Wikipedia emlwiki https://eml.wikipedia.org/wiki/PP MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Speciale Discussione Utente Discussioni utente Wikipedia Discussioni Wikipedia File Discussioni file MediaWiki Discussioni MediaWiki Template Discussioni template Aiuto Discussioni aiuto Categoria Discussioni categoria TimedText TimedText talk Mòdul Discusiòun dal Mòdul Accessorio Discussioni accessorio Definizione accessorio Discussioni definizione accessorio 0 16341 152615 152605 2022-08-18T13:13:45Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''25''', mo invéci 'l '''[[25|an 25]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[25|chè]])''<br><br><br> Al '''25''' ('''veintsìnc''', ''venticinque'' in [[itagliàn]], ''viginti quinque'' in [[latèin]]) 'l è al [[nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[24 (nùmer)|24 (veintquàter)]] e 'l vin prìma dal [[26 (nùmer)|26 (veintsē)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''XXV'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''veintsichéśim''' post. ==Proprietê [[matemàtica|matemàtichi]]== * 'L è 'n [[nùmer despèra]].<br><br> [[File:Quadrè 25.PNG|thumb|right|185px|Al 25 vist damànd al [[nùmer quadrê|quadrê]] dal [[5 (nùmer)|5]].]] * Al '''25''' 'l è 'n [[nùmer cumpòst]], send la [[moltìplica]] dal [[5 (nùmer)|5]] cun sè stès:<br>[[Fatoriśasiòun]]:<math> 25 = 5\cdot 5 = 5^2</math> ** al 3^rs edla séri ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per [[5 (nùmer)|5]] 'd un [[nùmer prim]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001750/b001750.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per [[5 (nùmer)|5]] 'd un [[nùmer prim]], in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><br>[[10 (nùmer)|10]], [[15 (nùmer)|15]], [[25 (nùmer)|25]], [[35 (nùmer)|35]], [[55 (nùmer)|55]], [[65 (nùmer)|65]], [[85 (nùmer)|85]], [[95 (nùmer)|95]], [[115 (nùmer)|115]], [[145 (nùmer)|145]], [[155 (nùmer)|155]], [[185 (nùmer)|185]], [[205 (nùmer)|205]], [[215 (nùmer)|215]], [[235 (nùmer)|235]], [[265 (nùmer)|265]], [[295 (nùmer)|295]], [[305 (nùmer)|305]], [[335 (nùmer)|335]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001750 Sequèinsa OEIS A001750] ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 5 'd un nùmer prim, in dla réda.</ref><br><br> * Dòunca al '''25''' 'l è 'l 5^nt nùmer naturèl a èser un [[nùmer quadrê|quadrê]],<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000290/list 'N elèinc dimòndi gròs ed tut i nùmer quadrê tut in fila ùn drē cl èter] in dal sit edl’''OEIS''.</ref> gnend dòp dal [[16 (nùmer)|16]] e prìma dal [[36 (nùmer)|36]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000290 Sequèinsa OEIS A000290] di [[nùmer quadrê]] in dal ''web''.</ref><br>Cla proprietê chè la s pōl anca scrìver:<br><math>\log_5 25 = 2</math><br>([[logarìtem|Logarìt'm]] in dla bêś 5 dal '''25''' 'l è al 2, a dir che 'l esponèint da dèr a 'l 5 p'r avér al '''25''', 'l è 2)<br><br> * Send al 25 la moltìplica ed 2 [[nùmer prim]]:<br>''25 = 5 x 5'', dòunca al '''25''' ’l è 'n [[nùmer semiprìm]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001358/b001358.txt 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer semiprìm]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[4 (nùmer)|4]], [[6 (nùmer)|6]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[14 (nùmer)|14]], [[15 (nùmer)|15]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[25 (nùmer)|25]], [[26 (nùmer)|26]], [[33 (nùmer)|33]], [[34 (nùmer)|34]], [[35 (nùmer)|35]], [[38 (nùmer)|38]], [[39 (nùmer)|39]], [[46 (nùmer)|46]], [[49 (nùmer)|49]], [[51 (nùmer)|51]], [[55 (nùmer)|55]], [[57 (nùmer)|57]], [[58 (nùmer)|58]], [[62 (nùmer)|62]], [[65 (nùmer)|65]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001358 Sequèinsa OEIS A001358] di nùmer semiprìm in dla réda.</ref> ** al 4^rt edla sequèinsa ed chi [[nùmer semiprìm|semiprìm]] ch'i ìn anca di [[nùmer despèra]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A046315/b046315.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer semiprìm|semiprìm]] ch'i ìn anca di [[nùmer despèra]], in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[9 (nùmer)|9]], [[15 (nùmer)|15]], [[21 (nùmer)|21]], [[25 (nùmer)|25]], [[33 (nùmer)|33]], [[35 (nùmer)|35]], [[39 (nùmer)|39]], [[49 (nùmer)|49]], [[51 (nùmer)|51]], [[55 (nùmer)|55]], [[57 (nùmer)|57]], [[65 (nùmer)|65]], [[69 (nùmer)|69]], [[77 (nùmer)|77]], [[85 (nùmer)|85]], [[87 (nùmer)|87]], [[91 (nùmer)|91]], [[93 (nùmer)|93]], [[95 (nùmer)|95]], [[111 (nùmer)|111]], [[115 (nùmer)|115]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A046315 Sequèinsa OEIS A046315] ed chi semiprìm ch'i ìn anca di nùmer despèra.</ref> *** al 3^rs edla séri ed chi [[nùmer semiprìm|semiprìm]] [[nùmer despèra|despèra]] ch'i obedìsen ala scrìta <math> n = 2p+3q </math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A280389/b280389.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer semiprìm|semiprìm]] sèinper [[nùmer despèra|despèra]] e ch'i obedìsen ala scrìta <math> n = 2p+3q </math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>indû ''p'' e ''q'' i ìn di [[nùmer prim|prìm]], che difàt <math> 25 = 2\cdot 11 + 3\cdot 1 </math><br>[[15 (nùmer)|15]], [[21 (nùmer)|21]], [[25 (nùmer)|25]], [[35 (nùmer)|35]], [[39 (nùmer)|39]], [[49 (nùmer)|49]], [[55 (nùmer)|55]], [[57 (nùmer)|57]], [[65 (nùmer)|65]], [[77 (nùmer)|77]], [[85 (nùmer)|85]], [[91 (nùmer)|91]], [[93 (nùmer)|93]], [[95 (nùmer)|95]], [[115 (nùmer)|115]], [[119 (nùmer)|119]], [[121 (nùmer)|121]], [[129 (nùmer)|129]], [[133 (nùmer)|133]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A280389 Sequèinsa OEIS A280389] ed chi semiprìm sèinper despèra e ch'i obedìsen ala scrìta <math> n = 2p+3q </math></ref><br><br> * Al 25 al gh'à 3 [[diviśōr]]: [[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], 25.<br>Send che la [[sòma]] di só [[diviśōr|diviśōr pròpi]] l'è più cìca che lò stès:<br>''1 + 5 = 6 < 25'', dòunca al '''25''' ’l è 'n [[nùmer difetìv]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dal ''web''.</ref><br><br> [[File:Centered square number 25.svg|thumb|right|185px|Al 25 vist damànd un [[nùmer quadrê sentrê]].]] [[File:Nùmer otagonèl sentrê 25.PNG|thumb|right|185px|Al 25 vist damànd un [[nùmer otagonèl sentrê]].]] [[File:Regular polygon 25.svg|thumb|right|185px|Al [[polìgon regolèr]] cun 25 cô.]] * 'L è la [[sòma]] ed du [[nùmer quadrê|quadrê]], ùn drē cl èter: <math>3^2 + 4^2=25</math><br>[[File:25 damànd na sòma ed du quadrè.png|370px]]<br>e cla proprietê chè l'al fà dvintèr un [[nùmer quadrê sentrê]], al 4^rt edla séri di quadrê sentrê:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[13 (nùmer)|13]], [[25 (nùmer)|25]], [[41 (nùmer)|41]], [[61 (nùmer)|61]], [[85 (nùmer)|85]], [[113 (nùmer)|113]], [[145 (nùmer)|145]], [[181 (nùmer)|181]], [[221 (nùmer)|221]], [[265 (nùmer)|265]], [[313 (nùmer)|313]], [[365 (nùmer)|365]], [[421 (nùmer)|421]], [[481 (nùmer)|481]], [[545 (nùmer)|545]], [[613 (nùmer)|613]], [[685 (nùmer)|685]], [[761 (nùmer)|761]] ...<ref> {{en}} [https://oeis.org/A001844 Sequèinsa OEIS A001844] di [[nùmer quadrê sentrê]] in dla réda.</ref> ** al 6^st edla sequèinsa di nùmer sòma ed 2 [[nùmer quèder]] diferèint tra 'd lōr e minga [[0 (nùmer)|0]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A004431/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer [[sòma]] ed 2 [[nùmer quèder]] diferèint tra 'd lōr e minga [[0 (nùmer)|0]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[5 (nùmer)|5]], [[10 (nùmer)|10]], [[13 (nùmer)|13]], [[17 (nùmer)|17]], [[20 (nùmer)|20]], [[25 (nùmer)|25]], [[26 (nùmer)|26]], [[29 (nùmer)|29]], [[34 (nùmer)|34]], [[37 (nùmer)|37]], [[40 (nùmer)|40]], [[41 (nùmer)|41]], [[45 (nùmer)|45]], [[50 (nùmer)|50]], [[52 (nùmer)|52]], [[53 (nùmer)|53]], [[58 (nùmer)|58]], [[61 (nùmer)|61]], [[65 (nùmer)|65]], [[68 (nùmer)|68]], [[73 (nùmer)|73]], [[74 (nùmer)|74]], [[80 (nùmer)|80]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A004431 Sequèinsa OEIS A004431] di nùmer sòma ed 2 nùmer quèder diferèint tra 'd lōr e minga [[0 (nùmer)|0]].</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000404 Sequèinsa OEIS A000404] di nùmer sòma ed 2 nùmer quadrê diferèint da 'l [[0 (nùmer)|0]].</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A001481 Sequèinsa OEIS A001481] di nùmer sòma ed 2 quadrê.</ref><br><br> * 'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di [[nùmer otagonèl sentrê]], gnend dòp dal [[9 (nùmer)|9]] e prìma dal [[49 (nùmer)|49]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[9 (nùmer)|9]], [[25 (nùmer)|25]], [[49 (nùmer)|49]], [[81 (nùmer)|81]], [[121 (nùmer)|121]], [[169 (nùmer)|169]], [[225 (nùmer)|225]], [[289 (nùmer)|289]], [[361 (nùmer)|361]], [[441 (nùmer)|441]], [[529 (nùmer)|529]], [[625 (nùmer)|625]], [[729 (nùmer)|729]], [[841 (nùmer)|841]], [[961 (nùmer)|961]], [[1089 (nùmer)|1089]], [[1225 (nùmer)|1225]] ... <ref>{{en}} [https://oeis.org/A016754 Sequèinsa OEIS A016754] di [[nùmer otagonèl sentrê]] in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sucesiòun di [[nùmer 24-gonèl sentrê]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[73 (nùmer)|73]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069190/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer 24-gonèl sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[25 (nùmer)|25]], [[73 (nùmer)|73]], [[145 (nùmer)|145]], [[241 (nùmer)|241]], [[361 (nùmer)|361]], [[505 (nùmer)|505]], [[673 (nùmer)|673]], [[865 (nùmer)|865]], [[1081 (nùmer)|1081]], [[1321 (nùmer)|1321]], [[1585 (nùmer)|1585]], [[1873 (nùmer)|1873]], 2185, 2521, 2881, 3265 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A069190 Sequèinsa OEIS A069190] di nùmer 24-gonèl sentrê in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer 25-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[72 (nùmer)|72]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A255184/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer 25-gonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[25 (nùmer)|25]], [[72 (nùmer)|72]], [[142 (nùmer)|142]], [[235 (nùmer)|235]], [[351 (nùmer)|351]], [[490 (nùmer)|490]], [[652 (nùmer)|652]], [[837 (nùmer)|837]], [[1045 (nùmer)|1045]], [[1276 (nùmer)|1276]], [[1530 (nùmer)|1530]], [[1807 (nùmer)|1807]], 2107, 2430, 2776, 3145 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A255184 Sequèinsa OEIS A255184] di nùmer 25-gonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer piramidèl 24-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[94 (nùmer)|94]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[25 (nùmer)|25]], [[94 (nùmer)|94]], [[230 (nùmer)|230]], [[455 (nùmer)|455]], [[791 (nùmer)|791]], [[1260 (nùmer)|1260]], [[1884 (nùmer)|1884]], 2685, 3685, 4906, 6370, 8099, 10115, 12440, 15096 ...