Dagbani Wikipedia
dagwiki
https://dag.wikipedia.org/wiki/Sol%C9%94%C9%A3u
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
Miidiya
Diŋ'gahim
Yɛltɔɣa
Ŋun su
Ŋun su yɛltɔɣa
Wikipedia
Wikipedia yɛltɔɣa
Lahabali kɔligu
Lahabali kɔligu yɛltɔɣa
MiidiyaWiki
MiidiyaWiki yɛltɔɣa
Tɛmplet
Tɛmplet yɛltɔɣa
Sɔŋsim
Sɔŋsim yɛltɔɣa
Pubu
Pubu yɛltɔɣa
Salima
Salima yɛltɔɣa
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Dabisa
0
2679
42194
21814
2022-08-05T20:51:00Z
Abubakari Khadijah
116
ADDED LINK
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Dabisa''' ayopɔin m-be [[bakɔi]] puuni [[Dagbanli]] ni.<ref>{{cite book|title=Language Guide (Dagbanli Edition)|publisher=Ghana. Bureau of Ghana Languages|url=https://books.google.com.gh/books?id=GZQHAQAAIAAJ&dq=days+in+Dagbanli&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjm9Ii-qf_rAhUGhRoKHc4DDDMQ6AEwAHoECAMQAg|pages=48|year=1968|author=Ghana. Bureau of Ghana Languages}}</ref> Ŋan n-yɛ
#Atani
#Atalaata
#Alaaba
#Alaamishi
#Alizumma
#Asibiri ni
#Alahiri
== '''Dabisa Yuy'''a ==
# Tani
# Zilata/Talaata
3. Lariba
4. Laamihi
5. Azima
6. Azumu
7. Azindoo
8. Azimpaɣa
9. Sibiri
10. Sibdoo
11. Sibpaɣa
12. Lahiri
== Dabisili kam ni di jaa==
1. Atani jaa nyala Alizumma
2. Atalaata ka jaa Dagbanli puuni
3. Alaaba jaa nyala Asibiri
4. Alaamishi jaa nyala Alahiri
== Kundivihira ==
{{reflist}}
[[Pubu:Dagbanli]]
[[Pubu:E-Class]]
lj7qk10oedp1kq7s65vqry1oswpbgq3
Ghana
0
3632
42179
41756
2022-08-05T12:00:42Z
Yahaya Mohammed Mubarak
1831
corrected a word (golf of guinea) to gulf of guinea
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Ghana''' (Ghana Tinzuɣu), nyɛla tingban' shɛli din be ''[[Africa]]'' wulinluhili polo,<ref name=":1">{{Cite news|date=2020-12-11|title=Ghana country profile|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-13433790|access-date=2022-04-08}}</ref> ka di do teekunima ayi shɛŋa bɛ ni boli “[[:en:Gulf of Guinea|Gulf of Guinea]]” mini “[[:en:Atlantic Ocean|Atlantic Ocean]] (teeku mɔɣili)” yaɣili la. Tingbani ŋɔ yi zahim, di galisim nyɛla 238,535 km2 (92,099 sq m). Zaŋ kpa Ghana wulinluhili n-nyɛ [https://web.archive.org/web/20130805012606/http://ivory/ Coast Ivory Coast] tiŋgbani,<ref>{{Cite book|last=Maxwell|first=John C|title=Things successful people do|publisher=Joselph|year=2016}}</ref> [https://web.archive.org/web/20130815124557/http://burkina/ Faso Burkina Faso] bela Ghana nuzaa zuɣu,[[:en:Togo|Togo]] zaŋ kpa di wulimpuhili polo "[[Golf of Guinea|Gulf of Guinea]]" mini "Atlantic Ocean (teeku mɔɣili) mi zaŋ kpa di nudirigu polo. Soninke sili puni "Ghana" gbunni nyɛla "Sapashin' Naa".<ref name=":1" />
==Piligu==
Tingbani shɛli din daa tuui be "Ghana" tiŋgbani ŋɔ puuni ʒemani piniyini la saha n-daa nyɛ [[Bono Tingbani|Bono tingbani]].<ref>{{cite web|url=https://books.google.com.gh/books?id=F3lyAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=The Early History of the Akan States of Ghana|accessdate=1975|language=English|publisher=Red Candle Press.|coauthors=Eva L. R. Meyerowitz}}</ref> Yuun' kɔbisi nyaaŋa, ka tingban' timsa kamani [[Dagbaŋ]] mini Kambɔnsi (Ashanti<ref>https://www.britannica.com/place/Asante-empire</ref>) tiŋgbana gba daa yina pahi.<ref>{{cite journal|author=Danver, Steven L|url=https://books.google.com.gh/books?id=vf4TBwAAQBAJ&q=Kingdom+of+Dagbon&pg=PA25&redir_esc=y#v=snippet&q=Kingdom%20of%20Dagbon&f=false|accessdate=10 March 2015|title=Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues|journal=Routledge|language=English}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ascleiden.nl/content/webdossiers/asante-kingdom|title=Asante Kingdom|publisher=African Studies Centre, Leiden|accessdate=8 June 2014.|language=English}}</ref> Zaŋ chaŋ yuun' kɔbisinahi nyaanga, Portugal n-ti pahi Silimiin' tiŋ' shɛŋa dabam niriba daa nyɛla ban daa kpaɣintiri lala gbansabila yaɣili ŋɔ zuɣu ni bɛ niŋdi daabiligu di ni. Lala n-daa kuli nyɛ li hali ni yuun' kɔbisinu nyaaŋa ka Britain Silimiinsi daa ti to n-di n-fa yaɣili maa fukumsi. Yuun' kɔbiga sunsuuni, yaɣa anahi; Gold Coast<ref>http://slaveryandremembrance.org/articles/article/?id=A0109</ref><ref>https://www.nationsonline.org/oneworld/ghana.htm</ref>, Kambɔŋ Tiŋa polo, Tudu Yaɣa, n-ti pahi British Togoland daa nyɛla yaɣi kɔŋkɔba shɛŋa ŋan daa be Britain Silimiinsi sulinsi ni. Lala yaɣa ŋɔ daa nyɛla ban daa ti laɣim taba n-lee tinzuɣu m-pahi "Common Wealth" tinzuɣiri ni n-za di gama zuɣu, Silimiin' goli March dabaayɔbu dali yuuni 1957.<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=https://archive.org/details/1957-03-07_A_New_Nation|title=A New Nation. Gold Coast becomes Ghana In Ceremony, 1957/03/07|accessdate=20 February 2012|publisher=Universal Newsreel|language=English}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/worldservice/africa/features/storyofafrica/14chapter3.shtml|title=Gold Coast to Ghana|accessdate=29 February 2012.|language=English|publisher=BBC}}</ref><ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20130602212136/http://exploringafrica.matrix.msu.edu/images/decolinization.jpg|title=Exploring Africa – Decolonization|accessdate=2 June 2013|language=English|publisher=exploringafrica.matrix.msu.edu}}</ref>
