Wikipedia emlwiki https://eml.wikipedia.org/wiki/PP MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Media Speciale Discussione Utente Discussioni utente Wikipedia Discussioni Wikipedia File Discussioni file MediaWiki Discussioni MediaWiki Template Discussioni template Aiuto Discussioni aiuto Categoria Discussioni categoria TimedText TimedText talk Mòdul Discusiòun dal Mòdul Accessorio Discussioni accessorio Definizione accessorio Discussioni definizione accessorio 0 7183 152436 134198 2022-08-01T14:24:18Z FMSky 20983 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Miranduléś |bticona1=[[File:Mirandola-stemma.gif|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Miranduléś}} {{CITAZIONE2|Fatti mandare dalla mamma a prendere il latte, devo dirti qualche cosa che riguarda noi due. T’ho vista uscire dalla scuola insieme ad un altro con la mano nella mano passeggiava con te. Tu digli a quel coso che sono geloso che se lo rivedo gli spaccherò il muso...|Fà-'t mandàr da tò màdar a tōr dal lat, a gh'ò da dir-at di quèi ch'i riguàrdan nuàtar dū. A t ò vist vgnir fóra da la scóla insém a 'n àtar, maṅ in dla maṅ, 'l andàva a paséǵ tèg. Tè dì-gh-al a cal còś là ch'a sòṅ gelóś e ch'a s al véd incóra a gh śbragarò 'l grugn...|'''Fatti mandare dalla mamma a prendere il latte''', ''1963''|DIALETTO={{Mud}}|LINGUA={{It}}}} '''Gianni Morandi''' 'l è un cantànt, atōr e cundutōr televiśìṿ itagliàṅ. Al sò nóm in cumùn 'l è '''Gian Luigi Morandi'''. Na quàlc vòlta 'l è stâ anc un cumpuśidōr par di àt'r artìsta. == Biugrafìa == [[File:Gianni Morandi @ Wind Music Awards 2016 11 (cropped) (cropped).jpg|260px|thumb|right|Gianni Morandi]] === Gl'inìsi === ''Gianni Morandi'' al nas a [[Dscargalèsen]] in [[pruvèinza ed Bulåggna]] 'l 11 ad Dicémbar dal [[1944]] in un paiśèṅ d'l apenèṅ tósc-emigliàṅ da na famìja ad puvrét. Dop avér fat i òs in di baléri ad pruvìncia, Fèsti dl'Unità, cuncōrs par vóś nóvi e sagri ad paéś, al 15 'd Avrìl dal 1962 al vins al [[Fèstival ad Belèria]] e la [[RCA Itagliana]] la 'l mét sóta cuntràt. La sò prima cansòṅ l'è '''Andavo a cento all'ora''' (''Mè a 'ndava a sènt a l'óra'', 1962) ch'la s fa scultàr in di [[juke box]] insém a '''Go-kart twist''', al secónd sìngul. === Al sucès === Al sucès cumerciàl al riva dabòṅ par lò cun al tèrs 45 gir '''Fatti mandare dalla mamma a prendere il latte''' (''Fà-'t mandàr da tò màdar a tōr dal lat'', 1963): ''Gianni Morandi'' al dvénta un fenòmen ad custùm, óltar ch'un cantànt dimóndi cgnusû, destinâ a dvintàr al sìmbul dna generasiòṅ intéra ad ragasōi insém a la turinéśa [[Rita Pavone]]. Cun '''In ginocchio da te''' (''In śnòć da tè'', 1964) al vins al [[Cantagìr]] e al vénd da piò 'd un migliòṅ ad còpi. Ma a n finìs minga lè. Gianni al fà vgnir fóra, òṅ da drē a c'l àtar, dimóndi sìngui cuma '''Non son degno di te''' (''A n sòṅ minga dégn ad tè''), '''Se non avessi più te''' (''S'a n t gh'is piò''), '''Si fa sera''' (''A s fà sira'') e '''La fisarmonica''' (''Al mandśét''). Soquànti ad cal canti chè i s fànan cgnósar par via ad pelìculi dal cìnema (''008: Operazione ritmo'' ad [[Tullio Piacentini]], par dir-'n una) o i daṅ al tìtul a di film sénsa [[scódśa]]: i ''[[musicarelli]]'', pelìculi fati e muntàdi in présia par dasfrutàr-'n al sucès. Méntar 'l éra drē a giràr òṅ ad quìst chè (''In ginocchio da te'') ''Gianni'' al cgnós sò mujèr [[Laura Efrikian]]: 'l è al 1966 e ''Morandi'' al s spóśa, al vins a ''[[Canzonissima]]'' e a 'l [[Cantagìr]] cun '''Notte di ferragosto''' (''Nòt ad feragóst''). 'L è 'l aṅ dla śvòlta: ''Morandi'' al scólta al braṅ ad ''Migliacci'' '''C'era un ragazzo che come me amava i Beatles e i Rolling Stones''' (''A gh'éra un ragasōl che cuma mè a gh piaśiva i [[Beatles]] e i [[Rolling Stones]]'') e al decìd ad cantàr-al. "C'era un ragazzo che come me amava i Beatles e i Rolling Stones" però 'l à patî i cólp dal manarèṅ dla cinsùra televiśìva p'r i vèrs "mi han detto va nel Vietnam e spara ai Vietcong" (i m aṅ dit và in dal Vietnam e spara a i Vietcong) e par tuta l'atmusféra cóntar gl'Americàṅ ch'a s in lśiva dèntar. A gh'è stada anc n'interugasiòṅ in Parlamènt ch'la dgiva "Cuma a s parmét-al 'n autōr ad mùśica lśéra ad criticàr la pulìtica èstra 'd un paèś amìg cuma i Stat Unî!?". Anc la [[Rai]] e i sò funsiunàri i ìvan fat la sò figùra da fés dgénd ad cambiàr al paròli incriminàdi (Vietnam e Vietcong) cun Corfù e Cefalù. Ma a ''Migliacci'' a n gh'éra gnanc indivìś, piutòst al sò cunsìli a ''Morandi'' 'l éra qvél ad druàr "gli han detto va' nel tatatà e spara ai tatatà" pròpria par réndar ciàra la cinsùra patìda. In dal 1967 a nas sò fióla ''Serena'' ma la mōr subìt dòp. In cal méntar ''Morandi'' 'l è custrét a partìr p'r al servìsi militàr e 'l canta sōl soquànti sighli televiśìvi: '''Un mondo d'amore''' (''Un mónd 'd amōr'') par ''Giovani'', '''Mezzanotte fra poco''' (''Meśanòt fra pôc'') par ''Partitissima'' e '''Una domenica così''' (''Na dménga acsè'') par ''Settevoci''. Dòp al fiàsc clamuróś ad '''Per amore, per magia''' un film muśicàl ch'a fa vgnir in mènt la fòla 'd Aladèṅ, ''Morandi'' al tórna a cantàr a [[Canzonissima]] e al la vins cun '''Scende la pioggia''' (''La piòva la vèṅ śò''), sucès ardupiâ 'l an dòp cun '''Ma chi se ne importa''' (''A n gh'in fréga gnint a ninsòṅ''). In cal perìud chè Gianni Morandi al mét in pē insém a ''Migliacci'' gl'edisiòṅ muśicàli Mimo e in dal 1970 al canta '''Occhi di ragazza''' (''Oć ad ragàsa'') a 'l [[Eurofestival]] 'd [[Amsterdam]]. === La criśi === In di an Stanta al gh'à un brut perìud ad criśi. Morandi al và a fónd par via dal clima ideulògic dla cuntestasiòṅ ad chi an lè e 'l è inculpâ 'd èsar un cantànt tròp alśēr, tradisiunàlista e cumerciàl. I fiōi di fiōr i n in pōlan piò 'd andàr a tōr al lat. In d'l Utóbar dal 1970 al vèṅ fisćiâ da bòna part dal pùblic dal palasport ad [[Turén|Turèṅ]], specialmènt durànt la canta '''Al bar si muore''' (''A 'l bar a s mōr''). La criśi prufesiunàla la dvénta na criśi ad vénditi, e a n sarvìs a gnint andàr a [[Sanremo]] in dal 1972 cun '''Vado a lavorare''' (''A vag a lauràr''), cansòṅ ch'la s piasa quàrta ma ch'la n val na cica: la criśi la dvénta anc persunàla quànd, in dal stés perìud, al matrimòni cun la ''Efrikian'' (ch'la gh'à dâ dū fiōi, la ''Marianna'' e Marco) al finìs mâl. In dal 1975 'l incìd '''Il mondo di frutta candita''' (''Al mónd ad fruta candìda''), scrit dal tut da [[Ivano Fossati]], ma 'l disc al n vénd briśa. In dal 1977 al s iscrìv a 'l cunservatòri ad Santa Cecilia a [[Róma]] p'r imparar a sunàr al cuntrabàs ma al n s diplòma minga. In cal perìud chè al fa vgnir fóra dū canti p'r i putèṅ: '''Sei forte papà''' (''At sē fòrt papà'') e '''La befana trullallà''' ma sōl al prim al vénd quèl, c'l àtar 'l è 'n àtar flop. === La ripréśa === Al tórna a 'l sucès in di prim an Utànta cun i braṅ '''Canzoni stonate''' (''Cansòṅ stunàdi'') e '''Uno su mille''' (''Oṅ su mila'') e in dal 1987 al vins a 'l [[Festival ad Sanremo]] insém a [[Umberto Tozzi]] e [[Enrico Ruggeri]] cun '''Si può dare di più''' (''A s pōl dar da piò''). 'L an dòp al fà 'n disc insém a [[Lucio Dalla]], al famóś '''Dalla/Morandi''', cun la canta '''Chiedi chi erano i Beatles''' (''Dmanda ch'i ér'n i [[Beatles]]'') misa dèntar. In pòchi paròli, un sucès a drē c'l àtar, fiṅ a rivàr a 'l 1992 quànd al canta '''Banane e lampone''' (''Banàni e lampòṅ''). {{CITAZIONE2|Guardo la televisione, c'è del pollo dentro il frigo, mangio e provo a immaginare le tue mosse e le parole... E che sono un po' geloso [scemo], ma ti amo per davvero [vero], si, va be' l'autonomia, [...mia], ma ricorda che sei mia! Banane, lampone, chi c'era con te? [Chi c'era stasera?] Io sono il tuo amore sei solo per me!...|A guàrd la televiśiòṅ, a gh'è dal pui in dal frigo, a magn e a próv a pinsàr a 'l tò mòsi e a 'l paròli... 'L è ch'a sòṅ un pôc gelóś [sém], ma a t vój bèṅ dabòṅ [véra], sè, va là l'autunumìa, [...mìa], ma 'rcòrd-at ch'at sē mia! Banàni, lampòṅ, chi gh'éra tèg? [Chi gh'éra stasìra?] Mè a sòṅ al tò amōr at sē sōl na ròba mia!...|'''Banane e lampone''', ''1992''|DIALETTO={{Mud}}|LINGUA={{It}}}} ''Gianni Morandi'' al partìs cun i "cuncèrt d'l autobus", di spétàcui da l viṿ, ch'i gh'aṅ un sucès clamuróś: 270 rèplichi in di teàtar itagliàṅ, cun dal tapi impurtànti in Europa, in di [[Stat Unî]] e in dal [[Cànada]] (Palace Theatre ad [[New York]] e Maple Leaf Garden ad [[Turònt]]). In dal 1995 al va incóra a [[Sanremo]], cla vòlta chè insém a [[Barbara Cola]], e al canta '''In amore''' rivànd secónd. In d'l Utóbar dal 1996 a vèṅ fóra al disc '''Morandi''' e Gianni al tórna ad fòrsa in di prim déś pòst dla clasìfica par via di braṅ cuma '''Fino alla fine del mondo''' (''fiṅ a la fiṅ dal mónd'') e '''La Regina dell'ultimo tango''' (''La Regìna d'l ùltim tang'', cantàda a 'l [[Festivalbar]]). === Al sucès televiśìṿ === Al tórna anc a recitàr in televiśiòṅ insém a la [[Mara Venier]] in '''La voce del cuore''' (''La vóś dal cōr'') e [[Canale 5]] al pòrta a cà 10 migliòṅ ad spetadōr a bòta. La [[Rai]], da 'l cant suo, la traśmét un sò cuncèrt ("Morandi 1996" tour) in dirèta da 'l Teàtar dal Vitòri a [[Róma]] e la fa al 30% 'd ascōlt e 8 migliòṅ ad spetadōr. Tut quél che Gianni al tóca al dvènta 'd òr: in dal 1999 Morandi 'l è al prutagunìsta dal spetàcul dal Sàbat sira '''C'era un ragazzo''' e anca chè gl'ascōlt i èṅ da la sò part: nóṿ migliòṅ. Dopa n'atra parénteśi a 'l [[Fèstival ad Sanremo]] in dal 2000 cun al braṅ '''Innamorato''' (''Inamurâ''), scrit par lò da [[Eros Ramazzotti]], ch'al finìs tèrs, Morandi in dal 2002 al tórna a preśentàr al spetàcul dal Sàbat sira ad [[Rai 1]] (ligâ a la luterìa Itàglia), '''Uno di noi''' insém a la [[Lorella Cuccarini]] e a la [[Paola Cortellesi]] ma 'sta vòlta al lavōr 'l è più dûr: da cl'atra banda a gh'è la [[Maria De Filippi]] cun [[C'è posta per te]] e Gianni al gh'à da cuntintàr-as ad 5-6 migliòṅ ad spetadōr. Par prutestàr cóntar la batàja d'l [[auditel]], Morandi al fa na cundusiòṅ in [[mudàndi]]. In di an sucesìṿ, al preśénta di àtar prugràm: '''Stasera Gianni Morandi''' par [[Canale 5]] in dal 2004, '''Non facciamoci prendere dal panico''' par [[Rai 1]] in dal 2006 e '''Grazie a tutti''', sémpar in sla [[Rai 1]], insém a l'[[Alessandra Amoroso]]. In dal 2011 i al sarnìsan par preśentàr al [[Fèstival ad Sanremo]] insém a la [[Belen Rodriguez]] e a l'[[Elisabetta Canalis]]. == Discugrafìa == === Àlbum e Racòlti === * ''Gianni Morandi'' (1963) * ''Ritratto di Gianni'' (1964) * ''Gianni 3'' (1966) * ''Per amore, per magia'' (1967) * ''Gianni 4'' (1967) * ''Gianni 5'' (1968) * ''Gianni 6'' (1969) * ''Gianni 7 (1970) * ''Un mondo di donne'' (1971) * ''Il mondo cambierà'' (1972) * ''Jacopone'' (1973) * ''Il mondo di frutta candita'' (1975) * ''Per poter vivere'' (1976) * ''Old Parade'' (1977) * ''Gianni Morandi 2'' (1978) * ''Abbracciamoci'' (1979) * ''Cantare'' (1980) * ''Morandi'' (1982) * ''La mia nemica amatissima'' (1983) * ''I grandi successi - Grazie perché'' (1984) * ''Immagine italiana'' (1984) * ''Uno su mille'' (1985) * ''Morandi in teatro'' (1986) * ''Le italiane sono belle'' (1987) * ''Amici miei'' (1987) * ''Dalla-Morandi'' (1988) * ''Varietà'' (1989) * ''Morandi, Morandi'' (1992) * ''Morandi 2'' (1995) * ''Celeste, azzurro e blu'' (1997) * ''30 volte Morandi'' (1998) cun dū braṅ inèdit * ''Come fa bene l'amore'' (2000) * ''L'amore ci cambia la vita ''(2002) * ''A chi si ama veramente'' (2004) * ''Grazie a tutti'' (2007) * ''Ancora Grazie a tutti'' (2008) * ''Grazie a tutti - il concerto cd e dvd'' (2009) * ''Canzoni da non perdere'' (2009) * ''Rinascimento'' (2011) === Sìngui === * <small>1966</small> - C'era un ragazzo che come me amava i Beatles e i Rolling Stones/Se perdo anche te * <small>1967</small> - Un mondo d'amore/Questa vita cambierà * <small>1967</small> - Dammi la mano per ricominciare/Mille e una notte * <small>1967</small> - Tenerezza/Israel * <small>1967</small> - Mezzanotte fra poco/Una domenica così * <small>1967</small> - Marianna del Grand Hotel/Prendi prendi * <small>1968</small> - Una chimera/Una sola verità * <small>1968</small> - Noi siamo le pantere/Ciao Pavia * <small>1968</small> - Il giocattolo/La mia ragazza sa * <small>1968</small> - Tu che m'hai preso il cuor/Prendi prendi * <small>1968</small> - Scende la pioggia]]/Il cigno bianco * <small>1969</small> - Parlami d'amore/Torna e ritorno * <small>1969</small> - Ma chi se ne importa/Isabelle * <small>1969</small> - Belinda/Non voglio innamorarmi più * <small>1970</small> - Occhi di ragazza/T'amo con tutto il cuore * <small>1970</small> - Al bar si muore/Delirio * <small>1970</small> - Capriccio/Chissà però * <small>1971</small> - Ho visto un film/Com'è grande l'universo * <small>1971</small> - Buonanotte Elisa/A quel concerto di Chopin * <small>1972</small> - Vado a lavorare/Una ragazza di nome Mariarosa * <small>1972</small> - Principessa/Sta arrivando Francesca * <small>1972</small> - Parla più piano/Rosabella * <small>1972</small> - Il mondo cambierà/L'ospite * <small>1973</small> - Vidi che un cavallo/Prendi me * <small>1974</small> - Come ogni sera/Bambolina fatta a pezzi * <small>1975</small> - Il mondo di frutta candita/La caccia al bisonte * <small>1976</small> - E' già mattina/Giorni migliori * <small>1976</small> - Sei forte papà]]/Sei già qui * <small>1978</small> - La Befana trullallà/In cambio che mi dai * <small>1979</small> - Abbracciamoci/Come l'aria * <small>1980</small> - Mariù/Non mi dire no * <small>1981</small> - Canzoni stonate/Immaginando * <small>1981</small> - Marinaio/Solo all'ultimo piano * <small>1982</small> - Fumo negli occhi/Canzoni stonate * <small>1983</small> - La mia nemica amatissima/Tu o non tu * <small>1983</small> - Nel silenzio splende/Mi manchi * <small>1983</small> - Grazie perché/Magari * <small>1985</small> - Uno su mille/1950 * <small>1987</small> - Si può dare di più/La canzone della verità * <small>1988</small> - Dimmi dimmi/Pomeriggio in ufficio * <small>1989</small> - Varietà/Occhi chiusi * <small>1989</small> - Bella signora/Un pugno in faccia * <small>1990</small> - Animale/Ti comunico amore/Animale (mix)/Animale (radio v.)/ Bella signora (live) * <small>1990</small> - Banane e lampone (v. pop)/Banane e lampone (radio v.)/Banane e lampone (Max Matrix dance remix)/Banane e la lampone (Club club remix)/Banane e lampone (v. karaoke)'' * <small>1995</small> - Fino alla fine del mondo/Giovane amante mia * <small>1996</small> - Angelita/Che cos'è/Domani * <small>2000</small> - Non ti dimenticherò (radio v.)/Canzone libera/Volevo farti innamorare/Non ti dimenticherò (album v.) * <small>2002</small> - L'amore ci cambia la vita/L'amore ci cambia la vita (v. strumentale) * <small>2002</small> - Dimmi adesso con chi sei * <small>2002</small> - Uno di noi (radio v.)/Uno di noi (extended v.) * <small>2003</small> - Il mio amico * <small>2004</small> - Solo chi si ama veramente/Questo grande pasticcio * <small>2005</small> - Al primo sguardo * <small>2005</small> - Corre più di noi * <small>2007</small> - Stringimi le mani * <small>2008</small> - Un altro mondo * <small>2009</small> - Grazie a tutti * <small>2009</small> - Tu sei l'unica donna per me == Filmugrafìa == * Totò sexy, regìa ad [[Mario Amendola]] <small>1963</small> * I ragazzi dell'Hully Gully, regìa ad [[Marcello Giannini]] * Questo pazzo, pazzo mondo della canzone, regìa ad [[Bruno Corbucci]] e [[Gianni Grimaldi]] <small>1964</small> * In ginocchio da te, regìa 'd [[Ettore Maria Fizzarotti]] <small>1964</small> * Non son degno di te, regìa 'd [[Ettore Maria Fizzarotti]] <small>1964</small> * Se non avessi più te, regìa 'd [[Ettore Maria Fizzarotti]] <small>1965</small> * Mi vedrai tornare, regìa 'd [[Ettore Maria Fizzarotti]] <small>1965</small> * Altissima pressione, regìa 'd [[Enzo Trapani]] <small>1965</small> * Per amore... per magia, regìa ad [[Duccio Tessari]] <small>1966</small> * Chimera, regìa 'd [[Ettore Maria Fizzarotti]] <small>1968</small> * Faccia da schiaffi, regìa 'd [[Armando Crispino]] <small>1969</small> * Le castagne sono buone, regìa ad [[Pietro Germi]] <small>1970</small> * Il provinciale, regìa ad [[Luciano Salce]] <small>1971</small> * La cosa buffa, regìa 'd [[Aldo Lado]] <small>1972</small> * Società a responsabilità molto limitata, regìa ad [[Paolo Bianchini]] <small>1973</small> * F.F.S.S. cioè che mi hai portato a fare sopra a Posillipo se non mi vuoi più bene?, regìa ad [[Renzo Arbore]] <small>1983</small> * Panni sporchi, regìa ad [[Mario Monicelli]] <small>1999</small> == Culegamènt estéran == * {{it}} [http://www.morandimania.it/ Al sò sit ufisiàł] * {{it}} [http://www.facebook.com/giannimorandiofficial/ La sò paǵna Facebook] * {{it}} [http://www.archivio.raiuno.rai.it/schede/9016/901618.htm La sò biugrafìa scrita da Rai Uno] * {{en}} [http://www.imdb.it/name/nm0603027/ La sò schéda in s'l IMDB] |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:Morandi, Gianni}} [[Categoria:Persunàǵ Emigliàṅ e Rumagnōi]] [[Categoria:Cantànt itagliàn]] [[Categoria:ER MUSICA]] [[Categoria:TELEVISIONE]] [[Categoria:CINEMA]] 1jfefcnxdgt3hl99iq6ghqf2uigxrzl 0 16240 152457 151888 2022-08-02T09:09:03Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Culoor.PNG|thumb|right|290px|Na [[stèla]] cun '''dòdeś''' [[spigol]] di diferèint culōr più inportànt.]] [[File:Nùmer pentagonèl 12.PNG|thumb|right|160px|Al 12 damànd un [[nùmer pentagonèl]].]] [[File:Nùmer endecagonèl sentrê 12.PNG|thumb|right|160px|Al 12 damànd un [[nùmer endecagonèl sentrê]].]] [[File:Dodecagonèl 12.PNG|thumb|right|160px|Al 12 damànd un [[nùmer dodecagonèl]].]] ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''12''', mo invéci 'l '''[[12|an 12]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[12|chè]])''<br><br><br> Al '''12''' ('''dòdeś''', ''dodici'' in [[itagliàṅ]], ''duodecim'' in [[latèin]]) 'l è al [[nómmer|nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs 'l [[11 (nùmer)|11 (undeś)]] e 'l vin prìma dal [[13 (nùmer)|13 (trèdeś)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''XII'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''dodicéśim''' post. ==Proprietê [[matemàtica|matemàtichi]]== * 'L è 'n [[nùmer pèra]].<br><br> * Al '''12''' 'l è 'n [[nùmer cumpòst]], send la [[moltìplica]] dal [[2 (nùmer)|2]] col [[6 (nùmer)|6]]:<br>[[Fatoriśasiòun]]: <math>12 =2\cdot 2\cdot 3=2^2\cdot 3</math> ** al 2^nd edla sequèinsa<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001749/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per [[4 (nùmer)|4]] 'd un [[nùmer prim]] in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref> ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per [[4 (nùmer)|4]] 'd un [[nùmer prim]]: <math>12=4\cdot3</math><br>[[8 (nùmer)|8]], [[12 (nùmer)|12]], [[20 (nùmer)|20]], [[28 (nùmer)|28]], [[44 (nùmer)|44]], [[52 (nùmer)|52]], [[68 (nùmer)|68]], [[76 (nùmer)|76]], [[92 (nùmer)|92]], [[116 (nùmer)|116]], [[124 (nùmer)|124]], [[148 (nùmer)|148]], [[164 (nùmer)|164]], [[172 (nùmer)|172]], [[188 (nùmer)|188]], [[212 (nùmer)|212]], [[236 (nùmer)|236]], [[244 (nùmer)|244]], [[268 (nùmer)|268]], [[284 (nùmer)|284]], [[292 (nùmer)|292]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001749 Sequèinsa OEIS A001749] ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 4 'd un nùmer prim in dal ''web''.</ref><br><br> * Al fà pert edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la [[moltìplica]] 'd 3 [[nùmer prim]], anc cunpàgn tra 'd lōr,<ref>{{en}} [https://oeis.org/A014612/b014612.txt 'N elèinc dimòndi gros] 'd chi nùmer ch'i ìn la [[moltìplica]] 'd 3 [[nùmer prim]], anc cunpàgn tra 'd lōr, in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>séri ciamèda anca di [[nùmer quèśi prim]], indû, in cal chèś chè, a s descòr ed [[nùmer 3-quèśi prim]]:<ref>{{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AlmostPrime.html La spiegasiòun] di [[nùmer quèśi prim]] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A014612 Sequèinsa OEIS A014612] 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.</ref><br>[[8 (nùmer)|8]], [[12 (nùmer)|12]], [[18 (nùmer)|18]], [[20 (nùmer)|20]], [[27 (nùmer)|27]], [[28 (nùmer)|28]], [[30 (nùmer)|30]], [[42 (nùmer)|42]], [[44 (nùmer)|44]], [[45 (nùmer)|45]], [[50 (nùmer)|50]], [[52 (nùmer)|52]], [[63 (nùmer)|63]], [[66 (nùmer)|66]], [[68 (nùmer)|68]], [[70 (nùmer)|70]], [[75 (nùmer)|75]], [[76 (nùmer)|76]], [[78 (nùmer)|78]], [[92 (nùmer)|92]], [[98 (nùmer)|98]], [[99 (nùmer)|99]], [[102 (nùmer)|102]], [[105 (nùmer)|105]], [[110 (nùmer)|110]] ...<br><br> * Al 12 al gh'à 6 [[diviśōr]]: [[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[6 (nùmer)|6]], 12.<br>Send che la [[sòma]] di só [[diviśōr|diviśōr pròpi]] l'è più granda che lò stès:<br>''1+2+3+4+6 = 16 > 12'', dòunca 'l '''12''' ’l è 'n [[nùmer abundànt]], al 1^im edla só sequèinsa:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005101/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer abundànt]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005101 Sequèinsa OEIS A005101] di nùmer abundànt in dla réda.