Vikipetã gnwiki https://gn.wikipedia.org/wiki/Ape MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Medio Mba'echĩchĩ Myangekõi Puruhára Puruhára myangekõi Vikipetã Vikipetã myangekõi Ta'ãnga Ta'ãnga myangekõi MediaWiki MediaWiki myangekõi Tembiecharã Tembiecharã myangekõi Pytyvõ Pytyvõ myangekõi Ñemohenda Ñemohenda myangekõi TimedText TimedText talk Módulo Módulo discusión Accesorio Accesorio discusión Accesorio definición Accesorio definición discusión Arahentína 0 2080 121175 121112 2022-08-02T04:58:47Z 2804:389:7109:C685:1:0:55A4:ACD8 /* Ta'anga */ wikitext text/x-wiki {{Infobox_País | nombre_oficial = Republica Argentina<br />Tetã Arahentína (térã Arahentína) | nombre_común = Arahentína | imagen_bandera = Flag of Argentina.svg | imagen_escudo =Coat_of_arms_of_Argentina.svg | imagen_escudo_tamaño = 100px | símbolos = | imagen_mapa = Argentina_orthographic.svg | lema_nacional = ''En unión y libertad'' (avañe'ẽme: ''Joajupe ha Nesãso'') | himno_nacional = ''[[Himno Nacional Argentino]]'' avañe'ẽme ''Tetã Arahentína Momorãhéi''' | capital = [[Buenos Aires]] | capital_población = 3.042.581 ([[2008]]) | capital_coor_fmt = | capital_coor = | ciudad_principal = [[Buenos Aires]] | idiomas_oficiales = [[Karaiñe'ẽ]] (tee) | gobierno = [[Tavakuairetã]] [[Itavayguarekuái|itavayguarekuaiva]] | dirigentes_títulos = [[Arhentína mburuvichakuéra|Mburuvicha]] <br /> Ombuekoviáva | dirigentes_nombres = [[Alberto Fernández]] <br /> [[Cristina Fernández de Kirchner]] | fundación = [[Independencia]] | fundación_hitos = &nbsp;• Arange | fundación_fechas = De [[Epaña]]<br /> Ára [[9 jasypokõi]] rehegua, ary [[1816]] | superficie = 2.780.400 km²<ref name=sup>«[http://web.archive.org/web/20051109215318/http://www.indec.mecon.ar/nuevaweb/cuadros/1/d010101.xls Indec - Superficie de la República Argentina]» (XLS). ''INDEC''.</ref> | superficie_puesto = 8 | superficie_agua = 1,1 % | fronteras = 9.665 [[kilómetro|km]] | costas = | población = 40.117.096 ([[2010]])<ref name=censo>«[http://www.censo2010.indec.gov.ar/cuadrosDefinitivos/Total_pais/P1-P_Total_pais.xls Total del país. Población total y variación intercensal absoluta y relativa por provincia o jurisdicción. Años 2001-2010.]» (XLS) ''INDEC''.</ref> | población_puesto = 31 | población_densidad = 14 hab/km2 | PIB_nominal = | PIB_nominal_año = | PIB_nominal_puesto = | PIB_nominal_per_cápita = | PIB = | PIB_año = | PIB_puesto = | PIB_per_cápita = | IDH = 0,845<ref name="IDH">{{Cita web |url=http://hdr.undp.org/en/content/latest-human-development-index-ranking |título=Indicadores de Argentina |autor=Datosmacro |fecha=15 de Diciembre de 2020 |idioma=español}}</ref> | IDH_año = 2020 | IDH_puesto = 46 | IDH_categoría = <span style="color:#009900">'''Muy alto'''</span> | moneda = [[Peso (viru)|Peso]] (<code>[[ISO 4217|ARG]]</code>) | gentilicio = Argentino, -a | horario = [[Tiempo Universal Coordinado|UTC]]-4 | horario_verano = [[Tiempo Universal Coordinado|UTC]]-3 | cctld = [[.ar]] | código_telefónico = 54 | prefijo_radiofónico = AYA-AZZ, LOA-LWZ, L2A-L9Z | código_ISO = 032 / ARG / AR | miembro_de = [[ONU]], [[OEA]], [[Mercosur]] | notas = }} '''Arahentína''' (teratee '''República Argentina'''; avañe'ẽme '''Tetã Arahentína''' térã '''Arahentína''') tetã oĩva [[Yvyamérika]] yvýpe. Ijykére oĩ yvate gotyo [[Paraguái]] ha [[Volívia]], yvatekuarahyresẽ gotyo [[Pindoráma]], kuarahyreike ha ñemby gotyo [[Chile|Chíle]] ha kuarahyresẽ gotyo [[Uruguái]] ha [[Paraguasu Atlántiko]]. Arahentína tetã yvy oñemboja'o 23 Tetãmini (Provincia) ha peteĩ Táva Hekosãsóva (Autónomo) [[Buenos Aires]], ha'eha itavusu. Ipukukue: 2.780.400 km²,<ref name=sup/> hyepýpe oiko 40.117.096 ava - he'i Instituto Nacional de Estadísticas y Censos (INDEC) jasypoteĩ 2010.