carpodacus erythrinus'') '''C'''
*[[Coch y Berllan]] (Bullfinch, ''Pyrrhula pyrrhula'')
*[[Gylfinbraff]] (Hawfinch, ''Coccothraustes coccothraustes'')

==[[Calcariidae|Breision y gogledd]]==
[[Delwedd:Snjótittlingur.jpg|200px|de|bawd|Bras yr Eira]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Calcariidae]]

*[[Bras yr Eira]] (Snow Bunting, ''Plectrophenax nivalis'')
*[[Bras y Gogledd]] (Lapland Bunting, ''Calcarius lapponicus'')

==[[Cardinalidae|Cardinaliaid]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Cardinalidae]]

*[[Euryn yr Haf]], Tanagr yr Haf (Summer Tanager, ''Piranga rubra'') '''P'''
*[[Gylfindew Brongoch]] (Rose-breasted Grosbeak, ''Pheucticus ludovicianus'') '''P'''
*[[Bras Dulas]] (Indigo Bunting, ''Passerina cyanea'') '''P'''

==[[bras|Breision]] a [[golfan Americanaidd|golfanod Americanaidd]]==
[[Delwedd:Gulspurv.jpg|200px|de|bawd|Bras Melyn]]
[[Delwedd:Emberiza schoeniclus M.jpg|200px|de|bawd|Bras y Cyrs]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Emberizidae]]

*[[Golfan Bersain]], Llwyd Persain (Song Sparrow, ''Melospiza melodia'') '''P'''
*[[Golfan Yddfwyn]], Llwyd Gyddfwyn  (White-throated Sparrow, ''Zonotrichia albicollis'') '''P'''
*[[Jynco Llygeitu]] (Dark-eyed Junco, ''Junco hyemalis'') '''P'''
*[[Bras y Pin]] (Pine Bunting, ''Emberiza leucocephalos'') '''P'''
*[[Bras Melyn]], Melyn yr Eithin (Yellowhammer, ''Emberiza citrinella'')
*[[Bras Ffrainc]] (Cirl Bunting, ''Emberiza cirlus'') '''C'''
*[[Bras y Graig]] (Rock Bunting, ''Emberiza cia'') '''P'''
*[[Bras y Gerddi]] (Ortolan Bunting, ''Emberiza hortulana'') '''C'''
*[[Bras Gwledig]] (Rustic Bunting, ''Emberiza rustica'') '''C'''
*[[Bras Lleiaf]] (Little Bunting, ''Emberiza pusilla'') '''C'''
*[[Bras Bronfelen]] (Yellow-breasted Bunting, ''Emberiza aureola'') '''P'''
*[[Bras y Cyrs]] (Reed Bunting, ''Emberiza schoeniclus'')
*[[Bras Penddu]] (Black-headed Bunting, ''Emberiza melanocephala'') '''P'''
*[[Bras yr Ŷd]] (Corn Bunting, ''Emberiza calandra'') '''C'''

==[[euryn Americanaidd|Eurynnod Americanaidd]] a [[mwyalchen Americanaidd|mwyeilch Americanaidd]]==
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Icteridae]]

*[[Bobolinc]] (Bobolink, ''Dolichonyx oryzivorus'') '''P'''
*[[Tresglen y Gwartheg]] (Brown-headed Cowbird, ''Molothrus ater'') '''P'''
*[[Euryn Baltimore]] (Baltimore Oriole, ''Icterus galbula'') '''P'''

==[[Telor Americanaidd|Teloriaid Americanaidd]]==
[[Delwedd:Dendroica-coronata-001.jpg|200px|de|bawd|Telor Tin-felen]]
'''Urdd''': [[Passeriformes]]
'''Teulu''': [[Parulidae]]

*[[Telor Brith]] (Black-and-white Warbler, ''Mniotilta varia'') '''P'''
*[[Gyddf-felyn]] (Common Yellowthroat, ''Geothlypis trichas'') '''P'''
*[[Telor Blackburn]] (Blackburnian Warbler, ''Setophaga fusca'') '''P'''
*[[Telor Melyn]] (Yellow Warbler, ''Setophaga petechia'') '''P'''
*[[Telor Tinwen]] (Blackpoll Warbler, ''Setophaga striata'') '''P'''
*[[Telor Tin-felen]] (Yellow-rumped Warbler, ''Setophaga coronata'') '''P'''

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr o greaduriaid morol gwledydd Prydain]]
*[[Rhestr adar Prydain]]
*[[Aderyn mudol|Adar mudol]]

==Cyfeiriadau==
===Cyffredinol===
{{cyfeiriadau}}

===Enwau Cymraeg===
*[http://www.avionary.info/ Avionary]
*Cymdeithas Edward Llwyd (1994) ''Creaduriaid Asgwrn-cefn''. Gwasg y Lolfa, Talybont. ISBN 0952226405
*Hayman, Peter a Rob Hume (2004) ''Llyfr Adar Iolo Williams''. Gwasg Carreg Gwalch, Pwllheli. ISBN 0863819079
*Hope Jones, Peter ac Edward Breeze Jones (1973) ''Rhestr o Adar Cymru''. Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Caerdydd. ISBN 0720000378
*Hope Jones, Peter a Paul Whalley (2004) ''Adar Môn'', Menter Môn, Llangefni.
*Lewis, Dewi E (1994) ''Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst. ISBN 0863812783
*Lewis, Dewi E (2006) ''Rhagor o Enwau Adar''. Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst.
*Lovegrove, Roger; Graham Williams a Iolo Williams (1994) ''Birds in Wales''. T &amp; AD Poyser Ltd, Llundain. ISBN 0856610690

==Dolenni allanol==
* {{eicon en}} [http://www.birdsinwales.org.uk/ Cymdeithas Adaryddol Cymru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120124060123/http://www.birdsinwales.org.uk/ |date=2012-01-24 }}

[[Categori:Adar yn ôl gwlad|Cymru]]
[[Categori:Adareg]]
[[Categori:Byd natur Cymru]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Adar Cymru]]
[[Categori:Rhestrau Cymru|Adar Cymru]]</text>
      <sha1>6qqep7uuwu5cukn1rapoz1nf1awfvhg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Le nozze di Figaro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>73575</id>
    <revision>
      <id>11102148</id>
      <parentid>11051457</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:38:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7377" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL|suppressfields= }}
''[[Opera buffa]]'' (comedi) gan [[Wolfgang Amadeus Mozart]], gyda libretto gan [[Lorenzo da Ponte]], yw '''''Le nozze di Figaro''''', (Saesneg: ''The Marriage of Figaro'') K. 492. Perfformiwyd gyntaf ar [[1 Mai]] [[1786]], yn y Burgtheater, [[Wien]]. Mae libreto yr opera wedi'i seilio ar y comedi gan Pierre Beaumarchais, ''La folle journée, ou le Mariage de Figaro'' ('Y Diwrnod Gwyllt, neu Priodas Figaro'). Mae'n datgan stori am y gweision Figaro a Susanna sy'n llwyddo i brodi, gan ddymchwel ymdrechion eu cyflogwr, y Cownt Almaviva i gamarwain Susanna a dysgu iddo wers am ffyddlondeb.

Ystyrir ''Le nozze di Figaro'' un o gyfansoddiadau gorau opera,&lt;ref&gt;&quot;The 20 Greatest Operas of All Time&quot;. ''Classical Music''.&lt;/ref&gt; ac mae'n gonglfaen y repertoire sy'n ymddangos yn gyson ymysg y deg opera sydd wedi'u perffromio'r mwyaf aml, yn ôl Operabase.&lt;ref&gt;&quot;Statistics for the five seasons 2009/10 to 2013/14&quot;. Operabase. &lt;/ref&gt;

==Cefndir==
Mae ''Le nozze di Figaro'' (&quot;Priodas Figaro&quot;) yn opera a gyfansoddwyd gan Wolfgang Amadeus Mozart  ym 1786 gyda libreto Eidalaidd a ysgrifennwyd gan Lorenzo Da Ponte. Mae'r opera yn adrodd hanes Figaro i gadw ei dyweddi Susanna rhag eu meistr, Ardalydd Almaviva, sy'n credu bod gan feistr hawl i gael rhyw gyda'i morynion ar noswyl eu priodas. Mae libreto'r opera yn seiliedig ar gomedi llwyfan gan Pierre Beaumarchais, ''La folle journée, ou le Mariage de Figaro'' (&quot;Y diwrnod gorffwyll,&quot; neu &quot;Briodas Figaro&quot;), a berfformiwyd gyntaf ym 1784. Mae'n adrodd sut bu'r gweision, Figaro a  Susanna, llwyddo priodi, gan rwystro ymdrechion eu cyflogwr ofer, Ardalydd Almaviva, i lathludo Susanna a rhoi gwers iddo mewn pwysigrwydd ffyddlondeb.

Mae'r sioe yn gonglfaen i'r repertoire opera ac mae'n ymddangos yn gyson ymhlith y deg uchaf yn rhestr Operabase o'r operâu a berfformir amlaf.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics for the five seasons 2009/10 to 2013/14|url=http://operabase.com/visual.cgi?season=2013&amp;is=operas|publisher=[[Operabase]]|accessdate=1 Hydref 2018|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304003355/http://operabase.com/visual.cgi?season=2013&amp;is=operas|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

==Hanes perfformio==

Perfformiwyd ''Le nozze di Figaro'' am y tro cyntaf yn y Burgtheater, Fienna ar [[1 Mai 1786]] o dan arweiniad Mozart, yn arwain o'r allweddell, fel oedd arfer y diwrnod.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;Deutsch 1965, t. 272 &lt;/ref&gt; Ar ôl y ddau berfformiad gyntaf, fe arweiniodd Joseph Weigl. Chwaraewyd rhan Figaro gan Francesco Benucci, rhan Susanna gan Nancy Storace a rhan Ardalydd Almaviva  gan Stefano Mandini yn y perfformiad cyntaf. Cafwyd naw perfformiad o'r cynhyrhciad cyntaf yn 1786.&lt;ref&gt;Yr rhain oedd: 3, 8, 24 Mai; 4 Gorffennaf, 28 Awst, 22 (efallai 23) Medi, 15 Tachwedd, 18 Rhagfyr Deutsch 1965, t. 272&lt;/ref&gt; 

Er nad oedd cyfanswm o naw perfformiad yn ddim byd i gymharu â llwyddiannau diweddarach Mozart gyda ''Die Zauberflöte,'' a gafodd ei berfformio am fisoedd bob yn ail ddiwrnod&lt;ref&gt;Solomon 1995&lt;/ref&gt;, ystyrir y perfformiad cyntaf yn llwyddaint. Fe olygodd gymeradwyaeth o'r gynulleidfa ar y noson cyntaf cafodd pum aria eu hailberfformio, a saith ar 8 Mai.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;  Roedd Joseph II, pwy oedd yn ogystal yn Ymerawdwr, yn rheoli y Burgtheater, yn pryderi am hyd yr opera a chyfarwyddodd ei weinydd: &lt;blockquote&gt;''To prevent the excessive duration of operas, without however prejudicing the fame often sought by opera singers from the repetition of vocal pieces, I deem the enclosed notice to the public (that no piece for more than a single voice is to be repeated) to be the most reasonable expedient. You will therefore cause some posters to this effect to be printed.''&lt;ref&gt;9 May 1786, o Deutsch 1965, t. 272&lt;/ref&gt;&lt;/blockquote&gt;Cafodd y posteri eu hargraffu a'u rhoi yn y Burgtheater mewn amser ar gyfer y trydydd perfformiad ar 24 Mai.

== Cymeriadau ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Cymeriad
!Llais
!Cast perfformiad cyntaf, 1 Mai 1786
Arweinydd: W. A. Mozart
|-
|Y Cownt Almaviva
|bariton
|Stefano Mandini
|-
|Y Cowntes Rosina Almaviva
|soprano
|Luisa Laschi
|-
|Susanna, ''morwyn y gowntes''
|soprano
|Nancy Storace
|-
|Figaro, ''gwas i'r cownt''
|bas
|Francesco Benucci
|-
|Cherubino, ''gwas bach i'r cownt''
|soprano (rôl trwser)
|Forotea Bussani
|-
|Marcellina, ''gwraig cadw tŷ Doctor Bartolo''
|soprano
|Maria Mandini
|-
|Bartolo, ''doctor o Seville, cyfreithiwr''
|bas
|Francesco Bussani
|-
|Basilio, ''athro cerddoriaeth''
|tenor
|Michael Kelly
|-
|Don Curzio, ''barnwr''
|tenor
|Michael Kelly
|-
|Barbarina, ''merch Antonio, cefnither i Susanna''
|soprano
|Anna Gottlieb
|-
|Antonio, ''garddwr y cownt, ewythr Susanna''
|bas
|Francesco Bussani 
|-
|Corws y werin, pentrefwyr a gwesion
|
|
|}


== Eitemau Cerddorol ==

* Agorawd - Cerddorfa

{| class=&quot;wikitable&quot;
|'''Act 1'''

* 1. ''Cinque... dieci... venti...'' – Susanna, Figaro
* 2. ''Se a caso madama la notte ti chiama'' – Susanna, Figaro
* 3. ''Se vuol ballare, signor Contino'' – Figaro
* 4. ''La vendetta, oh la vendetta!'' – Bartolo
* 5. ''Via resti servita, madama brillante'' – Susanna, Marcellina
* 6. ''Non so più cosa son, cosa faccio'' – Cherubino
* 7. ''Cosa sento! tosto andate'' – Susanna, Basilio, Cownt
* 8. ''Giovani liete, fiori spargete'' – Chorus
* 9. ''Non più andrai, farfallone amoroso'' – Figaro

'''Act 2'''

* 10. ''Porgi amor qualche ristoro'' – Cowntes
* 11. ''Voi che sapete che cosa è amor'' – Cherubino
* 12. ''Venite inginocchiatevi'' – Susanna
* 13. ''Susanna or via sortite'' – Cowntes, Susanna, Cownt
* 14. ''Aprite presto aprite'' – Susanna, Cherubino
* 15. ''Esci omai, garzon malnato'' – Susanna, Cowntes, Marcellina, Basilio, Cownt, Antonio, Bartolo, Figaro
|'''Act 3'''

* 16. ''Crudel! perché finora'' – Susanna, Cownt
* 17. ''Hai già vinta la causa – Vedrò mentr'io sospiro'' – Cownt
* 18. ''Riconosci in questo amplesso'' – Susanna, Marcellina, Don Curzio, Cownt, Bartolo, Figaro
* 19. ''E Susanna non vien – Dove sono i bei momenti'' – Cowntes
* 20. ''Canzonetta sull'aria'' – Susanna, Cowntes
* 21. ''Ricevete, o padroncina'' – Merched y fferm
* 22. ''Ecco la marcia, andiamo'' – Susanna, Cowntes, Cownt, Figaro; Corws

'''Act 4'''

* 23. ''L'ho perduta... me meschina'' – Barbarina
* 24. ''Il capro e la capretta'' – Marcellina
* 25. ''In quegl'anni in cui val poco'' – Basilio
* 26. ''Tutto è disposto – Aprite un po' quegl'occhi'' – Figaro
* 27. ''Giunse alfin il momento – Deh vieni non tardar'' – Susanna
* 28. ''Pian pianin le andrò più presso'' – Susanna, Cowntes, Barbarina, Cherubino, Marcellina, Basilio, Cownt, Antonio, Figaro, Bartolo
|}

== Offeryniaeth ==
Sgoriwyd ''Le Nozze di Figaro'' ar gyfer dau ffliwt, dau obo, dau fasŵn, dau glarinét, dau gorn ffrengig, timpani, a llinynnau. Mae offeryn allweddell (piano neu harpsichord), a soddgwrth yn cyfeilio y ''recitativi secchi'' (darnau recitiatif). Nid yw offerinyniaeth y recitatif wedi'i gynnwys yn y sgôr, felly ma'en ddewis yr arweinydd a'r perfromwyr. Mae perfformiad o'r opera yn dueddol o bara am 3 awr.

==Gweler hefyd==
[[Le nozze di Figaro - disgyddiaeth|''Le nozze di Figaro'' - disgyddiaeth]]

{{eginyn cerddoriaeth}}
== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Nozze di Figaro}}
[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart]]</text>
      <sha1>intzgjo7vxigbxvdyypdmbin3gz0h57</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rinaldo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80295</id>
    <revision>
      <id>11102142</id>
      <parentid>10881110</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:29:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13115" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL|suppressfields= }}

[[Opera]] gan [[George Frideric Handel]], gyda [[libreto]] gan [[Giacomo Rossi]], yw '''''Rinaldo''''' (HWV 7). Cafodd ei pherfformiad cyntaf ar [[24 Chwefror]] [[1711]], yn Theatr y Frenhines, [[Llundain]].&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|title=Handel House - Handel's Operas: Rinaldo|url=https://handelhendrix.org/learn/about-handel/opera-synopses/rinaldo/|website=Handel and Hendrix|access-date=2020-10-02|language=|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;

==Cefndir==
Ronaldo oedd yr opera [[Eidaleg]] gyntaf a ysgrifennwyd yn benodol ar gyfer llwyfan Llundain.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Paratowyd y libreto gan Giacomo Rossi o senario a ddarparwyd gan Aaron Hill, a pherfformiwyd y gwaith gyntaf yn Theatr y Frenhines yn yr Haymarket Llundain ar 24 Chwefror 1711. Hanes cariad, rhyfel a gwaredigaeth, a osodwyd ar adeg [[y Groesgad Gyntaf]]. Mae wedi'i seilio'n llac ar gerdd epig [[Torquato Tasso]] ''Gerusalemme liberata'' (&quot;Gwaredigaeth Jerwsalem&quot;). Roedd ei llwyfannu yn cynnwys llawer o effeithiau gwreiddiol a bywiog.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=RINALDO by G. F. Handel - the opera guide and synopsis {{!}} ♪ Opera guide|url=https://opera-inside.com/rinaldo-by-g-f-handel-the-opera-guide-and-synopsis/|access-date=2020-10-02|last=Operadmin|date=|website=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt; Roedd yn llwyddiant mawr gyda'r cyhoedd, er gwaethaf ymateb negyddol gan feirniaid llenyddol a oedd yn elyniaethus i'r duedd gyfredol tuag at adloniant Eidalaidd mewn theatrau yn [[Lloegr]].

Cyfansoddodd Handel Rinaldo yn gyflym, gan fenthyg ac addasu cerddoriaeth o operâu a gweithiau eraill a gyfansoddodd yn ystod arhosiad hir yn yr Eidal yn y blynyddoedd 1706–10, pan sefydlodd enw da a sylweddol. Yn y blynyddoedd yn dilyn y premier, gwnaeth nifer o welliannau i'r sgôr. Mae beirniaid yn ystyried Rinaldo yn un o operâu mwyaf Handel. O'i eitemau unigol, mae'r aria soprano &quot;Lascia ch'io pianga&quot; wedi dod yn ffefryn arbennig, ac mae'n ddarn cyngerdd poblogaidd.

Aeth Handel ymlaen i ddominyddu opera yn Lloegr am sawl degawd. Adfywiwyd Rinaldo yn Llundain yn rheolaidd hyd at 1717, ac mewn fersiwn ddiwygiedig ym 1731. O holl operâu Handel, Rinaldo oedd yr un a berfformiwyd amlaf yn ystod ei oes. Ar ôl 1731, fodd bynnag, ni chafodd yr opera ei llwyfannu am fwy na 200 mlynedd. Arweiniodd diddordeb o'r newydd mewn opera [[Baróc|faróc]] yn ystod yr 20g at y cynhyrchiad proffesiynol modern cyntaf ym man geni Handel, Halle, [[yr Almaen]], ym 1954. Cafodd yr opera ei gosod yn achlysurol dros y deng mlynedd ar hugain canlynol. Ar ôl rhediad llwyddiannus yn [[Opera Metropolitan]] [[Dinas Efrog Newydd|Efrog Newydd]] ym 1984, mae perfformiadau a recordiadau o'r gwaith wedi dod yn fwy cyffredin ledled y byd. Rinaldo oedd Opera cyntaf Handel i'w pherfformio yn y Met.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Opera: Premiere of 'Rinaldo' at Met|url=https://www.nytimes.com/1984/01/21/arts/opera-premiere-of-rinaldo-at-met.html|work=The New York Times|date=1984-01-21|access-date=2020-10-02|issn=0362-4331|first=Donal|last=Henahan|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}&lt;/ref&gt; I ddathlu canmlwyddiant yr opera yn 2011 cafyd chynhyrchiad wedi'i foderneiddio yng Ngŵyl Glyndebourne.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

==Rolau ==
[[Delwedd:Rinaldo and armida 1629.jpg|bawd|250px|Rinaldo ac Armida yn syrthio mewn cariad]]
{| class=&quot;wikitable&quot;
!width= &quot;300&quot;|Rôl &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Rinaldo (Opera) Characters|url=https://stageagent.com/shows/opera/2315/rinaldo/characters|website=StageAgent|access-date=2020-10-02}}&lt;/ref&gt;
!Width= &quot;100&quot;|Llais
!Width= &quot;350&quot;|Nodiadau
!Width= &quot;200&quot;|Cast y premier, 24 Chwefror 1711
|-
| Goffredo: ''arweinydd y Groesgad Gyntaf. 1096-99''
| [[contralto]] ([[ên travesti]])
| [[Tenor]] ar ôl adolygiad 1731
|[[Francesca Vanini-Boschi]]
|-
| Rinaldo: ''Pendefig o gyff Este''
| alto [[castrato]]
| Ysgrifennwyd ar gyfer soprano, yn awr yn cael ei chanu gan gontralto, [[mezzo-soprano]] neu uwchdenor
|Nicolò Grimaldi (&quot;Nicolini&quot;)
|-
| Almirena: ''merch Goffredo''
| [[soprano]]
|
|[[Isabella Girardeau]]
|-
| Eustazio: ''brawd Goffredo''
| alto castrato
| Cafodd y rhan hon ei dileu cyn adfywiad 1717, ac yn aml fe'i hepgorir o gynyrchiadau modern
|[[Valentino Urbani]] (&quot;Valentini&quot;)
|-
| Herald
| tenor
| [[Bas (ystod leisiol)|Bas]] yn adfywiad 1731
|&quot;Lawrence&quot;
|-
| Argante: ''Brenin Sarasenaidd Jerwsalem''
| [[Bas (ystod leisiol)|bas]]
| Contralto yn adfiwiad 1731, baswr gan amlaf bellach
|Giuseppe Boschi
|-
| Armida: ''Brenhines Damascus, gordderch Argante''
| soprano
| Contralto yn adfywiad 1731, soprano gan amlaf bellach
|Elisabetta Pilotti-Schiavonetti
|-
|Dwy forforwyn
| sopranos
|
|anhysbys
|-
| Dynes
| soprano
|
| anhysbys
|-
|Consuriwr Cristionogol
| alto castrato
| Bas ers adfywiad 1731
|Giuseppe Cassani
|-
| Môr-forynion, ysbrydion, tylwyth teg, swyddogion, gwarchodwyr, cynorthwywyr
|mud
|
|
|}

==Crynodeb==
:Lle: yn ninas [[Jeriwsalem|Jerwsalem]] a'r cyffiniau yn ystod y Groesgad Gyntaf &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|title=Rinaldo - synopsis|url=https://www.glyndebourne.com/opera-archive/explore-our-operas/explore-rinaldo/rinaldo-synopsis/|website=Glyndebourne|access-date=2020-10-02|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;
:Amser: 1099

===Act 1===
Mae byddin y Groesgad o dan Goffredo yn gosod gwarchae ar Jerwsalem, lle mae'r brenin Saraseniaid, Argante, wedi'i gyfyngu gyda'i filwyr. Gyda Goffredo mae ei frawd Eustazio, ei ferch Almirena, a'r marchog Rinaldo. Wrth i Goffredo ganu am y fuddugoliaeth sydd i ddod, mae Rinaldo yn datgan ei gariad at Almirena, ac mae Goffredo yn cadarnhau mai hi fydd priodferch Rinaldo pan fydd Jerwsalem yn cwympo. Mae Almirena yn annog Rinaldo i ymladd yn eofn a sicrhau buddugoliaeth. Wrth iddi ymadael, mae herodr yn cyhoeddi dynesiad Argante i'r ddinas. Mae Eustazio yn amau bod y brenin yn ofni cael ei drechu. Ymddengys bod hyn yn cael ei gadarnhau pan fydd Argante, ar ôl mynedfa fawreddog, yn gofyn am gadoediad tridiau. Mae Goffredo yn cydsynio’n raslon iddo. Ar ôl i Goffredo ymadael, mae Argante yn pendroni am ei gariad tuag at Armida, Brenhines [[Damascus]] sydd hefyd yn [[Dewiniaeth|ddewines]] bwerus, ac yn ystyried yr help y gallai ei phwerau rhoi iddo. Wrth iddo fyfyrio, mae Armida yn cyrraedd o'r awyr mewn cerbyd tanllyd. Mae hi wedi proffwydo mai unig siawns y Saraseniaid i ennill yw trechu Rinaldo, ac mae hi’n honni bod ganddi’r gallu i gyflawni hyn.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=23 April 2019 (Tue), 19:00 - Handel. Opera &quot;Rinaldo&quot; (Opera) - Tchaikovsky Concert Hall - OperaAndBallet.com|url=https://operaandballet.com/opera/Handel__Opera__Rinaldo_/info/sid=GLE_1&amp;play_date_from=01-Apr-2019&amp;play_date_to=30-Apr-2019&amp;playbills=44266|website=operaandballet.com|access-date=2020-10-02}}&lt;/ref&gt;

Mae'r olygfa'n newid i ardd, gyda ffynhonnau ac adar, lle mae Rinaldo ac Almirena yn dathlu eu cariad. Mae ymyrraeth yn digwydd wrth i Armida ymddangos, ac yn tynnu Almirena o gofleidiad gyda Rinaldo. Mae Rinaldo yn tynnu ei gleddyf i amddiffyn ei gariad, ond mae cwmwl du yn disgyn i orchuddio Armida ac Almirena, ac maen nhw'n cael eu cludo i ffwrdd. Mae Rinaldo yn galaru am golli ei anwylyd. Pan fydd Goffredo ac Eustazio yn cyrraedd maen nhw'n cysuro Rinaldo, ac yn cynnig eu bod nhw'n ymweld â chonsuriwr Cristnogol a allai fod â'r pŵer i achub Almirena. Mae Rinaldo, ar ei ben ei hun, yn gweddïo am nerth.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Synopsis from Rinaldo|url=https://www.opera-arias.com/handel/rinaldo/synopsis/|website=Opera-Arias.com|access-date=2020-10-02|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;

===Act 2===
:Ar lan y môr. 
Wrthi i Goffredo, Eustazio a Rinaldo ymylu at annedd y consuriwr, mae dynes hardd yn galw o’i chwch, gan addo i Rinaldo y gall fynd ag ef i Almirena. Mae dwy [[Môr-forwyn|forforwyn]] yn canu am hyfrydwch cariad, ac yn annog Rinaldo i fynd i'r cwch. Mae'n petruso, yn ansicr beth i'w wneud, ac mae ei gymdeithion yn ceisio ei rwystro. Yn ddig gan fod ei anwylyd wedi ei chipio, mae Rinaldo yn mynd i'r cwch, sy'n hwylio i ffwrdd ar unwaith. Mae Goffredo ac Eustazio mewn sioc am fyrbwylltra Rinaldo ac yn credu ei fod wedi eu gadael i lawr.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Rinaldo Synopsis - The Story of George Frideric Handel's 1711 Opera|url=https://www.liveabout.com/rinaldo-synopsis-724283|website=LiveAbout|access-date=2020-10-02|first=Classical Music and Opera|last=B. A.|date=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;

Yng ngardd plas Armida, mae Almirena yn galaru am ei chaethiwed. Mae Argante yn ymuno â hi ac, wedi ei syfrdanu gan ei harddwch, mae'n cyfaddef ei fod bellach yn ei charu. Mae'n addo y bydd, fel prawf o'i deimladau, yn herio dicter Armida ac yn sicrhau rhyddid Almirena. Yn y cyfamser, deuir â Rinaldo gerbron Armida buddugoliaethus. Wrth iddo fynnu bod Almirena yn cael ei rhyddhau, mae Armida yn cael ei dynnu at ei ysbryd bonheddig, ac yn datgan ei chariad. Pan fydd yn ei gwrthod yn ddig, mae'n defnyddio'i phwerau i gymryd ffurf Almirena, ond mae Rinaldo yn amau twyll, ac yn gadael. Mae Armida, gan ailafael yn ei gwedd ei hun, yn gandryll o gael ei ymwrthod ond eto mae'n cadw teimladau o gariad tyner. Mae hi'n penderfynu ar ymgais arall i gaethiwo Rinaldo, ac yn trawsnewid ei hun yn ôl i siâp Almirena, ond yna'n dod ar draws Argante. Gan gredu mai Almirena yw hi, mae Argante yn ailadrodd ei addewidion cynharach o gariad a rhyddid. Gan ailafael yn gyflym yn ei ffurf ei hun, mae Armida yn condemnio ei anffyddlondeb ac yn addo dial. Mae Argante yn cadarnhau tuag at Almirena ac yn datgan nad oes angen cymorth Armida arno fwyach. Mae hi'n gadael mewn cynddaredd.

=== Act 3 ===
Mae Goffredo ac Eustazio yn dod o hyd i’r consuriwr, sy’n dweud wrthyn nhw fod Rinaldo ac Almirena ym mhalas Armida. Wrth geisio dringo’r mynydd i ymosod ar y palas, mae’r Cristnogion yn cael eu gwrthyrru gan ‘angenfilod erchyll yn cario ffaglau wedi’u tenio’. Mae'r consuriwr yn arfogi Goffredo ac Eustazio gyda hudlathau, ac mae'r bwystfilod yn cael eu trechu. Wrth i Goffredo ac Eustazio gyffwrdd â giât y palas â'u hudlathau, mae'n diflannu.

Mae Armida yn addo lladd Almirena er mwyn dial am wrthodiad Rinaldo. Wrth ei bod ar fin ei tharo, mae Rinaldo yn rhuthro ymlaen i ladd y ddewines. Mae ysbrydion yn codi i'w hamddiffyn. Mae Goffredo ac Eustazio yn cael eu haduno â Rinaldo ac Almirena. Mae Rinaldo yn addo i waredu ei hun â gweithredoedd gogoneddus.

Wrth i'r frwydr agosáu, mae Argante ac Armida, sydd bellach wedi eu haduno, yn adolygu eu milwyr. Mae Rinaldo yn edrych ymlaen at fuddugoliaeth a chariad Almirena. Er bod canlyniad y frwydr yn hongian yn y fantol, trechir y Saraseniaid. Mae Rinaldo yn cipio Argante, ond yn ei arbed ef ac Armida pan maen nhw'n cael tröedigaeth i [[Gristnogaeth]]. Mae pawb yn uno i ganmol rhinwedd.&lt;ref&gt;[https://www.barbican.org.uk/sites/default/files/documents/2018-03/Handel%20Rinaldo%20for%20web.pdf Barbican Presents 2017–18 Handel's Rinaldo] adalwyd 2 Hydref 2010&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Rinaldo - Disgyddiaeth]]

== Llyfryddiaeth ==

* {{cite book|last=Boyden|first=Matthew, Kimberley, Nick and Staines, Joseph|year=2007|title=The Rough Guide to Opera|publisher=Rough Guides|location=Llundain|isbn=1-84353-538-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/roughguidetooper00boyd}}
* {{cite book|last=Dean|first=Winton|year=1980|chapter=George Frideric Handel|title=The New Grove Dictionary of Music and Musicians|volume=8|editor=Sadie, Stanley|location=Llundain|publisher=Macmillan|pages=85–138|isbn=0-333-23111-2}}
* {{cite book|title=Handel's operas: 1704–1726|last=Dean|first=Winton|author2=Knapp, J Merrill|year=1995|publisher=Gwasg Prifysgol Rhydychen|location=Rhydychen|isbn=9780198164418|url-access=registration|url=https://archive.org/details/handelsoperas1700000dean}} Cyhoeddiwyd yn wreiddiol ym 1987
* {{cite book|last=Grout|first=Donald Jay|author2=Weigel, Hermione|year=1947|title=A Short History of Opera, Cyf. 1|publisher=Columbia University Press|location=Efrog Newydd}}
* {{cite book|last=Grout|first=Donald Jay|title=A Short History of Opera|url=https://archive.org/details/shorthistoryofop0001grou|url-access=registration|edition=|publisher=Columbia University Press|location=Efrog Newydd|year=1965}}
* {{cite book|last=Hogarth|first=George|title=Memoirs of the Musical Drama, Cyf. 1|publisher=Richard Bentley|location=Llundain|year=1835}}
* {{cite book|last=Lang|first=Paul Henry|title=George Frideric Handel|year=1994|publisher=Dover Publications|location=Efrog Newydd|isbn=0-486-29227-4}}
* {{cite book||last=Price|first=Curtis|chapter=English Traditions in Handel's ''Rinaldo''|editor1=Sadie, Stanley|editor2=Hicks, Anthony|title=Handel: Tercentenary collection|publisher=Macmillan|location=Llundain|year=1987|isbn=0-8357-1833-6}}
* {{cite book|last=Steen|first=Michael|title=The Lives and Times of the Great Composers|publisher=Icon books|location=Llundain|year=2009|page=47|isbn=978-1-84046-679-9}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Georg Friedrich Handel]]
[[Categori:Gweithiau 1711]]</text>
      <sha1>6k0c06orwhbpf97112p0t3ohrpbxpfr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwyach Gopog</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80908</id>
    <redirect title="Gwyach fawr gopog" />
    <revision>
      <id>11102079</id>
      <parentid>965837</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T00:27:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>5942</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Yn trwsio ailgyfeiriad dwbl i [[Gwyach fawr gopog]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Gwyach fawr gopog]]</text>
      <sha1>ctoguyjvf4p6nkngv84biwbyjhh5iqb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Headington</title>
    <ns>0</ns>
    <id>85288</id>
    <revision>
      <id>11102085</id>
      <parentid>11001813</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T03:25:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>128.243.2.26</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1231" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

Mae '''Headington''' yn un o faestrefi [[Rhydychen]] wedi'i leoli ar ben uchaf ''Headington Hill''. Mae London Road yn stryd fawr, yn rhedeg drwyddo, sef y brif ffordd rhwng [[Llundain]] a Rhydychen.

Yn y gorffennol roedd cloddfeydd maen enfawr yn Headington ble roeddwn nhw'n cloddio carreg i ddefnyddio ar gyfer adeiladau'r Brifysgol.

Arferai [[J. R. R. Tolkien]], awdur ''[[The Lord of the Rings]]'', fyw yn Rhif 76 [[Sandfield Road]] yn Headington rhwng 1953 hyd at 1968 a bu [[C. S. Lewis]], awdur ''[[The Chronicles of Narnia]]'' hefyd yn byw yn yr ardal yn 1921 hyd nes y symudodd i [[Risinghurst]] yn 1930.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://cslewis.drzeus.net/multimedia/ |title=Multimedia - Picture Album |author=John Visser |date=1994 - 2010 |work=Into the Wardrobe - a CS Lewis web site |publisher= |accessdate=30 Rhagfyr 2010}}&lt;/ref&gt; Claddwyd Lewis yn Holy Trinity Church yn Headington Quarry.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

== Dolen allanol ==
* [http://www.headington.org.uk/ Gwefan Headington, creuedig wrth Stephanie Jenkins, hanesydd lleol]
*[http://www.headingtonshark.com Headington Shark web page]

[[Categori:Rhydychen]]</text>
      <sha1>oxyx1tlbiv57ccd7x57s6apsogzcrgn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102169</id>
      <parentid>11102085</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:47:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Billinghurst</username>
        <id>8788</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Wedi gwrthdroi golygiadau gan [[Special:Contributions/128.243.2.26|128.243.2.26]] ([[User talk:128.243.2.26|Sgwrs]]); wedi adfer y golygiad diweddaraf gan [[User:Craigysgafn|Craigysgafn]].</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1171" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

Mae '''Headington''' yn un o faestrefi [[Rhydychen]] wedi'i leoli ar ben uchaf ''Headington Hill''. Mae London Road yn stryd fawr, yn rhedeg drwyddo, sef y brif ffordd rhwng [[Llundain]] a Rhydychen.

Yn y gorffennol roedd cloddfeydd maen enfawr yn Headington ble roeddwn nhw'n cloddio carreg i ddefnyddio ar gyfer adeiladau'r Brifysgol.

Arferai [[J. R. R. Tolkien]], awdur ''[[The Lord of the Rings]]'', fyw yn Rhif 76 [[Sandfield Road]] yn Headington rhwng 1953 hyd at 1968 a bu [[C. S. Lewis]], awdur ''[[The Chronicles of Narnia]]'' hefyd yn byw yn yr ardal yn 1921 hyd nes y symudodd i [[Risinghurst]] yn 1930.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://cslewis.drzeus.net/multimedia/ |title=Multimedia - Picture Album |author=John Visser |date=1994 - 2010 |work=Into the Wardrobe - a CS Lewis web site |publisher= |accessdate=30 Rhagfyr 2010}}&lt;/ref&gt; Claddwyd Lewis yn Holy Trinity Church yn Headington Quarry.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

== Dolen allanol ==
* [http://www.headington.org.uk/ Gwefan Headington, creuedig wrth Stephanie Jenkins, hanesydd lleol]

[[Categori:Rhydychen]]</text>
      <sha1>p6hy08ji2wyxuhrn9pssotoxss459db</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Defnyddiwr:Cyberbot I/Run/Adminstats</title>
    <ns>2</ns>
    <id>90458</id>
    <revision>
      <id>11102083</id>
      <parentid>11101667</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T02:04:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cyberbot I</username>
        <id>19483</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Setting task status to . ([[en:WP:PEACHY|Peachy 2.0 (alpha 8)]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102084</id>
      <parentid>11102083</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T02:04:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cyberbot I</username>
        <id>19483</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Setting task status to enable. ([[en:WP:PEACHY|Peachy 2.0 (alpha 8)]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6" xml:space="preserve">enable</text>
      <sha1>hvhnotax29pwsbexbq9ioaodoazlegg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nodyn:Adminstats/Llywelyn2000</title>
    <ns>10</ns>
    <id>90506</id>
    <revision>
      <id>11102081</id>
      <parentid>11101888</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T00:33:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cyberbot I</username>
        <id>19483</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Diweddaru Ystadegau Gweinyddol ([[en:WP:PEACHY|Peachy 2.0 (alpha 8)]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="208" xml:space="preserve">{{Adminstats/Core
|edits=95867
|ed=97598
|created=2
|deleted=2060
|restored=28
|blocked=306
|protected=32
|unprotected=0
|rights=41
|reblock=29
|unblock=13
|modify=13
|rename=9
|import=0
|style={{{style|}}}}}</text>
      <sha1>g2eadmvdyvjc1nlrg0fndug46gy2bx8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Defnyddiwr:Lesbardd</title>
    <ns>2</ns>
    <id>95513</id>
    <revision>
      <id>11102170</id>
      <parentid>11101957</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:47:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Lesbardd</username>
        <id>21509</id>
      </contributor>
      <comment>/* estyn Castell Whittington */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1198" xml:space="preserve">[[Defnyddiwr:Lesbardd/Ffeiliau Dewi Humphreys]]: Hanes lleol Coedpoeth
Ââáàáä Êêëéè Îîï Ôôóòö üûÛ Ŵŵẅ ŷŶ
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Oriel==
&lt;gallery&gt;
Delwedd:PowysCastle01LB.jpg
Delwedd:PowysCastle02LB.jpg
Delwedd:PowysCastle03LB.jpg
Delwedd:PowysCastle04LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

=estyn Thomas Brassey=

=estyn Rheilffyrdd Treftadaeth Cambrian=

=estyn Camlas Trefaldwyn=

=lluniau=

=Gardd hen neuadd Wollerton=

=estyn Parc Natural de Ses Salines d’Eivissa i Formentera=
[[Delwedd:SesSalines06LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines07LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines08LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:Blackcap01LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines10LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines11LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines12LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines13LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines14LB.jpg|260px|chwith|bawd]]

&lt;gallery&gt;
Delwedd:SesSalines01LB.jpg|Fflamingod
Delwedd:SesSalines02LB.jpg|Chwibanogl ddu
Delwedd:SesSalines03LB.jpg|Y cerflun o Pedro Hormigo
Delwedd:SesSalines05LB.jpg|Madfall Pityusig
&lt;/gallery&gt;

=estyn Faro=

=estyn Ynysoedd Toronto=

=estyn Audlem=</text>
      <sha1>bjtgnp5l3cbdhysn4lkidyf22ykvu80</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102172</id>
      <parentid>11102170</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:48:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Lesbardd</username>
        <id>21509</id>
      </contributor>
      <comment>/* estyn Audlem */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1227" xml:space="preserve">[[Defnyddiwr:Lesbardd/Ffeiliau Dewi Humphreys]]: Hanes lleol Coedpoeth
Ââáàáä Êêëéè Îîï Ôôóòö üûÛ Ŵŵẅ ŷŶ
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Oriel==
&lt;gallery&gt;
Delwedd:PowysCastle01LB.jpg
Delwedd:PowysCastle02LB.jpg
Delwedd:PowysCastle03LB.jpg
Delwedd:PowysCastle04LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

=estyn Thomas Brassey=

=estyn Rheilffyrdd Treftadaeth Cambrian=

=estyn Camlas Trefaldwyn=

=lluniau=

=Gardd hen neuadd Wollerton=

=estyn Parc Natural de Ses Salines d’Eivissa i Formentera=
[[Delwedd:SesSalines06LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines07LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines08LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:Blackcap01LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines10LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines11LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines12LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines13LB.jpg|260px|chwith|bawd]]
[[Delwedd:SesSalines14LB.jpg|260px|chwith|bawd]]

&lt;gallery&gt;
Delwedd:SesSalines01LB.jpg|Fflamingod
Delwedd:SesSalines02LB.jpg|Chwibanogl ddu
Delwedd:SesSalines03LB.jpg|Y cerflun o Pedro Hormigo
Delwedd:SesSalines05LB.jpg|Madfall Pityusig
&lt;/gallery&gt;

=estyn Faro=

=estyn Ynysoedd Toronto=

=estyn Audlem=

=estyn Castell Whittington=</text>
      <sha1>9oaf6oj7pow6rq6k97jw7iuut9w6gxp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cri'r Barcud Coch</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123086</id>
    <revision>
      <id>11102012</id>
      <parentid>9301435</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:56:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1640" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau | fetchwikidata = ALL | name              =Cri'r Barcud Coch | Teitl gwreiddiol  = 
| cyfieithydd       = | image             = Cri'r Barcud Coch - Cry of the Red Kite (llyfr).jpg| image_caption     = | awdur             =  
| golygydd          = [[Olwen Edwards]]
| darlunydd         = [[Liz Fleming-Williams]] | artist clawr      = | gwlad             = Cymru| iaith             = Cymraeg a Saesneg | cyfres            = 
| pwnc              = Astudiaethau Llenyddol| genre             = Barddoniaeth 
| cyhoeddwr         = Olwen Edwards
| dyddiad chyhoeddi = 29 Hydref 2004 | math cyfrwng      = clawr meddal | Tudalennau        = 34| isbn              = 9780954765903 
| oclc              = | dewey             = | cyngres           = | argaeledd         = mewn print
| blaenorwyd        = | dilynwyd          = 
}}
Cyfrol o [[barddoniaeth|gerddi]] gan ddisgyblion uwchradd, wedi'i golygu gan [[Olwen Edwards]], yw '''''Cri'r Barcud Coch'''''. [[Olwen Edwards]] a gyhoeddodd y gyfrol a hynny yn 2004. Yn 2013 roedd y gyfrol mewn print.&lt;ref&gt;[http://www.gwales.com/goto/biblio/en/9780954765903/print.php?lang=CY&amp;tsid=3 Gwefan Gwales;] adalwyd 16 Hydref 2013&lt;/ref&gt;

Casgliad o ddwsin o gerddi gan ddisgyblion Ysgol Uwchradd [[Llanfair ym Muallt]], ac ysgolion cynradd Llanfair ym Muallt, Dolafon, Rhaeadr a Threfonnen mewn cydweithrediad â'r prifeirdd Myrddin ap Dafydd ac Iwan Llwyd, pob un ar thema'r [[Barcud coch]].

==Gweler hefyd==
* [[Rhestr llyfrau Cymraeg]]
* [[Wicipedia:Wicibrosiect Llyfrau Gwales]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Llyfrau Cymreig 2004]]
[[Categori:Barddoniaeth Gymraeg]]</text>
      <sha1>cw8m0icx0qylek56cwj59d0musi7jux</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Barcudiaid Coch Cymru</title>
    <ns>0</ns>
    <id>132739</id>
    <revision>
      <id>11102062</id>
      <parentid>9303305</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:09:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1646" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau | fetchwikidata = ALL | name              = Barcudiaid Coch Cymru| Teitl gwreiddiol  = 
| cyfieithydd       = | image             = Barcudiaid Coch Cymru (llyfr).jpg| image_caption     = | awdur             = [[A.V. Cross]] a [[P.E. Davis]] 
| golygydd          = [[Dafydd Davies]]
| darlunydd         =  | artist clawr      = | gwlad             = Cymru| iaith             = Cymraeg | cyfres            = 
| pwnc              = Adar ysglyfaethus| genre             =  
| cyhoeddwr         = Ymddiriedolaeth Barcutiaid Cymru
| dyddiad chyhoeddi = 01 Ebrill 1998 | math cyfrwng      = clawr meddal | Tudalennau        = 18| isbn              = 9780000773647 
| oclc              = | dewey             = | cyngres           = | argaeledd         = allan o brint
| blaenorwyd        = | dilynwyd          = 
}}
Llyfryn  am y [[Barcud coch]], ei fwyd a'i gynefin gan [[A.V. Cross]] a [[P.E. Davis]] yw '''''Barcudiaid Coch Cymru'''''. Golygwyd y gyfrol gan [[Dafydd Davies]].
[[Ymddiriedolaeth Barcutiaid Cymru]] a gyhoeddodd y gyfrol a hynny yn 1998. Yn 2013 roedd y gyfrol allan o brint.&lt;ref&gt;[http://www.gwales.com/goto/biblio/cy/9780000773647 Gwefan Gwales;] adalwyd 16 Hydref 2013&lt;/ref&gt;

==Disgrifiad byr==
Llyfryn  am y Barcud Coch, ei fwyd a'i gynefin, y boblogaeth gyfredol a'r dosbarthiad, bridio, symudiad a disgwyliad einioes. 17 llun lliw, 4 llun du-a-gwyn, 2 fap a 3 siart.

&lt;includeonly&gt;Botwm Crys yn cadw lle&lt;/includeonly&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr llyfrau Cymraeg]]
*[[Wicipedia:Wicibrosiect Llyfrau Gwales]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Adar ysglyfaethus]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig 1998]]</text>
      <sha1>9db2bkn1l9zabjkqvukfjuc3ct0wbkf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cyfres Cip ar Gymru: Y Barcud</title>
    <ns>0</ns>
    <id>132755</id>
    <revision>
      <id>11102001</id>
      <parentid>9303323</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:35:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1584" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau | fetchwikidata = ALL | name              = Y Barcud / The Red Kite| Teitl gwreiddiol  = 
| cyfieithydd       = | image             = Cyfres Cip ar Gymru  -  Wonder Wales Barcud, Y  -  Red Kite, The (llyfr).jpg| image_caption     = | awdur             = [[David Jones]] 
| golygydd          = 
| darlunydd         =  | artist clawr      = | gwlad             = Cymru| iaith             = Cymraeg a Saesneg | cyfres            = Cyfres Cip ar Gymru
| pwnc              = Adar ysglyfaethus| genre             =  
| cyhoeddwr         = Gwasg Gomer
| dyddiad chyhoeddi = 01 Mai 2002 | math cyfrwng      = clawr meddal | Tudalennau        = 24| isbn              = 9781843230953 
| oclc              = | dewey             = | cyngres           = | argaeledd         = mewn print
| blaenorwyd        = | dilynwyd          = 
}}
Llyfryn dwyieithog darluniadol yn olrhain hanes y [[Barcud coch]] gan [[David Jones]] yw '''''Y Barcud / The Red Kite'''''. 
[[Gwasg Gomer]] a gyhoeddodd y gyfrol a hynny yn 2002. Yn 2013 roedd y gyfrol mewn print.&lt;ref&gt;[http://www.gwales.com/goto/biblio/cy/9781843230953 Gwefan Gwales;] adalwyd 16 Hydref 2013&lt;/ref&gt;

==Disgrifiad byr==
Mae'r gyfrol hon yn disgrifio'r cynllun gwarchod llwyddiannus a sicrhaodd gynnydd sylweddol yn y niferoedd yn ystod yr [[20g]]. 21 llun lliw ac 1 cartwn lliw.

&lt;includeonly&gt;Botwm Crys yn cadw lle&lt;/includeonly&gt;


==Gweler hefyd==
*[[Rhestr llyfrau Cymraeg]]
*[[Wicipedia:Wicibrosiect Llyfrau Gwales]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Adar ysglyfaethus]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig 2002]]</text>
      <sha1>i9a07kj7vmqgj0vit9i3casxp7yo36h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Barcud Coch (llyfr)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>132837</id>
    <revision>
      <id>11102021</id>
      <parentid>9303362</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:02:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1559" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau | fetchwikidata = ALL | name              = Y Barcud Coch| Teitl gwreiddiol  = 
| cyfieithydd       = [[Tim Saunders]]| image             = Barcud Coch, Y (llyfr).jpg| image_caption     = | awdur             = [[Roger Lovegrove]] 
| golygydd          = 
| darlunydd         =  | artist clawr      = | gwlad             = Cymru| iaith             = Cymraeg | cyfres            = 
| pwnc              = Adar yng Nghymru| genre             =  
| cyhoeddwr         = Cynllun Amddiffyn y Barcud
| dyddiad chyhoeddi = 01 Ionawr 1995 | math cyfrwng      = clawr meddal | Tudalennau        = 48| isbn              = 9781859022474 
| oclc              = | dewey             = | cyngres           = | argaeledd         = mewn print
| blaenorwyd        = | dilynwyd          = 
}}
Cyfrol am y [[Barcud coch]] gan [[Roger Lovegrove]] a [[Tim Saunders]] yw '''''Y Barcud Coch'''''. 
[[Cynllun Amddiffyn y Barcud]] a gyhoeddodd y gyfrol a hynny yn 1995. Yn 2013 roedd y gyfrol mewn print.&lt;ref&gt;[http://www.gwales.com/goto/biblio/cy/9781859022474 Gwefan Gwales;] adalwyd 16 Hydref 2013&lt;/ref&gt;

==Disgrifiad byr==
Cyfrol yn cynnwys nifer helaeth o [[ffotograff]]au lliw trawiadol a gwybodaeth fanwl am amryfal agweddau ar fywyd yr aderyn ysglyfaethus hwn.

&lt;includeonly&gt;Botwm Crys yn cadw lle&lt;/includeonly&gt;

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr llyfrau Cymraeg]]
*[[Wicipedia:Wicibrosiect Llyfrau Gwales]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Barcud Coch}}
[[Categori:Adareg]]
[[Categori:Llyfrau am fyd natur Cymru]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig 1995]]</text>
      <sha1>mpt3o8p1ojzu610ztlyzma6s8lslfl7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Barcud Coch</title>
    <ns>0</ns>
    <id>132838</id>
    <redirect title="Barcud coch" />
    <revision>
      <id>11102000</id>
      <parentid>1601851</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:34:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Changed redirect target from [[Barcud Coch]] to [[Barcud coch]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Barcud coch]]</text>
      <sha1>c9nkyxlnno6aqb7d4qdegdg6fd3oxdr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhestr o greaduriaid morol gwledydd Prydain</title>
    <ns>0</ns>
    <id>135662</id>
    <revision>
      <id>11102047</id>
      <parentid>11101844</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:39:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23649" xml:space="preserve">Dyma restr o greaduriaid a ellir eu canfod ar arfordiroedd gwledydd Prydain; daw'r enwau Cymraeg o gronfa [[Cymdeithas Edward Llwyd]] o enwau. Gweler hefyd rhestr [https://llennatur.cymru/Y-Bywiadur ''Y Bywiadur''] Llên Natur.

&gt;&gt;trefn yr wyddor ... gwaith ar y gweill ...&lt;&lt;
;Cymraeg - Saesneg - Lladin
*[[Aderyn drycin bach]], Little shearwater, ''Puffinus assimilis''
*[[Aderyn drycin mawr]], Great shearwater, ''Puffinus gravis''
*[[Aderyn drycin Manaw]], Manx shearwater, ''Puffinus puffinus''
*[[Aderyn drycin y graig]], Northern fulmar, ''Fulmarus glacialis''
*[[Alarch dof]], Mute swan, ''Cygnus olor''
*[[Alarch y Gogledd]], Whooper swan, ''Cygnus cygnus''
*[[Albatros aelddu]], Black-browed albatross, ''Diomedea melanophris''
*[[Bonito]], Atlantic bonito, ''Sarda sarda''
*[[Brithyll]], Brown trout, ''Salmo trutta''
*[[Brwyniad]], European anchovy, ''Engraulis encrasicolus''
*[[Cambig]], Pied avocet, ''Recurvirostra avosetta''
*[[Carfil bach]], Little auk, ''Alle alle''
*[[Cegddu]], European hake, ''Merluccius merluccius''
*[[Cerpyn]], Common carp, ''Cyprinus carpio''
*[[Codyn Ebrill]], Poor cod, ''Trisopterus minutus''
*[[Coegleiddiad]], False killer whale, ''Pseudorca crassidens''
*[[Coegylfinir]], Whimbrel, ''Numenius phaeopus''
*[[Coegylfinir bach]], Little curlew, ''Numenius minutus''
*[[Congren]], European conger, ''Conger conger''
*[[Corhwyaden]], Eurasian teal, ''Anas crecca''
*[[Corhwyaden asgell-las]], Blue-winged teal, ''Anas discors''
*[[Corhwyaden asgellwerdd]], Green-winged teal, ''Anas crecca carolinensis''
*[[Corbennog]], European sprat, ''Sprattus sprattus''
*[[Cornbig (pysgodyn)|Cornbig]], Garfish, ''Belone belone''
*[[Corswennol adeinwen]], White-winged tern, ''Chlidonias leucopterus''
*[[Corswennol ddu]], Black tern, ''Chlidonias niger''
*[[Corswennol farfog]], Whiskered tern, ''Chlidonias hybrida''
*[[Crëyr bach]], Little egret, ''Egretta garzetta''
*[[Crychyn]], Ruffe, ''Gymnocephalus cernuus''
*[[Cwtiad aur]], European golden plover, ''Pluvialis apricaria''
*[[Cwtiad Caint]], Kentish plover, ''Charadrius alexandrinus''
*[[Cwtiad heidiol]], Sociable lapwing, ''Vanellus gregarius''
*[[Cwtiad llwyd]], Grey plover, ''Pluvialis squatarola''
*[[Cwtiad torchog]], Common ringed plover, ''Charadrius hiaticula''
*[[Cwtiad torchog bach]], Little ringed plover, ''Charadrius dubius''
*[[Cwtiad torchog mawr]], Killdeer, ''Charadrius vociferus''
*[[Cwtiad tywod mawr]], Greater sand plover, ''Charadrius leschenaultii''
*[[Cwtiad y traeth]], Ruddy turnstone, ''Arenaria interpres''
*[[Chwiwell]], Eurasian wigeon, ''Anas penelope''
*[[Darsen]], Common dace, ''Leuciscus leuciscus''
*[[Drymiwr]], Stone bass, ''Argyrosomus regius''
*[[Dwrgi]], European otter, ''Lutra lutra''
*[[Eog]], Atlantic salmon, ''Salmo salar''
*[[Fendas]], Vendace, ''Coregonus albula''
*[[Gïach bach]], Jack snipe, ''Lymnocryptes minimus''
*[[Gïach gylfinhir]], Long-billed dowitcher, ''Limnodromus scolopaceus''
*[[Gïach mawr]], Great snipe, ''Gallinago media''
*[[Gobi (pysgod)|Gobi]], Common goby, ''Pomatoschistus microps''
*[[Gobi Norwy]], Norway goby, ''Pomatoschistus norvegicus''
*[[Gobi tryloyw]], Transparent goby, ''Aphia minuta''
*[[Gorwyniad]], Common bleak, ''Alburnus alburnus''
*[[Gwangen]], Twait shad, ''Alosa fallax''
*[[Gweflogyn]], Viviparous eelpout, ''Zoarces viviparus''
*[[Gwrachen Baillon]], Baillon's wrasse, ''Crenilabrus bailloni''
*[[Gwyach fach]], Little grebe, ''Tachybaptus ruficollis''
*[[Gwyach fawr gopog]], Great crested grebe, ''Podiceps cristatus''
*[[Gwyach gorniog]], Horned grebe, ''Podiceps auritus''
*[[Gwyach yddfddu]], Black-necked grebe, ''Podiceps nigricollis''
*[[Gwyach yddfgoch]], Red-necked grebe, ''Podiceps grisegena''
*[[Gwyach ylfinfraith]], Pied-billed grebe, ''Podilymbus podiceps''
*[[Gŵydd Canada]], Canada goose, ''Branta canadensis''
*[[Gŵydd dalcenwen]], Greater white-fronted goose, ''Anser albifrons''
*[[Gŵydd dalcenwen fechan]], Lesser white-fronted goose, ''Anser erythropus''
*[[Gŵydd droedbinc]], Pink-footed goose, ''Anser brachyrhynchus''
*[[Gŵydd ddu]], Brant goose, ''Branta bernicla''
*[[Gŵydd frongoch]], Red-breasted goose, ''Branta ruficollis''
*[[Gŵydd lwyd]], Greylag goose, ''Anser anser''
*[[Gŵydd wyran]], Barnacle goose, ''Branta leucopsis''
*[[Gŵydd y llafur]], Bean goose, ''Anser fabalis''
*[[Gwylan Bonaparte]], Bonaparte's gull, ''Larus philadelphia''
*[[Gwylan Franklin]], Franklin's gull, ''Larus pipixcan
*[[Gwylan Ross]], Ross's gull, ''Rhodostethia rosea''
*[[Gwylan Sabine]], Sabine's gull, ''Larus sabini''
*[[Gwylog]], Common guillemot, ''Uria aalge''
*[[Gwylog ddu]], Black guillemot, ''Cepphus grylle''
*[[Gylfinir]], Eurasian curlew, ''Numenius arquata''
*[[Hadog]], Haddock, ''Melanogrammus aeglefinus''
*[[Herlyn]], Allis shad, ''Alosa alosa''
*[[Heulforgi]], Basking shark, ''Cetorhinus maximus''
*[[Honos]], Common ling, ''Molva molva''
*[[Howtin]], Houting, ''Coregonus oxyrinchus''
*[[Hugan]], Northern gannet, ''Sula bassana''
*[[Hwyaden addfain]], Garganey, ''Anas querquedula''
*[[Hwyaden benddu]], Greater scaup, ''Aythya marila''
*[[Hwyaden bengoch]], Common pochard, ''Aythya ferina''
*[[Hwyaden benwen]], White-headed duck, ''Oxyura leucocephala''
*[[Hwyaden dorchog]], Ring-necked duck, ''Aythya collaris''
*[[Hwyaden ddanheddog]], Common merganser, ''Mergus merganser''
*[[Hwyaden ddu]], American black duck, ''Anas rubripes''
*[[Hwyaden frongoch]], Red-breasted merganser, ''Mergus serrator''
*[[Hwyaden fwythblu]], Common eider, ''Somateria mollissima''
*[[Hwyaden fwythblu'r Gogledd]], King eider, ''Somateria spectabilis''
*[[Hwyaden goch]], Ruddy duck, ''Oxyura jamaicensis''
*[[Hwyaden goch yr eithin]], Ruddy shelduck, ''Tadorna ferruginea''
*[[Hwyaden gopog]], Tufted duck, ''Aythya fuligula''
*[[Hwyaden gribgoch]], Red-crested pochard, ''Netta rufina''
*[[Hwyaden gribog]], Mandarin duck, ''Aix galericulata''
*[[Hwyaden lostfain]], Northern pintail, ''Anas acuta''
*[[Hwyaden lwyd]], Gadwall, ''Anas strepera''
*[[Hwyaden lygad-aur]], Common goldeneye, ''Bucephala clangula''
*[[Hwyaden wyllt]], Mallard, ''Anas platyrhynchos''
*[[Hwyaden yr eithin]], Common shelduck, ''Tadorna tadorna''
*[[Hyrddyn aur]], Golden grey mullet, ''Liza aurata''
*[[Hyrddyn llwyd minfain]], Thinlip mullet, ''Liza ramada''
*[[Hyrddyn llwyd gweflog]], Thicklip grey mullet, ''Chelon labrosus''
*[[Ibis du]], Glossy ibis, ''Plegadis falcinellus''
*[[Lleden Ffrengig]], Atlantic halibut, ''Hippoglossus hippoglossus''
*[[Lleden Thor]], Thor's scaldfish, ''Arnoglossus thori''
*[[Lleden yr Ynys Las]], Greenland halibut, ''Reinhardtius hippoglossoides''
*[[Lleian wen]], Smew, ''Mergus albellus''
*[[Lleiddiad]], Killer whale, ''Orcinus orca''
*[[Llurs]], Razorbill, ''Alca torda''
*[[Llyfrothen]], Rock gunnel, ''Pholis gunnellus''
*[[Llyfrothen Montagu]], Montagu's blenny, ''Coryphoblennius galerita''
*[[Llymrïen]], Lesser sand eel, ''Ammodytes tobianus''
*[[Llysywen]], European eel, ''Anguilla anguilla''
*[[Macrell]], Atlantic mackerel, ''Scomber scombrus''
*[[Macrell Sbaen]], Chub mackerel, ''Scomber japonicus''
*[[Maelgi]], Angelshark, ''Squatina squatina''
*[[Marchfacrell]], Atlantic horse mackerel, ''Trachurus trachurus''
*[[Marlin]], Skipjack tuna, ''Euthynnus pelamis''
*[[Melyngoes bach]], Lesser yellowlegs, ''Tringa flavipes''
*[[Melyngoes mawr]], Greater yellowlegs, ''Tringa melanoleuca''
*[[Merfog]], Common bream, ''Abramis brama''
*[[Mingrwn]], Striped red mullet, ''Mullus surmuletus''
*[[Morflaidd]], Atlantic wolffish, ''Anarhichas lupus''
*[[Morflaidd brith]], Spotted wolffish, ''Anarhichas minor''
*[[Morgi]], Small-spotted catshark, ''Scyliorhinus canicula''
*[[Morgi'r Ynys Las]], Greenland shark, ''Somniosus microcephalus''
*[[Môr-hwyaden ddu]], Common scoter, ''Melanitta nigra''
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Velvet scoter, ''Melanitta fusca''
*[[Môr-hwyaden yr ewyn]], Surf scoter, ''Melanitta perspicillata''
*[[Morlas]], Atlantic pollack, ''Pollachius pollachius''
*[[Môr-wennol fawr]], Royal tern, ''Sterna maxima''
*[[Môr-wennol fechan]], Little tern, ''Sterna albifrons''
*[[Môr-wennol Forster]], Forster's tern, ''Sterna forsteri''
*[[Môr-wennol fraith]], Sooty tern, ''Sterna fuscata''
*[[Môr-wennol ffrwynog]], Bridled tern, ''Sterna anaethetus''
*[[Môr-wennol gribog leiaf]], Lesser crested tern, ''Sterna bengalensis''
*[[Môr-wennol gawraidd]], Caspian tern, ''Sterna caspia''
*[[Môr-wennol gyffredin]], Common tern, ''Sterna hirundo''
*[[Môr-wennol wridog]], Roseate tern, ''Sterna dougallii''
*[[Môr-wennol y Gogledd]], Arctic tern, ''Sterna paradisaea''
*[[Mulfran]], Great cormorant, ''Phalacrocorax carbo''
*[[Mulfran werdd]], European shag, ''Phalacrocorax aristotelis''
*[[Orff]], Ide, ''Leuciscus idus''
*[[Pâl]], Atlantic puffin, ''Fratercula arctica''
*[[Pandora (pysgod)|Pandora]], Common pandora, ''Pagellus erythrinus''
*[[Pedryn Bulwer]], Bulwer's petrel, ''Bulweria bulwerii''
*[[Pedryn drycin]], European storm petrel, ''Hydrobates pelagicus''
*[[Pedryn drycin Leach]], Leach's storm petrel, ''Oceanodroma leucorhoa''
*[[Pedryn Wilson]], Wilson's storm petrel, ''Oceanites oceanicus''
*[[Penbwl môr]], Pogge, ''Agonus cataphractus''
*[[Pencath]], Wels catfish, ''Silurus glanis''
*[[Penfras y Gogledd]], Boreogadus saida, ''Boreogadus saida''
*[[Penhwyad]], Northern pike, ''Esox lucius''
*[[Penlletwad]], European bullhead, ''Cottus gobio''
*[[Pibydd Baird]], Baird's sandpiper, ''Calidris bairdii''
*[[Pibydd cambig]], Curlew sandpiper, ''Calidris ferruginea''
*[[Pibydd cain]], Pectoral sandpiper, ''Calidris melanotos''
*[[Pibydd coesgoch]], Common redshank, ''Tringa totanus''
*[[Pibydd coesgoch mannog]], Spotted redshank, ''Tringa erythropus''
*[[Pibydd coeswerdd]], Common greenshank, ''Tringa nebularia''
*[[Pibydd cynffonlwyd]], Grey-tailed tattler, ''Tringa brevipes''
*[[Pibydd du]], Purple sandpiper, ''Calidris maritima''
*[[Pibydd bach]], Little stint, ''Calidris minuta''
*[[Pibydd llwyd]], Semipalmated sandpiper, ''Calidris pusilla''
*[[Pibydd llydanbig]], Broad-billed sandpiper, ''Limicola falcinellus''
*[[Pibydd Temminck]], Temminck's stint, ''Calidris temminckii''
*[[Pibydd tinwen]], white-rumped sandpiper, ''Calidris fusicollis''
*[[Pibydd y dorlan]], Common sandpiper, ''Actitis hypoleucos''
*[[Pibydd y gors]], Marsh sandpiper, ''Tringa stagnatilis''
*[[Pibydd y mawn]], Dunlin, ''Calidris alpina''
*[[Pibydd y tywod]], Sanderling, ''Calidris alba''
*[[Pibydd yr aber]], Red knot, ''Calidris canutus''
*[[Pilcodyn]], Common minnow, ''Phoxinus phoxinus''
*[[Polan]], Arctic cisco, ''Coregonus autumnalis''
*[[Powan]], Lavaret, ''Coregonus lavaretus''
*[[Rhedwr moelydd]], Eurasian stone-curlew, ''Burhinus oedicnemus''
*[[Rhedwr twyni]], Cream-coloured courser, ''Cursorius cursor''
*[[Rhegen Baillon]], Baillon's crake, ''Porzana pusilla''
*[[Rhegen yr ŷd]], Corn crake, ''Crex crex''
*[[Rhufell]], Common roach, ''Rutilus rutilus''
*[[Salpa]], Salema porgy, ''Sarpa salpa''
*[[Sgipiwr]], Atlantic saury, ''Scomberesox saurus''
*[[Sgiwen fach]], Pomarine skua, ''Stercorarius pomarinus''
*[[Sgiwen fawr]], Great skua, ''Stercorarius skua''
*[[Sgiwen lostfain]], Long-tailed skua, ''Stercorarius longicaudus''
*[[Sgiwen Pegwn y De]], South Polar skua, ''Stercorarius maccormicki''
*[[Sgiwen y Gogledd]], Arctic skua, ''Stercorarius parasiticus''
*[[Sgreten]], Tench, ''Tinca tinca''
*[[Styrsiwn]], European sea sturgeon, ''Acipenser sturio''
*[[Swtan barfog bach]], Tadpole fish, ''Raniceps raninus''
*[[Swtan Norwy]], Norway pout, ''Trisopterus esmarkii''
*[[Tiwna]], Atlantic bluefin tuna, ''Thunnus thynnus''
*[[Torsg]], Cusk, ''Brosme brosme''
*[[Torbwt]], Turbot, ''Scophthalmus maximus''
*[[Trochydd gyddfddu]], Black-throated diver, ''Gavia arctica''
*[[Trochydd gyddfgoch]], Red-throated diver, ''Gavia stellata''
*[[Trochydd mawr]], Great Northern diver, ''Gavia immer''
*[[Trochydd pigwyn]], White-billed diver, ''Gavia adamsii''


*[[Gwrachen Gennog]], Scale-rayed wrasse, Acantholabrus palloni
*[[Llwynog Môr]], Common thresher, Alopias vulpinus
*[[Morflaidd Brith Danheddog]], Northern wolffish, Anarhichas denticulatus
*[[Pysgodyn Arian Mawr]], Greater argentine, Argentina silus
*[[Pysgodyn Arian Bach]], argentine, Argentina sphyraena
*[[Ysgyfarnog Fôr]], Red gurnard, Aspitrigla cuculus
*[[Pysgodyn Ystlys-Arian Cennog]], Big-scale sand smelt, Atherina boyeri
*[[Pysgodyn Ystlys-Arian]], Sand smelt, Atherina presbyter
*[[Macrell Roche]], Bullet tuna, Auxis rochei
*[[Morfil Pigfain]], Common minke whale, Balaenoptera acutorostrata
*[[Morfil Asgellog Sei]], Sei whale, Balaenoptera borealis
*[[Morfil Asgellog Glas]], Blue whale, Balaenoptera musculus
*[[Morfil Asgellog Llwyd]], Fin whale, Balaenoptera physalus
*[[Pysgodyn Clicied]], Grey triggerfish, Balistes carolinensis
*[[Llyfrothen Adeiniog]], Butterfly blenny, Blennius ocellaris
*[[Merfog Gwyn]], Silver bream, Blicca bjoerkna
*[[Pysgodyn Llygad-Llo]], Boops boops, Boops boops
*[[Merfog Môr]], Atlantic pomfret, Brama brama
*[[Lleden Felen Fach]], Solenette, Buglossidium luteum
*[[Bwgan Dŵr]], Common dragonet, Callionymus lyra
*[[Bwgan Brith]], Spotted dragonet, Callionymus maculatus
*[[Crwban Môr Pendew]], Loggerhead sea turtle, Caretta caretta
*[[Pysgodyn Du]], Rudderfish, Centrolophus niger
*[[Crwban Môr Gwyrdd]], Green sea turtle, Chelonia mydas
*[[Cwningen Fôr]], Rabbit fish, Chimaera monstrosa
*[[Brithyll Mair Pum-Barf]], Fivebeard rockling, Ciliata mustela
*[[Hwyaden Gynffon-Hir]], Long-tailed duck, Clangula hyemalis
*[[Pennog (Neu Ysgadenyn)]], Atlantic herring, Clupea harengus
*[[Gwrachen Seithliw]], Mediterranean rainbow wrasse, Coris julis
*[[Cynffon Llygoden]], Coryphaenoides rupestris, Coryphaenoides rupestris
*[[Gwrachen Eurben]], Corkwing wrasse, Crenilabrus melops
*[[Gobi Gwydraidd]], Crystal goby, Crystallogobius linearis
*[[Gwrachen Fair]], Goldsinny wrasse, Ctenolabrus rupestris
*[[Iâr Fôr]], Cyclopterus lumpus, Cyclopterus lumpus
*[[Morlo Cycyllog]], Hooded seal, Cystophora cristata
*[[Morgath Ddu]], Common stingray, Dasyatis pastinaca
*[[Morfil Gwyn]], Beluga whale, Delphinapterus leucas
*[[Dolffin Cyffredin]], Short-beaked common dolphin, Delphinus delphis
*[[Merfog Ysgithrog]], Common dentex, Dentex dentex
*[[Crwban Môr Cefn-Lledr]], Leatherback sea turtle, Dermochelys coriacea
*[[Draenogyn Mor]], European seabass, Dicentrarchus labrax
*[[Môr-Wiber Fach]], Lesser weever, Echiichthys vipera
*[[Brithyll Mair Pedair-Barf]], Fourbeard rockling, Enchelyopus cimbrius
*[[Crwban Môr Gwalchbig]], Hawksbill sea turtle, Eretmochelys imbricata
*[[Morlo Barfog]], Bearded seal, Erignathus barbatus
*[[Morgi Seithliw]], Velvet belly lanternshark, Etmopterus spinax
*[[Tiwna Bach]], Little tunny, Euthynnus alletteratus
*[[Chwyrnwr Llwyd]], Grey gurnard, Eutrigla gurnardus
*[[Swtan Arian]], Silvery pout, Gadiculus argenteus
*[[Penfras (Neu Codyn)]], Atlantic cod, Gadus morhua
*[[Penfras Yr Ynys Las]], Greenland cod, Gadus ogac
*[[Brithyll Mair Tair-Barf]], Three-bearded rockling, Gaidropsarus vulgaris
*[[Ci Glas]], School shark, Galeorhinus galeus
*[[Morgi Cegddu]], Blackmouth catshark, Galeus melastomus
*[[Crothell Dri Phigyn]], Three-spined stickleback, Gasterosteus aculeatus
*[[Môr-Wennol Ylfinbraff]], Gull-billed tern, Gelochelidon nilotica
*[[Cwtiad-Wennol Adain-Ddu]], Black-winged Pratincole, Glareola nordmanni
*[[Cwtiad-Wennol Dorchog]], Collared pratincole, Glareola pratincola
*[[Morfil Pengrwn]], Long-finned pilot whale, Globicephala melas
*[[Lleden Wrach]], Witch (righteye flounder), Glyptocephalus cynoglossus
*[[Llyfrothen Dŵr Croyw]], Gobio gobio, Gobio gobio
*[[Gobi Mawr]], Giant goby, Gobius cobitis
*[[Gobi Couch]], Couch's goby, Gobius couchi
*[[Gobi Mingoch]], Red-mouthed goby, Gobius cruentatus
*[[Gobi Du]], Black goby, Gobius niger
*[[Bill Bigog]], Rock goby, Gobius paganellus
*[[Dolffin Risso]], Risso's dolphin, Grampus griseus
*[[Pioden Fôr]], Eurasian Oystercatcher, Haematopus ostralegus
*[[Eryr Môr]], White-tailed Eagle, Haliaeetus albicilla
*[[Eryr Moel]], Bald Eagle, Haliaeetus leucocephalus
*[[Morlo Llwyd]], Grey seal, Halichoerus grypus
*[[Hirgoes]], Black-winged stilt, Himantopus himantopus
*[[Morfil Trwyn Potel]], Northern bottlenose whale, Hyperoodon ampullatus
*[[Sgorpion Môr Deugorn]], Twohorn sculpin, Icelus bicornis
*[[Pysgodyn Hwyliog]], Indo-Pacific sailfish, Istiophorus platypterus
*[[Morfil Sberm Lleiaf]], Pygmy sperm whale, Kogia breviceps
*[[Cleiriach Y Gwymon]], Ballan wrasse, Labrus bergylta
*[[Gwrachen Resog]], Cuckoo wrasse, Labrus mixtus
*[[Dolffin Ystlyswyn]], Atlantic white-sided dolphin, Lagenorhynchus acutus
*[[Dolffin Pigwyn]], White-beaked dolphin, Lagenorhynchus albirostris
*[[Corgi Môr]], Porbeagle, Lamna nasus
*[[Llysywen Bendoll Yr Afon]], European river lamprey, Lampetra fluviatilis
*[[Gwylan Y Penwaig]], European herring gull, Larus argentatus
*[[Gwylan Chwerthinog]], Laughing gull, Larus atricilla
*[[Gwylan Y Gweunydd]], Common gull, Larus canus
*[[Gwylan Fodrwybig]], Ring-billed gull, Larus delawarensis
*[[Gwylan Gefnddu Leiaf]], Lesser black-backed gull, Larus fuscus
*[[Gwylan Yr Arctig]], Iceland gull, Larus glaucoides
*[[Gwylan y Gogledd]], Glaucous gull, ''Larus hyperboreus''
*[[Gwylan Môr y Canoldir]], Mediterranean gull, ''Larus melanocephalus''
*[[Gwylan Fechan]], Little gull, Larus minutus
*[[Gwylan Benddu]], Black-headed gull, Larus ridibundus
*[[Lleden Fair Bedwar-Smotyn]], Lepidorhombus boscii, Lepidorhombus boscii
*[[Gobi Fries]], Fries's goby, Lesuerigobius friesii
*[[Twb Y Dail]], European chub, Leuciscus cephalus
*[[Lleden Dywod]], Common dab, Limanda limanda
*[[Rhostog Gynffonfraith]], Bar-tailed godwit, Limosa lapponica
*[[Iâr Fôr Lysnafeddog]], Common seasnail, Liparis liparis
*[[Llyfrothen Benddu]], Lipophrys pholis, Lipophrys pholis
*[[Cythraul Y Môr]], Lophius piscatorius, Lophius piscatorius
*[[Penfras Dŵr Croyw]], Burbot, Lota lota
*[[Llyfrothen Fain]], snake blenny, Lumpenus lampretaeformis
*[[Caplan (pysgodyn)|Caplan]], Capelin, Mallotus villosus
*[[Morfil Cefngrwm]], Humpback whale, Megaptera novaeangliae
*[[Gwyniad Môr]], Merlangius, Merlangius merlangus
*[[Morfil Gylfinog Sowerby]], Sowerby's beaked whale, Mesoplodon bidens
*[[Morfil Gylfinog True]], True's beaked whale, Mesoplodon mirus
*[[Swtan Glas]], Blue whiting, Micromesistius poutassou
*[[Lleden Lefn]], Lemon sole, Microstomus kitt
*[[Pysgodyn Haul]], Ocean sunfish, Mola mola
*[[Honos Glas]], Blue ling, Molva dypterygia
*[[Morfil Uncorn]], Narwhal, Monodon monoceros
*[[Morgi Llyfn]], Starry smooth-hound, Mustelus asterias
*[[Morgi Serennog]], Common smooth-hound, Mustelus mustelus
*[[Sgorpion Môr Pedwar-Corn]], Fourhorn sculpin, Myoxocephalus quadricornis
*[[Safngrwn]], Myxine glutinosa, Myxine glutinosa
*[[Pibell Fôr Leiaf]], Worm pipefish, Nerophis lumbriciformis
*[[Pibell Fôr Drwynsyth]], Straightnose pipefish, Nerophis ophidion
*[[Morlo Ysgithrog]], Walrus, Odobenus rosmarus
*[[Eog Cefngrwm]], Pink salmon, Oncorhynchus gorbuscha
*[[Bonito Unlliw]], Orcynopsis unicolor, Orcynopsis unicolor
*[[Brwyniad Conwy]], European smelt, Osmerus eperlanus
*[[Merfog Coch]], Blackspot seabream, Pagellus bogaraveo
*[[Gwylan Ifori]], Ivory Gull, Pagophila eburnea
*[[Twmpot]], Tompot blenny, Parablennius gattorugine
*[[Lleden Wadn Y Tywod]], Sand sole, Pegusa lascaris
*[[Morfil Pen Pwmpen]], Melon-headed whale, Peponocephala electra
*[[&quot;Draenogyn Dŵr Croyw(G)]],  draenogiaid dŵr croyw&quot;, European perch
*[[Llysywen Bendoll Y Môr]], Sea lamprey, Petromyzon marinus
*[[Llydandroed Llwyd]], Red phalarope, Phalaropus fulicarius
*[[Llydandroed Gyddfgoch]], Red-necked phalarope, Phalaropus lobatus
*[[Llydandroed Wilson]], Wilson's Phalarope, Phalaropus tricolor
*[[Pibydd Torchog]], Ruff, Philomachus pugnax
*[[Morlo Cylchog]], Ringed seal, Phoca hispida
*[[Morlo Cyffredin]], Harbor seal, Phoca vitulina
*[[Llamhidydd]], Harbour porpoise, Phocoena phocoena
*[[Lleden Benglwm Norwy]], Norwegian topknot, Phrynorhombus norvegicus
*[[Lleden Benglwm Eckstrom]], , Phrynorhombus regius
*[[Morfil Sberm]], Sperm whale, Physeter macrocephalus
*[[Lleden Fwd]], European flounder, Platichthys flesus
*[[Lleden Goch]], European plaice, Pleuronectes platessa
*[[Corgwtiad Aur]], American golden plover, Pluvialis dominica
*[[Chwitlyn Glas]], Pollachius virens, Pollachius virens
*[[Pysgodyn Broc Môr]], Atlantic wreckfish, Polyprion americanus
*[[Gobi'r Tywod]], Sand goby, Pomatoschistus minutus
*[[Gobi Lliwgar]], Painted goby, Pomatoschistus pictus
*[[Rhegen Fraith]], Spotted crake, Porzana porzana
*[[Morgi Glas]], Blue shark, Prionace glauca
*[[Merfog Arian]], silver pomfret, Pterycombus brama
*[[Crothell Naw Pigyn]], Ninespine stickleback, Pungitius pungitius
*[[Morgath Wen]], white skate, Raja alba
*[[Morgath (Neu Cath Fôr)]], Common skate, Raja batis
*[[Morgath Drwynbwl]], cownose ray, Raja bonasus
*[[Morgath Styds]], Thornback ray, Raja clavata
*[[Morgath Gribog]], shagreen ray, Raja fullonica
*[[Morgath Lygaid-Bach]], Smalleyed ray, Raja microocellata
*[[Morgath Bigog]], Thorny skate, Raja radiata
*[[Morgath Donnog]], Undulate ray, Raja undulata
*[[Rhegen Ddŵr]], Water Rail, Rallus aquaticus
*[[Pysgodyn Haul Main]], Slender sunfish, Ranzania laevis
*[[Gwylan Goesddu]], Black-legged Kittiwake, Rissa tridactyla
*[[Brithyll Seithliw]], Rainbow trout, Salmo gairdneri
*[[Brithyll Seithliw]], Rainbow trout, Salmo gairdneri
*[[Siwin (Neu Gwyniedyn)]], Brown trout, Salmo trutta
*[[Torgoch Afon]], Brook trout, Salvelinus fontinalis
*[[Pennog Mair]], European pilchard, Sardina pilchardus
*[[Pysgodyn Rhudd]], Common rudd, Scardinius erythrophthalmus
*[[Lleden Fannog]], Brill (fish), Scophthalmus rhombus
*[[Pysgodyn Safnlas]], Scorpaenidae, Scorpaenidae
*[[Morgi Brych]], Nursehound, Scyliorhinus stellaris
*[[Pysgodyn Coch]], Rose fish, Sebastes marinus
*[[Pysgodyn Coch Norwy]], Norway haddock, Sebastes viviparus
*[[Lleden Chwithig]], Common sole, Solea solea
*[[Morgi Pen Morthwyl]], Smooth hammerhead, Sphyrna zygaena
*[[Crothell Bymtheg-Pigyn]], Spinachia spinachia, Spinachia spinachia
*[[Merfog Du]], Black seabream, Spondyliosoma cantharus
*[[Ci Pigog]], Spiny dogfish, Squalus acanthias
*[[Dolffin Rhesog]], striped dolphin, Stenella caeruleoalba
*[[Draenogyn Cegfawr]], Zander, Stizostedion lucioperca
*[[Pibell Fôr Nilsson]], Lesser pipefish, Syngnathus rostellatus
*[[Pibell Fôr Drwynllydan]], Broadnosed pipefish, Syngnathus typhle
*[[Merfog Asgell-Hir]], Big-scale pomfret, Taractichthys longipinnis
*[[Sgorpion Môr]], Taurulus bubalis, Taurulus bubalis
*[[Sgorpion Môr Norwy]], Norway bullhead, Taurulus lilljeborgi
*[[Gobi Mannog]], Leopard-spotted goby, Thorogobius ephippiatus
*[[Tiwna Asgell-Hir]], Albacore, Thunnus alalunga
*[[Tiwna Melyn]], Yellowfin tuna, Thunnus albacares
*[[Cangen Las]], Grayling (species), Thymallus thymallus
*[[Morgath Drydan Fraith]], Marbled electric ray, Torpedo marmorata
*[[Morgath Drydan]], Atlantic torpedo, Torpedo nobiliana
*[[Môr-Wiber Fawr]], Greater weever, Trachinus draco
*[[Chwyrnwr Ysgithrog]], Piper gurnard, Trigla lyra
*[[Chwyrnwr Rhesog]], Streaked gurnard, Trigloporus lastoviza
*[[Codyn Llwyd]], Trisopterus luscus, Trisopterus luscus
*[[Dolffin Trwyn Potel]], Common bottlenose dolphin, Tursiops truncatus
*[[Pysgodyn Cleddyf]], Swordfish, Xiphias gladius
*[[Pysgodyn Darn Arian]], John Dory, Zeus faber
*[[Morfil Gylfinog Cuvier]], Cuvier's beaked whale, Ziphius cavirostris

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr adar Cymru]]

[[Categori:Creaduriaid arfordir Prydain| ]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Creaduriaid morol gwledydd Prydain]]
[[Categori:Rhywogaethau o anifeiliaid| *]]
[[Categori:Rhywogaethau o famaliaid| *]]
[[Categori:Rhywogaethau o bysgod| *]]</text>
      <sha1>dfsiaxrovszjepo05r6viwofnd5fmni</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102076</id>
      <parentid>11102047</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:49:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23657" xml:space="preserve">Dyma restr o greaduriaid a ellir eu canfod ar arfordiroedd gwledydd Prydain; daw'r enwau Cymraeg o gronfa [[Cymdeithas Edward Llwyd]] o enwau. Gweler hefyd rhestr [https://llennatur.cymru/Y-Bywiadur ''Y Bywiadur''] Llên Natur.

&gt;&gt;trefn yr wyddor ... gwaith ar y gweill ...&lt;&lt;
;Cymraeg - Saesneg - Lladin
*[[Aderyn drycin bach]], Little shearwater, ''Puffinus assimilis''
*[[Aderyn drycin mawr]], Great shearwater, ''Puffinus gravis''
*[[Aderyn drycin Manaw]], Manx shearwater, ''Puffinus puffinus''
*[[Aderyn drycin y graig]], Northern fulmar, ''Fulmarus glacialis''
*[[Alarch dof]], Mute swan, ''Cygnus olor''
*[[Alarch y Gogledd]], Whooper swan, ''Cygnus cygnus''
*[[Albatros aelddu]], Black-browed albatross, ''Diomedea melanophris''
*[[Bonito]], Atlantic bonito, ''Sarda sarda''
*[[Brithyll]], Brown trout, ''Salmo trutta''
*[[Brwyniad]], European anchovy, ''Engraulis encrasicolus''
*[[Cambig]], Pied avocet, ''Recurvirostra avosetta''
*[[Carfil bach]], Little auk, ''Alle alle''
*[[Cegddu]], European hake, ''Merluccius merluccius''
*[[Cerpyn]], Common carp, ''Cyprinus carpio''
*[[Codyn Ebrill]], Poor cod, ''Trisopterus minutus''
*[[Coegleiddiad]], False killer whale, ''Pseudorca crassidens''
*[[Coegylfinir]], Whimbrel, ''Numenius phaeopus''
*[[Coegylfinir bach]], Little curlew, ''Numenius minutus''
*[[Congren]], European conger, ''Conger conger''
*[[Corhwyaden]], Eurasian teal, ''Anas crecca''
*[[Corhwyaden asgell-las]], Blue-winged teal, ''Anas discors''
*[[Corhwyaden asgellwerdd]], Green-winged teal, ''Anas crecca carolinensis''
*[[Corbennog]], European sprat, ''Sprattus sprattus''
*[[Cornbig (pysgodyn)|Cornbig]], Garfish, ''Belone belone''
*[[Corswennol adeinwen]], White-winged tern, ''Chlidonias leucopterus''
*[[Corswennol ddu]], Black tern, ''Chlidonias niger''
*[[Corswennol farfog]], Whiskered tern, ''Chlidonias hybrida''
*[[Crëyr bach]], Little egret, ''Egretta garzetta''
*[[Crychyn]], Ruffe, ''Gymnocephalus cernuus''
*[[Cwtiad aur]], European golden plover, ''Pluvialis apricaria''
*[[Cwtiad Caint]], Kentish plover, ''Charadrius alexandrinus''
*[[Cwtiad heidiol]], Sociable lapwing, ''Vanellus gregarius''
*[[Cwtiad llwyd]], Grey plover, ''Pluvialis squatarola''
*[[Cwtiad torchog]], Common ringed plover, ''Charadrius hiaticula''
*[[Cwtiad torchog bach]], Little ringed plover, ''Charadrius dubius''
*[[Cwtiad torchog mawr]], Killdeer, ''Charadrius vociferus''
*[[Cwtiad tywod mawr]], Greater sand plover, ''Charadrius leschenaultii''
*[[Cwtiad y traeth]], Ruddy turnstone, ''Arenaria interpres''
*[[Chwiwell]], Eurasian wigeon, ''Anas penelope''
*[[Darsen]], Common dace, ''Leuciscus leuciscus''
*[[Drymiwr]], Stone bass, ''Argyrosomus regius''
*[[Dwrgi]], European otter, ''Lutra lutra''
*[[Eog]], Atlantic salmon, ''Salmo salar''
*[[Eryr moel]], Bald eagle, ''Haliaeetus leucocephalus''
*[[Eryr môr]], White-tailed eagle, ''Haliaeetus albicilla''
*[[Fendas]], Vendace, ''Coregonus albula''
*[[Gïach bach]], Jack snipe, ''Lymnocryptes minimus''
*[[Gïach gylfinhir]], Long-billed dowitcher, ''Limnodromus scolopaceus''
*[[Gïach mawr]], Great snipe, ''Gallinago media''
*[[Gobi (pysgod)|Gobi]], Common goby, ''Pomatoschistus microps''
*[[Gobi Norwy]], Norway goby, ''Pomatoschistus norvegicus''
*[[Gobi tryloyw]], Transparent goby, ''Aphia minuta''
*[[Gorwyniad]], Common bleak, ''Alburnus alburnus''
*[[Gwangen]], Twait shad, ''Alosa fallax''
*[[Gweflogyn]], Viviparous eelpout, ''Zoarces viviparus''
*[[Gwrachen Baillon]], Baillon's wrasse, ''Crenilabrus bailloni''
*[[Gwyach fach]], Little grebe, ''Tachybaptus ruficollis''
*[[Gwyach fawr gopog]], Great crested grebe, ''Podiceps cristatus''
*[[Gwyach gorniog]], Horned grebe, ''Podiceps auritus''
*[[Gwyach yddfddu]], Black-necked grebe, ''Podiceps nigricollis''
*[[Gwyach yddfgoch]], Red-necked grebe, ''Podiceps grisegena''
*[[Gwyach ylfinfraith]], Pied-billed grebe, ''Podilymbus podiceps''
*[[Gŵydd Canada]], Canada goose, ''Branta canadensis''
*[[Gŵydd dalcenwen]], Greater white-fronted goose, ''Anser albifrons''
*[[Gŵydd dalcenwen fechan]], Lesser white-fronted goose, ''Anser erythropus''
*[[Gŵydd droedbinc]], Pink-footed goose, ''Anser brachyrhynchus''
*[[Gŵydd ddu]], Brant goose, ''Branta bernicla''
*[[Gŵydd frongoch]], Red-breasted goose, ''Branta ruficollis''
*[[Gŵydd lwyd]], Greylag goose, ''Anser anser''
*[[Gŵydd wyran]], Barnacle goose, ''Branta leucopsis''
*[[Gŵydd y llafur]], Bean goose, ''Anser fabalis''
*[[Gwylan Bonaparte]], Bonaparte's gull, ''Larus philadelphia''
*[[Gwylan Franklin]], Franklin's gull, ''Larus pipixcan
*[[Gwylan Ross]], Ross's gull, ''Rhodostethia rosea''
*[[Gwylan Sabine]], Sabine's gull, ''Larus sabini''
*[[Gwylog]], Common guillemot, ''Uria aalge''
*[[Gwylog ddu]], Black guillemot, ''Cepphus grylle''
*[[Gylfinir]], Eurasian curlew, ''Numenius arquata''
*[[Hadog]], Haddock, ''Melanogrammus aeglefinus''
*[[Herlyn]], Allis shad, ''Alosa alosa''
*[[Heulforgi]], Basking shark, ''Cetorhinus maximus''
*[[Honos]], Common ling, ''Molva molva''
*[[Howtin]], Houting, ''Coregonus oxyrinchus''
*[[Hugan]], Northern gannet, ''Sula bassana''
*[[Hwyaden addfain]], Garganey, ''Anas querquedula''
*[[Hwyaden benddu]], Greater scaup, ''Aythya marila''
*[[Hwyaden bengoch]], Common pochard, ''Aythya ferina''
*[[Hwyaden benwen]], White-headed duck, ''Oxyura leucocephala''
*[[Hwyaden dorchog]], Ring-necked duck, ''Aythya collaris''
*[[Hwyaden ddanheddog]], Common merganser, ''Mergus merganser''
*[[Hwyaden ddu]], American black duck, ''Anas rubripes''
*[[Hwyaden frongoch]], Red-breasted merganser, ''Mergus serrator''
*[[Hwyaden fwythblu]], Common eider, ''Somateria mollissima''
*[[Hwyaden fwythblu'r Gogledd]], King eider, ''Somateria spectabilis''
*[[Hwyaden goch]], Ruddy duck, ''Oxyura jamaicensis''
*[[Hwyaden goch yr eithin]], Ruddy shelduck, ''Tadorna ferruginea''
*[[Hwyaden gopog]], Tufted duck, ''Aythya fuligula''
*[[Hwyaden gribgoch]], Red-crested pochard, ''Netta rufina''
*[[Hwyaden gribog]], Mandarin duck, ''Aix galericulata''
*[[Hwyaden lostfain]], Northern pintail, ''Anas acuta''
*[[Hwyaden lwyd]], Gadwall, ''Anas strepera''
*[[Hwyaden lygad-aur]], Common goldeneye, ''Bucephala clangula''
*[[Hwyaden wyllt]], Mallard, ''Anas platyrhynchos''
*[[Hwyaden yr eithin]], Common shelduck, ''Tadorna tadorna''
*[[Hyrddyn aur]], Golden grey mullet, ''Liza aurata''
*[[Hyrddyn llwyd minfain]], Thinlip mullet, ''Liza ramada''
*[[Hyrddyn llwyd gweflog]], Thicklip grey mullet, ''Chelon labrosus''
*[[Ibis du]], Glossy ibis, ''Plegadis falcinellus''
*[[Lleden Ffrengig]], Atlantic halibut, ''Hippoglossus hippoglossus''
*[[Lleden Thor]], Thor's scaldfish, ''Arnoglossus thori''
*[[Lleden yr Ynys Las]], Greenland halibut, ''Reinhardtius hippoglossoides''
*[[Lleian wen]], Smew, ''Mergus albellus''
*[[Lleiddiad]], Killer whale, ''Orcinus orca''
*[[Llurs]], Razorbill, ''Alca torda''
*[[Llyfrothen]], Rock gunnel, ''Pholis gunnellus''
*[[Llyfrothen Montagu]], Montagu's blenny, ''Coryphoblennius galerita''
*[[Llymrïen]], Lesser sand eel, ''Ammodytes tobianus''
*[[Llysywen]], European eel, ''Anguilla anguilla''
*[[Macrell]], Atlantic mackerel, ''Scomber scombrus''
*[[Macrell Sbaen]], Chub mackerel, ''Scomber japonicus''
*[[Maelgi]], Angelshark, ''Squatina squatina''
*[[Marchfacrell]], Atlantic horse mackerel, ''Trachurus trachurus''
*[[Marlin]], Skipjack tuna, ''Euthynnus pelamis''
*[[Melyngoes bach]], Lesser yellowlegs, ''Tringa flavipes''
*[[Melyngoes mawr]], Greater yellowlegs, ''Tringa melanoleuca''
*[[Merfog]], Common bream, ''Abramis brama''
*[[Mingrwn]], Striped red mullet, ''Mullus surmuletus''
*[[Morflaidd]], Atlantic wolffish, ''Anarhichas lupus''
*[[Morflaidd brith]], Spotted wolffish, ''Anarhichas minor''
*[[Morgi]], Small-spotted catshark, ''Scyliorhinus canicula''
*[[Morgi'r Ynys Las]], Greenland shark, ''Somniosus microcephalus''
*[[Môr-hwyaden ddu]], Common scoter, ''Melanitta nigra''
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Velvet scoter, ''Melanitta fusca''
*[[Môr-hwyaden yr ewyn]], Surf scoter, ''Melanitta perspicillata''
*[[Morlas]], Atlantic pollack, ''Pollachius pollachius''
*[[Môr-wennol fawr]], Royal tern, ''Sterna maxima''
*[[Môr-wennol fechan]], Little tern, ''Sterna albifrons''
*[[Môr-wennol Forster]], Forster's tern, ''Sterna forsteri''
*[[Môr-wennol fraith]], Sooty tern, ''Sterna fuscata''
*[[Môr-wennol ffrwynog]], Bridled tern, ''Sterna anaethetus''
*[[Môr-wennol gribog leiaf]], Lesser crested tern, ''Sterna bengalensis''
*[[Môr-wennol gawraidd]], Caspian tern, ''Sterna caspia''
*[[Môr-wennol gyffredin]], Common tern, ''Sterna hirundo''
*[[Môr-wennol wridog]], Roseate tern, ''Sterna dougallii''
*[[Môr-wennol y Gogledd]], Arctic tern, ''Sterna paradisaea''
*[[Mulfran]], Great cormorant, ''Phalacrocorax carbo''
*[[Mulfran werdd]], European shag, ''Phalacrocorax aristotelis''
*[[Orff]], Ide, ''Leuciscus idus''
*[[Pâl]], Atlantic puffin, ''Fratercula arctica''
*[[Pandora (pysgod)|Pandora]], Common pandora, ''Pagellus erythrinus''
*[[Pedryn Bulwer]], Bulwer's petrel, ''Bulweria bulwerii''
*[[Pedryn drycin]], European storm petrel, ''Hydrobates pelagicus''
*[[Pedryn drycin Leach]], Leach's storm petrel, ''Oceanodroma leucorhoa''
*[[Pedryn Wilson]], Wilson's storm petrel, ''Oceanites oceanicus''
*[[Penbwl môr]], Pogge, ''Agonus cataphractus''
*[[Pencath]], Wels catfish, ''Silurus glanis''
*[[Penfras y Gogledd]], Boreogadus saida, ''Boreogadus saida''
*[[Penhwyad]], Northern pike, ''Esox lucius''
*[[Penlletwad]], European bullhead, ''Cottus gobio''
*[[Pibydd Baird]], Baird's sandpiper, ''Calidris bairdii''
*[[Pibydd cambig]], Curlew sandpiper, ''Calidris ferruginea''
*[[Pibydd cain]], Pectoral sandpiper, ''Calidris melanotos''
*[[Pibydd coesgoch]], Common redshank, ''Tringa totanus''
*[[Pibydd coesgoch mannog]], Spotted redshank, ''Tringa erythropus''
*[[Pibydd coeswerdd]], Common greenshank, ''Tringa nebularia''
*[[Pibydd cynffonlwyd]], Grey-tailed tattler, ''Tringa brevipes''
*[[Pibydd du]], Purple sandpiper, ''Calidris maritima''
*[[Pibydd bach]], Little stint, ''Calidris minuta''
*[[Pibydd llwyd]], Semipalmated sandpiper, ''Calidris pusilla''
*[[Pibydd llydanbig]], Broad-billed sandpiper, ''Limicola falcinellus''
*[[Pibydd Temminck]], Temminck's stint, ''Calidris temminckii''
*[[Pibydd tinwen]], white-rumped sandpiper, ''Calidris fusicollis''
*[[Pibydd y dorlan]], Common sandpiper, ''Actitis hypoleucos''
*[[Pibydd y gors]], Marsh sandpiper, ''Tringa stagnatilis''
*[[Pibydd y mawn]], Dunlin, ''Calidris alpina''
*[[Pibydd y tywod]], Sanderling, ''Calidris alba''
*[[Pibydd yr aber]], Red knot, ''Calidris canutus''
*[[Pilcodyn]], Common minnow, ''Phoxinus phoxinus''
*[[Polan]], Arctic cisco, ''Coregonus autumnalis''
*[[Powan]], Lavaret, ''Coregonus lavaretus''
*[[Rhedwr moelydd]], Eurasian stone-curlew, ''Burhinus oedicnemus''
*[[Rhedwr twyni]], Cream-coloured courser, ''Cursorius cursor''
*[[Rhegen Baillon]], Baillon's crake, ''Porzana pusilla''
*[[Rhegen yr ŷd]], Corn crake, ''Crex crex''
*[[Rhufell]], Common roach, ''Rutilus rutilus''
*[[Salpa]], Salema porgy, ''Sarpa salpa''
*[[Sgipiwr]], Atlantic saury, ''Scomberesox saurus''
*[[Sgiwen fach]], Pomarine skua, ''Stercorarius pomarinus''
*[[Sgiwen fawr]], Great skua, ''Stercorarius skua''
*[[Sgiwen lostfain]], Long-tailed skua, ''Stercorarius longicaudus''
*[[Sgiwen Pegwn y De]], South Polar skua, ''Stercorarius maccormicki''
*[[Sgiwen y Gogledd]], Arctic skua, ''Stercorarius parasiticus''
*[[Sgreten]], Tench, ''Tinca tinca''
*[[Styrsiwn]], European sea sturgeon, ''Acipenser sturio''
*[[Swtan barfog bach]], Tadpole fish, ''Raniceps raninus''
*[[Swtan Norwy]], Norway pout, ''Trisopterus esmarkii''
*[[Tiwna]], Atlantic bluefin tuna, ''Thunnus thynnus''
*[[Torsg]], Cusk, ''Brosme brosme''
*[[Torbwt]], Turbot, ''Scophthalmus maximus''
*[[Trochydd gyddfddu]], Black-throated diver, ''Gavia arctica''
*[[Trochydd gyddfgoch]], Red-throated diver, ''Gavia stellata''
*[[Trochydd mawr]], Great Northern diver, ''Gavia immer''
*[[Trochydd pigwyn]], White-billed diver, ''Gavia adamsii''


*[[Gwrachen Gennog]], Scale-rayed wrasse, Acantholabrus palloni
*[[Llwynog Môr]], Common thresher, Alopias vulpinus
*[[Morflaidd Brith Danheddog]], Northern wolffish, Anarhichas denticulatus
*[[Pysgodyn Arian Mawr]], Greater argentine, Argentina silus
*[[Pysgodyn Arian Bach]], argentine, Argentina sphyraena
*[[Ysgyfarnog Fôr]], Red gurnard, Aspitrigla cuculus
*[[Pysgodyn Ystlys-Arian Cennog]], Big-scale sand smelt, Atherina boyeri
*[[Pysgodyn Ystlys-Arian]], Sand smelt, Atherina presbyter
*[[Macrell Roche]], Bullet tuna, Auxis rochei
*[[Morfil Pigfain]], Common minke whale, Balaenoptera acutorostrata
*[[Morfil Asgellog Sei]], Sei whale, Balaenoptera borealis
*[[Morfil Asgellog Glas]], Blue whale, Balaenoptera musculus
*[[Morfil Asgellog Llwyd]], Fin whale, Balaenoptera physalus
*[[Pysgodyn Clicied]], Grey triggerfish, Balistes carolinensis
*[[Llyfrothen Adeiniog]], Butterfly blenny, Blennius ocellaris
*[[Merfog Gwyn]], Silver bream, Blicca bjoerkna
*[[Pysgodyn Llygad-Llo]], Boops boops, Boops boops
*[[Merfog Môr]], Atlantic pomfret, Brama brama
*[[Lleden Felen Fach]], Solenette, Buglossidium luteum
*[[Bwgan Dŵr]], Common dragonet, Callionymus lyra
*[[Bwgan Brith]], Spotted dragonet, Callionymus maculatus
*[[Crwban Môr Pendew]], Loggerhead sea turtle, Caretta caretta
*[[Pysgodyn Du]], Rudderfish, Centrolophus niger
*[[Crwban Môr Gwyrdd]], Green sea turtle, Chelonia mydas
*[[Cwningen Fôr]], Rabbit fish, Chimaera monstrosa
*[[Brithyll Mair Pum-Barf]], Fivebeard rockling, Ciliata mustela
*[[Hwyaden Gynffon-Hir]], Long-tailed duck, Clangula hyemalis
*[[Pennog (Neu Ysgadenyn)]], Atlantic herring, Clupea harengus
*[[Gwrachen Seithliw]], Mediterranean rainbow wrasse, Coris julis
*[[Cynffon Llygoden]], Coryphaenoides rupestris, Coryphaenoides rupestris
*[[Gwrachen Eurben]], Corkwing wrasse, Crenilabrus melops
*[[Gobi Gwydraidd]], Crystal goby, Crystallogobius linearis
*[[Gwrachen Fair]], Goldsinny wrasse, Ctenolabrus rupestris
*[[Iâr Fôr]], Cyclopterus lumpus, Cyclopterus lumpus
*[[Morlo Cycyllog]], Hooded seal, Cystophora cristata
*[[Morgath Ddu]], Common stingray, Dasyatis pastinaca
*[[Morfil Gwyn]], Beluga whale, Delphinapterus leucas
*[[Dolffin Cyffredin]], Short-beaked common dolphin, Delphinus delphis
*[[Merfog Ysgithrog]], Common dentex, Dentex dentex
*[[Crwban Môr Cefn-Lledr]], Leatherback sea turtle, Dermochelys coriacea
*[[Draenogyn Mor]], European seabass, Dicentrarchus labrax
*[[Môr-Wiber Fach]], Lesser weever, Echiichthys vipera
*[[Brithyll Mair Pedair-Barf]], Fourbeard rockling, Enchelyopus cimbrius
*[[Crwban Môr Gwalchbig]], Hawksbill sea turtle, Eretmochelys imbricata
*[[Morlo Barfog]], Bearded seal, Erignathus barbatus
*[[Morgi Seithliw]], Velvet belly lanternshark, Etmopterus spinax
*[[Tiwna Bach]], Little tunny, Euthynnus alletteratus
*[[Chwyrnwr Llwyd]], Grey gurnard, Eutrigla gurnardus
*[[Swtan Arian]], Silvery pout, Gadiculus argenteus
*[[Penfras (Neu Codyn)]], Atlantic cod, Gadus morhua
*[[Penfras Yr Ynys Las]], Greenland cod, Gadus ogac
*[[Brithyll Mair Tair-Barf]], Three-bearded rockling, Gaidropsarus vulgaris
*[[Ci Glas]], School shark, Galeorhinus galeus
*[[Morgi Cegddu]], Blackmouth catshark, Galeus melastomus
*[[Crothell Dri Phigyn]], Three-spined stickleback, Gasterosteus aculeatus
*[[Môr-Wennol Ylfinbraff]], Gull-billed tern, Gelochelidon nilotica
*[[Cwtiad-Wennol Adain-Ddu]], Black-winged Pratincole, Glareola nordmanni
*[[Cwtiad-Wennol Dorchog]], Collared pratincole, Glareola pratincola
*[[Morfil Pengrwn]], Long-finned pilot whale, Globicephala melas
*[[Lleden Wrach]], Witch (righteye flounder), Glyptocephalus cynoglossus
*[[Llyfrothen Dŵr Croyw]], Gobio gobio, Gobio gobio
*[[Gobi Mawr]], Giant goby, Gobius cobitis
*[[Gobi Couch]], Couch's goby, Gobius couchi
*[[Gobi Mingoch]], Red-mouthed goby, Gobius cruentatus
*[[Gobi Du]], Black goby, Gobius niger
*[[Bill Bigog]], Rock goby, Gobius paganellus
*[[Dolffin Risso]], Risso's dolphin, Grampus griseus
*[[Pioden Fôr]], Eurasian Oystercatcher, Haematopus ostralegus
*[[Morlo Llwyd]], Grey seal, Halichoerus grypus
*[[Hirgoes]], Black-winged stilt, Himantopus himantopus
*[[Morfil Trwyn Potel]], Northern bottlenose whale, Hyperoodon ampullatus
*[[Sgorpion Môr Deugorn]], Twohorn sculpin, Icelus bicornis
*[[Pysgodyn Hwyliog]], Indo-Pacific sailfish, Istiophorus platypterus
*[[Morfil Sberm Lleiaf]], Pygmy sperm whale, Kogia breviceps
*[[Cleiriach Y Gwymon]], Ballan wrasse, Labrus bergylta
*[[Gwrachen Resog]], Cuckoo wrasse, Labrus mixtus
*[[Dolffin Ystlyswyn]], Atlantic white-sided dolphin, Lagenorhynchus acutus
*[[Dolffin Pigwyn]], White-beaked dolphin, Lagenorhynchus albirostris
*[[Corgi Môr]], Porbeagle, Lamna nasus
*[[Llysywen Bendoll Yr Afon]], European river lamprey, Lampetra fluviatilis
*[[Gwylan Y Penwaig]], European herring gull, Larus argentatus
*[[Gwylan Chwerthinog]], Laughing gull, Larus atricilla
*[[Gwylan Y Gweunydd]], Common gull, Larus canus
*[[Gwylan Fodrwybig]], Ring-billed gull, Larus delawarensis
*[[Gwylan Gefnddu Leiaf]], Lesser black-backed gull, Larus fuscus
*[[Gwylan Yr Arctig]], Iceland gull, Larus glaucoides
*[[Gwylan y Gogledd]], Glaucous gull, ''Larus hyperboreus''
*[[Gwylan Môr y Canoldir]], Mediterranean gull, ''Larus melanocephalus''
*[[Gwylan Fechan]], Little gull, Larus minutus
*[[Gwylan Benddu]], Black-headed gull, Larus ridibundus
*[[Lleden Fair Bedwar-Smotyn]], Lepidorhombus boscii, Lepidorhombus boscii
*[[Gobi Fries]], Fries's goby, Lesuerigobius friesii
*[[Twb Y Dail]], European chub, Leuciscus cephalus
*[[Lleden Dywod]], Common dab, Limanda limanda
*[[Rhostog Gynffonfraith]], Bar-tailed godwit, Limosa lapponica
*[[Iâr Fôr Lysnafeddog]], Common seasnail, Liparis liparis
*[[Llyfrothen Benddu]], Lipophrys pholis, Lipophrys pholis
*[[Cythraul Y Môr]], Lophius piscatorius, Lophius piscatorius
*[[Penfras Dŵr Croyw]], Burbot, Lota lota
*[[Llyfrothen Fain]], snake blenny, Lumpenus lampretaeformis
*[[Caplan (pysgodyn)|Caplan]], Capelin, Mallotus villosus
*[[Morfil Cefngrwm]], Humpback whale, Megaptera novaeangliae
*[[Gwyniad Môr]], Merlangius, Merlangius merlangus
*[[Morfil Gylfinog Sowerby]], Sowerby's beaked whale, Mesoplodon bidens
*[[Morfil Gylfinog True]], True's beaked whale, Mesoplodon mirus
*[[Swtan Glas]], Blue whiting, Micromesistius poutassou
*[[Lleden Lefn]], Lemon sole, Microstomus kitt
*[[Pysgodyn Haul]], Ocean sunfish, Mola mola
*[[Honos Glas]], Blue ling, Molva dypterygia
*[[Morfil Uncorn]], Narwhal, Monodon monoceros
*[[Morgi Llyfn]], Starry smooth-hound, Mustelus asterias
*[[Morgi Serennog]], Common smooth-hound, Mustelus mustelus
*[[Sgorpion Môr Pedwar-Corn]], Fourhorn sculpin, Myoxocephalus quadricornis
*[[Safngrwn]], Myxine glutinosa, Myxine glutinosa
*[[Pibell Fôr Leiaf]], Worm pipefish, Nerophis lumbriciformis
*[[Pibell Fôr Drwynsyth]], Straightnose pipefish, Nerophis ophidion
*[[Morlo Ysgithrog]], Walrus, Odobenus rosmarus
*[[Eog Cefngrwm]], Pink salmon, Oncorhynchus gorbuscha
*[[Bonito Unlliw]], Orcynopsis unicolor, Orcynopsis unicolor
*[[Brwyniad Conwy]], European smelt, Osmerus eperlanus
*[[Merfog Coch]], Blackspot seabream, Pagellus bogaraveo
*[[Gwylan Ifori]], Ivory Gull, Pagophila eburnea
*[[Twmpot]], Tompot blenny, Parablennius gattorugine
*[[Lleden Wadn Y Tywod]], Sand sole, Pegusa lascaris
*[[Morfil Pen Pwmpen]], Melon-headed whale, Peponocephala electra
*[[&quot;Draenogyn Dŵr Croyw(G)]],  draenogiaid dŵr croyw&quot;, European perch
*[[Llysywen Bendoll Y Môr]], Sea lamprey, Petromyzon marinus
*[[Llydandroed Llwyd]], Red phalarope, Phalaropus fulicarius
*[[Llydandroed Gyddfgoch]], Red-necked phalarope, Phalaropus lobatus
*[[Llydandroed Wilson]], Wilson's Phalarope, Phalaropus tricolor
*[[Pibydd Torchog]], Ruff, Philomachus pugnax
*[[Morlo Cylchog]], Ringed seal, Phoca hispida
*[[Morlo Cyffredin]], Harbor seal, Phoca vitulina
*[[Llamhidydd]], Harbour porpoise, Phocoena phocoena
*[[Lleden Benglwm Norwy]], Norwegian topknot, Phrynorhombus norvegicus
*[[Lleden Benglwm Eckstrom]], , Phrynorhombus regius
*[[Morfil Sberm]], Sperm whale, Physeter macrocephalus
*[[Lleden Fwd]], European flounder, Platichthys flesus
*[[Lleden Goch]], European plaice, Pleuronectes platessa
*[[Corgwtiad Aur]], American golden plover, Pluvialis dominica
*[[Chwitlyn Glas]], Pollachius virens, Pollachius virens
*[[Pysgodyn Broc Môr]], Atlantic wreckfish, Polyprion americanus
*[[Gobi'r Tywod]], Sand goby, Pomatoschistus minutus
*[[Gobi Lliwgar]], Painted goby, Pomatoschistus pictus
*[[Rhegen Fraith]], Spotted crake, Porzana porzana
*[[Morgi Glas]], Blue shark, Prionace glauca
*[[Merfog Arian]], silver pomfret, Pterycombus brama
*[[Crothell Naw Pigyn]], Ninespine stickleback, Pungitius pungitius
*[[Morgath Wen]], white skate, Raja alba
*[[Morgath (Neu Cath Fôr)]], Common skate, Raja batis
*[[Morgath Drwynbwl]], cownose ray, Raja bonasus
*[[Morgath Styds]], Thornback ray, Raja clavata
*[[Morgath Gribog]], shagreen ray, Raja fullonica
*[[Morgath Lygaid-Bach]], Smalleyed ray, Raja microocellata
*[[Morgath Bigog]], Thorny skate, Raja radiata
*[[Morgath Donnog]], Undulate ray, Raja undulata
*[[Rhegen Ddŵr]], Water Rail, Rallus aquaticus
*[[Pysgodyn Haul Main]], Slender sunfish, Ranzania laevis
*[[Gwylan Goesddu]], Black-legged Kittiwake, Rissa tridactyla
*[[Brithyll Seithliw]], Rainbow trout, Salmo gairdneri
*[[Brithyll Seithliw]], Rainbow trout, Salmo gairdneri
*[[Siwin (Neu Gwyniedyn)]], Brown trout, Salmo trutta
*[[Torgoch Afon]], Brook trout, Salvelinus fontinalis
*[[Pennog Mair]], European pilchard, Sardina pilchardus
*[[Pysgodyn Rhudd]], Common rudd, Scardinius erythrophthalmus
*[[Lleden Fannog]], Brill (fish), Scophthalmus rhombus
*[[Pysgodyn Safnlas]], Scorpaenidae, Scorpaenidae
*[[Morgi Brych]], Nursehound, Scyliorhinus stellaris
*[[Pysgodyn Coch]], Rose fish, Sebastes marinus
*[[Pysgodyn Coch Norwy]], Norway haddock, Sebastes viviparus
*[[Lleden Chwithig]], Common sole, Solea solea
*[[Morgi Pen Morthwyl]], Smooth hammerhead, Sphyrna zygaena
*[[Crothell Bymtheg-Pigyn]], Spinachia spinachia, Spinachia spinachia
*[[Merfog Du]], Black seabream, Spondyliosoma cantharus
*[[Ci Pigog]], Spiny dogfish, Squalus acanthias
*[[Dolffin Rhesog]], striped dolphin, Stenella caeruleoalba
*[[Draenogyn Cegfawr]], Zander, Stizostedion lucioperca
*[[Pibell Fôr Nilsson]], Lesser pipefish, Syngnathus rostellatus
*[[Pibell Fôr Drwynllydan]], Broadnosed pipefish, Syngnathus typhle
*[[Merfog Asgell-Hir]], Big-scale pomfret, Taractichthys longipinnis
*[[Sgorpion Môr]], Taurulus bubalis, Taurulus bubalis
*[[Sgorpion Môr Norwy]], Norway bullhead, Taurulus lilljeborgi
*[[Gobi Mannog]], Leopard-spotted goby, Thorogobius ephippiatus
*[[Tiwna Asgell-Hir]], Albacore, Thunnus alalunga
*[[Tiwna Melyn]], Yellowfin tuna, Thunnus albacares
*[[Cangen Las]], Grayling (species), Thymallus thymallus
*[[Morgath Drydan Fraith]], Marbled electric ray, Torpedo marmorata
*[[Morgath Drydan]], Atlantic torpedo, Torpedo nobiliana
*[[Môr-Wiber Fawr]], Greater weever, Trachinus draco
*[[Chwyrnwr Ysgithrog]], Piper gurnard, Trigla lyra
*[[Chwyrnwr Rhesog]], Streaked gurnard, Trigloporus lastoviza
*[[Codyn Llwyd]], Trisopterus luscus, Trisopterus luscus
*[[Dolffin Trwyn Potel]], Common bottlenose dolphin, Tursiops truncatus
*[[Pysgodyn Cleddyf]], Swordfish, Xiphias gladius
*[[Pysgodyn Darn Arian]], John Dory, Zeus faber
*[[Morfil Gylfinog Cuvier]], Cuvier's beaked whale, Ziphius cavirostris

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr adar Cymru]]

[[Categori:Creaduriaid arfordir Prydain| ]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Creaduriaid morol gwledydd Prydain]]
[[Categori:Rhywogaethau o anifeiliaid| *]]
[[Categori:Rhywogaethau o famaliaid| *]]
[[Categori:Rhywogaethau o bysgod| *]]</text>
      <sha1>ot4qlsica40futkvdc654l68oz27d0s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102174</id>
      <parentid>11102076</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:52:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23668" xml:space="preserve">Dyma restr o greaduriaid a ellir eu canfod ar arfordiroedd gwledydd Prydain; daw'r enwau Cymraeg o gronfa [[Cymdeithas Edward Llwyd]] o enwau. Gweler hefyd rhestr [https://llennatur.cymru/Y-Bywiadur ''Y Bywiadur''] Llên Natur.

