Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 2 10285 37746 37731 2022-08-10T00:38:00Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Llyfr Del]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Yn y Wlad]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] kvaw6whxvof52ak99s99dgqlcm5ger4 0 11210 37745 37730 2022-08-10T00:37:04Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Hanes Niwbwrch (IA hanes-niwbwrch001ro).pdf]] #[[Indecs:Hanes ac ystyr enwau lleoedd yn Môn.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] f6anwvp4vt79owctygarqcvxasxy95x 104 19729 37733 2022-08-09T21:00:51Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wele ffordd gul yn fy arwain i mewn i fryniau Meirionnydd, i un o'r glynnoedd sy'n awr yn ymagor ar y morfa marw ond a fu gynt yn agor ar y môr byth aflonydd. Cerddais, am nas gwn i faint, wedi ymgolli yn nhlysni blodau ochrau'r ffordd a glesni'r mynyddoedd mawr yn eu tawelwch pell. A pha ryfedd? Onid diwedd haf oedd hi, a'r amaethwyr yn cludo olion gwair oddiar y ffriddoedd a thoraeth euraidd yr yd o'r caeau islaw? A chanai clych yr eos ogoniant yr hydref. Ond, ar y dde, yn ochr y ffordd, dyma fynwent. Y mae mur cadarn, trwchus ac uchel, o'i hamgylch, rhyngddi a'r ffordd odditanodd a rhyngddi a'r llechwedd oddiarni. Medrais ddringo iddi, i annedd dawel y marw. Ac wedi i mi edrych o'm cwmpas, yr oeddwn megis wedi dringo i brydferthwch y nefoedd. Edrychais i ddechre dros y ffordd y dringaswn ohoni. Odditanaf yr oedd llawr Aber Glaslyn, a throsto codai'r Wyddfa i'r nen o ganol ei theulu cawraidd. Troais i'r ochr arall, ac yr oedd yno lechwedd creigiog, coediog, uchel, yn ddarlun o gadernid. Ar y dde yr oedd perllan a choedydd yn codi o gaeau gwyrddion; ar yr aswy gwelwn lethrau creigiog Croesor a'r Cnicht pigfain dieithr. Ac o'm hamgylch yr oedd beddau. Eto, er y gellid clywed su esgyll gwybedyn heb glustfeinio, yr oedd y distawrwydd fel pe'n orlawn o leisiau a'r tawelwch fel pe'n orlawn o fywyd. Yn y gornel ar y dde, a'r graig yn gysgod iddo, cefais y bedd yr oeddwn wedi dod i chwilio am dano. Symledd a chadernid oedd nodweddion y bedd, carreg las o'r mynydd gerllaw yn gorwedd<noinclude><references/></noinclude> tu6emjd8rznwm355hrwbbdcp8mkwz9z 104 19730 37734 2022-08-09T21:06:37Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ar gerrig celyd y fro. A dyma'r ysgrif sydd arno, wedi ei cherfio'n eglur a dwfn,— {{canoli|Yma y gorwedd hyd yr}} {{canoli|Adgyfodiad, Gorph}} {{canoli|JOHN RICHARD JONES,}} {{center block| <poem> wedi treulio yn agos i 34n o flynyddau yn FUGAIL diwyd, ffyddlon, a llafurus: i'r EGLWYS gynnulledig yn y lle hwn; gan ymdrech yn ddiysgog o blaid yr EFENGYL hyd ei ddiwedd; a goddef cystydd am air Duw, a thystiolaeth Iesu, &c. Gorphenodd ei waith a'i Yrfa Mehefin y 27n 1822, ei oedran 57. </poem> }} </br> {{center block| <poem> Pregethwr pur, ac ieithydd; hyd ei farw ::Adferwr gwir Grefydd; :Pur ei araeth, Ferorydd, :Un hoff iawn, iach yn y ffydd. O'r gro pan ddeuo ryw ddydd, gyda'r OEN ::Caiff gadw'r wyl dragywydd; :Ail einioes o lawenydd, :A