Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Hafan 0 1360 37815 37761 2022-08-12T14:51:53Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki {{mawr|''Croeso i '''Wicidestun''', y llyfrgell rydd!''}} {| cellspacing="5px" | width="60%" align= style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#FFE4C4; padding:1em;" class="plainlinks"; valign="top"| <div style="float:left;margin-left:0.3em;margin-right:0.7em"><br/> [[Delwedd:Carl Spitzweg 021.jpg|150px]] </div> Mae '''Wicidestun''' yn storfa o destunau gwreiddiol sy'n [[w:en:Public domain|eiddo cyhoeddus]] neu o dan dermau [[w:cy:Cynnwys rhydd|trwydded agored]] [[:w:cy:Wicipedia:Hawlfraint|CC-BY-SA]]. Mae'r prosiect hwn yn rhan o deulu ehangach [[:en:Sefydliad Wikimedia|Wicimedia]] gan gynnwys [[:en:Creative Commons|Comin Wicimedia]], [[:d:cy:Wiciadur|Wiciadur]] a [[:w:cy:Wicipedia|Wicipedia]]. Erbyn hyn mae gennym ni '''[[Special:Statistics|{{NIFEROERTHYGLAU}}]]''' o weithiau. Gweler [[w:Wicipedia:Cymorth|tudalen help]] a chwaraewch yn y pwll tywod i ddysgu sut allwch '''chi''' olygu ac uwchlwytho testun. <br/> '''Rhai o'n llenorion:''' : [[:Categori:Ehedydd Iâl|Ehedydd Iâl]] : [[:Categori:Iolo Goch|Iolo Goch]] : [[:Categori:Dafydd Nanmor|Dafydd Nanmor]] : [[:Categori:Lewis Glyn Cothi|Lewis Glyn Cothi]] : [[:Categori:Ann Griffiths|Ann Griffiths]] : [[:Categori:Owen Morgan Edwards| O .M. Edwards]] : [[:Categori:I. D. Hooson| I. D. Hooson]] '''Rhai o'n Categorïau:''' <br/> *[[:Categori:Llyfrau|Llyfrau]] *[[:Categori:Barddoniaeth|Barddoniaeth]] *[[:Categori:Rhyddiaith|Rhyddiaith]] *[[:Categori:Testunau crefyddol|Testunau crefyddol]] *[[:Categori:Adolygiadau|Adolygiadau]] *[[:Categori:Llyfrau Ab Owen|Cyfres y Fil a Llyfrau Ab Owen]] *[[:Categori:Testunau cyfansawdd|Testunau cyfansawdd]] (Y modd gorau i lawrlwytho testynau ar gyfer e-ddarllenwyr) '''<big>[[Testunau sydd angen eu gwirio]]</big>''' '''Mesurau:''' [[:Categori:Englynion|Englynion]] -- [[:Categori:Englynion Milwr|Englynion Milwr]] -- [[:Categori:Cywyddau|Cywyddau]] -- [[:Categori:Awdlau|Awdlau]] - [[:Categori:Cerddi Caeth|Cerddi Caeth]] -- [[:Categori:Cerddi Rhydd ar Fydr ac Odl|Cerddi Rhydd ar Fydr ac Odl]] -- [[:Catagori:Cerddi Caeth ar Fydr ac Odl|Cerddi Caeth ar Fydr ac Odl]] -- [[:Categori:Y Wers Rydd Di-gynghanedd|Y Wers Rydd Di-gynghanedd]] -- [[:Categori:Y Wers Rydd Gynganeddol|Y Wers Rydd Gynganeddol]] | rowspan="2" width="30%" style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#FFFFFF; padding:1em;" valign="top"| {|width="*" | '''Rhai o'n gweithiau diweddaraf:''' *[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] *[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] *[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] *[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] *[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] *[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] *[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] *[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] *[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] *[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] *[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] *[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] *[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)|Lewsyn yr Heliwr gan Lewis Davies (Lewis Glyn Cynon)]] *[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd|Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd gan O Llew Owain]] {{c|🙝&nbsp;🙟}} <gallery> Ll Du C Bawd.png|'''[[Llyfr Du Caerfyrddin]]''' Delwedd:Llyfr Aneirin.png|'''[[Llyfr Aneirin]]''' </gallery> {{c|🙝&nbsp;🙟}} ... a nifer o gerddi: *[[Yr Wylan]] gan Dafydd ap Gwilym *[[Y Drindod]] gan Dafydd ap Gwilym *[[Beibl]] *[[Y Nefoedd Uwch fy Mhen]] gan Ehedydd Iâl *[[Stafell Gynddylan]] *[[Syr Hywel y Fwyall]] *[[Cystal am ofal im yw]] *[[Y Llafurwr]] *[[Hen Benillion]] *[[Ar ôl i fy Nghariad Farw]] *[[Wrth y drws, un a'i grwth drwg]] *[[Marwnad Siôn y Glyn]] gan Lewis Glyn Cothi *[[Ymddiddan Rhwng Dau Fardd]] *[[Ymddiddan Rhwyng Cymro a Saesnes]] *[[Gorhoffedd (Hywel ab Owain Gwynedd)]] *[[Englynion y Beddau]] {{c|🙝&nbsp;🙟}} '''Cymuned'''<br /> [[Wicitestun:Y Sgriptoriwm|Y Sgriptoriwm]] <br /> |---- |} |- | style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#EEE9E9; padding:1em;" valign="top"| '''Ychwanegwch:''' [[Delwedd:Flag of Wales (1959–present).svg|200px|right]] Mae ar y safle hwn nifer o destunau o weithiau agored, di-hawlfraint neu weithiau lle mae eu hawlfraint wedi hen orffen. Os ydych am ychwanegu cerddi neu ryddiaeth gwnewch hynny - os ydych yn gwbwl sicr mai chi yw perchennog eu hawlfraint neu fod yr awdur wedi marw ers dros 70 o flynyddoedd. Am ragor am yr hyn y cewch ei gynnwys yma, darllenwch [[Wicidestun:Beth i'w roi ar Wicidestun?]] Os mai dod yma i bori ydych - mwynhewch y wledd! |} oxbdscau3ci8opyq79sq324ycka5glp Defnyddiwr:AlwynapHuw/Llyfrau 2 10285 37816 37754 2022-08-12T14:53:12Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Llyfr Del]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] mmrszge41528hbdzdmayf8v6o8m5bgz 37817 37816 2022-08-12T15:01:14Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi eu Cyhoeddi */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] 2kvw2y7o6t1pk9ud3el3lyxhkm1tf38 37818 37817 2022-08-12T15:16:48Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi eu Cyhoeddi */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] nccq8zp6slmbwo7ez5r1gpt4rrwav8s 37819 37818 2022-08-12T15:56:49Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi eu Cyhoeddi */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] 4loz2w71i8nu3isg0aoc4gajzu72673 37828 37819 2022-08-12T18:49:22Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] 100/554 #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] 6/140 #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] 0/226 #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] 0/68 #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] 15/100 #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] 8/272 #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ 19/131 #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ 1/160 #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] 5/168 #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] 39/630 #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] 12/137 #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] 20/116 #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] 10/170 #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] 33/139 #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] 23/126 #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] 26/121 #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] 15/123 #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] 1/131 #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] 10/140 #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] 7/316 #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] 0/246 #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 69/388 #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] 31/683 #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] 0f9xfjtzlt0c8yu44uhh4gkd9pdz0qe 37829 37828 2022-08-12T18:52:22Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] 100/554 #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] 6/140 #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] 0/226 #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] 0/68 #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] 15/100 #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] 8/272 #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ 19/131 #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ 1/160 #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] 5/168 #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] 39/630 #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] 12/137 #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] 20/116 #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] 10/170 #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] 33/139 #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] 23/126 #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] 26/121 #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] 15/123 #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] 1/131 #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] 10/140 #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] 7/316 #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] 0/246 #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 69/388 #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] 31/683 #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] 0/434 #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] 32/70 #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] 889w2oo732atoiivqjqvtes90sluvxn 37869 37829 2022-08-13T03:37:28Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] 100/554 #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] 6/140 #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] 0/226 #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] 0/68 #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] 15/100 #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] 8/272 #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ 19/131 #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ 1/160 #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] 5/168 #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] 39/630 #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] 12/137 #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] 20/116 #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] 10/170 #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] 33/139 #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] 23/126 #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] 26/121 #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] 15/123 #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] 1/131 #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] 10/140 #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] 7/316 #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] 0/246 #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 69/388 #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] 31/683 #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] 0/434 #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] 68/70 #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]]2/144 #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] 0/574 #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] 0/138 #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] 18/144 #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]]124/356 #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] 59/160 #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] 13/58 #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] 55/213 #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] 8/884 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] 14/640 #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] 0/624 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] 47/119 #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] 1/340 #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] 0/116 #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] 11/99 #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] 18/135 #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] 5/136 #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] 45/130 #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] 20/666 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] 30/775 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] 14/772 #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] 33/135 #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] 32/128 #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] 0/432 #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] 91/260 #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] 0/49 #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] 36/98 #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] 40/202 #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] 83/149 #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] 0/416 #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] 28/304 #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] 12/121 #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] 2/128 #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] 7/247 #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] ebqakf02kcjrvkcekn0byq2gzijdyrk 37873 37869 2022-08-13T04:20:04Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] 100/554 #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] 6/140 #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] 0/226 #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] 0/68 #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] 15/100 #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] 8/272 #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ 19/131 #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ 1/160 #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] 5/168 #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] 39/630 #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] 12/137 #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] 20/116 #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] 10/170 #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] 33/139 #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] 23/126 #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] 26/121 #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] 15/123 #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] 1/131 #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] 10/140 #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] 7/316 #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] 0/246 #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 69/388 #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] 31/683 #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] 0/434 #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] 68/70 #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]]2/144 #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] 0/574 #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] 0/138 #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] 18/144 #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]]124/356 #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] 59/160 #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] 13/58 #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] 55/213 #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] 8/884 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] 14/640 #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] 0/624 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] 0/626 #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] 0/184 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] 3/344 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] 0/349 #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] 47/119 #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] 1/340 #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] 0/116 #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] 11/99 #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] 18/135 #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] 5/136 #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] 45/130 #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] 20/666 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] 30/775 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] 14/772 #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] 33/135 #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] 32/128 #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] 0/432 #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] 91/260 #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] 0/49 #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] 36/98 #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] 40/202 #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] 83/149 #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] 0/416 #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] 28/304 #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] 12/121 #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] 2/128 #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] 7/247 #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] 14/323 #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] ffeil wedi ei llygrio #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] 1/127 #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] 0/116 #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] o0bi2qp7kb1ul9j8oe331w213uymfet 37874 37873 2022-08-13T04:22:35Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] 100/554 #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] 6/140 #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] 0/226 #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] 0/68 #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] 15/100 #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] 8/272 #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ 19/131 #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ 1/160 #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] 5/168 #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] 39/630 #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] 12/137 #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] 20/116 #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] 10/170 #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] 33/139 #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] 23/126 #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] 26/121 #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] 15/123 #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] 1/131 #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] 10/140 #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] 7/316 #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] 0/246 #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 69/388 #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] 31/683 #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] 0/434 #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] 68/70 #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]]2/144 #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] 