Vikipetã gnwiki https://gn.wikipedia.org/wiki/Ape MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Medio Mba'echĩchĩ Myangekõi Puruhára Puruhára myangekõi Vikipetã Vikipetã myangekõi Ta'ãnga Ta'ãnga myangekõi MediaWiki MediaWiki myangekõi Tembiecharã Tembiecharã myangekõi Pytyvõ Pytyvõ myangekõi Ñemohenda Ñemohenda myangekõi TimedText TimedText talk Módulo Módulo discusión Accesorio Accesorio discusión Accesorio definición Accesorio definición discusión Tembiecharã:Medidas 10 7412 121436 121427 2022-08-22T14:03:49Z P. S. F. Freitas 2357 wikitext text/x-wiki {| style="margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #000000;" align="right" cellpadding=0 cellspacing=0 width=200 ! style="padding: 0 2px 0 2px; background:#DDCCAA;" align="center" | <span style="color:#000000;">Ta'ãhakuéra</span> |- ! style="padding: 0 1px 0 1px; background:#EEE8AA" align="center" | [[Ára|<span style="color:#000000;">Ára</span>]] |- | style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px; background: #FFFFE0;" align="center" | [[Aravo'ive]] | [[Aravo'i]] | [[Aravo]] | [[Ára]] | [[Arapokõindy]] | [[Papo'araty]] | [[Jasy]] | [[Mokõi jasykue]] | [[Mbohapy jasykue]] | [[Poteĩ jasykue]] | [[Ary]] | [[Arykõi]] | [[Aryapy]] | [[Aryrundy]] | [[Poarajere]] | [[Parehegua]] | [[Sa ro'y]] | [[Su ary]] |- ! style="padding: 0 1px 0 1px; background:#EEE8AA" align="center" | [[Pukukue|<span style="color:#000000;">Pukukue</span>]] |- | style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px; background: #FFFFE0;" align="center" | [[Nanómetro]] | [[Micrómetro]] | [[Milímetro]] | [[Centímetro]] | [[Decímetro]] | [[Metro]] | [[Decámetro]] | [[Hectómetro]] | [[Kilómetro]] | [[Megámetro]] | [[Gigámetro]] | [[Terámetro]] <small>Ambue:</small> <br /> [[Ångström]] |- ! style="padding: 0 1px 0 1px; background:#EEE8AA" align="center" | [[Mba'era'ã|<span style="color:#000000;">Mba'era'ã</span>]] |- | style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px; background: #FFFFE0;" align="center" | [[Gramo]] | [[Decigramo]] | [[Centigramo]] | [[Kilogramo]] | [[Toneláda]] |- |}<noinclude> [[Ñemohenda:Tembiecharã]] </noinclude> fjtmclffldfwq2tm71a8d34ixezld8p Temira'ãha 0 7413 121444 93978 2022-08-22T14:43:57Z P. S. F. Freitas 2357 Página redirigida a [[Metro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Metro]] 1ixo4j3os90ahn1njbd8cjsupsfmk77 Metro 0 7414 121443 86123 2022-08-22T14:43:53Z P. S. F. Freitas 2357 Se eliminó la redirección hacia [[Temira'ãha]] wikitext text/x-wiki {{Italic title}} {{Medidas}} '''''Metro''''' ha'e pukukue ra'ãha tenondeguáva ojepurúva pe [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua|Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãguápe]] (SI), oñemoha'anga pe tai "''[[m]]''" rupive. Peteĩ ''metro'' ha'e pe pukukue [[mba'erendy]] oho 1/299 792 458 [[Aravo'ive|aravo'ivé]]. [[Ta'ãnga:Platinum-Iridium meter bar.jpg|thumb|izquierda|Peteĩ ha'ãha 1 temira'ãha ndive.]] [[Ñemohenda:Pukukue ra'ãha]] cy8lusoyaaeht4dgeyok1q6pyqq222j 121448 121443 2022-08-22T17:31:18Z P. S. F. Freitas 2357 wikitext text/x-wiki {{Italic title}} {{Medidas}} [[Ta'ãnga:Platinum-Iridium meter bar.jpg|thumb|izquierda|Peteĩ ta'ãha 1 ''metro'' orekóva.]] '''''Metro''''' ha'e pukukue ra'ãha tenondeguáva ojepurúva pe [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua|Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãguápe]] (SI), oñemoha'anga pe tai "''[[m]]''" rupive. Peteĩ ''metro'' ha'e pe pukukue [[mba'erendy]] oho 1/299 792 458 [[Aravo'ive|aravo'ivé]]. [[Ñemohenda:Pukukue ra'ãha]] oh4fbz3jzke36fiqu5brmzsgl5be7vs Actor 0 7919 121449 94633 2022-08-22T19:15:02Z EmausBot 2375 Bot: corrección de redirección doble a [[Ñoha'ãngahára]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Ñoha'ãngahára]] kkmfr775ehxx0ixpmc6sme9auiwdd3i Pirivevúi 0 8040 121450 109341 2022-08-22T19:15:12Z EmausBot 2375 Bot: corrección de redirección doble a [[Pirĩvevúi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Pirĩvevúi]] lzxbaepzyo44dtha3gzwac3m0erhl09 Gramo 0 8553 121437 120492 2022-08-22T14:10:11Z P. S. F. Freitas 2357 P. S. F. Freitas trasladó la página [[Garámo]] a [[Gramo]] wikitext text/x-wiki {{Medidas}} '''Garámo''' ({{es|Gramo}}) ha'e mba'era'ã ra'ãha ojeipuruvéva, [[Ta'ãhareko Hetatetãrehegua]] mba'éva (SI), kóva niko oipuru tai "''[[g]]''" ohechauka hag̃ua mba'épa oha'ã.<ref>[http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter3/3-2.html SI brochure, Section 3.2]</ref><ref>[http://physics.nist.gov/cuu/Units/rules.html NIST Special Publication 811]</ref> Ymaguare, peteĩ garámo ha'e 1 [[sara'ãha|''centímetro'']] ''cúbico'' pe y [[mba'era'ã|mba'era'ãgui]] oikóvo 3,98&nbsp;[[Celsius guetevo|°C]], ha ko'ãga ha'e vore 1000 peteĩ [[kilogarámo]] pegua. :1 g = 0,001 [[kilogarámo|kg]] = 10<sup>−3</sup> kg == Mba'e joja == 1 garámo ijoja: * 1000 [[miligarámo|mg]] * 100 [[sentigarámo|cg]] * 10 [[desigarámo|dg]] * 0,1 [[dekagarámo|dag]] * 0,01 [[Etogarámo|hg]] * 0,001 [[kilogarámo|kg]] == Ombohetáva ha ombohetáva guýre garámo pegua == ;Ombohetáva * [[jotagarámo]] (''Yg''), 1 Yg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>24</sup> g * [[setagarámo]] (''Zg''), 1 Zg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>21</sup> g * [[esagarámo]] (''Eg''), 1 Eg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>18</sup> g * [[petagarámo]] (''Pg''), 1 Pg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>15</sup> g * [[teragarámo]] (''Tg''), 1 Tg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>12</sup> g * [[higagarámo]] (''Gg''), 1 Gg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>9</sup> g * [[Toneláda|megagarámo térã toneláda]] (''Mg'' o ''t''), 1 Mg o 1 t = 1&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>6</sup> g * [[Kintal|quintal métrico]] (''q''), 1 q = 100&nbsp;000 g = 10<sup>5</sup> g * [[miriagarámo]] (''mag''), 1 mag = 10&nbsp;000 g = 10<sup>4</sup> g * [[kilogarámo]] (''kg''), 1 kg = 1000 g = 10<sup>3</sup> g * [[Etogarámo]] (''hg''), 1 hg = 100 g = 10<sup>2</sup> g * [[dekagarámo]] (''dag''), 1 dag = 10 g = 10<sup>1</sup> g ;Ombohetáva guýre * [[desigarámo]] (''dg''), 1 dg = 0,1 g = 10<sup>–1</sup> g * [[sentigarámo]] (''cg''), 1 cg = 0,01 g = 10<sup>–2</sup> g * [[miligarámo]] (''mg''), 1 mg = 0,001 g = 10<sup>–3</sup> g * [[mikyrogarámo]] (''µg''), 1 µg = 0,000&nbsp;001 g = 10<sup>–6</sup> g * [[nanogarámo]] (''ng''), 1 ng = 0,000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–9</sup> g * [[pikogarámo]] (''pg''), 1 pg = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–12</sup> g * [[hẽtogarámo]] (''fg''), 