<ref name=censo/> Arahentínaygua omosẽ'akue jokuáigui virrey Españagua Baltasar Hidalgo de Cisneros ha upéi ha'ekuéra ojapo Primera Junta [[25 jasypo]] [[1810]]. Uperire [[9 jasypokõi]] [[1816]]-pe oguerosapukái Declaración de la Independencia táva San Miguel-pe opytáva Tucumán-pe. [[Epáña]] omonei Argentina Sãso [[21 jasyporundy]] [[1863]]. == Tekotevẽ tavusu == * [[Buenos Aires]] * [[Salta]] * [[Rosario]] * [[Córdoba]] * [[Mendoza]] * [[Parana (Argentina)|Parana]] * [[Mar del Plata]] * [[Neuquén]] * [[Taragui]] * [[Santa Fe]] * [[Posadas]] * [[Tucumán]] * [[Formosa]] * [[La Plata]] * [[Ushuaia]] == Argentina Tetãmininguéra == {| class="wikitable sortable" ! align=center | P° <sup>1</sup> ! align=center | Tetãmini ! align=center | [[Código Postal Argentino|CPA]] ! align=center | Tavayguakuéra (2008)<ref>[http://web.archive.org/web/20051109220300/http://www.indec.mecon.ar/nuevaweb/cuadros/2/proyecciones_provinciales_vol31.pdf Proyecciones provinciales de población por sexo y grupos de edad]</ref> ! align=center | Ape (km²) ! align=center | Táva guasu ! align=center | Poyvi |- |1 || [[Buenos Aires|Ciudad Autónoma Buenos Aires-gui (CABA)]] ||align=center | B ||align=right | 2.890.151 ava (2010 ary) ||align=right | || [[Buenos Aires|Buenos Aires Ciudad]]||align=center |[[Ta'ãnga:Bandera de la Ciudad de Buenos Aires.svg|border|45px]] |- |2 || [[Tetãvore Buenos Aires]] ||align=center | B ||align=right | 15.052.177 ||align=right | 307.804 || [[La Plata]]||align=center |[[Ta'ãnga:Bandera Buenos Aires.svg|border|45px]] |- |3 || [[Tetãvore Córdoba (Argentina)|Córdoba]] ||align=center | X ||align=right | 3.340.041 ||align=right | 168.766 || [[Córdoba (Argentina)|Córdoba]]||align=center |[[File:Bandera de la Provincia de Córdoba.svg|border|45px]] |- |4 || [[Tetãvore Santa Fe]] ||align=center | S ||align=right | 3.242.551 ||align=right | 133.007 || [[Santa Fe (Capital)|Santa Fe de la Vera Cruz]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Santa Fe province in Argentina.png|border|45px]] |- |5 || [[Tetãvore Mendoza|Mendoza]] ||align=center | M ||align=right | 1.729.660 ||align=right | 150.839 || [[Ciudad de Mendoza|Mendoza]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Mendoza province in Argentina.gif|border|45px]] |- |6 || [[Tetãvore Tucumán|Tucumán]] ||align=center | T ||align=right | 1.475.384 ||align=right | 22.524 || [[San Miguel de Tucumán]]||align=center |[[Ta'ãnga:Provincia de tucuman.svg|border|45px]] |- |7 || [[Tetãvore Entre Ríos|Entre Ríos]] ||align=center | E ||align=right | 1.255.787 ||align=right | 78.781 || [[Paraná (Argentina)|Paraná]]||align=center |[[Ta'ãnga:Entre rios prov arg.png|border|45px]] |- |8 || [[Tetãvore Salta|Salta]] ||align=center | A ||align=right | 1.224.022 ||align=right | 154.775 || [[Ciudad de Salta|Salta]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Salta province in Argentina.gif|border|45px]] |- |9 || [[Tetãvore Misiones|Misiones]] ||align=center | N ||align=right | 1.077.987 ||align=right | 29.801 || [[Posadas]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Misiones.svg|border|45px]] |- |10 || [[Tetãvore Chaco|Chaco]] ||align=center | H ||align=right | 1.052.185 ||align=right | 99.633 || [[Resistencia (Chaco)|Resistencia]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Chaco province in Argentina 2007.gif|border|45px]] |- |11 || [[Taragui Tetãmini|Taragui]] ||align=center | W ||align=right | 1.013.443 ||align=right | 88.199 || [[Taragui|Taragui Táva]]||align=center |[[Ta'ãnga:Bandera de la Provincia de Corrientes.svg|border|45px]] |- |12 || [[Tetãvore Santiago del Estero|Santiago del Estero]] ||align=center | G ||align=right | 865.546 ||align=right | 135.254 || [[Santiago del Estero (Capital)|Santiago del Estero]]||align=center |[[Ta'ãnga:Bandera de la Provincia de Santiago del Estero.svg|border|55px]] |- |13 || [[Tetãvore Jujuy|Jujuy]] ||align=center | Y ||align=right | 679.975 ||align=right | 53.219 || [[San Salvador de Jujuy]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Jujuy province in Argentina.gif|border|25px]] |- |14 || [[Tetãvore San Juan|San Juan]] ||align=center | J ||align=right | 695.640 ||align=right | 89.651 || [[San Juan (Capital)|San Juan]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of San Juan province in Argentina.gif|border|45px]] |- |15 || [[Tetãvore Río Negro|Río Negro]] ||align=center | R ||align=right | 597.476 ||align=right | 203.013 || [[Viedma]]|| [[Ta'ãnga:Flag of Río Negro Province.svg|border|45px]] |- |16 || [[Tetãvore Formosa|Formosa]] ||align=center | P ||align=right | 539.883 ||align=right | 72.066 || [[Formosa (ciudad)|Formosa]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Formosa.svg|border|45px]] |- |17 || [[Tetãvore Neuquén|Neuquén]] ||align=center | Q ||align=right | 547.742 ||align=right | 94.078 || [[Neuquén]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Neuquen province in Argentina.svg|border|45px]] |- |18 || [[Tetãvore Chubut|Chubut]] ||align=center | U ||align=right | 460.684 ||align=right | 224.686 || [[Rawson]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of chubut province in argentina - bandera de chubut.svg|border|45px]] |- |19 || [[Tetãvore San Luis|San Luis]] ||align=center | D ||align=right | 437.544 ||align=right | 76.748 || [[San Luis (Capital)|San Luis]]||align=center | [[Ta'ãnga:San luis prov arg.png|border|45px]] |- |20 || [[Tetãvore Catamarca|Catamarca]] ||align=center | K ||align=right | 388.416 ||align=right | 99.818 || [[San Fernando del Valle de Catamarca]]||align=center |[[File:Bandera de la Provincia de Catamarca.svg|border|45px]] |- |21 || [[Tetãvore La Rioja|La Rioja]] ||align=center | F ||align=right | 341.207 ||align=right | 89.680 || [[La Rioja (Capital)|La Rioja]] ||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of La Rioja province in Argentina.gif|border|45px]] |- |22 || [[Tetãvore La Pampa|La Pampa]] ||align=center | L ||align=right | 333.550 ||align=right | 143.440 || [[Santa Rosa (Argentina)|Santa Rosa]] ||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of La Pampa province.png|border|45px]] |- |23 || [[Tetãvore Santa Cruz (Argentina)|Santa Cruz]] ||align=center | Z ||align=right | 225.920 ||align=right | 243.943 || [[Río Gallegos]]||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Santa Cruz province in Argentina.gif|border|45px]] |- |24 || [[Tierra del Fuego, Antártida e Islas del Atlántico Sur]] ||align=center | V ||align=right | 126.212 ||align=right | 20.912 || [[Ushuaia]] ||align=center |[[Ta'ãnga:Flag of Tierra del Fuego province in Argentina.svg|border|45px]] |} == Ta'anga == <gallery> Image:ViñedoCafayate.jpg|''Cafayate'', [[Salta]] Image:Aconcagua_2019.jpg|''[[Aconcagua]]'' Image:Iguacu-004.jpg|''[[Chororo