0/574 #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] 0/138 #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] 18/144 #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]]124/356 #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] 59/160 #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] 13/58 #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] 55/213 #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] 8/884 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] 14/640 #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] 0/624 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] 0/626 #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] 0/184 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] 3/344 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] 0/349 #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] 47/119 #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] 1/340 #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] 0/116 #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] 11/99 #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] 18/135 #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] 5/136 #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] 45/130 #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] 20/666 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] 30/775 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] 14/772 #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] 33/135 #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] 32/128 #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] 0/432 #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] 91/260 #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] 0/49 #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] 36/98 #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] 40/202 #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] 83/149 #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] 0/416 #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] 28/304 #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] 12/121 #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] 2/128 #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] 7/247 #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] 14/323 #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] ffeil wedi ei llygrio #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] 1/127 #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] 0/116 #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] 11/82 #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] 9302ky24h1l0k3zzii8na6sncxm5qyc 37875 37874 2022-08-13T04:42:53Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] #[[Enwogion Ceredigion]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] 68/70 #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] 13/58 #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] 0/68 #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] 11/99 #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] 20/116 #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] 33/139 #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] 23/126 #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] 15/100 #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ 19/131 #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] 12/137 #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] 26/121 #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] 100/554 #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] 6/140 #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] 0/226 #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] 8/272 #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ 1/160 #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] 5/168 #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] 39/630 #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] 10/170 #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] 15/123 #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] 1/131 #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] 10/140 #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] 7/316 #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] 0/246 #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 69/388 #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] 31/683 #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] 0/434 #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]]2/144 #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] 0/574 #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] 0/138 #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] 18/144 #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]]124/356 #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] 59/160 #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] 55/213 #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] 8/884 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] 14/640 #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] 0/624 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] 0/626 #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] 0/184 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] 3/344 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] 0/349 #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] 47/119 #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] 1/340 #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] 0/116 #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] 18/135 #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] 5/136 #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] 45/130 #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] 20/666 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] 30/775 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] 14/772 #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] 33/135 #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] 32/128 #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] 0/432 #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] 91/260 #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] 0/49 #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] 36/98 #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] 40/202 #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] 83/149 #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] 0/416 #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] 28/304 #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] 12/121 #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] 2/128 #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] 7/247 #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] 14/323 #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] ffeil wedi ei llygrio #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] 1/127 #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] 0/116 #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] 11/82 #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] dud64odok1a5npx8k0habz21tsegss4 Testunau sydd angen eu gwirio 0 11210 37814 37752 2022-08-12T14:48:11Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Hanes Niwbwrch (IA hanes-niwbwrch001ro).pdf]] #[[Indecs:Hanes ac ystyr enwau lleoedd yn Môn.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] 0xydzn1vq4g8x88c0ijkz8o7luv3gyg Tudalen:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf/20 104 13625 37825 37509 2022-08-12T18:32:14Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>zel y cenadon Cristionogol cyntaf wedi eu cwbl ddinystrio pe bussent yo en hystyried fel yn perthyn i'r grefydd baganaidd, ond fod y ffaith iddynt eu harbed yn brawf eu bod yn eu hystyried yn gysegredig fel bedd-golofnau y meirw. Y mae yn anhawdd dirnad oddiwrth ffurf. grwm ambell i faen clawr pa fodd y gallesid eu defnyddio fel allorau. Hefyd, os allorau oeddynt yn perthyn i'r Derwyddou, pa fodd y rhoddir cyfrif am eu bodolaeth yn mysg tylwythau na wyddent ddim am Dderwyddiaeth? O'r tu arall, ar y dybiaeth mai bedd-adeiladau ydynt, y mae yn bur ryfedd, fel y sylwal y diweddar Baroh, J. Jones, Llanllyfni, er cymaint o gyfeiriadau a geir yn "Englynion Beddau Milwyr Ynys Prydain" at feddrodau personau urddasol, na chaed un o honynt erioed o dan gromlech, er fod amryw o honynt yn agos iawn atynt. Hefyd, pa fodd y rhoddir cyfrif am fodolaeth rhai o'r adeiladau hyn ar greigleoedd, lle y buasai yn anhawdd, os nad yn anmbosibl, eu gorchuddio, yr hyn yn ddiau oedd yn ofynol er diogelwch y corff a gleddid danynt? Yr ddiweddaf, pa fodd y rhoddir cyfrif am yr holl dyllau crynion sydd dros arwyneb Cromlech Bachwen, os nad oeddynt wedi eu hamcanu fel llestri i ddal gwaed yr ebyrth? "Ereill drachefn a farnent mai prif ddyben y gromlech, yr hon a safaf yn wastad yn nghanol y maen gylch neu yr orsedd, oedd bod yn lle cyfleus neu bulpud addas i'r prif-fardd i draddodi ei ddedfryd yn nghlyw y gwyddfodolion, o ba fath bynag y byddai y ddedfryd hono, ai ar bynciau gwladol a'i crefyddol, fel ag y dywed Cesar am Dderwyddon Gâl Tybir fod yr enwau a roddai y beirdd ar y cromlechau yn tueddu i gadarnhau hyn yn fawr, megys Maen Gorsedd, Maen Llog, a Maen Cetti. Ymddengys, ar y cyfan, mai dybenion penaf y gromlech oedd bod yn bulpud ac yn allor; ond ni ddywedir yma allor i aberthu dynion, gan fod hyny heb ei brofi gan neb eto."—Gwydd., Cyf. 2. Gallesid ychwanegu tybiaethau yn ddiddiwedd bron, megys y rhai sydd yn eu hystyried fel "llys Ceridwen," lle caethiwid ymgeisydd am urddau, er mwyn ei gymhwyso at gyflawni dyledswyddau Derwyddiaeth. Barnai yr hynafiaethydd enwog o Lanllyfni mai yr ystyr yw "awgrymlech," ac mai arwyddlun neillduol ydoedd y gromlech neu yr "awgrymlech" o ryw syniad neu athrawiaeth. Yn wyneb yr opiniynau amrywiol uchod, ni fyddai ond mursendod ynom ni geisio penderfynu y pwnc; yn unig gallwn awgrymu y dybiaeth iddynt gael eu defnyddio fel bedd adeiladau i bersonau cyhoeddus ac urddasol, y rhai mewn amser a ddaethant i gael eu hystyried megys duwiau, ac er boddloni y rhai y cyfnewidiwyd eu beddau i fod yn allorau iddynt. Modd bynag am eu dyben a'u gwasanaeth, y mae eu bodolaeth yn Nyffryn Nantlle yn brawf fod y lle hwn wedi ei boblogi mewn cyfnod boreu yn hanes ein cenedl, a bod Derwyddiaeth wedi bod yn led flodeuog yma gynt, megys y gallwn yn hyderus dystiolaethu fod Cristionogaeth yn bresennol. {{c|BEDDAU, CARNEDDAU &c.,}} Yn mysg gweddillion hynafol y gymydogaeth gellir nodi y beddrodau<noinclude><references/></noinclude> gqjzt8x0e02gd7tcweor7v4m1zzvb79 Indecs:Tro i'r De.pdf 106 16110 37811 36976 2022-08-12T14:44:23Z AlwynapHuw 1710 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Tro i'r De |Author=Owen Morgan Edwards |Publisher=ab Owen, Llanuwchllyn |Year=1907 |Source=pdf |Image=1 |Progress=V |Pages=<pagelist 1=Clawr 2=- 3=1/> |Remarks= }} [[Categori:PD-old]] niekf16nslcua5bplog4fppjmzyfr8k 37813 37811 2022-08-12T14:47:04Z AlwynapHuw 1710 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Tro i'r De |Author=Owen Morgan Edwards |Publisher=ab Owen, Llanuwchllyn |Year=1907 |Source=pdf |Image=1 |Progress=V |Pages=<pagelist 1=Clawr 2=- 3=1 124=Clawr/> |Remarks= }} [[Categori:PD-old]] 1pvxbjxdu1hnxy7y1lvybpv1w3gwqx6 Tudalen:Tro i'r De.pdf/9 104 16121 37791 37768 2022-08-12T13:49:23Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|<big>CYNHWYSIAD</big>}} {{Canoli|——————}} <poem> I. [[Tro i'r De/Caer Lleon Fawr|Caer Lleon Fawr]] Gyrru i Gaer. Llenlecyn. Ar y Muriau. LewisGlyn Cothi. Americanwr digrif. Croniclwyr creulondeb. Y Rows. Gwrthdarawiad. Afon Dyfrdwy. Carreg y Cymry yng nghofgolofn Washington. Nos Sadwrn. Pregethwr y Sul,—Michael D. Jones. II. [[Tro i'r De/Llanidloes|Llanidloes]] Dyffryn Hafren. Cwmni ac ysgytiad. Chwilio am Gymraeg. Glendid. Yr Eglwys. Llen bererin. Y Siartwr dewr. Diwydiannau gwlad y mynyddoedd a'r aberoedd. Gweinidog Bethel. Hafrenydd. Plant y dre. III. [[Tro i'r De/Llanfair Muallt|Llanfair Muallt]] Ffasiynau'r chwarelau. Cwm Tylwch. Saesneg sir Faesyfed. Dyffryn Gwy. Emyn John Thomas o Raeadr Gwy. Llanfair Muallt. Cwm Llywelyn. Bore Sul. Syniadan gŵr o Drecastell. Adfail hen gartref. Pont yr enwau. Llanddewi'r Cwm. IV. [[Tro i'r De/Abertawe|Abertawe ]] Bore Eisteddfod 1891. Eisteddfodwyr. Dyffryn Tywi. Gwlaw yng ngwlad y glo. Pabell yr Eisteddfod. Dechrau hwylus. Y dymhestl, a dymchweliad y babell. Ail ddechreu. Y dorf a'i dull. Y corau. Lewis Morris. Y Tad Ignatius. Athan Fardd. Hwfa Mon. Clwydfardd. Y cadeirio. Y corau meibion. Dr. Joseph Parry. </poem> </br><noinclude><references/></noinclude> jpubjmr33e0pth0xt9nyykane7d59pd Tudalen:Tro i'r De.pdf/10 104 16122 37809 37769 2022-08-12T14:37:12Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> V. [[Tro i'r De/Yr Hen Dy Gwyn|Yr Hen Dy Gwyn]] Trwy St. Clears. Yr Hen Dy Gwyn. Yr orsaf. Sir Benfro. Y ffordd haearn newydd. Cip ar Gastell Cilgeran. Aberteifi. Adgofion am bregeth Gerald ac eisteddfod Rhys. VI. [[Tro i'r De/Llangeitho|Llangeitho]] Capel Daniel Rowland. Nos Sadwrn y pregethwr. Ty'r Capel. Bore Sabbath. Y clochydd. Ystori am Ifan Ffowc. Yn wynebu'r gynulleidfa. Amen a ffarwel. </poem> [[Delwedd:Gwaith Dafydd ap Gwilym (page 8 crop).jpg|300px|canol]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> s2fhczfkj185zrr45dsts3nikmfix0v Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion/Ellis, John, (1599-1665) 0 16214 37778 31961 2022-08-12T13:01:31Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion]] | author = Edward Davies (Iolo Meirion) | translator = | section = | previous = [[../Ellis, John, Archddiacon Meirionnydd|Ellis, John, Archddiacon Meirionnydd]] | next = [[../Evans, Edmund|Evans, Edmund]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf" from=17 to=18 fromsection="wes" tosection="dal"/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Ellis, John, (1599-1665)}} [[Categori:Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion]] [[Categori:John Ellis, (1599-1665)]] [[Categori:Dolgellau]] [[Categori:Llandecwyn]] 8a9b19b5fvj0tdzaui0ue39lb5gqlg5 Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/64 104 16942 37835 33184 2022-08-12T20:27:24Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Mr. J. Edwards, Bettws — do. E. R. Edwards, Draper, Cynwyd R. Edwards, Penyffordd, Rev. D. Evans, Rectory, Llansantffraid Mrs. Davies, Llandderfel Mr. T. Davies, Glyndyfrdwy D. Davies, Cynwyd J. D. Griffiths, — do. Rev. W. Griffiths, Llansantffraid Mr. T. Griffiths, Smith, Corwen, 2 copies J. Griffiths, Tymawr, Llansantffraid J. Hughes, Smith, Glyndyfrdwy T. Hughes, R. O., Gwyddelwern II. Hannam, Smith, — do. E. Hughes, Bryn Line, — do. E. Hughes, Ty'nycelyn, — do. T. Hughes, Smith, Glan'rafon D. Hughes, Maerdy W. Hughes, School Terrace, Corwen W. Humphreys, Queen, — do. R. Hughes, Tailor & Draper, — do. D. Hughes, London House, — do. R. Edwards, Ty'nycefn, J. Hughes, Brynrhug, Miss A. W. Davies, Rug Lodge, — do. Mr. J. Edwards, Penybont, Druid, — do. D. Hughes, Stone Mason, — do. W. Humphreys, G. W. R., — do. T. Humphreys, Joiner, — do. R. Hughes, Tynd— dol, — do. J. Hughes, Melinrug, — do. Mrs. Humphreys, Grocer, — do. Hughes, Ty'ntwll, Cynwyd Rev. Evan Jones, Nantglyn Mr. J. Jones, Llanfihangel W. Jones, Ty'nllidiart, Corwen Albert E. Jones, G. W. R., — do., 2 copies D. Jones (''Cynwydion''), — Dolgelley Rev. B. Humphreys, Llangollen, 2 copies Mr. E. Jones, Timber Merchant, Corwen F. G. Jones, Ironmonger, — do. W. Jones, Chemist, — do. W. M. Jones, B. S. — do. Miss Jones, Ty'nycefn, — do. Mr. J. Jones, Brynrhug, — do. J. Hughes, Smith, — do. </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> oixo4eieudjzks853pwzp1wcavlneyh Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/63 104 16943 37834 33185 2022-08-12T20:21:27Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|LIST OF SUBSCRIBERS.}} {{center block| <poem> Mr. J. G. Bellis, Letter Carrier, Corwen Miss S. Barnard, Glan'rafon Mr. W. Davies, Grocer, Cynwyd D. Davies, Factory, do., 2 copies W. Davies, Goods Foreman, Corwen R. G. Davies, B. Buildings, Denbigh D. Davies, Ty'nycefn, Corwen D. Davies, Trewyn Fawr, do. R. Davies, Mill, Melin y Wig R. Davies, Bonwm H. Davies, Carpenter, Llandrillo W. Davies, Brynhyfryd, — do. J. Davies, Oror, Gwyddelwern G. Davies, Bryn Line, — do. Miss Davies, Maesgwyn, — do. Mr. W. Evans, Hendreforfydd, Llansantffraid T. Evans, Groeslwyd, Gwyddelwern — Edwards, Smith, Derwen W. Evans, Smith, Gwyddelwern J. Evans, Pupil Teacher, Llandrillo D. Edwards, Cooper, Corwen Rev. D. Edwards, Glan'rafon Mr. E. Evans, — do. S. Edwards, Brynderw, do. J. Evans, Tyddyndyfi, do. E. Edwards, Glyndwr, Glyndyfrdwy R. Ellis, Tre'rddol, Corwen J. Davies (Taliesin Hiraethog), Cerygydruidion E. Edwards, Gell, Corwen J. Davies, Painter, — do. J. Edwards, Tyceryg, — do. D. Davies, Grocer, — do. R. Evans, Barber, — do. J. D. Ellis, Llangwm J. Edmunds, Ucheldref, Corwen E. Edwards, Brynhaulog, Cynwyd J. Edwards, Joiner, — do. R. Edwards, Joiner, — do. </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> h5gzbn5qw6x3ycin4txxmn6k9dione5 Tudalen:Tro i'r De.pdf/124 104 17730 37812 34217 2022-08-12T14:46:15Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Tro i'r De.pdf|center|600px|page=124]]<noinclude><references/></noinclude> 2pjza64bg4tsdcf1awcgwyfblgqlnnu Tudalen:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf/75 104 18289 37870 35184 2022-08-13T03:42:18Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>holi am dano, y dywedai wrth bawb yn mha le yr oeddis wedi ei weled ddiweddaf. Ebe yntau rhag y blaen, "Y cyfiawn fydd ofalus am fywyd ei anifail." Byddai ar hyd ei oes yn hoff o rai geiriau Saesoneg. Deallai lyfr Saesoneg yn weddol; medrai gario ymlaen drafodaeth yn yr iaith Saesoueg, ac weithiau gwnelai ddefnydd prydferth o ambell i air Saesoneg. Ond llofruddio yr iaith y byddai wrth ei siarad hi. Ni byddai gwneuthur camgymeriad mewn gair neu frawddeg ychwaith, yn peri blinder o gwbl iddo ef; yn hytrach fel arall, rhoddai ambell i gamgymeriad a wnelai ddifyrwch mawr iddo. Felly yn arbenig pan y gwnaeth gamgymeriad rhwng y gair ''introducio'' a'r gair ''reducio''. Yr oedd gwr ieuanc dymunol ac addawol yn dyfod yn ysgolfeistr i'r British School yn yr ardal, ar derfyn ei efrydiaeth yn Ngholeg Normalaidd Bangor. Yr oedd y pryd hwnw yn llai na'r size cyffredin mewn taldra corfforol. Gan ei fod yn hollol ddieithr, daeth i'w le newydd rhyw dridiau cyn dechreu yr ysgol ddiwedd ''holidays'' y Nadolig. Aeth David Rowland ag ef i Talgarth Hall, i'w introdusio i Mr. Thruston—y boneddwr hwnw oedd cadeirydd ac ysgrifenydd ''managers'' y British School—ac wedi dweyd eu neges yn dyfod i'r palas, ebe David Rowland, "''I brought