<br><br> * Al fà pert edla [[nùmer idònev|séri di nùmer idònev]]: :[[1 (nùmer)|1]], [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[4 (nùmer)|4]], [[5 (nùmer)|5]], [[6 (nùmer)|6]], [[7 (nùmer)|7]], [[8 (nùmer)|8]], [[9 (nùmer)|9]], [[10 (nùmer)|10]], [[12 (nùmer)|12]], [[13 (nùmer)|13]], [[15 (nùmer)|15]], [[16 (nùmer)|16]], [[18 (nùmer)|18]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[24 (nùmer)|24]], [[25 (nùmer)|25]], [[28 (nùmer)|28]], [[30 (nùmer)|30]], [[33 (nùmer)|33]], [[37 (nùmer)|37]], [[40 (nùmer)|40]], [[42 (nùmer)|42]], [[45 (nùmer)|45]], [[48 (nùmer)|48]], [[57 (nùmer)|57]],<br>[[58 (nùmer)|58]], [[60 (nùmer)|60]], [[70 (nùmer)|70]], [[72 (nùmer)|72]], [[78 (nùmer)|78]], [[85 (nùmer)|85]], [[88 (nùmer)|88]], [[93 (nùmer)|93]], [[102 (nùmer)|102]], [[105 (nùmer)|105]], [[112 (nùmer)|112]], [[120 (nùmer)|120]], [[130 (nùmer)|130]], [[133 (nùmer)|133]], [[165 (nùmer)|165]], [[168 (nùmer)|168]], [[177 (nùmer)|177]], [[190 (nùmer)|190]], [[210 (nùmer)|210]], [[232 (nùmer)|232]], [[240 (nùmer)|240]],<br>[[253 (nùmer)|253]], [[273 (nùmer)|273]], [[280 (nùmer)|280]], [[312 (nùmer)|312]], [[330 (nùmer)|330]], [[345 (nùmer)|345]], [[357 (nùmer)|357]], [[385 (nùmer)|385]], [[408 (nùmer)|408]], [[462 (nùmer)|462]], [[520 (nùmer)|520]], [[760 (nùmer)|760]], [[840 (nùmer)|840]], [[1320 (nùmer)|1320]], [[1365 (nùmer)|1365]] e [[1848 (nùmer)|1848]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000926 sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]].</ref><br><br> ==Proprietê [[giometrìa|giomètrichi]]== ==Al nùmer 25 in dla [[Chìmica]]== * Al '''25''' 'l è al [[nùmer atómic|nùm'r atómic]] dal [[manganēś|manganēś (Mn)]]. ==I simbol dal nùmer 25== ====In dla śmòrfia ed [[Napol]]==== In dla [[śmòrfia]], al nùmer '''25''' al vōl dìr "al [[Nadêl]]" (''’o Natale'' in [[napoletàṅ]]). ==Vóś lighèdi== * [[nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer quadrê]] * [[nùmer semiprìm]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer quadrê sentrê]] * [[nùmer otagonèl sentrê]] * [[nùmer 24-gonèl sentrê]] * [[nùmer 25-gonèl]] * [[nùmer piramidèl 24-gonèl]] * [[nùmer idònev]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:25 (number)|wikt=en:veintsìnc}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A000290 La sequèinsa OEIS A000290] di [[nùmer quadrê]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A001358 La sequèinsa OEIS A001358] di [[nùmer semiprìm]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A005100 I nùmer difetìv] in dal sit edl’''[[OEIS]]'' in dal ''web''. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://oeis.org/A001844 La sequàinsa OEIS A001844] di [[nùmer quadrê sentrê]] in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredSquareNumber.html Al nùmer quadrê sentrê] spieghê in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A016754 La sequèinsa OEIS A016754] di [[nùmer otagonèl sentrê]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A069190 La sequèinsa OEIS A069190] di [[nùmer 24-gonèl sentrê]] in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredPolygonalNumber.html Soquànti spiegasiòun] in sìm'ai [[nùmer poligonèl sentrê]] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A255184 La sequèinsa OEIS A255184] di [[nùmer 25-gonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. * {{en}} [https://oeis.org/A000926 La sequèinsa OEIS A000926] di [[nùmer idònev]] in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/IdonealNumber.html La sèri di nùmer idònev] in dal sit ''MathWorld''. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000025}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer moltìplica per 5 'd un nùmer prim]] [[Categoria:Nùmer quadrê]] [[Categoria:Nùmer semiprìm]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer quadrê sentrê]] [[Categoria:Nùmer otagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer 24-gonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer 25-gonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl 24-gonèl]] [[Categoria:Nùmer idònev]] bbq88ufv7i3cw79f19pvyb6w2olivkn 0 16458 152614 152612 2022-08-18T12:51:34Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''41''', mo invéci 'l '''[[41|an 41]]''' edla [[nostra éra]], 't ê da 'ndèr [[41|chè]])''<br><br><br> Al '''41''' ('''quarantùn''', ''quarantuno'' in [[itagliàn]], ''quadraginta unus'' in [[latèin]]) 'l è 'l [[nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[40 (nùmer)|40 (quarànta)]] e 'l vin prìma dal [[42 (nùmer)|42 (quarantadū)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''XLI'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''quarantunéśim''' post. ==Proprietê [[matemàtica|matemàtichi]]== * 'L è 'n [[nùmer despèra]].<br><br> * Al '''41''' 'l è al 13^śim edla sequèinsa di [[nùmer prim]], gnend dop dal [[37 (nùmer)|37]] e prìma dal [[43 (nùmer)|43]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000040/b000040.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer prim]] mis tut in fila ùn drē cl èter in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><br>[[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[7 (nùmer)|7]], [[11 (nùmer)|11]], [[13 (nùmer)|13]], [[17 (nùmer)|17]], [[19 (nùmer)|19]], [[23 (nùmer)|23]], [[29 (nùmer)|29]], [[31 (nùmer)|31]], [[37 (nùmer)|37]], [[41 (nùmer)|41]], [[43 (nùmer)|43]], [[47 (nùmer)|47]], [[53 (nùmer)|53]], [[59 (nùmer)|59]], [[61 (nùmer)|61]], [[67 (nùmer)|67]], [[71 (nùmer)|71]], [[73 (nùmer)|73]], [[79 (nùmer)|79]], [[83 (nùmer)|83]], [[89 (nùmer)|89]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000040 Sequèinsa OEIS A000040] di nùmer prim in dla réda.</ref> ** al 6^st edla sequèinsa di nùmer prìm più cìc edla só còpia ed [[nùmer prim eśmē]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001359/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer prìm più cìc edla só còpia ed [[nùmer prim eśmē]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[11 (nùmer)|11]], [[17 (nùmer)|17]], [[29 (nùmer)|29]], [[41 (nùmer)|41]], [[59 (nùmer)|59]], [[71 (nùmer)|71]], [[101 (nùmer)|101]], [[107 (nùmer)|107]], [[137 (nùmer)|137]], [[149 (nùmer)|149]], [[179 (nùmer)|179]], [[191 (nùmer)|191]], [[197 (nùmer)|197]], [[227 (nùmer)|227]], [[239 (nùmer)|239]], [[269 (nùmer)|269]], [[281 (nùmer)|281]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A001359 Sequèinsa OEIS A001359] di nùmer prìm più cìc edla só còpia ed nùmer prim eśmē.</ref> ** al 7^im edla sequèinsa ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch' i s caten con la scrìta <math> p = 3n - 1 </math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A003627/b003627.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch' i s caten con la scrìta <math> p = 3n - 1 </math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[2 (nùmer)|2]], [[5 (nùmer)|5]], [[11 (nùmer)|11]], [[17 (nùmer)|17]], [[23 (nùmer)|23]], [[29 (nùmer)|29]], [[41 (nùmer)|41]], [[47 (nùmer)|47]], [[53 (nùmer)|53]], [[59 (nùmer)|59]], [[71 (nùmer)|71]], [[83 (nùmer)|83]], [[89 (nùmer)|89]], [[101 (nùmer)|101]], [[107 (nùmer)|107]], [[113 (nùmer)|113]], [[131 (nùmer)|131]], [[137 (nùmer)|137]], [[149 (nùmer)|149]], [[167 (nùmer)|167]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A003627 Sequèinsa OEIS A003627] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math> p = 3n - 1 </math></ref><br>che difàt: <math> 41 = 3\cdot14 - 1 </math> ** al 6^st edla sequèinsa ed chi [[nùmer prim|prim]] ch'i s caten con la scrìta <math> n = 6k-1 </math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A007528/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prim]] ch'i s caten con la scrìta <math>n=6k-1</math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[5 (nùmer)|5]], [[11 (nùmer)|11]], [[17 (nùmer)|17]], [[23 (nùmer)|23]], [[29 (nùmer)|29]], [[41 (nùmer)|41]], [[47 (nùmer)|47]], [[53 (nùmer)|53]], [[59 (nùmer)|59]], [[71 (nùmer)|71]], [[83 (nùmer)|83]], [[89 (nùmer)|89]], [[101 (nùmer)|101]], [[107 (nùmer)|107]], [[113 (nùmer)|113]], [[131 (nùmer)|131]], [[137 (nùmer)|137]], [[149 (nùmer)|149]], [[167 (nùmer)|167]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007528 Sequèinsa OEIS A007528] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math>n=6k-1</math></ref><br>che difàt: <math> 41 = 6\cdot7 - 1 </math> ** al 6^st edla sequèinsa ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 4\cdot k + 1</math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A002144/b002144.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 4\cdot k + 1</math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[5 (nùmer)|5]], [[13 (nùmer)|13]], [[17 (nùmer)|17]], [[29 (nùmer)|29]], [[37 (nùmer)|37]], [[41 (nùmer)|41]], [[53 (nùmer)|53]], [[61 (nùmer)|61]], [[73 (nùmer)|73]], [[89 (nùmer)|89]], [[97 (nùmer)|97]], [[101 (nùmer)|101]], [[109 (nùmer)|109]], [[113 (nùmer)|113]], [[137 (nùmer)|137]], [[149 (nùmer)|149]], [[157 (nùmer)|157]], [[173 (nùmer)|173]], [[181 (nùmer)|181]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A002144 Sequèinsa OEIS A002144] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math> p = 4\cdot k + 1</math></ref><br>che difàt: <math> 41 = 4\cdot10 + 1 </math> ** al 4^rt edla sequèinsa ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 12\cdot k + 5</math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A040117/b040117.