&gt;&gt;trefn yr wyddor ... gwaith ar y gweill ...&lt;&lt;
;Cymraeg - Saesneg - Lladin
*[[Aderyn drycin bach]], Little shearwater, ''Puffinus assimilis''
*[[Aderyn drycin mawr]], Great shearwater, ''Puffinus gravis''
*[[Aderyn drycin Manaw]], Manx shearwater, ''Puffinus puffinus''
*[[Aderyn drycin y graig]], Northern fulmar, ''Fulmarus glacialis''
*[[Alarch dof]], Mute swan, ''Cygnus olor''
*[[Alarch y Gogledd]], Whooper swan, ''Cygnus cygnus''
*[[Albatros aelddu]], Black-browed albatross, ''Diomedea melanophris''
*[[Bonito]], Atlantic bonito, ''Sarda sarda''
*[[Brithyll]], Brown trout, ''Salmo trutta''
*[[Brwyniad]], European anchovy, ''Engraulis encrasicolus''
*[[Cambig]], Pied avocet, ''Recurvirostra avosetta''
*[[Carfil bach]], Little auk, ''Alle alle''
*[[Cegddu]], European hake, ''Merluccius merluccius''
*[[Cerpyn]], Common carp, ''Cyprinus carpio''
*[[Codyn Ebrill]], Poor cod, ''Trisopterus minutus''
*[[Coegleiddiad]], False killer whale, ''Pseudorca crassidens''
*[[Coegylfinir]], Whimbrel, ''Numenius phaeopus''
*[[Coegylfinir bach]], Little curlew, ''Numenius minutus''
*[[Congren]], European conger, ''Conger conger''
*[[Corhwyaden]], Eurasian teal, ''Anas crecca''
*[[Corhwyaden asgell-las]], Blue-winged teal, ''Anas discors''
*[[Corhwyaden asgellwerdd]], Green-winged teal, ''Anas crecca carolinensis''
*[[Corbennog]], European sprat, ''Sprattus sprattus''
*[[Cornbig (pysgodyn)|Cornbig]], Garfish, ''Belone belone''
*[[Corswennol adeinwen]], White-winged tern, ''Chlidonias leucopterus''
*[[Corswennol ddu]], Black tern, ''Chlidonias niger''
*[[Corswennol farfog]], Whiskered tern, ''Chlidonias hybrida''
*[[Crëyr bach]], Little egret, ''Egretta garzetta''
*[[Crychyn]], Ruffe, ''Gymnocephalus cernuus''
*[[Cwtiad aur]], European golden plover, ''Pluvialis apricaria''
*[[Cwtiad Caint]], Kentish plover, ''Charadrius alexandrinus''
*[[Cwtiad heidiol]], Sociable lapwing, ''Vanellus gregarius''
*[[Cwtiad llwyd]], Grey plover, ''Pluvialis squatarola''
*[[Cwtiad torchog]], Common ringed plover, ''Charadrius hiaticula''
*[[Cwtiad torchog bach]], Little ringed plover, ''Charadrius dubius''
*[[Cwtiad torchog mawr]], Killdeer, ''Charadrius vociferus''
*[[Cwtiad tywod mawr]], Greater sand plover, ''Charadrius leschenaultii''
*[[Cwtiad y traeth]], Ruddy turnstone, ''Arenaria interpres''
*[[Cwtiad-wennol adeinddu]], Black-winged pratincole, ''Glareola nordmanni''
*[[Cwtiad-wennol torchog]], Collared pratincole, ''Glareola pratincola''
*[[Chwiwell]], Eurasian wigeon, ''Anas penelope''
*[[Darsen]], Common dace, ''Leuciscus leuciscus''
*[[Drymiwr]], Stone bass, ''Argyrosomus regius''
*[[Dwrgi]], European otter, ''Lutra lutra''
*[[Eog]], Atlantic salmon, ''Salmo salar''
*[[Eryr moel]], Bald eagle, ''Haliaeetus leucocephalus''
*[[Eryr môr]], White-tailed eagle, ''Haliaeetus albicilla''
*[[Fendas]], Vendace, ''Coregonus albula''
*[[Gïach bach]], Jack snipe, ''Lymnocryptes minimus''
*[[Gïach gylfinhir]], Long-billed dowitcher, ''Limnodromus scolopaceus''
*[[Gïach mawr]], Great snipe, ''Gallinago media''
*[[Gobi (pysgod)|Gobi]], Common goby, ''Pomatoschistus microps''
*[[Gobi Norwy]], Norway goby, ''Pomatoschistus norvegicus''
*[[Gobi tryloyw]], Transparent goby, ''Aphia minuta''
*[[Gorwyniad]], Common bleak, ''Alburnus alburnus''
*[[Gwangen]], Twait shad, ''Alosa fallax''
*[[Gweflogyn]], Viviparous eelpout, ''Zoarces viviparus''
*[[Gwrachen Baillon]], Baillon's wrasse, ''Crenilabrus bailloni''
*[[Gwyach fach]], Little grebe, ''Tachybaptus ruficollis''
*[[Gwyach fawr gopog]], Great crested grebe, ''Podiceps cristatus''
*[[Gwyach gorniog]], Horned grebe, ''Podiceps auritus''
*[[Gwyach yddfddu]], Black-necked grebe, ''Podiceps nigricollis''
*[[Gwyach yddfgoch]], Red-necked grebe, ''Podiceps grisegena''
*[[Gwyach ylfinfraith]], Pied-billed grebe, ''Podilymbus podiceps''
*[[Gŵydd Canada]], Canada goose, ''Branta canadensis''
*[[Gŵydd dalcenwen]], Greater white-fronted goose, ''Anser albifrons''
*[[Gŵydd dalcenwen fechan]], Lesser white-fronted goose, ''Anser erythropus''
*[[Gŵydd droedbinc]], Pink-footed goose, ''Anser brachyrhynchus''
*[[Gŵydd ddu]], Brant goose, ''Branta bernicla''
*[[Gŵydd frongoch]], Red-breasted goose, ''Branta ruficollis''
*[[Gŵydd lwyd]], Greylag goose, ''Anser anser''
*[[Gŵydd wyran]], Barnacle goose, ''Branta leucopsis''
*[[Gŵydd y llafur]], Bean goose, ''Anser fabalis''
*[[Gwylan Bonaparte]], Bonaparte's gull, ''Larus philadelphia''
*[[Gwylan Franklin]], Franklin's gull, ''Larus pipixcan
*[[Gwylan Ross]], Ross's gull, ''Rhodostethia rosea''
*[[Gwylan Sabine]], Sabine's gull, ''Larus sabini''
*[[Gwylog]], Common guillemot, ''Uria aalge''
*[[Gwylog ddu]], Black guillemot, ''Cepphus grylle''
*[[Gylfinir]], Eurasian curlew, ''Numenius arquata''
*[[Hadog]], Haddock, ''Melanogrammus aeglefinus''
*[[Herlyn]], Allis shad, ''Alosa alosa''
*[[Heulforgi]], Basking shark, ''Cetorhinus maximus''
*[[Honos]], Common ling, ''Molva molva''
*[[Howtin]], Houting, ''Coregonus oxyrinchus''
*[[Hugan]], Northern gannet, ''Sula bassana''
*[[Hwyaden addfain]], Garganey, ''Anas querquedula''
*[[Hwyaden benddu]], Greater scaup, ''Aythya marila''
*[[Hwyaden bengoch]], Common pochard, ''Aythya ferina''
*[[Hwyaden benwen]], White-headed duck, ''Oxyura leucocephala''
*[[Hwyaden dorchog]], Ring-necked duck, ''Aythya collaris''
*[[Hwyaden ddanheddog]], Common merganser, ''Mergus merganser''
*[[Hwyaden ddu]], American black duck, ''Anas rubripes''
*[[Hwyaden frongoch]], Red-breasted merganser, ''Mergus serrator''
*[[Hwyaden fwythblu]], Common eider, ''Somateria mollissima''
*[[Hwyaden fwythblu'r Gogledd]], King eider, ''Somateria spectabilis''
*[[Hwyaden goch]], Ruddy duck, ''Oxyura jamaicensis''
*[[Hwyaden goch yr eithin]], Ruddy shelduck, ''Tadorna ferruginea''
*[[Hwyaden gopog]], Tufted duck, ''Aythya fuligula''
*[[Hwyaden gribgoch]], Red-crested pochard, ''Netta rufina''
*[[Hwyaden gribog]], Mandarin duck, ''Aix galericulata''
*[[Hwyaden lostfain]], Northern pintail, ''Anas acuta''
*[[Hwyaden lwyd]], Gadwall, ''Anas strepera''
*[[Hwyaden lygad-aur]], Common goldeneye, ''Bucephala clangula''
*[[Hwyaden wyllt]], Mallard, ''Anas platyrhynchos''
*[[Hwyaden yr eithin]], Common shelduck, ''Tadorna tadorna''
*[[Hyrddyn aur]], Golden grey mullet, ''Liza aurata''
*[[Hyrddyn llwyd minfain]], Thinlip mullet, ''Liza ramada''
*[[Hyrddyn llwyd gweflog]], Thicklip grey mullet, ''Chelon labrosus''
*[[Ibis du]], Glossy ibis, ''Plegadis falcinellus''
*[[Lleden Ffrengig]], Atlantic halibut, ''Hippoglossus hippoglossus''
*[[Lleden Thor]], Thor's scaldfish, ''Arnoglossus thori''
*[[Lleden yr Ynys Las]], Greenland halibut, ''Reinhardtius hippoglossoides''
*[[Lleian wen]], Smew, ''Mergus albellus''
*[[Lleiddiad]], Killer whale, ''Orcinus orca''
*[[Llurs]], Razorbill, ''Alca torda''
*[[Llyfrothen]], Rock gunnel, ''Pholis gunnellus''
*[[Llyfrothen Montagu]], Montagu's blenny, ''Coryphoblennius galerita''
*[[Llymrïen]], Lesser sand eel, ''Ammodytes tobianus''
*[[Llysywen]], European eel, ''Anguilla anguilla''
*[[Macrell]], Atlantic mackerel, ''Scomber scombrus''
*[[Macrell Sbaen]], Chub mackerel, ''Scomber japonicus''
*[[Maelgi]], Angelshark, ''Squatina squatina''
*[[Marchfacrell]], Atlantic horse mackerel, ''Trachurus trachurus''
*[[Marlin]], Skipjack tuna, ''Euthynnus pelamis''
*[[Melyngoes bach]], Lesser yellowlegs, ''Tringa flavipes''
*[[Melyngoes mawr]], Greater yellowlegs, ''Tringa melanoleuca''
*[[Merfog]], Common bream, ''Abramis brama''
*[[Mingrwn]], Striped red mullet, ''Mullus surmuletus''
*[[Morflaidd]], Atlantic wolffish, ''Anarhichas lupus''
*[[Morflaidd brith]], Spotted wolffish, ''Anarhichas minor''
*[[Morgi]], Small-spotted catshark, ''Scyliorhinus canicula''
*[[Morgi'r Ynys Las]], Greenland shark, ''Somniosus microcephalus''
*[[Môr-hwyaden ddu]], Common scoter, ''Melanitta nigra''
*[[Môr-hwyaden y Gogledd]], Velvet scoter, ''Melanitta fusca''
*[[Môr-hwyaden yr ewyn]], Surf scoter, ''Melanitta perspicillata''
*[[Morlas]], Atlantic pollack, ''Pollachius pollachius''
*[[Môr-wennol fawr]], Royal tern, ''Sterna maxima''
*[[Môr-wennol fechan]], Little tern, ''Sterna albifrons''
*[[Môr-wennol Forster]], Forster's tern, ''Sterna forsteri''
*[[Môr-wennol fraith]], Sooty tern, ''Sterna fuscata''
*[[Môr-wennol ffrwynog]], Bridled tern, ''Sterna anaethetus''
*[[Môr-wennol gribog leiaf]], Lesser crested tern, ''Sterna bengalensis''
*[[Môr-wennol gawraidd]], Caspian tern, ''Sterna caspia''
*[[Môr-wennol gyffredin]], Common tern, ''Sterna hirundo''
*[[Môr-wennol wridog]], Roseate tern, ''Sterna dougallii''
*[[Môr-wennol y Gogledd]], Arctic tern, ''Sterna paradisaea''
*[[Môr-wennol ylfinbraff]], Gull-billed tern, ''Gelochelidon nilotica''
*[[Mulfran]], Great cormorant, ''Phalacrocorax carbo''
*[[Mulfran werdd]], European shag, ''Phalacrocorax aristotelis''
*[[Orff]], Ide, ''Leuciscus idus''
*[[Pâl]], Atlantic puffin, ''Fratercula arctica''
*[[Pandora (pysgod)|Pandora]], Common pandora, ''Pagellus erythrinus''
*[[Pedryn Bulwer]], Bulwer's petrel, ''Bulweria bulwerii''
*[[Pedryn drycin]], European storm petrel, ''Hydrobates pelagicus''
*[[Pedryn drycin Leach]], Leach's storm petrel, ''Oceanodroma leucorhoa''
*[[Pedryn Wilson]], Wilson's storm petrel, ''Oceanites oceanicus''
*[[Penbwl môr]], Pogge, ''Agonus cataphractus''
*[[Pencath]], Wels catfish, ''Silurus glanis''
*[[Penfras y Gogledd]], Boreogadus saida, ''Boreogadus saida''
*[[Penhwyad]], Northern pike, ''Esox lucius''
*[[Penlletwad]], European bullhead, ''Cottus gobio''
*[[Pibydd Baird]], Baird's sandpiper, ''Calidris bairdii''
*[[Pibydd cambig]], Curlew sandpiper, ''Calidris ferruginea''
*[[Pibydd cain]], Pectoral sandpiper, ''Calidris melanotos''
*[[Pibydd coesgoch]], Common redshank, ''Tringa totanus''
*[[Pibydd coesgoch mannog]], Spotted redshank, ''Tringa erythropus''
*[[Pibydd coeswerdd]], Common greenshank, ''Tringa nebularia''
*[[Pibydd cynffonlwyd]], Grey-tailed tattler, ''Tringa brevipes''
*[[Pibydd du]], Purple sandpiper, ''Calidris maritima''
*[[Pibydd bach]], Little stint, ''Calidris minuta''
*[[Pibydd llwyd]], Semipalmated sandpiper, ''Calidris pusilla''
*[[Pibydd llydanbig]], Broad-billed sandpiper, ''Limicola falcinellus''
*[[Pibydd Temminck]], Temminck's stint, ''Calidris temminckii''
*[[Pibydd tinwen]], white-rumped sandpiper, ''Calidris fusicollis''
*[[Pibydd y dorlan]], Common sandpiper, ''Actitis hypoleucos''
*[[Pibydd y gors]], Marsh sandpiper, ''Tringa stagnatilis''
*[[Pibydd y mawn]], Dunlin, ''Calidris alpina''
*[[Pibydd y tywod]], Sanderling, ''Calidris alba''
*[[Pibydd yr aber]], Red knot, ''Calidris canutus''
*[[Pilcodyn]], Common minnow, ''Phoxinus phoxinus''
*[[Polan]], Arctic cisco, ''Coregonus autumnalis''
*[[Powan]], Lavaret, ''Coregonus lavaretus''
*[[Rhedwr moelydd]], Eurasian stone-curlew, ''Burhinus oedicnemus''
*[[Rhedwr twyni]], Cream-coloured courser, ''Cursorius cursor''
*[[Rhegen Baillon]], Baillon's crake, ''Porzana pusilla''
*[[Rhegen yr ŷd]], Corn crake, ''Crex crex''
*[[Rhufell]], Common roach, ''Rutilus rutilus''
*[[Salpa]], Salema porgy, ''Sarpa salpa''
*[[Sgipiwr]], Atlantic saury, ''Scomberesox saurus''
*[[Sgiwen fach]], Pomarine skua, ''Stercorarius pomarinus''
*[[Sgiwen fawr]], Great skua, ''Stercorarius skua''
*[[Sgiwen lostfain]], Long-tailed skua, ''Stercorarius longicaudus''
*[[Sgiwen Pegwn y De]], South Polar skua, ''Stercorarius maccormicki''
*[[Sgiwen y Gogledd]], Arctic skua, ''Stercorarius parasiticus''
*[[Sgreten]], Tench, ''Tinca tinca''
*[[Styrsiwn]], European sea sturgeon, ''Acipenser sturio''
*[[Swtan barfog bach]], Tadpole fish, ''Raniceps raninus''
*[[Swtan Norwy]], Norway pout, ''Trisopterus esmarkii''
*[[Tiwna]], Atlantic bluefin tuna, ''Thunnus thynnus''
*[[Torsg]], Cusk, ''Brosme brosme''
*[[Torbwt]], Turbot, ''Scophthalmus maximus''
*[[Trochydd gyddfddu]], Black-throated diver, ''Gavia arctica''
*[[Trochydd gyddfgoch]], Red-throated diver, ''Gavia stellata''
*[[Trochydd mawr]], Great Northern diver, ''Gavia immer''
*[[Trochydd pigwyn]], White-billed diver, ''Gavia adamsii''


*[[Gwrachen Gennog]], Scale-rayed wrasse, Acantholabrus palloni
*[[Llwynog Môr]], Common thresher, Alopias vulpinus
*[[Morflaidd Brith Danheddog]], Northern wolffish, Anarhichas denticulatus
*[[Pysgodyn Arian Mawr]], Greater argentine, Argentina silus
*[[Pysgodyn Arian Bach]], argentine, Argentina sphyraena
*[[Ysgyfarnog Fôr]], Red gurnard, Aspitrigla cuculus
*[[Pysgodyn Ystlys-Arian Cennog]], Big-scale sand smelt, Atherina boyeri
*[[Pysgodyn Ystlys-Arian]], Sand smelt, Atherina presbyter
*[[Macrell Roche]], Bullet tuna, Auxis rochei
*[[Morfil Pigfain]], Common minke whale, Balaenoptera acutorostrata
*[[Morfil Asgellog Sei]], Sei whale, Balaenoptera borealis
*[[Morfil Asgellog Glas]], Blue whale, Balaenoptera musculus
*[[Morfil Asgellog Llwyd]], Fin whale, Balaenoptera physalus
*[[Pysgodyn Clicied]], Grey triggerfish, Balistes carolinensis
*[[Llyfrothen Adeiniog]], Butterfly blenny, Blennius ocellaris
*[[Merfog Gwyn]], Silver bream, Blicca bjoerkna
*[[Pysgodyn Llygad-Llo]], Boops boops, Boops boops
*[[Merfog Môr]], Atlantic pomfret, Brama brama
*[[Lleden Felen Fach]], Solenette, Buglossidium luteum
*[[Bwgan Dŵr]], Common dragonet, Callionymus lyra
*[[Bwgan Brith]], Spotted dragonet, Callionymus maculatus
*[[Crwban Môr Pendew]], Loggerhead sea turtle, Caretta caretta
*[[Pysgodyn Du]], Rudderfish, Centrolophus niger
*[[Crwban Môr Gwyrdd]], Green sea turtle, Chelonia mydas
*[[Cwningen Fôr]], Rabbit fish, Chimaera monstrosa
*[[Brithyll Mair Pum-Barf]], Fivebeard rockling, Ciliata mustela
*[[Hwyaden Gynffon-Hir]], Long-tailed duck, Clangula hyemalis
*[[Pennog (Neu Ysgadenyn)]], Atlantic herring, Clupea harengus
*[[Gwrachen Seithliw]], Mediterranean rainbow wrasse, Coris julis
*[[Cynffon Llygoden]], Coryphaenoides rupestris, Coryphaenoides rupestris
*[[Gwrachen Eurben]], Corkwing wrasse, Crenilabrus melops
*[[Gobi Gwydraidd]], Crystal goby, Crystallogobius linearis
*[[Gwrachen Fair]], Goldsinny wrasse, Ctenolabrus rupestris
*[[Iâr Fôr]], Cyclopterus lumpus, Cyclopterus lumpus
*[[Morlo Cycyllog]], Hooded seal, Cystophora cristata
*[[Morgath Ddu]], Common stingray, Dasyatis pastinaca
*[[Morfil Gwyn]], Beluga whale, Delphinapterus leucas
*[[Dolffin Cyffredin]], Short-beaked common dolphin, Delphinus delphis
*[[Merfog Ysgithrog]], Common dentex, Dentex dentex
*[[Crwban Môr Cefn-Lledr]], Leatherback sea turtle, Dermochelys coriacea
*[[Draenogyn Mor]], European seabass, Dicentrarchus labrax
*[[Môr-Wiber Fach]], Lesser weever, Echiichthys vipera
*[[Brithyll Mair Pedair-Barf]], Fourbeard rockling, Enchelyopus cimbrius
*[[Crwban Môr Gwalchbig]], Hawksbill sea turtle, Eretmochelys imbricata
*[[Morlo Barfog]], Bearded seal, Erignathus barbatus
*[[Morgi Seithliw]], Velvet belly lanternshark, Etmopterus spinax
*[[Tiwna Bach]], Little tunny, Euthynnus alletteratus
*[[Chwyrnwr Llwyd]], Grey gurnard, Eutrigla gurnardus
*[[Swtan Arian]], Silvery pout, Gadiculus argenteus
*[[Penfras (Neu Codyn)]], Atlantic cod, Gadus morhua
*[[Penfras Yr Ynys Las]], Greenland cod, Gadus ogac
*[[Brithyll Mair Tair-Barf]], Three-bearded rockling, Gaidropsarus vulgaris
*[[Ci Glas]], School shark, Galeorhinus galeus
*[[Morgi Cegddu]], Blackmouth catshark, Galeus melastomus
*[[Crothell Dri Phigyn]], Three-spined stickleback, Gasterosteus aculeatus
*[[Morfil Pengrwn]], Long-finned pilot whale, Globicephala melas
*[[Lleden Wrach]], Witch (righteye flounder), Glyptocephalus cynoglossus
*[[Llyfrothen Dŵr Croyw]], Gobio gobio, Gobio gobio
*[[Gobi Mawr]], Giant goby, Gobius cobitis
*[[Gobi Couch]], Couch's goby, Gobius couchi
*[[Gobi Mingoch]], Red-mouthed goby, Gobius cruentatus
*[[Gobi Du]], Black goby, Gobius niger
*[[Bill Bigog]], Rock goby, Gobius paganellus
*[[Dolffin Risso]], Risso's dolphin, Grampus griseus
*[[Pioden Fôr]], Eurasian Oystercatcher, Haematopus ostralegus
*[[Morlo Llwyd]], Grey seal, Halichoerus grypus
*[[Hirgoes]], Black-winged stilt, Himantopus himantopus
*[[Morfil Trwyn Potel]], Northern bottlenose whale, Hyperoodon ampullatus
*[[Sgorpion Môr Deugorn]], Twohorn sculpin, Icelus bicornis
*[[Pysgodyn Hwyliog]], Indo-Pacific sailfish, Istiophorus platypterus
*[[Morfil Sberm Lleiaf]], Pygmy sperm whale, Kogia breviceps
*[[Cleiriach Y Gwymon]], Ballan wrasse, Labrus bergylta
*[[Gwrachen Resog]], Cuckoo wrasse, Labrus mixtus
*[[Dolffin Ystlyswyn]], Atlantic white-sided dolphin, Lagenorhynchus acutus
*[[Dolffin Pigwyn]], White-beaked dolphin, Lagenorhynchus albirostris
*[[Corgi Môr]], Porbeagle, Lamna nasus
*[[Llysywen Bendoll Yr Afon]], European river lamprey, Lampetra fluviatilis
*[[Gwylan Y Penwaig]], European herring gull, Larus argentatus
*[[Gwylan Chwerthinog]], Laughing gull, Larus atricilla
*[[Gwylan Y Gweunydd]], Common gull, Larus canus
*[[Gwylan Fodrwybig]], Ring-billed gull, Larus delawarensis
*[[Gwylan Gefnddu Leiaf]], Lesser black-backed gull, Larus fuscus
*[[Gwylan Yr Arctig]], Iceland gull, Larus glaucoides
*[[Gwylan y Gogledd]], Glaucous gull, ''Larus hyperboreus''
*[[Gwylan Môr y Canoldir]], Mediterranean gull, ''Larus melanocephalus''
*[[Gwylan Fechan]], Little gull, Larus minutus
*[[Gwylan Benddu]], Black-headed gull, Larus ridibundus
*[[Lleden Fair Bedwar-Smotyn]], Lepidorhombus boscii, Lepidorhombus boscii
*[[Gobi Fries]], Fries's goby, Lesuerigobius friesii
*[[Twb Y Dail]], European chub, Leuciscus cephalus
*[[Lleden Dywod]], Common dab, Limanda limanda
*[[Rhostog Gynffonfraith]], Bar-tailed godwit, Limosa lapponica
*[[Iâr Fôr Lysnafeddog]], Common seasnail, Liparis liparis
*[[Llyfrothen Benddu]], Lipophrys pholis, Lipophrys pholis
*[[Cythraul Y Môr]], Lophius piscatorius, Lophius piscatorius
*[[Penfras Dŵr Croyw]], Burbot, Lota lota
*[[Llyfrothen Fain]], snake blenny, Lumpenus lampretaeformis
*[[Caplan (pysgodyn)|Caplan]], Capelin, Mallotus villosus
*[[Morfil Cefngrwm]], Humpback whale, Megaptera novaeangliae
*[[Gwyniad Môr]], Merlangius, Merlangius merlangus
*[[Morfil Gylfinog Sowerby]], Sowerby's beaked whale, Mesoplodon bidens
*[[Morfil Gylfinog True]], True's beaked whale, Mesoplodon mirus
*[[Swtan Glas]], Blue whiting, Micromesistius poutassou
*[[Lleden Lefn]], Lemon sole, Microstomus kitt
*[[Pysgodyn Haul]], Ocean sunfish, Mola mola
*[[Honos Glas]], Blue ling, Molva dypterygia
*[[Morfil Uncorn]], Narwhal, Monodon monoceros
*[[Morgi Llyfn]], Starry smooth-hound, Mustelus asterias
*[[Morgi Serennog]], Common smooth-hound, Mustelus mustelus
*[[Sgorpion Môr Pedwar-Corn]], Fourhorn sculpin, Myoxocephalus quadricornis
*[[Safngrwn]], Myxine glutinosa, Myxine glutinosa
*[[Pibell Fôr Leiaf]], Worm pipefish, Nerophis lumbriciformis
*[[Pibell Fôr Drwynsyth]], Straightnose pipefish, Nerophis ophidion
*[[Morlo Ysgithrog]], Walrus, Odobenus rosmarus
*[[Eog Cefngrwm]], Pink salmon, Oncorhynchus gorbuscha
*[[Bonito Unlliw]], Orcynopsis unicolor, Orcynopsis unicolor
*[[Brwyniad Conwy]], European smelt, Osmerus eperlanus
*[[Merfog Coch]], Blackspot seabream, Pagellus bogaraveo
*[[Gwylan Ifori]], Ivory Gull, Pagophila eburnea
*[[Twmpot]], Tompot blenny, Parablennius gattorugine
*[[Lleden Wadn Y Tywod]], Sand sole, Pegusa lascaris
*[[Morfil Pen Pwmpen]], Melon-headed whale, Peponocephala electra
*[[&quot;Draenogyn Dŵr Croyw(G)]],  draenogiaid dŵr croyw&quot;, European perch
*[[Llysywen Bendoll Y Môr]], Sea lamprey, Petromyzon marinus
*[[Llydandroed Llwyd]], Red phalarope, Phalaropus fulicarius
*[[Llydandroed Gyddfgoch]], Red-necked phalarope, Phalaropus lobatus
*[[Llydandroed Wilson]], Wilson's Phalarope, Phalaropus tricolor
*[[Pibydd Torchog]], Ruff, Philomachus pugnax
*[[Morlo Cylchog]], Ringed seal, Phoca hispida
*[[Morlo Cyffredin]], Harbor seal, Phoca vitulina
*[[Llamhidydd]], Harbour porpoise, Phocoena phocoena
*[[Lleden Benglwm Norwy]], Norwegian topknot, Phrynorhombus norvegicus
*[[Lleden Benglwm Eckstrom]], , Phrynorhombus regius
*[[Morfil Sberm]], Sperm whale, Physeter macrocephalus
*[[Lleden Fwd]], European flounder, Platichthys flesus
*[[Lleden Goch]], European plaice, Pleuronectes platessa
*[[Corgwtiad Aur]], American golden plover, Pluvialis dominica
*[[Chwitlyn Glas]], Pollachius virens, Pollachius virens
*[[Pysgodyn Broc Môr]], Atlantic wreckfish, Polyprion americanus
*[[Gobi'r Tywod]], Sand goby, Pomatoschistus minutus
*[[Gobi Lliwgar]], Painted goby, Pomatoschistus pictus
*[[Rhegen Fraith]], Spotted crake, Porzana porzana
*[[Morgi Glas]], Blue shark, Prionace glauca
*[[Merfog Arian]], silver pomfret, Pterycombus brama
*[[Crothell Naw Pigyn]], Ninespine stickleback, Pungitius pungitius
*[[Morgath Wen]], white skate, Raja alba
*[[Morgath (Neu Cath Fôr)]], Common skate, Raja batis
*[[Morgath Drwynbwl]], cownose ray, Raja bonasus
*[[Morgath Styds]], Thornback ray, Raja clavata
*[[Morgath Gribog]], shagreen ray, Raja fullonica
*[[Morgath Lygaid-Bach]], Smalleyed ray, Raja microocellata
*[[Morgath Bigog]], Thorny skate, Raja radiata
*[[Morgath Donnog]], Undulate ray, Raja undulata
*[[Rhegen Ddŵr]], Water Rail, Rallus aquaticus
*[[Pysgodyn Haul Main]], Slender sunfish, Ranzania laevis
*[[Gwylan Goesddu]], Black-legged Kittiwake, Rissa tridactyla
*[[Brithyll Seithliw]], Rainbow trout, Salmo gairdneri
*[[Brithyll Seithliw]], Rainbow trout, Salmo gairdneri
*[[Siwin (Neu Gwyniedyn)]], Brown trout, Salmo trutta
*[[Torgoch Afon]], Brook trout, Salvelinus fontinalis
*[[Pennog Mair]], European pilchard, Sardina pilchardus
*[[Pysgodyn Rhudd]], Common rudd, Scardinius erythrophthalmus
*[[Lleden Fannog]], Brill (fish), Scophthalmus rhombus
*[[Pysgodyn Safnlas]], Scorpaenidae, Scorpaenidae
*[[Morgi Brych]], Nursehound, Scyliorhinus stellaris
*[[Pysgodyn Coch]], Rose fish, Sebastes marinus
*[[Pysgodyn Coch Norwy]], Norway haddock, Sebastes viviparus
*[[Lleden Chwithig]], Common sole, Solea solea
*[[Morgi Pen Morthwyl]], Smooth hammerhead, Sphyrna zygaena
*[[Crothell Bymtheg-Pigyn]], Spinachia spinachia, Spinachia spinachia
*[[Merfog Du]], Black seabream, Spondyliosoma cantharus
*[[Ci Pigog]], Spiny dogfish, Squalus acanthias
*[[Dolffin Rhesog]], striped dolphin, Stenella caeruleoalba
*[[Draenogyn Cegfawr]], Zander, Stizostedion lucioperca
*[[Pibell Fôr Nilsson]], Lesser pipefish, Syngnathus rostellatus
*[[Pibell Fôr Drwynllydan]], Broadnosed pipefish, Syngnathus typhle
*[[Merfog Asgell-Hir]], Big-scale pomfret, Taractichthys longipinnis
*[[Sgorpion Môr]], Taurulus bubalis, Taurulus bubalis
*[[Sgorpion Môr Norwy]], Norway bullhead, Taurulus lilljeborgi
*[[Gobi Mannog]], Leopard-spotted goby, Thorogobius ephippiatus
*[[Tiwna Asgell-Hir]], Albacore, Thunnus alalunga
*[[Tiwna Melyn]], Yellowfin tuna, Thunnus albacares
*[[Cangen Las]], Grayling (species), Thymallus thymallus
*[[Morgath Drydan Fraith]], Marbled electric ray, Torpedo marmorata
*[[Morgath Drydan]], Atlantic torpedo, Torpedo nobiliana
*[[Môr-Wiber Fawr]], Greater weever, Trachinus draco
*[[Chwyrnwr Ysgithrog]], Piper gurnard, Trigla lyra
*[[Chwyrnwr Rhesog]], Streaked gurnard, Trigloporus lastoviza
*[[Codyn Llwyd]], Trisopterus luscus, Trisopterus luscus
*[[Dolffin Trwyn Potel]], Common bottlenose dolphin, Tursiops truncatus
*[[Pysgodyn Cleddyf]], Swordfish, Xiphias gladius
*[[Pysgodyn Darn Arian]], John Dory, Zeus faber
*[[Morfil Gylfinog Cuvier]], Cuvier's beaked whale, Ziphius cavirostris

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr adar Cymru]]

[[Categori:Creaduriaid arfordir Prydain| ]]
[[Categori:Rhestrau anifeiliaid|Creaduriaid morol gwledydd Prydain]]
[[Categori:Rhywogaethau o anifeiliaid| *]]
[[Categori:Rhywogaethau o famaliaid| *]]
[[Categori:Rhywogaethau o bysgod| *]]</text>
      <sha1>a5mfs4gn0i32ckr7u5rh59n6aj2cipq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Red Kites of Wales</title>
    <ns>0</ns>
    <id>138820</id>
    <revision>
      <id>11102013</id>
      <parentid>9305829</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:57:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1527" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau | fetchwikidata = ALL | name              =The Red Kites of Wales | Teitl gwreiddiol  = 
| cyfieithydd       = | image             = | image_caption     = | awdur             = A.V. Cross a P.E. Davies 
| golygydd          = 
| darlunydd         =  | artist clawr      = | gwlad             = Cymru| iaith             = Saesneg| cyfres            = 
| pwnc              = | genre             =  Adareg
| cyhoeddwr         = Ymddiriedolaeth Barcutiaid Cymru
| dyddiad chyhoeddi = 01 Ebrill 1998 | math cyfrwng      = Clawr Meddal | Tudalennau        = 18 | isbn              = 9780000773654 
| oclc              = | dewey             = | cyngres           = | argaeledd         = allan o brint.
| blaenorwyd        = | dilynwyd          = 
}}
Cyfrol am y [[Barcud coch]] yng Nghymru gan A. V. Cross a P. E. Davies yw '''''The Red Kites of Wales''''' a gyhoeddwyd yng Nghymru gan [[Ymddiriedolaeth Barcutiaid Cymru]] yn 1998. Yn 2014 roedd y gyfrol allan o brint.&lt;ref&gt;[http://www.gwales.com/goto/biblio/cy/9780000773654 Gwefan Gwales;] adalwyd 28 Mehefin, 2013&lt;/ref&gt;

Llyfryn yn disgrifio'r Barcud coch, ei fwyd a'i gynefin, y boblogaeth gyfredol a'r dosbarthiad, bridio, symudiad a disgwyliad einioes. 17 llun lliw, 4 llun du-a-gwyn, 2 fap a 3 siart.

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr llyfrau Cymraeg]]
*[[Wicipedia:Wicibrosiect Llyfrau Gwales]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Red Kites of Wales}}
[[Categori:Adareg]]
[[Categori:Llyfrau am fyd natur Cymru]]
[[Categori:Llyfrau Cymreig 1998]]</text>
      <sha1>l78qzubtenbnmhv8b44gfqst36nc8fm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y barcud coch</title>
    <ns>0</ns>
    <id>148478</id>
    <redirect title="Barcud coch" />
    <revision>
      <id>11102023</id>
      <parentid>1643355</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:04:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Changed redirect target from [[Barcud Coch]] to [[Barcud coch]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">#AILGYFEIRIO[[Barcud coch]]</text>
      <sha1>2yqjj2kp09fgzq6cgrccywqrv1h2ipm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr Môr</title>
    <ns>0</ns>
    <id>149057</id>
    <redirect title="Eryr môr" />
    <revision>
      <id>11102065</id>
      <parentid>1876338</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:36:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Changed redirect target from [[Eryr y môr]] to [[Eryr môr]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Eryr môr]]</text>
      <sha1>5vc75l614ngeebwf6tk61n974rfz762</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cneuen bistasio</title>
    <ns>0</ns>
    <id>151447</id>
    <revision>
      <id>11102166</id>
      <parentid>1782444</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:46:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="315" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}

[[Delwedd:Pistacchio di Bronte.jpg|bawd|Cnau pistasio yn aeddfedu]]

Coeden fechan a dardda o'r [[Dwyrain Canol]] a [[Canolbarth Asia|Chanolbarth Asia]] ac sydd yn aelod o deulu'r [[cashiw]] yw'r '''pistasio'''. Cynhyrcha gneuen a fwyteir yn helaeth ledled y byd.

[[Categori:Cnau]]</text>
      <sha1>jikyeab5npdyafl5nz38skrfbdr97b8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bun-sgoil Taobh na Pàirce</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159559</id>
    <revision>
      <id>11101984</id>
      <parentid>11101982</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T12:02:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Petroc2</username>
        <id>1051</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1321" xml:space="preserve">[[Delwedd:Bonnington Primary School - geograph.org.uk - 1778158.jpg|bawd|Bun-sgoil Taobh na Pàirce yng Nghaeredin]]

Ysgol gynradd cyfrwng [[Gaeleg yr Alban]] yn ninas [[Caeredin]], [[Yr Alban]] yw '''Bun-sgoil Taobh na Pàirce''' (&quot;Ysgol Gynradd Gaeleg Caeredin&quot;).  Sefydlwyd yr ysgol yn 2013. Yn 2015, roedd 250 o ddisgyblion yn yr ysgol.

Erbyn mis Mawrth 2021 mae gan Bun-sgoil Taobh na Pàirce 418 disgybl dros 16 dosbarth,[2] a meithrifa gyda  40:40 lle.

Mae cynllun ar y gweill am ysgol gyfun Gaeleg cyntaf Caeredin [2] i ddisodli’r “uned” eilradd presenol o fewn ysgol gyfun [[James Gillespie's High School|James Gillespie's High School.]] 

==Dolen allanol==
{{Eicon gd}}

[1]  [http://www.taobhnapairce.edin.sch.uk/ Gwefan yr ysgol] &lt;nowiki&gt;http://www.taobhnapairce.edin.sch.uk/&lt;/nowiki&gt;   cyrchwyd 16/08/2022

[2]. &lt;nowiki&gt;https://www.edinburgh.gov.uk/downloads/file/22447/primary-school-roll-projections&lt;/nowiki&gt;

[3] &quot;Police HQ and old hospital in running to be site of Edinburgh's new Gaelic school&quot; &lt;nowiki&gt;https://www.edinburghnews.scotsman.com/education/police-hq-and-old-hospital-in-running-to-be-site-of-edinburghs-new-gaelic-school-3376156&lt;/nowiki&gt;   09/09/2021{{eginyn yr Alban}}

[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith yng Nghaeredin]]
[[Categori:Ysgolion Gaeleg yn yr Alban|Taobh na Pairce]]</text>
      <sha1>duoz0d6jufb2x2ce1wp22fgx356uktw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11101985</id>
      <parentid>11101984</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T12:04:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Petroc2</username>
        <id>1051</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1321" xml:space="preserve">[[Delwedd:Bonnington Primary School - geograph.org.uk - 1778158.jpg|bawd|Bun-sgoil Taobh na Pàirce yng Nghaeredin]]

Ysgol gynradd cyfrwng [[Gaeleg yr Alban]] yn ninas [[Caeredin]], [[Yr Alban]] yw '''Bun-sgoil Taobh na Pàirce''' (&quot;Ysgol Gynradd Gaeleg Caeredin&quot;).  Sefydlwyd yr ysgol yn 2013. Yn 2015, roedd 250 o ddisgyblion yn yr ysgol.

Erbyn mis Mawrth 2021 mae gan Bun-sgoil Taobh na Pàirce 418 disgybl dros 16 dosbarth,[2] a meithrifa gyda  40:40 lle.

Mae cynllun ar y gweill am ysgol gyfun Gaeleg cyntaf Caeredin [3] i ddisodli’r “uned” eilradd presenol o fewn ysgol gyfun [[James Gillespie's High School|James Gillespie's High School.]] 

==Dolen allanol==
{{Eicon gd}}

[1]  [http://www.taobhnapairce.edin.sch.uk/ Gwefan yr ysgol] &lt;nowiki&gt;http://www.taobhnapairce.edin.sch.uk/&lt;/nowiki&gt;   cyrchwyd 16/08/2022

[2]. &lt;nowiki&gt;https://www.edinburgh.gov.uk/downloads/file/22447/primary-school-roll-projections&lt;/nowiki&gt;

[3] &quot;Police HQ and old hospital in running to be site of Edinburgh's new Gaelic school&quot; &lt;nowiki&gt;https://www.edinburghnews.scotsman.com/education/police-hq-and-old-hospital-in-running-to-be-site-of-edinburghs-new-gaelic-school-3376156&lt;/nowiki&gt;   09/09/2021{{eginyn yr Alban}}

[[Categori:Adeiladau ac adeiladwaith yng Nghaeredin]]
[[Categori:Ysgolion Gaeleg yn yr Alban|Taobh na Pairce]]</text>
      <sha1>l89mtqoirqwntnldyx1odiky8ghv8oi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Ffliwt Hud</title>
    <ns>0</ns>
    <id>166554</id>
    <revision>
      <id>11102151</id>
      <parentid>10779963</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:39:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1774" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL|suppressfields= }}
{{listen|type=music
 | filename     = Magic Flute Overture.ogg
 | title        = Agorawd ''Y Ffliwt Hud''
 | description  =
 | filename2    = March of the Priests.ogg
 | title2       = &quot;Ymdaith yr Offeiriad&quot; (beginning of act 2)
 | description2 =
 | filename3    = Der Hoelle Rache.ogg
 | title3       = Ail aria Brenhines y Nos &quot;Der Hölle Rache&quot;
 | description3 =
 | filename4    = TelefunkenE2688 01.oga
 | title4       = &quot;Ach, ich fühl's&quot;, Pamina, act 2
}}
Opera dwy-act gan [[Wolfgang Amadeus Mozart]] yw'r '''''Ffliwt Hud''''' ({{iaith-de|Die Zauberflöte}}) a gyfanosoddwyd yn [[Almaeneg]] ym 1791 gan [[Wolfgang Amadeus Mozart]]. Perfformiwyd yr opera am y tro cyntaf yn y ''Freihaus-Theater auf der Wieden'',  [[Fienna]], [[Awstria]], ar 30 Medi 1791. 
Un o operau enwocaf y byd opera yw hi. Canwyd y prif rôl gan  [[Bryn Terfel]] a [[Wynne Evans]] ymhlith eraill. Yn yr opera ceir caneuon a llefaru, a gelwir y math hwn o opera yn ''Singspiel''.&lt;ref&gt;Galwyd yr opera gan Mozart ei hun yn ''Singspiel'' (Berger and Foil 2007:11).&lt;/ref&gt;

==Rhannau==
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Rhan
!Llais
|-
|Tamino
|[[tenor]]
|-
|Papageno
|[[bariton]]
|-
|Pamina
|[[soprano]]
|-
|Brenhines y nos
|soprano
|-
|Sarastro
|[[Bas (ystod leisiol)|bas]]
|-
|Tair boneddiges
|3 soprano
|-
|Monostatos
|tenor
|-
|Tri ysbryd plentyn
|trebl, alto, [[mezzo-soprano]]
|-
|Llefarydd y deml
|bas bariton
|-
|Tri offeiriad
|bas, tenor, llefarydd
|-
|Papagena
|soprano
|-
|Dau ŵr arfog
|tenor, bas
|-
|Tri chaethwas
|2 tenor, bas
|-
| colspan=&quot;2&quot; |Offeiriaid, merched, pobl, caethion, corws
|}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Ffliwt Hud, Y}}
[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart]]</text>
      <sha1>5v3g5megbevw6cp30gkdwfxoak7gbfc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ochr 1</title>
    <ns>0</ns>
    <id>167933</id>
    <revision>
      <id>11102200</id>
      <parentid>10836145</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:36:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Rhifynau arbennig */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4596" xml:space="preserve">{{dim-ffynonellau}}{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Ochr 1
| delwedd            = [[Delwedd:Logo ochr 1 to use.jpg|180px]]
| pennawd            = 
| genre              = [[Cerddoriaeth]]
| creawdwr           = 
| cyflwynydd         = [[Griff Lynch]]
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]
| fformat_llun       = [[1080i]] (16:9 [[HDTV]])
| nifer_y_cyfresi    = 3
| nifer_y_penodau    = 
| amser_rhedeg       = 30 munud
| sianel             = [[S4C]]
| cwmni              = [[Antena]]
| rhediad_cyntaf     = 2013–
| gwefan             = 
| rhif_imdb          = 
|}}

Rhaglen gerddoriaeth ar [[S4C]] yw '''''Ochr 1''''' sy'n rhoi sylw i gerddoriaeth Gymraeg amgen a chyfoes o bob math. Cychwynnodd y gyfres yn 2013 fel rhan o arlwy '''Y Lle''' ar gyfer pobl ifanc. Mae wedi ei chyflwyno gan Griff Lynch.

Mae amrywiaeth o bethau’n cael eu cynnwys ar Ochr 1 megis sesiynau byw yn y stiwdio gan fandiau fel [[Sŵnami]], [[Yws Gwynedd]], [[Cowbois Rhos Botwnnog]], [[Kizzy Crawford]] a mwy, yn ogystal â fideos wedi’u cyfarwyddo gan rai o gyfarwyddwyr mwyaf cyffrous Cymru a chyfweliadau gydag artistiaid y sîn gerddorol Gymraeg, mewn amryw o leoliadau ledled Cymru. Mae artistiaid poblogaidd megis [[HMS Morris]], [[Candelas]], [[Y Pencadlys]] ac [[Yr Eira]] wedi gwneud eu hymddangosiad teledu cyntaf ar Ochr 1.

==Rhifynau arbennig==
Yn ogystal â'r rhaglenni arferol, mae sawl rhaglen arbennig wedi’i darlledu gan gynnwys taith y band ifanc poblogaidd, Swnami, yng ngŵyl [[:en:Eurosonic Noorderslag|Eurosonic]] yn Groningen, Yr Iseldiroedd. Yma, roedd modd gweld taith y bechgyn a’r perfformiad byw. Hefyd, darlledwyd rhaglen arbennig am y band pop dychmygol o’r 70au, Saron - un o brosiectau’r label [[Klep Dim Trep]]. Penderfynodd Ochr 1 wneud rhaglen hanner awr, fel ‘rhaglen goll o’r archif’, o’r enw Cil y Drws o 1974. Roedd y rhaglen yn dilyn hanes y grwp yn eu dyddiau cynnar, ac yna yn cael cip olwg ar yr hyn roeddent yn recordio yn y stiwdio. Yn ogystal â hynny, roedd y band yn perfformio a sgwrsio gyda'r cyflwynydd Englyn Williams yn y stiwdio. Roedd y rhaglen 'gomedi cerddorol' wedi ei ffilmio yn yr un steil â rhaglenni pop Cymraeg y 70au megis Disg a Dawn, Twndish ac ati.

Rhaglen arbennig arall oedd ''Ochr 1: Aron Elias''. Roedd Aron Elias o Borthmadog yn brif leisydd i un o grwpiau Hip-Hop mwyaf dylanwadol Cymru, [[Pep Le Pew]]. Erbyn hyn mae'n byw mewn ogof ar ochr mynyddoedd Sacromonte, ger Granada, a hynny heb ddŵr ‘na thrydan. Mae'n treulio ei ddyddiau yn bysgio am ddigon o arian i'w gynnal am y dydd, a hynny ymysg rhai o gerddorion fflamenco mwyaf medrus y byd. Gyda cherddoriaeth unigryw Aron, ynghyd â thirwedd a phensaernïaeth godidog Granada yn gefndir, mae’r rhaglen hon yn rhoi portread ar fywyd a meddylfryd un o gerddorion mwyaf dawnus ac unigryw Cymru.

Mae Ochr 1 yn hynod o gynhyrchiol mewn amrywiaeth o wyliau Cymraeg. Ym mis Chwefror, cynhelir noson [[Gwobrau’r Selar]] sy’n gwobrwyo bandiau ac unigolion y sîn roc Gymraeg. Yn yr wythnosau cyn y gwobrau, mae Ochr 1 yn cynhyrchu a rhyddhau fideos ar YouTube yn datgelu’r rhestrau byrion ac ar y noson ei hun, mae’r rhaglen yn cyfweld â’r enillwyr ac yn cofnodi’r noson fel bod modd ail-fyw’r cyffro i’r rhai oedd yno, neu alluogi’r rhai oedd methu bod yn rhan o’r noson. Yn ystod wythnos yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod Genedlaethol]], mae Ochr 1 yn darlledu bandiau yn chwarae’n fyw o nosweithiau poblogaidd Maes B. Yn ogystal â hyn, mae llawer o fideos o’r setiau byw, sesiynau acwstig a chyfweliadau gyda’r bandiau ar gael ar sianel YouTube Ochr 1 fel bod modd ail-wylio eitemau’r rhaglen.

==Esblygiad==
Bu i cyfres Ochr 1 ddod i ben ac yn 2019 lansiwyd [[Lŵp]] fel platfform gerddoriaeth gyfoes Gymraeg S4C. Mae Lŵp yn cynnwys rhaglen ar y Sianel ond mae'r rhan fwyaf o'r cynnyrch ar-lein ar y [[cyfryngau cymdeithasol]] fel [[Youtune]], [[Facebook]], [[TikTok]] a [[Twitter]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
*[https://www.youtube.com/user/Ochr1 Sianel Ochr 1 ar Youtube]
*[http://www.maesb.com/ Maes B]

[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 2013]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2010au]]
[[Categori:Dim-ffynonellau]]</text>
      <sha1>h1ohfg2582af7e4tcwjm9nzh3b2zizd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102201</id>
      <parentid>11102200</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:38:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Esblygiad */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4655" xml:space="preserve">{{dim-ffynonellau}}{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Ochr 1
| delwedd            = [[Delwedd:Logo ochr 1 to use.jpg|180px]]
| pennawd            = 
| genre              = [[Cerddoriaeth]]
| creawdwr           = 
| cyflwynydd         = [[Griff Lynch]]
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]
| fformat_llun       = [[1080i]] (16:9 [[HDTV]])
| nifer_y_cyfresi    = 3
| nifer_y_penodau    = 
| amser_rhedeg       = 30 munud
| sianel             = [[S4C]]
| cwmni              = [[Antena]]
| rhediad_cyntaf     = 2013–
| gwefan             = 
| rhif_imdb          = 
|}}

Rhaglen gerddoriaeth ar [[S4C]] yw '''''Ochr 1''''' sy'n rhoi sylw i gerddoriaeth Gymraeg amgen a chyfoes o bob math. Cychwynnodd y gyfres yn 2013 fel rhan o arlwy '''Y Lle''' ar gyfer pobl ifanc. Mae wedi ei chyflwyno gan Griff Lynch.

Mae amrywiaeth o bethau’n cael eu cynnwys ar Ochr 1 megis sesiynau byw yn y stiwdio gan fandiau fel [[Sŵnami]], [[Yws Gwynedd]], [[Cowbois Rhos Botwnnog]], [[Kizzy Crawford]] a mwy, yn ogystal â fideos wedi’u cyfarwyddo gan rai o gyfarwyddwyr mwyaf cyffrous Cymru a chyfweliadau gydag artistiaid y sîn gerddorol Gymraeg, mewn amryw o leoliadau ledled Cymru. Mae artistiaid poblogaidd megis [[HMS Morris]], [[Candelas]], [[Y Pencadlys]] ac [[Yr Eira]] wedi gwneud eu hymddangosiad teledu cyntaf ar Ochr 1.

==Rhifynau arbennig==
Yn ogystal â'r rhaglenni arferol, mae sawl rhaglen arbennig wedi’i darlledu gan gynnwys taith y band ifanc poblogaidd, Swnami, yng ngŵyl [[:en:Eurosonic Noorderslag|Eurosonic]] yn Groningen, Yr Iseldiroedd. Yma, roedd modd gweld taith y bechgyn a’r perfformiad byw. Hefyd, darlledwyd rhaglen arbennig am y band pop dychmygol o’r 70au, Saron - un o brosiectau’r label [[Klep Dim Trep]]. Penderfynodd Ochr 1 wneud rhaglen hanner awr, fel ‘rhaglen goll o’r archif’, o’r enw Cil y Drws o 1974. Roedd y rhaglen yn dilyn hanes y grwp yn eu dyddiau cynnar, ac yna yn cael cip olwg ar yr hyn roeddent yn recordio yn y stiwdio. Yn ogystal â hynny, roedd y band yn perfformio a sgwrsio gyda'r cyflwynydd Englyn Williams yn y stiwdio. Roedd y rhaglen 'gomedi cerddorol' wedi ei ffilmio yn yr un steil â rhaglenni pop Cymraeg y 70au megis Disg a Dawn, Twndish ac ati.

Rhaglen arbennig arall oedd ''Ochr 1: Aron Elias''. Roedd Aron Elias o Borthmadog yn brif leisydd i un o grwpiau Hip-Hop mwyaf dylanwadol Cymru, [[Pep Le Pew]]. Erbyn hyn mae'n byw mewn ogof ar ochr mynyddoedd Sacromonte, ger Granada, a hynny heb ddŵr ‘na thrydan. Mae'n treulio ei ddyddiau yn bysgio am ddigon o arian i'w gynnal am y dydd, a hynny ymysg rhai o gerddorion fflamenco mwyaf medrus y byd. Gyda cherddoriaeth unigryw Aron, ynghyd â thirwedd a phensaernïaeth godidog Granada yn gefndir, mae’r rhaglen hon yn rhoi portread ar fywyd a meddylfryd un o gerddorion mwyaf dawnus ac unigryw Cymru.

Mae Ochr 1 yn hynod o gynhyrchiol mewn amrywiaeth o wyliau Cymraeg. Ym mis Chwefror, cynhelir noson [[Gwobrau’r Selar]] sy’n gwobrwyo bandiau ac unigolion y sîn roc Gymraeg. Yn yr wythnosau cyn y gwobrau, mae Ochr 1 yn cynhyrchu a rhyddhau fideos ar YouTube yn datgelu’r rhestrau byrion ac ar y noson ei hun, mae’r rhaglen yn cyfweld â’r enillwyr ac yn cofnodi’r noson fel bod modd ail-fyw’r cyffro i’r rhai oedd yno, neu alluogi’r rhai oedd methu bod yn rhan o’r noson. Yn ystod wythnos yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod Genedlaethol]], mae Ochr 1 yn darlledu bandiau yn chwarae’n fyw o nosweithiau poblogaidd Maes B. Yn ogystal â hyn, mae llawer o fideos o’r setiau byw, sesiynau acwstig a chyfweliadau gyda’r bandiau ar gael ar sianel YouTube Ochr 1 fel bod modd ail-wylio eitemau’r rhaglen.

==Esblygiad i Lŵp==
Bu i cyfres Ochr 1 ddod i ben ac yn 2019 lansiwyd '''[[Lŵp]]''' fel platfform gerddoriaeth gyfoes Gymraeg S4C. Mae Lŵp yn cynnwys rhaglen ar y Sianel ond mae'r rhan fwyaf o'r cynnyrch sy'n cynnwys darllediadau o gigs byw a fideos ar-lein ar y [[cyfryngau cymdeithasol]] fel [[Youtube]], [[Facebook]], [[TikTok]] a [[Twitter]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
*[https://www.youtube.com/user/Ochr1 Sianel Ochr 1 ar Youtube]
*[http://www.maesb.com/ Maes B]

[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 2013]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2010au]]
[[Categori:Dim-ffynonellau]]</text>
      <sha1>6q9ioxrpdq456336z3cd0httoxcgehd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102202</id>
      <parentid>11102201</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:39:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4721" xml:space="preserve">{{dim-ffynonellau}}{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Ochr 1
| delwedd            = [[Delwedd:Logo ochr 1 to use.jpg|180px]]
| pennawd            = 
| genre              = [[Cerddoriaeth]]
| creawdwr           = 
| cyflwynydd         = [[Griff Lynch]]
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]
| fformat_llun       = [[1080i]] (16:9 [[HDTV]])
| nifer_y_cyfresi    = 3
| nifer_y_penodau    = 
| amser_rhedeg       = 30 munud
| sianel             = [[S4C]]
| cwmni              = [[Antena]]
| rhediad_cyntaf     = 2013–
| gwefan             = 
| rhif_imdb          = 
|}}

Rhaglen gerddoriaeth ar [[S4C]] yw '''''Ochr 1''''' sy'n rhoi sylw i gerddoriaeth Gymraeg amgen a chyfoes o bob math. Cychwynnodd y gyfres yn 2013 fel rhan o arlwy '''Y Lle''' ar gyfer pobl ifanc. Mae wedi ei chyflwyno gan Griff Lynch.

Mae amrywiaeth o bethau’n cael eu cynnwys ar Ochr 1 megis sesiynau byw yn y stiwdio gan fandiau fel [[Sŵnami]], [[Yws Gwynedd]], [[Cowbois Rhos Botwnnog]], [[Kizzy Crawford]] a mwy, yn ogystal â fideos wedi’u cyfarwyddo gan rai o gyfarwyddwyr mwyaf cyffrous Cymru a chyfweliadau gydag artistiaid y sîn gerddorol Gymraeg, mewn amryw o leoliadau ledled Cymru. Mae artistiaid poblogaidd megis [[HMS Morris]], [[Candelas]], [[Y Pencadlys]] ac [[Yr Eira]] wedi gwneud eu hymddangosiad teledu cyntaf ar Ochr 1.

==Rhifynau arbennig==
Yn ogystal â'r rhaglenni arferol, mae sawl rhaglen arbennig wedi’i darlledu gan gynnwys taith y band ifanc poblogaidd, Swnami, yng ngŵyl [[:en:Eurosonic Noorderslag|Eurosonic]] yn Groningen, Yr Iseldiroedd. Yma, roedd modd gweld taith y bechgyn a’r perfformiad byw. Hefyd, darlledwyd rhaglen arbennig am y band pop dychmygol o’r 70au, Saron - un o brosiectau’r label [[Klep Dim Trep]]. Penderfynodd Ochr 1 wneud rhaglen hanner awr, fel ‘rhaglen goll o’r archif’, o’r enw Cil y Drws o 1974. Roedd y rhaglen yn dilyn hanes y grwp yn eu dyddiau cynnar, ac yna yn cael cip olwg ar yr hyn roeddent yn recordio yn y stiwdio. Yn ogystal â hynny, roedd y band yn perfformio a sgwrsio gyda'r cyflwynydd Englyn Williams yn y stiwdio. Roedd y rhaglen 'gomedi cerddorol' wedi ei ffilmio yn yr un steil â rhaglenni pop Cymraeg y 70au megis Disg a Dawn, Twndish ac ati.

Rhaglen arbennig arall oedd ''Ochr 1: Aron Elias''. Roedd Aron Elias o Borthmadog yn brif leisydd i un o grwpiau Hip-Hop mwyaf dylanwadol Cymru, [[Pep Le Pew]]. Erbyn hyn mae'n byw mewn ogof ar ochr mynyddoedd Sacromonte, ger Granada, a hynny heb ddŵr ‘na thrydan. Mae'n treulio ei ddyddiau yn bysgio am ddigon o arian i'w gynnal am y dydd, a hynny ymysg rhai o gerddorion fflamenco mwyaf medrus y byd. Gyda cherddoriaeth unigryw Aron, ynghyd â thirwedd a phensaernïaeth godidog Granada yn gefndir, mae’r rhaglen hon yn rhoi portread ar fywyd a meddylfryd un o gerddorion mwyaf dawnus ac unigryw Cymru.

Mae Ochr 1 yn hynod o gynhyrchiol mewn amrywiaeth o wyliau Cymraeg. Ym mis Chwefror, cynhelir noson [[Gwobrau’r Selar]] sy’n gwobrwyo bandiau ac unigolion y sîn roc Gymraeg. Yn yr wythnosau cyn y gwobrau, mae Ochr 1 yn cynhyrchu a rhyddhau fideos ar YouTube yn datgelu’r rhestrau byrion ac ar y noson ei hun, mae’r rhaglen yn cyfweld â’r enillwyr ac yn cofnodi’r noson fel bod modd ail-fyw’r cyffro i’r rhai oedd yno, neu alluogi’r rhai oedd methu bod yn rhan o’r noson. Yn ystod wythnos yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod Genedlaethol]], mae Ochr 1 yn darlledu bandiau yn chwarae’n fyw o nosweithiau poblogaidd Maes B. Yn ogystal â hyn, mae llawer o fideos o’r setiau byw, sesiynau acwstig a chyfweliadau gyda’r bandiau ar gael ar sianel YouTube Ochr 1 fel bod modd ail-wylio eitemau’r rhaglen.

==Esblygiad i Lŵp==
Bu i cyfres Ochr 1 ddod i ben ac yn 2019 lansiwyd '''[[Lŵp]]''' fel platfform gerddoriaeth gyfoes Gymraeg S4C. Mae Lŵp yn cynnwys rhaglen ar y Sianel ond mae'r rhan fwyaf o'r cynnyrch sy'n cynnwys darllediadau o gigs byw a fideos ar-lein ar y [[cyfryngau cymdeithasol]] fel [[Youtube]], [[Facebook]], [[TikTok]] a [[Twitter]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allanol==
*[https://www.youtube.com/user/Ochr1 Sianel Ochr 1 ar Youtube]
*[http://www.maesb.com/ Maes B]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{eginyn cerddoriaeth Gymraeg}}

[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 2013]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2010au]]
[[Categori@Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Dim-ffynonellau]]</text>
      <sha1>bmcykyim28olbz3pqsc2spnftbayarz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102204</id>
      <parentid>11102202</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:40:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4719" xml:space="preserve">{{dim-ffynonellau}}{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Ochr 1
| delwedd            = [[Delwedd:Logo ochr 1 to use.jpg|180px]]
| pennawd            = 
| genre              = [[Cerddoriaeth]]
| creawdwr           = 
| cyflwynydd         = [[Griff Lynch]]
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]
| fformat_llun       = [[1080i]] (16:9 [[HDTV]])
| nifer_y_cyfresi    = 3
| nifer_y_penodau    = 
| amser_rhedeg       = 30 munud
| sianel             = [[S4C]]
| cwmni              = [[Antena]]
| rhediad_cyntaf     = 2013–
| gwefan             = 
| rhif_imdb          = 
|}}

Rhaglen gerddoriaeth ar [[S4C]] yw '''''Ochr 1''''' sy'n rhoi sylw i gerddoriaeth Gymraeg amgen a chyfoes o bob math. Cychwynnodd y gyfres yn 2013 fel rhan o arlwy '''Y Lle''' ar gyfer pobl ifanc. Mae wedi ei chyflwyno gan Griff Lynch.

Mae amrywiaeth o bethau’n cael eu cynnwys ar Ochr 1 megis sesiynau byw yn y stiwdio gan fandiau fel [[Sŵnami]], [[Yws Gwynedd]], [[Cowbois Rhos Botwnnog]], [[Kizzy Crawford]] a mwy, yn ogystal â fideos wedi’u cyfarwyddo gan rai o gyfarwyddwyr mwyaf cyffrous Cymru a chyfweliadau gydag artistiaid y sîn gerddorol Gymraeg, mewn amryw o leoliadau ledled Cymru. Mae artistiaid poblogaidd megis [[HMS Morris]], [[Candelas]], [[Y Pencadlys]] ac [[Yr Eira]] wedi gwneud eu hymddangosiad teledu cyntaf ar Ochr 1.

==Rhifynau arbennig==
Yn ogystal â'r rhaglenni arferol, mae sawl rhaglen arbennig wedi’i darlledu gan gynnwys taith y band ifanc poblogaidd, Swnami, yng ngŵyl [[:en:Eurosonic Noorderslag|Eurosonic]] yn Groningen, Yr Iseldiroedd. Yma, roedd modd gweld taith y bechgyn a’r perfformiad byw. Hefyd, darlledwyd rhaglen arbennig am y band pop dychmygol o’r 70au, Saron - un o brosiectau’r label [[Klep Dim Trep]]. Penderfynodd Ochr 1 wneud rhaglen hanner awr, fel ‘rhaglen goll o’r archif’, o’r enw Cil y Drws o 1974. Roedd y rhaglen yn dilyn hanes y grwp yn eu dyddiau cynnar, ac yna yn cael cip olwg ar yr hyn roeddent yn recordio yn y stiwdio. Yn ogystal â hynny, roedd y band yn perfformio a sgwrsio gyda'r cyflwynydd Englyn Williams yn y stiwdio. Roedd y rhaglen 'gomedi cerddorol' wedi ei ffilmio yn yr un steil â rhaglenni pop Cymraeg y 70au megis Disg a Dawn, Twndish ac ati.

Rhaglen arbennig arall oedd ''Ochr 1: Aron Elias''. Roedd Aron Elias o Borthmadog yn brif leisydd i un o grwpiau Hip-Hop mwyaf dylanwadol Cymru, [[Pep Le Pew]]. Erbyn hyn mae'n byw mewn ogof ar ochr mynyddoedd Sacromonte, ger Granada, a hynny heb ddŵr ‘na thrydan. Mae'n treulio ei ddyddiau yn bysgio am ddigon o arian i'w gynnal am y dydd, a hynny ymysg rhai o gerddorion fflamenco mwyaf medrus y byd. Gyda cherddoriaeth unigryw Aron, ynghyd â thirwedd a phensaernïaeth godidog Granada yn gefndir, mae’r rhaglen hon yn rhoi portread ar fywyd a meddylfryd un o gerddorion mwyaf dawnus ac unigryw Cymru.

Mae Ochr 1 yn hynod o gynhyrchiol mewn amrywiaeth o wyliau Cymraeg. Ym mis Chwefror, cynhelir noson [[Gwobrau’r Selar]] sy’n gwobrwyo bandiau ac unigolion y sîn roc Gymraeg. Yn yr wythnosau cyn y gwobrau, mae Ochr 1 yn cynhyrchu a rhyddhau fideos ar YouTube yn datgelu’r rhestrau byrion ac ar y noson ei hun, mae’r rhaglen yn cyfweld â’r enillwyr ac yn cofnodi’r noson fel bod modd ail-fyw’r cyffro i’r rhai oedd yno, neu alluogi’r rhai oedd methu bod yn rhan o’r noson. Yn ystod wythnos yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod Genedlaethol]], mae Ochr 1 yn darlledu bandiau yn chwarae’n fyw o nosweithiau poblogaidd Maes B. Yn ogystal â hyn, mae llawer o fideos o’r setiau byw, sesiynau acwstig a chyfweliadau gyda’r bandiau ar gael ar sianel YouTube Ochr 1 fel bod modd ail-wylio eitemau’r rhaglen.

==Esblygiad i Lŵp==
Bu i cyfres Ochr 1 ddod i ben ac yn 2019 lansiwyd '''[[Lŵp]]''' fel platfform gerddoriaeth gyfoes Gymraeg S4C. Mae Lŵp yn cynnwys rhaglen ar y Sianel ond mae'r rhan fwyaf o'r cynnyrch sy'n cynnwys darllediadau o gigs byw a fideos ar-lein ar y [[cyfryngau cymdeithasol]] fel [[Youtube]], [[Facebook]], [[TikTok]] a [[Twitter]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allanol==
*[https://www.youtube.com/user/Ochr1 Sianel Ochr 1 ar Youtube]
*[http://www.maesb.com/ Maes B]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{eginyn cerddoriaeth Gymru}}

[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 2013]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2010au]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Dim-ffynonellau]]</text>
      <sha1>6ydy0b463krrb4rc52i4bmac9cb53cb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102205</id>
      <parentid>11102204</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:40:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4719" xml:space="preserve">{{dim-ffynonellau}}{{Gwybodlen Teledu
| enw'r_rhaglen      = Ochr 1
| delwedd            = [[Delwedd:Logo ochr 1 to use.jpg|180px]]
| pennawd            = 
| genre              = [[Cerddoriaeth]]
| creawdwr           = 
| cyflwynydd         = [[Griff Lynch]]
| gwlad              = [[Cymru]]
| iaith              = [[Cymraeg]]
| fformat_llun       = [[1080i]] (16:9 [[HDTV]])
| nifer_y_cyfresi    = 3
| nifer_y_penodau    = 
| amser_rhedeg       = 30 munud
| sianel             = [[S4C]]
| cwmni              = [[Antena]]
| rhediad_cyntaf     = 2013–
| gwefan             = 
| rhif_imdb          = 
|}}

Rhaglen gerddoriaeth ar [[S4C]] yw '''''Ochr 1''''' sy'n rhoi sylw i gerddoriaeth Gymraeg amgen a chyfoes o bob math. Cychwynnodd y gyfres yn 2013 fel rhan o arlwy '''Y Lle''' ar gyfer pobl ifanc. Mae wedi ei chyflwyno gan Griff Lynch.

Mae amrywiaeth o bethau’n cael eu cynnwys ar Ochr 1 megis sesiynau byw yn y stiwdio gan fandiau fel [[Sŵnami]], [[Yws Gwynedd]], [[Cowbois Rhos Botwnnog]], [[Kizzy Crawford]] a mwy, yn ogystal â fideos wedi’u cyfarwyddo gan rai o gyfarwyddwyr mwyaf cyffrous Cymru a chyfweliadau gydag artistiaid y sîn gerddorol Gymraeg, mewn amryw o leoliadau ledled Cymru. Mae artistiaid poblogaidd megis [[HMS Morris]], [[Candelas]], [[Y Pencadlys]] ac [[Yr Eira]] wedi gwneud eu hymddangosiad teledu cyntaf ar Ochr 1.

==Rhifynau arbennig==
Yn ogystal â'r rhaglenni arferol, mae sawl rhaglen arbennig wedi’i darlledu gan gynnwys taith y band ifanc poblogaidd, Swnami, yng ngŵyl [[:en:Eurosonic Noorderslag|Eurosonic]] yn Groningen, Yr Iseldiroedd. Yma, roedd modd gweld taith y bechgyn a’r perfformiad byw. Hefyd, darlledwyd rhaglen arbennig am y band pop dychmygol o’r 70au, Saron - un o brosiectau’r label [[Klep Dim Trep]]. Penderfynodd Ochr 1 wneud rhaglen hanner awr, fel ‘rhaglen goll o’r archif’, o’r enw Cil y Drws o 1974. Roedd y rhaglen yn dilyn hanes y grwp yn eu dyddiau cynnar, ac yna yn cael cip olwg ar yr hyn roeddent yn recordio yn y stiwdio. Yn ogystal â hynny, roedd y band yn perfformio a sgwrsio gyda'r cyflwynydd Englyn Williams yn y stiwdio. Roedd y rhaglen 'gomedi cerddorol' wedi ei ffilmio yn yr un steil â rhaglenni pop Cymraeg y 70au megis Disg a Dawn, Twndish ac ati.

Rhaglen arbennig arall oedd ''Ochr 1: Aron Elias''. Roedd Aron Elias o Borthmadog yn brif leisydd i un o grwpiau Hip-Hop mwyaf dylanwadol Cymru, [[Pep Le Pew]]. Erbyn hyn mae'n byw mewn ogof ar ochr mynyddoedd Sacromonte, ger Granada, a hynny heb ddŵr ‘na thrydan. Mae'n treulio ei ddyddiau yn bysgio am ddigon o arian i'w gynnal am y dydd, a hynny ymysg rhai o gerddorion fflamenco mwyaf medrus y byd. Gyda cherddoriaeth unigryw Aron, ynghyd â thirwedd a phensaernïaeth godidog Granada yn gefndir, mae’r rhaglen hon yn rhoi portread ar fywyd a meddylfryd un o gerddorion mwyaf dawnus ac unigryw Cymru.

Mae Ochr 1 yn hynod o gynhyrchiol mewn amrywiaeth o wyliau Cymraeg. Ym mis Chwefror, cynhelir noson [[Gwobrau’r Selar]] sy’n gwobrwyo bandiau ac unigolion y sîn roc Gymraeg. Yn yr wythnosau cyn y gwobrau, mae Ochr 1 yn cynhyrchu a rhyddhau fideos ar YouTube yn datgelu’r rhestrau byrion ac ar y noson ei hun, mae’r rhaglen yn cyfweld â’r enillwyr ac yn cofnodi’r noson fel bod modd ail-fyw’r cyffro i’r rhai oedd yno, neu alluogi’r rhai oedd methu bod yn rhan o’r noson. Yn ystod wythnos yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod Genedlaethol]], mae Ochr 1 yn darlledu bandiau yn chwarae’n fyw o nosweithiau poblogaidd Maes B. Yn ogystal â hyn, mae llawer o fideos o’r setiau byw, sesiynau acwstig a chyfweliadau gyda’r bandiau ar gael ar sianel YouTube Ochr 1 fel bod modd ail-wylio eitemau’r rhaglen.

==Esblygiad i Lŵp==
Bu i cyfres Ochr 1 ddod i ben ac yn 2019 lansiwyd '''[[Lŵp]]''' fel platfform gerddoriaeth gyfoes Gymraeg S4C. Mae Lŵp yn cynnwys rhaglen ar y Sianel ond mae'r rhan fwyaf o'r cynnyrch sy'n cynnwys darllediadau o gigs byw a fideos ar-lein ar y [[cyfryngau cymdeithasol]] fel [[Youtube]], [[Facebook]], [[TikTok]] a [[Twitter]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allanol==
*[https://www.youtube.com/user/Ochr1 Sianel Ochr 1 ar Youtube]
*[http://www.maesb.com/ Maes B]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Cyflwyniadau rhaglenni teledu 2013]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]
[[Categori:Rhaglenni teledu'r 2010au]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Dim-ffynonellau]]</text>
      <sha1>59sy60lup1smpn09kt73kbt8znnt6sa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Chwaraewyr C.P.D. Manchester United</title>
    <ns>14</ns>
    <id>168214</id>
    <revision>
      <id>11102118</id>
      <parentid>1739260</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:23:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="99" xml:space="preserve">Chwaraewyr Clwb Pêl-droed [[Manchester United F.C.|Manchester United]]

[[Categori:Pêl-droedwyr]]</text>
      <sha1>1boqlacfuzgvfwss1it3xwzhbzt12sv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Defnyddiwr:V(g)</title>
    <ns>2</ns>
    <id>171977</id>
    <redirect title="Defnyddiwr:G(x)-former" />
    <revision>
      <id>11102082</id>
      <parentid>11101426</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T01:13:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>5942</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Fixing broken redirect to moved target page [[Defnyddiwr:G(x)-former]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Defnyddiwr:G(x)-former]]</text>
      <sha1>o1iqr6gdffxb62k9vclhuzlhh97ubwo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Accipiter nisus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>174209</id>
    <redirect title="Gwalch glas" />
    <revision>
      <id>11101987</id>
      <parentid>1794287</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T13:48:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Changed redirect target from [[Gwalch Glas]] to [[Gwalch glas]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Gwalch glas]]</text>
      <sha1>1gpcj4iozndw7ocli2cw7vz6aflq0en</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Milvus milvus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>174440</id>
    <redirect title="Barcud coch" />
    <revision>
      <id>11102020</id>
      <parentid>1794340</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:02:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Changed redirect target from [[Barcud Coch]] to [[Barcud coch]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Barcud coch]]</text>
      <sha1>c9nkyxlnno6aqb7d4qdegdg6fd3oxdr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr môr</title>
    <ns>0</ns>
    <id>186000</id>
    <revision>
      <id>11102064</id>
      <parentid>11066220</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:35:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5548" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}&lt;br /&gt;''Haliaeetus albicilla''

{{Blwch adar oto}}&lt;!--Hwn yn galw delwedd o Wicidata--&gt;

| delwedd2 ={{#invoke:Wikidata|getValue|P51|{{{sain|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| status             = LC
| status_system      = IUCN3.1
| statws = {{infobox
| label1 = Statws IUCN
| data1  = {{#invoke:Wikidata|getValue|P141|{{{statws gadwraethol IUCN|FETCH_WIKIDATA}}}}}

}}

| map_dosbarthiad = Haliaeetus albicilla dis.PNG
| maint_map_dosbarthiad =  280px
| neges_map_dosbarthiad = Dosbarthiad y [[rhywogaeth]]

| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = Falconiformes
| familia = Accipitridae
&lt;!--Cadw lle 1--&gt;

| genus = {{#invoke:Wikidata|getValue|P171|{{{rhiant-dacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| species = {{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| enw_deuenwol = ''{{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}''
| awdurdod_deuenwol =

}}

[[Aderyn]] a [[rhywogaeth]] o adar yw '''Eryr môr''' (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: eryrod môr) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol '''''Haliaeetus albicilla'''''; yr enw Saesneg arno yw ''White-tailed sea eagle''. Mae'n perthyn i [[teulu (bioleg)|deulu]]'r Eryr ([[Lladin]]: ''Accipitridae'') sydd yn [[urdd (bioleg)|urdd]] y ''Falconiformes''.&lt;ref&gt;[https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ |date=2004-06-10 }} Gwefan [[Cymdeithas Edward Llwyd]]]; adalwyd 30 Medi 2016.&lt;/ref&gt; Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn ''H. albicilla'', sef enw'r rhywogaeth.&lt;ref&gt;[http://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp?lang=EN&amp;pg=home Gwefan Avibase;] adalwyd 3 Hydref 2016.&lt;/ref&gt; '''Eryr y môr''', '''eryr gynffonwen''', '''eryr tinwyn''', ac '''eryr mawr y môr''' yw enwau eraill ar y rhywogaeth.

Mae'n aderyn mawr, 69 – 91&amp;nbsp;cm (27 – 36 modfedd) o hyd a 182 – 238&amp;nbsp;cm (72 – 94 modfedd) ar draws yr adenydd. Pwysa'r ieir 4 – 6.9&amp;nbsp;kg (8.8–15.2 pwys), tra mae'r ceiliogod yn llai, 3 – 5.4&amp;nbsp;kg (6.6–12 pwys). Saif yn bedwerydd ymhlith eryrod y byd o ran maint.

Mae'n nythu ar draws gogledd [[Ewrop]] a gogledd [[Asia]]. Ceir poblogaeth fwyaf Ewrop o gwmpas arfordir [[Norwy]]. Pysgod ac adar yw eu prif fwyd, ond gall mamaliaid bychain fod yn bwysig hefyd.

Diflannodd y rhywogaeth o'r [[Alban]] yn y [[19g]], ond yn 1975, gollyngwyd nifer o adar ar ynys [[Rùm]] i geisio ei adfer. Mae'r eryr yma yn awr yn nythu ar draws [[Ynysoedd Heledd]] a rhai ar dir mawr yr Alban. Mae rhaglen i geisio adfer y rhywogaeth i [[Iwerddon]], a bu awgrym y gellid gwneud yr un peth yng Nghymru. Nid oes sicrwydd a fu'r rhywogaeth yn nythu yng Nghymru yn y gorffennol ai peidio, ond mae'n bosibl fod rhai o'r cyfeiriadau at &quot;eryr&quot; yn cyfeirio at y rhywogaeth yma yn hytrach na'r [[Eryr euraid]].

==Teulu==
Mae'r Eryr môr yn perthyn i deulu'r Eryr (Lladin: ''Accipitridae''). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P105 wd:Q7432. ?item wdt:P171 ?sub0 . ?sub0 (wdt:P171)* wd:Q25510 }
LIMIT 15
|sort=label
|columns=label:rhywogaeth,P225,P18:delwedd
|row_template=Zutabe formatoa/Familiak
|thumb=80
|links=local
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! rhywogaeth
! enw tacson
! delwedd
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Caledonia Newydd]]
| p225 = Accipiter haplochrous
| p18 = [[Delwedd:Accipiter haplochrous 1859.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Frances]]
| p225 = Accipiter francesiae
| p18 = [[Delwedd:Francess sparrowhawk cropped.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Glas]]
| p225 = Accipiter nisus
| p18 = [[Delwedd:Sperber (Accipiter nisus) male -20200308 (2).JPG|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Gray]]
| p225 = Accipiter henicogrammus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Gundlach]]
| p225 = Accipiter gundlachi
| p18 = [[Delwedd:Accipiter gundlachi (photo by Roberto Jovel).jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Marth]]
| p225 = Accipiter gentilis
| p18 = [[Delwedd:Northern Goshawk ad M2.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Ynys Choiseul]]
| p225 = Accipiter imitator
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch cefnddu]]
| p225 = Accipiter erythropus
| p18 = [[Delwedd:AccipiterKeulemans.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch glas y Lefant]]
| p225 = Accipiter brevipes
| p18 = [[Delwedd:Accipiter brevipes, male.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch llwyd a glas]]
| p225 = Accipiter luteoschistaceus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Awstralia]]
| p225 = Accipiter cirrocephalus
| p18 = [[Delwedd:Accipiter cirrocephalus -Brisbane, Queensland, Australia-8.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Molwcaidd]]
| p225 = Accipiter erythrauchen
| p18 = [[Delwedd:FalcoRubricollisWolf.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Prydain Newydd]]
| p225 = Accipiter brachyurus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwyddwalch Henst]]
| p225 = Accipiter henstii
| p18 = [[Delwedd:Accipiter henstii.jpg|center|80px]]
}}
|}
{{Wikidata list end}}

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr Goch yr IUCN]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Llen Natur}}

[[Categori:Rhywogaethau o bryder lleiaf yn ôl Rhestr Goch yr IUCN]]
[[Categori:Accipitridae]]
[[Categori:Eryrod]]</text>
      <sha1>4ptt863s7bv83dblzylkkxmgex2pil0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102074</id>
      <parentid>11102064</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:44:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5922" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}&lt;br /&gt;''Haliaeetus albicilla''

{{Blwch adar oto}}&lt;!--Hwn yn galw delwedd o Wicidata--&gt;

| delwedd2 ={{#invoke:Wikidata|getValue|P51|{{{sain|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| status             = LC
| status_system      = IUCN3.1
| statws = {{infobox
| label1 = Statws IUCN
| data1  = {{#invoke:Wikidata|getValue|P141|{{{statws gadwraethol IUCN|FETCH_WIKIDATA}}}}}

}}

| map_dosbarthiad = Haliaeetus albicilla dis.PNG
| maint_map_dosbarthiad =  280px
| neges_map_dosbarthiad = Dosbarthiad y [[rhywogaeth]]&lt;br /&gt;Gwyrdd golau: Tymor nythu&lt;br /&gt;Gwyrdd tywyll: Trwy'r flwyddyn&lt;br /&gt;Glas: Gaeaf

| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Accipitriformes]]&lt;br /&gt;neu [[Falconiformes]]
| familia = [[Accipitridae]]
&lt;!--Cadw lle 1--&gt;

| genus = {{#invoke:Wikidata|getValue|P171|{{{rhiant-dacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| species = {{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| enw_deuenwol = ''{{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}''
| awdurdod_deuenwol = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)

}}

[[Aderyn]] a [[rhywogaeth]] o adar yw '''Eryr môr''' (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: eryrod môr) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol '''''Haliaeetus albicilla'''''; yr enw Saesneg arno yw ''White-tailed sea eagle''. Mae'n perthyn i [[teulu (bioleg)|deulu]]'r Eryr ([[Lladin]]: ''Accipitridae'') sydd yn [[urdd (bioleg)|urdd]] y ''Falconiformes''.&lt;ref&gt;[https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ |date=2004-06-10 }} Gwefan [[Cymdeithas Edward Llwyd]]]; adalwyd 30 Medi 2016.&lt;/ref&gt; Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn ''H. albicilla'', sef enw'r rhywogaeth.&lt;ref&gt;[http://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp?lang=EN&amp;pg=home Gwefan Avibase;] adalwyd 3 Hydref 2016.&lt;/ref&gt; '''Eryr y môr''', '''eryr gynffonwen''', '''eryr tinwyn''', ac '''eryr mawr y môr''' yw enwau eraill ar y rhywogaeth.

Mae'n aderyn mawr, 69 – 91&amp;nbsp;cm (27 – 36 modfedd) o hyd a 182 – 238&amp;nbsp;cm (72 – 94 modfedd) ar draws yr adenydd. Pwysa'r ieir 4 – 6.9&amp;nbsp;kg (8.8–15.2 pwys), tra mae'r ceiliogod yn llai, 3 – 5.4&amp;nbsp;kg (6.6–12 pwys). Saif yn bedwerydd ymhlith eryrod y byd o ran maint.

Mae'n nythu ar draws gogledd [[Ewrop]] a gogledd [[Asia]]. Ceir poblogaeth fwyaf Ewrop o gwmpas arfordir [[Norwy]]. Pysgod ac adar yw eu prif fwyd, ond gall mamaliaid bychain fod yn bwysig hefyd.

Diflannodd y rhywogaeth o'r [[Alban]] yn y [[19g]], ond yn 1975, gollyngwyd nifer o adar ar ynys [[Rùm]] i geisio ei adfer. Mae'r eryr yma yn awr yn nythu ar draws [[Ynysoedd Heledd]] a rhai ar dir mawr yr Alban. Mae rhaglen i geisio adfer y rhywogaeth i [[Iwerddon]], a bu awgrym y gellid gwneud yr un peth yng Nghymru. Nid oes sicrwydd a fu'r rhywogaeth yn nythu yng Nghymru yn y gorffennol ai peidio, ond mae'n bosibl fod rhai o'r cyfeiriadau at &quot;eryr&quot; yn cyfeirio at y rhywogaeth yma yn hytrach na'r [[Eryr euraid]].

[[Delwedd:Haliaeetus albicilla MHNT.ZOO.2010.11.96.1.jpg|bawd|dim|''Haliaeetus albicilla'']]
[[Delwedd:Haliaeetus albicilla groenlandicus MHNT.ZOO.2010.11.96.3.jpg|bawd|dim|''Haliaeetus albicilla groenlandicus'']]

==Teulu==
Mae'r Eryr môr yn perthyn i deulu'r Eryr (Lladin: ''Accipitridae''). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P105 wd:Q7432. ?item wdt:P171 ?sub0 . ?sub0 (wdt:P171)* wd:Q25510 }
LIMIT 15
|sort=label
|columns=label:rhywogaeth,P225,P18:delwedd
|row_template=Zutabe formatoa/Familiak
|thumb=80
|links=local
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! rhywogaeth
! enw tacson
! delwedd
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Caledonia Newydd]]
| p225 = Accipiter haplochrous
| p18 = [[Delwedd:Accipiter haplochrous 1859.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Frances]]
| p225 = Accipiter francesiae
| p18 = [[Delwedd:Francess sparrowhawk cropped.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Glas]]
| p225 = Accipiter nisus
| p18 = [[Delwedd:Sperber (Accipiter nisus) male -20200308 (2).JPG|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Gray]]
| p225 = Accipiter henicogrammus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Gundlach]]
| p225 = Accipiter gundlachi
| p18 = [[Delwedd:Accipiter gundlachi (photo by Roberto Jovel).jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Marth]]
| p225 = Accipiter gentilis
| p18 = [[Delwedd:Northern Goshawk ad M2.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Ynys Choiseul]]
| p225 = Accipiter imitator
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch cefnddu]]
| p225 = Accipiter erythropus
| p18 = [[Delwedd:AccipiterKeulemans.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch glas y Lefant]]
| p225 = Accipiter brevipes
| p18 = [[Delwedd:Accipiter brevipes, male.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch llwyd a glas]]
| p225 = Accipiter luteoschistaceus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Awstralia]]
| p225 = Accipiter cirrocephalus
| p18 = [[Delwedd:Accipiter cirrocephalus -Brisbane, Queensland, Australia-8.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Molwcaidd]]
| p225 = Accipiter erythrauchen
| p18 = [[Delwedd:FalcoRubricollisWolf.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Prydain Newydd]]
| p225 = Accipiter brachyurus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwyddwalch Henst]]
| p225 = Accipiter henstii
| p18 = [[Delwedd:Accipiter henstii.jpg|center|80px]]
}}
|}
{{Wikidata list end}}

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr Goch yr IUCN]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Llen Natur}}

[[Categori:Rhywogaethau o bryder lleiaf yn ôl Rhestr Goch yr IUCN]]
[[Categori:Accipitridae]]
[[Categori:Eryrod]]</text>
      <sha1>8yunbn5kwhq7gaewi86lfxiq6t6jc3f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Boda ystwyth</title>
    <ns>0</ns>
    <id>189278</id>
    <revision>
      <id>11102089</id>
      <parentid>11084432</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T07:39:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ListeriaBot</username>
        <id>34804</id>
      </contributor>
      <comment>Wikidata list updated [V2]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4470" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}&lt;br /&gt;''Polyboroides typus''

{{Blwch adar oto}}&lt;!--Hwn yn galw delwedd o Wicidata--&gt;

| delwedd2 ={{#invoke:Wikidata|getValue|P51|{{{sain|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| status             = LC
| status_system      = IUCN3.1
| statws = {{infobox
| label1 = Statws IUCN
| data1  = {{#invoke:Wikidata|getValue|P141|{{{statws gadwraethol IUCN|FETCH_WIKIDATA}}}}}

}}

| map_dosbarthiad = {{#invoke:Wikidata|getValue|P181|{{{map dosbarthiad|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| maint_map_dosbarthiad =  280px
| neges_map_dosbarthiad = Dosbarthiad y [[rhywogaeth]]

| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = Falconiformes
| familia = Accipitridae
&lt;!--Cadw lle 1--&gt;

| genus = {{#invoke:Wikidata|getValue|P171|{{{rhiant-dacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| species = {{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| enw_deuenwol = ''{{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}''
| awdurdod_deuenwol =

}}

[[Aderyn]] a [[rhywogaeth]] o adar yw '''Boda ystwyth''' (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: bodaod ystwyth) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol '''''Polyboroides typus'''''; yr enw Saesneg arno yw ''African harrier hawk''. Mae'n perthyn i [[teulu (bioleg)|deulu]]'r Eryr ([[Lladin]]: ''Accipitridae'') sydd yn [[urdd (bioleg)|urdd]] y ''Falconiformes''.&lt;ref&gt;[https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ |date=2004-06-10 }} Gwefan [[Cymdeithas Edward Llwyd]]]; adalwyd 30 Medi 2016.&lt;/ref&gt;

Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn ''P. typus'', sef enw'r rhywogaeth.&lt;ref&gt;[http://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp?lang=EN&amp;pg=home Gwefan Avibase;] adalwyd 3 Hydref 2016.&lt;/ref&gt;

&lt;!--Cadw lle4--&gt;
==Teulu==
Mae'r boda ystwyth yn perthyn i deulu'r Eryr (Lladin: ''Accipitridae''). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P105 wd:Q7432. ?item wdt:P171 ?sub0 . ?sub0 (wdt:P171)* wd:Q25510 }
LIMIT 15
|sort=label
|columns=label:rhywogaeth,P225,P18:delwedd
|row_template=Zutabe formatoa/Familiak
|thumb=80
|links=local
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! rhywogaeth
! enw tacson
! delwedd
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Caledonia Newydd]]
| p225 = Accipiter haplochrous
| p18 = [[Delwedd:Accipiter haplochrous 1859.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Frances]]
| p225 = Accipiter francesiae
| p18 = [[Delwedd:Francess sparrowhawk cropped.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Gray]]
| p225 = Accipiter henicogrammus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Gundlach]]
| p225 = Accipiter gundlachi
| p18 = [[Delwedd:Accipiter gundlachi (photo by Roberto Jovel).jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Marthin|Gwalch Marth]]
| p225 = Accipiter gentilis
| p18 = [[Delwedd:Northern Goshawk ad M2.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch Ynys Choiseul]]
| p225 = Accipiter imitator
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch cefnddu]]
| p225 = Accipiter erythropus
| p18 = [[Delwedd:AccipiterKeulemans.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch glas]]
| p225 = Accipiter nisus
| p18 = [[Delwedd:Sperber (Accipiter nisus) male -20200308 (2).JPG|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch glas y Lefant]]
| p225 = Accipiter brevipes
| p18 = [[Delwedd:Accipiter brevipes, male.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch llwyd a glas]]
| p225 = Accipiter luteoschistaceus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Awstralia]]
| p225 = Accipiter cirrocephalus
| p18 = [[Delwedd:Accipiter cirrocephalus -Brisbane, Queensland, Australia-8.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Molwcaidd]]
| p225 = Accipiter erythrauchen
| p18 = [[Delwedd:FalcoRubricollisWolf.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwalch torchog Prydain Newydd]]
| p225 = Accipiter brachyurus
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Gwyddwalch Henst]]
| p225 = Accipiter henstii
| p18 = [[Delwedd:Accipiter henstii.jpg|center|80px]]
}}
|}
{{Wikidata list end}}

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr Goch yr IUCN]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Llen Natur}}

[[Categori:Rhywogaethau o bryder lleiaf yn ôl Rhestr Goch yr IUCN]]
[[Categori:Accipitridae]]</text>
      <sha1>h87g9ibr6jvg2v9vjupsfosxlhhjvjy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Parot corun coch</title>
    <ns>0</ns>
    <id>189706</id>
    <revision>
      <id>11102139</id>
      <parentid>11065503</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:27:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ListeriaBot</username>
        <id>34804</id>
      </contributor>
      <comment>Wikidata list updated [V2]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3026" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| enw = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}&lt;br /&gt;''Purpureicephalus spurius''

{{Blwch adar oto}}&lt;!--Hwn yn galw delwedd o Wicidata--&gt;

| delwedd2 ={{#invoke:Wikidata|getValue|P51|{{{sain|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| status             = LC
| status_system      = IUCN3.1
| statws = {{infobox
| label1 = Statws IUCN
| data1  = {{#invoke:Wikidata|getValue|P141|{{{statws gadwraethol IUCN|FETCH_WIKIDATA}}}}}

}}

| map_dosbarthiad = {{#invoke:Wikidata|getValue|P181|{{{map dosbarthiad|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| maint_map_dosbarthiad =  280px
| neges_map_dosbarthiad = Dosbarthiad y [[rhywogaeth]]

| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = Psittaciformes
| familia = Psittacidae
&lt;!--Cadw lle 1--&gt;

| genus = {{#invoke:Wikidata|getValue|P171|{{{rhiant-dacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| species = {{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}
| enw_deuenwol = ''{{#invoke:Wikidata|getValue|P225|{{{enw tacson|FETCH_WIKIDATA}}}}}''
| awdurdod_deuenwol =

}}

[[Aderyn]] a [[rhywogaeth]] o adar yw '''Parot corun coch''' (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: parotiaid corun coch) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol '''''Purpureicephalus spurius'''''; yr enw Saesneg arno yw ''Red-capped parrot''. Mae'n perthyn i [[teulu (bioleg)|deulu]]'r Parotiaid ([[Lladin]]: ''Psittacidae'') sydd yn [[urdd (bioleg)|urdd]] y ''Psittaciformes''.&lt;ref&gt;[https://cymdeithasedwardllwyd.cymru/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ |date=2004-06-10 }} Gwefan [[Cymdeithas Edward Llwyd]]]; adalwyd 30 Medi 2016.&lt;/ref&gt;

Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn ''P. spurius'', sef enw'r rhywogaeth.&lt;ref&gt;[http://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp?lang=EN&amp;pg=home Gwefan Avibase;] adalwyd 3 Hydref 2016.&lt;/ref&gt; Mae'r rhywogaeth hon i'w chanfod yn [[Awstralia]].

&lt;!--Cadw lle4--&gt;
==Teulu==
Mae'r parot corun coch yn perthyn i deulu'r Parotiaid (Lladin: ''Psittacidae''). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P105 wd:Q7432. ?item wdt:P171 ?sub0 . ?sub0 (wdt:P171)* wd:Q8327 }
LIMIT 15
|sort=label
|columns=label:rhywogaeth,P225,P18:delwedd
|row_template=Zutabe formatoa/Familiak
|thumb=80
|links=local
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! rhywogaeth
! enw tacson
! delwedd
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Conwra eurbluog]]
| p225 = Leptosittaca branickii
| p18 = [[Delwedd:Leptosittaca branickii -Tapichalaca Reserve-8.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Macaw Spix]]
| p225 = Cyanopsitta spixii
| p18 = [[Delwedd:AraSpixiSmit.jpg|center|80px]]
}}
|-
{{Zutabe formatoa/Familiak
| label = [[Macaw torgoch]]
| p225 = Orthopsittaca manilatus
| p18 = [[Delwedd:Orthopsittaca manilata -Brazil-6.jpg|center|80px]]
}}
|}
{{Wikidata list end}}

==Gweler hefyd==
*[[Rhestr Goch yr IUCN]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Llen Natur}}

[[Categori:Rhywogaethau o bryder lleiaf yn ôl Rhestr Goch yr IUCN]]
[[Categori:Psittacidae]]
[[Categori:Adar Awstralia]]</text>
      <sha1>9evuocqlvgbrvxrulf0vbxs60abg0it</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr y Môr</title>
    <ns>0</ns>
    <id>199820</id>
    <redirect title="Eryr môr" />
    <revision>
      <id>11102068</id>
      <parentid>1875691</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:37:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Changed redirect target from [[Eryr y môr]] to [[Eryr môr]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Eryr môr]]</text>
      <sha1>5vc75l614ngeebwf6tk61n974rfz762</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwarchodfa Natur RSPB Burton Mere</title>
    <ns>0</ns>
    <id>211380</id>
    <revision>
      <id>11102035</id>
      <parentid>11101647</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:29:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3475" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Lloegr}}&lt;br/&gt;{{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

Mae '''Gwarchodfa natur RSPB Burton Mere''' yn warchodfa natur ar aber [[Afon Dyfrdwy]]; mae mwyafrif y warchodfa yn [[Swydd Gaer]], a’r gweddill yn [[Sir y Fflint]]. Mae’n agos i bentref [[Burton]] ar [[Cilgwri|Gilgwri]].

Gwelir [[Pioden y môr]], [[Gylfinir]], [[Crëyr glas]], [[Crëyr bach]], [[Glas y dorlan]], [[Hwyaden wyllt]], [[Iâr ddŵr]], [[Cwtiar]], [[Bwn]], [[Cornchwiglen]], [[Cambig]], [[Rhostog gynffonfrith]], [[Titw Barfog]], [[Titw Tomos Las]], [[Robin Goch]], [[Alarch y Gogledd]], [[Rhostog Gynffonddu]], [[Corhwyaden]], [[Pibydd Bronllwyd]], [[Coch y Berllan]], [[Boncath]], [[Gŵydd Canada]], [[Telor Cetti]], [[Titw Penddu]], [[Pibydd y dorlan]], [[Mulfran]], [[Pibydd y mawn]], [[Hwyaden lwyd]], [[Nico]], [[Bod Tinwen]], [[Boda gwerni]], [[Hwyaden bengoch]], [[Pibydd coesgoch]], [[Hwyaden yr eithin]], [[Tylluan Glustiog]], [[Hwyaden lydanbig]], [[Pila Gwyrdd]], [[Llydanbig]], [[Hwyaden gopog]], [[Rhegen y Dŵr]], [[Gŵydd droedbinc]], [[Hebog Tramor]], [[Cudyll Coch]], [[Cudyll Bach]], [[Chwiwell]] a [[Gwylan Benddu]].&lt;ref&gt;[https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/find-a-reserve/reserves-a-z/reserves-by-name/d/dee-burtonmerewetlands/ Tudalen y warchodfa ar wefan y gymdeithas]&lt;/ref&gt;

Sefydlwyd y warchodfa ym 1986 ar ôl prynu cae o’r cyngor lleol. Crewyd 3 llyn ac agorwyd cuddfan ym 1992. Prynwyd mwy o dir ar ddechrau 2008&lt;ref&gt;[http://www.liverpoolecho.co.uk/sport/other-sport/david-houghtons-angling-burton-mere-3494139 Liverpool Echo, 3 Ionawr 2008]&lt;/ref&gt; ac adeiladwyd mwy o gyflysterau i’r ymwelwyr, a daeth y safle ‘Gwlyptir Burton Mere’ yn 2011. Mae’r gymdeithas hefyd yn warchod y morfa cyfagos ar [[Afon Dyfrdwy]] ac mae ardaloedd o gorslwyn rhwng y llynnoedd. Ffermir rhywfaint o’r tir o hyd, yn rhoi bwyd i’r adar, a chedir defaid ar y morfa. Mae gwartheg yn pori’r gwastatir yn yr haf. Codir lefel y dŵr yn y gaeaf ar les yr adar.&lt;ref&gt;[https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/reserves-a-z/dee-estuary-burton-mere-wetlands/ Tudalen Burton Mere ar wefan RSPB]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/find-a-reserve/reserves-a-z/reserves-by-name/d/dee-burtonmerewetlands/ Tudalen y warchodfa ar wefan y gymdeithas]
{{-}}
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Burtonmere01LB.jpg|Rhai o'r llynnoedd
Burtonmere02LB.jpg|Y ganolfan
Burton Mere.jpg|Un o'r llynnoedd
&lt;/gallery&gt;

==Rhai o rywogaethau'r warchodfa==
&lt;gallery heights=&quot;140px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Delwedd:Burtonmere03LB.jpg|bawd|260px|Malart
Delwedd:Burtonmere04LB.jpg|bawd|260px|Hwyaden gopog
Delwedd:Burtonmere05LB.jpg|bawd|260px|Madfallod
Delwedd:Burtonmere06LB.jpg|bawd|260px|Hwyaden lygad aur
Delwedd:Burtonmere07LB.jpg|bawd|260px|Nico
Delwedd:Burtonmere08LB.jpg|bawd|260px|Corhwyaid
Delwedd:Burtonmere09LB.jpg|bawd|260px|Cornchwiglennod
Delwedd:Burtonmere10LB.jpg|bawd|260px|Gwylan benddu
Delwedd:Burtonmere11LB.jpg|bawd|260px|Gwydd Canada
Delwedd:Burtonmere12LB.jpg|bawd|260px|Crëyr bach a Chrëyr glas
Delwedd:Burtonmere13LB.jpg|bawd|260px|Iâr y ddŵr
Delwedd:Burtonmere14LB.jpg|bawd|260px|Hwyaid yr eithin
Delwedd:Burtonmere15LB.jpg|bawd|260px|Cotiar
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:RSPB|Burton Mere]]
[[Categori:Sir y Fflint]]
[[Categori:Swydd Gaer]]
[[Categori:Gwarchodfeydd natur yng Nghymru|Burton Mere]]
[[Categori:Gwarchodfeydd natur yn Lloegr|Burton Mere]]</text>
      <sha1>tprd1go99f6m4y1wsfesu5k3n19ipji</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102050</id>
      <parentid>11102035</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:44:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3476" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|Lloegr}}&lt;br/&gt;{{banergwlad|Cymru}} | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

Mae '''Gwarchodfa natur RSPB Burton Mere''' yn warchodfa natur ar aber [[Afon Dyfrdwy]]; mae mwyafrif y warchodfa yn [[Swydd Gaer]], a’r gweddill yn [[Sir y Fflint]]. Mae’n agos i bentref [[Burton]] ar [[Cilgwri|Gilgwri]].