him here, Sir, to reduce him to you." "Well, indeed, David,"'' ebe y boneddwr, "''he is little enough now, I don't know what he will be when you reduce him.''" Yr oedd Mr. Thruston ac yntau yn gydnabyddus iawn o'u mebyd, a deallodd y boneddwr ar unwaith mai camgymeriad oedd y gair. Galwodd merch ieuanc yn Llwynteg un diwrnod, yr hon oedd yn dra chydnabyddus à Mr. a Mrs. David Rowland, gyda'i darpar wr—Mr. Green, boneddwr o Lundain. Wedi gwneuthur sylwadau cartrefol ar briodi, a sut i fyw ar ol priodi, ac felly yn y blaen, dywedai David Rowland wrth y gwr ieuanc cyn ymadael, "Yr wyf fi yn eich hoffi yn fawr iawn, Syr,<noinclude><references/></noinclude> oome5i60221h9db5ha50einf1ntau7m Tudalen:Tro i'r De.pdf/62 104 18513 37776 35597 2022-08-12T12:54:16Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Tro i'r De Crop 03.jpg|canol|600px]] {{center block| <poem> I feddrod Llywelyn mae'r tir wedi suddo, :Ac arno'r gwlawogydd arosant yn llyn; Mae'r lloer wrth ymgodi, a'r haul wrth fachludo, :Yn edrych gan wrido ar ysgwydd y bryn. :Fy Nghymru, fy Ngwlad, a wyddost ti hyn! ::Pa le mae Gwladgarwch yn dangos ei gwedd? Mae dagrau y cwmwl yn gwybod am dano, ::A deryn y mynydd yn nabod y bedd. ::::::::Ceiriog </poem> }} </br> {{rule|height=4px}}{{rule}} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> bs7tlrvluv325r7bdked4zmpreo9q65 Yn y Wlad/Corwen 0 19397 37792 37252 2022-08-12T13:50:02Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Yn y Wlad]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Disserth|Disserth]] | next = [[../Dros Figneint|Dros Figneint]] | notes = }} {{Wicipedia|Corwen}} {{Wicipedia|Eisteddfod Genedlaethol Cymru Corwen 1919}} {{Wicipedia|Owain Glyn Dŵr}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Yn y Wlad.pdf" from=115 to=121/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Corwen}} [[Categori:Yn y Wlad]] [[Categori:Corwen]] [[Categori:Owain Glyn Dŵr]] [[Categori:Eisteddfod Genedlaethol Cymru]] euhp2dovvdqej9rs7zws7vhetgy3wgi Tro i'r De/Caer Lleon Fawr 0 19754 37796 37774 2022-08-12T13:56:43Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Cynhwysiad|Cynhwysiad]] | next = [[../Llanidloes|Llanidloes]] | notes = }} {{Wicipedia|Caer}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=12 to=40/> </div> {{DEFAULTSORT:Caer Lleon Fawr}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Caer]] butw0764rzbmqefvkbgnx6s37aqvpeg Tro i'r De/Llanidloes 0 19755 37777 2022-08-12T12:55:45Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Caer Lleon Fawr|Caer Lleon Fawr]] | next = [[../Llanfair Muallt|Llanfair Muallt]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=42 to=60/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Llanidloes}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Llanidloes]]' wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Caer Lleon Fawr|Caer Lleon Fawr]] | next = [[../Llanfair Muallt|Llanfair Muallt]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=42 to=60/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Llanidloes}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Llanidloes]] q9lq4lzlx606ntw8gaic7y9ibbeffvb 37795 37777 2022-08-12T13:54:52Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Caer Lleon Fawr|Caer Lleon Fawr]] | next = [[../Llanfair Muallt|Llanfair Muallt]] | notes = }} {{Wicipedia|Llanidloes}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=42 to=60/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Llanidloes}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Llanidloes]] i5u649o23ue5cxd3lofjh45nhdzvmky Categori:Llandecwyn 14 19756 37779 2022-08-12T13:02:35Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Cymunedau Meirionnydd]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Cymunedau Meirionnydd]] t3ko94514jhnalzfkbyan2cnzvig0ik Categori:Llanidloes 14 19757 37780 2022-08-12T13:05:37Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Cymunedau Sir Drefaldwyn]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Cymunedau Sir Drefaldwyn]] gkv5x38nrmhjprpwyf3ja8vpwllxfc0 Categori:Cymunedau Sir Drefaldwyn 14 19758 37781 2022-08-12T13:06:57Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Sir Drefaldwyn]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Sir Drefaldwyn]] h5j4gdh8djladcsbutfe2w9qzb3ihwb Categori:Sir Drefaldwyn 14 19759 37782 2022-08-12T13:08:43Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Cymru]] {{DEFAULTSORT:Trefaldwyn}}' wikitext text/x-wiki [[Categori:Siroedd Cymru]] {{DEFAULTSORT:Trefaldwyn}} na6dcpgex9jrdqdk1mkt3dboro8ecvc Tro i'r De/Llanfair Muallt 0 19760 37783 2022-08-12T13:28:10Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Llanidloes|Llanidloes]] | next = [[../Abertawe|Abertawe]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=62 to=78/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Llanfair Muallt}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Llanfair-ym-Muallt]]' wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Llanidloes|Llanidloes]] | next = [[../Abertawe|Abertawe]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=62 to=78/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Llanfair Muallt}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Llanfair-ym-Muallt]] t4q1oyt0wbl6chqr0qwfoeoh7r36klj 37794 37783 2022-08-12T13:54:07Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Llanidloes|Llanidloes]] | next = [[../Abertawe|Abertawe]] | notes = }} {{Wicipedia|Llanfair-ym-Muallt}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=62 to=78/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Llanfair Muallt}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Llanfair-ym-Muallt]] 57zsav4smk75b1jj53fasrtf555v7em Categori:Llanfair-ym-Muallt 14 19761 37784 2022-08-12T13:29:30Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'Categori:Cymunedau Sir Frycheiniog}} {{DEFAULTSORT:Brycheiniog}}' wikitext text/x-wiki [[Categori:Cymunedau Sir Frycheiniog}} {{DEFAULTSORT:Brycheiniog}} 8dmuc27ddqrkvrcq8g4ogvqldhxvcaf 37785 37784 2022-08-12T13:29:49Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki [[Categori:Cymunedau Sir Frycheiniog]] {{DEFAULTSORT:Brycheiniog}} 4mp7h4dcknz5ypf5doje6qwst7cw7u9 Categori:Cymunedau Sir Frycheiniog 14 19762 37786 2022-08-12T13:30:34Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Cymru]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Siroedd Cymru]] atcvn77z7rb82qvlqw4nfi458ein5wz 37787 37786 2022-08-12T13:32:28Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki [[Categori:Sir Frycheiniog]] efheri03bp9et8tp609e4lkbayi1xpr Categori:Sir Frycheiniog 14 19763 37788 2022-08-12T13:34:31Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Cymru]] {{Defaultsort:Brycheiniog}}' wikitext text/x-wiki [[Categori:Siroedd Cymru]] {{Defaultsort:Brycheiniog}} 0y5fc8ftcxhufcihjimqijblqoezjpm 37789 37788 2022-08-12T13:34:55Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki [[Categori:Siroedd Cymru]] {{DEFAULTSORT:Brycheiniog}} 7zur344ig0q55etqtn1kmy65reqnktz Tro i'r De/Abertawe 0 19764 37790 2022-08-12T13:49:13Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Llanfair Muallt|Llanfair Muallt]] | next = [[../Yr Hen Dy Gwyn|Yr Hen Dy Gwyn]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=80 to=104/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Abertawe}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Abertawe]] Categori:Eisteddfod Gene...' wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Llanfair Muallt|Llanfair Muallt]] | next = [[../Yr Hen Dy Gwyn|Yr Hen Dy Gwyn]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=80 to=104/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Abertawe}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Abertawe]] [[Categori:Eisteddfod Genedlaethol Cymru]] aaqk9mj5nrwny8vxxtt50czw789kj5b 37793 37790 2022-08-12T13:53:14Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Llanfair Muallt|Llanfair Muallt]] | next = [[../Yr Hen Dy Gwyn|Yr Hen Dy Gwyn]] | notes = }} {{Wicipedia|Abertawe}} {{Wicipedia|Eisteddfod Genedlaethol Cymru Abertawe 1891}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=80 to=104/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Abertawe}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Abertawe]] [[Categori:Eisteddfod Genedlaethol Cymru]] n4voihkcbft6djl38otbdwjl39cqenp Categori:Caer 14 19765 37797 2022-08-12T13:57:59Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori|Cymunedau yn Swydd Gaer]]' wikitext text/x-wiki [[Categori|Cymunedau yn Swydd Gaer]] tarmq9pft3spvqoetf336d0ehab7r00 37798 37797 2022-08-12T13:58:12Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki [[Categori:Cymunedau yn Swydd Gaer]] dmglz8wextbgluu2m4e87ggx0cxe6xm Categori:Cymunedau yn Swydd Gaer 14 19766 37799 2022-08-12T13:58:44Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Lloegr]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Siroedd Lloegr]] 7zjsj07rzp22pmp4lwz8w5n3797sh5i 37800 37799 2022-08-12T13:59:33Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki [[Categori:Swydd Gaer]] ie3jdv0s1pcpkf2iuy8yi70evflf84l Categori:Swydd Gaer 14 19767 37801 2022-08-12T14:00:03Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Lloegr]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Siroedd Lloegr]] 7zjsj07rzp22pmp4lwz8w5n3797sh5i Categori:Siroedd Lloegr 14 19768 37802 2022-08-12T14:00:28Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Lloegr]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Lloegr]] g7ezl7qqq2fhy87z1go7kw0orcugsdy Categori:Lloegr 14 19769 37803 2022-08-12T14:00:43Z AlwynapHuw 1710 Rydych wedi creu tudalen wag wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Tro i'r De/Yr Hen Dy Gwyn 0 19770 37804 2022-08-12T14:28:44Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Abertawe|Abertawe]] | next = [[../Llangeitho|Llangeitho]] | notes = }} {{Wicipedia|Hendy-gwyn}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=105 to=112/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Yr Hen Dy Gwyn}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Hendy-gwyn]]' wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Abertawe|Abertawe]] | next = [[../Llangeitho|Llangeitho]] | notes = }} {{Wicipedia|Hendy-gwyn}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=105 to=112/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Yr Hen Dy Gwyn}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Hendy-gwyn]] 0ydlk9i1pm91vy542j30b14fsmvls9v Categori:Hendy-gwyn 14 19771 37805 2022-08-12T14:29:31Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Cymunedau Sir Gaerfyrddin]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Cymunedau Sir Gaerfyrddin]] 2mmc3carz5zqi4of8lj8fohcqup5nd2 Categori:Cymunedau Sir Gaerfyrddin 14 19772 37806 2022-08-12T14:30:40Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Sir Gaerfyrddin]] {{DEFAULTSORT:Caerfyrddin}}' wikitext text/x-wiki [[Categori:Sir Gaerfyrddin]] {{DEFAULTSORT:Caerfyrddin}} gnadckv6v7tu5m68e153zfn2vdu8pbj Categori:Sir Gaerfyrddin 14 19773 37807 2022-08-12T14:31:15Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Siroedd Cymru]]' wikitext text/x-wiki [[Categori:Siroedd Cymru]] atcvn77z7rb82qvlqw4nfi458ein5wz 37808 37807 2022-08-12T14:32:07Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki [[Categori:Siroedd Cymru]] {{DEFAULTSORT:Caerfyrddin}} co3f70j9udny2zjrlpuwxe3keid0nzn Tro i'r De/Llangeitho 0 19774 37810 2022-08-12T14:40:56Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Yr Hen Dy Gwyn|Yr Hen Dy Gwyn]] | next = | notes = }} {{Wicipedia|Llangeitho}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=113 to=120/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Llangeitho}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Llangeitho]]' wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Tro i'r De]] | author = Owen Morgan Edwards | translator = | section = | previous = [[../Yr Hen Dy Gwyn|Yr Hen Dy Gwyn]] | next = | notes = }} {{Wicipedia|Llangeitho}} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Tro i'r De.pdf" from=113 to=120/> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Llangeitho}} [[Categori:Tro i'r De]] [[Categori:Llangeitho]] aamxvxb4v2jx29on629m52ltpvapiff Tudalen:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf/300 104 19775 37820 2022-08-12T16:03:49Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a fforddolion dros amser maith. Pan oedd y Parch. Richard Humphreys a Mr. Williams, Ivy House, yn yr eglwys yn casglu at ddiddyledu y capelau, wedi traethu ar y mater, elai Mr. Humphreys o gwmpas i ofyn am addewidion, ac meddai, yn ei ffordd wreiddiol ei hun, Wel, ''money now'', John; y chwi sydd i addaw gyntaf!" "Mae fy oes bron wedi dirwyn i'r pen," ebe yntau, "gwell i mi wneyd cymaint allaf," ac addawodd 10p. Ymwelai yn fynych âg Ysgolion Sabbothol y cylchoedd, i hyrwyddo eu sefydliad a'u dygiad ymlaen, ac i ddysgu yr ysgolion i ddarllen yn gywir, trwy gadw at yr atalnodau, a rhoddi y pwysleisiad yn briodol wrth ddarllen, ar yr hyn bethau y rhoddai ef bwys mawr. Un o drigolion hynaf Corris a ddywed ei fod yn ei gofio yn ymweled â'r Ysgol Sul yno, ac iddo ar y diwedd alw holl ddynion yr ysgol ynghyd yn un cylch mawr, er mwyn eu profi yn gyhoeddus mewn darllen; a phan y byddai un yn methu, rhoddai gyfle i'r lleill ei gywiro, ac elai y rhai fyddent yn methu i lawr yn y rhestr, a'r rhai fyddent yn cywiro i fyny, a'r goreu am ddarllen, o angenrheidrwydd, a safai ar ben y rhestr yn y diwedd. Efe oedd ysgrifenydd y Cyfarfod Ysgolion yn y dosbarth, a pharhaodd yn ei swydd nes iddo fethu gan henaint. Aeth llawer o'i lyfrau a'i bapurau ar goll, ac felly collwyd cyfrifon yr ysgolion am y deugain mlynedd cyntaf o'i hanes. Ond daeth ychydig o'i ysgrifau i'r golwg yn ddiweddar, y rhai oeddynt wedi eu trosglwyddo i ofal y diweddar G. Pugh, Berthlwyd. Cedwid y rhai hyn mewn bag bychan o groen gwyn, pwrpasol at ei gario o amgylch, ac yn ysgrifenedig o'r tuallan iddo—''"Llyfrau, Pynciu, &c., i'r Ysgolion Sabbothol, J. J."'' Holwyddoreg ydyw y rhan fwyaf o'r rhai hyn, yn cynwys canoedd o ofyniadau ar wahanol bynciau, megis ''Dirwest, y Swper Sanctaidd, Gweddi, &c.'', ac amryw ganeuon ar faterion Ysgrythyrol. Ceir hefyd ymhlith papyrau L. Williams, Llanfachreth, amryw o'i lythyrau, y rhai a ddangosant y dyddordeb a gymerai yn achos yr eglwysi cylchynol.<noinclude><references/></noinclude> f4uwz3wwvxeer5ml2pzz34mralgfztl Tudalen:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf/400 104 19776 37821 2022-08-12T16:07:56Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ef â Mr. Davies, Fronheulog, ei fod yn aelod pwysig o honi. Yn 1836 ymneillduodd oddiwrth ei fasnach, a threuliodd y gweddill o'i fywyd yn Ivy House, gan ymgysegru yn hollol i achos crefydd yn gyffredinol. Yn nechreu y flwyddyn 1844 y dewiswyd ef yn flaenor, ac y derbyniwyd ef yn aelod o'r Cyfarfod Misol. Ond gymaint o waith oedd wedi ei wneyd cyn hyny i'r Sir ac i'r Cyfundeb! Bron nad ydyw ei weithredoedd da yn rhy liosog i ddechreu eu henwi. Ond wele rai o honynt. Efe oedd y prif symudydd i gael yr Ysgol Frytanaidd gyntaf i Ddolgellau, ac i gael yr adeilad newydd mewn cysylltiad â chapel Salem, a chyfranodd £85 at yr amcan. Dechreuwyd yr ysgol hon yn 1840. Prynodd y tir drachefn, lle yr adeiladwyd yr Ysgoldy hardd sydd yn awr yn perthyn i'r Bwrdd Ysgol, ac ac a'i cyflwynodd yn rhodd at yr un amcan. Pwnc mawr cenhadaeth ei fywyd oedd addysg. Byddai Mr. Morgan yn arfer dweyd mai £300 Mr. Williams at y Gronfa, a'i £500 at yr adeilad a roddodd y gefnogaeth gryfaf iddo ef i gychwyn gyda'r casgliad mawr hwnw. Efe hefyd a sefydlodd ''Ysgoloriaeth Charles'' yn y Bala. Rhoddodd gynorthwy arianol i bregethwyr ieuainc, ac anrhegion o lyfrau i ugeiniau. Yr oedd yn Ymneillduwr egwyddorol; am 30 mlynedd efe oedd y prif symudydd o blaid egwyddorion Rhyddfrydol, ac oherwydd ei fedrusrwydd, efe y rhan amlaf fyddai yn llywyddu y cyfarfodydd, pryd yr ymladdwyd llawer brwydr galed. Ymhyfrydai mewn cynllunio ac ysgrifenu rhywbeth beunydd mewn cysylltiad â'r achos crefyddol yn y dref. Mae hanes cyflawn am holl symudiadau yr achos yn Salem wedi ei gadw ganddo, casgliadau y Cyfarfod Misol, hefyd, ac ystadegau lled gyflawn am flynyddau rai cyn iddynt gael eu hargraffu gyntaf yn 1849. Penodid ef yn aml yn ysgrifenydd neu drysorydd casgliadau y Gymdeithasfa, a bu yn un o ysgrifenyddion Athrofa y Bala bron o'r dechreu hyd amser y Gronfa. Os byddai eisiau ''man of business'' at unrhyw orchwyl, i Ivy House yr elid i chwilio am dano. Flynyddau yn<noinclude><references/></noinclude> 7tj4qc5me3g7uocvj2eat6g2bdmfi0t Tudalen:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf/500 104 19777 37822 2022-08-12T16:13:11Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>3. Fod casgliad chwarterol i gael ei wneyd at fwyd y llefarwyr a'u ceffylau-y chwarter i ddechreu Galangauaf, ac i bob aelod roi ei addewid ar y llyfr. 4. Fod y casgliad at gynal y weinidogaeth yn fisol, sef bob 12 mis-hyn yn dechreu ddechreu y flwyddyn newydd. 