Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 5476 38080 10044 2022-08-16T22:07:38Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki [[File:Y Tyst Dirwestol.jpg|bawd|400px]] Emyn gan [[w:Henry Lloyd (ap Hefin)|Henry Lloyd (ap Hefin)]] (1870-1946) yw '''I Bob Un Sy'n Ffyddlon''' :I bob un sydd ffyddlon ::Dan Ei faner Ef :Mae gan Iesu goron ::Fry yn nheyrnas nef :Lluoedd Duw a Satan ::Sydd yn cwrdd yn awr: :Mae gan blant eu cyfran ::Yn y rhyfel mawr. :::I bob un sydd ffyddlon, ::::Dan Ei faner Ef :::Mae gan Iesu goron ::::Fry yn nheyrnas nef. :Medd-dod fel Goliath ::Heria ddyn a Duw; :Myrdd a myrdd garchara ::Gan mor feiddgar yw; :Brodyr a chwiorydd ::Sy'n ei gastell prudd: :Rhaid yw chwalu'i geyrydd, ::Rhaid cael pawb yn rhydd. :::(Byrdwn) :Awn i gwrdd y gelyn, ::Bawb ag arfau glân; :Uffern sydd i'n herbyn ::A'i phicellau tân. :Gwasgwn yn y rhengau, ::Ac edrychwn fry; :Concrwr byd ac angau ::Acw sydd o'n tu! :::(Byrdwn) [[Categori:Henry Lloyd (ap Hefin)]] [[Categori:Emynau]] 2ioygymwxbkq04ret3gmexrb0t63gfm 104 11631 38082 21962 2022-08-16T23:23:08Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Careg Fedd Y Parch David Williams, Llysyfronydd.jpg|bawd|CAREG-FEDD Y PARCH DAVID WILLIAMS, LLYSYFRONYDD.]] credwn iddo gymeryd lle gryn lawer yn gynt. Wedi ceisio gwneyd Mr. Williams yn Annibynwr yn nechreu ei oes, y mae yr un llyfr yn ceisio ei wneyd yn Annibynwr o'i urddiad yn mlaen. Dywedir iddo gael ei ordeinio yn ol trefn yr Annibynwyr. Y mae hyn yn anghywir. Y mae y traddodiad am ei ordeiniad yn gyffelyb i eiddo Morgan John Lewis. Methai y ddeadell fechan yn yr Aberthyn a chael gweinyddiad cyson o'r ordinhadau gan offeiriad Methodistaidd; yr oedd Davies heb ddyfod eto i Gastellnedd, a Jones heb ddyfod i Langan ; nid oedd yr aelodau yn foddlawn myned i gymuno at offeiriaid digrefydd yr egiwysi cymydogaethol, ac felly anfonasant at Daniel Rowland i geisio cyfarwyddyd. Ei gyngor ef oedd ar iddynt ordeinio David Williams. Hyny a wnaethant, a gweinyddodd yntau yr ordinhadau yn y lle hyd ddydd ei farwolaeth. Nid oes hanes i weinidogion Ymneillduol gael eu galw i gymeryd rhan yn y ddefod; y mae yn fwy na thebyg mai cynllun eglwys y New Ìnn a ddilynwyd. Dengys yr hanes pa mor rhyddfrydig oedd Daniel Rowland; mor llac oedd y rhwymau a'u cysylltent wrth yr Eglwys Sefydledig, a'r modd yr oedd yn gallu ymddyrchafu goruwch mân ragfarnau yr Eglwyswyr a'r Ymneillduwyr. Yn yr un dull yn hollol yr ordeiniwyd Thomas Williams, a fu am flynyddoedd yn aelod gyda David Williams yn yr Aberthyn, yn weinidog Bethesda-y-Fro, fel y dengys cofnod yn llawysgrif yr hen fardd, John Williams, St. Athan. Parhaodd David Williams yn Fethodist gwedi ei ordeiniad fel cynt, ac eglwys Fethodistaidd yw yr Aberthyn hyd y dydd hwn. Gweinyddai swper yr Arglwydd yno yn fisol, ac ar y cyfryw achlysuron ymgynullai ato liaws o grefyddwyr yr ardaloedd o gwmpas. Ni roddodd i fynu deithio ychwaith; mynychai y Cyfarfodydd Misol a'r Cymdeithasfaoedd; ac elai o gwmpas trwy Gymru i efengylu yr un fath a'i frodyr. Yr ydoedd yn ŵr cadarn yn yr Ysgrythyrau. A dywedir mai efe a ddysgodd ffordd Duw yn fanylach i Jones, Langan, ac a fu yn arweinydd i'r gŵr enwog hwnw mewn duwinyddiaeth. Tynerwch a nodweddai ei weinidogaeth. Nid Boanerges ydoedd, yn sefyll ar goryn Ebal, ac yn taranu melldithion uwchben anwir fyd; ond Mab Dyddanwch, yn cymhwyso y Balm o Gilead at glwyfau y rhai oeddynt yn archolledig a briw. Enillgar ydoedd o ran dawn, a melus odiaeth o ran llais. Dywed John Evans, o'r Bala, am dano: Gŵr tirion oedd efe, mwynaidd iawn, a phregethwr hynod o iraidd a gwlithog." Gyda golwg arno ef a John Belsher, ychwanega yr un gŵr : "Bu y ddau hyn yn dyfod atom bob yn ail dros rai blynyddoedd, yn ngwyneb llawer o iselder ac anhawsderau, Nid oeddem ni ond tlodion i gyd, ac o'r braidd y gallem roddi llety a thipyn o fwyd iddynt, wedi iddynt, trwy fawr ymdrech, ddyfod atom. Byddai y brodyr yn y Deheudir yn garedig yn eu cynorthwyo, onide nis gallent dalu eu ffordd ar eu teithiau." Cafodd David Williams lawer o drafferth yn yr Aberthyn; daeth Sabeliaeth i mewn i'r eglwys, a bu yn achos llawer o ddadleu ac ymrafaelio. Ond cadwodd ef ffurf yr athrawiaeth iachus, a bu farw mewn tangnefedd, gan adael Bro Morganwg mewn galar ar ei ol. Gweddus cofnodi fod Mr. Williams yn frawd yn ol y cnawd i'r enwog fardd, John Williams, St. Athan, awdwr yr emyn ardderchog:— "Pwy welaf Edom yn dod'?"<noinclude><references/></noinclude> i7aeeyx58fpe31rv8ot95oxkcy06hxe 38083 38082 2022-08-16T23:26:20Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Careg Fedd Y Parch David Williams, Llysyfronydd.jpg|bawd|CAREG-FEDD Y PARCH DAVID WILLIAMS, LLYSYFRONYDD.]] credwn iddo gymeryd lle gryn lawer yn gynt. Wedi ceisio gwneyd Mr. Williams yn Annibynwr yn nechreu ei oes, y mae yr un llyfr yn ceisio ei wneyd yn Annibynwr o'i urddiad yn mlaen. Dywedir iddo gael ei ordeinio yn ol trefn yr Annibynwyr. Y mae hyn yn anghywir. Y mae y traddodiad am ei ordeiniad yn gyffelyb i eiddo Morgan John Lewis. Methai y ddeadell fechan yn yr Aberthyn a chael gweinyddiad cyson o'r ordinhadau gan offeiriad Methodistaidd; yr oedd Davies heb ddyfod eto i Gastellnedd, a Jones heb ddyfod i Langan ; nid oedd yr aelodau yn foddlawn myned i gymuno at offeiriaid digrefydd yr egiwysi cymydogaethol, ac felly anfonasant at Daniel Rowland i geisio cyfarwyddyd. Ei gyngor ef oedd ar iddynt ordeinio David Williams. Hyny a wnaethant, a gweinyddodd yntau yr ordinhadau yn y lle hyd ddydd ei farwolaeth. Nid oes hanes i weinidogion Ymneillduol gael eu galw i gymeryd rhan yn y ddefod; y mae yn fwy na thebyg mai cynllun eglwys y New Ìnn a ddilynwyd. Dengys yr hanes pa mor rhyddfrydig oedd Daniel Rowland; mor llac oedd y rhwymau a'u cysylltent wrth yr Eglwys Sefydledig, a'r modd yr oedd yn gallu ymddyrchafu goruwch mân ragfarnau yr Eglwyswyr a'r Ymneillduwyr. Yn yr un dull yn hollol yr ordeiniwyd Thomas Williams, a fu am flynyddoedd yn aelod gyda David Williams yn yr Aberthyn, yn weinidog Bethesda-y-Fro, fel y dengys cofnod yn llawysgrif yr hen fardd, John Williams, St. Athan. Parhaodd David Williams yn Fethodist gwedi ei ordeiniad fel cynt, ac eglwys Fethodistaidd yw yr Aberthyn hyd y dydd hwn. Gweinyddai swper yr Arglwydd yno yn fisol, ac ar y cyfryw achlysuron ymgynullai ato liaws o grefyddwyr yr ardaloedd o gwmpas. Ni roddodd i fynu deithio ychwaith; mynychai y Cyfarfodydd Misol a'r Cymdeithasfaoedd; ac elai o gwmpas trwy Gymru i efengylu yr un fath a'i frodyr. Yr ydoedd yn ŵr cadarn yn yr Ysgrythyrau. A dywedir mai efe a ddysgodd ffordd Duw yn fanylach i Jones, Langan, ac a fu yn arweinydd i'r gŵr enwog hwnw mewn duwinyddiaeth. Tynerwch a nodweddai ei weinidogaeth. Nid Boanerges ydoedd, yn sefyll ar goryn Ebal, ac yn taranu melldithion uwchben anwir fyd; ond Mab Dyddanwch, yn cymhwyso y Balm o Gilead at glwyfau y rhai oeddynt yn archolledig a briw. Enillgar ydoedd o ran dawn, a melus odiaeth o ran llais. Dywed John Evans, o'r Bala, am dano: Gŵr tirion oedd efe, mwynaidd iawn, a phregethwr