Yguasu]]'' Image:Pilares Fundamentales - Joaquín Jesús Mántaras 1.jpg|''Santa Fe'' Image:Selva-misionera.JPG|''[[Misiones (Argentina)|Misiones]]'' Image:San_Ignacio_Miní.jpg|Ruinas jesuíticas de San Ignacio Miní, Argentína, ypýpe [[Ruinas jesuíticas de Jesús y Trinidad]], Paraguái Image:Perito Moreno Glacier panorama.jpg|[[Ro'yrupa]] Perito Moreno, [[Patagonia]]pe Image:Microcentro,_Buenos_Aires_(40774240522).jpg|''Buenos Aires'' Image:Tango-Show-Buenos-Aires-01.jpg|''Tango jerokyhakuéra'' Image:Erythrina crista-galli2.jpg|''[[Anai]]'' Image:Nueva Córdoba.jpg|''Córdoba'' Image:Argentinean_asado.jpg|''Asado'' ([[So'o mbichy]]) Argentíno Image:Rosario_desde_el_aire.jpeg|''Rosario'' Image:View_from_the_Golf_course_at_Llao_Llao.jpg|[[Tetãvore Neuquén|Neuquén]], Argentína Image:Vista_a_las_torres_más_altas_de_la_Ciudad_de_Mendoza..JPG|''Mendoza'' Image:Resistencia_Montage.jpg|Resisténcia, Cháco, Argentína Image:La Boca Malbec.jpg|[[Víno]] argentíno Image:Formosa_skyline_from_river.jpg|Formosa, Argentína, [[Ysyry Paraguay]]gui </gallery> == Mandu'apykuéra == {{Listaref|2}} ==Joajuha== * [http://albumdeestampillas.blogspot.com Álbum de Estampillas] {{Commons|Argentina}} {{Ñembyamérika}} [[Ñemohenda:Argentina| ]] 50mzjozsag88vs70z1tb25p4r6v9dlm Marandeko 0 2980 121169 104407 2022-08-01T17:50:34Z P. S. F. Freitas 2357 wikitext text/x-wiki [[Ta'ãnga:Gyzis_006_(Ηistoria).jpeg|miniaturadeimagen|''Historia''<br> ta’anga omongolo vaekue Nikolaos Gyzis (ro’y 1892-pe)]] '''Marandeko''' niko ha’e ára ohasapámava ñeha’ỹijo ojehai haguéicha kuatiakuépe. Opa mba’e ojehúva jehai ojejuhu mboyve héra [[marandeko-mboyve]]. Yvyporakuéra ohaíva marandeko rehegua héra ''marandeko kuatiajára''. [[Category:Articles containing Greek-language text|Category:Articles containing Greek-language text]] == Ñe'ẽrapokuaa == Pe ñe'ẽ marandeko ou ypy-tupi-guarani ''*maraneko-''gui osẽva oñembyatýramo ''*maran'' (ñorairõ) ha ''*eko'' (teko). [[Ñemohenda:Marandeko]] axfd285zq232q6na6jma3v5bkk2b553 David Abdón Galeano Olivera 0 3204 121176 118323 2022-08-02T11:49:11Z 191.0.73.114 /* Hogaygua */ wikitext text/x-wiki [[File:David Galeano Olivera.jpg|thumb|Dr. David Galeano Olivera, 2016.]] '''David Abdón Galeano Olivera''' (heñói [[18 jasykõi]] [[1961]]me [[Paraguaýpe]]) [[ñe’ẽkuaahára]], [[avakuaahára]], ñe’ẽymakuaahára, mbo’ehára, [[Ateneo de Lengua y Cultura Guaraní]] sãmbyhyhára [[Paraguay]]. == Hekove == Galeano Olivera oñemoarandu mbo’ehao Gral. Bernardino Caballero, [[Paraguaý]]pe ha omohu’ã [[1979]]-pe. Imbo’esyry [[Guarani]] Mbo’ekuaahararã ojapo [[Universidad Nacional de Asunción]]-pe 1985-pe, ha upéi oñemoaranduve ã mba’épe: Guarani Ñe’ẽkuaaty ha Ñe’ẽ’ymakuaa (1998 ha 1999), Tembikuaareka Taperekokuaa (2000), Mbo’ekuaakatu Mbo’ehaovusupegua (1994 ha 1995), Ñe’ẽkuaaty (1987). Avei ojapo mbo’esyry Universidad Católica Nuestra Sra. de la Asunción, Avakuaaty (1988). Avei ojapo mbo’esyry ambue tetãme Tekokuaa ha Avakuaaty rehegua (1991).