جرمني زوانان

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="glk">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>glkwiki</dbname>
    <base>https://glk.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%AA%CB%87_%D9%88%D9%84%DA%AF</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">مديا</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">خاص</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">گب</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">کارگير</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">کارگيرˇ گب</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">مدي Wikipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">فاىل</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">فاىلˇ گب</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">مدياويکي</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">مدياويکي گب</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">قالب</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">قالبˇ گب</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">رانما</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">رانما گب</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">جرگه</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">جرگه گب</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">پودمان</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">بحث پودمان</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">ابزار</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">بحث ابزار</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">توضیحات ابزار</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">بحث توضیحات ابزار</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>جرمني زوانان</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9045</id>
    <revision>
      <id>61959</id>
      <parentid>54717</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:24:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dokkōdō [[آلمانی زوانؤن]]ˇ ولگه به [[جرمني زوانان]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="481" xml:space="preserve">'''آلمانی زوانؤن(ژرمني ٚ زوانان)''' ايتا گروه [[هند و اوروپپایی|هندؤ-اؤرۊپایي]] ٚ خانواده ٚ زوانان جه ایسه. [[اينگيليسي زوؤن|اينگليسي]]، [[نؤروژي]]، [[آلماني زوؤن|آلماني]]، سۊئدی و... ژرمني ٚ زوانان جه ايسن. ژرمني ٚ زوانان ٚ گۊيشوران [[لاتين ٚ أليفبی]] جه به کار گیرن.

[[رده:زوان]]</text>
      <sha1>fyeoyerkv4ay5jcgp6v9mn5f2sg4lbf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61967</id>
      <parentid>61959</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T17:05:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1066" xml:space="preserve">'''جرمني زوانان''' ىا '''آلماني زوانان''' ايته جرگه [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان]] ٚ خانواده جه ایسه. [[اينگيليسي زوؤن|اينگليسي]]، [[نؤروژي]]، [[آلماني زوؤن|آلماني]]، [[سۊئدي زوان|سۊئدي]] و... جرمني زوانان جه ايسن. ژرمني زوانان ٚ گۊتنکسان [[لاتين ٚ أليفبي]]-أ کار-أ گیرن.
جرمني زوانان حۊدۊد ۵۱۵ ميليۊن نفر ٚ ماري زوان ايسد ؤ [[اۊرۊپا]]، [[کلسيايي آمريکا]]، [[اؤقیانۊسیه]] ؤ آفريقا نسا مئن رائج ايسد. [[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] کي تقريباً ۲ ميليارد نفر گۊتنکس دأره، ويشترين گۊتنکسان-أ جرمني زوانان مئن دأره. همه ته جرمني زوانان ٚ بۊنه نياجرمني-أ رسه کي آهين ٚ عصر ٚ مئن [[ايسکانديناوي]] دۊرۊن رائج بۊ.

==سربس==
[[رده:زوان]]</text>
      <sha1>d4780ujyp3e92ejy4jih8s3tek0hhi4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61970</id>
      <parentid>61967</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T17:37:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1070" xml:space="preserve">'''جرمني زوانان''' ىا '''آلماني زوانان''' ايته جرگه [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان]] ٚ خانواده جه ایسه. [[اينگيليسي زوؤن|اينگليسي]]، [[نؤروژي]]، [[آلماني زوؤن|آلماني]]، [[سۊئدي زوان|سۊئدي]] و... جرمني زوانان جه ايسن. ژرمني زوانان ٚ گۊتنکسان [[لاتين ٚ أليفبي]]-أ کار-أ گیرن.
جرمني زوانان حۊدۊد ۵۱۵ ميليۊن نفر ٚ ماري زوان ايسد ؤ [[اۊرۊپا]]، [[کلسيايي آمريکا]]، [[اؤقیانۊسیه]] ؤ [[آفريقا]] نسا مئن رائج ايسد. [[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] کي تقريباً ۲ ميليارد نفر گۊتنکس دأره، ويشترين گۊتنکسان-أ جرمني زوانان مئن دأره. همه ته جرمني زوانان ٚ بۊنه نياجرمني-أ رسه کي آهين ٚ عصر ٚ مئن [[ايسکانديناوي]] دۊرۊن رائج بۊ.

==سربس==
[[رده:زوان]]</text>
      <sha1>d5q2xqzg4sle0ymnz2buawnrgjzl4rm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>کؤنه نؤرس</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9049</id>
    <revision>
      <id>61957</id>
      <parentid>39491</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:24:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dokkōdō [[قدیمˇ اسکاندیناوی زوان]]ˇ ولگه به [[کؤنه نؤرس]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="202" xml:space="preserve">'''قدیمˇ اسکاندیناوی زوان'''، یکته زوانه [[آلمانی زوانؤن]]ˇ جی کی [[اسکاندیناوی]] مردوم اونˇ همره گب زئن.

[[رده:زوان]]</text>
      <sha1>9fcc8f09kxauujy9gsbxvs625ycc9jg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61968</id>
      <parentid>61957</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T17:30:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1303" xml:space="preserve">[[پرونده:CodexRunicus.jpeg|200px|بندانگشتی|ايته نمۊنه کؤنه نؤرس ٚ جه، رۊني خط ٚ أمرأ]]
'''کؤنه نؤرس''' ايته جه [[جرمني زوانان]]، کلسيايي جرمني جرگه جه ايسه. أ زوان وایکينگان ٚ زمات ٚ مئن [[ايسکانديناوي]] ؤ وایکينگان ٚ مؤستعمره‌ئن ٚ دۊرۊن رائج بۊ. کؤنه نؤرس تا ميلادي ۱۳۰۰ سال زنده بۊ. 
أ زوان ميلادي هشتؤمي قرن ٚ مئن نيانؤرس ٚ جه متولد بۊبؤسته ؤ تا پانزدهؤمي قرن رائج بۊ.

کؤنه نؤرس سه ته لئجه دأشتي: خۊرتاوي کؤنه نؤرس، خۊرخۊسي کؤنه نؤرس ؤ کؤنه گۊتلندي. همه ته ايسکانديناوي زوانان ٚ پئر کؤنه نؤرس ايسه. أ زوانان ايسلندي، فارؤئي، نؤروژي، دانمارکي ؤ سۊئدي-أ شامل بد. أ زوانان ٚ گؤتنکسان تقريبا تاند همديگر زوان-أ بفأمد ؤ ايجايي گب بزند.

کؤنه نؤرس [[رۊني خط]] ٚ أمرأ نيويشته بؤستي ؤ مسيحيت ٚ آمؤن ٚ پسي أ خط لاتين ٚ أمرأ عوض-أ بؤسته.

==سربس==
[[رده:زوان]]</text>
      <sha1>lw2loyum1s8tyt63lcaksdhokg17ba5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>آفريقا</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9573</id>
    <revision>
      <id>61971</id>
      <parentid>52213</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T17:37:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dokkōdō [[آفریقا]]ˇ ولگه به [[آفريقا]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="729" xml:space="preserve">[[پرونده:LocationAfrica.png|thumb|۲۵۰px|آفریقا قاره، دونیا نقشه مئن]]
'''آفریقا''' ([[اینگیلیسی]]: Africa)، یکته [[قاره]] ایسسه کی اینˇ هنه‌شر ۳۰.۳۶۵.۰۰۰ کیلومتر مربع ایسسه.

[[پرونده:Map_of_Africa_from_Encyclopaedia_Britannica_۱۸۹۰.jpg|thumb|left|آفریقا نقشه، سال ۱۸۹۰ میلادی]]


[[پرونده:African language families en.svg|thumb|ای نقشه مئن تانید آفریقا زوانؤن و اوشؤنˇ توزیع و فراوانیه بدینید.]]


{{قارهٰ‌ن}}

[[رده:آفریقا]]
[[رده:سیاسی جوغرافی]]
[[رده:قاره]]
[[رده:ناقص مقاله‌ئن]]</text>
      <sha1>5ceeis3jo0u5785ynzibolhwveujyyr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>هيندۊاۊرۊپايي زوانان</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10214</id>
    <revision>
      <id>61963</id>
      <parentid>21712</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:39:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dokkōdō [[هند و اوروپپایی]]ˇ ولگه به [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2582" xml:space="preserve">اگه اون‌قدر مدرک و سند بدأریم کی بتؤنیم بگیم دوتته زوان، یک زمت یا دؤره مئن یکته زوان بؤن و بازون ببؤن دوتته، تینیم بگیم کی ای دو تته زوان کسنˇ همره هم‌خانواده ایسسن. یعنی تینیم ای دوتته زوانه بنیم یکته زوانی-خانواده مئن.

دونیا مئن زوانی-خانواده زیاد دأنیم که اوشؤنˇ مئن، یکته پیلˇ زوانی-خانواده، '''هند و اوروپپایی زوانؤنˇ خانواده''' ایسسه.

یکته نظریه -کی اونˇ سر بحث و جدلأ نی زیاد ببؤ- گونه کی هند و اوروپپایی مردومˇ قدیمی وطن یکته جیگه بو [[سیا دریا]] کنار یا [[سیبری]] جونوب. کم-کمئی ای مردوم کسنأ جی سیوا وابؤن و هر جرگه یک طرف بشؤن.

این‌که هر جرگه کؤره بشؤن و چی آب و هوا و اقلیم و سرزمینˇ مئن زندگی بودن باعث ببؤ کی ایشؤنˇ زوان خال-خال ببون و هرته خال کم-کمئی خوش‌ئبه یکته سیوا زوان ببون. امما ای زوانؤنˇ مئن بعضی چیزؤن کی بون و اساس ایسسن ثابت و موشترک بمؤنسن. مثلن خانواده اعضایˇ نام، یا بدنˇ اعضایˇ نام یا عددؤن و بعضی کلمه‌ٰن.


این‌که چره ای زوانی خانواده و او فرضی زوانˇ نام ببؤ هند و اوروپپایی، شأنه گوتن چون ای مردوم وختی خوشؤنˇ کوچه ویتن، ایشؤنˇ تازه سرزمین [[هند|هندأ]] جی شورو بنه تا [[اوروپپا]].


== هند و اوروپپایی زوانی خانواده خالؤن ==

1. [[آناتؤلی زوانؤن]]

2. [[تؤخاری زوانؤن]]: ای زوانأ جی چن‌ته متن مرکزی آسیا مئن کشف ببؤ کی قرن هفتومأ میلادی شی ایسسه و ای جرگه مئن خالی یکته زوان هننأ کی هو تؤخاری زوان ایسسه.

3. [[هند و ایرانی زوانؤن]]

4. [[هئلئنی زوانؤن]]

5. [[ایتالیکی زوانؤن]]

6. [[أرمنی زوان]]

7. [[بالتؤ-ئسلاویکی زوانؤن]]

8. [[ژرمنی زوانؤن]]

9. [[آلبانیکی زوانؤن]]

10. [[سئلتی زوانؤن]]


[[category:هند و اوروپپایی زوانؤن]]
[[category:ناقص مقاله‌ئن]]</text>
      <sha1>or6dont5fzpv0bha05befh1ir3lj90l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>تؤخاری زوانؤن</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10217</id>
    <revision>
      <id>61965</id>
      <parentid>39525</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:53:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1124" xml:space="preserve">'''تؤخاري زوانان''' ايته خال [[هندۊاۊرۊپايي زوانان]] ٚ جه بۊد کي [[چين]] ٚ سين کيانگ ٚ مئن رواج دأشتيد ؤ تؤخاران کي ايته آریايي قؤم بۊد أ زوان ٚ جه استفاده گۊديد.&lt;ref name=&quot;DD&quot;&gt;{cite book |last1=Diringer |first1=David |title=Alphabet A Key To The History Of Mankind |date=1948 |pages=347-348 |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.57042/page/n349/mode/2up}}&lt;/ref&gt; تؤخاري زوانان ٚ جه، اي سري بينيويشته‌ئن پنجؤمي تا هشتؤمي ميلادي قرنان ٚ جه بيافته بۊبؤسته. أ زوانان نؤهؤمي قرن ٚ مئن اۊىغۊران ٚمۊهاجرت ٚ پسي مؤنقرض-أ بؤسته.&lt;ref&gt;مجموعهٔ یونسکو از تاریخ تمدن‌ها در آسیای میانه (UNESCO Collection of History of Civilizations of Central Asia)، جلد سوم&lt;/ref&gt;

[[پرونده:Tocharian.JPG|thumb|250px]]

==سربس==
[[رده:هند و اوروپپایی زوانؤن]]
[[رده:ناقص مقاله‌ئن]]
[[جرگه:زوان]]</text>
      <sha1>hi5m30844ay56tyl6ybj3hrw208pb6y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61966</id>
      <parentid>61965</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:54:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1126" xml:space="preserve">'''تؤخاري زوانان''' ايته خال [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان]] ٚ جه بۊد کي [[چين]] ٚ سين کيانگ ٚ مئن رواج دأشتيد ؤ تؤخاران کي ايته آریايي قؤم بۊد أ زوان ٚ جه استفاده گۊديد.&lt;ref name=&quot;DD&quot;&gt;{cite book |last1=Diringer |first1=David |title=Alphabet A Key To The History Of Mankind |date=1948 |pages=347-348 |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.57042/page/n349/mode/2up}}&lt;/ref&gt; تؤخاري زوانان ٚ جه، اي سري بينيويشته‌ئن پنجؤمي تا هشتؤمي ميلادي قرنان ٚ جه بيافته بۊبؤسته. أ زوانان نؤهؤمي قرن ٚ مئن اۊىغۊران ٚمۊهاجرت ٚ پسي مؤنقرض-أ بؤسته.&lt;ref&gt;مجموعهٔ یونسکو از تاریخ تمدن‌ها در آسیای میانه (UNESCO Collection of History of Civilizations of Central Asia)، جلد سوم&lt;/ref&gt;

[[پرونده:Tocharian.JPG|thumb|250px]]

==سربس==
[[رده:هند و اوروپپایی زوانؤن]]
[[رده:ناقص مقاله‌ئن]]
[[جرگه:زوان]]</text>
      <sha1>nhb3avmcu42qto89jsuvnz7561ivah8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سمند</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12648</id>
    <revision>
      <id>61981</id>
      <parentid>57574</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T22:07:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ahmadreza zavieh</username>
        <id>14294</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35900" xml:space="preserve">[[پرونده:Samand LX 31.jpg|بندانگشتی|300px|]]

'''سمند''' ایته اۊتۊلˇ نام [[ایران]]ˇ چاکۊده‌'نˇ جه ایسه. أ اۊتۊل ۱۳۸۰ سالˇ مئن توسط ایران خؤدرؤ صنعتي جرگه تولید ؤ جؤز [[ایران]] باخي کشوران-ه ني صادر بۊبؤسته. سمند هسأ چن ته مدلˇ دۊرۊن عرضه به.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=تولیدات ایران خودرو از مرز 200 هزار دستگاه گذشت|نشانی=https://www.isna.ir/news/8011-06967/توليدات-ايران-خودرو-از-مرز-200-هزار-دستگاه-گذشت|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2002-02-16|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;

سمند [[فارسي زوؤن|فارسي زِوان]]ˇ مئن معني (اسب مایل به زرد) دهه.
&lt;ref&gt;cite web|last=Saleminejad|first=Hossein|title=معنی سمند|website=لغت‌نامه دهخدا|url=http://www.vajehyab.com/dehkhoda/سمند|language=fa|access-date=2019-07-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190308134928/http://www.vajehyab.com/dehkhoda/سمند|archivedate=۸ مارس ۲۰۱۹|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=معنی اسامی خودروهای داخلی چیست؟|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/423525-معنی-اسامی-خودروهای-داخلی-چیست|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180208092339/http://donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/423525-معنی-اسامی-خودروهای-داخلی-چیست|archivedate=۸ فوریه ۲۰۱۸|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;

سمندˇ ماتۊر ؤ پلت فرم، ایته فرانسوي شرکتˇ طراحي ايسه ؤ اۊنˇ قالبان ایته ژاپني شرکت ؤ اۊنˇ خط تولید طراحي‌ ني ایته کره‌اي شرکت انجام بدا.

سمند قرار بۊ [[پىکان]]ˇ جایگزین ببه کي اۊنˇ طراحي هزینه وأسي ؤ بۊجؤرتر بؤستن اۊنˇ نهایي قىمت نسبت به پىکان، أ تفاق دنکفته.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=سمند جایگزین مناسبی برای خودروی پیکان نیست|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/145310/سمند-جايگزين-مناسبي-براي-خودروي-پيكان-نيست|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2005-01-04|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=عصر خودرو - از سمند تا دناپلاس|نشانی=http://www.asrekhodro.com/Home/News/130215|وبگاه=عصر خودرو|بازبینی=2019-10-25}}&lt;/ref&gt;

== تاریخچه ==
بعد أن کي اۊتۊل چاکۊني صنعت، کره کشورˇ مئن کي تقریباً همزمات با ایران شرۊع به فعالیت بۊکۊده بۊ رشد بۊکۊده، تقاضا'ن طراحي ؤ چاکۊدن ایته ايراني ؤ ملي اۊتۊل وأسي، مردۊمˇ مئن ويشتر-ه بؤست ؤ اوّل بار رِه ۱۳۷۴ سالˇ مئن أ پۊرۊجه شرۊع بۊبؤسته.&lt;ref&gt;«خودروی ملی را به عنوان نمونه ساخته‌ایم و 100 درصد قابل ساخت داخل است». ''خودرو'' (ویژه نامه نمایشگاه خودرو، قوای محرکه و قطعات خودرو), 27 تیر 1374.&lt;/ref&gt;

پلت فرمˇ طراحي سختي وأسي، ایران خودرو تصمیم بیگیته کي هۊ پژؤ ۴۰۵ˇ پلت فرم-أ، پژؤ فرانسه جا بیهینِه.
همزمات با أ پۊرۊجه، [[انگلستان|اینگیلیس]]ˇ &quot;فرست اتؤميتؤ&quot; شرکت، ایته اۊتۊلˇ اولیه نمۊنه-یه پژؤ ۴۰۵ˇ شاسي ؤ قوای محرکه رۊ طراحي بۊکۊده کي قرار بۊ ایته تاىواني شرکتˇ مِئَن چاکۊده بِبِه کي أ اتفاق دنکفته ؤ اۊ تاىواني شرکت ورشکست-أ بؤستِه. هأنه وأسي ایران اۊنˇ طرح فرست اتومیتوˇ شرکتˇ جه بئهه اما چؤن أ شرکت اۊنˇ طراحیه خؤب أنجام نَدَأبۊ ؤ ایران خودرو بفأمسته بۊ کي اۊنˇ اصلاح گۊدن ني أ شرکتˇ کار نیئِه، اۊ طرح-ه باورده ایران ؤ دانشگا'ن امیرکبیر ؤ صنعتی شریفˇ فارغ التحصيلانˇ کۊمکˇ أمرأ، أ ملي اۊتۊلˇ طراحي-ه خارجي مشاورانˇ کۊمکˇ أمرأ شرۊع بۊکۊده.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۳ اردیبهشت ۱۳۸۸|وبگاه=گروه آموزشی نیودیزاین|نشانی=http://www.newdesign.ir/search.asp?id=507&amp;rnd=865|عنوان=سمند چگونه متولد شد؟|accessdate=۲۳ فوریه ۲۰۱۷|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170224054541/http://www.newdesign.ir/search.asp?id=507&amp;rnd=865|archivedate=۲۴ فوریه ۲۰۱۷|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;

آخرپسي ۱۳۸۱ سالˇ مئن، سمند توسط ایرانˇ ریئیس جمهۊر کي اۊ زمات سید محمد خاتمي بۊ رۊنمایی بۊبؤسته.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=افتتاح خط تولید خودروی ملی سمند با حضور رئیس‌جمهور|نشانی=https://www.isna.ir/news/8012-02826/افتتاح-خط-توليد-خودروي-ملي-سمند-با-حضور-رييس-جمهور|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2002-03-04|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt; سمند ٚ طراحي گۊدن ٚ هزينه جه ۱۲۰ ميليارد تا ۵۰۰ ميليارد تومان اۊ زمات ٚ ره تخمين بزه بۊبؤسته.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|نشانی=https://fararu.com/fa/news/409068/فساد-عجیب-در-زمان-طراحی-خودرو-سمند|وبگاه=فرارو|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|عنوان=فساد عجیب در زمان طراحی خودرو سمند|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190820031915/https://fararu.com/fa/news/409068/فساد-عجیب-در-زمان-طراحی-خودرو-سمند|archivedate=۲۰ اوت ۲۰۱۹|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=هزینه طراحی «سمند» چقدر بود؟|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/401612-هزینه-طراحی-سمند-چقدر-بود|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180210150707/http://donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/401612-هزینه-طراحی-سمند-چقدر-بود|archivedate=۱۰ فوریه ۲۰۱۸|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;

== مدلان ==
=== سمند X7 ===
سمند X7 کي هۊ معمۊلي سمند ايسه اۊن ٚ چاکۊدن ۱۳۸۰ ٚ سال ٚ جه شرۊع بۊبؤسته ؤ تا ۱۳۸۸ ادامه بيافته. أ مدل ٚ امکانات EL ٚ جه بۊجؤرتر بۊ ؤ LX ٚ جي بيجيرتر. أ مدل تنئا XU7 ماتۊر ٚ أمرأ عرضه بۊبؤسته.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=206 تیپ دو رفت، سمند معمولی و 405 هم می‌روند|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/552598-تیپ-دو-رفت-سمند-معمولی-هم-می-روند|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;یادکرد وب|عنوان=فهرست مدل‌های تحت عنوان سمند معمولی|نشانی=http://archive.is/PmwZv|وبگاه=همراه‌مکانیک / archive.is|تاریخ=2019-10-25|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=تفاوت سمند LX با X7 در چیست؟|نشانی=https://charkhan.com/55418/__trashed-6.html|وبگاه=چرخان|تاریخ=2018-02-03|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa-IR}}&lt;/ref&gt;

=== سمند EL ===
[[سمند EL]] یا «سمند کار» بعد عرضه بؤستن مدل LX، اول به صۊرت تاکسی ؤ کمتر آپشنان أمرأ چاکۊده بؤستی. اما ۱۳۸۸ سالˇ مئن ایران خودرو به أ فکر دکفت کي اۊن-ه عمۊم مردۊم ره چاکۊنه البته أ طرحˇ جه استقبال نۊبؤسته ؤ آخر پسي سمند SE أ مدلˇ جایگزین بۊبؤسته.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/79604/سمند-el-شخصي-به-بازار-مي‌آيد|وبگاه=تابناک|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|عنوان=سمند EL شخصی به بازار می‌آید}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=سمند ای. ال شخصی به بازار می‌آید|نشانی=http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100863805333|وبگاه=روزنامه جام‌جم|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=}}پیوند مرده|date=ژانویه ۲۰۲۰ |bot=InternetArchiveBot}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=فرزندان خاندان سمند چه تفاوتی با هم دارند؟|نشانی=https://ana.ir/fa/news/45/191459/فرزندان-خاندان-سمند-چه-تفاوتی-با-هم-دارند|وبگاه=خبرگزاری آنا|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa|نویسنده=|تاریخ=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190109020224/http://ana.ir/fa/news/45/191459/فرزندان-خاندان-سمند-چه-تفاوتی-با-هم-دارند|archivedate=۹ ژانویه ۲۰۱۹|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=مشخصات سمند کار اعلام شد|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/691775-مشخصات-سمند-کار-اعلام-شد|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180121053650/http://donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/691775-مشخصات-سمند-کار-اعلام-شد|archivedate=۲۱ ژانویه ۲۰۱۸|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;

=== سمند LX ===
[[پرونده:Samand 2006 model.jpg|بندانگشتی|سمند LX]]
[[سمند LX|سمند ال‌ایکس]] ایته ده اۊتۊل سمندˇ خانواده جه ایسه کي معمۊلي سمندˇ ارتقا بيافته مدل ایسه.

أن طراحي ۱۳۸۱ سال ٚ جه شرۊع ؤ ۱۳۸۳ سالˇ مئن تولید ؤ جه سال ۱۳۸۹ سیستم عیب‌یاب خودکار أمرأ به بازار عرضه بۊبؤسته.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=“سمند ال. ایکس” وارد بازار شد|نشانی=https://www.isna.ir/news/8302-13032/سمند-ال-ايكس-وارد-بازار-شد|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2004-05-18|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt; ایران خودرو مدعي ایسه کي سمند ال‌ایکسˇ فرمان‌پذیري قدرت پۊر عالي ايسه ؤ جه نکات مهم سمند ال ایکسˇ طراحي مِئَن به اۊنˇ ایمني ایشاره کۊنِه. هَسَأ سمند ال ايکس، ef7 ماتۊر أمرأ ني چاکۊده به. جه آپشنان ويشتري کي ال ايکسˇ مدل نسبت به معمۊلي سمند دره شأ به ضد قفلˇ ترمز، کيسه هوا، آلؤمينيۊمي رينگ، دۊ ته برقي صندلي جلؤ، دنده عقبˇ هشداري سنسؤر ؤ عقبي الکتريکي صۊندؤق ايشاره گۊدن کي دندهٔ دستی، ۵دنده گيرباکسˇ أمرأ ني هر دۊ ته مدلˇ مِئن مۊشترک ایسه.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|نویسنده=|تاریخ=|نشانی=http://www.ikco.ir/fa/Product.aspx?ID=130&amp;Section=3&amp;Series=سمند+LX|عنوان=تجهیزات|ناشر=وب‌سایت ایران خودرو|تاریخ بازدید=۱۸ فوریه ۲۰۱۳|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120918210259/http://www.ikco.ir/fa/Product.aspx?ID=130&amp;Section=3&amp;Series=سمند+LX|archivedate=۱۸ سپتامبر ۲۰۱۲|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;

[[پرونده:Samand white.jpg|بندانگشتی|300px|نسخهٔ LX]]

=== سمند ساحلی ===
[[سمند ساحلی]] اوّلي ؤ آخري کانسپت ىا مفهۊمي اۊتۊل ایرانˇ اۊتۊل چاکۊني صنعتˇ مئن ايسه کي هئچ مؤقع ني أنبۊ چأکۊني-ه فأنرسه. أ اۊتۊل کۊپه بۊ ؤ اۊنˇ سقف به صۊرت کرۊک چاکۊده بۊبؤسته بۊ.&lt;ref name=&quot;Gostaresh.News - گسترش نیوز 2019&quot;&gt;(cite web|title=از پیکان جدید تا زوبین؛ ایده‌های ناکام ایران‌خودرو + تصاویر|website=Gostaresh.News - گسترش نیوز|date=2019-07-04|url=https://www.gostaresh.news/industry/transport/45330-از-پیکان-جدید-تا-زوبین؛-ایده‌های-ناکام-ایران‌خودرو-تصاویر.html|language=fa|access-date=2019-07-04}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | last=ایران | first=عصر | title=خودروهای ملی که تولید نشدند | website=عصر ایران | date=2011-10-25 | url=https://www.asriran.com/fa/news/186765 | language=fa | access-date=2019-07-04}}&lt;/ref&gt;

=== سمند سریر ===
[[سمند سریر|سریر]]، ایته تشریفاتي اۊتۊل جه ايران خؤدرؤ چاکۊده‌'ن ایسه.

اۊ زماتˇ مئن هئچ تشريفاتي یا لۊکسˇ اۊتۊلي ايران مئن ننأبۊ ؤ هأنه وأسي ايران خؤدرؤ شرکت به فکر چاکۊدن ايته تشریفاتی اۊتۊل با ایجاد تغییر هۊ معمۊلي سمند رۊ دکفت.

سمند سریر جه نظر ظاهري دقیقاً سمند LX مأنه، أ تفاوت أمرأ کي بر أ اۊتۊلˇ طۊل ۳۰ سانتیمتر ایضافه بۊبؤسته کي أ فاصله جۊلؤبي ؤ عقبي درˇ وسط ايجاد بۊبؤسته بۊ ؤ اۊنˇ نتيجه ني أن بۊ کي عقبي سرنشين ره ويشتر فضا ايجاد گۊدي. سمند سريرˇ ماتۊر xu7jp4L4 نام دأره کي پارس elx أمرأ مۊشترک ايسه. هأتؤ ني آلؤمينيۊمي رينگ ؤ پهنˇ تاىر، جه ديگر مشخصات أ اۊتۊل ايسه کي اۊتۊلˇ تعادلˇ حفظ گۊدن وأسي پیچانˇ سر اضافه بۊبؤسته. أ اۊتۊلˇ دۊرۊن جه آبچين چرمˇ طرح أمرأ استفاده بۊبؤسته دره کي اۊنˇ ظاهر-أ خۊجیرتر کۊنه. اۊتۊلˇ عقبي قسمت ؤ هر ته جۊلؤئي صندلي پۊشت مئن، ایته کۊچي نمایشگر LCD نَهَأ کي با استفاده جه سیستم پخش VCD ؤ MP3 مردۊم تانئستيد کي فئلمان مورد نظر اۊتۊل دۊرۊن بیدیند.

هأتؤ ني بر حسب سفارش عقبي صۊندؤق مئن ايتَأ یخچال هم نصب بؤستی. دۊ ته سینی باز شو هم عقبي سرنشینان ره صندلي دۊرۊن نصب کۊدید. دران دستگيرت رنگ به رنگ نقره‌ای تغییر ؤ ایتأ جعبه سی دی عقبي قسمتˇ دورون وجۊد دأشتی. سمند سریرˇ طۊل ۴۷۱ سانتیمتر ؤ اۊنˇ عرض ۱۷۲ سانتیمتر ایسه.
سرير ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ سال ٚ جه چاکۊده بۊبؤسته ؤ اۊن ٚ ماتۊر زانتيا ؤ پارس ELX أمرأ مشترک بۊ ؤ ۱۸۰۰ سي‌سي حجم ؤ ۱۱۰ اسب بخار قۊدرت دشتي.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=سه مدل جدید سمند تا پایان سال به بازار می‌آید|نشانی=https://www.isna.ir/news/8311-01252/سه-مدل-جديد-سمند-تا-پايان-سال-به-بازار-مي-آيد|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2005-01-23|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=خبرگزاری فارس - پیش‌فروش سمند سریر در تبریز آغاز شد|نشانی=https://www.farsnews.ir/news/8407120178%20%20%20%20/-پيش‌فروش-سمند-سرير-در-تبريز-آغاز-شد|وبگاه=خبرگزاری فارس|تاریخ=2005-10-04|بازبینی=2019-10-25}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=ایران خودرو سه خودروی جدید به بازار مصرف عرضه می‌کند|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/741115/ایران-خودرو-سه-خودروی-جدید-به-بازار-مصرف-عرضه-می-کند|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2008-08-30|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=آلترناتیو زانتیا|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/452684-آلترناتیو-زانتیا|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref/&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=سریر هم فروش فوری می‌شود|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/458657-سریر-هم-فروش-فوری-می-شود|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=خودروهایی که بی‌سروصدا از بازار ایران رفتند|نشانی=https://www.iranjib.ir/shownews/1106/خودروهایی-که-بی‌سروصدا-از-بازار-ایران-رفتند/|وبگاه=www.iranjib.ir|بازبینی=2019-10-25}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=سمند سریر (از 1387 تا 1391)|نشانی=http://archive.is/QCg7p|وبگاه=خودرو تک / archive.is|تاریخ=2019-10-25|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=}}&lt;/ref&gt;

=== سمند SE ===
[[پرونده:Samand SE.jpg|250px|انگشتی|سمند SE]]
سمند SE، X7 ؤ EL مدلان ٚ جانيشين بۊ ؤ اۊن ٚ امکانات ؤ قيمت LX جه بيجيرتر بۊ. أ اۊتۊل ۱۳۸۷ ٚ سال ٚ مئن رۊنمايی ؤ اۊن ٚ چاکۊدن ۱۳۸۹ سال ٚ جه شرۊع بۊبؤسته ؤ ۱۳۹۷ مئن ني متوقف-أ بؤسته.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=تولید سمند SE جدید از نیمه دوم سال|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-17/619017-تولید-سمند-جدید-از-نیمه-دوم-سال|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=تولید سمند SE از شهریور آغاز می‌شود|نشانی=http://www1.jamejamonline.ir/newstext2.aspx?newsnum=100883419391|وبگاه=روزنامه جام‌جم|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191025130745/http://www1.jamejamonline.ir/newstext2.aspx?newsnum=100883419391|archivedate=۲۵ اکتبر ۲۰۱۹|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;(یادکرد وب|عنوان=سمند SE رونمایی شد|نشانی=http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100898188898|وبگاه=روزنامه جام‌جم|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111221231808/http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100898188898|archivedate=۲۱ دسامبر ۲۰۱۱|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=این خودروها به خط پایان رسیدند|نشانی=https://www.isna.ir/news/96062815916/این-خودروها-به-خط-پایان-رسیدند|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2017-09-19|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171006012458/http://www.isna.ir/news/96062815916/این-خودروها-به-خط-پایان-رسیدند|archivedate=۶ اکتبر ۲۰۱۷|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=سمند SE - مشخصات فنی|نشانی=https://www.ikco.ir/fa/Product.aspx?ID=159&amp;Section=2&amp;Series=سمند+SE+|وبگاه=وبگاه ایران‌خودرو|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181018110354/http://www.ikco.ir/fa/Product.aspx?ID=159&amp;Section=2&amp;Series=سمند+SE+|archivedate=۱۸ اکتبر ۲۰۱۸|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;

=== سمند دیزلي ===
۲۰۰۹ سالˇ مئن، [[ایران خودرو]] اعلام بۊکۊده کي ۲۰۱۰ سالˇ دۊرۊن سمند EFD جديدˇ ماتۊر أمرأ چاکۊده به. با این حال با توجه به آزمایشان مؤرد نیاز ماتۊر ره ؤ با توجه به عدم توزیع گازۊئیل با استاندارد یۊرؤ IV ایران دۊرۊن نصب دیزلی ماتۊر سمند رۊ به سال ۲۰۱۱ مؤکۊل بۊبؤسته. ۳۰ نوامبر ۲۰۱۱ دۊرۊن ایران‌خودرو اعلام بۊکۊده کي دیزلی ماتۊر برای نصب أ اۊتۊل رۊ آماده ایسه ؤ تغییرات لازم سیستم ره انجام بیگیفتِه. أ تغییرات عبارت ايسيد جه: تغییر رادیاتور، نصب اینترکولر، شیلنگان هیدرؤلیک، ماتورِ بدنه، گیربکس سیستم اگزوز و محفظه ماتورˇ عایق. أ مدل هئچ وخت چاکۊدن ٚ مرحله-یه فأنرسه.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=تست و برسی سمند دیزلی برای اولین بار در ایران|نشانی=https://www.iranjib.ir/shownews/8225/تست-و-برسی-سمند-دیزلی-برای-اولین-بار-در-ایران/|وبگاه=www.iranjib.ir|بازبینی=2019-10-25}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;بیت ران 2018&quot;&gt;(cite web|title=گذر از مرز 200 کیلومتر در ساعت با سمند دیزل|website=بیت ران|date=2018-10-18|url=https://bitrun.ir/1397/07/گذر-از-مرز-200-کیلومتر-در-ساعت-با-سمند-دیزل/|language=fa|access-date=2019-07-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190418204726/http://bitrun.ir/1397/07/گذر-از-مرز-200-کیلومتر-در-ساعت-با-سمند-دیزل/|archivedate=۱۸ آوریل ۲۰۱۹|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/363218/تست-موتور-دیزل-سواری-روی-سمند|وبگاه=تابناک|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|عنوان=تست موتور دیزل سواری روی سمند|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140614051146/http://www.tabnak.ir/fa/news/363218/تست-موتور-دیزل-سواری-روی-سمند|archivedate=۱۴ ژوئن ۲۰۱۴|dead-url=no}}&lt;/ref&gt;

=== سمند پیکا ===
أ اۊتۊل قرار بۊ بعد سمند دۊوؤمي ملي اۊتۊل ببه. ایران‌ خؤدرؤ خاسي أ محصۊل-ه ۴ تا ۵ میلیۊن تۊمانˇ قىمتي بازه أمرأ، شمسي دهه ۸۰ أوائلˇ مئن روانه بازار بۊکۊنه. تیراژی کي أ اۊتۊل ره در نظر بیگیته بۊبؤسته بۊ ویشتر جه ۲۰۰ هزار دزگا بۊ. قرار بۊ أ اۊتۊل کم درآمدˇ مردۊم ره چاکۊده ببه ؤ قرار بۊ سمند پیکا پلت فرم-أ جه ایته فیاتˇ مدلان اۊسانيد ولي فیات خۊ پلت‌ فرم-أ فأندا.
بعدا ایران‌خودرو مسئۊلان تصمیم بیگیفتد کي پژؤ ۱۰۶ پلت فرمˇ جه استفاده بۊکۊند کي پژؤ ني خۊ پلت‌ فرم فأندا ؤ [[سمند پیکا]] به چاکۊدنˇ مرحله فأنرسه.

