Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 10 7338 39286 14199 2022-08-23T13:36:34Z AlwynapHuw 1710 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><div style="text-align:right; padding-top: {{{leading-top|0}}}em; margin-right:{{{offset|{{{2|0}}}}}}; {{{style|}}}"> {{{1}}} </div></onlyinclude> 6up7z7hvggnoxhf1ffw9jou5phc2tfx 104 7458 39339 14449 2022-08-23T17:41:33Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude> {{canoli|INTERLUDE}} {{canoli|NEU}} {{canoli|CHWAREYDDIAETH,}} {{canoli|YN GOSOD ALLAN}} {{canoli|Y}} {{canoli|TRI CHRYFION BYD.}} {{canoli|SEF}} {{canoli|CARIAD , TYLODI, AC ANGEU.}} {{canoli|Gan THOMAS EDWARDS,}} {{canoli|''Neu Twm o'r Nant''.}} {{canoli|Yr ail Argraffiad.}} {{canoli|LLANRWST:}} {{canoli|ARGRAFFWYD GAN JOHN JONES.}} {{canoli|1848.}} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> h2pvemvv0zk6l5gydauzs5kabbwcxco 104 7459 39340 34160 2022-08-23T17:42:00Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 6s3zmh00i4fla0qj5ppwkf21ts08bn6 104 7460 39290 14453 2022-08-23T13:41:05Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|ENTER SIR TOM TELL TRUTH.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> TRWY'ch cenad, heb gynen, â llawen ddull hoyw, Dymuno yma ''silence'', ac i bawb ddal sylw; Chwi gewch ddyfyrwch yn ddi-feth, Os torwch beth o'ch twrw. Mae'n gofyn i bawb sy am wrando, Roi pob ymddiddan heibio; Ni ddichon neb ddeall unrhyw ddawn, Neu 'stori, heb iawn ystyrio. Cymyscaidd ieithoedd ''Babel'' Sydd yma fynycha'n uchel; Ni cheir, lle bo gynifer dŷn, Ond ychydig yn un chwedel. Mae dŷn wrth naturiaeth wedi tori'n druenus, A'i feddyliau'n anwadal, yn falch ac yn wawdus, Yn ymlid fal canghenau pren ar wynt, Ryw helynt afreolus. Fe dd'wedodd y sarph o'r dechreu Y byddai dynion megis duwiau, A'r balchder hwnw sy'n ffals ei wên Yn glynu mewn hen galonau. Can's fel hyn etto mae dyn wrth natur, Yn dal yn arw am wneud Diawl yn eirwir, Am fod yn ddoeth yn ei olwg ei hun Mae braidd bob dŷn a adwaenir. Anfynych y clywir neb yn datgan Histori neu hanes, heb ei ganmol ei hunan; 'Does dim yn derchafu ac yn clymu yn clêr Mor sutiol a balchder Satan . Mae balchder Cymry ffolion, I ymestyn ar ol y Saeson , Gan ferwi am fynd o fawr i fach , I ddiogi’n grach fon'ddigion. Os cant hwy ryw esgus o fod yn 'r ysgol, Ni wiw am air o Gymraeg ymorol ''They cannot talk Welsh nor understand,'' Oni fyddir yn ''grand'' ryfeddol. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> fbz0rm4ng6k0kg02onjymjlz05h936k 39317 39290 2022-08-23T16:56:13Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|ENTER SIR TOM TELL TRUTH.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> TRWY'ch cenad, heb gynen, â llawen ddull hoyw, Dymuno yma ''silence'', ac i bawb ddal sylw; Chwi gewch ddyfyrwch yn ddi-feth, Os torwch beth o'ch twrw. Mae'n gofyn i bawb sy am wrando, Roi pob ymddiddan heibio; Ni ddichon neb ddeall unrhyw ddawn, Neu 'stori, heb iawn ystyrio. Cymyscaidd ieithoedd ''Babel'' Sydd yma fynycha'n uchel; Ni cheir, lle bo gynifer dŷn, Ond ychydig yn un chwedel. Mae dŷn wrth naturiaeth wedi tori'n druenus, A'i feddyliau'n anwadal, yn falch ac yn wawdus, Yn ymlid fal canghenau pren ar wynt, Ryw helynt afreolus. Fe dd'wedodd y sarph o'r dechreu Y byddai dynion megis duwiau, A'r balchder hwnw sy'n ffals ei wên Yn glynu mewn hen galonau. Can's fel hyn etto mae dyn wrth natur, Yn dal yn arw am wneud Diawl yn eirwir, Am fod yn ddoeth yn ei olwg ei hun Mae braidd bob dŷn a adwaenir. Anfynych y clywir neb yn datgan Histori neu hanes, heb ei ganmol ei hunan; 'Does dim yn derchafu ac yn clymu yn clêr Mor sutiol a balchder Satan . Mae balchder Cymry ffolion, I ymestyn ar ol y Saeson , Gan ferwi am fynd o fawr i fach , I ddiogi’n grach fon'ddigion. Os cant hwy ryw esgus o fod yn 'r ysgol, Ni wiw am air o Gymraeg ymorol ''They cannot talk Welsh nor understand,'' Oni fyddir yn ''grand'' ryfeddol. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 0lcfcjs08i30b13wo13enz7ae9jpm0z 39338 39317 2022-08-23T17:40:08Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|ENTER SIR TOM TELL TRUTH.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> TRWY'ch cenad, heb gynen, â llawen ddull hoyw, Dymuno yma ''silence'', ac i bawb ddal sylw; Chwi gewch ddyfyrwch yn ddi-feth, Os torwch beth o'ch twrw. Mae'n gofyn i bawb sy am wrando, Roi pob ymddiddan heibio; Ni ddichon neb ddeall unrhyw ddawn, Neu 'stori, heb iawn ystyrio. Cymyscaidd ieithoedd ''Babel'' Sydd yma fynycha'n uchel; Ni cheir, lle bo gynifer dŷn, Ond ychydig yn un chwedel. Mae dŷn wrth naturiaeth wedi tori'n druenus, A'i feddyliau'n anwadal, yn falch ac yn wawdus, Yn ymlid fal canghenau pren ar wynt, Ryw helynt afreolus. Fe dd'wedodd y sarph o'r dechreu Y byddai dynion megis duwiau, A'r balchder hwnw sy'n ffals ei wên Yn glynu mewn hen galonau. Can's fel hyn etto mae dyn wrth natur, Yn dal yn arw am wneud Diawl yn eirwir, Am fod yn ddoeth yn ei olwg ei hun Mae braidd bob dŷn a adwaenir. Anfynych y clywir neb yn datgan Histori neu hanes, heb ei ganmol ei hunan; 'Does dim yn derchafu ac yn clymu yn clêr Mor sutiol a balchder Satan . Mae balchder Cymry ffolion, I ymestyn ar ol y Saeson , Gan ferwi am fynd o fawr i fach , I ddiogi’n grach fon'ddigion. Os cant hwy ryw esgus o fod yn 'r ysgol, Ni wiw am air o Gymraeg ymorol ''They cannot talk Welsh nor understand,'' Oni fyddir yn ''grand'' ryfeddol. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> fbz0rm4ng6k0kg02onjymjlz05h936k 104 7461 39291 14454 2022-08-23T13:42:28Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Y mae'n gywilyddus clywed carpiau Yn lladd ac yn mwmian ar iaith eu mamau, Heb fedru na Chymraeg, na Saes’neg chwaith; Onid ydyw'n waith annethau. Ac os bydd rhyw hogenig wedi bod yn gweini, Yn Nghaer neu'r Amwythig, dyna'r cwbl yn methu, 'Cheir gair o Gymraeg, ac os d’wed hi beth, Oh ! 'r lediaeth fydd ar ''my Lady''. Chwedl mawr yw bod mis yn Lloegr, Fe ddysg merch ifangc lawer o fedrusder, Siarad ''modest'' a phletio'i min, 'Run fath a thwll tin y ''Tanner''. Yn Nghymru mae llawer coegen A roe goron i ''blayers'' Llundain, Ac ni all i Gymro fforddio o'i phwrs, Un geiniog, heb gwrs o gynen. Ac y mae llawer crach-gynffongi Na hidiai fo gewneu er taflu gini Am le i hwrio neu gamblio ar gais Ynghwmni rhyw Sais lled osi. A rhyfedd fel y dywed cwmni o Gymru, ''O the English song is verry pretty''! Ac yn agor eu cegau a'u clemau clws, A'r gorws yn gwehyru. Dyma fel y byddant yn canu ac yn bloeddio , Heb air o gysondeb, ynberwi ac yn soundio ; A phe baid am ganu Cymraeg yn sôn Ni ddeallai'r gwyr mwynion mono. Mae hyn yn helynt aflan Fynd o'r hen Gymraeg mor egwan; Ni cheiff hi mo'i pherchimewn bryn na phant, Heno gan ei phlant ei hunan. </poem> |} {{canoli|ENTER TRAETHYDD.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::''What is this gibberish, foolish fellow?'' '''''Tom'''''. Dam i sîl Satan, dyma Sais eto, '''''Graith'''''. ''Do not talk nonsense''. '''''Tom'''''. Taw, dacw Nancy, Siarad Gymraeg, neu ddos i'th grogi, </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mpggkb4m6l0std8yax8s0tzl37nb807 39318 39291 2022-08-23T16:56:39Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Y mae'n gywilyddus clywed carpiau Yn lladd ac yn mwmian ar iaith eu mamau, Heb fedru na Chymraeg, na Saes’neg chwaith; Onid ydyw'n waith annethau. Ac os bydd rhyw hogenig wedi bod yn gweini, Yn Nghaer neu'r Amwythig, dyna'r cwbl yn methu, 'Cheir gair o Gymraeg, ac os d’wed hi beth, Oh ! 'r lediaeth fydd ar ''my Lady''. Chwedl mawr yw bod mis yn Lloegr, Fe ddysg merch ifangc lawer o fedrusder, Siarad ''modest'' a phletio'i min, 'Run fath a thwll tin y ''Tanner''. Yn Nghymru mae llawer coegen A roe goron i ''blayers'' Llundain, Ac ni all i Gymro fforddio o'i phwrs, Un geiniog, heb gwrs o gynen. Ac y mae llawer crach-gynffongi Na hidiai fo gewneu er taflu gini Am le i hwrio neu gamblio ar gais Ynghwmni rhyw Sais lled osi. A rhyfedd fel y dywed cwmni o Gymru, ''O the English song is verry pretty''! Ac yn agor eu cegau a'u clemau clws, A'r gorws yn gwehyru. Dyma fel y byddant yn canu ac yn bloeddio , Heb air o gysondeb, ynberwi ac yn soundio ; A phe baid am ganu Cymraeg yn sôn Ni ddeallai'r gwyr mwynion mono. Mae hyn yn helynt aflan Fynd o'r hen Gymraeg mor egwan; Ni cheiff hi mo'i pherchimewn bryn na phant, Heno gan ei phlant ei hunan. </poem> |} {{canoli|ENTER TRAETHYDD.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::''What is this gibberish, foolish fellow?'' '''''Tom'''''. Dam i sîl Satan, dyma Sais eto, '''''Graith'''''. ''Do not talk nonsense''. '''''Tom'''''. Taw, dacw Nancy, Siarad Gymraeg, neu ddos i'th grogi, </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> pweyburhlrcjy7nozv8eicjmer3ntl7 39341 39318 2022-08-23T17:42:24Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Y mae'n gywilyddus clywed carpiau Yn lladd ac yn mwmian ar iaith eu mamau, Heb fedru na Chymraeg, na Saes’neg chwaith; Onid ydyw'n waith annethau. Ac os bydd rhyw hogenig wedi bod yn gweini, Yn Nghaer neu'r Amwythig, dyna'r cwbl yn methu, 'Cheir gair o Gymraeg, ac os d’wed hi beth, Oh ! 'r lediaeth fydd ar ''my Lady''. Chwedl mawr yw bod mis yn Lloegr, Fe ddysg merch ifangc lawer o fedrusder, Siarad ''modest'' a phletio'i min, 'Run fath a thwll tin y ''Tanner''. Yn Nghymru mae llawer coegen A roe goron i ''blayers'' Llundain, Ac ni all i Gymro fforddio o'i phwrs, Un geiniog, heb gwrs o gynen. Ac y mae llawer crach-gynffongi Na hidiai fo gewneu er taflu gini Am le i hwrio neu gamblio ar gais Ynghwmni rhyw Sais lled osi. A rhyfedd fel y dywed cwmni o Gymru, ''O the English song is verry pretty''! Ac yn agor eu cegau a'u clemau clws, A'r gorws yn gwehyru. Dyma fel y byddant yn canu ac yn bloeddio , Heb air o gysondeb, ynberwi ac yn soundio ; A phe baid am ganu Cymraeg yn sôn Ni ddeallai'r gwyr mwynion mono. Mae hyn yn helynt aflan Fynd o'r hen Gymraeg mor egwan; Ni cheiff hi mo'i pherchimewn bryn na phant, Heno gan ei phlant ei hunan. </poem> |} {{canoli|ENTER TRAETHYDD.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::''What is this gibberish, foolish fellow?'' '''''Tom'''''. Dam i sîl Satan, dyma Sais eto, '''''Graith'''''. ''Do not talk nonsense''. '''''Tom'''''. Taw, dacw Nancy, Siarad Gymraeg, neu ddos i'th grogi, </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mpggkb4m6l0std8yax8s0tzl37nb807 104 7462 39292 14458 2022-08-23T13:44:20Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :'Does yma fawr o Saesoneg glân, :Ond ychydig gan Sian a Chadi. '''''Traeth'''''. Paham 'rwyt yn lladd ar Saes'neg mor greulon '''''Tom'''''. Lladd yr wyf fi ar Gymry beilchion :Sy'n ceisio gwneuthur pob dyfeis, :I fod mor ''bressise'', â'r Saeson. :Onid ellir dysgu Saes'neg ar gorau :Ac heb fyn'd yn feilchion, goegion gegau, :I wadu na fedront ddim yn faith, :Mewn moment, o Iaith eu mamau. '''''Traeth'''''. Mae 'marferiad, oni chlywsoch, yn llawer achlysur? '''''Tom.''''' Wel ydyw ,miwn eto ,lle bo duedd mewn natur, :Ond am fod yn dduw, 'nol gair yr hen walch, :A chodi , mae balch bechadur. '''''Traeth'''''. 'Does fai ar neb am godi'n raddol, :Fel bo'u sefyllfa'n gyfatebol. '''''Tom'''''. Yn mhob sefyllfa fe ddylai ddyn Adnabod ei hun yn wahanol. '''''Traeth'''''. Doethineb trwy degwch ymhob galwedigaeth :Sy'n tynu'n gysonaidd rai tan ei gwasanaeth; :Lleferydd a gwyneb sy'n dangos gwhaniaeth; Mae dynion yn dirwyn at ddull eu gwladwriaeth '''''Tom'''''. Wel, felly, nid celwydd caled :Yw barn dostaf y Methodistiaid; :Mae gwladwyr y Cythraul yn hawdd eu cael, :Wrth eu bywyd gwael, i'w gweled. :Mae'r meddwon a'r lladron tan un llywodraeth :Y tyngwyr, a'r rhegwyr, a phob rhywogaeth, :Dilynwyr pechod yn gyttun, :Yn deulu o'r un gwaedoliaeth. '''''Traeth'''''. Mae pob rhyw fasweddwyr mewn pechod yn suddo. '''''Tom'''''. Wel beth ydyw maswedd? rhag ofn mod i'n misio :Os oes genyt reswm, dod yn ei le, :Er undyn, mi wnaf finau wrando, '''''Traeth'''''.Mae'r enw gair maswedd fel hyn i'w gymwyo :Am bob pethau allanol eill natur eu llunio, Gwagedd o wagedd, a maswedd, mewn mesur, Heb waith y dyn newydd, yw pobpeth dan awyr. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> orfnsumcgmntrjh97m2jwoomi006o0r 39319 39292 2022-08-23T16:57:03Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :'Does yma fawr o Saesoneg glân, :Ond ychydig gan Sian a Chadi. '''''Traeth'''''. Paham 'rwyt yn lladd ar Saes'neg mor greulon '''''Tom'''''. Lladd yr wyf fi ar Gymry beilchion :Sy'n ceisio gwneuthur pob dyfeis, :I fod mor ''bressise'', â'r Saeson. :Onid ellir dysgu Saes'neg ar gorau :Ac heb fyn'd yn feilchion, goegion gegau, :I wadu na fedront ddim yn faith, :Mewn moment, o Iaith eu mamau. '''''Traeth'''''. Mae 'marferiad, oni chlywsoch, yn llawer achlysur? '''''Tom.''''' Wel ydyw ,miwn eto ,lle bo duedd mewn natur, :Ond am fod yn dduw, 'nol gair yr hen walch, :A chodi , mae balch bechadur. '''''Traeth'''''. 'Does fai ar neb am godi'n raddol, :Fel bo'u sefyllfa'n gyfatebol. '''''Tom'''''. Yn mhob sefyllfa fe ddylai ddyn Adnabod ei hun yn wahanol. '''''Traeth'''''. Doethineb trwy degwch ymhob galwedigaeth :Sy'n tynu'n gysonaidd rai tan ei gwasanaeth; :Lleferydd a gwyneb sy'n dangos gwhaniaeth; Mae dynion yn dirwyn at ddull eu gwladwriaeth '''''Tom'''''. Wel, felly, nid celwydd caled :Yw barn dostaf y Methodistiaid; :Mae gwladwyr y Cythraul yn hawdd eu cael, :Wrth eu bywyd gwael, i'w gweled. :Mae'r meddwon a'r lladron tan un llywodraeth :Y tyngwyr, a'r rhegwyr, a phob rhywogaeth, :Dilynwyr pechod yn gyttun, :Yn deulu o'r un gwaedoliaeth. '''''Traeth'''''. Mae pob rhyw fasweddwyr mewn pechod yn suddo. '''''Tom'''''. Wel beth ydyw maswedd? rhag ofn mod i'n misio :Os oes genyt reswm, dod yn ei le, :Er undyn, mi wnaf finau wrando, '''''Traeth'''''.Mae'r enw gair maswedd fel hyn i'w gymwyo :Am bob pethau allanol eill natur eu llunio, Gwagedd o wagedd, a maswedd, mewn mesur, Heb waith y dyn newydd, yw pobpeth dan awyr. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 7nkjnhzcqwg3rpxyhibnk60x9gokxgd 39342 39319 2022-08-23T17:43:11Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :'Does yma fawr o Saesoneg glân, :Ond ychydig gan Sian a Chadi. '''''Traeth'''''. Paham 'rwyt yn lladd ar Saes'neg mor greulon '''''Tom'''''. Lladd yr wyf fi ar Gymry beilchion :Sy'n ceisio gwneuthur pob dyfeis, :I fod mor ''bressise'', â'r Saeson. :Onid ellir dysgu Saes'neg ar gorau :Ac heb fyn'd yn feilchion, goegion gegau, :I wadu na fedront ddim yn faith, :Mewn moment, o Iaith eu mamau. '''''Traeth'''''. Mae 'marferiad, oni chlywsoch, yn llawer achlysur? '''''Tom.''''' Wel ydyw ,miwn eto ,lle bo duedd mewn natur, :Ond am fod yn dduw, 'nol gair yr hen walch, :A chodi , mae balch bechadur. '''''Traeth'''''. 'Does fai ar neb am godi'n raddol, :Fel bo'u sefyllfa'n gyfatebol. '''''Tom'''''. Yn mhob sefyllfa fe ddylai ddyn Adnabod ei hun yn wahanol. '''''Traeth'''''. Doethineb trwy degwch ymhob galwedigaeth :Sy'n tynu'n gysonaidd rai tan ei gwasanaeth; :Lleferydd a gwyneb sy'n dangos gwhaniaeth; Mae dynion yn dirwyn at ddull eu gwladwriaeth '''''Tom'''''. Wel, felly, nid celwydd caled :Yw barn dostaf y Methodistiaid; :Mae gwladwyr y Cythraul yn hawdd eu cael, :Wrth eu bywyd gwael, i'w gweled. :Mae'r meddwon a'r lladron tan un llywodraeth :Y tyngwyr, a'r rhegwyr, a phob rhywogaeth, :Dilynwyr pechod yn gyttun, :Yn deulu o'r un gwaedoliaeth. '''''Traeth'''''. Mae pob rhyw fasweddwyr mewn pechod yn suddo. '''''Tom'''''. Wel beth ydyw maswedd? rhag ofn mod i'n misio :Os oes genyt reswm, dod yn ei le, :Er undyn, mi wnaf finau wrando, '''''Traeth'''''.Mae'r enw gair maswedd fel hyn i'w gymwyo :Am bob pethau allanol eill natur eu llunio, Gwagedd o wagedd, a maswedd, mewn mesur, Heb waith y dyn newydd, yw pobpeth dan awyr. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> orfnsumcgmntrjh97m2jwoomi006o0r 104 7463 39364 14489 2022-08-23T18:30:25Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> 'Nag un a welir gan eì alwad, ael personol fel Personiaid; Rhaid i bob deiliaid wylio, A rhwyfo'n gall eu rhôl, Ond gydag arian gwiwdeg yrìad, &c.. Arian ydyw'r wawr bynodol Ê Gyda'r Esgob, gwedi'r ysgol, Groeg a Lladin, gwr goludog, A'i ogoniant yw eì geiniog; Ardderchog yw'r cywaethog, A rhywiog y gwneir hôl, Gydag arian, gwiwdeg yriad, Yffyliaid yn wyr ffêl. </poem> |} {{c|ENTER SIR TOM TELL TRUTH.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::'Wel, nî wnaeth y diawl na'i deulu :Erioed amgenach canu; :Roedd gogoniant uffern yn ddigon têg, :Megis o'i gêg e'n mygu.; '''''Offeiriad.''''' ''Who are you, the bald face rogue!'' '''''Tom.''''' Nid y'ch chwitheu wr ''clên'', pe tynid eich clog. '''''O.''''' '' Don't talk to me, thou dirty snap.'' '''''Tom.''''' O! nid pob ffwl sy'n cyr'edd cap. '''''O.''''' ''I am a Clergyman of the Church.'' '''''Tom.'''''Onid oes i chwi lwc fe ro'ir i chwi ''lurch''. '''''O.''''' ''What is the lurch shall come to my 'onor?'' '''''Tom.''''' Siaredwch Gymraeg, mi dd'weda'i chwi ragor. '''''O.''''' Beth rwyt yn bygwth arnaf fi mor bigog? '''''Tom.''''' Am na fydde ynoch rinwedd, a chwithau mor enwog. '''''O.''''' Pa rinwedd sy'n eisiau, os gwna'i nyledswydd? '''''Tom.''''' Ni cheir cywion o wyddau lle bo ddrwg Ceiliagwydd :Na dim llwyddiant byth o'r praidd, :A'r bugeiliwr yn flaidd digwilydd. '''''O.''''' Onid ydwy'n bugeilio 'nol 'r arfer gyffredin?'' '''''Tom.''''' Manylach bryd cneifio nag hyd eu cynefin, :I ddangos y ffordd (rhag myn'd yn sied.) :A ddylai ddefaid, ddilyn. </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> ch6cgi1o2xyajryulc1fwd39zo7yncq 104 7464 39365 14490 2022-08-23T18:44:12Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''O''''' Pa beth a ddangoswn yn rhagor na darllain? '''''Tom.''''' Rhoi peth siampl da'n eich bywyd eich hunain, :Pe bai'r defaid yn adnabod eich llais chwibeth: Yn lanwaith, hwy a'ch dilynen. '''''O''''' i b'le y dilynant hwy ni, heblaw'n gwrando? '''''Tom.''''' I'r Dafarn, yn eu ffoledd, neu hela neu ffowlio; :Ond mae'r byd yn o sharp, nid pob defence :All gym'ryd ''Licence'' gamio. '''''O''''' Mae genym ni orchwyl rheitiach ei berchi. '''''Tom.''''' Oes, pe canlynech chwi ffordd y goleuni, :Ond eich gwaith ydyw meddwi, a hwrio, am wn i, :Am eich degwm, a chysgu, a diogi. :Mae'ch corph chwi'n cyredd byd ar goreu, :Ond bywoliaeth annedwydd ay ar lawer o eneidiau, :Heb gael genych chwi, er maint eich tâl, :Ond un pryd sâl, y Suliau. :A hwnw'n afiachus, yn wir fynychaf— :'Ran wrth bregethu y byddwch chwi gwaethaf, :Fel pe rhoid y deillion i farnu, drwy'r wlad, :Lliw'r brethyn, neu'r dillad brithaf. '''''O''''' Rwyt yn barnu personiaid on'd yw pawb yn synu. {{Right|[Exit}} '''''Tom.''''' Mae'r gwir yn gyhoeddus, gwae'r sawl sy'n ei haeddu; :Ond am y rhai llesawl y'mbob man :Mae bendith yn rhan y rheiny. :Nid oes un i'w ga'mol na'i berchi'n gymwys, :O flaen efangylaidd weinidog eglwys, :Nag un fwy melltith na hwnw'n fyw, :Oni fydd Duw 'n ei dywys. :Dyna'r gwatwarwr sydd yn tario, :Yn stôl y gwatwar, erioed ac eto, :Ac efe yw'r lleidr erchyll hawl :Mwyaf mae'r diawl yn delio. :Sonir fod Herod yn ddyn mileinig, :Ni wnaeth ond gogleisio wrth rai gwyr eglwysig :Sy'n 'sglafaethu wrth eu pleser ddegymau'r plwy :A'r eneidiau sydd fwy enwedig, :Oni bae fod llawer yn pregethu ac yn llywio, :Yn onestach na Phersoniaid, ni fyddai wiw swnio, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 8kr87cjm5i7gap56znrh1lvezs5kmzu 104 7465 39366 14491 2022-08-23T19:03:41Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Mae arnai bron chwant, yn hyn o fan :Bregethu fy hunan heno. :Mae genyf, i'w feddwl, ''dext'' cyfaddas, :Ynghylch godineb, mewn gwlad a dinas, :Trw'r hyn mae diawl ynghalon dyn, :Yn tadu gwenwyn gwynies. :Gwrandawed ieuengctyd hoywedd, :Ac hefyd gwyr a gwragedd, :Mae i bawb groeso, 'n gryf a gwan, :I dderbyn rhan o'i rinwedd. </poem> |} {{c|CAN AR CUPID'S DREAM, NEU FREUDDWYD AR EI HYD.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Rhowch osteg ieangctyd, a diwyd wrandewch, A chwitheu rai priod, naws hynod, nesewch, Naturiaeth, nwy taeraidd, sy'n llygraidd ei llun, Drwy gwynian drygioni, yn berwi mhob un, Mae 'siamplau'r hyd y gwledydd, beunydd yn ddi ball, Yn dangos yn gyffredin, mai gerwin ydyw'r gwall, Gan mor fall amryw fûn, I wrthsefyll hen ffasiwn temtasiwn cnawd dyn. Truenus mewn ieuenctyd Yw'r gwendid hwn ar goedd, Pair wradwydd mewn priodas, Mwy atcas yma oedd Garwa bloedd, gwŷr a blys, Neu wragedd rhywiogaidd dan lygraidd di lys. Mae rhwymau priodas yn urddas fwynhad, O'r eglwys oreuglod, mêr hynod mawrhad; Ond anian godineb gwrthwyneb gerth yw, Ffieidd-dra e'wilyddus anfoddus i fyw; Pa'm rhaid i ŵr priodol ymorol am ddim mwy, Un ddynes fo'n ddiana' wasnaetha'n eitha 'nwy. Ni roed dwy yn rhaid dŷn, Iawn ran un ar unwaith sy berffaith hob un;— Un gwr yn anrhydeddus, lewyrchus, barchus ben, Un wraig, un corph priodol, Da siriol gnawd di sen. </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> qr7ncwah2q9u62m67xg2n89jwalt5ep 104 7471 39293 14471 2022-08-23T13:45:08Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Maswedd cnawd esmwyth sy'n adwyth niweidiol :Yn sïo rhai'n Sion ar foddion crefyddol, :Canu a gweddio, a gweithio pregethau; :Fe gyfrif Duw'n faswedd holl ffrwyth 'eu gwefusau '''''Tom'''''. Os oes maswedd mewn pregethau, :Ni waeth nyni na hwythau; :Os gallwn gario cydwybod glir, :I draethu'r gwir, bob geiriau. :O ran mae'r gair gwir, drwy gariad, :Yn haeddu beunydd bob derbyniad, :Mewn amser ac allan o amser llawn, ::Mae'n ddidwyll ac iawn ei dd'wediad. '''''Traeth'''''. Ychydig o gariad sydd mewn geiriau :Adraetho'r ynfydion ar flaenau tafodau; :Muriau sychion yw'r rhai hyny :Heb ffydd, fel morter, i'w cyd-tymheru. :Mae'r rhai'n yn debyg o ran en dyben, :I fynediad y wenfol a'r gornchwiglen, :Yn troi o gwmpas, er hyny eu cartre :Sydd un yn y gors a'r llall yn y simne. :Mae hbithau'r 'sgyfarnog enwog union :Yn cnoi ei chil o egni ei chalon, :Yr un droed â chi yw hi, er hyny, :Felly mae buchedd rhai redant i bechu. :Mae eraill o ryw'n fforchogi'r ewin, :Hyd ffyrdd y duwolion y byddant hwy'n dilyn, :Heb ddim cnoi cil yn eu genau na'u calon, :I ddal neu fyfyrio ar dduwiol arferion. '''''Tom'''''. Wel, sôn am greaduriaid rwyt ti' rwan, :A gwahanol gyflwr, glân ac aflan, :Oni ddaeth llenlliain o'r nef i'r llawr, :Mewn gafael ddirfawr gyfan? :Ac 'roedd pob creaduriaid yn hon yma, :A glân oedd y cyfan, cofia; :Ac yr oedd cyhoeddus weddus wâ'dd, :Heb attal, i ladd a bwyta. '''''Traeth'''''. Y llenlliain hon yw'r Efengyl a'i rhyddyd, :Ond rhaid yw lladd cyn bwyta er bywyd; :'Does cig na physgod na llafur yn fuddiol, :Heb eu lladd a'u tori o'u cyflwr naturiol; </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 7866ba30moueux4zaa2wbt8yrjcuo09 39320 39293 2022-08-23T16:57:25Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :Maswedd cnawd esmwyth sy'n adwyth niweidiol :Yn sïo rhai'n Sion ar foddion crefyddol, :Canu a gweddio, a gweithio pregethau; :Fe gyfrif Duw'n faswedd holl ffrwyth 'eu gwefusau '''''Tom'''''. Os oes maswedd mewn pregethau, :Ni waeth nyni na hwythau; :Os gallwn gario cydwybod glir, :I draethu'r gwir, bob geiriau. :O ran mae'r gair gwir, drwy gariad, :Yn haeddu beunydd bob derbyniad, :Mewn amser ac allan o amser llawn, ::Mae'n ddidwyll ac iawn ei dd'wediad. '''''Traeth'''''. Ychydig o gariad sydd mewn geiriau :Adraetho'r ynfydion ar flaenau tafodau; :Muriau sychion yw'r rhai hyny :Heb ffydd, fel morter, i'w cyd-tymheru. :Mae'r rhai'n yn debyg o ran en dyben, :I fynediad y wenfol a'r gornchwiglen, :Yn troi o gwmpas, er hyny eu cartre :Sydd un yn y gors a'r llall yn y simne. :Mae hbithau'r 'sgyfarnog enwog union :Yn cnoi ei chil o egni ei chalon, :Yr un droed â chi yw hi, er hyny, :Felly mae buchedd rhai redant i bechu. :Mae eraill o ryw'n fforchogi'r ewin, :Hyd ffyrdd y duwolion y byddant hwy'n dilyn, :Heb ddim cnoi cil yn eu genau na'u calon, :I ddal neu fyfyrio ar dduwiol arferion. '''''Tom'''''. Wel, sôn am greaduriaid rwyt ti' rwan, :A gwahanol gyflwr, glân ac aflan, :Oni ddaeth llenlliain o'r nef i'r llawr, :Mewn gafael ddirfawr gyfan? :Ac 'roedd pob creaduriaid yn hon yma, :A glân oedd y cyfan, cofia; :Ac yr oedd cyhoeddus weddus wâ'dd, :Heb attal, i ladd a bwyta. '''''Traeth'''''. Y llenlliain hon yw'r Efengyl a'i rhyddyd, :Ond rhaid yw lladd cyn bwyta er bywyd; :'Does cig na physgod na llafur yn fuddiol, :Heb eu lladd a'u tori o'u cyflwr naturiol; </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> tof4rcybe01bbiyr1a6wu1frae44b1b 39343 39320 2022-08-23T17:44:13Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Maswedd cnawd esmwyth sy'n adwyth niweidiol :Yn sïo rhai'n Sion ar foddion crefyddol, :Canu a gweddio, a gweithio pregethau; :Fe gyfrif Duw'n faswedd holl ffrwyth 'eu gwefusau '''''Tom'''''. Os oes maswedd mewn pregethau, :Ni waeth nyni na hwythau; :Os gallwn gario cydwybod glir, :I draethu'r gwir, bob geiriau. :O ran mae'r gair gwir, drwy gariad, :Yn haeddu beunydd bob derbyniad, :Mewn amser ac allan o amser llawn, ::Mae'n ddidwyll ac iawn ei dd'wediad. '''''Traeth'''''. Ychydig o gariad sydd mewn geiriau :Adraetho'r ynfydion ar flaenau tafodau; :Muriau sychion yw'r rhai hyny :Heb ffydd, fel morter, i'w cyd-tymheru. :Mae'r rhai'n yn debyg o ran en dyben, :I fynediad y wenfol a'r gornchwiglen, :Yn troi o gwmpas, er hyny eu cartre :Sydd un yn y gors a'r llall yn y simne. :Mae hbithau'r 'sgyfarnog enwog union :Yn cnoi ei chil o egni ei chalon, :Yr un droed â chi yw hi, er hyny, :Felly mae buchedd rhai redant i bechu. :Mae eraill o ryw'n fforchogi'r ewin, :Hyd ffyrdd y duwolion y byddant hwy'n dilyn, :Heb ddim cnoi cil yn eu genau na'u calon, :I ddal neu fyfyrio ar dduwiol arferion. '''''Tom'''''. Wel, sôn am greaduriaid rwyt ti' rwan, :A gwahanol gyflwr, glân ac aflan, :Oni ddaeth llenlliain o'r nef i'r llawr, :Mewn gafael ddirfawr gyfan? :Ac 'roedd pob creaduriaid yn hon yma, :A glân oedd y cyfan, cofia; :Ac yr oedd cyhoeddus weddus wâ'dd, :Heb attal, i ladd a bwyta. '''''Traeth'''''. Y llenlliain hon yw'r Efengyl a'i rhyddyd, :Ond rhaid yw lladd cyn bwyta er bywyd; :'Does cig na physgod na llafur yn fuddiol, :Heb eu lladd a'u tori o'u cyflwr naturiol; </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 7866ba30moueux4zaa2wbt8yrjcuo09 104 7472 39294 14472 2022-08-23T13:46:21Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :A dyma'r porth cyfyng mae gafael y bywyd :Sef marweiddio gweithredoedd y cnawd trwy yr ysbryd, :A dysgu croes Crist, egwyddor crefydd :Yn ysgol rad y creadur newydd. '''''Tom'''''. Gan dy fod mor ddoeth, gad i mi glywed :Pa fodd 'roedd plant Israel yn ysbeilio'r Aiphtiaid :Yn benthyca tlysau ac yn dwyn ar duth, :Heb dalu byth mo'u dyled. '''''Traeth'''''. Yr aur a'r tlysau a'r gwisgoedd gwychion :Sydd deip o dalentau a doniau dynion, :Rhai ddylyd fenthyca oddiar naturiaeth, :I ogoneddu'r hwn sy berffaith. '''''Tom'''''. Wel, os tâl benthyca felly, :Gallwn ninau ddawnsio a chanu; :Pe medre'm ni ganmol yr hwn sy'n llawn :Yn rhoi rhinwedd a dawn i hyny. '''''Traeth'''''. Pob dysg a dawn, pob llawn gallineb, :Mae gogoniant y Creawdwr trwyddo'n ateb, :Ond natur dyn, trwy falchder Satan, :Sydd am ogoniant iddo'i hunan. '''''Tom'''''. Wel ni waeth i ni dewi'n ebrwydd, :Na phe baem ni'n ymddiddan ddeuddydd, :Profi pob peth, a dal yr hyn sy dda, :Ydyw'r ffordd benaf beunydd. </poem> |} {{canoli|MYNEGEIR Y CHWAREU.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wel, bellach crybwyllaf mi dystiaf am destyn, O'r dull yn deg hylwydd mae'r trefniad yn canlyn, Am Dri Chryfion Byd, ddwys olud, mewn sylw,— Sef ''Tlodi'' a ''Chariad'' ac ''Angeu'' tra chwerw. A ''Chariad'' yw'r hynaf, o chredir yr hanes, O ran, pan ga'dd gwryw gu fenyw yn ei fynwes, Ac wedi iddo ei gwympo a'i rwydo ef o'i ry'dyd, 'Roedd ''Cariad'' yn ddiau'n cywiro'r addewid. Ond melldith y pechod drwy hynod drueni, A'r noethni dyledus, wnaeth nyth i ''Dlodi'', Na chatfai ddyn fara,heb chwysu'n llafurus, Ac ''Angau'' yn y diwedd, ac ing yn ei dywys. Ond cryf iawn yw cledi ''Tylodi'' a dyledion, Yn boenus iawn beunydd, oer ddeunydd ar ddynion, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 06d38bfoz7wplmaqhouaomcb2hsip0w 39321 39294 2022-08-23T16:58:17Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :A dyma'r porth cyfyng mae gafael y bywyd :Sef marweiddio gweithredoedd y cnawd trwy yr ysbryd, :A dysgu croes Crist, egwyddor crefydd :Yn ysgol rad y creadur newydd. '''''Tom'''''. Gan dy fod mor ddoeth, gad i mi glywed :Pa fodd 'roedd plant Israel yn ysbeilio'r Aiphtiaid :Yn benthyca tlysau ac yn dwyn ar duth, :Heb dalu byth mo'u dyled. '''''Traeth'''''. Yr aur a'r tlysau a'r gwisgoedd gwychion :Sydd deip o dalentau a doniau dynion, :Rhai ddylyd fenthyca oddiar naturiaeth, :I ogoneddu'r hwn sy berffaith. '''''Tom'''''. Wel, os tâl benthyca felly, :Gallwn ninau ddawnsio a chanu; :Pe medre'm ni ganmol yr hwn sy'n llawn :Yn rhoi rhinwedd a dawn i hyny. '''''Traeth'''''. Pob dysg a dawn, pob llawn gallineb, :Mae gogoniant y Creawdwr trwyddo'n ateb, :Ond natur dyn, trwy falchder Satan, :Sydd am ogoniant iddo'i hunan. '''''Tom'''''. Wel ni waeth i ni dewi'n ebrwydd, :Na phe baem ni'n ymddiddan ddeuddydd, :Profi pob peth, a dal yr hyn sy dda, :Ydyw'r ffordd benaf beunydd. </poem> |} {{canoli|MYNEGEIR Y CHWAREU.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Wel, bellach crybwyllaf mi dystiaf am destyn, O'r dull yn deg hylwydd mae'r trefniad yn canlyn, Am Dri Chryfion Byd, ddwys olud, mewn sylw,— Sef ''Tlodi'' a ''Chariad'' ac ''Angeu'' tra chwerw. A ''Chariad'' yw'r hynaf, o chredir yr hanes, O ran, pan ga'dd gwryw gu fenyw yn ei fynwes, Ac wedi iddo ei gwympo a'i rwydo ef o'i ry'dyd, 'Roedd ''Cariad'' yn ddiau'n cywiro'r addewid. Ond melldith y pechod drwy hynod drueni, A'r noethni dyledus, wnaeth nyth i ''Dlodi'', Na chatfai ddyn fara,heb chwysu'n llafurus, Ac ''Angau'' yn y diwedd, ac ing yn ei dywys. Ond cryf iawn yw cledi ''Tylodi'' a dyledion, Yn boenus iawn beunydd, oer ddeunydd ar ddynion, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 713kic8w1skz7x2ewap0p2s0sjkmhjx 39344 39321 2022-08-23T17:44:31Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :A dyma'r porth cyfyng mae gafael y bywyd :Sef marweiddio gweithredoedd y cnawd trwy yr ysbryd, :A dysgu croes Crist, egwyddor crefydd :Yn ysgol rad y creadur newydd. '''''Tom'''''. Gan dy fod mor ddoeth, gad i mi glywed :Pa fodd 'roedd plant Israel yn ysbeilio'r Aiphtiaid :Yn benthyca tlysau ac yn dwyn ar duth, :Heb dalu byth mo'u dyled. '''''Traeth'''''. Yr aur a'r tlysau a'r gwisgoedd gwychion :Sydd deip o dalentau a doniau dynion, :Rhai ddylyd fenthyca oddiar naturiaeth, :I ogoneddu'r hwn sy berffaith. '''''Tom'''''. Wel, os tâl benthyca felly, :Gallwn ninau ddawnsio a chanu; :Pe medre'm ni ganmol yr hwn sy'n llawn :Yn rhoi rhinwedd a dawn i hyny. '''''Traeth'''''. Pob dysg a dawn, pob llawn gallineb, :Mae gogoniant y Creawdwr trwyddo'n ateb, :Ond natur dyn, trwy falchder Satan, :Sydd am ogoniant iddo'i hunan. '''''Tom'''''. Wel ni waeth i ni dewi'n ebrwydd, :Na phe baem ni'n ymddiddan ddeuddydd, :Profi pob peth, a dal yr hyn sy dda, :Ydyw'r ffordd benaf beunydd. </poem> |} {{canoli|MYNEGEIR Y CHWAREU.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Wel, bellach crybwyllaf mi dystiaf am destyn, O'r dull yn deg hylwydd mae'r trefniad yn canlyn, Am Dri Chryfion Byd, ddwys olud, mewn sylw,— Sef ''Tlodi'' a ''Chariad'' ac ''Angeu'' tra chwerw. A ''Chariad'' yw'r hynaf, o chredir yr hanes, O ran, pan ga'dd gwryw gu fenyw yn ei fynwes, Ac wedi iddo ei gwympo a'i rwydo ef o'i ry'dyd, 'Roedd ''Cariad'' yn ddiau'n cywiro'r addewid. Ond melldith y pechod drwy hynod drueni, A'r noethni dyledus, wnaeth nyth i ''Dlodi'', Na chatfai ddyn fara,heb chwysu'n llafurus, Ac ''Angau'' yn y diwedd, ac ing yn ei dywys. Ond cryf iawn yw cledi ''Tylodi'' a dyledion, Yn boenus iawn beunydd, oer ddeunydd ar ddynion, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> hro0vd9fk8pmkf3hx2qqca3p4ube173 104 7473 39287 14478 2022-08-23T13:38:51Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Yn gwneyd i rai feddwl am waith a chelfyddyd, Fel mae gan bawb awydd i gynal eu bywyd. Ac eirias o gariad wir fwriad arferol Yw elfen cenhedlaeth, naturiaeth daearol, A chariad gyflawndeg y deg waredigaeth Sy'n gryfach nac angau'n rheolau marwolaeth. Ac yma'n ganlynol, allanol ddull hynod, Drwy wraig afrywiogaidd, faen daeraidd,finderus, Cewch beth o gwrs bywyd y byd a'i gybydd-dod, A chanddi ddau feibion, yn ddigon eiddigus. Ac un mab oedd gartref fel hithau yn ei heithaf, Yn gybydd rhy arw, a hwnw oedd yr hynaf, A'r ail a gae'r ysgol, drwy rwysg a chymeriad, A'r peth a wneiff arian, fe'i rhoed yn ''Offeiriad''. 'Nol hyn, wedi'r cwbl, y Fam a'i Mab cybydd A gwympodd yn galed allan a'u gilydd, Ag at yr Offeiriad hi âi i fyw yn gorphorol, Bu yno nes marw mewn enw mwyn unol. Hi drefnodd ei h'wyllys, drwy hollawl gydsyniad, Yn anwyl ei pherwyl, i'r Mab oedd Offeiriad, A'r ddau am yr eiddo, mewn cyfraith ymroddodd, A'r cybydd gofidus, ŵr gwallus, a gollodd. Fe syrthiodd, wrth erlid, i lid a thylodi, Ac ar ei ddiweddiad fe ga'id ei argyhoeddi Mae'n troi'n edifeirol o'i farwol arferion, 'R hyn fyddai'n ddaionus i bob gradd o ddynion. Ac felly'r cwmpeini mae penaf cychwyniad Yr act wael sydd genym os rhowch chwi fwyn genad, Gosodwn hi o'ch blaenau ein gorau drwy gariad, Na ddigiwcb, cyd ddygwch lle ffaeliu'n hymddygiad </poem> |} {{Left|[Exit}} {{canoli|'''ENTER SIR TOM TELL TRUTH.'''