</ref><br>[[12 (nùmer)|12]], [[18 (nùmer)|18]], [[20 (nùmer)|20]], [[24 (nùmer)|24]], [[30 (nùmer)|30]], [[36 (nùmer)|36]], [[40 (nùmer)|40]], [[42 (nùmer)|42]], [[48 (nùmer)|48]], [[54 (nùmer)|54]], [[56 (nùmer)|56]], [[60 (nùmer)|60]], [[66 (nùmer)|66]], [[70 (nùmer)|70]], [[72 (nùmer)|72]], [[78 (nùmer)|78]], [[80 (nùmer)|80]], [[84 (nùmer)|84]], [[88 (nùmer)|88]], [[90 (nùmer)|90]], [[96 (nùmer)|96]], [[100 (nùmer)|100]], [[102 (nùmer)|102]], [[104 (nùmer)|104]] ...<br><br> * 'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di [[nùmer pentagonèl]], gnend dop dal [[5 (nùmer)|5]] e prìma dal [[22 (nùmer)|22]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000326/list 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer pentagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[12 (nùmer)|12]], [[22 (nùmer)|22]], [[35 (nùmer)|35]], [[51 (nùmer)|51]], [[70 (nùmer)|70]], [[92 (nùmer)|92]], [[117 (nùmer)|117]], [[145 (nùmer)|145]], [[176 (nùmer)|176]], [[210 (nùmer)|210]], [[247 (nùmer)|247]], [[287 (nùmer)|287]], [[330 (nùmer)|330]], [[376 (nùmer)|376]], [[425 (nùmer)|425]], [[477 (nùmer)|477]], [[532 (nùmer)|532]], [[590 (nùmer)|590]], [[651 (nùmer)|651]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000326 Sequèinsa OEIS A000326] di nùmer pentagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla séri di [[nùmer endecagonèl sentrê]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[34 (nùmer)|34]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069125/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer endecagonèl sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[12 (nùmer)|12]], [[34 (nùmer)|34]], [[67 (nùmer)|67]], [[111 (nùmer)|111]], [[166 (nùmer)|166]], [[232 (nùmer)|232]], [[309 (nùmer)|309]], [[397 (nùmer)|397]], [[496 (nùmer)|496]], [[606 (nùmer)|606]], [[727 (nùmer)|727]], [[859 (nùmer)|859]], [[1002 (nùmer)|1002]], [[1156 (nùmer)|1156]], [[1321 (nùmer)|1321]], [[1497 (nùmer)|1497]], [[1684 (nùmer)|1684]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069125 Sequèinsa OEIS A069125] di nùmer endecagonèl sentrê in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer dodecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[33 (nùmer)|33]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051624/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer dodecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[12 (nùmer)|12]], [[33 (nùmer)|33]], [[64 (nùmer)|64]], [[105 (nùmer)|105]], [[156 (nùmer)|156]], [[217 (nùmer)|217]], [[288 (nùmer)|288]], [[369 (nùmer)|369]], [[460 (nùmer)|460]], [[561 (nùmer)|561]], [[672 (nùmer)|672]], [[793 (nùmer)|793]], [[924 (nùmer)|924]], [[1065 (nùmer)|1065]], [[1216 (nùmer)|1216]], [[1377 (nùmer)|1377]], [[1548 (nùmer)|1548]], [[1729 (nùmer)|1729]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051624 Sequèinsa OEIS A051624] di nùmer dodecagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer piramidèl endecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[42 (nùmer)|42]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007586/list 'N elèinc dimòndi gros] ed [[nùmer piramidèl endecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[12 (nùmer)|12]], [[42 (nùmer)|42]], [[100 (nùmer)|100]], [[195 (nùmer)|195]], [[336 (nùmer)|336]], [[532 (nùmer)|532]], [[792 (nùmer)|792]], [[1125 (nùmer)|1125]], [[1540 (nùmer)|1540]], 2046, 2652, 3367, 4200, 5160, 6256, 7497, 8892 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007586 Sequèinsa OEIS A007586] di nùmer piramidèl endecagonèl in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 1^im di du [[nùmer sublìm]], che tolt insèm, i sèren la só sequèinsa:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A081357 Sequèinsa OEIS A081357] di [[nùmer sublìm]] in dal ''web''.</ref><br>[[12 (nùmer)|12]], {{Formatnum:6 086 555 670 238 378 989 670 371 734 243 169 622 657 830 773 351 885 970 528 324 860 512 791 691 264}}.<br><br> * 'L è 'l 3^rs edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la [[sòma]] ed 2 [[nùmer prim]] ùn drē cl èter: <math>12 =5+7</math><br>[[5 (nùmer)|5]], [[8 (nùmer)|8]], [[12 (nùmer)|12]], [[18 (nùmer)|18]], [[24 (nùmer)|24]], [[30 (nùmer)|30]], [[36 (nùmer)|36]], [[42 (nùmer)|42]], [[52 (nùmer)|52]], [[60 (nùmer)|60]], [[68 (nùmer)|68]], [[78 (nùmer)|78]], [[84 (nùmer)|84]], [[90 (nùmer)|90]], [[100 (nùmer)|100]], [[112 (nùmer)|112]], [[120 (nùmer)|120]], [[128 (nùmer)|128]], [[138 (nùmer)|138]], [[144 (nùmer)|144]], [[152 (nùmer)|152]], [[162 (nùmer)|162]], [[172 (nùmer)|172]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001043/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer [[sòma]] ed 2 [[nùmer prim]] ùn drē cl èter, in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A001043 Sequèinsa OEIS A001043] di nùmer sòma ed 2 nùmer prim ùn drē cl èter.</ref> ** al 2^nd edla sequèinsa di nùmer [[sòma]] ed 2 [[nùmer prim eśmē]], cum i s pólen considerèr i <math>5</math> e <math>7</math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A054735/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer [[sòma]] ed 2 [[nùmer prim eśmē]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[8 (nùmer)|8]], [[12 (nùmer)|12]], [[24 (nùmer)|24]], [[36 (nùmer)|36]], [[60 (nùmer)|60]], [[84 (nùmer)|84]], [[120 (nùmer)|120]], [[144 (nùmer)|144]], [[204 (nùmer)|204]], [[216 (nùmer)|216]], [[276 (nùmer)|276]], [[300 (nùmer)|300]], [[360 (nùmer)|360]], [[384 (nùmer)|384]], [[396 (nùmer)|396]], [[456 (nùmer)|456]], [[480 (nùmer)|480]], [[540 (nùmer)|540]], [[564 (nùmer)|564]], [[624 (nùmer)|624]], [[696 (nùmer)|696]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A054735 Sequèinsa OEIS A054735] di nùmer sòma ed 2 nùmer prim eśmē.</ref><br><br> * Al fà pert edla [[nùmer idònev|séri di nùmer idònev]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[5 (nùmer)|5]], [[6 (nùmer)|6]], [[7 (nùmer)|7]], [[8 (nùmer)|8]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[12 (nùmer)|12]], [[13 (nùmer)|13]], [[15 (nùmer)|15]], [[16 (nùmer)|16]], [[18 (nùmer)|18]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[24 (nùmer)|24]], [[25 (nùmer)|25]], [[28 (nùmer)|28]], [[30 (nùmer)|30]], [[33 (nùmer)|33]], [[37 (nùmer)|37]], [[40 (nùmer)|40]], [[42 (nùmer)|42]], [[45 (nùmer)|45]], [[48 (nùmer)|48]], [[57 (nùmer)|57]], [[58 (nùmer)|58]],<br>[[60 (nùmer)|60]], [[70 (nùmer)|70]], [[72 (nùmer)|72]], [[78 (nùmer)|78]], [[85 (nùmer)|85]], [[88 (nùmer)|88]], [[93 (nùmer)|93]], [[102 (nùmer)|102]], [[105 (nùmer)|105]], [[112 (nùmer)|112]], [[120 (nùmer)|120]], [[130 (nùmer)|130]], [[133 (nùmer)|133]], [[165 (nùmer)|165]], [[168 (nùmer)|168]], [[177 (nùmer)|177]], [[190 (nùmer)|190]], [[210 (nùmer)|210]], [[232 (nùmer)|232]], [[240 (nùmer)|240]], [[253 (nùmer)|253]],<br>[[273 (nùmer)|273]], [[280 (nùmer)|280]], [[312 (nùmer)|312]], [[330 (nùmer)|330]], [[345 (nùmer)|345]], [[357 (nùmer)|357]], [[385 (nùmer)|385]], [[408 (nùmer)|408]], [[462 (nùmer)|462]], [[520 (nùmer)|520]], [[760 (nùmer)|760]], [[840 (nùmer)|840]], [[1320 (nùmer)|1320]], [[1365 (nùmer)|1365]] e [[1848 (nùmer)|1848]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000926 Sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda.</ref><br><br> [[File:Dodecagon.svg|thumb|left|120px|La figùra dal [[dodecàgon]] regolèr.]] [[File:Dodecaéder ed legn.png|thumb|right|275px|Un [[dodecaéder regolèr]] con tuti el faci a forma ed [[Pentàgon (giometrìa)|pentàgon]] regolèr.]] [[File:120px-Dodecahedron-slowturn.gif|thumb|left|290px|Al [[dodecaéder]] regolèr drē a prilèr.]] ==Al nùmer 12 in dla [[Giometrìa]]== * Al [[polìgon]] ch'al gh'à '''dòdes''' cô in dal só [[perìmeter]] 'l è al '''[[dodecàgon]]'''.<br><br> * I [[poliéder]] ch'i gh'àn '''dòdes''' fàci in dal só estèren i ìn al '''[[dodecaéder]]''', al [[prìśma]] [[decàgon|decagonèl]] e 'l [[piràmid]] cun la bêś [[endecàgon|endecagonèla]], sìa [[poliéder regolèr|regolèr]] che minga. ==Vóś lighèdi== * [[nómmer|nùmer]] * [[nùmer naturêl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer quèśi prim]] * [[nùmer abundànt]] * [[nùmer pentagonèl]] * [[nùmer endecagonèl sentrê]] * [[nùmer dodecagonèl]] * [[nùmer piramidèl endecagonèl]] * [[nùmer sublìm]] * [[nùmer idònev]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:12 (number)|wikt=en:dòdeś}} ==Colegamèint estèren== * {{it}} [https://www.treccani.it/vocabolario/ricerca/dodici/ La vóś] in sìm'a 'l vocabolàri ''Treccani''. * {{it}} [https://www.etimo.it/?term=dodici&find=Cerca D'indû a deśvìn al só nòm] in sìm'a ''etimo.it''. * {{en}} [https://oeis.org/A014612 La sequèinsa OEIS A014612] 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AlmostPrime.html La spiegasiòun] di [[nùmer quèśi prim]] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A005101 Sequèinsa OEIS A005101] di [[nùmer abundànt]] in dla réda. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=AbundantNumber La spiegasiòun dal nùmer abundànt] in ''The Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AbundantNumber.html Al nùmer abundànt] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''. * {{en}} [https://planetmath.org/AbundantNumber Al nùmer abundànt spieghê] in dal sit ''planetmath.org''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/PentagonalNumber.html Al nùmer pentagonèl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{la}} [https://math.dartmouth.edu/~euler/docs/originals/E542.pdf ''Mirabilibus proprietatibus numerorum pentagonalium''] 'd [[Eulēr]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A069125 La sequèinsa OEIS A069125] di [[nùmer endecagonèl sentrê]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A051624 La sucesiòun OEIS A051624] di [[nùmer dodecagonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A007586 La sequèinsa OEIS A007586] di [[nùmer piramidèl endecagonèl]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A081357 La sequèinsa OEIS A081357] di [[nùmer sublìm]] in dal ''web'' * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n114/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A000926 La sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/IdonealNumber.html La sèri di nùmer idònev] in dal sit ''MathWorld''. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000012}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer moltìplica per 4 'd un nùmer prim]] [[Categoria:Nùmer 3-quèśi prim]] [[Categoria:Nùmer abundànt]] [[Categoria:Nùmer pentagonèl]] [[Categoria:Nùmer endecagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer dodecagonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl endecagonèl]] [[Categoria:Nùmer idònev]] iqn2nlorz5hhz8tyktkgj8xc1oc9ncf 152458 152457 2022-08-02T09:10:36Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Culoor.PNG|thumb|right|290px|Na [[stèla]] cun '''dòdeś''' [[spigol]] di diferèint culōr più inportànt.]] [[File:Nùmer pentagonèl 12.PNG|thumb|right|160px|Al 12 damànd un [[nùmer pentagonèl]].]] [[File:Nùmer endecagonèl sentrê 12.PNG|thumb|right|160px|Al 12 damànd un [[nùmer endecagonèl sentrê]].]] [[File:Dodecagonèl 12.PNG|thumb|right|160px|Al 12 damànd un [[nùmer dodecagonèl]].]] ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''12''', mo invéci 'l '''[[12|an 12]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[12|chè]])''<br><br><br> Al '''12''' ('''dòdeś''', ''dodici'' in [[itagliàṅ]], ''duodecim'' in [[latèin]]) 'l è al [[nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs 'l [[11 (nùmer)|11 (undeś)]] e 'l vin prìma dal [[13 (nùmer)|13 (trèdeś)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''XII'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''dodicéśim''' post. ==Proprietê [[matemàtica|matemàtichi]]== * 'L è 'n [[nùmer pèra]].<br><br> * Al '''12''' 'l è 'n [[nùmer cumpòst]], send la [[moltìplica]] dal [[2 (nùmer)|2]] col [[6 (nùmer)|6]]:<br>[[Fatoriśasiòun]]: <math>12 =2\cdot 2\cdot 3=2^2\cdot 3</math> ** al 2^nd edla sequèinsa<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001749/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per [[4 (nùmer)|4]] 'd un [[nùmer prim]] in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref> ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per [[4 (nùmer)|4]] 'd un [[nùmer prim]]: <math>12=4\cdot3</math><br>[[8 (nùmer)|8]], [[12 (nùmer)|12]], [[20 (nùmer)|20]], [[28 (nùmer)|28]], [[44 (nùmer)|44]], [[52 (nùmer)|52]], [[68 (nùmer)|68]], [[76 (nùmer)|76]], [[92 (nùmer)|92]], [[116 (nùmer)|116]], [[124 (nùmer)|124]], [[148 (nùmer)|148]], [[164 (nùmer)|164]], [[172 (nùmer)|172]], [[188 (nùmer)|188]], [[212 (nùmer)|212]], [[236 (nùmer)|236]], [[244 (nùmer)|244]], [[268 (nùmer)|268]], [[284 (nùmer)|284]], [[292 (nùmer)|292]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001749 Sequèinsa OEIS A001749] ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 4 'd un nùmer prim in dal ''web''.</ref><br><br> * Al fà pert edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la [[moltìplica]] 'd 3 [[nùmer prim]], anc cunpàgn tra 'd lōr,<ref>{{en}} [https://oeis.org/A014612/b014612.txt 'N elèinc dimòndi gros] 'd chi nùmer ch'i ìn la [[moltìplica]] 'd 3 [[nùmer prim]], anc cunpàgn tra 'd lōr, in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>séri ciamèda anca di [[nùmer quèśi prim]], indû, in cal chèś chè, a s descòr ed [[nùmer 3-quèśi prim]]:<ref>{{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AlmostPrime.html La spiegasiòun] di [[nùmer quèśi prim]] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A014612 Sequèinsa OEIS A014612] 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.</ref><br>[[8 (nùmer)|8]], [[12 (nùmer)|12]], [[18 (nùmer)|18]], [[20 (nùmer)|20]], [[27 (nùmer)|27]], [[28 (nùmer)|28]], [[30 (nùmer)|30]], [[42 (nùmer)|42]], [[44 (nùmer)|44]], [[45 (nùmer)|45]], [[50 (nùmer)|50]], [[52 (nùmer)|52]], [[63 (nùmer)|63]], [[66 (nùmer)|66]], [[68 (nùmer)|68]], [[70 (nùmer)|70]], [[75 (nùmer)|75]], [[76 (nùmer)|76]], [[78 (nùmer)|78]], [[92 (nùmer)|92]], [[98 (nùmer)|98]], [[99 (nùmer)|99]], [[102 (nùmer)|102]], [[105 (nùmer)|105]], [[110 (nùmer)|110]] ...<br><br> * Al 12 al gh'à 6 [[diviśōr]]: [[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[6 (nùmer)|6]], 12.<br>Send che la [[sòma]] di só [[diviśōr|diviśōr pròpi]] l'è più granda che lò stès:<br>''1+2+3+4+6 = 16 > 12'', dòunca 'l '''12''' ’l è 'n [[nùmer abundànt]], al 1^im edla só sequèinsa:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005101/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer abundànt]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005101 Sequèinsa OEIS A005101] di nùmer abundànt in dla réda.</ref><br>[[12 (nùmer)|12]], [[18 (nùmer)|18]], [[20 (nùmer)|20]], [[24 (nùmer)|24]], [[30 (nùmer)|30]], [[36 (nùmer)|36]], [[40 (nùmer)|40]], [[42 (nùmer)|42]], [[48 (nùmer)|48]], [[54 (nùmer)|54]], [[56 (nùmer)|56]], [[60 (nùmer)|60]], [[66 (nùmer)|66]], [[70 (nùmer)|70]], [[72 (nùmer)|72]], [[78 (nùmer)|78]], [[80 (nùmer)|80]], [[84 (nùmer)|84]], [[88 (nùmer)|88]], [[90 (nùmer)|90]], [[96 (nùmer)|96]], [[100 (nùmer)|100]], [[102 (nùmer)|102]], [[104 (nùmer)|104]] ...<br><br> * 'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di [[nùmer pentagonèl]], gnend dop dal [[5 (nùmer)|5]] e prìma dal [[22 (nùmer)|22]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000326/list 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer pentagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[12 (nùmer)|12]], [[22 (nùmer)|22]], [[35 (nùmer)|35]], [[51 (nùmer)|51]], [[70 (nùmer)|70]], [[92 (nùmer)|92]], [[117 (nùmer)|117]], [[145 (nùmer)|145]], [[176 (nùmer)|176]], [[210 (nùmer)|210]], [[247 (nùmer)|247]], [[287 (nùmer)|287]], [[330 (nùmer)|330]], [[376 (nùmer)|376]], [[425 (nùmer)|425]], [[477 (nùmer)|477]], [[532 (nùmer)|532]], [[590 (nùmer)|590]], [[651 (nùmer)|651]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000326 Sequèinsa OEIS A000326] di nùmer pentagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla séri di [[nùmer endecagonèl sentrê]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[34 (nùmer)|34]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069125/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer endecagonèl sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[12 (nùmer)|12]], [[34 (nùmer)|34]], [[67 (nùmer)|67]], [[111 (nùmer)|111]], [[166 (nùmer)|166]], [[232 (nùmer)|232]], [[309 (nùmer)|309]], [[397 (nùmer)|397]], [[496 (nùmer)|496]], [[606 (nùmer)|606]], [[727 (nùmer)|727]], [[859 (nùmer)|859]], [[1002 (nùmer)|1002]], [[1156 (nùmer)|1156]], [[1321 (nùmer)|1321]], [[1497 (nùmer)|1497]], [[1684 (nùmer)|1684]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069125 Sequèinsa OEIS A069125] di nùmer endecagonèl sentrê in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer dodecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[33 (nùmer)|33]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051624/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer dodecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[12 (nùmer)|12]], [[33 (nùmer)|33]], [[64 (nùmer)|64]], [[105 (nùmer)|105]], [[156 (nùmer)|156]], [[217 (nùmer)|217]], [[288 (nùmer)|288]], [[369 (nùmer)|369]], [[460 (nùmer)|460]], [[561 (nùmer)|561]], [[672 (nùmer)|672]], [[793 (nùmer)|793]], [[924 (nùmer)|924]], [[1065 (nùmer)|1065]], [[1216 (nùmer)|1216]], [[1377 (nùmer)|1377]], [[1548 (nùmer)|1548]], [[1729 (nùmer)|1729]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051624 Sequèinsa OEIS A051624] di nùmer dodecagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer piramidèl endecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[42 (nùmer)|42]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007586/list 'N elèinc dimòndi gros] ed [[nùmer piramidèl endecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[12 (nùmer)|12]], [[42 (nùmer)|42]], [[100 (nùmer)|100]], [[195 (nùmer)|195]], [[336 (nùmer)|336]], [[532 (nùmer)|532]], [[792 (nùmer)|792]], [[1125 (nùmer)|1125]], [[1540 (nùmer)|1540]], 2046, 2652, 3367, 4200, 5160, 6256, 7497, 8892 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007586 Sequèinsa OEIS A007586] di nùmer piramidèl endecagonèl in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 1^im di du [[nùmer sublìm]], che tolt insèm, i sèren la só sequèinsa:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A081357 Sequèinsa OEIS A081357] di [[nùmer sublìm]] in dal ''web''.</ref><br>[[12 (nùmer)|12]], {{Formatnum:6 086 555 670 238 378 989 670 371 734 243 169 622 657 830 773 351 885 970 528 324 860 512 791 691 264}}.<br><br> * 'L è 'l 3^rs edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la [[sòma]] ed 2 [[nùmer prim]] ùn drē cl èter: <math>12 =5+7</math><br>[[5 (nùmer)|5]], [[8 (nùmer)|8]], [[12 (nùmer)|12]], [[18 (nùmer)|18]], [[24 (nùmer)|24]], [[30 (nùmer)|30]], [[36 (nùmer)|36]], [[42 (nùmer)|42]], [[52 (nùmer)|52]], [[60 (nùmer)|60]], [[68 (nùmer)|68]], [[78 (nùmer)|78]], [[84 (nùmer)|84]], [[90 (nùmer)|90]], [[100 (nùmer)|100]], [[112 (nùmer)|112]], [[120 (nùmer)|120]], [[128 (nùmer)|128]], [[138 (nùmer)|138]], [[144 (nùmer)|144]], [[152 (nùmer)|152]], [[162 (nùmer)|162]], [[172 (nùmer)|172]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001043/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer [[sòma]] ed 2 [[nùmer prim]] ùn drē cl èter, in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A001043 Sequèinsa OEIS A001043] di nùmer sòma ed 2 nùmer prim ùn drē cl èter.</ref> ** al 2^nd edla sequèinsa di nùmer [[sòma]] ed 2 [[nùmer prim eśmē]], cum i s pólen considerèr i <math>5</math> e <math>7</math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A054735/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer [[sòma]] ed 2 [[nùmer prim eśmē]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[8 (nùmer)|8]], [[12 (nùmer)|12]], [[24 (nùmer)|24]], [[36 (nùmer)|36]], [[60 (nùmer)|60]], [[84 (nùmer)|84]], [[120 (nùmer)|120]], [[144 (nùmer)|144]], [[204 (nùmer)|204]], [[216 (nùmer)|216]], [[276 (nùmer)|276]], [[300 (nùmer)|300]], [[360 (nùmer)|360]], [[384 (nùmer)|384]], [[396 (nùmer)|396]], [[456 (nùmer)|456]], [[480 (nùmer)|480]], [[540 (nùmer)|540]], [[564 (nùmer)|564]], [[624 (nùmer)|624]], [[696 (nùmer)|696]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A054735 Sequèinsa OEIS A054735] di nùmer sòma ed 2 nùmer prim eśmē.</ref><br><br> * Al fà pert edla [[nùmer idònev|séri di nùmer idònev]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[5 (nùmer)|5]], [[6 (nùmer)|6]], [[7 (nùmer)|7]], [[8 (nùmer)|8]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[12 (nùmer)|12]], [[13 (nùmer)|13]], [[15 (nùmer)|15]], [[16 (nùmer)|16]], [[18 (nùmer)|18]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[24 (nùmer)|24]], [[25 (nùmer)|25]], [[28 (nùmer)|28]], [[30 (nùmer)|30]], [[33 (nùmer)|33]], [[37 (nùmer)|37]], [[40 (nùmer)|40]], [[42 (nùmer)|42]], [[45 (nùmer)|45]], [[48 (nùmer)|48]], [[57 (nùmer)|57]], [[58 (nùmer)|58]],<br>[[60 (nùmer)|60]], [[70 (nùmer)|70]], [[72 (nùmer)|72]], [[78 (nùmer)|78]], [[85 (nùmer)|85]], [[88 (nùmer)|88]], [[93 (nùmer)|93]], [[102 (nùmer)|102]], [[105 (nùmer)|105]], [[112 (nùmer)|112]], [[120 (nùmer)|120]], [[130 (nùmer)|130]], [[133 (nùmer)|133]], [[165 (nùmer)|165]], [[168 (nùmer)|168]], [[177 (nùmer)|177]], [[190 (nùmer)|190]], [[210 (nùmer)|210]], [[232 (nùmer)|232]], [[240 (nùmer)|240]], [[253 (nùmer)|253]],<br>[[273 (nùmer)|273]], [[280 (nùmer)|280]], [[312 (nùmer)|312]], [[330 (nùmer)|330]], [[345 (nùmer)|345]], [[357 (nùmer)|357]], [[385 (nùmer)|385]], [[408 (nùmer)|408]], [[462 (nùmer)|462]], [[520 (nùmer)|520]], [[760 (nùmer)|760]], [[840 (nùmer)|840]], [[1320 (nùmer)|1320]], [[1365 (nùmer)|1365]] e [[1848 (nùmer)|1848]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000926 Sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda.</ref><br><br> [[File:Dodecagon.svg|thumb|left|120px|La figùra dal [[dodecàgon]] regolèr.]] [[File:Dodecaéder ed legn.png|thumb|right|275px|Un [[dodecaéder regolèr]] con tuti el faci a forma ed [[Pentàgon (giometrìa)|pentàgon]] regolèr.]] [[File:120px-Dodecahedron-slowturn.gif|thumb|left|290px|Al [[dodecaéder]] regolèr drē a prilèr.]] ==Al nùmer 12 in dla [[Giometrìa]]== * Al [[polìgon]] ch'al gh'à '''dòdes''' cô in dal só [[perìmeter]] 'l è al '''[[dodecàgon]]'''.<br><br> * I [[poliéder]] ch'i gh'àn '''dòdes''' fàci in dal só estèren i ìn al '''[[dodecaéder]]''', al [[prìśma]] [[decàgon|decagonèl]] e 'l [[piràmid]] cun la bêś [[endecàgon|endecagonèla]], sìa [[poliéder regolèr|regolèr]] che minga. ==Vóś lighèdi== * [[nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer quèśi prim]] * [[nùmer abundànt]] * [[nùmer pentagonèl]] * [[nùmer endecagonèl sentrê]] * [[nùmer dodecagonèl]] * [[nùmer piramidèl endecagonèl]] * [[nùmer sublìm]] * [[nùmer idònev]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:12 (number)|wikt=en:dòdeś}} ==Colegamèint estèren== * {{it}} [https://www.treccani.it/vocabolario/ricerca/dodici/ La vóś] in sìm'a 'l vocabolàri ''Treccani''. * {{it}} [https://www.etimo.it/?term=dodici&find=Cerca D'indû a deśvìn al só nòm] in sìm'a ''etimo.it''. * {{en}} [https://oeis.org/A014612 La sequèinsa OEIS A014612] 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AlmostPrime.html La spiegasiòun] di [[nùmer quèśi prim]] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A005101 Sequèinsa OEIS A005101] di [[nùmer abundànt]] in dla réda. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=AbundantNumber La spiegasiòun dal nùmer abundànt] in ''The Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AbundantNumber.html Al nùmer abundànt] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''. * {{en}} [https://planetmath.org/AbundantNumber Al nùmer abundànt spieghê] in dal sit ''planetmath.org''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/PentagonalNumber.html Al nùmer pentagonèl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{la}} [https://math.dartmouth.edu/~euler/docs/originals/E542.pdf ''Mirabilibus proprietatibus numerorum pentagonalium''] 'd [[Eulēr]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A069125 La sequèinsa OEIS A069125] di [[nùmer endecagonèl sentrê]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A051624 La sucesiòun OEIS A051624] di [[nùmer dodecagonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A007586 La sequèinsa OEIS A007586] di [[nùmer piramidèl endecagonèl]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A081357 La sequèinsa OEIS A081357] di [[nùmer sublìm]] in dal ''web''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n114/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A000926 La sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/IdonealNumber.html La sèri di nùmer idònev] in dal sit ''MathWorld''. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000012}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer moltìplica per 4 'd un nùmer prim]] [[Categoria:Nùmer 3-quèśi prim]] [[Categoria:Nùmer abundànt]] [[Categoria:Nùmer pentagonèl]] [[Categoria:Nùmer endecagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer dodecagonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl endecagonèl]] [[Categoria:Nùmer idònev]] fajb75r7sotlhvu1k1023kucenvg1jk 0 16258 152430 142282 2022-08-01T13:43:53Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''13''', mo invéci 'l '''[[13|an 13]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[13|chè]])''<br><br> [[File:13 quadrè sentrè.PNG|thumb|right|150px|Al 13 vist damànd un [[nùmer quadrê sentrê]].]] [[File:Nùmer dodecagonèl sentrê 13.PNG|thumb|right|150px|Al 13 vist damànd un [[nùmer dodecagonèl sentrê]].]]<br> Al '''13''' ('''trèdeś''', ''tredici'' in [[itagliàṅ]], ''tredecim'' in [[latèin]]) 'l è al [[nómmer|nùmer]] [[nómmer naturèl|naturêl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[12 (nùmer)|12 (dòdeś)]] e 'l vin prìma dal [[14 (nùmer)|14 (quatòrdeś)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''XIII'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''tredicéśim''' post. ==Proprietê matemàtichi== * 'L è 'n [[nùmer despèra]].<br><br> * Al '''13''' 'l è 'l 6^st di [[nùmer prim]], gnènd dòp dal [[2 (nùmer)|2]], dal [[3 (nùmer)|3]], dal [[5 (nùmer)|5]], dal [[7 (nùmer)|7]] e dl [[11 (nùmer)|11]]. A gh'seguìs al nùmer prim [[17 (nùmer)|17]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000040/b000040.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer prim]] in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><br>[[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[7 (nùmer)|7]], [[11 (nùmer)|11]], [[13 (nùmer)|13]], [[17 (nùmer)|17]], [[19 (nùmer)|19]], [[23 (nùmer)|23]], [[29 (nùmer)|29]], [[31 (nùmer)|31]], [[37 (nùmer)|37]], [[41 (nùmer)|41]], [[43 (nùmer)|43]], [[47 (nùmer)|47]], [[53 (nùmer)|53]], [[59 (nùmer)|59]], [[61 (nùmer)|61]], [[67 (nùmer)|67]], [[71 (nùmer)|71]], [[73 (nùmer)|73]], [[79 (nùmer)|79]], [[83 (nùmer)|83]], [[89 (nùmer)|89]], [[97 (nùmer)|97]], [[101 (nùmer)|101]], [[103 (nùmer)|103]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000040 Sequèinsa OEIS A000040] di nùmer prim in dla réda.</ref><br> * Acsè cum'a gh'sucéd a tùt i nùmer prim, anc al 13 'l è 'n [[nùmer difetìv]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[5 (nùmer)|5]], [[7 (nùmer)|7]], [[8 (nùmer)|8]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[11 (nùmer)|11]], [[13 (nùmer)|13]], [[14 (nùmer)|14]], [[15 (nùmer)|15]], [[16 (nùmer)|16]], [[17 (nùmer)|17]], [[19 (nùmer)|19]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[23 (nùmer)|23]], [[25 (nùmer)|25]], [[26 (nùmer)|26]], [[27 (nùmer)|27]], [[29 (nùmer)|29]], [[31 (nùmer)|31]], [[32 (nùmer)|32]], [[33 (nùmer)|33]], [[34 (nùmer)|34]], [[35 (nùmer)|35]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dal ''web''.</ref><br><br> * Al fà pert edla [[nùmer idònev|séri di nùmer idònev]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[5 (nùmer)|5]], [[6 (nùmer)|6]], [[7 (nùmer)|7]], [[8 (nùmer)|8]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[12 (nùmer)|12]], [[13 (nùmer)|13]], [[15 (nùmer)|15]], [[16 (nùmer)|16]], [[18 (nùmer)|18]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[24 (nùmer)|24]], [[25 (nùmer)|25]], [[28 (nùmer)|28]], [[30 (nùmer)|30]], [[33 (nùmer)|33]], [[37 (nùmer)|37]], [[40 (nùmer)|40]], [[42 (nùmer)|42]], [[45 (nùmer)|45]], [[48 (nùmer)|48]], [[57 (nùmer)|57]], [[58 (nùmer)|58]],<br>[[60 (nùmer)|60]], [[70 (nùmer)|70]], [[72 (nùmer)|72]], [[78 (nùmer)|78]], [[85 (nùmer)|85]], [[88 (nùmer)|88]], [[93 (nùmer)|93]], [[102 (nùmer)|102]], [[105 (nùmer)|105]], [[112 (nùmer)|112]], [[120 (nùmer)|120]], [[130 (nùmer)|130]], [[133 (nùmer)|133]], [[165 (nùmer)|165]], [[168 (nùmer)|168]], [[177 (nùmer)|177]], [[190 (nùmer)|190]], [[210 (nùmer)|210]], [[232 (nùmer)|232]], [[240 (nùmer)|240]], [[253 (nùmer)|253]],<br>[[273 (nùmer)|273]], [[280 (nùmer)|280]], [[312 (nùmer)|312]], [[330 (nùmer)|330]], [[345 (nùmer)|345]], [[357 (nùmer)|357]], [[385 (nùmer)|385]], [[408 (nùmer)|408]], [[462 (nùmer)|462]], [[520 (nùmer)|520]], [[760 (nùmer)|760]], [[840 (nùmer)|840]], [[1320 (nùmer)|1320]], [[1365 (nùmer)|1365]] e [[1848 (nùmer)|1848]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000926 Sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda.</ref><br><br> [[File:Tridecagonèl 13.PNG|thumb|right|150px|Al 13 vist damànd un [[nùmer tridecagonèl]].]] [[File:FibonacciSpiral.svg|thumb|right|310px|Un [[disègn]] in sim'a la sequèinsa ed [[Fibonacci]], indû 'l [[nùmer quadrê|quadrê]] dal '''13''' al gh'tōś na pèrt.]] [[File:Triskaidecagon.svg|thumb|right|150px|Al tridecàgon regolèr.]] * 'L è 'l 3^rs edla séri di [[nùmer quadrê sentrê]], gnend dòp dal [[5 (nùmer)|5]] e prìma dal [[25 (nùmer)|25]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[13 (nùmer)|13]], [[25 (nùmer)|25]], [[41 (nùmer)|41]], [[61 (nùmer)|61]], [[85 (nùmer)|85]], [[113 (nùmer)|113]], [[145 (nùmer)|145]], [[181 (nùmer)|181]], [[221 (nùmer)|221]], [[265 (nùmer)|265]], [[313 (nùmer)|313]], [[365 (nùmer)|365]], [[421 (nùmer)|421]], [[481 (nùmer)|481]], [[545 (nùmer)|545]], [[613 (nùmer)|613]] ...<ref> {{en}} [https://oeis.org/A001844 Sequèinsa OEIS A001844] di [[nùmer quadrê sentrê]] in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd di [[nùmer dodecagonèl sentrê]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[37 (nùmer)|37]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A003154/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer dodecagonèl sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[13 (nùmer)|13]], [[37 (nùmer)|37]], [[73 (nùmer)|73]], [[121 (nùmer)|121]], [[181 (nùmer)|181]], [[253 (nùmer)|253]], [[337 (nùmer)|337]], [[433 (nùmer)|433]], [[541 (nùmer)|541]], [[661 (nùmer)|661]], [[793 (nùmer)|793]], [[937 (nùmer)|937]], [[1093 (nùmer)|1093]], [[1261 (nùmer)|1261]], [[1441 (nùmer)|1441]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A003154 Sequèinsa OEIS A003154] di nùmer dodecagonèl sentrê in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd di [[nùmer tridecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[36 (nùmer)|36]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051865/list 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer tridecagonèl]] mis tut in fila ùn drē cl èter in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[13 (nùmer)|13]], [[36 (nùmer)|36]], [[70 (nùmer)|70]], [[115 (nùmer)|115]], [[171 (nùmer)|171]], [[238 (nùmer)|238]], [[316 (nùmer)|316]], [[405 (nùmer)|405]], [[505 (nùmer)|505]], [[616 (nùmer)|616]], [[738 (nùmer)|738]], [[871 (nùmer)|871]], [[1015 (nùmer)|1015]], [[1170 (nùmer)|1170]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051865 Sequèinsa OEIS A051865] di nùmer tridecagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla séri di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[46 (nùmer)|46]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007587/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[13 (nùmer)|13]], [[46 (nùmer)|46]], [[110 (nùmer)|110]], [[215 (nùmer)|215]], [[371 (nùmer)|371]], [[588 (nùmer)|588]], [[876 (nùmer)|876]], [[1245 (nùmer)|1245]], [[1705 (nùmer)|1705]], 2266, 2938, 3731, 4655, 5720, 6936 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007587 Sequèinsa OEIS A007587] di nùmer piramidèl dodecagonèl in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 7^im edla [[sucesiòun]] [[sucesiòun ed Fibonacci|ed Fibonacci]], gnend dop edl [[8 (nùmer)|8]] e prìma dal [[21 (nùmer)|21]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000045/list 'N elèinc dimòndi gròs] di nùmer dla [[sucesiòun ed Fibonacci]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[8 (nùmer)|8]], [[13 (nùmer)|13]], [[21 (nùmer)|21]], [[34 (nùmer)|34]], [[55 (nùmer)|55]], [[89 (nùmer)|89]], [[144 (nùmer)|144]], [[233 (nùmer)|233]], [[377 (nùmer)|377]], [[610 (nùmer)|610]], [[987 (nùmer)|987]], [[1597 (nùmer)|1597]], 2584 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000045 Sequèinsa OEIS A000045] edla [[sucesiòun ed Fibonacci]] in dal ''web''.</ref><br><br> ==Al nùmer 13 in dla [[Giometrìa]]== Al [[polìgon]] ch'al gh'à '''trèdeś''' cô in dal só perìmeter 'l è al [[tridecàgon]].<br>I [[poliéder]] ch'i gh'àn '''trèdeś''' fàci in dal só estèren i ìn i [[prìśma]] [[endecàgon|endecagonèl]] e 'l [[piràmid]] cun la bêś [[dodecàgon|dodecagonèla]], sìa [[poliéder regolèr|regolèr]] che mìnga. ==Al nùmer 13 in dla [[Chìmica]]== ==Superstisiòun== A gh'è dla gint, anca in di Paéś diferèint da 'l noster, ch'i n'vólen mìa sintìr descòrer dal nùmer '''13''', perchè i pèinsen ch'al porta sfurtùna, e dòunca i fan de tùt per schivśèrel. Soquànti [[cultùra|cultùri]] diferèinti, invéci, cóme quèla dal [[Tibet]] e [[Cina|cinéśa]], i 'l caten fortunê. <center><gallery widths=200px heights=200px perrow=4> File:Missing Floor 13.jpg|I [[ptòun]] ed 'n [[asensōr]] indû a gh'chèla 'l tredicéśim piàn. File:House number 13 avoided.jpg|Al nùmer civìc ed na [[cà]] ch'al ne scriv pròpia mìa al nùmer ''13''. </center></gallery></center> ==Vóś lighèdi== * [[nómmer|nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer prim]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer idònev]] * [[nùmer quadrê sentrê]] * [[nùmer dodecagonèl sentrê]] * [[nùmer tridecagonèl]] * [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] * [[sucesiòun ed Fibonacci]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:13 (number)|wikt=en:trèdeś}} ==Colegamèint estèren== * {{it}} [https://www.treccani.it/vocabolario/ricerca/tredici/ La vóś] in sìm'a 'l vocabolàri ''Treccani''. * {{it}} [https://www.etimo.it/?term=tredici&find=Cerca D'indû a deśvìn al só nòm] in sìm'a ''etimo.it''. * {{en}} [https://oeis.org/A000040 La sequèinsa OEIS A000040] di [[nùmer prim]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt I nùmer difetìv elenchê] da l’''[[OEIS]]'' in dal ''web''. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://oeis.org/A000926 La sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/IdonealNumber.html La sèri di nùmer idònev] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://oeis.org/A001844 La sequèinsa A001844] di [[nùmer quadrê sentrê]] edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredSquareNumber.html Al nùmer quadrê sentrê] spieghê in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A003154 La sequèinsa OEIS A003154] di [[nùmer dodecagonèl sentrê]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A051865 La sequèinsa OEIS A051865] di [[nùmer tridecagonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A007587 La sequèinsa OEIS A007587] di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A000045 La sequèinsa OEIS A000045] edla [[sucesiòun ed Fibonacci]] in dal ''web''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000013}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer prìm]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer idònev]] [[Categoria:Nùmer quadrê sentrê]] [[Categoria:Nùmer dodecagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer tridecagonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl dodecagonèl]] [[Categoria:Nùmer dla sucesiòun ed Fibonacci]] 5notxfp2qz22cgntbkmoynil8s5fmcs 152431 152430 2022-08-01T13:44:37Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''13''', mo invéci 'l '''[[13|an 13]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[13|chè]])''<br><br> [[File:13 quadrè sentrè.PNG|thumb|right|150px|Al 13 vist damànd un [[nùmer quadrê sentrê]].]] [[File:Nùmer dodecagonèl sentrê 13.PNG|thumb|right|150px|Al 13 vist damànd un [[nùmer dodecagonèl sentrê]].]]<br> Al '''13''' ('''trèdeś''', ''tredici'' in [[itagliàṅ]], ''tredecim'' in [[latèin]]) 'l è al [[nómmer|nùmer]] [[nómmer naturèl|naturêl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[12 (nùmer)|12 (dòdeś)]] e 'l vin prìma dal [[14 (nùmer)|14 (quatòrdeś)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''XIII'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''tredicéśim''' post. ==Proprietê matemàtichi== * 'L è 'n [[nùmer despèra]].<br><br> * Al '''13''' 'l è 'l 6^st di [[nùmer prim]], gnènd dòp dal [[2 (nùmer)|2]], dal [[3 (nùmer)|3]], dal [[5 (nùmer)|5]], dal [[7 (nùmer)|7]] e dl [[11 (nùmer)|11]]. A gh'seguìs al nùmer prim [[17 (nùmer)|17]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000040/b000040.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer prim]] in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><br>[[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[7 (nùmer)|7]], [[11 (nùmer)|11]], [[13 (nùmer)|13]], [[17 (nùmer)|17]], [[19 (nùmer)|19]], [[23 (nùmer)|23]], [[29 (nùmer)|29]], [[31 (nùmer)|31]], [[37 (nùmer)|37]], [[41 (nùmer)|41]], [[43 (nùmer)|43]], [[47 (nùmer)|47]], [[53 (nùmer)|53]], [[59 (nùmer)|59]], [[61 (nùmer)|61]], [[67 (nùmer)|67]], [[71 (nùmer)|71]], [[73 (nùmer)|73]], [[79 (nùmer)|79]], [[83 (nùmer)|83]], [[89 (nùmer)|89]], [[97 (nùmer)|97]], [[101 (nùmer)|101]], [[103 (nùmer)|103]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000040 Sequèinsa OEIS A000040] di nùmer prim in dla réda.</ref><br><br> * Acsè cum'a gh'sucéd a tùt i nùmer prim, anc al 13 'l è 'n [[nùmer difetìv]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[5 (nùmer)|5]], [[7 (nùmer)|7]], [[8 (nùmer)|8]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[11 (nùmer)|11]], [[13 (nùmer)|13]], [[14 (nùmer)|14]], [[15 (nùmer)|15]], [[16 (nùmer)|16]], [[17 (nùmer)|17]], [[19 (nùmer)|19]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[23 (nùmer)|23]], [[25 (nùmer)|25]], [[26 (nùmer)|26]], [[27 (nùmer)|27]], [[29 (nùmer)|29]], [[31 (nùmer)|31]], [[32 (nùmer)|32]], [[33 (nùmer)|33]], [[34 (nùmer)|34]], [[35 (nùmer)|35]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dal ''web''.</ref><br><br> * Al fà pert edla [[nùmer idònev|séri di nùmer idònev]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[5 (nùmer)|5]], [[6 (nùmer)|6]], [[7 (nùmer)|7]], [[8 (nùmer)|8]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[12 (nùmer)|12]], [[13 (nùmer)|13]], [[15 (nùmer)|15]], [[16 (nùmer)|16]], [[18 (nùmer)|18]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[24 (nùmer)|24]], [[25 (nùmer)|25]], [[28 (nùmer)|28]], [[30 (nùmer)|30]], [[33 (nùmer)|33]], [[37 (nùmer)|37]], [[40 (nùmer)|40]], [[42 (nùmer)|42]], [[45 (nùmer)|45]], [[48 (nùmer)|48]], [[57 (nùmer)|57]], [[58 (nùmer)|58]],<br>[[60 (nùmer)|60]], [[70 (nùmer)|70]], [[72 (nùmer)|72]], [[78 (nùmer)|78]], [[85 (nùmer)|85]], [[88 (nùmer)|88]], [[93 (nùmer)|93]], [[102 (nùmer)|102]], [[105 (nùmer)|105]], [[112 (nùmer)|112]], [[120 (nùmer)|120]], [[130 (nùmer)|130]], [[133 (nùmer)|133]], [[165 (nùmer)|165]], [[168 (nùmer)|168]], [[177 (nùmer)|177]], [[190 (nùmer)|190]], [[210 (nùmer)|210]], [[232 (nùmer)|232]], [[240 (nùmer)|240]], [[253 (nùmer)|253]],<br>[[273 (nùmer)|273]], [[280 (nùmer)|280]], [[312 (nùmer)|312]], [[330 (nùmer)|330]], [[345 (nùmer)|345]], [[357 (nùmer)|357]], [[385 (nùmer)|385]], [[408 (nùmer)|408]], [[462 (nùmer)|462]], [[520 (nùmer)|520]], [[760 (nùmer)|760]], [[840 (nùmer)|840]], [[1320 (nùmer)|1320]], [[1365 (nùmer)|1365]] e [[1848 (nùmer)|1848]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000926 Sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda.</ref><br><br> [[File:Tridecagonèl 13.PNG|thumb|right|150px|Al 13 vist damànd un [[nùmer tridecagonèl]].]] [[File:FibonacciSpiral.svg|thumb|right|310px|Un [[disègn]] in sim'a la sequèinsa ed [[Fibonacci]], indû 'l [[nùmer quadrê|quadrê]] dal '''13''' al gh'tōś na pèrt.]] [[File:Triskaidecagon.svg|thumb|right|150px|Al tridecàgon regolèr.]] * 'L è 'l 3^rs edla séri di [[nùmer quadrê sentrê]], gnend dòp dal [[5 (nùmer)|5]] e prìma dal [[25 (nùmer)|25]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[13 (nùmer)|13]], [[25 (nùmer)|25]], [[41 (nùmer)|41]], [[61 (nùmer)|61]], [[85 (nùmer)|85]], [[113 (nùmer)|113]], [[145 (nùmer)|145]], [[181 (nùmer)|181]], [[221 (nùmer)|221]], [[265 (nùmer)|265]], [[313 (nùmer)|313]], [[365 (nùmer)|365]], [[421 (nùmer)|421]], [[481 (nùmer)|481]], [[545 (nùmer)|545]], [[613 (nùmer)|613]] ...