Gwelir [[Pioden y môr]], [[Gylfinir]], [[Crëyr glas]], [[Crëyr bach]], [[Glas y dorlan]], [[Hwyaden wyllt]], [[Iâr ddŵr]], [[Cwtiar]], [[Bwn]], [[Cornchwiglen]], [[Cambig]], [[Rhostog gynffonfrith]], [[Titw Barfog]], [[Titw Tomos Las]], [[Robin Goch]], [[Alarch y Gogledd]], [[Rhostog Gynffonddu]], [[Corhwyaden]], [[Pibydd Bronllwyd]], [[Coch y Berllan]], [[Boncath]], [[Gŵydd Canada]], [[Telor Cetti]], [[Titw Penddu]], [[Pibydd y dorlan]], [[Mulfran]], [[Pibydd y mawn]], [[Hwyaden lwyd]], [[Nico]], [[Boda tinwyn]], [[Boda gwerni]], [[Hwyaden bengoch]], [[Pibydd coesgoch]], [[Hwyaden yr eithin]], [[Tylluan Glustiog]], [[Hwyaden lydanbig]], [[Pila Gwyrdd]], [[Llydanbig]], [[Hwyaden gopog]], [[Rhegen y Dŵr]], [[Gŵydd droedbinc]], [[Hebog tramor]], [[Cudyll coch]], [[Cudyll bach]], [[Chwiwell]] a [[Gwylan Benddu]].&lt;ref&gt;[https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/find-a-reserve/reserves-a-z/reserves-by-name/d/dee-burtonmerewetlands/ Tudalen y warchodfa ar wefan y gymdeithas]&lt;/ref&gt;

Sefydlwyd y warchodfa ym 1986 ar ôl prynu cae o’r cyngor lleol. Crewyd 3 llyn ac agorwyd cuddfan ym 1992. Prynwyd mwy o dir ar ddechrau 2008&lt;ref&gt;[http://www.liverpoolecho.co.uk/sport/other-sport/david-houghtons-angling-burton-mere-3494139 Liverpool Echo, 3 Ionawr 2008]&lt;/ref&gt; ac adeiladwyd mwy o gyflysterau i’r ymwelwyr, a daeth y safle ‘Gwlyptir Burton Mere’ yn 2011. Mae’r gymdeithas hefyd yn warchod y morfa cyfagos ar [[Afon Dyfrdwy]] ac mae ardaloedd o gorslwyn rhwng y llynnoedd. Ffermir rhywfaint o’r tir o hyd, yn rhoi bwyd i’r adar, a chedir defaid ar y morfa. Mae gwartheg yn pori’r gwastatir yn yr haf. Codir lefel y dŵr yn y gaeaf ar les yr adar.&lt;ref&gt;[https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/reserves-a-z/dee-estuary-burton-mere-wetlands/ Tudalen Burton Mere ar wefan RSPB]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/find-a-reserve/reserves-a-z/reserves-by-name/d/dee-burtonmerewetlands/ Tudalen y warchodfa ar wefan y gymdeithas]
{{-}}
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Burtonmere01LB.jpg|Rhai o'r llynnoedd
Burtonmere02LB.jpg|Y ganolfan
Burton Mere.jpg|Un o'r llynnoedd
&lt;/gallery&gt;

==Rhai o rywogaethau'r warchodfa==
&lt;gallery heights=&quot;140px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Delwedd:Burtonmere03LB.jpg|bawd|260px|Malart
Delwedd:Burtonmere04LB.jpg|bawd|260px|Hwyaden gopog
Delwedd:Burtonmere05LB.jpg|bawd|260px|Madfallod
Delwedd:Burtonmere06LB.jpg|bawd|260px|Hwyaden lygad aur
Delwedd:Burtonmere07LB.jpg|bawd|260px|Nico
Delwedd:Burtonmere08LB.jpg|bawd|260px|Corhwyaid
Delwedd:Burtonmere09LB.jpg|bawd|260px|Cornchwiglennod
Delwedd:Burtonmere10LB.jpg|bawd|260px|Gwylan benddu
Delwedd:Burtonmere11LB.jpg|bawd|260px|Gwydd Canada
Delwedd:Burtonmere12LB.jpg|bawd|260px|Crëyr bach a Chrëyr glas
Delwedd:Burtonmere13LB.jpg|bawd|260px|Iâr y ddŵr
Delwedd:Burtonmere14LB.jpg|bawd|260px|Hwyaid yr eithin
Delwedd:Burtonmere15LB.jpg|bawd|260px|Cotiar
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:RSPB|Burton Mere]]
[[Categori:Sir y Fflint]]
[[Categori:Swydd Gaer]]
[[Categori:Gwarchodfeydd natur yng Nghymru|Burton Mere]]
[[Categori:Gwarchodfeydd natur yn Lloegr|Burton Mere]]</text>
      <sha1>rij94piwvwog9jmlu7ol86o8wj39vee</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bele goed</title>
    <ns>0</ns>
    <id>212469</id>
    <revision>
      <id>11102057</id>
      <parentid>11038495</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:03:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14891" xml:space="preserve">{{Blwch tacson
| image = Martes martes crop.jpg
| image_width = 250px
| name = Martes Martes
| status = LC
| status_system = iucn3.1
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammal]]ia
| ordo = [[Carnivora]]
| familia = [[Mustelidae]]
| genus = ''[[Marten|Martes]]''
| species = '''''M. martes'''''
| binomial = ''Martes martes''
| binomial_authority = ([[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]])
| range_map = European Pine Marten area.png
| range_map_caption = Dosbarthiad&lt;br/&gt;(gwyrdd – brodorol, coch – ailgyflwynwyd)
}}
Anifail o deulu'r [[gwenci|wenci]] yw'r '''Bele''' neu '''Bela''' (''Martes martes''). Mae oddeutu maint [[cath]], tua 53&amp;nbsp;cm o hyd ac yn pwyso rhyw un cilogram a hanner ar gyfartaledd. Brown yw lliw cyffredinol yr anifail, yn amrywio o frown golau i frown tywyll. Mae'n yn greadur cigysol prin iawn yng Nghymru ac eithriadol o swil.

[[Delwedd:Martesmartesskull.png|bawd|chwith|Penglog bele]]

Fel rheol maent yn byw mewn ardaloedd coediog yng ngogledd [[Ewrop]]. Maent yn hela yn y nos gan amlaf, ac yn dal [[mamal]]iaid bychan, adar, wyau, llyffantod ac weithiau aeron. Mae'r Bele yn weddol gyfredin mewn rhai rhannau o'r [[Alban]], ond mae cryn dipyn o ansicrwydd ynghylch ei statws yng Nghymru. Yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf mae cryn nifer o bobl wedi dweud eu bod wedi gweld Bela yn rhannau coediog [[Eryri]], yng [[Coedwig Gwydyr|Nghoedwig Gwydyr]] yn arbennig, ond does neb wedi cael llun i brofi hyn. Mae &quot;Bele&quot; neu &quot;Bele&quot; yn elfen bur gyffredin mewn enwau lleoedd.

==Y Bele fel rheibydd==
[[Delwedd:Heubach pine marten.jpg|chwith|200px|bawd]]

Mamoliaid bychan, celanedd, adar, pryfetach a ffrwythau yw bwyd y bele goed.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.scotsman.com/news/environment/tufty-s-saviour-to-the-rescue-1-1430388|work=[[The Scotsman]]|title=Tufty's saviour to the rescue|date=29 December 2007}}&lt;/ref&gt; Honnir bod adferiad y bele goed yn gyfrifol am reoli poblogaeth y [[gwiwer lwyd|wiwer lwyd]] yn y DG ac Iwerddon.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.theguardian.com/environment/2015/jan/30/how-to-eradicate-grey-squirrels-without-firing-a-shot-pine-martens|work=[[The Guardian]]|title=How to eradicate grey squirrels without firing a shot|first=George|last=Monbiot|date=January 30, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|url=https://link.springer.com/article/10.1007/s10531-014-0632-7|journal=Biodiversity and Conservation|title=Population crash in an invasive species following the recovery of a native predator: the case of the American grey squirrel and the European pine marten in Ireland|first1=Emma|last1=Sheehy|first2=Colin|last2=Lawton|date=March 2014|volume=23|issue=3|pages=753–774|doi= |accessdate=10 March 2018}}{{paywall}}&lt;/ref&gt; Lle bo dosbarthiad y bele (sy'n raddol ymledu) yn cyffwrdd poblogaeth y wiwer lwyd, mae'r wiwer yn cilio a'r [[gwiwer goch|wiwer goch]] yn adledaenu. Oherwydd i'r wiwer lwyd dreulio mwy o amser ar y ddaear na'r goch (a gyd-esblygodd â'r bele), credir iddynt fod yn fwy tebygol o ddod i gyffyrddiad a'r rheibydd hwn.&lt;ref&gt;[http://www.pine-marten-recovery-project.org.uk/our-work/faqs &quot;The Pine Marten: FAQs&quot;.] Pine Marten Recovery Project. Retrieved 31 March 2018.&lt;/ref&gt;. Honnir hefyd bod y wiwer lwyd trwm yn methu a chilio o afael y bele ym mrigau mân y coed fel mae'r wiwer goch ysgafnach yn gallu gwneud.

==Arolwg 1987==
Yn 1987, cynhaliwyd &quot;arolwg-ddesg&quot; o brofiadau llygad-dystion y bele goed yng Nghymru, trwy ffonio a llythyru cysylltiadau, a chysylltiadau cysylltiau, o bob math, a chyflyru eisteddfotwyr Eisteddfod Porthmadog y flwyddyn honno ar stondin y Cyngor Gwarchod Natur yno. Crynhowyd y canlyniadau mewn llyfryn byr a gyhoeddwyd fel golygiad bychan gan y CGN yn fuan wedyn&lt;ref&gt;Brown, D. (c.1988) ''Bele'r Coed Arolwg 1987'', Cyngor Gwarchod Natur&lt;/ref&gt;. Nid adargraffwyd y llyfryn ac fe wasgarwyd y copiau ar y pedwar gwynt. Fe atgynyrchir y testun yn ei gryswth yma o gopi ffeil y llyfryn. Fe olygwyd y testun yn ysgafn ar gyfer yr erthygl hon ac fe gynigir ambell welliant mewn bachau petrual. Ymddengys i'r data amrwd (ee. y llythyrau a dderbyniwyd) gael eu colli yn y cyfamser ar ôl eu rhoi i gorff arbenigol gwirfoddol.

[[Delwedd:Clawr Arolwg Bele 1987.jpg|bawd|chwith|Clawr llyfryn yn cyflwyno canlyniadau arolwg i'r boblogaeth y bele goed yng Nghymru yn 1980au sydd bellach allan o brint]]

===LLYFRYN BELE’R COED===
'''CYNGOR GWARCHOD NATUR'''&lt;br /&gt;
'''NATURE CONSERVANCY COUNCIL'''

&lt;big&gt;'''Bele'r Coed - Arolwg 1987'''
&lt;/big&gt;

===Y Canlyniadau=== 
Ym 1987, cynhaliwyd arolwg i gyflwr poblogaeth y bele yng Nghymru. Dyma ganlyniadau'r arolwg, gyda diolch i bawb a gyfrannodd. Dewch a 'chwaneg o wybodaeth inni mae llawer i'w ddysgu am y creadur prin hwn.

Bele'r Coed ''Martes martes''

* Sut i'w adnabod 
Anaml y'i gwelir mewn golau da. Pan yn y coed, mae'n fwy ac yn feinach ei gorff na gwiwer. Ar y ddaear gellid ei gamgymeryd am ffwlbart, ffured neu finc, ond mae'r bele yn fwy, gyda gwddf golau, clustiau amlwg a chynffon flewog iawn. Mae'n debyg i gath fawr gochfrown ond â gwedd carlwm iddi.

* Dosbarthiad 
Er yn prinhau ledled Ewrop, fe geir y bele mewn ardaloedd addas rhwng gwledydd Llychlyn yn y gogledd a pharthau'r Môr Canoldir yn y de, gan gynnwys Cymru. Nis ceir y tu allan i gyfandir Ewrop. Ucheldiroedd yr Alban yw ei gadarnle ym Mhrydain gyda phoblogaethau gwan hwnt ag yma yng Ngogledd Lloegr. Fe ddeil y bele ei dir mewn sawl ardal yn yr Iwerddon.

* Cynefin 
Coedwigoedd yw ei gynefin yn bennaf, ond fe all fyw ar foelydd creigiog yng ngogledd yr Alban. Mae coedwigoedd yn fanteisiol iddo am gyfnodau tra'n tyfu. Yn Rwsia, amrywia'r boblogaeth o 0.2 bele i bob 1000 o erwau mewn planhigfa ieuanc, i 1.5/1000 erw ar ôl i'r coed aeddfedu. Gwell gan y bele goedydd collddail neu gymysg na thrwch di-dor o goed duon.

* Ymddygiad 
Y mae'n ddringwr penigamp, a dringa goeden fel wiwer trwy gofleidio'r bonyn ac yna esgyn yn herciog. Mae'n redwr cyflym am gyfnodau byrion ond anaml y'i ceir yn nofio. Anifail y nos yw ar y cyfan. Gwna ei wâl mewn creigiau, boncyff gwag, hen nyth a hyd yn oed mewn blychod nythu wedi eu gosod ar gyfer tylluanod! Bydd yn paru tua diwedd yr haf gan esgor ar dorllwyth o dri yn y gwanwyn cynnar. Gall grwydro ardal cymaint â 30&amp;nbsp;km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; yn hel ei damaid ond pan fo bwyd yn ddigonol gwnaiff 300 o erwau y tro.

* Bwyd 
Amrywia'r bwyd yn ôl y tymor, y cynefin, a beth bynnag fydd ar gael, ond fe gynnwys lygod ac adar mân a'u hwyau. Bwyteir chwilod, lindysod, llyffantod, cyrff mares ac aeron coed ar brydiau. Ffurfia wiwerod gyfran bwysig o'i ymborth yng Ngogledd Ewrop.

===Yr Oes o'r blaen===
:''Pais Dinogad fraith fraith, O grwyn '''balaod''' ban wraith'' ...
:::::::Anh. ca. 8ed Ganrif

Mae'n debyg [Mae'n bosibl...] mai'r gân hon, gan fam i'w phlentyn, yw'r cofnod ysgrifenedig cynharaf o'r bele goed yn holl lenyddiaeth Ewrop. Gosodwyd hi ar bapur rhywbryd yn ystod yr 8g [cywiriad: 14g.], ac er mai yn y Gymraeg y canai'r fam i'r bachgen Dinogad, nid yng Nghymru ond yng Nghymbria yr oedd cartref y teulu bach.

Beth bynnag am hanes y bele yn y fan honno, bu ei hynt yng Nghymru yn destun dadleuon tan yn ddiweddar.

Bu'n greadur a gwerth iddo erioed; wyth geiniog ar hugain a dalwyd am ei groen yn ôl cyfreithiau Hywel Dda yn yr 11g, ac fe gafodd brawd o Lanwrin, Powys ddeunaw am gorff saith canrif yn ddiweddarach. Dyma'r manylion a gafwyd o gofnodion y plwyf hwnnw yn y flvvyddyn 1864 (gyda diolch i Mrs. Ellyw Evans, Machynlleth, am dynnu sylw atynt):

:''Paid'' 
:3 ''bottles of wine'' 13s 0d
:''Overseer'' £1 1s 3d
:''Mr. E. Owen, for killing a bela'' 1s 6d
:''Carrying gravel at 10/ - a day'' £1 1s 0d

Cael ei wobrwyo am ladd pla oedd braint Mr. Owen erbyn yr oes honno wrth gwrs, nid cael tâl am groen gwerthfawr.

Cafwyd peth wmbredd o sôn am y bele tua throad y ganrif pan ymestynai gorwelion boneddigion Lloegr fwy-fwy i gyfeiriad Cymru. Soniodd George Bolam er enghraifft am olion traed bele a welodd rhyw fore o eira yng nghanol pentref Llanuwchllyn. Dilynodd y trywydd dros fryniau'r Aran gan sylwi ar olion llygoden fawr ar y ffordd a reibiwyd gan y bele yng nghysgod hen felin.

[[Delwedd:Graff hanesyddol y bele Arolwg 1987.jpg|bawd|Graff yn dangos sut mae cofnodion y bele goed wedi amrywio dros y ddwy ganrif ddiwethaf o lyfryn a gyhoeddwyd yn 1988]]

===Y Bele heddiw=== 
Dengys y graff (Ffigwr 1) i'r mwyafrif o sylwadau gael eu rhoi ar gof a chadw yn ddiweddar iawn. Efallai nad yw hyn ond i'w ddisgwyl a chysidro'r cynnydd a welwyd yn y diddordeb mewn bywyd gwyllt ers y pumdegau. Mae'n amlwg hefyd fod digwyddiadau diweddar yn debycach o ddod i'r amlwg na hen straeon. Camgymeriad felly fyddai ystyried y graff yn fesur syml o gynnydd.

Serch yr amheuon ynglŷn â dehongli'r wybodaeth, fe ymddengys mai'r gogledd yw cadarnle'r bele.

Daeth pob un namyn naw o'r 272 o sylwadau o barthau i'r gogledd o Fachynlleth. Mae'n ddirgelwch hyd yma p'un ai cynrychioli poblogaeth wasgaredig, ynteu ambell anifail caeth a ddihangodd, ynteu camgymeriad, yw'r ychydig a ddaeth i law o'r deheubarth. Yn sicr nid camgymeriad mohonynt i gyd gan mai corff sydd bellach wedi ei gadw yn yr Amgueddfa Genedelaethol yw sail un cofnod o Frycheiniog. A sôn am gamgymeriadau, amhosib yn y pen draw yw penderfynu pa mor ddibynadwy yw'r cofnodion unigol. Nid ymgeisiwyd felly i wahaniaethu rhyngddynt yn yr arolwg ar wahan i nithio ambell ddisgrifiad oedd yn amlwg yn cyfeirio at ffwlbart. Ni wnaethpwyd hynny chwaith cyn ei gytuno gyda'r sylwebydd. Gallasai'r goreuon yn ein plith gamgymeryd y bele yng ngwyll y goedwig nid yn unig am ffwlbart, ond am gath, dyfrgi, minc neu lwynog, and petai hynny wedi digwydd ar raddfa helaeth, ni fyddai'r cofnodion wedi dangos dosbarthiad mor nodweddiadol.

[[Delwedd:Map bele ffig 2.jpg|bawd|Y BELE GOED map 2: cymhariaeth dosbarthiad y bele a'r ffwlbart yn Nghymru yn ôl Arolwg 1987]]

[[Delwedd:Map bele ffig 3.jpg|bawd|map Bele goed yn dangos lleoliadau a niferoedd cofnodion y bele yng ngogledd Cymru Arolwg 1987]]

Cymharer yn ffigwr 2 arwahan-rwydd cofnodion y bele a'r ffwlbart, a sylwer hefyd ar y crynhoad o gofnodion mewn ardaloedd arbennig. (Casglwyd y wybodaeth am y ffwlbart dros gyfnod hwy and gyda'r un cydweithrediad gan y cyhoedd.)

Bu amryw mor garedig a chofnodi enwau lleoedd gair bele — neu ystum arno — yn Than o'i gyfan-soddiad. Dyma'r rhai a ddaeth i law:

:''Bryn Bela'' - enw ty, Caeathro, Gwynedd
:''Bryn Bella, Craig Bella'' - Y Fachwen, Gwynedd 
:''Coed Bella'' 
:''Bryn Bella'' - Lloc, Treffynnon, Clwyd. 
:''Gors Bela'' - Rhoshirwaun
:''Ffynnon Bela'' 
:''Nany y Bele'' - (= ?Nant y Bele), Rhiwabon, Clwyd (Pennant 1810) 
:''Castell y Bele'' - Dolwyddelan, Gwynedd. (Forrest 1907) 
:''Cappele'' - enw ffermdy, ardal Cerrig y Drudion

Oes yna fwy ohonynt, tybed?

Ond bellach pwy ŵyr hynt y bele? Cafwyd llawer o gofnodion amdano yn ystod Arolwg '87, rhai oddi wrth Eisteddfodwyr Bro Madog, eraill yn dilyn hysbysrwydd ar Radio Cymru. Bu rhai yn ddigon ffodus i weld y creadur yn herwa yn ei gynefin berfeddion nos, tra chafodd ambell un gorff yn gorwedd yn y gwter ar y ffordd fawr. Dyma grynhoi'r wybodaeth felly, a cheisio cyflwyno yma ddarlun o hynt y bele yng Nghymru yn niwedd yr wythdegau.

O ddidoli'r cofnodion yn ôl eu dosbarthiad daearyddol ac yn ôl pa mor hen neu ddiweddar y bônt, daw darlun eithaf calonogol i'r amlwg. Yn gyntaf gwelir yr hen gadarnleoedd yn parhau heddiw; sef ardaloedd megis Uwch Conwy, Beddgelert a dyffryn y Fawddach a fu'n noddfeydd diogel a gafodd fantais yn sgil sefydlu'r coedwigoedd mawrion yn y cyffiniau. Mae'n bosib i blanhigfa Clocaenog fod yn gyfrifol am beth o'r cynnydd a amlygwyd yn ne Clwyd a gogledd Powys, fel y cafodd y bele hefyd, efallai, fantais yn Eifionydd yn dilyn y mân blannu yno. Yr unig arwydd o golled ar wahan i ogledd ddwyrain Clwyd sydd wedi ei hen ddiwydiannu yw'r prinder o gofnodion diweddar o fro Llanuwchllyn a'r Bala. Does ond gobeithio y bydd pobl y fro honno yn profi anwiredd y map yn hynny o beth yn y blynyddoedd i ddod!

[[Delwedd:Map bele ffig 4.jpg|bawd|map yn dangos dosbarthiad y bele goed yng Nghymru yn ol arolwg 1987]]

===Y Bele yfory===
&quot;Deuparth gwaith yw ei ddechrau&quot; medd yr hen air, a dechrau'r gwaith nid ei ddiwedd sydd yma. Ym 1988 comisiynwyd un a chanddo brofiad helaeth o'r bele yn ei wir gadarnle yn yr Alban i wneud arolwg-maes yng Nghymru. Canolbwyntiodd yn ei waith ar yr ardaloedd mwyaf addawol a amlygwyd yn Arolwg 1987, ac fe gadarnhaodd yn fuan gywirdeb y wybodaeth a gasglwyd. Ond rhag i neb laesu dwylo, dylid cofio mai anifail sydd yn beryglus o brin o hyd yw bele'r coed ac mae'n gyfrifoldeb ar bob un ohonom i sicrhau ei ddyfodol.

[[Delwedd:Map bele ffig 5.jpg|bawd|map yn dangos dosbarthiad olion bele coed go iawn i'w cymharu a chanlyniadau arolwg 1987]]

Ni wyddys eto beth yw'r rhesymau am ei brinder, nac yn wir as mai ar gynnydd ynteu parhau ar drai y mae. Erfynwn felly ar bawb a gafodd, neu a gaiff, gip ar y creadur hynod hwn, i hysbysu'r Cyngor Gwarchod Natur o'r ffaith rhag blaen. I'r rhai a chanddynt ddiddordeb arbennig, da o beth fyddai iddynt chwilio am olion y bele, ei faw neu olion ei draed ar hyd llwybrau a hwylfeydd y fforestydd. Byddai haenen denau o eira yn hwyluso'r gwaith hwnnw yn fawr. Gyda mwy o wybodaeth am anghenion y bele goed yn ei gynefin yng Nghymru, bydd yn bosib, ymhen amser, i gynllunio ac i neilltuo tir ar ei gyfer, a hefyd rhyw ddydd efallai ei drawsblannu yn ôl i'r ardaloedd a'i collodd. Ond am y tro o leiaf, fe ddangosodd pobl Cymru, yn Arolwg '87, fod y bele Yma o Hyd.

Duncan Brown &lt;br&gt;
Uwch Warden, Rhanbarth Gogledd Cymru

===Ail gyflwyno'r Bele i Gymru===
Ar ôl dadlau hir ynglŷn ag a ddylid ail gyflwyno'r bele i Gymru fe gyflwynwyd nifer o felaod i Ddyffryn Rheidol dan drwydded yn 2016.

==Y Bele mewn hanes==
Ar un adeg bu cryn dipyn o hela'r Bela, gan giperiaid oherwydd eu bod yn bwyta cywion ffestantod a chan eraill oedd eisiau eu crwyn, gan fod y blew o ansawdd arbennig o dda. Erbyn hyn maent yn cael eu hamddiffyn gan y gyfraith yn y rhan fwyaf o wledydd. Ychydig iawn o anifeiliaid eraill sy'n fygythiad i'r Bele; dim ond [[llwynog]]od a'r [[Eryr euraid]] fel rheol.

Ceir cyfeiriad cynnar ato o'r [[Yr Hen Ogledd|Hen Ogledd]]:

:Pais Dinogad fraith fraith
:O grwyn balaod ban wraith (Anhysbys, [[8g]]?)

Roedd ei groen yn amrywio yn ei werth: rhwng 24 a 28 ceiniog, yng [[Cyfraith Hywel|Nghyfraith Hywel]]. Cafodd ei hela bron i ddifodiant yn yr [[19g]]. Ei gadarnleoedd presennol yw coedwigoedd conifferaidd a chreigleoedd coediog yn [[Eryri]] a [[Clwyd|Chlwyd]] yn bennaf, a cheir cofnodion gwasgaredig o'r Canolbarth a'r De-orllewin.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Priodoliad Twm Elias|: Gwyddoniadur Cymru|Gwasg y Brifysgol}}

[[Categori:Carlymoliaid]]
[[Categori:Mamaliaid Ewrop]]
[[Categori:Mustelinae]]
[[Categori:Rhywogaethau o bryder lleiaf yn ôl Rhestr Goch yr IUCN]]</text>
      <sha1>ougdbn8tx5hkcuge2aol37thcj3iyc1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Defnyddiwr:Jason.nlw/Pwll Tywod</title>
    <ns>2</ns>
    <id>215092</id>
    <revision>
      <id>11102135</id>
      <parentid>11096490</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:25:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jason.nlw</username>
        <id>31223</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2904" xml:space="preserve">Cynrychiolir y pentref yn y [[Cynulliad Cenedlaethol Cymru|Cynulliad Cenedlaethol]] gan {{Swits Ceredigion i enw'r AC}} a'r Aelod Seneddol yw {{Swits Ceredigion i enw'r AS}}

prawf


== Fformat yr erthyglau ==
Mae erthyglau Wicipedia yn erthyglau gwyddoniadurol sydd wedi'u chreu ar gyfer gynulleidfa eang, nid plant yn unig. Yn hytrach na mynd ar drywydd creu Wicipedia ar wahân i blant, a fyddai’n ymestyn y gymuned olygu yn rhy denau, y nod yw creu cynnwys sydd wedi’i anelu at bob oedran. Bydd y cynnwys yn cael ei strwythuro mewn ffordd sy'n ei gwneud hi'n hawdd i ddisgyblion iau gael gafael ar wybodaeth allweddol, gan gynnwys gwybodaeth fanylach ar gyfer disgyblion hŷn ac oedolion pe byddent ei eisiau.

=== Cynnwys ===
Bydd erthyglau yn ail defnyddio testun sy'n bodoli yn barod lle bynnag y bo modd. Byddwn yn gweithio gyda CBAC, HWB ac adran addysg LLGC i nodi ac addasu'r cynnwys hwn. Gellir cyfieithu ac addasu cynnwys o'r Saesneg hefyd.

Bydd dyfyniadau Cymraeg a chysylltiadau i adnoddau dysgu pellach fel CBAC a BBC Bitesize yn cael eu cynnwys lle bynnag y bo modd, ynghyd â rhestrau darllen a gymeradwywyd gan CBAC.

=== Mynediad ===
Yn gyntaf, dyle fod modd darganfod erthyglau gyda'u henwau Saesneg a Chymraeg. Er enghraifft, dylai defnyddwyr allu chwilio am ‘Henry I’ neu ‘Harri I’, ‘Industrial Revolution’ neu ‘Y Chwyldro Diwydiannol’ i gallu darganfod yr erthygl Gymraeg. Bydd hyn yn gwneud cynnwys yn haws i ddarganfod ac yn rhoi hyder i ddysgwyr neu'r rheini sydd â sgiliau iaith is i ddefnyddio'r cynnwys Cymraeg. Gall darparu ailgyfeiriadau o deitlau Saesneg hefyd wneud y cynnwys yn fwy gweladwy trwy beiriannau chwilio.

Ar gyfer pynciau eang fel y Rhyfel Byd Cyntaf neu'r Tuduriaid, byddwn yn creu erthyglau cryno sy'n amlinellu'r pwnc cyfan, gan gynnwys ffigurau, digwyddiadau ac ystyriaethau allweddol, gyda dolennu i erthyglau mwy manwl ar gyfer pobl neu gysyniadau penodol. Y nod yma fydd helpu disgyblion i ddeall pwnc ar lefel uchel a rhoi cyd-destun i'r bobl, y lleoedd a'r digwyddiadau sy'n gysylltiedig â'r pwnc hwnnw. Gall yr erthyglau hyn weithredu fel pwynt mynediad at gynnwys mwy manwl.

=== Dwyieithrwydd ===
Amlygodd ein hymgynghoriad cychwynnol ag athrawon yr angen i ddarparu cyfieithiadau Saesneg ar gyfer terminoleg fwy cymhleth neu dechnegol. Bydd hyn yn gostwng y rhwystr ar gyfer mynediad ac yn annog dysgwyr o bob oed i ddefnyddio'r Wicipedia Cymraeg. Mae hefyd yn helpu i sicrhau bod disgyblion yn deall ac yn dysgu terminoleg bwysig yn Saesneg ac yn y Gymraeg.

Er mwyn mynd i’r afael â hyn, rydym yn edrych i mewn i atebion technegol fel clic dde neu hofran i cael cyfieithiad o’r testun, neu gynnwys rhestrau geiriau ar waelod pob erthygl.


Pentrefan ym [[Bwrdeistref Sirol Wrecsam|Mwrdeistref Sirol Wrecsam]] yw '''Pandy''' ({{Sain|LL-Q9309 (cym)-Jason.nlw-Pandy (Q107032746).wav|ynganiad}}); ({{Iaith-en|Pandy}}).</text>
      <sha1>qamn8argogn3gxsllqf2x82g6zbktk1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102136</id>
      <parentid>11102135</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:25:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jason.nlw</username>
        <id>31223</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2898" xml:space="preserve">Cynrychiolir y pentref yn y [[Cynulliad Cenedlaethol Cymru|Cynulliad Cenedlaethol]] gan {{Swits Gwynedd i enw'r AC}} a'r Aelod Seneddol yw {{Swits gwynedd i enw'r AS}}

prawf


== Fformat yr erthyglau ==
Mae erthyglau Wicipedia yn erthyglau gwyddoniadurol sydd wedi'u chreu ar gyfer gynulleidfa eang, nid plant yn unig. Yn hytrach na mynd ar drywydd creu Wicipedia ar wahân i blant, a fyddai’n ymestyn y gymuned olygu yn rhy denau, y nod yw creu cynnwys sydd wedi’i anelu at bob oedran. Bydd y cynnwys yn cael ei strwythuro mewn ffordd sy'n ei gwneud hi'n hawdd i ddisgyblion iau gael gafael ar wybodaeth allweddol, gan gynnwys gwybodaeth fanylach ar gyfer disgyblion hŷn ac oedolion pe byddent ei eisiau.

=== Cynnwys ===
Bydd erthyglau yn ail defnyddio testun sy'n bodoli yn barod lle bynnag y bo modd. Byddwn yn gweithio gyda CBAC, HWB ac adran addysg LLGC i nodi ac addasu'r cynnwys hwn. Gellir cyfieithu ac addasu cynnwys o'r Saesneg hefyd.

Bydd dyfyniadau Cymraeg a chysylltiadau i adnoddau dysgu pellach fel CBAC a BBC Bitesize yn cael eu cynnwys lle bynnag y bo modd, ynghyd â rhestrau darllen a gymeradwywyd gan CBAC.

=== Mynediad ===
Yn gyntaf, dyle fod modd darganfod erthyglau gyda'u henwau Saesneg a Chymraeg. Er enghraifft, dylai defnyddwyr allu chwilio am ‘Henry I’ neu ‘Harri I’, ‘Industrial Revolution’ neu ‘Y Chwyldro Diwydiannol’ i gallu darganfod yr erthygl Gymraeg. Bydd hyn yn gwneud cynnwys yn haws i ddarganfod ac yn rhoi hyder i ddysgwyr neu'r rheini sydd â sgiliau iaith is i ddefnyddio'r cynnwys Cymraeg. Gall darparu ailgyfeiriadau o deitlau Saesneg hefyd wneud y cynnwys yn fwy gweladwy trwy beiriannau chwilio.

Ar gyfer pynciau eang fel y Rhyfel Byd Cyntaf neu'r Tuduriaid, byddwn yn creu erthyglau cryno sy'n amlinellu'r pwnc cyfan, gan gynnwys ffigurau, digwyddiadau ac ystyriaethau allweddol, gyda dolennu i erthyglau mwy manwl ar gyfer pobl neu gysyniadau penodol. Y nod yma fydd helpu disgyblion i ddeall pwnc ar lefel uchel a rhoi cyd-destun i'r bobl, y lleoedd a'r digwyddiadau sy'n gysylltiedig â'r pwnc hwnnw. Gall yr erthyglau hyn weithredu fel pwynt mynediad at gynnwys mwy manwl.

=== Dwyieithrwydd ===
Amlygodd ein hymgynghoriad cychwynnol ag athrawon yr angen i ddarparu cyfieithiadau Saesneg ar gyfer terminoleg fwy cymhleth neu dechnegol. Bydd hyn yn gostwng y rhwystr ar gyfer mynediad ac yn annog dysgwyr o bob oed i ddefnyddio'r Wicipedia Cymraeg. Mae hefyd yn helpu i sicrhau bod disgyblion yn deall ac yn dysgu terminoleg bwysig yn Saesneg ac yn y Gymraeg.

Er mwyn mynd i’r afael â hyn, rydym yn edrych i mewn i atebion technegol fel clic dde neu hofran i cael cyfieithiad o’r testun, neu gynnwys rhestrau geiriau ar waelod pob erthygl.


Pentrefan ym [[Bwrdeistref Sirol Wrecsam|Mwrdeistref Sirol Wrecsam]] yw '''Pandy''' ({{Sain|LL-Q9309 (cym)-Jason.nlw-Pandy (Q107032746).wav|ynganiad}}); ({{Iaith-en|Pandy}}).</text>
      <sha1>4h4vtkhtlwue1qohiuluyejl0lx3wyg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102137</id>
      <parentid>11102136</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:25:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jason.nlw</username>
        <id>31223</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2898" xml:space="preserve">Cynrychiolir y pentref yn y [[Cynulliad Cenedlaethol Cymru|Cynulliad Cenedlaethol]] gan {{Swits Gwynedd i enw'r AC}} a'r Aelod Seneddol yw {{Swits Gwynedd i enw'r AS}}

prawf


== Fformat yr erthyglau ==
Mae erthyglau Wicipedia yn erthyglau gwyddoniadurol sydd wedi'u chreu ar gyfer gynulleidfa eang, nid plant yn unig. Yn hytrach na mynd ar drywydd creu Wicipedia ar wahân i blant, a fyddai’n ymestyn y gymuned olygu yn rhy denau, y nod yw creu cynnwys sydd wedi’i anelu at bob oedran. Bydd y cynnwys yn cael ei strwythuro mewn ffordd sy'n ei gwneud hi'n hawdd i ddisgyblion iau gael gafael ar wybodaeth allweddol, gan gynnwys gwybodaeth fanylach ar gyfer disgyblion hŷn ac oedolion pe byddent ei eisiau.

=== Cynnwys ===
Bydd erthyglau yn ail defnyddio testun sy'n bodoli yn barod lle bynnag y bo modd. Byddwn yn gweithio gyda CBAC, HWB ac adran addysg LLGC i nodi ac addasu'r cynnwys hwn. Gellir cyfieithu ac addasu cynnwys o'r Saesneg hefyd.

Bydd dyfyniadau Cymraeg a chysylltiadau i adnoddau dysgu pellach fel CBAC a BBC Bitesize yn cael eu cynnwys lle bynnag y bo modd, ynghyd â rhestrau darllen a gymeradwywyd gan CBAC.

=== Mynediad ===
Yn gyntaf, dyle fod modd darganfod erthyglau gyda'u henwau Saesneg a Chymraeg. Er enghraifft, dylai defnyddwyr allu chwilio am ‘Henry I’ neu ‘Harri I’, ‘Industrial Revolution’ neu ‘Y Chwyldro Diwydiannol’ i gallu darganfod yr erthygl Gymraeg. Bydd hyn yn gwneud cynnwys yn haws i ddarganfod ac yn rhoi hyder i ddysgwyr neu'r rheini sydd â sgiliau iaith is i ddefnyddio'r cynnwys Cymraeg. Gall darparu ailgyfeiriadau o deitlau Saesneg hefyd wneud y cynnwys yn fwy gweladwy trwy beiriannau chwilio.

Ar gyfer pynciau eang fel y Rhyfel Byd Cyntaf neu'r Tuduriaid, byddwn yn creu erthyglau cryno sy'n amlinellu'r pwnc cyfan, gan gynnwys ffigurau, digwyddiadau ac ystyriaethau allweddol, gyda dolennu i erthyglau mwy manwl ar gyfer pobl neu gysyniadau penodol. Y nod yma fydd helpu disgyblion i ddeall pwnc ar lefel uchel a rhoi cyd-destun i'r bobl, y lleoedd a'r digwyddiadau sy'n gysylltiedig â'r pwnc hwnnw. Gall yr erthyglau hyn weithredu fel pwynt mynediad at gynnwys mwy manwl.

=== Dwyieithrwydd ===
Amlygodd ein hymgynghoriad cychwynnol ag athrawon yr angen i ddarparu cyfieithiadau Saesneg ar gyfer terminoleg fwy cymhleth neu dechnegol. Bydd hyn yn gostwng y rhwystr ar gyfer mynediad ac yn annog dysgwyr o bob oed i ddefnyddio'r Wicipedia Cymraeg. Mae hefyd yn helpu i sicrhau bod disgyblion yn deall ac yn dysgu terminoleg bwysig yn Saesneg ac yn y Gymraeg.

Er mwyn mynd i’r afael â hyn, rydym yn edrych i mewn i atebion technegol fel clic dde neu hofran i cael cyfieithiad o’r testun, neu gynnwys rhestrau geiriau ar waelod pob erthygl.


Pentrefan ym [[Bwrdeistref Sirol Wrecsam|Mwrdeistref Sirol Wrecsam]] yw '''Pandy''' ({{Sain|LL-Q9309 (cym)-Jason.nlw-Pandy (Q107032746).wav|ynganiad}}); ({{Iaith-en|Pandy}}).</text>
      <sha1>f3f8sf9mx6ffiichppfd81fskulcofc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102138</id>
      <parentid>11102137</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:26:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jason.nlw</username>
        <id>31223</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2919" xml:space="preserve">Cynrychiolir y pentref yn y [[Cynulliad Cenedlaethol Cymru|Cynulliad Cenedlaethol]] gan {{Swits Vale of Glamorgan  i enw'r AC}} a'r Aelod Seneddol yw {{Swits Vale of Glamorgan i enw'r AS}}

prawf


== Fformat yr erthyglau ==
Mae erthyglau Wicipedia yn erthyglau gwyddoniadurol sydd wedi'u chreu ar gyfer gynulleidfa eang, nid plant yn unig. Yn hytrach na mynd ar drywydd creu Wicipedia ar wahân i blant, a fyddai’n ymestyn y gymuned olygu yn rhy denau, y nod yw creu cynnwys sydd wedi’i anelu at bob oedran. Bydd y cynnwys yn cael ei strwythuro mewn ffordd sy'n ei gwneud hi'n hawdd i ddisgyblion iau gael gafael ar wybodaeth allweddol, gan gynnwys gwybodaeth fanylach ar gyfer disgyblion hŷn ac oedolion pe byddent ei eisiau.

=== Cynnwys ===
Bydd erthyglau yn ail defnyddio testun sy'n bodoli yn barod lle bynnag y bo modd. Byddwn yn gweithio gyda CBAC, HWB ac adran addysg LLGC i nodi ac addasu'r cynnwys hwn. Gellir cyfieithu ac addasu cynnwys o'r Saesneg hefyd.

Bydd dyfyniadau Cymraeg a chysylltiadau i adnoddau dysgu pellach fel CBAC a BBC Bitesize yn cael eu cynnwys lle bynnag y bo modd, ynghyd â rhestrau darllen a gymeradwywyd gan CBAC.

=== Mynediad ===
Yn gyntaf, dyle fod modd darganfod erthyglau gyda'u henwau Saesneg a Chymraeg. Er enghraifft, dylai defnyddwyr allu chwilio am ‘Henry I’ neu ‘Harri I’, ‘Industrial Revolution’ neu ‘Y Chwyldro Diwydiannol’ i gallu darganfod yr erthygl Gymraeg. Bydd hyn yn gwneud cynnwys yn haws i ddarganfod ac yn rhoi hyder i ddysgwyr neu'r rheini sydd â sgiliau iaith is i ddefnyddio'r cynnwys Cymraeg. Gall darparu ailgyfeiriadau o deitlau Saesneg hefyd wneud y cynnwys yn fwy gweladwy trwy beiriannau chwilio.

Ar gyfer pynciau eang fel y Rhyfel Byd Cyntaf neu'r Tuduriaid, byddwn yn creu erthyglau cryno sy'n amlinellu'r pwnc cyfan, gan gynnwys ffigurau, digwyddiadau ac ystyriaethau allweddol, gyda dolennu i erthyglau mwy manwl ar gyfer pobl neu gysyniadau penodol. Y nod yma fydd helpu disgyblion i ddeall pwnc ar lefel uchel a rhoi cyd-destun i'r bobl, y lleoedd a'r digwyddiadau sy'n gysylltiedig â'r pwnc hwnnw. Gall yr erthyglau hyn weithredu fel pwynt mynediad at gynnwys mwy manwl.

=== Dwyieithrwydd ===
Amlygodd ein hymgynghoriad cychwynnol ag athrawon yr angen i ddarparu cyfieithiadau Saesneg ar gyfer terminoleg fwy cymhleth neu dechnegol. Bydd hyn yn gostwng y rhwystr ar gyfer mynediad ac yn annog dysgwyr o bob oed i ddefnyddio'r Wicipedia Cymraeg. Mae hefyd yn helpu i sicrhau bod disgyblion yn deall ac yn dysgu terminoleg bwysig yn Saesneg ac yn y Gymraeg.

Er mwyn mynd i’r afael â hyn, rydym yn edrych i mewn i atebion technegol fel clic dde neu hofran i cael cyfieithiad o’r testun, neu gynnwys rhestrau geiriau ar waelod pob erthygl.


Pentrefan ym [[Bwrdeistref Sirol Wrecsam|Mwrdeistref Sirol Wrecsam]] yw '''Pandy''' ({{Sain|LL-Q9309 (cym)-Jason.nlw-Pandy (Q107032746).wav|ynganiad}}); ({{Iaith-en|Pandy}}).</text>
      <sha1>oedp08pjlri5jre6ime0fi4s73k8o5c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hansh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>215925</id>
    <revision>
      <id>11102196</id>
      <parentid>11096103</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:31:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2020 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3045" xml:space="preserve">{{Gwybodlen cwmni/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no}}
Gwasanaeth ar lein gan [[S4C]] a sefydlwyd ar 11 Mehefin 2017 yw '''Hansh''', sy'n darparu cynnwys ffurf fer wedi ei anelu at bobl ifanc rhwng 16 – 34 oed. Fe'i disgrifir fel &quot;Brathiad newydd bob dydd o bethau da: celf, comedi, cerddoriaeth, gemau, ffilmiau, teithio a phethau gwirion.&quot;&lt;ref&gt;[https://twitter.com/hanshs4c Twitter Hansh] adalwyd 2 Tachwedd 2017.&lt;/ref&gt;

Sianel Pump oedd Hansh yn wreiddiol, ond ychwanegodd ''Y Lle'' ac ''[[Ochr 1]]'' gynnwys i'r sianel felly newidiwyd ei enw a'i ailfrandio. Ers hynny mae'r gwasanaeth wedi datblygu o fod yn gweithredu ar Facebook ac YouTube yn unig i fod yn creu cynnwys ar Instagram a TikTok yn ogystal â chreu podlediadau.

Yr eitemau mwyaf poblogaidd ar y sianel ydy 'Tân a Mwg' gyda Chris Foodgasm Roberts, 'Bocs Bry', 'Sgrameer', Esyllt Ethni Jones, caneuon comedi 'HyWelsh', eitemau ffasiwn Sioned Medi, cyfweliadau Gareth yr Orangutang, ryseitiau bwyd SGRAM ac eitemau Elena Cresci. Credir bod rhai o gymeriadau Hansh yn gyfarwydd i Gymry led led y byd, gan gynnwys Gareth yr Orangutan, 'Tishio grêp' a chymeriadau dychanol yr actor [[Geraint Rhys Edwards]].

==2017==
Nodir yn Golwg yn Awst 2017 fod fideos byrion Hansh wedi cael eu gwylio filiwn o weithiau ers lansio’r gwasanaeth ar 11 Mehefin 2017 hy mewn cyfnod o ddeufis.&lt;ref&gt;[https://golwg360.cymru/newyddion/cymru/273679-fideos-s4c-ar-y-we-yn-cael-eu-gwylio-filiwn-o-weithiau golwg360.cymru;] adalwyd 31 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;

==2020==
Yn 2020 denodd Hansh un miliwn o sesiynau gwylio mewn un mis ar draws Twitter, Facebook ac YouTube am y tro cyntaf erioed. Fel enghraifft, llwyddodd [[fideo]] 'Tisio Salwch' i ddenu 110,000 o sesiynau gwylio ar Facebook gyda Fideo Bootlegger yn denu 280,000 o sesiynau gwylio ar Twitter.&lt;ref&gt;[http://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/36569/hansh-yn-denu-1-miliwn-o-sesiynau-gwylio-mewn-mis/ gwefan s4c.cymru;] adalwyd 31 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt; Yn ogystal ag elfennau [[comedi]] erbyn 2020 roedd Hansh wedi cynhyrchu cyfres o raglenni dogfen gan gynnwys rhaglen am y dylanwadwr [[Niki Pilkington]], Garmon Ion a phobl [[Patagonia]] a Ffoadur Maesglas yn dilyn hanes dau ffoadur o Syria sef Muhaned a'i fab Shadi. Mae Hansh hefyd wedi datblygu Hansh Dim Sbin, er mwyn cynnig cynnwys newyddiadurol, Newyddion a Materion Cyfoes i'r gynulleidfa.

Dywedodd Rhodri ap Dyfrig, Comisiynydd Cynnwys Ar-lein S4C: &quot;&quot;Mae'n bwysig fod Hansh yn ymateb i'r hyn sy'n digwydd yn y byd ac yn trafod pynciau o bwys gyda'n cyfranwyr. Bydd Hansh Dim Sbin yn rhoi gwybodaeth ac adroddiadau dyddiol am y sefyllfa [[COVID-19]] a bydd hefyd cynnwys iechyd meddwl bob dydd Mercher dan #MercherMeddwl.&quot;

==Gweler hefyd==
* [[Lŵp]] - platfform gerddoriaeth [[S4C]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* {{Facebook|hanshs4c}}
* {{Twitter|hanshs4c}}
* {{url|https://www.youtube.com/channel/UCn89bRA2tBDiDfOid83sxKQ|Hansh ar YouTube}}

* [http://baitstudio.com/639-2/ BaitStudio: y cwmni a hyrwyddodd Hansh yn y dyddiau cynnar.]

[[Categori:S4C]]</text>
      <sha1>m6v7hxij2f9dfcb85ugp8lkt4r5k7f3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102197</id>
      <parentid>11102196</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:32:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3129" xml:space="preserve">{{Gwybodlen cwmni/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no}}
[[File:Gareth yr Orangutan.jpg|thumb|250px|Gareth yr Orangutan, un o 'sêr' Hansh]]
Gwasanaeth ar lein gan [[S4C]] a sefydlwyd ar 11 Mehefin 2017 yw '''Hansh''', sy'n darparu cynnwys ffurf fer wedi ei anelu at bobl ifanc rhwng 16 – 34 oed. Fe'i disgrifir fel &quot;Brathiad newydd bob dydd o bethau da: celf, comedi, cerddoriaeth, gemau, ffilmiau, teithio a phethau gwirion.&quot;&lt;ref&gt;[https://twitter.com/hanshs4c Twitter Hansh] adalwyd 2 Tachwedd 2017.&lt;/ref&gt;

Sianel Pump oedd Hansh yn wreiddiol, ond ychwanegodd ''Y Lle'' ac ''[[Ochr 1]]'' gynnwys i'r sianel felly newidiwyd ei enw a'i ailfrandio. Ers hynny mae'r gwasanaeth wedi datblygu o fod yn gweithredu ar Facebook ac YouTube yn unig i fod yn creu cynnwys ar Instagram a TikTok yn ogystal â chreu podlediadau.

Yr eitemau mwyaf poblogaidd ar y sianel ydy 'Tân a Mwg' gyda Chris Foodgasm Roberts, 'Bocs Bry', 'Sgrameer', Esyllt Ethni Jones, caneuon comedi 'HyWelsh', eitemau ffasiwn Sioned Medi, cyfweliadau Gareth yr Orangutang, ryseitiau bwyd SGRAM ac eitemau Elena Cresci. Credir bod rhai o gymeriadau Hansh yn gyfarwydd i Gymry led led y byd, gan gynnwys Gareth yr Orangutan, 'Tishio grêp' a chymeriadau dychanol yr actor [[Geraint Rhys Edwards]].

==2017==
Nodir yn Golwg yn Awst 2017 fod fideos byrion Hansh wedi cael eu gwylio filiwn o weithiau ers lansio’r gwasanaeth ar 11 Mehefin 2017 hy mewn cyfnod o ddeufis.&lt;ref&gt;[https://golwg360.cymru/newyddion/cymru/273679-fideos-s4c-ar-y-we-yn-cael-eu-gwylio-filiwn-o-weithiau golwg360.cymru;] adalwyd 31 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;

==2020==
Yn 2020 denodd Hansh un miliwn o sesiynau gwylio mewn un mis ar draws Twitter, Facebook ac YouTube am y tro cyntaf erioed. Fel enghraifft, llwyddodd [[fideo]] 'Tisio Salwch' i ddenu 110,000 o sesiynau gwylio ar Facebook gyda Fideo Bootlegger yn denu 280,000 o sesiynau gwylio ar Twitter.&lt;ref&gt;[http://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/36569/hansh-yn-denu-1-miliwn-o-sesiynau-gwylio-mewn-mis/ gwefan s4c.cymru;] adalwyd 31 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt; Yn ogystal ag elfennau [[comedi]] erbyn 2020 roedd Hansh wedi cynhyrchu cyfres o raglenni dogfen gan gynnwys rhaglen am y dylanwadwr [[Niki Pilkington]], Garmon Ion a phobl [[Patagonia]] a Ffoadur Maesglas yn dilyn hanes dau ffoadur o Syria sef Muhaned a'i fab Shadi. Mae Hansh hefyd wedi datblygu Hansh Dim Sbin, er mwyn cynnig cynnwys newyddiadurol, Newyddion a Materion Cyfoes i'r gynulleidfa.

Dywedodd Rhodri ap Dyfrig, Comisiynydd Cynnwys Ar-lein S4C: &quot;&quot;Mae'n bwysig fod Hansh yn ymateb i'r hyn sy'n digwydd yn y byd ac yn trafod pynciau o bwys gyda'n cyfranwyr. Bydd Hansh Dim Sbin yn rhoi gwybodaeth ac adroddiadau dyddiol am y sefyllfa [[COVID-19]] a bydd hefyd cynnwys iechyd meddwl bob dydd Mercher dan #MercherMeddwl.&quot;

==Gweler hefyd==
* [[Lŵp]] - platfform gerddoriaeth [[S4C]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* {{Facebook|hanshs4c}}
* {{Twitter|hanshs4c}}
* {{url|https://www.youtube.com/channel/UCn89bRA2tBDiDfOid83sxKQ|Hansh ar YouTube}}

* [http://baitstudio.com/639-2/ BaitStudio: y cwmni a hyrwyddodd Hansh yn y dyddiau cynnar.]

[[Categori:S4C]]</text>
      <sha1>o4l568iojnvira3wuwqem49s3s4o287</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Defnyddiwr:Stefanik/Pwll Tywod</title>
    <ns>2</ns>
    <id>225611</id>
    <revision>
      <id>11102121</id>
      <parentid>11101772</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:34:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4564" xml:space="preserve">[[File:Round-robin tournament_10teams_en.png|bawd|upright=1.5|Enghraifft o dwrnamaint robin goch gyda deg tîm yn cymryd rhan]]
Mae'r system '''Twrnamaint Gron''' neu '''gornest gron'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://geiriaduracademi.org/?roundrobin |publisher=[[Geiriadur yr Academi]] |title==Round Robin |year=2022}}&lt;/ref&gt;, '''twrnamaint pawb yn erbyn pawb''' neu'r '''system gynghrair''' yn system o gystadlu, fel arfer chwaraeon, lle mae'r holl gyfranogwyr yn wynebu ei gilydd ar nifer cyson o achlysuron (fel arfer un neu ddau) gêm.&lt;ref name=&quot;Webster&quot;&gt;''Webster's Third New International Dictionary of the English Language, Unabridged'' (1971, G. &amp; C. Merriam Co), p.1980.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{ref-book|title = Official Lawn Tennis Bulletin|last = Orcutt|name = William Dana| publisher = The Editors|year = 1895|place = Nova York|pages = 1, 3|volum = 2|url = https://books.google.cat/books/about/Official_Lawn_Tennis_Bulletin.html?id=s7gsAAAAYAAJ}}&lt;/ref&gt; 

==Enwau amgen==
Fe'i gelwir hefyd gan yr enwau [[Saesneg]] ''round-robin'' neu ''all-play-all''. Rhag ofn i'r cyfranogwyr wynebu ei gilydd ddwywaith, mae'n dwrnamaint rownd ddwbl. Mae'r term &quot;rownd-robin&quot; yn deillio o'r term [[Ffrangeg]] ''ruban'', sy'n golygu &quot;rhuban&quot;. Dros gyfnod hir o amser, cafodd y term ei lygru a'i idiomau i ''robin''..&lt;ref&gt;{{Cite book|title = Standardizing Terminology for Better Communication: Practice, Applied Theory, and Results|date = 1993|editor1-last = Strehlov|editor1-first = Richard A|editor2-last = Wright|editor2-first = Sue Ellen|volume = 1166|isbn = 0-8031-1493-1|pages = 336–337|publisher = ASTM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|title = [[Brewer's Dictionary of Phrase &amp; Fable]]|publisher = Harper &amp; Brother Publishers|location = New York|pages = 786}}&lt;/ref&gt;

==Defnydd==
Defnyddir y system hon mewn cynghreiriau pêl-droed cenedlaethol ac yn ystod camau rhagarweiniol cystadlaethau rhyngwladol megis [[Cwpan Pêl-droed y Byd]]. Mae hefyd yn gyffredin mewn [[gwyddbwyll]] lle cafodd ei ddefnyddio gyntaf&lt;ref&gt;''The Oxford Companion to Chess'', 1984, p. 10&lt;/ref&gt; yn ystod twrnameintiau a chwaraewyd yn Llundain yn 1851 a 1862. Yn ddiweddar, mae wedi cael ei ddefnyddio eto ym Mhencampwriaethau Gwyddbwyll y Byd 2005 a 2007.

Mae'r safle terfynol fel arfer yn seiliedig ar nifer yr enillion a'r gemau tynnu, er bod systemau eraill yn bosibl.

Mewn rhai cwpanau rhyngwladol pwysig - megis [[Cwpan Pêl-droed y Byd]] a [[Cynghrair y Pencampwyr UEFA|Chynghrair Pencampwyr UEFA]] - defnyddir system dau gam. Yn y cam gyntaf, rhennir y timau yn grwpiau o ychydig o aelodau, pedwar fel arfer, sy'n wynebu ei gilydd mewn system o bawb yn erbyn pawb. Mae'r timau gorau ym mhob grŵp yn symud ymlaen i'r ail gam, sydd fel arfer yn ddileu uniongyrchol.

==Labelau==
===Rownd Sengl===
Mewn un rownd, mae pob tîm yn chwarae pob gwrthwynebydd yn union unwaith. Ni fydd unrhyw gemau dychwelyd yn cael eu chwarae. Gwelir y drefn yma fel rheol mewn twrnameintiau pêl-droed neu rygbi megis [[Cpwan Cymru]].

Yn seiliedig ar ffurfio rownd syml gyda choes dychwelyd, mae chwaraeon amrywiol hefyd yn cyfeirio at ddull cystadleuaeth sy'n cynnwys coes dychwelyd fel rownd sengl.

Mae nifer y cyfranogwyr mewn un rownd yn aml yn od fel bod gan bob cyfranogwr hawliau cartref yr un nifer o weithiau. Yng ngham grŵp un rownd Cwpan UEFA tan 2009, roedd gan bob grŵp bum cyfranogwr felly. Os yw nifer y cyfranogwyr yn gyfartal, bydd hanner yn chwarae gartref yn amlach, tra bydd yr hanner arall yn chwarae i ffwrdd fwy nag unwaith. Eithriadau i hyn yw digwyddiadau fel Pencampwriaeth Pêl-droed Ewrop , lle mai dim ond un gwesteiwr sydd fel arfer ac mae nifer y cyfranogwyr yn y grŵp felly yn amherthnasol i gyfraith cartref.

===Rownd dwbl===
Mae rownd dyblau yn cynnwys dwy rownd sengl. Fel nad oes rhaid i un oedi ym mhob rownd, mae nifer y cyfranogwyr mewn twrnamaint rownd dwbl fel arfer yn gyfartal. Dyma'r drefn welir mewn cynghreiriau [[Pêl-droed|pêl-droed]] neu [[rygbi]] megis [[Uwch Gynghrair Cymru|Uwch Gynghrair Pêl-droed Cymru]].

Mewn rhai chwaraeon (e.e. [[hoci iâ]]), mae’r term yn cyfeirio at ddwy rownd sengl gyda gêm dychwelyd. Yna, mewn rownd dyblau, mae pob tîm yn chwarae pob gwrthwynebydd bedair gwaith , mewn dwy gêm gartref a dwy gêm oddi cartref. O hyn, gellir cyfrifo nifer y gemau fesul tîm mewn rownd dyblau trwy luosi nifer y gwrthwynebwyr â 4.

==Dolenni allannol==
* [

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn chwaraeon}}

[[Categori:Cynghreiriau pêl-droed cenedlaethol|Bwlgaria]]
[[Categori:Chwraeon]]
[[Categori:Gemau]]</text>
      <sha1>bo2y9gv92h6xls51wn7l9ytiml5oz8u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102156</id>
      <parentid>11102121</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:41:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3905" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C @LwpS4C] ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Lŵp] ar [[TikTok]] 

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cyfryngau}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>6g84qiviftgwc7wgal9pydam206tv2z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102157</id>
      <parentid>11102156</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:43:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Llenwi bwlch a newid pwyslais */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3911" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;ref/&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C @LwpS4C] ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Lŵp] ar [[TikTok]] 

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cyfryngau}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>981w1l2z8d4eabtkeygf6jiut299jx7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102158</id>
      <parentid>11102157</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:43:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Llenwi bwlch a newid pwyslais */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3911" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;ref/&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;ref/&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C @LwpS4C] ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Lŵp] ar [[TikTok]] 

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cyfryngau}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>895d2cw0s3nfg5zhl27shc1p1rzfbip</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102160</id>
      <parentid>11102158</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:44:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cydweithio */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3919" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;ref/&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C @LwpS4C] ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Lŵp] ar [[TikTok]] 

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cyfryngau}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>jynix6bqbef9dhv3bypij60hs4t6vjz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102163</id>
      <parentid>11102160</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:45:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3919" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C @LwpS4C] ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Lŵp] ar [[TikTok]] 

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cyfryngau}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>n2xjw0o98vgj36ixdvx5z0wyq81pek9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102165</id>
      <parentid>11102163</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:46:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Llenwi bwlch a newid pwyslais */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3920" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C @LwpS4C] ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Lŵp] ar [[TikTok]] 

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cyfryngau}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>7r7azz4bsifcnjoddqcidm3qjo7l355</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102168</id>
      <parentid>11102165</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:47:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dolenni allannol */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3955" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen @LwpS4C] ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen LwpS4C] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform LŵpS4C] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cyfryngau}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>p1zikrjiweixkbenxtvlq3hz0hd5yq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102171</id>
      <parentid>11102168</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:47:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dolenni allannol */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3955" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cyfryngau}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>l6hlzatv2p2hba5i2yj6xk02a61bnwp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102176</id>
      <parentid>11102171</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:01:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3964" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau Cymreig 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>gybc1yw5nhwacgd1saqj64nn3qivhro</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102177</id>
      <parentid>11102176</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:02:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3931" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau Cymraeg 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>i62sp8zmhdmham4758ia1eewio1pbxb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102178</id>
      <parentid>11102177</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:02:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3929" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau Cymru 2019]]
[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>dpmhjpvy7d1wpb0oxesnfdj7va85915</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102179</id>
      <parentid>11102178</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:02:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3893" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>gy7nq21ugxeuls1g06cnmb9rvbyhnh7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102180</id>
      <parentid>11102179</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:02:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3891" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Meinir Matthias]].Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>tqzqs9n5o7h2zygdt258iznmqmhtlgi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102181</id>
      <parentid>11102180</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:09:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4233" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]] [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>7iv3qnnugjfiau7oknzg8vqbbh758c0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102182</id>
      <parentid>11102181</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:09:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4234" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r Lydawes Azenor Kallag yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>hcc0rdj9zo8ydd7nusbzlevoh67w8rt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102183</id>
      <parentid>11102182</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:09:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4247" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>hcxua3b5nt5hvhuj2mc250ftach2n90</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102185</id>
      <parentid>11102183</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:13:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4263" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>74h610omf4q4xlzyllc20glyjgb0z3h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102192</id>
      <parentid>11102185</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:29:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4279" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>1cz0h5wenusvhg0en0qu9xf45wgrd2g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102214</id>
      <parentid>11102192</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:34:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1495" xml:space="preserve">{{National football association
| Logo               = Bulgarian Football Union logo.svg
| Founded            = {{Start date and age|1923}}
| Headquarters       = [[Sofia]]
| FIFA affiliation   = 1924
| Region             = [[UEFA]]
| Region affiliation = 1954
| President          = [[Borislav Mihaylov]]
| Website            = {{URL|https://bfunion.bg/}}
}}
Mae '''Undeb Pêl-droed Bwlgaria''' ([[Bwlgareg]]: ''Български футболен съюз'', yn [[yr wyddor Ladin]]: Bǎlgarski futbolen sǎyuz; BFS) yn gymdeithas bêl-droed sydd wedi'i lleoli ym Mwlgaria ac yn aelod o [[UEFA]]. Mae'n trefnu cynghrair pêl-droed, Parva Liga Bwlgaria, ac yn cynnwys ei [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Bwlgaria|dîm pêl-droed cenedlaethol Bwlgaria]] mewn cystadlaethau a awdurdodir gan UEFA a [[FIFA]].

Mae endid cyfreithiol y mae'n honni ei fod yn disgyn ohono wedi'i sefydlu ym 1923 fel adran bêl-droed Ffederasiwn Chwaraeon Cenedlaethol Bwlgaria, a oedd yn bodoli hyd at oresgyniad y Sofietiaid ym 1944. Roedd y corff llywodraethu pêl-droed wedyn yn cael ei adnabod fel y Pwyllgor Pêl-droed Canolog tan 1948, yr Adran Weriniaethol ar gyfer Pêl-droed o 1948 hyd 1962 a Ffederasiwn Pêl-droed Bwlgaria o 1962 hyd 1985. Ar 27 Mehefin 1985, ailenwyd y sefydliad yn Undeb Pêl-droed Bwlgaria, yr enw sydd ganddo heddiw.

==Dolenni allannol==
* 

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Pêl-droed yn Ewrop]]
[[Categori:Cymdeithasau pêl-droed rhyngwladol]]</text>
      <sha1>pkspgviz7gdyam4z1aser678ecovwou</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwilym Bowen Rhys</title>
    <ns>0</ns>
    <id>225633</id>
    <revision>
      <id>11102029</id>
      <parentid>10838584</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T17:03:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Clocsiau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4573" xml:space="preserve">{{Gwybodlen person/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Mae '''Gwilym Bowen Rhys''' (ganwyd Hydref [[1993]]) yn ganwr a chyfansoddwr o bentref [[Bethel, Gwynedd|Bethel]] ger Caernarfon.

Cafodd fagwraeth Gymraeg a Chymreig, yn cystadlu ar lwyfan eisteddfodau lleol. Yn 14 oed yn 2007, ymunodd gyda’i ddau gefnder a chyfaill i ffurfio’r band roc [[Y Bandana]]. Yn 2012 sefydlodd grŵp gwerin amgen, [[Plu (band)|Plu]] gyda'i ddwy chwaer; Elan a Marged.

==Gyrfa==
===Cerddoriaeth===
Yn ogystal â cherddoriaeth, mae ganddo hefyd ddiddordeb angerddol mewn hanes a diwylliannau cynhenid, ac felly yn ddigon naturiol, fe dyfodd ei ddiddordeb mewn cerddoriaeth traddodiadol ein gwlad. Cychwynodd astudio Hanes ym [[Prifysgol Aberystwyth|Mhrifysgol Aberystwyth]]. Mae wedi cael y fraint o deithio ledled y byd yn perfformio gyda phrosiectau NEXO yn yr Ariannin a TOSTA yng Nghymru, Iwerddon, Yr Alban, Cernyw, Fryslân, Galisia a Gwlad y Basg.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p028hy6m|teitl=Gwilym Bowen Rhys - Gwestai Penblwydd Rhaglen Dewi Llwyd|cyhoeddwr=BBC Radio Cymru|dyddiad=12 Hydref 2014 |dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;
 
Ers rhai blynyddoedd bellach mae wedi bod yn canu ac ymchwilio mewn i ganeuon ac alawon traddodiadol o Gymru a cheisio codi ymwybyddiaeth o'n cerddoriaeth a’n llenyddiaeth gynhenid.

Cyrhaeddodd cystadleuaeth ''[[Cân i Gymru]]'' ddwy waith gan gyfansoddi gyda ei fam Siân.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.s4c.cymru/cy/adloniant/cn-i-gymru-2014/page/5752/ben-rhys//|teitl=GWILYM BOWEN RHYS A SIÂN HARRIS|cyhoeddwr=S4C|dyddiad=2014|dyddiadcyrchiad=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

‘'O Groth y Ddaear’' yw ei albwm unigol gyntaf a lansiwyd yn Eisteddfod Genedlaethol y Fenni, 2016.

Enillodd y wobr am yr Artist Unigol Gorau yng [[Gwobrau Gwerin Cymru|Ngwobrau Gwerin Cymru 2019]]. Derbyniodd enwebiad ar gyfer gwobr yr Artist Unigol Gorau yng Ngwobrau Gwerin [[BBC Radio 2]] 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=BBC Radio 2 - BBC Radio 2 Folk Awards - BBC Radio 2 Folk Awards Nominees 2019|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2hMKzvqbfHmNySYjZXKW0mw/bbc-radio-2-folk-awards-nominees-2019|website=BBC|access-date=2019-08-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

===Clocsiau===
Yn Ebrill 2014 cychwynnodd ddysgu y grefft o wneud clocsiau. Roedd y crefftwr Trefor Owen o Griccieth wedi bwriadu ymddeol o'i waith yn gwneud clocsiau ond doedd neb i gymeryd yr awenau. Cynigiodd y Tywysog Charles wneud cyfraniad er mwyn hyfforddi crefftiwr newydd a bu Gwilym yn cael hyfforddiant yn y grefft.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/27864858|teitl='Sicrhau dyfodol' un o wneuthurwyr clocsiau olaf Cymru|cyhoeddwr=BBC Cymru Fyw|dyddiad=16 Mehefin 2014|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt; Yn 2016 aeth i rownd derfynol Gwobrau Prentisiaethau Cymru yn yr adran Prentis Sylfaen y Flwyddyn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.ntfw.org/wel/apprenticeships-awards-cymru/gwobrau-rownd-derfynol-2016/|teitl=Gwobrau Rownd Derfynol 2016|cyhoeddwr=Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru|dyddiad=2016|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

===Cydweithio Celtaidd===
Bu Gwilym yn perfforio yng Gwyl Rhyngwladol Geltaidd An Oriant yn [[Llydaw]] yn 2022. Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth [[S4C]], Lŵp, gyda Llydawes, yn cymharu geiriau Cymraeg a Llydaweg. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/MharaStarling/status/1559038443929440256 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=This video makes me want to learn Breton 🥰 love to hear the similarities! |cite-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Teulu==
Rhieni Gwilym yw Rhys Harris, cyn-aelod o'r [[Y Trwynau Coch|Trwynau Coch]] a Siân Harris.  Mae'n ŵyr i'r diweddar brifardd ac archdderwydd [[Geraint Bowen]]. Ei famgu ar ochr ei fam yw [[Zonia Bowen]].

== Disgyddiaeth ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Teitl
!Fformat
!Label
!Rhif Catalog
!Dyddiad Rhyddhau
|-
|''O Groth y Ddaear''
|Albwm, CD
|[[Fflach Tradd|Fflach: tradd]]
|CD358H
|2016
|-
|''Detholiad o Hen Faledi, I''
|Albwm, CD
|[[Sbrigyn Ymborth|Erwydd]]
|ER001
|2018
|-
|''Arenig''
|Albwm,CD
|Erwydd
|ER003
|2019
|}

==Dolenni==
* {{url|https://www.gwilymbowenrhys.com/|Gwefan swyddogol}}
* [https://www.facebook.com/gwilymbowenrhys/ Tudalen Facebook Gwilym Bowen Rhys]

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Bowen Rhys, Gwilym}}
[[Categori:Genedigaethau 1993]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Cyfansoddwyr Cymreig]]
[[Categori:Cerddorion Cymreig]]</text>
      <sha1>mpvjziflbj5v9v1xprgjoyf01n4o7l4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102030</id>
      <parentid>11102029</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T17:08:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cydweithio Celtaidd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4648" xml:space="preserve">{{Gwybodlen person/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Mae '''Gwilym Bowen Rhys''' (ganwyd Hydref [[1993]]) yn ganwr a chyfansoddwr o bentref [[Bethel, Gwynedd|Bethel]] ger Caernarfon.

Cafodd fagwraeth Gymraeg a Chymreig, yn cystadlu ar lwyfan eisteddfodau lleol. Yn 14 oed yn 2007, ymunodd gyda’i ddau gefnder a chyfaill i ffurfio’r band roc [[Y Bandana]]. Yn 2012 sefydlodd grŵp gwerin amgen, [[Plu (band)|Plu]] gyda'i ddwy chwaer; Elan a Marged.

==Gyrfa==
===Cerddoriaeth===
Yn ogystal â cherddoriaeth, mae ganddo hefyd ddiddordeb angerddol mewn hanes a diwylliannau cynhenid, ac felly yn ddigon naturiol, fe dyfodd ei ddiddordeb mewn cerddoriaeth traddodiadol ein gwlad. Cychwynodd astudio Hanes ym [[Prifysgol Aberystwyth|Mhrifysgol Aberystwyth]]. Mae wedi cael y fraint o deithio ledled y byd yn perfformio gyda phrosiectau NEXO yn yr Ariannin a TOSTA yng Nghymru, Iwerddon, Yr Alban, Cernyw, Fryslân, Galisia a Gwlad y Basg.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p028hy6m|teitl=Gwilym Bowen Rhys - Gwestai Penblwydd Rhaglen Dewi Llwyd|cyhoeddwr=BBC Radio Cymru|dyddiad=12 Hydref 2014 |dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;
 
Ers rhai blynyddoedd bellach mae wedi bod yn canu ac ymchwilio mewn i ganeuon ac alawon traddodiadol o Gymru a cheisio codi ymwybyddiaeth o'n cerddoriaeth a’n llenyddiaeth gynhenid.

Cyrhaeddodd cystadleuaeth ''[[Cân i Gymru]]'' ddwy waith gan gyfansoddi gyda ei fam Siân.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.s4c.cymru/cy/adloniant/cn-i-gymru-2014/page/5752/ben-rhys//|teitl=GWILYM BOWEN RHYS A SIÂN HARRIS|cyhoeddwr=S4C|dyddiad=2014|dyddiadcyrchiad=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

‘'O Groth y Ddaear’' yw ei albwm unigol gyntaf a lansiwyd yn Eisteddfod Genedlaethol y Fenni, 2016.

Enillodd y wobr am yr Artist Unigol Gorau yng [[Gwobrau Gwerin Cymru|Ngwobrau Gwerin Cymru 2019]]. Derbyniodd enwebiad ar gyfer gwobr yr Artist Unigol Gorau yng Ngwobrau Gwerin [[BBC Radio 2]] 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=BBC Radio 2 - BBC Radio 2 Folk Awards - BBC Radio 2 Folk Awards Nominees 2019|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2hMKzvqbfHmNySYjZXKW0mw/bbc-radio-2-folk-awards-nominees-2019|website=BBC|access-date=2019-08-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

===Clocsiau===
Yn Ebrill 2014 cychwynnodd ddysgu y grefft o wneud clocsiau. Roedd y crefftwr Trefor Owen o Griccieth wedi bwriadu ymddeol o'i waith yn gwneud clocsiau ond doedd neb i gymeryd yr awenau. Cynigiodd y Tywysog Charles wneud cyfraniad er mwyn hyfforddi crefftiwr newydd a bu Gwilym yn cael hyfforddiant yn y grefft.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/27864858|teitl='Sicrhau dyfodol' un o wneuthurwyr clocsiau olaf Cymru|cyhoeddwr=BBC Cymru Fyw|dyddiad=16 Mehefin 2014|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt; Yn 2016 aeth i rownd derfynol Gwobrau Prentisiaethau Cymru yn yr adran Prentis Sylfaen y Flwyddyn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.ntfw.org/wel/apprenticeships-awards-cymru/gwobrau-rownd-derfynol-2016/|teitl=Gwobrau Rownd Derfynol 2016|cyhoeddwr=Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru|dyddiad=2016|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

===Cydweithio Celtaidd===
Bu Gwilym yn perfforio yng [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]] yn haf 2022. Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda Llydawes o'r enw Azenor (ni roddir cyfenw), yn cymharu geiriau Cymraeg a Llydaweg. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn 
@FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |cite-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Teulu==
Rhieni Gwilym yw Rhys Harris, cyn-aelod o'r [[Y Trwynau Coch|Trwynau Coch]] a Siân Harris.  Mae'n ŵyr i'r diweddar brifardd ac archdderwydd [[Geraint Bowen]]. Ei famgu ar ochr ei fam yw [[Zonia Bowen]].

== Disgyddiaeth ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Teitl
!Fformat
!Label
!Rhif Catalog
!Dyddiad Rhyddhau
|-
|''O Groth y Ddaear''
|Albwm, CD
|[[Fflach Tradd|Fflach: tradd]]
|CD358H
|2016
|-
|''Detholiad o Hen Faledi, I''
|Albwm, CD
|[[Sbrigyn Ymborth|Erwydd]]
|ER001
|2018
|-
|''Arenig''
|Albwm,CD
|Erwydd
|ER003
|2019
|}

==Dolenni==
* {{url|https://www.gwilymbowenrhys.com/|Gwefan swyddogol}}
* [https://www.facebook.com/gwilymbowenrhys/ Tudalen Facebook Gwilym Bowen Rhys]

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Bowen Rhys, Gwilym}}
[[Categori:Genedigaethau 1993]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Cyfansoddwyr Cymreig]]
[[Categori:Cerddorion Cymreig]]</text>
      <sha1>fvcif9icy4r5o3zh2cp63i8g64rrs9q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102031</id>
      <parentid>11102030</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T17:09:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cydweithio Celtaidd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4650" xml:space="preserve">{{Gwybodlen person/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Mae '''Gwilym Bowen Rhys''' (ganwyd Hydref [[1993]]) yn ganwr a chyfansoddwr o bentref [[Bethel, Gwynedd|Bethel]] ger Caernarfon.

Cafodd fagwraeth Gymraeg a Chymreig, yn cystadlu ar lwyfan eisteddfodau lleol. Yn 14 oed yn 2007, ymunodd gyda’i ddau gefnder a chyfaill i ffurfio’r band roc [[Y Bandana]]. Yn 2012 sefydlodd grŵp gwerin amgen, [[Plu (band)|Plu]] gyda'i ddwy chwaer; Elan a Marged.

==Gyrfa==
===Cerddoriaeth===
Yn ogystal â cherddoriaeth, mae ganddo hefyd ddiddordeb angerddol mewn hanes a diwylliannau cynhenid, ac felly yn ddigon naturiol, fe dyfodd ei ddiddordeb mewn cerddoriaeth traddodiadol ein gwlad. Cychwynodd astudio Hanes ym [[Prifysgol Aberystwyth|Mhrifysgol Aberystwyth]]. Mae wedi cael y fraint o deithio ledled y byd yn perfformio gyda phrosiectau NEXO yn yr Ariannin a TOSTA yng Nghymru, Iwerddon, Yr Alban, Cernyw, Fryslân, Galisia a Gwlad y Basg.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p028hy6m|teitl=Gwilym Bowen Rhys - Gwestai Penblwydd Rhaglen Dewi Llwyd|cyhoeddwr=BBC Radio Cymru|dyddiad=12 Hydref 2014 |dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;
 
Ers rhai blynyddoedd bellach mae wedi bod yn canu ac ymchwilio mewn i ganeuon ac alawon traddodiadol o Gymru a cheisio codi ymwybyddiaeth o'n cerddoriaeth a’n llenyddiaeth gynhenid.

Cyrhaeddodd cystadleuaeth ''[[Cân i Gymru]]'' ddwy waith gan gyfansoddi gyda ei fam Siân.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.s4c.cymru/cy/adloniant/cn-i-gymru-2014/page/5752/ben-rhys//|teitl=GWILYM BOWEN RHYS A SIÂN HARRIS|cyhoeddwr=S4C|dyddiad=2014|dyddiadcyrchiad=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

‘'O Groth y Ddaear’' yw ei albwm unigol gyntaf a lansiwyd yn Eisteddfod Genedlaethol y Fenni, 2016.

Enillodd y wobr am yr Artist Unigol Gorau yng [[Gwobrau Gwerin Cymru|Ngwobrau Gwerin Cymru 2019]]. Derbyniodd enwebiad ar gyfer gwobr yr Artist Unigol Gorau yng Ngwobrau Gwerin [[BBC Radio 2]] 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=BBC Radio 2 - BBC Radio 2 Folk Awards - BBC Radio 2 Folk Awards Nominees 2019|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2hMKzvqbfHmNySYjZXKW0mw/bbc-radio-2-folk-awards-nominees-2019|website=BBC|access-date=2019-08-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

===Clocsiau===
Yn Ebrill 2014 cychwynnodd ddysgu y grefft o wneud clocsiau. Roedd y crefftwr Trefor Owen o Griccieth wedi bwriadu ymddeol o'i waith yn gwneud clocsiau ond doedd neb i gymeryd yr awenau. Cynigiodd y Tywysog Charles wneud cyfraniad er mwyn hyfforddi crefftiwr newydd a bu Gwilym yn cael hyfforddiant yn y grefft.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/27864858|teitl='Sicrhau dyfodol' un o wneuthurwyr clocsiau olaf Cymru|cyhoeddwr=BBC Cymru Fyw|dyddiad=16 Mehefin 2014|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt; Yn 2016 aeth i rownd derfynol Gwobrau Prentisiaethau Cymru yn yr adran Prentis Sylfaen y Flwyddyn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.ntfw.org/wel/apprenticeships-awards-cymru/gwobrau-rownd-derfynol-2016/|teitl=Gwobrau Rownd Derfynol 2016|cyhoeddwr=Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru|dyddiad=2016|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

===Cydweithio Celtaidd===
Bu Gwilym yn perfforio yng [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]] yn haf 2022. Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda Llydawes o'r enw Azenor (ni roddir cyfenw), yn cymharu geiriau Cymraeg a Llydaweg. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn 
@FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Teulu==
Rhieni Gwilym yw Rhys Harris, cyn-aelod o'r [[Y Trwynau Coch|Trwynau Coch]] a Siân Harris.  Mae'n ŵyr i'r diweddar brifardd ac archdderwydd [[Geraint Bowen]]. Ei famgu ar ochr ei fam yw [[Zonia Bowen]].

== Disgyddiaeth ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Teitl
!Fformat
!Label
!Rhif Catalog
!Dyddiad Rhyddhau
|-
|''O Groth y Ddaear''
|Albwm, CD
|[[Fflach Tradd|Fflach: tradd]]
|CD358H
|2016
|-
|''Detholiad o Hen Faledi, I''
|Albwm, CD
|[[Sbrigyn Ymborth|Erwydd]]
|ER001
|2018
|-
|''Arenig''
|Albwm,CD
|Erwydd
|ER003
|2019
|}

==Dolenni==
* {{url|https://www.gwilymbowenrhys.com/|Gwefan swyddogol}}
* [https://www.facebook.com/gwilymbowenrhys/ Tudalen Facebook Gwilym Bowen Rhys]

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Bowen Rhys, Gwilym}}
[[Categori:Genedigaethau 1993]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Cyfansoddwyr Cymreig]]
[[Categori:Cerddorion Cymreig]]</text>
      <sha1>odq996xgw8oz6c18bq2559vg12lsmvs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102032</id>
      <parentid>11102031</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T17:09:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cydweithio Celtaidd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4649" xml:space="preserve">{{Gwybodlen person/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Mae '''Gwilym Bowen Rhys''' (ganwyd Hydref [[1993]]) yn ganwr a chyfansoddwr o bentref [[Bethel, Gwynedd|Bethel]] ger Caernarfon.

Cafodd fagwraeth Gymraeg a Chymreig, yn cystadlu ar lwyfan eisteddfodau lleol. Yn 14 oed yn 2007, ymunodd gyda’i ddau gefnder a chyfaill i ffurfio’r band roc [[Y Bandana]]. Yn 2012 sefydlodd grŵp gwerin amgen, [[Plu (band)|Plu]] gyda'i ddwy chwaer; Elan a Marged.

==Gyrfa==
===Cerddoriaeth===
Yn ogystal â cherddoriaeth, mae ganddo hefyd ddiddordeb angerddol mewn hanes a diwylliannau cynhenid, ac felly yn ddigon naturiol, fe dyfodd ei ddiddordeb mewn cerddoriaeth traddodiadol ein gwlad. Cychwynodd astudio Hanes ym [[Prifysgol Aberystwyth|Mhrifysgol Aberystwyth]]. Mae wedi cael y fraint o deithio ledled y byd yn perfformio gyda phrosiectau NEXO yn yr Ariannin a TOSTA yng Nghymru, Iwerddon, Yr Alban, Cernyw, Fryslân, Galisia a Gwlad y Basg.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p028hy6m|teitl=Gwilym Bowen Rhys - Gwestai Penblwydd Rhaglen Dewi Llwyd|cyhoeddwr=BBC Radio Cymru|dyddiad=12 Hydref 2014 |dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;
 
Ers rhai blynyddoedd bellach mae wedi bod yn canu ac ymchwilio mewn i ganeuon ac alawon traddodiadol o Gymru a cheisio codi ymwybyddiaeth o'n cerddoriaeth a’n llenyddiaeth gynhenid.

Cyrhaeddodd cystadleuaeth ''[[Cân i Gymru]]'' ddwy waith gan gyfansoddi gyda ei fam Siân.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.s4c.cymru/cy/adloniant/cn-i-gymru-2014/page/5752/ben-rhys//|teitl=GWILYM BOWEN RHYS A SIÂN HARRIS|cyhoeddwr=S4C|dyddiad=2014|dyddiadcyrchiad=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

‘'O Groth y Ddaear’' yw ei albwm unigol gyntaf a lansiwyd yn Eisteddfod Genedlaethol y Fenni, 2016.

Enillodd y wobr am yr Artist Unigol Gorau yng [[Gwobrau Gwerin Cymru|Ngwobrau Gwerin Cymru 2019]]. Derbyniodd enwebiad ar gyfer gwobr yr Artist Unigol Gorau yng Ngwobrau Gwerin [[BBC Radio 2]] 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=BBC Radio 2 - BBC Radio 2 Folk Awards - BBC Radio 2 Folk Awards Nominees 2019|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2hMKzvqbfHmNySYjZXKW0mw/bbc-radio-2-folk-awards-nominees-2019|website=BBC|access-date=2019-08-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

===Clocsiau===
Yn Ebrill 2014 cychwynnodd ddysgu y grefft o wneud clocsiau. Roedd y crefftwr Trefor Owen o Griccieth wedi bwriadu ymddeol o'i waith yn gwneud clocsiau ond doedd neb i gymeryd yr awenau. Cynigiodd y Tywysog Charles wneud cyfraniad er mwyn hyfforddi crefftiwr newydd a bu Gwilym yn cael hyfforddiant yn y grefft.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/27864858|teitl='Sicrhau dyfodol' un o wneuthurwyr clocsiau olaf Cymru|cyhoeddwr=BBC Cymru Fyw|dyddiad=16 Mehefin 2014|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt; Yn 2016 aeth i rownd derfynol Gwobrau Prentisiaethau Cymru yn yr adran Prentis Sylfaen y Flwyddyn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.ntfw.org/wel/apprenticeships-awards-cymru/gwobrau-rownd-derfynol-2016/|teitl=Gwobrau Rownd Derfynol 2016|cyhoeddwr=Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru|dyddiad=2016|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

===Cydweithio Celtaidd===
Bu Gwilym yn perfforio yng [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]] yn haf 2022. Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda Llydawes o'r enw Azenor (ni roddir cyfenw), yn cymharu geiriau Cymraeg a Llydaweg. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Teulu==
Rhieni Gwilym yw Rhys Harris, cyn-aelod o'r [[Y Trwynau Coch|Trwynau Coch]] a Siân Harris.  Mae'n ŵyr i'r diweddar brifardd ac archdderwydd [[Geraint Bowen]]. Ei famgu ar ochr ei fam yw [[Zonia Bowen]].

== Disgyddiaeth ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Teitl
!Fformat
!Label
!Rhif Catalog
!Dyddiad Rhyddhau
|-
|''O Groth y Ddaear''
|Albwm, CD
|[[Fflach Tradd|Fflach: tradd]]
|CD358H
|2016
|-
|''Detholiad o Hen Faledi, I''
|Albwm, CD
|[[Sbrigyn Ymborth|Erwydd]]
|ER001
|2018
|-
|''Arenig''
|Albwm,CD
|Erwydd
|ER003
|2019
|}

==Dolenni==
* {{url|https://www.gwilymbowenrhys.com/|Gwefan swyddogol}}
* [https://www.facebook.com/gwilymbowenrhys/ Tudalen Facebook Gwilym Bowen Rhys]

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Bowen Rhys, Gwilym}}
[[Categori:Genedigaethau 1993]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Cyfansoddwyr Cymreig]]
[[Categori:Cerddorion Cymreig]]</text>
      <sha1>3soq081u9xu0uwzhssj5t3etqk542ct</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102129</id>
      <parentid>11102032</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:20:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cydweithio Celtaidd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4934" xml:space="preserve">{{Gwybodlen person/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Mae '''Gwilym Bowen Rhys''' (ganwyd Hydref [[1993]]) yn ganwr a chyfansoddwr o bentref [[Bethel, Gwynedd|Bethel]] ger Caernarfon.

Cafodd fagwraeth Gymraeg a Chymreig, yn cystadlu ar lwyfan eisteddfodau lleol. Yn 14 oed yn 2007, ymunodd gyda’i ddau gefnder a chyfaill i ffurfio’r band roc [[Y Bandana]]. Yn 2012 sefydlodd grŵp gwerin amgen, [[Plu (band)|Plu]] gyda'i ddwy chwaer; Elan a Marged.

==Gyrfa==
===Cerddoriaeth===
Yn ogystal â cherddoriaeth, mae ganddo hefyd ddiddordeb angerddol mewn hanes a diwylliannau cynhenid, ac felly yn ddigon naturiol, fe dyfodd ei ddiddordeb mewn cerddoriaeth traddodiadol ein gwlad. Cychwynodd astudio Hanes ym [[Prifysgol Aberystwyth|Mhrifysgol Aberystwyth]]. Mae wedi cael y fraint o deithio ledled y byd yn perfformio gyda phrosiectau NEXO yn yr Ariannin a TOSTA yng Nghymru, Iwerddon, Yr Alban, Cernyw, Fryslân, Galisia a Gwlad y Basg.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p028hy6m|teitl=Gwilym Bowen Rhys - Gwestai Penblwydd Rhaglen Dewi Llwyd|cyhoeddwr=BBC Radio Cymru|dyddiad=12 Hydref 2014 |dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;
 
Ers rhai blynyddoedd bellach mae wedi bod yn canu ac ymchwilio mewn i ganeuon ac alawon traddodiadol o Gymru a cheisio codi ymwybyddiaeth o'n cerddoriaeth a’n llenyddiaeth gynhenid.

Cyrhaeddodd cystadleuaeth ''[[Cân i Gymru]]'' ddwy waith gan gyfansoddi gyda ei fam Siân.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.s4c.cymru/cy/adloniant/cn-i-gymru-2014/page/5752/ben-rhys//|teitl=GWILYM BOWEN RHYS A SIÂN HARRIS|cyhoeddwr=S4C|dyddiad=2014|dyddiadcyrchiad=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

‘'O Groth y Ddaear’' yw ei albwm unigol gyntaf a lansiwyd yn Eisteddfod Genedlaethol y Fenni, 2016.

Enillodd y wobr am yr Artist Unigol Gorau yng [[Gwobrau Gwerin Cymru|Ngwobrau Gwerin Cymru 2019]]. Derbyniodd enwebiad ar gyfer gwobr yr Artist Unigol Gorau yng Ngwobrau Gwerin [[BBC Radio 2]] 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=BBC Radio 2 - BBC Radio 2 Folk Awards - BBC Radio 2 Folk Awards Nominees 2019|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2hMKzvqbfHmNySYjZXKW0mw/bbc-radio-2-folk-awards-nominees-2019|website=BBC|access-date=2019-08-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

===Clocsiau===
Yn Ebrill 2014 cychwynnodd ddysgu y grefft o wneud clocsiau. Roedd y crefftwr Trefor Owen o Griccieth wedi bwriadu ymddeol o'i waith yn gwneud clocsiau ond doedd neb i gymeryd yr awenau. Cynigiodd y Tywysog Charles wneud cyfraniad er mwyn hyfforddi crefftiwr newydd a bu Gwilym yn cael hyfforddiant yn y grefft.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/27864858|teitl='Sicrhau dyfodol' un o wneuthurwyr clocsiau olaf Cymru|cyhoeddwr=BBC Cymru Fyw|dyddiad=16 Mehefin 2014|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt; Yn 2016 aeth i rownd derfynol Gwobrau Prentisiaethau Cymru yn yr adran Prentis Sylfaen y Flwyddyn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.ntfw.org/wel/apprenticeships-awards-cymru/gwobrau-rownd-derfynol-2016/|teitl=Gwobrau Rownd Derfynol 2016|cyhoeddwr=Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru|dyddiad=2016|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

===Cydweithio Celtaidd===
Bu Gwilym yn perfforio yng [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]] yn haf 2022.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://arts.wales/cy/newyddion-swyddi-chyfleoedd/cymru-yn-dychwelyd-i-ddathliad-mwyaf-y-byd-o-ddiwylliannau-celtaidd |title=Cymru yn dychwelyd i ddathliad mwyaf y byd o ddiwylliannau Celtaidd |publisher=[[Cyngor Celfyddydau Cymru |access-date=10 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda Llydawes o'r enw Azenor (ni roddir cyfenw), yn cymharu geiriau Cymraeg a Llydaweg. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Teulu==
Rhieni Gwilym yw Rhys Harris, cyn-aelod o'r [[Y Trwynau Coch|Trwynau Coch]] a Siân Harris.  Mae'n ŵyr i'r diweddar brifardd ac archdderwydd [[Geraint Bowen]]. Ei famgu ar ochr ei fam yw [[Zonia Bowen]].

== Disgyddiaeth ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Teitl
!Fformat
!Label
!Rhif Catalog
!Dyddiad Rhyddhau
|-
|''O Groth y Ddaear''
|Albwm, CD
|[[Fflach Tradd|Fflach: tradd]]
|CD358H
|2016
|-
|''Detholiad o Hen Faledi, I''
|Albwm, CD
|[[Sbrigyn Ymborth|Erwydd]]
|ER001
|2018
|-
|''Arenig''
|Albwm,CD
|Erwydd
|ER003
|2019
|}

==Dolenni==
* {{url|https://www.gwilymbowenrhys.com/|Gwefan swyddogol}}
* [https://www.facebook.com/gwilymbowenrhys/ Tudalen Facebook Gwilym Bowen Rhys]

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Bowen Rhys, Gwilym}}
[[Categori:Genedigaethau 1993]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Cyfansoddwyr Cymreig]]
[[Categori:Cerddorion Cymreig]]</text>
      <sha1>bcob8wr52lir4xuefrli25xdpr1879w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102133</id>
      <parentid>11102129</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:23:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cydweithio Celtaidd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4925" xml:space="preserve">{{Gwybodlen person/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Mae '''Gwilym Bowen Rhys''' (ganwyd Hydref [[1993]]) yn ganwr a chyfansoddwr o bentref [[Bethel, Gwynedd|Bethel]] ger Caernarfon.

Cafodd fagwraeth Gymraeg a Chymreig, yn cystadlu ar lwyfan eisteddfodau lleol. Yn 14 oed yn 2007, ymunodd gyda’i ddau gefnder a chyfaill i ffurfio’r band roc [[Y Bandana]]. Yn 2012 sefydlodd grŵp gwerin amgen, [[Plu (band)|Plu]] gyda'i ddwy chwaer; Elan a Marged.

==Gyrfa==
===Cerddoriaeth===
Yn ogystal â cherddoriaeth, mae ganddo hefyd ddiddordeb angerddol mewn hanes a diwylliannau cynhenid, ac felly yn ddigon naturiol, fe dyfodd ei ddiddordeb mewn cerddoriaeth traddodiadol ein gwlad. Cychwynodd astudio Hanes ym [[Prifysgol Aberystwyth|Mhrifysgol Aberystwyth]]. Mae wedi cael y fraint o deithio ledled y byd yn perfformio gyda phrosiectau NEXO yn yr Ariannin a TOSTA yng Nghymru, Iwerddon, Yr Alban, Cernyw, Fryslân, Galisia a Gwlad y Basg.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p028hy6m|teitl=Gwilym Bowen Rhys - Gwestai Penblwydd Rhaglen Dewi Llwyd|cyhoeddwr=BBC Radio Cymru|dyddiad=12 Hydref 2014 |dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;
 
Ers rhai blynyddoedd bellach mae wedi bod yn canu ac ymchwilio mewn i ganeuon ac alawon traddodiadol o Gymru a cheisio codi ymwybyddiaeth o'n cerddoriaeth a’n llenyddiaeth gynhenid.

Cyrhaeddodd cystadleuaeth ''[[Cân i Gymru]]'' ddwy waith gan gyfansoddi gyda ei fam Siân.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=http://www.s4c.cymru/cy/adloniant/cn-i-gymru-2014/page/5752/ben-rhys//|teitl=GWILYM BOWEN RHYS A SIÂN HARRIS|cyhoeddwr=S4C|dyddiad=2014|dyddiadcyrchiad=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

‘'O Groth y Ddaear’' yw ei albwm unigol gyntaf a lansiwyd yn Eisteddfod Genedlaethol y Fenni, 2016.

Enillodd y wobr am yr Artist Unigol Gorau yng [[Gwobrau Gwerin Cymru|Ngwobrau Gwerin Cymru 2019]]. Derbyniodd enwebiad ar gyfer gwobr yr Artist Unigol Gorau yng Ngwobrau Gwerin [[BBC Radio 2]] 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=BBC Radio 2 - BBC Radio 2 Folk Awards - BBC Radio 2 Folk Awards Nominees 2019|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2hMKzvqbfHmNySYjZXKW0mw/bbc-radio-2-folk-awards-nominees-2019|website=BBC|access-date=2019-08-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

===Clocsiau===
Yn Ebrill 2014 cychwynnodd ddysgu y grefft o wneud clocsiau. Roedd y crefftwr Trefor Owen o Griccieth wedi bwriadu ymddeol o'i waith yn gwneud clocsiau ond doedd neb i gymeryd yr awenau. Cynigiodd y Tywysog Charles wneud cyfraniad er mwyn hyfforddi crefftiwr newydd a bu Gwilym yn cael hyfforddiant yn y grefft.&lt;ref&gt;{{dyf newyddion|url=https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/27864858|teitl='Sicrhau dyfodol' un o wneuthurwyr clocsiau olaf Cymru|cyhoeddwr=BBC Cymru Fyw|dyddiad=16 Mehefin 2014|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt; Yn 2016 aeth i rownd derfynol Gwobrau Prentisiaethau Cymru yn yr adran Prentis Sylfaen y Flwyddyn.&lt;ref&gt;{{dyf gwe|url=https://www.ntfw.org/wel/apprenticeships-awards-cymru/gwobrau-rownd-derfynol-2016/|teitl=Gwobrau Rownd Derfynol 2016|cyhoeddwr=Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru|dyddiad=2016|dyddiadcyrchu=9 Mai 2019}}&lt;/ref&gt;

===Cydweithio Celtaidd===
Bu Gwilym yn perfforio yng [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]] yn haf 2022.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://arts.wales/cy/newyddion-swyddi-chyfleoedd/cymru-yn-dychwelyd-i-ddathliad-mwyaf-y-byd-o-ddiwylliannau-celtaidd |title=Cymru yn dychwelyd i ddathliad mwyaf y byd o ddiwylliannau Celtaidd |publisher=[[Cyngor Celfyddydau Cymru |access-date=10 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Fel rhan o'r cyfnod bu iddo recordio ffilmig gan sianel gerddoriaeth ar-lein [[S4C]], [[Lŵp]], gyda'r gantores Llydwig, Azenor Kallag, yn cymharu geiriau Cymraeg a Llydaweg. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Teulu==
Rhieni Gwilym yw Rhys Harris, cyn-aelod o'r [[Y Trwynau Coch|Trwynau Coch]] a Siân Harris.  Mae'n ŵyr i'r diweddar brifardd ac archdderwydd [[Geraint Bowen]]. Ei famgu ar ochr ei fam yw [[Zonia Bowen]].

== Disgyddiaeth ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Teitl
!Fformat
!Label
!Rhif Catalog
!Dyddiad Rhyddhau
|-
|''O Groth y Ddaear''
|Albwm, CD
|[[Fflach Tradd|Fflach: tradd]]
|CD358H
|2016
|-
|''Detholiad o Hen Faledi, I''
|Albwm, CD
|[[Sbrigyn Ymborth|Erwydd]]
|ER001
|2018
|-
|''Arenig''
|Albwm,CD
|Erwydd
|ER003
|2019
|}

==Dolenni==
* {{url|https://www.gwilymbowenrhys.com/|Gwefan swyddogol}}
* [https://www.facebook.com/gwilymbowenrhys/ Tudalen Facebook Gwilym Bowen Rhys]

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Bowen Rhys, Gwilym}}
[[Categori:Genedigaethau 1993]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Cyfansoddwyr Cymreig]]
[[Categori:Cerddorion Cymreig]]</text>
      <sha1>cmwn9q8nwhqm0e0i1xchvab7x0l23yq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pêl-rwyd yng Ngemau'r Gymanwlad</title>
    <ns>0</ns>
    <id>225742</id>
    <revision>
      <id>11101983</id>
      <parentid>11033388</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T12:00:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Blogdroed</username>
        <id>20543</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4680" xml:space="preserve">Gwnaeth '''[[pêl-rwyd]]''' ei ymddangosiad cyntaf yng [[Gemau'r Gymanwlad|Ngemau'r Gymanwlad]] yn ystod [[Gemau'r Gymanwlad 1998|Gemau'r Gymanwlad]] ym 1998 yn [[Kuala Lumpur]], [[Maleisia]].

Mae'r gamp wedi ymddangos ym mhob un o'r Gemau ers yr ymddangosiad cyntaf yn Kuala Lumpur ac ers 2014, mae pêl-rwyd yn un o'r 10 camp craidd sydd yn rhaid ei gynnal mewn Gemau Gymanwlad.

