Dagbani Wikipedia dagwiki https://dag.wikipedia.org/wiki/Sol%C9%94%C9%A3u MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Miidiya Diŋ'gahim Yɛltɔɣa Ŋun su Ŋun su yɛltɔɣa Wikipedia Wikipedia yɛltɔɣa Lahabali kɔligu Lahabali kɔligu yɛltɔɣa MiidiyaWiki MiidiyaWiki yɛltɔɣa Tɛmplet Tɛmplet yɛltɔɣa Sɔŋsim Sɔŋsim yɛltɔɣa Pubu Pubu yɛltɔɣa Salima Salima yɛltɔɣa TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1096 43202 21264 2022-08-18T14:56:18Z M.N. Dasaa 91 Adding of words wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Pɔhim''' tooi ʒiri doro n-loori salinima ka di dɔli saha mini ʒii waɣilim.<ref>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/infectioncontrol/pdf/guidelines/isolation-guidelines-H.pdf|title=2007 Guideline for Isolation Precautions: Preventing Transmission of Infectious Agents in Healthcare Settings|language=English|coauthors=Jane D. Siegel, MD; Emily Rhinehart, RN MPH CIC; Marguerite Jackson, PhD; Linda Chiarello}} </ref> Dɔriti ŋan ni tooi dɔli pɔhim mali buchi n-ti dɔɣitenim mini katiriɡaarinima. Lala [[dɔriti]] ŋɔ dɔribimbira tabi lɔɣu bee binneembaliɡu. Di kɔbbu beei loobu dɔlila kɔhiŋɡu, tihimbu, vuhibu, tankpaɡbuliɡu, ti"koma mihibu, bina kpaabu beei tuuni kam din ni kpiriɡi bim'maha  mihibu beei duɣiribu. Pɔhim dɔriti ŋan ɡbaari daadama bi kpini  pɔhim biɛri ni kpiriɡi shɛŋa kamani ɡulisiɡu, ɡaasinima ni pɔhim ni chana ka ʒira bimburi shɛŋa. == Kundivihira == {{reflist}} [[Pubu:Airborne disease]] [[Pubu:Pɔhim dɔriti]] [[Pubu:Alaafee]] [[Pubu:COVID-19 doro]] [[Pubu:Coronavirus]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] l1e4amqob9wp8jjwy9ll0lfzzocb59l 0 2833 43226 25021 2022-08-18T17:33:42Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{E-Class}} [[Dagbaŋ]] nyɛla din be [[Ghana]] tudu yaɣili kadi niriba nyɛ [[Dagbamba]], ka tɔɣisira Dagbanli. Yu, shɛli di ni mali n-tiri Dagbamba nazuɣu n-nyɛ [[Ndan Yaa Naa|Yaa Naa]]. Yaa Naa maa gbunni kuli nyɛla na so ŋun mali Yaa. Naa [[Shitobu]] n-daa lee ŋun zali lala yuli ŋɔ n-ti Dagbamba Na zuɣuri. Dagbaŋ Yaa Nanima maa ni di bɛ nama maa n-doli taba shɛm m-pu n-doya ŋɔ. Dikpuɣila Naa [[Nyaɣisi]] saha, yuuni (1415) zaŋ hali ni Yaa-Naa Gariba ŋun pahiri ayi. Yaa Naa Nyaɣisi daa nyɛla Naa Shitobu bidibiga. Ŋuna n-daa labisi Yani di ni pa be shɛli ŋɔ. Di daa na bɛla [[Diyali]] bɔbili ŋɔ. O daa dila yuuni 1416–1432. Ŋun paya n daa nyɛ Yaa Naa [[Zulandi]] 1432–1442. Ŋun paya n daa nyɛ Yaa Naa [[Biriyɔmda]] 1442–1456 # Ŋun paya n-daa nyɛ [[Yaa Naa]] [[Daligu Damda]]. O bidibiga daa lee ŋun kpuɣi tiŋkpaŋ din yuli booni Bauna la bipuɣinga. Lala tiŋa ŋɔ nyɛla din be [[Bouna,|Bouna]] [[Ivory Coast]] ka bɛ bidibiga ŋun yuli daa booni Bounkani la, n-daa lee ŋun zali Bouna tiŋgbani (Bouna Kingdom). Yaa Naa Daligu Damda daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1456–1469. Yaa Naa [[Zoligu]] n-daa lee ŋun paya n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1469–1486. O ni daa di o saɣim n-tiɣi, Yaa Naa [[Zɔŋ]] n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1486 hali ni yuuni 1506. Yaa Naa [[Niŋmitooni]]  n-daa lee ŋun paya yuuni 1506–1514 ka Yaa Naa [[Dimani]] daa daa ʒini Yani gbana zuɣu Naa Niŋmitooni nyaaŋa yuuni 1514–1527. Yaa Naa [[Yɛnzoo]] n-lee ŋun paya n-daa di yuuni 1527–1543 ka Yaa Naa [[Dariʒiɛɣu]] daa gari n-ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1543–1554. O ni daa di o saɣim n saɣi, Yaa Naa Zoligu bia [[Luro]] n-daa gari ʒini Yani gbana zuɣu. Yaa Naa Luro daa ʒini la yuuni 1554–1570 . Yaa Naa [[Tituɣiri]] n-daa lee ŋun dee Yani Naa Luro nyaaŋa n-daa ʒini nam gbana zuɣu yuuni 1570–1589. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zaɣili]] 1589–1608. Yaa Naa [[Zokuli]] n-daa paya yuuni 1609–1627. O nyaaŋa ka Yaa Naa [[Gungobili]] daa di Yani yuuni 1627 - 1648 ka Yaa Naa [[Zanjina]] daa dee. Naa Zanjina daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1648–1677. == Kundivihira == [[Pubu:Yaa Nanima|Yaa Nanima]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] jgcg9mwvyoaphuj93giafibaahxf1t1 43227 43226 2022-08-18T17:34:12Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{E-Class}} [[Dagbaŋ]] nyɛla din be [[Ghana]] tudu yaɣili ka di niriba nyɛ [[Dagbamba]], ka tɔɣisira Dagbanli. Yu, shɛli di ni mali n-tiri Dagbamba nazuɣu n-nyɛ [[Ndan Yaa Naa|Yaa Naa]]. Yaa Naa maa gbunni kuli nyɛla na so ŋun mali Yaa. Naa [[Shitobu]] n-daa lee ŋun zali lala yuli ŋɔ n-ti Dagbamba Na zuɣuri. Dagbaŋ Yaa Nanima maa ni di bɛ nama maa n-doli taba shɛm m-pu n-doya ŋɔ. Dikpuɣila Naa [[Nyaɣisi]] saha, yuuni (1415) zaŋ hali ni Yaa-Naa Gariba ŋun pahiri ayi. Yaa Naa Nyaɣisi daa nyɛla Naa Shitobu bidibiga. Ŋuna n-daa labisi Yani di ni pa be shɛli ŋɔ. Di daa na bɛla [[Diyali]] bɔbili ŋɔ. O daa dila yuuni 1416–1432. Ŋun paya n daa nyɛ Yaa Naa [[Zulandi]] 1432–1442. Ŋun paya n daa nyɛ Yaa Naa [[Biriyɔmda]] 1442–1456 # Ŋun paya n-daa nyɛ [[Yaa Naa]] [[Daligu Damda]]. O bidibiga daa lee ŋun kpuɣi tiŋkpaŋ din yuli booni Bauna la bipuɣinga. Lala tiŋa ŋɔ nyɛla din be [[Bouna,|Bouna]] [[Ivory Coast]] ka bɛ bidibiga ŋun yuli daa booni Bounkani la, n-daa lee ŋun zali Bouna tiŋgbani (Bouna Kingdom). Yaa Naa Daligu Damda daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1456–1469. Yaa Naa [[Zoligu]] n-daa lee ŋun paya n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1469–1486. O ni daa di o saɣim n-tiɣi, Yaa Naa [[Zɔŋ]] n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1486 hali ni yuuni 1506. Yaa Naa [[Niŋmitooni]]  n-daa lee ŋun paya yuuni 1506–1514 ka Yaa Naa [[Dimani]] daa daa ʒini Yani gbana zuɣu Naa Niŋmitooni nyaaŋa yuuni 1514–1527. Yaa Naa [[Yɛnzoo]] n-lee ŋun paya n-daa di yuuni 1527–1543 ka Yaa Naa [[Dariʒiɛɣu]] daa gari n-ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1543–1554. O ni daa di o saɣim n saɣi, Yaa Naa Zoligu bia [[Luro]] n-daa gari ʒini Yani gbana zuɣu. Yaa Naa Luro daa ʒini la yuuni 1554–1570 . Yaa Naa [[Tituɣiri]] n-daa lee ŋun dee Yani Naa Luro nyaaŋa n-daa ʒini nam gbana zuɣu yuuni 1570–1589. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zaɣili]] 1589–1608. Yaa Naa [[Zokuli]] n-daa paya yuuni 1609–1627. O nyaaŋa ka Yaa Naa [[Gungobili]] daa di Yani yuuni 1627 - 1648 ka Yaa Naa [[Zanjina]] daa dee. Naa Zanjina daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1648–1677. == Kundivihira == [[Pubu:Yaa Nanima|Yaa Nanima]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] r104ibb5upxovscobztqat0cpv7u2jy 43228 43227 2022-08-18T17:34:36Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{E-Class}} [[Dagbaŋ]] nyɛla din be [[Ghana]] tudu yaɣili ka di niriba nyɛ [[Dagbamba]], ka tɔɣisira Dagbanli. Yu' shɛli di ni mali n-tiri Dagbamba nazuɣu n-nyɛ [[Ndan Yaa Naa|Yaa Naa]]. Yaa Naa maa gbunni kuli nyɛla na so ŋun mali Yaa. Naa [[Shitobu]] n-daa lee ŋun zali lala yuli ŋɔ n-ti Dagbamba Na zuɣuri. Dagbaŋ Yaa Nanima maa ni di bɛ nama maa n-doli taba shɛm m-pu n-doya ŋɔ. Dikpuɣila Naa [[Nyaɣisi]] saha, yuuni (1415) zaŋ hali ni Yaa-Naa Gariba ŋun pahiri ayi. Yaa Naa Nyaɣisi daa nyɛla Naa Shitobu bidibiga. Ŋuna n-daa labisi Yani di ni pa be shɛli ŋɔ. Di daa na bɛla [[Diyali]] bɔbili ŋɔ. O daa dila yuuni 1416–1432. Ŋun paya n daa nyɛ Yaa Naa [[Zulandi]] 1432–1442. Ŋun paya n daa nyɛ Yaa Naa [[Biriyɔmda]] 1442–1456 # Ŋun paya n-daa nyɛ [[Yaa Naa]] [[Daligu Damda]]. O bidibiga daa lee ŋun kpuɣi tiŋkpaŋ din yuli booni Bauna la bipuɣinga. Lala tiŋa ŋɔ nyɛla din be [[Bouna,|Bouna]] [[Ivory Coast]] ka bɛ bidibiga ŋun yuli daa booni Bounkani la, n-daa lee ŋun zali Bouna tiŋgbani (Bouna Kingdom). Yaa Naa Daligu Damda daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1456–1469. Yaa Naa [[Zoligu]] n-daa lee ŋun paya n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1469–1486. O ni daa di o saɣim n-tiɣi, Yaa Naa [[Zɔŋ]] n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1486 hali ni yuuni 1506. Yaa Naa [[Niŋmitooni]]  n-daa lee ŋun paya yuuni 1506–1514 ka Yaa Naa [[Dimani]] daa daa ʒini Yani gbana zuɣu Naa Niŋmitooni nyaaŋa yuuni 1514–1527. Yaa Naa [[Yɛnzoo]] n-lee ŋun paya n-daa di yuuni 1527–1543 ka Yaa Naa [[Dariʒiɛɣu]] daa gari n-ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1543–1554. O ni daa di o saɣim n saɣi, Yaa Naa Zoligu bia [[Luro]] n-daa gari ʒini Yani gbana zuɣu. Yaa Naa Luro daa ʒini la yuuni 1554–1570 . Yaa Naa [[Tituɣiri]] n-daa lee ŋun dee Yani Naa Luro nyaaŋa n-daa ʒini nam gbana zuɣu yuuni 1570–1589. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zaɣili]] 1589–1608. Yaa Naa [[Zokuli]] n-daa paya yuuni 1609–1627. O nyaaŋa ka Yaa Naa [[Gungobili]] daa di Yani yuuni 1627 - 1648 ka Yaa Naa [[Zanjina]] daa dee. Naa Zanjina daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1648–1677. == Kundivihira == [[Pubu:Yaa Nanima|Yaa Nanima]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] 24x33236p5q768pajilkrpj5yerk5o9 43229 43228 2022-08-18T17:36:07Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{E-Class}} [[Dagbaŋ]] nyɛla din be [[Ghana]] tudu yaɣili ka di niriba nyɛ [[Dagbamba]], ka tɔɣisira Dagbanli. Yu' shɛli di ni mali n-tiri Dagbamba nazuɣu n-nyɛ [[Ndan Yaa Naa|Yaa Naa]]. Yaa Naa maa gbunni kuli nyɛla na so ŋun mali Yaa. Naa [[Shitobu]] n-daa lee ŋun zali lala yuli ŋɔ n-ti Dagbamba Na zuɣuri. Dagbaŋ Yaa Nanima maa ni di bɛ nama maa n-doli taba shɛm m-pu n-doya ŋɔ. Di kpuɣila Naa [[Nyaɣisi]] saha, yuuni (1415) zaŋ hali ni Yaa-Naa Gariba ŋun pahiri ayi. Yaa Naa Nyaɣisi daa nyɛla Naa Shitobu bidibiga. Ŋuna n-daa labisi Yani di ni pa be shɛli ŋɔ. Di daa na bɛla [[Diyali]] bɔbili ŋɔ. O daa dila yuuni 1416–1432. Ŋun paya n daa nyɛ Yaa Naa [[Zulandi]] 1432–1442. Ŋun paya n daa nyɛ Yaa Naa [[Biriyɔmda]] 1442–1456 # Ŋun paya n-daa nyɛ [[Yaa Naa]] [[Daligu Damda]]. O bidibiga daa lee ŋun kpuɣi tiŋkpaŋ din yuli booni Bauna la bipuɣinga. Lala tiŋa ŋɔ nyɛla din be [[Bouna,|Bouna]] [[Ivory Coast]] ka bɛ bidibiga ŋun yuli daa booni Bounkani la, n-daa lee ŋun zali Bouna tiŋgbani (Bouna Kingdom). Yaa Naa Daligu Damda daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1456–1469. Yaa Naa [[Zoligu]] n-daa lee ŋun paya n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1469–1486. O ni daa di o saɣim n-tiɣi, Yaa Naa [[Zɔŋ]] n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1486 hali ni yuuni 1506. Yaa Naa [[Niŋmitooni]]  n-daa lee ŋun paya yuuni 1506–1514 ka Yaa Naa [[Dimani]] daa daa ʒini Yani gbana zuɣu Naa Niŋmitooni nyaaŋa yuuni 1514–1527. Yaa Naa [[Yɛnzoo]] n-lee ŋun paya n-daa di yuuni 1527–1543 ka Yaa Naa [[Dariʒiɛɣu]] daa gari n-ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1543–1554. O ni daa di o saɣim n saɣi, Yaa Naa Zoligu bia [[Luro]] n-daa gari ʒini Yani gbana zuɣu. Yaa Naa Luro daa ʒini la yuuni 1554–1570 . Yaa Naa [[Tituɣiri]] n-daa lee ŋun dee Yani Naa Luro nyaaŋa n-daa ʒini nam gbana zuɣu yuuni 1570–1589. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zaɣili]] 1589–1608. Yaa Naa [[Zokuli]] n-daa paya yuuni 1609–1627. O nyaaŋa ka Yaa Naa [[Gungobili]] daa di Yani yuuni 1627 - 1648 ka Yaa Naa [[Zanjina]] daa dee. Naa Zanjina daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1648–1677. == Kundivihira == [[Pubu:Yaa Nanima|Yaa Nanima]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] d40dhkiw8rixaxymokup0qmgiz2tuwm 43230 43229 2022-08-18T17:37:05Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{E-Class}} [[Dagbaŋ]] nyɛla din be [[Ghana]] tudu yaɣili ka di niriba nyɛ [[Dagbamba]], ka tɔɣisira Dagbanli. Yu' shɛli di ni mali n-tiri Dagbamba nazuɣu n-nyɛ [[Ndan Yaa Naa|Yaa Naa]]. Yaa Naa maa gbunni kuli nyɛla na so ŋun mali Yaa. Naa [[Shitobu]] n-daa lee ŋun zali lala yuli ŋɔ n-ti Dagbamba Na zuɣuri. Dagbaŋ Yaa Nanima maa ni di bɛ nama maa n-doli taba shɛm m-pu n-doya ŋɔ. Di kpuɣila Naa [[Nyaɣisi]] saha, yuuni (1415) zaŋ hali ni Yaa-Naa Gariba ŋun pahiri ayi. Yaa Naa Nyaɣisi daa nyɛla Naa Shitobu bidibiga. Ŋuna n-daa labisi Yani di ni pa be shɛli ŋɔ. Di daa na bɛla [[Diyali]] bɔbili ŋɔ. O daa dila yuuni 1416–1432. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zulandi]] 1432–1442. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Biriyɔmda]] 1442–1456 # Ŋun paya n-daa nyɛ [[Yaa Naa]] [[Daligu Damda]]. O bidibiga daa lee ŋun kpuɣi tiŋkpaŋ din yuli booni Bauna la bipuɣinga. Lala tiŋa ŋɔ nyɛla din be [[Bouna,|Bouna]] [[Ivory Coast]] ka bɛ bidibiga ŋun yuli daa booni Bounkani la, n-daa lee ŋun zali Bouna tiŋgbani (Bouna Kingdom). Yaa Naa Daligu Damda daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1456–1469. Yaa Naa [[Zoligu]] n-daa lee ŋun paya n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1469–1486. O ni daa di o saɣim n-tiɣi, Yaa Naa [[Zɔŋ]] n-daa ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1486 hali ni yuuni 1506. Yaa Naa [[Niŋmitooni]]  n-daa lee ŋun paya yuuni 1506–1514 ka Yaa Naa [[Dimani]] daa daa ʒini Yani gbana zuɣu Naa Niŋmitooni nyaaŋa yuuni 1514–1527. Yaa Naa [[Yɛnzoo]] n-lee ŋun paya n-daa di yuuni 1527–1543 ka Yaa Naa [[Dariʒiɛɣu]] daa gari n-ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1543–1554. O ni daa di o saɣim n saɣi, Yaa Naa Zoligu bia [[Luro]] n-daa gari ʒini Yani gbana zuɣu. Yaa Naa Luro daa ʒini la yuuni 1554–1570 . Yaa Naa [[Tituɣiri]] n-daa lee ŋun dee Yani Naa Luro nyaaŋa n-daa ʒini nam gbana zuɣu yuuni 1570–1589. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zaɣili]] 1589–1608. Yaa Naa [[Zokuli]] n-daa paya yuuni 1609–1627. O nyaaŋa ka Yaa Naa [[Gungobili]] daa di Yani yuuni 1627 - 1648 ka Yaa Naa [[Zanjina]] daa dee. Naa Zanjina daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1648–1677. == Kundivihira == [[Pubu:Yaa Nanima|Yaa Nanima]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] ed5s0f9qbj9mrhd66stkty783ww7o48 43232 43230 2022-08-18T17:38:44Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{E-Class}} [[Dagbaŋ]] nyɛla din be [[Ghana]] tudu yaɣili ka di niriba nyɛ [[Dagbamba]], ka tɔɣisira Dagbanli. Yu' shɛli di ni mali n-tiri Dagbamba nazuɣu n-nyɛ [[Ndan Yaa Naa|Yaa Naa]]. Yaa Naa maa gbunni kuli nyɛla na so ŋun mali Yaa. Naa [[Shitobu]] n-daa lee ŋun zali lala yuli ŋɔ n-ti Dagbamba Na zuɣuri. Dagbaŋ Yaa Nanima maa ni di bɛ nama maa n-doli taba shɛm m-pu n-doya ŋɔ. Di kpuɣila Naa [[Nyaɣisi]] saha, yuuni (1415) zaŋ hali ni Yaa-Naa Gariba ŋun pahiri ayi. Yaa Naa Nyaɣisi daa nyɛla Naa Shitobu bidibiga. Ŋuna n-daa labisi Yani di ni pa be shɛli ŋɔ. Di daa na bɛla [[Diyali]] bɔbili ŋɔ. O daa dila yuuni 1416–1432. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zulandi]] 1432–1442. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Biriyɔmda]] 1442–1456 # Ŋun paya n-daa nyɛ [[Yaa Naa]] [[Daligu Damda]]. O bidibiga daa lee ŋun kpuɣi tiŋkpaŋ din yuli booni Bauna la bipuɣinga. Lala tiŋa ŋɔ nyɛla din be [[Bouna,|Bouna]] [[Ivory Coast]] ka bɛ bidibiga ŋun yuli daa booni Bounkani la, n-daa lee ŋun zali Bouna tiŋgbani (Bouna Kingdom). Yaa Naa Daligu Damda daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1456–1469. Yaa Naa [[Zoligu]] n-daa lee ŋun paya n-daa ʒini Yani gbana zuɣu 1469–1486 yuuni. O ni daa di o saɣim n-tiɣi, Yaa Naa [[Zɔŋ]] n-daa ʒini Yani gbana zuɣu 1486 yuuni hali ni yuuni 1506. Yaa Naa [[Niŋmitooni]]  n-daa lee ŋun paya 1506–1514 yuuni ka Yaa Naa [[Dimani]] daa daa ʒini Yani gbana zuɣu Naa Niŋmitooni nyaaŋa 1514–1527 yuuni. Yaa Naa [[Yɛnzoo]] n-lee ŋun paya n-daa di yuuni 1527–1543 ka Yaa Naa [[Dariʒiɛɣu]] daa gari n-ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1543–1554. O ni daa di o saɣim n saɣi, Yaa Naa Zoligu bia [[Luro]] n-daa gari ʒini Yani gbana zuɣu. Yaa Naa Luro daa ʒini la yuuni 1554–1570 . Yaa Naa [[Tituɣiri]] n-daa lee ŋun dee Yani Naa Luro nyaaŋa n-daa ʒini nam gbana zuɣu yuuni 1570–1589. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zaɣili]] 1589–1608. Yaa Naa [[Zokuli]] n-daa paya yuuni 1609–1627. O nyaaŋa ka Yaa Naa [[Gungobili]] daa di Yani yuuni 1627 - 1648 ka Yaa Naa [[Zanjina]] daa dee. Naa Zanjina daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1648–1677. == Kundivihira == [[Pubu:Yaa Nanima|Yaa Nanima]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] kmqbh97t4hk06p0uo4ymbox6zpy9fwu 43233 43232 2022-08-18T17:40:04Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{E-Class}} [[Dagbaŋ]] nyɛla din be [[Ghana]] tudu yaɣili ka di niriba nyɛ [[Dagbamba]], ka tɔɣisira Dagbanli. Yu' shɛli di ni mali n-tiri Dagbamba nazuɣu n-nyɛ [[Ndan Yaa Naa|Yaa Naa]]. Yaa Naa maa gbunni kuli nyɛla na so ŋun mali Yaa. Naa [[Shitobu]] n-daa lee ŋun zali lala yuli ŋɔ n-ti Dagbamba Na zuɣuri. Dagbaŋ Yaa Nanima maa ni di bɛ nama maa n-doli taba shɛm m-pu n-doya ŋɔ. Di kpuɣila Naa [[Nyaɣisi]] saha, yuuni (1415) zaŋ hali ni Yaa-Naa Gariba ŋun pahiri ayi. Yaa Naa Nyaɣisi daa nyɛla Naa Shitobu bidibiga. Ŋuna n-daa labisi Yani di ni pa be shɛli ŋɔ. Di daa na bɛla [[Diyali]] bɔbili ŋɔ. O daa dila yuuni 1416–1432. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zulandi]] 1432–1442. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Biriyɔmda]] 1442–1456 # Ŋun paya n-daa nyɛ [[Yaa Naa]] [[Daligu Damda]]. O bidibiga daa lee ŋun kpuɣi tiŋkpaŋ din yuli booni Bauna la bipuɣinga. Lala tiŋa ŋɔ nyɛla din be [[Bouna,|Bouna]] [[Ivory Coast]] ka bɛ bidibiga ŋun yuli daa booni Bounkani la, n-daa lee ŋun zali Bouna tiŋgbani (Bouna Kingdom). Yaa Naa Daligu Damda daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1456–1469. Yaa Naa [[Zoligu]] n-daa lee ŋun paya n-daa ʒini Yani gbana zuɣu 1469–1486 yuuni. O ni daa di o saɣim n-tiɣi, Yaa Naa [[Zɔŋ]] n-daa ʒini Yani gbana zuɣu 1486 yuuni hali ni yuuni 1506. Yaa Naa [[Niŋmitooni]]  n-daa lee ŋun paya 1506–1514 yuuni ka Yaa Naa [[Dimani]] daa daa ʒini Yani gbana zuɣu Naa Niŋmitooni nyaaŋa 1514–1527 yuuni. Yaa Naa [[Yɛnzoo]] n-lee ŋun paya n-daa di yuuni 1527–1543 ka Yaa Naa [[Dariʒiɛɣu]] daa gari n-ʒini Yani gbana zuɣu yuuni 1543–1554. O ni daa di o saɣim n saɣi, Yaa Naa Zoligu bia [[Luro]] n-daa gari ʒini Yani gbana zuɣu. Yaa Naa Luro daa ʒini la yuuni 1554–1570 . Yaa Naa [[Tituɣiri]] n-daa lee ŋun dee Yani Naa Luro nyaaŋa n-daa ʒini nam gbana zuɣu yuuni 1570–1589. Ŋun paya n-daa nyɛ Yaa Naa [[Zaɣili]] 1589–1608. Yaa Naa [[Zokuli]] n-daa paya yuuni 1609–1627. O nyaaŋa ka Yaa Naa [[Gungobili]] daa di Yani yuuni 1627 - 1648 ka Yaa Naa [[Zanjina]] daa dee. Naa Zanjina daa ʒini la Yani gbana zuɣu yuuni 1648–1677. == Kundivihira == [[Pubu:Yaa Nanima|Yaa Nanima]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] pk4je7jhtvkw0ppqhw0n3ysl5zbzx7f 0 6933 43183 42666 2022-08-18T14:13:04Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki <span style="background-color:fuchsia;">'''E-Class'''</span>[[Lahabali kɔligu:Symbol_e_class.svg|20px]] Piligu sokam mi tihi ni nyɛ shɛli. Tihi gba nyɛla nyɛvilan' nima, tihi lahi nyɛla daadam kam sima. == '''Tihi Anfaani''' == # Di wandi binwala ka ti dira # Di tiri ti mahim # Di lahi tiri ti dari ka ti maani buɣum # Di lahi nyɛla tim n-ti daadam. #Tihi viɛligira ʒileli #Tihi ŋɔ shaŋa tiri ti liɣiri. #Di lahi taɣiri pɔhim ka che barinanima baligira #Tihi viɛligiri ti ʒiniɛli. === Tihi Nahingbana === # Guŋa # Tua # Ŋariŋga # Nyimsa # Taanga # Doo. #Moongu #Leemu #Sinsabga #Mɔringa #Gaa #Shinda zuɣu #Guabe #Paya #Kodu #Boraade #Kpihilaani #Guanda #Siɣiriga #Gampiriga Di bayana m-boŋɔ # '''Guŋa''' bɛ sarila guŋa, amaa ka shɛŋa bindi di toli. Di zuɣu di nyɛla yiŋ'tia. == Kundivihira == [[Pubu:Dagbaŋ buni]] [[Pubu:Tihi ni mɔri]] [[Pubu:Dagbaŋ]] qqkg83m1gmil9iitylojiomleohaw1u 0 8615 43363 12331 2022-08-19T10:34:30Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[File:Hypsignathus_monstrosus.png|thumb|''Hypsignathus monstrosus'']] '''Zɔŋ'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Zɔŋ nyɛla binniɛn yiɣira puuni yino. Zɔŋ zaɣi bob'gu nyɛla zɔnsi bee zɔna Amaa zɔŋ lee bɛ tamdi tihi zuɣu ka ti ni mi ka binniɛma ban yiɣ'ri ni tamdi sham. Zɔŋ ŋun mali la o naba n gondi tihi wula ka o zuɣu tiligi ba tingbani ni. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] {{stub}} tgbs0vf3ygo1bkut58xf124ny6tlzvj 43364 43363 2022-08-19T10:36:46Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[File:Hypsignathus_monstrosus.png|thumb|''Hypsignathus monstrosus'']] '''Zɔŋ'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Zɔŋ nyɛla binniɛn yiɣira puuni yino. Zɔŋ zaɣi bob'gu nyɛla zɔnsi bee zɔna Amaa zɔŋ lee bɛ tamdi tihi zuɣu ka ti ni mi ka binniɛma ban yiɣ'ri ni tamdi sham. Zɔŋ ŋun mali la o naba n gondi tihi wula ka o zuɣu tiligi ba tingbani ni.Zɔŋ lala golibu ŋɔ che mi o yi yɛn dulim dulim, o dulindili mi n sariti o maŋa. Bihi tooi zooya ka bɛ mali taaya n tɔri kuri zɔŋsi. Bihi yi ku zɔŋa pɔi ka bɛ ti yɛn ŋubɔ, sheei bɛ shi n yihi o ningbungbaŋ ka naan yi shɛ nimdi ŋɔ bee n duɣili. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] {{stub}} 3cyyz7ncr3msvs605vppiyg7gvuwlg4 43365 43364 2022-08-19T10:41:43Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[File:Hypsignathus_monstrosus.png|thumb|''Hypsignathus monstrosus'']] '''Zɔŋ'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Zɔŋ nyɛla binniɛn yiɣira puuni yino. Zɔŋ zaɣi bob'gu nyɛla zɔnsi bee zɔna Amaa zɔŋ lee bɛ tamdi tihi zuɣu ka ti ni mi ka binniɛma ban yiɣ'ri ni tamdi sham. Zɔŋ ŋun mali la o naba n gondi tihi wula ka o zuɣu tiligi ba tingbani ni.Zɔŋ lala golibu ŋɔ che mi o yi yɛn dulim dulim, o dulindili mi n sariti o maŋa. [[Bihi]] tooi zooya ka bɛ mali taaya n tɔri kuri zɔŋsi. Bihi yi ku zɔŋa pɔi ka bɛ ti yɛn ŋubɔ, sheei bɛ shi n yihi o ningbungbaŋ ka naan yi shɛ nimdi ŋɔ bee n duɣili. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] {{stub}} 9rqdhtbjrclklbi50mi89j8iohhccgg 43367 43365 2022-08-19T10:44:51Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[File:Hypsignathus_monstrosus.png|thumb|''Hypsignathus monstrosus'']] '''Zɔŋ'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Zɔŋ nyɛla [[binniɛnyiɣ'ra]] puuni yino. Zɔŋ zaɣi bob'gu nyɛla zɔnsi bee zɔna Amaa zɔŋ lee bɛ tamdi tihi zuɣu ka ti ni mi ka binniɛma ban yiɣ'ri ni tamdi sham. Zɔŋ ŋun mali la o naba n gondi tihi wula ka o zuɣu tiligi ba tingbani ni.Zɔŋ lala golibu ŋɔ che mi o yi yɛn dulim dulim, o dulindili mi n sariti o maŋa. [[Bihi]] tooi zooya ka bɛ mali taaya n tɔri kuri zɔŋsi. Bihi yi ku zɔŋa pɔi ka bɛ ti yɛn ŋubɔ, sheei bɛ shi n yihi o ningbungbaŋ ka naan yi shɛ nimdi ŋɔ bee n duɣili. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] {{stub}} 7fmcab1wl8u2p5y69udc4fyczh1lq96 43368 43367 2022-08-19T10:46:52Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[File:Hypsignathus_monstrosus.png|thumb|''Hypsignathus monstrosus'']] '''Zɔŋ'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Zɔŋ nyɛla [[binniɛnyiɣ'ra]] puuni yino. Zɔŋ zaɣi bob'gu nyɛla zɔnsi bee zɔna Amaa zɔŋ lee bɛ tamdi tihi zuɣu ka ti ni mi ka [[binniɛma]] ban yiɣ'ri ni tamdi sham. Zɔŋ ŋun mali la o naba n gondi tihi wula ka o zuɣu tiligi ba tingbani ni.Zɔŋ lala golibu ŋɔ che mi o yi yɛn dulim dulim, o dulindili mi n sariti o maŋa. [[Bihi]] tooi zooya ka bɛ mali taaya n tɔri kuri zɔŋsi. Bihi yi ku zɔŋa pɔi ka bɛ ti yɛn ŋubɔ, sheei bɛ shi n yihi o ningbungbaŋ ka naan yi shɛ nimdi ŋɔ bee n duɣili. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] {{stub}} 3tz9xnbxcr9psp216p2dfftgvrm7od3 43369 43368 2022-08-19T10:48:38Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[File:Hypsignathus_monstrosus.png|thumb|''Hypsignathus monstrosus'']] '''Zɔŋ'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Zɔŋ nyɛla [[binniɛnyiɣ'ra]] puuni yino. Zɔŋ zaɣi bob'gu nyɛla zɔnsi bee zɔna Amaa zɔŋ lee bɛ tamdi tihi zuɣu ka ti ni mi ka [[binniɛma]] ban yiɣ'ri ni tamdi sham. Zɔŋ ŋun mali la o naba n gondi tihi wula ka o zuɣu tiligi ba tingbani ni.Zɔŋ lala golibu ŋɔ che mi o yi yɛn dulim dulim, o dulindi li mi n sariti o maŋa. [[Bihi]] tooi zooya ka bɛ mali taaya n tɔri kuri zɔŋsi. Bihi yi ku zɔŋa pɔi ka bɛ ti yɛn ŋubɔ, sheei bɛ shi n yihi o [[ningbungbaŋ]] ka naan yi shɛ nimdi ŋɔ bee n duɣili. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] {{stub}} rvfsnmstllvqhalcdflmpdhujl3ph5k 43370 43369 2022-08-19T10:51:03Z Jahinfo 544 M mali la bachi zali wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[File:Hypsignathus_monstrosus.png|thumb|''Hypsignathus monstrosus'']] '''Zɔŋ'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Zɔŋ nyɛla [[binniɛnyiɣ'ra]] puuni yino. Zɔŋ zaɣi bob'gu nyɛla zɔnsi bee zɔna Amaa zɔŋ lee bɛ tamdi tihi zuɣu ka ti ni mi ka [[binniɛma]] ban yiɣ'ri ni tamdi sham. Zɔŋ ŋun mali la o naba n gondi tihi wula ka o zuɣu tiligi ba tingbani ni.Zɔŋ lala golibu ŋɔ che mi o yi yɛn dulim dulim, o dulindi li mi n sariti o maŋa. [[Bihi]] tooi zooya ka bɛ mali taaya n tɔri kuri zɔŋsi. Bihi yi ku zɔŋa pɔi ka bɛ ti yɛn ŋubɔ, sheei bɛ shi n yihi o [[ningbungbaŋ]] ka naan yi shɛ nimdi ŋɔ bee n [[duɣi]] li. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] {{stub}} pec2f6hho3avmb5hukd50o83x9xwgqp 0 8622 43335 41548 2022-08-19T05:30:14Z Jahinfo 544 M malila bachi n sabi wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} [[File:Donkey ride in Ghana.jpg|thumb]] '''Buŋa'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla yiŋ [[Biŋkɔbigu|binkɔbigu]] ŋun be wahu zuliya puuni. O nyɛla bunkɔb' so ŋun zooi [[Africa|gbansabila tiŋgbani]] ni ka bɛ zaŋ o lee bunkɔb' so ŋun tumdi tuma pam kamani zuŋɔ yuun' tusa anu n kuli bala (5000 years). Bunsi ban be dunia yaangi zuɣu zuŋɔ gari tuhi-kɔbisinahi (400 thousand). Bɛ tooi zooya ka bɛ bela [[tiŋgbani]] shɛŋa din na lebigira ni ka bɛ tooi kuli zaŋdi ba leeri bɛ tuuntumdi binkɔbiri. Tuuntumdi binkɔbiri tooi zooya ka bɛ nyɛla binkɔbiri ban bindira nyabu dii ka wahala. Bunsi biɛla n tooi be tiŋgbani shɛŋa din pun lɛbigi puuni ka bɛ zaŋ ba lee yiŋ' binkɔbiri bee binkɔb' diɛmda.Lala n lahi nyɛli, buŋ nyɛla alahaʒiba binkɔbga, buŋ yi niŋla yuunkɔbga gba o ka oyipa milya, sahakam shiɛ olana kuli taɣiro n kpehira, ka o teha nyɛmi ni olanŋɔ yiguho n je oni kari o laɣiri naba na. Yaha, di be buŋ behisi puuni, ka ban maliba kuri bukaata ka mali kpahima nyɛrili, kotɔmsi, soyikana nti suhi n buŋa ni o chanla saɣnarigu ka buŋ maa yi ʒaya n wumda o yi zaŋ buŋ maa yi chaŋ ka ti bɔri ni o zaŋ n gari kukuo buŋ maa pala ŋuni yɛn chaŋ, ni ka lala n nyɛ alkawuli maa. Hali ayi yɛlmi ni a yɛn zaŋɔ tiʒila kawana kpalaŋ piya ayi chaŋ nti pahi kawana tahili dizuɣu o pala ŋunni nichaŋ, naɣila kpalaŋ pia maa noli. Lala ka kpɛŋ lana naawuni nam lala binkɔbgiŋɔ "buŋa"'. == Di daafaani nima == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] {{stub}} pa4ypmxatpebmfdwsld6y85ahh7xv1k 43336 43335 2022-08-19T05:32:32Z Jahinfo 544 M pahi la bachi nima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} [[File:Donkey ride in Ghana.jpg|thumb]] '''Buŋa'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla yiŋ [[Biŋkɔbigu|binkɔbigu]] ŋun be wahu zuliya puuni. O nyɛla bunkɔb' so ŋun zooi [[Africa|gbansabila tiŋgbani]] ni ka bɛ zaŋ o lee bunkɔb' so ŋun tumdi tuma pam kamani zuŋɔ yuun' tusa anu n kuli bala (5000 years). Bunsi ban be dunia yaangi zuɣu zuŋɔ gari tuhi-kɔbisinahi (400 thousand). Bɛ tooi zooya ka bɛ bela [[tiŋgbani]] shɛŋa din na lebigira ni ka bɛ tooi kuli zaŋdi ba leeri bɛ tuuntumdi binkɔbiri. Tuuntumdi binkɔbiri tooi zooya ka bɛ nyɛla binkɔbiri ban bindira nyabu dii ka wahala. Bunsi biɛla n tooi be tiŋgbani shɛŋa din pun lɛbigi puuni ka bɛ zaŋ ba lee yiŋ' binkɔbiri bee binkɔb' diɛmda.Lala n lahi nyɛli, buŋ nyɛla alahaʒiba binkɔbga, buŋ yi niŋla yuunkɔb'ga gba o ka o yi pa miliya, sahakam shiɛ olana kuli taɣiro n kpehira, ka o teha nyɛmi ni olanŋɔ yiguho n je oni kari o laɣiri naba na. Yaha, di be buŋ behisi puuni, ka ban maliba kuri bukaata ka mali kpahima nyɛrili, kotɔmsi, soyikana nti suhi n buŋa ni o chanla saɣnarigu ka buŋ maa yi ʒaya n wumda o yi zaŋ buŋ maa yi chaŋ ka ti bɔri ni o zaŋ n gari kukuo buŋ maa pala ŋuni yɛn chaŋ, ni ka lala n nyɛ alkawuli maa. Hali ayi yɛlmi ni a yɛn zaŋɔ tiʒila kawana kpalaŋ piya ayi chaŋ nti pahi kawana tahili dizuɣu o pala ŋunni nichaŋ, naɣila kpalaŋ pia maa noli. Lala ka kpɛŋ lana naawuni nam lala binkɔbgiŋɔ "buŋa"'. == Di daafaani nima == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] {{stub}} jfkb19qsymh4bapdocgtr56ywvegcec 43337 43336 2022-08-19T05:35:26Z Jahinfo 544 N wɔligila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} [[File:Donkey ride in Ghana.jpg|thumb]] '''Buŋa'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla yiŋ [[Biŋkɔbigu|binkɔbigu]] ŋun be wahu zuliya puuni. O nyɛla bunkɔb' so ŋun zooi [[Africa|gbansabila tiŋgbani]] ni ka bɛ zaŋ o lee bunkɔb' so ŋun tumdi tuma pam kamani zuŋɔ yuun' tusa anu n kuli bala (5000 years). Bunsi ban be dunia yaangi zuɣu zuŋɔ gari tuhi-kɔbisinahi (400 thousand). Bɛ tooi zooya ka bɛ bela [[tiŋgbani]] shɛŋa din na lebigira ni ka bɛ tooi kuli zaŋdi ba leeri bɛ tuuntumdi binkɔbiri. Tuuntumdi binkɔbiri tooi zooya ka bɛ nyɛla binkɔbiri ban bindira nyabu dii ka wahala. Bunsi biɛla n tooi be tiŋgbani shɛŋa din pun lɛbigi puuni ka bɛ zaŋ ba lee yiŋ' binkɔbiri bee binkɔb' diɛmda.Lala n lahi nyɛli, buŋ nyɛla alahaʒiba binkɔbga, buŋ yi niŋla yuunkɔb'ga gba o ka o yi pa miliya, sahakam shee o lana kuli taɣiro n kpehira, ka o teha nyɛmi ni o lan' ŋɔ yi guho n je, o ni kari o laɣiri naba na. Yaha, di be buŋ behisi puuni, ka ban maliba kuri bukaata ka mali kpahima nyɛrili, kotɔmsi, soyikana nti suhi n buŋa ni o chanla saɣnarigu ka buŋ maa yi ʒaya n wumda o yi zaŋ buŋ maa yi chaŋ ka ti bɔri ni o zaŋ n gari kukuo buŋ maa pala ŋuni yɛn chaŋ, ni ka lala n nyɛ alkawuli maa. Hali ayi yɛlmi ni a yɛn zaŋɔ tiʒila kawana kpalaŋ piya ayi chaŋ nti pahi kawana tahili dizuɣu o pala ŋunni nichaŋ, naɣila kpalaŋ pia maa noli. Lala ka kpɛŋ lana naawuni nam lala binkɔbgiŋɔ "buŋa"'. == Di daafaani nima == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] {{stub}} dlvfabea3c9ntj5irhan7mt9uo3w382 43338 43337 2022-08-19T05:39:08Z Jahinfo 544 M pahi la bachi nima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} [[File:Donkey ride in Ghana.jpg|thumb]] '''Buŋa'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla yiŋ [[Biŋkɔbigu|binkɔbigu]] ŋun be wahu zuliya puuni. O nyɛla bunkɔb' so ŋun zooi [[Africa|gbansabila tiŋgbani]] ni ka bɛ zaŋ o lee bunkɔb' so ŋun tumdi tuma pam kamani zuŋɔ yuun' tusa anu n kuli bala (5000 years). Bunsi ban be dunia yaangi zuɣu zuŋɔ gari tuhi-kɔbisinahi (400 thousand). Bɛ tooi zooya ka bɛ bela [[tiŋgbani]] shɛŋa din na lebigira ni ka bɛ tooi kuli zaŋdi ba leeri bɛ tuuntumdi binkɔbiri. Tuuntumdi binkɔbiri tooi zooya ka bɛ nyɛla binkɔbiri ban bindira nyabu dii ka wahala. Bunsi biɛla n tooi be tiŋgbani shɛŋa din pun lɛbigi puuni ka bɛ zaŋ ba lee yiŋ' binkɔbiri bee binkɔb' diɛmda.Lala n lahi nyɛli, buŋ nyɛla alahaʒiba binkɔbga, buŋ yi niŋla yuunkɔb'ga gba o ka o yi pa miliya, sahakam shee o lana kuli taɣiro n kpehira, ka o teha nyɛmi ni o lan' ŋɔ yi guho n je, o ni kari o laɣiri naba na. Yaha, di be bunsi biɛhisi puuni, ka ban maliba kuri bukaata ka mali kpahima nyɛrili, kotɔmsi, soyikana nti suhi n buŋa ni o chani la saɣnarigu ka buŋ maa yi ʒaya n wumda, o yi zaŋ buŋ maa yi chaŋ ka ti bɔri ni o zaŋ o n gari kukuo buŋ maa pala ŋun yɛn chaŋ, ni ka lala n nyɛ alikawule maa. Hali ayi yɛlmi ni a yɛn zaŋɔ tiʒila kawana kpalaŋ piya ayi chaŋ nti pahi kawana tahili dizuɣu o pala ŋunni nichaŋ, naɣila kpalaŋ pia maa noli. Lala ka kpɛŋ lana naawuni nam lala binkɔbgiŋɔ "buŋa"'. == Di daafaani nima == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] {{stub}} jn8fvo7z32zh36lt15i714fev5erxhh 43339 43338 2022-08-19T05:41:29Z Jahinfo 544 N wolila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} [[File:Donkey ride in Ghana.jpg|thumb]] '''Buŋa'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla yiŋ [[Biŋkɔbigu|binkɔbigu]] ŋun be wahu zuliya puuni. O nyɛla bunkɔb' so ŋun zooi [[Africa|gbansabila tiŋgbani]] ni ka bɛ zaŋ o lee bunkɔb' so ŋun tumdi tuma pam kamani zuŋɔ yuun' tusa anu n kuli bala (5000 years). Bunsi ban be dunia yaangi zuɣu zuŋɔ gari tuhi-kɔbisinahi (400 thousand). Bɛ tooi zooya ka bɛ bela [[tiŋgbani]] shɛŋa din na lebigira ni ka bɛ tooi kuli zaŋdi ba leeri bɛ tuuntumdi binkɔbiri. Tuuntumdi binkɔbiri tooi zooya ka bɛ nyɛla binkɔbiri ban bindira nyabu dii ka wahala. Bunsi biɛla n tooi be tiŋgbani shɛŋa din pun lɛbigi puuni ka bɛ zaŋ ba lee yiŋ' binkɔbiri bee binkɔb' diɛmda.Lala n lahi nyɛli, buŋ nyɛla alahaʒiba binkɔbga, buŋ yi niŋla yuunkɔb'ga gba o ka o yi pa miliya, sahakam shee o lana kuli taɣiro n kpehira, ka o teha nyɛmi ni o lan' ŋɔ yi guho n je, o ni kari o laɣiri naba na. Yaha, di be bunsi biɛhisi puuni, ka ban maliba kuri bukaata ka mali kpahima nyɛrili, kotɔmsi, soyikana nti suhi n buŋa ni o chani la saɣnarigu ka buŋ maa yi ʒaya n wumda, o yi zaŋ buŋ maa yi chaŋ ka ti bɔri ni o zaŋ o n gari kukuo buŋ maa pala ŋun yɛn chaŋ, ni ka lala n nyɛ alikawule maa. Hali ayi yɛli mi ni a yɛn zaŋɔ tiʒila kawana kpalaŋ piya, ayi chaŋ nti pahi kawana tahili dizuɣu o pala ŋun ni nichaŋ, naɣila kpalaŋ pia maa noli. Lala ka kpɛŋ lana naawuni nam lala binkɔbgiŋɔ "buŋa"'. == Di daafaani nima == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] {{stub}} td4qamuz76ucow62pqh20fz1iyvdhci 43340 43339 2022-08-19T05:43:09Z Jahinfo 544 N yihi la bachinima ka kpehi wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} [[File:Donkey ride in Ghana.jpg|thumb]] '''Buŋa'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla yiŋ [[Biŋkɔbigu|binkɔbigu]] ŋun be wahu zuliya puuni. O nyɛla bunkɔb' so ŋun zooi [[Africa|gbansabila tiŋgbani]] ni ka bɛ zaŋ o lee bunkɔb' so ŋun tumdi tuma pam kamani zuŋɔ yuun' tusa anu n kuli bala (5000 years). Bunsi ban be dunia yaangi zuɣu zuŋɔ gari tuhi-kɔbisinahi (400 thousand). Bɛ tooi zooya ka bɛ bela [[tiŋgbani]] shɛŋa din na lebigira ni ka bɛ tooi kuli zaŋdi ba leeri bɛ tuuntumdi binkɔbiri. Tuuntumdi binkɔbiri tooi zooya ka bɛ nyɛla binkɔbiri ban bindira nyabu dii ka wahala. Bunsi biɛla n tooi be tiŋgbani shɛŋa din pun lɛbigi puuni ka bɛ zaŋ ba lee yiŋ' binkɔbiri bee binkɔb' diɛmda.Lala n lahi nyɛli, buŋ nyɛla alahaʒiba binkɔbga, buŋ yi niŋla yuunkɔb'ga gba o ka o yi pa miliya, sahakam shee o lana kuli taɣiro n kpehira, ka o teha nyɛmi ni o lan' ŋɔ yi guho n je, o ni kari o laɣiri naba na. Yaha, di be bunsi biɛhisi puuni, ka ban maliba kuri bukaata ka mali kpahima nyɛrili, kotɔmsi, soyikana nti suhi n buŋa ni o chani la saɣnarigu ka buŋ maa yi ʒaya n wumda, o yi zaŋ buŋ maa yi chaŋ ka ti bɔri ni o zaŋ o n gari kukuo buŋ maa pala ŋun yɛn chaŋ, ni ka lala n nyɛ alikawule maa. Hali ayi yɛli mi ni a yɛn zaŋɔ tiʒila kawana kpalaŋ piya, ayi chaŋ nti pahi kawana tahili dizuɣu o pala ŋun ni chaŋ, naɣila kpalaŋ pia maa noli. Lala ka kpɛŋ lana Naawuni nam lala binkɔb'gi ŋɔ "buŋa"'. == Di daafaani nima == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Biŋkɔbigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] {{stub}} 5ufspkp8hvp3eqzwkjd1g3keghesvxv 0 8626 43389 40843 2022-08-19T11:08:17Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Zahim nyɛla bindirigu bee nimdi n zaŋ ti ninsali nima. