વિકિપીડિયા guwiki https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AB%81%E0%AA%96%E0%AA%AA%E0%AB%83%E0%AA%B7%E0%AB%8D%E0%AA%A0 MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter દ્રશ્ય-શ્રાવ્ય (મિડિયા) વિશેષ ચર્ચા સભ્ય સભ્યની ચર્ચા વિકિપીડિયા વિકિપીડિયા ચર્ચા ચિત્ર ચિત્રની ચર્ચા મીડિયાવિકિ મીડિયાવિકિ ચર્ચા ઢાંચો ઢાંચાની ચર્ચા મદદ મદદની ચર્ચા શ્રેણી શ્રેણીની ચર્ચા TimedText TimedText talk વિભાગ વિભાગ ચર્ચા Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 739 825926 823507 2022-07-26T10:15:52Z Gujarat Vishw Kosh Trust 69607 /* બાહ્ય કડીઓ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Writer | name = કનૈયાલાલ મુનશી | image = K M Munshi.jpg | caption = કનૈયાલાલ મુનશી, ''મુનશી ગ્રંથાવલી''નાં મુખપૃષ્ઠ પરનું ચિત્ર. | birth_name = | birth_date = [[ડિસેમ્બર ૩૦]], ૧૮૮૭ | birth_place = [[ભરૂચ]] | death_date = {{death date and age|df=yes|1971|2|8|1887|12|30}} | death_place = [[મુંબઇ]] | occupation = વકીલાત, રાજકારણી, સાહિત્યકાર | alma_mater = [[મહારાજા સયાજીરાવ વિશ્વવિદ્યાલય]]<ref name="ip">{{cite web |title=IndianPost – KANHAIYALAL M MUNSHI |url=http://indianpost.com/viewstamp.php/Paper/Unwatermarked%20Gummed%20coated%20stamp%20paper/KANHAIYALAL%20M%20MUNSHI |website=indianpost.com |publisher=indianpost.com |access-date=16 October 2018}}</ref> | nationality = ભારતીય | spouses = {{marriage|અતિલક્ષ્મી પાઠક|1900|1924}}<ref name="gv">{{cite book|title=ગુજરાતી વિશ્વકોશ|first1=ધીરેન્દ્ર|last1=મહેતા|first2=જયકુમાર|last2=શુક્લ|first3=રક્ષા|last3=વ્યાસ|volume=૧૬|year=August 2002|pages=૨૩૬-૨૩૮|publisher=[[ગુજરાતી વિશ્વકોશ|ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ]], અમદાવાદ}}</ref>, {{marriage|[[લીલાવતી મુનશી]]|1926}}<ref name="gv" /> | children = જગદીશ મુનશી, સરલા શેઠ, ઉષા રઘુપતિ, લતા મુનશી, ગિરિશ મુનશી {{Infobox officeholder | embed = yes | office = ઉત્તર પ્રદેશના ગવર્નર | term = ૨ જૂન ૧૯૫૨ - ૯ જૂન ૧૯૫૭ | predecessor = હોમી મોદી | successor = [[વરાહગીરી વેંકટગીરી|વી. વી. ગીરી]] }}}} '''કનૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી''' (૩૦ ડિસેમ્બર ૧૮૮૭ - ૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૭૧) (ઉપનામ: ઘનશ્યામ વ્યાસ<ref name="gsp">{{cite web|url=http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-KM-Munshi.html|title=કનૈયાલાલ મુનશી|work=કર્તા પરિચય|date= |publisher=ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ|access-date=૦૫-૦૬-૨૦૧૨}}</ref>) જેઓ '''ક. મા. મુનશી''' તરીકે પણ જાણીતા હતા, ભારતીય સ્વતંત્રતાસેનાની, રાજકારણી, [[ગુજરાતી ભાષા]]ના જાણીતા લેખક અને શિક્ષણશાસ્ત્રી હતા. તેઓ વ્યવસાયે વકીલ હતા, અને પછીથી લેખન અને રાજકારણ તરફ વળ્યા હતા. [[ગુજરાતી સાહિત્ય]]માં તેઓ અત્યંત જાણીતા હતા. તેમણે ૧૯૩૮માં શિક્ષણ સંસ્થા [[ભારતીય વિદ્યા ભવન]]ની સ્થાપના કરી હતી.<ref name="Bharatiya Vidya Bhavan, New Delhi">{{cite web|title=Bharatiya Vidya Bhavan, New Delhi|url=http://www.bvbdelhi.org}}</ref> == પ્રારંભિક જીવન == તેમનો જન્મ [[ડિસેમ્બર ૩૦|૩૦ ડિસેમ્બર]] ૧૮૮૭ના રોજ [[ભરૂચ]]માં માણેકલાલ અને તાપી બાને ત્યાં થયો હતો. તેમનો શાળાકીય અભ્યાસ આર. એસ. દલાલ હાઇસ્કૂલમાં થયો હતો. ૧૯૦૧માં તેમણે મૅટ્રિકની પરિક્ષા પાસ કરીને ૧૯૦૨માં વડોદરા કૉલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. વડોદરામાં તેમના શિક્ષક અરવિંદ ઘોષનો તેમના પર ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો હતો. મહારાજા સયાજીરાવ ગાયકવાડ તૃતિય, મહાત્મા ગાંધી, સરદાર પટેલ અને ભુલાભાઈ દેસાઇ પણ તેમના આદર્શ હતા.<ref name=Bhagavan>{{cite journal |last=Bhagavan |first=Manu |title=The Hindutva Underground: Hindu Nationalism and the Indina National Congress in Late Colonial and Early Post-Colonial India |journal=Economic and Political Weekly |volume=43 |number=37 |year=2008 |pp=39–48 |JSTOR=40277950}}</ref> ૧૯૦૫માં પ્રથમ વર્ગ સાથે ''અંબાલાલ સાકરલાલ પારિતોષિક'' જીતીને ઇન્ટરની પરીક્ષા પસાર કરી<ref name="gv" /> અને ૧૯૦૭માં ''એલિયટ પ્રાઈઝ'' સાથે બી.એ.ની પદવી મેળવી. ૧૯૧૦માં તેમણે એલ.એલ.બી.ની પરિક્ષા ઉત્તિર્ણ કરી અને ૧૯૧૩માં તેમણે મુંબઈ હાઇકોર્ટમાં વકીલાતનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો.<ref name="gv" /> === લગ્ન === ૧૯૦૦માં નાની ઉંમરે તેમના લગ્ન અતિલક્ષ્મી સાથે થયા. ૧૯૨૪માં અતિલક્ષ્મીનું અવસાન થયું હતું. ૧૯૨૬માં તેમણે લીલાવતી શેઠ સાથે પુન:લગ્ન કર્યા હતા.<ref name="gv" /> [[લીલાવતી મુનશી]] પણ જાણીતા ગુજરાતી સાહિત્યકાર હતા. == કારકિર્દી == === રાજકારણ === [[File:Jawaharlal Nehru driving a tractor at the Indian Agricultural Research Institute, New Delhi, 2 October 1952.jpg|thumb|કનૈયાલાલ મુનશી અને રાજકુમારી અમૃતા કૌર સાથે ટ્રેકટર ચલાવતા [[જવાહરલાલ નેહરુ]]. મુનશી [[ગાંધી ટોપી]] અને ચશ્મા પહેરેલા છે.|alt=]] ૧૯૧૫-૨૦ દરમિયાન તેઓ ''હોમરુલ લીગ''ના મંત્રી રહ્યા હતા. તેમની સુદિર્ઘ રાજકીય કારકિર્દી દરમ્યાન તેઓ ૧૯૨૫માં મુંબઈ ધારાસભામાં ચૂંટાયા. ૧૯૩૦માં ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા અને ત્યાર પછી ૧૯૩૦-૩૨ દરમિયાન સ્વતંત્રતાની ચળવળમાં જેલવાસ ભોગવ્યો. ૧૯૩૭-૩૯ દરમિયાન મુંબઈ રાજ્યના ગૃહપ્રધાન રહ્યા. ૧૯૪૮માં તેમણે [[સોમનાથ]] મંદિરના જીર્ણોદ્ધાર અને પછી [[હૈદરાબાદ]]ના ભારતમાં વિલિનીકરણમાં અગત્યની ભૂમિકા ભજવી હતી.<ref name="gv" /> ૧૯૪૮માં તેઓ રાષ્ટ્રની બંધારણ સભાના સભ્ય બન્યા અને એ પછી કેન્દ્રીય પ્રધાનમંડળમાં ખેતીવાડી ખાતાના પ્રધાન રહ્યા. ૧૯૫૨ની ચૂંટણી પછી ૧૯૫૨ થી ૧૯૫૭ દરમિયાન [[ઉત્તર પ્રદેશ]]ના રાજ્યપાલના હોદ્દા પર રહ્યા હતા. ૧૯૫૮-૫૯ દરમિયાન કોંગ્રેસ પક્ષ સાથે મતભેદો થતા પક્ષમાંથી રાજીનામું આપ્યું અને ૧૯૫૯માં તેઓ રાજાજી સાથે સ્વતંત્ર પક્ષમાં જોડાયા.<ref name="gv" /> ૧૯૬૦માં સક્રિય રાજકારણમાંથી નિવૃત્તિ લીધી. === સાહિત્ય === સાહિત્યની સેવાના પ્રારંભ રૂપે તેમણે ૧૯૧૨માં ''ભાર્ગવ'' અને ૧૯૨૨માં ''ગુજરાત'' માસિકનો પ્રારંભ કર્યો. ૧૯૨૬માં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના બંધારણમાં તેમણે અગત્યનો ભાગ ભજવ્યો હતો. તેમણે ૧૯૩૮માં [[ભારતીય વિદ્યા ભવન]]ની સ્થાપના કરી અને ૧૯૩૭, ૧૯૪૯, ૧૯૫૫માં [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]ના પ્રમુખ તરીકે રહ્યા. ૧૯૫૯માં તેમણે ''સમર્પણ'' માસિકનો પ્રારંભ કર્યો. == અવસાન == [[ફેબ્રુઆરી ૮|૮ ફેબ્રુઆરી]] ૧૯૭૧ના દીવસે ૮૩ વર્ષની જૈફ વયે [[મુંબઈ]]માં તેમનું અવસાન થયું<ref name=gsp />. == સર્જન == કનૈયાલાલ મુનશીની પહેલી નવલકથા ''પાટણની પ્રભુતા'' જે તેમણે ઘનશ્યામના નામે લખી હતી. જ્યારે ''પાટણની પ્રભુતા''ને આવકાર મળ્યો ત્યાર પછી તેમણે પોતાના સાચા નામે ગુજરાતી સાહિત્યમાં લખવાનુ શરૂ કર્યું. ''જય સોમનાથ'' એ ''રાજાધિરાજ'' કૃતિ છે, પણ હંમેશા પહેલી ગણાય છે. જીવનના અંતિમ વર્ષોમાં તેઓ કૃષ્ણભક્તિ તરફ વળ્યા હતા અને એટલે તેમની છેલ્લી રચના [[કૃષ્ણાવતાર]] છે, જે અધુરી છે. તેમણે લખેલા સાહિત્યમાં કેટલીક ઉલ્લેખનીય રચનાઓ નીચે મુજબ છે: {{div col}} '''નવલકથાઓ''' * મારી કમલા (૧૯૧૨) * વેરની વસુલાત (૧૯૧૩) (''ઘનશ્યામ'' ઉપનામ હેઠળ) * પાટણની પ્રભુતા (૧૯૧૬) * [[ગુજરાતનો નાથ]] (૧૯૧૭) * રાજાધિરાજ (૧૯૧૮) * [[પૃથિવીવલ્લભ]] (૧૯૨૧) * સ્વપ્નદ્રષ્ટા (૧૯૨૪) * લોપામુદ્રા (૧૯૩૦) * જય સોમનાથ (૧૯૪૦) * ભગવાન પરશુરામ (૧૯૪૬) * તપસ્વિની (૧૯૫૭) * [[કૃષ્ણાવતાર|કૃષ્ણાવતાર ભાગ ૧ થી ૮]] (અપૂર્ણ) * કોનો વાંક * લોમહર્ષિણી * ભગવાન કૌટિલ્ય * પ્રતિરોધ (૧૯૦૦) * અવિભક્ત આત્મા '''નાટકો''' * બ્રહ્મચર્યાશ્રમ (૧૯૩૧) * ડૉ. મધુરિકા (૧૯૩૬) * પૌરાણિક નાટકો '''અન્ય''' * કેટલાક લેખો (૧૯૨૬) * અડધે રસ્તે (૧૯૪૩) * સીધાં ચઢાણ * સ્વપ્નસિદ્ધિની શોધમાં * ભગ્ન પાદુકા * પુરંદર પરાજય * તર્પણ * પુત્રસમોવડી * વાવા શેઠનું સ્વાતંત્ર્ય * બે ખરાબ જણ * આજ્ઞાંકિત * ધ્રુવસંવામિનીદેવી * સ્નેહસંભ્રમ * કાકાની શશી * છીએ તે જ ઠીક * મારી બિનજવાબદાર કહાણી * ગુજરાતની કીર્તિગાથા {{div col end}} === અંગ્રેજી === {{div col}} * Gujarat & its Literature * I Follow the Mahatma * Early Aryans in Gujarat * Akhand Hindustan * The Aryans of the West Coast * The Indian Deadlock * The Imperial Gurjars * Ruin that Britain Wrought * Bhagavad Gita and Modern Life * The Changing Shape of Indian Politics * The Creative Art of LIfe * Linguistic Provinces & Future of Bombay * Gandhi : The Master * Bhagavad Gita - An Approach * The Gospel of the Dirty Hand * Glory that was Gurjaradesh * Our Greatest Need * Saga of Indian Sculpture * The End of an Era (Hyderabad Memories) * Foundation of Indian Culture * Reconstruction of Society through Trusteeship * The World We Saw * Warnings of History * Gandhiji's Philosophy in Life and Action {{div col end}} == માધ્યમમાં == શ્યામ બેનેગલની ટૂંકી હપ્તાવાર ધારાવાહિક ''સંવિધાન''માં તેમની ભૂમિકા કે.કે. રૈનાએ ભજવી હતી. == સન્માન == [[File:Kanaiyalal Maneklal Munshi 1988 stamp of India.jpg|thumb|ભારતીય ટપાલ ટિકિટ પર કનૈયાલાલ મુનશી]] ૧૯૮૮માં તેમના માનમાં ભારતના ટપાલ વિભાગ તરફથી ટપાલ ટિકિટ બહાર પડાઇ હતી.<ref name="ip" /> == સ્મૃતિચિહ્નો == * [[મુંબઈ]]ના એક મુખ્ય માર્ગને તેમના પરથી નામ અપાયું છે. * [[જયપુર]]માં એક માર્ગને તેમના પરથી નામ અપાયું છે. * તિરૂઅનંતપુરમમાં એક શાળાને ભવન્સના કુલપતિ કે. એમ. મુનશી મેમોરિય વિદ્યા મંદિર સપશ તરીકે નામ અપાયું છે. * ભારતીય વિદ્યા ભવન તેમના માનમાં સામાજીક કાર્ય માટે ''કુલપતિ મુનશી પુરસ્કાર'' એનાયત કરે છે.<ref>{{cite news|title=Kulapati Munshi Award conferred|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/kulapati-munshi-award-conferred/article4499566.ece|access-date=૧ માર્ચ ૨૦૧૪|newspaper=The Hindu|date=૧૨ માર્ચ ૨૦૧૩}}</ref> == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == * [http://www.bhavans.ac.in/main.asp?mpage=about_founder.htm ભારતીય વિદ્યા ભવનના સ્થાપક, કે. એમ. મુનશી]{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.rediff.com/news/oct/31raj2.htm રેડિફ.કોમ પરનો લેખ] * [http://movies.msn.com/movies/movie.aspx?m=103790&mp=syn પૃથિવીવલ્લભ (૧૯૨૪)]{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.imdb.com/title/tt0243505/ પૃથિવીવલ્લભ (૧૯૪૩)] * [http://www.tribuneindia.com/2008/20080205/cth1.htm#17 ચંદીગઢ ભવન વિદ્યાલય ભારતમાં શ્રેષ્ઠ (ધ ટ્રિબ્યુન, ૪ ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૮) ] * [http://www.kamat.com/database/janata/freedom_k_m_munshi.htm Kamat.com પર મુનશીનો પરિચય] * {{ગુજરાતી વિશ્વકોશ}} <!-- == સવિશેષ પરિચય == સાહિત્યસર્જક ક.મા. મુનશીને વિશેષ ખ્યાતિ નવલકથાકાર તરીકે મળી છે. ‘સ્વપ્નદ્રષ્ટા’ જેવી કૃતિમાં તેમણે આઝાદીની ચળવળના નેતાઓના પ્રભાવ હેઠળ નવયુવકોના માનસનો ચિતાર અપાયો છે તો ‘સ્નેહસંભ્રમ’ એક વ્યંગકટાક્ષ કરતી ફાર્સકૃતિ છે. ‘પાટણની પ્રભુતા’, ‘ગુજરાતનો નાથ’, ‘રાજાધિરાજ’, ‘પૃથિવીવલ્લભ’, ‘ભગવાન કૌટિલ્ય’, ‘જય સોમનાથ’, વગેરે જેવી એતિહાસિક નવલકથાઓ અને લઘુનવલોની પણ તેમણે ગુજરાતી સાહિત્યને ભેટ આપી છે. પૌરાણિક ઇતિહાસને વણી લઈને તેમણે ‘લોકમહર્ષિણી’, ‘ભગવાન પરશુરામ’ અને ૮ ભાગમાં ‘કૃષ્ણાવતાર’ જેવી રચનાઓ પણ કરી. ‘વાવાશેઠનું સ્વાતંત્ર્ય’, ‘બે ખરાબ જણ’, ‘આજ્ઞાંકિત’, ‘બ્રહ્મચર્યાશ્રમ’, ‘પીડાગ્રસ્ત પ્રોફેસર’, વગેરે જેવા પ્રહસનો અને વિવિધ વિષય પર તેમણે લખેલા નાટકો છે તો ‘ધ્રુવસ્વામિની દેવી’ એમનું એકમાત્ર ઐતિહાસિક નાટક છે. ‘અડધે રસ્તે’માં એમણે પોતાનાં બાલ્યકાળ અને કૉલેજજીવનનાં ૧૮૮૭ થી ૧૯૦૬ સુધીનાં સંસ્મરણો; ‘સીધા ચઢાણ’માં ૧૯૦૭ થી ૧૯૨૨ના સમયખંડને, તો ‘સ્વપ્નસિદ્ધિની શોધમાં’માં ૧૯૨૩ થી ૧૯૨૬ના સમયખંડને આવરીને આત્મકથારૂપે તેમણે પોતાના જીવનના સંસ્મરણો આલેખ્યાં છેએમની પાસેથી અંગ્રેજીમાં પણ ચાળીસેક ગ્રંથો સાંપડ્યા છે. કનૈયાલાલ મુનશીના મૃત્યુ પછી [[ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય]] દ્વારા તેમની લખેલી રચનાઓનો સંગ્રહ 'મુનશી ગ્રંથાવલી' તરીકે પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે. તેઓ સત્યાગ્રહના સમયના બહુપાર્શ્વીય વ્યક્તિત્વ ધરાવનાર લેખક હતાં. સત્યાગ્રહની ચળવળમાં આગળ પડતો ભાગ ભજવવા ઉપરાંત તેઓ એક વકીલ અને ઇતિહાસકાર હતાં. પરંતુ તેમને સૌથી વધુ ખ્યાતિ એક લેખક તરીકે મળી. તેમની નવલકથાઓ મોટા ભાગે ઐતિહાસીક કથાનકો પર આધારીત રહેતી. તેમની નવલકથાઓ માં તેમના ઇતિહાસ ના રસ અને જ્ઞાન નો પ્રભાવ ચોખ્ખો દેખાય છે, જે તેમને બીજા તમામ ગુજરાતી નવલકથાકારોથી જુદા પાડે છે. જો કે વિવેચકોનું માનવુ છે કે આકૃતિવિધાનની શિથિલતા વિશાળ ફલક પર આલેખાયેલી આ નવલકથાને કલાકૃતિ બનતી અટકાવે છે. ડ્યૂમાની અસર નીચે તેઓ પોતાની નવલકથાઓમાં ત્વરિત ગતિથી વહેતો રસપૂર્ણ વસ્તુપ્રવાહ, સુશ્લિષ્ણ વસ્તુગૂંફન, સ્પષ્ટરેખ સજીવ પાત્રાલેખન, નાટ્યાત્મકતા, ચમકદાર સંવાદરચના આદિ નવલકથાનાં અંગોને આકર્ષક રીતે વિકસાવે છે. ચેતનથી તરવરતાં, અસાધારણ શક્તિવાળાં-પ્રભાવશાળી પાત્રો એમણે સજર્યાં છે. બોલાતી જીવંત ભાષાનો રણકાર એમની ભાષામાં સંભળાય છે<ref name="gsp" />. ==સ્પર્ધા== નવલકથાકાર કનૈયાલાલ મુનશી [ઇ.