==Gemau==

{|class=wikitable 
|-
!rowspan=2 width=60|Gemau
!rowspan=2 width=60|Blwyddyn
!rowspan=2 width=100|Dinas
!rowspan=2 width=100|Gwlad
!colspan=3 width=390|Medalau
|-
|bgcolor=&quot;gold&quot; align=center width=130|'''Aur'''
|bgcolor=&quot;silver&quot; align=center width=130|'''Arian'''
|bgcolor=&quot;CC9966&quot; align=center width=130|'''Efydd'''
|-
|[[Gemau'r Gymanwlad 1998|XVI]] || 1998 ||[[Kuala Lumpur]] ||{{baner|Malaysia}} [[Maleisia]] || {{AUS}} || {{NZL}} || {{ENG}}
|-
|[[Gemau'r Gymanwlad 2002|XVII]] || 2002 || [[Manceinion]] || {{ENG}} ||{{AUS}} || {{NZL}} || {{banergwlad|Jamaica}}
|-
|[[Gemau'r Gymanwlad 2006|XVIII]] || 2006 || [[Melbourne]] || {{AUS}} || {{NZL}}|| {{AUS}}|| {{ENG}}
|-
|[[Gemau'r Gymanwlad 2010|XIX]] || 2010 || [[Delhi Newydd]] || {{IND}} || {{NZL}} || {{AUS}} || {{ENG}}
|-
|[[Gemau'r Gymanwlad 2014|XX]] || 2014  || [[Glasgow]] || {{SCO}} || {{AUS}} || {{NZL}} || {{banergwlad|Jamaica}}
|-
|[[Gemau'r Gymanwlad 2018|XXI]] || 2018 || [[Gold Coast, Queensland|Arfordir Aur]] ||{{AUS}} || {{ENG}} || {{AUS}} || {{banergwlad|Jamaica}}
|-
|[[Gemau'r Gymanwlad 2022|XXII]] || 2022 || [[Birmingham]] ||{{ENG}} || {{AUS}} || {{banergwlad|Jamaica}} || {{NZL}}

|}

==Tabl medalau==
''Ar ôl [[Gemau'r Gymanwlad 2022]]''
{| {{RankedMedalTable|class=wikitable sortable}}
|-
| 1
| align=left|{{AUS}} || 4 || 3 || 0 || 7
|-
| 2
| align=left|{{NZL}} || 2 || 3 || 1 || 6
|-
| 3
| align=left|{{ENG}} || 1 || 0 || 3 || 4
|-
| 4
| align=left|{{banergwlad|Jamaica}} || 0 || 1 || 3 || 4
|-
!colspan=2| '''Cyfanswm''' || '''7''' || '''7''' || '''7''' || '''21'''
|}

==Gwledydd sydd wedi cystadlu==

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
! Gwlad
! [[Gemau'r Gymanwlad 1998|1998]] 
! [[Gemau'r Gymanwlad 2002|2002]] 
! [[Gemau'r Gymanwlad 2006|2006]] 
! [[Gemau'r Gymanwlad 2010|2010]] 
! [[Gemau'r Gymanwlad 2014|2014]] 
! [[Gemau'r Gymanwlad 2018|2018]] 
! [[Gemau'r Gymanwlad 2022|2022]] 
! Ymddangosiadau
|-
|align=left|{{AUS}} || {{aur1}} || {{aur1}} || {{arian2}} ||  {{arian2}} || {{aur1}} || {{arian2}} || {{aur1}} ||7
|-
|align=left|{{banergwlad|Barbados}} || 8ed || 9ed || 10ed || 7ed || 11eg || 10ed || 12ed ||7
|-
|align=left|{{CAN}} || 10ed || 10ed || - || - || - || - || - ||2
|-
|align=left|{{CYM}} || 9ed || 6ed || 8ed || - || 8ed || 11eg || 8ed ||6
|-
|align=left|{{banergwlad|De Affrica}} || 4ydd || 5ed || 7ed  || 6ed  || 6ed  || 5ed || 6ed || 7
|-
|align=left|{{banergwlad|Fiji}} || - || 7ed || 9ed || - || - || 12ed || - ||3
|-
|align=left|{{banergwlad|Gogledd Iwerddon}} || - || - || - || - || 7ed || 8ed || 10ed || 3
|-
|align=left|{{IND}} || - || - || - || 12ed || - || - || - || 1
|-
|align=left|{{banergwlad|Jamaica}} || 5ed || {{efydd3}} || 4ydd || 4ydd || {{efydd3}} || {{efydd3}} || {{arian2}} || 7
|-
|align=left|{{ENG}} || {{efydd3}} || 4ydd || {{efydd3}} ||{{efydd3}} || 4ydd || {{aur1}} || 4ydd || 7
|-
|align=left|{{banergwlad|Malawi}} || 6ed || - || 6ed || 5ed || 5ed || 7ed || 7ed || 6
|-
|align=left|{{banergwlad|Papua Gini Newydd}} || - || - || - || 11eg || - || - || - || 1
|-
|align=left|{{banergwlad|Maleisia}} || 11eg || - || - || - || - || - || - || 1
|-
|align=left|{{NZL}} || {{arian2}} || {{arian2}} || {{aur1}} ||{{aur1}}  || {{arian2}} || 4ydd || {{efydd3}} || 7
|-
|align=left|{{banergwlad|Samoa}} || - || - || 5ed || 9ed || - || - || - || 2
|-
|align=left|{{banergwlad|Sant Lwsia}} || - || - || - || - || 12ed || - || - || 1
|-
|align=left|{{banergwlad|Singapôr}} || - || - || 12ed || - || - || - || - || 1
|-
|align=left|{{banergwlad|Sri Lanka}} || 12ed || 8ed || - || - || - || - || - || 2
|-
|align=left|[[Delwedd:Flag of Saint Vincent and the Grenadines.svg|21px]] [[Saint Vincent a'r Grenadines|St Vincent]] || - || - || 11eg || - || - || - || - ||1
|-
|align=left|{{banergwlad|Trinidad a Tobago}} || - || - || - || 8ed || 10ed || - || 11eg || 3
|-
|align=left|{{banergwlad|Wganda}} || - || - || - || - || - || 6ed || 5ed || 2
|-
|align=left|{{banergwlad|Ynysoedd Cook}} || 6ed || - || - || 10ed || - || - || - ||2
|-
|align=left|{{SCO}} || - || - || - || - || 9ed || 9ed || 9ed || 3
|-
| || '''12 || '''10 || '''12 ||'''12||'''12 || '''12|| '''12
|}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Gemau'r Gymanwlad}}
{{Chwaraeon yng Ngemau'r Gymanwlad}}

[[Categori:Chwaraeon Gemau'r Gymanwlad]]
[[Categori:Pêl-rwyd|Gemau'r Gymanwlad]]</text>
      <sha1>azcnwqj1f77jl85rd0tnx3bns9215it</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Defnyddiwr:Stefanik/Wici365</title>
    <ns>2</ns>
    <id>229465</id>
    <revision>
      <id>11102195</id>
      <parentid>11101791</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:30:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* 2022 --&gt; */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58295" xml:space="preserve">Mae hafan y Prosiect yma: [[Wicipedia:Wicibrosiect Wici365]]

== 2017 - 2018 ==

#	[[Ayande]]	  -  	 1 Ebrill 2018	  -  	 3,738‎ 
#	[[Y Lagŵn Glas]]	  -  	 1 Ebrill 2018	  -  	 4,428‎ 
#	[[Bessastaðir]]	  -  	 3 Ebrill 2018	  -  	 2,205‎ 
#	[[Garðabær]]	  -  	 3 Ebrill 2018	  -  	 2,970‎ 
#	[[Hafnarfjörður]]	  -  	 3 Ebrill 2018	  -  	 5,242‎ 
#	[[Kópavogur]]	  -  	 3 Ebrill 2018	  -  	 6,968‎ 
#	[[Reykjavík Fawr]]	  -  	 3 Ebrill 2018	  -  	 7,447‎ 
#	[[Reykjanesskagi]]	  -  	 3 Ebrill 2018	  -  	 3,164‎ 
#	[[Reykjanes]]	  -  	 3 Ebrill 2018	  -  	 543‎ 
#	[[Njarðvík]]	  -  	 3 Ebrill 2018	  -  	 3,857‎ 
#	[[Haukadalur]]	  -  	 4 Ebrill 2018	  -  	 2,316‎ 
#	[[Þingvellir]]	  -  	 4 Ebrill 2018	  -  	 3,360‎ 
#	[[Gullfoss]]	  -  	 4 Ebrill 2018	  -  	 3,748‎ 
#	[[Kjósarhreppur]]	  -  	 4 Ebrill 2018	  -  	 1,851‎ 
#	[[Mosfellsbær]]	  -  	 4 Ebrill 2018	  -  	 6,149‎ 
#	[[Seltjarnarnes]]	  -  	 4 Ebrill 2018	  -  	 3,493‎ 
#	[[Akranes]]	  -  	 5 Ebrill 2018	  -  	 3,226‎ 
#	[[Ed Holden]]	  -  	 5 Ebrill 2018	  -  	 3,516‎ 
#	[[Gwilym Bowen Rhys]]	  -  	 5 Ebrill 2018	  -  	 1,120‎ 
#	[[Húsavík]]	  -  	 7 Ebrill 2018	  -  	 5,231‎ 
#	[[Ísafjarðarbær]]	  -  	 7 Ebrill 2018	  -  	 2,338‎ 
#	[[Fjarðabyggð]]	  -  	 7 Ebrill 2018	  -  	 2,051‎ 
#	[[Grindavík]]	  -  	 7 Ebrill 2018	  -  	 3,080‎ 
#	[[Landnámabók]]	  -  	 7 Ebrill 2018	  -  	 3,395‎ 
#	[[Vík í Mýrdal]]	  -  	 7 Ebrill 2018	  -  	 5,317‎ 
#	[[Sólheimajökull]]	  -  	 7 Ebrill 2018	  -  	 2,169‎ 
#	[[Vestmannaeyjar]]	  -  	 8 Ebrill 2018	  -  	 7,523‎ 
#	[[Snæfellsnes]]	  -  	 9 Ebrill 2018	  -  	 2,415‎ 
#	[[Grundarfjarðarbær]]	  -  	 9 Ebrill 2018	  -  	 2,695‎ 
#	[[Sheng]]	  -  	 10 Ebrill 2018	  -  	 6,581‎ 
#	[[Dalvíkurbyggð]]	  -  	 10 Ebrill 2018	  -  	 2,828‎ 
#	[[Mýrdalshreppur]]	  -  	 10 Ebrill 2018	  -  	 701‎ 
#	[[Árborg]]	  -  	 11 Ebrill 2018	  -  	 2,781‎ 
#	[[Selfoss]]	  -  	 11 Ebrill 2018	  -  	 8,306‎ 
#	[[Matatu]]	  -  	 11 Ebrill 2018	  -  	 6,190‎ 
#	[[Tro-tro]]	  -  	 12 Ebrill 2018	  -  	 3,890‎ 
#	[[Dala dala]]	  -  	 12 Ebrill 2018	  -  	 4,214‎ 
#	[[Hringvegur, Route 1 (Gwlad yr Iâ)]]	  -  	 13 Ebrill 2018	  -  	 5,480‎ 
#	[[Ffederasiwn Pêl-droed Albania]]	  -  	 13 Ebrill 2018	  -  	 4,989‎ 
#	[[KF Elbasani]]	  -  	 15 Ebrill 2018	  -  	 4,654‎ 
#	[[Elbasan Arena]]	  -  	 15 Ebrill 2018	  -  	 2,443‎ 
#	[[Maes Awyr Ryngwladol y Fam Teresa, Tirana]]	  -  	 16 Ebrill 2018	  -  	 8,451‎ 
#	[[Kategoria Superiore]]	  -  	 16 Ebrill 2018	  -  	 6,820‎ 
#	[[FK Jelgava]]	  -  	 17 Ebrill 2018	  -  	 5,522‎ 
#	[[CP Afan Lido]]	  -  	 17 Ebrill 2018	  -  	 5,480‎ 
#	[[Borgarnes]]	  -  	 17 Ebrill 2018	  -  	 6,433‎ 
#	[[Blönduós]]	  -  	 18 Ebrill 2018	  -  	 3,614‎ 
#	[[Höfn]]	  -  	 19 Ebrill 2018	  -  	 3,812‎ 
#	[[Egilsstaðir]]	  -  	 19 Ebrill 2018	  -  	 4,834‎ 
#	[[Stadiwm Marston]]	  -  	 20 Ebrill 2018	  -  	 713‎ 
#	[[Maes Ffordd Victoria]]	  -  	 23 Ebrill 2018	  -  	 1,638‎ 
#	[[C.P.-D. Goytre United]]	  -  	 26 Ebrill 2018	  -  	 2,419‎ 
#	[[Heol y Wig, Aberystwyth]]	  -  	 29 Ebrill 2018	  -  	 1,468‎ 
#	[[Canolfan y Morlan]]	  -  	 2 Mai 2018	  -  	 3,929‎ 
#	[[Eisteddfod Calan Mai Aberystwyth]]	  -  	 2 Mai 2018	  -  	 634‎ 
#	[[Capel y Morfa, Aberystwyth]]	  -  	 8 Mai 2018	  -  	 2,152‎ 
#	[[Llyfrgell Tref Aberystwyth]]	  -  	 9 Mai 2018	  -  	 2,502‎ 
#	[[Stryd Portland, Aberystwyth]]	  -  	 9 Mai 2018	  -  	 2,750‎ 
#	[[Stryd y Baddon, Aberystwyth]]	  -  	 11 Mai 2018	  -  	 1,865‎ 
#	[[Talat Chaudhri]]	  -  	 13 Mai 2018	  -  	 1,877‎ 
#	[[Maes y Frenhines]]	  -  	 13 Mai 2018	  -  	 1,249‎ 
#	[[Cyngor Cymuned Llanbadarn Fawr]]	  -  	 15 Mai 2018	  -  	 6,984‎ 
#	[[Capel Soar, Llanbadarn Fawr]]	  -  	 15 Mai 2018	  -  	 4,689‎ 
#	[[Amgueddfa Ceredigion]]	  -  	 20 Mai 2018	  -  	 3,909‎ 
#	[[Stryd y Porth Bach, Aberystwyth]]	  -  	 20 Mai 2018	  -  	 1,841‎ 
#	[[Stryd y Popty, Aberystwyth]]	  -  	 21 Mai 2018	  -  	 1,422‎ 
#	[[Carl Hermann Ethé]]	  -  	 22 Mai 2018	  -  	 2,043‎ 
#	[[Ffordd y Môr, Aberystwyth]]	  -  	 23 Mai 2018	  -  	 2,882‎ 
#	[[Ymddiriedolaeth James Pantyfedwen]]	  -  	 23 Mai 2018	  -  	 4,993‎ 
#	[[Stryd y Farchnad, Aberystwyth]]	  -  	 23 Mai 2018	  -  	 2,288‎ 
#	[[Løgting]]	  -  	 25 Mai 2018	  -  	 6,206‎ 
#	[[Gŵyl Seiclo Aberystwyth]]	  -  	 28 Mai 2018	  -  	 3,080‎ 
#	[[Chwaraeon Cymru]]	  -  	 29 Mai 2018	  -  	 1,528‎ 
#	[[Tenis Cymru]]	  -  	 29 Mai 2018	  -  	 2,639‎ 
#	[[Morfa Mawr, Aberystwyth]]	  -  	 29 Mai 2018	  -  	 3,254‎ 
#	[[Clwb Tenis Aberystwyth]]	  -  	 29 Mai 2018	  -  	 2,208‎ 
#	[[Seidr y Mynydd]]	  -  	 30 Mai 2018	  -  	 971‎ 
#	[[Cîfio]]	  -  	 31 Mai 2018	  -  	 2,047‎ 
#	[[Poliffoni]]	  -  	 1 Mehefin 2018	  -  	 4,894‎ 
#	[[Trio Mandili]]	  -  	 1 Mehefin 2018	  -  	 3,129‎ 
#	[[Seyðabrævið]]	  -  	 2 Mehefin 2018	  -  	 4,555‎ 
#	[[Baneri Promenâd Aberystwyth]]	  -  	 10 Mehefin 2018	  -  	 2,814‎ 
#	[[A Lyga]]	  -  	 12 Mehefin 2018	  -  	 6,111‎ 
#	[[Trakai]]	  -  	 12 Mehefin 2018	  -  	 4,986‎ 
#	[[FK Trakai]]	  -  	 12 Mehefin 2018	  -  	 7,777‎ 
#	[[Ffederasiwn Pêl-droed Lithwania]]	  -  	 14 Mehefin 2018	  -  	 1,722‎ 
#	[[Mentrau Iaith Cymru]]	  -  	 12 Gorffennaf 2018	  -  	 913‎ 
#	[[Heledd ap Gwynfor]]	  -  	 12 Gorffennaf 2018	  -  	 805‎ 
#	[[Thermomedr]]	  -  	 23 Gorffennaf 2018	  -  	 2,191‎ 
#	[[Celsius]]	  -  	 23 Gorffennaf 2018	  -  	 3,820‎ 
#	[[Ibrahim Rugova]]	  -  	 27 Gorffennaf 2018	  -  	 7,486‎ 
#	[[Adem Demaçi]]	  -  	 27 Gorffennaf 2018	  -  	 6,653‎ 
#	[[Dyn Indalo]]	  -  	 29 Gorffennaf 2018	  -  	 3,614‎ 
#	[[Dathliadau Geraint Thomas yn Tour de France 2018]]	  -  	 2 Awst 2018	  -  	 1,948‎ 
#	[[Huw Marshall]]	  -  	 21 Awst 2018	  -  	 2,172‎ 
#	[[Radio Yes Cymru]]	  -  	 21 Awst 2018	  -  	 2,728‎ 
#	[[Gareth Bonello]]	  -  	 22 Awst 2018	  -  	 2,834‎ 
#	[[Genootskap van Regte Afrikaners]]	  -  	 23 Awst 2018	  -  	 4,785‎ 
#	[[Eurfyl ap Gwilym]]	  -  	 24 Awst 2018	  -  	 4,300‎ 
#	[[Ysgol Ramadeg Ardwyn]]	  -  	 24 Awst 2018	  -  	 2,081‎ 
#	[[Chwiorydd Loreto]]	  -  	 26 Awst 2018	  -  	 1,259‎ 
#	[[Hiwgenotiaid]]	  -  	 28 Awst 2018	  -  	 5,034‎ 
#	[[Gone Girl]]	  -  	 28 Awst 2018	  -  	 4,551‎ 
#	[[Paarl]]	  -  	 28 Awst 2018	  -  	 6,246‎ 
#	[[Steve Bannon]]	  -  	 29 Awst 2018	  -  	 6,421‎ 
#	[[Julius Evola]]	  -  	 29 Awst 2018	  -  	 10,508‎ 
#	[[Traddodiad Ofnus (band)]]	  -  	 30 Awst 2018	  -  	 1,869‎ 
#	[[Celf tir]]	  -  	 30 Awst 2018	  -  	 3,168‎ 
#	[[Avant-garde]]	  -  	 30 Awst 2018	  -  	 6,646‎ 
#	[[Theo van Doesburg]]	  -  	 31 Awst 2018	  -  	 7,008‎ 
#	[[De Stijl]]	  -  	 31 Awst 2018	  -  	 5,741‎ 
#	[[Lliw primaidd]]	  -  	 31 Awst 2018	  -  	 3,077‎ 
#	[[Lluniadaeth, (Constructivism)]]	  -  	 1 Medi 2018	  -  	 7,015‎ 
#	[[Teachta Dála]]	  -  	 3 Medi 2018	  -  	 3,295‎ 
#	[[Seán Lemass]]	  -  	 3 Medi 2018	  -  	 12,581‎ 
#	[[John Bruton]]	  -  	 3 Medi 2018	  -  	 10,402‎ 
#	[[Gorllewin Dulyn (etholaeth Dáil Éireann)]]	  -  	 3 Medi 2018	  -  	 1,571‎ 
#	[[Miri Mawr]]	  -  	 4 Medi 2018	  -  	 2,631‎ 
#	[[Jacpot (rhaglen deledu)]]	  -  	 4 Medi 2018	  -  	 2,911‎ 
#	[[Kevin Davies]]	  -  	 5 Medi 2018	  -  	 1,471‎ 
#	[[Clive Roberts]]	  -  	 5 Medi 2018	  -  	 1,423‎ 
#	[[Undeb Pêl-droed Denmarc]]	  -  	 7 Medi 2018	  -  	 3,623‎ 
#	[[Cyngor Tref Aberystwyth]]	  -  	 13 Medi 2018	  -  	 6,572‎ 
#	[[Futsal]]	  -  	 13 Medi 2018	  -  	 4,430‎ 
#	[[Cymdeithas Bêl-droed Gweriniaeth Iwerddon]]	  -  	 17 Medi 2018	  -  	 6,615‎ 
#	[[Cymdeithas Bêl-droed Gogledd Iwerddon]]	  -  	 18 Medi 2018	  -  	 8,616‎
#       [[Ysgol Frankfurt]] 	  -  	 19 Medi 2018 	  -  	 3,337
#       [[Ffederasiwn Frenhinol Pêl-droed Sbaen]]	  -  	 20 Medi 2018 	  -  	 6,633
#       [[Ffelaffel]]	  -  	 20 Medi 2018 	  -  	 4,771
#       [[Bara pita]]	  -  	 20 Medi 2018 	  -  	 3,994
#       [[Sesame]]	  -  	 21 Medi 2018	  -  	 3,632
#       [[Gwladwriaeth Rydd Iwerddon]]	  -  	 24 Medi 2018	  -  	8,256 
#       [[Cyfansoddiad Iwerddon]]	  -  	 24 Medi 2018	  -  	6,515
#       [[Seanad Éireann]]	  -  	 25 Medi 2018	  -  	11,002
#       [[Tŷ Leinster]]	  -  	 25 Medi 2018	  -  	6,331
#       [[Cofadail Michael Collins ac Arthur Griffiths, Tŷ Leinster]]	  -  	 25 Medi 2018	  -  	4,052
#       [[Plaid Lafur Iwerddon]]       -     26 Medi 2018   -  10,164
#       [[Bwrdeistref]]            -    27 Medi 2018     -    3,651
#       [[Plaid Werdd Iwerddon]]     - 28 Medi 2018  -  10,268
#       [[Cyflwr cyfarchol]]      -  30 Medi 2018   -
#       [[C.P.D. Ton Pentre]]     -  30 Medi 2018
#       [[Goetre (Port Talbot)]]   -   30 Medi 2018
#       [[Marmite]]           -    1 Hydref 2018   - 3,820
#       [[Desolation Radio]]  -    1 Hydref 2018     - 1,028
#       [[Cathaoirleach]]     -    2 Hydref 2018    - 3,023
#       [[Siawarma]]          -    2 Hydref 2018    -  5,534
#       [[Kevin O’Higgins]]   -    3 Hydref 2018    -  6,809
#       [[Letsie III, brenin Lesotho]]   - 4 Hydref 2018  -
#       [[Prifysgol Genedlaethol Lesotho]]    -  4 Hydref 2018  -
#       [[Sesotho]]               -          4 Hydref 2018
#       [[Tsotsitaal]]           -   5 Hydref 2018   562
#       [[Gŵyl Gomedi Aberystwyth]]  -  7 Hydref 2018
#       [[Gŵyl Gomedi Machynlleth]]  -  7 Hydref 2018
#       [[Sinema'r Commodore, Aberystwyth]]    -    7 Hydref 2018
#       [[Pier Aberystwyth]]             -   7 Hydref 2018
#       [[Neuadd y Brenin, Aberystwyth]]     -   8 Hydref 2018
#       [[Fitamin B12]]                   -   9 Hydref 2018
#       [[Afon Pripyat]]     -        9 Hydref 2018
#       [[Heol y Bont, Aberystwyth]]     -   10 Hydref 2018
#       [[Tafarn yr Hen Lew Du, Aberystwyth]]    -   10 Hydref 2018
#       [[Tzachi HaLevy]]              -    11 Hydref 2019
#       [[Freedom Come-All-Ye, cân]]            -   12 Hydref 2018  - 6,738 
#       [[Idan Amedi]]             -   12 Hydref 2018   - 1,923
#       [[Hamish Henderson]]    - 13 Hydref 2018    - 6.727
#       [[Fauda]]             -   13 Hydref 2018    - 6,962
#       [[Lior Raz]]         -  13 Hydref 2018   - 2,957
#       [[Alan Wynne Williams]]   - 14 Hydref 2018  -
#       [[Sabich]]             - 15 Hydref 2018   - 3,074
#       [[Tahini]]              -   16 Hydref   -
#       [[Halfa]]            -   16 Hydref 2018  - 4,465
#       [[Petah Tikva]]       -   19 Hydref   - 7,337
#       [[Capel Seion, Annibynwyr, Aberystwyth]]   - 19 Hydref 2018  -   2,111
#       [[KF Tirana]]           -    20 Hydref 2018   -   6,174
#       [[Rheol Tintur]]      -  23 Hydref 2018 - 10,676
#       [[Cwmbrân Celtic FC]]     -  24 Hydref 2018  - 3,418
#       [[C.P.D. Tref Cwmbrân]]     -   25 Hydref 2018   -  7,437
#       [[Stadiwm Cwmbrân]]       -   25 Hydref 2018   - 1,860
#       [[John Maclean (Sosialydd Albanaidd)]]    -  26 Hydref 2018   - 8,385
#       [[Bergambacht]]                -  26 Hydref 2018 - 4,483
#       [[Glasir]]   - 26 Hydref 2018 - 3,627
#       [[Prifysgol Ynysoedd y Ffaröe]] - 27 Hydref 2018 - 4,159
#       [[Prifysgol Copenhagen]]  -  28 Hydref 2018 - 11,674
#       [[Lasse Hessel]] - 28 Hydref 2018 - 4,708
#       [[Condom Benyw]] - 30 Hydref 2018 -  7,128
#       [[Polywrethan]] - 31 Hydref 2018 - 5,540
#       [[Otto Bayer]]  - 31 Hydref 2018 -  3,597
#       [[Tampon]] - 1 Tachwedd 2018  - 11,836
#       [[Cwpan mislif]]  - 2 Tachwedd 2018  -  8,257
#       [[Dinamo Tirana]] - 2 Tachwedd 2018 - 2,905
#       [[FK Partizani Tirana]] - 3 Tachwedd 2018 - 3,700
#       [[C.P.D. Inter Caerdydd]] - 3 Tachwedd 2018 -  5,802
#       [[Meir Dizengoff]]  - 4 Tachwedd 2018 - 6,160
#       [[Stryd Dizengoff]] - 4 Tachwedd 2018 - 4,007
#       [[Maelfa]] - 4 Tachwedd 2018 - 10,086
#       [[Chofefei Tsion]] - 5 Tachwedd 2018 - 7,121
#       [[Der Judenstaat]] - 6 Tachwedd 2018 - 12,199
#       [[Altneuland]] - 7 Tachwedd 2018 - 13,053
#       [[Judith Maro]] - 7 Tachwedd 2018 - 5,042
#       [[Naomi Jones]] - 8 Tachwedd 2018 - 4,499
#       [[Cwpan Cynghrair Cymru]] - 10 Tachwedd 2018
#       [[C.P.D. Glyn Ebwy]] - 10 Tachwedd 2018 -  3,150
#       [[Palmach]] - 11 Tachwedd 2018 - 6,050
#       [[Eliezer Ben-Yehuda]] - 12 Tachwedd 2018 - 11,423
#       [[Theodor Herzl]] - 14 Tachwedd 2018 - 16,578
#       [[C.P.D. Machynlleth]] - 15 Tachwedd 2018 - 1,961
#       [[Steffan Alun]] - 19 Tachwedd 2018 - 1,780
#       [[Esyllt Sears]] - 20 Tachwedd 2018 - 2,312
#       [[Phil Cooper]] - 20 Tachwedd 2018 - 1,930
#       [[C.P.D. Pen-y-bont]] - 21 Tachwedd 2018 - 5,173
#       [[Steffan Evans (comedi)]] - 22 Tachwedd 2018 - 1,880
#       [[Clwb Rygbi Machynlleth]] - 22 Tachwedd 2018 - 2,385
#       [[Calum Stewart]] - 22 Tachwedd 2018 - 2,442
#       [[C.P.D. Bae Cemaes]] - 23 Tachwedd 2018 - 3,946
#       [[Dan Thomas (comedi)]] - 23 Tachwedd 2018 - 3,125
#       [[Beth Jones (comedi)]] - 23 Tachwedd 2018 - 1614
#       [[Liman (llannerch anialwch)]] - 23 Tachwedd 2018 - 3,336
#       [[C.P.D. Briton Ferry Llansawel A.F.C.]] -24 Tachwedd 2018 - 6,662
#       [[Gŵyl Arall]] - 24 Tachwedd 2018 - 2,847
#       [[Yishuv]] - 25 Tachwedd 2018 - 7,144
#       [[C.P.D. Tref Aberdâr]] - 26 Tachwedd 2018 - 5,012
#       [[Lorna Prichard]] - 26 Tachwedd 2018 - 3,384
#       [[Sarah Breese]] - 27 Tachwedd 2018 - 3,199
#       [[Ysgol Uwchradd Llanidloes]] - 27 Tachwedd 2018 - 3,119
#       [[Eleri Morgan]] - 27 Tachwedd 2018 - 1,584
#       [[Hywel Pitts]] - 28 Tachwedd 2018 - 1,827
#       [[Jâms Thomas]] - 29 Tachwedd 2018 - 2,388
#       [[Daniel Gwydion Williams]] - 30 Tachwedd 2018 - 3,305
#       [[Burum (band)]] - 30 Tachwedd 2018 - 3.004
#       [[Francesca Rhydderch]] - 1 Rhagfyr 2018 -  4,650
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Slofacia]] - 2 Rhagfyr 2018 -  
#       [[Ffederasiwn Pêl-droed Hwngari]] - 2 Rhagfyr 2018 - 7,285
#       [[Ffederasiwn Pêl-droed Croasia]] - 2 Rhagfyr 2018 - 5,009
#       [[Prosiect Al Baydha]] - 3 Rhagfyr 2018 - 6,204
#       [[Cymdeithas Ffederasiynau Pêl-droed Aserbaijan]] - 3 Rhagfyr 2018 - 7,042
#       [[Uwch Gynghrair Slofacia]] - 4 Rhagfyr 2018 -  9,108
#       [[Cwpan Slofacia]] - 4 Rhagfyr 2018 - 6,035
#       [[James Lawrence]] - 5 Rhagfyr 2018 - 6,702
#       [[Cwpan Hwngari]] - 5 Rhagfyr 2018 - 5,552
#       [[W.T. Cosgrave]] - 6 Rhagfyr 2018 - 10,850
#       [[Cumann na nGaedheal]] - 6 Rhagfyr 2018 - 3,214
#       [[Cytundeb Eingl-Wyddelig]] - 7 Rhagfyr 2018 - 8,797
#       [[Côr ABC]] - 7 Rhagfyr 2018 - 2,162
#       [[Côr Godre'r Garth]] - 9 Rhagfyr 2018 - 2753
#       [[Uwch Gynghrair Hwngari]] - 10 Rhagfyr 2018 - 11,243
#       [[Geoff Lawton]] - 11 Rhagfyr 2018 - 6,485
#       [[Suidlanders]] - 12 Rhagfyr 2018 - 4,085
#       [[Gabion]] - 14 Rhagfyr 2018 - 5,015
#       [[Swêl]] - 14 Rhagfyr 2018 - 2,805
#       [[John D. Liu]] - 15 Rhagfyr 2018 - 2,467
#       [[Father Christmas]] - 16 Rhagfyr 2018 -  5,011
#       [[Neal Spackman]] - 17 Rhagfyr 2018 - 2,452
#       [[Tali Sharon]] - 17 Rhagfyr 2018 - 2,462
#       [[Srugim]] - 18 Rhagfyr 2018 - 4,447
#       [[Janet Aethwy]] - 19 Rhagfyr 2018 - 2,408
#       [[Ohad Knoller]] - 19 Rhagfyr 2018 - 2,755
#       [[Eleri Llwyd]] - 21 Rhagfyr 2018 -  1,984
#       [[Calque]] - 22 Rhagfyr 2018 - 7,716
#       [[Sorela]] - 24 Rahgfyr 2018 - 2,472
#       [[Tomwellt]] - 25 Rhagfyr 2018 - 3,155
#       [[Tail]] - 25 Rhagfyr 2018 -  2,446
#       [[Cytundeb Trianon]] - 26 Rhagfyr 2018 - 8,078
#       [[Cytundeb Saint-Germain]] - 27 Rhagfyr 2018 - 5,210
#       [[Cytundeb Sèvres]] - 27 Rhagfyr 2018 - 9,263
#       [[Cytundeb Lausanne]] - 28 Rhagfyr 2018 - 7,698
#       [[Colslo]] - 28 Rhagfyr 2018 - 2,853
#       [[Ffatri]] - 28 Rhagfyr 2018 -  6,148
#       [[Moronen]] - 29 Rhagfyr 2018 - 6,504 - ar ol sgwenu erthygl hir sylweddoli fod pwt o dan 'moronen' arghhhh!!!!!
#       [[Prif wreiddyn]] -29 Rhagfyr 2018 -  1,556
#       [[Pieter Hoff]] - 30 Rhagfyr 2018 - 3,694
#       [[Groasis Waterboxx]] - 30 Rhagfyr 2018 - 8,095
#       [[Cynllun Alon]] - 31 Rhagfyr 2018 - 4,204
#       [[Palesteina (Mandad)]] - 31 Rhagfyr 2018 - 4,750
#       [[Blwch llwch]] - 2 Ionawr 2019 -   5,315
#       [[Cetyn]] - 3 Ionawr 2019 - 6,105
#       [[Yr Hwntws]] - 3 Ionawr 2019 - 2,701
#       [[Tambwrîn]] - 4 Ionawr 2019 - 3,426
#       [[Tabwrdd]] - 5 Ionawr 2019 - 3,271
#       [[Siacsiwca]] - 8 Ionawr 2019 - 7,117
#       [[Saws Tabasco]] - 8 Ionawr 2019 - 3,415
#       [[Briwgig]] - 8 Ionawr 2019 - 3,307
#       [[Gî]] - 9 Ionawr 2019 - 2,220
#       [[Adam Small]] - 9 Ionawr 2019 - 6,340
#       [[Neville Alexander]] - 10 Ionawr 2019 - 
#       [[Dave Rich]] - 10 Ionawr 2019 - 2,261
#       [[Walter Sisulu]] - 11 Ionawr 2019 - 10,128
#       [[Bara fflat]] - 12 Ionawr 2019 - 
#       [[Bara croyw]] - 13 Ionwr 2019 -  4,325
#       [[Creision]] - 14 Ionawr 2019 -  4,913
#       [[Cneuen yr India]] - 15 Ionawr 2019 - 6,416
#       [[Hen Ganolfan yr Urdd Caerdydd]] 17 Ionawr 2019 - 3,471
#       [[Cwmni Dawns Werin Caerdydd]] - 17 Ionawr 2019 - 2,887
#       [[Dawnswyr Nantgarw]] - 18 Ionawr 2019 - 5,366
#       [[Cymdeithas Ddawns Werin Cymru]] - 20 Ionawr 2019 - 4,761
#       [[Lois Blake]] - 20 Ionawr 2019 - 3,608
#       [[Bioddynwared]] - 21 Ionawr 2019 - 9,058
#       [[Baner Grenada]] - 21 Ionawr 2019 -  2,232
#       [[Baner Barbados]] - 22 Ionawr 2019 - 3,857
#       [[Baner yr Ariannin]] - 23 Ionawr 2019 - 7,978
#       [[Baner Wrwgwái]] - 23 Ionawr 2019 - 7,698
#       [[Oliver 'Tuku' Mtukudzi]] - 24 Ionawr 2019 - 5,762
#       [[Baner Swriname]] - 24 Ionawr 2019 - 2,695
#       [[Baner Paragwâi]] - 24 Ionawr 2019 - 4,000
#       [[Baner Brasil]] - 25 Ionawr 2019 - 8,395
#       [[Baner Gaiana]] - 26 Ionawr 2019 - 2,876
#       [[Baner Guyane]] - 27 Ionawr 2019 -  4,082
#       [[Baner Mercosur]] - 28 Ionawr 2019 -  2,627
#       [[Mercosur]] - 28 Ionawr 2019 - 4,611
#       [[Baner Arwba]] - 29 Ionawr 2019 - 5,112
#       [[Baner Panama]] - 30 Ionawr 2019 - 4,008
#       [[Baner Feneswela]] - 30  Ionawr 2019 - 2,789
#       [[Rabbi Matondo]] - 30 Ionawr 2019 - 7,750
#       [[Baner Ynysoedd y Falklands]] - 31 Ionawr 2019 - 4,105
#       [[Schalke 04]] - 31 Ionawr 2019 - 7,221
#       [[Baner Gweriniaeth Dominica]] - 1 Chwefror 2019 - 6,932
#       [[Baner Dominica]] - 1 Chwefror 2019 - 4,905
#       [[Baner Saint Lucia]] - 2 Chwefror 2019 - 4,305
#       [[Baner Saint Kitts a Nevis]] - 3 Chwefror 2019 - 3,275
#       [[Aravrit]] - 3 Chwefror 2019 - 2,958
#       [[Baner Saint Vincent a'r Grenadines]] - 4 Chwefror 2019 -  2,610
#       [[Baner Saint Barthélemy]] - 5 Chwefror 2019 - 2,342
#       [[Arfbais Saint Barthélemy]] - 5 Chwefror 2019 - 1,530
#       [[Baner Trinidad a Tobago]] - 6 Chwefror 2019 - 3,765
#       [[Baner Puerto Rico]] - 6 Chwefror 2019 - 2,398
#       [[Baner Saint Martin]] - 7 Chwefror 2019 - 2,945
#       [[Cymuned Saint Martin Ffrengig]] - 8 Chwefror 2019 - 7,659
#       [[Baner Ynysoedd Virgin yr Unol Daleithiau]] - 8 Cwhefror 2019 - 3,009
#       [[Baner Belîs]] - 9 Chwefror 2019 - 3,108
#       [[Baner Gwatemala]] - 11 Chwefror 2019 -   4,532
#       [[Baner Hondwras]] - 12 Chwefror 2019 -  4,757
#       [[Baner Nicaragwa]] - 13 Chwefror 2019 - 5,188
#       [[Baner Cymuned Cenhedloedd yr Andes]] - 14 Chwefror 2019 - 1,804
#       [[Cymuned Cenhedloedd yr Andes]] - 16 Chwefror 2019 - 4,792
#       [[Baner yr Ynysoedd Morwynol Prydain]] - 18 Chwefror 2019 - 361
#       [[Baner Undeb Cenhedloedd De America]] - 19 Chwefror 2019 - 2,614
#       [[Undeb Cenhedloedd De America]] - 25 Chwefror 2019 - 2,457
#       [[Gelsenkirchen]] - 26 Chwefror 2019 -  5,934
#       [[Cynhadledd San Remo]] - 27 Chwefror 2019 - 3,473
#       [[Sanremo]] - 28 Chwefror 2019 - 5,296
#       [[Baner Bwrwndi]] - 4 Mawrth 2019 -  3,438
#       [[Baner Gweriniaeth y Congo]] - 5 Mawrth 2019 - 3,840
#       [[Baner Gweriniaeth Ddemocrataidd Congo]] - 6 Mawrth 2019 - 5,635
#       [[Baner Cabo Verde]] - 7 Mawrth 2019 -  3,644
#       [[Baner Gweriniaeth Canolbarth Affrica]] - 8 Mawrth 2019 - 3,530
#       [[Andrew Green]] - 8 Mawrth 2019 - 4,003
#       [[Josh Navidi]] - 9 Mawrth 2019 - 4,220
#       [[Ysgol Brynteg]] - 10 Mawrth 2019 - 7,451
#       [[Ysgol Bro Ogwr]] - 11 Mawrth 2019 - 3,556
#       [[Baner De Swdan]] - 11 Mawrth 2019 - 3,541
#       [[Baner Cenia]] - 12 Mawrth 2019 - 3,567
#       [[Baner Jibwti]] - 12 Mawrth 2019 - 2,512
#       [[Baner Gini Bisaw]] - 13 Mawrth 2019 - 2,752
#       [[Baner Eritrea]] - 14 Mawrth 2019 - 4,860
#       [[Baner Gini]] - 15 Mawrth 2019 - 2,017
#       [[Baner y Gambia]] - 15 Mawrth 2019 - 3.591
#       [[Baner Lesotho]] - 16 Mawrth 2019 -  5.282
#       [[Baner Namibia]] - 16 Mawrth 2019 - 6,565
#       [[Fest-noz]] - 17 Mawrth 2019 - 8,375
#       [[Baner Mosambic]] - 17 Mawrth 2019 -  5,226
#       [[Hashnod]] - 18 Mawrth 2019 - 9,943
#       [[Baner Wganda]] - 20 Mawrth 2019 -  4,759
#       [[Baner Tansanïa]] - 21 Mawrth 2019 - 3,622
#       [[Baner Sambia]] - 21 Mawrth 2019 - 4,950
#       [[Baner Seychelles]] - 22 Mawrth 2019 - 3,922
#       [[Baner Ethiopia]] - 22 Mwrth 2019 - 7,540
#       [[Baner Gorllewin Sahara]] - 23 Mawrth 2019 -  5,627
#       [[Baner Palesteina]] - 23 Mawrth 2019 - 7.902
#       [[Rawabi]] - 26 Mawrth 2019 - 7,950
#       [[Nablus]] - 26 Mawrth 2019 - 12,608
#       [[Bir Zait]] - 27 Mawrth 2019 -  7,109
#       [[Prifysgol Bir Zait]] - 28 Mawrth 2019 -  5,646
#       [[Baner De Corea]] - 29 Mawrth 2019 -   9,880
#       [[Baner Gogledd Corea]] - 29 Mawrth 2019 - 6,434
#       [[Baner Uno Corea]] - 30 Mawrth 2019 - 6,719
#       [[Baner Brunei]] - 1 Ebrill 2019 - 5,448

== 2018 --&gt; ==
#       [[Baner Myanmar]] - 1 Ebrill 2019 - 8,268
#       [[Calonnau Cymru]] - 1 Ebrill 2019 - 2,806
#       [[Baner Qatar]] - 2 Ebrill 2019 - 3,387
#       [[Baner Cirgistan]] - 3 Ebrill 2019 -  7,156
#       [[Baner Tajicistan]] - 4 Ebrill 2019 - 9,589
#       [[Baner Iran]] - 5 Ebrill 2019 - 8,676
#       [[Baner Wsbecistan]] - 6 Ebrill 2019 - 9,271
#       [[Baner Y Philipinau]] - 7 Ebrill 2019 - 5,904
#       [[Baner Cymanwlad y Gwladwriaethau Annibynnol]] - 8 Ebrill 2019 - 1,833
#       [[Benny Gantz]] - 9 Ebrill 2019 - 6,807
#       [[Moshav]] - 10 Ebrill 2019 - 6,833
#       [[Baner Sefydliad dros Gydweithio Islamaidd]] - 11 Ebrill 2019 - 1,832
#       [[Sefydliad dros Gydweithio Islamaidd]] - 11 Ebrill 2019 - 4,806
#       [[Shtisel]] - 12 Ebrill 2019 - 5,293
#       [[Acaba]] - 14 Ebrill 2019 - 6,504
#       [[Michael Aloni]] - 15 Ebrill 2019 -  3,256
#       [[Irbid]] - 15 Ebrill 2019 - 4,664
#       [[Ajlwn]] - 16 Ebrill 2019 - 3,840
#       [[Rwseiffa]] - 16 Ebrill 2019 - 2,564
#       [[Tilā' al-'Alī]] - 17 Ebrill 2019 - 967
#       [[Zarca]] - 17 Ebrill 2019 -  7,603
#       [[Wadi as-Ser]] - 18 Ebrill 2019 -   6,221
#       [[Ceann Comhairle]] - 18 Ebrill 2019 -   14,846
#       [[Al Quwaysimah]] - 19 Ebrill 2019 - 3,267
#       [[Ma'an]] - 21 Ebrill 2019 - 3,759
#       [[Rheilffordd Hejaz]] - 22 Ebrill 2019 - 6,576
#       [[Mis Medi Du]] - 23 Ebrill 2019 - 7,178
#       [[Jerash]] - 24 Ebrill 2019 -  7,105
#       [[Ardal Lywodraethol Aqaba]] - 29 Ebrill 2019 - 5,034
#       [[Ardal Llywodraethol Ma'an]] - 30 Ebrill 2019 - 6,113
#       [[Naruhito, Ymerawdwr Siapan]] - 30 Ebrill 2019 - 4,138
#       [[Ardal Lywodraethol Ajlwn]] - 1 Mai 2019 - 3,508
#       [[Ardal Lywodraethol Zarqa]] - 2 Mai 2019 -   5,561
#       [[Cibwts Gifat Chaim (Ichwd)]] - 2 Mai 2019 -3,112
#       [[Lleng Arabaidd]] - 3 Mai 2019 - 5,822
#       [[Léon Bourgeois]] - 5 Mai 2019 - 4,524
#       [[Paul Hymans]] - 5 Mai 2019 -   3,850
#       [[Arfbais Gwlad Iorddonen]] - 6 Mai 2019 -  6,701
#       [[Wadi Rum]] - 6 Mai 2019 -  6,174
#       [[John Bagot Glubb]] - 7 Mai 2019 -  6,387
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Gwlad Iorddonen]] - 8 Mai 2019 -  3,116
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Gwlad Iorddonen]] - 9 Mai 2019 -  3,255
#       [[Uwch Gynghrair Gwlad Iorddonen]] - 10 Mai 2017 - 5,118
#       [[Lauburu]] - 12 Mai 2019 -  6,694
#       [[Lyra (offeryn)]] - 13 Mai 2019 -  6,522
#       [[Casgliad y Werin]] - 15 Mai 2019 - 2,458
#       [[Ramblers]] - 16 Mai 2019 - 5,176
#       [[Kinder Scout]] - 19 Mai 2019 -  3,311
#       [[Piast Gliwice]] - 19 Mai 2019 -   3,796
#       [[Uwch Gynghrair Gwlad Pwyl]] - 21 Mai 2019 -  10,582
#       [[Pin bawd]] - 24 Mai 2019 - 4,411
#       [[Llwyfandir]] - 25 Mai 2019 - 7,091
#       [[Maskanda]] - 26 Mai 2019 -  7,906
#       [[Ghoema]] -26 Mai 2019 -  3,312
#       [[Kaapse Kleurling]] - 27 Mai 2019 - 9,511
#       [[Kaapse Afrikaans]] - 28 Mai 2019 - 4,250
#       [[Trawsiorddonen]] - 30 Mai 2019 - 5,606
#       [[Clip papur]] - 30 Mai 2019 - 4,557
#       [[Styffylwr]] - 2 Mehefin 2019 - 5863
#       [[Pin cau]] - 2 Mehefin 2019 -  7,601
#       [[Dad-stwffwlwr]] - 3 Mehefin 2019 - 4,282
#       [[Stwffwl]] - 4 Mehefin 2019 - 7,146
#       [[Sbring]] - 6 Mehefin 2019 - 4,686
#       [[NK Osijek]] - 7 Mehefin 2019 - 9,000
#       [[Stadion Gradski vrt]] - 7 Mehefin 2019 - 7,200
#       [[Afon Drava]] - 7 Mehefin 2019 - 5,675
#       [[Cardbord]] - 8 Mehefin 2019 - 4,365
#       [[Groupama Aréna]] - 9 Mehefin 2019 -  5,941
#       [[Ferencvárosi T.C.]] ‎- 10 Mehefin 2019 - 2,640
#       [[Újpest FC]] - 11 Mehefin 2019 - 7,177
#       [[Slavonia]] - 11 Mehefin 2019 - 2,289
#       [[Uwch Gynghrair Croatia]] - 12 Mehefin 2019 - 8,823
#       [[Dinamo Zagreb]] - 12 Mehefin 2019 -   6,635
#       [[Dynamo (Cymdeithas Chwaraeon)]] - 13 Mehefin 2019 - 7,602
#       [[Clybiau Bechgyn a Merched Cymru]] - 16 Mehefin 2019 - 8,095
#       [[Capten John Glynn-Jones]] - 17 Mehefin 2019 - 4,250
#       [[Mynyddcerrig]] - 18 Mehefin 2019 - 2,515
#       [[Marius Jonker]] - 18 Mehefin 2019 -   3,843
#       [[Kimberley, De Affrica]] - 20 Mehefin 2019 -   7,500
#       [[John Forrester-Clack]] - 20 Mehefin 2019 - 3,999
#       [[Nine Mile Point (Glofa)]] - 21 Mehefin 2019 - 2,048
#       [[Cwmfelinfach]] - 21 Mehefin 2019 -  2,679
#       [[Prifysgol Gwlad yr Iâ]] - 24 Mehefin 2019 -   9,700
#       [[Sol Plaatje]] - 26 Mehefin 2019  -  9,188
#       [[Cliftonville F.C.]] - 27 Mehefin 2019 - 5,317
#       [[F.C. Progrès Niederkorn]] - 27 Mehefin 2019 - 8,292
#       [[Niederkorn]] - 27 Mehefin 2019 - 2,932
#       [[K.F. Feronikeli]] - 28 Mehefin 2019 - 8,549
#       [[Drenas]] - 29 Mehefin 2019 -   9,951
#       [[Uwch Gynghrair Cosofo]] - 30 Mehefin 2019 -  6,158
#       [[Uwch Gynghrair Lwcsembwrg]] - 30 Mehefin 2019 -       6,528
#       [[Uwch Gynghrair Belarws]] - 30 Mehefin 2019 -  7,392
#       [[Uwch Gynghrair Estonia]] - 1 Gorffennaf 2019 -  4,929
#       [[Uwch Gynghrair yr Alban]] - 2 Gorffennaf 2019 - 10,055
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Yr Alban]] - 3 Gorffennaf 2019 -  8,820
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Gibraltar]] - 3 Gorffennaf 2019 - 7,844
#       [[Cynghrair Bêl-droed Gogledd Iwerddon]] - 4 Gorffennaf 2019 - 9,200
#       [[Uwch Gynghrair Gogledd Iwerddon]] - 4 Gorffennaf 2019 - 11,832
#       [[Cwpan Her yr Alban]] - 6 Gorffennaf 2019 - 9,279
#       [[Dwfe]] - 7 Gorffennaf 2019 -   7,519
#       [[Polyester]] - 8 Gorffennaf 2019 - 6,144
#       [[Ffederasiwn Pêl-droed Belarws]] - 8 Gorffennaf 2019 - 6,233
#       [[Baner Ciribati]] - 12 Gorffennaf 2019 - 3,714
#       [[Aderyn Ffrigad]] - 15 Gorffennaf 2019 -  7325
#       [[Ynysoedd Gilbert]] - 16 Gorffennaf 2019 -  12,073
#       [[Lagŵn]] - 17 Gorffennaf 2019 - 6,148
#       [[F.C. København]] - 18 Gorffennaf 2019 -  4,879
#       [[Stadiwm Parken]] - 18 Gorffennaf 2019 - 5,947
#       [[Seren Goch Belgrâd]] - 19 Gorffennaf 2019 - 9,870
#       [[F.K. Partizan Belgrâd]] - 19 Gorffennaf 2019 - 11,360
#       [[H.N.K. Hajduk Split]] - 21 Gorffennaf 2019 -   12,703
#       [[Uwch Gynghrair Iwgoslafia]] - 22 Gorffennaf 2019 - 11,239
#       [[Yr wyddor Adlam]] - 30 Gorffennaf 2019 - 6,400
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Slofenia]] - 31 Gorffennaf 2019 -   4,757
#       [[Uwch Gynghrair Slofenia]] - 2 Awst 2019 - 7,744
#       [[Uwch Gynghrair Gogledd Macedonia]] - 7 Awst 2019 - 6,064
#       [[Uwch Gynghrair Serbia]] - 7 Awst 2019 -   6,587
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Serbia]] - 8 Awst 2019 -  6,074
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Montenegro]] - 8 Awst 2019 -
#       [[Uwch Gynghrair Montenegro]] - 10 Awst 2019 -   9,134
#       [[Maer]] - 11 Awst 2019 -     3,835
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Gogledd Macedonia]] - 11 Awst 2019 -   4,502
#       [[Uwch Gynghrair Norwy]] - 12 Awst 2019 - 8,926
#       [[C.P.D. Padarn United]] - 12 Awst 2019 -  2,118
#       [[Darbi]] - 13 Awst 2019 -  8,612
#       [[Afon Derwent, Swydd Derby]] - 14 Awst 2019 - 6,142
#       [[Cored]] - 14 Awst 2019 -     4,556
#       [[Grisiau pysgod]] - 15 Awst 2019 - 5,270
#       [[Cynghrair Pêl-droed Aberystwyth a'r Cylch]] - 15 Awst 2019 - 5,250
#       [[C.P.D. Penparcau]] 15 Awst 2019 - 2,850
#       [[Cynghrair Pêl-droed Canolbarth Cymru]] -  15 Awst 2019 -    5,303
#       [[Cymru South]] - 16 Awst 2019 - 5,594
#       [[C.P.D. Cwmaman United]] - 17 Awst 2019 - 2,959
#       [[C.P.D. Rhydaman]] - 17 Awst 2019 - 5,235
#       [[C.P.D. Prifysgol Abertawe]] - 17 Awst 2019 - 5,006
#       [[C.P.D. Llanilltud Fawr]] - 17 Awst 2019 -   5,083
#       [[Hat-tric]] - 18 Awst 2019 - 10,546
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Tonga]] - 18 Awst 2019 - 11,095
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Siapan]] - 19 Awst 2019 - 16,599
#       [[John Evan Davies (Rhuddwawr)]] - 19 Awst 2019 -  1,172
#       [[Idris Reynolds]] - 19 Awst 2019 - 3,436
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Ffiji]] - 20 Awst 2019 - 17,998
#       [[Llion Jones]] - 21 Awst 2019 - 2,722
#       [[Canolfan Bedwyr]] - 21 Awst 2019 - 4,387
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Georgia]] - 22 Awst 2019 -  18,951
#       [[Siôn Eirian]] - 22 Awst 2019 - 4,196
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Canada]] - 23 Awst 2019 -  13,784
#       [[Dafydd John Pritchard]] - 23 Awst 2019 - 3,615
#       [[R. Ifor Parry]] - 25 Awst 2019 - 4,432
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Samoa]] - 26 Awst 2019 -  16,287
#       [[Clwb Rygbi Aberystwyth]] - 27 Awst 2019 - 4,009
#       [[Baner Ceredigion]] - 27 Awst 2019 - 7,681
#       [[Baner Fflandrys]] - 28 Awst 2019 -  8,316
#       [[O.E. Roberts]] - 29 Awst 2019 - 5,540
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Wrwgwái]] 30 Awst 2019 - 13,683
#       [[World Rugby]] - 1 Medi 2019 - 10,581
#       [[Vernon Pugh]] - 2 Medi 2019 -    6,386
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Rwmania]] - 4 Medi 2019 -   14,604
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Sbaen]] - 5 Medi 2019 - 14,866
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Unol Daleithiau America]] - 8 Medi 2019 - 13,598
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Namibia]] 9 Medi 2019 - 12,081
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Rwsia]] -  10 Medi 2019 - 11,925
#       [[Siva Tau]] - 11 Medi 2019 - 4,705
#       [[Cibi]] - 12 Medi 2019 - 5,665
#       [[Kailao]] - 15 Medi 2019 - 5,741
#       [[Cwpan Cenhedloedd y Môr Tawel]] - 19 Medi 2019 -  8,565
#       [[Pencampwriaethau Rhyngwladol Rugby Europe]] - 20 Medi 2019 - 12,908
#       [[Pencampwriaeth Rygbi yr Americas]] - 21 Medi 2019 -  6,295
#       [[Rugby Europe]] - 23 Medi 2019 -        7,944
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Portiwgal]] - 24 Medi 2019 -  9,406
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Simbabwe]] - 27 Medi 2019 -     10,446
#       [[W. T. Gruffydd]] - 28 Medi 2019 -  2,132
#       [[Tomi Evans]] - 29 Medi 2019 -   2,105
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Cenia]] - 2 Hydref 2019 -  7,820
#       [[Emrys Edwards]] - 3 Hydref 2019 - 2,206
#       [[Dewi Watkin Powell]] - 4 Hydref 2019 - 4,337
#       [[Emyr Currie-Jones]] - 5 Hydref 2019 - 7,197
#       [[Cyngor yr Iaith Gymraeg]] - 6 Hydref 2019 -   3,638
#       [[Cyngor Sir De Morgannwg]] - 6 Hydref 2019 -  5,430
#       [[Trevor Fishlock]] - 7 Hydref 2019 - 7,178
#       [[Jess Fishlock]] - 8 Hydref 2019 - 11,482
#       [[R.E. Griffith]] - 10 Hydref 2019 - 3,625
#       [[Kieffer Moore]] - 11 Hydref 2019 -  7,656
#       [[Viking F.K.]] - 12 Hydref 2019 -   5,312
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Norwy]]- 13 Hydref 2019 - 4,506
#       [[Gŵyl Machynlleth]] - 14 Hydref 2019 - 3,061
#       [[Klezmer]] - 16 Hydref 2019 -   7,588
#       [[Simbalom]] - 17 Hydref 2019 - 10,560
#       [[Dwsmel]] - 18 Hydref 2019 -  3,096
#       [[Sither]] - 20 Hydref 2019 -   5,756
#       [[Maribor]] - 20 Hydref 2019 - 14,279
#       [[Rudolf Maister]] - 21 Hydref 2019   13,769
#       [[Styria Slofenia]] - 23 Hydref 2019 - 8,741
#       [[Gefeilldref]] - 24 Hydref 2019 -    6,561
#       [[Kronberg im Taunus]] - 24 Hydref 2019 -  6,022
#       [[Arklow]] - 25 Hydref 2019 - 10,907
#       [[Bus Éireann]] - 25 Hydref 2019 - 5,365
#       [[TrawsCymru]] - 25 Hydref 2019 - 3,239
#       [[Ras Rwyfo'r Her Geltaidd]] - 25 Hydref 2019 - 4,369
#       [[Cymdeithas Rhwyfo Môr Cymru]] - 25 Hydref 2019 - 2,924
#       [[Cwch Hir Celtaidd]] - 25 Hydref 2019 -   2,954
#       [[Rhwyfo Cymru]] - 26 Hydref 2019 -   5,738
#       [[Velenje]] - 26 Hydref 2019 -   14,453
#       [[Campfa]] - 28 Hydref 2019 -  9,915
#       [[Gymnasteg]] - 29 Hydref 2019 -  9,934
#       [[Gemau Cymru]] - 30 Hydref 2019 -    3,475
#       [[Barrau cyfochrog]] - 30 Hydref 2019 -   5,119
#       [[Y Cylchoedd (gymnasteg)]] - 31 Hydref 2019 -  4,118
#       [[Michael Spicer (comedïwr)]] - 31 Hydref 2019 -      1,939
#       [[Daniel Protheroe]] - 4 Tachwedd 2019 - 5,746
#       [[The Silent Village]] - 4 Tachwedd 2019 - 10,974
#       [[Bar llorweddol]] - 5 Tachwedd 2019 - 5,889
#       [[Barrau anghyflin]] - 6 Tachwedd 2019 -   6,734
#       [[John Thomas, Barwn Thomas Cwmgiedd]] - 7 Tachwedd 2019 -   9623
#       [[Comisiwn Cyfiawnder yng Nghymru]] - 7 Tachwedd 2019 -  5,034
#       [[Ceffyl Pwmel]] - 8 Tachwedd 2019 - 7,159
#       [[Gymnasteg Cymru]] - 9 Tachwedd 2019 -   4,442
#       [[Llofnaid]] - 10 Tachwedd 2019 -   6,917
#       [[FIG]] - 11 Tachwedd 2019 -  7,288
#       [[Tumbling (gymnasteg)]] - 12 Tachwedd 2019 -    4,534
#       [[Trawst (gymnasteg)]] - 13 Tachwedd 2019 - 3,459
#       [[Gymnasteg artistig]] - 14 Tachwedd 2019 -   6,316
#       [[Friedrich Ludwig Jahn]] - 4 Rhagfyr 2019 - 9,142

== 2020 --&gt; ==
#       [[Connagh Howard]] - 17 Ionawr 2020 - 2,599
#       [[Baner Somaliland]] - 17 Ebrill 2020 
#       [[Wali]] - 17 Ebrill 2020
#       [[Iman (Islam)]] - 18 Ebrill 2020
#       [[Somalia Fawr]] - 19 Ebrill 2020 - 6,772
#       [[Rwmania Fawr]] - 20 Ebrill 2020 -  10,354
#       [[Cenedl titiwlar]] - 21 Ebrill 2020 -  5,663
#       [[Hwngari Fawr]] - 22 Ebrill 2020 -  8,931
#       [[Lloyd Warburton]] - 23 Ebrill 2020 - 3,616
#       [[Gludyn]] - 23 Ebrill 2020 - 5,636
#       [[Crys-T]] - 24 Ebrill 2020 -    7392
#       [[Crys polo]] - 24 Ebrill 2020 -  3,455
#       [[Dyfarniad Gyntaf Fienna]] - 25 Ebrill 2020 -        8,620
#       [[Ail Ddyfarniad Fienna]] - 26 Ebrill 2020 - 8,420
#       [[Cyflafareddiadau Fienna]] - 27 Ebrill 2020 - 3,542
#       [[Miklós Horthy]] - 27 Ebrill 2020 -    11,676
#       [[Joachim von Ribbentrop]] - 28 Ebrill 2020 -    9,893
#       [[Székelys]] - 29 Ebrill 2020 -      10,459
#       [[Gwlad y Székely]] - 30 Ebrill 2020 -  8,256
#       [[Cytundeb Paris (1947)]] - 1 Mai 2020 -     9,056
#       [[Tiriogaeth Rydd Trieste]] - 2 Mai 2020 - 15,824
#       [[Brython Shag]] - 2 Mai 2020 -   2,768
#       [[Koper]] - 3 Mai 2020 -  11,792
#       [[Piran (Slofenia)]] - 3 Mai 2020 -   12,144
#       [[Izola]] - 3 Mai 2020 -  8,324
#       [[Llinell Morgan]] - 5 Mai 2020 -  5,725
#       [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor 1874]] - 5 Mai 2020 - 1,500
#       [[Pedwar Pwynt ar Ddeg]] - 5 Mai 2020 -     10,553
#       [[Recordiau Sbensh]] - 5 Mai 2020 -     1,235
#       [[Ampersand]] - 5 Mai 2020 -   4,400
#       [[Cytundeb Osimo]] - 6 Mai 2020 - 9,811
#       [[Coridor Pwylaidd]] - 6 Mai 2020 -      9,056
#       [[Dinas Rydd Danzig]] - 6 Mai 2020 -     13,282
#       [[Cynhadledd Potsdam]] - 7 Mai 2020 - 10,452
#       [[Cynhadledd Tehran]] - 7 Mai 2020 -    8,457
#       [[Cynhadledd Casablanca]] - 8 Mai 2020 -  7,475
#       [[Cynhadledd Yalta]] - 8 Mai 2020 - 6,538
#       [[Cynllun Morgenthau]] - 8 Mai 2020 -   6,118
#       [[Cynhadledd Cairo (1943)]] - 8 Mai 2020 -  5,417
#       [[Cynhadledd Quebec (1943)]] - 8 Mai 2020 - 4,827
#       [[Cynhadledd Quebec (1944)]] - 8 Mai 2020 -3,110
#       [[Ynysoedd Ryūkyū]] - 9 Mai 2020 - 11,322
#       [[Cytundeb San Francisco (1951)]] - 9 Mai 2020 -  11,117
#       [[Cynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig]] - 9 Mai 2020 -  10,292
#       [[Cluj-Napoca]] - 13 Mai 2020 -  21,294
#       [[Daciaid]] - 13 Mai 2020 -   10,783
#       [[Unsiambraeth]] - 13 Mai 2020 -    7,557
#       [[Dwysiambraeth]] ‎ - 13 Mai 2020 -  9,235
#       [[Feto]] - 14 Mai 2020 -     6,937
#       [[Ffrainc Rydd]] - 15 Mai 2020 - 19,641
#       [[Baneri bro Llydaw]] - 16 Mai 2020 - 3,958
#       [[Bro-Gerne]] - 16 Mai 2020 - 2,300
#       [[Bro-Leon]] 16 Mai 2020 - 2,300
#       [[Bro Dreger]] 16 Mai 2020 - 2,300
#       [[Bro-Wened]] 16 Mai 2020 - 2,300
#       [[Bro-Zol]] 16 Mai 2020 - 2,300
#       [[Bro Sant-Maloù]] 16 Mai 2020  - 2,300
#       [[Bro-Roazhon]] 17 Mai 2020 - 2,300
#       [[Bro-Naoned]] 17 Mai 2020 - 2,300
#       [[Bro-Sant-Brieg]] 17 Mai 2020 - 2,300
#       [[Deddfwrfa]] - 19 Mai 2020 -  7,666
#       [[Gweithrediaeth]] - 21 Mai 2020 -  6,496
#       [[Barnwriaeth]] - 22 Mai 2020 -  9,166
#       [[Cystadleuaeth Cân Intervision]] - 22 Mai 2020 - 15,133
#       [[Sopot]] - 23 Mai 2020 -  10,918
#       [[Władysław Szpilman]] - 23 Mai 2020 -‎    9,919
#       [[Gwlad Pwyl y Gyngres]] - 26 Mai 2020 -   10,467
#       [[Cen Williams (dylunydd)]] - 28 Mai 2020 - 5,072
#       [[Clwb Pêl-droed Cymric]] - 30 Mai 2020 -        903
#       [[Hoci (campau)]] - 31 Mai 2020 - 4,880
#       [[Hoci]] - 31 Mai 2020 -    14,834
#       [[Hoci Cymru]] - 31 Mai 2020 - 4,963
#       [[Tîm hoci cenedlaethol dynion Cymru]] - 1 Mehefin 2020 -   4,227
#       [[Tîm hoci cenedlaethol menywod Cymru]] - 4 Mehefin 2020 - 4,228
#       [[Ann Davies (cyfieithydd)]] - 4 Mehefin 2020 -      4,875
#       [[Gemau'r Gymanwlad Cymru]] - 5 Mehefin 2020 -    3,412
#       [[Tŷ'r Cymry (Caerdydd)]] - 5 Mehefin 2020 - 3,405
#       [[Gemau Ieuenctid y Gymanwlad]] - 7 Mehefin 2020 -     10,536
#       [[Ffederasiwn Gemau'r Gymanwlad]] - 8 Mehefin 2020 - 9,787
#       [[Pandwri]] - 12 Mehefin 2020 - 1,602
#       [[Cymdeithasau Cenedlaethol Gemau'r Gymanwlad]] - 12 Mehefin 2020 - 5,325
#       [[choghur]] - 15 Mehefin 2020 - 3,255
#       [[Black Lives Matter]]  - 17 Mehefin 2020 - 13,976
#       [[George Floyd]] - 17 Mehefin 2020 -  8,565
#       [[swastica]] - 18 Mehefin 2020 -       8,364
#       [[Lezginca]] - 19 Mehefin 2020 -  7,680
#       [[Cyfnod clo]] - 19 Mehefin 2020 -  3,151
#       [[Myrddin John]] - 25 Mehefin 2020 -  5,059
#       [[Abchasia]] - 26 Mehefin 2020 -        31,049
#       [[Aqua (Abchasia)]] - 30 Mehefin 2020 - 18,011
#       [[Archif Gwladwriaeth Abchasia]] - 1 Gorffennaf 2020 - 5,923
#       [[Leopold III, brenin Gwlad Belg]] - 1 Gorffennaf 2020 - 6,733
#       [[Albert I, brenin Gwlad Belg]] - 5 Gorffennaf 2020 -    7515
#       [[ASMR]] - 7 Gorffennaf 2020 -       12,891
#       [[Dom saim]] - 8 Gorffennaf 2020 -          10,850
#       [[Leopold II, brenin Gwlad Belg]] - 8 Gorffennaf 2020 - 14,783
#       [[Ffullyn cotwm]] - 9 Gorffennaf 2020 -   4,051
#       [[Carthffosiaeth]] - 9 Gorffennaf 2020 - 12,790
#       [[Bioddiraddio]] - 10 Gorffennaf 2020 -  7,290
#       [[Tirlenwi]] - 24 Gorffennaf 2020 - 13,059
#       [[Deddf Treth Gwarediadau Tirlenwi (Cymru) 2017]] - 27 Gorffennaf 2020 - 3,764
#       [[FK Sarajevo]] - 13 Awst 2020 - 7,340
#       [[Uwch Gynghrair Bosnia a Hertsegofina]] - 14 Awst 2020 - 9,743
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Bosnia a Hertsegofina]] - 14 Awst 2020 -   5,225
#       [[Mikola Statkevich]] - 15 Awst 2020  - 5,670
#       [[Cymdeithas Filwrol Belarws]] - 15 Awst 2020 - 3,804
#       [[Rada Gweriniaeth Ddemocrataidd Belarws]] - 16 Awst 2020 - 14,707
#       [[Ivonka Survilla]] - 16 Awst 2020 -   5,430
#       [[Sviatlana Tsikhanouskaya ]] - 16 Awst 2020 - 9,149‎
#       [[NSÍ Runavík]] - 18 Awst 2020 -  8,819
#       [[Runavík]] - 18 Awst 2020 - 8,433
#       [[Eysturoy]] ‎-  18 Awest 2020 - 7,412
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Ynysoedd Ffaröe]] ‎- 18 Awst 2020 -  3643
#       [[Uwch Gynghrair Ynysoedd Faroe]] -‎ 18 Awst 2020 - 8,643
#       [[HB Tórshavn]]    - 19 Awst 2020 - 5,372
#       [[Klaksvík]]   - 19 Awst 2020 - 12,740
#       [[Uwch Gynghrair Latfia]] - 19 Awst 2020 -  7,984
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Latfia]] - 20 Awst 2020 - 6,996
#       [[Kastus Kalinouski ]] - 25 Awst 2020 - 11,650‎
#       [[Valletta F.C.]] -25 Awst 2020 - 6,500
#       [[Uwch Gynghrair Malta]] - 25 Awst 2020 -    7,860
#       [[Uwch Gynghrair Merched Cymru]] - 26 Awst 2020 - 8,650
#       [[C.P.D. Merched Tref Aberystwyth]] - 27 Awst 2020 -5,169
#       [[Cwpan Pêl-droed Merched Cymru]] - 27 Awst 2020 -    7,653
#       [[Manon Awst]] - 28 Awst 2020 - 5,727‎
#       [[Cardiff City Ladies F.C.]] - 28 Awst 2020 - 7,649
#       [[C.P.D. Merched Dinas Caerdydd]] - 29 Awst 2020 - 8,178
#       [[MŠK Žilina]] - 30 Awst 2020 -      9,213
#       [[C.P.D. Merched Met. Caerdydd]] - 30 Awst 2020 - 15,913
#       [[B36 Tórshavn]] - 3 Medi 2020 - 14,382
#       [[Standard Liège]] - 6 Medi 2020 - 13,850
#       [[Uwch Gynghrair Georgia]] - 8 Medi 2020 - 3,530
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Georgia]] - 10 Medi 2020 - 4,033
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Gwlad Belg]] - 11 Medi 2020 - 6,441
#       [[Uwch Gynghrair Gweriniaeth Iwerddon]] - 12 Medi 2020 -    14,951
#       [[Tadej Pogačar]] - 21 Medi 2020 - 11,926
#       [[Primož Roglič]] - 23 Medi 2020 - 8,739

== 2021 --&gt; ==
#       [[Derek Boote]] - 20 Chwefror 2021 - 1,307
#       [[Recordiau'r Dryw]] -  20 Chwefror 2021 - 3,338
#       [[C.P.D. Merched Tref Pontypridd]] - 16 Awst 2021 - 3,599
#       [[C.P.D. Merched Cyncoed]]  - 16 Awst 2021 - 2,500
#       [[C.P.D. Merched Tref y Barri Unedig]]  - 17 Awst 2021 - 3,000
#       [[C.P.D. Merched Tref Port Talbot]] - 18 Awast 2021 - 3,277
#       [[Clwb Pêl-droed Merched Tref y Fenni]] - 18 Awst 2021 - 3,963
#       [[Cynghrair y Pencampwyr Merched UEFA]] - 19 Awst 2021 - 5,145
#       [[Jens Christian Svabo]] - 21 Awst 2021 -   5,216  
#       [[Venceslaus Ulricus Hammershaimb]] - 22 Awst 2021 - 7,080
#       [[Llyfrgell Genedlaethol Ynysoedd Ffaroe]] - 22 Awst 2021 -  4,740
#       [[Cernyweg Unedig]]  - 22 Awst 2021  -    3,166
#       [[Mosg Jamal Abdel Nasser]]  - 23 Awst 2021  - 3,044
#       [[Mosg Sheikh Ali al-Bakka]] - 23 Awst 2021 -  3,798
#       [[Mosg Sayed al-Hashim]]  - 23 Awast 2021 - 2,471
#       [[Mosg Al-Sham'ah]] - 23 Awst 2021 - 2,021
#       [[Intifada Cyntaf Palesteina]] -  23 Awst 2021  -    8,691
#       [[Ail Intifada'r Palesteiniaid]]  - 24 Awst 2021  - 12,686
#       [[Bryn y Deml]] 24 Awst 2021  - 24 Awst 2021  -  6,005
#       [[Rhanbarth Tubas]] - 24 Awst 2021  - 3,232  
#       [[Rhanbarth Tulkarm]] - 24 Awst 2021 -  3,073
#       [[Llywodraethiaeth Nablus]] - 25 Awst 2021 - 2,221
#       [[Llywodraethiaeth]]  - 26 Awst 2021  - 5,007
#       [[Llywodraethiaeth Qalqilya]] - 26 Awst 2021  - 2,721
#       [[Llywodraethiaeth Ramallah ac Al-Bireh]] - 26 Awst 2021 -  3,965
#       [[Llywodraethiaeth Jeriwsalem]] - 28 Awst 2021 -     5,999
#       [[Llywodraethiaeth Bethlehem]]  - 28 Awst 2021  -   5,048
#       [[Llywodraethiaeth Hebron]] - 29 Awst 2021 - 4230
#       [[Llywodraethiaeth Gogledd Gaza]] - 29 Awst 2021  -   2,786
#       [[Llywodraethiaeth Gaza]] - 29 Awst 2021 - 1,743
#       [[Llywodraethiaeth Jericho]] - 29 Awst 2021 -    4,355
#       [[Llywodraethiaeth Salfit]] - 29 Awst 2021  -   3,304
#       [[Llywodraethiaeth Rafah]] - 30 Awst 20221 - 1,856
#       [[Llywodraethiaeth Khan Yunis]] - 30 Awst 2021 - 2,060
#       [[Llywodraethiaeth Deir al-Balah]]  - 30 Awst 2021  - 1,871
#       [[Cyngor Deddfwriaethol Palesteina]] - 30 Awst 2021 -   6,351
#       [[Coedwig Yatir]] - 30 Awst 2021 - 5,926
#       [[Dunam]] - 31 Awst 2021 -   6,309
#       [[Llath]] - 31 Awst 2021 -   8,040
#       [[Pêl-droed Canadaidd]] - 31 Awst 2021 -    9,371
#       [[Ariel (dinas)]] - 1 Medi 2021 -   7,201
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Palesteina]] - 1 Medi 2021 -   7,039
#       [[Ingilín Didriksen Strøm]] - 1 Medi 2021 - 3,781
#       [[Deutsche Welle]] - 1 Medi 2021 - 7,067
#       [[Dydd Miwsig Cymru]] - 3 Medi 2021 -  5,261
#       [[Spotify]] - 3 Medi 2021 -  17,513
#       [[Los Blancos (band)]] - 4 Medi 2021 - 3,230
#       [[Ifan Dafydd]] - 4 Medi 2021 - 3,452
#       [[Recordiau Côsh]] - 5 Medi 2021 - 1,934
#       [[Brennan Johnson]] - 5 Medi 2021 -   5,135
#       [[C.P.D. Merched Y Seintiau Newydd]] - 6 Medi 2021 -  2,186
#       [[Roy Saer]] - 7 Medi 2021  - 6,899
#       [[Rhys Gwynfor]] - 10 Medi 2021 - 4,350
#       [[HMS Morris]] - 12 Medi 2021 - 3,919
#       [[Jeremy Charles]] - 15 Medi 2021 -  5,558
#       [[Olwyn Fawr]] - 15 Medi 2021 -        9,978
#       [[Folly Farm]] - 16 Medi 2021 - 6,509
#       [[Car clatsho]] - 16 Medi 2021 - 5,875
#       [[Wurlitzer]] - 18 Medi 2021 - 6,091
#       [[Cwtsh (band)]] - 19 Medi 2021 -      2,892
#       [[Dari]] - 19 Medi 2021 - 4,652
#       [[Trên Rola-bola]] - 20 Medi 2021 -   8,274
#       [[Camera obscura]] - 20 Medi 2021 -  5,153
#       [[Noel Mooney]] - 20 Medi 2021 -  5,012
#       [[Tystysgrif Gyffredinol Addysg Uwchradd]] - 21 Medi 2021 -   5,464
#       [[Cork City F.C.]] - 22 Medi 2021 -        5,002
#       [[Shamrock Rovers F.C.]] - 22 Medi 2021 -     11,902
#       [[Bohemian F.C.]] -  23 Medi 2021 - 10,045
#       [[Shelbourne F.C.]]- 24 Medi 2021 10,743
#       [[St Patrick's Athletic F.C.]] - 24 Medi 2021 -  12,834
#       [[Derry City F.C.]] - 24 Medi 2021 -     10,784
#       [[Finn Harps F.C.]] - 25 Medi 2021 - 10,153
#       [[Sligo Rovers F.C.]] - 26 Medi 2021 -  8,497
#       [[Kristina Háfoss]]  - 26 Medi 2021 - 6,903
#       [[Cyngor Nordig]] - 26 Medi 2021 -  11,729
#       [[Dundalk F.C.]] - 27 Medi 2021 -    17,024
#       [[Tiffo]] - 27 Medi 2021 - 7,060
#       [[Ultras]] - 27 Medi 2021 - 9,141
#       [[Fflêr Bengal]] - 27 Medi 2021 -  3,498
#       [[Pyrotechneg]] - 28 Medi 2021 - 5,745
#       [[Conffeti]] - 28 Medi 2021 -  7,907
#       [[Tylliedydd]] - 28 Medi 2021 -   5,099
#       [[Baner y Cyngor Nordig]] - 28 Mai 2021 - 2,806
#       [[Baner Undeb Kalmar]] - 29 Medi 2021 -‎   5,904
#       [[Undeb Kalmar]] - 30 Medi 2021 -  9,724
#       [[Sgandinafiaeth]] - 30 Medi 2021 - 14,899
#       [[Confensiwn Iaith Nordig]] - 30 Medi 2021  -  3,498
#       [[F.C. Sheriff Tiraspol]] - 1 Hydref 2021 - 7,963
#       [[Uwch Gynghrair Moldofa]] - 1 Hydrf 2021 -   8,806
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Moldofa]] - 1 Hydref 2021 - 4,242
#       [[Kalaallisut]] - 1 Hydref 2021 -  10,378
#       [[Cyd-ddeallusrwydd]] - 2 Hydref 2021 -   9,895
#       [[Len Pennie]] - 2 Hydref - 11,551
#       [[Continiwm tafodiaith]] - 3 Hydref 2021 - 17,095
#       [[Abjad]] - 3 Hydref 2021 -       9,538
#       [[C.P.D. Merched Pwllheli]] - 4 Hydref 2021 - 1,828
#       [[C.P.D. Merched Llandudno]] - 5 Hydref 2021 -     6,623
#       [[C.P.D. Merched Wrecsam]] - 5 Hydref 2021 -     5,564
#       [[Careleg]] - 6 Hydref 2021 -  7,909
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Syria]] - 8 Hydref 2021 - 10,536
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Libanus]] - 8 Hydref 2021 -   9,882
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Palesteina Mandad]] - 9 Hydref 2021  - 12,649
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Cowait]] - 11 Hydref 2021 - 8,106
#       [[Cân llofft stabl]] - 11 Hydref 2021 -  2,523
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Emiradau Arabaidd Unedig]] - 12 Hydref 2021 -  7,679
#       [[Cwpan Pêl-droed y Gwlff]] - 13 Hydref 2021 -  9,497
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Oman]] - 13 Hydref 2021  -  6,580
#       [[Byrllysg]] - 14 Hydref 2021 - 6,419
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Bahrain]] - 15 Hydref 2021 - 7,319
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Irac]] - 18 Hydref 2021 - 9,687
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Qatar]] - 20 Hydref 2021 - 11,743
#       [[Einár (artist)]] - 22 Hydref 2021  - 7,894
#       [[Cwpan Pêl-droed Asia]] - 28 Hydref 2021 - 9,124
#       [[Cwpan Arabaidd FIFA]] - 28 Hydref 2021 - 6,336
#       [[UAFA]] - 28 Hydref 2021 -  7,525
#       [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Comoros]] - 28 Hydref 2021 -   6,534
#       [[Banc Cambria]] - 29 Hydref 2021 -   3,559
#       [[Baner Dwyrain Tyrcestan]] - 29 Hydref 2021 -  8,200
#       [[Carthen]] 29 Hydref 2021 - 9,845
#       [[Mẁg]] - 30 Hydref 2021 -   10,391
#       [[Normaleiddio iaith]] - 31 Hydref 2021 - 8,928
#       [[Sebon eillio]] - 1 Tachwedd 2021 - 5,673
#       [[Mat diod]] - 2 Tachwedd 2021 -    6,411
#       [[Papur sidan]] - 2 Tachwedd 2021 -  5,219
#       [[Siocled poeth]] - 3 Tachwedd 2021 - 5,773
#       [[Powdr coco]] - 3 Tachwedd 2021 - 5,010
#       [[Caffè mocha]] - 4 Tachwedd 2021 - 4,691
#       [[Espresso]] - 5 Tachwedd 2021 - 9,026
#       [[Cwpan cadw]] - 7 Tachwedd 2021 - 5,055
#       [[Caffè latte]] - 9 Tachwedd 2021 -  8,667
#       [[Caffè lungo]] - 10 Tachwedd 2021 - 3,814
#       [[Peiriant espresso]] - 12 Tachwedd 2021 -    7,762
#       [[Tebot Moka]] - 12 Tachwedd 2021 -  7,809
#       [[Caffè Americano]] - 13 Tachwedd 2021 -  9,338
#       [[Coffi hidl]] - 15 Tachwedd 2021 - 6,700
#       [[Hidlydd coffi]] - 15 Tachwedd 2021 -  4,978
#       [[Tebot]] - 16 Tachwedd 2021 -  8,730
#       [[Flat White]] - 16 Tachwedd 2021 -  8,749
#       [[Barista]] - 17 Tachwedd 2021 - 4,347
#       [[Celf latte]] - 17 Tachwedd 2021 -  3,428
#       [[Caffè macchiato]] - 18 Tachwedd 2021 -  4,961
#       [[Twmffat]] - 18 Tachwedd 2021 -   5,462
#       [[Hŵfer]] - 19 Tachwedd 2021 -  8,423
#       [[Cortado]] - 19 Tachwedd 2021 -    8,752
#       [[Samofar]] - 19 Tachwedd 2021 -    5,678
#       [[Teisen frau]] - 20 Tachwedd 2021 - 7,842
#       [[Llaeth cyddwysedig]] - 20 Tachwedd 2021 -  13,726
#       [[Llaeth anwedd]] - 21 Tachwedd 2021 -   8578
#       [[Llaeth powdr]] - 21 Tachwedd 2021 - 19,085
#       [[Caffetier]] - 22 Tachwedd 2021 - 8,709
#       [[Llaeth sgim]] - 22 Tachwedd 2021 -  6,570
#       [[Llaeth hanner sgim]] - 23 Tachwedd 2021 - 5,037
#       [[Llaeth cyflawn]] - 23 Tachwedd 2021 - 6,775
#       [[Llaeth almon]] - 24 Tachwedd 2021 -  8,395
#       [[Llaeth soia]] - 25 Tachwedd 2021 -  10,085
#       [[Llaeth ceirch]] - 26 Tachwedd 2021 -   8,489
#       [[Llaeth reis]] - 26 Tachwedd 2021 -   8,373
#       [[Café frappé]] - 27 Tachwedd 2021 -   9,604
#       [[Gwelltyn yfed]] - 28 Tachwedd 2021 -  13,454
#       [[Jwg]] - 29 Tachwedd 2021 - 9,004
#       [[Slang]] - 30 Tachwedd 2021 -  10,002
#       [[Jargon]] - 1 Rhagfyr 2021 -    11,744
#       [[Caramel]] - 2 Rhagfyr 2021 -      5,985
#       [[Adweithiad Maillard]] - 3 Rhagfyr 2021 -    4,944
#       [[Melanoidin]] - 3 Rhagfyr 2021 -   3,218
#       [[Tost]] - 4 Rhagfyr 2021 -    14,746
#       [[Marmalêd]] - 5 Rhagfyr 2021 -    7,972
#       [[Rysáit]] - 6 Rhagfyr 2021 -    8,226
#       [[S. Minwel Tibbott]] - 7 Rhagfyr 2021 -  9,374
#       [[Grappa]] - 8 Rhagfyr 2021 -  8,352
#       [[Soeg]] - 9 Rhagfyr 2021  -    4,814
#       [[Swistir Eidalaidd]] - 10 Rhagfyr 2021 -   5,447
#       [[Caffè corretto]] - 10 Rhagfyr 2021 -    3,698
#       [[Sambuca]] - 11 Rhagfyr 2021 -   5,754
#       [[Aperitîff a digestiff]]  - 19 Rhagfyr 2021 -   8,917
#       [[Cracer (bwyd)]] - 20 Rhagfyr 2021 - 5,095
#       [[Bain-marie]] - 21 Rhagfyr 2021 -    6,940
#       [[Mari yr Iddewes]] - 21 Rahgfyr 2021 -  7,936
#       [[Zosimos o Panopolis]] - 22 Rhagfyr 2021 -   6,912
#       [[Llyn Lugano]] - 22 Rhagfyr 2021 -  4,187
#       [[Llyn Maggiore]] - 22 Rhagfyr 2021 - 8,275
#       [[Rheilffordd Gottard]] - 23 Rhagfyr 2021 -    5,920
#       [[Twnnel Rheilffordd Gottard]] - 23 Rhagfyr 2021 -     5,112
#       [[Twnnel Rheilffordd Sylfaen Gotthard]] - 24 Rhagfyr 2021 - 7,392

== 2022 --&gt; ==
#       [[Völkerabfälle]] - 21 Ionawr 2022 - 8,799
#       [[Didolnod]] - 2 Chwefror 2022 -   15,479
#       [[Wordle]] - 3 Chwefror 2022 - 22,811
#       [[Dr Gary Robert Jenkins]] - 4 Chwefror 2022 -   5,542
#       [[Ysbyty Frenhinol Hamadryad]] - 5 Chwefror 2022 -   8,251
#       [[Ysgol Gynradd Gymraeg Hamadryad]] - 6 Chwefror 2022 -  5,539
#       [[HMS Hamadryad]] - 7 Chwefror 2022 - 2,746
#       [[Ffrigad]] - 8 Chwefror 2022 - 7,860
#       [[Llaeth y fron]] - 9 Chwefror 2022 -     6,415
#       [[Gwyn M. Daniel]] - 10 Chwefror 2022 - 2,775
#       [[Highfields, Llandaf]] - 11 Chwefror 2022 -   4,229
#       [[Coleg Hyfforddi Morgannwg]] - 14 Chwefror 2022 -   7,588
#       [[Coleg Hyfforddi Sir Fynwy]] - 15 Chwefror 2022 -   7,805
#       [[Cymdeithas i Famau a Merched Cymru]] - 16 Chwefror 2022 - 1,904
#       [[Cronfa Glyndŵr]] - 17 Chwefror 2022 - 3,308
#       [[Trefor Richard Morgan]] - 18 Chwefror 2022 -    5,805
#       [[Ysgol Glyndŵr]] - 19 Chwefror 2022 -   4,673
#       [[Taras Shevchenko]] - 14 Mawrth 2022 -    22,099
#       [[Leonid Kuchma]] - 16 Mawrth 2022 - 10,699
#       [[Leonid Kravchuk]] - 17 Mawrth 2022 -   9,915
#       [[Verkhovna Rada]] - 17 Mawrth 2022 -    6,100
#       [[Interslavic]] - 17 Mawrth 2022 -    6,683
#       [[Viktor Yushchenko]] - 18 Mawrth 2022 -  14,206
#       [[Petro Poroshenko]] - 22 Mawrth 2022 -   16,658
#       [[Pop-up Gaeltacht]] - 23 Mawrth 2022 -     6,746
#       [[Cooish]] - 23 Mawrth 2022 -   8,393
#       [[Viktor Yanukovich]] - 25 Mawrth 2022 - 14,754
#       [[Bataliwn Kastuś Kalinoŭski]] - 29 Mawrth 2022 - 10,783
#       [[Gweriniaeth Pobl Belarws]] - 31 Mawrth 2022 -  11,698
#       [[Radio Free Europe/Radio Liberty]] - 31 Mawrth 2022 - 12,985
#       [[Gweriniaeth Sofiet Sosialaidd Belarws]] - 1 Ebrill 2022 - 2,299
#       [[Pobble]] - 4 Ebrill 2022 -   5,897
#       [[Mooinjer veggey]] - 5 Ebrill 2022 - 5,512
#       [[Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Wcráin]] - 6 Ebrill 2022 - 9,066
#       [[St John's, Ynys Manaw]] - 8 Ebrill 2022 - 4,808
#       [[Ramsey, Ynys Manaw]] - 12 Ebrill 2022 -  7,348
#       [[Dwyseddu trefol]] - 15 Ebrill 2022 - 8,418
#       [[Tŷ teras]] - 21 Ebrill 2022 - 11,165
#       [[Setswana]] - 21 Ebrill 2022 - 7,791
#       [[Anthem genedlaethol Wcráin]] - 21 Ebrill 2022 - 13,621
#       [[Eglwys Gatholig Roegaidd Wcráin]] - 22 Ebrill 2022 - 3,409
#       [[Oblast]] - 23 Ebrill 2022 - 3,568
#       [[Raion]] - 24 Ebrill 2022 -   5,418
#       [[Ivano-Frankivsk]] - 25 Ebrill 2022 - 12,583
#       [[Sokol]] - 25 Ebrill 2022 - 9,439
#       [[Turnverein]] - 26 Ebrill 2022 - 4,513
#       [[Rhandy]] - 1 Mai 2022 -   14,219
#       [[Tŷ pâr]] - 2 Mai 2022 - 11,325
#       [[Tŷ cyngor]] - 4 Mai 2022 - 10,153
#       [[Stanislau Shushkevich]] - 4 Mai 2022 - 12,395
#       [[Cytundebau Belovezh]] - 5 Mai 2022 - 8,878
#       [[Protocol Alma-ata]] - 6 Mai 2022 -   5,268
#       [[Silofici]] - 6 Mai 2022 - 5,523
#       [[Cannoedd Duon]]- 6 Mai 2022 - 3,738
#       [[Szlachta]] - 8 Mai 2022 - 6,411
#       [[Pogrom]] - 9 Mai 2022 -   11,272
#       [[Kristallnacht]] - 10 Mai 2022 -  9,803
#       [[Carthu ethnig]] - 11 Mai 2022 - 12,509
#       [[Ivan Franko]] - 12 Mai 2022 -    10,306
#       [[Tŷ parod]] - 14 Mai 2022 -  10,834
#       [[Plattenbau]] - 15 Mai 2022 -   6,766
#       [[Der Spiegel]] - 16 Mai 2022 -  7,752
#       [[Newsweek]] - 17 Mai 2022 -7,696
#       [[Pwyllgor Rhyngwladol y Groes Goch]] - 19 Mai 2022 -   6,923
#       [[Undeb credyd]] - 21 Mai 2022 -   11,988
#       [[Ľudovít Štúr]] - 22 Mai 2022 -  14,212
#       [[Anthem genedlaethol Slofenia]] - 23 Mai 2022 -   7,849
#       [[France Prešeren]]  - 24 Mai 2022 -  13,509
#       [[Yad Vashem]] - 27 Mai 2022 -    7,992
#       [[Raidió Fáilte]] - 29 Mai 2022 -   4,710
#       [[Raidió na Life]] - 29 Mai 2022 -  3,667
#       [[Cultúrlann McAdam Ó Fiaich]] - 30 Mai 2022 -  9,275
#       [[Cwarter Gaeltacht, Belffast]] - 30 Mai 2022 -  6,200
#       [[An Dream Dearg]] - 31 Mai 2022 - 8,788
#       [[Féile an Phobail]] - 31 Mai 2022 - 10,367
#       [[Cultúrlann Aonach Mhacha]] - 1 Mehefin 2022 -    4,758
#       [[Cultúrlann Uí Chanáin]] - 1 Mehefin 2022 -  7,228
#       [[Suddig]] - 2 Mehefin 2022 -  7,804
#       [[Leim]] - 3 Mehefin 2022 -   9,753
#       [[Dŵr carbonedig]]  - 5 Mehefin 2022 -   6,637
#       [[Mynydd Herzl]] - 8 Mehefin 2022 - 5,484
#       [[Undeb Credyd Plaid Cymru]] - 9 Mehefin 2022 -  2,781
#       [[Sefydliad Mercator]] - 9 Mehefin 2022 -    4,066
#       [[Baner Fryslân]] - 10 Mehefin 2022 -  5,450
#       [[Teth-fagu]] - 13 Mehefin 2022 -  10,402
#       [[Linfield F.C.]] - 15 Mehefin 2022 - 17,012
#       [[Gwilym Roberts (Caerdydd)]] - 17 Mehefin 2022 -  5,962
#       [[Chris Rees]] - 17 Mehefin 2022 - 4,298
#       [[Elwyn Hughes]] - 18 Mehefin 2022 - 1,534
#       [[Tlws Goffa Elvet a Mair Elvet Thomas]] - 19 Mehefin 2022 -    3,429
#       [[Gaelscoil]] - 20 Mehefin 2022 - 10,546
#       [[Aromatherapi]] - 22 Mehefin 2022 -  8,741
#       [[Llenyddiaeth ar draws Ffiniau]] - 5 Gorffennaf 2022 -   2,395
#       [[Undeb Pêl-fas Cymru]] - 6 Gorffennaf 2022 -   3,091
#       [[Undeb Pêl-fas Menywod Cymru]] - 6 Gorffennaf 2022 -  2,010
#       [[Vikingur Reykjavik]] - 21 Gorffennaf 2022 -  1,475
#       [[Radio Euskadi]] - 22 Gorffennaf 2022 -   4,939
#       [[Hanes radio Gwlad y Basg]] - 26 Gorffennaf 2022 -  5,943
#       [[Stadud Ymreolaeth Gwlad y Basg 1979]] -  26 Gorffennaf 2022 - 9,090
#       [[Senedd Eukadi]] - 27 Gorffennaf 2022 -  9,451
#       [[Néstor Basterretxea]] - 28 Gorffennaf 2022 -   9,451
#       [[Comisiwn Kilbrandon]] - 29 Gorffennaf 2022 -   18,010
#       [[Uwch Gynghrair Gwlad yr Iâ]] - 9 Awst 2022 -   9,161
#       [[Cymdeithas Bêl-droed Gwlad yr Iâ]] - 9 Awst 2022 -  5,307
#       [[Uwch Gynghrair Bwlgaria]] - 10 Awst 2022 -  8,087
#       [[Twrnamaint gron]] - 15 Awst 2022 -  4,771
#       [[Lŵp]] - 17 Awst 2022 -   4,290</text>
      <sha1>0p1457yfn8n6w68p5o35kamk7ocy99s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Don Giovanni</title>
    <ns>0</ns>
    <id>230140</id>
    <revision>
      <id>11102153</id>
      <parentid>10991510</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:39:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9480" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| fetchwikidata=ALL|suppressfields= | image = Max Slevogt - Der Sänger Francisco d'Andrade als Don Giovanni in Mozarts Oper - Google Art Project.jpg | caption = [[Francisco D'Andrade]] yn chware Don Giovanni. Peintiad gan [[Max Slevogt]], 1912}}
Mae '''''Don Giovanni'''''  yn opera ''[[dramma giocoso]]'' mewn dwy act a gyfansoddwyd gan [[Wolfgang Amadeus Mozart]]  ym 1787. Ystyr y teitl yw ''cosbi'r oferwr''. Mae'r opera yn adrodd hanes Don Juan oferwr a merchetwr chwedlonol a oedd wedi caru, yn ôl y son, gyda 1003 o ferched yn [[Sbaen]] yn unig.  Mae'r opera hon yn son am berthynas Don Giovanni a thair ohonynt.&lt;ref&gt;[https://books.google.com/books?id=l6I6BwTMJ3sC&amp;pg=RA1-PA1021&amp;lpg=RA1-PA1021&amp;dq=teresa+bondini+saporiti&amp;source=bl&amp;ots=POjCNN4FJG&amp;sig=Dnm3GUSWZ0_qq1BgIkNfVAem6OQ&amp;hl=en&amp;ei=4-AQSpzZGKbs6gP05fXvDQ&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=1 Abert, Spencer, Eisen: ''W. A. Mozart'']&lt;/ref&gt;

==Perfformiad cyntaf==
Perfformiwyd ''Don Giovanni'' am y tro cyntaf yn [[Prag]] ar [[29 Hydref]] [[1787]] o dan arweiniad Mozart. Chwaraewyd rhan Don Giovanni gan Luigi Bassi, rhan Don Pedro gan Giuseppe Lolli a rhan Donna Anna gan Teresa Saporiti yn y perfformiad cyntaf.

==Cymeriadau==
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Cymeriad
![[Llais]]
|-
| [[Don Juan|Don Giovanni]], ''gŵr bonheddig ifanc, hynod ofer''
|[[bariton]]
|-
| Il Commendatore (Don Pedro)
|[[Bas (ystod leisiol)|Baswr]]
|-
| Donna Anna, ''merch Don Pedro''
|[[Soprano]]
|-
| Don Ottavio, ''cariad Donna Anna''
|[[Tenor]]
|-
| Donna Elvira, ''dynes o [[Burgos]] wedi ei adael gan Don Giovanni''
|soprano
|-
| Leporello, ''gwas Giovanni''
|Baswr
|-
| Masetto, ''gwerinwr''
|Baswr
|-
| Zerlina, '' dyweddi Masetto''
|soprano
|-
| colspan=&quot;2&quot;|''Corws: gwerinwyr, gweision, merched ifanc, cerddorion, cythreuliaid''
|}

==Plot==
===Act 1===
Wedi ei osod yn Sbaen y [[17eg ganrif|17 ganrif]]. Don Giovanni yw'r arwr [[Chwedloniaeth|chwedlonol]], ''Don Juan''. Dyn sy'n ceisio ei lwc efo unrhyw fenyw, ond yn ymadael a'i gariadon yr eiliad mae merch ddeniadol arall yn troi fyny. Mae Don Giovanni wedi rhoi cyfarwyddyd i Leporello ei was, i warchod drws wrth iddo geisio cropian i mewn i ystafell wely Donna Anna. Ond, mae hi'n sgrechian.&lt;ref name =&quot;glyndebourne&quot;&gt;[https://www.glyndebourne.com/discover/opera-synopses/don-giovanni/ Glyndenbourn Don Giovani Synopsis] adalwyd 29 Medi 2018&lt;/ref&gt; Wedi clywed y sgrech mae ei thad, y Commendatore Don Pedro, yn dod i'w chymorth. Mae Don Giovanni yn ei drywanu i farwolaeth gyda dagr, ac mae'n ffoi o'i anfadwaith gyda Leporello.&lt;ref&gt;[https://www.classicfm.com/composers/mozart/pictures/beginners-guide-mozarts-operas-don-giovanni/ Classic FM Don Giovanni: A beginner's guide to Mozart's operas] adalwyd 29 Medi 2018&lt;/ref&gt;

Does gan Don Giovanni dim teimlad o edifeirwch am ladd Don Pedro. Wrth iddo ffoi mae'n trio ei lwc efo dynes arall mae o'n mynd heibio ar y stryd. Donna Elvira un o'i gyn cariadon yw'r ddynes ar y stryd. Mae hi'n flin efo'i ymddygiad yn ceisio ei hudo eto wedi iddo ei rhoi hi heibio am fenyw arall. Mae Don Giovanni yn ei gwthio hi at Leporello ac yn ffoi eto. Mae Leporello yn ddweud wrth Elvira i beidio â gwastraffu teimladau ar Giovanni gan ei fod yn anffyddlon i bawb. Yn y gân ''Madamina, il catalogo è questo''  (&quot;Madam dyma'r catalog&quot;) mae Leoprello yn ddweud bod ei feistr wedi caru 640 merch yn yr [[Eidal]], 231 yn yr [[Yr Almaen|Almaen]], 100 yn [[Ffrainc]], 91 yn [[Twrci|Nhwrci]] a 1,003 yn Sbaen.&lt;ref&gt;[https://wno.org.uk/cy/archive/2017-2018/don-giovanni-mozart Opera Genedlaethol Cymru Don Giovanni Mozart] adalwyd 29 Medi 2018&lt;/ref&gt;

Y targed nesaf yw'r priodferch, Zerlina, gwerinwraig sydd ar fin [[Priodas|priodi]]'r [[ffermwr]], Masetto. Mae Don Giovanni yn hidio dim am geisio caru efo Zerlina ar ei ddiwrnod priodas. Mae Donna Anna a Don Ottavio, ei chariad, yn cyrraedd. Mae Don Ottavio a Donna Anna yn chwilio am lofrudd Don Pedro. Heb sylwi ei bod hi'n siarad gyda'r [[Llofruddiaeth|llofrudd]], mae hi'n gofyn am gymorth Don Giovanni i'w canfod. Mae, Donna Elvira yn cyrraedd ac yn ddweud wrth Donna Anna a Don Ottavio bod Giovanni yn ferchetwr ffiaidd. Mae Don Giovanni yn ceisio perswadio Don Ottavio a Donna Anna bod Donna Elvira yn wallgof ''Non ti fidar, o misera'' - (&quot;paid â choilio'r un truenus&quot;).

Wrth i Don Giovanni ymadael, mae Donna Anna yn ei adnabod fel yr un a ymosododd arni hi a'i thad.

Wedi clywed am ymgais Giovanni i hudo Zerlina mae Masetto yn llawn eiddigedd. Mae Zerilina yn ceisio ei dawelu ond mae Giovanni yn eu canfod ac yn beio Zerlina am beidio â gwarchod Zerlina. Mae'n perswadio'r ddau i fynychu dawns yn ei gastell. Mae tri gwestai mewn mygydau yn troi fyny i'r ddawns.  Sef Don Ottavio, Donna Anna, a Donna Elvira yn chwilio am ddial.

Mae, Leporello yn tynnu sylw Masetto trwy ddawnsio gyda fo. Mae Don Giovanni yn arwain Zerlina i ystafell wely er mwyn ei [[Trais rhywiol|threisio]]. Pan mae Zerlina yn gweiddi am gymorth mae Giovanni yn tynnu  Leporello allan o'r ystafell ac yn ei feio ef am y trais. Dydy ei dwyll ddim yn gweithio ac mae Don Ottavio yn anelu [[Gwn|dryll]] at Don Giovanni. Mae'r tri gwestai yn tynnu eu mygydau ac yn datgan pob dim maent yn gwybod am Don Giovanni.  Mae Don Giovanni yn llwyddo ffoi eto.&lt;ref name =&quot;glyndebourne&quot;/&gt;

===Act 2===
Mae Leporello yn bygwth Don Giovanni, ond mae ei feistr yn ei dawelu gyda chynnig arian iddo (Deuawd: ''Eh via buffone'' - &quot;Dos y ffŵl&quot;). Mae Giovanni am hudo morwyn Donna Elvira. Mae Donna Elvira yn dod i'r ffenest ac yn gweld Leporello yng ngwisg Giovanni ac yn ei ddilyn. Tra bod hi'n dilyn Leporello mae Don Giovanni yn  serenadu'r forwyn gyda'i fandolin.&lt;ref name =&quot;glyndebourne&quot;/&gt;

Cyn i Don Giovanni llwyddo i hudo'r forwyn mae Masetto a'i gyfeillion yn troi fyny yn chwilio am  Don Giovanni er mwyn ei ladd. Gan barhau i gogio mae Leporello ydyw, mae Giovanni yn ymuno gyda'r ymgais i chwilio amdano. Mae'n llwyddo i wasgaru ffrindiau Masetto (Don Giovanni [[Aria (opera)|aria]]: ''Metà di voi qua vadano'' - &quot; Ewch hanner ohonoch acw&quot;), mae Don Giovanni yn ymosod ar Masetto ac yn rhedeg i ffwrdd gan chwerthin.

Mae Leporello yn cael ei ddal yng ngwisg ei feistr ac yn cael ei gamgymryd am Giovanni. Mae o'n cael ei fygwth gan Donna Anna a Don Ottavio ac yn ffoi am ei fywyd.

Mae Leporello yn taro fewn i Don Giovanni mewn [[mynwent]]. Yn y fynwent mae cofeb ar ffurf [[Cerfluniaeth|cerflun]] o'r Commendatore Don Pedro. Mae'r gofeb wedi ysgythru a'r geiriau ''Rwyf yma yn disgwyl dial ar yr un a'm lladdodd.'' Mae Giovanni yn chwerthin ar y geiriau ond mae'r cerflun yn dechrau siarad gan ddweud wrth Giovanni na fydd ei chwarddi yn para hyd godiad yr haul. Mae Leporello yn brawychu ond mae Giovanni yn parhau i wawdio ac yn ddweud wrth y cerflun i ddod draw am ginio''.''

Gyda'r hwyrnos mae Don Giovanni yn mwynhau cinio ysblennydd. Mae'r cerflyn yn cyrraedd gan ganu ''Don Giovanni! A cenar teco m'invitasti'' - (&quot;Don Giovanni! Cefais wahoddiad i giniawa gyda chi&quot;). Mae'r cerflyn yn rhoi siawns arall i Giovanni i edifarhau a newid cwrs ei fywyd. Mae Giovanni yn gwrthod. Mae'r cerflun yn diflannu ac mae Don Giovanni yn bloeddio mewn poen ac ofn wrth i  gorws o gythreuliaid ei amgylchynu ac yn ei arwain i  lawr i'r [[Uffern]].

Mae Leporello, sy'n cuddio o dan y bwrdd, hefyd yn sgrechian mewn ofn. Mae Donna Anna, Don Ottavio, Donna Elvira, Zerlina, and Masetto yn cyrraedd yn chwilio am y dihiryn. Mae Leporello yn ddweud be ddigwyddodd ac yn eu sicrhau na fydd neb yn gweld Don Giovanni eto.