}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wel gwir dd'wedodd Satan, mae'n hysbys eto Bydd dynion fel duwiau, er cael eu ban'dwyo, Mae ffrwyth pren gwybodaeth da a drwg Yn gwneud cynnwr amlwg heno. Mae swn am gyfoeth a mawrhydi, A swn diawledig ydyw son am d'lodi, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> a6mm6elnajxy6n7fg7fmor2lx279lrb 39289 39287 2022-08-23T13:40:19Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Yn gwneyd i rai feddwl am waith a chelfyddyd, Fel mae gan bawb awydd i gynal eu bywyd. Ac eirias o gariad wir fwriad arferol Yw elfen cenhedlaeth, naturiaeth daearol, A chariad gyflawndeg y deg waredigaeth Sy'n gryfach nac angau'n rheolau marwolaeth. Ac yma'n ganlynol, allanol ddull hynod, Drwy wraig afrywiogaidd, faen daeraidd,finderus, Cewch beth o gwrs bywyd y byd a'i gybydd-dod, A chanddi ddau feibion, yn ddigon eiddigus. Ac un mab oedd gartref fel hithau yn ei heithaf, Yn gybydd rhy arw, a hwnw oedd yr hynaf, A'r ail a gae'r ysgol, drwy rwysg a chymeriad, A'r peth a wneiff arian, fe'i rhoed yn ''Offeiriad''. 'Nol hyn, wedi'r cwbl, y Fam a'i Mab cybydd A gwympodd yn galed allan a'u gilydd, Ag at yr Offeiriad hi âi i fyw yn gorphorol, Bu yno nes marw mewn enw mwyn unol. Hi drefnodd ei h'wyllys, drwy hollawl gydsyniad, Yn anwyl ei pherwyl, i'r Mab oedd Offeiriad, A'r ddau am yr eiddo, mewn cyfraith ymroddodd, A'r cybydd gofidus, ŵr gwallus, a gollodd. Fe syrthiodd, wrth erlid, i lid a thylodi, Ac ar ei ddiweddiad fe ga'id ei argyhoeddi Mae'n troi'n edifeirol o'i farwol arferion, 'R hyn fyddai'n ddaionus i bob gradd o ddynion. Ac felly'r cwmpeini mae penaf cychwyniad Yr act wael sydd genym os rhowch chwi fwyn genad, Gosodwn hi o'ch blaenau ein gorau drwy gariad, Na ddigiwcb, cyd ddygwch lle ffaeliu'n hymddygiad {{Right|[Exit}} </poem> |} {{canoli|'''ENTER SIR TOM TELL TRUTH.'''}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wel gwir dd'wedodd Satan, mae'n hysbys eto Bydd dynion fel duwiau, er cael eu ban'dwyo, Mae ffrwyth pren gwybodaeth da a drwg Yn gwneud cynnwr amlwg heno. Mae swn am gyfoeth a mawrhydi, A swn diawledig ydyw son am d'lodi, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> rkpxzbs23b8lh7jk9o51u68lennaum0 39322 39289 2022-08-23T16:59:05Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Yn gwneyd i rai feddwl am waith a chelfyddyd, Fel mae gan bawb awydd i gynal eu bywyd. Ac eirias o gariad wir fwriad arferol Yw elfen cenhedlaeth, naturiaeth daearol, A chariad gyflawndeg y deg waredigaeth Sy'n gryfach nac angau'n rheolau marwolaeth. Ac yma'n ganlynol, allanol ddull hynod, Drwy wraig afrywiogaidd, faen daeraidd,finderus, Cewch beth o gwrs bywyd y byd a'i gybydd-dod, A chanddi ddau feibion, yn ddigon eiddigus. Ac un mab oedd gartref fel hithau yn ei heithaf, Yn gybydd rhy arw, a hwnw oedd yr hynaf, A'r ail a gae'r ysgol, drwy rwysg a chymeriad, A'r peth a wneiff arian, fe'i rhoed yn ''Offeiriad''. 'Nol hyn, wedi'r cwbl, y Fam a'i Mab cybydd A gwympodd yn galed allan a'u gilydd, Ag at yr Offeiriad hi âi i fyw yn gorphorol, Bu yno nes marw mewn enw mwyn unol. Hi drefnodd ei h'wyllys, drwy hollawl gydsyniad, Yn anwyl ei pherwyl, i'r Mab oedd Offeiriad, A'r ddau am yr eiddo, mewn cyfraith ymroddodd, A'r cybydd gofidus, ŵr gwallus, a gollodd. Fe syrthiodd, wrth erlid, i lid a thylodi, Ac ar ei ddiweddiad fe ga'id ei argyhoeddi Mae'n troi'n edifeirol o'i farwol arferion, 'R hyn fyddai'n ddaionus i bob gradd o ddynion. Ac felly'r cwmpeini mae penaf cychwyniad Yr act wael sydd genym os rhowch chwi fwyn genad, Gosodwn hi o'ch blaenau ein gorau drwy gariad, Na ddigiwcb, cyd ddygwch lle ffaeliu'n hymddygiad {{Right|[Exit}} </poem> |} {{canoli|'''ENTER SIR TOM TELL TRUTH.'''}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Wel gwir dd'wedodd Satan, mae'n hysbys eto Bydd dynion fel duwiau, er cael eu ban'dwyo, Mae ffrwyth pren gwybodaeth da a drwg Yn gwneud cynnwr amlwg heno. Mae swn am gyfoeth a mawrhydi, A swn diawledig ydyw son am d'lodi, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 9tbix4dciumnryiatg5y98lu55qodqx 39345 39322 2022-08-23T17:45:04Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Yn gwneyd i rai feddwl am waith a chelfyddyd, Fel mae gan bawb awydd i gynal eu bywyd. Ac eirias o gariad wir fwriad arferol Yw elfen cenhedlaeth, naturiaeth daearol, A chariad gyflawndeg y deg waredigaeth Sy'n gryfach nac angau'n rheolau marwolaeth. Ac yma'n ganlynol, allanol ddull hynod, Drwy wraig afrywiogaidd, faen daeraidd,finderus, Cewch beth o gwrs bywyd y byd a'i gybydd-dod, A chanddi ddau feibion, yn ddigon eiddigus. Ac un mab oedd gartref fel hithau yn ei heithaf, Yn gybydd rhy arw, a hwnw oedd yr hynaf, A'r ail a gae'r ysgol, drwy rwysg a chymeriad, A'r peth a wneiff arian, fe'i rhoed yn ''Offeiriad''. 'Nol hyn, wedi'r cwbl, y Fam a'i Mab cybydd A gwympodd yn galed allan a'u gilydd, Ag at yr Offeiriad hi âi i fyw yn gorphorol, Bu yno nes marw mewn enw mwyn unol. Hi drefnodd ei h'wyllys, drwy hollawl gydsyniad, Yn anwyl ei pherwyl, i'r Mab oedd Offeiriad, A'r ddau am yr eiddo, mewn cyfraith ymroddodd, A'r cybydd gofidus, ŵr gwallus, a gollodd. Fe syrthiodd, wrth erlid, i lid a thylodi, Ac ar ei ddiweddiad fe ga'id ei argyhoeddi Mae'n troi'n edifeirol o'i farwol arferion, 'R hyn fyddai'n ddaionus i bob gradd o ddynion. Ac felly'r cwmpeini mae penaf cychwyniad Yr act wael sydd genym os rhowch chwi fwyn genad, Gosodwn hi o'ch blaenau ein gorau drwy gariad, Na ddigiwcb, cyd ddygwch lle ffaeliu'n hymddygiad {{Right|[Exit}} </poem> |} {{canoli|'''ENTER SIR TOM TELL TRUTH.'''}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wel gwir dd'wedodd Satan, mae'n hysbys eto Bydd dynion fel duwiau, er cael eu ban'dwyo, Mae ffrwyth pren gwybodaeth da a drwg Yn gwneud cynnwr amlwg heno. Mae swn am gyfoeth a mawrhydi, A swn diawledig ydyw son am d'lodi, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> rkpxzbs23b8lh7jk9o51u68lennaum0 104 7474 39295 14474 2022-08-23T13:47:23Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Heb fawr yn synied a'r ferw saeth, Y bariaeth sy'n ei beri. Heblaw'r hen felldith wreiddiol Sy'n peri t'lodi yn wladol, Balchder gwyr mawr yn gwasgu'r gwan Mae hyn yn rhan erwinol. Balchder sy'n gyru bon ddigon segurllyd Tua Ffraingc neu Lloegr, i rythu eu llyg'id I ddysgu ffasiwnau a gwario'n fall, Ddau mwy mewn gwall nag a ellid. Mae ganddynt yn Llundain lawer llawendy, I droi'r gath yn'r haul i fon'ddigion Cymru, ''Play-houses'' a ''Lotteries'', flawtus ffull, Ac amryw ddull i ddallu. Ac yn y ''play'' y cânt hwy eu pluo, Rhwng hŵrs a ''liquors'' y bydd eu haur yn slacio, Rhaid canlyn holl egni cwmpeini pur, 'Ran grandrwydd gwyr yw gwario. A dyna'r nod, fy 'neidiau, Mae gwyr mawr stowt yn gwario statiau, Wrth ddilyn balchder, a'u harfer fel hyn Peth costus ydyw canlyn castiau. Ond balchder cyn y collo, Ei fywoliaeth, (wrth drafaelio) Nag y cymro fe ronyn llai na'i raid, Fe geiff y gweiniaid gwyno. Hel sgamers o Lundain, a llawer o helyntoedd, A ''Landsurveyors'' i ''reviwio'''r tiroedd, A'u mesur hwy drostynt, gwlyb a sych, Y caeau'n grych, a'r gyrychoedd. A myn'd a ''map'' i'r gwr bonheddig, O bob cyrau, y coed a'r cerig, Pob cae a ffrith, pob acr a phren, A chodi cyn pen ycydig. Cyhoeddi a galw 'r tenantiaid i'r goleu, A d'weydyd mewn ecrwch, fod hyn a hyn o acrau, Ac y myn y meistr tir gael codi ar y rhent, Mae hyn yn ''gonsent'' i ddechreu. A hwythau tenantiaid y bryniau a'r nentydd. Yn myn'd yn anhywaeth at y ffasiwn newydd, </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mvfj1r2gw4ndd386zo4cweufrv653sc 39323 39295 2022-08-23T16:59:45Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Heb fawr yn synied a'r ferw saeth, Y bariaeth sy'n ei beri. Heblaw'r hen felldith wreiddiol Sy'n peri t'lodi yn wladol, Balchder gwyr mawr yn gwasgu'r gwan Mae hyn yn rhan erwinol. Balchder sy'n gyru bon ddigon segurllyd Tua Ffraingc neu Lloegr, i rythu eu llyg'id I ddysgu ffasiwnau a gwario'n fall, Ddau mwy mewn gwall nag a ellid. Mae ganddynt yn Llundain lawer llawendy, I droi'r gath yn'r haul i fon'ddigion Cymru, ''Play-houses'' a ''Lotteries'', flawtus ffull, Ac amryw ddull i ddallu. Ac yn y ''play'' y cânt hwy eu pluo, Rhwng hŵrs a ''liquors'' y bydd eu haur yn slacio, Rhaid canlyn holl egni cwmpeini pur, 'Ran grandrwydd gwyr yw gwario. A dyna'r nod, fy 'neidiau, Mae gwyr mawr stowt yn gwario statiau, Wrth ddilyn balchder, a'u harfer fel hyn Peth costus ydyw canlyn castiau. Ond balchder cyn y collo, Ei fywoliaeth, (wrth drafaelio) Nag y cymro fe ronyn llai na'i raid, Fe geiff y gweiniaid gwyno. Hel sgamers o Lundain, a llawer o helyntoedd, A ''Landsurveyors'' i ''reviwio'''r tiroedd, A'u mesur hwy drostynt, gwlyb a sych, Y caeau'n grych, a'r gyrychoedd. A myn'd a ''map'' i'r gwr bonheddig, O bob cyrau, y coed a'r cerig, Pob cae a ffrith, pob acr a phren, A chodi cyn pen ycydig. Cyhoeddi a galw 'r tenantiaid i'r goleu, A d'weydyd mewn ecrwch, fod hyn a hyn o acrau, Ac y myn y meistr tir gael codi ar y rhent, Mae hyn yn ''gonsent'' i ddechreu. A hwythau tenantiaid y bryniau a'r nentydd. Yn myn'd yn anhywaeth at y ffasiwn newydd, </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 9ewo64srrbzi9srdpvsjk6dylxg8gnd 39346 39323 2022-08-23T17:45:25Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Heb fawr yn synied a'r ferw saeth, Y bariaeth sy'n ei beri. Heblaw'r hen felldith wreiddiol Sy'n peri t'lodi yn wladol, Balchder gwyr mawr yn gwasgu'r gwan Mae hyn yn rhan erwinol. Balchder sy'n gyru bon ddigon segurllyd Tua Ffraingc neu Lloegr, i rythu eu llyg'id I ddysgu ffasiwnau a gwario'n fall, Ddau mwy mewn gwall nag a ellid. Mae ganddynt yn Llundain lawer llawendy, I droi'r gath yn'r haul i fon'ddigion Cymru, ''Play-houses'' a ''Lotteries'', flawtus ffull, Ac amryw ddull i ddallu. Ac yn y ''play'' y cânt hwy eu pluo, Rhwng hŵrs a ''liquors'' y bydd eu haur yn slacio, Rhaid canlyn holl egni cwmpeini pur, 'Ran grandrwydd gwyr yw gwario. A dyna'r nod, fy 'neidiau, Mae gwyr mawr stowt yn gwario statiau, Wrth ddilyn balchder, a'u harfer fel hyn Peth costus ydyw canlyn castiau. Ond balchder cyn y collo, Ei fywoliaeth, (wrth drafaelio) Nag y cymro fe ronyn llai na'i raid, Fe geiff y gweiniaid gwyno. Hel sgamers o Lundain, a llawer o helyntoedd, A ''Landsurveyors'' i ''reviwio'''r tiroedd, A'u mesur hwy drostynt, gwlyb a sych, Y caeau'n grych, a'r gyrychoedd. A myn'd a ''map'' i'r gwr bonheddig, O bob cyrau, y coed a'r cerig, Pob cae a ffrith, pob acr a phren, A chodi cyn pen ycydig. Cyhoeddi a galw 'r tenantiaid i'r goleu, A d'weydyd mewn ecrwch, fod hyn a hyn o acrau, Ac y myn y meistr tir gael codi ar y rhent, Mae hyn yn ''gonsent'' i ddechreu. A hwythau tenantiaid y bryniau a'r nentydd. Yn myn'd yn anhywaeth at y ffasiwn newydd, </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mvfj1r2gw4ndd386zo4cweufrv653sc 104 7475 39296 14483 2022-08-23T13:48:33Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wrth glywed eu Saes'neg hwy'n hyny o fan, Ymron piso gan anhapusrwydd. Ac yntau'r Stewart nid oedddim ''stayo'', ''Ond Come forth, what else ye'' Cymro? ''Your land will be set for better'' prîs ''Don't you be foolish fellow.'' Ac ynteu'r hen Denant bron a diwno, Heb wybod be' i'w ddweydyd, ond diodde 'i wawdio, A begio ar un o wyr ei wlad, Mewn tristwch, siarad trost. Ac f'allai hwnw, 'r unfath a Haman, Yn cymryd y tyddyn iddo'i hunan, A'r dynan truan, gan ffalsder trwch, Yn ei d'wllwch, raid fyn'd allan. Ac felly dyna hwnw'n gorfod myned, Wedi colli'i fywioliaeth iddo 'i hun a'i 'nifeiliad, Ac fe allai y plant yn myn'd ar y plwy'. Yn bwysau mwy ar denantiaid. Dyna'r meistr a'i denant heb gael dim daioni, Ond" codi'r Stewardiaid yn falch ac ystwrdi, 'D oes ryfedd beynydd yn y byd Fod cymaint o lid a th'lodi. </poem> |} {{canoli|'''ENTER GWIDDANES DLODI'''}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Pwy sydd yma'n cadw i lol, :Fel gylfinir a'i glol fynu. '''''Tom'''''. Pwy ydych chwithau, ai merch y gwr drwg, :A ga'dd yn y mwg ei magu? '''''Gwidd'''''. Myfi ydyw'r wyddan sy'n gwneud i rai waeddi, :' Rwy'n gryfa trwy wledydd, fe'm gelwir i Tlodi. '''''Tom'''''. Braidd na waeddwn i fy hun, :Wrth edrych fath un â thydi. '''''Gwidd'''''. Myfi ydyw'r hynaf y'mhob trueni. :Fe'm ganwyd yn nyth y newyn a'r noethni, :Pan ddarfu i Adda lyngcu ei damaid :Myfi oedd y gyntaf a welodd ê â'i lygaid. :Ac fe i rhoed ef dan berygl na chae ddim bara, :Ond trwy chwys ei wyneb o'm hachos i yna, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> omjxywx9vyyi72phcb6u1xgvd7lqyzn 39324 39296 2022-08-23T17:00:25Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Wrth glywed eu Saes'neg hwy'n hyny o fan, Ymron piso gan anhapusrwydd. Ac yntau'r Stewart nid oedddim ''stayo'', ''Ond Come forth, what else ye'' Cymro? ''Your land will be set for better'' prîs ''Don't you be foolish fellow.'' Ac ynteu'r hen Denant bron a diwno, Heb wybod be' i'w ddweydyd, ond diodde 'i wawdio, A begio ar un o wyr ei wlad, Mewn tristwch, siarad trost. Ac f'allai hwnw, 'r unfath a Haman, Yn cymryd y tyddyn iddo'i hunan, A'r dynan truan, gan ffalsder trwch, Yn ei d'wllwch, raid fyn'd allan. Ac felly dyna hwnw'n gorfod myned, Wedi colli'i fywioliaeth iddo 'i hun a'i 'nifeiliad, Ac fe allai y plant yn myn'd ar y plwy'. Yn bwysau mwy ar denantiaid. Dyna'r meistr a'i denant heb gael dim daioni, Ond" codi'r Stewardiaid yn falch ac ystwrdi, 'D oes ryfedd beynydd yn y byd Fod cymaint o lid a th'lodi. </poem> |} {{canoli|'''ENTER GWIDDANES DLODI'''}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :Pwy sydd yma'n cadw i lol, :Fel gylfinir a'i glol fynu. '''''Tom'''''. Pwy ydych chwithau, ai merch y gwr drwg, :A ga'dd yn y mwg ei magu? '''''Gwidd'''''. Myfi ydyw'r wyddan sy'n gwneud i rai waeddi, :' Rwy'n gryfa trwy wledydd, fe'm gelwir i Tlodi. '''''Tom'''''. Braidd na waeddwn i fy hun, :Wrth edrych fath un â thydi. '''''Gwidd'''''. Myfi ydyw'r hynaf y'mhob trueni. :Fe'm ganwyd yn nyth y newyn a'r noethni, :Pan ddarfu i Adda lyngcu ei damaid :Myfi oedd y gyntaf a welodd ê â'i lygaid. :Ac fe i rhoed ef dan berygl na chae ddim bara, :Ond trwy chwys ei wyneb o'm hachos i yna, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> o9bd55oc1uryeq0eqaa04m26pz316ju 39347 39324 2022-08-23T17:45:48Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wrth glywed eu Saes'neg hwy'n hyny o fan, Ymron piso gan anhapusrwydd. Ac yntau'r Stewart nid oedddim ''stayo'', ''Ond Come forth, what else ye'' Cymro? ''Your land will be set for better'' prîs ''Don't you be foolish fellow.'' Ac ynteu'r hen Denant bron a diwno, Heb wybod be' i'w ddweydyd, ond diodde 'i wawdio, A begio ar un o wyr ei wlad, Mewn tristwch, siarad trost. Ac f'allai hwnw, 'r unfath a Haman, Yn cymryd y tyddyn iddo'i hunan, A'r dynan truan, gan ffalsder trwch, Yn ei d'wllwch, raid fyn'd allan. Ac felly dyna hwnw'n gorfod myned, Wedi colli'i fywioliaeth iddo 'i hun a'i 'nifeiliad, Ac fe allai y plant yn myn'd ar y plwy'. Yn bwysau mwy ar denantiaid. Dyna'r meistr a'i denant heb gael dim daioni, Ond" codi'r Stewardiaid yn falch ac ystwrdi, 'D oes ryfedd beynydd yn y byd Fod cymaint o lid a th'lodi. </poem> |} {{canoli|'''ENTER GWIDDANES DLODI'''}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :Pwy sydd yma'n cadw i lol, :Fel gylfinir a'i glol fynu. '''''Tom'''''. Pwy ydych chwithau, ai merch y gwr drwg, :A ga'dd yn y mwg ei magu? '''''Gwidd'''''. Myfi ydyw'r wyddan sy'n gwneud i rai waeddi, :' Rwy'n gryfa trwy wledydd, fe'm gelwir i Tlodi. '''''Tom'''''. Braidd na waeddwn i fy hun, :Wrth edrych fath un â thydi. '''''Gwidd'''''. Myfi ydyw'r hynaf y'mhob trueni. :Fe'm ganwyd yn nyth y newyn a'r noethni, :Pan ddarfu i Adda lyngcu ei damaid :Myfi oedd y gyntaf a welodd ê â'i lygaid. :Ac fe i rhoed ef dan berygl na chae ddim bara, :Ond trwy chwys ei wyneb o'm hachos i yna, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 2qldwg91n901ku8zzq8pr714y92u32u 104 7476 39297 34161 2022-08-23T13:48:59Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Ac byth yn fy magl rwy'n dal rhai a'm dwylo, :Mewn gofid ac angen oni fyddant hwy'n gwingo. :Yaffrostied gwyr mawrion yn en parch a'u cymeriad, :'Roeddynt hwythau'n dlodion gweinion pan 'i ganed, :Oni pheidiant ag ymwychu, a gyru a gwario, :Fel na allont hwy ateb, ânt felly eto. '''''Tom.''''' Oni ddarfu rai brynu tiroedd, dan godi eu torau :Erbyn agor llygaid, ni thelynt mo'r llogau, :Achos enw mawr a bychan fudd, :Mae'r Aerod bob dydd yn dioddau. :Nhwy aethant 'run fywoliaeth a Gutto felyn, :Ychydig laeth a hyny'n enwyn, :Oni cheir gwaith corddi, fel y d'wedodd fy nain, :Hi a fydd yn o fain am fenyn. '''''Gwidd'''''. Ond balchder yn ymgyraedd gormod, :A melldith drygioni pechod, :A wneiff, yn ddwys, ymben oes neu ddwy, :Feddiannau mwy'n furddynod. '''''Tom.''''' Mae aml blas mawr yn Nghymru heno, :Mae'n chwith i lawer un fynd heibio, :Lle byddai fon'ddigion hardd en drych, :A gwein'dogion gwych yn trigo. '''''Gwidd.''''' Hwy lanwent foliau gormeswyr ffeilsion, :Yn lle rhoi elusen i bobl dlodion; :'Does ryfedd bod melldith ar dir a thai, :I ddigwydd i rai bon'ddigion. '''''Tom.''''' Wel mae nhw i'w canmol draw ac yma, :Am roi cynhaliaeth i'w cŵn hela, :Maent yn llawnach o flawd, mi glywais son, :Yn eu boliau na thylodion y Bala. '''''Gwidd'''''. Ond anllywodraeth, mewn dull anfeidrol, :Sy'n rhoi i mi le i feistroli pobol, :Balchder ac oferedd sy'n cyfeirio, :Yn tynu 'neiliaid i mi tan fy nwylo. :Rhyfedd heno i'w gofio ar gyfer, :Mor ddau wynebog ydyw balchder, :Gyru rhai i weithio, gyra rhai'n lladron, :Pob castiau diawledig rhag mynd yn dlodion. </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> hc7morn4s1krbwo4369ow62594kk4fo 39298 39297 2022-08-23T13:49:47Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Ac byth yn fy magl rwy'n dal rhai a'm dwylo, :Mewn gofid ac angen oni fyddant hwy'n gwingo. :Yaffrostied gwyr mawrion yn en parch a'u cymeriad, :'Roeddynt hwythau'n dlodion gweinion pan 'i ganed, :Oni pheidiant ag ymwychu, a gyru a gwario, :Fel na allont hwy ateb, ânt felly eto. '''''Tom.''''' Oni ddarfu rai brynu tiroedd, dan godi eu torau :Erbyn agor llygaid, ni thelynt mo'r llogau, :Achos enw mawr a bychan fudd, :Mae'r Aerod bob dydd yn dioddau. :Nhwy aethant 'run fywoliaeth a Gutto felyn, :Ychydig laeth a hyny'n enwyn, :Oni cheir gwaith corddi, fel y d'wedodd fy nain, :Hi a fydd yn o fain am fenyn. '''''Gwidd'''''. Ond balchder yn ymgyraedd gormod, :A melldith drygioni pechod, :A wneiff, yn ddwys, ymben oes neu ddwy, :Feddiannau mwy'n furddynod. '''''Tom.''''' Mae aml blas mawr yn Nghymru heno, :Mae'n chwith i lawer un fynd heibio, :Lle byddai fon'ddigion hardd en drych, :A gwein'dogion gwych yn trigo. '''''Gwidd.''''' Hwy lanwent foliau gormeswyr ffeilsion, :Yn lle rhoi elusen i bobl dlodion; :'Does ryfedd bod melldith ar dir a thai, :I ddigwydd i rai bon'ddigion. '''''Tom.''''' Wel mae nhw i'w canmol draw ac yma, :Am roi cynhaliaeth i'w cŵn hela, :Maent yn llawnach o flawd, mi glywais son, :Yn eu boliau na thylodion y Bala. '''''Gwidd'''''. Ond anllywodraeth, mewn dull anfeidrol, :Sy'n rhoi i mi le i feistroli pobol, :Balchder ac oferedd sy'n cyfeirio, :Yn tynu 'neiliaid i mi tan fy nwylo. :Rhyfedd heno i'w gofio ar gyfer, :Mor ddau wynebog ydyw balchder, :Gyru rhai i weithio, gyra rhai'n lladron, :Pob castiau diawledig rhag mynd yn dlodion. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> b5c5ic9qo83lrwyw5o4bi32gvdj62z0 39325 39298 2022-08-23T17:01:21Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :Ac byth yn fy magl rwy'n dal rhai a'm dwylo, :Mewn gofid ac angen oni fyddant hwy'n gwingo. :Yaffrostied gwyr mawrion yn en parch a'u cymeriad, :'Roeddynt hwythau'n dlodion gweinion pan 'i ganed, :Oni pheidiant ag ymwychu, a gyru a gwario, :Fel na allont hwy ateb, ânt felly eto. '''''Tom.''''' Oni ddarfu rai brynu tiroedd, dan godi eu torau :Erbyn agor llygaid, ni thelynt mo'r llogau, :Achos enw mawr a bychan fudd, :Mae'r Aerod bob dydd yn dioddau. :Nhwy aethant 'run fywoliaeth a Gutto felyn, :Ychydig laeth a hyny'n enwyn, :Oni cheir gwaith corddi, fel y d'wedodd fy nain, :Hi a fydd yn o fain am fenyn. '''''Gwidd'''''. Ond balchder yn ymgyraedd gormod, :A melldith drygioni pechod, :A wneiff, yn ddwys, ymben oes neu ddwy, :Feddiannau mwy'n furddynod. '''''Tom.''''' Mae aml blas mawr yn Nghymru heno, :Mae'n chwith i lawer un fynd heibio, :Lle byddai fon'ddigion hardd en drych, :A gwein'dogion gwych yn trigo. '''''Gwidd.''''' Hwy lanwent foliau gormeswyr ffeilsion, :Yn lle rhoi elusen i bobl dlodion; :'Does ryfedd bod melldith ar dir a thai, :I ddigwydd i rai bon'ddigion. '''''Tom.''''' Wel mae nhw i'w canmol draw ac yma, :Am roi cynhaliaeth i'w cŵn hela, :Maent yn llawnach o flawd, mi glywais son, :Yn eu boliau na thylodion y Bala. '''''Gwidd'''''. Ond anllywodraeth, mewn dull anfeidrol, :Sy'n rhoi i mi le i feistroli pobol, :Balchder ac oferedd sy'n cyfeirio, :Yn tynu 'neiliaid i mi tan fy nwylo. :Rhyfedd heno i'w gofio ar gyfer, :Mor ddau wynebog ydyw balchder, :Gyru rhai i weithio, gyra rhai'n lladron, :Pob castiau diawledig rhag mynd yn dlodion. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gkjzg5ozaip4a8hq18r30lqagwe2uqe 39348 39325 2022-08-23T17:46:12Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Ac byth yn fy magl rwy'n dal rhai a'm dwylo, :Mewn gofid ac angen oni fyddant hwy'n gwingo. :Yaffrostied gwyr mawrion yn en parch a'u cymeriad, :'Roeddynt hwythau'n dlodion gweinion pan 'i ganed, :Oni pheidiant ag ymwychu, a gyru a gwario, :Fel na allont hwy ateb, ânt felly eto. '''''Tom.''''' Oni ddarfu rai brynu tiroedd, dan godi eu torau :Erbyn agor llygaid, ni thelynt mo'r llogau, :Achos enw mawr a bychan fudd, :Mae'r Aerod bob dydd yn dioddau. :Nhwy aethant 'run fywoliaeth a Gutto felyn, :Ychydig laeth a hyny'n enwyn, :Oni cheir gwaith corddi, fel y d'wedodd fy nain, :Hi a fydd yn o fain am fenyn. '''''Gwidd'''''. Ond balchder yn ymgyraedd gormod, :A melldith drygioni pechod, :A wneiff, yn ddwys, ymben oes neu ddwy, :Feddiannau mwy'n furddynod. '''''Tom.''''' Mae aml blas mawr yn Nghymru heno, :Mae'n chwith i lawer un fynd heibio, :Lle byddai fon'ddigion hardd en drych, :A gwein'dogion gwych yn trigo. '''''Gwidd.''''' Hwy lanwent foliau gormeswyr ffeilsion, :Yn lle rhoi elusen i bobl dlodion; :'Does ryfedd bod melldith ar dir a thai, :I ddigwydd i rai bon'ddigion. '''''Tom.''''' Wel mae nhw i'w canmol draw ac yma, :Am roi cynhaliaeth i'w cŵn hela, :Maent yn llawnach o flawd, mi glywais son, :Yn eu boliau na thylodion y Bala. '''''Gwidd'''''. Ond anllywodraeth, mewn dull anfeidrol, :Sy'n rhoi i mi le i feistroli pobol, :Balchder ac oferedd sy'n cyfeirio, :Yn tynu 'neiliaid i mi tan fy nwylo. :Rhyfedd heno i'w gofio ar gyfer, :Mor ddau wynebog ydyw balchder, :Gyru rhai i weithio, gyra rhai'n lladron, :Pob castiau diawledig rhag mynd yn dlodion. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> b5c5ic9qo83lrwyw5o4bi32gvdj62z0 104 7477 39299 34162 2022-08-23T13:50:09Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Fy ofn i sy'n peri i rai godi'r boreu, Rhai i'w gor'chwylion, rhai i'w siwrneian, A'r plant bach fydd yn llefain rhag llafur fy ngafel, A'r hen bobl yn rhedeg bron colli'r hoedel. Myfi ydyw'r hynotaf mewn fair a marchnad, Fe edrych pawb arna'i â chornel eu llygad ; Rhag fy ofn i y bydd y rhai cryfaf. Yn cael bargeinion ar ddwylo'r rhai gwanaf. Oh! Meistres erwinol wyf fi ar weiniaid; Mi dorais hyd y Nentydd yma, lawer o denantiaid, Rhai fyddai'n meistroli mewn balchder ac oferedd, Ond myfi fydd eu meistres nhwy yn y diwedd. Mi a welais yma Ffarmwyr yn byw'n drefaus Yn dilyn ceiliogod a cheffylau ''races''; Ond pan ddown i atynt yn fawdurdod, Fe fyddai melys gael canlyn mulod. Ac mi welais rai yn rhwysg eu cywaeth, Yn wyr synwyrolaf trwy'r gym'dogaeth. Ond pan ddown i unwaith yn feistres arnyn' Ni fedde nhw synwyr un briwsionyn. Ac mi weiais wyr gorchestol arw, Yn perchen tiroedd yn fawr iawn eu twrw, Yn mynd, rhai ar y plwyf, a'r lleill i'r ''Fact'ry'', A'r lleill i'r Jêl i isel oesi. A'r merched mwyn gymen a'r llygaid main gwamal Sydd heddyw mor sosi, yn caru ac yn sisial, Pan ddeloch i'r bwth bach yn gwla'ch gwely, Chwi fyddwch yn llafar na thalwch mo'ch llyfu. Yrwan mewn sadrwydd mae i chwi gonsidro, Os myfi fydd y feistres, mi wuafi chwi fwstro, Heb ddim byclau plated na gywn brith ''plotiog'', Na ffedogau gwynion, mi ddaliaf fi geiniog, Y glôg sidan ddu a'r wyer capian, Ar ''balloon bonnets'' a'r ''hetiau'' ribanau, A'r ''handkerchiefs'' mawr a'r ''ruffles'' dwbwl, O myfi yn y funud a'ch gwisgaf chwi'n fanwl. Ac yn lle tea i'ch ''breakwest'' mi fyddaf fi'n eich procio I gym'ryd pottes gwyn bach, neu laeth wedi dwymno, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> c7870a1i6sd1wmqjrzd94krud7n8t0s 39326 39299 2022-08-23T17:01:58Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Fy ofn i sy'n peri i rai godi'r boreu, Rhai i'w gor'chwylion, rhai i'w siwrneian, A'r plant bach fydd yn llefain rhag llafur fy ngafel, A'r hen bobl yn rhedeg bron colli'r hoedel. Myfi ydyw'r hynotaf mewn fair a marchnad, Fe edrych pawb arna'i â chornel eu llygad ; Rhag fy ofn i y bydd y rhai cryfaf. Yn cael bargeinion ar ddwylo'r rhai gwanaf. Oh! Meistres erwinol wyf fi ar weiniaid; Mi dorais hyd y Nentydd yma, lawer o denantiaid, Rhai fyddai'n meistroli mewn balchder ac oferedd, Ond myfi fydd eu meistres nhwy yn y diwedd. Mi a welais yma Ffarmwyr yn byw'n drefaus Yn dilyn ceiliogod a cheffylau ''races''; Ond pan ddown i atynt yn fawdurdod, Fe fyddai melys gael canlyn mulod. Ac mi welais rai yn rhwysg eu cywaeth, Yn wyr synwyrolaf trwy'r gym'dogaeth. Ond pan ddown i unwaith yn feistres arnyn' Ni fedde nhw synwyr un briwsionyn. Ac mi weiais wyr gorchestol arw, Yn perchen tiroedd yn fawr iawn eu twrw, Yn mynd, rhai ar y plwyf, a'r lleill i'r ''Fact'ry'', A'r lleill i'r Jêl i isel oesi. A'r merched mwyn gymen a'r llygaid main gwamal Sydd heddyw mor sosi, yn caru ac yn sisial, Pan ddeloch i'r bwth bach yn gwla'ch gwely, Chwi fyddwch yn llafar na thalwch mo'ch llyfu. Yrwan mewn sadrwydd mae i chwi gonsidro, Os myfi fydd y feistres, mi wuafi chwi fwstro, Heb ddim byclau plated na gywn brith ''plotiog'', Na ffedogau gwynion, mi ddaliaf fi geiniog, Y glôg sidan ddu a'r wyer capian, Ar ''balloon bonnets'' a'r ''hetiau'' ribanau, A'r ''handkerchiefs'' mawr a'r ''ruffles'' dwbwl, O myfi yn y funud a'ch gwisgaf chwi'n fanwl. Ac yn lle tea i'ch ''breakwest'' mi fyddaf fi'n eich procio I gym'ryd pottes gwyn bach, neu laeth wedi dwymno, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> p2y8ca0tsqaesa229mruilx6vw89245 39349 39326 2022-08-23T17:46:41Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Fy ofn i sy'n peri i rai godi'r boreu, Rhai i'w gor'chwylion, rhai i'w siwrneian, A'r plant bach fydd yn llefain rhag llafur fy ngafel, A'r hen bobl yn rhedeg bron colli'r hoedel. Myfi ydyw'r hynotaf mewn fair a marchnad, Fe edrych pawb arna'i â chornel eu llygad ; Rhag fy ofn i y bydd y rhai cryfaf. Yn cael bargeinion ar ddwylo'r rhai gwanaf. Oh! Meistres erwinol wyf fi ar weiniaid; Mi dorais hyd y Nentydd yma, lawer o denantiaid, Rhai fyddai'n meistroli mewn balchder ac oferedd, Ond myfi fydd eu meistres nhwy yn y diwedd. Mi a welais yma Ffarmwyr yn byw'n drefaus Yn dilyn ceiliogod a cheffylau ''races''; Ond pan ddown i atynt yn fawdurdod, Fe fyddai melys gael canlyn mulod. Ac mi welais rai yn rhwysg eu cywaeth, Yn wyr synwyrolaf trwy'r gym'dogaeth. Ond pan ddown i unwaith yn feistres arnyn' Ni fedde nhw synwyr un briwsionyn. Ac mi weiais wyr gorchestol arw, Yn perchen tiroedd yn fawr iawn eu twrw, Yn mynd, rhai ar y plwyf, a'r lleill i'r ''Fact'ry'', A'r lleill i'r Jêl i isel oesi. A'r merched mwyn gymen a'r llygaid main gwamal Sydd heddyw mor sosi, yn caru ac yn sisial, Pan ddeloch i'r bwth bach yn gwla'ch gwely, Chwi fyddwch yn llafar na thalwch mo'ch llyfu. Yrwan mewn sadrwydd mae i chwi gonsidro, Os myfi fydd y feistres, mi wuafi chwi fwstro, Heb ddim byclau plated na gywn brith ''plotiog'', Na ffedogau gwynion, mi ddaliaf fi geiniog, Y glôg sidan ddu a'r wyer capian, Ar ''balloon bonnets'' a'r ''hetiau'' ribanau, A'r ''handkerchiefs'' mawr a'r ''ruffles'' dwbwl, O myfi yn y funud a'ch gwisgaf chwi'n fanwl. Ac yn lle tea i'ch ''breakwest'' mi fyddaf fi'n eich procio I gym'ryd pottes gwyn bach, neu laeth wedi dwymno, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> c7870a1i6sd1wmqjrzd94krud7n8t0s 104 7478 39300 37941 2022-08-23T13:50:38Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Brywes dwfr a halen nen gawl erfin, :Bydd weithiau'n anodd gael pen wnionyn '''''Tom'''''. Wel wfft i'ch calon gyda'ch cealed Onid y'ch yn ddi gwilydd roi ''ffare'' mor galed. '''''Gwidd'''''. Os daw ataf fi na mawr na mân, :Yn waelaidd hwy gan weled. '''''Tom.''''' Mae'n dost i chwi eu bwlio'n hwy'n weigion eu boliau. '''''Gwidd''','' Fe allai ca'u hwy fara, os codant yn forau; :Ond ni wiw i un o honynt edrych yn ddig— :Ni cha'n hwy lawr gig i'w cegau. :Hwy ga'n' frwchan i'w einio, a llith, a chawl :Uwd a llymru, a bytatws a llaeth enwyn, (cenin :A chaws gan g'leted a lledr clytio, :Wiw son am ymenyn na disgwyl mono. '''''Tom'''''. Ateliwch eich tafod;—'does and Sir Aberteifi, :A pheth o Sir Gaer, fel yna'n rhagori. '''''Gwidd''.''' Mae bywioliaeth galed lawer tro, :Trwy wledydd lle bo tlodi. '''''Tom'''''. Wel gan i chwi fwgwth cymaint afwydd, :Mae rhyw alwedigaeth i bawb yn digwydd; :Rhaid i bawb geisio offer i ymladd am fwyd, :A'r crydd gael mynawyd newydd. '''''Gwidd'''''. Wel un o chwedlau gwir y Saeson :''Necesity is the mother of Invention'', :Ni wnae neb fawr, mi wrantaf fi, :Ond rhag tylodi a dyledion. :Myfi ydyw'r ''Fadam'', 'rwyf fel gwialen fedw,. :Mi chwipiaf ac a giciaf rai yma ac acw, :Mi wnaf i bawb gychwyn tra fo hoedl ac iechyd, :Neu os trinia'n hwy ddiogi, hwy dro'n i ddygyd, '''''Tom'''''. Chwi yrasoch rai i'w crogi, :Rhwng balchder a gofidi :Ac rhagoch chwi mewn cyni caeth :Rhyfeddod aeth i foddi. :A llawer lodes ledrydd :Aeth í hwrio o'ch herwydd, :Rhai i ladratta, gwaetha gwys, :A'r lleill yn ca'lyn celwydd. '''''Gwidd'''''. Onid yw merched mor aflawen. </poem> |} </br><noinclude><references/></noinclude> 8vi8badhuwd9dzuyf7aaj56twa07tll 39327 39300 2022-08-23T17:02:34Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :Brywes dwfr a halen nen gawl erfin, :Bydd weithiau'n anodd gael pen wnionyn '''''Tom'''''. Wel wfft i'ch calon gyda'ch cealed Onid y'ch yn ddi gwilydd roi ''ffare'' mor galed. '''''Gwidd'''''. Os daw ataf fi na mawr na mân, :Yn waelaidd hwy gan weled. '''''Tom.''''' Mae'n dost i chwi eu bwlio'n hwy'n weigion eu boliau. '''''Gwidd''','' Fe allai ca'u hwy fara, os codant yn forau; :Ond ni wiw i un o honynt edrych yn ddig— :Ni cha'n hwy lawr gig i'w cegau. :Hwy ga'n' frwchan i'w einio, a llith, a chawl :Uwd a llymru, a bytatws a llaeth enwyn, (cenin :A chaws gan g'leted a lledr clytio, :Wiw son am ymenyn na disgwyl mono. '''''Tom'''''. Ateliwch eich tafod;—'does and Sir Aberteifi, :A pheth o Sir Gaer, fel yna'n rhagori. '''''Gwidd''.''' Mae bywioliaeth galed lawer tro, :Trwy wledydd lle bo tlodi. '''''Tom'''''. Wel gan i chwi fwgwth cymaint afwydd, :Mae rhyw alwedigaeth i bawb yn digwydd; :Rhaid i bawb geisio offer i ymladd am fwyd, :A'r crydd gael mynawyd newydd. '''''Gwidd'''''. Wel un o chwedlau gwir y Saeson :''Necesity is the mother of Invention'', :Ni wnae neb fawr, mi wrantaf fi, :Ond rhag tylodi a dyledion. :Myfi ydyw'r ''Fadam'', 'rwyf fel gwialen fedw,. :Mi chwipiaf ac a giciaf rai yma ac acw, :Mi wnaf i bawb gychwyn tra fo hoedl ac iechyd, :Neu os trinia'n hwy ddiogi, hwy dro'n i ddygyd, '''''Tom'''''. Chwi yrasoch rai i'w crogi, :Rhwng balchder a gofidi :Ac rhagoch chwi mewn cyni caeth :Rhyfeddod aeth i foddi. :A llawer lodes ledrydd :Aeth í hwrio o'ch herwydd, :Rhai i ladratta, gwaetha gwys, :A'r lleill yn ca'lyn celwydd. '''''Gwidd'''''. Onid yw merched mor aflawen. </poem> |} </br><noinclude><references/></noinclude> kbr1vi5rb5187bfm2ip0un8s4rdm5kr 39350 39327 2022-08-23T17:47:06Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Brywes dwfr a halen nen gawl erfin, :Bydd weithiau'n anodd gael pen wnionyn '''''Tom'''''. Wel wfft i'ch calon gyda'ch cealed Onid y'ch yn ddi gwilydd roi ''ffare'' mor galed. '''''Gwidd'''''. Os daw ataf fi na mawr na mân, :Yn waelaidd hwy gan weled. '''''Tom.''''' Mae'n dost i chwi eu bwlio'n hwy'n weigion eu boliau. '''''Gwidd''','' Fe allai ca'u hwy fara, os codant yn forau; :Ond ni wiw i un o honynt edrych yn ddig— :Ni cha'n hwy lawr gig i'w cegau. :Hwy ga'n' frwchan i'w einio, a llith, a chawl :Uwd a llymru, a bytatws a llaeth enwyn, (cenin :A chaws gan g'leted a lledr clytio, :Wiw son am ymenyn na disgwyl mono. '''''Tom'''''. Ateliwch eich tafod;—'does and Sir Aberteifi, :A pheth o Sir Gaer, fel yna'n rhagori. '''''Gwidd''.''' Mae bywioliaeth galed lawer tro, :Trwy wledydd lle bo tlodi. '''''Tom'''''. Wel gan i chwi fwgwth cymaint afwydd, :Mae rhyw alwedigaeth i bawb yn digwydd; :Rhaid i bawb geisio offer i ymladd am fwyd, :A'r crydd gael mynawyd newydd. '''''Gwidd'''''. Wel un o chwedlau gwir y Saeson :''Necesity is the mother of Invention'', :Ni wnae neb fawr, mi wrantaf fi, :Ond rhag tylodi a dyledion. :Myfi ydyw'r ''Fadam'', 'rwyf fel gwialen fedw,. :Mi chwipiaf ac a giciaf rai yma ac acw, :Mi wnaf i bawb gychwyn tra fo hoedl ac iechyd, :Neu os trinia'n hwy ddiogi, hwy dro'n i ddygyd, '''''Tom'''''. Chwi yrasoch rai i'w crogi, :Rhwng balchder a gofidi :Ac rhagoch chwi mewn cyni caeth :Rhyfeddod aeth i foddi. :A llawer lodes ledrydd :Aeth í hwrio o'ch herwydd, :Rhai i ladratta, gwaetha gwys, :A'r lleill yn ca'lyn celwydd. '''''Gwidd'''''. Onid yw merched mor aflawen. </poem> |} </br><noinclude><references/></noinclude> 8vi8badhuwd9dzuyf7aaj56twa07tll 2 10285 39285 39240 2022-08-23T13:32:00Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Bywyd a Llafur John Wesley|Bywyd a Llafur John Wesley gan Hugh Humphreys]] #[[Tro Trwy'r Gogledd|Tro Trwy'r Gogledd gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] (Testun yn gywir ond angen gwrio y cystrawen cyhoeddi) #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] 235/524 #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 37/360 