hir saif, i'w aros sydd. </poem> }} </br> A dyma'r lle hyfryd y gorwedd J. R. Jones o Ramoth ynddo, wedi bywyd ymdrechgar llawn o agor bydoedd newydd y meddwl a thragwyddoldeb o flaen gwerin gwlad. Canmolais ef unwaith wrth yr hwn sydd erbyn heddyw yr enwocaf o'i bobl, a'i enw ledled y byd. Ac atebodd yn chwareus, nid oedd ond llanc y pryd hwnnw,—"Buasai'n well iddo o lawer fynd i Lundain, lle cawsai ei alluoedd chware teg yn lle aros yn y fan yma, i gario mawn ar ei gefn o'r mynydd." Ond gall dyn mawr weithio mewn cylch bychan, ac y mae'n rhaid i rywrai aros yn y wlad. Y mae ffrwyth llafur yr efengylwr diofn a difloesgni, meddylgar<noinclude><references/></noinclude> bdzjbo3rzd2mxsbftyust7zao3uldds 104 19731 37735 2022-08-09T21:12:08Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ac ysgolheigaidd yn aros eto, a chynhydda o gynhaeaf i gynhaeaf. Gorwedd yma fel Arthur yn ei ogof, a'i farchogion o'i amgylch,—wele eu beddau hwythau'n llu gerllaw. Bum yn ymgomio hyd ffyrdd y fro swynol, ers llawer o flynyddau, â phobl J. R. Jones. Bob blwyddyn dyfnheir yr argraff gyntaf wnaethant arnaf, fod tri nodwedd iddynt,—boneddigeiddrwydd, gonestrwydd, a gwybodaeth o'r Beibl. Dylaswn nodi y nodwedd olaf yn gyntaf, hwyrach, oherwydd mai hi yw sylfaen ac achos y lleill. Ac yma y mae eu blaenoriaid yn huno, a'r bugail yn eu mysg. Y mae'r fynwent ar y llechwedd fel gorffwysfa milwyr ac offeiriaid rhyw Urdd Ioan, wedi eu dydd o ymladd a gwaith, dygir hwy yma i huno gyda'i gilydd. Y mae'r cerrig yn hanes byw. Gorwedd hon ar fyfyriwr o Goleg Normalaidd Bangor, llanc o Ffestiniog, wywodd wrth hogi ei gryman ar gyfer cynhaeaf mawr,— {{center block| <poem> "Arwyddfan uwch gorweddfa—y diwyd ::Owen Jones geir yma ; :Gŵr o addysg orwedda, :Ac un o deg enw da." </poem> }} A chydag ef huna ei dad o'r un enw, "a alwyd yn dra sydyn," fel y gwneir yn y chwarelau ambell dro,— {{center block| <poem> "Tad hawdd ei hoffi, gwir serchog briod, A hoff was Iesu, sy'n gorffwys isod; Daeth oes o ymdrech yn erbyn pechod Yn sydyn i derfyn.—gwaith yn darfod; Ond gwyddai am gyfamod—a ddeil mewn bri Yn hwy na meini cedyrn y Manod." </poem> }} Dyma golofn i chwarelwr laddwyd yn chwarel Oakeley, "godwyd o barch gan ei gydweithwyr."<noinclude><references/></noinclude> s5q71mdghccsn8ol2634e1aiqd26cuo 104 19732 37736 2022-08-09T21:13:40Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac fel yr eir o'r naill garreg las i un arall, o golofn i golofn, ceir yma deulu crefyddol o wŷr a gwragedd o feddwl disgybledig ac o chwaeth bur. Am un bedd yn unig yr holais, bedd newydd oedd wedi ei gau ddoe, bedd y blodau gwylltion, wedi eu casglu gan blant, eto heb wywo arno. Bedd cenhades ieuanc oedd, fu'n cyhoeddi'r efengyl ar Fryniau pell; ond daeth hithau adre i huno. Yr oedd su dyner yn y fynwent, alaw awel wedi ehedeg o'r môr, gan gludo arogl y gwair cynhaeafus a'r gwenith gwyn ar ei hedyn. A disgynnodd rhyw ddedwyddwch tawel dros fôr a mynydd, a thros fy enaid innau. Os mai ystormydd canrifoedd sydd wedi rhoddi ei harddwch i'r fro hon, ysbrydoedd dynion mawr sydd wedi rhoddi eu cadernid hoffus i'r cenedlaethau sy'n gweithio eu dydd, ac yna'n huno, y naill genhedlaeth ar ol y llall. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ensds2vh2d71g472zga3qek83pv7bvp 104 19733 37737 2022-08-09T21:17:12Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><big>FFARWEL I'R MYNYDDOEDD</big> NIS gwn am ddim rydd fwy o nerth i ddyn i wneud ei waith nag aros mis yn y mynyddoedd. Os nad oes ganddo fis rhaid boddloni ar wythnos; os nad oes ganddo wythnos, y mae un diwrnod yn y mynyddoedd yn werth gwneud llawer o aberth i'w gael. Y mae bywyd yn fwy pryderus, yn fwy cyffrous, ac yn fwy llafurus nag y bu erioed o'r blaen. Rhaid i bawb weithio yn awr, nid oes le i'r segurddyn; ac os yw oriau gwaith yn fyrrach, y maent oherwydd hynny yn galetach. Y mae'r bywyd llonydd a hamddenol a fagai athronwyr yn diflannu o'r byd; cywilydd, ac nid anrhydedd sydd i'r hwn fedr fod heb waith, ac a fedr fod yn foddlon heb waith. Nid bywyd hir, ond bywyd llawn yw bywyd y dydd hwn. Ychydig yn awr fedr fyw mewn unigedd, ymhell o sŵn y boen sydd yn y byd. Y mae dibyniaeth cynhyddol dynion ar ei gilydd yn gwneud iddynt gyd-ddioddef. Nid ysgarmes bell, i feirdd ddweyd am dani flynyddoedd wedyn, ydyw rhyfel<ref>Y Rhyfel Mawr 1914-1918.</ref> erbyn hyn y mae'r ing i'w deimlo yng nghilfachau Eryri neu ar lannau Oregon fel y mae ym mhentrefydd difrodedig Ffrainc. Pan fo gweithydd glo y Deheudir yn segur oherwydd fod cyfalaf a llafur yn camddeall ei gilydd, nid gwŷr cyfalaf na gwŷr llafur deimla'r wasgfa gyntaf, ond cartrefi pell<noinclude><references/></noinclude> j9pz5nt04dtnsso3ha1i5clq4mhqbcv 37738 37737 2022-08-09T21:21:05Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|<big>FFARWEL I'R MYNYDDOEDD</big>}} NIS gwn am ddim rydd fwy o nerth i ddyn i wneud ei waith nag aros mis yn y mynyddoedd. Os nad oes ganddo fis rhaid boddloni ar wythnos; os nad oes ganddo wythnos, y mae un diwrnod yn y mynyddoedd yn werth gwneud llawer o aberth i'w gael. Y mae bywyd yn fwy pryderus, yn fwy cyffrous, ac yn fwy llafurus nag y bu erioed o'r blaen. Rhaid i bawb weithio yn awr, nid oes le i'r segurddyn; ac os yw oriau gwaith yn fyrrach, y maent oherwydd hynny yn galetach. Y mae'r bywyd llonydd a hamddenol a fagai athronwyr yn diflannu o'r byd; cywilydd, ac nid anrhydedd sydd i'r hwn fedr fod heb waith, ac a fedr fod yn foddlon heb waith. Nid bywyd hir, ond bywyd llawn yw bywyd y dydd hwn. Ychydig yn awr fedr fyw mewn unigedd, ymhell o sŵn y boen sydd yn y byd. Y mae dibyniaeth cynhyddol dynion ar ei gilydd yn gwneud iddynt gyd-ddioddef. Nid ysgarmes bell, i feirdd ddweyd am dani flynyddoedd wedyn, ydyw rhyfel<ref>Y Rhyfel Mawr 1914-1918.