<ref> {{en}} [https://oeis.org/A001844 Sequèinsa OEIS A001844] di [[nùmer quadrê sentrê]] in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd di [[nùmer dodecagonèl sentrê]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[37 (nùmer)|37]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A003154/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer dodecagonèl sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[13 (nùmer)|13]], [[37 (nùmer)|37]], [[73 (nùmer)|73]], [[121 (nùmer)|121]], [[181 (nùmer)|181]], [[253 (nùmer)|253]], [[337 (nùmer)|337]], [[433 (nùmer)|433]], [[541 (nùmer)|541]], [[661 (nùmer)|661]], [[793 (nùmer)|793]], [[937 (nùmer)|937]], [[1093 (nùmer)|1093]], [[1261 (nùmer)|1261]], [[1441 (nùmer)|1441]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A003154 Sequèinsa OEIS A003154] di nùmer dodecagonèl sentrê in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd di [[nùmer tridecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[36 (nùmer)|36]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051865/list 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer tridecagonèl]] mis tut in fila ùn drē cl èter in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[13 (nùmer)|13]], [[36 (nùmer)|36]], [[70 (nùmer)|70]], [[115 (nùmer)|115]], [[171 (nùmer)|171]], [[238 (nùmer)|238]], [[316 (nùmer)|316]], [[405 (nùmer)|405]], [[505 (nùmer)|505]], [[616 (nùmer)|616]], [[738 (nùmer)|738]], [[871 (nùmer)|871]], [[1015 (nùmer)|1015]], [[1170 (nùmer)|1170]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051865 Sequèinsa OEIS A051865] di nùmer tridecagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla séri di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[46 (nùmer)|46]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007587/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[13 (nùmer)|13]], [[46 (nùmer)|46]], [[110 (nùmer)|110]], [[215 (nùmer)|215]], [[371 (nùmer)|371]], [[588 (nùmer)|588]], [[876 (nùmer)|876]], [[1245 (nùmer)|1245]], [[1705 (nùmer)|1705]], 2266, 2938, 3731, 4655, 5720, 6936 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007587 Sequèinsa OEIS A007587] di nùmer piramidèl dodecagonèl in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 7^im edla [[sucesiòun]] [[sucesiòun ed Fibonacci|ed Fibonacci]], gnend dop edl [[8 (nùmer)|8]] e prìma dal [[21 (nùmer)|21]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000045/list 'N elèinc dimòndi gròs] di nùmer dla [[sucesiòun ed Fibonacci]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[8 (nùmer)|8]], [[13 (nùmer)|13]], [[21 (nùmer)|21]], [[34 (nùmer)|34]], [[55 (nùmer)|55]], [[89 (nùmer)|89]], [[144 (nùmer)|144]], [[233 (nùmer)|233]], [[377 (nùmer)|377]], [[610 (nùmer)|610]], [[987 (nùmer)|987]], [[1597 (nùmer)|1597]], 2584 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000045 Sequèinsa OEIS A000045] edla [[sucesiòun ed Fibonacci]] in dal ''web''.</ref><br><br> ==Al nùmer 13 in dla [[Giometrìa]]== Al [[polìgon]] ch'al gh'à '''trèdeś''' cô in dal só perìmeter 'l è al [[tridecàgon]].<br>I [[poliéder]] ch'i gh'àn '''trèdeś''' fàci in dal só estèren i ìn i [[prìśma]] [[endecàgon|endecagonèl]] e 'l [[piràmid]] cun la bêś [[dodecàgon|dodecagonèla]], sìa [[poliéder regolèr|regolèr]] che mìnga. ==Al nùmer 13 in dla [[Chìmica]]== ==Superstisiòun== A gh'è dla gint, anca in di Paéś diferèint da 'l noster, ch'i n'vólen mìa sintìr descòrer dal nùmer '''13''', perchè i pèinsen ch'al porta sfurtùna, e dòunca i fan de tùt per schivśèrel. Soquànti [[cultùra|cultùri]] diferèinti, invéci, cóme quèla dal [[Tibet]] e [[Cina|cinéśa]], i 'l caten fortunê. <center><gallery widths=200px heights=200px perrow=4> File:Missing Floor 13.jpg|I [[ptòun]] ed 'n [[asensōr]] indû a gh'chèla 'l tredicéśim piàn. File:House number 13 avoided.jpg|Al nùmer civìc ed na [[cà]] ch'al ne scriv pròpia mìa al nùmer ''13''. </center></gallery></center> ==Vóś lighèdi== * [[nómmer|nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer prim]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer idònev]] * [[nùmer quadrê sentrê]] * [[nùmer dodecagonèl sentrê]] * [[nùmer tridecagonèl]] * [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] * [[sucesiòun ed Fibonacci]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:13 (number)|wikt=en:trèdeś}} ==Colegamèint estèren== * {{it}} [https://www.treccani.it/vocabolario/ricerca/tredici/ La vóś] in sìm'a 'l vocabolàri ''Treccani''. * {{it}} [https://www.etimo.it/?term=tredici&find=Cerca D'indû a deśvìn al só nòm] in sìm'a ''etimo.it''. * {{en}} [https://oeis.org/A000040 La sequèinsa OEIS A000040] di [[nùmer prim]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt I nùmer difetìv elenchê] da l’''[[OEIS]]'' in dal ''web''. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://oeis.org/A000926 La sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/IdonealNumber.html La sèri di nùmer idònev] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://oeis.org/A001844 La sequèinsa A001844] di [[nùmer quadrê sentrê]] edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredSquareNumber.html Al nùmer quadrê sentrê] spieghê in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A003154 La sequèinsa OEIS A003154] di [[nùmer dodecagonèl sentrê]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A051865 La sequèinsa OEIS A051865] di [[nùmer tridecagonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A007587 La sequèinsa OEIS A007587] di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A000045 La sequèinsa OEIS A000045] edla [[sucesiòun ed Fibonacci]] in dal ''web''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000013}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer prìm]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer idònev]] [[Categoria:Nùmer quadrê sentrê]] [[Categoria:Nùmer dodecagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer tridecagonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl dodecagonèl]] [[Categoria:Nùmer dla sucesiòun ed Fibonacci]] 14n6zjs50bdmkcc88mcnq87upzhdmis 0 16263 152428 149745 2022-08-01T13:22:01Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''14''', mo invéci 'l '''[[14|an 14]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[14|chè]])''<br><br><br> Al '''14''' ('''quatòrdeś''', ''quattordici'' in [[itagliàṅ]], ''quattuordecim'' in [[latèin]]) 'l è al [[nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[13 (nùmer)|13 (trèdeś)]] e 'l vin prìma dal [[15 (nùmer)|15 (quìndeś)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''XIV'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''quatordicéśim''' post. ==Proprietê matemàtichi== * 'L è 'n [[nùmer pèra]].<br><br> [[File:Nùmer tridecagonèl sentrê 14.PNG|thumb|right|200px|Al 14 vist damànd un [[nùmer tridecagonèl sentrê]].]] * Al '''14''' 'l è 'n [[nùmer cumpòst]], send la moltìplica dal [[2 (nùmer)|2]] col [[7 (nùmer)|7]]:<br>[[Fatoriśasiòun]]: <math>14 =2\cdot 7</math> ** al 5^nt edla séri dal moltìplichi per [[2 (nùmer)|2]] di [[nùmer prim]], tolt dèinter anc al 2 stès:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001747/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi nùmer moltìplichi per [[2 (nùmer)|2]] di [[nùmer prim]] tolt dèinter anc al stès 2, in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><br>[[2 (nùmer)|2]], [[4 (nùmer)|4]], [[6 (nùmer)|6]], [[10 (nùmer)|10]], [[14 (nùmer)|14]], [[22 (nùmer)|22]], [[26 (nùmer)|26]], [[34 (nùmer)|34]], [[38 (nùmer)|38]], [[46 (nùmer)|46]], [[58 (nùmer)|58]], [[62 (nùmer)|62]], [[74 (nùmer)|74]], [[82 (nùmer)|82]], [[86 (nùmer)|86]], [[94 (nùmer)|94]], [[106 (nùmer)|106]], [[118 (nùmer)|118]], [[122 (nùmer)|122]], [[134 (nùmer)|134]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001747 Sequèinsa OEIS A001747] dal moltìplichi per 2 di nùmer prim tolt dèinter anc al stès 2.</ref> ** al 1^im edla sequèinsa di nùmer moltìplica per [[7 (nùmer)|7]] 'd un nùmer prìm:<br>[[14 (nùmer)|14]], [[21 (nùmer)|21]], [[35 (nùmer)|35]], [[49 (nùmer)|49]], [[77 (nùmer)|77]], [[91 (nùmer)|91]], [[119 (nùmer)|119]], [[133 (nùmer)|133]], [[161 (nùmer)|161]], [[203 (nùmer)|203]], [[217 (nùmer)|217]], [[259 (nùmer)|259]], [[287 (nùmer)|287]], [[301 (nùmer)|301]], [[329 (nùmer)|329]], [[371 (nùmer)|371]], [[413 (nùmer)|413]] ...<br><br> * Send al 14 la moltìplica ed du [[nùmer prim]]:<br>''14 = 2 x 7'', dòunca 'l '''14''' ’l è 'n [[nùmer semiprìm]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001358/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer semiprìm]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A001358 Sequèinsa OEIS A001358] di nùmer semiprìm in dla réda.</ref> ** al 3^rs edla séri ed chi [[nùmer semiprìm|semiprìm]] ch'i ìn la [[moltìplica]] ed 2 [[nùmer prim|prìm]] diferèint tra 'd lōr:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A006881/b006881.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer semiprìm|semiprìm]] ch'i ìn la [[moltìplica]] ed 2 [[nùmer prim|prìm]] diferèint tra 'd lōr, in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[6 (nùmer)|6]], [[10 (nùmer)|10]], [[14 (nùmer)|14]], [[15 (nùmer)|15]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[26 (nùmer)|26]], [[33 (nùmer)|33]], [[34 (nùmer)|34]], [[35 (nùmer)|35]], [[38 (nùmer)|38]], [[39 (nùmer)|39]], [[46 (nùmer)|46]], [[51 (nùmer)|51]], [[55 (nùmer)|55]], [[57 (nùmer)|57]], [[58 (nùmer)|58]], [[62 (nùmer)|62]], [[65 (nùmer)|65]], [[69 (nùmer)|69]], [[74 (nùmer)|74]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A006881 Sequèinsa OEIS A006881] ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prìm diferèint tra 'd lōr.</ref><br><br> * Send la [[sóma]] di só [[diviśōr|divisōr pròpi]] più cìca che lò stès: ''1+2+7 = 10 < 14'', dòunca 'l '''14''' 'l è 'n [[nùmer difetìv]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[5 (nùmer)|5]], [[7 (nùmer)|7]], [[8 (nùmer)|8]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[11 (nùmer)|11]], [[13 (nùmer)|13]], [[14 (nùmer)|14]], [[15 (nùmer)|15]], [[16 (nùmer)|16]], [[17 (nùmer)|17]], [[19 (nùmer)|19]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[23 (nùmer)|23]], [[25 (nùmer)|25]], [[26 (nùmer)|26]], [[27 (nùmer)|27]], [[29 (nùmer)|29]], [[31 (nùmer)|31]], [[32 (nùmer)|32]], [[33 (nùmer)|33]], [[34 (nùmer)|34]], [[35 (nùmer)|35]], [[37 (nùmer)|37]], [[38 (nùmer)|38]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dal ''web''.</ref><br><br> [[File:14.PNG|thumb|right|340px|Al nùmer piramidèl quadrê 14 mìs in figùra.]] * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer tridecagonèl sentrê]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[40 (nùmer)|40]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069126/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer tridecagonèl sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[14 (nùmer)|14]], [[40 (nùmer)|40]], [[79 (nùmer)|79]], [[131 (nùmer)|131]], [[196 (nùmer)|196]], [[274 (nùmer)|274]], [[365 (nùmer)|365]], [[469 (nùmer)|469]], [[586 (nùmer)|586]], [[716 (nùmer)|716]], [[859 (nùmer)|859]], [[1015 (nùmer)|1015]], [[1184 (nùmer)|1184]], [[1366 (nùmer)|1366]], [[1561 (nùmer)|1561]], [[1769 (nùmer)|1769]], [[1990 (nùmer)|1990]], 2224 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069126 Sequèinsa OEIS A069126] di nùmer tridecagonèl sentrê in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer tetradecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[39 (nùmer)|39]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051866/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer tetradecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[14 (nùmer)|14]], [[39 (nùmer)|39]], [[76 (nùmer)|76]], [[125 (nùmer)|125]], [[186 (nùmer)|186]], [[259 (nùmer)|259]], [[344 (nùmer)|344]], [[441 (nùmer)|441]], [[550 (nùmer)|550]], [[671 (nùmer)|671]], [[804 (nùmer)|804]], [[949 (nùmer)|949]], [[1106 (nùmer)|1106]], [[1275 (nùmer)|1275]], [[1456 (nùmer)|1456]], [[1649 (nùmer)|1649]], [[1854 (nùmer)|1854]], 2071 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051866 Sequèinsa OEIS A051866] di nùmer tetradecagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di [[nùmer piramidèl quadrê]], gnend dop dal [[5 (nùmer)|5]] e prìma dal [[30 (nùmer)|30]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000330/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer piramidèl quadrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[14 (nùmer)|14]], [[30 (nùmer)|30]], [[55 (nùmer)|55]], [[91 (nùmer)|91]], [[140 (nùmer)|140]], [[204 (nùmer)|204]], [[285 (nùmer)|285]], [[385 (nùmer)|385]], [[506 (nùmer)|506]], [[650 (nùmer)|650]], [[819 (nùmer)|819]], [[1015 (nùmer)|1015]], [[1240 (nùmer)|1240]], [[1496 (nùmer)|1496]], [[1785 (nùmer)|1785]], 2109, 2470, 2870 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000330 Sequèinsa OEIS A000330] di nùmer piramidèl quadrê in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer piramidèl tridecagonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[50 (nùmer)|50]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A050441/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer piramidèl tridecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[14 (nùmer)|14]], [[50 (nùmer)|50]], [[120 (nùmer)|120]], [[235 (nùmer)|235]], [[406 (nùmer)|406]], [[644 (nùmer)|644]], [[960 (nùmer)|960]], [[1365 (nùmer)|1365]], [[1870 (nùmer)|1870]], 2486, 3224, 4095, 5110, 6280, 7616, 9129, 10830 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A050441 Sequèinsa OEIS A050441] di nùmer piramidèl tridecagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla séri di nùmer [[sòma]] ed 3 [[nùmer quèder]] in fila ùn drē cl èter: <math>14 =1^2+2^2+3^2</math><br>[[5 (nùmer)|5]], [[14 (nùmer)|14]], [[29 (nùmer)|29]], [[50 (nùmer)|50]], [[77 (nùmer)|77]], [[110 (nùmer)|110]], [[149 (nùmer)|149]], [[194 (nùmer)|194]], [[245 (nùmer)|245]], [[302 (nùmer)|302]], [[365 (nùmer)|365]], [[434 (nùmer)|434]], [[509 (nùmer)|509]], [[590 (nùmer)|590]], [[677 (nùmer)|677]], [[770 (nùmer)|770]], [[869 (nùmer)|869]], [[974 (nùmer)|974]], [[1085 (nùmer)|1085]], [[1202 (nùmer)|1202]], [[1325 (nùmer)|1325]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A120328 Sequèinsa OEIS A120328] di nùmer [[sòma]] ed 3 [[nùmer quèder]] in fila ùn drē cl èter.</ref><br><br> * 'L è 'l 1^im edla séri di nùmer [[sòma]] ed 4 [[nùmer quèder]] in fila ùn drē cl èter:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A027575/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer sòma ed 4 nùmer quèder in fila ùn drē cl èter, in dal sit edl’''OEIS''.</ref> <math>14 =0^2+1^2+2^2+3^2</math><br>[[14 (nùmer)|14]], [[30 (nùmer)|30]], [[54 (nùmer)|54]], [[86 (nùmer)|86]], [[126 (nùmer)|126]], [[174 (nùmer)|174]], [[230 (nùmer)|230]], [[294 (nùmer)|294]], [[366 (nùmer)|366]], [[446 (nùmer)|446]], [[534 (nùmer)|534]], [[630 (nùmer)|630]], [[734 (nùmer)|734]], [[846 (nùmer)|846]], [[966 (nùmer)|966]], [[1094 (nùmer)|1094]], [[1230 (nùmer)|1230]], [[1374 (nùmer)|1374]], [[1526 (nùmer)|1526]], [[1686 (nùmer)|1686]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A027575 Sequèinsa OEIS A027575] di nùmer sòma ed 4 nùmer quèder in fila ùn drē cl èter.</ref><br><br> [[File:Regular tetradecagon.svg|thumb|right|110px|Al [[tetradecàgon]] regolèr.]] [[File:Prisme dihexagonal.png|thumb|right|110px|Al priśma dodecagonèl.]] ==Al nùmer 14 in dla [[Giometrìa]]== Al [[polìgon]] ch'al gh'à '''quatòrdeś''' cô in dal só [[perìmeter]] 'l è al [[tetradecàgon]].<br>I [[poliéder]] ch'i gh'àn '''quatòrdes''' ghìgni in dal só estèren i ìn i [[prìśma]] [[dodecàgon|dodecagonèl]] e 'l [[piràmid]] cun la bêś [[tridecàgon|tridecagonèla]], vōt [[poliéder regolêr|regolèr]] che minga.<br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer tridecagonèl sentrê]] * [[nùmer tetradecagonèl]] * [[nùmer piramidèl quadrê]] * [[nùmer piramidèl tridecagonèl]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:14 (number)|wikt=en:quatòrdeś}} ==Colegamèint estèren== * {{it}} [https://www.treccani.it/vocabolario/ricerca/quattordici/ La vōś] in sìm'a 'l vocabolàri ''Treccani''. * {{it}} [https://www.etimo.it/?term=quattordici&find=Cerca D'indû a deśvìn al só nòm] in sìm'a ''etimo.it''. * {{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt I nùmer difetìv elenchê] in dal sit edl’''[[OEIS]]'' in dal ''web''. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://oeis.org/A069126 La sequèinsa OEIS A069126] di [[nùmer tridecagonèl sentrê]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A051866 La sequèinsa OEIS A051866] di [[nùmer tetradecagonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredPolygonalNumber.html Soquànti spiegasiòun] in sìm'ai [[nùmer poligonèl sentrê]] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A000330 La sequèinsa OEIS A000330] di [[nùmer piramidêl quadrê]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A050441 La sequèinsa OEIS A050441] di [[nùmer piramidèl tridecagonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000014}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer moltìplica per 2 'd un nùmer prim]] [[Categoria:Nùmer moltìplica per 7 'd un nùmer prim]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer tridecagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer tetradecagonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl quadrê]] [[Categoria:Nùmer piramidèl tridecagonèl]] sq66ad4syx5arg6y2pecxitp2ufi140 0 16492 152429 152323 2022-08-01T13:26:46Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''46''', mo invéci 'l '''[[46|an 46]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[46|chè]])''<br><br><br> Al '''46''' ('''quarantasē''', ''quarantasei'' in [[itagliàṅ]], ''quadraginta sex'' in [[latèin]]) 'l è al [[nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[45 (nùmer)|45 (quarantasìnc)]] e 'l vin prìma dal [[47 (nùmer)|47 (quarantasèt)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''XLVI'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''quarantaseéśim''' post. ==Proprietê [[matemàtica|matemàtichi]]== * 'L è 'n [[nùmer pèra]].<br><br> * Al '''46''' 'l è 'n [[nùmer cumpòst]], send la [[moltìplica]] dal [[2 (nùmer)|2]] col [[23 (nùmer)|23]]:<br>[[Fatoriśasiòun]]: <math>46 = 2 \cdot 23</math> ** al 10^im edla séri dal moltìplichi per [[2 (nùmer)|2]] di [[nùmer prim]] tolt dèinter anc al 2 stès:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001747/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi nùmer moltìplichi per [[2 (nùmer)|2]] di [[nùmer prim]] tolt dèinter anc al stès 2 in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><br>[[2 (nùmer)|2]], [[4 (nùmer)|4]], [[6 (nùmer)|6]], [[10 (nùmer)|10]], [[14 (nùmer)|14]], [[22 (nùmer)|22]], [[26 (nùmer)|26]], [[34 (nùmer)|34]], [[38 (nùmer)|38]], [[46 (nùmer)|46]], [[58 (nùmer)|58]], [[62 (nùmer)|62]], [[74 (nùmer)|74]], [[82 (nùmer)|82]], [[86 (nùmer)|86]], [[94 (nùmer)|94]], [[106 (nùmer)|106]], [[118 (nùmer)|118]], [[122 (nùmer)|122]], [[134 (nùmer)|134]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001747 Sequèinsa OEIS A001747] dal moltìplichi per [[2 (nùmer)|2]] di [[nùmer prim]] tolt dèinter anc al stès 2, in dla réda.</ref> ** al 1^im edla sequèinsa di nùmer moltìplica per [[23 (nùmer)|23]] 'd un nùmer prim:<br>[[46 (nùmer)|46]], [[69 (nùmer)|69]], [[115 (nùmer)|115]], [[161 (nùmer)|161]], [[253 (nùmer)|253]], [[299 (nùmer)|299]], [[391 (nùmer)|391]], [[437 (nùmer)|437]], [[529 (nùmer)|529]], [[667 (nùmer)|667]], [[713 (nùmer)|713]], [[851 (nùmer)|851]], [[943 (nùmer)|943]], [[989 (nùmer)|989]], [[1081 (nùmer)|1081]], [[1219 (nùmer)|1219]] ...<br><br> [[File:435px-Triangolèr sentrê 46.PNG|thumb|right|285px|Al 46 vist damànd un [[nùmer triangolèr sentrê]].]] * Send al 46 la moltìplica ed du [[nùmer prim]]:<br>''46 = 2 x 23'', dòunca 'l '''46''' ’l è 'n [[nùmer semiprìm]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001358/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer semiprìm]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A001358 Sequèinsa OEIS A001358] di nùmer semiprìm in dal ''web''.</ref><br><br> * Send la [[sòma]] di só [[diviśōr|diviśōr pròpi]] più cìca che lò stès:<br>''1 + 2 + 23 = 26 < 46'', dòunca 'l '''46''' 'l è 'n [[nùmer difetîv]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 6^st edla séri di [[nùmer triangolèr sentrê]], gnend dòp dal [[31 (nùmer)|31]] e prìma dal [[64 (nùmer)|64]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005448/list 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer triangolèr sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[4 (nùmer)|4]], [[10 (nùmer)|10]], [[19 (nùmer)|19]], [[31 (nùmer)|31]], [[46 (nùmer)|46]], [[64 (nùmer)|64]], [[85 (nùmer)|85]], [[109 (nùmer)|109]], [[136 (nùmer)|136]], [[166 (nùmer)|166]], [[199 (nùmer)|199]], [[235 (nùmer)|235]], [[274 (nùmer)|274]], [[316 (nùmer)|316]], [[361 (nùmer)|361]], [[409 (nùmer)|409]], [[460 (nùmer)|460]], [[514 (nùmer)|514]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005448 Sequèinsa OEIS A005448] di nùmer triangolèr sentrê in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 4^rt edla sequèinsa di [[nùmer enagonèl]], gnend dop dal [[24 (nùmer)|24]] e prìma dal [[75 (nùmer)|75]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001106/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer enagonèl in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[9 (nùmer)|9]], [[24 (nùmer)|24]], [[46 (nùmer)|46]], [[75 (nùmer)|75]], [[111 (nùmer)|111]], [[154 (nùmer)|154]], [[204 (nùmer)|204]], [[261 (nùmer)|261]], [[325 (nùmer)|325]], [[396 (nùmer)|396]], [[474 (nùmer)|474]], [[559 (nùmer)|559]], [[651 (nùmer)|651]], [[750 (nùmer)|750]], [[856 (nùmer)|856]], [[969 (nùmer)|969]], [[1089 (nùmer)|1089]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001106 Sequèinsa OEIS A001106] di nùmer enagonèl in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 3^rs edla séri di [[nùmer pentadecagonèl sentrê]], gnend dop dal [[16 (nùmer)|16]] e prìma dal [[91 (nùmer)|91]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069128/list 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer pentadecagonèl sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[16 (nùmer)|16]], [[46 (nùmer)|46]], [[91 (nùmer)|91]], [[151 (nùmer)|151]], [[226 (nùmer)|226]], [[316 (nùmer)|316]], [[421 (nùmer)|421]], [[541 (nùmer)|541]], [[676 (nùmer)|676]], [[826 (nùmer)|826]], [[991 (nùmer)|991]], [[1171 (nùmer)|1171]], [[1366 (nùmer)|1366]], [[1576 (nùmer)|1576]], [[1801 (nùmer)|1801]], 2041 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069128 Sequèinsa OEIS A069128] di nùmer pentadecagonèl sentrê in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer 45-gonèl sentrê]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[136 (nùmer)|136]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[46 (nùmer)|46]], [[136 (nùmer)|136]], [[271 (nùmer)|271]], [[451 (nùmer)|451]], [[676 (nùmer)|676]], [[946 (nùmer)|946]], [[1261 (nùmer)|1261]], [[1621 (nùmer)|1621]], 2026, 2476, 2971, 3511, 4096, 4726, 5401 ...