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] 42l26wbkf8abnjw9o892f7ghpymvspp 43390 43389 2022-08-19T11:09:11Z Jahinfo 544 Added link wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Zahim nyɛla [[bindirigu]] bee nimdi n zaŋ ti ninsali nima. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] gixh31mkhd5j3e2o10mzd827vi0wnur 43393 43390 2022-08-19T11:10:13Z Jahinfo 544 Added link wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Zahim nyɛla [[bindirigu]] bee [[nimdi]] n zaŋ ti ninsali nima. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] pealmgtkm9uls0svi0g47kph0jv9j1d 43402 43393 2022-08-19T11:14:56Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Zahim nyɛla [[bindirigu]] bee [[nimdi]] n zaŋ ti ninsali nima. Zahim nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala pam. Zahim gba bindirigu nyɛla binniɛma bam be kom ni, kamani zunzuya,sambara bee binakpahi. Zahim ni tooi lahi gbaagi o zimbili kpee ŋun bɛ galisi paagi o n leei dibu n di. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] a28s7usx0yvoiqcxtpc60pfr1q5jiww 43412 43402 2022-08-19T11:20:14Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Zahim nyɛla [[bindirigu]] bee [[nimdi]] n zaŋ ti ninsali nima. Zahim nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala pam. Zahim gba bindirigu nyɛla binniɛma bam be kom ni, kamani zunzuya,sambara bee binakpahi. Zahim ni tooi lahi gbaagi o zimbili kpee ŋun bɛ galisi paagi o n leei dibu n di. Pirim la o ni nyɛ kom ni binniɛŋ la zuɣu o baabu bɛ niŋ alaha n ti ban mi ko'duɣili bɛ di ti yɛri ban ʒi ko'duɣili. Amaa ninsalinima ni niŋdi shɛm gbahiri ba n-nyɛ, Shɛbi tooi zaŋdi goo, ka shɛbi mali awule, ka naan yi che ban bahiri ba tima. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] o6ij2vz58vo9s4yi9hiaj1576k5n73d 43415 43412 2022-08-19T11:21:07Z Jahinfo 544 Added link wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Zahim nyɛla [[bindirigu]] bee [[nimdi]] n zaŋ ti ninsali nima. Zahim nyɛla [[binniɛŋ]] ŋun nyɛri gala pam. Zahim gba bindirigu nyɛla binniɛma bam be kom ni, kamani zunzuya,sambara bee binakpahi. Zahim ni tooi lahi gbaagi o zimbili kpee ŋun bɛ galisi paagi o n leei dibu n di. Pirim la o ni nyɛ kom ni binniɛŋ la zuɣu o baabu bɛ niŋ alaha n ti ban mi ko'duɣili bɛ di ti yɛri ban ʒi ko'duɣili. Amaa ninsalinima ni niŋdi shɛm gbahiri ba n-nyɛ, Shɛbi tooi zaŋdi goo, ka shɛbi mali awule, ka naan yi che ban bahiri ba tima. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] id2nrjwvjyo7yaj970k1qmljrnn6l6u 43417 43415 2022-08-19T11:23:20Z Jahinfo 544 Added interlinks wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Zahim nyɛla [[bindirigu]] bee [[nimdi]] n zaŋ ti ninsali nima. Zahim nyɛla [[binniɛŋ]] ŋun nyɛri gala pam. Zahim gba bindirigu nyɛla [[binniɛma]] bam be [[kom]] ni, kamani zunzuya,sambara bee binakpahi. Zahim ni tooi lahi gbaagi o zimbili kpee ŋun bɛ galisi paagi o n leei dibu n di. Pirim la o ni nyɛ kom ni binniɛŋ la zuɣu o gbaabu bɛ niŋ alaha n ti ban mi ko'duɣili bɛ di ti yɛri ban ʒi ko'duɣili. Amaa ninsalinima ni niŋdi shɛm gbahiri ba n-nyɛ, Shɛbi tooi zaŋdi goo, ka shɛbi mali awule, ka naan yi che ban bahiri ba tima. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] t935bszqw76306raqubdwayobgnslyn 43418 43417 2022-08-19T11:26:29Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 m pahila linki wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> [[Zahim]] nyɛla [[bindirigu]] bee [[nimdi]] n zaŋ ti ninsali nima. Zahim nyɛla [[binniɛŋ]] ŋun nyɛri gala pam. Zahim gba bindirigu nyɛla [[binniɛma]] bam be [[kom]] ni, kamani zunzuya,sambara bee binakpahi. Zahim ni tooi lahi gbaagi o zimbili kpee ŋun bɛ galisi paagi o n leei dibu n di. Pirim la o ni nyɛ kom ni binniɛŋ la zuɣu o gbaabu bɛ niŋ alaha n ti ban mi ko'duɣili bɛ di ti yɛri ban ʒi ko'duɣili. Amaa ninsalinima ni niŋdi shɛm gbahiri ba n-nyɛ, Shɛbi tooi zaŋdi goo, ka shɛbi mali awule, ka naan yi che ban bahiri ba tima. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] sdqi1h57swrlx18ruiw3553vq2dyays 43419 43418 2022-08-19T11:27:37Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 m pahila linki wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Zahim''' nyɛla binniɛŋ ŋun be [[kuliga]] ni ka ku tooi niŋ nyɛvuli o yi yina duli <ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> [[Zahim]] nyɛla [[bindirigu]] bee [[nimdi]] n zaŋ ti ninsali nima. Zahim nyɛla [[binniɛŋ]] ŋun nyɛri gala pam. Zahim gba bindirigu nyɛla [[binniɛma]] bam be [[kom]] ni, kamani zunzuya,sambara bee binakpahi. Zahim ni tooi lahi gbaagi o zimbili kpee ŋun bɛ galisi paagi o n leei dibu n di. Pirim la o ni nyɛ [[Kom Bahibu|kom]] ni binniɛŋ la zuɣu o gbaabu bɛ niŋ alaha n ti ban mi ko'duɣili bɛ di ti yɛri ban ʒi ko'duɣili. Amaa ninsalinima ni niŋdi shɛm gbahiri ba n-nyɛ, Shɛbi tooi zaŋdi goo, ka shɛbi mali awule, ka naan yi che ban bahiri ba tima. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Zahim|Zahim]] {{stub}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] p22h70k4combzi3dfi662nzattnedne 0 8833 43347 39695 2022-08-19T06:58:45Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Alafiɛ''' / '''Alaafee'''<ref>Naden, Tony. 2014 .[https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>{{Cite web|title=Definition of pineapple {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/pineapple|access-date=2021-10-07|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> nyɛla binwalli din mali [[kom]] pam ka lahi dira. [[Vihigu]] puuni wuhiya ni alaafee tooi zooya ka di bela [[Amarika]] wuliŋ'puhili palo. Di malila vitamin C ka di viɛli n ti solo alaafee pam. == Alafiɛ anfaani nima. == # Di nyɛla binwoli shɛli din tibiri ʒiduli<ref>{{Cite web|date=2021-01-20|title=26 Benefits of Pineapple For Health, Skin and Hair|url=https://pharmeasy.in/blog/26-benefits-of-pineapple-for-health-skin-and-hair/|access-date=2021-11-18|website=PharmEasy Blog|language=en-US}}</ref>. # Di nyɛla din pahiri ti koba ni alaafee bee n kpaŋsiri ti kɔba ni # Di nyɛla ti kuri puuni yuma #Di nyɛla din tibiri fiɛwfiɛw<ref name="pharmeasy.in">{{Cite web|date=2021-01-20|title=26 Benefits of Pineapple For Health, Skin and Hair|url=https://pharmeasy.in/blog/26-benefits-of-pineapple-for-health-skin-and-hair/|access-date=2021-11-21|website=PharmEasy Blog|language=en-US}}</ref> #Di lahi kpaŋsiri ni yina kpɛŋ #Di soŋ di mi ka ti ni di bindira shɛŋa zaa wurim ti pulini #Alafiɛ sɔŋsiri ka ti nima nie viɛn'yɛliŋga #Di nyɛla din pahiri ninsala ningbuna ni yaa<ref name="pharmeasy.in"/> #Alafiɛ sɔŋsiri n polisiri ninsala ningbina # == D bindira == === 1. Alafiɛ Kom === === 2. Alafiɛ lamalee === ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Bimbilli]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bin'walili]] {{stub}} qpvyp0bh5usftu7o61pc3avk5llje1c 43348 43347 2022-08-19T07:11:24Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Alafiɛ''' / '''Alaafee'''<ref>Naden, Tony. 2014 .[https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>{{Cite web|title=Definition of pineapple {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/pineapple|access-date=2021-10-07|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> nyɛla binwalli din mali [[kom]] pam ka lahi dira. [[Vihigu]] puuni wuhiya ni alaafee tooi zooya ka di bela [[Amarika]] wuliŋ'puhili palo. Di malila vitamin C ka di viɛli n ti solo alaafee pam. == Alafiɛ anfaani nima. == # Di nyɛla binwoli shɛli din tibiri ʒiduli<ref>{{Cite web|date=2021-01-20|title=26 Benefits of Pineapple For Health, Skin and Hair|url=https://pharmeasy.in/blog/26-benefits-of-pineapple-for-health-skin-and-hair/|access-date=2021-11-18|website=PharmEasy Blog|language=en-US}}</ref>. # Di nyɛla din pahiri ti kɔba ni alaafee bee n kpaŋsiri ti kɔba ni # Di nyɛla din kuri puuni yuma #Di nyɛla din tibiri fiɛwfiɛw<ref name="pharmeasy.in">{{Cite web|date=2021-01-20|title=26 Benefits of Pineapple For Health, Skin and Hair|url=https://pharmeasy.in/blog/26-benefits-of-pineapple-for-health-skin-and-hair/|access-date=2021-11-21|website=PharmEasy Blog|language=en-US}}</ref> #Di lahi kpaŋsiri ni yina kpɛŋ #Di sɔŋdimi ka ti ni diri bindira shɛŋa zaa wurim ti pulini #Alafiɛ sɔŋsiri ka ti nina ne viɛn'yɛliŋga #Di nyɛla din pahiri ninsala ningbuna ni yaa<ref name="pharmeasy.in"/> #Alafiɛ sɔŋsiri m m-polisiri ninsala ningbuna == D bindira == === 1. Alafiɛ Kom === === 2. Alafiɛ lamalee === ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Bimbilli]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bin'walili]] {{stub}} 8fir1aewwx1zmdixhtkd4z07h8whzyt 43356 43348 2022-08-19T09:53:46Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Alafiɛ''' / '''Alaafee'''<ref>Naden, Tony. 2014 .[https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>{{Cite web|title=Definition of pineapple {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/pineapple|access-date=2021-10-07|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> nyɛla binwalli din mali [[kom]] pam ka lahi dira. [[Vihigu]] puuni wuhiya ni alaafee tooi zooya ka di bela [[Amarika]] wuliŋ'puhili polo. Di mali la "vitamin C", ka di viɛli n ti salo alaafee pam. Alaafiɛ walli malila gohi di ningbungbaŋ zuɣu ka lahi mali va'kaɣila di nyoli ni. == Alafiɛ anfaani nima. == # Di nyɛla binwoli shɛli din tibiri ʒiduli<ref>{{Cite web|date=2021-01-20|title=26 Benefits of Pineapple For Health, Skin and Hair|url=https://pharmeasy.in/blog/26-benefits-of-pineapple-for-health-skin-and-hair/|access-date=2021-11-18|website=PharmEasy Blog|language=en-US}}</ref>. # Di nyɛla din pahiri ti kɔba ni alaafee bee n kpaŋsiri ti kɔba ni # Di nyɛla din kuri puuni yuma #Di nyɛla din tibiri fiɛwfiɛw<ref name="pharmeasy.in">{{Cite web|date=2021-01-20|title=26 Benefits of Pineapple For Health, Skin and Hair|url=https://pharmeasy.in/blog/26-benefits-of-pineapple-for-health-skin-and-hair/|access-date=2021-11-21|website=PharmEasy Blog|language=en-US}}</ref> #Di lahi kpaŋsiri ni yina kpɛŋ #Di sɔŋdimi ka ti ni diri bindira shɛŋa zaa wurim ti pulini #Alafiɛ sɔŋsiri ka ti nina ne viɛn'yɛliŋga #Di nyɛla din pahiri ninsala ningbuna ni yaa<ref name="pharmeasy.in"/> #Alafiɛ sɔŋsiri m m-polisiri ninsala ningbuna == D bindira == === 1. Alafiɛ Kom === === 2. Alafiɛ lamalee === ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Bimbilli]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bin'walili]] {{stub}} bcxwboerrmohziatrauud2lup3a1f5d 43357 43356 2022-08-19T09:56:33Z Jahinfo 544 M mali la bachi wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Alafiɛ''' / '''Alaafee'''<ref>Naden, Tony. 2014 .[https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>{{Cite web|title=Definition of pineapple {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/pineapple|access-date=2021-10-07|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> nyɛla binwalli din mali [[kom]] pam ka lahi dira. [[Vihigu]] puuni wuhiya ni [[alaafee]] tooi zooya ka di bela [[Amarika]] wuliŋ'puhili polo. Di mali la "vitamin C", ka di viɛli n ti salo alaafee pam. Alaafiɛ walli mali la gohi di ningbungbaŋ zuɣu ka lahi mali va'kaɣila di nyoli ni. == Alafiɛ anfaani nima. == # Di nyɛla binwoli shɛli din tibiri ʒiduli<ref>{{Cite web|date=2021-01-20|title=26 Benefits of Pineapple For Health, Skin and Hair|url=https://pharmeasy.in/blog/26-benefits-of-pineapple-for-health-skin-and-hair/|access-date=2021-11-18|website=PharmEasy Blog|language=en-US}}</ref>. # Di nyɛla din pahiri ti kɔba ni alaafee bee n kpaŋsiri ti kɔba ni # Di nyɛla din kuri puuni yuma #Di nyɛla din tibiri fiɛwfiɛw<ref name="pharmeasy.in">{{Cite web|date=2021-01-20|title=26 Benefits of Pineapple For Health, Skin and Hair|url=https://pharmeasy.in/blog/26-benefits-of-pineapple-for-health-skin-and-hair/|access-date=2021-11-21|website=PharmEasy Blog|language=en-US}}</ref> #Di lahi kpaŋsiri ni yina kpɛŋ #Di sɔŋdimi ka ti ni diri bindira shɛŋa zaa wurim ti pulini #Alafiɛ sɔŋsiri ka ti nina ne viɛn'yɛliŋga #Di nyɛla din pahiri ninsala ningbuna ni yaa<ref name="pharmeasy.in"/> #Alafiɛ sɔŋsiri m m-polisiri ninsala ningbuna == D bindira == === 1. Alafiɛ Kom === === 2. Alafiɛ lamalee === ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Bimbilli]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bin'walili]] {{stub}} dq6pwg3rqusuay31p4pbwbxyb84i2xr 0 9149 43346 42730 2022-08-19T06:49:55Z Adam Kamaldeen 1825 Added a content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Taaŋa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla Dagbaŋ ti'gahinda la ni yini. Di nyɛla ti' shɛli din suuri zaa ka naan yi woli. Woligu saha ka di suura, ka wɔndi yim yuuni puli ni. Taaŋa ŋɔ mali anfaani pam n-ti Dagbamba ni dunia zaa nangbanyini. Dagbam' paɣaba nyari buni pam di ni. Dinzuɣu ka shɛb' booni li Dagbam' paɣaba "kookoo." Dama di nyɛla ti' shɛli din kɔŋko daanfaani ni tooi soli paɣa mini o bihi ka lahi mali bɛ yɛlli kam. Taaŋa anfaaninima shɛŋa n-nyɛ : 1.Taaŋa ni ka ti nyari tama n-dira. 2.Di puuni ka paɣiba nyari kpihi 3.Di puuni ka ti lahi nyari kpam n-dira ka ʒiɛra ti ningbuna. 4.Ti tingbani ŋɔ gomnanti gba yipa dari kpihi paɣaba sani m-mali li kɔhiri tinduyanim' zuɣu ka nyari tinduyani liɣiri na n ti tumdi lɛbiginsim tuma. 5.Ti nyari chibo kpambirigu ni, ka lahi mali kpambir' kom m-pahiri tari ni n-tari ti duri ka di mali yaa. 6.Ti lahi ŋmari tia ŋɔ n-kpɛri lunsi, toya nti pahi tilisi. 7.Taansuri gba ŋmaari ʒim kabbu nir' yi ti nya dantulli. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Tia]] {{stub}} t3uhi2r7sgtat4mlrk9cgzuch30z7ck 0 9434 43318 13734 2022-08-18T20:30:57Z Munkaila Sulemana 82 wikitext text/x-wiki {{E-Class}}{{Databox}} '''Baŋkaŋa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} e62sl1t1ew65mgmi7cnvbr6js3teukg 0 9475 43236 42471 2022-08-18T17:46:44Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{C-Class}} '''Buɣim Chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli tini puhiri [[Buɣim goli]] ni.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>https://www.hopinacademy.org/2021/08/18/the-story-of-buɣum-chugu-fire-festival-hopin-academy/</ref> ==Di Piligu== [[File:Fire estival.jpg|thumb|left]] [[File:Fire festival1.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival2.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival4.jpg|thumb|right]] Taarihi wuhiya ni [[Buɣum|Buɣim]] Chuɣu nyɛla [[Dagbamba]] chuɣu kurili. Goli ŋɔ ka Dagbamba mali piini bɛ yuuni. Di piligu zaŋmi gbaai [[:en:15th century|15th century]], din daa niŋ ka [[Naa Zoligu]] nyɛ Dagbaŋ Naa. [[Naa Zoligu]] n-daa nyɛ Yaa-Nanima puuni ŋun pahiri ayopɔin zaŋ gbaai Naa [[Naa Shitɔbu|Shitɔbu]] n-di Yani gbana<ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣum chuɣu) among the Dagomba people : • Dagboñ Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> [[Naa Nyaɣisi]] Wumbee Yani gbana zuɣu ʒinibu nyaaŋa. O Nam dibu daa gbaala 1469 yuuni hali ti kpa 1486 yuuni. O Nam dibu yuuni ka o tuuli yaaŋa, Naa Dariʒɛiɣu daa barigi mɔɣini.<ref>{{Cite web|last=Ibrahim|first=Mohammed|title=Celebration of fire festival underway in the Northern Region|url=https://zaaradio.com/local/celebration-of-fire-festival-underway-in-the-northern-region/|access-date=2022-08-07|language=en-GB}}</ref> Di mi daa kamina n-ti lu goli ŋɔ dahinyini dali. Taaarihi din yi noli ni wuhiya, ni kpukparisi bee yɔɣasi n-daa kpuɣi o. Kpamba buɣisiya ni bɛ daa bo bia ŋɔ dabisi munaanii ka bi nya o. Wahala kam bɛ ni daa di m-bɔri Naa Zoligu<ref>{{Cite web|title=Bugum Chugu {{!}} Beyond The Return|url=https://beyondthereturn.org/bugum-chugu/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> yaan' yurigu ŋɔ shee daa bahi la yoli. Ka Naa Zoligu mi yɛli ni shee ka bɛ bo Dariʒɛiɣu shee dama baɣisi daa yɛliya ni o be o nyɛvuli ni ka mali alaafee. [[Naa Dariʒiɛɣu|Naa Dariʒɛiɣu]] bɔbu daa lɛbila maliŋ, ka bɛ bɔri o yuŋ ni wuntaŋ ni, n-kpɛri barina yɔrini. Barina mini dabiɛm din daa be o bɔbu shee la zuɣu, doo kam daa yi mi na ni bɛ ti tiɣisi o, ka mali o shili di yi ti niŋ ka muɣisigu kam paagi o mɔɣu maa ni, ka o ni tooi tiligi. Baɣisi daa yɛliya ni dabisili din pahiri awɔi dali ka bɛ yɛn bo n-nya Dariʒiɛɣu, ni di mi ti yɛn niŋla yuŋ. Lala ŋɔ zuɣu, yuŋ kam, bɛ daa yɛn nyɔla buɣim mɔ'kpala<ref>{{Cite web|title=Yani celebrates Fire Festival after 17-year break|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/yani-celebrates-fire-festival-after-17-year-break.html|access-date=2022-08-07|website=Graphic Online|language=en-gb}}</ref> din yɛn niŋ ka bɛ nyari soli. Bɛ daa ti nyala bia ŋɔ ni do tia gbunni n-gbihira. Ka ban daa bo n-nya o maa dihitabili ni tia maa mali dabara, di ni daa niŋ ka di nyɛla kpukparisi bee yɔɣasi n-daa zaŋ o sɔɣi dini maa. Shɛba daa dii zaŋla buɣim mɔ' kpala maa n-labiri tia maa zuɣu ka shɛba mi kabisiri di vari ni bɛ zaŋ ku bukaata. Ka bɛ dii ŋmɛri [[guŋgɔna]] ka wari wahi n-ʒi Naa Dariʒiɛɣu kuna yiŋa. Lala niŋsim ŋɔ n-daa kpuri buɣim chuɣu hali ni zuŋɔ.<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-09-23|title=Chief killed in Fire Festival gunshot; police hunt for suspect|url=https://www.mynewsgh.com/fire-festival-chief-killed-police-hunt-for-the-suspect/|access-date=2022-08-07|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref> == Dini Tɔri Shɛm == Di tɔbu ni, bɛ yiini la [[Ʒiɛm Yila|ʒiɛm yila]].<ref>{{Cite web|last=theprotour|date=2019-05-23|title=Bugum Chugu Festival|url=https://protour.africa/bugum-chugu-festival/|access-date=2022-08-07|website=ProTour Africa|language=en-US}}</ref> Buɣim chuɣu tɔrila [[Buɣum (goli)|Buɣim gol]]<nowiki/>i dabaawɔi dali. Di nyɛla dabisi' shɛli Naa Zoligu yaan yurigu ni daa barigi. [[Churi|Chuɣu]] ŋɔ nyɛla chuɣu tuuli din pahi churi anu shɛli Dagbamba ni puhira. Di mini chuɣu ŋɔ ku pilila [[Dagbɔŋ|Dagbaŋ]] maa zaa yoli, zuliya shɛŋa kamani [[Zabaɣisi]], [[Kusahi]] nti pahi [[Mamprusi|ŋmamprisi]] taɣimi n-deei li, n-che ka di wuligi gili duniya luɣuli kam n-wuhiri ni di nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ na chuɣu. == Shili Maalibu Zaŋ kpa Buɣim Chuɣu == Shili maalibu zaŋ kpa buɣim chuɣu piinila di yi ti niŋ ka bɛ nya buɣim goli. Saha ŋɔ ka bihi kpɛri mɔɣini n-ti bo mɔri pam bɛ ni tooi nya, n-lɔ mɔ' kpala. Ka bɛ naan yi pili n-gili tari bɛ ŋahinima, bɛ yab' donima nti pahi bɛ yab'paɣinima. Lala niŋsim maa yɛn che mi ka ninkura ŋɔ kulahi kpe mɔɣini bɛ maŋmaŋa. Tɔ amaa lala mɔ' kpala zaŋ ti ninkura ŋɔ yɛn lɛbila samili n-ti ba ka bɛ ti yɔli chuɣu maa yi puhi naai neei biɛɣu. Bɛ yɛn yɔla samili ŋɔ ka di nyɛ liɣiri ka [[Dagbamba]] bolli "liɣiri awɔi". Buɣim tɔbu ni ka mɔ'kpala ko ka bɛ gbubira, nachimba tooi gbubiri su'kara, su'bihi, piɛma mini piɛm-mola, malifanima nti pahi lebihi ka di ŋmani tɔbu ni ka bɛ be, ka di lahi che ka buɣim maa tɔbu mali jiri. Binshɛɣu din tooi lahi niŋdi buɣim goli dabaa anu saha nyɛla daadama gindimi laɣindi binkɔbiri din gbaai nɔhi mini buhi. Lala binkɔbiri ŋɔ ka bɛ mali maani tiŋgbana mini buɣa din be niriba dundona ni ka ti booni li Daŋ Tia. Buɣim tɔbu nyɛla Dagbandabba chuɣu. Di nyɛla goli shɛli bɛ ni maani malima din guri ka taɣiri bɛ daŋ. Din zuɣu ka bɛ booni li " Dagbandabba chuɣu maa. == Buɣim Chuɣu Tɔbu Dabsili == Buɣim tɔbu piinila yuŋ saɣidihili nyaaŋa. Din dali maa bindirigu nyɛla bindiri gahindili dama nima n-kuli nyɛli ʒii zaa. Daŋ kpamba zaŋdila saɣibora m-pa goma zuɣu ni kpiinkura gba di. Pɔi ka yuŋ zibi, niriba yɛn zaŋla lala saha ŋɔ m-mali bɛ tobu tima shɛŋa ti ni booni noli wuna. Jɛbihi gba nyɛla bɛ ni tibigi shɛba, ka tiri ba pina ni bɛ bo alibarika bɛ sani, bɛ ni yɛn chaŋ nimohi chandi shɛli maa zuɣu. Shɛba gba zaŋdila dabaa awɔi dali ŋɔ wuntaŋni n-zahindi bɛ tiima pɔi ka yuŋ naan zibi. Naa Limam niŋ nimmohi Nayili sampaani m-maani sabba sɔŋda n-guhiri yuŋ. Buɣim tɔbu dali yuŋ saɣidihili nyaaŋa, guŋgɔŋ' karili yɛn kumila nayili sambanni. Guŋgɔŋ ŋɔ kumsi yɛn laɣimla bihi ni ninkura nayili pɔi ka buɣim tɔbu ŋɔ naan yi pili. Kpambaliba n-yɛn zaŋ Naa yina ka o ti di zamaatu maa alizama. O yɛn zaŋla saha bihi n-wuhi kali ŋɔ ni pili shɛm hali ti paai zuŋɔ. O lahi yɛn saɣisila salo maa zaŋ kpa tuun' shɛŋa din ni tooi saɣim chuɣu maa zaɣi viɛl’tali. Naa n-yɛn taai buɣim maa tuuli, ka [[kpambaliba]] mi taai o sani, ka salo maa gba taai taba sani hali ni ŋun bahindi nyaaŋa. Naa bi pahiri ban chani buɣim tɔbu ŋɔ ni, o yɛn doliba mi n-chaŋ bɛla ka labi zɔŋ ni. Buɣim tɔribi ŋɔ yɛn dolila so shɛli din tu ni bɛ doli, ka yiini yila ka ŋmɛri ʒiɛm, ka piɛbiri yuhi nti pahi gungɔŋ' kara kumsi ni malifa ti ŋmam. So n-yɛn yiini ʒiɛm kuligi ata yila, ka ban kpalim mi saɣira ni yaa. '''N ŋɔ ka yila maa chana;''' Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya" Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya". Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu. Siblaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee? Yoo yoo yoo yaa yoo, kɔlaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee, Yoo yoo yoo yaa yoo. <ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> ==Zuliya Shɛba Ban Tɔri Buɣim== Zuliya shɛba ban tɔri buɣim n-nyɛ: Dagbamba, Nanumba, Zabaɣisi, ŋmamprisi, Kusahi, Mohi, Gurinsi, Kpunkpaamba ni ban pahi. Zuliyanim' ŋɔ zaa nyɛla ban tɔri buɣim ka di daliri nyɛla bɛ zaa yila Naa Gbewaa zuliya ni na, gbaai yihi kpunkpaamba. Amaa bɛ gba puhirili ka di daliri nyɛla bɛ ni be Naa Gbewaa sulinsi ni la zuɣu. == Di Daanfaani Nima == *Di teeri ti yɛli kura. *Di kpaŋsiri ti kaya ni taɣaada. *Di laɣindi simili ni dɔɣim nangbanyini. *Di che ka bihi baŋdi bɛ kaya ni taɣada. * Di teeri ti yuuni piligu. * Di tiri ti zosimili. *Di kahigiri ti nii, ka kpaŋsiri ti daalaafee. *Di kpaŋsiri ti kali, ka booni ninvuɣusuma na ti biɛhigu ni. *Di tiri ti nin'nyambo.<ref>{{Cite w eb|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> *Di che ka ti baŋdi ni ti zaa yila yaankur’yino ni na. *Di che ka tiŋduya nima baŋdi ti kali ŋɔ yɛla. *Di che ka ti nyari saan’suma ti tingbani ni. *Di tiri bihi liɣiri. *Di che ka ti baŋdi ti daŋ. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://www.youtube.com/watch?v=3iMhNrvcB-g buɣum Chugu (2021)], YouTube *[https://www.youtube.com/watch?v=g1zwNzno8eY buɣum Chugu (Fire Festival) (2021)], YouTube {{Chuɣu}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana]] [[Pubu:Chuɣu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:Dagbamba]] eqikvz8l66oaizr0sfsfskl3juss81e 43237 43236 2022-08-18T17:48:09Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{C-Class}} '''Buɣim Chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli tini puhiri [[Buɣim goli]] ni.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>https://www.hopinacademy.org/2021/08/18/the-story-of-buɣum-chugu-fire-festival-hopin-academy/</ref> ==Di Piligu== [[File:Fire estival.jpg|thumb|left]] [[File:Fire festival1.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival2.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival4.jpg|thumb|right]] Taarihi wuhiya ni [[Buɣum|Buɣim]] Chuɣu nyɛla [[Dagbamba]] chuɣu kurili. Goli ŋɔ ka Dagbamba mali piini bɛ yuuni. Di piligu zaŋmi gbaai [[:en:15th century|15th century]], din daa niŋ ka [[Naa Zoligu]] nyɛ Dagbaŋ Naa. [[Naa Zoligu]] n-daa nyɛ Yaa-Nanima puuni ŋun pahiri ayopɔin zaŋ gbaai Naa [[Naa Shitɔbu|Shitɔbu]] n-di Yani gbana<ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣum chuɣu) among the Dagomba people : • Dagboñ Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> [[Naa Nyaɣisi]] Wumbee Yani gbana zuɣu ʒinibu nyaaŋa. O Nam dibu daa gbaala 1469 yuuni hali ti kpa 1486 yuuni. O Nam dibu yuuni ka o tuuli yaaŋa, Naa Dariʒɛiɣu daa barigi mɔɣini.<ref>{{Cite web|last=Ibrahim|first=Mohammed|title=Celebration of fire festival underway in the Northern Region|url=https://zaaradio.com/local/celebration-of-fire-festival-underway-in-the-northern-region/|access-date=2022-08-07|language=en-GB}}</ref> Di mi daa kamina n-ti lu goli ŋɔ dahinyini dali. Taaarihi din yi noli ni wuhiya, ni kpukparisi bee yɔɣasi n-daa kpuɣi o. Kpamba buɣisiya ni bɛ daa bo bia ŋɔ dabisi munaanii ka bi nya o. Wahala kam bɛ ni daa di m-bɔri Naa Zoligu<ref>{{Cite web|title=Bugum Chugu {{!}} Beyond The Return|url=https://beyondthereturn.org/bugum-chugu/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> yaan' yurigu ŋɔ shee daa bahi la yoli. Ka Naa Zoligu mi yɛli ni shee ka bɛ bo Dariʒɛiɣu shee dama baɣisi daa yɛliya ni o be o nyɛvuli ni ka mali alaafee. [[Naa Dariʒiɛɣu|Naa Dariʒɛiɣu]] bɔbu daa lɛbila maliŋ, ka bɛ bɔri o yuŋ ni wuntaŋ ni, n-kpɛri barina yɔrini. Barina mini dabiɛm din daa be o bɔbu shee la zuɣu, doo kam daa yi mi na ni bɛ ti tiɣisi o, ka mali o shili di yi ti niŋ ka muɣisigu kam paagi o mɔɣu maa ni, ka o ni tooi tiligi. Baɣisi daa yɛliya ni dabisili din pahiri awei dali ka bɛ yɛn bo n-nya Dariʒiɛɣu, ni di mi ti yɛn niŋla yuŋ. Lala ŋɔ zuɣu, yuŋ kam, bɛ daa yɛn nyɔla buɣim mɔ'kpala<ref>{{Cite web|title=Yani celebrates Fire Festival after 17-year break|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/yani-celebrates-fire-festival-after-17-year-break.html|access-date=2022-08-07|website=Graphic Online|language=en-gb}}</ref> din yɛn niŋ ka bɛ nyari soli. Bɛ daa ti nyala bia ŋɔ ni do tia gbunni n-gbihira. Ka ban daa bo n-nya o maa dihitabili ni tia maa mali dabara, di ni daa niŋ ka di nyɛla kpukparisi bee yɔɣasi n-daa zaŋ o sɔɣi dini maa. Shɛba daa dii zaŋla buɣim mɔ' kpala maa n-labiri tia maa zuɣu ka shɛba mi kabisiri di vari ni bɛ zaŋ ku bukaata. Ka bɛ dii ŋmɛri [[guŋgɔna]] ka wari wahi n-ʒi Naa Dariʒiɛɣu kuna yiŋa. Lala niŋsim ŋɔ n-daa kpuri buɣim chuɣu hali ni zuŋɔ.<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-09-23|title=Chief killed in Fire Festival gunshot; police hunt for suspect|url=https://www.mynewsgh.com/fire-festival-chief-killed-police-hunt-for-the-suspect/|access-date=2022-08-07|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref> == Dini Tɔri Shɛm == Di tɔbu ni, bɛ yiini la [[Ʒiɛm Yila|ʒiɛm yila]].<ref>{{Cite web|last=theprotour|date=2019-05-23|title=Bugum Chugu Festival|url=https://protour.africa/bugum-chugu-festival/|access-date=2022-08-07|website=ProTour Africa|language=en-US}}</ref> Buɣim chuɣu tɔrila [[Buɣum (goli)|Buɣim gol]]<nowiki/>i dabaawɔi dali. Di nyɛla dabisi' shɛli Naa Zoligu yaan yurigu ni daa barigi. [[Churi|Chuɣu]] ŋɔ nyɛla chuɣu tuuli din pahi churi anu shɛli Dagbamba ni puhira. Di mini chuɣu ŋɔ ku pilila [[Dagbɔŋ|Dagbaŋ]] maa zaa yoli, zuliya shɛŋa kamani [[Zabaɣisi]], [[Kusahi]] nti pahi [[Mamprusi|ŋmamprisi]] taɣimi n-deei li, n-che ka di wuligi gili duniya luɣuli kam n-wuhiri ni di nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ na chuɣu. == Shili Maalibu Zaŋ kpa Buɣim Chuɣu == Shili maalibu zaŋ kpa buɣim chuɣu piinila di yi ti niŋ ka bɛ nya buɣim goli. Saha ŋɔ ka bihi kpɛri mɔɣini n-ti bo mɔri pam bɛ ni tooi nya, n-lɔ mɔ' kpala. Ka bɛ naan yi pili n-gili tari bɛ ŋahinima, bɛ yab' donima nti pahi bɛ yab'paɣinima. Lala niŋsim maa yɛn che mi ka ninkura ŋɔ kulahi kpe mɔɣini bɛ maŋmaŋa. Tɔ amaa lala mɔ' kpala zaŋ ti ninkura ŋɔ yɛn lɛbila samili n-ti ba ka bɛ ti yɔli chuɣu maa yi puhi naai neei biɛɣu. Bɛ yɛn yɔla samili ŋɔ ka di nyɛ liɣiri ka [[Dagbamba]] bolli "liɣiri awɔi". Buɣim tɔbu ni ka mɔ'kpala ko ka bɛ gbubira, nachimba tooi gbubiri su'kara, su'bihi, piɛma mini piɛm-mola, malifanima nti pahi lebihi ka di ŋmani tɔbu ni ka bɛ be, ka di lahi che ka buɣim maa tɔbu mali jiri. Binshɛɣu din tooi lahi niŋdi buɣim goli dabaa anu saha nyɛla daadama gindimi laɣindi binkɔbiri din gbaai nɔhi mini buhi. Lala binkɔbiri ŋɔ ka bɛ mali maani tiŋgbana mini buɣa din be niriba dundona ni ka ti booni li Daŋ Tia. Buɣim tɔbu nyɛla Dagbandabba chuɣu. Di nyɛla goli shɛli bɛ ni maani malima din guri ka taɣiri bɛ daŋ. Din zuɣu ka bɛ booni li " Dagbandabba chuɣu maa. == Buɣim Chuɣu Tɔbu Dabsili == Buɣim tɔbu piinila yuŋ saɣidihili nyaaŋa. Din dali maa bindirigu nyɛla bindiri gahindili dama nima n-kuli nyɛli ʒii zaa. Daŋ kpamba zaŋdila saɣibora m-pa goma zuɣu ni kpiinkura gba di. Pɔi ka yuŋ zibi, niriba yɛn zaŋla lala saha ŋɔ m-mali bɛ tobu tima shɛŋa ti ni booni noli wuna. Jɛbihi gba nyɛla bɛ ni tibigi shɛba, ka tiri ba pina ni bɛ bo alibarika bɛ sani, bɛ ni yɛn chaŋ nimohi chandi shɛli maa zuɣu. Shɛba gba zaŋdila dabaa awɔi dali ŋɔ wuntaŋni n-zahindi bɛ tiima pɔi ka yuŋ naan zibi. Naa Limam niŋ nimmohi Nayili sampaani m-maani sabba sɔŋda n-guhiri yuŋ. Buɣim tɔbu dali yuŋ saɣidihili nyaaŋa, guŋgɔŋ' karili yɛn kumila nayili sambanni. Guŋgɔŋ ŋɔ kumsi yɛn laɣimla bihi ni ninkura nayili pɔi ka buɣim tɔbu ŋɔ naan yi pili. Kpambaliba n-yɛn zaŋ Naa yina ka o ti di zamaatu maa alizama. O yɛn zaŋla saha bihi n-wuhi kali ŋɔ ni pili shɛm hali ti paai zuŋɔ. O lahi yɛn saɣisila salo maa zaŋ kpa tuun' shɛŋa din ni tooi saɣim chuɣu maa zaɣi viɛl’tali. Naa n-yɛn taai buɣim maa tuuli, ka [[kpambaliba]] mi taai o sani, ka salo maa gba taai taba sani hali ni ŋun bahindi nyaaŋa. Naa bi pahiri ban chani buɣim tɔbu ŋɔ ni, o yɛn doliba mi n-chaŋ bɛla ka labi zɔŋ ni. Buɣim tɔribi ŋɔ yɛn dolila so shɛli din tu ni bɛ doli, ka yiini yila ka ŋmɛri ʒiɛm, ka piɛbiri yuhi nti pahi gungɔŋ' kara kumsi ni malifa ti ŋmam. So n-yɛn yiini ʒiɛm kuligi ata yila, ka ban kpalim mi saɣira ni yaa. '''N ŋɔ ka yila maa chana;''' Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya" Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya". Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu. Siblaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee? Yoo yoo yoo yaa yoo, kɔlaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee, Yoo yoo yoo yaa yoo. <ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> ==Zuliya Shɛba Ban Tɔri Buɣim== Zuliya shɛba ban tɔri buɣim n-nyɛ: Dagbamba, Nanumba, Zabaɣisi, ŋmamprisi, Kusahi, Mohi, Gurinsi, Kpunkpaamba ni ban pahi. Zuliyanim' ŋɔ zaa nyɛla ban tɔri buɣim ka di daliri nyɛla bɛ zaa yila Naa Gbewaa zuliya ni na, gbaai yihi kpunkpaamba. Amaa bɛ gba puhirili ka di daliri nyɛla bɛ ni be Naa Gbewaa sulinsi ni la zuɣu. == Di Daanfaani Nima == *Di teeri ti yɛli kura. *Di kpaŋsiri ti kaya ni taɣaada. *Di laɣindi simili ni dɔɣim nangbanyini. *Di che ka bihi baŋdi bɛ kaya ni taɣada. * Di teeri ti yuuni piligu. * Di tiri ti zosimili. *Di kahigiri ti nii, ka kpaŋsiri ti daalaafee. *Di kpaŋsiri ti kali, ka booni ninvuɣusuma na ti biɛhigu ni. *Di tiri ti nin'nyambo.