Ghana daadam biɛligu kalinli nyɛla bɛ ni buɣisi shɛli ka di paai miliyɔŋ pihita ni yini, ni tusa ayopɔin ni ayi ni kɔbisi wɔi ni pihinahi (31,072,940).<ref>{{cite web|url=https://www.worldometers.info/world-population/ghana-population/|title=2010 Population & Housing Census: National Analytical Report|publisher=www.worldometers|accessdate=23 January 2014.|language=English}}</ref> Addiini mini zuliya gbaliŋ m-be Ghana tingbani ŋɔ ni.<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20180424110616/http://www.statsghana.gov.gh/pop_stats.html|title=2020 Population Projection by Sex, 2010–2020|publisher=Ghana Statistical Service|language=English|accessdate=2 May 2018}}</ref> Zuliya kpana ŋan be Ghana puuni ni yɛri bali shɛŋa n-nyɛ: Dagbanli, Kambɔnsili , Guan, Ewe, Ga, Zabaɣisi, Walsi, Farifarisi, Gbengberi ni Nzema ka Silimiinsili lee nyɛ Gɔmnanti ni saɣi ti shɛli ni di tɔɣisiri li tuma duri mini shikuruti ni.<ref name=":0" />
Ghana salo puuni, kɔbiga puuni vaabu pisopɔin ni yini ni pɔnchi ayi(71.2%) nyɛla Dolodolo Yisa nyaandoliba. Ban kpalim mi nyɛla Musulimnima ka bɛ mi nyɛ kobiga puuni vaabu pinaayopɔin ni pɔnchi ayɔbu, ka buɣ'jamdiba mini ban kpalim la vaa pia ni yini(11%).<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.statsghana.gov.gh/docfiles/2010phc/National_Analytical_Report.pdf|title="2010 Population & Housing Census: National Analytical Report"|language=English|publisher=Ghana Statistical Service.|accessdate=23 January 2014.}}</ref>
Ghana nyɛla tingbani shɛli din nyɛ demokiratiya tingbani. Di tiŋgbani zuɣulana n-nyɛ di toondana. Africa gbansabila tingbana puuni, Ghana n-daa nyɛ tiŋ' shɛli din daa tuui deei di maŋsulinsi Silimiinsi sani.<ref name=":0">{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ghana/|title=Ghana|publisher=The World Factbook|accessdate=20 May 2016|language=English}}</ref> Ghana tingbani toon' tibo la chɛmi ka di nyɛ tiŋgbani shɛli din mali yaa ni jilima pam West Africa tingbana ni. Ghana bela tiŋ' duya laɣinsi kamani Non-Aligned Movement<ref>https://www.nti.org/learn/treaties-and-regimes/non-aligned-movement-nam/</ref>, African Union, Economic Community of West African States (ECOWAS)<ref>https://www.ecowas.int/</ref>, Group of 24 (G24) n-ti pahi "Commonwealth of Nations"<ref>https://thecommonwealth.org/member-countries</ref>.
== Nyabli ==
'''Ghana''' bachi maa gbunni nyɛla Sapashinna-Naa. Kurumbunni nanima wuhiya ni Ghana daa bɛla Africa wulinluhili polo.
Vihigu wuhiya ni Ghana daa na ka din yi pa be shɛli ŋɔ amaa ka daa bela tudu polo ŋɔ hali n-ti gbaai tiŋ' shɛli bɛ ni booni Guinea la. Ghana Salima galisim daa ku ŋmanila tankpaɣu ni ku be ti ʒilɛli ni shɛm maa, lala maa zuɣu, Laribaawanima ban daa dɔli Sahara bopiɛligu maa n-niŋdi daabilim daa pali la yuli m-booni li Gold Coast.
== Kurumbuni zuliyanima ==
Ghana daa bela tiŋgban' shɛŋa niriba nini ni daa tiɣi pam Bilad el-Sudan<ref>https://www.amazon.com/Bilad-AlSudan-Essays-Africa-Afrocentricity/dp/0983379734</ref><ref>https://blackhistory938.wordpress.com/2017/07/05/jews-of-bilad-el-sudan/</ref> ni, andunia yuun tusawei. Vihigu wuhiya ni kurumbuna saha, Ghana daa pun beni mi. Ni Dagbamba n-daa su tudu polo maa ka Kambɔnsi mini bɛ ma bihi daa be Ghana sunsuuni ni di nyɔŋ ni.
== Tiŋzuɣu ==
[[Ankara|Aŋkara]] (Accra) n-nye Ghana tinzuɣu.<ref name=":0" />
== Maŋsulinsi deebu ==
Silimiingɔli March dabaayɔbu dali, yuuni 1957 Gold coast (din yuli pa booni Ghana la) daa deela bɛ maŋsulinsi gbampiɛla nuuni. Ghana daa leela tingbani shɛli din pahi tinzuɣuri shɛŋa gbampiɛla ni daa mi n-su laɣiŋgu shɛli bɛ ni boli Commonwealth of Nations la, ka [[Dr Kwame Nkrumah|Dr. Kwame Nkrumah]] <ref>[[Dr Kwame Nkrumah]]</ref> daa gari tooni n-lee tiŋgbanizuɣulana n-daa yihi Ghana yuli palo ni ka dunia zaa baŋ di yɛla.<ref>{{cite web|url=https://www.biography.com/|title=How Teacher Christa McAuliffe Was Selected for the Disastrous Challenger Mission|language=English|publisher=biography.com|accessdate=SEP 15, 2020}}</ref>
Ghana n-daa nyɛ tuuli gbansabila tiŋgbani shɛli ban daa deei bɛ maŋsulinsi gbampiɛla nuuni. Pɔi ka gbampiɛla daa ti deei Ghana n-su, Ghana daa nyɛla tiŋgbani shɛli din daa pun mali zuliya kara kamani Zabaɣisi (Gonja) mini Dagbamba ka bɛ be Ghana tudu yaɣili polo, Kambɔnsi (Ashanti), Fantinima zaa daa malila tiŋgbana nti pahi ni tiŋ' shɛŋa din miri Teeku.
Tuuta daa nyɛla bini bɔ shɛli n-ti tiŋgbani palli ban daa na yɔli deei bɛ maŋsulinsi maa (Ghana). Ŋun daa buɣisi tuuta maa n-daa nyɛ Theodosia Salome Okoh.<ref>{{cite web|url=https://www.ghanaweb.com/person/Theodosia-Salome-Okoh-190|title=Ghana Famous People|language=English|publisher=ghanaweb.com}}</ref> Tuuta maa daa mali kɔma ŋɔ di puuni; zaɣ' ʒee (red), zaɣ' dozim (gold color), zaɣ' vakahili(green) nti pahi sanŋmari' sabinli (black star) ka di be zaɣ' dozim maa sunsuuni. Zaɣ' ʒee maa zami n-ti ʒi' shɛli bɛ ni daa kpaai Ghana maŋsulinsi deebu ni la. Zaɣ' dozim maa mi zami n-ti bun' shɛli tiŋgbani maa ni ʒira ka zaɣ' vakahili maa mi za n-ti tihi ni mɔ' shɛŋa tiŋgbani maa ni mali. Saŋmari' sabinli maa mi zami n-ti daadamanima ban be tingbani maani niŋgbuŋ kom ka lahi za n-ti gbansabila zaa (Africans).