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] 13/58 #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] 19/40 #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] 0/49 #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] 36/98 #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] 0/68 #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] 11/82 #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] 15/100 #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] 11/99 #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] 108/149 #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] 20/116 #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] 74/119 #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] 26/121 #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] 33/135 #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] 12/121 #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] 0/106 #[[Indecs:Drych yr Amseroedd, Robert Jones, Rhoslan.pdf]] 0/146 #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] 59/160 #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] 32/128 #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] 45/130 #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] 0/116 #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] 33/139 #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] 23/126 #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ 19/131 #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] 15/123 #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] 12/137 #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] 18/135 #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] 1/127 #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] 0/116 #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] 7/136 #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]]124/356 #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] 6/140 #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] 5/168 #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ 1/160 #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] 10/170 #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] 1/131 #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] 0/128 #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] 0/116 #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] 0/128 #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] 10/140 #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]]2/144 #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] 0/138 #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] 18/144 #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] 55/213 #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] 91/260 #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] 5/136 #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] 2/128 #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] 0/184 #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] 40/202 #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] 0/168 #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] 0/136 #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] 0/176 #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] 24/90 #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] 0/140 #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] 0/140 #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] 0/134 #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] 0/135 #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] 0/196 #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] 0/134 #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] 0/202 #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] 7/247 #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] 0/246 #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] 0/254 #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] 0/226 #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] 8/272 #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] 0/266 #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] 0/288 #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] 28/304 #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] 7/316 #Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 69/388 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] 3/344 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] 0/349 #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] 1/340 #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] 0/388 #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] 14/323 #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] 0/324 #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] 0/314 #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] 0/434 #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] 0/432 #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] 0/416 #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] 100/554 #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] 11/329 #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] 0/574 #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] 0/586 #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] 0/575 #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] 0/588 #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] 0/556 #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] 0/504 #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] 1/624 #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] 39/630 #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] 31/683 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] 14/640 #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] 0/624 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] 0/626 #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] 20/666 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] 30/775 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] 14/772 #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] 8/884 #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] 0/800 #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] ffeil wedi ei llygrio ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] 9vo2h2modrprocyvxvpr1zwi3jlvqit 39430 39285 2022-08-24T01:44:09Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== #[[Bywyd a Llafur John Wesley|Bywyd a Llafur John Wesley gan Hugh Humphreys]] #[[Tro Trwy'r Gogledd|Tro Trwy'r Gogledd gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad|Llenyddiaeth Fy Ngwlad gan Thomas Morris Jones (Gwenallt)]] #[[Aildrefniad Cymdeithas|Aildrefniad Cymdeithas gan R J Derfel]] #[[Yny lhyvyr hwnn|Yny lhyvyr hwnn gan John Prys]] #[[Ban wedy i dynny|Ban wedy i dynny gan William Salesbury]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia|Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia gan Abraham Mathews]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Cymru Fu|Cymru Fu gan Isaac Foulkes]] #[[Coelion Cymru|Coelion Cymru gan Evan Isaac]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)|Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn) gan John Gwyddno Williams]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Cynllun iaith Gymraeg Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru 2010]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Gwaith Ann Griffiths|Gwaith Ann Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Davies|Gwaith John Davies gan John Hughes]] #[[Gwaith Thomas Griffiths|Thomas Griffiths gan John Hughes]] #[[Gwaith John Hughes|Gwaith John Hughes gan John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas|Gwaith John Thomas gan gan John Thomas, Lerpwl]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Islwyn (Cyfres y Fil)]] #[[Y Siswrn]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Llyfr Nest]] #[[O Law i Law]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Gwaith Alun]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl|Rhai o Gymry Lerpwl gan Anhysbys]] #[[Y Gelfyddyd Gwta|Y Gelfyddyd Gwta gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Rhyfeddodau'r Cread|Rhyfeddodau'r Cread Gwilym Owen (1880 - 1940)]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards|Cartrefi Cymru gan Owen Morgan Edwards]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg gan Owen Morgan Edwards]] #[[Llyfr Del|Llyfr Del gan Owen Morgan Edwards]] #[[Tro i'r De|Tro i'r De gan Owen Morgan Edwards]] #[[Yn y Wlad|Yn y Wlad gan Owen Morgan Edwards]] ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Diliau Meirion Cyf I]] (Testun yn gywir ond angen gwrio y cystrawen cyhoeddi) #[[Indecs:Hynafiaethau Edeyrnion.pdf]] # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Er Mwyn Cymru.pdf]] ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I]] 235/524 #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 37/360 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== #[[Indecs:Tri chryfion byd.pdf]] 29/58 #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] 19/40 #[[Indecs:Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill.pdf]] 0/49 #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] 36/98 #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] 0/68 #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] 11/82 #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] 15/100 #[[Indecs:Mabinogion J M Edwards Cyf 1.pdf]] 45/99 #[[Indecs:Cofiant Dafydd Rolant Pennal.pdf]] 108/149 #[[Indecs:Hynafiaethau Nant Nantlle.pdf]] 20/116 #[[Indecs:Gweledigaethau y bardd cwsg (IA gweledigaethauy00wynn).pdf]] 74/119 #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]] 26/121 #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] 33/135 #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] 12/121 #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] 0/106 #[[Indecs:Drych yr Amseroedd, Robert Jones, Rhoslan.pdf]] 0/146 #[[Indecs:Traethawd ar enwogion Swydd Feirion etc.pdf]] 59/160 #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] 32/128 #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] 45/130 #[[Indecs:Mabinogion - (o Lyfr coch Hergest) (IA mabinogionolyfrc00edwa).pdf|Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] 0/116 #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] 33/139 #[[Indecs:Gwaith-Gwilym-Hiraethog-CyK.djvu]] 23/126 #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ 19/131 #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] 15/123 #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] 12/137 #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] 18/135 #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] 1/127 #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] 0/116 #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] 7/136 #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws.pdf]]124/356 #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] 6/140 #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] 5/168 #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ 1/160 #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] 10/170 #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] 1/131 #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] 0/128 #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] 0/116 #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] 0/128 #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] 10/140 #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]]2/144 #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] 0/138 #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] 18/144 #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] 55/213 #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] 91/260 #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] 5/136 #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] 2/128 #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] 0/184 #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.pdf]] 40/202 #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] 0/168 #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] 0/136 #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] 0/176 #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] 24/90 #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] 0/140 #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] 0/140 #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] 0/134 #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] 0/135 #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] 0/196 #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] 0/134 #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] 0/182 #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] 0/202 #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] 7/247 #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] 0/246 #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] 0/254 #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] 0/226 #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] 8/272 #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] 0/266 #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] 0/288 #[[Indecs:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu]] 28/304 #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] 7/316 #Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu #[[Indecs:Cofiant y diweddar Barch Robert Everett.pdf]] 69/388 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] 3/344 #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] 0/349 #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] 1/340 #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] 0/388 #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] 14/323 #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] 0/324 #[[Indecs:Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price (IA bywgraffiadydiwe00evan).pdf]] 0/314 #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Owen, Gweinidog Bethel.pdf]] 0/434 #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] 0/432 #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] 0/416 #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] 100/554 #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] 11/329 #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] 0/574 #[[Indecs:Hanes Morganwg (IA hanesmorganwg00morggoog).pdf]] 0/586 #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] 0/575 #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] 0/588 #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] 0/556 #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] 0/504 #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] 1/624 #[[Indecs:Cantref Meirionydd.pdf]] 39/630 #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] 31/683 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol I.djvu]] 14/640 #[[Indecs:Methodist Cymru Cyfrol II.djvu]] 0/624 #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] 0/626 #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] 20/666 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] 30/775 #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] 14/772 #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] 8/884 #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] 0/800 #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] ffeil wedi ei llygrio ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]] #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]] #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]] #[[Indecs:Dewi Wyb (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]] #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:O Law i Law.pdf]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Cwm Eithin.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]] #[[Indecs:Iolo Goch (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]] #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]] #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]] #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.pdf]] #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]] #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]] #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]] #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]] #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]] #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]] #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]] #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]] #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]] #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]] #[[Indecs:Y Cychwyn.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]] ===Saesneg=== #The History of The Great European War Vol 1 [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf] #The History of The Great European War Vol II [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf] #The History of The Great European War Vol III [https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf] #Kalendars of Gwynedd [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf] #Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. [https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf] r1lea5dyb6y1a65854y2nrtmo9n5u2k 104 12898 39412 24118 2022-08-23T21:39:15Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 8 crop).jpg|600px|center]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 9g9xg5vhhbeqpmreyu67lrrilp36wws 104 12902 39367 24122 2022-08-23T19:14:20Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Bum mewn penbleth droeon faint a newidiwn,—a newidiwn ''pali'' yn "sidan," ''segur'' yn "ddiogel," ''madalch'' yn "fwyd llyffant," ''enaint'' yn "ymolchfa," ''hoff'' yn "rhyfedd," ''creu'' yn cut moch," ''cyfyl'' yn "terfyn," ''cyfarwyddyd'' yn "ystori," ''cyfoeth'' yn "frenhiniaeth,” ''cymdeithas'' yn "garedigrwydd," ''llawdyr'' yn "llodrau." Bum mewn penbleth hefyd beth a wnawn â geiriau y mae eu hystyr megis ar ganol newid, ''digrif, dwyn, gwawd, gwirion, direidi.'' Nid i'r hanesydd, sy'n ceisio penderfynu faint o allu feddai'r tywysog a faint feddai ei deulu; nid i'r gramadegydd, sy'n gweled olion tafodiaith y wlad rhwng Teifi a Thywi yn y pedair mabinogi; nid i'r hynafiaethwr, sy'n gweled ynddynt lu o fân chwedlau wedi eu clytio wrth ei gilydd yn ddigon anghelfydd,— nid i'r rhain y cyhoeddir y Mabinogion mewn dull fel yma. I blant yn ein hysgolion, i deuluoedd ar yr aelwyd hirnos gaeaf, yr adroddir hwy y tro hwn. :::::J. M. EDWARDS. :Yr Ysgol Sir, ::Treffynnon, :::Gorffennaf, 1921.<noinclude><references/></noinclude> 1md6qo5xasz49j5kzcwd62l86sysjr3 104 12903 39368 24123 2022-08-23T19:23:23Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|<big><big>Pwyll, Pendefig Dyfed.</big></big> {{Canoli|—————————————}} {{c|<big>DYMA DDECHREU Y MABINOGI</big>}} PWYLL, pendefig Dyfed, a oedd yn arglwydd ar saith gantref Dyfed. Ar ei dro yr oedd yn Arberth, prif lys iddo, a daeth i'w fryd ac i'w [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 13 crop).jpg|bawd|100px]] feddwl fyned i hela, Y rhan o'i dir a fynnai ei hela oedd Glyn Cuch, a chychwynnodd y nos honno o Arberth, a daeth hyd ym mhen Llwyn Diarwyd. Ac yno y bu y nos honno. A thrannoeth, yn ieuenctid y dydd, cyfodi a wnaeth, a dod i Lyn Cuch, i ollwng ei gŵn dan y coed. Canodd y corn, a dechreuodd yr hela, Cerddodd yn ol ei gŵn, a chollodd ei gymdeithion. Ac fel yr oedd yn ymwrando â llef y cŵn, efe a glywai lef cŵn eraill. Nid oeddynt unllef â'i gŵn ef, ac yr oeddynt yn dyfod yn eu herbyn. Ac efe a welai lannerch yn y coed o faes gwastad. Ac fel yr oedd ei gŵn ef yn ymgael âg ystlys y llannerch, efe a welai garw o flaen y cŵn eraill; a thua chanol y llannerch dyma y cŵn oedd ar ei ol yn ei ddal, ac yn ei fwrw i'r llawr. Yna edrychodd ar liw y cŵn, heb feddwl edrych ar y carw. Ac ar a welsai efe o helgwn y byd, ni welsai gŵn o'r un lliw a hwynt. A'r lliw oedd arnynt oedd claerwyn disglair, a'u clustiau yn gochion. Ac fel y disgleiriai gwynder y cŵn, y disgleiriaì cochder eu clustiau. Ac ar hynny at y cŵn y daeth, a gyrrodd y cŵn a laddasai y carw ymaith, a denu ei gŵn ei hun ar ol<noinclude><references/></noinclude> lndblqlq88lkpww44puipgem0lm5s1a 39369 39368 2022-08-23T19:29:07Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|<big><big>Pwyll, Pendefig Dyfed.</big></big> {{Canoli|—————————————}} {{c|<big>DYMA DDECHREU Y MABINOGI</big>}} [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 13 crop).jpg|bawd|100px]] PWYLL, pendefig Dyfed, a oedd yn arglwydd ar saith gantref Dyfed. Ar ei dro yr oedd yn Arberth, prif lys iddo, a daeth i'w fryd ac i'w feddwl fyned i hela, Y rhan o'i dir a fynnai ei hela oedd Glyn Cuch, a chychwynnodd y nos honno o Arberth, a daeth hyd ym mhen Llwyn Diarwyd. Ac yno y bu y nos honno. A thrannoeth, yn ieuenctid y dydd, cyfodi a wnaeth, a dod i Lyn Cuch, i ollwng ei gŵn dan y coed. Canodd y corn, a dechreuodd yr hela, Cerddodd yn ol ei gŵn, a chollodd ei gymdeithion. Ac fel yr oedd yn ymwrando â llef y cŵn, efe a glywai lef cŵn eraill. Nid oeddynt unllef â'i gŵn ef, ac yr oeddynt yn dyfod yn eu herbyn. Ac efe a welai lannerch yn y coed o faes gwastad. Ac fel yr oedd ei gŵn ef yn ymgael âg ystlys y llannerch, efe a welai garw o flaen y cŵn eraill; a thua chanol y llannerch dyma y cŵn oedd ar ei ol yn ei ddal, ac yn ei fwrw i'r llawr. Yna edrychodd ar liw y cŵn, heb feddwl edrych ar y carw. Ac ar a welsai efe o helgwn y byd, ni welsai gŵn o'r un lliw a hwynt. A'r lliw oedd arnynt oedd claerwyn disglair, a'u clustiau yn gochion. Ac fel y disgleiriai gwynder y cŵn, y disgleiriaì cochder eu clustiau. Ac ar hynny at y cŵn y daeth, a gyrrodd y cŵn a laddasai y carw ymaith, a denu ei gŵn ei hun ar ol<noinclude><references/></noinclude> 1egh3s9ha7mqr213ii2vtpi0yrc4ggr 39370 39369 2022-08-23T19:32:14Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|<big><big>Pwyll, Pendefig Dyfed.</big></big>}} {{c|—————♦♦—————}} {{c|<big>DYMA DDECHREU Y MABINOGI</big>}} [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 13 crop).jpg|bawd|100px]] PWYLL, pendefig Dyfed, a oedd yn arglwydd ar saith gantref Dyfed. Ar ei dro yr oedd yn Arberth, prif lys iddo, a daeth i'w fryd ac i'w feddwl fyned i hela, Y rhan o'i dir a fynnai ei hela oedd Glyn Cuch, a chychwynnodd y nos honno o Arberth, a daeth hyd ym mhen Llwyn Diarwyd. Ac yno y bu y nos honno. A thrannoeth, yn ieuenctid y dydd, cyfodi a wnaeth, a dod i Lyn Cuch, i ollwng ei gŵn dan y coed. Canodd y corn, a dechreuodd yr hela, Cerddodd yn ol ei gŵn, a chollodd ei gymdeithion. Ac fel yr oedd yn ymwrando â llef y cŵn, efe a glywai lef cŵn eraill. Nid oeddynt unllef â'i gŵn ef, ac yr oeddynt yn dyfod yn eu herbyn. Ac efe a welai lannerch yn y coed o faes gwastad. Ac fel yr oedd ei gŵn ef yn ymgael âg ystlys y llannerch, efe a welai garw o flaen y cŵn eraill; a thua chanol y llannerch dyma y cŵn oedd ar ei ol yn ei ddal, ac yn ei fwrw i'r llawr. Yna edrychodd ar liw y cŵn, heb feddwl edrych ar y carw. Ac ar a welsai efe o helgwn y byd, ni welsai gŵn o'r un lliw a hwynt. A'r lliw oedd arnynt oedd claerwyn disglair, a'u clustiau yn gochion. Ac fel y disgleiriai gwynder y cŵn, y disgleiriaì cochder eu clustiau. Ac ar hynny at y cŵn y daeth, a gyrrodd y cŵn a laddasai y carw ymaith, a denu ei gŵn ei hun ar ol<noinclude><references/></noinclude> 2fjdv1nqer5ydsvwjhq58zyn3p7fywf 39390 39370 2022-08-23T20:43:08Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|<big><big>Pwyll, Pendefig Dyfed.</big></big>}} {{c|—————♦♦—————}} {{c|<big>DYMA DDECHREU Y MABINOGI</big>}} [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 13 crop).jpg|100px]] PWYLL, pendefig Dyfed, a oedd yn arglwydd ar saith gantref Dyfed. Ar ei dro yr oedd yn Arberth, prif lys iddo, a daeth i'w fryd ac i'w feddwl fyned i hela, Y rhan o'i dir a fynnai ei hela oedd Glyn Cuch, a chychwynnodd y nos honno o Arberth, a daeth hyd ym mhen Llwyn Diarwyd. Ac yno y bu y nos honno. A thrannoeth, yn ieuenctid y dydd, cyfodi a wnaeth, a dod i Lyn Cuch, i ollwng ei gŵn dan y coed. Canodd y corn, a dechreuodd yr hela, Cerddodd yn ol ei gŵn, a chollodd ei gymdeithion. Ac fel yr oedd yn ymwrando â llef y cŵn, efe a glywai lef cŵn eraill. Nid oeddynt unllef â'i gŵn ef, ac yr oeddynt yn dyfod yn eu herbyn. Ac efe a welai lannerch yn y coed o faes gwastad. Ac fel yr oedd ei gŵn ef yn ymgael âg ystlys y llannerch, efe a welai garw o flaen y cŵn eraill; a thua chanol y llannerch dyma y cŵn oedd ar ei ol yn ei ddal, ac yn ei fwrw i'r llawr. Yna edrychodd ar liw y cŵn, heb feddwl edrych ar y carw. Ac ar a welsai efe o helgwn y byd, ni welsai gŵn o'r un lliw a hwynt. A'r lliw oedd arnynt oedd claerwyn disglair, a'u clustiau yn gochion. Ac fel y disgleiriai gwynder y cŵn, y disgleiriaì cochder eu clustiau. Ac ar hynny at y cŵn y daeth, a gyrrodd y cŵn a laddasai y carw ymaith, a denu ei gŵn ei hun ar ol<noinclude><references/></noinclude> tju6y8a9h06nqaisy0fwjqp80ymnylx 39391 39390 2022-08-23T20:46:35Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|<big><big>Pwyll, Pendefig Dyfed.</big></big>}} {{c|—————♦♦—————}} {{c|<big>DYMA DDECHREU Y MABINOGI</big>}} {{Initial|[[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 13 crop).jpg|100px]]}}PWYLL, pendefig Dyfed, a oedd yn arglwydd ar saith gantref Dyfed. Ar ei dro yr oedd yn Arberth, prif lys iddo, a daeth i'w fryd ac i'w feddwl fyned i hela, Y rhan o'i dir a fynnai ei hela oedd Glyn Cuch, a chychwynnodd y nos honno o Arberth, a daeth hyd ym mhen Llwyn Diarwyd. Ac yno y bu y nos honno. A thrannoeth, yn ieuenctid y dydd, cyfodi a wnaeth, a dod i Lyn Cuch, i ollwng ei gŵn dan y coed. Canodd y corn, a dechreuodd yr hela, Cerddodd yn ol ei gŵn, a chollodd ei gymdeithion. Ac fel yr oedd yn ymwrando â llef y cŵn, efe a glywai lef cŵn eraill. Nid oeddynt unllef â'i gŵn ef, ac yr oeddynt yn dyfod yn eu herbyn. Ac efe a welai lannerch yn y coed o faes gwastad. Ac fel yr oedd ei gŵn ef yn ymgael âg ystlys y llannerch, efe a welai garw o flaen y cŵn eraill; a thua chanol y llannerch dyma y cŵn oedd ar ei ol yn ei ddal, ac yn ei fwrw i'r llawr. Yna edrychodd ar liw y cŵn, heb feddwl edrych ar y carw. Ac ar a welsai efe o helgwn y byd, ni welsai gŵn o'r un lliw a hwynt. A'r lliw oedd arnynt oedd claerwyn disglair, a'u clustiau yn gochion. Ac fel y disgleiriai gwynder y cŵn, y disgleiriaì cochder eu clustiau. Ac ar hynny at y cŵn y daeth, a gyrrodd y cŵn a laddasai y carw ymaith, a denu ei gŵn ei hun ar ol<noinclude><references/></noinclude> psxl2w5m1pcipos11zqkruskqahukq4 39395 39391 2022-08-23T20:48:52Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|<big><big>Pwyll, Pendefig Dyfed.</big></big>}} {{c|—————♦♦—————}} {{c|<big>DYMA DDECHREU Y MABINOGI</big>}} [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 13 crop).jpg|bawd|100px]] PWYLL, pendefig Dyfed, a oedd yn arglwydd ar saith gantref Dyfed. Ar ei dro yr oedd yn Arberth, prif lys iddo, a daeth i'w fryd ac i'w feddwl fyned i hela, Y rhan o'i dir a fynnai ei hela oedd Glyn Cuch, a chychwynnodd y nos honno o Arberth, a daeth hyd ym mhen Llwyn Diarwyd. Ac yno y bu y nos honno. A thrannoeth, yn ieuenctid y dydd, cyfodi a wnaeth, a dod i Lyn Cuch, i ollwng ei gŵn dan y coed. Canodd y corn, a dechreuodd yr hela, Cerddodd yn ol ei gŵn, a chollodd ei gymdeithion. Ac fel yr oedd yn ymwrando â llef y cŵn, efe a glywai lef cŵn eraill. Nid oeddynt unllef â'i gŵn ef, ac yr oeddynt yn dyfod yn eu herbyn. Ac efe a welai lannerch yn y coed o faes gwastad. Ac fel yr oedd ei gŵn ef yn ymgael âg ystlys y llannerch, efe a welai garw o flaen y cŵn eraill; a thua chanol y llannerch dyma y cŵn oedd ar ei ol yn ei ddal, ac yn ei fwrw i'r llawr. Yna edrychodd ar liw y cŵn, heb feddwl edrych ar y carw. Ac ar a welsai efe o helgwn y byd, ni welsai gŵn o'r un lliw a hwynt. A'r lliw oedd arnynt oedd claerwyn disglair, a'u clustiau yn gochion. Ac fel y disgleiriai gwynder y cŵn, y disgleiriaì cochder eu clustiau. Ac ar hynny at y cŵn y daeth, a gyrrodd y cŵn a laddasai y carw ymaith, a denu ei gŵn ei hun ar ol<noinclude><references/></noinclude> ihh7ex2kacyp30lhgpnugxnwvuywy87 104 12904 39371 24124 2022-08-23T19:35:57Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>y carw. Fel yr oedd yn denu ei gŵn, efe a welai farchog yn dod ar ol y cŵn ar farch erchlas mawr, a chorn canu am ei wddf, a gwisg o frethyn llwyd am dano yn wisg hela. Ar hynny daeth y marchog ato a dywedodd wrtho fel hyn,— "Ha, unben, mi a wn pwy wyt, ac ni chyfarchaf i well i ti." "Ie," ebe Pwyll, "feallai fod arnat gymaint o anrhydedd fel nas dyli." "Dioer," ebe yntau, "nid teilyngdod fy anrhydedd a'm hatal i hynny." "Ha, unben, beth amgen?" ebe Pwyll. "Yn wir," ebe yntau, dy anwybod a'th ddiffyg moes dy hun." "Pa ddiffyg moes, unben, a welaist arnaf fi?" "Ni welais ddiffyg moes mwy ar ŵr erioed," ebe yntau, "na gyrru'r cŵn a ddaliodd y carw ymaith, a denu dy gŵn dy hun arno. Hyn oedd ddiffyg moes, ac er na ddialaf arnat, yn wir, mi a wnaf o anghlod i ti werth can carw." "O unben, os gwnaethum gam, mi a brynnaf dy faddeuant," ebe Pwyll. "Pa ddelw y prynni ef?" ebe yntau. "Wrth fel y bo dy anrhydedd. Ac ni wn i pwy wyt ti." "Brenin coronog wyf fi yn y wlad yr hannwyf ohoni." Dydd da i ti, arglwydd," ebe yntau, a pha wlad yr henni ohoni?" "O Annwn. Arawn, brenin Annwn, wyf fi." "Pa ffurf, arglwydd," ebe Pwyll, y caf fi dy faddeuant di? " "Dyma'r wedd y ceffi hi," ebe yntau. "Y mae gŵr sydd a'i dir gyferbyn a'm tir innau yn rhyfela yn wastad<noinclude><references/></noinclude> r64k5ttrq50bco6dcqtqwmes49k1rdc 104 12905 39372 24125 2022-08-23T19:40:46Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yn fy erbyn. Sef yw hwnnw, Hafgan, brenin o Annwn. A thrwy wared gormes hwnnw oddi arnaf fi, a hynny a elli di yn hawdd, y ceffi fy maddeuant." "Minnau a wnaf hynny yn llawen," ebe Pwyll, mynega dithau i mi pa ffurf y gallaf wneud hynny." "Mynegaf," ebe yntau, dyma fel y gelli. Mi a wnaf â thi gymdeithas gadarn. Dyma fel y gwnaf. Mi a'th roddaf di yn fy lle i yn Annwn, a rhoddaf fy ffurf a'm pryd arnat, hyd na bo gwas ystafell na swyddog nac un dyn a'm canlynodd i erioed a wypo mai nid myfi fyddi di, a hynny hyd ymhen y flwyddyn o'r dydd yfory, pryd y cyfarfyddwn yn y lle hwn." "Ie," ebe Pwyll, "ond er i mi fod yno am flwyddyn, pa gyfarwydd a fydd i mi i ymgael â'r gŵr y sonni amdano?" "Blwyddyn i heno," ebe ef, "y mae cyfarfod i fod rhyngddo ef a mi ar y rhyd. A bydd di yno yn fy rhith i. Un ddyrnod a roddi di iddo ef, ac ni bydd byw ohoni. Ac os gofyn efe am ail ddyrnod i ti, na ddyro er a ymbilio â thi; er a roddwn i iddo drachefn, ymladdai â mi drannoeth gystal a chynt." "Ie," ebe Pwyll, "ond beth a wnaf â'm teyrnas fy hun?" "Mi a wnaf," ebe Arawn, "na fydd gŵr na gwraig yn dy diriogaeth yn gwybod mai nid tydi wyf fi." Myfi a af i'th le di yn llawen," ebe Pwyll, "mi a af rhagof." "Dilestair fydd dy hynt, ac ni rusia dim rhagot hyd oni ddeui i'm teyrnas i, a mi a fyddaf hebryngydd i ti." Ac efe a'i hebryngodd oni welodd y llys a'r cyfannedd. Dyma y llys a'r tir," ebe ef, "i'th feddiant, dos tua'r llys, nid oes yno neb ni'th adnabo. Ac wrth fel y gwelych y gwasanaeth ynddo yr adnabyddi foes y llys." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> bbr2txtnh828yfckot88wip0rw1hh1h 104 12906 39373 24127 2022-08-23T19:41:36Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Tua'r llys yr aeth Pwyll, ac yn y llys ef a welai hundai, a neuaddau, ac ystafelloedd, a'r adeiladau tecaf [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 16 crop).jpg|75px|left]] a welsai neb. Ac i'r neuadd yr aeth i ddad-wisgo, a daeth llanciau a gweision ieuainc i'w ddadwisgo; a chyfarch gwell a wnai pawb iddo fel y delent i mewn. Dau farchog a ddaeth i dynnu ei wisg hela oddiam dano, ac i'w wisgo âg eur-wisg o bali. Y neuadd a drefnwyd, ac yna y gwelai ef y teulu a'u canlynwyr, a'r nifer harddaf a chyweiriaf a welsai neb, yn dyfod i mewn, a'r frenhines gyda hwy,-y wraig decaf a welsai neb, ac eur-wisg am dani o bali llathr, Ac ar hynny, hwy a aethant i ymolchi, ac a ddaethant at y byrddau. Ac eistedd a wnaethant fel hyn,--y frenhines un ochr i Bwyll, ac iarll, debygai of, yr ochr arall. A dechreu ymddiddan a wnaeth ef â'r frenhines; ac er a welsai erioed wrth ymddiddan, hi oedd y wraig fwynaf, a'r foneddigeiddiaf ei haniad a'i hymddiddan. A mwynhau a wnaethant y bwyd a'r ddiod, y canu a'r gymdeithas. Ac ar a welodd o holl lysoedd y ddaear, hwn oedd y llys llawnaf o fwyd a diod, o eur-lestri a theyrn-dlysau. Treulio y flwyddyn a wnaeth trwy hela, a chanu, a gwledda, a charueiddrwydd, ac ymddiddan â chym- deithion -hyd y nos yr oedd yr ornest i fod. A phan ddaeth y nos honno, yr oedd y cyfarfod yn dod i gof hyd yn oed y dyn pellaf yn yr holl wlad. Daeth Pwyll i'r man cyfarfod, a gwŷr-da ei wlad gydag ef, a chyda ei fod wrth y rhyd, marchog a gyfododd i fyny ac a ddywedodd fel hyn, “Ha wŷr da," ebe ef," ymwrandewch, rhwng y ddau frenin y mae yr ornest hon, a hynny rhwng eu dau gorff eill dau. Pob un ohonynt sydd hawliwr ar ei gilydd, a hynny am dir a daear, a diogel y dichon pob un ohonoch fod, eithr gadael rhyngddynt hwy ill dau.”