(rusú poryndypasá poryndypopá ha peteí) == Hembiapo Mbo’ehaovusúpe == David Galeano Olivera, Universidad Nacional de Asunción mbo’ehára. Ha’e Tembikuaareka Taperekokuaa mbo’ehára tee; Avakuaaty Tembiapoguigua, Ñomongeta ha Jehai, Avarekokuaa Paraguaigua mbo’ehára, Avakuaaty mbo’ehára pytyvõha, Ñomomarandu mbo’esyry mboguataha. Avei ombo’e Ñe’ẽkuaaty Ateneo de Lengua y Cultura Guaraníme. Upéicha avei [[Ñe’ẽtekuaa]], [[Ñe’ẽporã]], [[Mbo’ekuaakatu]], Guarani reko, ha hetave mbo’epy Ateneo de Lengua y Cultura Guaraníme. == Guarani ñe’ẽ == David Galeano Olivera ningo [[Ateneo de Lengua y Cultura Guaraní]] moñepyrũhare [[1985]]-pe ha upe guive imyakãhára. Karai Galeano guarani ñe’ẽ ha reko rehe omba’apo meméva, omyasãi meméva paraguái reko. Omyakã heta tembiapo taha’e ñomongeta guasu, amandaje, vy’aguasu, mbo’esyry guarani rehehápe Paraguáipe. Oĩ heta atyhápe UNA-pe ha avei omba’apo tembiapo rehe mburuvichakuéra ndive. David Galeano Olivera ohai heta aranduka guarani ha paraguái reko rehe. Upéicha avei oñembojopói chupe hembiapóre ñane retãme ha okape. Ohai ko’ã aranduka: * ''Mbo'ehao arapapaha guaraní ha España ñe'ẽme - Calendario Escolar Bilingüe'' (1988) * ''Jakavere ypykue (15 káso ñemombe'u)'' (1989) * ''Guaraní Rayhupápe mbohapyha'' (1995) * ''Guaraní Rayhupápe irundyha'' (1995) * ''Diferencias gramaticales entre el Guaraní y el Castellano: estudio contrastivo, y su incidencia en la educación'' (1999) * ''Káso Ñemombe'u'' (1999) * ''Antropología - Avakuaaty'' (2002) * ''Guaraní Ñe'ẽkuaaty - Lingüística (en) Guaraní'' (2002) * ''Sentimientos - Temiandu Pytu'' (2002) * ''Pukarãmeme'' (2007) * ''Pukarãntevoi'' (2007) * Ohai avei kuatiahaipyrépe térã ñomongetarãme. == Hogaygua == David Galeano Olivera oiko [[Kapi'i'atã|Kapi'atã]]me, [[Central tetã vore]] hembireko Sabina (guarani ñe’ẽkuaahára avei) ha iñemoñare irundy ndive, Edgar, Norma, Jorge ha Anai. == Moõguipa oñenohẽ marandu == *[http://guarani-raity.com/html/galeanodavid.html Sitio en red] *[http://www.ateneoguarani.edu.py/ Ateneo de Lengua y Cultura Guaraní] *[[User:David Abdón Galeano Olivera|Página de usuario en wikipedia]] *[http://www.portalguarani.com/1425_pedro_escurra_franco/25350_david_galeano_olivera__por_pedro_escurra_franco.html Portal Guaraní] {{DEFAULTSORT:Galeano, David}} [[Ñemohenda:Tekove Paraguaigua|Galeano, David]] [[Ñemohenda:Ñe’ẽkuaahára|Galeano, David]] [[Ñemohenda:Ñe'ẽasahára]] ovb9c3jv31so10cudmbsc136feis746 Pirasykava 0 8239 121174 96474 2022-08-02T03:59:53Z 2804:389:7109:C685:1:0:55A4:ACD8 "like the hair of the Mother of all the fishes" wikitext text/x-wiki {{tava | nombre = Pirasykáva | nombre-original =Piracicaba | foto =Piracicaba (3).jpg | fotoinfo = Pirasykava | pais = {{BRA}} | prov/dep = [[São Paulo (tetãvore)|São Paulo]] | poblacion =367 289 | teritorio =1 376,913 | ISO = | altitud = 547 | coor = |}} '''Pirasykáva''' ([[poytugañe'ẽ]]me: ''Piracicaba'') ha'ehína peteĩ táva [[Vrasil]]pe, tetãvore [[São Paulo (tetãvore)|São Paulo]]pe. Ary [[2010]] ko táva oguerekova 367 289 tavayguakuéra. [[Ñemohenda:São Paulo táva]] 5kcc947xf2vi6snw7td1hvwzyk3wjkv Okẽndusu:Amérika 0 14653 121172 121001 2022-08-01T23:55:07Z P. S. F. Freitas 2357 wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#d0f0c0; border:solid 2px #2F4F4F;color:darkgreen;" cellspacing="0" cellpadding="0" |-valign="top" | style="padding:20px" |<div style="font-size:200%;"> '''Amérika Rokẽndusu'''</div><br /> [[File:Americas satellite map.jpg|derecha|167px]] '''América''' niko pe [[yvyrusu]] tuichavéva mokõiha [[Yvy]] ape ári, [[Ásia]] rire. Ojejuhu Yvy vore kuarahyreikeguápe. Oñemyasãi amoite [[paraguasu Ártiko]] guive, Yvy vore yvateguápe, ohupyty peve pe [[yvy akua Hornos]], amo Yvy vore ñembyguápe, ojoajuhápe umi [[paraguasu Py'aguapy]] ha [[paraguasu Atlántiko|Atlántiko]], pe peteĩha omohembe'y Amérika kuarahyreike rehe ha pe ambuéva omohembe'y kuarahyresẽ rehe. Ituichaitereígui, ha ijyvy apekue opaichagua, Amérika oñemohenda upéicha: [[Yvate Amérika]], [[Mbyte Amérika]], [[Antillas]] ha [[Ñemby Amérika]]. |} <!