=== سمند پردیس ===
[[سمند پردیس]] قرار بۊ ایته جه سمند ٚ آینده مدلان ببه.
أ محصۊل-ه ايران خؤدرؤ طبقه متوسط به بۊجؤر ٚ ره در نظر بیگیته بۊ. أ اۊتۊل ٚ طراحي پۊشت ٚ جه ويشتر کره‌اي اۊتۊلان مانه. جۊلؤ طراحي ني ايبچه ذره شبیه به فۊلکس واگن ٚ اۊتۊلان ایسه. أ اۊتۊل با أنکي پیشبیني بؤستی بازار ٚ دۊرۊن فرۊش خؤبی بۊکۊنه ؤ اۊتۊلي گالريان ٚ دۊرۊن ني مردۊم اۊن ٚ جه استقبال زیادی بۊکۊدید، اما هئچ وخت چاکۊدن ٚ مرحله-یه فأنرسه ؤ فقط چند ته نمؤنه اۊن ٚ جه چاکۊده بۊبؤسته ؤ ایران خؤدرؤ تحقيقات ٚ مرکز ٚ دۊرۊن بمانسته.&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=* جدیدترین مدل سمند طراحی شد * در سمند سال 85 از پلات‌فورم جدید استفاده می‌شود|نشانی=https://www.isna.ir/news/8307-07229/جديدترين-مدل-سمند-طراحي-شد-در-سمند-سال-85-از|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2004-10-15|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=سمند مدل 84 یک ماه دیگر وارد بازار می‌شود|نشانی=https://www.isna.ir/news/8404-08966/سمند-مدل-84-يك-ماه-ديگر-وارد-بازار-مي-شود|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2005-07-13|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=محصولی جدید از ایران خودرو که به تولید انبوه نرسید !|نشانی=https://www.iranjib.ir/shownews/10348/|وبگاه=ایران‌جیب|بازبینی=2019-10-25|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=* ساخت یک خودرو جدید در ایران* اولین نمونه پروژه پی2 طراحی شد|نشانی=https://www.isna.ir/news/8403-07504/ساخت-يك-خودرو-جديد-در-ايران-اولين-نمونه-پروژه-پي-2-طراحي|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2005-06-08|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(یادکرد وب|عنوان=/سمند و رؤیای جدیدی به نام پی. تو/ جدیدترین مدل سمند در سال 2007 در نمایشگاه خودرو فرانکفورت پرده‌برداری می‌شود|نشانی=https://www.isna.ir/news/8412-03142/سمند-و-روياي-جديدي-به-نام-پي-تو-جديدترين-مدل-سمند-در-سال|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2006-02-25|بازبینی=2019-10-25|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;

=== سمند زۊبین ===
أ مدل قرار بۊ [[پیکان جوانان]] مانِستَن ایته اۊتۊل مخصۊص جوانان ببه. تۊربؤشارژ، قوی ماتۊر ؤ هندلینگ مناسب مواردي بۊ کي أ اۊتۊل ره در نظر بیگیته بۊبؤسته بۊ. البته ایبچه سخت بۊ کي پژو ۴۰۵ˇ پلت فرم رۊ چنین محصۊلي چاکۊده ببه هأنه وأسي به چاکۊدنˇ مرحله فأنرسه ؤ اۊنˇ أصلي مۊشکل ني باخي سمندˇ مدلان مانِستَن پلت فرم بۊ.

[[سمند زوبین|زۊبین]]ˇ ظاهر، سمند پردیس-ه مانه ؤ تفاوت زیادي أشنˇ مئن نئنأ، اما جه مقایسه ماتۊران مئن، سمند زۊبين ایته ماتور جه نوع XU9-J4Z، ۱۴۸ اسب بخار قدرت أمرأ ؤ گشتاور ۶۵۰۰ دور در دقیقه ؤ سرعت ۲۱۵ کیلؤمتر در ساعت دره ؤ اۊنˇ ماتۊرˇ حجمم cc 1905 ایسه. أ مدل جه سمند چاکۊدن ٚ مرحله-یه فأنرسه.&lt;ref name=&quot;Gostaresh.News - گسترش نیوز 2019&quot;&gt;(cite web|title=از پیکان جدید تا زوبین؛ ایده‌های ناکام ایران‌خودرو + تصاویر|website=Gostaresh.News - گسترش نیوز|date=2019-07-04|url=https://www.gostaresh.news/industry/transport/45330-از-پیکان-جدید-تا-زوبین؛-ایده‌های-ناکام-ایران‌خودرو-تصاویر.html|language=fa|access-date=2019-07-04}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ایران 2011&quot;&gt;(cite web | last=ایران | first=عصر | title=خودروهای ملی که تولید نشدند | website=عصر ایران | date=2011-10-25 | url=https://www.asriran.com/fa/news/186765 | language=fa | access-date=2019-07-04}}&lt;/ref&gt;

=== سمند استیشن ؤ وانت ===
سمند استیشن اۊتۊلي بۊ کي ایران‌خودرو دۊرۊن چاکۊده بۊبؤسته ؤ حتی تا مرز صنعتی‌سازی نیز پیش بۊشؤ، اما اجرا نۊبؤستن پرؤژه پژؤ ۴۰۵ استیشن، ایران‌خودرو مدیران-ه جه أ اۊتۊلˇ چاکۊدن مۊنصرف-أ گۊده. سمند وانت ني محصۊلی بۊ کي ایران خؤدرؤ تحقيقاتˇ مرکزˇ دۊرۊن طراحي بۊبؤسته اما معلۊم نیه کي أ مدل قرار ایسه چاکۊده ببه یا نه.

== عملکرد ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!موتور
!مصرف سوخت (بنزین)
!مصرف سوخت (سی‌ان‌جی)
!۰ – ۱۰۰ (بنزین)
!۰ – ۱۰۰ (سی‌ان‌جی)
|-
| موتور ملی
| TBD / 5.5&lt;ref&gt;cite web|url=http://www.ikcopress.com/FA/News.aspx?docID=12406 |title=IKCO |publisher=Ikcopress.com |date= |accessdate=2011-03-06}}&lt;/ref&gt; / TBD
| – / – / –
| TBD
| TBD
|-
| موتور ملی
| ۹٫۲ / ۷٫۳ / ۵٫۰
| ۹٫۰ / ۵٫۴ / ۴٫۰
| ۱۱ s
| ۱۲ s
|-
| TU5JP4
| ۹٫۲ / ۷٫۲ / ۴٫۹
| – / – / –
| ۱۱٫۳ s
| –
|-
| XU7JP/L3
| ۱۱٫۳ / ۸٫۵ / ۶٫۱
|؟ /؟ /؟
| ۱۲ s
| ۱۲٫۶ s
|-
| XU7JP4/L4
| ۱۱٫۱ / ۸٫۴ / ۶
| – / – / –
| ۹٫۷s
|؟
|}
* '''مصرف سوخت (شهر / ترکیبی / بزرگراه (۹۰ کیلومتر / ساعت) ثابت)'''

== کلي مشخصات ==
جه لحاظ فني، سمند یا هۊ ایکس ۷ کاملاً منطبق بر [[پژو ۴۰۵]] جي ال ایکس ۱٫۸ لیتری ماتۊر أمرأ ایسه. أ ماتۊر جه فرانسه چاکۊده‌'ن ؤ به ظرفیت دقیق ۱۷۶۱ سي سي ايسه کي تانه ۹۵ اسب بخار قدرته در ۶۰۰۰ دور در دقیقه تولید بۊکۊنه. أ ماتۊر تانه سمندˇ جثه کي ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلؤگرم سنگین تر جه ۴۰۵ ایسه در ۱۳٫۹ ثانیه - طبق ادعای سازنده- به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت فأرئسانه ؤ در نهایت توان فأرسن به سرعت ۱۹۵ کیلؤمتر در ساعت دره.&lt;ref&gt;[http://www.mashinbazar.com/car_description/view/id:63 خرید و فروش خودرو]&lt;/ref&gt;
هأتؤیم ماتۊر دیگری به نام اي اف سون(EF7) أ اۊتۊل رۊ  نصب به. در ادامه مشخصات کلی سمند با أ دۊ ته ماتۊر تانید بیدینید.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!اۊتۊلˇ کلاسˇ کد
|۲۹۲۱۱–۲۹۲۱۲
|۲۹۳۳۹–۲۹۳۴۰
|-
!ماتۊرˇ نوع
|EF7
|XU7JP/L3
|-
!ماتۊرˇ حجم (cc)
|۱۶۴۵
|۱۷۶۱
|-
!ماتۊرˇ ويشترين توان (hp)
|۱۱۳ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه (بنزین)
|۹۴ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه
|-
!گشتاورˇ حداکثر (Nm)
|۱۵۵ نیوتن متر در(۴۵۰۰–۳۵۰۰) دور در دقیقه (بنزین)
|۱۵۳ نیوتن متر در ۳۰۰۰ دور در دقیقه
|-
!تراکمˇ نسبت
|۱۱
|۹٫۳
|-
!سۊپاپˇ تعداد
|۱۶
|۸
|-
!نوع سوخت سازگار
|بنزین بدون سرب اکتان ۹۵
|بنزین بدون سرب اکتان ۹۵
|-
!انژکتوري سيستم
|پاشش الکترونیکی چند نقطه‌ای
|پاشش چند نقطه‌ای
|-
!استاندارد حد آلایندگی
|یورو ۴ بهینه
|یورو ۴ بهینه
|-
!ويشترين سرعت (km/h)
|۱۹۰
|۱۸۵
|-
!شتاب صفر تا ۱۰۰ (ثانیه)
|۱۲
|۱۳٫۱
|-
!انتقال قدرتˇ سيستم
|۵ دنده دستی (BE3)
|۵ دنده دستی (BE3)
|-
!سۊختˇ مصرف (در ۱۰۰ کیلومتر) خارج شهر (لیتر)
|۵٫۹
|۶٫۸
|-
!سۊختˇ مصرف (در ۱۰۰ کیلومتر) ترکیبی (لیتر)
|۷٫۵۴
|۸٫۳۴
|-
!اۊتۊلˇ طۊل (mm)
|۴۵۰۲
|۴۵۰۲
|-
!اۊتۊلˇ عرض(mm)
|۱۹۰۳
|۱۹۰۳
|-
!اۊتۊلˇ ارتفاع (mm)
|۱۴۶۰
|۱۴۶۰
|-
!دۊ ته عقبي ؤ جۊلؤئي محورˇ فاصله (mm)
|۲۶۷۱
|۲۶۷۱
|-
!اۊتۊلˇ خالصˇ وزن بدۊن سرنشین با مخزن پر و بدون تجهیزات اضافی (kg)
|۱۲۴۰
|۱۲۲۰
|-
!سۊختˇ مخزنˇ گنجایش (لیتر)
|۶۶
|۶۶
|-
!عقبي صۊندؤقˇ حجم (دسی‌متر مکعب)
|۵۰۰
|۵۰۰
|-
!سربس
| colspan=&quot;2&quot; |&lt;ref&gt;(یادکرد وب|نشانی=https://www.ikco.ir/fa/Product.aspx?ID=130&amp;Section=2&amp;Series=|عنوان=سمند LX - مشخصات فنی|بازبینی=2017-07-06}}&lt;/ref&gt;
|}

== صادرات ==
'''سمند''' به أ کشوران صادر به کي تانید اۊشانˇ لیست بیدینید.


'''آسیا'''
* جمهۊری آذربایجان
* ارمنستان
* افغانستان
* بنگلادش&lt;ref name=&quot;iran-daily1&quot;&gt;http://www.iran-daily.com/1385/2650/html/economy.htm webarchive |url=https://web.archive.org/web/20090214125529/http://www.iran-daily.com/1385/2650/html/economy.htm |date=February 14, 2009}}&lt;/ref&gt;
* تاجیکستان
* سۊریه&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt;http://www2.irna.ir/en/news/view/line-18/0806299422160901.htm |title=وب سایتهای ایرنا – Irna |date= |accessdate=2009-11-02}}&lt;/ref&gt;
* عراق&lt;ref&gt;http://www.mredy.com/?mod=show&amp;lo=kom_73&amp;l=ar&amp;i=30739 |title=العراق – اضافة |publisher=Mredy.com |date= |accessdate=2011-03-06}}&lt;/ref&gt;
* ویتنام


'''آفریقا'''
* الجزایر&lt;ref&gt;http://english.farsnews.ir/newstext.php?nn=8710011276 |title=Fars News Agency :: Algeria Seeks Iran's Expertise in Truck Production |publisher=English.farsnews.ir |date= |accessdate=2009-11-02}}&lt;/ref&gt;
* سنگال&lt;ref&gt;http://www.iran-daily.com/1387/3304/html/economy.htm |accessdate=June 27, 2009}}dead link|date=June 2016|bot=medic}}&lt;/ref&gt;
* غنا&lt;ref &gt;http://www.ikco.com/services/dealer.aspx webarchive |url=https://web.archive.org/web/20081219064509/http://www.ikco.com/services/dealer.aspx |date=December 19, 2008}}&lt;/ref&gt;
* مالی
* مصر&lt;ref&gt;http://www.payvand.com/news/08/apr/1101.html |title=Iran-Khodro Starts Samand Assembly in Senegal |publisher=Payvand.com |date= |accessdate=2009-11-02}}&lt;/ref&gt;


'''اۊرۊپا'''
* بلارۊس
* ترکیه
* رۊسیه
* سۊئیس&lt;ref&gt;http://www.presstv.ir/detail.aspx?id=110157&amp;sectionid=351020102&lt;/ref&gt;
* گرجستان


'''آمریکای جنوبی'''
* ونزؤئلا

== تاتائیان ==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot;&gt;
پرونده:Tehran Snapshot 01040.JPG|بندانگشتی|300px|سمند به عنوان تاکسيانˇ بازرسي اۊتۊل، [[تئران]]ˇ مئن
پرونده:Ertgertgertertert46t45trger.jpg|بندانگشتی|300px|سمند ال ایکس
پرونده:Samand LX Kermanshah.jpg|سمند ال ایکس اسپي آريشه أمرأ
پرونده:Samand Two taxi - parked - Nishapur.JPG|سمند تاکسي
پرونده:Samand LX 31 2.jpg|سمند LX داشبؤرد
پرونده:Samand LX 31 3.jpg|سمندˇ فارسي تلمتیکس 
پرونده:Samand LX 31 4.jpg|آىنه'ن ؤ شیشه‌'ن کليدان، تعبیه بوبوسته راننده درˇ سر
پرونده:SAMAND-X7-2006.jpg|سمند، کجيني آريشه أمرأ
پرونده:Samand LX in Vantaa rear.JPG|سمند ال ایکس رۊسیه دۊرۊن
پرونده:Iran Police.JPG|سمند بعنوان خودروی نیروی انتظامی [[ایران|جمهوری اسلامی ایران]]
پرونده:Samand white rear.jpg|سمند ال ایکسˇ عقبي نما
پرونده:Burned SAMAND.jpg|ایته تصادفي سمند
&lt;/gallery&gt;

==سربس==
{{جيرنويس}}
 
[[جرگه:اۊتۊل]]</text>
      <sha1>8qvzem2hvn3bk08dv750itq2rxx4ch8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>کارگيرˇ گب:Dokkōdō</title>
    <ns>3</ns>
    <id>16848</id>
    <revision>
      <id>61973</id>
      <parentid>61953</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T17:39:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>/* کارکیایی قالب */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28920" xml:space="preserve">{{استقبال}}--[[کارگير:Pirsharafshah|Pirsharafshah]] ([[کارگيرˇ گب:Pirsharafshah|گب]]) ‏۱۴ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۲۱:۴۹ (UTC)

== گیلکی خط ==

سلام [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] جؤن، چره [http://v6rg.com/?p=10458 گیلکی خط]ˇ امره مقاله ننویسنی؟ --[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۲۱ مئى ۲۰۱۸، ساعت ۰۴:۴۷ (UTC)

سلام بلاميسر، گيلکي کيليد تاخته أمرأ آشنا نۊبۊم، باخي مقاله‌ئانه گيلکي خط أمرأ نيويسم. 
ارادتمند [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۲۲ جۊن ۲۰۱۸، ساعت ۱۸:۵۰ (UTC)

[[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] جؤن، ممنۊن--[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۲۳ جۊن ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۱۱ (UTC)

== چندته نؤکته ==

سلام آرين جؤن؛ أول تأ خسته نباشي گۊنم گه اي مدت کۊلاک بؤدي ؤ پۊرˇ پۊر خؤجير وانويس چؤدي؛ دمت گرم.
* خأسسم تأ بگۊم گه أمۊ ائره سربس (رفرنس) ئبه قالب چأنگۊديم. اي يعني اينکه وقتي سربس-ه دئباخي ويکي‌ئن أجي کؤپي کؤني احتمال دأنه گه أمي ويکي ميئن &quot;خطای یادکرد وب / خطای اسکریپت&quot; يا همچين چيزي نۊشؤن بدي. اي مۊشکيلˇ حل گۊدن ئبه نيازي نيه أمرأن اۊ پيله ويکي‌‌ئنˇ مۊسؤن دم ؤ دزگاىˇ پيچيده-اي بدأريم. خالي کافئه '''[[Wikipedia:پيشامۊتن|اين-ه]]''' يه نيأ بکۊني تا خألي آدرس ؤ يته خؤلاصه تؤضيح أجي بۊتؤني رأحت سربس بدي. 
* دؤوؤم اينکه وانويسؤن خأ دئباخي زبؤنؤن أجي پيوند بۊخؤرن تا مردۊم وقتي فرضا يکته مقاله-أ ايتاليايي جي خؤندرن بۊتؤنن اينˇ گيلکي نؤسخه-أني بينن. هين واسي تؤني تي بنويشته مقاله'ن-ه، سمتˇ راستˇ سؤتۊن أجي (زوانؤن - افزودن پيوندˇ واوين) خئلي رأحت يکته زبؤن دؤجيني (فرضا فارسي) ايمه اۊ مقاله نؤم-ه اۊ زبؤن أجي وارد بکۊني تا پيوندؤن برقرار ببۊن. :))
* ضمنا مۊ اي تي [[کیانۋ ریوز]]ˇ وانويس-ه أننى دچينوأچين بأني پيونددار بؤدم؛ تنأني تي باخي وانويسؤن-ه پيونددار چأکۊن. 

چأککيرم.--[[کارگير:Pirsharafshah|Pirsharafshah]] ([[کارگيرˇ گب:Pirsharafshah|گب]]) ‏۱۵ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۲۲:۰۵ (UTC)

سلام [[کارگير:Pirsharafshah|Pirsharafshah]] جؤن، شيمي تؤضيحات جه پۊر ممنۊنم ؤ حتما مي باخي ويرايشان مئن جه أ نؤکته‌ئان استفاده کۊنم. بلاميسر [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۵۴ (UTC)

== تک خطي وانیویس ==

سلام Aryan80H جؤن. مي نظر اینه که تک خطي وانیویس وارد نۊکۊنیم. اگر تینی کمتر وانیویس بنویس ولي اۊشؤنیه که نیویسنی پیلله ببي. تي دمم گرم.--[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۵ اؤکتؤبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۰۳ (UTC)

سلام [[کارگير:AminSanaei|ما هان]] جؤن، حله بلاميسر.  [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۵ اؤکتؤبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۳۶ (UTC)
:دمت گرم--[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۶ اؤکتؤبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۴۹ (UTC)

دۊمارته ته' سلام گۊنم [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] جؤن. هنده تي جي خأنم اگر تینه پاچˇ وانیویس چانکۊن. امه پیلله وانیویس نیاز دأنیم اگر تینی. دمت گرم --[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۳۰ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۴:۳۴ (UTC)

سلام [[کارگير:AminSanaei|ما هان]] جؤن، تي تازه سال مۊوارک ببه اۊميدوارم ساق ؤ سالم بيبي. مؤ خۊدم ني شيمي أمرأ هم نظر ايسم ؤ پيله وانيويسان أمرأ ويشتر حال کۊنم ولي بيدم اي سري جه سخت‌سرˇ رۊستایانˇ جا أمي گيله ويکي دۊرۊن خالي ايسه ده ايوارکي اۊشانم أیه وارد بۊگۊدم تا أمي مجمۊعه کامل ببه. رۊستایان ؤ دهستانانم درکل اطلاعات خاصي نأرن ناخاسته وانيويس پاچ درآیه ولي خؤ مؤ سأي بۊگۊدم هئچي جه قلم دنکفه. شرمنده أدش [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۳۰ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۲۸ (UTC)
:خؤ جؤن. دمتم گرم--[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۳۰ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۴۲ (UTC)

== سپاس ==

سلام عرض کونَم تِرِ Aryan80H جؤن خَسَم تشکر بونم که می شی بخاطر مقاله هام تشکر کونی.

== درخواست کارگیر ==

سلام عرض گونم تِرِ Aryan80H جؤن خَسَم بؤگوم که اگر ای مقالَ [[موتا]] شایسته دؤنی بَنی دؤجئه وانويسؤنِ مئن اگرم فک کونی شایسته نیِ مو به تی نظر احترام نَنَم ممون اَدش

سلام [[کارگير:پارسا۱۲۳؟.|پارسا]] جؤن، أول تره ايتأ خسته نباشيد گم کي أئره پۊر فعاليت گۊدن دري، تي کار دۊرۊسته دمت گرم. مؤ خۊدم ائره زياد باخي زاکان مأنستن قديمي نيئم ؤ تازه‌کار ايسم ولي چند ته کۊچي نۊکته تي خدمت عرض بۊکۊنم کي شمره به کار آیه.
* أگه تأني تي مقاله ؤ متنان گيلکي خط أمرأ بينويس کي اۊنˇ ويشتر تؤضيحاته تأني [http://v6rg.com/?p=10458 أ لينک] دۊرۊن بيديني ؤ گۊگلˇ کيبؤرد نصب أمرأ تأني به اي کيليد تأخته (کيبؤرد) ؤ گيلکي خط دسترسي بدأری ؤ گيلکي نيويشتن مئن تره پۊر کۊمک کۊنه.
* دۊوؤمي نۊکته ني أن ايسه کي سأی بۊکۊن متني کي نيويسي اۊنˇ گيلکي غليظ‌تر ببه ؤ کمتر فارسي بدأره. مؤ شيمي [[مۊتا دىلمي]] مقاله دچين وأچين بۊگۊدم ؤ تأني تي باخي وانيويسؤن ني هأتؤ ويرایش بۊکۊني.
* دؤجئه وانيويسؤنˇ جریان ني أتؤ ايسه کي هر ماهي ايتأ وانيويس (مقاله) انتخاب به ؤ اۊ وانيويس به مدت اي ماه هۊ گتˇ ولگ سر مانه. دؤجئه وانيويسؤن هم معمۊلا ماهان جؤن کي أیه مۊدير ايسه زحمت کئشه انتخاب کۊنه. أگر اي فعلي مقاله مهلت تۊمانه بؤسته ؤ زاکان بخان بعدي وانيويسه دؤجئنن حتما اۊ وخت جه شيمي وانيويسان هم استفاده کۊنن. جانˇ قۊربان [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۳۰ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۴۶ (UTC)ممۊن أدش مو گيلکي کيبۊرده نصبادم و از اي به بعد بهتر گيلکي وانويسم جانˇ قربان
::سلام زأکؤن. امي وانیویسؤن خأني ایبچي سر ؤ شکل دارتر ببي. مثلا اي وانیویسˇ [[ مۊتا دىلمي]] عکس جالب نیه، هم فارسي بنویشته اینˇ مئن ؤ هم ايکه عکسش فانتزي ؤ غیر دانشنامه ای ایسه!. [[کارگير:‏پارسا۱۲۳؟.|‏پارسا۱۲۳؟.]] جؤن تۊنم تي اؤجا بني پسي ایمضا بۊکۊن حتما--[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۴ آوريل ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۵۱ (UTC)

== کۊمک خأسم ==

سلام [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] جؤن بؤگۊتم تو حرفه اي تر هيسي تي شي يته سوال بؤکؤنم خأسم بؤگؤم مو هرچي خأنم يته قالب چاکۊنم ونکنه ايته هچي قالب نه يا اي مقاله قالبˇ مۊسان [[بيلي آىليش]] اگه توني مره رانمايي بؤکؤن. [[کارگير:پارسا۱۲۳؟.|پارسا۱۲۳؟.]] ([[کارگيرˇ گب:پارسا۱۲۳؟.|گب]]) ‏۲۵ آوريل ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۱۶ (UTC)

سلام [[کارگير:پارسا۱۲۳؟.|پارسا]] جؤن، خؤب ايسي، مؤ به شيمي [[فردۊسي]] ؤ [[چارلز ديکنز]] وانيويس (مقاله) اطلاعي جعبه اضافه گۊدم، تاني اۊشانˇ جه اۊلگۊ اۊساني ؤ هۊ متنˇ أمرأ باخي وانيويسانم اطلاعي جعبه اضافه بۊکۊني. أگه شيمي ابهام رفعا نۊبؤسته ىا دۊوارده سوال بداشتي مؤ تي خدمت ايسام. مخلصم [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۸ جۊن ۲۰۲۰، ساعت ۲۱:۴۸ (UTC)
سلام [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] جؤن أمۊ بد نيم شؤمؤ خۊبيسي چن وخته پيدا نبي تي نيگران بۊبۊستيم،خئلي ممنون کي مي مؤشکلˇ پيگيري بۊدي تي دس درد نؤنه چاکريم خؤدانگدار[[کارگير:پارسا۱۲۳؟.|پارسا۱۲۳؟.]] ([[کارگيرˇ گب:پارسا۱۲۳؟.|گب]]) ‏۹ جۊن ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۱۷ (UTC)

مخلصم [[کارگير:پارسا۱۲۳؟.|پارسا]] جؤن وظيفه بۊ.[[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۱۰ جۊن ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۵۴ (UTC)

== سلام ==

سلام Aryan80H جؤن ببخشيد هأنده مؤزاحم بؤبۊستم خأسم تي جي وأپۊرسم أ وانيويس [[چارلز ديکنز]]ˇ يته نيأ بؤني.چۊنکي خأسم بؤدؤنم أ وانيويس به انداز کافي گيلکي هيسه يا نه.ممنون أدش.[[کارگير:پارسا۱۲۳؟.|پارسا۱۲۳؟.]] ([[کارگيرˇ گب:پارسا۱۲۳؟.|گب]]) ‏۹ جۊن ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۵۹ (UTC)

سلام [[کارگير:پارسا۱۲۳؟.|پارسا]] جؤن، اي وانيويس ايتأ سر بزئم مشکلي نأره تي کار دۊرۊسته دمت گرم. [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۱۰ جۊن ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۰۰ (UTC)
ممنۊن أدش[[کارگير:پارسا۱۲۳؟.|پارسا۱۲۳؟.]] ([[کارگيرˇ گب:پارسا۱۲۳؟.|گب]]) ‏۱۳ جۊن ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۲۵ (UTC)

== . ==

سلؤم جؤن، برأر مۊ برخي وانويسؤن-ه مننئم ويکي دئبأخي زوؤنان ٚ همرأ پيوند بدم ارؤر دنه، دؤني خأن چيکأ گۊدن؟!
[[کارگير:(دۊرگ.؟!)|(دۊرگ.؟!)]] ([[کارگيرˇ گب:(دۊرگ.؟!)|گب]]) ‏۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۵۴ (UTC)

سلام [[کارگير:(دۊرگ.؟!)|(دۊرگ.؟!)]] جؤن، برار کؤ وانيويس-أ خأيي پيوند بدني؟ [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۵۱ (UTC)

چنته هيسن فی‌المثل [[سۊئيس|سۊئيس ٚ وانويس]] [[کارگير:(دۊرگ.؟!)|(دۊرگ.؟!)]] ([[کارگيرˇ گب:(دۊرگ.؟!)|گب]])

[[کارگير:(دۊرگ.؟!)|(دۊرگ.؟!)]] أدش مؤ هأ [[سۊئيس]]ˇ وانيويس-ه پىوند بدام مۊشکلي نأشتی. ألبت ايته دئه راه ني پىوند دَئَنˇ ره نهأ، أگه بيشي &quot;آىتم ويکي‌داده&quot; دۊرۊن اۊ بخشˇ مئن کي ويکيپديا زوانان ؤ اۊشانˇ وانيويس نهأ، تأني اديتˇ سر کيليک بۊکۊني ؤ گيلکي ويکيپديا اختصاري نام ؤ اۊ وانيويسˇ نام-أ وارد بۊکۊني ؤ أتؤيي اۊ وانيويس باخي وانيويسانˇ أمرأ پىوند خۊره. ايوار ده تلاش بۊکۊن أگه نۊبؤسته اۊ وانيويسانˇ نام-أ مره اۊسئه بۊکۊن تره پىوند دنم.--[[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۲۱:۱۵ (UTC)

خا نيأ کۊنم أگه هندئه مۊشکيلي پيش بۊمأ تره گۊنم، تي دم'ني گرم
[[کارگير:(دۊرگ.؟!)|(دۊرگ.؟!)]] ([[کارگيرˇ گب:(دۊرگ.؟!)|گب]])

[[کارگير:(دۊرگ.؟!)|(دۊرگ.؟!)]]، چأککرم--[[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۹ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۳۶ (UTC)

== گيلکي زوؤن ==

سلؤم جؤن، [[گيلکي زوؤن]] ˇ دل مطالب رەٚ ترجۊمه گۊن. تشکۊر. [[کارگير:V.H|V.H]] ([[کارگيرˇ گب:V.H|گب]]) ‏۵ آوريل ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۰۵ (UTC)
:سلام [[کارگير:V.H]]، ترجۊمه بۊگۊدم.--[[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۵ آوريل ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۲۲ (UTC)

== سلام ==

سلام برأر خۊبيسي أمۊ یته تلگرامي جرگه بزأیم تا اۊیه بئیتر هماهنگا بيم، ألؤن آل پاچينؤ وانويسی گه پيش بنأ بی-ئه اۊیه رچأگير گۊد دريم هرکي یته واوين-ه چاؤنه ولي تي آیدي-ئه ندأرم يجۊري وأن تي آیدي-ئه أمره برسأني تا تره بؤتۊنيم جؤین بؤنيم جؤن.--[[کارگير:دامؤني|دامؤني]] ([[کارگيرˇ گب:دامؤني|گب]]) ‏۵ مئى ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۰۷ (UTC)
:سلام [[کارگير:دامؤني|دامؤني]] جؤن، حله أن مي تلگرام ٚ آيديه (@aryan80h) [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۶ مئى ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۳۱ (UTC)

== سلام ==
لطفا مقاله [[قائم‌شهر]] را به آیتم ویکی داده متصل کنید. با تشکر

== سلام 3 ==

سلام آریان. من‌بعد أغه فني كؤمك خاني توندي مه گب دله واپورسی. من أت [[پودمان:Reply to|پودمان]] و أت [[قالب:Reply to|قالب]] ره شمه ویکی وسه ترجمه هاکاردمه. توندی بوری [[کارگيرˇ گب:Varg#آزاده]] اون گب دله دی شرکت هاکنی. [[کارگير:V.H|V.H]] ([[کارگيرˇ گب:V.H|گب]]) ‏۵ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۰۰ (UTC)
:راستی، بدیمه ته خله روستائون وسه مقاله هاکاردی. سادگی وسه، بیتتر این هسته که ویکی‌گیل دله ات ربات ره کار هائیریم تا روستائون مقالات ره ساده‌تر ایجاد هاکنی و ته وسه زحمت نوائه. بیتتر این هسته که کارگیرون، شه انرژی ره باکیفیت مقالات تولید هاکردن دله بیئلن. [[کارگير:V.H|V.H]] ([[کارگيرˇ گب:V.H|گب]]) ‏۵ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۰۲ (UTC)

::[[کارگير:V.H|V.H]] سلام برار، ممنۊن تي دم گرم. رؤبات ايده خؤبي ايسه ولي حقيقت رؤبات ٚ چأکۊدن یا اۊن ٚ کار-أ گيتن ٚ باره زياد اطلاعات نأرم. خؤبه أگه را تاواديم أمه-ره پۊر کۊمک کۊنه. [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۵ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۴ (UTC)
:::متأسفانه من دی کافی اطلاعات ندارمه. اگه ات ربات دئیبو، تونده کومک هاکنه ویکی‌گیل این ابتدایی حالت جه خارج بوائه. مه نظر خادی ورگ بیتتره این کار په دوائه و بوره متاویکی دله درخواست هاده تا وه ره ربات هادن و ونه جه کار هاکردن ره دی یاد بئیره. به ته دی پیشنهاد کامبه فعلاً روستائون وسه مقاله ایجاد نکانی تا هارشیم تومبی این کار ره ربات همرا انجام هادیم یا نا. راستی، مِن‌بعد لازم نیه بَنویسی: &lt;nowiki&gt;[[کارگير:V.H|V.H]]&lt;/nowiki&gt;، توندی بنویسی: &lt;nowiki&gt;{{Reply to|V.H}}&lt;/nowiki&gt; یا &lt;nowiki&gt;{{پينگ|V.H}}&lt;/nowiki&gt;. ونه الزامات ره ایجاد هاکاردمه. [[کارگير:V.H|V.H]] ([[کارگيرˇ گب:V.H|گب]]) ‏۵ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۳۷ (UTC)
::::{{پينگ|V.H}}  {{لاىک}} [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۵ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۵۳ (UTC)
:::::او گب گه ورگ گب دله بزومه ره بخوندستی؟ اون-ه بخوند و بی‌زحمت [[قالب:پت]] ره دی امتحان هاکن. تازه وه ره را دم‌بدامه. [[کارگير:V.H|V.H]] ([[کارگيرˇ گب:V.H|گب]]) ‏۵ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۴۶ (UTC)
::::::::{{پت|V.H}} حله، جالبه تي دس دۊرۊس. [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۷ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۵۴ (UTC)
سلام زأکؤن، مۊ رۊبات کارگیتنه امره مۊوافق نیم. چؤن هچی پاچˇ وانیویس امي ویکيپدیا مئن ایضافه کؤنه. چه فایده دأنه که امه، امي وانیویسؤنه آماره هچي جؤر نۊشؤن بدیم؟! اصلا ببي 1میلیۊن! وانیویس، وختي پاچ ؤ ماشیني ببي آدمˇ ذؤقˇ مئن خؤنه. بهتره ویکیپدیا مؤخاطب بدأره تا فیک وانیویس. چهار نفر ائره واقعي کار بۊکۊنن صد برابر بهتره تا رۊبات!. --[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۸ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۰۴ (UTC)