<noinclude><references/></noinclude> 0eqf3fqp0zt5ist7qe2jarxxmynrw5t 39374 39373 2022-08-23T19:53:51Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 16 crop).jpg|75px|left]] Tua'r llys yr aeth Pwyll, ac yn y llys ef a welai hundai, a neuaddau, ac ystafelloedd, a'r adeiladau tecaf a welsai neb. Ac i'r neuadd yr aeth i ddad-wisgo, a daeth llanciau a gweision ieuainc i'w ddadwisgo; a chyfarch gwell a wnai pawb iddo fel y delent i mewn. Dau farchog a ddaeth i dynnu ei wisg hela oddiam dano, ac i'w wisgo âg eur-wisg o bali. Y neuadd a drefnwyd, ac yna y gwelai ef y teulu a'u canlynwyr, a'r nifer harddaf a chyweiriaf a welsai neb, yn dyfod i mewn, a'r frenhines gyda hwy,—y wraig decaf a welsai neb, ac eur-wisg am dani o bali llathr, Ac ar hynny, hwy a aethant i ymolchi, ac a ddaethant at y byrddau. Ac eistedd a wnaethant fel hyn,—y frenhines un ochr i Bwyll, ac iarll, debygai ef, yr ochr arall. A dechreu ymddiddan a wnaeth ef â'r frenhines; ac er a welsai erioed wrth ymddiddan, hi oedd y wraig fwynaf, a'r foneddigeiddiaf ei haniad a'i hymddiddan. A mwynhau a wnaethant y bwyd a'r ddiod, y canu a'r gymdeithas. Ac ar a welodd o holl lysoedd y ddaear, hwn oedd y llys llawnaf o fwyd a diod, o eur-lestri a theyrn-dlysau. Treulio y flwyddyn a wnaeth trwy hela, a chanu, a gwledda, a charueiddrwydd, ac ymddiddan â chymdeithion—hyd y nos yr oedd yr ornest i fod. A phan ddaeth y nos honno, yr oedd y cyfarfod yn dod i gof hyd yn oed y dyn pellaf yn yr holl wlad. Daeth Pwyll i'r man cyfarfod, a gwŷr-da ei wlad gydag ef, a chyda ei fod wrth y rhyd, marchog a gyfododd i fyny ac a ddywedodd fel hyn, "Ha wŷr da," ebe ef," ymwrandewch, rhwng y ddau frenin y mae yr ornest hon, a hynny rhwng eu dau gorff eill dau. Pob un ohonynt sydd hawliwr ar ei gilydd, a hynny am dir a daear, a diogel y dichon pob un ohonoch fod, eithr gadael rhyngddynt hwy ill dau.” {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 0z9mxwkoaoym6qkpa976qet6h42ae4c 39389 39374 2022-08-23T20:42:37Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 16 crop).jpg|100px|left]] Tua'r llys yr aeth Pwyll, ac yn y llys ef a welai hundai, a neuaddau, ac ystafelloedd, a'r adeiladau tecaf a welsai neb. Ac i'r neuadd yr aeth i ddad-wisgo, a daeth llanciau a gweision ieuainc i'w ddadwisgo; a chyfarch gwell a wnai pawb iddo fel y delent i mewn. Dau farchog a ddaeth i dynnu ei wisg hela oddiam dano, ac i'w wisgo âg eur-wisg o bali. Y neuadd a drefnwyd, ac yna y gwelai ef y teulu a'u canlynwyr, a'r nifer harddaf a chyweiriaf a welsai neb, yn dyfod i mewn, a'r frenhines gyda hwy,—y wraig decaf a welsai neb, ac eur-wisg am dani o bali llathr, Ac ar hynny, hwy a aethant i ymolchi, ac a ddaethant at y byrddau. Ac eistedd a wnaethant fel hyn,—y frenhines un ochr i Bwyll, ac iarll, debygai ef, yr ochr arall. A dechreu ymddiddan a wnaeth ef â'r frenhines; ac er a welsai erioed wrth ymddiddan, hi oedd y wraig fwynaf, a'r foneddigeiddiaf ei haniad a'i hymddiddan. A mwynhau a wnaethant y bwyd a'r ddiod, y canu a'r gymdeithas. Ac ar a welodd o holl lysoedd y ddaear, hwn oedd y llys llawnaf o fwyd a diod, o eur-lestri a theyrn-dlysau. Treulio y flwyddyn a wnaeth trwy hela, a chanu, a gwledda, a charueiddrwydd, ac ymddiddan â chymdeithion—hyd y nos yr oedd yr ornest i fod. A phan ddaeth y nos honno, yr oedd y cyfarfod yn dod i gof hyd yn oed y dyn pellaf yn yr holl wlad. Daeth Pwyll i'r man cyfarfod, a gwŷr-da ei wlad gydag ef, a chyda ei fod wrth y rhyd, marchog a gyfododd i fyny ac a ddywedodd fel hyn, "Ha wŷr da," ebe ef," ymwrandewch, rhwng y ddau frenin y mae yr ornest hon, a hynny rhwng eu dau gorff eill dau. Pob un ohonynt sydd hawliwr ar ei gilydd, a hynny am dir a daear, a diogel y dichon pob un ohonoch fod, eithr gadael rhyngddynt hwy ill dau.” {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 5cn5pjvdu8jnr4w7dsbnijrhlec0m7n 39394 39389 2022-08-23T20:48:09Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 16 crop).jpg|100px|bawd||left]] Tua'r llys yr aeth Pwyll, ac yn y llys ef a welai hundai, a neuaddau, ac ystafelloedd, a'r adeiladau tecaf a welsai neb. Ac i'r neuadd yr aeth i ddad-wisgo, a daeth llanciau a gweision ieuainc i'w ddadwisgo; a chyfarch gwell a wnai pawb iddo fel y delent i mewn. Dau farchog a ddaeth i dynnu ei wisg hela oddiam dano, ac i'w wisgo âg eur-wisg o bali. Y neuadd a drefnwyd, ac yna y gwelai ef y teulu a'u canlynwyr, a'r nifer harddaf a chyweiriaf a welsai neb, yn dyfod i mewn, a'r frenhines gyda hwy,—y wraig decaf a welsai neb, ac eur-wisg am dani o bali llathr, Ac ar hynny, hwy a aethant i ymolchi, ac a ddaethant at y byrddau. Ac eistedd a wnaethant fel hyn,—y frenhines un ochr i Bwyll, ac iarll, debygai ef, yr ochr arall. A dechreu ymddiddan a wnaeth ef â'r frenhines; ac er a welsai erioed wrth ymddiddan, hi oedd y wraig fwynaf, a'r foneddigeiddiaf ei haniad a'i hymddiddan. A mwynhau a wnaethant y bwyd a'r ddiod, y canu a'r gymdeithas. Ac ar a welodd o holl lysoedd y ddaear, hwn oedd y llys llawnaf o fwyd a diod, o eur-lestri a theyrn-dlysau. Treulio y flwyddyn a wnaeth trwy hela, a chanu, a gwledda, a charueiddrwydd, ac ymddiddan â chymdeithion—hyd y nos yr oedd yr ornest i fod. A phan ddaeth y nos honno, yr oedd y cyfarfod yn dod i gof hyd yn oed y dyn pellaf yn yr holl wlad. Daeth Pwyll i'r man cyfarfod, a gwŷr-da ei wlad gydag ef, a chyda ei fod wrth y rhyd, marchog a gyfododd i fyny ac a ddywedodd fel hyn, "Ha wŷr da," ebe ef," ymwrandewch, rhwng y ddau frenin y mae yr ornest hon, a hynny rhwng eu dau gorff eill dau. Pob un ohonynt sydd hawliwr ar ei gilydd, a hynny am dir a daear, a diogel y dichon pob un ohonoch fod, eithr gadael rhyngddynt hwy ill dau.” {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> hirndmngub6ykqn3owka13ct6bl8ked 104 12908 39375 24130 2022-08-23T20:00:02Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac ar hynny y ddau frenin a nesasant ynghyd i ganol y rhyd, ac ymgyfarfod a wnaethant. Ac ar y gosod cyntaf, y gŵr oedd yn lle Arawn a darawodd Hafgan yng nghanol ei darian hyd oni holltodd yn ddau hanner, ac hyd oni thorrodd yr arfau, ac hyd onid oedd Hafgan hyd ei fraich a'i bicell dros bedrain ei farch ar y llawr, ac angeuol ddyrnod ynddo yntau." "O unben," ebe Hafgan, pa hawl oedd i ti ar fy angau i? Nid oeddwn i yn gofyn dim i ti, ac ni wyddwn achos i ti hefyd fy lladd i. Ac, yn wir," ebe ef, "gan i ti ddechreu fy lladd, gorffen." "O unben," ebe Pwyll, "fe allai fod yn edifar gennyf am a wnaethum it. Cais a'th laddo, ni laddaf fi di." "Fy ngwŷr-da, cywir," ebe Hafgan, "dygwch fi oddiyma. Daeth fy angau yn sicr. Nid oes modd i mi eich cynnal chwi bellach." "Fy ngwŷr-da innau," ebe y gŵr a oedd yn lle Arawn, "cymerwch gyfarwyddyd, a gwybyddwch pwy a ddylai fod yn wŷr i mi." Arglwydd," ebe y gwŷr-da, "pawb a ddylai, canys nid oes frenin ar holl Annwn namyn tydi." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 17 crop).jpg|bawd|75px]] Ie," ebe yntau, "a ddel yn ufudd, iawn yw ei gymryd; a'r hwn ni ddel yn ufudd, gorfoder ef trwy nerth eleddyfau." Ac ar hynny cymryd gwarogaeth y gwŷr, a dechreu goresgyn y wlad a wnaeth; ac erbyn hanner dydd drannoeth yr oedd yn ei feddiant y ddwy deyrnas. Ac ar hynny Pwyll a gerddodd tua'i gynefin, ac a ddaeth i Lyn Cuch. A phan ddaeth yno yr oedd Arawn, brenin Annwn, yn ei gyfarfod. Llawen fu pob un ohonynt wrth ei gilydd. "Ie," ebe Arawn, "Duw a dalo i ti am dy ffyddlondeb i mi, mi a glywais amdano." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 93q3d378q42y87hd9htrwshvmgugx9g 39388 39375 2022-08-23T20:42:09Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac ar hynny y ddau frenin a nesasant ynghyd i ganol y rhyd, ac ymgyfarfod a wnaethant. Ac ar y gosod cyntaf, y gŵr oedd yn lle Arawn a darawodd Hafgan yng nghanol ei darian hyd oni holltodd yn ddau hanner, ac hyd oni thorrodd yr arfau, ac hyd onid oedd Hafgan hyd ei fraich a'i bicell dros bedrain ei farch ar y llawr, ac angeuol ddyrnod ynddo yntau." "O unben," ebe Hafgan, pa hawl oedd i ti ar fy angau i? Nid oeddwn i yn gofyn dim i ti, ac ni wyddwn achos i ti hefyd fy lladd i. Ac, yn wir," ebe ef, "gan i ti ddechreu fy lladd, gorffen." "O unben," ebe Pwyll, "fe allai fod yn edifar gennyf am a wnaethum it. Cais a'th laddo, ni laddaf fi di." "Fy ngwŷr-da, cywir," ebe Hafgan, "dygwch fi oddiyma. Daeth fy angau yn sicr. Nid oes modd i mi eich cynnal chwi bellach." "Fy ngwŷr-da innau," ebe y gŵr a oedd yn lle Arawn, "cymerwch gyfarwyddyd, a gwybyddwch pwy a ddylai fod yn wŷr i mi." Arglwydd," ebe y gwŷr-da, "pawb a ddylai, canys nid oes frenin ar holl Annwn namyn tydi." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 17 crop).jpg|bawd|100px]] Ie," ebe yntau, "a ddel yn ufudd, iawn yw ei gymryd; a'r hwn ni ddel yn ufudd, gorfoder ef trwy nerth eleddyfau." Ac ar hynny cymryd gwarogaeth y gwŷr, a dechreu goresgyn y wlad a wnaeth; ac erbyn hanner dydd drannoeth yr oedd yn ei feddiant y ddwy deyrnas. Ac ar hynny Pwyll a gerddodd tua'i gynefin, ac a ddaeth i Lyn Cuch. A phan ddaeth yno yr oedd Arawn, brenin Annwn, yn ei gyfarfod. Llawen fu pob un ohonynt wrth ei gilydd. "Ie," ebe Arawn, "Duw a dalo i ti am dy ffyddlondeb i mi, mi a glywais amdano." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gdhmou81xl54tf5vgl872q932pqz58y 39392 39388 2022-08-23T20:47:03Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac ar hynny y ddau frenin a nesasant ynghyd i ganol y rhyd, ac ymgyfarfod a wnaethant. Ac ar y gosod cyntaf, y gŵr oedd yn lle Arawn a darawodd Hafgan yng nghanol ei darian hyd oni holltodd yn ddau hanner, ac hyd oni thorrodd yr arfau, ac hyd onid oedd Hafgan hyd ei fraich a'i bicell dros bedrain ei farch ar y llawr, ac angeuol ddyrnod ynddo yntau." "O unben," ebe Hafgan, pa hawl oedd i ti ar fy angau i? Nid oeddwn i yn gofyn dim i ti, ac ni wyddwn achos i ti hefyd fy lladd i. Ac, yn wir," ebe ef, "gan i ti ddechreu fy lladd, gorffen." "O unben," ebe Pwyll, "fe allai fod yn edifar gennyf am a wnaethum it. Cais a'th laddo, ni laddaf fi di." "Fy ngwŷr-da, cywir," ebe Hafgan, "dygwch fi oddiyma. Daeth fy angau yn sicr. Nid oes modd i mi eich cynnal chwi bellach." "Fy ngwŷr-da innau," ebe y gŵr a oedd yn lle Arawn, "cymerwch gyfarwyddyd, a gwybyddwch pwy a ddylai fod yn wŷr i mi." Arglwydd," ebe y gwŷr-da, "pawb a ddylai, canys nid oes frenin ar holl Annwn namyn tydi." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 17 crop).jpg|100px]] Ie," ebe yntau, "a ddel yn ufudd, iawn yw ei gymryd; a'r hwn ni ddel yn ufudd, gorfoder ef trwy nerth eleddyfau." Ac ar hynny cymryd gwarogaeth y gwŷr, a dechreu goresgyn y wlad a wnaeth; ac erbyn hanner dydd drannoeth yr oedd yn ei feddiant y ddwy deyrnas. Ac ar hynny Pwyll a gerddodd tua'i gynefin, ac a ddaeth i Lyn Cuch. A phan ddaeth yno yr oedd Arawn, brenin Annwn, yn ei gyfarfod. Llawen fu pob un ohonynt wrth ei gilydd. "Ie," ebe Arawn, "Duw a dalo i ti am dy ffyddlondeb i mi, mi a glywais amdano." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 84u4yow7skbnen2klfpogf9f6okzelu 39393 39392 2022-08-23T20:47:36Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac ar hynny y ddau frenin a nesasant ynghyd i ganol y rhyd, ac ymgyfarfod a wnaethant. Ac ar y gosod cyntaf, y gŵr oedd yn lle Arawn a darawodd Hafgan yng nghanol ei darian hyd oni holltodd yn ddau hanner, ac hyd oni thorrodd yr arfau, ac hyd onid oedd Hafgan hyd ei fraich a'i bicell dros bedrain ei farch ar y llawr, ac angeuol ddyrnod ynddo yntau." "O unben," ebe Hafgan, pa hawl oedd i ti ar fy angau i? Nid oeddwn i yn gofyn dim i ti, ac ni wyddwn achos i ti hefyd fy lladd i. Ac, yn wir," ebe ef, "gan i ti ddechreu fy lladd, gorffen." "O unben," ebe Pwyll, "fe allai fod yn edifar gennyf am a wnaethum it. Cais a'th laddo, ni laddaf fi di." "Fy ngwŷr-da, cywir," ebe Hafgan, "dygwch fi oddiyma. Daeth fy angau yn sicr. Nid oes modd i mi eich cynnal chwi bellach." "Fy ngwŷr-da innau," ebe y gŵr a oedd yn lle Arawn, "cymerwch gyfarwyddyd, a gwybyddwch pwy a ddylai fod yn wŷr i mi." Arglwydd," ebe y gwŷr-da, "pawb a ddylai, canys nid oes frenin ar holl Annwn namyn tydi." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 17 crop).jpg|bawd|100px]] Ie," ebe yntau, "a ddel yn ufudd, iawn yw ei gymryd; a'r hwn ni ddel yn ufudd, gorfoder ef trwy nerth eleddyfau." Ac ar hynny cymryd gwarogaeth y gwŷr, a dechreu goresgyn y wlad a wnaeth; ac erbyn hanner dydd drannoeth yr oedd yn ei feddiant y ddwy deyrnas. Ac ar hynny Pwyll a gerddodd tua'i gynefin, ac a ddaeth i Lyn Cuch. A phan ddaeth yno yr oedd Arawn, brenin Annwn, yn ei gyfarfod. Llawen fu pob un ohonynt wrth ei gilydd. "Ie," ebe Arawn, "Duw a dalo i ti am dy ffyddlondeb i mi, mi a glywais amdano." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gdhmou81xl54tf5vgl872q932pqz58y 104 12909 39376 24131 2022-08-23T20:02:28Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Ie," ebe Pwyll, "pan y deui i'th wlad dy hun, ti a weli a wnaethum drosot." "Am a wnaethost drosof," ebc yntau, "Duw a dalo i ti." Yna y rhoddodd Arawn ei ffurf a'i ddull ei hun i Bwyll, Pendefig Dyfed, a chymerodd yntau ei ffurf a'i ddull ei hun. Ac yna y cerddodd Arawn tua'i lys yn Annwn, a bu digrif ganddo ymweled â'i deulu a'i wŷr, canys nis gwelsai hwy er ystalm; ni wybuasent ei eisiau ef, ac ni bu newyddach ganddynt ei ddyfodiad y tro yma mwy na thro arall. Y dydd hwnnw a dreuliwyd mewn digrifwch a llawenydd. Ac eistedd ac ymddiddan a wnaeth Arawn a'i wraig a'i wŷr-da. Yntau Pwyll, Pendefig Dyfed, a ddaeth i'w wlad a'i derfynau; a dechreuodd ymofyn â gwŷr-da y wlad beth a fuasai ei lywodraeth ef arnynt hwy y flwyddyn honno mewn cymhariaeth i'r hyn a fu cyn hynny. "Arglwydd," ebe hwy, "ni fu dy wybod yn fwy, ni fuost hygared gŵr, nac mor hawdd gennyt roddi rhoddion, ac ni fu well dy wladweiniaeth erioed na'r flwyddyn hon." Yn wir," ebe yntau Pwyll, os iawn o beth i chwi ddiolch, diolchwch i'r gŵr a fu gyda chwi, a dyma yr ystori fel y bu." A datgan yr oll a wnaeth Pwyll iddynt. "Ie, arglwydd," ebe hwy, " diolch i Dduw am i ti gael y cyfeillgarwch hwnnw, ac na ddwg oddi arnom ninnau y lywodraeth a gawsom y flwyddyn honno." "Ar a allaf, yn wir," ebe yntau Pwyll, "nis dygaf hi." Ac o hynny allan dechreu cadarnhau cyfeillgarwch rhyngddynt a wnaeth y ddau frenin, ac anfon pob un i'w gilydd feirch, a milgwn, a hebogau, a phob cyfryw dlws a debygai pob un a foddhai feddwl y llall. Ac o achos ei drigiant y flwyddyn honno yn Annwn, a lywodraethu ohono mor lwyddiannus, ac uno y ddwy<noinclude><references/></noinclude> lryg2cwk4vl8a12v58j7nl6ta1eyxlh 104 12910 39377 24135 2022-08-23T20:06:51Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>deyrnas yr un dydd trwy ei ddewrder a'i filwriaeth, pallodd ei enw Pwyll Pendefig Dyfed, a galwyd ef Pwyll Pen Annwn o hynny allan. Ac unwaith yr oedd yn Arberth, prif lys iddo, lle yr oedd gwledd ddarparedig iddo, a niferoedd mawr o wyr gydag ef. Ac wedi y bwyta cyntaf, cyfodi i gerdded a wnaeth Pwyll, a myned i ben gorsedd oedd uwchlaw y llys, a elwid Gorsedd Arberth. Arglwydd," ebe un o'r llys, "hynodrwydd yr orsedd yw, pa bendefig bynnag a eisteddo arni nid â oddi arni heb un o ddau beth, heb dderbyn briwiau ac archollion, neu weled rhyfeddod." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 19 crop).jpg|bawd|75px]] "Nid oes arnaf ofn cael briwiau ac archollion ymhlith hyn o nifer, da hefyd fuasai gennyf pe gwelwn ryfeddod. Mi a af i'r orsedd i eistedd." Eistedd a wnaeth ar yr orsedd. Ac fel yr oeddynt yn eistedd hwy a welent wraig ar farch canwelw mawr aruchel, a gwisg euraidd ddisglair am dani, yn dyfod ar hyd y brif-ffordd arweiniai o'r orsedd. Cerdded araf, gwastad, oedd gan y march i fryd y neb a'i gwelai, ac yn dyfod i fyny tua'r orsedd. "Ha wyr," ebe Pwyll, "a oes ohonoch chwi a adwaen y farchoges acw ?" "Nac oes, arglwydd," ebe hwynt. "Aed un," ebe yntau, "i'w chyfarfod, i wybod pwy yw." Un a gyfododd i fyned, a phan ddaeth i'w chyfarfod i'r ffordd, wele hi a aeth heibio. A'i hymlid a wnaeth mor gyflym ag y gallai ar draed. A pha fwyaf fyddai ei frys ef, pellaf fyddai hithau oddiwrtho ef. A phan welodd na thyciai iddo ei hymlid, dychwelyd a wnaeth at Bwyll, a dywedyd wrtho," Arglwydd," ebe ef, "ni thycia i un gŵr traed yn y byd ei hymlid hi." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> fyaq36b54l66tvzyvib9e7jbw9yd94x 39387 39377 2022-08-23T20:41:41Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>deyrnas yr un dydd trwy ei ddewrder a'i filwriaeth, pallodd ei enw Pwyll Pendefig Dyfed, a galwyd ef Pwyll Pen Annwn o hynny allan. Ac unwaith yr oedd yn Arberth, prif lys iddo, lle yr oedd gwledd ddarparedig iddo, a niferoedd mawr o wyr gydag ef. Ac wedi y bwyta cyntaf, cyfodi i gerdded a wnaeth Pwyll, a myned i ben gorsedd oedd uwchlaw y llys, a elwid Gorsedd Arberth. Arglwydd," ebe un o'r llys, "hynodrwydd yr orsedd yw, pa bendefig bynnag a eisteddo arni nid â oddi arni heb un o ddau beth, heb dderbyn briwiau ac archollion, neu weled rhyfeddod." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 19 crop).jpg|bawd|100px]] "Nid oes arnaf ofn cael briwiau ac archollion ymhlith hyn o nifer, da hefyd fuasai gennyf pe gwelwn ryfeddod. Mi a af i'r orsedd i eistedd." Eistedd a wnaeth ar yr orsedd. Ac fel yr oeddynt yn eistedd hwy a welent wraig ar farch canwelw mawr aruchel, a gwisg euraidd ddisglair am dani, yn dyfod ar hyd y brif-ffordd arweiniai o'r orsedd. Cerdded araf, gwastad, oedd gan y march i fryd y neb a'i gwelai, ac yn dyfod i fyny tua'r orsedd. "Ha wyr," ebe Pwyll, "a oes ohonoch chwi a adwaen y farchoges acw ?" "Nac oes, arglwydd," ebe hwynt. "Aed un," ebe yntau, "i'w chyfarfod, i wybod pwy yw." Un a gyfododd i fyned, a phan ddaeth i'w chyfarfod i'r ffordd, wele hi a aeth heibio. A'i hymlid a wnaeth mor gyflym ag y gallai ar draed. A pha fwyaf fyddai ei frys ef, pellaf fyddai hithau oddiwrtho ef. A phan welodd na thyciai iddo ei hymlid, dychwelyd a wnaeth at Bwyll, a dywedyd wrtho," Arglwydd," ebe ef, "ni thycia i un gŵr traed yn y byd ei hymlid hi." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> eeunh5i1v83hbpcwhdalewqcoc93h05 104 12912 39378 24146 2022-08-23T20:11:49Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Ie," ebe Pwyll, "dos, dos i'r llys, a chymer y march cyflymaf a weli, a dos rhagot ar ei hol." Y march a gymerth, a rhagddo yr aeth, a maes—dir gwastad a gafodd. Yspardynodd ei farch, a pha fwyaf y tarawai ef y march, pellaf fyddai hithau oddiwrtho ef, er mai yr un gerdded oedd ganddi ag yn y dechreu. Ei farch a ballodd. A phan welodd ef fod cerddediad ei farch yn pallu, ef a ddychwelodd hyd y lle yr oedd Pwyll. Arglwydd," ebe ef, "ni thycia i mi ymlid yr unbennes acw. Ni wyddwn i am farch cyflymach yn y wlad na hwn, ac ni thyciai i mi ei hymlid hi." "Ie," ebe Pwyll, "y mae yna ryw hud neilltuol, awn tua'r llys." I'r llys y daethant, a threuliasant y dydd hwnnw. A thrannoeth cyfodi a wnaethant, a threulio hwnnw hyd nes oedd yn amser myned i fwyta, ac wedi y bwyta cyntaf,— "Ie," "ebe Pwyll, "ni a awn yr un nifer y buom ddoe i ben yr orsedd; a thydi," ebe ef wrth un o'r gweision, "dwg y march cyflymaf a wyddost amdano yn y maes." A hynny a wnaeth y gwas. Tua'r orsedd yr aethant, a'r march ganddynt. Ac fel yr oeddynt yn eistedd, hwy a welent y wraig ar yr un march, a'r un wisg am dani, yn dyfod yr un ffordd. "Dyma y farchoges a welsom ddoe," ebe Pwyll. Bydd barod, was," ebe ef, "i wybod pwy yw hi." Arglwydd," ebe yntau, "mi a wnaf hynny'n llawen." Ac ar hynny daeth y farchoges gyferbyn â hwy. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 20 crop).jpg|chwith|bawd|75px]] A hyn a wnaeth y gwas,—esgyn ar ei farch; a chyn iddo ddarfod eistedd ar ei gyfrwy yr oedd y farchoges wedi myned heibio, a chryn bellter rhyngddynt, ond brys gerdded nid oedd ganddi mwy na'r dydd cynt. Yntau a duthiodd ei farch, a thebygai er arafed<noinclude><references/></noinclude> 3j2njq0nss4lre74qb28m0besqntyh4 39386 39378 2022-08-23T20:41:22Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Ie," ebe Pwyll, "dos, dos i'r llys, a chymer y march cyflymaf a weli, a dos rhagot ar ei hol." Y march a gymerth, a rhagddo yr aeth, a maes—dir gwastad a gafodd. Yspardynodd ei farch, a pha fwyaf y tarawai ef y march, pellaf fyddai hithau oddiwrtho ef, er mai yr un gerdded oedd ganddi ag yn y dechreu. Ei farch a ballodd. A phan welodd ef fod cerddediad ei farch yn pallu, ef a ddychwelodd hyd y lle yr oedd Pwyll. Arglwydd," ebe ef, "ni thycia i mi ymlid yr unbennes acw. Ni wyddwn i am farch cyflymach yn y wlad na hwn, ac ni thyciai i mi ei hymlid hi." "Ie," ebe Pwyll, "y mae yna ryw hud neilltuol, awn tua'r llys." I'r llys y daethant, a threuliasant y dydd hwnnw. A thrannoeth cyfodi a wnaethant, a threulio hwnnw hyd nes oedd yn amser myned i fwyta, ac wedi y bwyta cyntaf,— "Ie," "ebe Pwyll, "ni a awn yr un nifer y buom ddoe i ben yr orsedd; a thydi," ebe ef wrth un o'r gweision, "dwg y march cyflymaf a wyddost amdano yn y maes." A hynny a wnaeth y gwas. Tua'r orsedd yr aethant, a'r march ganddynt. Ac fel yr oeddynt yn eistedd, hwy a welent y wraig ar yr un march, a'r un wisg am dani, yn dyfod yr un ffordd. "Dyma y farchoges a welsom ddoe," ebe Pwyll. Bydd barod, was," ebe ef, "i wybod pwy yw hi." Arglwydd," ebe yntau, "mi a wnaf hynny'n llawen." Ac ar hynny daeth y farchoges gyferbyn â hwy. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 20 crop).jpg|chwith|bawd|100px]] A hyn a wnaeth y gwas,—esgyn ar ei farch; a chyn iddo ddarfod eistedd ar ei gyfrwy yr oedd y farchoges wedi myned heibio, a chryn bellter rhyngddynt, ond brys gerdded nid oedd ganddi mwy na'r dydd cynt. Yntau a duthiodd ei farch, a thebygai er arafed<noinclude><references/></noinclude> tuecsdh9n60hpxb6998wmiww8g6r77m 104 12913 39379 24137 2022-08-23T20:15:24Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>y cerddai y march y goddiweddai hi. A hynny ni thyciai iddo. Gollwng yr awenau i'w farch a wnaeth, ond nid oedd nes ati na phan ar ei gam. Mwyaf y tarawai ef ei farch, pellaf fyddai hithau oddi wrtho, a cherdded ei march nid oedd fwy na chynt. A phan welodd na thyciai iddo ei hymlid, dychwelyd a wnaeth hyd y lle yr oedd Pwyll." Arglwydd," ebe ef, "nid oes allu gan y march amgen nag a welaist di." "Mi a welais," ebe yntau Pwyll, "na thycia i neb ei herlid hi. Ac yn sicr yr oedd ganddi neges at rai o'r parth hwn, pe gadawai ei brys iddi ei ddweyd. A ni a awn tua'r llys." I'r llys y daethant, a threulio y nos honno a wnaethant drwy ganu a gwledda nes ymlonyddu. A thrannoeth mwynhau y dydd a wnaethant hyd nes oedd yn amser myned i fwyta. A phan ddarfu iddynt fwyta, Pwyll a ddywedodd,— "Pa le mae y gwyr y buom ni ddoe ac echdoe ar ben yr orsedd ?" Wele ni, arglwydd," ebe hwythau. "Awn," ebe efe, "i'r orsedd i eistedd. A thithau," ebe of wrth was ei farch, "cyfrwya fy march yn dda, ac arwain ef i'r ffordd, a dwg fy yspardynau gyda thi." Y gwas a wnaeth hynny. Dyfod i'r orsedd a wnaethant i eistedd, ac ni fuont yno ychwaith encyd cyn gweled y farchoges yn dyfod yr un ffordd, yn yr un ansawdd, ac yn yr un un gerdded. "Ha was," ebe Pwyll, "mi a welaf y farchoges yn dyfod. Moes fy march." Ac nid cynt yr esgyn ar ei farch nag yr â hithau heibio iddo. Troi ar ei hol a wnaeth a gadael i'w farch hoyw, chwareus, gerdded, ac fe debygai y goddiweddai hi ar yr ail gam neu'r trydydd. Ond nid oedd yn nes iddi<noinclude><references/></noinclude> 94hexjtk3393orq2qsqsut7p1qe5g77 104 12919 39422 24143 2022-08-23T22:21:20Z AlwynapHuw 1710 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Cyfres Gwerin Cymru. Sef Argraffiad Newydd Unffurf o}} {{c|'''<big>Weithiau Syr Owen Edwards, M.A.</big>'''}} {{c|Chwarter Rhwym, Ymyl Ucha Aur, 6/6 yr un. Llian, 2/6 yr un.}} [[Clych Adgof — penodau yn hanes fy addysg|'''<big>CLYCH ATGOF</big>''': Llyfr hudol ddiddorol o Atgofion, gyda Darlun byw o'r awdur, a chwech o ddarluniau eraill. "Y mae ' Clych Atgof' yn llawn o ddisgrifiadau byw o hen gymeriadau diddan, ac o ddarluniau meistrolgar o'r wlad a'i phobl. Gwaith meistr yw y cwbl. Dylai'r llyfr hwn, a holl lyfrau'r gyfres, fod yn llaw pob Cymro a Chymraes.—''"Y Clorianydd"''. [[Yn y Wlad|'''<big>YN Y WLAD</big>''']]. Llyfr Newydd. Disgrifiadau swynol, yn arddull fyw a chain Syr Owen, o'i ymweliadau a lleoedd gwledig mewn gwahanol rannau o Gymru. Saith o ddarluniau tlws. "Braint ddiail yw cael ymweld a mannau prydferthaf Cymru ynghwmni O.M. Y mae ar ei oreu yn 'Y Wlad.'"—''Yr Herald Cymraeg''. [[Tro yn Llydaw|'''<big>TRO YN LLYDAW</big>''']]. Darluniau geiriol telaid o Llydaw, ei Phobl a'i harferion. "Da gennym am 'Cyfres Gwerin Cymru,' sef yr ad—argraffiadau o weithiau cymwynaswr mawr ein cenedl, Syr Owen Edwards. Derbyniasom Clych Atgof: Yn y Wlad: a Tro yn Llydaw. A oes i'w cael lyfrau mwy swynol eu harddull, byw eu darluniau, naturiol eu cyffyrddiad na rhai'n? Os oes, nis gwelsom."—''Yr Athro D. Miall Edwards, M.A'' [[Er Mwyn Cymru|'''<big>ER MWYN CYMRU</big>''']]. Un ar hugain o ysgrifau ar wahanol destunau. "This book has brought home to us more than a thousand orations or memorial articles could ever do, what Wales lost in the death of Sir Owen. Here again is the mellow wisdom, the kindliness and generosity, the humour, the fancy, the incomparable style, and, above all, the wonderful humility which characterized everything this wonderful man wrote." —The Welsh Outlook. TRO YN YR EIDAL. Ni ellir gwell disgrifiad o'r llyfr godidog hwn, nag a geir yng ngeiriau un o'i adolygwyr,—" Y mae'n liberal education ar yr Eidal a'i hanes cyffrous." "Y mae'n amheus gennym a ysgrifenwyd hanes unrhyw daith erioed gyda mwy o swyn a chyfarcdd, manylder a bywiogrwydd, nag a geir yn y llyfr hwn. Braidd na ellir galw y llyfr yn llawlyfr ar Hanes yr Eidal. Llyfr ardderchog ydyw.—Llanelly Mercury. LLYNNOEDD LLONYDD. Saith o ysgrifau ysgolheigaidd, yn iaith fyw a phersain Syr Owen ar Owen Glyndwr: Thomas Cromwell: Llais na ddistewir (John Milton): John Calfin: Addoli Mair: Llenyddiaeth y Saeson : Gem Llenyddiaeth Lloegr. "Y mae yn y llyfr hwn wybodaeth ac changder meddwl diwylliedig ac ysgolheigdod anarferol. Erthyglau ysgolhaig ydyw'r gyfrol hon, ar faterion hanes a llên, ac yr wyf yn berffaith sicr fy mod yn iawn wrth ddywedyd bod y llyfr yn anhepgor i bob Cymro."—Yr Athro W. J. Gruffydd, M.A. O'R BALA I GENEVA. Yn y llyfr tra diddorol hwn rhoddir ambell gipolwg ar y dyffrynnoedd a'r dinasoedd sydd rhwng y Bala a Geneva—rhwng hen gartref meddwl Cymru, a hen gartref meddwl Ewrop. Y mae'n llawn o swyn a chyfaredd "O.M." "Ceir yma ddisgrifiadau na cheir cu godidocach, os eu hafal, yn ein hiaith. Nid anghofir byth y golygfeydd a ddisgrifir yma, na'r teimladau llawn a dwys a fynegir.—Yr Herald Cymraeg. Eraill i ddilyn. Ar worth gan Lyfrwerthwyr ymhobman, neu danfoner at HUGHES A'I FAB, CYHOEDDWYR, WRECSAM.<noinclude><references/></noinclude> 6uewl9p2juq5b8lwxu2ri6jcbzdz2ld 39423 39422 2022-08-23T22:21:39Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Cyfres Gwerin Cymru. Sef Argraffiad Newydd Unffurf o}} {{c|'''<big>Weithiau Syr Owen Edwards, M.A.</big>'''}} {{c|Chwarter Rhwym, Ymyl Ucha Aur, 6/6 yr un. Llian, 2/6 yr un.}} [[Clych Adgof — penodau yn hanes fy addysg|'''<big>CLYCH ATGOF</big>''']]: Llyfr hudol ddiddorol o Atgofion, gyda Darlun byw o'r awdur, a chwech o ddarluniau eraill. "Y mae ' Clych Atgof' yn llawn o ddisgrifiadau byw o hen gymeriadau diddan, ac o ddarluniau meistrolgar o'r wlad a'i phobl. Gwaith meistr yw y cwbl. Dylai'r llyfr hwn, a holl lyfrau'r gyfres, fod yn llaw pob Cymro a Chymraes.—''"Y Clorianydd"''. [[Yn y Wlad|'''<big>YN Y WLAD</big>''']]. Llyfr Newydd. Disgrifiadau swynol, yn arddull fyw a chain Syr Owen, o'i ymweliadau a lleoedd gwledig mewn gwahanol rannau o Gymru. Saith o ddarluniau tlws. "Braint ddiail yw cael ymweld a mannau prydferthaf Cymru ynghwmni O.M. Y mae ar ei oreu yn 'Y Wlad.'"—''Yr Herald Cymraeg''. [[Tro yn Llydaw|'''<big>TRO YN LLYDAW</big>''']]. Darluniau geiriol telaid o Llydaw, ei Phobl a'i harferion. "Da gennym am 'Cyfres Gwerin Cymru,' sef yr ad—argraffiadau o weithiau cymwynaswr mawr ein cenedl, Syr Owen Edwards. Derbyniasom Clych Atgof: Yn y Wlad: a Tro yn Llydaw. A oes i'w cael lyfrau mwy swynol eu harddull, byw eu darluniau, naturiol eu cyffyrddiad na rhai'n? Os oes, nis gwelsom."—''Yr Athro D. Miall Edwards, M.A'' [[Er Mwyn Cymru|'''<big>ER MWYN CYMRU</big>''']]. Un ar hugain o ysgrifau ar wahanol destunau. "This book has brought home to us more than a thousand orations or memorial articles could ever do, what Wales lost in the death of Sir Owen. Here again is the mellow wisdom, the kindliness and generosity, the humour, the fancy, the incomparable style, and, above all, the wonderful humility which characterized everything this wonderful man wrote." —The Welsh Outlook. TRO YN YR EIDAL. Ni ellir gwell disgrifiad o'r llyfr godidog hwn, nag a geir yng ngeiriau un o'i adolygwyr,—" Y mae'n liberal education ar yr Eidal a'i hanes cyffrous." "Y mae'n amheus gennym a ysgrifenwyd hanes unrhyw daith erioed gyda mwy o swyn a chyfarcdd, manylder a bywiogrwydd, nag a geir yn y llyfr hwn. Braidd na ellir galw y llyfr yn llawlyfr ar Hanes yr Eidal. Llyfr ardderchog ydyw.—Llanelly Mercury. LLYNNOEDD LLONYDD. Saith o ysgrifau ysgolheigaidd, yn iaith fyw a phersain Syr Owen ar Owen Glyndwr: Thomas Cromwell: Llais na ddistewir (John Milton): John Calfin: Addoli Mair: Llenyddiaeth y Saeson : Gem Llenyddiaeth Lloegr. "Y mae yn y llyfr hwn wybodaeth ac changder meddwl diwylliedig ac ysgolheigdod anarferol. Erthyglau ysgolhaig ydyw'r gyfrol hon, ar faterion hanes a llên, ac yr wyf yn berffaith sicr fy mod yn iawn wrth ddywedyd bod y llyfr yn anhepgor i bob Cymro."—Yr Athro W. J. Gruffydd, M.A. O'R BALA I GENEVA. Yn y llyfr tra diddorol hwn rhoddir ambell gipolwg ar y dyffrynnoedd a'r dinasoedd sydd rhwng y Bala a Geneva—rhwng hen gartref meddwl Cymru, a hen gartref meddwl Ewrop. Y mae'n llawn o swyn a chyfaredd "O.M." "Ceir yma ddisgrifiadau na cheir cu godidocach, os eu hafal, yn ein hiaith. Nid anghofir byth y golygfeydd a ddisgrifir yma, na'r teimladau llawn a dwys a fynegir.—Yr Herald Cymraeg. Eraill i ddilyn. Ar worth gan Lyfrwerthwyr ymhobman, neu danfoner at HUGHES A'I FAB, CYHOEDDWYR, WRECSAM.<noinclude><references/></noinclude> buv70yp71dwejx6odj5k1xdvn5f9sd5 39424 39423 2022-08-23T22:22:44Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Cyfres Gwerin Cymru. Sef Argraffiad Newydd Unffurf o}} {{c|'''<big>Weithiau Syr Owen Edwards, M.A.</big>'''}} {{c|Chwarter Rhwym, Ymyl Ucha Aur, 6/6 yr un. Llian, 2/6 yr un.}} [[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg|'''<big>CLYCH ATGOF</big>''']]: Llyfr hudol ddiddorol o Atgofion, gyda Darlun byw o'r awdur, a chwech o ddarluniau eraill. "Y mae ' Clych Atgof' yn llawn o ddisgrifiadau byw o hen gymeriadau diddan, ac o ddarluniau meistrolgar o'r wlad a'i phobl. Gwaith meistr yw y cwbl. Dylai'r llyfr hwn, a holl lyfrau'r gyfres, fod yn llaw pob Cymro a Chymraes.—''"Y Clorianydd"''. [[Yn y Wlad|'''<big>YN Y WLAD</big>''']]. Llyfr Newydd. Disgrifiadau swynol, yn arddull fyw a chain Syr Owen, o'i ymweliadau a lleoedd gwledig mewn gwahanol rannau o Gymru. Saith o ddarluniau tlws. "Braint ddiail yw cael ymweld a mannau prydferthaf Cymru ynghwmni O.M. Y mae ar ei oreu yn 'Y Wlad.'"—''Yr Herald Cymraeg''. [[Tro yn Llydaw|'''<big>TRO YN LLYDAW</big>''']]. Darluniau geiriol telaid o Llydaw, ei Phobl a'i harferion. "Da gennym am 'Cyfres Gwerin Cymru,' sef yr ad—argraffiadau o weithiau cymwynaswr mawr ein cenedl, Syr Owen Edwards. Derbyniasom Clych Atgof: Yn y Wlad: a Tro yn Llydaw. A oes i'w cael lyfrau mwy swynol eu harddull, byw eu darluniau, naturiol eu cyffyrddiad na rhai'n? Os oes, nis gwelsom."—''Yr Athro D. Miall Edwards, M.A'' [[Er Mwyn Cymru|'''<big>ER MWYN CYMRU</big>''']]. Un ar hugain o ysgrifau ar wahanol destunau. "This book has brought home to us more than a thousand orations or memorial articles could ever do, what Wales lost in the death of Sir Owen. Here again is the mellow wisdom, the kindliness and generosity, the humour, the fancy, the incomparable style, and, above all, the wonderful humility which characterized everything this wonderful man wrote." —The Welsh Outlook. TRO YN YR EIDAL. Ni ellir gwell disgrifiad o'r llyfr godidog hwn, nag a geir yng ngeiriau un o'i adolygwyr,—" Y mae'n liberal education ar yr Eidal a'i hanes cyffrous." "Y mae'n amheus gennym a ysgrifenwyd hanes unrhyw daith erioed gyda mwy o swyn a chyfarcdd, manylder a bywiogrwydd, nag a geir yn y llyfr hwn. Braidd na ellir galw y llyfr yn llawlyfr ar Hanes yr Eidal. Llyfr ardderchog ydyw.—Llanelly Mercury. LLYNNOEDD LLONYDD. Saith o ysgrifau ysgolheigaidd, yn iaith fyw a phersain Syr Owen ar Owen Glyndwr: Thomas Cromwell: Llais na ddistewir (John Milton): John Calfin: Addoli Mair: Llenyddiaeth y Saeson : Gem Llenyddiaeth Lloegr. "Y mae yn y llyfr hwn wybodaeth ac changder meddwl diwylliedig ac ysgolheigdod anarferol. Erthyglau ysgolhaig ydyw'r gyfrol hon, ar faterion hanes a llên, ac yr wyf yn berffaith sicr fy mod yn iawn wrth ddywedyd bod y llyfr yn anhepgor i bob Cymro."—Yr Athro W. J. Gruffydd, M.A. O'R BALA I GENEVA. Yn y llyfr tra diddorol hwn rhoddir ambell gipolwg ar y dyffrynnoedd a'r dinasoedd sydd rhwng y Bala a Geneva—rhwng hen gartref meddwl Cymru, a hen gartref meddwl Ewrop. Y mae'n llawn o swyn a chyfaredd "O.M." "Ceir yma ddisgrifiadau na cheir cu godidocach, os eu hafal, yn ein hiaith. Nid anghofir byth y golygfeydd a ddisgrifir yma, na'r teimladau llawn a dwys a fynegir.—Yr Herald Cymraeg. Eraill i ddilyn. Ar worth gan Lyfrwerthwyr ymhobman, neu danfoner at HUGHES A'I FAB, CYHOEDDWYR, WRECSAM.<noinclude><references/></noinclude> lq6ll44ohvo130s48hq8cswi13xh85a 104 12920 39421 24144 2022-08-23T22:08:15Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude> {{c|WRECSAM}} {{c|HUGHES A'i FAB,}} {{c|CYHOEDDWYR.}}<noinclude><references/></noinclude> pll6fhdexc1v4zuw6oohqb8solfix9m 104 12922 39380 24148 2022-08-23T20:21:01Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>na chynt. Gwnaeth i'w farch redeg mor gyflym ag a allai, a gweled a wnaeth na thyciai iddo ei hymlid. Yna y dywedodd Pwyll,— "Ha forwyn, er mwyn y gŵr mwyaf a geri, aros fi." "Arhosaf yn llawen," ebe hi, "a gwell fuasai i'th farch pe gofynaset er ysmeityn." Sefyll, ac aros, a wnaeth y forwyn, a chodi'r rhan o wisg ei phen oedd am ei hwyneb, ac edrych arno, a dechreu ymddiddan âg ef. Arglwyddes," ebe Pwyll, "o ba wlad y doi, a pha gerdded sydd arnat?" "Cerdded ar fy negesau," ebe hi, "a da yw gennyf dy weled di." "Yr wyf yn dy groesawu," ebe ef. Ac yna meddwl a wnaeth mai difwyn ganddo oedd gwedd pob morwyn a gwraig a welsai erioed wrth ei gwedd hi. Arglwyddes." ebe ef, "a ddywedi di i mi ddim o'th negesau?" Dywedaf, yn wir," ebe hithau, "pennaf neges i mi oedd ceisio dy weled di." 