--############# columna izquierda #################--> <div class="portal-column-left-60"><!-- Switch to one column on narrow screens --> {| width="100%" style="background:#F5F5F5; border:solid 2px #2F4F4F;padding:10px" cellspacing="2" cellpadding="5" |{{Okẽndusu:Amérika/Titular}} <div align="right" style="font-size:80%">{{Editar|Portal:América/Titular|text=''Jehaijey''}}</div> <!-- ======ACTUALIDAD===== --> {| style="background: transparent; width: 100%" | width="100%"|<div style="border-bottom: solid 2px #2F4F4F;"> === Marandukuéra === </div> |} '''Ko ára hína [[{{CURRENTDAYNAME}}]], [[{{CURRENTDAY}} {{CURRENTMONTHNAME}}]] [[{{CURRENTYEAR}}]] jave''' [[Image:Wikinews-logo.svg|40px|left]] Ehechamína [[Wikinews:es:Portada|''Wikinoticias'' karaiñe'ẽ]] reikuaaséso '''[[n:es:Categoría:América|Amérika]]''' marandukuéra rehegua. ---- '''Amérika mba'e ambuéva''' <center> {| style="background:transparent; text-align:center;" | width="150px" |[[Ta'ãnga:North America (orthographic projection).svg|centro|60x60px]] | width="150px" |[[Ta'ãnga:Central America (orthographic projection).svg|centro|60x60px]] | width="150px" |[[Ta'ãnga:South America (orthographic projection).svg|centro|60x60px]] |- |[[:Ñemohenda:Yvate Amérika|Yvate Amérika]] |[[:Ñemohenda:Mbyte Amérika|Mbyte Amérika]] |[[:Ñemohenda:Ñemby Amérika|Ñemby Amérika]] |} </center> {{Commons|America}} ---- '''Okẽndusu ambuéva''' {| style="margin:0 auto; background:transparent; text-align:center;" |- | width=100px | [[File:South America (orthographic projection).svg|center|33px]] | width=100px | [[File:Hispanofonia.gif|center|33px]] | width=100px | [[File:ISO_639_Icon_gn.svg|center|33px]] |- | [[Okẽndusu:Ñemby Amérika|Ñemby Amérika]] | [[Okẽndusu:Karaiñe'ẽ|Karaiñe'ẽ]] | [[Okẽndusu:Avañe'ẽ|Avañe'ẽ]] |} </div> </div> <!--############# parte inferior #################--> <div style="float:right; width:100%"> {{Okẽndusu:Yvyapekuaa/Yvyrusu rokẽndusukuéra}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ [[Ñemohenda:Vikipetã:Amérika rokẽndusukuéra]] [[Ñemohenda:Amérika|Amérika rokẽndusukuéra]] tf44g2cizto0g3kjwypg6krlm6tl2j1 121173 121172 2022-08-01T23:56:06Z P. S. F. Freitas 2357 wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#d0f0c0; border:solid 2px #2F4F4F;color:darkgreen;" cellspacing="0" cellpadding="0" |-valign="top" | style="padding:20px" |<div style="font-size:200%;"> '''Amérika Rokẽndusu'''</div><br /> [[File:Americas satellite map.jpg|derecha|167px]] '''Amérika''' niko pe [[yvyrusu]] tuichavéva mokõiha [[Yvy]] ape ári, [[Ásia]] rire. Ojejuhu Yvy vore kuarahyreikeguápe. Oñemyasãi amoite [[paraguasu Ártiko]] guive, Yvy vore yvateguápe, ohupyty peve pe [[yvy akua Hornos]], amo Yvy vore ñembyguápe, ojoajuhápe umi [[paraguasu Py'aguapy]] ha [[paraguasu Atlántiko|Atlántiko]], pe peteĩha omohembe'y Amérika kuarahyreike rehe ha pe ambuéva omohembe'y kuarahyresẽ rehe. Ituichaitereígui, ha ijyvy apekue opaichagua, Amérika oñemohenda upéicha: [[Yvate Amérika]], [[Mbyte Amérika]], [[Antillas]] ha [[Ñemby Amérika]]. |} <!--############# columna izquierda #################--> <div class="portal-column-left-60"><!-- Switch to one column on narrow screens --> {| width="100%" style="background:#F5F5F5; border:solid 2px #2F4F4F;padding:10px" cellspacing="2" cellpadding="5" |{{Okẽndusu:Amérika/Titular}} <div align="right" style="font-size:80%">{{Editar|Okẽndusu:Amérika/Titular|text=''Jehaijey''}}</div> <!