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 12\cdot k + 5</math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[5 (nùmer)|5]], [[17 (nùmer)|17]], [[29 (nùmer)|29]], [[41 (nùmer)|41]], [[53 (nùmer)|53]], [[89 (nùmer)|89]], [[101 (nùmer)|101]], [[113 (nùmer)|113]], [[137 (nùmer)|137]], [[149 (nùmer)|149]], [[173 (nùmer)|173]], [[197 (nùmer)|197]], [[233 (nùmer)|233]], [[257 (nùmer)|257]], [[269 (nùmer)|269]], [[281 (nùmer)|281]], [[293 (nùmer)|293]], [[317 (nùmer)|317]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A040117 Sequèinsa OEIS A040117] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math> p = 12\cdot k + 5</math> </ref><br>che difàt <math> 41 = 12\cdot 3 + 5</math> ** al 2^nd edla sequèinsa ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 8\cdot n + 1</math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A007519/b007519.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 8\cdot n + 1</math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[17 (nùmer)|17]], [[41 (nùmer)|41]], [[73 (nùmer)|73]], [[89 (nùmer)|89]], [[97 (nùmer)|97]], [[113 (nùmer)|113]], [[137 (nùmer)|137]], [[193 (nùmer)|193]], [[233 (nùmer)|233]], [[241 (nùmer)|241]], [[257 (nùmer)|257]], [[281 (nùmer)|281]], [[313 (nùmer)|313]], [[337 (nùmer)|337]], [[353 (nùmer)|353]], [[401 (nùmer)|401]], [[409 (nùmer)|409]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007519 Sequèinsa OEIS A007519] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math> p = 8\cdot n + 1</math></ref><br>che difàt: <math> 41 = 8\cdot5 + 1 </math> ** al 2^nd edla sequèinsa ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 7\cdot n + 6 </math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A045473/b045473.txt 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 7\cdot n + 6 </math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[13 (nùmer)|13]], [[41 (nùmer)|41]], [[83 (nùmer)|83]], [[97 (nùmer)|97]], [[139 (nùmer)|139]], [[167 (nùmer)|167]], [[181 (nùmer)|181]], [[223 (nùmer)|223]], [[251 (nùmer)|251]], [[293 (nùmer)|293]], [[307 (nùmer)|307]], [[349 (nùmer)|349]], [[419 (nùmer)|419]], [[433 (nùmer)|433]], [[461 (nùmer)|461]], [[503 (nùmer)|503]], [[587 (nùmer)|587]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A045473 Sequèinsa OEIS A045473] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math> p = 7\cdot n + 6 </math></ref><br>che difàt <math> 41 = 7\cdot 5 + 6 </math> ** al 2^nd edla sequèinsa ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 30\cdot n + 11 </math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A132232/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 30\cdot n + 11 </math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[11 (nùmer)|11]], [[41 (nùmer)|41]], [[71 (nùmer)|71]], [[101 (nùmer)|101]], [[131 (nùmer)|131]], [[191 (nùmer)|191]], [[251 (nùmer)|251]], [[281 (nùmer)|281]], [[311 (nùmer)|311]], [[401 (nùmer)|401]], [[431 (nùmer)|431]], [[461 (nùmer)|461]], [[491 (nùmer)|491]], [[521 (nùmer)|521]], [[641 (nùmer)|641]], [[701 (nùmer)|701]], [[761 (nùmer)|761]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A132232 Sequèinsa OEIS A132232] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math> p = 30\cdot n + 11 </math></ref><br>che difàt <math> 41 = 30\cdot 1 + 11 </math> ** al 2^nd edla sequèinsa ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 11\cdot n + 8 </math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A141855/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 11\cdot n + 8 </math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[19 (nùmer)|19]], [[41 (nùmer)|41]], [[107 (nùmer)|107]], [[151 (nùmer)|151]], [[173 (nùmer)|173]], [[239 (nùmer)|239]], [[283 (nùmer)|283]], [[349 (nùmer)|349]], [[503 (nùmer)|503]], [[547 (nùmer)|547]], [[569 (nùmer)|569]], [[613 (nùmer)|613]], [[701 (nùmer)|701]], [[811 (nùmer)|811]], [[877 (nùmer)|877]], [[1009 (nùmer)|1009]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A141855 Sequèinsa OEIS A141855] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math> p = 11\cdot n + 8 </math></ref><br>che difàt <math> 41 = 11\cdot 3 + 8 </math> ** al 1^im edla séri ed chi [[nùmer prim]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 20\cdot n + 1 </math> <ref>{{en}} [https://oeis.org/A141881/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim|prìm]] ch'i s caten con la scrìta <math> p = 20\cdot n + 1 </math> in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[41 (nùmer)|41]], [[61 (nùmer)|61]], [[101 (nùmer)|101]], [[181 (nùmer)|181]], [[241 (nùmer)|241]], [[281 (nùmer)|281]], [[401 (nùmer)|401]], [[421 (nùmer)|421]], [[461 (nùmer)|461]], [[521 (nùmer)|521]], [[541 (nùmer)|541]], [[601 (nùmer)|601]], [[641 (nùmer)|641]], [[661 (nùmer)|661]], [[701 (nùmer)|701]], [[761 (nùmer)|761]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A141881 Sequèinsa OEIS A141881] ed chi prìm ch'i s caten con la scrìta <math> p = 20\cdot n + 1 </math></ref><br>che difàt <math> 41 = 20\cdot 2 + 1 </math><br><br> ** 'L è 'l 11^śim edla séri di [[nùmer prim regolèr]], gnend dop dal [[31 (nùmer)|31]] e prìma dal [[43 (nùmer)|43]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007703/b007703.txt 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer prim regolèr]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[7 (nùmer)|7]], [[11 (nùmer)|11]], [[13 (nùmer)|13]], [[17 (nùmer)|17]], [[19 (nùmer)|19]], [[23 (nùmer)|23]], [[29 (nùmer)|29]], [[31 (nùmer)|31]], [[41 (nùmer)|41]], [[43 (nùmer)|43]], [[47 (nùmer)|47]], [[53 (nùmer)|53]], [[61 (nùmer)|61]], [[71 (nùmer)|71]], [[73 (nùmer)|73]], [[79 (nùmer)|79]], [[83 (nùmer)|83]], [[89 (nùmer)|89]], [[97 (nùmer)|97]], [[107 (nùmer)|107]], [[109 (nùmer)|109]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007703 Sequèinsa OEIS A007703] di nùmer prim regolèr in dal ''web''.</ref><br><br> ** 'L è 'l 7^im edla séri di [[nùmer prìm ed Sophie Germain]], gnend dop dal [[29 (nùmer)|29]] e prìma dal [[53 (nùmer)|53]]:<br>[[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[11 (nùmer)|11]], [[23 (nùmer)|23]], [[29 (nùmer)|29]], [[41 (nùmer)|41]], [[53 (nùmer)|53]], [[83 (nùmer)|83]], [[89 (nùmer)|89]], [[113 (nùmer)|113]], [[131 (nùmer)|131]], [[173 (nùmer)|173]], [[179 (nùmer)|179]], [[191 (nùmer)|191]], [[233 (nùmer)|233]], [[239 (nùmer)|239]], [[251 (nùmer)|251]], [[281 (nùmer)|281]], [[293 (nùmer)|293]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005384/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer prìm ed Sophie Germain]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005384 Sequèinsa OEIS A005384] di nùmer prìm ed Sophie Germain in dla réda.</ref><br>che difàt: <math> 2\cdot41 + 1 = 83 </math> ch'l è incòr un [[nùmer prim]]. *** al 7^im ed chi [[nùmer prim ed Sophie Germain|prìm ed Sophie Germain]] indû la sòma dal só [[ciffra|ciffri]] l'armàgn incòr<br>un [[nùmer prim ed Sophie Germain]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A118504/list 'N elèinc dimòndi gros] ed chi [[nùmer prim ed Sophie Germain|prìm ed Sophie Germain]] indû la sòma dal só [[ciffra|ciffri]] l'armàgn incòr un [[nùmer prim ed Sophie Germain]], in dal sit edl’''OEIS''.</ref> [[2 (nùmer)|2]], [[3 (nùmer)|3]], [[5 (nùmer)|5]], [[11 (nùmer)|11]], [[23 (nùmer)|23]], [[29 (nùmer)|29]], [[41 (nùmer)|41]], [[83 (nùmer)|83]], [[113 (nùmer)|113]], [[131 (nùmer)|131]], [[173 (nùmer)|173]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A118504 Sequèinsa OEIS A118504] ed chi prìm ed Sophie Germain indû la sòma dal só ciffri l'armàgn incòr un nùmer prim ed Sophie Germain.</ref><br>che difàt: <math> 4 + 1 = 5 </math> ch'l armàgn incòr un [[nùmer prim ed Sophie Germain]].<br><br> * Acsè cum'a gh'sucéd a tùt i nùmer prim, anc al 41 'l è 'n [[nùmer difetìv]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>... [[19 (nùmer)|19]], [[21 (nùmer)|21]], [[22 (nùmer)|22]], [[23 (nùmer)|23]], [[25 (nùmer)|25]], [[26 (nùmer)|26]], [[27 (nùmer)|27]], [[29 (nùmer)|29]], [[31 (nùmer)|31]], [[32 (nùmer)|32]], [[33 (nùmer)|33]], [[34 (nùmer)|34]], [[35 (nùmer)|35]], [[37 (nùmer)|37]], [[38 (nùmer)|38]], [[39 (nùmer)|39]], [[41 (nùmer)|41]], [[43 (nùmer)|43]], [[44 (nùmer)|44]], [[45 (nùmer)|45]], [[46 (nùmer)|46]], [[47 (nùmer)|47]], [[49 (nùmer)|49]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dal ''web''.</ref><br><br> [[File:Quadrè sentrè 41.PNG|thumb|right|220px|Al 41 vist damànd un<br>[[nùmer quadrê sentrê]].]] * 'L è la [[sòma]] ed du [[nùmer quadrê|quadrê]], ùn drē cl èter: <math>4^2 + 5^2=41</math><br>[[File:41 damànd na sòma ed du quadrè.png|370px]]<br>e cla proprietê chè l'al fà dvintèr un [[nùmer quadrê sentrê]], al 5^nt edla séri di quadrê sentrê:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[13 (nùmer)|13]], [[25 (nùmer)|25]], [[41 (nùmer)|41]], [[61 (nùmer)|61]], [[85 (nùmer)|85]], [[113 (nùmer)|113]], [[145 (nùmer)|145]], [[181 (nùmer)|181]], [[221 (nùmer)|221]], [[265 (nùmer)|265]], [[313 (nùmer)|313]], [[365 (nùmer)|365]], [[421 (nùmer)|421]], [[481 (nùmer)|481]], [[545 (nùmer)|545]], [[613 (nùmer)|613]], [[685 (nùmer)|685]], [[761 (nùmer)|761]], [[841 (nùmer)|841]] ...<ref> {{en}} [https://oeis.org/A001844 Sequèinsa OEIS A001844] di [[nùmer quadrê sentrê]] in dla réda.</ref> ** al 12^śim edla sequèinsa di nùmer sòma ed 2 [[nùmer quèder]] diferèint tra 'd lōr e minga [[0 (nùmer)|0]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A004431/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer [[sòma]] ed 2 [[nùmer quèder]] diferèint tra 'd lōr e minga [[0 (nùmer)|0]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[5 (nùmer)|5]], [[10 (nùmer)|10]], [[13 (nùmer)|13]], [[17 (nùmer)|17]], [[20 (nùmer)|20]], [[25 (nùmer)|25]], [[26 (nùmer)|26]], [[29 (nùmer)|29]], [[34 (nùmer)|34]], [[37 (nùmer)|37]], [[40 (nùmer)|40]], [[41 (nùmer)|41]], [[45 (nùmer)|45]], [[50 (nùmer)|50]], [[52 (nùmer)|52]], [[53 (nùmer)|53]], [[58 (nùmer)|58]], [[61 (nùmer)|61]], [[65 (nùmer)|65]], [[68 (nùmer)|68]], [[73 (nùmer)|73]], [[74 (nùmer)|74]], [[80 (nùmer)|80]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A004431 Sequèinsa OEIS A004431] di nùmer sòma ed 2 nùmer quèder diferèint tra 'd lōr e minga [[0 (nùmer)|0]].