hynod o iraidd a gwlithog." Gyda golwg arno ef a John Belsher, ychwanega yr un gŵr : "Bu y ddau hyn yn dyfod atom bob yn ail dros rai blynyddoedd, yn ngwyneb llawer o iselder ac anhawsderau, Nid oeddem ni ond tlodion i gyd, ac o'r braidd y gallem roddi llety a thipyn o fwyd iddynt, wedi iddynt, trwy fawr ymdrech, ddyfod atom. Byddai y brodyr yn y Deheudir yn garedig yn eu cynorthwyo, onide nis gallent dalu eu ffordd ar eu teithiau." Cafodd David Williams lawer o drafferth yn yr Aberthyn; daeth Sabeliaeth i mewn i'r eglwys, a bu yn achos llawer o ddadleu ac ymrafaelio. Ond cadwodd ef ffurf yr athrawiaeth iachus, a bu farw mewn tangnefedd, gan adael Bro Morganwg mewn galar ar ei ol. Gweddus cofnodi fod Mr. Williams yn frawd yn ol y cnawd i'r enwog fardd, John Williams, St. Athan, awdwr yr emyn ardderchog:— "Pwy welaf Edom yn dod'?" {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> aau6eckyuzl5e8jzdbxfvelo90ikbym 104 11632 38087 21963 2022-08-17T01:22:17Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ef i'w dy, gan ei letya fel brenin. "Dychwelais inau adref dranoeth," meddai, " a'r dagrau yn llifo dros fy ngruddiau, o wir dosturi at drigolion tlodion Tenby." Sut y bu yn y sessiwn nis gwyddom. Y tebygolrwydd yw i'r Arglwydd, yn ol ei arfer, i'r rhai a garant ei enw, amddiffyn ei was, a'i ddwyn yn ddyogel allan o fysg y llewod. Y mae hanes John Harris, o'r ymraniad allan, yn gorwedd dan gryn dywyllwch. Dywedir iddo, yn yr argyfwng hwnw, gymeryd plaid Harris; a phan y deallodd fod y blaid yn gwanhau, ac yn rhwym o ddarfod, iddo, fel y cynghorwr John Sparks, o Hwlffordd, ymuno a'r eglwys Forafaidd. Am John Harry, o Dreamlod, dywedir mai brodor o ranau uchaf Penfro ydoedd, ac mai tuag adeg y diwygiad y symudodd i lawr i odreu y sir. Cawn y cyfeiriad cyntaf ato yn nghofnodau Trefecca yn nglyn a Chymdeithasfa Fisol Llangwg, neu Llangwm, Gorph. 16, 1744. Yno penderfynwyd fod y brawd John Harry yn cael ei gymeradwyo, a'i fod i gynghori fel o'r blaen hyd y Gymdeithasfa Fisol nesaf, [[Delwedd:Beddrod John Harry, Treamlod, Sir Benfro.jpg|canol|300px|BEDDROD JOHN HARRY, TREAMLOD, SIR BENFRO. (Yma hefyd y claddwyd ei fab, y Parch. Evan Harris, a'i wyr, y Parch. Thomas Harris.)]] tan arolygiaeth y brawd William Richard. Yn Nghymdeithasfa Fisol Hwlffordd, Ionawr 28, 1745, penderfynwyd fod y brodyr John Harry, a John Morris, gan eu bod yn addysgu mewn ysgol, i gynghori gymaint ag a fedrant yn gyson a gofal yr ysgolion. Ymddengys fod John Harry yn ddyn tra gweithgar, ac yn dal gafael ar bob cyfleustra i gynghori ei gyd-bechaduriaid gyda golwg ar eu mater tragywyddol. Lletyai unwaith mewn ffermdy, ac nid esgeulusodd rybuddio y rhai a weinyddent yno. Boreu dranoeth, gofynai y feistres i'r llances o forwyn oedd yno: "Dos a botasau y gŵr dyeithr iddo." "Nac af fi, yn wir," oedd yr ateb. "Paham hyny? "F'wed wrthw i mod i yn bechadur," meddai yr eneth. Prawf diymwad nad esgeulusai efe unrhyw gyfle i wneyd daioni. Yr oedd gan yr hynod Rowland Hill feddwl uchel am dduwioldeb John Harry. Pregethai Mr. Hill unwaith yn Nhre- amlod, gwedi i'r hen gynghorwr farw; ond yr oedd y weddw, a'i fab, y Parch. Evan Harris, yn preswylio yno ar y pryd.<noinclude><references/></noinclude> mdbqs6caczv7ewep8zqwpjwet3rc698 38088 38087 2022-08-17T01:22:29Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ef i'w dy, gan ei letya fel brenin. "Dychwelais inau adref dranoeth," meddai, " a'r dagrau yn llifo dros fy ngruddiau, o wir dosturi at drigolion tlodion Tenby." Sut y bu yn y sessiwn nis gwyddom. Y tebygolrwydd yw i'r Arglwydd, yn ol ei arfer, i'r rhai a garant ei enw, amddiffyn ei was, a'i ddwyn yn ddyogel allan o fysg y llewod. Y mae hanes John Harris, o'r ymraniad allan, yn gorwedd dan gryn dywyllwch. Dywedir iddo, yn yr argyfwng hwnw, gymeryd plaid Harris; a phan y deallodd fod y blaid yn gwanhau, ac yn rhwym o ddarfod, iddo, fel y cynghorwr John Sparks, o Hwlffordd, ymuno a'r eglwys Forafaidd. Am John Harry, o Dreamlod, dywedir mai brodor o ranau uchaf Penfro ydoedd, ac mai tuag adeg y diwygiad y symudodd i lawr i odreu y sir. Cawn y cyfeiriad cyntaf ato yn nghofnodau Trefecca yn nglyn a Chymdeithasfa Fisol Llangwg, neu Llangwm, Gorph. 16, 1744. Yno penderfynwyd fod y brawd John Harry yn cael ei gymeradwyo, a'i fod i gynghori fel o'r blaen hyd y Gymdeithasfa Fisol nesaf, [[Delwedd:Beddrod John Harry, Treamlod, Sir Benfro.jpg|canol|300px|BEDDROD JOHN HARRY, TREAMLOD, SIR BENFRO. (Yma hefyd y claddwyd ei fab, y Parch. Evan Harris, a'i wyr, y Parch. Thomas Harris.)]] tan arolygiaeth y brawd William Richard. Yn Nghymdeithasfa Fisol Hwlffordd, Ionawr 28, 1745, penderfynwyd fod y brodyr John Harry, a John Morris, gan eu bod yn addysgu mewn ysgol, i gynghori gymaint ag a fedrant yn gyson a gofal yr ysgolion. Ymddengys fod John Harry yn ddyn tra gweithgar, ac yn dal gafael ar bob cyfleustra i gynghori ei gyd-bechaduriaid gyda golwg ar eu mater tragywyddol. Lletyai unwaith mewn ffermdy, ac nid esgeulusodd rybuddio y rhai a weinyddent yno. Boreu dranoeth, gofynai y feistres i'r llances o forwyn oedd yno: "Dos a botasau y gŵr dyeithr iddo." "Nac af fi, yn wir," oedd yr ateb. "Paham hyny? "F'wed wrthw i mod i yn bechadur," meddai yr eneth. Prawf diymwad nad esgeulusai efe unrhyw gyfle i wneyd daioni. Yr oedd gan yr hynod Rowland Hill feddwl uchel am dduwioldeb John Harry. Pregethai Mr. Hill unwaith yn Nhre- amlod, gwedi i'r hen gynghorwr farw; ond yr oedd y weddw, a'i fab, y Parch. Evan Harris, yn preswylio yno ar y pryd.<noinclude><references/></noinclude> 92xcfjn5p1bcwyepwlyqr47pcomkx46 104 17938 38091 34607 2022-08-17T03:48:39Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>mewn modd difrifol cyhoeddodd Morgan John Lewis yn weinidog dros Grist, i eglwys y New Inn, i gymeryd ei gofal yn yr Arglwydd. Dywedir yn Methodistiaeth Cymru mai Sulgwyn, 1756, y cymerodd hyn le; ond tueddwn i feddwl ei fod yn gynarach. Parodd yr ordeiniad hwn, un o'r rhai cyntaf yn mysg y Methodistiaid, gyffro dirfawr. Beiai yr Eglwyswyr y peth mewn modd chwerw, am yr ystyrient waith neb yn gweinyddu y sacramentau, heb feddu ordeiniad esgobol, yn rhyfyg ac yn ysgelerder. Beiai yr Ymneillduwyr y weithred lawn mor chwerw, am nad oedd unrhyw weinidog ordeiniedig wedi bod a llaw yn yr urddiad. Yr oeddynt hwy yn eu ffordd eu hunain lawn mor gulion a'r Eglwyswyr, ac yn credu lawn mor gryf mewn math o olyniaeth apostolaidd. Meddai Morgan John Lewis, ac eglwys y New Inn, syniadau mwy rhyddfrydig, a nes at y Testament Newydd, am osodiad gweinidog ar eglwys. "Llawer o ddyeithrwch, chwerwder, anfrawdgarwch, a dirmyg, a daflwyd arnom," meddai Mr. Lewis; "Fe'n gwrthwynebwyd yn gyhoeddus y cyfle cyntaf a gafwyd. Ond y mae y ffordd yr ydym ni yn broffesu yn ymddangos i ni yn fwy cydsyniol a threfn yr efengyl, ac yn ateb y dyben yn well, ar y dewisiad cyhoeddus, neu ordeinasiwn gweinidogion. Dymunwn i'r Arglwydd ein cynorthwyo bawb i gydoddef ein gilydd mewn cariad." Gan mor gynddeiriog oedd yr ystorm a ymosodai ar eglwys y New Inn, a