5. Fod cyfarfod brodyr i'w gynal yma mor agos ag y gellir i unwaith bob chwech wythnos, neu amlach os bydd achos." Bendithiwyd yr eglwys hon â rhai swyddogion rhagorol. Bu y Parch. John Williams, Llecheiddior, yn byw am dymor yn yr ardal. Daeth yma trwy briodi Miss Margaret Jones, yr hon oedd yn byw gyda'i modryb yn Bronlywarch. Yr oedd ei briodas wedi cymeryd lle ryw gymaint o amser cyn adeiladu y capel. Yn llyfr testynau y pregethau y mae cofnodiad am dano yn pregethu ynddo cyn diwedd blwyddyn ei agoriad, ac yn ei fedyddio yn Carmel. Bu ei arosiad yn yr ardal am oddeutu naw mlynedd, yna dychwelodd yn ol yn agos i'w hen gartref yn Sir Gaernarfon. William Evans, Maesneuadd, a fu yn flaenor yn yr eglwys hon. Symudodd oddiyma i Silo. William Griffith, Caecrwth, oedd un arall a fu yn flaenor yma am dymor. David Jones, o Ffestiniog, hefyd, a ddewiswyd yn swyddog pan y bu yn aros am ychydig yn yr ardal. ''Robert Griffith'', Caeglas, oedd un o flaenoriaid cyntaf yr eglwys, ac efe oedd ei thrysorydd am dymor maith yn y dechreu. Flynyddau cyn bod eglwys yma yr oedd yn byw mewn tyddyn o eiddo y boneddwr a wrthwynebodd gymaint ar y Methodistiaid. Ryw ddiwrnod daeth y boneddwr at Robert Griffith, ac a ofynodd iddo, "Pa un a wnai di, gadael y tyddyn ai y capel ?" "Nid af fi ddim i adael fy nghrefydd er mwyn y ffarm," atebai yntau. Ymadael a'r tyddyn a wnaeth, ac aeth i fyw i Llety Wyn, Rhydymain. Ei dystiolaeth ei hun oedd, ei fod wedi manteisio llawer yn ei amgylchiadau bydol trwy y symudiad hwn. Cerddai i Lanfachreth, i'r cyfarfod eglwysig oddiyno, gan nad oedd unlle yn nes gan y Methodistiaid y pryd hwnw. Un tro, meddir, collodd y ffordd,<noinclude><references/></noinclude> 3ow46e2y52ga8w2io37jnrl7lsiuiul Tudalen:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf/150 104 19778 37823 2022-08-12T16:26:41Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ei ddiwrnod gwaith i Ffestiniog. Priododd ferch ieuanc rinweddol o ardal Bettws-y-coed, o'r enw Hanah Roberts. Yr oedd hi yn wraig dda, serchog, a chrefyddol. Dywedai ei phriod ar ol ei chladdu ei fod wedi cael braint fawr cael cydfyw ag un mor grefyddol. Buont il dau yn byw yn Bettws-y-coed ar ol priodi, ac yr oedd O. Roberts yn gweithio yn Rhiwbach. Symudasant i fyw i ardal Bethesda, Blaenau Ffestiniog, ac yntau yn gweithio ei waith o hyd yn y chwarel. Ni chafodd bron ddim ysgol ddyddiol, ac ni fu mewn athrofa. Eto yr oedd yn ddarllenwr mawr, yn feddyliwr mwy, ac yn ysgrifenwr sylweddol. Ordeiniwyd ef i gyflawn waith y weinidogaeth yn Nghymdeithasfa Dolgellau, yn 1857. Oddeutu y pryd hwn, gosododd Cyfarfod Misol Gorllewin Meirionydd ef yn fugail ar daith Rhiwspardyn. Yr oedd yn byw yn nhŷ capel Rhiwspardyn, ac yn gofalu am yr eglwys yno, a Rhydymain, a Carmel, Rhoddai yr eglwysi ychydig at ei gynal, a'r Cyfarfod Misol £15. Dyn tawel, addfwyn, ac o duedd ddistaw a meddylgar ydoedd. Pregethwr efengylaidd, a neillduol o gymeradwy er pan oedd yn ddyn ieuanc. Defnyddiai lawer o gymhariaethau yn ei bregethau; elai ymlaen yn arafaidd wrth draddodi, ac yn raddol cyfodai yn uwch nes y byddai y gwirionedd wedi cydio ynddo, ac yntau wedi cydio yn ei wrandawyr; yr oedd tôn ei lais hefyd yn fanteisiol iawn i enill tyrfa o bobl. Bu tymor ar ei weinidogaeth y byddai yn cael odfeuon hynod o rymus. Ond yn fuan ar ol ei ordeinio daeth cwmwl drosto, a bu raid ei atal am ysbaid o bregethu. Ond cymaint oedd awydd ei gymydogion iddo gael ei le yn ol, fel y llwyr adferwyd ef ymhen ychydig flynyddoedd. Rhoddodd eglwysi Llwyngwril, Saron, a Sïon alwad iddo, ac ymsefydlodd yn Llwyngwril yn y flwyddyn 1864. Bu farw yn orfoleddus Chwefror 23, 1877, yn 57 mlwydd oed. {{c|LLANEGRYN}} O ddechreuad y pregethu cyntaf gan y Methodistiaid yn y<noinclude><references/></noinclude> rtkppkmxbzj1m02zj4prcvvtpa20n57 Tudalen:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf/250 104 19779 37824 2022-08-12T16:31:41Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>at y draul yn Aberdyfi oedd, 32p. 2s. 9c. Casglwyd ato yn Nhowyn, 4p. 10s. 9c.; yn Llundain, 4p. 7s. 6c. Y cyfan, 43p. 11s. Cariodd pob ffermdy yn Nghwm Maethlon ddefnyddiau at adeiladu y capel, ac y mae cyfrif wedi ei gadw am bob diwrnod a phob ceffyl a fu o'r Cwm yn gweithio wrth y gwaith. Cadben John Ellis oedd y trysorydd a'r ysgrifenydd, a chadwodd gyfrifon manwl o'r cyfan ynglyn a'r adeiladu—y derbyniadau a'r taliadau. Y mae beddrod y gŵr da hwn, ynghyd a'i briod, Anne Ellis, yr hon a fu yn ddiacones ffyddlon am lawer o flynyddoedd yn Aberdyfi, yn ymyl y porth, yn mynwent Towyn. Wrth gofio y gwasanaeth a wnaeth y ddau hyn i grefydd, nid hawdd ydyw myned heibio i'w beddrod heb deimlo parch i'w llwch. Yn hen ''Oleuad Cymru'', Rhagfyr, 1828, ceir yr hanes canlynol am agoriad y capel:— "Ddydd Mawrth, yr lleg o Dachwedd, 1828, agorwyd addoldy y Trefnyddion Calfinaidd, yn Aberdyfi, Swydd Feirionydd. Y mae y tŷ addoliad hwn yn hollol gyfleus i'r trigolion, ac yn hynod o luniaidd a hardd. Ei fesur o fewn y muriau yw 33 troedfedd wrth 30. Dechreuwyd yr addoliad am 10 o'r gloch gan Mr. R. Humphreys, Dyffryn, a phregethodd Mr. J. Jones, Glanleri, Swydd Aberteifi, ar Esaiah, xxviii. 16; a Mr. R. Jones, Trawsfynydd, ar Act. ii. 43. Am 2, dechreuodd Mr. R. Jones, a phregethodd Mr. R. Griffith, Dolgellau, ar Heb. ii. 6; a Mr. J. Roberts, Llangwm, ar Act. V. 29—33. Am 6, dechreuwyd gan Mr. W. [H.] Jones, Towyn, a phregethodd Mr. R. Humphreys, Dyffryn, ar Ioan v. 39; a Mr. John Roberts, Llangwm, ar Exodus xii. 5. Yr oedd y gwrandawyr yn lliosog ar yr achlysur hwn, fel mai o'r braidd y cynhwysid hwy o fewn i'w furiau, a chafwyd lle i farnu, trwy fod y pregethu mor wlithog, mai da i ni oedd bod yno.—J. Williams, Dolgellau." Syniad yr hen bobl am gapel lluniaidd a hardd oedd ei fod yn ''square''; yr oedd y capel hwn bron yn hollol felly. Mae ei furiau yn aros yn awr, dybygid, fel yr oeddynt y pryd hwnw.<noinclude><references/></noinclude> 2ilig6nqht739dw5625v0i7810ptaqh Tudalen:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu/126 104 19780 37826 2022-08-12T18:35:59Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu|center|600px|page=126]]<noinclude><references/></noinclude> 4rx8czrpqa1a66bmbryfu7b7n2d1gs7 Tudalen:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf/62 104 19781 37827 2022-08-12T18:47:19Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae'n dywedyd: "Newyddion da a glywir y dyddiau hyn o'r Congress. Gobeithiaf cyn pen llawer o fisoedd y bydd tair rhan o bedair o'r Legislatures wedi rhoi eu llais dros y gosodiad o wellhad ar y Cyfansoddiad. Yna bydd y ddeddf yn sefydlog, hyderwn, i'r oesoedd dyfodol, na bo caethiwed i fodoli yn Nhalaethau Unedig America. Diolch iddo Ef am hyny." Pwy all ddesgrifio y fath orfoledd i'w feddwl oedd Rhyddhad y Caethion? Ar ol i dair rhan o bedair o'r Talaethau fabwysiadu y Gwellhad ar y Cyfansoddiad, rhoddodd yr Ysgrifenydd Seward gyhoeddiad allan, Rhag. 18, 1865, yn hysbysu y ffaith, ac yn cyhoeddi fod caethiwed wedi trengu. Yn y Cenhador am Ionawr, 1866, amlyga Dr. Everett ei lawenydd mewn nodyn fel hyn: "''Cwbl Ddilead Caethiwed yn America''. I'r Arglwydd byddo clodydd tragywyddol am hyn! <big><big>* *</big></big> Mae America yn wlad rydd—De a Gogledd dan yr un drefn." Mewn llythyr a ysgrifenodd at ei frawd Edwards, yn mhen haner can' mlynedd ar ol ei urddo, ceir cipdrem doddedig iawn ar ansoddau a theimladau ei ddyn mewnol. Mor naturiol a diymhoniad yr ymddengys ei ddifrifoldeb a'i ddiolchgarwch i Dduw; ac y mae ei wyleidd-dra, ei ostyngeiddrwydd, ei dduwiolfrydedd, a'i ymddiried mabaidd yn yr Arglwydd yn cael ei anadlu allan yn gynes trwyddo. Cyflwynwn ddarn o hono i'r darllenydd: {{right|REMSEN, Mehefin 6, 1865.}} Anwyl Frawd Edwards—Ddoe oedd y 5ed o ''June'', ac ar y 6ed o ''June'', 1815, y cefais fy ordeinio i waith pwysig y weinidogaeth yn Ninbych, yn ngwydd torf fawr o<noinclude><references/></noinclude> n7evdgs4306m1cz0hjuperzadx40tau Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/33 104 19782 37830 2022-08-12T18:58:07Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'Yr oedd Mr. Clough yn hynod am ei nawdd i awenyddion, ac am feithrin llenyddiaeth. Efe yn gyffredin fyddai y llywydd mewn mân Eisteddfodau a gynelid yn Edeymion yn y chwarter cyntaf o'r ganrif hon. Ceir yn yr hen ''Wyliedydd'' amryw farwnadau ar ei ol gan Peter Llwyd, o Gwnodl Fawr, E. Jones (''Britwn Ddu''), &c. Gosodir yma englynion buddugol ar ei ol, a enillasant mewn Eisteddfod fechan yn y Ddwyryd, yn fuan ar ol ei farw... proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr oedd Mr. Clough yn hynod am ei nawdd i awenyddion, ac am feithrin llenyddiaeth. Efe yn gyffredin fyddai y llywydd mewn mân Eisteddfodau a gynelid yn Edeymion yn y chwarter cyntaf o'r ganrif hon. Ceir yn yr hen ''Wyliedydd'' amryw farwnadau ar ei ol gan Peter Llwyd, o Gwnodl Fawr, E. Jones (''Britwn Ddu''), &c. Gosodir yma englynion buddugol ar ei ol, a enillasant mewn Eisteddfod fechan yn y Ddwyryd, yn fuan ar ol ei farwolaeth. Yr awdwr oedd Iolo Gwyddelwern, ac nid ydym yn credu iddynt erioed fod yn argraffedig o'r blaen. Copïwyd hwy i'r ysgrifenydd gan Rhuddfryn, yr hwn sydd yn fab yn nghyfraith i'r bardd Iolo:— {{center block| <poem> "Pwy all ddal, cynal mewn co—mawr alar ::Marwolaeth fath Gymro; :Perl ac enaint, braint ein bro, :Bu les mawr, heb lesmairio. "Och! erfawr dirfawr derfyn—ar einioes ::Wr enwog mor sydyn; :Offelriad, gwir offeryn, :I'wyllys Duw a lles dyn. "Colofn deg, cofn ar g'oedd—i'r eglwys ::Trwy eglur welthredoedd; :Colofn ein gwlad fad ef ydoedd, :I'n cu, lefn iaith—colofn oedd. Gwnai farn yn gadarn gydiol—cytundeb ::Mewn cyfiawnder deddfol; :Pwyllys wr, pell a siriol, :O destun fals dystion ffol, "Ar ol ei siriol bwyllus araeth—gwag ::Yw'r eglwys osywaeth; :Gwag Eisdeddfod, syndod saeth, :Mor o alar marwolaeth. "Llais ddyrchai, erchai eirchion—mal utgorn ::Aml atgof i ddynion; Lles o air, ewylly's Ion, Gwr—bugailiwr o galon. "Ow! noddwr awenyddion—Ow! collwyd Y calla' fardd tirion; Mae'n rhwygiad a brathiad bron, Ow! darniwyd nerth Edeyrnion. "Bu farw i bob oferedd—holl ofwy Hyll ofd a llygredd; Byw wedi hyu byd o hedd, Eiddo ci Dduw yn ddiddiwedd Digitized by Google </poem<noinclude><references/></noinclude> ol7zfhnsakny2c3lxdbs7wpr7d50rf4 37831 37830 2022-08-12T20:07:41Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr oedd Mr. Clough yn hynod am ei nawdd i awenyddion, ac am feithrin llenyddiaeth. Efe yn gyffredin fyddai y llywydd mewn mân Eisteddfodau a gynelid yn Edeymion yn y chwarter cyntaf o'r ganrif hon. Ceir yn yr hen ''Wyliedydd'' amryw farwnadau ar ei ol gan Peter Llwyd, o Gwnodl Fawr, E. Jones (''Britwn Ddu''), &c. Gosodir yma englynion buddugol ar ei ol, a enillasant mewn Eisteddfod fechan yn y Ddwyryd, yn fuan ar ol ei farwolaeth. Yr awdwr oedd Iolo Gwyddelwern, ac nid ydym yn credu iddynt erioed fod yn argraffedig o'r blaen. Copïwyd hwy i'r ysgrifenydd gan Rhuddfryn, yr hwn sydd yn fab yn nghyfraith i'r bardd Iolo:— {{center block| <poem> "Pwy all ddal, cynal mewn co—mawr alar ::Marwolaeth fath Gymro; :Perl ac enaint, braint ein bro, :Bu les mawr, heb lesmairio. "Och! erfawr dirfawr derfyn—ar einioes ::Wr enwog mor sydyn; :Offelriad, gwir offeryn, :I'wyllys Duw a lles dyn. "Colofn deg, cofn ar g'oedd—i'r eglwys ::Trwy eglur welthredoedd; :Colofn ein gwlad fad ef ydoedd, :I'n cu, lefn iaith—colofn oedd. Gwnai farn yn gadarn gydiol—cytundeb ::Mewn cyfiawnder deddfol; :Pwyllys wr, pell a siriol, :O destun fals dystion ffol, "Ar ol ei siriol bwyllus araeth—gwag ::Yw'r eglwys osywaeth; :Gwag Eisdeddfod, syndod saeth, :Mor o alar marwolaeth. "Llais ddyrchai, erchai eirchion—mal utgorn ::Aml atgof i ddynion; :Lles o air, ewylly's Ion, :Gwr—bugailiwr o galon. "Ow! noddwr awenyddion—Ow! collwyd ::Y calla' fardd tirion; :Mae'n rhwygiad a brathiad bron, :Ow! darniwyd nerth Edeyrnion. "Bu farw i bob oferedd—holl ofwy ::Hyll ofd a llygredd; :Byw wedi hyu byd o hedd, :Eiddo ei Dduw yn ddiddiwedd </poem> }}<noinclude><references/></noinclude> 85gi8jgexniish3amesqnbf26z2as2q 37832 37831 2022-08-12T20:08:13Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr oedd Mr. Clough yn hynod am ei nawdd i awenyddion, ac am feithrin llenyddiaeth. Efe yn gyffredin fyddai y llywydd mewn mân Eisteddfodau a gynelid yn Edeymion yn y chwarter cyntaf o'r ganrif hon. Ceir yn yr hen ''Wyliedydd'' amryw farwnadau ar ei ol gan Peter Llwyd, o Gwnodl Fawr, E. Jones (''Britwn Ddu''), &c. Gosodir yma englynion buddugol ar ei ol, a enillasant mewn Eisteddfod fechan yn y Ddwyryd, yn fuan ar ol ei farwolaeth. Yr awdwr oedd Iolo Gwyddelwern, ac nid ydym yn credu iddynt erioed fod yn argraffedig o'r blaen. Copïwyd hwy i'r ysgrifenydd gan Rhuddfryn, yr hwn sydd yn fab yn nghyfraith i'r bardd Iolo:— {{center block| <poem> "Pwy all ddal, cynal mewn co—mawr alar ::Marwolaeth fath Gymro; :Perl ac enaint, braint ein bro, :Bu les mawr, heb lesmairio. "Och! erfawr dirfawr derfyn—ar einioes ::Wr enwog mor sydyn; :Offelriad, gwir offeryn, :I'wyllys Duw a lles dyn. "Colofn deg, cofn ar g'oedd—i'r eglwys ::Trwy eglur welthredoedd; :Colofn ein gwlad fad ef ydoedd, :I'n cu, lefn iaith—colofn oedd. Gwnai farn yn gadarn gydiol—cytundeb ::Mewn cyfiawnder deddfol; :Pwyllys wr, pell a siriol, :O destun fals dystion ffol, "Ar ol ei siriol bwyllus araeth—gwag ::Yw'r eglwys osywaeth; :Gwag Eisdeddfod, syndod saeth, :Mor o alar marwolaeth. "Llais ddyrchai, erchai eirchion—mal utgorn ::Aml atgof i ddynion; :Lles o air, ewylly's Ion, :Gwr—bugailiwr o galon. "Ow! noddwr awenyddion—Ow! collwyd ::Y calla' fardd tirion; :Mae'n rhwygiad a brathiad bron, :Ow! darniwyd nerth Edeyrnion. "Bu farw i bob oferedd—holl ofwy ::Hyll ofd a llygredd; :Byw wedi hyu byd o hedd, :Eiddo ei Dduw yn ddiddiwedd </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> r72ia496ijf6r1dwenescgbv70jok4z Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/34 104 19783 37833 2022-08-12T20:16:25Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> "I'n goror neb hawddgarachi—oi pherl oedd, ::Ffarwel iddo bellach; :E alwodd Ior i wledd iach, :Fywyd ef o fyd afiach." ::::—IOLO GWYDDELWERN. </poem> }} HYWEL CILAN.—Bardd enwog yn ei flodau o 1460 i 1490. Dywed ''Enwogion Swydd Feirion'' a'r Geiriaduron Bywgraffyddol fod llawer o'i waith ar gael mewn llawysgrifen, ond ni ddywedant yn mha le. Efe oedd perchenog Llawr y Cilan yn mhlwyf Llandrillo. SYR RHYS O DREWYN.—Bardd yn blodeuo tua 1460, ac yn byw gerllaw Corwen. Bu mewn ymryson barddonol gyda Gutto'r Glyn, bardd abat Glynegwestl, ger Llangollen, yr hwn a'i triniai yn arw, er y dywed— {{center block| <poem> "Offisiol a chyffeswr, A meddyg im' oedd y gwr." </poem> }} Cafodd Syr Rhys gynorthwy Tudur Penllyn, ond ymddengys fod Gutto yn drech na'r ddau. Arferid gynt alw gwŷr eglwysig with yr enw ''Syr'' fel y defnyddir y gair ''Parch'', yn ein dyddiau ni. CYNFRIG HIR.—Brodor o Edeyrnion. Y modd yr hynododd ef ei hun, gan enill enwogrwydd yn mhlith mawrion Edeyrnion, oedd drwy ei ffyddlondeb gwladgarol, ei serch cynhes, a'i wroldeb nerthol yn anturio i garchar Caerlleon Gawr, ac yn arwain oddiyno ar ei gefn Gruffydd ab Cynan, Tywysog Gwynedd, ar ol bod yn dihoeni yn y garchargell am yr ysbaid o ddeuddeg mlynedd. SION CYNWYD.—Bardd gwlad da yn byw yn Nghynwyd, ac yn ei flodau tua dechreu y ganrif hon. Cyhoeddwyd peth o'i waith yn y ''Cylchgrawn'' . DAFYDD AB HARRI WYN, oedd fardd medrus yn y 16eg canrif. Pan oedd ar daith i Eisteddfod Caerwys, yn 1567, darfu í Sion Phylip o Ardudwy ei orddiwes gerllaw y dref hòno, wedi bod ar hyd y nos yn crwydro a cholli y ffordd ar y mynyddoedd, a gofyn a wnaeth Sion Phylip, ac ef yn hollol ddyeithr iddo—— {{center block| <poem> "Y mwynwr, mi ddymunwn Gael enw y lle, hoywle hwn." </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> 7ihtnszthwwb5zi18mncfdj7thr265x Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/35 104 19784 37836 2022-08-12T20:32:34Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yna atebodd Dafydd ab Harri Wyn ef yn ebrwydd yn y wedd a ganlyn— {{center block| <poem> "Caerwys yw hon, cares hardd, Cyrch hen heirddion feirddion fyrdd; Cymer I'w nawdd Cymry nordd, Cor liên tywys cynwya cordd." </poem> }} Synai Sion Phylip yn aruthrol iddo gael ateb mor fuan ar orchest bencerddaidd. A phan brofwyd ef dranoeth o flaen y beirdd, gwelwyd ei fod yn medru yr holl fesurau cerdd a'u perthynasau, a'i fod wedi canu arnynt yn fwy gorchestol na neb a gawsant raddau pencerddiaid yn yr Eisteddfod.—(Gwel ''Geir. Aberdar'', ''Geir. Lerpwl'', &c., dyfynedig o lyfr Ieuan Brydydd Hir). DAFYDD WILLIAM PYRS.—Bardd o Gynwyd. Yr oedd yn byw tua 1660. Bu ef a Matthew Owain o Langar yn gyfranog mewn cyfansoddi rhai caneuon, un o ba rai a geir yn Blodeugerdd Cymru. ELIS AB ELIS.—Bardd ac offeiriad yn trigianu yn Llandrillo rhwng 1580 a 1620. Y mae amryw gywyddau ac englynion o'i waith ar gael. EDWARD EVANS (''Iolo Gwyddelwern'') a anwyd yn y Tyddyn. Bychan, yn mhlwyf Gwyddelwern, yn 1786. Yr oedd yn nai fab chwaer i Thomas Edwards (''Twm o'r Nant''), a diau ei fod yn tebygu cryn lawer mewn gallu awenyddol i'r hen athrylith hwnw. Ni feddai ar feiddgarwch a gwylltineb awen Twm, ac ni anurddid ei waith gan gynifer o wallau chwaith. Eto, er yn nghanol rhwystrau, meddienid ef â rhyw feiddgarwch tawel i gystadlu â chewri yr oes ar brif bynciau yr amser, fel y dengys y dyfyniad canlynol o restr cynwysiad ei lyfr, yr hwn sydd yn meddiant Rhuddfryn mewn cyflwr destlus:—Awdlau ar Roddiad y Ddeddf ar Sinai; Gwledd Belsassar; Elusengarwch; Abraham yn Offrymu Isaac; Dewrder Caradog; Marwnad Dafydd Ddu o Eryri; Marwnad Dafydd Penant; Gwaeddolef uwchben Brenin— llys Angeu; yn nghyda lluaws o gywyddau, cerddi, a charolau. Brawd iddo ef oedd Evan Evans, sylfaenydd Cymdeithas y Cymreigyddion yn Lerpwl. (Gwel llyfr R. Davies. Nantglyn). Wele engraifft o'i waith allan o'r awdl ar "Roddiad y Ddeddf"— {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> i8onbhxbyzxyzku0ya9s3s8e5q8gr02 Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/36 104 19785 37837 2022-08-12T20:39:49Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> "Gwedi trimis o gyd—dramwy—Daw a ddaeth, ::Dydd oedd ddychrynadwy; :Efo nodwaith ofnadwy :Pryd el farn—pa raid ei fwy? "I roddi el arwyddair—i Israel ::Addasrwydd ei gynghrair, :A dewis bywyd diwair, :Nod eang yw mewn deng air. "Sinai oedd dan greision wawr—fflam amwyth ::Yn fflamau echrysfawr; :Amwyll derfyeg, mellt dirfawr :Yn troi'n mwg taranau mawr." </poem> }} Bu farw yn 1853, a chladdwyd ef yn mynwent Llanfwrog, Rhuthyn, gyda'r englyn canlynol o'i waith ei hun yn gerfiedig ar gareg ei fedd:— {{center block| <poem> "Llom walan lle mae Iolo—Gwyddelwern ::Ga'dd alwad i huno, :Dan wisg llygredd, dynfedd do, :Hyd esgyn i'w adwlago." </poem> }} DAVID HUGHES (''Eos Ial'') oedd fardd yn byw yn Morfydd, Llansantffraid. Dringodd drwy gryn anhawsderau i safle led uchel fel cyfansoddwr. Cyfansoddodd amryw fân lyfrau, a byddai yn arfer a'u hargraffu ei hunan, a myned yma a thraw i'w gwerthu. Yr oedd ganddo gryn allu i oganu drwg-arferion, a mynych y defnyddiai ei ffrewyll at ofergoeledd a ffolineb yr oes. Claddwyd ef yn mynwent y Bedyddwyr, Liansantffraid, tua 1860. GRUFFYDD AB CYNAN, er ei eni yn yr Iwerddon, (yr hyn a gymerodd le tua dechreu yr unfed ganrif ar ddeg), sydd, o herwydd ei gysylltiad uniongyrchol mewn blynyddau dyfodol â'r rhanbarth hwn, yn haeddu cofnodiad yma. Yr oedd yn enwog fel rhyfelwr a thywysog yn Ngwynedd, a'i fri yn ddolur llygaid i'w elynion. Cyfeiriwyd mewn rhan arall o'r llyfr hwn at ei fradychiad anfad gan Meirion Goch yn Rug, ger Corwen, drwy yr hyn y trosglwyddwyd ef i garchar Caerlleon. Darfu iddo ddwywaith lwyddo i ymlid byddinoedd cedyrn Gwilym Goch (William Rufus) o Gymru i chwilio am nodded yn eu gwlad eu hunain. Yr oedd yn nodedig hefyd am ei nawdd i feirdd a llenorion. Yr oedd yn ddigon gwladgarol i wneud ymdrech egniol i adfywio a gloywi yr awen Gymreig, ac yn ddigon call i ddwyn gwyr enwog or Iwerddon i'w gynorthwyo yn y gorchwyl. Nid<noinclude><references/></noinclude> l2hyi3cotd943s95mprzr65878vaoav Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/37 104 19786 37838 2022-08-12T20:46:44Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>oedd felly mor ddall yn ei wladgarwch nes ei atal i sylwi ar ragoriaethau gwledydd eraill. Yr oedd hyny yn rhinwedd canmoladwy ynddo. Ei arwyddair, debygid, oedd, "Croesaw i'r goleuni o ba gyfeiriad bynag y daw." "Cymdeithion gwahanredol a ddywedynt ei fod yn wr cymedrol ei faint, â gwallt melyn amo, ymenydd gwresog, a wyneb crwn da ei liw; llygaid mawr gweddus, ac aeliau teg, barf hardd, mwnwgl (gwddf) crwn, a chnawd gwyn, ac aelodau grymus, a bysedd hirion, ysgeiriau union, a thraed teg; cywraint oedd, a hyawdl mewn amrafaelion ieithoedd; boneddig oedd yntau, a thrugarog wrth ei giwdawd (ei genedl), creulon wrth ei elynion, a gwychaf gwr mewn brwydr."