સ. ૧૮૭૮ થી ૧૯૭૧] સ્વતંત્રતાના રંગે રંગાયેલા અનેક લેખકોમાનાં એક લેખક છે શ્રી કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી.તેમને ગાંધીયુગ ના લેખક ગણાય કે ન ગણાય પરંતુ તેમની વિચારસ્રુષ્ટિમાં સ્વદેશી અને સ્વતંત્રતાની ભાવના જોવા મળે છે.બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવનાર કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી અગ્રણી ગુજરાતી સર્જક હતા.તેમણે હંમેશાં ગુજરાતની અસ્મિતાની હિમાયત કરી છે.ગુજરાતના વ્યકિત્વના ભાનથી પ્રેરાઇ એનું વ્યકિત્વ સિધ્ધ ક્રરવાનું એણે સક્રિય સંકલ્પ કર્યો હતો.તેમના સાહિત્યમાં ગુજરાત ના પર્વતો અને નદીઓનું સ્થાન ગૌણ છે.તેમના સાહિત્યમાં ગુજરાત ના મહાપુરૂષો.વીરો,મહાપરાક્રમીઓ,રાજા-મહારાજાઓ કેન્દ્રસ્થ છે. "મુનશીમાં એવું કયું તત્વ છે જે એમની સામગ્રી,વિચારણા.નિરૂપણની અનેક મર્યાદાઓ છતાં તેમની લોકપ્રિયતાને સદા જીવંત રાખે છે.તેની શોધ કદાચ ઘણા સર્જકોને તેઓ છે તે ક્રરતા વધુ સફળ બનાવી શકે.મુનશી ગુજરાતી સાહિત્ય ક્ષેત્રે માત્ર એક સર્જક,લેખક જ નહિ,પણ પ્રભાવક પરિબળ બની રહ્યા છે" * જન્મ-ઉછેર-ઘડતર :- તેજસ્વી ધારાશાસ્ત્રી.પ્રખર મુત્સદ્દી,સ્વતંત્રતા પુર્વેના અને સ્વતંત્રતા પછીના સમયગાળાના ઉત્તમ રાજપુરૂષ,ભારતીય વિધ્યાભવન જેવી વિધ્યાસંસ્થાના સ્થાપક અને કુલપતિ,ગુર્જર અસ્મિતાના ગાયક,ભારતીય સંસ્ક્રુતિના જ્યોતિર્ધર,સંસ્કારપુરૂષ અને પ્રતિભાશાળી સર્જક કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠિ પછીના ઉત્તમ કોટી નવલકથાકાર તરીકે ગુજરાતી સાહિત્યમાં જાણીતા છે."સરસ્વતીચંદ્ર્" ભાગ-૧ નું પ્રકાશન વર્ષ એ આ સર્જક નું જન્મનું વર્ષ છે.તેમનો જન્મ ભરૂચમાં મુનશીના ટૅકરે આવેલા પૈતુક ઘરમાં પિતા માણેકલાલ અને માતા તાપી ગૌરીને ત્યાં થયો હતો.તેમણે ભરૂચ,વડોદરા અને મુંબઇમાં અભ્યાસ કર્યો હ્તો.તેમનું કાર્યક્ષેત્ર પણ મહદંશે મુંબઇ રહ્યું હતું.એમનો ઘડતરકાળ એટલે હિંદી મહાસભા-ઇન્ડિન નેશનલ કોગ્રેસની સ્થાપનાનો સમય. "ઘશ્યામ" ઉપનામ ધારણ કરી તેમણે નવલકથા લેખનનો આરંભ વકીલાતના વ્યવસાયની સમાંતરે કર્યો અને જોતજોતામાં સામાજિક, ઐતિહાસિક તથા પૌરાણિક નવલકથાઓનું તેમણે માતબર સર્જન કર્યુ.વકિલાતની કારકિર્દિનો મધ્યાહન તપતો હતો ત્યારે જ રાષ્ટ્રપિતા ગાંધીજીના સંપર્ક માં આવ્યા.ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક સાથે "નવજીવન અને સત્ય" તથા "યંગ ઈન્ડિયા"ના તંત્રી તરીકે તેમણે કાર્ય કર્યુ હતું "ગુજરાત" માસિક પણ શરૂ કર્યુ અને ચલાવ્યું ભારતીય વિધ્યાભવનના ઉપક્રમે "ભવન્સ જર્નલ" તેમજ "સમર્પણ" સામાયિક ચલાવ્યા. સાહિત્ય,વકિલાત,રાજકારણ,પત્રકારત્વ જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેમણે નોંધપાત્ર કામગીરી કરી હતી. તેઓ બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવનાર અગ્રણી ગુજરાતી સર્જક હતા.ગુર્જર અસ્મિતાના તેઓ હંમેશા હિમાયતી રહ્યા અને સાથે સાથે ભારતીય સંસ્ક્રુતિના જ્યોતિધર બની રહ્યા.મુનશી કહે છે ગુજરાત તો એક ભાવનાવાદી પણ જીવંત સાંસ્ક્રારિક વ્યકિત છે.ગુજરાતના વ્યક્તિત્વ ના ભાનથી પ્રેરાઇ તેનું વ્યક્તિત્વ સિધ્ધ કરવાનો જેણે સક્રિય સંકલ્પ કર્યો હોય તેનામાં ગુજરાત ની અસ્મિતા હોય.આ વ્યક્તિત્વના ઘડતરમાં પર્વતો અને નદીઓનું સ્થાન ગૌણ છે.મુખ્ય સ્થાન તો જે મહાપુરૂષોએ ગુજરાતની આ ભાવના સરજાવી છે.તેમનુ છે તેમના પરાક્રમો અથવા સાહિત્ય ક્રુતિઓ ગુજરાતીઓની કલ્પ્ના અને ઇરછા ને કેન્દ્ર્સ્થ કરે છે.તે ઇતિહાસ કે સિધ્ધાંત રચી જાય છે.ઉત્સાહ્ અને આનંદ પ્રેરે છે.ગૌરવ કથાઓના મડાણ માણે છે.ગુજરાતનું સુક્ષ્મ બાંધી જાય છે. "ગુજરાતી અસ્મિતા એટ્લે ગુજરાતી પણુ,ગુજરાતીતા". રાષ્ટ્રપિતા ગાંધીજીએ સત્ય અહિંસા અને માનવતાની અમરવેલ પાથરી અને વિશ્વવ્યાપી બનાવી એ જ ભાવના સાહિત્ય અને કલાનાક્ષેત્રે મુનશી એ વ્યક્ત કરી વળી ગાંધીયુગ ના સાહિત્ય ની જે કેટલીક લાક્ષણિકતાઓ છે.તેથી ભિન્ન શુધ્ધ સર્જનાત્મક દ્ર્ષ્ટીબિદું સાહિત્ય માં અપનાવી સર્જક તરીકે મુનશી એ આગવી પ્રતિભા પણ ઉભી કરી હતી. કનૈયાલાલ મુનશીની વિચારસ્રષ્ટિ પર સ્વદેશી અને સ્વતંત્રાની જે ભાવના અસર કરી ગઇ રૂઢિભંજકર્તા સામે તેમને જે નૈતિક બળ મળ્યુ એમા ગાંધીજીની અસર જોઈ શકાય'સ્વતત્ર પ્રજાસત્તાક ભારતનું બંધારણ ઘડવામાં બંધારણસભાના એક સભ્ય તરીકે તેમણે મુલ્યવાન ફાળો આપ્યો હ્તો." ઇ.સ.૧૯૧૨-૧૩ માં"મારી કમલા" ,"વેરની વસુલાત","કોનો વાંક"? થી શરૂ કરી "ક્રુષ્ણાવતાર સુધીની સાહિત્ય યાત્રા.શબ્દલોકની યાત્રા કરી ઇ.સ.૧૯૭૧ માં તેઓ અવસાન પામ્યા. *સાહિત્ય સર્જન :- ઇ.સ.૧૯૧૨ માં "ઘશ્યામ વ્યાસ"ના નામે "સ્ત્રી બોધ " માં પ્રગટ થયેલી "મારી કમલા" વાર્તા મુનશીની સાહિત્ય-કારકિદર્દી નો પ્રારંભ ગણાય." ૫૬ જેટલી ગુજરાતી અને ૩૬ જેટ્લી અંગ્રેજી પુસ્તકો ની યાદી મુનશી ની લેખિની નુ સામર્થય દર્શાવે છે." મુનશી ની સાહિત્ય સેવા પુરા ૬ દાયકાની ગણાય.આવી સુદિર્ઘ સાહિતિક કારકીર્દી ગુજરાતી સાહિત્યનું યશસ્વી પ્રકરણ છે.તેમણે ,"વેરની વસુલાત","પાટણની પ્રભુતા",ગુજરાતનો નાથ" "જય સોમનાથ""પ્રૂથ્વી વલ્લ્ભ","સ્વ્પ્ન દ્ર્ષ્ટા" ,"ભગવાન કૌટિલ્ય"."તપસ્વિની","ક્રુષ્ણાવતાર"વગેરે નવલકથાઓ આપી છે..."કાકાની શશી","છીએ તે જ ઠિક"અવિભક્ત આત્મા' અને "ધ્રુવસ્વામિની દેવી",નાટકો ; તથા "શિશુ અને સખી ","અડધે રસ્તે","સીધા ચઢાણ","સ્વપ્નસિધ્ધિ ની શોધ માં" વગેરે દ્વારા આત્મ્ કથા આપી છે."નરસૈયો ભક્ત હરિનો ","નર્મદ-અર્વાચીનોમાં આધ્ય્"," થોડાક રસ દર્શનો","ગુજરાત ના જ્યોતિર્ધરો "ઇમ્પિરિયલ ગુર્જસ" તેમજ "ગુજરાત એન્ડ ઇટ્સ લિટરેચર"વગેરે સંશોધન-વિવેચનના ગ્રંથો પણ આપ્યા છે.સંખ્યા અને ગુણવતા ઉભય દ્ર્ષ્ટીએ જોતા મુનશી નું સાહિત્ય સમ્રુધ્ધ છે.. એક કવિતા પ્રકાર સિવાય સાહિત્યના લગભગ તમામ સ્વરૂપોમાં પોતાની લેખિની ને આસાનીથી વિહાર કરાવવાના ૨ પ્રતિભાવંત કથાસર્જક શ્રી કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી ના જીવન અને સહિત્યસર્જનનુ સર્મથ પ્રેરકબળ એમની પ્રણયભાવના છે.તેમની નવલકથાઓ,નાટકો અને નવલીકાઓ પ્રણય ના કોઇને કોઇ સ્વરૂપ ને કેન્દ્ર્ સ્થાને રાખીને આલેખાયા છે.ગુર્જર અસ્મિતાની ભાવના તેમનામાં સભાનપણે સક્રિય રહી છે."અસ્મિતા" શબ્દ તેમણે જ સૌ પ્રથમ આપ્યો.એમની સાહિત્ય રચનાઓમાં ગુજરાત અને ગુજરાતી પ્રજાનું ગૌરવ પુર્ણ આલેખન ધ્યાન ખેચે છે.સાહિત્ય ક્ષેત્રે પ્રણાલિકા-ભંગ,સરસતાવાદ,કલા અને નીતિ વિષયક તેમની માન્યતા એલેક્ ઝાન્ડ્ર્ર ડુમા ઇ. સર્જ્કો માંથી તેમણે ઝીલેલો રંગદર્શીતા સભર આદર્શવાદ-સ્વ્પ્નદર્શી રંગીન પ્રગલ્ભતાના સર્જક મુનશીના વ્યક્તિત્વને સમજવાના કેટલાક મુદ્દાઓ છે. "પાટણની પ્રભુતા",ગુજરાતનો નાથ" અને "રાજાધિરાજ"એ મુનશીની પ્રખ્યાત ઐતિહાસિક નવલકથાત્રયી છે. *નવલકથાકાર કનૈયાલાલ મુનશી:- મુનશીની નવલક્થા ઓએ ગુજરાતી નવલક્થાના સાહિત્ય સ્વરૂપને સજીવ પાત્રાલેખન અને નાટ્યાત્મક સંવાદો દ્વારા સર્જનાત્મક બનાવ્યું.સામાજિક નવલકથા "વેરની વસુલાત" થી નવલકથા લેખન નો આરંભ કરી ઐતિહાસિક નવલકથાકાર તરીકે સફળતાને વરેલા મુનશીએ 'ક્રુષ્ણાવતાર" જેવી પૌરાણિક કથાવસ્તુ આપતી નવલક્થા છેલ્લે છેલ્લે આપી.નવલક્થા લેખનના આરંભ કાળે તેમના ઉપર ફ્રેન્ચ નવલક્થા સર્જક એલેકઝાન્ડર ડૂમાનો તેમજ જર્મન દાર્શનિક નિત્શેની "સુપર મેન "ની ભાવનાનો ભારે પ્રભાવ પડ્યો હતો. જો કે "જય સોમનાથ " અને તે પછીની વાર્તાનો મુનશીની તરી આવતી મૌલિકતા તરત ધ્યાન ખેંચેં છે.વાર્તાનો પ્રવાહ રસળતો,ધસમસતો,અને આકર્ષક;પ્રસંગો વેગીલા;વસ્તુ સંકલ્પના સુગ્રથિત;પાત્રો સજીવ અને લાંબા સમય સુધી યાદ રહે તેવા;પાત્ર ગત અને પરિસ્થિતિગત સંઘર્ષ,સંવાદો જીવંત,ટૂંકા અને સચોટ તેમજ વાતાવરણ પ્રત્યક્ષ કરી આપે તેવા નાટ્યત્તત્વ સભર; ટૂંકા ટૂંકા વાક્યોવાળી ભાષા શૈલી; ચિંતન ના ભાર વગરની આનંદ લક્ષી હેતુ વાળી સર્જન પ્રક્રિયા ; આ બધા તત્વો રંગદર્શી પ્રક્રુતિવાળા સર્જક મુનશીની નવલક્થાઓને વધુ આકર્ષક અને સુવાચ્ય બનાવે છે. અને નવલક્થાનું એક અખંડ શિલ્પ ઉભુ રચી આપે છે. કનૈયાલાલ મુનશી એ ગોવર્ધનરામ ની અસર થી મુક્ત રહી નવલક્થા સર્જન ના પ્રયત્નો કર્યા છે.મુનશીની નવલક્થાઓ નાટ્યત્તત્વ થી સભર અને તેથી એનો વિશાળ ચાહક વર્ગ છે.મુનશીની પાત્રસ્રુષ્ટિ માં સરળતા, પ્રભાવી, ઓજસ્વતા અને ભવ્યતાસભર છે.રાજાઓ યુધ્ધો.સંધિ-વિગ્રહો,રાજ દરબારની ખટપટો મુનશીની નવલક્થાઓમાં મોખરે છે.મુનશીએ ભૂતકાળની માહિતી વાચકવર્ગ માટે પાથરી સૌને મોહિત કરી દીધા હતા.મુનશીએ ઇતિહાસ પ્રસિધ્ધ પાત્રોને કલ્પનાના ભભકદાર રંગોથી ભરી યાદગાર બનાવ્યા.ઐતિહાસિક,સામાજિક,પૌરાણિક એમ ત્રણે પ્રકારની નવલક્થાઓનું સર્જન કરી મુનશી ઐતિહાસિક નવલક્થાકાર તરીકે યોગ્ય પ્રસિધ્ધિ પામ્યા છે. *ગુજરાત નો નાથ ;- "ગુજરાત નો નાથ' માં સ્વતંત્ર બનવા મથતા યુવાન જયસિંહ ની કથા છે.અને મંત્રીશ્વર મુંજાલની રાહબરી હેઠળ ગુજરાત સ્વતંત્ર બનવા પ્રયત્ન કરે છે.તેની વાત છે.પાટણની રાજકથાની દ્રષ્ટિ એ અંવતીના સેનાપતી ઉબકનુ પાટણ પર આક્રમણ ખાળવા તેની સાથે થતુ સમાધાન અને પાટણ ને હંફાવવા માગતા સૉરઠના રા'નવઘણનૉ પરાજય અહીં મુખ્ય કથાપ્રવાહૉ છે. સિધ્ધરાજ જયસિંહના સમય ની કેટલીક ઐતિહાસિક ઘટનાઓ નો આશ્રય લઇને અને પોતાની કેટલીક આગવી કલ્પનાઓનું મિશ્રણ કરીને મુનશી એ આ નવલક્થા રચી છે.તેમાં સિધ્ધરાજ જયસિંહ ઉપરાંત મુજાંલ, કાક,કિર્તિદેવ,મિનલ,મંજરી વગેરે પાત્રો નિરૂપાયા છે.જયસિંહ , મુજાંલ, કાક,ત્રણેય ગુજરાતનો નાથ બનવા દાવ અજમાવે છે.એની મુનશી એ સરસ રજુઆત કરી છે.કાક ભટ્ટે લાટ પ્રદેશ કબજે કરવા કરેલા પ્રયત્નો કાક-મંજરી ના લગ્ન, મિનલ અને મુંજાલ ના સંબંધો મુંજાલ-કિર્તિદેવનો મેળાપ,રણક-જયસિંહદેવ નો પ્રણય પ્રસંગ, જુનાગઢ ના રા'ખેંગારે રાણકદેવડી નું હરણ વગેરે આ કથા ની મુખ્ય ઘટનાઓ છે. * પાટણ ની પ્રભુતા ;- ગુજરાત ના ઇતિહાસ માં સુર્વણ કાળ તરીકે ઓળખાયેલા સોલંકી યુગની નવલકથા "પાટણ ની પ્રભુતા " નું અનુસંધાન છે."પાટણ ની પ્રભુતા " માં કર્ણદેવ સોલંકીના અવસાન પ્રસંગે રાજસત્તાની ખટપટ વચ્ચે સિધ્ધરાજ જયસિંહ ની કથાનો પ્રારંભ થાય છે.વળી એ સત્તા સઘર્ષ ની કથા ની વચ્ચે મિનળ અને મુંજાલ,હંસા અને દેવ પ્રસાદ તેમજ ત્રિભુવન અને પ્રસન્ન સરખા પાત્રો ના પ્રેમ સંબંધોની ઉપકથાઓ વણાઇ છે.તેથી નવલકથા સુવાચ્ય બને છે. *જય સોમનાથ ;- મુસ્લિમ આક્રમણ કાર મહમુદ ગઝનીએ ઇ.સ.૧૦૨૪ માં ભારત પર આક્રમણ કરીને પશ્રિમના દરિયા કાંઠે આવેલા પુરાણ પ્રસિદ્ધ વિશ્વ વિખ્યાત સોમનાથનું શિવ મંદિર તોડી તેની મૂર્તીના ટુક્ડા કર્યા તેમજ અઢળક દ્રવ્ય સાથે મૂર્તિના ટુકડા પોતાને વતન લઇ ગયો એ ઇતિહાસસિદ્ધ્ વિગતોને ગુંથીને મુનશીએ આ નવલક્થા લખી છે. આક્રમણ સમયે રજપૂતોએ વીરતા દાખવી,એકત્ર થઇ ,શક્ય તેટલુ સોમનાથ ના મંદિરર્નું રક્ષણ કરવા પ્રયત્ન કર્યા. તે શૌર્ય ક્થાની પડ છે. વાર્તાનાયક ભીમદેવ સોલંકી અને ચૌલા નામની એક નર્ત્કી સાથેન પ્રણયની ક્થા આલેખન પામી છે. કથનાયિકા ચૌલા સોમનાથના પૂજારી ગંગ સર્વજ્ઞ અને ગંગાની પૂત્રી છે ગંગા દેવદાસી છે ચૌલા પણ દેવદાસી જ છે. ને તેણે મનોમન પોતાની જાતને ભગવાન સોમનાથને શ્રદ્દાપૂર્વક સમર્પીત કરી દીધી છે. આ કથામાં ગઝનીના મહંમદનું આક્રમણ ,રાજપુતોનું શૌય, યુદ્દ્ વર્ણન, સોમનથના મંદિરનો વૈભવ,ભીમચૌલાનો પ્રણય પ્રસંગ , રણની આંધીનું વર્ણન ,બે બાજુના લશ્ક્રોનું વર્ણન વગેરે વિગતોનો સમાવેશ થાય છે.સજ્જન સામંત ઘોઘરાણા તેમના કૂળની પરાક્રમ ક્થા, ગંગસર્વજ્ઞની શ્રદ્દા સભર શીવભકિત , ગરજનના હમ્મીરનું રૌદ્દ્ વ્યકિતત્વ વગેરે મુનશીની રસળતી અને સ્ફૂર્તીલી શૈલીએ આલેખાયા છે.