:خئليان ويکي‌فارسي مئن هين-ه گؤنن. ولي مؤ بشخصه رؤبات همرا موافق ايسم. درهرصورت، بهتر اين ايسه که نظرخواهي برگزار ببؤ تا کارگيران تصميم أگيرن. [[کارگير:V.H|وەنداد]] [[کارگيرˇ گب:V.H|&lt;span style=&quot;background:green; border: 1px solid #EBEBEB; padding: 2px; padding-left: 3px;&quot;&gt;ツ&lt;/span&gt;]] ‏۸ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۳۲ (UTC)
::[[کارگير:V.H|وەنداد]]، رأی گیري بۊکۊنیم ولي خیلي ذؤق مئن زئنه خۊدایي. مۊ هۊ ویکي فارسي مئن ترجۊمه یي وانیویس بدئم که گۊگل ترنسلیت بهتر اۊنه ترجۊمه گۊد!، پاچˇ وانیویسم هچي گیلکي ویکیه شؤلۊغ ؤ بد شکله' کؤنه.--[[کارگير:AminSanaei|ما هان]] ([[کارگيرˇ گب:AminSanaei|گب]]) ‏۸ اؤکتؤبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۲۳ (UTC)

== [[w:en:The Office (American TV series)|The Office (American TV series)]] ==

درود دوست گرامی، پوزش بابت اینکه اینجا به فارسی می‌نویسم، اما اگر برایتان مقدور است لطفا این مقاله را در ویکی‌پدیای گیلکی ایجاد فرمایید. با سپاس (: [[کارگير:ChipsBaMast|ChipsBaMast]] ([[کارگيرˇ گب:ChipsBaMast|گب]]) ‏۸ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۹ (UTC)
:{{پينگ|ChipsBaMast}} سلام و ارادت، مقاله را ایجاد کردم. پیروز باشید.-[[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۲:۵۱ (UTC)

==کشورانˇ مقاله==
سلام. چون خودم کشوران وستی مقاله نیویشتن درم شمی جا تشکر کونم کی همکاری گودن درید! می نظر هنه کی هماهنگی وجود بداره بختر ایسه! تا تداخل وجود نیه. من هسا مقاله سوئد نیوشتن درم و بازون فنلاند مقاله پیله تر کونم. شیمی قوربان--[[کارگير:Aligorkhane|Aligorkhane]] ([[کارگيرˇ گب:Aligorkhane|گب]]) ‏۲۴ ژانویه ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۵۸ (UTC)
:{{پينگ|Aligorkhane}} سلام مخلصم، حله شيمي دم گرم. من ايته اطلاعات ٚ جعبه ني کيشوران ٚ وأسي چأگۊدم کي [[ايران]] ٚ مقاله مئن اۊن ٚ نمۊنه نهأ أگه خأييدي تأنيدي شيمي مقاله‌ئن ٚ مئن استفاده بۊکۊنيد. ارادت [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۲۸ ژانویه ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۰۶ (UTC)

== سلام علىکم ==

بَھ سلام علىکۊم.. اي رۊزا چيکارا کۊني؟ ظاهرن ويشتر ترجيح دئني کشوري تقسيمات سر کار بؤکؤني نه؟ بعدش برنامه‌اي دأني؟[[کارگير:V.H|ونداد]] [[کارگيرˇ گب:V.H|&lt;span style=&quot;background:green; border: 1px solid #EBEBEB; padding: 2px; padding-left: 3px;&quot;&gt;ツ&lt;/span&gt;]] ‏۷ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۵۰ (UTC)
:{{پت|V.H|ونداد}} سلام. راستش فعلا برنامه خاصي نأرم أىه أندر کار دره آدم نأنه کؤىه جه شرۊع بۊکۊنه. أگه تره برنامه‌اي دأري بۊگۊ کۊمک کۊنم. [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۸ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۵۰ (UTC)
::أري، کار که زياده. والا چؤن هر پرؤژه‌ايي برنامه إحتياج دأنه، بد نئه أمؤ هم [[WP:قأوه دیکؤن]] مئن با ساىر رفيقؤن گب بزنيم ؤ ايته برنامه‌ريزي بؤکۊنيم که تا ۵ سال ديگه اينجي شأنه چؤتؤ ببۊ. مثلاً تانيم رؤبات جي مقاله بسازيم و اۊن أجي تعداد مقالات-أ زياد بؤکۊنيم. اۊنه جؤزئيات-ه أگه رفيقؤن مشتاق ببؤن تانم توضيح بدم. [[کارگير:V.H|ونداد]] [[کارگيرˇ گب:V.H|&lt;span style=&quot;background:green; border: 1px solid #EBEBEB; padding: 2px; padding-left: 3px;&quot;&gt;ツ&lt;/span&gt;]] ‏۸ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۵۱ (UTC)
::مي نظر لازمه چنتا &quot;پؤرتال&quot; هم بسازيم مثلاً [[:fa:درگاه:گیلان|اي]] ىا [[:fa:درگاه:اسلام|اي]]-أ مؤرسۊن. ألبته به چنتا فني کارگير هم نيازمنديم. مؤ که فني نئم، اي ويکي مئن کسي دره برنامه‌نيويسي و فني کارن أجي آشنا ببؤ؟ [[کارگير:V.H|ونداد]] [[کارگيرˇ گب:V.H|&lt;span style=&quot;background:green; border: 1px solid #EBEBEB; padding: 2px; padding-left: 3px;&quot;&gt;ツ&lt;/span&gt;]] ‏۸ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۵۵ (UTC)
:::{{پينگ|V.H}} مؤافقم فيکر خؤبي ايسه، ورگ ؤ پيرشرفشا فيکر کۊنم فني مئن کار بلد ببد ولي ايبچه کم پیدا ايسد.--[[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۸ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۴۰ (UTC)
::::ايته موضوع ديگه هم اينکه تي نظر شأنه کؤدؤم دسته مقالات-أ ويشتر توجه گۊدن ؤ اۊن-ه در اولویت داشتن؟ مثلاً گیلان شهران، یا گیلان تارئخ، یا مذهبي موضوعات، يا چي؟ [[کارگير:V.H|ونداد]] [[کارگيرˇ گب:V.H|&lt;span style=&quot;background:green; border: 1px solid #EBEBEB; padding: 2px; padding-left: 3px;&quot;&gt;ツ&lt;/span&gt;]] ‏۹ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۳۴ (UTC)
::::راستي، بي‌زحمت اين-ه ترجؤمه بؤکۊن: [[:fa:من و فارسی|من و فارسی]]. [[کارگير:V.H|ونداد]] [[کارگيرˇ گب:V.H|&lt;span style=&quot;background:green; border: 1px solid #EBEBEB; padding: 2px; padding-left: 3px;&quot;&gt;ツ&lt;/span&gt;]] ‏۹ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۰۰ (UTC)
:::::{{پينگ|V.H}} [[منوفارسی]]-أ چأگۊدم. گيلان ٚ شأران ؤ شأرستانان چأگۊده ايسه ؤ تکميله. تاريخ خیلي خؤبه تأنيم اۊن ٚ سر کار بۊکۊنيم، مخصۊصا ايران ٚ [[کلسيا]] منطقه تاريخ. کيشوران ٚ سر ني شأ کار گۊدن أکثرا سۊرخ ايسد. [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۹ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۵۸ (UTC)
::::::👍🏻
::::::تاريخ کي خئلي خؤبه، مخصوصاً اونايي که محک بينيويشته حتی کتابان أجي هم بىتره. ويکيفارسي مئن دؤ ته مؤضؤغ سر بهترين مقالات مؤجۊده، اول اسلام موضوعات مئن، دؤوۊمی ايران کليسا تاريخ. مؤ خؤم اخیراً [[:fa:محمد بن مسافر]] ره بينيويشتم کي ىکته دىلمي سردار بؤ ؤ اینه داستان واقعاً جالب ايسه. هيسه [[:fa:وپ:گزیدن مقاله‌های خوب/محمد بن مسافر|گمخ]] مئن دره. [[کارگير:V.H|ونداد]] [[کارگيرˇ گب:V.H|&lt;span style=&quot;background:green; border: 1px solid #EBEBEB; padding: 2px; padding-left: 3px;&quot;&gt;ツ&lt;/span&gt;]] ‏۹ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۳۴ (UTC)
:::::::{{پينگ|V.H}} {{لاىک}} [[کارگير:Aryan80H|Aryan80H]] ([[کارگيرˇ گب:Aryan80H|گب]]) ‏۱۰ فئوريه ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۱۴ (UTC)

== سلام ==

لطفا مقاله [[نساجی مازندران]] را اصلاح و به آیتم ویکی داده متصل کنید. با تشکر [[کارگير:Viera iran|Viera iran]] ([[کارگيرˇ گب:Viera iran|گب]]) ‏۳۰ آوريل ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۰۳ (UTC)
:{{پینگ|Viera iran}} درود، انجام دادم. پیروز باشید. [[کارگير:Dokkōdō|Dokkōdō]] ([[کارگيرˇ گب:Dokkōdō|گب]]) ‏۵ مئى ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۲ (UTC)

==کارکیایی قالب==
سلام و ناجه دأرم شمی روز بخیر و شمی جان ساق ببه! موردی ایسه کی شمی مزاحم بوبوستم. اونم نی قالب چگودن سلسله و موختلف حکومت ایسه کی بنام [[قالب:کارکیایی]] کی قالب زیوشنامه جعبه رو کپی بوگودم. اما موفق آمیز نوبو! اگر فرصت بوبوسته ایبار اونه فأندرید بد نیه! ممنون--[[کارگير:Aligorkhane|Aligorkhane]] ([[کارگيرˇ گب:Aligorkhane|گب]]) ‏۲۲ مئى ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۰۵ (UTC)
:{{پينگ|Aligorkhane}} سلام ؤ ارادات، مؤخلصم. شيمي قالب-أ ايصلاح بۊگۊدم. ايته نمۊنه ني اۊن ٚ جير بنأم کي تأنيدي اۊن ٚ جه اۊلگۊ اۊسانيد. أگه باز سؤالي شمره پیش بأمؤ من در خدمتم. شيمي رۊز خۊش.--[[کارگير:Dokkōdō|Dokkōdō]] ([[کارگيرˇ گب:Dokkōdō|گب]]) ‏۲۴ مئى ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۱ (UTC)
سلام. شمی دس دردنوکونه. زحمت بکشئید. خوجیر بوبوسته.--[[کارگير:Aligorkhane|Aligorkhane]] ([[کارگيرˇ گب:Aligorkhane|گب]]) ‏۲۷ مئى ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۳۰ (UTC)

::{{پينگ|Aligorkhane}} 🙏💙 
::[[کارگير:Dokkōdō|Dokkōdō]] ([[کارگيرˇ گب:Dokkōdō|گب]]) ‏۳۰ مئى ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۰۶ (UTC)
سلام و شمی روز خوش. لطف بوکونید مقاله danmark که به لاتین عنوان دأره حذفا کونید. من اونه ایبارده گیلکی مقاله مونتشر بوگودم.ممنون--[[کارگير:Aligorkhane|Aligorkhane]] ([[کارگيرˇ گب:Aligorkhane|گب]]) ‏۲۱ جۊلاى ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۴۹ (UTC)
:{{پينگ|Aligorkhane}} سلام شيمي وخت بخیر. أنجام بدأم. ارادت [[کارگير:Dokkōdō|Dokkōdō]] ([[کارگيرˇ گب:Dokkōdō|گب]]) ‏۲۱ جۊلاى ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۳۹ (UTC)</text>
      <sha1>910zv1g725uh1g0y5a3pse9p9xkyyy9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سۊئدي زوان</title>
    <ns>0</ns>
    <id>17445</id>
    <revision>
      <id>61955</id>
      <parentid>60950</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:22:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1450" xml:space="preserve">'''سۊئدي''' (سۊئدي مئن: svenska؛ سْوِنسکا) ايته جه [[جرمني زوانان]] ايسه کي [[سۊئد]] ٚ کيشور ٚ أصلي زوان ايسه ؤ ايته بخش جه [[فنلاند]] ٚ مردۊم ني اۊن-أ گب زنئد. أ زوان [[سۊئد]] ؤ [[فنلاند]] ٚ کيشوران ٚ مئن رسميت دأره. [[کؤنه نؤرس]] سۊئدي زوان ٚ پئر محسۊب به. سۊئدي باخي ايسکانديناوي زوانان ٚ أمرأ نؤروژي ؤ دانمارکي مأنستن، پۊر شباهت دأره. أ زوان ٚ گۊتنکسان-أ ۹ تا ۱۴ ميليۊن نفر تخمين بزئد.&lt;ref&gt;{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.sjsu.edu/faculty/watkins/scandilan.htm|عنوان=The Scandinavian Languages: Their Histories and Relationships}}&lt;/ref&gt;
 
[[فاىل:Distribution-sv.png|بندانگشتی|جاجيگایاني کي سۊئدي رائج ايسه]]

== سربس ==

* [https://web.archive.org/web/20120206225833/http://yazdansafaei.com/language-and-literature/%d9%88%d8%a7%da%98%da%af%d8%a7%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b3%d9%88%d8%a6%d8%af%db%8c%d8%8c%d8%a7%d9%88%db%8c%d8%ba%d9%88%d8%b1/ انتشار واژه نامهٔ جدید آکادمی سوئد&lt;sup&gt;&lt;sup&gt;[''پیوند مرده''&lt;nowiki&gt;]&lt;/nowiki&gt;&lt;/sup&gt;&lt;/sup&gt;، رادیو سوئد]</text>
      <sha1>9turoqnco8v8mn55aaqw7lm8pfydyfm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61956</id>
      <parentid>61955</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:23:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1468" xml:space="preserve">'''سۊئدي''' (سۊئدي مئن: svenska؛ سْوِنسکا) ايته جه [[جرمني زوانان]] ايسه کي [[سوئد|سۊئد]] ٚ کيشور ٚ أصلي زوان ايسه ؤ ايته بخش جه [[فنلاند]] ٚ مردۊم ني اۊن-أ گب زنئد. أ زوان [[سوئد|سۊئد]] ؤ [[فنلاند]] ٚ کيشوران ٚ مئن رسميت دأره. [[کؤنه نؤرس]] سۊئدي زوان ٚ پئر محسۊب به. سۊئدي باخي ايسکانديناوي زوانان ٚ أمرأ نؤروژي ؤ دانمارکي مأنستن، پۊر شباهت دأره. أ زوان ٚ گۊتنکسان-أ ۹ تا ۱۴ ميليۊن نفر تخمين بزئد.&lt;ref&gt;{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.sjsu.edu/faculty/watkins/scandilan.htm|عنوان=The Scandinavian Languages: Their Histories and Relationships}}&lt;/ref&gt;
 
[[فاىل:Distribution-sv.png|بندانگشتی|جاجيگایاني کي سۊئدي رائج ايسه]]

== سربس ==

* [https://web.archive.org/web/20120206225833/http://yazdansafaei.com/language-and-literature/%d9%88%d8%a7%da%98%da%af%d8%a7%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b3%d9%88%d8%a6%d8%af%db%8c%d8%8c%d8%a7%d9%88%db%8c%d8%ba%d9%88%d8%b1/ انتشار واژه نامهٔ جدید آکادمی سوئد&lt;sup&gt;&lt;sup&gt;[''پیوند مرده''&lt;nowiki&gt;]&lt;/nowiki&gt;&lt;/sup&gt;&lt;/sup&gt;، رادیو سوئد]</text>
      <sha1>gvz6so4uxlrks931pahpg8n49ml9o6m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سۊئد</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18841</id>
    <revision>
      <id>61961</id>
      <parentid>61768</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:35:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dokkōdō [[سوئد]]ˇ ولگه به [[سۊئد]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86236" xml:space="preserve">{{کيشور ٚ اطلاعات ٚ جعبه
| أصلي نام={{سخ}}
{{سخ}} Konungariket Sverige|
| عادي نام=سوئد ٚ شاهی
| بيدۊق ٚ تاتايي=Flag of Sweden.svg
| ميللي نشان ٚ تاتايي=Great coat of arms of Sweden.svg
| ميللي شعار=
| ميللي سۊرۊد= سوئد ٚ وأستی ، همه زمات{{سخ}}{{سخ}} 
| نخشه=EU-Sweden (orthographic projection).svg
| مرکز= [[استؤکهؤلم]]
| پيله‌ترين شأر =
| رسمي زوان =[[سۊئدي زوان|سۊئدي]]، 
| رائج ٚ زوانان= فنلاندي،  سامي، مینکیلی  ییدیش ، رومانی 
| نژادان= سوئدی 
|دين= مسيحي - آتئیسم - موسلمان
|أهالي نام= سوئدی
| حکۊمت ٚ نؤع= مشروطه سلطنتی
| حاکمان ٚ نؤع={{•}} شاه{{سخ}}{{•}} نخست وزير{{سخ}}
| حاکمان ٚ نام = شاه کارل گوستاو شانزدهم{{سخ}} ماگدانلا اندرسون
|مقننه= ریکسداگ 
|أعلا مجلس= 
|سفلا مجلس= 
|تاريخي دؤره‌ئن= قرون دوازدهم میلادی ،سوئد ٚ شاهی پا بیگیفته
|بنانهأن ٚ زمات= 
| پيلئکي =  ۵۲۸,۴۴۷
| پيلئکي رتبه=
| آو ٚ درصد=
| جمعيت ٚ سال=
| جمعيت= ۱۰,۴۰۰,۰۰۰   
| جمعيت ٚ رتبه=
| جمعيت ٚ تراکؤم=
| جمعيت ٚ تراکؤم ٚ رتبه=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سال=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ رتبه=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سرانه=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سرانه رتبه=
| انساني تؤسعه شاخص ٚ سال=
| انساني تؤسعه شاخص=
| انساني تؤسعه شاخص ٚ رتبه=
| انساني تؤسعه شاخص ٚ وضع=
| پۊل ٚ واحد= کرونا
| پۊل ٚ واحد ٚ کؤد=
| زمات ٚ جيگا=
| تاوستاني زمات ٚ جيگا=
| utc=
| dst=
| کد بین‌المللی خودرو=
| اينترنتي دامنه= se
| تلفؤن ٚ پيش شۊماره= ۴۶
| جيني= 
| تقويم=ميلادي تقويم
| جيني سال=
| جيني رتبه=
| فرانئن ٚ ور = 
| برق ٚ وؤلتاژ= 
| برق ٚ فرکانس= 
}}
سوئد یا سوید ([[سوئدی زوؤن]]:Sverige) ایتا کشورˇ نام [[اۊرۊپا]] کلسیأ و [[ايسکانديناوي]] صارا میان ایسه کی نروژ أمره بخش عمده جه اسکاندیناوی شبه جزیره تشکیل دیهه. سوئدˇ جوغرافیایی جاجیگاه ، [[فنلاند|فنلاندˇ]] نسایی آفتونشست سمت ایسه و بوتنیا خلیج و [[بالتیکˇ دریا]] اوشانه مرز آبی تشکیل بدأ. جه نسا ،  سوئد [[دانمارک]] مره همساده ایسه و  ایتا کوچی تنگه ، &quot;اۊرسوند&quot; نام (سوئدی:Öresund) ، أ دو کشورا سیوا بوگوده. سوئدˇ پیله ترین شهر ، استؤکهؤلم نام دره کی جه سال ۱۵۲۳ میلادی تا هسأ ،سوئدˇ پاتخت ایسه. سوئد به عنوان ایتا کشور شناخته به کی ، جه جنگستن و منازعه نظامی پرهیز کونه و پور زمات ایسه کی سوئد دورون صلح و آرامش برقرار ایسه و جه سال ۱۸۱۴ میلادی أ کشور هیته جنگ مئن حضور نشتی و مناقشه و اختلافات سیاسی دورون ، همه تأنه دیمه بمانسته. هنه واستی ایسه کی سوئدی سیاستمداران ، ویشتر ناجه درید کی فعالیت جهانی و فرا ملی بدارید و مسئولیتی سازمانان بین المللی دورون  بدأرید و فعالیت بوکونید.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden Kingdom of Sweden, Sverige, Svithiod]&lt;/ref&gt;
[[یخبندانˇ زمات]]ˇ پسی ، جه سالان ده تا دیوازده هیزار میلادˇ پیش ، اولی مردوم سوئد دورون موهاجرت بوگودید. تاسیتوس ، رومی مورخ اوشانه جه بینیویشته دأره کی شیکارچی و مالا بید و [[کلسیا گوزن]]ˇ گله دأشتید. اوشانه دس ابزاران ، سنگ و برنز و آهن أمره چگوده بوبوسته بو. أ مردوم ایتا خال جه ژرمانی جرگه بید کی رومی بازارمجان اوشانه أمره تجارت گودید و اوشانه نام جیت (Geats) و سیور(Svear) دوخادید. جه سالان ۸۰۰ تا ۱۰۵۰ میلادی ، اولین وایکینگانˇ جرگه ، سوئد میان پا بیگیفتید کی ''بالتیکˇ دریا'' و ''روسیه صارا'' میان دوارستید و بازارمجی و یا غارت و دوزدی گودید. سال ۱۰۰۰ میلادی میان، نم نمی سوئدˇ پادشاهی پا بیگیفته. پور زمات دوارسته کی سوئدˇ اوستانان میان ایجایی وجود بایه و سوئدˇ پادشاهی پیله تر بوبو. أ زمات میان پادشاهˇ قوت و زور ویشترا بوسته و سوئدیانˇ ملی هویت و داب جان بیگیفته. سال ۱۵۲۳ میان، [[گوستاو واسا]] پادشاهی زمات ، سوئدˇ طلایی زمات آغاز بوبو. أ زمات سوئدˇ پادشاهی قودرت بیگیفته و ملی ومذهبی اصلاحات شروع و کلیسا ملی بوبو و کلیسا زمینان مصادره بوبوسته. سوئد سال ۱۶۳۰ میان ، سوئد خو ایجایی بطور کامل بدس باوره و به ایتا امپراتوری و پیله کشور تبدیل بوبوسته. سوئدˇ ایقتصاد ویشتر کیشاورزی بو، اما آهن و مسˇ معدن پور وجود دأشتی. ایتا دوره دیویست و پپنجاه ساله میان ، سوئدیان خوشانه همسادان ، ''روسیه ، لهستان ، دانمارک و نروژ'' أمره بجنگستید. قرن نوزدهم میان ، صلح ˇ زمات فأرسه و سوئدیان تا هسأ هیته جنگ میان شرکت نوگودید و بطور نسبی ایتا آسوده و تام بزه زمات میان زندگی بوگودید اما فقر و ناخوشی نی أ زمات میان فأرسه. پور سوئدی مجبور بوبوستید دس تنگی و بدهکاری جه به [[کلسيايي آمريکا]] موهاجرت بوکونید.&lt;ref&gt;[Https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html|History and Ethnic Relations ]&lt;/ref&gt;

سوئد حدود ۱۰,۴۰۰,۰۰۰ جمعیت دره کی شامل ۰۱۳% جمعیت جهان ایسه.  سن و عمرگودنˇ میانگین سوئد میان ، مرداکان واستی حدود هشتاد سال و زنکان ره حدود هشتاد و چیهار سال ایسه.  سوئدˇ رسمی زووان ، [[سوئدی زوؤن|سوئدی زوون]] ایسه و جغرز سوئدی  ، پنج تا کوچی زووان بنام ، سامی زووان ، [[فنلاندي زوؤن]] ، مینکیلی زووان ، ییدیش زووان و رومانی زووان کی سوئد میان رسمی زووان ایسید.
سوئدˇ نوع حکومت مشروطه سلطنتی ایسه. اما پادشاهˇ نقش و وظایف سمبلیک و تشریفاتی ایسه. هسأ سوئدˇ شاه ، شاه کارل گوستاو شانزدهم ایسه. سوئدˇ نظام سیاسی ، دموکراتیک و آزاتی خوایی امره ایسه کی قودرت سیاسی پارلمان و دولت دس مئن نهأ. سوئدˇ پارلمان ریکسداگ ([[سوئدی زوؤن]]:riksdag) نام ایسه و ۳۴۹ نماینده دره. ششم ژوئن مئن ، سوئدˇ ملی روج ایسه. سوئد مساحت ۵۲۸,۴۴۷ کیلومتر مربع ایسه کی پانزدهمی پیله کشور [[اۊرۊپا]] قاره مئن بشمار أیه و اونه مساحت کالیفرنیا ایالت مره برابری کونه. ۶۳درصد سوئد مساحت ، دامون جه تشکیل بوبوسته و اونه پسی ۹ درصد روخان ، ۷ درصد کشاورزی زمین ۶.۵درصد سل و ۴.۵ درصد صخره و کوه جه تشکیل بوبوسته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/key-facts-about-sweden Key facts about Sweden]&lt;/ref&gt;

== دئبار ==
سوئدˇ دئبار و سابقه واگرده به ۸۰۰۰ تا ۶۰۰۰ میلاد پیشی ، کی جه أ زمات میان ایتا جرگه مردوم أ صارا مئن ، غارنشین بید و سنگی ابزاران مره شکار و ماهیگیری گودید. باستان شناسان بتنستید جه أ زمات مئن چندتا گوردخمه و باستانی اثر واموجید کی نیشان دیهه [[سنگˇ زمات]] سوئد مئن تا ۱۸۰۰ میلاد پیش ادامه دأشتی. شواهد نیشان دیهه کی جه سال ۵۰۰ میلاد پیش ، آهن جه پور استفاده بوبوسته و فلزی آثار نسبت به سنگی ابزاران ویشتر و پورکاربردتر بوبوست. أ زمات مئن شا گفتن سوئد مئن یکجانشینی شکل بیگیفته و کشاورزی داب بوبوسته و سوئدˇ جامعه شکل بیگیفته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden History of Sweden]&lt;/ref&gt;

تاسیتوس ، رومی مورخ اولی کس بو کی خو کیتاب دورون جرمانیا (Germania) ، سوئدˇ صارای به نام سیونس (Sviones) بینیوشته دره و اشاره کونه کی مردومان دریانورد و ماجراجو بید و ایتا پیله پادشاه دأشتید.&lt;ref&gt;[https://www.infoplease.com/world/countries/sweden History]&lt;/ref&gt;

پور زمات دوارسته کی سوئدˇ تمدن شکل بیگیره. سوئدˇ خاک ، کشاورزی وأسی حاصلخیز نوبو و سردی آب و هوا باعث بوبو کی جوامع انسانی سوئد مئن خوروم شکل نیگیره و محدود و گلف گلف بوبوسته. قرن پینجم میلادی مئن ،  ایتا خال جه ژرمانی مردومان ، جیتˇ نام (سوئدی: ''götar'') بید کی سوئدˇ نسا مئن مستقر بوبوستید. بیووولف (Beowulf) ایتا حماسی شعر ایسه کی انگلستان مئن بینیوشته بوبوسته کی جه سوئد نام ببرده بوبوسته و اونه موضوع اسکاندیناوی و انگلستانˇ دئبار ایسه. أ حماسی شعر مئن ، لااقل جه شیش تا جیتˇ شاهان نام باورده بوبو. مورخان باور دأرید کی بیولفˇ داستان واگرده به قرن اول میلاد و درواقع جیت (Geat) هؤ گوت (Goths) (ایتا خال جه ژرمنانی قوم جرگه) ایسه و اوشان جه ایتا ریشه و تبار ایسید. کی فقط اونه نیویشتن و تلفظ تغییر بوگوده. جیتˇ نام ، سوئد مئن  پور شهران و جیگاهان نام رو بمانسته دره. أ قومˇ نام ،  ''وأسترگوتلند'' و ''اوسترگوتلند'' (Västergötland ، Östergötland)منستن ایسه کی جه یادگار بماسنته.&lt;ref&gt;[https://www.historyfiles.co.uk/KingListsEurope/ScandinaviaGeats.htm European Kingdoms Northern Europe]&lt;/ref&gt;

سامی مردومان ، ایتا بومی نژاد بید کی جغرز ژرمنانی قبایل ، سوئد مئن زندگی گودید. قدیمی ترین سند کی اوشانه اشاره بوگوده واگرده به دو هیزار سال پیش. سامی مردوم ویشتر ، سوئدˇ کلسیا مئن زندگی کونید و به عنوان ایتا اقلیت نژادی شناخته بید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden The Sami]&lt;/ref&gt; 

=== وایکینگ زمات ===
[[فاىل:Nicholas Roerich, Guests from Overseas.jpg|بندانگشتی|راست|سوئدی وارنگیانˇ لوتکا ، کی بیزانسˇ امپراتوری مایه دار میان خدمت گودید ]]
[[وایکینگˇ زمات]] (۱۱۰۰ - ۷۰۰) میلاد پسی ، مصادف بو ، قرون وسطا اولیه زمات امره. أ زمات سوئد و باخی اسکاندیناوی کشوران (دانمارک و نروژ منستن) برخلاف باخی اوروپایی کشوران حکومت پادشاهی نشتید و اوشانه تاریخ مدرن شکل نیگیفته و به پا نوبوسته بو. أ زمات دورون ، سوئد مئن ایجایی نوبو و هرته صارای ایته کوچی سرکرده دس دبو و اداره گودیدی. اروپاییان ، اسکاندیناوی مردومان ، [[وایکینگ]] دوخادید کی پیله و برزنگی جنگجو ، ماهر و واجامو دریانورد و بازارمج بید. وایکینگانˇ داب هأن بو کی خوشانه درازه لوتکا أمره ، باخی صارایان و اروپایی کشوران دوارید. بطور کلی شأ گوفتن کی سوئدی وایکینگان سه جرگه و دسته بید. ایتا کی جنگجو و غارتگر بید و اوشانه زندگی غارت و دوزدی امره دوارستی و جنگستن اوشانه چم بو. أ جرگه وایکینگان ، موختلفه مناطق دوارستید و مردوم کشتار و اوشانه مال غارت گودید. دومی وایکینگانˇ جرگه ، بازارمج بید. اوشان آهن و خزˇ پوس ، کی سوئد مئن فراوان بو ، به باخی شهران و کشوران اوسی گودید و جه اویه تأنستید خوشانه دس نیاز وسایل بیهینید و انگاره بیگیرید. سومی جرگه ، جنگجو وایکینگانی بید کی به عنوان مزدور ، بیگانه کشوران میان جنگستید. پور سوئدی وایکینگان ، ویشتر خورتابˇ سمت دوارستید. ( نروژیان و دانمارکیان ، ویشتر اوروپا آفتاوزردی سمت شؤیید). وایکینگان ، [[بیزانسˇ إمپراتوری]] خدمت بوگودید و چون برزنگی جنگجو بید ، زود خوشانه استعداد نیشان بدأئید و ترقی بوگودید. رومیان ، اوشانه وارنگی (Varangians) دوخادید. وارنگیان ، بتأنستید زود اعتماد امپراتوران بدس باوردید و جه بیزانسˇ امپراتوران دوجین بوبوسته رستران ببید. باخی سوئدیان ، بالتیکˇ دریا و کلسیا دریای دوارستید و ناجه دأشتید کی تازه زمین و ثروت دس باوردید. قرن هشتم مئن سوئدی وایکینگان بتنستید [[رۊسيه]] و [[اۊکراین]] صارای فوسینید و بومیانˇ قودرت جیگیفتید و اوشانه حکومت بوگودید. سوئدیان بتنستید کی اولین حکومت روسیه و اکراین مئن قرار بوکونید. حتی باخی جه اوشان ، مناطق دورتره واموجستید و تا [[ىۊنان]] و [[تۊرکيه]] و [[کاسپي درىا]] دوارستید. بطور کلی نشأ گوفتن کی سوئدیان همه تانه ، خوشانه خانه و پئری زمینان دیمه بنأئید و موهاجرت بوگودید. ویشتر سوئدیان جنگجو نیبید و ایتا زندگی آرام و معمولی دأشتید و ویشتر اوشان کشاورز ، مالا ، شیکارچی و یا معدن دورون کار گودید.&lt;ref&gt;[https://www.swedishfreak.com/culture/swedish-history/the-viking-age The Viking Age]&lt;/ref&gt;

سوئد ایتا جه آخرین اوروپایی کشورانی بو کی مسیحیت اونه میان رواج بیگیفته. سوئدیان ، مسیحیتˇ پیش ، ده باخی اسکاندیناوی مردومان منستن، چند خودایه پرستش گودید. (کی به اصطلاح اوشانه دین ، نورس پاگانیسم دوخانید). اوشانه پیله خودایان [[اؤدین]] ( جنگˇ خودا) و [[سۊر]] (آسمانˇ خودا) نام دأشتید. سوئد مئن پور نیشانه و آثار جه اوشانه سابقه دین وجود دأره. سوئدیان خوشانه خودایان خوشنودی و‌‌أسی موختلف مراسم بپا گودید و خودایان وأسی نذر و قوربانی گودید. حتی پیش اَمویی دس تنگی و یا جنگˇ زمات میان ، آدمان قوربانی بوکونید. نورس پاگانیسم تا قرن دوازدهم میان ، سوئد میان بمانسته. أ زمات بو کی کاتولیکˇ مبلغان بتنستید، سوئدˇ مردوم میان مسیحیت رواج بیدید. بطور رسمی سال ۱۱۶۴ میلادی میان ، [[کاتولیکˇ کلیسا]] ، سوئد به عنوان ایتا مسیحی اوستان اعلام بوگوده. ایتا جه پیله کاتولیکˇ کشیش کی سوئد میان پور فعالیت و حق سأی بوگوده ، سنت بریجت نام بو کی هسأ به عنوان قدیس شناخته به. سوئد ، مسیحیت وأسی ایتا جاجیگاه و مقر بوبوسته کی باخی صارایان میان رواج بیگیره. سوئدی جنگجویان و مبلغان ، مسیحیتˇ تبلیغ گودن وأسی بهانه بیگیفتید، [[فنلاند]] و بالتیکˇ صارا میان ، صلیبی جنگان آغاز بوگودید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/religion-in-sweden From Nordic gods to Catholic converts]&lt;/ref&gt;  

[[فاىل:Gustav Vasa.jpg|بندانگشتی|گوستاو واسا ، سوئدˇ شاه کی کریستین دوم و کالمارˇ ایجایی جولو بجنگسته و تازه سوئدˇ کشورا بپا بوگوده]]

===پادشاهی زمات===
تا سیزدهم قرن میان سوئد پادشاهی شکل نیگیفته بو و سوئد هنوز ایتا حکومت مقتدر نوبوسته بو و هر شهر ایتا حاکم دس دوبو و خوره فرمان فورانئی. سال ۱۲۸۰ میلادی شأ گوفتن کی سوئد پادشاهی بطور واقعی پا بیگیفته و شاه مأگنوس لادولس (سوئد: Magnus Ladulås) اولین سوئدی شاه بو. شاه مأگنوس ایتا نظام اجتماعی به وجود باورده و مردوم جاجیگاه مشخص بوگوده و ایتا نظام فئودالی و اشرافی سوئد میان پا بیگیفته. چهاردهمی قرن میان تجارت رونق بیگیفته به ویژه [[آلمان]]ˇ شهران أمره. وختی تجارت ویشترا بوسته ، سوئدˇ طبقه اشراف قودرت بگیفته و پیله تر بوبوسته. ایقتصادˇ رونق باعث بوبو کی سوئدˇ شهران پیله تر و سوئدˇ جمعیت اضافه ببه. ولی سال ۱۳۵۰ میلادی میان ، پیله طاعون یا [[سیاه مرگ]] کی فأرسه ، دس تنگی و سوتال زمات شروع بوبو کی سوئدˇ ایقتصاد رونق جه بکفته و اونه جمعیت کمترا بوسته. طاعون وأسی سوئد پور آسیب بیده و اونه سیاسی و ایقتصادی قودرت فوگوردسته. سال ۱۳۸۹ میان ، ''کالمارˇ ایجایی'' بوجود بومو کی ، دانمارک ، نروژ و سوئد ایتا کشور بوبوستید و سال ۱۳۹۷ میان،  دانمارکˇ ملکه ، ''مارگاریتا'' به عنوان أ سه اسکاندیناوی کشور ملکه حکومت بوگوده. ''کالمارˇ ایجایی'' ، شورش و داخلی درگیری أمره اورشین بوبوسته. سال ۱۵۲۰ میان وختی هشتاد تا جه سوئدˇ پیله اشراف ، ''شاه کریستین دوم'' فرمان أمره اعدام بوبوستید. باعث بوبو کی سوئدیان دورون ایتا ناسیونالیسیتی جنبش پا گیره و سوئدˇ اشراف و پیله کسان علیه ''کریستین دوم'' و ''کالمارˇ ایجایی'' شورش بوگودید. أ ایتفاق سوئد دئبار میان به نام [[استوکهولمˇ خونˇ حمام]] شناسیدی. سوئدی اشراف بتنستید کریستینˇ مایه دار دشکن بیدید و اونه جه حکومت دیمه بنأئید. سوئدیان ایتا نجیب زاده کی [[گوستاو واسا]] نام دأشتی به عنوان سوئدˇ شاه دوجین بوگودید. گوستاو واسا زمات میان ، سوئد خو آزاتی و استقلال بدس باورده و سوئد پادشاهی و دولت بوجود بومو. ایبار ده تازه قانونان بینیویشته بوبوسته. أ زمات میان مذهبی اصلاحات و [[پروتستانیسم]] پا بیگیفته. کلیسا ملی بوبو و کلیسا زمینان مصادره بوبوسته. پادشاهی قودرت بیگیفته و سال ۱۵۴۴ میان سلطنت موروثی بوبوسته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden Founding of the kingdom]  &lt;/ref&gt;