—Gwel ei "''Fuchedd''." OWEN FYCHAN, yr hwn a adnabyddir yn gyffredin wrth yr enw ''Owain Glyndwr'', oedd fab i Gruffydd Fychan ap Gruffydd o'r Rhuddallt, ap Madog Fychan ap Gruffydd ap Madog ap Gruffydd Maelawr, ap Meredydd ap Bleddyn ap Cynfyn. Ei fam oedd Helen, merch Thomas ap Llywellyn, yr hwn a briododd Elinor Goch. Dengys Gwallter Mechain, drwy gynllun achyddol cywrain, ei fod yn disgyn trwy ei dad o dylwyth tywysogol Powys:— {{center block| <poem> "Bleddyn ap Cynfyn bob cwys, Ei hun br'oedd hen Bowys;" </poem> }} ac o du ei fam o Rhys ap Tewdwr, a Gruffydd ap Cynan, dan sefydlydd llwythau brenhinol Deheubarth a Gwynedd. Ganwyd Owain Glyndwr yn y flwyddyn 1364, naill ai yn Nglyndyfrdwy, yn mhlwyf Corwen, neu ynte yn Sycharth, yn mhlwyf Llansilin. Aeth saith dinas i ymryson am yr anrhydedd o fod yn fan genedigaeth Homer, ac felly dadleuir rhwng y ddau le hyn fel man genedigaeth yr arwr Cymreig. Yn mhen blynyddau lawer ar ol hyny, taenwyd chwedlau rhyfedd am ddygwyddiadau synfawr wedi cymeryd lle ar enedigaeth Owain. Gafaelodd y bardd mileneidiog Shakespeare yn y traddodiadan hyn, ac yn y ''ddrama'' ardderchog Henry IV. dywed, gan roddi y geiriau yn ngenau "Glendower:"— {{center block| <poem> ::::"At my nativity The front of heaven was full of fiery shapes Of burning cressets, and at my birth The frame and huge foundations of the earth Shak'd like a coward: </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> 1b7iu4p3858qyq3bp6is3i3re16s1f6 Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/38 104 19787 37839 2022-08-12T20:58:22Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> The goats ran from the mountains, and the herds Were strangely clamorous to the frighted fields; These signs have marked me extraordinary, And all the courses of my life do show I am not in the roll of common men." </poem> }} Cyfeithir y rhan ddiweddaf yn ''Hanes y Brytaniaid a'r Cymry'' fel hyn :— {{center block| <poem> ::::"Ar fy ngenedigaeth Yr oedd wyneb nen yn llawn o ddelwau tanllyd: Rhuthrai'r geifr o'r bryniau, a'r deadelloedd A ddadyrddent yn ddychrynedig yn y meusydd; Dynodai'r arwyddion hyn fi fel un hynod, A phrawf holl yrfa'm bywyd mai felly'r wyf, Ac nad wyf fi ar lechres gwŷr cyffredin." </poem> }} Cafodd ddygiad i fyny fel ag oedd yn gweddu i fab pendefig, a gosodwyd ef i ddysgu y gelfyddyd gyfreithiol, nid er mwyn bywoliaeth, mae'n debyg, ond er mwyn dysgyblaeth feddyliol, a mantais i'w fywyd yn ol llaw. Y mae Shakespeare braidd yn hoff o wawdio dull y Cymry o siarad Saesonaeg, fel y rhydd eiriau chwithig yn ngenau Syr Hugh Evans, yr hen offeiriad Cymreig, ac y gwna i Fluellen (Llywelyn), y milwr Cymreig, alw Alexander Fawr yn "Alexander the pig," &c.; ond rhydd iaith gywir a choeth yn ngenau y pendefig Glendower, a gesyd ef i ddweyd wrth Hotspur:— {{center block| <poem> "Medraf siarad Saesonaeg, Syr, cystal a chwithau, Canys dygwyd fi i fyny yn y llys Seis'nig. </poem> }} Nid oes genym ddim hanes credadwy arall, hyd y gwyddom, am ein gwron hyd ei briodas. Ei ddewisedig wraig oedd Margaret, merch Syr David Hanmer, o Hanmer, yn sir Fflint. Os ydym i gredu fod Iolo Goch yn dweyd ffaith wirioneddol, ac nid yn llechu yn nghysgod rhyddid y bardd i orliwio, yr oedd y foneddiges hon yn ymyl perffeithrwydd o ran ei chymeriad:— {{center block| <poem> "A gwraig orau o'r gwragedd, Gwyn y myd o'i gwin a i medd; Merch eglur 11in marchoglyw, Urddol hael o reiol ryw." </poem> }} Yr oedd gan Owain dyaid o blant, y rhai hefyd a ganmolir gan y bardd. Ymddengys fod Llys Owain yn Sycharth yn hynod am<noinclude><references/></noinclude> oxpiuihjy7b9onozt8zg0lbf10wk8g6 Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/39 104 19788 37840 2022-08-12T21:18:06Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ei ardderchogrwydd a'i urddas. Dyma ddarluniad o hono gan y bardd a enwyd:- {{center block| <poem> "Tai Napl"<ref>Napl-(Naples).</ref> ar folt deunawplas, Tai nawplad fold deunawplas, Tŷ pren glân mewn top bryn glas. Ar bedwar piler eres Ei lys ef i nef yn nes. Ar ben pob piler pren praff, Llofft ar dalgrofft adeilgraff, Ar pedair llofft, o hoffter, Ynghyd gydgwplws lle cwsg cler. Aeth y pedair disgleirlofft, Nyth lwyth teg iawn, yn wyth lofft. To teils ar bob tŷ talwg,<ref>Talwg-Tal-gwe, uchelfalch. Ty uchel a tho ceryg yn gyferbyniol i'r bythod isel a tho gwellt.</ref> A simnai lle magai mwg. Naw neuadd gyfladd gyflun, A naw wardrob ar bob un. Siopau glân, gwlys gynnwys gain, Siop<ref>Ai nid "siap (shape) landeg," ddylai fod yma?</ref> lawndeg fel Siop Lundain. Croes eglwys gylchlwys galchliw, Capelau a gwydrau gwiw. Pob tu'n llawn, pob ty'n y llys, Perllan, gwinllan, gaer wenllys. Parc cwning<ref>Cwning-Cwning-gaer, (a rabbit warren)</ref> meistr pôr cenedl, Erydr a meirch hydr mawr chwedl. Garllaw'r llys, gorlliwio'r llall, Y pawr ceirw mewn parc arall. Dolydd glân gwyran<ref>Gwyran-Porfa fras.</ref> a gwair, Ydau mewn caeau cywair.<ref>Rhaid fod lle ardderchog iawn yn Sycharth y pryd yr oedd Owain yn ei rwysg a'i gyfoeth. Yr oedd ei lys, ei eglwys, a'i diroedd o gylch y llys, mewn trefn odidog.</ref> Melin deg ar ddifreg ddŵr, A'i golomendy gloyw maendwr. Pysgodlyn, cudduglyn cau, A fo rhaid i fwrw rhwydau;" </poem> }}(Gorchestion Beirdd Cymru, tudal. 115). Dywed Cynddelw mewn nodiad ar y Cywydd hwn: "Mae y 'Bryn glas,' ar dop yr hwn y safai y ty pren glan, yn cael ei adnabod hyd heddyw. Mae olion y pysgodlynoedd i'w canfod, y parc, a'r felin, ond eu bod yn rholdy a phandy erbyn hyn; ac y mae y ty cynswllt yn cael ei alw Pentre'r cwn o hyd eto. Ond gan mai ty pren ydoedd, mae pob olion o'r adeilad wedi llwyr ddiflanu er's oesoedd<noinclude><references/></noinclude> 7vw0b3653m9oke2f4zjynx24ba9fk4r Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/40 104 19789 37841 2022-08-12T21:19:22Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'bellach." Mae traddodiad yn ardal Glyndyfrdwy hefyd fod hen balas Owain yno yn gladdedig yn "Pwllincyn"-Pwll llynclyn (?), yn agos i'r Mound, sef y domen isaf o'r tair sydd rhwng Corwen a Glyndyfrdwy. Ceir yr enwau Parc, a Llidiart y Parc, yn yr ardal o hyd, ond nid oes garw cyflymdroed i'w weled bellach, os buont yma fel yn Mharc Sycharth-"Pawr ceirw mewn parc arall." Tybiwn mai nid anmhriodol yn y fan hon fydd dyfynu y ll... proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bellach." Mae traddodiad yn ardal Glyndyfrdwy hefyd fod hen balas Owain yno yn gladdedig yn "Pwllincyn"-Pwll llynclyn (?), yn agos i'r Mound, sef y domen isaf o'r tair sydd rhwng Corwen a Glyndyfrdwy. Ceir yr enwau Parc, a Llidiart y Parc, yn yr ardal o hyd, ond nid oes garw cyflymdroed i'w weled bellach, os buont yma fel yn Mharc Sycharth-"Pawr ceirw mewn parc arall." Tybiwn mai nid anmhriodol yn y fan hon fydd dyfynu y llinellau canlynol o waith y bardd medrus Iorwerth Goes Hir, y rhai oeddynt fuddugol mewn cyfarfod llenyddol a gynelid yn Llansantffraid:- "Ar lanerch dlos lle heibio rhed Y Dyfrdwy ar el hynt, Fe Rait hen olion ar ei glán, Gweddillion amser gynt: Hen fys traddodiad noda'r fan Ynglyn a'r enwog wr, Gan ddweyd mai dyma garchar gynt Hon arglwydd dewr Glyndwr. "Hen lafar benill ddaeth i lawr Ar dafod llawer oes, Gan adrodd hen ddygwyddiad fu, I ni fel hyn y rhoes: Tri chant neu fwy o flwyddi'n ol Aeth Dyfrdwy fawr ei naid," Yn un o'i gorlifladau gynt, 'Ag Eglwys Llansantifraid." "Gerllaw y carchar safaf hon, Lle 'nawr mae gwely'r lli; A chwery y brithylliaid yn Lle bedd ein tadau ni; Tyst golofn ydyw ef o'r fan, llwnt, hwnt, i ddydd fy nhaid, Y safai yn yr amser gynt Hen dreflan Llansantffraid. "O fewn dy furiau, garchar hen, Bu'n gaethion wyr o fri; Traddodiad wel yr Arglwydd Grey O fewn dy furiau di; A llawer tost hendefig balch, A llawer grymus wr, Arweiniwyd i'ch gynteddau gan Alluog law Glyndwr. "Os aeth ei gapel gyda'r lli, Os aeth el lys yn llyn, A1 her domenydd gwylio, fel Galarwyr yn y glyn: Goroesodd yr hen garchar llwyd Gadernid llawer tŵr, A dwg i ni ryw gofion hoff O arwr mawr, Glyndwr." Digitized by Google<noinclude><references/></noinclude> ijs9u8k78aj8v1p9oeb21k86nn6gmf5 37842 37841 2022-08-12T21:39:35Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bellach." Mae traddodiad yn ardal Glyndyfrdwy hefyd fod hen balas Owain yno yn gladdedig yn "Pwllincyn"-Pwll llynclyn (?), yn agos i'r Mound, sef y domen isaf o'r tair sydd rhwng Corwen a Glyndyfrdwy. Ceir yr enwau Parc, a Llidiart y Parc, yn yr ardal o hyd, ond nid oes garw cyflymdroed i'w weled bellach, os buont yma fel yn Mharc Sycharth-"Pawr ceirw mewn parc arall." Tybiwn mai nid anmhriodol yn y fan hon fydd dyfynu y llinellau canlynol o waith y bardd medrus Iorwerth Goes Hir, y rhai oeddynt fuddugol mewn cyfarfod llenyddol a gynelid yn Llansantffraid:- {{center block| <poem> "Ar lanerch dlos lle heibio rhed :Y Dyfrdwy ar el hynt, Fe saif hen olion ar ei glan, :Gweddillion amser gynt: Hen lys traddodiad noda'r fan :Ynglyn a'r enwog wr, Gan ddweyd mai dyma garchar gynt :Hon arglwydd dewr Glyndwr. "Hen lafar benill ddaeth i lawr :Ar dafod llawer oes, Gan adrodd hen ddygwyddiad fu, :I ni fel hyn y rhoes: Tri chant neu fwy o flwyddi'n ol :Aeth Dyfrdwy fawr ei naid," Yn un o'i gorlifladau gynt, 'Ag Eglwys Llansantifraid." "Gerllaw y carchar safai hon, :Lle 'nawr mae gwely'r lli; A chwery y brithylliaid yn :Lle bedd ein tadau ni; Tyst golofn ydyw ef o'r fan, :Hwnt, hwnt, i ddydd fy nhaid, Y safai yn yr amser gynt :Hen dreflan Llansantffraid. "O fewn dy furiau, garchar hen, :Bu'n gaethion wyr o fri; Traddodiad wel yr Arglwydd Grey :O fewn dy furiau di; A llawer tost bendefig balch, :A llawer grymus wr, Arweiniwyd i'ch gynteddau gan :Alluog law Glyndwr. "Os aeth ei gapel gyda'r lli, :Os aeth el lys yn llyn, A'i her domenydd gwylio, fel :Galarwyr yn y glyn: Goroesodd yr hen garchar llwyd :Gadernid llawer tŵr, A dwg i ni ryw gofion hoff :O arwr mawr, Glyndwr." </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> odsb9kykwfbj4lioo2cgugrspvri9kz 37843 37842 2022-08-12T21:41:43Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bellach." Mae traddodiad yn ardal Glyndyfrdwy hefyd fod hen balas Owain yno yn gladdedig yn "Pwllincyn"—Pwll llynclyn (?), yn agos i'r Mound, sef y domen isaf o'r tair sydd rhwng Corwen a Glyndyfrdwy. Ceir yr enwau Parc, a Llidiart y Parc, yn yr ardal o hyd, ond nid oes garw cyflymdroed i'w weled bellach, os buont yma fel yn Mharc Sycharth—"Pawr ceirw mewn parc arall." Tybiwn mai nid anmhriodol yn y fan hon fydd dyfynu y llinellau canlynol o waith y bardd medrus Iorwerth Goes Hir, y rhai oeddynt fuddugol mewn cyfarfod llenyddol a gynelid yn Llansantffraid:— {{center block| <poem> "Ar lanerch dlos lle heibio rhed :Y Dyfrdwy ar el hynt, Fe saif hen olion ar ei glan, :Gweddillion amser gynt: Hen lys traddodiad noda'r fan :Ynglyn a'r enwog wr, Gan ddweyd mai dyma garchar gynt :Hon arglwydd dewr Glyndwr. "Hen lafar benill ddaeth i lawr :Ar dafod llawer oes, Gan adrodd hen ddygwyddiad fu, :I ni fel hyn y rhoes: Tri chant neu fwy o flwyddi'n ol :Aeth Dyfrdwy fawr ei naid," Yn un o'i gorlifladau gynt, 'Ag Eglwys Llansantifraid." "Gerllaw y carchar safai hon, :Lle 'nawr mae gwely'r lli; A chwery y brithylliaid yn :Lle bedd ein tadau ni; Tyst golofn ydyw ef o'r fan, :Hwnt, hwnt, i ddydd fy nhaid, Y safai yn yr amser gynt :Hen dreflan Llansantffraid. "O fewn dy furiau, garchar hen, :Bu'n gaethion wyr o fri; Traddodiad wel yr Arglwydd Grey :O fewn dy furiau di; A llawer tost bendefig balch, :A llawer grymus wr, Arweiniwyd i'ch gynteddau gan :Alluog law Glyndwr. "Os aeth ei gapel gyda'r lli, :Os aeth el lys yn llyn, A'i her domenydd gwylio, fel :Galarwyr yn y glyn: Goroesodd yr hen garchar llwyd :Gadernid llawer tŵr, A dwg i ni ryw gofion hoff :O arwr mawr, Glyndwr." </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> nfiyrp74fuu0xewgfib2qbn943jgzcj Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/41 104 19790 37844 2022-08-12T21:44:58Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ond er mor gysurus y gallasai Owain dreulio ei amser yn ei balasau, ac yn mwynhau ei etifeddiaethau, credai ef fod dyledswydd yn galw arno ddadweinio y cleddyf, a dyfod allan yn rymus dros anrhydedd ei genedl. Yr oedd yr iaith Gymraeg yn cael ei siarad y pryd hwnw "a'r afon Gaer hyd afon Gwy," a phob ymdrech i'w lladd wedi profi yn aneffeithiol. Yr achlysur i dynn egnion milwrol Owain allan oedd, cweryl a gyfododd rhyngddo a Reinallt, Arglwydd Grey o Rhuthyn, yn nghylch llain o dir o'r enw Croesau, rhwng Glyndyfrdwy a Rhuthyn. Yr oedd Owain wedi enill cyfraith ar y mater yn amser Richard II., ac felly cadwai Reinallt lid byw yn ei fynwes tuag ato. Pan benderfynodd Henry IV. gychwyn allan mewn cadgyrchiad yn erbyn Ysgotland, yn y flwyddyn 1400, anfonodd drwy Grey wys, a gwahoddodd i Glyndwr ymuno gyda barwniaid eraill yn yr osgordd. Cadwodd y bradwr mewn modd bwriadol y wys hon am cyhyd o amser fel nad oedd yn ddichonadwy i Owain ufuddhau. Y canlyniad fu i'r anufudd, fel y tybid ef, gael ei gyhoeddi yn fradwr, a'i feddianau yn fforfed! Rhoddodd hyn gyfleusdra i'r digofaint oedd wedi hir groni yn mynwes ein gwron at y brenin i dori allan yn rhyferthwy. Cynullodd nifer o Gymry dewrion ac aethant yn fintai er mwyn adenill y tiroedd a anrheithasid. Fel hyn torodd allan yn raddol wrthryfel cyhoeddus, a lluoedd o bob parth a ddeuent allan yn ewyllysgar i wisgo arfogaeth, ac i ymladd dan luman "Tywysog Cymru," fel yr ymhyfrydent alw Glyndwr. Tybir mai ar Gaer Drewyn, yn agos i Gorwen, lle y buasai gwersyllfa Owain Gwynedd yn flaenorol, yr oedd gwersyllfa Glyndwr y pryd hwn. Ond yn fuan yr oedd ganddo amryw wersyllfaoedd eraill mewn gwahanol barthau o Gymru, a chymerodd ran mewn brwydrau lawer na chaniatai gofod i ni eu holrhain yn y cylch hwn. Llechai weithiau yn nghalon bryniau Eryri, bryd arall cawn ef ar goryn balch Plumlumon, drachefn ar wastadedd y Faelor Seisnig, ac wedi hyny yn nghanol Ceredigion. Ymosododd yn ddiarbed ar lawer o gestyll a geid yn Nghymru perthynol i'r Saeson, a llwyddodd i ddinystro rhai, a gosod gwarchodwyr yn y lleill. Dywedir fod pob peth yn gyfreithlon mewn rhyfel, ac ymddengys fod gan lawer o'r rhai sydd yn selog dros y cleddyf<noinclude><references/></noinclude> ecyrm2rtp5k427z9wpdsbpkell7bc5h Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/42 104 19791 37845 2022-08-12T21:57:47Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gydwybodau digon ystwyth i gredu unrhyw beth. gellir cyfiawnhau llawer o ymddygiadau Glyndwr yn ei gadgyrchoedd, ond mae yn amlwg ddigon nad oedd y Saeson fymryn gwell, beth bynag. Yr oedd cryn lawer o gyfrwysdra yn nodweddu gweithrediadau ein gwron, ac nid yw yn annhebygol nad oedd ef ei hun, er mwyn llwyddiant ei arfau, yn ceisio dylanwadu ar ei filwyr, ac ar y byddinoedd estronol, fod yn gweithredu dan ddylanwad swyngyfaredd, a'i fod mewn cynghrair gyda deiliaid y byd ysbrydol. Fel y dywed Bardd Avon— {{center block| <poem> "Where is he living?—clipp'd in with the sea That chides the banks of England, Scotland, Wales, Which calls me pupil, or hath read to me; And bring him out that is but woman's son Can trace me in the tedious ways of art, And hold me pace in deep experiments; I can call spirits from the vasty deep." </poem> }} Ac y mae yn bur sicr fod llawer nid yn unig yn credu y gallai "alw ysbrydion o'r dyfnder," ond hefyd y deuent i fyny pan y galwai arnynt. Bu ymddangosiad y seren wib yn 1402 yn llawer o fantais iddo. Nid oedd ''Whitaker's Almanac'' yn d'od allan y pryd hwnw i oleuo trigolion y wlad, nac hyd yn nod y ''Cyfaill'' gan Sion Robert Lewis; ac yr oedd y werin hygoelus yn hawdd iawn eu perswadio i gredu unrhyw beth. Bu Iolo Goch yn ddiwyd i wneud y goren o'r amgylchiad— {{center block| <poem> "Am eu lliw y mae llawer O son am anian y ser, Er eu sud eres ydynt O radd nef arwyddion y'nt. "Ond y seren eleni Y sydd o newydd i ni, Gem yn arwain in' gymod Can Dduw glan, gwn iddi glod: Uchel y mae uwchlaw Mon, Yn ngolwg yr angylion; Duw a ddyg fo'n diddigia Gwynedd i gael diwedd da." </poem> }} Ymddengys fod Owain yn gallu bod yn benderfynol iawn pan y tybiai fod angen am hyny, ac hefyd yn gallu cadw ei deimlad milwrol dan gudd weithiau, gan ymheulo yn mwyniant lletygarwch a charedigrwydd. Dodwn yma ddau draddodiad am dano<noinclude><references/></noinclude> 7lvlgckum34z5glaiwacpgxchmvbzeo Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/43 104 19792 37846 2022-08-12T22:02:01Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>sy'n egluro hyn. Y cyntaf a gyfeiria at ei ymddygiad efo ei gefnder Hywel Sele o Nannau:-"Ar ol hir gweryl fod rhwng y ddau, ceisiodd abad Cymer, gerllaw Dolgellau, eu cymodi, trwy eu dwyn at eu gilydd i gydymddyddan yn wladgarol; ac ymddangosai iddo lwyddo yn ei gais rhesymol. Aeth Owain, ar anogaeth yr abad, i lys Hywel gyda bwriad heddychol. Fel yr oedd y ddau yn rhodio yn y parc, Owain, with weled ewig yn pori gerllaw, a ddywedodd yn ddifeddwl drwg wrth Hywel, yr hwn a ystyrid y saethydd goreu yn ei oes, 'Dyna i chwi nôd ardderchog,' Yna tynodd Hywel yn ei fwa, gan gymeryd amo anelu yr ewig; ond trodd yn ddisyfyd a gollyngodd y saeth at galon Glyndwr, yr hwn, yn ffodus, a wisgai hurig ddur dan ei ddillad, ac am hyny ni chafodd niwaid. Ffyrnigodd Glyndwr gymaint oblegid y brad yma fel y rhwymodd Hywel yn y fan; ac wedi llosgi ei dŷ, cludodd yntau ymaith na wyddai nebi ba le. Ymdrechodd câr iddo, a'i enw Gruffydd ab Gwyn o'r Ganllwyd, yn Ardudwy, ei achub o law Glyndwr; ond gorchfygwyd yntau, ac wedi lladd llawer o'i wŷr, llosgwyd dau o'i dai, sef y Berth- lwyd a'r Cefn Coch. Yn mhen deugain mlynedd wedi hyny cafwyd ysgerbwd dyn mawr, o fath Hywel, yn ngheudod hen dderwen, lle y bwriwyd ef gan Glyndwr, fel y tybid, yn wobr am ei fradwriaeth. Yr oedd adfeilion hen dy Hywel Sele i'w gweled yn mharc Nannau yn amser Pennant, yn un pentwr o farwor a lludw." (''Pennant's Tours,'' v. iii., p. 336). Yr ail a'i gesyd allan mewn agweddiad arall ar ei gymeriad. Dywedir iddo dramwyo y wlad unwaith yn null gwr boneddig dyeithr:- "Yn ol y chwedl hòno, tramwyodd Owain y wlad yn null gwr boneddig dyeithr, er mwyn gwybod tuedd y trigolion, heb ond un cyfaill gydag ef, yn rhith gwas iddo; a chan nad dyogel neb dan arfau yr amser hwnw, aeth y ddau'n anarfog at gastell Syr Lawrence Berclos (Lawrence Berkrolles), a gofynodd Owain am lety noswaith, yn Ffrangeg, iddo ef a'i gyfaill; cael hyny yn rhwydd iawn, a chael croeso mawr a goreuon o bob peth yn y castell; a chan mor foddlawn oedd Syr Lawrens i'w gyfaill, bu'n daer arno aros rhai diwrnodau gydag ef; a dywedyd ei fod ar fyr o ddyddiau yn dysgwyl gweled Owain Glyndwr yno; am ei fod wedi danfon allan ei holl ddeiliadon a'i weision, a llawer eraill o ffyddloniaid iddo, yn nghyrch pob rhan o'r wlad, yn wŷr twng<noinclude><references/></noinclude> fo92t7fj2e8unthbnlrz9yaw6x0uuhl Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/44 104 19793 37847 2022-08-12T22:53:06Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>iddo i gyd, i ddala Owain, yr hwn a glywsai fod wedi dyfod i'r rhanau byny o Gymru; a'i fod hefyd dan dwng ei hunan i roddi gwobrwyon anrhydeddus i'w wŷr, os hwy a ddelaint âg Owain Glyndwr yno, y naill neu'n fyw neu'n farw. 