</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000404 Sequèinsa OEIS A000404] di nùmer sòma ed 2 nùmer quadrê diferèint da 'l [[0 (nùmer)|0]].</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A001481 Sequèinsa OEIS A001481] di nùmer sòma ed 2 quadrê.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer 40-gonèl sentrê]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[121 (nùmer)|121]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A195317/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer 40-gonèl sentrê]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[41 (nùmer)|41]], [[121 (nùmer)|121]], [[241 (nùmer)|241]], [[401 (nùmer)|401]], [[601 (nùmer)|601]], [[841 (nùmer)|841]], [[1121 (nùmer)|1121]], [[1441 (nùmer)|1441]], [[1801 (nùmer)|1801]], 2201, 2641, 3121, 3641, 4201, 4801, 5441 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A195317 Sequèinsa OEIS A195317] di nùmer 40-gonèl sentrê in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer 41-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[120 (nùmer)|120]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[41 (nùmer)|41]], [[120 (nùmer)|120]], [[238 (nùmer)|238]], [[395 (nùmer)|395]], [[591 (nùmer)|591]], [[826 (nùmer)|826]], [[1100 (nùmer)|1100]], [[1413 (nùmer)|1413]], [[1765 (nùmer)|1765]], 2156, 2586, 3055, 3563, 4110, 4696, 5321 ...<br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer piramidèl 40-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[158 (nùmer)|158]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[41 (nùmer)|41]], [[158 (nùmer)|158]], [[390 (nùmer)|390]], [[775 (nùmer)|775]], [[1351 (nùmer)|1351]], 2156, 3228, 4605, 6325, 8426, 10946, 13923, 17395, 21400, 25976 ...<br><br> * 'L è la [[sòma]] ed 3 [[nùmer prim]] ùn drē cl èter: <math>41 =11+13+17</math><br>al 5^nt edla sequèinsa ed chi nùmer sòma chè:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A034961/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer [[sòma]] ed 3 [[nùmer prim]] ùn drē cl èter, in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[10 (nùmer)|10]], [[15 (nùmer)|15]], [[23 (nùmer)|23]], [[31 (nùmer)|31]], [[41 (nùmer)|41]], [[49 (nùmer)|49]], [[59 (nùmer)|59]], [[71 (nùmer)|71]], [[83 (nùmer)|83]], [[97 (nùmer)|97]], [[109 (nùmer)|109]], [[121 (nùmer)|121]], [[131 (nùmer)|131]], [[143 (nùmer)|143]], [[159 (nùmer)|159]], [[173 (nùmer)|173]], [[187 (nùmer)|187]], [[199 (nùmer)|199]], [[211 (nùmer)|211]], [[223 (nùmer)|223]], [[235 (nùmer)|235]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A034961 Sequèinsa OEIS A034961] di nùmer sòma ed 3 nùmer prim ùn drē cl èter.</ref> **al 3^rs edla séri 'd chi [[nùmer prim]] ch'i ìn anca la [[sòma]] ed 3 nùmer prim ùn drē cl èter:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A034962/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer prim]] sòma ed 3 nùmer prim ùn drē cl èter, in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[23 (nùmer)|23]], [[31 (nùmer)|31]], [[41 (nùmer)|41]], [[59 (nùmer)|59]], [[71 (nùmer)|71]], [[83 (nùmer)|83]], [[97 (nùmer)|97]], [[109 (nùmer)|109]], [[131 (nùmer)|131]], [[173 (nùmer)|173]], [[199 (nùmer)|199]], [[211 (nùmer)|211]], [[223 (nùmer)|223]], [[251 (nùmer)|251]], [[269 (nùmer)|269]], [[311 (nùmer)|311]], [[349 (nùmer)|349]], [[439 (nùmer)|439]], [[457 (nùmer)|457]], [[487 (nùmer)|487]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A034962 Sequèinsa OEIS A034962] ed chi nùmer prim ch'i ìn anca la sòma ed 3 nùmer prim ùn drē cl èter.</ref><br><br> * 'L è 'l 1^im edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la sòma ed 6 nùmer prim ùn drē cl èter: <math>41 =2+3+5+7+11+13</math><br>[[41 (nùmer)|41]], [[56 (nùmer)|56]], [[72 (nùmer)|72]], [[90 (nùmer)|90]], [[112 (nùmer)|112]], [[132 (nùmer)|132]], [[156 (nùmer)|156]], [[180 (nùmer)|180]], [[204 (nùmer)|204]], [[228 (nùmer)|228]], [[252 (nùmer)|252]], [[280 (nùmer)|280]], [[304 (nùmer)|304]], [[330 (nùmer)|330]], [[358 (nùmer)|358]], [[384 (nùmer)|384]], [[410 (nùmer)|410]], [[434 (nùmer)|434]], [[462 (nùmer)|462]], [[492 (nùmer)|492]], [[522 (nùmer)|522]], [[552 (nùmer)|552]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A127333/list 'N elèinc dimòndi gros] di nùmer sòma ed 6 nùmer prim ùn drē cl èter, in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A127333 Sequèinsa OEIS A127333] di nùmer sòma ed 6 nùmer prim ùn drē cl èter.</ref><br><br> [[File:Regular polygon 41.svg|thumb|right|180px|Al [[polìgon]] regolèr con 41 cô.]] ==Proprietê [[giometrìa|giomètrichi]]== ==Al nùmer 41 in dla [[Chìmica]]== Al '''41''' 'l è al [[nùmer atómic|nùm'r atómic]] dal [[niòbi|niòbi (Nb)]]. ==I simbol dal nùmer 41== ====In dla śmòrfia ed [[Napol]]==== In dla [[śmòrfia]], al nùmer '''41''' al vōl dìr "al [[curtèl]]" ('''o curtiello'' in [[napoletàṅ]], damànd ch'a gìsen ''il coltello'' in [[itagliàn|itagliàṅ]]). ==Vóś lighèdi== * [[nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer prim]] * [[nùmer prim eśmē]] * [[nùmer prim regolèr]] * [[nùmer prim ed Sophie Germain]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer quadrê sentrê]] * [[nùmer 40-gonèl sentrê]] * [[nùmer 41-gonèl]] * [[nùmer piramidèl 40-gonèl]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:41 (number)|wikt=en:quarantùn}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A000040 La sequèinsa OEIS A000040] di [[nùmer prim]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A001359 La sequèinsa OEIS A001359] di nùmer prìm più cìc edla só còpia ed [[nùmer prim eśmē]]. * {{en}} [https://oeis.org/A007703 La sequèinsa OEIS A007703] di [[nùmer prim regolèr]] in dla réda. * {{en}} [https://oeis.org/A005384 La sequèinsa OEIS A005384] di [[nùmer prim ed Sophie Germain]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt I nùmer difetìv elenchê] da 'l ''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://oeis.org/A001844 La sequàinsa A001844] di [[nùmer quadrê sentrê]] edl [[OEIS]] in dal ''web''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredSquareNumber.html Al nùmer quadrê sentrê] spieghê in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A195317 La sequèinsa OEIS A195317] di [[nùmer 40-gonèl sentrê]] in dla réda. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/CenteredPolygonalNumber.html Soquànti spiegasiòun] in sìm'ai [[nùmer poligonèl sentrê]] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000041}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer prìm]] [[Categoria:Nùmer prim regolèr]] [[Categoria:Nùmer prìm ed Sophie Germain]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer quadrê sentrê]] [[Categoria:Nùmer 40-gonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer 41-gonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl 40-gonèl]] 91eh17s7m55c2c8o5tcyzx1nqu6ohu1 0 17691 152618 152450 2022-08-18T15:53:04Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} [[File:Centered octagonal number.svg|thumb|right|220px|Soquànt nùmer otagonèl sentrê mìs in figùra.]] Al '''nùmer otagonèl sentrê''' 'l è 'n [[nùmer poligonèl sentrê]] ch'al figùra 'n [[otàgon]] cumpòst da di pùnt (el só unitê), mìs in fila tùt intór'n a 'l ùnic punt ch'a gh'stà in dal mèś e cun soquànt èter otàgon fat sàimper dai punt, ch'i gh'giren incòra intòren. ==Proprietê== * Pr un [[nùmer intēr|nùmr intēr]] ''n'' ≥ 1, 'l ''n''-éśim [[nùmer poligonêl saintrê|nùmer otagonèl sentrê]] al s cata acsè:<br><br> :<math>C_{8,n}=(2n-1)^2=4n^2-4n+1</math><br><br> * I nùmer otagonèl sentrê i ìn cunpàgn ai [[nùmer quadrê]] quand i ìn [[despèra]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A016754 Sequèinsa OEIS A016754] in dla réda.</ref><br><br> * Soquànt nùmer otagonèl sentrê egl'ìn: [[1 (nùmer)|1]], [[9 (nùmer)|9]], [[25 (nùmer)|25]], [[49 (nùmer)|49]], [[81 (nùmer)|81]], [[121 (nùmer)|121]], [[169 (nùmer)|169]], [[225 (nùmer)|225]], [[289 (nùmer)|289]], [[361 (nùmer)|361]], [[441 (nùmer)|441]], [[529 (nùmer)|529]], [[625 (nùmer)|625]], [[729 (nùmer)|729]], [[841 (nùmer)|841]], [[961 (nùmer)|961]], [[1089 (nùmer)|1089]], [[1225 (nùmer)|1225]], [[1369 (nùmer)|1369]], [[1521 (nùmer)|1521]], [[1681 (nùmer)|1681]], [[1849 (nùmer)|1849]], 2025, 2209, 2401, 2601, 2809, 3025, 3249, 3481, 3721, 3969, 4225, 4489, 4761, 5041, 5329, 5625, 5929, 6241, 6561, 6889, 7225, 7569 289, 361, 441, 529, 625, 729, 841, 961, 1089, 1225, 1369, 1521, 1681, 1849, 2025, 2209, 2401, 2601, 2809, 3025, 3249, 3481, 3721, 3969, 4225, 4489, 4761, 5041, 5329, 5625, 5929, 6241, 6561, 6889, 7225, 7569 ...<ref> {{en}} [https://oeis.org/A016754 Sequèinsa A016754] edl’''[[OEIS]]''.</ref> ====Soquànt eśèimpi:==== <br><math>C_{8,1}=4\cdot1^2-4\cdot1+1=1</math><br><br><math>C_{8,2}=4\cdot2^2-4\cdot2+1=9</math><br><br><math>C_{8,3}=4\cdot3^2-4\cdot3+1=25</math><br><br><math>C_{8,4}=4\cdot4^2-4\cdot4+1=49</math><br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer otagonèl]] * [[nùmer poligonèl sentrê]] ==Noti e referèinsi== {{References}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [http://mathworld.wolfram.com/CenteredPolygonalNumber.html Al nùmer poligonèl sentrê] in dal sit ''mathworld.com''. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{Nùmer figurê}} {{DEFAULTSORT:Nùmer otagonèl sentrê}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer otagonèl sentrê]] [[Categoria:Nùmer figurê]] [[Categoria:Sequèinsi 'd intēr]] p9f5mf4u4id3mhh324zvr29i3f0wucv 0 36280 152616 150623 2022-08-18T13:15:34Z Gloria sah 6529 wikitext text/x-wiki {{Metacaixa |id=0 |color= |bt1=Carpśàn |bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]] |ps1= __NOTOC__ {{dialort | dial=Carpśàn}} ''(S 't î drē a serchèr minga al nùmer '''455''', mo invéci 'l '''[[455|an 455]]''', 't ê da 'ndèr [[455|chè]])''<br><br><br> Al '''455''' ('''quaterseintsinquantasìnc''', ''quattrocentocinquantacinque'' in [[itagliàn]]) 'l è 'l [[nùmer]] [[nómmer naturèl|naturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'a seguìs al [[454 (nùmer)|454 (quaterseintsinquantaquàter)]] e 'l vin prìma dal [[456 (nùmer)|456 (quaterseintsinquantasē)]]. In dla numerasiòun di [[Ròma antìga|romàṅ antìg]] 'l era scrìt '''CDLV'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''quaterseintsinquantasinchéśim''' post. ==Proprietê matemàtichi== * 'L è 'n [[nùmer despèra]].