پروتستانیسم خو جای سوئد میان وا بوگوده و اونه نفوذ ویشترا بوسته. سوئدˇ شاهان أ تازه مذهب پور هواخواه بید و پشتیبانی گودید و سوئد میان ، کاتولیک ˇ مذهب غیرقانونی اعلام بوبوسته. تا سال ۱۸۵۸ میان ، کاتولیک ˇ مذهب جرم بو و هرکس کی أ مذهب اعتقاد دأشتی و یا تبلیغ گودی ، مجرم بوستی و وادار بوستی سوئد جه کوچمال بوکونه. اوایل قرن هفدهم میان ، سوئد شاه ، [[گوستاو آدولف دوم]] ، کی ایتا پروتستانی متعصب بو. [[سی ساله جنگان]] میان ، [[آلمان]] دورون ، پروتستانیانˇ هواخواهی و یاور وأسی ، کاتولیکان جولو بجنگسته. سوئد خو دئبار و تاریخ میان پور مذهبی جنگان تجربه بوگوده و مذهبی ایختلاف به چوم بیده. أما هسأ سوئد میان ، مذهبˇ آزاتی وجود دأره و هر کی خوره تأنه به اختیار خو مذهب دوجین بوکونه و اعتقاد بدأره. سال ۱۹۵۳ میان ، سوئدˇ قانون اساسی دورون ، مذهبˇ آزادتی و اندیشه و ویر بینیویشته بوبوسته. هسأ سوئدˇ کشور به آزاتی ، سکولاریسم و روشنگری شناس ایسه.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/religion-in-sweden from Protestant pre-eminence to religious freedom]&lt;/ref&gt;

[[فاىل:Swedish Empire.svg|سوئدˇ امپراتوری ، جه سال ۱۶۱۱ تا ۱۸۱۵| بندانگشتی]]
سوئدˇ خارجی سیاست ، کالمارˇ ایجایی فوگوردستن پسی ، اضافه گودن قلمرو بوبوسته. بالتیکˇ دریا ، سوئدیان اولویت بو و اوشان ناجه دأشتید کی  بالتیکˇ دریا بطور کامل کنترل و خوشانه شین بوکونید. هنه وأستی سوئد و دانمارک میان رقابت وجود بومو و اوشانه اختلاف ویشترا بوسته. سال ۱۵۶۰ میان آخربسر ، أ دو کشور میان جنگ آغازا بوسته. سال ۱۶۳۰ ، سی ساله جنگان پسی ، گوستاو آدولف دوم زمات میان ، سوئد به ایتا پیله اوروپایی کشور تبدیل بوبوسته و سیاست دورون ایتا قودرت به حیساب بومو. سوئدˇ امپراتور  ، گوستاو آدولف دوم موفقیت  أمره آلمانˇ پروتستانیان هواخواه و یاور بدأ. سوئدیان بتأنستید دو تا جنگ دورون جه سال ۱۶۴۳ تا ۱۶۵۸ ، خوشانه همساده دانمارک دشکن بدید. وستفالنˇصلحˇ قرار داد  سال ۱۶۴۸ و روسکیلدˇ قرارداد ، دانمارک أمره امضا بوبو  کی باعث بوبوسته سوئدˇ صارا پیله تر ببه و فنلاند ، آلمانˇ کلسیا شهران و بالتیکˇ منطقه فوسینه. قرن هفدهم میان ، شأ گوفتن سوئدˇ اوج قودرت بو. أ زمات ایقتصاد و تجارت  رونق بیگیفته و باخی جه سوئدیان دوردس مناطق واموجستید و مستعمره  بپا دأشتنه آغاز اگودید. ایتا پاچه زمات دورون ، سوئدیان بتأنستید [[دلاوئر]] ، آمریکا میان مستعمره چگونید. حتی سوئدˇهند ˇخورتابˇ کمپانی تاسیس بوکونید. ولی سوئدˇ قودرت زود فگوردسته. سوئدˇ پادشاهی ، ابزار و قوت اونه نأشتی کی بتأنه درازمدت ایتا امپراتوری بمانه. سوئدˇ ایقتصاد سنتی بو و اونه ریشه و بون کیشاورزی أمره بو و هتو نی سوئدˇ  جمعیت کم بو. [[کلسیا پیله جنگ]] میان (۱۷۲۱- ۱۷۰۰) سوئد دشکن بوخورده و اونه امپراتوری فوگوردسته. أ جنگ میان،  سوئدˇ دوشمنان و رقیبان یعنی روسیه ، لهستان و دانمارک ایجایی بوگودید و هر سه کشور علیه سوئد جنگه سراگیفتید. سوئد پور جه خو زمینان جه دس بدأ و فقط اونه اصلی صارا ، ینی سوئد و فنلاند بمانسته.  
کلسیا پیله جنگˇ پسی ، سوئد قودرت فوگوردسته و روسیه بعنوان ایتا قودرت شناس بوبو و سوئد ˇجاجیگاه جیگیفته. [[ناپلئونی زمات جنگ]] میان ، سوئدˇ اوضاع اورشین بوبوسته و بحران  حکومت وجود بومو. أ زمات میان سوئدˇ  قلمرو کوچی تر بوبوسته و  وادار بوبو کی فنلاند ، به روسیه واگذار بوکونه. سال ۱۸۱۰ میان ، ایتا فرانسوی ژنرال (ژان باپتیست برناد) نام ، سوئدˇ تاج و تخت بدس باورده و سوئدˇ شاه بوبوسته. أ زمات نروژ میان نی ، سیاسی اوضاع اورشین بو و نا آرامی وجود دأشتی. سوئدیان ، فنلاند عوض جا  کی روسیه اوشانه دس جا جیگیفته بو ، تصمیم بیگیفته نروژˇ خاک فوسینید. آخر بسر سال ۱۸۱۴ میان ، نروژیان وادار بوبوستید سوئد أمره ایجایی بوکونید. سوئد - نروژ ˇ ایجایی تا سال ۱۹۰۵ درازا دأشتی کی اختلافات داخلی أمره فوگوردسته و نروژ نی ، سوئد جا سیوا بوبوسته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden|The Swedish empire]&lt;/ref&gt; 

===هسا زمات===
[[فاىل:Farewell to home, Göteborg, 1905 (cropped).jpg|بندانگشتی|ایتا تاتایی جه سوئدی موهاجران سال ۱۹۰۵ میان]]
سوئد قرن هجدهم میان کی مصادف بو فرانسه اینقلاب و ناپلئون زمات  أمره ، باعث بوبو تجارت جه رونق دکفه و رکود ایقتصادی نی پیش بایه. أ زمات سوئد دورون ایتا دوره سختی و سوتال زمات فأرسه کی باعث بوبوسته پورجه سوئدیان ، دس تنگ و سوتال بیبید. أ زمات میان نود درصد سوئدˇ جمعیت کشاورزی گودید و صنعت و تجارت جه رونق دکفته. ویشتر سوئدیان فقر و رکود أمره زندگی گودید. هنه وأستی  ویشتر سوئدیان وادار بوبوستید به [[کلسيايي آمريکا]] موهاجرت بوکونید. تخمین زده بوبوسته جه قرن نوزدهم کی سوئد سه و نیم میلیون جمعیت دأشتی ، یک سوم سوئدیان ، خوشانه پئری خانانه دیمه بنأئید و به اجبار موهاجرت بوگودید. تا سال ۱۹۳۰ میان ، نصفه شش میلیون سوئدˇجمعیت موهاجرت بوگودید. ویشتر سوئدیان ، [[آمریکا]] و [[کانادا]] به عنوان خوشانه تازه خانه و زندگی دوجین بوگوده بید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden|18th/19th century Sweden]&lt;/ref&gt;

اواخر قرن نوزدهم میان سوئد کی ایتا سنتی و کشاورزی کشور بو به سمت مدرنیسم و ایقتصادی صنعت بوشو. سوئد پور جه مردومی جنبشان به چوم بیده. أ زمات میان سوئدˇ جامعه به سمت آزاتی و دموکراسی بوشو. مذهبی تعصب دیمه بنا بوبوسته و مذهب و کلیسا آزاتی و سازش أمره اداره بوستی. اجتماعی عدالت  نی ویشترا بوسته و سوئدی زناکان برابری و خوشانه اجتماعی حقوق وأستی مبارزه بوگودید. قرن نوزدهم میان کی سوئدˇ ایقتصاد ، صنعتی بوبوسته بو و کارگران شمار ویشترا بوسته ، کارگران خوشانه حق و حقوق و شرایط کاری وأستی پور حق سأی بوگودید. سال ۱۹۰۷ سوئدˇ مرداکان حق رای بدس باوردید و تأنستید خوشانه نمایندگان دوجین بوکونید. سال ۱۹۱۷ ، سوئدˇ سوسیالˇ دموکراتˇ سیاسی جرگه دولت تشکیل بدأ و برنامه رفاهی و اصلاحات ادامه بدأ و سال ۱۹۱۹  میان به سوئدی زناکان حق رای فدأ. أ شرایط شأ گوفتن تا دومی جنگ جهانی نی ادامه دأشتی.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden|The 20th century – a century of reforms]&lt;/ref&gt;

باوجود کی سوئد ، ایتا زمات امپراتوری بو و پور جنگان تجربه بوگوده اما پور سالان ایسه کی سوئدیان جنگستن دیمه بنائید و خوشانه کشور دورون صلح و سازش أمره زندگی کونید. جه سال ۱۸۱۴ میلادی ، سوئد هیته جنگ میان شرکت نوگوده و هر ته جنگ و سیاسی ایختلاف دورون کی دونیا میان ایتفاق دکفته بی طرف بمانسته. دو تا جنگ جهانی میان ، سوئد خو بی طرفی حفظ بوگوده باجود أنکی جه هر طرف ، جنگستن و ایله جار گودن وأستی تحت فشار بو. أ موضوع سوئدیان وأستی ایتا پیله موفقیت بو کی خوشانه ایتا آزاتˇ ملت و مردوم متعهد به صلح نیشان بدید و تا هسا سوئدیان أ موضوع وأستی گولاز کونید. سوئدیان سعی کونید خوشانه جا انساندوستی نیشان بدید و أجور کاران میان پور دس بدأرید. اوشان ویشتر ناجه دأرید موختلفه سازمانان کی حافظ صلح و امنیت ایسه حضور بدأرید. هسا سوئدˇ امنیت و رفاه دونیا میان شناس ایسه.&lt;ref&gt;[https://scandification.com/brief-history-of-sweden/|Sweden’s role in the World Wars]&lt;/ref&gt; 

سال ۱۹۰۵ میلادی میان ، سوئد [[اوروپا ایجایی سازمان]] عضو بوبوسته. اما سوئدیان سعی بوگودید خوشانه اصیلˇ داب خوشانه ره بدأرید. هنه وأستی سال ۲۰۰۳  میان ، ایتا انتخابات دورون به عوضا بوستن واحد پولی به یورو موخالفت بوگودید و خوشانه ملی واحد پول (کرون) حفظ بوگودید. أ موضوع سوئدˇ داب ویژگی نیشان دیهه کی سوئدیان جغرز حضور بین اللملی ، به خوشانه هویت و داب اهمیت دیهید و اونه سرپا دأرید. دو قرن اخیر سوئد میان ، دانش ، فناوری ، هونر و ادبیات نی پور پیشرفت بوگوده و پور نیوسنده کس ، دانشمند ، متفکر ، هونرمند و ... وجود بومو.&lt;ref&gt;[https://scandification.com/brief-history-of-sweden|Swedish culture and identity run deep]&lt;/ref&gt; 

==جوغرافی==
سوئد ، نروژ أمره ، اسکاندیناوی شبه جزیره تشکیل دیهه. سوئدˇ صارا به سمت نروژ کوهستانی ایسه و زمینˇ بولندی هرچه خورتابˇ سمت نزدیکتر به شیب ملایم به و بالتیکˇ دریا سمت کی فأرسه ، زمین پست تر ایسه.زمین شناسانˇ تحقیق نیشان دیهه کی سوئدˇ خاک ، ایتا جه قدیمی ترین خال جه پوسته زمین به حسیاب آیه و سوئدˇ طبیعی یخچالان پور زمات شین ایسه و به حدود دوازده هیزار سال پیش واگرده. سوئد میان پور دریاچه و سل وجود دأره کی اوشانه بولندی سطح پاچ و به دریا سطح نزدیک ایسه. سوئدˇ خط ساحلی ناهموار و سنگی ایسه کی جه هزاران جزیره به طول دوهیزار کیلومتر تشکیل بوبوسته. سوئدˇ آب وهوا جه جریان گرم اقیانوسی و نساآفتوزردی باد تاثیر بیگیفته. پانزده درصد سوئدˇ خاک ، [[کلیسا توک]] میان جای دأره. ماه می پسی تا ژوئیه میان ، شبانه روج آفتاب تابه. حتی نسا استوکهولم میان فقط چند ساعت وأستی هوا تاریک به. ماه دسامبر کی فأرسه ، أ موضوع واگردان کونه و فقط پینج ساعت وأسی هوا روشن ایسه و آفتاب تابه. [[لاپلند]] میان کی سوئدˇ کلسیا صارا ایسه. شب بیست ساعت درازا دأره و هوا تاریک ایسه و باخی چهار ساعت نی هوا گرگ و میش ایسه.جنگل و دامون ویشتر سوئدˇ خاک تشکیل بدأ کی ویشتر [[صنوبردار]] ، [[کاج]] ، [[توس دار]] سوئد میان وجود دأره. زغال اخته ، توت و [[شال کولا]] بطور وحشی و طبیعی سوئد میان فراوان ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden|Climate of Sweden]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden|Plant and animal life]&lt;/ref&gt;

سوئدˇ آب و هوا به نسبه موقعیت و جاجیگاه متفاوت ایسه. سوئدˇ نسا آب و هوا خنک و معتدل و کلیسا مناطق میان سرد و برفی ایسه. تابستان سوئدˇ نسا میان ، هوا خنک و گاهگلف ابری ایسه اما زمستان میان هوا سرد و برفی ایسه. چون سوئد ، کلیسا توک (قطب شمال) ورجا ایسا ، باعث بوبو کی سوئدˇ زمستان بولند و طولانی ببه و بطور کلی ویشتر سال آب و هوا سرد ایسه. سوئد نسبت به سایر کشوران ، زمستان روج میان ، تاریکی ویشتر و تابستان میان روشنایی زمات ویشتر ایسه. استوکهولم میانگین دما ، جولای دورون ۲۲ درجه و ژانویه دورون ۵- فأرسه. &lt;ref&gt;[https://www.thoughtco.com/geography-of-sweden-1435614|Geography and Climate of Sweden]&lt;/ref&gt;
==جمعیت==
سال ۲۰۱۹ سرشماری ، سوئدˇ جمعیت ۱۰۳۲۷۵۸۹ بو. سوئدˇ جمعیتˇ پراکندگی یکسان نیه و نسا میان جمعیتˇ تراکم ویشتر ایسه. یک سوم سوئدˇ جمعیت ، نسایی شهران میان زندگی کونید. آمار نیشان دیهه کی نسایی مناطق میان جمعیت ویشتر ایسه و رشد گودن دأره. مردم وأستی ، سوئدˇ نسایی شهران زندگی گودن ره بختر ایسه. هنه وأستی باعث بوبو کی سوئدˇ اقتصاد ، نسایی شهران میان جاجیگاه بدأره و فرصت شغلی ویشتر و حمل و نقل بختر ایسه. اما کلسیا مناطق ، شهرانˇ جمعیت کمتر ایسه و سرما وأستی ، مردوم گلف گلف زندگی کوونید. هنه وأستی کلسیا شهران به نسبه نسایی شهران امکانات کمتر بدأرید. أ موضوع سوئدˇ سیاستمداران وأستی ایتا چالش ایسه و اوشان تا هسأ هچین مردوم تشویق بوگودید کی کلسیا شهران دورون زندگی بوکونید.اما أ شرایط أمره نی ، سوئد میان سیستم آموزشی رایگان ایسه و همه تان ایتا شرایط برابر دأرید. دولت موظف ایسه کی حمل و نقل ، دانش آموزان ره همه تانه دس فأرس ببه.&lt;ref&gt;[https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/population-demographic-situation-languages-and-religions-80_en Demographic Situation]&lt;/ref&gt;
سوئدˇ جمعیتˇ رشد بجیر و معادل ۰۶۳% ایسه. جه سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ ، فقط ۶۳ هزار نفر به سوئد جمعیت زیاد بوبوسته. اونم نی ویشتر به مهاجران حضور واگرده. درواقع چند دهه ایسه کی سوئدˇ جمعیت پیرتر بوبوستن دره اما ورود مهاجران و تابعیت فدأن باعث بوبو کی جمعیت ایپچه رشد بوکونه و شأ گوفتن کی سوئد رشد جمعیت مهاجران وأستی ایسه. آمار نیشان دییه کی یک پینجم سوئدˇ مردومˇ نتاج ، مهاجر بید کی سالان پیش سوئد دورون کوچمال بوگوده بید. پیش بینی بوبوسته کی تا سال ۲۰۵۰ میلادی میان ، سوئدˇ جمعیت به یازده میلیون و سیصد نود هیزار کس فأرسه. اگر جمعیتˇ رشد هتویی بمانه ، تا سال ۲۰۹۹ ، سوئدˇ جمعیت به سیزده میلیون فأرسه.&lt;ref&gt;[https://worldpopulationreview.com/countries/sweden-population Sweden Population Growth]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://worldpopulationreview.com/countries/sweden-population Population Density and Surface Area in Sweden]&lt;/ref&gt;

هشتاد و پینج درصد سوئدˇ جمعیت شهر دورون زندگی کونید. سوئدˇ شهران به نسبه کوچی ایسه و ویشتر اوشانه جمعیت ده هیزار تا صد هیزار ویشتر نیه. سوئدˇ پاتخت و پیله ترین شهر استوکهولم ایسه کی دئه باخی شهران أمره ایختلاف زیاد دأره. استوکهؤلمˇ شهرستان جمعیت دو میلیون سیصد و پینجاه نفر و حدود یک میلیون نفر شهرˇ محدود دورون زندگی کونید. استؤکهؤلم ایتا شهر منحصربفرد ایسه. أ شهر ، چهارده تا جزیره میان به وجود بومو و رشد بوگوده و هسأ سوئدˇ مرکز سیاسی ، ایقتصادی و فرهنگی ایسه. یک سوم سوئدˇ تولید ناخالص ملی ، أ شهر وأستی ایسه. [[گۊتنبرگ]] سوئدˇ دومی پیله شهر ایسه کی حدود نیم میلیون جمعیت دأره.&lt;ref&gt;[https://worldpopulationreview.com/countries/sweden-population Largest Cities in Sweden]&lt;/ref&gt; 

&lt;gallery&gt;
Stockholm 8721-B (9870833193).jpg|استؤکهؤلم ، سوئدˇ پاتخت و پیله ترین شهر 
Göteborg - KMB - 16001000011804.jpg|گۊتنبرگ ، سوئدˇ دومی پیله ترین شهر
A view of Malmö from a plane window, August 2015.jpg| مالمؤ بندر ، سوئدˇ سومی پیله ترین شهر
0065Uppsala domkyrka.jpg| اؤپسالا ، سوئدˇ چهارمی پیله ترین شهر
Stora torget, Linköping, juli 2005.jpg|لینکۊپینگ ، سوئدˇ پینجمی پیله ترین شهر
&lt;/gallery&gt;

==سیاست==
===دولتˇشکل===
[[فاىل:Rosenbad 2006.jpg|بندانگشتی|ایتا تاتایی جه روزنباد (سوئدˇ دولتˇ جاجیگاه)]]
سوئدˇ حکومت ، پادشاهی مشروطه ایسه. سال ۱۸۰۹  میان ، سوئدˇ قانون اساسی بینیویشته و سال ۱۹۷۵ میان هنده اصلاح بوبوسته. سوئدˇ قانون اساسی ، حکومتˇ ویژگی و اداره گودن کشور نیشان دیهه و تصمیم گیری سیاسی ، اجرایی قودرت و مردومˇ حق و حقوق وأستی تنظیم بوبوسته. سوئدˇ قانون اساسی ، چهارتا خال جه تشکیل بوبوسته دره کی حکومتˇ ابزار ، حق جانشینی و سلطنت موروثی ، مطبوعاتˇ آزاتی و حق بیانˇ آزاتی ایسه. سوئد میان ، قانون اساسی اجرا گودن ارجح ایسه و جامعه دورون همه تان ره وا مفید ببه و شخصی منفعتان جولو اولویت بدأره.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Government-and-society|Constitutional framework]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The Swedish Constitution]&lt;/ref&gt;

سوئدˇ میان سیاسی قودرت ، مردوم جا آغازا به. سوئدˇ حکومتˇ سیستم ، مردوم دورون پایه و بون دأره و اوشانه گب وا پیش بشه. مردومˇ حقوق ، همه تان ره وجود دأره. سوئد میان نظارتی نهادان پور وجود دأره و مسئولانˇ عملکرد و کردوکار به دقت تحت کنترل ایسه و واموجسته به. سوئد میان اینتخابات ، هر چهار سال ایبارایتفاق دکفه. هسأ هفت میلیون سوئدی تأنید انتخابات دورون حضور بدأرید. انتخابات دورون مردوم ، پارلمانˇ نمایندگان ، شورای شهرˇ اعضا و شهرداران دوجین کونید. مردوم تأنید سیاسی جرگه‌ٰن میان فعالیت بوکونید و سیاست و سرنوشتˇ کشور دورون تاثیر بأنید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|Power from the people! This is how Sweden is governed.]&lt;/ref&gt;  
[[فاىل:Riksdagen September 2014 02.jpg|بندانگشتی|ریکستاگˇ جاجیگاه ، سوئدˇ پارلمان]]
کشورˇ اول شخص ، پادشاه ایسه ، اما اونه جاجیگاه و قودرت تشریفاتی ایسه و سیاست دورون دخالت نوکونه. پادشاه اولی زای ، اونه جانشین ایسه و جانشینی وأستی ، زاکانˇ جنسیت تاثیر نأره. اداره گودن و اجرایی قودرت ،نخست وزیرˇ مسئولیت ایسه. سوئدˇ نخست وزیر هر چهار سال ایبار، توسط رهبران احزاب و سیاسی جرگه‌ٰن نامزد به و پارلمانˇ نمایندگان رای اعتماد مره دوجین به. نخست وزیر و دولتˇ اعضا ، موظف ایسید کی طبق قانون اساسی و اصول دموکراتیک عمل بوکونید و پارلمانˇ اعضا وظیفه دأرید کی دولت ˇ عملکرد فأندرید و نظارت بدأرید. سوئدˇ پارلمانˇ نام ریکسداگ ایسه و ۳۴۹ عضو دأره. ریکسداگ میان ، پارلمانˇ نمایندگان هر ته جلسه پسی خوشانه گزارش کار وا بصورت عمومی منتشر بوکونید.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Government-and-society|Constitutional framework]&lt;/ref&gt; 

هر ته سوئدی کی هیژده سالگی فأرسه و سوئدˇ شهروند ایسه، تأنه انتخابات دورون شرکت بوکونه. سوئدˇ انتخابات میان بسته به جمعیتˇ نسبت ، احزاب و سیاسی جرگه‌ٰن سهمیه دأرید. انتخاباتˇ قانون هتویی کی ، ایتا نماینده دوجین بوستن وأستی ، نسبت به کل آرا یا  چهار درصد و یا دیوازده درصد نسبت به خو حوزه انتخاباتی اقل کم وا رای باوره. سال ۱۹۱۹ میان ، سوئدی زناکان موفق بوبوستید حق رای بدس باورید. سال ۱۹۲۱ میان ، اولی دفعأ بو کی زناکان انتخاب دورون شرکت بوگودید و پنج تا نماینده زن دوجین بوبوستید و پارلمان میان ورود بوگودید. هسأ نصف سوئدˇ پارلمانˇ اعضا ، زناکان ایسید.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Government-and-society|Political process]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The parliament – representing the people]&lt;/ref&gt;
سوئد میان ۲۹۰ تا شهرداری وجود دأره و هر ته شهرداری خوره ایتا مجمع و شورا دأره. شهرداریان پور وظایف برعهده دأرید کی شامل جاده ، مدرسه ، خانه ، رفاهی و عمومی جیگاهان چکودن ایسه. شهرداریان وظیفه دأرید کی خوشانه منطقه میان همه تانه ره آب رسانی بوکونید و همه جوره امکانات تامین بوکونید. شهرداری وظیفه دأره کی مردومه مالیات فگیره و مالیاتˇ پول ، خدمات عمومی وأستی خرج بوکونه.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The local level]&lt;/ref&gt; 

===خارجه سیاست===
سوئد سال ۱۹۹۵ میلادی میان ، [[اوروپا ایجایی سازمان]]ˇ عضو بوبوسته و خو خارجی سیاستان ، باخی اوروپایی کشوران أمره یکسو و هماهنگ بوگوده. اوروپا ایجایی سازمان میان ، سوئد بیست تا عضو دأره کی اوشان بعنوان سوئدˇ دولتˇ نماینده ، أ سازمان میان حضور دأرید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The European level]&lt;/ref&gt; 
سال ۲۰۱۴ میان ، سوئدˇ دولت خوره ایتا [[فمنيسم]]ی دولت اعلام بوگوده و تصمیم بیگیفته خو سیاستان دورون برابری جنسیتی رعایت و خو خارجی سیاستان میان ، أ موضوع دنبال بوکونه. سوئدˇ اصلی هدف ، خارجی روابط میان ، امنیت داخلی و نزدیکی و ایله جار گودن خو همسادان أمره ایسه. سوئد کشوری ایسه کی پورتلاش کونه دنیا میان ، میانجی نقش بدأره. سوئد هیته نظامی و جنگی و یا دفاعی قرارداد میان حضور نأره. سوئدیانˇ سیاست هنه کی خوشانه منطقه و حتی جهان میان هرته درگیری و یا جنگ جولوی بیگیرید. سوئد ایتا جه سازمان ملل پیله یاور ایسه و هر ساله سازمان ملل کومک مالی دیهه. سوئد یک درصد خو تولید ناخالص ملی درآمد ، جهانی توسعه طرحان میان اختصاص بدأ. سال ۲۰۲۱ میان ، سوئد ، ریاست اوروپا امنیت و ایله جارˇ سازمان (OSCE)برعهده دأشتی. سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ میان ، سوئد شورای امنیت عضو بو.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|Foreign policy]&lt;/ref&gt;

===سیاسی جرگه‌ٰن===
پور زمات ایسه کی سوئدˇ سیاسی جرگه‌ٰن حضور فعال دأرید و ثبات أمره ایسید. هفت تا پیله سیاسی جرگه‌ٰن ، سوئد مئن فعالیت دأرید. چهار تا غیر سوسیالیستˇ سیاسی جرگه و دو تا سوسیالیستی جرگه و ایتا چپی جرگه کرا فعالیت دأرید. ایتا تازه سیاسی جرگه نی ایسه کی سبزˇ جرگه نام دأره کی طبیعت و محیط زیستˇ هواخواه ایسه. سوئدˇ سیاسی جرگه‌ٰن نام: سوسیالˇ دموکراتان جرگه (Sveriges socialdemokratiska arbetareparti) ، میانه رو جرگه (سوئدی: Moderata samlingspartiet) کی سابقه محافظه کاران جرگه ایسه ، میانی جرگه (سوئدی: Centerpartiet) ، سوئدˇ دموکراتˇ جرگه (سوئدی: Sverigedemokraterna) ، چپˇ جرگه (سوئدی: Vänsterpartiet) کی سابقه کمونیستانˇ جرگه ایسه ، مسیحی دموکراتˇ جرگه (سوئدی: Kristdemokraterna) ، آزاتی جرگه (سوئدی: Liberalerna) و سبزˇ جرگه (سوئدی: Miljöpartiet de Gröna) ایسه. هسأ سوئدˇ دولت ، سوسیالˇ دموکراتان و سبزˇ جرگه  ایله جارجه تشکیل بوبوسته.&lt;ref&gt;[Https://www.britannica.com/place/Sweden/Government-and-society|Political-process]&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The 8 parties in the Swedish parliament]&lt;/ref&gt;

===مایه دار===
[[فاىل:Gripen 3.jpg|بندانگشتی|سوئدˇ بومی شیکاری جنگنده Saab JAS 39 Gripen]]
سوئدˇ مایه دار (سوئدی: The Försvarsmakten ) ایتا دولتی سازمان ایسه کی زیرنظر سوئدˇ وزارت دفاع ایسه. أ سازمانˇ وظیفه ، واموختن و تمرین دأهن تازه نیروهان و کشورˇ صارا دفاع گودن ایسه. سوئدˇ مایه دار ایتا جهانی ماموریت نی دأره کی هر ته ناآرام و جنگ بزه کشور میان کی سازمان ملل بخواسته ، بعنوان نیروی حافظ صلح حضور بدأره و امنیت اؤ منطقه تامین بوکونه. سوئدˇ مایه دار تامین امنیت و ثبات وأستی پور ماموریت میان جه [[أفغانستان]] ، [[عراق]] ، [[سۊريه]] و حتی تا آفریقایی کشوران میان حضور دأشتی. سوئد ایتا کشور ایسه کی پور زمات صلح و آرامش تجربه گودن دأره و هرته جنگ و آشوب کی دونیا میان دکفته ، جه دو تا جنگ جهانی میان و حتی سرده جنگ زمات میان حضور پیدا نوگوده و دیمه بمانسته. ولی سوئدˇ مایه دار ، دامیشک أ آمادگی و قوت دأره کی جه خو کشور و مرزان دفاع بوکونه. سوئدˇ مایه دارˇ سه خال بنام ، زمینی مایه دار ، دریایی مایه دار و هوایی مایه دار دأره. فرمانده کل سوئدˇ مایه دار (سوئدی: Överbefälhavaren) سوئدˇ پادشاه ایسه. جه سال ۱۹۷۴ ، پادشاهˇ نقش سوئدˇ مایه دار میان کمترا بوسته و هسأ اونه جاجیگاه بعنوان فرمانده کل تشریفاتی ایسه.