== Shikuriti ==
Ghana shikuru baŋsim so' chibsi pula buta zuɣu, ŋanima n-nyɛ Basic Education, Secondary cycle, ni Tertiary. Basic Education yaɣli ŋɔ niŋdila yuun' pia ni yini (di gbaala bihi ban nyɛ yuma anahi hali ni yuun' pia ni anu). Basic Education pubu ŋɔ gba yaɣa n-nyɛ kindergarten (yuma ayi), Primary school (pula buyi ka di zaa niŋdi yuma ata ata) ni Junior High (yuma ata). Junior High School ŋɔ bahigu mali zahimbu shɛli bɛ ni booni Basic Education Certificate Examination. Bia yi naagi BECE ŋɔ ka o gbana viɛla, o ni tuɣi o bɔhimbu Secondary cycle. To, bia mali piibu zaŋ chaŋ shikuru yaɣa ayi dini nyɛ Vocational Education (nuuni tuumbaŋsim) bee General education (baŋsim bɔbigu yaɣili din pa nuuni baŋsim). Senior high shikuru niŋdila yuma ata ka mali dahimbu shɛli bɛ ni booni West African School Certificate Examination (WASCE), ka di nyɛ di ni tu ni shikurubila mali di shɛhira dini viɛla ka naan yi tooi chaŋ nti niŋ University nti tuɣi o bohimbu.<ref>https://gh.usembassy.gov/education-culture/educationusa-center/educational-system-ghana/</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2020-08/education-system-ghana.pdf|title=Education system
Ghana
described and compared with
the Dutch system|publisher=Nuffic|language=english|accessdate=January 2015}}</ref>
== Daadam biɛlim kalinli ==
=== Northern Region ===
==== Tolon District ====
=== Upper East Region ===
==Geography mini Geology==
==Gɔmnanti mini Siyaasa Saha==
==Daabiligu==
== Kaya ==
Ghana kaya nyɛla balibu din laɣim bohimbu mini dihi tabli Ghana zuliya balibu pam. Yuuni 2010 Ghana salo kalinli lahibali wuhiya ni zuliya shɛli ban galisi n-nyɛ Kambonsi ka bɛ vaabu yiɣisi pihinahi ni ayopɔin ni pɔnchi ata (47.3), Dagbamba vaabu piiya ni ayɔbu ni pɔnchi ayobu(16.6), Aligbenima vaabu piiya ni ata ni pɔnchi awoi (13.9),Aŋunanima vaabu apoin ni pɔnchi anahi (7.4), Gurimanima yiɣisi vaabu bunu ni pɔnchi ayopɔin (5.7) nti pahi Guan zuliya ka bɛ mi yiɣisi vaabu buta ni pɔnchi ayopɔin (3.7).
==Dabisi gahinda ŋan be Ghana taarihi ni==
{{Location map Ghana}}
# March 6,1957 ka Ghana daa dee maŋsulinsi Eilimiinsi sani.
# July 1,1960 ka Ghana daa leei Republic.
# February 3,1964 ka Ghana daa kpalim paati yini Tingbani.
# February 24,1966 ka soojanim ban toondana daa nyɛ Col. E. K. Kotoka daa ŋme m-paai Nkrumah paati gaŋ gomnanti.
# August 31, 1970 ka Akuffo- Addo daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana Republic din pahiri ayi la ni.
#January 13, 1972 ka linjimanima ban toondana daa nyɛ [[General Ignatius Kutu Acheampong|Lieutenant Colonel I.K. Acheampong]] daa ŋme m-paai gomnanti ka ʒini.
#June 4, 1979 dabisili ŋɔ ka linjima ban toondana daa nyɛ Flight Lieutenant Jerry John Rawlings daa ŋme m-paai Acheampong gomnanti.
#September 24, 1979 ka Dr. Hilla Limann daa po pɔri ka deei Ghana nam kuɣu ka di leei Republic din pahiri ata.
#December 31, 1981 dabsili ŋɔ ka [[Flt. Lt. Jerry John Rawlings|Flight Lieutenant J.J. Rawlings]] daa gari linjimanima tooni ka bɛ daa ŋme ka fa zuɣulaantali.
#January 7, 1993 ka bɛ daa po Flight Lieutenant J.J.Rawlings pɔri ka o ʒini Ghana nam kuɣu zuɣu ka di daa leei Republic dini pahiri anahi.
#January 7, 2001 Mr. [[John Kofi Agyekum Kufuor|John Agyekum Kufuor]] gba daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana.
#July 1,2007 Ghana daa ŋma shiiri laɣ' pala.
#January 7, 2009 ka [[Professor John Evans Fiifi Atta Mills|Prof. John Evans Atta Mills]] daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana.
#July 24, 2012 Prof. Evans Atta Mills daa kɔŋ o nyɛvuli.
#July 24, 2012 dabisili ka bɛ daa po [[John Dramani Mahama]](ŋuni n-daa nyɛ J.E.A. Mills wulana) pɔri ka o ʒini Ghana nam kuɣu zuɣu.
#January 7, 2013 John Dramani Mahama daa lahi po pɔri dini daa niŋ ka o di nasara piibu-piibu din daa niŋ December 7, 2012 la ni.
#January 7, 2017 ka [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Addo- Dankwa Akufo- Addo]] daa po pɔri n-leei Ghana zuɣulana.
#January 7, 2021ka [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Addo- Dankwa Akufo- Addo]] daa lahi po pɔri n-leei Ghana zuɣulana mpahi buyi zuɣu.
{{Africa maŋsulunsi tiŋgbana}}
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Africa]]
[[Pubu:C-Class]]
[[Pubu:Ghana|*]]
[[Pubu:West Africa]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
5spyxwdu9wxyy923qi053ttdim32ha9
Jeŋkpibrigoo
0
9198
42196
13310
2022-08-06T00:58:56Z
Munkaila Sulemana
82
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}{{Databox}}
'''Jeŋkpibrigoo'''<ref name="Blench>{{cite web|url=http://www.rogerblench.info/Ethnoscience/Plants/General/Dagbani%20plant%20names.pdf|title=Dagbani plant names|location=Cambridge|publisher=Kay Williamson Educational Foundation|date=4 February 2012|accessdate=July 23, 2021|first=Roger|last=Blench}}</ref>
==Kundivihira==
<references/>
[[Pubu:Bimbilli]]
{{stub}}
fjgxqw4d3bu52q8ivjp3e9z7flpro1t
Wikipedia:Administrators
4
9492
42203
15664
2022-08-06T04:44:11Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* List of administrators */ Add
wikitext
text/x-wiki
== List of administrators ==
Current list of administrators on the Dagbani Wikipedia:
*[[Ŋun su:Masssly|Masssly]]
*[[Ŋun su:Sabon Harshe|Sabon Harshe]]
*[[Ŋun su:Shahadusadik|Shahadusadik]]
*[[Ŋun su:Dnshitobu|Dnshitobu]]
== Past elections ==
=== [[Ŋun_su:Masssly|Masssly]] ===
We currently don't have local admins here, and I'd like to take the first step. As a new Wiki we don't have the usual problems big wikis have; like spam or having to protect pages or block users, and so there's not a strong need for admins yet. Until then, I will mainly be using the tool to delete pages and move articles without leaving redirects.