'Dyna," ebe Pwyll, " y neges oreu gennyf fi dy ddyfod di iddi. A ddywedi di i mi pwy wyt? "Dywedaf, arglwydd," ebe hi, "Rhianon, merch Hefeydd Hen wyf fi, a cheisir fy rhoddi i ŵr o'm hanfodd. Ac ni fynnwn innau un gŵr oherwydd fy nghariad atat ti. Ac ni fynnaf eto os na wrthodi di fi. Ac i wybod dy ateb am hynny y daethum i." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 22 crop).jpg|bawd|chwith|75px]] "Yn wir," ebe Pwyll, "dyma fy ateb i iti. Pe cawn fy newis o holl wragedd a morynion y byd mai tydi a ddewiswn." "Ie," ebe hithau, "os hynny a fynni cyn fy rhoddi i ŵr arall, noda fan cyfarfod â mi." "Goreu gennyf," ebe yntau Bwyll, po gyntaf, ac yn y lle a fynni—penoda'r man cyfarfod." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> jnp3eiztpc2fj9qhnjui4lmo6yn2bca 39385 39380 2022-08-23T20:41:00Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>na chynt. Gwnaeth i'w farch redeg mor gyflym ag a allai, a gweled a wnaeth na thyciai iddo ei hymlid. Yna y dywedodd Pwyll,— "Ha forwyn, er mwyn y gŵr mwyaf a geri, aros fi." "Arhosaf yn llawen," ebe hi, "a gwell fuasai i'th farch pe gofynaset er ysmeityn." Sefyll, ac aros, a wnaeth y forwyn, a chodi'r rhan o wisg ei phen oedd am ei hwyneb, ac edrych arno, a dechreu ymddiddan âg ef. Arglwyddes," ebe Pwyll, "o ba wlad y doi, a pha gerdded sydd arnat?" "Cerdded ar fy negesau," ebe hi, "a da yw gennyf dy weled di." "Yr wyf yn dy groesawu," ebe ef. Ac yna meddwl a wnaeth mai difwyn ganddo oedd gwedd pob morwyn a gwraig a welsai erioed wrth ei gwedd hi. Arglwyddes." ebe ef, "a ddywedi di i mi ddim o'th negesau?" Dywedaf, yn wir," ebe hithau, "pennaf neges i mi oedd ceisio dy weled di." 'Dyna," ebe Pwyll, " y neges oreu gennyf fi dy ddyfod di iddi. A ddywedi di i mi pwy wyt? "Dywedaf, arglwydd," ebe hi, "Rhianon, merch Hefeydd Hen wyf fi, a cheisir fy rhoddi i ŵr o'm hanfodd. Ac ni fynnwn innau un gŵr oherwydd fy nghariad atat ti. Ac ni fynnaf eto os na wrthodi di fi. Ac i wybod dy ateb am hynny y daethum i." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 22 crop).jpg|bawd|chwith|100px]] "Yn wir," ebe Pwyll, "dyma fy ateb i iti. Pe cawn fy newis o holl wragedd a morynion y byd mai tydi a ddewiswn." "Ie," ebe hithau, "os hynny a fynni cyn fy rhoddi i ŵr arall, noda fan cyfarfod â mi." "Goreu gennyf," ebe yntau Bwyll, po gyntaf, ac yn y lle a fynni—penoda'r man cyfarfod." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 9xis5fhvefhqncf52ef1ggqvry2k62i 104 12923 39381 24149 2022-08-23T20:24:39Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gwnaf, arglwydd," ebe hi. "Blwyddyn i heno yn llys Hefeydd mi a baraf fod gwledd ddarparedig yn barod erbyn dy ddyfod." "Yn llawen," ebe yntau, "a minnau a fyddaf yn y man cyfarfod." Arglwydd," ebe hi, "trig yn iach, a chofia gyflawni'th addewid, ac ymaith yr af i." A gwahanu a wnaethant, a dychwelyd wnaeth Pwyll tua'i deulu a'i gyfeillion. A pha ofyn bynnag a fyddai ganddynt am y forwyn, i chwedlau eraill y troai yntau. Treulio y flwyddyn hyd yr amser penodedig a wnaethant, a threfnu ei farchogion, ef yn ganfed farchog, a myned rhagddo i lys Hefeydd Hen. Ac efe a ddaeth i'r llys; a llawen fuwyd wrtho, a chynnull a llawenydd ac arlwy mawr oedd yn ei aros. holl swyddogion y llys a drefnwyd wrth ei gyngor. Trefnwyd y neuadd, ac at y byrddau y daethant. Ac fel hyn yr eisteddasant, —Hefeydd Hen ar un llaw i Bwyll, a Rhianon ar y llall, a'r gweddill pob un fel y byddai ei anrhydedd. Bwyta a gwledda ac ymddiddan a wnaethant. Ac ar ddechreu y gyfeddach, wedi'r bwyd, hwy a welent yn dyfod i mewn was gwineu mawr, brenhinol ei olwg, a gwisg o bali am dano. A phan ddaeth i gyntedd y neuadd, cyfarch gwell a wnaeth i Bwyll a'i gymdeithion. "Gras y nef fo it, enaid," ebe Pwyll, "a dos i eistedd." "Nac af," ebe ef, "erfyniwr wyf, a'm neges a wnaf." Gwna yn llawen," ebe Pwyll. "Arglwydd," ebe ef, "atat ti y mae fy neges, ac i'w gofyn gennyt y deuais." "Pa arch bynnag a erchi di i mi, hyd y gallwyf ei gael, i ti y bydd." "Och," ebe Rhianon, " paham y rhoi di ateb felly?" {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mwmrb7k68kvi9fq52nsuz5k9s4ad0vh 104 12924 39382 24151 2022-08-23T20:28:09Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Ond oni roddodd efe yr ateb, arglwyddes, yng ngŵydd y gwŷr—da?" ebe'r llanc. "Enaid," ebe Pwyll, "beth yw dy arch di?" "Y wraig fwyaf a garaf yw Rhianon; ac i'w gofyn hi a'r arlwy a'r wledd y sydd yma y daethum." Distewi a wnaeth Pwyll, gan nad oedd ganddo ateb i'w roddi. "Taw hyd y mynnot," ebe Rhianon. "Ni fu gŵr yn fwy musgrell ar ei synwyr ei hun nag a fuost ti." "Arglwyddes," ebe ef, "ni wyddwn i pwy oedd ef." "Dyma y gŵr y mynasid fy rhoddi iddo o'm hanfodd," ebe hi, "Gwawl, fab Clud, gŵr o fawr allu a chyfoeth. A chan i ti ddywedyd y gair a ddywedaist, dyro fi iddo, rhag anghlod i ti." "Arglwyddes," ebe ef, "ni wn i pa ryw ateb yw hwnnw, ac ni allaf fi wneud a ddywedi di byth." "Dyro di fi iddo," ebe hi, a mi a wnaf na chaffo ef fyfi byth." "Pa ffurf y bydd hynny?" ebe Pwyll. "Mi a roddaf i'th law god fechan, a chadw honno'n dda. Ac efe a ofyn y wledd, a'r arlwy, a'r danteithion, ac nid ydynt yn dy feddiant. A myfi a roddaf y wledd i'r gwyr a'r teulu," ebe hi, "a dyna fydd dy ateb am hynny. Am danaf finnau," ebe hi, "mi a wnaf gytundeb âg ef i'w briodi flwyddyn i heno. Ac ymhen y flwyddyn, bydd dithau a'r god hon gennyt gyda'th farchogion,— tydi yn ganfed, yn y berllan uchod. A phan fo ef ar ganol y digrifwch a'r gyfeddach, tyred dithau dy hun i mewn, a dillad gwael am danat, a'r god hon yn dy law. Ac na ofyn ddim namyn llond y gôd o fwyd. A minnau a baraf," ebe hi, pe dodid ynddi hynny o fwyd a diod sydd yn y saith gantref yma, na fydd yn llawnach na chynt. Ac wedi bwrw llawer iddi, ef a ofyn i ti,— A fydd lawn dy gôd di byth?' Dywed dithau.—' Na fydd, oni chyfyd boneddwr tra chyfoethog, a gwasgu<noinclude><references/></noinclude> 37ymdypjitys0kvkjerr6ghmdk65q5y 104 12925 39383 24152 2022-08-23T20:34:59Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>à'r ddeudroed y bwyd sydd yn y gôd,' a dweyd, 'Digon a roddwyd yma.' A minnau a baraf iddo fyned a sangu y bwyd yn y gôd. A phan el ef, tro dithau y god oni el ef dros ei ben i'r god, ac yna taro gwlwm ar gareiau y gôd. A bydded corn canu da am dy wddf. A phan fo ef yn rhwymedig yn y gôd, dod dithau lef ar dy gorn, a bydded hyn yn arwydd rhyngot a'th farchogion. Pan glywont hwy lef dy gorn, disgynnent hwythau at y llys." "Arglwydd," ebe Gwawl, gweddus fyddai i mi gael ateb am a ofynnais." "Cymaint ag a ofynnaist," ebe Pwyll, ar sydd yn fy meddiant i, ti a'i ceffi." "Enaid," ebe hithau, Rhianon, am y wledd a'r danteithion sydd yma, hyn a roddais i wyr Dyfed, a'r teulu a'r niferoedd y sydd yma, y rhai hyn ni adawaf fi eu rhoddi i neb. Blwyddyn i heno y bydd gwledd ddarparedig yn y llys hwn i tithau, enaid, a deuaf yn wraig i ti." A Gwawl a gerddodd tua'i wlad. Pwyll yntau a ddaeth i Ddyfed. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 25 crop).jpg|bawd|75px]] A'r flwyddyn honno a dreuliodd pawb ohonynt hyd amser y wledd oedd yn llys Hefeydd Hen. Gwawl fab Clud a ddaeth tua'r wledd oedd ddarparedig iddo, daeth i'r llys, a llawen fuwyd wrtho. Pwyll Pen Annwn yntau a ddaeth i'r berllan gyda'i farchogion,— ef yn ganfed fel y gorchymynasai Rhianon iddo, a'r god ganddo. Gwisgoedd bratiog trymion roddodd Pwyll am dano, a llopanau am ei draed. A phan wybu eu bod ar ddechreu y gyfeddach wedi bwyta, aeth rhagddo i'r neuadd. Ac wedi dyfod i gyntedd y neuadd, cyfarch gwell a wnaeth i Wawl fab Clud, a'i gydymdeithion o wŷr a gwragedd. "Duw a fyddo dda wrthyt," ebe Gwawl, "a chroesaw i ti" {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> iijqvz9ksmu5i8wln4q6n8uea7fb0l5 39384 39383 2022-08-23T20:40:31Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>à'r ddeudroed y bwyd sydd yn y gôd,' a dweyd, 'Digon a roddwyd yma.' A minnau a baraf iddo fyned a sangu y bwyd yn y gôd. A phan el ef, tro dithau y god oni el ef dros ei ben i'r god, ac yna taro gwlwm ar gareiau y gôd. A bydded corn canu da am dy wddf. A phan fo ef yn rhwymedig yn y gôd, dod dithau lef ar dy gorn, a bydded hyn yn arwydd rhyngot a'th farchogion. Pan glywont hwy lef dy gorn, disgynnent hwythau at y llys." "Arglwydd," ebe Gwawl, gweddus fyddai i mi gael ateb am a ofynnais." "Cymaint ag a ofynnaist," ebe Pwyll, ar sydd yn fy meddiant i, ti a'i ceffi." "Enaid," ebe hithau, Rhianon, am y wledd a'r danteithion sydd yma, hyn a roddais i wyr Dyfed, a'r teulu a'r niferoedd y sydd yma, y rhai hyn ni adawaf fi eu rhoddi i neb. Blwyddyn i heno y bydd gwledd ddarparedig yn y llys hwn i tithau, enaid, a deuaf yn wraig i ti." A Gwawl a gerddodd tua'i wlad. Pwyll yntau a ddaeth i Ddyfed. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 25 crop).jpg|bawd|100px]] A'r flwyddyn honno a dreuliodd pawb ohonynt hyd amser y wledd oedd yn llys Hefeydd Hen. Gwawl fab Clud a ddaeth tua'r wledd oedd ddarparedig iddo, daeth i'r llys, a llawen fuwyd wrtho. Pwyll Pen Annwn yntau a ddaeth i'r berllan gyda'i farchogion,— ef yn ganfed fel y gorchymynasai Rhianon iddo, a'r god ganddo. Gwisgoedd bratiog trymion roddodd Pwyll am dano, a llopanau am ei draed. A phan wybu eu bod ar ddechreu y gyfeddach wedi bwyta, aeth rhagddo i'r neuadd. Ac wedi dyfod i gyntedd y neuadd, cyfarch gwell a wnaeth i Wawl fab Clud, a'i gydymdeithion o wŷr a gwragedd. "Duw a fyddo dda wrthyt," ebe Gwawl, "a chroesaw i ti" {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 2b8nwf9vtakxtfdkc6nqe8dypb50z59 104 12926 39396 24153 2022-08-23T20:54:34Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Arglwydd," ebe yntau, "Duw a dalo iti, ar neges yr wyf atat." "Y mae iti groesaw," ebe Gwawl, ac os gofynni i mi rywbeth rhesymol, ti a'i cai yn llawen." "Rhesymol, arglwydd," ebe ynteu, "ni ofynnaf ond rhag eisiau, sef yr arch a archaf,—llond y gôd fechan a weli di o fwyd." 'Gofyn di—draha yw hynny," ebe Gwawl, "ti a'i cai yn llawen. Dygwch fwyd iddo." Rhifedi mawr o wyr a godasant i fyny gan ddechreu llenwi y god. Ac er a fwrid iddi, ni byddai lawnach na chynt. "Ha ddyn ! "ebe Gwawl, a fydd lawn dy god di byth!" 6 "Na fydd," ebe Pwyll, er a ddoder ynddi byth, oni chyfyd boneddwr fedd dir a daear a chyfoeth, a sangu'r bwyd yn y god â'i ddeudroed a dweyd,—Digon a ddodwyd yma.' "Cyfod," ebe Rhianon wrth Wawl fab Clud, "i fyny ar fyrder." 'Cyfodaf yn llawen," ebe ef. A chododd i fyny a rhoddodd ei ddeudroed yn y god; a throdd Pwyll y gôd nes oedd Gwawl dros ei ben ynddi, cauodd y gôd yn gyflym, a tharawodd ar y careiau. Canodd ei gorn, ac ar hynny dyma y gwŷr yn dylifo i'r llys, ac yn cymryd pawb o'r nifer a ddaeth gyda Gwawl a'u dodi yn y carchar. Taflodd Pwyll y bratiau carpiog a'r llopanau oddiam dano, a phan ddelai ei wŷr i mewn, tarawai pob un ddyrnod ar y god, gan ofyn,"Beth sydd yma? "Broch," ebe hwythau. Felly chware â'r god a wnaethant, ac fel hyn y chwareuent,—tarawai pob un y gôd naill ai â'i droed, ynte â'i ffon. Ac fel y deuai pob un i fewn, gofynnai,— "Pa chware yw hwn?" {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 69dxp01k7ahls1d9arfaub12blovnpb 104 12927 39397 24154 2022-08-23T20:58:14Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Chware Broch yng nghôd," ebe hwythau. Dyma pryd y chwareuwyd "Broch yng nghôd " gyntaf. 'Arglwydd," ebe'r gŵr o'r god, pe gwrandewit fyfi, nid wyf yn haeddu fy nghuro mewn côd." "Gwir a ddywed," ebe Hefeydd Hen, "iawn yw it ei wrando, ni haedda hyn." "Ie," ebe Pwyll, "mi a wnaf dy gyngor amdano ef." 'Dyma fy nghyngor," ebe Rhianon. "Yr wyt yn y lle y perthyn arnat lonyddu y rhai sydd yn gofyn dy ffafr a'r cerddorion. Gad iddo ef roddi i bawb drosot," ebe hi, "a chymer ymrwymiad ganddo na bo ymofyn na dial byth amdano. Digon yw hynny o gosb arno." "Efe a gaiff hynny yn llawen," ebe'r gŵr o'r god. "Minnau a'i cymeraf yn llawen," ebe Pwyll, os dyna gyngor Hefeydd a Rhianon." Hynny yw ein cyngor ni," ebe hwynt. "Cymeraf ef," ebe Pwyll, "cais feichiau drosot." "Ni a fyddwn drosto," ebe Hefeydd, "hyd oni fydd ei wyr yn rhydd i fyned drosto." Ar hynny, gollyngwyd ef o'r gôd a rhyddhawyd ei oreu-wyr. "Gofyn weithion i Wawl am feichiau," ebe Hefeydd, "ni a adwaenom y neb y dylid eu cymryd ganddo." Enwodd Hefeydd y meichiafon. "Llunia dy amod dy hun," ebe Gwawl. Digon yw gennyf fi fel y lluniodd Rhianon," ebe Pwyll. "Ie, arglwydd," ebe Gwawl, "briwedig wyf fi, a doluriau mawr a gefais, ac y mae yn rhaid i mi wrth enaint, ac ymaith yr af os caniatei. A mi a adawaf wyr-da yn y lle yma i ateb pawb ar a'th ofynno." Yn llawen," ebe Pwyll, a gwna dithau hynny." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> od9easikzrwwzd5vobzh0001ggider9 104 20479 39275 2022-08-23T12:23:42Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>y galwasid hwy at y bar, nad dyma'r llys oll wedi duo yn saith hyllach nag o'r blaen, a grydwst a chyffro mawr o gylch yr orseddfainc, a'r Angeu yn lasach nag erioed. Erbyn ymorol, un o genadon Luciffer a ddaethai â llythyr at Angeu, yng nghylch y saith garcharor hyn; ac ym mhen ennyd, parodd Tynged ddarllen y llythyr ar osteg; ac hyd yr wyf yn cofio, dyma'r geiriau:— <blockquote>''Luciffer, Brenin Breninoedd y Byd, Tywysog Annwn a Phrif Reolwr y Dyfnder, At ein naturiol Fab, y galluocaf ddychrynadwy Frenin Angeu: cyfarch, a goruchafiaeth, ac ysbleddach<ref>'Ysbleddach',yn ol y Dr. ''Dafis'', yw ''lusus oblectamentum''; sef, chwareu, difyrwch, maldod, sarllach: ond yn ol y Dr. ''Puw, spoil, prey, or booty'', yw ystyr y gair. Dealla ''Ioan Walters'' a ''Thomas Richards'' ef yr un modd a Dafis. Ond nid yw yn ymddangos i mi fod neb o'r ystyron hyn yn cydweddu yn hollol â'r lle hwn a thybiaf mai ''cyfathrach, cynghrair'', neu ''gydbleidiaeth'', a olygir wrtho, ac mai ''alliance'' yw y cyfystyr agosaf iddo yn y Seisoneg.</ref> dragwyddol.''</blockquote> Yn gymmaint a darfod i rai o'n cenadon cyflym, sy'n wastad allan ar ysbî, hysbysu i ni ddyfod gynneu i'ch breninllys saith garcharor o'r saith rywogaeth ddihiraf yn y byd, a pheryclaf, a'ch bod chwi ar fedr eu hysgwyd tros y geulan i'm teyrnas i: eich cynghori yr wyf fi i brofi pob ffordd bosibl i'w gollwng hwy yn ou hol i'r byd; gwnânt yno fwy o wasanaeth i chwi am ymborth, ac i minnau am well cwmni: canys gwell genym eu lle na'u cwmpeini; cawsom ormod o heldrin<ref>Trafferth, ffwdan, helgur, helbul</ref> gyda'u cymheiriaid hwy er's talm, a'm llywodraeth i yn gythryblus eisys. Am hyny, trowch hwy yn eu hol, neu gedwch gyda chwi hwynt. O blegid myn y goron uffernol, os bwri hwy yma, mi a faluriaf tan seiliau dy deyrnas di, hyd oni syrthio yn un â'm teyrnas fawr fy hun. ''<blockquote>'O'n Breninllys ar Sugnedd yn y Fallgyrch<ref>Y fallgyrch' (mall—cyrch)=cyrch neu gyrchfa y Fall; priflys neu brif neuadd y cythreuliaid; cynghethernan: ''pandemonium''.</ref> eirias,<ref>Llosg, gwynias, chwilboeth, tanllyd.</ref> yn y flwyddyn o'n Teyrnasiad, 5425.'</blockquote>'' Safodd y brenin Angeu, â'i wep yn wyrdd ac yn las, ennyd ar ei gyfyng gynghor. Ond tra bu e'n myfyrio, dyma Dynged yn troi ato'r fath guwch haiarnddu a wnaeth iddo grynu. Syre,' ebr ef, edrychwch beth a wneloch; ni feddiaf fi<noinclude><references/></noinclude> i6n8k3duvn6qalgudlb33vd0i16ywmb 104 20480 39276 2022-08-23T12:38:15Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ollwng neb yn ol trwy derfyn-glawdd tragwyddoldeb y wal ddiadlam, na chwithau ou llochi<ref>Llochesu, achlesu, noddi</ref> hwy yma; am hyny, gyrwch hwynt ym mlaen i'w distryw, heb waethaf i'r Fall fawr; fe fedrodd drefnu llawer dalfa o fil neu ddeng-mil o eneidiau, bob un i'w le mewn mynyd; a pha'r galedi fydd arno yr awran gyda saith, er eu perycled? Pa ddelw bynag, pe troent y llywodraeth uffernol tros ei cholyn, gyr di hwynt yno yn sydyn, rhag ofn i mi gael gorchymmyn i'th daro di yn ddim cyn dy amser. Am ei fygythion ''ef'', nid ynt ond celwyddog: canys er bod dy ddyben di a'r henddyn draw (gan edrych ar Amser) yn nesau o fewn ychydig ddalenau, yn fy llyfr disomiant i; eto nid rhaid i ti unon<ref>'Unon' (un ofn)=ofni; tybio, meddylied.</br>*Onid rhaid unon na ddichon dim tramgwydd ddamwain i'r Eglwys, pa raid, ynte, wrth enwau diles yr esgobion?'—''Morus Cyffin''.</ref> soddi at Luciffer; er däed fyddai gan bawb yno dy gael di, eto byth nis cânt; o blegid mae'r creigiau dur a diemwnt<ref>Adamant; y maen caletaf</ref> tragwyddol sy'n toi Annwn, yn rhy gedyrn o beth i'w malurio.' Ar hyny galwodd Angeu, yn gyffrous, am un i ysgrifenu yr ateb fel hyn:— ''<blockquote>'Angeu, Frenin y Dychryniadau, Cwnewerwr y Cwnowerwyr, At ein parchedicaf Gdr a'n Cymmydog Luciffer, Brenin Hirnos, Penllywodraethwr y Llynclyn Diffwys: anerch.'</blockquote>'' Ar ddwfn ystyried eich breninol ddymuniant hwn, gwelsom yn fuddiolach, nid yn unig i'n llywodraeth ni, eithr hefyd i'ch teyrnas helaeth chwithau, yru y carcharorion hyn bellaf bai bosibl oddi wrth ddrysau'r wal ddiadlam, rhag i'w sawyr drewedig ddychrynu yr holl Ddinas Ddienydd, fel na ddel dyn byth i dragwyddoldeb o'r tu yma i'r agendor; ac felly ni chawn i fyth oeri fy ngholyn, na chwithau ddim cwsmeriaeth rhwng daiar ac uffern. Eithr gadawaf i chwi eu barnu a'u bwrw i'r celloedd a weloch chwi gymhwysaf a sicraf iddynt. ''<blockquote>'O'm Breninllys Isaf yn y Gollborth<ref>Porth y colledigion; y porth yr ä'r colledigion drwyddo</ref> Fawr ar Ddistryw: Er blwyddyn adnewyddiad fy nheyrnas, 1670.'</blockquote>'' Erbyn clywed hyn oll, yr oeddwn innau yn ysu am gael gwybod pa ryw bobl allai'r seithnyn hyny fod, a'r diawl-<noinclude><references/></noinclude> sv1i0hz5vbn7yysk2oqrousu9yv060u 39277 39276 2022-08-23T12:39:42Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ollwng neb yn ol trwy derfyn-glawdd tragwyddoldeb y wal ddiadlam, na chwithau ou llochi<ref>Llochesu, achlesu, noddi</ref> hwy yma; am hyny, gyrwch hwynt ym mlaen i'w distryw, heb waethaf i'r Fall fawr; fe fedrodd drefnu llawer dalfa o fil neu ddeng-mil o eneidiau, bob un i'w le mewn mynyd; a pha'r galedi fydd arno yr awran gyda saith, er eu perycled? Pa ddelw bynag, pe troent y llywodraeth uffernol tros ei cholyn, gyr di hwynt yno yn sydyn, rhag ofn i mi gael gorchymmyn i'th daro di yn ddim cyn dy amser. Am ei fygythion ''ef'', nid ynt ond celwyddog: canys er bod dy ddyben di a'r henddyn draw (gan edrych ar Amser) yn nesau o fewn ychydig ddalenau, yn fy llyfr disomiant i; eto nid rhaid i ti unon<ref>'Unon' (un ofn)=ofni; tybio, meddylied.</br>*Onid rhaid unon na ddichon dim tramgwydd ddamwain i'r Eglwys, pa raid, ynte, wrth enwau diles yr esgobion?'—''Morus Cyffin''.</ref> soddi at Luciffer; er däed fyddai gan bawb yno dy gael di, eto byth nis cânt; o blegid mae'r creigiau dur a diemwnt<ref>Adamant; y maen caletaf</ref> tragwyddol sy'n toi Annwn, yn rhy gedyrn o beth i'w malurio.' Ar hyny galwodd Angeu, yn gyffrous, am un i ysgrifenu yr ateb fel hyn:— ''<blockquote>'Angeu, Frenin y Dychryniadau, Cwncwerwr y Cwncwerwyr, At ein parchedicaf Gâr a'n Cymmydog Luciffer, Brenin Hirnos, Penllywodraethwr y Llynclyn Diffwys: anerch.'</blockquote>'' Ar ddwfn ystyried eich breninol ddymuniant hwn, gwelsom yn fuddiolach, nid yn unig i'n llywodraeth ni, eithr hefyd i'ch teyrnas helaeth chwithau, yru y carcharorion hyn bellaf bai bosibl oddi wrth ddrysau'r wal ddiadlam, rhag i'w sawyr drewedig ddychrynu yr holl Ddinas Ddienydd, fel na ddel dyn byth i dragwyddoldeb o'r tu yma i'r agendor; ac felly ni chawn i fyth oeri fy ngholyn, na chwithau ddim cwsmeriaeth rhwng daiar ac uffern. Eithr gadawaf i chwi eu barnu a'u bwrw i'r celloedd a weloch chwi gymhwysaf a sicraf iddynt. ''<blockquote>'O'm Breninllys Isaf yn y Gollborth<ref>Porth y colledigion; y porth yr ä'r colledigion drwyddo</ref> Fawr ar Ddistryw: Er blwyddyn adnewyddiad fy nheyrnas, 1670.'</blockquote>'' Erbyn clywed hyn oll, yr oeddwn innau yn ysu am gael gwybod pa ryw bobl allai'r seithnyn hyny fod, a'r diawl-<noinclude><references/></noinclude> f8ce8wcft925zuxujg8zorqi75suphw 104 20481 39278 2022-08-23T12:59:23Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>iaid eu hunain yn eu harswydo cymmaint. Ond cyn pen nemor, dyma Glarc y Goron yn eu galw hwy wrth eu henwau, fel y canlyn: 'Meistr Medleiwr,<ref>''Meddler'': ymyrwr, dyn ymyrgar, ymhelwr</ref> alias<ref>'Alias'=gair Lladin, arferedig yn aml yn y gyfraith, yn dynodi, ''neu amgen, fel arall, mewn modd arall.''</ref> Bys ym mhob Brywes.' Yr oedd hwn mor chwidr a phrysur yn fforddio'r lleill, nad oedd e'n cael mo'r ennyd i ateb trosto ei hun, nes Angeu fygwth ei hollti â'i saeth. Yna, 'Meistr Enllibiwr, alias Gelyn y Geirda.' Dim ateb. Mae e'n orchwylus<ref>Tra gwylaidd, gorwylaidd, gwyl iawn, yswil</ref> glywed ei deitlau,' eb y trydydd, 'nis gall aros mo'r llysenwau.' 'Ai tybied,' eb yr Enllibiwr, 'nad oes deitlau i chwithau?' 'Gelwch,' ebr ef, Meistr Rhodreswr Meldafod, alias Llyfn y Llwne, alias Gwên y Gwenwyn.' 'Redi,'<ref>''Ready'': parod, yn barod</ref> ebr merch oedd yno, tan ddangos y Rhodreswr. O,' ebr yntau, Madam Marchoges! eich gwasanaethwr tlawd; da genyf eich gweled yn iach, ni welais i erioed ferch harddach mewn clos;<ref>Llodrau: brecches</ref> ond, och feddwl druaned yw'r wlad ar eich ol am lywodraethwraig odiaeth! eto eich cwmni hyfryd chwi a wna uffern ei hun yn beth gwell.' 'O fab y fall fawr!' ebr hi; 'nid rhaid i neb gyda thi yr un uffern arall; yr wyt ti yn ddigon.' Yna galwodd y criwr, 'Marchoges, alias Meistres y Clos.' 'Redi,' eb rhywun arall; ond hi ni ddywedodd air, eisieu ei galw hi Madam. Yn nesaf, galwyd Bwriadwr Dyfeisiau, alias Sion o bob Crefft. Ond ni atebai hwnw chwaith; yr oedd ef yn prysur ddyfeisio'r ffordd i ddianc rhag Gwlad yr Anobaith. Redi, redi,' ebr un o'i ol; 'dyna fo yn ysbio lle i dori eich breninllys, ac oni wiliwch, mae ganddo gryn ddyfais i'ch erbyn.' Ebr y Bwriadwr, 'Gelwch yntau, yn rhodd, Meistr Cyhuddwr ei Frodyr, alias Gwyliwr y Gwallau, alias Lluniwr Achwynion.' 'Redi, redi, dynia fo,' ebr Cecry Cyfreithgar; canys gwyddai bob un henw'r llall, ond ni addefai neb mo'i henw ei hunan. 'Gelwch chwithau,'<ref>'Gelw chwitheu', arg. 1703, 1755, 1759, a 1774; 'gelwch chwitheu,' arg. 1768; 'gelwir chwitheu,' rhai diweddarach.</ref> ebr Cyhuddwr, 'Meistr Cecryn Cyfreithgar, alias Cwmbrus y Cyrtiau,"<ref>''Cumbrous'': rhwystrus; un a fyddo yn rhwystr</ref> "Tystion, tystion o honoch, fel y galwodd y cnaf fi,' ebr Cecryn. 'Hai, hai,' ebr Angeu, 'nid wrth y bedyddfaen, ond wrth y beiau, yr henwir pawb yn y wlad yma; a thrwy eich cenad, Meistr<noinclude><references/></noinclude> trm00n2c21vldod2crmnhp62xkh8km9 104 20482 39279 2022-08-23T13:03:56Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cecryn, dyna eich henwau a saif arnoch o hyn allan byth.' 'Aie,' ebr Cecryn, 'myn diawl, mi wnaf yn hallt i chwithau; er y gallech fy lladd, nid oes genych ddim awdurdod i'm llysenwi. Mi rof gydgwyn am hyny ac am gamgarchariad arnoch chwi a'ch câr Luciffer, yng nghwrt Cyfiawnder.' Erbyn hyn gwelwn fyddinoedd Angeu wedi ymdrefnu ac ymarfogi, a'u golwg ar y brenin am roi'r gair. Yna, ebr y brenin, wedi ymsythu ar ei freninfainc, 'Fy lluoedd ofnadwy, anorchfygol, na arbedwch ofal a phrysurdeb i hebrwng y carcharorion hyn allan o'm terfynau i, rhag diwyno fy ngwlad; a bwriwch hwy yn rhwym tros y dibyn diobaith, a'u penau yn isaf. Ond yr wythfed, y gwr Cwmbrus yna, sy'n fy mygwth i, gedwch ef yn rhydd uwch ben y geulan tan gwrt Cyfiawnder, i brofi gwneyd ei gwyn yn dda i'm herbyn i, os geill.' A chyda'i fod e'n eistedd, dyma'r holl fyddinoedd marwol wedi amgylchu a rhwymo'r carcharorion, ac yn eu cychwyn tua'u lletty. A minnau wedi myned allan, ac yn lled-ysbio ar eu hol, Tyred yma,' ebr Cwsg, ac a'm cipiodd i ben y tŵr uchaf ar y llys. Oddi yno gwelwn y carcharorion yn myned rhagddynt i'w dienydd tragwyddol. A chyn pen nemor, cododd pwff o gorwynt, ac a chwalodd y niwl pygdew cyffredin oedd ar wyneb Tir Anghof, onid aeth hi yn llwyd oleu, lle gwelwn i fyrdd fyrddiwn o ganwyllau gleision; ac wrth y rhai hyny, ces olwg o hirbell ar fin y geulan ddiwaelod: ond os golwg dra ochryslawn oedd hòno, yr oedd yno uwch ben olwg erchyllach na hithau, sef Cyfiawnder ar ei gorseddfainc yn cadw drws uffern, ar frawdle neillduol uwch ben y safn, i roi barn ar y colledigion fel y delont. Gwelwn daflu'r lleill bendramwnwgl, a Checryn yntau yn rhuthro i daflu ei hun tros yr ymyl ofnadwy, rhag edrych unwaith ar gwrt Cyfiawnder; canys, och! yr oedd yno olwg rydost i wyneb euog. Nid oeddwn i ond ysbio o hirbell; eto mi a welais fwy o erchylldod arswydus nag a fedraf fi yr awran ei draethu, nac a fedrais i y pryd hyny ei oddef; canys ymdrechodd a dychlamodd fy ysbryd gan y dirfawr ddychryn, ac ymorchestodd mor egnïol, oni thorodd holl gloiau Cwsg, a dychwelodd fy enaid i'w chynnefin swyddau: a bu lawen iawn genyf fy ngweled fy hun eto ym mysg y rhai byw; a bwriedais fyw wellwell, gan fod yn esmwythach genyf gan mlynedd o gystudd yn llwybrau sancteiddrwydd, na gorfod gweled cip arall ar erchylldod y noson hòno. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ijseqawwqyjtqwzowyj9tewfy2uf4qx 104 20483 39280 2022-08-23T13:10:47Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|AR Y DÔN A ELWIR LEAVE LAND,' NEU GADAEL Y TIR."}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1. GADAEL tir, a gadael tai (Byr yw'r rhwysg i ddyn barhau), Gadael pleser, mwynder mêl, A gadael uchel achau. 2. Gadael nerth, a thegwch pryd, Gadael prawf a synwyr ddrud, Gadael dysg, a cheraint da, A phob anwyldra'r hollfyd. 3. Oes dim help rhag Angeu gawr, Y carn-lleidr, mwrdriwr mawr, Sy'n dwyn a feddom, ddrwg a da, A ninnau i'w gigfa gegfawr! 4. Gwyr yr aur, ond gwych a fai Gael fyth fwynhau'ch meddiannau ; Mael<ref name=mael>Mael,' arg. 1703; 'mal,' y rhai diweddar</ref> y gwnewch chwi rhyngoch rodd, A ryngo fodd i'r Angeu. 5. Chwi rai glân o bryd a gwedd, Sy'n gwallio<ref>2 Gwel t. 33, n. 1.</ref> gorseddfeinciau! Mael<ref name=mael/> trwsiwch chwithau'ch min I ddallu'r brenin Angeu. 6. Chwi'r ysgafnaf ar eich troed, Yng ngrymus oed eich blodau, Ymwnewch i ffoi, a chwi gewch glod, O diengwch rhag nod Angeu. </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> m7wmjuy0v2k8hsqb1hjr7gyksgiczpa 39281 39280 2022-08-23T13:11:07Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|AR Y DÔN A ELWIR LEAVE LAND,' NEU GADAEL Y TIR."}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 1. GADAEL tir, a gadael tai (Byr yw'r rhwysg i ddyn barhau), Gadael pleser, mwynder mêl, A gadael uchel achau. 2. Gadael nerth, a thegwch pryd, Gadael prawf a synwyr ddrud, Gadael dysg, a cheraint da, A phob anwyldra'r hollfyd. 3. Oes dim help rhag Angeu gawr, Y carn-lleidr, mwrdriwr mawr, Sy'n dwyn a feddom, ddrwg a da, A ninnau i'w gigfa gegfawr! 4. Gwyr yr aur, ond gwych a fai Gael fyth fwynhau'ch meddiannau ; Mael<ref name=mael>Mael,' arg. 1703; 'mal,' y rhai diweddar</ref> y gwnewch chwi rhyngoch rodd, A ryngo fodd i'r Angeu. 5. Chwi rai glân o bryd a gwedd, Sy'n gwallio<ref>2 Gwel t. 33, n. 1.</ref> gorseddfeinciau! Mael<ref name=mael/> trwsiwch chwithau'ch min I ddallu'r brenin Angeu. 6. Chwi'r ysgafnaf ar eich troed, Yng ngrymus oed eich blodau, Ymwnewch i ffoi, a chwi gewch glod, O diengwch rhag nod Angeu. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> tu781n73gq5gx1qor2topwvvbjjex6d 104 20484 39282 2022-08-23T13:26:10Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 7. Mae clod i ddawns a pheraidd gân, Am wario aflan ddrygau: Ond mawr na fedrai sioncrwydd Ffrainc Rygyngu caine rhag Angeu. 8. Chwychwi drafaelwyr môr a thud,<ref>Tir</ref> A'r byd i gyd a'i gyrau, Yn rhodd, a welsoch mewn un lle Ryw gongl gre' rhag Angeu? 9. Chwi 'sgolheigion, a gwŷr llys, Sy'n deall megys duwiau! A rowch chwi 'm mysg eich dysg a'ch dawn Ryw gynghor iawn rhag Angeu? 10. Y byd, y cnawd, a'r cythraul yw Prif elynion pob dyn byw; Ac eto gwiliwch Angeu gawr, O'r gollborth fawr ar Ddistryw. 11. Son am Angeu nid oes bris, A'i gollborth, a'i ddiang-borth lys; Ond beth pan elech di dy hun, Oes fater p'r un o'r ddeu-lys? 12. Nid oes yma ronyn pris, Fyn'd tros y strip<ref>Llain; dernyn hirgul neu hirfain. Strip' yw argraffiad yr awdwr; a thebygol mai strip a fwriedid; ac felly y darllen argraffiadau Durston, un 1768, a 1774. Ystryd' a geir yn yr argraffiadau mwy diweddar.</ref> yn uwch neu'n is; Nid yw'r bythol bethau mawr, I'th dyb di'n awr ond breubys.<ref>Briwsion, tameidiau, catiau, teilchion, cyrbibion</ref> 13. Ond pan fo'r Angeu 'm mron dy ddal, Wrth odre'r wal ddiadlam, Gwybydd y bydd iti bris, Os cemi ris yn lledgam. </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 387r8a97qd1hvbfo8dy693iyxx9nkt1 39283 39282 2022-08-23T13:27:06Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 7. Mae clod i ddawns a pheraidd gân, Am wario aflan ddrygau: Ond mawr na fedrai sioncrwydd Ffrainc Rygyngu caine rhag Angeu. 8. Chwychwi drafaelwyr môr a thud,<ref>Tir</ref> A'r byd i gyd a'i gyrau, Yn rhodd, a welsoch mewn un lle Ryw gongl gre' rhag Angeu? 9. Chwi 'sgolheigion, a gwŷr llys, Sy'n deall megys duwiau! A rowch chwi 'm mysg eich dysg a'ch dawn Ryw gynghor iawn rhag Angeu? 10. Y byd, y cnawd, a'r cythraul yw Prif elynion pob dyn byw; Ac eto gwiliwch Angeu gawr, O'r gollborth fawr ar Ddistryw. 11. Son am Angeu nid oes bris, A'i gollborth, a'i ddiang-borth lys; Ond beth pan elech di dy hun, Oes fater p'r un o'r ddeu-lys? 12. Nid oes yma ronyn pris, Fyn'd tros y strip<ref>Llain; dernyn hirgul neu hirfain. Strip' yw argraffiad yr awdwr; a thebygol mai strip a fwriedid; ac felly y darllen argraffiadau Durston, un 1768, a 1774. Ystryd' a geir yn yr argraffiadau mwy diweddar.</ref> yn uwch neu'n is; Nid yw'r bythol bethau mawr, I'th dyb di'n awr ond breubys.<ref>Briwsion, tameidiau, catiau, teilchion, cyrbibion</ref> 13. Ond pan fo'r Angeu 'm mron dy ddal, Wrth odre'r wal ddiadlam, Gwybydd y bydd iti bris, Os cemi ris yn lledgam. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> c9i38g40uylu1lkmb0csphmbvwstf5q 104 20485 39284 2022-08-23T13:30:10Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> 14. Pan fo d'enaid am y clo, A myn'd'<ref>Yn myn'd?</ref> i'r fawr dragwyddol fro, Oes bris wrth agor cil y ddor, Pa du i'r agendor fyddo? 15. Credu ac edifarhau, A buchedd sanctaidd, a gwelläu,<ref>Y gwellâu,' arg. 1703.</ref> Y rhai'n yw'r unig help i ddyn Rhag ing a cholyn Angeu. 16. Gwael y gweli'r rhai'n yn awr; Ond wrth fudo i'r byd mawr, Tydi a'u prisi'n fwy na hyn, Ar fin dy derfyn dirfawr. 17. Pan fo'r byd i gyd ar goll, A'i fwynder oll ar d'ollwng, Anfeidrol fydd eu pris a'u gwerth, Wrth gae yr anferth gyfwng. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> n3rmfmzna48u72ic728sf10f4w04bjy 10 20486 39288 2022-08-23T13:39:17Z AlwynapHuw 1710 Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda '<includeonly><div style="text-align:left; margin-left:{{{offset|{{{2|0}}}}}}">{{{1}}}</div></includeonly><noinclude> </noinclude>' wikitext text/x-wiki <includeonly><div style="text-align:left; margin-left:{{{offset|{{{2|0}}}}}}">{{{1}}}</div></includeonly><noinclude> </noinclude> nzncxj0xi0q81aei8veswx1g7ejui87 104 20487 39301 2022-08-23T13:54:28Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Yn eu hynod andwyo 'u hunain, Trwy ddilyn gormod chwant y cnawd, Yn wynebu'n dylawd anibenn. A gwagedd gwaeledd, 'rydwy'n gweled, Y cau a'r gwasgu mae gwisgiad merched, Tra fo'r llanerch wantan heb ei chau, Rhwag eu garrau nhw yn agored. '''''Tom.''''' Wel dyna ddarluniad unig O'r ffrwythau gwaharddeddig, A'r gorchymyn sydd yn gofyn bod Ufudd-dod nod enwedig. O ran y peth sydd wan a meddal, Mae'n fwy gogoniant iddo gael ei gynal; Nid rhaid i'r iach wrth feddyg drud, Tra tyfo mewn bywyd diofal. Nid rhaid diolch i'r lladron lledrydd, Os ffaelia'n hwy gael gan gloiau neu welydd, Mwy nag rhaid diolch mewn llawer lle, I faeni meline am lonydd. Und hawdd cadw cestyll neu'r cistiau fo heb dare 'Does orchest oruchel ond i'r bwn a ymdrecho, Ac ymladdo'n erbyn dyn a Diawl Yn ollawl ac a yaillo '''''Gwidd''''', Nid pobl ymdrechgar bagar eu hagwedd, Ond rhai pur galon weiniad sydd gani yn fy ngwinedd Rhai llyrfon ymddygiad,a llawer o ddogi, Sy fynycha'n cael eu rhwydo a'i dyludo i dylodi. Mae mhobl i, druain, bob rhyw droiau, Yn hawdd eu hadnabod wrth wedd eu hwynebau Sef y dua ei grys, a'r gwyna ei esgid, A'r siwrwd ei gefen fydd yn siarad mewn gofid. Mr.Bwccwl o bob pâr, a Mr.Cysgu'n hir y boreu, A Mr. Clox tinau agored. a Mr. Clos tan ei arau, A Mr Di ''fforcest'', a Mr. Gwag ei ''ffircen'', A Mr. Lled lonydd, a Mr. Llwyd wlanen. A gwragedd lled hollawl,sef Madam Gywn tyllog A Madam Bess Geglom, a Sian Bais Gaglog, A Madam Oer lewyrch, a Madami War leuog, A Madam Geunor ddrewllyd, a Madam Gwen ddrylliog. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 9r130siwsdyu6xsgna55asu18l2bm42 39328 39301 2022-08-23T17:05:25Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :Yn eu hynod andwyo 'u hunain, :Trwy ddilyn gormod chwant y cnawd, :Yn wynebu'n dylawd anibenn. :A gwagedd gwaeledd, 'rydwy'n gweled, :Y cau a'r gwasgu mae gwisgiad merched, :Tra fo'r llanerch wantan heb ei chau, :Rhwag eu garrau nhw yn agored. '''''Tom.''''' Wel dyna ddarluniad unig :O'r ffrwythau gwaharddeddig, :A'r gorchymyn sydd yn gofyn bod :Ufudd-dod nod enwedig. :O ran y peth sydd wan a meddal, :Mae'n fwy gogoniant iddo gael ei gynal; :Nid rhaid i'r iach wrth feddyg drud, :Tra tyfo mewn bywyd diofal. :Nid rhaid diolch i'r lladron lledrydd, :Os ffaelia'n hwy gael gan gloiau neu welydd, :Mwy nag rhaid diolch mewn llawer lle, :I faeni meline am lonydd. :Ond hawdd cadw cestyll neu'r cistiau fo heb dare :'Does orchest oruchel ond i'r bwn a ymdrecho, :Ac ymladdo'n erbyn dyn a Diawl :Yn ollawl ac a yaillo '''''Gwidd''''', Nid pobl ymdrechgar bagar eu hagwedd, :Ond rhai pur galon weiniad sydd gani yn fy ngwinedd :Rhai llyrfon ymddygiad,a llawer o ddogi, :Sy fynycha'n cael eu rhwydo a'i dyludo i dylodi. :Mae mhobl i, druain, bob rhyw droiau, :Yn hawdd eu hadnabod wrth wedd eu hwynebau :Sef y dua ei grys, a'r gwyna ei esgid, :A'r siwrwd ei gefen fydd yn siarad mewn gofid. :Mr.Bwccwl o bob pâr, a Mr.Cysgu'n hir y boreu, :A Mr. Clox tinau agored. a Mr. Clos tan ei arau, :A Mr Di ''fforcest'', a Mr. Gwag ei ''ffircen'', :A Mr. Lled lonydd, a Mr. Llwyd wlanen. :A gwragedd lled hollawl,sef Madam Gywn tyllog :A Madam Bess Geglom, a Sian Bais Gaglog, :A Madam Oer lewyrch, a Madami War leuog, :A Madam Geunor ddrewllyd, a Madam Gwen ddrylliog. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> rsmwvcl0d69k9637r2wg8xxgffwofoq 39351 39328 2022-08-23T17:47:27Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Yn eu hynod andwyo 'u hunain, :Trwy ddilyn gormod chwant y cnawd, :Yn wynebu'n dylawd anibenn. :A gwagedd gwaeledd, 'rydwy'n gweled, :Y cau a'r gwasgu mae gwisgiad merched, :Tra fo'r llanerch wantan heb ei chau, :Rhwag eu garrau nhw yn agored. '''''Tom.''''' Wel dyna ddarluniad unig :O'r ffrwythau gwaharddeddig, :A'r gorchymyn sydd yn gofyn bod :Ufudd-dod nod enwedig. :O ran y peth sydd wan a meddal, :Mae'n fwy gogoniant iddo gael ei gynal; :Nid rhaid i'r iach wrth feddyg drud, :Tra tyfo mewn bywyd diofal. :Nid rhaid diolch i'r lladron lledrydd, :Os ffaelia'n hwy gael gan gloiau neu welydd, :Mwy nag rhaid diolch mewn llawer lle, :I faeni meline am lonydd. :Ond hawdd cadw cestyll neu'r cistiau fo heb dare :'Does orchest oruchel ond i'r bwn a ymdrecho, :Ac ymladdo'n erbyn dyn a Diawl :Yn ollawl ac a yaillo '''''Gwidd''''', Nid pobl ymdrechgar bagar eu hagwedd, :Ond rhai pur galon weiniad sydd gani yn fy ngwinedd :Rhai llyrfon ymddygiad,a llawer o ddogi, :Sy fynycha'n cael eu rhwydo a'i dyludo i dylodi. :Mae mhobl i, druain, bob rhyw droiau, :Yn hawdd eu hadnabod wrth wedd eu hwynebau :Sef y dua ei grys, a'r gwyna ei esgid, :A'r siwrwd ei gefen fydd yn siarad mewn gofid. :Mr.Bwccwl o bob pâr, a Mr.Cysgu'n hir y boreu, :A Mr. Clox tinau agored. a Mr. Clos tan ei arau, :A Mr Di ''fforcest'', a Mr. Gwag ei ''ffircen'', :A Mr. Lled lonydd, a Mr. Llwyd wlanen. :A gwragedd lled hollawl,sef Madam Gywn tyllog :A Madam Bess Geglom, a Sian Bais Gaglog, :A Madam Oer lewyrch, a Madami War leuog, :A Madam Geunor ddrewllyd, a Madam Gwen ddrylliog. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> rwdtwmkehlx1ca5ye8buwj4xvle2o9s 104 20488 39302 2022-08-23T14:03:13Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''Tom.''''' Gwared ni rhagoch gyda'ch rhigwm, Onid ydych chwi rywsut, yn feistres ddireswm; Gwae yn y byd fo danoch chwi'n byw, 'Ran caled ydyw 'ch cwlwm. '''''Gwidd.''''' 'Does un frenbines, hanes hynod, Na brenin mewn dewrder,gymaint ei awdurdod Rwy'n fwy dychrynadwy, 'n gwneud i rai ochneidio Nag un rhyfelwr a fu'rioed yn trafaelio. Rwy'n gryfach na'r cornwyd,a'r llif mawr yn Carno Rwy'n gryfach na'r cestyll fu amryw yn eu costio Rwi'n gryfach na'r tân,na'r crogbren neu'r tenyn, Ran fe eir trwy bob niwed rhag tlodi a newyn. :Y cyfreithwyr a frathant, a gafaelant yn filen, Ond ni fwy gen i am danyat nag mewn coes rhedynen, Er cyhyd eu gwinedd, a chymaint eu gweniaeth, Ni wnant ar dlodi ond ychydig deiladaeth. '''''Tom.''''' Mae gwyr cedyrn ag aur i'w codau Yn feistradoedd arnoch chwithau. '''''Gwidd.''''' Yn feistradoedd arna i 'does fawr i gydstrodur,, Pe gwelid y byd mewn golau. Mae llawer o feistradoedd, pe rhoid llaw tan en A'm ffwndwr i i'w dilyn, pan ffeindir eu dolur; Ond harddwch en dillad yw eu heddwch nhw 'i dwyllo, Fel 'nifeiliaid i'r cigydd,wrth feirw maent yn cogio '''''Tom.''''' Mae rhai, drwy gamwedd, draw ag yma Yn mya'd yn diodion er eu gwaetha;— Aalwc yn y byd, neu gam gan wyr mawr, Yn eu gwthio nhw i lawr i'w heitha. Ac mae llawer o stewardiaid mor bell eu stordyn Yn fil gwaeth na meistr, yn ymledu ac ymestyn, Y nhw ydyw'r duwiau raid addoli dan ser, Os myner byw'n dyner danyn'. Mae llawer o boblach weiniaid Yn ofni cael eu stwrdio gan ystiwardiaid, Yn fwy nag yr ofnant mewn odid râdd, Hwnw eill ladd eu heuaid. '''''Gwidd.''''' Mae achos i ofni gwyr mawr a'u stewardiaid, Ran prin ceiff rhai amser i feddwl am enad, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 6mamu4dc5tx7xd8m186yqt8y719h1o5 39329 39302 2022-08-23T17:08:38Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> '''''Tom.''''' Gwared ni rhagoch gyda'ch rhigwm, :Onid ydych chwi rywsut, yn feistres ddireswm; :Gwae yn y byd fo danoch chwi'n byw, :'Ran caled ydyw 'ch cwlwm. '''''Gwidd.''''' 'Does un frenbines, hanes hynod, :Na brenin mewn dewrder,gymaint ei awdurdod :Rwy'n fwy dychrynadwy, 'n gwneud i rai ochneidio :Nag un rhyfelwr a fu'rioed yn trafaelio. :Rwy'n gryfach na'r cornwyd,a'r llif mawr yn Carno :Rwy'n gryfach na'r cestyll fu amryw yn eu costio :Rwi'n gryfach na'r tân,na'r crogbren neu'r tenyn, :Ran fe eir trwy bob niwed rhag tlodi a newyn. ::Y cyfreithwyr a frathant, a gafaelant yn filen, :Ond ni fwy gen i am danyat nag mewn coes rhedynen, :Er cyhyd eu gwinedd, a chymaint eu gweniaeth, :Ni wnant ar dlodi ond ychydig deiladaeth. '''''Tom.''''' Mae gwyr cedyrn ag aur i'w codau :Yn feistradoedd arnoch chwithau. '''''Gwidd.''''' Yn feistradoedd arna i 'does fawr i gydstrodur,, :Pe gwelid y byd mewn golau. :Mae llawer o feistradoedd, pe rhoid llaw tan en :A'm ffwndwr i i'w dilyn, pan ffeindir eu dolur; :Ond harddwch en dillad yw eu heddwch nhw 'i dwyllo, :Fel 'nifeiliaid i'r cigydd,wrth feirw maent yn cogio '''''Tom.''''' Mae rhai, drwy gamwedd, draw ag yma :Yn mya'd yn diodion er eu gwaetha;— :Anlwc yn y byd, neu gam gan wyr mawr, :Yn eu gwthio nhw i lawr i'w heitha. :Ac mae llawer o stewardiaid mor bell eu stordyn :Yn fil gwaeth na meistr, yn ymledu ac ymestyn, :Y nhw ydyw'r duwiau raid addoli dan ser, :Os myner byw'n dyner danyn'. :Mae llawer o boblach weiniaid :Yn ofni cael eu stwrdio gan ystiwardiaid, :Yn fwy nag yr ofnant mewn odid râdd, :Hwnw eill ladd eu heuaid. '''''Gwidd.''''' Mae achos i ofni gwyr mawr a'u stewardiaid, :Ran prin ceiff rhai amser i feddwl am enad, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> o3g2m92cs7t107x31dtl3jenbp46zaj 39352 39329 2022-08-23T17:48:04Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''Tom.''''' Gwared ni rhagoch gyda'ch rhigwm, :Onid ydych chwi rywsut, yn feistres ddireswm; :Gwae yn y byd fo danoch chwi'n byw, :'Ran caled ydyw 'ch cwlwm. '''''Gwidd.''''' 'Does un frenbines, hanes hynod, :Na brenin mewn dewrder,gymaint ei awdurdod :Rwy'n fwy dychrynadwy, 'n gwneud i rai ochneidio :Nag un rhyfelwr a fu'rioed yn trafaelio. :Rwy'n gryfach na'r cornwyd,a'r llif mawr yn Carno :Rwy'n gryfach na'r cestyll fu amryw yn eu costio :Rwi'n gryfach na'r tân,na'r crogbren neu'r tenyn, :Ran fe eir trwy bob niwed rhag tlodi a newyn. ::Y cyfreithwyr a frathant, a gafaelant yn filen, :Ond ni fwy gen i am danyat nag mewn coes rhedynen, :Er cyhyd eu gwinedd, a chymaint eu gweniaeth, :Ni wnant ar dlodi ond ychydig deiladaeth. '''''Tom.''''' Mae gwyr cedyrn ag aur i'w codau :Yn feistradoedd arnoch chwithau. '''''Gwidd.''''' Yn feistradoedd arna i 'does fawr i gydstrodur,, :Pe gwelid y byd mewn golau. :Mae llawer o feistradoedd, pe rhoid llaw tan en :A'm ffwndwr i i'w dilyn, pan ffeindir eu dolur; :Ond harddwch en dillad yw eu heddwch nhw 'i dwyllo, :Fel 'nifeiliaid i'r cigydd,wrth feirw maent yn cogio '''''Tom.''''' Mae rhai, drwy gamwedd, draw ag yma :Yn mya'd yn diodion er eu gwaetha;— :Anlwc yn y byd, neu gam gan wyr mawr, :Yn eu gwthio nhw i lawr i'w heitha. :Ac mae llawer o stewardiaid mor bell eu stordyn :Yn fil gwaeth na meistr, yn ymledu ac ymestyn, :Y nhw ydyw'r duwiau raid addoli dan ser, :Os myner byw'n dyner danyn'. :Mae llawer o boblach weiniaid :Yn ofni cael eu stwrdio gan ystiwardiaid, :Yn fwy nag yr ofnant mewn odid râdd, :Hwnw eill ladd eu heuaid. '''''Gwidd.''''' Mae achos i ofni gwyr mawr a'u stewardiaid, :Ran prin ceiff rhai amser i feddwl am enad, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> d1jsfkuggc13putwcrtz3avxznhjdg5 104 20489 39303 2022-08-23T14:09:41Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Rhwng cyfraith stwardiaid, a balchder gwyr mawrion, Mae tenant i'w ganffod fel rhwng diawl a'i gynffon, '''''Tom.''''' Nid oes odid wr o gyfraith heno, Na bo fe'n Ystiwart, i ddal a chystwyo, Ac ambell gnâf arall a wneiff y tro, Neu ''shiopwr'' a fedro ''sharpio''. Mae stiwardiaid y miners yn onest mewn manau Yn pesgi'n flonegog wrth atal cyflogau, Nid y rhai yslafio fwya'n unfryd Sy'n cyrraedd y byd goreu. '''''Gwidd.''''' Gad lonydd i'r stiwardiaid a'r cyfreithwyr hefyd, Y nhw sy'n rhoi 'neiliaid yn fy nwylo'i bob enyd; Oni bae rai'n pinsio, ac yn robio'n rheibus, Ni fyddai'r wlad fyth mor anghenus. '''''Tom.''''' Mai balchder serth, echirysnerth, a chroesni Sy'n tynu dial, ni waeth ini dewi, Ni byddai'r cyfreithwyr ddim ymhob ffrae, A'u gwinedd oni bae ddrygioni. Mae'r Diawl, fel melinydd, yn troi gelyniaeth Olwyn gocos chwant yn nhroell naturiaeth, Ni cheir fyth heddwch nag esmwythad. Heb ryw gyfnewidiad odiaeth. '''''Gwidd.''''' Rwy' i'n cyfnewid ae yn ystwytho, Gyru'r baich heb ei waethaf, a'r diog i weithio, Gyru'r afradloniaid i feddwl am gartre', A gwneud i lawer aflerwr i deimlo'u cyflyrau. '''''Tom.''''' Tro ben ar dy chwedlau, a thaw a choulo, Onid e hi ä'n gofrestr hwy na ffair Fristo. Nid ydyw rhuo'r un peth, fel hyn, Bleser i undyn wrando. '''''Gwidd.''''' Dyma fel y mae, ni waeth imi dewi, Mae llawer yn flin o gwmni tlodi; Ond rhaid i'rai heb waetha yn ea gên, Yn aml roi pawen imi. {{Right|[Exit.}} '''''Tom.''''' Gwir a ddywed Gaenor o Dafarn y gunog, Hir ac anghynes ydyw chwedl yr anghenog; Ond i ddangos mawrhydi tlodi yn lân, Mae gan inau gân, yn enwog. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ccpl62dl7coyme81j7utesi62j70vnw 39353 39303 2022-08-23T17:49:36Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Rhwng cyfraith stwardiaid, a balchder gwyr mawrion, :Mae tenant i'w ganffod fel rhwng diawl a'i gynffon, : '''''Tom.''''' Nid oes odid wr o gyfraith heno, :Na bo fe'n Ystiwart, i ddal a chystwyo, :Ac ambell gnâf arall a wneiff y tro, :Neu ''shiopwr'' a fedro ''sharpio''. : :Mae stiwardiaid y miners yn onest mewn manau :Yn pesgi'n flonegog wrth atal cyflogau, :Nid y rhai yslafio fwya'n unfryd :Sy'n cyrraedd y byd goreu. : '''''Gwidd.''''' Gad lonydd i'r stiwardiaid a'r cyfreithwyr hefyd, :Y nhw sy'n rhoi 'neiliaid yn fy nwylo'i bob enyd; :Oni bae rai'n pinsio, ac yn robio'n rheibus, :Ni fyddai'r wlad fyth mor anghenus. : '''''Tom.''''' Mai balchder serth, echirysnerth, a chroesni :Sy'n tynu dial, ni waeth ini dewi, :Ni byddai'r cyfreithwyr ddim ymhob ffrae, :A'u gwinedd oni bae ddrygioni. : :Mae'r Diawl, fel melinydd, yn troi gelyniaeth :Olwyn gocos chwant yn nhroell naturiaeth, :Ni cheir fyth heddwch nag esmwythad. :Heb ryw gyfnewidiad odiaeth. : '''''Gwidd.''''' Rwy' i'n cyfnewid ae yn ystwytho, :Gyru'r baich heb ei waethaf, a'r diog i weithio, :Gyru'r afradloniaid i feddwl am gartre', :A gwneud i lawer aflerwr i deimlo'u cyflyrau. : '''''Tom.''''' Tro ben ar dy chwedlau, a thaw a choulo, :Onid e hi ä'n gofrestr hwy na ffair Fristo. :Nid ydyw rhuo'r un peth, fel hyn, :Bleser i undyn wrando. : '''''Gwidd.''''' Dyma fel y mae, ni waeth imi dewi, :Mae llawer yn flin o gwmni tlodi; :Ond rhaid i'rai heb waetha yn ea gên, :Yn aml roi pawen imi. : {{Right|[Exit.}} '''''Tom.''''' Gwir a ddywed Gaenor o Dafarn y gunog, :Hir ac anghynes ydyw chwedl yr anghenog; :Ond i ddangos mawrhydi tlodi yn lân, :Mae gan inau gân, yn enwog. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 0s3ajtswukmp010q432c5239di74819 104 20490 39304 2022-08-23T14:16:02Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|CANU AR Y DDIMEU GOCH}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> POB dyn a dynes gynes gall, Mae'n ddiwall mewn addewid, Fod rhaid i bawb sy'n chwennych byw Feddwl am ryw gelfyddyd; Rhai i'r môr , a rhai i'r mynydd, Rhai i'r glynnau, rhai i'r glennydd, Rhag tylodi i ymboeni beunydd; Rhai yn hwsmyn drwy bob d’rysni, Rhai 'mhob swyddau rhag ofn soddi, Helynt lidiog rhag tylodi. Y gồf a'r saer ar gyfer sydd, A thylwyth Crydd a Thailiwr, Y Tanner crych, a'r tynwr croen, A'r Gwydd mewn poen a'r Pannwr. A'r Tinceriaid hwyntau'n curo, A'r melinydd yn mileinio Ac yn tolli cymaint allo, Brickle’rs, Masiwn, yn dra misi, Nailers, Tilers, yn cyd holi, Pob teiladaeth rhag tylodi. A gwyr y Gyfraith croes. eu bryd. Hoff rydyd, a'r 'Ffeiriadau, Degymwyr, trethwyr, pwythwyr pur, A siapus wyr y siopau, Clochyddion, Doctors, yn cyd-actio, Ac yntau'r Cigydd a'r gwynt cogio, Weithiau'n lladd, ac weithiau'n blingo; Llinwr, Turner, yn llawn taerni, Glwfer, Sadler, sodlwr gwisgi, Pawb a lediant rhag ty lodi. Chwarelwr, Tyrchwr, calchwr certh, A'r cauwr perth, a'r porthwr, Exciseman, Supervisor pric, Wyr byrbwyll dric, a'r Barbwr, Brazier, Cutler, Pedler, Pwdlwr, Colier, Miner, Painter, Printiwr, Lliwydd, Cribydd, Pibydd, Pobwr, Cario potiau, cweirio pwti, A physgotta, a gwneyd basgedi, Pob teiladaeth rhag tylodi. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ldtsiaz04kgyqao9aw770hftotai3eq 39330 39304 2022-08-23T17:09:42Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|CANU AR Y DDIMEU GOCH}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> POB dyn a dynes gynes gall, Mae'n ddiwall mewn addewid, Fod rhaid i bawb sy'n chwennych byw Feddwl am ryw gelfyddyd; Rhai i'r môr , a rhai i'r mynydd, Rhai i'r glynnau, rhai i'r glennydd, Rhag tylodi i ymboeni beunydd; Rhai yn hwsmyn drwy bob d’rysni, Rhai 'mhob swyddau rhag ofn soddi, Helynt lidiog rhag tylodi. Y gồf a'r saer ar gyfer sydd, A thylwyth Crydd a Thailiwr, Y Tanner crych, a'r tynwr croen, A'r Gwydd mewn poen a'r Pannwr. A'r Tinceriaid hwyntau'n curo, A'r melinydd yn mileinio Ac yn tolli cymaint allo, Brickle’rs, Masiwn, yn dra misi, Nailers, Tilers, yn cyd holi, Pob teiladaeth rhag tylodi. A gwyr y Gyfraith croes. eu bryd. Hoff rydyd, a'r 'Ffeiriadau, Degymwyr, trethwyr, pwythwyr pur, A siapus wyr y siopau, Clochyddion, Doctors, yn cyd-actio, Ac yntau'r Cigydd a'r gwynt cogio, Weithiau'n lladd, ac weithiau'n blingo; Llinwr, Turner, yn llawn taerni, Glwfer, Sadler, sodlwr gwisgi, Pawb a lediant rhag ty lodi. Chwarelwr, Tyrchwr, calchwr certh, A'r cauwr perth, a'r porthwr, Exciseman, Supervisor pric, Wyr byrbwyll dric, a'r Barbwr, Brazier, Cutler, Pedler, Pwdlwr, Colier, Miner, Painter, Printiwr, Lliwydd, Cribydd, Pibydd, Pobwr, Cario potiau, cweirio pwti, A physgotta, a gwneyd basgedi, Pob teiladaeth rhag tylodi. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ko4v2y51p44tlnoiog3tonubxqht8xa 104 20491 39305 2022-08-23T14:20:54Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Y cariwr coed a'r Llifiwr cul, A'r gwladaidd fal ysglodion, Baledwrs, Racsiwrs, Clocsiwrs clau, A'r Jaggers gloiau glewion; Pilio rhisgl, a thori a rhasglo, Cordio a llosgi, cario a llusgo, Forge—men, Founders, pawb ffwndro, Llongwyr, Sawdwyr, sydyn, gwisgi, A swyddogion sydd i'w rhegi, Rhwygant wledydd rhag tylodi. Tafarawr, Bragwr, trychwr trwm, A'r Nodwr llwm anwydog, Sebonwr, Canwyllwr, gweithiwr gwer, Y Swîp, a Chobler chwiblog, Hetiwr, Clociwr, Garddwr gwirdda, Y towr a'r Cowper taer eu copa, A'r Turnpeiciwr a'r trwyn picca, Troliau gannoedd a gwageni, A gwyr yr hoitiau a'u gwarau ati, Yn gyru'n llidiog rhag tylodi. Rhai yn cerdded gwlad a thre', A rhyw goeg wyrthiau i'w gwerthu; Rhai yn crio yn nrysau tai, Mewn cwynion,—a rhai'n canu; Telyniwr, Ffidler, Joci, Porthmon, Baili, Cwnstabl, Jailer, Hangmon, Rhai'n dwyllodrus, a rhai 'n lladron, Felly beunydd mae rhai'n ymboeni Mewn rhyw alwad yn rheeli, Rhwyg taledig, rhag tylodi. A swm y cwbl drwbl drud, O boenau'r bywyd beunydd, Yw'n dysga ni drwy dasg a wnaeth Gair odiaeth y Creawdydd; Beth ond tylodi a phob hynt lidiog, Sy'n galw dynion er gwel'd enwog Allu llaw yr Hollalluog; Am bob doethineb a berthynant. Y'mhob celfyddyd, hap coelfeddiant, DUW a ddylai gael addoliant. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> evtgc5sk77bdp1rpx1ipe75k7cb8f32 39331 39305 2022-08-23T17:10:03Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> Y cariwr coed a'r Llifiwr cul, A'r gwladaidd fal ysglodion, Baledwrs, Racsiwrs, Clocsiwrs clau, A'r Jaggers gloiau glewion; Pilio rhisgl, a thori a rhasglo, Cordio a llosgi, cario a llusgo, Forge—men, Founders, pawb ffwndro, Llongwyr, Sawdwyr, sydyn, gwisgi, A swyddogion sydd i'w rhegi, Rhwygant wledydd rhag tylodi. Tafarawr, Bragwr, trychwr trwm, A'r Nodwr llwm anwydog, Sebonwr, Canwyllwr, gweithiwr gwer, Y Swîp, a Chobler chwiblog, Hetiwr, Clociwr, Garddwr gwirdda, Y towr a'r Cowper taer eu copa, A'r Turnpeiciwr a'r trwyn picca, Troliau gannoedd a gwageni, A gwyr yr hoitiau a'u gwarau ati, Yn gyru'n llidiog rhag tylodi. Rhai yn cerdded gwlad a thre', A rhyw goeg wyrthiau i'w gwerthu; Rhai yn crio yn nrysau tai, Mewn cwynion,—a rhai'n canu; Telyniwr, Ffidler, Joci, Porthmon, Baili, Cwnstabl, Jailer, Hangmon, Rhai'n dwyllodrus, a rhai 'n lladron, Felly beunydd mae rhai'n ymboeni Mewn rhyw alwad yn rheeli, Rhwyg taledig, rhag tylodi. A swm y cwbl drwbl drud, O boenau'r bywyd beunydd, Yw'n dysga ni drwy dasg a wnaeth Gair odiaeth y Creawdydd; Beth ond tylodi a phob hynt lidiog, Sy'n galw dynion er gwel'd enwog Allu llaw yr Hollalluog; Am bob doethineb a berthynant. Y'mhob celfyddyd, hap coelfeddiant, DUW a ddylai gael addoliant. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> h3ioxs42082zqbgjidu3u2hlgdbdm5d 104 20492 39306 2022-08-23T14:28:07Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|ENTER RINALLT ARIANOG, Y CYBYDD.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::Wel rhyfedd y canu bydd pob cacynen, ::Ac yn pwnio rhyw hanes wrth eu pen eu hunain! '''''Tom.''''' Arefwch beth, yr oeddwn i'n bur, Yn canu'r gwir yn gywrain. '''''Rin.''''' Nid anaml y gwelir yn unman, Na fo bawb yn wahanol yn ei ganmol ei hunan. '''''Tom.''''' Wel, hoff genych chwithan ganmol eich cod, A chyraedd clod i'ch arian. '''''Rinallt.''''' Nid oes dim drwy'r byd presenol Cymmaint yn haeddu eu canmol; Ond am yr arian wiwlan wawr, Mae bychain a mawr yn ymorol. Ond am yr arian mae'r dymer erwin, Mewn Esgobion a 'Ffeiriaid, a phobl gyffredin; D'oes dim yn gwneud lles, mi gymeraf fy llw, Mwy breiniol na delw'r brenin. '''''Tom.''''' Wel, mi wn fy hunan, heb wahanu Mai delw'r brenin a dâl i brynu; Ond mae arian drwg mewn gwlad, a thre', Gwedi i ryw bethe eu bathu. '''''Rinallt.''''' Mae'n dda genyf arian yn fy nghalon, Pe medran ine'u bwrw mi leiciwn yn burion; Mi wnawn yn rhyfedd yn fy rhan, O guineas ac arian gwynion. '''''Tom.''''' Nid oes yn gyfreithlon wedi eu trefnu Ond arian y brenin i werthu ac i brynu; D'yw'r lleill ond rhagrith, yn lle gwir hawl, 'Ddyfeisiadd y Diawl a'i deulu. Pob hudolaeth y mae pawb i'w dilyn I ddianrhydeddu enw'r brenin, Sydd megis rhith o grefydd bás Heb roddiad gras yn wreiddyn. Mae arian brenin Cymru a Lloegr Yn deip o'r fendith sy'n talu cyfiawnder; Nid yw heb raslon gyfreithlon fryd, Ein dyfais i gyd ond ofer. Rhaid i'r Cristion cywir wastad Ddal cywrain ddelw y cariad, 'Run modd ac y deil rhwng dŷn a sýn, Arian y brenin bryniad. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 4w8cnmb3ui7fz8598xyqgw5wv5nvyiz 39332 39306 2022-08-23T17:13:23Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|ENTER RINALLT ARIANOG, Y CYBYDD.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> ::Wel rhyfedd y canu bydd pob cacynen, ::Ac yn pwnio rhyw hanes wrth eu pen eu hunain! '''''Tom.''''' Arefwch beth, yr oeddwn i'n bur, :Yn canu'r gwir yn gywrain. '''''Rin.''''' Nid anaml y gwelir yn unman, :Na fo bawb yn wahanol yn ei ganmol ei hunan. '''''Tom.''''' Wel, hoff genych chwithan ganmol eich cod, :A chyraedd clod i'ch arian. '''''Rinallt.''''' Nid oes dim drwy'r byd presenol :Cymmaint yn haeddu eu canmol; :Ond am yr arian wiwlan wawr, :Mae bychain a mawr yn ymorol. :Ond am yr arian mae'r dymer erwin, :Mewn Esgobion a 'Ffeiriaid, a phobl gyffredin; :D'oes dim yn gwneud lles, mi gymeraf fy llw, :Mwy breiniol na delw'r brenin. '''''Tom.''''' Wel, mi wn fy hunan, heb wahanu :Mai delw'r brenin a dâl i brynu; :Ond mae arian drwg mewn gwlad, a thre', :Gwedi i ryw bethe eu bathu. '''''Rinallt.''''' Mae'n dda genyf arian yn fy nghalon, :Pe medran ine'u bwrw mi leiciwn yn burion; :Mi wnawn yn rhyfedd yn fy rhan, :O guineas ac arian gwynion. '''''Tom.''''' Nid oes yn gyfreithlon wedi eu trefnu :Ond arian y brenin i werthu ac i brynu; :D'yw'r lleill ond rhagrith, yn lle gwir hawl, :'Ddyfeisiadd y Diawl a'i deulu. :Pob hudolaeth y mae pawb i'w dilyn :I ddianrhydeddu enw'r brenin, :Sydd megis rhith o grefydd bás :Heb roddiad gras yn wreiddyn. :Mae arian brenin Cymru a Lloegr :Yn deip o'r fendith sy'n talu cyfiawnder; :Nid yw heb raslon gyfreithlon fryd, :Ein dyfais i gyd ond ofer. :Rhaid i'r Cristion cywir wastad :Ddal cywrain ddelw y cariad, :'Run modd ac y deil rhwng dŷn a sýn, :Arian y brenin bryniad. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> nz6ydm5ajbcckvgxvjxyqb7j6d1szl0 39354 39332 2022-08-23T17:50:16Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|ENTER RINALLT ARIANOG, Y CYBYDD.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::Wel rhyfedd y canu bydd pob cacynen, ::Ac yn pwnio rhyw hanes wrth eu pen eu hunain! '''''Tom.''''' Arefwch beth, yr oeddwn i'n bur, :Yn canu'r gwir yn gywrain. '''''Rin.''''' Nid anaml y gwelir yn unman, :Na fo bawb yn wahanol yn ei ganmol ei hunan. '''''Tom.''''' Wel, hoff genych chwithan ganmol eich cod, :A chyraedd clod i'ch arian. '''''Rinallt.''''' Nid oes dim drwy'r byd presenol :Cymmaint yn haeddu eu canmol; :Ond am yr arian wiwlan wawr, :Mae bychain a mawr yn ymorol. :Ond am yr arian mae'r dymer erwin, :Mewn Esgobion a 'Ffeiriaid, a phobl gyffredin; :D'oes dim yn gwneud lles, mi gymeraf fy llw, :Mwy breiniol na delw'r brenin. '''''Tom.''''' Wel, mi wn fy hunan, heb wahanu :Mai delw'r brenin a dâl i brynu; :Ond mae arian drwg mewn gwlad, a thre', :Gwedi i ryw bethe eu bathu. '''''Rinallt.''''' Mae'n dda genyf arian yn fy nghalon, :Pe medran ine'u bwrw mi leiciwn yn burion; :Mi wnawn yn rhyfedd yn fy rhan, :O guineas ac arian gwynion. '''''Tom.''''' Nid oes yn gyfreithlon wedi eu trefnu :Ond arian y brenin i werthu ac i brynu; :D'yw'r lleill ond rhagrith, yn lle gwir hawl, :'Ddyfeisiadd y Diawl a'i deulu. :Pob hudolaeth y mae pawb i'w dilyn :I ddianrhydeddu enw'r brenin, :Sydd megis rhith o grefydd bás :Heb roddiad gras yn wreiddyn. :Mae arian brenin Cymru a Lloegr :Yn deip o'r fendith sy'n talu cyfiawnder; :Nid yw heb raslon gyfreithlon fryd, :Ein dyfais i gyd ond ofer. :Rhaid i'r Cristion cywir wastad :Ddal cywrain ddelw y cariad, :'Run modd ac y deil rhwng dŷn a sýn, :Arian y brenin bryniad. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mg4xzza21inlyk3lkozq91gzxpm22s4 104 20493 39307 2022-08-23T14:35:20Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''Rinallt.''''' Rhyfedd y cymeraist mewn cymbariaeth, Yr arian anwyl yn dext pregeth; Ond mi wn nad oes mewn gwlad na thre' Gysonach llyfrau gwasanaeth. A gwyn ei fyd y bawen a gasglo ''bower'', Of na fedrwn eu mudo, heb na rhif na meder, Mae'n hawdd imi dd'allt mae abw sy'n dduw, A Nefoedd, gan amryw nifer. '''''Tom.''''' Pwy bynag sy a'i dduw goruchel, Na'i Nefoedd mewn un afel, Heblaw yn y gwir air cywir cu, Fe geiff ei nesn'n isel. Mae llawr yn dewis duwiau Mewn cywaeth yn y tai, neu'r caeau, Yn eu cattel, neu llafur, peth bynag llai, Ac mae ffoledd rhai'n eu ceffylau. Ac mae llawer a'u pleser hyd y trefydd a'r plasau, Lle mae'r byd a'i belydr, eu duw yw eu boliau, A daw'r godinebwyr yw merched glan, Hwy canlynan ar eu gliniau. Lle bynag bo'r calonau, a llwybr y canlyniad, Yno mae'r trysorau, waeth tewi na siarad, Mae gan bawb ryw ddaw wrth ei feddwl ei hun, I ddilyn ei addoliad. '''''Rinallt.''''' Wel, ni wiw taeru na chadw twrw, Fy now i ydyw'r arian byth byd farw, Nid oes genyf hyder mewn dim o hyd Ond golud y byd ac elw. '''''Tom.''''' Wel, ''Tom tell truth'' ydwyf fi trwy'r eitha'; Waeth rhoi'r gwir tuag atoch heb fod yn gwta Tra f'o chwi'n caru'ch clod a'ch mawl, A'ch pywer, mae'r Diawl a'ch pia. '''''Rinallt.''''' Wel, chwedl garw yn mhob ryw gyrion, Ddewred a doethed ydyw pob cymdeithion; Mae'n gas i ddynion glywed cymaint eu ''hairs'' Fydd rhyw ''ysgolars'' gwaelion. A rhyfedd fel y cyfyd ysgolheigion tîn caeau,. Ffyliad penau 'gored, fu'n cerdded y cyrddau,. Cheiff dynion ar fusnes ddim eiste'n hir, Na fernir hwy mewn tafarnau. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> magpl3x7sudr695e9qce2ludy2d6iko 39333 39307 2022-08-23T17:17:20Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> '''''Rinallt.''''' Rhyfedd y cymeraist mewn cymbariaeth, :Yr arian anwyl yn dext pregeth; :Ond mi wn nad oes mewn gwlad na thre' :Gysonach llyfrau gwasanaeth. :A gwyn ei fyd y bawen a gasglo ''bower'', :O! na fedrwn eu mudo, heb na rhif na meder, :Mae'n hawdd imi dd'allt mae nhw sy'n dduw, :A Nefoedd, gan amryw nifer. '''''Tom.''''' Pwy bynag sy a'i dduw goruchel, :Na'i Nefoedd mewn un afel, :Heblaw yn y gwir air cywir cu, :Fe geiff ei nesn'n isel. :Mae llawr yn dewis duwiau :Mewn cywaeth yn y tai, neu'r caeau, :Yn eu cattel, neu llafur, peth bynag llai, :Ac mae ffoledd rhai'n eu ceffylau. :Ac mae llawer a'u pleser hyd y trefydd a'r plasau, :Lle mae'r byd a'i belydr, eu duw yw eu boliau, :A daw'r godinebwyr yw merched glan, :Hwy canlynan ar eu gliniau. :Lle bynag bo'r calonau, a llwybr y canlyniad, :Yno mae'r trysorau, waeth tewi na siarad, :Mae gan bawb ryw ddaw wrth ei feddwl ei hun, :I ddilyn ei addoliad. '''''Rinallt.''''' Wel, ni wiw taeru na chadw twrw, :Fy nuw i ydyw'r arian byth byd farw, :Nid oes genyf hyder mewn dim o hyd :Ond golud y byd ac elw. '''''Tom.''''' Wel, ''Tom tell truth'' ydwyf fi trwy'r eitha'; :Waeth rhoi'r gwir tuag atoch heb fod yn gwta :Tra f'o chwi'n caru'ch clod a'ch mawl, :A'ch pywer, mae'r Diawl a'ch pia. '''''Rinallt.''''' Wel, chwedl garw yn mhob ryw gyrion, :Ddewred a doethed ydyw pob cymdeithion; :Mae'n gas i ddynion glywed cymaint eu ''hairs'' :Fydd rhyw ''ysgolars'' gwaelion. :A rhyfedd fel y cyfyd ysgolheigion tîn caeau,. :Ffyliad penau 'gored, fu'n cerdded y cyrddau,. :Cheiff dynion ar fusnes ddim eiste'n hir, :Na fernir hwy mewn tafarnau. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> koz3ka7srbly11k5y1zijdciv57pfl1 39355 39333 2022-08-23T17:50:42Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''Rinallt.''''' Rhyfedd y cymeraist mewn cymbariaeth, :Yr arian anwyl yn dext pregeth; :Ond mi wn nad oes mewn gwlad na thre' :Gysonach llyfrau gwasanaeth. :A gwyn ei fyd y bawen a gasglo ''bower'', :O! na fedrwn eu mudo, heb na rhif na meder, :Mae'n hawdd imi dd'allt mae nhw sy'n dduw, :A Nefoedd, gan amryw nifer. '''''Tom.''''' Pwy bynag sy a'i dduw goruchel, :Na'i Nefoedd mewn un afel, :Heblaw yn y gwir air cywir cu, :Fe geiff ei nesn'n isel. :Mae llawr yn dewis duwiau :Mewn cywaeth yn y tai, neu'r caeau, :Yn eu cattel, neu llafur, peth bynag llai, :Ac mae ffoledd rhai'n eu ceffylau. :Ac mae llawer a'u pleser hyd y trefydd a'r plasau, :Lle mae'r byd a'i belydr, eu duw yw eu boliau, :A daw'r godinebwyr yw merched glan, :Hwy canlynan ar eu gliniau. :Lle bynag bo'r calonau, a llwybr y canlyniad, :Yno mae'r trysorau, waeth tewi na siarad, :Mae gan bawb ryw ddaw wrth ei feddwl ei hun, :I ddilyn ei addoliad. '''''Rinallt.''''' Wel, ni wiw taeru na chadw twrw, :Fy nuw i ydyw'r arian byth byd farw, :Nid oes genyf hyder mewn dim o hyd :Ond golud y byd ac elw. '''''Tom.''''' Wel, ''Tom tell truth'' ydwyf fi trwy'r eitha'; :Waeth rhoi'r gwir tuag atoch heb fod yn gwta :Tra f'o chwi'n caru'ch clod a'ch mawl, :A'ch pywer, mae'r Diawl a'ch pia. '''''Rinallt.''''' Wel, chwedl garw yn mhob ryw gyrion, :Ddewred a doethed ydyw pob cymdeithion; :Mae'n gas i ddynion glywed cymaint eu ''hairs'' :Fydd rhyw ''ysgolars'' gwaelion. :A rhyfedd fel y cyfyd ysgolheigion tîn caeau,. :Ffyliad penau 'gored, fu'n cerdded y cyrddau,. :Cheiff dynion ar fusnes ddim eiste'n hir, :Na fernir hwy mewn tafarnau. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 79suw6skf3zdzfovlfthc1grm8vqlmx 104 20494 39308 2022-08-23T14:41:56Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Mae Cyriadox neu ryw goeg rediaeth, Ymhob cwmni y nhw ydyw'r penaeth, Ni fydd dŷn fymryn yn ei fyw, Heb rigwm o ryw bregeth. O! pobl dostion ydyw'r Methodistiad, Rhuo am eu crefydd y bydda' nhw bob crafiad, Ceir clywed y carpiau câs eu cuwch Yn swnio'n uwch na'r Personiaid. Fe geir gan y Person, yn llon, mewn llawenydd, Ryw stori ddiniwaid,neu ddysgwrs papur newydd, Yn fwynach na'r llymgwn sy'n mhob lle A'r 'Sgrythyre' yn eu penau, beunydd. Mae'r Personiaid enwog 'r un fath a dynion, Y Suliau a'r wythnosau am y byd a'i fusnesion, Ni dd'wedant hwy'n amser air o'i le, Oni bydd y degymau'n geimion. Ond gyda gwr ag arian gwneir popeth ar gorau. Ran gwell gan y person gwmni gwyr y pyrsau, Na'r carpiau tylodion sy byd y wlâd, Yn cadw nâd am eu 'neidiau. Sonian a chrafan am dduwioldeb a chrefydd; Ni wn i fawr am dani, beth bynag yw ei dennydd, Ond cymaint a welais neu a dreials i o droiau, Am bob gwr ag arian doe drwyddi hi ar gorau. Er son am ddoethineb, a rhyw drwst o'r fath hono, Arian ydyw'r cwbl, hwy ant yn deg heibio, Pe bae bobl dlodion a'u synwyr mor lydan, Ni chânt fyth eu bwriad tra fythont heb arian. </poem> |} {{c|ENTER LOWRI LEW.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :A glywi di, Rinallt, onid wyt yn erwinol? :Fod yn sefyll ac yn rhuo fel hyn y'mhen 'r heol. '''''Rin.''''' A glywch chwithau, Mam, 'r hen drwyn dig Ond ydych yn ffyrnig, uffernol. '''''Low.''''' Pwy ddrwg sy ar y bachgen milain ei gymalau Rhoi coegni i'th fam sy ar ei gorau Oni bae mod i'n wreigen lew gynddeiriog, Ni fuasit ti, Rinallt, byth mor arianog. '''''Rin.''''' Paham y rhaid i chwi edliw a chodlo, Am fynd yn g'waethog, ond myfi oedd yn gweithio; </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 0zhsaruhz5hq14upyn6v6e4ipzfjahn 39309 39308 2022-08-23T14:42:22Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Mae ''Cyriadox'' neu ryw goeg rediaeth, Ymhob cwmni y nhw ydyw'r penaeth, Ni fydd dŷn fymryn yn ei fyw, Heb rigwm o ryw bregeth. O! pobl dostion ydyw'r Methodistiad, Rhuo am eu crefydd y bydda' nhw bob crafiad, Ceir clywed y carpiau câs eu cuwch Yn swnio'n uwch na'r Personiaid. Fe geir gan y Person, yn llon, mewn llawenydd, Ryw stori ddiniwaid,neu ddysgwrs papur newydd, Yn fwynach na'r llymgwn sy'n mhob lle A'r 'Sgrythyre' yn eu penau, beunydd. Mae'r Personiaid enwog 'r un fath a dynion, Y Suliau a'r wythnosau am y byd a'i fusnesion, Ni dd'wedant hwy'n amser air o'i le, Oni bydd y degymau'n geimion. Ond gyda gwr ag arian gwneir popeth ar gorau. Ran gwell gan y person gwmni gwyr y pyrsau, Na'r carpiau tylodion sy byd y wlâd, Yn cadw nâd am eu 'neidiau. Sonian a chrafan am dduwioldeb a chrefydd; Ni wn i fawr am dani, beth bynag yw ei dennydd, Ond cymaint a welais neu a dreials i o droiau, Am bob gwr ag arian doe drwyddi hi ar gorau. Er son am ddoethineb, a rhyw drwst o'r fath hono, Arian ydyw'r cwbl, hwy ant yn deg heibio, Pe bae bobl dlodion a'u synwyr mor lydan, Ni chânt fyth eu bwriad tra fythont heb arian. </poem> |} {{c|ENTER LOWRI LEW.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :A glywi di, Rinallt, onid wyt yn erwinol? :Fod yn sefyll ac yn rhuo fel hyn y'mhen 'r heol. '''''Rin.''''' A glywch chwithau, Mam, 'r hen drwyn dig Ond ydych yn ffyrnig, uffernol. '''''Low.''''' Pwy ddrwg sy ar y bachgen milain ei gymalau Rhoi coegni i'th fam sy ar ei gorau Oni bae mod i'n wreigen lew gynddeiriog, Ni fuasit ti, Rinallt, byth mor arianog. '''''Rin.''''' Paham y rhaid i chwi edliw a chodlo, Am fynd yn g'waethog, ond myfi oedd yn gweithio; </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> iz0yhtnajm5i2x201yi6v5r5gbv5bw2 39334 39309 2022-08-23T17:29:05Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Mae ''Cyriadox'' neu ryw goeg rediaeth, :Ymhob cwmni y nhw ydyw'r penaeth, :Ni fydd dŷn fymryn yn ei fyw, :Heb rigwm o ryw bregeth. :O! pobl dostion ydyw'r Methodistiad, :Rhuo am eu crefydd y bydda' nhw bob crafiad, :Ceir clywed y carpiau câs eu cuwch :Yn swnio'n uwch na'r Personiaid. :Fe geir gan y Person, yn llon, mewn llawenydd, :Ryw stori ddiniwaid,neu ddysgwrs papur newydd, :Yn fwynach na'r llymgwn sy'n mhob lle :A'r 'Sgrythyre' yn eu penau, beunydd. :Mae'r Personiaid enwog 'r un fath a dynion, :Y Suliau a'r wythnosau am y byd a'i fusnesion, :Ni dd'wedant hwy'n amser air o'i le, :Oni bydd y degymau'n geimion. :Ond gyda gwr ag arian gwneir popeth ar gorau. :Ran gwell gan y person gwmni gwyr y pyrsau, :Na'r carpiau tylodion sy byd y wlâd, :Yn cadw nâd am eu 'neidiau. :Sonian a chrafan am dduwioldeb a chrefydd; :Ni wn i fawr am dani, beth bynag yw ei dennydd, :Ond cymaint a welais neu a dreials i o droiau, :Am bob gwr ag arian doe drwyddi hi ar gorau. :Er son am ddoethineb, a rhyw drwst o'r fath hono, :Arian ydyw'r cwbl, hwy ant yn deg heibio, :Pe bae bobl dlodion a'u synwyr mor lydan, :Ni chânt fyth eu bwriad tra fythont heb arian. </poem> |} {{c|ENTER LOWRI LEW.