Mae'r sioe yn darfod gyda chan sy'n egluro moeswers yr opera ''Questo è il fin di chi fa mal, e de' perfidi la morte alla vita è sempre ugual'' (&quot;Dyna ddiwedd y drygionus: mae marwolaeth pechadur bob amser yn adlewyrchu ei fywyd&quot;).&lt;ref&gt;[https://bachtrack.com/review-don-giovanni-millenium-centre-welsh-national-opera-chaney-caird-ring-february-2018 Adolygiad o berfformiad Opera Genedlaethol Cymru o Don Giovanni] adalwyd 29 Medi 2018&lt;/ref&gt;

==Detholiad==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! Teitl y gân
! Clip sain
! Artist
|-{|
|Agorawd||[[Delwedd:Wolfgang Amadeus Mozart - Don Giovanni - Overtüre.ogg]]|| Fulda Symphonic Orchestra
|-
| Madamina, il catalogo è questo  ||  || [[Fernando Corena]], [[Opera di Stato di Vienna]] (1955) 
|-
|Eh via, buffone||[[Delwedd:W. A. Mozart - Don Giovanni - 25. Eh via, buffone (Josef Krips, Wiener Staatsoper, 1955).ogg]]||Fernando Corena,  (Leporello), Cesare Siepi (Don Giovanni)
|-
|Metà di voi qua vadano||[[Delwedd:W. A. Mozart - Don Giovanni - 28. Metà di voi qua vadano (Josef Krips, Wiener Staatsoper, 1955).ogg]]||Cesare Siepi (Don Giovanni)
|-
| Dalla sua pace  || [[Delwedd:W. A. Mozart - Don Giovanni - 17. Dalla sua pace (Josef Krips, Wiener Staatsoper, 1955).ogg]] || [[Anton Dermota]],  Opera di Stato di Vienna (1955) 
|-
| Batti, batti, o bel Masetto  || [[Delwedd:Mozart-Don Giovanni-Adelina Patti-Batti, batti o bel Masetto-(1905).ogg]] || [[Adelina Patti]]  
|-
| Don Giovanni, a cenar teco  ||  || [[Kurt Böhme]] (Commendatore), [[Cesare Siepi]] (Don Giovanni), &lt;br/&gt;[[Fernando Corena]] (Leporello); Opera di Stato di Vienna (1955) 
|-
| Metà di voi qua vadano  || [[Delwedd:W. A. Mozart - Don Giovanni - 28. Metà di voi qua vadano (Josef Krips, Wiener Staatsoper, 1955).ogg]] || Orchestra dell Opera di Stato di Vienna  
|}

==Gweler hefyd==
[[Don Giovanni - Disgyddiaeth|''Don Giovanni'' - Disgyddiaeth]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart]]</text>
      <sha1>5w26dg9s5u8kbx2ftdcohsvwhxfvgkh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Don Giovanni - Disgyddiaeth</title>
    <ns>0</ns>
    <id>230141</id>
    <revision>
      <id>11102152</id>
      <parentid>10885352</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:39:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20292" xml:space="preserve">{{DISPLAYTITLE:''Don Giovanni'' - Disgyddiaeth}}
[[Delwedd:Clawr Don Giovanni.jpg|bawd|DVD Don Giovanni gan Teatro alla Scala dan arweiniad Riccardo Muti 1987]]
Dyma '''ddisgyddiaeth rannol'' ar gyfer opera [[Wolfgang Amadeus Mozart]] ''[[Don Giovanni]]''.
__TOC__
== Recordiadau sain ==

{|class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:95%;&quot;
!Blwyddyn
!width=&quot;200&quot;|Cast&lt;br&gt;(Don Giovanni, Leporello,&lt;br&gt;Donna Anna, Don Ottavio,&lt;br&gt;Donna Elvira, Zerlina,&lt;br&gt;Masetto, Commendatore)
!Arweinydd,&lt;br&gt;Tŷ Opera a cherddorfa
!Label&lt;ref name=&quot;operadis&quot;&gt;[http://www.operadis-opera-discography.org.uk/CLMODONG.HTM#118 Recordings of ''Don Giovanni'' on operadis-opera-discography.org.uk]&lt;/ref&gt;
|-
|1934
|[[Ezio Pinza]]&lt;br&gt;[[Virgilio Lazzari]]&lt;br&gt;[[Rosa Ponselle]]&lt;br&gt;[[Tito Schipa]]&lt;br&gt;[[Maria Müller]]&lt;br&gt;[[Edytha Fleischer]]&lt;br&gt;[[Louis D'Angelo]]&lt;br&gt;[[Emanuel List]]
|[[Tullio Serafin]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws [[Yr Opera Metropolitan]]&lt;ref&gt;[http://archives.metoperafamily.org/archives/scripts/cgiip.exe/WService=BibSpeed/fullcit.w?xCID=114360 ''Don Giovanni'', Met matinee broadcast performance January 20, 1934]&lt;/ref&gt;
|CD: Andromeda&lt;br&gt;Cat: ANDRCD 9026
|-
|1936
|[[John Brownlee (baritone)|John Brownlee]]&lt;br&gt;[[Salvatore Baccaloni]]&lt;br&gt;[[Ina Souez]]&lt;br&gt;{{Nowrap|{{Interlanguage link multi|Koloman von Pataky|de}}}}&lt;br&gt;[[Luise Helletsgruber]]&lt;br&gt;[[Audrey Mildmay]]&lt;br&gt;[[Roy Henderson (baritone)|Roy Henderson]]&lt;br&gt;[[David Franklin (darlledwr)|David Franklin]]
|[[Fritz Busch]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws [[Gŵyl Glyndebourne]]
|LP: [[His Master's Voice|HMV]]&lt;br&gt;Cat: DB 2961-2983&lt;br&gt;LP: [[RCA Victor]]&lt;br&gt;Cat: DM 423/424/425&lt;br&gt;CD: Naxos&lt;br&gt;Cat: 8.110135-37
|-
|1937
|[[Ezio Pinza]]&lt;br&gt;[[Virgilio Lazzari]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Rethberg]]&lt;br&gt;[[Dino Borgioli]]&lt;br&gt;[[Luise Helletsgruber]]&lt;br&gt;Margit Bokor&lt;br&gt;Karl Ettl&lt;br&gt;[[Herbert Alsen]]
|[[Bruno Walter]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws [[Vienna Philharmonic]]
|CD: Andromeda&lt;br&gt;Cat: ANDRCD 5126
|-
|1942
|[[Ezio Pinza]]&lt;br&gt;[[Alexander Kipnis]]&lt;br&gt;[[Rose Bampton]]&lt;br&gt;[[Charles Kullman]]&lt;br&gt;[[Jarmila Novotná]]&lt;br&gt;[[Bidu Sayão]]&lt;br&gt;[[Mack Harrell]]&lt;br&gt;Norman Cordon
|[[Bruno Walter]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws yr Opera Metropolitan
|CD: Andromeda&lt;br&gt;Cat: ANDRCD 9040
|-
|1944
|[[Ezio Pinza]]&lt;br&gt;[[Salvatore Baccaloni]]&lt;br&gt;[[Florence Kirk]]&lt;br&gt;[[Charles Kullman]]&lt;br&gt;[[Eleanor Steber]]&lt;br&gt;[[Bidu Sayão]]&lt;br&gt;[[Mack Harrell]]&lt;br&gt;[[Nicola Moscona]]
|[[George Szell]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws yr Opera Metropolitan
|CD: Walhall&lt;br&gt;Cat: WLCD 0106
|-
|1947
|[[Ezio Pinza]]&lt;br&gt;[[Salvatore Baccaloni]]&lt;br&gt;[[Regina Resnik]]&lt;br&gt;[[Charles Kullman]]&lt;br&gt;Polyna Stoska&lt;br&gt;[[Nadine Conner]]&lt;br&gt;Lorenzo Alvary&lt;br&gt;[[Jerome Hines]]
|[[Max Rudolf (conductor)|Max Rudolf]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws yr Opera Metropolitan
|CD: Omega&lt;br&gt;Cat: 648
|-
|1950
|[[Tito Gobbi]]&lt;br&gt;[[Erich Kunz]]&lt;br&gt;[[Ljuba Welitsch]]&lt;br&gt;[[Anton Dermota]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br&gt;[[Irmgard Seefried]]&lt;br&gt;[[Alfred Poell]]&lt;br&gt;[[Josef Greindl]]
|[[Wilhelm Furtwängler]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws Vienna Philharmonic
|CD: [[EMI Classics]]&lt;br&gt;Cat: 0094633679924
|-
|1953
|[[Cesare Siepi]]&lt;br&gt;[[Otto Edelmann]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Grümmer]]&lt;br&gt;[[Anton Dermota]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br&gt;[[Erna Berger]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Raffaele Arié]]
|[[Wilhelm Furtwängler]]&lt;br&gt;[[Wiener Philharmoniker]] orchestra&lt;br&gt;Konzertvereinigung Wiener Staatsopernchor&lt;br&gt;(recorded at [[Salzburg Festival]])
|CD: [[Orfeo (record label)|Orfeo]]&lt;br&gt;Cat: C 624 043 D
|-
|1954
|[[Cesare Siepi]]&lt;br&gt;[[Otto Edelmann]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Grümmer]]&lt;br&gt;[[Anton Dermota]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br&gt;[[Erna Berger]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Dezső Ernster]]
|[[Wilhelm Furtwängler]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws Vienna Philharmonic
|CD: [[EMI Classics]]&lt;br&gt;Cat: 336 799-2
|-
|1955
|[[Cesare Siepi]]&lt;br&gt;[[Fernando Corena]]&lt;br&gt;[[Suzanne Danco]]&lt;br&gt;[[Anton Dermota]]&lt;br&gt;[[Lisa Della Casa]]&lt;br&gt;[[Hilde Gueden]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Kurt Böhme]]
|[[Josef Krips]]&lt;br&gt;Cerddorfa Vienna Philharmonic &lt;br&gt;Corws [[Opera Taleithiol Fienna]] 
|CD: [[Decca Records]]&lt;br&gt;Cat: 478 1389
|-
|
|[[Giuseppe Taddei]]&lt;br&gt;[[Italo Tajo]]&lt;br&gt;[[Mary Curtis Verna]]&lt;br&gt;[[Cesare Valletti]]&lt;br&gt;[[Carla Gavazzi]]&lt;br&gt;Elda Ribetti&lt;br&gt;Vito Susca&lt;br&gt;Antonio Zerbini
|[[Max Rudolf (arweinydd)|Max Rudolf]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws RAI Torino
|CD: Warner-Fonit&lt;br&gt;Cat: 0927 43561-2
|-
|
|[[George London (bâs-bariton)|George London]]&lt;br&gt;[[Erich Kunz]]&lt;br&gt;[[Lisa Della Casa]]&lt;br&gt;[[Anton Dermota]]&lt;br&gt;[[Sena Jurinac]]&lt;br&gt;[[Irmgard Seefried]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Ludwig Weber]]
|[[Karl Böhm]]&lt;br&gt;Cerddorfa  a chorws Opera Taleithiol Fienna&lt;br&gt;(yn cael ei chanu yn yr Almaeneg)
|CD: RCA Red Seal&lt;br&gt;Cat: 74321 57737 2
|-
|
|[[George London (bâs-bariton)|George London]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Hilde Zadek]]&lt;br&gt;[[Léopold Simoneau]]&lt;br&gt;[[Sena Jurinac]]&lt;br&gt;[[Graziella Sciutti]]&lt;br&gt;[[Eberhard Wächter (baritone)|Eberhard Wächter]]&lt;br&gt;[[Ludwig Weber]]
|[[Rudolf Moralt]]&lt;br&gt;[[Vienna Symphony]]&lt;br&gt;[[Wiener Kammerchor]]
|CD: [[Philips]]&lt;br&gt;Cat: 438 674-2
|-
|1956
|Antonio Campo&lt;br&gt;Marcello Curtis&lt;br&gt;[[Teresa Stich-Randall]]&lt;br&gt;[[Nicolai Gedda]]&lt;br&gt;[[Suzanne Danco]]&lt;br&gt;[[Anna Moffo]]&lt;br&gt;André Vessières&lt;br&gt;[[Raffaele Arié]]
|[[Hans Rosbaud]]&lt;br&gt;[[Orchestre de la Société des Concerts du Conservatoire]]&lt;br&gt;[[Festival d'Aix-en-Provence]] corws
|CD: EMI Classics&lt;br&gt;Cat: 7243 5 72195 2 5&lt;br&gt;(gyda [[Le nozze di Figaro]])
|-
|1959
|[[Eberhard Wächter (baritone)|Eberhard Wächter]],&lt;br&gt;[[Giuseppe Taddei]],&lt;br&gt;[[Joan Sutherland]],&lt;br&gt;[[Luigi Alva]],&lt;br&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]],&lt;br&gt;[[Graziella Sciutti]],&lt;br&gt;[[Piero Cappuccilli]],&lt;br&gt;[[Gottlob Frick]]
|[[Carlo Maria Giulini]],&lt;br&gt;[[Philharmonia Orchestra]] &amp; chorus
|CD: [[EMI Classics]]&lt;br&gt;Cat: 747260-8
|-
|
|[[Cesare Siepi]]&lt;br&gt;[[Fernando Corena]]&lt;br&gt;[[Birgit Nilsson]]&lt;br&gt;[[Cesare Valletti]]&lt;br&gt;[[Leontyne Price]]&lt;br&gt;[[Eugenia Ratti]]&lt;br&gt;Heinz Blankenburg&lt;br&gt;[[Arnold van Mill]]
|[[Erich Leinsdorf]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws Vienna Philharmonic
|CD: London&lt;br&gt;Cat: 444594
|-
|
|[[George London (bâs-bariton)|George London]]&lt;br&gt;[[Ezio Flagello]]&lt;br&gt;[[Eleanor Steber]]&lt;br&gt;[[Cesare Valletti]]&lt;br&gt;[[Lisa Della Casa]]&lt;br&gt;Laurel Hurley&lt;br&gt;[[Theodor Uppman]]&lt;br&gt;William Wilderman
|[[Karl Böhm]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws yr Opera Metropolitan
|CD: [[Metropolitan Opera Live in HD|The Met Guild]]&lt;br&gt;Cat:
|-
|1960
|[[Eberhard Wächter (baritone)|Eberhard Wächter]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Leontyne Price]]&lt;br&gt;[[Cesare Valletti]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br&gt;[[Graziella Sciutti]]&lt;br&gt;[[Rolando Panerai]]&lt;br&gt;[[Nicola Zaccaria]]
|[[Herbert von Karajan]]&lt;br&gt; Cerddorfa Vienna Philharmonic &lt;br&gt;Konzertvereinigung Wiener Staatsopernchor&lt;br&gt;(recorded at Salzburg Festival)
|CD: MYTO&lt;br&gt;Cat: 00317
|-
|1961
|[[Dietrich Fischer-Dieskau]]&lt;br&gt;{{Interlanguage link multi|Karl-Christian Kohn|de}}&lt;br&gt;[[Sena Jurinac]]&lt;br&gt;[[Ernst Haefliger]]&lt;br&gt;[[Maria Stader]]&lt;br&gt;[[Irmgard Seefried]]&lt;br&gt;Ivan Sardi&lt;br&gt;Walter Kreppel
|[[Ferenc Fricsay]]&lt;br&gt;[[Deutsches Symphonie-Orchester Berlin]]
|CD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br&gt;Cat: 000289 463 6292 1
|-
|1962
|[[George London (bâs-bariton)|George London]]&lt;br&gt;{{Interlanguage link multi|Benno Kusche|de}}&lt;br&gt;Hildegard Hillebrecht&lt;br&gt;[[Nicolai Gedda]]&lt;br&gt;[[Sena Jurinac]]&lt;br&gt;[[Anneliese Rothenberger]]&lt;br&gt;Albrecht Peter&lt;br&gt;[[Gottlob Frick]]
|[[Joseph Keilberth]]&lt;br&gt;Gŵyl Opera Munich 
|CD: Golden Melodram&lt;br&gt;Cat:
|-
|1966
|[[Nicolai Ghiaurov]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Claire Watson]]&lt;br&gt;[[Nicolai Gedda]]&lt;br&gt;[[Christa Ludwig]]&lt;br&gt;[[Mirella Freni]]&lt;br&gt;[[Paolo Montarsolo]]&lt;br&gt;[[Franz Crass]]
|[[Otto Klemperer]]&lt;br&gt;cerddorfa Philharmonia 
|CD: [[EMI Classics]]&lt;br&gt;Cat: 77776384153
|-
|1967
|[[Dietrich Fischer-Dieskau]]&lt;br&gt;[[Ezio Flagello]]&lt;br&gt;[[Birgit Nilsson]]&lt;br&gt;[[Peter Schreier]]&lt;br&gt;[[Martina Arroyo]]&lt;br&gt;[[Reri Grist]]&lt;br&gt;Alfredo Mariotti&lt;br&gt;[[Martti Talvela]]
|[[Karl Böhm]]&lt;br&gt; Cerddorfa [[Theatr Genedlaethol Prague]]
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br&gt;Cat: DG 429 870-2
|-
|1968
|[[Gabriel Bacquier]]&lt;br&gt;[[Donald Gramm]]&lt;br&gt;[[Joan Sutherland]]&lt;br&gt;[[Werner Krenn]]&lt;br&gt;[[Pilar Lorengar]]&lt;br&gt;[[Marilyn Horne]]&lt;br&gt;Leonardo Monreale&lt;br&gt;[[Clifford Grant]]
|[[Richard Bonynge]]&lt;br&gt;[[English Chamber Orchestra]] 
|CD: [[Decca Records|Decca]]&lt;br&gt;Cat:
|-
|1970
|[[Nicolai Ghiaurov]]&lt;br&gt;[[Geraint Evans (canwr opera)|Geraint Evans]]&lt;br&gt;[[Gundula Janowitz]]&lt;br&gt;[[Stuart Burrows]]&lt;br&gt;[[Teresa Żylis-Gara]]&lt;br&gt;[[Olivera Miljaković|Olivera Miljakovic]]&lt;br&gt;[[Rolando Panerai]]&lt;br&gt;Victor Halem
|[[Herbert von Karajan]]&lt;br&gt;Vienna Philharmonic&lt;br&gt;Konzertvereinigung Wiener Staatsopernchor&lt;br&gt;(recorded at Salzburg Festival)
|CD: [[Orfeo (record label)|Orfeo]]&lt;br&gt;Cat: C 615 033 D
|-
|
|[[Nicolai Ghiaurov]], &lt;br&gt;[[Sesto Bruscantini]]&lt;br&gt;[[Gundula Janowitz]]&lt;br&gt;[[Alfredo Kraus]]&lt;br&gt;[[Sena Jurinac]]&lt;br&gt;[[Olivera Miljaković|Olivera Miljakovic]]&lt;br&gt;Walter Monachesi&lt;br&gt;Dimiter Petkov
|[[Carlo Maria Giulini]]&lt;br&gt;Cerddorfa Symphony &amp; chorws  RAI&lt;br&gt;(recorded on 12 May 1970 in Rome)
|CD: Opera Hommage&lt;br&gt;Cat: 7001835
|-
|1973
|[[Ingvar Wixell]]&lt;br&gt;[[Wladimiro Ganzarolli]]&lt;br&gt;[[Martina Arroyo]]&lt;br&gt;[[Stuart Burrows]]&lt;br&gt;[[Kiri Te Kanawa]]&lt;br&gt;[[Mirella Freni]]&lt;br&gt;[[Richard Van Allan]]&lt;br&gt;Luigi Roni
|Syr [[Colin Davis]]&lt;br&gt; Cerddorfa a chorws [[Y Tŷ Opera Frenhinol]] 
|CD: [[Philips]]&lt;br&gt;Cat: 422 541-2
|-
|1977
|[[Sherrill Milnes]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Anna Tomowa-Sintow]]&lt;br&gt;[[Peter Schreier]]&lt;br&gt;[[Teresa Żylis-Gara]]&lt;br&gt;[[Edith Mathis]]&lt;br&gt;[[Dale Duesing]]&lt;br&gt;[[John Macurdy]]
|[[Karl Böhm]]&lt;br&gt;Cerddorfa Vienna Philharmonic &lt;br&gt;Corws Opera Genedlaethol Fienna 
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br&gt;Cat: DG 477 5655
|-
|1985
|[[Samuel Ramey]]&lt;br&gt;[[Ferruccio Furlanetto]]&lt;br&gt;[[Anna Tomowa-Sintow]]&lt;br&gt;[[Gösta Winbergh]]&lt;br&gt;[[Agnes Baltsa]]&lt;br&gt;[[Kathleen Battle]]&lt;br&gt;Alexander Malta&lt;br&gt;[[Paata Burchuladze]]
|[[Herbert von Karajan]],&lt;br&gt;Cerddorfa [[Berlin Philharmonic]] 
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br&gt;Cat: DG DG 419 179-2
|-
|
|[[Alan Titus]]&lt;br&gt;[[Rolando Panerai]]&lt;br&gt;[[Júlia Várady]]&lt;br&gt;Thomas Moser&lt;br&gt;[[Arleen Auger]]&lt;br&gt;[[Edith Mathis]]&lt;br&gt;Rainer Scholze&lt;br&gt;[[Jan-Hendrik Rootering]]
|[[Rafael Kubelík]]&lt;br&gt;[[Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks]]&lt;br&gt;Corws Bayerischen Rundfunks 
|CD: RCA Classics (BMG)&lt;br&gt;Cat: 74321 25284 2
|-
|
|[[Hermann Prey]]&lt;br&gt;Malcolm King&lt;br&gt;[[Cheryl Studer]]&lt;br&gt;[[Gösta Winbergh]]&lt;br&gt;[[Gundula Janowitz]]&lt;br&gt;Krisztina Laki&lt;br&gt;Marcel Vanaud&lt;br&gt;Sergei Koptchak
|[[Jeffrey Tate]]&lt;br&gt;[[Orchestre National de France]]&lt;br&gt;Choeur de Radio France&lt;br&gt;(recordwyd ar 20 Mawrth 1985)
|CD: Houseofopera-dot-com&lt;br&gt;Cat: 
|-
|1988
|[[Thomas Hampson]]&lt;br&gt;[[László Polgár (bass)|László Polgár]]&lt;br&gt;[[Edita Gruberová]]&lt;br&gt;[[Hans Peter Blochwitz]]&lt;br&gt;[[Roberta Alexander]]&lt;br&gt;[[Barbara Bonney]]&lt;br&gt;Anton Scharinger&lt;br&gt;[[Robert Holl]]
|[[Nikolaus Harnoncourt]]&lt;br&gt;[[Royal Concertgebouw Orchestra]]&lt;br&gt;Corws [[Opera Genedlaethol Iseldiraidd]] 
|CD: Teldec Classics&lt;br&gt;Cat: 022924418426
|-
|1989
|[[Håkan Hagegård]]&lt;br&gt;Gilles Cachemaille&lt;br&gt;[[Arleen Auger]]&lt;br&gt;[[Nico van der Meel]]&lt;br&gt;[[Della Jones]]&lt;br&gt;[[Barbara Bonney]]&lt;br&gt;[[Bryn Terfel]]&lt;br&gt;[[Kristinn Sigmundsson]]
|[[Arnold Östman]]&lt;br&gt;Corws a cherddorfa [[Drottningholm Palace Theatre]] 
|CD: L'oiseau-lyre&lt;br&gt;Cat: 425 943-2
|-
|1990
|[[Thomas Allen (baritone)|Thomas Allen]]&lt;br&gt;[[Simone Alaimo]]&lt;br&gt;[[Sharon Sweet]]&lt;br&gt;[[Francisco Araiza]]&lt;br&gt;[[Karita Mattila]]&lt;br&gt;[[Marie McLaughlin]]&lt;br&gt;Claudio Otelli&lt;br&gt;[[Robert Lloyd (bass)|Robert Lloyd]]
|Syr [[Neville Marriner]]&lt;br&gt;[[Academy of St Martin in the Fields]]&lt;br&gt;[[Ambrosian Opera Chorus]] 
|CD: [[Philips]]&lt;br&gt;Cat: 473 959-2
|-
|1992
|[[Andreas Schmidt (baritone)|Andreas Schmidt]]&lt;br&gt;Gregory Yurisich&lt;br&gt;Amanda Halgrimson&lt;br&gt;[[John Mark Ainsley]]&lt;br&gt;[[Lynne Dawson]]&lt;br&gt;[[Nancy Argenta]]&lt;br&gt;[[Gerald Finley]]&lt;br&gt;[[Alastair Miles]]
|[[Roger Norrington]]&lt;br&gt;[[London Classical Players]]&lt;br&gt;Schütz Choir of London 
|CD: [[EMI Classics]]&lt;br&gt;Cat: 7 54859 2
|-
|1993
|[[Thomas Allen (baritone)|Thomas Allen]]&lt;br&gt;[[Richard Van Allan]]&lt;br&gt;[[Carol Vaness]]&lt;br&gt;Keith Lewis&lt;br&gt;[[Maria Ewing]]&lt;br&gt;Elizabeth Gale&lt;br&gt;John Rawnsley&lt;br&gt;Dimitri Kavrakos
|[[Bernard Haitink]]&lt;br&gt;[[London Philharmonic Orchestra]]&lt;br&gt; Corws Glyndebourne
|CD: [[EMI Classics]]&lt;br&gt;Cat: 94635863857
|-
|1994
|[[Rodney Gilfry]]&lt;br&gt;[[Ildebrando D'Arcangelo]]&lt;br&gt;[[Ľuba Orgonášová]]&lt;br&gt;[[Christoph Prégardien]]&lt;br&gt;[[Charlotte Margiono]]&lt;br&gt;Eirian James&lt;br&gt;[[Julian Clarkson]]&lt;br&gt;Andrea Silvestrelli
|[[John Eliot Gardiner]]&lt;br&gt;[[English Baroque Soloists]]&lt;br&gt;[[Monteverdi Choir]]
|CD: DG Archiv&lt;br&gt;Cat: 445 870-2
|-
|1995
|[[Bo Skovhus]]&lt;br&gt;[[Alessandro Corbelli]]&lt;br&gt;[[Christine Brewer]]&lt;br&gt;[[Jerry Hadley]]&lt;br&gt;[[Felicity Lott]]&lt;br&gt;[[Nuccia Focile]]&lt;br&gt;Umberto Chiummo
|[[Charles Mackerras]]&lt;br&gt;[[Scottish Chamber Orchestra]] &amp; chorws
|CD: Telarc&lt;br&gt;Cat: 80726
|-
|1997
|[[Bryn Terfel]]&lt;br&gt;Michele Pertusi&lt;br&gt;[[Renée Fleming]]&lt;br&gt;Herbert Lippert&lt;br&gt;[[Ann Murray]]&lt;br&gt;[[Monica Groop]]&lt;br&gt;Roberto Scaltriti&lt;br&gt;Mario Luperi
|Syr [[Georg Solti]]&lt;br&gt;London Philharmonic orchestra
|CD: London&lt;br&gt;Cat: 455 500-2
|-
|1998
|[[Simon Keenlyside]]&lt;br&gt;[[Bryn Terfel]]&lt;br&gt;[[Carmela Remigio]]&lt;br&gt;Uwe Heilmann&lt;br&gt;[[Soile Isokoski]]&lt;br&gt;Patrizia Pace&lt;br&gt;[[Ildebrando D'Arcangelo]]&lt;br&gt;[[Matti Salminen]]
|[[Claudio Abbado]]&lt;br&gt;[[Cerddorfa Siambr Ewrop]]
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br&gt;Cat: 
|-
|1999
|[[Peter Mattei]]&lt;br&gt;Gilles Cachemaille&lt;br&gt;[[Carmela Remigio]]&lt;br&gt;[[Mark Padmore]]&lt;br&gt;[[Véronique Gens]]&lt;br&gt;[[Lisa Larsson]]&lt;br&gt;Till Fechner&lt;br&gt;Gudjon Oskarsson
|[[Daniel Harding]]&lt;br&gt;[[Mahler Chamber Orchestra]]
|CD: [[Virgin Classics]]&lt;br&gt;Cat: 
|-
|2000
|Garry Magee&lt;br&gt;[[Andrew Shore]]&lt;br&gt;Majella Cullagh&lt;br&gt;[[Barry Banks (tenor)|Barry Banks]]&lt;br&gt;[[Vivian Tierney]]&lt;br&gt;Mary Plazas&lt;br&gt;Dean Robinson&lt;br&gt;Clive Bayley
|[[David Parry (conductor)|David Parry]]&lt;br&gt;Philharmonia orchestra&lt;br&gt;[[Geoffrey Mitchell Choir]]
|CD: [[Chandos Records]]&lt;br&gt;Cat: CHA 3057 (in English)
|-
|
|[[Bo Skovhus]]&lt;br&gt;Renato Girolami&lt;br&gt;[[Adrianne Pieczonka]]&lt;br&gt;Torsten Kerl&lt;br&gt;[[Regina Schörg]]&lt;br&gt;Ildikó Raimondi&lt;br&gt;Boaz Daniel&lt;br&gt;Janusz Monarcha
|[[Michael Halász]]&lt;br&gt;Nicolaus Estherházy Sinfonia&lt;br&gt;Corws Radio Hwngari
|CD: [[Naxos Records|Naxos]]&lt;br&gt;Cat: 8.660080-82
|-
|2006
|Johannes Weisser&lt;br&gt;[[Lorenzo Regazzo]]&lt;br&gt;[[Olga Pasichnyk]]&lt;br&gt;Kenneth Tarver&lt;br&gt;[[Alexandrina Pendatchanska|Alex Penda]]&lt;br&gt;[[Sunhae Im]]&lt;br&gt;Nikolay Borchev&lt;br&gt;Allessandro Guerzoni
|[[René Jacobs]]&lt;br&gt;[[Freiburger Barockorchester]]&lt;br&gt;[[RIAS Kammerchor]]
|CD: [[Harmonia Mundi]]&lt;br&gt;Cat: HMC901964.66
|-
|2012
|[[Ildebrando D'Arcangelo]]&lt;br&gt;[[Luca Pisaroni]]&lt;br&gt;[[Diana Damrau]]&lt;br&gt;[[Rolando Villazón]]&lt;br&gt;[[Joyce DiDonato]]&lt;br&gt;[[Mojca Erdmann]]&lt;br&gt;Konstantin Wolff&lt;br&gt;[[Vitalij Kowaljow]]
|[[Yannick Nézet-Séguin]]&lt;br&gt;[[Mahler Chamber Orchestra]]
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br&gt;Cat: 0289 477 9878 1
|-
|2016
|Dimitris Tiliakos&lt;br&gt;Vito Priante&lt;br&gt;Myrtò Papatanasiu&lt;br&gt;[[Kenneth Tarver]]&lt;br&gt;Karina Gauvin&lt;br&gt;Christina Gansch&lt;br&gt;Guido Loconsolo&lt;br&gt;Mika Kares
|[[Teodor Currentzis]]&lt;br&gt;MusicAeterna
|CD: [[Sony Music Entertainment]]&lt;br&gt;Cat: 88985316032
|-
|}

== Recordiadau fideo ==
{|class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:95%;&quot;
!Year
!width=&quot;200&quot;|Cast&lt;br&gt;(Don Giovanni, Leporello,&lt;br&gt;Donna Anna, Don Ottavio,&lt;br&gt;Donna Elvira, Zerlina,&lt;br&gt;Masetto, Commendatore)
!Arweinydd,&lt;br&gt;Tŷ opera a cherddorfa
!Label&lt;ref name=&quot;operadis&quot; /&gt;
|-
|1954
|[[Cesare Siepi]]&lt;br&gt;[[Otto Edelmann]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Grümmer]]&lt;br&gt;[[Anton Dermota]]&lt;br&gt;[[Lisa Della Casa]]&lt;br&gt;[[Erna Berger]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Dezső Ernster]]
|[[Wilhelm Furtwängler]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws Vienna Philharmonic
|VHS: VAI&lt;br&gt;Cat: 69063&lt;br&gt;DVD: Deutsche Grammophon&lt;br&gt;Cat: 000440 073 0199 9
|-
|1961
|[[Dietrich Fischer-Dieskau]]&lt;br&gt;[[Walter Berry (bâs-bariton)|Walter Berry]]&lt;br&gt;[[Elisabeth Grümmer]]&lt;br&gt;[[Donald Grobe]]&lt;br&gt;[[Pilar Lorengar]]&lt;br&gt;[[Erika Köth]]&lt;br&gt;Ivan Sardi&lt;br&gt;[[Josef Greindl]]
|[[Ferenc Fricsay]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws [[Deutsche Oper Berlin]] &lt;br&gt;(yn cael ei chanu yn yr Almaeneg)
|DVD: Premiere Opera Ltd.&lt;br&gt;Cat: 5245
|-
|1977
|[[Theo Adam]]&lt;br&gt;Siegfried Vogel&lt;br&gt;[[Anna Tomowa-Sintow]]&lt;br&gt;[[Peter Schreier]]&lt;br&gt;[[Kay Griffel]]&lt;br&gt;Renate Hoff&lt;br&gt;Peter Olesch&lt;br&gt;Motomu Itzuki
|[[Otmar Suitner]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws [[Opera Taleithiol Berlin]] 
|
|-
|1979
|[[Ruggero Raimondi]]&lt;br&gt;[[José van Dam]]&lt;br&gt;[[Edda Moser]]&lt;br&gt;[[Kenneth Riegel]]&lt;br&gt;[[Kiri Te Kanawa]]&lt;br&gt;[[Teresa Berganza]]&lt;br&gt;Malcolm King&lt;br&gt;John McCurdy
|[[Lorin Maazel]]&lt;br&gt; Cerddorfa a chorws [[Paris Opera]] 
|DVD: Second Sight&lt;br&gt;Cat: 2NDVD 3132&lt;br&gt;CD: Sony&lt;br&gt;Cat: 82876 87758-2
|-
|1987
|[[Thomas Allen (baritone)|Thomas Allen]]&lt;br&gt;Claudio Desderi&lt;br&gt;[[Edita Gruberová]]&lt;br&gt;[[Francisco Araiza]]&lt;br&gt;[[Ann Murray]]&lt;br&gt;[[Susanne Mentzer]]&lt;br&gt;[[Natale de Carolis]]&lt;br&gt;Sergei Koptchak
|[[Riccardo Muti]]&lt;br&gt; Cerddorfa a chorws [[Teatro alla Scala]]
|DVD: Opus Arte&lt;br&gt;Cat: 3001
|-
|
|[[Samuel Ramey]]&lt;br&gt;[[Ferruccio Furlanetto]]&lt;br&gt;[[Anna Tomowa-Sintow]]&lt;br&gt;[[Gösta Winbergh]]&lt;br&gt;[[Júlia Várady]]&lt;br&gt;[[Kathleen Battle]]&lt;br&gt;Alexander Malta&lt;br&gt;[[Paata Burchuladze]]&lt;br&gt;
|[[Herbert von Karajan]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws Vienna Philharmonic
|DVD: Sony Classical&lt;br&gt;Cat: 88697296049
|-
|1988
|[[Thomas Allen (baritone)|Thomas Allen]]&lt;br&gt;[[Stafford Dean]]&lt;br&gt;[[Makvala Kasrashvili]]&lt;br&gt;[[Stuart Burrows]]&lt;br&gt;[[Kiri Te Kanawa]]&lt;br&gt;[[Joan Rodgers]]&lt;br&gt;[[Gordon Sandison]]&lt;br&gt;[[Gwynne Howell]]
|[[Colin Davis]]&lt;br&gt; Cerddorfa a chorws y Tŷ Opera Frenhinol
|
|-
|1990
|Eugene Perry&lt;br&gt;Herbert Perry&lt;br&gt;Dominique Labelle&lt;br&gt;[[Carroll Freeman]]&lt;br&gt;[[Lorraine Hunt Lieberson]]&lt;br&gt;Ai Lan Zhu&lt;br&gt;Elmore James&lt;br&gt;James Patterson
|[[Craig Smith (arweinydd)|Craig Smith]]&lt;br&gt;Vienna Symphony orchestra&lt;br&gt; [[Arnold Schoenberg Choir]]
|DVD: Decca&lt;br&gt;Cat: 071 4119 9 DH
|-
|
|[[Samuel Ramey]]&lt;br&gt;[[Ferruccio Furlanetto]]&lt;br&gt;[[Carol Vaness]]&lt;br&gt;[[Jerry Hadley]]&lt;br&gt;[[Karita Mattila]]&lt;br&gt;[[Dawn Upshaw]]&lt;br&gt;Philip Cokorinos&lt;br&gt;[[Kurt Moll]]
|[[James Levine]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws yr Opera Metropolitan
|DVD: The Opera Lovers&lt;br&gt;Cat: DVDDONG 199001
|-
|2000
|[[Bryn Terfel]]&lt;br&gt;Ferruccio Furlanetto&lt;br&gt;[[Renée Fleming]]&lt;br&gt;Paul Groves&lt;br&gt;Solveig Kringelborn&lt;br&gt;Hei-Kyung Hong&lt;br&gt;John Relyea&lt;br&gt;Sergei Koptchak
|[[James Levine]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws yr Opera Metropolitan
|DVD: Deutsche Grammophon&lt;br&gt;Cat: B003MSYXMS
|-
|2001
|Rodney Gilfry&lt;br&gt;[[László Polgár (bass)|László Polgár]]&lt;br&gt;Isabel Rey&lt;br&gt;Roberto Sacca&lt;br&gt;[[Cecilia Bartoli]]&lt;br&gt;Liliana Nikiteanu&lt;br&gt;Oliver Widmer&lt;br&gt;[[Matti Salminen]]
|[[Nikolaus Harnoncourt]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws[[Tŷ Opera Zürich]] 
|DVD: Arthaus Musik&lt;br&gt;Cat: 100 328
|-
|2007
|Simon Keenlyside&lt;br&gt;Anton Scharinger&lt;br&gt;Eva Mei&lt;br&gt;Piotr Beczala&lt;br&gt;[[Malin Hartelius]]&lt;br&gt;Martina Janková&lt;br&gt;Reinhard Mayr&lt;br&gt;Alfred Muff
|[[Franz Welser-Möst]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws Tŷ Opera Zürich
|DVD: EMI&lt;br&gt;Cat: 50999 500970 9 8
|-
|2008
|[[Simon Keenlyside]]&lt;br&gt;Kyle Ketelsen&lt;br&gt;[[Marina Poplavskaya]]&lt;br&gt;[[Ramón Vargas]]&lt;br&gt;[[Joyce DiDonato]]&lt;br&gt;[[Miah Persson]]&lt;br&gt;Robert Gleadow&lt;br&gt;Eric Halfvarson
|[[Charles Mackerras]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws y Tŷ Opera Frenhinol
|BD: Opus Arte&lt;br&gt;Cat: OABD7028D&lt;ref&gt;{{cite web
 |url         = http://www.opusarte.com/en/mozart-don-giovanni-blu-ray-disc.html
 |title       = Mozart – ''Don Giovanni'' – Blu-ray disc
 |year        = 2009
 |publisher   = Opus Arte
 |location    = U.K.
 |accessdate  = 6 August 2010
 |deadurl     = yes
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20101104032930/http://www.opusarte.com/en/mozart-don-giovanni-blu-ray-disc.html
 |archivedate = 4 November 2010
 |df          = 
}}&lt;/ref&gt;
|-
|2010
|[[Gerald Finley]]&lt;br&gt;[[Luca Pisaroni]]&lt;br&gt;Anna Samuil&lt;br&gt;William Burden&lt;br&gt;[[Kate Royal]]&lt;br&gt;Anna Virovlansky&lt;br&gt;Guido Loconsolo&lt;br&gt;Brindley Sherratt
|[[Vladimir Jurowski]]&lt;br&gt;[[Gŵyl Opera Glyndebourne]]&lt;br&gt;[[Orchestra of the Age of Enlightenment]]
|DVD: EMI&lt;br&gt;Cat: 072017-9&lt;br&gt;
|-
|2011
|[[Peter Mattei]]&lt;br&gt;[[Bryn Terfel]]&lt;br&gt;Anna Netrebko&lt;br&gt;Giuseppe Filianoti&lt;br&gt;[[Barbara Frittoli]]&lt;br&gt;Anna Prohaska&lt;br&gt;Stefan Kocan&lt;br&gt;Kwangchul Youn
|[[Daniel Barenboim]]&lt;br&gt;Cerddorfa a chorws Teatro alla Scala 
|DVD: Deutsche Grammophon&lt;br&gt;Cat:
|-
|}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}


*{{Commons category-inline|Don Giovanni}}

[[Categori:Disgyddiaeth operâu]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart]]</text>
      <sha1>tepmfkg0wywtpdgoqjxtn0xcgrlpts3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Le nozze di Figaro - disgyddiaeth</title>
    <ns>0</ns>
    <id>230171</id>
    <revision>
      <id>11102149</id>
      <parentid>9022728</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:38:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11110" xml:space="preserve">{{DISPLAYTITLE:''Le nozze di Figaro'' - disgyddiaeth}}
Dyma ddisgyddiaeth rannol o Opera [[Wolfgang Amadeus Mozart]] ''[[Le nozze di Figaro]]''. Perfformiwyd yr Opera am y tro cyntaf yn y [[Burgtheater]] [[Fienna]] [[1 Mai]] [[1786]].

{| class=&quot;wikitable&quot;
!Blwyddyn
!Figaro&lt;br /&gt;Susanna&lt;br /&gt;Ardalydd Almaviva&lt;br /&gt;Ardalyddes Almaviva&lt;br /&gt;Cherubino&lt;br /&gt;Marcellina&lt;br /&gt;Bartolo
!Arweinydd,&lt;br /&gt;Tŷ Opera a Cherddorfa
!Label&lt;ref&gt;[http://www.operadis-opera-discography.org.uk/CLMONOZZ.HTM Recordings of ''The Marriage of Figaro'' on operadis-opera-discography.org.uk]&lt;/ref&gt;
|-
| 1942 || [[Erich Kunz]]&lt;br /&gt;Irma Beilke&lt;br /&gt;[[Hans Hotter]]&lt;br /&gt;Helena Braun&lt;br /&gt;Gerda Sommerschuh&lt;br /&gt;[[Res Fischer]]&lt;br /&gt;[[Gustav Neidlinger]]|| [[Clemens Krauss]]&lt;br /&gt;Cerddorfa Ffilharmonia Fienna&lt;br /&gt;O Ŵyl Salzburg, 1942 yn cael ei chanu yn yr [[Almaeneg]]
| CD: Music a Arts&lt;br /&gt;
|-
| 1943 || [[Ezio Pinza]]&lt;br /&gt;[[Bidu Sayão]]&lt;br /&gt;[[John Brownlee (baritone)|John Brownlee]]&lt;br /&gt;[[Jarmila Novotná]]&lt;br /&gt;Marita Farell|| [[Paul Breisach]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Metropolitan Opera&lt;br /&gt;(Recordiad o berfformiad yn y MET, 17 Ebrill)
| CD: Guild Immortal Performances&lt;br /&gt;Cat: GHCD 2203/5
|-
| 1951 || [[Erich Kunz]]&lt;br /&gt;[[Hilde Güden]]&lt;br /&gt;[[Paul Schöffler]]&lt;br /&gt;[[Elisabeth Grümmer]]&lt;br /&gt;[[Anny Schlemm]]&lt;br /&gt;Lilian Benningsen&lt;br /&gt;[[Wilhelm Schirp]]
|[[Ferenc Fricsay]]&lt;br /&gt;Orchester und Chôr des Nordwestdeutschen Rundfunks Köln&lt;br /&gt;(fersiwn Almaeneg)
| CD: [[Cantus Classics]]&lt;br /&gt;Cat: CACD 5.00822 F
|-
| 1953 || [[Erich Kunz]]&lt;br /&gt;[[Irmgard Seefried]]&lt;br /&gt;[[Paul Schöffler]]&lt;br /&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br /&gt;[[Hilde Gueden]]&lt;br /&gt;[[Sieglinde Wagner]]
|[[Wilhelm Furtwängler]]&lt;br /&gt;[[ Ffilharmonig Fienna]]&lt;br /&gt;(Fersiwn Almaeneg ar ôl [[Hermann Levi]])&lt;br /&gt;Byw, [[Gŵyl Salzburg]], Awst 7, 1953
| CD: [[EMI]]&lt;br /&gt;Cat: 66080-2
|-
| 1955 || [[Cesare Siepi]]&lt;br /&gt;[[Hilde Gueden]]&lt;br /&gt;[[Alfred Poell]]&lt;br /&gt;[[Lisa Della Casa]]&lt;br /&gt;[[Suzanne Danco]]
| [[Erich Kleiber]]&lt;br /&gt;[[ Ffilharmonig Fienna]] a chorws [[Opera Taleithiol Fienna]]
| CD: [[Decca Records|Decca Legends]]&lt;br /&gt;Cat: 466 369-2&lt;br /&gt;Membran&lt;br /&gt;Cat: 222932-370
|-
| 1955 || [[Rolando Panerai]]&lt;br /&gt;[[Rita Streich]]&lt;br /&gt;[[Heinz Rehfuss]]&lt;br /&gt;[[Teresa Stich-Randall]]&lt;br /&gt;[[Pilar Lorengar]]
|[[Hans Rosbaud]]&lt;br /&gt;[[Orchestre de la Société des Concerts du Conservatoire]] a&lt;br /&gt;Chorale Elisabeth Brasseur&lt;br /&gt;(Recordiad o berfformiad yng Ngŵyl [[Aix-en-Provence]])
|CD: Walhall &quot;Eternity Series&quot;&lt;br /&gt;Cat: WLCD 0167
|-
| 1956 ||[[Walter Berry]],&lt;br /&gt;[[Rita Streich]],&lt;br /&gt;[[Paul Schöffler]],&lt;br /&gt;[[Sena Jurinac]],&lt;br /&gt;[[Christa Ludwig]]
|[[Karl Böhm]]&lt;br /&gt;Symffoni Fienna a Chorws Opera Taleithiol Fienna|| CD: Philips&lt;br /&gt;Cat: 438670

|-
| 1957 ||[[Erich Kunz]],&lt;br /&gt;[[Irmgard Seefried]],&lt;br /&gt;[[Dietrich Fischer-Dieskau]],&lt;br /&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]],&lt;br /&gt;[[Christa Ludwig]]
|[[Karl Böhm]]&lt;br /&gt;[[Wiener Philharmoniker]]&lt;br /&gt;Chor dêr [[Wiener Staatsoper]]&lt;br /&gt;Byw, [[Gŵyl Salzburg]], 30 Gorffennaf 1957|| CD: [[Orfeo (record label)|Orfeo]]&lt;br /&gt;Cat: C 296 923 D
|-
| 1958 || [[Giorgio Tozzi]],&lt;br /&gt;[[Roberta Peters]],&lt;br /&gt;[[George London]],&lt;br /&gt;[[Lisa Della Casa]],&lt;br /&gt;[[Rosalind Elias]],&lt;br /&gt;[[Sandra Warfield]],&lt;br /&gt;[[Fernando Corena]]
|[[Erich Leinsdorf]],&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Opera Taleithiol Fienna
|CD: [[Decca Records|Decca]]&lt;br /&gt;Cat: 444602
|-
| 1960 || [[Giuseppe Taddei]]&lt;br /&gt;[[Anna Moffo]]&lt;br /&gt;[[Eberhard Wächter (baritone)|Eberhard Wächter]]&lt;br /&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br /&gt;[[Fiorenza Cossotto]]
|[[Carlo Maria Giulini]]&lt;br /&gt;[[Cerddorfa Ffilharmonia]]
| CD: [[EMI]]&lt;br /&gt;Cat: 358602-2
|-
| 1960 || [[Renato Capecchi]]&lt;br /&gt;[[Irmgard Seefried]]&lt;br /&gt;[[Dietrich Fischer-Dieskau]]&lt;br /&gt;[[Maria Stader]]&lt;br /&gt;[[Hertha Töpper]]|| [[Ferenc Fricsay]]&lt;br /&gt;[[Deutsches Symphonie-Orchester Berlin]]|| CD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br /&gt;Cat: 437 671-2
|-
| 1963 || [[Geraint Evans (canwr opera)|Geraint Evans]]&lt;br /&gt;[[Mirella Freni]]&lt;br /&gt;[[Tito Gobbi]]&lt;br /&gt;[[Ilva Ligabue]]&lt;br /&gt;[[Teresa Berganza]]|| [[Georg Solti]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws y Tŷ Opera Brenhinol, Covent Garden&lt;br /&gt;(Recordiad o berfformiad yn Covent Garden, [[11 Gorffennaf]], [[1963]])|| CD neu MP3, operadepot.com
|-
| 1963 || [[Geraint Evans (canwr opera)|Geraint Evans]]&lt;br /&gt;[[Graziella Sciutti]]&lt;br /&gt;{{Nowrap|[[Dietrich Fischer-Dieskau]]}}&lt;br /&gt;[[Hilde Güden]]&lt;br /&gt;[[Evelyn Lear]]|| [[Lorin Maazel]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws [[Ffilharmonig Fienna]]&lt;br /&gt;(Recordiad o berfformiad yng Ngŵyl Salzburg, Gorffennaf)|| DVD: Video Artists International &lt;br /&gt;Cat: VAI DVD 4519
|-
| 1968 || [[Hermann Prey]]&lt;br /&gt;[[Edith Mathis]]&lt;br /&gt;{{Nowrap|[[Dietrich Fischer-Dieskau]]}}&lt;br /&gt;[[Gundula Janowitz]]&lt;br /&gt;[[Tatiana Troyanos]]|| [[Karl Böhm]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws [[Deutsche Oper Berlin]]|| CD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br /&gt;Cat: 449 728-2
|-
| 1971 || [[Wladimiro Ganzarolli]]&lt;br /&gt;[[Mirella Freni]]&lt;br /&gt;[[Ingvar Wixell]]&lt;br /&gt;[[Jessye Norman]]&lt;br /&gt;[[Yvonne Minton]]&lt;br /&gt;[[Maria Casula]]|| Syr [[Colin Davis]]&lt;br /&gt;Cerddorfa Symffoni'r BBC a chorws || CD: [[Philips]]&lt;br /&gt;Cat: 475 6111 8
|-
| 1975 || [[Hermann Prey]]&lt;br /&gt;[[Mirella Freni]]&lt;br /&gt;[[Dietrich Fischer-Dieskau]]&lt;br /&gt;[[Kiri Te Kanawa]]&lt;br /&gt;[[Maria Ewing]]||[[Karl Böhm]]&lt;br /&gt;[[ Ffilharmonig Fienna]]&lt;br /&gt;Film directed by [[Jean-Pierre Ponnelle]]||DVD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br /&gt;Cat: DG 073 4034
|-
| 1976 || [[Geraint Evans (canwr opera)|Geraint Evans]]&lt;br /&gt;[[Judith Blegen]]&lt;br /&gt;[[Dietrich Fischer-Dieskau]]&lt;br /&gt;[[Heather Harper]]&lt;br /&gt;[[Teresa Berganza]]&lt;br /&gt;[[Birgit Finnilä]]||[[Daniel Barenboim]]&lt;br /&gt;[[Cerddorfa Siambr Lloegr]] a chôr John Alldis|| CD: [[EMI]]&lt;br /&gt;Cat: CMS 7 63646-2 (3 CD);&lt;br /&gt;Cat: 7243 5 85520 2 7 (Talfyriad 2 CD)
|-
| 1981 || [[Samuel Ramey]]&lt;br /&gt;[[Lucia Popp]]&lt;br /&gt;[[Thomas Allen (baritone)|Thomas Allen]]&lt;br /&gt;[[Kiri Te Kanawa]]&lt;br /&gt;[[Frederica von Stade]]|| [[Georg Solti]]&lt;br /&gt;[[Cerddorfa  Ffilharmonig Llundain]] a Chorws Opera Llundain|| CD: [[Decca Records|Decca]]&lt;br /&gt;Cat: 410 150-2
|-
| 1987 || [[Thomas Allen]]&lt;br /&gt;[[Kathleen Battle]]&lt;br /&gt;[[Jorma Hynninen]]&lt;br /&gt;[[Margaret Price]]&lt;br /&gt;[[Ann Murray]]|| [[Riccardo Muti]]&lt;br /&gt;[[Ffilharmonig Fienna]]|| CD: [[EMI]]&lt;br /&gt;Cat: 72864 2
|-
|1988||[[Sanford Sylvan]],&lt;br /&gt;Jeanne Ommerle,&lt;br /&gt;[[James Maddalena]],&lt;br /&gt;[[Jayne West]],&lt;br /&gt;[[Susan Larson]],&lt;br /&gt;Sue Ellen Kuzma,&lt;br /&gt;David Evitts||[[Craig Smith (arweinydd)|Craig Smith]]&lt;br /&gt;[[Symffoni Fienna]], Côr Arnold Schoenberg &lt;br /&gt;wedi ei gyfarwyddo gan [[Peter Sellars]], a'i osod yn  [[Trump Tower]]&lt;ref&gt;https://www.worldcat.org/title/nozze-di-figaro/oclc/73474515 Worldcat ''Le nozze di Figaro DVD''&lt;/ref&gt;||DVD: [[Decca Records]]&lt;br /&gt;Cat: B0004243 (2 disc)
|-
| 1990 || [[Ferruccio Furlanetto]]&lt;br /&gt;[[Dawn Upshaw]]&lt;br /&gt;[[Thomas Hampson]]&lt;br /&gt;[[Kiri Te Kanawa]]&lt;br /&gt;[[Anne Sofie von Otter]]|| [[James Levine]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Metropolitan Opera|| CD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br /&gt;Cat: 477 5614
|-
| 1990 || [[John Tomlinson (bass)|John Tomlinson]]&lt;br /&gt;[[Joan Rodgers]]&lt;br /&gt;[[Andreas Schmidt]]&lt;br /&gt;[[Lella Cuberli]]&lt;br /&gt;[[Cecilia Bartoli]]|| [[Daniel Barenboim]]&lt;br /&gt;[[Berliner Philharmoniker]] a RIAS Kammerchor|| CD: Erato&lt;br /&gt;Cat: 2292-45501-2
|-
| 1993 || [[Bryn Terfel]]&lt;br /&gt;[[Alison Hagley]]&lt;br /&gt;[[Rod Gilfry]]&lt;br /&gt;[[Hillevi Martinpelto]]&lt;br /&gt;[[Pamela Helen Stephen]]|| [[John Eliot Gardiner]]&lt;br /&gt;[[English Baroque Soloists]] a [[Chôr Monteverdi]]&lt;br /&gt;(Recordiad o berfformiad yn [[Théâtre du Châtelet]], Paris)||DVD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br /&gt;Cat: 073 018-9
|-
| 1994 || [[Anton Scharinger]] &lt;br /&gt;[[Barbara Bonney]]&lt;br /&gt;[[Thomas Hampson]]&lt;br /&gt;[[Charlotte Margiono]]&lt;br /&gt;[[Petra Lang]]&lt;br /&gt;[[Ann Murray]]&lt;br /&gt;[[Kurt Moll]]|| [[Nikolaus Harnoncourt]]&lt;br /&gt;[[Cerddorfa Frenhinol Concertgebouw]]|| CD: [[Warner Classics]]&lt;br /&gt;Cat: 2564 68829-8 (2009 ail argraffiad)
|-
| 1994 || Lucio Gallo&lt;br /&gt;[[Sylvia McNair]]&lt;br /&gt;[[Bo Skovhus]]&lt;br /&gt;[[Cheryl Studer]]&lt;br /&gt;[[Cecilia Bartoli]]|| [[Claudio Abbado]]&lt;br /&gt;[[ Ffilharmonig Fienna]]|| CD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br /&gt;Cat: 445 903-2
|-
| 2001 || [[Lorenzo Regazzo]]&lt;br /&gt;[[Patrizia Ciofi]]&lt;br /&gt;[[Simon Keenlyside]]&lt;br /&gt;[[Véronique Gens]]&lt;br /&gt;[[Angelika Kirchschlager]]|| [[René Jacobs]]&lt;br /&gt;[[Concerto Köln]] a Chôr [[Théâtre des Champs-Élysées]] 
| CD: Premiere Opera Ltd.&lt;br /&gt;Cat: CDNO 1552-3
|-
| 2006 || [[Ildebrando D'Arcangelo]]&lt;br /&gt;[[Anna Netrebko]]&lt;br /&gt;[[Bo Skovhus]]&lt;br /&gt;[[Dorothea Röschmann]]&lt;br /&gt;[[Christine Schäfer]]&lt;br /&gt;[[Marie McLaughlin]]||[[Nikolaus Harnoncourt]]&lt;br /&gt;[[ Ffilharmonig Fienna]] a Konzertvereinigung [[Wiener Staatsoper]]&lt;br /&gt;Cyfarwyddwr: [[Brian Large]]; Recordwyd ganw yn y 2006 [[Gŵyl Salzburg]]||CD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br /&gt;Cat: DG 477 6710&lt;br /&gt;&lt;hr /&gt;DVD: Deutsche Grammophon&lt;br /&gt;Cat: DG 073 4245
|-
| 2007|| [[Erwin Schrott]]&lt;br /&gt;[[Martina Janková]]&lt;br /&gt;Michael Volle&lt;br /&gt;[[Malin Hartelius]]&lt;br /&gt;Judith Schmid|| [[Franz Welser-Möst]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws [[Zurich Opera]] || DVD: [[EMI|EMI classics]]&lt;br /&gt;Cat: 2344819
|-
| 2011||[[Teddy Tahu Rhodes]]&lt;br /&gt;[[Taryn Fiebig]]&lt;br /&gt;[[Peter Coleman-Wright]]&lt;br /&gt;[[Rachelle Durkin]]&lt;br /&gt;Sian Pendry&lt;br /&gt;[[Jacqueline Dark]]||[[Patrick Summers]]&lt;br /&gt; Cerddorfa a chorws [[Opera Australia]] &lt;br /&gt;Cyfarwyddwr: [[Neil Armfield]]||Blu-ray: Opera Awstralia&lt;br /&gt;Cat: OPOZ56002BD&lt;ref&gt;[http://shop.abc.net.au/products/mozart-the-marriage-of-figaro-1 ''The Marriage of Figaro''], [[ABC Shop]]&lt;/ref&gt;
|-
| 2012||[[Christian Van Horn]]&lt;br /&gt;[[Fanie Antonelou]]&lt;br /&gt;[[Simone Kermes]]&lt;br /&gt;[[Andrei Bondarenko]]&lt;br /&gt;Mary-Ellen Nesi&lt;br /&gt;Maria Forsstrom||[[Teodor Currentzis]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Perm Opera&lt;br /&gt;||CD: Sony CLASSICAL &lt;br /&gt;Cat: 88883709262&lt;ref&gt;[https://www.amazon.com/Mozart-Figaro-Deluxe-Edition-Blu-Ray/dp/B00GK8P1EG ''The Marriage of Figaro''], Amazon Shop&lt;/ref&gt;
|-
| 2016||[[Adam Plachetka]]&lt;br /&gt;[[Martina Janková]]&lt;br /&gt;[[Luca Pisaroni]]&lt;br /&gt;[[Anett Fritsch]]&lt;br /&gt;[[Margarita Gritskova]]&lt;br /&gt;[[Ann Murray]]||[[Dan Ettinger]]&lt;br /&gt;[[Ffilharmonig Fienna]]&lt;br /&gt;Konzertvereinigung Wiener Staatsopernchor&lt;br /&gt;Cyfarwyddwr: [[Sven-Eric Bechtolf]]||Blu-ray: EuroArts&lt;br /&gt;Cat: 8024272951&lt;ref&gt;[http://www.prestoclassical.co.uk/r/EuroArts/8024272951 ''Mozart: Le nozze di Figaro, K492''], Presto Classical&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;DVD: EuroArts&lt;br /&gt;Cat: 8024272958&lt;ref&gt;[http://www.prestoclassical.co.uk/r/EuroArts/8024272958 ''Mozart: Le nozze di Figaro, K492''], Presto Classical&lt;/ref&gt;
|-
| 2016||[[Luca Pisaroni]]&lt;br /&gt;[[Christiane Karg]]&lt;br /&gt;[[Thomas Hampson]]&lt;br /&gt;[[Sonya Yoncheva]]&lt;br /&gt;[[Angela Brower]]&lt;br /&gt;[[Anne Sofie von Otter]]||[[Yannick Nézet-Séguin]]&lt;br /&gt;[[Cerddorfa Siambr Ewrop]]&lt;br /&gt;[[Vocalensemble Ratstatt]]||CD: [[Deutsche Grammophon]]&lt;br /&gt;Cat: 028947959458&lt;ref&gt;[https://www.amazon.co.uk/Mozart-Figaro-Chamber-Orchestra-Europe/dp/B01E6IG0GY%3FSubscriptionId%3DAKIAJV4KPN4PSSHOJJSA%26tag%3Ddeutscgramm05-21%26linkCode%3Dxm2%26camp%3D2025%26creative%3D165953%26creativeASIN%3DB01E6IG0GY], Amazon Shop&lt;/ref&gt;
|}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}


[[Categori:Disgyddiaeth operâu]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart]]</text>
      <sha1>g99tpci7o4mzk4c3wnk7pssllu9e7mz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cofeb Ryfel Llanerchymedd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>232298</id>
    <revision>
      <id>11102159</id>
      <parentid>10965792</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:43:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="863" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= yn_cynnwys}}

[[Delwedd:Cofeb ryfel Llanerchymedd.jpg|bawd|Cofeb ryfel Llanerchymedd]]

Mae '''Cofeb ryfel Llanerchymedd''', wedi ei lleoli ar ymyl pentref [[Llanerch-y-medd]], [[Ynys Môn]]. Ceir un-deg-chwech o enwau arni i goffau dynion o'r pentref a fu farw yn y [[Rhyfel Byd Cyntaf]].

==Enwau ar y gofeb==
[[Delwedd:Enwau ar cofeb ryfel Llanerchymedd.jpg|bawd|Enwau ar cofeb ryfel Llanerchymedd]]

*John Edwards,
*Robert Owen Edwards,
*Robert Hughes,
*Tegerin Hughes,
*David Jones,
*David Jones,
*Hughie Jones,
*Owen Jones,
*Richard Jones,
*Richard Lewis Jones,
*Robert Jones,
*Samuel Clinton Jones,
*Willie Lewis,
*John Owen,
*Thomas Richard Owen,
*William Owen.

[[Categori:Cofebion rhyfel Ynys Môn|Llanerchymedd]]
[[Categori:Llanerch-y-medd]]
[[Categori:Y Rhyfel Byd Cyntaf]]
[[Categori:Prosiect Wici Môn]]</text>
      <sha1>forljjshas2a3m3fckjnfxgmkpj63rn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102161</id>
      <parentid>11102159</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:44:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="865" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= yn_cynnwys}}

[[Delwedd:Cofeb ryfel Llanerchymedd.jpg|bawd|Cofeb ryfel Llanerchymedd]]

Mae '''Cofeb ryfel Llanerchymedd''', wedi ei lleoli ar ymyl pentref [[Llannerch-y-medd]], [[Ynys Môn]]. Ceir un-deg-chwech o enwau arni i goffau dynion o'r pentref a fu farw yn y [[Rhyfel Byd Cyntaf]].

==Enwau ar y gofeb==
[[Delwedd:Enwau ar cofeb ryfel Llanerchymedd.jpg|bawd|Enwau ar cofeb ryfel Llanerchymedd]]

*John Edwards,
*Robert Owen Edwards,
*Robert Hughes,
*Tegerin Hughes,
*David Jones,
*David Jones,
*Hughie Jones,
*Owen Jones,
*Richard Jones,
*Richard Lewis Jones,
*Robert Jones,
*Samuel Clinton Jones,
*Willie Lewis,
*John Owen,
*Thomas Richard Owen,
*William Owen.

[[Categori:Cofebion rhyfel Ynys Môn|Llanerchymedd]]
[[Categori:Llannerch-y-medd]]
[[Categori:Y Rhyfel Byd Cyntaf]]
[[Categori:Prosiect Wici Môn]]</text>
      <sha1>2199cq0yvg65e9t6ahk5nrko8qaroaz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cymdeithas Bêl-droed Slofenia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>243492</id>
    <revision>
      <id>11102207</id>
      <parentid>10985250</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:53:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4871" xml:space="preserve">{{National football association
| Logo               = [[Delwedd:200px-Football Association of Slovenia logo.svg.png]]
| Badge_size         = 200
| Founded            = 23 Ebrill 1920
| FIFA affiliation   = 2 July 1992
| Headquarters       = [[Predoslje]]
| Region             = [[UEFA]]
| Region affiliation = 24 Mehefin 1992
| President          = Radenko Mijatović&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.nzs.si/NZS/Predstavitev_NZS/Predsednik_NZS|title=Predsednik NZS|trans-title=Football Association president|publisher=Football Association of Slovenia official website|language=sl|accessdate=9 February 2017}}&lt;/ref&gt;
}}
Y '''Nogometna zveza Slovenije''' (&quot;Cymdeithas Bêl-droed Slofenia&quot;; '''NZS''') &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.stat.si/eng/novica_prikazi.aspx?id=3263 |title=Statistical Office of the Republic of Slovenia – FIFA World Cup 2010, South Africa |publisher=Stat.si |date= |accessdate=2013-12-02}}&lt;/ref&gt; yw cymdeithas [[pêl-droed|bêl-droed]] genedlaethol [[Slofenia]]. Mae'r NZS yn gyfrifol am gofrestru pob clwb pêl-droed o Slofenia. Mae wedi bod yn aelod o [[FIFA]] ac [[UEFA]] er 1992 yn dilyn annibyniaeth y wlad yn 1991.

Cymdeithas Bêl-droed Slofenia yn trefnu tair cynghrair uchaf y wlad y ''Slovenska Nogometna Liga'' (SNL) sy'n cynnwys [[Uwch Gynghrair Slofenia]] y ''PrvaLiga'' a [[Cwpan Slofenia|Chwpan Slofenia]]. Yn ogystal, mae'r NZS yn gyfrifol am [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Slofenia|dîm pêl-droed cenedlaethol Slofenia]].

Mae pencadlys y gymdeithas ym mhrifddinas Slofenia, [[Ljubljana]].

==Hanes==
[[File:Ilirija1920.jpg|thumb|right|250px|Carfan SK Ilirija, a enillodd bencampwriaeth ranbarthol gyntaf Slofenia ym 1920]] 
Daeth pêl-droed i'r tiriogaethau sydd heddiw yn rhan o Slofenia ar ddiwedd y 19eg ganrif o Fienna. Sefydlwyd y clwb pêl-droed cyntaf gan Almaenwyr yn Ljubljana ym 1900 ac yn fuan fe'u dilynwyd gan Hwngariaid yn Lendava (Nafta ym 1903) ac Almaenwyr yn Celje (Athletik SK ym 1906). Yn fuan, ymledodd y gêm ymhlith myfyrwyr ysgol uwchradd Slofenia, a sefydlodd eu timau eu hunain yn y mwyafrif o ddinasoedd mawr Slofenia, y mwyaf nodedig oedd Hermes yn Ljubljana a Jugoslavija yn Gorica. Yn 1911 sefydlwyd clwb pêl-droed dinasyddion Slofenia cyntaf Ilirija yn Ljubljana, a ddilynwyd gan Slovan ddwy flynedd yn ddiweddarach.

Ar ôl diwedd y Rhyfel Byd Cyntaf a chreu Teyrnas Serbiaid, Croatiaid a Slofeniaid, a ailenwyd yn ddiweddarach yn [[Iwgoslafia]], ffurfiwyd [[Cymdeithas Bêl-droed Iwgoslafia]], a rannwyd yn is-gymdeithasau rhanbarthol. Sefydlodd clybiau pêl-droed timau Ilirija, Slovan a'r Almaen o Maribor Is-gymdeithas Pêl-droed Ljubljana ym 1920 sy'n rhagflaenydd Cymdeithas Bêl-droed Slofenia heddiw. Roedd is-gymdeithas Ljubljana yn gorchuddio tiriogaeth Slofenia ac yn gyfrifol am drefnu'r gweithgareddau pêl-droed yn ei diriogaeth. Fe wnaethant ffurfio tîm cenedlaethol Slofenia, a chwaraeodd ei gêm gyntaf yn erbyn Ffrainc ym 1921.

===Annibyniaeth===
Ar ôl Annibyniaeth Slofenia ym 1991, ffurfiwyd cystadlaethau cynghrair a chwpan cenedlaethol ar sail hen strwythurau gweriniaeth gyda thymor PrvaLiga Slofenia cyntaf felly'n cynnwys 21 tîm. Yn yr un flwyddyn, diwygiodd detholiad rhanbarthol SR Slofenia fel tîm pêl-droed cenedlaethol Slofenia a chwarae eu gêm swyddogol gyntaf ym 1992 yn erbyn Estonia.

Maent wedi cystadlu mewn 3 twrnament rynglwadol o bwys: Euro UEFA 2000, Cwpan y Byd FIFA 2002 a Chwpan y Byd FIFA 2010.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/06/04/sports/soccer/04iht-WCUP.html?pagewanted=all|title=The Mouse That Roars: Slovenia (Not Slovakia)|newspaper=[[The New York Times]]|accessdate=2013-12-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last=Cain |first=Phil |url=https://www.bbc.co.uk/news/10130179 |title=BBC News - Slovenia on brink of historic World Cup moment |publisher=Bbc.co.uk |date=2010-06-22 |accessdate=2013-12-02}}&lt;/ref&gt;

==Llywyddion==
*Danijel Lepin (1948–1950)
*Martin Grajf (1950–1952)
*Franc Sitar (1952–1954)
*Jože Grbec (1954–1958)
*Stane Lavrič (1958–1962)
*Stane Vrhovnik (1962–1968)
*Roman Vobič (1968–1970)
*Jože Snoj (1970–1973, 1976–1978)
*Tone Florjančič (1973–1976)
*Miro Samardžija (1978–1981)
*Boris Godina (1981)
*Branko Elsner (1982–1985)
*Marko Ilešič (1985–1989)
*Rudi Zavrl (1989–2009)
*Ivan Simič (2009–2011)
*Aleksander Čeferin (2011–2016)
*Radenko Mijatović (2016–present)

==Dolenni==
* [http://www.nzs.si/ Offizielle Website] (slowenisch)
* [https://de.fifa.com/associations/association/svn/ Nogometna zveza Slovenije] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190501092911/https://de.fifa.com/associations/association/svn/ |date=2019-05-01 }} ar banc data [[FIFA]].com

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{UEFA|svn|TYP=Verband}}

[[Categori:Slofenia]]
[[Categori:Pêl-droed yn Slofenia]]
[[Categori:Pêl-droed yn Ewrop]]
[[Categori:Cymdeithasau pêl-droed rhyngwladol]]</text>
      <sha1>hudgnj6aosdv4upwr4da74r1dls09pa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cymdeithas Bêl-droed Gogledd Macedonia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>243983</id>
    <revision>
      <id>11102208</id>
      <parentid>11014683</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:54:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5058" xml:space="preserve">{{National football association
| Logo               = 175px-Football Federation of North Macedonia logo.svg.png
| Badge size         = 175
| Founded            = 1926/1948
| FIFA affiliation   = 1994
| Region             = [[UEFA]]
| Region affiliation = 1994
| President          = Muamed Sejdini
| Website            = [http://ffm.mk/ ffm.mk]
}}
'''Ffederasiwn Pêl-droed Macedonia'''' &lt;ref&gt;[http://www.novasports.gr/podosfairo/europi/article/189630/psahnei-gia-proponiti-i-pgdm/ &quot;Mae Macedonia yn chwilio am hyfforddwr&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190811154244/http://www.novasports.gr/podosfairo/europi/article/189630/psahnei-gia-proponiti-i-pgdm/ |date=2019-08-11 }} novasports.gr&lt;/ref&gt; ([[Macedoneg]]: '''Фуботлска Федерација на Macedonia'''; [[Albaneg]]: '''Federata e Futbollit të Maqedonisë''') yw enw swyddogol corff llywodraethu [[pêl-droed]] yng ngwladwriaeth [[Gogledd Macedonia|Ngogledd Macedonia]] (a alwyd yn &quot;Cyn Weriniaeth Macedonia Iwgoslafia&quot; hyd nes Ionawr 2019 &lt;ref&gt;https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-46846231&lt;/ref&gt;). Mae wedi'rpencadlys leoli yn y brifddinas, [[Skopje]] ac mae'n aelod o [[UEFA]] a [[FIFA]]. Dyma'r corff sy'n trefnu pencampwriaethau cenedlaethol gan gynnwys [[Uwch Gynghrair Gogledd Macedonia]], Cwpan Macedonia ac yn cydlynu gweithgareddau tîm [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Gogledd Macedonia|dynion cenedlaethol]], menywod ac ieuenctid Gogledd Macedonia.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/associations/association/mkd/ |title=Football Federation of North Macedonia |website=[[FIFA]] |access-date=24 April 2019 |archive-date=2019-05-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190519232220/https://www.fifa.com/associations/association/MKD/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.uefa.com/memberassociations/association=mkd/profile/index.html |title=North Macedonia |website=[[UEFA]] |access-date=24 April 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.uefa.com/insideuefa/about-uefa/news/newsid=2600027.html |title=UEFA President meets Football Federation of North Macedonia President |website=[[UEFA]] |date=15 April 2019 |access-date=24 April 2019}}&lt;/ref&gt;

==Hanes==
Chwaraewyd y gêm swyddogol gyntaf ar 20 Ebrill, 1919 rhwng tîm Byddin Lloegr a thîm pêl-droed ieuenctid Skopje. Yn 1978, er anrhydedd a chof yr ornest honno, ac ar achlysur 70 mlynedd o bêl-droed ym Macedonia, gosodwyd cofeb ar y man lle cynhaliwyd yr ornest. FC Vardar o Skopje yw'r clwb pêl-droed cofrestredig cyntaf, sy'n dyddio o 1912.

Ffurfiwyd y Ffederasiwn ar [[18 Rhagfyr]] [[1926]], gyda'r cyfarfod cyffredinol sefydlu yn cael ei gynnal ym mwyty y &quot;Arwr Marw Anhysbus&quot; bwyty yn ninas Skopje. Ailadeiladwyd y ffederasiwn ar ôl yr [[Ail Ryfel Byd]] ar 14 Awst 1949 yn Skopje (ar ôl diwedd yr Ail Ryfel Byd, sefydlwyd yr adran bêl-droed gyntaf fel rhan o Gymdeithas Chwaraeon Dinas Skopje, y rhannodd ohoni ar 16 Awst 1948). Rhwng 1949 a 2002, fe'i galwyd yn  From 1949 to 2002, &quot;Gymdeithas Bêl-droed Macedonia&quot; (''Фудбалски Сојуз на Македонија / Fudbalski Sojuz na Makedonija'' neu ''ФСМ/FSM''). Llywydd cyntaf y ffederasiwn newydd ei ffurfio oedd Lyubisav Ivanov-Jingo.

Yn ystod yr [[Ail Ryfel Byd]] chwaraeodd y detholiad o glybiau pêl-droed Macedoneg yn erbyn timau Byddin yr Almaen a Bwlgaria. Roedd llawer o'r chwaraewyr Macedoneg hefyd yn chwarae i [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Bwlgaria|dîm cenedlaethol Bwlgaria]]. Ar 16 Awst 1948 a sefydlir Cymdeithas Bêl-droed Macedonia ar 14 Awst, 1949 fel rhan annatod i Gymdeithas Bêl-droed Iwgoslafia. Ar 7 Chwefror, 1993 mae Cymdeithas Bêl-droed Macedonia yn trefnu'r Cynulliad annibynnol cyntaf.

Ym 1994 daeth Cymdeithas Bêl-droed Macedonia yn aelod cysylltiedig o FIFA ac UEFA. Yn 2003 ailenwyd Cymdeithas Bêl-droed Macedonia yn Ffederasiwn Pêl-droed Macedonia - FFM.&lt;ref&gt;http://ffm.mk/en/history&lt;/ref&gt;

==Logo==
Mae logo'r ffederasiwn wedi esblygu dros amser. Ar 22 Mawrth 2014 cyflwynwyd logo newydd.&lt;ref&gt;[http://vesti.mk/read/news/8272644/3009034/odrzhano-generalno-sobranie-na-ffm Одржано Генерално собрание на ФФМ]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} vesti.mk&lt;/ref&gt;

&lt;gallery widths=100px heights=100px&gt;
Delwedd:120px-Fed macedoine.svg.png|Hen logo hyd nes 2014
Delwedd:175px-Football Federation of North Macedonia logo.svg.png|Arwyddlun ers 2014
&lt;/gallery&gt;

==Dolenni==
* {{Gwefan Swyddogol|http://ffm.mk}}
* [http://macedonianfootball.com/ Gwefan &quot;Macedonian Football&quot; yn Saesneg]
* [http://www.fifa.com/associations/association=mkd/index.html FfP-dM] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130903045522/http://www.fifa.com/associations/association=mkd/index.html |date=2013-09-03 }} ar FIFA
* [http://www.uefa.com/memberassociations/association=MKD/index.html FfP-dM] ar UEFA

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

[[Categori:Macedonia]]
[[Categori:Iwgoslafia]]
[[Categori:Pêl-droed yn Ewrop]]
[[Categori:Pêl-droed yn Ewrop]]
[[Categori:Cymdeithasau pêl-droed rhyngwladol]]</text>
      <sha1>234c0j1933fmwnppilw9avh4d60q5av</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwarchodfa Natur Balranald</title>
    <ns>0</ns>
    <id>248985</id>
    <revision>
      <id>11102049</id>
      <parentid>11100732</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:43:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1258" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | suppressfields = cylchfa sir  }}

Mae '''Gwarchodfa Natur Balranald''' yn warchodfa’r [[Y Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar|Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar]] (RSPB) ar [[Uibhist a Tuath]] (Saesneg: North Uist) un o’r [[Ynysoedd Allanol Heledd]], [[yr Alban]]. Mae’r dirwedd yn cynnwys tir fferm ac arfordir.

Gwelir [[Bras yr ŷd]], [[Rhegen yr ŷd]], [[Cornchwiglen]], [[Drudwen]], [[Pibydd y tywod]], [[Pibydd y mawn]],  [[Rhostog]], [[Gŵydd wyran]], [[Hutan y Mynydd]], [[Cwtiad torchog]], [[Eryr y môr]], [[Ehedydd]], [[Pioden y môr]], [[Môr-wennol y Gogledd]], [[Pibydd coesgoch]], [[Cwtiad aur]], [[Hebog tramor]], [[Boda tinwyn]], [[Sgiwen fawr]] a [[Cwtiad y traeth|Chwtiad y traeth]].&lt;ref&gt;[https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/reserves-a-z/balranald/ Gwefan RSPB]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/reserves-a-z/balranald/ Gwefan RSPB]

{{-}}
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
NorthUist02LB.jpg|Y traeth
NorthUist04LB.jpg|Y ganolfan ymwelwyr, Gwarchodfa Natur Balranald
NorthUist03LB.jpg
NorthUist05LB.jpg|
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Gwarchodfeydd natur yn yr Alban|Balranald]]
[[Categori:RSPB]]
[[Categori:Ynysoedd Allanol Heledd]]</text>
      <sha1>iqgant2to88dtr2atpf6kxtgv0v4oa2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102069</id>
      <parentid>11102049</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:38:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1256" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | suppressfields = cylchfa sir  }}

Mae '''Gwarchodfa Natur Balranald''' yn warchodfa’r [[Y Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar|Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar]] (RSPB) ar [[Uibhist a Tuath]] (Saesneg: North Uist) un o’r [[Ynysoedd Allanol Heledd]], [[yr Alban]]. Mae’r dirwedd yn cynnwys tir fferm ac arfordir.

Gwelir [[Bras yr ŷd]], [[Rhegen yr ŷd]], [[Cornchwiglen]], [[Drudwen]], [[Pibydd y tywod]], [[Pibydd y mawn]],  [[Rhostog]], [[Gŵydd wyran]], [[Hutan y Mynydd]], [[Cwtiad torchog]], [[Eryr môr]], [[Ehedydd]], [[Pioden y môr]], [[Môr-wennol y Gogledd]], [[Pibydd coesgoch]], [[Cwtiad aur]], [[Hebog tramor]], [[Boda tinwyn]], [[Sgiwen fawr]] a [[Cwtiad y traeth|Chwtiad y traeth]].&lt;ref&gt;[https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/reserves-a-z/balranald/ Gwefan RSPB]&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.rspb.org.uk/reserves-and-events/reserves-a-z/balranald/ Gwefan RSPB]

{{-}}
&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
NorthUist02LB.jpg|Y traeth
NorthUist04LB.jpg|Y ganolfan ymwelwyr, Gwarchodfa Natur Balranald
NorthUist03LB.jpg
NorthUist05LB.jpg|
&lt;/gallery&gt;

[[Categori:Gwarchodfeydd natur yn yr Alban|Balranald]]
[[Categori:RSPB]]
[[Categori:Ynysoedd Allanol Heledd]]</text>
      <sha1>2js85mtac2d3m6iz7v0ttproek3071z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pleasant Grove, Kansas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>260074</id>
    <revision>
      <id>11102091</id>
      <parentid>10794873</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T07:56:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4574" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Kansas]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Cymuned heb ei hymgorffori (Saesneg: ''unincorporated community'') yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Kansas]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||Ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd o fewn ardal Pleasant Grove, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q376729.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}

{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Kansas
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Cymunedau Doniphan County, Kansas]]</text>
      <sha1>k2gj6cgya0yqtglnh8s1ttslhv2s69k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Warren, Pennsylvania</title>
    <ns>0</ns>
    <id>267195</id>
    <revision>
      <id>11102094</id>
      <parentid>11085412</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:00:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6636" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Pennsylvania]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Dinas yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Pennsylvania]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Warren, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q1184834.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q883534|William E. Stevenson]]''
| [[Delwedd:GovernorStevenson.gif|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1820
| 1883
|-
| ''[[:d:Q773767|Robert Dennison]]''
| [[Delwedd:Robert L Dennison.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q189290|swyddog milwrol]]''
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1901
| 1980
|-
| ''[[:d:Q7346495|Robert Kusse]]''
| 
| [[gwleidydd]]
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1918
| 2008
|-
| ''[[:d:Q8008766|William F. Clinger, Jr.]]''
| [[Delwedd:BillClinger.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q189290|swyddog milwrol]]''&lt;br/&gt;[[cyfreithiwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q327055|gweithiwr]]''&lt;ref name='ref_0bb83cb40153ac5f21914c485cddadd4'&gt;http://bioguide.congress.gov/scripts/biodisplay.pl?index=C000523&lt;/ref&gt;
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1929
| 2021
|-
| ''[[:d:Q7610892|Stephen Wright]]''
| 
| ''[[:d:Q6625963|nofelydd]]''
| [[Warren, Pennsylvania]]&lt;ref name='ref_40ee003b8f3f23bcaf51393f1225215b'&gt;''[[:d:Q15241312|Freebase Data Dumps]]''&lt;/ref&gt;
| 1946
| 
|-
| ''[[:d:Q7405126|Sally Eaton]]''
| 
| [[actor]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q2259451|actor llwyfan]]''
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1947
| 
|-
| ''[[:d:Q979124|Michael Shine]]''
| 
| ''[[:d:Q11513337|cystadleuydd yn y Gemau Olympaidd]]''
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1953
| 
|-
| ''[[:d:Q7436977|Scott Oelslager]]''
| [[Delwedd:Scott Oelslager 2012-08-12 - Closeup.JPG|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1953
| 
|-
| ''[[:d:Q7817794|Tom Tellmann]]''
| 
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''&lt;ref name='ref_675ebf7e220c59314c0e50976dc3cad6'&gt;''[[:d:Q863769|Baseball-Reference.com]]''&lt;/ref&gt;
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1954
| 
|-
| ''[[:d:Q89664407|Danielle Donahue]]''
| 
| [[actor]]
| [[Warren, Pennsylvania]]
| 1983
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Pennsylvania
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Dinasoedd Warren County, Pennsylvania]]</text>
      <sha1>47xfcbbkvoq0vazy8x4oqcbos3mn8eu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Henderson, Louisiana</title>
    <ns>0</ns>
    <id>267661</id>
    <revision>
      <id>11102099</id>
      <parentid>11072060</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:06:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4770" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Louisiana]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}

&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn [[St. Martin Parish, Louisiana|St. Martin Parish]], yn nhalaith [[Louisiana]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;

&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;

==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Henderson, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q1604963.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}

{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Louisiana
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi St. Martin Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>0f44ozdy61olo1a28ej0dcnop9y82uu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Reddick, Florida</title>
    <ns>0</ns>
    <id>267895</id>
    <revision>
      <id>11102110</id>
      <parentid>11053218</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:14:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5798" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Florida]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Florida]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Reddick, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q1947418.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q100250061|Kenneth Falana]]''
| 
| ''[[:d:Q11569986|gwneuthurwr printiau]]''&lt;ref name='ref_518ac1ee2213185a56caa698ec8d80c6'&gt;''[[:d:Q103472048|African American art and artists (3rd edition)]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q15296811|drafftsmon]]''&lt;ref name='ref_518ac1ee2213185a56caa698ec8d80c6'&gt;''[[:d:Q103472048|African American art and artists (3rd edition)]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q1028181|arlunydd]]''&lt;ref name='ref_4c8d067e5f7b4095183cdb5b6b995631'&gt;''[[:d:Q100350671|Afro-American artists; a bio-bibliographical directory (1st edition)]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q683754|dyluniw]]''&lt;ref name='ref_4c8d067e5f7b4095183cdb5b6b995631'&gt;''[[:d:Q100350671|Afro-American artists; a bio-bibliographical directory (1st edition)]]''&lt;/ref&gt;
| [[Reddick, Florida]]&lt;ref name='ref_4c8d067e5f7b4095183cdb5b6b995631'&gt;''[[:d:Q100350671|Afro-American artists; a bio-bibliographical directory (1st edition)]]''&lt;/ref&gt;
| 1940
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Florida
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi Marion County, Florida]]</text>
      <sha1>tp8x3wazeew9kjitu4271kbjdf2fy01</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>McIntosh, Florida</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268014</id>
    <revision>
      <id>11102112</id>
      <parentid>10117473</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:15:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4784" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Florida]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Florida]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;

==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn McIntosh, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q2019108.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}

{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Florida
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi Marion County, Florida]]</text>
      <sha1>fcsqu7bn8qv3e6cv6sm6ppkqr2ugx1m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nichols, De Carolina</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268112</id>
    <revision>
      <id>11102116</id>
      <parentid>10938458</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:18:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5092" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[De Carolina]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[De Carolina]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Nichols, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q2071041.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q50282297|Darius Leonard]]''
| [[Delwedd:Darius Leonard.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q19204627|chwaraewr pêl-droed Americanaidd]]''
| [[Nichols, De Carolina]]
| 1995
| 
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith De Carolina
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi Marion County, De Carolina]]</text>
      <sha1>dn0hp1hqvlplamozr5chn7l5ie6ujqu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pyatt, Arkansas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268366</id>
    <revision>
      <id>11102106</id>
      <parentid>10120758</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:12:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4785" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Arkansas]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Arkansas]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;

==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Pyatt, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q2233583.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}

{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Arkansas
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi Marion County, Arkansas]]</text>
      <sha1>9qvitptkbp6cvwrs1xc0bie0b71rw2m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Whitwell, Tennessee</title>
    <ns>0</ns>
    <id>269473</id>
    <revision>
      <id>11102109</id>
      <parentid>11072532</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:13:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5433" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Tennessee]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Dinas yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Tennessee]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Whitwell, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q3289413.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q4889830|Bennie Tate]]''
| [[Delwedd:Benny Tate.jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''&lt;ref name='ref_675ebf7e220c59314c0e50976dc3cad6'&gt;''[[:d:Q863769|Baseball-Reference.com]]''&lt;/ref&gt;
| [[Whitwell, Tennessee]]
| 1901
| 1973
|-
| ''[[:d:Q5763333|Hillis Layne]]''
| 
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''
| [[Whitwell, Tennessee]]
| 1918
| 2010
|-
| ''[[:d:Q7297427|Ray E. Duke]]''
| [[Delwedd:Medal of Honor U.S.Army.jpg|center|128px]]
| [[milwr]]
| [[Whitwell, Tennessee]]
| 1923
| 1951
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Tennessee
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Dinasoedd Marion County, Tennessee]]</text>
      <sha1>sxqogg51ksx5s6jysjtqkw8x42mr0o9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ashburnham, Massachusetts</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270651</id>
    <revision>
      <id>11101994</id>
      <parentid>11081503</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:04:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sebastian Wallroth</username>
        <id>4307</id>
      </contributor>
      <comment>Albert Cameron Burrage (1859–1931).jpg</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7108" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[Massachusetts]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}

&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[Massachusetts]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;

&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;

==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Ashburnham, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q672025.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q4747939|Amos Pollard]]''
| 
| ''[[:d:Q774306|llawfeddyg]]''
| [[Ashburnham, Massachusetts]]
| 1803
| 1836
|-
| ''[[:d:Q16030608|Harrison Carroll Hobart]]''
| [[Delwedd:HarrisonCHobart.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Ashburnham, Massachusetts]]
| 1815
| 1902
|-
| ''[[:d:Q30154368|Louisa Morton Greene]]''
| [[Delwedd:LOUISA MORTON GREENE.jpg|center|128px]]
| [[ysgrifennwr]]&lt;br/&gt;''[[:d:Q27532437|ymgyrchydd dros bleidlais i ferched]]''
| [[Ashburnham, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_bdb22df63365910ca3ca0b6542ddafe0'&gt;https://en.wikisource.org/wiki/Woman_of_the_Century/Louisa_Morton_Greene&lt;/ref&gt;
| 1819
| 1900
|-
| ''[[:d:Q64286013|Julia E. Houston West]]''
| [[Delwedd:JULIA E. HOUSTON WEST A woman of the century (page 770 crop).jpg|center|128px]]
| [[canwr]]
| [[Ashburnham, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_73141a57a7bc74057f76db84f397389d'&gt;https://en.wikisource.org/wiki/Woman_of_the_Century/Julia_E._Houston_West&lt;/ref&gt;
| 1832
| 1906
|-
| ''[[:d:Q19564437|Cassius Clement Stearns]]''
| 
| [[Cyfansoddwr|peroriaethwr]]
| [[Ashburnham, Massachusetts]]
| 1838
| 1910
|-
| ''[[:d:Q6814049|Melvin O. Adams]]''
| [[Delwedd:Melvin Ohio Adams (1850–1920).png|center|128px]]
| [[cyfreithiwr]]
| [[Ashburnham, Massachusetts]]
| 1850
| 1920
|-
| ''[[:d:Q2831004|Albert C. Burrage]]''
| [[Delwedd:Albert Cameron Burrage (1859–1931).jpg|center|128px]]
| ''[[:d:Q6606110|diwydiannwr]]''
| [[Ashburnham, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_8f13651db4356dc0a47975cb79f8cb89'&gt;https://archive.org/details/menofprogressone00her/page/850&lt;/ref&gt;
| 1859
| 1931
|-
| ''[[:d:Q70275865|Luella Cushing Whitney]]''
| 
| ''[[:d:Q2487799|mycolegydd]]''&lt;ref name='ref_42001673b3d9a9727e09e9b1635bd553'&gt;''[[:d:Q55421567|Naming names: the first women taxonomists in mycology.]]''&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;''[[:d:Q2374149|botanegydd]]''&lt;br/&gt;''[[:d:Q2083925|casglwr botanegol]]''&lt;ref name='ref_5a25f31538b89b4c27fa13d4f463e2bf'&gt;https://plants.jstor.org/stable/10.5555/al.ap.person.bm000346848&lt;/ref&gt;
| [[Ashburnham, Massachusetts]]&lt;ref name='ref_f0c4e7ca35490bfe6797ac70ed974cd8'&gt;http://whitneygen.org/wrg/index.php/Family:Whitney,_Wilbur_Fisk_(1839-a1900)&lt;/ref&gt;
| 1875
| 1941
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith Massachusetts
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi Worcester County]]
[[Categori:Trefi Worcester County, Massachusetts]]</text>
      <sha1>qbi707vga95oragv0rpfc6nnd6tsur8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sellers, De Carolina</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271282</id>
    <revision>
      <id>11102113</id>
      <parentid>11057479</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:16:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5284" xml:space="preserve">&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
{{Gwybodlen lle | gwlad = {{banergwlad|UDA}} | suppressfields= sir cod_post| ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} | talaith = [[De Carolina]]{{#invoke:wd|references|P131}} }}
&lt;!--Paragraff 1--&gt;
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;
Tref yn {{#invoke:Wikidata|getValue|P131|FETCH_WIKIDATA}}{{#invoke:wd|references|P131}}, yn nhalaith [[De Carolina]], {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P17}} yw '''{{PAGENAMEBASE}}'''. {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |list=prose |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P138 }}{{wikidata|references|P47}}{{wikidata|references|best|P138}}||Cafodd ei henwi ar ôl|, }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getDateValue|P571|FETCH_WIKIDATA|y}}|| ac fe'i sefydlwyd ym |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P2936|FETCH_WIKIDATA}}||Siaredir nifer o ieithoedd yn yr ardal gan gynnwys|.}}
&lt;!-- Cadw lle 1--&gt;
&lt;!--Ffinio ac amser--&gt;
{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P47|FETCH_WIKIDATA}}||Mae'n ffinio gyda|.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt;{{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P421|FETCH_WIKIDATA}}||Ceir 9 cylchfa amser yn UDA, ac mae hon yn perthyn i'r cylchfa amser a elwir yn: |.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:Wikidata|getRawValue|P1456|FETCH_WIKIDATA}}||Cedwir rhestr swyddogol o [[heneb]]ion ac [[adeilad cofrestredig|adeiladau cofrestredig]] y dref yn: |.}}&lt;!-- Cadw lle 2--&gt;
==Poblogaeth ac arwynebedd==
&lt;!--Dymuno golygu'r darn canlynol?
Copiwch y paragraff dan sylw, a welwch ar y sgrin (nid y cod), yna pastiwch ef yn y ffenestr golygu dros y cod yma, a dechreuwch olygu! Gallwch ddileu'r bennod gyfan, a'i ail-sgwennu os dymunwch. Neu ychwanegwch bennod newydd isod...--&gt;

{{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2046}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2046|P585}}||Mae ganddi [[arwynebedd]] o| }}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|No}}} |noicon=y |P585 |qual=P2044}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P2044|P585}} ||ac ar ei huchaf mae'n|yn uwch na lefel y môr.}}&lt;!--CYPLYSU--&gt; {{if then show| {{#invoke:WikidataIB |getValue |fwd=ALL |osd={{{onlysourced|}}} |noicon=y |P166 |qual=P1082}}{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P1082|P585}}||Yn ôl [[cyfrifiad]] y wlad, [[poblogaeth]] y dref yw:|; mewn cymhariaeth, yn 2016 roedd [[poblogaeth]] [[Caerdydd]] yn 361,462 a [[Rhyl]] tua 26,000.&lt;ref&gt;[https://statswales.gov.wales/Catalogue/Population-and-Migration/Population/Estimates/Local-Authority/populationestimates-by-localauthority-year statswales.gov.wales;] adalwyd 25 Mawrth 2020.&lt;/ref&gt;}} &lt;!-- Cadw lle 3--&gt;

&lt;!-- delwedd lleoli / map --&gt;
{|
|-
| &lt;!--delwedd map er lleoli (P242) --&gt;{{First word|{{#invoke:Wikidata|getImages|P242|FETCH_WIKIDATA}}|sep=]}}]]
|| 
|-
|  &lt;center&gt;Lleoliad {{PAGENAMEBASE}}&lt;br /&gt;o fewn {{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|best|P131}}&lt;/center&gt;
|| 
|}

&lt;!--    gallwch ychwanegu paragraffau newydd yma     --&gt;

==Pobl nodedig==

Ceir nifer o bobl nodedig a anwyd yn Sellers, gan gynnwys:

{{Wikidata list
|sparql=
SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel ?itemDescription ?yob ?yod
WHERE {
  ?item wdt:P31 wd:Q5;
    wdt:P19 wd:Q924236.
      OPTIONAL {  ?item wdt:P569 ?dob.              BIND(YEAR(?dob) AS ?yob)           }      # mae P569 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
  OPTIONAL {  ?item wdt:P570 ?dod.              BIND(YEAR(?dod) AS ?yod)           }      # mae P570 yn y golofn yn rhoi'r dyddiad llawn
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;cy,en&quot;. }
}
ORDER BY DESC (?item)
LIMIT 10
|sort=P569
|references=all
|columns=label:enw,P18,P106,P19,?yob:Bl geni,?yod:Bl marw
|links=local, text
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! enw
! delwedd
! galwedigaeth
! man geni
! Bl geni
! Bl marw
|-
| ''[[:d:Q1676313|J. Edwin Ellerbe]]''
| [[Delwedd:J. Edwin Ellerbe.jpg|center|128px]]
| [[gwleidydd]]
| [[Sellers, De Carolina]]
| 1867
| 1916&lt;br/&gt;1917
|-
| ''[[:d:Q5229872|Dave Smith]]''
| 
| ''[[:d:Q10871364|chwaraewr pêl fas]]''&lt;ref name='ref_675ebf7e220c59314c0e50976dc3cad6'&gt;''[[:d:Q863769|Baseball-Reference.com]]''&lt;/ref&gt;
| [[Sellers, De Carolina]]
| 1914
| 1998
|}
{{Wikidata list end}}

&lt;!--BLWCH LLYWIO ar droed y dudalen --&gt;
{{blwch llywio
| enw = Taleithiau 
| teitl = Taleithiau {{banergwlad|UDA}} &lt;!--P17 = Gwladwriaeth--&gt;
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q30}}
&lt;!-- P150 = yn cynnwys yr ardal weinyddol; Q30 = Unol Daleithiau America --&gt;
}}

{{blwch llywio
| enw = siroedd
| header = Siroedd
| teitl = Siroedd o fewn talaith De Carolina
| rhestr-1 =
{{#statements:P150|from=Q1391}}&lt;!-- Q-code y DALAITH --&gt;
}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{#invoke:wd|references|P131}}

[[Categori:Trefi Marion County, De Carolina]]</text>
      <sha1>i11uy4eud2elv896hkocusfy52gy0xq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Cymunedau Doniphan County, Kansas</title>
    <ns>14</ns>
    <id>278533</id>
    <revision>
      <id>11102092</id>
      <parentid>10151567</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T07:57:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" xml:space="preserve">[[Categori:Cymunedau Kansas]]
[[Categori:Doniphan County, Kansas]]</text>
      <sha1>dx9wq591evokncaaoqkggs1tz4x0w17</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gweriniaeth Genoa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>281795</id>
    <revision>
      <id>11102077</id>
      <parentid>10911672</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T23:48:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Adda'r Yw</username>
        <id>251</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3063" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | ynganiad  = {{wikidata|property|P443}} }}

[[Dinas-wladwriaeth]] a [[gweriniaeth arforol]] a fodolai yng ngogledd [[yr Eidal]] o'r 11g hyd at ddiwedd y 18g oedd '''Gweriniaeth Genoa''' ({{iaith-it|Repubblica di Genova}}, [[Ligwreg]]: ''Repúbrica de Zêna'', {{iaith-la|Res Publica Ianuensis}}). Lleolwyd ym mhorthladd [[Genoa]] a glannau cyfagos [[Liguria]], a daeth nifer o ynysoedd a thiroedd arforol yn [[y Môr Canoldir]] a'r [[Môr Du]] dan ei meddiant.

Gellir olrhain hanes Genoa yn ôl i 2000&amp;nbsp;CC pryd cafodd yr ardal ger yr harbwr naturiol ei gwladychu gan forwyr [[Groegiaid|Groegaidd]]. Bu dan reolaeth [[yr Ymerodraeth Rufeinig]], Teyrnas yr [[Ostrogothiaid]], a Theyrnas y [[Lombardiaid]] cyn iddi ddod yn rhan o'r [[Ymerodraeth Garolingaidd]] yn niwedd yr 8g ac yna'n rhan o Deyrnas yr Eidal, un o diriogaethau'r [[Ymerodraeth Lân Rufeinig]]. Tyfodd Genoa yn un o brif borthladdoedd y Môr Canoldir ac erbyn yr 11g roedd teuluoedd pendefig yng nghefn gwlad Liguria yn symud i'r ddinas i atgyfnerthu eu grym gwleidyddol ac economaidd.

Enillodd Genoa ei hannibyniaeth ar yr Ymerodraeth Lân Rufeinig ym 1099 ar ffurf y ''Compagna Communis'', cynghrair o fasnachwyr a phendefigion yn cynnwys saith (yn ddiweddarach wyth) ''compagnies'' neu urdd a chanddynt lyngesau, glanfeydd, arfau, a rhandiroedd dinesig eu hunain. Yng nghyfnod cynnar y ddinas-wladwriaeth, bu cryn anghytuno rhwng yr uchelwyr ac weithiau aeth yn helyntion yn y strydoedd a brwydrau rhwng y gwahanol luoedd.&lt;ref name=GaleGovernments&gt;{{eicon en}} &quot;[https://www.encyclopedia.com/history/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/republic-genoa Republic of Genoa]&quot; yn ''Gale Encyclopedia of World History: Governments''. Adalwyd ar Encyclopedia.com ar 12 Mai 2020.&lt;/ref&gt;

Bu Gweriniaeth Genoa ar anterth ei grym o'r 12g hyd at ei gorchfygiad gan lynges [[Gweriniaeth Fenis]] ym Mrwydr Chioggia (1380). Ildiodd ei thra-arglwyddiaeth yn y Môr Canoldir i [[Ymerodraeth Sbaen]] yn nechrau'r 16g, ac o'r cyfnod hwnnw hyd at ddiwedd y 18g llywodraethai Gweriniaeth Genoa fel [[oligarchiaeth]] dan reolaeth y bendefigaeth.&lt;ref name=GaleGovernments/&gt;

Yn sgil ymgyrch [[Napoleon Bonaparte]] yn yr Eidal, diddymwyd y weriniaeth ym 1797 a sefydlwyd Gweriniaeth Liguria, un o chwaer-weriniaethau [[Gweriniaeth Gyntaf Ffrainc|Ffrainc]], yn ei lle. Yn sgil cwymp Napoleon, ail-sefydlwyd Gweriniaeth Genoa am gyfnod byr (1814–5) cyn ei chyfeddiannu gan Deyrnas Sardinia.

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:11eg ganrif yn yr Eidal]]
[[Categori:12fed ganrif yn yr Eidal]]
[[Categori:13eg ganrif yn yr Eidal]]
[[Categori:14eg ganrif yn yr Eidal]]
[[Categori:15fed ganrif yn yr Eidal]]
[[Categori:16eg ganrif yn yr Eidal]]
[[Categori:17eg ganrif yn yr Eidal]]
[[Categori:18fed ganrif yn yr Eidal]]
[[Categori:Dinas-wladwriaethau]]
[[Categori:Cyn-weriniaethau|Genoa]]
[[Categori:Cyn-wladwriaethau Ewrop]]
[[Categori:Gwladwriaethau a thiriogaethau a sefydlwyd ym 1099]]
[[Categori:Gwladwriaethau a thiriogaethau a ddadsefydlwyd ym 1797]]
[[Categori:Hanes Liguria]]</text>
      <sha1>kh66rzch1sahz8m6lbe8yz0cjn4r7gi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Così fan tutte - disgyddiaeth</title>
    <ns>0</ns>
    <id>284397</id>
    <revision>
      <id>11102147</id>
      <parentid>10885330</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:38:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7738" xml:space="preserve">{{DISPLAYTITLE:''Così fan tutte'' - disgyddiaeth}}
[[Delwedd:Cosi fan tutte, Hubbard Hall Opera Theater.jpg|bawd|Cwmni Opera Hubbard Hall yn chware Così fan tutte]]
Dyma '''ddisgyddiaeth''' rhannol o opera Mozart, ''[[Così fan tutte|'''Così fan tutte''']]''.

== Recordiadau ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Blwyddyn
!Cast&lt;br/&gt;(Fiordiligi, Dorabella&lt;br/&gt;Despina, Ferrando&lt;br/&gt;Guglielmo, Alfonso)
!Arweinydd,&lt;br/&gt;tŷ opera a cherddorfa
!Label
|-
|1935
|[[Ina Souez]]&lt;br/&gt;[[Luise Helletsgruber]]&lt;br/&gt;[[Irene Eisinger]]&lt;br/&gt;Heddle Nash&lt;br/&gt;Willi Domgraf-Fassbaender&lt;br/&gt;John Brownlee
|Fritz Busch
Cerddorfa a chorws Opera Gŵyl Glyndebourne
|CD: Naxos Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1952
|[[Eleanor Steber]]&lt;br/&gt;[[Blanche Thebom]]&lt;br/&gt;[[Roberta Peters]]&lt;br/&gt;[[Richard Tucker]]&lt;br/&gt;Frank Guarrera&lt;br/&gt;Lorenzo Alvary
|Fritz Stiedry&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws [[Opera Metropolitan]]
(canu yn Saesneg)
|CD: Columbia Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1954
|[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br/&gt;[[Nan Merriman]]&lt;br/&gt;[[Lisa Otto]]&lt;br/&gt;Léopold Simoneau&lt;br/&gt;[[Rolando Panerai]]&lt;br/&gt;Sesto Bruscantini
|[[Herbert von Karajan]]&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws y Philharmonia 
|CD: EMI Classics&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1955
|[[Lisa Della Casa]] 
[[Christa Ludwig]]&lt;br /&gt;[[Emmy Loose]]&lt;br /&gt;Anton Dermota&lt;br /&gt;Erich Kunz&lt;br /&gt;Paul Schöffler
|Karl Böhm
Cerddorfa a chorws Opera Wladol Fienna
|CD: Decca Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|
|[[Teresa Stich-Randall]]&lt;br/&gt;[[Ira Malaniuk]]&lt;br/&gt;[[Graziella Sciutti]]&lt;br/&gt;Waldemar Kmentt&lt;br/&gt;Walter Berry&lt;br/&gt;Dezső Ernster
|Rudolf Moralt&lt;br/&gt;Symffoni Fienna&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws Opera Wladol Fienna
|CD: Philips Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1956
|[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br/&gt;[[Nan Merriman]]&lt;br/&gt;[[Graziella Sciutti]]&lt;br/&gt;Luigi Alva&lt;br/&gt;[[Rolando Panerai]]&lt;br/&gt;Franco Calabrese
|Guido Cantelli&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws&lt;br/&gt;[[La Scala|Teatro alla Scala]]
|CD: Opera D'oro&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1962
|[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br/&gt;[[Christa Ludwig]]&lt;br/&gt;Hanny Steffek&lt;br/&gt;Alfredo Kraus&lt;br/&gt;[[Giuseppe Taddei]]&lt;br/&gt;Walter Berry
|Karl Böhm&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws y Philharmonia
|CD: EMI Classics&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1963
|Irmgard Seefried&lt;br/&gt;[[Nan Merriman]]&lt;br/&gt;Erika Köth&lt;br/&gt;Ernst Haefliger&lt;br/&gt;Hermann Prey&lt;br/&gt;Dietrich Fischer-Dieskau
|Eugen Jochum&lt;br/&gt;Cerddorfa Ffilharmonig Berlin&lt;br/&gt;RIAS Kammerchor
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1967
|[[Leontyne Price]]&lt;br/&gt;Tatiana Troyanos&lt;br/&gt;Judith Raskin&lt;br/&gt;George Shirley&lt;br/&gt;Sherrill Milnes&lt;br/&gt;Ezio Flagello
|Erich Leinsdorf&lt;br/&gt;Cerddorfa Philharmonia&lt;br/&gt;Cantorion Ambrosian
|CD: RCA Red Seal&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1968
|Gundula Janowitz&lt;br/&gt;[[Christa Ludwig]]&lt;br/&gt;Olivera Miljakovic&lt;br/&gt;Adolf Dallapozza&lt;br/&gt;Walter Berry&lt;br/&gt;Eberhard Wächter
|Josef Krips&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws Opera Gwladol Fienna&lt;br/&gt;(recorded on 22 September)
|CD: ORFEO
|-
|1969
|Celestina Casapietra&lt;br/&gt;Annelies Burmeister&lt;br/&gt;Sylvia Geszty&lt;br/&gt;Peter Schreier&lt;br/&gt;Günther Leib&lt;br/&gt;Theo Adam
|Otmar Suitner&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws Opera Gwladol Berlin
|CD: Eterna Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1971
|[[Margaret Price]]&lt;br/&gt;Yvonne Minton&lt;br/&gt;Lucia Popp&lt;br/&gt;Luigi Alva&lt;br/&gt;[[Geraint Evans (canwr opera)|Geraint Evans]]&lt;br/&gt;Hans Sotin
|[[Otto Klemperer]]&lt;br/&gt;Cerddorfa Philharmonia&lt;br/&gt;John Alldis Choir
|CD: EMI&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1973
|Pilar Lorengar&lt;br/&gt;Teresa Berganza&lt;br/&gt;Jane Berbié&lt;br/&gt;Ryland Davies&lt;br/&gt;Tom Krause&lt;br/&gt;Gabriel Bacquier
|Georg Solti&lt;br/&gt;Cerddorfa Ffilharmonig Llundain&lt;br/&gt;[[Tŷ Opera Brenhinol|Royal Opera House]] chorus
|CD: Decca Records]&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1974
|[[Montserrat Caballé]]&lt;br/&gt;Janet Baker&lt;br/&gt;Ileana Cotrubaș&lt;br/&gt;Nicolai Gedda&lt;br/&gt;Wladimiro Ganzarolli&lt;br/&gt;Richard Van Allan
|[[Colin Davis]]&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws y [[Tŷ Opera Brenhinol]]
|CD: Philips Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|
|Gundula Janowitz&lt;br/&gt;Brigitte Fassbaender&lt;br/&gt;Reri Grist&lt;br/&gt;Peter Schreier&lt;br/&gt;Hermann Prey&lt;br/&gt;[[Rolando Panerai]]
|Karl Böhm&lt;br/&gt;Ffilharmonig Fienna &lt;br/&gt;Corws Opera Gwladol Fienna
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1977
|Kiri Te Kanawa&lt;br/&gt;Frederica von Stade&lt;br/&gt;Teresa Stratas&lt;br/&gt;David Rendall&lt;br/&gt;Philippe Huttenlocher&lt;br/&gt;Jules Bastin
|Alain Lombard&lt;br/&gt;Orchestre philharmonique de Strasbourg&lt;br/&gt;Deutsche Oper am Rhein
|CD: Erato Records&lt;br/&gt;Cat:&lt;br/&gt;
|-
|1982
|Margaret Marshall&lt;br/&gt;Agnes Baltsa&lt;br/&gt;Kathleen Battle&lt;br/&gt;Francisco Araiza&lt;br/&gt;James Morris&lt;br/&gt;José van Dam
|Riccardo Muti&lt;br/&gt;Ffilharmonig Fienna &lt;br/&gt;Corws Opera Gwladol Fienna
|CD: EMI&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1984
|Rachel Yakar&lt;br/&gt;Alicia Nafé&lt;br/&gt;Georgine Resick&lt;br/&gt;Gösta Winbergh&lt;br/&gt;Tom Krause&lt;br/&gt;Carlos Feller
|Arnold Östman&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws Theatr Llys Drottingham 
|CD: L'Oiseau-lyre&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1986
|Carol Vaness&lt;br/&gt;Delores Ziegler&lt;br/&gt;Lillian Watson&lt;br/&gt;John Aler&lt;br/&gt;Dale Duesing&lt;br/&gt;Claudio Desderi
|[[Bernard Haitink]]&lt;br/&gt;Cerddorfa Ffilharmonig Llundain&lt;br/&gt;Corws Gŵyl Glyndebourne
|CD: EMI&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1988
|Kiri Te Kanawa&lt;br/&gt;Ann Murray&lt;br/&gt;Marie McLaughlin&lt;br/&gt;Hans Peter Blochwitz&lt;br/&gt;Thomas Hampson&lt;br/&gt;Ferruccio Furlanetto
|James Levine
Ffilharmonig Fienna &lt;br /&gt;Corws Opera Gwladol Fienna
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1989
|Karita Mattila&lt;br/&gt;Anne Sofie von Otter&lt;br/&gt;Elżbieta Szmytka&lt;br/&gt;Francisco Araiza&lt;br/&gt;Thomas Allen&lt;br/&gt;José van Dam
|Neville Marriner&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws Academi St Martin in the Fields 
|CD: Philips Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|
|Lella Cuberli&lt;br/&gt;[[Cecilia Bartoli]]&lt;br/&gt;Joan Rodgers&lt;br/&gt;Kurt Streit&lt;br/&gt;Ferruccio Furlanetto&lt;br/&gt;John Tomlinson
|Daniel Barenboim&lt;br/&gt;Ffilharmonig Berlin
|CD: Erato Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|
|Daniela Dessì&lt;br/&gt;Delores Ziegler&lt;br/&gt;Adelina Scarabelli&lt;br/&gt;Jozef Kundlák&lt;br/&gt;Alessandro Corbelli&lt;br/&gt;Claudio Desderi
|Riccardo Muti&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws [[La Scala|Teatro alla Scala]]
|DVD: Opus Arte&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1990
|Susan Larson&lt;br/&gt;Janice Felty&lt;br/&gt;Sue Ellen Kuzma&lt;br/&gt;Frank Kelley&lt;br/&gt;James Maddalena&lt;br/&gt;Sanford Sylvan
|Craig Smith&lt;br/&gt;Symffoni Fienna
|DVD: Decca&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1991
|Charlotte Margiono&lt;br/&gt;Delores Ziegler&lt;br/&gt;Anna Steiger&lt;br/&gt;Deon van der Walt&lt;br/&gt;Gilles Cachemaille&lt;br/&gt;Thomas Hampson
|[[Nikolaus Harnoncourt]]&lt;br/&gt;Cerddorfa Frenhinol Concertgebouw &lt;br/&gt;Corws De Nederlandse Opera
|CD: Teldec&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1992
|Amanda Roocroft&lt;br/&gt;Rosa Mannion&lt;br/&gt;Eirian James&lt;br/&gt;Rainer Trost&lt;br/&gt;Rod Gilfry&lt;br/&gt;Carlos Feller
|John Eliot Gardiner&lt;br/&gt;English Baroque Soloists &lt;br/&gt;Monteverdi Choir
|CD: Deutsche Grammophon&lt;br/&gt;Cat:
|-
|
|Soile Isokoski&lt;br/&gt;Monica Groop&lt;br/&gt;Nancy Argenta&lt;br/&gt;Markus Schäfer&lt;br/&gt;Per Vollestad&lt;br/&gt;Huub Claessens
|Sigiswald Kuijken&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws La Petite Bande
|CD: Accent Records&lt;br/&gt;Cat: ACC9296/98D
|-
|1994
|Renée Fleming&lt;br/&gt;Anne Sofie von Otter&lt;br/&gt;Adelina Scarabelli&lt;br/&gt;Frank Lopardo&lt;br/&gt;Olaf Bär&lt;br/&gt;Michele Pertusi
|Georg Solti&lt;br/&gt;[[Cerddorfa Siambr Ewrop]]&lt;br/&gt;Lleisiau Llundain
|CD: Decca Records&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1995
|Felicity Lott&lt;br/&gt;Marie McLaughlin&lt;br/&gt;Nuccia Focile&lt;br/&gt;Jerry Hadley&lt;br/&gt;Alessandro Corbelli&lt;br/&gt;Gilles Cachemaille
|[[Charles Mackerras]]&lt;br/&gt;Cerddorfa Siambr yr Alban&lt;br/&gt;Corws [[Gŵyl Caeredin]]
|CD: Telarc&lt;br/&gt;Cat:
|-
|1999
|Véronique Gens&lt;br/&gt;Bernarda Fink&lt;br/&gt;Graciela Oddone&lt;br/&gt;Werner Güra&lt;br/&gt;Marcel Boone&lt;br/&gt;Pietro Spagnoli
|René Jacobs&lt;br/&gt;Concerto Köln&lt;br/&gt;Dresdner Kammerchor
|CD: Harmonia Mundi&lt;br/&gt;Cat:
|-
|2006
|Miah Persson&lt;br/&gt;Anke Vondung&lt;br/&gt;Ainhoa Garmendia&lt;br/&gt;Topi Lehtipuu&lt;br/&gt;Luca Pisaroni&lt;br/&gt;Nicolas Rivenq
|Iván Fischer&lt;br/&gt;Opera Gŵyl Glyndebourne &lt;br/&gt;Cerddorfa the Age of Enlightenment&lt;br/&gt;Corws Gŵyl Glyndebourne
|DVD: Opus Arte&lt;br/&gt;Cat: OA 0970 D&lt;br/&gt;Cat: 137342087
|-
|2013
|Anett Fritsch&lt;br/&gt;Paola Gardina&lt;br/&gt;Kerstin Avemo&lt;br/&gt;Juan Francisco Gatell&lt;br/&gt;Andreas Wolf&lt;br/&gt;William Shimell
|Sylvain Cambreling&lt;br/&gt;Cerddorfa a chorws Teatro Real
|DVD: Naxos Records&lt;br/&gt;Cat: 714508&lt;br/&gt;Cat: 714604
|-
|}

[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Disgyddiaeth operâu]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart]]</text>
      <sha1>oeivmxcl1tz1s0xek6qn8ohlw7v8rt6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Così fan tutte</title>
    <ns>0</ns>
    <id>284400</id>
    <revision>
      <id>11102146</id>
      <parentid>10991508</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:38:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14961" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}
Mae '''''Così fan tutte, ossia La scuola degli amanti''''' (''Mae Pob Menyw Yn Ei Wneud, neu'r Ysgol Cariadon''), K. 588, yn [[Opera buffa]] / [[Dramma giocoso]], [[Eidaleg]] mewn dwy act gan [[Wolfgang Amadeus Mozart]] a berfformiwyd gyntaf ar [[26 Ionawr]] [[1790]] yn y Burgtheater yn [[Fienna]], [[Awstria]]. Ysgrifennwyd y [[libreto]] gan Lorenzo Da Ponte a ysgrifennodd ''[[Le nozze di Figaro]]'' a ''[[Don Giovanni]]'' hefyd.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Così fan tutte|url=https://www.roh.org.uk/tickets-and-events/cosi-fan-tutte-stream-details|website=www.roh.org.uk|access-date=2020-09-20}}&lt;/ref&gt;

Er ei fod yn cael ei ddal yn gyffredin bod yr opera wedi ei ysgrifennu a'i gyfansoddi ar awgrym yr [[Joseff II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig|Ymerawdwr Joseff II]], nid yw ymchwil ddiweddar yn cefnogi'r syniad hwn.&lt;ref&gt;Brown, Bruce Alan (1995). W. A. Mozart: Così fan tutte. Cambridge University Press. Tud 10 ISBN 978-0521437356.&lt;/ref&gt; Mae tystiolaeth bod Antonio Salieri cyfoeswr Mozart wedi ceisio gosod y libreto ond ei adael yn anorffenedig. Ym 1994, dadorchuddiodd John Rice ddau terzetti gan Salieri yn Llyfrgell Genedlaethol Awstria.&lt;ref&gt;Collins, Michael, Notes, Second Series, Cyf. 53, Rhif. 4 (Mehefin 1997), tud. 1142–1144. Music Library Association.&lt;/ref&gt;

Mae'r teitl byr, ''Così fan tutte'', yn llythrennol yn golygu &quot;Felly ydynt i gyd&quot;, trwy ddefnyddio'r lluosog benywaidd (''tutte'') i nodi menywod. Fe'i cyfieithir i'r Gymraeg fel arfer fel &quot;Mae menywod fel yna&quot;. Mae'r geiriau'n cael eu canu gan y tri dyn yn act 2, golygfa 3, ychydig cyn y diweddglo; dyfynnir yr ymadrodd melodig hwn hefyd yn yr agorawd i'r opera. Roedd Da Ponte wedi defnyddio'r llinell &quot;Così fan tutte le belle&quot; yn gynharach yn ''Le nozze di Figaro'' (yn act 1, golygfa 7).

== Hanes perfformiad ==
Cynhaliwyd y perfformiad cyntaf o osodiad Mozart yn y Burgtheater yn Fienna ar 26 Ionawr 1790. Dim ond pum gwaith y cafodd ei berfformio cyn i'r rhediad gael ei stopio gan farwolaeth yr [[Joseff II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig|Ymerawdwr Joseff II]] a'r cyfnod olynol o alaru yn y llys. Fe'i perfformiwyd ddwywaith ym mis Mehefin 1790 gyda'r cyfansoddwr yn arwain yr ail berfformiad, ac eto ym mis Gorffennaf (ddwywaith) ac Awst (unwaith). Wedi hynny ni chafodd ei berfformio yn Fienna yn ystod oes Mozart.&lt;ref&gt;Peter Branscombe. &quot;Historical Note&quot;, Rhaglen [[Tŷ Opera Brenhinol|y Tŷ Opera Brenhinol]], 4 Tachwedd 1976&lt;/ref&gt; Roedd y perfformiad Prydeinig cyntaf ym mis Mai 1811 yn Theatr y Brenin, Llundain.&lt;ref&gt;Holden, Amanda, gol. (1997). The Penguin Opera Guide. Tud 253 Llundain: Penguin. ISBN 0-14-051385-X&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;&quot;King's Theatre&quot;, ''The Times'', 7 Mai 1811, tud. 4;&lt;/ref&gt; Ni pherfformiwyd ''Così fan tutte'' yn yr Unol Daleithiau tan 1922, pan gafodd ei gyflwyno yn yr [[Opera Metropolitan]], [[Dinas Efrog Newydd]].

Yn ôl William Mann,&lt;ref&gt;Mann, William (1986). The Operas of Mozart.tud 542 Gwasg Prifysgol Rhydychen.&lt;/ref&gt; nid oedd Mozart yn hoffi'r [[prima donna]] Adriana Ferrarese del Bene, meistres drahaus da Ponte yr oedd rôl Fiordiligi wedi'i chreu ar ei chyfer. Gan wybod ei thuedd idiosyncratig o ollwng ei ên ar nodiadau isel a thaflu ei phen yn ôl ar rai uchel, llanwodd Mozart ei phrif aria &quot;Dewch scoglio&quot; gyda llamu cyson o isel i uchel ac uchel i isel er mwyn gwneud i ben Ferrarese i &quot;siglo fel cyw iâr&quot; ar y llwyfan.&lt;ref&gt;[[Robert Greenberg]], ''Great Masters – Mozart: His Life and Work'', Darlith 8: &quot;The Last Years&quot; (Chantilly, VA: The Great Courses, 2000)&lt;/ref&gt;

Nid oedd y pwnc (gweler y crynodeb isod) yn tramgwyddo moesau pobl Fienna ei ddydd, ond yn y 19eg a dechrau'r 20g fe'i hystyriwyd yn risqué, di-chwaeth, a hyd yn oed yn anfoesol. Anaml y perfformiwyd yr opera, a phan ymddangosodd fe'i cyflwynwyd mewn un o sawl fersiwn wedi'i [[Thomas Bowdler|bowdlereiddio]].