<ref>{{Cite w eb|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> *Di che ka ti baŋdi ni ti zaa yila yaankur’yino ni na. *Di che ka tiŋduya nima baŋdi ti kali ŋɔ yɛla. *Di che ka ti nyari saan’suma ti tingbani ni. *Di tiri bihi liɣiri. *Di che ka ti baŋdi ti daŋ. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://www.youtube.com/watch?v=3iMhNrvcB-g buɣum Chugu (2021)], YouTube *[https://www.youtube.com/watch?v=g1zwNzno8eY buɣum Chugu (Fire Festival) (2021)], YouTube {{Chuɣu}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana]] [[Pubu:Chuɣu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:Dagbamba]] 5uuojvyfz92uesu6zn7h8og70xxas7y 43238 43237 2022-08-18T17:49:30Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{C-Class}} '''Buɣim Chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli tini puhiri [[Buɣim goli]] ni.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>https://www.hopinacademy.org/2021/08/18/the-story-of-buɣum-chugu-fire-festival-hopin-academy/</ref> ==Di Piligu== [[File:Fire estival.jpg|thumb|left]] [[File:Fire festival1.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival2.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival4.jpg|thumb|right]] Taarihi wuhiya ni [[Buɣum|Buɣim]] Chuɣu nyɛla [[Dagbamba]] chuɣu kurili. Goli ŋɔ ka Dagbamba mali piini bɛ yuuni. Di piligu zaŋmi gbaai [[:en:15th century|15th century]], din daa niŋ ka [[Naa Zoligu]] nyɛ Dagbaŋ Naa. [[Naa Zoligu]] n-daa nyɛ Yaa-Nanima puuni ŋun pahiri ayopɔin zaŋ gbaai Naa [[Naa Shitɔbu|Shitɔbu]] n-di Yani gbana<ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣum chuɣu) among the Dagomba people : • Dagboñ Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> [[Naa Nyaɣisi]] Wumbee Yani gbana zuɣu ʒinibu nyaaŋa. O Nam dibu daa gbaala 1469 yuuni hali ti kpa 1486 yuuni. O Nam dibu yuuni ka o tuuli yaaŋa, Naa Dariʒɛiɣu daa barigi mɔɣini.<ref>{{Cite web|last=Ibrahim|first=Mohammed|title=Celebration of fire festival underway in the Northern Region|url=https://zaaradio.com/local/celebration-of-fire-festival-underway-in-the-northern-region/|access-date=2022-08-07|language=en-GB}}</ref> Di mi daa kamina n-ti lu goli ŋɔ dahinyini dali. Taaarihi din yi noli ni wuhiya, ni kpukparisi bee yɔɣasi n-daa kpuɣi o. Kpamba buɣisiya ni bɛ daa bo bia ŋɔ dabisi munaanii ka bi nya o. Wahala kam bɛ ni daa di m-bɔri Naa Zoligu<ref>{{Cite web|title=Bugum Chugu {{!}} Beyond The Return|url=https://beyondthereturn.org/bugum-chugu/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> yaan' yurigu ŋɔ shee daa bahi la yoli. Ka Naa Zoligu mi yɛli ni shee ka bɛ bo Dariʒɛiɣu shee dama baɣisi daa yɛliya ni o be o nyɛvuli ni ka mali alaafee. [[Naa Dariʒiɛɣu|Naa Dariʒɛiɣu]] bɔbu daa lɛbila maliŋ, ka bɛ bɔri o yuŋ ni wuntaŋ ni, n-kpɛri barina yɔrini. Barina mini dabiɛm din daa be o bɔbu shee la zuɣu, doo kam daa yi mi na ni bɛ ti tiɣisi o, ka mali o shili di yi ti niŋ ka muɣisigu kam paagi o mɔɣu maa ni, ka o ni tooi tiligi. Baɣisi daa yɛliya ni dabisili din pahiri awei dali ka bɛ yɛn bo n-nya Dariʒiɛɣu, ni di mi ti yɛn niŋla yuŋ. Lala ŋɔ zuɣu, yuŋ kam, bɛ daa yɛn nyola buɣim mɔ'kpala<ref>{{Cite web|title=Yani celebrates Fire Festival after 17-year break|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/yani-celebrates-fire-festival-after-17-year-break.html|access-date=2022-08-07|website=Graphic Online|language=en-gb}}</ref> din yɛn niŋ ka bɛ nyari soli. Bɛ daa ti nyala bia ŋɔ ni do tia gbunni n-gbihira. Ka ban daa bo n-nya o maa dihitabili ni tia maa mali dabara, di ni daa niŋ ka di nyɛla kpukparisi bee yɔɣasi n-daa zaŋ o sɔɣi dini maa. Shɛba daa dii zaŋla buɣim mɔ' kpala maa n-labiri tia maa zuɣu ka shɛba mi kabisiri di vari ni bɛ zaŋ ku bukaata. Ka bɛ dii ŋmɛri [[guŋgɔna]] ka wari wahi n-ʒi Naa Dariʒiɛɣu kuna yiŋa. Lala niŋsim ŋɔ n-daa kpuri buɣim chuɣu hali ni zuŋɔ.<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-09-23|title=Chief killed in Fire Festival gunshot; police hunt for suspect|url=https://www.mynewsgh.com/fire-festival-chief-killed-police-hunt-for-the-suspect/|access-date=2022-08-07|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref> == Dini Tɔri Shɛm == Di tɔbu ni, bɛ yiini la [[Ʒiɛm Yila|ʒiɛm yila]].<ref>{{Cite web|last=theprotour|date=2019-05-23|title=Bugum Chugu Festival|url=https://protour.africa/bugum-chugu-festival/|access-date=2022-08-07|website=ProTour Africa|language=en-US}}</ref> Buɣim chuɣu tɔrila [[Buɣum (goli)|Buɣim gol]]<nowiki/>i dabaawɔi dali. Di nyɛla dabisi' shɛli Naa Zoligu yaan yurigu ni daa barigi. [[Churi|Chuɣu]] ŋɔ nyɛla chuɣu tuuli din pahi churi anu shɛli Dagbamba ni puhira. Di mini chuɣu ŋɔ ku pilila [[Dagbɔŋ|Dagbaŋ]] maa zaa yoli, zuliya shɛŋa kamani [[Zabaɣisi]], [[Kusahi]] nti pahi [[Mamprusi|ŋmamprisi]] taɣimi n-deei li, n-che ka di wuligi gili duniya luɣuli kam n-wuhiri ni di nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ na chuɣu. == Shili Maalibu Zaŋ kpa Buɣim Chuɣu == Shili maalibu zaŋ kpa buɣim chuɣu piinila di yi ti niŋ ka bɛ nya buɣim goli. Saha ŋɔ ka bihi kpɛri mɔɣini n-ti bo mɔri pam bɛ ni tooi nya, n-lɔ mɔ' kpala. Ka bɛ naan yi pili n-gili tari bɛ ŋahinima, bɛ yab' donima nti pahi bɛ yab'paɣinima. Lala niŋsim maa yɛn che mi ka ninkura ŋɔ kulahi kpe mɔɣini bɛ maŋmaŋa. Tɔ amaa lala mɔ' kpala zaŋ ti ninkura ŋɔ yɛn lɛbila samili n-ti ba ka bɛ ti yɔli chuɣu maa yi puhi naai neei biɛɣu. Bɛ yɛn yɔla samili ŋɔ ka di nyɛ liɣiri ka [[Dagbamba]] bolli "liɣiri awɔi". Buɣim tɔbu ni ka mɔ'kpala ko ka bɛ gbubira, nachimba tooi gbubiri su'kara, su'bihi, piɛma mini piɛm-mola, malifanima nti pahi lebihi ka di ŋmani tɔbu ni ka bɛ be, ka di lahi che ka buɣim maa tɔbu mali jiri. Binshɛɣu din tooi lahi niŋdi buɣim goli dabaa anu saha nyɛla daadama gindimi laɣindi binkɔbiri din gbaai nɔhi mini buhi. Lala binkɔbiri ŋɔ ka bɛ mali maani tiŋgbana mini buɣa din be niriba dundona ni ka ti booni li Daŋ Tia. Buɣim tɔbu nyɛla Dagbandabba chuɣu. Di nyɛla goli shɛli bɛ ni maani malima din guri ka taɣiri bɛ daŋ. Din zuɣu ka bɛ booni li " Dagbandabba chuɣu maa. == Buɣim Chuɣu Tɔbu Dabsili == Buɣim tɔbu piinila yuŋ saɣidihili nyaaŋa. Din dali maa bindirigu nyɛla bindiri gahindili dama nima n-kuli nyɛli ʒii zaa. Daŋ kpamba zaŋdila saɣibora m-pa goma zuɣu ni kpiinkura gba di. Pɔi ka yuŋ zibi, niriba yɛn zaŋla lala saha ŋɔ m-mali bɛ tobu tima shɛŋa ti ni booni noli wuna. Jɛbihi gba nyɛla bɛ ni tibigi shɛba, ka tiri ba pina ni bɛ bo alibarika bɛ sani, bɛ ni yɛn chaŋ nimohi chandi shɛli maa zuɣu. Shɛba gba zaŋdila dabaa awɔi dali ŋɔ wuntaŋni n-zahindi bɛ tiima pɔi ka yuŋ naan zibi. Naa Limam niŋ nimmohi Nayili sampaani m-maani sabba sɔŋda n-guhiri yuŋ. Buɣim tɔbu dali yuŋ saɣidihili nyaaŋa, guŋgɔŋ' karili yɛn kumila nayili sambanni. Guŋgɔŋ ŋɔ kumsi yɛn laɣimla bihi ni ninkura nayili pɔi ka buɣim tɔbu ŋɔ naan yi pili. Kpambaliba n-yɛn zaŋ Naa yina ka o ti di zamaatu maa alizama. O yɛn zaŋla saha bihi n-wuhi kali ŋɔ ni pili shɛm hali ti paai zuŋɔ. O lahi yɛn saɣisila salo maa zaŋ kpa tuun' shɛŋa din ni tooi saɣim chuɣu maa zaɣi viɛl’tali. Naa n-yɛn taai buɣim maa tuuli, ka [[kpambaliba]] mi taai o sani, ka salo maa gba taai taba sani hali ni ŋun bahindi nyaaŋa. Naa bi pahiri ban chani buɣim tɔbu ŋɔ ni, o yɛn doliba mi n-chaŋ bɛla ka labi zɔŋ ni. Buɣim tɔribi ŋɔ yɛn dolila so shɛli din tu ni bɛ doli, ka yiini yila ka ŋmɛri ʒiɛm, ka piɛbiri yuhi nti pahi gungɔŋ' kara kumsi ni malifa ti ŋmam. So n-yɛn yiini ʒiɛm kuligi ata yila, ka ban kpalim mi saɣira ni yaa. '''N ŋɔ ka yila maa chana;''' Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya" Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya". Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu. Siblaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee? Yoo yoo yoo yaa yoo, kɔlaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee, Yoo yoo yoo yaa yoo. <ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> ==Zuliya Shɛba Ban Tɔri Buɣim== Zuliya shɛba ban tɔri buɣim n-nyɛ: Dagbamba, Nanumba, Zabaɣisi, ŋmamprisi, Kusahi, Mohi, Gurinsi, Kpunkpaamba ni ban pahi. Zuliyanim' ŋɔ zaa nyɛla ban tɔri buɣim ka di daliri nyɛla bɛ zaa yila Naa Gbewaa zuliya ni na, gbaai yihi kpunkpaamba. Amaa bɛ gba puhirili ka di daliri nyɛla bɛ ni be Naa Gbewaa sulinsi ni la zuɣu. == Di Daanfaani Nima == *Di teeri ti yɛli kura. *Di kpaŋsiri ti kaya ni taɣaada. *Di laɣindi simili ni dɔɣim nangbanyini. *Di che ka bihi baŋdi bɛ kaya ni taɣada. * Di teeri ti yuuni piligu. * Di tiri ti zosimili. *Di kahigiri ti nii, ka kpaŋsiri ti daalaafee. *Di kpaŋsiri ti kali, ka booni ninvuɣusuma na ti biɛhigu ni. *Di tiri ti nin'nyambo.<ref>{{Cite w eb|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> *Di che ka ti baŋdi ni ti zaa yila yaankur’yino ni na. *Di che ka tiŋduya nima baŋdi ti kali ŋɔ yɛla. *Di che ka ti nyari saan’suma ti tingbani ni. *Di tiri bihi liɣiri. *Di che ka ti baŋdi ti daŋ. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://www.youtube.com/watch?v=3iMhNrvcB-g buɣum Chugu (2021)], YouTube *[https://www.youtube.com/watch?v=g1zwNzno8eY buɣum Chugu (Fire Festival) (2021)], YouTube {{Chuɣu}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana]] [[Pubu:Chuɣu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:Dagbamba]] 2w4mt9jshemqcx9kyowwzeilyaq7ov8 43239 43238 2022-08-18T17:50:16Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{C-Class}} '''Buɣim Chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli tini puhiri [[Buɣim goli]] ni.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>https://www.hopinacademy.org/2021/08/18/the-story-of-buɣum-chugu-fire-festival-hopin-academy/</ref> ==Di Piligu== [[File:Fire estival.jpg|thumb|left]] [[File:Fire festival1.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival2.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival4.jpg|thumb|right]] Taarihi wuhiya ni [[Buɣum|Buɣim]] Chuɣu nyɛla [[Dagbamba]] chuɣu kurili. Goli ŋɔ ka Dagbamba mali piini bɛ yuuni. Di piligu zaŋmi gbaai [[:en:15th century|15th century]], din daa niŋ ka [[Naa Zoligu]] nyɛ Dagbaŋ Naa. [[Naa Zoligu]] n-daa nyɛ Yaa-Nanima puuni ŋun pahiri ayopɔin zaŋ gbaai Naa [[Naa Shitɔbu|Shitɔbu]] n-di Yani gbana<ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣum chuɣu) among the Dagomba people : • Dagboñ Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> [[Naa Nyaɣisi]] Wumbee Yani gbana zuɣu ʒinibu nyaaŋa. O Nam dibu daa gbaala 1469 yuuni hali ti kpa 1486 yuuni. O Nam dibu yuuni ka o tuuli yaaŋa, Naa Dariʒɛiɣu daa barigi mɔɣini.<ref>{{Cite web|last=Ibrahim|first=Mohammed|title=Celebration of fire festival underway in the Northern Region|url=https://zaaradio.com/local/celebration-of-fire-festival-underway-in-the-northern-region/|access-date=2022-08-07|language=en-GB}}</ref> Di mi daa kamina n-ti lu goli ŋɔ dahinyini dali. Taaarihi din yi noli ni wuhiya, ni kpukparisi bee yɔɣasi n-daa kpuɣi o. Kpamba buɣisiya ni bɛ daa bo bia ŋɔ dabisi munaanii ka bi nya o. Wahala kam bɛ ni daa di m-bɔri Naa Zoligu<ref>{{Cite web|title=Bugum Chugu {{!}} Beyond The Return|url=https://beyondthereturn.org/bugum-chugu/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> yaan' yurigu ŋɔ shee daa bahi la yoli. Ka Naa Zoligu mi yɛli ni shee ka bɛ bo Dariʒɛiɣu shee dama baɣisi daa yɛliya ni o be o nyɛvuli ni ka mali alaafee. [[Naa Dariʒiɛɣu|Naa Dariʒɛiɣu]] bɔbu daa lɛbila maliŋ, ka bɛ bɔri o yuŋ ni wuntaŋ ni, n-kpɛri barina yɔrini. Barina mini dabiɛm din daa be o bɔbu shee la zuɣu, doo kam daa yi mi na ni bɛ ti tiɣisi o, ka mali o shili di yi ti niŋ ka muɣisigu kam paagi o mɔɣu maa ni, ka o ni tooi tiligi. Baɣisi daa yɛliya ni dabisili din pahiri awei dali ka bɛ yɛn bo n-nya Dariʒiɛɣu, ni di mi ti yɛn niŋla yuŋ. Lala ŋɔ zuɣu, yuŋ kam, bɛ daa yɛn nyola buɣim mɔkpala<ref>{{Cite web|title=Yani celebrates Fire Festival after 17-year break|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/yani-celebrates-fire-festival-after-17-year-break.html|access-date=2022-08-07|website=Graphic Online|language=en-gb}}</ref> din yɛn niŋ ka bɛ nyari soli. Bɛ daa ti nyala bia ŋɔ ni do tia gbunni n-gbihira. Ka ban daa bo n-nya o maa dihitabili ni tia maa mali dabara, di ni daa niŋ ka di nyɛla kpukparisi bee yɔɣasi n-daa zaŋ o sɔɣi dini maa. Shɛba daa dii zaŋla buɣim mɔ' kpala maa n-labiri tia maa zuɣu ka shɛba mi kabisiri di vari ni bɛ zaŋ ku bukaata. Ka bɛ dii ŋmɛri [[guŋgɔna]] ka wari wahi n-ʒi Naa Dariʒiɛɣu kuna yiŋa. Lala niŋsim ŋɔ n-daa kpuri buɣim chuɣu hali ni zuŋɔ.<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-09-23|title=Chief killed in Fire Festival gunshot; police hunt for suspect|url=https://www.mynewsgh.com/fire-festival-chief-killed-police-hunt-for-the-suspect/|access-date=2022-08-07|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref> == Dini Tɔri Shɛm == Di tɔbu ni, bɛ yiini la [[Ʒiɛm Yila|ʒiɛm yila]].<ref>{{Cite web|last=theprotour|date=2019-05-23|title=Bugum Chugu Festival|url=https://protour.africa/bugum-chugu-festival/|access-date=2022-08-07|website=ProTour Africa|language=en-US}}</ref> Buɣim chuɣu tɔrila [[Buɣum (goli)|Buɣim gol]]<nowiki/>i dabaawɔi dali. Di nyɛla dabisi' shɛli Naa Zoligu yaan yurigu ni daa barigi. [[Churi|Chuɣu]] ŋɔ nyɛla chuɣu tuuli din pahi churi anu shɛli Dagbamba ni puhira. Di mini chuɣu ŋɔ ku pilila [[Dagbɔŋ|Dagbaŋ]] maa zaa yoli, zuliya shɛŋa kamani [[Zabaɣisi]], [[Kusahi]] nti pahi [[Mamprusi|ŋmamprisi]] taɣimi n-deei li, n-che ka di wuligi gili duniya luɣuli kam n-wuhiri ni di nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ na chuɣu. == Shili Maalibu Zaŋ kpa Buɣim Chuɣu == Shili maalibu zaŋ kpa buɣim chuɣu piinila di yi ti niŋ ka bɛ nya buɣim goli. Saha ŋɔ ka bihi kpɛri mɔɣini n-ti bo mɔri pam bɛ ni tooi nya, n-lɔ mɔ' kpala. Ka bɛ naan yi pili n-gili tari bɛ ŋahinima, bɛ yab' donima nti pahi bɛ yab'paɣinima. Lala niŋsim maa yɛn che mi ka ninkura ŋɔ kulahi kpe mɔɣini bɛ maŋmaŋa. Tɔ amaa lala mɔ' kpala zaŋ ti ninkura ŋɔ yɛn lɛbila samili n-ti ba ka bɛ ti yɔli chuɣu maa yi puhi naai neei biɛɣu. Bɛ yɛn yɔla samili ŋɔ ka di nyɛ liɣiri ka [[Dagbamba]] bolli "liɣiri awɔi". Buɣim tɔbu ni ka mɔ'kpala ko ka bɛ gbubira, nachimba tooi gbubiri su'kara, su'bihi, piɛma mini piɛm-mola, malifanima nti pahi lebihi ka di ŋmani tɔbu ni ka bɛ be, ka di lahi che ka buɣim maa tɔbu mali jiri. Binshɛɣu din tooi lahi niŋdi buɣim goli dabaa anu saha nyɛla daadama gindimi laɣindi binkɔbiri din gbaai nɔhi mini buhi. Lala binkɔbiri ŋɔ ka bɛ mali maani tiŋgbana mini buɣa din be niriba dundona ni ka ti booni li Daŋ Tia. Buɣim tɔbu nyɛla Dagbandabba chuɣu. Di nyɛla goli shɛli bɛ ni maani malima din guri ka taɣiri bɛ daŋ. Din zuɣu ka bɛ booni li " Dagbandabba chuɣu maa. == Buɣim Chuɣu Tɔbu Dabsili == Buɣim tɔbu piinila yuŋ saɣidihili nyaaŋa. Din dali maa bindirigu nyɛla bindiri gahindili dama nima n-kuli nyɛli ʒii zaa. Daŋ kpamba zaŋdila saɣibora m-pa goma zuɣu ni kpiinkura gba di. Pɔi ka yuŋ zibi, niriba yɛn zaŋla lala saha ŋɔ m-mali bɛ tobu tima shɛŋa ti ni booni noli wuna. Jɛbihi gba nyɛla bɛ ni tibigi shɛba, ka tiri ba pina ni bɛ bo alibarika bɛ sani, bɛ ni yɛn chaŋ nimohi chandi shɛli maa zuɣu. Shɛba gba zaŋdila dabaa awɔi dali ŋɔ wuntaŋni n-zahindi bɛ tiima pɔi ka yuŋ naan zibi. Naa Limam niŋ nimmohi Nayili sampaani m-maani sabba sɔŋda n-guhiri yuŋ. Buɣim tɔbu dali yuŋ saɣidihili nyaaŋa, guŋgɔŋ' karili yɛn kumila nayili sambanni. Guŋgɔŋ ŋɔ kumsi yɛn laɣimla bihi ni ninkura nayili pɔi ka buɣim tɔbu ŋɔ naan yi pili. Kpambaliba n-yɛn zaŋ Naa yina ka o ti di zamaatu maa alizama. O yɛn zaŋla saha bihi n-wuhi kali ŋɔ ni pili shɛm hali ti paai zuŋɔ. O lahi yɛn saɣisila salo maa zaŋ kpa tuun' shɛŋa din ni tooi saɣim chuɣu maa zaɣi viɛl’tali. Naa n-yɛn taai buɣim maa tuuli, ka [[kpambaliba]] mi taai o sani, ka salo maa gba taai taba sani hali ni ŋun bahindi nyaaŋa. Naa bi pahiri ban chani buɣim tɔbu ŋɔ ni, o yɛn doliba mi n-chaŋ bɛla ka labi zɔŋ ni. Buɣim tɔribi ŋɔ yɛn dolila so shɛli din tu ni bɛ doli, ka yiini yila ka ŋmɛri ʒiɛm, ka piɛbiri yuhi nti pahi gungɔŋ' kara kumsi ni malifa ti ŋmam. So n-yɛn yiini ʒiɛm kuligi ata yila, ka ban kpalim mi saɣira ni yaa. '''N ŋɔ ka yila maa chana;''' Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya" Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya". Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu. Siblaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee? Yoo yoo yoo yaa yoo, kɔlaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee, Yoo yoo yoo yaa yoo. <ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> ==Zuliya Shɛba Ban Tɔri Buɣim== Zuliya shɛba ban tɔri buɣim n-nyɛ: Dagbamba, Nanumba, Zabaɣisi, ŋmamprisi, Kusahi, Mohi, Gurinsi, Kpunkpaamba ni ban pahi. Zuliyanim' ŋɔ zaa nyɛla ban tɔri buɣim ka di daliri nyɛla bɛ zaa yila Naa Gbewaa zuliya ni na, gbaai yihi kpunkpaamba. Amaa bɛ gba puhirili ka di daliri nyɛla bɛ ni be Naa Gbewaa sulinsi ni la zuɣu. == Di Daanfaani Nima == *Di teeri ti yɛli kura. *Di kpaŋsiri ti kaya ni taɣaada. *Di laɣindi simili ni dɔɣim nangbanyini. *Di che ka bihi baŋdi bɛ kaya ni taɣada. * Di teeri ti yuuni piligu. * Di tiri ti zosimili. *Di kahigiri ti nii, ka kpaŋsiri ti daalaafee. *Di kpaŋsiri ti kali, ka booni ninvuɣusuma na ti biɛhigu ni. *Di tiri ti nin'nyambo.<ref>{{Cite w eb|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> *Di che ka ti baŋdi ni ti zaa yila yaankur’yino ni na. *Di che ka tiŋduya nima baŋdi ti kali ŋɔ yɛla. *Di che ka ti nyari saan’suma ti tingbani ni. *Di tiri bihi liɣiri. *Di che ka ti baŋdi ti daŋ. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://www.youtube.com/watch?v=3iMhNrvcB-g buɣum Chugu (2021)], YouTube *[https://www.youtube.com/watch?v=g1zwNzno8eY buɣum Chugu (Fire Festival) (2021)], YouTube {{Chuɣu}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana]] [[Pubu:Chuɣu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:Dagbamba]] b2r9w1dshz0bo3v9jft1v5lx11vusc8 43240 43239 2022-08-18T17:53:37Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{C-Class}} '''Buɣim Chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli tini puhiri [[Buɣim goli]] ni.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>https://www.hopinacademy.org/2021/08/18/the-story-of-buɣum-chugu-fire-festival-hopin-academy/</ref> ==Di Piligu== [[File:Fire estival.jpg|thumb|left]] [[File:Fire festival1.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival2.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival4.jpg|thumb|right]] Taarihi wuhiya ni [[Buɣum|Buɣim]] Chuɣu nyɛla [[Dagbamba]] chuɣu kurili. Goli ŋɔ ka Dagbamba mali piini bɛ yuuni. Di piligu zaŋmi gbaai [[:en:15th century|15th century]], din daa niŋ ka [[Naa Zoligu]] nyɛ Dagbaŋ Naa. [[Naa Zoligu]] n-daa nyɛ Yaa-Nanima puuni ŋun pahiri ayopɔin zaŋ gbaai Naa [[Naa Shitɔbu|Shitɔbu]] n-di Yani gbana<ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣum chuɣu) among the Dagomba people : • Dagboñ Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> [[Naa Nyaɣisi]] Wumbee Yani gbana zuɣu ʒinibu nyaaŋa. O Nam dibu daa gbaala 1469 yuuni hali ti kpa 1486 yuuni. O Nam dibu yuuni ka o tuuli yaaŋa, Naa Dariʒɛiɣu daa barigi mɔɣini.<ref>{{Cite web|last=Ibrahim|first=Mohammed|title=Celebration of fire festival underway in the Northern Region|url=https://zaaradio.com/local/celebration-of-fire-festival-underway-in-the-northern-region/|access-date=2022-08-07|language=en-GB}}</ref> Di mi daa kamina n-ti lu goli ŋɔ dahinyini dali. Taaarihi din yi noli ni wuhiya, ni kpukparisi bee yɔɣasi n-daa kpuɣi o. Kpamba buɣisiya ni bɛ daa bo bia ŋɔ dabisi munaanii ka bi nya o. Wahala kam bɛ ni daa di m-bɔri Naa Zoligu<ref>{{Cite web|title=Bugum Chugu {{!}} Beyond The Return|url=https://beyondthereturn.org/bugum-chugu/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> yaan' yurigu ŋɔ shee daa bahi la yoli. Ka Naa Zoligu mi yɛli ni shee ka bɛ bo Dariʒɛiɣu shee dama baɣisi daa yɛliya ni o be o nyɛvuli ni ka mali alaafee. [[Naa Dariʒiɛɣu|Naa Dariʒɛiɣu]] bɔbu daa lɛbila maliŋ, ka bɛ bɔri o yuŋ ni wuntaŋ ni, n-kpɛri barina yɔrini. Barina mini dabiɛm din daa be o bɔbu shee la zuɣu, doo kam daa yi mi na ni bɛ ti tiɣisi o, ka mali o shili di yi ti niŋ ka muɣisigu kam paagi o mɔɣu maa ni, ka o ni tooi tiligi. Baɣisi daa yɛliya ni dabisili din pahiri awei dali ka bɛ yɛn bo n-nya Dariʒiɛɣu, ni di mi ti yɛn niŋla yuŋ. Lala ŋɔ zuɣu, yuŋ kam, bɛ daa yɛn nyola buɣim mɔkpala<ref>{{Cite web|title=Yani celebrates Fire Festival after 17-year break|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/yani-celebrates-fire-festival-after-17-year-break.html|access-date=2022-08-07|website=Graphic Online|language=en-gb}}</ref> din yɛn niŋ ka bɛ nyari soli. Bɛ daa ti nyala bia ŋɔ ni do tia gbunni n-gbihira. Ka ban daa bo n-nya o maa dihitabili ni tia maa mali dabara, di ni daa niŋ ka di nyɛla kpukparisi bee yɔɣasi n-daa zaŋ o sɔɣi dini maa. Shɛba daa dii zaŋla buɣim mɔ' kpala maa n-labiri tia maa zuɣu ka shɛba mi kabisiri di vari ni bɛ zaŋ ku bukaata. Ka bɛ dii ŋmɛri [[guŋgɔna]] ka wari wahi n-ʒi Naa Dariʒiɛɣu kuna yiŋa. Lala niŋsim ŋɔ n-daa kpuri buɣim chuɣu hali ni zuŋɔ.<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-09-23|title=Chief killed in Fire Festival gunshot; police hunt for suspect|url=https://www.mynewsgh.com/fire-festival-chief-killed-police-hunt-for-the-suspect/|access-date=2022-08-07|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref> == Dini Tɔri Shɛm == Di tɔbu ni, bɛ yiini la [[Ʒiɛm Yila|ʒiɛm yila]].<ref>{{Cite web|last=theprotour|date=2019-05-23|title=Bugum Chugu Festival|url=https://protour.africa/bugum-chugu-festival/|access-date=2022-08-07|website=ProTour Africa|language=en-US}}</ref> Buɣim chuɣu tɔrila [[Buɣum (goli)|Buɣim gol]]<nowiki/>i dabaawɔi dali. Di nyɛla dabisi' shɛli Naa Zoligu yaan yurigu ni daa barigi. [[Churi|Chuɣu]] ŋɔ nyɛla chuɣu tuuli din pahi churi anu shɛli Dagbamba ni puhira. Di mini chuɣu ŋɔ ku pilila [[Dagbɔŋ|Dagbaŋ]] maa zaa yoli, zuliya shɛŋa kamani [[Zabaɣisi]], [[Kusahi]] nti pahi [[Mamprusi|ŋmamprisi]] taɣimi n-deei li, n-che ka di wuligi gili duniya luɣuli kam n-wuhiri ni di nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ na chuɣu. == Shili Maalibu Zaŋ kpa Buɣim Chuɣu == Shili maalibu zaŋ kpa buɣim chuɣu piinila di yi ti niŋ ka bɛ nya buɣim goli. Saha ŋɔ ka bihi kpɛri mɔɣini n-ti bo mɔri pam bɛ ni tooi nya, n-lɔ mɔ' kpala. Ka bɛ naan yi pili n-gili tari bɛ ŋahinima, bɛ yab' donima nti pahi bɛ yab'paɣinima. Lala niŋsim maa yɛn che mi ka ninkura ŋɔ kulahi kpe mɔɣini bɛ maŋmaŋa. Tɔ amaa lala mɔ' kpala zaŋ ti ninkura ŋɔ yɛn lɛbila samili n-ti ba ka bɛ ti yɔli chuɣu maa yi puhi naai neei biɛɣu. Bɛ yɛn yɔla samili ŋɔ ka di nyɛ liɣiri ka [[Dagbamba]] bolli "liɣiri awɔi". Buɣim tɔbu ni ka mɔ'kpala ko ka bɛ gbubira, nachimba tooi gbubiri su'kara, su'bihi, piɛma mini piɛm-mola, malifanima nti pahi lebihi ka di ŋmani tɔbu ni ka bɛ be, ka di lahi che ka buɣim maa tɔbu mali jiri. Binshɛɣu din tooi lahi niŋdi buɣim goli dabaa anu saha nyɛla daadama gindimi laɣindi binkɔbiri din gbaai nɔhi mini buhi. Lala binkɔbiri ŋɔ ka bɛ mali maani tiŋgbana mini buɣa din be niriba dundona ni ka ti booni li Daŋ Tia. Buɣim tɔbu nyɛla Dagbandabba chuɣu. Di nyɛla goli shɛli bɛ ni maani malima din guri ka taɣiri bɛ daŋ. Din zuɣu ka bɛ booni li " Dagbandabba chuɣu maa. == Buɣim Chuɣu Tɔbu Dabsili == Buɣim tɔbu piinila yuŋ saɣidihili nyaaŋa. Din dali maa bindira nyɛla bindir' gahinda dama nima n-kuli nyɛli ʒii zaa. Daŋ kpamba zaŋdila saɣibora m-pa goma zuɣu ni kpiinkura gba di. Pɔi ka yuŋ zibi, niriba yɛn zaŋla lala saha ŋɔ m-mali bɛ tobu tima shɛŋa ti ni booni noli wuna. Jɛbihi gba nyɛla bɛ ni tibigi shɛba, ka tiri ba pina ni bɛ bo alibarika bɛ sani, bɛ ni yɛn chaŋ nimohi chandi shɛli maa zuɣu. Shɛba gba zaŋdila dabaa awɔi dali ŋɔ wuntaŋni n-zahindi bɛ tiima pɔi ka yuŋ naan zibi. Naa Limam niŋ nimmohi Nayili sampaani m-maani sabba sɔŋda n-guhiri yuŋ. Buɣim tɔbu dali yuŋ saɣidihili nyaaŋa, guŋgɔŋ' karili yɛn kumila nayili sambanni. Guŋgɔŋ ŋɔ kumsi yɛn laɣimla bihi ni ninkura nayili pɔi ka buɣim tɔbu ŋɔ naan yi pili. Kpambaliba n-yɛn zaŋ Naa yina ka o ti di zamaatu maa alizama. O yɛn zaŋla saha bihi n-wuhi kali ŋɔ ni pili shɛm hali ti paai zuŋɔ. O lahi yɛn saɣisila salo maa zaŋ kpa tuun' shɛŋa din ni tooi saɣim chuɣu maa zaɣi viɛl’tali. Naa n-yɛn taai buɣim maa tuuli, ka [[kpambaliba]] mi taai o sani, ka salo maa gba taai taba sani hali ni ŋun bahindi nyaaŋa. Naa bi pahiri ban chani buɣim tɔbu ŋɔ ni, o yɛn doliba mi n-chaŋ bɛla ka labi zɔŋ ni. Buɣim tɔribi ŋɔ yɛn dolila so shɛli din tu ni bɛ doli, ka yiini yila ka ŋmɛri ʒiɛm, ka piɛbiri yuhi nti pahi gungɔŋ' kara kumsi ni malifa ti ŋmam. So n-yɛn yiini ʒiɛm kuligi ata yila, ka ban kpalim mi saɣira ni yaa. '''N ŋɔ ka yila maa chana;''' Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya" Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya". Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu. Siblaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee? Yoo yoo yoo yaa yoo, kɔlaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee, Yoo yoo yoo yaa yoo. <ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> ==Zuliya Shɛba Ban Tɔri Buɣim== Zuliya shɛba ban tɔri buɣim n-nyɛ: Dagbamba, Nanumba, Zabaɣisi, ŋmamprisi, Kusahi, Mohi, Gurinsi, Kpunkpaamba ni ban pahi. Zuliyanim' ŋɔ zaa nyɛla ban tɔri buɣim ka di daliri nyɛla bɛ zaa yila Naa Gbewaa zuliya ni na, gbaai yihi kpunkpaamba. Amaa bɛ gba puhirili ka di daliri nyɛla bɛ ni be Naa Gbewaa sulinsi ni la zuɣu. == Di Daanfaani Nima == *Di teeri ti yɛli kura. *Di kpaŋsiri ti kaya ni taɣaada. *Di laɣindi simili ni dɔɣim nangbanyini. *Di che ka bihi baŋdi bɛ kaya ni taɣada. * Di teeri ti yuuni piligu. * Di tiri ti zosimili. *Di kahigiri ti nii, ka kpaŋsiri ti daalaafee. *Di kpaŋsiri ti kali, ka booni ninvuɣusuma na ti biɛhigu ni. *Di tiri ti nin'nyambo.<ref>{{Cite w eb|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> *Di che ka ti baŋdi ni ti zaa yila yaankur’yino ni na. *Di che ka tiŋduya nima baŋdi ti kali ŋɔ yɛla. *Di che ka ti nyari saan’suma ti tingbani ni. *Di tiri bihi liɣiri. *Di che ka ti baŋdi ti daŋ. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://www.youtube.com/watch?v=3iMhNrvcB-g buɣum Chugu (2021)], YouTube *[https://www.youtube.com/watch?v=g1zwNzno8eY buɣum Chugu (Fire Festival) (2021)], YouTube {{Chuɣu}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana]] [[Pubu:Chuɣu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:Dagbamba]] rzocir9evcwkqcuiplxi8al9wdn4k3l 43241 43240 2022-08-18T17:58:05Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{C-Class}} '''Buɣim Chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli tini puhiri [[Buɣim goli]] ni.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>https://www.hopinacademy.org/2021/08/18/the-story-of-buɣum-chugu-fire-festival-hopin-academy/</ref> ==Di Piligu== [[File:Fire estival.jpg|thumb|left]] [[File:Fire festival1.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival2.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival4.jpg|thumb|right]] Taarihi wuhiya ni [[Buɣum|Buɣim]] Chuɣu nyɛla [[Dagbamba]] chuɣu kurili. Goli ŋɔ ka Dagbamba mali piini bɛ yuuni. Di piligu zaŋmi gbaai [[:en:15th century|15th century]], din daa niŋ ka [[Naa Zoligu]] nyɛ Dagbaŋ Naa. [[Naa Zoligu]] n-daa nyɛ Yaa-Nanima puuni ŋun pahiri ayopɔin zaŋ gbaai Naa [[Naa Shitɔbu|Shitɔbu]] n-di Yani gbana<ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣum chuɣu) among the Dagomba people : • Dagboñ Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> [[Naa Nyaɣisi]] Wumbee Yani gbana zuɣu ʒinibu nyaaŋa. O Nam dibu daa gbaala 1469 yuuni hali ti kpa 1486 yuuni. O Nam dibu yuuni ka o tuuli yaaŋa, Naa Dariʒɛiɣu daa barigi mɔɣini.<ref>{{Cite web|last=Ibrahim|first=Mohammed|title=Celebration of fire festival underway in the Northern Region|url=https://zaaradio.com/local/celebration-of-fire-festival-underway-in-the-northern-region/|access-date=2022-08-07|language=en-GB}}</ref> Di mi daa kamina n-ti lu goli ŋɔ dahinyini dali. Taaarihi din yi noli ni wuhiya, ni kpukparisi bee yɔɣasi n-daa kpuɣi o. Kpamba buɣisiya ni bɛ daa bo bia ŋɔ dabisi munaanii ka bi nya o. Wahala kam bɛ ni daa di m-bɔri Naa Zoligu<ref>{{Cite web|title=Bugum Chugu {{!}} Beyond The Return|url=https://beyondthereturn.org/bugum-chugu/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> yaan' yurigu ŋɔ shee daa bahi la yoli. Ka Naa Zoligu mi yɛli ni shee ka bɛ bo Dariʒɛiɣu shee dama baɣisi daa yɛliya ni o be o nyɛvuli ni ka mali alaafee. [[Naa Dariʒiɛɣu|Naa Dariʒɛiɣu]] bɔbu daa lɛbila maliŋ, ka bɛ bɔri o yuŋ ni wuntaŋ ni, n-kpɛri barina yɔrini. Barina mini dabiɛm din daa be o bɔbu shee la zuɣu, doo kam daa yi mi na ni bɛ ti tiɣisi o, ka mali o shili di yi ti niŋ ka muɣisigu kam paagi o mɔɣu maa ni, ka o ni tooi tiligi. Baɣisi daa yɛliya ni dabisili din pahiri awei dali ka bɛ yɛn bo n-nya Dariʒiɛɣu, ni di mi ti yɛn niŋla yuŋ. Lala ŋɔ zuɣu, yuŋ kam, bɛ daa yɛn nyola buɣim mɔkpala<ref>{{Cite web|title=Yani celebrates Fire Festival after 17-year break|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/yani-celebrates-fire-festival-after-17-year-break.html|access-date=2022-08-07|website=Graphic Online|language=en-gb}}</ref> din yɛn niŋ ka bɛ nyari soli. Bɛ daa ti nyala bia ŋɔ ni do tia gbunni n-gbihira. Ka ban daa bo n-nya o maa dihitabili ni tia maa mali dabara, di ni daa niŋ ka di nyɛla kpukparisi bee yɔɣasi n-daa zaŋ o sɔɣi dini maa. Shɛba daa dii zaŋla buɣim mɔ' kpala maa n-labiri tia maa zuɣu ka shɛba mi kabisiri di vari ni bɛ zaŋ ku bukaata. Ka bɛ dii ŋmɛri [[guŋgɔna]] ka wari wahi n-ʒi Naa Dariʒiɛɣu kuna yiŋa. Lala niŋsim ŋɔ n-daa kpuri buɣim chuɣu hali ni zuŋɔ.<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-09-23|title=Chief killed in Fire Festival gunshot; police hunt for suspect|url=https://www.mynewsgh.com/fire-festival-chief-killed-police-hunt-for-the-suspect/|access-date=2022-08-07|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref> == Dini Tɔri Shɛm == Di tɔbu ni, bɛ yiini la [[Ʒiɛm Yila|ʒiɛm yila]].<ref>{{Cite web|last=theprotour|date=2019-05-23|title=Bugum Chugu Festival|url=https://protour.africa/bugum-chugu-festival/|access-date=2022-08-07|website=ProTour Africa|language=en-US}}</ref> Buɣim chuɣu tɔrila [[Buɣum (goli)|Buɣim gol]]<nowiki/>i dabaawɔi dali. Di nyɛla dabisi' shɛli Naa Zoligu yaan yurigu ni daa barigi. [[Churi|Chuɣu]] ŋɔ nyɛla chuɣu tuuli din pahi churi anu shɛli Dagbamba ni puhira. Di mini chuɣu ŋɔ ku pilila [[Dagbɔŋ|Dagbaŋ]] maa zaa yoli, zuliya shɛŋa kamani [[Zabaɣisi]], [[Kusahi]] nti pahi [[Mamprusi|ŋmamprisi]] taɣimi n-deei li, n-che ka di wuligi gili duniya luɣuli kam n-wuhiri ni di nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ na chuɣu. == Shili Maalibu Zaŋ kpa Buɣim Chuɣu == Shili maalibu zaŋ kpa buɣim chuɣu piinila di yi ti niŋ ka bɛ nya buɣim goli. Saha ŋɔ ka bihi kpɛri mɔɣini n-ti bo mɔri pam bɛ ni tooi nya, n-lɔ mɔ' kpala. Ka bɛ naan yi pili n-gili tari bɛ ŋahinima, bɛ yab' donima nti pahi bɛ yab'paɣinima. Lala niŋsim maa yɛn che mi ka ninkura ŋɔ kulahi kpe mɔɣini bɛ maŋmaŋa. Tɔ amaa lala mɔ' kpala zaŋ ti ninkura ŋɔ yɛn lɛbila samili n-ti ba ka bɛ ti yɔli chuɣu maa yi puhi naai neei biɛɣu. Bɛ yɛn yɔla samili ŋɔ ka di nyɛ liɣiri ka [[Dagbamba]] bolli "liɣiri awɔi". Buɣim tɔbu ni ka mɔ'kpala ko ka bɛ gbubira, nachimba tooi gbubiri su'kara, su'bihi, piɛma mini piɛm-mola, malifanima nti pahi lebihi ka di ŋmani tɔbu ni ka bɛ be, ka di lahi che ka buɣim maa tɔbu mali jiri. Binshɛɣu din tooi lahi niŋdi buɣim goli dabaa anu saha nyɛla daadama gindimi laɣindi binkɔbiri din gbaai nɔhi mini buhi. Lala binkɔbiri ŋɔ ka bɛ mali maani tiŋgbana mini buɣa din be niriba dundona ni ka ti booni li Daŋ Tia. Buɣim tɔbu nyɛla Dagbandabba chuɣu. Di nyɛla goli shɛli bɛ ni maani malima din guri ka taɣiri bɛ daŋ. Din zuɣu ka bɛ booni li " Dagbandabba chuɣu maa. == Buɣim Chuɣu Tɔbu Dabsili == Buɣim tɔbu piinila yuŋ saɣidihili nyaaŋa. Din dali maa bindira nyɛla bindir' gahinda dama nima n-kuli nyɛ li ʒii zaa. Daŋ kpamba zaŋdila saɣibɔra m-pa goma zuɣu ni kpiin' kura gba di. Pɔi ka yuŋ zibi, niriba yɛn zaŋla lala saha ŋɔ m-mali bɛ tobu tima shɛŋa ti ni booni noli wuna. Jɛhi gba nyɛla bɛ ni tibigi shɛba, ka tiri ba pina ni bɛ bo alibarika bɛ sani, daŋ tihi nti pahi yɛlikura zaa yɛn nyɛla maalibu dindali maa. Daliri maa nyɛla bɛ ni yɛn chaŋ nimohi chandi shɛli maa zuɣu. Shɛba gba zaŋdila dabaa awɔi dali ŋɔ wuntaŋni n-zahindi bɛ tiima pɔi ka yuŋ naan zibi. Naa Limam niŋ nimmohi Nayili sampaani m-maani sabba sɔŋda n-guhiri yuŋ. Buɣim tɔbu dali yuŋ saɣidihili nyaaŋa, guŋgɔŋ' karili yɛn kumila nayili sambanni. Guŋgɔŋ ŋɔ kumsi yɛn laɣimla bihi ni ninkura nayili pɔi ka buɣim tɔbu ŋɔ naan yi pili. Kpambaliba n-yɛn zaŋ Naa yina ka o ti di zamaatu maa alizama. O yɛn zaŋla saha bihi n-wuhi kali ŋɔ ni pili shɛm hali ti paai zuŋɔ. O lahi yɛn saɣisila salo maa zaŋ kpa tuun' shɛŋa din ni tooi saɣim chuɣu maa zaɣi viɛl’tali. Naa n-yɛn taai buɣim maa tuuli, ka [[kpambaliba]] mi taai o sani, ka salo maa gba taai taba sani hali ni ŋun bahindi nyaaŋa. Naa bi pahiri ban chani buɣim tɔbu ŋɔ ni, o yɛn doliba mi n-chaŋ bɛla ka labi zɔŋ ni. Buɣim tɔribi ŋɔ yɛn dolila so shɛli din tu ni bɛ doli, ka yiini yila ka ŋmɛri ʒiɛm, ka piɛbiri yuhi nti pahi gungɔŋ' kara kumsi ni malifa ti ŋmam. So n-yɛn yiini ʒiɛm kuligi ata yila, ka ban kpalim mi saɣira ni yaa. '''N ŋɔ ka yila maa chana;''' Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya" Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya". Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu. Siblaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee? Yoo yoo yoo yaa yoo, kɔlaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee, Yoo yoo yoo yaa yoo. <ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> ==Zuliya Shɛba Ban Tɔri Buɣim== Zuliya shɛba ban tɔri buɣim n-nyɛ: Dagbamba, Nanumba, Zabaɣisi, ŋmamprisi, Kusahi, Mohi, Gurinsi, Kpunkpaamba ni ban pahi. Zuliyanim' ŋɔ zaa nyɛla ban tɔri buɣim ka di daliri nyɛla bɛ zaa yila Naa Gbewaa zuliya ni na, gbaai yihi kpunkpaamba. Amaa bɛ gba puhirili ka di daliri nyɛla bɛ ni be Naa Gbewaa sulinsi ni la zuɣu. == Di Daanfaani Nima == *Di teeri ti yɛli kura. *Di kpaŋsiri ti kaya ni taɣaada. *Di laɣindi simili ni dɔɣim nangbanyini. *Di che ka bihi baŋdi bɛ kaya ni taɣada. * Di teeri ti yuuni piligu. * Di tiri ti zosimili. *Di kahigiri ti nii, ka kpaŋsiri ti daalaafee. *Di kpaŋsiri ti kali, ka booni ninvuɣusuma na ti biɛhigu ni. *Di tiri ti nin'nyambo.<ref>{{Cite w eb|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> *Di che ka ti baŋdi ni ti zaa yila yaankur’yino ni na. *Di che ka tiŋduya nima baŋdi ti kali ŋɔ yɛla. *Di che ka ti nyari saan’suma ti tingbani ni. *Di tiri bihi liɣiri. *Di che ka ti baŋdi ti daŋ. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://www.youtube.com/watch?v=3iMhNrvcB-g buɣum Chugu (2021)], YouTube *[https://www.youtube.com/watch?v=g1zwNzno8eY buɣum Chugu (Fire Festival) (2021)], YouTube {{Chuɣu}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana]] [[Pubu:Chuɣu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:Dagbamba]] 15xvybeehhxv8rir8qx7x7egeuuar19 43242 43241 2022-08-18T18:00:59Z Bashiru Nurideen Ponaa 437 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{C-Class}} '''Buɣim Chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli tini puhiri [[Buɣim goli]] ni.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>https://www.hopinacademy.org/2021/08/18/the-story-of-buɣum-chugu-fire-festival-hopin-academy/</ref> ==Di Piligu== [[File:Fire estival.jpg|thumb|left]] [[File:Fire festival1.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival2.jpg|thumb|right]] [[File:Fire festival4.jpg|thumb|right]] Taarihi wuhiya ni [[Buɣum|Buɣim]] Chuɣu nyɛla [[Dagbamba]] chuɣu kurili. Goli ŋɔ ka Dagbamba mali piini bɛ yuuni. Di piligu zaŋmi gbaai [[:en:15th century|15th century]], din daa niŋ ka [[Naa Zoligu]] nyɛ Dagbaŋ Naa. [[Naa Zoligu]] n-daa nyɛ Yaa-Nanima puuni ŋun pahiri ayopɔin zaŋ gbaai Naa [[Naa Shitɔbu|Shitɔbu]] n-di Yani gbana<ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣum chuɣu) among the Dagomba people : • Dagboñ Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> [[Naa Nyaɣisi]] Wumbee Yani gbana zuɣu ʒinibu nyaaŋa. O Nam dibu daa gbaala 1469 yuuni hali ti kpa 1486 yuuni. O Nam dibu yuuni ka o tuuli yaaŋa, Naa Dariʒɛiɣu daa barigi mɔɣini.<ref>{{Cite web|last=Ibrahim|first=Mohammed|title=Celebration of fire festival underway in the Northern Region|url=https://zaaradio.com/local/celebration-of-fire-festival-underway-in-the-northern-region/|access-date=2022-08-07|language=en-GB}}</ref> Di mi daa kamina n-ti lu goli ŋɔ dahinyini dali. Taaarihi din yi noli ni wuhiya, ni kpukparisi bee yɔɣasi n-daa kpuɣi o. Kpamba buɣisiya ni bɛ daa bo bia ŋɔ dabisi munaanii ka bi nya o. Wahala kam bɛ ni daa di m-bɔri Naa Zoligu<ref>{{Cite web|title=Bugum Chugu {{!}} Beyond The Return|url=https://beyondthereturn.org/bugum-chugu/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> yaan' yurigu ŋɔ shee daa bahi la yoli. Ka Naa Zoligu mi yɛli ni shee ka bɛ bo Dariʒɛiɣu shee dama baɣisi daa yɛliya ni o be o nyɛvuli ni ka mali alaafee. [[Naa Dariʒiɛɣu|Naa Dariʒɛiɣu]] bɔbu daa lɛbila maliŋ, ka bɛ bɔri o yuŋ ni wuntaŋ ni, n-kpɛri barina yɔrini. Barina mini dabiɛm din daa be o bɔbu shee la zuɣu, doo kam daa yi mi na ni bɛ ti tiɣisi o, ka mali o shili di yi ti niŋ ka muɣisigu kam paagi o mɔɣu maa ni, ka o ni tooi tiligi. Baɣisi daa yɛliya ni dabisili din pahiri awei dali ka bɛ yɛn bo n-nya Dariʒiɛɣu, ni di mi ti yɛn niŋla yuŋ. Lala ŋɔ zuɣu, yuŋ kam, bɛ daa yɛn nyola buɣim mɔkpala<ref>{{Cite web|title=Yani celebrates Fire Festival after 17-year break|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/yani-celebrates-fire-festival-after-17-year-break.html|access-date=2022-08-07|website=Graphic Online|language=en-gb}}</ref> din yɛn niŋ ka bɛ nyari soli. Bɛ daa ti nyala bia ŋɔ ni do tia gbunni n-gbihira. Ka ban daa bo n-nya o maa dihitabili ni tia maa mali dabara, di ni daa niŋ ka di nyɛla kpukparisi bee yɔɣasi n-daa zaŋ o sɔɣi dini maa. Shɛba daa dii zaŋla buɣim mɔ' kpala maa n-labiri tia maa zuɣu ka shɛba mi kabisiri di vari ni bɛ zaŋ ku bukaata. Ka bɛ dii ŋmɛri [[guŋgɔna]] ka wari wahi n-ʒi Naa Dariʒiɛɣu kuna yiŋa. Lala niŋsim ŋɔ n-daa kpuri buɣim chuɣu hali ni zuŋɔ.<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-09-23|title=Chief killed in Fire Festival gunshot; police hunt for suspect|url=https://www.mynewsgh.com/fire-festival-chief-killed-police-hunt-for-the-suspect/|access-date=2022-08-07|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref> == Dini Tɔri Shɛm == Di tɔbu ni, bɛ yiini la [[Ʒiɛm Yila|ʒiɛm yila]].<ref>{{Cite web|last=theprotour|date=2019-05-23|title=Bugum Chugu Festival|url=https://protour.africa/bugum-chugu-festival/|access-date=2022-08-07|website=ProTour Africa|language=en-US}}</ref> Buɣim chuɣu tɔrila [[Buɣum (goli)|Buɣim gol]]<nowiki/>i dabaawɔi dali. Di nyɛla dabisi' shɛli Naa Zoligu yaan yurigu ni daa barigi. [[Churi|Chuɣu]] ŋɔ nyɛla chuɣu tuuli din pahi churi anu shɛli Dagbamba ni puhira. Di mini chuɣu ŋɔ ku pilila [[Dagbɔŋ|Dagbaŋ]] maa zaa yoli, zuliya shɛŋa kamani [[Zabaɣisi]], [[Kusahi]] nti pahi [[Mamprusi|ŋmamprisi]] taɣimi n-deei li, n-che ka di wuligi gili duniya luɣuli kam n-wuhiri ni di nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ na chuɣu. == Shili Maalibu Zaŋ kpa Buɣim Chuɣu == Shili maalibu zaŋ kpa buɣim chuɣu piinila di yi ti niŋ ka bɛ nya buɣim goli. Saha ŋɔ ka bihi kpɛri mɔɣini n-ti bo mɔri pam bɛ ni tooi nya, n-lɔ mɔ' kpala. Ka bɛ naan yi pili n-gili tari bɛ ŋahinima, bɛ yab' donima nti pahi bɛ yab'paɣinima. Lala niŋsim maa yɛn che mi ka ninkura ŋɔ kulahi kpe mɔɣini bɛ maŋmaŋa. Tɔ amaa lala mɔ' kpala zaŋ ti ninkura ŋɔ yɛn lɛbila samili n-ti ba ka bɛ ti yɔli chuɣu maa yi puhi naai neei biɛɣu. Bɛ yɛn yɔla samili ŋɔ ka di nyɛ liɣiri ka [[Dagbamba]] bolli "liɣiri awɔi". Buɣim tɔbu ni ka mɔ'kpala ko ka bɛ gbubira, nachimba tooi gbubiri su'kara, su'bihi, piɛma mini piɛm-mola, malifanima nti pahi lebihi ka di ŋmani tɔbu ni ka bɛ be, ka di lahi che ka buɣim maa tɔbu mali jiri. Binshɛɣu din tooi lahi niŋdi buɣim goli dabaa anu saha nyɛla daadama gindimi laɣindi binkɔbiri din gbaai nɔhi mini buhi. Lala binkɔbiri ŋɔ ka bɛ mali maani tiŋgbana mini buɣa din be niriba dundona ni ka ti booni li Daŋ Tia. Buɣim tɔbu nyɛla Dagbandabba chuɣu. Di nyɛla goli shɛli bɛ ni maani malima din guri ka taɣiri bɛ daŋ. Din zuɣu ka bɛ booni li " Dagbandabba chuɣu maa. == Buɣim Chuɣu Tɔbu Dabsili == Buɣim tɔbu piinila yuŋ saɣidihili nyaaŋa. Din dali maa bindira nyɛla bindir' gahinda dama nima n-kuli nyɛ li ʒii zaa. Daŋ kpamba zaŋdila saɣibɔra m-pa goma zuɣu ni kpiin' kura gba di. Pɔi ka yuŋ zibi, niriba yɛn zaŋla lala saha ŋɔ m-mali bɛ tobu tima shɛŋa ti ni booni noli wuna. Jɛhi gba nyɛla bɛ ni tibigi shɛba, ka tiri ba pina ni bɛ bo alibarika bɛ sani, daŋ tihi nti pahi yɛlikura zaa yɛn nyɛla maalibu dindali maa. Daliri maa nyɛla bɛ ni yɛn chaŋ nimohi chandi shɛli maa zuɣu. Shɛba gba zaŋdila dabaa awɔi dali ŋɔ wuntaŋni n-zahindi bɛ tiima pɔi ka yuŋ naan zibi. Naa Limam niŋ nimmohi Nayili sampaani m-maani sabba sɔŋda n-guhiri yuŋ. Buɣim tɔbu dali yuŋ saɣidihili nyaaŋa, guŋgɔŋ' karili yɛn kumila nayili sambanni. Guŋgɔŋ ŋɔ kumsi yɛn laɣimla bihi ni ninkura nayili pɔi ka buɣim tɔbu ŋɔ naan yi pili. Kpambaliba n-yɛn zaŋ Naa yina ka o ti di zamaatu maa alizama. O yɛn zaŋla saha bihi n-wuhi kali ŋɔ ni pili shɛm hali ti paai zuŋɔ. O lahi yɛn saɣisila salo maa zaŋ kpa tuun' shɛŋa din ni tooi saɣim chuɣu maa zaɣi viɛl’tali. Naa n-yɛn taai buɣim maa tuuli, ka [[kpambaliba]] mi taai o sani, ka salo maa gba taai taba sani hali ni ŋun bahindi nyaaŋa. Naa bi pahiri ban chani buɣim tɔbu ŋɔ ni, o yɛn doliba mi n-chaŋ bɛla ka labi zɔŋ ni. Buɣim tɔriba ŋɔ yɛn dolila so shɛli din tu ni bɛ doli, ka yiini yila ka ŋmɛri ʒiɛm, ka piɛbiri yuhi nti pahi gungɔŋ' kara kumsi ni malifa ti ŋmam. So n-yɛn yiini ʒiɛm kuligi ata yila, ka ban kpalim mi saɣira ni yaa. '''N-ŋɔ ka yila maa chana;''' Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya" Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Yoo yoo yoo yaa yo Buɣim dima mɔɣini ka n-zo kuli n ya". Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, Bia ŋun ʒɛm ti Naa ŋɔ yeei, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu, O ʒɛm saa nyinnyɛɣu. Siblaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee? Yoo yoo yoo yaa yoo, kɔlaa bia be mɔɣuni bo n-diri o yee, Yoo yoo yoo yaa yoo. <ref>{{Cite web|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> ==Zuliya Shɛba Ban Tɔri Buɣim== Zuliya shɛba ban tɔri buɣim n-nyɛ: Dagbamba, Nanumba, Zabaɣisi, ŋmamprisi, Kusahi, Mohi, Gurinsi, Kpunkpaamba ni ban pahi. Zuliyanim' ŋɔ zaa nyɛla ban tɔri buɣim ka di daliri nyɛla bɛ zaa yila Naa Gbewaa zuliya ni na, gbaai yihi kpunkpaamba. Amaa bɛ gba puhirili ka di daliri nyɛla bɛ ni be Naa Gbewaa sulinsi ni la zuɣu. == Di Daanfaani Nima == *Di teeri ti yɛli kura. *Di kpaŋsiri ti kaya ni taɣaada. *Di laɣindi simili ni dɔɣim nangbanyini. *Di che ka bihi baŋdi bɛ kaya ni taɣada. * Di teeri ti yuuni piligu. * Di tiri ti zosimili. *Di kahigiri ti nii, ka kpaŋsiri ti daalaafee. *Di kpaŋsiri ti kali, ka booni ninvuɣusuma na ti biɛhigu ni. *Di tiri ti nin'nyambo.<ref>{{Cite w eb|last=Malik|date=2021-08-15|title=The Bugum festival ( Buɣim chuɣu) among the Dagomba people : • Dagbon Kingdom - Home Of Culture, History & Tourism|url=https://dagbonkingdom.com/bugum-festival-among-dagomba-people/|access-date=2022-08-07|language=en-US}}</ref> *Di che ka ti baŋdi ni ti zaa yila yaankur’yino ni na. *Di che ka tiŋduya nima baŋdi ti kali ŋɔ yɛla. *Di che ka ti nyari saan’suma ti tingbani ni. *Di tiri bihi liɣiri. *Di che ka ti baŋdi ti daŋ. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://www.youtube.com/watch?v=3iMhNrvcB-g buɣum Chugu (2021)], YouTube *[https://www.youtube.com/watch?v=g1zwNzno8eY buɣum Chugu (Fire Festival) (2021)], YouTube {{Chuɣu}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana]] [[Pubu:Chuɣu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:Dagbamba]] 5el41mjwu0ll6fab38h37dbmik28exk 0 9647 43108 42263 2022-08-18T12:13:45Z Jahinfo 544 M pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Anahi''' (4):<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Anahi nyɛla kalinli Dangbanli ni. Ayi kaani binyara Dagbanli ni hali ti paagi ata, anahi n-nyɛ din pahira. Nira yi yɛn pirigi kalinli din nyɛ anahi nti niriba ayi bɛ zaa yɛn deela dibaa ayi yi. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://lingweb.eva.mpg.de/channumerals/Dagbani.htm Dagbani (Dagbamba) numerals] (André A. Wilson, 1999) [[Pubu:Kalinli]] [[Pubu:Lahabya zaa]] {{stub}} bmjed0v4p9d3o7e6gbu5agxjhjlm5r4 43111 43108 2022-08-18T12:14:49Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Anahi''' (4):<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> Anahi nyɛla kalinli [[Dangbanli]] ni. Ayi kaani binyara Dagbanli ni hali ti paagi ata, anahi n-nyɛ din pahira. Nira yi yɛn pirigi kalinli din nyɛ anahi nti niriba ayi bɛ zaa yɛn deela dibaa ayi yi. == Kundivihira == {{Reflist}} *[https://lingweb.eva.mpg.de/channumerals/Dagbani.htm Dagbani (Dagbamba) numerals] (André A. Wilson, 1999) [[Pubu:Kalinli]] [[Pubu:Lahabya zaa]] {{stub}} ll0scciqvm671ceq475rtti2jq732de 0 9692 43314 43081 2022-08-18T20:22:58Z Munkaila Sulemana 82 wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Jiŋli''' nyɛla luɣ'shɛli Musulnima ni laɣinda jɛmdi bɛ duuma [[Naawuni]]. A yi kpe jiŋli kam ni a ni nyɛ ka bɛ soŋ [[sona]] ka yarigili ka di tuhi viɛnyela ka be booni li safu nima. [[Alikuraan|Alikuraani]] nima n-ti tabili litaafi nima be jiŋli ni ka musulinima karindi li. A yi lahi kpe jiŋli ni a ni nyɛ me meei bee ka bɛ zaŋ tani bee taab n pirigi paɣaba jama polo ka che dabba gba polo. [[Afanima]] toondana ([[Limam]]) n zaani tooni n maliba jamdi Naawuni bee n puhiri jiŋli. == Piligu == == Kundivihiri == {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Adiini]] lnlad7w0gmd7ew77uskub03qvb0tatl 43315 43314 2022-08-18T20:23:37Z Munkaila Sulemana 82 wikitext text/x-wiki {{E-Class}}{{Databox}} '''Jiŋli''' nyɛla luɣ'shɛli Musulnima ni laɣinda jɛmdi bɛ duuma [[Naawuni]]. A yi kpe jiŋli kam ni a ni nyɛ ka bɛ soŋ [[sona]] ka yarigili ka di tuhi viɛnyela ka be booni li safu nima. [[Alikuraan|Alikuraani]] nima n-ti tabili litaafi nima be jiŋli ni ka musulinima karindi li. A yi lahi kpe jiŋli ni a ni nyɛ me meei bee ka bɛ zaŋ tani bee taab n pirigi paɣaba jama polo ka che dabba gba polo. [[Afanima]] toondana ([[Limam]]) n zaani tooni n maliba jamdi Naawuni bee n puhiri jiŋli. == Piligu == == Kundivihiri == {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Adiini]] bhvs492ldr9sn03rk6h288atjnsprt2 0 10337 43331 21695 2022-08-18T22:46:23Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''July''' nyɛla silmin'goli shɛli beni boli shɛli jɛndi Roman zuɣulan kuro Julius Caesar (100 B.C - 44 B.C).<ref>{{Cite web|last=Almanac|first=Old Farmer's|title=How Did the Months Get Their Names?|url=https://www.almanac.com/content/how-did-months-get-their-names|access-date=2021-10-04|website=Old Farmer's Almanac|language=en}}</ref> Lala gɔli ŋɔ n pahiri silimin'gɔli kanlinli chira ayopɔin. ==Kundivihira== {{Reflist}} {{Tɛmplet:Silimin' goli}} [[Pubu:Silimin' goli]] [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] 6r84l1no6meoytte0ke8ezldxaaw1po 43332 43331 2022-08-18T22:47:44Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''July''' nyɛla silmin'goli shɛli beni boli shɛli jɛndi [[Roman]] zuɣulan kuro Julius Caesar (100 B.C - 44 B.C).<ref>{{Cite web|last=Almanac|first=Old Farmer's|title=How Did the Months Get Their Names?|url=https://www.almanac.com/content/how-did-months-get-their-names|access-date=2021-10-04|website=Old Farmer's Almanac|language=en}}</ref> Lala gɔli ŋɔ n pahiri silimin'gɔli kanlinli chira ayopɔin. ==Kundivihira== {{Reflist}} {{Tɛmplet:Silimin' goli}} [[Pubu:Silimin' goli]] [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] osy5twuf2aqqyics5e6do61g0uiugw9 43333 43332 2022-08-18T22:48:33Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''July''' nyɛla silmin'goli shɛli beni boli shɛli jɛndi [[Roman]] zuɣulan kuro [[Julius Caesar]] (100 B.C - 44 B.C).<ref>{{Cite web|last=Almanac|first=Old Farmer's|title=How Did the Months Get Their Names?|url=https://www.almanac.com/content/how-did-months-get-their-names|access-date=2021-10-04|website=Old Farmer's Almanac|language=en}}</ref> Lala gɔli ŋɔ n pahiri silimin'gɔli kanlinli chira ayopɔin. ==Kundivihira== {{Reflist}} {{Tɛmplet:Silimin' goli}} [[Pubu:Silimin' goli]] [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] oxip5p3zbrd40ppaqjh24rb13eekhn5 0 10719 43168 39551 2022-08-18T13:13:43Z Chenty Abdul-Rauf 1629 /* Tini Nyarili Shɛli */ wikitext text/x-wiki '''Salima'''<ref>{{Cite web|title=gold {{!}} Facts, Properties, & Uses {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/science/gold-chemical-element|access-date=2021-11-13|website=www.britannica.com|language=en}}</ref> pahila ti ni gbiri yihiri binyɛri shɛŋa na tiŋgbanni. Di nyɛla kuɣ' shɛli din mali anfaani pam<ref>{{Cite web|title=Gold Price Today {{!}} Price of Gold Per Ounce {{!}} 24 Hour Spot Chart {{!}} KITCO|url=https://www.kitco.com/charts/livegold.html|access-date=2021-11-13|website=www.kitco.com}}</ref> tum [[Dunia]] piligu. Di kom nahingbana nyɛla zaɣ' dozim. [[Ghana]] nyɛla tiŋgbani shɛli din mali salima ka di be tiŋbani maa yaga puuni pam. == Tini Nyarili Shɛli == === Kom ni === Salima nyɛla ti ni tooi gbiri shɛli kom puuni, dama dunia puuni Salima pala din be yaɣa kam amaa ti zaa saɣiti ni ti ni tooi nya Salima kom puuni n-gbi. === Tampima === Salima gbibu puuni, tampima puuni ka ti tooi nyari salima pam Dunia puuni. Tampima puuni ti tooi nyari [[Naawuni]] namatiɛri pam ka di pala Salima ko. ===== '''Salima anfaani''' ===== # Salima puuni ti tooi nyari arizichi<ref>{{Cite web|last=M. King|first=Hobart|date=November 13, 2021|title=The Many Uses of Gold|url=https://geology.com/minerals/gold/uses-of-gold.shtml|url-status=live|access-date=November 13, 2021|website=Geology.com}}</ref>. # Ti tooi lahi mali salima pahiri ti di maga ni == Kundivihira == [[Pubu:Lahabaya zaa]] nyp5znurvu8unq64pfy0zdj8lkek18h 0 10748 43317 41332 2022-08-18T20:28:56Z Jahinfo 544 M pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam kadi yirina binnyama biha ni<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ka di ninkom piɛla. Ninsalinima ni, paɣaba n mali bihim ka bihi moɣiri bɛ biha ni,ka di za bindirigu zaa shee nti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] 1039z5gguduh8zfpru5b3htk4c5wyrr 43349 43317 2022-08-19T07:22:55Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam ka di yirina binnyama biha ni<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ningbuŋ kom piɛla. Ninsalinima ni, paɣaba m mali bihim ka bihi moɣiri bɛ biha ni,ka di za bindirigu zaa shee nti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] trb77lcov8h7bb63b94t64vk8sndxxq 43350 43349 2022-08-19T07:39:00Z Achiri Bitamsimli 23 Added an interlinks wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam ka di yirina binnyama biha ni<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ningbuŋ kom piɛla. Ninsalinima ni, [[Paɣaba Suurili|paɣaba]] m mali bihim ka [[Bia|bihi]] moɣiri bɛ biha ni,ka di za bindirigu zaa shee nti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] clpoqgbe72z9ygxr3o0a88g9e4e4nuo 43351 43350 2022-08-19T09:29:16Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam ka di yirina binnyama biha ni<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ningbuŋ kom piɛla. Ninsalinima ni, [[Paɣaba Suurili|paɣaba]] m mali bihim ka [[Bia|bihi]] moɣiri bɛ [[biha]] ni,ka di za bindirigu zaa shee nti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] g5llmrbzien3dw0extm9y56vx31vacb 43352 43351 2022-08-19T09:37:10Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam ka di yirina binnyama biha ni<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ningbuŋ kom piɛla. Ninsalinima ni, [[Paɣaba Suurili|paɣaba]] m mali bihim ka [[Bia|bihi]] moɣiri bɛ [[biha]] ni,ka di za bindirigu zaa shee nti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. Amaa nisalinima lahi mali niɣiri bihim n nyuhiri ba'bihi leri ka bɛ niŋdi ba'kura bee n nyuhiri binkob' leeri ban ma nima kpi ka che ba. Bɛ ni tooi lahi zaŋ naɣ'bihim n niŋ bia ŋun ma ka bihim bindirigu. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] 0orot4ved6apm16l3mf9hktwi4ilalf 43353 43352 2022-08-19T09:39:00Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam ka di yirina binnyama biha ni<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ningbuŋ kom piɛla. Ninsalinima ni, [[Paɣaba Suurili|paɣaba]] m mali bihim ka [[Bia|bihi]] moɣiri bɛ [[biha]] ni,ka di za bindirigu zaa shee n ti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. Amaa [[nisalinima]] lahi mali niɣiri bihim n nyuhiri ba'bihi leri ka bɛ niŋdi ba'kura bee n nyuhiri binkob' leeri ban ma nima kpi ka che ba. Bɛ ni tooi lahi zaŋ naɣ'bihim n niŋ bia ŋun ma ka bihim bindirigu. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] aiz9xr51xxy7xlo6jh37j11zum314a9 43354 43353 2022-08-19T09:40:05Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam ka di yirina binnyama biha ni<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ningbuŋ kom piɛla. Ninsalinima ni, [[Paɣaba Suurili|paɣaba]] m mali bihim ka [[Bia|bihi]] moɣiri bɛ [[biha]] ni,ka di za bindirigu zaa shee n ti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. Amaa [[nisalinima]] lahi mali [[niɣiri]] bihim n nyuhiri ba'bihi leri ka bɛ niŋdi ba'kura bee n nyuhiri binkob' leeri ban ma nima kpi ka che ba. Bɛ ni tooi lahi zaŋ naɣ'bihim n niŋ bia ŋun ma ka bihim bindirigu. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] ffqcykch5trwaex35v9uevq8kws8h83 43355 43354 2022-08-19T09:41:27Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam ka di yirina binnyama biha ni<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ningbuŋ kom piɛla. Ninsalinima ni, [[Paɣaba Suurili|paɣaba]] m mali bihim ka [[Bia|bihi]] moɣiri bɛ [[biha]] ni,ka di za bindirigu zaa shee n ti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. Amaa [[nisalinima]] lahi mali [[niɣiri]] bihim n nyuhiri ba'bihi leri ka bɛ niŋdi ba'kura bee n nyuhiri binkob' leeri ban ma nima kpi ka che ba. Bɛ ni tooi lahi zaŋ naɣ'bihim n niŋ bia ŋun ma ka bihim [[bindirigu]]. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] 576mg65cv1ty0ut1y8zdwbdm7rf2vb4 43366 43355 2022-08-19T10:43:34Z Achiri Bitamsimli 23 Added more information wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Bihim''' nyɛla bindir'kom din mali [[alaafee]] pam ka di yirina binnyama biha ni di yi ti niŋ ka bɛ na yoli dɔɣi palim palim<ref>{{Cite web|date=2018-03-18|title=5 Proven Health Benefits of Milk|url=https://www.healthline.com/nutrition/milk-benefits|access-date=2021-11-13|website=Healthline|language=en}}</ref>.Ka di ningbuŋ kom piɛla. Ninsalinima ni, [[Paɣaba Suurili|paɣaba]] m mali bihim ka [[Bia|bihi]] moɣiri bɛ [[biha]] ni,ka di za bindirigu zaa shee n ti bihi. Di tiri bihi zoobu ni alaafee ka che ka bihi lahi bindi nyina. Amaa [[nisalinima]] lahi mali [[niɣiri]] bihim n nyuhiri ba'bihi leri ka bɛ niŋdi ba'kura bee n nyuhiri binkob' leeri ban ma nima kpi ka che ba. Bɛ ni tooi lahi zaŋ naɣ'bihim n niŋ bia ŋun ma ka bihim [[bindirigu]]. ==Di daafaani== # Di nyɛla din tiriti bindira # Ti kohiri nyari liɣiri # Ti che ka bihi nyina zoora<ref>{{Cite web|title=10 Health Benefits Of Milk That Will Make You Never Want To Skip The Drink|url=https://www.femina.in/wellness/health/health-benefits-of-drinking-milk-182134.html|access-date=2021-11-19|website=femina.in|language=en}}</ref> ==Di Bindira== Bihim nyɛla bin mali shɛli m maani bindira pam,di puuni sheŋa nyɛ; # Waagashe<ref>{{Cite web|last=myVMC|date=2008-01-13|title=Milk and Milk Products (Dairy Products)|url=https://www.myvmc.com/lifestyles/milk-and-milk-products-dairy-products/|access-date=2021-11-17|website=myVMC|language=en-US}}</ref> # koko # milchi kunkona # Toofee # karikaasi == Kundivihira == [[Pubu:Bindirigu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] irz49ni2ofaml1px9f1sktnznxg49dj 0 10948 43167 42969 2022-08-18T13:12:17Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991.Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni be ti labi bo malizali zang chang ti karimbangsim bobu din ni che ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] bf6zrd0o5bov030w1nvugdslhgv1vk8 43169 43167 2022-08-18T13:13:45Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni be ti labi bo malizali zang chang ti karimbangsim bobu din ni che ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] stjcrr39oi3a1tmr3w5qnbxghutgcyu 43170 43169 2022-08-18T13:15:07Z AFAIBRAHIM 1206 /* Tuma */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zang chang ti karimbangsim bobu din ni che ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] pdwo4llh10gjyc0wwlnihfq496wg8ny 43171 43170 2022-08-18T13:15:59Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chang ti karimbangsim bobu din ni che ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] t5l762fvmgtlq6bgz3lfm2wh9960mb2 43172 43171 2022-08-18T13:16:34Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbangsim bobu din ni che ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] tuizlskyatglznb1q4yuo176ah3f34g 43173 43172 2022-08-18T13:17:22Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu din ni che ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] cs3onya3z2a4py4or55f90g87lh3mpb 43174 43173 2022-08-18T13:17:54Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani din ni che ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] 9qj8ljv635cktjao60sp9nwcpazoiir 43175 43174 2022-08-18T13:18:39Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani ŋɔ ni din ni che ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] mshhe80df6dqdthfqx8c7bhh84vb8kz 43177 43175 2022-08-18T13:19:52Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani ŋɔ ni din yɛn chɛ ka di ning yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] 5sbe086abdqi5arhr3qn7ojxnpdrjvx 43180 43177 2022-08-18T13:57:01Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani ŋɔ ni din yɛn chɛ ka di niŋ yaa ka ning karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] asztzpr2fgorggk1fxop37etgumpxs8 43181 43180 2022-08-18T13:58:03Z AFAIBRAHIM 1206 /* Tuma */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani ŋɔ ni din yɛn chɛ ka di niŋ yaa ka niŋ karim bangsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] aptk7ya979jzzh9gq52a3eii092l9u1 43182 43181 2022-08-18T13:59:11Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani ŋɔ ni din yɛn chɛ ka di niŋ yaa ka niŋ karimbaŋsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. == Tuma == Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] 0o07avapyp9883p2sp7vm433ygia40a 43184 43182 2022-08-18T14:13:08Z AFAIBRAHIM 1206 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani ŋɔ ni din yɛn chɛ ka di niŋ yaa ka niŋ karimbaŋsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) == Tuma == bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] dawc0045q3cqzn1grd29b9dc2dgphhb 43185 43184 2022-08-18T14:13:37Z AFAIBRAHIM 1206 /* Tuma */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tudu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani ŋɔ ni din yɛn chɛ ka di niŋ yaa ka niŋ karimbaŋsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, == Tuma == wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] rve9sa00k3fcsywkdj1x23c1jzfgfo1 43212 43185 2022-08-18T16:06:20Z Jahinfo 544 M pahi la bachi wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Kalpohin Senior High School''' nyɛla bikura [[shikuru]] shɛli din be [[Sagnarigu Municipality]]. Lala shikuru ŋɔ pahila karimzɔŋ shɛŋa din be [[Ghana]] tuduu yaɣili bee [[Northern Region]] puuni. == Di kpabu yuuni == Kalpohin Senior High School daa kpala yuuni 1991.<ref>{{Cite web|title=Kalpohin Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/kalpohin-senior-high/about|access-date=2022-01-02|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Di taachi == Di taachi nyɛla so dɔligu ni kpaŋmaŋa.<ref>{{Cite web|date=2021-07-12|title=Kalpohin Senior High School-Tamale - Explore Schools in Ghana Find and connect with all schools in Ghana SHS Vocational, Universities and more.|url=https://ghanaschoolsonline.org/listing/kalpohin-senior-high-school-tamale/|access-date=2022-08-16|language=en}}</ref> == Pubu yaɣili == Di bela pubu yaɣili din nyɛ [[Gomnanti Shikuru]]. == Di tuma saha == [[Atani]] n ti kpa [[Alizimba|Alizumma]] bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi. == Di nia jia == Shikuru ŋɔ nia jia nyɛla di kpɛ n taɣili Gana Karim baŋsim Tuma yaɣili nia jia ni shɛli puuni n niŋ kpaŋmaŋa m bo anfaani karim baŋsim n ti Gana nima ban bɛ lala karim yaɣili ŋɔ ka di sɔn tuhi baligi fakari ka kpaŋsi salo bɛrisuŋ. == Di nia waɣinlli == Shikuru ŋↄ nia waɣinli nyεla di niŋ kpaŋmaŋa m bↄ wuhirisuŋ n ti karimbihi din yɛn chε ka bε ti lεε sↄhibiεɣuni shikuru kara ni niriba ka lan chε ka shikuru baŋsim niŋ bayana n ti sokam. == Bɛ ni kpuɣiri bi' shɛba == Shikuru ŋɔ kpuɣiri dabba mini paɣaba zaa. == Bɛ ni kpuɣiri bɛ shikurubihi shɛm == Bɛ kpuɣirila shikurukbihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni. Lala maʒini ŋɔ tumdimi n-doli zahimbu shɛhira gban' shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni [[Basic Education Certificate Examination]] (B.E.C.E). Lala zahimbu maa nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri dunia yaɣa Junior high shikuruti. Lala zahimbu gbana ŋɔ bela [[West African Examination Council]] (WAEC) ka doli karimbakpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni. Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai, [[Ghana Education service (GES)|Ghana Education Service]] nima gba yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ li ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya. Soli lahi beni n-ti tiŋduyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba. Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "administration". Bɛ yi kpuɣi shikurubia naai, bɛ ni ti o shikuru maa bukubila. Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa. Bɛ lahi zaŋdi bɛ zaŋsim niŋdi tiŋduya karimbihi ban bɔri ni bɛ kana ti bɔhim shikuru maa ni, dini nyɛ bɛ yɛn zahim ba mi m-bɔhi ba bɔhi shɛŋa shikurunima maa maŋmaŋ ni mali, din yɛn niŋ ka bɛ gba tooi kuli nya soli kpena bɛ shikuru maa puuni nti bɔhim. == Taarihi == Kalipohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din bɛ Tamali tiŋpuuni, Sagnarigu yaɣili. Di bala daansi ni fɔŋ yuli booni Kalipohin Estates. Shikuru ŋɔ daa kpala yuuni 1991. Di kpabu daliri daa chaŋmi ti dolila yuuni 1987 bɛ ni daa yina ni bɛ ti labi bo malizali zaŋ chaŋ ti karimbaŋsim bobu tiŋgbani ŋɔ ni din yɛn chɛ ka di niŋ yaa ka niŋ karimbaŋsim bobu bayana n ti sokam Gana puuni. Shikuru maa tuma nyɛla di kpuɣi ka zali baŋdiba, ban yɛla ne nini ni karimbanima ban mali nimmɔhi m-pahi kpuɣi Basic Education Certificate Examination (B.E.C.E) bihi ban yina ni kalinli dibaayɔbu (6) hali ni pihita (30) ka lee che ka bɛ nya baŋsim pariga, == Tuma == wumsibu mini shikuru biɛhisi ni shɛhiranima n-yiri karimba chirichi ni kpaŋmaŋanima ni din ni che ka bɛ (shikurubihi) nyɛ soli n-kpe karimdu' kara ni nti tuɣi bɛ bɔhimbu n-nyɛ yiko shɛli Ghana tingbani ni bɔra. Kalpohin Senior High School niyanima n-nyɛ li ni di bɔ baŋsim n-ti ban yi Basic shikuruti ni na balantee B.E.C.E karimbikura, ka che ka bɛ deei shɛhira maŋa, din ni tuɣi bɔhimbu karimzɔŋ kara ni din yɛn lɛbigi ba ka bɛ kpaŋsiri biɛhigu, daabilim zoosim din nyɛ fakari tuhibu.