</ref> erbyn hyn y mae'r ing i'w deimlo yng nghilfachau Eryri neu ar lannau Oregon fel y mae ym mhentrefydd difrodedig Ffrainc. Pan fo gweithydd glo y Deheudir yn segur oherwydd fod cyfalaf a llafur yn camddeall ei gilydd, nid gwŷr cyfalaf na gwŷr llafur deimla'r wasgfa gyntaf, ond cartrefi pell<noinclude><references/></noinclude> sil9j54b38iopyc6gqq3ky9tovcdso4 104 19734 37739 2022-08-09T21:32:12Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ar y bryniau, o'r lle y daeth teuluodd y gweithwyr ryw genhedlaeth yn ol. Bu'r cartref yn hunangynhaliol bron. Yn yr amaethdy mynyddig cysurus, yng nghysgod ei goed talfrig, gwenith neu geirch neu haidd wedi ei godi oddiar y gweirdiroedd o'i amgylch oedd grawn yr ymborth; cig wedi ei halltu gartref a physgod o'r afon a fwyteid; yr oedd llysiau bwyd a saig a meddyginiaeth yn tyfu yn yr ardd; yr oedd mawn a choed yn danwydd glân a digôst at y gaeaf. Ond, erbyn heddyw, nid oes amaethdy yn y wlad nad yw'n dibynnu am anhebgorion ei gysur, os nad ei fywyd, ar bron bob gwlad yn y byd. Lle bynnag y mae eisiau neu ddioddef, y mae dynolryw i gyd yn teimlo'r boen. Ac oherwydd fod dyn yn dod beunydd yn aelod cyflawnach o frawdoliaeth y byd, y mae cyfnewidiadau cymdeithasol mawrion gerllaw. Rhaid dod a rhyddid a deddf yn gysonach â'i gilydd, fel y try olwynion cyd-ddibynnol diwydiant yn esmwyth, heb lethu neb ac heb fynd yn ysgyrion eu hunain. Yn y dyddiau hyn, dyddiau rhwng yr hen anibyniaeth tawel a'r gymdeithas gymhleth newydd, dyddiau rhwng yr hiraeth am yr hen wedi i'w ddiffygion fynd yn angof a'r newydd sydd eto heb ddadlennu ei fendithion, y mae'r meddwl yn agored i boen a phryder dau gyfnod llawn sy'n rhyfedd doddi i'w gilydd. Ni fu erioed gyfnod yn galw am gymaint o gryfder meddwl, o benderfyniad diysgog, o dawelwch yn wyneb siom a dioddef; ac nid rhyfedd fod llawer meddwl yn ymollwng dan y baich. "Na'ch sigler yn fuan oddiwrth eich meddwl, ac na'ch cynhyrfer,"— ond pa help fedrir roddi i wneud hynny? {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> jqww17lndqs82blkwrkd7n116h3vfvv 104 19735 37740 2022-08-09T21:50:36Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yn ddiameu y mae'r byd pryderus yn troi at Dduw yn y dyddiau hyn, nid dyn yma a dyn acw, ond dynion yn dyrfaoedd ac yn genhedloedd. Nid dychweliad yr afradloniaid unig yw nodwedd yr oes, ond cymdeithas yn dwyseiddio ac yn troi ei hwyneb at Haul Cyfiawnder. Y mae cynnydd ein ffydd yn Nuw a chynnydd cariad pob un o honom oll tuag at ein gilydd yn hanfodol at ddeall a setlo y cwestiynau cymdeithasol sydd o'n blaenau, os nad ydym i syrthio i anhrefn a chasineb a llofruddiaeth y Chwyldroad Ffrengig neu'r Chwyldroad Rwsiaidd wrth geisio ymwthio trwy'r nos tua'r dydd. Un o arwyddion mwyaf gobeithiol yr oes yw ei pharodrwydd i aberthu dros eraill, a'r crefyddolder cynhyddol sy'n gwneud ei gwelediad yn glirach a'i chamrau'n fwy sicr. Dyma angor. Yn y blynyddoedd pryderus diweddaf hyn, y mae'r hiraeth am y mynydd a'r môr wedi bod yn gryfach nag erioed, ac y mae'r ymgynnull iddynt yn cynyddu yn ystod y blynyddoedd. Fel y mae anghenion y cartref a phroblemau cymdeithas yn dod yn fwy gwasgedig a dyrys, y mae eangderau tawel y mynydd a'r môr yn dod yn fwy croesawgar. Dyna le i ddianc o bryder; dyna le i wella wedi briw. Sudda'r tawelwch yn gryfder i'r enaid, y mae'r awel oddiar y grug melys neu'r môr heli fel anadl einioes. A phan ffarwelir â'r mynydd, a throi'n ol i'r dref boblog, i'r fasnach ansicr