આ નવલાક્થામં મુનશીએ નોંધપાત્ર મૌલિકતા અને વિકાસ દાખવ્યા છે. *સંદર્ભ:- (૧)અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યનો ઇતિહાસ (૨)ગુજરાતનો નાથ (૩)જય સોમનાથ --> [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:રાજકારણી]] [[શ્રેણી:૧૯૭૧માં મૃત્યુ]] kwt72as4phccbpfo5ugqgztzikakaor 825927 825926 2022-07-26T10:17:42Z Gazal world 28391 /* બાહ્ય કડીઓ */ not much useful wikitext text/x-wiki {{Infobox Writer | name = કનૈયાલાલ મુનશી | image = K M Munshi.jpg | caption = કનૈયાલાલ મુનશી, ''મુનશી ગ્રંથાવલી''નાં મુખપૃષ્ઠ પરનું ચિત્ર. | birth_name = | birth_date = [[ડિસેમ્બર ૩૦]], ૧૮૮૭ | birth_place = [[ભરૂચ]] | death_date = {{death date and age|df=yes|1971|2|8|1887|12|30}} | death_place = [[મુંબઇ]] | occupation = વકીલાત, રાજકારણી, સાહિત્યકાર | alma_mater = [[મહારાજા સયાજીરાવ વિશ્વવિદ્યાલય]]<ref name="ip">{{cite web |title=IndianPost – KANHAIYALAL M MUNSHI |url=http://indianpost.com/viewstamp.php/Paper/Unwatermarked%20Gummed%20coated%20stamp%20paper/KANHAIYALAL%20M%20MUNSHI |website=indianpost.com |publisher=indianpost.com |access-date=16 October 2018}}</ref> | nationality = ભારતીય | spouses = {{marriage|અતિલક્ષ્મી પાઠક|1900|1924}}<ref name="gv">{{cite book|title=ગુજરાતી વિશ્વકોશ|first1=ધીરેન્દ્ર|last1=મહેતા|first2=જયકુમાર|last2=શુક્લ|first3=રક્ષા|last3=વ્યાસ|volume=૧૬|year=August 2002|pages=૨૩૬-૨૩૮|publisher=[[ગુજરાતી વિશ્વકોશ|ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ]], અમદાવાદ}}</ref>, {{marriage|[[લીલાવતી મુનશી]]|1926}}<ref name="gv" /> | children = જગદીશ મુનશી, સરલા શેઠ, ઉષા રઘુપતિ, લતા મુનશી, ગિરિશ મુનશી {{Infobox officeholder | embed = yes | office = ઉત્તર પ્રદેશના ગવર્નર | term = ૨ જૂન ૧૯૫૨ - ૯ જૂન ૧૯૫૭ | predecessor = હોમી મોદી | successor = [[વરાહગીરી વેંકટગીરી|વી. વી. ગીરી]] }}}} '''કનૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી''' (૩૦ ડિસેમ્બર ૧૮૮૭ - ૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૭૧) (ઉપનામ: ઘનશ્યામ વ્યાસ<ref name="gsp">{{cite web|url=http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-KM-Munshi.html|title=કનૈયાલાલ મુનશી|work=કર્તા પરિચય|date= |publisher=ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ|access-date=૦૫-૦૬-૨૦૧૨}}</ref>) જેઓ '''ક. મા. મુનશી''' તરીકે પણ જાણીતા હતા, ભારતીય સ્વતંત્રતાસેનાની, રાજકારણી, [[ગુજરાતી ભાષા]]ના જાણીતા લેખક અને શિક્ષણશાસ્ત્રી હતા. તેઓ વ્યવસાયે વકીલ હતા, અને પછીથી લેખન અને રાજકારણ તરફ વળ્યા હતા. [[ગુજરાતી સાહિત્ય]]માં તેઓ અત્યંત જાણીતા હતા. તેમણે ૧૯૩૮માં શિક્ષણ સંસ્થા [[ભારતીય વિદ્યા ભવન]]ની સ્થાપના કરી હતી.<ref name="Bharatiya Vidya Bhavan, New Delhi">{{cite web|title=Bharatiya Vidya Bhavan, New Delhi|url=http://www.bvbdelhi.org}}</ref> == પ્રારંભિક જીવન == તેમનો જન્મ [[ડિસેમ્બર ૩૦|૩૦ ડિસેમ્બર]] ૧૮૮૭ના રોજ [[ભરૂચ]]માં માણેકલાલ અને તાપી બાને ત્યાં થયો હતો. તેમનો શાળાકીય અભ્યાસ આર. એસ. દલાલ હાઇસ્કૂલમાં થયો હતો. ૧૯૦૧માં તેમણે મૅટ્રિકની પરિક્ષા પાસ કરીને ૧૯૦૨માં વડોદરા કૉલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. વડોદરામાં તેમના શિક્ષક અરવિંદ ઘોષનો તેમના પર ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો હતો. મહારાજા સયાજીરાવ ગાયકવાડ તૃતિય, મહાત્મા ગાંધી, સરદાર પટેલ અને ભુલાભાઈ દેસાઇ પણ તેમના આદર્શ હતા.<ref name=Bhagavan>{{cite journal |last=Bhagavan |first=Manu |title=The Hindutva Underground: Hindu Nationalism and the Indina National Congress in Late Colonial and Early Post-Colonial India |journal=Economic and Political Weekly |volume=43 |number=37 |year=2008 |pp=39–48 |JSTOR=40277950}}</ref> ૧૯૦૫માં પ્રથમ વર્ગ સાથે ''અંબાલાલ સાકરલાલ પારિતોષિક'' જીતીને ઇન્ટરની પરીક્ષા પસાર કરી<ref name="gv" /> અને ૧૯૦૭માં ''એલિયટ પ્રાઈઝ'' સાથે બી.એ.ની પદવી મેળવી. ૧૯૧૦માં તેમણે એલ.એલ.બી.ની પરિક્ષા ઉત્તિર્ણ કરી અને ૧૯૧૩માં તેમણે મુંબઈ હાઇકોર્ટમાં વકીલાતનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો.<ref name="gv" /> === લગ્ન === ૧૯૦૦માં નાની ઉંમરે તેમના લગ્ન અતિલક્ષ્મી સાથે થયા. ૧૯૨૪માં અતિલક્ષ્મીનું અવસાન થયું હતું. ૧૯૨૬માં તેમણે લીલાવતી શેઠ સાથે પુન:લગ્ન કર્યા હતા.<ref name="gv" /> [[લીલાવતી મુનશી]] પણ જાણીતા ગુજરાતી સાહિત્યકાર હતા. == કારકિર્દી == === રાજકારણ === [[File:Jawaharlal Nehru driving a tractor at the Indian Agricultural Research Institute, New Delhi, 2 October 1952.jpg|thumb|કનૈયાલાલ મુનશી અને રાજકુમારી અમૃતા કૌર સાથે ટ્રેકટર ચલાવતા [[જવાહરલાલ નેહરુ]]. મુનશી [[ગાંધી ટોપી]] અને ચશ્મા પહેરેલા છે.|alt=]] ૧૯૧૫-૨૦ દરમિયાન તેઓ ''હોમરુલ લીગ''ના મંત્રી રહ્યા હતા. તેમની સુદિર્ઘ રાજકીય કારકિર્દી દરમ્યાન તેઓ ૧૯૨૫માં મુંબઈ ધારાસભામાં ચૂંટાયા. ૧૯૩૦માં ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા અને ત્યાર પછી ૧૯૩૦-૩૨ દરમિયાન સ્વતંત્રતાની ચળવળમાં જેલવાસ ભોગવ્યો. ૧૯૩૭-૩૯ દરમિયાન મુંબઈ રાજ્યના ગૃહપ્રધાન રહ્યા. ૧૯૪૮માં તેમણે [[સોમનાથ]] મંદિરના જીર્ણોદ્ધાર અને પછી [[હૈદરાબાદ]]ના ભારતમાં વિલિનીકરણમાં અગત્યની ભૂમિકા ભજવી હતી.<ref name="gv" /> ૧૯૪૮માં તેઓ રાષ્ટ્રની બંધારણ સભાના સભ્ય બન્યા અને એ પછી કેન્દ્રીય પ્રધાનમંડળમાં ખેતીવાડી ખાતાના પ્રધાન રહ્યા. ૧૯૫૨ની ચૂંટણી પછી ૧૯૫૨ થી ૧૯૫૭ દરમિયાન [[ઉત્તર પ્રદેશ]]ના રાજ્યપાલના હોદ્દા પર રહ્યા હતા. ૧૯૫૮-૫૯ દરમિયાન કોંગ્રેસ પક્ષ સાથે મતભેદો થતા પક્ષમાંથી રાજીનામું આપ્યું અને ૧૯૫૯માં તેઓ રાજાજી સાથે સ્વતંત્ર પક્ષમાં જોડાયા.<ref name="gv" /> ૧૯૬૦માં સક્રિય રાજકારણમાંથી નિવૃત્તિ લીધી. === સાહિત્ય === સાહિત્યની સેવાના પ્રારંભ રૂપે તેમણે ૧૯૧૨માં ''ભાર્ગવ'' અને ૧૯૨૨માં ''ગુજરાત'' માસિકનો પ્રારંભ કર્યો. ૧૯૨૬માં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના બંધારણમાં તેમણે અગત્યનો ભાગ ભજવ્યો હતો. તેમણે ૧૯૩૮માં [[ભારતીય વિદ્યા ભવન]]ની સ્થાપના કરી અને ૧૯૩૭, ૧૯૪૯, ૧૯૫૫માં [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]ના પ્રમુખ તરીકે રહ્યા. ૧૯૫૯માં તેમણે ''સમર્પણ'' માસિકનો પ્રારંભ કર્યો. == અવસાન == [[ફેબ્રુઆરી ૮|૮ ફેબ્રુઆરી]] ૧૯૭૧ના દીવસે ૮૩ વર્ષની જૈફ વયે [[મુંબઈ]]માં તેમનું અવસાન થયું<ref name=gsp />. == સર્જન == કનૈયાલાલ મુનશીની પહેલી નવલકથા ''પાટણની પ્રભુતા'' જે તેમણે ઘનશ્યામના નામે લખી હતી. જ્યારે ''પાટણની પ્રભુતા''ને આવકાર મળ્યો ત્યાર પછી તેમણે પોતાના સાચા નામે ગુજરાતી સાહિત્યમાં લખવાનુ શરૂ કર્યું. ''જય સોમનાથ'' એ ''રાજાધિરાજ'' કૃતિ છે, પણ હંમેશા પહેલી ગણાય છે. જીવનના અંતિમ વર્ષોમાં તેઓ કૃષ્ણભક્તિ તરફ વળ્યા હતા અને એટલે તેમની છેલ્લી રચના [[કૃષ્ણાવતાર]] છે, જે અધુરી છે. તેમણે લખેલા સાહિત્યમાં કેટલીક ઉલ્લેખનીય રચનાઓ નીચે મુજબ છે: {{div col}} '''નવલકથાઓ''' * મારી કમલા (૧૯૧૨) * વેરની વસુલાત (૧૯૧૩) (''ઘનશ્યામ'' ઉપનામ હેઠળ) * પાટણની પ્રભુતા (૧૯૧૬) * [[ગુજરાતનો નાથ]] (૧૯૧૭) * રાજાધિરાજ (૧૯૧૮) * [[પૃથિવીવલ્લભ]] (૧૯૨૧) * સ્વપ્નદ્રષ્ટા (૧૯૨૪) * લોપામુદ્રા (૧૯૩૦) * જય સોમનાથ (૧૯૪૦) * ભગવાન પરશુરામ (૧૯૪૬) * તપસ્વિની (૧૯૫૭) * [[કૃષ્ણાવતાર|કૃષ્ણાવતાર ભાગ ૧ થી ૮]] (અપૂર્ણ) * કોનો વાંક * લોમહર્ષિણી * ભગવાન કૌટિલ્ય * પ્રતિરોધ (૧૯૦૦) * અવિભક્ત આત્મા '''નાટકો''' * બ્રહ્મચર્યાશ્રમ (૧૯૩૧) * ડૉ. મધુરિકા (૧૯૩૬) * પૌરાણિક નાટકો '''અન્ય''' * કેટલાક લેખો (૧૯૨૬) * અડધે રસ્તે (૧૯૪૩) * સીધાં ચઢાણ * સ્વપ્નસિદ્ધિની શોધમાં * ભગ્ન પાદુકા * પુરંદર પરાજય * તર્પણ * પુત્રસમોવડી * વાવા શેઠનું સ્વાતંત્ર્ય * બે ખરાબ જણ * આજ્ઞાંકિત * ધ્રુવસંવામિનીદેવી * સ્નેહસંભ્રમ * કાકાની શશી * છીએ તે જ ઠીક * મારી બિનજવાબદાર કહાણી * ગુજરાતની કીર્તિગાથા {{div col end}} === અંગ્રેજી === {{div col}} * Gujarat & its Literature * I Follow the Mahatma * Early Aryans in Gujarat * Akhand Hindustan * The Aryans of the West Coast * The Indian Deadlock * The Imperial Gurjars * Ruin that Britain Wrought * Bhagavad Gita and Modern Life * The Changing Shape of Indian Politics * The Creative Art of LIfe * Linguistic Provinces & Future of Bombay * Gandhi : The Master * Bhagavad Gita - An Approach * The Gospel of the Dirty Hand * Glory that was Gurjaradesh * Our Greatest Need * Saga of Indian Sculpture * The End of an Era (Hyderabad Memories) * Foundation of Indian Culture * Reconstruction of Society through Trusteeship * The World We Saw * Warnings of History * Gandhiji's Philosophy in Life and Action {{div col end}} == માધ્યમમાં == શ્યામ બેનેગલની ટૂંકી હપ્તાવાર ધારાવાહિક ''સંવિધાન''માં તેમની ભૂમિકા કે.કે. રૈનાએ ભજવી હતી. == સન્માન == [[File:Kanaiyalal Maneklal Munshi 1988 stamp of India.jpg|thumb|ભારતીય ટપાલ ટિકિટ પર કનૈયાલાલ મુનશી]] ૧૯૮૮માં તેમના માનમાં ભારતના ટપાલ વિભાગ તરફથી ટપાલ ટિકિટ બહાર પડાઇ હતી.<ref name="ip" /> == સ્મૃતિચિહ્નો == * [[મુંબઈ]]ના એક મુખ્ય માર્ગને તેમના પરથી નામ અપાયું છે. * [[જયપુર]]માં એક માર્ગને તેમના પરથી નામ અપાયું છે. * તિરૂઅનંતપુરમમાં એક શાળાને ભવન્સના કુલપતિ કે. એમ. મુનશી મેમોરિય વિદ્યા મંદિર સપશ તરીકે નામ અપાયું છે. * ભારતીય વિદ્યા ભવન તેમના માનમાં સામાજીક કાર્ય માટે ''કુલપતિ મુનશી પુરસ્કાર'' એનાયત કરે છે.<ref>{{cite news|title=Kulapati Munshi Award conferred|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/kulapati-munshi-award-conferred/article4499566.ece|access-date=૧ માર્ચ ૨૦૧૪|newspaper=The Hindu|date=૧૨ માર્ચ ૨૦૧૩}}</ref> == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == * [http://www.bhavans.ac.in/main.asp?mpage=about_founder.htm ભારતીય વિદ્યા ભવનના સ્થાપક, કે. એમ. મુનશી]{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.rediff.com/news/oct/31raj2.htm રેડિફ.કોમ પરનો લેખ] * [http://movies.msn.com/movies/movie.aspx?m=103790&mp=syn પૃથિવીવલ્લભ (૧૯૨૪)]{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.imdb.com/title/tt0243505/ પૃથિવીવલ્લભ (૧૯૪૩)] * {{ગુજરાતી વિશ્વકોશ}} <!-- == સવિશેષ પરિચય == સાહિત્યસર્જક ક.મા. મુનશીને વિશેષ ખ્યાતિ નવલકથાકાર તરીકે મળી છે. ‘સ્વપ્નદ્રષ્ટા’ જેવી કૃતિમાં તેમણે આઝાદીની ચળવળના નેતાઓના પ્રભાવ હેઠળ નવયુવકોના માનસનો ચિતાર અપાયો છે તો ‘સ્નેહસંભ્રમ’ એક વ્યંગકટાક્ષ કરતી ફાર્સકૃતિ છે. ‘પાટણની પ્રભુતા’, ‘ગુજરાતનો નાથ’, ‘રાજાધિરાજ’, ‘પૃથિવીવલ્લભ’, ‘ભગવાન કૌટિલ્ય’, ‘જય સોમનાથ’, વગેરે જેવી એતિહાસિક નવલકથાઓ અને લઘુનવલોની પણ તેમણે ગુજરાતી સાહિત્યને ભેટ આપી છે. પૌરાણિક ઇતિહાસને વણી લઈને તેમણે ‘લોકમહર્ષિણી’, ‘ભગવાન પરશુરામ’ અને ૮ ભાગમાં ‘કૃષ્ણાવતાર’ જેવી રચનાઓ પણ કરી. ‘વાવાશેઠનું સ્વાતંત્ર્ય’, ‘બે ખરાબ જણ’, ‘આજ્ઞાંકિત’, ‘બ્રહ્મચર્યાશ્રમ’, ‘પીડાગ્રસ્ત પ્રોફેસર’, વગેરે જેવા પ્રહસનો અને વિવિધ વિષય પર તેમણે લખેલા નાટકો છે તો ‘ધ્રુવસ્વામિની દેવી’ એમનું એકમાત્ર ઐતિહાસિક નાટક છે. ‘અડધે રસ્તે’માં એમણે પોતાનાં બાલ્યકાળ અને કૉલેજજીવનનાં ૧૮૮૭ થી ૧૯૦૬ સુધીનાં સંસ્મરણો; ‘સીધા ચઢાણ’માં ૧૯૦૭ થી ૧૯૨૨ના સમયખંડને, તો ‘સ્વપ્નસિદ્ધિની શોધમાં’માં ૧૯૨૩ થી ૧૯૨૬ના સમયખંડને આવરીને આત્મકથારૂપે તેમણે પોતાના જીવનના સંસ્મરણો આલેખ્યાં છેએમની પાસેથી અંગ્રેજીમાં પણ ચાળીસેક ગ્રંથો સાંપડ્યા છે. કનૈયાલાલ મુનશીના મૃત્યુ પછી [[ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય]] દ્વારા તેમની લખેલી રચનાઓનો સંગ્રહ 'મુનશી ગ્રંથાવલી' તરીકે પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે. તેઓ સત્યાગ્રહના સમયના બહુપાર્શ્વીય વ્યક્તિત્વ ધરાવનાર લેખક હતાં. સત્યાગ્રહની ચળવળમાં આગળ પડતો ભાગ ભજવવા ઉપરાંત તેઓ એક વકીલ અને ઇતિહાસકાર હતાં. પરંતુ તેમને સૌથી વધુ ખ્યાતિ એક લેખક તરીકે મળી. તેમની નવલકથાઓ મોટા ભાગે ઐતિહાસીક કથાનકો પર આધારીત રહેતી. તેમની નવલકથાઓ માં તેમના ઇતિહાસ ના રસ અને જ્ઞાન નો પ્રભાવ ચોખ્ખો દેખાય છે, જે તેમને બીજા તમામ ગુજરાતી નવલકથાકારોથી જુદા પાડે છે. જો કે વિવેચકોનું માનવુ છે કે આકૃતિવિધાનની શિથિલતા વિશાળ ફલક પર આલેખાયેલી આ નવલકથાને કલાકૃતિ બનતી અટકાવે છે. ડ્યૂમાની અસર નીચે તેઓ પોતાની નવલકથાઓમાં ત્વરિત ગતિથી વહેતો રસપૂર્ણ વસ્તુપ્રવાહ, સુશ્લિષ્ણ વસ્તુગૂંફન, સ્પષ્ટરેખ સજીવ પાત્રાલેખન, નાટ્યાત્મકતા, ચમકદાર સંવાદરચના આદિ નવલકથાનાં અંગોને આકર્ષક રીતે વિકસાવે છે. ચેતનથી તરવરતાં, અસાધારણ શક્તિવાળાં-પ્રભાવશાળી પાત્રો એમણે સજર્યાં છે. બોલાતી જીવંત ભાષાનો રણકાર એમની ભાષામાં સંભળાય છે<ref name="gsp" />. ==સ્પર્ધા== નવલકથાકાર કનૈયાલાલ મુનશી [ઇ.સ. ૧૮૭૮ થી ૧૯૭૧] સ્વતંત્રતાના રંગે રંગાયેલા અનેક લેખકોમાનાં એક લેખક છે શ્રી કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી.તેમને ગાંધીયુગ ના લેખક ગણાય કે ન ગણાય પરંતુ તેમની વિચારસ્રુષ્ટિમાં સ્વદેશી અને સ્વતંત્રતાની ભાવના જોવા મળે છે.બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવનાર કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી અગ્રણી ગુજરાતી સર્જક હતા.તેમણે હંમેશાં ગુજરાતની અસ્મિતાની હિમાયત કરી છે.ગુજરાતના વ્યકિત્વના ભાનથી પ્રેરાઇ એનું વ્યકિત્વ સિધ્ધ ક્રરવાનું એણે સક્રિય સંકલ્પ કર્યો હતો.તેમના સાહિત્યમાં ગુજરાત ના પર્વતો અને નદીઓનું સ્થાન ગૌણ છે.તેમના સાહિત્યમાં ગુજરાત ના મહાપુરૂષો.વીરો,મહાપરાક્રમીઓ,રાજા-મહારાજાઓ કેન્દ્રસ્થ છે. "મુનશીમાં એવું કયું તત્વ છે જે એમની સામગ્રી,વિચારણા.નિરૂપણની અનેક મર્યાદાઓ છતાં તેમની લોકપ્રિયતાને સદા જીવંત રાખે છે.તેની શોધ કદાચ ઘણા સર્જકોને તેઓ છે તે ક્રરતા વધુ સફળ બનાવી શકે.મુનશી ગુજરાતી સાહિત્ય ક્ષેત્રે માત્ર એક સર્જક,લેખક જ નહિ,પણ પ્રભાવક પરિબળ બની રહ્યા છે" * જન્મ-ઉછેર-ઘડતર :- તેજસ્વી ધારાશાસ્ત્રી.