1 fg = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–15</sup> g * [[atogarámo]] (''ag''), 1 ag = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–18</sup> g * [[setogarámo]] (''zg''), 1 zg = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–21</sup> g * [[jotogarámo]] (''yg''), 1 yg = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–24</sup> g == Ehecha avei == * [[Pohyikue]] * [[Mba'era'ã]] == Mandu'apy == {{listaref}} == Joaju == * [http://cuantoes.net/masa Calcular conversión de gramos en otras unidades de masa (en español)] [[Ñemohenda:Ta'ãha]] obygvwikvbxumc5hptk8oo9di5aavn6 121439 121437 2022-08-22T14:12:46Z P. S. F. Freitas 2357 wikitext text/x-wiki {{Medidas}} '''''Gramo''''' ha'e mba'era'ã ra'ãha ojeipuruvéva, [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua]] mba'éva (SI), kóva niko oipuru tai "''[[g]]''" ohechauka hag̃ua mba'épa oha'ã.<ref>[http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter3/3-2.html SI brochure, Section 3.2]</ref><ref>[http://physics.nist.gov/cuu/Units/rules.html NIST Special Publication 811]</ref> Ymaguare, peteĩ ''gramo'' ha'e 1 ''[[centímetro]]'' ''cúbico'' pe y [[mba'era'ã|mba'era'ãgui]] oikóvo 3,98&nbsp;[[Celsius|°C]], ha ko'ãga ha'e vore 1000 peteĩ ''[[kilogramo]]'' pegua. :1 g = 0,001 [[kilogramo|kg]] = 10<sup>−3</sup> kg == Mba'e joja == 1 garámo ijoja: * 1000 [[miligarámo|mg]] * 100 [[sentigarámo|cg]] * 10 [[desigarámo|dg]] * 0,1 [[dekagarámo|dag]] * 0,01 [[Etogarámo|hg]] * 0,001 [[kilogarámo|kg]] == Ombohetáva ha ombohetáva guýre garámo pegua == ;Ombohetáva * [[jotagarámo]] (''Yg''), 1 Yg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>24</sup> g * [[setagarámo]] (''Zg''), 1 Zg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>21</sup> g * [[esagarámo]] (''Eg''), 1 Eg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>18</sup> g * [[petagarámo]] (''Pg''), 1 Pg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>15</sup> g * [[teragarámo]] (''Tg''), 1 Tg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>12</sup> g * [[higagarámo]] (''Gg''), 1 Gg = 1&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>9</sup> g * [[Toneláda|megagarámo térã toneláda]] (''Mg'' o ''t''), 1 Mg o 1 t = 1&nbsp;000&nbsp;000 g = 10<sup>6</sup> g * [[Kintal|quintal métrico]] (''q''), 1 q = 100&nbsp;000 g = 10<sup>5</sup> g * [[miriagarámo]] (''mag''), 1 mag = 10&nbsp;000 g = 10<sup>4</sup> g * [[kilogarámo]] (''kg''), 1 kg = 1000 g = 10<sup>3</sup> g * [[Etogarámo]] (''hg''), 1 hg = 100 g = 10<sup>2</sup> g * [[dekagarámo]] (''dag''), 1 dag = 10 g = 10<sup>1</sup> g ;Ombohetáva guýre * [[desigarámo]] (''dg''), 1 dg = 0,1 g = 10<sup>–1</sup> g * [[sentigarámo]] (''cg''), 1 cg = 0,01 g = 10<sup>–2</sup> g * [[miligarámo]] (''mg''), 1 mg = 0,001 g = 10<sup>–3</sup> g * [[mikyrogarámo]] (''µg''), 1 µg = 0,000&nbsp;001 g = 10<sup>–6</sup> g * [[nanogarámo]] (''ng''), 1 ng = 0,000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–9</sup> g * [[pikogarámo]] (''pg''), 1 pg = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–12</sup> g * [[hẽtogarámo]] (''fg''), 1 fg = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–15</sup> g * [[atogarámo]] (''ag''), 1 ag = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–18</sup> g * [[setogarámo]] (''zg''), 1 zg = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–21</sup> g * [[jotogarámo]] (''yg''), 1 yg = 0,000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;001 g = 10<sup>–24</sup> g == Ehecha avei == * [[Pohyikue]] * [[Mba'era'ã]] == Mandu'apy == {{listaref}} == Joaju == * [http://cuantoes.net/masa Calcular conversión de gramos en otras unidades de masa (en español)] [[Ñemohenda:Ta'ãha]] 7oj13ypjwzovskyxiv8w082jg54v4el Kilogramo 0 8554 121440 119817 2022-08-22T14:13:11Z P. S. F. Freitas 2357 P. S. F. Freitas trasladó la página [[Kilogarámo]] a [[Kilogramo]] wikitext text/x-wiki {{Medidas}} [[Ta'ãnga:CGKilogram.jpg|thumb|izquierda|Peteĩ kilogarámo hechaukaha.]] '''Kilogarámo''' ({{es|Kilogramo}}) ha'e [[mba'era'ã]] ra'ãha año [[Ta'ãhareko Hetatetãrehegua]] (SI), imoha'angahára ha'e "''kg''" (Ndaha'éi "''Kg''"). Peteĩ kilogarámo ha'e upe mba'e apu'a imba'era'ã oĩva Pohyikue ha Ta'ãha Ikotyguasu Hetatetãgua (BIPM) táva Sèvres-pe, [[Parĩ]] hi'aguĩ ([[Hyãsia]] retãme), upe mba'e apu'a ojejapo akue ''platino'' ha ''iridio'', ha oreko peteĩ kilogarámo. == Mba'e joja == 1 ''kilogramo'' ijoja: * 1 000 000 [[miligarámo|mg]] * 100 000 [[sentigarámo|cg]] * 10 000 [[desigarámo|dg]] * 1000 [[garámo|g]] * 100 [[dekagarámo|dag]] * 10 [[etogarámo|hg]] * 0,1 [[miriagarámo|mag]] * 0,01 [[kintal|q]] * 0,001 [[toneláda|t]] [[Ñemohenda:Ta'ãha]] r7prwvrmlv0xcp5dl928kyjnxbp66x4 121442 121440 2022-08-22T14:43:12Z P. S. F. Freitas 2357 wikitext text/x-wiki {{Medidas}} [[Ta'ãnga:CGKilogram.jpg|thumb|izquierda|Peteĩ kilogarámo hechaukaha.]] '''''Kilogramo''''' ha'e [[mba'era'ã]] ra'ãha, [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua]] mba'éva (SI), oipuru taikuéra "''kg''" (ndaha'éi "''Kg''") ohechauka hag̃ua pe oha'ãva. Peteĩ ''kilogramo'' ha'e upe mba'e apu'a imba'era'ã oĩva Pohyikue ha Ta'ãha Kotyguasu Hetatetãgua (BIPM) táva Sèvres-pe, [[Parĩ]] hi'aguĩ ([[Hyãsia]] retãme), upe mba'e apu'a ojejapo akue ''platino'' ha ''iridio'', ha oreko peteĩ ''kilogramo''. == Mba'e joja == 1 ''kilogramo'' ijoja: * 1 000 000 [[miligarámo|mg]] * 100 000 [[sentigarámo|cg]] * 10 000 [[desigarámo|dg]] * 1000 [[garámo|g]] * 100 [[dekagarámo|dag]] * 10 [[etogarámo|hg]] * 0,1 [[miriagarámo|mag]] * 0,01 [[kintal|q]] * 0,001 [[toneláda|t]] [[Ñemohenda:Ta'ãha]] 4hngl1xdkvi8uivhv24ute3uz5mi2wj Pirĩvevui 0 10240 121451 109342 2022-08-22T19:15:22Z EmausBot 2375 Bot: corrección de redirección doble a [[Pirĩvevúi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Pirĩvevúi]] lzxbaepzyo44dtha3gzwac3m0erhl09 Myangekõi:Pirĩvevui 1 10241 121453 109344 2022-08-22T19:15:42Z EmausBot 2375 Bot: corrección de redirección doble a [[Myangekõi:Pirĩvevúi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Myangekõi:Pirĩvevúi]] 1ie6z0yit8jvybdsth9e136hdr0wnu1 Supukukue 0 10487 121446 120477 2022-08-22T14:46:26Z P. S. F. Freitas 2357 Página redirigida a [[Kilómetro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kilómetro]] 2ynahoz1ruc5ijglf5lvkjaoq9uq4u9 Táva Piribebuy 0 12063 121452 109343 2022-08-22T19:15:32Z EmausBot 2375 Bot: corrección de redirección doble a [[Pirĩvevúi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Pirĩvevúi]] lzxbaepzyo44dtha3gzwac3m0erhl09 Kilómetro 0 12743 121445 113888 2022-08-22T14:46:23Z P. S. F. Freitas 2357 Se eliminó la redirección hacia [[Supukukue]] wikitext text/x-wiki {{Medidas}} '''''Kilómetro''''' ha'e hína pe [[pukukue]] ra'ãha ohechaukáva [[su]] ''[[metro]]''<ref>http://www.guarani-raity.com.py/medicina_educacion.html</ref> (1000 [[temira'ãha|m]]), ojehechauka tai '''km''' rupive. ''Kilómetro'' hína pe mba'e ra'ãha [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua]] oipurúva (SI), ojeipurúva opa tetãme, mbohapýnte ndoipurúi: [[Tetã peteĩ reko Amérikagua|Tetãvore Joapykuéra]], [[Miamar|Miama]] ha [[Livéria]]. == Mandu'apy == [[Ñemohenda:Pukukue ra'ãha]] rq48ues5tepm97mwannwhxdxfnfkuh3 Ñemohenda:Ñoha’ãngára Paraguaigua 14 14383 121454 119725 2022-08-22T19:15:52Z EmausBot 2375 Bot: corrección de redirección doble a [[Ñemohenda:Ñoha'ãngahára Paraguaigua]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[:Ñemohenda:Ñoha'ãngahára Paraguaigua]] mcel48fvq44mzsrehz9i0yh7ri3g3dg Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua 0 14786 121433 2022-08-22T13:42:44Z P. S. F. Freitas 2357 Kuatiarogue ipyahúva: {| class=infobox style="width: 400px;" | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | '''Ha'angahai''' | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | '''Héra'''|| style="text-align: center;vertical-align: middle;" | '''Mba'e oha'ãva''' |- | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | s | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[aravo'ive]] || style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[ára|ára jehasa]] |- | style="… wikitext text/x-wiki {| class=infobox style="width: 400px;" | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | '''Ha'angahai''' | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | '''Héra'''|| style="text-align: center;vertical-align: middle;" | '''Mba'e oha'ãva''' |- | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | s | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[aravo'ive]] || style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[ára|ára jehasa]] |- | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | m | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[metro]] || style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[pukukue]] |- | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | kg | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[kilogramo]] || style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[masa]] |- | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | A | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[amperio]] || style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[syry hendyrýva]] |- | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | K | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[kelvin]] || style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[mba'epytu]] |- | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | mol | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[mol]] || style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[mba'e kímiko retakue]] |- | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | cd | style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[candela]] || style="text-align: center;vertical-align: middle;" | [[tesape mbaretekue]] |} '''Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua''' ({{es|Sistema Internacional de Unidades}}) ha'e peteĩ [[ta'ãha]] aty orekóva pokõi mba'e oha'ãva: [[metro]], [[kilogramo]], [[aravo'ive]], [[kelvin]], [[amperio]], [[mol]] ha [[candela]], umíva omopyenda papapy retakue tenondeguáva.