chan mor anwireddus a disail oedd y chwedlau a daenid am dani, ac am ei gweinidog, barnodd Morgan John Lewis yn ddoeth argraffu math o Gyffes Ffydd, yn yr hon y gosodai allan mewn modd clir yr egwyddorion a gredai. Eglwys Fethodistaidd oedd eiddo y New Inn dros yr holl amser y bu Morgan John Lewis yn gweinyddu iddi. Yn wir, ni wnai eglwysi Ymneillduol y wlad ym- gyfathrachu a hi; ni ddeuai gweinidogion yr Anghydffurfwyr yno ar unrhyw gyfrif i gyflenwi ei phwlpud; cauid hi y tu allan i'r gwersyll, yr un fath a'r gwahanglwyfus gynt yn Israel; a gellid tybio ddarfod iddi bechu y pechod anfaddeuol wrth alw gweinidog i'w bugeilio yn ol y drefn a ystyriai hi fwyaf cyson a dysgeidiaeth y Testament Newydd. Mor gryf ac mor greulon ydyw rhagfarn! Pa fodd bynag, deuai y cynghorwyr Methodistaidd yno ar eu teithiau, gan sirioli calon y gweinidog a'i gynulleidfa drwy eu hymweliad. Yno y llafuriodd Morgan John Lewis am O gwmpas pymtheg mlynedd gwedi, gyda mawr lwyddiant. Teimlodd yr holl wlad o gwmpas oddiwrth ei weinidogaeth; ymgasglai dynion i wrando arno bymtheg milltir o bellder. Eithr daeth ei wasanaeth i derfyn mewn modd hynod iawn. Y Sabbath olaf y bu yn pregethu yn y New Inn, aeth yn yr hwyr i gynal gwasanaeth crefyddol mewn ffermdy yn nghymydogaeth Pontypwl, tua milltir allan i'r dref. Yn y tý lle y darfu iddo bregethu y lletyai y noson hono. Dranoeth, cyn iddo godi o'i wely, daeth perchenog y tyddyn i'r lle, a rhyw swyddog milwraidd gydag ef, a chan gyfarch gŵr y ty, gofynai: "Pa le y mae y pregethwr a fu yn cadw cwrdd yma neithiwr? Atebwyd yn ofnus iawn ei fod yn ei wely. "Rhaid i ni gael ei weled," ebai'r boneddwr; "y mae arnom eisiau cael ymddiddan ag ef." Cynygiodd y gŵr ei alw i lawr atynt, ond ni wnai hyny mo'r tro i'r boneddwyr, eithr rhuthrasant i fynu y grisiau, ac i mewn â hwy i ystafell wely y gweinidog yn ddiseremoni. Yno y cysgai gŵr Duw heb freuddwydio am berygl. Tynodd y swyddog milwraidd ei gleddyf, a chan sefyll wrth ochr y gwely, a dal y cledd uwchben y pregethwr, gwaeddodd mewn llais croch: "Heretic, deffro!" Deffrodd yntau, a'r olwg gyntaf a ganfu oedd milwr yn dal arf uwch ei ben, fel pe ar fedr ei drywanu. Yr oedd yr olygfa mor enbyd, ac yn ymrithio o'i Haen mor ddisymwth, cyn iddo gael amser i ymresymu ag ef ei hun, nac i ymbarotoi ar gyfer y brofedigaeth, fel y bu yn ddigon i ysgytio ei natur o'i lle, ac i ddyrysu ei synwyr. Ymddadebrodd i raddau gwedi hyn, ond ni ddaeth byth yn alluog i bregethu. Darfu a bod yn gysur iddo ei hun, a chollodd ei ddefnyddioldeb i eraill, ac yn mhen tua blwyddyn ymollyngodd i'r bedd. Meddai y Parch. John Hughes: "O ran ymddangosiad, y gelyn a gawsai yr oruchafiaeth. Y New Inn, a Sir Fynwy, ie, a Chymru oll, a gafodd y golled." Duwinydd gwych oedd Morgan John Lewis; meddai gydnabyddiaeth ddofn a Gair Duw, a chryn dreiddgarwch meddwl i fyned i mewn i'w ystyr. Pregethai gyda nerth a hyawdledd, a chrynai dynion tan ddylanwad ei weinidogaeth. Yr oedd yn dra difrifddwys yn wastad, a dywedir na welwyd erioed wên ar ei wyneb. Gyda hyn oll, yr oedd yn Gristion<noinclude><references/></noinclude> coysf4wwhi6jzcj5c7vhmhgs4u4c3qt 104 17939 38081 35890 2022-08-16T22:40:02Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>pur, ac yn ddyn gwir ostyngedig. Bu farw tua'r flwyddyn 1771, wedi gwasanaethu Cyfundeb y Methodistiaid am tua deng-mlynedd-ar-hugain. Pregethwr rhagorol, ac un a fu yn dra defnyddiol, oedd y Parch. David Williams, Llysyfronydd. Dywedir yn ''Methodistiaeth Cymru'' mai brodor o Landyfaelog, yn Sir Gaerfyrddin, ydoedd. Y mae yn bur sicr fod hyn yn gamgymeriad, ac mai o Dregaron yr hanai; mai yno y cafodd ei eni a'i fagu, ac y cafodd grefydd. Efe yw y Dafydd William, y cyfeiria Mr. Hughes ato fel cynghorwr, a breswyliai yn Nhregaron ar gychwyniad yr achos yno. Yn Hanes Eglwysi Annibynol Cymru, dywedir ei fod yn Blaenpenal, a'i fod yn un o ddisgyblion Phihp Pugh, ond iddo, ar doriad allan y diwygiad Methodistaidd, ymuno a Daniel Rowland yn Llangeitho. I hyn nid oes sail o gwbl; ceisir dal yr honiad i fynu yn unig ag "ymddengys;" cyfid oddiar awydd anghymesur am wneyd holl gynghorwyr cyntaf y Methodistiaid yn broselytiaid oddiwrth yr Ymneillduwyr. Y mae y tebygolrwydd yn gryf fel arall. Nid oedd David Williams ond glaslanc, dwy-ar-bymtheg mlwydd oed, pan y dechreuodd Daniel Rowland gynhyrfu ; y tebyg yw ei fod yn gyífelyb i'w gyfoed, yn ddifater am Dduw a phethau ysprydol; ac mai nerth angerddol gweinidogaeth y Diwygiwr o Langeitho a'i torodd i lawr, ac a'i dygodd i feddwl am grefydd. Yn bur fuan, pan yn ngwres ei gariad cyntaf, dechreuodd gynghori, a dygodd ei ddoniau enillgar ef i sylw Rowland. Yn ail Gymdeithasfa Watford cafodd David WiIIiams ei benodi yn arolygwr yn Sir Aberteifi ; a oedd holl seiadau y sir dan ei ofal, ynte ryw gyfran o honynt, ni ddywedir. Nid yw ei enw wrth un o'r adroddiadau a anfonwyd i'r Gymdeithasfa. Pan y penderfynwyd anfon pedwar o'r pregethwyr enwocaf i Ogledd Cymru i lafurio, oblegyd fod crefydd mor isel yno, pob un o honynt i aros am chwarter blwyddyn, yr oedd David Williams yn un o'r cyfryw. Mor werthfawr oedd ei lafur, ac mor gymeradwy oedd ei weinidogaeth, fel y dywedir iddo gael gwahoddiad taer i ymsefydlu yn y Bala. Wrth deithio Gwynedd cafodd ei drin yn arw yn aml. Cawsai ei gyhoeddi unwaith i bregethu mewn tŷ bychan yn nghymydogaeth Caergwrle, yn Sir Fflint. Daethai yno yn lled gynar, ond yn min y nos, rhuthrai merch i'r tŷ, a'i hanadl yn ei gwddf, gan ddweyd fod llu o erlidwyr gerllaw. Cododd gŵr y tŷ, a chlodd y drws. Gyda hyny, dyma y dyrfa afreolus yno, ac yn nghanol rhegfeydd a swn, yn gorchymyn gyru y pregethwr allan. Ni fynai pobl y tŷ gydsynio. Darfu i'r gwrthodiad gynhyrfu yr erlidwyr yn fwy, a thyngent i'r dystryw mawr, oni wnaent yru y llefarwr allan y tynent y tý i lawr am eu penau. Rhedodd rhai o honynt i gyrchu trosolion, er mwyn rhoddi eu bwriad dieflig mewn grym. Penderfynodd David Williams, ar hyn, yr ai allan i'w mysg. Pan y ceisid ei atal, dywedai: "Gollyngwch fi; rhaid i mi gael myned." Allan yr aeth i ganol y dyrfa ffyrnig, a chan edrych yn ddiofn arnynt, gofynodd: "Yn enw'r Gwr goreu, beth sydd a fynoch a dyn dyeithr ar ei daith? Pa enw neu anrhydedd a gaech pe baech yn fy lladd?" Digwyddodd fod yn eu mysg ryw ddyn cryf, a rhyw deimlad o anrhydedd heb ddiffodd yn ei fynwes. Safodd hwn i fynu, a chyda llonaid ei safn o lwon, gwaeddodd: "Dyn iawn yw hwn. Mi a fynaf chwareu teg iddo." Gwelodd David Williams fod y drws wedi ei agor iddo megys yn wyrthiol i lefaru; cafodd le i sefyll arno wrth ochr y ffordd, a phregethodd gyda dylanwad mawr wrth oleu'r lloer; a diau na chuddiodd Haul y Cyfiawnder ei wyneb. Bu yr erlidwyr mor ddystaw a chŵn yr Aipht, ac ymadawsant yn heddychol. Rhydd y Parch. E. Morgan, Syston, yr hanes ychydig yn wahanol. Dywed efe ddarfod i'r erlidwyr ymaflyd yn y pregethwr, gan ei gymeryd at ryw lyn, a bygwth ei foddi. Pan ar gael ei daflu i mewn, gwaeddodd David Williams: "Bydd yn warth tragywyddol i bobl Caergwrle, os boddant hen bregethwr