પ્રખર મુત્સદ્દી,સ્વતંત્રતા પુર્વેના અને સ્વતંત્રતા પછીના સમયગાળાના ઉત્તમ રાજપુરૂષ,ભારતીય વિધ્યાભવન જેવી વિધ્યાસંસ્થાના સ્થાપક અને કુલપતિ,ગુર્જર અસ્મિતાના ગાયક,ભારતીય સંસ્ક્રુતિના જ્યોતિર્ધર,સંસ્કારપુરૂષ અને પ્રતિભાશાળી સર્જક કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠિ પછીના ઉત્તમ કોટી નવલકથાકાર તરીકે ગુજરાતી સાહિત્યમાં જાણીતા છે."સરસ્વતીચંદ્ર્" ભાગ-૧ નું પ્રકાશન વર્ષ એ આ સર્જક નું જન્મનું વર્ષ છે.તેમનો જન્મ ભરૂચમાં મુનશીના ટૅકરે આવેલા પૈતુક ઘરમાં પિતા માણેકલાલ અને માતા તાપી ગૌરીને ત્યાં થયો હતો.તેમણે ભરૂચ,વડોદરા અને મુંબઇમાં અભ્યાસ કર્યો હ્તો.તેમનું કાર્યક્ષેત્ર પણ મહદંશે મુંબઇ રહ્યું હતું.એમનો ઘડતરકાળ એટલે હિંદી મહાસભા-ઇન્ડિન નેશનલ કોગ્રેસની સ્થાપનાનો સમય. "ઘશ્યામ" ઉપનામ ધારણ કરી તેમણે નવલકથા લેખનનો આરંભ વકીલાતના વ્યવસાયની સમાંતરે કર્યો અને જોતજોતામાં સામાજિક, ઐતિહાસિક તથા પૌરાણિક નવલકથાઓનું તેમણે માતબર સર્જન કર્યુ.વકિલાતની કારકિર્દિનો મધ્યાહન તપતો હતો ત્યારે જ રાષ્ટ્રપિતા ગાંધીજીના સંપર્ક માં આવ્યા.ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક સાથે "નવજીવન અને સત્ય" તથા "યંગ ઈન્ડિયા"ના તંત્રી તરીકે તેમણે કાર્ય કર્યુ હતું "ગુજરાત" માસિક પણ શરૂ કર્યુ અને ચલાવ્યું ભારતીય વિધ્યાભવનના ઉપક્રમે "ભવન્સ જર્નલ" તેમજ "સમર્પણ" સામાયિક ચલાવ્યા. સાહિત્ય,વકિલાત,રાજકારણ,પત્રકારત્વ જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેમણે નોંધપાત્ર કામગીરી કરી હતી. તેઓ બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવનાર અગ્રણી ગુજરાતી સર્જક હતા.ગુર્જર અસ્મિતાના તેઓ હંમેશા હિમાયતી રહ્યા અને સાથે સાથે ભારતીય સંસ્ક્રુતિના જ્યોતિધર બની રહ્યા.મુનશી કહે છે ગુજરાત તો એક ભાવનાવાદી પણ જીવંત સાંસ્ક્રારિક વ્યકિત છે.ગુજરાતના વ્યક્તિત્વ ના ભાનથી પ્રેરાઇ તેનું વ્યક્તિત્વ સિધ્ધ કરવાનો જેણે સક્રિય સંકલ્પ કર્યો હોય તેનામાં ગુજરાત ની અસ્મિતા હોય.આ વ્યક્તિત્વના ઘડતરમાં પર્વતો અને નદીઓનું સ્થાન ગૌણ છે.મુખ્ય સ્થાન તો જે મહાપુરૂષોએ ગુજરાતની આ ભાવના સરજાવી છે.તેમનુ છે તેમના પરાક્રમો અથવા સાહિત્ય ક્રુતિઓ ગુજરાતીઓની કલ્પ્ના અને ઇરછા ને કેન્દ્ર્સ્થ કરે છે.તે ઇતિહાસ કે સિધ્ધાંત રચી જાય છે.ઉત્સાહ્ અને આનંદ પ્રેરે છે.ગૌરવ કથાઓના મડાણ માણે છે.ગુજરાતનું સુક્ષ્મ બાંધી જાય છે. "ગુજરાતી અસ્મિતા એટ્લે ગુજરાતી પણુ,ગુજરાતીતા". રાષ્ટ્રપિતા ગાંધીજીએ સત્ય અહિંસા અને માનવતાની અમરવેલ પાથરી અને વિશ્વવ્યાપી બનાવી એ જ ભાવના સાહિત્ય અને કલાનાક્ષેત્રે મુનશી એ વ્યક્ત કરી વળી ગાંધીયુગ ના સાહિત્ય ની જે કેટલીક લાક્ષણિકતાઓ છે.તેથી ભિન્ન શુધ્ધ સર્જનાત્મક દ્ર્ષ્ટીબિદું સાહિત્ય માં અપનાવી સર્જક તરીકે મુનશી એ આગવી પ્રતિભા પણ ઉભી કરી હતી. કનૈયાલાલ મુનશીની વિચારસ્રષ્ટિ પર સ્વદેશી અને સ્વતંત્રાની જે ભાવના અસર કરી ગઇ રૂઢિભંજકર્તા સામે તેમને જે નૈતિક બળ મળ્યુ એમા ગાંધીજીની અસર જોઈ શકાય'સ્વતત્ર પ્રજાસત્તાક ભારતનું બંધારણ ઘડવામાં બંધારણસભાના એક સભ્ય તરીકે તેમણે મુલ્યવાન ફાળો આપ્યો હ્તો." ઇ.સ.૧૯૧૨-૧૩ માં"મારી કમલા" ,"વેરની વસુલાત","કોનો વાંક"? થી શરૂ કરી "ક્રુષ્ણાવતાર સુધીની સાહિત્ય યાત્રા.શબ્દલોકની યાત્રા કરી ઇ.સ.૧૯૭૧ માં તેઓ અવસાન પામ્યા. *સાહિત્ય સર્જન :- ઇ.સ.૧૯૧૨ માં "ઘશ્યામ વ્યાસ"ના નામે "સ્ત્રી બોધ " માં પ્રગટ થયેલી "મારી કમલા" વાર્તા મુનશીની સાહિત્ય-કારકિદર્દી નો પ્રારંભ ગણાય." ૫૬ જેટલી ગુજરાતી અને ૩૬ જેટ્લી અંગ્રેજી પુસ્તકો ની યાદી મુનશી ની લેખિની નુ સામર્થય દર્શાવે છે." મુનશી ની સાહિત્ય સેવા પુરા ૬ દાયકાની ગણાય.આવી સુદિર્ઘ સાહિતિક કારકીર્દી ગુજરાતી સાહિત્યનું યશસ્વી પ્રકરણ છે.તેમણે ,"વેરની વસુલાત","પાટણની પ્રભુતા",ગુજરાતનો નાથ" "જય સોમનાથ""પ્રૂથ્વી વલ્લ્ભ","સ્વ્પ્ન દ્ર્ષ્ટા" ,"ભગવાન કૌટિલ્ય"."તપસ્વિની","ક્રુષ્ણાવતાર"વગેરે નવલકથાઓ આપી છે..."કાકાની શશી","છીએ તે જ ઠિક"અવિભક્ત આત્મા' અને "ધ્રુવસ્વામિની દેવી",નાટકો ; તથા "શિશુ અને સખી ","અડધે રસ્તે","સીધા ચઢાણ","સ્વપ્નસિધ્ધિ ની શોધ માં" વગેરે દ્વારા આત્મ્ કથા આપી છે."નરસૈયો ભક્ત હરિનો ","નર્મદ-અર્વાચીનોમાં આધ્ય્"," થોડાક રસ દર્શનો","ગુજરાત ના જ્યોતિર્ધરો "ઇમ્પિરિયલ ગુર્જસ" તેમજ "ગુજરાત એન્ડ ઇટ્સ લિટરેચર"વગેરે સંશોધન-વિવેચનના ગ્રંથો પણ આપ્યા છે.સંખ્યા અને ગુણવતા ઉભય દ્ર્ષ્ટીએ જોતા મુનશી નું સાહિત્ય સમ્રુધ્ધ છે.. એક કવિતા પ્રકાર સિવાય સાહિત્યના લગભગ તમામ સ્વરૂપોમાં પોતાની લેખિની ને આસાનીથી વિહાર કરાવવાના ૨ પ્રતિભાવંત કથાસર્જક શ્રી કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી ના જીવન અને સહિત્યસર્જનનુ સર્મથ પ્રેરકબળ એમની પ્રણયભાવના છે.તેમની નવલકથાઓ,નાટકો અને નવલીકાઓ પ્રણય ના કોઇને કોઇ સ્વરૂપ ને કેન્દ્ર્ સ્થાને રાખીને આલેખાયા છે.ગુર્જર અસ્મિતાની ભાવના તેમનામાં સભાનપણે સક્રિય રહી છે."અસ્મિતા" શબ્દ તેમણે જ સૌ પ્રથમ આપ્યો.એમની સાહિત્ય રચનાઓમાં ગુજરાત અને ગુજરાતી પ્રજાનું ગૌરવ પુર્ણ આલેખન ધ્યાન ખેચે છે.સાહિત્ય ક્ષેત્રે પ્રણાલિકા-ભંગ,સરસતાવાદ,કલા અને નીતિ વિષયક તેમની માન્યતા એલેક્ ઝાન્ડ્ર્ર ડુમા ઇ. સર્જ્કો માંથી તેમણે ઝીલેલો રંગદર્શીતા સભર આદર્શવાદ-સ્વ્પ્નદર્શી રંગીન પ્રગલ્ભતાના સર્જક મુનશીના વ્યક્તિત્વને સમજવાના કેટલાક મુદ્દાઓ છે. "પાટણની પ્રભુતા",ગુજરાતનો નાથ" અને "રાજાધિરાજ"એ મુનશીની પ્રખ્યાત ઐતિહાસિક નવલકથાત્રયી છે. *નવલકથાકાર કનૈયાલાલ મુનશી:- મુનશીની નવલક્થા ઓએ ગુજરાતી નવલક્થાના સાહિત્ય સ્વરૂપને સજીવ પાત્રાલેખન અને નાટ્યાત્મક સંવાદો દ્વારા સર્જનાત્મક બનાવ્યું.સામાજિક નવલકથા "વેરની વસુલાત" થી નવલકથા લેખન નો આરંભ કરી ઐતિહાસિક નવલકથાકાર તરીકે સફળતાને વરેલા મુનશીએ 'ક્રુષ્ણાવતાર" જેવી પૌરાણિક કથાવસ્તુ આપતી નવલક્થા છેલ્લે છેલ્લે આપી.નવલક્થા લેખનના આરંભ કાળે તેમના ઉપર ફ્રેન્ચ નવલક્થા સર્જક એલેકઝાન્ડર ડૂમાનો તેમજ જર્મન દાર્શનિક નિત્શેની "સુપર મેન "ની ભાવનાનો ભારે પ્રભાવ પડ્યો હતો. જો કે "જય સોમનાથ " અને તે પછીની વાર્તાનો મુનશીની તરી આવતી મૌલિકતા તરત ધ્યાન ખેંચેં છે.વાર્તાનો પ્રવાહ રસળતો,ધસમસતો,અને આકર્ષક;પ્રસંગો વેગીલા;વસ્તુ સંકલ્પના સુગ્રથિત;પાત્રો સજીવ અને લાંબા સમય સુધી યાદ રહે તેવા;પાત્ર ગત અને પરિસ્થિતિગત સંઘર્ષ,સંવાદો જીવંત,ટૂંકા અને સચોટ તેમજ વાતાવરણ પ્રત્યક્ષ કરી આપે તેવા નાટ્યત્તત્વ સભર; ટૂંકા ટૂંકા વાક્યોવાળી ભાષા શૈલી; ચિંતન ના ભાર વગરની આનંદ લક્ષી હેતુ વાળી સર્જન પ્રક્રિયા ; આ બધા તત્વો રંગદર્શી પ્રક્રુતિવાળા સર્જક મુનશીની નવલક્થાઓને વધુ આકર્ષક અને સુવાચ્ય બનાવે છે. અને નવલક્થાનું એક અખંડ શિલ્પ ઉભુ રચી આપે છે. કનૈયાલાલ મુનશી એ ગોવર્ધનરામ ની અસર થી મુક્ત રહી નવલક્થા સર્જન ના પ્રયત્નો કર્યા છે.મુનશીની નવલક્થાઓ નાટ્યત્તત્વ થી સભર અને તેથી એનો વિશાળ ચાહક વર્ગ છે.મુનશીની પાત્રસ્રુષ્ટિ માં સરળતા, પ્રભાવી, ઓજસ્વતા અને ભવ્યતાસભર છે.રાજાઓ યુધ્ધો.સંધિ-વિગ્રહો,રાજ દરબારની ખટપટો મુનશીની નવલક્થાઓમાં મોખરે છે.મુનશીએ ભૂતકાળની માહિતી વાચકવર્ગ માટે પાથરી સૌને મોહિત કરી દીધા હતા.મુનશીએ ઇતિહાસ પ્રસિધ્ધ પાત્રોને કલ્પનાના ભભકદાર રંગોથી ભરી યાદગાર બનાવ્યા.ઐતિહાસિક,સામાજિક,પૌરાણિક એમ ત્રણે પ્રકારની નવલક્થાઓનું સર્જન કરી મુનશી ઐતિહાસિક નવલક્થાકાર તરીકે યોગ્ય પ્રસિધ્ધિ પામ્યા છે. *ગુજરાત નો નાથ ;- "ગુજરાત નો નાથ' માં સ્વતંત્ર બનવા મથતા યુવાન જયસિંહ ની કથા છે.અને મંત્રીશ્વર મુંજાલની રાહબરી હેઠળ ગુજરાત સ્વતંત્ર બનવા પ્રયત્ન કરે છે.તેની વાત છે.પાટણની રાજકથાની દ્રષ્ટિ એ અંવતીના સેનાપતી ઉબકનુ પાટણ પર આક્રમણ ખાળવા તેની સાથે થતુ સમાધાન અને પાટણ ને હંફાવવા માગતા સૉરઠના રા'નવઘણનૉ પરાજય અહીં મુખ્ય કથાપ્રવાહૉ છે. સિધ્ધરાજ જયસિંહના સમય ની કેટલીક ઐતિહાસિક ઘટનાઓ નો આશ્રય લઇને અને પોતાની કેટલીક આગવી કલ્પનાઓનું મિશ્રણ કરીને મુનશી એ આ નવલક્થા રચી છે.તેમાં સિધ્ધરાજ જયસિંહ ઉપરાંત મુજાંલ, કાક,કિર્તિદેવ,મિનલ,મંજરી વગેરે પાત્રો નિરૂપાયા છે.જયસિંહ , મુજાંલ, કાક,ત્રણેય ગુજરાતનો નાથ બનવા દાવ અજમાવે છે.એની મુનશી એ સરસ રજુઆત કરી છે.કાક ભટ્ટે લાટ પ્રદેશ કબજે કરવા કરેલા પ્રયત્નો કાક-મંજરી ના લગ્ન, મિનલ અને મુંજાલ ના સંબંધો મુંજાલ-કિર્તિદેવનો મેળાપ,રણક-જયસિંહદેવ નો પ્રણય પ્રસંગ, જુનાગઢ ના રા'ખેંગારે રાણકદેવડી નું હરણ વગેરે આ કથા ની મુખ્ય ઘટનાઓ છે. * પાટણ ની પ્રભુતા ;- ગુજરાત ના ઇતિહાસ માં સુર્વણ કાળ તરીકે ઓળખાયેલા સોલંકી યુગની નવલકથા "પાટણ ની પ્રભુતા " નું અનુસંધાન છે."પાટણ ની પ્રભુતા " માં કર્ણદેવ સોલંકીના અવસાન પ્રસંગે રાજસત્તાની ખટપટ વચ્ચે સિધ્ધરાજ જયસિંહ ની કથાનો પ્રારંભ થાય છે.વળી એ સત્તા સઘર્ષ ની કથા ની વચ્ચે મિનળ અને મુંજાલ,હંસા અને દેવ પ્રસાદ તેમજ ત્રિભુવન અને પ્રસન્ન સરખા પાત્રો ના પ્રેમ સંબંધોની ઉપકથાઓ વણાઇ છે.તેથી નવલકથા સુવાચ્ય બને છે. *જય સોમનાથ ;- મુસ્લિમ આક્રમણ કાર મહમુદ ગઝનીએ ઇ.સ.૧૦૨૪ માં ભારત પર આક્રમણ કરીને પશ્રિમના દરિયા કાંઠે આવેલા પુરાણ પ્રસિદ્ધ વિશ્વ વિખ્યાત સોમનાથનું શિવ મંદિર તોડી તેની મૂર્તીના ટુક્ડા કર્યા તેમજ અઢળક દ્રવ્ય સાથે મૂર્તિના ટુકડા પોતાને વતન લઇ ગયો એ ઇતિહાસસિદ્ધ્ વિગતોને ગુંથીને મુનશીએ આ નવલક્થા લખી છે. આક્રમણ સમયે રજપૂતોએ વીરતા દાખવી,એકત્ર થઇ ,શક્ય તેટલુ સોમનાથ ના મંદિરર્નું રક્ષણ કરવા પ્રયત્ન કર્યા. તે શૌર્ય ક્થાની પડ છે. વાર્તાનાયક ભીમદેવ સોલંકી અને ચૌલા નામની એક નર્ત્કી સાથેન પ્રણયની ક્થા આલેખન પામી છે. કથનાયિકા ચૌલા સોમનાથના પૂજારી ગંગ સર્વજ્ઞ અને ગંગાની પૂત્રી છે ગંગા દેવદાસી છે ચૌલા પણ દેવદાસી જ છે. ને તેણે મનોમન પોતાની જાતને ભગવાન સોમનાથને શ્રદ્દાપૂર્વક સમર્પીત કરી દીધી છે. આ કથામાં ગઝનીના મહંમદનું આક્રમણ ,રાજપુતોનું શૌય, યુદ્દ્ વર્ણન, સોમનથના મંદિરનો વૈભવ,ભીમચૌલાનો પ્રણય પ્રસંગ , રણની આંધીનું વર્ણન ,બે બાજુના લશ્ક્રોનું વર્ણન વગેરે વિગતોનો સમાવેશ થાય છે.સજ્જન સામંત ઘોઘરાણા તેમના કૂળની પરાક્રમ ક્થા, ગંગસર્વજ્ઞની શ્રદ્દા સભર શીવભકિત , ગરજનના હમ્મીરનું રૌદ્દ્ વ્યકિતત્વ વગેરે મુનશીની રસળતી અને સ્ફૂર્તીલી શૈલીએ આલેખાયા છે.આ નવલાક્થામં મુનશીએ નોંધપાત્ર મૌલિકતા અને વિકાસ દાખવ્યા છે. *સંદર્ભ:- (૧)અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યનો ઇતિહાસ (૨)ગુજરાતનો નાથ (૩)જય સોમનાથ --> [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:રાજકારણી]] [[શ્રેણી:૧૯૭૧માં મૃત્યુ]] hhpgj75ntknwrqqvunicmjrgl497i6j 825929 825927 2022-07-26T10:21:20Z Gazal world 28391 /* બાહ્ય કડીઓ */ dead links wikitext text/x-wiki {{Infobox Writer | name = કનૈયાલાલ મુનશી | image = K M Munshi.jpg | caption = કનૈયાલાલ મુનશી, ''મુનશી ગ્રંથાવલી''નાં મુખપૃષ્ઠ પરનું ચિત્ર. | birth_name = | birth_date = [[ડિસેમ્બર ૩૦]], ૧૮૮૭ | birth_place = [[ભરૂચ]] | death_date = {{death date and age|df=yes|1971|2|8|1887|12|30}} | death_place = [[મુંબઇ]] | occupation = વકીલાત, રાજકારણી, સાહિત્યકાર | alma_mater = [[મહારાજા સયાજીરાવ વિશ્વવિદ્યાલય]]<ref name="ip">{{cite web |title=IndianPost – KANHAIYALAL M MUNSHI |url=http://indianpost.com/viewstamp.php/Paper/Unwatermarked%20Gummed%20coated%20stamp%20paper/KANHAIYALAL%20M%20MUNSHI |website=indianpost.com |publisher=indianpost.com |access-date=16 October 2018}}</ref> | nationality = ભારતીય | spouses = {{marriage|અતિલક્ષ્મી પાઠક|1900|1924}}<ref name="gv">{{cite book|title=ગુજરાતી વિશ્વકોશ|first1=ધીરેન્દ્ર|last1=મહેતા|first2=જયકુમાર|last2=શુક્લ|first3=રક્ષા|last3=વ્યાસ|volume=૧૬|year=August 2002|pages=૨૩૬-૨૩૮|publisher=[[ગુજરાતી વિશ્વકોશ|ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ]], અમદાવાદ}}</ref>, {{marriage|[[લીલાવતી મુનશી]]|1926}}<ref name="gv" /> | children = જગદીશ મુનશી, સરલા શેઠ, ઉષા રઘુપતિ, લતા મુનશી, ગિરિશ મુનશી {{Infobox officeholder | embed = yes | office = ઉત્તર પ્રદેશના ગવર્નર | term = ૨ જૂન ૧૯૫૨ - ૯ જૂન ૧૯૫૭ | predecessor = હોમી મોદી | successor = [[વરાહગીરી વેંકટગીરી|વી. વી. ગીરી]] }}}} '''કનૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી''' (૩૦ ડિસેમ્બર ૧૮૮૭ - ૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૭૧) (ઉપનામ: ઘનશ્યામ વ્યાસ<ref name="gsp">{{cite web|url=http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-KM-Munshi.html|title=કનૈયાલાલ મુનશી|work=કર્તા પરિચય|date= |publisher=ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ|access-date=૦૫-૦૬-૨૦૧૨}}</ref>) જેઓ '''ક. મા. મુનશી''' તરીકે પણ જાણીતા હતા, ભારતીય સ્વતંત્રતાસેનાની, રાજકારણી, [[ગુજરાતી ભાષા]]ના જાણીતા લેખક અને શિક્ષણશાસ્ત્રી હતા. તેઓ વ્યવસાયે વકીલ હતા, અને પછીથી લેખન અને રાજકારણ તરફ વળ્યા હતા. [[ગુજરાતી સાહિત્ય]]માં તેઓ અત્યંત જાણીતા હતા. તેમણે ૧૯૩૮માં શિક્ષણ સંસ્થા [[ભારતીય વિદ્યા ભવન]]ની સ્થાપના કરી હતી.