ac i'r byd cynhyrfus, erys golygfeydd y mynydd yn y meddwl, gellir dianc iddynt mewn atgof pan fo'r amgylchiadau'n gwasgu a'r pryder yn llethu. Teimlir drachefn yr awel oddiar y gwaendiroedd neu oddiar y môr, a meddyginiaeth ar ei hesgyll; gwelir drachefn y copâu, y nefoedd,<noinclude><references/></noinclude> ajlxhnt1ioqcftnsrd9bbz3tft3vbnh 104 19736 37741 2022-08-09T22:02:08Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a'r cefnfor a'u tragwyddol heolydd. A theimla dyn na fedr neb gyfyngu ei feddwl, sylweddola ei ryddid, a cha'r cryfder enaid a'i ceidw yn ddiysgog lle gynt yr ofnai gynhyrfiadau dydd ac awr. Y mae gwlad fynyddig yn Eryri y mae llai o gyrchu iddi, hwyrach, nag i'r Wyddfa ar un ochr ac nag i Garnedd Dafydd a Charnedd Llywelyn ar yr ochr arall. Rhyngddi a'r Wyddfa y mae dyffryn cul Llanberis a llynnoedd Peris a Phadarn; rhyngddi a'r ddwy Garnedd y mae'r dyffryn rhamantus arall dorrodd yr Ogwen yn ffordd iddi ei hun, a Bethesda ar ei glan; a rhyngddi a Moel Siabod i'r dwyrain y mae Nant y Gwrhyd a Llyn Mymbyr. O fewn y cymoedd hyn y mae tyrfa ardderchog o fynyddoedd yn sefyll yn gadarn ac urddasol. O'r Fronllwyd tua'r de ddwyrain ceir hwy, Carnedd y Filiast a'r ddwy Elidir, y Foel Goch a'r Garn a'r ddwy Glyder,—beth yn is na'u cymdogion o bobtu mewn troedfeddi, ond yn codi i'r cymylau mor frenhinol a hwythau, neu'n gorwedd mor fawreddog ar ddyddiau digwmwl y tes. I'r mynyddoedd hyn deuthum, bererin egwan dan ei bwn, ddechre Gorffennaf eleni. Disgynnodd tawelwch Llanberis garedig a chroesawgar ar fy ysbryd blin a lluddedig, suodd sŵn hyfryd ei rhaeadrau fi i gysgu, a gwahoddodd ei mynyddoedd fi i fyny fry i dawelwch tangnefeddus yr uchelderau. Dros bedwar ugain mlynedd yn ol daeth Clwydfardd drwy'r fro, clywodd y rhaeadrau, ac ebai ef,— {{center block| <poem> "Rheieidr ar reisidr, dyruant,—a'u sŵn ::Adseinia trwy'r wylltnant ; :Cynnwrf sydd yn mhob ceunant; :Bron na ffy pob bryn a phant. </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> osiufn3foxd3co1aoozcx03t1je1vzz 104 19737 37742 2022-08-09T22:17:39Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Trystiaw a ffriaw'n dra ffroch—a chwyrnu ::Wna'i chornant uchelgroch; :Twrw o hagrgri tra egr—groch; :Twrw'n y graig fel taran groch." </poem> }} Digiodd Gutyn Peris wrth Glwydfardd am ddynwared sŵn rhaeadrau ei fro mor gras a hyn a rhoddodd su yn lle rhoch iddynt,— {{center block| <poem> "Un rhaiadr mawr sydd yn rhuo—o fewn ::Y faenol gled honno; :A naws awel yn sio :Mewn ffrydiau hyd fryniau'r íro. "A sain a styb eu si,—ar elltydd ::Y mynydd o'r meini; :Ail cydgor yn perori, :Sain creigiau a lleisiau tti." </poem> }} Ar fy nghlyw diamynedd i, graddol drodd yr hagrgri egr—groch yn naws awel yn sio. A chlywaf fas dwndwr y dyfroedd a brefiadau'r defaid mewn atgof, yn hyfryd foddi lleisiau llafur a rhyfel, hyd yr awr hon. Cerddais i ddechre hyd odre'r mynyddoedd, i dalu'm gwarogaeth iddynt. Cerddais dros Fryn'r Efail at lan y Galedffrwd loyw, a dilynais hi heibio i Glwt y Bont ac Ebenezer hyd y gwaendir mynyddig maith sy'n mynd uwchlaw