چند سالی ایسه کی جمعیتˇ رشد منفی و پیرا بوستنˇ سوئدˇ جمعیت ، سوئدˇ مایه دار وأستی ایتا مشکل بوبوسته. دهه بیست و سی میلادی میان ، پور سوئدیان ، خوشانه کشور جه موهاجرت بوگوده بید هنه وأستی باعث بوبو کی سوئدˇ جمعیت بسرعت پیرا به و زاد و ولد کمترا به و کمبود نیروی کار پیش بایه. هسأ کمبود پرسنل ، سوئدˇ مایه دار میان نی وجود دأره. هنه وأستی سال ۲۰۱۸ میان ، سوئدˇ مایه دار مجبور بوبوسته قانون ایجبارگیری تصویب بوکونه. کی چیهار هیزار نفر وارد مایه دارˇ خدمت بوبوستید. أ زمات اولین دفعأ وأستی بو کی زناکان به اجبار و مطابق قانون ، مایه دار میان وارد خدمت بوبوستید. سال ۱۹۶۰  میان اولین دفعأ وأسی ، زناکانˇ خدمت ، مایه دار میان مطرح بوبوسته بو و سالان پسی کی دوارسته سوئدی زناکان بطور داوطلب و ارادی تأنستید مایه دار میان ورود بوکونید. سوئدˇ مایه دار میان ، برابری جنسیتی وجود دأره و زناکان و مرداکانˇ حق و حقوق و درجه فگیفتن برابر ایسه. سوئد ، نروژ پسی ، دومین کشوری ایسه کی قانون بربری جنسیتی رعایت گودن دأره. زناکان ، سوئد مایه دار میان ویشتر خدمات عمومی و غیرنظامی و تحقیقاتی دورون فعالیت گودن دأرید.&lt;ref&gt;[https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09612025.2019.1596542|Conscripting women: gender, soldiering, and military service in Sweden 1965–2018]&lt;/ref&gt;
سوئد سرد جنگˇ پسی ، خو نظامی بودجه کمتر بوگوده و مایه دارˇ پرسنل محدود بوگوده. ولی [[روسیه فتورکستن اوکراین]]ˇ پسی ، باعث بوبو کی سوئدیان خوشانه سابقه سیاست دیمه بنید و سوئدˇ دولت تصمیم بیگیفته کی تا پینج سال ، نظامی بودجه چهل درصد اضافا به و پرسنلˇ تعداد و ایجباری زمات دوبرابر بوکونه. سوئدیانˇ هدف هنه کی روسیه جولو آمادگی دفاعی و جنگستنˇ توانˇ بدأرید. سوئد ، پیمان ناتو عضو نیه ولی اوروپایی کشوران أمره ارتباط نزدیک دأره.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2020/oct/15/sweden-to-increase-military-spending-by-40-as-tension-with-russia-grows|Sweden to increase military spending by 40% as tension with Russia grows]&lt;/ref&gt;   
==ایقتصاد==
[[فاىل:Scaniafabriken, flygfoto 2014-09-20.jpg|بندانگشتی|إسکانیا کارخانه صارا ]]
سوئدˇ ایقتصاد و صنعت درمقایسه اونه مساحت و جمعیت ، متنوع و پیشرفته ایسه. چند تا پیله شرکت سوئد میان جیگا دأرید کی خوشانه محصولات به تمام دونیا صادر کونید. سوئدˇ ایقتصاد ، آزاتی و نوآوری أمره ایسه و هتویی کی بخش دولتی قوی ایسه بخش خصوصی نی پور فعالیت دأره و اوشان میان و کارگرانˇ اتحادیه و اصناف أمره تعامل و ایله جار نهأ. ۳۶ درصد سوئدˇ تولیدبوبوسته محصولات ، صادرات شین ایسه. سوئدˇ ایقتصاد ، جهانی ایقتصاد و موختلفه کشوران أمره ارتباط و خارجی بازاران میان حضور فعال دأره. سوئد ، اوروپا ایجایی سازمان عضو ایسه. اما یورو واحدˇ پولی جه ایستیفاده نوکونه و سوئدˇ ملی پول کی کرون (سوئدی: krona) نام دأره بعنوان سوئد واحد پولی بمانسته. سوئد میان ده درصد زمینان کیشاورزی ایسه کی ویشتر مردوم و یا بخش خصوصی شین ایسه. جنگلˇ وضعیت نی هتویی ایسه و بخش خصوص اونه مالکیت دأره. فقط پینج درصد جه سوئدˇ جنگلان دولت دس میان نهأ. اما حق مالیکت و انحصارگودن سوئد میان وجود نأره. سوئدˇ قانون دورون بینیویشته بوبو کی محیط زیست و جنگلان همه تان ره وا دس فأرس ببه. هیکس اجازه نأره خو زمین پرچین بکشه و یا حدود بوکونه. مردوم تأنید أ جور صارایان دورون آزاتی أمره دوارید و یا چادر بزنید. ساخت و ساز و خانه چگودن ، خوشانه ایتا معیار و قانون دأره. هر کس کی خانه چگودن دأره موظف ایسه کی همه تانه استانداردان رعایت بوکونه. دولت خودش نی ، خانه سازی دورون دس دأره و أ خانه‌ٰن مناسب کارگران و قشر کم درآمد جامعه ایسه. سوئد دورون ، فروش و یا رهن و اجاره دولتی ساختمانان نسبت به ساختمانی کی صاحبان شخصی دأره ویشتر ایسه. سوئدˇ دانشˇ موهندسی و تکنولوژی بوجور ایسه. هنه وأستی سوئدˇ صنعت دورون  ابزار و محصول باکیفیت چگوده و به سراسر دونیا صادر به. سوئدˇ موهم ترین صنعتی محصولاتی که سراسر دونیا اوسی به مأشین و انواع کامیون ، هواپیما ، خانگی لوازم ، صنعتی دزگاهان ، برقی ابزار ، فولاد ، انواع سلاح ، کاغذ ، شیمیایی مواد و دارو مأنستن ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html Basic Economy]&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;[https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html Major Industries]&lt;/ref&gt;
==مردوم==
===مذهب===
[[فاىل:Uppsala Domkyrka.jpg|بندانگشتی|اوپسالا پیله کلیسا ، سوئدˇ سابقˇ ملی کلیسا]]
سوئدˇ تاریخی آثار و باستانی جیگاهان ، نیشان دیهه کی جه قدیمی زمات ، مذهب و اعتقادات چی تو بو. واموجسته قبران و سنگ بتاشته آثار نیشان دیهه کی ایتا سیستم باستانی چند خودایی قبل مسیحیت ، سوئد میان وجود دأشتی. سوئدی بومیان کی اوشانه نورس دوخانید، خورشید و آسمان فأندرستن أمره ، تغییر گودن فصل ، پاکاچینا گودن (برداشت محصول) و آب و هوا شرایط بشناختید و شأ گوفتن کی همه أ کاران اوشانه ره ایجور مذهبی مراسم بو. هتویی کیهان شناسی باعث بوبو کی نورسˇ قدیمˇ اسطوره و مذهب شیکل بیگیره. نورسˇ قدیمˇ مذهبˇ دورون ، چندتا خودا وجود دأشتی. اوشانه پیله خودایان ، اودین ، ثور ، فریا بو. قرن یازدهم میان ایتا کشیش بنام [[برمنˇ آدام]] بینیویشته کی: &quot; ''وایکینگانˇ دین دورون ایتا داب نهأ کی هرهشت سال ، خوشانه خودایانه وأسی آدم قوربانی کونید. قدیمی زمات جه ، اوپسالا میان ایتا جیگا نهأ کی وایکینگان ، اؤیه آدمان قوربانی کونید''&quot;. قرن یازدهم میان ، کاتولیکˇ مذهب رواج بیگیفته و سوئدیان مسیحی بوبوستید. تا پانصد سال کاتولیکˇ مذهب ، سوئدˇ رسمی دین بو. قرن شانزدهم میان ، پروتستانیسم (لوتریسم) و مذهبی دچین واچین (اصلاحات) اروپا میان پا بیگیفته و أ زمات بو کی لوتری باوران ، سوئد میان پور هواخواه پیدا بوگوده. هتویی بوبوسته کی سوئدˇ رسمی دین پروتستان بوبو و مذهبˇ دچین واچین آغاز بوبو و کلیسا ملی بوبوسته. تا سال ۲۰۰۰  میان ، لوتری کلیسا ، سوئد رسمی و ملی کلیسا بو. ایتا آمار نیشان دیهه کی سه پنجم سوئدˇ جمعیت ، لوتری کلیسا (سوئدی: Svenska kyrkan) عضو ایسید. جغرز لوتری کلیسا، قرن نوزدهم اواخر ، سوئدˇ خانگی کلیساهان پا بیگیفته و تا هسأ اوشان شمار ویشترا بوسته. چند دهه موهاجرت باعث بوبوکی جغرز مسیحیتˇ موختلف مذهبان ، سایر ادیان نی سوئد میان وجود دأره. یهودیان قدیمی ترین اقلیت مذهبی سوئد میان ایسید. جه سال ۱۷۷۶ میلادی ، یهودیان برسمیت شناخته بوبوستید و آزاتی أمره ، بتأنستید خوشانه مذهبی مراسم بپا بدأرید. مسیحیتˇ پسی اسلام ، سوئد پیله ترین دین ایسه. ویشتر سوئدˇ موسلمانان ، موهاجرانی ایسید کی چند دهه اخیر دورون به أ کشور موهاجرت بوگودید. أ چند تا دهه دورون سوئد میان فراوان مسجد چگوده بوبوسته و تخمین بزه بوبو کی حدود صد هیزار نفر عبادت و مراسم مذهبی وأسی ، مساجد دورون حضور فعال دأرید.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Religion|Religion of Sweden]&lt;/ref&gt;  

سوئدˇ ملی کلیسا جاجیگاه ، [[اوپسالا]] میان نهأ، سوئدˇ سکولاریسمˇ قانون باعث بوبو کی جه سال ۲۰۰۰ کلیسا و دولت سیوا ببید و هسأ سوئد ، کلیسای رسمی و دولتی نأره. اسکاندیناوی کشوران میان ، سوئد تنها کشوری ایسه کی دولتی کلیسا دیمه بنأ و اعلام بوگوده کی هیته رسمی دین أ کشور میان وجود نأره. بطور کلی سوئد ایتا جامعه سکولار و غیرمذهبی ایسه و چند دهه اخیر مذهب و اعتقادات سوئدˇ جامعه دورون کمرنگ بوبوسته. هسأ ۵۵ درصد سوئدیان کلیسا مراسمان میان حضور دأرید کی ویشتر سالمندان و پیران جه شامل به. آماران نیشان دیهه کی هر روج مردومˇ حضور کلیساهان دورون کمترا بوستندره به ویژه جوانان و سوئدˇ تازه نسل کی به مذهب کمتر علاقه نیشان دیهید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/religion-in-sweden|Separation of church and state]&lt;/ref&gt; 

===زوان===
[[سۊئدي زوان]] (سوئدی: Svenska) سوئدˇ اصلی زوان ایسه و [[فنلاندي زوان]] دومی زوان پورکاربرد سوئد میان ایسه. سوئدی ایتا زوان جه اسکاندیناوی زوانان ایسه و اونه ریشه و بون واگرده به کلسیا ژرمانی زوانان. سوئدی زوان ، دانمارکی و نروژی زوان أمره نزدیک ایسه و هر سه تا زوان ، همه تانه ایتا جرگه ایسید. قرن بیست و یکم میان ، هشت میلیون نفر سوئدی زوان أمره گب زنیدی و اوشانه ماری زوان ایسه. تا دومی جهانی جنگ پیشی ، سوئدی زوان باخی مناطق [[إستونی]] و [[لاتویا]] میان بو کی رواج دأشتی.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/topic/Swedish-language|Swedish language]&lt;/ref&gt;
سوئدی زوان ، تاریخ میان پور تغییر بوگوده و اونه ساختار دچین واچین بوبوسته. سوئدی سالیان سال ایتا زوان واحد نوبو و موختلف گویشان و شیکلان دأشتی. قرن ۱۴ و ۱۵ میان ، سوئدی زوان اصلاح بوبوسته و هسا سوئدی (مدرن سوئدی) بوجود بومو. سوئدی زووان چند ته موختلفه گویش دأره. جغرز سوئدی ، سوئد میان موختلف ''زوانان فنلاندی'' زوان ، ''مینکیلی'' ، ''ییدیش'' و ''رومی زوان'' مأنستن وجود دأره هر ته خوشانه ره ایتا جرگه گب زن دأره. آلمانی و سوئدی زوان ، دوتا زوان مشترک و نزدیک ایسید و شأ گوفتن کی آلمانی پور تاثیر سوئدی زوان رو بداشته. تا دومی جهانی جنگ ، آلمانی ایتا خارجی زوانˇ پورکاربرد و بین الملی بو. اما جنگ جهانی پسی اینگیلیسی زوان اونه جاجیگاه جیگفته و هسا سوئد میان بین اللملی و پورکابر زوان ایسه.
سوئدی زوان، فنلاند میان نی ایتا رسمی زوان ایسه و زوان دوم أ کشور ایسه. دومی خارجی کشوری کی سوئدی اونه میان رواج دأره ، [[آمريکا ايجؤنأبؤ ايالتؤن]] میان ایسه. آمریکا جمعیتˇ آمار نیشان دییه کی حدود نیم میلیون آمریکایی ،سوئدی زوان أمره گب زنید کی اوشانه دومی زوان ایسه. درواقع اوشان سوئدی موهاجرانˇ نسل جه ایسید کی به آمریکا موهاجرت بوگوده بید و شأ کوفتن کی سوئدی زوان ، درواقع اوشانه ماری زوان ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.worldatlas.com/articles/what-languages-are-spoken-in-sweden.html|Official Language Of Sweden]&lt;/ref&gt;

[[اينگيليسي زوؤن]] سوئد میان ، دومی زوان رایج ایسه و به عنوان ایتا جهانی زوان جامعه و رسانه دورون زیاد ایستیفاده به. اینگیلیسی واموختن مدرسه دورون ایجباری ایسه. حدود نود درصد سوئدیان به اینگیلیسی تأنید گب بزنید و اینگیلیسی پور سازمان و اداران دورون بعنوان ایتا زوان اداری و کاری اسفتاده به. أ موضوع باعث بوبوسته کی خارجیانی کی به سوئد سفر کونید جه توریستان ، صنعتگران یا دانشمندان و ... راحت بتأنید مردوم أمره ارتباط بدأرید و خوشانه کاره پیش ببرید.&lt;ref&gt;[https://www.lunduniversity.lu.se/about-university/visit-lund-university/swedish-culture-and-traditions|English is widely spoken]&lt;/ref&gt;
===آموزش===
[[فاىل:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|بندانگشتی|اوپسالا دانشگاه]]
سوئدˇ نظامˇ آموزشی سیستم ، دوازده ساله ایسه. زاکان شش سالگی جه مدرسه وا بیشید. تحصیل تا کلاس ده اجباری ایسه. جه کلاس ده تا دوازده مدرسه شئون اختیاری ایسه. سوئدˇ آموزشˇ سیستم ، نوآوری و خلاقیت رو تمرکز دأره و سعی کونه زاکان أ ایده أمره آشنا بوکونه. سوئد میان مهدکودک (سوئدی: Förskola) نام دأره و یک تا پینج ساله زاکان وأستی ایسه و اونه هدف آموزشی جغرز بازی و سرگرمی ، سعی دأره کی زاکانˇ استعداد کشف بوکونه. مهدکودکان سوئد میان توسط شهرداریان اداره به. دولت زاکانˇ تحصیلˇ هزینه وأستی ، والدین یارانه فأده. یارانه اندازه و حدود بستگی به زاکانˇ پئرومار درآمد و شرایط رفاهی و ایقتصادی دأره. هر ته سوئدی خانواده کی درآمد ویشتر بدأره ، یارانه کمتری فأگیره و مجبور ایسه خوشانه زاک تحصیل وأستی مبلغ ویشتری هزینه بوکونه. اما بطورکل شأ گوفتن سوئد میان ، تحصیل ویشتر خانواده‌ٰن وأستی رایگان و هچین ایسه. تحصیلˇ هدف هنه کی ، زاکان خوشانه توانایی ، استعداد ، جنسیت و ویژگی بشناسید و مطابق خوشانه شرایط ، خوشانه رشته تحصیلی دوجین بوکونید و ادامه بدید. اجباری مدرسه شئون ، سوئد میان چهار مرحله دأره. اولی مرحله تا پیش دبستانی زاکان (سوئدی: förskoleklass) ایسه. دومی مرحله کلاس یک تا سه (سوئدی: lågstadiet) ، سومی مرحله کلاس چیهار تا شیش(سوئدی: mellanstadiet) و چهارمی مرحله ، کلاس هفت تا نهم (سوئدی:  högstadiet) نام دأره. أ برنامه کلاسی زاکان شش تا سیزده سال وأستی ایسه. ایجباری آموزش ، سامی مردومان وأستی کی ایتا اقلیت ایسید نی وجود دأره. سامی زاکان خوشانه وأستی مدارس مخصوص (سوئدی: sameskolor) دأرید کی اوشان کیتابان ، سامی زوان أمره ایسه. سوئد میان ، دبیرستان (کلاسان ده تا دیوازده) اختیاری ایسه و دانش آموزان ایتا برنامه سه ساله دورون ، خوشانه رشته تحصیلی دوجین کونید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/the-swedish-school-system|Nursery schoo]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/the-swedish-school-system|Compulsory schooling]&lt;/ref&gt;

سوئدˇ دانشگاهان دونیا میان معتبر و پیشرو ایسید. جغرز چند ته دانشگاه ، سوئدˇ دانشگاهان همه تانه دولتی ایسید. چندته خصوصی دانشگاه و آموزشی مراکز نهأ ، ''گوتنبرگˇ تکنولوژی دانشگاه'' و یا ''استوکهولمˇ ایقتصاد دانشگاه'' مأنستن ، کی معروفیت و آوازه دأرید. سوئدˇ دانشگاهان جه لحاظ کیفیت رتبه و علمی سطح بوجور و معتبر ایسیده . بطور کلی سوئدˇ دانشگاهان،  جهانی دانشگاهان رتبه میان ، سرآمد ایسد و پیله جاجیگاه دأرید.&lt;ref&gt;[Https://sweden.se/work-business/study-research/higher-education|Higher education]&lt;/ref&gt; 

===موهاجران===
دومی جنگ جهانی پسی ، نیاز به تازه نیروی کار احساس بوبوسته و موهاجرت گودن سوئد دورون ویشتر بوبو. ویشتر سوئدˇ اولی موهاجران ، اوروپا خورتاب شین بید. جه دهه ۱۹۸۰ میلادی ، آسیا خورتاب ، آفریقا و خاورمیانه جه پور موهاجران ورود بوگودید. سوئدˇ موهاجران دلایل سیاسی ، جنگ و ایقتصادی موشکلات وأستی خوشانه کشورا ترک بوگودید و به سوئد موهاجرت بوگودید و خوشانه زندگی سرا گیفتید. ویشتر سوئدˇ موهاجران جه کشوران ، [[ایران]] ، [[عراق]] ، [[لبنان]] و [[تۊرکيه]] مأنستن ایسید. ایتا جرگه جه نسایی آمریکا مردوم ، دلایل سیاسی وأستی ، سوئد میان پناهنده بوبوستید و کرا زندگی کونید. سوریه داخلی جنگ باعث بوبو کی ایتا سیل موهاجرت اوروپا میان وجود بایه. سوئد ایتا خوجیر جیگا ، موهاجران وأسی بو کی اوروپا میان اویرا بوسته بید. جه سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ میان ، موهاجران ˇورود به سوئد زیادأ بوسته. فقط سال ۲۰۱۴ میان ، هشتاد هیزار موهاجر سوئد میان ورود بوگوده. أ آمار سال ۲۰۱۵ میان دوبرابر بوبوسته و به صدوهشتاد هیزار فأرسه. ویشتر اوشان ، سوریه مردوم بید کی جنگ جه جیویوشته بید. ایتا آمار نیشان بدأ کی سوئد دورون جه هر شش نفر ، ای نفر یا موهاجر ایسه یا اونه نتاج موهاجر ایسید. سوئدˇ موهاجران پور تاثیر سوئدˇ جامعه و ایقتصاد دورون بنأئید و باعث بوبوستید کی موختلفه فرهنگان سوئد میان ورود بوکونه و سوئدˇ داب چند فرهنگی ببه. موهاجرانˇ زیادا بوستن باعث بوبو کی سوئدˇ دولت خو سیاست عوضا کونه و موهاجرانˇ ورود به کشور و ویزا فأدن کمتر و محدود بوکونه.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Climate|Ethnic groups]&lt;/ref&gt;  
[[فاىل:3 cars, Husby riots of Stockholm.jpg|بندانگشتی|ایتا تاتایی بوسوخته ماشینان جه ، هوسبی شورش دورون ]]
سوئدˇ جامعه تا دومی جهانی جنگ ، ایتا جامعه دوسته و محدود و اونه جمعیت خالص و بدون موهاجران بو. دومی جهانی جنگˇ پسی ، سوئد ایقتصاد صنعتی بوبو و رشد بوگوده و به تازه نیروی کار نیاز پیدا بوگوده. هنه وأستی بو کی موهاجرت گودن سوئد میان داب بوبوسته. موهاجرانˇ ورودˇ وأسی ، سوئدˇ جامعه پور تغییر و تحول به چوم بیده و ایتا تازه شکل بیگیفته. بطور کلی شأ گوفتن کی سوئدˇ جامعه ایتا آرام و تام بزه جامعه بو ولی موهاجرانˇ ورود أمره باعث بوبو سوئدˇ جامعه و ایقتصاد تغییر بوکونه و اوشان حضور سوئدˇ ایقتصاد رو تاثیر مثبت دأشتی اما گاهگلف تاثیر منفی نی سوئدˇ جامعه دورون دأشتی و باعث مشکل بوستی. موهاجران وأسی ، همه تانه ره سوئد جامعه زندگی گودن موفقیت أمره نوبو. سوئدˇ ایقتصاد و بازار کار محدود بو و همه تتانه کار پیدا نوبوستی. أ موضوع سوئد میان ایتا ناهنجاری بوبوسته و نابرابری اجتماعی پیش بومو.&lt;ref&gt;[https://www.economist.com/special-report/2013/01/31/the-ins-and-the-outs|The ins and the outs]&lt;/ref&gt;  
ماه می ۲۰۱۳ میان ، هوسبی محله (سوئدی: Husby) دورون ، استوکهولمˇ حومه میان ایتا شورش سر بیگیفته و چند روج میان شهر دورون آشوب بپا بوبوسته و مردومˇ زندگی اورشین بوبو. أ اعتراض دورون چند تا خانه و ماشین بل بیگفته و معترضان شلوغی وأستی پور خسارت شهر دورون بوجود بومو. أ ایتفاق سوئد میان کم سابقه بو اما سوئدˇ اختلاف طبقاتی و ناعدالتی نی نیشان بدأ و مردوم هنه وأسی اوکو بوخوردید. شورشˇ بهانه هن بوبوسته بو کی ایتا مامور پولیس به ایتا پیرمرداک کی موهاجر بو تیر فوداشته و اونه بوکشوته بو. شورشیان و معترضان ویشتر بیکاره جوانان و موهاجران بید کی خوشانه محرومیت و نابسامانی زندگی وازده بومو بید و نسبت به تبعیضی کی سوئد جامعه میان وجود دأشتی معترض بید. أ شورش وأسی پور خرابی و خسارت بوجود بومو. چندته روج کی دوارسته ، آخربسر سوئدˇ پلیس بتأنسته اوضاع کنترل بوکونه و شهر تام بزه و آرام بیگیفته. أ حادثه پسی ، متعصبˇ سوئدیان و محافظه سیاسی مرداکان ، دولتˇ سیاستان ، موهاجران جولو پور انتقاد بوگودید. سوئدˇ راستˇ سیاسی جرگهه‌ٰن ، سوسیالˇ دموکراتانˇ جرگه مأنستن نسبت به موهاجرانˇ ورود خوشانه مخالفت ویشترا گودید و دولت جا بخواستید کی موهاجرانˇ ورود محدود بوکونه.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/The-21st-century|The 21st century]&lt;/ref&gt; 

==داب==
===ملی جشنان===
سوئدیان دوتا پیله ملی جشن ، بنام کریسمسˇ جشن و تابستانˇ نیمه جشن دأرید. کریسمس ۲۴ دسامبر میان ایسه و چند روج بمانسته به تازه سال ، لوسیا جشن برگذار به. لوسیا جشن ایتا سونتی جشن و ایجور تازه سال پیشاشو ایسه کی اونه میان تره و تنگوله ریکان و لاکویان ، سیفیده و تازه رخت دوکونید و شمع روشن کونید و آواز خوانید. تابستان نیمه جشن نی بولند ترین تابستان روج وأستی جشن گیرید. أ روج میان سوئدیان میهانی گیرید و رقص و آواز دارید. أ روج میان دریایی خوراک خورید کی ویشتر اوشانه خوراک ، [[پیلأ پابوزگیره]] ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.lunduniversity.lu.se/about-university/visit-lund-university/swedish-culture-and-traditions Jul (Christmas) Midsummer]&lt;/ref&gt;
ششم ژوئن سوئدˇ ملی جشن روج ایسه. أ روج میان گوستاو واسا سوئدˇ شاه بوبوسته و سوئد خو آزاتی جیگیفته.جه سال ۱۹۸۳ ، سوئدیان أ روج میان جشن گیریدی و جه سال ۱۸۰۹ ، أ روج میان بو کی سوئدˇ قانون اساسی ، هنده اصلاح و بینیویشته بوبوسته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/celebrations/the-national-day-of-sweden Sweden’s National Day – the origins]&lt;/ref&gt;
===خوراک===
[[فاىل:17-06-09-IKEA-Köttbullar-RalfR-IMG 20170609 182055 928a.jpg|بندانگشتی|سوئدی کوفته]]
سوئدˇ خوراک به دو خال سنتی و مدرن تقسیم بوبوسته. ایتا دسته سنتی خوراک ایسه کی سوئد دورون اونه خانگی خوراک (سوئدی: husmanskost) دوخانید. سنتی خوراکانˇ ریشه و بون واگرده به سوئدˇ کیشاورزی محصولان کی جه قدیم زمات کشت بوستن دأره و شامل سئب زمینی و انواع سبزیجات ایسه و ماهی و گوشت أمره ترکیب به. سوئدˇ سنتی خوراکانˇ دورون پنیر و انواع سس زیاد مصرف به. جه سوئدˇ سنتی خوراکان شأ ، سوئدی کوفته و ترشه شاه ماهی نام بوردن. سوئدی کوفته (سوئدی: köttbullar)، سوئدˇ ملی خوراک ایسه و سوئدیان ، کریسمسˇ تعطیلات دورون اونه خورید. سوئدی کوفته چرخ بوگوده گوشت گاو یا خوک ، شیر ، سوخاری آرد ، مرغانه و پیاز أمره چگوده به و اونه أمره سئب زمینی پوره  و ایجور جنگلی توت (لینگونبری)نام أمره خوریدی. دریایی خوراکان ، سوئدیانˇ سفره زیاد خورده به. ترشه شاه ماهی ایتا دریایی خوراکˇ محبوب و پورمصرف ایسه و هر ته مراسم و میهمانی دورون بعنوان ایتا مجلسی خوراک خورده به.&lt;ref&gt;[https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html Food in Daily Life]&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/food/swedish-meatballs swedish meatballs]&lt;/ref&gt; 
دومی دسته ، واردبوبوسته خوراکان ایسه کی سایر کشوران جه سوئد دورون داب بوبوسته و شامل انواع فست فوود ، همبرگر ، پیتزا ، فلافل و انواع کباب... مأنستن ایسه. موهاجرانˇ ورود باعث تنوع خوراک ، سوئد میان بوبوسته. هسا سوئدˇ پیله شهران میان ؛ مالمو ، لوند ، هیلسینگبورگ مأنستن ، موختلف رستورانان تایلندی ، ایرانی ، یونانی ، ایتالیایی ، هندی و... وجود دأره. بطور کلی شأ گوفتن کی سوئد میان تنوع خوراک وجود دأره. هنه وأستی توریستانی کی به أ کشور سفر کونید ، هرته سلیقه و ذائقه ره ، همه تانه ره دیل بخواه خورد و خوراک وجود دأره.&lt;ref&gt;[https://www.lunduniversity.lu.se/about-university/visit-lund-university/swedish-culture-and-traditions Food]&lt;/ref&gt;
سوئد دورون [[قأوه]] پور مصرف به و سوئدیان هرته روج میان خوشانه کار و فعالیت دورون چند وعده قأوه خوریدی. سوئدیان وأستی قأوه خوردن بعناون ایتا میان وعده داب ایسه کی سوئد دورون اونه فیکا (سوئدی: Fika) دوخانید. سوئدیان قأوه -ی شیرینی یا انواع کیک أمره ، بعنوان ایتا میان وعده خوریدی. هسأ دونیا میان سوئد دومین قأوهˇ مصرف کننده ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.lunduniversity.lu.se/about-university/visit-lund-university/swedish-culture-and-traditions swedish culture and traditions]&lt;/ref&gt; 

===میزقون===
سوئد دورون شرایط هونری خوجیر ایسه. سوئدˇ دولت ، هونر و هونرمندان یاور دیهه. ارائه گودن هونر فقط وابسته به شخصی هزینه نیه و دولت ، جوانان و تازه هونرمندان کومک مالی و حمایت کونه. سوئدˇ جامعه دورون هونرمندان دغدغه مالی نأرید و تأنید خاطر آسوده و خلاقیت أمره خوشانه هونری کاران دونبال بوکونید. هرته انجمن و هونری صنف ( موزه ، کیتابخانه ، گالری جیگا ، مجله و... مأنستن) سوئد دورون ایسا ، دولت جه یارانه فأگیره. دولتˇ کومک اگه نبه ، همه تان ره امکان ادامه کار و هونری فعالیتان وجود نأره. سوئد میان کیتابخانه ، هونری جیگاهان و موسیقی مراکز ، مردوم وأستی دس فأرس ایسه و جوانان تأنید خوشانه چم و استعداد واموجید و پیلأ کونید.&lt;ref&gt;[https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html Support for the Arts]&lt;/ref&gt;
سوئدˇ میزقون متنوع و پیشرفته و دونیا میان سر شناس ایسه. جه دهه ۱۹۹۰ میلادی ، سوئدˇ میزقون ، پور خوجیر آهنگ چگوده و بازار دورون اوسی بوگوده. شأ گوفتن کی سوئدˇ پاپˇ میزقون ، آمریکا پاپˇ میزقون  أمره کی کی (برابری) ایسه و استؤکهولم ، شهر [[لؤس آنجلس]] مأنستن دنیا میزقونˇ پایتخت ایسه. پور سوئدی  ميزقؤن‌چئن‏ ایسائید کی اینگیلیسی خوجیر گب زنید و ترجیح دیهید کی اینگیلیسی زوان أمره خوشانه آهنگان چکونید. هنه وأستی اوشانه خوجیر آهنگان ، اینگیلیس و آمریکا دورون و حتی باخی دونیا میان شناخته بوبوسته و اوشانه کاران پورفروش ایسه. پیشتازی تکنؤلؤژي نی ، باعث بوبو سوئدˇ میزقون ترقی بوکونه. هسأ بخترین دنیا میزقونˇ استودیوهان سوئد دورون نها.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/arts-design/the-swedish-music-miracle The Swedish music miracle]&lt;/ref&gt;

[[فاىل:Prix nobel M.jpg|بندانگشتی|آلفرد نؤبلˇ جایزهˇ نیشان ]]
===نؤبلˇجایزه===
نؤبلˇ جایزه ، موهمترین علمی جایزه دونیا میان ایسه. نوبل جایزه جوری کی تعریف بوبوسته هتویی ایسه کی به کسانی تعلق گیره کی ایتا سال دورون ویشترین خدمت به مردوم بوگوده و اوشانه وأستی مفید ببه. جه سال ۱۹۰۱، چند تا علمی خال ، فیزیک ، شیمی ، پيجشکي ، ادبیات و صولح مأنستن نوبلˇ جایزه تعلق بیگیفته. سال ۱۹۶۸ میان ، نؤبلˇ ایقتصادˇ جایزه  نی، به یاد [[آلفرد نؤبل]] کی ایتا سوئدی دانشمند بود توسط سوئدˇ بانک مرکزی اضافا بوسته. أ قرن دورون ، پور پیله کسان جه دانشمندان و مخترعان ، نوبل جایزه ببردید. اختراعئن ، ایکسˇ اشعه ، رادیو اکتیو ، پنی سیلین مأنستن شامل نؤبل جایزه بوبوسته. بأضی نویسنده کسان کی نؤبلˇ أدبياتˇ جايزه ببردید ، جه [[گابريل گارسيا مارکز]] رمان صدسال تنأيي وأستی و [[دؤریس لسینگ]] داستان واش آواز خوانه شأ نام بوردن.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/work-business/study-research/the-swedish-nobel-prize The Swedish Nobel Prize]&lt;/ref&gt;


==سربس==
[[رده:کشورؤن]]</text>
      <sha1>ti3jq9712kmxozkgicf2qjrqhsj9h5z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61969</id>
      <parentid>61961</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T17:32:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86239" xml:space="preserve">{{کيشور ٚ اطلاعات ٚ جعبه
| أصلي نام={{سخ}}
{{سخ}} Konungariket Sverige|
| عادي نام=سوئد ٚ شاهی
| بيدۊق ٚ تاتايي=Flag of Sweden.svg
| ميللي نشان ٚ تاتايي=Great coat of arms of Sweden.svg
| ميللي شعار=
| ميللي سۊرۊد= سوئد ٚ وأستی ، همه زمات{{سخ}}{{سخ}} 
| نخشه=EU-Sweden (orthographic projection).svg
| مرکز= [[استؤکهؤلم]]
| پيله‌ترين شأر =
| رسمي زوان =[[سۊئدي زوان|سۊئدي]]، 
| رائج ٚ زوانان= فنلاندي،  سامي، مینکیلی  ییدیش ، رومانی 
| نژادان= سوئدی 
|دين= مسيحي - آتئیسم - موسلمان
|أهالي نام= سوئدی
| حکۊمت ٚ نؤع= مشروطه سلطنتی
| حاکمان ٚ نؤع={{•}} شاه{{سخ}}{{•}} نخست وزير{{سخ}}
| حاکمان ٚ نام = شاه کارل گوستاو شانزدهم{{سخ}} ماگدانلا اندرسون
|مقننه= ریکسداگ 
|أعلا مجلس= 
|سفلا مجلس= 
|تاريخي دؤره‌ئن= قرون دوازدهم میلادی ،سوئد ٚ شاهی پا بیگیفته
|بنانهأن ٚ زمات= 
| پيلئکي =  ۵۲۸,۴۴۷
| پيلئکي رتبه=
| آو ٚ درصد=
| جمعيت ٚ سال=
| جمعيت= ۱۰,۴۰۰,۰۰۰   
| جمعيت ٚ رتبه=
| جمعيت ٚ تراکؤم=
| جمعيت ٚ تراکؤم ٚ رتبه=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سال=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ رتبه=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سرانه=
| داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سرانه رتبه=
| انساني تؤسعه شاخص ٚ سال=
| انساني تؤسعه شاخص=
| انساني تؤسعه شاخص ٚ رتبه=
| انساني تؤسعه شاخص ٚ وضع=
| پۊل ٚ واحد= کرونا
| پۊل ٚ واحد ٚ کؤد=
| زمات ٚ جيگا=
| تاوستاني زمات ٚ جيگا=
| utc=
| dst=
| کد بین‌المللی خودرو=
| اينترنتي دامنه= se
| تلفؤن ٚ پيش شۊماره= ۴۶
| جيني= 
| تقويم=ميلادي تقويم
| جيني سال=
| جيني رتبه=
| فرانئن ٚ ور = 
| برق ٚ وؤلتاژ= 
| برق ٚ فرکانس= 
}}
سوئد یا سوید ([[سۊئدي زوان]]: Sverige) ایتا کشورˇ نام [[اۊرۊپا]] کلسیأ و [[ايسکانديناوي]] صارا میان ایسه کی نروژ أمره بخش عمده جه اسکاندیناوی شبه جزیره تشکیل دیهه. سوئدˇ جوغرافیایی جاجیگاه ، [[فنلاند|فنلاندˇ]] نسایی آفتونشست سمت ایسه و بوتنیا خلیج و [[بالتیکˇ دریا]] اوشانه مرز آبی تشکیل بدأ. جه نسا ،  سوئد [[دانمارک]] مره همساده ایسه و  ایتا کوچی تنگه ، &quot;اۊرسوند&quot; نام (سوئدی:Öresund) ، أ دو کشورا سیوا بوگوده. سوئدˇ پیله ترین شهر ، استؤکهؤلم نام دره کی جه سال ۱۵۲۳ میلادی تا هسأ ،سوئدˇ پاتخت ایسه. سوئد به عنوان ایتا کشور شناخته به کی ، جه جنگستن و منازعه نظامی پرهیز کونه و پور زمات ایسه کی سوئد دورون صلح و آرامش برقرار ایسه و جه سال ۱۸۱۴ میلادی أ کشور هیته جنگ مئن حضور نشتی و مناقشه و اختلافات سیاسی دورون ، همه تأنه دیمه بمانسته. هنه واستی ایسه کی سوئدی سیاستمداران ، ویشتر ناجه درید کی فعالیت جهانی و فرا ملی بدارید و مسئولیتی سازمانان بین المللی دورون  بدأرید و فعالیت بوکونید.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden Kingdom of Sweden, Sverige, Svithiod]&lt;/ref&gt; 

[[یخبندانˇ زمات]]ˇ پسی ، جه سالان ده تا دیوازده هیزار میلادˇ پیش ، اولی مردوم سوئد دورون موهاجرت بوگودید. تاسیتوس ، رومی مورخ اوشانه جه بینیویشته دأره کی شیکارچی و مالا بید و [[کلسیا گوزن]]ˇ گله دأشتید. اوشانه دس ابزاران ، سنگ و برنز و آهن أمره چگوده بوبوسته بو. أ مردوم ایتا خال جه ژرمانی جرگه بید کی رومی بازارمجان اوشانه أمره تجارت گودید و اوشانه نام جیت (Geats) و سیور(Svear) دوخادید. جه سالان ۸۰۰ تا ۱۰۵۰ میلادی ، اولین وایکینگانˇ جرگه ، سوئد میان پا بیگیفتید کی ''بالتیکˇ دریا'' و ''روسیه صارا'' میان دوارستید و بازارمجی و یا غارت و دوزدی گودید. سال ۱۰۰۰ میلادی میان، نم نمی سوئدˇ پادشاهی پا بیگیفته. پور زمات دوارسته کی سوئدˇ اوستانان میان ایجایی وجود بایه و سوئدˇ پادشاهی پیله تر بوبو. أ زمات میان پادشاهˇ قوت و زور ویشترا بوسته و سوئدیانˇ ملی هویت و داب جان بیگیفته. سال ۱۵۲۳ میان، [[گوستاو واسا]] پادشاهی زمات ، سوئدˇ طلایی زمات آغاز بوبو. أ زمات سوئدˇ پادشاهی قودرت بیگیفته و ملی ومذهبی اصلاحات شروع و کلیسا ملی بوبو و کلیسا زمینان مصادره بوبوسته. سوئد سال ۱۶۳۰ میان ، سوئد خو ایجایی بطور کامل بدس باوره و به ایتا امپراتوری و پیله کشور تبدیل بوبوسته. سوئدˇ ایقتصاد ویشتر کیشاورزی بو، اما آهن و مسˇ معدن پور وجود دأشتی. ایتا دوره دیویست و پپنجاه ساله میان ، سوئدیان خوشانه همسادان ، ''روسیه ، لهستان ، دانمارک و نروژ'' أمره بجنگستید. قرن نوزدهم میان ، صلح ˇ زمات فأرسه و سوئدیان تا هسأ هیته جنگ میان شرکت نوگودید و بطور نسبی ایتا آسوده و تام بزه زمات میان زندگی بوگودید اما فقر و ناخوشی نی أ زمات میان فأرسه. پور سوئدی مجبور بوبوستید دس تنگی و بدهکاری جه به [[کلسيايي آمريکا]] موهاجرت بوکونید.&lt;ref&gt;[Https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html|History and Ethnic Relations ]&lt;/ref&gt;