penllwyd, a ddaethai o eithafion y Deheudir i gyhoeddi iachawdwriaeth iddynt." A dyma y pryd, meddai Mr. Morgan, y darfu i'r dyn cryf gyfryngu rhyngddo a'r gwaethaf. Ymddengys ddarfod i David Williams symud i Lysyfronydd, er gofalu am y mân gymdeithasau a gawsent eu sefydlu yn Mro Morganwg, ac mai gan Daniel Rowland y bu y prif law yn ei symudiad. Yn bur fuan priododd a Miss Pritchard, Talygarn, yr hon a berthynai i deulu tra chyfrifol, Pan y cyfododd awydd yn y cymdeithasau am gael rhai o'r cynghorwyr yn weinidogion, ordeiniwyd David Williams yn weinidog i eglwys yr Aberthyn. Dywedir yn Hanes Eglwysi Annibynol Cymru mai yn y flwyddyn 1766 y bu hyn ; ond<noinclude><references/></noinclude> pgrdel0l5fhrrnqq0jop9yzjbtez6ql 14 19044 38076 36596 2022-08-16T20:38:24Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki [[Categori:Emynwyr]] {{DEFAULTSORT:Charles, David}} e3vsxyzz8egl2rxri93fxmxmmqmaad1 104 19914 38072 2022-08-16T20:20:29Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|'''393''' ''Ymorffwys ar Aberth y Groes''</br>11. 11. 11. 11.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1 FY enaid, ymorffwys ar aberth y groes, 'Does arall a'th gyfyd o ddyfnder dy loes: Offrymodd ei Hunan yn ddifai i Dduw, Yn haeddiant yr aberth mi gredaf caf fyw. 2 Mae munud o edrych ar aberth y groes Yn tawel ddistewi môr tonnog fy oes ; Mae llewyrch ei wyneb yn dwyn y fath hedd, Nes diffodd euogrwydd a dychryn y bedd. —William Edwards, Bala (1773—1853) </poem> |} <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|6.—EMYNAU CENHADOL.}} Penodau cyfaddas i'w darllen mewn Cyfarfodydd Cenhadol :- Salm ii., xix., lxxii., c., cxv., cxxii. Esaia ii., xi., xxxv., xl., xlii., xliv., xlix., lii., liii., lv. lx., lxi., lxii., lxv. Jeremia x., xxxi. Ezeciel xxxvii. Daniel ii. Mica iv. Matthew xx. Actau ii., x. Rhufeiniaid x. Datguddiad xx., xxi. <section end="bbb"/> <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|'''394''' ''Y Genhadaeth''.</br>M. C.}}}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1 CENENHADON hedd cânt ddwyn ar frys :Efengyl gras ein Duw I bob rhyw fan ym mhellter byd :Lle trigo dynol-ryw. 2 Mynegant am y cymod gwiw :A ddaeth trwy bwrcas drud, A'r ffynnon hyfryd sy'n glanhau :Aflendid mwya'r byd. 3 Fe lonna'r gwyllt farbariad gwael, :Fe lama'r Ethiop du, Wrth glywed am anfeidrol Iawn :A gaed ar Galfari. —David Charles, Caerfyrddin (1762—1834} </poem> |}<section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> m499ih6xpkf8zutiz2hlei6lgyled6x 38073 38072 2022-08-16T20:27:54Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|'''393'''<ref>Emyn rhif 393, Llyfr Emynau y Methodistiaid Calfinaidd a Wesleaidd 1930</ref> ''Ymorffwys ar Aberth y Groes''</br>11. 11. 11. 11.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1 FY enaid, ymorffwys ar aberth y groes, 'Does arall a'th gyfyd o ddyfnder dy loes: Offrymodd ei Hunan yn ddifai i Dduw, Yn haeddiant yr aberth mi gredaf caf fyw. 2 Mae munud o edrych ar aberth y groes Yn tawel ddistewi môr tonnog fy oes ; Mae llewyrch ei wyneb yn dwyn y fath hedd, Nes diffodd euogrwydd a dychryn y bedd. —William Edwards, Bala (1773—1853) </poem> |} <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|6.—EMYNAU CENHADOL.}} Penodau cyfaddas i'w darllen mewn Cyfarfodydd Cenhadol :- Salm ii., xix., lxxii., c., cxv., cxxii. Esaia ii., xi., xxxv., xl., xlii., xliv., xlix., lii., liii., lv. lx., lxi., lxii., lxv. Jeremia x., xxxi. Ezeciel xxxvii. Daniel ii. Mica iv. Matthew xx. Actau ii., x. Rhufeiniaid x. Datguddiad xx., xxi. <section end="bbb"/> <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|'''394''' <ref>Emyn rhif 394, Llyfr Emynau y Methodistiaid Calfinaidd a Wesleaidd 1930</ref> ''Y Genhadaeth''.</br>M. C.}}}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1 CENENHADON hedd cânt ddwyn ar frys :Efengyl gras ein Duw I bob rhyw fan ym mhellter byd :Lle trigo dynol-ryw. 2 Mynegant am y cymod gwiw :A ddaeth trwy bwrcas drud, A'r ffynnon hyfryd sy'n glanhau :Aflendid mwya'r byd. 3 Fe lonna'r gwyllt farbariad gwael, :Fe lama'r Ethiop du, Wrth glywed am anfeidrol Iawn :A gaed ar Galfari. —David Charles, Caerfyrddin (1762—1834} </poem> |}<section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> 2cm8wog9oxefpvc1d6i4s9obop8g6cl 38077 38073 2022-08-16T20:40:17Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|'''393'''<ref>Emyn rhif 393, Llyfr Emynau y Methodistiaid Calfinaidd a Wesleaidd 1930</ref> ''Ymorffwys ar Aberth y Groes''</br>11. 11. 11. 11.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1 FY enaid, ymorffwys ar aberth y groes, 'Does arall a'th gyfyd o ddyfnder dy loes: Offrymodd ei Hunan yn ddifai i Dduw, Yn haeddiant yr aberth mi gredaf caf fyw. 2 Mae munud o edrych ar aberth y groes Yn tawel ddistewi môr tonnog fy oes ; Mae llewyrch ei wyneb yn dwyn y fath hedd, Nes diffodd euogrwydd a dychryn y bedd. —William Edwards, Bala (1773—1853) </poem> |} <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|6.—EMYNAU CENHADOL.}} Penodau cyfaddas i'w darllen mewn Cyfarfodydd Cenhadol :- Salm ii., xix., lxxii., c., cxv., cxxii. Esaia ii., xi., xxxv., xl., xlii., xliv., xlix., lii., liii., lv. lx., lxi., lxii., lxv. Jeremia x., xxxi. Ezeciel xxxvii. Daniel ii. Mica iv. Matthew xx. Actau ii., x. Rhufeiniaid x. Datguddiad xx., xxi. <section end="bbb"/> <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|'''394'''<ref>Emyn rhif 394, Llyfr Emynau y Methodistiaid Calfinaidd a Wesleaidd 1930</ref> ''Y Genhadaeth''.</br>M. C.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1 CENENHADON hedd cânt ddwyn ar frys :Efengyl gras ein Duw I bob rhyw fan ym mhellter byd :Lle trigo dynol-ryw. 2 Mynegant am y cymod gwiw :A ddaeth trwy bwrcas drud, A'r ffynnon hyfryd sy'n glanhau :Aflendid mwya'r byd. 3 Fe lonna'r gwyllt farbariad gwael, :Fe lama'r Ethiop du, Wrth glywed am anfeidrol Iawn :A gaed ar Galfari. —David Charles, Caerfyrddin (1762—1834} </poem> |}<section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> 31ocozwx70bhhkfyd1lie2wle19r6z0 38079 38077 2022-08-16T20:53:40Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|'''393'''<ref>Emyn rhif 393, Llyfr Emynau y Methodistiaid Calfinaidd a Wesleaidd 1930</ref> ''Ymorffwys ar Aberth y Groes''</br>11. 11. 11. 11.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1 FY enaid, ymorffwys ar aberth y groes, 'Does arall a'th gyfyd o ddyfnder dy loes: Offrymodd ei Hunan yn ddifai i Dduw, Yn haeddiant yr aberth mi gredaf caf fyw. 2 Mae munud o edrych ar aberth y groes Yn tawel ddistewi môr tonnog fy oes ; Mae llewyrch ei wyneb yn dwyn y fath hedd, Nes diffodd euogrwydd a dychryn y bedd. —William Edwards, Bala (1773—1853) </poem> |} <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|6.—EMYNAU CENHADOL.}} Penodau cyfaddas i'w darllen mewn Cyfarfodydd Cenhadol :- Salm ii., xix., lxxii., c., cxv., cxxii. Esaia ii., xi., xxxv., xl., xlii., xliv., xlix., lii., liii., lv. lx., lxi., lxii., lxv. Jeremia x., xxxi. Ezeciel xxxvii. Daniel ii. Mica iv. Matthew xx. Actau ii., x. Rhufeiniaid x. Datguddiad xx., xxi. <section end="bbb"/> <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|'''394'''<ref>Emyn rhif 394, Llyfr Emynau y Methodistiaid Calfinaidd a Wesleaidd 1930</ref> ''Y Genhadaeth''.