<ref>{{Cite book|last=INGRAM|first=Robert Acklom|url=https://books.google.com.gh/books?id=NceTcj4pCvEC&pg=PA3&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=An Essay on the Importance of Schools of Industry and Religious Instruction; in which the necessity of promoting the good education of the poor classes is . considered|date=1800|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://books.google.com.gh/books?id=JhjPK4FKpCcC&printsec=frontcover&dq=importance+of+school&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiazpDHoZ71AhWyhv0HHSLWAk4Q6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=importance%20of%20school&f=false|title=Experience And Education|date=2007-11-01|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-4165-8727-9|language=en}}</ref>. == Baŋsim yaɣ'shɛŋa di ni wuhira == Kalpohin Senior High School nyɛla shikuru shɛli din wuhiri baŋsim bɔmma yaɣa ka di zooi pam, di shɛŋa n-nyɛ; '''Home Economics''' Biology, Management in Living, Food and Nutrition, Economics, Clothing and Textiles, Chemistry and Physics. '''General Arts''' Economics, Government, History, Literature in English, Geography, Dagbani, Islamic Religious Studies, Christian Religious Studies and Elective Mathematics. '''General Agriculture''' General Agriculture, Elective Mathematics, Chemistry, Physics, Animal Husbandry and Crop Husbandry and Horticulture '''Business''' Elective Mathematics, Business Management, Financial Accounting , Costing and Economics '''Visual Arts''' Leather work, General Knowledge in Arts, Graphic Design, Textiles, Sculpture and Biology == Yiya din be shikuru ŋɔ ni == # Salamba # Tishigu # Kalpohin # Nyaanshaɣu == Di karimbakpamba == == Di karimbi'kura ban nyɛ zaashe' suma == == Di ni mali binshɛŋa (Facilities) == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana Shikuriti]] <references /> [[Pubu:Lahabaya zaa]] 1ycucahdb8cs5ykckddcvy8ncy85z7p 0 10969 43311 40360 2022-08-18T19:51:52Z Jahinfo 544 M pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Amiliya''' nyɛla dihitabili laɣingu din nyɛ niriba ayi sunsuuni kadi nyɛla bɛ laamba yarida ni, ni bɛ yihi bɛ yurilim polo<ref>{{Cite web|title=Everything You Need to Know About the Nikah Ceremony|url=https://www.brides.com/nikkah-ceremony-5079931|access-date=2021-12-04|website=Brides|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=marriage {{!}} Definition, History, Types, Customs, Laws, & Facts {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/topic/marriage|access-date=2021-12-04|website=www.britannica.com|language=en}}</ref>. Di nyɛla din nyɛ yɛmbahiga,ʒiya niriba maa biɛhigu ni. Amiliya nyɛla alikawle kpuɣibu zaŋ chaŋ paga mini doo sunsuni. Amiliya n che ka paɣi leeri so paɣa adalichi soli zuɣu bee ka doo leeri paɣa yidana. == Di balibu == #Paɣayino ko' amiliya #Paɣabɔbigu amiliya #Paɣayino ni daba amiliya #Dabibɔbigu amiliya #Bibili amiliya #Doo ni doo amiliya #Paɣa ni paɣa amiliya == Di daafaani nima == [[File:An Islamic wedding for a new Bride and groom.jpg|thumb|marriage]] == Di anfooni nima == == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Amiliya]] bvcx6qmdq83ln5am1cu5037ia980q7v 0 10990 43319 39132 2022-08-18T22:01:40Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki bɔhimbu nyɛla anashaara ni boondi binshɛli "Learning" ka daadam yi be din ni ka o nyɛ baŋsim. Baŋsim nyɛla so shɛli ninsali ni doli n bohindi yɛla pam biɛhigu ni hali ti tabili haŋkali. Niri ni tooi bo baŋsim shikuru ni bee adiini karim zɔŋ ni. Shikuruti ni chiicha nima n leri shikuru bihi baŋsim. Ka Afanima mi leri karim bihi baŋsim adiini Karim zona ni. Baŋsim bɔbu mi ni tooi lahi nyɛ nuuni tuunbaŋsim bohimbu. Shɛhira,teela bohimbu,binŋmahi shɛbu,kpaluu wuɣibu,tandi mebu ni loranim' malibu zaa. [[Pubu:Lahabaya zaa]] cnsxvy3q4jakprycbz6cl7ykifvwn77 43320 43319 2022-08-18T22:04:14Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki bɔhimbu nyɛla anashaara ni boondi binshɛli "[[Learning]]" ka daadam yi be din ni ka o nyɛ baŋsim. Baŋsim nyɛla so shɛli ninsali ni doli n bohindi yɛla pam biɛhigu ni hali ti tabili haŋkali. Niri ni tooi bo baŋsim shikuru ni bee adiini karim zɔŋ ni. Shikuruti ni chiicha nima n leri shikuru bihi baŋsim. Ka Afanima mi leri karim bihi baŋsim adiini Karim zona ni. Baŋsim bɔbu mi ni tooi lahi nyɛ nuuni tuunbaŋsim bohimbu. Shɛhira,teela bohimbu,binŋmahi shɛbu,kpaluu wuɣibu,tandi mebu ni loranim' malibu zaa. [[Pubu:Lahabaya zaa]] 3gsqniimozljqb13grmb9jqbiuradn7 43321 43320 2022-08-18T22:06:17Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki bɔhimbu nyɛla anashaara ni boondi binshɛli "[[Learning]]" ka daadam yi be din ni ka o nyɛ baŋsim. Baŋsim nyɛla so shɛli ninsali ni doli n bohindi yɛla pam biɛhigu ni hali ti tabili haŋkali. Niri ni tooi bo baŋsim shikuru ni bee adiini karim zɔŋ ni. [[Shikuruti]] ni chiicha nima n leri shikuru bihi baŋsim. Ka Afanima mi leri karim bihi baŋsim adiini Karim zona ni. Baŋsim bɔbu mi ni tooi lahi nyɛ nuuni tuunbaŋsim bohimbu. Shɛhira,teela bohimbu,binŋmahi shɛbu,kpaluu wuɣibu,tandi mebu ni loranim' malibu zaa. [[Pubu:Lahabaya zaa]] 0qhs5hl1606d2j29o4ep3a40hd68jmq 43322 43321 2022-08-18T22:07:23Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki bɔhimbu nyɛla anashaara ni boondi binshɛli "[[Learning]]" ka daadam yi be din ni ka o nyɛ baŋsim. Baŋsim nyɛla so shɛli ninsali ni doli n bohindi yɛla pam biɛhigu ni hali ti tabili haŋkali. Niri ni tooi bo baŋsim shikuru ni bee adiini karim zɔŋ ni. [[Shikuruti]] ni chiicha nima n leri shikuru bihi baŋsim. Ka [[Afanima]] mi leri karim bihi baŋsim adiini Karim zona ni. Baŋsim bɔbu mi ni tooi lahi nyɛ nuuni tuunbaŋsim bohimbu. Shɛhira,teela bohimbu,binŋmahi shɛbu,kpaluu wuɣibu,tandi mebu ni loranim' malibu zaa. [[Pubu:Lahabaya zaa]] e5qp07t21s3smuorj1h7slctp95nnid 43323 43322 2022-08-18T22:12:00Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki bɔhimbu nyɛla anashaara ni boondi binshɛli "[[Learning]]" ka daadam yi be din ni ka o nyɛ baŋsim. Baŋsim nyɛla so shɛli ninsali ni doli n bohindi yɛla pam biɛhigu ni hali ti tabili haŋkali. Niri ni tooi bo baŋsim shikuru ni bee adiini karim zɔŋ ni. [[Shikuruti]] ni chiicha nima n leri shikuru bihi baŋsim. Ka [[Afanima]] mi leri karim bihi baŋsim [[adiini]] Karim zona ni. Baŋsim bɔbu mi ni tooi lahi nyɛ nuuni tuunbaŋsim bohimbu. Shɛhira,teela bohimbu,binŋmahi shɛbu,kpaluu wuɣibu,tandi mebu ni loranim' malibu zaa. [[Pubu:Lahabaya zaa]] j1babfof7btabt0r3apfp6zrr83agkb 43324 43323 2022-08-18T22:13:22Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki bɔhimbu nyɛla anashaara ni boondi binshɛli "[[Learning]]" ka daadam yi be din ni ka o nyɛ baŋsim. Baŋsim nyɛla so shɛli ninsali ni doli n bohindi yɛla pam biɛhigu ni hali ti tabili haŋkali. Niri ni tooi bo baŋsim shikuru ni bee adiini [[karim]] zɔŋ ni. [[Shikuruti]] ni chiicha nima n leri shikuru bihi baŋsim. Ka [[Afanima]] mi leri karim bihi baŋsim [[adiini]] Karim zona ni. Baŋsim bɔbu mi ni tooi lahi nyɛ nuuni tuunbaŋsim bohimbu. Shɛhira,teela bohimbu,binŋmahi shɛbu,kpaluu wuɣibu,tandi mebu ni loranim' malibu zaa. [[Pubu:Lahabaya zaa]] e4mpl3p3ujctvlznwluqgc3q3rxx9wr 43325 43324 2022-08-18T22:17:58Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki bɔhimbu nyɛla anashaara ni boondi binshɛli "[[Learning]]" ka daadam yi be din ni ka o nyɛ baŋsim. Baŋsim nyɛla so shɛli ninsali ni doli n bohindi yɛla pam biɛhigu ni hali ti tabili haŋkali. Niri ni tooi bo baŋsim shikuru ni bee adiini [[karim]] zɔŋ ni. [[Shikuruti]] ni [[chiicha]] nima n leri shikuru bihi baŋsim. Ka [[Afanima]] mi leri karim bihi baŋsim [[adiini]] Karim zona ni. Baŋsim bɔbu mi ni tooi lahi nyɛ nuuni tuunbaŋsim bohimbu. Shɛhira,teela bohimbu,binŋmahi shɛbu,kpaluu wuɣibu,tandi mebu ni loranim' malibu zaa. [[Pubu:Lahabaya zaa]] 6fbkr2ipuf16kzzrpketbzhbms934ov 0 11015 43215 38996 2022-08-18T16:39:08Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki Afayili nyɛla Tibuŋ tinkpaŋ din be Kumbungu district, northern Ghana la. Afayili nyɛla pukpariba tiŋa. Pukpariba ban be Afayilili yaɣili ŋɔ zoola shinkaafa kobu. == Taariihi == == Tuma == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] of4ktywkp4d6klljb88e87ff96z7g9n 0 11049 43216 33101 2022-08-18T16:43:50Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki '''Jagbo Gbulahigu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu]] [[Districts din be Ghana|district]] [[Northern Region|northern region]] [[Ghana]] tingbanni. Tiŋ yuli booni Jagbo n su Jagbo gbulahigu. Jagbo mini Jagbo mini Jagbo Gbulahigu kuli chɛla nuu ŋmebu yim ni di me n gohi taba. == '''Taarihi''' == == '''Tuma''' == == '''Kunduvihira''' == [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] {{Kumbungu tinsi}} hwf7nte9p2f79u29k5idmrk7i42rpeu 43218 43216 2022-08-18T17:07:42Z Jahinfo 544 wikitext text/x-wiki '''Jagbo Gbulahigu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu]] [[Districts din be Ghana|district]] [[Northern Region|northern region]] [[Ghana]] tingbanni. Tiŋ yuli booni Jagbo n su Jagbo gbulahigu. Jagbo mini Jagbo mini Jagbo Gbulahigu kuli chɛla nuu ŋmebu yim ni di me n gohi taba. Tiŋ ŋɔ nyɛla pukpariba tiŋa, ka lahi nyɛ Dagbama ya.. Jagbo Gbulahigu bela northern region. == '''Taarihi''' == == '''Tuma''' == == '''Kunduvihira''' == [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] {{Kumbungu tinsi}} 8r5btqzrxizkxx3rewmwm7djzyjnhwr 43219 43218 2022-08-18T17:13:24Z Jahinfo 544 N yihi la bachi wikitext text/x-wiki '''Jagbo Gbulahigu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu]] [[Districts din be Ghana|district]] [[Northern Region|northern region]] [[Ghana]] tingbanni. Tiŋ yuli booni Jagbo n su Jagbo gbulahigu. Jagbo mini Jagbo mini Jagbo Gbulahigu kuli chɛla nuu ŋmebu yim ni di me n gohi taba. Tiŋ ŋɔ nyɛla pukpariba tiŋa, ka lahi nyɛ Dagbama ya. Jagbo Gbulahigu bela northern region. == '''Taarihi''' == == '''Tuma''' == == '''Kunduvihira''' == [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] {{Kumbungu tinsi}} 6aj333qa85gtnrl5bny5rcjnx0nmib6 43220 43219 2022-08-18T17:14:50Z Jahinfo 544 N yihi la bachi shɛŋa wikitext text/x-wiki '''Jagbo Gbulahigu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu]] [[Districts din be Ghana|district]] [[Northern Region|northern region]] [[Ghana]] tingbanni. Tiŋ yuli booni Jagbo n su Jagbo gbulahigu. Jagbo mini Jagbo mini Jagbo Gbulahigu kuli chɛla nuu ŋmebu yim ni di me n gohi taba. Tiŋ ŋɔ nyɛla pukpariba tiŋa, ka lahi nyɛ Dagbama ya. == '''Taarihi''' == == '''Tuma''' == == '''Kunduvihira''' == [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] {{Kumbungu tinsi}} lvhprb5jy2hftheud73gdqccu2643uu 43224 43220 2022-08-18T17:28:29Z Jahinfo 544 M mali la bachi n sabi wikitext text/x-wiki '''Jagbo Gbulahigu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu]] [[Districts din be Ghana|district]] [[Northern Region|northern region]] [[Ghana]] tingbanni. Tiŋ yuli booni Jagbo n su Jagbo Gbulahigu. Jagbo mini Jagbo mini Jagbo Gbulahigu kuli chɛla nuu ŋmebu yim ni di me n gohi taba. Tiŋ ŋɔ nyɛla pukpariba tiŋa, ka lahi nyɛ Dagbama ya. == '''Taarihi''' == == '''Tuma''' == == '''Kunduvihira''' == [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] {{Kumbungu tinsi}} htbfnki5gefrdze2l8x03zsqo1tdimx 0 11080 43326 39258 2022-08-18T22:29:25Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki '''Ganviliga''' nyɛla tiŋ din be [[Kumbungu district]] northern region Ghana tingbanni == Taarihi == == Tuma == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] n0s3mbcogh6j6qgp2twjxjosbp5ydw1 43327 43326 2022-08-18T22:30:51Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki '''Ganviliga''' nyɛla tiŋ din be [[Kumbungu district]] northern region [[Ghana]] tingbanni == Taarihi == == Tuma == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] oh7pdk598w5xtxafgfte2mv2aowaz16 43328 43327 2022-08-18T22:32:57Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki '''Ganviliga''' nyɛla tiŋ din be [[Kumbungu district]] northern [[Northern region|region]] [[Ghana]] tingbanni == Taarihi == == Tuma == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] t4vdcu1kom8b4rmchvhsnwifslzl7wb 43329 43328 2022-08-18T22:34:50Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki '''Ganviliga''' nyɛla tiŋ din be [[Kumbungu district]] [[northern region]] [[Ghana]] tingbanni == Taarihi == == Tuma == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] ejliozdr80ohsmtvivmqnz0tid5jpw8 43330 43329 2022-08-18T22:36:06Z Jahinfo 544 M bahila bihi wikitext text/x-wiki '''Ganviliga''' nyɛla tiŋ din be [[Kumbungu district]],[[northern region]],[[Ghana]] tingbani ni. == Taarihi == == Tuma == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] om34vo2ft84fpfvrfbody2ksvy55lms 0 11411 43316 41253 2022-08-18T20:24:45Z Munkaila Sulemana 82 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Nankundugu''' nyɛla tiŋ' shɛli din be [[Karaga District|Karaga Municipal Assembly]], [[Northern Region]], [[Ghana]] tiŋgbaŋ ni. ==Taarihi== ==Tarisi== ==Salima== ==Di Nanima== ==Di Shikuru== ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] [[Pubu:E-class]] [[Pubu:Karaga Municipal Tinsi]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] r3mcg227vvykgs6iwl283046iowbsew 0 11636 43334 39343 2022-08-18T22:58:04Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Limam''' nyɛla ninvuɣ'so ŋun mali musulinima n puhiri [[Jiŋli]]<ref>{{Cite web|title=imam {{!}} Definition, Concept, History, & Meaning {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/topic/imam|access-date=2022-01-23|website=www.britannica.com|language=en}}</ref>. O nyɛla ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[musulinsi]] polo. Limam yi yɛn zaŋ niriba puhi jiŋli o zaani la salo maa zaa tooni ka bɛ lihiri o ni puhiri shɛm ka doli. == Kundivihira == [[Pubu:Adiini]] bv4h7pxsc9au32w98lf3s2so652t0hp 0 11667 43179 42664 2022-08-18T13:55:09Z Chenty Abdul-Rauf 1629 /* Taarihi */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Tamale Girls Senior High School''' niriba pam ni tooi mi [[shikuru]] shɛli '''Paɣ'Naa''' la nyɛla gominanti bipuɣisi Senior High Shikuru din nyɛ tuuli [[Tamali]], Northern Region. Shikuru ŋɔ pili la yuuni 1988 hali ni saha ŋɔ<ref>{{Cite web|title=Tamale Girls Senior High School – Pagna Nima the Queens of the North|url=https://tamalegirlsshs.com/|access-date=2022-02-08|language=en-US}}</ref>. == Taarihi == Paɣ'naa nyɛ tuuli bipuɣisi senior high shikuru karimzɔŋ Tamali,[[Northern Region|Northern region]]. Ʒingama laŋgu shɛli din yuli booni RAINS n ti pahi Regional Cordinating Council(RCC) n-daa lɛhi ka sɔŋ ka shikuru maa zani. Ka Gaana karim sulinsi yili nim(GES) daa saɣ din zaa maa viɛli ti bipuɣisi<ref>{{Cite web|title=Ghcampus.com|url=http://www.ghcampus.com/senior-high-schools-in-ghana|access-date=2022-02-09|website=www.ghcampus.com}}</ref>. Shikuru ŋɔ daa pilimi ni shikuru bihi pihiyɔbu ni karimba nim pia ni ayi, amaa saha ŋɔ karimbihi kalli kuli ni paagi 1328 ni karimba nim pisɔpoin ni ban sɔŋdi karim bɔhabu chana n yɛla pihiyobu yin ka<ref>{{Cite web|title=¢21 Billion for Tamale Girls Secondary School|url=https://www.modernghana.com/news/135308/21-billion-for-tamale-girls-secondary-school.html|access-date=2022-02-10|website=Modern Ghana|language=en}}</ref>. == Di Niya == Shikuru maa nia n-nyɛ ni di bo baņsim suma n-ti di shikurubihi(paɣaba), din yɛn che ka be nya shɛhira gbaŋ suma n-tuyi be bɔhimbu karimzɔn' kara ni. Dina n-yɛn che ka be lsbi bukaata kuriba ni anfaani bi' shɛba ban mali shili ni be tum toontali tuma tingbani no ni, zaŋ ti salo ni daabilim zoosim, ni fakari filimbu nia ni kpansibu zaŋ chaŋ bɔhimbu tab' sɔŋ tumanima din yɛn tum, ni zan sɔŋ daadama arigichi zoosim!l, == Di Taachi == == Karim Baŋsim yaɣ'shɛŋa din ni wuhira == General Science: Chemistry, Elective mathematics,physics General Art: Dagbani, History, Geography, Islamic, Home Economic: Management in living, Economic, Food and Nutritions, Economics Business: Accounting,Business management,Costing, Economics == Di ni bɛ shɛli polo == Shikuru ŋɔ bɛla Gaana tudu yaɣili polo. Ka bɛ Naya([[Yendi]]) solɔɣu zuŋɔ. == Di pubu yaɣili == Di bɛla pubu tuuli la ni.Katigɔri A == Karimbihi duri yuya == [[Tamali|Tamale]] Girls Senior High School nyɛla shikura shɛli be ni mali karimbihi biɛhigu shee. Lala zuŋu biɛhigu shee ŋɔ nyɛla bɛ ni pu karimbihi ŋɔ bɔŋbɔŋ ka bol' li ni ya. Yili kam din zaa be shikuru maa ni malila di yuli, Di yuya maa shana n-nye: # Nkrumah House # Suzzana Alhassan House # Baffour House # Dakpemah House # Gbanzaba House # Alhassan Yakubu == Di zaa yaɣili == Di nyɛla shikuru shɛli din yɛ salo(public) bɛ gɔmnanti shikuru == Karimbi' kura == == Karimbakpeem kura == # Mr. Issah Issahaku acting headmaster 1999 # Miss Mercy Amanquandoh 2000-2010 # Hajia Mariatu Mohammed 2010-2014 # Hajia Amina M. Musah 2014-2016 # Hajia Nafisa Abukari 2016 to date. == Kundivira == [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Shikuru]] [[Pubu:SHS]] jaz1wuoxgafmggf7b497so1xtgkouc8 0 11707 43176 41507 2022-08-18T13:19:42Z Chenty Abdul-Rauf 1629 /* Di Zaashee */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} {{Reflist}} '''Bolgatanga Girls Senior High''' School nyɛla [[shikuru]] shɛli din bɛ [[Bolgatanga]], [[Ghana]] la. Ka di nyɛla paɣaba shikuru n-nyɛli<ref>{{Cite web|title=Ghcampus.com|url=http://www.ghcampus.com/senior-high-schools-in-ghana|access-date=2022-02-28|website=www.ghcampus.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=About: Bolgatanga Girls Senior High School|url=https://dbpedia.org/page/Bolgatanga_Girls_Senior_High_School|access-date=2022-02-28|website=dbpedia.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Driving directions to Bolgatanga Girls Senior High School, Bolgatanga|url=https://www.waze.com/en-GB/live-map/directions/ghana/upper-east-region/bolgatanga/bolgatanga-girls-senior-high-school?to=place.ChIJq6qqqno3Kw4RMecM5fYxROQ|access-date=2022-02-28|website=Waze|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|title=Bolgatanga Girls SHS Archives|url=https://shstrendz.com/tag/bolgatanga-girls-shs/|access-date=2022-02-28|website=SHSTRENDZ.COM|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|title=bolgatanga girls senior high school - Opera News Ghana|url=https://gh.opera.news/tags/bolgatanga-girls-senior-high-school|access-date=2022-02-28|website=gh.opera.news}}</ref>. == Di Taarihi == Di daa nyɛla bini kpa shɛli yuuni 1956 ka di daa nyɛla paɣaba du gbera la shikuru ka daa lan lebgili teacher paɣaba shikuru yuuni 1965 pɔi ka bi daa lan lebgili paɣaba senior high la 1973.Di yuuli n-lan booni Pogmenka. Di nyɛla shikuru shɛli ban zaɣ'a be paɣaba ni pam. Shikuru bihi maa ni bɔhimdi karimzɔŋ shɛli maa kpuɣirila bihi kaman pihita ni anu<ref>{{Cite web|title=Bolgatanga Girls SHS benefit from Green Ghana project|url=http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Bolgatanga-Girls-SHS-benefit-from-Green-Ghana-project-1285561?gallery=1|access-date=2022-02-28|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=-001-11-30T00:00:00+00:00|title=Student of Bolgatanga Girls SHS asked to stop writing final exam|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Student-of-Bolgatanga-Girls-SHS-asked-to-stop-writing-final-exam-161371|access-date=2022-02-28|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Bolga Girls Senior High School|url=https://ghadmissionforms.com/bolga-girls-senior-high-school/|access-date=2022-02-28|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>. == Di Taachi == == Di Niya == == Baŋsim Yaɣa Shɛŋa Din Wuhira == 1.General Art: 2.General science: 3.Home economics: 4. Business: 5. Visual Art:<ref>{{Cite web|title=Bolga Girls Senior High|url=https://myriaddigitalsolutions.com/seniorhighub/school/uppereast/bolgaGirls.htm|access-date=2022-02-28|website=myriaddigitalsolutions.com}}</ref> == Di Zaashee == Di nyɛla salo bɛɛ gɔmnan-ti shikuru. == Di Pubu Yaɣili == Shikuru ŋɔ bɛ la katigori A<ref>{{Cite web|title=Bolgatanga Girls Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/bolgatanga-girls-senior-high/about|access-date=2022-02-28|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> == Karimba Kpaamba == == Karimbi' Kpaamba == == Karimbihi Duri Yuya == == Karimduri Shɛŋa din bɛ Shikuru ŋɔ ni == Karimbu duri (classrooms) pihinahi yi ka (39) Tabibu duu (science laboratory) zaŋ'yini (1) Karimbihi dibu duu (dining hall) zaŋ'yini (1) Tabibu duu (ICT laboratory) zaŋ'yini (1) Karimbihi du'gbɛra (dormitories) di baa ayubu(6) Karimbu duu(library)zaŋ'yini (1)<ref>{{Cite web|title=Bolgatanga Girls Senior High School , Upper East , Ghana|url=https://mapsus.net/GH/bolgatanga-girls-senior-high-school-43396|access-date=2022-02-28|website=mapsus.net|language=en-US}}</ref> == Shikuru bihi kalinli == SHS du'tuuli (SHS 1) kalinli nyɛla 234 SHS dura ayi (SHS 2) kalinli nyɛla 1037 SHS dura ata (SHS 3) kalinli nyɛla 592 ==Kundivihira== [[Pubu:Ghana Shikutti Yɛltɔɣa]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Ghana Shikuriti]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] cfv72rk343s6fe7khcmru4ew6qx4f5c 0 11992 43420 39311 2022-08-19T11:29:20Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka daadama nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka binniɛma galisi nyaŋ duniya luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. [[Pubu:Kom]] aywdvyd50xnmnshi9i2m38hwu8qkbhw 43421 43420 2022-08-19T11:31:13Z Jahinfo 544 Added interlinks wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. [[Pubu:Kom]] r5hik50gd937ojtx8desmqp3p0slwdq 43422 43421 2022-08-19T11:35:03Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. [[Pubu:Kom]] 91kbqqvteupmitza7qsbhmss1692cag 43423 43422 2022-08-19T11:37:33Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; [[Pubu:Kom]] 23b8e1cnmlrvw9g8ti3iwvw970w1dix 43424 43423 2022-08-19T11:39:29Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni. [[Pubu:Kom]] ftc3g7hcksycmwqabcdjvcjy6ipa4vf 43425 43424 2022-08-19T11:41:21Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama [[Pubu:Kom]] kr8xdslfyslevrzxoxzaysl58s2vqv2 43426 43425 2022-08-19T11:42:21Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. [[Pubu:Kom]] qf83a6cux8iloopr1e270wf3o9zao6z 43427 43426 2022-08-19T11:45:07Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli paɣaba ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. [[Pubu:Kom]] cqi9z6l48e43ckqjf3ocl51uv879iw4 43428 43427 2022-08-19T11:46:33Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli paɣaba ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. Kulig' ni mali bukaata shɛŋa ŋɔ nyaaŋa di lahi mali barina nima. [[Pubu:Kom]] h1gaqat0bviu2gtg10d2w1ps3h3hw7z 43429 43428 2022-08-19T11:47:34Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli paɣaba ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. Kulig' ni mali bukaata shɛŋa ŋɔ nyaaŋa di lahi mali barina nima. Barina nima ŋɔ shɛŋa n nyɛ; [[Pubu:Kom]] cb85astek8v5zdqpcxlft4gbsm8xdwi 43430 43429 2022-08-19T11:49:49Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli paɣaba ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. Kulig' ni mali bukaata shɛŋa ŋɔ nyaaŋa di lahi mali barina nima. Barina nima ŋɔ shɛŋa n nyɛ; Kuliga kom ni tooi di nira, [[Pubu:Kom]] 5vr6ub99jrb27rtnym9uffs7et7bbi0 43431 43430 2022-08-19T11:50:21Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli paɣaba ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. Kulig' ni mali bukaata shɛŋa ŋɔ nyaaŋa di lahi mali barina nima. Barina nima ŋɔ shɛŋa n nyɛ; Kuliga kom ni tooi di nira,di mi ni tooi lahi chee n kpe niriba puri n saɣim pu zuri. [[Pubu:Kom]] b4o5zx12pstwtiqz0ler8byk0k746gi 43432 43431 2022-08-19T11:51:40Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli paɣaba ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. Kulig' ni mali bukaata shɛŋa ŋɔ nyaaŋa di lahi mali barina nima. Barina nima ŋɔ shɛŋa n nyɛ; Kuliga kom ni tooi di nira,di mi ni tooi lahi chee n kpe niriba puri n saɣim pu zuri. Kuliga din do sɔli ni gba mi ni tooi kpe kom n yaɣi, [[Pubu:Kom]] 5vo3dwcijkigdad8x58pc00d3lxcu7p 43433 43432 2022-08-19T11:52:47Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka kom dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,zahama, waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi ninsalinima ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli paɣaba ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. Kulig' ni mali bukaata shɛŋa ŋɔ nyaaŋa di lahi mali barina nima. Barina nima ŋɔ shɛŋa n nyɛ; Kuliga kom ni tooi di nira,di mi ni tooi lahi chee n kpe niriba puri n saɣim pu zuri. Kuliga din do sɔli ni gba mi ni tooi kpe kom n yaɣi, ka di zuɣu tooi mɔŋ so chandiba ni garibu. [[Pubu:Kom]] 1cigsbm1eowyxa4w0grbg2c7ftrwzz2 43434 43433 2022-08-19T11:56:13Z Jahinfo 544 Added interlinks wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka [[Kombordo|kom]] dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ bukaata. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,[[zahama]], waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi [[ninsalinima]] ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli paɣaba ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. Kulig' ni mali bukaata shɛŋa ŋɔ nyaaŋa di lahi mali barina nima. Barina nima ŋɔ shɛŋa n nyɛ; Kuliga kom ni tooi di nira,di mi ni tooi lahi chee n kpe niriba puri n saɣim pu zuri. Kuliga din do sɔli ni gba mi ni tooi kpe kom n yaɣi, ka di zuɣu tooi mɔŋ so chandiba ni garibu. [[Pubu:Kom]] mcwtvpzh4mlhg1o0eywy9u75agzzbq1 43435 43434 2022-08-19T11:58:33Z Jahinfo 544 Added interlinks wikitext text/x-wiki '''Kuliga''' nyɛla bɔɣili din galisi ka yɛli ma ka [[Kombordo|kom]] dooni di puuni ka [[daadama]] nima ŋɔŋdi li ti kuri bɛ [[bukaata]]. Kuliga ni mali binniɛma pam. Vihigu wuhiya ni koma ni ka [[binniɛma]] galisi nyaŋ [[duniya]] luɣili kam. Kom ni binniɛma ŋɔ shɛb' n-nyɛ,[[zahama]], waɣiri, kpakpiya,meensi,ŋamli ni jaatɔleele. Kuliga bukaata nim zooya pam. Di bukaata nima maa shɛŋa n nyɛ; binkobiri ban gori yiŋa ni moɣuni zaa nyɛri kom nyuri din ni,di soŋdi [[ninsalinima]] ni tandi mebu,kpatoonsi gbahiri zahama ni binniɛn shɛb' daadam ni dira. Yɛlim shɛli [[paɣaba]] ni mali duɣiri la gba nyɛla din yirina kuli shɛŋa ni. Kulig' ni mali bukaata shɛŋa ŋɔ nyaaŋa di lahi mali barina nima. [[Barina]] nima ŋɔ shɛŋa n nyɛ; Kuliga kom ni tooi di nira,di mi ni tooi lahi chee n kpe niriba puri n saɣim pu zuri. Kuliga din do [[sɔli]] ni gba mi ni tooi kpe kom n yaɣi, ka di zuɣu tooi mɔŋ so chandiba ni garibu. [[Pubu:Kom]] bg9nocxh27oqfu0a9vazbnvy4gprx4b 0 12005 43191 40440 2022-08-18T14:35:34Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Tankpaɣu saɣimbu''' nyɛla din pahi nyɛ [[Tiŋgbani|tingbani]] saɣimbu soya ni zaɣ'yini. Tankpaɣu saɣimbu nyɛla ninsalinima bee [[Naawuni]] yikonima ni che ka tankpaɣu kɔŋ binyɛr'shɛŋa ŋan yɛn che ka di mali yaa ka tooi beni n-tumdi ŋa tuma ni nyɛ shɛli. Din tooi saɣindi tankpaɣu ŋɔ nyɛla ban zaŋdi maʒina n-kuri bɛ bukaatanima tingbani ŋɔ ni, din tooi lahi nyɛ ban zaŋdi kɛmikals m-bahiri bɛ puzuri, ni ban kuli labiri binyɛra yiriŋ tingbani ni.<ref>{{Citation|title=Soil contamination|date=2022-04-10|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Soil_contamination&oldid=1081984317|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-16}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Snyder|first=Caroline|date=2005-10-01|title=The Dirty Work of Promoting “Recycling” of America's Sewage Sludge|url=https://doi.org/10.1179/oeh.2005.11.4.415|journal=International Journal of Occupational and Environmental Health|volume=11|issue=4|pages=415–427|doi=10.1179/oeh.2005.11.4.415|issn=1077-3525|pmid=16350476}}</ref> ==Din Tahiri Tingbani Saɣimbu Na== [[Lahabali kɔligu:Soil pollution.jpg|thumb|Tankpaɣu Saɣimbu Anfooni]] Yɛla din tooi tahiri tankpaɣu saɣimbu na zooya pam, ka ŋa shɛŋa n-nyɛ; #'''salima gbibu''': ban gbiri salima bɛ nuuni mini ban zaŋ baʒina gbiri salima nyɛla ban saɣindi lala tingbani maa ni tankpaɣu. Bɛ shɛba zaŋ bintahira m-bahiri tingbani ŋɔ puuni ka di wurindi kuɣa ka baligiri tingbani ŋɔ ka bɛ tooi gbihiri bɛ salima. #'''Bochaa saa'''. Sa'so beni m mi ka di nyɛla bochaa. Lala sa'kɔm ŋɔ gba nyɛla din kuri bee n-saɣindi tankpaɣu ŋɔ. Ka lala tankpaɣu bi niŋdi bindira. #'''Binyɛra Labbu Yiriŋ gba nyɛla ŋan saɣindi tankpaɣu tingbani ni'''. Binyɛra labbu kamani; lɔbanima balibu kam, kuriti, dari nti pahi binyɛr'shɛŋa zaa ŋan bi poora nyɛla ŋan ni tooi saɣim tankpaɣu.<ref>{{Cite journal|last=Olawoyin|first=Richard|last2=Oyewole|first2=Samuel A.|last3=Grayson|first3=Robert L.|date=2012-11-01|title=Potential risk effect from elevated levels of soil heavy metals on human health in the Niger delta|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0147651312002643|journal=Ecotoxicology and Environmental Safety|language=en|volume=85|pages=120–130|doi=10.1016/j.ecoenv.2012.08.004|issn=0147-6513}}</ref> == Daadam Daalaafee == Tankpa’ biεɣu nyεla din mali barina zaŋ ti daadam daalaafee di yi niŋ ka nira vuhi li niŋ a nyee ni. binyεr’ shεŋa din bi tu ni nira di li yi be tankpaɣu ni ka kpe bindirigu ni din tooi ti a barina. Di ni tooi ti a barinanima din nyε tankpa’ biεɣu barinanima.<ref>{{Cite web|title=Document card {{!}} FAO {{!}} Food and Agriculture Organization of the United Nations|url=https://www.fao.org/documents/card/en/c/cb4894en/|access-date=2022-04-21|website=www.fao.org|language=en}}</ref> Di barinanima balibu zooya, di dolila tankpa’ biε’ shεli a ni vuhi n-niŋ a puli ni maa ni  di ni doli so’ shεli kpe a puli ni maa. Di shεŋa ni tooi ti a congential disorders ni nyokurugu.<ref>{{Citation|last=Hapke|first=H.-J.|title=Heavy metal transfer in the food chain to humans|date=1996|url=https://doi.org/10.1007/978-94-009-1586-2_73|work=Fertilizers and Environment: Proceedings of the International Symposium “Fertilizers and Environment”, held in Salamanca, Spain, 26–29, September, 1994|pages=431–436|editor-last=Rodriguez-Barrueco|editor-first=C.|place=Dordrecht|publisher=Springer Netherlands|language=en|doi=10.1007/978-94-009-1586-2_73|isbn=978-94-009-1586-2|access-date=2022-04-21}}</ref> == Salinima Biεhigu shee Barinanima == Tankpaɣu saɣimbu nyɛla din mali barina nim pam n ti '''ninsalinima''' daalaafee. Mɔri ni ti shɛŋa din zoori tankpa saɣinda puuni nyɛla din nyuri barina nim ŋɔ ka naa zaŋli loo daadama. N biɛ, tumdi, bee, diɛmda ni tankpa biɛɣu ni tooi tahi sapiri koba [[dɔriti]] na, ningbun gbaŋ dɔriti, ni alaafee yɛlmuɣisira din pahi. Dɔr'shɛŋa tankpa saɣinda ni tarina n-nyɛ ningbun gbaŋ ni nina zaɣisibu, Zuɣ'yali,tiri, kɔhingu, nyɔɣu ni bɛrim<ref>{{Cite web|title=Soil Pollution|url=https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution|access-date=2022-05-12|website=VEDANTU}}</ref>, ni vuhiri nyɛ ŋara. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] 9fo6yvt7yq7j1sxnha6sa7520w4pv7l 43193 43191 2022-08-18T14:39:17Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Tankpaɣu saɣimbu''' nyɛla din pahi nyɛ [[Tiŋgbani|tingbani]] saɣimbu soya ni zaɣ'yini. Tankpaɣu saɣimbu nyɛla ninsalinima bee [[Naawuni]] yikonima ni che ka tankpaɣu kɔŋ binyɛr'shɛŋa ŋan yɛn che ka di mali yaa ka tooi beni n-tumdi ŋa tuma ni nyɛ shɛli. Din tooi saɣindi tankpaɣu ŋɔ nyɛla ban zaŋdi maʒina n-kuri bɛ bukaatanima tingbani ŋɔ ni, din tooi lahi nyɛ ban zaŋdi kɛmikals m-bahiri bɛ puzuri, ni ban kuli labiri binyɛra yiriŋ tingbani ni.<ref>{{Citation|title=Soil contamination|date=2022-04-10|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Soil_contamination&oldid=1081984317|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-16}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Snyder|first=Caroline|date=2005-10-01|title=The Dirty Work of Promoting “Recycling” of America's Sewage Sludge|url=https://doi.org/10.1179/oeh.2005.11.4.415|journal=International Journal of Occupational and Environmental Health|volume=11|issue=4|pages=415–427|doi=10.1179/oeh.2005.11.4.415|issn=1077-3525|pmid=16350476}}</ref> ==Din Tahiri Tingbani Saɣimbu Na== [[Lahabali kɔligu:Soil pollution.jpg|thumb|Tankpaɣu Saɣimbu Anfooni]] Yɛla din tooi tahiri tankpaɣu saɣimbu na zooya pam, ka ŋa shɛŋa n-nyɛ; #'''salima gbibu''': ban gbiri salima bɛ nuuni mini ban zaŋ maʒina gbiri salima nyɛla ban saɣindi lala tingbani maa ni tankpaɣu. Bɛ shɛba zaŋ bintahira m-bahiri tingbani ŋɔ puuni ka di wurindi kuɣa ka baligiri tingbani ŋɔ ka bɛ tooi gbihiri bɛ salima. #'''Bochaa saa'''. Sa'so beni m mi ka di nyɛla bochaa. Lala sa'kɔm ŋɔ gba nyɛla din kuri bee n-saɣindi tankpaɣu ŋɔ. Ka lala tankpaɣu bi niŋdi bindira. #'''Binyɛra Labbu Yiriŋ gba nyɛla ŋan saɣindi tankpaɣu tingbani ni'''. Binyɛra labbu kamani; lɔbanima balibu kam, kuriti, dari nti pahi binyɛr'shɛŋa zaa ŋan bi poora nyɛla ŋan ni tooi saɣim tankpaɣu.<ref>{{Cite journal|last=Olawoyin|first=Richard|last2=Oyewole|first2=Samuel A.|last3=Grayson|first3=Robert L.|date=2012-11-01|title=Potential risk effect from elevated levels of soil heavy metals on human health in the Niger delta|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0147651312002643|journal=Ecotoxicology and Environmental Safety|language=en|volume=85|pages=120–130|doi=10.1016/j.ecoenv.2012.08.004|issn=0147-6513}}</ref> == Daadam Daalaafee == Tankpa’ biεɣu nyεla din mali barina zaŋ ti daadam daalaafee di yi niŋ ka nira vuhi li niŋ a nyee ni. binyεr’ shεŋa din bi tu ni nira di li yi be tankpaɣu ni ka kpe bindirigu ni din tooi ti a barina. Di ni tooi ti a barinanima din nyε tankpa’ biεɣu barinanima.