سوئد حدود ۱۰,۴۰۰,۰۰۰ جمعیت دره کی شامل ۰۱۳% جمعیت جهان ایسه.  سن و عمرگودنˇ میانگین سوئد میان ، مرداکان واستی حدود هشتاد سال و زنکان ره حدود هشتاد و چیهار سال ایسه.  سوئدˇ رسمی زووان ، [[سوئدی زوؤن|سوئدی زوون]] ایسه و جغرز سوئدی  ، پنج تا کوچی زووان بنام ، سامی زووان ، [[فنلاندي زوؤن]] ، مینکیلی زووان ، ییدیش زووان و رومانی زووان کی سوئد میان رسمی زووان ایسید.
سوئدˇ نوع حکومت مشروطه سلطنتی ایسه. اما پادشاهˇ نقش و وظایف سمبلیک و تشریفاتی ایسه. هسأ سوئدˇ شاه ، شاه کارل گوستاو شانزدهم ایسه. سوئدˇ نظام سیاسی ، دموکراتیک و آزاتی خوایی امره ایسه کی قودرت سیاسی پارلمان و دولت دس مئن نهأ. سوئدˇ پارلمان ریکسداگ ([[سوئدی زوؤن]]:riksdag) نام ایسه و ۳۴۹ نماینده دره. ششم ژوئن مئن ، سوئدˇ ملی روج ایسه. سوئد مساحت ۵۲۸,۴۴۷ کیلومتر مربع ایسه کی پانزدهمی پیله کشور [[اۊرۊپا]] قاره مئن بشمار أیه و اونه مساحت کالیفرنیا ایالت مره برابری کونه. ۶۳درصد سوئد مساحت ، دامون جه تشکیل بوبوسته و اونه پسی ۹ درصد روخان ، ۷ درصد کشاورزی زمین ۶.۵درصد سل و ۴.۵ درصد صخره و کوه جه تشکیل بوبوسته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/key-facts-about-sweden Key facts about Sweden]&lt;/ref&gt;

== دئبار ==
سوئدˇ دئبار و سابقه واگرده به ۸۰۰۰ تا ۶۰۰۰ میلاد پیشی ، کی جه أ زمات میان ایتا جرگه مردوم أ صارا مئن ، غارنشین بید و سنگی ابزاران مره شکار و ماهیگیری گودید. باستان شناسان بتنستید جه أ زمات مئن چندتا گوردخمه و باستانی اثر واموجید کی نیشان دیهه [[سنگˇ زمات]] سوئد مئن تا ۱۸۰۰ میلاد پیش ادامه دأشتی. شواهد نیشان دیهه کی جه سال ۵۰۰ میلاد پیش ، آهن جه پور استفاده بوبوسته و فلزی آثار نسبت به سنگی ابزاران ویشتر و پورکاربردتر بوبوست. أ زمات مئن شا گفتن سوئد مئن یکجانشینی شکل بیگیفته و کشاورزی داب بوبوسته و سوئدˇ جامعه شکل بیگیفته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden History of Sweden]&lt;/ref&gt;

تاسیتوس ، رومی مورخ اولی کس بو کی خو کیتاب دورون جرمانیا (Germania) ، سوئدˇ صارای به نام سیونس (Sviones) بینیوشته دره و اشاره کونه کی مردومان دریانورد و ماجراجو بید و ایتا پیله پادشاه دأشتید.&lt;ref&gt;[https://www.infoplease.com/world/countries/sweden History]&lt;/ref&gt;

پور زمات دوارسته کی سوئدˇ تمدن شکل بیگیره. سوئدˇ خاک ، کشاورزی وأسی حاصلخیز نوبو و سردی آب و هوا باعث بوبو کی جوامع انسانی سوئد مئن خوروم شکل نیگیره و محدود و گلف گلف بوبوسته. قرن پینجم میلادی مئن ،  ایتا خال جه ژرمانی مردومان ، جیتˇ نام (سوئدی: ''götar'') بید کی سوئدˇ نسا مئن مستقر بوبوستید. بیووولف (Beowulf) ایتا حماسی شعر ایسه کی انگلستان مئن بینیوشته بوبوسته کی جه سوئد نام ببرده بوبوسته و اونه موضوع اسکاندیناوی و انگلستانˇ دئبار ایسه. أ حماسی شعر مئن ، لااقل جه شیش تا جیتˇ شاهان نام باورده بوبو. مورخان باور دأرید کی بیولفˇ داستان واگرده به قرن اول میلاد و درواقع جیت (Geat) هؤ گوت (Goths) (ایتا خال جه ژرمنانی قوم جرگه) ایسه و اوشان جه ایتا ریشه و تبار ایسید. کی فقط اونه نیویشتن و تلفظ تغییر بوگوده. جیتˇ نام ، سوئد مئن  پور شهران و جیگاهان نام رو بمانسته دره. أ قومˇ نام ،  ''وأسترگوتلند'' و ''اوسترگوتلند'' (Västergötland ، Östergötland)منستن ایسه کی جه یادگار بماسنته.&lt;ref&gt;[https://www.historyfiles.co.uk/KingListsEurope/ScandinaviaGeats.htm European Kingdoms Northern Europe]&lt;/ref&gt;

سامی مردومان ، ایتا بومی نژاد بید کی جغرز ژرمنانی قبایل ، سوئد مئن زندگی گودید. قدیمی ترین سند کی اوشانه اشاره بوگوده واگرده به دو هیزار سال پیش. سامی مردوم ویشتر ، سوئدˇ کلسیا مئن زندگی کونید و به عنوان ایتا اقلیت نژادی شناخته بید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden The Sami]&lt;/ref&gt; 

=== وایکینگ زمات ===
[[فاىل:Nicholas Roerich, Guests from Overseas.jpg|بندانگشتی|راست|سوئدی وارنگیانˇ لوتکا ، کی بیزانسˇ امپراتوری مایه دار میان خدمت گودید ]]
[[وایکینگˇ زمات]] (۱۱۰۰ - ۷۰۰) میلاد پسی ، مصادف بو ، قرون وسطا اولیه زمات امره. أ زمات سوئد و باخی اسکاندیناوی کشوران (دانمارک و نروژ منستن) برخلاف باخی اوروپایی کشوران حکومت پادشاهی نشتید و اوشانه تاریخ مدرن شکل نیگیفته و به پا نوبوسته بو. أ زمات دورون ، سوئد مئن ایجایی نوبو و هرته صارای ایته کوچی سرکرده دس دبو و اداره گودیدی. اروپاییان ، اسکاندیناوی مردومان ، [[وایکینگ]] دوخادید کی پیله و برزنگی جنگجو ، ماهر و واجامو دریانورد و بازارمج بید. وایکینگانˇ داب هأن بو کی خوشانه درازه لوتکا أمره ، باخی صارایان و اروپایی کشوران دوارید. بطور کلی شأ گوفتن کی سوئدی وایکینگان سه جرگه و دسته بید. ایتا کی جنگجو و غارتگر بید و اوشانه زندگی غارت و دوزدی امره دوارستی و جنگستن اوشانه چم بو. أ جرگه وایکینگان ، موختلفه مناطق دوارستید و مردوم کشتار و اوشانه مال غارت گودید. دومی وایکینگانˇ جرگه ، بازارمج بید. اوشان آهن و خزˇ پوس ، کی سوئد مئن فراوان بو ، به باخی شهران و کشوران اوسی گودید و جه اویه تأنستید خوشانه دس نیاز وسایل بیهینید و انگاره بیگیرید. سومی جرگه ، جنگجو وایکینگانی بید کی به عنوان مزدور ، بیگانه کشوران میان جنگستید. پور سوئدی وایکینگان ، ویشتر خورتابˇ سمت دوارستید. ( نروژیان و دانمارکیان ، ویشتر اوروپا آفتاوزردی سمت شؤیید). وایکینگان ، [[بیزانسˇ إمپراتوری]] خدمت بوگودید و چون برزنگی جنگجو بید ، زود خوشانه استعداد نیشان بدأئید و ترقی بوگودید. رومیان ، اوشانه وارنگی (Varangians) دوخادید. وارنگیان ، بتأنستید زود اعتماد امپراتوران بدس باوردید و جه بیزانسˇ امپراتوران دوجین بوبوسته رستران ببید. باخی سوئدیان ، بالتیکˇ دریا و کلسیا دریای دوارستید و ناجه دأشتید کی تازه زمین و ثروت دس باوردید. قرن هشتم مئن سوئدی وایکینگان بتنستید [[رۊسيه]] و [[اۊکراین]] صارای فوسینید و بومیانˇ قودرت جیگیفتید و اوشانه حکومت بوگودید. سوئدیان بتنستید کی اولین حکومت روسیه و اکراین مئن قرار بوکونید. حتی باخی جه اوشان ، مناطق دورتره واموجستید و تا [[ىۊنان]] و [[تۊرکيه]] و [[کاسپي درىا]] دوارستید. بطور کلی نشأ گوفتن کی سوئدیان همه تانه ، خوشانه خانه و پئری زمینان دیمه بنأئید و موهاجرت بوگودید. ویشتر سوئدیان جنگجو نیبید و ایتا زندگی آرام و معمولی دأشتید و ویشتر اوشان کشاورز ، مالا ، شیکارچی و یا معدن دورون کار گودید.&lt;ref&gt;[https://www.swedishfreak.com/culture/swedish-history/the-viking-age The Viking Age]&lt;/ref&gt;

سوئد ایتا جه آخرین اوروپایی کشورانی بو کی مسیحیت اونه میان رواج بیگیفته. سوئدیان ، مسیحیتˇ پیش ، ده باخی اسکاندیناوی مردومان منستن، چند خودایه پرستش گودید. (کی به اصطلاح اوشانه دین ، نورس پاگانیسم دوخانید). اوشانه پیله خودایان [[اؤدین]] ( جنگˇ خودا) و [[سۊر]] (آسمانˇ خودا) نام دأشتید. سوئد مئن پور نیشانه و آثار جه اوشانه سابقه دین وجود دأره. سوئدیان خوشانه خودایان خوشنودی و‌‌أسی موختلف مراسم بپا گودید و خودایان وأسی نذر و قوربانی گودید. حتی پیش اَمویی دس تنگی و یا جنگˇ زمات میان ، آدمان قوربانی بوکونید. نورس پاگانیسم تا قرن دوازدهم میان ، سوئد میان بمانسته. أ زمات بو کی کاتولیکˇ مبلغان بتنستید، سوئدˇ مردوم میان مسیحیت رواج بیدید. بطور رسمی سال ۱۱۶۴ میلادی میان ، [[کاتولیکˇ کلیسا]] ، سوئد به عنوان ایتا مسیحی اوستان اعلام بوگوده. ایتا جه پیله کاتولیکˇ کشیش کی سوئد میان پور فعالیت و حق سأی بوگوده ، سنت بریجت نام بو کی هسأ به عنوان قدیس شناخته به. سوئد ، مسیحیت وأسی ایتا جاجیگاه و مقر بوبوسته کی باخی صارایان میان رواج بیگیره. سوئدی جنگجویان و مبلغان ، مسیحیتˇ تبلیغ گودن وأسی بهانه بیگیفتید، [[فنلاند]] و بالتیکˇ صارا میان ، صلیبی جنگان آغاز بوگودید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/religion-in-sweden From Nordic gods to Catholic converts]&lt;/ref&gt;  

[[فاىل:Gustav Vasa.jpg|بندانگشتی|گوستاو واسا ، سوئدˇ شاه کی کریستین دوم و کالمارˇ ایجایی جولو بجنگسته و تازه سوئدˇ کشورا بپا بوگوده]]

===پادشاهی زمات===
تا سیزدهم قرن میان سوئد پادشاهی شکل نیگیفته بو و سوئد هنوز ایتا حکومت مقتدر نوبوسته بو و هر شهر ایتا حاکم دس دوبو و خوره فرمان فورانئی. سال ۱۲۸۰ میلادی شأ گوفتن کی سوئد پادشاهی بطور واقعی پا بیگیفته و شاه مأگنوس لادولس (سوئد: Magnus Ladulås) اولین سوئدی شاه بو. شاه مأگنوس ایتا نظام اجتماعی به وجود باورده و مردوم جاجیگاه مشخص بوگوده و ایتا نظام فئودالی و اشرافی سوئد میان پا بیگیفته. چهاردهمی قرن میان تجارت رونق بیگیفته به ویژه [[آلمان]]ˇ شهران أمره. وختی تجارت ویشترا بوسته ، سوئدˇ طبقه اشراف قودرت بگیفته و پیله تر بوبوسته. ایقتصادˇ رونق باعث بوبو کی سوئدˇ شهران پیله تر و سوئدˇ جمعیت اضافه ببه. ولی سال ۱۳۵۰ میلادی میان ، پیله طاعون یا [[سیاه مرگ]] کی فأرسه ، دس تنگی و سوتال زمات شروع بوبو کی سوئدˇ ایقتصاد رونق جه بکفته و اونه جمعیت کمترا بوسته. طاعون وأسی سوئد پور آسیب بیده و اونه سیاسی و ایقتصادی قودرت فوگوردسته. سال ۱۳۸۹ میان ، ''کالمارˇ ایجایی'' بوجود بومو کی ، دانمارک ، نروژ و سوئد ایتا کشور بوبوستید و سال ۱۳۹۷ میان،  دانمارکˇ ملکه ، ''مارگاریتا'' به عنوان أ سه اسکاندیناوی کشور ملکه حکومت بوگوده. ''کالمارˇ ایجایی'' ، شورش و داخلی درگیری أمره اورشین بوبوسته. سال ۱۵۲۰ میان وختی هشتاد تا جه سوئدˇ پیله اشراف ، ''شاه کریستین دوم'' فرمان أمره اعدام بوبوستید. باعث بوبو کی سوئدیان دورون ایتا ناسیونالیسیتی جنبش پا گیره و سوئدˇ اشراف و پیله کسان علیه ''کریستین دوم'' و ''کالمارˇ ایجایی'' شورش بوگودید. أ ایتفاق سوئد دئبار میان به نام [[استوکهولمˇ خونˇ حمام]] شناسیدی. سوئدی اشراف بتنستید کریستینˇ مایه دار دشکن بیدید و اونه جه حکومت دیمه بنأئید. سوئدیان ایتا نجیب زاده کی [[گوستاو واسا]] نام دأشتی به عنوان سوئدˇ شاه دوجین بوگودید. گوستاو واسا زمات میان ، سوئد خو آزاتی و استقلال بدس باورده و سوئد پادشاهی و دولت بوجود بومو. ایبار ده تازه قانونان بینیویشته بوبوسته. أ زمات میان مذهبی اصلاحات و [[پروتستانیسم]] پا بیگیفته. کلیسا ملی بوبو و کلیسا زمینان مصادره بوبوسته. پادشاهی قودرت بیگیفته و سال ۱۵۴۴ میان سلطنت موروثی بوبوسته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden Founding of the kingdom]  &lt;/ref&gt;

پروتستانیسم خو جای سوئد میان وا بوگوده و اونه نفوذ ویشترا بوسته. سوئدˇ شاهان أ تازه مذهب پور هواخواه بید و پشتیبانی گودید و سوئد میان ، کاتولیک ˇ مذهب غیرقانونی اعلام بوبوسته. تا سال ۱۸۵۸ میان ، کاتولیک ˇ مذهب جرم بو و هرکس کی أ مذهب اعتقاد دأشتی و یا تبلیغ گودی ، مجرم بوستی و وادار بوستی سوئد جه کوچمال بوکونه. اوایل قرن هفدهم میان ، سوئد شاه ، [[گوستاو آدولف دوم]] ، کی ایتا پروتستانی متعصب بو. [[سی ساله جنگان]] میان ، [[آلمان]] دورون ، پروتستانیانˇ هواخواهی و یاور وأسی ، کاتولیکان جولو بجنگسته. سوئد خو دئبار و تاریخ میان پور مذهبی جنگان تجربه بوگوده و مذهبی ایختلاف به چوم بیده. أما هسأ سوئد میان ، مذهبˇ آزاتی وجود دأره و هر کی خوره تأنه به اختیار خو مذهب دوجین بوکونه و اعتقاد بدأره. سال ۱۹۵۳ میان ، سوئدˇ قانون اساسی دورون ، مذهبˇ آزادتی و اندیشه و ویر بینیویشته بوبوسته. هسأ سوئدˇ کشور به آزاتی ، سکولاریسم و روشنگری شناس ایسه.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/religion-in-sweden from Protestant pre-eminence to religious freedom]&lt;/ref&gt;

[[فاىل:Swedish Empire.svg|سوئدˇ امپراتوری ، جه سال ۱۶۱۱ تا ۱۸۱۵| بندانگشتی]]
سوئدˇ خارجی سیاست ، کالمارˇ ایجایی فوگوردستن پسی ، اضافه گودن قلمرو بوبوسته. بالتیکˇ دریا ، سوئدیان اولویت بو و اوشان ناجه دأشتید کی  بالتیکˇ دریا بطور کامل کنترل و خوشانه شین بوکونید. هنه وأستی سوئد و دانمارک میان رقابت وجود بومو و اوشانه اختلاف ویشترا بوسته. سال ۱۵۶۰ میان آخربسر ، أ دو کشور میان جنگ آغازا بوسته. سال ۱۶۳۰ ، سی ساله جنگان پسی ، گوستاو آدولف دوم زمات میان ، سوئد به ایتا پیله اوروپایی کشور تبدیل بوبوسته و سیاست دورون ایتا قودرت به حیساب بومو. سوئدˇ امپراتور  ، گوستاو آدولف دوم موفقیت  أمره آلمانˇ پروتستانیان هواخواه و یاور بدأ. سوئدیان بتأنستید دو تا جنگ دورون جه سال ۱۶۴۳ تا ۱۶۵۸ ، خوشانه همساده دانمارک دشکن بدید. وستفالنˇصلحˇ قرار داد  سال ۱۶۴۸ و روسکیلدˇ قرارداد ، دانمارک أمره امضا بوبو  کی باعث بوبوسته سوئدˇ صارا پیله تر ببه و فنلاند ، آلمانˇ کلسیا شهران و بالتیکˇ منطقه فوسینه. قرن هفدهم میان ، شأ گوفتن سوئدˇ اوج قودرت بو. أ زمات ایقتصاد و تجارت  رونق بیگیفته و باخی جه سوئدیان دوردس مناطق واموجستید و مستعمره  بپا دأشتنه آغاز اگودید. ایتا پاچه زمات دورون ، سوئدیان بتأنستید [[دلاوئر]] ، آمریکا میان مستعمره چگونید. حتی سوئدˇهند ˇخورتابˇ کمپانی تاسیس بوکونید. ولی سوئدˇ قودرت زود فگوردسته. سوئدˇ پادشاهی ، ابزار و قوت اونه نأشتی کی بتأنه درازمدت ایتا امپراتوری بمانه. سوئدˇ ایقتصاد سنتی بو و اونه ریشه و بون کیشاورزی أمره بو و هتو نی سوئدˇ  جمعیت کم بو. [[کلسیا پیله جنگ]] میان (۱۷۲۱- ۱۷۰۰) سوئد دشکن بوخورده و اونه امپراتوری فوگوردسته. أ جنگ میان،  سوئدˇ دوشمنان و رقیبان یعنی روسیه ، لهستان و دانمارک ایجایی بوگودید و هر سه کشور علیه سوئد جنگه سراگیفتید. سوئد پور جه خو زمینان جه دس بدأ و فقط اونه اصلی صارا ، ینی سوئد و فنلاند بمانسته.  
کلسیا پیله جنگˇ پسی ، سوئد قودرت فوگوردسته و روسیه بعنوان ایتا قودرت شناس بوبو و سوئد ˇجاجیگاه جیگیفته. [[ناپلئونی زمات جنگ]] میان ، سوئدˇ اوضاع اورشین بوبوسته و بحران  حکومت وجود بومو. أ زمات میان سوئدˇ  قلمرو کوچی تر بوبوسته و  وادار بوبو کی فنلاند ، به روسیه واگذار بوکونه. سال ۱۸۱۰ میان ، ایتا فرانسوی ژنرال (ژان باپتیست برناد) نام ، سوئدˇ تاج و تخت بدس باورده و سوئدˇ شاه بوبوسته. أ زمات نروژ میان نی ، سیاسی اوضاع اورشین بو و نا آرامی وجود دأشتی. سوئدیان ، فنلاند عوض جا  کی روسیه اوشانه دس جا جیگیفته بو ، تصمیم بیگیفته نروژˇ خاک فوسینید. آخر بسر سال ۱۸۱۴ میان ، نروژیان وادار بوبوستید سوئد أمره ایجایی بوکونید. سوئد - نروژ ˇ ایجایی تا سال ۱۹۰۵ درازا دأشتی کی اختلافات داخلی أمره فوگوردسته و نروژ نی ، سوئد جا سیوا بوبوسته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden|The Swedish empire]&lt;/ref&gt; 

===هسا زمات===
[[فاىل:Farewell to home, Göteborg, 1905 (cropped).jpg|بندانگشتی|ایتا تاتایی جه سوئدی موهاجران سال ۱۹۰۵ میان]]
سوئد قرن هجدهم میان کی مصادف بو فرانسه اینقلاب و ناپلئون زمات  أمره ، باعث بوبو تجارت جه رونق دکفه و رکود ایقتصادی نی پیش بایه. أ زمات سوئد دورون ایتا دوره سختی و سوتال زمات فأرسه کی باعث بوبوسته پورجه سوئدیان ، دس تنگ و سوتال بیبید. أ زمات میان نود درصد سوئدˇ جمعیت کشاورزی گودید و صنعت و تجارت جه رونق دکفته. ویشتر سوئدیان فقر و رکود أمره زندگی گودید. هنه وأستی  ویشتر سوئدیان وادار بوبوستید به [[کلسيايي آمريکا]] موهاجرت بوکونید. تخمین زده بوبوسته جه قرن نوزدهم کی سوئد سه و نیم میلیون جمعیت دأشتی ، یک سوم سوئدیان ، خوشانه پئری خانانه دیمه بنأئید و به اجبار موهاجرت بوگودید. تا سال ۱۹۳۰ میان ، نصفه شش میلیون سوئدˇجمعیت موهاجرت بوگودید. ویشتر سوئدیان ، [[آمریکا]] و [[کانادا]] به عنوان خوشانه تازه خانه و زندگی دوجین بوگوده بید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden|18th/19th century Sweden]&lt;/ref&gt;

اواخر قرن نوزدهم میان سوئد کی ایتا سنتی و کشاورزی کشور بو به سمت مدرنیسم و ایقتصادی صنعت بوشو. سوئد پور جه مردومی جنبشان به چوم بیده. أ زمات میان سوئدˇ جامعه به سمت آزاتی و دموکراسی بوشو. مذهبی تعصب دیمه بنا بوبوسته و مذهب و کلیسا آزاتی و سازش أمره اداره بوستی. اجتماعی عدالت  نی ویشترا بوسته و سوئدی زناکان برابری و خوشانه اجتماعی حقوق وأستی مبارزه بوگودید. قرن نوزدهم میان کی سوئدˇ ایقتصاد ، صنعتی بوبوسته بو و کارگران شمار ویشترا بوسته ، کارگران خوشانه حق و حقوق و شرایط کاری وأستی پور حق سأی بوگودید. سال ۱۹۰۷ سوئدˇ مرداکان حق رای بدس باوردید و تأنستید خوشانه نمایندگان دوجین بوکونید. سال ۱۹۱۷ ، سوئدˇ سوسیالˇ دموکراتˇ سیاسی جرگه دولت تشکیل بدأ و برنامه رفاهی و اصلاحات ادامه بدأ و سال ۱۹۱۹  میان به سوئدی زناکان حق رای فدأ. أ شرایط شأ گوفتن تا دومی جنگ جهانی نی ادامه دأشتی.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/history/history-of-sweden|The 20th century – a century of reforms]&lt;/ref&gt;

باوجود کی سوئد ، ایتا زمات امپراتوری بو و پور جنگان تجربه بوگوده اما پور سالان ایسه کی سوئدیان جنگستن دیمه بنائید و خوشانه کشور دورون صلح و سازش أمره زندگی کونید. جه سال ۱۸۱۴ میلادی ، سوئد هیته جنگ میان شرکت نوگوده و هر ته جنگ و سیاسی ایختلاف دورون کی دونیا میان ایتفاق دکفته بی طرف بمانسته. دو تا جنگ جهانی میان ، سوئد خو بی طرفی حفظ بوگوده باجود أنکی جه هر طرف ، جنگستن و ایله جار گودن وأستی تحت فشار بو. أ موضوع سوئدیان وأستی ایتا پیله موفقیت بو کی خوشانه ایتا آزاتˇ ملت و مردوم متعهد به صلح نیشان بدید و تا هسا سوئدیان أ موضوع وأستی گولاز کونید. سوئدیان سعی کونید خوشانه جا انساندوستی نیشان بدید و أجور کاران میان پور دس بدأرید. اوشان ویشتر ناجه دأرید موختلفه سازمانان کی حافظ صلح و امنیت ایسه حضور بدأرید. هسا سوئدˇ امنیت و رفاه دونیا میان شناس ایسه.&lt;ref&gt;[https://scandification.com/brief-history-of-sweden/|Sweden’s role in the World Wars]&lt;/ref&gt; 

سال ۱۹۰۵ میلادی میان ، سوئد [[اوروپا ایجایی سازمان]] عضو بوبوسته. اما سوئدیان سعی بوگودید خوشانه اصیلˇ داب خوشانه ره بدأرید. هنه وأستی سال ۲۰۰۳  میان ، ایتا انتخابات دورون به عوضا بوستن واحد پولی به یورو موخالفت بوگودید و خوشانه ملی واحد پول (کرون) حفظ بوگودید. أ موضوع سوئدˇ داب ویژگی نیشان دیهه کی سوئدیان جغرز حضور بین اللملی ، به خوشانه هویت و داب اهمیت دیهید و اونه سرپا دأرید. دو قرن اخیر سوئد میان ، دانش ، فناوری ، هونر و ادبیات نی پور پیشرفت بوگوده و پور نیوسنده کس ، دانشمند ، متفکر ، هونرمند و ... وجود بومو.&lt;ref&gt;[https://scandification.com/brief-history-of-sweden|Swedish culture and identity run deep]&lt;/ref&gt; 

==جوغرافی==
سوئد ، نروژ أمره ، اسکاندیناوی شبه جزیره تشکیل دیهه. سوئدˇ صارا به سمت نروژ کوهستانی ایسه و زمینˇ بولندی هرچه خورتابˇ سمت نزدیکتر به شیب ملایم به و بالتیکˇ دریا سمت کی فأرسه ، زمین پست تر ایسه.زمین شناسانˇ تحقیق نیشان دیهه کی سوئدˇ خاک ، ایتا جه قدیمی ترین خال جه پوسته زمین به حسیاب آیه و سوئدˇ طبیعی یخچالان پور زمات شین ایسه و به حدود دوازده هیزار سال پیش واگرده. سوئد میان پور دریاچه و سل وجود دأره کی اوشانه بولندی سطح پاچ و به دریا سطح نزدیک ایسه. سوئدˇ خط ساحلی ناهموار و سنگی ایسه کی جه هزاران جزیره به طول دوهیزار کیلومتر تشکیل بوبوسته. سوئدˇ آب وهوا جه جریان گرم اقیانوسی و نساآفتوزردی باد تاثیر بیگیفته. پانزده درصد سوئدˇ خاک ، [[کلیسا توک]] میان جای دأره. ماه می پسی تا ژوئیه میان ، شبانه روج آفتاب تابه. حتی نسا استوکهولم میان فقط چند ساعت وأستی هوا تاریک به. ماه دسامبر کی فأرسه ، أ موضوع واگردان کونه و فقط پینج ساعت وأسی هوا روشن ایسه و آفتاب تابه. [[لاپلند]] میان کی سوئدˇ کلسیا صارا ایسه. شب بیست ساعت درازا دأره و هوا تاریک ایسه و باخی چهار ساعت نی هوا گرگ و میش ایسه.جنگل و دامون ویشتر سوئدˇ خاک تشکیل بدأ کی ویشتر [[صنوبردار]] ، [[کاج]] ، [[توس دار]] سوئد میان وجود دأره. زغال اخته ، توت و [[شال کولا]] بطور وحشی و طبیعی سوئد میان فراوان ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden|Climate of Sweden]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden|Plant and animal life]&lt;/ref&gt;

سوئدˇ آب و هوا به نسبه موقعیت و جاجیگاه متفاوت ایسه. سوئدˇ نسا آب و هوا خنک و معتدل و کلیسا مناطق میان سرد و برفی ایسه. تابستان سوئدˇ نسا میان ، هوا خنک و گاهگلف ابری ایسه اما زمستان میان هوا سرد و برفی ایسه. چون سوئد ، کلیسا توک (قطب شمال) ورجا ایسا ، باعث بوبو کی سوئدˇ زمستان بولند و طولانی ببه و بطور کلی ویشتر سال آب و هوا سرد ایسه. سوئد نسبت به سایر کشوران ، زمستان روج میان ، تاریکی ویشتر و تابستان میان روشنایی زمات ویشتر ایسه. استوکهولم میانگین دما ، جولای دورون ۲۲ درجه و ژانویه دورون ۵- فأرسه. &lt;ref&gt;[https://www.thoughtco.com/geography-of-sweden-1435614|Geography and Climate of Sweden]&lt;/ref&gt;
==جمعیت==
سال ۲۰۱۹ سرشماری ، سوئدˇ جمعیت ۱۰۳۲۷۵۸۹ بو. سوئدˇ جمعیتˇ پراکندگی یکسان نیه و نسا میان جمعیتˇ تراکم ویشتر ایسه. یک سوم سوئدˇ جمعیت ، نسایی شهران میان زندگی کونید. آمار نیشان دیهه کی نسایی مناطق میان جمعیت ویشتر ایسه و رشد گودن دأره. مردم وأستی ، سوئدˇ نسایی شهران زندگی گودن ره بختر ایسه. هنه وأستی باعث بوبو کی سوئدˇ اقتصاد ، نسایی شهران میان جاجیگاه بدأره و فرصت شغلی ویشتر و حمل و نقل بختر ایسه. اما کلسیا مناطق ، شهرانˇ جمعیت کمتر ایسه و سرما وأستی ، مردوم گلف گلف زندگی کوونید. هنه وأستی کلسیا شهران به نسبه نسایی شهران امکانات کمتر بدأرید. أ موضوع سوئدˇ سیاستمداران وأستی ایتا چالش ایسه و اوشان تا هسأ هچین مردوم تشویق بوگودید کی کلسیا شهران دورون زندگی بوکونید.اما أ شرایط أمره نی ، سوئد میان سیستم آموزشی رایگان ایسه و همه تان ایتا شرایط برابر دأرید. دولت موظف ایسه کی حمل و نقل ، دانش آموزان ره همه تانه دس فأرس ببه.&lt;ref&gt;[https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/population-demographic-situation-languages-and-religions-80_en Demographic Situation]&lt;/ref&gt;
سوئدˇ جمعیتˇ رشد بجیر و معادل ۰۶۳% ایسه. جه سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ ، فقط ۶۳ هزار نفر به سوئد جمعیت زیاد بوبوسته. اونم نی ویشتر به مهاجران حضور واگرده. درواقع چند دهه ایسه کی سوئدˇ جمعیت پیرتر بوبوستن دره اما ورود مهاجران و تابعیت فدأن باعث بوبو کی جمعیت ایپچه رشد بوکونه و شأ گوفتن کی سوئد رشد جمعیت مهاجران وأستی ایسه. آمار نیشان دییه کی یک پینجم سوئدˇ مردومˇ نتاج ، مهاجر بید کی سالان پیش سوئد دورون کوچمال بوگوده بید. پیش بینی بوبوسته کی تا سال ۲۰۵۰ میلادی میان ، سوئدˇ جمعیت به یازده میلیون و سیصد نود هیزار کس فأرسه. اگر جمعیتˇ رشد هتویی بمانه ، تا سال ۲۰۹۹ ، سوئدˇ جمعیت به سیزده میلیون فأرسه.&lt;ref&gt;[https://worldpopulationreview.com/countries/sweden-population Sweden Population Growth]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://worldpopulationreview.com/countries/sweden-population Population Density and Surface Area in Sweden]&lt;/ref&gt;

هشتاد و پینج درصد سوئدˇ جمعیت شهر دورون زندگی کونید. سوئدˇ شهران به نسبه کوچی ایسه و ویشتر اوشانه جمعیت ده هیزار تا صد هیزار ویشتر نیه. سوئدˇ پاتخت و پیله ترین شهر استوکهولم ایسه کی دئه باخی شهران أمره ایختلاف زیاد دأره. استوکهؤلمˇ شهرستان جمعیت دو میلیون سیصد و پینجاه نفر و حدود یک میلیون نفر شهرˇ محدود دورون زندگی کونید. استؤکهؤلم ایتا شهر منحصربفرد ایسه. أ شهر ، چهارده تا جزیره میان به وجود بومو و رشد بوگوده و هسأ سوئدˇ مرکز سیاسی ، ایقتصادی و فرهنگی ایسه. یک سوم سوئدˇ تولید ناخالص ملی ، أ شهر وأستی ایسه. [[گۊتنبرگ]] سوئدˇ دومی پیله شهر ایسه کی حدود نیم میلیون جمعیت دأره.&lt;ref&gt;[https://worldpopulationreview.com/countries/sweden-population Largest Cities in Sweden]&lt;/ref&gt; 

&lt;gallery&gt;
Stockholm 8721-B (9870833193).jpg|استؤکهؤلم ، سوئدˇ پاتخت و پیله ترین شهر 
Göteborg - KMB - 16001000011804.jpg|گۊتنبرگ ، سوئدˇ دومی پیله ترین شهر
A view of Malmö from a plane window, August 2015.jpg| مالمؤ بندر ، سوئدˇ سومی پیله ترین شهر
0065Uppsala domkyrka.jpg| اؤپسالا ، سوئدˇ چهارمی پیله ترین شهر
Stora torget, Linköping, juli 2005.jpg|لینکۊپینگ ، سوئدˇ پینجمی پیله ترین شهر
&lt;/gallery&gt;

==سیاست==
===دولتˇشکل===
[[فاىل:Rosenbad 2006.jpg|بندانگشتی|ایتا تاتایی جه روزنباد (سوئدˇ دولتˇ جاجیگاه)]]
سوئدˇ حکومت ، پادشاهی مشروطه ایسه. سال ۱۸۰۹  میان ، سوئدˇ قانون اساسی بینیویشته و سال ۱۹۷۵ میان هنده اصلاح بوبوسته. سوئدˇ قانون اساسی ، حکومتˇ ویژگی و اداره گودن کشور نیشان دیهه و تصمیم گیری سیاسی ، اجرایی قودرت و مردومˇ حق و حقوق وأستی تنظیم بوبوسته. سوئدˇ قانون اساسی ، چهارتا خال جه تشکیل بوبوسته دره کی حکومتˇ ابزار ، حق جانشینی و سلطنت موروثی ، مطبوعاتˇ آزاتی و حق بیانˇ آزاتی ایسه. سوئد میان ، قانون اساسی اجرا گودن ارجح ایسه و جامعه دورون همه تان ره وا مفید ببه و شخصی منفعتان جولو اولویت بدأره.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Government-and-society|Constitutional framework]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The Swedish Constitution]&lt;/ref&gt;