</br>M. C.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:280px" |<poem> 1 CENENHADON hedd cânt ddwyn ar frys :Efengyl gras ein Duw I bob rhyw fan ym mhellter byd :Lle trigo dynol-ryw. 2 Mynegant am y cymod gwiw :A ddaeth trwy bwrcas drud, A'r ffynnon hyfryd sy'n glanhau :Aflendid mwya'r byd. 3 Fe lonna'r gwyllt farbariad gwael, :Fe lama'r Ethiop du, Wrth glywed am anfeidrol Iawn :A gaed ar Galfari. —David Charles, Caerfyrddin (1762—1834) </poem> |}<section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> 41rj23tn85sopyc2j4a31cbtbmntbwm 0 19915 38074 2022-08-16T20:28:59Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = Fy enaid, ymorffwys ar aberth y groes | author = William Edwards, Bala | translator = | section = | previous = | next = | notes = }} [[File:Currier Crucifixion of Christ.jpg|bawd|400px]] <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf" from=320 to=320 tosection="aaa" /> </div> ==Ffynhonnell== <references/> [[Categori:William Edwards, Bala]] [[Categori:Emynau]]' wikitext text/x-wiki {{Header | title = Fy enaid, ymorffwys ar aberth y groes | author = William Edwards, Bala | translator = | section = | previous = | next = | notes = }} [[File:Currier Crucifixion of Christ.jpg|bawd|400px]] <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf" from=320 to=320 tosection="aaa" /> </div> ==Ffynhonnell== <references/> [[Categori:William Edwards, Bala]] [[Categori:Emynau]] a8msdq8j6lplwvv23a4sam2tdf9jb9h 14 19916 38075 2022-08-16T20:33:27Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '[[Categori:Emynwyr]] {{DEFAULTSORT:Edwards, William}}' wikitext text/x-wiki [[Categori:Emynwyr]] {{DEFAULTSORT:Edwards, William}} sgi9402sjo499p0urzbmkrm3i5agame 0 19917 38078 2022-08-16T20:51:05Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = Cenenhadon hedd cânt ddwyn ar frys | author = David Charles (1762-1834) | translator = | section = | previous = | next = | notes = }} [[File:Sefydliad y Congo Bae Colwyn.jpg|bawd|400px]] <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf" from=320 to=320 fromsection="ddd" /> </div> ==Ffynhonnell== <references/> [[Categori:David Charles (1762-1834)]] Categori:Emyn...' wikitext text/x-wiki {{Header | title = Cenenhadon hedd cânt ddwyn ar frys | author = David Charles (1762-1834) | translator = | section = | previous = | next = | notes = }} [[File:Sefydliad y Congo Bae Colwyn.jpg|bawd|400px]] <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf" from=320 to=320 fromsection="ddd" /> </div> ==Ffynhonnell== <references/> [[Categori:David Charles (1762-1834)]] [[Categori:Emynau]] 3v650mxitd5ov34cge6wrtyivx9qaq8 104 19918 38084 2022-08-16T23:44:25Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ychydig iawn a wyddom am William Richard, arolygwr seiadau y rhan isaf o Sir Aberteifi, yn nghyd a'r oll o gymdeith asau glàn y môr yn Sir Benfro, mor bell a Thyddewi, ond a geir yn nghofnodau Trefecca. Un o ddychweledigion Daniel Rowland ydoedd, a dechreuodd gynghori yn mron yn union wedi iddo gael crefydd. Cawn y cyfeiriad cyntaf ato yn nghofnodau Cyfarfod Misol Llanddeusant, pan y rhoddwyd nifer o seiadau dan ei ofal. Cyfeirir ato hefyd yn nghofnodau ail Gymdeithasfa Watford, lle y dywedir ei fod i aros fel yr ydoedd hyd Gymdeithasfa Dygoedydd. Yn Nghymdeithasfa Fisol Glanyrafonddu, ail-roddir seiadau Blaenhownant, Dyffryn Saith, Blaenporth, Twrgwyn, a Llechryd dan ei ofal, a gelwir ef yn "William Richard o Landdewi-frevi." A ydoedd yn preswylio yn Llanddewi-brefi ar y pryd, nis gwyddom; y tebygolrwydd yw mai oddiyno yr hanai, ond ddarfod iddo symud ei breswyl cyn hyn i gymydogaeth Aberteifi. Yn ngweithiau barddonol Williams, Pantycelyn, ceir marwnad i un William Richard, o Abercarfan, yn mhlwyf Llanddewi-brefi, yr hwn a fu farw o'r darfodedigaeth, haf 1770. Y mae amryw bethau yn y farwnad yn pleidio mai yr un ydyw a William Richard y cynghorwr. Dywed y bardd:— {{center block| <poem> "Mae Llanfrynach wan yn wylo Hyd yn awr, wrth gofio am dano." </poem> }} Gorwedda Llanfrynach yn gyfagos i gydiad y tair sir, sef Penfro, Caerfyrddin, ac Aberteifi, ac felly yr oedd yn ymyl y maes a gawsai ei ymddiried i William Richard, os nad oedd yn wir yn rhan o hono. Os ydym yn gywir yn ein dyfaliad, profasai William Richard bethau cryfion ar gychwyn ei fywyd crefyddol; buasai yn neidio ac yn molianu tan weinidogaeth danllyd Rowland; a chadwodd ei goron hyd ddiwedd ei ddydd. Fel hyn ei desgrifir gan Williams:— {{center block| <poem> "Gwelais of ar oriau hyfryd, Yn moreuddydd braf ei fywyd, Yn molianu, yn prophwydo, Yn flaena' o'r werin yn Llangeithio; Chwys fel nentydd clir yn llifo, Tarth trwy ei wisgoedd tew yn suo; Cariad pur, gwerthfawr clir, yn gwir enynu, Nes oedd corph yn gorfod helpu Enaid allan i'w fynegu. Mi fum unwaith wrth ei wely, 'Roedd ei wledd fel gwleddoedd gwindy, A'i holl eiriau'n tarddu'n gyson, O grediniaeth, heb ddim ofon: Gwyr yn twymo wrth y siarad, Merched, hwythau'n wylo cariad ; Minau f'hun, waclaf ddyn, gwanaidd, yn gwenu, Ac yn hyfryd ciddigeddu, Weled plentyn arna i'n blaenu. </poem> }} Y mae y desgrifiad yn nodedig o fyw. Braidd na welwn ef yn moreuddydd ei fywyd, gyda dillad tewion, wedi eu gwneyd o frethyn cartref, yn ol arfer ffermwyr y pryd hwnw, am dano; y mae y syniadau am ogoniant y Gwaredwr a ymrithiant gerbron ei feddwl mor ogoneddus, nes y mae ei gorph yn gorfod helpu ei enaid i roddi mynegiant iddynt. Wrth ei fod yn neidio ac yn molianu, y mae chwys fel nentydd yn llifo dros ei wyneb, a'i ddillad yn myned yn wlybion am dano, fel pe buasai tarth wedi treiddio trwyddynt. A chan yn amlwg y cyfunai wybodaeth grefyddol eang, a medr mawr mewn ymwneyd a'r dychweledigion, nid rhyfedd fod seiadau glàn y môr mewn rhanau o ddwy sir yn cael eu gosod dan ei ofal. Gallwn dybio ddarfod iddo yn mhen amser symud yn ei ol i Landdewi-brefi, ac mai yno yr arhosodd hyd ddydd ei farwolaeth. Nid tawel a fu ei fywyd crefyddol yno; bu mewn dadleuon poethion; eithr safodd yn ffyddlon trwy bob anhawsder. Meddai William Williams yn mhellach:— {{center block| <poem> "Ti, Llanddewi, fu'n agosa' Gneifio'r blew oedd ar ei gopa, Mwg a thân fu iddo'n galed Yn y ffrae rhwng Twrcs ac Indiaid; Ond fe safodd Wil i fynu Pan oedd Efan laith yn methu." </poem> }} Nis gwyddom beth oedd testun y ffrae, na phwy oedd y "Twrcs ac Indiaid" a'i dygent yn mlaen; na phwy oedd yr "Efan laith" a fethodd sefyll ei dir; ac ofer dyfalu yn awr. Yr hyn sydd yn bwysig yw deall ddarfod i William Richard ddyfod {{center block| <poem> "O'r anialwch mawr i fynu, Heb ei ladd, heb ei orchfygu." </poem> }} Gweinidog Ymneillduol, a ymunodd a'r Methodistiaid, oedd y Parch. Benjamin Thomas. Ychydig iawn o'i hanes sydd genym. Yn nghofnodau ail Gymdeithasfa Watford, cyfeirir at ddau weinidog Anghydffurfiol; un yn