<br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer 46-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[135 (nùmer)|135]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[46 (nùmer)|46]], [[135 (nùmer)|135]], [[268 (nùmer)|268]], [[445 (nùmer)|445]], [[666 (nùmer)|666]], [[931 (nùmer)|931]], [[1240 (nùmer)|1240]], [[1593 (nùmer)|1593]], [[1990 (nùmer)|1990]], 2431, 2916, 3445, 4018, 4635, 5296 ...<br><br> * 'L è 'l 3^rs edla séri di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]], gnend dop dal [[13 (nùmer)|13]] e prìma dal [[110 (nùmer)|110]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007587/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[13 (nùmer)|13]], [[46 (nùmer)|46]], [[110 (nùmer)|110]], [[215 (nùmer)|215]], [[371 (nùmer)|371]], [[588 (nùmer)|588]], [[876 (nùmer)|876]], [[1245 (nùmer)|1245]], [[1705 (nùmer)|1705]], 2266, 2938, 3731, 4655, 5720, 6936 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007587 Sequèinsa OEIS A007587] di nùmer piramidèl dodecagonèl in dla réda.</ref><br><br> [[File:Regular polygon 46.svg|thumb|right|185px|Al [[polìgon]] regolèr cun 46 [[cô (nùmer)|cô]].]] * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer piramidèl 45-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[178 (nùmer)|178]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[46 (nùmer)|46]], [[178 (nùmer)|178]], [[440 (nùmer)|440]], [[875 (nùmer)|875]], [[1526 (nùmer)|1526]], 2436, 3648, 5205, 7150, 9526, 12376, 15743, 19670, 24200 ...<br><br> ==Proprietê [[giometrìa|giomètrichi]]== ==Al nùmer 46 in dla [[Chìmica]]== Al '''46''' 'l è al [[nùmer atómic|nùm'r atómic]] dal [[palàdi|palàdi (Pd)]]. ==I simbol dal nùmer 46== ====In dla śmòrfia ed [[Napol]]==== In dla [[śmòrfia]], al nùmer '''46''' al vōl dìr "i [[bési]]" ('''e denare'' in [[napoletàṅ]], damànd ch'a gìsen ''il denaro'' in [[itagliàṅ]]). ==Vóś lighèdi== * [[nùmer]] * [[nùmer naturêl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer semiprìm]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer triangolèr sentrê]] * [[nùmer enagonèl]] * [[nùmer pentadecagonèl sentrê]] * [[nùmer 45-gonèl sentrê]] * [[nùmer 46-gonèl]] * [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] * [[nùmer piramidèl 45-gonèl]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:46 (number)|wikt=en:quarantasē}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A001358 La sequèinsa OEIS A001358] di [[nùmer semiprìm]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A005100 I nùmer difetìv] in dal sit edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://oeis.org/A005448 La sequèinsa OEIS A005448] di [[nùmer triangolèr sentrê]] in dal ''web''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredTriangularNumber.html Al nùmer triangolèr sentrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A001106 La sequèinsa OEIS A001106] di [[nùmer enagonèl]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A069128 La sequèinsa OEIS A069128] di [[nùmer pentadecagonèl sentrê]] in dal ''web''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredPolygonalNumber.html Soquànti spiegasiòun] in sìm'ai [[nùmer poligonèl sentrê]] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A007587 La sequèinsa OEIS A007587] di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] in dla réda. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000046}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer moltìplica per 2 'd un nùmer prim]] [[Categoria:Nùmer moltìplica per 23 'd un nùmer prim]] [[Categoria:Nùmer semiprìm]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer triangolèr sentrê]] [[Categoria:Nùmer enagonèl]] [[Categoria:Nùmer pentadecagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer 45-gonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer 46-gonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl dodecagonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl 45-gonèl]] gtdv9oxehiyj07ujhhokj6qiq2lhvug 14 16977 152434 97454 2022-08-01T14:04:44Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{SPIEGAZIONI| ARZ=Categoréia ed tót al pâgini in dóv' a 's pêrla de sfîlsi 'd nòmer intēr| MUD=Categurìa ed tùti el pàgini in dû a s descòr ed sequèinsi 'd nùmer intēr| }} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Sequèinsa ed nùmer]] dfg8nzmieyvy6q524tl2i8m7oqdehtg 152437 152434 2022-08-01T15:03:29Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{SPIEGAZIONI| ARZ=Categoréia ed tót al pâgini in dóv' a 's pêrla de sfîlsi 'd nòmer intēr| MUD=Categurìa ed tùti el pàgini in dû a s descòr ed sequèinsi 'd nùmer intēr| }} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Sequèinsi ed nùmer]] ac1yx5rbrf98xe7ff3ghti1pnw42b9x 0 16984 152433 82900 2022-08-01T14:02:01Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} In dla [[teorìa di nùmer]], un '''nùmer sublìm''' 'l è 'n [[nómmer naturèl|nùmer naturêl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'al gh'à al nùmer di [[nùmer diviśōr|diviśōr]] e la [[sòma]] di diviśōr stès ch'egl'ìn tùt dū di [[nùmer perfèt]].<ref> {{en}} [http://www.mathpages.com/home/kmath202/kmath202.htm 'N artìcol] in ''MathPages'' in sìm'ai "Nùmer sublìm"</ref> ==Eśèimpi== * Al [[12 (nùmer)|12]] 'l è 'n nùmer sublìm. E difàt: ** i só diviśōr (1, 2, 3, 4, 6 et 12) egl'ìn in dla quantitê ed 6, ch'l è 'n nùmer perfèt; ** la sòma ed chi diviśōr chè, 28, 'l è incòr un nùmer perfèt.<br><br> * A s cgnùs sól dū nùmer sublìm<ref> {{en}} [https://oeis.org/A081357 Sequèinsa OEIS A081357] edl [[OEIS]]</ref><ref> {{en}} [[Clifford A. Pickover]], ''Wonders of Numbers, Adventures in Mathematics, Mind and Meaning'' New York: Oxford University Press (2003), pàg. 215</ref>: [[12 (nùmer)|12]] e (2¹²⁶)(2⁶¹ − 1)(2³¹ − 1)(2¹⁹ − 1)(2⁷ − 1)(2⁵ − 1)(2³ − 1). Al secònd al gh'à 76 cìffri: <center>{{Formatnum:6 086 555 670 238 378 989 670 371 734 243 169 622 657 830 773 351 885 970 528 324 860 512 791 691 264}}.</center> ==Noti e referèinsi== {{references}} |sel=1 }} {{Grupamèint per diviśibilitê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer sublìm}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] [[Categoria:Sucesiòun 'd intēr dipendèint da la bêś]] p4uc55z8fmglm7iuep4j17dbtwxfetk 152459 152433 2022-08-02T09:12:56Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} In dla [[teorìa di nùmer]], un '''nùmer sublìm''' 'l è 'n [[nómmer naturèl|nùmer naturêl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'al gh'à al nùmer di [[nùmer diviśōr|diviśōr]] e la [[sòma]] di diviśōr stès ch'egl'ìn tùt dū di [[nùmer perfèt]].<ref> {{en}} [http://www.mathpages.com/home/kmath202/kmath202.htm 'N artìcol] in ''MathPages'' in sìm'ai "Nùmer sublìm"</ref> ==Eśèimpi== * Al [[12 (nùmer)|12]] 'l è 'n nùmer sublìm. E difàt: ** i só diviśōr (1, 2, 3, 4, 6 et 12) egl'ìn in dla quantitê ed 6, ch'l è 'n nùmer perfèt; ** la sòma ed chi diviśōr chè, 28, 'l è incòr un nùmer perfèt.<br><br> * A s cgnùs sól dū nùmer sublìm<ref>{{en}} [https://oeis.org/A081357 Sequèinsa OEIS A081357] di [[nùmer sublìm]] in dal ''web''.</ref><ref>{{en}} [[Clifford A. Pickover]], ''Wonders of Numbers, Adventures in Mathematics, Mind and Meaning'' New York: Oxford University Press (2003), pàǵ. 215</ref>: [[12 (nùmer)|12]] e (2¹²⁶)(2⁶¹ − 1)(2³¹ − 1)(2¹⁹ − 1)(2⁷ − 1)(2⁵ − 1)(2³ − 1). Al secònd al gh'à 76 cìffri: <center>{{Formatnum:6 086 555 670 238 378 989 670 371 734 243 169 622 657 830 773 351 885 970 528 324 860 512 791 691 264}}.</center> ==Noti e referèinsi== {{references}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A081357 La sequèinsa OEIS A081357] di [[nùmer sublìm]] in dal ''web''. |sel=1 }} {{Grupamèint per diviśibilitê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer sublìm}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] [[Categoria:Sucesiòun 'd intēr dipendèint da la bêś]] fdzrtlq1gwsgmup5ykswk6ryawmee92 0 17618 152440 141829 2022-08-01T17:40:59Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Construct-nombres-tri-centres.png|thumb|right|430px|La formasiòun di nùmer triangolèr a secònda dal nùmer ''n'' ch'a s ciacàra.]] Al '''nùmer triangolèr sentrê''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl sentrê]] ch'a figùra 'n [[triàngol]] mìs in pē con di punt (el só unitê), mìs in fila tùt dintórn a 'l ùnic punt ch'a gh'stà in dal mèś e cun soquànt èter triàngol fat sèinper da di punt, ch'i gh'giren incòra dintórna. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl saintrê|'l ''n''-éśim nùmer triangolèr sentrê]] 'l è pèra a 1 + 3 volti 'l (''n'' – 1)-éśim [[nùmer triangolèr|nùmer triangolèr regolèr]]:<br><br> :<math>C_{3,n}=1+3T_{n-1}=1+3\,\frac{n(n-1)}2={3n^2-3n+2\over2}</math><br><br><br> Soquànt nùmer triangolèr sentrê egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[4 (nùmer)|4]], [[10 (nùmer)|10]], [[19 (nùmer)|19]], [[31 (nùmer)|31]], [[46 (nùmer)|46]], [[64 (nùmer)|64]], [[85 (nùmer)|85]], [[109 (nùmer)|109]], [[136 (nùmer)|136]], [[166 (nùmer)|166]], [[199 (nùmer)|199]], [[235 (nùmer)|235]], [[274 (nùmer)|274]], [[316 (nùmer)|316]], [[361 (nùmer)|361]], [[409 (nùmer)|409]], [[460 (nùmer)|460]], [[514 (nùmer)|514]], [[571 (nùmer)|571]], [[631 (nùmer)|631]], [[694 (nùmer)|694]], [[760 (nùmer)|760]], [[829 (nùmer)|829]], [[901 (nùmer)|901]], [[976 (nùmer)|976]], [[1054 (nùmer)|1054]], [[1135 (nùmer)|1135]], [[1219 (nùmer)|1219]], [[1306 (nùmer)|1306]], [[1396 (nùmer)|1396]], [[1489 (nùmer)|1489]], [[1585 (nùmer)|1585]], [[1684 (nùmer)|1684]], [[1786 (nùmer)|1786]], [[1891 (nùmer)|1891]], [[1999 (nùmer)|1999]], 2110, 2224, 2341, 2461, 2584, 2710, 2839, 2971...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005448/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer triangolèr sentrê in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005448 Sequèinsa OEIS A005448] di nùmer triangolèr sentrê in dla réda.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== [[File:Centered triangular number 19.svg|thumb|right|280px|Al [[nùmer triangolèr sentrê]] [[19 (nùmer)|19]] mìs in figùra.]] <br><math>C_{3,1}={3\cdot1^2-3\cdot1+2\over2}=1</math><br><br><math>C_{3,2}={3\cdot2^2-3\cdot2+2\over2}=4</math><br><br><math>C_{3,3}={3\cdot3^2-3\cdot3+2\over2}=10</math><br><br><math>C_{3,4}={3\cdot4^2-3\cdot4+2\over2}=19</math><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer triangolèr]] * [[nùmer poligonèl sentrê]] ==Noti e referèinsi== {{References}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A005448 Sequèinsa A005448] di nùmer triangolèr sentrê edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/CenteredTriangularNumber.html Al nùmer triangolèr sentrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [http://books.google.fr/books?id=cDxYdstLPz4C&pg=PA49#v=onepage&q&f=false Soquànti spiegasiòun in dal lìber ''Figurate numbers''] dl'Elena Deza, Michel Marie Deza, ed. World Scientific, 2012, in sìm'a ''Google books'' in dla réda. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer triangolèr sentrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer triangolèr sentrê]] [[Categoria:Nùmer poligonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] m7gjx88poy9z3jio7mx9d49etqnci7s 0 17676 152442 142305 2022-08-01T17:42:17Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Zentrierte Quadratzahl2.PNG|thumb|right|170px|Soquànt nùmer quadrê sentrê da 'l più cìc a 'l più grand.]] [[File:Quadrè sentrè.PNG|thumb|right|170px|Al nùmer quadrê sentrê [[13 (nùmer)|13]] c'ma [[sòma]] di dū quadrê tachê in fila [[4 (nùmer)|4]] + [[9 (nùmer)|9]].]] [[File:Centered square number 25.svg|thumb|right|170px|Al nùmer quadrê sentrê [[25 (nùmer)|25]] mìs in figùra.]] Al '''nùmer quadrê sentrê''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl sentrê]] ch'al figùra 'n quadrê cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila tùt intór'n a 'l ùnic punt ch'a gh'stà in dal mèś e cun soquànt èter quadrê fat sàimper dai punt, ch'i gh'giren incòra intóren. ==Proprietê== P'r un [[nùmer intēr|nùm'r intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonèl sentrê|'l ''n''-éśum nùmer quadrê sentrê]] 'l è pèr'a la [[sòma]] ed dū quadrê tachê ùn dòp c'l èter:<br><br><math>C_{4,n} = n^2 + (n - 1)^2</math><br><br> =====Soquànt eśèimpi:===== <br><math>C_{4,1} = 1^2 + (1 - 1)^2 = 1</math><br><br><math>C_{4,2} = 2^2 + (2 - 1)^2 = 5</math><br><br><math>C_{4,3} = 3^2 + (3 - 1)^2 = 13</math><br><br><math>C_{4,4} = 4^2 + (4 - 1)^2 = 25</math><br><br>[[File:Zentrierte Quadratzahl.PNG|220px|left|thumb|I nùmer quadrê sentrê [[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[13 (nùmer)|13]], [[25 (nùmer)|25]]]]<br>[[File:Quadrè sentrè 85.PNG|thumb|right|335px|Al nùmer [[85 (nùmer)|85]] vist come nùmer quadrê sentrê.]]<br><br><br><br><br>Soquànt nùmer quadrê saintrê egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[13 (nùmer)|13]], [[25 (nùmer)|25]], [[41 (nùmer)|41]], [[61 (nùmer)|61]], [[85 (nùmer)|85]], [[113 (nùmer)|113]], [[145 (nùmer)|145]], [[181 (nùmer)|181]], [[221 (nùmer)|221]], [[265 (nùmer)|265]], [[313 (nùmer)|313]], [[365 (nùmer)|365]], [[421 (nùmer)|421]], [[481 (nùmer)|481]], [[545 (nùmer)|545]], [[613 (nùmer)|613]], [[685 (nùmer)|685]], [[761 (nùmer)|761]], [[841 (nùmer)|841]], [[925 (nùmer)|925]], [[1013 (nùmer)|1013]], [[1105 (nùmer)|1105]], [[1201 (nùmer)|1201]], [[1301 (nùmer)|1301]], [[1405 (nùmer)|1405]], [[1513 (nùmer)|1513]], [[1625 (nùmer)|1625]], [[1741 (nùmer)|1741]], [[1861 (nùmer)|1861]], [[1985 (nùmer)|1985]], 2113, 2245, 2381, 2521, 2665, 2813 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001844 Sequèinsa OEIS A001844] di nùmer quadrê sentrê in dla réda.</ref><br><br> * Tùt i nùmer quadrê sentrê i ìn [[nùmer despèra|despèra]] e i finìsen in dl'ùltma ciffra sèimper cun 'l 1, al 3 e 'l 5.<br> * Tùt i nùmer quadrê sentrê i ìn dal [[moltìplica|moltìplichi]] dal [[4 (nùmer)|4]] śuntê 'd n'unitê. ==Vóś lighèdi== * [[nùmer quadrê]] * [[nùmer poligonèl sentrê]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Centered square numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A001844 Sequèinsa OEIS A001844] di nùmer quadrê sentrê, in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredSquareNumber.html Al nùmer quadrê sentrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredPolygonalNumber.html Soquànti spiegasiòun] in sìm'ai [[nùmer poligonèl sentrê]] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer quadrê sentrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer quadrê sentrê]] [[Categoria:Nùmer poligonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] rbqy17d7l7od3jhcsuy60yxum9psllz 0 17677 152444 150333 2022-08-01T17:43:13Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Pentagonale centrato 31.PNG|thumb|right|250px|Al nùmer pentagonèl sèntrê [[31 (nùmer)|31]].]] Al '''nùmer pentagonèl sentrê''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl sentrê]] ch'al figùra soquànt [[Pentàgon (giometrìa)|pentàgon]] cumpòst da di pùnt, el só unitê, mìsi in fila tùt 'd intór'n a 'l ùnic punt ch'a gh'stà in dal mèś. È più facil guardèrel che léśrel descrìt. ==Proprietê== * P'r un [[nùmer intēr|nùm'r intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonèl sentrê|'l ''n''-éśum nùmer pentagonèl sentrê]] 'l è pèr'a:<br><br> :<math>C_{5,n} = {{5n^2 + 5n + 2} \over 2}</math><br><br> Soquànt nùmer pentagonèl sentrê egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[6 (nùmer)|6]], [[16 (nùmer)|16]], [[31 (nùmer)|31]], [[51 (nùmer)|51]], [[76 (nùmer)|76]], [[106 (nùmer)|106]], [[141 (nùmer)|141]], [[181 (nùmer)|181]], [[226 (nùmer)|226]], [[276 (nùmer)|276]], [[331 (nùmer)|331]], [[391 (nùmer)|391]], [[456 (nùmer)|456]], [[526 (nùmer)|526]], [[601 (nùmer)|601]], [[681 (nùmer)|681]], [[766 (nùmer)|766]], [[856 (nùmer)|856]], [[951 (nùmer)|951]], [[1051 (nùmer)|1051]], [[1156 (nùmer)|1156]], [[1266 (nùmer)|1266]], [[1381 (nùmer)|1381]], [[1501 (nùmer)|1501]], [[1626 (nùmer)|1626]], [[1756 (nùmer)|1756]], [[1891 (nùmer)|1891]], 2031, 2176, 2326, 2481, 2641, 2806, 2976, 3151, 3331, 3516, 3706, 3901, 4101, 4306, 4516, 4731, 4951, 5176, 5406 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005891 Sequèinsa OEIS A005891] di nùmer pentagonèl sentrê in dla réda.</ref><br><br> * Tùt i nùmer pentagonèl sentrê i finìsen in dl'ùltma ciffra sèimper col ripetisiòun 1,1,6,6. ====Soquànt eśèimpi:==== [[File:Nombre pentagon cent.svg|thumb|right|340px|La costrusiòun di nùmer pentagonèl sentrê [[1 (nùmer)|1]], [[6 (nùmer)|6]], [[16 (nùmer)|16]], [[31 (nùmer)|31]].]] <br><math>C_{5,0} = {{5\cdot0^2 + 5\cdot0 + 2} \over 2} = 1</math><br><br><math>C_{5,1} = {{5\cdot1^2 + 5\cdot1 + 2} \over 2} = 6</math><br><br><math>C_{5,2} = {{5\cdot2^2 + 5\cdot2 + 2} \over 2} = 16</math><br><br><math>C_{5,3} = {{5\cdot3^2 + 5\cdot3 + 2} \over 2} = 31</math><br><br>: ==Vóś lighèdi== * [[nùmer pentagonêl]] * [[nùmer poligonèl sentrê]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Centered pentagonal numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A005891 Sequèinsa OEIS A005891] di nùmer pentagonèl sentrê in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredPentagonalNumber.html Al nùmer pentagonèl sentrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://books.google.fr/books?id=cDxYdstLPz4C&pg=PA49#v=onepage&q&f=false Soquànti spiegasiòun in dal lìber ''Figurate numbers''] dl'Elena Deza, Michel Marie Deza, ed. ''World Scientific'', 2012, in sìm'a ''Google books''. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer pentagonèl sentrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer pentagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer poligonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] j5utfvpowwcvgb1xvpebuelg58zhslp 0 17680 152446 142372 2022-08-01T17:44:14Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Hex number 37.svg|thumb|right|200px|Al nùmer eśagonèl sentrê [[37 (nùmer)|37]] mìs in figùra.]] Al '''nùmer eśagonèl sentrê''' 'l è 'n [[nùmer poligonêl sentrê]] ch'al figùra 'n [[Eśàgon (giometrìa)|eśàgon]] mìs in pē da di pùnt (el só unitê), tut in fila dintór'n a 'l ùnic punt ch'a gh'stà in dal mèś e cun soquànt èter eśàgon fat sàimper dai punt, ch'i gh'giren incòra intòren. ==Proprietê== P'r un [[nùmer intēr|nùm'r intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl saintrê|'l ''n''-éśum nùmer eśagonèl sentrê]] 'l è pèr'a:<br><br> :<math>C_{6,n}=1+6\ \frac{n(n-1)}2=1+3n(n-1)=3n^2-3n+1=n^3-(n-1)^3</math><br><br> Soquànt nùmer eśagonèl sentrê egl'ìn:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[7 (nùmer)|7]], [[19 (nùmer)|19]], [[37 (nùmer)|37]], [[61 (nùmer)|61]], [[91 (nùmer)|91]], [[127 (nùmer)|127]], [[169 (nùmer)|169]], [[217 (nùmer)|217]], [[271 (nùmer)|271]], [[331 (nùmer)|331]], [[397 (nùmer)|397]], [[469 (nùmer)|469]], [[547 (nùmer)|547]], [[631 (nùmer)|631]], [[721 (nùmer)|721]], [[817 (nùmer)|817]], [[919 (nùmer)|919]], [[1027 (nùmer)|1027]], [[1141 (nùmer)|1141]], [[1261 (nùmer)|1261]], [[1387 (nùmer)|1387]], [[1519 (nùmer)|1519]], [[1657 (nùmer)|1657]], [[1801 (nùmer)|1801]], [[1951 (nùmer)|1951]], 2107, 2269, 2437, 2611, 2791, 2977, 3169, 3367, 3571, 3781, 3997, 4219, 4447, 4681, 4921, 5167, 5419, 5677, 5941, 6211, 6487... <ref>{{en}} [https://oeis.org/A003215 Sequèinsa OEIS A003215] di nùmer eśagonèl sentrê edl’''OEIS''.</ref> [[File:Centered hexagonal = 1 + 6triangular.svg|thumb|right|310px|Al nùmer eśagonèl sentrê 61 vist damànd 'l insèm ed 6 [[triàngol]] col bòl da mêś.]] ====Soquànt eśèimpi:==== <br><math>C_{6,1}=1^3-(1-1)^3=1</math><br><br><math>C_{6,2}=2^3-(2-1)^3=7</math><br><br><math>C_{6,3}=3^3-(3-1)^3=19</math><br><br> [[File:6eckszahl.png|thumb|left|330px|I eśagonèl sentrê [[1 (nùmer)|1]], [[7 (nùmer)|7]], [[19 (nùmer)|19]].]] [[File:Eśagonèl sentrè 91.PNG|thumb|right|310px|Al 91 vist damànd un nùmer eśagonèl sentrê.]] ==Vóś lighèdi== * [[nùmer eśagonèl]] * [[nùmer poligonèl sentrê]] <br><br> ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Centered hexagonal numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/HexNumber.html Al nùmer eśagonèl sentrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer eśagonèl sentrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer eśagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] mcroqxlzpczzp3ze0xwgw30p2us5nrn 0 17690 152448 144498 2022-08-01T17:45:09Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Centered heptagonal.svg|thumb|right|260px|Al [[71 (nùmer|71]] damànd un nùmer etagonèl sentrê.]] Al '''nùmer etagonèl sentrê''' 'l è 'n [[nùmer poligonêl saintrê]] ch'al figùra 'n [[etàgon]] conpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila tùt 'd intór'n a 'l ùnic punt ch'a gh'stà in dal mèś e cun soquànt èter etàgon fat sàimper dai punt, ch'i gh'giren incòra 'd intòren. ==Proprietê== Per un [[nùmer intēr|nùm'r intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonèl sentrê|'l ''n''-éśum nùmer etagonèl sentrê]] 'l è pèra a:<br><br> :<math>C_{7,n}=\frac{7n^2 - 7n + 2}{2}</math><br><br> Soquànt nùmer etagonèl sentrê gl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[8 (nùmer)|8]], [[22 (nùmer)|22]], [[43 (nùmer)|43]], [[71 (nùmer)|71]], [[106 (nùmer)|106]], [[148 (nùmer)|148]], [[197 (nùmer)|197]], [[253 (nùmer)|253]], [[316 (nùmer)|316]], [[386 (nùmer)|386]], [[463 (nùmer)|463]], [[547 (nùmer)|547]], [[638 (nùmer)|638]], [[736 (nùmer)|736]], [[841 (nùmer)|841]], [[953 (nùmer)|953]], [[1072 (nùmer)|1072]], [[1198 (nùmer)|1198]], [[1331 (nùmer)|1331]], [[1471 (nùmer)|1471]], [[1618 (nùmer)|1618]], [[1772 (nùmer)|1772]], [[1933 (nùmer)|1933]], 2101, 2276, 2458, 2647, 2843, 3046, 3256, 3473, 3697, 3928, 4166, 4411, 4663, 4922, 5188, 5461, 5741, 6028, 6322, 6623, 6931, 7246...