سوئدˇ میان سیاسی قودرت ، مردوم جا آغازا به. سوئدˇ حکومتˇ سیستم ، مردوم دورون پایه و بون دأره و اوشانه گب وا پیش بشه. مردومˇ حقوق ، همه تان ره وجود دأره. سوئد میان نظارتی نهادان پور وجود دأره و مسئولانˇ عملکرد و کردوکار به دقت تحت کنترل ایسه و واموجسته به. سوئد میان اینتخابات ، هر چهار سال ایبارایتفاق دکفه. هسأ هفت میلیون سوئدی تأنید انتخابات دورون حضور بدأرید. انتخابات دورون مردوم ، پارلمانˇ نمایندگان ، شورای شهرˇ اعضا و شهرداران دوجین کونید. مردوم تأنید سیاسی جرگه‌ٰن میان فعالیت بوکونید و سیاست و سرنوشتˇ کشور دورون تاثیر بأنید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|Power from the people! This is how Sweden is governed.]&lt;/ref&gt;  
[[فاىل:Riksdagen September 2014 02.jpg|بندانگشتی|ریکستاگˇ جاجیگاه ، سوئدˇ پارلمان]]
کشورˇ اول شخص ، پادشاه ایسه ، اما اونه جاجیگاه و قودرت تشریفاتی ایسه و سیاست دورون دخالت نوکونه. پادشاه اولی زای ، اونه جانشین ایسه و جانشینی وأستی ، زاکانˇ جنسیت تاثیر نأره. اداره گودن و اجرایی قودرت ،نخست وزیرˇ مسئولیت ایسه. سوئدˇ نخست وزیر هر چهار سال ایبار، توسط رهبران احزاب و سیاسی جرگه‌ٰن نامزد به و پارلمانˇ نمایندگان رای اعتماد مره دوجین به. نخست وزیر و دولتˇ اعضا ، موظف ایسید کی طبق قانون اساسی و اصول دموکراتیک عمل بوکونید و پارلمانˇ اعضا وظیفه دأرید کی دولت ˇ عملکرد فأندرید و نظارت بدأرید. سوئدˇ پارلمانˇ نام ریکسداگ ایسه و ۳۴۹ عضو دأره. ریکسداگ میان ، پارلمانˇ نمایندگان هر ته جلسه پسی خوشانه گزارش کار وا بصورت عمومی منتشر بوکونید.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Government-and-society|Constitutional framework]&lt;/ref&gt; 

هر ته سوئدی کی هیژده سالگی فأرسه و سوئدˇ شهروند ایسه، تأنه انتخابات دورون شرکت بوکونه. سوئدˇ انتخابات میان بسته به جمعیتˇ نسبت ، احزاب و سیاسی جرگه‌ٰن سهمیه دأرید. انتخاباتˇ قانون هتویی کی ، ایتا نماینده دوجین بوستن وأستی ، نسبت به کل آرا یا  چهار درصد و یا دیوازده درصد نسبت به خو حوزه انتخاباتی اقل کم وا رای باوره. سال ۱۹۱۹ میان ، سوئدی زناکان موفق بوبوستید حق رای بدس باورید. سال ۱۹۲۱ میان ، اولی دفعأ بو کی زناکان انتخاب دورون شرکت بوگودید و پنج تا نماینده زن دوجین بوبوستید و پارلمان میان ورود بوگودید. هسأ نصف سوئدˇ پارلمانˇ اعضا ، زناکان ایسید.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Government-and-society|Political process]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The parliament – representing the people]&lt;/ref&gt;
سوئد میان ۲۹۰ تا شهرداری وجود دأره و هر ته شهرداری خوره ایتا مجمع و شورا دأره. شهرداریان پور وظایف برعهده دأرید کی شامل جاده ، مدرسه ، خانه ، رفاهی و عمومی جیگاهان چکودن ایسه. شهرداریان وظیفه دأرید کی خوشانه منطقه میان همه تانه ره آب رسانی بوکونید و همه جوره امکانات تامین بوکونید. شهرداری وظیفه دأره کی مردومه مالیات فگیره و مالیاتˇ پول ، خدمات عمومی وأستی خرج بوکونه.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The local level]&lt;/ref&gt; 

===خارجه سیاست===
سوئد سال ۱۹۹۵ میلادی میان ، [[اوروپا ایجایی سازمان]]ˇ عضو بوبوسته و خو خارجی سیاستان ، باخی اوروپایی کشوران أمره یکسو و هماهنگ بوگوده. اوروپا ایجایی سازمان میان ، سوئد بیست تا عضو دأره کی اوشان بعنوان سوئدˇ دولتˇ نماینده ، أ سازمان میان حضور دأرید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The European level]&lt;/ref&gt; 
سال ۲۰۱۴ میان ، سوئدˇ دولت خوره ایتا [[فمنيسم]]ی دولت اعلام بوگوده و تصمیم بیگیفته خو سیاستان دورون برابری جنسیتی رعایت و خو خارجی سیاستان میان ، أ موضوع دنبال بوکونه. سوئدˇ اصلی هدف ، خارجی روابط میان ، امنیت داخلی و نزدیکی و ایله جار گودن خو همسادان أمره ایسه. سوئد کشوری ایسه کی پورتلاش کونه دنیا میان ، میانجی نقش بدأره. سوئد هیته نظامی و جنگی و یا دفاعی قرارداد میان حضور نأره. سوئدیانˇ سیاست هنه کی خوشانه منطقه و حتی جهان میان هرته درگیری و یا جنگ جولوی بیگیرید. سوئد ایتا جه سازمان ملل پیله یاور ایسه و هر ساله سازمان ملل کومک مالی دیهه. سوئد یک درصد خو تولید ناخالص ملی درآمد ، جهانی توسعه طرحان میان اختصاص بدأ. سال ۲۰۲۱ میان ، سوئد ، ریاست اوروپا امنیت و ایله جارˇ سازمان (OSCE)برعهده دأشتی. سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ میان ، سوئد شورای امنیت عضو بو.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|Foreign policy]&lt;/ref&gt;

===سیاسی جرگه‌ٰن===
پور زمات ایسه کی سوئدˇ سیاسی جرگه‌ٰن حضور فعال دأرید و ثبات أمره ایسید. هفت تا پیله سیاسی جرگه‌ٰن ، سوئد مئن فعالیت دأرید. چهار تا غیر سوسیالیستˇ سیاسی جرگه و دو تا سوسیالیستی جرگه و ایتا چپی جرگه کرا فعالیت دأرید. ایتا تازه سیاسی جرگه نی ایسه کی سبزˇ جرگه نام دأره کی طبیعت و محیط زیستˇ هواخواه ایسه. سوئدˇ سیاسی جرگه‌ٰن نام: سوسیالˇ دموکراتان جرگه (Sveriges socialdemokratiska arbetareparti) ، میانه رو جرگه (سوئدی: Moderata samlingspartiet) کی سابقه محافظه کاران جرگه ایسه ، میانی جرگه (سوئدی: Centerpartiet) ، سوئدˇ دموکراتˇ جرگه (سوئدی: Sverigedemokraterna) ، چپˇ جرگه (سوئدی: Vänsterpartiet) کی سابقه کمونیستانˇ جرگه ایسه ، مسیحی دموکراتˇ جرگه (سوئدی: Kristdemokraterna) ، آزاتی جرگه (سوئدی: Liberalerna) و سبزˇ جرگه (سوئدی: Miljöpartiet de Gröna) ایسه. هسأ سوئدˇ دولت ، سوسیالˇ دموکراتان و سبزˇ جرگه  ایله جارجه تشکیل بوبوسته.&lt;ref&gt;[Https://www.britannica.com/place/Sweden/Government-and-society|Political-process]&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/democracy/swedish-government|The 8 parties in the Swedish parliament]&lt;/ref&gt;

===مایه دار===
[[فاىل:Gripen 3.jpg|بندانگشتی|سوئدˇ بومی شیکاری جنگنده Saab JAS 39 Gripen]]
سوئدˇ مایه دار (سوئدی: The Försvarsmakten ) ایتا دولتی سازمان ایسه کی زیرنظر سوئدˇ وزارت دفاع ایسه. أ سازمانˇ وظیفه ، واموختن و تمرین دأهن تازه نیروهان و کشورˇ صارا دفاع گودن ایسه. سوئدˇ مایه دار ایتا جهانی ماموریت نی دأره کی هر ته ناآرام و جنگ بزه کشور میان کی سازمان ملل بخواسته ، بعنوان نیروی حافظ صلح حضور بدأره و امنیت اؤ منطقه تامین بوکونه. سوئدˇ مایه دار تامین امنیت و ثبات وأستی پور ماموریت میان جه [[أفغانستان]] ، [[عراق]] ، [[سۊريه]] و حتی تا آفریقایی کشوران میان حضور دأشتی. سوئد ایتا کشور ایسه کی پور زمات صلح و آرامش تجربه گودن دأره و هرته جنگ و آشوب کی دونیا میان دکفته ، جه دو تا جنگ جهانی میان و حتی سرده جنگ زمات میان حضور پیدا نوگوده و دیمه بمانسته. ولی سوئدˇ مایه دار ، دامیشک أ آمادگی و قوت دأره کی جه خو کشور و مرزان دفاع بوکونه. سوئدˇ مایه دارˇ سه خال بنام ، زمینی مایه دار ، دریایی مایه دار و هوایی مایه دار دأره. فرمانده کل سوئدˇ مایه دار (سوئدی: Överbefälhavaren) سوئدˇ پادشاه ایسه. جه سال ۱۹۷۴ ، پادشاهˇ نقش سوئدˇ مایه دار میان کمترا بوسته و هسأ اونه جاجیگاه بعنوان فرمانده کل تشریفاتی ایسه.

چند سالی ایسه کی جمعیتˇ رشد منفی و پیرا بوستنˇ سوئدˇ جمعیت ، سوئدˇ مایه دار وأستی ایتا مشکل بوبوسته. دهه بیست و سی میلادی میان ، پور سوئدیان ، خوشانه کشور جه موهاجرت بوگوده بید هنه وأستی باعث بوبو کی سوئدˇ جمعیت بسرعت پیرا به و زاد و ولد کمترا به و کمبود نیروی کار پیش بایه. هسأ کمبود پرسنل ، سوئدˇ مایه دار میان نی وجود دأره. هنه وأستی سال ۲۰۱۸ میان ، سوئدˇ مایه دار مجبور بوبوسته قانون ایجبارگیری تصویب بوکونه. کی چیهار هیزار نفر وارد مایه دارˇ خدمت بوبوستید. أ زمات اولین دفعأ وأستی بو کی زناکان به اجبار و مطابق قانون ، مایه دار میان وارد خدمت بوبوستید. سال ۱۹۶۰  میان اولین دفعأ وأسی ، زناکانˇ خدمت ، مایه دار میان مطرح بوبوسته بو و سالان پسی کی دوارسته سوئدی زناکان بطور داوطلب و ارادی تأنستید مایه دار میان ورود بوکونید. سوئدˇ مایه دار میان ، برابری جنسیتی وجود دأره و زناکان و مرداکانˇ حق و حقوق و درجه فگیفتن برابر ایسه. سوئد ، نروژ پسی ، دومین کشوری ایسه کی قانون بربری جنسیتی رعایت گودن دأره. زناکان ، سوئد مایه دار میان ویشتر خدمات عمومی و غیرنظامی و تحقیقاتی دورون فعالیت گودن دأرید.&lt;ref&gt;[https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09612025.2019.1596542|Conscripting women: gender, soldiering, and military service in Sweden 1965–2018]&lt;/ref&gt;
سوئد سرد جنگˇ پسی ، خو نظامی بودجه کمتر بوگوده و مایه دارˇ پرسنل محدود بوگوده. ولی [[روسیه فتورکستن اوکراین]]ˇ پسی ، باعث بوبو کی سوئدیان خوشانه سابقه سیاست دیمه بنید و سوئدˇ دولت تصمیم بیگیفته کی تا پینج سال ، نظامی بودجه چهل درصد اضافا به و پرسنلˇ تعداد و ایجباری زمات دوبرابر بوکونه. سوئدیانˇ هدف هنه کی روسیه جولو آمادگی دفاعی و جنگستنˇ توانˇ بدأرید. سوئد ، پیمان ناتو عضو نیه ولی اوروپایی کشوران أمره ارتباط نزدیک دأره.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2020/oct/15/sweden-to-increase-military-spending-by-40-as-tension-with-russia-grows|Sweden to increase military spending by 40% as tension with Russia grows]&lt;/ref&gt;   
==ایقتصاد==
[[فاىل:Scaniafabriken, flygfoto 2014-09-20.jpg|بندانگشتی|إسکانیا کارخانه صارا ]]
سوئدˇ ایقتصاد و صنعت درمقایسه اونه مساحت و جمعیت ، متنوع و پیشرفته ایسه. چند تا پیله شرکت سوئد میان جیگا دأرید کی خوشانه محصولات به تمام دونیا صادر کونید. سوئدˇ ایقتصاد ، آزاتی و نوآوری أمره ایسه و هتویی کی بخش دولتی قوی ایسه بخش خصوصی نی پور فعالیت دأره و اوشان میان و کارگرانˇ اتحادیه و اصناف أمره تعامل و ایله جار نهأ. ۳۶ درصد سوئدˇ تولیدبوبوسته محصولات ، صادرات شین ایسه. سوئدˇ ایقتصاد ، جهانی ایقتصاد و موختلفه کشوران أمره ارتباط و خارجی بازاران میان حضور فعال دأره. سوئد ، اوروپا ایجایی سازمان عضو ایسه. اما یورو واحدˇ پولی جه ایستیفاده نوکونه و سوئدˇ ملی پول کی کرون (سوئدی: krona) نام دأره بعنوان سوئد واحد پولی بمانسته. سوئد میان ده درصد زمینان کیشاورزی ایسه کی ویشتر مردوم و یا بخش خصوصی شین ایسه. جنگلˇ وضعیت نی هتویی ایسه و بخش خصوص اونه مالکیت دأره. فقط پینج درصد جه سوئدˇ جنگلان دولت دس میان نهأ. اما حق مالیکت و انحصارگودن سوئد میان وجود نأره. سوئدˇ قانون دورون بینیویشته بوبو کی محیط زیست و جنگلان همه تان ره وا دس فأرس ببه. هیکس اجازه نأره خو زمین پرچین بکشه و یا حدود بوکونه. مردوم تأنید أ جور صارایان دورون آزاتی أمره دوارید و یا چادر بزنید. ساخت و ساز و خانه چگودن ، خوشانه ایتا معیار و قانون دأره. هر کس کی خانه چگودن دأره موظف ایسه کی همه تانه استانداردان رعایت بوکونه. دولت خودش نی ، خانه سازی دورون دس دأره و أ خانه‌ٰن مناسب کارگران و قشر کم درآمد جامعه ایسه. سوئد دورون ، فروش و یا رهن و اجاره دولتی ساختمانان نسبت به ساختمانی کی صاحبان شخصی دأره ویشتر ایسه. سوئدˇ دانشˇ موهندسی و تکنولوژی بوجور ایسه. هنه وأستی سوئدˇ صنعت دورون  ابزار و محصول باکیفیت چگوده و به سراسر دونیا صادر به. سوئدˇ موهم ترین صنعتی محصولاتی که سراسر دونیا اوسی به مأشین و انواع کامیون ، هواپیما ، خانگی لوازم ، صنعتی دزگاهان ، برقی ابزار ، فولاد ، انواع سلاح ، کاغذ ، شیمیایی مواد و دارو مأنستن ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html Basic Economy]&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;[https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html Major Industries]&lt;/ref&gt;
==مردوم==
===مذهب===
[[فاىل:Uppsala Domkyrka.jpg|بندانگشتی|اوپسالا پیله کلیسا ، سوئدˇ سابقˇ ملی کلیسا]]
سوئدˇ تاریخی آثار و باستانی جیگاهان ، نیشان دیهه کی جه قدیمی زمات ، مذهب و اعتقادات چی تو بو. واموجسته قبران و سنگ بتاشته آثار نیشان دیهه کی ایتا سیستم باستانی چند خودایی قبل مسیحیت ، سوئد میان وجود دأشتی. سوئدی بومیان کی اوشانه نورس دوخانید، خورشید و آسمان فأندرستن أمره ، تغییر گودن فصل ، پاکاچینا گودن (برداشت محصول) و آب و هوا شرایط بشناختید و شأ گوفتن کی همه أ کاران اوشانه ره ایجور مذهبی مراسم بو. هتویی کیهان شناسی باعث بوبو کی نورسˇ قدیمˇ اسطوره و مذهب شیکل بیگیره. نورسˇ قدیمˇ مذهبˇ دورون ، چندتا خودا وجود دأشتی. اوشانه پیله خودایان ، اودین ، ثور ، فریا بو. قرن یازدهم میان ایتا کشیش بنام [[برمنˇ آدام]] بینیویشته کی: &quot; ''وایکینگانˇ دین دورون ایتا داب نهأ کی هرهشت سال ، خوشانه خودایانه وأسی آدم قوربانی کونید. قدیمی زمات جه ، اوپسالا میان ایتا جیگا نهأ کی وایکینگان ، اؤیه آدمان قوربانی کونید''&quot;. قرن یازدهم میان ، کاتولیکˇ مذهب رواج بیگیفته و سوئدیان مسیحی بوبوستید. تا پانصد سال کاتولیکˇ مذهب ، سوئدˇ رسمی دین بو. قرن شانزدهم میان ، پروتستانیسم (لوتریسم) و مذهبی دچین واچین (اصلاحات) اروپا میان پا بیگیفته و أ زمات بو کی لوتری باوران ، سوئد میان پور هواخواه پیدا بوگوده. هتویی بوبوسته کی سوئدˇ رسمی دین پروتستان بوبو و مذهبˇ دچین واچین آغاز بوبو و کلیسا ملی بوبوسته. تا سال ۲۰۰۰  میان ، لوتری کلیسا ، سوئد رسمی و ملی کلیسا بو. ایتا آمار نیشان دیهه کی سه پنجم سوئدˇ جمعیت ، لوتری کلیسا (سوئدی: Svenska kyrkan) عضو ایسید. جغرز لوتری کلیسا، قرن نوزدهم اواخر ، سوئدˇ خانگی کلیساهان پا بیگیفته و تا هسأ اوشان شمار ویشترا بوسته. چند دهه موهاجرت باعث بوبوکی جغرز مسیحیتˇ موختلف مذهبان ، سایر ادیان نی سوئد میان وجود دأره. یهودیان قدیمی ترین اقلیت مذهبی سوئد میان ایسید. جه سال ۱۷۷۶ میلادی ، یهودیان برسمیت شناخته بوبوستید و آزاتی أمره ، بتأنستید خوشانه مذهبی مراسم بپا بدأرید. مسیحیتˇ پسی اسلام ، سوئد پیله ترین دین ایسه. ویشتر سوئدˇ موسلمانان ، موهاجرانی ایسید کی چند دهه اخیر دورون به أ کشور موهاجرت بوگودید. أ چند تا دهه دورون سوئد میان فراوان مسجد چگوده بوبوسته و تخمین بزه بوبو کی حدود صد هیزار نفر عبادت و مراسم مذهبی وأسی ، مساجد دورون حضور فعال دأرید.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Religion|Religion of Sweden]&lt;/ref&gt;  

سوئدˇ ملی کلیسا جاجیگاه ، [[اوپسالا]] میان نهأ، سوئدˇ سکولاریسمˇ قانون باعث بوبو کی جه سال ۲۰۰۰ کلیسا و دولت سیوا ببید و هسأ سوئد ، کلیسای رسمی و دولتی نأره. اسکاندیناوی کشوران میان ، سوئد تنها کشوری ایسه کی دولتی کلیسا دیمه بنأ و اعلام بوگوده کی هیته رسمی دین أ کشور میان وجود نأره. بطور کلی سوئد ایتا جامعه سکولار و غیرمذهبی ایسه و چند دهه اخیر مذهب و اعتقادات سوئدˇ جامعه دورون کمرنگ بوبوسته. هسأ ۵۵ درصد سوئدیان کلیسا مراسمان میان حضور دأرید کی ویشتر سالمندان و پیران جه شامل به. آماران نیشان دیهه کی هر روج مردومˇ حضور کلیساهان دورون کمترا بوستندره به ویژه جوانان و سوئدˇ تازه نسل کی به مذهب کمتر علاقه نیشان دیهید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/religion-in-sweden|Separation of church and state]&lt;/ref&gt; 

===زوان===
[[سۊئدي زوان]] (سوئدی: Svenska) سوئدˇ اصلی زوان ایسه و [[فنلاندي زوان]] دومی زوان پورکاربرد سوئد میان ایسه. سوئدی ایتا زوان جه اسکاندیناوی زوانان ایسه و اونه ریشه و بون واگرده به کلسیا ژرمانی زوانان. سوئدی زوان ، دانمارکی و نروژی زوان أمره نزدیک ایسه و هر سه تا زوان ، همه تانه ایتا جرگه ایسید. قرن بیست و یکم میان ، هشت میلیون نفر سوئدی زوان أمره گب زنیدی و اوشانه ماری زوان ایسه. تا دومی جهانی جنگ پیشی ، سوئدی زوان باخی مناطق [[إستونی]] و [[لاتویا]] میان بو کی رواج دأشتی.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/topic/Swedish-language|Swedish language]&lt;/ref&gt;
سوئدی زوان ، تاریخ میان پور تغییر بوگوده و اونه ساختار دچین واچین بوبوسته. سوئدی سالیان سال ایتا زوان واحد نوبو و موختلف گویشان و شیکلان دأشتی. قرن ۱۴ و ۱۵ میان ، سوئدی زوان اصلاح بوبوسته و هسا سوئدی (مدرن سوئدی) بوجود بومو. سوئدی زووان چند ته موختلفه گویش دأره. جغرز سوئدی ، سوئد میان موختلف ''زوانان فنلاندی'' زوان ، ''مینکیلی'' ، ''ییدیش'' و ''رومی زوان'' مأنستن وجود دأره هر ته خوشانه ره ایتا جرگه گب زن دأره. آلمانی و سوئدی زوان ، دوتا زوان مشترک و نزدیک ایسید و شأ گوفتن کی آلمانی پور تاثیر سوئدی زوان رو بداشته. تا دومی جهانی جنگ ، آلمانی ایتا خارجی زوانˇ پورکاربرد و بین الملی بو. اما جنگ جهانی پسی اینگیلیسی زوان اونه جاجیگاه جیگفته و هسا سوئد میان بین اللملی و پورکابر زوان ایسه.
سوئدی زوان، فنلاند میان نی ایتا رسمی زوان ایسه و زوان دوم أ کشور ایسه. دومی خارجی کشوری کی سوئدی اونه میان رواج دأره ، [[آمريکا ايجؤنأبؤ ايالتؤن]] میان ایسه. آمریکا جمعیتˇ آمار نیشان دییه کی حدود نیم میلیون آمریکایی ،سوئدی زوان أمره گب زنید کی اوشانه دومی زوان ایسه. درواقع اوشان سوئدی موهاجرانˇ نسل جه ایسید کی به آمریکا موهاجرت بوگوده بید و شأ کوفتن کی سوئدی زوان ، درواقع اوشانه ماری زوان ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.worldatlas.com/articles/what-languages-are-spoken-in-sweden.html|Official Language Of Sweden]&lt;/ref&gt;

[[اينگيليسي زوؤن]] سوئد میان ، دومی زوان رایج ایسه و به عنوان ایتا جهانی زوان جامعه و رسانه دورون زیاد ایستیفاده به. اینگیلیسی واموختن مدرسه دورون ایجباری ایسه. حدود نود درصد سوئدیان به اینگیلیسی تأنید گب بزنید و اینگیلیسی پور سازمان و اداران دورون بعنوان ایتا زوان اداری و کاری اسفتاده به. أ موضوع باعث بوبوسته کی خارجیانی کی به سوئد سفر کونید جه توریستان ، صنعتگران یا دانشمندان و ... راحت بتأنید مردوم أمره ارتباط بدأرید و خوشانه کاره پیش ببرید.&lt;ref&gt;[https://www.lunduniversity.lu.se/about-university/visit-lund-university/swedish-culture-and-traditions|English is widely spoken]&lt;/ref&gt;
===آموزش===
[[فاىل:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|بندانگشتی|اوپسالا دانشگاه]]
سوئدˇ نظامˇ آموزشی سیستم ، دوازده ساله ایسه. زاکان شش سالگی جه مدرسه وا بیشید. تحصیل تا کلاس ده اجباری ایسه. جه کلاس ده تا دوازده مدرسه شئون اختیاری ایسه. سوئدˇ آموزشˇ سیستم ، نوآوری و خلاقیت رو تمرکز دأره و سعی کونه زاکان أ ایده أمره آشنا بوکونه. سوئد میان مهدکودک (سوئدی: Förskola) نام دأره و یک تا پینج ساله زاکان وأستی ایسه و اونه هدف آموزشی جغرز بازی و سرگرمی ، سعی دأره کی زاکانˇ استعداد کشف بوکونه. مهدکودکان سوئد میان توسط شهرداریان اداره به. دولت زاکانˇ تحصیلˇ هزینه وأستی ، والدین یارانه فأده. یارانه اندازه و حدود بستگی به زاکانˇ پئرومار درآمد و شرایط رفاهی و ایقتصادی دأره. هر ته سوئدی خانواده کی درآمد ویشتر بدأره ، یارانه کمتری فأگیره و مجبور ایسه خوشانه زاک تحصیل وأستی مبلغ ویشتری هزینه بوکونه. اما بطورکل شأ گوفتن سوئد میان ، تحصیل ویشتر خانواده‌ٰن وأستی رایگان و هچین ایسه. تحصیلˇ هدف هنه کی ، زاکان خوشانه توانایی ، استعداد ، جنسیت و ویژگی بشناسید و مطابق خوشانه شرایط ، خوشانه رشته تحصیلی دوجین بوکونید و ادامه بدید. اجباری مدرسه شئون ، سوئد میان چهار مرحله دأره. اولی مرحله تا پیش دبستانی زاکان (سوئدی: förskoleklass) ایسه. دومی مرحله کلاس یک تا سه (سوئدی: lågstadiet) ، سومی مرحله کلاس چیهار تا شیش(سوئدی: mellanstadiet) و چهارمی مرحله ، کلاس هفت تا نهم (سوئدی:  högstadiet) نام دأره. أ برنامه کلاسی زاکان شش تا سیزده سال وأستی ایسه. ایجباری آموزش ، سامی مردومان وأستی کی ایتا اقلیت ایسید نی وجود دأره. سامی زاکان خوشانه وأستی مدارس مخصوص (سوئدی: sameskolor) دأرید کی اوشان کیتابان ، سامی زوان أمره ایسه. سوئد میان ، دبیرستان (کلاسان ده تا دیوازده) اختیاری ایسه و دانش آموزان ایتا برنامه سه ساله دورون ، خوشانه رشته تحصیلی دوجین کونید.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/the-swedish-school-system|Nursery schoo]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://sweden.se/life/society/the-swedish-school-system|Compulsory schooling]&lt;/ref&gt;

سوئدˇ دانشگاهان دونیا میان معتبر و پیشرو ایسید. جغرز چند ته دانشگاه ، سوئدˇ دانشگاهان همه تانه دولتی ایسید. چندته خصوصی دانشگاه و آموزشی مراکز نهأ ، ''گوتنبرگˇ تکنولوژی دانشگاه'' و یا ''استوکهولمˇ ایقتصاد دانشگاه'' مأنستن ، کی معروفیت و آوازه دأرید. سوئدˇ دانشگاهان جه لحاظ کیفیت رتبه و علمی سطح بوجور و معتبر ایسیده . بطور کلی سوئدˇ دانشگاهان،  جهانی دانشگاهان رتبه میان ، سرآمد ایسد و پیله جاجیگاه دأرید.&lt;ref&gt;[Https://sweden.se/work-business/study-research/higher-education|Higher education]&lt;/ref&gt; 

===موهاجران===
دومی جنگ جهانی پسی ، نیاز به تازه نیروی کار احساس بوبوسته و موهاجرت گودن سوئد دورون ویشتر بوبو. ویشتر سوئدˇ اولی موهاجران ، اوروپا خورتاب شین بید. جه دهه ۱۹۸۰ میلادی ، آسیا خورتاب ، آفریقا و خاورمیانه جه پور موهاجران ورود بوگودید. سوئدˇ موهاجران دلایل سیاسی ، جنگ و ایقتصادی موشکلات وأستی خوشانه کشورا ترک بوگودید و به سوئد موهاجرت بوگودید و خوشانه زندگی سرا گیفتید. ویشتر سوئدˇ موهاجران جه کشوران ، [[ایران]] ، [[عراق]] ، [[لبنان]] و [[تۊرکيه]] مأنستن ایسید. ایتا جرگه جه نسایی آمریکا مردوم ، دلایل سیاسی وأستی ، سوئد میان پناهنده بوبوستید و کرا زندگی کونید. سوریه داخلی جنگ باعث بوبو کی ایتا سیل موهاجرت اوروپا میان وجود بایه. سوئد ایتا خوجیر جیگا ، موهاجران وأسی بو کی اوروپا میان اویرا بوسته بید. جه سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ میان ، موهاجران ˇورود به سوئد زیادأ بوسته. فقط سال ۲۰۱۴ میان ، هشتاد هیزار موهاجر سوئد میان ورود بوگوده. أ آمار سال ۲۰۱۵ میان دوبرابر بوبوسته و به صدوهشتاد هیزار فأرسه. ویشتر اوشان ، سوریه مردوم بید کی جنگ جه جیویوشته بید. ایتا آمار نیشان بدأ کی سوئد دورون جه هر شش نفر ، ای نفر یا موهاجر ایسه یا اونه نتاج موهاجر ایسید. سوئدˇ موهاجران پور تاثیر سوئدˇ جامعه و ایقتصاد دورون بنأئید و باعث بوبوستید کی موختلفه فرهنگان سوئد میان ورود بوکونه و سوئدˇ داب چند فرهنگی ببه. موهاجرانˇ زیادا بوستن باعث بوبو کی سوئدˇ دولت خو سیاست عوضا کونه و موهاجرانˇ ورود به کشور و ویزا فأدن کمتر و محدود بوکونه.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/Climate|Ethnic groups]&lt;/ref&gt;  
[[فاىل:3 cars, Husby riots of Stockholm.jpg|بندانگشتی|ایتا تاتایی بوسوخته ماشینان جه ، هوسبی شورش دورون ]]
سوئدˇ جامعه تا دومی جهانی جنگ ، ایتا جامعه دوسته و محدود و اونه جمعیت خالص و بدون موهاجران بو. دومی جهانی جنگˇ پسی ، سوئد ایقتصاد صنعتی بوبو و رشد بوگوده و به تازه نیروی کار نیاز پیدا بوگوده. هنه وأستی بو کی موهاجرت گودن سوئد میان داب بوبوسته. موهاجرانˇ ورودˇ وأسی ، سوئدˇ جامعه پور تغییر و تحول به چوم بیده و ایتا تازه شکل بیگیفته. بطور کلی شأ گوفتن کی سوئدˇ جامعه ایتا آرام و تام بزه جامعه بو ولی موهاجرانˇ ورود أمره باعث بوبو سوئدˇ جامعه و ایقتصاد تغییر بوکونه و اوشان حضور سوئدˇ ایقتصاد رو تاثیر مثبت دأشتی اما گاهگلف تاثیر منفی نی سوئدˇ جامعه دورون دأشتی و باعث مشکل بوستی. موهاجران وأسی ، همه تانه ره سوئد جامعه زندگی گودن موفقیت أمره نوبو. سوئدˇ ایقتصاد و بازار کار محدود بو و همه تتانه کار پیدا نوبوستی. أ موضوع سوئد میان ایتا ناهنجاری بوبوسته و نابرابری اجتماعی پیش بومو.&lt;ref&gt;[https://www.economist.com/special-report/2013/01/31/the-ins-and-the-outs|The ins and the outs]&lt;/ref&gt;  
ماه می ۲۰۱۳ میان ، هوسبی محله (سوئدی: Husby) دورون ، استوکهولمˇ حومه میان ایتا شورش سر بیگیفته و چند روج میان شهر دورون آشوب بپا بوبوسته و مردومˇ زندگی اورشین بوبو. أ اعتراض دورون چند تا خانه و ماشین بل بیگفته و معترضان شلوغی وأستی پور خسارت شهر دورون بوجود بومو. أ ایتفاق سوئد میان کم سابقه بو اما سوئدˇ اختلاف طبقاتی و ناعدالتی نی نیشان بدأ و مردوم هنه وأسی اوکو بوخوردید. شورشˇ بهانه هن بوبوسته بو کی ایتا مامور پولیس به ایتا پیرمرداک کی موهاجر بو تیر فوداشته و اونه بوکشوته بو. شورشیان و معترضان ویشتر بیکاره جوانان و موهاجران بید کی خوشانه محرومیت و نابسامانی زندگی وازده بومو بید و نسبت به تبعیضی کی سوئد جامعه میان وجود دأشتی معترض بید. أ شورش وأسی پور خرابی و خسارت بوجود بومو. چندته روج کی دوارسته ، آخربسر سوئدˇ پلیس بتأنسته اوضاع کنترل بوکونه و شهر تام بزه و آرام بیگیفته. أ حادثه پسی ، متعصبˇ سوئدیان و محافظه سیاسی مرداکان ، دولتˇ سیاستان ، موهاجران جولو پور انتقاد بوگودید. سوئدˇ راستˇ سیاسی جرگهه‌ٰن ، سوسیالˇ دموکراتانˇ جرگه مأنستن نسبت به موهاجرانˇ ورود خوشانه مخالفت ویشترا گودید و دولت جا بخواستید کی موهاجرانˇ ورود محدود بوکونه.&lt;ref&gt;[https://www.britannica.com/place/Sweden/The-21st-century|The 21st century]&lt;/ref&gt; 