==== (+) Support ====
* '''strongly support''' [[Ŋun su:Dnshitobu|Dnshitobu]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Dnshitobu|Yɛltɔɣa]]) 13:04, 4 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
*'''Strong support'''. One of the most active members of the [[:meta:Dagbani Wikimedians User Group]] who has done a great deal to help get the Dagbani Wikipedia started. [[Ŋun su:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Sabon Harshe|Yɛltɔɣa]]) 12:23, 6 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
*'''Strong Support'''. He is the resource person for the Dagbani Wikipedia.[[Ŋun su:Shahadusadik|Shahadusadik]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Shahadusadik|Yɛltɔɣa]]) 13:18, 9 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
* '''Strong Support''' [[Ŋun su:Alhassan Mohammed Awal|Alhassan Mohammed Awal]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Alhassan Mohammed Awal|Yɛltɔɣa]]) 14:34, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
*Strongly support [[Ŋun su:Sir Amugi|Sir Amugi]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Sir Amugi|Yɛltɔɣa]]) 14:42, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
*[[Ŋun su:Yakubu Fadilatu|Yakubu Fadilatu]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Yakubu Fadilatu|Yɛltɔɣa]]) 20:10, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
==== (-) Oppose ====
====(=) Neutral====
=== [[Ŋun_su:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ===
I joined Dagbani Wikipedia within the first month of its launch and have been doing lots of maintenance work such as adding categories, creating basic templates, wikifying articles, and many more essential tasks. I plan to use admin tools to do "janitorial" and maintenance work on Wikipedia, such as removing spam articles and moving articles. I have also created hundreds of new articles and plan to continue improving the Dagbani Wikipedia in the future. Most importantly, I would like to make sure that the Dagbani Wikipedia remains an open and welcoming educational online space for all Africans and anyone interested in Africa.
Across all Wikimedia projects, I have several thousand edits and have also contributed extensively to various African-language Wikipedias such as Hausa, Ewe, Bambara, Fulfulde, Sango, and Dinka, doing lots of essential maintenance work and creating many new articles. You can see [[:meta:User:Sabon Harshe]] for further information. [[Ŋun su:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Sabon Harshe|Yɛltɔɣa]]) 12:23, 6 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
==== (+) Support ====
*'''Strong Support'''. A prolific editor with a deep knowledge of local language Wikipedias. A great resource for the Dagbani Wikipedia. [[Ŋun su:Shahadusadik|Shahadusadik]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Shahadusadik|Yɛltɔɣa]]) 11:49, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
* '''Strong support''' [[Ŋun su:Dnshitobu|Dnshitobu]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Dnshitobu|Yɛltɔɣa]]) 12:59, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
* '''Strong support''' [[Ŋun su:Alhassan Mohammed Awal|Alhassan Mohammed Awal]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Alhassan Mohammed Awal|Yɛltɔɣa]]) 14:36, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
==== (-) Oppose ====
====(=) Neutral====
=== [[Ŋun_su:Shahadusadik|Shahadusadik]] ===
Shahadusadik is one of the most active members of the [[:meta:Dagbani Wikimedians User Group]] and has done a great deal to help get the Dagbani Wikipedia started. I, Sabon Harshe, hereby nominate Shahadusadik to be an administrator on the Dagbani Wikipedia. [[Ŋun su:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Sabon Harshe|Yɛltɔɣa]]) 12:23, 6 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
==== (+) Support ====
*'''Strong support''' as nominator. [[Ŋun su:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Sabon Harshe|Yɛltɔɣa]]) 14:17, 6 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
*Support [[Ŋun su:Alhaj Darajaati|Alhaj Darajaati]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Alhaj Darajaati|Yɛltɔɣa]]) 12:33, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
* '''Strongly support''' [[Ŋun su:Ruky Wunpini|Ruky Wunpini]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Ruky Wunpini|Yɛltɔɣa]]) 12:38, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
*'''Strong support'''[[Ŋun su:Dnshitobu|Dnshitobu]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Dnshitobu|Yɛltɔɣa]]) 13:14, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
*+support[[Ŋun su:Adam Tuferu|Adam Tuferu]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Adam Tuferu|Yɛltɔɣa]]) 13:47, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT)
*[[Ŋun su:Sir Amugi|Sir Amugi]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Sir Amugi|Yɛltɔɣa]]) 14:40, 10 Silimin gɔli August 2021 (GMT) strongly agree
==== (-) Oppose ====
====(=) Neutral====
[[Pubu:Wikipidia]]
5dfkzyezbjni0bktue5s4r5kg15foww
Naa Saalan Ziblim
0
10356
42191
39392
2022-08-05T14:59:54Z
Bagurinaa
1848
M pahila lahibali zuɣiri
wikitext
text/x-wiki
Naa Saalan Ziblim nyɛla Dagbaŋ Yaa Na' kuro.
== O piligu ==
== O nam dibu ==
== O bihi ==
== O ni kpini Naa Gariba shɛm ==
== O yaannima ==
kundivihira
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
e747el09gpih5l29isqb9ptd298wyov
42192
42191
2022-08-05T15:07:48Z
Bagurinaa
1848
M pahila lahinali
wikitext
text/x-wiki
Naa Saalan Ziblim nyɛla Dagbaŋ Yaa Na' kuro.
== O piligu ==
== O nam dibu ==
== O bihi ==
# Kɔrinaa Adam kpɛma
# Tɔŋlana Mushe
# Zɔɣulani Andani
# Nyɔŋ lana Andani
# Diyali lana Dawara
# Fuyaa naa Awa
# Fuyaa naa Daŋgana
# Ŋmɛguhinaa Anyana
# Sampɛmo naa Saandoo
# Sampɛmo naa Abdulai
# Mion lana Imoro
== O ni kpini Naa Gariba shɛm ==
== O yaannima ==
kundivihira
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
fbqrr5nmrnzs32ksfg5nmdueo01p2ev
Tamali shikuruti
0
10804
42198
41781
2022-08-06T04:26:31Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* Pramali Shikutti */ Correction
wikitext
text/x-wiki
Lahabali ŋɔ pieri la shikurita ŋan be [[Tamali]] tiŋ din be [[Northern Region]], [[Ghana]] la puuni.