<ref>{{Cite web|title=Document card {{!}} FAO {{!}} Food and Agriculture Organization of the United Nations|url=https://www.fao.org/documents/card/en/c/cb4894en/|access-date=2022-04-21|website=www.fao.org|language=en}}</ref> Di barinanima balibu zooya, di dolila tankpa’ biε’ shεli a ni vuhi n-niŋ a puli ni maa ni  di ni doli so’ shεli kpe a puli ni maa. Di shεŋa ni tooi ti a congential disorders ni nyokurugu.<ref>{{Citation|last=Hapke|first=H.-J.|title=Heavy metal transfer in the food chain to humans|date=1996|url=https://doi.org/10.1007/978-94-009-1586-2_73|work=Fertilizers and Environment: Proceedings of the International Symposium “Fertilizers and Environment”, held in Salamanca, Spain, 26–29, September, 1994|pages=431–436|editor-last=Rodriguez-Barrueco|editor-first=C.|place=Dordrecht|publisher=Springer Netherlands|language=en|doi=10.1007/978-94-009-1586-2_73|isbn=978-94-009-1586-2|access-date=2022-04-21}}</ref> == Salinima Biεhigu shee Barinanima == Tankpaɣu saɣimbu nyɛla din mali barina nim pam n ti '''ninsalinima''' daalaafee. Mɔri ni ti shɛŋa din zoori tankpa saɣinda puuni nyɛla din nyuri barina nim ŋɔ ka naa zaŋli loo daadama. N biɛ, tumdi, bee, diɛmda ni tankpa biɛɣu ni tooi tahi sapiri koba [[dɔriti]] na, ningbun gbaŋ dɔriti, ni alaafee yɛlmuɣisira din pahi. Dɔr'shɛŋa tankpa saɣinda ni tarina n-nyɛ ningbun gbaŋ ni nina zaɣisibu, Zuɣ'yali,tiri, kɔhingu, nyɔɣu ni bɛrim<ref>{{Cite web|title=Soil Pollution|url=https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution|access-date=2022-05-12|website=VEDANTU}}</ref>, ni vuhiri nyɛ ŋara. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] 450d5jnds7r0xp07ayxyuccu3ebdipc 43198 43193 2022-08-18T14:47:19Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Tankpaɣu saɣimbu''' nyɛla din pahi nyɛ [[Tiŋgbani|tingbani]] saɣimbu soya ni zaɣ'yini. Tankpaɣu saɣimbu nyɛla ninsalinima bee [[Naawuni]] yikonima ni che ka tankpaɣu kɔŋ binyɛr'shɛŋa ŋan yɛn che ka di mali yaa ka tooi beni n-tumdi ŋa tuma ni nyɛ shɛli. Din tooi saɣindi tankpaɣu ŋɔ nyɛla ban zaŋdi maʒina n-kuri bɛ bukaatanima tingbani ŋɔ ni, din tooi lahi nyɛ ban zaŋdi kɛmikals m-bahiri bɛ puzuri, ni ban kuli labiri binyɛra yiriŋ tingbani ni.<ref>{{Citation|title=Soil contamination|date=2022-04-10|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Soil_contamination&oldid=1081984317|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-16}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Snyder|first=Caroline|date=2005-10-01|title=The Dirty Work of Promoting “Recycling” of America's Sewage Sludge|url=https://doi.org/10.1179/oeh.2005.11.4.415|journal=International Journal of Occupational and Environmental Health|volume=11|issue=4|pages=415–427|doi=10.1179/oeh.2005.11.4.415|issn=1077-3525|pmid=16350476}}</ref> ==Din Tahiri Tingbani Saɣimbu Na== [[Lahabali kɔligu:Soil pollution.jpg|thumb|Tankpaɣu Saɣimbu Anfooni]] Yɛla din tooi tahiri tankpaɣu saɣimbu na zooya pam, ka ŋa shɛŋa n-nyɛ; #'''salima gbibu''': ban gbiri salima bɛ nuuni mini ban zaŋ maʒina gbiri salima nyɛla ban saɣindi lala tingbani maa ni tankpaɣu. Bɛ shɛba zaŋ bintahira m-bahiri tingbani ŋɔ puuni ka di wurindi kuɣa ka baligiri tingbani ŋɔ ka bɛ tooi gbihiri bɛ salima. #'''Bochaa saa'''. Sa'so beni m mi ka di nyɛla bochaa. Lala sa'kɔm ŋɔ gba nyɛla din kuri bee n-saɣindi tankpaɣu ŋɔ. Ka lala tankpaɣu bi niŋdi bindira. #'''Binyɛra Labbu Yiriŋ gba nyɛla ŋan saɣindi tankpaɣu tingbani ni'''. Binyɛra labbu kamani; lɔbanima balibu kam, kuriti, dari nti pahi binyɛr'shɛŋa zaa ŋan bi poora nyɛla ŋan ni tooi saɣim tankpaɣu.<ref>{{Cite journal|last=Olawoyin|first=Richard|last2=Oyewole|first2=Samuel A.|last3=Grayson|first3=Robert L.|date=2012-11-01|title=Potential risk effect from elevated levels of soil heavy metals on human health in the Niger delta|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0147651312002643|journal=Ecotoxicology and Environmental Safety|language=en|volume=85|pages=120–130|doi=10.1016/j.ecoenv.2012.08.004|issn=0147-6513}}</ref> == Daadam Daalaafee == Tankpa’ biεɣu nyεla din mali barina zaŋ ti daadam daalaafee di yi niŋ ka nira vuhi li niŋ a nyee ni. binyεr’ shεŋa din bi tu ni nira di li yi be tankpaɣu ni ka kpe bindirigu ni din tooi ti a barina. Di ni tooi ti a barinanima din nyε tankpa’ biεɣu barinanima.<ref>{{Cite web|title=Document card {{!}} FAO {{!}} Food and Agriculture Organization of the United Nations|url=https://www.fao.org/documents/card/en/c/cb4894en/|access-date=2022-04-21|website=www.fao.org|language=en}}</ref> Di barinanima balibu zooya, di dolila tankpa’ biε’ shεli a ni vuhi n-niŋ a puli ni maa ni  di ni doli so’ shεli kpe a puli ni maa. Di shεŋa ni tooi ti a congential disorders ni nyokurugu.<ref>{{Citation|last=Hapke|first=H.-J.|title=Heavy metal transfer in the food chain to humans|date=1996|url=https://doi.org/10.1007/978-94-009-1586-2_73|work=Fertilizers and Environment: Proceedings of the International Symposium “Fertilizers and Environment”, held in Salamanca, Spain, 26–29, September, 1994|pages=431–436|editor-last=Rodriguez-Barrueco|editor-first=C.|place=Dordrecht|publisher=Springer Netherlands|language=en|doi=10.1007/978-94-009-1586-2_73|isbn=978-94-009-1586-2|access-date=2022-04-21}}</ref> == Salinima Biεhigu shee Barinanima == Tankpaɣu saɣimbu nyɛla din mali barina nim pam n ti '''ninsalinima''' daalaafee. Mɔri ni ti shɛŋa din zoori tankpa saɣinda puuni nyɛla din nyuri barina nim ŋɔ ka naan zaŋli loo daadama. N biɛ, tumdi, bee, diɛmda ni tankpa biɛɣu ni tooi tahi sapiri koba [[dɔriti]] na, ningbun gbaŋ dɔriti, ni alaafee yɛlmuɣisira din pahi. Dɔr'shɛŋa tankpa saɣinda ni tahirina n-nyɛ ningbun gbaŋ ni nina zaɣisibu, Zuɣ'yaali,tiri, kɔhingu, nyɔɣu ni biɛrim<ref>{{Cite web|title=Soil Pollution|url=https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution,%20https://www.vedantu.com/chemistry/soil-pollution|access-date=2022-05-12|website=VEDANTU}}</ref>, ni vuhiri nye' ŋara. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] 97gkzb7q1trigfly8fwfzhqs5ai49iz 0 12045 43201 40355 2022-08-18T14:55:42Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} == Bo n-leei Nyɛli == '''Pollution''' nyɛla di yi niŋ ka binyɛri shɛŋa din mali barina n ti sala ni binkobiri zaa kpena biɛhigu puuni. Lala barina binyɛra ŋɔ ka silimiinsi boli ni “pollutants”. Di shɛŋa nyɛla din kana ka daadam nuu ka di ni ka di nyɛla Naawuni nama m-bala, kamani silimiinsi ni boli shɛli ni “volcanic ash". “Pollution" ŋɔ ni tooi lahi nyɛ daadama gba ni ni tooi nam shɛli n-niŋ biɛhigu ni. Shɛhira kamani saɣiri, bee saɣ' shɛŋa tuun' zuɣu kara ni namdi bahiri na biɛhigu puuni.<ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2011-08-18|title=pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/pollution/|access-date=2022-04-25|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Lala “pollutants" saɣimdi ti kɔm, tingbani ni pohim veilim.<ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2011-08-18|title=pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/pollution/|access-date=2022-04-15|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Niriba ni tooi kalindi silimiinsi ni boli shɛli Pollution biɛhigu puuni n-nyɛ; Pɔhim saɣimbu, Kɔm saɣimbu nti pahi tingbani saɣimbu<ref>{{Cite web|title=pollution {{!}} Definition, History, Types, & Facts {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/science/pollution-environment|access-date=2022-04-25|website=www.britannica.com|language=en}}</ref>. == Di Balibu == # '''Pɔhim saɣimbu (Air Pollution)'''<ref>{{Citation|title=Air Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_Pollution&oldid=38180|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>: bin'shɛŋa din tahiri pɔhim saɣimbu na biɛhigu puuni n-nyɛ Pɔhim biɛ'shɛli din paandi pɔhim zuɣu. Ka lala pɔhim biɛri ŋɔ nyɛla din yiri na lora azoosipaapunima ni (exaust pipes), tuun'zuɣu kara ni(factories), pɔhim yi ʒiɛri tamkpaɣu (dust), “pollen" nima , “ mold spores” nima, tingbani dambu ( Volcanoes) nti pahi bin'yɛra buɣim dabbu din mali yaa( wildfire). Bin'yɛri shɛŋa din paandi pɔhim zuɣu silimiinsi booni li mi “ aerosols"<ref>{{Cite web|title=What Causes Air Pollution?|url=https://climatekids.nasa.gov/air-pollution/|access-date=2022-04-25|website=NASA Climate Kids|language=en}}</ref>. # '''Kɔm saɣimbu (Water Pollution)'''<ref>{{Citation|title=Water Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Water_Pollution&oldid=38161|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>; kɔm saɣimbu nyɛla din mali barina pam zaŋ ti biɛhigu ni, Ninsalinima, tihi ni mɔri nti pahi binkɔbiri. Bin'biɛri yihi bahi biɛhigu ni ni tooi niŋ di yi niŋ ka tuun'zuɣuri (businesses) kpaari bin'biɛri m-bahiri ko'kpaŋsi bee kom puuni ka bɛ maani li bee di yi niŋ ka di nyɛla sarati n-che ka di kpe kɔm maa ni , di ni tooi tahi kɔm saɣimbu biɛhigu ni<ref>{{Cite web|title=Causes of water pollution {{!}} NetRegs {{!}} Environmental guidance for your business in Northern Ireland & Scotland|url=https://www.netregs.org.uk/environmental-topics/water/preventing-water-pollution/causes-of-water-pollution/|access-date=2022-04-25|website=www.netregs.org.uk}}</ref>. # '''Pukparilim saɣimbu (Agricultural Pollution''')<ref>{{Citation|title=Agricultural Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Agricultural_Pollution&oldid=38263|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla tuun' shɛŋa ninsalnima ni tumda zaŋ jɛndi pukparilim ka di nyɛla din saɣimdi ti tiŋgbana ka lahi mali barina ti sala ni binkɔbiri zaasa. # '''Marine Pollution'''<ref>{{Citation|title=Marine Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Marine_Pollution&oldid=38246|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla di yi ti niŋ ka bɛ laɣim kemikals ni saɣiri ka di pam yirina tingbani puni kadi paɣi bahi teeku puuni. Saɣingu ŋɔ nyɛla din damdi tingbani. <ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2019-07-03|title=Marine Pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/marine-pollution/|access-date=2022-04-15|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Teeku saɣimbu niŋdimi di yi ti niŋ ka ninsalinima tumtumsa kamani pukparilim, industrial, yaɣ’ shεli saɣiri nti pahi binyεr’ shεŋa  zo n-ti lu teeku ni m-bo barina ti li. Lala saɣiri ŋɔ vaabu pihinii, kɔbigu vaabu puuni nyεla din yiri tingbanni tuma ni na dimini teeku puuni gba tɔhiri la zaa yoli. # '''Plastic Pollution''' <ref>{{Citation|title=Plastic pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Plastic_pollution&oldid=38248|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla di yi ti niŋ ka loba binyɛra yi laɣim kamani loba gbambihi, loba baajinima yi laɣim n-doni luɣ' shɛli biɛhigu ni ka mali barina ti salinima , tihi ni mɔri nti pahi binkɔbiri. Lobanima (plastics) din tahiri barina pula buyi zuɣu; zaɣa bihi mini zaɣa kara.<ref>{{Citation|title=Plastic pollution|date=2022-04-14|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Plastic_pollution&oldid=1082680487|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-15}}</ref> loba balibu (kaman loba gbambihi loba koliti ( rubber bags) nti pahi din pahi pahi. Ti dunya ŋɔ puuni loba saɣari taribu barinanima zooya pam zaŋ kpa ti ninsalnima polo.Mɔɣuni binkɔbiri ni bɛ kpehigu shee polo ,loba saɣari pula ʒii buyi . din che ka loba zooi maa nyɛla ka dama loba ka laɣari din zuɣu n-che ka bɛ maani li pam di lan che ka niɛma gbubu kuli bɛ asima di zuɣu di tu ni ti ti niŋ ti ni yɛn niŋ shɛm n-gu ti maŋsi mini ti bingula ni mɔɣuni binkɔbiri biɛhigu shee n-zaŋ tabili ti tiŋgbani maa naŋgbanyini. == Di barina nima == Pollution bee saɣimbu balibu ni ku zooi shɛm biɛhigu ni lahi nyɛla din mali barina nima pam biɛhigu maani. Barina nim shɛŋa din mali n-nyɛ; '''Pohim saɣimbu barina nima'''<ref>{{Cite web|title=Effects of Air Pollution {{!}} Center for Science Education|url=https://scied.ucar.edu/learning-zone/air-quality/effects-air-pollution|access-date=2022-05-10|website=scied.ucar.edu}}</ref> ; Pohim saɣimbu nyɛla din mali barina nim pam biɛhigu puuni, ŋan shɛŋa n-nyɛ: . Suhu doro kamani suhudamli . Kɔhingu . Vuhim yɛlmuɣira . Nina zaɣisibu . Nyee yiligu . Lɔŋni zaɣisibu ni . Nyɔkoba yɛlmuɣira '''Biɛhigu ni saɣimbu barina nima'''<ref>{{Cite journal|last=Adel, Bandaid, and Mahdi|first=Ghorani-Azam, Rialu-Zanjani, and Balali-Mood|date=10th May, 2022|title=Journal of Research in Medical sciences: The Official Journal of Isfahan University of Medical sciences.|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5122104/|journal=Effects of air pollution on human health and practical measures for prevention in Iran|volume=V. 21;2016|pages=21:65|via=Wolters Kluwer-Medknow Publications}}</ref> ; shɛŋa n-nyɛ; . Tingban biisim . Sa'miri ko' tula . Ŋarikputi saa zuɣu . Nahingu n-ti mɔɣini binkɔbiri ni din pahi pahi. '''Kom saɣimbu barina'''<ref>{{Cite web|last=April 18|last2=Denchak|first2=2022 Melissa|title=Water Pollution: Everything You Need to Know|url=https://www.nrdc.org/stories/water-pollution-everything-you-need-know|access-date=2022-05-10|website=NRDC|language=en}}</ref> '''shɛŋa n-nyɛ''' ; . Di tahiri kom dɔriti kamani nyiya, napɔŋtimtimli, yumaha ni dim pahi . Di nyɛla din diri kom ni binkɔbiri nyevuya . Di saɣindi kom nyurima == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] ogmh2grdyqtiimxhvjiovh0ql4fozw1 43208 43201 2022-08-18T15:27:43Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} == Bo n-leei Nyɛli == '''Pollution''' nyɛla di yi niŋ ka binyɛri shɛŋa din mali barina n ti sala ni binkobiri zaa kpena biɛhigu puuni. Lala barina binyɛra ŋɔ ka silimiinsi boli ni “pollutants”. Di shɛŋa nyɛla din kana ka daadam nuu ka di ni ka di nyɛla Naawuni nama m-bala, kamani silimiinsi ni boli shɛli ni “volcanic ash". “Pollution" ŋɔ ni tooi lahi nyɛ daadama gba ni ni tooi nam shɛli n-niŋ biɛhigu ni. Shɛhira kamani saɣiri, bee saɣ' shɛŋa tuun' zuɣu kara ni namdi bahiri na biɛhigu puuni.<ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2011-08-18|title=pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/pollution/|access-date=2022-04-25|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Lala “pollutants" saɣimdi ti kɔm, tingbani ni pohim veilim.<ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2011-08-18|title=pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/pollution/|access-date=2022-04-15|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Niriba ni tooi kalindi silimiinsi ni boli shɛli Pollution biɛhigu puuni n-nyɛ; Pɔhim saɣimbu, Kɔm saɣimbu nti pahi tingbani saɣimbu<ref>{{Cite web|title=pollution {{!}} Definition, History, Types, & Facts {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/science/pollution-environment|access-date=2022-04-25|website=www.britannica.com|language=en}}</ref>. == Di Balibu == # '''Pɔhim saɣimbu (Air Pollution)'''<ref>{{Citation|title=Air Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_Pollution&oldid=38180|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>: bin'shɛŋa din tahiri pɔhim saɣimbu na biɛhigu puuni n-nyɛ Pɔhim biɛ'shɛli din paandi pɔhim zuɣu. Ka lala pɔhim biɛri ŋɔ nyɛla din yiri na lora azoosipaapunima ni (exaust pipes), tuun'zuɣu kara ni(factories), pɔhim yi ʒiɛri tamkpaɣu (dust), “pollen" nima , “ mold spores” nima, tingbani dambu ( Volcanoes) nti pahi bin'yɛra buɣim dabbu din mali yaa( wildfire). Bin'yɛri shɛŋa din paandi pɔhim zuɣu silimiinsi booni li mi “ aerosols"<ref>{{Cite web|title=What Causes Air Pollution?|url=https://climatekids.nasa.gov/air-pollution/|access-date=2022-04-25|website=NASA Climate Kids|language=en}}</ref>. # '''Kɔm saɣimbu (Water Pollution)'''<ref>{{Citation|title=Water Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Water_Pollution&oldid=38161|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>; kɔm saɣimbu nyɛla din mali barina pam zaŋ ti biɛhigu ni, Ninsalinima, tihi ni mɔri nti pahi binkɔbiri. Bin'biɛri yihi bahi biɛhigu ni ni tooi niŋ di yi niŋ ka tuun'zuɣuri (businesses) kpaari bin'biɛri m-bahiri ko'kpaŋsi bee kom puuni ka bɛ maani li bee di yi niŋ ka di nyɛla sarati n-che ka di kpe kɔm maa ni , di ni tooi tahi kɔm saɣimbu biɛhigu ni<ref>{{Cite web|title=Causes of water pollution {{!}} NetRegs {{!}} Environmental guidance for your business in Northern Ireland & Scotland|url=https://www.netregs.org.uk/environmental-topics/water/preventing-water-pollution/causes-of-water-pollution/|access-date=2022-04-25|website=www.netregs.org.uk}}</ref>. # '''Pukparilim saɣimbu (Agricultural Pollution''')<ref>{{Citation|title=Agricultural Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Agricultural_Pollution&oldid=38263|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla tuun' shɛŋa ninsalnima ni tumda zaŋ jɛndi pukparilim ka di nyɛla din saɣimdi ti tiŋgbana ka lahi mali barina ti sala ni binkɔbiri zaasa. # '''Marine Pollution'''<ref>{{Citation|title=Marine Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Marine_Pollution&oldid=38246|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla di yi ti niŋ ka bɛ laɣim kemikals ni saɣiri ka di pam yirina tingbani puni kadi paɣi bahi teeku puuni. Saɣingu ŋɔ nyɛla din damdi tingbani. <ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2019-07-03|title=Marine Pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/marine-pollution/|access-date=2022-04-15|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Teeku saɣimbu niŋdimi di yi ti niŋ ka ninsalinima tumtumsa kamani pukparilim, industrial, yaɣ’ shεli saɣiri nti pahi binyεr’ shεŋa  zo n-ti lu teeku ni m-bo barina ti li. Lala saɣiri ŋɔ vaabu pihinii, kɔbigu vaabu puuni nyεla din yiri tingbanni tuma ni na dimini teeku puuni gba tɔhiri la zaa yoli. # '''Plastic Pollution''' <ref>{{Citation|title=Plastic pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Plastic_pollution&oldid=38248|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla di yi ti niŋ ka loba binyɛra yi laɣim kamani loba gbambihi, loba baajinima yi laɣim n-doni luɣ' shɛli biɛhigu ni ka mali barina ti salinima , tihi ni mɔri nti pahi binkɔbiri. Lobanima (plastics) din tahiri barina pula buyi zuɣu; zaɣa bihi mini zaɣa kara.<ref>{{Citation|title=Plastic pollution|date=2022-04-14|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Plastic_pollution&oldid=1082680487|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-15}}</ref> loba balibu (kaman loba gbambihi loba koliti ( rubber bags) nti pahi din pahi pahi. Ti dunya ŋɔ puuni loba saɣari taribu barinanima zooya pam zaŋ kpa ti ninsalnima polo.Mɔɣuni binkɔbiri ni bɛ kpehigu shee polo ,loba saɣari pula ʒii buyi . din che ka loba zooi maa nyɛla ka dama loba ka laɣari din zuɣu n-che ka bɛ maani li pam di lan che ka niɛma gbubu kuli bɛ asima di zuɣu di tu ni ti ti niŋ ti ni yɛn niŋ shɛm n-gu ti maŋsi mini ti bingula ni mɔɣuni binkɔbiri biɛhigu shee n-zaŋ tabili ti tiŋgbani maa naŋgbanyini. == Di barina nima == Pollution bee saɣimbu balibu ni ku zooi shɛm biɛhigu ni lahi nyɛla din mali barina nima pam biɛhigu maani. Barina nim shɛŋa din mali n-nyɛ; '''Pohim saɣimbu barina nima'''<ref>{{Cite web|title=Effects of Air Pollution {{!}} Center for Science Education|url=https://scied.ucar.edu/learning-zone/air-quality/effects-air-pollution|access-date=2022-05-10|website=scied.ucar.edu}}</ref> ; Pohim saɣimbu nyɛla din mali barina nim pam biɛhigu puuni, ŋan shɛŋa n-nyɛ: . Suhu doro kamani suhudamli . Kɔhingu . Vuhim yɛlimuɣira . Nina zaɣisibu . Nyee yiligu . Lɔŋni zaɣisibu ni . Nyɔkoba yɛlimuɣira '''Biɛhigu ni saɣimbu barina nima'''<ref>{{Cite journal|last=Adel, Bandaid, and Mahdi|first=Ghorani-Azam, Rialu-Zanjani, and Balali-Mood|date=10th May, 2022|title=Journal of Research in Medical sciences: The Official Journal of Isfahan University of Medical sciences.|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5122104/|journal=Effects of air pollution on human health and practical measures for prevention in Iran|volume=V. 21;2016|pages=21:65|via=Wolters Kluwer-Medknow Publications}}</ref> ; shɛŋa n-nyɛ; . Tingban biisim . Sa'miri ko' tula . Ŋarikputi saa zuɣu . Nahingu n-ti mɔɣini binkɔbiri ni din pahi pahi. '''Kom saɣimbu barina'''<ref>{{Cite web|last=April 18|last2=Denchak|first2=2022 Melissa|title=Water Pollution: Everything You Need to Know|url=https://www.nrdc.org/stories/water-pollution-everything-you-need-know|access-date=2022-05-10|website=NRDC|language=en}}</ref> '''shɛŋa n-nyɛ''' ; . Di tahiri kom dɔriti kamani nyiya, napɔŋtimtimli, yumaha ni din pahi . Di nyɛla din diri kom ni binkɔbiri nyevuya . Di saɣindi ko' yurima == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] asda5h4zua6p0smx4ijuejkgz1ewzxu 43209 43208 2022-08-18T15:45:22Z Jahinfo 544 M mali la bachinima niŋ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} == Bo n-leei Nyɛli == '''Pollution''' nyɛla di yi niŋ ka binyɛri shɛŋa din mali barina n ti salinima ni binkobiri zaŋ kpena biɛhigu puuni. Lala barina binyɛra ŋɔ ka silimiinsi bolli ni “pollutants”. Di shɛŋa nyɛla din kana ka daadam nuu ka di ni, ka di nyɛla Naawuni nama m-bala. kamani silimiinsi ni boli shɛli ni “volcanic ash". “Pollution" ŋɔ ni tooi lahi nyɛ daadama gba ni ni tooi nam shɛli n-niŋ biɛhigu ni. Shɛhira kamani saɣiri, bee saɣ' shɛŋa tuun' zuɣu kara ni namdi bahiri na biɛhigu puuni.<ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2011-08-18|title=pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/pollution/|access-date=2022-04-25|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Lala “pollutants" saɣimdi ti kɔm, tingbani ni pohim viɛlim.<ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2011-08-18|title=pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/pollution/|access-date=2022-04-15|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Niriba ni tooi kalindi silimiinsi ni boli shɛli Pollution biɛhigu puuni n-nyɛ; Pɔhim saɣimbu, Kɔm saɣimbu nti pahi tingbani saɣimbu<ref>{{Cite web|title=pollution {{!}} Definition, History, Types, & Facts {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/science/pollution-environment|access-date=2022-04-25|website=www.britannica.com|language=en}}</ref>. == Di Balibu == # '''Pɔhim saɣimbu (Air Pollution)'''<ref>{{Citation|title=Air Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_Pollution&oldid=38180|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>: bin'shɛŋa din tahiri pɔhim saɣimbu na biɛhigu puuni n-nyɛ Pɔhim biɛ'shɛli din paandi pɔhim zuɣu. Ka lala pɔhim biɛri ŋɔ nyɛla din yiri na lora azoosipaapunima ni (exaust pipes), tuun'zuɣu kara ni(factories), pɔhim yi ʒiɛri tamkpaɣu (dust), “pollen" nima , “ mold spores” nima, tingbani dambu ( Volcanoes) nti pahi bin'yɛra buɣim dabbu din mali yaa( wildfire). Bin'yɛri shɛŋa din paandi pɔhim zuɣu silimiinsi booni li mi “ aerosols"<ref>{{Cite web|title=What Causes Air Pollution?|url=https://climatekids.nasa.gov/air-pollution/|access-date=2022-04-25|website=NASA Climate Kids|language=en}}</ref>. # '''Kɔm saɣimbu (Water Pollution)'''<ref>{{Citation|title=Water Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Water_Pollution&oldid=38161|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>; kɔm saɣimbu nyɛla din mali barina pam zaŋ ti biɛhigu ni, Ninsalinima, tihi ni mɔri nti pahi binkɔbiri. Bin'biɛri yihi bahi biɛhigu ni ni tooi niŋ di yi niŋ ka tuun'zuɣuri (businesses) kpaari bin'biɛri m-bahiri ko'kpaŋsi bee kom puuni ka bɛ maani li bee di yi niŋ ka di nyɛla sarati n-che ka di kpe kɔm maa ni , di ni tooi tahi kɔm saɣimbu biɛhigu ni<ref>{{Cite web|title=Causes of water pollution {{!}} NetRegs {{!}} Environmental guidance for your business in Northern Ireland & Scotland|url=https://www.netregs.org.uk/environmental-topics/water/preventing-water-pollution/causes-of-water-pollution/|access-date=2022-04-25|website=www.netregs.org.uk}}</ref>. # '''Pukparilim saɣimbu (Agricultural Pollution''')<ref>{{Citation|title=Agricultural Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Agricultural_Pollution&oldid=38263|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla tuun' shɛŋa ninsalnima ni tumda zaŋ jɛndi pukparilim ka di nyɛla din saɣimdi ti tiŋgbana ka lahi mali barina ti sala ni binkɔbiri zaasa. # '''Marine Pollution'''<ref>{{Citation|title=Marine Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Marine_Pollution&oldid=38246|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla di yi ti niŋ ka bɛ laɣim kemikals ni saɣiri ka di pam yirina tingbani puni kadi paɣi bahi teeku puuni. Saɣingu ŋɔ nyɛla din damdi tingbani. <ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2019-07-03|title=Marine Pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/marine-pollution/|access-date=2022-04-15|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Teeku saɣimbu niŋdimi di yi ti niŋ ka ninsalinima tumtumsa kamani pukparilim, industrial, yaɣ’ shεli saɣiri nti pahi binyεr’ shεŋa  zo n-ti lu teeku ni m-bo barina ti li. Lala saɣiri ŋɔ vaabu pihinii, kɔbigu vaabu puuni nyεla din yiri tingbanni tuma ni na dimini teeku puuni gba tɔhiri la zaa yoli. # '''Plastic Pollution''' <ref>{{Citation|title=Plastic pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Plastic_pollution&oldid=38248|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla di yi ti niŋ ka loba binyɛra yi laɣim kamani loba gbambihi, loba baajinima yi laɣim n-doni luɣ' shɛli biɛhigu ni ka mali barina ti salinima , tihi ni mɔri nti pahi binkɔbiri. Lobanima (plastics) din tahiri barina pula buyi zuɣu; zaɣa bihi mini zaɣa kara.<ref>{{Citation|title=Plastic pollution|date=2022-04-14|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Plastic_pollution&oldid=1082680487|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-15}}</ref> loba balibu (kaman loba gbambihi loba koliti ( rubber bags) nti pahi din pahi pahi. Ti dunya ŋɔ puuni loba saɣari taribu barinanima zooya pam zaŋ kpa ti ninsalnima polo.Mɔɣuni binkɔbiri ni bɛ kpehigu shee polo ,loba saɣari pula ʒii buyi . din che ka loba zooi maa nyɛla ka dama loba ka laɣari din zuɣu n-che ka bɛ maani li pam di lan che ka niɛma gbubu kuli bɛ asima di zuɣu di tu ni ti ti niŋ ti ni yɛn niŋ shɛm n-gu ti maŋsi mini ti bingula ni mɔɣuni binkɔbiri biɛhigu shee n-zaŋ tabili ti tiŋgbani maa naŋgbanyini. == Di barina nima == Pollution bee saɣimbu balibu ni ku zooi shɛm biɛhigu ni lahi nyɛla din mali barina nima pam biɛhigu maani. Barina nim shɛŋa din mali n-nyɛ; '''Pohim saɣimbu barina nima'''<ref>{{Cite web|title=Effects of Air Pollution {{!}} Center for Science Education|url=https://scied.ucar.edu/learning-zone/air-quality/effects-air-pollution|access-date=2022-05-10|website=scied.ucar.edu}}</ref> ; Pohim saɣimbu nyɛla din mali barina nim pam biɛhigu puuni, ŋan shɛŋa n-nyɛ: . Suhu doro kamani suhudamli . Kɔhingu . Vuhim yɛlimuɣira . Nina zaɣisibu . Nyee yiligu . Lɔŋni zaɣisibu ni . Nyɔkoba yɛlimuɣira '''Biɛhigu ni saɣimbu barina nima'''<ref>{{Cite journal|last=Adel, Bandaid, and Mahdi|first=Ghorani-Azam, Rialu-Zanjani, and Balali-Mood|date=10th May, 2022|title=Journal of Research in Medical sciences: The Official Journal of Isfahan University of Medical sciences.|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5122104/|journal=Effects of air pollution on human health and practical measures for prevention in Iran|volume=V. 21;2016|pages=21:65|via=Wolters Kluwer-Medknow Publications}}</ref> ; shɛŋa n-nyɛ; . Tingban biisim . Sa'miri ko' tula . Ŋarikputi saa zuɣu . Nahingu n-ti mɔɣini binkɔbiri ni din pahi pahi. '''Kom saɣimbu barina'''<ref>{{Cite web|last=April 18|last2=Denchak|first2=2022 Melissa|title=Water Pollution: Everything You Need to Know|url=https://www.nrdc.org/stories/water-pollution-everything-you-need-know|access-date=2022-05-10|website=NRDC|language=en}}</ref> '''shɛŋa n-nyɛ''' ; . Di tahiri kom dɔriti kamani nyiya, napɔŋtimtimli, yumaha ni din pahi . Di nyɛla din diri kom ni binkɔbiri nyevuya . Di saɣindi ko' yurima == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] 6k5oyw9h62jb0f2bi4ot38zdu859bt6 43210 43209 2022-08-18T15:55:28Z Jahinfo 544 M pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} == Bo n-leei Nyɛli == '''Pollution''' nyɛla di yi niŋ ka binyɛri shɛŋa din mali barina n ti salinima ni binkobiri zaŋ kpena biɛhigu puuni. Lala barina binyɛra ŋɔ ka silimiinsi bolli ni “pollutants”. Di shɛŋa nyɛla din kana ka daadam nuu ka di ni, ka di nyɛla Naawuni nama m-bala. kamani silimiinsi ni boli shɛli ni “volcanic ash". “Pollution" ŋɔ ni tooi lahi nyɛ daadama gba ni ni tooi nam shɛli n-niŋ biɛhigu ni. Shɛhira kamani saɣiri, bee saɣ' shɛŋa tuun' zuɣu kara ni namdi bahiri na biɛhigu puuni.<ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2011-08-18|title=pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/pollution/|access-date=2022-04-25|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Lala “pollutants" saɣimdi ti kɔm, tingbani ni pohim viɛlim.<ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2011-08-18|title=pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/pollution/|access-date=2022-04-15|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Niriba ni tooi kalindi silimiinsi ni boli shɛli Pollution biɛhigu puuni n-nyɛ; Pɔhim saɣimbu, Kɔm saɣimbu nti pahi tingbani saɣimbu<ref>{{Cite web|title=pollution {{!}} Definition, History, Types, & Facts {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/science/pollution-environment|access-date=2022-04-25|website=www.britannica.com|language=en}}</ref>. == Di Balibu == # '''Pɔhim saɣimbu (Air Pollution)'''<ref>{{Citation|title=Air Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_Pollution&oldid=38180|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>: bin'shɛŋa din tahiri pɔhim saɣimbu na biɛhigu puuni n-nyɛ Pɔhim biɛ'shɛli din paandi pɔhim zuɣu. Ka lala pɔhim biɛri ŋɔ nyɛla din yiri na lora azoosipaapunima ni (exaust pipes), tuun'zuɣu kara ni(factories), pɔhim yi ʒiɛri tamkpaɣu (dust), “pollen" nima , “ mold spores” nima, tingbani dambu ( Volcanoes) nti pahi bin'yɛra buɣim dabbu din mali yaa( wildfire). Bin'yɛri shɛŋa din paandi pɔhim zuɣu silimiinsi booni li mi “ aerosols"<ref>{{Cite web|title=What Causes Air Pollution?|url=https://climatekids.nasa.gov/air-pollution/|access-date=2022-04-25|website=NASA Climate Kids|language=en}}</ref>. # '''Kɔm saɣimbu (Water Pollution)'''<ref>{{Citation|title=Water Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Water_Pollution&oldid=38161|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>; kɔm saɣimbu nyɛla din mali barina pam zaŋ ti biɛhigu ni, Ninsalinima, tihi ni mɔri nti pahi binkɔbiri. Bin'biɛri yihi bahi biɛhigu ni ni tooi niŋ di yi niŋ ka tuun'zuɣuri (businesses) kpaari bin'biɛri m-bahiri ko'kpaŋsi ni ko'soya zuɣu bee kom puuni ka bɛ maani li bee di yi niŋ ka di nyɛla sarati n-che ka di kpe kɔm maa ni , di ni tooi tahi kɔm saɣimbu biɛhigu ni<ref>{{Cite web|title=Causes of water pollution {{!}} NetRegs {{!}} Environmental guidance for your business in Northern Ireland & Scotland|url=https://www.netregs.org.uk/environmental-topics/water/preventing-water-pollution/causes-of-water-pollution/|access-date=2022-04-25|website=www.netregs.org.uk}}</ref>. # '''Pukparilim saɣimbu (Agricultural Pollution''')<ref>{{Citation|title=Agricultural Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Agricultural_Pollution&oldid=38263|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla tuun' shɛŋa ninsalnima ni tumda zaŋ jɛndi pukparilim ka di nyɛla din saɣimdi ti tiŋgbana ka lahi mali barina ti sala ni binkɔbiri zaasa. # '''Marine Pollution'''<ref>{{Citation|title=Marine Pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Marine_Pollution&oldid=38246|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla di yi ti niŋ ka bɛ laɣim kemikals ni saɣiri ka di pam yirina tingbani puni kadi paɣi bahi teeku puuni. Saɣingu ŋɔ nyɛla din damdi tingbani. <ref>{{Cite web|last=Society|first=National Geographic|date=2019-07-03|title=Marine Pollution|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/marine-pollution/|access-date=2022-04-15|website=National Geographic Society|language=en}}</ref> Teeku saɣimbu niŋdimi di yi ti niŋ ka ninsalinima tumtumsa kamani pukparilim, industrial, yaɣ’ shεli saɣiri nti pahi binyεr’ shεŋa  zo n-ti lu teeku ni m-bo barina ti li. Lala saɣiri ŋɔ vaabu pihinii, kɔbigu vaabu puuni nyεla din yiri tingbanni tuma ni na dimini teeku puuni gba tɔhiri la zaa yoli. # '''Plastic Pollution''' <ref>{{Citation|title=Plastic pollution|date=2022-04-15|url=https://dag.wikipedia.org/w/index.php?title=Plastic_pollution&oldid=38248|work=Dagbani Wikipedia|access-date=2022-04-15}}</ref>;nyɛla di yi ti niŋ ka loba binyɛra yi laɣim kamani loba gbambihi, loba baajinima yi laɣim n-doni luɣ' shɛli biɛhigu ni ka mali barina ti salinima , tihi ni mɔri nti pahi binkɔbiri. Lobanima (plastics) din tahiri barina pula buyi zuɣu; zaɣa bihi mini zaɣa kara.