Ar ôl [[yr Ail Ryfel Byd]], enillodd le yn y repertoire operatig safonol ac erbyn hyn mae'n cael ei berfformio'n aml,&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Opera Statistics|url=http://operabase.com/top.cgi?lang=en#opera|website=Operabase|access-date=2018-03-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110917120110/http://operabase.com/top.cgi?lang=en#opera|archivedate=2011-09-17}}&lt;/ref&gt; er bod rhai yn dal i feirniadu ei misogyny  &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Così fan tutte: A beginner's guide to Mozart's operas|url=https://www.classicfm.com/composers/mozart/pictures/beginners-guide-mozarts-cosi-fan-tutte/|website=Classic FM|access-date=2020-09-20|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;

== Rolau ==
[[Delwedd:Così_fan_tutte.jpg|bawd|Dyluniad gwisgoedd gan Eugène Berman]]
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+   
! Rôl 
! Ystod Leisiol &lt;ref&gt;[http://dme.mozarteum.at/DME/objs/ed/ucb08_306_2.jpg Sgôr yr ''NMA'']&lt;/ref&gt;
! Cast y premiere, 26 Ionawr 1790 &lt;br /&gt;([[Arweinydd (cerddoriaeth)|Arweinydd]] : [[Wolfgang Amadeus Mozart|WA Mozart]]) 
|-
| Fiordiligi, ''Arglwyddes o Ferrara a chwaer i Dorabella, sy'n byw yn Napoli'' 
| [[soprano]] 
| Adriana Ferrarese 
|-
| Dorabella, ''Arglwyddes o Ferrara a chwaer i Fiordiligi, yn byw yn Napoli'' 
| soprano 
| Louise (Luisa) Villenevue 
|-
| Guglielmo, ''Carwr Fiordiligi, Milwr'' 
| [[Bas (ystod leisiol)|bas]] 
| Francesco Benucci 
|-
| Ferrando, Carwr ''Dorabella, Milwr'' 
| tenor 
| Vincenzo Calvesi 
|-
| Despina, ''morwyn'' 
| soprano 
| Dorotea Bussani 
|-
| Don Alfonso, ''hen athronydd'' 
| bas 
| Francesco Bussani 
|-
| colspan=&quot;3&quot; | ''Corws: milwyr, gweision, morwyr'' 
|}
Er bod y defnydd modern o gategorïau llais ar gyfer y rolau hyn wedi dod yn arferiad, roedd Mozart yn llawer mwy cyffredinol yn ei ddisgrifiadau ei hun o'r mathau o lais: Fiordiligi (soprano), Dorabella (soprano), Guglielmo (bas), Ferrando (tenor), Despina (soprano), a Don Alfonso (bas). Weithiau bydd y mathau llais modern hyn yn amrywio mewn perfformiadau. Mae Don Alfonso yn cael ei berfformio yn aml gan faritonau fel Thomas Allen a Bo Skovhus ac mae Dorabella bron bob amser yn cael ei berfformio gan [[mezzo-soprano|fezzo-soprano]]. Yn yr ensembles, mae cerddoriaeth Guglielmo yn gorwedd yn is na cherddoriaeth Alfonso, ac yn unol â hynny mae wedi ei pherfformio gan faswyr fel James Morris a Wladimiro Ganzarolli, ac mae Despina yn cael ei pherfformio gan fezzo yn achlysurol (er yn llawer llai aml na'r tri achos arall a enwir yma), fel [[Cecilia Bartoli]], [[Frederica von Stade]], [[Agnes Baltsa]] ac [[Ann Murray]]. Fodd bynnag, dim ond tenor a soprano sy'n gallu canu Ferrando a Fiordiligi oherwydd amrediad uchel eu rolau.

== Crynodeb ==
Mae Mozart a Da Ponte yn defnyddio'r thema &quot;cyfnewid cariadon&quot;, sy'n dyddio'n ôl i'r 13g; mae fersiynau cynharach nodedig i'w cael yn ''[[Decamerone|Decameron]]'' [[Giovanni Boccaccio|Boccaccio]] ac yn nrama [[William Shakespeare|Shakespeare]] ''Cymbeline'' . Mae elfennau o ''The Taming of the Shrew gan Shakespeare'' hefyd yn bresennol. Ar ben hynny, mae'n cynnwys elfennau o chwedl Procris a geir yn [[Ofydd|Ovid]] yn ''Metamorphoses'', vii.&lt;ref&gt;Y cynodeb o Leo Melitz, ''The Opera Goer's Complete Guide'', 1921.&lt;/ref&gt; {{Listen|type=music|filename=W. A. Mozart - Così fan tutte - Act 1 - 01. Ouvertura (Böhm).flac|title=Overture|description=Philharmonic Fienna, Karl Böhm (1955)}}

: Lleoliad: [[Napoli]] 
: Amser: y 18fed ganrif

=== Act 1 ===
''Golygfa 1: [[Tŷ coffi]]'' {{listen|type=music|help=no|filename=|title=&quot;Soave sia il vento&quot;|description=[[Lisa Della Casa]], [[Christa Ludwig]], Paul Schöffler, Philharmonic Fienna, Karl Böhm (1955)}}
Mewn caffi, mae Ferrando a Guglielmo (dau swyddog milwrol) yn mynegi sicrwydd y bydd eu cariadon (Dorabella a Fiordiligi) yn dragwyddol ffyddlon. Mae Don Alfonso yn mynegi amheuaeth ac yn honni nad oes y fath beth â dynes ffyddlon. Mae'n gosod bet gyda'r ddau swyddog, gan honni y gall brofi ymhen diwrnod bod y ddwy, fel pob merch, yn anwadal. Mae'r fet yn cael ei dderbyn: bydd y ddau swyddog yn esgus eu bod wedi cael eu galw i ryfel; yn fuan wedi hynny byddant yn dychwelyd mewn cuddwisg a cheisio i hudo cariad y llall. Mae'r olygfa'n symud i'r ddwy ddynes, sy'n canmol eu dynion (deuawd: &quot;Ah guarda sorella&quot; - &quot;A edrycha chwaer&quot;). Mae Alfonso yn cyrraedd i gyhoeddi'r newyddion drwg: mae'r swyddogion wedi cael eu galw i ryfel. Mae Ferrando a Guglielmo yn cyrraedd, yn torri eu calon, ac yn ffarwelio (pumawd: &quot;Sento, o Dio, che questo piede è restio&quot; - &quot;Rwy'n teimlo, o Dduw, fod fy nhroed yn gyndyn&quot;). Wrth i'r cwch gyda'r dynion hwylio i'r môr, mae Alfonso a'r chwiorydd yn dymuno taith ddiogel iddynt (triawd: &quot;Soave sia il vento&quot; - &quot;Boed i'r gwynt fod yn dyner&quot;). Mae Alfonso, ar ei ben ei hun, yn rhagweld yn ddigalon y bydd y menywod (fel pob merch) yn anffyddlon (arioso: &quot;O, poverini, per femmina giocare cento zecchini?&quot; - &quot;O, rai bach tlawd, i fentro 100 secwin ar fenyw&quot;).

''Golygfa 2: Ystafell yng nghartref y chwiorydd'' {{listen|type=music|help=no|filename=|title=&quot;Alla bella Despinetta&quot;
|filename2=|title2=&quot;Temerari! Sortite ... Come scoglio&quot;|description2=Philharmonic Fienna, Karl Böhm (1955), cast: gweler [[Così fan tutte - disgyddiaeth|disgyddiaeth]]}}
Mae Despina, y forwyn, yn cyrraedd ac yn gofyn beth sy'n bod. Mae Dorabella yn tosturio am yr artaith o fod wedi cael ei gadael ar ei phen ei hun (aria: &quot;Smanie implacabili&quot; - &quot;Arteithiau didostur&quot;). Mae Despina yn gwawdio'r chwiorydd, gan eu cynghori cael cariadon newydd tra bod eu dynion i ffwrdd (aria: &quot;Yn uomini, yn soldati, sperare fedeltà?&quot; - &quot;Mewn dynion, mewn milwyr, rydych chi'n gobeithio am ffyddlondeb?&quot; ). Ar ôl iddyn nhw adael, mae Alfonso yn cyrraedd. Mae'n ofni y bydd Despina yn adnabod y dynion er gwaethaf eu cuddwisg, felly mae'n ei llwgrwobrwyo i'w helpu i ennill y fet. Yna mae'r ddau ddyn yn cyrraedd, wedi'u gwisgo fel [[Albania]]id  (chwechawd: &quot;Alla bella Despinetta&quot; - &quot;Cyfarfod â'r Despinetta tlws&quot;). Mae'r chwiorydd yn dod i mewn ac yn cael eu dychryn gan bresenoldeb dynion rhyfedd yn eu cartref. Mae'r &quot;Albaniaid&quot; yn dweud wrth y chwiorydd eu bod wedi eu harwain atynt gan gariad (y chwiorydd). Fodd bynnag, mae'r chwiorydd yn gwrthod ildio. Mae Fiordiligi yn gofyn i'r &quot;Albaniaid&quot; adael ac addo aros yn ffyddlon (aria: &quot;Come scoglio&quot; - &quot;Fel craig&quot;). Mae'r &quot;Albaniaid&quot; yn parhau â'r ymgais i ennill calonnau'r chwiorydd, gyda Guglielmo yn mynd cyn belled ag i dynnu sylw at ei holl briodoleddau gwrol (aria: &quot;Non siate ritrosi&quot; - &quot;Peidiwch â bod yn swil&quot;), ond yn ofer. Mae Ferrando, wedi'i adael ar ei ben ei hun a gan synhwyro buddugoliaeth, yn canmol ei gariad (aria: &quot;Un'aura amorosa&quot; - &quot;Anadl gariadus&quot;).

''Golygfa 3: Gardd'' 
[[Delwedd:Opera_in_the_Heights_(6331102724).jpg|bawd|Ensemble Cwmni Opera in the Heights 2011]]
Mae'r chwiorydd yn dal i hiraethu am eu dynion. Mae Despina yn gofyn i Don Alfonso adael iddi gymryd drosodd y cynllun hud-ddenu. Yn sydyn, mae'r &quot;Albaniaid&quot; yn byrstio i mewn ac yn bygwth gwenwyno eu hunain os nad ydyn nhw'n cael cyfle i garu'r chwiorydd. Wrth i Alfonso geisio eu tawelu, maen nhw'n yfed y &quot;gwenwyn&quot; ac yn esgus pasio allan. Yn fuan wedi hynny, mae &quot;meddyg&quot; (Despina mewn cuddwisg) yn cyrraedd  a, gan ddefnyddio therapi magnetig, yn adfywio'r &quot;Albaniaid&quot;. Mae'r dynion, gan esgus eu bod mewn [[rhithweledigaeth]], yn mynnu cusan gan Dorabella a Fiordiligi (y mae'r &quot;Albaniaid&quot; yn eu galw'n dduwiesau) sy'n sefyll o'u blaenau. Mae'r chwiorydd yn gwrthod, hyd yn oed wrth i Alfonso a'r meddyg (Despina) eu hannog i wneud.

=== Act 2 ===
''Golygfa 1: Ystafell wely'r chwiorydd'' {{Listen|type=music|help=no|filename=|title=&quot;Una donna a quindici anni&quot;|description=Emmy Loose, Philharmonic Fienna, Karl Böhm (1955)}}
Mae Despina yn annog y chwiorydd i ildio i ymofynion yr &quot;Albaniaid&quot; (aria: &quot;Una donna a quindici anni&quot; - &quot;Dynes bymtheg oed&quot;). Ar ôl iddi adael, mae Dorabella yn cyfaddef i Fiordiligi ei bod yn cael ei themtio, ac mae'r ddwy yn cytuno na fydd fflyrtio yn unig yn gwneud unrhyw niwed ac y bydd yn eu helpu i basio'r amser wrth iddynt aros i'w cariadon ddychwelyd (deuawd: &quot;Prenderò quel brunettino&quot; - &quot; Cymeraf yr un pryd tywyll &quot;).

''Golygfa 2: Yr ardd''

Mae Dorabella a Guglielmo yn ei guddwisg yn cyplu, fel y mae'r ddau arall. Mae'r sgwrs yn anghyfforddus iawn, ac mae Ferrando yn gadael gyda Fiordiligi. Nawr ar ei ben ei hun, mae Guglielmo yn ceisio denu Dorabella. Nid yw'n gwrthsefyll yn gryf, a chyn bo hir mae hi'n rhoi medaliwn iddo (gyda phortread Ferrando y tu mewn) yn gyfnewid am loced siâp calon (deuawd: &quot;Il core vi dono&quot; - &quot;Rwy'n rhoi fy nghalon i chi&quot;). Mae Ferrando yn llai llwyddiannus gyda Fiordiligi (aria Ferrando: &quot;Ah, lo veggio&quot; - &quot;Ah, dwi'n ei weld&quot; ac aria Fiordiligi: &quot;Per pietà, ben mio, perdona&quot; - &quot;Os gwelwch yn dda, fy anwylyd, maddau&quot;), felly mae'n cael ei gythruddo pan ddaw i wybod yn ddiweddarach gan Guglielmo fod y fedal gyda'i bortread wedi'i rhoi mor gyflym i gariad newydd. Ar y dechrau mae Guglielmo yn cydymdeimlo â Ferrando (aria: &quot;Donne mie, la fate a tanti&quot; - &quot;Fy merched, rydych chi'n ei wneud i gynifer&quot;), ond yna'n mae'n dechrau ymffrostio, oherwydd bod ei ddyweddï wedi aros yn ffyddlon.

''Golygfa 3: Ystafell y chwiorydd''

Mae Dorabella yn cyfaddef ei anffyddlondeb i Fiordiligi (&quot;È amore un ladroncello&quot; - &quot;Mae cariad yn lleidr bach&quot;). Mae Fiordiligi, wedi ei gynhyrfu gan y cyfaddefiad, yn penderfynu mynd i'r fyddin i ddod o hyd i'w dyweddï. Cyn iddi allu gadael, serch hynny, mae Ferrando yn cyrraedd ac yn parhau â'i ymgais i'w hudo. O'r diwedd, mae Fiordiligi yn ildio ac yn cwympo i'w freichiau (deuawd: &quot;Fra gli amplessi&quot; - &quot;Yn y cofleidiau&quot;). Mae Guglielmo yn drallodus tra bod Ferrando yn troi ymffrost cynharach Guglielmo yn ôl arno. Mae Alfonso, enillydd y fet, yn dweud wrth y dynion i faddau i'w cariadon Wedi'r cyfan: &quot;Così fan tutte&quot; - &quot;Mae pob merch fel yna&quot;.

''Golygfa 4:''

Mae'r olygfa'n cychwyn gyda phriodas ddwbl i'r chwiorydd a'u priodfeibion &quot;Albaniaidd&quot;. Mae Despina, mewn cuddwisg fel notari cyhoeddus, yn cyflwyno'r contract priodas, y mae pob un yn ei arwyddo. Yn uniongyrchol wedi hynny, clywir cerddoriaeth filwrol yn y pellter, sy'n dynodi dychweliad y swyddogion. Mae Alfonso yn cadarnhau ofnau'r chwiorydd: mae Ferrando a Guglielmo ar eu ffordd i'r tŷ. Mae'r &quot;Albaniaid&quot; yn brysio i guddio (mewn gwirionedd, i newid allan o'u cuddwisgoedd). Dychwelant fel swyddogion, gan arddel eu cariad. Mae Alfonso yn gollwng y contract priodas o flaen y swyddogion, a phan fyddant yn ei ddarllen, maent yn mynd yn flin. Yna maen nhw'n gadael ac yn dychwelyd eiliadau yn ddiweddarach, hanner mewn cuddwisg Albaniaidd, hanner fel swyddogion. Datgelwyd mai Despina yw'r notari, ac mae'r chwiorydd yn sylweddoli eu bod wedi cael eu twyllo. Mae popeth yn cael ei faddau yn y pen draw, gan fod y grŵp cyfan yn canmol y gallu i dderbyn amseroedd da ac amseroedd gwael anochel bywyd.

== Cyfeiriadau ==
{{Cyfeiriadau}}

==Gweler hefyd==
[[Così fan tutte - disgyddiaeth]]

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Erthyglau sy'n cynnwys testun Eidaleg]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart]]</text>
      <sha1>2ri275hghg01xxpbmop3kujq71i9yzf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Y Ffliwt Hud - disgyddiaeth</title>
    <ns>0</ns>
    <id>284407</id>
    <revision>
      <id>11102150</id>
      <parentid>10912759</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:39:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17674" xml:space="preserve">{{DISPLAYTITLE:''Y Ffliwt Hud'' - disgyddiaeth}}
[[Delwedd:DottedFigure.jpg|bawd|273x273px|&lt;center&gt;Y tri nodyn cyntaf o ''Y Ffliwt Hud''&lt;/center&gt;]]

Mae'r canlynol yn ddisgyddiaeth rannol o'r opera ''[[Y Ffliwt Hud]]'' (''Die Zauberflöte'') gan [[Wolfgang Amadeus Mozart]]. Fe'i cyfansoddwyd ac fe'i perfformiwyd gyntaf ym 1791, blwyddyn marwolaeth y cyfansoddwr. Ers y recordiad cyflawn cyntaf ym 1937, mae'r opera wedi'i recordio droeon.

== Recordiadau ==

=== Sain ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
! width=&quot;100&quot; |Blwyddyn
! width=&quot;200&quot; |Cast&lt;br /&gt;(Tamino; Pamina; Sarastro; Brenhines y Nos; Papageno)
! width=&quot;250&quot; |Arweinydd, tŷ opera a/neu gyfraniad cerddorfaol a chorawl
! width=&quot;200&quot; |Label
! width=&quot;200&quot; |Nodiadau
|-
| rowspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; |1937
|Helge Rosvaenge
Jarmila Novotná

Alexander Kipnis

Júlia Osváth

Willi Domgraf-Fassbaender
|[[Arturo Toscanini]]&lt;br /&gt;Ffilharmonig Fienna ac Opera Gwladol Fienna
|Lawr lwytho yn unig: Naxos 8110828-29&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Hydref 1999
|Recordiad o berfformiad yng Ngŵyl Salzburg (30 Gorffennaf 1937)
|-
|Walther Ludwig
Trude Eipperle

Josef von Manowarda

Lea Piltti

Karl Schmitt-Walter
|Joseph Keilberth&lt;br /&gt;Corws a cherddorfa Reichsenders Stuttgart
|CD (2 disc): Preiser PR90254
|Darlledwyd ar y radio, a recordiwyd 10 Rhagfyr 1937
|-
| align=&quot;center&quot; |1937–38
|Helge Rosvaenge&lt;br /&gt;Tiana Lemnitz&lt;br /&gt;Wilhelm Strienz&lt;br /&gt;Erna Berger&lt;br /&gt;Gerhard Hüsch
|Thomas Beecham&lt;br /&gt;Ffilharmonig Berlin a Favres Solisten Vereinigung
|CD (2): Naxos 8110127-28
|Recordiwyd rhwng 8 Tachwedd 1937 ac 8 Mawrth 1938
|-
| align=&quot;center&quot; |1941
|Peter Anders&lt;br /&gt;Maria Reining&lt;br /&gt;Ludwig Weber&lt;br /&gt;Lea Piltti&lt;br /&gt;Alfred Poell
|Karl Böhm&lt;br /&gt;''Wiener Philharmoniker''
|CD (2): MYTO Historical Line
|Recordiwyd yng Ngŵyl Salzburg, 2 Awst, 1941
|-
| align=&quot;center&quot; |1942
|Charles Kullman&lt;br /&gt;Jarmila Novotná&lt;br /&gt;Ezio Pinza&lt;br /&gt;Josephine Antoine&lt;br /&gt;John Brownlee
|Bruno Walter&lt;br /&gt;Metropolitan Opera [[Dinas Efrog Newydd]]
|CD (2): Andromeda ANDRCD5020&lt;br /&gt;Released July 2007
|Recordiwyd yn y Met Efrog Newydd, 26 Rhagfyr 1942
|-
| align=&quot;center&quot; |1949
|Walther Ludwig&lt;br /&gt;Irmgard Seefried&lt;br /&gt;Josef Greindl&lt;br /&gt;Wilma Lipp&lt;br /&gt;Karl Schmitt-Walter&lt;br /&gt;Cast hefyd yn cynnwys: Gertrude Grob-Prandl&lt;br /&gt;Paul Schöffler&lt;br /&gt;Ernst Haefliger&lt;br /&gt; Hermann Uhde
|Wilhelm Furtwängler&lt;br /&gt;Ffilharmonig Fienna ac Opera Gwladol Fienna
|CD (3): Orfeo C650053D&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Medi 2005
|Recordiad o berfformiad yng Ngŵyl Salzburg (27 Gorffennaf 1949)
|-
| align=&quot;center&quot; |1950
|Anton Dermota&lt;br /&gt;Irmgard Seefried&lt;br /&gt;Ludwig Weber&lt;br /&gt;Wilma Lipp&lt;br /&gt;Erich Kunz
|[[Herbert von Karajan]]&lt;br /&gt;Wiener Philharmoniker a Singverein dêr Gesellschaft dêr Muskifreunde in Wien
|CD (2): EMI Historical 3367692&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Tachwedd 2005
|Deialog heb ei chynnwys
|-
| align=&quot;center&quot; |1953
|Nicolai Gedda&lt;br /&gt;[[Elisabeth Schwarzkopf]]&lt;br /&gt;Mario Petri&lt;br /&gt;Rita Streich&lt;br /&gt;[[Giuseppe Taddei]]
|[[Herbert von Karajan]] &lt;br /&gt;Corws a cherddorfa RAI Roma
|CD (2): Walhall WLCD001&lt;br /&gt;
|Recordiwyd o ddarllediad radio 20 Rhagfyr 1953, yn Eidaleg.
|-
| align=&quot;center&quot; |1954
|Rudolf Schock&lt;br /&gt;Teresa Stich-Randall&lt;br /&gt;Josef Greindl&lt;br /&gt;Wilma Lipp&lt;br /&gt;Erich Kunz
|Joseph Keilberth&lt;br /&gt;Orchester des Westdeutschen Rundfunk&lt;br /&gt;Nordwestdeutschen Rundfunks
|CD (2): Capriccio C67157&lt;br /&gt;Released January 2006
|Recordiad o ddarllediad radio, heb ddeialog, ar 19 Rhagfyr 1954.
|-
| rowspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; |1955
|Ernst Kozub&lt;br /&gt;[[Elisabeth Grümmer]]&lt;br /&gt;Gottlob Frick&lt;br /&gt;Erika Köth&lt;br /&gt;Günther Ambrosius
|Georg Solti&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Hessischer Rundfunk
|CD (2): Gala GL100743
|
|-
|Léopold Simoneau&lt;br /&gt;Hilde Güden&lt;br /&gt;Kurt Böhme&lt;br /&gt;Wilma Lipp&lt;br /&gt;Walter Berry
|Karl Böhm&lt;br /&gt;Ffilharmonig Fienna ac Opera Gwladol Fienna
|CD (2): Decca E4487342&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Ionawr 1999
|Heb ddeialog; recordiad cyntaf o'r gwaith mewn stereo
|-
|Ernst Haefliger&lt;br /&gt;Maria Stader&lt;br /&gt;Josef Greindl&lt;br /&gt;Rita Streich&lt;br /&gt;Dietrich Fischer-Dieskau
|Ferenc Fricsay&lt;br /&gt;RIAS Symphonie-Orchester und RIAS Kammerchor
|Deutsche Grammophon 435-741-2&lt;br /&gt;Rhyddhawyd 2001
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1956
|Brian Sullivan&lt;br /&gt;Lucine Amara&lt;br /&gt;Jerome Hines&lt;br /&gt;Roberta Peters&lt;br /&gt;Theodor Uppman
|Bruno Walter&lt;br /&gt;[[Metropolitan Opera]], [[Dinas Efrog Newydd]] a Chorws
|CD (2): Walhall WLCD0181&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Chwefror 2007
|Recordiad o berfformiad yn y Met 3 Mawrth 1956: Yn cael ei chanu yn Saesneg
|-
| align=&quot;center&quot; |1958
|Fritz Wunderlich&lt;br /&gt;Maria van Dongen&lt;br /&gt;Albert van Haasteren&lt;br /&gt;Julianna Farkas&lt;br /&gt;Jan Derksen
|[[Bernard Haitink]]&lt;br /&gt;Cerddorfa ffilharmonig a chorws Radio Het
|CD (2): Myto MCD00278&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Mai 2011
|Recordiad o berfformiad a darlledwyd 24 Mai 1958
|-
| align=&quot;center&quot; |1959
|Léopold Simoneau&lt;br /&gt;Lisa Della Casa&lt;br /&gt;Kurt Böhme&lt;br /&gt;Erika Köth&lt;br /&gt;Walter Berry
|George Szell&lt;br /&gt;Ffilharmonig Fienna ac Opera Gwladol Fienna
|CD (2):Gala GL100502
|Recordiwyd yng Ngŵyl Salzburg 27 Gorffennaf 1959
|-
| rowspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; |1960
|Richard Lewis&lt;br /&gt;Pilar Lorengar&lt;br /&gt;Mihály Székely&lt;br /&gt;Margareta Hallin&lt;br /&gt;[[Geraint Evans]]
|[[Colin Davis]]&lt;br /&gt;Y Gerddorfa Ffilharmonig Frenhinol a Chôr Gŵyl Glyndebourne
|CD (2): Walhall WLCD0323&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Chwefror 2011
|Recordiwyd yng Ngŵyl Glyndebourne 1960
|-
|Fritz Wunderlich&lt;br /&gt;Liselotte Fölser&lt;br /&gt;Gottlob Frick&lt;br /&gt;Erika Köth&lt;br /&gt;Walter Berry
|Joseph Keilberth&lt;br /&gt;Ffilharmonig Fienna ac Opera Gwladol Fienna
|CD (3):Andromeda ANDRCD9077&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Ionawr 2011
|Recordiwyd yng Ngŵyl Salzburg, 12 Awst 1960
|-
| rowspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; |1964
|Nicolai Gedda&lt;br /&gt;Gundula Janowitz&lt;br /&gt;Gottlob Frick&lt;br /&gt;Lucia Popp&lt;br /&gt;Walter Berry&lt;br /&gt;Cast hefyd yn cynnwys:&lt;br /&gt;Elisabeth Schwarzkopf&lt;br /&gt;Christa Ludwig
|[[Otto Klemperer]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Philharmonia
|CD (2): EMI Great Recordings of the Century 5673852&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Awst 2000
|Deialog heb ei chynnwys
|-
|Fritz Wunderlich&lt;br /&gt;Evelyn Lear&lt;br /&gt;Franz Crass&lt;br /&gt;Roberta Peters&lt;br /&gt;Dietrich Fischer-Dieskau&lt;br /&gt;Cast hefyd yn cynnwys: Hans Hotter
|Karl Böhm&lt;br /&gt;Berliner Philharmoniker &amp; RIAS Kammerchor
|CD (2): DG Originals 4497492&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Chwefror 1997
|
|-
|Fritz Wunderlich&lt;br /&gt;Anneliese Rothenberger&lt;br /&gt;Karl-Christian Kohn&lt;br /&gt;Erika Köth&lt;br /&gt;Hermann Prey
|Fritz Rieger&lt;br /&gt;Münchner Philharmoniker und Chor der Bayerischen Staatsoper
|CD (3): Golden Melodram Opera Live GM50027&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Mehefin 2010
|Recordiwyd yn y Nationaltheater, München, 26 Gorffennaf 1964
|-
| align=&quot;center&quot; |1969
|[[Stuart Burrows]]&lt;br /&gt;Pilar Lorengar&lt;br /&gt;Martti Talvela&lt;br /&gt;Cristina Deutekom&lt;br /&gt;Hermann Prey&lt;br /&gt;Cast hefyd yn cynnwys: Dietrich Fischer-Dieskau fel y Llefarydd
|Georg Solti&lt;br /&gt;Wiener Philharmoniker a Wiener Staatsopernchor
|CD (3): Decca Originals 4780394&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Mehefin 2008
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1970
|Peter Schreier&lt;br /&gt;Helen Donath&lt;br /&gt;Theo Adam&lt;br /&gt;Sylvia Geszty&lt;br /&gt;Günther Leib
|Otmar Suitner&lt;br /&gt;Staatskapelle Dresden &amp; MDR Rundfunkchor
|CD (3): RCA Victor 6511-2-RG&lt;br /&gt;Ryddhawyd 1987
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1972
|Peter Schreier&lt;br /&gt;Anneliese Rothenberger&lt;br /&gt;Kurt Moll&lt;br /&gt;Edda Moser&lt;br /&gt;Walter Berry
|[[Wolfgang Sawallisch]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Bayerischen Staatsoper
|CD (2): EMI Electrola Collection 0882742&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Tachwedd 2011
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1975
|Josef Köstlinger&lt;br /&gt;Irma Urrila&lt;br /&gt;Ulrik Cold&lt;br /&gt;Birgit Nordin&lt;br /&gt;Håkan Hagegård
|Eric Ericson&lt;br /&gt;Cerddorfa Symffoni Radio Sweden a Chôr Radio Sweden
|SR Records/EMI RXLP 1226/28 (LP) / 7498712 (CD Ailgyhoeddi)
|Y trac sain i ffilm 1975 o'r un enw; recordiwyd yn Cirkus Stockholm Ebrill–Mai 1974
|-
| rowspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; |1980
|Francisco Araiza&lt;br /&gt;Edith Mathis&lt;br /&gt;José van Dam&lt;br /&gt;Karin Ott&lt;br /&gt;Gottfried Hornik
|[[Herbert von Karajan]]&lt;br /&gt;Berliner Philharmoniker, Corws Deutsche Oper Berlin
|CD (2): DG Opera! 4779115&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Awst 2011
|
|-
|Éric Tappy&lt;br /&gt;Ileana Cotrubaș&lt;br /&gt;Martti Talvela&lt;br /&gt;Zdzisława Donat&lt;br /&gt;Christian Boesch
|[[James Levine]]&lt;br /&gt;Wiener Philharmoniker &amp; Wiener Staatsopernchor
|CD (3): RCA Victor 82876-87760-2&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Awst 2006
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1984
|Peter Schreier&lt;br /&gt;[[Margaret Price]]&lt;br /&gt;Kurt Moll&lt;br /&gt;Luciana Serra&lt;br /&gt;Mikael Melbye
|[[Colin Davis]]&lt;br /&gt;Dresdener Staatskapelle und Kreuzchor, Leipziger Rundfunkchor
|CD (2): Decca Duo 4425682
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1987
|Hans Peter Blochwitz&lt;br /&gt;Barbara Bonney&lt;br /&gt;Matti Salminen&lt;br /&gt;Edita Gruberová&lt;br /&gt;Anton Scharinger
|[[Nikolaus Harnoncourt]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Zurich Opera
|CD (2): Teldec 2292427162
|
|-
| rowspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; |1989
|Francisco Araiza&lt;br /&gt;Kiri Te Kanawa&lt;br /&gt;Samuel Ramey&lt;br /&gt;Cheryl Studer&lt;br /&gt;Olaf Bär
|Neville Marriner&lt;br /&gt;Academi St Martin in the Fields a'r Ambrosian Singers
|CD (2): Philips 426 276-2&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Medi 1990
|
|-
|Stefan Dahlberg&lt;br /&gt;Ann Christine Biel&lt;br /&gt;László Polgár&lt;br /&gt;Birgit Louise Frandsen&lt;br /&gt;Mikael Samuelson
|Arnold Östman&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Theatr Palas Drottningholm
|CD (2): Decca 4700562&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Gorffennaf 2002
|
|-
| rowspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; |1990
|Anthony Rolfe Johnson&lt;br /&gt;Dawn Upshaw&lt;br /&gt;Cornelius Hauptmann&lt;br /&gt;Beverly Hoch&lt;br /&gt;Andreas Schmidt
|Roger Norrington&lt;br /&gt;London Classical Players a'r Schütz Choir of London
|CD (2): Virgin Veritas 4820732&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Chwefror 2005
|
|-
|Uwe Heilmann&lt;br /&gt;Ruth Ziesak&lt;br /&gt;Kurt Moll&lt;br /&gt;Sumi Jo&lt;br /&gt;Michael Kraus
|Georg Solti&lt;br /&gt;Wiener Philharmoniker &amp; Wiener Staatsopernchoir
|CD (2): Decca Opera Sets E4332102&lt;br /&gt;
|
|-
|Nils Brown&lt;br /&gt;Monica Whicher&lt;br /&gt;Gordon McLeod/Richard Binsley &lt;br /&gt;Marjorie Sparks &lt;br /&gt;Barbara Budd&lt;br /&gt;Russell Braun
|Walter Babiak&lt;br /&gt;Studio Arts Orchestra, Toronto
|&quot;Mozart's Magic Fantasy: A Journey Through the Magic Flute&quot;
Tâp Casét, cyfres Classical Kids; {{ISBN|1-895404-04-5}}Rhyddhawyd yn ddiweddarach ar CD
|Addasiad o'r stori gan Douglas Cowling, a gynhyrchwyd gan Susan Hammond&lt;br /&gt;Hefyd yn cynnwys Tracey Moore fel Sarah a Adriana Braun fel Papagena
|-
| align=&quot;center&quot; |1991
|Jerry Hadley&lt;br /&gt;Barbara Hendricks&lt;br /&gt;Robert Lloyd&lt;br /&gt;June Anderson&lt;br /&gt;Thomas Allen
|[[Charles Mackerras]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Siambr yr Alban
|CD (2): Telarc 2CD80727&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Rhagfyr 2008
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1992
|Kurt Streit&lt;br /&gt;Barbara Bonney&lt;br /&gt;Kristinn Sigmundsson&lt;br /&gt;Sumi Jo&lt;br /&gt;Gilles Cachemaille
|Arnold Östman&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Theatr Llys Drottingholm
|CD (2): Decca Operas 4783443&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Chwefror 2012
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1993
|Herbert Lippert&lt;br /&gt;Elizabeth Norberg-Schulz&lt;br /&gt;Kurt Rydl&lt;br /&gt;Hellen Kwon&lt;br /&gt;Georg Tichy
|Michael Halász&lt;br /&gt;Cerddorfa Failoni, Côr Gŵyl Hwngari
|CD (2): Naxos Opera Classics 8660030-31
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1995
|Michael Schade&lt;br /&gt;Christiane Oelze&lt;br /&gt;Harrie Peeters&lt;br /&gt;Cyndia Sieden&lt;br /&gt;Gerald Finley
|John Eliot Gardiner&lt;br /&gt;English Baroque Soloists, Monteverdi Choir
|CD (2): DG Archiv E4491662
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1995
|Hans Peter Blochwitz&lt;br /&gt;Rose Mannion&lt;br /&gt;Reinhard Hagen&lt;br /&gt;Natalie Dessay&lt;br /&gt;Anton Scharinger
|William Christie&lt;br /&gt;Les Arts Florissants
|CD (2): Erato 2564677426
|
|-
| align=&quot;center&quot; |2005
|Barry Banks&lt;br /&gt;[[Rebecca Evans]]&lt;br /&gt;John Tomlinson&lt;br /&gt;Élizabeth Vidal&lt;br /&gt;Simon Keenlyside
|[[Charles Mackerras]]&lt;br /&gt;Cerddorfa Ffilharmonig Llundain a chôr Geoffrey Mitchell
|CD (2): Chandos CHAN 3121
|-
| align=&quot;center&quot; |2005
|Christoph Strehl&lt;br /&gt;Dorothea Röschmann&lt;br /&gt;René Pape&lt;br /&gt;Erika Miklósa&lt;br /&gt;Hanno Müller-Brachmann
|[[Claudio Abbado]]&lt;br /&gt;Cerddorfa Siambr Mahler a Chôr Arnold Schönberg
|CD (2): DG 4775789
|
|-
| align=&quot;center&quot; |2009
|Daniel Behle&lt;br /&gt;Marlis Petersen&lt;br /&gt;Marcos Fink&lt;br /&gt;Anna-Kristiina Kaappola&lt;br /&gt;Daniel Schmutzhard
|René Jacobs&lt;br /&gt;RIAS Kammerchor&lt;br /&gt;Akademie für Alte Musik Berlin
|CD (3); HMC 902 068 70
|Libreto gwreiddiol bron yn gyflawn
|}

=== Fideo ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
! width=&quot;100&quot; |Blwyddyn
! width=&quot;200&quot; |Cast&lt;br /&gt;(Tamino; Pamina; Sarastro; Brenhines y Nos; Papageno)
! width=&quot;250&quot; |Arweinydd, tŷ opera a/neu gyfraniad cerddorfaol a chorawl
! width=&quot;200&quot; |Label
! width=&quot;200&quot; |Nodiadau
|-
| align=&quot;center&quot; |1964
|Waldemar Kmentt&lt;br /&gt;Pilar Lorengar&lt;br /&gt;Walter Kreppel&lt;br /&gt;Roberta Peters&lt;br /&gt;Walter Berry
|István Kertész&lt;br /&gt;Opera Gwladol Fienna
|DVD: VAI 4520&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Mehefin 2010
|Recordiad o berfformiad yng Ngŵyl Salzburg (1964)
|-
| align=&quot;center&quot; |1968
|Peter Schreier&lt;br /&gt;Helen Donath&lt;br /&gt;Theo Adam&lt;br /&gt;Sylvia Geszty&lt;br /&gt;Günther Leib
|Otmar Suitner&lt;br /&gt;Dresdner Staatskapelle und Leipziger Rundfunkchor Chor
|DVD: DG Unitel 0734106&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Tachwedd 2005
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1971
|Nicolai Gedda&lt;br /&gt;Edith Mathis&lt;br /&gt;Hans Sotin&lt;br /&gt;Cristina Deutekom&lt;br /&gt;William Workman
|Horst Stein&lt;br /&gt;Philharmonische Staatsorchester Hamburg und Chor der Hamburgische Staatsoper
|DVD: Arthaus Musik&lt;br /&gt;Rhyddhawyd 2007
|Ffilm, gyda'r cantorion yn cydamseru eu gwefusau i recordiad a rhyddhawyd yn flaenorol
|-
| align=&quot;center&quot; |1975
|Josef Köstlinger&lt;br /&gt;Irma Urrila&lt;br /&gt;Ulrik Cold&lt;br /&gt;Birgit Nordin&lt;br /&gt;Håkan Hagegård
|Eric Ericson&lt;br /&gt;Cerddorfa Symffoni Radio Sweden a Chôr Radio Sweden&lt;br /&gt;Ffilm dan gyfarwyddyd [[Ingmar Bergman]]
|DVD:&lt;br /&gt;Criterion #71&lt;br /&gt;Sveriges Television/Svensk Filmindustri 532242
|Ffilm, gyda'r cantorion yn cydamseru eu gwefusau i recordiad a rhyddhawyd yn flaenorol (gweler uchod, cerddoriaeth ffilm 1975)
|-
| align=&quot;center&quot; |1978
|Leo Goeke&lt;br /&gt;Felicity Lott&lt;br /&gt;Thomas Thomaschke&lt;br /&gt;May Sandoz&lt;br /&gt;Benjamin Luxon
|[[Bernard Haitink]]&lt;br /&gt;Cerddorfa Ffilharmonig Llundain, Côr Gŵyl Glyndebourne
|DVD: Arthaus Musik 101085&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Mehefin 2004
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1980
|Peter Schreier&lt;br /&gt;Magdalena Falewicz&lt;br /&gt;Siegfried Vogel&lt;br /&gt;Isabella Nawe&lt;br /&gt;Jürgen Freier
|Otmar Suitner&lt;br /&gt;Corws a cherddorfa Opera Gwladol Berlin
|?
|Perfformiad fideo a roddwyd yn Japan; canu yn Almaeneg gydag isdeitlau Japaneg
|-
| align=&quot;center&quot; |1982
|Peter Schreier&lt;br /&gt;Ileana Cotrubaș&lt;br /&gt;Martti Talvela&lt;br /&gt;Edita Gruberová&lt;br /&gt;Christian Boesch
|James Levine&lt;br /&gt;Wiener Philharmoniker &amp;Wiener Staatsopernchor
|DVD: Arthaus Musik 107199&lt;br /&gt;Rhyddhawyd Hydref 2011
|
|-
| align=&quot;center&quot; |1983
|Francisco Araiza&lt;br /&gt;Lucia Popp&lt;br /&gt;Kurt Moll&lt;br /&gt;Edita Gruberová&lt;br /&gt;Wolfgang Brendel
|[[Wolfgang Sawallisch]]&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws Bayerischen Staatsoper
|DVD: DG 0734106&lt;br /&gt;Rhyddhawyd 2005
|Recordiwyd yn Opera Gwladol Bafaria 19–20 Medi 1983
|-
| align=&quot;center&quot; |1991
|Francisco Araiza&lt;br /&gt;Kathleen Battle&lt;br /&gt;Kurt Moll&lt;br /&gt;Luciana Serra&lt;br /&gt;Manfred Hemm
|James Levine,&lt;br /&gt;Cerddorfa a chorws y Metropolitan Opera
|DVD: DG 073 003-9&lt;br /&gt;Rhyddhawyd 2000
|Recordiwyd yn y Met Efrog Newydd, Chwefror 1991
|-
| align=&quot;center&quot; |1992
|Deon Van Der Walt&lt;br /&gt;Ulrike Sonntag&lt;br /&gt;Cornelius Hauptmann&lt;br /&gt;Andrea Frei&lt;br /&gt;Thomas Mohr
|Wolfgang Gönnenwein&lt;br /&gt;Ludwigsburger Festspiele
|DVD: Arthaus Musik 100188
|Recordiwyd yng Ngŵyl Ludwigsburg, Awst 1992
|-
| rowspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; |2000
|Piotr Beczała&lt;br /&gt;Malin Hartelius&lt;br /&gt;Matti Salminen&lt;br /&gt;Elena Mosuc&lt;br /&gt;Anton Scharinger
|Franz Welser-Möst&lt;br /&gt;Zurich Opera
|DVD: TDK – DVOPMF
|
|-
|Piotr Beczała&lt;br /&gt;Dorothea Röschmann&lt;br /&gt;Matti Salminen&lt;br /&gt;Natalie Dessay&lt;br /&gt;Detlef Roth
|Iván Fischer&lt;br /&gt;Opéra National de Paris
|DVD: Arthaus Musik 107233 Rhyddhawyd Chwefror 2011
|Recordiwyd yn y Palais Garnier, Paris, Rhagfyr 2000
|-
| align=&quot;center&quot; |2003
|Will Hartmann&lt;br /&gt;Dorothea Röschmann&lt;br /&gt;Franz-Josef Selig&lt;br /&gt;Diana Damrau&lt;br /&gt;Simon Keenlyside&lt;ref&gt;[http://www.naxos.com/catalogue/item.asp?item_code=OA0885D DVD] at Naxos&lt;/ref&gt;
|[[Colin Davis]]&lt;br /&gt;[[Tŷ Opera Brenhinol]], [[Covent Garden]]&lt;br /&gt;cyfarwyddwyd gan David McVicar
|Blu-ray: Opus Arte OABD7002D&lt;br /&gt;DVD: Opus Arte OAHD5002D
|Recordiwyd yn y Tŷ Opera Brenhinol, Covent Garden, 27 Ionawr 2003
|-
| align=&quot;center&quot; |2007
|Christoph Strehl&lt;br /&gt;Julia Kleiter&lt;br /&gt;Matti Salminen&lt;br /&gt;Elena Moșuc&lt;br /&gt;Ruben Drole
|[[Nikolaus Harnoncourt]]&lt;br /&gt;Zurich Opera
|DVD: DG 00440 073 4367
|
|-
| align=&quot;center&quot; |2020
|David Portillo,&lt;br /&gt;Sofia Fomina,&lt;br /&gt;Brindley Sherratt,&lt;br /&gt;Caroline Wettergreen
|Ryan Wigglesworth&lt;br /&gt;Orchestra of the Age of Enlightenment, Côr Gŵyl Glyndebourne
|DVD:[[Opus Arte]] Cat:OABD7268D
|
|}

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

'''Ffynonellau'''

* {{cite web|title=Recordings of ''Die Zauberflöte'' by Wolfgang Amadeus Mozart|url=http://www.operadis-opera-discography.org.uk/CLMOZAUB.HTM|publisher=Operadis|accessdate=21 Medi 2020}}
* {{cite web|title=Mozart: Die Zauberflöte, K620 (The Magic Flute)|url=http://www.prestoclassical.co.uk/w/2/1|publisher=Presto Classical|accessdate=21 Medi 2020}}
* {{cite book|authorlink=Edward Greenfield|last=Greenfield|first=Edward|title=The Penguin Guide to Opera on Compact Discs|publisher=Penguin Books|location=Harmondsworth, DU|year=1993|isbn=0-14-046957-5|display-authors=etal|url=https://archive.org/details/penguinguidetoop00gree}}
* {{cite book|last=Gruber|first=Paul (gol.)|title=The Metropolitan Guide to Recorded Opera|publisher=Thames a Hudson|location=Llundain|year=1993|isbn=0-500-01599-6}}
* {{cite book|last=Roberts|first=David (gol.)|title=The Classical Good CD a DVD Guide|publisher=Haymarket|location=Llundain|year=2005|isbn=0-860-24972-7|url=https://archive.org/details/gramophoneclassi00gram}}

{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Ffliwt Hud, Y}}
[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Erthyglau sy'n cynnwys testun Eidaleg]]
[[Categori:Disgyddiaeth operâu]]
[[Categori:Wolfgang Amadeius Mozart]]</text>
      <sha1>gi7yf2q27f46gakgk2xccb41ae4atg7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rinaldo - Disgyddiaeth</title>
    <ns>0</ns>
    <id>284644</id>
    <revision>
      <id>11102143</id>
      <parentid>11016360</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:30:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5418" xml:space="preserve">{{DISPLAYTITLE:''Rinaldo'' - Disgyddiaeth}}
[[Delwedd:Rinaldo1715.jpg|bawd|300px]]
Dyma '''ddisgyddiaeth''' rannol o Opera [[George Frideric Handel]] '''''[[Rinaldo]]'''''. Perfformiwyd am y tro cyntaf [[24 Chwefror]] [[1711]] yn Theatr y Frenhines [[Llundain]].&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|title=Handel House - Handel's Operas: Rinaldo|url=https://handelhendrix.org/learn/about-handel/opera-synopses/rinaldo/|website=Handel and Hendrix|access-date=2020-10-02|language=|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;

==Cefndir==
Ronaldo oedd yr opera [[Eidaleg]] gyntaf a ysgrifennwyd yn benodol ar gyfer llwyfan Llundain.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Paratowyd y libreto gan Giacomo Rossi o senario a ddarparwyd gan Aaron Hill, a pherfformiwyd y gwaith gyntaf yn Theatr y Frenhines yn yr Haymarket Llundain ar 24 Chwefror 1711. Hanes cariad, rhyfel a gwaredigaeth, a osodwyd ar adeg [[y Groesgad Gyntaf]]. Mae wedi'i seilio'n llac ar gerdd epig [[Torquato Tasso]] ''Gerusalemme liberata'' (&quot;Gwaredigaeth Jerwsalem&quot;). Roedd ei llwyfannu yn cynnwys llawer o effeithiau gwreiddiol a bywiog.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=RINALDO by G. F. Handel - the opera guide and synopsis {{!}} ♪ Opera guide|url=https://opera-inside.com/rinaldo-by-g-f-handel-the-opera-guide-and-synopsis/|access-date=2020-10-02|last=Operadmin|date=|website=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt; Roedd yn llwyddiant mawr gyda'r cyhoedd, er gwaethaf ymateb negyddol gan feirniaid llenyddol a oedd yn elyniaethus i'r duedd gyfredol tuag at adloniant Eidalaidd mewn theatrau yn [[Lloegr]].

==Sain==
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Blwyddyn
!width=&quot;180&quot;|Cast&lt;br&gt;(Rinaldo,&lt;br&gt;Almirena,&lt;br&gt;Armida,&lt;br&gt;Goffredo,&lt;br&gt;Argante)
! Arweinydd,&lt;br&gt;Tŷ Opera a Cherddorfa
!Nodiadau
!Label 
|-
|1977&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Thomas|first= Christopher J.|title= Rinaldo and Rinaldo highlights|journal=The Opera Quarterly|volume= 3|issue= 3|pages=183–88|doi=10.1093/oq/3.3.183}}{{subscription}}&lt;/ref&gt;
|Carolyn Watkinson,&lt;br&gt;Ileana Cotrubaș,&lt;br&gt; Jeanette Scovotti,&lt;br&gt; Paul Esswood,&lt;br&gt; Ulrik Cold 
|Jean-Claude Malgoire,&lt;br&gt;La Grande Écurie et la Chambre du Roy
|
|Sony Music Entertainment 
|-
|1989&lt;ref name=SS&gt;{{cite magazine|last=Sadie|first=Stanley|title=Handel: ''Rinaldo''|url=http://www.gramophone.net/Issue/Page/May%202003/78/807973/HANDEL#header-logo|magazine=Gramophone|date=May 2003|page=78|access-date=2020-10-02|archive-date=2011-11-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20111124221219/http://www.gramophone.net/Issue/Page/May%202003/78/807973/HANDEL#header-logo|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|Marilyn Horne,&lt;br&gt;Cecilia Gasdia,&lt;br&gt; Christine Weidinger,&lt;br&gt; Ernesto Palacio,&lt;br&gt; Natale de Carolis
|John Fisher,&lt;br&gt;Cerddorfa La Fenice
|Recordiad byw o Fehefin 1989 a ryddhawyd gyntaf ym 1992 &lt;br/&gt;ac a ailgyhoeddwyd yn 2009
|Nuova Era
|- 
|1999
|David Daniels,&lt;br&gt;[[Cecilia Bartoli]],&lt;br&gt;Ľuba Orgonášová,&lt;br&gt;Bernarda Fink,&lt;br&gt;Gerald Finley
|Christopher Hogwood,&lt;br&gt;Academy of Ancient Music
|Lleoliad recordio: Henry Wood Hall, Llundain&lt;ref&gt;[https://www.prestomusic.com/classical/products/7923764--handel-rinaldo Handel: ''Rinaldo''], Presto Classical&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt; Gwobr &quot;Dewis y Golygydd&quot; Cylchgrawn Gramophone 2001.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Handel: Rinaldo|url=https://www.gramophone.co.uk/editorial/handels-rinaldo|work=Gramophone|access-date=2020-10-02|archive-date=2019-07-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20190720015436/https://www.gramophone.co.uk/editorial/handels-rinaldo|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|Decca Records
|-
|2001&lt;ref name=SS /&gt;
|Vivica Genaux,&lt;br&gt;Miah Persson,&lt;br&gt;Inga Kalna,&lt;br&gt;Lawrence Zazzo,&lt;br&gt;James Rutherford
|René Jacobs,&lt;br&gt;Cerddorfa Faróc Freiburg
|Enillydd Gwobr Glasurol Cannes, 2004
|Harmonia Mundi
|-
|2005&lt;ref&gt;{{cite magazine|last= Quinn|first= Michael|title= Session Report: The Aradia Ensemble's Rinaldo|url= http://www.gramophone.net/Issue/Page/September%202004/11/811332/SESSION+REPORT%3A+THE+ARADIA+ENSEMBLES+RINALDO#header-logo|magazine= Gramophone|date= Medi 2004|page= 11|access-date= 2020-10-02|archive-date= 2011-11-24|archive-url= https://web.archive.org/web/20111124221113/http://www.gramophone.net/Issue/Page/September%202004/11/811332/SESSION+REPORT%3A+THE+ARADIA+ENSEMBLES+RINALDO#header-logo|url-status= dead}}&lt;/ref&gt;
|Kimberly Barber,&lt;br&gt;Laura Whalen,&lt;br&gt;Barbara Hannigan,&lt;br&gt;Marion Newman,&lt;br&gt;Sean Watson
|Kevin Mallon,&lt;br&gt;Aradia Ensemble
|
|Naxos Records
|}

==Fideo==

{| class=&quot;wikitable&quot;
!Blwyddyn
!Cast:&lt;br&gt;(Rinaldo,&lt;br&gt;Almirena,&lt;br&gt;Armida,&lt;br&gt;Goffredo,&lt;br&gt;Argante,&lt;br/&gt;Eustazio) &lt;ref&gt;{{cite web|title=Recordings of Rinaldo|url=http://www.prestoclassical.co.uk/search.php?searchString=rinaldo+handel|website=Prestoclassical.co.uk|accessdate=15 July 2014}}&lt;/ref&gt;
! Arweinydd,&lt;br&gt;Tŷ Opera a Cherddorfa
!Cyfarwyddwr llwyfan
!Label
|-
|2001||David Daniels,&lt;br/&gt;Deborah York,&lt;br/&gt;Noëmi Nadelmann,&lt;br/&gt;David Walker,&lt;br/&gt;Egils Silins,&lt;br/&gt;Axel Köhler,&lt;br/&gt;
||Harry Bicket&lt;br/&gt;Cerddorfa Opera Gwladol Bafaria
||David Alden
||DVD:Arthaus Musik&lt;br/&gt;Cat:100389
|-
|2011||Sonia Prina,&lt;br/&gt;Anett Fritsch,&lt;br/&gt;Brenda Rae,&lt;br/&gt;Varduhi Abrahamyan,&lt;br/&gt;Luca Pisaroni,&lt;br/&gt;Tim Mead
||Ottavio Dantone,&lt;br/&gt;Orchestra of the Age of Enlightenment
||Robert Carsen&lt;br/&gt;(Opera Gŵyl Glyndebourne)
||DVD:Opus Arte Glyndebourne&lt;br/&gt;Cat:OA1081D
|}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Georg Friedrich Handel]]
[[Categori:Gweithiau 1711]]
[[Categori:Disgyddiaeth operâu]]</text>
      <sha1>r16nvreoamjgxk6qox0wp15zcm41m1v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Parsifal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>284686</id>
    <revision>
      <id>11102008</id>
      <parentid>11101656</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T15:51:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AlwynapHuw</username>
        <id>473</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11569" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau|fetchwikidata=ALL|image=Parsifal (1882 retuschiert).jpg|suppressfields=}}
Mae '''''Parsifal''''' (WWV 111) yn [[opera]] mewn tair act gan y cyfansoddwr [[Yr Almaen|Almaenig]] [[Richard Wagner]].&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Parsifal {{!}} Summary, Characters, Background, &amp; Facts|url=https://www.britannica.com/topic/Parsifal|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2020-10-05|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt; Mae wedi'i seilio'n fras ar ''Parzival'' gan Wolfram von Eschenbach, cerdd epig o'r 13g am y marchog Arthuraidd Parzival (Peredur) a'i gyrch am [[y Greal Santaidd]].&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Parzival {{!}} epic poem by Wolfram von Eschenbach|url=https://www.britannica.com/topic/Parzival-epic-poem-by-Wolfram-von-Eschenbach|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2020-10-05|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;

== Cefndir ==
Cafodd Wagner y syniad am y gwaith ym mis Ebrill 1857, ond ni wnaeth ei orffen tan 25 mlynedd yn ddiweddarach. Hon oedd ei opera olaf i'w cwblhau, ac wrth ei chyfansoddi manteisiodd ar acwsteg benodol ei dŷ opera y Bayreuth Festspielhaus. Cynhyrchwyd Parsifal gyntaf ar gyfer ail Ŵyl Bayreuth ym 1882. Cynhaliodd Gŵyl Bayreuth fonopoli ar gynyrchiadau Parsifal tan 1903, pan berfformiwyd hi gan yr [[Opera Metropolitan]] yn [[Dinas Efrog Newydd|Efrog Newydd]].

Disgrifiodd Wagner Parsifal nid fel opera, ond fel Ein Bühnenweihfestspiel (&quot;Drama Gŵyl ar gyfer Cysegru'r Llwyfan&quot;). Yn Bayreuth mae traddodiad wedi codi nad yw cynulleidfaoedd yn cymeradwyo ar ddiwedd yr act gyntaf.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Parsifal - Richard Wagner - Opera - OperaFolio.com|url=http://www.operafolio.com/opera.asp?n=Parsifal|website=www.operafolio.com|access-date=2020-10-05}}&lt;/ref&gt;

== Rolau ==
[[Delwedd:Emil_Scaria_als_Gurnemanz_1883.jpg|bawd|[[Emil Scaria]] fel Gurnemanz, 1883]]
[[Delwedd:Hermann_Winkelmann_1882.jpg|bawd|[[Hermann Winkelmann]] fel Parsifal gyda morwynion blodau, 1882]]

{| class=&quot;wikitable&quot;
!Rôl
!Llais
!Cast y Premier, 26 Gorffennaf 1882&lt;br /&gt;(Arweinydd: [[Hermann Levi]])&lt;ref&gt;{{Almanacco|dmy=26-07-1882|match=Parsifal}}&lt;/ref&gt;
!Cast premier y Met, 24 Rhagfyr 1903&lt;br /&gt;(Arweinydd: [[Alfred Hertz]])&lt;ref&gt;[http://archives.metoperafamily.org/archives/scripts/cgiip.exe/WService=BibSpeed/fullcit.w?xCID=32260 ''Parsifal'', 24 Rhagfyr 1903], Manylion perfformiad y Met&lt;/ref&gt;
|-
|Parsifal
|tenor
|Hermann Winkelmann
|Alois Burgstaller
|-
|Kundry
|soprano&lt;br /&gt;neu fezzo-soprano
|Amalie Materna
|Milka Ternina
|-
|Gurnemanz, ''Marchog y Greal gyda gwasanaeth maith''
|bas
|Emil Scaria
|Robert Blass
|-
|Amfortas, ''arweinydd Teyrnas y Greal''
|baritone
|Theodor Reichmann
|Anton van Rooy
|-
|Klingsor, ''dewin drwg''
|bas-bariton
|Karl Hill
|Otto Goritz
|-
|Titurel, ''tad Amfortas''
|bass
|August Kindermann
|Marcel Journet
|-
|Dau Farchog y Greal
|tenor, &lt;br /&gt;bas
|Anton Fuchs&lt;br /&gt;Eugen Stumpf
|Julius Bayer&lt;br /&gt;Adolph Mühlmann
|-
|Pedwar yswain
|soprano,&lt;br /&gt;alto,&lt;br /&gt;dau denor
|Hermine Galfy&lt;br /&gt;Mathilde Keil&lt;br /&gt;Max Mikorey&lt;br /&gt;Adolf von Hübbenet
|Katherine Moran&lt;br /&gt;Paula Braendle&lt;br /&gt;Albert Reiss&lt;br /&gt;Willy Harden
|-
|Chwe morwyn flodau
|tair soprano, &lt;br /&gt;tair contralto&lt;br /&gt;neu chwe soprano
|Pauline Horson&lt;br /&gt;Johanna Meta&lt;br /&gt;Carrie Pringle&lt;br /&gt;Johanna André&lt;br /&gt;Hermine Galfy&lt;br /&gt;Luise Belce
|Isabelle Bouton&lt;br /&gt;Ernesta Delsarta&lt;br /&gt;Miss Förnsen&lt;br /&gt;Elsa Harris&lt;br /&gt;Lillian Heidelbach&lt;br /&gt;Marcia Van Dresser
|-
|Llais oddi fry, ''Eine Stimme''
|contralto
|Sophie Dompierre
|Louise Homer
|-
| colspan=&quot;4&quot; |''Marchogion y greal, bechgyn, morynion blodau''
|}

== Crynodeb ==

=== ACT I ===
Lleoliad:''Ger cysegr y Greal Sanctaidd''

Mae'r hen farchog Gurnemanz a dau sentri yn deffro ac yn perfformio eu [[Gweddi|gweddïau]] boreol, tra bod [[marchog]]ion eraill yn paratoi baddon ar gyfer eu harweinydd Amfortas, sy'n dioddef o glwyf anwelladwy.

Yn sydyn, mae Kundry - dynes ddirgel, oesol sy'n gwasanaethu fel negesydd y Greal - yn ymddangos. Mae hi wedi dod â meddyginiaeth ar gyfer Amfortas.

Mae'r marchogion yn cario'r arweinydd i mewn. Mae'n myfyrio ar broffwydoliaeth sy'n sôn am ei iachawdwriaeth gan “ffŵl pur, wedi'i oleuo gan dosturi,” yna mae'n cael ei ddwyn i ffwrdd.

Pan fydd yr ysweiniaid yn holi am Klingsor, dewin sy'n ceisio dinistrio marchogion y Greal, mae Gurnemanz yn adrodd hanes y modd clwyfwyd Amfortas. Rhoddwyd Y Greal Sanctaidd - y cwpan y gwnaeth [[Crist]] yfed ohono yn [[Swper Olaf|y Swper Olaf]] - a'r waywffon a dyllodd ei gorff ar y [[Croeshoelio|groes]], yng ngofal Titurel, tad Amfortas, a gynullodd gwmni o farchogion i warchod y creiriau. Ceisiodd Klingsor, a oedd am ymuno â'r frawdoliaeth, oresgyn ei feddyliau pechadurus trwy ysbaddu ei hun, ond gwrthodwyd ef gan y frawdoliaeth. Gan fynnu dial am gael ei wrthod, adeiladodd gastell yr ochr arall i'r mynyddoedd gyda gardd hud yn llawn morynion blodau sy'n ceisio denu'r marchogion i'w harwain i ffwrdd o ffordd cyfiawnder. Aeth Amfortas ati i drechu Klingsor, ond cafodd ei hun ei hudo gan ddynes ofnadwy o hardd. Fe wnaeth Klingsor ddwyn y waywffon Sanctaidd o Amfortas a'i ddefnyddio i'w drywanu. Dim ond yr ieuenctid diniwed y mae'r broffwydoliaeth wedi sôn amdano y gellir iacháu'r clwyf.

Yn sydyn, mae alarch yn plymio i'r llawr, wedi'i daro'n farw gan saeth. Mae'r marchogion yn llusgo dyn ifanc i mewn, sy'n ymfalchïo yn ei sgiliau saethyddiaeth. Mae ganddo gywilydd pan mae Gurnemanz yn ei geryddu, ond ni all egluro ei weithred dreisgar na hyd yn oed nodi ei enw. Y cyfan y mae’n ei gofio yw ei fam, Herzeleide, neu “Calon Drist.” Mae Kundry yn adrodd hanes y bachgen: Bu farw ei dad mewn brwydr, a magodd ei fam ef mewn coedwig, ond erbyn hyn mae hi hefyd wedi marw. Mae Gurnemanz yn arwain y llanc dienw i wledd y Greal, gan feddwl tybed ai ef yw'r un i gyflawni'r broffwydoliaeth.

Mae'r marchogion yn ymgynnull yn Neuadd y Greal. Mae Titurel yn dweud wrth Amfortas i ddadorchuddio'r Greal i roi nerth i'r frawdoliaeth, ond mae Amfortas yn gwrthod gan fod gweld y greal yn cynyddu ei boen. Mae Titurel yn gorchymyn i'r ysweiniaid i'w dadorchuddio. Mae'r cwpan yn taflu ei llewyrch o amgylch y neuadd. Mae'r ieuenctid dienw yn gwylio mewn syndod ond yn deall dim. Daw'r seremoni i ben, mae Gurnemanz, yn siomedig ac yn ddig am ddiffyg ymateb y bachgen, yn ei yrru i ffwrdd wrth i lais nas anweladwy ailadrodd y broffwydoliaeth.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Parsifal|url=https://www.metopera.org/user-information/synopses-archive/parsifal|website=www.metopera.org|access-date=2020-10-05|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ACT II ===
Yn ei gaer felltigedig, mae Klingsor, yn gwysio Kundry - sydd, dan ei swyn, yn cael ei gorfodi i arwain bodolaeth ddwbl - ac yn ei gorchymyn i hudo’r ffŵl ifanc. Wedi sicrhau'r waywffon, mae Klingsor bellach yn ceisio dinistrio'r gŵr ifanc, y mae'n gwybod gall achub marchogion y Greal. Mae Kundry yn protestio mewn ofer

Mae’r llanc dienw yn mynd i mewn i ardd hudolus Klingsor. Mae'r morwynion blodau yn erfyn am ei gariad, ond mae'n eu gwrthsefyll. Mae'r merched yn tynnu'n ôl wrth i Kundry, a drawsnewidiwyd yn fenyw ifanc hardd, ymddangos ac annerch y bachgen wrth ei enw - Parsifal. Mae'n sylweddoli bod ei fam unwaith wedi ei alw wrth yr enw mewn breuddwyd. Mae Kundry yn dechrau ei hudo trwy ddatgelu atgofion am ei blentyndod ac o’r diwedd yn ei gusanu. Mae Parsifal yn sydyn yn teimlo poen Amfortas ac yn deall tosturi. Mae'n sylweddoli mai Kundry a achosodd gwymp Amfortas ac mai ei genhadaeth yw achub brawdgarwch y Greal. Yn synnu at ei drawsnewidiad, mae Kundry yn ceisio ennyn trueni Parsifal. Mae hi'n dweud wrtho am y felltith sy'n ei chondemnio i fyw bywyd diderfyn o aileni parhaus ers iddi chwerthin am Grist ar y groes. Ond mae Parsifal yn ei gwrthsefyll. Mae hi'n ei felltithio i grwydro'n anobeithiol i chwilio am Amfortas a'r Greal ac yn galw ar Klingsor am help. Mae’r Klingsor yn ymddangos ac yn hyrddio’r waywffon Sanctaidd at Parsifal, sy’n ei ddal yn wyrthiol, gan beri i deyrnas Klingsor i ddifrodi.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Uncovering the Grail|url=https://www.classicfm.com/composers/wagner/guides/wagner-parsifal-guide-opera-synopsis/uncovering-grail/|website=Classic FM|access-date=2020-10-05|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}&lt;/ref&gt;

=== ACT III ===
Mae Gurnemanz, sydd bellach yn hen iawn ac yn byw fel meudwy ger cysegr y Greal, yn dod o hyd i Kundry edifarhaus yn y goedwig ac yn ei deffro o gwsg tebyg i farwolaeth. Mae marchog anhysbys yn agosáu yn cludo'r waywffon Sanctaidd. Yn fuan y mae Gurnemanz yn ei adnabod fel Parsifal.. Mae Parsifal yn disgrifio ei flynyddoedd o grwydro, gan geisio dod o hyd i'w ffordd yn ôl i Amfortas a'r Greal. Dywed Gurnemanz wrtho ei fod wedi dod ar yr adeg gywir; mae Amfortas, yn hiraethu am farwolaeth, wedi gwrthod dadorchuddio’r Greal. Mae'r frawdoliaeth yn dioddef, ac mae Titurel wedi marw. Mae Kundry yn golchi traed Parsifal, ac mae Gurnemanz yn ei fendithio ac yn ei gyhoeddi’n frenin. Fel ei dasg gyntaf mae Parsifal yn bedyddio Kundry. Mae'n cael ei daro gan harddwch natur o'u cwmpas, ac mae Gurnemanz yn egluro mai dyma wyrth [[Dydd Gwener y Groglith]]. Mae sŵn clychau yn cyhoeddi angladd Titurel, ac mae'r tri yn gwneud eu ffordd i'r cysegr.

Mae marchogion yn cludo Amfortas, y Greal ac arch Titurel i mewn i Neuadd y Greal. Nid yw Amfortas yn gallu cyflawni'r ddefod. Mae'n annog y marchogion i'w ladd ac felly'n dod â'i ing i ben, - pan mae Parsifal yn ymddangos yn sydyn. Mae Parsifal yn cyffwrdd ystlys Amfortas gyda'r waywffon sanctaidd ac yn iacháu'r clwyf. Gan ddadorchuddio’r Greal, mae’n derbyn gwrogaeth y marchogion fel eu prynwr a’u brenin ac yn eu bendithio. Mae aduniad y Greal a'r waywffon yn bendithio ac adnewyddu'r gymuned.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Synopsis of Wagner's 'Parsifal' -- the story of the opera|url=https://www.monsalvat.no/synopsis.htm|website=www.monsalvat.no|access-date=2020-10-05}}&lt;/ref&gt;

== Gwrth Semitiaeth ==
Mae rhai awduron yn honni bod yr opera yn hyrwyddo [[Gwrth-Semitiaeth|gwrth-semitiaeth]]. Mae rhai yn awgrymu bod Parsifal yn cael ei gynnig fel yr arwr &quot;gwaed pur&quot; (h.y. Ariaidd) sy'n goresgyn Klingsor, sy'n cael ei ystyried yn ystrydeb [[Iddewon|Iddewig]], yn enwedig gan ei fod yn gwrthwynebu Marchogion lled [[Cristnogaeth|Gristnogol]] y Greal. Mae dadleuon o'r fath yn destun dadl fawr, gan nad oes unrhyw beth penodol yn y libreto i'w cefnogi. Er nad oes dim gellir dweud syn benodol wrth semitaidd yn yr opera does dim amheuaeth bod Wagner yn hynod wrth Iddewig.

[[Arweinydd (cerddoriaeth)|Arweinydd]] y perfformiad cyntaf oedd Hermann Levi, arweinydd y llys yn Opera Munich. Roedd Wagner yn gwrthwynebu i Parsifal gael ei arwain gan Iddew. Awgrymodd Wagner yn gyntaf y dylai Lefi gael tröedigaeth i Gristnogaeth, ond gwrthododd Lefi ei wneud. Yna ysgrifennodd Wagner at y Brenin Ludwig ei fod wedi penderfynu derbyn Lefi. Er gwaethaf y ffaith ei fod yn honni iddo dderbyn cwynion y dylai &quot;o bob darn, y gwaith mwyaf Cristnogol hwn&quot; gael ei arwain gan Iddew. Mynegodd y Brenin ei foddhad yn hyn o beth. Dywedodd fod &quot;bodau dynol i gyd yn frodyr yn y bôn&quot;. Ysgrifennodd Wagner at y Brenin ei fod yn &quot;ystyried y genedl Iddewig fel gelyn ganedig dynoliaeth bur a phopeth sy'n fonheddig amdani&quot;.&lt;ref&gt;John Deathridge (2008) Wagner Beyond Good and Evil. University of California Press. ISBN 9780520254534&lt;/ref&gt;

== Gweler hefyd ==
* [[Parsifal - Disgyddiaeth]]

== Cyfeiriadau ==
{{Cyfeiriadau}}

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Operâu]]
[[Categori:Richard Wagner]]
[[Categori:Gweithiau 1882]]</text>
      <sha1>8nhf99r2lle3k363ci7nkykf5zj10hz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Richard Wagner</title>
    <ns>14</ns>
    <id>284688</id>
    <revision>
      <id>11102140</id>
      <parentid>11101658</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:28:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43" xml:space="preserve">[[Categori:Cyfansoddwyr clasurol Almaenig]]</text>
      <sha1>0j1eluqi23uoeh2uatsr6lc8bdu94xa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Barcud</title>
    <ns>0</ns>
    <id>285765</id>
    <revision>
      <id>11102022</id>
      <parentid>10803765</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T16:03:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1138" xml:space="preserve">{{TOC right}}
Gall y gair '''barcud''' (hefyd '''barcut''') gyfeirio at sawl peth. 

==Adar ysglyfaethus==
Mae'n hen enw am amryw fathau o adar ysglyfaethus. Yng Nghymru fel arfer mae'n cyfeirio at:

* [[Barcud coch]], y rhywogaeth sy'n hysbys yng Nghymru

Ond mae amryw o rywogaethau eraill i'w cael ledled y byd, gan gynnwys:

* [[Barcud brahmini]]
* [[Barcud bronddu]]
* [[Barcud brongoch]]
* [[Barcud Cabo Verde]]
* [[Barcud clungoch]]
* [[Barcud clustddu]]
* [[Barcud cynffonfforchog]]
* [[Barcud cynffonsgwar]]
* [[Barcud cynffonwennol]]
* [[Barcud cynffonwyn]]
* [[Barcud chwibanog]]
* [[Barcud du]]
* [[Barcud llwyd]]
* [[Barcud malwod]]
* [[Barcud Mississippi]]
* [[Barcud patrymog]]
* [[Barcud penllwyd]]
* [[Barcud pigfain]]
* [[Barcud pigfachog]]
* [[Barcud torchog]]
* [[Barcud wynepgoch]]
* [[Barcud yr Aifft]]
* [[Barcud ysgwydd-ddu]]
* [[Barcud ysgwydd-ddu Awstralia]]

==Tegannau==
* [[Barcud (tegan)]], ffrâm ysgafn a ehedir yn y gwynt ar ben llinyn

==Mathemateg==
* [[Barcut (geometreg)]], math o bedrochr

==Gweler hefyd==
* ''[[Y Barcud]]'', papur bro
* [[Barcud Derwen]], cwmni teledu Cymreig
----
{{gwahaniaethu}}</text>
      <sha1>ofabpyb510ss0wfl8vt2037w0gjwvvt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwarchodfa Natur Genedlaethol Caerlaverock</title>
    <ns>0</ns>
    <id>285793</id>
    <revision>
      <id>11102046</id>
      <parentid>11101849</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:36:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2766" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| suppressfields = cylchfa|gwlad={{banergwlad|Yr Alban}}}}
[[File:Caerlaverock01LB.jpg|chwith|bawd|260px|Gwyddau gwyrain]]
[[File:Caerlaverock02LB.jpg|bawd|260px|Un o'r cuddfannau]]
Gwarchodfa Natur yn [[Dumfries a Galloway]], [[yr Alban]] yw '''Gwarchodfa Natur Genedlaethol Caerlaverock'''. Un o warchodfeydd yr [[Ymddiriodolaeth Adar Dŵr a Thiroedd Gwlybion]] yw hi. Maint y warchodfa yw 1400 erw.&lt;ref name=&quot;Gwefan y warchodfa&quot;&gt;[https://www.wwt.org.uk/wetland-centres/caerlaverock/ Gwefan y warchodfa]&lt;/ref&gt; Mae’r warchodfa’n nodedig am [[Gŵydd wyran|Gwyddau gwyrain]] ac [[Alarch y Gogledd|Elyrch y Gogledd]].&lt;ref&gt;[https://www.visitscotland.com/info/see-do/wwt-caerlaverock-wetland-centre-p251901 Gwefan visitscotland.com]&lt;/ref&gt; Mae dros 40,000 o wyddau gwyrain yn ymweld yn flynyddol o [[Sfalbard]]. Gwelir [[Hebog tramor]], [[Boda tinwyn]] a [[Bod y Gwerni]]’n hela. Mae [[Alarch dof]], [[Hwyaden wyllt]], [[Chwiwell]], [[Hwyaden gopog]], [[Llydanbig]], [[Corhwyaden]], [[Gŵydd lwyd]], [[Rhegen y dŵr]], [[Gwyach gorniog]], [[Rhostog Gynffonddu]], [[Gylfinir]], [[Cornchwiglen]], [[Bras y Cyrs]], [[Bras Melyn]], [[Dryw Eurben]], [[Dringwr Bach]], [[Llinos]],[[Coch y Berllan]], [[Hwyaden benddu]] ac [[Alarch Bewick]] hefyd, a gwelir [[Gwennol y Bondo]] dros yr haf, [[Socan Eira]] ac [[Adain Coch]] dros yr hydref.&lt;ref name=&quot;Gwefan y warchodfa&quot;/&gt; Mae pâr o [[Gwalch|weilch]] wedi nythu yn y warchodfa ers 2003. Gwelir y nyth trwy webcam yn ystod y tymor nythu (Ebrill i Awst).&lt;ref&gt;[https://www.wwt.org.uk/wetland-centres/caerlaverock/experience/ospreys/# Gwefan yr ymddiriedolaeth]&lt;/ref&gt; Cedwir [[Defaid Shetland]] i bori'r glaswellt.

Agorwyd canolfan addysg ym mis Ionawr 2002 gan [[Brenin Harald V o Norwy|Frenin Harald V o Norwy]].&lt;ref&gt;[https://www.ournorwegianstory.com/story-related-to/the-royal-visit/ Gwefan ournorwegianstory.com]&lt;/ref&gt;

===Oriel===
&lt;gallery&gt;
File:Caerlaverock03LB.jpg|Elyrch y gogledd
File:Caerlaverock04LB.jpg|Chwiwellau
File:Caerlaverock05LB.jpg|Gwyddau troedbinc
File:Caerlaverock06LB.jpg|Llwybr trwy'r warchodfa
delwedd:Caerlaverock07LB.jpg|Hwyaden wyllt
delwedd:Caerlaverock08LB.jpg|Chwiwell
Delwedd:Caerlaverock09LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock10LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock11LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock12LB.jpg|Defaid Shetland
Delwedd:Caerlaverock13LB.jpg|Llydanbig
Delwedd:Caerlaverock14LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock15LB.jpg|Buwch hirgorn
Delwedd:Caerlaverock16LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock17LB.jpg|Ji-binc
Delwedd:Caerlaverock18LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

==Gweler hefyd==
* [[Rhestr o warchodfeydd natur genedlaethol yr Alban]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.wwt.org.uk/wetland-centres/caerlaverock/ Gwefan y warchodfa]

[[Categori:Gwarchodfeydd natur yn yr Alban|Caerlaverock]]</text>
      <sha1>drmq1iazsohinky9sq5em9rk9p0hl5y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102048</id>
      <parentid>11102046</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T20:41:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2772" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| suppressfields = cylchfa|gwlad={{banergwlad|Yr Alban}}}}
[[File:Caerlaverock01LB.jpg|chwith|bawd|260px|Gwyddau gwyrain]]
[[File:Caerlaverock02LB.jpg|bawd|260px|Un o'r cuddfannau]]
Gwarchodfa Natur yn [[Dumfries a Galloway]], [[yr Alban]] yw '''Gwarchodfa Natur Genedlaethol Caerlaverock'''. Un o warchodfeydd yr [[Ymddiriodolaeth Adar Dŵr a Thiroedd Gwlybion]] yw hi. Maint y warchodfa yw 1400 erw.&lt;ref name=&quot;Gwefan y warchodfa&quot;&gt;[https://www.wwt.org.uk/wetland-centres/caerlaverock/ Gwefan y warchodfa]&lt;/ref&gt; Mae’r warchodfa’n nodedig am [[Gŵydd wyran|Gwyddau gwyrain]] ac [[Alarch y Gogledd|Elyrch y Gogledd]].&lt;ref&gt;[https://www.visitscotland.com/info/see-do/wwt-caerlaverock-wetland-centre-p251901 Gwefan visitscotland.com]&lt;/ref&gt; Mae dros 40,000 o wyddau gwyrain yn ymweld yn flynyddol o [[Svalbard]]. Gwelir [[Hebog tramor]], [[Boda tinwyn]] a [[Boda gwerni]]’n hela. Mae [[Alarch dof]], [[Hwyaden wyllt]], [[Chwiwell]], [[Hwyaden gopog]], [[Pibydd llydanbig]], [[Corhwyaden]], [[Gŵydd lwyd]], [[Rhegen y dŵr]], [[Gwyach gorniog]], [[Rhostog Gynffonddu]], [[Gylfinir]], [[Cornchwiglen]], [[Bras y Cyrs]], [[Bras Melyn]], [[Dryw Eurben]], [[Dringwr Bach]], [[Llinos]],[[Coch y Berllan]], [[Hwyaden benddu]] ac [[Alarch Bewick]] hefyd, a gwelir [[Gwennol y Bondo]] dros yr haf, [[Socan Eira]] ac [[Adain Coch]] dros yr hydref.&lt;ref name=&quot;Gwefan y warchodfa&quot;/&gt; Mae pâr o [[Gwalch|weilch]] wedi nythu yn y warchodfa ers 2003. Gwelir y nyth trwy webcam yn ystod y tymor nythu (Ebrill i Awst).&lt;ref&gt;[https://www.wwt.org.uk/wetland-centres/caerlaverock/experience/ospreys/# Gwefan yr ymddiriedolaeth]&lt;/ref&gt; Cedwir [[Defaid Shetland]] i bori'r glaswellt.

Agorwyd canolfan addysg ym mis Ionawr 2002 gan [[Brenin Harald V o Norwy|Frenin Harald V o Norwy]].&lt;ref&gt;[https://www.ournorwegianstory.com/story-related-to/the-royal-visit/ Gwefan ournorwegianstory.com]&lt;/ref&gt;

===Oriel===
&lt;gallery&gt;
File:Caerlaverock03LB.jpg|Elyrch y gogledd
File:Caerlaverock04LB.jpg|Chwiwellau
File:Caerlaverock05LB.jpg|Gwyddau troedbinc
File:Caerlaverock06LB.jpg|Llwybr trwy'r warchodfa
delwedd:Caerlaverock07LB.jpg|Hwyaden wyllt
delwedd:Caerlaverock08LB.jpg|Chwiwell
Delwedd:Caerlaverock09LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock10LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock11LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock12LB.jpg|Defaid Shetland
Delwedd:Caerlaverock13LB.jpg|Llydanbig
Delwedd:Caerlaverock14LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock15LB.jpg|Buwch hirgorn
Delwedd:Caerlaverock16LB.jpg
Delwedd:Caerlaverock17LB.jpg|Ji-binc
Delwedd:Caerlaverock18LB.jpg
&lt;/gallery&gt;

==Gweler hefyd==
* [[Rhestr o warchodfeydd natur genedlaethol yr Alban]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
* [https://www.wwt.org.uk/wetland-centres/caerlaverock/ Gwefan y warchodfa]

[[Categori:Gwarchodfeydd natur yn yr Alban|Caerlaverock]]</text>
      <sha1>94n4xsue065v1mnioi94tbfovn3tcuk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr (gwahaniaethu)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>285977</id>
    <revision>
      <id>11102073</id>
      <parentid>10810632</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T21:39:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1721" xml:space="preserve">{{TOC right}}
Gallai '''Eryr''' gyfeirio at:

==Adar ysglyfaethus==
* [[Eryr]], math o aderyn ysglyfaethus mawr, sy'n cynnwys sawl rhywogaeth, gan gynnwys:
**[[Eryr Adalbert]]
**[[Eryr Bonelli]]
**[[Eryr brith]]
**[[Eryr brith bychan]]
**[[Eryr bronddu]]
**[[Eryr copog America]]
**[[Eryr coronog]]
**[[Eryr cribog bach]]
**[[Eryr cribog mawr]]
**[[Eryr cribog Papwa]]
**[[Eryr cwta]]
**[[Eryr cynffon lletem]]
**[[Eryr deuliw]], aderyn brodorol yn Ynysoedd Prydain
**[[Eryr du Affrica]]
**[[Eryr du America]]
**[[Eryr du India]]
**[[Eryr euraid]]
**[[Eryr Gurney]]
**[[Eryr môr]]
**[[Eryr môr]]
**[[Eryr môr Pallas]]
**[[Eryr môr Sanford]]
**[[Eryr môr Steller]]
**[[Eryr môr torwyn]]
**[[Eryr milwrol]]
**[[Eryr moel]]
**[[Eryr nadroedd Andaman]]
**[[Eryr nadroedd y Congo]]
**[[Eryr nadroedd copog]]
**[[Eryr nadroedd cyffredin]]
**[[Eryr nadroedd gwinau]]
**[[Eryr nadroedd Kinabalu]]
**[[Eryr nadroedd llwyd]]
**[[Eryr nadroedd Madagasgar]]
**[[Eryr nadroedd Nicobar]]
**[[Eryr nadroedd rhesog]]
**[[Eryr nadroedd Swlawesi]]
**[[Eryr y Philipinau]]
**[[Eryr rheibus]]
**[[Eryr rheibus Asia]]
**[[Eryr rheibus y diffeithwch]]
**[[Eryr rheibus y Gorllewin]]
**[[Eryr ymerodrol]]

==Creaduriaid chwedlonol==
*[[Eryr Gwern Abwy]], un o'r anifeiliaid hynaf yn chwedl ''Culhwch ac Olwen''

==Afiechyd==
* [[Yr Eryr (afiechyd)|Yr Eryr]], haint feirol, ''Herpes zoster''

==Enwau barddol==
* [[Owen Griffith (Eryr Eryri)|Eryr Eryri]], Owen Griffith (1839–1903)
* [[John Williams (Eryr Glan Gwawr)|Eryr Glan Gwawr]], John Williams (1861–1922)

==Llyfrau==
* ''[[Yr Eryr (cyfrol)|Yr Eryr]]'', nofel dditectif gan Gareth W. Williams

==Seryddiaeth==
* [[Aquila (cytser)|Yr Eryr]], cytser Aquila

----
{{gwahaniaethu}}</text>
      <sha1>drhflqfb11fnlpvrkwvpsrmy2uq05r4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cwpan y Byd Pêl-droed 2022</title>
    <ns>0</ns>
    <id>291338</id>
    <revision>
      <id>11101989</id>
      <parentid>11101026</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T14:34:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Idiomatig</username>
        <id>38774</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29173" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL 
| suppressfields= logo
| image = Delwedd:2022 FIFA World Cup.svg
| enw_brodorol = '''''{{lang|ar|كأس العالم لكرة القدم 2022}}'''''&lt;br /&gt;''Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022''&lt;br /&gt;Qatar 2022&lt;br /&gt;2022 قطر
| map lleoliad = [[File:QAT orthographic.svg|270px]]
}}

'''Cwpan y Byd FIFA 2022''' ({{Lang-ar|2022 كأس العالم لكرة القدم|Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022}}) fydd yr 22ain gystadleuaeth [[Cwpan y Byd Pêl-droed|Cwpan y Byd FIFA]], y bencampwriaeth pêl-droed dynion rhyngwladol a gynhelir bob pedair blynedd rhwng timau cenedlaethol sydd â chymdeithasau sy'n aelodau o [[Ffederasiwn Rhyngwladol y Cymdeithasau Pêl-droed|FIFA]]. Er gwaethaf rhwystrau [[COVID-19]], disgwylir iddi gymryd lle yng [[Qatar|Nghatar]] rhwng 20 Tachwedd a 18 Rhagfyr 2022. Hon fydd y gystadleuaeth Cwpan Byd gyntaf erioed i gael ei chynnal yn y [[Y Byd Arabaidd|byd Arabaidd]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara|title=Amir: 2022 World Cup Qatar a tournament for all Arabs|date=15 Gorffennaf 2018|work=Gulf Times|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907183342/https://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara}}&lt;/ref&gt; a hon fydd yr ail gystadleuaeth Gwpan y Byd erioed i gael ei chynnal yn gyfan gwbl yn Asia ar ôl [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|cynnal cystadeuaeth 2002]] yn [[De Corea|Ne Corea]] a Siapan.{{Efn|The [[2018 FIFA World Cup|2018 competition]] in Russia featured two Asian venues, according to various definitions of the [[Boundaries between the continents of Earth#Asia and Europe|geographical boundary between Asia and Europe]]: [[Yekaterinburg]] and [[Sochi]].}} Hon fydd y gystadleuaeth olaf i gynnwys 32 o dimau, gyda chynnydd i 48 tîm wedi'i drefnu ar gyfer cystadleuaeth  2026 yn yr Unol Daleithiau, Mecsico a Chanada. Y pencampwyr presennol (yn dilyn [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018]]) yw [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc]].&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report|title=France seal second World Cup triumph with 4–2 win over brave Croatia|last=Taylor|first=Daniel|date=15 Gorffennaf 2018|website=The Guardian|access-date=7 Medi 2018|archivedate=26 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190626195043/https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report}}&lt;/ref&gt;

Oherwydd gwres llethol yng Nghatar yn yr haf, cynhelir y gystadleuaeth Cwpan y Byd hon rhwng diwedd mis Tachwedd a chanol mis Rhagfyr, gan ei gwneud y gystadleuaeth gyntaf i beidio â chael ei chynnal ym mis Mai, Mehefin, neu Orffennaf; mae'r gystadleuaeth hefyd i'w chynnal mewn amserlen lai o oddeutu 28 diwrnod.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html|title=FIFA Executive Committee confirms November/December event period for Qatar 2022|publisher=FIFA|date=19 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=10 Medi 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180910210625/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html}}&lt;/ref&gt;

Gwnaed cyhuddiadau yn erbyn y modd yr enillodd Catar yr hawl i gynnal y gystadleuaeth, ond cliriwyd Catar gan adroddiad mewnol FIFA. Fodd bynnag, disgrifiodd y prif ymchwilydd, Michael J. Garcia, adroddiad FIFA ar ei waith ymchwil, fel un sy'n cynnwys &quot;nifer o sylwadau sy'n anghyflawn ac yn sylweddol wallus.&quot; &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/30037729|title=Fifa report 'erroneous', says lawyer who investigated corruption claims|publisher=BBC Sport|date=13 Tachwedd 2014|access-date=24 Chwefror 2015|archive-date=22 Chwefror 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150222160348/http://www.bbc.com/sport/0/football/30037729}}&lt;/ref&gt; Ar 27 Mai 2015, agorodd erlynwyr ffederal y Swistir ymchwiliad i gamweinyddu ariannol yn ymwneud â chynigion Cwpan y Byd 2018 a 2022.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|title=Criminal investigation into 2018 and 2022 World Cup awards opened|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527151837/https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|archive-date=27 Mai 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.espnfc.com/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-2018-and-2022-world-cup|title=The Office of the Attorney General of Switzerland seizes documents at FIFA|work=The Federal Council|publisher=The Swiss Government|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-date=12 Chwefror 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210212225119/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-}}&lt;/ref&gt; Ar 6 Awst 2018, honnodd cyn-lywydd FIFA, Sepp Blatter, fod Catar wedi defnyddio “''black ops''”, gan awgrymu bod y pwyllgor a wnaeth y cais gwreiddiol i gynnal y gystadleuaeth wedi twyllo i ennill yr hawliau i'w chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8|title=Sepp Blatter says Qatar cheated to host World Cup|date=5 Awst 2018|access-date=7 Awst 2018|archive-date=7 Awst 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180807094809/https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8}}&lt;/ref&gt; Yn ogystal, wynebodd Catar feirniadaeth gref oherwydd y modd y cafodd gweithwyr o dramor (a fu'n ymwneud â'r paratoadau ar gyfer y gystadleuaeth) eu trin, gydag [[Amnest Rhyngwladol]] yn cyfeirio at &quot;lafur gorfodol&quot; ac yn nodi bod cannoedd (os nad miloedd) o weithwyr mudol wedi marw o ganlyniad i gamdrin [[hawliau dynol]], ac amodau gwaith peryglus ac annynol, a hynny er i safonau lles gweithwyr gael eu drafftio gan lywodraeth Catar yn 2014.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml|title=Amnesty says workers at Qatar World Cup stadium suffer abuse|date=31 Mawrth 2016|access-date=31 Mawrth 2016|archivedate=2 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402053622/http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml}}&lt;/ref&gt;

Rhwng 2015 a 2021, mabwysiadodd llywodraeth Catar ddiwygiadau llafur newydd&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/|title=Labour Reform|website=Government Communications Office|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181807/https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/}}&lt;/ref&gt; i wella amodau gwaith, gan gynnwys isafswm cyflog ar gyfer yr holl weithwyr &lt;ref name=&quot;Guardian20200901&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system|last=Pete Pattisson|title=New Labour Law Ends Qatar's Exploitative Kafala System|date=1 Medi 2020|website=The Guardian|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181805/https://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system}}&lt;/ref&gt; a chael gwared ar y system kafala.  Cyfeiriodd Amnest Rhyngwladol at y mesurau hyn fel &quot;cam sylweddol tuag at amddiffyn gweithwyr mudol&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/|title=Qatar reforms strike at heart of abusive kafala system|website=www.amnesty.org|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714182321/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/}}&lt;/ref&gt;

Bu honiadau o lwgrwobrwyo yn ymwneud â'r broses o ddethol aelodau i pwyllgor gweithredol FIFA. Yn Nhachwedd 2021 roedd FIFA'n ymchwilio i'r honiadau hyn .

Catar yw'r genedl leiaf erioed i gynnal cystadleuaeth Cwpan y Byd FIFA a'r wlad ail leiaf yn ôl arwynebedd wedi'r Swistir, a gynhaliodd Cwpan y Byd FIFA 1954.  Mae arwynebedd y Swistir dairgwaith yn fwy â Chatar a dim ond 16 tîm oedd yn cystadlu yng Ngwpan y Byd 1954, bydd 32 o dimau yn cystadlu yng Nghwpan y Byd 2022 yng Nghatar.

== Ehangu posib ==
Ar 12 Ebrill 2018, gofynnodd [[CONMEBOL]] i FIFA ehangu Cwpan y Byd 2022 FIFA o 32 i 48 tîm, bedair blynedd cyn Cwpan y Byd 2026 FIFA fel y cynlluniwyd i ddechrau.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html|title=Why Fifa's 48-team plan for the 2022 World Cup is bad news for Qatar|work=The Independent|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907160036/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html|title=FIFA is considering a bigger World Cup in Qatar, one of the planet's smallest countries|last=Goff|first=Steven|work=Chicago Tribune|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907144521/http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html}}&lt;/ref&gt; Mynegodd Llywydd FIFA Gianni Infantino barodrwydd i ystyried y cais.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022|title=FIFA President Gianni Infantino open to CONMEBOL's request to expand Qatar World Cup|date=13 April 2018|publisher=ESPN|access-date=13 April 2018|archivedate=14 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414091642/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, gwrthododd cyngres FIFA y cais ychydig cyn dechrau [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|Cwpan y Byd FIFA 2018]] . Dywedodd Infantino na fyddai'r corff llywodraethu pêl-droed byd-eang yn trafod y posibilrwydd o gael 48 tîm, ac y byddent yn trafod y mater yn gyntaf gyda'r wlad sy'n ei chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2|title=FIFA President Gianni Infantino|date=10 Mehefin 2018|website=Reuters|access-date=23 Mehefin 2018|archivedate=23 Mehefin 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180623171353/https://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2}}&lt;/ref&gt;

Ym Mawrth 2019, daeth &quot;astudiaeth ddichonoldeb FIFA&quot; i'r casgliad ei bod yn bosibl ehangu'r twrnamaint i 48 tîm, er gyda chymorth &quot;un neu fwy&quot; o wledydd cyfagos a &quot;dau i bedwar lleoliad ychwanegol.&quot; Dywedodd FIFA hefyd &quot;er na all ddiystyru camau cyfreithiol rhag colli cynigwyr trwy newid fformat [y twrnamaint], dywedodd yr astudiaeth ei fod 'wedi dod i'r casgliad bod y risg yn isel'.&quot; Byddai FIFA a Qatar wedi archwilio cynigion posib ar y cyd i'w cyflwyno i Gyngor FIFA a Chyngres FIFA yn ddiweddarach ym mis Mehefin. Pe bai cynnig ar y cyd wedi'i gyflwyno, byddai aelod-gymdeithasau FIFA wedi pleidleisio ar y penderfyniad terfynol yn 69fed Cyngres FIFA ym [[Paris|Mharis]], erbyn 5 Mehefin.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments|title=FIFA Council decides on key steps for upcoming international tournaments|work=FIFA.com|date=15 Mawrth 2019|access-date=15 Mawrth 2019|archive-date=27 Mawrth 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091028/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ap319&quot;&gt;{{Cite web|url=https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685|title=APNewsBreak: FIFA study backs 48-team '22 WC, Qatar sharing|first=Rob|last=Harris|date=11 Mawrth 2019|access-date=12 Mawrth 2019|archivedate=11 Mawrth 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311233853/https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, ar 22 Mai, cyhoeddodd FIFA na fyddai’n ehangu’r twrnamaint.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field|title=FIFA keeps 2022 World Cup at 32 teams|website=SI.com|language=en|access-date=22 Mai 2019|archivedate=2 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190602085919/https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field}}&lt;/ref&gt;

== Rhagbrofion (cymhwyso) ==
Mae chwe chydffederasiwn cyfandirol FIFA yn trefnu eu cystadlaethau rhagbrofol eu hunain. Mae holl aelod-gymdeithasau FIFA, y mae 211 ohonynt ar hyn o bryd, yn gymwys i gael eu cynnwys. Cymhwysodd [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Qatar|Qatar]], fel gwesteiwyr, yn awtomatig ar gyfer y twrnamaint. Fodd bynnag, roedd yr [[AFC]] yn gorfodi Qatar i gymryd rhan yn y cam rhagbrofol Asiaidd, gan fod y ddwy rownd gyntaf hefyd yn rhagbrofion ar gyfer Cwpan Asiaidd AFC 2023.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Palmer|first=Dan|title=Hosts Qatar to compete in qualifying for 2022 World Cup|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup|access-date=15 Awst 2017|work=insidethegames.biz|publisher=Dunsar Media Company|date=31 Gorffennaf 2017|archive-date=6 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190606063449/https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt; Os bydd y Qataris yn cyrraedd y cam olaf fel enillwyr yn eu grŵp neu fel un o'r pedwar sy'n ail orau, bydd y pumed tîm gorau'n symud ymlaen yn eu lle.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race|title=Groups finalised for Qatar 2022 &amp; China 2023 race|work=The-AFC.com|publisher=AFC|date=17 Gorffennaf 2019|access-date=9 Hydref 2019|archive-date=20 Awst 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190820085920/https://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race}}&lt;/ref&gt; Bydd pencampwyr presennol Cwpan y Byd, sef [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc,]] hefyd yn mynd trwy'r cystadleuthau rhagbrofol fel arfer.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/|title=2022 World Cup odds: France favorite to repeat in Qatar; USA behind Mexico with 16th-best odds|work=CBS Sports|access-date=7 Medi 2018|archive-date=1 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190401134213/https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/}}&lt;/ref&gt; Cychwynnodd Saint Lucia yn y gystadleuaeth i ddechrau ond tynnodd yn ôl ohono cyn eu gêm gyntaf. Tynnodd [[Gogledd Corea]] yn ôl o'r rownd ragbrofol oherwydd pryderon diogelwch yn ymwneud â [[Pandemig COVID-19|phandemig COVID-19]].

Trafodwyd dyraniad slotiau ar gyfer pob cydffederasiwn gan Bwyllgor Gweithredol FIFA ar 30 Mai 2015 yn [[Zürich]] ar ôl Cyngres FIFA.&lt;ref name=&quot;fifa20150320&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html|title=2022 FIFA World Cup to be played in November/December|publisher=FIFA|date=20 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=12 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171112185227/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html}}&lt;/ref&gt; Penderfynodd y pwyllgor y byddai'r dyraniadau yn 2006, a arhosodd yn ddigyfnewid ar gyfer 2010, 2014, a 2018, yn parhau ar gyfer twrnamaint 2022, sef:&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/news/y=2015/m=5/news=current-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html|title=Current allocation of FIFA World Cup confederation slots maintained|publisher=FIFA|date=30 Mai 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=30 Mai 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150530211217/http://www.fifa.com/worldcup/news/y%3D2015/m%3D5/news%3Dcurrent-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html}}&lt;/ref&gt;

* [[CAF]] (Affrica): 5
* [[AFC]] (Asia): 4.5 (heb gynnwys y wlad sy'n cynnal)
* [[UEFA]] (Ewrop): 13
* [[CONCACAF]] (Gogledd a Chanol America a Charibî): 3.5
* [[OFC]] (Oceania): 0.5
* [[CONMEBOL]] (De America): 4.5

Roedd disgwyl i'r cyfarfod deŵpwis timau rhagbrofol gael ei chynnal yng Ngorffennaf 2019; canslwyd hyn yn ddiweddarach i ganiatáu i bob cydffederasiwn gynnal eu rhestrau eu hunain ar gyfer eu twrnameintiau rhagbrofol unigol.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=2022 World Cup: How qualifying works around the world|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=25 Mai 2019|access-date=30 Mai 2019|archive-date=26 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190626195036/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world}}&lt;/ref&gt; Chwaraewyd y gemau rhagbrofol cyntaf ym Mehefin 2019 yn y twrnamaint rhagbrofol Asiaidd, gyda [[Mongolia]] yn trechu Brunei 2–0 ar 6 Mehefin, lle sgoriodd chwaraewr Mongolia Norjmoogiin Tsedenbal y gol cyntaf i gymhwyso.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongolia win first World Cup 2022 qualifier|url=https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/|publisher=AOL.com|access-date=11 Mehefin 2019|archivedate=7 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190607155812/https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/}}&lt;/ref&gt;

=== Timau sydd wedi cymhwyso ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Tim
!Cymhwyso /&lt;br /&gt;Cystadleuaeth Rhagbrofol
!Dyddiad Cymhwyso
! data-sort-type=&quot;number&quot; |Ymddangosiadau yn y gorffennol&lt;sup&gt;'''1'''&lt;/sup&gt;
!Llwyddiannau'r&lt;br /&gt;Gorffennol
|-
|{{Fb|QAT}}
|Gwestai'r Gystadleuaeth
|{{Sortio|2010-12-02|2 Rhagfyr 2010}}
|0 (debut)
| align=&quot;center&quot; |—
|-
|{{Fb|GER}}
|Enillydd Grŵp J
|{{Sortio|2021-10-11|11 Hydref 2021}}
|19 (1934, 1938, '''1954'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]'''''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' (1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
|-
|{{Fb|DEN}}
|Enillydd Grŵp F
|{{Sortio|2021-10-12|12 Hydref 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]])
|-
|{{Fb|BRA}}
|Un o 4 prif dim CONMEBOL
|{{Sortio|2021-11-11|11 Tachwedd 2021}}
|21 (1930, 1934, 1938, ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]'', 1954, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]''', '''1962''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]])
|-
|{{Fb|FRA}}
|Enillydd Grŵp D
|{{Sortio|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}
|15 (1930, 1934, ''1938'', 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|'''''1998''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|'''2018''']])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|BEL}}
|{{Dimamlapio|Enillydd Grŵp E
|{{Dimamlapio|{{Sort|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}}}
|13 (1930, 1934, 1938, 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Third place ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|CRO}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|ESP}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|15 (1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|''1982'']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|'''2010''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|SRB}}
|Enillydd Grŵp A
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|12 (1930&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1954&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Fourth place (1930&lt;sup&gt;'''4'''&lt;/sup&gt;, 1962)
|-
|{{Fb|ENG}}
|Enillydd Grŵp I
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|15 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|'''''1966''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]])
|-
|{{Fb|SUI}}
|Enillydd Grŵp C
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|11 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwAjc&quot;&gt;1954&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;, 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals (1934, 1938, 1954)
|-
|{{Fb|NED}}
|Enillydd Grŵp G
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|10 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|ARG}}
|Un o brif dimau CONMEBOL 
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|17 (1930, 1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]''''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]])
|}

: &lt;div data-mw-cx-source=&quot;undefined&quot; data-mw-section-number=&quot;3&quot;&gt;&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt; Mae ffont '''Trwm''' yn dynodi pencampwr y flwyddyn honno. ''Mae italig'' yn dynodi gwesteiwr am y flwyddyn honno.&lt;/div&gt;
: &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; Wedi cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol yr Almaen|Gorllewin yr Almaen]]. Cystadleuodd tîm ar wahân ar gyfer Dwyrain yr Almaen ran mewn yn y rhagbrofion yn ystod yr amser hwn, ar ôl cystadlu ym [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]] yn unig.
: &lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt; Rhwng 1930 a 1998, bu [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Serbia|Serbia]] yn cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Iwgoslafia|Iwgoslafia]], tra yn 2006 fel Serbia a Montenegro.
: &lt;sup&gt;4&lt;/sup&gt; Ni chafwyd gêm swyddogol yn y trydydd safle ym 1930 ac ni ddyfarnwyd trydydd safle swyddogol ar y pryd; collodd yr Unol Daleithiau ac Iwgoslafia yn y rownd gynderfynol. Fodd bynnag, mae FIFA yn rhestru'r timau fel trydydd a phedwerydd yn y drefn honno gan ddefnyddio cofnodion cyffredinol y timau yn y twrnamaint.

== Lleoliad y gemau ==
Yn Ebrill 2017, nid oedd FIFA wedi cwblhau rhestr o ba stadiymau fyddai'n barod ymhen pum mlynedd, dywedodd Goruchaf Bwyllgor Cyflenwi ac Etifeddiaeth Qatar ei fod yn disgwyl y byddai wyth yn Doha neu'n agos ato (ac eithrio Al Khor) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|title=Official: Qatar has cut its 2022 World Cup budget almost in half|date=7 April 2017|publisher=Doha News|access-date=16 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191224164749/https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|archivedate=24 December 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sc.qa/en/stadiums|title=Stadiums|date=6 Gorffennaf 2018|website=Supreme Committee for Delivery &amp; Legacy|access-date=8 Ionawr 2018|archivedate=14 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171114015238/http://www.sc.qa/en/stadiums}}&lt;/ref&gt;

Yn mis Ionawr 2019, dywedodd Infantino fod FIFA yn archwilio’r posibilrwydd o gael gwledydd cyfagos i gynnal rhai gemau yn ystod y twrnamaint, er mwyn lleihau tensiynau gwleidyddol.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup|title=Infantino: Qatar neighbours could help host World Cup|date=2 Ionawr 2019|access-date=2 Ionawr 2019|website=ESPN|archivedate=2 Ionawr 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190102161434/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt;

== Rowndiau Terfynol ==

== Hawliau darlledu ==

== Nodiadau ==

[[Categori:Cwpan y Byd Pêl-droed yn ôl blwyddyn]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>4q294t6242tcqjv1ii7oxiguxef5bd0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11101992</id>
      <parentid>11101989</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T14:51:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Idiomatig</username>
        <id>38774</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29173" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL 
| suppressfields= logo
| image = Delwedd:2022 FIFA World Cup.svg
| enw_brodorol = '''''{{lang|ar|كأس العالم لكرة القدم 2022}}'''''&lt;br /&gt;''Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022''&lt;br /&gt;Qatar 2022&lt;br /&gt;2022 قطر
| map lleoliad = [[File:QAT orthographic.svg|270px]]
}}

'''Cwpan y Byd FIFA 2022''' ({{Lang-ar|2022 كأس العالم لكرة القدم|Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022}}) fydd yr 22ain gystadleuaeth [[Cwpan y Byd Pêl-droed|Cwpan y Byd FIFA]], y bencampwriaeth pêl-droed dynion rhyngwladol a gynhelir bob pedair blynedd rhwng timau cenedlaethol sydd â chymdeithasau sy'n aelodau o [[Ffederasiwn Rhyngwladol y Cymdeithasau Pêl-droed|FIFA]]. Er gwaethaf rhwystrau [[COVID-19]], disgwylir iddi gymryd lle yng [[Qatar|Nghatar]] rhwng 20 Tachwedd a 18 Rhagfyr 2022. Hon fydd y gystadleuaeth Cwpan Byd gyntaf erioed i gael ei chynnal yn y [[Y Byd Arabaidd|byd Arabaidd]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara|title=Amir: 2022 World Cup Qatar a tournament for all Arabs|date=15 Gorffennaf 2018|work=Gulf Times|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907183342/https://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara}}&lt;/ref&gt; a hon fydd yr ail gystadleuaeth Gwpan y Byd erioed i gael ei chynnal yn gyfan gwbl yn Asia ar ôl [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|cynnal cystadeuaeth 2002]] yn [[De Corea|Ne Corea]] a Siapan.{{Efn|The [[2018 FIFA World Cup|2018 competition]] in Russia featured two Asian venues, according to various definitions of the [[Boundaries between the continents of Earth#Asia and Europe|geographical boundary between Asia and Europe]]: [[Yekaterinburg]] and [[Sochi]].}} Hon fydd y gystadleuaeth olaf i gynnwys 32 o dimau, gyda chynnydd i 48 tîm wedi'i drefnu ar gyfer cystadleuaeth  2026 yn yr Unol Daleithiau, Mecsico a Chanada. Y pencampwyr presennol (yn dilyn [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018]]) yw [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc]].&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report|title=France seal second World Cup triumph with 4–2 win over brave Croatia|last=Taylor|first=Daniel|date=15 Gorffennaf 2018|website=The Guardian|access-date=7 Medi 2018|archivedate=26 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190626195043/https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report}}&lt;/ref&gt;

Oherwydd gwres llethol yng Nghatar yn yr haf, cynhelir y gystadleuaeth Cwpan y Byd hon rhwng diwedd mis Tachwedd a chanol mis Rhagfyr, gan ei gwneud y gystadleuaeth gyntaf i beidio â chael ei chynnal ym mis Mai, Mehefin, neu Orffennaf; mae'r gystadleuaeth hefyd i'w chynnal mewn amserlen lai o oddeutu 28 diwrnod.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html|title=FIFA Executive Committee confirms November/December event period for Qatar 2022|publisher=FIFA|date=19 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=10 Medi 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180910210625/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html}}&lt;/ref&gt;

Gwnaed cyhuddiadau yn erbyn y modd yr enillodd Catar yr hawl i gynnal y gystadleuaeth, ond cliriwyd Catar gan adroddiad mewnol FIFA. Fodd bynnag, disgrifiodd y prif ymchwilydd, Michael J. Garcia, adroddiad FIFA ar ei waith ymchwil, fel un sy'n cynnwys &quot;nifer o sylwadau sy'n anghyflawn ac yn sylweddol wallus.&quot; &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/30037729|title=Fifa report 'erroneous', says lawyer who investigated corruption claims|publisher=BBC Sport|date=13 Tachwedd 2014|access-date=24 Chwefror 2015|archive-date=22 Chwefror 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150222160348/http://www.bbc.com/sport/0/football/30037729}}&lt;/ref&gt; Ar 27 Mai 2015, agorodd erlynwyr ffederal y Swistir ymchwiliad i gamweinyddu ariannol yn ymwneud â chynigion Cwpan y Byd 2018 a 2022.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|title=Criminal investigation into 2018 and 2022 World Cup awards opened|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527151837/https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|archive-date=27 Mai 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.espnfc.com/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-2018-and-2022-world-cup|title=The Office of the Attorney General of Switzerland seizes documents at FIFA|work=The Federal Council|publisher=The Swiss Government|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-date=12 Chwefror 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210212225119/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-}}&lt;/ref&gt; Ar 6 Awst 2018, honnodd cyn-lywydd FIFA, Sepp Blatter, fod Catar wedi defnyddio “''black ops''”, gan awgrymu bod y pwyllgor a wnaeth y cais gwreiddiol i gynnal y gystadleuaeth wedi twyllo i ennill yr hawliau i'w chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8|title=Sepp Blatter says Qatar cheated to host World Cup|date=5 Awst 2018|access-date=7 Awst 2018|archive-date=7 Awst 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180807094809/https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8}}&lt;/ref&gt; Yn ogystal, wynebodd Catar feirniadaeth gref oherwydd y modd y cafodd gweithwyr o dramor (a fu'n ymwneud â'r paratoadau ar gyfer y gystadleuaeth) eu trin, gydag [[Amnest Rhyngwladol]] yn cyfeirio at &quot;lafur gorfodol&quot; ac yn nodi bod cannoedd (os nad miloedd) o weithwyr mudol wedi marw o ganlyniad i gamdrin [[hawliau dynol]], ac amodau gwaith peryglus ac annynol, a hynny er i safonau lles gweithwyr gael eu drafftio gan lywodraeth Catar yn 2014.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml|title=Amnesty says workers at Qatar World Cup stadium suffer abuse|date=31 Mawrth 2016|access-date=31 Mawrth 2016|archivedate=2 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402053622/http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml}}&lt;/ref&gt;

Rhwng 2015 a 2021, mabwysiadodd llywodraeth Catar ddiwygiadau llafur newydd&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/|title=Labour Reform|website=Government Communications Office|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181807/https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/}}&lt;/ref&gt; i wella amodau gwaith, gan gynnwys isafswm cyflog ar gyfer yr holl weithwyr &lt;ref name=&quot;Guardian20200901&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system|last=Pete Pattisson|title=New Labour Law Ends Qatar's Exploitative Kafala System|date=1 Medi 2020|website=The Guardian|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181805/https://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system}}&lt;/ref&gt; a chael gwared ar y system kafala.  Cyfeiriodd Amnest Rhyngwladol at y mesurau hyn fel &quot;cam sylweddol tuag at amddiffyn gweithwyr mudol&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/|title=Qatar reforms strike at heart of abusive kafala system|website=www.amnesty.org|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714182321/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/}}&lt;/ref&gt;

Bu honiadau o lwgrwobrwyo yn ymwneud â'r broses o ddethol aelodau i pwyllgor gweithredol FIFA. Yn Nhachwedd 2021 roedd FIFA'n ymchwilio i'r honiadau hyn .