bresenol, sef y Parch. Henry Davies, Bryngwrach; a'r llall yn absenol, sef y Parch. Benjamin Thomas. Rhoddir eu henwau yn mysg yr offeiriaid ordeiniedig; gellid meddwl yr edrychid ar urddiad Ymneillduol fel yn hollol gyfartal i ordeiniad Esgobol; y mae enw Howell Harris yn is i lawr, sef yn mysg y lleygwyr. Rhaid nad oedd y<noinclude><references/></noinclude> dgpmpykcmqtvpa7y6cr6fojmfhf8h08 104 19919 38085 2022-08-17T00:55:40Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Tadau Methodistaidd, er eu hymlyniad wrth yr Eglwys Sefydledig, yn ddynion rhagfarnllyd. Yr ydym yn cael y Parch. B. Thomas yn bresenol yn Nghymdeithasfa Trefecca, haf 1743, yn gystal ac yn Nghymdeithasfa y Fenni y mis Mawrth dilynol. Yn Nghymdeithasfa Porthyrhyd, Hydref, 1744, penderfynwyd fod y brawd Benjamin Thomas i gynorthwyo Howell Harris fel arolygwr dros holl Gymru, yn lle Herbert Jenkins, yr hwn a ymroddasai i lafurio yn benaf yn Lloegr. Teithiai Mr. Thomas lawer, trwy Dde a Gogledd Cymru, ac ni ddihangodd rhag erlidiau, mwy na'r gweddill o'i frodyr. Cawn hanes am dano yn pregethu yn Minffordd un tro, mewn adeilad wedi cael ei drwyddedu yn ol y gyfraith i gynal addoliad. Daeth yno lu o erlidwyr, gyda ffyn mawrion yn ei dwylaw, ac i un o'r ffyn hyn yr oedd pen haiarn. Ceisiwyd taro y pregethwr a'r ffon hon, ond ar un Howell Thomas, o Blas Llangefni, y disgynodd yr ergyd; ac yr oedd y tarawiad mor chwimwth fel y torodd y pen haiarn i ffwrdd, gan fyned dros y clawdd i'r ffos tu hwnt hwnt. Dilynodd yr erlidwyr y dorf am chwarter milltir, gan eu curo a'u baeddu yn ddidrugaredd, nes yr oedd eu gwaed yn ffrydio ar hyd y ffordd. Ymddengys, modd bynag, i B. Thomas ddianc yn gymharol ddianaf, gan ei fod yn wr cyflym ar ei draed. Tyner oedd nodwedd pregethu Benj. Thomas; llifai y dagrau i lawr ei ruddiau wrth gynghori pechaduriaid. Pregethai unwaith yn y Bontuchel, yn Sir Ddinbych. Daeth dyn i'w wrando o'r enw Thomas Parry, gwr pwyllog, tra ymlyngar wrth Eglwys Loegr, a llawn rhagfarn at y Methodistiaid. Ond cymhellasid ef gan ei frawd i ddyfod i'r odfa. "Ti gei weled, Twm," meddai ei frawd, "y bydd y dyn yn pregethu o'i galon, canys bydd ei ddagrau yn treiglo i lawr ei wyneb." Pwnc y bregeth oedd ailenedigaeth. Mawr ddymunasai Thomas Parry gael pregeth ar y mater hwn; ond nid oedd y clerigwr a wasanaethai yn yr eglwys yn cyfeirio un amser at y mater. Eithr cafodd yn y pregethwr o'r Dê fwy na boddlonrwydd i'w gywreinrwydd, ac eglurhad ar bwnc duwinyddol; bachodd y gwirionedd yn ei gydwybod, a daeth yn ddyn newydd o'r dydd hwnw allan. Daeth gwedi hyny yn adnabyddus fel Thomas Parry, o'r Rhewl, ac yn un o'r blaenoriaid galluocaf a mwyaf defnyddiol yn holl Wynedd. Nid ydym yn gwybod pa bryd na pha le y terfynodd y Parch. Benjamin Thomas ei yrfa. Ymddengys, pa fodd bynag, mai wrth blaid Rowland y glynodd yn amser yr ymraniad, ac iddo barhau i efengylu yn mysg y Methodistiaid hyd ddiwedd ei oes. Yr oedd dau gynghorwr yn Sir Benfro, cyffelyb o ran enwau, y rhai y mae eu hanes wedi eu cydgymysgu yn anobeithiol yn ''Methodistiaeth Cymru''. Un oedd John Harris, St. Kennox, yr hwn, mor foreu a'r flwyddyn 1743, a benodwyd yn arolygwr ar y cymdeithasau yn Llawhaden, Prendergast, Jefferson, Carew, Llandysilio, a Gellidawel. Y llall oedd John Harry, Treamlod, cynghorwr anghyoedd. Y blaenaf oedd yr enwocaf o lawer. Ymddengys ei fod yn ddyn siriol, yn bwrlymu o athrylith, yn ysgolhaig gwell na'r cyffredin mewn Cymraeg a Saesneg, a chyda hyn yn meddu gwroldeb diofn. Er dangos ei gymeriad, nis gallwn wneyd yn well na difynu rhanau o'i lythyrau i'r Cymdeithasfaoedd. Fel hyn yr ysgrifena at Gymdeithasfa Fisol Longhouse, Medi 28, 1743, gan gyfarch Daniel Rowland a Howell Davies: "Anwyl a charedig fugeiliaid. O'r diwedd, fe'm cymhellir, o gariad at yr anwyl Immanuel, i'ch hysbysu pa fodd y mae wedi bod arnaf er ein Cymdeithasfa Fisol ddiweddaf, pryd y rhoddasoch arnaf ofal amrywiol gymdeithasau. Pan y gofynwyd i mi y pryd hwnw am fy rhyddid (sef rhyddid i fyned o gwmpas arolygu y seiadau), atebais fel y dysgwylid i mi. Ond daeth y syniad ar unwaith i'm meddwl, pa fodd y gallwn i, nad wyf ond baban mewn profiad, ryfygu sefyll i fynu fel clorian i bwyso eneidiau? Meddyliais ynof fy hun, pe y digwyddai rhyw amryfusedd ynglyn ag esbonio, y byddai yn llai niweidiol i enaid nag a fyddai barnu ar gam rhwng cnawd ac yspryd, a rhwng gwir a gau gariad. Pa fodd bynag, fe fu y gair Rhydd' a atebais i chwi, fel cadwen i fy rhwymo i edrych beth a gymerais mewn llaw. Syrthiodd dychryn ar fy enaid, rhag im fod nid yn unig yn anffyddlawn i'r anwyl Oen, ond yn dristwch i fy hoff athrawon, ac hefyd yn waradwydd i ffyrdd Duw, ac i'w blant. Daeth y baich hwn mor annyoddefol fel ag yr oedd corph ag enaid yn mron cael eu llethu dano. Bum yn yr ing am gryn amser, yn meddwl mwy am y Gymdeithasfa, lle y gelwid arnaf i roddi cyfrif o'm goruchwyliaeth, nag am y farn fawr. Ymroddais i anfon at y<noinclude><references/></noinclude> jfaholt7r16dgafwovfgvrrh631xr1h 104 19920 38086 2022-08-17T01:06:38Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>cymdeithasau i ymgynull ar amser priodol ac mewn trefn, gan ymddangos iddynt fel gŵr o awdurdod." Yn canlyn, ceir adroddiad o ansawdd y seiadau. Yn sicr, nid dyn cyffredin a allasai ysgrifenu fel y gwna John Harris. Yr un gŵr, sef John Harris, St. Kennox, sydd mewn llythyr, dyddiedig Mai 12, 1745, yn cofnodi hanes ei ymweliad a chymydogaeth Tenby. "Nid oes, bellach," meddai, "yr un rhan o'r sir na fum yn cynghori ynddi, ond tref Penfro, a bwrdeisdref Tenby, yr hon sydd borthladd tua phump neu chwech milltir o Penfro Bum yn llefaru o fewn dwy filltir i'r lle, nos Wener diweddaf. Nid oes ond un brawd crefyddol yn byw yn Tenby; mynych y ceisiasai hwn genyf ddyfod i'r dref i bregethu; yn awr, anfonais ato y deuwn i'w dy i letya, ac os gwelai efe yn oreu wahodd rhyw nifer o wyr a gwragedd adnabyddus iddo, ac yn chwenych fy ngwrando, i fy nghyfarfod, y gwnawn esbonio ychydig o adnodau yn yr ystafell gefn. Felly hefyd y gwnaeth y gwr. Ond pan oeddwn ar ganol y gwasanaeth, daeth y cwnstab i mewn, gan ddweyd: Syr, y mae yn rhaid i chwi dewi; gorchymynir i mi gan y maer eich dwyn o'i flaen yn ddioedi. Dywedais inau y cydsyniwn a'r cais, ond gan fy mod ar wasanaeth Meistr arall yn awr, fy mod yn hawlio caniatad i draddodi fy neges drosto ef yn nghyntaf. Ar hyn, efe a adawodd yr ystafell. Eithr cyn i mi orphen, dyma y cuwrad i mewn, a chydag ef yr oedd cwnstebli, a phedwar neu bump o foneddigion. Ceisiai y cuwrad gan y swyddog fy llusgo i lawr. Atebodd yntau: Gresyn fyddai hyny, cyn iddo orphen, oblegyd y mae yn llefaru yn felus.' "I lawr ag ef,' ebai y cuwrad, 'onide mi rof gyfraith arnat ti am esgeuluso dy ddyledswydd.' "Er fod y dynion (y cwnstebli) yn haner meddw, cefais genad i orphen yr odfa; ac yn wir, yr oedd yn hyfryd ar fy yspryd, ac ar fy ngwrandawyr hawddgar, y rhai a rifent tua deugain. Disgynais oddiar y lle y safwn, a thra yr ymesgusodent (y swyddogion) wrth wr y tŷ, yr oedd eu gwedd yn llwyd