'Da iawn,' ebai Owain, 'y byddai diogelu'r gwr hwnw, a bod gallu yn rhywrai i wneuthur hyny.' Gwedi bod yn nghastell Syr Lawrens bedwar diwrnod a thair noswaith, yn fawr ei barch a'i roeso, meddylws Owain mai call fyddai myned i ffordd; a chan roi ei law yn llaw Syr Lawrens, dywedyd wrtho fel hyn:—'Y mae Owain Glyndwr yn gâr cywir, heb na digofaint, na brad, na thwyll yn ei galon, yn rhoi llaw yn llaw Syr Lawrens Berclos, ac yn diolch iddo am y groeso, a'r caredigrwydd, a'r syberwyd boneddigaidd gafodd ef a'i gyfaill, yn rhith gwas iddo, yn ei gastell; a chan addaw ar law yn llaw, a llaw ar galon, na ddaw byth ar feddwl iddo ddial. yr hyn a feddyliodd Syr Lawrens Berclos iddo; ac nas goddefai i hyny fyw ar ei gof, nac ar wybod iddo, hyd y bai yn ei allu, yn meddwl ac ar gof nebun o'i geraint a'i gymhlaid:' ac ar hyny, Owain a'i was a gyrchasant eu ffordd, a myned ymaith." (''Hanes y Brytaniaid a'r Cymry,'' tudal. 285, 286). Bu Owain farw Medi 20, 1415.— {{center block| <poem> "Mil a phedwar cant nid mwy—cof ydyw ::Cyfodiad Glyndyfrdwy; :A phymtheg praff ei safwy, :Bu Owain hen byw yn hwy." </poem> }} Pa le y terfynodd ei einioes, a pha le oedd y llecyn gafodd dder byn ei ran farwol, sydd dra anhysbys. Rhai a ddywedant mai yn sir Henffordd, yn nhy un o'i ferched, y tynodd yr anadl olaf. Eraill a ddywedant mai yn Nglyndyfrdwy y gosodwyd ei gorff i orwedd yn y pridd. Terfynwn ein cofnodion am dano yn ngeir— iau ''Hanes y Brytaniaid a'r Cymry'', Dos. IV., tudal. 298:— "Ymddengys i ni, ar y cyfan, nad oes neb, yn ystod holl hanes ein cenedl, yn deilwng o edmygedd uwch nag Owain Glyndwr. Efe ydyw'r unig wron Cymreig a ymddyrchafodd yn ysbaid ychydig fisoedd i radd tywysog pendefigol, ac a adferodd annibyniaeth a hen derfynau ei wlad. Er bod ei bobl wedi eu darostwng er's mwy na chan' mlynedd gan en treiswyr, ac felly'n llwyr anghyfaddas i enill llwyddiant milwrol, eto mynych yr arweiniodd efe hwy dros y terfynau, ac y gorfododd i luoedd mawrion encilio o'i flaen, er iddynt gael eu cefnogi gan bresen-<noinclude><references/></noinclude> 81v74v2a11a34jyxnku1j2i6s8opv8p Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/45 104 19794 37848 2022-08-12T23:33:02Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>oldeb eu brenin coronog. Tra yr oedd yn amddifad o adnoddau ond a grewyd ganddo ei hun, er hyny enillodd oddiar ei elynion, neu cafodd gan ei gynghreirwyr, drysorau, arfau, milwyr, ac amddiffynfeydd, trwy gyfrwng y rhai y llwyr drechodd gyfrwysder a galluoedd yn nod Henry IV. ei hunan, a bu gyfartal i athrylith filwrol Henry o Fynwy; a hèriodd holl allu Lloegr yn ddiarswyd. "Y mae ei glod fel swyngyfareddwr, a'r gred mai efe oedd gwrthddrych yr hen ddaroganau Cymreig, yn ddigon i brofi y dylanwad hynod a gynyrchai ei athrylith goethedig a nerthol dros feddwl ei gydoeswyr, yn nghydag effaith rymus ei lwyddiant tra rhyfeddol. A mwy fyth, er ei glod, tynerid ei wroldeb gan ddoethineb dyngarol; cedwid ei uchelgais heb ei lychwino gan hunanoldeb; ac nis gellir profi ddarfod iddo erioed, yn yr un o'i ymdrechiadau gwladol, gynyg aberthu annibyniaeth ei wlad er mwyn dyrchafu ei hun a'i deulu, yr hyn nis gellir ei ddywedyd ond am ychydig iawn o dywysogion a rhyfelwyr. Am hyny, naturiol ydyw i bob Cymro diledryw ymfalchio mewn arwr o'i genedl ei hun y methodd gorchfygwyr y Saxoniaid, yr Ysgotiaid, y Ffrancod, a llawer cenedl arall, ei ddarostwng dan iau eu gormes; a'r hwn, mewn gwirionedd, oedd y Cymro olaf, o waed coch cyfan, a fu'n dywysog Cymru oll." OWAIN GWYNEDD.—I. Y tywysog cadarn, oedd fab i Gruffydd ap Cynan, am yr hwn y soniwyd yn barod yn ei gysylltiad âg Edeyrnion. Ar farwolaeth ei dad, yn 1137, yn ol defod gwlad, rhanwyd tywysogaeth Cymru, a rhan Owain ydoedd gwlad Gwynedd. Ei weithred gyntaf fel tywysog ydoedd arwain rhyfelawd i'r Deheubarth, yr hwn a fu yn dra llwyddianus. Dinystrodd Gestyll Ystrad Meurig, a Phont Stephan, a llosgodd Gaerfyrddin i'r llawr. Yn 1144 darostyngodd gastell cadarn y Wyddgrug. Cyfeiriwyd mewn tudalen blaenorol at ei ymosodiad llwyddianus yn erbyn byddin Harri II., yn 1165. Yna cymerodd Owain Gastell Basingwerk, yn sir Fflint, gan ei lwyr ddinystrio; a buan ar ol hyny cyfarfu Cestyll Prestatyn a Rhuddlan â'r un dynged. Terfynodd ei oes fywiog yn 1169, a chladdwyd ef yn Mynachlog Bangor.—II. Ceir marwnad i un Owain Gwynedd yn y Gorchestion o waith Tudur Owain. Pwy oedd yr Owain Gwynedd hwnw sydd anhysbys, gan nas gall fod y tywysog na'r bardd adnabyddus. Fodd bynag, yr oedd yn byw yn Gwyddelwern, ac yno y claddwyd ef. {{center block| <poem> "Trist yw'n iaith trosto'n ei ol, Gan ei ddwyn Owain Gwynedd, </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> obfhzeua42jz08ey8wvk786veinf2wr 37849 37848 2022-08-12T23:45:51Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>oldeb eu brenin coronog. Tra yr oedd yn amddifad o adnoddau ond a grewyd ganddo ei hun, er hyny enillodd oddiar ei elynion, neu cafodd gan ei gynghreirwyr, drysorau, arfau, milwyr, ac amddiffynfeydd, trwy gyfrwng y rhai y llwyr drechodd gyfrwysder a galluoedd yn nod Henry IV. ei hunan, a bu gyfartal i athrylith filwrol Henry o Fynwy; a hèriodd holl allu Lloegr yn ddiarswyd. "Y mae ei glod fel swyngyfareddwr, a'r gred mai efe oedd gwrthddrych yr hen ddaroganau Cymreig, yn ddigon i brofi y dylanwad hynod a gynyrchai ei athrylith goethedig a nerthol dros feddwl ei gydoeswyr, yn nghydag effaith rymus ei lwyddiant tra rhyfeddol. A mwy fyth, er ei glod, tynerid ei wroldeb gan ddoethineb dyngarol; cedwid ei uchelgais heb ei lychwino gan hunanoldeb; ac nis gellir profi ddarfod iddo erioed, yn yr un o'i ymdrechiadau gwladol, gynyg aberthu annibyniaeth ei wlad er mwyn dyrchafu ei hun a'i deulu, yr hyn nis gellir ei ddywedyd ond am ychydig iawn o dywysogion a rhyfelwyr. Am hyny, naturiol ydyw i bob Cymro diledryw ymfalchio mewn arwr o'i genedl ei hun y methodd gorchfygwyr y Saxoniaid, yr Ysgotiaid, y Ffrancod, a llawer cenedl arall, ei ddarostwng dan iau eu gormes; a'r hwn, mewn gwirionedd, oedd y Cymro olaf, o waed coch cyfan, a fu'n dywysog Cymru oll." OWAIN GWYNEDD.—I. Y tywysog cadarn, oedd fab i Gruffydd ap Cynan, am yr hwn y soniwyd yn barod yn ei gysylltiad âg Edeyrnion. Ar farwolaeth ei dad, yn 1137, yn ol defod gwlad, rhanwyd tywysogaeth Cymru, a rhan Owain ydoedd gwlad Gwynedd. Ei weithred gyntaf fel tywysog ydoedd arwain rhyfelawd i'r Deheubarth, yr hwn a fu yn dra llwyddianus. Dinystrodd Gestyll Ystrad Meurig, a Phont Stephan, a llosgodd Gaerfyrddin i'r llawr. Yn 1144 darostyngodd gastell cadarn y Wyddgrug. Cyfeiriwyd mewn tudalen blaenorol at ei ymosodiad llwyddianus yn erbyn byddin Harri II., yn 1165. Yna cymerodd Owain Gastell Basingwerk, yn sir Fflint, gan ei lwyr ddinystrio; a buan ar ol hyny cyfarfu Cestyll Prestatyn a Rhuddlan â'r un dynged. Terfynodd ei oes fywiog yn 1169, a chladdwyd ef yn Mynachlog Bangor.—II. Ceir marwnad i un Owain Gwynedd yn y Gorchestion o waith Tudur Owain. Pwy oedd yr Owain Gwynedd hwnw sydd anhysbys, gan nas gall fod y tywysog na'r bardd adnabyddus. Fodd bynag, yr oedd yn byw yn Gwyddelwern, ac yno y claddwyd ef.<noinclude><references/></noinclude> 6kyomecjyv9qv6ru8qe52xsbtbikvh4 Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/46 104 19795 37850 2022-08-12T23:49:11Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> "Trist yw'n iaith trosto'n ei ol, Gan ei ddwyn Owain Gwynedd, Y fo'n Ial a fu'n y wedd Gwyddelwern, y gwaeddolef, Gwaed a wyl beirdd gwedi ef." </poem> }} </br> OWAIN BROGYNTYN.—Pendefig urddasol tua diwedd y 12fed canrif. Mab ydoedd i Madog ap Meredydd ap Bleddyn, tywysog Powys Fadog; a'i fam ydoedd ferch Macr Du o Rug, yn Edeymion. Rhoddes ei dad iddo arglwyddiaeth Edeyrnion, a'r cwmwd gerllaw a elwir Dinmael. Yr oedd ei balas yn Mrogyntyn (Porkington), gerllaw Croesoswallt, ac y mae olion ei aneddle i'w weled hyd y dydd hwn. Gwelir el achau yn ngwaith Lewis Dwn. THOMAS JONES.—I. Ganwyd Thomas Jones, yr Almanaciwr enwog, yn Tre'rddol, ger Corwen, yn y flwyddyn 1647. Dywedir iddo fyned i Lundain fel teiliwr pan yn ddeunaw oed. Ond cyn hir, gadawodd y gelfyddyd hòno, gan droi i fasnachu mewn llyfrau, &c. Arferai deithio drwy yr holl wlad, gan gadw ffeiriau Caerlleon, Amwythig, Gwrecsam, a Bristol. Sefydlodd argraffwasg yn yr Amwythig tua'r flwyddyn 1696, er mwyn cyhoeddi gweithiau Cymraeg; a gwnaeth lawer o ddaioni ar ran ei wlad a'i genedl. Cyhoeddai Almanac Cymraeg yn rheolaidd am lawer iawn o amser, ac yr oedd yr Almanaciau hyn yn cynwys llawer iawn o wybodaeth fuddiol na cheid y pryd hwnw yn un man arall. Mae yn nodedig fod cynifer o wŷr o'r cylchoedd hyn wedi bod gyda'r gorchwyl o gyhoeddi Almanaciau: mae yn anrhydedd i Edeyrnion mai hi a fagodd y cyntaf. Wedi ei amser ef bu John P'yrs o Bryneglwys yn cario y gwaith yn mlaen, ac wedi hyny Cain Jones o Glynceiriog. Rhoddwn grynodeb o'r llyfrau a gyfansoddwyd, a gyfieithwyd, neu a olygwyd gan Thomas Jones (1) Y Gymraeg yn ei Dysgleirdeb, neu Helaeth Eirlyfr Cym— raeg a Saesonaeg. Terfyna y rhagymadrodd fel hyn:"O'm ty wrth lun y Cawrfil, yn Maes Isa'r Fawnog, Caerlydd, Medi 12, 1687," yr hyn o'i gyfieithu yw, ''"From my house near the sign of the Elephant in the Lower Moorfields, London," &c''. Aeth hwn drwy amrywiol argraffiadau. (2) Unffurfiad. (3) Y gwir er gwaethed yw. Rhydd hwn hanes Brad y Powdwr Gwn, a'r hyn a elwir yn Frad y Presbyteriaid. (4) Llyfr Gweddi Cyffredin, cyfieithiad. (5) Carolau a Dyriau. (6) Artemidorus—Deongliad<noinclude><references/></noinclude> qzu1xzayovcr1w692050kjr3zk7r9ui Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/47 104 19796 37851 2022-08-12T23:59:54Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>breuddwydion. (7) Llyfr o Weddiau.-II. Thomas Jones, Cyllidydd. Nis gwn ddim o hanes y gwr hwn, amgen na'i fod yn bur fywiog gydag Eisteddfodau y rhan olaf o'r ganrif o'r blaen. Dan ei ysbrydiaeth ef y cynaliwyd Eisteddfod Corwen yn 1789. -III. Thomas Jones, Corwen, bardd, llenor, a phregethwr da, yn blodeuo o 1800 hyd 1830. Ceir amryw ddarnau o'i waith yn y cyhoeddiadau perthynol i'r cyfnod uchod. Gwelir cywydd o'i eiddo, a chryn ragoriaeth yn perthyn iddo, yn y Gwyliedydd am 1826, ar y testun "Erthyliad cais y Pabyddion." EDWARD JONES, gweinidog gyda'r Wesleyaid, a anwyd yn agos i Gorwen, yn y flwyddyn 1775. Yn 1805 aeth i'r weinidogaeth deithiol, gan ddilyn yn mlaen am un mlynedd ar ddeg gyda chymeradwyaeth uchel yn Ngogledd a Dehau Cymru. Dyoddefodd gystudd trwm am 23 o flynyddoedd. Yr oedd yn bregethwr rhagorol, ac yn fardd lled wych. Bu farw yn 1838, yn 63 mlwydd oed.-(''Enwogion Meirion''). EDWARD JONES, neu Bardd y Brenin, telynor enwog, a anwyd mewn ffermdy o'r enw Henblas, yn mhlwyf Llandderfel, sir Feirionydd, yn y flwyddyn 1752. Yr oedd ei dad yn meddu cryn lawer o awen gerddorol, canys nid yn unig gallai chwareu amryw offerynau cerdd, ond medrai hefyd eu saernio. Dysgodd i ddau o'i feibion, Edward a Thomas, chwareu y delyn Gymreig, mab arall i chwareu y Spinnet, ac arall y crwth, ac yntau ei hun a chwareuai ar organ. Tua 1774 aeth Edward i fyny i Lundain, o dan nawdd amryw foneddigion Cymreig. Ystyrid ef yn delynor campus, o herwydd ei allu i arddangos chwaeth, teimlad, a phwysleisiad priodol gyda'r offeryn. Cafodd gefnogaeth wresog, a bu yn rhoddi gwersi ar y delyn i luaws o foneddigesau uchelradd. Penodwyd ef yn delynor i Dywysog Cymru yn 1783, ond nid oedd y swydd hono ond un fygedol a didal Yn 1784 cyhoeddodd ei lyfr tra gwerthfawr hwnw, ''"Musical and Poetical Relics of the Welsh Bards,''" yr hwn a ailargraffwyd gyda chwanegiadau yn 1794. Cyhoeddodd hefyd lyfr arall o'r un natur yn 1802, o dan y teitl, ''"Bardic Museum of Primitive British Literature"''. Y mae y rhai hyn yn llyfrau gwir werthfawr a dyddorol, ac yn cynwys sylwadau ar yr hen alawon Cymreig. Yn 1820 cyhoeddodd ran o gyfrol arall, eithr lluddiwyd ef i'w gorphen<noinclude><references/></noinclude> g4rn194fybrmfk1yq0xnm88hib1s66m Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/48 104 19797 37852 2022-08-13T00:10:45Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gan afiechyd. Bu hefyd yn dra diwyd yn casglu hen lyfrau prinion, ac yr oedd ganddo ystorfa helaeth a gwerthfawr o'r cyfryw; ond gan ddyfod o hono yn analluog i ddilyn ei broffeswriaeth, a'i fod yn meddu ysbryd rhy annibynol i hysbysu ei gyfeillion o'i gyfyngder, efe a'i gwerthodd hwynt a rhan fawr o'i lyfrgell er mwyn cael arian at fyw. O'r diwedd hysbyswyd ei galedi i lywodraethwyr Cymdeithas Frenhinol y Cerddorion, y rhai yn ddioedi a roddasant iddo y swm o £50 yn y flwyddyn, yn ddiarwybod iddo ei hun hyd oni dderbyniodd yr arian. Pa fodd bynag, ni chafodd ond byr amser i'w mwynhau, a bu farw yn Marylebone, Ebrill 18, 1824, yn 72 oed. Gadawodd o'i ôl luaws o lyfrau prinion, a thwysged o gerddoriaeth, y rhai a arwerthwyd yn gyhoeddus yn Chwefror, 1825, a chafwyd am danynt £500, ac yr oedd yntau ei hun wedi gwerthu gwerth £300 cyn hyny. Y mae y llyfrau a gyhoeddodd yn ddigonol dystiolaeth i'w allu a'i athrylith. Ffrwyth deugain mlynedd o lafur ac ymchwiliad ydynt, a chludir ei enw ganddynt yn anrhydeddus i'r dyfodiant—Geiriadur Lerpwl, tudal. 584). EDWARD JONES (''Britwn Ddu'') oedd fardd lled dda yn byw yn Bodorlas, ger Llansantffraid, Bu farw yn 1876, yn 85 ml. oed. Cystadleuodd gryn lawer yn anterth ei ddyddiau, a bu yn fuddugol amryw weithiau. Enillodd y wobr flaenaf ar englynion i "Longddrylliad" yn Eisteddfod Corwen, Gwyl Dewi, 1827, pryd y rhanwyd yr ail wobr rhwng Eos Ial a R. Thomas, Llanuwchllyn, sef Ap Vychan, Bala, yn awr. Ceir yr englynion (24 mewn nifer) yn y Gwyliedydd am Awst, 1827. MEIRION GOCH.—Pendefig yn byw yn Edeyrnion yn yr unfed ganrif ar ddeg. Mae tafod hanesyddiaeth yn ddystaw am ei rinweddau, ond gorwedd ei enw dan domenydd o warth o herwydd iddo fod yn ddigon anfad i fradychu Gruffydd ap Cynan i ddwylaw y Saeson yn 1079. OWEN JONES (Owain Myfyr).—Ganwyd y gwladgarwr haelfrydig a'r hynafiaethwr twymgalon hwn mewn ffermdy o'r enw Tyddyn Tudur, yn mhlwyf Llanfihangel Glyn Myfyr, sir Ddinbych, yn 1741. Mab ieuengaf i deulu parchus ydoedd yn y lle hwnw, am y rhai ni wyddys ond ychydig heblaw eu bod yn hanu<noinclude><references/></noinclude> qcjq33gpv87z3qfwvnvu9i19u2ow3zl Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/49 104 19798 37853 2022-08-13T00:16:34Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>o deulu hynafol. Pan yn dra ieuanc, danfonwyd ef i Lundain, a rhwymwyd ef yno yn egwyddorwas gyda Meistri Kidney a Nutt, Furriers, yn Thames Street. Yn mhen ysbaid cafodd gyfran yn y fasnach, a thrachefn olynodd hwynt; a pharhaodd i ddwyn y fasnach yn mlaen hyd ei farwolaeth. Ond er ei ofalon a'i lwyddiant masnachol, mynodd hamdden i dosturio wrth agwedd farwaidd llenyddiaeth ei wlad, i resynu dros ddifrawder ei gwŷr mawr o'i phlaid, ac i wneud ei oreu er dihuno doniau cysglyd ei gydwladwyr, ac arbed rhag difancoll ysgrifeniadau gwerthfawr ein hynafiaid oedd yn cael eu gorchuddio gan lwch a'u hysu gan bryfaid. Tynodd ei gynlluniau er mwyn dwyn ei amcanion gwiwglodus oddiamgylch, ac nid arbedodd nac arian nac amser er eu cyrhaedd. Yn 1772 bu yn offeryn i sefydlu Cymdeithas y Gwyneddigion yn Llundain, ac nid yn unig bu hon o fawr les er enyn cenedlgarwch yn mhlith Cymry y Brifddinas, ond bu o wasanaeth mawr hefyd trwy benodi a chynal Eisteddfodau mewn amrywiol barthau o Gymru. Ymroddodd yn ieuanc i gasglu ac adysgrifio hen ysgriflyfrau Cymreig, a pharhaodd yn ddiwyd wrth y gwaith hwn hyd ddiwedd ei oes; a blaenffrwyth yr ymdrech wladgarol hon ydoedd iddo argraffu yn 1789, a hyny yn hollol ar ei draul ei hun, gyfrol drwchus yn cynwys 592 o dudalenau, o gywyddau, &c., Dafydd ab Gwilym, gyda rhagymadrodd bywgraffyddol helaeth o'r bardd gan y Dr. O. Pugh. Tua dechreu y ganrif bresenol cyhoeddodd argraffiad newydd o ''Ddyhewyd y Cristion'', sef cyfieithiad y Dr. John Davies y Fallwyd o'r ''Christian Resolution'', er lles ysbrydol ei gydgenedl. Ond cofgolofn ardderchog ei yni cenedlgarol ydoedd ei gyhoeddiad o'r drysorfa werthfawr hono o lenyddiaeth hynafol Gymreig, "''The Myvyrian Archeology of Wales''." Cyhoeddodd Myfyr y gwaith mawr hwn yn hollol ar ei draul ei hun yn 1801—1807, mewn tair cyfrol wythblyg mawr. Cynwysa gynyrchion barddonol a rhyddieithol y Cymry o'r oesau boreuaf hyd derfyn y 13eg canrif; ac yr oedd y cyhoeddiad yn unig o hono yn costio i Myfyr dros fil o bunau. Rhoddwyd yr ysgrifeniadau crybwylledig i'r byd yn y dull cyntefig, gyda ffyddlondeb cydwybodol, trwy gynorthwy Dr. Pugh ac Iolo Morganwg—ond cofier ar draul Owain Myfyr; a phan ystyrier fod y rhan gyntaf o'r trysor— au llenyddol hyn heb fod erioed o'r blaen mewn argraff—fod<noinclude><references/></noinclude> tt1a7ydes7eapvyfrmnvybtrmlzb9fy Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/50 104 19799 37854 2022-08-13T00:35:23Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>llawer o honynt wedi eu hachub, yn ol pob tebygolrwydd, rhag dinystr anocheladwy; a phan gofier fod difaterwch cywilyddus yn ffynu yn gyffredinol gyda golwg ar lenyddiaeth Gymreig, fel yr oedd ad—daliad yn anobeithiol,—y mae yn aumhosibl prisio y weithred hon o eiddo Myfyr yn rhy uchel. Y mae y gwaith gwerthfawr hwn wedi cael ei ailargraffu gan Mr. Gee, Dinbych. Heblaw yr ysgrifau a gyhoeddodd efe yn y ''Myvyrian'', cadwodd y gweddill o honynt yn ofalus mewn ysgriflyfrau, a chwanegodd atynt gopiau llawysgrifol llenyddiaeth y genedl o 1300, lle y terfyna yr ''Archæology'', hyd oes y Frenhines Elizabeth. Dywedir y costiodd casglu, ysgrifenu, a dosbarthu y rhai hyn iddo dros dair mil o bunau. Gadawodd ef hwynt i'w wraig, gan yr hon y pwrcaswyd hwynt i'w cadw yn yr Amgueddfa Brydeinig, lle y maent yn awr, yn cynwys 47 cyfrol o brydyddiaeth, yn 16,000 o dudalenau, heblaw tua 2,000 o englynion. Mae yr un casgliad hefyd yn cynwys 53 cyfrol o ryddiaeth Cymreig, mewn tua 75,300 o dudalenau, yn cynwys llawer o ysgrifeniadau Cymreig ar amrywiol bynciau. Yr ysgrifau anmhrisiadwy hyn, oddigerth