==داب==
===ملی جشنان===
سوئدیان دوتا پیله ملی جشن ، بنام کریسمسˇ جشن و تابستانˇ نیمه جشن دأرید. کریسمس ۲۴ دسامبر میان ایسه و چند روج بمانسته به تازه سال ، لوسیا جشن برگذار به. لوسیا جشن ایتا سونتی جشن و ایجور تازه سال پیشاشو ایسه کی اونه میان تره و تنگوله ریکان و لاکویان ، سیفیده و تازه رخت دوکونید و شمع روشن کونید و آواز خوانید. تابستان نیمه جشن نی بولند ترین تابستان روج وأستی جشن گیرید. أ روج میان سوئدیان میهانی گیرید و رقص و آواز دارید. أ روج میان دریایی خوراک خورید کی ویشتر اوشانه خوراک ، [[پیلأ پابوزگیره]] ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.lunduniversity.lu.se/about-university/visit-lund-university/swedish-culture-and-traditions Jul (Christmas) Midsummer]&lt;/ref&gt;
ششم ژوئن سوئدˇ ملی جشن روج ایسه. أ روج میان گوستاو واسا سوئدˇ شاه بوبوسته و سوئد خو آزاتی جیگیفته.جه سال ۱۹۸۳ ، سوئدیان أ روج میان جشن گیریدی و جه سال ۱۸۰۹ ، أ روج میان بو کی سوئدˇ قانون اساسی ، هنده اصلاح و بینیویشته بوبوسته.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/celebrations/the-national-day-of-sweden Sweden’s National Day – the origins]&lt;/ref&gt;
===خوراک===
[[فاىل:17-06-09-IKEA-Köttbullar-RalfR-IMG 20170609 182055 928a.jpg|بندانگشتی|سوئدی کوفته]]
سوئدˇ خوراک به دو خال سنتی و مدرن تقسیم بوبوسته. ایتا دسته سنتی خوراک ایسه کی سوئد دورون اونه خانگی خوراک (سوئدی: husmanskost) دوخانید. سنتی خوراکانˇ ریشه و بون واگرده به سوئدˇ کیشاورزی محصولان کی جه قدیم زمات کشت بوستن دأره و شامل سئب زمینی و انواع سبزیجات ایسه و ماهی و گوشت أمره ترکیب به. سوئدˇ سنتی خوراکانˇ دورون پنیر و انواع سس زیاد مصرف به. جه سوئدˇ سنتی خوراکان شأ ، سوئدی کوفته و ترشه شاه ماهی نام بوردن. سوئدی کوفته (سوئدی: köttbullar)، سوئدˇ ملی خوراک ایسه و سوئدیان ، کریسمسˇ تعطیلات دورون اونه خورید. سوئدی کوفته چرخ بوگوده گوشت گاو یا خوک ، شیر ، سوخاری آرد ، مرغانه و پیاز أمره چگوده به و اونه أمره سئب زمینی پوره  و ایجور جنگلی توت (لینگونبری)نام أمره خوریدی. دریایی خوراکان ، سوئدیانˇ سفره زیاد خورده به. ترشه شاه ماهی ایتا دریایی خوراکˇ محبوب و پورمصرف ایسه و هر ته مراسم و میهمانی دورون بعنوان ایتا مجلسی خوراک خورده به.&lt;ref&gt;[https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html Food in Daily Life]&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/food/swedish-meatballs swedish meatballs]&lt;/ref&gt; 
دومی دسته ، واردبوبوسته خوراکان ایسه کی سایر کشوران جه سوئد دورون داب بوبوسته و شامل انواع فست فوود ، همبرگر ، پیتزا ، فلافل و انواع کباب... مأنستن ایسه. موهاجرانˇ ورود باعث تنوع خوراک ، سوئد میان بوبوسته. هسا سوئدˇ پیله شهران میان ؛ مالمو ، لوند ، هیلسینگبورگ مأنستن ، موختلف رستورانان تایلندی ، ایرانی ، یونانی ، ایتالیایی ، هندی و... وجود دأره. بطور کلی شأ گوفتن کی سوئد میان تنوع خوراک وجود دأره. هنه وأستی توریستانی کی به أ کشور سفر کونید ، هرته سلیقه و ذائقه ره ، همه تانه ره دیل بخواه خورد و خوراک وجود دأره.&lt;ref&gt;[https://www.lunduniversity.lu.se/about-university/visit-lund-university/swedish-culture-and-traditions Food]&lt;/ref&gt;
سوئد دورون [[قأوه]] پور مصرف به و سوئدیان هرته روج میان خوشانه کار و فعالیت دورون چند وعده قأوه خوریدی. سوئدیان وأستی قأوه خوردن بعناون ایتا میان وعده داب ایسه کی سوئد دورون اونه فیکا (سوئدی: Fika) دوخانید. سوئدیان قأوه -ی شیرینی یا انواع کیک أمره ، بعنوان ایتا میان وعده خوریدی. هسأ دونیا میان سوئد دومین قأوهˇ مصرف کننده ایسه.&lt;ref&gt;[https://www.lunduniversity.lu.se/about-university/visit-lund-university/swedish-culture-and-traditions swedish culture and traditions]&lt;/ref&gt; 

===میزقون===
سوئد دورون شرایط هونری خوجیر ایسه. سوئدˇ دولت ، هونر و هونرمندان یاور دیهه. ارائه گودن هونر فقط وابسته به شخصی هزینه نیه و دولت ، جوانان و تازه هونرمندان کومک مالی و حمایت کونه. سوئدˇ جامعه دورون هونرمندان دغدغه مالی نأرید و تأنید خاطر آسوده و خلاقیت أمره خوشانه هونری کاران دونبال بوکونید. هرته انجمن و هونری صنف ( موزه ، کیتابخانه ، گالری جیگا ، مجله و... مأنستن) سوئد دورون ایسا ، دولت جه یارانه فأگیره. دولتˇ کومک اگه نبه ، همه تان ره امکان ادامه کار و هونری فعالیتان وجود نأره. سوئد میان کیتابخانه ، هونری جیگاهان و موسیقی مراکز ، مردوم وأستی دس فأرس ایسه و جوانان تأنید خوشانه چم و استعداد واموجید و پیلأ کونید.&lt;ref&gt;[https://www.everyculture.com/Sa-Th/Sweden.html Support for the Arts]&lt;/ref&gt;
سوئدˇ میزقون متنوع و پیشرفته و دونیا میان سر شناس ایسه. جه دهه ۱۹۹۰ میلادی ، سوئدˇ میزقون ، پور خوجیر آهنگ چگوده و بازار دورون اوسی بوگوده. شأ گوفتن کی سوئدˇ پاپˇ میزقون ، آمریکا پاپˇ میزقون  أمره کی کی (برابری) ایسه و استؤکهولم ، شهر [[لؤس آنجلس]] مأنستن دنیا میزقونˇ پایتخت ایسه. پور سوئدی  ميزقؤن‌چئن‏ ایسائید کی اینگیلیسی خوجیر گب زنید و ترجیح دیهید کی اینگیلیسی زوان أمره خوشانه آهنگان چکونید. هنه وأستی اوشانه خوجیر آهنگان ، اینگیلیس و آمریکا دورون و حتی باخی دونیا میان شناخته بوبوسته و اوشانه کاران پورفروش ایسه. پیشتازی تکنؤلؤژي نی ، باعث بوبو سوئدˇ میزقون ترقی بوکونه. هسأ بخترین دنیا میزقونˇ استودیوهان سوئد دورون نها.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/culture/arts-design/the-swedish-music-miracle The Swedish music miracle]&lt;/ref&gt;

[[فاىل:Prix nobel M.jpg|بندانگشتی|آلفرد نؤبلˇ جایزهˇ نیشان ]]
===نؤبلˇجایزه===
نؤبلˇ جایزه ، موهمترین علمی جایزه دونیا میان ایسه. نوبل جایزه جوری کی تعریف بوبوسته هتویی ایسه کی به کسانی تعلق گیره کی ایتا سال دورون ویشترین خدمت به مردوم بوگوده و اوشانه وأستی مفید ببه. جه سال ۱۹۰۱، چند تا علمی خال ، فیزیک ، شیمی ، پيجشکي ، ادبیات و صولح مأنستن نوبلˇ جایزه تعلق بیگیفته. سال ۱۹۶۸ میان ، نؤبلˇ ایقتصادˇ جایزه  نی، به یاد [[آلفرد نؤبل]] کی ایتا سوئدی دانشمند بود توسط سوئدˇ بانک مرکزی اضافا بوسته. أ قرن دورون ، پور پیله کسان جه دانشمندان و مخترعان ، نوبل جایزه ببردید. اختراعئن ، ایکسˇ اشعه ، رادیو اکتیو ، پنی سیلین مأنستن شامل نؤبل جایزه بوبوسته. بأضی نویسنده کسان کی نؤبلˇ أدبياتˇ جايزه ببردید ، جه [[گابريل گارسيا مارکز]] رمان صدسال تنأيي وأستی و [[دؤریس لسینگ]] داستان واش آواز خوانه شأ نام بوردن.&lt;ref&gt;[https://sweden.se/work-business/study-research/the-swedish-nobel-prize The Swedish Nobel Prize]&lt;/ref&gt;


==سربس==
[[رده:کشورؤن]]</text>
      <sha1>962ca4gisc4olsbjw285zogwwzftnc8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>خۊري منظۊمه</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18859</id>
    <revision>
      <id>61978</id>
      <parentid>61931</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:07:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3300" xml:space="preserve">[[فاىل:Solar System size to scale mul.svg|thumb|left|250px|خۊري منظۊمه]]
'''خۊري منظۊمه''' ايته منظۊمه ايسه کي [[خۊر]] ٚ ستاره اۊن ٚ مرکز دره ؤ پۊر آسماني جرم ؤ سیاره خۊشان ٚ مداران ٚ مئن اۊن ٚ دؤر گردئده. 

أ منظۊمه هشت‌ته سیاره ([[عطارؤد]]، [[رۊجا]]، [[زيمي]]، [[مريخ]]، [[مۊشتري]]، [[زؤحل]]، [[اۊرانۊس]] ؤ [[نيپتۊن]]) و پنج‌ته کشف بۊبؤسته پاچ ٚ سیاره (سرس، پلۊتؤن، هائۊمیا، ماکی‌ماکی ؤ اريس) ايسه. چارته أولي سیاره‌ئن سنگي ايسد ؤ زيمي-أ مأند ؤ اۊشان-أ دۊرۊني سیاره‌ئن ني دۊخانئده. دۊوؤمي چارته سیاره‌ئن پيله گازي سیاره ايسد ؤ هيدرؤژن ؤ هليؤم ٚ جه تشکيل بۊبؤستد. مۊشتري ؤ زؤحل-أ گازي غۊلان ؤ اۊرانۊس ؤ نيپتۊن-أ ىئخي غۊلان لقب بدأده.

== خۊري منظۊمه جرمان ==
خۊري منظۊمه پۊر جرم ؤ عضو دأره ولي شأ اۊشان-أ چارته پيله جرگه مئن شامل خۊر، سیاره، پاچ ٚ سیاره ؤ کۊچي جرمان تخسيم گۊدن.

=== خۊر ===
خۊر زيمي نزديک ٚ ستاره ؤ گرما ؤ انرژي منبع خۊري منظۊمه دۊرۊن ايسه. خۊر أ منظۊمه مرکز دره ؤ همه‌ته جرمان اۊن ٚ دؤر گردده.

[[فاىل:The Sun by the Atmospheric Imaging Assembly of NASA's Solar Dynamics Observatory - 20100819.jpg|چپ|بندانگشتی|250px]]

=== سیاره‌ئن ===
{| class=&quot;wikitable&quot; align=&quot;center&quot;
|-
! نام
! قؤطر (زيمي قؤطر ٚ نسبت)
! پيلئکي (زيمي جرم ٚ نسبت)
! مدار ٚ شعاع (نؤجۊمي واحد ٚ أساس ٚ سر)
! سال
! رۊج
|-
| [[عطارؤد]] ||  | ۰,۳۸۲
| | ۰,۰۶
|  | ۰,۳۸ || | ۰,۲۴۱
| | ۵۸,۶
|-
| [[رۊجا]] ||  | ۰,۹۴۹
|  | ۰,۸۲
| | ۰,۷۲ ||| ۰,۶۱۵
| | ۲۴۳
|-
| [[زيمي]] || | ۱,۰۰
| | ۱,۰۰
|  | ۱,۰۰ ||| ۱,۰۰
|  | ۱٫۰۰
|-
| [[مريخ]] ||  | ۰,۵۳
| | ۰,۱۱
|  | ۱,۵۲ ||| ۱,۸۸
|  | ۱,۰۳
|-
| [[مۊشتري]] ||  | ۱۱,۲
| | ۳۱۸
| | ۵,۲۰ || | ۱۱,۸۶
|  | ۰,۴۱۴
|-
| [[زؤحل]] ||  | ۹,۴۱
| | ۹۵
| | ۹,۵۴ ||  | ۲۹,۴۶
| | ۰,۴۲۶
|-
| [[اۊرانۊس]] ||  | ۳,۹۸
|  | ۱۴,۶
|  | ۱۹,۲۲ || | ۸۴,۰۱
| | ۰,۷۱۸
|-
| [[نيپتۊن]] ||  | ۳,۸۱ || | ۱۷,۲
| | ۳۰,۰۶ ||  | ۱۶۴,۷۹
|  | ۰,۶۷۱
|}

=== پاچ ٚ سیاره‌ئن ===
[[فاىل:Pluto-01 Stern 03 Pluto Color TXT.jpg|چپ|بندانگشتی|250px|پلۊتؤن]]

[[فاىل:PIA21906-Ceres-DwarfPlanet-HighResolution-Dawn-20170920.jpg|چپ|بندانگشتی|250px|سرس]]

[[فاىل:Eris and dysnomia2.jpg|چپ|بندانگشتی|250px|اريس]]

[[فاىل:2003EL61art.jpg|چپ|بندانگشتی|250px|ايته بکشه طرح، هائۊميا ؤ اۊن ٚ مانگ ٚ جه]]

[[فاىل:Makemake and its moon.jpg|چپ|بندانگشتی|250px|ماکی‌ماکی]]

== پيله جرمان ==
{{خۊري منظۊمه پيله جرمان}}

==سربس==
[[جرگه:خۊري منظۊمه]]</text>
      <sha1>ac1wuugg8hyquawxawm9jeqg77jxm9f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>مريخ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18941</id>
    <revision>
      <id>61980</id>
      <parentid>61937</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:08:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7338" xml:space="preserve">[[فاىل:OSIRIS_Mars_true_color.jpg|275px|وسط]]
'''مريخ''' (نماد: [[File:Mars symbol (fixed width).svg|16px|♂]]) [[خۊري منظۊمه]] چارؤمي سىاره ايسه کي خۊري منظۊمه مداران ٚ مئن [[زيمي]] پسي نهأ. مريخ ٚ مدار زيمي جه طۊلاني‌تر ؤ اۊن ٚ گردسن ٚ سۊرعت ني زيمي جه کمتر ايسه. هر ايته وار مريخ ٚ گردسن [[خۊر]] ٚ دؤر ۶۸۷ ته زيمي رۊج ٚ أندر طۊل کشه ؤ اۊن ٚ ايته کامل ٚ رۊج ني ۲۴ ساعت ؤ ۳۷ دئقه ايسه کي تقريبا زيمي-أ مأنه ؤ ايبچه طۊلاني‌تره.

[[فاىل:Mars, Earth size comparison.jpg|بندانگشتی|چپ|300px|مريخ ٚ أبعاد [[زيمي]] ورجه]]
[[فاىل:Olympus Mons alt.jpg|thumb|left|300px|ايته تاتايي، بيگيته بۊبؤسته ۱۹۷۸ ميلادي سال ٚ مئن. أ تاتايي مئن مريخ ٚ اۊليمپۊس ٚ کۊ-یأ شأ دئن کي سه‌ته اورست ٚ کۊ أندر بۊلندي دأره ؤ ايته جه خۊري منظۊمه پيله‌ترين آتشفشانان ايسه.]]
[[فاىل:Mars Perseverance ZL0 0069 0673066054 500ECV N0032208ZCAM05053 026050J-web1.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|مريخ ٚ سطح]]

مريخ ٚ قؤطر زيمي اي دۊوؤم ٚ قؤطر ٚ أندر ؤ ۶,۷۹۰ کيلۊمتر ايسه. (زيمي قؤطر: ۱۲,۷۵۶ کيلۊمتر).

سۊيي کي خۊر ٚ جه مريخ-أ رسه نصف سۊيي ايسه کي زيمي خۊر ٚ جه گيره، ولي مريخ ٚ رۊج زيمي جه چل دئقه ويشتره ؤ نۊر ؤ سۊ مريخ ٚ دۊرۊن زيمي زمستان-أ مأنه ؤ هأن ٚ وأسي واش ؤ دار تانه گۊلخانه دۊرۊن اۊیه روشد بۊکۊنه.&lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;آموس، جاناتان: [http://www.bbc.com/persian/science/2015/11/151106_u04_mars_atmosphere &lt;/ref&gt; 
مريخ ٚ دۊرۊن زيمي مأنستن هر سال چن ته فصل دأره چؤن اۊن ٚ محور °۲۴ درجه کج ايسه، ولي اۊن ٚ سالان تقريبا زيمي دۊ ته سال ٚ أندر طۊل کشه ؤ ۶۸۷ رۊج ايسه.&lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef1&quot;&gt;Miles, Frank, and Piet Smolders. 1988. Wedloop naar Mars: het nieuwe avontuur van de ruimtevaart. Ede [etc.]: Zomer &amp; Keuning p.102.&lt;/ref&gt;

مريخ ٚ أتمؤسفر ٚ رنگ سۊرخ ايسه ؤ زيمي آسمان ٚ جه شأ اۊن ٚ سۊرخي-أ دئن. مريخ دۊ ته کۊچي قمر (طبيعي مانگ) دأره کي اۊشان ٚ نامان [[فؤبؤس (قمر)|فؤبؤس]] ؤ [[دىمؤس (قمر)|دىمؤس]] ايسه کي [[ىۊنان]] ٚ اؤسطۊره‌ئن ٚ جه بيگيته بۊبؤسته. أ دۊ قمر احتمال دأره کي قبلا شهاب سنگ بۊد کي مريخ ٚ مدار ٚ مئن بيگير دکتد. مريخ ٚ قمران اۊن سطح-أ نزديک ايسد. أگر اي نفر مريخ ٚ دۊرۊن بئسه دينه کي فؤبوس ايته رۊج ٚ مئن سه بار طلۊع ؤ غرۊب کۊنه. دىمؤس فؤبؤس جه کۊچي‌تره ؤ آسمان ٚ مئن ايته ستاره مأنستن بيده به. فؤبؤس ۷ ساعت ؤ ۳۹ دئقه ؤ ۲۷ ثانیه‌ مئن اي وار مريخ ٚ دؤر گرده.  دىمؤس گردسن ني ۱ رۊج ؤ ۶ ساعت ؤ ۲۱ دئقه ؤ ۱۶ ثانيه طۊل کشه.

مريخ ٚ قؤطر زيمي اي دۊوؤم ٚ قؤطر ٚ أندره ولي اۊن ٚ سطح ٚ مساحت تقريبا زيمي أمرأ برابر ايسه. مريخ ني زيمي مأنستن قؤطبي ىئخ، کۊ، درّه، فصل ؤ طۊفان دأره. اۊن ٚ دشتان ٚ مئن [[مانگ]] ٚ مأنستن ايسه ؤ پيله خۊله‌ئني نهأ کي آسماني سنگان ٚ برخؤرد ٚ وأسي ايجاد بۊبؤسته. خۊري منظۊمه پيله‌ترين قله (اۊليمپۊس) ؤ پيله‌ترين درّه ني هأ سىاره دۊرۊن نهأ.

[[فاىل:MarsSunset.jpg|250px|بندانگشتی|[[خۊر]] ٚ غرۊب مريخ ٚ مئن کي آبي رنگ ٚ أمرأ بيده به]]

== مدار ==
[[فاىل:Marsorbitsolarsystem.gif|راست|330px|thumb|مريخ ٚ مدار ۳۳۰ ميليۊن کيلۊمتر فاصله خۊر ٚ أمرأ کي ۶۸۷ ته زيمي رۊج ٚ مئن خۊ مدار-أ اي وار دواره. (مريخ ٚ مدار سۊرخ ؤ زيمي مدار آبي رنگ ٚ أمرأ مشخص بۊبؤسته)]]
مريخ ٚ متوسط فاصله خۊر ٚ جه تقريباً ۲۳۰ ميليۊن کيلۊمتر (۱۴۳ ميلیۊن ماىل) ؤ اۊن ٚ مداری دؤره ني ۶۸۷ رۊج ايسه. ايته کامل رۊج مريخ ٚ مئن ايبچه زيمي جه طۊلاني‌تر ايسه: ۲۴ ساعت، ۳۹ دئقه ؤ ۳۵,۲۴۴ ثانيه. ايته مريخ ٚ سال زيمي ۱٫۸۸۰۹ سال ىا اي سال، ۳۲۰ رۊج ؤ ۱۸,۲ ساعت ايسه.&lt;ref name=&quot;nssdc&quot;&gt;{cite web |author=Williams, David R. |title=Mars Fact Sheet |work=National Space Science Data Center |publisher=NASA |date=September 1, 2004 |url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html |accessdate=June 24, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100612092806/http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html |archive-date=June 12, 2010 |url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== جو ==
[[فاىل:Mars rocks.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|مريخ ٚ سطح]]
زيمي جو ۷۸ درصد نيترؤژن، ۲۱ درصد اؤکسيژن، ۰,۹ درصد آرگؤن، ۰,۰۳ درصد کربؤن دي‌اؤکسيد ؤ ايبچه ني آو ٚ بۊخار ؤ معلق ٚ ذره‌ئن ايسه. ولي مريخ ٚ جو ۹۵ درصد کربؤن دي‌اؤکسيد، ۳ درصد نيترؤژن، ۱,۶ درصد آرگؤن شامل به ؤ اؤکسيژن ؤ آو ٚ مقدار ني اۊن ٚ مئن خئلي کم ايسه. مريخ ٚ جو پۊر رقيق ايسه ؤ اۊن ٚ سطحي جو ٚ فشار اي صدؤم زيمي جو ٚ فشار درىا سطح ٚ مئنه. هأتؤني مريخ جو فضايي تابشان ورۊد جه خؤب محافظت نۊکۊنه.

مريخ ٚ ويشتر جا جيگایان پۊر سرد ايسه ؤ هأوا دما اۊن ٚ قؤطبان ٚ دؤرۊن ۱۳۰ درجه صفر ٚ جه بيجيرتر-أ ني رسه.&lt;ref&gt;Miles, Frank, and Piet Smolders. 1988. Wedloop naar Mars: het nieuwe avontuur van de ruimtevaart. Ede [etc.]: Zomer &amp; Keuning p.101.&lt;/ref&gt;
[[پرونده:Terrestrial planet size comparisons.jpg|250px|بندانگشتی|وسط|چپ ٚ جه ترتيب ٚ أمرأ: [[عطارؤد]]، [[رۊجا]]، [[زيمي]] ؤ مريخ]]
مريخ ٚ هأوا رقيقي وأسي، هأوا دما سريع عوض-أ به؛ مثلاً أگر مريخ ٚ اؤستؤوا دۊرۊن بئسيد ممکن ايسه دما شيمي لينگ ٚ ورجه ۲۰ درجه سلسيۊس ؤ شيمي سر ٚ ورجه صفر درجه ببه.
مريخ ٚ دۊرۊن پۊر پيله وا وزه کي اۊشان ٚ سۊرعت تانه ۲۰۰ کيلۊمتر بر ساعت ٚ جه ني ويشتر ببه ؤ باعث به کي خرت ٚ خشالان تا ۴۰ کيلۊمتر بۊلندي مئن معلق بماند.

==سربس==
[[جرگه:خۊري منظۊمه]]</text>
      <sha1>hth73trv5t7zt8tlzkkia0btq2ew65q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>مۊشتري</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18942</id>
    <revision>
      <id>61974</id>
      <parentid>61943</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:00:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1738" xml:space="preserve">[[فاىل:Jupiter.jpg|270px|وسط]]
'''مۊشتري''' [[خۊري منظۊمه]] پيله سىاره ايسه ؤ سىاره اۊن ٚ جه پيله‌تر أ منظۊمه دۊرۊن ننأ. مۊشتري ايته ''گازي غۊل'' ايسه ؤ اۊن ٚ جرم [[خۊر]] ٚ اي هيزارؤم ٚ جرم ٚ أندره ولي هأتؤيي مۊشتري خۊر ٚ پسي دۊوؤمي پيله جسم جرم ؤ حجم ٚ نظر ٚ جه خۊ منظۊمه دۊرۊن ايسه ؤ أگر همه ته خۊري منظۊمه سىاره‌ئن ٚ جرم-أ جمع بۊکۊنيم مۊشتري جرم اۊشان ٚ ۲,۵ برابر ايسه.
مۊشتري خۊر ٚ فاصله نظر ٚ جه [[عطارؤد]]، [[رۊجا]]، [[زيمي]] ؤ [[مريخ]] ٚ پسي قرار گيره ؤ پنجؤمي سىاره ايسه.

مۊشتري [[خۊر]]، [[مانگ]] ؤ [[رۊجا]] پسي چارؤمي پۊرسۊ جسم آسمان ٚ مئن ايسه، ولي ممکن ايسه بعضي وختان [[مريخ]] ٚ سۊ ويشتر بيده ببه. مۊشتري قمران-أ ايته معمۊلي شکاري دۊربين ٚ أمرأ ني شأ دئن. 

مۊشتري جرم ۳۱۸ ته [[زيمي]] جرم ٚ أندر ؤ اۊن ٚ قؤطر زيمي ۱۱ ته قؤطر ٚ أندر ايسه. مۊشتري تأنه ۱,۳۰۰ ته زيمي-أ خۊ دۊرۊن جا بدنه ىا شأ گۊتن مۊشتري حجم ۱,۳۰۰ ته زيمي حجم ٚ أندره. مۊشتري ؤ خۊر ميانگين فاصله تقريبا ۷۷۸ ميليۊن ؤ ۵۰۰ هيزار کيلۊمتر ايسه ىعني ۵ ته خۊر ؤ زيمي فاصله أندر.
[[آمريکا]] تا هأسأ ۶ ته بيسرنشين فضاپىما-یأ اۊسه گۊده مۊشتري.

==سربس==</text>
      <sha1>t5qrbw8c6r1uuydhsn5ax8plgkvs1pg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61975</id>
      <parentid>61974</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:05:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1801" xml:space="preserve">[[فاىل:Jupiter.jpg|270px|وسط]]
'''مۊشتري''' (نماد: [[File:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]]) [[خۊري منظۊمه]] پيله سىاره ايسه ؤ سىاره اۊن ٚ جه پيله‌تر أ منظۊمه دۊرۊن ننأ. مۊشتري ايته ''گازي غۊل'' ايسه ؤ اۊن ٚ جرم [[خۊر]] ٚ اي هيزارؤم ٚ جرم ٚ أندره ولي هأتؤيي مۊشتري خۊر ٚ پسي دۊوؤمي پيله جسم جرم ؤ حجم ٚ نظر ٚ جه خۊ منظۊمه دۊرۊن ايسه ؤ أگر همه ته خۊري منظۊمه سىاره‌ئن ٚ جرم-أ جمع بۊکۊنيم مۊشتري جرم اۊشان ٚ ۲,۵ برابر ايسه.
مۊشتري خۊر ٚ فاصله نظر ٚ جه [[عطارؤد]]، [[رۊجا]]، [[زيمي]] ؤ [[مريخ]] ٚ پسي قرار گيره ؤ پنجؤمي سىاره ايسه.

مۊشتري [[خۊر]]، [[مانگ]] ؤ [[رۊجا]] پسي چارؤمي پۊرسۊ جسم آسمان ٚ مئن ايسه، ولي ممکن ايسه بعضي وختان [[مريخ]] ٚ سۊ ويشتر بيده ببه. مۊشتري قمران-أ ايته معمۊلي شکاري دۊربين ٚ أمرأ ني شأ دئن. 

مۊشتري جرم ۳۱۸ ته [[زيمي]] جرم ٚ أندر ؤ اۊن ٚ قؤطر زيمي ۱۱ ته قؤطر ٚ أندر ايسه. مۊشتري تأنه ۱,۳۰۰ ته زيمي-أ خۊ دۊرۊن جا بدنه ىا شأ گۊتن مۊشتري حجم ۱,۳۰۰ ته زيمي حجم ٚ أندره. مۊشتري ؤ خۊر ميانگين فاصله تقريبا ۷۷۸ ميليۊن ؤ ۵۰۰ هيزار کيلۊمتر ايسه ىعني ۵ ته خۊر ؤ زيمي فاصله أندر.
[[آمريکا]] تا هأسأ ۶ ته بيسرنشين فضاپىما-یأ اۊسه گۊده مۊشتري.

==سربس==</text>
      <sha1>davqe6mz73y0tborgslbh9r2nk610y1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61976</id>
      <parentid>61975</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:06:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dokkōdō [[مۊشتری]]ˇ ولگه به [[مۊشتري]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1801" xml:space="preserve">[[فاىل:Jupiter.jpg|270px|وسط]]
'''مۊشتري''' (نماد: [[File:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]]) [[خۊري منظۊمه]] پيله سىاره ايسه ؤ سىاره اۊن ٚ جه پيله‌تر أ منظۊمه دۊرۊن ننأ. مۊشتري ايته ''گازي غۊل'' ايسه ؤ اۊن ٚ جرم [[خۊر]] ٚ اي هيزارؤم ٚ جرم ٚ أندره ولي هأتؤيي مۊشتري خۊر ٚ پسي دۊوؤمي پيله جسم جرم ؤ حجم ٚ نظر ٚ جه خۊ منظۊمه دۊرۊن ايسه ؤ أگر همه ته خۊري منظۊمه سىاره‌ئن ٚ جرم-أ جمع بۊکۊنيم مۊشتري جرم اۊشان ٚ ۲,۵ برابر ايسه.
مۊشتري خۊر ٚ فاصله نظر ٚ جه [[عطارؤد]]، [[رۊجا]]، [[زيمي]] ؤ [[مريخ]] ٚ پسي قرار گيره ؤ پنجؤمي سىاره ايسه.

مۊشتري [[خۊر]]، [[مانگ]] ؤ [[رۊجا]] پسي چارؤمي پۊرسۊ جسم آسمان ٚ مئن ايسه، ولي ممکن ايسه بعضي وختان [[مريخ]] ٚ سۊ ويشتر بيده ببه. مۊشتري قمران-أ ايته معمۊلي شکاري دۊربين ٚ أمرأ ني شأ دئن. 

مۊشتري جرم ۳۱۸ ته [[زيمي]] جرم ٚ أندر ؤ اۊن ٚ قؤطر زيمي ۱۱ ته قؤطر ٚ أندر ايسه. مۊشتري تأنه ۱,۳۰۰ ته زيمي-أ خۊ دۊرۊن جا بدنه ىا شأ گۊتن مۊشتري حجم ۱,۳۰۰ ته زيمي حجم ٚ أندره. مۊشتري ؤ خۊر ميانگين فاصله تقريبا ۷۷۸ ميليۊن ؤ ۵۰۰ هيزار کيلۊمتر ايسه ىعني ۵ ته خۊر ؤ زيمي فاصله أندر.
[[آمريکا]] تا هأسأ ۶ ته بيسرنشين فضاپىما-یأ اۊسه گۊده مۊشتري.

==سربس==</text>
      <sha1>davqe6mz73y0tborgslbh9r2nk610y1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>61979</id>
      <parentid>61976</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:07:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>/* سربس */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1836" xml:space="preserve">[[فاىل:Jupiter.jpg|270px|وسط]]
'''مۊشتري''' (نماد: [[File:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]]) [[خۊري منظۊمه]] پيله سىاره ايسه ؤ سىاره اۊن ٚ جه پيله‌تر أ منظۊمه دۊرۊن ننأ. مۊشتري ايته ''گازي غۊل'' ايسه ؤ اۊن ٚ جرم [[خۊر]] ٚ اي هيزارؤم ٚ جرم ٚ أندره ولي هأتؤيي مۊشتري خۊر ٚ پسي دۊوؤمي پيله جسم جرم ؤ حجم ٚ نظر ٚ جه خۊ منظۊمه دۊرۊن ايسه ؤ أگر همه ته خۊري منظۊمه سىاره‌ئن ٚ جرم-أ جمع بۊکۊنيم مۊشتري جرم اۊشان ٚ ۲,۵ برابر ايسه.
مۊشتري خۊر ٚ فاصله نظر ٚ جه [[عطارؤد]]، [[رۊجا]]، [[زيمي]] ؤ [[مريخ]] ٚ پسي قرار گيره ؤ پنجؤمي سىاره ايسه.

مۊشتري [[خۊر]]، [[مانگ]] ؤ [[رۊجا]] پسي چارؤمي پۊرسۊ جسم آسمان ٚ مئن ايسه، ولي ممکن ايسه بعضي وختان [[مريخ]] ٚ سۊ ويشتر بيده ببه. مۊشتري قمران-أ ايته معمۊلي شکاري دۊربين ٚ أمرأ ني شأ دئن. 

مۊشتري جرم ۳۱۸ ته [[زيمي]] جرم ٚ أندر ؤ اۊن ٚ قؤطر زيمي ۱۱ ته قؤطر ٚ أندر ايسه. مۊشتري تأنه ۱,۳۰۰ ته زيمي-أ خۊ دۊرۊن جا بدنه ىا شأ گۊتن مۊشتري حجم ۱,۳۰۰ ته زيمي حجم ٚ أندره. مۊشتري ؤ خۊر ميانگين فاصله تقريبا ۷۷۸ ميليۊن ؤ ۵۰۰ هيزار کيلۊمتر ايسه ىعني ۵ ته خۊر ؤ زيمي فاصله أندر.
[[آمريکا]] تا هأسأ ۶ ته بيسرنشين فضاپىما-یأ اۊسه گۊده مۊشتري.

==سربس==
[[جرگه:خۊري منظۊمه]]</text>
      <sha1>rq5f6p3ihnke4us69nydcdp2bhgxuq5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Denmark</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18944</id>
    <redirect title="دانمارک" />
    <revision>
      <id>61954</id>
      <parentid>61951</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T16:02:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>تغییرمسیر به [[دانمارک]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39" xml:space="preserve">#تغییر_مسیر [[دانمارک]]</text>
      <sha1>phf3veqce65ouq7636dv8xah595oyzs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>قدیمˇ اسکاندیناوی زوان</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18946</id>
    <redirect title="کؤنه نؤرس" />
    <revision>
      <id>61958</id>
      <timestamp>2022-07-21T16:24:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>Dokkōdō [[قدیمˇ اسکاندیناوی زوان]]ˇ ولگه به [[کؤنه نؤرس]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42" xml:space="preserve">#تغییر_مسیر [[کؤنه نؤرس]]</text>
      <sha1>735cwt85oflw4xejb1zv7o6agm4dwmt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>آلمانی زوانؤن</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18947</id>
    <redirect title="جرمني زوانان" />
    <revision>
      <id>61960</id>
      <timestamp>2022-07-21T16:24:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>Dokkōdō [[آلمانی زوانؤن]]ˇ ولگه به [[جرمني زوانان]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48" xml:space="preserve">#تغییر_مسیر [[جرمني زوانان]]</text>
      <sha1>5gdru3ucje41xks3drp38wz46qex467</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سوئد</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18948</id>
    <redirect title="سۊئد" />
    <revision>
      <id>61962</id>
      <timestamp>2022-07-21T16:35:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>Dokkōdō [[سوئد]]ˇ ولگه به [[سۊئد]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">#تغییر_مسیر [[سۊئد]]</text>
      <sha1>nu06hun1rk7pc53nm8vzhw8ew8b7nm6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>هند و اوروپپایی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18949</id>
    <redirect title="هيندۊاۊرۊپايي زوانان" />
    <revision>
      <id>61964</id>
      <timestamp>2022-07-21T16:39:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>Dokkōdō [[هند و اوروپپایی]]ˇ ولگه به [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64" xml:space="preserve">#تغییر_مسیر [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان]]</text>
      <sha1>l8wae24yda3fupjotbehqzd07zqevjw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>آفریقا</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18950</id>
    <redirect title="آفريقا" />
    <revision>
      <id>61972</id>
      <timestamp>2022-07-21T17:37:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>Dokkōdō [[آفریقا]]ˇ ولگه به [[آفريقا]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37" xml:space="preserve">#تغییر_مسیر [[آفريقا]]</text>
      <sha1>tsxjsd14tg5fkb3eoo13wdisbhd4mxp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>مۊشتری</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18951</id>
    <redirect title="مۊشتري" />
    <revision>
      <id>61977</id>
      <timestamp>2022-07-21T18:06:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>Dokkōdō [[مۊشتری]]ˇ ولگه به [[مۊشتري]] مۊنتقل بؤده</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37" xml:space="preserve">#تغییر_مسیر [[مۊشتري]]</text>
      <sha1>1548dtdo3ztc1p9cy57jt9co084i6ee</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>