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069099 Sequèinsa A069099] edl’''[[OEIS]]''.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== <br><math>C_{7,1}=\frac{7\cdot1^2 - 7\cdot1 + 2}{2}=1</math><br><br><math>C_{7,2}=\frac{7\cdot2^2 - 7\cdot2 + 2}{2}=8</math><br><br><math>C_{7,3}=\frac{7\cdot3^2 - 7\cdot3 + 2}{2}=22</math><br><br><math>C_{7,4}=\frac{7\cdot4^2 - 7\cdot4 + 2}{2}=43</math><br><br> [[File:Centered heptagonal number.svg|thumb|left|190px|Soquànt nùmer etagonèl sentrê mìs in figùra.]] ==Vóś lighèdi== * [[nùmer etagonèl]] * [[nùmer poligonèl sentrê]] ==Noti e referèinsi== {{References}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A069099 La sequèinsa OEIS A069099] di nùmer etagonèl sentrê in dla réda. * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/CenteredPolygonalNumber.html Soquànti spiegasiòun in sìm'ai nùmer poligonêl saintrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer etagonèl sentrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer etagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer poligonèl sentrê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] ohy2hfexy19wz8j8n7d7c7a81smx79y 0 17691 152450 149740 2022-08-01T17:46:30Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Centered octagonal number.svg|thumb|right|220px|Soquànt nùmer otagonèl sentrê mìs in figùra.]] Al '''nùmer otagonèl sentrê''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl sentrê]] ch'al figùra 'n [[otàgon]] cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila tùt intór'n a 'l ùnic punt ch'a gh'stà in dal mèś e cun soquànt èter otàgon fat sàimper dai punt, ch'i gh'giren incòra intòren. ==Proprietê== Pr un [[nùmer intēr|nùmr intēr]] ''n'' ≥ 1, 'l ''n''-éśim [[nùmer poligonêl saintrê|nùmer otagonèl sentrê]] al s cata acsè:<br><br> :<math>C_{8,n}=(2n-1)^2=4n^2-4n+1</math><br><br> Soquànt nùmer otagonèl sentrê egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[9 (nùmer)|9]], [[25 (nùmer)|25]], [[49 (nùmer)|49]], [[81 (nùmer)|81]], [[121 (nùmer)|121]], [[169 (nùmer)|169]], [[225 (nùmer)|225]], [[289 (nùmer)|289]], [[361 (nùmer)|361]], [[441 (nùmer)|441]], [[529 (nùmer)|529]], [[625 (nùmer)|625]], [[729 (nùmer)|729]], [[841 (nùmer)|841]], [[961 (nùmer)|961]], [[1089 (nùmer)|1089]], [[1225 (nùmer)|1225]], [[1369 (nùmer)|1369]], [[1521 (nùmer)|1521]], [[1681 (nùmer)|1681]], [[1849 (nùmer)|1849]], 2025, 2209, 2401, 2601, 2809, 3025, 3249, 3481, 3721, 3969, 4225, 4489, 4761, 5041, 5329, 5625, 5929, 6241, 6561, 6889, 7225, 7569 289, 361, 441, 529, 625, 729, 841, 961, 1089, 1225, 1369, 1521, 1681, 1849, 2025, 2209, 2401, 2601, 2809, 3025, 3249, 3481, 3721, 3969, 4225, 4489, 4761, 5041, 5329, 5625, 5929, 6241, 6561, 6889, 7225, 7569... <ref> {{en}} [https://oeis.org/A016754 Sequèinsa A016754] edl’''[[OEIS]]''.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== <br><math>C_{8,1}=4\cdot1^2-4\cdot1+1=1</math><br><br><math>C_{8,2}=4\cdot2^2-4\cdot2+1=9</math><br><br><math>C_{8,3}=4\cdot3^2-4\cdot3+1=25</math><br><br><math>C_{8,4}=4\cdot4^2-4\cdot4+1=49</math><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer otagonèl]] * [[nùmer poligonèl sentrê]] ==Noti e referèinsi== {{References}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/CenteredPolygonalNumber.html Al nùmer poligonèl sentrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer otagonèl sentrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer otagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] 1d3ai1xk2pamphmtfihna7k5q3knnhe 0 17698 152439 144008 2022-08-01T17:40:23Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Triangular number 10 as sum of gnomons.svg|thumb|right|170px|Al nùmer triangolèr [[10 (nùmer)|10]] mìs in figùra.]] Al '''nùmer triangolèr''' 'l è 'n [[nùmer poligonêl|nùmer poligonèl]] ch'al figùra 'n [[triàngol (giumetrìa)|triàngol]] cumpòst da soquànti unitê mìsi in fila eli ùni atâc a chegli ètri, 'd sóver e 'd sòta, a fèr un [[triàngol eqvilàter]], coi tri cō pèra a 'l só ''n''-éśum post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer triangolèr. Con un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer triangolèr]] 'l è pèra a la [[sóma (matemàtica)|sóma]] di ''n'' [[nùmer naturêl]] da 'l [[1 (nùmer)|1]] a 'l ''n'', psendes aplichèr quèla ch'a s ciàma la "fórmula ed [[Carl Friedrich Gauss|Gauss]]":<br> :<math>T_n = \frac{n(n+1)} {2}</math><br><br> ch'la s pōl anca scrìver c'ma la [[progresiòun aritmética]] ed ragiòun 1:<br><br> :<math>T_n= \sum_{k=1}^n k = 1+2+3+ \dotsb +n</math><br><br> Soquànt nùmer triangolèr i ìn:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[3 (nùmer)|3]], [[6 (nùmer)|6]], [[10 (nùmer)|10]], [[15 (nùmer)|15]], [[21 (nùmer)|21]], [[28 (nùmer)|28]], [[36 (nùmer)|36]], [[45 (nùmer)|45]], [[55 (nùmer)|55]], [[66 (nùmer)|66]], [[78 (nùmer)|78]], [[91 (nùmer)|91]], [[105 (nùmer)|105]], [[120 (nùmer)|120]], [[136 (nùmer)|136]], [[153 (nùmer)|153]], [[171 (nùmer)|171]], [[190 (nùmer)|190]], [[210 (nùmer)|210]], [[231 (nùmer)|231]],<br>[[253 (nùmer)|253]], [[276 (nùmer)|276]], [[300 (nùmer)|300]], [[325 (nùmer)|325]], [[351 (nùmer)|351]], [[378 (nùmer)|378]], [[406 (nùmer)|406]], [[435 (nùmer)|435]], [[465 (nùmer)|465]], [[496 (nùmer)|496]], [[528 (nùmer)|528]], [[561 (nùmer)|561]], [[595 (nùmer)|595]], [[630 (nùmer)|630]], [[666 (nùmer)|666]], [[703 (nùmer)|703]], [[741 (nùmer)|741]],<br>[[780 (nùmer)|780]], [[820 (nùmer)|820]], [[861 (nùmer)|861]], [[903 (nùmer)|903]], [[946 (nùmer)|946]], [[990 (nùmer)|990]], [[1035 (nùmer)|1035]], [[1081 (nùmer)|1081]], [[1128 (nùmer)|1128]], [[1176 (nùmer)|1176]], [[1225 (nùmer)|1225]], [[1275 (nùmer)|1275]], [[1326 (nùmer)|1326]], [[1378 (nùmer)|1378]], [[1431 (nùmer)|1431]],<br>[[1485 (nùmer)|1485]], [[1540 (nùmer)|1540]], [[1596 (nùmer)|1596]], [[1653 (nùmer)|1653]], [[1711 (nùmer)|1711]], [[1770 (nùmer)|1770]], [[1830 (nùmer)|1830]], [[1891 (nùmer)|1891]], [[1953 (nùmer)|1953]], 2016, 2080 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000217/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer triangolèr in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000217 Sequèinsa OEIS A000217] in dla réda.</ref><br><br> ====Soquànt eśèimpi:==== [[File:First six triangular numbers.svg|thumb|right|280px|I prim sē nùmer triangolèr]]<br> :<math>T_1 = \frac{1\cdot(1+1)} {2} = 1</math><br><br><math>T_2 = \frac{2\cdot(2+1)} {2} = 3</math><br><br><math>T_3 = \frac{3\cdot(3+1)} {2} = 6</math><br><br><math>T_4 = \frac{4\cdot(4+1)} {2} = 10</math><br><br><math>T_5 = \frac{5\cdot(5+1)} {2} = 15</math><br><br><math>T_6 = \frac{6\cdot(6+1)} {2} = 21</math><br><br> <center><gallery> File:Triangular number 10 as sum of gnomons.svg|Al nùmer [[10 (nùmer)|10]] File:Triangolèr 15.png|Al nùmer [[15 (nùmer)|15]] File:Triangolèr 21.png|Al nùmer [[21 (nùmer)|21]] File:Triangolèr 28.png|Al nùmer [[28 (nùmer)|28]] File:Triangolèr 36.png|Al nùmer [[36 (nùmer)|36]] File:Triangolèr 45.png|Al nùmer [[45 (nùmer)|45]] </gallery></center><br><br> ==Proprietê== * I '''nùmer triangolèr''' i gh'àn dimòndi in cumùn cun chièter [[nùmer poligonêl]], perchè i gh'la chèven sàimper ed fèren na pèrt: la diferèinsa ch'a pasa tra 'l ''n''-éśum [[nùmer poligonêl|nùmer ''m''-gonêl]] e 'l ''n''-éśum nùmer (''m'' + 1)-gonêl l'è 'l (''n'' − 1)-éśum nùmer triangolèr. P'r eśèimpi, s'a tulòm vìa al quèrt [[nùmer pentagonêl]] ([[22 (nùmer)|22]]) da 'l quèrt [[nùmer eśagonêl]] ([[28 (nùmer)|28]]), a s cata al ters nùmer triangolèr, a dir al [[6 (nùmer)|6]].<br><br> :<math>28 - 22 = 6</math> [[File:Hexagonal number 28 as sum of gnomons.svg|90px]] <math> - </math> [[File:Pentagonal number 22 as sum of gnomons.svg|90px]] <math> = </math>[[File:Triangolèr 6.PNG|35px]]<br><br> * La [[sóma (matemàtica)|sóma]] ed dū nùmer triangolèr ch'i s seguìsen darèint, 'l è 'n [[nùmer quadrê]]:<br><br> :<math>T_{n-1} + T_n = \frac{(n-1)(n-1+1)} {2} + \frac{n(n+1)} {2} = \frac{n ^ 2 - n} {2} + \frac{n ^ 2 + n} {2} = n ^ 2 </math><br><br> :'N eśèimpi:<br> :<math>10 + 15 = 25 = 5 ^ 2</math> :[[File:Square number 25 as sum of two triangular numbers.svg|90px]]<br><br> * Al dòpi dl ''n''-éśum nùmer triangulêr 'l è sàimp'r un [[nùmer oblùng]], deśgnènd queschè dala scrìta <math>Ob_n = n (n + 1)</math>.<br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer triangolèr sentrê]] * [[nùmer quadrê]] * [[triàngol (giometrìa)|triàngol]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Triangular numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/TriangularNumber.html Al nùmer triangolèr] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n110/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer triangolèr}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer triangolèr]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] tbhdz9xhsoc4hcqz0o1moad1tsf4oyh 152452 152439 2022-08-02T08:57:51Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Triangular number 10 as sum of gnomons.svg|thumb|right|170px|Al nùmer triangolèr [[10 (nùmer)|10]] mìs in figùra.]] Al '''nùmer triangolèr''' 'l è 'n [[nùmer poligonêl|nùmer poligonèl]] ch'al figùra 'n [[triàngol (giumetrìa)|triàngol]] cumpòst da soquànti unitê mìsi in fila eli ùni atâc a chegli ètri, 'd sóver e 'd sòta, a fèr un [[triàngol eqvilàter]], coi tri cō pèra a 'l só ''n''-éśum post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer triangolèr. Con un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer triangolèr]] 'l è pèra a la [[sóma (matemàtica)|sóma]] di ''n'' [[nùmer naturêl]] da 'l [[1 (nùmer)|1]] a 'l ''n'', psendes aplichèr quèla ch'a s ciàma la "fórmula ed [[Carl Friedrich Gauss|Gauss]]":<br> :<math>T_n = \frac{n(n+1)} {2}</math><br><br> ch'la s pōl anca scrìver c'ma la [[progresiòun aritmética]] ed ragiòun 1:<br><br> :<math>T_n= \sum_{k=1}^n k = 1+2+3+ \dotsb +n</math><br><br> Soquànt nùmer triangolèr i ìn:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[3 (nùmer)|3]], [[6 (nùmer)|6]], [[10 (nùmer)|10]], [[15 (nùmer)|15]], [[21 (nùmer)|21]], [[28 (nùmer)|28]], [[36 (nùmer)|36]], [[45 (nùmer)|45]], [[55 (nùmer)|55]], [[66 (nùmer)|66]], [[78 (nùmer)|78]], [[91 (nùmer)|91]], [[105 (nùmer)|105]], [[120 (nùmer)|120]], [[136 (nùmer)|136]], [[153 (nùmer)|153]], [[171 (nùmer)|171]], [[190 (nùmer)|190]], [[210 (nùmer)|210]], [[231 (nùmer)|231]],<br>[[253 (nùmer)|253]], [[276 (nùmer)|276]], [[300 (nùmer)|300]], [[325 (nùmer)|325]], [[351 (nùmer)|351]], [[378 (nùmer)|378]], [[406 (nùmer)|406]], [[435 (nùmer)|435]], [[465 (nùmer)|465]], [[496 (nùmer)|496]], [[528 (nùmer)|528]], [[561 (nùmer)|561]], [[595 (nùmer)|595]], [[630 (nùmer)|630]], [[666 (nùmer)|666]], [[703 (nùmer)|703]], [[741 (nùmer)|741]],<br>[[780 (nùmer)|780]], [[820 (nùmer)|820]], [[861 (nùmer)|861]], [[903 (nùmer)|903]], [[946 (nùmer)|946]], [[990 (nùmer)|990]], [[1035 (nùmer)|1035]], [[1081 (nùmer)|1081]], [[1128 (nùmer)|1128]], [[1176 (nùmer)|1176]], [[1225 (nùmer)|1225]], [[1275 (nùmer)|1275]], [[1326 (nùmer)|1326]], [[1378 (nùmer)|1378]], [[1431 (nùmer)|1431]],<br>[[1485 (nùmer)|1485]], [[1540 (nùmer)|1540]], [[1596 (nùmer)|1596]], [[1653 (nùmer)|1653]], [[1711 (nùmer)|1711]], [[1770 (nùmer)|1770]], [[1830 (nùmer)|1830]], [[1891 (nùmer)|1891]], [[1953 (nùmer)|1953]], 2016, 2080 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000217/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer triangolèr in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000217 Sequèinsa OEIS A000217] in dla réda.</ref><br><br> ====Soquànt eśèimpi:==== [[File:First six triangular numbers.svg|thumb|right|280px|I prim sē nùmer triangolèr]]<br> :<math>T_1 = \frac{1\cdot(1+1)} {2} = 1</math><br><br><math>T_2 = \frac{2\cdot(2+1)} {2} = 3</math><br><br><math>T_3 = \frac{3\cdot(3+1)} {2} = 6</math><br><br><math>T_4 = \frac{4\cdot(4+1)} {2} = 10</math><br><br><math>T_5 = \frac{5\cdot(5+1)} {2} = 15</math><br><br><math>T_6 = \frac{6\cdot(6+1)} {2} = 21</math><br><br> <center><gallery> File:Triangular number 10 as sum of gnomons.svg|Al nùmer [[10 (nùmer)|10]] File:Triangolèr 15.png|Al nùmer [[15 (nùmer)|15]] File:Triangolèr 21.png|Al nùmer [[21 (nùmer)|21]] File:Triangolèr 28.png|Al nùmer [[28 (nùmer)|28]] File:Triangolèr 36.png|Al nùmer [[36 (nùmer)|36]] File:Triangolèr 45.png|Al nùmer [[45 (nùmer)|45]] </gallery></center><br><br> ==Proprietê== * I '''nùmer triangolèr''' i gh'àn dimòndi in cumùn cun chièter [[nùmer poligonêl]], perchè i gh'la chèven sàimper ed fèren na pèrt: la diferèinsa ch'a pasa tra 'l ''n''-éśum [[nùmer poligonêl|nùmer ''m''-gonêl]] e 'l ''n''-éśum nùmer (''m'' + 1)-gonêl l'è 'l (''n'' − 1)-éśum nùmer triangolèr. P'r eśèimpi, s'a tulòm vìa al quèrt [[nùmer pentagonêl]] ([[22 (nùmer)|22]]) da 'l quèrt [[nùmer eśagonêl]] ([[28 (nùmer)|28]]), a s cata al ters nùmer triangolèr, a dir al [[6 (nùmer)|6]].<br><br> :<math>28 - 22 = 6</math> [[File:Hexagonal number 28 as sum of gnomons.svg|90px]] <math> - </math> [[File:Pentagonal number 22 as sum of gnomons.svg|90px]] <math> = </math>[[File:Triangolèr 6.PNG|35px]]<br><br> * La [[sóma (matemàtica)|sóma]] ed dū nùmer triangolèr ch'i s seguìsen darèint, 'l è 'n [[nùmer quadrê]]:<br><br> :<math>T_{n-1} + T_n = \frac{(n-1)(n-1+1)} {2} + \frac{n(n+1)} {2} = \frac{n ^ 2 - n} {2} + \frac{n ^ 2 + n} {2} = n ^ 2 </math><br><br> :'N eśèimpi:<br> :<math>10 + 15 = 25 = 5 ^ 2</math> :[[File:Square number 25 as sum of two triangular numbers.svg|90px]]<br><br> * Al dòpi dl ''n''-éśum nùmer triangulêr 'l è sàimp'r un [[nùmer oblùng]], deśgnènd queschè dala scrìta <math>Ob_n = n (n + 1)</math>.<br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer triangolèr sentrê]] * [[nùmer quadrê]] * [[triàngol (giometrìa)|triàngol]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Triangular numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/TriangularNumber.html Al nùmer triangolèr] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n110/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer triangolèr}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer triangolèr]] [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] 0v90lcq4zm276alx06bxyex092hxn69 0 17709 152441 144010 2022-08-01T17:41:42Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Square number 16 with gnomon.svg|thumb|right|195px|Al nùmer quadrê [[16 (nùmer)|16]] mis in figùra come quadrê dal só cô [[4 (nùmer)|4]].]] [[File:Square number 16 as sum of gnomons.svg|thumb|right|195px|Al nùmer quadrê [[16 (nùmer)|16]] mis in figùra cme sucesiòun ed quadratèin ch'i gh'crèsen dèinter da 'l più cìc a 'l più grand.]][[File:Quadrè 121.PNG|thumb|right|295px|'L eśèinpi dal nùmer [[121 (nùmer)|121]] ch'al quèdra 'l [[11 (nùmer)|11]].]] Al '''nùmer quadrê''', ciamê anc '''quadrê perfèt''' 'l è 'n [[nùmer intēr]] (<math>\mathbb{Z}</math>) ch'l è 'l [[quadrê (àlgebra)|quadrê]] 'd 'n èter nùmer intēr, la [[moltìplica]] per sé stès ed cl ùltem chè. 'L è 'n [[nùmer poligonèl]], ch'al figùra un [[quadrê (giometrìa)|quadrê]] cumpòst da di pùnt, el só unitê, mìsi in fila ùna atàc a cl ètra, 'd sóver e 'd sòta, a fèr un quadrê, coi quater cō pèra a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer quadrê. Al quadrê 'd un nùmer al rapreśèinta la [[moltìplica]] con sè stès ed cal nùmer lè, e dòunca per nùmer quadrê 'd ''n'' a s intènd:<br> :<math>Q_n = n \cdot n = n^2</math><br><br> Soquànt nùmer quadrê i ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[4 (nùmer)|4]], [[9 (nùmer)|9]], [[16 (nùmer)|16]], [[25 (nùmer)|25]], [[36 (nùmer)|36]], [[49 (nùmer)|49]], [[64 (nùmer)|64]], [[81 (nùmer)|81]], [[100 (nùmer)|100]], [[121 (nùmer)|121]], [[144 (nùmer)|144]], [[169 (nùmer)|169]], [[196 (nùmer)|196]], [[225 (nùmer)|225]], [[256 (nùmer)|256]], [[289 (nùmer)|289]], [[324 (nùmer)|324]], [[361 (nùmer)|361]], [[400 (nùmer)|400]], [[441 (nùmer)|441]], [[484 (nùmer)|484]], [[529 (nùmer)|529]], [[576 (nùmer)|576]], [[625 (nùmer)|625]], [[676 (nùmer)|676]], [[729 (nùmer)|729]], [[784 (nùmer)|784]], [[841 (nùmer)|841]], [[900 (nùmer)|900]], [[961 (nùmer)|691]], [[1024 (nùmer)|1024]], [[1089 (nùmer)|1089]], [[1156 (nùmer)|1156]], [[1225 (nùmer)|1225]], [[1296 (nùmer)|1296]], [[1369 (nùmer)|1369]], [[1444 (nùmer)|1444]], [[1521 (nùmer)|1521]], [[1600 (nùmer)|1600]], [[1681 (nùmer)|1681]], [[1764 (nùmer)|1764]], [[1849 (nùmer)|1849]], [[1936 (nùmer)|1936]] ... 2500 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000290/list 'N elèinc dimòndi gròs] ed tut i nùmer quèder mis in fila ùn drē cl èter, in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000290 Sequèinsa OEIS A000290] di nùmer quèder in dla réda.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== <br> :<math>Q_1 = 1 \cdot 1 = 1^2 = 1</math> [[File:Square number 1 with gnomon.svg|20px]]<br><br><math>Q_2 = 2 \cdot 2 = 2^2 = 4</math> [[File:Quadrèe 4 a du culoor.PNG|40px]]<br><br><math>Q_3 = 3 \cdot 3 = 3^2 = 9</math> [[File:Quadrèe 9 a du culoor.PNG|60px]]<br><br><math>Q_4 = 4 \cdot 4 = 4^2 = 16</math> [[File:Quadrèe 16 a du culoor.PNG|80px]]<br><br><math>Q_5 = 5 \cdot 5 = 5^2 = 25</math> [[File:Quadrèe 25 a du culoor.PNG|100px]]<br><br><math>Q_6 = 6 \cdot 6 = 6^2 = 36</math> [[File:Quadrèe 36 a du culoor.PNG|120px]]<br><br> ==Proprietê== * In dla [[sucesiòun (matemàtica)|sucesiòun]] di nùmer quadrê, a psòm vèder che la [[diferèinsa (matemàtica)|diferèinsa]] da 'n quadrê a quèl ch'a vìn prìma, l'è sèimper cumpàgn'a 'l [[nùmer despèra]] ch'a s cata in dal stès post indl órdin edla só sucesiòun: a s pōl anc dìr che '''quànd a fòm la sòma ed soquànt nùmer despèra ch'i s seguìsen tùt in fila da 'l [[1 (nùmer)|1]], quèl ch'a catòm 'l è sàimper un nùmer quadrê'''. Cla proprietê chè la s pōl anca scrìver:<br><br> :<math>n^2 = \sum_{k=1}^n(2k-1)</math> , [[somatória (matemàtica)|somatória]] 'd ìndèś 1 infìn a 'l ''n'' dla ''(2k -1)''<br><br> :Soquànt eśèimpi: :<math>5^2 = \sum_{k=1}^5(2k-1) = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 = 25</math><br><br> :<math>6^2 = \sum_{k=1}^6(2k-1) = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 = 36</math><br><br> :<math>7^2 = \sum_{k=1}^7(2k-1) = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 = 49</math><br><br> :<math>8^2 = \sum_{k=1}^8(2k-1) = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 + 15= 64</math><br><br> :Meinter che la diferèinsa da 'n quadrê a quèl ch'a vin prìma, la s pōl scrìver:<br><br> :<math> d_1 = n ^ 2 - (n - 1) ^ 2 = n ^ 2 - (n ^ 2 - 2n + 1) = 2 n - 1 </math><br><br> :La diferèinsa pò' ch'la pasa tra dū nùmer quadrê ch'i s seguìsen alternê, na volta sè e ùna nò, l'è per'a:<br><br> :<math> d_2 = n ^ 2 - (n - 2) ^ 2 = n ^ 2 - (n ^ 2 - 4n + 4) = 4 n - 4 </math><br><br> :Quèla ch'la pàsa ogni 3 nùmer quadrê, na volta sè e dō volti nò, l'è pèr'a:<br><br> :<math> d_3 = n ^ 2 - (n - 3) ^ 2 = n ^ 2 - (n ^ 2 - 6n + 9) = 6 n - 9 </math><br><br><br> * '''Un nùmer quadrê perfêt 'l è anc cumpàgn a la [[sòma (matemàtica)|sòma]] ed du [[nùmer triangolèr]] ch'i s seguìsen da śvèin:'''<br><br> :<math>T_{n-1} + T_n = \frac{(n-1)(n-1+1)} {2} + \frac{n(n+1)} {2} = \frac{n ^ 2 - n} {2} + \frac{n ^ 2 + n} {2} = n ^ 2 </math><br><br> :Soquànt eśèimpi:<br><br> :<math> 1 + 3 = 4 = 2 ^ 2</math><br> :[[File:Square number 1 with gnomon.svg|15px]] <math> + </math> [[File:Triàngol 2 culoor nr 3.PNG|30px]] <math> = </math> [[File:Quadrèe 4 a du culoor.PNG|30px]]<br><br><br> :<math> 3 + 6 = 9 = 3 ^ 2</math> :[[File:Triàngol 2 culoor nr 3.PNG|30px]] <math> + </math> [[File:Triàngol 2 culoor nr 6.PNG|45px]] <math> = </math> [[File:Quadrèe 9 a du culoor.PNG|45px]]<br><br><br> :<math> 6 + 10 = 16 = 4 ^ 2</math><br> :[[File:Triàngol 2 culoor nr 6.PNG|50px]] <math> + </math> [[File:Triàngol 2 culoor nr 10.PNG|60px]] <math> = </math> [[File:Quadrèe 16 a du culoor.PNG|60px]]<br><br><br> :<math>10 + 15 = 25 = 5 ^ 2</math><br> :[[File:Triàngol 2 culoor nr 10.PNG|60px]] <math> + </math> [[File:Triàngol 2 culoor nr 15.PNG|75px]] <math> = </math> [[File:Quadrèe 25 a du culoor.PNG|75px]]<br><br><br><br> * '''La sòma ed dū nùmer quadrê ch'i s seguìsen 'l un dòp c'l èter, l'è cumpàgn'a 'n [[nùmer quadrê sentrê]]:'''<br><br> :<math>C_{4,n} = (n - 1)^2 + n^2</math><br><br> :'N eśèimpi:<br> :[[File:Quadrè sentrè.PNG|210px]] a dìr: <math> 2^2 + 3^2 = 4 + 9 = 13 </math><br><br><br> * '''Tùt i nùmer quadrê ch'i ìn despèra egl'ìn anca di [[nùmer otagonèl sentrê]].'''