Catar yw'r genedl leiaf erioed i gynnal cystadleuaeth Cwpan y Byd FIFA a'r wlad ail leiaf yn ôl arwynebedd wedi'r Swistir, a gynhaliodd Cwpan y Byd FIFA 1954.  Mae arwynebedd y Swistir deirgwaith yn fwy â Chatar a dim ond 16 tîm oedd yn cystadlu yng Ngwpan y Byd 1954, bydd 32 o dimau yn cystadlu yng Nghwpan y Byd 2022 yng Nghatar.

== Ehangu posib ==
Ar 12 Ebrill 2018, gofynnodd [[CONMEBOL]] i FIFA ehangu Cwpan y Byd 2022 FIFA o 32 i 48 tîm, bedair blynedd cyn Cwpan y Byd 2026 FIFA fel y cynlluniwyd i ddechrau.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html|title=Why Fifa's 48-team plan for the 2022 World Cup is bad news for Qatar|work=The Independent|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907160036/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html|title=FIFA is considering a bigger World Cup in Qatar, one of the planet's smallest countries|last=Goff|first=Steven|work=Chicago Tribune|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907144521/http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html}}&lt;/ref&gt; Mynegodd Llywydd FIFA Gianni Infantino barodrwydd i ystyried y cais.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022|title=FIFA President Gianni Infantino open to CONMEBOL's request to expand Qatar World Cup|date=13 April 2018|publisher=ESPN|access-date=13 April 2018|archivedate=14 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414091642/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, gwrthododd cyngres FIFA y cais ychydig cyn dechrau [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|Cwpan y Byd FIFA 2018]] . Dywedodd Infantino na fyddai'r corff llywodraethu pêl-droed byd-eang yn trafod y posibilrwydd o gael 48 tîm, ac y byddent yn trafod y mater yn gyntaf gyda'r wlad sy'n ei chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2|title=FIFA President Gianni Infantino|date=10 Mehefin 2018|website=Reuters|access-date=23 Mehefin 2018|archivedate=23 Mehefin 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180623171353/https://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2}}&lt;/ref&gt;

Ym Mawrth 2019, daeth &quot;astudiaeth ddichonoldeb FIFA&quot; i'r casgliad ei bod yn bosibl ehangu'r twrnamaint i 48 tîm, er gyda chymorth &quot;un neu fwy&quot; o wledydd cyfagos a &quot;dau i bedwar lleoliad ychwanegol.&quot; Dywedodd FIFA hefyd &quot;er na all ddiystyru camau cyfreithiol rhag colli cynigwyr trwy newid fformat [y twrnamaint], dywedodd yr astudiaeth ei fod 'wedi dod i'r casgliad bod y risg yn isel'.&quot; Byddai FIFA a Qatar wedi archwilio cynigion posib ar y cyd i'w cyflwyno i Gyngor FIFA a Chyngres FIFA yn ddiweddarach ym mis Mehefin. Pe bai cynnig ar y cyd wedi'i gyflwyno, byddai aelod-gymdeithasau FIFA wedi pleidleisio ar y penderfyniad terfynol yn 69fed Cyngres FIFA ym [[Paris|Mharis]], erbyn 5 Mehefin.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments|title=FIFA Council decides on key steps for upcoming international tournaments|work=FIFA.com|date=15 Mawrth 2019|access-date=15 Mawrth 2019|archive-date=27 Mawrth 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091028/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ap319&quot;&gt;{{Cite web|url=https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685|title=APNewsBreak: FIFA study backs 48-team '22 WC, Qatar sharing|first=Rob|last=Harris|date=11 Mawrth 2019|access-date=12 Mawrth 2019|archivedate=11 Mawrth 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311233853/https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, ar 22 Mai, cyhoeddodd FIFA na fyddai’n ehangu’r twrnamaint.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field|title=FIFA keeps 2022 World Cup at 32 teams|website=SI.com|language=en|access-date=22 Mai 2019|archivedate=2 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190602085919/https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field}}&lt;/ref&gt;

== Rhagbrofion (cymhwyso) ==
Mae chwe chydffederasiwn cyfandirol FIFA yn trefnu eu cystadlaethau rhagbrofol eu hunain. Mae holl aelod-gymdeithasau FIFA, y mae 211 ohonynt ar hyn o bryd, yn gymwys i gael eu cynnwys. Cymhwysodd [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Qatar|Qatar]], fel gwesteiwyr, yn awtomatig ar gyfer y twrnamaint. Fodd bynnag, roedd yr [[AFC]] yn gorfodi Qatar i gymryd rhan yn y cam rhagbrofol Asiaidd, gan fod y ddwy rownd gyntaf hefyd yn rhagbrofion ar gyfer Cwpan Asiaidd AFC 2023.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Palmer|first=Dan|title=Hosts Qatar to compete in qualifying for 2022 World Cup|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup|access-date=15 Awst 2017|work=insidethegames.biz|publisher=Dunsar Media Company|date=31 Gorffennaf 2017|archive-date=6 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190606063449/https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt; Os bydd y Qataris yn cyrraedd y cam olaf fel enillwyr yn eu grŵp neu fel un o'r pedwar sy'n ail orau, bydd y pumed tîm gorau'n symud ymlaen yn eu lle.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race|title=Groups finalised for Qatar 2022 &amp; China 2023 race|work=The-AFC.com|publisher=AFC|date=17 Gorffennaf 2019|access-date=9 Hydref 2019|archive-date=20 Awst 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190820085920/https://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race}}&lt;/ref&gt; Bydd pencampwyr presennol Cwpan y Byd, sef [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc,]] hefyd yn mynd trwy'r cystadleuthau rhagbrofol fel arfer.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/|title=2022 World Cup odds: France favorite to repeat in Qatar; USA behind Mexico with 16th-best odds|work=CBS Sports|access-date=7 Medi 2018|archive-date=1 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190401134213/https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/}}&lt;/ref&gt; Cychwynnodd Saint Lucia yn y gystadleuaeth i ddechrau ond tynnodd yn ôl ohono cyn eu gêm gyntaf. Tynnodd [[Gogledd Corea]] yn ôl o'r rownd ragbrofol oherwydd pryderon diogelwch yn ymwneud â [[Pandemig COVID-19|phandemig COVID-19]].

Trafodwyd dyraniad slotiau ar gyfer pob cydffederasiwn gan Bwyllgor Gweithredol FIFA ar 30 Mai 2015 yn [[Zürich]] ar ôl Cyngres FIFA.&lt;ref name=&quot;fifa20150320&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html|title=2022 FIFA World Cup to be played in November/December|publisher=FIFA|date=20 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=12 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171112185227/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html}}&lt;/ref&gt; Penderfynodd y pwyllgor y byddai'r dyraniadau yn 2006, a arhosodd yn ddigyfnewid ar gyfer 2010, 2014, a 2018, yn parhau ar gyfer twrnamaint 2022, sef:&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/news/y=2015/m=5/news=current-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html|title=Current allocation of FIFA World Cup confederation slots maintained|publisher=FIFA|date=30 Mai 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=30 Mai 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150530211217/http://www.fifa.com/worldcup/news/y%3D2015/m%3D5/news%3Dcurrent-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html}}&lt;/ref&gt;

* [[CAF]] (Affrica): 5
* [[AFC]] (Asia): 4.5 (heb gynnwys y wlad sy'n cynnal)
* [[UEFA]] (Ewrop): 13
* [[CONCACAF]] (Gogledd a Chanol America a Charibî): 3.5
* [[OFC]] (Oceania): 0.5
* [[CONMEBOL]] (De America): 4.5

Roedd disgwyl i'r cyfarfod deŵpwis timau rhagbrofol gael ei chynnal yng Ngorffennaf 2019; canslwyd hyn yn ddiweddarach i ganiatáu i bob cydffederasiwn gynnal eu rhestrau eu hunain ar gyfer eu twrnameintiau rhagbrofol unigol.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=2022 World Cup: How qualifying works around the world|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=25 Mai 2019|access-date=30 Mai 2019|archive-date=26 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190626195036/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world}}&lt;/ref&gt; Chwaraewyd y gemau rhagbrofol cyntaf ym Mehefin 2019 yn y twrnamaint rhagbrofol Asiaidd, gyda [[Mongolia]] yn trechu Brunei 2–0 ar 6 Mehefin, lle sgoriodd chwaraewr Mongolia Norjmoogiin Tsedenbal y gol cyntaf i gymhwyso.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongolia win first World Cup 2022 qualifier|url=https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/|publisher=AOL.com|access-date=11 Mehefin 2019|archivedate=7 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190607155812/https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/}}&lt;/ref&gt;

=== Timau sydd wedi cymhwyso ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Tim
!Cymhwyso /&lt;br /&gt;Cystadleuaeth Rhagbrofol
!Dyddiad Cymhwyso
! data-sort-type=&quot;number&quot; |Ymddangosiadau yn y gorffennol&lt;sup&gt;'''1'''&lt;/sup&gt;
!Llwyddiannau'r&lt;br /&gt;Gorffennol
|-
|{{Fb|QAT}}
|Gwestai'r Gystadleuaeth
|{{Sortio|2010-12-02|2 Rhagfyr 2010}}
|0 (debut)
| align=&quot;center&quot; |—
|-
|{{Fb|GER}}
|Enillydd Grŵp J
|{{Sortio|2021-10-11|11 Hydref 2021}}
|19 (1934, 1938, '''1954'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]'''''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' (1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
|-
|{{Fb|DEN}}
|Enillydd Grŵp F
|{{Sortio|2021-10-12|12 Hydref 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]])
|-
|{{Fb|BRA}}
|Un o 4 prif dim CONMEBOL
|{{Sortio|2021-11-11|11 Tachwedd 2021}}
|21 (1930, 1934, 1938, ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]'', 1954, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]''', '''1962''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]])
|-
|{{Fb|FRA}}
|Enillydd Grŵp D
|{{Sortio|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}
|15 (1930, 1934, ''1938'', 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|'''''1998''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|'''2018''']])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|BEL}}
|{{Dimamlapio|Enillydd Grŵp E
|{{Dimamlapio|{{Sort|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}}}
|13 (1930, 1934, 1938, 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Third place ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|CRO}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|ESP}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|15 (1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|''1982'']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|'''2010''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|SRB}}
|Enillydd Grŵp A
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|12 (1930&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1954&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Fourth place (1930&lt;sup&gt;'''4'''&lt;/sup&gt;, 1962)
|-
|{{Fb|ENG}}
|Enillydd Grŵp I
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|15 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|'''''1966''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]])
|-
|{{Fb|SUI}}
|Enillydd Grŵp C
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|11 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwAjc&quot;&gt;1954&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;, 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals (1934, 1938, 1954)
|-
|{{Fb|NED}}
|Enillydd Grŵp G
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|10 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|ARG}}
|Un o brif dimau CONMEBOL 
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|17 (1930, 1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]''''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]])
|}

: &lt;div data-mw-cx-source=&quot;undefined&quot; data-mw-section-number=&quot;3&quot;&gt;&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt; Mae ffont '''Trwm''' yn dynodi pencampwr y flwyddyn honno. ''Mae italig'' yn dynodi gwesteiwr am y flwyddyn honno.&lt;/div&gt;
: &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; Wedi cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol yr Almaen|Gorllewin yr Almaen]]. Cystadleuodd tîm ar wahân ar gyfer Dwyrain yr Almaen ran mewn yn y rhagbrofion yn ystod yr amser hwn, ar ôl cystadlu ym [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]] yn unig.
: &lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt; Rhwng 1930 a 1998, bu [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Serbia|Serbia]] yn cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Iwgoslafia|Iwgoslafia]], tra yn 2006 fel Serbia a Montenegro.
: &lt;sup&gt;4&lt;/sup&gt; Ni chafwyd gêm swyddogol yn y trydydd safle ym 1930 ac ni ddyfarnwyd trydydd safle swyddogol ar y pryd; collodd yr Unol Daleithiau ac Iwgoslafia yn y rownd gynderfynol. Fodd bynnag, mae FIFA yn rhestru'r timau fel trydydd a phedwerydd yn y drefn honno gan ddefnyddio cofnodion cyffredinol y timau yn y twrnamaint.

== Lleoliad y gemau ==
Yn Ebrill 2017, nid oedd FIFA wedi cwblhau rhestr o ba stadiymau fyddai'n barod ymhen pum mlynedd, dywedodd Goruchaf Bwyllgor Cyflenwi ac Etifeddiaeth Qatar ei fod yn disgwyl y byddai wyth yn Doha neu'n agos ato (ac eithrio Al Khor) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|title=Official: Qatar has cut its 2022 World Cup budget almost in half|date=7 April 2017|publisher=Doha News|access-date=16 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191224164749/https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|archivedate=24 December 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sc.qa/en/stadiums|title=Stadiums|date=6 Gorffennaf 2018|website=Supreme Committee for Delivery &amp; Legacy|access-date=8 Ionawr 2018|archivedate=14 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171114015238/http://www.sc.qa/en/stadiums}}&lt;/ref&gt;

Yn mis Ionawr 2019, dywedodd Infantino fod FIFA yn archwilio’r posibilrwydd o gael gwledydd cyfagos i gynnal rhai gemau yn ystod y twrnamaint, er mwyn lleihau tensiynau gwleidyddol.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup|title=Infantino: Qatar neighbours could help host World Cup|date=2 Ionawr 2019|access-date=2 Ionawr 2019|website=ESPN|archivedate=2 Ionawr 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190102161434/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt;

== Rowndiau Terfynol ==

== Hawliau darlledu ==

== Nodiadau ==

[[Categori:Cwpan y Byd Pêl-droed yn ôl blwyddyn]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>t141na973xh9mxxabj567t3aphdb7ry</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102090</id>
      <parentid>11101992</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T07:49:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Idiomatig</username>
        <id>38774</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29180" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL 
| suppressfields= logo
| image = Delwedd:2022 FIFA World Cup.svg
| enw_brodorol = '''''{{lang|ar|كأس العالم لكرة القدم 2022}}'''''&lt;br /&gt;''Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022''&lt;br /&gt;Qatar 2022&lt;br /&gt;2022 قطر
| map lleoliad = [[File:QAT orthographic.svg|270px]]
}}

'''Cwpan y Byd FIFA 2022''' ({{Lang-ar|2022 كأس العالم لكرة القدم|Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022}}) fydd yr 22ain gystadleuaeth [[Cwpan y Byd Pêl-droed|Cwpan y Byd FIFA]], y bencampwriaeth pêl-droed dynion rhyngwladol a gynhelir bob pedair blynedd rhwng timau cenedlaethol sydd â chymdeithasau sy'n aelodau o [[Ffederasiwn Rhyngwladol y Cymdeithasau Pêl-droed|FIFA]]. Er gwaethaf rhwystrau [[COVID-19]], disgwylir iddi gymryd lle yng [[Qatar|Nghatar]] rhwng 20 Tachwedd a 18 Rhagfyr 2022. Hon fydd y gystadleuaeth Cwpan Byd gyntaf erioed i gael ei chynnal yn y [[Y Byd Arabaidd|byd Arabaidd]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara|title=Amir: 2022 World Cup Qatar a tournament for all Arabs|date=15 Gorffennaf 2018|work=Gulf Times|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907183342/https://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara}}&lt;/ref&gt; a hon fydd yr ail gystadleuaeth Gwpan y Byd erioed i gael ei chynnal yn gyfan gwbl yn Asia ar ôl [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|cynnal cystadeuaeth 2002]] yn [[De Corea|Ne Corea]] a Siapan.{{Efn|The [[2018 FIFA World Cup|2018 competition]] in Russia featured two Asian venues, according to various definitions of the [[Boundaries between the continents of Earth#Asia and Europe|geographical boundary between Asia and Europe]]: [[Yekaterinburg]] and [[Sochi]].}} Hon fydd y gystadleuaeth olaf i gynnwys 32 o dimau, gyda chynnydd i 48 tîm wedi'i drefnu ar gyfer cystadleuaeth  2026 yn yr Unol Daleithiau, Mecsico a Chanada. Y pencampwyr presennol (yn dilyn [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018]]) yw [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc]].&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report|title=France seal second World Cup triumph with 4–2 win over brave Croatia|last=Taylor|first=Daniel|date=15 Gorffennaf 2018|website=The Guardian|access-date=7 Medi 2018|archivedate=26 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190626195043/https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report}}&lt;/ref&gt;

Oherwydd gwres llethol yng Nghatar yn yr haf, cynhelir y gystadleuaeth Cwpan y Byd hon rhwng diwedd mis Tachwedd a chanol mis Rhagfyr, gan ei gwneud y gystadleuaeth gyntaf i beidio â chael ei chynnal ym mis Mai, Mehefin, neu Orffennaf; mae'r gystadleuaeth hefyd i'w chynnal mewn amserlen lai o oddeutu 28 diwrnod.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html|title=FIFA Executive Committee confirms November/December event period for Qatar 2022|publisher=FIFA|date=19 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=10 Medi 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180910210625/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html}}&lt;/ref&gt;

Gwnaed cyhuddiadau yn erbyn y modd yr enillodd Catar yr hawl i gynnal y gystadleuaeth, ond cliriwyd Catar gan adroddiad mewnol FIFA. Fodd bynnag, disgrifiodd y prif ymchwilydd, Michael J. Garcia, adroddiad FIFA ar ei waith ymchwil, fel un sy'n cynnwys &quot;nifer o sylwadau sy'n anghyflawn ac yn sylweddol wallus.&quot; &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/30037729|title=Fifa report 'erroneous', says lawyer who investigated corruption claims|publisher=BBC Sport|date=13 Tachwedd 2014|access-date=24 Chwefror 2015|archive-date=22 Chwefror 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150222160348/http://www.bbc.com/sport/0/football/30037729}}&lt;/ref&gt; Ar 27 Mai 2015, agorodd erlynwyr ffederal y Swistir ymchwiliad i gamweinyddu ariannol yn ymwneud â chynigion Cwpan y Byd 2018 a 2022.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|title=Criminal investigation into 2018 and 2022 World Cup awards opened|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527151837/https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|archive-date=27 Mai 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.espnfc.com/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-2018-and-2022-world-cup|title=The Office of the Attorney General of Switzerland seizes documents at FIFA|work=The Federal Council|publisher=The Swiss Government|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-date=12 Chwefror 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210212225119/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-}}&lt;/ref&gt; Ar 6 Awst 2018, honnodd cyn-lywydd FIFA, Sepp Blatter, fod Catar wedi defnyddio “''black ops''”, gan awgrymu bod y pwyllgor a wnaeth y cais gwreiddiol i gynnal y gystadleuaeth wedi twyllo i ennill yr hawliau i'w chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8|title=Sepp Blatter says Qatar cheated to host World Cup|date=5 Awst 2018|access-date=7 Awst 2018|archive-date=7 Awst 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180807094809/https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8}}&lt;/ref&gt; Yn ogystal, wynebodd Catar feirniadaeth gref oherwydd y modd y cafodd gweithwyr o dramor (a fu'n ymwneud â'r paratoadau ar gyfer y gystadleuaeth) eu trin, gydag [[Amnest Rhyngwladol]] yn cyfeirio at &quot;lafur gorfodol&quot; ac yn nodi bod cannoedd (os nad miloedd) o weithwyr mudol wedi marw o ganlyniad i gamdrin [[hawliau dynol]], ac amodau gwaith peryglus ac annynol, a hynny er i safonau lles gweithwyr gael eu drafftio gan lywodraeth Catar yn 2014.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml|title=Amnesty says workers at Qatar World Cup stadium suffer abuse|date=31 Mawrth 2016|access-date=31 Mawrth 2016|archivedate=2 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402053622/http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml}}&lt;/ref&gt;

Rhwng 2015 a 2021, mabwysiadodd llywodraeth Catar ddiwygiadau llafur newydd&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/|title=Labour Reform|website=Government Communications Office|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181807/https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/}}&lt;/ref&gt; i wella amodau gwaith, gan gynnwys isafswm cyflog ar gyfer yr holl weithwyr &lt;ref name=&quot;Guardian20200901&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system|last=Pete Pattisson|title=New Labour Law Ends Qatar's Exploitative Kafala System|date=1 Medi 2020|website=The Guardian|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181805/https://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system}}&lt;/ref&gt; a chael gwared ar y system kafala.  Cyfeiriodd Amnest Rhyngwladol at y mesurau hyn fel &quot;cam sylweddol tuag at amddiffyn gweithwyr mudol&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/|title=Qatar reforms strike at heart of abusive kafala system|website=www.amnesty.org|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714182321/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/}}&lt;/ref&gt;

Bu honiadau o lwgrwobrwyo yn ymwneud â'r broses o ddethol aelodau i pwyllgor gweithredol FIFA. Yn Nhachwedd 2021 roedd FIFA'n ymchwilio i'r honiadau hyn .

Catar yw'r genedl leiaf erioed i gynnal cystadleuaeth Cwpan y Byd FIFA a'r wlad ail leiaf yn ôl arwynebedd wedi'r Swistir, a gynhaliodd Cwpan y Byd FIFA 1954.  Mae arwynebedd y Swistir deirgwaith yn fwy â Chatar a dim ond 16 tîm oedd yn cystadlu yng Ngwpan y Byd 1954, bydd 32 o dimau yn cystadlu yng Nghwpan y Byd 2022 yng Nghatar.

== Ehangu posib ==
Ar 12 Ebrill 2018, gofynnodd [[CONMEBOL]] i FIFA ehangu Cwpan y Byd 2022 FIFA o 32 i 48 tîm, bedair blynedd cyn Cwpan y Byd 2026 FIFA fel y cynlluniwyd i ddechrau.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html|title=Why Fifa's 48-team plan for the 2022 World Cup is bad news for Qatar|work=The Independent|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907160036/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html|title=FIFA is considering a bigger World Cup in Qatar, one of the planet's smallest countries|last=Goff|first=Steven|work=Chicago Tribune|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907144521/http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html}}&lt;/ref&gt; Mynegodd Llywydd FIFA Gianni Infantino barodrwydd i ystyried y cais.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022|title=FIFA President Gianni Infantino open to CONMEBOL's request to expand Qatar World Cup|date=13 April 2018|publisher=ESPN|access-date=13 April 2018|archivedate=14 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414091642/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, gwrthododd cyngres FIFA y cais ychydig cyn dechrau [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|Cwpan y Byd FIFA 2018]] . Dywedodd Infantino na fyddai'r corff llywodraethu pêl-droed byd-eang yn trafod y posibilrwydd o gael 48 tîm, ac y byddent yn trafod y mater yn gyntaf gyda'r wlad sy'n ei chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2|title=FIFA President Gianni Infantino|date=10 Mehefin 2018|website=Reuters|access-date=23 Mehefin 2018|archivedate=23 Mehefin 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180623171353/https://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2}}&lt;/ref&gt;

Ym Mawrth 2019, daeth &quot;astudiaeth ddichonoldeb FIFA&quot; i'r casgliad ei bod yn bosibl ehangu'r twrnamaint i 48 tîm, er gyda chymorth &quot;un neu fwy&quot; o wledydd cyfagos a &quot;dau i bedwar lleoliad ychwanegol.&quot; Dywedodd FIFA hefyd &quot;er na all ddiystyru camau cyfreithiol rhag colli cynigwyr trwy newid fformat [y twrnamaint], dywedodd yr astudiaeth ei fod 'wedi dod i'r casgliad bod y risg yn isel'.&quot; Byddai FIFA a Qatar wedi archwilio cynigion posib ar y cyd i'w cyflwyno i Gyngor FIFA a Chyngres FIFA yn ddiweddarach ym mis Mehefin. Pe bai cynnig ar y cyd wedi'i gyflwyno, byddai aelod-gymdeithasau FIFA wedi pleidleisio ar y penderfyniad terfynol yn 69fed Cyngres FIFA ym [[Paris|Mharis]], erbyn 5 Mehefin.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments|title=FIFA Council decides on key steps for upcoming international tournaments|work=FIFA.com|date=15 Mawrth 2019|access-date=15 Mawrth 2019|archive-date=27 Mawrth 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091028/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ap319&quot;&gt;{{Cite web|url=https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685|title=APNewsBreak: FIFA study backs 48-team '22 WC, Qatar sharing|first=Rob|last=Harris|date=11 Mawrth 2019|access-date=12 Mawrth 2019|archivedate=11 Mawrth 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311233853/https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, ar 22 Mai, cyhoeddodd FIFA na fyddai’n ehangu’r twrnamaint.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field|title=FIFA keeps 2022 World Cup at 32 teams|website=SI.com|language=en|access-date=22 Mai 2019|archivedate=2 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190602085919/https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field}}&lt;/ref&gt;

== Rhagbrofion (cymhwyso) ==
Mae chwe chydffederasiwn cyfandirol FIFA yn trefnu eu cystadlaethau rhagbrofol eu hunain. Mae holl aelod-gymdeithasau FIFA, y mae 211 ohonynt ar hyn o bryd, yn gymwys i gael eu cynnwys. Cymhwysodd [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Qatar|Qatar]], fel gwesteiwyr, yn awtomatig ar gyfer y twrnamaint. Fodd bynnag, roedd yr [[AFC]] yn gorfodi Qatar i gymryd rhan yn y cam rhagbrofol Asiaidd, gan fod y ddwy rownd gyntaf hefyd yn rhagbrofion ar gyfer Cwpan Asiaidd AFC 2023.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Palmer|first=Dan|title=Hosts Qatar to compete in qualifying for 2022 World Cup|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup|access-date=15 Awst 2017|work=insidethegames.biz|publisher=Dunsar Media Company|date=31 Gorffennaf 2017|archive-date=6 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190606063449/https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt; Os bydd y Qataris yn cyrraedd y cam olaf fel enillwyr yn eu grŵp neu fel un o'r pedwar sy'n ail orau, bydd y pumed tîm gorau'n symud ymlaen yn eu lle.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race|title=Groups finalised for Qatar 2022 &amp; China 2023 race|work=The-AFC.com|publisher=AFC|date=17 Gorffennaf 2019|access-date=9 Hydref 2019|archive-date=20 Awst 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190820085920/https://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race}}&lt;/ref&gt; Bydd pencampwyr presennol Cwpan y Byd, sef [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc,]] hefyd yn mynd trwy'r cystadleuthau rhagbrofol fel arfer.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/|title=2022 World Cup odds: France favorite to repeat in Qatar; USA behind Mexico with 16th-best odds|work=CBS Sports|access-date=7 Medi 2018|archive-date=1 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190401134213/https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/}}&lt;/ref&gt; Cychwynnodd Saint Lucia yn y gystadleuaeth i ddechrau ond tynnodd yn ôl ohono cyn eu gêm gyntaf. Tynnodd [[Gogledd Corea]] yn ôl o'r rownd ragbrofol oherwydd pryderon diogelwch yn ymwneud â [[Pandemig COVID-19|phandemig COVID-19]].

Trafodwyd dyraniad slotiau ar gyfer pob cydffederasiwn gan Bwyllgor Gweithredol FIFA ar 30 Mai 2015 yn [[Zürich]] ar ôl Cyngres FIFA.&lt;ref name=&quot;fifa20150320&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html|title=2022 FIFA World Cup to be played in November/December|publisher=FIFA|date=20 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=12 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171112185227/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html}}&lt;/ref&gt; Penderfynodd y pwyllgor y byddai'r dyraniadau yn 2006, a arhosodd yn ddigyfnewid ar gyfer 2010, 2014, a 2018, yn parhau ar gyfer twrnamaint 2022, sef:&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/news/y=2015/m=5/news=current-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html|title=Current allocation of FIFA World Cup confederation slots maintained|publisher=FIFA|date=30 Mai 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=30 Mai 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150530211217/http://www.fifa.com/worldcup/news/y%3D2015/m%3D5/news%3Dcurrent-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html}}&lt;/ref&gt;

* [[CAF]] (Affrica): 5
* [[AFC]] (Asia): 4.5 (heb gynnwys y wlad sy'n cynnal)
* [[UEFA]] (Ewrop): 13
* [[CONCACAF]] (Gogledd a Chanol America a Charibî): 3.5
* [[OFC]] (Oceania): 0.5
* [[CONMEBOL]] (De America): 4.5

Roedd disgwyl i'r cyfarfod deŵpwis timau rhagbrofol gael ei chynnal yng Ngorffennaf 2019; canslwyd hyn yn ddiweddarach i ganiatáu i bob cydffederasiwn gynnal eu rhestrau eu hunain ar gyfer eu twrnameintiau rhagbrofol unigol.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=2022 World Cup: How qualifying works around the world|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=25 Mai 2019|access-date=30 Mai 2019|archive-date=26 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190626195036/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world}}&lt;/ref&gt; Chwaraewyd y gemau rhagbrofol cyntaf ym Mehefin 2019 yn y twrnamaint rhagbrofol Asiaidd, gyda [[Mongolia]] yn trechu Brunei 2–0 ar 6 Mehefin, lle sgoriodd chwaraewr Mongolia Norjmoogiin Tsedenbal y gol cyntaf i gymhwyso.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongolia win first World Cup 2022 qualifier|url=https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/|publisher=AOL.com|access-date=11 Mehefin 2019|archivedate=7 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190607155812/https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/}}&lt;/ref&gt;

=== Timau sydd wedi cymhwyso ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Tîm
!Cymhwyso /&lt;br /&gt;Cystadleuaeth Rhagbrofol
!Dyddiad cymhwyso
! data-sort-type=&quot;number&quot; |Ymddangosiadau yn y gorffennol&lt;sup&gt;'''1'''&lt;/sup&gt;
!Llwyddiannau'r&lt;br /&gt;gorffennol
|-
|{{Fb|QAT}}
|Gwestai'r Gystadleuaeth
|{{Sortio|2010-12-02|2 Rhagfyr 2010}}
|0 (tro cyntaf)
| align=&quot;center&quot; |—
|-
|{{Fb|GER}}
|Enillydd Grŵp J
|{{Sortio|2021-10-11|11 Hydref 2021}}
|19 (1934, 1938, '''1954'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]'''''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Pencampwyr''' (1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
|-
|{{Fb|DEN}}
|Enillydd Grŵp F
|{{Sortio|2021-10-12|12 Hydref 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]])
|-
|{{Fb|BRA}}
|Un o 4 prif dim CONMEBOL
|{{Sortio|2021-11-11|11 Tachwedd 2021}}
|21 (1930, 1934, 1938, ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]'', 1954, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]''', '''1962''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]])
|-
|{{Fb|FRA}}
|Enillydd Grŵp D
|{{Sortio|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}
|15 (1930, 1934, ''1938'', 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|'''''1998''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|'''2018''']])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|BEL}}
|{{Dimamlapio|Enillydd Grŵp E
|{{Dimamlapio|{{Sort|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}}}
|13 (1930, 1934, 1938, 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Third place ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|CRO}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|ESP}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|15 (1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|''1982'']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|'''2010''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|SRB}}
|Enillydd Grŵp A
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|12 (1930&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1954&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Fourth place (1930&lt;sup&gt;'''4'''&lt;/sup&gt;, 1962)
|-
|{{Fb|ENG}}
|Enillydd Grŵp I
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|15 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|'''''1966''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]])
|-
|{{Fb|SUI}}
|Enillydd Grŵp C
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|11 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwAjc&quot;&gt;1954&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;, 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals (1934, 1938, 1954)
|-
|{{Fb|NED}}
|Enillydd Grŵp G
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|10 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|ARG}}
|Un o brif dimau CONMEBOL 
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|17 (1930, 1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]''''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]])
|}

: &lt;div data-mw-cx-source=&quot;undefined&quot; data-mw-section-number=&quot;3&quot;&gt;&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt; Mae ffont '''Trwm''' yn dynodi pencampwr y flwyddyn honno. ''Mae italig'' yn dynodi gwesteiwr am y flwyddyn honno.&lt;/div&gt;
: &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; Wedi cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol yr Almaen|Gorllewin yr Almaen]]. Cystadleuodd tîm ar wahân ar gyfer Dwyrain yr Almaen ran mewn yn y rhagbrofion yn ystod yr amser hwn, ar ôl cystadlu ym [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]] yn unig.
: &lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt; Rhwng 1930 a 1998, bu [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Serbia|Serbia]] yn cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Iwgoslafia|Iwgoslafia]], tra yn 2006 fel Serbia a Montenegro.
: &lt;sup&gt;4&lt;/sup&gt; Ni chafwyd gêm swyddogol yn y trydydd safle ym 1930 ac ni ddyfarnwyd trydydd safle swyddogol ar y pryd; collodd yr Unol Daleithiau ac Iwgoslafia yn y rownd gynderfynol. Fodd bynnag, mae FIFA yn rhestru'r timau fel trydydd a phedwerydd yn y drefn honno gan ddefnyddio cofnodion cyffredinol y timau yn y twrnamaint.

== Lleoliad y gemau ==
Yn Ebrill 2017, nid oedd FIFA wedi cwblhau rhestr o ba stadiymau fyddai'n barod ymhen pum mlynedd, dywedodd Goruchaf Bwyllgor Cyflenwi ac Etifeddiaeth Qatar ei fod yn disgwyl y byddai wyth yn Doha neu'n agos ato (ac eithrio Al Khor) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|title=Official: Qatar has cut its 2022 World Cup budget almost in half|date=7 April 2017|publisher=Doha News|access-date=16 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191224164749/https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|archivedate=24 December 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sc.qa/en/stadiums|title=Stadiums|date=6 Gorffennaf 2018|website=Supreme Committee for Delivery &amp; Legacy|access-date=8 Ionawr 2018|archivedate=14 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171114015238/http://www.sc.qa/en/stadiums}}&lt;/ref&gt;

Yn mis Ionawr 2019, dywedodd Infantino fod FIFA yn archwilio’r posibilrwydd o gael gwledydd cyfagos i gynnal rhai gemau yn ystod y twrnamaint, er mwyn lleihau tensiynau gwleidyddol.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup|title=Infantino: Qatar neighbours could help host World Cup|date=2 Ionawr 2019|access-date=2 Ionawr 2019|website=ESPN|archivedate=2 Ionawr 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190102161434/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt;

== Rowndiau Terfynol ==

== Hawliau darlledu ==

== Nodiadau ==

[[Categori:Cwpan y Byd Pêl-droed yn ôl blwyddyn]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>514rhifi2tk0qgxemepa2oiiugl41i4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102209</id>
      <parentid>11102090</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:13:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Idiomatig</username>
        <id>38774</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29458" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL 
| suppressfields= logo
| image = Delwedd:2022 FIFA World Cup.svg
| enw_brodorol = '''''{{lang|ar|كأس العالم لكرة القدم 2022}}'''''&lt;br /&gt;''Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022''&lt;br /&gt;Qatar 2022&lt;br /&gt;2022 قطر
| map lleoliad = [[File:QAT orthographic.svg|270px]]
}}

'''Cwpan y Byd FIFA 2022''' ({{Lang-ar|2022 كأس العالم لكرة القدم|Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022}}) fydd yr 22ain gystadleuaeth [[Cwpan y Byd Pêl-droed|Cwpan y Byd FIFA]], y bencampwriaeth pêl-droed dynion rhyngwladol a gynhelir bob pedair blynedd rhwng timau cenedlaethol sydd â chymdeithasau sy'n aelodau o [[Ffederasiwn Rhyngwladol y Cymdeithasau Pêl-droed|FIFA]]. Er gwaethaf rhwystrau [[COVID-19]], disgwylir iddi gymryd lle yng [[Qatar|Nghatar]] rhwng 20 Tachwedd a 18 Rhagfyr 2022. Hon fydd y gystadleuaeth Cwpan Byd gyntaf erioed i gael ei chynnal yn y [[Y Byd Arabaidd|byd Arabaidd]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara|title=Amir: 2022 World Cup Qatar a tournament for all Arabs|date=15 Gorffennaf 2018|work=Gulf Times|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907183342/https://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara}}&lt;/ref&gt; a hon fydd yr ail gystadleuaeth Gwpan y Byd erioed i gael ei chynnal yn gyfan gwbl yn Asia ar ôl [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|cynnal cystadeuaeth 2002]] yn [[De Corea|Ne Corea]] a Siapan.{{Efn|The [[2018 FIFA World Cup|2018 competition]] in Russia featured two Asian venues, according to various definitions of the [[Boundaries between the continents of Earth#Asia and Europe|geographical boundary between Asia and Europe]]: [[Yekaterinburg]] and [[Sochi]].}} Hon fydd y gystadleuaeth olaf i gynnwys 32 o dimau, gyda chynnydd i 48 tîm wedi'i drefnu ar gyfer cystadleuaeth  2026 yn yr Unol Daleithiau, Mecsico a Chanada. Y pencampwyr presennol (yn dilyn [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018]]) yw [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc]].&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report|title=France seal second World Cup triumph with 4–2 win over brave Croatia|last=Taylor|first=Daniel|date=15 Gorffennaf 2018|website=The Guardian|access-date=7 Medi 2018|archivedate=26 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190626195043/https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report}}&lt;/ref&gt;

Oherwydd gwres llethol yng Nghatar yn yr haf, cynhelir y gystadleuaeth Cwpan y Byd hon rhwng diwedd mis Tachwedd a chanol mis Rhagfyr, gan ei gwneud y gystadleuaeth gyntaf i beidio â chael ei chynnal ym mis Mai, Mehefin, neu Orffennaf; mae'r gystadleuaeth hefyd i'w chynnal mewn amserlen lai o oddeutu 28 diwrnod.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html|title=FIFA Executive Committee confirms November/December event period for Qatar 2022|publisher=FIFA|date=19 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=10 Medi 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180910210625/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html}}&lt;/ref&gt;

Gwnaed cyhuddiadau yn erbyn y modd yr enillodd Catar yr hawl i gynnal y gystadleuaeth, ond cliriwyd Catar gan adroddiad mewnol FIFA. Fodd bynnag, disgrifiodd y prif ymchwilydd, Michael J. Garcia, adroddiad FIFA ar ei waith ymchwil, fel un sy'n cynnwys &quot;nifer o sylwadau sy'n anghyflawn ac yn sylweddol wallus.&quot; &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/30037729|title=Fifa report 'erroneous', says lawyer who investigated corruption claims|publisher=BBC Sport|date=13 Tachwedd 2014|access-date=24 Chwefror 2015|archive-date=22 Chwefror 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150222160348/http://www.bbc.com/sport/0/football/30037729}}&lt;/ref&gt; Ar 27 Mai 2015, agorodd erlynwyr ffederal y Swistir ymchwiliad i gamweinyddu ariannol yn ymwneud â chynigion Cwpan y Byd 2018 a 2022.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|title=Criminal investigation into 2018 and 2022 World Cup awards opened|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527151837/https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|archive-date=27 Mai 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.espnfc.com/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-2018-and-2022-world-cup|title=The Office of the Attorney General of Switzerland seizes documents at FIFA|work=The Federal Council|publisher=The Swiss Government|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-date=12 Chwefror 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210212225119/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-}}&lt;/ref&gt; Ar 6 Awst 2018, honnodd cyn-lywydd FIFA, Sepp Blatter, fod Catar wedi defnyddio “''black ops''”, gan awgrymu bod y pwyllgor a wnaeth y cais gwreiddiol i gynnal y gystadleuaeth wedi twyllo i ennill yr hawliau i'w chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8|title=Sepp Blatter says Qatar cheated to host World Cup|date=5 Awst 2018|access-date=7 Awst 2018|archive-date=7 Awst 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180807094809/https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8}}&lt;/ref&gt; Yn ogystal, wynebodd Catar feirniadaeth gref oherwydd y modd y cafodd gweithwyr o dramor (a fu'n ymwneud â'r paratoadau ar gyfer y gystadleuaeth) eu trin, gydag [[Amnest Rhyngwladol]] yn cyfeirio at &quot;lafur gorfodol&quot; ac yn nodi bod cannoedd (os nad miloedd) o weithwyr mudol wedi marw o ganlyniad i gamdrin [[hawliau dynol]], ac amodau gwaith peryglus ac annynol, a hynny er i safonau lles gweithwyr gael eu drafftio gan lywodraeth Catar yn 2014.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml|title=Amnesty says workers at Qatar World Cup stadium suffer abuse|date=31 Mawrth 2016|access-date=31 Mawrth 2016|archivedate=2 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402053622/http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml}}&lt;/ref&gt;

Rhwng 2015 a 2021, mabwysiadodd llywodraeth Catar ddiwygiadau llafur newydd&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/|title=Labour Reform|website=Government Communications Office|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181807/https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/}}&lt;/ref&gt; i wella amodau gwaith, gan gynnwys isafswm cyflog ar gyfer yr holl weithwyr &lt;ref name=&quot;Guardian20200901&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system|last=Pete Pattisson|title=New Labour Law Ends Qatar's Exploitative Kafala System|date=1 Medi 2020|website=The Guardian|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181805/https://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system}}&lt;/ref&gt; a chael gwared ar y system kafala.  Cyfeiriodd Amnest Rhyngwladol at y mesurau hyn fel &quot;cam sylweddol tuag at amddiffyn gweithwyr mudol&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/|title=Qatar reforms strike at heart of abusive kafala system|website=www.amnesty.org|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714182321/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/}}&lt;/ref&gt;

Bu honiadau o lwgrwobrwyo yn ymwneud â'r broses o ddethol aelodau i pwyllgor gweithredol FIFA. Yn Nhachwedd 2021 roedd FIFA'n ymchwilio i'r honiadau hyn .

Catar yw'r genedl leiaf erioed i gynnal cystadleuaeth Cwpan y Byd FIFA a'r wlad ail leiaf yn ôl arwynebedd wedi'r Swistir, a gynhaliodd Cwpan y Byd FIFA 1954.  Mae arwynebedd y Swistir deirgwaith yn fwy â Chatar a dim ond 16 tîm oedd yn cystadlu yng Ngwpan y Byd 1954, bydd 32 o dimau yn cystadlu yng Nghwpan y Byd 2022 yng Nghatar.

== Ehangu posib ==
Ar 12 Ebrill 2018, gofynnodd [[CONMEBOL]] i FIFA ehangu Cwpan y Byd 2022 FIFA o 32 i 48 tîm, bedair blynedd cyn Cwpan y Byd 2026 FIFA fel y cynlluniwyd i ddechrau.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html|title=Why Fifa's 48-team plan for the 2022 World Cup is bad news for Qatar|work=The Independent|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907160036/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html|title=FIFA is considering a bigger World Cup in Qatar, one of the planet's smallest countries|last=Goff|first=Steven|work=Chicago Tribune|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907144521/http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html}}&lt;/ref&gt; Mynegodd Llywydd FIFA Gianni Infantino barodrwydd i ystyried y cais.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022|title=FIFA President Gianni Infantino open to CONMEBOL's request to expand Qatar World Cup|date=13 April 2018|publisher=ESPN|access-date=13 April 2018|archivedate=14 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414091642/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, gwrthododd cyngres FIFA y cais ychydig cyn dechrau [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|Cwpan y Byd FIFA 2018]] . Dywedodd Infantino na fyddai'r corff llywodraethu pêl-droed byd-eang yn trafod y posibilrwydd o gael 48 tîm, ac y byddent yn trafod y mater yn gyntaf gyda'r wlad sy'n ei chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2|title=FIFA President Gianni Infantino|date=10 Mehefin 2018|website=Reuters|access-date=23 Mehefin 2018|archivedate=23 Mehefin 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180623171353/https://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2}}&lt;/ref&gt;

Ym Mawrth 2019, daeth &quot;astudiaeth ddichonoldeb FIFA&quot; i'r casgliad ei bod yn bosibl ehangu'r twrnamaint i 48 tîm, er gyda chymorth &quot;un neu fwy&quot; o wledydd cyfagos a &quot;dau i bedwar lleoliad ychwanegol.&quot; Dywedodd FIFA hefyd &quot;er na all ddiystyru camau cyfreithiol rhag colli cynigwyr trwy newid fformat [y twrnamaint], dywedodd yr astudiaeth ei fod 'wedi dod i'r casgliad bod y risg yn isel'.&quot; Byddai FIFA a Qatar wedi archwilio cynigion posib ar y cyd i'w cyflwyno i Gyngor FIFA a Chyngres FIFA yn ddiweddarach ym mis Mehefin. Pe bai cynnig ar y cyd wedi'i gyflwyno, byddai aelod-gymdeithasau FIFA wedi pleidleisio ar y penderfyniad terfynol yn 69fed Cyngres FIFA ym [[Paris|Mharis]], erbyn 5 Mehefin.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments|title=FIFA Council decides on key steps for upcoming international tournaments|work=FIFA.com|date=15 Mawrth 2019|access-date=15 Mawrth 2019|archive-date=27 Mawrth 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091028/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ap319&quot;&gt;{{Cite web|url=https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685|title=APNewsBreak: FIFA study backs 48-team '22 WC, Qatar sharing|first=Rob|last=Harris|date=11 Mawrth 2019|access-date=12 Mawrth 2019|archivedate=11 Mawrth 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311233853/https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, ar 22 Mai, cyhoeddodd FIFA na fyddai’n ehangu’r twrnamaint.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field|title=FIFA keeps 2022 World Cup at 32 teams|website=SI.com|language=en|access-date=22 Mai 2019|archivedate=2 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190602085919/https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field}}&lt;/ref&gt;

== Rhagbrofion (cymhwyso) ==
Mae chwe chydffederasiwn cyfandirol FIFA yn trefnu eu cystadlaethau rhagbrofol eu hunain. Mae holl aelod-gymdeithasau FIFA, y mae 211 ohonynt ar hyn o bryd, yn gymwys i gael eu cynnwys. Cymhwysodd [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Qatar|Qatar]], fel gwesteiwyr, yn awtomatig ar gyfer y twrnamaint. Fodd bynnag, roedd yr [[AFC]] yn gorfodi Qatar i gymryd rhan yn y cam rhagbrofol Asiaidd, gan fod y ddwy rownd gyntaf hefyd yn rhagbrofion ar gyfer Cwpan Asiaidd AFC 2023.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Palmer|first=Dan|title=Hosts Qatar to compete in qualifying for 2022 World Cup|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup|access-date=15 Awst 2017|work=insidethegames.biz|publisher=Dunsar Media Company|date=31 Gorffennaf 2017|archive-date=6 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190606063449/https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt; Os bydd y Qataris yn cyrraedd y cam olaf fel enillwyr yn eu grŵp neu fel un o'r pedwar sy'n ail orau, bydd y pumed tîm gorau'n symud ymlaen yn eu lle.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race|title=Groups finalised for Qatar 2022 &amp; China 2023 race|work=The-AFC.com|publisher=AFC|date=17 Gorffennaf 2019|access-date=9 Hydref 2019|archive-date=20 Awst 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190820085920/https://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race}}&lt;/ref&gt; Bydd pencampwyr presennol Cwpan y Byd, sef [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc,]] hefyd yn mynd trwy'r cystadleuthau rhagbrofol fel arfer.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/|title=2022 World Cup odds: France favorite to repeat in Qatar; USA behind Mexico with 16th-best odds|work=CBS Sports|access-date=7 Medi 2018|archive-date=1 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190401134213/https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/}}&lt;/ref&gt; Cychwynnodd Saint Lucia yn y gystadleuaeth i ddechrau ond tynnodd yn ôl ohono cyn eu gêm gyntaf. Tynnodd [[Gogledd Corea]] yn ôl o'r rownd ragbrofol oherwydd pryderon diogelwch yn ymwneud â [[Pandemig COVID-19|phandemig COVID-19]].

Trafodwyd dyraniad slotiau ar gyfer pob cydffederasiwn gan Bwyllgor Gweithredol FIFA ar 30 Mai 2015 yn [[Zürich]] ar ôl Cyngres FIFA.&lt;ref name=&quot;fifa20150320&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html|title=2022 FIFA World Cup to be played in November/December|publisher=FIFA|date=20 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=12 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171112185227/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html}}&lt;/ref&gt; Penderfynodd y pwyllgor y byddai'r dyraniadau yn 2006, a arhosodd yn ddigyfnewid ar gyfer 2010, 2014, a 2018, yn parhau ar gyfer twrnamaint 2022, sef:&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/news/y=2015/m=5/news=current-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html|title=Current allocation of FIFA World Cup confederation slots maintained|publisher=FIFA|date=30 Mai 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=30 Mai 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150530211217/http://www.fifa.com/worldcup/news/y%3D2015/m%3D5/news%3Dcurrent-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html}}&lt;/ref&gt;

* [[CAF]] (Affrica): 5
* [[AFC]] (Asia): 4.5 (heb gynnwys y wlad sy'n cynnal)
* [[UEFA]] (Ewrop): 13
* [[CONCACAF]] (Gogledd a Chanol America a Charibî): 3.5
* [[OFC]] (Oceania): 0.5
* [[CONMEBOL]] (De America): 4.5

Roedd disgwyl i'r cyfarfod deŵpwis timau rhagbrofol gael ei chynnal yng Ngorffennaf 2019; canslwyd hyn yn ddiweddarach i ganiatáu i bob cydffederasiwn gynnal eu rhestrau eu hunain ar gyfer eu twrnameintiau rhagbrofol unigol.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=2022 World Cup: How qualifying works around the world|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=25 Mai 2019|access-date=30 Mai 2019|archive-date=26 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190626195036/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world}}&lt;/ref&gt; Chwaraewyd y gemau rhagbrofol cyntaf ym Mehefin 2019 yn y twrnamaint rhagbrofol Asiaidd, gyda [[Mongolia]] yn trechu Brunei 2–0 ar 6 Mehefin, lle sgoriodd chwaraewr Mongolia Norjmoogiin Tsedenbal y gol cyntaf i gymhwyso.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongolia win first World Cup 2022 qualifier|url=https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/|publisher=AOL.com|access-date=11 Mehefin 2019|archivedate=7 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190607155812/https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/}}&lt;/ref&gt;

=== Timau sydd wedi cymhwyso ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Tîm
!Cymhwyso /&lt;br /&gt;Cystadleuaeth Rhagbrofol
!Dyddiad cymhwyso
! data-sort-type=&quot;number&quot; |Ymddangosiadau yn y gorffennol&lt;sup&gt;'''1'''&lt;/sup&gt;
!Llwyddiannau'r&lt;br /&gt;gorffennol
|-
|{{Fb|QAT}}
|Gwestai'r Gystadleuaeth
|{{Sortio|2010-12-02|2 Rhagfyr 2010}}
|0 (tro cyntaf)
| align=&quot;center&quot; |—
|-
|{{Fb|GER}}
|Enillydd Grŵp J
|{{Sortio|2021-10-11|11 Hydref 2021}}
|19 (1934, 1938, '''1954'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]'''''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Pencampwyr''' (1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
|-
|{{Fb|DEN}}
|Enillydd Grŵp F
|{{Sortio|2021-10-12|12 Hydref 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]])
|-
|{{Fb|BRA}}
|Un o 4 prif dim CONMEBOL
|{{Sortio|2021-11-11|11 Tachwedd 2021}}
|21 (1930, 1934, 1938, ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]'', 1954, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]''', '''1962''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]])
|-
|{{Fb|FRA}}
|Enillydd Grŵp D
|{{Sortio|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}
|15 (1930, 1934, ''1938'', 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|'''''1998''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|'''2018''']])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|BEL}}
|{{Dimamlapio|Enillydd Grŵp E
|{{Dimamlapio|{{Sort|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}}}
|13 (1930, 1934, 1938, 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Third place ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|CRO}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|ESP}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|15 (1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|''1982'']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|'''2010''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|SRB}}
|Enillydd Grŵp A
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|12 (1930&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1954&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Fourth place (1930&lt;sup&gt;'''4'''&lt;/sup&gt;, 1962)
|-
|{{Fb|ENG}}
|Enillydd Grŵp I
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|15 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|'''''1966''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]])
|-
|{{Fb|SUI}}
|Enillydd Grŵp C
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|11 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwAjc&quot;&gt;1954&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;, 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals (1934, 1938, 1954)
|-
|{{Fb|NED}}
|Enillydd Grŵp G
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|10 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|ARG}}
|Un o brif dimau CONMEBOL 
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|17 (1930, 1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]''''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]])
|-
|{{Fb|IRN}}
|Enillydd Trydedd Rownd Grŵp A AFC
|13
|align=&quot;center&quot; |Rownd gyntaf ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|
|}

: &lt;div data-mw-cx-source=&quot;undefined&quot; data-mw-section-number=&quot;3&quot;&gt;&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt; Mae ffont '''Trwm''' yn dynodi pencampwr y flwyddyn honno. ''Mae italig'' yn dynodi gwesteiwr am y flwyddyn honno.&lt;/div&gt;
: &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; Wedi cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol yr Almaen|Gorllewin yr Almaen]]. Cystadleuodd tîm ar wahân ar gyfer Dwyrain yr Almaen ran mewn yn y rhagbrofion yn ystod yr amser hwn, ar ôl cystadlu ym [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]] yn unig.
: &lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt; Rhwng 1930 a 1998, bu [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Serbia|Serbia]] yn cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Iwgoslafia|Iwgoslafia]], tra yn 2006 fel Serbia a Montenegro.
: &lt;sup&gt;4&lt;/sup&gt; Ni chafwyd gêm swyddogol yn y trydydd safle ym 1930 ac ni ddyfarnwyd trydydd safle swyddogol ar y pryd; collodd yr Unol Daleithiau ac Iwgoslafia yn y rownd gynderfynol. Fodd bynnag, mae FIFA yn rhestru'r timau fel trydydd a phedwerydd yn y drefn honno gan ddefnyddio cofnodion cyffredinol y timau yn y twrnamaint.

== Lleoliad y gemau ==
Yn Ebrill 2017, nid oedd FIFA wedi cwblhau rhestr o ba stadiymau fyddai'n barod ymhen pum mlynedd, dywedodd Goruchaf Bwyllgor Cyflenwi ac Etifeddiaeth Qatar ei fod yn disgwyl y byddai wyth yn Doha neu'n agos ato (ac eithrio Al Khor) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|title=Official: Qatar has cut its 2022 World Cup budget almost in half|date=7 April 2017|publisher=Doha News|access-date=16 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191224164749/https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|archivedate=24 December 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sc.qa/en/stadiums|title=Stadiums|date=6 Gorffennaf 2018|website=Supreme Committee for Delivery &amp; Legacy|access-date=8 Ionawr 2018|archivedate=14 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171114015238/http://www.sc.qa/en/stadiums}}&lt;/ref&gt;

Yn mis Ionawr 2019, dywedodd Infantino fod FIFA yn archwilio’r posibilrwydd o gael gwledydd cyfagos i gynnal rhai gemau yn ystod y twrnamaint, er mwyn lleihau tensiynau gwleidyddol.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup|title=Infantino: Qatar neighbours could help host World Cup|date=2 Ionawr 2019|access-date=2 Ionawr 2019|website=ESPN|archivedate=2 Ionawr 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190102161434/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt;

== Rowndiau Terfynol ==

== Hawliau darlledu ==

== Nodiadau ==

[[Categori:Cwpan y Byd Pêl-droed yn ôl blwyddyn]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>fpvmauqsbu5337rhly909u4xiioqjzh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102210</id>
      <parentid>11102209</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:15:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Idiomatig</username>
        <id>38774</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29494" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL 
| suppressfields= logo
| image = Delwedd:2022 FIFA World Cup.svg
| enw_brodorol = '''''{{lang|ar|كأس العالم لكرة القدم 2022}}'''''&lt;br /&gt;''Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022''&lt;br /&gt;Qatar 2022&lt;br /&gt;2022 قطر
| map lleoliad = [[File:QAT orthographic.svg|270px]]
}}

'''Cwpan y Byd FIFA 2022''' ({{Lang-ar|2022 كأس العالم لكرة القدم|Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2022}}) fydd yr 22ain gystadleuaeth [[Cwpan y Byd Pêl-droed|Cwpan y Byd FIFA]], y bencampwriaeth pêl-droed dynion rhyngwladol a gynhelir bob pedair blynedd rhwng timau cenedlaethol sydd â chymdeithasau sy'n aelodau o [[Ffederasiwn Rhyngwladol y Cymdeithasau Pêl-droed|FIFA]]. Er gwaethaf rhwystrau [[COVID-19]], disgwylir iddi gymryd lle yng [[Qatar|Nghatar]] rhwng 20 Tachwedd a 18 Rhagfyr 2022. Hon fydd y gystadleuaeth Cwpan Byd gyntaf erioed i gael ei chynnal yn y [[Y Byd Arabaidd|byd Arabaidd]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara|title=Amir: 2022 World Cup Qatar a tournament for all Arabs|date=15 Gorffennaf 2018|work=Gulf Times|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907183342/https://www.gulf-times.com/story/599599/Amir-2022-World-Cup-Qatar-a-tournament-for-all-Ara}}&lt;/ref&gt; a hon fydd yr ail gystadleuaeth Gwpan y Byd erioed i gael ei chynnal yn gyfan gwbl yn Asia ar ôl [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|cynnal cystadeuaeth 2002]] yn [[De Corea|Ne Corea]] a Siapan.{{Efn|The [[2018 FIFA World Cup|2018 competition]] in Russia featured two Asian venues, according to various definitions of the [[Boundaries between the continents of Earth#Asia and Europe|geographical boundary between Asia and Europe]]: [[Yekaterinburg]] and [[Sochi]].}} Hon fydd y gystadleuaeth olaf i gynnwys 32 o dimau, gyda chynnydd i 48 tîm wedi'i drefnu ar gyfer cystadleuaeth  2026 yn yr Unol Daleithiau, Mecsico a Chanada. Y pencampwyr presennol (yn dilyn [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018]]) yw [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc]].&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report|title=France seal second World Cup triumph with 4–2 win over brave Croatia|last=Taylor|first=Daniel|date=15 Gorffennaf 2018|website=The Guardian|access-date=7 Medi 2018|archivedate=26 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190626195043/https://www.theguardian.com/football/2018/jul/15/france-croatia-world-cup-final-match-report}}&lt;/ref&gt;

Oherwydd gwres llethol yng Nghatar yn yr haf, cynhelir y gystadleuaeth Cwpan y Byd hon rhwng diwedd mis Tachwedd a chanol mis Rhagfyr, gan ei gwneud y gystadleuaeth gyntaf i beidio â chael ei chynnal ym mis Mai, Mehefin, neu Orffennaf; mae'r gystadleuaeth hefyd i'w chynnal mewn amserlen lai o oddeutu 28 diwrnod.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html|title=FIFA Executive Committee confirms November/December event period for Qatar 2022|publisher=FIFA|date=19 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=10 Medi 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180910210625/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=fifa-executive-committee-confirms-november-december-event-period-for-q-2567789.html}}&lt;/ref&gt;

Gwnaed cyhuddiadau yn erbyn y modd yr enillodd Catar yr hawl i gynnal y gystadleuaeth, ond cliriwyd Catar gan adroddiad mewnol FIFA. Fodd bynnag, disgrifiodd y prif ymchwilydd, Michael J. Garcia, adroddiad FIFA ar ei waith ymchwil, fel un sy'n cynnwys &quot;nifer o sylwadau sy'n anghyflawn ac yn sylweddol wallus.&quot; &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/30037729|title=Fifa report 'erroneous', says lawyer who investigated corruption claims|publisher=BBC Sport|date=13 Tachwedd 2014|access-date=24 Chwefror 2015|archive-date=22 Chwefror 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150222160348/http://www.bbc.com/sport/0/football/30037729}}&lt;/ref&gt; Ar 27 Mai 2015, agorodd erlynwyr ffederal y Swistir ymchwiliad i gamweinyddu ariannol yn ymwneud â chynigion Cwpan y Byd 2018 a 2022.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|title=Criminal investigation into 2018 and 2022 World Cup awards opened|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527151837/https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=en&amp;msg-id=57391|archive-date=27 Mai 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.espnfc.com/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-2018-and-2022-world-cup|title=The Office of the Attorney General of Switzerland seizes documents at FIFA|work=The Federal Council|publisher=The Swiss Government|date=27 Mai 2015|access-date=27 Mai 2015|archive-date=12 Chwefror 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210212225119/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/2468298/criminal-investigation-begins-into-}}&lt;/ref&gt; Ar 6 Awst 2018, honnodd cyn-lywydd FIFA, Sepp Blatter, fod Catar wedi defnyddio “''black ops''”, gan awgrymu bod y pwyllgor a wnaeth y cais gwreiddiol i gynnal y gystadleuaeth wedi twyllo i ennill yr hawliau i'w chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8|title=Sepp Blatter says Qatar cheated to host World Cup|date=5 Awst 2018|access-date=7 Awst 2018|archive-date=7 Awst 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180807094809/https://www.thetimes.co.uk/article/sepp-batter-says-qatar-cheated-to-host-worldcup-rkfk68vj8}}&lt;/ref&gt; Yn ogystal, wynebodd Catar feirniadaeth gref oherwydd y modd y cafodd gweithwyr o dramor (a fu'n ymwneud â'r paratoadau ar gyfer y gystadleuaeth) eu trin, gydag [[Amnest Rhyngwladol]] yn cyfeirio at &quot;lafur gorfodol&quot; ac yn nodi bod cannoedd (os nad miloedd) o weithwyr mudol wedi marw o ganlyniad i gamdrin [[hawliau dynol]], ac amodau gwaith peryglus ac annynol, a hynny er i safonau lles gweithwyr gael eu drafftio gan lywodraeth Catar yn 2014.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml|title=Amnesty says workers at Qatar World Cup stadium suffer abuse|date=31 Mawrth 2016|access-date=31 Mawrth 2016|archivedate=2 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402053622/http://www.eurosport.com/football/amnesty-says-workers-at-qatar-world-cup-stadium-suffer-abuse_sto5416371/story.shtml}}&lt;/ref&gt;

Rhwng 2015 a 2021, mabwysiadodd llywodraeth Catar ddiwygiadau llafur newydd&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/|title=Labour Reform|website=Government Communications Office|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181807/https://www.gco.gov.qa/en/focus/labour-reform/}}&lt;/ref&gt; i wella amodau gwaith, gan gynnwys isafswm cyflog ar gyfer yr holl weithwyr &lt;ref name=&quot;Guardian20200901&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system|last=Pete Pattisson|title=New Labour Law Ends Qatar's Exploitative Kafala System|date=1 Medi 2020|website=The Guardian|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714181805/https://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/01/new-employment-law-effectively-ends-qatars-exploitative-kafala-system}}&lt;/ref&gt; a chael gwared ar y system kafala.  Cyfeiriodd Amnest Rhyngwladol at y mesurau hyn fel &quot;cam sylweddol tuag at amddiffyn gweithwyr mudol&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/|title=Qatar reforms strike at heart of abusive kafala system|website=www.amnesty.org|access-date=15 Gorffennaf 2021|archivedate=14 Gorffennaf 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714182321/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/08/qatar-annoucement-kafala-reforms/}}&lt;/ref&gt;

Bu honiadau o lwgrwobrwyo yn ymwneud â'r broses o ddethol aelodau i pwyllgor gweithredol FIFA. Yn Nhachwedd 2021 roedd FIFA'n ymchwilio i'r honiadau hyn .

Catar yw'r genedl leiaf erioed i gynnal cystadleuaeth Cwpan y Byd FIFA a'r wlad ail leiaf yn ôl arwynebedd wedi'r Swistir, a gynhaliodd Cwpan y Byd FIFA 1954.  Mae arwynebedd y Swistir deirgwaith yn fwy â Chatar a dim ond 16 tîm oedd yn cystadlu yng Ngwpan y Byd 1954, bydd 32 o dimau yn cystadlu yng Nghwpan y Byd 2022 yng Nghatar.

== Ehangu posib ==
Ar 12 Ebrill 2018, gofynnodd [[CONMEBOL]] i FIFA ehangu Cwpan y Byd 2022 FIFA o 32 i 48 tîm, bedair blynedd cyn Cwpan y Byd 2026 FIFA fel y cynlluniwyd i ddechrau.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html|title=Why Fifa's 48-team plan for the 2022 World Cup is bad news for Qatar|work=The Independent|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907160036/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/world-cup-2022-qatar-48-teams-fifa-bad-news-saudi-arabia-kuwait-iran-a8303706.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html|title=FIFA is considering a bigger World Cup in Qatar, one of the planet's smallest countries|last=Goff|first=Steven|work=Chicago Tribune|access-date=7 Medi 2018|archive-date=7 Medi 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907144521/http://www.chicagotribune.com/sports/soccer/ct-qatar-world-cup-20180415-story.html}}&lt;/ref&gt; Mynegodd Llywydd FIFA Gianni Infantino barodrwydd i ystyried y cais.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022|title=FIFA President Gianni Infantino open to CONMEBOL's request to expand Qatar World Cup|date=13 April 2018|publisher=ESPN|access-date=13 April 2018|archivedate=14 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180414091642/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3453754/conmebol-asks-fifa-to-expand-world-cup-to-48-teams-in-2022}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, gwrthododd cyngres FIFA y cais ychydig cyn dechrau [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|Cwpan y Byd FIFA 2018]] . Dywedodd Infantino na fyddai'r corff llywodraethu pêl-droed byd-eang yn trafod y posibilrwydd o gael 48 tîm, ac y byddent yn trafod y mater yn gyntaf gyda'r wlad sy'n ei chynnal.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2|title=FIFA President Gianni Infantino|date=10 Mehefin 2018|website=Reuters|access-date=23 Mehefin 2018|archivedate=23 Mehefin 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180623171353/https://uk.reuters.com/article/uk-soccer-worldcup-fifa/too-early-to-discuss-48-team-world-cup-in-2022-infantino-says-idUKKBN1J60S2}}&lt;/ref&gt;

Ym Mawrth 2019, daeth &quot;astudiaeth ddichonoldeb FIFA&quot; i'r casgliad ei bod yn bosibl ehangu'r twrnamaint i 48 tîm, er gyda chymorth &quot;un neu fwy&quot; o wledydd cyfagos a &quot;dau i bedwar lleoliad ychwanegol.&quot; Dywedodd FIFA hefyd &quot;er na all ddiystyru camau cyfreithiol rhag colli cynigwyr trwy newid fformat [y twrnamaint], dywedodd yr astudiaeth ei fod 'wedi dod i'r casgliad bod y risg yn isel'.&quot; Byddai FIFA a Qatar wedi archwilio cynigion posib ar y cyd i'w cyflwyno i Gyngor FIFA a Chyngres FIFA yn ddiweddarach ym mis Mehefin. Pe bai cynnig ar y cyd wedi'i gyflwyno, byddai aelod-gymdeithasau FIFA wedi pleidleisio ar y penderfyniad terfynol yn 69fed Cyngres FIFA ym [[Paris|Mharis]], erbyn 5 Mehefin.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments|title=FIFA Council decides on key steps for upcoming international tournaments|work=FIFA.com|date=15 Mawrth 2019|access-date=15 Mawrth 2019|archive-date=27 Mawrth 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327091028/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-decides-on-key-steps-for-upcoming-international-tournaments}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ap319&quot;&gt;{{Cite web|url=https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685|title=APNewsBreak: FIFA study backs 48-team '22 WC, Qatar sharing|first=Rob|last=Harris|date=11 Mawrth 2019|access-date=12 Mawrth 2019|archivedate=11 Mawrth 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311233853/https://apnews.com/421dca3cbf454bf191cfc3af9f4dc685}}&lt;/ref&gt; Fodd bynnag, ar 22 Mai, cyhoeddodd FIFA na fyddai’n ehangu’r twrnamaint.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field|title=FIFA keeps 2022 World Cup at 32 teams|website=SI.com|language=en|access-date=22 Mai 2019|archivedate=2 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190602085919/https://www.si.com/soccer/2019/05/22/fifa-world-cup-2022-qatar-32-team-countries-tournament-field}}&lt;/ref&gt;

== Rhagbrofion (cymhwyso) ==
Mae chwe chydffederasiwn cyfandirol FIFA yn trefnu eu cystadlaethau rhagbrofol eu hunain. Mae holl aelod-gymdeithasau FIFA, y mae 211 ohonynt ar hyn o bryd, yn gymwys i gael eu cynnwys. Cymhwysodd [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Qatar|Qatar]], fel gwesteiwyr, yn awtomatig ar gyfer y twrnamaint. Fodd bynnag, roedd yr [[AFC]] yn gorfodi Qatar i gymryd rhan yn y cam rhagbrofol Asiaidd, gan fod y ddwy rownd gyntaf hefyd yn rhagbrofion ar gyfer Cwpan Asiaidd AFC 2023.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Palmer|first=Dan|title=Hosts Qatar to compete in qualifying for 2022 World Cup|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup|access-date=15 Awst 2017|work=insidethegames.biz|publisher=Dunsar Media Company|date=31 Gorffennaf 2017|archive-date=6 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190606063449/https://www.insidethegames.biz/articles/1053493/hosts-qatar-to-compete-in-qualifying-for-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt; Os bydd y Qataris yn cyrraedd y cam olaf fel enillwyr yn eu grŵp neu fel un o'r pedwar sy'n ail orau, bydd y pumed tîm gorau'n symud ymlaen yn eu lle.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race|title=Groups finalised for Qatar 2022 &amp; China 2023 race|work=The-AFC.com|publisher=AFC|date=17 Gorffennaf 2019|access-date=9 Hydref 2019|archive-date=20 Awst 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190820085920/https://www.the-afc.com/competitions/fifa-world-cup/latest/news/groups-finalised-for-qatar-2022-china-2023-race}}&lt;/ref&gt; Bydd pencampwyr presennol Cwpan y Byd, sef [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Ffrainc|Ffrainc,]] hefyd yn mynd trwy'r cystadleuthau rhagbrofol fel arfer.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/|title=2022 World Cup odds: France favorite to repeat in Qatar; USA behind Mexico with 16th-best odds|work=CBS Sports|access-date=7 Medi 2018|archive-date=1 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190401134213/https://www.cbssports.com/soccer/world-cup/news/2022-world-cup-odds-france-favorite-to-repeat-in-qatar-usa-behind-mexico-with-16th-best-odds/}}&lt;/ref&gt; Cychwynnodd Saint Lucia yn y gystadleuaeth i ddechrau ond tynnodd yn ôl ohono cyn eu gêm gyntaf. Tynnodd [[Gogledd Corea]] yn ôl o'r rownd ragbrofol oherwydd pryderon diogelwch yn ymwneud â [[Pandemig COVID-19|phandemig COVID-19]].

Trafodwyd dyraniad slotiau ar gyfer pob cydffederasiwn gan Bwyllgor Gweithredol FIFA ar 30 Mai 2015 yn [[Zürich]] ar ôl Cyngres FIFA.&lt;ref name=&quot;fifa20150320&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html|title=2022 FIFA World Cup to be played in November/December|publisher=FIFA|date=20 Mawrth 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=12 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171112185227/https://www.fifa.com/worldcup/qatar2022/news/y=2015/m=3/news=2022-fifa-world-cup-to-be-played-in-november-december-2568172.html}}&lt;/ref&gt; Penderfynodd y pwyllgor y byddai'r dyraniadau yn 2006, a arhosodd yn ddigyfnewid ar gyfer 2010, 2014, a 2018, yn parhau ar gyfer twrnamaint 2022, sef:&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/news/y=2015/m=5/news=current-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html|title=Current allocation of FIFA World Cup confederation slots maintained|publisher=FIFA|date=30 Mai 2015|access-date=5 December 2017|archivedate=30 Mai 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150530211217/http://www.fifa.com/worldcup/news/y%3D2015/m%3D5/news%3Dcurrent-allocation-of-fifa-world-cuptm-confederation-slots-maintained-2610611.html}}&lt;/ref&gt;

* [[CAF]] (Affrica): 5
* [[AFC]] (Asia): 4.5 (heb gynnwys y wlad sy'n cynnal)
* [[UEFA]] (Ewrop): 13
* [[CONCACAF]] (Gogledd a Chanol America a Charibî): 3.5
* [[OFC]] (Oceania): 0.5
* [[CONMEBOL]] (De America): 4.5

Roedd disgwyl i'r cyfarfod deŵpwis timau rhagbrofol gael ei chynnal yng Ngorffennaf 2019; canslwyd hyn yn ddiweddarach i ganiatáu i bob cydffederasiwn gynnal eu rhestrau eu hunain ar gyfer eu twrnameintiau rhagbrofol unigol.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=2022 World Cup: How qualifying works around the world|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world|work=ESPN FC|publisher=ESPN|date=25 Mai 2019|access-date=30 Mai 2019|archive-date=26 Mehefin 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190626195036/https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3860182/2022-world-cup-how-qualifying-works-around-the-world}}&lt;/ref&gt; Chwaraewyd y gemau rhagbrofol cyntaf ym Mehefin 2019 yn y twrnamaint rhagbrofol Asiaidd, gyda [[Mongolia]] yn trechu Brunei 2–0 ar 6 Mehefin, lle sgoriodd chwaraewr Mongolia Norjmoogiin Tsedenbal y gol cyntaf i gymhwyso.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongolia win first World Cup 2022 qualifier|url=https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/|publisher=AOL.com|access-date=11 Mehefin 2019|archivedate=7 Mehefin 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190607155812/https://www.aol.co.uk/sport/2019/06/06/mongolia-win-first-world-cup-2022-qualifier/}}&lt;/ref&gt;

=== Timau sydd wedi cymhwyso ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Tîm
!Cymhwyso /&lt;br /&gt;Cystadleuaeth Rhagbrofol
!Dyddiad cymhwyso
! data-sort-type=&quot;number&quot; |Ymddangosiadau yn y gorffennol&lt;sup&gt;'''1'''&lt;/sup&gt;
!Llwyddiannau'r&lt;br /&gt;gorffennol
|-
|{{Fb|QAT}}
|Gwestai'r Gystadleuaeth
|{{Sortio|2010-12-02|2 Rhagfyr 2010}}
|0 (tro cyntaf)
| align=&quot;center&quot; |—
|-
|{{Fb|GER}}
|Enillydd Grŵp J
|{{Sortio|2021-10-11|11 Hydref 2021}}
|19 (1934, 1938, '''1954'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]'''''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]'''&lt;sup&gt;'''2'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Pencampwyr''' (1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
|-
|{{Fb|DEN}}
|Enillydd Grŵp F
|{{Sortio|2021-10-12|12 Hydref 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]])
|-
|{{Fb|BRA}}
|Un o 4 prif dim CONMEBOL
|{{Sortio|2021-11-11|11 Tachwedd 2021}}
|21 (1930, 1934, 1938, ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]'', 1954, '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]''', '''1962''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], ''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]]'', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]])
|-
|{{Fb|FRA}}
|Enillydd Grŵp D
|{{Sortio|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}
|15 (1930, 1934, ''1938'', 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|'''''1998''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|'''2018''']])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|BEL}}
|{{Dimamlapio|Enillydd Grŵp E
|{{Dimamlapio|{{Sort|2021-11-13|13 Tachwedd 2021}}}}
|13 (1930, 1934, 1938, 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Third place ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|CRO}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|5 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|-
|{{Fb|ESP}}
|Enillydd Grŵp H
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|15 (1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|''1982'']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|'''2010''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|SRB}}
|Enillydd Grŵp A
|{{Sortio|2021-11-14|14 Tachwedd 2021}}
|12 (1930&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1954&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, 1962&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]]&lt;sup&gt;'''3'''&lt;/sup&gt;, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Fourth place (1930&lt;sup&gt;'''4'''&lt;/sup&gt;, 1962)
|-
|{{Fb|ENG}}
|Enillydd Grŵp I
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|15 ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], 1954, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|'''''1966''''']], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1970|1970]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]])
|-
|{{Fb|SUI}}
|Enillydd Grŵp C
|{{Sortio|2021-11-15|15 Tachwedd 2021}}
|11 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1950|1950]], &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwAjc&quot;&gt;1954&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;, 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |Quarter-finals (1934, 1938, 1954)
|-
|{{Fb|NED}}
|Enillydd Grŵp G
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|10 (1934, 1938, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]])
| align=&quot;center&quot; |Runners-up ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]])
|-
|{{Fb|ARG}}
|Un o brif dimau CONMEBOL 
|{{Sortio|2021-11-16|16 Tachwedd 2021}}
|17 (1930, 1934, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1958|1958]], 1962, [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1966|1966]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]], '''''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]]''''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1982|1982]], '''[[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]]''', [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1990|1990]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1994|1994]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2002|2002]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2010|2010]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
| align=&quot;center&quot; |'''Champions''' ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1986|1986]])
|-
|{{Fb|IRN}}
|Enillydd Trydedd Rownd Grŵp A AFC
|{{Sortio|2022-01-27|27 Ionawr 2022}}
|13
|align=&quot;center&quot; |Rownd gyntaf ([[Cwpan y Byd Pêl-droed 1978|1978]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1998|1998]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2006|2006]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2014|2014]], [[Cwpan y Byd Pêl-droed 2018|2018]])
|}

: &lt;div data-mw-cx-source=&quot;undefined&quot; data-mw-section-number=&quot;3&quot;&gt;&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt; Mae ffont '''Trwm''' yn dynodi pencampwr y flwyddyn honno. ''Mae italig'' yn dynodi gwesteiwr am y flwyddyn honno.&lt;/div&gt;
: &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; Wedi cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol yr Almaen|Gorllewin yr Almaen]]. Cystadleuodd tîm ar wahân ar gyfer Dwyrain yr Almaen ran mewn yn y rhagbrofion yn ystod yr amser hwn, ar ôl cystadlu ym [[Cwpan y Byd Pêl-droed 1974|1974]] yn unig.
: &lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt; Rhwng 1930 a 1998, bu [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Serbia|Serbia]] yn cystadlu fel [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Iwgoslafia|Iwgoslafia]], tra yn 2006 fel Serbia a Montenegro.
: &lt;sup&gt;4&lt;/sup&gt; Ni chafwyd gêm swyddogol yn y trydydd safle ym 1930 ac ni ddyfarnwyd trydydd safle swyddogol ar y pryd; collodd yr Unol Daleithiau ac Iwgoslafia yn y rownd gynderfynol. Fodd bynnag, mae FIFA yn rhestru'r timau fel trydydd a phedwerydd yn y drefn honno gan ddefnyddio cofnodion cyffredinol y timau yn y twrnamaint.

== Lleoliad y gemau ==
Yn Ebrill 2017, nid oedd FIFA wedi cwblhau rhestr o ba stadiymau fyddai'n barod ymhen pum mlynedd, dywedodd Goruchaf Bwyllgor Cyflenwi ac Etifeddiaeth Qatar ei fod yn disgwyl y byddai wyth yn Doha neu'n agos ato (ac eithrio Al Khor) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|title=Official: Qatar has cut its 2022 World Cup budget almost in half|date=7 April 2017|publisher=Doha News|access-date=16 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191224164749/https://dohanews.co/official-qatar-has-cut-its-2022-world-cup-budget-almost-in-half/|archivedate=24 December 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.sc.qa/en/stadiums|title=Stadiums|date=6 Gorffennaf 2018|website=Supreme Committee for Delivery &amp; Legacy|access-date=8 Ionawr 2018|archivedate=14 Tachwedd 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171114015238/http://www.sc.qa/en/stadiums}}&lt;/ref&gt;

Yn mis Ionawr 2019, dywedodd Infantino fod FIFA yn archwilio’r posibilrwydd o gael gwledydd cyfagos i gynnal rhai gemau yn ystod y twrnamaint, er mwyn lleihau tensiynau gwleidyddol.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup|title=Infantino: Qatar neighbours could help host World Cup|date=2 Ionawr 2019|access-date=2 Ionawr 2019|website=ESPN|archivedate=2 Ionawr 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190102161434/http://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup/story/3741308/infantino-qatar-neighbours-could-help-host-2022-world-cup}}&lt;/ref&gt;

== Rowndiau Terfynol ==

== Hawliau darlledu ==

== Nodiadau ==

[[Categori:Cwpan y Byd Pêl-droed yn ôl blwyddyn]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>nkq6pde000sfnprw342yan0qqlilsdu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dennis Sullivan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>293892</id>
    <revision>
      <id>11101991</id>
      <parentid>11083630</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T14:40:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A01:CB09:B040:87CB:9D9F:243B:7EB5:C240</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Gyrfa */ Institut des hautes études scientifiques</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18803" xml:space="preserve">
{| class=&quot;infobox biography vcard&quot;
! colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-above&quot; style=&quot;font-size:125%;&quot; |&lt;div class=&quot;fn&quot; style=&quot;display:inline&quot;&gt;Dennis Sullivan&lt;/div&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |Ganwyd
| class=&quot;infobox-data&quot; |&lt;div class=&quot;nickname&quot; style=&quot;display:inline&quot;&gt;Dennis Parnell Sullivan&lt;/div&gt;&lt;br /&gt;Chwefror 12, 1941&lt;span class=&quot;noprint ForceAgeToShow&quot;&gt; (81 oed)&lt;/span&gt;&lt;br /&gt;&lt;div class=&quot;birthplace&quot; style=&quot;display:inline&quot;&gt;[[Port Huron, Michigan]], UDA&lt;/div&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |Dinasyddiaeth
| class=&quot;infobox-data category&quot; |Americanaidd
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |[[Alma mater]]
| class=&quot;infobox-data&quot; |[[Prifysgol Rice]] ([[Baglor mewn Celfyddydau|BA]])&lt;br /&gt;[[Prifysgol Princeton University|Prifysgol Princeton]] ([[Doethur|PhD]])
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |
| class=&quot;infobox-data&quot; |&lt;div class=&quot;plainlist &quot;&gt;
* Damcaniaeth indecs Connes-Donaldson-Sullivan-Teleman
* Sefydlog Parry–Sullivan
* [[Dyfaliad Sullivan]]
* Dyfaliad dwysedd i rŵpiau Klein
* Lleoli gofod topolegol
* Damcanaieth parth-dim-crwydro
* Damcaniaeth homotopi rhesymegol
* Topoleg llinyn

&lt;/div&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |Prif wobrau
| class=&quot;infobox-data&quot; |&lt;div class=&quot;plainlist &quot;&gt;
* Gwobr Geometreg Oswald Veblen (1971)
* Medal Wyddoniaeth Cenedlaethol (2004)
* Gwobr Leroy P. Steele (2006)
* Gwobr Wolf mewn Mathemateg (2010)
* Gwobr Balzan (2014)
* Gwobr Abel (2022)

&lt;/div&gt;
|-
| colspan=&quot;2&quot; class=&quot;infobox-full-data&quot; |'''Gyrfa gwyddonol'''
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |Meysydd
| class=&quot;infobox-data category&quot; |[[Mathemateg|Mathemateg]]
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |Sefydliadau
| class=&quot;infobox-data&quot; |Prifysgol Stony Brook&lt;br /&gt;Prifysgol Dinas Efrog Newydd
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |Thesis
| class=&quot;infobox-data&quot; |[https://www.proquest.com/openview/c2ea4b8706d151cbd744eb8faa49938b/ ''Triangulating Homotopy Equivalences'']&amp;nbsp;&lt;span style=&quot;font-size:97%;&quot;&gt;(1966)&lt;/span&gt;
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |Arolygwr doethur
| class=&quot;infobox-data&quot; |William Browder
|-
! class=&quot;infobox-label&quot; scope=&quot;row&quot; |Myfyrwyr doethur
| class=&quot;infobox-data&quot; |Harold Abelson&lt;br /&gt;Curtis T. McMullen
|- style=&quot;display:none&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |
|}
[[Category:Articles with hCards]]

[[Mathemategydd]] Americanaidd yw '''Dennis Parnell Sullivan''' (ganwyd [[12 Chwefror]] [[1941]]). Mae'n adnabyddus am ei waith mewn topoleg algebraidd, topoleg geometrig, a systemau deinamig. Mae'n dal Cadair Albert Einstein yng Nghanolfan Graddedigion Prifysgol Dinas Efrog Newydd ac mae'n Athro o fri ym Mhrifysgol Stony Brook.

Dyfarnwyd Gwobr Wolf mewn Mathemateg i Sullivan yn 2010 a Gwobr Abel yn 2022.

== Bywyd cynnar ac addysg ==
Ganed Sullivan yn [[Port Huron, Michigan]], ar Chwefror 12, 1941.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|title=Graphs and patterns in mathematics and theoretical physics : proceedings of the Conference on Graphs and Patterns in Mathematics and Theoretical Physics, dedicated to Dennis Sullivan's 60th birthday, June 14-21, 2001, Stony Brook University, Stony Brook, NY|url=https://www.worldcat.org/oclc/56912256|publisher=American Mathematical Society|date=2005|location=Providence, R.I.|isbn=0-8218-3666-8|oclc=56912256|others=Mikhail Lyubich, L. A. Takhtadzhi︠a︡n, Dennis Sullivan}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite news|title=Abel Prize for 2022 Goes to New York Mathematician|url=https://www.nytimes.com/2022/03/23/science/abel-prize-mathematics.html|work=The New York Times|date=2022-03-23|access-date=2022-03-26|issn=0362-4331|language=en-US|first=Kenneth|last=Chang}}&lt;/ref&gt; Symudodd ei deulu i [[Houston]] yn fuan wedyn.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; 

Aeth i Brifysgol Rice i astudio [[peirianneg gemegol]] ond newidiodd ei brif radd i fathemateg yn ei ail flwyddyn ar ôl dod ar draws theorem fathemategol hynod ysgogol.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite web|title=Dennis Sullivan, Uniter of Topology and Chaos, Wins the Abel Prize|url=https://www.quantamagazine.org/dennis-sullivan-uniter-of-topology-and-chaos-wins-the-abel-prize-20220323/|website=Quanta Magazine|date=2022-03-23|access-date=2022-03-26|language=en|first=Jordana|last=Cepelewicz}}&lt;/ref&gt; Ysgogwyd y newid gan achos arbennig o'r theorem unffurfiaeth, ac yn unol ag ef, yn ei eiriau ei hun:&lt;blockquote&gt;Unrhyw arwyneb sy'n dopolegol fel balŵn, a dim ots pa siâp - banana neu gerflun o Dafydd gan Michelangelo - y gellid ei osod ar sffêr perffaith crwn fel bod yr ymestyn neu wasgu sydd ei angen ar bob pwynt yr un peth, i bob cyfeiriad ym mhob pwynt o'r fath.&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite news|title=Abel prize for 2022 goes to American mathematician Dennis P. Sullivan|url=https://www.thehindu.com/sci-tech/science/abel-prize-for-2022-goes-to-american-mathematician-dennis-p-sullivan/article65251992.ece|work=The Hindu|date=2022-03-23|access-date=2022-03-26|issn=0971-751X|language=en-IN|first=Shubashree|last=Desikan}}&lt;/ref&gt;&lt;/blockquote&gt;

Derbyniodd ei radd Baglor yn y Celfyddydau gan Rice yn 1963.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Enillodd ei Ddoethur mewn Athroniaeth o [[Prifysgol Princeton|Brifysgol Princeton]] yn 1966 gyda'i draethawd ymchwil, ''Triongulating homotopy quvalences'', dan arolygiaeth William Browder.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dennis Sullivan - The Mathematics Genealogy Project|url=https://mathgenealogy.org/id.php?id=1472|website=mathgenealogy.org|access-date=2022-03-26}}&lt;/ref&gt; 

== Gyrfa ==
Bu Sullivan yn gweithio ym [[Prifysgol Warwick|Mhrifysgol Warwick]] ar Gymrodoriaeth [[NATO]] o 1966 hyd 1967.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite web|title=Dennis Parnell Sullivan Awarded the 2022 Abel Prize for Mathematics {{!}}|url=https://news.stonybrook.edu/university/dennis-parnell-sullivan-awarded-the-2022-abel-prize-for-mathematics/|website=SBU News|date=2022-03-23|access-date=2022-03-26|language=en-US|first=Dennis Parnell Sullivan Awarded the 2022 Abel Prize for Mathematics {{!}} {{!}} SBU News-World Global Search|last=says}}&lt;/ref&gt; Bu'n Gymrawd Ymchwil Miller ym [[Prifysgol Califfornia, Berkeley|Mhrifysgol California, Berkeley]] o 1967 hyd 1969 ac yna'n Gymrawd Sloan yn Sefydliad Technoleg Massachusetts o 1969 hyd 1973.&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt; Bu'n ysgolhaig gwadd yn Sefydliad Astudiaethau Uwch yn 1967–1968, 1968–1970, ac eto yn 1975.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dennis P. Sullivan - Scholars {{!}} Institute for Advanced Study|url=https://www.ias.edu/scholars/dennis-p-sullivan|website=www.ias.edu|date=2019-12-09|access-date=2022-03-26|language=en}}&lt;/ref&gt;

Bu Sullivan yn athro cyswllt ym Mhrifysgol Paris-Sud o 1973 hyd 1974, ac yna daeth yn athro parhaol yn [[Institut des hautes études scientifiques|Institut des Hautes Études Scientifiques]] (IHÉS) ym 1974.&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|title=Dennis Sullivan, permanent professor from 1974 to 1997 - IHES|url=https://www.ihes.fr/en/professeur/dennis-sullivan-2/|website=www.ihes.fr|access-date=2022-03-26}}&lt;/ref&gt; Ym 1981, daeth yn Cadair Albert Einstein mewn Gwyddoniaeth (Mathemateg) yng Nghanolfan y Graddedigion, [[Prifysgol Dinas Efrog Newydd]]&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Science Faculty Spotlight: Dennis Sullivan|url=https://www.gc.cuny.edu/news/science-faculty-spotlight-dennis-sullivan|website=www.gc.cuny.edu|access-date=2022-03-26|language=en}}&lt;/ref&gt; a lleihaodd ei ddyletswyddau yn IHÉS i apwyntiad hanner-amser.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Ymunodd â'r gyfadran fathemateg ym [[Mhrifysgol Stony Brook]] ym 1996&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt; a gadawodd yr IHÉS y flwyddyn ganlynol.&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;

Roedd Sullivan yn ymwneud â sefydlu [[Canolfan Geometreg a Ffiseg Simons]] ac mae'n aelod o'i bwrdd ymddiriedolwyr.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dennis Sullivan Awarded the 2022 Abel Prize in Mathematics {{!}} SCGP|url=https://scgp.stonybrook.edu/archives/36854|access-date=2022-03-26|language=en-US|last=Maria}}&lt;/ref&gt;

== Ymchwil ==

=== Topoleg ===

==== Topoleg geometrig ====
Ynghyd â Browder a'i fyfyrwyr eraill, roedd Sullivan yn fabwysiadwr cynnar o ddamcaniaeth llawdriniaeth, yn enwedig ar gyfer dosbarthu maniffoldau dimensiwn-uchel.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt; Canolbwyntiodd ei waith ar ''Hauptvermutung''.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Mewn set ddylanwadol o nodiadau ym 1970, cyflwynodd Sullivan y cysyniad radical, o fewn theori homotopi, y gallai gofodau &quot;gael eu torri'n flychau&quot; yn uniongyrchol&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dennis Sullivan, Uniter of Topology and Chaos, Wins the Abel Prize|url=https://www.quantamagazine.org/dennis-sullivan-uniter-of-topology-and-chaos-wins-the-abel-prize-20220323/|website=Quanta Magazine|date=2022-03-23|access-date=2022-03-26|language=en|first=Jordana|last=Cepelewicz}}&lt;/ref&gt; (neu eu ''lleoleiddio''), gweithdrefn a ddefnyddiwyd hyd yn hyn i'r lluniadau algebraidd a wnaed ohonynt.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite book|title=Geometric topology : localization, periodicity and Galois symmetry : the 1970 MIT notes|url=https://www.worldcat.org/oclc/209847172|publisher=Springer|date=2005|location=Dordrecht, the Netherlands|isbn=978-1-4020-3512-8|oclc=209847172|others=Andrew Ranicki|first=Dennis|last=Sullivan}}&lt;/ref&gt;

Mae tybiaeth Sullivan, a brofwyd yn ei ffurf wreiddiol gan Haynes Miller, yn nodi bod gofod dosbarthu ''BG'' o grŵp cyfyngedig ''G'' yn ddigon gwahanol i unrhyw gymhlethdod CW meidraidd ''X'', fel ei fod yn mapio i ''X'' gyda dim ond 'anhawster'. Mewn datganiad mwy ffurfiol, mae gofod yr holl fapiau o ''BG'' i ''X'', fel gofodau pigfain ac o ystyried y topoleg gryno-agored, yn wan gyfangol.&lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite journal|title=The Sullivan Conjecture on Maps from Classifying Spaces|url=https://www.jstor.org/stable/2007071|journal=Annals of Mathematics|date=1984|issn=0003-486X|pages=39–87|volume=120|issue=1|doi=10.2307/2007071|first=Haynes|last=Miller}}&lt;/ref&gt; Cyflwynwyd dybiaeth Sullivan gyntaf hefyd yn ei nodiadau 1970.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:7&quot; /&gt;

Creodd Sullivan a Daniel Quillen [[damcaniaeth homotopi rhesymegol]] yn y 1960au hwyr a'r 1970au.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Rational Homotopy Theory|url=https://www.jstor.org/stable/1970725|journal=Annals of Mathematics|date=1969|issn=0003-486X|pages=205–295|volume=90|issue=2|doi=10.2307/1970725|first=Daniel|last=Quillen}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Infinitesimal computations in topology|url=https://doi.org/10.1007/BF02684341|journal=Publications Mathématiques de l'Institut des Hautes Études Scientifiques|date=1977-12-01|issn=1618-1913|pages=269–331|volume=47|issue=1|doi=10.1007/BF02684341|language=en|first=Dennis|last=Sullivan}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Cite book|edition=1st ed|title=History of topology|url=https://www.worldcat.org/oclc/41070840|publisher=Elsevier Science B.V|date=1999|location=Amsterdam|isbn=0-444-82375-1|oclc=41070840|others=I. M. James}}&lt;/ref&gt; Mae'n astudio &quot;rhesymoli&quot; [[Gofod topolegol|gofodau topolegol]] sydd wedi'u cysylltu'n syml â grwpiau homotopi, a grwpiau homoleg unigol wedi'u tensorio â rhifau cymaerbol, gan anwybyddu elfennau dirdro a symleiddio rhai cyfrifiadau.&lt;ref name=&quot;:8&quot; /&gt;

==== Grwpiau Kleinian ====
Cyffredinolodd Sullivan a William Thurston ddyfaliad dwysedd Lipman Bers o grwpiau arwyneb Kleinian dirywiedig unigol i bob grŵp Kleinian a gynhyrchwyd yn gyfyngedig, ddiwedd y 1970au a dechrau'r 1980au.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite journal|title=Non-realizability and ending laminations: Proof of the density conjecture|url=https://projecteuclid.org/journals/acta-mathematica/volume-209/issue-2/Non-realizability-and-ending-laminations--Proof-of-the-density/10.1007/s11511-012-0088-0.full|journal=Acta Mathematica|date=2012-01|issn=0001-5962|pages=323–395|volume=209|issue=2|doi=10.1007/s11511-012-0088-0|first=Hossein|last=Namazi|first2=Juan|last2=Souto}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:10&quot;&gt;{{Cite journal|title=Realising end invariants by limits of minimally parabolic, geometrically finite groups|url=https://msp.org/gt/2011/15-2/p07.xhtml|journal=Geometry &amp; Topology|date=2011-06-08|issn=1364-0380|pages=827–890|volume=15|issue=2|doi=10.2140/gt.2011.15.827|first=Ken’ichi|last=Ohshika}}&lt;/ref&gt; Noda'rdyfaliad bod pob grŵp Kleinian a gynhyrchir yn gyfyngedig yn derfyn algebraidd o grwpiau Kleinian sy'n gyfyngedig yn geometrig, ac fe'i profwyd yn annibynnol gan Ohshika yn 2011 a Namazi-Souto yn 2012.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:10&quot; /&gt;

==== Mapiau cydffurfiol a lled-gydffurfiol ====
Mae damcaniaeth indecs Connes-Donaldson-Sullivan-Teleman yn estyniad o ddamcaniaeth mynegai Atiyah-Singer i faniffoldau lled-gydffurfiol, yn dilyn papur ar y cyd gan Simon Donaldson a Sullivan yn 1989 a phapur ar y cyd gan Alain Connes, Sullivan, a Nicolae Teleman yn 1994.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Quasiconformal 4-manifolds|url=https://projecteuclid.org/journals/acta-mathematica/volume-163/issue-none/Quasiconformal-4-manifolds/10.1007/BF02392736.full|journal=Acta Mathematica|date=1989-01|issn=0001-5962|pages=181–252|volume=163|issue=none|doi=10.1007/BF02392736|first=S. K.|last=Donaldson|first2=D. P.|last2=Sullivan}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Quasiconformal mappings, operators on hilbert space, and local formulae for characteristic classes|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0040938394900035|journal=Topology|date=1994-10-01|issn=0040-9383|pages=663–681|volume=33|issue=4|doi=10.1016/0040-9383(94)90003-5|language=en|first=Alain|last=Connes|first2=Dennis|last2=Sullivan|first3=Nicolas|last3=Teleman}}&lt;/ref&gt;

Ym 1987, profodd Sullivan a Burton Rodin ddyfaliad Thurston ynghylch brasamcanu map Riemann fesul pacio cylch.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=The convergence of circle packings to the Riemann mapping|url=https://projecteuclid.org/journals/journal-of-differential-geometry/volume-26/issue-2/The-convergence-of-circle-packings-to-the-Riemann-mapping/10.4310/jdg/1214441375.full|journal=Journal of Differential Geometry|date=1987-01|issn=0022-040X|pages=349–360|volume=26|issue=2|doi=10.4310/jdg/1214441375|first=Burt|last=Rodin|first2=Dennis|last2=Sullivan}}&lt;/ref&gt;

==== Topoleg llinyn ====
Dechreuodd Sullivan a Moira Chas faes topoleg llinyn, sy'n archwilio strwythurau algebraidd ar homoleg gofodau dolen rydd.&lt;ref name=&quot;:11&quot;&gt;{{Cite journal|title=String Topology|url=http://arxiv.org/abs/math/9911159|journal=arXiv:math/9911159|date=1999-11-20|first=Moira|last=Chas|first2=Dennis|last2=Sullivan}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{Citation|last=Cohen|first=Ralph L.|title=The Loop Homology Algebra of Spheres and Projective Spaces|date=2003|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-0348-7863-0_5|work=Categorical Decomposition Techniques in Algebraic Topology|pages=77–92|publisher=Birkhäuser Basel|isbn=978-3-0348-9601-6|access-date=2022-03-26|last2=Jones|first2=John D. S.|last3=Yan|first3=Jun}}&lt;/ref&gt; Datblygon nhw'r cynnyrch Chas-Sullivan i roi analog homoleg unigol rhannol o'r cynnyrch cwpan o gyfhomoleg unigol.&lt;ref name=&quot;:11&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:12&quot; /&gt; Defnyddiwyd topoleg llinyn mewn sawl cynnig i lunio damcaniaethau maes cwantwm topolegol mewn ffiseg fathemategol.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Loop coproducts in string topology and triviality of higher genus TQFT operations|url=http://arxiv.org/abs/0706.1276|journal=arXiv:0706.1276 [math]|date=2008-11-16|first=Hirotaka|last=Tamanoi}}&lt;/ref&gt;

=== Systemau deinamig ===
Ym 1975, cyflwynodd Sullivan a Bill Parry [[amrywiad topolegol Parry-Sullivan]] ar gyfer llifoedd mewn [[systemau deinamig un-dimensiwn]].&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=A topological invariant of flows on 1-dimensional spaces|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0040938375900129|journal=Topology|date=1975-11-01|issn=0040-9383|pages=297–299|volume=14|issue=4|doi=10.1016/0040-9383(75)90012-9|language=en|first=Bill|last=Parry|first2=Dennis|last2=Sullivan}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=An invariant of basic sets of Smale flows|url=https://www.cambridge.org/core/journals/ergodic-theory-and-dynamical-systems/article/abs/an-invariant-of-basic-sets-of-smale-flows/6199373400BC71CE339F570DE07818B9|journal=Ergodic Theory and Dynamical Systems|date=1997-12|issn=1469-4417|pages=1437–1448|volume=17|issue=6|doi=10.1017/S0143385797097617|language=en|first=Michael C.|last=Sullivan}}&lt;/ref&gt;

Ym 1985, profodd Sullivan [[damcanaieth parth-dim-crwydro]].&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt; Disgrifiwyd y canlyniad hwn gan y mathemategydd Anthony Philips fel un a arweiniodd at &quot;adfywiad o ddeinameg holomorffig ar ôl 60 mlynedd o lonyddwch.&quot;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Gwobrau ac anrhydeddau ==

* 1971 Gwobr Geometreg Oswald Veblen &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Browse Prizes and Awards|url=https://www.ams.org/prizes-awards/pabrowse.cgi?parent_id=34|website=American Mathematical Society|access-date=2022-03-26|language=en}}&lt;/ref&gt;
* 1981 Prix Élie Cartan, [[Académie des Sciences|Academi Gwyddorau Ffrainc]] &lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
* 1983 Aelod, Academi Genedlaethol y Gwyddorau &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dennis P. Sullivan|url=http://www.nasonline.org/member-directory/members/49958.html|website=www.nasonline.org|access-date=2022-03-26}}&lt;/ref&gt;
* 1991 Aelod, Academi Celfyddydau a Gwyddorau America &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dennis Parnell Sullivan|url=https://www.amacad.org/person/dennis-parnell-sullivan|website=American Academy of Arts &amp; Sciences|access-date=2022-03-26|language=en}}&lt;/ref&gt;
* 1994 Gwobr Ryngwladol y Brenin Faisal ar gyfer Gwyddoniaeth &lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
* 2004 Medal Wyddoniaeth Genedlaethol &lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
* 2006 Gwobr Steele am gyflawniad oes &lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
* 2010 Gwobr Wolf mewn Mathemateg, am &quot;ei gyfraniadau i dopoleg algebraidd a deinameg gydffurfiol&quot; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Wolf Prize Winners Announced|url=https://www.israelnationalnews.com/news/135820|website=Israel National News|access-date=2022-03-26|language=en}}&lt;/ref&gt;
* 2012 Cymrawd Cymdeithas Fathemategol America &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fellows of the American Mathematical Society|url=https://www.ams.org/cgi-bin/fellows/fellows.cgi|website=American Mathematical Society|access-date=2022-03-26|language=en}}&lt;/ref&gt;
* 2014 Gwobr Balzan mewn Mathemateg (pur neu gymhwysol) &lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Sullivan Awarded Balzan Prize|url=https://doi.org/10.1090/noti1198|journal=Notices of the American Mathematical Society|date=2015-01-01|issn=0002-9920|pages=54–55|volume=62|issue=01|doi=10.1090/noti1198|first=Elaine|last=Kehoe}}&lt;/ref&gt;
* 2022 Gwobr Abel &lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=2022: Dennis Parnell Sullivan {{!}} The Abel Prize|url=https://abelprize.no/abel-prize-laureates/2022|website=abelprize.no|access-date=2022-03-26}}&lt;/ref&gt;

== Bywyd personol ==
Mae Sullivan yn briod â'r mathemategydd Moira Chas.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt; 

== Gweler hefyd ==
* Map cynulliad
* Dyfaliad swigen dwbl
* Polyhedron hyblyg
* Maniffold ffurfiol
* Arwyneb anghenfil Loch Ness
* Sefydlog Normal
* Cylch lema
* Damcaniaeth Rummler-Sullivan
* Problem Ruziewicz

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Sullivan, Dennis}}
[[Categori:Genedigaethau 1941]]
[[Categori:Mathemategwyr Americanaidd]]</text>
      <sha1>jgwxm9vb4khlycw5qbbjcg7tb7cyo6o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Comisiwn Kilbrandon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>298144</id>
    <revision>
      <id>11102184</id>
      <parentid>11100489</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:11:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cymru */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18045" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= }}
[[File:The Exchange, Mount Stuart Square.jpg|thumb|250px|[[Y Gyfnewidfa Lo]], Sgwâr Mount Stewart, [[Caerdydd]], senedd-dŷ arfaethedig Cymru yn 1979]]
Roedd y '''Comisiwn Brenhinol ar y Cyfansoddiad''', y cyfeirir ato hefyd fel '''Comisiwn Kilbrandon''' ('''Comisiwn Crowther''' i ddechrau) neu '''Adroddiad Kilbrandon''', yn gomisiwn brenhinol hirsefydlog a sefydlwyd gan lywodraeth [[Plaid Lafur (DU)|Lafur]] [[Harold Wilson]] i archwilio strwythurau cyfansoddiad y [[Y Deyrnas Unedig|Deyrnas Unedig]] a Ynysoedd Prydain a llywodraeth ei gwledydd cyfansoddol, ac i ystyried a ddylid gwneud unrhyw newidiadau i’r strwythurau hynny. Fe'i cychwynnwyd o dan yr Arglwydd Crowther ar 15 Ebrill 1969, cymerodd yr Arglwydd Kilbrandon yr awenau ym 1972, ac adroddwyd yn derfynol ar [[31 Hydref]] [[1973]].&lt;ref&gt;''Royal Commission on the Constitution 1969 – 1973'', Volume I, Report (Cmnd 5460)&lt;/ref&gt;

Ystyriwyd modelau amrywiol o [[Datganoli yn y Deyrnas Unedig|ddatganoli]], [[ffederaliaeth]] a [[Conffederasiwn|chydffederaliaeth]], yn ogystal â’r posibilrwydd o rannu’r DU yn wladwriaethau sofran ar wahân. Ymdriniwyd â [[Gogledd Iwerddon]], [[Ynysoedd y Sianel]] ac [[Ynys Manaw]] ar wahân i fater craidd yr [[Yr Alban|Alban]] a [[Cymru|Chymru]].

Cyhoeddwyd cyfanswm o 16 cyfrol o dystiolaeth a 10 papur ymchwil rhwng 1969 a 1973. Cyflwynwyd yr adroddiad terfynol i Lywodraeth [[Y Blaid Geidwadol (DU)|Plaid Geidwadol]] [[Edward Heath]], a oedd wedi dod i rym yn etholiad cyffredinol Mehefin 1970. Gwrthododd yr adroddiad yr opsiynau o [[annibyniaeth]] neu [[ffederaliaeth]], o blaid cynulliadau Albanaidd a Chymreig datganoledig, a etholir yn uniongyrchol. Ni lofnododd dau aelod o’r comisiwn, yr Arglwydd Crowther-Hunt na’r Athro Alan Peacock, yr adroddiad, gan anghytuno â’r dehongliad o’r cylch gorchwyl a’r casgliadau. Cyhoeddwyd eu barn mewn Memorandwm Ymneilltuaeth ar wahân.&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.bopcris.ac.uk/bopall/ref14465.html | title=Royal Commission on the Constitution 1969–73: volume II: memorandum of dissent by Lord Crowther-Hunt and Professor A.T. Peacock | work=British Official Publications Collaborative Reader Information Service | url-status=dead | archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929084156/http://www.bopcris.ac.uk/bopall/ref14465.html | archivedate=29 September 2007 | df=dmy-all }}&lt;/ref&gt;

==Cefndir==
[[File:1959 Election in Merioneth (cropped).jpg|thumb|300px|[[Gwynfor Evans]] (yn Etholiad 1959), bu i'w fuddugoliaeth yn [[Is-etholiad Caerfyrddin, 1966|isetholiad Caerfyrddin]] fod yn sbardun ar gyfer Comiwisn Kilbrandon]]
Sefydlwyd y comisiwn brenhinol mewn ymateb i’r galw cynyddol am ymreolaeth neu [[annibyniaeth]] lawn i Gymru a’r Alban, a ddaeth i sylw’r cyhoedd ar ôl buddugoliaethau arloesol [[Gwynfor Evans]] o [[Plaid Cymru|Blaid Cymru]] yn [[Is-etholiad Caerfyrddin, 1966|isetholiad Caerfyrddin]] yn 1966, a [[Winnie Ewing]] o [[Plaid Genedlaethol yr Alban|Blaid Genedlaethol yr Alban]] yn Hamilton yn 1967.

==Cylch gorchwyl==
Cylch gorchwyl y comisiwn oedd:

# Archwilio swyddogaethau presennol y ddeddfwrfa a’r llywodraeth bresennol mewn perthynas â nifer o wledydd, cenhedloedd a rhanbarthau’r Deyrnas Unedig;
# Ystyried, o ystyried y newidiadau yn nhrefniadaeth llywodraeth leol ac yn y berthynas weinyddol a pherthynasau eraill rhwng gwahanol rannau’r Deyrnas Unedig, ac i fuddiannau ffyniant a llywodraeth dda a’n pobl o dan y Goron, a fyddai unrhyw newidiadau yn ddymunol y swyddogaethau hynny neu fel arall mewn perthnasoedd cyfansoddiadol ac economaidd presennol;
# Ystyried hefyd a fyddai unrhyw newidiadau yn ddymunol yn y berthynas gyfansoddiadol ac economaidd rhwng Ynysoedd y Sianel ac Ynys Manaw.&lt;ref name=timespw&gt;Political will for separation &quot;does not exist&quot;, ''The Times'', 1 Tachwedd 1973&lt;/ref&gt;

==Aelodaeth==
Cadeiryddion:
* Geoffrey Crowther, Baron Crowther (Arglwydd Crowther) (1969 tan ei farwolaeth ym mis Chwefror 1972)
* Charles Shaw, Baron Kilbrandon (Arglwydd Kilbrandon) (o Chwefror 1972 ymlaen)

Members:
{{columns-list|colwidth=25em|
* David Basnett (ymddiswyddo cyn 1973)
* Arglwydd Crowther-Hunt
* [[Alun Talfan Davies]] CF
* John Foot (Arglwydd Foot
* Syr Mark Henig
* Douglas Houghton (ymddiswyddo cyn 1973)
* [[Selwyn Lloyd]] (ymddiswyddo cyn 1973)
* Y Gwir Parchg Dr James Longmuir
* Yr Athro Francis Headon Newark
* Yr Athro Alan T. Peacock (apwyntiwyd 1970)
* Syr David Renton
* Yr Athro Donald James Robertson (marw 1970)
* Syr James Steel (diwydianwr)
* Yr Athro Harry Street 
* Syr [[Ben Bowen Thomas]]
* Nancy Trenaman&lt;ref name=&quot;timesdis&quot;&gt;Dissenters urge plan for seven assemblies, ''The Times'', 1 Tachwedd 1973&lt;/ref&gt;
}}

==Argymhellion==
Nid oedd y comisiwn yn gallu dod i gytundeb unfrydol, gyda’r adroddiad terfynol yn cynnwys nifer o opsiynau a gefnogwyd gan wahanol aelodau. Ni lofnododd dau gomisiynydd yr adroddiad, gan gynhyrchu memorandwm anghytuno yn lle hynny.