<br><br> * Al '''455''' 'l è 'n [[nùmer cumpòst]], send la [[moltìplica]] dal [[5 (nùmer)|5]] col [[91 (nùmer)|91]]:<br>[[Fatoriśasiòun]]: <math>455 = 5\cdot7\cdot13</math><br><br> * Al fà pert edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la [[moltìplica]] 'd 3 [[nùmer prim]], anc cunpàgn tra 'd lōr,<ref>{{en}} [https://oeis.org/A014612/b014612.txt 'N elèinc dimòndi gros] 'd chi nùmer ch'i ìn la [[moltìplica]] 'd 3 [[nùmer prim]], anc cunpàgn tra 'd lōr, in dal sit edl’''[[OEIS]]''.</ref><br>séri ciamèda anca di [[nùmer quèśi prim]], indû, in cal chèś chè, a s descòr ed [[nùmer 3-quèśi prim]]:<ref>{{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AlmostPrime.html La spiegasiòun] di [[nùmer quèśi prim]] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A014612 Sequèinsa OEIS A014612] 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.</ref><br>... [[438 (nùmer)|438]], [[442 (nùmer)|442]], [[452 (nùmer)|452]], [[455 (nùmer)|455]], [[465 (nùmer)|465]], [[470 (nùmer)|470]], [[474 (nùmer)|474]], [[475 (nùmer)|475]], [[477 (nùmer)|477]], [[483 (nùmer)|483]], [[494 (nùmer)|494]], [[498 (nùmer)|498]], [[506 (nùmer)|506]], [[507 (nùmer)|507]], [[508 (nùmer)|508]], [[518 (nùmer)|518]], [[524 (nùmer)|524]], [[530 (nùmer)|530]], [[531 (nùmer)|531]] ... ** Send che i sō 3 fatōr i ìn tùt di prìm diferèint tra 'd lōr, dòunca 'l 455 'l è 'n [[nùmer sfènic]],<br>al 55^śim edla sequèinsa ch'la i grùpa tut in fila ùn drē cl èter:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A007304/b007304.txt 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer sfènic]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A007304 Sequèinsa OEIS A007304] di nùmer sfènic in dal ''web''.</ref><br>... [[399 (nùmer)|399]], [[402 (nùmer)|402]], [[406 (nùmer)|406]], [[410 (nùmer)|410]], [[418 (nùmer)|418]], [[426 (nùmer)|426]], [[429 (nùmer)|429]], [[430 (nùmer)|430]], [[434 (nùmer)|434]], [[435 (nùmer)|435]], [[438 (nùmer)|438]], [[442 (nùmer)|442]], [[455 (nùmer)|455]], [[465 (nùmer)|465]], [[470 (nùmer)|470]], [[474 (nùmer)|474]], [[483 (nùmer)|483]], [[494 (nùmer)|494]] ...<br><br> * Al 455 al gh'à 8 [[diviśōr]]: [[1 (nùmer)|1]], [[5 (nùmer)|5]], [[7 (nùmer)|7]], [[13 (nùmer)|13]], [[35 (nùmer)|35]], [[65 (nùmer)|65]], [[91 (nùmer)|91]], 455.<br>Send che la [[sòma]] di só [[diviśōr|diviśōr pròpi]] l'è più cìca che lò stès:<br>''1+5+7+13+35+65+91 = 217 < 455'', dòunca 'l '''455''' ’l è 'n [[nùmer difetìv]].<ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100/b005100.txt 'N elèinc dimòndi gròs] di [[nùmer difetìv]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005100 Sequèinsa OEIS A005100] di nùmer difetìv in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 5^nt edla sequèinsa di [[nùmer 47-gonèl]], gnend dop dal [[274 (nùmer)|274]] e prìma dal [[681 (nùmer)|681]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A095311/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer 47-gonèl]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[47 (nùmer)|47]], [[138 (nùmer)|138]], [[274 (nùmer)|274]], [[455 (nùmer)|455]], [[681 (nùmer)|681]], [[952 (nùmer)|952]], [[1268 (nùmer)|1268]], [[1629 (nùmer)|1629]], 2035, 2486, 2982, 3523, 4109, 4740, 5416, 6137 ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A095311 Sequèinsa OEIS A095311] di nùmer 47-gonèl in dal ''web''.</ref><br><br> * 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di [[nùmer poligonèl|nùmer 455-gonèl]], gnend dop edl [[1 (nùmer)|1]] e prìma dal [[1362 (nùmer)|1362]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[455 (nùmer)|455]], [[1362 (nùmer)|1362]], 2722, 4535, 6801, 9520, 12692, 16317, 20395, 24926, 29910, 35347, 41237 ...<br><br> * 'L è 'l 13^śim edla séri di [[nùmer piramidèl triangolèr]], gnend dop dal [[364 (nùmer)|364]] e prìma dal [[560 (nùmer)|560]]:<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000292/list 'N elèinc dimòndi gros] di [[nùmer piramidèl triangolèr]] in dal sit edl’''OEIS''.</ref><br>[[1 (nùmer)|1]], [[4 (nùmer)|4]], [[10 (nùmer)|10]], [[20 (nùmer)|20]], [[35 (nùmer)|35]], [[56 (nùmer)|56]], [[84 (nùmer)|84]], [[120 (nùmer)|120]], [[165 (nùmer)|165]], [[220 (nùmer)|220]], [[286 (nùmer)|286]], [[364 (nùmer)|364]], [[455 (nùmer)|455]], [[560 (nùmer)|560]], [[680 (nùmer)|680]], [[816 (nùmer)|816]], [[969 (nùmer)|969]], [[1140 (nùmer)|1140]], [[1330 (nùmer)|1330]] ...<ref>{{en}} [https://oeis.org/A000292 Sequèinsa OEIS A000292] di nùmer piramidèl triangolèr in dla réda.</ref><br><br> * 'L è 'l 5^nt edla sequèinsa di [[nùmer piramidèl 24-gonèl]], gnend dop dal [[230 (nùmer)|230]] e prìma dal [[791 (nùmer)|791]]:<br>[[1 (nùmer)|1]], [[25 (nùmer)|25]], [[94 (nùmer)|94]], [[230 (nùmer)|230]], [[455 (nùmer)|455]], [[791 (nùmer)|791]], [[1260 (nùmer)|1260]], [[1884 (nùmer)|1884]], 2685, 3685, 4906, 6370, 8099, 10115, 12440, 15096 ...<br><br> ==Vóś lighèdi== * [[nùmer]] * [[nùmer naturèl]] * [[nùmer intēr]] * [[nùmer quèśi prim]] * [[nùmer sfènic]] * [[nùmer difetìv]] * [[nùmer 47-gonèl]] * [[nùmer poligonèl|nùmer 455-gonèl]] * [[nùmer piramidèl triangolèr]] * [[nùmer piramidèl 24-gonèl]] ==Referèinsi== {{references}} ==Èter progèt== {{interprogetto|commons=Category:455 (number)|wikt=en:quaterseintsinquantasìnc}} ==Colegamèint estèren== * {{en}} [https://oeis.org/A014612 La sequèinsa OEIS A014612] 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/AlmostPrime.html La spiegasiòun] di [[nùmer quèśi prim]] in dal sit ''mathworld.wolfram.com''. * {{en}} [https://oeis.org/A007304 La sequèinsa OEIS A007304] di [[nùmer sfènic]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A005100 I nùmer difetìv] in dal sit edl’''[[OEIS]]'' in dla réda. * {{en}} [https://primes.utm.edu/glossary/page.php?sort=DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''Prime Glossary''. * {{en}} [https://mathworld.wolfram.com/DeficientNumber.html I nùmer difetìv] in dal sit ''MathWorld''. * {{en}} [https://planetmath.org/DeficientNumber I nùmer difetìv] in dal sit ''PlanetMath''. * {{en}} [https://oeis.org/A095311 La sequèinsa OEIS A095311] di [[nùmer 47-gonèl]] in dal ''web''. * {{en}} [https://oeis.org/A000292 La sequèinsa OEIS A000292] di [[nùmer piramidèl triangolèr]] in dla réda. * {{en}} [https://www.fields.utoronto.ca/programs/scientific/11-12/Mtl-To-numbertheory/slides/Deza.pdf Na spiegasiòun] di [[nùmer figurê]] dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011. |sel=1 }} {{DEFAULTSORT:0000000455}} [[Categoria:MATEMATICA]] [[Categoria:Nùmer naturêl]] [[Categoria:Nùmer intēr]] [[Categoria:Nùmer 3-quèśi prim]] [[Categoria:Nùmer sfènic]] [[Categoria:Nùmer difetìv]] [[Categoria:Nùmer 47-gonèl]] [[Categoria:Nùmer 455-gonèl]] [[Categoria:Nùmer piramidèl triangolèr]] [[Categoria:Nùmer piramidèl 24-gonèl]] c3ua173vcbhn9iiugw7n5c58curd3ak 0 43870 152617 152592 2022-08-18T13:49:38Z Liviojavi 12775 /* Indicatif */ wikitext text/x-wiki {{dialortEgl|dial=Emijan}} [[File:Redditeml1.png|miniatura|405x405px|Ona del premi varsioun ed grafie unifichê Emijana, int al Reddit.<br>2020-21 ca.]] La '''koinè Emijana''' (anch ciamêda '''''Emijan unifichê''''', '''''Emijan standard''''' o '''''Emijan standardizê''''', in [[Itagliàn|itajan]] ''koiné emiliana''), l’é on pruzèt ch’l à la mira ed dzvilupêr admè na varietê ’d [[Léngua emiliâna|Emijan]], tgnagaind in count la sau pulinomicitê es al sau stêd ed laingua spsêda in dimondi dialet, ugnon cn el sau parôl, la sau fonoloxie e al sau maud ed scrévar. In ste pruzèt ché a j·é anch al dzvilop d ona grafie unitêria, l’argulasioun ed na gramadga unifichê, cun elemeint ciapê de tot i dialet Emijan e pur d on vucabulêri. La koinè l’é flesebla a el diversitê stra i dialet. I lavurir par la koinè i en tachê a la fein di ân 10 dal [[XXI sécol|séchel XXI]], inspirê a’l cminsepi de’l ''Scriver [[Lunbèrd|Lombard]]'', de la grafie [[Catalàn|catalana]] e de la ''Grafìa [[Piemuntais|Piemontèisa]] Moderna'', pau anch dla ''[[Nauva Urtugrafie Lunbêrda|Nœuva Ortografia Lombarda]]'', e grasia a pasiunê cunpagn a cusché ch’l à scret sta pêzna ché. De la fein dal 2020 socuant varsioun ed colâud dla koinè Emijana ej en gnudi faura. Al dialèt pió catê in cunsidrasioun par dzvilupêr la koinè Emijana l’é al [[Dialèt arzân|arzan]], par la sau puzisioun int al mèz dl’[[Emégglia|Emeja]], e anch par l’urtugrafie ch’i linguesta i îven bèl e fat so pr al lour dialèt specéfich, de la che la grafie dla koinè aj à dê n’ucê e catê dimondi spont, mo anch al [[Dialàtt bulgnaiṡ|bulgnaix]], al [[Dialètt mudnés|mudnaix]] e al [[Dialètt pramzan|pramzan]] i en stê catê par ste lavurir ed dzvilop ché. Dialet cum al [[Dialét miranduléś|mirandulaix]], al [[Dialèt fraréś|fraraix]], al [[Dialët piaṡintëin|piazintein]], al [[Dialet mantuan|mantvan]], al [[Cararaiṡ|cararein]], al vugaraix o el parlê ’d muntagna cum al fargnanaix i en stê druvê pió pr al dzvilop dal parulêri Emijan unifichê che pr i son. __TOC__ == Carateréstichi == On di mutif parché sta koinè l’é stê fata so, ’l é al bxoagn d ardûxr i seign diacrétich es el létar dal abicî. A j·é pió soun par letra o ditongh int al alfabaid dla koinè, mo pr i natif emijan cusché ’l é fâsil cunpagn a coal ed prema. == Fonoloxie e urtugrafie == === Abicî === Al abicî dla koinè ’l é furmê de stel letar e ditongh ché: ==== Vuchêj ==== {| class="wikitable" !grafeima !AFI !parnonsi dialetêli !nôt (*) |- |a |[a], [ɐ]* | |admè se l’utma vuchêl atônica |- |â |[aː], [ɑː] | | |- |à |[a]* | |soul a fin parôla |- |ai |[æj]* | |vèdr ''èi'' |- |au |[oː] | | |- |e |[e], [ɐ]* | |soul se utma vuchêl atônica |- |ê |[ɛː] | | |- |è |[æ] | | |- |é |[e]* | |soul par marchêr vuchêl atônica faura ’d puxisioun nurmêla |- |ei |[eː], [ej̃]* | |admè in '''''ei'''n'' a fin parôla |- |èi, èj |[æj]* | |cunpagn a ''ai'', mo druvê in ''c'''èi''''' e ''g'''èi''''' doulsi |- |i |[i] | | |- |î |[iː] | | |- |ie |[iː]*, [je] | |soul a fin parôla |- |o |[o] | | |- |ô |[ɔː] | | |- |ò |[ɒ]* | |admè a fin parôla |- |ó |[o]* | |soul par marchêr vuchêl atônica faura ’d puxisioun nurmêla |- |oa |[ɒ] | | |- |ou |[ɒw] | | |- |u |[u] |[ʊ] | |- |û |[uː] | | |} ==== Cunsunant ==== {| class="wikitable" !grafeima !AFI !parnonsi dialetêli !nôt (*) !