<ref name="Bharatiya Vidya Bhavan, New Delhi">{{cite web|title=Bharatiya Vidya Bhavan, New Delhi|url=http://www.bvbdelhi.org}}</ref> == પ્રારંભિક જીવન == તેમનો જન્મ [[ડિસેમ્બર ૩૦|૩૦ ડિસેમ્બર]] ૧૮૮૭ના રોજ [[ભરૂચ]]માં માણેકલાલ અને તાપી બાને ત્યાં થયો હતો. તેમનો શાળાકીય અભ્યાસ આર. એસ. દલાલ હાઇસ્કૂલમાં થયો હતો. ૧૯૦૧માં તેમણે મૅટ્રિકની પરિક્ષા પાસ કરીને ૧૯૦૨માં વડોદરા કૉલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. વડોદરામાં તેમના શિક્ષક અરવિંદ ઘોષનો તેમના પર ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો હતો. મહારાજા સયાજીરાવ ગાયકવાડ તૃતિય, મહાત્મા ગાંધી, સરદાર પટેલ અને ભુલાભાઈ દેસાઇ પણ તેમના આદર્શ હતા.<ref name=Bhagavan>{{cite journal |last=Bhagavan |first=Manu |title=The Hindutva Underground: Hindu Nationalism and the Indina National Congress in Late Colonial and Early Post-Colonial India |journal=Economic and Political Weekly |volume=43 |number=37 |year=2008 |pp=39–48 |JSTOR=40277950}}</ref> ૧૯૦૫માં પ્રથમ વર્ગ સાથે ''અંબાલાલ સાકરલાલ પારિતોષિક'' જીતીને ઇન્ટરની પરીક્ષા પસાર કરી<ref name="gv" /> અને ૧૯૦૭માં ''એલિયટ પ્રાઈઝ'' સાથે બી.એ.ની પદવી મેળવી. ૧૯૧૦માં તેમણે એલ.એલ.બી.ની પરિક્ષા ઉત્તિર્ણ કરી અને ૧૯૧૩માં તેમણે મુંબઈ હાઇકોર્ટમાં વકીલાતનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો.<ref name="gv" /> === લગ્ન === ૧૯૦૦માં નાની ઉંમરે તેમના લગ્ન અતિલક્ષ્મી સાથે થયા. ૧૯૨૪માં અતિલક્ષ્મીનું અવસાન થયું હતું. ૧૯૨૬માં તેમણે લીલાવતી શેઠ સાથે પુન:લગ્ન કર્યા હતા.<ref name="gv" /> [[લીલાવતી મુનશી]] પણ જાણીતા ગુજરાતી સાહિત્યકાર હતા. == કારકિર્દી == === રાજકારણ === [[File:Jawaharlal Nehru driving a tractor at the Indian Agricultural Research Institute, New Delhi, 2 October 1952.jpg|thumb|કનૈયાલાલ મુનશી અને રાજકુમારી અમૃતા કૌર સાથે ટ્રેકટર ચલાવતા [[જવાહરલાલ નેહરુ]]. મુનશી [[ગાંધી ટોપી]] અને ચશ્મા પહેરેલા છે.|alt=]] ૧૯૧૫-૨૦ દરમિયાન તેઓ ''હોમરુલ લીગ''ના મંત્રી રહ્યા હતા. તેમની સુદિર્ઘ રાજકીય કારકિર્દી દરમ્યાન તેઓ ૧૯૨૫માં મુંબઈ ધારાસભામાં ચૂંટાયા. ૧૯૩૦માં ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા અને ત્યાર પછી ૧૯૩૦-૩૨ દરમિયાન સ્વતંત્રતાની ચળવળમાં જેલવાસ ભોગવ્યો. ૧૯૩૭-૩૯ દરમિયાન મુંબઈ રાજ્યના ગૃહપ્રધાન રહ્યા. ૧૯૪૮માં તેમણે [[સોમનાથ]] મંદિરના જીર્ણોદ્ધાર અને પછી [[હૈદરાબાદ]]ના ભારતમાં વિલિનીકરણમાં અગત્યની ભૂમિકા ભજવી હતી.<ref name="gv" /> ૧૯૪૮માં તેઓ રાષ્ટ્રની બંધારણ સભાના સભ્ય બન્યા અને એ પછી કેન્દ્રીય પ્રધાનમંડળમાં ખેતીવાડી ખાતાના પ્રધાન રહ્યા. ૧૯૫૨ની ચૂંટણી પછી ૧૯૫૨ થી ૧૯૫૭ દરમિયાન [[ઉત્તર પ્રદેશ]]ના રાજ્યપાલના હોદ્દા પર રહ્યા હતા. ૧૯૫૮-૫૯ દરમિયાન કોંગ્રેસ પક્ષ સાથે મતભેદો થતા પક્ષમાંથી રાજીનામું આપ્યું અને ૧૯૫૯માં તેઓ રાજાજી સાથે સ્વતંત્ર પક્ષમાં જોડાયા.<ref name="gv" /> ૧૯૬૦માં સક્રિય રાજકારણમાંથી નિવૃત્તિ લીધી. === સાહિત્ય === સાહિત્યની સેવાના પ્રારંભ રૂપે તેમણે ૧૯૧૨માં ''ભાર્ગવ'' અને ૧૯૨૨માં ''ગુજરાત'' માસિકનો પ્રારંભ કર્યો. ૧૯૨૬માં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના બંધારણમાં તેમણે અગત્યનો ભાગ ભજવ્યો હતો. તેમણે ૧૯૩૮માં [[ભારતીય વિદ્યા ભવન]]ની સ્થાપના કરી અને ૧૯૩૭, ૧૯૪૯, ૧૯૫૫માં [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]ના પ્રમુખ તરીકે રહ્યા. ૧૯૫૯માં તેમણે ''સમર્પણ'' માસિકનો પ્રારંભ કર્યો. == અવસાન == [[ફેબ્રુઆરી ૮|૮ ફેબ્રુઆરી]] ૧૯૭૧ના દીવસે ૮૩ વર્ષની જૈફ વયે [[મુંબઈ]]માં તેમનું અવસાન થયું<ref name=gsp />. == સર્જન == કનૈયાલાલ મુનશીની પહેલી નવલકથા ''પાટણની પ્રભુતા'' જે તેમણે ઘનશ્યામના નામે લખી હતી. જ્યારે ''પાટણની પ્રભુતા''ને આવકાર મળ્યો ત્યાર પછી તેમણે પોતાના સાચા નામે ગુજરાતી સાહિત્યમાં લખવાનુ શરૂ કર્યું. ''જય સોમનાથ'' એ ''રાજાધિરાજ'' કૃતિ છે, પણ હંમેશા પહેલી ગણાય છે. જીવનના અંતિમ વર્ષોમાં તેઓ કૃષ્ણભક્તિ તરફ વળ્યા હતા અને એટલે તેમની છેલ્લી રચના [[કૃષ્ણાવતાર]] છે, જે અધુરી છે. તેમણે લખેલા સાહિત્યમાં કેટલીક ઉલ્લેખનીય રચનાઓ નીચે મુજબ છે: {{div col}} '''નવલકથાઓ''' * મારી કમલા (૧૯૧૨) * વેરની વસુલાત (૧૯૧૩) (''ઘનશ્યામ'' ઉપનામ હેઠળ) * પાટણની પ્રભુતા (૧૯૧૬) * [[ગુજરાતનો નાથ]] (૧૯૧૭) * રાજાધિરાજ (૧૯૧૮) * [[પૃથિવીવલ્લભ]] (૧૯૨૧) * સ્વપ્નદ્રષ્ટા (૧૯૨૪) * લોપામુદ્રા (૧૯૩૦) * જય સોમનાથ (૧૯૪૦) * ભગવાન પરશુરામ (૧૯૪૬) * તપસ્વિની (૧૯૫૭) * [[કૃષ્ણાવતાર|કૃષ્ણાવતાર ભાગ ૧ થી ૮]] (અપૂર્ણ) * કોનો વાંક * લોમહર્ષિણી * ભગવાન કૌટિલ્ય * પ્રતિરોધ (૧૯૦૦) * અવિભક્ત આત્મા '''નાટકો''' * બ્રહ્મચર્યાશ્રમ (૧૯૩૧) * ડૉ. મધુરિકા (૧૯૩૬) * પૌરાણિક નાટકો '''અન્ય''' * કેટલાક લેખો (૧૯૨૬) * અડધે રસ્તે (૧૯૪૩) * સીધાં ચઢાણ * સ્વપ્નસિદ્ધિની શોધમાં * ભગ્ન પાદુકા * પુરંદર પરાજય * તર્પણ * પુત્રસમોવડી * વાવા શેઠનું સ્વાતંત્ર્ય * બે ખરાબ જણ * આજ્ઞાંકિત * ધ્રુવસંવામિનીદેવી * સ્નેહસંભ્રમ * કાકાની શશી * છીએ તે જ ઠીક * મારી બિનજવાબદાર કહાણી * ગુજરાતની કીર્તિગાથા {{div col end}} === અંગ્રેજી === {{div col}} * Gujarat & its Literature * I Follow the Mahatma * Early Aryans in Gujarat * Akhand Hindustan * The Aryans of the West Coast * The Indian Deadlock * The Imperial Gurjars * Ruin that Britain Wrought * Bhagavad Gita and Modern Life * The Changing Shape of Indian Politics * The Creative Art of LIfe * Linguistic Provinces & Future of Bombay * Gandhi : The Master * Bhagavad Gita - An Approach * The Gospel of the Dirty Hand * Glory that was Gurjaradesh * Our Greatest Need * Saga of Indian Sculpture * The End of an Era (Hyderabad Memories) * Foundation of Indian Culture * Reconstruction of Society through Trusteeship * The World We Saw * Warnings of History * Gandhiji's Philosophy in Life and Action {{div col end}} == માધ્યમમાં == શ્યામ બેનેગલની ટૂંકી હપ્તાવાર ધારાવાહિક ''સંવિધાન''માં તેમની ભૂમિકા કે.કે. રૈનાએ ભજવી હતી. == સન્માન == [[File:Kanaiyalal Maneklal Munshi 1988 stamp of India.jpg|thumb|ભારતીય ટપાલ ટિકિટ પર કનૈયાલાલ મુનશી]] ૧૯૮૮માં તેમના માનમાં ભારતના ટપાલ વિભાગ તરફથી ટપાલ ટિકિટ બહાર પડાઇ હતી.<ref name="ip" /> == સ્મૃતિચિહ્નો == * [[મુંબઈ]]ના એક મુખ્ય માર્ગને તેમના પરથી નામ અપાયું છે. * [[જયપુર]]માં એક માર્ગને તેમના પરથી નામ અપાયું છે. * તિરૂઅનંતપુરમમાં એક શાળાને ભવન્સના કુલપતિ કે. એમ. મુનશી મેમોરિય વિદ્યા મંદિર સપશ તરીકે નામ અપાયું છે. * ભારતીય વિદ્યા ભવન તેમના માનમાં સામાજીક કાર્ય માટે ''કુલપતિ મુનશી પુરસ્કાર'' એનાયત કરે છે.<ref>{{cite news|title=Kulapati Munshi Award conferred|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/kulapati-munshi-award-conferred/article4499566.ece|access-date=૧ માર્ચ ૨૦૧૪|newspaper=The Hindu|date=૧૨ માર્ચ ૨૦૧૩}}</ref> == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == * [http://www.imdb.com/title/tt0243505/ પૃથિવીવલ્લભ (૧૯૪૩)] * {{ગુજરાતી વિશ્વકોશ}} <!-- == સવિશેષ પરિચય == સાહિત્યસર્જક ક.મા. મુનશીને વિશેષ ખ્યાતિ નવલકથાકાર તરીકે મળી છે. ‘સ્વપ્નદ્રષ્ટા’ જેવી કૃતિમાં તેમણે આઝાદીની ચળવળના નેતાઓના પ્રભાવ હેઠળ નવયુવકોના માનસનો ચિતાર અપાયો છે તો ‘સ્નેહસંભ્રમ’ એક વ્યંગકટાક્ષ કરતી ફાર્સકૃતિ છે. ‘પાટણની પ્રભુતા’, ‘ગુજરાતનો નાથ’, ‘રાજાધિરાજ’, ‘પૃથિવીવલ્લભ’, ‘ભગવાન કૌટિલ્ય’, ‘જય સોમનાથ’, વગેરે જેવી એતિહાસિક નવલકથાઓ અને લઘુનવલોની પણ તેમણે ગુજરાતી સાહિત્યને ભેટ આપી છે. પૌરાણિક ઇતિહાસને વણી લઈને તેમણે ‘લોકમહર્ષિણી’, ‘ભગવાન પરશુરામ’ અને ૮ ભાગમાં ‘કૃષ્ણાવતાર’ જેવી રચનાઓ પણ કરી. ‘વાવાશેઠનું સ્વાતંત્ર્ય’, ‘બે ખરાબ જણ’, ‘આજ્ઞાંકિત’, ‘બ્રહ્મચર્યાશ્રમ’, ‘પીડાગ્રસ્ત પ્રોફેસર’, વગેરે જેવા પ્રહસનો અને વિવિધ વિષય પર તેમણે લખેલા નાટકો છે તો ‘ધ્રુવસ્વામિની દેવી’ એમનું એકમાત્ર ઐતિહાસિક નાટક છે. ‘અડધે રસ્તે’માં એમણે પોતાનાં બાલ્યકાળ અને કૉલેજજીવનનાં ૧૮૮૭ થી ૧૯૦૬ સુધીનાં સંસ્મરણો; ‘સીધા ચઢાણ’માં ૧૯૦૭ થી ૧૯૨૨ના સમયખંડને, તો ‘સ્વપ્નસિદ્ધિની શોધમાં’માં ૧૯૨૩ થી ૧૯૨૬ના સમયખંડને આવરીને આત્મકથારૂપે તેમણે પોતાના જીવનના સંસ્મરણો આલેખ્યાં છેએમની પાસેથી અંગ્રેજીમાં પણ ચાળીસેક ગ્રંથો સાંપડ્યા છે. કનૈયાલાલ મુનશીના મૃત્યુ પછી [[ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય]] દ્વારા તેમની લખેલી રચનાઓનો સંગ્રહ 'મુનશી ગ્રંથાવલી' તરીકે પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે. તેઓ સત્યાગ્રહના સમયના બહુપાર્શ્વીય વ્યક્તિત્વ ધરાવનાર લેખક હતાં. સત્યાગ્રહની ચળવળમાં આગળ પડતો ભાગ ભજવવા ઉપરાંત તેઓ એક વકીલ અને ઇતિહાસકાર હતાં. પરંતુ તેમને સૌથી વધુ ખ્યાતિ એક લેખક તરીકે મળી. તેમની નવલકથાઓ મોટા ભાગે ઐતિહાસીક કથાનકો પર આધારીત રહેતી. તેમની નવલકથાઓ માં તેમના ઇતિહાસ ના રસ અને જ્ઞાન નો પ્રભાવ ચોખ્ખો દેખાય છે, જે તેમને બીજા તમામ ગુજરાતી નવલકથાકારોથી જુદા પાડે છે. જો કે વિવેચકોનું માનવુ છે કે આકૃતિવિધાનની શિથિલતા વિશાળ ફલક પર આલેખાયેલી આ નવલકથાને કલાકૃતિ બનતી અટકાવે છે. ડ્યૂમાની અસર નીચે તેઓ પોતાની નવલકથાઓમાં ત્વરિત ગતિથી વહેતો રસપૂર્ણ વસ્તુપ્રવાહ, સુશ્લિષ્ણ વસ્તુગૂંફન, સ્પષ્ટરેખ સજીવ પાત્રાલેખન, નાટ્યાત્મકતા, ચમકદાર સંવાદરચના આદિ નવલકથાનાં અંગોને આકર્ષક રીતે વિકસાવે છે. ચેતનથી તરવરતાં, અસાધારણ શક્તિવાળાં-પ્રભાવશાળી પાત્રો એમણે સજર્યાં છે. બોલાતી જીવંત ભાષાનો રણકાર એમની ભાષામાં સંભળાય છે<ref name="gsp" />. ==સ્પર્ધા== નવલકથાકાર કનૈયાલાલ મુનશી [ઇ.સ. ૧૮૭૮ થી ૧૯૭૧] સ્વતંત્રતાના રંગે રંગાયેલા અનેક લેખકોમાનાં એક લેખક છે શ્રી કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી.તેમને ગાંધીયુગ ના લેખક ગણાય કે ન ગણાય પરંતુ તેમની વિચારસ્રુષ્ટિમાં સ્વદેશી અને સ્વતંત્રતાની ભાવના જોવા મળે છે.બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવનાર કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી અગ્રણી ગુજરાતી સર્જક હતા.તેમણે હંમેશાં ગુજરાતની અસ્મિતાની હિમાયત કરી છે.ગુજરાતના વ્યકિત્વના ભાનથી પ્રેરાઇ એનું વ્યકિત્વ સિધ્ધ ક્રરવાનું એણે સક્રિય સંકલ્પ કર્યો હતો.તેમના સાહિત્યમાં ગુજરાત ના પર્વતો અને નદીઓનું સ્થાન ગૌણ છે.તેમના સાહિત્યમાં ગુજરાત ના મહાપુરૂષો.વીરો,મહાપરાક્રમીઓ,રાજા-મહારાજાઓ કેન્દ્રસ્થ છે. "મુનશીમાં એવું કયું તત્વ છે જે એમની સામગ્રી,વિચારણા.નિરૂપણની અનેક મર્યાદાઓ છતાં તેમની લોકપ્રિયતાને સદા જીવંત રાખે છે.તેની શોધ કદાચ ઘણા સર્જકોને તેઓ છે તે ક્રરતા વધુ સફળ બનાવી શકે.મુનશી ગુજરાતી સાહિત્ય ક્ષેત્રે માત્ર એક સર્જક,લેખક જ નહિ,પણ પ્રભાવક પરિબળ બની રહ્યા છે" * જન્મ-ઉછેર-ઘડતર :- તેજસ્વી ધારાશાસ્ત્રી.પ્રખર મુત્સદ્દી,સ્વતંત્રતા પુર્વેના અને સ્વતંત્રતા પછીના સમયગાળાના ઉત્તમ રાજપુરૂષ,ભારતીય વિધ્યાભવન જેવી વિધ્યાસંસ્થાના સ્થાપક અને કુલપતિ,ગુર્જર અસ્મિતાના ગાયક,ભારતીય સંસ્ક્રુતિના જ્યોતિર્ધર,સંસ્કારપુરૂષ અને પ્રતિભાશાળી સર્જક કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠિ પછીના ઉત્તમ કોટી નવલકથાકાર તરીકે ગુજરાતી સાહિત્યમાં જાણીતા છે."સરસ્વતીચંદ્ર્" ભાગ-૧ નું પ્રકાશન વર્ષ એ આ સર્જક નું જન્મનું વર્ષ છે.તેમનો જન્મ ભરૂચમાં મુનશીના ટૅકરે આવેલા પૈતુક ઘરમાં પિતા માણેકલાલ અને માતા તાપી ગૌરીને ત્યાં થયો હતો.તેમણે ભરૂચ,વડોદરા અને મુંબઇમાં અભ્યાસ કર્યો હ્તો.તેમનું કાર્યક્ષેત્ર પણ મહદંશે મુંબઇ રહ્યું હતું.એમનો ઘડતરકાળ એટલે હિંદી મહાસભા-ઇન્ડિન નેશનલ કોગ્રેસની સ્થાપનાનો સમય. "ઘશ્યામ" ઉપનામ ધારણ કરી તેમણે નવલકથા લેખનનો આરંભ વકીલાતના વ્યવસાયની સમાંતરે કર્યો અને જોતજોતામાં સામાજિક, ઐતિહાસિક તથા પૌરાણિક નવલકથાઓનું તેમણે માતબર સર્જન કર્યુ.વકિલાતની કારકિર્દિનો મધ્યાહન તપતો હતો ત્યારે જ રાષ્ટ્રપિતા ગાંધીજીના સંપર્ક માં આવ્યા.ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક સાથે "નવજીવન અને સત્ય" તથા "યંગ ઈન્ડિયા"ના તંત્રી તરીકે તેમણે કાર્ય કર્યુ હતું "ગુજરાત" માસિક પણ શરૂ કર્યુ અને ચલાવ્યું ભારતીય વિધ્યાભવનના ઉપક્રમે "ભવન્સ જર્નલ" તેમજ "સમર્પણ" સામાયિક ચલાવ્યા. સાહિત્ય,વકિલાત,રાજકારણ,પત્રકારત્વ જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેમણે નોંધપાત્ર કામગીરી કરી હતી. તેઓ બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવનાર અગ્રણી ગુજરાતી સર્જક હતા.ગુર્જર અસ્મિતાના તેઓ હંમેશા હિમાયતી રહ્યા અને સાથે સાથે ભારતીય સંસ્ક્રુતિના જ્યોતિધર બની રહ્યા.મુનશી કહે છે ગુજરાત તો એક ભાવનાવાદી પણ જીવંત સાંસ્ક્રારિક વ્યકિત છે.ગુજરાતના વ્યક્તિત્વ ના ભાનથી પ્રેરાઇ તેનું વ્યક્તિત્વ સિધ્ધ કરવાનો જેણે સક્રિય સંકલ્પ કર્યો હોય તેનામાં ગુજરાત ની અસ્મિતા હોય.આ વ્યક્તિત્વના ઘડતરમાં પર્વતો અને નદીઓનું સ્થાન ગૌણ છે.મુખ્ય સ્થાન તો જે મહાપુરૂષોએ ગુજરાતની આ ભાવના સરજાવી છે.તેમનુ છે તેમના પરાક્રમો અથવા સાહિત્ય ક્રુતિઓ ગુજરાતીઓની કલ્પ્ના અને ઇરછા ને કેન્દ્ર્સ્થ કરે છે.