==Yr Alban==
[[File:Royal High School - geograph.org.uk - 302803.jpg|thumb|250px|Y Royal High School, [[Caeredin]], darpar senedd-dŷ Cynulliad yr Alban yn 1979]]
[[File:The Coal Exchange, Cardiff - geograph.org.uk - 1866095.jpg|thumb|250px|Cyfnewidfa Lo, Caerdydd, lleoliad ddisgwyliedig Cynulliad 1979]]
Roedd wyth aelod o blaid deddfwrfa ddatganoledig i'r Alban. Byddai pŵer gweithredol yn cael ei arfer gan weinidogion a benodir gan y Goron o blith aelodau cynulliad a etholir yn uniongyrchol. Y meysydd cyfrifoldeb i’w trosglwyddo i’r corff datganoledig fyddai rhai o’r rhai sydd eisoes dan oruchwyliaeth Ysgrifennydd Gwladol yr Alban a’r Arglwydd Adfocad. Roedd y rhain yn cynnwys:

* Addysg
* Yr Amgylchedd
* Iechyd
* Materion cartref
* Materion cyfreithiol
* Gwasanaethau cymdeithasol
* Byddai'r cyfrifoldeb am amaethyddiaeth, pysgodfeydd a bwyd yn cael ei rannu rhwng y Cynulliad a llywodraeth y Deyrnas Unedig, tra byddai'r olaf yn cadw rheolaeth ar gyflenwad trydan.

Gyda sefydlu’r llywodraeth ddatganoledig, cynigiwyd y byddai nifer yr ASau a etholwyd i San Steffan o etholaethau’r Alban yn gostwng o 71 i tua 51.

Roedd y cynulliad i fod yn gorff siambr sengl o tua 100 o aelodau, wedi'i ethol o dan y system pleidlais sengl drosglwyddadwy o gynrychiolaeth gyfrannol, gydag etholaethau aml-aelod. Nid oedd y Comisiwn yn bwriadu rhoi enw i'r cynulliad, gan deimlo mai mater i bobl yr Alban oedd hwn, er bod y term &quot;confensiwn&quot; wedi'i awgrymu. Roedd penderfyniad ar nifer y seddi a'r ffiniau i'w gadw i senedd y Deyrnas Unedig.

Ni fyddai'r trefniadau cyfansoddiadol newydd yn gofyn am benodi llywodraethwr, tra bod y teitl &quot;Scottish Premier&quot; wedi'i awgrymu ar gyfer pennaeth y weithrediaeth.

Byddai swydd Ysgrifennydd Gwladol yr Alban yn cael ei diddymu, er y byddai gweinidog cabinet yn parhau i fod â chyfrifoldeb arbennig dros gynrychioli’r Alban yn ogystal â chael dyletswyddau eraill.&lt;ref name=&quot;timeskil&quot;&gt;Kilbrandon Report, ''The Times'', 1 Tachwedd 1973&lt;/ref&gt;

==Cymru==
Roedd chwe chomisiynydd yn ffafrio datganoli deddfwriaethol i Gymru. Byddai hyn yn debyg i’r cynllun a ragwelwyd ar gyfer yr Alban, ond gyda llai o gyfrifoldeb mewn materion cyfreithiol, gan adlewyrchu bod gan yr Alban system gyfreithiol ar wahân i Gymru a Lloegr.

Fel yn yr Alban, cynigiwyd cynulliad un siambr 100 aelod, wedi'i ethol trwy gynrychiolaeth gyfrannol. Teitl a awgrymwyd i'r comisiwn ar gyfer y corff oedd &quot;Senedd&quot;. Yn yr un modd, efallai y byddai pennaeth y pwyllgor gwaith yn cael ei alw'n &quot;Premier Wales&quot;, a byddai swydd Ysgrifennydd Gwladol Cymru yn cael ei diddymu. Byddai nifer yr ASau San Steffan a etholir gan etholaethau Cymreig yn gostwng o 36 i tua 31.&lt;ref name=&quot;timeskil&quot;/&gt;

==Lloegr==
[[File:English counties 1974 (numbered).svg|thumb|250px|Siroedd 'newydd' Lloegr yn dilyn ad-drefniad 1974 bu'n sail ar gyfer rhanbarthau arfaethedig Comisiwn Kilbrandon]]
Roedd llofnodwyr y prif adroddiad yn unfrydol yn eu gwrthwynebiad i ddatganoli deddfwriaethol i Loegr gyfan, neu i unrhyw ranbarth yn Lloegr. Fodd bynnag, roedd cynigion i ddatganoli rhai pwerau i lefel ranbarthol:

Roedd wyth aelod yn cefnogi’r syniad o gynghorau cydgysylltu a chynghori anweithredol i gyflwyno sylwadau a rhoi cyngor i lywodraeth ganolog ar bolisi’r llywodraeth sy’n effeithio ar y rhanbarthau. Roedd pob cyngor i gael tua 60 o aelodau, y mwyafrif yn cael eu hethol gan awdurdodau lleol yn y rhanbarth gyda thua 20% wedi'u henwebu gan y gweinidog sy'n gyfrifol am faterion rhanbarthol i gynrychioli diwydiant, amaethyddiaeth, masnach, undebau llafur, a chyrff hyrwyddo statudol yn y rhanbarth.
Roedd dau aelod o blaid sefydlu cynulliadau rhanbarthol gyda phwerau gweithredol, wedi'u hethol mewn modd tebyg i'r rhai yn yr Alban a Chymru.
Ym mhob achos, y rhanbarthau i’w defnyddio fyddai’r rhai a sefydlwyd eisoes ar gyfer cynllunio economaidd, gyda ffiniau wedi’u haddasu i adlewyrchu’r newidiadau a wnaed gan [[Deddf Llywodraeth Leol 1972|Ddeddf Llywodraeth Leol 1972]], er na chafodd enwau eu hawgrymu:

# [[Cleveland (sir)|Swydd Cleveland]], [[Cumbria]], [[Swydd Durham]], [[Northumberland]], [[Tyne a Wear]]
# [[Humberside|Glannau Humber]], [[Gogledd Swydd Efrog]], [[De Swydd Efrog]], [[Gorllewin Swydd Efrog]]
# [[Swydd Gaer]], [[Manceinion Fwyaf]], [[Glannau Merswy]], [[Swydd Gaerhirfryn]]
# [[Swydd Derby]], [[Swydd Gaerlŷr]], [[Swydd Lincoln]], [[Swydd Northampton]], [[Swydd Nottingham]]
# [[Henffordd a Chaerwrangon]], [[Swydd Amwythig|sir Amwythig]], [[Swydd Stafford]], [[Swydd Warwick]], [[Gorllewin Canolbarth Lloegr (sir)|Gorllewin Canolbarth Lloegr]]
# [[Swydd Gaergrawnt]], [[Norfolk]], [[Suffolk]]
# [[Avon (sir)|Avon]], [[Cernyw]], [[Dyfnaint]], [[Dorset]], [[Swydd Gaerloyw]], [[Gwlad yr Haf]], [[Wiltshire]]
# [[Swydd Bedford]], [[Berkshire]], [[Swydd Buckingham]], [[Dwyrain Sussex]], [[Essex]], [[Llundain Fwyaf]], [[Hampshire]], [[Swydd Hertford]], [[Ynys Wyth]], [[Caint]], [[Swydd Rydychen]], [[Surrey]], [[Gorllewin Sussex]]

==Cernyw==
Roedd y Comisiwn yn cydnabod bod &quot;lleiafrif bach iawn&quot; yn bodoli yng Nghernyw a honnodd hunaniaeth genedlaethol ar wahân i'r Gernywiaid, ac a oedd yn dymuno cael trefniadau ar wahân ar gyfer eu llywodraeth. Roeddent fodd bynnag yn teimlo “er gwaethaf ei gymeriad unigol a’i ymdeimlad cryf o hunaniaeth ranbarthol, nid oes tystiolaeth bod gan ei phobl ddymuniad i’w weld yn cael ei wahanu oddi wrth weddill Lloegr at ddibenion llywodraeth”. Fodd bynnag, cydnabuwyd bod &quot;pobl Cernyw yn ystyried nad yw eu rhan hwy o'r Deyrnas Unedig yn sir Seisnig yn unig&quot; ac yn unol â hynny argymhellwyd y dylid defnyddio'r dynodiad &quot;Dugy of Cornwall&quot; ar bob achlysur priodol i bwysleisio'r &quot;perthynas arbennig a'r diriogaeth. cyfanrwydd Cernyw.&quot;&lt;ref name=&quot;timeskil&quot;/&gt;&lt;ref&gt;[https://publications.parliament.uk/pa/cm200506/cmselect/cmodpm/977/977we20.htm Kilbrandon Report paragraph 329 Quoted in Memorandum by the National Executive Committee of Mebyon Kernow, the Party for Cornwall (Written Evidence given to the Select Committee on Office of the Deputy Prime Minister: Housing, Planning, Local Government and the Regions)]&lt;/ref&gt;

==Gogledd Iwerddon==
Ni wnaeth y Comisiwn unrhyw argymhellion ar ddatganoli yng Ngogledd Iwerddon, yr oedd Deddf Cyfansoddiad Gogledd Iwerddon 1973 wedi gwneud darpariaeth ar eu cyfer. Fodd bynnag, roedd yr adroddiad yn argymell cynyddu nifer ASau San Steffan o’r dalaith yn unol â gweddill y DU, o 12 i tua 17.

==Ynysoedd y Sianel ac Ynys Manaw==
Nid oedd y Comisiwn yn bwriadu gwneud unrhyw newidiadau yn y berthynas rhwng y Deyrnas Unedig, Ynysoedd y Sianel ac Ynys Manaw. Gwrthodasant awgrym y dylid rhannu cyfrifoldebau am faterion allanol rhwng llywodraethau’r DU a’r ynysoedd, ond cefnogwyd cynnig gan y Swyddfa Gartref y dylid cynnal proses fwy ffurfiol o ymgynghori yn y dyfodol ynghylch cymhwyso cytundebau rhyngwladol yn yr ynysoedd.

==Memorandwm anghytundeb==
Ni lofnododd yr Arglwydd Crowther-Hunt na’r Athro Peacock yr adroddiad, gan gynhyrchu cyfres ar wahân o gynigion mewn memorandwm lleiafrifol. Y prif wahaniaethau rhwng y ddogfen a’r prif adroddiad oedd:

===Cynulliadau rhanbarthol===
Byddai saith cynulliad rhanbarthol etholedig, un ar gyfer yr Alban, un i Gymru a phum Cynulliad Rhanbarthol yn Lloegr. Byddai ganddynt lawer mwy o bwerau nag a gynigiwyd yn adroddiad y mwyafrif, gan gymryd drosodd llawer o beirianwaith llywodraeth ganolog yn eu hardal, a phob un â’i wasanaeth sifil ei hun. Byddent hefyd yn disodli awdurdodau ad hoc megis awdurdodau iechyd rhanbarthol ac awdurdodau dŵr, a oedd i'w cyflwyno wrth ad-drefnu'r Gwasanaeth Iechyd Gwladol a'r diwydiant dŵr. Byddai ganddynt hefyd bwerau goruchwylio dros fyrddau nwy a thrydan. Byddent hefyd yn gallu llunio polisi drwy gynlluniau strategol ar gyfer datblygiad ffisegol, cymdeithasol ac economaidd eu rhanbarthau.

Byddai Gweinidog y Rhanbarthau yn dal sedd cabinet.

Diwygio Tir Comin
Roedd y memorandwm hefyd yn awgrymu newidiadau yn swyddogaeth Tŷ’r Cyffredin yn y Deyrnas Unedig. Roedd aelodau seneddol i ffurfio &quot;pwyllgorau swyddogaethol&quot; yn cyfateb i adrannau'r llywodraeth ganolog. Roedd pob pwyllgor i fod â staff ategol a byddent yn ystyried goblygiadau deddfwriaeth y Deyrnas Unedig ac Ewropeaidd, yn ogystal â chael pwerau llunio polisi. I adlewyrchu eu cyfrifoldebau mwy, byddai ASau yn cael cyflogau proffesiynol amser llawn.

===Ymateb gwleidyddol===
Cafwyd ymateb cymysg i adroddiad y comisiwn:

* Roedd cadeirydd [[Plaid Cymru]] yn ei ystyried yn &quot;ddatblygiad gwirioneddol&quot;, a galwodd ar y llywodraeth i ymrwymo i gyflwyno llywodraeth Gymreig gyda phwer deddfwriaethol. Serch hynny, galwon nhw ar i'r cynulliad gael pwerau ychwanegol dros gynllunio economaidd a diwydiannol.
* Disgrifiodd [[Winnie Ewing]], is-gadeirydd [[Plaid Genedlaethol yr Alban]], fel &quot;cam i'r cyfeiriad cywir&quot;, ac y byddai cynulliad arfaethedig yr Alban &quot;yn arwain at yr hunan-lywodraeth y mae'r SNP yn ei geisio&quot;.
* Croesawodd ysgrifennydd y Blaid Lafur Gymreig gyflwyno cynulliad, ond gwrthwynebodd y gostyngiad yn nifer ASau [[Senedd y Deyrnas Unedig|San Steffan]].
* Roedd arweinydd y Blaid Ryddfrydol Gymreig yn credu ei fod yn &quot;ddatblygiad mawr&quot; a fyddai'n arwain at gyflwyno cynrychiolaeth gyfrannol yn San Steffan.
* Galwodd swyddog o'r Blaid Geidwadol Gymreig ar i bobl beidio â chael eu &quot;gorddylanwadu gan y lleiafrif lleisiol, sy'n cynnwys eithafwyr a ffanatigwyr cenedlaetholgar.&quot;
* Mynegodd cadeirydd Plaid Geidwadol ac Unoliaethol yr Alban amheuon am y gostyngiad yn nifer yr ASau.
* Tra'n nodi bod eu cynnig am Gyngor Rhanbarthol Cernyweg wedi'i wrthod, dywedodd ysgrifennydd [[Mebyon Kernow]] eu bod wedi'u calonogi gan sefydlu cynulliadau yn yr Alban a Chymru, a'r pwyslais ar &quot;Duchy of Cornwall&quot;.&lt;ref&gt;Generally favourable response among Welsh and Scots political leaders, ''[[The Times]]'', 1 Tachwedd 1973&lt;/ref&gt;

==Canlyniadau==
Yn dilyn newid llywodraeth yn [[Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, Chwefror 1974|etholiad cyffredinnol y Deyrnas Unedig Chwefror 1974]], cyhoeddodd y weinyddiaeth Lafur newydd bapur gwyn ''Democracy and Devolution: Proposals for Scotland and Wales'' yn seiliedig ar yr adroddiad terfynol ym Medi 1974. Arweiniodd y papur gwyn yn uniongyrchol at Fesur aflwyddiannus yr Alban a Chymru, a dynnwyd yn ôl ym mis Chwefror 1977. Pasiwyd dau ddarn o ddeddfwriaeth ar wahân yn y flwyddyn ganlynol: Deddf yr Alban 1978 a Deddf Cymru 1978. Ni fyddai darpariaethau’r Deddfau yn dod i rym oni bai eu bod yn cael eu cymeradwyo gan [[Refferendwm|refferenda]], ac yn unol â hynny datganoli i’r Alban a Chymru cynhaliwyd refferenda ar 1 Mawrth 1979. 

Yn y [[Refferendwm datganoli i Gymru, 1979|refferendwm, gwrthodwyd cynulliad Cymru]] gan fwyafrif o bleidleiswyr, tra cefnogwyd datganoli i'r Alban gan 51.6% o'r rhai a bleidleisiodd, neu 32.9% o'r rhai ar y gofrestr etholiadol. Roedd gwelliant i Ddeddf yr Alban, a gyflwynwyd gan aelod meinciau cefn y llywodraeth, George Cunningham, wedi nodi bod yn rhaid iddi gael cefnogaeth 40% o'r holl etholwyr, a chollwyd y refferendwm.&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/2/hi/events/scotland_99/the_scottish_parliament/306859.stm ''Breaking up is hard to do'', BBC News, retrieved August 8, 2007]&lt;/ref&gt;  Arweiniodd canlyniadau’r refferenda at ddiddymu’r Deddfau priodol ym mis Mawrth 1979. Collwyd pleidlais o ddiffyg hyder wedi hynny gan y llywodraeth ar 28 Mawrth pan bleidleisiodd Plaid Genedlaethol yr Alban gyda’r Ceidwadwyr, Rhyddfrydwyr a Phlaid Unoliaethol Ulster, gan arwain at y etholiad cyffredinol 1979 a dechrau 18 mlynedd o reolaeth y Ceidwadwyr.

Daeth datganoli i’r Alban a Chymru o’r diwedd ar waith o dan y llywodraeth Lafur nesaf, a etholwyd ym 1997, gan [[Ddeddf yr Alban 1998]] a [[Deddf Llywodraeth Cymru 1998]].

==Dolenni allanol==
{{Gwleidyddiaeth}}
*[https://archiveshub.jisc.ac.uk/search/archives/bf6d7202-0a3f-33f6-8b07-593c1e064822?component=19103124-b4fd-35cc-b1dd-3a01383952d5 'Kilbrandon' - Adroddiad y Comisiwn Brenhinol ar y Cyfansoddiad,] archif yn [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru]], 1969-1973
*[https://senedd.cymru/sut-rydym-yn-gweithio/hanes-datganoli-yng-nghymru/ Hanes datganoli yng Nghymru] gwefan [[Senedd Cymru]], cyfeiriad at y Comisiwn 
*[https://web.archive.org/web/20070929083921/http://www.bopcris.ac.uk/bopall/ref14464.html Abstract], British Official Publications Collaborative Reader Information Service
*[https://www.doi.org/10.1111/j.1467-923X.1975.tb02135.x &quot;Dicey, Kilbrandon and Devolution&quot;], DG Boyce, ''The Political Quarterly'', Volume 46 Issue 3 Page 280–292, July 1975
*[https://www.jstor.org/stable/1094321 &quot;Kilbrandon: The Ship That Launched a Thousand Faces?&quot;], ''The Modern Law Review'', Vol. 37, No. 5 (Sep. 1974), pp.&amp;nbsp;544–555
*[https://www.open.edu/openlearn/mod/oucontent/view.php?id=109221&amp;section=2.2 Deall datganoli yng Nghymru] modiwl [[Prifysgol Agored]] (Cymraeg)


==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

[[Categori:Cenedlaetholdeb]]
[[Categori:Cenedlaetholdeb Cymreig]]
[[Categori:Gwleidyddiaeth Cymru]]
[[Categori:Gwleidyddiaeth yr Alban]]
[[Categori:Gwleidyddiaeth y Deyrnas Unedig]]</text>
      <sha1>dsssk645nwixzckgzuf4ieggrk2wftf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Castell Whittington</title>
    <ns>0</ns>
    <id>298787</id>
    <revision>
      <id>11102162</id>
      <parentid>11101865</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:45:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Lesbardd</username>
        <id>21509</id>
      </contributor>
      <comment>hanes</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2153" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | suppressfields = cylchfa| gwlad = {{banergwlad|Lloegr}}| sir = [[Swydd Amwythig]]&lt;br /&gt;([[Swyddi seremonïol Lloegr|Sir seremonïol]])}}

Mae '''Castell Whittington''' yn gastell yn [[Swydd Amwythig]]. Perchnogion a rheolwyr y castell yw Cronfa Warchodaeth Castell Whittington.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://artsfundraising.org.uk/heritage-compass/partners/whittington-castle-preservation-trust|title=Whittington Castle Preservation Trust|language=en|access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Roedd o’n [[Castell mwnt a beili|Gastell mwnt a beili]] yn wreiddiol, ond disodlwyd yn ystod 13eg ganrif gan un arall gyda adeiladau yn amgylchu iard. Mae’r castell yn agos i’r ffin rhwng Cymru a Lloegr, dim yn bell o gaer hynafol [[Croesoswallt]].&lt;ref&gt;{{cite book|author=Adrian Pettifer|title=English Castles: A Guide by Counties|publisher=Boydell Press|year=1995|language=en|ISBN=9780851157825|pages=218-219}}&lt;/ref&gt;

==Hanes==
Ar ôl arolygu’n archeologol, darganfuwyd gan Peter Brown a Peter King bod beili allanol y castell wedi bod 2 ardd, yn amgylchynu gan ddŵr, yn ystod yr 14eg ganrif. Crewyd yr ardd gan deulu Fitzwarin.&lt;ref&gt;'Whittington Castle: the marcher fortress of the Fitz Warin family' gan Brown, King a Remfry; ''Shropshire Archaeology and History'' LXXIX (2004),tudalennau 106–127&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;’Escape from castle stenches’ gan Gill Guest, The Times, 25 Ionawr 2003&lt;/ref&gt;

Mae Whittington ar ochr dwyreiniol – Seisnig – o [[Clawdd Offa|Glawdd Offa]]. Daeth y safle’n gaer i [[William Peverel]] ym 1138, mewn cefnogaeth i [[Ymerodwraig Matilda]], merch [[Harri I] yn erbyn [[Brenin Stephen]], nai Harri I. Enillwyd Whittington gan [[Madog ap Maredudd]] a daeth o’n rhan o frenhiniaeth [[Powys]] hyd at farwolaeth Madog ym 1160.&lt;ref&gt;'Whittington Castle: the marcher fortress of the Fitz Warin family' gan Brown, King a Remfry; ''Shropshire Archaeology and History'' LXXIX (2004),tudalennau 107–108&lt;/ref&gt;

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Whittington03LB.jpg|Castell Whittington
Whittington01LB.jpg|Y llyn a'r pentref o'r castell
&lt;/gallery&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Cestyll Swydd Amwythig]]</text>
      <sha1>jizz0oi8hua47edmalydgm40e9fq3hx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102164</id>
      <parentid>11102162</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:45:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Lesbardd</username>
        <id>21509</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Hanes */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2154" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | suppressfields = cylchfa| gwlad = {{banergwlad|Lloegr}}| sir = [[Swydd Amwythig]]&lt;br /&gt;([[Swyddi seremonïol Lloegr|Sir seremonïol]])}}

Mae '''Castell Whittington''' yn gastell yn [[Swydd Amwythig]]. Perchnogion a rheolwyr y castell yw Cronfa Warchodaeth Castell Whittington.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://artsfundraising.org.uk/heritage-compass/partners/whittington-castle-preservation-trust|title=Whittington Castle Preservation Trust|language=en|access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Roedd o’n [[Castell mwnt a beili|Gastell mwnt a beili]] yn wreiddiol, ond disodlwyd yn ystod 13eg ganrif gan un arall gyda adeiladau yn amgylchu iard. Mae’r castell yn agos i’r ffin rhwng Cymru a Lloegr, dim yn bell o gaer hynafol [[Croesoswallt]].&lt;ref&gt;{{cite book|author=Adrian Pettifer|title=English Castles: A Guide by Counties|publisher=Boydell Press|year=1995|language=en|ISBN=9780851157825|pages=218-219}}&lt;/ref&gt;

==Hanes==
Ar ôl arolygu’n archeologol, darganfuwyd gan Peter Brown a Peter King bod beili allanol y castell wedi bod 2 ardd, yn amgylchynu gan ddŵr, yn ystod yr 14eg ganrif. Crewyd yr ardd gan deulu Fitzwarin.&lt;ref&gt;'Whittington Castle: the marcher fortress of the Fitz Warin family' gan Brown, King a Remfry; ''Shropshire Archaeology and History'' LXXIX (2004),tudalennau 106–127&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;’Escape from castle stenches’ gan Gill Guest, The Times, 25 Ionawr 2003&lt;/ref&gt;

Mae Whittington ar ochr dwyreiniol – Seisnig – o [[Clawdd Offa|Glawdd Offa]]. Daeth y safle’n gaer i [[William Peverel]] ym 1138, mewn cefnogaeth i [[Ymerodwraig Matilda]], merch [[Harri I]] yn erbyn [[Brenin Stephen]], nai Harri I. Enillwyd Whittington gan [[Madog ap Maredudd]] a daeth o’n rhan o frenhiniaeth [[Powys]] hyd at farwolaeth Madog ym 1160.&lt;ref&gt;'Whittington Castle: the marcher fortress of the Fitz Warin family' gan Brown, King a Remfry; ''Shropshire Archaeology and History'' LXXIX (2004),tudalennau 107–108&lt;/ref&gt;

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Whittington03LB.jpg|Castell Whittington
Whittington01LB.jpg|Y llyn a'r pentref o'r castell
&lt;/gallery&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Cestyll Swydd Amwythig]]</text>
      <sha1>kafc3jq0ylzaumhpxo5f71c52ivny65</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102167</id>
      <parentid>11102164</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T09:47:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Lesbardd</username>
        <id>21509</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2154" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle | suppressfields = cylchfa| gwlad = {{banergwlad|Lloegr}}| sir = [[Swydd Amwythig]]&lt;br /&gt;([[Swyddi seremonïol Lloegr|Sir seremonïol]])}}

Mae '''Castell Whittington''' yn gastell yn [[Swydd Amwythig]]. Perchnogion a rheolwyr y castell yw Cronfa Warchodaeth Castell Whittington.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://artsfundraising.org.uk/heritage-compass/partners/whittington-castle-preservation-trust|title=Whittington Castle Preservation Trust|language=en|access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Roedd o’n [[Castell mwnt a beili|Gastell mwnt a beili]] yn wreiddiol, ond disodlwyd yn ystod 13eg ganrif gan un arall gyda adeiladau yn amgylchu iard. Mae’r castell yn agos i’r ffin rhwng Cymru a Lloegr, dim yn bell o gaer hynafol [[Croesoswallt]].&lt;ref&gt;{{cite book|author=Adrian Pettifer|title=English Castles: A Guide by Counties|publisher=Boydell Press|year=1995|language=en|ISBN=9780851157825|pages=218-219}}&lt;/ref&gt;

&lt;gallery heights=&quot;180px&quot; mode=&quot;packed&quot;&gt;
Whittington03LB.jpg|Castell Whittington
Whittington01LB.jpg|Y llyn a'r pentref o'r castell
&lt;/gallery&gt;

==Hanes==
Ar ôl arolygu’n archeologol, darganfuwyd gan Peter Brown a Peter King bod beili allanol y castell wedi bod 2 ardd, yn amgylchynu gan ddŵr, yn ystod yr 14eg ganrif. Crewyd yr ardd gan deulu Fitzwarin.&lt;ref&gt;'Whittington Castle: the marcher fortress of the Fitz Warin family' gan Brown, King a Remfry; ''Shropshire Archaeology and History'' LXXIX (2004),tudalennau 106–127&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;’Escape from castle stenches’ gan Gill Guest, The Times, 25 Ionawr 2003&lt;/ref&gt;

Mae Whittington ar ochr dwyreiniol – Seisnig – o [[Clawdd Offa|Glawdd Offa]]. Daeth y safle’n gaer i [[William Peverel]] ym 1138, mewn cefnogaeth i [[Ymerodwraig Matilda]], merch [[Harri I]] yn erbyn [[Brenin Stephen]], nai Harri I. Enillwyd Whittington gan [[Madog ap Maredudd]] a daeth o’n rhan o frenhiniaeth [[Powys]] hyd at farwolaeth Madog ym 1160.&lt;ref&gt;'Whittington Castle: the marcher fortress of the Fitz Warin family' gan Brown, King a Remfry; ''Shropshire Archaeology and History'' LXXIX (2004),tudalennau 107–108&lt;/ref&gt;

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Cestyll Swydd Amwythig]]</text>
      <sha1>q4vsdcepvwkosl994mhb51dr7c6riuz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Detyrë E Posaçme</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299010</id>
    <redirect title="Xalq Nəğməkarı (ffilm, 1963)" />
    <revision>
      <id>11102078</id>
      <parentid>11101476</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T00:27:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>5942</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Yn trwsio ailgyfeiriad dwbl i [[Xalq Nəğməkarı (ffilm, 1963)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Xalq Nəğməkarı (ffilm, 1963)]]</text>
      <sha1>9892badq06ph3oh4ltgg446bqopq1c2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tasg Arbennig</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299011</id>
    <redirect title="Xalq Nəğməkarı (ffilm, 1963)" />
    <revision>
      <id>11102080</id>
      <parentid>11101479</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T00:27:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>5942</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Yn trwsio ailgyfeiriad dwbl i [[Xalq Nəğməkarı (ffilm, 1963)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Xalq Nəğməkarı (ffilm, 1963)]]</text>
      <sha1>9892badq06ph3oh4ltgg446bqopq1c2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Twrnamaint gron</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299051</id>
    <revision>
      <id>11102122</id>
      <parentid>11101823</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:35:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5078" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
[[File:Round-robin tournament_10teams_en.png|bawd|upright=1.5|Enghraifft o dwrnamaint robin goch gyda deg tîm yn cymryd rhan]]
Mae'r system '''twrnamaint Gron''' neu '''gornest gron'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://geiriaduracademi.org/?roundrobin |publisher=[[Geiriadur yr Academi]] |title==Round Robin |year=2022}}&lt;/ref&gt;, '''twrnamaint pawb yn erbyn pawb''' neu'r '''system gynghrair''' yn system o gystadlu, fel arfer chwaraeon, lle mae'r holl gyfranogwyr yn wynebu ei gilydd ar nifer cyson o achlysuron (fel arfer un neu ddau) gêm.&lt;ref name=&quot;Webster&quot;&gt;''Webster's Third New International Dictionary of the English Language, Unabridged'' (1971, G. &amp; C. Merriam Co), p.1980.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{ref-book|title = Official Lawn Tennis Bulletin|last = Orcutt|name = William Dana| publisher = The Editors|year = 1895|place = Nova York|pages = 1, 3|volum = 2|url = https://books.google.cat/books/about/Official_Lawn_Tennis_Bulletin.html?id=s7gsAAAAYAAJ}}&lt;/ref&gt; 

==Enwau amgen==
[[File:Premier League Trophy at Manchester's National Football Museum (Ank Kumar) 02.jpg|thumb|250px|Mae [[Uwch Gynghrair Lloegr]], y &quot;Premier League&quot; yn enghraifft enwog o dwrnamaint gron lle bydd pob tîm yn chwarae ei gilydd ddwy waith, cartref ac oddi cartref]]
Fe'i gelwir hefyd gan yr enwau [[Saesneg]] ''round-robin'' neu ''all-play-all''. Rhag ofn i'r cyfranogwyr wynebu ei gilydd ddwywaith, mae'n dwrnamaint rownd ddwbl. Mae'r term &quot;rownd-robin&quot; yn deillio o'r term [[Ffrangeg]] ''ruban'', sy'n golygu &quot;rhuban&quot;. Dros gyfnod hir o amser, cafodd y term ei lygru a'i idiomu i ''robin''.&lt;ref&gt;{{Cite book|title = Standardizing Terminology for Better Communication: Practice, Applied Theory, and Results|date = 1993|editor1-last = Strehlov|editor1-first = Richard A|editor2-last = Wright|editor2-first = Sue Ellen|volume = 1166|isbn = 0-8031-1493-1|pages = 336–337|publisher = ASTM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|title = [[Brewer's Dictionary of Phrase &amp; Fable]]|publisher = Harper &amp; Brother Publishers|location = New York|pages = 786}}&lt;/ref&gt;

==Defnydd==
Defnyddir y system hon mewn cynghreiriau pêl-droed cenedlaethol ac yn ystod camau rhagarweiniol cystadlaethau rhyngwladol megis [[Cwpan Pêl-droed y Byd]]. Mae hefyd yn gyffredin mewn [[gwyddbwyll]] lle cafodd ei ddefnyddio gyntaf&lt;ref&gt;''The Oxford Companion to Chess'', 1984, p. 10&lt;/ref&gt; yn ystod twrnameintiau a chwaraewyd yn Llundain yn 1851 a 1862. Yn ddiweddar, mae wedi cael ei ddefnyddio eto ym Mhencampwriaethau Gwyddbwyll y Byd 2005 a 2007.

Mae'r safle terfynol fel arfer yn seiliedig ar nifer yr enillion a'r gemau tynnu, er bod systemau eraill yn bosibl.

Mewn rhai cwpanau rhyngwladol pwysig - megis [[Cwpan Pêl-droed y Byd]] a [[Cynghrair y Pencampwyr UEFA|Chynghrair Pencampwyr UEFA]] - defnyddir system dau gam. Yn y cam gyntaf, rhennir y timau yn grwpiau o ychydig o aelodau, pedwar fel arfer, sy'n wynebu ei gilydd mewn system o bawb yn erbyn pawb. Mae'r timau gorau ym mhob grŵp yn symud ymlaen i'r ail gam, sydd fel arfer yn ddileu uniongyrchol.

==Labelau==
===Rownd Sengl===
Mewn un rownd, mae pob tîm yn chwarae pob gwrthwynebydd yn union unwaith. Ni fydd unrhyw gemau dychwelyd yn cael eu chwarae. 

Yn seiliedig ar ffurfio rownd syml gyda choes dychwelyd, mae chwaraeon amrywiol hefyd yn cyfeirio at ddull cystadleuaeth sy'n cynnwys coes dychwelyd fel rownd sengl.

Mae nifer y cyfranogwyr mewn un rownd yn aml yn od fel bod gan bob cyfranogwr hawliau cartref yr un nifer o weithiau. Yng ngham grŵp un rownd Cwpan UEFA tan 2009, roedd gan bob grŵp bum cyfranogwr felly. Os yw nifer y cyfranogwyr yn gyfartal, bydd hanner yn chwarae gartref yn amlach, tra bydd yr hanner arall yn chwarae i ffwrdd fwy nag unwaith. Eithriadau i hyn yw digwyddiadau fel Pencampwriaeth Pêl-droed Ewrop , lle mai dim ond un gwesteiwr sydd fel arfer ac mae nifer y cyfranogwyr yn y grŵp felly yn amherthnasol i gyfraith cartref.

===Rownd dwbl===
Mae rownd dyblau yn cynnwys dwy rownd sengl. Fel nad oes rhaid i un oedi ym mhob rownd, mae nifer y cyfranogwyr mewn twrnamaint rownd dwbl fel arfer yn gyfartal. Dyma'r drefn welir mewn cynghreiriau [[Pêl-droed|pêl-droed]] neu [[rygbi]] megis [[Uwch Gynghrair Cymru|Uwch Gynghrair Pêl-droed Cymru]].

Mewn rhai chwaraeon (e.e. [[hoci iâ]]), mae’r term yn cyfeirio at ddwy rownd sengl gyda gêm dychwelyd. Yna, mewn rownd dyblau, mae pob tîm yn chwarae pob gwrthwynebydd bedair gwaith , mewn dwy gêm gartref a dwy gêm oddi cartref. O hyn, gellir cyfrifo nifer y gemau fesul tîm mewn rownd dyblau trwy luosi nifer y gwrthwynebwyr â 4.

==Dolenni allannol==
*[https://www.devenezia.com/downloads/round-robin/index.html Round Robin Tournament Scheduling] dolen i amserlenni 
*[https://www.skakistis.gr/livegames/roundrobin.htm Tablau system twrnamaint gron (Sgorio - Rhaglennu)]
*[http://erasabletournamentbrackets.com/round-robin-tournament-brackets.htm Bracedi Twrnamaint Gron am ddim i'w hargraffu]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn chwaraeon}}

[[Categori:Chwraeon]]
[[Categori:Gemau]]</text>
      <sha1>p5849tjbghhp4qd6k2kbqtdch5kseoo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102123</id>
      <parentid>11102122</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:40:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5077" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
[[File:Round-robin tournament_10teams_en.png|bawd|upright=1.5|Enghraifft o dwrnamaint robin goch gyda deg tîm yn cymryd rhan]]
Mae'r system '''twrnamaint Gron''' neu '''gornest gron'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://geiriaduracademi.org/?roundrobin |publisher=[[Geiriadur yr Academi]] |title=Round Robin |year=2022}}&lt;/ref&gt;, '''twrnamaint pawb yn erbyn pawb''' neu'r '''system gynghrair''' yn system o gystadlu, fel arfer chwaraeon, lle mae'r holl gyfranogwyr yn wynebu ei gilydd ar nifer cyson o achlysuron (fel arfer un neu ddau) gêm.&lt;ref name=&quot;Webster&quot;&gt;''Webster's Third New International Dictionary of the English Language, Unabridged'' (1971, G. &amp; C. Merriam Co), p.1980.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{ref-book|title = Official Lawn Tennis Bulletin|last = Orcutt|name = William Dana| publisher = The Editors|year = 1895|place = Nova York|pages = 1, 3|volum = 2|url = https://books.google.cat/books/about/Official_Lawn_Tennis_Bulletin.html?id=s7gsAAAAYAAJ}}&lt;/ref&gt; 

==Enwau amgen==
[[File:Premier League Trophy at Manchester's National Football Museum (Ank Kumar) 02.jpg|thumb|250px|Mae [[Uwch Gynghrair Lloegr]], y &quot;Premier League&quot; yn enghraifft enwog o dwrnamaint gron lle bydd pob tîm yn chwarae ei gilydd ddwy waith, cartref ac oddi cartref]]
Fe'i gelwir hefyd gan yr enwau [[Saesneg]] ''round-robin'' neu ''all-play-all''. Rhag ofn i'r cyfranogwyr wynebu ei gilydd ddwywaith, mae'n dwrnamaint rownd ddwbl. Mae'r term &quot;rownd-robin&quot; yn deillio o'r term [[Ffrangeg]] ''ruban'', sy'n golygu &quot;rhuban&quot;. Dros gyfnod hir o amser, cafodd y term ei lygru a'i idiomu i ''robin''.&lt;ref&gt;{{Cite book|title = Standardizing Terminology for Better Communication: Practice, Applied Theory, and Results|date = 1993|editor1-last = Strehlov|editor1-first = Richard A|editor2-last = Wright|editor2-first = Sue Ellen|volume = 1166|isbn = 0-8031-1493-1|pages = 336–337|publisher = ASTM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|title = [[Brewer's Dictionary of Phrase &amp; Fable]]|publisher = Harper &amp; Brother Publishers|location = New York|pages = 786}}&lt;/ref&gt;

==Defnydd==
Defnyddir y system hon mewn cynghreiriau pêl-droed cenedlaethol ac yn ystod camau rhagarweiniol cystadlaethau rhyngwladol megis [[Cwpan Pêl-droed y Byd]]. Mae hefyd yn gyffredin mewn [[gwyddbwyll]] lle cafodd ei ddefnyddio gyntaf&lt;ref&gt;''The Oxford Companion to Chess'', 1984, p. 10&lt;/ref&gt; yn ystod twrnameintiau a chwaraewyd yn Llundain yn 1851 a 1862. Yn ddiweddar, mae wedi cael ei ddefnyddio eto ym Mhencampwriaethau Gwyddbwyll y Byd 2005 a 2007.

Mae'r safle terfynol fel arfer yn seiliedig ar nifer yr enillion a'r gemau tynnu, er bod systemau eraill yn bosibl.

Mewn rhai cwpanau rhyngwladol pwysig - megis [[Cwpan Pêl-droed y Byd]] a [[Cynghrair y Pencampwyr UEFA|Chynghrair Pencampwyr UEFA]] - defnyddir system dau gam. Yn y cam gyntaf, rhennir y timau yn grwpiau o ychydig o aelodau, pedwar fel arfer, sy'n wynebu ei gilydd mewn system o bawb yn erbyn pawb. Mae'r timau gorau ym mhob grŵp yn symud ymlaen i'r ail gam, sydd fel arfer yn ddileu uniongyrchol.

==Labelau==
===Rownd Sengl===
Mewn un rownd, mae pob tîm yn chwarae pob gwrthwynebydd yn union unwaith. Ni fydd unrhyw gemau dychwelyd yn cael eu chwarae. 

Yn seiliedig ar ffurfio rownd syml gyda choes dychwelyd, mae chwaraeon amrywiol hefyd yn cyfeirio at ddull cystadleuaeth sy'n cynnwys coes dychwelyd fel rownd sengl.

Mae nifer y cyfranogwyr mewn un rownd yn aml yn od fel bod gan bob cyfranogwr hawliau cartref yr un nifer o weithiau. Yng ngham grŵp un rownd Cwpan UEFA tan 2009, roedd gan bob grŵp bum cyfranogwr felly. Os yw nifer y cyfranogwyr yn gyfartal, bydd hanner yn chwarae gartref yn amlach, tra bydd yr hanner arall yn chwarae i ffwrdd fwy nag unwaith. Eithriadau i hyn yw digwyddiadau fel Pencampwriaeth Pêl-droed Ewrop , lle mai dim ond un gwesteiwr sydd fel arfer ac mae nifer y cyfranogwyr yn y grŵp felly yn amherthnasol i gyfraith cartref.

===Rownd dwbl===
Mae rownd dyblau yn cynnwys dwy rownd sengl. Fel nad oes rhaid i un oedi ym mhob rownd, mae nifer y cyfranogwyr mewn twrnamaint rownd dwbl fel arfer yn gyfartal. Dyma'r drefn welir mewn cynghreiriau [[Pêl-droed|pêl-droed]] neu [[rygbi]] megis [[Uwch Gynghrair Cymru|Uwch Gynghrair Pêl-droed Cymru]].

Mewn rhai chwaraeon (e.e. [[hoci iâ]]), mae’r term yn cyfeirio at ddwy rownd sengl gyda gêm dychwelyd. Yna, mewn rownd dyblau, mae pob tîm yn chwarae pob gwrthwynebydd bedair gwaith , mewn dwy gêm gartref a dwy gêm oddi cartref. O hyn, gellir cyfrifo nifer y gemau fesul tîm mewn rownd dyblau trwy luosi nifer y gwrthwynebwyr â 4.

==Dolenni allannol==
*[https://www.devenezia.com/downloads/round-robin/index.html Round Robin Tournament Scheduling] dolen i amserlenni 
*[https://www.skakistis.gr/livegames/roundrobin.htm Tablau system twrnamaint gron (Sgorio - Rhaglennu)]
*[http://erasabletournamentbrackets.com/round-robin-tournament-brackets.htm Bracedi Twrnamaint Gron am ddim i'w hargraffu]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn chwaraeon}}

[[Categori:Chwraeon]]
[[Categori:Gemau]]</text>
      <sha1>kouawyxozn7bjhelbik8uv8frogg6h7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102124</id>
      <parentid>11102123</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:40:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5077" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
[[File:Round-robin tournament_10teams_en.png|bawd|upright=1.5|Enghraifft o dwrnamaint robin goch gyda deg tîm yn cymryd rhan]]
Mae'r system '''Twrnamaint Gron''' neu '''gornest gron'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://geiriaduracademi.org/?roundrobin |publisher=[[Geiriadur yr Academi]] |title=Round Robin |year=2022}}&lt;/ref&gt;, '''twrnamaint pawb yn erbyn pawb''' neu'r '''system gynghrair''' yn system o gystadlu, fel arfer chwaraeon, lle mae'r holl gyfranogwyr yn wynebu ei gilydd ar nifer cyson o achlysuron (fel arfer un neu ddau) gêm.&lt;ref name=&quot;Webster&quot;&gt;''Webster's Third New International Dictionary of the English Language, Unabridged'' (1971, G. &amp; C. Merriam Co), p.1980.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{ref-book|title = Official Lawn Tennis Bulletin|last = Orcutt|name = William Dana| publisher = The Editors|year = 1895|place = Nova York|pages = 1, 3|volum = 2|url = https://books.google.cat/books/about/Official_Lawn_Tennis_Bulletin.html?id=s7gsAAAAYAAJ}}&lt;/ref&gt; 

==Enwau amgen==
[[File:Premier League Trophy at Manchester's National Football Museum (Ank Kumar) 02.jpg|thumb|250px|Mae [[Uwch Gynghrair Lloegr]], y &quot;Premier League&quot; yn enghraifft enwog o dwrnamaint gron lle bydd pob tîm yn chwarae ei gilydd ddwy waith, cartref ac oddi cartref]]
Fe'i gelwir hefyd gan yr enwau [[Saesneg]] ''round-robin'' neu ''all-play-all''. Rhag ofn i'r cyfranogwyr wynebu ei gilydd ddwywaith, mae'n dwrnamaint rownd ddwbl. Mae'r term &quot;rownd-robin&quot; yn deillio o'r term [[Ffrangeg]] ''ruban'', sy'n golygu &quot;rhuban&quot;. Dros gyfnod hir o amser, cafodd y term ei lygru a'i idiomu i ''robin''.&lt;ref&gt;{{Cite book|title = Standardizing Terminology for Better Communication: Practice, Applied Theory, and Results|date = 1993|editor1-last = Strehlov|editor1-first = Richard A|editor2-last = Wright|editor2-first = Sue Ellen|volume = 1166|isbn = 0-8031-1493-1|pages = 336–337|publisher = ASTM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|title = [[Brewer's Dictionary of Phrase &amp; Fable]]|publisher = Harper &amp; Brother Publishers|location = New York|pages = 786}}&lt;/ref&gt;

==Defnydd==
Defnyddir y system hon mewn cynghreiriau pêl-droed cenedlaethol ac yn ystod camau rhagarweiniol cystadlaethau rhyngwladol megis [[Cwpan Pêl-droed y Byd]]. Mae hefyd yn gyffredin mewn [[gwyddbwyll]] lle cafodd ei ddefnyddio gyntaf&lt;ref&gt;''The Oxford Companion to Chess'', 1984, p. 10&lt;/ref&gt; yn ystod twrnameintiau a chwaraewyd yn Llundain yn 1851 a 1862. Yn ddiweddar, mae wedi cael ei ddefnyddio eto ym Mhencampwriaethau Gwyddbwyll y Byd 2005 a 2007.

Mae'r safle terfynol fel arfer yn seiliedig ar nifer yr enillion a'r gemau tynnu, er bod systemau eraill yn bosibl.

Mewn rhai cwpanau rhyngwladol pwysig - megis [[Cwpan Pêl-droed y Byd]] a [[Cynghrair y Pencampwyr UEFA|Chynghrair Pencampwyr UEFA]] - defnyddir system dau gam. Yn y cam gyntaf, rhennir y timau yn grwpiau o ychydig o aelodau, pedwar fel arfer, sy'n wynebu ei gilydd mewn system o bawb yn erbyn pawb. Mae'r timau gorau ym mhob grŵp yn symud ymlaen i'r ail gam, sydd fel arfer yn ddileu uniongyrchol.

==Labelau==
===Rownd Sengl===
Mewn un rownd, mae pob tîm yn chwarae pob gwrthwynebydd yn union unwaith. Ni fydd unrhyw gemau dychwelyd yn cael eu chwarae. 

Yn seiliedig ar ffurfio rownd syml gyda choes dychwelyd, mae chwaraeon amrywiol hefyd yn cyfeirio at ddull cystadleuaeth sy'n cynnwys coes dychwelyd fel rownd sengl.

Mae nifer y cyfranogwyr mewn un rownd yn aml yn od fel bod gan bob cyfranogwr hawliau cartref yr un nifer o weithiau. Yng ngham grŵp un rownd Cwpan UEFA tan 2009, roedd gan bob grŵp bum cyfranogwr felly. Os yw nifer y cyfranogwyr yn gyfartal, bydd hanner yn chwarae gartref yn amlach, tra bydd yr hanner arall yn chwarae i ffwrdd fwy nag unwaith. Eithriadau i hyn yw digwyddiadau fel Pencampwriaeth Pêl-droed Ewrop , lle mai dim ond un gwesteiwr sydd fel arfer ac mae nifer y cyfranogwyr yn y grŵp felly yn amherthnasol i gyfraith cartref.

===Rownd dwbl===
Mae rownd dyblau yn cynnwys dwy rownd sengl. Fel nad oes rhaid i un oedi ym mhob rownd, mae nifer y cyfranogwyr mewn twrnamaint rownd dwbl fel arfer yn gyfartal. Dyma'r drefn welir mewn cynghreiriau [[Pêl-droed|pêl-droed]] neu [[rygbi]] megis [[Uwch Gynghrair Cymru|Uwch Gynghrair Pêl-droed Cymru]].

Mewn rhai chwaraeon (e.e. [[hoci iâ]]), mae’r term yn cyfeirio at ddwy rownd sengl gyda gêm dychwelyd. Yna, mewn rownd dyblau, mae pob tîm yn chwarae pob gwrthwynebydd bedair gwaith , mewn dwy gêm gartref a dwy gêm oddi cartref. O hyn, gellir cyfrifo nifer y gemau fesul tîm mewn rownd dyblau trwy luosi nifer y gwrthwynebwyr â 4.

==Dolenni allannol==
*[https://www.devenezia.com/downloads/round-robin/index.html Round Robin Tournament Scheduling] dolen i amserlenni 
*[https://www.skakistis.gr/livegames/roundrobin.htm Tablau system twrnamaint gron (Sgorio - Rhaglennu)]
*[http://erasabletournamentbrackets.com/round-robin-tournament-brackets.htm Bracedi Twrnamaint Gron am ddim i'w hargraffu]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn chwaraeon}}

[[Categori:Chwraeon]]
[[Categori:Gemau]]</text>
      <sha1>1e2f26lse2vc4dth515wnz62cvtcxo4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Institut des hautes études scientifiques</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299077</id>
    <revision>
      <id>11101990</id>
      <timestamp>2022-08-16T14:39:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A01:CB09:B040:87CB:9D9F:243B:7EB5:C240</ip>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Ffrainc}}}}  [[Prifysgol]] yn [[Paris]], [[Ffrainc]], ydy '''Institut des hautes études scientifiques''', elitaidd yw un o'r prifysgolion mwyaf dethol a mawreddog, a elwir yn ''grandes écoles'' ac mae'n aelod o UPS (''Université Paris-Saclay'')&lt;ref&gt;[https://france3-regions.francetvinfo.fr/occitanie/herault/montpellier-metropole/montpellier/plus-grand-mathematicien-du-xxeme-est-passe-montpellier-591706.html Le pl...'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="837" xml:space="preserve">{{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Ffrainc}}}}

[[Prifysgol]] yn [[Paris]], [[Ffrainc]], ydy '''Institut des hautes études scientifiques''', elitaidd yw un o'r prifysgolion mwyaf dethol a mawreddog, a elwir yn ''grandes écoles'' ac mae'n aelod o UPS (''Université Paris-Saclay'')&lt;ref&gt;[https://france3-regions.francetvinfo.fr/occitanie/herault/montpellier-metropole/montpellier/plus-grand-mathematicien-du-xxeme-est-passe-montpellier-591706.html Le plus grand mathématicien du XXème est passé par Montpellier]&lt;/ref&gt;.

==Cynfyfyrwyr==
* [[Dennis Sullivan]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
* [https://www.ihes.fr/ Gwefan swyddogol Prifysgol Institut des hautes études scientifiques]

{{eginyn prifysgol}}

[[Categori:Prifysgolion Ffrainc|Institut des hautes etudes scientifiques]]
[[Categori:Sefydliadau 1958]]</text>
      <sha1>28r18zgk0gpc1om2fmbhswt4dpnceln</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sgwrs:Cwpan y Byd Pêl-droed 2022</title>
    <ns>1</ns>
    <id>299078</id>
    <revision>
      <id>11101993</id>
      <timestamp>2022-08-16T14:53:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Idiomatig</username>
        <id>38774</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cite error: &quot;lower-alpha&quot; */ adran newydd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="425" xml:space="preserve">== Cite error: &quot;lower-alpha&quot; ==

Sut ydyn ni'n cael gwared o'r geiriau &quot;Cite error: &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;ref&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; tags exist for a group named &quot;lower-alpha&quot;, but no corresponding &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;references group=&quot;lower-alpha&quot;/&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; tag was found&quot; sydd mewn print coch trwm ar waelod o'r dudalen hon?  Diolch. [[Defnyddiwr:Idiomatig|Idiomatig]] ([[Sgwrs Defnyddiwr:Idiomatig|sgwrs]]) 14:53, 16 Awst 2022 (UTC)</text>
      <sha1>cu1p4viamd8daswsv3k4fp4mphaglcf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwalch Glas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299079</id>
    <redirect title="Gwalch glas" />
    <revision>
      <id>11101998</id>
      <timestamp>2022-08-16T15:32:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Symudwyd y dudalen [[Gwalch Glas]] i [[Gwalch glas]] gan Craigysgafn dros y ddolen ailgyfeirio</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Gwalch glas]]</text>
      <sha1>1gpcj4iozndw7ocli2cw7vz6aflq0en</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nant Glas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299080</id>
    <redirect title="Nant-glas" />
    <revision>
      <id>11102017</id>
      <timestamp>2022-08-16T16:00:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Symudodd Craigysgafn y dudalen [[Nant Glas]] i [[Nant-glas]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Nant-glas]]</text>
      <sha1>aqq4yokz489rnphgwspkyeg25rcono4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Barcud Coch</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299081</id>
    <redirect title="Barcud coch" />
    <revision>
      <id>11102025</id>
      <timestamp>2022-08-16T16:04:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Symudwyd y dudalen [[Barcud Coch]] i [[Barcud coch]] gan Craigysgafn dros y ddolen ailgyfeirio</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Barcud coch]]</text>
      <sha1>c9nkyxlnno6aqb7d4qdegdg6fd3oxdr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Romana Didulo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299082</id>
    <revision>
      <id>11102027</id>
      <timestamp>2022-08-16T16:59:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cythraul</username>
        <id>31437</id>
      </contributor>
      <comment>Crewyd drwy gyfieithu'r dudalen &quot;[[:fr:Special:Redirect/revision/195021892|Romana Didulo]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="257" xml:space="preserve"> 
Damcaniaethiwres gydgynllwyniol o Ganada yw Romana Didulo.  Mae hi'n dweud Brenhines Canada yw hi.

13fed mis Awst, 2022, tywysodd hi rŵp o ddilynwyr i Peterborough, i geisio'n arestio heddlu Peterborough.  Caeth dau o'i dilynwyr eu harestio.{{Person}}</text>
      <sha1>4s3fxoxpmnq0fbtw10wg7axo3szrvk8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102028</id>
      <parentid>11102027</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T17:00:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cythraul</username>
        <id>31437</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="247" xml:space="preserve"> 
Damcaniaethiwres gydgynllwyniol o Ganada yw Romana Didulo.  Mae hi'n dweud Brenhines Canada yw hi.

13fed mis Awst, 2022, tywysodd hi rŵp o ddilynwyr i Peterborough, i geisio'n arestio heddlu Peterborough.  Caeth dau o'i dilynwyr eu harestio.</text>
      <sha1>bv5923mcnfq9nifobne3davhenlby0m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr gynffonwen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299083</id>
    <redirect title="Eryr môr" />
    <revision>
      <id>11102086</id>
      <timestamp>2022-08-17T06:06:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Yn ailgyfeirio at [[Eryr môr]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Eryr môr]]</text>
      <sha1>5vc75l614ngeebwf6tk61n974rfz762</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr tinwyn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299084</id>
    <redirect title="Eryr môr" />
    <revision>
      <id>11102087</id>
      <timestamp>2022-08-17T06:07:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Yn ailgyfeirio at [[Eryr môr]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Eryr môr]]</text>
      <sha1>5vc75l614ngeebwf6tk61n974rfz762</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eryr mawr y môr</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299085</id>
    <redirect title="Eryr môr" />
    <revision>
      <id>11102088</id>
      <timestamp>2022-08-17T06:08:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Yn ailgyfeirio at [[Eryr môr]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" xml:space="preserve">#ail-cyfeirio [[Eryr môr]]</text>
      <sha1>5vc75l614ngeebwf6tk61n974rfz762</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Wahkiakum County, Washington</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299086</id>
    <revision>
      <id>11102093</id>
      <timestamp>2022-08-17T07:59:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi  Washington]] [[Categori:Wahkiakum County, Washington]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi  Washington]]
[[Categori:Wahkiakum County, Washington]]</text>
      <sha1>df5j9sajw0qbjuewjhkubwgpi6yp6k6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Dinasoedd Warren County, Pennsylvania</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299087</id>
    <revision>
      <id>11102095</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:00:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Dinasoedd Pennsylvania]] [[Categori:Warren County, Pennsylvania]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="76" xml:space="preserve">[[Categori:Dinasoedd Pennsylvania]]
[[Categori:Warren County, Pennsylvania]]</text>
      <sha1>tkyw5uhdznir4pr5wjp39hg6vlkby4a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Trousdale County, Tennessee</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299088</id>
    <revision>
      <id>11102096</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:02:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Tennessee]] [[Categori:Trousdale County, Tennessee]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Tennessee]]
[[Categori:Trousdale County, Tennessee]]</text>
      <sha1>q24ujkqgj2k3ivn6a67bczdn8jw2t0l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Santa Cruz County, Arizona</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299089</id>
    <revision>
      <id>11102097</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:03:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Arizona]] [[Categori:Santa Cruz County, Arizona]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Arizona]]
[[Categori:Santa Cruz County, Arizona]]</text>
      <sha1>cm3xoj5g1o729a8cs6xg7rxyliihbfs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Santa Cruz County, Arizona</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299090</id>
    <revision>
      <id>11102098</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:04:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Arizona]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" xml:space="preserve">[[Categori:Siroedd Arizona]]</text>
      <sha1>l9x83c3zl2hg1u1dex3endryl27l7bq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi St. Martin Parish, Louisiana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299091</id>
    <revision>
      <id>11102100</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:06:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Louisiana]] [[Categori:St. Martin Parish, Louisiana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Louisiana]]
[[Categori:St. Martin Parish, Louisiana]]</text>
      <sha1>6gx6mt45c4krew2an24e6vppnhcns4x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Lafayette County, Florida</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299092</id>
    <revision>
      <id>11102101</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:07:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Florida]] [[Categori:Lafayette County, Florida]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Florida]]
[[Categori:Lafayette County, Florida]]</text>
      <sha1>kts8xll0lq99lfg3zmr8cpby18s2i1j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Lafayette County, Florida</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299093</id>
    <revision>
      <id>11102102</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:08:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Florida]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" xml:space="preserve">[[Categori:Siroedd Florida]]</text>
      <sha1>1btpgmqmlaea2lyc1xuit1rx23zjkgk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Lafayette County, Mississippi</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299094</id>
    <revision>
      <id>11102103</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:09:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Mississippi]] [[Categori:Lafayette County, Mississippi]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Mississippi]]
[[Categori:Lafayette County, Mississippi]]</text>
      <sha1>g4ly1n5htulst0q4b0j2fpn5deupjvx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Johnson County, Tennessee</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299095</id>
    <revision>
      <id>11102104</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:10:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Tennessee]] [[Categori:Johnson County, Tennessee]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Tennessee]]
[[Categori:Johnson County, Tennessee]]</text>
      <sha1>tt9pqzv5dir4jsvy2wgcecol1mgp9r0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Jackson County, Tennessee</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299096</id>
    <revision>
      <id>11102105</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:10:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Tennessee]] [[Categori:Jackson County, Tennessee]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Tennessee]]
[[Categori:Jackson County, Tennessee]]</text>
      <sha1>fksb2nfr0g3bc14ps1g8uq9p9w8229b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Marion County, Arkansas</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299097</id>
    <revision>
      <id>11102107</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:12:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Arkansas]] [[Categori:Marion County, Arkansas]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Arkansas]]
[[Categori:Marion County, Arkansas]]</text>
      <sha1>3k1i7tpye2hnto97jbl87ztwp2i7g2k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Marion County, Arkansas</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299098</id>
    <revision>
      <id>11102108</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:12:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Arkansas]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">[[Categori:Siroedd Arkansas]]</text>
      <sha1>5p2d3wasbs2778jeyryfutmqlmuwago</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Marion County, Florida</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299099</id>
    <revision>
      <id>11102111</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:15:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi Florida]] [[Categori:Marion County, Florida]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi Florida]]
[[Categori:Marion County, Florida]]</text>
      <sha1>gfn8992mu7vij2qijvjhisrlivya5d6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Trefi Marion County, De Carolina</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299100</id>
    <revision>
      <id>11102114</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:16:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Trefi De Carolina]] [[Categori:Marion County, De Carolina]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">[[Categori:Trefi De Carolina]]
[[Categori:Marion County, De Carolina]]</text>
      <sha1>1bgy4dxv3w6zzpvkf3nbvulo23j2n3z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Marion County, De Carolina</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299101</id>
    <revision>
      <id>11102115</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:17:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd De Carolina]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[Categori:Siroedd De Carolina]]</text>
      <sha1>dy6gl8hxv5yqoxcdts2yuh5grhpsjoi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jeremiah Azu</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299102</id>
    <revision>
      <id>11102119</id>
      <timestamp>2022-08-17T08:29:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deb</username>
        <id>7</id>
      </contributor>
      <comment>Crewyd drwy gyfieithu'r dudalen &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1104823022|Jeremiah Azu]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1198" xml:space="preserve">
Gwribiwr [[Cymry|Cymreig]] yw '''Jeremiah Azu''' (ganwyd 15 Mai 2001 ). &lt;ref name=&quot;wales-jazu&quot;&gt;{{Cite web|title=Jeremiah Azu - Welsh Athletics|url=https://www.welshathletics.org/en/page/jeremiah-azu|website=www.welshathletics.org|access-date=26 June 2022|language=en}}&lt;/ref&gt; Enillodd y ras 100 metr dynion ym Mhencampwriaethau Athletau Prydain 2022, mewn amser gyda chymorth gwynt o 9.90 eiliad. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Azu gold tops Welsh success at UK Championship|url=https://www.bbc.com/sport/wales/61939295|website=BBC Sport|access-date=26 June 2022|date=25 June 2022}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;jh&quot;&gt;{{Cite web|last=Henderson|first=Jason|title=Jeremiah Azu speeds to British 100m gold|url=https://athleticsweekly.com/event-reports/jeremiah-azu-speeds-to-british-100m-gold-1039957765/|website=Athletics Weekly|access-date=26 June 2022|date=25 June 2022}}&lt;/ref&gt;  


Cafodd Azu ei eni yn [[Tredelerch]]Nhredelerch]], [[Caerdydd]].


Cynrychiolodd Gymru yng Ngemau'r Gymanwlad 2022, lle gorffennodd yn bumed yn y 100 metr. Ym Mhencampwriaethau Athletau 2022, ennillodd fedal efydd yn y 100 metr.

== Cyfeiriadau ==

[[Categori:Genedigaethau 2001]]
[[Categori:Pobl o Gaerdydd]]
[[Categori:Athletwyr Cymreig]]</text>
      <sha1>jya5btwlfnuewbvjlkjzqa7kmhhi9x1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102120</id>
      <parentid>11102119</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T08:33:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deb</username>
        <id>7</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1941" xml:space="preserve">{{Person | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Gwribiwr [[Cymry|Cymreig]] yw '''Jeremiah Azu''' (ganwyd [[15 Mai]] [[2001]]). &lt;ref name=&quot;wales-jazu&quot;&gt;{{Cite web|title=Jeremiah Azu - Welsh Athletics|url=https://www.welshathletics.org/en/page/jeremiah-azu|website=www.welshathletics.org|access-date=26 Mehefin 2022|language=en}}&lt;/ref&gt; Enillodd y ras 100 metr dynion ym Mhencampwriaethau Athletau Prydain 2022, mewn amser gyda chymorth gwynt o 9.90 eiliad. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Azu gold tops Welsh success at UK Championship|url=https://www.bbc.com/sport/wales/61939295|website=BBC Sport|access-date=26 Mehefin 2022|date=25 Mehefin 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;jh&quot;&gt;{{Cite web|last=Henderson|first=Jason|title=Jeremiah Azu speeds to British 100m gold|url=https://athleticsweekly.com/event-reports/jeremiah-azu-speeds-to-british-100m-gold-1039957765/|website=Athletics Weekly|access-date=26 Mehefin 2022|date=25 Mehefin 2022}}&lt;/ref&gt;  

Cafodd Azu ei eni yn [[Tredelerch]]Nhredelerch]], [[Caerdydd]].

Cynrychiolodd Gymru yng Ngemau'r Gymanwlad 2022, lle gorffennodd yn bumed yn y 100 metr.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://nation.cymru/sport/welsh-flyer-jeremiah-azu-eyes-big-opportunity-for-100-metres-medal/|title=Welsh flyer Jeremiah Azu eyes ‘big opportunity’ for 100 metres medal|date=1 Awst 2022|language=en|website=Nation Cymru|access-date=17 Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Ym Mhencampwriaethau Athletau 2022, ennillodd fedal efydd yn y 100 metr.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.itv.com/news/wales/2022-08-17/jeremiah-azu-claims-european-100m-bronze-with-new-personal-best|title=European Championships: Jeremiah Azu claims 100m bronze with new personal best|website=ITV|language=en|access-date=17 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}

{{DEFAULTSORT:Azu, Jeremiah}}
[[Categori:Athletwyr Cymreig]]
[[Categori:Genedigaethau 2001]]
[[Categori:Pobl o Gaerdydd]]</text>
      <sha1>60uwajpw8iuf0m0ltue5y6o9omyzcma</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pistasio</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299103</id>
    <redirect title="Cneuen bistasio" />
    <revision>
      <id>11102125</id>
      <timestamp>2022-08-17T09:00:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mahagaja</username>
        <id>459</id>
      </contributor>
      <comment>Yn ailgyfeirio at [[Cneuen bistasio]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Cneuen bistasio]]</text>
      <sha1>4rrroc6itsz8muymonoi6m548vximr0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Georg Friedrich Handel</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299104</id>
    <revision>
      <id>11102144</id>
      <timestamp>2022-08-17T09:31:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Cyfansoddwyr clasurol Almaenig]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43" xml:space="preserve">[[Categori:Cyfansoddwyr clasurol Almaenig]]</text>
      <sha1>0j1eluqi23uoeh2uatsr6lc8bdu94xa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categori:Wolfgang Amadeius Mozart</title>
    <ns>14</ns>
    <id>299105</id>
    <revision>
      <id>11102155</id>
      <timestamp>2022-08-17T09:40:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Craigysgafn</username>
        <id>40536</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Cyfansoddwyr clasurol Awstriaidd]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" xml:space="preserve">[[Categori:Cyfansoddwyr clasurol Awstriaidd]]</text>
      <sha1>24qxs7a7debl50xlukraxcs9k4p8dn1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lŵp</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299106</id>
    <revision>
      <id>11102186</id>
      <timestamp>2022-08-17T10:14:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>#wici365</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4290" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}
{{eginyn bandiau Cymraeg}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>akpheulbmpm40f9ss2eoaptspvgzdg4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102187</id>
      <parentid>11102186</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:14:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfeiriadau */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4263" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>74h610omf4q4xlzyllc20glyjgb0z3h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102190</id>
      <parentid>11102187</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:26:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4279" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>1cz0h5wenusvhg0en0qu9xf45wgrd2g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102191</id>
      <parentid>11102190</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:27:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4300" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer yn cynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. 

Bu i'r ffilm fer Lŵp ar [[TikTik]] dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>6tgk7kbtn2r9d1u78tt8atci2pvouq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102193</id>
      <parentid>11102191</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:29:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4297" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. 

Bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer ar [[TikTok]] Lŵp gynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>rci5wry8atcmwtzkvx7fkg1m4zlitg9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102194</id>
      <parentid>11102193</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:29:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4314" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar Hansh dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. 

Ym mis Awst 2022 bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer ar [[TikTok]] Lŵp gynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>6yz7rp37ehqippbf6n5918v24b0kulu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102198</id>
      <parentid>11102194</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:33:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Llenwi bwlch a newid pwyslais */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4318" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar [[Hansh]] dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. 

Ym mis Awst 2022 bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer ar [[TikTok]] Lŵp gynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>8e3lr74yrlae6mpqo11f4wzmlx0lbc7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102199</id>
      <parentid>11102198</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:33:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4392" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar [[Hansh]] dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. 

Ym mis Awst 2022 bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer ar [[TikTok]] Lŵp gynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
* [[Hansh]] - platfform [[S4C]] ar gyfer oedolion ifanc

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]</text>
      <sha1>2z3uqr1fm08ubuy0jca3f0aabxzy7y8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102203</id>
      <parentid>11102199</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:40:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4507" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar [[Hansh]] dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |access-date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. 

Ym mis Awst 2022 bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer ar [[TikTok]] Lŵp gynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
* [[Hansh]] - platfform [[S4C]] ar gyfer oedolion ifanc

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]</text>
      <sha1>tq92jz2mmueq18jf1mkbm2gkgnwzd8l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102206</id>
      <parentid>11102203</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T10:40:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stefanik</username>
        <id>413</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cynnyrch */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4500" xml:space="preserve">{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
Sianel ar-lein traws blatfform ar gyfer cerddoriaeth a diwylliant cyfoes Cymraeg gan [[S4C]] yw '''Lŵp'''. Fe'i lansiwyd ym mis Awst 2019. Mae'r gwasanaeth yw weld ar [[S4C Clic]], [[BBC iPlayer]] a llwyfannau [[Rhyngrwyd|rhyngrwyd]] eraill annibynnol o'r Sianel, fel [[Youtube]], a'r [[cyfryngau cymdeithasol]] megis [[Facebook]], [[Twitter]], [[TikTok]] ag ati.&lt;ref name=&quot;S4C&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/33228/s4c-yn-lawnsio-lp---mwy-o-gerddoriaeth-ar-y-sianel/ |title=S4C yn lawnsio Lŵp – mwy o gerddoriaeth ar y sianel |publisher=[[S4C]] |date=Awst 2019}}&lt;/ref&gt;

==Llenwi bwlch a newid pwyslais==
[[File:Adwaith (49392069907).jpg|thumb|250px|[[Adwaith (band)|Adwaith]], un o'r grwpiau sydd wedi bod ar Lŵp]]
[[File:Yws Gwynedd.jpg|thumb|250px|[[Yws Gwynedd]]]]
[[File:FIL 2021 - Gwilym Bowen Rhys Trio - 8Y4A6657.jpg|thumb|250px|[[Gwilym Bowen Rhys]]]]
Mae Lŵp yn cymryd lle brand [[Ochr 1]] (cyfres gerddoriaeth gyfoes S4C) gan gymryd pwyslais gwahanol o ran arddull a darpariaeth a chynyddu faint o gerddoriaeth newydd fydd i'w weld ar S4C ar deledu ac ar-lein. Cennad y sianel yw adlewyrchu agweddau gwahanol o sîn gerddoriaeth newydd Cymru boed yn ŵyl, thema benodol neu yn ffocws ar artist. Yn ogystal â cherddoriaeth mae'n trafod gwaith celf, ffotograffiaeth, ffilm a geiriau.

Wrth lansio, dywedodd [[Rhodri ap Dyfrig]], Comisiynydd Cynnwys Ar lein S4C, &quot;Roedden ni'n gweld bwlch yn narpariaeth cerddoriaeth y sianel. Ac er bod cerddoriaeth wedi cael lle amlwg ar [[Hansh]] dros y blynyddoedd diwethaf, roedden ni'n gweld bod angen rhaglenni teledu mwy cyson i gyfleu'r hyn sy'n digwydd yn ystod y flwyddyn yn ogystal a chryfhau y cynnwys arlein.&quot;&lt;ref name=&quot;S4C&quot;/&gt;

==Cydweithio==
Mae Lŵp wedi cydweithio gydag asiantaethau eraill i hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg a'r sianel. Yn eu plith roedd Focus Wales yn 2022. Mae Focus Wales yn trefnu gŵyl ryngwladol flynyddol yn [[Wrecsam]] mae'r cwmni nid-er-elw hefyd yn hyrwyddo artistiaid Cymreig mewn gwyliau showcase dros y byd. Gwnaed y cydweithio yma i gefnogi artistiaid Cymreig i lwyddo yn rhyngwladol.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.s4c.cymru/cy/y-wasg/post/50802/lp-s4c-a-focus-wales-yn-cyd-weithio-i-roi-llwyfan-lleol-a-llais-rhyngwladol-i-fandiau-cymru-/ |title=Lŵp S4C a Focus Wales yn cyd-weithio i roi llwyfan lleol a llais rhyngwladol i fandiau Cymru |publisher=S4C |access-date=17 Mai 2022}}&lt;/ref&gt; Ymysg y grwpiau cyntaf i elwa o'r cydweithio oedd [[Adwaith (band)|Adwaith]], y band o [[Caerfyrddin|Gaerfyrddin]].

==Cynnyrch==
Mae Lŵp yn comisiynu a darlledu fideos pwrpasol gan gynnwys gan grwpiau fel [[Bwncath (band)|Bwncath]], [[Adwaith (band)|Adwaith]], [[Ani Glass]], [[HMS Morris]], [[Glain Rhys]], [[Roughion]], [[Meinir Matthias]]. Er mai cerddoriaeth pop a roc Gymraeg yw'r rheyw o'r cynnyrch, ceir hefyd darllediadau a fideos gan gerddorion a grwpiau [[canu gwerin|gwerin]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.youtube.com/c/LwpS4C/videos |title=Fideos |publisher=Sianel Youtube Lŵp S4C |date=Awst 2022}}&lt;/ref&gt; Mae hyfyd yn darlledu o ŵyliau cerddorol gan gynnwys yr [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]], [[Tafwyl]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] a [[Gŵyl Ryng-Geltaidd An Oriant]] yn [[Llydaw]]. 

Ym mis Awst 2022 bu i un o fideos byrion Lŵp o Ŵyl An Oriant dderbyn ymateb brwd iawn. Roedd y fideo fer ar [[TikTok]] Lŵp gynnwys y canwr [[Gwilym Bowen Rhys]] a'r [[Llydaw|Lydawes]], Azenor Kallag, yn dweud geiriau ac ymadroddion [[Cymraeg]] a [[Llydaweg]] gan ddangos mor debyg oeddynt. Bu i'r ffilm fer dderbyn ymateb dda a llawer yn ei rannu.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://twitter.com/LwpS4C/status/1559223559238590465 |publisher=TikTok Lŵp S4C |title=Dysgu ‘chydig o Lydaweg yn @FESTIVALLORIENT, gyda @GwilymBowenRhys &amp; Azenor 🌍 #Celtic #Welsh #Breton! |access-date=15 Awst 2022}}&lt;/ref&gt;

==Gweler hefyd==
* [[Hansh]] - platfform [[S4C]] ar gyfer oedolion ifanc

==Dolenni allannol==
* [https://www.youtube.com/lwps4c Sianel Lŵp] ar [[Youtube]]
* [https://twitter.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] @LwpS4C ar [[Twitter]]
* [https://www.facebook.com/LwpS4C Tudalen Lŵp] ar [[Facebook]]
* [https://www.tiktok.com/@lwps4c Platfform Lŵp] ar [[TikTok]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

{{eginyn cerddoriaeth Cymru}}

[[Categori:Sefydliadau 2019]]
[[Categori:Cerddoriaeth Gymraeg]]
[[Categori:Bandiau Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu S4C]]
[[Categori:Rhaglenni teledu Cymraeg]]
[[Categori:Rhaglenni teledu cerddoriaeth]]</text>
      <sha1>f1aib2pg5i4h2fbh5lt11v0fj9huz6z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gwaith llenyddol</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299107</id>
    <revision>
      <id>11102189</id>
      <timestamp>2022-08-17T10:20:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llywelyn2000</username>
        <id>796</id>
      </contributor>
      <comment>Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '#AILCYFEIRIO [[Llenyddiaeth]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#AILCYFEIRIO [[Llenyddiaeth]]</text>
      <sha1>38gtsufnmq5ool1migo2r73uo07q1lb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Elle (ffilm, 2016)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299108</id>
    <revision>
      <id>11102211</id>
      <timestamp>2022-08-17T11:22:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llywelyn2000</username>
        <id>796</id>
      </contributor>
      <comment>Newydd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3957" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}

Ffilm gyffro seicolegol am dreisio a dial ar bobl gan y [[cyfarwyddwr ffilm|cyfarwyddwr]] [[Paul Verhoeven]] yw '''''Elle''''' a gyhoeddwyd yn wreiddiol yn 2016. Teitl gwreiddiol y ffilm oedd '''''Elle''''' ac fe’i cynhyrchwyd gan Saïd Ben Saïd a Michel Merkt yng [[Gwlad Belg|Ngwlad Belg]], [[Ffrainc]] a'r [[Almaen]]. Mae'n ffilm a ddosbarthwyd drwy [[fideo ar alwad]]. Lleolwyd y stori yn [[Paris]]. Sgwennwyd y sgript yn wreiddiol mewn [[Ffrangeg]] a hynny gan David Birke a chyfansoddwyd y gerddoriaeth gan Anne Dudley.

Y prif actor/ion yn y ffilm hon yw Christian Berkel, Isabelle Huppert, Anne Consigny, Jean Douchet, Charles Berling, Judith Magre, Anne Loiret, Arthur Mazet, Laurent Lafitte, Marie Berto, Raphaël Lenglet, Vimala Pons, Virginie Efira, Éric Savin, Lucas Prisor, Alice Isaaz, Stéphane Bak, Caroline Breton a Jonas Bloquet. Mae'r ffilm ''Elle (ffilm o 2016)'' yn 130 munud o hyd a chafodd ei ffilmio mewn lliw. {{Hawlfraint ffimiau}}{{Cyfs ffilmiau}}

Fel y nodwyd, cyhoeddwyd y ffilm yn 2016. Ffilm fwyaf poblogaidd y flwyddyn honno oedd ''[[Fantastic Beasts and Where to Find Them]]'' sef [[ffilm ffantasi]] gan [[J. K. Rowling]] ac yn serennu [[Eddie Redmayne]], [[Katherine Waterston]] a [[Alison Sudol]]. Hyd at 2022 roedd o leiaf 10,700 o ffilmiau Ffrangeg wedi gweld golau dydd. [[Stéphane Fontaine]] oedd [[sinematograffydd]] ('cyfarwyddwr ffotograffi') y ffilm hon a chafodd ei golygu gan Job ter Burg sydd ymhlith y golygyddion mwyaf toreithiog.

Mae'r ffilm hon wedi'i seilio ar waith cynharach,  ''« Oh... »'', sef [[gwaith llenyddol]] gan yr [[awdur]] Philippe Djian a gyhoeddwyd yn 2012.

==Cyfarwyddwr==
[[Delwedd:Paul%20Verhoeven%20Berlinale%202017.jpg|bawd|chwith|110px]]
Ganwyd y cyfarwyddwr ffilm Paul Verhoeven ar 18 Gorffenaf 1938 yn [[Amsterdam]] a bu farw yn ar 12 Medi 2013. Roedd yn fwyaf cynhyrchiol yn 1960 ond ni ellir dweud fod y gwaith wedi cyrraedd enwogrwydd bydeang. &lt;!-- Mae'r cod canlynol yn poblogeiddio rhestr o WOBRAU mae'r prif gyfarwyddwr ffilm wedi eu hennill. Y testun sy'n dechrau gyda 'Q' yw'r Qid ar Wicidata: cod unigryw am yr actor yma. --&gt;&lt;br /&gt;Ymhlith y gwobrau mae wedi'u hennill y mae:&lt;br /&gt; &lt;ul&gt;{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|Q129079|P166|format=&lt;li&gt;%p[%r][&lt;ul&gt;&lt;li&gt;%q&lt;/li&gt;&lt;/ul&gt;]&lt;/li&gt;}}&lt;/ul&gt; Derbyniodd ei addysg ym Mhrifysgol Leiden.
{{clirio}}
==Derbyniad==
{{Marciau}}
{{Gwobrau ffilm ayb}}
{{Ffilmiau a enwebwyd}}
{{Incwm ffilmiau}}
{{clirio}}
==Gweler hefyd==
Cyhoeddodd Paul Verhoeven nifer o ffilmiau gan gynnwys y canlynol:
 
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item ?itemLabel  (GROUP_CONCAT(DISTINCT ?genre_label; SEPARATOR = &quot; &quot;) AS ?genres)
  (MIN(?publicationDate) AS ?firstPublication)
WHERE
{
  
  ?item wdt:P57 wd:Q129079.                                                 # P57 =  film director
  OPTIONAL {
    ?item wdt:P136 ?genre.
    ?genre rdfs:label ?genre_label.
    FILTER((LANG(?genre_label)) = &quot;en&quot;)
  }
  OPTIONAL { ?item wdt:P577 ?publicationDate. }
  SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;en&quot;. }
}
GROUP BY ?item ?itemLabel 
LIMIT 10
|sort=label
|columns=label:Ffilm,P18:Delwedd,P495:Gwlad,P364:Iaith wreiddiol,?firstPublication:dyddiad
|thumb=100
|links=
}}
{{Wikidata list end}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Elle (ffilm, 2016)}}
[[Categori:Ffilmiau gan gyfarwyddwyr ffilm gwrywaidd Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau lliw]] 
[[Categori:Ffilmiau lliw o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu o Wlad Belg]]
[[Categori:Ffilmiau Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel o Wlad Belg]]
[[Categori:Fflimiau 2016]]
[[Categori:Ffilmiau gyda dros 10 o actorion lleisiol]]
[[Categori:Ffilmiau a olygwyd gan Job ter Burg]]
[[Categori:Ffilmiau a ddosbarthwyd drwy fideo ar alwad]]
[[Categori:Ffilmiau sydd a'u stori wedi'i lleoli ym Mharis]]</text>
      <sha1>r966bcocl8t9c4ds5t3tvon8eeqcri0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102212</id>
      <parentid>11102211</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:25:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llywelyn2000</username>
        <id>796</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3964" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}

Ffilm gyffro seicolegol am dreisio a dial ar bobl gan y [[cyfarwyddwr ffilm|cyfarwyddwr]] [[Paul Verhoeven]] yw '''''Elle''''' a gyhoeddwyd yn wreiddiol yn 2016. Teitl gwreiddiol y ffilm oedd '''''Elle''''' ac fe’i cynhyrchwyd gan Saïd Ben Saïd a Michel Merkt yng [[Gwlad Belg|Ngwlad Belg]], [[Ffrainc]] a'r [[Almaen]]. Mae'n ffilm a ddosbarthwyd drwy [[fideo ar alwad]]. Lleolwyd y stori ym [[Paris|Mharis]]. Sgwennwyd y sgript yn wreiddiol mewn [[Ffrangeg]] a hynny gan David Birke a chyfansoddwyd y gerddoriaeth gan Anne Dudley.

Y prif actor/ion yn y ffilm hon yw Christian Berkel, Isabelle Huppert, Anne Consigny, Jean Douchet, Charles Berling, Judith Magre, Anne Loiret, Arthur Mazet, Laurent Lafitte, Marie Berto, Raphaël Lenglet, Vimala Pons, Virginie Efira, Éric Savin, Lucas Prisor, Alice Isaaz, Stéphane Bak, Caroline Breton a Jonas Bloquet. Mae'r ffilm ''Elle (ffilm o 2016)'' yn 130 munud o hyd a chafodd ei ffilmio mewn lliw. {{Hawlfraint ffimiau}}{{Cyfs ffilmiau}}

Fel y nodwyd, cyhoeddwyd y ffilm yn 2016. Ffilm fwyaf poblogaidd y flwyddyn honno oedd ''[[Fantastic Beasts and Where to Find Them]]'' sef [[ffilm ffantasi]] gan [[J. K. Rowling]] ac yn serennu [[Eddie Redmayne]], [[Katherine Waterston]] a [[Alison Sudol]]. Hyd at 2022 roedd o leiaf 10,700 o ffilmiau Ffrangeg wedi gweld golau dydd. [[Stéphane Fontaine]] oedd [[sinematograffydd]] ('cyfarwyddwr ffotograffi') y ffilm hon a chafodd ei golygu gan Job ter Burg sydd ymhlith y golygyddion mwyaf toreithiog.

Mae'r ffilm hon wedi'i seilio ar waith cynharach,  ''« Oh... »'', sef [[gwaith llenyddol]] gan yr [[awdur]] Philippe Djian a gyhoeddwyd yn 2012.

==Cyfarwyddwr==
[[Delwedd:Paul%20Verhoeven%20Berlinale%202017.jpg|bawd|chwith|110px]]
Ganwyd y cyfarwyddwr ffilm Paul Verhoeven ar 18 Gorffenaf 1938 yn [[Amsterdam]] a bu farw yn ar 12 Medi 2013. Roedd yn fwyaf cynhyrchiol yn 1960 ond ni ellir dweud fod y gwaith wedi cyrraedd enwogrwydd bydeang. &lt;!-- Mae'r cod canlynol yn poblogeiddio rhestr o WOBRAU mae'r prif gyfarwyddwr ffilm wedi eu hennill. Y testun sy'n dechrau gyda 'Q' yw'r Qid ar Wicidata: cod unigryw am yr actor yma. --&gt;&lt;br /&gt;Ymhlith y gwobrau mae wedi'u hennill y mae:&lt;br /&gt; &lt;ul&gt;{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|Q129079|P166|format=&lt;li&gt;%p[%r][&lt;ul&gt;&lt;li&gt;%q&lt;/li&gt;&lt;/ul&gt;]&lt;/li&gt;}}&lt;/ul&gt; Derbyniodd ei addysg ym Mhrifysgol Leiden.
{{clirio}}
==Derbyniad==
{{Marciau}}
{{Gwobrau ffilm ayb}}
{{Ffilmiau a enwebwyd}}
{{Incwm ffilmiau}}
{{clirio}}
==Gweler hefyd==
Cyhoeddodd Paul Verhoeven nifer o ffilmiau gan gynnwys y canlynol:
 
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item ?itemLabel  (GROUP_CONCAT(DISTINCT ?genre_label; SEPARATOR = &quot; &quot;) AS ?genres)
  (MIN(?publicationDate) AS ?firstPublication)
WHERE
{
  
  ?item wdt:P57 wd:Q129079.                                                 # P57 =  film director
  OPTIONAL {
    ?item wdt:P136 ?genre.
    ?genre rdfs:label ?genre_label.
    FILTER((LANG(?genre_label)) = &quot;en&quot;)
  }
  OPTIONAL { ?item wdt:P577 ?publicationDate. }
  SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;en&quot;. }
}
GROUP BY ?item ?itemLabel 
LIMIT 10
|sort=label
|columns=label:Ffilm,P18:Delwedd,P495:Gwlad,P364:Iaith wreiddiol,?firstPublication:dyddiad
|thumb=100
|links=
}}
{{Wikidata list end}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Elle (ffilm, 2016)}}
[[Categori:Ffilmiau gan gyfarwyddwyr ffilm gwrywaidd Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau lliw]] 
[[Categori:Ffilmiau lliw o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu o Wlad Belg]]
[[Categori:Ffilmiau Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel o Wlad Belg]]
[[Categori:Fflimiau 2016]]
[[Categori:Ffilmiau gyda dros 10 o actorion lleisiol]]
[[Categori:Ffilmiau a olygwyd gan Job ter Burg]]
[[Categori:Ffilmiau a ddosbarthwyd drwy fideo ar alwad]]
[[Categori:Ffilmiau sydd a'u stori wedi'i lleoli ym Mharis]]</text>
      <sha1>msxd6quqx31n9w45ckjm3rttinu3gi9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102215</id>
      <parentid>11102212</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:40:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llywelyn2000</username>
        <id>796</id>
      </contributor>
      <comment>/* Cyfarwyddwr */ wedi trwsio'r db hefyd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3962" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}

Ffilm gyffro seicolegol am dreisio a dial ar bobl gan y [[cyfarwyddwr ffilm|cyfarwyddwr]] [[Paul Verhoeven]] yw '''''Elle''''' a gyhoeddwyd yn wreiddiol yn 2016. Teitl gwreiddiol y ffilm oedd '''''Elle''''' ac fe’i cynhyrchwyd gan Saïd Ben Saïd a Michel Merkt yng [[Gwlad Belg|Ngwlad Belg]], [[Ffrainc]] a'r [[Almaen]]. Mae'n ffilm a ddosbarthwyd drwy [[fideo ar alwad]]. Lleolwyd y stori ym [[Paris|Mharis]]. Sgwennwyd y sgript yn wreiddiol mewn [[Ffrangeg]] a hynny gan David Birke a chyfansoddwyd y gerddoriaeth gan Anne Dudley.

Y prif actor/ion yn y ffilm hon yw Christian Berkel, Isabelle Huppert, Anne Consigny, Jean Douchet, Charles Berling, Judith Magre, Anne Loiret, Arthur Mazet, Laurent Lafitte, Marie Berto, Raphaël Lenglet, Vimala Pons, Virginie Efira, Éric Savin, Lucas Prisor, Alice Isaaz, Stéphane Bak, Caroline Breton a Jonas Bloquet. Mae'r ffilm ''Elle (ffilm o 2016)'' yn 130 munud o hyd a chafodd ei ffilmio mewn lliw. {{Hawlfraint ffimiau}}{{Cyfs ffilmiau}}

Fel y nodwyd, cyhoeddwyd y ffilm yn 2016. Ffilm fwyaf poblogaidd y flwyddyn honno oedd ''[[Fantastic Beasts and Where to Find Them]]'' sef [[ffilm ffantasi]] gan [[J. K. Rowling]] ac yn serennu [[Eddie Redmayne]], [[Katherine Waterston]] a [[Alison Sudol]]. Hyd at 2022 roedd o leiaf 10,700 o ffilmiau Ffrangeg wedi gweld golau dydd. [[Stéphane Fontaine]] oedd [[sinematograffydd]] ('cyfarwyddwr ffotograffi') y ffilm hon a chafodd ei golygu gan Job ter Burg sydd ymhlith y golygyddion mwyaf toreithiog.

Mae'r ffilm hon wedi'i seilio ar waith cynharach,  ''« Oh... »'', sef [[gwaith llenyddol]] gan yr [[awdur]] Philippe Djian a gyhoeddwyd yn 2012.

==Cyfarwyddwr==
[[Delwedd:Paul%20Verhoeven%20Berlinale%202017.jpg|bawd|chwith|110px]]
Ganwyd y cyfarwyddwr ffilm Paul Verhoeven ar 18 Gorffenaf 1938 yn [[Amsterdam]] a bu farw ar 12 Medi 2013. Roedd yn fwyaf cynhyrchiol yn 1960 ond ni ellir dweud fod y gwaith wedi cyrraedd enwogrwydd bydeang. &lt;!-- Mae'r cod canlynol yn poblogeiddio rhestr o WOBRAU mae'r prif gyfarwyddwr ffilm wedi eu hennill. Y testun sy'n dechrau gyda 'Q' yw'r Qid ar Wicidata: cod unigryw am yr actor yma. --&gt;&lt;br /&gt;Ymhlith y gwobrau mae wedi'u hennill y mae:&lt;br /&gt; &lt;ul&gt;{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|Q129079|P166|format=&lt;li&gt;%p[%r][&lt;ul&gt;&lt;li&gt;%q&lt;/li&gt;&lt;/ul&gt;]&lt;/li&gt;}}&lt;/ul&gt; Derbyniodd ei addysg ym Mhrifysgol Leiden.
{{clirio}}

==Derbyniad==
{{Marciau}}
{{Gwobrau ffilm ayb}}
{{Ffilmiau a enwebwyd}}
{{Incwm ffilmiau}}
{{clirio}}
==Gweler hefyd==
Cyhoeddodd Paul Verhoeven nifer o ffilmiau gan gynnwys y canlynol:
 
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item ?itemLabel  (GROUP_CONCAT(DISTINCT ?genre_label; SEPARATOR = &quot; &quot;) AS ?genres)
  (MIN(?publicationDate) AS ?firstPublication)
WHERE
{
  
  ?item wdt:P57 wd:Q129079.                                                 # P57 =  film director
  OPTIONAL {
    ?item wdt:P136 ?genre.
    ?genre rdfs:label ?genre_label.
    FILTER((LANG(?genre_label)) = &quot;en&quot;)
  }
  OPTIONAL { ?item wdt:P577 ?publicationDate. }
  SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;en&quot;. }
}
GROUP BY ?item ?itemLabel 
LIMIT 10
|sort=label
|columns=label:Ffilm,P18:Delwedd,P495:Gwlad,P364:Iaith wreiddiol,?firstPublication:dyddiad
|thumb=100
|links=
}}
{{Wikidata list end}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Elle (ffilm, 2016)}}
[[Categori:Ffilmiau gan gyfarwyddwyr ffilm gwrywaidd Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau lliw]] 
[[Categori:Ffilmiau lliw o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu o Wlad Belg]]
[[Categori:Ffilmiau Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel o Wlad Belg]]
[[Categori:Fflimiau 2016]]
[[Categori:Ffilmiau gyda dros 10 o actorion lleisiol]]
[[Categori:Ffilmiau a olygwyd gan Job ter Burg]]
[[Categori:Ffilmiau a ddosbarthwyd drwy fideo ar alwad]]
[[Categori:Ffilmiau sydd a'u stori wedi'i lleoli ym Mharis]]</text>
      <sha1>74ao9hfozgvqnqa3qf4uv8zy13zxqol</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102216</id>
      <parentid>11102215</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:41:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ListeriaBot</username>
        <id>34804</id>
      </contributor>
      <comment>Wikidata list updated [V2]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5421" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}

Ffilm gyffro seicolegol am dreisio a dial ar bobl gan y [[cyfarwyddwr ffilm|cyfarwyddwr]] [[Paul Verhoeven]] yw '''''Elle''''' a gyhoeddwyd yn wreiddiol yn 2016. Teitl gwreiddiol y ffilm oedd '''''Elle''''' ac fe’i cynhyrchwyd gan Saïd Ben Saïd a Michel Merkt yng [[Gwlad Belg|Ngwlad Belg]], [[Ffrainc]] a'r [[Almaen]]. Mae'n ffilm a ddosbarthwyd drwy [[fideo ar alwad]]. Lleolwyd y stori ym [[Paris|Mharis]]. Sgwennwyd y sgript yn wreiddiol mewn [[Ffrangeg]] a hynny gan David Birke a chyfansoddwyd y gerddoriaeth gan Anne Dudley.

Y prif actor/ion yn y ffilm hon yw Christian Berkel, Isabelle Huppert, Anne Consigny, Jean Douchet, Charles Berling, Judith Magre, Anne Loiret, Arthur Mazet, Laurent Lafitte, Marie Berto, Raphaël Lenglet, Vimala Pons, Virginie Efira, Éric Savin, Lucas Prisor, Alice Isaaz, Stéphane Bak, Caroline Breton a Jonas Bloquet. Mae'r ffilm ''Elle (ffilm o 2016)'' yn 130 munud o hyd a chafodd ei ffilmio mewn lliw. {{Hawlfraint ffimiau}}{{Cyfs ffilmiau}}

Fel y nodwyd, cyhoeddwyd y ffilm yn 2016. Ffilm fwyaf poblogaidd y flwyddyn honno oedd ''[[Fantastic Beasts and Where to Find Them]]'' sef [[ffilm ffantasi]] gan [[J. K. Rowling]] ac yn serennu [[Eddie Redmayne]], [[Katherine Waterston]] a [[Alison Sudol]]. Hyd at 2022 roedd o leiaf 10,700 o ffilmiau Ffrangeg wedi gweld golau dydd. [[Stéphane Fontaine]] oedd [[sinematograffydd]] ('cyfarwyddwr ffotograffi') y ffilm hon a chafodd ei golygu gan Job ter Burg sydd ymhlith y golygyddion mwyaf toreithiog.

Mae'r ffilm hon wedi'i seilio ar waith cynharach,  ''« Oh... »'', sef [[gwaith llenyddol]] gan yr [[awdur]] Philippe Djian a gyhoeddwyd yn 2012.

==Cyfarwyddwr==
[[Delwedd:Paul%20Verhoeven%20Berlinale%202017.jpg|bawd|chwith|110px]]
Ganwyd y cyfarwyddwr ffilm Paul Verhoeven ar 18 Gorffenaf 1938 yn [[Amsterdam]] a bu farw ar 12 Medi 2013. Roedd yn fwyaf cynhyrchiol yn 1960 ond ni ellir dweud fod y gwaith wedi cyrraedd enwogrwydd bydeang. &lt;!-- Mae'r cod canlynol yn poblogeiddio rhestr o WOBRAU mae'r prif gyfarwyddwr ffilm wedi eu hennill. Y testun sy'n dechrau gyda 'Q' yw'r Qid ar Wicidata: cod unigryw am yr actor yma. --&gt;&lt;br /&gt;Ymhlith y gwobrau mae wedi'u hennill y mae:&lt;br /&gt; &lt;ul&gt;{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|Q129079|P166|format=&lt;li&gt;%p[%r][&lt;ul&gt;&lt;li&gt;%q&lt;/li&gt;&lt;/ul&gt;]&lt;/li&gt;}}&lt;/ul&gt; Derbyniodd ei addysg ym Mhrifysgol Leiden.
{{clirio}}

==Derbyniad==
{{Marciau}}
{{Gwobrau ffilm ayb}}
{{Ffilmiau a enwebwyd}}
{{Incwm ffilmiau}}
{{clirio}}
==Gweler hefyd==
Cyhoeddodd Paul Verhoeven nifer o ffilmiau gan gynnwys y canlynol:
 
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item ?itemLabel  (GROUP_CONCAT(DISTINCT ?genre_label; SEPARATOR = &quot; &quot;) AS ?genres)
  (MIN(?publicationDate) AS ?firstPublication)
WHERE
{
  
  ?item wdt:P57 wd:Q129079.                                                 # P57 =  film director
  OPTIONAL {
    ?item wdt:P136 ?genre.
    ?genre rdfs:label ?genre_label.
    FILTER((LANG(?genre_label)) = &quot;en&quot;)
  }
  OPTIONAL { ?item wdt:P577 ?publicationDate. }
  SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;en&quot;. }
}
GROUP BY ?item ?itemLabel 
LIMIT 10
|sort=label
|columns=label:Ffilm,P18:Delwedd,P495:Gwlad,P364:Iaith wreiddiol,?firstPublication:dyddiad
|thumb=100
|links=
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! Ffilm
! Delwedd
! Gwlad
! Iaith wreiddiol
! dyddiad
|-
| ''[[:d:Q146673|Basic Instinct]]''
| [[Delwedd:Basic Instinct Cannes 1992.jpg|center|100px]]
| [[Ffrainc]]&lt;br/&gt;[[Unol Daleithiau America]]
| [[Saesneg]]
| 1992-01-01
|-
| ''[[:d:Q163549|Black Book]]''
| [[Delwedd:Black Book 2005 film set.jpg|center|100px]]
| [[Yr Iseldiroedd]]&lt;br/&gt;[[yr Almaen]]&lt;br/&gt;[[Gwlad Belg]]&lt;br/&gt;[[y Deyrnas Unedig]]
| [[Saesneg]]&lt;br/&gt;[[Almaeneg]]&lt;br/&gt;[[Hebraeg]]&lt;br/&gt;[[Iseldireg]]
| 2006-09-01
|-
| ''[[:d:Q1098140|Hollow Man]]''
| 
| [[Unol Daleithiau America]]&lt;br/&gt;[[yr Almaen]]
| [[Saesneg]]
| 2000-01-01
|-
| ''[[:d:Q372514|RoboCop]]''
| [[Delwedd:Robocop 1.png|center|100px]]
| [[Unol Daleithiau America]]
| [[Saesneg]]
| 1987-07-17
|-
| ''[[:d:Q532264|Showgirls]]''
| 
| [[Ffrainc]]&lt;br/&gt;[[Unol Daleithiau America]]
| [[Saesneg]]
| 1995-01-01
|-
| ''[[:d:Q62746|Soldier of Orange]]''
| 
| [[Gwlad Belg]]&lt;br/&gt;[[Yr Iseldiroedd]]
| [[Iseldireg]]
| 1977-01-01
|-
| ''[[:d:Q937734|Spetters]]''
| 
| [[Yr Iseldiroedd]]
| [[Iseldireg]]
| 1980-01-01
|-
| ''[[:d:Q478626|Starship Troopers]]''
| 
| [[Unol Daleithiau America]]
| [[Saesneg]]
| 1997-11-04
|-
| ''[[:d:Q222018|Total Recall]]''
| 
| [[Unol Daleithiau America]]&lt;br/&gt;[[Mecsico]]
| [[Saesneg]]
| 1990-06-01
|-
| ''[[:d:Q166960|Turkish Delight]]''
| [[Delwedd:Rutger Hauer en Monique van de Ven (1972).jpg|center|100px]]
| [[Yr Iseldiroedd]]
| [[Iseldireg]]
| 1973-02-22
|}
{{Wikidata list end}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Elle (ffilm, 2016)}}
[[Categori:Ffilmiau gan gyfarwyddwyr ffilm gwrywaidd Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau lliw]] 
[[Categori:Ffilmiau lliw o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu o Wlad Belg]]
[[Categori:Ffilmiau Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel o Wlad Belg]]
[[Categori:Fflimiau 2016]]
[[Categori:Ffilmiau gyda dros 10 o actorion lleisiol]]
[[Categori:Ffilmiau a olygwyd gan Job ter Burg]]
[[Categori:Ffilmiau a ddosbarthwyd drwy fideo ar alwad]]
[[Categori:Ffilmiau sydd a'u stori wedi'i lleoli ym Mharis]]</text>
      <sha1>20aghumsjn79mj748jfdlkhif1c6ite</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>11102217</id>
      <parentid>11102216</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T11:46:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llywelyn2000</username>
        <id>796</id>
      </contributor>
      <comment>/* Derbyniad */ dileu incwm (gw anghywir ar WD)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5403" xml:space="preserve">{{Teitl italig}}
{{Pethau| suppressfields= | fetchwikidata = ALL }}

Ffilm gyffro seicolegol am dreisio a dial ar bobl gan y [[cyfarwyddwr ffilm|cyfarwyddwr]] [[Paul Verhoeven]] yw '''''Elle''''' a gyhoeddwyd yn wreiddiol yn 2016. Teitl gwreiddiol y ffilm oedd '''''Elle''''' ac fe’i cynhyrchwyd gan Saïd Ben Saïd a Michel Merkt yng [[Gwlad Belg|Ngwlad Belg]], [[Ffrainc]] a'r [[Almaen]]. Mae'n ffilm a ddosbarthwyd drwy [[fideo ar alwad]]. Lleolwyd y stori ym [[Paris|Mharis]]. Sgwennwyd y sgript yn wreiddiol mewn [[Ffrangeg]] a hynny gan David Birke a chyfansoddwyd y gerddoriaeth gan Anne Dudley.

Y prif actor/ion yn y ffilm hon yw Christian Berkel, Isabelle Huppert, Anne Consigny, Jean Douchet, Charles Berling, Judith Magre, Anne Loiret, Arthur Mazet, Laurent Lafitte, Marie Berto, Raphaël Lenglet, Vimala Pons, Virginie Efira, Éric Savin, Lucas Prisor, Alice Isaaz, Stéphane Bak, Caroline Breton a Jonas Bloquet. Mae'r ffilm ''Elle (ffilm o 2016)'' yn 130 munud o hyd a chafodd ei ffilmio mewn lliw. {{Hawlfraint ffimiau}}{{Cyfs ffilmiau}}

Fel y nodwyd, cyhoeddwyd y ffilm yn 2016. Ffilm fwyaf poblogaidd y flwyddyn honno oedd ''[[Fantastic Beasts and Where to Find Them]]'' sef [[ffilm ffantasi]] gan [[J. K. Rowling]] ac yn serennu [[Eddie Redmayne]], [[Katherine Waterston]] a [[Alison Sudol]]. Hyd at 2022 roedd o leiaf 10,700 o ffilmiau Ffrangeg wedi gweld golau dydd. [[Stéphane Fontaine]] oedd [[sinematograffydd]] ('cyfarwyddwr ffotograffi') y ffilm hon a chafodd ei golygu gan Job ter Burg sydd ymhlith y golygyddion mwyaf toreithiog.

Mae'r ffilm hon wedi'i seilio ar waith cynharach,  ''« Oh... »'', sef [[gwaith llenyddol]] gan yr [[awdur]] Philippe Djian a gyhoeddwyd yn 2012.

==Cyfarwyddwr==
[[Delwedd:Paul%20Verhoeven%20Berlinale%202017.jpg|bawd|chwith|110px]]
Ganwyd y cyfarwyddwr ffilm Paul Verhoeven ar 18 Gorffenaf 1938 yn [[Amsterdam]] a bu farw ar 12 Medi 2013. Roedd yn fwyaf cynhyrchiol yn 1960 ond ni ellir dweud fod y gwaith wedi cyrraedd enwogrwydd bydeang. &lt;!-- Mae'r cod canlynol yn poblogeiddio rhestr o WOBRAU mae'r prif gyfarwyddwr ffilm wedi eu hennill. Y testun sy'n dechrau gyda 'Q' yw'r Qid ar Wicidata: cod unigryw am yr actor yma. --&gt;&lt;br /&gt;Ymhlith y gwobrau mae wedi'u hennill y mae:&lt;br /&gt; &lt;ul&gt;{{wikidata|properties|qualifier|references|normal+|Q129079|P166|format=&lt;li&gt;%p[%r][&lt;ul&gt;&lt;li&gt;%q&lt;/li&gt;&lt;/ul&gt;]&lt;/li&gt;}}&lt;/ul&gt; Derbyniodd ei addysg ym Mhrifysgol Leiden.
{{clirio}}

==Derbyniad==
{{Marciau}}
{{Gwobrau ffilm ayb}}
{{Ffilmiau a enwebwyd}}
{{clirio}}

==Gweler hefyd==
Cyhoeddodd Paul Verhoeven nifer o ffilmiau gan gynnwys y canlynol:
 
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item ?itemLabel  (GROUP_CONCAT(DISTINCT ?genre_label; SEPARATOR = &quot; &quot;) AS ?genres)
  (MIN(?publicationDate) AS ?firstPublication)
WHERE
{
  
  ?item wdt:P57 wd:Q129079.                                                 # P57 =  film director
  OPTIONAL {
    ?item wdt:P136 ?genre.
    ?genre rdfs:label ?genre_label.
    FILTER((LANG(?genre_label)) = &quot;en&quot;)
  }
  OPTIONAL { ?item wdt:P577 ?publicationDate. }
  SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language &quot;en&quot;. }
}
GROUP BY ?item ?itemLabel 
LIMIT 10
|sort=label
|columns=label:Ffilm,P18:Delwedd,P495:Gwlad,P364:Iaith wreiddiol,?firstPublication:dyddiad
|thumb=100
|links=
}}
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
! Ffilm
! Delwedd
! Gwlad
! Iaith wreiddiol
! dyddiad
|-
| ''[[:d:Q146673|Basic Instinct]]''
| [[Delwedd:Basic Instinct Cannes 1992.jpg|center|100px]]
| [[Ffrainc]]&lt;br/&gt;[[Unol Daleithiau America]]
| [[Saesneg]]
| 1992-01-01
|-
| ''[[:d:Q163549|Black Book]]''
| [[Delwedd:Black Book 2005 film set.jpg|center|100px]]
| [[Yr Iseldiroedd]]&lt;br/&gt;[[yr Almaen]]&lt;br/&gt;[[Gwlad Belg]]&lt;br/&gt;[[y Deyrnas Unedig]]
| [[Saesneg]]&lt;br/&gt;[[Almaeneg]]&lt;br/&gt;[[Hebraeg]]&lt;br/&gt;[[Iseldireg]]
| 2006-09-01
|-
| ''[[:d:Q1098140|Hollow Man]]''
| 
| [[Unol Daleithiau America]]&lt;br/&gt;[[yr Almaen]]
| [[Saesneg]]
| 2000-01-01
|-
| ''[[:d:Q372514|RoboCop]]''
| [[Delwedd:Robocop 1.png|center|100px]]
| [[Unol Daleithiau America]]
| [[Saesneg]]
| 1987-07-17
|-
| ''[[:d:Q532264|Showgirls]]''
| 
| [[Ffrainc]]&lt;br/&gt;[[Unol Daleithiau America]]
| [[Saesneg]]
| 1995-01-01
|-
| ''[[:d:Q62746|Soldier of Orange]]''
| 
| [[Gwlad Belg]]&lt;br/&gt;[[Yr Iseldiroedd]]
| [[Iseldireg]]
| 1977-01-01
|-
| ''[[:d:Q937734|Spetters]]''
| 
| [[Yr Iseldiroedd]]
| [[Iseldireg]]
| 1980-01-01
|-
| ''[[:d:Q478626|Starship Troopers]]''
| 
| [[Unol Daleithiau America]]
| [[Saesneg]]
| 1997-11-04
|-
| ''[[:d:Q222018|Total Recall]]''
| 
| [[Unol Daleithiau America]]&lt;br/&gt;[[Mecsico]]
| [[Saesneg]]
| 1990-06-01
|-
| ''[[:d:Q166960|Turkish Delight]]''
| [[Delwedd:Rutger Hauer en Monique van de Ven (1972).jpg|center|100px]]
| [[Yr Iseldiroedd]]
| [[Iseldireg]]
| 1973-02-22
|}
{{Wikidata list end}}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Rheoli awdurdod}}

{{DEFAULTSORT:Elle (ffilm, 2016)}}
[[Categori:Ffilmiau gan gyfarwyddwyr ffilm gwrywaidd Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau lliw]] 
[[Categori:Ffilmiau lliw o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu o Wlad Belg]]
[[Categori:Ffilmiau Ffrangeg]]
[[Categori:Ffilmiau o Wlad Belg]]
[[Categori:Dramâu]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel]]
[[Categori:Ffilmiau rhyfel o Wlad Belg]]
[[Categori:Fflimiau 2016]]
[[Categori:Ffilmiau gyda dros 10 o actorion lleisiol]]
[[Categori:Ffilmiau a olygwyd gan Job ter Burg]]
[[Categori:Ffilmiau a ddosbarthwyd drwy fideo ar alwad]]
[[Categori:Ffilmiau sydd a'u stori wedi'i lleoli ym Mharis]]</text>
      <sha1>4x3w3c2veb1n95eqmibt8jk5s3vs0xe</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>