<ref>{{Citation|title=Plastic pollution|date=2022-04-14|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Plastic_pollution&oldid=1082680487|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-15}}</ref> loba balibu (kaman loba gbambihi loba koliti ( rubber bags) nti pahi din pahi pahi. Ti dunya ŋɔ puuni loba saɣari taribu barinanima zooya pam zaŋ kpa ti ninsalnima polo.Mɔɣuni binkɔbiri ni bɛ kpehigu shee polo ,loba saɣari pula ʒii buyi . din che ka loba zooi maa nyɛla ka dama loba ka laɣari din zuɣu n-che ka bɛ maani li pam di lan che ka niɛma gbubu kuli bɛ asima di zuɣu di tu ni ti ti niŋ ti ni yɛn niŋ shɛm n-gu ti maŋsi mini ti bingula ni mɔɣuni binkɔbiri biɛhigu shee n-zaŋ tabili ti tiŋgbani maa naŋgbanyini. == Di barina nima == Pollution bee saɣimbu balibu ni ku zooi shɛm biɛhigu ni lahi nyɛla din mali barina nima pam biɛhigu maani. Barina nim shɛŋa din mali n-nyɛ; '''Pohim saɣimbu barina nima'''<ref>{{Cite web|title=Effects of Air Pollution {{!}} Center for Science Education|url=https://scied.ucar.edu/learning-zone/air-quality/effects-air-pollution|access-date=2022-05-10|website=scied.ucar.edu}}</ref> ; Pohim saɣimbu nyɛla din mali barina nim pam biɛhigu puuni, ŋan shɛŋa n-nyɛ: . Suhu doro kamani suhudamli . Kɔhingu . Vuhim yɛlimuɣira . Nina zaɣisibu . Nyee yiligu . Lɔŋni zaɣisibu ni . Nyɔkoba yɛlimuɣira '''Biɛhigu ni saɣimbu barina nima'''<ref>{{Cite journal|last=Adel, Bandaid, and Mahdi|first=Ghorani-Azam, Rialu-Zanjani, and Balali-Mood|date=10th May, 2022|title=Journal of Research in Medical sciences: The Official Journal of Isfahan University of Medical sciences.|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5122104/|journal=Effects of air pollution on human health and practical measures for prevention in Iran|volume=V. 21;2016|pages=21:65|via=Wolters Kluwer-Medknow Publications}}</ref> ; shɛŋa n-nyɛ; . Tingban biisim . Sa'miri ko' tula . Ŋarikputi saa zuɣu . Nahingu n-ti mɔɣini binkɔbiri ni din pahi pahi. '''Kom saɣimbu barina'''<ref>{{Cite web|last=April 18|last2=Denchak|first2=2022 Melissa|title=Water Pollution: Everything You Need to Know|url=https://www.nrdc.org/stories/water-pollution-everything-you-need-know|access-date=2022-05-10|website=NRDC|language=en}}</ref> '''shɛŋa n-nyɛ''' ; . Di tahiri kom dɔriti kamani nyiya, napɔŋtimtimli, yumaha ni din pahi . Di nyɛla din diri kom ni binkɔbiri nyevuya . Di saɣindi ko' yurima == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] icos4ivz9oc546wykmcu8fxi7kus1ja 0 12053 43187 41081 2022-08-18T14:26:38Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} [[Lahabali kɔligu:Fulani mini niɣi.jpg|thumb|Namatεri Bukaata zaŋ ti Pukparilim Anfooni]] ==Namatεri Bukaata zaŋ ti pukparilim== Namatεri Bukaata zaŋ ti [[Pu'kparilim|pukparilim]] nyεla nyɔri zaŋ ti pukparilim yaɣa zaa Naawuni Namatεri ni, nil ala nyɔri ŋɔ napɔŋ’ bɔɣa zaŋti lala pukparilim soya ŋɔ zaa. Namatεri buukata zaŋ ti pukparilim din wali soya pam puuni ka doli la so’ shεli pukpariba ni doli ni bε tum bε pukparilim tuma. Tiŋ’ shεŋa ban kɔra n-kpaŋdi bε maŋa ni bε baligi namatεri barina soya din nyε so’ parisi nyεla ban nyɛ ti ni mi shεli sustainable agriculture la tuma.<ref>{{Citation|title=Environmental impact of agriculture|date=2022-04-13|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Environmental_impact_of_agriculture&oldid=1082497780|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-15}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Frouz|first=Jan|last2=Frouzová|first2=Jaroslava|date=2022|title=Applied Ecology|url=https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-83225-4|language=en-gb|doi=10.1007/978-3-030-83225-4}}</ref> ==Pukparilim Balibu== Binkɔri Pukparilim<ref>{{Cite journal|last=Gołaś|first=Marlena|last2=Sulewski|first2=Piotr|last3=Wąs|first3=Adam|last4=Kłoczko-Gajewska|first4=Anna|last5=Pogodzińska|first5=Kinga|date=2020-10|title=On the Way to Sustainable Agriculture—Eco-Efficiency of Polish Commercial Farms|url=https://www.mdpi.com/2077-0472/10/10/438|journal=Agriculture|language=en|volume=10|issue=10|pages=438|doi=10.3390/agriculture10100438|issn=2077-0472}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Naujokienė|first=Vilma|last2=Bagdonienė|first2=Indrė|last3=Bleizgys|first3=Rolandas|last4=Rubežius|first4=Mantas|date=2021-04|title=A Biotreatment Effect on Dynamics of Cattle Manure Composition and Reduction of Ammonia Emissions from Agriculture|url=https://www.mdpi.com/2077-0472/11/4/303|journal=Agriculture|language=en|volume=11|issue=4|pages=303|doi=10.3390/agriculture11040303|issn=2077-0472}}</ref> Kuliga ni kɔm zaŋ ko Binnεma Tim malibu Lɔbanima malibu == Namatεri yεlmuɣisira balibu == === Tingbani biεhigu taɣibu === Tingbani biεhigu taɣibu mini pukparilim din tuma soya kana ti doli taba, din zaa chaŋ gili andunia yili zaa. Global warming nyεla din yi ʒεhara m-mali barina zaŋ ti pukparilim,ŋa shεŋa n-nyε tingbani tulim, precipitation ni glacial run-off.  Lala yεla ŋɔ n-wuhiri carrying zaŋ chaŋ biosphere ni tooi sɔŋ che ka bindira niŋ zaŋ ti daadama ni yiŋ binkɔbiri.<ref>{{Cite journal|last=van der Werf|first=Hayo M. G|last2=Petit|first2=Jean|date=2002-12-01|title=Evaluation of the environmental impact of agriculture at the farm level: a comparison and analysis of 12 indicator-based methods|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0167880901003541|journal=Agriculture, Ecosystems & Environment|language=en|volume=93|issue=1|pages=131–145|doi=10.1016/S0167-8809(01)00354-1|issn=0167-8809}}</ref> '''Tihi ŋmabu''' Tihi ŋmabu nyεla tihi puu ŋma n-luhi ka bi lahi sa shεba andunia yili zaa ka di zuɣu tahiri barinima zaŋ ti tingbani. Yεl’ shεli din kuli daŋ tuuli n-tahiri tihi ŋmabu na nyεla tihi ŋma n-luhi ni a ko.Kamani Britishi Namatεri baŋda Norman Myers ni wuhi shεm, ni [[Kɔbiga|kɔbigu]] vaabu puuni, vaabu dibaanu nyεla niɣi wubisibu ni tahiri tihi ŋmabu na, ka vaabu pishi yini ka mi nyε dari ŋmabu ti lahi yaɣi n-tahiri li na, ka vaabu pishi ni ayi mi nyε abe tihi sabbu n-tahiri li na, ni ka vaabu pihinu ni anahi mi nyε slash-burn pukparilim.<ref>{{Cite web|date=2012-05-29|title=Tropical deforestation is 'one of the worst crises since we came out …|url=https://archive.ph/d5nb|access-date=2022-05-02|website=archive.ph}}</ref> Tihi ŋma n-luhi nyεla din che ka binkɔbiri pam lahi ka kpεhili shee ka tahiri tingbani biεhigu taɣibu na.Tihi nyεla ban tumda kamani Carbon sink; dimbɔŋɔ wuhiya ni di deerila carbon dioxide, unwanted greenhouse gas pɔhim puuni. Ka ti yi ŋmahiri tihi ŋɔ chεmi ka carbon dioxide ŋɔ yi n-kpe zuɣusaa.<ref>{{Cite web|date=2019-02-07|title=Deforestation and Its Effect on the Planet|url=https://www.nationalgeographic.com/environment/article/deforestation|access-date=2022-05-02|website=Environment|language=en}}</ref> '''Tankpaɣu saɣimbu''' Tankpaɣu saɣimbu nyεla din che ka tankpaɣu yaa baligira ka dimbɔŋɔ ni tooi tahi yεla pam na, di bahibahindi pukparilim yaɣili.Tankpaɣu n-nyε din gbubi dunia ŋɔ binnεma balibu ka sɔndi [[Bindirigu|bindira]] niŋbu di yi niŋ ka tankpaɣu maa yi mali alaafee ka lahi sɔŋdi bɔri kom tiri biεhigu.<ref>{{Cite web|date=2015-04-24|title=Agriculture Land Use Issues|url=https://web.archive.org/web/20150424054141/http://nerrs.noaa.gov/doc/siteprofile/acebasin/html/modules/landuse/lmagrlnu.htm#soil|access-date=2022-05-02|website=web.archive.org}}</ref> == Pukparilim Gbubbu == Pukparilim gbubbu nyεla din nia nyε ni di che pukparilim be biεr’ shεli din che ka ti na kɔri nyara ka di dam bee n saɣim di yaa din zaŋ ti sɔhibiεɣuni. Biεkulo daadama kalinli nabbu din kuli pahiri yuun pia kam  ŋɔ chεmi ka pukparilim gba kpaŋsi n-taɣiri tingbani din kuli yεn che ka ti nya bindirigu ka dimbɔŋɔ che ka [[Tiŋgbani|tingbani]] namatεri maa saɣinda. [[Dunia|Andunia]] yili daadambiεlim na kuli pahirimi ka ni labi zani di nama zuɣu di ni niŋ ka ziligu pa be bindira ni, puzuri ni bi lahi yaɣi lala ka di nyεla global warming n-tahi li na zuɣu, dimbɔŋɔ ni tooi sɔŋ dunia daadam biεlim kalinli.<ref>{{Citation|title=American Association for the Advancement of Science|date=2022-03-21|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=American_Association_for_the_Advancement_of_Science&oldid=1078344490|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-20}}</ref> Pukparilim ni tooi mali barina zaŋ chaŋ binkɔbiri mini binnεma biεhigu shee gba.  Bim’ bina zaŋ ko nyεla din sɔŋdi pukparilim gbubbu di ni bi nahindi tingbani la zuɣu. Amaa saha pam puuni, bim’ bina zaŋ ko dii bi niŋdi bindira luɣishεŋa polo.<ref>{{Cite journal|last=Seufert|first=Verena|last2=Ramankutty|first2=Navin|last3=Foley|first3=Jonathan A.|date=2012-05-01|title=Comparing the yields of organic and conven-tional agriculture|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2012Natur.485..229S|journal=Nature|volume=485|pages=229–232|doi=10.1038/nature11069|issn=0028-0836}}</ref> == Kundivihira == <references /> [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] ed6qcqagua1kd2ivn54duaaov4oyoya 0 12129 43231 41843 2022-08-18T17:38:13Z Jahinfo 544 M pahi la lahabali wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} Tiduuma Natitamlana zom muslim kpimbi zaa namboɣu, ka dolisi ti laamba banna beni nyav'waɣala ni alaafee, Naawuni timba ninkurlim yɛlbora, ka guba ni ninkurlim yɛlzora,Naawuni niŋmi alibarka niŋ tin dɔɣi shɛli ni, ka largiti laɣpelga ni alaafee, Naawuni kum zabazaba bɛhagu ni, kamal ti dunia ʒie n-ti ti. Naawuni tahami Ghana, North ni Dagbaŋ tooni, banka tuma Natitamlana yihimi alibarka tuma polo, tinim ban niŋdi bɛla bɛla Naawuni nabgimli, tipaɣaba Naawuni larigimba, ka guti ni dimli balbu kam... Aameeen === Kundivihira === {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bachinamdili]] [[Pubu:Bachinima]] [[Pubu:E-Class]] fxohv2alhmb4fo909xm2sfdxyjkoinf 43234 43231 2022-08-18T17:41:33Z Jahinfo 544 M pahi la bachi shɛŋa wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} Tiduuma Natitamlana zom muslim kpimbi zaa namboɣu, ka dolisi ti laamba banna beni nyav'waɣala ni alaafee, Naawuni timba ninkurlim yɛlbora, ka guba ni ninkurlim yɛlzora,Naawuni niŋmi alibarka niŋ ti ni dɔɣi shɛli ni, ka larigiti laɣ'pelga ni alaafee, Naawuni kum zabazaba biɛhagu ni, ka mali ti dunia ʒia n-ti ti. Naawuni tahami Ghana, North ni Dagbaŋ tooni, banka tuma Natitamlana yihimi alibarka tuma polo, tinim ban niŋdi bela bela Naawuni nab'gim li, tipaɣaba Naawuni larigimba, ka guti ni dimli balibu kam... Aameeen === Kundivihira === {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bachinamdili]] [[Pubu:Bachinima]] [[Pubu:E-Class]] 3itt6n0ckwdsvhhuuo4ydx1jeibv5u0 43235 43234 2022-08-18T17:46:18Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} Tiduuma Natitamlana zom muslim kpimbi zaa namboɣu, ka dolisi ti laamba banna beni nyav'waɣala ni alaafee, Naawuni timba ninkurlim yɛlbora, ka guba ni ninkurlim yɛlzora,Naawuni niŋmi alibarka niŋ ti ni dɔɣi shɛli ni, ka larigiti laɣ'pelga ni alaafee, Naawuni kum zabazaba biɛhagu ni, ka mali ti dunia ʒia n-ti ti. Naawuni tahami [[Ghana]], North ni Dagbaŋ tooni, banka tuma Natitamlana yihimi alibarka tuma polo, tinim ban niŋdi bela bela Naawuni nab'gim li, tipaɣaba Naawuni larigimba, ka guti ni dimli balibu kam... Aameeen === Kundivihira === {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bachinamdili]] [[Pubu:Bachinima]] [[Pubu:E-Class]] j8p9gn5hidw95o7i6e9nll78gqloze8 0 12292 43087 43068 2022-08-18T11:59:45Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == dnqcbxxoa64p7hwwzuiubqu7bz9hpey 43088 43087 2022-08-18T12:00:54Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == sx7m0hx09jc579nc03dkxi9gx6jcdnw 43089 43088 2022-08-18T12:01:27Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 6fdbzsol5swpvbay87672llmtddtr4m 43090 43089 2022-08-18T12:02:15Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 2jneqgydigcr3b6r8mqpbyc17ai0m1k 43091 43090 2022-08-18T12:02:52Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == dfewoclzick9e44hpn4iohrs7szzhlg 43092 43091 2022-08-18T12:03:26Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == gcfcrz4rbw9tnmnt956yq5ujrj0sp10 43093 43092 2022-08-18T12:04:09Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == b3ym7my3tcl01c0gd4tntkrbnjg45u6 43094 43093 2022-08-18T12:04:42Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ttv6eyu0qda9ngv0pw6dlt32q592eao 43095 43094 2022-08-18T12:05:15Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == jbm53212a5gkjpb9pu9wrt6ihofjhbd 43096 43095 2022-08-18T12:05:49Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == t0mam1mjzllc6ld00dn07kyavqada2z 43097 43096 2022-08-18T12:06:25Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == je9gc57yf2ghwjpqfdvk300muw4alnm 43098 43097 2022-08-18T12:07:04Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == sxqrmi7l5k2kror4kwpwavh5ay5na2j 43099 43098 2022-08-18T12:07:45Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == f01zk9b0taloaeib9iew96oieqlyle0 43100 43099 2022-08-18T12:08:22Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == gwjyibgxn3vhl38q78slsa4ftmjbu1n 43101 43100 2022-08-18T12:09:02Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == taifrujfop2xbxq8ep83rpe3dyij93i 43102 43101 2022-08-18T12:09:35Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == jv6lr6ybx5g9czkari7orit9puzrbbl 43103 43102 2022-08-18T12:10:13Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == qpez8zru4dmk05i47tlp4b7wnw43m59 43104 43103 2022-08-18T12:10:47Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 4ai368mhvgeji968quqti8c7mvax0n4 43105 43104 2022-08-18T12:11:26Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == stxuy2vjjtd3tgqbgf5ps7k6vwapm0z 43106 43105 2022-08-18T12:12:16Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == tgnsvitajxtu9448ja3xn6i99ufai4c 43107 43106 2022-08-18T12:12:49Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 1hun1jk7le6l9vzz4caath14gyjq11z 43109 43107 2022-08-18T12:13:55Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == kqswipgv89g1xdxmvjwo4lvaz0nssev 43110 43109 2022-08-18T12:14:36Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 7f68ypx4azaop196bs9435j6ha7i4it 43112 43110 2022-08-18T12:15:51Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == kq27mxhg1i1r0i98r0vlvkqs252c2hb 43113 43112 2022-08-18T12:16:39Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 4ojnt3mqv8yqw2ekn4ku2gbak3ftomv 43114 43113 2022-08-18T12:17:16Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == l2i9ggobhj2mmc1bb98ulyfzkd5jax7 43115 43114 2022-08-18T12:19:51Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 98jetayhh834ntuytnn1cq22nv1ccxn 43116 43115 2022-08-18T12:20:41Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 3sohumhjd95rry3btwcezu7mo0kh5go 43117 43116 2022-08-18T12:22:00Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 960kv75t63o0afgunfi5ovtr2njhkj9 43118 43117 2022-08-18T12:23:58Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI AYI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 7f52h5a9aodw2t5ibgftahvqu90hz0q 43119 43118 2022-08-18T12:24:40Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 3kg0pfiwcspaeuo2zrokgblnsr7wkf7 43120 43119 2022-08-18T12:25:51Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == nck8iz2fvh73420pbdhdwot4bpiz2gi 43121 43120 2022-08-18T12:26:39Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 3jcvp93i3m6afrmz2red0yv4rkoqvor 43122 43121 2022-08-18T12:27:07Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == hw6sjj3tcgo0eilgvwpi7c8zm88ua00 43123 43122 2022-08-18T12:28:18Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 907hgz7ewhzhr8jyr3nzkdmqydrw6yf 43124 43123 2022-08-18T12:29:05Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == s9r0gr00eqlm4077uu74x0zm3sru3dt 43125 43124 2022-08-18T12:29:49Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == nv6k724byg7gwnp21ovx4pyatino26d 43126 43125 2022-08-18T12:30:38Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 5wykuelozexzvoyxv1gxmig6axjp4xv 43127 43126 2022-08-18T12:31:21Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == mishaf51tvxq4e6x8y5dqbq7rewz1cg 43128 43127 2022-08-18T12:31:52Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == enwd73c8q8kzlvwfwaj8y9vennhx5tb 43129 43128 2022-08-18T12:32:26Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == flvksgrzq0jrdz38uijwcx4lrhz0qs2 43130 43129 2022-08-18T12:33:32Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 23dhblimufziziec3wq2uswujycawy0 43131 43130 2022-08-18T12:34:05Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 2a177chb6c7rennxxfm783hx809l52n 43132 43131 2022-08-18T12:34:44Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == poum00eeygw4eg9qmuwv9d7pjguhh1y 43133 43132 2022-08-18T12:35:17Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 00aukc9s66jbrlxxm7dzeqgwuk22zfl 43134 43133 2022-08-18T12:35:52Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 0bht0d8l3wjbby8mof2criuw95wv4hx 43135 43134 2022-08-18T12:36:31Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == nd70wrsv2clx6rig9emslbn8rni69q5 43136 43135 2022-08-18T12:37:19Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 7ujm4ishxcy5hl0zd9znmumsohuqgn2 43137 43136 2022-08-18T12:37:53Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == p242hkpdb2ggg4irq9m6hvdm7eaqi14 43138 43137 2022-08-18T12:38:36Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == n0s4n6w5zwe32xjy93duvwycemjvwjv 43139 43138 2022-08-18T12:39:18Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == pd89jm8bwexrh0it45fyazm1e032hkp 43140 43139 2022-08-18T12:40:06Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == jmt2koxdv475eelllmvw4jc2f7uhhf1 43141 43140 2022-08-18T12:40:42Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == bcn0g9rk9cj7yivwr7b6dek5942cs1j 43142 43141 2022-08-18T12:41:54Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 391lt0rfeej09esmt6fdns5h48y4zgk 43143 43142 2022-08-18T12:42:31Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == f1h49d1ro9e8flnrl6hyava4pp1h09l 43144 43143 2022-08-18T12:43:11Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == bqqw3ncsw71fi2t8ocdbsgm31do319r 43145 43144 2022-08-18T12:43:49Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == p85wi1hpw8omyqjkxzerxa2i01x3zd2 43146 43145 2022-08-18T12:44:22Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == djc326mz53139bszje3ezewdlhp54ht 43147 43146 2022-08-18T12:44:59Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == cszz9gxebc7htynrxoq4nfykdvhqjns 43148 43147 2022-08-18T12:45:35Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == iimmzzaeecda0zkcp064fi52tk49677 43149 43148 2022-08-18T12:46:08Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == gapoizchh1kmy93zkow8w3k5m2xxoyc 43150 43149 2022-08-18T12:46:49Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == eiydu2d7sv4dyumalctg1vlc6xay5su 43151 43150 2022-08-18T12:47:59Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 4rw3gy6l7h1qgb6c6cib3ckedsud5a0 43152 43151 2022-08-18T12:48:42Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == hzj80monlfz09vn0jesi5sdv3dg5xm1 43153 43152 2022-08-18T12:49:20Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 5kvij12r364ue089jx7sangahpss5wc 43154 43153 2022-08-18T12:49:56Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == dynuo8cbjpbzodevt58puqsmsmu0nea 43155 43154 2022-08-18T12:50:34Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 7hoq1zmu804dztmb5w40j96uabk347l 43156 43155 2022-08-18T12:51:21Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == e8pi50n24ixa6m9t7dznkdtq7x2vqeq 43157 43156 2022-08-18T12:51:58Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == noq0wsno0gh6qxwkcjwc4nqz8co5c4d 43158 43157 2022-08-18T12:52:30Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 818zj40o2d3kdxxe0b511xs3clycdfn 43159 43158 2022-08-18T12:53:05Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == rqlq9ous8npqonhdyfgt1x4fvugywfj 43160 43159 2022-08-18T12:53:52Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 71upcbc4l4bti4l0jc5uosekapy2ak9 43161 43160 2022-08-18T12:54:33Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == l954e7y01p9o92nx3lmtuj7ss9yxfjd 43162 43161 2022-08-18T12:55:11Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 5a8bl95lexl3csfzff28cwe6u6mhpap 43163 43162 2022-08-18T12:55:53Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == qh8kf74ur7tptbedpgzjau2hr3d0voo 43164 43163 2022-08-18T12:56:43Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == bbserp5go59do2leq53t64eiyc3287d 43165 43164 2022-08-18T12:57:49Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 6zfie0scckf3dne9j0lrkd9hz6df2jb 43166 43165 2022-08-18T12:58:28Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ATA */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == thdb429m0vm5x1snt15e7c2wh62fgyp 43243 43166 2022-08-18T18:06:23Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == dbrqo2od4f26kfy81dvqhsenhqtluew 43244 43243 2022-08-18T18:07:16Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ot6kxd44cxv6wdjwzjx0xg01qm9v01b 43245 43244 2022-08-18T18:08:39Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == sk373gqpdcyde088m21e4ynd8yisrjn 43246 43245 2022-08-18T18:09:23Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ehoy5trrqyeomzdb37r1zfi3v124nw5 43247 43246 2022-08-18T18:10:12Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == oyzg3q9x4xg3zzbevzlekrzn8xem7q9 43248 43247 2022-08-18T18:10:49Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == d62zcghjpliy4ifwhz664p5t2wbytjp 43249 43248 2022-08-18T18:11:22Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == h71mf8f9wxl2syuz1qov8qkfm3sdmsb 43250 43249 2022-08-18T18:12:09Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == nksu95cwlba1vrbzriktsz6r8sr2l8e 43251 43250 2022-08-18T18:12:40Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == jryywdgdyvqi47kpp9ah241vpaks0kh 43252 43251 2022-08-18T18:13:11Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 0uae0qgoh08tni82qes8qahny1sgbio 43253 43252 2022-08-18T18:14:18Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 9x6ivm39ee1xclib420mt8w1rguju90 43254 43253 2022-08-18T18:15:06Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == o5jb2imear9hrc3jst4aapgp1gruxdr 43255 43254 2022-08-18T18:15:43Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 8aa06v2bduoxwqxetpj5e4v4wvqtjq4 43256 43255 2022-08-18T18:16:12Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == i25vizsb333awb0137i1lgpwzo117eh 43257 43256 2022-08-18T18:16:42Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == k828o4r9uxhis51p4fqkmjb2gz0lhm6 43258 43257 2022-08-18T18:17:12Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == gzbqwcokhzk77it4da1faninvkgwqbg 43259 43258 2022-08-18T18:19:31Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == kw6whg3c9jjjmllw3t3gqq90z3py4wx 43260 43259 2022-08-18T18:20:44Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 7ltbe1mv9finiqon7hmc7t00t6gyth8 43261 43260 2022-08-18T18:21:23Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == enigkzeg3p30d3xn3n0nq8x94g7z48x 43262 43261 2022-08-18T18:22:01Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 13hgdheeft573ggmmtc36wvd06tnumx 43263 43262 2022-08-18T18:22:32Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == mdlyknk5tms7z8sjlxrikp5efnmn1ol 43264 43263 2022-08-18T18:23:08Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == itkg6t2hl2s8yqknscyv4dqkhvruhqh 43265 43264 2022-08-18T18:23:38Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == cc6rcb51livzo7kxmih61nb2vygis89 43266 43265 2022-08-18T18:55:08Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == d9lc2d73bztwao1hpzg9xeeuh919bcw 43267 43266 2022-08-18T18:57:00Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == roxtguppmhhidw5gn05tbt04nvg2mfh 43268 43267 2022-08-18T18:57:29Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == g6cy0mlhbjmdjdvuf6cvlzjgeom4u5p 43269 43268 2022-08-18T18:58:38Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == t346b14jfxll4lpnf0thkzr2vod1fnq 43270 43269 2022-08-18T18:59:12Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 82qniu5cm55ovxzg7bykivnlnvmcvwe 43271 43270 2022-08-18T18:59:48Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == k9gijgt5q1jqrfwtcjyhfvz2gd478zu 43272 43271 2022-08-18T19:01:00Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == aolvrzbskg4xol0j29w8yedbjzs733n 43273 43272 2022-08-18T19:01:26Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == pnrnfte2gvp93zm7hkspwbzi55kccng 43274 43273 2022-08-18T19:02:31Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == jp7ywbpc5alcqndq1fpp7entpvtsk8a 43275 43274 2022-08-18T19:03:06Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 2qiw881ev2caowb4v9e70nld0e0fvna 43276 43275 2022-08-18T19:03:42Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 97k5wsgep5va3fngtltup9axd8h2z6o 43277 43276 2022-08-18T19:04:07Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 6ddjca9l8wlampy6k66jjeet54b8mb1 43278 43277 2022-08-18T19:04:41Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 6t4ibq0ztj1fxhimsvz2cspqwsoprzi 43279 43278 2022-08-18T19:05:18Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == bsrod0dkdak2m1kaw5slut7pey4hnlp 43280 43279 2022-08-18T19:05:49Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == rvy8rlqa9k230h8us0oh1s07t4vldc9 43281 43280 2022-08-18T19:06:16Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 45ym1893zvf531ahjh0tmpc6ymckwdu 43282 43281 2022-08-18T19:06:45Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == e0m6si5zgfg6mjmua7t054l95igdq4c 43283 43282 2022-08-18T19:07:18Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == tq8k1ostpk3slbzql81veexooj7g5n3 43284 43283 2022-08-18T19:07:54Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == qkzgs8gbcgkmujridjlh1c6ywnp8n44 43285 43284 2022-08-18T19:08:40Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == osmomq2hwgylzfcf6d8j896phglsg9g 43286 43285 2022-08-18T19:09:10Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == dg30sklppxft0vewhfi5y5klnardvqw 43287 43286 2022-08-18T19:10:02Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == t3l6y1edjf9gsoi0zvhwj6v7my45lza 43288 43287 2022-08-18T19:10:32Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == o1c0knj8mmxehf6ayu1epqeraugmj2c 43289 43288 2022-08-18T19:11:04Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ror8lf927s2msyvl183miar4o3vudp6 43290 43289 2022-08-18T19:12:13Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 2iljxzcj341gl3rxaeb5athojyoua7w 43291 43290 2022-08-18T19:37:01Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ak4yhfo3jtwwokvjkkukt4ycnveqzxn 43292 43291 2022-08-18T19:37:39Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == in0opyxaid2wzymgw23jp8z8pxcbmhp 43293 43292 2022-08-18T19:38:13Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == t2j4j7nbwgaiixtqdpyopb56a3os4dv 43294 43293 2022-08-18T19:38:51Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ayq1jnacc4feicsln8btzilf2jdpox4 43295 43294 2022-08-18T19:39:22Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == l8n1yor5n9pqlkud8puxppv6hzx2090 43296 43295 2022-08-18T19:39:57Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 2un4qszthpk2lk88tkwcpqrqa0w433w 43297 43296 2022-08-18T19:40:33Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == rge87awvlv5vf29iqh0fafa46pin2ia 43298 43297 2022-08-18T19:41:04Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ox9b0s9nyajsavi4tfqpt9qdd6fdyx5 43299 43298 2022-08-18T19:43:00Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == frrdc0l9ppotjhqx8zl8967uto3ipnh 43300 43299 2022-08-18T19:43:55Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == fss246yqkoazcol7lw1990t29efkzuh 43301 43300 2022-08-18T19:44:33Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == j0gnk8h4k0f9g7xyncps4kipb43xqb8 43302 43301 2022-08-18T19:45:08Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == trq1orxnyu44lr5cjklakqmovbqu97u 43303 43302 2022-08-18T19:45:35Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == iv351prnspcrw601hzth8a31hhb4tsb 43304 43303 2022-08-18T19:46:21Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANAHI */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == mozsxrmqnh1sxz7ekg5zhy8g6r3f9xl 43305 43304 2022-08-18T19:46:52Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe Naawuni taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == auxuw7wdq0ai1tx9ddnzgrpvb3vg0hy 43306 43305 2022-08-18T19:48:38Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* WA'AZU SUMA */ m pahila linki wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni Naawuni nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == f409e5tkmy81kjjuk1le04ppejnnqhp 43307 43306 2022-08-18T19:49:30Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* WA'AZU SUMA */ m pahila linki wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin Naawuni yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 89w6jwsdjxtdb1reghkknwi3pxrhoe7 43308 43307 2022-08-18T19:50:12Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* WA'AZU SUMA */ m pahila linki wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka Naawuni ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == b089cbb088r0f33p0itqk08jyhl2i0n 43309 43308 2022-08-18T19:50:52Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* WA'AZU SUMA */ m pahila linki wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Naawuni, Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 18pj0dsmrhq2z9l23pwbqesb6gdop91 43310 43309 2022-08-18T19:51:36Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* WA'AZU SUMA */ m pahila linki wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla Naawuni tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 3qtfr7hw5jawlkd0tg25bv77mfplejc 43312 43310 2022-08-18T19:52:19Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* WA'AZU SUMA */ m pahila linki wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa Musulinnima ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 4o3wobbmjici1g0cvpwyrfph5y05cmb 43313 43312 2022-08-18T20:14:06Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == m9uld8x5r59hl2fy9zt25heh6ojjufg 43371 43313 2022-08-19T10:54:31Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == hspvu5oj7iawigk9oxzirqbp2gq5duu 43372 43371 2022-08-19T10:55:24Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ej2fjporrdnunmrh55umzaqqo7g5q21 43373 43372 2022-08-19T10:55:57Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 05fvx6ojhs48v5ai2scdhe1hldddvhm 43374 43373 2022-08-19T10:57:19Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ri3m6l41sji9mkhwuni9i6yso3gwnpp 43375 43374 2022-08-19T10:58:08Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 7eq8dlxk5tn3xmazp4qplpzg5bq34de 43376 43375 2022-08-19T10:58:46Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == jsk288d9zb7981ap2ia5o6dik2azzhv 43377 43376 2022-08-19T10:59:17Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 0bjdcai9mkk6t7ry2j2g1kj8xfla7j6 43378 43377 2022-08-19T10:59:58Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 1v4lk6eo2ifm7fmyg7ao72ecou2jgi9 43379 43378 2022-08-19T11:00:43Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == gbycj7ri1lf1o6llqhlhgrx8tbqwvy3 43380 43379 2022-08-19T11:01:31Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == o61268xouz9yuflnjo0mb5f4jxdjwf4 43381 43380 2022-08-19T11:01:59Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == n0o5ghqqgsw1owpljjgl04u24sezec2 43382 43381 2022-08-19T11:03:32Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 6rnhkjk39e5y6uccez2to2yffji4fux 43383 43382 2022-08-19T11:04:09Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 9xi7b1p9rqghy694fwrt4x0p1vaq2go 43384 43383 2022-08-19T11:04:39Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == jox3tfbii7h4p01yfidcvnf6vw88mqp 43385 43384 2022-08-19T11:06:24Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == bwy2p2h4vph4fdv2pwpcdhbijzicex2 43386 43385 2022-08-19T11:06:54Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == htjw3q1hqri5s2n8ofuo9rhilmfpsrk 43387 43386 2022-08-19T11:07:24Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == j7446f6x3qir4691fua45pq5t0ed23a 43388 43387 2022-08-19T11:07:52Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 69scgcs5kmbs0xl69uz86gu5xqpoott 43391 43388 2022-08-19T11:09:16Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == f3s9wfeabky2xazapyebimq8q0ep7ns 43392 43391 2022-08-19T11:09:54Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == nu9zsju9u25ub7yhrs4v47bnwd9wy3r 43394 43392 2022-08-19T11:10:51Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ja5xeiyaskc42c4ko59wjnw46wbxnts 43395 43394 2022-08-19T11:11:33Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == qeq36rurcde2bocxwxfqkkneqk3xji8 43396 43395 2022-08-19T11:12:02Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == bxc8elikkvb5u6gyxln9iid57ggrkf0 43397 43396 2022-08-19T11:12:44Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == c5gd4ktfzu1c8xffvwet99qzzc6rtbz 43398 43397 2022-08-19T11:13:12Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == nk0pq2feb9iqzz4bx6x3bmpgmxklkmw 43399 43398 2022-08-19T11:13:45Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == fmyq21cvvskmzfd2drxr2f3xezpglmh 43400 43399 2022-08-19T11:14:17Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == lj5xm6duk80gpkurv8lgrd79dz0onvs 43401 43400 2022-08-19T11:14:52Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == ojzl9u6uf4fep2rzkcii0gkhelajatj 43403 43401 2022-08-19T11:15:28Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 8cfeq4u16ggn78x8wcvbpaq3waclzng 43404 43403 2022-08-19T11:16:02Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == b87nk4zzn5wic7w05j7pbedh0t1h48l 43405 43404 2022-08-19T11:16:32Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == bs0e6po6qujobzozhex45nzoz71ennj 43406 43405 2022-08-19T11:17:06Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == oqpqsf3crl67o45p6clsymz561eqhjo 43407 43406 2022-08-19T11:17:45Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! Naawuni nyɛla bundana ka chɛ binnamda. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == t2gz1y876zs8wy83nhz3tjtwokabj4u 43408 43407 2022-08-19T11:18:14Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! Naawuni nyɛla bundana ka chɛ binnamda. Yaa nyini Adam bia! == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == aqqve8ywfo9u7xleyxufimnc0qf5z3u 43409 43408 2022-08-19T11:18:43Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! Naawuni nyɛla bundana ka chɛ binnamda. Yaa nyini Adam bia! A ni kuli diri samli shɛm, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == dmdcbi4xyxmlla3lqy47m0anl0e30ca 43410 43409 2022-08-19T11:19:11Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! Naawuni nyɛla bundana ka chɛ binnamda. Yaa nyini Adam bia! A ni kuli diri samli shɛm, lala ka a yɛn yo. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 2j52ci055viyk6bgxunbmxge8177u3t 43411 43410 2022-08-19T11:19:41Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! Naawuni nyɛla bundana ka chɛ binnamda. Yaa nyini Adam bia! A ni kuli diri samli shɛm, lala ka a yɛn yo. A mi ni kuli tumdi shɛm, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == dwqen28ik2ewu174h1c941pgci49pox 43413 43411 2022-08-19T11:20:14Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! Naawuni nyɛla bundana ka chɛ binnamda. Yaa nyini Adam bia! A ni kuli diri samli shɛm, lala ka a yɛn yo. A mi ni kuli tumdi shɛm, lala ka bɛ yɛn yo a, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == h6ydgohorr55yerwkq36uynp3kmlokl 43414 43413 2022-08-19T11:20:47Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! Naawuni nyɛla bundana ka chɛ binnamda. Yaa nyini Adam bia! A ni kuli diri samli shɛm, lala ka a yɛn yo. A mi ni kuli tumdi shɛm, lala ka bɛ yɛn yo a, a mi ni biri shɛli, == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == fsz26ye5yn5qeg6btpsws2kvt1sr81y 43416 43414 2022-08-19T11:21:14Z IDDRISU ABDUL-KADIR NINDOO 1815 /* SUURILI DIN PAHIRI ANU */ Added content wikitext text/x-wiki == TUULI LAHIBALI<ref name=":0">{{Cite book|last=QUADRI|first=Y.A.|title=Profound Admonitions culled from Zabura of Prophet Dawud, (A.S.) and other revealed scriptures|publisher=SHEBIOTIMO|year=1994|location=72Araromi Street, Ijebu-Ode , Nigeria}}</ref> == Paɣibu balibu kam dihitabli ti [[Naawuni]] so ŋun nyɛ nyɛŋsim ni tibgimsim Duuma. N-suhiri [[Naawuni]] nambozobo ni O naani tiri tuun' so bɛ ni gahim ka o yi Hashim zuliya puuni na. N-lahi suhiri nambozobo ni naani tiri o yiŋnim' ban gahim, ni o zonim' ban nyɛ ninvuɣu suma ka lahi nyɛ ban mali kasi, ni ŋun kam doli bɛ dolisigu ka doli bɛ soya hali ni dabsi shɛli bɛ ni sa yɛn yo nyɛvuli lana kam samli n-zaŋ jɛndi o ni tum shɛli, ka pa ni zualinsi ka bɛ sa yɛn di ba.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, di kanala n-suhi ni ni n-lebgi sabli ŋɔ maa (Zabura) n-zaŋ chaŋ [[Dagbanli]], ka di nyɛ bɛ ni siɣisi shɛli ti Anabi Dawuda -[[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] naani be o zuɣu -, domin wa'azu ni saɣisigu shɛŋa din paai tariga ka be di puuni, ka di nyɛ bɛ ni yihi shɛli Al-Kur'ani puuni na, ni di taba din nyɛ sabi shɛŋa n Duuma [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] ni siɣisi na ti ti O tuumba ban gari, domin di leei dolisigu n-zaŋ ti Musulinnim' mini ba pa [[Musulinnima]] ka tɔɣisiri balli ŋɔ maa, ballee ti zaamani ŋɔ nachimba mini paɣiasara shɛba shintaŋ ni nyɛŋ, ka di chɛ ka bɛ tam Duuma so ŋun nam kam tu jɛma yɛla.<ref name=":0" /> Dinzuɣu, n-niŋdi kore Duuma so ŋun nam nyɛŋdi yɛllikam ka tibgi ŋɔ sani ni O chɛ ka sabli ŋɔ maa lebgibu nyɛla [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] zuɣu ka n-tum. Achiika! O nyɛla ŋun wumda, ka deeri O daba suhigu. Amin<ref name=":0" /> == WA'AZU SUMA == N-niŋ lahiʒiba ni ninvuɣu so ŋun dihitabli ni kpibu beni, ka wula ka o lara? [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] so ŋun nam du yɛliya: Bɛ (ninsalinim') lam biɛla ka kuhi pam, ka di nyɛ sanyoo n-ti bɛ ni daa tumdi shɛli. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni gballi beni, ka wula ka o niŋdi suhupiɛlli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni saliya karibu beni (chiyaama dali ), ka wula ka o laɣindi liɣiri ni taya? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni gballi belli, ni di mir'sibu, ka wula ka o lara? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ŋun dihitabli ni chiyaama beni, ni di fur'minsi, ni di yol'sibu, ni di ni ka naabu shɛm, ka wula ka o mali li kpɛr'ta? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni buɣum beni, ni di daazaaba, ka wula ka o gbihiri ka bi zo ka chɛ li? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli ni Alizanda beni, ni di yolisibu, ka wula ka o gbihiri ka bi boli? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli Dunia, ni di naabu, ka wula ka o mali yɛmbahinga zaŋ chaŋ di polo? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun dihitabli kadama o nyɛla baŋda o zilinli zuɣu, ka nyɛ ʒilinsi lana o suhu ni, ka wula ka o sa yɛn niŋ til'gi? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋdi suhusaɣiŋgu ni o daar'zichi boobu, ka bi niŋdi suhusaɣiŋgu ni o nyɛvuli boobu. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun niŋ kasi ni kom, ka bi niŋ kasi o suhi ni. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun kpalim ninsalinim' taya nyabu ni, ka tam o maŋ taali yɛla. N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] nyari o, ka wula ka o kpɛri o taali ni? N-lahi niŋ lahiʒiba ni ninvuɣi so ŋun mi ni o yɛn kpila o koŋko, ka kpe gballi ni o koŋko, ka bɛ kari o saliya o koŋko, ka wula ka o bɔri ni ninsalinim' yihi o ninsab'ga ni, ka bɛ chɛ ka [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] ni O tumo yihi o ninsab'ga ni? Domin [[Naawuni Sɔŋsim Suurili|Naawuni]] yɛliya (al-Kur'aani puuni) ni: Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila [[Naawuni]], Muhammadu mi nyɛla [[Naawuni]] tumo, ka di shiri nyɛla yɛlimaŋli din dihitabli. Ninvuɣu so ŋun kpe [[Naawuni Nam Suurili|Naawuni]] taali ni ka nyɛla ŋun lara, == TUULI SUURILI == Naawuni so ŋun nam gal'si ka du yɛliya: N di m-maŋ shɛhira (Mani Naawuni ) kadama Duuma jɛmdigu kani ni yɛlimaŋli naɣila Mani, N-ko n-nyɛ Ma, N-ka nyintaa bee kpee  N-nam puuni. Muhammadu mi nyɛla N-dabli, ka lahi nyɛ N-tumo, Mani Naawuni nambɔzobo ni N-naani be o zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣi so ŋun bi saɣi ti N-zaligu, ka bi niŋ suɣulo ni N-dahimbu, ka mi bi paɣi N-yolisa, ka o nini bi tiɣi N-ni ti o shɛli, tɔ! Ŋun yim N sagbana gbunni, ka jɛm duuma so ŋun pa Ma (Mani Naawuni ). Yaha! Ninvuɣu so ŋun neei biɛɣu ni suhusaɣingu ni dunia, di ŋmanila o neeila biɛɣu n-niŋ suhusaɣingu ni Mani (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti zaŋ yɛli shɛli din nya o kuŋ ŋme so, tɔ! Achiika! N-kuŋ ka o tahi ti ŋme so maa, so mi kani N tatabo ka bɛ yɛn tooi zaŋ N kuŋ ti ŋme o. Yaha! Ŋun ti kpe bundana so sani ti filim o maŋ ti o o buni zuɣu, tɔ! Achiika! O daadiini vaabu buta puuni vaabu yim chaŋ ya ka chɛ o. Yaha! Ŋun ti labi o maŋ tapaɣa kum zuɣu, di ŋmanila o gbibila kpani n-tuhiri o Duuma (Naawuni ). Yaha! Ŋun ti kab'gi daɣu (dɔɣu) kum gballi zuɣu, di ŋmanila o zaŋ la o nuu wurim Ka'aba dindoli. Ninvuɣu so ŋun mi bi baɣa n-zaŋ chaŋ bindirigu kam o ni dira, di nyɛla halalisi bee haraamu, Naawuni gba ku niŋ baɣa ni O sa ti kpɛhi o buɣum dindoya puuni shɛli O ni bɔri zaadali. Yaha! Ninvuɣu so ŋun la kum gballi zuɣu, o ŋmanila ŋun ku Annabinim' pihiyɔbu, ka ku o ba ni o ma. o sa ni kpe buɣum ni (zaadali ) ka nyɛla ŋun kumda. Ninvuɣu so ŋun mi doli Naawuni ka nyɛla ŋun kuhira, o sa ni kpe Alizanda ka nyɛla ŋun lara. Yaha! Ninvuɣu so ŋun daadiini bi tiri tooni, tɔ! O tuunviɛla nyɛla din yɛn filim. Ninvuɣu so ŋun mi daadiini bɛ tiri tooni, tɔ! O kpibu gari o bɛhigu. Ŋun mi zaŋ o baŋsim shɛli tum tuma, Naawuni ni zaŋ baŋsim shɛli o ni ka n-dihi o fali. Ninvuɣu so ŋun mi kɔr'si zooi (dunia puuni ), o tuma ku niŋ kasi. == SUURILI DIN PAHIRI AYI == Yaa nyini Adam bia! Baŋmi ni kadama ninvuɣi so ŋun nini tiɣi biɛla din be o nuu ni, o nyɛla bundana, ŋun mi chɛ pukparim, tɔ! O vuhiya. Yaha! Ŋun niŋ katiŋ' ka chɛ haraamu dibu, o daadiini niŋ kasi. Ŋun mi chɛ nyaanzum mini tukum Naawuni yur'lim zuɣu, di ni yihi o polo ni. Yaha! Ŋun chɛ ka o zaɣibiɛɣu niŋ katiŋ' ka chɛ ninsalinima, o til'giya ka chɛ bɛ chuuta. Ŋun mi yɛltɔɣa niŋ biɛla, tɔ! O haŋkali paliya. Ŋun mi saɣi ti biɛla, tɔ! O shiri dihitabli Naawuni. Yaa nyini Adam bia! A nyɛla ŋun mi binshɛɣu a ni bi mali tumdi tuma, ka wula ka a bɔri baŋsim shɛli a ni bi mali li tumdi tuma? Yaa nyini Adam bia! A zaŋ a nyɛvuli bahindi dunia bobu puuni ka saha dini ka a yɛn bo binshɛɣu a ni yɛn zaŋ kpe Alizanda? Yaa nyini Adam bia! Tummi kadama biɛɣuni ka a sa yɛn kpi, ka di laɣindi liɣiri kamani ŋun kuli yɛn beni (ka bi kpira). Yaa nyini dunia! Tib'gim nivuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ kana a sani. Ka zaɣisi ŋun pihiri o nuu ka chɛra, ka leei nyaɣisim n-ti ninvuɣi shɛba ban lihiri a nini ni, ni ban mali kɔr'si zaŋ kana a sani. == SUURILI DIN PAHIRI ATA == Yaa nyini Adam bia! Ninvuɣu so ŋun mali kɔr'si zaŋ chaŋ dunia ku nyɛ toon'tibo m-pahila o yɛn niŋla katiŋ' ka chɛ Naawuni. O mi ku nya binshɛɣu dunia puuni naɣila biɛhigu kir'sibu (miisim). O mi ku nya binshɛɣu chiyaama naɣila biɛrim. Ka o lahi ŋmani ŋun je suli niŋ Ma (Naawuni). Ŋun mi bɔri dunia, Naawuni yɛn zaŋla yɛla anahi n-niŋ o suhu ni. Suhusaɣingu bi yɛn vuui ka chɛ o, o mi ku yɛn tumdimi ka bi vuhira. Yaha! O kuli yɛn malila tahima, o mi ku nya o ni bɔri shɛli, ni fara, o ku nya ar'zichi kuli mali wara. Yaa nyini Adam bia! Dabsili kam binshɛɣu piirila a nyɛvuli puuni. A mi bi mi binshɛɣu din yiri a nyɛvuli ni, ka a daarizichi kani a sani na dabsili kam, a mi bi paɣiri Ma (Naawuni). A nini bi tiɣiri biɛla din kpe a nuu ni, a mi bi tiɣira ni pam. Yaa nyini Adam bia! Di na ʒin niŋ dabsili palli, naɣila a daarizichi yirila N (Mani Naawuni) sani n-kani a sani na, di mi na ʒin niŋ ka yuŋ kuli zibi, naɣila Malaa'ikanim' yirila a sani kani N sani na ni a tuumbiɛɣu. Ka a diri N daarizichi, ka kpɛri N taali. Yaha! Ka a suhuria Ma, ka n-deeri a suhigu. N din viɛla sheerila a sani na (timgbani yaaŋa zuɣu), ka a mi din be duri na N sani. Mani (Naawuni) nyɛla Duuma so ŋun nyɛ Gula, ka nyɛ Sɔŋda n-zaŋ ti a (nyini Adam bia), ka a mi nyɛ dab'so ŋun nyɛ zaɣ'biɛɣu n-ti Ma. A suhiri Ma ka N-tira, ka liriti a zaɣibiɛɣu ni filiŋ saha shɛli kam. Ka N (Mani Naawuni) zɔra vi, ka nyini bi zɔri Ma vi. Yaha! A nyɛla ŋun tamdi N yɛla, ka teeri ŋun pa Ma yɛla. Ka a lahi zɔri ninsalinima, ka mali yɛmbahinga ni Mani. Di gbunni n-nyɛ Naawuni ni yɛra: (Al-Kur'aani puuni): "Ka bɛ sɔɣiri ninsalinima (bɛ tuumbiɛri), ka ku tooi sɔɣi Naawuni. Ka zɔri bɛ tibdar'gibo, ka mali yɛmbahinga ni N (Mani Naawuni) sujee. == SUURILI DIN PAHIRI ANAHI == Yaa nyini Adam bia! Di be ninvuɣu shɛba ban naɣisiri tuuba niŋbu puuni, ka di chɛ ka bɛ mali tiɛhiwaɣila. Ka niŋdi chiyaama kore, ka bi tumdi di tuma. Ka yɛri ʒirinima yɛltɔɣa. Ka lahi tumdi munafichinim' tuma. Yaha! Bɛ mi yi ti o shɛli, di di bi saɣiri o, bɛ yi lahi mɔŋ o shɛli, o ku niŋ suɣulo. Ka o lahi puhiri tuunviɛla tumbu, ka mi bi tumdi li, ka mɔŋdi zaɣibiɛɣu tumbu, o mi bi gbaai o maŋ' ka chɛ li. Ka bɔri ninvuɣu suma yɛla, o mi ka bi ni. Ka je munaafichinim' yɛla, ka mi be bɛ ni. Ka o yɛri o ni bɛ tumdi shɛli, ka tumdi bɛ ni bi puhi o shɛli. Ka bɔri ni bɛ paandi o alkawuli Yaa nyini Adam bia! Dabsili palli n-kani naɣila timgbani tɔɣisira la yɛltɔɣa ka yɛra: Yaa nyini Adam bia! A chanila N (mani timgbani) zuɣu, a mi labbu shee nyɛla n puuni. Yaha! Ka a lara n zuɣu, ka sa yɛn kuhi n puuni. Ka a lahi niŋdi suhupiɛlli n zuɣu, ka sa yɛn niŋ suhusaɣingu n puuni. Yaha! Ka a tumdi taya n zuɣu, ka bɛ sa yɛn niŋ a azaaba n puuni. Ka a diri binkpar'si n yaaŋa zuɣu, ka zunzuya sa yɛn ŋuba n puuni. Yaa nyini dunia ni yɔhim ninvuɣu so! Ka gballi yɛra: N-nyɛla buɣum kobilnina puuni zaɣiyini, di yi ti niŋ ka a kpe Naawuni taali puuni, ka lahi nyɛ Alizanda puuni kobilnina (a yi doli Naawuni). Yaa nyini Adam bia! N nyɛla koŋkotali yili, n-lahi nyɛla ninvuɣu yino biɛhigu shee, n-lahi nyɛla zimsim yili, n-lahi nyɛla mirsibu yili, n-lahi nyɛla bɔhigu yili, n-lahi nyɛla dabiɛm yili, n-lahi nyɛla waɣiri yili, n-lahi nyɛla nɔŋsi yili, n-lahi nyɛla konyuri yili, n-lahi nyɛla kum yili, n-lahi nyɛla vidihibo yili, n-lahi nyɛla buɣum yili, n-lahi nyɛla tuuntumsa zahimbu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu yili, n-lahi nyɛla zaɣibiɛɣu balli kam yili, naɣila Naawuni ni zo so nambɔɣu, ŋun gari ban zɔri nambɔɣu nambɔzobo. Dinzuɣu, yaa nyini Adam bia! Galimi mani gballi (ni tuunviɛla), ka di wurindi ma (ni tuunbiɛri). == SUURILI DIN PAHIRI ANU == Yaa nyini Adam bia! N-bi nam ya la pir'gapaa, N-bi chan ya la kpɛrigu zuɣu, N-mi bi nam ya mi ni N-zooi pahi N-pɔrilim puuni. N-mi bi bɔri ni yi yihi Ma ninsab'ga ni domin koŋkotali zuɣu, bee ka m-bo sɔŋsim yi sani zaŋ chaŋ yɛli shɛli din yɛn nyɛŋ Ma zuɣu. N-mi bi nam ya mi ni yi ʒi anfaani shɛli na ti ti Ma, bee ka yi taɣi Ma ka che chuuta shɛli. N-nam shiri nyɛla din tib'gi. Chɛli gba! N-nam ya mi ni yi jɛm Ma sahawaɣila. Ka lahi paɣi Ma pam, ka simsi N-nam asiba ni zaawuni. Yaha! Di yi di niŋ ka yi tuulinim-' mini bahigunim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni yi ninsalinim' mini alizinnima, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi di niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ jɛm Ma (Mani Naawuni), lala ku tooi pahi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Di mi yi niŋ ka yi tuulinim' mini yi bahigunima, ni yi ban be biɛhigu ni, ni yi zaɣibihi mini yi niŋkura, ni yi bil'chinnim' mini yi sulinsi, ni yi dabba mini yi paɣaba, ni ban pan ya binyɛra puuni, di yi niŋ ka bɛ zaasa laɣim ni bɛ kpe N (Mani Naawuni) taali puuni, lala ku tooi booi shɛli N-nam puuni din ŋmani zabiɛlli. Binshɛɣu din kpaŋsiri yɛltɔɣa nyɛla Naawuni ni yɛli (Al- Kur'aani puuni): "Ninvuɣu so ŋun kpaŋ o maŋa, o maŋ zuɣu ka o niŋ, achiika! Naawuni nyɛla bundana ka chɛ binnamda. Yaa nyini Adam bia! A ni kuli diri samli shɛm, lala ka a yɛn yo. A mi ni kuli tumdi shɛm, lala ka bɛ yɛn yo a, a mi ni biri shɛli, din ka yɛn che. == SUURILI DIN PAHIRI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI ANII == == SUURILI DIN PAHIRI AWɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA == == SUURILI DIN PAHIRI PIN'YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PIA NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI YINI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ATA == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANAHI == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI ANU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI AYOBU == == SUURILI DIN PAHIRI PISHI NI APɔI == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA AYI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA YINI KA == == SUURILI DIN PAHIRI PIHITA == == KUNDU VIHIRA == 0et0vz49svphvjtm0hljnyf9o7ts2be 0 12295 43178 2022-08-18T13:29:11Z Chenty Abdul-Rauf 1629 Created page with "== O ni nye so ==" wikitext text/x-wiki == O ni nye so == 2u57piqidngau7e1avyuqspjrsi2r86 0 12296 43186 2022-08-18T14:26:18Z Jahinfo 544 N nam la lahabali wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa. 7a7qe196c90fo26n20ahx6phzpa4mts 43188 43186 2022-08-18T14:28:33Z Jahinfo 544 M pahi la lahabali wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022). rydpz23nsm9xlo1n3ppbu29kzeqpno7 43189 43188 2022-08-18T14:31:32Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni. pp3mlwxw1ym0or6o6vx1toja6f61so0 43190 43189 2022-08-18T14:35:03Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi. oxl5xs9lbkfqkpa455hm2ul42laf0s2 43192 43190 2022-08-18T14:37:39Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. 2ogbvhxcvjkl4jj8o53wh47u0dz0aj5 43194 43192 2022-08-18T14:39:52Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli. aou353fsm2zt5i7cqox9v7a7hxqrq1l 43195 43194 2022-08-18T14:42:27Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. plpcn58u9d8on6d41ztkio2vqrffrei 43196 43195 2022-08-18T14:44:05Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. dwkskapoty7e8r674bbg58530zazhti 43197 43196 2022-08-18T14:46:03Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim n zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ kabi bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. ...... 89p0y497f60ac7mvtz1q6gmbr56wxar 43199 43197 2022-08-18T14:48:33Z Jahinfo 544 M pahila lahabali wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim n zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ kabi bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. Din doya ŋɔ zaa nyaanŋa Mr.Sadik Shahadu mini Mr.Sibdow ŋun nyɛ Dagbanli karimba n zaŋti Tamale College of Education Karim zɔŋ ti tali la daa zani di shɛhira ka saɣi TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB ŋɔ nambu. rqfrltfrrgohr89azfmy9nrdaarua19 43200 43199 2022-08-18T14:50:19Z Jahinfo 544 N naa la lahabali shɛli n ni pili wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim n zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ kabi bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. Din doya ŋɔ zaa nyaanŋa Mr.Sadik Shahadu mini Mr.Sibdow ŋun nyɛ Dagbanli karimba n zaŋti Tamale College of Education Karim zɔŋ ti tali la daa zani di shɛhira ka saɣi TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB ŋɔ nambu. Mr. Sibdow n daa lahi nyɛ ŋun zaŋ saɣisigu n ti Karimbihi ŋɔ mini ʒii maa kpamba poi, ka bɛ daa naan yi suhi aduwa ka ʒia maa yiɣisi. 6fz292haqqe577hhp82zfio2ddqszam 43203 43200 2022-08-18T15:19:40Z Jahinfo 544 Added link wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI [[WIKIPEDIA]] HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli wikimedians) ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim n zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ kabi bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. Din doya ŋɔ zaa nyaanŋa Mr.Sadik Shahadu mini Mr.Sibdow ŋun nyɛ Dagbanli karimba n zaŋti Tamale College of Education Karim zɔŋ ti tali la daa zani di shɛhira ka saɣi TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB ŋɔ nambu. Mr. Sibdow n daa lahi nyɛ ŋun zaŋ saɣisigu n ti Karimbihi ŋɔ mini ʒii maa kpamba poi, ka bɛ daa naan yi suhi aduwa ka ʒia maa yiɣisi. 98p1ebmkzioeld8wqbhjl7tqyls3sra 43204 43203 2022-08-18T15:21:04Z Jahinfo 544 Created link wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI [[WIKIPEDIA]] HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli [[Added link|wikimedians)]] ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim Tamale College Of Educaton shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim n zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ kabi bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. Din doya ŋɔ zaa nyaanŋa Mr.Sadik Shahadu mini Mr.Sibdow ŋun nyɛ Dagbanli karimba n zaŋti Tamale College of Education Karim zɔŋ ti tali la daa zani di shɛhira ka saɣi TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB ŋɔ nambu. Mr. Sibdow n daa lahi nyɛ ŋun zaŋ saɣisigu n ti Karimbihi ŋɔ mini ʒii maa kpamba poi, ka bɛ daa naan yi suhi aduwa ka ʒia maa yiɣisi. bd65z44ucnrt1in37umf3f7lxdojskq 43205 43204 2022-08-18T15:22:02Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI [[WIKIPEDIA]] HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli [[Added link|wikimedians)]] ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim [[Tamale College Of Educaton]] shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim n zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ kabi bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. Din doya ŋɔ zaa nyaanŋa Mr.Sadik Shahadu mini Mr.Sibdow ŋun nyɛ Dagbanli karimba n zaŋti Tamale College of Education Karim zɔŋ ti tali la daa zani di shɛhira ka saɣi TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB ŋɔ nambu. Mr. Sibdow n daa lahi nyɛ ŋun zaŋ saɣisigu n ti Karimbihi ŋɔ mini ʒii maa kpamba poi, ka bɛ daa naan yi suhi aduwa ka ʒia maa yiɣisi. 6xpf6su45p1499uhdmcka38v3hsm3rb 43206 43205 2022-08-18T15:23:45Z Jahinfo 544 N yilhi la bachi wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI [[WIKIPEDIA]] HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli [[Added link|wikimedians]] ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim [[Tamale College Of Educaton]] shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni 2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni.Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii zaŋ hali ni kurigi pia polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa n ti naa zaawuni kurigaa ayi.Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim n zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ kabi bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. Din doya ŋɔ zaa nyaanŋa Mr.Sadik Shahadu mini Mr.Sibdow ŋun nyɛ Dagbanli karimba n zaŋti Tamale College of Education Karim zɔŋ ti tali la daa zani di shɛhira ka saɣi TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB ŋɔ nambu. Mr. Sibdow n daa lahi nyɛ ŋun zaŋ saɣisigu n ti Karimbihi ŋɔ mini ʒii maa kpamba poi, ka bɛ daa naan yi suhi aduwa ka ʒia maa yiɣisi. qygg62vc51q81fkmxqw2rahisscjoe8 43213 43206 2022-08-18T16:13:47Z Jahinfo 544 M pahila bachi nima wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI [[WIKIPEDIA]] HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli [[Added link|wikimedians]] ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim [[Tamale College Of Educaton]] shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub ŋɔ nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni,2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi (9am) n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni (12pm).Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii (8am) zaŋ hali ni kurigi pia (10am) polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa (12pm) n ti naai zaawuni kurigaa ayi (2pm).Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim n zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ kabi bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. Din doya ŋɔ zaa nyaanŋa Mr.Sadik Shahadu mini Mr.Sibdow ŋun nyɛ Dagbanli karimba n zaŋti Tamale College of Education Karim zɔŋ ti tali la daa zani di shɛhira ka saɣi TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB ŋɔ nambu. Mr. Sibdow n daa lahi nyɛ ŋun zaŋ saɣisigu n ti Karimbihi ŋɔ mini ʒii maa kpamba poi, ka bɛ daa naan yi suhi aduwa ka ʒia maa yiɣisi. 9hqcx56bymu4xhv7ks5l9w77uq77pl8 43214 43213 2022-08-18T16:30:13Z Jahinfo 544 N yihi la bachi shɛŋa ka kpehi shɛŋa wikitext text/x-wiki "TACE DAGBANI [[WIKIPEDIA]] HUB" nyɛla dagbaŋ bilichini nima (ti ni boli shaba Dagbanli [[Added link|wikimedians]] ban puu biɛri dagbaŋ zuɣu ka bɛ niya ni bɛ kohi Dagbanli nti duniya zaa ni daa yina ti gahim [[Tamale College Of Educaton]] shikuru karim bihi ban gba mali korisi ni bɛ zaŋ Dagbanli n wuhi duniya zaa.Lala tabo Wikimedia hub ŋɔ nyɛla kpamba ni daa yina n ti kpa ka saɣiti shɛli silimiin gɔli August biɛɣu pia ni anahi yuuni,2022 (14th,August,2022).Dabisili ŋɔ daa lu la alahari. Dagbanli wikimedians kpamba ni daa piigi lala dabisili ŋɔ, bɛ daa gbaa mi ni ʒia maa yɛn pili la asiba kurigaa awɔi (9am) n ti naai wuntaŋni agbaa zuɣuni (12pm).Tɔ amaa pirim la sali ni su buɣisibu ka Naawuni mi niŋdi la zuɣu, sa kurigu daa nyɛla ŋun luna asiba kurigaa anii (8am) zaŋ hali ni kurigi pia (10am) polo. Saa ŋɔ zuɣu daa che ka ʒia maa pili la wuntaŋni agbaa (12pm) n ti naai zaawuni kurigaa ayi (2pm).Ʒia maa yɛlli kam daa pili mi ni aduwa suhubu. Din nyaaŋa Dagbanli wikimedians kpamba yino (DnShitobu) daa yɛli salo Dagbanli Wikimedia ni pili sham hali ti paai shɛli.Di daa bɛ zani ni, ka Mr. Yussif A. Rasheed gba daa Dagbanli Wikimedia nima ni mali niya shɛŋa. O ni daa naagi,Mrs. Ruki Wumpini mini Mr. Dnshitobu daa zaŋla salo maa wuhi Wikipedia ni mali yaɣ'shɛŋa. Karimbihi ŋɔ ni daa baŋ Wikipedia ni mali yaɣ'shaŋa n naai, mba Achiri mini Mr. Darajaati daa le karimbihi ŋɔ baŋsim zaŋ chaŋ bɛ ni yɛn doli so shɛŋa n nam bɛ gba dahalali accounti nima din yɛn tabi soŋ ka bɛ gba sabi viɛnyɛla pohim (Wikimedia ) maa zuɣu ka dagbaŋ ti tooni. Din doya ŋɔ zaa nyaanŋa Mr.Sadik Shahadu mini Mr.Sibdow ŋun nyɛ Dagbanli karimba n zaŋti Tamale College of Education Karim zɔŋ ti tali la daa zani di shɛhira ka saɣi TACE DAGBANI WIKIPEDIA HUB ŋɔ nambu. Mr. Sibdow n daa lahi nyɛ ŋun zaŋ saɣisigu n ti Karimbihi ŋɔ mini ʒii maa kpamba poi, ka bɛ daa naan yi suhi aduwa ka ʒia maa yiɣisi. jioi8h18aodypllhp6qh6dy1oj35jei 0 12297 43207 2022-08-18T15:23:57Z M.N. Dasaa 91 yirigintoli lahibali wikitext text/x-wiki Yirigintoli nyela bin neiŋ ka o ta-amalisi chaŋ ti ŋmani baŋli 7ve73ykn1nboyaw5hnu5ce6kvl4f48z 43211 43207 2022-08-18T16:02:24Z Jahinfo 544 M pahi la bachi shɛŋa wikitext text/x-wiki Yirigintoli nyɛla bin niɛŋ ka o taɣ'malisi chaŋ ti ŋmani baŋli. Amaa yirigintoli pori gari baŋli. cdze9k75540ixnk5ur6oy0v5gl1uvwd 0 12298 43217 2022-08-18T16:46:52Z Jahinfo 544 N nam la lahabali wikitext text/x-wiki Cheshegu nyɛla tiŋ n be Ghana,Kumbungu district. epsnzxx6313imd8xwpvnp4b3oh7krf9 43225 43217 2022-08-18T17:30:53Z Jahinfo 544 Added info wikitext text/x-wiki Cheshegu nyɛla tiŋ n be Ghana,Kumbungu district. Cheshegu bela Kumbun' naa sulinsi ni. tfdeuv3c61pmhmovxhlq5p2bu70dvfg 0 12299 43221 2022-08-18T17:22:45Z Jahinfo 544 N nam la lahabali wikitext text/x-wiki Voggu Gundaa nyɛla tiŋ be Ghana tiŋgbanni, northern region yaɣili. Voggu Gundaa be la Vo'naa tingbani ni. Voggu Gundaa mini Voggu Tiring bi waɣa ni taba. l9tq2g8dan490hf7zu6n9jch4a3xvm0 43222 43221 2022-08-18T17:24:35Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki Voggu Gundaa nyɛla tiŋ be [[Ghana]] tiŋgbanni, northern region yaɣili. Voggu Gundaa be la Vo'naa tingbani ni. Voggu Gundaa mini Voggu Tiring bi waɣa ni taba. eau7o9pp12iainhnobro52deknzek9x 43223 43222 2022-08-18T17:26:32Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki Voggu Gundaa nyɛla tiŋ be [[Ghana]] tiŋgbanni, [[northern region]] yaɣili. Voggu Gundaa be la Vo'naa tingbani ni. Voggu Gundaa mini Voggu Tiring bi waɣa ni taba. kqzhpvvp79rtrtiyim2w27zapatguml 0 12300 43341 2022-08-19T06:02:41Z Jahinfo 544 N nam la lahabali wikitext text/x-wiki Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali. 78cu0oduz8r6mxgfclquebe9zlwricr 43342 43341 2022-08-19T06:03:58Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.Dagbamba tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi kamonnaa. h704ij5uglx67ny7v1l6qbhc34h1yia 43343 43342 2022-08-19T06:04:33Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.Dagbamba tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi kamonnaa.Noŋa yi paai niri dim, saha bihi zuɣuni,woligu pun yɛn tiɛla luɣ'shɛli o ni dim maa. Yom,ka biɛrim maa guui chaŋ ka tiŋa. 3zxa8nad9p7gkband0czgpeqs2u4c7u 43344 43343 2022-08-19T06:06:32Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.[[Dagbamba]] tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi kamonnaa.Noŋa yi paai niri dim, saha bihi zuɣuni,woligu pun yɛn tiɛla luɣ'shɛli o ni dim maa. Yom,ka biɛrim maa guui chaŋ ka tiŋa. fu4d69tm0sfy9ws3q2zcp7y321p8ofa 43345 43344 2022-08-19T06:08:49Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.[[Dagbamba]] tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi kamonnaa.Noŋa yi paai niri dim, saha bihi zuɣuni,woligu pun yɛn tiɛla luɣ'shɛli o ni dim maa. Yom,ka biɛrim maa guui chaŋ ka tiŋa. Nɔŋsi tooi zooi ka bɛ be la kuɣa loŋni. 9xn5ptucdjbxtsl5ds4xcws0o21oo33 43358 43345 2022-08-19T10:01:55Z Jahinfo 544 M Pahi la lahabali wikitext text/x-wiki Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.[[Dagbamba]] tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi kamonnaa.Noŋa yi paai niri dim, saha bihi zuɣuni,woligu pun yɛn tiɛla luɣ'shɛli o ni dim maa. Yom,ka biɛrim maa guui chaŋ ka tiŋa. Nɔŋsi tooi zooi ka bɛ be la kuɣa loŋni. Noŋsi lahi zooi ka bɛ gori pam wɔligu saha bal'le yuŋ yi sabigi. 7clh8xfcqqqvvvryvtggpdbrhmtfs5k 43359 43358 2022-08-19T10:04:54Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.[[Dagbamba]] tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi [[kamonnaa]].Noŋa yi paai niri dim, saha bihi zuɣuni,woligu pun yɛn tiɛla luɣ'shɛli o ni dim maa. Yom,ka biɛrim maa guui chaŋ ka tiŋa. Nɔŋsi tooi zooi ka bɛ be la kuɣa loŋni. Noŋsi lahi zooi ka bɛ gori pam wɔligu saha bal'le yuŋ yi sabigi. g536ahp0tgy3l13xuz45xp4j1e5558g 43360 43359 2022-08-19T10:06:17Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.[[Dagbamba]] tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi [[kamonnaa]].Noŋa yi paai niri dim, saha bihi zuɣuni,woligu pun yɛn tiɛla luɣ'shɛli o ni dim maa. Yom,ka biɛrim maa guui chaŋ ka tiŋa. [[Nɔŋsi]] tooi zooi ka bɛ be la kuɣa loŋni. Noŋsi lahi zooi ka bɛ gori pam wɔligu saha bal'le yuŋ yi sabigi. 9kr6i9lgv8dtskpo6lumdekx6y1pgxf 43361 43360 2022-08-19T10:28:41Z Achiri Bitamsimli 23 Bolded a text wikitext text/x-wiki '''Nɔŋa''' nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n goŋdili tamdi o naanŋa. Noŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ goɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.[[Dagbamba]] tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi [[kamonnaa]].Noŋa yi paai niri dim, saha bihi zuɣuni,woligu pun yɛn tiɛla luɣ'shɛli o ni dim maa. Yom,ka biɛrim maa guui chaŋ ka tiŋa. [[Nɔŋsi]] tooi zooi ka bɛ be la kuɣa loŋni. Noŋsi lahi zooi ka bɛ gori pam wɔligu saha bal'le yuŋ yi sabigi. mapndthw3uwpge17bfxw56rhjew37i6 43362 43361 2022-08-19T10:33:22Z Achiri Bitamsimli 23 Correction of spellings errors wikitext text/x-wiki '''Nɔŋa''' nyɛla binniɛŋ ŋun mali naba anii. Ka mali zuli n-gɔŋdili tamdi o nyaaŋa. Nɔŋa nyɛla binniɛŋ ŋun dimda amaa o bi dimdi ka binniɛma ban pahi. Dama nɔŋa ŋun dimdi la o zuli ni. O zuli ŋɔ gɔɣi tamla o nyaangi ŋɔ ka mali la pimpim di noli ni. Ka niri yi niŋ fawaɣili ka di yi paagi a n kuhi a, tɔ di ŋuna a mi bim ku mali tooi piɛbi dindali.[[Dagbamba]] tooi salindi nɔŋa la ni "o kirɛkirɛ namili nyaŋ". Ni bini din pori ka gbirisi mila kpuɣibu. Shɛb' tooi lahi booni o ni kuɣibihi [[kamonnaa]].Noŋa yi paai niri dim, saha bihi zuɣuni,woligu pun yɛn tiɛla luɣ'shɛli o ni dim maa. Yom,ka biɛrim maa guui chaŋ ka tiŋa. [[Nɔŋsi]] tooi zooi ka bɛ be la kuɣa loŋni. Noŋsi lahi zooi ka bɛ gori pam wɔligu saha bal'le yuŋ yi sabigi. nguvjhmo3otfou3e2h6l4eiy68u3yi5