તે ઇતિહાસ કે સિધ્ધાંત રચી જાય છે.ઉત્સાહ્ અને આનંદ પ્રેરે છે.ગૌરવ કથાઓના મડાણ માણે છે.ગુજરાતનું સુક્ષ્મ બાંધી જાય છે. "ગુજરાતી અસ્મિતા એટ્લે ગુજરાતી પણુ,ગુજરાતીતા". રાષ્ટ્રપિતા ગાંધીજીએ સત્ય અહિંસા અને માનવતાની અમરવેલ પાથરી અને વિશ્વવ્યાપી બનાવી એ જ ભાવના સાહિત્ય અને કલાનાક્ષેત્રે મુનશી એ વ્યક્ત કરી વળી ગાંધીયુગ ના સાહિત્ય ની જે કેટલીક લાક્ષણિકતાઓ છે.તેથી ભિન્ન શુધ્ધ સર્જનાત્મક દ્ર્ષ્ટીબિદું સાહિત્ય માં અપનાવી સર્જક તરીકે મુનશી એ આગવી પ્રતિભા પણ ઉભી કરી હતી. કનૈયાલાલ મુનશીની વિચારસ્રષ્ટિ પર સ્વદેશી અને સ્વતંત્રાની જે ભાવના અસર કરી ગઇ રૂઢિભંજકર્તા સામે તેમને જે નૈતિક બળ મળ્યુ એમા ગાંધીજીની અસર જોઈ શકાય'સ્વતત્ર પ્રજાસત્તાક ભારતનું બંધારણ ઘડવામાં બંધારણસભાના એક સભ્ય તરીકે તેમણે મુલ્યવાન ફાળો આપ્યો હ્તો." ઇ.સ.૧૯૧૨-૧૩ માં"મારી કમલા" ,"વેરની વસુલાત","કોનો વાંક"? થી શરૂ કરી "ક્રુષ્ણાવતાર સુધીની સાહિત્ય યાત્રા.શબ્દલોકની યાત્રા કરી ઇ.સ.૧૯૭૧ માં તેઓ અવસાન પામ્યા. *સાહિત્ય સર્જન :- ઇ.સ.૧૯૧૨ માં "ઘશ્યામ વ્યાસ"ના નામે "સ્ત્રી બોધ " માં પ્રગટ થયેલી "મારી કમલા" વાર્તા મુનશીની સાહિત્ય-કારકિદર્દી નો પ્રારંભ ગણાય." ૫૬ જેટલી ગુજરાતી અને ૩૬ જેટ્લી અંગ્રેજી પુસ્તકો ની યાદી મુનશી ની લેખિની નુ સામર્થય દર્શાવે છે." મુનશી ની સાહિત્ય સેવા પુરા ૬ દાયકાની ગણાય.આવી સુદિર્ઘ સાહિતિક કારકીર્દી ગુજરાતી સાહિત્યનું યશસ્વી પ્રકરણ છે.તેમણે ,"વેરની વસુલાત","પાટણની પ્રભુતા",ગુજરાતનો નાથ" "જય સોમનાથ""પ્રૂથ્વી વલ્લ્ભ","સ્વ્પ્ન દ્ર્ષ્ટા" ,"ભગવાન કૌટિલ્ય"."તપસ્વિની","ક્રુષ્ણાવતાર"વગેરે નવલકથાઓ આપી છે..."કાકાની શશી","છીએ તે જ ઠિક"અવિભક્ત આત્મા' અને "ધ્રુવસ્વામિની દેવી",નાટકો ; તથા "શિશુ અને સખી ","અડધે રસ્તે","સીધા ચઢાણ","સ્વપ્નસિધ્ધિ ની શોધ માં" વગેરે દ્વારા આત્મ્ કથા આપી છે."નરસૈયો ભક્ત હરિનો ","નર્મદ-અર્વાચીનોમાં આધ્ય્"," થોડાક રસ દર્શનો","ગુજરાત ના જ્યોતિર્ધરો "ઇમ્પિરિયલ ગુર્જસ" તેમજ "ગુજરાત એન્ડ ઇટ્સ લિટરેચર"વગેરે સંશોધન-વિવેચનના ગ્રંથો પણ આપ્યા છે.સંખ્યા અને ગુણવતા ઉભય દ્ર્ષ્ટીએ જોતા મુનશી નું સાહિત્ય સમ્રુધ્ધ છે.. એક કવિતા પ્રકાર સિવાય સાહિત્યના લગભગ તમામ સ્વરૂપોમાં પોતાની લેખિની ને આસાનીથી વિહાર કરાવવાના ૨ પ્રતિભાવંત કથાસર્જક શ્રી કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી ના જીવન અને સહિત્યસર્જનનુ સર્મથ પ્રેરકબળ એમની પ્રણયભાવના છે.તેમની નવલકથાઓ,નાટકો અને નવલીકાઓ પ્રણય ના કોઇને કોઇ સ્વરૂપ ને કેન્દ્ર્ સ્થાને રાખીને આલેખાયા છે.ગુર્જર અસ્મિતાની ભાવના તેમનામાં સભાનપણે સક્રિય રહી છે."અસ્મિતા" શબ્દ તેમણે જ સૌ પ્રથમ આપ્યો.એમની સાહિત્ય રચનાઓમાં ગુજરાત અને ગુજરાતી પ્રજાનું ગૌરવ પુર્ણ આલેખન ધ્યાન ખેચે છે.સાહિત્ય ક્ષેત્રે પ્રણાલિકા-ભંગ,સરસતાવાદ,કલા અને નીતિ વિષયક તેમની માન્યતા એલેક્ ઝાન્ડ્ર્ર ડુમા ઇ. સર્જ્કો માંથી તેમણે ઝીલેલો રંગદર્શીતા સભર આદર્શવાદ-સ્વ્પ્નદર્શી રંગીન પ્રગલ્ભતાના સર્જક મુનશીના વ્યક્તિત્વને સમજવાના કેટલાક મુદ્દાઓ છે. "પાટણની પ્રભુતા",ગુજરાતનો નાથ" અને "રાજાધિરાજ"એ મુનશીની પ્રખ્યાત ઐતિહાસિક નવલકથાત્રયી છે. *નવલકથાકાર કનૈયાલાલ મુનશી:- મુનશીની નવલક્થા ઓએ ગુજરાતી નવલક્થાના સાહિત્ય સ્વરૂપને સજીવ પાત્રાલેખન અને નાટ્યાત્મક સંવાદો દ્વારા સર્જનાત્મક બનાવ્યું.સામાજિક નવલકથા "વેરની વસુલાત" થી નવલકથા લેખન નો આરંભ કરી ઐતિહાસિક નવલકથાકાર તરીકે સફળતાને વરેલા મુનશીએ 'ક્રુષ્ણાવતાર" જેવી પૌરાણિક કથાવસ્તુ આપતી નવલક્થા છેલ્લે છેલ્લે આપી.નવલક્થા લેખનના આરંભ કાળે તેમના ઉપર ફ્રેન્ચ નવલક્થા સર્જક એલેકઝાન્ડર ડૂમાનો તેમજ જર્મન દાર્શનિક નિત્શેની "સુપર મેન "ની ભાવનાનો ભારે પ્રભાવ પડ્યો હતો. જો કે "જય સોમનાથ " અને તે પછીની વાર્તાનો મુનશીની તરી આવતી મૌલિકતા તરત ધ્યાન ખેંચેં છે.વાર્તાનો પ્રવાહ રસળતો,ધસમસતો,અને આકર્ષક;પ્રસંગો વેગીલા;વસ્તુ સંકલ્પના સુગ્રથિત;પાત્રો સજીવ અને લાંબા સમય સુધી યાદ રહે તેવા;પાત્ર ગત અને પરિસ્થિતિગત સંઘર્ષ,સંવાદો જીવંત,ટૂંકા અને સચોટ તેમજ વાતાવરણ પ્રત્યક્ષ કરી આપે તેવા નાટ્યત્તત્વ સભર; ટૂંકા ટૂંકા વાક્યોવાળી ભાષા શૈલી; ચિંતન ના ભાર વગરની આનંદ લક્ષી હેતુ વાળી સર્જન પ્રક્રિયા ; આ બધા તત્વો રંગદર્શી પ્રક્રુતિવાળા સર્જક મુનશીની નવલક્થાઓને વધુ આકર્ષક અને સુવાચ્ય બનાવે છે. અને નવલક્થાનું એક અખંડ શિલ્પ ઉભુ રચી આપે છે. કનૈયાલાલ મુનશી એ ગોવર્ધનરામ ની અસર થી મુક્ત રહી નવલક્થા સર્જન ના પ્રયત્નો કર્યા છે.મુનશીની નવલક્થાઓ નાટ્યત્તત્વ થી સભર અને તેથી એનો વિશાળ ચાહક વર્ગ છે.મુનશીની પાત્રસ્રુષ્ટિ માં સરળતા, પ્રભાવી, ઓજસ્વતા અને ભવ્યતાસભર છે.રાજાઓ યુધ્ધો.સંધિ-વિગ્રહો,રાજ દરબારની ખટપટો મુનશીની નવલક્થાઓમાં મોખરે છે.મુનશીએ ભૂતકાળની માહિતી વાચકવર્ગ માટે પાથરી સૌને મોહિત કરી દીધા હતા.મુનશીએ ઇતિહાસ પ્રસિધ્ધ પાત્રોને કલ્પનાના ભભકદાર રંગોથી ભરી યાદગાર બનાવ્યા.ઐતિહાસિક,સામાજિક,પૌરાણિક એમ ત્રણે પ્રકારની નવલક્થાઓનું સર્જન કરી મુનશી ઐતિહાસિક નવલક્થાકાર તરીકે યોગ્ય પ્રસિધ્ધિ પામ્યા છે. *ગુજરાત નો નાથ ;- "ગુજરાત નો નાથ' માં સ્વતંત્ર બનવા મથતા યુવાન જયસિંહ ની કથા છે.અને મંત્રીશ્વર મુંજાલની રાહબરી હેઠળ ગુજરાત સ્વતંત્ર બનવા પ્રયત્ન કરે છે.તેની વાત છે.પાટણની રાજકથાની દ્રષ્ટિ એ અંવતીના સેનાપતી ઉબકનુ પાટણ પર આક્રમણ ખાળવા તેની સાથે થતુ સમાધાન અને પાટણ ને હંફાવવા માગતા સૉરઠના રા'નવઘણનૉ પરાજય અહીં મુખ્ય કથાપ્રવાહૉ છે. સિધ્ધરાજ જયસિંહના સમય ની કેટલીક ઐતિહાસિક ઘટનાઓ નો આશ્રય લઇને અને પોતાની કેટલીક આગવી કલ્પનાઓનું મિશ્રણ કરીને મુનશી એ આ નવલક્થા રચી છે.તેમાં સિધ્ધરાજ જયસિંહ ઉપરાંત મુજાંલ, કાક,કિર્તિદેવ,મિનલ,મંજરી વગેરે પાત્રો નિરૂપાયા છે.જયસિંહ , મુજાંલ, કાક,ત્રણેય ગુજરાતનો નાથ બનવા દાવ અજમાવે છે.એની મુનશી એ સરસ રજુઆત કરી છે.કાક ભટ્ટે લાટ પ્રદેશ કબજે કરવા કરેલા પ્રયત્નો કાક-મંજરી ના લગ્ન, મિનલ અને મુંજાલ ના સંબંધો મુંજાલ-કિર્તિદેવનો મેળાપ,રણક-જયસિંહદેવ નો પ્રણય પ્રસંગ, જુનાગઢ ના રા'ખેંગારે રાણકદેવડી નું હરણ વગેરે આ કથા ની મુખ્ય ઘટનાઓ છે. * પાટણ ની પ્રભુતા ;- ગુજરાત ના ઇતિહાસ માં સુર્વણ કાળ તરીકે ઓળખાયેલા સોલંકી યુગની નવલકથા "પાટણ ની પ્રભુતા " નું અનુસંધાન છે."પાટણ ની પ્રભુતા " માં કર્ણદેવ સોલંકીના અવસાન પ્રસંગે રાજસત્તાની ખટપટ વચ્ચે સિધ્ધરાજ જયસિંહ ની કથાનો પ્રારંભ થાય છે.વળી એ સત્તા સઘર્ષ ની કથા ની વચ્ચે મિનળ અને મુંજાલ,હંસા અને દેવ પ્રસાદ તેમજ ત્રિભુવન અને પ્રસન્ન સરખા પાત્રો ના પ્રેમ સંબંધોની ઉપકથાઓ વણાઇ છે.તેથી નવલકથા સુવાચ્ય બને છે. *જય સોમનાથ ;- મુસ્લિમ આક્રમણ કાર મહમુદ ગઝનીએ ઇ.સ.૧૦૨૪ માં ભારત પર આક્રમણ કરીને પશ્રિમના દરિયા કાંઠે આવેલા પુરાણ પ્રસિદ્ધ વિશ્વ વિખ્યાત સોમનાથનું શિવ મંદિર તોડી તેની મૂર્તીના ટુક્ડા કર્યા તેમજ અઢળક દ્રવ્ય સાથે મૂર્તિના ટુકડા પોતાને વતન લઇ ગયો એ ઇતિહાસસિદ્ધ્ વિગતોને ગુંથીને મુનશીએ આ નવલક્થા લખી છે. આક્રમણ સમયે રજપૂતોએ વીરતા દાખવી,એકત્ર થઇ ,શક્ય તેટલુ સોમનાથ ના મંદિરર્નું રક્ષણ કરવા પ્રયત્ન કર્યા. તે શૌર્ય ક્થાની પડ છે. વાર્તાનાયક ભીમદેવ સોલંકી અને ચૌલા નામની એક નર્ત્કી સાથેન પ્રણયની ક્થા આલેખન પામી છે. કથનાયિકા ચૌલા સોમનાથના પૂજારી ગંગ સર્વજ્ઞ અને ગંગાની પૂત્રી છે ગંગા દેવદાસી છે ચૌલા પણ દેવદાસી જ છે. ને તેણે મનોમન પોતાની જાતને ભગવાન સોમનાથને શ્રદ્દાપૂર્વક સમર્પીત કરી દીધી છે. આ કથામાં ગઝનીના મહંમદનું આક્રમણ ,રાજપુતોનું શૌય, યુદ્દ્ વર્ણન, સોમનથના મંદિરનો વૈભવ,ભીમચૌલાનો પ્રણય પ્રસંગ , રણની આંધીનું વર્ણન ,બે બાજુના લશ્ક્રોનું વર્ણન વગેરે વિગતોનો સમાવેશ થાય છે.સજ્જન સામંત ઘોઘરાણા તેમના કૂળની પરાક્રમ ક્થા, ગંગસર્વજ્ઞની શ્રદ્દા સભર શીવભકિત , ગરજનના હમ્મીરનું રૌદ્દ્ વ્યકિતત્વ વગેરે મુનશીની રસળતી અને સ્ફૂર્તીલી શૈલીએ આલેખાયા છે.આ નવલાક્થામં મુનશીએ નોંધપાત્ર મૌલિકતા અને વિકાસ દાખવ્યા છે. *સંદર્ભ:- (૧)અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યનો ઇતિહાસ (૨)ગુજરાતનો નાથ (૩)જય સોમનાથ --> [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:રાજકારણી]] [[શ્રેણી:૧૯૭૧માં મૃત્યુ]] l3vx3lrorsja28js8zti2hd5kvj641b 825930 825929 2022-07-26T10:28:22Z Gazal world 28391 /* બાહ્ય કડીઓ */ Imdb name wikitext text/x-wiki {{Infobox Writer | name = કનૈયાલાલ મુનશી | image = K M Munshi.jpg | caption = કનૈયાલાલ મુનશી, ''મુનશી ગ્રંથાવલી''નાં મુખપૃષ્ઠ પરનું ચિત્ર. | birth_name = | birth_date = [[ડિસેમ્બર ૩૦]], ૧૮૮૭ | birth_place = [[ભરૂચ]] | death_date = {{death date and age|df=yes|1971|2|8|1887|12|30}} | death_place = [[મુંબઇ]] | occupation = વકીલાત, રાજકારણી, સાહિત્યકાર | alma_mater = [[મહારાજા સયાજીરાવ વિશ્વવિદ્યાલય]]<ref name="ip">{{cite web |title=IndianPost – KANHAIYALAL M MUNSHI |url=http://indianpost.com/viewstamp.php/Paper/Unwatermarked%20Gummed%20coated%20stamp%20paper/KANHAIYALAL%20M%20MUNSHI |website=indianpost.com |publisher=indianpost.com |access-date=16 October 2018}}</ref> | nationality = ભારતીય | spouses = {{marriage|અતિલક્ષ્મી પાઠક|1900|1924}}<ref name="gv">{{cite book|title=ગુજરાતી વિશ્વકોશ|first1=ધીરેન્દ્ર|last1=મહેતા|first2=જયકુમાર|last2=શુક્લ|first3=રક્ષા|last3=વ્યાસ|volume=૧૬|year=August 2002|pages=૨૩૬-૨૩૮|publisher=[[ગુજરાતી વિશ્વકોશ|ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ]], અમદાવાદ}}</ref>, {{marriage|[[લીલાવતી મુનશી]]|1926}}<ref name="gv" /> | children = જગદીશ મુનશી, સરલા શેઠ, ઉષા રઘુપતિ, લતા મુનશી, ગિરિશ મુનશી {{Infobox officeholder | embed = yes | office = ઉત્તર પ્રદેશના ગવર્નર | term = ૨ જૂન ૧૯૫૨ - ૯ જૂન ૧૯૫૭ | predecessor = હોમી મોદી | successor = [[વરાહગીરી વેંકટગીરી|વી. વી. ગીરી]] }}}} '''કનૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી''' (૩૦ ડિસેમ્બર ૧૮૮૭ - ૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૭૧) (ઉપનામ: ઘનશ્યામ વ્યાસ<ref name="gsp">{{cite web|url=http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-KM-Munshi.html|title=કનૈયાલાલ મુનશી|work=કર્તા પરિચય|date= |publisher=ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ|access-date=૦૫-૦૬-૨૦૧૨}}</ref>) જેઓ '''ક. મા. મુનશી''' તરીકે પણ જાણીતા હતા, ભારતીય સ્વતંત્રતાસેનાની, રાજકારણી, [[ગુજરાતી ભાષા]]ના જાણીતા લેખક અને શિક્ષણશાસ્ત્રી હતા. તેઓ વ્યવસાયે વકીલ હતા, અને પછીથી લેખન અને રાજકારણ તરફ વળ્યા હતા. [[ગુજરાતી સાહિત્ય]]માં તેઓ અત્યંત જાણીતા હતા. તેમણે ૧૯૩૮માં શિક્ષણ સંસ્થા [[ભારતીય વિદ્યા ભવન]]ની સ્થાપના કરી હતી.<ref name="Bharatiya Vidya Bhavan, New Delhi">{{cite web|title=Bharatiya Vidya Bhavan, New Delhi|url=http://www.bvbdelhi.org}}</ref> == પ્રારંભિક જીવન == તેમનો જન્મ [[ડિસેમ્બર ૩૦|૩૦ ડિસેમ્બર]] ૧૮૮૭ના રોજ [[ભરૂચ]]માં માણેકલાલ અને તાપી બાને ત્યાં થયો હતો. તેમનો શાળાકીય અભ્યાસ આર. એસ. દલાલ હાઇસ્કૂલમાં થયો હતો. ૧૯૦૧માં તેમણે મૅટ્રિકની પરિક્ષા પાસ કરીને ૧૯૦૨માં વડોદરા કૉલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. વડોદરામાં તેમના શિક્ષક અરવિંદ ઘોષનો તેમના પર ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો હતો. મહારાજા સયાજીરાવ ગાયકવાડ તૃતિય, મહાત્મા ગાંધી, સરદાર પટેલ અને ભુલાભાઈ દેસાઇ પણ તેમના આદર્શ હતા.<ref name=Bhagavan>{{cite journal |last=Bhagavan |first=Manu |title=The Hindutva Underground: Hindu Nationalism and the Indina National Congress in Late Colonial and Early Post-Colonial India |journal=Economic and Political Weekly |volume=43 |number=37 |year=2008 |pp=39–48 |JSTOR=40277950}}</ref> ૧૯૦૫માં પ્રથમ વર્ગ સાથે ''અંબાલાલ સાકરલાલ પારિતોષિક'' જીતીને ઇન્ટરની પરીક્ષા પસાર કરી<ref name="gv" /> અને ૧૯૦૭માં ''એલિયટ પ્રાઈઝ'' સાથે બી.એ.ની પદવી મેળવી. ૧૯૧૦માં તેમણે એલ.એલ.બી.ની પરિક્ષા ઉત્તિર્ણ કરી અને ૧૯૧૩માં તેમણે મુંબઈ હાઇકોર્ટમાં વકીલાતનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો.<ref name="gv" /> === લગ્ન === ૧૯૦૦માં નાની ઉંમરે તેમના લગ્ન અતિલક્ષ્મી સાથે થયા. ૧૯૨૪માં અતિલક્ષ્મીનું અવસાન થયું હતું. ૧૯૨૬માં તેમણે લીલાવતી શેઠ સાથે પુન:લગ્ન કર્યા હતા.<ref name="gv" /> [[લીલાવતી મુનશી]] પણ જાણીતા ગુજરાતી સાહિત્યકાર હતા. == કારકિર્દી == === રાજકારણ === [[File:Jawaharlal Nehru driving a tractor at the Indian Agricultural Research Institute, New Delhi, 2 October 1952.jpg|thumb|કનૈયાલાલ મુનશી અને રાજકુમારી અમૃતા કૌર સાથે ટ્રેકટર ચલાવતા [[જવાહરલાલ નેહરુ]]. મુનશી [[ગાંધી ટોપી]] અને ચશ્મા પહેરેલા છે.