rhyfedd. "Nia ddaethom, Mr. Thomas,' meddent, i weled y darluniau gwych sydd genych.' "Atebais inau: "Tybygwyf, foneddigion, mai fi yw y darlun y daethoch i'w weled.' Ar hyn, y swyddog a roes ei law ar fy ysgwydd, gan ddweyd: Yr ydych yn garcharor, Syr, a rhaid i chwi ddyfod o flaen y maer.' "Yr wyf yn barod i ddyfod,' ebe finau. Pan aethom i'r heol, a hyny rhwng naw a deg o'r gloch y nos, yr oedd yno tua mil o bobl, yn wyr ac yn wragedd, gyda llusernau a chanhwyllau yn fy nysgwyl, ac yn llefain yn echrys: Ymaith ag ef! Ymaith ag ef!' "At y maer yr aethom. Hwn, heb edrych yn fy wyneb, a ofynodd am fy nhrwydded. Atebais nad oedd genyf yr un. Gofynodd: 'Pa fodd y meiddiwch ddyfod i'n tref ni i bregethu?" "I hyn atebais: 'Ni chyhoeddwyd fi i bregethu; eithr gwedi i'r bobl wybod am fy nyfodiad yma i letya, daethant i mewn; minau a esboniais ychydig adnodau iddynt, canasom emyn neu ddwy, a gweddiasom." "Rhaid i chwi,' ebe y maer, 'roddi meichiau am eich ymddangosiad yma y cwarter sessiwn nesaf.' "Da fyddai genyf wybod, Syr, beth sydd genych i'w roddi yn fy erbyn.' "Eich gwaith yn pregethu,' oedd yr ateb. "Os hyny yw y trosedd, Syr, chwi a'u cewch yn ewyllysgar. Am ba swm y gofynir hwynt? "Am ddau cant o bunoedd,' oedd yr ateb. Yr oedd yno ddau frawd yn barod i ymrwymo, ond gofynodd rhywrai a safent gerllaw: A roddech chwi eich gair, pe y caech fyned yn rhydd yn awr, na ddeuwch yma i bregethu mwy?' "Hyny nis gallaf ei wneyd,' ebe finau;' 'er na ddaethum yma i bregethu y tro hwn, nid oes sicrwydd na fydd raid i mi bregethu yma cyn y fory, oblegyd nid oes genyf awdurdod arnaf fy hun." "Gan bwy, atolwg, y mae awdurdod arnoch?' gofynai gwraig y maer. "Dan awdurdod fy Meistr yr wyf.' "Pwy yw eich meistr? Ai y diafol?' Nage. Y mae fy Meistr i yn feistr ar y diafol, ac arnoch chwithau yn ogystal.' "Ust,' ebe y maer wrth y wraig, 'tewch a son." Gyda hyn, galwyd arnaf i lawarwyddo yr ymrwymiad, a gollyngwyd fi yn rhydd." Dyma adroddiad John Harris o helynt Tenby. Pan aeth allan i'r heol yr oedd yno dorf o derfysgwyr yn ei ddysgwyl, yn ffyrnig eu gwedd, ac yn barod i ymosod arno. Ond amddiffynwyd ef yn annysg wyliadwy gan ryw ynad, a deimlai yn garedig at y Methodistiaid, a chymerodd<noinclude><references/></noinclude> lg5oxcwb8v3fdbuwadzpz2rbh66gfvf 104 19921 38089 2022-08-17T01:32:45Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Wrth ymadael, dywedai: "Os ewch chwi i'r nefoedd o'm blaen i, cofiwch fi at John Harry, a dywedwch fy mod inau hefyd yn dyfod." Dro arall, galwodd wyr i John Harry, sef y Parch. T. Harris, Hwlffordd, yn nhy Mr. Hill yn Llundain. "Pwy ydych chwi?" ebai Mr. Hill. "Yr wyf yn wyr i'r diweddar John Harry, o Dreamlod," atebai yr ymwelydd. Ar hyn, ymunionodd Mr. Hill; sefydlodd ei lygaid ar y dyn ieuanc, ac meddai, mewn llais llawn o deimlad: "Os oes un dyn o'n byd llygredig ni yn y nef, y mae yr hen John Harry yno. Efallai mai ei berthynas a'r hen John Harry a barodd i Mr. T. Harris gael ei ddewis gwedi hyn i fod yn weinidog Wooton-under-Edge, lle yr arosodd am rai blynyddoedd. Gyda Rowland y glynodd efengylydd Treamlod yn yr ymraniad, a bu yn nodedig o ddefnyddiol yn nghylchoedd Methodistaidd Penfro hyd ddiwedd ei oes. Pregethai unwaith yn y mis yn nghapel Woodstock. Gelwid y Sabbathau yno yn ol enw y pregethwr a fyddai yn gweinyddu. "Sul Rowland " y gelwid Sul pen y mis; "Sul John Harry" oedd yr ail; "Sul Henry Richard," tad Eben a Thomas Richard, oedd y trydydd; a "Sul William Griffith "oedd yr olaf. Bu John Harry farw yn y flwyddyn 1788, yn nhŷ offeiriad Trefdraeth. Yn ei angladd, pregethwyd gan Sampson Thomas, oddiar y geiriau: Gwyn eu byd y meirw, y rhai sydd yn marw yn yr Arglwydd." Pregethwyd hefyd ar yr amgylchiad yn eglwys Treamlod, gan Mr. Rowland, oddiar y geiriau : "Ac os o braidd y mae y cyfiawn yn gadwedig, pa le yr ymddengys yr annuwiol a'r pechadur?" Nid yw yr hen John Harry heb fod rhai o'i hiliogaeth yn gweinyddu mewn pethau sanctaidd, yn mysg y Methodistiaid, hyd y dydd hwn. Mab iddo oedd y Parch. Evan Harris, a gafodd ei ordeinio yn mysg y fyntai gyntaf yn Llandilo Fawr, yn y flwyddyn 1811. Mab iddo yntau oedd y Parch. Thomas Harris, gwr o ddoniau arbenig, ond a derfynodd ei yrfa mewn cysylltiad a'r Eglwys Wladol. Gorwyr i John Harry yw y Parch. James Harris, Clarbeston Road; ac yr ydym yn deall fod mab iddo yntau eto wedi cychwyn gyda gweinidog- aeth y Gair. Un o gynghorwyr hynotaf Penfro oedd William Edward, Rhydygele. Darllenwn am dano yn nghofnodau Trefecca yn cael caniatad i ymweled a chymdeithasau Tyddewi, Penrhos, a Mounton, yn wythnosol, ar brawf, hyd y Gymdeithasfa ddyfodol. Yr oedd yn llawn tân a chyffro, a meddai lawer o dalent naturiol, a medr i gyfarch pechaduriaid, ond ei fod yn drwsgl ac yn dra anwrteithiedig. Methodist ydoedd; dan weinidogaeth Howell Harris y cawsai ei argyhoeddi; ond ymgymysgai gryn lawer a'r Ymneillduwyr, ac yn eu cyfarfodydd arbenig, eisteddai bob amser yn mysg y swyddogion. Edrychent hwy arno ef fel un rhy danbaid, a rhy ddireol; credai yntau eu bod hwy yn rhy farwaidd ac anefengylaidd. Gyda llawer o ffraethineb, dangosai iddynt unwaith y gwahaniaeth rhwng ei ddull ef yn pregethu, a'r eiddynt hwy, trwy gymhariaeth o dộ ar dân. "Eich dull chwi," meddai, "yw dweyd: Wrth deithio yn y nos, yn 1af, Mi a ganfum dân. Yn 2il, Mi a welais fwg. Yn 3ydd, Mi a ddeallais fod y tý yn llosgi. Yn 4ydd, Mi a wybum fod y teulu ynddo mewn trwmgwsg. Yn 5ed, Mi a ddaethum i'ch deffro, a'ch galw allan, rhag eich dyfetha. Fy null inau, wedi deall fod y ty ar dân, a'r teulu yn cysgu, yw gwaeddu, heb na chyntaf nac ail: Iwb! Iwb! Hawyr! Hawyr! Deffrowch! Deuwch allan ar frys, y mae y ty ar dân, onide fe'ch llosgir yn lludw!" Saer oedd William Edward wrth ei grefft. Arweiniwyd ef unwaith, wrth ddilyn ei gelfyddyd, i fysg y Saeson a breswyliai ran o Benfro, a hyny mewn palasdy, lle yr oedd pobl dra boneddigaidd yn byw. Yn fuan, aeth y si allan fod y saer yn bregethwr. Gwedi ei holi, a chael fod y chwedl yn wir, trefnodd y foneddiges fod iddo gael anerch y teulu y Sul canlynol. Y Sul a ddaeth, ac esgynodd William Edward i ben ystôl, er mwyn bod yn uwch na'i wrandawyr. Tynodd lyfr allan o'i logell, gan ddarllen yn Saesneg o hono fel testun: "Pwy bynag a yr ei was neu ei forwyn i godi pytatws, neu i dori bresych, ar foreu Sabbath, a ddemnir dros byth." "Dyma fy nhestun, madam," meddai; "yn awr, gyda'ch cenad, mi a af yn mlaen." Eithr cyffrodd y foneddiges yn enbyd; nid oedd yn ddieuog yn ngwyneb y cyhuddiad; a bloeddiodd yn groch: "Nag ewch ddim yn mlaen, yr adyn; dewch i lawr ar unwaith; dim ychwaneg o'r fath gleber!" Ac i lawr y bu raid iddo ddod, heb wneyd rhagor na darllen y testun, a therfynodd y cyfarfod. Dengys yr hanesyn fod tân a zêl yn yspryd y cynghorwr, ond yn fynych fod y<noinclude><references/></noinclude> 5kzf9lp58c9v50ngav5wuij04pi4h9v 104 19922 38090 2022-08-17T01:59:36Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>cyfryw yn tori allan yn wyllt, heb gael eu llywodraethu gan yspryd pwyll. Byddai ei dymer