<ref>{{Cita libro |apellidos=Osorio Giraldo |nombre=Rubén Darío |título=Manual de técnicas de laboratorio químico |año=2009 |editorial=Universidad de Antioquia |isbn=978-958-714-265-5 |página=34 |idioma=Español |capítulo=Mediciones}}</ref> Umi mba'e oha'ãva ikatu ojehe'a oha'ã hag̃ua mba'ekuéra ambuéva, techapyrãme ñambojehe'ávo metro ha aravo'ive ikatu ñaha'ã [[Pya'ekue|ipya'ekue]].<ref>{{Cita libro |apellidos=Meriam |nombre=James L. |título=Mecánica para ingenieros. Estática, Volumen 1 |año=1997 |editorial=Reverté |isbn=84-291-4257-6 |página=7 |idioma=Español |capítulo=Introducción a la estática}}</ref> Ko'ãva ojepuru heta tetãme, [[Miama]], [[Livéria]] ha [[Tetãvore Joapykuéra]] añónte ndoipurúi.<ref>{{Cita libro |apellidos=Cárdenas Espinosa |nombre=Rubén Darío |título=Metrología e Instrumentación |año=2009 |editorial=Verlag |isbn=978-3-656-03007-2 |página=16 |idioma=Español |capítulo=Antecedentes de Metrología}}</ref> == Mandu'apy == {{reflist}} [[Ñemohenda:Ta'ãha]] ja50oqsyn8i5we7q6p3nb26hs24ti7j Sistema Internacional de Unidades 0 14787 121434 2022-08-22T13:43:42Z P. S. F. Freitas 2357 Página redirigida a [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua]] 8z1ynunui5kiw9lxak7wx66zfxojj95 SI 0 14788 121435 2022-08-22T13:44:44Z P. S. F. Freitas 2357 Página redirigida a [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Ta'ãhakuéra Ypykatu Hetatetãgua]] 8z1ynunui5kiw9lxak7wx66zfxojj95 Garámo 0 14789 121438 2022-08-22T14:10:11Z P. S. F. Freitas 2357 P. S. F. Freitas trasladó la página [[Garámo]] a [[Gramo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Gramo]] sji1srambwsrwzbnfdt7epv4mxne82h Kilogarámo 0 14790 121441 2022-08-22T14:13:12Z P. S. F. Freitas 2357 P. S. F. Freitas trasladó la página [[Kilogarámo]] a [[Kilogramo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Kilogramo]] 6w9jy1fy2xhmgeskxsite22j45y2qw1 Ñemohenda:Pukukue ra'ãha 14 14791 121447 2022-08-22T14:56:42Z P. S. F. Freitas 2357 Kuatiarogue ipyahúva: [[Ñemohenda:Ta'ãha]] wikitext text/x-wiki [[Ñemohenda:Ta'ãha]] br9vsud3ialu645lzkjuetl7l0hy3sc Ára Mba'ekuaáva 0 14792 121455 2022-08-22T21:56:55Z P. S. F. Freitas 2357 Kuatiarogue ipyahúva: [[File:Salon de Madame Geoffrin.jpg|thumb|270px|Ta'anga [[Charles Gabriel Lemonnier]] ojapo, ojehechahápe tapichakuéra omoñe'ẽvo [[Voltaire]] rembiapokue, upe aja oime ka'irãime, ''Chína Tyre'ỹ'' (1755), [[Marie-Thérèse Rodet Geoffrin|kuñakarai Geoffrin]] rógape, táva [[Parĩ]]me. Umi tapichakuéra herakuãvéva oñembyatýva Voltaire rova ra'anga jerére ha'e ko'ãva: [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]], [[Montesquieu]], [[Diderot]], Jean Baptiste Le… wikitext text/x-wiki [[File:Salon de Madame Geoffrin.jpg|thumb|270px|Ta'anga [[Charles Gabriel Lemonnier]] ojapo, ojehechahápe tapichakuéra omoñe'ẽvo [[Voltaire]] rembiapokue, upe aja oime ka'irãime, ''Chína Tyre'ỹ'' (1755), [[Marie-Thérèse Rodet Geoffrin|kuñakarai Geoffrin]] rógape, táva [[Parĩ]]me. Umi tapichakuéra herakuãvéva oñembyatýva Voltaire rova ra'anga jerére ha'e ko'ãva: [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]], [[Montesquieu]], [[Diderot]], [[Jean