|alt=]] ૧૯૧૫-૨૦ દરમિયાન તેઓ ''હોમરુલ લીગ''ના મંત્રી રહ્યા હતા. તેમની સુદિર્ઘ રાજકીય કારકિર્દી દરમ્યાન તેઓ ૧૯૨૫માં મુંબઈ ધારાસભામાં ચૂંટાયા. ૧૯૩૦માં ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા અને ત્યાર પછી ૧૯૩૦-૩૨ દરમિયાન સ્વતંત્રતાની ચળવળમાં જેલવાસ ભોગવ્યો. ૧૯૩૭-૩૯ દરમિયાન મુંબઈ રાજ્યના ગૃહપ્રધાન રહ્યા. ૧૯૪૮માં તેમણે [[સોમનાથ]] મંદિરના જીર્ણોદ્ધાર અને પછી [[હૈદરાબાદ]]ના ભારતમાં વિલિનીકરણમાં અગત્યની ભૂમિકા ભજવી હતી.<ref name="gv" /> ૧૯૪૮માં તેઓ રાષ્ટ્રની બંધારણ સભાના સભ્ય બન્યા અને એ પછી કેન્દ્રીય પ્રધાનમંડળમાં ખેતીવાડી ખાતાના પ્રધાન રહ્યા. ૧૯૫૨ની ચૂંટણી પછી ૧૯૫૨ થી ૧૯૫૭ દરમિયાન [[ઉત્તર પ્રદેશ]]ના રાજ્યપાલના હોદ્દા પર રહ્યા હતા. ૧૯૫૮-૫૯ દરમિયાન કોંગ્રેસ પક્ષ સાથે મતભેદો થતા પક્ષમાંથી રાજીનામું આપ્યું અને ૧૯૫૯માં તેઓ રાજાજી સાથે સ્વતંત્ર પક્ષમાં જોડાયા.<ref name="gv" /> ૧૯૬૦માં સક્રિય રાજકારણમાંથી નિવૃત્તિ લીધી. === સાહિત્ય === સાહિત્યની સેવાના પ્રારંભ રૂપે તેમણે ૧૯૧૨માં ''ભાર્ગવ'' અને ૧૯૨૨માં ''ગુજરાત'' માસિકનો પ્રારંભ કર્યો. ૧૯૨૬માં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના બંધારણમાં તેમણે અગત્યનો ભાગ ભજવ્યો હતો. તેમણે ૧૯૩૮માં [[ભારતીય વિદ્યા ભવન]]ની સ્થાપના કરી અને ૧૯૩૭, ૧૯૪૯, ૧૯૫૫માં [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]ના પ્રમુખ તરીકે રહ્યા. ૧૯૫૯માં તેમણે ''સમર્પણ'' માસિકનો પ્રારંભ કર્યો. == અવસાન == [[ફેબ્રુઆરી ૮|૮ ફેબ્રુઆરી]] ૧૯૭૧ના દીવસે ૮૩ વર્ષની જૈફ વયે [[મુંબઈ]]માં તેમનું અવસાન થયું<ref name=gsp />. == સર્જન == કનૈયાલાલ મુનશીની પહેલી નવલકથા ''પાટણની પ્રભુતા'' જે તેમણે ઘનશ્યામના નામે લખી હતી. જ્યારે ''પાટણની પ્રભુતા''ને આવકાર મળ્યો ત્યાર પછી તેમણે પોતાના સાચા નામે ગુજરાતી સાહિત્યમાં લખવાનુ શરૂ કર્યું. ''જય સોમનાથ'' એ ''રાજાધિરાજ'' કૃતિ છે, પણ હંમેશા પહેલી ગણાય છે. જીવનના અંતિમ વર્ષોમાં તેઓ કૃષ્ણભક્તિ તરફ વળ્યા હતા અને એટલે તેમની છેલ્લી રચના [[કૃષ્ણાવતાર]] છે, જે અધુરી છે. તેમણે લખેલા સાહિત્યમાં કેટલીક ઉલ્લેખનીય રચનાઓ નીચે મુજબ છે: {{div col}} '''નવલકથાઓ''' * મારી કમલા (૧૯૧૨) * વેરની વસુલાત (૧૯૧૩) (''ઘનશ્યામ'' ઉપનામ હેઠળ) * પાટણની પ્રભુતા (૧૯૧૬) * [[ગુજરાતનો નાથ]] (૧૯૧૭) * રાજાધિરાજ (૧૯૧૮) * [[પૃથિવીવલ્લભ]] (૧૯૨૧) * સ્વપ્નદ્રષ્ટા (૧૯૨૪) * લોપામુદ્રા (૧૯૩૦) * જય સોમનાથ (૧૯૪૦) * ભગવાન પરશુરામ (૧૯૪૬) * તપસ્વિની (૧૯૫૭) * [[કૃષ્ણાવતાર|કૃષ્ણાવતાર ભાગ ૧ થી ૮]] (અપૂર્ણ) * કોનો વાંક * લોમહર્ષિણી * ભગવાન કૌટિલ્ય * પ્રતિરોધ (૧૯૦૦) * અવિભક્ત આત્મા '''નાટકો''' * બ્રહ્મચર્યાશ્રમ (૧૯૩૧) * ડૉ. મધુરિકા (૧૯૩૬) * પૌરાણિક નાટકો '''અન્ય''' * કેટલાક લેખો (૧૯૨૬) * અડધે રસ્તે (૧૯૪૩) * સીધાં ચઢાણ * સ્વપ્નસિદ્ધિની શોધમાં * ભગ્ન પાદુકા * પુરંદર પરાજય * તર્પણ * પુત્રસમોવડી * વાવા શેઠનું સ્વાતંત્ર્ય * બે ખરાબ જણ * આજ્ઞાંકિત * ધ્રુવસંવામિનીદેવી * સ્નેહસંભ્રમ * કાકાની શશી * છીએ તે જ ઠીક * મારી બિનજવાબદાર કહાણી * ગુજરાતની કીર્તિગાથા {{div col end}} === અંગ્રેજી === {{div col}} * Gujarat & its Literature * I Follow the Mahatma * Early Aryans in Gujarat * Akhand Hindustan * The Aryans of the West Coast * The Indian Deadlock * The Imperial Gurjars * Ruin that Britain Wrought * Bhagavad Gita and Modern Life * The Changing Shape of Indian Politics * The Creative Art of LIfe * Linguistic Provinces & Future of Bombay * Gandhi : The Master * Bhagavad Gita - An Approach * The Gospel of the Dirty Hand * Glory that was Gurjaradesh * Our Greatest Need * Saga of Indian Sculpture * The End of an Era (Hyderabad Memories) * Foundation of Indian Culture * Reconstruction of Society through Trusteeship * The World We Saw * Warnings of History * Gandhiji's Philosophy in Life and Action {{div col end}} == માધ્યમમાં == શ્યામ બેનેગલની ટૂંકી હપ્તાવાર ધારાવાહિક ''સંવિધાન''માં તેમની ભૂમિકા કે.કે. રૈનાએ ભજવી હતી. == સન્માન == [[File:Kanaiyalal Maneklal Munshi 1988 stamp of India.jpg|thumb|ભારતીય ટપાલ ટિકિટ પર કનૈયાલાલ મુનશી]] ૧૯૮૮માં તેમના માનમાં ભારતના ટપાલ વિભાગ તરફથી ટપાલ ટિકિટ બહાર પડાઇ હતી.<ref name="ip" /> == સ્મૃતિચિહ્નો == * [[મુંબઈ]]ના એક મુખ્ય માર્ગને તેમના પરથી નામ અપાયું છે. * [[જયપુર]]માં એક માર્ગને તેમના પરથી નામ અપાયું છે. * તિરૂઅનંતપુરમમાં એક શાળાને ભવન્સના કુલપતિ કે. એમ. મુનશી મેમોરિય વિદ્યા મંદિર સપશ તરીકે નામ અપાયું છે. * ભારતીય વિદ્યા ભવન તેમના માનમાં સામાજીક કાર્ય માટે ''કુલપતિ મુનશી પુરસ્કાર'' એનાયત કરે છે.<ref>{{cite news|title=Kulapati Munshi Award conferred|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/kulapati-munshi-award-conferred/article4499566.ece|access-date=૧ માર્ચ ૨૦૧૪|newspaper=The Hindu|date=૧૨ માર્ચ ૨૦૧૩}}</ref> == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == * {{Imdb name}} * {{ગુજરાતી વિશ્વકોશ}} <!-- == સવિશેષ પરિચય == સાહિત્યસર્જક ક.મા. મુનશીને વિશેષ ખ્યાતિ નવલકથાકાર તરીકે મળી છે. ‘સ્વપ્નદ્રષ્ટા’ જેવી કૃતિમાં તેમણે આઝાદીની ચળવળના નેતાઓના પ્રભાવ હેઠળ નવયુવકોના માનસનો ચિતાર અપાયો છે તો ‘સ્નેહસંભ્રમ’ એક વ્યંગકટાક્ષ કરતી ફાર્સકૃતિ છે. ‘પાટણની પ્રભુતા’, ‘ગુજરાતનો નાથ’, ‘રાજાધિરાજ’, ‘પૃથિવીવલ્લભ’, ‘ભગવાન કૌટિલ્ય’, ‘જય સોમનાથ’, વગેરે જેવી એતિહાસિક નવલકથાઓ અને લઘુનવલોની પણ તેમણે ગુજરાતી સાહિત્યને ભેટ આપી છે. પૌરાણિક ઇતિહાસને વણી લઈને તેમણે ‘લોકમહર્ષિણી’, ‘ભગવાન પરશુરામ’ અને ૮ ભાગમાં ‘કૃષ્ણાવતાર’ જેવી રચનાઓ પણ કરી. ‘વાવાશેઠનું સ્વાતંત્ર્ય’, ‘બે ખરાબ જણ’, ‘આજ્ઞાંકિત’, ‘બ્રહ્મચર્યાશ્રમ’, ‘પીડાગ્રસ્ત પ્રોફેસર’, વગેરે જેવા પ્રહસનો અને વિવિધ વિષય પર તેમણે લખેલા નાટકો છે તો ‘ધ્રુવસ્વામિની દેવી’ એમનું એકમાત્ર ઐતિહાસિક નાટક છે. ‘અડધે રસ્તે’માં એમણે પોતાનાં બાલ્યકાળ અને કૉલેજજીવનનાં ૧૮૮૭ થી ૧૯૦૬ સુધીનાં સંસ્મરણો; ‘સીધા ચઢાણ’માં ૧૯૦૭ થી ૧૯૨૨ના સમયખંડને, તો ‘સ્વપ્નસિદ્ધિની શોધમાં’માં ૧૯૨૩ થી ૧૯૨૬ના સમયખંડને આવરીને આત્મકથારૂપે તેમણે પોતાના જીવનના સંસ્મરણો આલેખ્યાં છેએમની પાસેથી અંગ્રેજીમાં પણ ચાળીસેક ગ્રંથો સાંપડ્યા છે. કનૈયાલાલ મુનશીના મૃત્યુ પછી [[ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય]] દ્વારા તેમની લખેલી રચનાઓનો સંગ્રહ 'મુનશી ગ્રંથાવલી' તરીકે પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે. તેઓ સત્યાગ્રહના સમયના બહુપાર્શ્વીય વ્યક્તિત્વ ધરાવનાર લેખક હતાં. સત્યાગ્રહની ચળવળમાં આગળ પડતો ભાગ ભજવવા ઉપરાંત તેઓ એક વકીલ અને ઇતિહાસકાર હતાં. પરંતુ તેમને સૌથી વધુ ખ્યાતિ એક લેખક તરીકે મળી. તેમની નવલકથાઓ મોટા ભાગે ઐતિહાસીક કથાનકો પર આધારીત રહેતી. તેમની નવલકથાઓ માં તેમના ઇતિહાસ ના રસ અને જ્ઞાન નો પ્રભાવ ચોખ્ખો દેખાય છે, જે તેમને બીજા તમામ ગુજરાતી નવલકથાકારોથી જુદા પાડે છે. જો કે વિવેચકોનું માનવુ છે કે આકૃતિવિધાનની શિથિલતા વિશાળ ફલક પર આલેખાયેલી આ નવલકથાને કલાકૃતિ બનતી અટકાવે છે. ડ્યૂમાની અસર નીચે તેઓ પોતાની નવલકથાઓમાં ત્વરિત ગતિથી વહેતો રસપૂર્ણ વસ્તુપ્રવાહ, સુશ્લિષ્ણ વસ્તુગૂંફન, સ્પષ્ટરેખ સજીવ પાત્રાલેખન, નાટ્યાત્મકતા, ચમકદાર સંવાદરચના આદિ નવલકથાનાં અંગોને આકર્ષક રીતે વિકસાવે છે. ચેતનથી તરવરતાં, અસાધારણ શક્તિવાળાં-પ્રભાવશાળી પાત્રો એમણે સજર્યાં છે. બોલાતી જીવંત ભાષાનો રણકાર એમની ભાષામાં સંભળાય છે<ref name="gsp" />. ==સ્પર્ધા== નવલકથાકાર કનૈયાલાલ મુનશી [ઇ.સ. ૧૮૭૮ થી ૧૯૭૧] સ્વતંત્રતાના રંગે રંગાયેલા અનેક લેખકોમાનાં એક લેખક છે શ્રી કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી.તેમને ગાંધીયુગ ના લેખક ગણાય કે ન ગણાય પરંતુ તેમની વિચારસ્રુષ્ટિમાં સ્વદેશી અને સ્વતંત્રતાની ભાવના જોવા મળે છે.બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવનાર કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી અગ્રણી ગુજરાતી સર્જક હતા.તેમણે હંમેશાં ગુજરાતની અસ્મિતાની હિમાયત કરી છે.ગુજરાતના વ્યકિત્વના ભાનથી પ્રેરાઇ એનું વ્યકિત્વ સિધ્ધ ક્રરવાનું એણે સક્રિય સંકલ્પ કર્યો હતો.તેમના સાહિત્યમાં ગુજરાત ના પર્વતો અને નદીઓનું સ્થાન ગૌણ છે.તેમના સાહિત્યમાં ગુજરાત ના મહાપુરૂષો.વીરો,મહાપરાક્રમીઓ,રાજા-મહારાજાઓ કેન્દ્રસ્થ છે. "મુનશીમાં એવું કયું તત્વ છે જે એમની સામગ્રી,વિચારણા.નિરૂપણની અનેક મર્યાદાઓ છતાં તેમની લોકપ્રિયતાને સદા જીવંત રાખે છે.તેની શોધ કદાચ ઘણા સર્જકોને તેઓ છે તે ક્રરતા વધુ સફળ બનાવી શકે.મુનશી ગુજરાતી સાહિત્ય ક્ષેત્રે માત્ર એક સર્જક,લેખક જ નહિ,પણ પ્રભાવક પરિબળ બની રહ્યા છે" * જન્મ-ઉછેર-ઘડતર :- તેજસ્વી ધારાશાસ્ત્રી.પ્રખર મુત્સદ્દી,સ્વતંત્રતા પુર્વેના અને સ્વતંત્રતા પછીના સમયગાળાના ઉત્તમ રાજપુરૂષ,ભારતીય વિધ્યાભવન જેવી વિધ્યાસંસ્થાના સ્થાપક અને કુલપતિ,ગુર્જર અસ્મિતાના ગાયક,ભારતીય સંસ્ક્રુતિના જ્યોતિર્ધર,સંસ્કારપુરૂષ અને પ્રતિભાશાળી સર્જક કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠિ પછીના ઉત્તમ કોટી નવલકથાકાર તરીકે ગુજરાતી સાહિત્યમાં જાણીતા છે."સરસ્વતીચંદ્ર્" ભાગ-૧ નું પ્રકાશન વર્ષ એ આ સર્જક નું જન્મનું વર્ષ છે.તેમનો જન્મ ભરૂચમાં મુનશીના ટૅકરે આવેલા પૈતુક ઘરમાં પિતા માણેકલાલ અને માતા તાપી ગૌરીને ત્યાં થયો હતો.તેમણે ભરૂચ,વડોદરા અને મુંબઇમાં અભ્યાસ કર્યો હ્તો.તેમનું કાર્યક્ષેત્ર પણ મહદંશે મુંબઇ રહ્યું હતું.એમનો ઘડતરકાળ એટલે હિંદી મહાસભા-ઇન્ડિન નેશનલ કોગ્રેસની સ્થાપનાનો સમય. "ઘશ્યામ" ઉપનામ ધારણ કરી તેમણે નવલકથા લેખનનો આરંભ વકીલાતના વ્યવસાયની સમાંતરે કર્યો અને જોતજોતામાં સામાજિક, ઐતિહાસિક તથા પૌરાણિક નવલકથાઓનું તેમણે માતબર સર્જન કર્યુ.વકિલાતની કારકિર્દિનો મધ્યાહન તપતો હતો ત્યારે જ રાષ્ટ્રપિતા ગાંધીજીના સંપર્ક માં આવ્યા.ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક સાથે "નવજીવન અને સત્ય" તથા "યંગ ઈન્ડિયા"ના તંત્રી તરીકે તેમણે કાર્ય કર્યુ હતું "ગુજરાત" માસિક પણ શરૂ કર્યુ અને ચલાવ્યું ભારતીય વિધ્યાભવનના ઉપક્રમે "ભવન્સ જર્નલ" તેમજ "સમર્પણ" સામાયિક ચલાવ્યા. સાહિત્ય,વકિલાત,રાજકારણ,પત્રકારત્વ જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેમણે નોંધપાત્ર કામગીરી કરી હતી. તેઓ બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવનાર અગ્રણી ગુજરાતી સર્જક હતા.ગુર્જર અસ્મિતાના તેઓ હંમેશા હિમાયતી રહ્યા અને સાથે સાથે ભારતીય સંસ્ક્રુતિના જ્યોતિધર બની રહ્યા.મુનશી કહે છે ગુજરાત તો એક ભાવનાવાદી પણ જીવંત સાંસ્ક્રારિક વ્યકિત છે.ગુજરાતના વ્યક્તિત્વ ના ભાનથી પ્રેરાઇ તેનું વ્યક્તિત્વ સિધ્ધ કરવાનો જેણે સક્રિય સંકલ્પ કર્યો હોય તેનામાં ગુજરાત ની અસ્મિતા હોય.આ વ્યક્તિત્વના ઘડતરમાં પર્વતો અને નદીઓનું સ્થાન ગૌણ છે.મુખ્ય સ્થાન તો જે મહાપુરૂષોએ ગુજરાતની આ ભાવના સરજાવી છે.તેમનુ છે તેમના પરાક્રમો અથવા સાહિત્ય ક્રુતિઓ ગુજરાતીઓની કલ્પ્ના અને ઇરછા ને કેન્દ્ર્સ્થ કરે છે.તે ઇતિહાસ કે સિધ્ધાંત રચી જાય છે.ઉત્સાહ્ અને આનંદ પ્રેરે છે.ગૌરવ કથાઓના મડાણ માણે છે.ગુજરાતનું સુક્ષ્મ બાંધી જાય છે. "ગુજરાતી અસ્મિતા એટ્લે ગુજરાતી પણુ,ગુજરાતીતા". રાષ્ટ્રપિતા ગાંધીજીએ સત્ય અહિંસા અને માનવતાની અમરવેલ પાથરી અને વિશ્વવ્યાપી બનાવી એ જ ભાવના સાહિત્ય અને કલાનાક્ષેત્રે મુનશી એ વ્યક્ત કરી વળી ગાંધીયુગ ના સાહિત્ય ની જે કેટલીક લાક્ષણિકતાઓ છે.તેથી ભિન્ન શુધ્ધ સર્જનાત્મક દ્ર્ષ્ટીબિદું સાહિત્ય માં અપનાવી સર્જક તરીકે મુનશી એ આગવી પ્રતિભા પણ ઉભી કરી હતી. કનૈયાલાલ મુનશીની વિચારસ્રષ્ટિ પર સ્વદેશી અને સ્વતંત્રાની જે ભાવના અસર કરી ગઇ રૂઢિભંજકર્તા સામે તેમને જે નૈતિક બળ મળ્યુ એમા ગાંધીજીની અસર જોઈ શકાય'સ્વતત્ર પ્રજાસત્તાક ભારતનું બંધારણ ઘડવામાં બંધારણસભાના એક સભ્ય તરીકે તેમણે મુલ્યવાન ફાળો આપ્યો હ્તો." ઇ.સ.૧૯૧૨-૧૩ માં"મારી કમલા" ,"વેરની વસુલાત","કોનો વાંક"? થી શરૂ કરી "ક્રુષ્ણાવતાર સુધીની સાહિત્ય યાત્રા.શબ્દલોકની યાત્રા કરી ઇ.સ.૧૯૭૧ માં તેઓ અવસાન પામ્યા. *સાહિત્ય સર્જન :- ઇ.સ.૧૯૧૨ માં "ઘશ્યામ વ્યાસ"ના નામે "સ્ત્રી બોધ " માં પ્રગટ થયેલી "મારી કમલા" વાર્તા મુનશીની સાહિત્ય-કારકિદર્દી નો પ્રારંભ ગણાય." ૫૬ જેટલી ગુજરાતી અને ૩૬ જેટ્લી અંગ્રેજી પુસ્તકો ની યાદી મુનશી ની લેખિની નુ સામર્થય દર્શાવે છે." મુનશી ની સાહિત્ય સેવા પુરા ૬ દાયકાની ગણાય.આવી સુદિર્ઘ સાહિતિક કારકીર્દી ગુજરાતી સાહિત્યનું યશસ્વી પ્રકરણ છે.તેમણે ,"વેરની વસુલાત","પાટણની પ્રભુતા",ગુજરાતનો નાથ" "જય સોમનાથ""પ્રૂથ્વી વલ્લ્ભ","સ્વ્પ્ન દ્ર્ષ્ટા" ,"ભગવાન કૌટિલ્ય"."તપસ્વિની","ક્રુષ્ણાવતાર"વગેરે નવલકથાઓ આપી છે..."કાકાની શશી","છીએ તે જ ઠિક"અવિભક્ત આત્મા' અને "ધ્રુવસ્વામિની દેવી",નાટકો ; તથા "શિશુ અને સખી ","અડધે રસ્તે","સીધા ચઢાણ","સ્વપ્નસિધ્ધિ ની શોધ માં" વગેરે દ્વારા આત્મ્ કથા આપી છે."નરસૈયો ભક્ત હરિનો ","નર્મદ-અર્વાચીનોમાં આધ્ય્"," થોડાક રસ દર્શનો","ગુજરાત ના જ્યોતિર્ધરો "ઇમ્પિરિયલ ગુર્જસ" તેમજ "ગુજરાત એન્ડ ઇટ્સ લિટરેચર"વગેરે સંશોધન-વિવેચનના ગ્રંથો પણ આપ્યા છે.