== Pramali Shikuriti ==
# Munawara Ahmadiya E/A Primary School
# OLA Primary School
# Koblimahigu Sobriya E/A Primary School
# Kukuo AME Zion Primary School, Wurishe Kukuo
# Ansuari-Deen Islamic Primary School
# Anbariya Ibnitaimiya English/Arabic Primary School
# Amriya Islamic Primary School, Kakpagyili
# Aminiyat Islamic Primary School, Sawaba
# Amania Islamic Primary/Kg School
# Al-Markazia Islamic Junior High School, Zogbeli
# Al -Mal Islamic Basic Schools, Tamale
# Al-Egasa Islamic Primary School, Kasaligu
# Adubliyili Preby Primary School
# Adabiya Garibiy Islamic Kg/Primary School, Tamale
# Abubakar Sadoq Islamic Primary School, Vittin
# Aalu Ibrahim Islamic Primary School
#
==JHS din be Tamali ==
# Munawara Ahmadiya E/A Junior High School
# Wurishe Kukuo Junior High School
# Koblimahigu Sobriya E/A Junior High School
# Nyohini Presby Junior High School
# Zogbeli Junior High School
# Lamashegu Junior High School
# E/P Junior High School
== SHS din be Tamali ==
* [[Kalpohin Senior High School]]
* [[Business Senior High School]]
* [[Tamale Senior High School]]
* [[Ghana Senior High School (Tamale)|Ghana Senior High School]]
* [[Tamale Islamic Senior High School]]
* [[Northern School of Business Senior High School]]
* [[St. Charles Minor Seminar Senior High School]]
* [[Tamale Girls Senior High School|Tamale Girls Senior High School (Paɣnaa)]]
* [[Vittin Senior High/Technical School]]<ref>{{Cite web|title=Vitting Senior High Technical School|url=https://ghadmissionforms.com/vitting-senior-high-technical-school/|access-date=2022-07-31|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>
* [[Anbariya Senior High School]]
* [[Presby Senior High School, Tamale|Presby Senior High School]]
* [[Dabokpa Technical and Vocational School]]
* T-Poly Technical and Vocational School
* [[Business College International]]
* [[Adventist Senior High School]]
* [[Abubakar Al-sadiq Senior High School]]
* [[Fatih college]]
* [[Al-saad Senior High School]]
* [[Almarkthum senior high school]]
* [[Pong Tamale senior high School|Pong Tamale senior high school]]
<gallery mode="packed" widths="150" heights="200">
NOBISCO.jpg|Northern School of Business</center>
Lahabali kɔligu:Ghanasco.jpg|Ghana Senior High School Tamale</center>
</gallery>
== Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali ==
* [[Bagabaga College of Education|Bagabaga college of Educ]][[Bagabaga college of Education|ation]] (BACOE)
* [[Tamale College of Education]] (TACOE)
* [[Jackson Educational Complex]]
* [[University for Development Studies]](UDS)
* [[Valley View University]] (VVU)
== Dirooba nim Shikutti ==
# Johnson Driving School
# Abele Driving School
==Kundivihira==
<references responsive="" />
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
hm780znbv22ov86g55x5hudu0zds3jy
42199
42198
2022-08-06T04:30:12Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* SHS din be Tamali */ add
wikitext
text/x-wiki
Lahabali ŋɔ pieri la shikurita ŋan be [[Tamali]] tiŋ din be [[Northern Region]], [[Ghana]] la puuni.
== Pramali Shikuriti ==
# Munawara Ahmadiya E/A Primary School
# OLA Primary School
# Koblimahigu Sobriya E/A Primary School
# Kukuo AME Zion Primary School, Wurishe Kukuo
# Ansuari-Deen Islamic Primary School
# Anbariya Ibnitaimiya English/Arabic Primary School
# Amriya Islamic Primary School, Kakpagyili
# Aminiyat Islamic Primary School, Sawaba
# Amania Islamic Primary/Kg School
# Al-Markazia Islamic Junior High School, Zogbeli
# Al -Mal Islamic Basic Schools, Tamale
# Al-Egasa Islamic Primary School, Kasaligu
# Adubliyili Preby Primary School
# Adabiya Garibiy Islamic Kg/Primary School, Tamale
# Abubakar Sadoq Islamic Primary School, Vittin
# Aalu Ibrahim Islamic Primary School
#
==JHS din be Tamali ==
# Munawara Ahmadiya E/A Junior High School
# Wurishe Kukuo Junior High School
# Koblimahigu Sobriya E/A Junior High School
# Nyohini Presby Junior High School
# Zogbeli Junior High School
# Lamashegu Junior High School
# E/P Junior High School
== SHS din be Tamali ==
* [[Kalpohin Senior High School]]
* [[Business Senior High School]]
* [[Tamale Senior High School]]
* [[Ghana Senior High School (Tamale)|Ghana Senior High School]]
* [[Tamale Islamic Senior High School]]
* [[Northern School of Business Senior High School]]
* [[St. Charles Minor Seminar Senior High School]]
* [[Tamale Girls Senior High School|Tamale Girls Senior High School (Paɣnaa)]]
* [[Vittin Senior High/Technical School]]<ref>{{Cite web|title=Vitting Senior High Technical School|url=https://ghadmissionforms.com/vitting-senior-high-technical-school/|access-date=2022-07-31|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>
* [[Anbariya Senior High School]]
* [[Presby Senior High School, Tamale|Presby Senior High School]]
* [[Dabokpa Technical and Vocational School]]
* T-Poly Technical and Vocational School
* [[Business College International]]
* [[Adventist Senior High School]]
* [[Abubakar Al-sadiq Senior High School]]
* [[Fatih college]]
* [[Al-saad Senior High School]]
* [[Almarkthum senior high school]]
* [[Pong Tamale senior high School|Pong Tamale senior high school]]
* [[Savelugu senior high School|Savelugu senior high school]]
<gallery mode="packed" widths="150" heights="200">
NOBISCO.jpg|Northern School of Business</center>
Lahabali kɔligu:Ghanasco.jpg|Ghana Senior High School Tamale</center>
</gallery>
== Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali ==
* [[Bagabaga College of Education|Bagabaga college of Educ]][[Bagabaga college of Education|ation]] (BACOE)
* [[Tamale College of Education]] (TACOE)
* [[Jackson Educational Complex]]
* [[University for Development Studies]](UDS)
* [[Valley View University]] (VVU)
== Dirooba nim Shikutti ==
# Johnson Driving School
# Abele Driving School
==Kundivihira==
<references responsive="" />
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
hitlvyoy6bkygnw7wpi9bpk8lclzj0p
42200
42199
2022-08-06T04:32:59Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* SHS din be Tamali */ Correction
wikitext
text/x-wiki
Lahabali ŋɔ pieri la shikurita ŋan be [[Tamali]] tiŋ din be [[Northern Region]], [[Ghana]] la puuni.
== Pramali Shikuriti ==
# Munawara Ahmadiya E/A Primary School
# OLA Primary School
# Koblimahigu Sobriya E/A Primary School
# Kukuo AME Zion Primary School, Wurishe Kukuo
# Ansuari-Deen Islamic Primary School
# Anbariya Ibnitaimiya English/Arabic Primary School
# Amriya Islamic Primary School, Kakpagyili
# Aminiyat Islamic Primary School, Sawaba
# Amania Islamic Primary/Kg School
# Al-Markazia Islamic Junior High School, Zogbeli
# Al -Mal Islamic Basic Schools, Tamale
# Al-Egasa Islamic Primary School, Kasaligu
# Adubliyili Preby Primary School
# Adabiya Garibiy Islamic Kg/Primary School, Tamale
# Abubakar Sadoq Islamic Primary School, Vittin
# Aalu Ibrahim Islamic Primary School
#
==JHS din be Tamali ==
# Munawara Ahmadiya E/A Junior High School
# Wurishe Kukuo Junior High School
# Koblimahigu Sobriya E/A Junior High School
# Nyohini Presby Junior High School
# Zogbeli Junior High School
# Lamashegu Junior High School
# E/P Junior High School
== SHS din be Tamali ==
* [[Kalpohin Senior High School]]
* [[Business Senior High School]]
* [[Tamale Senior High School]]
* [[Ghana Senior High School (Tamale)|Ghana Senior High School]]
* [[Tamale Islamic Senior High School]]
* [[Northern School of Business Senior High School]]
* [[St. Charles Minor Seminar Senior High School]]
* [[Tamale Girls Senior High School|Tamale Girls Senior High School (Paɣnaa)]]
* [[Vittin Senior High/Technical School]]<ref>{{Cite web|title=Vitting Senior High Technical School|url=https://ghadmissionforms.com/vitting-senior-high-technical-school/|access-date=2022-07-31|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>
* [[Anbariya Senior High School]]
* [[Presby Senior High School, Tamale|Presby Senior High School]]
* [[Dabokpa Technical and Vocational School]]
* T-Poly Technical and Vocational School
* [[Business College International]]
* [[Adventist Senior High School]]
* [[Abubakar Al-sadiq Senior High School]]
* [[Fatih college]]
* [[Al-saad Senior High School]]
* [[Almarkthum Senior High School]]
* [[Pong Tamale Senior High School|Pong Tamale Senior Sigh School]]
* [[Savelugu Senior High School|Savelugu Senior High School]]
<gallery mode="packed" widths="150" heights="200">
NOBISCO.jpg|Northern School of Business</center>
Lahabali kɔligu:Ghanasco.jpg|Ghana Senior High School Tamale</center>
</gallery>
== Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali ==
* [[Bagabaga College of Education|Bagabaga college of Educ]][[Bagabaga college of Education|ation]] (BACOE)
* [[Tamale College of Education]] (TACOE)
* [[Jackson Educational Complex]]
* [[University for Development Studies]](UDS)
* [[Valley View University]] (VVU)
== Dirooba nim Shikutti ==
# Johnson Driving School
# Abele Driving School
==Kundivihira==
<references responsive="" />
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
fbcs5voec8wxc8r796cxzll7oce2bch
42201
42200
2022-08-06T04:36:00Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali */ Correction
wikitext
text/x-wiki
Lahabali ŋɔ pieri la shikurita ŋan be [[Tamali]] tiŋ din be [[Northern Region]], [[Ghana]] la puuni.