yn aml yn fagl iddo. Unwaith, aeth yn ddadl rhyngddo a Thomas Hooper, ei gymydog; aeth yr ymryson yn enbyd o boeth, ac yn y cyffro rhoddes William Edward wth i'w wrthwynebydd, nes y syrthiodd yn sybyrthol yn erbyn rhyw arf, gan gael archoll ddofn ar ei dalcen. Dyma y si allan fod William Edward, Rhydygele, pregethwr efengyl, wedi taro ei gymydog a chaib, fel yr oedd ei ymenydd yn y golwg. Gellir yn hawddach ddychymygu na darlunio y gofid a barodd y chwedl i'r cyfeillion crefyddol. Dygwyd y mater yn mlaen yn y seiat. Gwadai yntau iddo daro Tom Hooper. Eithr ni chredai ei gyd-aelodau; ymddangosai yr archoll yn profi yn wahanol. Penderfynwyd ei ddiarddel. Cyn myned allan, gofynai ganiatad i fyned i weddi. Yr oedd y weddi yn un ryfedd; gruddfanau yr hen bererin mewn edifeirwch wrth yr orsedd, gan grefu am faddeuant, ac apeliai at hollwybodaeth y Goruchaf nad oedd wedi gwneyd yr hyn y cyhuddid ef o hono. "Y mae fy mrodyr yn gwrthod fy nghredu," meddai, "eithr gwyddost ti, Arglwydd Mawr, na tharewais mo Tom Hooper yn ei dalcen a'r gaib." Gorchfygwyd ei gyd-aelodau, a chwedi eu hargyhoeddi yn drwyadl nad oedd yn bwriadu drwg, caniatasant iddo aros yn eu mysg. Bu y tro yn wers iddo am ei oes; daeth gwedi hyn mor hynod am ei larieidd-dra a'i arafwch ag oedd yn flaenoro! am ei fyrbwylldra. A gorphenodd ei yrfa yn fawr ei barch gan bawb a'i hadwaenai. Bellach, rhaid i ni adael y cynghorwyr, er mor ddifyrus ac addysgiadol eu hanes. Yr amser a ballai i ni fynegu am John Richard, Llansamlet, yr hwn oedd yn wr gwresog ei yspryd, a gonest ei galon, ac er tramgwyddo wrth arweinwyr y Gymdeithasfa oblegyd cyfyngu o honynt ar ei faes llafur, a ddaeth i'w le yn fuan, gan gyfaddef ei ffolineb, a gofyn am faddeuant; am Howell Griffith, Trefeurig, yr hwn oedd yn ŵr dysgedig, ac mewn amgylchiadau da, ac a fu o fawr ddefnydd i achos yr Arglwydd yn ngymydogaethau Llantrisant, Tonyrefail, a Bro Morganwg, ac nad oedd uwchlaw derbyn cerydd yn garedig gan ei frodyr, pan y teimlent ei fod yn tueddu i fyned ar gyfeiliorn; am James Williams, arolygydd y seiadau yn Sir Gaerfyrddin, adroddiadau pa un o sefyllfa y cymdeithasau a osodasid dan ei ofal sydd yn awr ar gael, ac yn dra dyddorol eu cynwys; am Milbourn Bloom, a breswyliai yn Llanarthney, yn nhŷ yr hwn y cedwid y Cyfarfod Misol nodedig, pan y disgynodd Yspryd Duw fel fflam i fysg ei bobl, nes gwresogi eu calonau, a pheri iddynt folianu ei enw; am Morgan Hughes, a fu unwaith yn arolygydd seiadau Sir Drefaldwyn, a chwedi hyny, mewn undeb a Williams, Pantycelyn, yn arolygydd seiadau rhan uchaf Sir Aberteifi, yr hwn, am ei waith yn myned o gwmpas i efengylu, a wysiwyd i frawdlys Aberteifi, yn y flwyddyn 1743, ond erbyn myned yno, a ddaeth yn rhydd am nad oedd neb i'w erlyn; ac am amryw eraill. A'u cymeryd fel dosbarth, dynion ardderchog oedd yr hen gynghorwyr. Eu hunig wendid, os gwendid hefyd, oedd awydd am gael eu hordeinio, fel y gallent weini yr ordinhadau megys gweinidogion yr Ymneillduwyr. Ychydig o gydymdeimlad oedd rhwng y nifer fwyaf o honynt a'r Eglwys Sefydledig; yr oedd eu cydymdeimlad a'r Ymneillduwyr yn fwy. A phan na fynai yr arweinwyr ganiatau ordeiniad iddynt, aeth amryw trosodd at yr Ymneillduwyr, gan gymeryd gofal eglwysi a gwasanaeth eu Harglwydd a'u cenhedlaeth yn ffyddlawn. Dyma fel y collodd y Cyfundeb Evan Williams, y crybwyllasom am dano yn dianc o'r Gogledd oblegyd poethder yr erledigaeth; a John Thomas, a ymsefydlodd yn y Rhaiadr; a Richard Tibbot, Herbert Jenkins, Milbourn Bloom, ac amryw o ddynion talentog eraill. Eithr glynodd y nifer fwyaf yn ffyddlawn, er pob temtasiwn i gefnu. Ond yr ydym yn colli golwg ar amryw o honynt yn amser yr ymraniad, a pha beth a ddaeth o honynt, nis gwyddom. Aeth rhai yn Annibynwyr; cyfeiliornodd eraill oddiwrth y ffydd, gan ffurfio mân bleidiau, a gosod eu hunain yn ben arnynt; ond am y nifer fwyaf, ymlynasant wrth Rowland, Howell Davies, a Williams, Pantycelyn, a buont farw ar y maes fel medelwyr diwyd, a'u crymanau yn eu dwylaw. Yr ydym yn dyfod yn awr at adrodd- iadau y cynghorwyr, a anfonwyd i'r Cymdeithasfaoedd, yn desgrifio sefyllfa yr eglwysi a osodasid dan eu gofal. Y mae yr adroddiadau hyn mor lliosog, fel nas gallwn ond difynu ychydig o honynt, a hyny megys ar antur. Yr adroddiad cyntaf yn nghofnodau Trefecca yw eiddo<noinclude><references/></noinclude> s4fa84obcglt1wo1ghnnvittayepz8l 0 19923 38092 2022-08-17T03:49:48Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = [[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] | author = John Morgan Jones | translator = | section = Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf | previous = [[../Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-18)|Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-18)]] | next = [[../Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-20)|Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-20)]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Y tadau methodistaidd Cyf I.djvu"...' wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] | author = John Morgan Jones | translator = | section = Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf | previous = [[../Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-18)|Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-18)]] | next = [[../Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-20)|Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-20)]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Y tadau methodistaidd Cyf I.djvu" from=261 to=261/> </div> {{DEFAULTSORT:Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-19)}} ==Nodiadau== <references/> [[Categori:Y Tadau Methodistaidd]] 37tye2ytw6jt8tpob8ulw7jlir7k1zi 0 19924 38093 2022-08-17T03:51:47Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '{{Header | title = [[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] | author = John Morgan Jones | translator = | section = Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf | previous = [[../Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-19)|Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-19)]] | next = [[../Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-21)|Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-21)]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Y tadau methodistaidd Cyf I.djvu"...' wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] | author = John Morgan Jones | translator = | section = Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf | previous = [[../Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-19)|Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-19)]] | next = [[../Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-21)|Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-21)]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Y tadau methodistaidd Cyf I.djvu" from=262 to=262/> </div> {{DEFAULTSORT:Rhai o'r Cynghorwyr Boreuaf (tud-20)}} ==Nodiadau== <references/> [[Categori:Y Tadau Methodistaidd]] bf0kwx4z23751yu271rpabfjt8b53sj