<br><br> ==Vóś lighèdi== * [[quadrê (àlgebra)]] * [[quadrê (giometrìa)]] * [[raîś quèdra]] * [[diferèinsa ed du quadrê]] * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer quadrê sentrê]] * [[nùmer triangolèr]] * [[nùmer otagonèl sentrê]] * [[somatória]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Square numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A000290 La sequèinsa A000290] di nùmer quèder edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/SquareNumber.html Al nùmer quadrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [http://books.google.fr/books?id=cDxYdstLPz4C&pg=PA49#v=onepage&q&f=false Soquànti spiegasiòun in dal lìber ''Figurate numbers''] dl'Elena Deza, Michel Marie Deza, ed. World Scientific, 2012, in sìm'a ''Google Books''. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n112/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer quadrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer quadrê]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] t80b9e6y2ax56kcohpdprrgq9f3oeoe 152453 152441 2022-08-02T08:58:22Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Square number 16 with gnomon.svg|thumb|right|195px|Al nùmer quadrê [[16 (nùmer)|16]] mis in figùra come quadrê dal só cô [[4 (nùmer)|4]].]] [[File:Square number 16 as sum of gnomons.svg|thumb|right|195px|Al nùmer quadrê [[16 (nùmer)|16]] mis in figùra cme sucesiòun ed quadratèin ch'i gh'crèsen dèinter da 'l più cìc a 'l più grand.]][[File:Quadrè 121.PNG|thumb|right|295px|'L eśèinpi dal nùmer [[121 (nùmer)|121]] ch'al quèdra 'l [[11 (nùmer)|11]].]] Al '''nùmer quadrê''', ciamê anc '''quadrê perfèt''' 'l è 'n [[nùmer intēr]] (<math>\mathbb{Z}</math>) ch'l è 'l [[quadrê (àlgebra)|quadrê]] 'd 'n èter nùmer intēr, la [[moltìplica]] per sé stès ed cl ùltem chè. 'L è 'n [[nùmer poligonèl]], ch'al figùra un [[quadrê (giometrìa)|quadrê]] cumpòst da di pùnt, el só unitê, mìsi in fila ùna atàc a cl ètra, 'd sóver e 'd sòta, a fèr un quadrê, coi quater cō pèra a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer quadrê. Al quadrê 'd un nùmer al rapreśèinta la [[moltìplica]] con sè stès ed cal nùmer lè, e dòunca per nùmer quadrê 'd ''n'' a s intènd:<br> :<math>Q_n = n \cdot n = n^2</math><br><br> Soquànt nùmer quadrê i ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[4 (nùmer)|4]], [[9 (nùmer)|9]], [[16 (nùmer)|16]], [[25 (nùmer)|25]], [[36 (nùmer)|36]], [[49 (nùmer)|49]], [[64 (nùmer)|64]], [[81 (nùmer)|81]], [[100 (nùmer)|100]], [[121 (nùmer)|121]], [[144 (nùmer)|144]], [[169 (nùmer)|169]], [[196 (nùmer)|196]], [[225 (nùmer)|225]], [[256 (nùmer)|256]], [[289 (nùmer)|289]], [[324 (nùmer)|324]], [[361 (nùmer)|361]], [[400 (nùmer)|400]], [[441 (nùmer)|441]], [[484 (nùmer)|484]], [[529 (nùmer)|529]], [[576 (nùmer)|576]], [[625 (nùmer)|625]], [[676 (nùmer)|676]], [[729 (nùmer)|729]], [[784 (nùmer)|784]], [[841 (nùmer)|841]], [[900 (nùmer)|900]], [[961 (nùmer)|691]], [[1024 (nùmer)|1024]], [[1089 (nùmer)|1089]], [[1156 (nùmer)|1156]], [[1225 (nùmer)|1225]], [[1296 (nùmer)|1296]], [[1369 (nùmer)|1369]], [[1444 (nùmer)|1444]], [[1521 (nùmer)|1521]], [[1600 (nùmer)|1600]], [[1681 (nùmer)|1681]], [[1764 (nùmer)|1764]], [[1849 (nùmer)|1849]], [[1936 (nùmer)|1936]] ... 2500 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000290/list 'N elèinc dimòndi gròs] ed tut i nùmer quèder mis in fila ùn drē cl èter, in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000290 Sequèinsa OEIS A000290] di nùmer quèder in dla réda.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== <br> :<math>Q_1 = 1 \cdot 1 = 1^2 = 1</math> [[File:Square number 1 with gnomon.svg|20px]]<br><br><math>Q_2 = 2 \cdot 2 = 2^2 = 4</math> [[File:Quadrèe 4 a du culoor.PNG|40px]]<br><br><math>Q_3 = 3 \cdot 3 = 3^2 = 9</math> [[File:Quadrèe 9 a du culoor.PNG|60px]]<br><br><math>Q_4 = 4 \cdot 4 = 4^2 = 16</math> [[File:Quadrèe 16 a du culoor.PNG|80px]]<br><br><math>Q_5 = 5 \cdot 5 = 5^2 = 25</math> [[File:Quadrèe 25 a du culoor.PNG|100px]]<br><br><math>Q_6 = 6 \cdot 6 = 6^2 = 36</math> [[File:Quadrèe 36 a du culoor.PNG|120px]]<br><br> ==Proprietê== * In dla [[sucesiòun (matemàtica)|sucesiòun]] di nùmer quadrê, a psòm vèder che la [[diferèinsa (matemàtica)|diferèinsa]] da 'n quadrê a quèl ch'a vìn prìma, l'è sèimper cumpàgn'a 'l [[nùmer despèra]] ch'a s cata in dal stès post indl órdin edla só sucesiòun: a s pōl anc dìr che '''quànd a fòm la sòma ed soquànt nùmer despèra ch'i s seguìsen tùt in fila da 'l [[1 (nùmer)|1]], quèl ch'a catòm 'l è sàimper un nùmer quadrê'''. Cla proprietê chè la s pōl anca scrìver:<br><br> :<math>n^2 = \sum_{k=1}^n(2k-1)</math> , [[somatória (matemàtica)|somatória]] 'd ìndèś 1 infìn a 'l ''n'' dla ''(2k -1)''<br><br> :Soquànt eśèimpi: :<math>5^2 = \sum_{k=1}^5(2k-1) = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 = 25</math><br><br> :<math>6^2 = \sum_{k=1}^6(2k-1) = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 = 36</math><br><br> :<math>7^2 = \sum_{k=1}^7(2k-1) = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 = 49</math><br><br> :<math>8^2 = \sum_{k=1}^8(2k-1) = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 + 15= 64</math><br><br> :Meinter che la diferèinsa da 'n quadrê a quèl ch'a vin prìma, la s pōl scrìver:<br><br> :<math> d_1 = n ^ 2 - (n - 1) ^ 2 = n ^ 2 - (n ^ 2 - 2n + 1) = 2 n - 1 </math><br><br> :La diferèinsa pò' ch'la pasa tra dū nùmer quadrê ch'i s seguìsen alternê, na volta sè e ùna nò, l'è per'a:<br><br> :<math> d_2 = n ^ 2 - (n - 2) ^ 2 = n ^ 2 - (n ^ 2 - 4n + 4) = 4 n - 4 </math><br><br> :Quèla ch'la pàsa ogni 3 nùmer quadrê, na volta sè e dō volti nò, l'è pèr'a:<br><br> :<math> d_3 = n ^ 2 - (n - 3) ^ 2 = n ^ 2 - (n ^ 2 - 6n + 9) = 6 n - 9 </math><br><br><br> * '''Un nùmer quadrê perfêt 'l è anc cumpàgn a la [[sòma (matemàtica)|sòma]] ed du [[nùmer triangolèr]] ch'i s seguìsen da śvèin:'''<br><br> :<math>T_{n-1} + T_n = \frac{(n-1)(n-1+1)} {2} + \frac{n(n+1)} {2} = \frac{n ^ 2 - n} {2} + \frac{n ^ 2 + n} {2} = n ^ 2 </math><br><br> :Soquànt eśèimpi:<br><br> :<math> 1 + 3 = 4 = 2 ^ 2</math><br> :[[File:Square number 1 with gnomon.svg|15px]] <math> + </math> [[File:Triàngol 2 culoor nr 3.PNG|30px]] <math> = </math> [[File:Quadrèe 4 a du culoor.PNG|30px]]<br><br><br> :<math> 3 + 6 = 9 = 3 ^ 2</math> :[[File:Triàngol 2 culoor nr 3.PNG|30px]] <math> + </math> [[File:Triàngol 2 culoor nr 6.PNG|45px]] <math> = </math> [[File:Quadrèe 9 a du culoor.PNG|45px]]<br><br><br> :<math> 6 + 10 = 16 = 4 ^ 2</math><br> :[[File:Triàngol 2 culoor nr 6.PNG|50px]] <math> + </math> [[File:Triàngol 2 culoor nr 10.PNG|60px]] <math> = </math> [[File:Quadrèe 16 a du culoor.PNG|60px]]<br><br><br> :<math>10 + 15 = 25 = 5 ^ 2</math><br> :[[File:Triàngol 2 culoor nr 10.PNG|60px]] <math> + </math> [[File:Triàngol 2 culoor nr 15.PNG|75px]] <math> = </math> [[File:Quadrèe 25 a du culoor.PNG|75px]]<br><br><br><br> * '''La sòma ed dū nùmer quadrê ch'i s seguìsen 'l un dòp c'l èter, l'è cumpàgn'a 'n [[nùmer quadrê sentrê]]:'''<br><br> :<math>C_{4,n} = (n - 1)^2 + n^2</math><br><br> :'N eśèimpi:<br> :[[File:Quadrè sentrè.PNG|210px]] a dìr: <math> 2^2 + 3^2 = 4 + 9 = 13 </math><br><br><br> * '''Tùt i nùmer quadrê ch'i ìn despèra egl'ìn anca di [[nùmer otagonèl sentrê]].'''<br><br> ==Vóś lighèdi== * [[quadrê (àlgebra)]] * [[quadrê (giometrìa)]] * [[raîś quèdra]] * [[diferèinsa ed du quadrê]] * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer quadrê sentrê]] * [[nùmer triangolèr]] * [[nùmer otagonèl sentrê]] * [[somatória]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Square numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A000290 La sequèinsa A000290] di nùmer quèder edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/SquareNumber.html Al nùmer quadrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [http://books.google.fr/books?id=cDxYdstLPz4C&pg=PA49#v=onepage&q&f=false Soquànti spiegasiòun in dal lìber ''Figurate numbers''] dl'Elena Deza, Michel Marie Deza, ed. World Scientific, 2012, in sìm'a ''Google Books''. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n112/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer quadrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer quadrê]] [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] qbewwvd8a2vd92yl2zm3o3e4w1ar78f 0 17720 152443 144012 2022-08-01T17:42:46Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Pentagonal number 22 as sum of gnomons.svg|thumb|right|170px|Al nùmer pentagonêl [[22 (nùmer)|22]] mìs in figùra]] Al '''nùmer pentagonêl''' 'l è 'n [[nùmer poligonêl]] ch'al figùra 'n [[pentàgon (giometrìa)|pentàgon]] cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila ùn dòp c'l èter, 'd sóver e 'd fiànc, a fèr un pentàgon eqvilàter, cui sinc cō pèr'a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer pentagonêl. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer pentagonêl]] 'l è pèr'a:<br> :<math>P_n = {{n(3n - 1)}\over2}</math><br><br> Soquànt nùmer pentagonêl egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[12 (nùmer)|12]], [[22 (nùmer)|22]], [[35 (nùmer)|35]], [[51 (nùmer)|51]], [[70 (nùmer)|70]], [[92 (nùmer)|92]], [[117 (nùmer)|117]], [[145 (nùmer)|145]], [[176 (nùmer)|176]], [[210 (nùmer)|210]], [[247 (nùmer)|247]], [[287 (nùmer)|287]], [[330 (nùmer)|330]], [[376 (nùmer)|376]], [[425 (nùmer)|425]], [[477 (nùmer)|477]], [[532 (nùmer)|532]], [[590 (nùmer)|590]], [[651 (nùmer)|651]], [[715 (nùmer)|715]], [[782 (nùmer)|782]], [[852 (nùmer)|852]], [[925 (nùmer)|925]], [[1001 (nùmer)|1001]], [[1080 (nùmer)|1080]], [[1162 (nùmer)|1162]], [[1247 (nùmer)|1247]], [[1335 (nùmer)|1335]], [[1426 (nùmer)|1426]], [[1520 (nùmer)|1520]], [[1617 (nùmer)|1617]], [[1717 (nùmer)|1717]], [[1820 (nùmer)|1820]], [[1926 (nùmer)|1926]], 2035, 2147, 2262, 2380, 2501, 2625, 2752, 2882, 3015, 3151 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000326/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer pentagonèl in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000326 Sequèinsa OEIS A000326] in dal ''web''.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== [[File:Nombre pentagon.svg|thumb|right|280px|I prìm quater nùmer pentagonêl]]<br> :<math>P_1 = {{1 \cdot (3 \cdot 1 - 1)} \over2} = 1</math><br><br><math>P_2 = {{2 \cdot (3 \cdot 2 - 1)} \over2} = 5</math><br><br><math>P_3 = {{3 \cdot (3 \cdot 3 - 1)} \over2} = 12</math><br><br><math>P_4 = {{4 \cdot (3 \cdot 4 - 1)} \over2} = 22</math><br><br> ==Proprietê== * 'L ''n''-éśum '''nùmer pentagonêl''' 'l è sàimper cumpàgn a 1/3 'd un nùmer triangulêr.<ref>{{en}} [http://mathworld.wolfram.com/PentagonalNumber.html Al nùmer pentagonèl spieghê] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''.</ref> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer pentagonèl sentrê]] * [[nùmer triangolèr]] * [[pentàgon (giometrìa)|pentàgon]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Pentagonal numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/PentagonalNumber.html Al nùmer pentagonèl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [http://books.google.fr/books?id=cDxYdstLPz4C&pg=PA49#v=onepage&q&f=false Soquànti spiegasiòun] in dal lìber ''Figurate numbers'' dl'Elena Deza, Michel Marie Deza, ed. World Scientific, 2012, in sìm'a Google Books. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n114/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. * {{la}} [https://math.dartmouth.edu/~euler/docs/originals/E542.pdf ''Mirabilibus proprietatibus numerorum pentagonalium''] edl Eulēr in dla réda. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer pentagonèl}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer pentagonèl]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] 1uca7wm46p3c4o3xv39laa0zjjpazkd 152454 152443 2022-08-02T08:58:53Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Pentagonal number 22 as sum of gnomons.svg|thumb|right|170px|Al nùmer pentagonêl [[22 (nùmer)|22]] mìs in figùra]] Al '''nùmer pentagonêl''' 'l è 'n [[nùmer poligonêl]] ch'al figùra 'n [[pentàgon (giometrìa)|pentàgon]] cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila ùn dòp c'l èter, 'd sóver e 'd fiànc, a fèr un pentàgon eqvilàter, cui sinc cō pèr'a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer pentagonêl. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer pentagonêl]] 'l è pèr'a:<br> :<math>P_n = {{n(3n - 1)}\over2}</math><br><br> Soquànt nùmer pentagonêl egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[12 (nùmer)|12]], [[22 (nùmer)|22]], [[35 (nùmer)|35]], [[51 (nùmer)|51]], [[70 (nùmer)|70]], [[92 (nùmer)|92]], [[117 (nùmer)|117]], [[145 (nùmer)|145]], [[176 (nùmer)|176]], [[210 (nùmer)|210]], [[247 (nùmer)|247]], [[287 (nùmer)|287]], [[330 (nùmer)|330]], [[376 (nùmer)|376]], [[425 (nùmer)|425]], [[477 (nùmer)|477]], [[532 (nùmer)|532]], [[590 (nùmer)|590]], [[651 (nùmer)|651]], [[715 (nùmer)|715]], [[782 (nùmer)|782]], [[852 (nùmer)|852]], [[925 (nùmer)|925]], [[1001 (nùmer)|1001]], [[1080 (nùmer)|1080]], [[1162 (nùmer)|1162]], [[1247 (nùmer)|1247]], [[1335 (nùmer)|1335]], [[1426 (nùmer)|1426]], [[1520 (nùmer)|1520]], [[1617 (nùmer)|1617]], [[1717 (nùmer)|1717]], [[1820 (nùmer)|1820]], [[1926 (nùmer)|1926]], 2035, 2147, 2262, 2380, 2501, 2625, 2752, 2882, 3015, 3151 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000326/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer pentagonèl in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000326 Sequèinsa OEIS A000326] in dal ''web''.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== [[File:Nombre pentagon.svg|thumb|right|280px|I prìm quater nùmer pentagonêl]]<br> :<math>P_1 = {{1 \cdot (3 \cdot 1 - 1)} \over2} = 1</math><br><br><math>P_2 = {{2 \cdot (3 \cdot 2 - 1)} \over2} = 5</math><br><br><math>P_3 = {{3 \cdot (3 \cdot 3 - 1)} \over2} = 12</math><br><br><math>P_4 = {{4 \cdot (3 \cdot 4 - 1)} \over2} = 22</math><br><br> ==Proprietê== * 'L ''n''-éśum '''nùmer pentagonêl''' 'l è sàimper cumpàgn a 1/3 'd un nùmer triangulêr.<ref>{{en}} [http://mathworld.wolfram.com/PentagonalNumber.html Al nùmer pentagonèl spieghê] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''.</ref> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer pentagonèl sentrê]] * [[nùmer triangolèr]] * [[pentàgon (giometrìa)|pentàgon]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Pentagonal numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/PentagonalNumber.html Al nùmer pentagonèl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [http://books.google.fr/books?id=cDxYdstLPz4C&pg=PA49#v=onepage&q&f=false Soquànti spiegasiòun] in dal lìber ''Figurate numbers'' dl'Elena Deza, Michel Marie Deza, ed. World Scientific, 2012, in sìm'a Google Books. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n114/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. * {{la}} [https://math.dartmouth.edu/~euler/docs/originals/E542.pdf ''Mirabilibus proprietatibus numerorum pentagonalium''] edl Eulēr in dla réda. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer pentagonèl}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer pentagonèl]] [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] i6zfhwef2sbypgn2o1v1pg4nhltf0ao 0 17722 152445 144018 2022-08-01T17:43:55Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Hexagonal number 28 as sum of gnomons.svg|thumb|right|220px|Al nùmer eśagonèl [[28 (nùmer)|28]] mìs in figùra.]] Al '''nùmer eśagonèl''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl]] ch'al figùra 'n [[eśàgon (giometrìa)|eśàgon]] fat sù con di pùnt, el só unitê, mìsi tuti in fila ùna dòp a c'l ètra, ed sóver e 'd fiànc, a fèr 'n eśàgon eqvilàter, coi sē cō pèr'a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer eśagonèl. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer eśagonêl]] 'l è pèr'a:<br> :<math>E_n = 2 n^2 - n</math><br><br> Soquànt nùmer eśagonèl egl'ìn:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[6 (nùmer)|6]], [[15 (nùmer)|15]], [[28 (nùmer)|28]], [[45 (nùmer)|45]], [[66 (nùmer)|66]], [[91 (nùmer)|91]], [[120 (nùmer)|120]], [[153 (nùmer)|153]], [[190 (nùmer)|190]], [[231 (nùmer)|231]], [[276 (nùmer)|276]], [[325 (nùmer)|325]], [[378 (nùmer)|378]], [[435 (nùmer)|435]], [[496 (nùmer)|496]], [[561 (nùmer)|561]], [[630 (nùmer)|630]], [[703 (nùmer)|703]], [[780 (nùmer)|780]], [[861 (nùmer)|861]], [[946 (nùmer)|946]], [[1035 (nùmer)|1035]], [[1128 (nùmer)|1128]], [[1225 (nùmer)|1225]], [[1326 (nùmer)|1326]], [[1431 (nùmer)|1431]], [[1540 (nùmer)|1540]], [[1653 (nùmer)|1653]], [[1770 (nùmer)|1770]], [[1891 (nùmer)|1891]], 2016, 2145, 2278, 2415, 2556, 2701, 2850, 3003, 3160, 3321, 3486, 3655, 3828, 4005, 4186, 4371, 4560 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000384/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer eśagonèl in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000384 Sequèinsa OEIS A000384] di nùmer eśagonèl in dla réda.</ref> '''Soquànt eśèimpi:''' [[File:HexNumbers.svg|thumb|right|300px|I prìm quàter nùmer eśagonèl.]]<br> :<math>E_1 = 2 \cdot 1^2 - 1 = 1</math><br><br><math>E_2 = 2 \cdot 2^2 - 2 = 6</math><br><br><math>E_3 = 2 \cdot 3^2 - 3 = 15</math><br><br><math>E_4 = 2 \cdot 4^2 - 4 = 28</math><br><br> ==Proprietê== * 'L ''n''-éśum '''nùmer eśagonèl''' 'l è sèimper cumpàgn a 'n [[nùmer triangolèr]], anca s'a n' s pōl mia dìr 'l invèrs.<ref> {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/HexagonalNumber.html Na spiegasiòun] di nùmer eśagonèl in dal sit ''mathworld.wolfram.com''.</ref> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[Nùmer eśagonèl sentrê]] * [[nùmer triangolèr]] * [[eśàgon (giometrìa)|eśàgon]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Hexagonal numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A000384 La sequèinsa A000384] edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/HexagonalNumber.html Al nùmer eśagonèl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n116/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer eśagonèl}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer eśagonèl]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] d3ywn26p4244m49lmr1pl6pl11yhpr7 152455 152445 2022-08-02T08:59:32Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Hexagonal number 28 as sum of gnomons.svg|thumb|right|220px|Al nùmer eśagonèl [[28 (nùmer)|28]] mìs in figùra.]] Al '''nùmer eśagonèl''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl]] ch'al figùra 'n [[eśàgon (giometrìa)|eśàgon]] fat sù con di pùnt, el só unitê, mìsi tuti in fila ùna dòp a c'l ètra, ed sóver e 'd fiànc, a fèr 'n eśàgon eqvilàter, coi sē cō pèr'a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer eśagonèl. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer eśagonêl]] 'l è pèr'a:<br> :<math>E_n = 2 n^2 - n</math><br><br> Soquànt nùmer eśagonèl egl'ìn:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[6 (nùmer)|6]], [[15 (nùmer)|15]], [[28 (nùmer)|28]], [[45 (nùmer)|45]], [[66 (nùmer)|66]], [[91 (nùmer)|91]], [[120 (nùmer)|120]], [[153 (nùmer)|153]], [[190 (nùmer)|190]], [[231 (nùmer)|231]], [[276 (nùmer)|276]], [[325 (nùmer)|325]], [[378 (nùmer)|378]], [[435 (nùmer)|435]], [[496 (nùmer)|496]], [[561 (nùmer)|561]], [[630 (nùmer)|630]], [[703 (nùmer)|703]], [[780 (nùmer)|780]], [[861 (nùmer)|861]], [[946 (nùmer)|946]], [[1035 (nùmer)|1035]], [[1128 (nùmer)|1128]], [[1225 (nùmer)|1225]], [[1326 (nùmer)|1326]], [[1431 (nùmer)|1431]], [[1540 (nùmer)|1540]], [[1653 (nùmer)|1653]], [[1770 (nùmer)|1770]], [[1891 (nùmer)|1891]], 2016, 2145, 2278, 2415, 2556, 2701, 2850, 3003, 3160, 3321, 3486, 3655, 3828, 4005, 4186, 4371, 4560 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000384/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer eśagonèl in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000384 Sequèinsa OEIS A000384] di nùmer eśagonèl in dla réda.</ref> '''Soquànt eśèimpi:''' [[File:HexNumbers.svg|thumb|right|300px|I prìm quàter nùmer eśagonèl.]]<br> :<math>E_1 = 2 \cdot 1^2 - 1 = 1</math><br><br><math>E_2 = 2 \cdot 2^2 - 2 = 6</math><br><br><math>E_3 = 2 \cdot 3^2 - 3 = 15</math><br><br><math>E_4 = 2 \cdot 4^2 - 4 = 28</math><br><br> ==Proprietê== * 'L ''n''-éśum '''nùmer eśagonèl''' 'l è sèimper cumpàgn a 'n [[nùmer triangolèr]], anca s'a n' s pōl mia dìr 'l invèrs.<ref> {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/HexagonalNumber.html Na spiegasiòun] di nùmer eśagonèl in dal sit ''mathworld.wolfram.com''.</ref> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[Nùmer eśagonèl sentrê]] * [[nùmer triangolèr]] * [[eśàgon (giometrìa)|eśàgon]] ==Noti e referèinsi== {{References}} == Èter progèt == {{interprogetto|commons=Category:Hexagonal numbers}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A000384 La sequèinsa A000384] edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/HexagonalNumber.html Al nùmer eśagonèl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. * {{la}} [https://archive.org/stream/aniciimanliitor01friegoog#page/n116/mode/2up ''De institutione arithmetica libri duo''] dal [[Severinus Boetius|Boèsi]] in sìm'a ''openlibrary.com''. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer eśagonèl}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer eśagonèl]] [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] tf8nt6elupgm55gp5pjsp6az3bhy8wq 0 17728 152447 144021 2022-08-01T17:44:51Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Heptagonal numbers.svg|thumb|right|240px|Al nùmer etagonèl [[55 (nùmer)|55]] mìs in figùra.]] Al '''nùmer etagonèl''' 'l è 'n [[nùmer poligonêl]] ch'al figùra 'n [[etàgon]] cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila ùn dòp c'l èter, 'd sóver e 'd fiànc, a fèr 'n etàgon eqvilàter, coi set cō pèr'a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer etagonêl. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer etagonêl]] 'l è pèr'a:<br> :<math>Et_n = \frac{5n^2 - 3n}{2}</math><br><br> Soquànt nùmer etagonêl egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[7 (nùmer)|7]], [[18 (nùmer)|18]], [[34 (nùmer)|34]], [[55 (nùmer)|55]], [[81 (nùmer)|81]], [[112 (nùmer)|112]], [[148 (nùmer)|148]], [[189 (nùmer)|189]], [[235 (nùmer)|235]], [[286 (nùmer)|286]], [[342 (nùmer)|342]], [[403 (nùmer)|403]], [[469 (nùmer)|469]], [[540 (nùmer)|540]], [[616 (nùmer)|616]], [[697 (nùmer)|697]], [[783 (nùmer)|783]], [[874 (nùmer)|874]], [[970 (nùmer)|970]], [[1071 (nùmer)|1071]], [[1177 (nùmer)|1177]], [[1288 (nùmer)|1288]], [[1404 (nùmer)|1404]], [[1525 (nùmer)|1525]], [[1651 (nùmer)|1651]], [[1782 (nùmer)|1782]], [[1918 (nùmer)|1918]], 2059, 2205, 2356, 2512, 2673, 2839, 3010, 3186, 3367, 3553, 3744, 3940, 4141, 4347, 4558, 4774, 4995, 5221, 5452, 5688 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000566/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer etagonèl in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000566 Sequèinsa OEIS A000566] in dal ''web''.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== [[File:Nùmer etàgonèl in sequèinsa.PNG|thumb|right|510px|I prìm quater nùmer etagonêl ùn drē cl èter.]]<br> :<math> Et_1 = \frac{ 5 \cdot 1^2 - 3\cdot 1}{2} = 1</math><br><br><math>Et_2 = \frac{ 5 \cdot 2^2 - 3\cdot 2}{2} = 7</math><br><br><math>Et_3 = \frac{5 \cdot 3^2 - 3\cdot 3}{2} = 18</math><br><br><math>Et_4 = \frac{5 \cdot 4^2 - 3\cdot 4}{2} = 34</math><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer etagonèl sentrê]] * [[nùmer triangolèr]] * [[etàgon]] ==Noti e referèinsi== {{References}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/HeptagonalNumber.html Al nùmer etagonêl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer etagonêl}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer etagonèl]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] i0gfw47p9hmwl67ayyjeq4yfak87x5o 152451 152447 2022-08-02T08:56:12Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Heptagonal numbers.svg|thumb|right|240px|Al nùmer etagonèl [[55 (nùmer)|55]] mìs in figùra.]] Al '''nùmer etagonèl''' 'l è 'n [[nùmer poligonêl]] ch'al figùra 'n [[etàgon]] cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila ùn dòp c'l èter, 'd sóver e 'd fiànc, a fèr 'n etàgon eqvilàter, coi set cō pèr'a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer etagonêl. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer etagonêl]] 'l è pèr'a:<br> :<math>Et_n = \frac{5n^2 - 3n}{2}</math><br><br> Soquànt nùmer etagonêl egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[7 (nùmer)|7]], [[18 (nùmer)|18]], [[34 (nùmer)|34]], [[55 (nùmer)|55]], [[81 (nùmer)|81]], [[112 (nùmer)|112]], [[148 (nùmer)|148]], [[189 (nùmer)|189]], [[235 (nùmer)|235]], [[286 (nùmer)|286]], [[342 (nùmer)|342]], [[403 (nùmer)|403]], [[469 (nùmer)|469]], [[540 (nùmer)|540]], [[616 (nùmer)|616]], [[697 (nùmer)|697]], [[783 (nùmer)|783]], [[874 (nùmer)|874]], [[970 (nùmer)|970]], [[1071 (nùmer)|1071]], [[1177 (nùmer)|1177]], [[1288 (nùmer)|1288]], [[1404 (nùmer)|1404]], [[1525 (nùmer)|1525]], [[1651 (nùmer)|1651]], [[1782 (nùmer)|1782]], [[1918 (nùmer)|1918]], 2059, 2205, 2356, 2512, 2673, 2839, 3010, 3186, 3367, 3553, 3744, 3940, 4141, 4347, 4558, 4774, 4995, 5221, 5452, 5688 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000566/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer etagonèl in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000566 Sequèinsa OEIS A000566] in dal ''web''.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== [[File:Nùmer etàgonèl in sequèinsa.PNG|thumb|right|510px|I prìm quater nùmer etagonêl ùn drē cl èter.]]<br> :<math> Et_1 = \frac{ 5 \cdot 1^2 - 3\cdot 1}{2} = 1</math><br><br><math>Et_2 = \frac{ 5 \cdot 2^2 - 3\cdot 2}{2} = 7</math><br><br><math>Et_3 = \frac{5 \cdot 3^2 - 3\cdot 3}{2} = 18</math><br><br><math>Et_4 = \frac{5 \cdot 4^2 - 3\cdot 4}{2} = 34</math><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer etagonèl sentrê]] * [[nùmer triangolèr]] * [[etàgon]] ==Noti e referèinsi== {{References}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/HeptagonalNumber.html Al nùmer etagonêl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer etagonêl}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer etagonèl]] [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] nwbqichki7hh1jfxox6uudyjbf9w8rd 0 17729 152449 144025 2022-08-01T17:46:09Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Octagonal number 96 with red boxes.png|thumb|right|430px|'N eśèinpi ed nùmer otagonèl, al 96 mìs in figùra, darèint a chièter nùmer otagonèl più cic ch'i gh'stàn inscrìt dèinter.]] Al '''nùmer otagonèl''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl]] ch'al figùra 'n [[otàgon]] cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila ùn dòp c'l èter, 'd sóver e 'd fiànc, a fèr 'n otàgon eqvilàter, coi òt cō pèr'a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer otagonêl. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer otagonêl]] 'l è pèr'a:<br> :<math>O_n = 3n^2-2n</math><br><br> Soquànt nùmer otagonêl egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[8 (nùmer)|8]], [[21 (nùmer)|21]], [[40 (nùmer)|40]], [[65 (nùmer)|65]], [[96 (nùmer)|96]], [[133 (nùmer)|133]], [[176 (nùmer)|176]], [[225 (nùmer)|225]], [[280 (nùmer)|280]], [[341 (nùmer)|341]], [[408 (nùmer)|408]], [[481 (nùmer)|481]], [[560 (nùmer)|560]], [[645 (nùmer)|645]], [[736 (nùmer)|736]], [[833 (nùmer)|833]], [[936 (nùmer)|936]], [[1045 (nùmer)|1045]], [[1160 (nùmer)|1160]], [[1281 (nùmer)|1281]], [[1408 (nùmer)|1408]], [[1541 (nùmer)|1541]], [[1680 (nùmer)|1680]], [[1825 (nùmer)|1825]], [[1976 (nùmer)|1976]], 2133, 2296, 2465, 2640, 2821, 3008, 3201, 3400, 3605, 3816, 4033, 4256, 4485, 4720, 4961, 5208, 5461 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000567/list 'N elèinc dimòndi gròs] ed nùmer otagonèl mis tut in fila ùn drē cl èter in dal sit edl’''OEIS.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000567 Sequèinsa OEIS A000567] di nùmer otagonèl in dla réda.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== :<math> O_1 = 3 \cdot 1^2-2 \cdot 1 = 1</math><br><br><math> O_2 = 3 \cdot 2^2-2 \cdot 2 = 8</math><br><br><math> O_3 = 3 \cdot 3^2-2 \cdot 3 = 21</math><br><br><math> O_4 = 3 \cdot 4^2-2 \cdot 4 = 40</math><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer otagonèl sentrê]] * [[otàgon]] ==Noti e referèinsi== {{References}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A000567 La sequèinsa OEIS A000567] di nùmer otagonèl in dla réda. * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/OctagonalNumber.html Al nùmer otagonèl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer otagonèl}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer otagonèl]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] jgnyixtdjdtgyuws37z9t4c6a9h6e8e 152456 152449 2022-08-02T08:59:58Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Octagonal number 96 with red boxes.png|thumb|right|430px|'N eśèinpi ed nùmer otagonèl, al 96 mìs in figùra, darèint a chièter nùmer otagonèl più cic ch'i gh'stàn inscrìt dèinter.]] Al '''nùmer otagonèl''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl]] ch'al figùra 'n [[otàgon]] cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila ùn dòp c'l èter, 'd sóver e 'd fiànc, a fèr 'n otàgon eqvilàter, coi òt cō pèr'a 'l só ''n''-éśùm post in dla sucesiòun ed tùt i nùmer otagonêl. P'r un [[nùmer intēr]] ''n'' ≥ 1, [[nùmer poligonêl|'l ''n''-éśum nùmer otagonêl]] 'l è pèr'a:<br> :<math>O_n = 3n^2-2n</math><br><br> Soquànt nùmer otagonêl egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[8 (nùmer)|8]], [[21 (nùmer)|21]], [[40 (nùmer)|40]], [[65 (nùmer)|65]], [[96 (nùmer)|96]], [[133 (nùmer)|133]], [[176 (nùmer)|176]], [[225 (nùmer)|225]], [[280 (nùmer)|280]], [[341 (nùmer)|341]], [[408 (nùmer)|408]], [[481 (nùmer)|481]], [[560 (nùmer)|560]], [[645 (nùmer)|645]], [[736 (nùmer)|736]], [[833 (nùmer)|833]], [[936 (nùmer)|936]], [[1045 (nùmer)|1045]], [[1160 (nùmer)|1160]], [[1281 (nùmer)|1281]], [[1408 (nùmer)|1408]], [[1541 (nùmer)|1541]], [[1680 (nùmer)|1680]], [[1825 (nùmer)|1825]], [[1976 (nùmer)|1976]], 2133, 2296, 2465, 2640, 2821, 3008, 3201, 3400, 3605, 3816, 4033, 4256, 4485, 4720, 4961, 5208, 5461 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000567/list 'N elèinc dimòndi gròs] ed nùmer otagonèl mis tut in fila ùn drē cl èter in dal sit edl’''OEIS.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000567 Sequèinsa OEIS A000567] di nùmer otagonèl in dla réda.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== :<math> O_1 = 3 \cdot 1^2-2 \cdot 1 = 1</math><br><br><math> O_2 = 3 \cdot 2^2-2 \cdot 2 = 8</math><br><br><math> O_3 = 3 \cdot 3^2-2 \cdot 3 = 21</math><br><br><math> O_4 = 3 \cdot 4^2-2 \cdot 4 = 40</math><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer poligonèl]] * [[nùmer otagonèl sentrê]] * [[otàgon]] ==Noti e referèinsi== {{References}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A000567 La sequèinsa OEIS A000567] di nùmer otagonèl in dla réda. * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/OctagonalNumber.html Al nùmer otagonèl] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer otagonèl}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer otagonèl]] [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] tpanvpvtaygbr8vzi4uj7gy10fy7niw 0 35922 152460 148061 2022-08-02T10:19:24Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''215''', mo invéci 'l '''[[215|an 215]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[215|chè]])''<br><br><br> Al '''215''' ('''duśeintquìndeś''', ''duecentoquindici'' in [[itagliàṅ]]) 'l è 'l [[nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[214 (nùmer)|214 (duśeintquatòrdeś)]] e 'l vin prìma dal [[216 (nùmer)|216 (duśeintsèdeś)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrit '''CCXV'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''duśeintquindicéśim''' post. ==Proprietê matemàtichi== * Al '''215''' 'l è 'n [[nùmer cumpòst]], send la [[moltìplica]] dal [[5 (nùmer)|5]] col [[43 (nùmer)|43]]:<br>[[Fatoriśasiòun]]: <math>215 =5\cdot43</math><br><br> * Send al 215 la moltìplica ed 2 [[nùmer prim]]:<br>''215 = 5 x 43'', dòunca al '''215''' ’l è 'n [[nùmer semiprìm]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001358/b001358.txt 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer semiprìm]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A001358 Sequèinsa OEIS A001358] di nùmer semiprìm in dla réda.</ref><br><br> * Al 215 al gh'à 4 [[diviśōr]]: [[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[43 (nùmer)|43]], 215.<br>Send che la [[sòma]] di só [[diviśōr|diviśōr pròpi]] l'è più cìca che lò stès:<br>''1 + 5 + 43 = 49 < 215'', dòunca al '''215''' ’l è 'n [[nùmer difetìv]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gròs] ed [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 5^nt edla sequèinsa di [[nùmer 23-gonèl]], gnend dop dal [[130 (nùmer)|130]] e prìma dal [[321 (nùmer)|321]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051875/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer 23-gonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[23 (nùmer)|23]], [[66 (nùmer)|66]], [[130 (nùmer)|130]], [[215 (nùmer)|215]], [[321 (nùmer)|321]], [[448 (nùmer)|448]], [[596 (nùmer)|596]], [[765 (nùmer)|765]], [[955 (nùmer)|955]], [[1166 (nùmer)|1166]], [[1398 (nùmer)|1398]], [[1651 (nùmer)|1651]], [[1925 (nùmer)|1925]], 2220, 2536 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A051875 Sequèinsa OEIS A051875] di nùmer 23-gonèl in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer poligonèl|nùmer 215-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[642 (nùmer)|642]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[215 (nùmer)|215]], [[642 (nùmer)|642]], [[1282 (nùmer)|1282]], 2135, 3201, 4480, 5972, 7677, 9595, 11726, 14070, 16627, 19397 ...<br><br> * 'L è 'l 5^nt edla séri di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]], gnend dop dal [[110 (nùmer)|110]] e prìma dal [[371 (nùmer)|371]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007587/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[13 (nùmer)|13]], [[46 (nùmer)|46]], [[110 (nùmer)|110]], [[215 (nùmer)|215]], [[371 (nùmer)|371]], [[588 (nùmer)|588]], [[876 (nùmer)|876]], [[1245 (nùmer)|1245]], [[1705 (nùmer)|1705]], 2266, 2938, 3731, 4655, 5720, 6936 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007587 Sequèinsa OEIS A007587] di nùmer piramidèl dodecagonèl in dal ''web''.</ref><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer semiprìm]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer 23-gonèl]] * [[nùmer poligonèl|nùmer 215-gonèl]] * [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:215 (number)|wikt=en:duśeintquìndeś}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A001358 La sequèinsa OEIS A001358] di [[nùmer semiprìm]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A005100 I nùmer difetìv] in dl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/De * {{en}} [https://oeis.org/A051875 La sequèinsa OEIS A051875] di [[nùmer 23-gonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A007587 La sequèinsa OEIS A007587] di [[nùmer piramidèl dodecagonèl]] in dla réda. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000215}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer semiprìm]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer 23-gonèl]] [[Categoria:Nùmer 215-gonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl dodecagonèl]] 4bkb4lxl6nwka3r5ggsse7eaf3zmuf0 0 36502 152432 150666 2022-08-01T13:47:31Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''575''', mo invéci 'l '''[[575|an 575]]''', 't ê da 'ndèr [[575|chè]])'' [[File:575.PNG|thumb|right|215px|Un '''575''' in fònda a dal [[petròli]].]]<br><br> Al '''575''' ('''sincseintestantasìnc''', ''cinquecentosettantacinque'' in [[itagliàṅ]]) 'l è 'l [[nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[574 (nùmer)|574 (sincseintestantaquàter)]] e 'l vin prìma dal [[576 (nùmer)|576 (sincseintestantasē)]]. In dla [[Nùmer romàṅ|numerasiòun]] di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''DLXXV'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tōś al '''sincseintestantasinchéśim''' post. ==Proprietê matemàtichi== * 'L è 'n [[nùmer despèra]].<br><br> * Al '''575''' 'l è 'n [[nùmer cumpòst]], send la [[moltìplica]] dal [[5 (nùmer)|5]] col [[115 (nùmer)|115]]:<br>[[Fatoriśasiòun]]: <math>575 = 5\cdot5\cdot23=5^2\cdot23</math><br><br> * Al fà pert edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la [[moltìplica]] 'd 3 [[nùmer prim]], anc cunpàgn tra 'd lōr,<ref>{{en}} [https://oeis.org/A014612/b014612.txt 'N elèinc dimòndi gros] 'd chi nùmer ch'i ìn la [[moltìplica]] 'd 3 [[nùmer prim]], anc cunpàgn tra 'd lōr, in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><br>séri ciamèda anca di [[nùmer quèśi prim]], indû, in cal chèś chè, a s descòr ed [[nùmer 3-quèśi prim]]:<ref>{{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AlmostPrime.html La spiegasiòun] di [[nùmer quèśi prim]] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A014612 Sequèinsa OEIS A014612] 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.</ref><br>... [[530 (nùmer)|530]], [[531 (nùmer)|531]], [[534 (nùmer)|534]], [[539 (nùmer)|539]], [[548 (nùmer)|548]], [[549 (nùmer)|549]], [[555 (nùmer)|555]], [[556 (nùmer)|556]], [[561 (nùmer)|561]], [[574 (nùmer)|574]], [[575 (nùmer)|575]], [[578 (nùmer)|578]], [[582 (nùmer)|582]], [[590 (nùmer)|590]], [[595 (nùmer)|595]], [[596 (nùmer)|596]], [[598 (nùmer)|598]], [[602 (nùmer)|602]], [[603 (nùmer)|603]] ...<br><br> * Al 575 al gh'à 6 [[diviśōr]]: [[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[23 (nùmer)|23]], [[25 (nùmer)|25]], [[115 (nùmer)|115]], 575.<br>Send che la [[sòma]] di só [[diviśōr|diviśōr pròpi]] l'è più cìca che lò stès:<br>''1+5+23+25+115 = 169 < 575'', dòunca 'l '''575''' ’l è 'n [[nùmer difetìv]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 5^nt edla séri di [[nùmer poligonèl|nùmer 59-gonèl]], gnend dop dal [[346 (nùmer)|346]] e prìma edl [[861 (nùmer)|861]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[59 (nùmer)|59]], [[174 (nùmer)|174]], [[346 (nùmer)|346]], [[575 (nùmer)|575]], [[861 (nùmer)|861]], [[1204 (nùmer)|1204]], [[1604 (nùmer)|1604]], 2061, 2575, 3146, 3774, 4459, 5201, 6000 ...<br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer poligonèl|nùmer 575-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[1722 (nùmer)|1722]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[575 (nùmer)|575]], [[1722 (nùmer)|1722]], 3442, 5735, 8601, 12040, 16052, 20637, 25795, 31526, 37830, 44707, 52157 ...<br><br> * 'L è 'l 5^nt edla séri di [[nùmer piramidèl 30-gonèl]], gnend dop dal [[290 (nùmer)|290]] e prìma dal [[1001 (nùmer)|1001]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A256650/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer piramidèl 30-gonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[31 (nùmer)|31]], [[118 (nùmer)|118]], [[290 (nùmer)|290]], [[575 (nùmer)|575]], [[1001 (nùmer)|1001]], [[1596 (nùmer)|1596]], 2388, 3405, 4675, 6226, 8086, 10283, 12845, 15800, 19176 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A256650 Sequèinsa OEIS A256650] di nùmer piramidèl 30-gonèl in dal ''web''.</ref><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer quèśi prim]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer poligonèl|nùmer 59-gonèl]] * [[nùmer poligonèl|nùmer 575-gonèl]] * [[nùmer piramidèl 30-gonèl]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:575 (number)|wikt=en:sincseintestantasìnc}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A014612 La sequèinsa OEIS A014612] 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AlmostPrime.html La spiegasiòun] di [[nùmer quèśi prim]] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A005100 I nùmer difetìv] in dl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://oeis.org/A256650 La sequèinsa OEIS A256650] di [[nùmer piramidèl 30-gonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000575}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer 3-quèśi prim]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer 59-gonèl]] [[Categoria:Nùmer 575-gonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl 30-gonèl]] k3w8nbhaqwva548nf634mr51k362rrj 14 42698 152463 145387 2022-08-02T10:24:30Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki Al nùmer [[1 (nùmer)|1]] 'l è 'l prìm del sequèinsi ed tùt i [[nùmer poligonèl]], e acsè anca edl elèinc ed quischè ch'a seguìs chè sòta: [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] 4vcip0il4ymj2d7rtu8mzner0o89u3l 14 43188 152464 146786 2022-08-02T10:24:44Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki Al nùmer [[1 (nùmer)|1]] 'l è 'l prìm del sequèinsi ed tùt i [[nùmer poligonèl]], e acsè anca edl elèinc ed quischè ch'a seguìs chè sòta: [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] 4vcip0il4ymj2d7rtu8mzner0o89u3l 14 43402 152462 148092 2022-08-02T10:24:16Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki Al nùmer [[1 (nùmer)|1]] 'l è 'l prìm del sequèinsi ed tùt i [[nùmer poligonèl]], e acsè anca edl elèinc ed quischè ch'a seguìs chè sòta: [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] 4vcip0il4ymj2d7rtu8mzner0o89u3l 14 44120 152435 152334 2022-08-01T14:05:22Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] fxqw56aw8lu8bikhdhaurvwudc5m31w 14 44121 152438 152339 2022-08-01T15:05:27Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{CANCELLA|'''La gh'è bèle cla categorìa chè, scrìta col plurèl'''}} ft6dvan58v2c1dlhe8w92g5w429a6of 14 44124 152461 2022-08-02T10:23:45Z Gloria sah 6529 Creata pagina con "Al nùmer [[1 (nùmer)|1]] 'l è 'l prìm del sequèinsi ed tùt i [[nùmer poligonèl]], e acsè anca edl elèinc ed quischè ch'a seguìs chè sòta: [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]]" wikitext text/x-wiki Al nùmer [[1 (nùmer)|1]] 'l è 'l prìm del sequèinsi ed tùt i [[nùmer poligonèl]], e acsè anca edl elèinc ed quischè ch'a seguìs chè sòta: [[Categoria:Nùmer poligonèl]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] 4vcip0il4ymj2d7rtu8mzner0o89u3l