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::A glywi di, Rinallt, onid wyt yn erwinol? ::Fod yn sefyll ac yn rhuo fel hyn y'mhen 'r heol. '''''Rin.''''' A glywch chwithau, Mam, 'r hen drwyn dig :Ond ydych yn ffyrnig, uffernol. '''''Low.''''' Pwy ddrwg sy ar y bachgen milain ei gymalau :Rhoi coegni i'th fam sy ar ei gorau :Oni bae mod i'n wreigen lew gynddeiriog, :Ni fuasit ti, Rinallt, byth mor arianog. : '''''Rin.''''' Paham y rhaid i chwi edliw a chodlo, :Am fynd yn g'waethog, ond myfi oedd yn gweithio; </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> mndaexlewrgwtrqlzu1rrnnvn2w8hfs 39335 39334 2022-08-23T17:29:36Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :Mae ''Cyriadox'' neu ryw goeg rediaeth, :Ymhob cwmni y nhw ydyw'r penaeth, :Ni fydd dŷn fymryn yn ei fyw, :Heb rigwm o ryw bregeth. :O! pobl dostion ydyw'r Methodistiad, :Rhuo am eu crefydd y bydda' nhw bob crafiad, :Ceir clywed y carpiau câs eu cuwch :Yn swnio'n uwch na'r Personiaid. :Fe geir gan y Person, yn llon, mewn llawenydd, :Ryw stori ddiniwaid,neu ddysgwrs papur newydd, :Yn fwynach na'r llymgwn sy'n mhob lle :A'r 'Sgrythyre' yn eu penau, beunydd. :Mae'r Personiaid enwog 'r un fath a dynion, :Y Suliau a'r wythnosau am y byd a'i fusnesion, :Ni dd'wedant hwy'n amser air o'i le, :Oni bydd y degymau'n geimion. :Ond gyda gwr ag arian gwneir popeth ar gorau. :Ran gwell gan y person gwmni gwyr y pyrsau, :Na'r carpiau tylodion sy byd y wlâd, :Yn cadw nâd am eu 'neidiau. :Sonian a chrafan am dduwioldeb a chrefydd; :Ni wn i fawr am dani, beth bynag yw ei dennydd, :Ond cymaint a welais neu a dreials i o droiau, :Am bob gwr ag arian doe drwyddi hi ar gorau. :Er son am ddoethineb, a rhyw drwst o'r fath hono, :Arian ydyw'r cwbl, hwy ant yn deg heibio, :Pe bae bobl dlodion a'u synwyr mor lydan, :Ni chânt fyth eu bwriad tra fythont heb arian. </poem> |} {{c|ENTER LOWRI LEW.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::A glywi di, Rinallt, onid wyt yn erwinol? ::Fod yn sefyll ac yn rhuo fel hyn y'mhen 'r heol. '''''Rin.''''' A glywch chwithau, Mam, 'r hen drwyn dig :Ond ydych yn ffyrnig, uffernol. '''''Low.''''' Pwy ddrwg sy ar y bachgen milain ei gymalau :Rhoi coegni i'th fam sy ar ei gorau :Oni bae mod i'n wreigen lew gynddeiriog, :Ni fuasit ti, Rinallt, byth mor arianog. : '''''Rin.''''' Paham y rhaid i chwi edliw a chodlo, :Am fynd yn g'waethog, ond myfi oedd yn gweithio; </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 08uxtsv0u7lfk4gqi3yihwgxnd2tmqm 39356 39335 2022-08-23T17:51:17Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Mae ''Cyriadox'' neu ryw goeg rediaeth, :Ymhob cwmni y nhw ydyw'r penaeth, :Ni fydd dŷn fymryn yn ei fyw, :Heb rigwm o ryw bregeth. :O! pobl dostion ydyw'r Methodistiad, :Rhuo am eu crefydd y bydda' nhw bob crafiad, :Ceir clywed y carpiau câs eu cuwch :Yn swnio'n uwch na'r Personiaid. :Fe geir gan y Person, yn llon, mewn llawenydd, :Ryw stori ddiniwaid,neu ddysgwrs papur newydd, :Yn fwynach na'r llymgwn sy'n mhob lle :A'r 'Sgrythyre' yn eu penau, beunydd. :Mae'r Personiaid enwog 'r un fath a dynion, :Y Suliau a'r wythnosau am y byd a'i fusnesion, :Ni dd'wedant hwy'n amser air o'i le, :Oni bydd y degymau'n geimion. :Ond gyda gwr ag arian gwneir popeth ar gorau. :Ran gwell gan y person gwmni gwyr y pyrsau, :Na'r carpiau tylodion sy byd y wlâd, :Yn cadw nâd am eu 'neidiau. :Sonian a chrafan am dduwioldeb a chrefydd; :Ni wn i fawr am dani, beth bynag yw ei dennydd, :Ond cymaint a welais neu a dreials i o droiau, :Am bob gwr ag arian doe drwyddi hi ar gorau. :Er son am ddoethineb, a rhyw drwst o'r fath hono, :Arian ydyw'r cwbl, hwy ant yn deg heibio, :Pe bae bobl dlodion a'u synwyr mor lydan, :Ni chânt fyth eu bwriad tra fythont heb arian. </poem> |} {{c|ENTER LOWRI LEW.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::A glywi di, Rinallt, onid wyt yn erwinol? ::Fod yn sefyll ac yn rhuo fel hyn y'mhen 'r heol. '''''Rin.''''' A glywch chwithau, Mam, 'r hen drwyn dig :Ond ydych yn ffyrnig, uffernol. '''''Low.''''' Pwy ddrwg sy ar y bachgen milain ei gymalau :Rhoi coegni i'th fam sy ar ei gorau :Oni bae mod i'n wreigen lew gynddeiriog, :Ni fuasit ti, Rinallt, byth mor arianog. : '''''Rin.''''' Paham y rhaid i chwi edliw a chodlo, :Am fynd yn g'waethog, ond myfi oedd yn gweithio; </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> mndaexlewrgwtrqlzu1rrnnvn2w8hfs 104 20495 39310 2022-08-23T15:01:46Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Ni wnaethech chwi fawr at fynd yn g'waethog Oni ddygech chwi dipyn oddiar gymydog. '''''Low'''''. O! taw a son, fy machgen, am ladrad, I g'wilyddio dy frawd sydd yn Offeiriad; Lle b'o ŵr boneddig ar ben eiddo, 'Does dim wrthunach na thrwst fath hono. '''''Rin.''''' Bon'ddigion braf ydych chwi ac yntau, Diolch mawr i mi am fod gartreu; Oni bae i mi weithio a ffyrnigo'n eger, Ni thal'sai'ch bon'geiddrwydd chwi mor llawer. '''''Low''''' Onid oedd dy Dad a minau'n boenus, Yn gweithio cyn d' eni di'n ddigon daionos, Wedi prynu tir, a chasglu llawer, Cyn i ti ddysgu sychu dy grwper. Ac nid oeddwn i ddim, mi fyna i chwi wybod, Yn myn'd i'm priodi fel pob chwilenod; Mi fu'm i saith mlynedd yn sêth ymloni, Heb son am danat ti cyn d'eni. 'Roedd dy dad a minau'r nos yn ymuno, I droi gwrthban rhyngom, rhag ofn doe rhyw wingo. Ac os ae fe milain am ryw dro 'smala, (Ai natur yn awchus) y fi droe'n ucha', '''''Rin.''''' I grogi'r neb wyr, gan eich bod mor ddygyn, Os gwn i pa fodd y cawsoch chwi blentyn. '''''Low''''' Mi dd'weda i ti'n union, fy machgen anwyl, Canwaith bu'n erchyll gan dy dad ffasiwn orchwyl Ond pan oedd marchnad ddrud er's talwm, Fe feddwodd rywsut yn ddireswm; Ac yn y stabi bu caffio wrth drin y ceffyl, Beth bynag mi sefais wrth fod yn rhy suful. 'Roedd dy Dad mor ddaionus, newydd i'w enaid, Fe ddae'r flwyddyn hono bob peth ar ei ganfed, Buwch a dau lo, a'th dithau yn drydydd, Ni fa acw'rioed y ffasiwn gynydd. Ac felly megais i di, fy machgen, Ar unwaith a'r lloiau'n ddigon llawen, A'th rwymo ar fy nghefn y byddwn i nyddu, Oni fyddit ti'n fy nhiso i 'a wlyb diferu. Ond roedd byd mwy diofal wrth fagu'th frawd Ifan Mi eis i gadw morwyn, fe gostiodd im' arian; </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> scdsfyf58j8o9ofnv3klx78rb57q7nx 39336 39310 2022-08-23T17:32:33Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:350px" |<poem> :Ni wnaethech chwi fawr at fynd yn g'waethog :Oni ddygech chwi dipyn oddiar gymydog. '''''Low'''''. O! taw a son, fy machgen, am ladrad, :I g'wilyddio dy frawd sydd yn Offeiriad; :Lle b'o ŵr boneddig ar ben eiddo, :'Does dim wrthunach na thrwst fath hono. '''''Rin.''''' Bon'ddigion braf ydych chwi ac yntau, :Diolch mawr i mi am fod gartreu; :Oni bae i mi weithio a ffyrnigo'n eger, :Ni thal'sai'ch bon'geiddrwydd chwi mor llawer. '''''Low''''' Onid oedd dy Dad a minau'n boenus, :Yn gweithio cyn d' eni di'n ddigon daionos, :Wedi prynu tir, a chasglu llawer, :Cyn i ti ddysgu sychu dy grwper. :Ac nid oeddwn i ddim, mi fyna i chwi wybod, :Yn myn'd i'm priodi fel pob chwilenod; :Mi fu'm i saith mlynedd yn sêth ymloni, :Heb son am danat ti cyn d'eni. :'Roedd dy dad a minau'r nos yn ymuno, :I droi gwrthban rhyngom, rhag ofn doe rhyw wingo. :Ac os ae fe milain am ryw dro 'smala, :(Ai natur yn awchus) y fi droe'n ucha', '''''Rin.''''' I grogi'r neb wyr, gan eich bod mor ddygyn, :Os gwn i pa fodd y cawsoch chwi blentyn. '''''Low''''' Mi dd'weda i ti'n union, fy machgen anwyl, :Canwaith bu'n erchyll gan dy dad ffasiwn orchwyl : :Ond pan oedd marchnad ddrud er's talwm, :Fe feddwodd rywsut yn ddireswm; :Ac yn y stabi bu caffio wrth drin y ceffyl, :Beth bynag mi sefais wrth fod yn rhy suful. :'Roedd dy Dad mor ddaionus, newydd i'w enaid, :Fe ddae'r flwyddyn hono bob peth ar ei ganfed, :Buwch a dau lo, a'th dithau yn drydydd, :Ni fa acw'rioed y ffasiwn gynydd. :Ac felly megais i di, fy machgen, :Ar unwaith a'r lloiau'n ddigon llawen, :A'th rwymo ar fy nghefn y byddwn i nyddu, :Oni fyddit ti'n fy nhiso i 'a wlyb diferu. :Ond roedd byd mwy diofal wrth fagu'th frawd Ifan :Mi eis i gadw morwyn, fe gostiodd im' arian; </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> ngajux3b2bhr7z5s5xbhhdzlyvdwd5n 39357 39336 2022-08-23T17:51:38Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Ni wnaethech chwi fawr at fynd yn g'waethog :Oni ddygech chwi dipyn oddiar gymydog. '''''Low'''''. O! taw a son, fy machgen, am ladrad, :I g'wilyddio dy frawd sydd yn Offeiriad; :Lle b'o ŵr boneddig ar ben eiddo, :'Does dim wrthunach na thrwst fath hono. '''''Rin.''''' Bon'ddigion braf ydych chwi ac yntau, :Diolch mawr i mi am fod gartreu; :Oni bae i mi weithio a ffyrnigo'n eger, :Ni thal'sai'ch bon'geiddrwydd chwi mor llawer. '''''Low''''' Onid oedd dy Dad a minau'n boenus, :Yn gweithio cyn d' eni di'n ddigon daionos, :Wedi prynu tir, a chasglu llawer, :Cyn i ti ddysgu sychu dy grwper. :Ac nid oeddwn i ddim, mi fyna i chwi wybod, :Yn myn'd i'm priodi fel pob chwilenod; :Mi fu'm i saith mlynedd yn sêth ymloni, :Heb son am danat ti cyn d'eni. :'Roedd dy dad a minau'r nos yn ymuno, :I droi gwrthban rhyngom, rhag ofn doe rhyw wingo. :Ac os ae fe milain am ryw dro 'smala, :(Ai natur yn awchus) y fi droe'n ucha', '''''Rin.''''' I grogi'r neb wyr, gan eich bod mor ddygyn, :Os gwn i pa fodd y cawsoch chwi blentyn. '''''Low''''' Mi dd'weda i ti'n union, fy machgen anwyl, :Canwaith bu'n erchyll gan dy dad ffasiwn orchwyl : :Ond pan oedd marchnad ddrud er's talwm, :Fe feddwodd rywsut yn ddireswm; :Ac yn y stabi bu caffio wrth drin y ceffyl, :Beth bynag mi sefais wrth fod yn rhy suful. :'Roedd dy Dad mor ddaionus, newydd i'w enaid, :Fe ddae'r flwyddyn hono bob peth ar ei ganfed, :Buwch a dau lo, a'th dithau yn drydydd, :Ni fa acw'rioed y ffasiwn gynydd. :Ac felly megais i di, fy machgen, :Ar unwaith a'r lloiau'n ddigon llawen, :A'th rwymo ar fy nghefn y byddwn i nyddu, :Oni fyddit ti'n fy nhiso i 'a wlyb diferu. :Ond roedd byd mwy diofal wrth fagu'th frawd Ifan :Mi eis i gadw morwyn, fe gostiodd im' arian; </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> lfmixwp4uuob0vx7c4xzw8umzrn7s4j 104 20496 39311 2022-08-23T15:22:32Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Ac o ddweud iti'r hanes, f'aeth dy Dad ar hone, Fe fu'r hen glapio'r mater, rhag drwg mwy eto. '''''Rin.''''' A glywch chwi, mam, heb gam ymgomio, Fe ga'dd Ifan fonheddig acw lawer o'n heiddo, Rhwng ei gadw'n'r ysgol, a phob rhw esgus, Mi wn i'n ddigwestiwn ei fod ê 'n bur gostus. '''''Low.''''' Onid oedd y cwbl cyd-rhyngom pan fu'ch tad farw, 'Roedd raid felly'r haner ddigwydd i hwow, Ac fi oedd yscutor, dda ''onor'', ddaionus, Onid allaf fi, felly, wneuthur fy 'wllys. '''''Rin'''''. Soniwch am eich wllys, mi'ch gwna chwi'n archollion Oni chaf i'n gafael y cwbl sydd gyfion, Gan ei myn'd hi cyn belled,pe baech yn anmhwyllo Ni chewch ond y traian, ni wiw 'chwi mor treio. '''''Low.''''' Hold yno, weithian, gwna dy waethaf, Myn y gwr o Rathin, mi gariaf fi'r eithaf, Ni chei di lwy gwta gan i'r hen lygotwr, Am iti gynyg gwneud yma gynwr. '''''Rin.''''' Mi glywn ar fy nghalon oni bai rhag fy ngh'wilydd Yr hwch annuwiol, roi i cbwi ywn newydd, Merciwch chwi, hefyd, ni wnaf fi lai na chofio, Os deliwch ataf, na thala'i chwi eto. {{Right|Exit}} '''''Low.''''' Dy waethaf di, Rinallt, ni wiw iti draenio, Ni 'rosai ddim rhagor, i gym'ryd fy nghrugo, Mi 'madawaf â'r lleidr, cyn cymrwyf golledion, Af at fy mab arall, ac a fyddaf fyw'n burion. Mi gesglais arian a phob trysorau, Ni choeliai neb gystal ydyw rhai o'r hen gistiau, Mi guddiais arian lle na wyr yr hen Syre; Peth garw ydyw garwch, mi ddo i drwyddi hi ar gore. 'D oes dim yn fy fecsio, mi golliais ben facsen, Oedd ynddi'n hi ragor na deg punt ar hugien, Ond ni hidia'i fytaten, mae can punt eto, Genyf mewn bwndel tan walblaid y bondo. Mae deg punt, yn swrcwd, wedi gwino'n fy syrcyn, Ac ugain mewn maneg, tu draw i'r gist 'menyn; O na welwn i'r mab sydd geny'n Offeiriad:- Mae lwc imi, o'r diwedd,-dyma fe'n dywad. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1znowp28tjhmo9c3zufetlndsznbvoa 39337 39311 2022-08-23T17:35:18Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:370px" |<poem> Ac o ddweud iti'r hanes, f'aeth dy Dad ar hone, :Fe fu'r hen glapio'r mater, rhag drwg mwy eto. : '''''Rin.''''' A glywch chwi, mam, heb gam ymgomio, :Fe ga'dd Ifan fonheddig acw lawer o'n heiddo, :Rhwng ei gadw'n'r ysgol, a phob rhw esgus, :Mi wn i'n ddigwestiwn ei fod ê 'n bur gostus. : '''''Low.''''' Onid oedd y cwbl cyd-rhyngom pan fu'ch tad farw, :'Roedd raid felly'r haner ddigwydd i hwow, :Ac fi oedd yscutor, dda ''onor'', ddaionus, :Onid allaf fi, felly, wneuthur fy 'wllys. : '''''Rin'''''. Soniwch am eich wllys, mi'ch gwna chwi'n archollion :Oni chaf i'n gafael y cwbl sydd gyfion, :Gan ei myn'd hi cyn belled,pe baech yn anmhwyllo :Ni chewch ond y traian, ni wiw 'chwi mor treio. : '''''Low.''''' Hold yno, weithian, gwna dy waethaf, :Myn y gwr o Rathin, mi gariaf fi'r eithaf, :Ni chei di lwy gwta gan i'r hen lygotwr, :Am iti gynyg gwneud yma gynwr. : '''''Rin.''''' Mi glywn ar fy nghalon oni bai rhag fy ngh'wilydd :Yr hwch annuwiol, roi i cbwi ywn newydd, :Merciwch chwi, hefyd, ni wnaf fi lai na chofio, :Os deliwch ataf, na thala'i chwi eto. : {{Right|Exit}} : '''''Low.''''' Dy waethaf di, Rinallt, ni wiw iti draenio, :Ni 'rosai ddim rhagor, i gym'ryd fy nghrugo, :Mi 'madawaf â'r lleidr, cyn cymrwyf golledion, :Af at fy mab arall, ac a fyddaf fyw'n burion. : :Mi gesglais arian a phob trysorau, :Ni choeliai neb gystal ydyw rhai o'r hen gistiau, :Mi guddiais arian lle na wyr yr hen Syre; :Peth garw ydyw garwch, mi ddo i drwyddi hi ar gore. : :'D oes dim yn fy fecsio, mi golliais ben facsen, :Oedd ynddi'n hi ragor na deg punt ar hugien, :Ond ni hidia'i fytaten, mae can punt eto, :Genyf mewn bwndel tan walblaid y bondo. : :Mae deg punt, yn swrcwd, wedi gwino'n fy syrcyn, :Ac ugain mewn maneg, tu draw i'r gist 'menyn; :O na welwn i'r mab sydd geny'n Offeiriad:- :Mae lwc imi, o'r diwedd,-dyma fe'n dywad. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 9502gvh8cpsz1956cpbvegrr2q4amoi 39358 39337 2022-08-23T17:52:13Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Ac o ddweud iti'r hanes, f'aeth dy Dad ar hone, :Fe fu'r hen glapio'r mater, rhag drwg mwy eto. : '''''Rin.''''' A glywch chwi, mam, heb gam ymgomio, :Fe ga'dd Ifan fonheddig acw lawer o'n heiddo, :Rhwng ei gadw'n'r ysgol, a phob rhw esgus, :Mi wn i'n ddigwestiwn ei fod ê 'n bur gostus. : '''''Low.''''' Onid oedd y cwbl cyd-rhyngom pan fu'ch tad farw, :'Roedd raid felly'r haner ddigwydd i hwow, :Ac fi oedd yscutor, dda ''onor'', ddaionus, :Onid allaf fi, felly, wneuthur fy 'wllys. : '''''Rin'''''. Soniwch am eich wllys, mi'ch gwna chwi'n archollion :Oni chaf i'n gafael y cwbl sydd gyfion, :Gan ei myn'd hi cyn belled,pe baech yn anmhwyllo :Ni chewch ond y traian, ni wiw 'chwi mor treio. : '''''Low.''''' Hold yno, weithian, gwna dy waethaf, :Myn y gwr o Rathin, mi gariaf fi'r eithaf, :Ni chei di lwy gwta gan i'r hen lygotwr, :Am iti gynyg gwneud yma gynwr. : '''''Rin.''''' Mi glywn ar fy nghalon oni bai rhag fy ngh'wilydd :Yr hwch annuwiol, roi i cbwi ywn newydd, :Merciwch chwi, hefyd, ni wnaf fi lai na chofio, :Os deliwch ataf, na thala'i chwi eto. : {{Right|Exit}} : '''''Low.''''' Dy waethaf di, Rinallt, ni wiw iti draenio, :Ni 'rosai ddim rhagor, i gym'ryd fy nghrugo, :Mi 'madawaf â'r lleidr, cyn cymrwyf golledion, :Af at fy mab arall, ac a fyddaf fyw'n burion. : :Mi gesglais arian a phob trysorau, :Ni choeliai neb gystal ydyw rhai o'r hen gistiau, :Mi guddiais arian lle na wyr yr hen Syre; :Peth garw ydyw garwch, mi ddo i drwyddi hi ar gore. : :'D oes dim yn fy fecsio, mi golliais ben facsen, :Oedd ynddi'n hi ragor na deg punt ar hugien, :Ond ni hidia'i fytaten, mae can punt eto, :Genyf mewn bwndel tan walblaid y bondo. : :Mae deg punt, yn swrcwd, wedi gwino'n fy syrcyn, :Ac ugain mewn maneg, tu draw i'r gist 'menyn; :O na welwn i'r mab sydd geny'n Offeiriad:- :Mae lwc imi, o'r diwedd,-dyma fe'n dywad. </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 3qq10r1p1sitkypgxp1ch6q3soq7c4g 104 20497 39312 2022-08-23T16:11:29Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|ENTER MR. EVAN OFFEIRIAD}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> :Eich bendith fy mam , 'rwyf fi'n ei ofyn . '''''Low.''''' Dyma ragor cynddeiriog rhwng dau blentyn, Un yn ymostwng yma i mi, A'r llall yn fy rhegi; O! rogun. '''''Ifan.''''' What was the matter, dear Mother? '''''Low.'''''O siarad Gymraeg, 'rwyf mewn natur hagar, O ran dy frawd Rinallt, aeth yn waeth na draenog I fygwth fy nghuro i'n annghrugarog. '''''Ifan.''''' ''O dear, Mother'', beth yw'r cythryfwl? '''''Low.''''' Nid wyf mor fyddar ag mae rhai'n ei feddwl, Mi glywa' ac mi wela'r peth leiciwyf fy hun, 'Rwy'n o sydyn ar fy sawdl. '''''Ifan.''''' Beth aeth rhwng Rinallt a chwithau 'rwan? '''''Low.''''' Wel, o'th achos di 'roedd e'n erthychan, Ac yn ysgowlio â mi, rhag ofn fy mod Yn dirwyn it' ormod arian. '''''Ifan.''''' ''Well, I don't care, I'll do'' or goreu; Gwell i chwi, Mam, dd'od gyda fi adreu; Cewch barch mewn henaint, hynod ddrych, A lliwdeg wych ddilladau. '''''Low.''''' Mae dy wraig di'n Saesnes, fy machgen cryno, Ni fedraf fi siarad gair â hono. '''''Ifan.''''' Mi gadwaf forwyn deg ar dwyn, At undeb mwyn, i'ch tendio. '''''Low.'''''Cadw imi forwyn, 'delwi byth i Lanfwrog, Oni fyddaf drwy orchest, yn hen wraig ardderchog Mi ga' ngolchi drwy sebon, rhag edrych yn shaby. Oni fyddai gan laned ag unferch y leni. Mewn dillad newyddion pan weddus ymwisgaf, Bydd llawer o'm deutu'n rhyfeddu pwy fyddaf. Mi ddof, mewn mawrhydi, yn ''Lady'' dew lydan, Heb na byd nag yslafri, os peidia'i ag yelefrian. Gan gael fy myd cystal, 'delwy fyth i'r castell, Onid oes ynddwi, 'n ddiochel, gryn lawer o ddicheli Awn adre ein deuwedd, rydwy'n deallt Y gwnawn ni driniaeth ar dy frawd Rinallt. {{Right|[Exit}} </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ofd1knj8ix0ex8a7crd2tg08rthnvyt 39359 39312 2022-08-23T17:53:36Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|ENTER MR. EVAN OFFEIRIAD}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::Eich bendith fy mam , 'rwyf fi'n ei ofyn . : '''''Low.''''' Dyma ragor cynddeiriog rhwng dau blentyn, :Un yn ymostwng yma i mi, :A'r llall yn fy rhegi; O! rogun. : '''''Ifan.''''' What was the matter, dear Mother? : '''''Low.'''''O siarad Gymraeg, 'rwyf mewn natur hagar, :O ran dy frawd Rinallt, aeth yn waeth na draenog :I fygwth fy nghuro i'n annghrugarog. : '''''Ifan.''''' ''O dear, Mother'', beth yw'r cythryfwl? : '''''Low.''''' Nid wyf mor fyddar ag mae rhai'n ei feddwl, :Mi glywa' ac mi wela'r peth leiciwyf fy hun, :'Rwy'n o sydyn ar fy sawdl. : '''''Ifan.''''' Beth aeth rhwng Rinallt a chwithau 'rwan? : '''''Low.''''' Wel, o'th achos di 'roedd e'n erthychan, :Ac yn ysgowlio â mi, rhag ofn fy mod :Yn dirwyn it' ormod arian. : '''''Ifan.''''' ''Well, I don't care, I'll do'' or goreu; :Gwell i chwi, Mam, dd'od gyda fi adreu; :Cewch barch mewn henaint, hynod ddrych, :A lliwdeg wych ddilladau. : '''''Low.''''' Mae dy wraig di'n Saesnes, fy machgen cryno, :Ni fedraf fi siarad gair â hono. '''''Ifan.''''' Mi gadwaf forwyn deg ar dwyn, :At undeb mwyn, i'ch tendio. : '''''Low.'''''Cadw imi forwyn, 'delwi byth i Lanfwrog, :Oni fyddaf drwy orchest, yn hen wraig ardderchog :Mi ga' ngolchi drwy sebon, rhag edrych yn shaby. :Oni fyddai gan laned ag unferch y leni. : :Mewn dillad newyddion pan weddus ymwisgaf, :Bydd llawer o'm deutu'n rhyfeddu pwy fyddaf. :Mi ddof, mewn mawrhydi, yn ''Lady'' dew lydan, :Heb na byd nag yslafri, os peidia'i ag yelefrian. : :Gan gael fy myd cystal, 'delwy fyth i'r castell, :Onid oes ynddwi, 'n ddiochel, gryn lawer o ddicheli :Awn adre ein deuwedd, rydwy'n deallt :Y gwnawn ni driniaeth ar dy frawd Rinallt. {{Right|[Exit}} </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ggf3jqfq5riiyz7xxsw59ktuxz2qyh1 39360 39359 2022-08-23T17:54:07Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|ENTER MR. EVAN OFFEIRIAD}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::Eich bendith fy mam , 'rwyf fi'n ei ofyn . : '''''Low.''''' Dyma ragor cynddeiriog rhwng dau blentyn, :Un yn ymostwng yma i mi, :A'r llall yn fy rhegi; O! rogun. : '''''Ifan.''''' What was the matter, dear Mother? : '''''Low.'''''O siarad Gymraeg, 'rwyf mewn natur hagar, :O ran dy frawd Rinallt, aeth yn waeth na draenog :I fygwth fy nghuro i'n annghrugarog. : '''''Ifan.''''' ''O dear, Mother'', beth yw'r cythryfwl? : '''''Low.''''' Nid wyf mor fyddar ag mae rhai'n ei feddwl, :Mi glywa' ac mi wela'r peth leiciwyf fy hun, :'Rwy'n o sydyn ar fy sawdl. : '''''Ifan.''''' Beth aeth rhwng Rinallt a chwithau 'rwan? : '''''Low.''''' Wel, o'th achos di 'roedd e'n erthychan, :Ac yn ysgowlio â mi, rhag ofn fy mod :Yn dirwyn it' ormod arian. : '''''Ifan.''''' ''Well, I don't care, I'll do'' or goreu; :Gwell i chwi, Mam, dd'od gyda fi adreu; :Cewch barch mewn henaint, hynod ddrych, :A lliwdeg wych ddilladau. : '''''Low.''''' Mae dy wraig di'n Saesnes, fy machgen cryno, :Ni fedraf fi siarad gair â hono. '''''Ifan.''''' Mi gadwaf forwyn deg ar dwyn, :At undeb mwyn, i'ch tendio. '''''Low.'''''Cadw imi forwyn, 'delwi byth i Lanfwrog, :Oni fyddaf drwy orchest, yn hen wraig ardderchog :Mi ga' ngolchi drwy sebon, rhag edrych yn shaby. :Oni fyddai gan laned ag unferch y leni. :Mewn dillad newyddion pan weddus ymwisgaf, :Bydd llawer o'm deutu'n rhyfeddu pwy fyddaf. :Mi ddof, mewn mawrhydi, yn ''Lady'' dew lydan, :Heb na byd nag yslafri, os peidia'i ag yelefrian. :Gan gael fy myd cystal, 'delwy fyth i'r castell, :Onid oes ynddwi, 'n ddiochel, gryn lawer o ddicheli :Awn adre ein deuwedd, rydwy'n deallt :Y gwnawn ni driniaeth ar dy frawd Rinallt. {{Right|[Exit}} </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> k5483vlv9nrz8xsw45yn6ouic396iy8 39361 39360 2022-08-23T17:55:28Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|ENTER MR. EVAN OFFEIRIAD}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> ::Eich bendith fy mam , 'rwyf fi'n ei ofyn . '''''Low.''''' Dyma ragor cynddeiriog rhwng dau blentyn, :Un yn ymostwng yma i mi, :A'r llall yn fy rhegi; O! rogun. '''''Ifan.''''' What was the matter, dear Mother? '''''Low.'''''O siarad Gymraeg, 'rwyf mewn natur hagar, :O ran dy frawd Rinallt, aeth yn waeth na draenog :I fygwth fy nghuro i'n annghrugarog. '''''Ifan.''''' ''O dear, Mother'', beth yw'r cythryfwl? '''''Low.''''' Nid wyf mor fyddar ag mae rhai'n ei feddwl, :Mi glywa' ac mi wela'r peth leiciwyf fy hun, :'Rwy'n o sydyn ar fy sawdl. '''''Ifan.''''' Beth aeth rhwng Rinallt a chwithau 'rwan? '''''Low.''''' Wel, o'th achos di 'roedd e'n erthychan, :Ac yn ysgowlio â mi, rhag ofn fy mod :Yn dirwyn it' ormod arian. '''''Ifan.''''' ''Well, I don't care, I'll do'' or goreu; :Gwell i chwi, Mam, dd'od gyda fi adreu; :Cewch barch mewn henaint, hynod ddrych, :A lliwdeg wych ddilladau. '''''Low.''''' Mae dy wraig di'n Saesnes, fy machgen cryno, :Ni fedraf fi siarad gair â hono. '''''Ifan.''''' Mi gadwaf forwyn deg ar dwyn, :At undeb mwyn, i'ch tendio. '''''Low.'''''Cadw imi forwyn, 'delwi byth i Lanfwrog, :Oni fyddaf drwy orchest, yn hen wraig ardderchog :Mi ga' ngolchi drwy sebon, rhag edrych yn shaby. :Oni fyddai gan laned ag unferch y leni. :Mewn dillad newyddion pan weddus ymwisgaf, :Bydd llawer o'm deutu'n rhyfeddu pwy fyddaf. :Mi ddof, mewn mawrhydi, yn ''Lady'' dew lydan, :Heb na byd nag yslafri, os peidia'i ag yelefrian. :Gan gael fy myd cystal, 'delwy fyth i'r castell, :Onid oes ynddwi, 'n ddiochel, gryn lawer o ddicheli :Awn adre ein deuwedd, rydwy'n deallt :Y gwnawn ni driniaeth ar dy frawd Rinallt. {{Right|[Exit}} </poem> |} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> r5k08puny22hrq7wqp47hwnz4pd0prq 104 20498 39313 2022-08-23T16:49:14Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Ran i'w Arglwydd ei hun, mae pob un lle bo, Yn sefyll neu syrthio'n serthaidd. Mae pawb wrth natur yn gyd-wastad. Fel y cauer pob genau rhag un derchafiad, Rhaid i bob un o dan eu baich, Gael eu codi gan fraich y Ceidwad. '''''Tom.''''' Wel gad ei chadw ar hyn o chwedel, A chanu penill wrth ymadael; Rhai safo'n llonydd yn eu lle, Cant glywed hoff eirie o ffarwel. </poem> |} {{c|YR EPILOGUE NEU'R DIWEDDGLO,</br>AR "MILLER'S KEY."}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> Y PUR wrandawyr diwyd sy'n hyfryd am fwynhau, Y cnoiad cil, egniad calon, o SION i'w brashau. Gobeithio am bawb weithian, yn 'r unfan yn ddiroch Nad ydyw dysg yn cymysg yma Fel taflu mana i'r moch; Chwi welsoch yma o hyd Ryw bynciau o ddull y byd, Yn dangos nad yw mawredd Heb gariad a thrugaredd, ond gwagedd oll i gyd; Mae tlodi hynod lun, Fel deddf yn rhwymo dŷn, Rhaid cael yn rhad fawrhydi, Neu weitho rhag tylodi, trwy boeni'n gaeth bob un. </poem> |} {{c|DIWEDD.}} {{c|JOHN JONES, ARGRAFFYDD, LLANRWST.}}<noinclude><references/></noinclude> bjrtluflxu6gaff36cj98tla7306m8q 39314 39313 2022-08-23T16:49:58Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Ran i'w Arglwydd ei hun, mae pob un lle bo, Yn sefyll neu syrthio'n serthaidd. Mae pawb wrth natur yn gyd-wastad. Fel y cauer pob genau rhag un derchafiad, Rhaid i bob un o dan eu baich, Gael eu codi gan fraich y Ceidwad. '''''Tom.''''' Wel gad ei chadw ar hyn o chwedel, A chanu penill wrth ymadael; Rhai safo'n llonydd yn eu lle, Cant glywed hoff eirie o ffarwel. </poem> |} {{c|YR EPILOGUE NEU'R DIWEDDGLO,</br>AR "MILLER'S KEY."}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Y PUR wrandawyr diwyd sy'n hyfryd am fwynhau, Y cnoiad cil, egniad calon, o SION i'w brashau. Gobeithio am bawb weithian, yn 'r unfan yn ddiroch Nad ydyw dysg yn cymysg yma Fel taflu mana i'r moch; Chwi welsoch yma o hyd Ryw bynciau o ddull y byd, Yn dangos nad yw mawredd Heb gariad a thrugaredd, ond gwagedd oll i gyd; Mae tlodi hynod lun, Fel deddf yn rhwymo dŷn, Rhaid cael yn rhad fawrhydi, Neu weitho rhag tylodi, trwy boeni'n gaeth bob un. </poem> |} {{c|DIWEDD.}} {{c|JOHN JONES, ARGRAFFYDD, LLANRWST.}}<noinclude><references/></noinclude> qeiz47x0tcwej4cx0nn0qatuch19x04 104 20499 39315 2022-08-23T16:55:08Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''Ifan.''''' Fy mam anwyl, rwyf fi'n dymuned, Cym'rwch amynedd, yn ol eich myned, 1 drin Rinalit ddrwg ei rôl; Dof ar eich ol, rhof chwaliad. Peth mawr yw rhediad a mawrhydi: Nid rhaid i ddedwydd ond ei eni. O lawenydd yma'n lân, Adroddaf gân sydd geny'. </poem> |} {{c|CAN AR RODNEY.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:310px" |<poem> Wrth weled y gwaith hylwydd Sy'n digwydd i bob dyn, Mae Offeiriadau mewn hoff rydyd, A gwynfyd mwy nag un; 'Does un gelfyddyd foddus Mor barchus yn y byd; Nag ysgafnach, drwy naws gefnog, O fraint arianeg fryd; Yr holl gwbl, ddwbl ddiben, "Madrodd dewrllais, medru darllen; Hawdd i ni, rhag poeni'n penan Brynu 'n gwaethaf o bregethau; Cawn o'r goreu gyr'edd anrhydedd, parch a rhól, Gyda'g arian, gwiwdeg yriad, Gwneir 'ffeiriad o ddyn ffôl. Rhaid bod i Ustus, bwriad ystyr, A Chounsellors enwog, a chlau synwyr, A chyfreithwyr, chwerw frathiad, Yn llawn dichell a bradychiad, A'u triniad yn taranu, Er hyny, gwneir mewn rhôl, Gyda'g arian, gwiwdeg yriad, &c. Rhaid i bob dull bywoliaeth Sy'n ngalwedigaeth dyn, Gym'ryd trwbwl fanwl fynych, I edrych arno ei hun. Nineu sydd a'n honor's Yn rhychors i bob rhai, A'r plwyfolion yn trafaelio, I'n tendio ni yn ein tai. Ni all Breninoedd, wiwfodd af'el, Na bon'ddigion byw'n ddiogel, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 3fwt2r7pte3enmcgfgregd9sn34kp10 39316 39315 2022-08-23T16:55:32Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''Ifan.''''' Fy mam anwyl, rwyf fi'n dymuned, Cym'rwch amynedd, yn ol eich myned, 1 drin Rinalit ddrwg ei rôl; Dof ar eich ol, rhof chwaliad. Peth mawr yw rhediad a mawrhydi: Nid rhaid i ddedwydd ond ei eni. O lawenydd yma'n lân, Adroddaf gân sydd geny'. </poem> |} {{c|CAN AR RODNEY.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wrth weled y gwaith hylwydd Sy'n digwydd i bob dyn, Mae Offeiriadau mewn hoff rydyd, A gwynfyd mwy nag un; 'Does un gelfyddyd foddus Mor barchus yn y byd; Nag ysgafnach, drwy naws gefnog, O fraint arianeg fryd; Yr holl gwbl, ddwbl ddiben, "Madrodd dewrllais, medru darllen; Hawdd i ni, rhag poeni'n penan Brynu 'n gwaethaf o bregethau; Cawn o'r goreu gyr'edd anrhydedd, parch a rhól, Gyda'g arian, gwiwdeg yriad, Gwneir 'ffeiriad o ddyn ffôl. Rhaid bod i Ustus, bwriad ystyr, A Chounsellors enwog, a chlau synwyr, A chyfreithwyr, chwerw frathiad, Yn llawn dichell a bradychiad, A'u triniad yn taranu, Er hyny, gwneir mewn rhôl, Gyda'g arian, gwiwdeg yriad, &c. Rhaid i bob dull bywoliaeth Sy'n ngalwedigaeth dyn, Gym'ryd trwbwl fanwl fynych, I edrych arno ei hun. Nineu sydd a'n honor's Yn rhychors i bob rhai, A'r plwyfolion yn trafaelio, I'n tendio ni yn ein tai. Ni all Breninoedd, wiwfodd af'el, Na bon'ddigion byw'n ddiogel, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> h318dafvgblkowav337haz1nxpe2lfs 39362 39316 2022-08-23T17:56:47Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''Ifan.''''' Fy mam anwyl, rwyf fi'n dymuned, Cym'rwch amynedd, yn ol eich myned, :I drin Rinalit ddrwg ei rôl; :Dof ar eich ol, rhof chwaliad. : :Peth mawr yw rhediad a mawrhydi: :Nid rhaid i ddedwydd ond ei eni. :O lawenydd yma'n lân, :Adroddaf gân sydd geny'. </poem> |} {{c|CAN AR RODNEY.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wrth weled y gwaith hylwydd Sy'n digwydd i bob dyn, Mae Offeiriadau mewn hoff rydyd, A gwynfyd mwy nag un; 'Does un gelfyddyd foddus Mor barchus yn y byd; Nag ysgafnach, drwy naws gefnog, O fraint arianeg fryd; Yr holl gwbl, ddwbl ddiben, "Madrodd dewrllais, medru darllen; Hawdd i ni, rhag poeni'n penan Brynu 'n gwaethaf o bregethau; Cawn o'r goreu gyr'edd anrhydedd, parch a rhól, Gyda'g arian, gwiwdeg yriad, Gwneir 'ffeiriad o ddyn ffôl. Rhaid bod i Ustus, bwriad ystyr, A Chounsellors enwog, a chlau synwyr, A chyfreithwyr, chwerw frathiad, Yn llawn dichell a bradychiad, A'u triniad yn taranu, Er hyny, gwneir mewn rhôl, Gyda'g arian, gwiwdeg yriad, &c. Rhaid i bob dull bywoliaeth Sy'n ngalwedigaeth dyn, Gym'ryd trwbwl fanwl fynych, I edrych arno ei hun. Nineu sydd a'n honor's Yn rhychors i bob rhai, A'r plwyfolion yn trafaelio, I'n tendio ni yn ein tai. Ni all Breninoedd, wiwfodd af'el, Na bon'ddigion byw'n ddiogel, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> 1wgkqgf1s575mahqbe8feqgpu0l21nq 39363 39362 2022-08-23T18:11:08Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> '''''Ifan.''''' Fy mam anwyl, rwyf fi'n dymuned, :Cym'rwch amynedd, yn ol eich myned, :I drin Rinalit ddrwg ei rôl; :Dof ar eich ol, rhof chwaliad. : :Peth mawr yw rhediad a mawrhydi: :Nid rhaid i ddedwydd ond ei eni. :O lawenydd yma'n lân, :Adroddaf gân sydd geny'. </poem> |} {{c|CAN AR RODNEY.}} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;width:400px" |<poem> Wrth weled y gwaith hylwydd Sy'n digwydd i bob dyn, Mae Offeiriadau mewn hoff rydyd, A gwynfyd mwy nag un; 'Does un gelfyddyd foddus Mor barchus yn y byd; Nag ysgafnach, drwy naws gefnog, O fraint arianeg fryd; Yr holl gwbl, ddwbl ddiben, "Madrodd dewrllais, medru darllen; Hawdd i ni, rhag poeni'n penan Brynu 'n gwaethaf o bregethau; Cawn o'r goreu gyr'edd anrhydedd, parch a rhól, Gyda'g arian, gwiwdeg yriad, Gwneir 'ffeiriad o ddyn ffôl. Rhaid bod i Ustus, bwriad ystyr, A Chounsellors enwog, a chlau synwyr, A chyfreithwyr, chwerw frathiad, Yn llawn dichell a bradychiad, A'u triniad yn taranu, Er hyny, gwneir mewn rhôl, Gyda'g arian, gwiwdeg yriad, &c. Rhaid i bob dull bywoliaeth Sy'n ngalwedigaeth dyn, Gym'ryd trwbwl fanwl fynych, I edrych arno ei hun. Nineu sydd a'n honor's Yn rhychors i bob rhai, A'r plwyfolion yn trafaelio, I'n tendio ni yn ein tai. Ni all Breninoedd, wiwfodd af'el, Na bon'ddigion byw'n ddiogel, </poem> |}<noinclude><references/></noinclude> pk5oif4e5vwhpbrgq002sx9c2zn2nla 104 20500 39398 2022-08-23T21:00:45Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Aeth Gwawl tua ei wlad, a threfnwyd y neuadd i Bwyll a'i wyr a gwŷr y llys hefyd. Ac eistedd wrth y byrddau a wnaethant; ac fel yr eisteddasant flwyddyn i'r nos honno, yr eisteddodd pawb yn awr. Bwyta ac yfed a wnaethant, a phriodwyd Pwyll â Rhianon. A thrannoeth, yn ieuenctid y dydd, Arglwydd," ebe Rhianon, "cyfod i fyny, a dechreu dawelu'r cerddorion, ac na omedd neb heddyw ar a fynno dda." "Hynny a wnaf fi yn llawen," ebe Pwyll, "heddyw a beunydd tra y parhao y wledd hon." Cyfododd Pwyll i fyny, a rhoddodd osteg i wahodd yr holl rai ddymunent ffafr a'r cerddorion i ymddangos, ac i fynegi iddynt y boddlonid pob un ohonynt wrth ei fodd a'i fympwy. Hynny a wnaethpwyd, a'r wledd honno a dreuliwyd, ac ni omeddwyd i neb ddim tra y parhaodd. A phan ddarfu y wledd, dywedodd Pwyll wrth Hefeydd,- Arglwydd, mi a gychwynaf yfory tua Dyfed, gyda dy gennad." Ie," ebe Hefeydd, "rhwydd hynt i ti, a dywed yr amser a'r adeg y del Rhianon ar dy ol." "Yn wir," ebe Pwyll, "ynghyd y cerddwn oddiyma." "Ai felly y mynni di, arglwydd?" ebe Hefeydd. "Ie, yn wir," ebe Pwyll. Cerddasant drannoeth tua Dyfed, a daethant i lys Arberth, a gwledd ddarparedig oedd yno iddynt. Daeth llawer o wyr a gwragedd goreu y wlad a'r etifeddiaeth i edrych amdanynt, ac ni adawodd Rhianon neb ohonynt heb roddi iddo rodd enwog,—naill ai o freichled, ai o fodrwy, ai o faen gwerthfawr. Llywodraethu y wlad yn llwyddiannus a wnaethant y flwyddyn honno, a'r ail. Ac yn y drydedd flwyddyn, dechreuodd gwŷr y wlad fod yn drwm eu bryd o weled<noinclude><references/></noinclude> s47htw1l3zkftl9qqafrze22plefjh1 39399 39398 2022-08-23T21:01:05Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Aeth Gwawl tua ei wlad, a threfnwyd y neuadd i Bwyll a'i wyr a gwŷr y llys hefyd. Ac eistedd wrth y byrddau a wnaethant; ac fel yr eisteddasant flwyddyn i'r nos honno, yr eisteddodd pawb yn awr. Bwyta ac yfed a wnaethant, a phriodwyd Pwyll â Rhianon. A thrannoeth, yn ieuenctid y dydd, Arglwydd," ebe Rhianon, "cyfod i fyny, a dechreu dawelu'r cerddorion, ac na omedd neb heddyw ar a fynno dda." "Hynny a wnaf fi yn llawen," ebe Pwyll, "heddyw a beunydd tra y parhao y wledd hon." Cyfododd Pwyll i fyny, a rhoddodd osteg i wahodd yr holl rai ddymunent ffafr a'r cerddorion i ymddangos, ac i fynegi iddynt y boddlonid pob un ohonynt wrth ei fodd a'i fympwy. Hynny a wnaethpwyd, a'r wledd honno a dreuliwyd, ac ni omeddwyd i neb ddim tra y parhaodd. A phan ddarfu y wledd, dywedodd Pwyll wrth Hefeydd,— Arglwydd, mi a gychwynaf yfory tua Dyfed, gyda dy gennad." Ie," ebe Hefeydd, "rhwydd hynt i ti, a dywed yr amser a'r adeg y del Rhianon ar dy ol." "Yn wir," ebe Pwyll, "ynghyd y cerddwn oddiyma." "Ai felly y mynni di, arglwydd?" ebe Hefeydd. "Ie, yn wir," ebe Pwyll. Cerddasant drannoeth tua Dyfed, a daethant i lys Arberth, a gwledd ddarparedig oedd yno iddynt. Daeth llawer o wyr a gwragedd goreu y wlad a'r etifeddiaeth i edrych amdanynt, ac ni adawodd Rhianon neb ohonynt heb roddi iddo rodd enwog,—naill ai o freichled, ai o fodrwy, ai o faen gwerthfawr. Llywodraethu y wlad yn llwyddiannus a wnaethant y flwyddyn honno, a'r ail. Ac yn y drydedd flwyddyn, dechreuodd gwŷr y wlad fod yn drwm eu bryd o weled<noinclude><references/></noinclude> o11sxj0bsgxp1ti77cbgzj77b1r1i9l 104 20501 39400 2022-08-23T21:06:11Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gŵr a garent gymaint a'u harglwydd, a'u brawdmaeth, yn ddi—etifedd. A dyfynnu y wlad atynt a wnaethant. A'r lle y daethant iddo oedd Preseleu, yn Nyfed. Arglwydd," ebe hwy, "ein hofn ni yw na bydd i ti etifedd o'r wraig sydd gyda thi. Ac wrth hynny cymer wraig arall, y bo etifedd i ti ohoni. Nid byth," ebe hwy, "y parhei di; a phe caret ti fod felly, nis dioddefwn ni gennyt." "Ie," ebe Pwyll, "nid hir eto yr ydym ynghyd; a llawer damwain a ddichon fod. Oedwch hyn â mi hyd ymhen y flwyddyn. A blwyddyn i'r amser hwn, down ynghyd; ac wrth eich cyngor y byddaf." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 29 crop).jpg|bawd|100px]] Pennwyd felly. Cyn pen y cwbl o'r flwyddyn, mab a aned iddo. Ac yn Arberth y ganed. A'r nos y ganed ef dygwyd gwragedd i wylied y mab a'i fam. A beth wnaeth y gwragedd ond cysgu, a mam y mab, Rhianon. Ac yr oedd chwech o wragedd yn yr ystafell. Gwylio a wnaethant yn wir dalm o'r nos, ond cyn hanner nos cysgu a wnaeth pob un ohonynt, a thua'r plygain deffro. A phan ddeffroasant, edrychasant ar y lle y dodasant y mab,—ac nid oedd dim ohono Och!" ebe un o'r gwragedd, "fe golles y mab." Ie," ebe un arall, "a dial bychan fuasai ein llosgi ni, neu ein dienyddio, am golli y mab." "A oes," ebe un o'r gwragedd, gyngor yn y byd inni ? Oes," ebe un arall, "mi a wn gyngor da." "Beth yw hynny ?" ebe hwy. "Y mac yma ast," ebe hi, a chenawon ganddi. Lladdwn rai o'r cenawon ac irwn wyneb Rhianon â'r gwaed, a'i dwylaw; a bwriwn yr esgyrn ger ei bron. A<noinclude><references/></noinclude> 7mpsxlxoazgh9xxlyv77afrnedwiuad 104 20502 39401 2022-08-23T21:09:29Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>thaerwn arni ei hun ddifetha y mab. Ac oni fydd ein llw ni ein chwech yn gadarnach na'i gair hi ei hun?" Ac ar y cyngor hwnnw y trigiasent. Tua'r dydd deffrodd Rhianon, a dywedodd,— "Wragedd," ebe hi, "lle mae'r mab?" "Arglwyddes," ebe hwy, "na ofyn i ni am y mab. Nid oes o honom ni ond cleisiau ac ôl dyrnodiau wedi ymdaro â thi. Ni welsom ni erioed wraig yn meddu'r fath nerth a thydi. Ni thyciodd i ni ymryson yn dy erbyn. Fe ddinistriaist dy fab dy hun. Na hawlia ef gennym ni." "Ha druain," ebe Rhianon, "yr Arglwydd Dduw a ŵyr bob peth, na roddwch anwiredd arnaf. Y Duw a ŵyr bob peth a ŵyr fod hynny'n anwiredd. Ac os ofn sydd arnoch, yn wir, mi a'ch amddiffynnaf." "Yn sicr," ebe hwythau, "ni adawn ni ddrwg ddod arnom ein hunain er dyn yn y byd." "O druain," ebe hithau, "ni chewch un drwg er dywedyd y gwirionedd." Ond er a ddywedai hi, yn deg ac yn druan, ni chai ond yr un ateb gan y gwragedd. Ar hynny, cododd Pwyll Pen Annwn a'i deulu a'i luoedd. A chelu y ddamwain honno ni allwyd. I'r wlad yr aeth y chwedl, a phawb o'r gwŷr—da a'i clybu. A daethant i gyd at Bwyll i erchi iddo ysgar a'i wraig, am gyflafan mor anweddus ag a wnaethai. Atebodd Pwyll nad oedd ganddynt hwy achos i wneud iddo ysgar a'i wraig, namyn am na byddai ganddi blant. "Plant, mi a wn sydd ganddi," ebe Pwyll, "ac nid ysgaraf â hi. Os gwnaeth gam, cymered ei phennyd amdano." Galwodd Rhianon ati athrawon a doethion, a chan fod yn well ganddi gymryd ei phennyd nac ymdaeru â'r gwragedd, ei phennyd a gymerodd. A'r pennyd ddodwyd<noinclude><references/></noinclude> ain4likp02wdodaeg5bs6ym9409q8ak 104 20503 39402 2022-08-23T21:15:09Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>arni oedd, bod yn y llys hwnnw yn Arberth hyd ymhen y saith mlynedd. Wrth y porth yr oedd esgynfaen; ac yr oedd yn rhaid iddi eistedd gerllaw hwnnw beunydd, a dweyd yr holl hanes wrth bawb ar a ddelai, os tebygai na wyddent yr hanes o'r blaen, a chynnig dwyn pob ymwelwr ac estron ar ei chefn i'r llys. A damwain y gadawai neb iddi ei ddwyn. Ac felly treulio talm o'r flwyddyn a wnaeth. Ac yn yr amser hwnnw yr oedd Teyrnion Twrf Fliant yn arglwydd ar Went Iscoed. A'r gŵr goreu yn y byd oedd. Ac yn y tŷ yr oedd caseg, ac nid oedd yn ei deyrnas farch na chaseg decach na hi. A phob nos Calanmai deuai ag ebol bach, ac ni wyddai neb beth a ddeuai o'r ebol. Ac un noswaith ymddiddanodd Teyrnion â'i wraig. "Ha wraig, llibin ydym yn cadw epil ein caseg heb gaffael yr un ohonynt." "Beth a ellir wrth hynny?" ebe hi. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 31 crop).jpg|bawd|100px]] "Yn wir," ebe ef, "nos Galanmai yw heno, a mynnaf wybod beth sydd yn dwyn yr ebolion." Parodd ddodi'r gaseg mewn tŷ. Gwisgodd yntau arfau am dano, a dechreuodd wylio'r nos. Ac ar y cyfnos daeth y gaseg ag ebol mawr a hardd, yr hwn a safodd ar ei draed yn y fan. Cododd Teyrnion i edrych ar faint yr ebol. Ac fel yr oedd yn edrych felly, fe glywai dwrf mawr. Ac ar ol y twrf, dyma grafanc yn dod trwy ffenestr ar y tŷ, ac yn ymafael â'r ebol ger ei fwng. Tynnodd Teyrnion ei gleddyf, a tharawodd y fraich wrth y penelin ymaith, fel yr oedd darn o'r fraich a'r ebol ganddo i mewn. Ar hynny, clywai dwrf a therfysg. Agor y drws a wnaeth a rhuthro ar ol y twrf. Ni welai beth oedd yn gwneud y twrf gan dywylled y nos. Rhuthrodd ar ei ol, gan ymlid. A daeth i'w gof iddo<noinclude><references/></noinclude> 57wnrsizs7j88vzt30kgecki1yo8c3d 104 20504 39403 2022-08-23T21:18:07Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>adael y drws yn agored. Dychwel a wnaeth. Ac wrth y drws wele fab bychan yn ei grud, wedi troi llen o bali am dano. Cymerodd y mab bychan ato, ac yr oedd yn fachgen cryf o'r oed oedd arno. Dododd gaead ar y drws, ac aeth i'r ystafell lle yr oedd ei wraig. Arglwyddes," ebe ef, "ai cysgu yr wyt ti?" Nage, Arglwydd," ebe hi, "mi a gysgais, a phan ddaethost ti i mewn, mi a ddeffroais." "Y mae yma fab i ti," ebe ef, "os mynni un na fu erioed i ti." 'Arglwydd," ebe hi, "dywed fel y bu." Mynegodd Teyrnion yr holl hanes wrthi. "Pa fath wisg sydd am y mab?" ebe hi. "Llen o bali," ebe yntau. "Mab i ddynion mwyn yw felly," ebe hithau. Bedyddiwyd y mab yn ol yr arferiad yno, a'r enw roddwyd arno oedd Gwri Wallt Euryn; gan fod hynny o wallt oedd ar ei ben cyn felyned a'r aur. Meithrin y mab yn y llys a wnawd nes oedd yn flwydd; a chyn ei flwydd yr oedd yn cerdded yn gryf, a mwy oedd na baban teirblwydd fyddai mawr ei dwf a'i faint. Yr ail flwyddyn yr oedd gymaint a mab chwe blwydd, a chyn pen y bedwaredd, ceisiai ennill y gweision er mwyn iddo gael tywys y meirch i'r dwfr. Arglwydd," ebe ei wraig wrth Deyrnion, "lle mae yr ebol achubaist y nos y cefaist y mab?" "Mi a'i rhoddais i weision y meirch, ac erchais iddynt ofalu amdano." Onid da i ti, arglwydd," ebe hi, "ei dorri i lawr a'i roddi i'r mab, canys y nos y cefaist y mab y ganed yr ebol, ac yr achubaist ef?" "Nid wyf yn erbyn hynny," ebe Teyrnion, "mi a adawaf i ti ei roddi iddo." Da, arglwydd," ebe hi, "mi a'i rhoddaf." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> t30codkh9vwa65953jk6546tc636jhs 104 20505 39404 2022-08-23T21:21:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'Yna y rhodded y march i'r mab, a daeth hi at weision yr ystabl, a gweision y meirch, i orchymyn iddynt ofalu am y march, a'i fod yn hywedd erbyn y delai y mab i'w farchogaeth. Yng nghanol yr helyntion hyn, clywsant newyddion rhyfedd am Rianon a'i phennyd. Oherwydd yr hyn oedd Teyrnion wedi ei ddarganfod, ymwrandawodd â'r hanes, ac ymofynnodd yn barhaus, nes iddo glywed, gan amlder y lliaws ddelai i'r llys, fynychu cwyno dr... proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yna y rhodded y march i'r mab, a daeth hi at weision yr ystabl, a gweision y meirch, i orchymyn iddynt ofalu am y march, a'i fod yn hywedd erbyn y delai y mab i'w farchogaeth. Yng nghanol yr helyntion hyn, clywsant newyddion rhyfedd am Rianon a'i phennyd. Oherwydd yr hyn oedd Teyrnion wedi ei ddarganfod, ymwrandawodd â'r hanes, ac ymofynnodd yn barhaus, nes iddo glywed, gan amlder y lliaws ddelai i'r llys, fynychu cwyno druaned oedd damwain Rhianon a'i chosb. Meddyliodd Teyrnion lawer am hyn, gan edrych ar y mab yn graff, a chredai oddiwrth ei wynepryd na welsai erioed fab a thad cyn debyced i'w gilydd a'r mab hwn a Phwyll Pen Annwn. Yr oedd yn adnabod Pwyll yn dda, canys bu cyn hynny yn un o'i wŷr. Ac wedi hynny, gofidio a wnaeth am gadw'r mab, ac yntau yn gwybod mai mab gŵr arall oedd. A phan gafodd hamdden gyntaf gyda'i wraig, mynegodd iddi nad iawn iddynt hwy oedd cadw y mab a gadael cymaint poen ar wraig mor dda a Rhianon, o achos hynny, a'r mab yn fab i Bwyll Pen Annwn. A gwraig Teyrnien a gytunodd anfon y mab i Bwyll. A thri pheth, arglwydd," ebe hi, a gawn ni am hynny, diolch ac elusen am ollwng Rhianon o'r boen y mae ynddi,—diolch gan Bwyll am feithrin ac adfer ei fab, a'r trydydd peth,—os mai gŵr mwyn fydd y mab, mab maeth i ni fydd, a'r goreu a allo fyth a wna i ni." A phenderfynasant felly. Drannoeth trefnodd Teyrnion ei farchogion, ef yn drydydd, a'r mab yn bedwerydd farchog, ar y march a roddasid iddo gan Deyrnion, ac aethant tuag Arberth, ac ni buont yn hir yn cyrraedd yno. A phan ddaethant i ymyl y llys, hwy a welent Rianon yn eistedd yn ymyl yr esgyn—faen. A phan oeddynt gyferbyn â hi, dywedodd,— {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ogyei6i7cxphqh3zpppsia9k4eyez3a 39405 39404 2022-08-23T21:21:55Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yna y rhodded y march i'r mab, a daeth hi at weision yr ystabl, a gweision y meirch, i orchymyn iddynt ofalu am y march, a'i fod yn hywedd erbyn y delai y mab i'w farchogaeth. Yng nghanol yr helyntion hyn, clywsant newyddion rhyfedd am Rianon a'i phennyd. Oherwydd yr hyn oedd Teyrnion wedi ei ddarganfod, ymwrandawodd â'r hanes, ac ymofynnodd yn barhaus, nes iddo glywed, gan amlder y lliaws ddelai i'r llys, fynychu cwyno druaned oedd damwain Rhianon a'i chosb. Meddyliodd Teyrnion lawer am hyn, gan edrych ar y mab yn graff, a chredai oddiwrth ei wynepryd na welsai erioed fab a thad cyn debyced i'w gilydd a'r mab hwn a Phwyll Pen Annwn. Yr oedd yn adnabod Pwyll yn dda, canys bu cyn hynny yn un o'i wŷr. Ac wedi hynny, gofidio a wnaeth am gadw'r mab, ac yntau yn gwybod mai mab gŵr arall oedd. A phan gafodd hamdden gyntaf gyda'i wraig, mynegodd iddi nad iawn iddynt hwy oedd cadw y mab a gadael cymaint poen ar wraig mor dda a Rhianon, o achos hynny, a'r mab yn fab i Bwyll Pen Annwn. A gwraig Teyrnien a gytunodd anfon y mab i Bwyll. A thri pheth, arglwydd," ebe hi, a gawn ni am hynny, diolch ac elusen am ollwng Rhianon o'r boen y mae ynddi,—diolch gan Bwyll am feithrin ac adfer ei fab, a'r trydydd peth,—os mai gŵr mwyn fydd y mab, mab maeth i ni fydd, a'r goreu a allo fyth a wna i ni." A phenderfynasant felly. Drannoeth trefnodd Teyrnion ei farchogion, ef yn drydydd, a'r mab yn bedwerydd farchog, ar y march a roddasid iddo gan Deyrnion, ac aethant tuag Arberth, ac ni buont yn hir yn cyrraedd yno. A phan ddaethant i ymyl y llys, hwy a welent Rianon yn eistedd yn ymyl yr esgyn—faen. A phan oeddynt gyferbyn â hi, dywedodd,— {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 45gy2ls3j0rth50hny9ifvqlnr1jale 39406 39405 2022-08-23T21:26:32Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yna y rhodded y march i'r mab, a daeth hi at weision yr ystabl, a gweision y meirch, i orchymyn iddynt ofalu am y march, a'i fod yn hywedd erbyn y delai y mab i'w farchogaeth. Yng nghanol yr helyntion hyn, clywsant newyddion rhyfedd am Rianon a'i phennyd. Oherwydd yr hyn oedd Teyrnion wedi ei ddarganfod, ymwrandawodd â'r hanes, ac ymofynnodd yn barhaus, nes iddo glywed, gan amlder y lliaws ddelai i'r llys, fynychu cwyno druaned oedd damwain Rhianon a'i chosb. Meddyliodd Teyrnion lawer am hyn, gan edrych ar y mab yn graff, a chredai oddiwrth ei wynepryd na welsai erioed fab a thad cyn debyced i'w gilydd a'r mab hwn a Phwyll Pen Annwn. Yr oedd yn adnabod Pwyll yn dda, canys bu cyn hynny yn un o'i wŷr. Ac wedi hynny, gofidio a wnaeth am gadw'r mab, ac yntau yn gwybod mai mab gŵr arall oedd. A phan gafodd hamdden gyntaf gyda'i wraig, mynegodd iddi nad iawn iddynt hwy oedd cadw y mab a gadael cymaint poen ar wraig mor dda a Rhianon, o achos hynny, a'r mab yn fab i Bwyll Pen Annwn. A gwraig Teyrnien a gytunodd anfon y mab i Bwyll. A thri pheth, arglwydd," ebe hi, a gawn ni am hynny, diolch ac elusen am ollwng Rhianon o'r boen y mae ynddi,—diolch gan Bwyll am feithrin ac adfer ei fab, a'r trydydd peth,—os mai gŵr mwyn fydd y mab, mab maeth i ni fydd, a'r goreu a allo fyth a wna i ni." A phenderfynasant felly. Drannoeth trefnodd Teyrnion ei farchogion, ef yn drydydd, a'r mab yn bedwerydd farchog, ar y march a roddasid iddo gan Deyrnion, ac aethant tuag Arberth, ac ni buont yn hir yn cyrraedd yno. A phan ddaethant i ymyl y llys, hwy a welent Rianon yn eistedd yn ymyl yr esgyn-faen. A phan oeddynt gyferbyn â hi, dywedodd,— {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 20k2dfn0hjkmx6chlgmz0q0pjns91bp 104 20506 39407 2022-08-23T21:30:49Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Ha, unben, nac ewch ymhellach, mi a ddygaf bob un ohonoch hyd y llys. A hynny yw fy mhennyd am ladd fy mab fy hun a'i ddifetha." "Ha, wraig dda," ebe Teyrnion, "ni thebygaf y cymer un ohonom i ti ei ddwyn." "Cymered a fynno," ebe y mab, "ni chymeraf fi." "Yn wir, enaid," ebe Teyrnion, "ni chymerwn ninnau." Aethant i'r llys, a derbyniwyd hwy gyda llawenydd mawr. Ac yn dechreu cynnal gwledd yr oeddynt yn y llys. Yr oedd Pwyll newydd ddod adref o gylchu Dyfed. I'r neuadd yr aethant i ymolchi, a llawen fu Pwyll wrth Deyrnion. Eisteddai Teyrnion rhwng Pwyll a Rhianon, a'r ddau gydymaith uwch law Pwyll, a'r mab rhyngddynt. Wedi darfod bwyta, a dechreu y gyfeddach, dechreuasant ymddiddan. A'r ymddiddan fu gan Deyrnion oedd, mynegi yr holl hanes am y gaseg ac am y mab, fel y bu y mab ar eu harddelw hwy,— Teyrnion a'i wraig,——ac fel y magasent ef. "Ac a weli di yna dy fab, arglwyddes?" ebe Teyrnion," a phwy bynnag ddywedodd anwiredd arnat, cam a wnaeth; a minnau, pan glywais y gofid a fu arnat, trwm fu gennyf, a gofidio a wnaethum. Ac nid wyf yn tebygu fod yma neb o'r nifer hwn oll nad adnabo fod y mab yn fab i Bwyll." "Nid oes neb," ebe pawb, "nad yw ddiau ganddo hynny." "Yn wir," ebe Rhianon, "amser esgor fy mhryder i a ddaeth, os gwir hynny." Arglwyddes," ebe Pendaran Dyfed, "da y gelwaist di dy fab Pryderi, a goreu y gwedda iddo,—Pryderi fab Pwyll Pen Annwn.' Edrychwch," ebe Rhianon, "nad gwell y gwedda ei enw ei hun iddo." "Beth yw ei enw?" ebe Pendaran Dyfed. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> e8gii4gmbatmhvw2rw885hfd7n3dobq 104 20507 39408 2022-08-23T21:33:27Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Gwri Wallt Euryn y galwasom ni ef.' Pryderi," ebe Pendaran, "fydd ei enw ef." "Iawnaf yw hynny," ebe Pwyll, "cymryd enw y bachgen oddiwrth y gair ddywedodd ei fam pan gafodd lawen chwedl am dano." Ac felly y galwyd ef Pryderi. "Teyrnion," ebe Pwyll, "Duw a dalo i ti am feithrin y mab hyd yr awr hon. Ac iawn yw iddo yntau, os bydd ŵr mwyn, dalu i ti." "Arglwydd," ebe Teyrnion, "nid oes neb yn y byd yn fwy ei galar ar ei ol na'r wraig a'i magod ef. Ac iawn yw iddo gofio yr hyn a wnaeth fy ngwraig a finnau iddo." Yn wir," ebe Pwyll, "tra y byddaf byw ac y gallwyf gynnal fy eiddo fy hun, mi a'th gynhaliaf di a'th gyfoeth. Pan ddaw ef i'm lle, iawnach fydd iddo ef dy gynnal nac i mi. Ac os boddlon gennyt ti a'r gwŷr-da, rhoddwn ef ar faeth i Bendaran Dyfed o hyn allan, fel y megaist di ef hyd yn awr. A byddwch chwithau gyfeillion a thadmaethau iddo." Cyngor iawn," ebe pawb, "yw hynny." Yna rhodded y mab i Bendaran Dyfed, ac aeth gwŷr-da y wlad gydag ef. Cychwynnodd Teyrnion Twrf Fliant a'i gymdeithion tua'i wlad mewn cariad a llawenydd; ac nid oedd neb heb gynnig iddo y tlysau tecaf, a'r meirch goreu, a'r cŵn hoffaf, ond ni fynnai ef ddim. Magwyd Pryderi fab Pwyll Pen Annwn yn ymgeleddus, fel y dylasid, hyd nes y daeth y gŵr ieuanc harddaf a thecaf, a'r goreu ymhob camp dda oedd yn y deyrnas. Felly y treuliasant flwyddyn, a blynyddoedd, nes y daeth terfyn ar hoedl Pwyll Pen Annwn ac y bu farw. A theyrnasodd Pryderi ar saith gantref Dyfed yn llwyddiannus, a hoff oedd gan ei ddeiliaid a phawb o'i<noinclude><references/></noinclude> tpzhw0k8olpv2fz1486bopo3xgqrdm4 104 20508 39409 2022-08-23T21:34:33Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>amgyleh. Ar ol hyn unodd dri chantref Ystrad Tywi â phedwar cantref Ceredigion, a gelwir y rhai hynny saith gantref Seisyllwch. Ac yn cynyddu ei deyrnas felly y bu Pryderi fab Pwyll Pen Annwn hyd nes y daeth i'w fryd briodi. A'r wraig a fynnodd oedd Cicfa ferch Wyn Gohoew fab Gloew Wallt Lydan, fab Casnar Wledig, un o bendefigion yr ynys hon. Ac felly y terfyna y gaine hon o'r Mabinogion. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> a54mo0dvbcov78p5bzi9fjgxzumezze 104 20509 39410 2022-08-23T21:35:53Z AlwynapHuw 1710 /* Without text */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 20510 39411 2022-08-23T21:38:09Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 38 crop).jpg|canol|600px]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> bzshk6l9g2i1xzk5mpzpk3qpo05gnmj 104 20511 39413 2022-08-23T21:46:37Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|<big><big>Branwen Ferch Llyr</big></big> {{c|—————♦♦—————}} {{c|<big>DYMA YR AIL GAINC O'R MABINOGI</big>}} BENDIGAID Fran, fab Llyr, oedd frenin coronog ar yr ynys a gwisgai goron Llundain. Brynhawn-gwaith yr oedd yn Harlech yn Ardudwy, mewn llys iddo; ac yn eistedd yr oeddynt ar garreg Harlech uwchben y weilgi. A Manawyddan fab Llyr, ei frawd, oedd gydag ef, a dau frodyr o'r un fam ag ef, Nisien ac Efnisien,—a gwŷr-da eraill, fel y gweddai o gylch brenin. Yr oedd y ddau frawd yn feibion i Euroswydd, ond yr oeddynt o'r un fam ag yntau, sef Penardim ferch Beli fab Mynogan. A'r naill o'r gwŷr ieuainc hynny oedd dda,— ef a barai dangnefedd rhwng ei deulu pan y byddent lidiocaf, a Nisien oedd hwnnw. Y llall a barai ymladd rhwng y ddau frawd pan yr ymgarent. Ac fel yr oeddynt yn eistedd felly, hwy a welent dair llong ar ddeg yn dyfod o ddehau'r Iwerddon, ac yn cyrchu tuag atynt, a nofio'n dawel a chyflym yr oeddynt,—y gwynt o'u hol yn eu neshau'n ebrwydd tuag atynt. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 39 crop).jpg|bawd|100px]] "Mi a welaf longau draw," ebe'r brenin, "yn dyfod yn ebrwydd tua'r tir. Erchwch i wyr y llys wisgo am danynt, a myned i edrych pa feddwl yw yr eiddynt." Y gwŷr a wisgasant amdanynt, ac a nesasant i waered atynt. Wedi gweled y llongau o agos, diau oedd ganddynt na welsent longau cyweiriach eu dull na hwy.<noinclude><references/></noinclude> cwn5rc49it9wkh8m34wxznsk9nmbhfj 39414 39413 2022-08-23T21:47:00Z AlwynapHuw 1710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|<big><big>Branwen Ferch Llyr</big></big>}} {{c|—————♦♦—————}} {{c|<big>DYMA YR AIL GAINC O'R MABINOGI</big>}} BENDIGAID Fran, fab Llyr, oedd frenin coronog ar yr ynys a gwisgai goron Llundain. Brynhawn-gwaith yr oedd yn Harlech yn Ardudwy, mewn llys iddo; ac yn eistedd yr oeddynt ar garreg Harlech uwchben y weilgi. A Manawyddan fab Llyr, ei frawd, oedd gydag ef, a dau frodyr o'r un fam ag ef, Nisien ac Efnisien,—a gwŷr-da eraill, fel y gweddai o gylch brenin. Yr oedd y ddau frawd yn feibion i Euroswydd, ond yr oeddynt o'r un fam ag yntau, sef Penardim ferch Beli fab Mynogan. A'r naill o'r gwŷr ieuainc hynny oedd dda,— ef a barai dangnefedd rhwng ei deulu pan y byddent lidiocaf, a Nisien oedd hwnnw. Y llall a barai ymladd rhwng y ddau frawd pan yr ymgarent. Ac fel yr oeddynt yn eistedd felly, hwy a welent dair llong ar ddeg yn dyfod o ddehau'r Iwerddon, ac yn cyrchu tuag atynt, a nofio'n dawel a chyflym yr oeddynt,—y gwynt o'u hol yn eu neshau'n ebrwydd tuag atynt. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 39 crop).jpg|bawd|100px]] "Mi a welaf longau draw," ebe'r brenin, "yn dyfod yn ebrwydd tua'r tir. Erchwch i wyr y llys wisgo am danynt, a myned i edrych pa feddwl yw yr eiddynt." Y gwŷr a wisgasant amdanynt, ac a nesasant i waered atynt. Wedi gweled y llongau o agos, diau oedd ganddynt na welsent longau cyweiriach eu dull na hwy.<noinclude><references/></noinclude> pfj091x9hjxyytno8y7e73jm7gomvwa 104 20512 39415 2022-08-23T21:57:11Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Baneri têg gweddus o bali oedd arnynt. Ac ar hynny dacw un o'r llongau yn rhagflaenu y rhai eraill, a gwelent godi tarian yn uwch na bwrdd y llong,--a swch y darian i fyny yn arwydd tangnefedd. A neshaodd y gwŷr atynt fel yr ymglywent ymddiddan. Bwrw badau allan a wnaethant hwythau, a neshau tua'r tir, a chyfarch gwell i'r brenin. Y brenin a'i clywai hwythau o'r lle yr oedd ar garreg uchel uwch eu pen. "Duw a roddo dda i chwi," ebe ef, "a chroesaw i chwi. Pwy biau y nifer llongau hyn, a phwy sydd bennaf arnynt hwy? 66 Arglwydd," ebe hwy, " Matholwch, brenin Iwerddon sydd yma, ac ef biau y llongau." 46 Beth," ebe'r brenin, "a fynnai ef? A fyn ef ddyfod i'r tir ? 23 "Na fyn, arglwydd," ebe hwy, "cennad yw atat hyd oni cheiff ei neges.' "Pa ryw neges yw yr eiddo ef ? " ebe'r brenin. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 40 crop).jpg|chwith|bawd|100px]] "Mynnu ymgyfathrachu â thydi, arglwydd," meddent, "i ofyn Branwen ferch Llyr y daeth ef. Ac os da gennyt ti, ef a fyn uno Ynys y Cedyrn a'r Iwerddon i gyd, fel y byddont gadarnach." "Ie," ebe yntau, "deued i'r tir, a chyngor a gymerwn ninnau am hynny." A'r ateb hwnnw a aeth ato ef. "Minnau a af yn llawen," ebe ef. Daeth i'r tir, a llawen fuwyd wrtho. A chydgyfarfod mawr fu yn y llys y nos honno rhwng ei wyr ef a gwŷr y llys. Drannoeth cymerwyd cyngor yn y lle, ac yn y cyngor hwnnw penderfynwyd rhoddi Branwen i Fatholwch; a hi oedd drydedd prif riain yr ynys hon,— tecaf morwyn yn y byd oedd hi. A phenderfynwyd priodi yn Aberffraw, ac i'r lluoedd hynny gychwyn oddiyno a chyrchu tuag Aberffraw,—Matholwch a'i<noinclude><references/></noinclude> 1txjvwobc6d6zio8k2cirt3shyqg7mn 39416 39415 2022-08-23T21:58:49Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Baneri têg gweddus o bali oedd arnynt. Ac ar hynny dacw un o'r llongau yn rhagflaenu y rhai eraill, a gwelent godi tarian yn uwch na bwrdd y llong,—a swch y darian i fyny yn arwydd tangnefedd. A neshaodd y gwŷr atynt fel yr ymglywent ymddiddan. Bwrw badau allan a wnaethant hwythau, a neshau tua'r tir, a chyfarch gwell i'r brenin. Y brenin a'i clywai hwythau o'r lle yr oedd ar garreg uchel uwch eu pen. "Duw a roddo dda i chwi," ebe ef, "a chroesaw i chwi. Pwy biau y nifer llongau hyn, a phwy sydd bennaf arnynt hwy? Arglwydd," ebe hwy, "Matholwch, brenin Iwerddon sydd yma, ac ef biau y llongau." Beth," ebe'r brenin, "a fynnai ef? A fyn ef ddyfod i'r tir ? "Na fyn, arglwydd," ebe hwy, "cennad yw atat hyd oni cheiff ei neges." "Pa ryw neges yw yr eiddo ef?" ebe'r brenin. "Mynnu ymgyfathrachu â thydi, arglwydd," meddent, "i ofyn Branwen ferch Llyr y daeth ef. Ac os da gennyt ti, ef a fyn uno Ynys y Cedyrn a'r Iwerddon i gyd, fel y byddont gadarnach." "Ie," ebe yntau, "deued i'r tir, a chyngor a gymerwn ninnau am hynny." A'r ateb hwnnw a aeth ato ef. Fel ceis- iodd brenin Iwerddon. "Minnau a af yn llawen," ebe ef. Daeth i'r tir, a llawen fuwyd wrtho. A chyd- gyfarfod mawr fu yn y llys y nos honno rhwng ei wyr ef a gwŷr y llys. Drannoeth cymerwyd cyngor yn y lle, ac yn y cyngor hwnnw penderfynwyd rhoddi Branwen i Fatholwch; a hi oedd drydedd prif riain yr ynys hon,---- tecaf morwyn yn y byd oedd hi. A phenderfynwyd priodi yn Aberffraw, ac i'r lluoedd hynny gychwyn oddiyno a chyrchu tuag Aberffraw,-Matholwch a'i<noinclude><references/></noinclude> 64gowf4rjznkgwipz7v16r39hzlrirg 104 20513 39417 2022-08-23T21:59:34Z AlwynapHuw 1710 /* Without text */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 20514 39418 2022-08-23T22:01:44Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 58 crop).jpg|canol|600px]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> po7hcdt26skrodrw72ojaufj8s4gvl4 104 20515 39419 2022-08-23T22:02:59Z AlwynapHuw 1710 /* Without text */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 20516 39420 2022-08-23T22:05:35Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 76 crop).jpg|canol|600px]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> i7x751bacn465d8v8d5xxae60qjtuxb 104 20517 39425 2022-08-23T22:36:13Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>luoedd yn ei longau, a Bendigaid Fran a'i luoedd yntau ar hyd y tir. Yn Aberffraw, dechreu y wledd ac eistedd a wnaethant. Ac fel hyn yr eisteddasant,—Brenin Ynys y Cedyrn, a Manawyddan fab Llyr ar un tu, a Matholwch ar y tu arall, a Branwen ferch Llyr gydag ef. Nid mewn tŷ yr oeddynt, ond mewn pebyll, yr oedd Bendigaid Fran yn rhy fawr i'r un tŷ ei gynnwys. Dilyn y gyfeddach a wnaethant ag ymddiddan. A phan welsant fod yn well iddynt gymryd hun na dilyn y gyfeddach, i gysgu yr aethant. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 41 crop 1).jpg|bawd|100px]] A thrannoeth cyfodi a wnaeth pawb o nifer y llys, a'r swyddwyr a ddechreuasant drefnu am raniad y meirch â'r gweision, a'u rhannu a wnaethant ymhob cyfair hyd y môr. Ac ar hynny, ddyddgwaith, wele Efnisien, y gŵr anhangnefeddus y dywedasom ni uchod, yn dyfod i lety meirch Matholwch, a gofyn a wnaeth pwy oedd biau y meirch. "Meirch Matholwch, brenin Iwerddon, yw y rhai hyn," ebe hwy. "Beth a wnant hwy yma?" ebe ef. "Yma y mae brenin Iwerddon,—priododd Franwen dy chwaer, a'i feirch ef yw y rhai hyn." "Ai felly y gwnaethant â morwyn gystal a honno, ac yn chwaer i minnau? Ei rhoddi heb fy nghennad i? Ni allent hwy roddi dirmyg mwy arnaf na hyn." ebe ef. [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 41 crop 2).jpg|bawd|100px]] Ac yn hynny gwanodd dan y meirch, a thorrodd eu gweflau wrth eu dannedd, a'u clustiau wrth eu pennau, a'u rhawn wrth eu cefn. A'r lle ni chai graff ar yr amrantau, y torrai hwynt hyd at yr asgwrn. A gwnaeth anffurf ar y meirch felly, hyd nad oeddynt o ddim defnydd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> r7kf3akhb7eocrs2295y8rsqvwbuy8f 104 20518 39426 2022-08-23T22:39:29Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y newydd a ddaeth at Fatholwch, yn dywedyd am anffurfio'r meirch a'u difetha hyd nad oedd dim mwyniant a ellid ohonynt. "Ie, arglwydd," ebe un, "dy waradwyddo a wnaethpwyd, a hynny a fynnir wneud iti." "Dioer, rhyfedd yw gennyf, os fy ngwaradwyddo a fynnent, iddynt roddi morwyn o haniad mor uchel a chyn anwyled gan ei chenedl ag a roddasant i mi." Arglwydd," ebe un arall, "ti a weli mai hyn yw eu hamcan, ac nid oes dim iti wneud ond cyrchu tua'th longau." Ar hynny, gorchymyn ei longau a wnaeth. Y newydd a ddaeth at Fendigaid Fran fod Matholweh yn gadael y llys heb ofyn cennad. A chenhadau a aeth i ofyn iddo paham y gwnai hynny; sef y cenhadau a aeth, Iddig fab Anarawc ac Efeydd Hir. Y gwŷr hyn a'i goddiweddodd, ac a ofynasant iddo pa ddarpar oedd yr eiddo, ac o achos beth yr oedd yn myned ymaith. "Yn wir," ebe yntau," pe gwypwn, ni ddeuwn yma. Cwbl waradwydd a gefais,—ni fu taith neb yn waeth na fy un i yma. A rhyfedd iawn i mi yw un peth." "Beth yw hynny?" ebe hwy. "Roddi Branwen ferch Llyr,—un o dair prif riain yr ynys hon, ac yn ferch i frenin Ynys y Cedyrn,—i mi'n wraig, ac wedi hynny fy ngwaradwyddo. Rhyfedd yw gennyf na fuasai yn fy ngwaradwyddo cyn roddi i mi forwyn gystal a hi." "Yn sicr, arglwydd, nid o fodd y neb fedd y llys," ebe hwy, "na neb o'i gyngor y gwnaethpwyd y gwaradwydd hwnnw iti. Ac er mai gwaradwyddus gennyt ti yw hynny, mwy yw gan Fendigaid Fran y gwarth hwnnw a'r sarhad." "Ie," ebe ef, "mi a debygaf. Er hynny ni all byth fy niwaradwyddo i o hynny." Y gwyr hynny a ddychwelasant a'r ateb hwnnw tua'r lle yr oedd Bendigaid Fran, a mynegi iddo yr ateb a roddasai Matholwch. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> n1tu0rsjkph4eevpc3bg8q6ssxh7eid 104 20519 39427 2022-08-23T22:44:49Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Ie," ebe yntau, "ac nid oes ymwared o'i fyned ef ymaith yn anhangnefeddus, ac nis gadawn iddo." "Ie, arglwydd," ebe hwy, "anfon eto genhadau ar ei ol." Anfonaf," ebe ef. "Cyfodwch, Manawyddan fab Llyr, ac Efeydd Hir, ac Unig Glew Ysgwydd, ac ewch ar ei ol a mynegwch iddo y caiff farch iach am bob un a anafwyd. A chyda hynny efe a gaiff yn iawn wialennau o arian a fo leted a chyhyd ag ef ei hun, a chlawr aur cyfled a'i wyneb. A mynegwch iddo pa ryw ŵr a wnaeth hynny, ac mai o'm hanfodd innau y gwnaethpwyd ef, ac mai brawd un—fam a mi a wnaeth y drwg, ac nad hawdd gennyf finnau na'i ladd na'i ddifetha. Deued i ymweled â mi, a mi a wnaf ei dangnefedd ar y llun y mynno ei hun." [[File:Mabinogion J M Edwards Cyf 1 (page 43 crop).jpg|bawd|100px]] Y cenhadau a aethant ar ol Matholwch, a mynegasant iddo yr ymadrodd hwnnw yn garedig, ac efe a'u gwrandawodd. "Ha wyr," ebe ef, "ni a gymerwn gyngor." Ac efe a aeth i'r cyngor, a meddyliasant, os gwrthod y telerau hynny a wnelent, fod yn debycach y cawsent gywilydd a fyddai fwy, na chael iawn a fyddai cymaint. A phenderfynu a wnaethant gymryd hynny, ac i'r llys y daethant yn dangnefeddus. A threfnu y pebyll a'r lluestai a wnaethant iddynt yn y dull y trefnir neuadd, a myned i fwyta. Ac fel y dechreuasant eistedd ar ddechreu y wledd yr eisteddasant yn awr. A dechreu ymddiddan a wnaeth Matholwch â Bendigaid Fran. A chanfu Bendigaid Fran ef yn siarad yn araf a thrist wrth ei lawenydd yn wastad cyn hynny. A meddwl a wnaeth fod yr unben yn athrist oherwydd fychaned a gawsai o iawn am ei gam. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> dt97ibt53pg7mrzhve796fylk4s4kot 104 20520 39428 2022-08-24T01:19:37Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Ha ŵr," ebe Bendigaid Fran, "nid wyt gystal ymddiddanwr heno ac un nos; os bychan yw gennyt dy iawn, ti a gei ychwanegu ato a fynni dy hun. Yfory talaf i ti dy feirch," "Arglwydd, Duw a dalo i ti," ebe Matholwch. "Mi a ychwanegaf dy iawn, hefyd," ebe Bendigaid Fran, "mi a roddaf bair iti. A rhinwedd y pair yw,—y gŵr a ladder heddyw, i ti ei fwrw i'r pair, ac erbyn y fory bydd yn gystal ag y bu ar ei oreu, eithr na bydd lleferydd ganddo." Diolch a wnaeth Manawyddan iddo a dirfawr lawenydd a gymer ynddo o'r achos hwnnw. A thrannoeth y talwyd ei feirch iddo tra y parhaodd meirch dof; ac oddiyno aethant gydag ef i gwmwd arall, ac y talwyd ebolion iddo, hyd y talwyd y cwbl. Ac am hynny y dodwyd ar y cwmwd hwnnw, o hynny allan, yr enw Tal Ebolion. A'r ail nos eistedd i gyd a wnaethant. Arglwydd," ebe Matholwch, "o ble y daeth iti y pair a roddaist i mi ?" "Daeth i mi," ebe yntau, "oddiwrth ŵr fu yn dy wlad di, ond nis gwn ai yno y cafodd efe ef." "Pwy oedd hwnnw?" ebe ef. "Llasar Llaesgyfnewid," ebe ef, "a hwnnw a ddaeth yma o Iwerddon, a Chymidau Cymeinfoll ei wraig gydag ef, a diangasant o'r tŷ haearn yn Iwerddon pan wnaethpwyd ef yn wynias o'u hamgylch, ac y diangasant oddiyno. A rhyfedd yw gennyf oni wyddost ti ddim am hynny." "Gwn, arglwydd," ebe ef, "a chymaint ag a wn mi a'i mynegaf i ti. Yn hela yr oeddwn ddyddgwaith yn Iwerddon, ar ben gorsedd a oedd uwchben llyn yn Iwerddon. A Llyn y Pair y galwyd ef. A mi a welwn ŵr melyngoch mawr yn dyfod o'r llyn, a phair ar ei<noinclude><references/></noinclude> t0agbgmdtsu5r3ghy8kfoylisj0lumj 104 20521 39429 2022-08-24T01:40:19Z AlwynapHuw 1710 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gefn, gŵr mawr anferthol ac ôl drygwaith arno; a gwraig yn ei ol. Ac os oedd ef fawr, mwy ddwywaith oedd ei wraig nag ef. A chyrchu ataf a wnaethant, a chyfarch gwell i mi." "Ie," ebe mi, "pa gerdded sydd arnoch chwi? 'Dyma, arglwydd," ebe ef, "y rhyw gerdded sydd arnom ni. Ymhen pythefnos a mis y bydd baban gan y wraig hon. A'r mab a aner ganddi, ar ben ei bythefnos a mis a fydd yn ŵr ymladd, llawn arfau." Cymerais arnaf eu cadw hwy; a ant gyda mi am flwyddyn, ac am flwyddyn y cefais hwy yn ddiwarafun, o hynny allan y gwarafunwyd hwy i mi. A chyn pen y pedwerydd mis parasant hwy eu hunain eu cashau yn y wlad trwy wneuthur drygau, a phoeni a gofidio y gwŷr-da a'r gwragedd da. O hynny allan cynhullodd fy nheyrnas am fy mhen, gan erchi i mi ymadael â hwy, a rhoddi dewis i mi, naill ai fy nheyrnas neu hwy. Dodais innau ar gyngor fy ngwlad beth a wneid â hwy. Nid aent hwy o'u bodd, ac nid oedd modd eu gyrru o'u hanfodd trwy ryfel. Ac yna yn y cyfyng-gyngor y penderfynasant wneud ystafell haearn oll. Ac wedi bod yr ystafell yn barod, cyrchu pob gôf yn Iwerddon yno a oedd berchen gefail a morthwyl, a pheri gosod cyfuwch a chrib yr ystafell o lo, a pheri rhoddi bwyd a diod yn ddiwall i'r wraig, a'i gŵr, a'i phlant. A phan wybuwyd eu bod wedi meddwi dechreuwyd cymysgu tân â'r glo oedd oddeutu'r ystafell, a chwythu y meginau hyd nes yr oedd y tŷ yn wynias am eu pen. Ac yna y bu cyngor ganddynt ar ganol llawr yr ystafell, ac arhosodd y gŵr hyd nes oedd yr ochrau haearn yn wyn. A rhag dirfawr wres y cyrehodd yr ochr â'i ysgwydd, ac a'i tarawodd allan; ac ar ei ol yntau daeth ei wraig. Ac ni ddihangodd neb oddiyno<noinclude><references/></noinclude> k3v565ohtwxw3fjlhyvclhmz2s3xhoo