== Pramali Shikuriti ==
# Munawara Ahmadiya E/A Primary School
# OLA Primary School
# Koblimahigu Sobriya E/A Primary School
# Kukuo AME Zion Primary School, Wurishe Kukuo
# Ansuari-Deen Islamic Primary School
# Anbariya Ibnitaimiya English/Arabic Primary School
# Amriya Islamic Primary School, Kakpagyili
# Aminiyat Islamic Primary School, Sawaba
# Amania Islamic Primary/Kg School
# Al-Markazia Islamic Junior High School, Zogbeli
# Al -Mal Islamic Basic Schools, Tamale
# Al-Egasa Islamic Primary School, Kasaligu
# Adubliyili Preby Primary School
# Adabiya Garibiy Islamic Kg/Primary School, Tamale
# Abubakar Sadoq Islamic Primary School, Vittin
# Aalu Ibrahim Islamic Primary School
#
==JHS din be Tamali ==
# Munawara Ahmadiya E/A Junior High School
# Wurishe Kukuo Junior High School
# Koblimahigu Sobriya E/A Junior High School
# Nyohini Presby Junior High School
# Zogbeli Junior High School
# Lamashegu Junior High School
# E/P Junior High School
== SHS din be Tamali ==
* [[Kalpohin Senior High School]]
* [[Business Senior High School]]
* [[Tamale Senior High School]]
* [[Ghana Senior High School (Tamale)|Ghana Senior High School]]
* [[Tamale Islamic Senior High School]]
* [[Northern School of Business Senior High School]]
* [[St. Charles Minor Seminar Senior High School]]
* [[Tamale Girls Senior High School|Tamale Girls Senior High School (Paɣnaa)]]
* [[Vittin Senior High/Technical School]]<ref>{{Cite web|title=Vitting Senior High Technical School|url=https://ghadmissionforms.com/vitting-senior-high-technical-school/|access-date=2022-07-31|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>
* [[Anbariya Senior High School]]
* [[Presby Senior High School, Tamale|Presby Senior High School]]
* [[Dabokpa Technical and Vocational School]]
* T-Poly Technical and Vocational School
* [[Business College International]]
* [[Adventist Senior High School]]
* [[Abubakar Al-sadiq Senior High School]]
* [[Fatih college]]
* [[Al-saad Senior High School]]
* [[Almarkthum Senior High School]]
* [[Pong Tamale Senior High School|Pong Tamale Senior Sigh School]]
* [[Savelugu Senior High School|Savelugu Senior High School]]
<gallery mode="packed" widths="150" heights="200">
NOBISCO.jpg|Northern School of Business</center>
Lahabali kɔligu:Ghanasco.jpg|Ghana Senior High School Tamale</center>
</gallery>
== Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali ==
* [[Bagabaga College of Education|Bagabaga college of Education]] (BACOE)
* [[Tamale College of Education]] (TACOE)
* [[Jackson Educational Complex]]
* [[University for Development Studies]](UDS)
* [[Valley View University]] (VVU)
== Dirooba nim Shikutti ==
# Johnson Driving School
# Abele Driving School
==Kundivihira==
<references responsive="" />
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
8pkhrjuxv0w48odtzjyojh7pi7vub3g
42202
42201
2022-08-06T04:36:38Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali */ Correction
wikitext
text/x-wiki
Lahabali ŋɔ pieri la shikurita ŋan be [[Tamali]] tiŋ din be [[Northern Region]], [[Ghana]] la puuni.
== Pramali Shikuriti ==
# Munawara Ahmadiya E/A Primary School
# OLA Primary School
# Koblimahigu Sobriya E/A Primary School
# Kukuo AME Zion Primary School, Wurishe Kukuo
# Ansuari-Deen Islamic Primary School
# Anbariya Ibnitaimiya English/Arabic Primary School
# Amriya Islamic Primary School, Kakpagyili
# Aminiyat Islamic Primary School, Sawaba
# Amania Islamic Primary/Kg School
# Al-Markazia Islamic Junior High School, Zogbeli
# Al -Mal Islamic Basic Schools, Tamale
# Al-Egasa Islamic Primary School, Kasaligu
# Adubliyili Preby Primary School
# Adabiya Garibiy Islamic Kg/Primary School, Tamale
# Abubakar Sadoq Islamic Primary School, Vittin
# Aalu Ibrahim Islamic Primary School
#
==JHS din be Tamali ==
# Munawara Ahmadiya E/A Junior High School
# Wurishe Kukuo Junior High School
# Koblimahigu Sobriya E/A Junior High School
# Nyohini Presby Junior High School
# Zogbeli Junior High School
# Lamashegu Junior High School
# E/P Junior High School
== SHS din be Tamali ==
* [[Kalpohin Senior High School]]
* [[Business Senior High School]]
* [[Tamale Senior High School]]
* [[Ghana Senior High School (Tamale)|Ghana Senior High School]]
* [[Tamale Islamic Senior High School]]
* [[Northern School of Business Senior High School]]
* [[St. Charles Minor Seminar Senior High School]]
* [[Tamale Girls Senior High School|Tamale Girls Senior High School (Paɣnaa)]]
* [[Vittin Senior High/Technical School]]<ref>{{Cite web|title=Vitting Senior High Technical School|url=https://ghadmissionforms.com/vitting-senior-high-technical-school/|access-date=2022-07-31|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>
* [[Anbariya Senior High School]]
* [[Presby Senior High School, Tamale|Presby Senior High School]]
* [[Dabokpa Technical and Vocational School]]
* T-Poly Technical and Vocational School
* [[Business College International]]
* [[Adventist Senior High School]]
* [[Abubakar Al-sadiq Senior High School]]
* [[Fatih college]]
* [[Al-saad Senior High School]]
* [[Almarkthum Senior High School]]
* [[Pong Tamale Senior High School|Pong Tamale Senior Sigh School]]
* [[Savelugu Senior High School|Savelugu Senior High School]]
<gallery mode="packed" widths="150" heights="200">
NOBISCO.jpg|Northern School of Business</center>
Lahabali kɔligu:Ghanasco.jpg|Ghana Senior High School Tamale</center>
</gallery>
== Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali ==
* [[Bagabaga College of Education|Bagabaga College of Education]] (BACOE)
* [[Tamale College of Education]] (TACOE)
* [[Jackson Educational Complex]]
* [[University for Development Studies]](UDS)
* [[Valley View University]] (VVU)
== Dirooba nim Shikutti ==
# Johnson Driving School
# Abele Driving School
==Kundivihira==
<references responsive="" />
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
hmjfoa13ux9zptln9aftqzwji6ubmxz
Zakoli
0
11289
42193
32041
2022-08-05T20:31:56Z
Abubakari Khadijah
116
ADDED LINK
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
Zakoli nyɛla tiŋ' shɛli din be [[Yendi Municipality|Yendi Municipal Assembly]], [[Northern Region]], [[Ghana]] tiŋ gbaŋ ni.