Llyn y Mynydd, ac yna i Fethesda. Ffrwd fwyn yw Caled ffrwd; ac er na welais hi erioed o'r blaen, yr oedd blodau ei glannau ac enwau ei chartrefi yn ei gwneud mor hoff i mi ag afonydd Dyfrdwy. Gwlad ryfedd yw y wlad, gwlad o greigiau a blodau, gwlad a'r mynyddoedd a'r môr yn gwahodd ac yn denu, gwlad o dai bychain a chapelydd mawrion, gwlad o ffermydd nad ydynt ond ychydig gaeau rhwng talpiau craig, a gwlad yn dibynnu ar un chwarel<noinclude><references/></noinclude> 632acub67v3ejpy93xefb5h200jul6j 104 19738 37743 2022-08-10T00:20:13Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>anferthol. Synnwn fod ardaloedd mor enwog mor agos i'w gilydd; ac ni chlywn enw ardal na ddeuai a rhyw fardd neu bregethwr i'm meddwl, llawer o honynt yn gyd-efrydwyr a mi flynyddau meithion yn ol, ac wedi llenwi gobeithion maboed i'r ymylon. Ac wrth edrych ar y wlad, nid rhyfedd ei bod yn fagwrfai athrylith. Wrth deithio i fyny at Ebenezer ymwasgai'r tai yn fwy at ei gilydd, nes bod yn bentrefydd. Yr oedd y tai yn lân fel yr aur. Ond ar ddiwrnod poeth, yr oedd y ffenestri i gyd yng nghau. Gofynnais i chwarelwr mwyn beth oedd y rheswm am hyn, ac atebodd gyda direidi yng nghil ei lygad," Y mae llawer iawn o bobol ddieithr yn dod ffordd hyn, welwch chwi, rhaid i ni fod yn bur ofalus beth a wnawn a'n ffenestri." Wedi esgyn o'r caeau i'r mynydd yr oedd y gog yn canu dros y wlad, er ei bod wedi cilio o'r ardaloedd eraill. Hyfryd iawn oedd y gweunydd unig, eu byrwellt a'u gruglys. A mwyn oedd y golygfeydd ymagorai o'm blaen, hafnau mynyddig y Marchlynnoedd, porfeydd defaid maith Cwm Llafar ac Afon Caseg, a'r môr yn disgleirio ar Draeth y Lafan, yn ol fel y trown fy ngolwg. Yn lle disgyn yn ol yr un ffordd cerddais hyd lethr y bryniau, gan gadw ar ochrau Elidir. Odditanaf yr oedd gwlad lawn o bobl, a phawb wrthi yn y caeau gwair. Ar y ffordd, oedd fel rhodfa ffasiynol, yr oedd lluoedd o chwarelwyr a'u teuluoedd ym min hyfryd yr hwyr, yn gwylio ac yn beirniadu y cweirwyr gwair odditanynt. Cerddais trwy Waen Gynfi, hyd y ffordd uchel ac i Ddinorwig. Erbyn hyn yr oedd yn dechre nosi, ac arogl hyfryd y gwair yn llenwi'r awel hwyrol falmaidd. Troais yn ol i edrych ar lethrau Elidir, a thybiais na<noinclude><references/></noinclude> gw6e3c9lohs84jep2u8zg1bd9hp8eb3 106 19739 37744 2022-08-10T00:35:47Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '' proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Y Cychwyn |Author=T Rowland Hughes |Publisher=Gwasg Aberystwyth |Year=1947 |Source=pdf |Image=1 |Progress=X |Pages=<pagelist /> |Remarks= }} [[Categori:PD-old-70]] lhcy96ssbydfp16deph8blaxousqbzq 104 19740 37747 2022-08-10T01:02:26Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>am y tymor byr o hyny i ddiwedd ei oes, yn eglur i bawb. Bu farw yn lled sydyn, a theimlai yr eglwys a'r ardal fod gweithiwr difefl wedi myned i'w orphwysfa. Y blaenoriai presenol ydynt, Mri. Hugh Vaughan, Morris Jones, David Humphreys, a Meyrick Roberts. Mae y Parch. John Owen wedi ymsefydlu yn weinidog yma er Mehefin 1885. O'r ardal hon y cyfododd y pregethwr cyntaf yn y Dosbarth, William Hugh, Llechwedd. Cychwynodd tri eraill wedi hyny o'r eglwys yma oddeutu yr un flwyddyn (1872), y Parchn. William Williams, Dinasmowddwy; David Jones, yn awr o Lanllyfni, ac R. W. Jones, yn awr o Towyn. ''Y Parch Ebenezer Jones''.