-- ======ACTUALIDAD===== --> {| style="background: transparent; width: 100%" | width="100%"|<div style="border-bottom: solid 2px #2F4F4F;"> === Marandukuéra === </div> |} '''Ko ára hína [[{{CURRENTDAYNAME}}]], [[{{CURRENTDAY}} {{CURRENTMONTHNAME}}]] [[{{CURRENTYEAR}}]] jave''' [[Image:Wikinews-logo.svg|40px|left]] Ehechamína [[Wikinews:es:Portada|''Wikinoticias'' karaiñe'ẽ]] reikuaaséso '''[[n:es:Categoría:América|Amérika]]''' marandukuéra rehegua. ---- '''Amérika mba'e ambuéva''' <center> {| style="background:transparent; text-align:center;" | width="150px" |[[Ta'ãnga:North America (orthographic projection).svg|centro|60x60px]] | width="150px" |[[Ta'ãnga:Central America (orthographic projection).svg|centro|60x60px]] | width="150px" |[[Ta'ãnga:South America (orthographic projection).svg|centro|60x60px]] |- |[[:Ñemohenda:Yvate Amérika|Yvate Amérika]] |[[:Ñemohenda:Mbyte Amérika|Mbyte Amérika]] |[[:Ñemohenda:Ñemby Amérika|Ñemby Amérika]] |} </center> {{Commons|America}} ---- '''Okẽndusu ambuéva''' {| style="margin:0 auto; background:transparent; text-align:center;" |- | width=100px | [[File:South America (orthographic projection).svg|center|33px]] | width=100px | [[File:Hispanofonia.gif|center|33px]] | width=100px | [[File:ISO_639_Icon_gn.svg|center|33px]] |- | [[Okẽndusu:Ñemby Amérika|Ñemby Amérika]] | [[Okẽndusu:Karaiñe'ẽ|Karaiñe'ẽ]] | [[Okẽndusu:Avañe'ẽ|Avañe'ẽ]] |} </div> </div> <!--############# parte inferior #################--> <div style="float:right; width:100%"> {{Okẽndusu:Yvyapekuaa/Yvyrusu rokẽndusukuéra}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ [[Ñemohenda:Vikipetã:Amérika rokẽndusukuéra]] [[Ñemohenda:Amérika|Amérika rokẽndusukuéra]] amakub0e3zeiybaz9ryn4y12u8pj0tw Jehai 0 14701 121165 2022-08-01T15:22:26Z P. S. F. Freitas 2357 Página redirigida a [[Taipy]] wikitext text/x-wiki #redirect [[taipy]] aissv2v6ln4gchexejkhxv7jnxsriom Marandeko-mboyve 0 14702 121166 2022-08-01T17:47:32Z P. S. F. Freitas 2357 Kuatiarogue ipyahúva: [[File:Mapa de las migraciones humanas.svg|thumb|340px|Ko yvyra'angápe jahecha mba'éichapa ova [[yvypóra]], oñepyrũ meve osẽvo [[Áfrika|Áfrikagui]] oguahẽ meve [[Ñemby Amérika|Ñemby Amérikape]]. Umi papapy jahecháva yvyra'anga yképe he'ise 1000 ary (upéicha hína 170-130 he'ise 170&nbsp;000-130&nbsp;000 ary).]] '''Marandeko-mboyve''' ha'e ojeheroháicha pe ára pukukue oñepyrũ va'ekue umi yvypóra ypykue ou raẽ Yvy ape ári, umi ou va'ekue yvyp… wikitext text/x-wiki [[File:Mapa de las migraciones humanas.svg|thumb|340px|Ko yvyra'angápe jahecha mba'éichapa ova [[yvypóra]], oñepyrũ meve osẽvo [[Áfrika|Áfrikagui]] oguahẽ meve [[Ñemby Amérika|Ñemby Amérikape]]. Umi papapy jahecháva yvyra'anga yképe he'ise 1000 ary (upéicha hína 170-130 he'ise 170&nbsp;000-130&nbsp;000 ary).]] '''Marandeko-mboyve''' ha'e ojeheroháicha pe ára pukukue oñepyrũ va'ekue umi yvypóra ypykue ou raẽ Yvy ape ári, umi ou va'ekue [[yvypóra]] mboyve, oñepyrũ meve yvypóra [[Taipy|ohai hembiasakue]],<ref>{{Cita libro|apellidos=Eiroa|nombre=Jorge Juan|título=Nociones de Prehistoria general|url=https://books.google.es/books?id=P1M-bMtQWEkC&pg=PA44&dq=prehistoria+per%C3%ADodo+desde&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjUh-aL3svZAhWMchQKHVpdC6wQ6AEINjAD#v=onepage&q=prehistoria%20per%C3%ADodo%20desde&f=false|fechaacceso=1 de marzo de 2018|fecha=2006|editorial=Grupo Planeta (GBS)|isbn=9788434452138|idioma=es}}</ref> upéva niko oiko raẽ [[Kuarahyresẽ Ag̃uigua|Kuarahyresẽ Ag̃uiguápe]] amoite ary 3300&nbsp;Kirito&nbsp;mboyve, ha upéi [[Yvy]] ape vore ambuévape.