==Taarihi==
==Tarisi==
==Salima==
==Di Nanima==
==Di Shikuru==
==Kundivihira==
{{Reflist}}
[[Pubu:Tinsi]]
[[Pubu:Dagbaŋ tinsi]]
[[Pubu: Yendi Municipality Tinsi]]
7dpi3qumjfj6mxo4jf54p1ihhqsnkgj
Bungbal
0
11870
42195
36844
2022-08-05T20:56:11Z
Abubakari Khadijah
116
ADDED LINK
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
Bungbal nyɛla tiŋ' shɛli din be [[Saboba District|Saboba District Assembly]], [[Northern Region]], [[Ghana]] tiŋ gbaŋ ni.<ref>{{Cite web|title=Ghana Districts: A repository of all Local Assemblies in Ghana|url=https://www.ghanadistricts.com/Home/District/135|access-date=2022-03-22|website=www.ghanadistricts.com}}</ref>
==Taarihi==
==Tarisi==
==Salima==
==Di Nanima==
==Di Shikuru==
==Kundivihira==
{{Reflist}}
[[Pubu:Tinsi]]
[[Pubu:Dagbaŋ tinsi]]
[[Pubu: Saboba District Tinsi]]
ssxehjnsagikbb0ge62n0t8lt6t9eos
Business Senior High School (Tamale)
0
12273
42172
42171
2022-08-05T11:59:15Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
rugpqjgl5yfc4pt5yyixb3n0h8lko0k
42173
42172
2022-08-05T11:59:29Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
my4z6eqcdketvntor25jbozx15l3w5j
42174
42173
2022-08-05T11:59:40Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
7kql6xkftd7zeuljahb8xbwb3v0q4d6
42175
42174
2022-08-05T11:59:48Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
i2jezqffp7fkrw7xwaebohec9pi7edg
42176
42175
2022-08-05T12:00:18Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
3ost3mfiie5in5wc7278sv9q2gts24n
42177
42176
2022-08-05T12:00:31Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
40fsv3mxdimk9ygwfb7kf8tm89ckjqz
42178
42177
2022-08-05T12:00:41Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
crsx3t21eggfuech9uu0v8au8sr6vip
42180
42178
2022-08-05T12:00:52Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
r1c3uqf0vb7p2l7w8oa1udtb33zsec9
42181
42180
2022-08-05T12:01:05Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
mber8e8nksvz2wy73aq6tost71q08ju
42182
42181
2022-08-05T12:01:17Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
r78jwfzs1viuryfma6rf8v4xcr3as7h
42183
42182
2022-08-05T12:04:11Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament.
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
7wlckco6vo0arq0q0gwnike6joivhin
42184
42183
2022-08-05T12:04:22Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament.
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC.
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
rrlhvr4l2x1l600izgjotzrztst9xbo
42185
42184
2022-08-05T12:04:29Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament.
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC.
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS.
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
j7xls8mhkfr6bfnwe11qpmlu08l17vw
42186
42185
2022-08-05T12:04:58Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament.
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC.
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS.
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV.
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
oxk7se7s474yvdnp0meliv8rgr3vvst
42187
42186
2022-08-05T12:05:30Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament.
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC.
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS.
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV.
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters.
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
iqwgls7qozo6ic0ntb10qrl49ug9hrx
42188
42187
2022-08-05T12:05:55Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]]
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament.
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC.
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS.
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV.
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters.
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale.
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
bixo9hwizsssxstb7d7r3i957wd6oni
42189
42188
2022-08-05T12:09:33Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]].
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament.
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC.
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS.
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV.
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters.
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale.
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
28ynof4tszifnq1jjsgiz0wje1t3pws
42190
42189
2022-08-05T14:26:33Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm */M kpehila bachi
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{D-Class}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla [[Shikuru|shikuri]] shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]].
== Di tuma saha ==
[[Atani]] nti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Shikuru maa "code" ==
0080104 (Bɛ ni mali shɛli sabiri WASSCE zahimbu)
== Taarihi ==
Silimiin-goli [[September]] dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m-booni Reverend [[Samuel Benjamin Gogoe]] ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be [[Western Region]] yaɣili la. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala]]<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-01|language=en-GB}}</ref>, ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central yaɣili la.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, di tuuli shikurubila yuli n-daa booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ. Ŋuni n-daa lɛbi di tuuli Senior Prefect (Shikurubihi kpɛma). Lala n-daa kuli nyɛ li hali ka shikurubihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bi lahi nyari bihi daa nyɛla shikuru yɔri, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɛn yɔrila laɣafu din yiɣisi shiiri pia ni ayi lala saha maa (saha ŋɔ, Gh 0.012p) chira ata kam nyaaŋa, lala laɣafu ŋɔ nyɛbu daa nyɛla tɔm n-ti bihi laamba. Kamani tuuli shikurubila ŋun nyɛ Alhaj Musah daa yɛliya ni nɔhi ka o ba daa kɔhi pɔi ka naan yi nya lala laɣafu maa n-ti o. Yɛlimuɣusirili din daa kuli lahi beni n-nyɛ karim baŋsim din nyɛ laasabu maalibu mini bɔhimbu yaɣ' shɛŋa daa nyɛla zaɣ' pala ka di zuɣu che ka bɛ yuli n-ʒɛm li ka ka zaɣa dini kamani bɛ ni mali zaɣa n-ti Arts mini Science shɛli yɛla bɛ ni pun mi ka karimbia kam ŋun be shikuru maa ni mali nimmɔhi di polo. Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣ' yino bini.
Yuuni 1965, ka [[Gomnanti]] daa dee li ka di pahi Ghana Gomnanti shikuritinima puuni ka daa labi m-boli li Tamale Commercial Institute. Ka di karimbanima kalinli daa chaŋ ata (3), ka kpuɣi shikurubihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini (101). Bidibisi kalinli daa nyɛla pihiyɔbu ni ayi (62), ka bi'puɣinsi nyɛ pihinahi yini kani (39). Bɔhimbu yaɣa shɛŋa daa nyɛla bɛ ni pahi, ka daa taɣi boli shikuru maa yuli Commercial Secondary School din yɛn che ka di mini taɣiri shɛŋa din niŋ maa doli taba.