êter nôt (**) |- |b |[b] | | | |- |c |[ʦ]*, [k]** | |in '''''c'''e'', '''''c'''i'', ''-'''c''''' |in '''''c'''a'', '''''c'''o'', '''''c'''u'' |- |ch |[k] |[c] | | |- |ç |[s] |[θ] | |la paul èsar mega alôgref ed ''s'' del vault |- |d |[d] | | | |- |ds |[ʦ] | | | |- |dx |[ʣ] | | | |- |f |[f] | | | |- |g |[ʣ]*, [g]** |[ɟ]** |in '''''g'''e'', '''''g'''i'', ''-'''g''''' |in '''''g'''a'', '''''g'''o'', '''''g'''u'' |- |gh |[g] | | | |- |gn |[ɲ] |[j̃] | | |- |j |[j], [ʎ]* |[ʝ], [ɟʝ]* |str’ed vuchêl curti | |- |l |[l] |[ɫ] | | |- |m |[m] | | | |- |n |[n], [ŋ]* |[ɱ]* |se prema a j·é na vuchêl tônica | |- |p |[p] | | | |- |qu |[kʷ] | | | |- |r |[r] |[ʁ], [ʀ] | | |- |s |[s] |[s̪] | | |- |t |[t] | | | |- |v |[v], [f] | | | |- |x* |[z] |[z̺] |admè a fin parôla o in fr’ed dou vuchêl | |- |y* |[j], [i] | |in ''a'''y''''', ''e'''y''''' | |- |z |[ð] |[z̺] | | |} ===== ''Gu'' e ''Gv'' ===== La ciôpa ''gv'' l’é bain ispès iscreta ''gu'', mo quisti ’j en el raighel: {| class="wikitable" !parôla 1 !inglaix !AFI ! rowspan="2" | !parôla 2 !inglaix !AFI |- |'''gv''è'''''ra |war |[ˈgvæ.rɐ] |'''gu''ei'''''lf |guelph |[ˈgueːlf] |} === Acèint tônich === Al acèint tônich, se int la parôla an j·é di seign diacrétich ch’i·l mêrchen, al crauda soura dla penutma vuchêl se la parôla la fines par vuchêl, o soura dl’utma vuchêl se la parôla la fines par cunsunant. ''â'', ''ai'', ''au'', ''ê'', ''è'', ''ei'', ''î'', ''ie'' (finêl), ''ô'', ''oa'', ''ou'' e ''û'' ej en sainper tônichi. === Ux dl acèint sircunflès === ''â'', ''î'' e ''û'', quand ch’ej en el penutmi vuchêj ed parôl ch’el finésen par vuchêl, o el utmi vuchêj ed parôl ch’el finésen par cunsunant, el j·an de gnir screti sainsa acèint: {| class="wikitable" |+Tip 1 !fourem cun sircunflès !parôla !AFI |- |''curn'''î'''x'' |curn'''i'''x |[kurˈniːz] |- |''zvarz'''û'''ra'' |zvarz'''u'''ra |[zvarˈðuːrɐ] |- |''st'''â'''gn'' |st'''a'''gn |[staːɲ] |} Mo: {| class="wikitable" |+Tip 2 !fourem cun sircunflès !parôla !AFI |- |'''''û'''rel'' |'''û'''rel |[ˈuːrɐl] |- |'''''â'''reb'' |'''â'''reb |[ˈaːrɐb] |} Par parôl ch’ej abzoagna adsténgvar al’s adrauva pur: {| class="wikitable" !parôla 1 !inglaix !AFI ! rowspan="7" | !parôla 2 !inglaix !AFI |- |'''â'''n |''year'' |[aːn] |'''a'''n |''they have'' |[aŋ], [ã] |- |p'''â'''n |''cloth'' |[paːn] |p'''a'''n |''bread'' |[paŋ], [pã] |- |c'''â'''n |''canes'' |[kaːn] |c'''a'''n |''dog'' |[kaŋ], [kã] |- |an'''ê'''l |''anal'' |[aˈnɛːɫ] |an'''è'''l |''ring'' |[aˈnæl] |- |c'''ô'''l |''neck'' |[kɔːl] |c'''o'''l |''that one'' |[kol] |- |m'''ô'''t |''mote'' |[mɔːt] |m'''o'''t |''silent'' |[mot] |} O chêx lémet cunpagn a: {| class="wikitable" !parôla 1 !inglaix !AFI ! rowspan="2" | !parôla 2 !inglaix !AFI ! rowspan="2" | !parôla 3 !inglaix !AFI |- |p'''è'''la |''skin'' |[ˈpæ.lɐ] |p'''ê'''la |''shovel'' |[ˈpɛːɫɐ] |p'''e'''la |''pile'' |[ˈpe.lɐ]] |} === Apôstruf (’) === Al’s adrauva pr ugnir pêrt dla ciacra cum artéchel, prunom relatif o partixèl pronuminêl, o par mustrêr che, int al parlê, la crauda na vuchêl. === Pont ch’al voula (·) === Al’s adrauva pr ugnir un vêrub a i sau prunom riflesif. === Mutasioun dla vuchêl brixa atônica === Quand ch’t ê de vultêr de na grafie luchêl a la koinè, int el vuchèj atônichi ch’ej·s câten prema ’d coala tônica, ej·s adrûven stel raighel ché, faura che in chêx int i qui aj bzoagna fêr dixanbiguasioun (ex.: ''padêl'', ''pedêl'') es in chêx ed parôla ’d urézen furèsta, tètnega o sientéfica: {| class="wikitable" |+<nowiki>{{DE FINIR}}</nowiki> !tônica !vuchêl atônica !''vuchêl mudê'' !exainpi |- | rowspan="2" |'''a''', '''e''' | rowspan="2" |[a], [ɐ], [æ] | rowspan="2" |''a'' |p''a''sg'''a'''t (pès+gat) |- | |- |'''i''' |[i] |''i'' | |- |'''o''' | |''u'' | |- |'''u''' | |''u'' | |} == Morfoloxie == === Artéchel === ==== Artéchel determinatif ==== In emijan a j·é quâter artéchel determinatif: {| class="wikitable" |+ ! !singulêr ! colspan="2" |plurêl |- !♂ masc |al | colspan="2" |i |- !♀ fèmna |la |el |ej |} ==== Artéchel indeterminatif ==== In emijan a j·é du artéchel in determinatif: ''on'', ''un'' pr i masc, ''ona'' pr el fèman. === Nom e agetif === In emijan unifichê, nom e agetif i en ascuêx cunpagn par raighel ed declinasioun, cun i ûtum pió flesebli a’l gènar e al nómar. ==== Plurêl di nom ==== ===== Masc ===== Al plurêl di nom maschil, se la parôla l’é mia invariâbil, l é fat so, la pió pêrt del vault, par mèz ed na canbiasioun a la vuchêl tônica dla parôla: {| class="wikitable" !singulêr (al) ! colspan="2" |plurêl (i) !inglaix |- |g'''a'''t | colspan="2" |g'''a'''t |''cat'' |- |cav'''al''' | colspan="2" |cav'''aj''' |''horse'' |- |m'''ai'''x | colspan="2" |m'''ei'''x |''month'' |- |f'''au'''gh | colspan="2" |f'''u'''gh |''fire'' |- |cmac'''èi'''x | colspan="2" |cmac'''ei'''x |''from [[Cmâc'|Cmac]] (Comacchio)'' |- |p'''è'''s | colspan="2" |p'''e'''s |''fish'' |- |put'''ei'''n | colspan="2" |put'''ei'''n |''boy'' |- |zurn'''êl'''* | colspan="2" |zurn'''êj'''* |''newspaper'' |- |mart'''èl''' | colspan="2" |mart'''ej''' |''hammer'' |- |curt'''i'''l | colspan="2" |curt'''i'''l |''court'' |- |c'''o'''ch | colspan="2" |c'''o'''ch |''cuckoo'' |- |m'''ol''' |m'''oj''' |m'''ol''' |''mule'' |- |p'''oa'''s | colspan="2" |p'''o'''s |''well, groundhole'' |- |sgn'''ou'''r | colspan="2" |sgn'''au'''r |''mister'' |- |'''ô'''c | colspan="2" |'''au'''c |''eye'' |- |m'''u'''r | colspan="2" |m'''u'''r |''wall'' |} ===== Fèmna ===== Al plurêl di nom feminil al é sainper invariê, as zonta '''''-i''''' a fein parôla admè s’a j·é bxoagn ed gnoasar el dou declinasioun maschil e feminil ed sta parôla parsixa ché: {| class="wikitable" !singulêr (la) !plurêl (el, ej) !inglaix |- |emijan'''a''' |emijan'''i''' |''Emilian'' |- |t'''ê'''v'''la''' |t'''ê'''v'''el''' |''table'' |- |'''ô'''v'''ra''' |'''ô'''v'''er''' |''piece, work, opera'' |- |c'''a''' |c'''a''' |''house, home'' |- |m'''an''' |m'''an''' |''hand'' |- |mujeir'''a''' |mujeir |''wife, woman'' |- |vuch'''êla'''* |vuch'''êli'''* |''vocal'' |- |vuch'''êl''' |vuch'''êl''' |''vowel'' |} In ste chêx ché ''emijana'' ’l é al maschil ed ''emijan'' ch’l à dounca sia la fourma pr i masc che coala pr el fèman: aj’s zonta '''''-i'''''. ==== Plurêl di agetif ==== Al plurêl di agetif l é cunpagn a coal pr i nom, mo que, in teurie, a j·é sainper d’arsptêr el raighel ed declinasioun, anca s’an j·é brixa bxoagn prâtich ed gnoasr el dou fourmi dla parôla. Socuanti vault sta raigla ché la veign mia arsptêda. === Prepuxisioun === Ché zò a j·é na tabèla ed prepuzisioun sainplisi e articulê. {| class="wikitable" ! rowspan="3" | |''of, by'' |''to'' |''from'' |''in'' |''with'' |''on'' |''for'' | colspan="2" |''between'' |- ! colspan="9" | |- !ed !a !de !in !cun ! rowspan="2" |so !par ! colspan="2" |stra |- !al |dal |a’l |de’l |int al |cn al |pr al | colspan="2" |str’al |- !la |dla |a la |de la |int la |cun la |sla |par la | colspan="2" |stra la |- ! colspan="10" | |- !i |di |ai |de i |int i |cn i ! rowspan="3" |so |pr i |stra i |str’i |- !el |del |a’l |d’el |int el |cn el |pr el | colspan="2" |str’el |- !ej |dej |a’j |d’ej |int ej |cn ej |pr ej | colspan="2" |str’ej |} La prepuxisioun ''so'' l’é mia asê druvêda. Aj’s parfares ''in sema'' ''a'' o ''in vèta a''. Stra l’é druvêda abasta, mo as paul sèntar anch ''tramèz a'' o ''damèz a''. === Prunom === ==== Prunom parsunèj ==== I prunom i en ''me'', ''te'', ''lo'', ''li'', ''nuêter'', ''vuêter'' e ''lour''. ==== Prunom conplemaint ==== I prunom dirèt i’s adrauven pr i vêrub tranxitif, qui indirèt par i intranxitif. {| class="wikitable" !inglaix ! rowspan="9" | !Emijan ! colspan="2" |dirèt !indirèt |- |''I'' !me | colspan="2" |am |am |- |''you'' !te | colspan="2" |at |at |- |''he'' !lo | colspan="2" |al |aj |- |''she'' !li | colspan="2" |la |aj |- |''we'' !nuêter | colspan="2" |as |as |- |''you'' !vuêter | colspan="2" |av |av |- |''they ♂ <small>(m.)</small>'' !lour ''♂'' <small>(''m.'')</small> | colspan="2" |i |aj |- |''they ♀ <small>(f.)</small>'' !lour ♀ <small>(''f.'')</small> |el |ej |aj |} === Vêrub === I vêrub emijan, cum in francèix e ej êtri laingv lunbêrdi o gal-itâlichi, i j·an anch na fourma interugativa. Vèd che la dexinainsa dla prema parsouna plurêla la paul êser -''oam'' cum -''ain''. ==== Cognugasioun iregulêri ==== ===== Èsar ===== Ste vêrub ché al paul èser avzijêr. ====== Indicatif ====== {| class="wikitable" !''parsouna'' !parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur ! rowspan="9" | !parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur |- |me |a soun |a j·eira |a soun stê |a srò |sougn·a? |eir·ia? |sougn·a stê? |srô·ja? |- |te |’t î |’t eir |’t î stê |’t asrê |î·t? |eir·et? |î·t stê? |srê·t? |- |lo |al é |al eira |al é stê |al sra |é·l? |eir·el? |é·l stê? |sra·l? |- |li |l’é |l’eira |l’é stêda |la sra |é·la? |eir·la? |é·la stêda? |sra·la? |- |nuêter |a soam |a j·eiren |a soam stê |a sroam |soam·ia? |eirgn·a? |soam·ia stê? |sroam·ia? |- |vuêter |a si |a j·eiri |a si stê |a sri |si·v? |eir·i? |si·v stê? |sri·v? |- |lour ♂ <small>(''m.'')</small> |i en |i eiren |i en stê |i sran | rowspan="2" |en·i? | rowspan="2" |eirn·i? |en·i stê? | rowspan="2" |sran·i? |- |lour ♀ <small>(''f.'')</small> |ej en |ej eiren |ej en stêdi |el sran |en·i stêdi? |} ====== Cungiuntif ====== {| class="wikitable" !''parsouna'' !parxaint !inparfèt |- |(che) me |a sepa |a fos |- |(che) te |’t sep |’t fos |- |(che) lo |al sepa |al fos |- |(che) li |la sepa |la fos |- |(che) nuêter |a soamia |a fósen |- |(che) vuêter |a sidi |a fosi |- |(che) lour ♂ <small>(''m.'')</small> |i sépen |i fósen |- |(che) lour ♀ <small>(''f.'')</small> |el sépen |el fósen |} ====== Cundisiunêl ====== {| class="wikitable" !''parsouna'' !parxaint !inparfèt ! rowspan="9" | !parxaint !inparfèt |- |me |a sre |a sre stê |sre·ja? |sre·ja stê? |- |te |’t asres |’t asres stê |sres·et? |sres·et stê? |- |lo |al sre |al sre stê |sre·l? |sre·l stê? |- |li |la sre |la sre stêda |sre·la? |sre·la stêda? |- |nuêter |a sren |a sren stê |sren·i? |sren·i stê? |- |vuêter |a sresi |a sresi stê |sres·ov? |sres·ov stê? |- |lour ♂ <small>(''m.'')