ychydig o honynt a gyhoeddwyd yn y ''Brython, Cymru Fu, &c''., a orweddant yn domen farw a diles yn y gywreinfa genedlaethol. Yn 1805 efe a ddechreuodd gyhoeddi cylchgrawn Cymreig yn Llundain o'r enw y ''Greal'', yn cynwys lluaws o hen ysgrifau Cymreig prinion a dyddorol, yn nghydag erthyglau gwreiddiol; ond ni chyhoeddwyd ond un gyfrol o hono, ac y mae hòno yn an. hawdd ei chael bellach. Yr oedd Myfyr hefyd yn meddu llawer Rhydd golygydd y rinweddau personol tra chanmoladwy. ''Cambro Briton'' un esiampl nodedig o hyn. Ychydig o flynyddau ar ol sefydlu Cymdeithas y Gwyneddigion, tynodd awdwr traethawd Cymreig enwog, i'r hwn y dyfarnwyd un o'r gwobrau, mewn canlyniad i hyny, sylw ei sylfaenydd haelfrydig. Y canlyniad angenrheidiol i hyny oedd, i ohebiaeth ddechreu rhyngddynt, yn ystod yr hon y cymhellodd ein Mecenas Cymr ei gyfa newydd i fynu y budd o addysg athrofaol i'w dalentau, gan ddefnyddio yn ei lythyr ar yr achlysur y geiriau nodedig hyn:— "Mi ddygaf fi eich holl draul. Tynwch arnaf fi unrhyw symiau o arian a ddichon fod yn angenrheidiol i chwi tra yn yr athrofa, Ac amod yr ymrwymiad ydyw hyn: os dygwydd i mi trwy ryw anffawd mewn masnach fyned yn dlawd, ac i chwithau fod mewn<noinclude><references/></noinclude> s0h73k2alv5fyukfr5j7crl5qq9lvlv Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/51 104 19800 37855 2022-08-13T00:42:40Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>sefyllfa o gyfoeth, fod i chwi y pryd hyny fy nghynal i." Nid oes brawf cryfach o'i ysbryd haelfrydig yn angenrheidiol. Dy. wedir mai unwaith yn unig y bu y boneddwr ieuanc a nodwyd dan yr angenrheidrwydd o wneud prawf o haelioni ei noddwr, ac iddo ei gael y pryd hyny yn llawn cystal a'i addewid; ac y mae yn sicr y cawsai ef yr un mor ffyddlon i'w air pe yr aethai ar ei ofyn drachefn. Dylid chwanegu hefyd, ddarfod i Myfyr, trwy ei graffder doeth yn yr amgylchiad yma, a thrwy ei gefnogaeth gymhelliadol, fod yn foddion i ddwyn person i'r cyhoedd a fu yn addurn wedi hyny i lenyddiaeth Gymreig. Wedi oes ddefnyddiol, efe a fu farw yn ei dy ei hun yn Thames Street, Medi 29, 1814, yn 73 oed, gan adael gweddw a thri o blant ar ei ol—un o ba rai, sef ei unig fab, Owen Jones, a ddaeth yn adeiladydd enwog, ac yn awdwr amrai lyfrau uchelbris ar y gelfyddyd hono. —''Em. Welshmen; Cambrian Register; Cambro Briton''. MATTHEW OWAIN, o Langar, bardd dysgedig ac adnabyddus. yn blodeuo tua 1650—1670. Gallai gyfansoddi yn lled awenyddol weithiau, a gallai wneud yn bur wael bryd arall. Nid pob dyn galluog fedr ganu'n wael. JOHN PARRY, bardd o Gorwen, ac un fu yn gyfranog a Matthew Owain mewn cyfansoddi a chwareu Interliwdiau. RHYS WYN AB CADWALADR, bardd rhwng 1580 a 1640. CADWALADR ROBERTS, gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, a anwyd yn Plasynfaerdref, Llandrillo, Tach, 26ain, 1837. Yr oedd o deulu parchus a chrefyddol. Dechreuodd bregethu yn y fl. 1859. Wedi treulio amryw flynyddau fel efrydydd yn Athrofa y Bala, derbyniodd alwad oddiwrth eglwysi dosbarth Cerygydruidion; ond cyn hir, cyfyngodd ei lafur i eglwysi Rhydlydan, Tymawr, a Chefnbrith. Bu farw Ebrill 13, 1875, yn 37 mlwydd oed. Yr oedd yn bregethwr melus, efengylaidd, a dylanwadol, a theimlid fod bwlch mawr wedi ei wneud gan angeu pan alwyd ef ymaith.—(Gwel ei Gofiant gan y Parch. J. Williams, Llandrillo). ROBERT ROBERTS, gweinidog tra enwog gyda'r Wesleyaid. Ganwyd ef yn Bonwm, plwyf Corwen, yn 1783. Bu yn olygydd<noinclude><references/></noinclude> 9mdf2i9rvp4xmi149xyzlqfn2j8fp10 Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/52 104 19801 37856 2022-08-13T00:45:57Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>i'r Eurgrawn; ac ystyrid ef yn bregethwr rhagorol. Bu farw yn 1818. "Machludodd ei haul tra yr ydoedd yn ddydd." ROBERT ROBERTS, gweinidog gyda'r Bedyddwyr yn Llansantffraid, Corwen, a Chynwyd. Ganwyd ef yn Caregafon, plwyf Corwen, yn 1818; a bu farw yn Plasynhonwm, yn yr un plwyf, yn 1868. Llafuriodd yn ddyfal a llwyddianus yn y weinidogaeth, ac ysgrifenodd lawer i'r ''Greal, Seren Gomer'', a chyfnodolion eraill. Rhagorai yn ei fedrusrwydd i drafod hanesiaeth eglwysig, Yr oedd hefyd yn wr cadarn mewn beirniadaeth Feiblaidd, ac uwchlaw'r cyfan yn Gristion gloew. (Gwel ei Gofiant gan H. C. Williams). EDWARD SAMUEL—Brodor o Arfon, ond hawlia Edeymion ef fel un o'i henwogion, ar gyfrif iddo dreulio ei oes gyhoeddus braidd oll yma, Sefydlodd fel offeiriad yn Bettws Gwerfil Goch yn 1702, a symudodd i Langar yn 1721, lle yr arosodd hyd ddydd ei farwolaeth, yn 1748, ac efe yn 75 mlwydd oed. Claddwyd ef wrth ben dwyreiniol Eglwys Llangar, a thrwy ofal doeth a phriodol mae careg ei fedd i'w gweled o hyd, a'r ysgrifen arni yn hollol ddealladwy. Yr oedd E. Samuel yn fardd o gryn fri, ac yn gyfansoddwr gwych mewn rhyddiaeth; ond fel cyfieithydd ystwyth a da y gwasanaethodd ei genedlaeth fwyaf. Noda G. Lleyn y llyfrau canlynol wedi iddo eu dwyn allan:—1, Bucheddau'r Apostolion. 2. Gwirionedd y Grefydd Gristionogol, cyfieithiad o waith Hugo Grotius. 3. Holl ddyledswydd dyn, cyf. 4. Prif ddyledswyddau Cristion, cyf. 5. Athrawiaeth yr Eglwys, cyf. 6. I'regeth yn nghylch gofalon bydol—pregeth angladdol oedd hon, ond ni cheir son am y gwrthddrych o'i mewn ond yn unig yn y rhagymadrodd). 7. Pregeth ar Adgyfodiad Crist. ROBERT WILLIAMS, A.M., Periglor Llangar, a anwyd yn 1748, ac a fu farw yn 1825. Claddwyd yntau wrth hen Eglwys Llangar, yn agos i fedd ei gynoeswr a'i flaenorydd E. Samuel. Yr oedd yn fardd a llenor gwych, ac yn wr tra dysgedig. Sonit am dano gyda pharch gan Dr. Owen Thomas yn Nghofiant John Jones, Talysarn. Ceir yn y Gwyliedydd am 1826 awdlau marwnadol am dano gan Peter Llwyd o Gwnodl, a Gwilym Ysgeifiog,<noinclude><references/></noinclude> sn13osfd16zw57p9j129qkrspjoskjg Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/53 104 19802 37857 2022-08-13T00:49:32Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Dywed yr olaf ei fod yn foregodwr, yn ddyn diwyd, yn trin saith iaith, &c., ond eto yn Gymro i'r bôn. ROBERT WYNNE.-Ficer Gwyddelwern, bardd gwell na'r cyffredin, yn blodeuo yn nechreu y ddeunawfed canrif. EDWARD WYNNE.-Sefydlodd yntau yn Ficer Gwyddelwern yn 1713. Nis gwn a oedd yn fab neu ryw berthynas i'r diweddaf. Yr oedd yn fardd o gryn fri, ac yn feirniad mewn Eisteddfodau y cyfnod hwnw. Englynion o'i eiddo ef a ddewiswyd i'w gosod ar fedd Huw Morrus yn Llansilin. Ceir detholion o'i waith yn y Blodeugerdd. PETER LLWYD, o Gwnodl Fawr, yn agos i Gynwyd, oedd fardd o gyrhaeddiadau canmoladwy. Efe oedd "bardd" Cymdeithas Lenyddol Corwen, ac ymddengys iddo gyhoeddi cryn nifer o'i gyfansoddiadau, a gadael hefyd luaws ar ol mewn ysgrifen. Cyfeiriwyd eisoes at amryw o'i gynyrchion, a phe buasai gofod yn caniatau, gallesid dyfynu yn helaeth er rhoddi prawf o'i fedrusrwydd. JOHN JONES (''Sion Brwynog''), yn blodeuo tua diwedd y ganrif o'r blaen. Dywed J. Roberts, Llandrillo, mai yn agos i'r Ddwyryd yr oedd yn preswylio. Gwelir cywydd i'r Haf o'i waith yn Almanac Cain Jones am 1792. Ceir cryn gywreinrwydd yn nodweddu y cywydd, megys y gair ''haf'' yn terfynu bob yn ail linell ar ei hŷd, a chynwysa ambell darawiad hapus. "Gyda Gwen y rhodienaf, rhy fyr fydd hirddydd haf," meddai. Gobeithio fod yr hen frawd, er na wn nemawr o'i hanes, wedi cael yn ol ei ddymuniad, "yr ail fyd yn hyfryd haf." {{c|PENOD III.</br>TARDDIAD ENWAU.}} RHODDODD Meirion ab Tybiawn ab Cunedda Wledig ei enw ar Meirionydd. I Edeyrn y rhoddwyd Edeyrnion, a dyna sydd yn cyfrif am enw y cwmwd hwn. Gyda golwg ar yr enw Dyfrdwy<noinclude><references/></noinclude> 5ltqk4bgqd2xrsg4et5varsmdom4hu8 Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/54 104 19803 37858 2022-08-13T00:55:36Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>mae amrywiol farnau yn ffynu. Ymddangosodd dau lythyr dyddorol ar y mater yn y ''Bygones'', perthynol i'r ''Oswestry Advertizer'', yn ddiweddar, y rhai a ddodwn i mewn yma, gan ddefnyddio y cyfieithiad a ymddangosodd yn ngholofn "Cymru Fu" yn y. Genedl Gymreig. Yr ysgrifenwyr ydynt y Canon Williams, awdwr yr Eminent Welshmen, a'r Parch, R. Jones, Rotherhithe, golygydd gwaith Goronwy Owain:- "DYFRDWY (Dee).-Mae golygydd Y Cymrodor, tudal. 199, yn amheu y tarddiad o enw yr afon hon, yn y ''Gossiping Guide to Wales'', o 'Dwfr du,' ac yn hòni yn awdurdodol ei fod yn tarddu o dwfr, a dwy neu dwyfol. Megys yr wyf yn meddwl mai myfi a gynygiodd y tarddiad cyntaf, felly yr wyf eto yn myntumio ei fod yn gywir, a rhoddaf fy rhesymau am dano. Nis gallaf dd'od o hyd i dwy (dwyfol) mewn unrhyw eiriadur, ac y mae pob geiriadur o'r iaith Gymraeg genyf. Y rhai penaf ydynt Salesbury, Dr. Davies, Edward Llwyd, a Dr. Owen Pughe. Nid ydynt hwy yn dweyd dim mai 'dwyfol' yw 'dwy,' er fod Dr. O. Pughe yn rhoddi 'Dyfrdwy, y dwfr dwyfol,' yr hyn nid yw yn ddim ond haeriad, ac oddiyma y cafodd Y Cymrodor ei wybodaeth. Nid oes, pa fodd bynag, ddim awdurdod dros y tarddiad hwn. Gelwir yr afon bob amser gan breswylwyr presenol ei glànau yn 'Dwrdu,' neu y Dwfr du, ac enw tra dysgrifiadol o honi ydyw. Felly y gelwid hi yn amser ein gwron Cymreig, yr hwn a ysgrifenai ei enw Owen de Glendourdy. Yr Hen Gymraeg am ddwfr ydoedd dubr, a dobr, a'r Hen Wyddelaeg oedd dobur. Yna trwy feddaliad rheolaidd bi bh, dobhr yn Gymraeg a dobhar yn y Wyddelaeg; yn awr, ynganid bh felv, oddiwrth yr hyn y daeth dwfr yn Gymraeg, a thrwy gwtogiad dour neu dur; a dur yn y Wyddelaeg. Dobhra, dur, yn Gaelaeg, a dour yn y Fanawaeg. Hen ffurf du, yn y Gymraeg a'r Wyddelaeg, oedd dub, a dyna y ffurf a arferai yr Hen Frutaniaid pan oresgynasant yr Iwerddon. Cedwir y ffurf yn ei burdeb yn Dublin, sef Dulyn yn ol y Cymraeg presenol. Aeth y dub Gymreig a Gwyddelig drwy y treigliad arferol i dubh, a daeth y llythyren olaf, yn dwyn sain , yn aneglur, megys y gwelir yn ''tre'' am ''trev'', ''plwy'' am ''plwyv'', a lluaws o engreifftiau eraill, a'r diwedd fu ei gadael allan yn hollol. Mae afon fawr yn yr Iwerddon a elwir Blackwater neu Dwr-du. Mae dwy afon yn Ysgotland a elwir<noinclude><references/></noinclude> ioh3tvbnmwaupx3n6p3h2c88h1zn0j6 37859 37858 2022-08-13T01:02:26Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>mae amrywiol farnau yn ffynu. Ymddangosodd dau lythyr dyddorol ar y mater yn y ''Bygones'', perthynol i'r ''Oswestry Advertizer'', yn ddiweddar, y rhai a ddodwn i mewn yma, gan ddefnyddio y cyfieithiad a ymddangosodd yn ngholofn "Cymru Fu" yn y. Genedl Gymreig. Yr ysgrifenwyr ydynt y Canon Williams, awdwr yr Eminent Welshmen, a'r Parch, R. Jones, Rotherhithe, golygydd gwaith Goronwy Owain:— "DYFRDWY (''Dee'').—Mae golygydd ''Y Cymrodor'', tudal. 199, yn amheu y tarddiad o enw yr afon hon, yn y ''Gossiping Guide to Wales'', o 'Dwfr du,' ac yn hòni yn awdurdodol ei fod yn tarddu o dwfr, a ''dwy'' neu ''dwyfol''. Megys yr wyf yn meddwl mai myfi a gynygiodd y tarddiad cyntaf, felly yr wyf eto yn myntumio ei fod yn gywir, a rhoddaf fy rhesymau am dano. Nis gallaf dd'od o hyd i ''dwy (dwyfol)'' mewn unrhyw eiriadur, ac y mae pob geiriadur o'r iaith Gymraeg genyf. Y rhai penaf ydynt Salesbury, Dr. Davies, Edward Llwyd, a Dr. Owen Pughe. Nid ydynt hwy yn dweyd dim mai 'dwyfol' yw 'dwy,' er fod Dr. O. Pughe yn rhoddi 'Dyfrdwy, y dwfr dwyfol,' yr hyn nid yw yn ddim ond haeriad, ac oddiyma y cafodd ''Y Cymrodor'' ei wybodaeth. Nid oes, pa fodd bynag, ddim awdurdod dros y tarddiad hwn. Gelwir yr afon bob amser gan breswylwyr presenol ei glànau yn 'Dwrdu,' neu y Dwfr du, ac enw tra dysgrifiadol o honi ydyw. Felly y gelwid hi yn amser ein gwron Cymreig, yr hwn a ysgrifenai ei enw Owen de Glendourdy. Yr Hen Gymraeg am ddwfr ydoedd ''dubr'', a ''dobr'', a'r Hen Wyddelaeg oedd ''dobur''. Yna trwy feddaliad rheolaidd ''b'' i ''bh'', ''dobhr'' yn Gymraeg a ''dobhar'' yn y Wyddelaeg; yn awr, ynganid ''bh'' fel ''v'', oddiwrth yr hyn y daeth ''dwfr'' yn Gymraeg, a thrwy gwtogiad ''dour'' neu ''dur''; a ''dur'' yn y Wyddelaeg. ''Dobhra, dur'', yn Gaelaeg, a ''dour'' yn y Fanawaeg. Hen ffurf ''du'', yn y Gymraeg a'r Wyddelaeg, oedd ''dub'', a dyna y ffurf a arferai yr Hen Frutaniaid pan oresgynasant yr Iwerddon. Cedwir y ffurf yn ei burdeb yn ''Dublin'', sef ''Dulyn'' yn ol y Cymraeg presenol. Aeth y ''dub'' Gymreig a Gwyddelig drwy y treigliad arferol i ''dubh'', a daeth y llythyren olaf, yn dwyn sain , yn aneglur, megys y gwelir yn ''tre'' am ''trev'', ''plwy'' am ''plwyv'', a lluaws o engreifftiau eraill, a'r diwedd fu ei gadael allan yn hollol. Mae afon fawr yn yr Iwerddon a elwir Blackwater neu Dwr—du. Mae dwy afon yn Ysgotland a elwir<noinclude><references/></noinclude> dr5hum6atqq14rpnjowc28sepw4cq5y Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/55 104 19804 37860 2022-08-13T01:49:05Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>''Dee'', a dwy eraill a elwir ''Dye'', ac un arall ''Duv'' neu ''Duff'', oddiwrth eu lliw; a chadarnheir hyn oddiwrth ddwy afon yn swydd Ayr a elwir ''Dow-uisk'', unig ystyr yr hyn yw Dwfr du, heb unrhyw gyfeiriad at ddwyfoldeb. Yr enw Rhufeinig ar y ddwy ''Dee'' oedd ''Deva'', ac oddiwrth yr enw hwn y mae yn ddiau genyf y cafwyd ''dwy'' yn Gymraeg, gan fod ''wy'' yn air cyfystyr â'r Lladin ''e'', fel y mae yn amlwg oddiwrth y geiriau Cymraeg rhwyd, cwyr, eglwys, &c., oddiwrth ''rete, cera, ecclesia.'' Mae y syniad o ddwyfoldeb yn nglŷn â'r Ddyfrdwy yn perthyn i gyfnod cymhariaethol ddiweddar, megys i amser Spencer a Drayton. Yr awdwr boreuaf a ddyfynir yw Giraldus Cambrensis, a'r cwbl a ddywed ef yw-Trigolion y parthau hyn a haerant fod dyfroedd yr afon hon, y ''Douerdw''y, yn newid eu rhydau bob mis; ac fel y tueddo yn fwy tua Lloegr a Chymru, hwy a allant ddarogan gyda sicrwydd pa genedl fydd yn llwyddianus neu yn anffodus yn ystod y flwyddyn.'-R. WILLIAMS, Rhydycroesau. "Wele yn canlyn atebiad y Parch. Robert Jones, a gwelir mor ddeheuig y mae yn cyfarfod â'r holl wrthddadleuon:-'Mae Canon Williams o Rydycroesau yn gwadu cywirdeb fy nharddiad o'r gair 'Dyfrdwy.' Myn ef mai ystyr yr olddod ''dwy'' yw 'du' ac nid 'dwyfol' neu 'gysegredig,' megys yr hacrais i yn y ''Cymrodor''; a dymuna ef gael clod am y darganfyddiad. Haera yn mhellach mai oddiwrth Dr. Owen Pughe y cefais i fy ngwybodaeth ar y mater. Mae efe yn gyfeiliorus ar bob pen. Wrth drafod ei haeriadau, mi a'u cymeraf o'u gwrthol. Nid wyf hyd yr awr hon wedi ymgynghori â'r geiriaduron a nodir ganddo. Nid efe, ychwaith, yw darganfyddwr y ddamcaniaeth mai ffurf arall ar ''du'' yw ''dwy''. Os try efe i ''Pennant's Tours in Wales'': Llundain, 1810, cyf. ii., tudal. 215, efe genfydd fod Pennant, ganrif yn ol, yn dadleu yn erbyn y tarddiad neillduol hwnw: diau ei fod wrth wneud hyny yn dadleu yn erbyn y tarddiad a dderbynid yn gyffredin yn ei oes ef. Os trown i'r mater mewn dadl, y mae geirdarddiad fy ngwrthwynebydd yr un mor anghywir. Er mwyn gwrthbrofi golygydd Y ''Cymrodor'', y mae efe yn troi i'w eiriaduron, Gresyn braidd ei fod wedi aflonyddu ar yr hyn ag y mae ysgolheigion yn ddiweddar wedi ei ganiatau i'r gweddillion hyn o'r amser a fu. Oddieithr, efallai, gasgliadau cyfyngedig Dafis a Llwyd, ni ddaeth allan o'r wasg erioed lyfrau<noinclude><references/></noinclude> 4nlpb1mkripkc4mmm8wseoawoyxr5dh Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/56 104 19805 37861 2022-08-13T01:58:13Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ag y gellid dibynu llai arnynt. Nid wyf yn dweyd eu bod yn ddiwerth. Buont, ac y maent eto, yn ateb rhyw bwrpas. Ond pan gyfyd unrhyw fater gwir bwysig, nis gellir dibynu ar eu hawdurdod. Er pan ymddangosasant hwy yn y byd, mae y wyddor o ieitheg gymhariaethol wedi dyfod i fodolaeth, a hyny gydag egni sydd yn diffodd y goleuadau llai hyny ger ei bron, er mai ychydig iawn o oleuni sydd yn angenrheidiol i egluro y pwnc dan sylw. Yn awr ''dwy'' neu ''dwyfol'' yw gwreiddair 'dwyfol,' cysegredig. Y mae yn gyd-darddedig â ''deva'' y Sanscrit, ''dea'' y Lladin, ''thea'' y Groeg, ''dia'' y Wyddelaeg, ''doué'' y Llydawaeg, a ''dwyw'' yr hen Gymraeg neu Frutanaeg. Ceir ef yn gyfansawdd na ''Gwasdwy'', neu ''Gwasduy'' fel y mae yn y ''Record of Carnarvon'', ac yn ''meudwy''; ac yn y ddwy engraifft hyn yr ystyr yw '''dwyfol''.' Ond gan nad wyf yn chwenych cyhoeddi golygiadau ieithyddol yn ''ex cathedra'', mi a ddyfynaf o awdwr ag y mae ei gyrhaeddiadau ieithyddol yn meddu enwogrwydd Ewropeaidd. Os try Canon Williams i ''Rhys's Lectures on Welsh Philology'', tudal. 325, efe a dderllyn yr hyn a ganlyn:-'The ''Dee, Deva'', probably means ''the goddess'', (that is, in contradistinction to the masculine ''god''); and as the river is still called in Welsh Dyfrdwy or Dyfrdwyf,- the water of the Divinity,' &c. Felly yr ysgrifena. Mr. Rhys. Ond myn y Canon blygu dwy neu dwyf i du er mwyn ategu ei ddamcaniaeth. Mae y geirdarddiad uchod yn cael ei gadarnhau yn yr ''Archeologia Cambrensis'' gan ysgrifenydd a ymgyfenwa 'Cereticus,' a gallwn dybio fod ei olygiadau yn cael eu derbyn gan y golygydd, y Parch. D. Silvan Evans, onide nid ymddangosasent yn y cyhoeddiad hwnw. (Cyf. v. o'r 4edd gyfres, tudal. 86). Mae y ffurfiau ''Dwyf'' a ''Dayw'' (ll., ''dwyfau'' a ''dwywiau'') i'w cyfarfod nid yn anfynych, a gwahanol ffurfiau ydynt ar yr enw ''Duw''; ac mewn geiriau fel ''Dwyf'' arferiad nid anfynych yw gadael allan yr derfynol with yngan y gair. Oddiwrth ''dwyf'' y daw ''dwyfol'' megys y ffurfir ''duwiol'' oddiwrth ''Duw##. Arferir Dyfrdwy a Dyfrdwyf am yr afon Dee yn yr iaith frodorol. Ond pa beth a ddywed tystiolaethau hanesyddol? Y maent i gyd yn ei erbyn. Ni wna efe gyfrif o Giraldus Cambrensis, fel yn byw mewn oes ddiweddar; ac eto ysgrifenai Giraldus wyth gan' mlynedd yn ol. Drayton a Spencer, er eu bod yn canu yn yr unfed ganrif ar bymtheg, a ystyrir ganddo fel caws llyffant. A oes arno eisieu<noinclude><references/></noinclude> r124syfitqe3v3zulolmwd74rxc7ys0 37862 37861 2022-08-13T02:05:45Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ag y gellid dibynu llai arnynt. Nid wyf yn dweyd eu bod yn ddiwerth. Buont, ac y maent eto, yn ateb rhyw bwrpas. Ond pan gyfyd unrhyw fater gwir bwysig, nis gellir dibynu ar eu hawdurdod. Er pan ymddangosasant hwy yn y byd, mae y wyddor o ieitheg gymhariaethol wedi dyfod i fodolaeth, a hyny gydag egni sydd yn diffodd y goleuadau llai hyny ger ei bron, er mai ychydig iawn o oleuni sydd yn angenrheidiol i egluro y pwnc dan sylw. Yn awr ''dwy'' neu ''dwyfol'' yw gwreiddair 'dwyfol,' cysegredig. Y mae yn gyd—darddedig â ''deva'' y Sanscrit, ''dea'' y Lladin, ''thea'' y Groeg, ''dia'' y Wyddelaeg, ''doué'' y Llydawaeg, a ''dwyw'' yr hen Gymraeg neu Frutanaeg. Ceir ef yn gyfansawdd na ''Gwasdwy'', neu ''Gwasduy'' fel y mae yn y ''Record of Carnarvon'', ac yn ''meudwy''; ac yn y ddwy engraifft hyn yr ystyr yw '''dwyfol''.' Ond gan nad wyf yn chwenych cyhoeddi golygiadau ieithyddol yn ''ex cathedra'', mi a ddyfynaf o awdwr ag y mae ei gyrhaeddiadau ieithyddol yn meddu enwogrwydd Ewropeaidd. Os try Canon Williams i ''Rhys's Lectures on Welsh Philology'', tudal. 