Baptiste Le Rond d'Alembert|d'Alembert]], [[Georges-Louis Leclerc de Buffon|Buffon]], [[François Quesnay|Quesnay]], [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis de Richelieu|Du Plessis]] ha [[Étienne Bonnot de Condillac|Condillac]]. Upéicha avei, ikatu jahecha ko ta'angápe [[Jean-Baptiste-Louis Gresset|Gresset]], [[Pierre Carlet de Chamblain de Marivaux|Marivaux]], [[Jean-François Marmontel|Marmontel]], [[Joseph-Marie Vien|Vien]], [[Charles Marie de La Condamine|La Condamine]], [[Guillaume-Thomas François Raynal|Raynal]], [[Jean-Philippe Rameau|Rameau]], [[mademoiselle Clairon]], [[Charles-Jean-François Hénault|Hènault]], [[Étienne François de Choiseul|Choiseul]], [[Edmé Bouchardon|Bouchardon]], [[Jacques-Germain Soufflot|Soufflot]], [[Jean-François de Saint-Lambert|Saint-Lambert]], [[Anne-Claude-Philippe de Tubières|Conde de Caylus]], [[Fortunato Felice|Felice]], [[Anne Robert Jacques Turgot]], [[Chrétien-Guillaume de Lamoignon de Malesherbes|Malesherbes]], [[Pierre Louis Moreau de Maupertuis|Maupertuis]], [[Jean Jacques Dortous de Mairan|Mairan]], [[Henri François d'Aguesseau|d'Aguesseau]], [[Alexis Claude Clairaut|Clairaut]], [[Sophie d'Houdetot]], [[Claude Joseph Vernet|Vernet]], [[Bernard le Bovier de Fontenelle|Fontenelle]], [[Louis-Jules Mancini-Mazarini]], [[Prosper Jolyot de Crébillon|Crébillon]], [[Charles Pinot Duclos|Duclos]], [[Claude-Adrien Helvétius|Helvètius]], [[Jean-Baptiste van Loo|Vanloo]], [[Lekain]], [[Jeanne Julie Éléonore de Lespinasse|Lespinasse]], [[Anne-Marie du Boccage|Boccage]], [[René-Antoine Ferchault de Réaumur|Réaumur]], [[Françoise de Graffigny|Graffigny]], [[Antoine de Jussieu|Jussieu]] ha [[Louis Jean-Marie Daubenton|Daubenton]].]] '''Ára Mba'ekuaáva''', térã ojeheroháicha [[karaiñe'ẽ]]me '''''Ilustración''''', ha'e akue pe ára pukukue ojehechárõguare Európape iñambuehague [[arandupy]] ha mba'ekuaa,<ref>{{Cita libro|apellidos=Chordá|nombre=Frederic|título=Diccionario de términos históricos y afines|url=https://books.google.es/books?id=TCnv7dNgTTYC&pg=PA177&dq=Ilustraci%C3%B3n++movimiento+cultural+europeo&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjO0Kz9zrzZAhUMzlkKHbOcBv0Q6AEIODAD#v=onepage&q=Ilustraci%C3%B3n%20%20movimiento%20cultural%20europeo&f=false|fechaacceso=23 de febrero de 2018|fecha=24 de febrero de 2012|editorial=Ediciones AKAL|isbn=9788446030980|idioma=es|apellidos2=Martín|nombre2=Teodoro|apellidos3=González|nombre3=Isabel Rivero}}</ref> oñepyrũ va'ekue amo [[sa'ary XVIII]] jave ha oho hese [[sa'ary XIX]] ypýpe. Mba'e tuichaitéva [[Ingyatérra]], [[Hyãsia]] ha [[Alemáña]] retãme.<ref>{{Cita libro|apellidos=Fazio|nombre=Mariano|título=Historia de la filosofía III: Filosofía moderna|url=https://books.google.es/books?id=g-wanKhn_YoC&pg=PA217&dq=Ilustraci%C3%B3n++movimiento+cultural+Francia,+Inglaterra+y+Alemania&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwii74ikz7zZAhWMm-AKHdIOBtQQ6AEILTAB#v=onepage&q=Ilustraci%C3%B3n%20%20movimiento%20cultural%20Francia,%20Inglaterra%20y%20Alemania&f=false|fechaacceso=23 de febrero de 2018|fecha=1 de marzo de 2002|editorial=Palabra|isbn=9788482396071|idioma=es}}</ref> Kóvagui osẽ umi mba'e omoambueite Európa avano'õ ha rekotee, peteĩ itenondeguaitéva niko pe [[Revolusiõ Hyãsiapegua|Hyãsia Ñepu'ã]]. Ojehero ''Ilustración'', he'ise "ohesapéva" karaiñe'ẽme, umi ohóva hapykuéri he'ígui hese: ''omboguéva umi pytũmby yvypóra tavykuégui ohesapévo mba'ekuaa ha jepy'amongeta rupive.''