Saha ŋɔ, shikuri ŋɔ karimbihi kalinli yiɣisi la tusaayi ni kɔbisita ni pihinii ni ayopɔin (2,387). Bidibisi ko kalinli nyɛla tuhili ni kɔbisita ni pihita ni yini (1,331), ka bi'puɣinsi mi nyɛ tuhili ni pihinu ni ayɔbu (1,056). Karimbanima gba kalinli saha ŋɔ yiɣisila kɔbigi ni pihinahi ni ayopɔin (147).<ref>{{Cite web|last=Mumuni|first=Inusah Alhassan|date=2022-07-31|title='BOSA' holds second 'home coming' event at BISCO|url=https://factsnewsroom.com/2022/07/31/bosa-holds-second-home-coming-program-at-bisco/|access-date=2022-08-03|website=Facts Newsroom|language=en-US}}</ref>
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla [[suhudoo]] mini [[nangbanyini]].
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yɛn che ka bɛ [[Shikuru bihi|shikurubihi]] maa nia mini di yɛlibɔra pali ka di nyɛla shaawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maŋa, ka mali tɛhizilima, ni shikurubihi ban yirina ni shɛhira gbana din viɛla, ka mali dariza n-ti karimbaŋsim bɔbu yaɣili mini dunia zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba zaa.
== Bɛ ni kpuɤiri bɛ shikurubihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration." Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
# Business (laasabu maalibu)
# General Arts (Taarihi, bala kaman [[Dagbanli]], French ni din pahi, nti pahi Geography)
# Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
# General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya din be shikuru ŋɔ ni ==
# Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee.
# Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔzim.
# Nkrumah, ka di kom nyɛ zaɣi vakahili.
# Danquah, ka di kom nyɛ zaɣi nuɣiso.
# Gogoe, ka di kom nyɛ zaɣi pielli.
# Seidu Seini, ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim.
== Di karimbakpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963-1970.
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972.
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976.
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978.
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979.
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980.
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998.
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004.
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010.
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014.
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016.
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli January biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pihita yinika yuuni 2016.
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021.
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ.
== Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]]<ref>{{Cite web|last=Mohammed|first=Mutaka|date=2022-07-31|title=BISCO marked 2nd Home Coming in Tamale|url=https://diamondfmonline.com/bisco-marked-2nd-home-coming-in-tamale/|access-date=2022-08-01|website=Diamond 93.7FM|language=en-US}}</ref> - Ghana Attorney General kuro.
# Alhaji Mumuni Musah, Managing Director of Mima Construction Ltd.
# Alhaji [[Wumbei Fuseini]], CEO, Mawumus<ref>{{Cite web|date=2021-12-14|title=Mawums Limited donates ₵130k to Bisco Old Students Association towards construction of sick bay - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/mawums-limited-donates-%e2%82%b5130k-to-bisco-old-students-association-towards-construction-of-sick-bay/|access-date=2022-08-04|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Agencies Ltd.
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai District Assembly<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>.
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces.
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces.
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale.
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu, Country Director, Actionaid DR Congo.
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head, Engineering Control, Stanbic Bank.
# Nurudeen Bawa, National Health Insurance Scheme, Accra.
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority.
# Mr. Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars.
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko, Director of Sports, UDS.
# Mr. Amidu Shiraz Labaran, Partner KPMG in Ghana.
# Prof. Paul Issahaku, Canada.
# Mr. Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank.
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School.
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM.
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament.
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC.
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS.
#COP Timothy Yoosa Bonga, Former Northern Regional Police Commander.
#Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
#Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
#Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
#Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
#Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
#Ms. Duduyeri Bridget, Development Worker.
#Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
#Mr. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
#Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
#Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
#Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
#Dr. Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
#Mr. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
#Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
#Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV.
#Alhaji Mohammed Faisal Amadu, Lecturer, UDS.
#Mr. Chentiba Ahmed Taufique, Lecturer, UDS.
#Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
#Mr. Alhassan Mohammed Hafiz, ODCP Professional and Consultant.
#Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
#Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
#Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
#Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters.
#Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
#Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
#Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
#Mr. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
#Mr. [[Mohammed Abubakari Naporo|Mohammed Abubakari Naporoo]], New Patriotic Party Youth Organizer, [[Miɛŋ]] Constituency .
#Mr. [[Sadik Shahadu]], Executive Director,<ref name=":0" /> [[Dagbani Wikimedians User Group|Dagbani Wikimedian User Group]]. <ref name=":0">{{Cite web|date=2022-07-02|title=Digitizing the Dagbani Language [Article]|url=https://citinewsroom.com/2022/07/digitizing-the-dagbani-language-article/|access-date=2022-08-03|website=Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana|language=en-US}}</ref>
#Mr. Yussif Abdul Rasheed, Project Manager, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Abdul-Rafiu Fuseini, Facilitator, Dagbani Wikimedian User Group.
#Mr. Mumuni Yirifa Yunus, Programmes Manager, Radio Justice Tamale.
#Mr. Alhassan Mashood Damba, General Manager, Radio Justice Tamale.
#Chief Naa Mohammed Alhassan, Kpeni Naa.
#[[Yelzoli Gaa Naa|Yɛlizoli Gaa-Naa]]
#Alhaji Iddrisu Nashiru, Chief Executive Officer, Hollard Life Insurance Ghana.
#Mr. Issahaku Abdul Latif, Northern Regional Director, National Health Insurance Authority.
#Mr. Ibrahim Shaibu Sawayo, Head of Sports, Radio Justice.
== Shikuru Anthem ==
Bisco - Your Sons and Daughters salutes you
Bisco the great
The first Business School of the North!!!!
<nowiki>*</nowiki>Repeat or Say 2 X*
Bisco! The bank of business professionals
We are proud to be products of Tamale Bisco
The constant dreams of Bisco
Is to produce the best, Secretaries, Accountants and Managers
<nowiki>*</nowiki>Repeat the final part 2X as well*
Let's all pursue this purpose
With heads and hearts and hands
To bring home peace, love and unity!!!!
This we pray oh lord
== Kpaŋmaŋa ==
Bana n-daa kpuɣi yuuni 2017 naŋgbankpeeni kpaɣibu la jaashee (No Yawa Project).<ref>{{Cite web|title=Business Senior High School, Tamale - Contacts & Business Details|url=https://www.yellowpagesghana.com/schools/business-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-03|language=en-GB}}</ref>
== Di ni mali binshɛŋa (Facilities) ==
# Tabibi wuhibu ni bɔhimbu duu (Science Lab)
# Tabibi maʒina duu (Computer Lab)
# Bɔhimbu din jɛndi duɣibu mini biɛhigu gbubiri suŋ duu (Home Economics Lab)
# Bolli paaki
# Nuuni bolli din labira (Handball) paaki
# Nuuni bolli (Volley ball) paaki
# Bindirigu dibu shee
# Bindirigu duɣibu shee (duduhigu ni)
# Bukunima biɛhigu shee
# Di mali shikurubihi gbebu shee (Duri)
# Yɔɣuni (Toilet)
# Karimbanima du’gbera
# Jama duu
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Northern Region]]
j69l51mgg8zjglhi8kbgtsndtc19jgu
Wikipedia:IP block exemption
4
12276
42197
2022-08-06T04:23:40Z
Alhassan Mohammed Awal
38
IP Block Exemption Request
wikitext
text/x-wiki
I wish to seek for IP block exemption as outreach and campaigns manager to enable me to stay active at all times to monitor the edits of the recruits and other editors in general
rx07p7nt5n8x1zl6f59gwr6xjnl0f1m