—Yma y treuliodd yn agos i'r ugain mlynedd olaf ei oes. Brodor ydoedd o Sir Aberteifi. Daeth i Gorris i gadw ysgol ddyddiol tua 1854. Ymhen ysbaid ar ol iddo briodi a myned i gadw teulu, rhoddodd yr ysgol i fyny, ac ymgymerodd â chadw shop yn yr ardal. Gwnaeth lawer o wasanaeth i grefydd yn Nghorris ac Aberllefeni a'r amgylchoedd yn ystod y 10 mlynedd y bu yn aros yno, gan fod gweinidogion a phregethwyr yn brinion y blynyddau hyn. Tra yn aros yn Nghorris yr ordeiniwyd ef i gyflawn waith y weinidogaeth, yr hyn a gymerodd le yn Nghymdeithasfa Dolgellau yn y flwyddyn 1857. Y Parch. Griffith Ellis, M.A., Bootle, yr hwn oedd yn ei adnabod yn dda, a ddywed am dano: "Gorfuwyd ni lawer gwaith i deimlo gofid oherwydd rhyw bethau a wnai, ond ni chollasom i'r diwedd y gwir barch iddo, a'r serch calon tuag ato, â pha rai y meddianwyd ni tra yn aros o dan ei ddysgeidiaeth. Yr ydym yn teimlo parch calon i'w goffadwriaeth, a hyfryd ydyw genym ddwyn tystiolaeth i'w ddefnyddioldeb am lawer o flynyddoedd yn Nghorris a'r amgylchoedd. Yr oedd ganddo ddawn neillduol i gadw cyfarfod eglwysig. Dysgasai lawer o'r Beibl allan pan oedd yn ieuanc, a thra anfynych yr adroddid adnod gan neb na fyddai ef yn gwbl gartrefol yn ei chysylltiadau. Dyfynai ar unwaith yr adnodau yn ol a blaen iddi, fel y rhoddai bawb mewn mantais i<noinclude><references/></noinclude> 629wyh3kowdl3kmw128q2fgmqnkactg 104 19741 37748 2022-08-10T01:04:41Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Jones uchod yn gyfeillion mawr—yr oeddwn yn teimlo serch ac anwyldeb mawr tuag ato, a gwyddwn fod ganddo yntau ofal mawr am danaf finau." Ychwanegwyd darn rywbryd at hen gapel y Gwalia, fel y dangosai y ddwy golofn oeddynt wedi eu gosod o flaen y pulpad, i ddal y tô i fyny. ddengys fod dyled y capel hwn wedi ei chlirio yn y flwyddyn 1839. Ychydig sydd o hanes Lewis William, yr hen ysgolfeistr, mewn cysylltiad â Thowyn. Ond yr oedd ef yma yn cadw ysgol ddyddiol yn y flwyddyn 1818, a chanddo 92 o blant yn yr ysgol. Y mae enwau pob un o'r rhai hyn ar gael yn llawysgrif L. W., a'u hoedran, a'u "graddau mewn dysg." Amrywia eu hoedran o 5 i 14. Nid oedd dim ond 10 o honynt yn dysgu ysgrifenu; 7 yn darllen yn eu Beiblau; 26 yn eu Testamentau; 66 yn yr A B C, sillebu, a darllen yn y llyfr corn, Dim un yn yr ysgol wedi myned mor bell ag i ddysgu rhifyddiaeth. Wedi i'r erledigaeth fyned heibio, ac i grefyddwyr amlhau, yr oedd llawer o bregethwyr dieithr yn teithio trwy Towyn. Adroddir hanesyn dyddorol gan y Parch. D. Cadvan Jones, am ymweliad cyntaf Mr. Williams, o'r Wern, a'r dref. "Aeth dau o'r brodyr a berthynent i'r Annibynwyr i'w gyfarfod, a chyfarfyddasant à gŵr ieuanc o edrychiad ysmala, dirodres, a difater, ar gefn merlyn bychan. Yr oedd y naill a'r llall o'r ddau aethant i'w gyfarfod yn lled ofni nad efe oedd y gŵr dieithr, gan nad oedd ymddangosiad pregethwrol ganddo. Boed a fo, gofynwyd iddo, 'Ai chwi yw y gŵr dieithr sydd i bregethu gyda'r dissenters heno? 