<ref>{{Cita libro|apellidos=Renfrew|nombre=Colin|título=Arqueología|url=https://books.google.es/books?id=crqRZPgkys8C&pg=PA10&dq=prehistoria+per%C3%ADodo+escritura+3000&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjE26SQ38vZAhWEOhQKHV3kA3AQ6AEIJzAA#v=onepage&q=prehistoria%20per%C3%ADodo%20escritura%203000&f=false|fechaacceso=1 de marzo de 2018|fecha=1993|editorial=Ediciones AKAL|isbn=9788446002345|idioma=es|apellidos2=Bahn|nombre2=Paul}}</ref> Jepémo upéicha, jahechávo he'iseha ypýva, ha'e pe ára pukukue ojoajúva umi tembikuaatýre ohesa'ỹijóva tekove ha tekoha. Oĩ ambuéva he'i ko 'marandeko-mboyve' ára pukukue opahague peteĩ Yvy ape vorépe opa mboyve peteĩ tenda ambuévape, oĩgui yvypehẽ jahechahápe oikohague upépe [[Avano'õ|avano'õ hembiapokueitéva]], yvyporakuéra ono'õhápe ojapo hag̃ua [[Tetã|hetãrã]]. Ko ára pukukue ikatu ñañemoarandu hese pe [[tekoypykuaaty]], [[ymaveguarekuaaty]] ha pe [[yvyrekokuaa tembiasakuéva]] rupive. Ndaipórigui kuatiakuéra ha jehaipy ohejava'ekue umi yvypóra ypykuekuéra, ko'ã [[tembikuaaty]] oheka ha ohesa'ỹijo hembiejakue (taha'e ha'éva umi ta'anga ojapo hikuái itakuápe, hembiporukuéra, mboka oipurúva hikuái omymbajukávo térã umi hogakue ha itava'ikue), upéicha ikatu jaikuaami mba'éichapa yvypóra ypykuekuéra rekotee, [[jeroviapy]] ha [[arandupy]], mba'éichapa oiko hikuái ha mba'épa ojapo hikuái.<ref>{{Citar web|url=https://brasilescola.uol.com.br/historiag/pre-historia.htm|titulo=Pré-História. Aspectos da Pré-História|acessodata=2022-01-26|website=Brasil Escola|lingua=pt-br}}</ref> == Ehecha avei == * [[Ára Ymaguare]] * [[Marandeko]] == Mandu'apy == {{reflist}} == Joajuha == {{commonscat|}} [[Ñemohenda:Marandeko-mboyve| ]] 3twjqisb3bjbppas6c00cnpn8ht38zd Ñemohenda:Marandeko-mboyve 14 14703 121167 2022-08-01T17:48:15Z P. S. F. Freitas 2357 Kuatiarogue ipyahúva: [[Ñemohenda:Tembiasakue]] wikitext text/x-wiki [[Ñemohenda:Tembiasakue]] 86vdj9dw4c7uob6rdbfdj4dlvc1ic3v Marandeko mboyve 0 14704 121168 2022-08-01T17:49:14Z P. S. F. Freitas 2357 Página redirigida a [[Marandeko-mboyve]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Marandeko-mboyve]] gt2v1ydocuxe7uf0xyibhjkex24jfka Tembiasakue mboyve 0 14705 121170 2022-08-01T17:51:20Z P. S. F. Freitas 2357 Página redirigida a [[Marandeko-mboyve]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Marandeko-mboyve]] gt2v1ydocuxe7uf0xyibhjkex24jfka Konongo 0 14706 121171 2022-08-01T19:51:55Z Guarandu 15759 Kuatiarogue ipyahúva: '''Konongo''' ha’e peteĩ táva yvytenda [[Achánti]] rehegua, [[Gána]] [[Tetã|retãme.]] Ary [[2000]] jave, ko táva oguerekova’ekue 26.735 tavaygua.<ref>https://www.citypopulation.de/en/ghana/cities/</ref> [[Ta'ãnga:Ghana adm location map.svg|miniaturadeimagen|Konongo.]] Héra ou [[pindo]] [[Ñandyry|ñandyrýgui]] (''kor''-''nom''-''ngo'').<ref>https://www.modernghana.com/news/1135531/a-short-history-of-konongo-kwame-badu-the-unfor.html</ref> == Mandu’apy… wikitext text/x-wiki '''Konongo''' ha’e peteĩ táva yvytenda [[Achánti]] rehegua, [[Gána]] [[Tetã|retãme.]] Ary [[2000]] jave, ko táva oguerekova’ekue 26.735 tavaygua.<ref>https://www.citypopulation.de/en/ghana/cities/</ref> [[Ta'ãnga:Ghana adm location map.svg|miniaturadeimagen|Konongo.]] Héra ou [[pindo]] [[Ñandyry|ñandyrýgui]] (''kor''-''nom''-''ngo'').<ref>https://www.modernghana.com/news/1135531/a-short-history-of-konongo-kwame-badu-the-unfor.html</ref> == Mandu’apykuéra == <references /> [[Ñemohenda:Gána táva]] ohhucv3zea2bcli4izlzqmmkkn25qbu