</small> |i sren |i sren stê | rowspan="2" |sren·i? |sren·i stê? |- |lour ♀ <small>(''f.'')</small> |el sren |el sren stêdi |sren·i stêdi? |} ===== Avair ===== Ste vêrub ché al paul èser avxijêr. ====== Indicatif ====== {| class="wikitable" |+ !''parsouna'' ! colspan="2" |parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur ! rowspan="9" | !parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur |- |me | colspan="2" |a j·ò |a j·iva |a j·ò avû |a j·arò |ò·ja? |iv·ia? |ò·ja avû? |arô·ja? |- |te | colspan="2" |’t ê |’t iv |’t ê avû |’t arê |ê·t? |iv·et? |ê·t avû? |arê·t? |- |lo | colspan="2" |al à |al iva |al à avû |al arà |ê·l? |iv·el? |ê·l avû? |ara·l? |- |li | colspan="2" |l’à |l’iva |l’à avû |l’arà |ê·la? |iv·la? |ê·la avû? |ara·la? |- |nuêter | colspan="2" |a j·oam |a j·îven |a j·oam avû |a j·aroam |oam·ia? |iveign·a? |oam·ia avû? |aroam·ia? |- |vuêter | colspan="2" |a j·î |a j·ivi |a j·î avû |a j·arî |î·v? |iv·i? |î·v avû |ari·v? |- |lour ♂ <small>(''m.'')</small> |i j·an |i an |i îven |i an avû |a j·aran | rowspan="2" |ên·i? | rowspan="2" |îvn·i? | rowspan="2" |ên·i avû? | rowspan="2" |aran·i? |- |lour ♀ <small>(''f.'')</small> |el j·an |ej an |ej îven |ej an avû |el j·aran |} Anch vêrub cum ''fêr'', ''vlair'' o ''dêr'' i en iregulêr. ==== I cognugasioun (-''êr'') ==== A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum ''caghêr'', ''magnêr, pistêr''. ===== Magnêr ===== ====== Indicatif ====== {| class="wikitable" !''parsouna'' !parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur ! rowspan="9" | !parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur |- |me |a magn |a magnêva |a j·ò magnê |a magnarò |magn·a? |magnêv·a? |ò·j magnê? |magnarò·ja? |- |te |’t magn |’t magnêv |’t ê magnê |’t magnarê |magn·et? |magnêv·et? |ê·t magnê? |magnarê·t? |- |lo |al magna |al magnêva |’l à magnê |al magnarà |magn·el? |magnêv·el? |ê·l magnê? |magnarà·l? |- |li |la magna |la magnêva |l’à magnê |la magnarà |magn·la? |magnêv·la? |ê·la magnê? |magnarà·la? |- |nuêter |a magnain |a magnêven |a j·oam magnê |a magnarain |magnagn·a? |magnêvn·a? |oam·ia magnê? |magnaragn·a? |- |vuêter |a magnê |a magnêvi |a j·î magnê |a magnarî |magnê·v? |magnêv·ia? |î·v magnê |magnarî·v? |- |lour ♂ <small>(''m.'')</small> |i mâgnen |i magnêven |i an magnê |i magnaran | rowspan="2" |magn·ni? | rowspan="2" |magnêvn·i? | rowspan="2" |ên·i magnê? | rowspan="2" |magnaran·i? |- |lour ♀ <small>(''f.'')</small> |el mâgnen |el magnêven |ej an magnê |el magnaran |} ==== II cognugasioun (-''air'') ==== A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum ''piaxair (a)''. ===== Piaxair ===== ====== Indicatif ====== {| class="wikitable" !''parsouna'' !parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur ! rowspan="9" | !parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur |- |me |a piêx |a piaxiva |a soun piaxû |a piaxrò |piêx·ia? |piaxiv·a? |sougn·a piaxû? |piaxrò·ja? |- |te |’t piêx |’t piaxif |’t î piaxû |’t piaxrê |piêx·et? |piaxiv·et? |î·t piaxû? |piaxrê·t? |- |lo |al piêx |al piaxiva |’l é piaxû |al piaxrà |piêx·el? |piaxiv·el? |é·l piaxû? |piaxrà·l? |- |li |la piêx |la piaxiva |l’é piaxuda |la piaxrà |piêx·la? |piaxiv·la? |é·la piaxuda? |piaxrà·la? |- |nuêter |a piaxoam |a piaxîven |a soam piaxû |a piaxroam |piaxoam·ia? |piaxiv·gna? |soam·ia piaxû? |piaxroam·ia? |- |vuêter |a piaxî |a piaxivi |a si piaxû |a piaxrî |piaxî·v? |piaxiv·ia? |si·v piaxû? |piaxrî·v? |- |lour ♂ <small>(''m.'')</small> |i piêxen |i piaxîven |i en piaxû |i piaxran | rowspan="2" |piêxn·i? | rowspan="2" |piaxîvn·i? |en·i piaxû? | rowspan="2" |piaxran·i? |- |lour ♀ <small>(''f.'')</small> |el piêxen |el piaxîven |ej en piaxudi |el piaxran |en·i piaxudi? |} ==== III cognugasioun (-''ar'' / -''er'') ==== A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum ''vèdar'', ''seider, dscoarar''. ==== IV cognugasioun (-''ir'') ==== A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum ''suplir'', ''capir, burir''. ===== Capir ===== ====== Indicatif ====== {| class="wikitable" !''parsouna'' !parxaint !inparfèt ! colspan="2" |pasê ataix !futur ! rowspan="9" | !parxaint !inparfèt !pasê ataix !futur |- |me |a capes |a capiva | colspan="2" |a j·ò capî |a capirò |capes·ia? |capiv·a? |ò·j capî? |capirò·ja? |- |te |’t capes |’t capif | colspan="2" |’t ê capî |’t capirê |capes·et? |capiv·et? |ê·t capî? |capirê·t? |- |lo |al capes |al capiva | colspan="2" |al à capî |al capirà |capes·el? |capiv·el? |ê·l capî? |capirà·l? |- |li |la capes |la capiva | colspan="2" |l’à capî |la capirà |capes·la? |capiv·la? |ê·la capî? |capirà·la? |- |nuêter |a capain |a capîven | colspan="2" |a j·avain capî |a capirain |capaign·a? |capîv·gna? |avaign·a capî? |capiraign·a? |- |vuêter |a capî |a capivi | colspan="2" |a j·î capî |a capirî |capî·v? |capiv·ia? |î·v capî? |capirî·v? |- |lour ♂ <small>(''m.'')</small> |i capésan |i capîven |i j·an capî |i an capî |i capiran | rowspan="2" |capésn·i? | rowspan="2" |capîvn·i? | rowspan="2" |ên·i capî? | rowspan="2" |capiran·i? |- |lour ♀ <small>(''f.'')</small> |el capésan |el capîven |el j·an capî |ej an capî |el capiran |} ==== Êtri cognugasioun iregulêri (-''aur'' / -''ur'') ==== A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum ''taur''. ==== Vêrub fraxèj ==== In emijan, cum pr al lunbêrd, a j·é fes ed vêrub cunpaust par dir di cuncêt sainplis, cum "andêr faura" (''andà fœura'' o ''sortì'' in [[Lunbèrd|lunbêrd]], ''uscire'' in [[Itagliàn|toscueign]]). == Parôl == === Exainpi ed tèst === ==== Adciarasioun universêl di diret uman ==== ===== Artéchel 1 ===== "''Tot i èsar uman i nâsen lébar e cunpagn in dgnitê e diret. I en dutê ’d raxoun e ’d cusainsa, e i j·an de cunpurtêr·es on cun cl êter cum di bon fradej.''" ===== Artéchel 30 ===== "''Gninta in sta Dciarasioun (al) paul èsar interpretê int al sains ed'' [...] ''fêr n’ativitê o un at ch’al mira a la distrusioun ’d un queydon di diret e del libartê pruclamê(di) in sta Dciarasioun ché.''" === Nómar === In emijan i nómar fin a’l 3 (tault vie al 0) i j·an al gènar masc e fèmna. {| class="wikitable" |+ !''sifra'' ! colspan="2" |cardinêl !urdinêl ! rowspan="46" | !''lunbêrd'' !''francèix'' !''tuscan'' !''sifra'' |- |<big>'''0'''</big> | colspan="2" |zeiro |= |''zero'' |''zero'' |''zero'' |<big>'''0'''</big> |- | rowspan="2" |<big>'''1'''</big> | colspan="2" |on ♂ <small>(''m.'')</small> |prem |''vun'' |''un'' |''uno'' | rowspan="2" |<big>'''1'''</big> |- | colspan="2" |ona ♀ <small>(''f.'')</small> |prema |''vœuna'' |''une'' |''una'' |- | rowspan="2" |<big>'''2'''</big> | colspan="2" |du ♂ <small>(''m.'')</small> |scound |''du'' | rowspan="2" |''deux'' | rowspan="2" |''due'' | rowspan="2" |<big>'''2'''</big> |- | colspan="2" |dou ♀ <small>(''f.'')</small> |scounda |''do'' |- | rowspan="2" |<big>'''3'''</big> | colspan="2" |tri ♂ <small>(''m.'')</small> |têrç |''tri'' | rowspan="2" |''trois'' | rowspan="2" |''tre'' | rowspan="2" |<big>'''3'''</big> |- | colspan="2" |traj ♀ <small>(''f.'')</small> |têrça |''tre'' |- |<big>'''4'''</big> | colspan="2" |quâter |quêrt(a) |''quater'' |''quatre'' |''quattro'' |<big>'''4'''</big> |- |<big>'''5'''</big> |seinch |sinch |queint(a) |''cinch'' |''cinq'' |''cinque'' |<big>'''5'''</big> |- |<big>'''6'''</big> |si |sié |sèst(a) |''ses'' |''six'' |''sei'' |<big>'''6'''</big> |- | rowspan="2" |<big>'''7'''</big> | colspan="2" rowspan="2" |sèt |sètum ♂ <small>(''m.'')</small> | rowspan="2" |''set'' | rowspan="2" |''sept'' | rowspan="2" |''sette'' | rowspan="2" |<big>'''7'''</big> |- |sètma <small>(''f.'')</small> |- |<big>'''8'''</big> | colspan="2" |ôt |utêv(a) |''vot'' |''huit'' |''otto'' |<big>'''8'''</big> |- |<big>'''9'''</big> | colspan="2" |nauf |nôn(a) |''nœuv'' |''neuf'' |''nove'' |<big>'''9'''</big> |- | rowspan="2" |<big>'''10'''</big> | colspan="2" rowspan="2" |deix |deisum ♂ <small>(''m.'')</small> | rowspan="2" |''des'' | rowspan="2" |''dix'' | rowspan="2" |''dieci'' | rowspan="2" |<big>'''10'''</big> |- |deisma <small>(''f.'')</small> |- |<big>'''11'''</big> |ondx |ong |coal(a) dal ondx |''vundes'' |''onze'' |''undici'' |<big>'''11'''</big> |- |<big>'''12'''</big> |doadx |doag |coal(a) dal doadx |''dudes'' |''douze'' |''dodici'' |<big>'''12'''</big> |- |<big>'''13'''</big> |trèdx |trèg |coal(a) dal trèdx |''tredes'' |''treize'' |''tredici'' |<big>'''13'''</big> |- |<big>'''14'''</big> |quatôrdx |quatôrg |coal(a) dal quatôrdx |''quatordes'' |''quatorze'' |''quattordici'' |<big>'''14'''</big> |- |<big>'''15'''</big> |queindx |queing |coal(a) dal queindx |''quindes'' |''quinze'' |''quindici'' |<big>'''15'''</big> |- |<big>'''16'''</big> |sèdx |sèg |coal(a) dal sèdx |''sedes'' |''seize'' |''sedici'' |<big>'''16'''</big> |- |<big>'''17'''</big> | colspan="2" |darsèt |coal(a) dal darsèt |''derset'' |''dix-sept'' |''diciassette'' |<big>'''17'''</big> |- |<big>'''18'''</big> |dzdôt |g·dôt |coal(a) dal dzdôt |''desdot'' |''dix-huit'' |''diciotto'' |<big>'''18'''</big> |- |<big>'''19'''</big> |dznauf |g·nauf |coal(a) dal dznauf |''desnœuv'' |''dix-neuf'' |''diciannove'' |<big>'''19'''</big> |- |<big>'''20'''</big> |veint |vint |coal(a) dal veint |''vent'' |''vingt'' |''venti'' |<big>'''20'''</big> |- |<big>'''21'''</big> | colspan="2" |vintion |coal(a) dal vintion |''vintun'' |''vingt-et-un'' |''ventuno'' |<big>'''21'''</big> |- |<big>'''30'''</big> | colspan="2" |trainta |coal(a) dal trainta |''trenta'' |''trente'' |''trenta'' |<big>'''30'''</big> |- |<big>'''40'''</big> | colspan="2" |quaranta |coal(a) dal quaranta |''quaranta'' |''quarante'' |''quaranta'' |<big>'''40'''</big> |- |<big>'''50'''</big> | colspan="2" |sincuanta |coal(a) dal sincuanta |''cinquanta'' |''cinquante'' |''cinquanta'' |<big>'''50'''</big> |- |<big>'''60'''</big> | colspan="2" |(a)santa |coal(a) dal asanta |''sesanta'' |''soixante'' |''sessanta'' |<big>'''60'''</big> |- |<big>'''70'''</big> | colspan="2" |stanta |coal(a) dal stanta |''setanta'' |''soixante-dix'' |''settanta'' |<big>'''70'''</big> |- |<big>'''80'''</big> | colspan="2" |utanta |coal(a) dal utanta |''votanta'' |''quatre-vingt'' |''ottanta'' |<big>'''80'''</big> |- |<big>'''90'''</big> | colspan="2" |nuanta |coal(a) dal nuanta |''novanta'' |''quatre-vingt-dix'' |''novanta'' |<big>'''90'''</big> |- |<big>'''100'''</big> | colspan="2" |saint |coal(a) dal saint |''cent'' |''cent'' |''cento'' |<big>'''100'''</big> |- |<big>'''200'''</big> | colspan="2" |duzaint |coal(a) dal duzaint |''dusent'' |''deux-cents'' |''duecento'' |<big>'''200'''</big> |- |<big>'''300'''</big> | colspan="2" |tarzaint |coal(a) dal tarzaint |''tresent'' |''trois-cents'' |''trecento'' |<big>'''300'''</big> |- |<big>'''734'''</big> | colspan="2" |setsaint e trenticuâter |coal(a) dal setsaint e trenticuâter |''setsent trentequater'' |''sept-cents-trente-quatre'' |''settecentotrentaquattro'' |<big>'''734'''</big> |- |<big>'''1 000'''</big> | colspan="2" |mel |coal(a) dal mel |''mil'' |''mille'' |''mille'' |<big>'''1 000'''</big> |- |<big>'''2 000'''</big> | colspan="2" |dou mela |coal(a) dal dou |''do mila'' |''deux-mille'' |''duemila'' |<big>'''2 000'''</big> |- |<big>'''5 000'''</big> | colspan="2" |seinch mela |coal(a) dal seinch mela |''cinch mila'' |''cinq-mille'' |''cinquemila'' |<big>'''5 000'''</big> |- |<big>'''10 000'''</big> | colspan="2" |deix mela |coal(a) dal deix mela |''des mila'' |''dix-mille'' |''diecimila'' |<big>'''10 000'''</big> |- |'''100 000''' | colspan="2" |saint mela |coal(a) dal saint mela |''cent mila'' |''cent-mille'' |''centomila'' |'''100 000''' |- |<small>'''1 000 000'''</small> | colspan="2" |un mijoun |coal(a) dal mijoun |''on milion'' |''un-million'' |''un milione'' |<small>'''1 000 000'''</small> |- |<small>'''1 000 000 000'''</small> | colspan="2" |un mijêrd |coal(a) dal mijerd |''on bilion'' |''un-milliard'' |''un miliardo'' |<small>'''1 000 000 000'''</small> |} Pr i nómar urdinêj doap dal 10 as paul druvêr la fourma -''eixum'', cunpagna a cla dal tuscan -''esimo'', mo admè in cuntêst furmêj: Ex.: "Pêpa Bandèt ''sediceizum''", e brixa "Pêpa Bandèt ''coal dal sèdx''". === Culaur === {| class="wikitable" style="text-align:center; line-height:10pt; width:99%;" |'''gènar''' |'''nómar''' | bgcolor="white" | | bgcolor="yellow" | | bgcolor="orange" | | bgcolor="red" | | bgcolor="pink" | | bgcolor="purple" | | bgcolor="blue" | | bgcolor="turquoise" | | bgcolor="green" | | bgcolor="grey" | | bgcolor="brown" | | bgcolor="black" | |- align="center" bgcolor="#E0FFFF" ! rowspan="2" |♂ masc |'''singulêr''' |bianch |zal |mlarans |roas |rauxa |viaula |blè |silèst |vaird |grix |maroun |ngher |- align="center" bgcolor="#E0FFFF" |'''plurêl''' |bianch |zaj |mlarans |ros |rauxa |viaula |blè |silèst |veird |grix |maron |neigher |- align="center" bgcolor="#FFF0F5" ! rowspan="2" |♀ fèmna |'''singulêr''' |bianca |zala |mlaransa |roasa |rauxa |viaula |blè |silèsta |vairda |grixa |marouna |neigra |- align="center" bgcolor="#FFF0F5" |'''plurêl''' |bianchi |zali |mlaransi |roasi |rauxa |viaula |blè |silèsti |vairdi |grixi |marouni |neigri |- ! colspan="14" | |- ! colspan="2" |inglaix |''white'' |''yellow'' |''orange'' |''red'' |''pink'' |''purple'' |''blue'' |''light blue'' |''green'' |''grey'' |''brown'' |''black'' |} === Tainp === ==== Costrusioun tenpurêli ==== {| class="wikitable" !Emijan ! rowspan="5" | !inglaix ! colspan="2" |tuscan |- |'''a i''' tri ’d avril |'''''on''' the 3^rd of April'' | colspan="2" |'''''il''' tre d'aprile'' |- |'''de’l''' 1933 |'''''in''' 1933'' | colspan="2" |'''''nel''' 1933'' |- |'''a''' traj our |'''''at''' three o'clock'' | colspan="2" |'''''alle''' tre'' |- |'''a’n''' oam tri |''it's the 3^rd'' |''è il tre'' |'''''ne''' abbiamo tre'' |} ===== L’oura ===== In Emijan ej our ’j en 12+12. Par dir l’oura as dix al nómar pió la parôla "our". Admè par l’1:00-1:59 as dix l’ona e stiêvo, sainsa "our". Exainpi: * L’é n’oura e mèz. - ''It's half past one''. * É dou our manch un quêrt. - ''A quarter to two''. ==== Parôl ed tainp ==== {| class="wikitable" ! colspan="2" |Emijan ! rowspan="11" | !inglaix !tuscan |- | colspan="2" |dachindrej |''once, back in the days'' |''un tempo'' |- | colspan="2" |tri dé fa |''three days ago'' |''tre giorni fa'' |- | colspan="2" |ajeir ’d là |''day before yesterday'' |''l’altroieri'' |- | colspan="2" |ajeir |''yesterday'' |''ieri'' |- | colspan="2" |incau |''today'' |''oggi'' |- | colspan="2" |adman |''tomorrow'' |''domani'' |- | colspan="2" |pasê dman |''the day after tomorrow'' |''dopodomani'' |- |pasê du dé |du dé doap |''two days later'' |''due giorni dopo'' |- | colspan="2" |l ân pasê |''last year'' |''l’anno scorso'' |- |l ân ch’vin |st’êtr ân |''next year'' |''l’anno prossimo'' |} ==== Pêrt dal dé ==== {| class="wikitable" ! colspan="2" |Emijan ! rowspan="9" | !inglaix !tuscan |- |êiba |alvê dal soul |''dawn'' |''alba'' |- | colspan="2" |mateina |''morning'' |''mattina'' |- | colspan="2" |mezdé |''noon'' |''mezzogiorno'' |- | colspan="2" |doap-mezdé |''afternoon'' |''pomeriggio'' |- |tarmount |sbasê dal soul |''sunset'' |''tramonto'' |- | colspan="2" |sira |''evening'' |''sera'' |- | colspan="2" |nôt |''night'' |''notte'' |- | colspan="2" |mèza-nôt |''midnight'' |''mezzanotte'' |} ==== Dé dla stmana ==== {| class="wikitable" ! colspan="2" |Emijan ! rowspan="8" | !inglaix !tuscan |- | colspan="2" |lonedé |''Monday'' |''lunedì'' |- | colspan="2" |martedé |''Tuesday'' |''martedì'' |- |mêrchel |mercurdé |''Wednesday'' |''mercoledì'' |- |zôbia |giuvidé |''Thursday'' |''giovedì'' |- |vènar |venardé |''Friday'' |''venerdì'' |- | colspan="2" |sâbet |''Saturday'' |''sabato'' |- | colspan="2" |dmèndga |''Sunday'' |''domenica'' |} ==== Meix dl ân ==== {| class="wikitable" ! colspan="2" |Emijan ! rowspan="13" | !inglaix !tuscan |- | colspan="2" |znêr |''January'' |''lunedì'' |- | colspan="2" |farvêr |''February'' |''martedì'' |- | colspan="2" |mêrç |''March'' |''marzo'' |- | colspan="2" |avrel |''April'' |''aprile'' |- | colspan="2" |maz |''May'' |''maggio'' |- | colspan="2" |zogn |''June'' |''giugno'' |- | colspan="2" |loj |''July'' |''luglio'' |- | colspan="2" |agoast |''August'' |''agosto'' |- | colspan="2" |stènbar |''September'' |''settembre'' |- | colspan="2" |utoabar |''October'' |''ottobre'' |- | colspan="2" |nuènbar |''November'' |''novembre'' |- |dxènbar |gènbar |''December'' |''dicembre'' |} === Noam ed parsouna === ==== Masc ==== {| class="wikitable sortable mw-collapsible" |+ !Emijan !ipocuréstich !tuscan |- |Adam | |''Adamo'' |- |Adeilum | |''Adelmo'' |- |Adrian |Adrianein |''Adriano'' |- |Agustein | |''Agostino'' |- |Gost | |''Augusto'' |- |Gustein | |''Agostino'' |- |Albêrt |Bartein, Bertein |''Alberto'' |- |Aldvigh | |''Ludovico'' |- |Alfouns |Founs |''Alfonso'' |- |Lisandar |Sandrein |''Alessandro'' |- |Amadî | |''Amedeo'' |- |Anastêxi |Nastêxi |''Anastasio'' |- |Anbraux |Anbruxein |''Ambrogio'' |- |Anseilum | |''Anselmo'' |- |Antôni | |''Antonio'' |- |Ânzel |Anzlein |''Angelo'' |- |Arcânzel | |''Arcangelo'' |- |Arlichein | |''Arlecchino'' |- |Armeni | |''Erminio'' |- |Artur |Arturein |''Arturo'' |- |Avreili | |''Aurelio'' |- |Bach | |''Bacco'' |- |Balansoun | |''Balanzone'' |- |Zemian | |''Geminiano'' |- |Ptrôni | |''Petronio'' |- |Ilêri | |''Ilario'' |- |Baldasar | |''Baldassarre'' |- |Bandèt | |''Benedetto'' |- |Barlech | |''Satana'' |- |Barnabà | |''Barnaba'' |- |Bartelmî | |''Bartolomeo'' |- |Bartauld |Bartuldein |''Bertoldo'' |- |Baxeli | |''Basilio'' |- |Sebastian |Bastian |''Sebastiano'' |- |Bastian |Bastianein, Bastianula |''Bastiano'' |- |Batesta |Batstein |''Battista'' |- |Bignamein | |''Beniamino'' |- |Juxêv |Jusfein, Jofa |''Giuseppe'' |- |Biêx |Biaxiula |''Biagio'' |- |Biêxi |Biaxiula |''Biagio'' |- |Brighêla | |''Brighella'' |- |Bron |Brunein |''Bruno'' |- |Bunifasi | |''Bonifacio'' |- |Chêrel |Carlein |''Carlo'' |- |Clêvdi |Claviein |''Claudio'' |- |Claviein | |''Claudio'' |- |Clemaint | |''Clemente'' |- |Crest | |''Cristo'' |- |Cunstantein | |''Costantino'' |- |Dagneil | |''Daniele'' |- |Dalmasi | |''Dalmazio'' |- |Dâvid |Dividein |''Davide'' |- |Diunix | |''Dionigi'' |- |Dmèndgh |Minghein, Minghèt |''Domenico'' |- |Meinegh |Minghein, Minghèt |''Domenico'' |- |Doulf |Dulfein |''Adolfo'' |- |Duvêrd |Duardein |''Edoardo'' |- |Dunê |Dunein |''Donato'' |- |Emeli | |''Emilio'' |- |Êrcul |Arclein |''Ercole'' |- |Erôd | |''Erode'' |- |Pilêt | |''Pilato'' |- |Faxulein | |''Fagiolino'' |- |Fedrigh | |''Federico'' |- |Flix | |''Felice'' |- |Fiurains | |''Fiorenzo'' |- |Flêma | |''Fiamma'' |- |Flep | |''Filippo'' |- |Flêvi | |''Flavio'' |- |Flureind | |''Florindo'' |- |Fransèsch |Chech, Sèsch |''Francesco'' |- |Alfreid |Freid |''Alfredo'' |- |Gabariêl | |''Gabriele'' |- |Gabarieil | |''Gabriele'' |- |Gaitan |Tanein |''Gaetano'' |- |Gâsper | |''Gaspare'' |- |Gelsumein | |''Gelsomino'' |- |Gervêxi | |''Gervasio'' |- |Zarvêxi | |''Gervasio'' |- |Gexû | |''Gesù'' |- |Sêrz | |''Sergio'' |- |Luix |Gig, Gigein, Gigèt |''Luigi'' |- |Zoli | |''Giulio'' |- |Zvan |Zvanein |''Giovanni'' |- |Gest | |''Egisto'' |- |Zuda | |''Giuda'' |- |Gregôri | |''Gregorio'' |- |Gujeilum | |''Guglielmo'' |- |Jâcum |Jacmein |''Giacomo'' |- |Jaseint | |''Giacinto'' |- |Ignasi | |''Ignazio'' |- |Inusaint | |''Innocenzo'' |- |Juxêf |Jusfein, Jofa |''Giuseppe'' |- |Lâzer | |''Lazzaro'' |- |Lurains | |''Lorenzo'' |- |Lusian | |''Luciano'' |- |Maumèt | |''Maometto'' |- |Mêrch | |''Marco'' |- |Mariein | |''Mario'' |- |Martein | |''Martino'' |- |Marsêl |Marslein |''Marcello'' |- |Matej | |''Matteo'' |- |Matie | |''Mattia'' |- |Mavresi | |''Maurizio'' |- |Mêver | |''Mauro'' |- |Micheil |Miclein |''Michele'' |- |Migheil |Miglein |''Michele'' |} ==== Fèmna ==== == Ligam ed faura == * Al [https://www.reddit.com/r/eml/ Reddit int la koinè Emijana] * [https://www.instagram.com/linguaemiliana/ Count dal Instagram int la koinè Emijana] [[Categoria:LINGUISTICA|Linguestga]] [[Categoria:Emeja|EMILIA]] [[Categoria:Emégglia-Rumâgna|Emégglia-Rumâgna]] [[Categoria:Lunbardie|LOMBARDIA]] pga09kpqpasbf4tl9szzmh0d0gwg1ex