<ref>{{Cita web|url=http://www.fondodeculturaeconomica.com/Editorial/Prensa/Detalle.aspx?seccion=Detalle&id_desplegado=41695|título=Influencia filosófica en la insurgencia de 1810 , Jesús Pérez Uruñuela}}</ref> Upévare oñembohera pe sa'ary XVIII (1700-1799) pe '''Tesapekuéra Sa'ary''',<ref>{{Cita libro|apellidos=Sesboüé|nombre=Bernard|título=Historia de los dogmas|url=https://books.google.es/books?id=2Z1VgXyefGwC&pg=PA154&dq=XVIII+siglo+de+las+Luces&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjO6Ird0LzZAhUsq1kKHUmaDR84ChDoAQgmMAA#v=onepage&q=XVIII%20siglo%20de%20las%20Luces&f=false|fechaacceso=23 de febrero de 2018|fecha=1997|editorial=Secretariado Trinitario|isbn=9788488643322|idioma=es|apellidos2=Theobald|nombre2=Christoph}}</ref> upe ára pukukue aja oiko avano'õ mbytépe pe ñeha'ãrõ akãrapu'ã rehe, ojehecharamo umi ñeimo'ã mba'eguasuitéva ha'éva: yvypóra oheka va'erã [[Vy'a|ivy'arã]], jepy'amongeta niko mba'e tuichaitéva, yvypóra oñemoarandu va'erã umi mba'eandu ojekuaa porãva rupive. Upe aja tapichakuéra ohekave avei umi yvypóra rekorã momorãmby ha'éva [[tekosãso]], [[tekojoja]], tenonderã jeheka, opavave jegueroike, jokupyty, tetã sãmbyhy oguatáva léi guasúre, ha [[tupão-tetã jejopoi]] (he'iséva jeroviapy noisãmbyhy va'erãi tetã rehe).<ref>{{Citaweb|title=Ideal ilustrado|url=https://gizapedia.hirusta.io/wp-admin/post.php?post=23183&action=edit|website=Gizapedia}}</ref><ref>{{Cita libro|apellidos=Outram|nombre=Dorinda|título=Panorama of the Enlightenment|url=https://archive.org/details/panoramaofenligh0000outr|año=2006|editorial=Getty Publications|isbn=978-0892368617|página=[https://archive.org/details/panoramaofenligh0000outr/page/29 29]}}</ref><ref>{{Cita libro|apellidos=Zafirovski|nombre=Milan|título=The Enlightenment and Its Effects on Modern Society|año=2010|página=144|isbn=978-1-4419-7387-0}}</ref> Umi arandukuéra Ára Mba'ekuaáva pegua omomarandu pe tembikuaa ikatu ogueropu'aka pe teko tavy, pe jerovia gua'u ha mburuvicha ñaña reko, upéicha ikatu ojapo peteĩ yvóra iporãvéva. Ára Mba'ekuaáva tuichaite omoambue [[tembikuaaty]], [[virurekokuaa]], [[jokuaikuaa]] ha tapichakuéra [[Avano'õ|reko joaju]]. Umi temimo'ã pyahu isarambipa tapichakuéra apytépe rupi ha sapy'ánte ojehecha umi [[Arandupykuaaty|arandukuéra]] ha [[Ñe'ẽporãhaipyre|haiharakuéra]] omoĩva hembiapokuépe mba'e pyahúva omohesakãva tekove. Umíva apytépe oĩ va'ekue [[Voltaire]], herakuãitéva ikatupyrýgui ha itĩ'atãgui ohekávo tekosãso opavavépe, ha [[Denis Diderot]], herakuãitéva ohaígui pe ''Encyclopédie'' ([[Ñe'ẽryrupavẽ|tembiapokue ipukuitéva]] oguereko opaite tembikuaa ha [[marandu]]) omosarambívo umi mba'e pyahu ojejapóva ko ára pukukue aja. Ára Mba'ekuaáva niko heñói pe [[tembikuaaty ñepu'ã|tembikuaaty ñepu'ãgui]] (jahechárõguare tembikuaa ha temimo'ã pyahu [[papapykuaa]], [[mba'erekokuaa]], [[mbyjakuaa]], [[tekovekuaaty]] ha [[kímika]] rehegua) ha karai [[René Descartes]] remimo'ãgui (pe omboypýva ramo pe [[ysajarekokuaa ohesa'ỹijóva]] ha [[arandupykuaaty ko'ãgagua]]). == Mandu'apy == {{Listaref|2}} [[Ñemohenda:Ára Ko'ãgagua]] 6awf7l10g4xp22cifun7xdxhvwbuib6