325, efe a dderllyn yr hyn a ganlyn:—'The ''Dee, Deva'', probably means ''the goddess'', (that is, in contradistinction to the masculine ''god''); and as the river is still called in Welsh Dyfrdwy or Dyfrdwyf,— the water of the Divinity,' &c. Felly yr ysgrifena. Mr. Rhys. Ond myn y Canon blygu dwy neu dwyf i du er mwyn ategu ei ddamcaniaeth. Mae y geirdarddiad uchod yn cael ei gadarnhau yn yr ''Archeologia Cambrensis'' gan ysgrifenydd a ymgyfenwa 'Cereticus,' a gallwn dybio fod ei olygiadau yn cael eu derbyn gan y golygydd, y Parch. D. Silvan Evans, onide nid ymddangosasent yn y cyhoeddiad hwnw. (Cyf. v. o'r 4edd gyfres, tudal. 86). Mae y ffurfiau ''Dwyf'' a ''Dayw'' (ll., ''dwyfau'' a ''dwywiau'') i'w cyfarfod nid yn anfynych, a gwahanol ffurfiau ydynt ar yr enw ''Duw''; ac mewn geiriau fel ''Dwyf'' arferiad nid anfynych yw gadael allan yr derfynol with yngan y gair. Oddiwrth ''dwyf'' y daw ''dwyfol'' megys y ffurfir ''duwiol'' oddiwrth ''Duw##. Arferir Dyfrdwy a Dyfrdwyf am yr afon Dee yn yr iaith frodorol. Ond pa beth a ddywed tystiolaethau hanesyddol? Y maent i gyd yn ei erbyn. Ni wna efe gyfrif o Giraldus Cambrensis, fel yn byw mewn oes ddiweddar; ac eto ysgrifenai Giraldus wyth gan' mlynedd yn ol. Drayton a Spencer, er eu bod yn canu yn yr unfed ganrif ar bymtheg, a ystyrir ganddo fel caws llyffant. A oes arno eisieu<noinclude><references/></noinclude> hizz0uer48kdu9wvha2p63sofs3crim Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/57 104 19806 37863 2022-08-13T02:11:41Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>cyfnod o'r amseroedd cyn y diluw? Dywedir fod y cyfryw gofnodiad i'w gael yn achyddiaeth un o'n tywysogion Cymreig, sef 'Oddeutu yr adeg yma y crewyd y byd!' Mae yn wir nad oes un son am y traddodiad yn ein hen farddoniaeth Gymreig; ond y mae y neb sydd yn gynefin â'r hen feirdd yn gwybod nad ydynt yn ymwneud ond ychydig â chwestiynau dychymygol a chwedlonol o'r fath yma. Pa beth, ynte, yr wyf yn ail ofyn, yw y dystiolaeth hanesyddol a gawn gan yr hen ysgrifenwyr hyn? Cyhoedda Giraldus fod Deverdoeu, yr hyn yn ein hoes ni a fyddai Dyfrdwy neu Dyfrdwyf, wedi ei donio â dwyfoldeb, neu y rhagwybodaeth a'i galluogai i ragfynegi llwydd neu aflwydd i'r Celtiaid neu y Saeson. Michael Drayton, yn y nawfed caniad o'i ''Polyolbion'', a wna i Feirionydd ddadgan gydag ymffrost- {{center block| <poem> "The pearly Conway's head, as that of ''holy'' Dee, Renowned rivers both, their rising have in me.' </poem> }} Yn y degfed caniad efe a ddywed:- {{center block| <poem> 'Twice under earth her crystal head doth run; When instantly again Dee's ''holiness'' begun.' </poem> }} "Yr oedd hanesiaeth neu chwedloniaeth wedi argraffu yr un meddylddrych ar feddwl Spencer. Yn ei amser ef yr oedd yn hen nodwedd i'r afon. Efe a ddywed :- {{center block| <poem> 'And following Dee, which Britons long ygone Did call ''divine'', that doth by Chester tend,' </poem> }} "Nid oedd Milton a'i ddysgeidiaeth enfawr heb wybod am ei hanes, pan y llefarai am dir yn yr hwn {{c|'Deva spreads her ''wizard'' stream.'}} "A pha beth yw iaith ein Bardd Breiniol, yr hwn a gânt mor anwyl ac mor dda ein rhamantau Arthuraidd? A ydoedd efe yn anwybodus yn nghylch chwedloneg a llên gwerin y Celtiaid pan yn canu- {{center block| <poem> "As the South-west that blowing Bala lake Fills all the ''sacred'' Dee.' </poem> }} "Yr wyf yn hyderu y bydd i hyd yn nod y sylwadau brysiog hyn argyhoeddi Canon Williams ei fod wedi camgymeryd yn y<noinclude><references/></noinclude> shdc42a2w9ijpv1c673m08oppngpn3w 37864 37863 2022-08-13T02:12:34Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>cyfnod o'r amseroedd cyn y diluw? Dywedir fod y cyfryw gofnodiad i'w gael yn achyddiaeth un o'n tywysogion Cymreig, sef 'Oddeutu yr adeg yma y crewyd y byd!' Mae yn wir nad oes un son am y traddodiad yn ein hen farddoniaeth Gymreig; ond y mae y neb sydd yn gynefin â'r hen feirdd yn gwybod nad ydynt yn ymwneud ond ychydig â chwestiynau dychymygol a chwedlonol o'r fath yma. Pa beth, ynte, yr wyf yn ail ofyn, yw y dystiolaeth hanesyddol a gawn gan yr hen ysgrifenwyr hyn? Cyhoedda Giraldus fod Deverdoeu, yr hyn yn ein hoes ni a fyddai Dyfrdwy neu Dyfrdwyf, wedi ei donio â dwyfoldeb, neu y rhagwybodaeth a'i galluogai i ragfynegi llwydd neu aflwydd i'r Celtiaid neu y Saeson. Michael Drayton, yn y nawfed caniad o'i ''Polyolbion'', a wna i Feirionydd ddadgan gydag ymffrost— {{center block| <poem> "The pearly Conway's head, as that of ''holy'' Dee, Renowned rivers both, their rising have in me.' </poem> }} Yn y degfed caniad efe a ddywed:— {{center block| <poem> 'Twice under earth her crystal head doth run; When instantly again Dee's ''holiness'' begun.' </poem> }} "Yr oedd hanesiaeth neu chwedloniaeth wedi argraffu yr un meddylddrych ar feddwl Spencer. Yn ei amser ef yr oedd yn hen nodwedd i'r afon. Efe a ddywed :— {{center block| <poem> 'And following Dee, which Britons long ygone Did call ''divine'', that doth by Chester tend,' </poem> }} "Nid oedd Milton a'i ddysgeidiaeth enfawr heb wybod am ei hanes, pan y llefarai am dir yn yr hwn {{c|'Deva spreads her ''wizard'' stream.'}} "A pha beth yw iaith ein Bardd Breiniol, yr hwn a gânt mor anwyl ac mor dda ein rhamantau Arthuraidd? A ydoedd efe yn anwybodus yn nghylch chwedloneg a llên gwerin y Celtiaid pan yn canu— {{center block| <poem> "As the South—west that blowing Bala lake Fills all the ''sacred'' Dee.' </poem> }} "Yr wyf yn hyderu y bydd i hyd yn nod y sylwadau brysiog hyn argyhoeddi Canon Williams ei fod wedi camgymeryd yn y<noinclude><references/></noinclude> 2iwt0eyowabox7jltlw4vqo10qz2hc2 Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/58 104 19807 37865 2022-08-13T02:16:46Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>mater hwn, ac na cheisia efe eto ddinystro geirdarddiad sydd yn gosod ar gof a chadw un o'r tarddodiadau mwyaf dyddorol a rhamantus yn nglŷn â'n gwlad ac a'n hiaith."—GOLYGYDD ''Y Cymrodor'', Ficerdy All Saints, Rotherhithe. Mae, o leiaf, ddau ddyfaliad arall am darddiad y gair. Un ydyw, y dybiaeth fod y gair yn deilliaw oddiwrth y fan lle y cychwyna mewn dwy ffynon yn mhlwyf Llanuwchllyn. Dyna yr ystyr a geir mewn traddodiad braidd yn gyffredinol yn y plwyf a enwyd. Bu yn gred gan lawer hefyd unwaith mai ystyr y gair yw y drydedd afon. Fel hyn:—Y Gyn-wy (Conwy)—yr afon gyntaf; yr El-wy—yr ail afon; y Dryd-wy—yr hwn a lygrwyd mewn amser yn Ddyfrdwy, Yn y modd hwn yr ydym yn rhy gyfoethog mewn dyfaliadau, nes y mae yn anhawdd penderfynu pa rai i'w gwrthod, a pha un i'w dderbyn. Y mae y dysgedig Pennant yn gwrthod y Dwr—dwy, am nad oedd, meddai ef, yn tarddu o ddwy ffynon; ond ystyriwn bobl Llanuwchllyn yn uwch awdurdod ar fater o'r fath nag estron fel efe, na bu, efallai, erioed yn y fan. Ychydig o gyfathrach oedd rhwng trigolion pen uchaf Penllyn, lle y cychwyna y ffrwd ei rhawd, â gwaelod Edeyrion yn yr hen ganrifoedd, yr hyn, dybiwn, a aiff yn mhell yn erbyn tybied i enw lleol felly gerdded mor bell. Tybiwn mai y peth goreu a allwn ni wneud ydyw gadael y mater i'r darllenydd ei benderfynu, os gall, a dweyd fel esboniad yr hen bregethwr ar "y swmbwl yn y cnawd," mai ein barn ydyw na wyr neb pa syniad sydd yn fwyaf cywir. Nid oes genym un gwrthwynebiad, hyd nes y daw yr afon ei hunan i ddweyd ei bam ar y mater, i'r darllenydd gymeryd ei ddewis. {{c|PENOD IV.</br>EISTEDDFODAU EDEYRNION.}} Y MAE yr Eisteddfod Gymreig yn hen sefydliad, wedi ei drosglwyddo drwy yr oesau er y canrifoedd cyntaf. Diau fod llawer tro wedi bod ar eu byd hwy fel pobpeth isloerawl arall. Byddent weithiau mewn gauaf du, gwgus, a phryd arall dan dywyniad siriol huan haf. Ceir yn ngwaith Pennant (vol. ii., cd. 1810)<noinclude><references/></noinclude> cpg9hdxsb67vczlp5d106isa5y8o7jv Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/59 104 19808 37866 2022-08-13T02:20:39Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>draethawd manwl a dysgedig yn rhoddi hanes yr Eisteddfodau yn Nghymru, yn nghyda darluniad da o'r prif gymeriadau yn nglŷn â hwy. Bu y beirdd yn cael eu dal mewn bri mawr yn nheuluoedd y tywysogion Cymreig, ac yn mhlith y prif fonedd. Derbynient ffafrau mewn cyflawnder, cynaliaeth gysurus, ac amddiffyniad i'w personau, ac ystyrid gwerth bardd yn gyfartal i bris 126 o wartheg. Tra y mae lluaws o bethau wedi codi yn y farchnad er y dyddiau dedwydd hyny, ofnwn fod bardd wedi myned i lawr gryn lawer yn marn y byd. Ystyrir dyn bellach yn llawer pwysicach na bardd. Ond âg Eisteddfodau y parth hwn o wlad yr awen y mae a fynom ni, ac ni chaniata gofod ond i wneud nodiadau byrion. Yr oedd rhai o wŷr Edeyrnion yn wyddfodol ac yn cymeryd rhan yn yr Eisteddfod a gynaliwyd yn Nglynceiriog ddydd Iau y Dyrchafael, 1743—Y barnwr yn yr Eisteddfod hòno oedd Sion Prys, yr Almanaciwr dysgedig o Fryn Eglwys, ac Arthur Jones o Gyldini oedd yr enillydd. Fel hyn y canai y naill i'r llall— {{center block| <poem> "Arthur heb wâd yw athro'r beirdd, Gan hwn y ceir canghenau cerdd; De'wch, blant, yn bendant i'r bwrdd, I godi hwn i'r gadair hardd." </poem> }} Yr oedd Harri Parry o Graig-y-gath yn rhigymu yno yn ol ei arfer. Un o'r clerfeirdd oedd ef, ond bu mor anturus unwaith a myned i ymryson barddonol gyda Twm o'r Nant; ond dywedai Twm— {{center block| <poem> "Dolen a chortyn dwylath I grogi y gwr o Graig y gath." </poem> }} Cynelid cynulliadau y beirdd y cyfnod hwn mewn tafarndai, ac arferir cryn ryddid ar iaith pan y gelwir rhai o honynt yn Eisteddfodau o gwbl. Canu yn ddifyfyr y byddai y cystadleuwyr yn gyffredin, a'r goreu ar yr oll a ystyrid yn ben bardd y dydd. Lled ddireol fyddai amryw o'r rhai a ystyrient eu hunain yn blant Ceridwen, ac aml yr yfent yn helaethach o drwyth yr heidden nag o'r awen wir. Mae traddodiad yn ffynu fod Eisteddfod wedi ei chyhoeddi i fod yn Nghorwen unwaith, ac i fardd ddyfod ar ei drafael i chwilio am dani. Erbyn cyrhaedd y ty ni<noinclude><references/></noinclude> susnlco8y1fj0erwpafh60woci71kmt Tudalen:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf/60 104 19809 37867 2022-08-13T02:31:31Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>welai ond un bardd wedi meddwi, a dau delynor mewn ymryson; ac yna dywedai— {{center block| <poem> "Eisteddfod hynod i'w henwi—yw hon, ::A'i hanes yn ddigri'; :Dau delynor yn anfodloni, :A dyn o'i hwyl—dyna hi." </poem> }} Cymerai rhai dynion hoff o segurdod a'r gyfeddach arnynt eu bod yn feirdd weithiau, er mwyn cael ymgysgodi yn ffafrau gwyr haelionus,—dynion na cheid awen yn eu penau mwy nag y ceir afalau yn tyfu ar bren onen. Un o'r tylwyth hwn, debygid, oedd y teiliwr o Benllyn y sonia Ap Vychan am dano, yr hwn a gredai mewn llenwi ei gylla ar draul eraill ar gyfrif y ddawn a dybiai oedd ganddo. Ond gwnaed deddf y gorfodid ef i dalu dros y cwmni oll os na allai wneud proest neu englyn iddo ei hunan o fewn cylch amser penodol. Ar ol bir ystyriaeth daeth allan y llinell hon—— {{c|"Dyma ddyn o Benllyn bwt."}} Ond yn ei fyw ni allasai fyned yn mhellach; ond o drugaredd ato gorphenwyd y proest drosto gan un arall— {{center block| <poem> "A dawn hael o dan ei het: A raid i we'ydd a phrydydd ffrwt, Neu deiliwr sal dalu'r siot." </poem> }} Yn y flwyddyn 1789 cynaliwyd Eisteddfod ar raddfa eangach na'r cyffredin yn Nghorwen, o dan arwydd Owain Glyndwr. Y llywydd oedd Thomas Jones y Cyllidydd, ac yr oedd yn wyddfodol yr enwogion Twm o'r Nant, R. Davies, Nantglyn, Jonathan Huws, Robert Williams, Trerhiwaedog, Gwallter Mechain, &c. Rhoddodd y llywydd y testynau canlynol i ganu arnynt:—1. Adferiad iechyd Sior y III.; 2. Y Frenhines Siarlot; 3. Mr. Pitt; 4 Etifedd Nannau; 5. Pont Corwen; 6. Yr Ysgyfarnog; 7. Dr. Willis, meddyg y brenin; 8. Owain Glyndwr; 9. Arglwydd Bagot; 10. Adardy Rug; 11. Cymdeithas y Gwyneddigion. Dyma englyn a gyfansoddwyd i Bont Corwen yn yr Eisteddfod— {{center block| <poem> "Saith gameg hardd-deg yw hi—seth ganllaw ::Syth gynllwyn dwfr dani; :Syth glwm saith gloer yn poeri, :Safnau'r llwnc nas ofner lli." </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> k38nm4wxr4coeycnedx26ve3pjrq26u Tudalen:Profedigaethau Enoc Huws.pdf/124 104 19810 37868 2022-08-13T02:47:00Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Mi greda hyny'n hawdd," ebe Thomas, "achos pwy fase'n ffasiwn ffwl? Peth arall ydw i isio ofyn i chi, Sem, yn mhw wlad y daru'r Indigo Jones 'ma ddusgyfro'r baco?—ddyliwn mai yn rhai o'r gwledydd tramor ene?" "Ie, Thomas, yn Bristol," ebe Sem. "Ho, felly," ebe Thomas, "dene sut mae cymin o sôn am faco Bristol, ond dydw i'n hidio fawr am dano fo—well gen' i fy hun faco Caer, ond pawb at i ffansi, fel y deydodd y dyn wrth roi cusan i'r gaseg. Ond dene ddigon ar nene. Y gwaetha arna i ydi ar ol i mi gael gwybodaeth i sicrwydd ar bethe fel hyn, y mod i'n 'u anghofio nhw'n union. Ond deydwch i mi, —mae o'n taro i meddwl i—oedd ene ddim rhw saer maen go glyfar es talwm o'r enw Indigo Jones, ddaru neud tŵr Llunden, Pont Llanrwst, Castell Rhuddlan, Castell Carnarvon, a lot o bethe fel ene, mae rhw aco gen' i glywed am ddyn tebyg arw i'r Indigo Jones 'ma?" "Mae'r pethe ydach chi'n sôn am danyn nhw, Thomas," ebe Sem, "wedi'u gneud cyn y cyfnod Cristionogol—o dan yr hen oruchwyliaeth—rai miloedd o flynyddoedd cyn i Indigo Jones gael ei eni, ac felly 'does dim sail i gredu yr hanes." "Gwarchod pawb!" ebe Thomas, "ac fel y clywch chi bobol yn siarad sy' ddim yn sgolors, nac yn gwbod dim am hanesyddiaeth! Ond dowch i ni ddwad yn nês gartre, Sem, achos yr ydw i wedi sylwi pan aiff pobol i sôn am bethe sy cyn co' dyn nad ydyn nhw ddim yn byticlar yn ôl am rhw fil neu ddwy o flynyddoedd. Deydwch i mi oes ene rw sein i Bwllygwynt ene ailgychwyn?" "Dim, Thomas, cyn belled ag y gwn i, ac yr ydw i'n gwbod cymin a neb ar y pen ene," ebe Sem. "Nag oes, ddyliwn," ebe Thomas, "y syndod ydi fod o wedi dal cyd. Wyddoch chi be, Sem, mae'n rhaid fod yr hen Waith ene wedi costio dialedd o arian i rwfun, a mi wranta fod lot o honyn nhw, erbyn hyn, yn rhegi 'u manars yn braf ac yn barod i dywlu'r hen Drefor i lawr y shafft, achos mi gymra fy llw mai fo sy wedi 'u boddro nhw." "I boddro nhw, Thomas? be'dach chi'n feddwl? Bydase'r Capten wedi cael i ffordd ei hun—a fy ffordd ine hefyd, o ran hyny—mi fase Pwllygwynt yn talu'n iawn, achos y mae yno wlad o blwm, bydase nhw'n myn'd ato yn y ffordd iawn," ebe Sem. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> i9y7grkin8bx4ff2le383tgwtd6nd09 Tudalen:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf/76 104 19811 37871 2022-08-13T03:46:27Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'rydwyf yn hoffi eich enw—Mr. Green; 'rydwyf yn gobeithio yn fawr mai ''ever-green'' fyddwch chwi." Yr oedd ef a'r Hybarch. Richard Humphreys yn siarad â'u gilydd rywbryd, am ryw ddyn mewn rhyw fan. Yr oedd y dyn yn aelod crefyddol, ond yr oedd yn wr hynod o siaradus; siaradai lawer mwy na'i ran ar bob mater. Rhoddai ei fys ya mrowes pawb, byddai yn uchel ei gloch ynglŷn â phob amgylch— iad, a chyfodai yr ordd fawr i guro pawb a phob peth, heb ddim awdurdod yn perthyn i'w ordd fawr ef. "Mae hwn a hwn yn aelod o'r corff, onid ydyw Mr. Humphreys?" ebe Dafydd Rolant. "Ydyw, mae'n debyg ei fod o," ebe yr heu batriarch. "Pa aelod o'r corff ydych yn feddwl ydi o, Mr. Humphreys?" "Ei dafod o," oedd yr ateb ffraeth." Ymwelydd mynych â Llwynteg, yn mlynyddoedd olaf ei oes, ydoedd y diweddar Barch. Edward Price, Bangor Birmingham a Llanwyddelen cyn hyny. Da y gwyr pawb a adwaenent y gwr hwnw, mai nid yn fynych y cyfarfyddid â neb llawnach o ffraethineb. A phan y delo dau ffraeth at eu gilydd, nid gwaith anhawdd ydyw taro tân. Yr oedd gan Mr. Price yn niwedd ei oes set o ddanedd prydferth, ac yr oedd ef a Dafydd Rolant wedi bod yn siarad â'u gilydd yn eu cylch amryw weithiau. Daeth Mr. Price i Llwynteg hebddynt un diwrnod, a phwy oedd yn agor y drws iddo y diwrnod hwnw ond gwr y ty ei hun. Ac wedi ei wahodd i mewn, a bron cyn iddo gael amser i eistedd i lawr, gofynai Dafydd Rolant iddo, "Mr. Price, lle mae eich danedd chwi?" Yr unig ateb swta a roddwyd oedd, "Mae nhw yn y mhocet i." Un o'r lliaws y darfu Mr. a Mrs. David Rowland ffurfio cydnabyddiaeth â hwy yn Llandrindod oedd J. W. Stephens, Ysw., Y.H., Llechryd. Daeth Mr. Stephens i Benual, i edrych amdanynt ar ddiwedd un haf, pryd yr oedd yn aros yn Penrhyn dyfi, gerllaw Machynlleth. Daeth Mr. Meredith, y Penrhyn, gydag ef i Bennal. Athra yr oedd y ddau yn agor gate y<noinclude><references/></noinclude> a0ppilm5mk22d0ypridynrt461opide Tudalen:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf/77 104 19812 37872 2022-08-13T03:53:12Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ffrynt, gwelent Dafydd Rolant ar ben coeden yn yr ardd, yn hel eirin. Crossasant ar eu hunion ato, heb droi i'r ty. Ac ebe fe wrthynt cyn symud o'i le, "Sut yr ydach chwi, Mr. Meredith? Sut yr ydach chwi, Mr. Stephens bach? Yn wirionedd ina, welais i rodsiwn beth; or uchled 'rydw i wedi myn'd, 'dydw i ddim yn rhy uchel eto i siarad â dynion fel chwi." Gyda llawer o afiaeth un diwrnod desgrifiai ddwy wraig dalentog yn siarad. Deuai y naill gyffelybiaeth ar ol y llall at ei wasanaeth ar y funyd, yn y desgrifiad hwn. Tranoeth dydd Nadolig 1887, yr oedd gwraig siriol a siaradus yn Llwynteg i dê. Yr oedd pregethwr yn aros yn y ty, mewn ystafell arall. Clywai y pregethwr swn y siarad, ac adnabyddai y lleisiau, ond dim ychwaneg. Gyda gwyll y nos, sef rhwng tywyll a goleu, aeth y pregethwr i'r gegin. Yr oedd y wraig ddieithr erbyn hyn wedi ymadael, Eisteddai Dafydd Rolant ar ei ledorwedd ar y bwrdd, ac eisteddai gwraig y ty yn y gadair siglo o flaen y tan. Meddai y pregethwr, "Yr oeddwn yn clywed llawer iawn o siarad yn y ty; a fu yma lawer o bobl ddieithr?" "Pobol ddieithr?" ebe Dafydd Rolant; "fu yma ddim ond un! Ni chlywsoch chwi ffasiwn siarad a'ch clustia 'rioed! Ond yr oedd ganddi glochydd iawn yn Mari yma. 'Rwy'n cofio'n dda clywed am ryw fachgen mawr oedd yn Cwmffernol. 'Roedd y bachgen wedi ei fagu mewn Cwm unig, 'rioed wedi bod oddi yno, nac wedi gwel'd fawr neb ond y clochydd-byddai hwnw yn myn'd yno weithiau, ac yn cael ei alw 'Fewyrth Shon' Ond rywbryd cafodd y bachgen ddillad nwddion, ac aeth gyda'i fam i'r Eglwys ar y Sul. Wedi myn'd adre, adroddai yn ei wiriondeb y pethau a welodd ac a glywodd yn yr Eglwys. 'Yr oedd yno,' meddai 'ryw ddyn tal, mewn gwisg wen at ei draed, yn ffraeo ffraeo, ffraeo, o hyd. Ond 'roedd fewyrth Shon y clochydd yn ei ateb o yn iawn.' Felly, 'roedd Mari yma yn glochydd iawn iddi hi." "Beth oedd y pwnc oedd ganddynt ?" gofynai y pregethwr.<noinclude><references/></noinclude> 2fpalo6u37pfsbxq1yq7sq7gpt4r6yp