'Ie,' ebe fe, 'beth am hyny? O, dim, syr, ond ein bod wedi dyfod i'ch cyfarfod.' Aeth ef a'r ddau arweinydd ymlaen, ac erbyn cyraedd y dref, digwyddodd amgylchiad eto o flach tŷ penodol a barodd iddynt ameu ai efe oedd y pregethwr. Modd bynag, ni ddywedasant ddim i amlygu eu drwgdybiaeth. Y noson hono, yr oedd Mr. Griffith Solomon i bregethu gyda'r Methodistiaid, a chafwyd<noinclude><references/></noinclude> r560zu5tyn71kqaxtg5y6nb5aqw0lbi 104 19742 37749 2022-08-10T01:06:30Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>welswn erioed fynyddoedd mor dal, mor serth, mor ddieithriol, ac mor frawychus. Ac eto, yr oeddynt hwythau yn gwahodd,-"Tyrd i fyny yma, y mae awel eto sy'n fwy adfywiol na'r un deimlaist ti, a nef fwy gorffwysol." Ond i lawr yr oedd fy llwybr, drwy goedwig a chwarel; ac mewn myfyrdod a breuddwyd y dringais yr Elidir ac y chwiliais am Arthur. Erbyn dechre Hydref y mae'r rhai fu'n ceisio gorffwys ar fynydd a môr wedi troi adref at eu gwaith. Cawsant fwy na gorffwys oddiwrth ludded; cawsant ysbrydoliaeth at y dyfodol. Byddant yn gryfach, yn fwy ffyddiog, ac yn well. Medrem wneud ar lai o chwareudai ac arlundai, a gwnawn ar lai o dafarnau a gwallgofdai, pe rhoddid modd i bawb ddod i gymundeb a'r mynydd. Teimlai'r gwan orfoledd iechyd, teimlai'r pryderus gryfder ffydd, teimlai'r trwmlwythog nerth cawr, teimlai'r diobaith mor lawn yw bywyd, wrth ffarwelio a'r mynyddoedd.<noinclude><references/></noinclude> 8m12318vvt82zg89pixdiiu53ghr4xr 104 19743 37750 2022-08-10T01:10:02Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|<big>PRIFYSGOL Y GWEITHWYR</big>}} NID yw yr amser wedi dod eto i ysgrifennu hanes sefydlu Prifysgol Cymru. Pan ddaw, ceir goleu diddorol ar ymdrechion llawer un dros addysg ein gwlad, megis Gladstone a Iarll Rosebery, ac yn enwedig Arthur D. Acland a Thomas E. Ellis. Nid oedd y Brifysgol, yn y ffurf roddwyd iddi, wrth fodd pawb; yr oedd llawer o'r Cymry mwyaf cenedlgarol yn dymuno i'w chylch fod yn eangach, a'i hysbryd mewn cyffyrddiad amlach ac agosach â'r werin. Erbyn hyn y mae'n hyfryd meddwl fod y Brifysgol yn hollol genedlaethol, ni all neb ddweyd fod lliw plaid na sect arni, ac y mae'r amrywiaeth sy'n hanfodol i Brifysgol yn ei bywyd. Ond ni phroffwydid hyn gan bawb ar y dechre, a mynnent sicrhau o fewn cylch ei bywyd agweddau ar addysg ystyrient hwy yn rhan o fod Prifysgol berffaith. Erbyn hyn y mae'n bosibl ymdrin â'r agweddau hynny heb beri tramgwydd i neb. Ac eithaf peth fyddai rhoi grym defnyddiol a pharhaol i ambell ddathlu gwyl Dewi trwy ymdrin â hwy yn yr ysbryd brawdol caredig sy'n nodweddu'r dydd hwn. Galwaf sylw fy nghydwladwyr at un agwedd arbennig, ac at un yn unig. Beth yw'r berthynas rhwng Prifysgol Cymru â gweithwyr Cymru? Addef pawb fod y Brifysgol yn brifysgol y werin; er, hyd yn hyn, mai prin yw'r ddarpariaeth at gynorthwyo plant ysgol<noinclude><references/></noinclude> 4hhq8dp0or5hqnqy89loh0p8hnrrui3