સંખ્યા અને ગુણવતા ઉભય દ્ર્ષ્ટીએ જોતા મુનશી નું સાહિત્ય સમ્રુધ્ધ છે.. એક કવિતા પ્રકાર સિવાય સાહિત્યના લગભગ તમામ સ્વરૂપોમાં પોતાની લેખિની ને આસાનીથી વિહાર કરાવવાના ૨ પ્રતિભાવંત કથાસર્જક શ્રી કનૈયાલાલ માણેક્લાલ મુનશી ના જીવન અને સહિત્યસર્જનનુ સર્મથ પ્રેરકબળ એમની પ્રણયભાવના છે.તેમની નવલકથાઓ,નાટકો અને નવલીકાઓ પ્રણય ના કોઇને કોઇ સ્વરૂપ ને કેન્દ્ર્ સ્થાને રાખીને આલેખાયા છે.ગુર્જર અસ્મિતાની ભાવના તેમનામાં સભાનપણે સક્રિય રહી છે."અસ્મિતા" શબ્દ તેમણે જ સૌ પ્રથમ આપ્યો.એમની સાહિત્ય રચનાઓમાં ગુજરાત અને ગુજરાતી પ્રજાનું ગૌરવ પુર્ણ આલેખન ધ્યાન ખેચે છે.સાહિત્ય ક્ષેત્રે પ્રણાલિકા-ભંગ,સરસતાવાદ,કલા અને નીતિ વિષયક તેમની માન્યતા એલેક્ ઝાન્ડ્ર્ર ડુમા ઇ. સર્જ્કો માંથી તેમણે ઝીલેલો રંગદર્શીતા સભર આદર્શવાદ-સ્વ્પ્નદર્શી રંગીન પ્રગલ્ભતાના સર્જક મુનશીના વ્યક્તિત્વને સમજવાના કેટલાક મુદ્દાઓ છે. "પાટણની પ્રભુતા",ગુજરાતનો નાથ" અને "રાજાધિરાજ"એ મુનશીની પ્રખ્યાત ઐતિહાસિક નવલકથાત્રયી છે. *નવલકથાકાર કનૈયાલાલ મુનશી:- મુનશીની નવલક્થા ઓએ ગુજરાતી નવલક્થાના સાહિત્ય સ્વરૂપને સજીવ પાત્રાલેખન અને નાટ્યાત્મક સંવાદો દ્વારા સર્જનાત્મક બનાવ્યું.સામાજિક નવલકથા "વેરની વસુલાત" થી નવલકથા લેખન નો આરંભ કરી ઐતિહાસિક નવલકથાકાર તરીકે સફળતાને વરેલા મુનશીએ 'ક્રુષ્ણાવતાર" જેવી પૌરાણિક કથાવસ્તુ આપતી નવલક્થા છેલ્લે છેલ્લે આપી.નવલક્થા લેખનના આરંભ કાળે તેમના ઉપર ફ્રેન્ચ નવલક્થા સર્જક એલેકઝાન્ડર ડૂમાનો તેમજ જર્મન દાર્શનિક નિત્શેની "સુપર મેન "ની ભાવનાનો ભારે પ્રભાવ પડ્યો હતો. જો કે "જય સોમનાથ " અને તે પછીની વાર્તાનો મુનશીની તરી આવતી મૌલિકતા તરત ધ્યાન ખેંચેં છે.વાર્તાનો પ્રવાહ રસળતો,ધસમસતો,અને આકર્ષક;પ્રસંગો વેગીલા;વસ્તુ સંકલ્પના સુગ્રથિત;પાત્રો સજીવ અને લાંબા સમય સુધી યાદ રહે તેવા;પાત્ર ગત અને પરિસ્થિતિગત સંઘર્ષ,સંવાદો જીવંત,ટૂંકા અને સચોટ તેમજ વાતાવરણ પ્રત્યક્ષ કરી આપે તેવા નાટ્યત્તત્વ સભર; ટૂંકા ટૂંકા વાક્યોવાળી ભાષા શૈલી; ચિંતન ના ભાર વગરની આનંદ લક્ષી હેતુ વાળી સર્જન પ્રક્રિયા ; આ બધા તત્વો રંગદર્શી પ્રક્રુતિવાળા સર્જક મુનશીની નવલક્થાઓને વધુ આકર્ષક અને સુવાચ્ય બનાવે છે. અને નવલક્થાનું એક અખંડ શિલ્પ ઉભુ રચી આપે છે. કનૈયાલાલ મુનશી એ ગોવર્ધનરામ ની અસર થી મુક્ત રહી નવલક્થા સર્જન ના પ્રયત્નો કર્યા છે.મુનશીની નવલક્થાઓ નાટ્યત્તત્વ થી સભર અને તેથી એનો વિશાળ ચાહક વર્ગ છે.મુનશીની પાત્રસ્રુષ્ટિ માં સરળતા, પ્રભાવી, ઓજસ્વતા અને ભવ્યતાસભર છે.રાજાઓ યુધ્ધો.સંધિ-વિગ્રહો,રાજ દરબારની ખટપટો મુનશીની નવલક્થાઓમાં મોખરે છે.મુનશીએ ભૂતકાળની માહિતી વાચકવર્ગ માટે પાથરી સૌને મોહિત કરી દીધા હતા.મુનશીએ ઇતિહાસ પ્રસિધ્ધ પાત્રોને કલ્પનાના ભભકદાર રંગોથી ભરી યાદગાર બનાવ્યા.ઐતિહાસિક,સામાજિક,પૌરાણિક એમ ત્રણે પ્રકારની નવલક્થાઓનું સર્જન કરી મુનશી ઐતિહાસિક નવલક્થાકાર તરીકે યોગ્ય પ્રસિધ્ધિ પામ્યા છે. *ગુજરાત નો નાથ ;- "ગુજરાત નો નાથ' માં સ્વતંત્ર બનવા મથતા યુવાન જયસિંહ ની કથા છે.અને મંત્રીશ્વર મુંજાલની રાહબરી હેઠળ ગુજરાત સ્વતંત્ર બનવા પ્રયત્ન કરે છે.તેની વાત છે.પાટણની રાજકથાની દ્રષ્ટિ એ અંવતીના સેનાપતી ઉબકનુ પાટણ પર આક્રમણ ખાળવા તેની સાથે થતુ સમાધાન અને પાટણ ને હંફાવવા માગતા સૉરઠના રા'નવઘણનૉ પરાજય અહીં મુખ્ય કથાપ્રવાહૉ છે. સિધ્ધરાજ જયસિંહના સમય ની કેટલીક ઐતિહાસિક ઘટનાઓ નો આશ્રય લઇને અને પોતાની કેટલીક આગવી કલ્પનાઓનું મિશ્રણ કરીને મુનશી એ આ નવલક્થા રચી છે.તેમાં સિધ્ધરાજ જયસિંહ ઉપરાંત મુજાંલ, કાક,કિર્તિદેવ,મિનલ,મંજરી વગેરે પાત્રો નિરૂપાયા છે.જયસિંહ , મુજાંલ, કાક,ત્રણેય ગુજરાતનો નાથ બનવા દાવ અજમાવે છે.એની મુનશી એ સરસ રજુઆત કરી છે.કાક ભટ્ટે લાટ પ્રદેશ કબજે કરવા કરેલા પ્રયત્નો કાક-મંજરી ના લગ્ન, મિનલ અને મુંજાલ ના સંબંધો મુંજાલ-કિર્તિદેવનો મેળાપ,રણક-જયસિંહદેવ નો પ્રણય પ્રસંગ, જુનાગઢ ના રા'ખેંગારે રાણકદેવડી નું હરણ વગેરે આ કથા ની મુખ્ય ઘટનાઓ છે. * પાટણ ની પ્રભુતા ;- ગુજરાત ના ઇતિહાસ માં સુર્વણ કાળ તરીકે ઓળખાયેલા સોલંકી યુગની નવલકથા "પાટણ ની પ્રભુતા " નું અનુસંધાન છે."પાટણ ની પ્રભુતા " માં કર્ણદેવ સોલંકીના અવસાન પ્રસંગે રાજસત્તાની ખટપટ વચ્ચે સિધ્ધરાજ જયસિંહ ની કથાનો પ્રારંભ થાય છે.વળી એ સત્તા સઘર્ષ ની કથા ની વચ્ચે મિનળ અને મુંજાલ,હંસા અને દેવ પ્રસાદ તેમજ ત્રિભુવન અને પ્રસન્ન સરખા પાત્રો ના પ્રેમ સંબંધોની ઉપકથાઓ વણાઇ છે.તેથી નવલકથા સુવાચ્ય બને છે. *જય સોમનાથ ;- મુસ્લિમ આક્રમણ કાર મહમુદ ગઝનીએ ઇ.સ.૧૦૨૪ માં ભારત પર આક્રમણ કરીને પશ્રિમના દરિયા કાંઠે આવેલા પુરાણ પ્રસિદ્ધ વિશ્વ વિખ્યાત સોમનાથનું શિવ મંદિર તોડી તેની મૂર્તીના ટુક્ડા કર્યા તેમજ અઢળક દ્રવ્ય સાથે મૂર્તિના ટુકડા પોતાને વતન લઇ ગયો એ ઇતિહાસસિદ્ધ્ વિગતોને ગુંથીને મુનશીએ આ નવલક્થા લખી છે. આક્રમણ સમયે રજપૂતોએ વીરતા દાખવી,એકત્ર થઇ ,શક્ય તેટલુ સોમનાથ ના મંદિરર્નું રક્ષણ કરવા પ્રયત્ન કર્યા. તે શૌર્ય ક્થાની પડ છે. વાર્તાનાયક ભીમદેવ સોલંકી અને ચૌલા નામની એક નર્ત્કી સાથેન પ્રણયની ક્થા આલેખન પામી છે. કથનાયિકા ચૌલા સોમનાથના પૂજારી ગંગ સર્વજ્ઞ અને ગંગાની પૂત્રી છે ગંગા દેવદાસી છે ચૌલા પણ દેવદાસી જ છે. ને તેણે મનોમન પોતાની જાતને ભગવાન સોમનાથને શ્રદ્દાપૂર્વક સમર્પીત કરી દીધી છે. આ કથામાં ગઝનીના મહંમદનું આક્રમણ ,રાજપુતોનું શૌય, યુદ્દ્ વર્ણન, સોમનથના મંદિરનો વૈભવ,ભીમચૌલાનો પ્રણય પ્રસંગ , રણની આંધીનું વર્ણન ,બે બાજુના લશ્ક્રોનું વર્ણન વગેરે વિગતોનો સમાવેશ થાય છે.સજ્જન સામંત ઘોઘરાણા તેમના કૂળની પરાક્રમ ક્થા, ગંગસર્વજ્ઞની શ્રદ્દા સભર શીવભકિત , ગરજનના હમ્મીરનું રૌદ્દ્ વ્યકિતત્વ વગેરે મુનશીની રસળતી અને સ્ફૂર્તીલી શૈલીએ આલેખાયા છે.આ નવલાક્થામં મુનશીએ નોંધપાત્ર મૌલિકતા અને વિકાસ દાખવ્યા છે. *સંદર્ભ:- (૧)અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યનો ઇતિહાસ (૨)ગુજરાતનો નાથ (૩)જય સોમનાથ --> [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:રાજકારણી]] [[શ્રેણી:૧૯૭૧માં મૃત્યુ]] 1zsp947p5m8agg4b94fqzighlhtoqzm 4 774 825921 825760 2022-07-26T06:42:39Z Replacement of God 69836 /* નિર્ણય અને અમલ */ wikitext text/x-wiki <!-- -->{{/શીર્ષક}}<!-- --> <!-- મહેરબાની કરી આ લીટી અને તેની ઉપરનું લખાણ હટાવવું નહી --> == First Newsletter: Wikimedia Wikimeet India 2022 == Dear Wikimedians, We are glad to inform you that the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022|second iteration of Wikimedia Wikimeet India]] is going to be organised in February. This is an upcoming online wiki event that is to be conducted from 18 to 20 February 2022 to celebrate International Mother Language Day. The planning of the event has already started and there are many opportunities for Wikimedians to volunteer in order to help make it a successful event. The major announcement is that [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|submissions for sessions]] has opened from today until a month (until 23 January 2022). You can propose your session [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|here]]. For more updates and how you can get involved in the same, please read the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Newsletter/2021-12-23|first newsletter]] If you want regular updates regarding the event on your talk page, please add your username [[:m: Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2022|here]]. You will get the next newsletter after 15 days. Please get involved in the event discussions, open tasks and so on. [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૨૦:૨૮, ૨૩ ડિસેમ્બર ૨૦૨૧ (IST) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections == :''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Board of Trustees is preparing a call for feedback about the upcoming Board Elections, from January 7 - February 10, 2022. While details will be finalized the week before the call, we have confirmed at least two questions that will be asked during this call for feedback: * What is the best way to ensure fair representation of emerging communities among the Board? * What involvement should candidates have during the election? While additional questions may be added, the Movement Strategy and Governance team wants to provide time for community members and affiliates to consider and prepare ideas on the confirmed questions before the call opens. We apologize for not having a complete list of questions at this time. The list of questions should only grow by one or two questions. The intention is to not overwhelm the community with requests, but provide notice and welcome feedback on these important questions. '''Do you want to help organize local conversation during this Call?''' Contact the [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance team]] on Meta, on [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram], or via email at msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org. Reach out if you have any questions or concerns. The Movement Strategy and Governance team will be minimally staffed until January 3. Please excuse any delayed response during this time. We also recognize some community members and affiliates are offline during the December holidays. We apologize if our message has reached you while you are on holiday. Thank you, [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૪:૦૦, ૨૮ ડિસેમ્બર ૨૦૨૧ (IST) == Second Newsletter: Wikimedia Wikimeet India 2022 == Good morning Wikimedians, Happy New Year! Hope you are doing well and safe. It's time to update you regarding [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022|Wikimedia Wikimeet India 2022]], the second iteration of Wikimedia Wikimeet India which is going to be conducted in February. Please note the dates of the event, 18 to 20 February 2022. The [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|submissions]] has opened from 23 December until 23 January 2022. You can propose your session [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|here]]. We want a few proposals from Indian communities or Wikimedians. For more updates and how you can get involved in the same, please read the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Newsletter/2022-01-07|second newsletter]] If you want regular updates regarding the event on your talk page, please add your username [[:m: Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2022|here]]. You will get the next newsletter after 15 days. Please get involved in the event discussions, open tasks and so on. [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૧:૦૯, ૮ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 28th''' of February. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2022 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2022|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૮:૪૫, ૯ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&oldid=22560402 --> == Feminism and Folklore 2022 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} Greetings! You are invited to participate in '''[[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]]''' writing competion. This year Feminism and Folklore will focus on feminism, women biographies and gender-focused topics for the project in league with Wiki Loves Folklore gender gap focus with folk culture theme on Wikipedia. You can help us in enriching the folklore documentation on Wikipedia from your region by creating or improving articles focused on folklore around the world, including, but not limited to folk festivals, folk dances, folk music, women and queer personalities in folklore, folk culture (folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more. You can contribute to new articles or translate from the list of suggested articles [[:m:Feminism and Folklore 2022/List of Articles|here]]. You can also support us in organizing the contest on your local Wikipedia by signing up your community to participate in this project and also translating the [[m:Feminism and Folklore 2022|project page]] and help us spread the word in your native language. Learn more about the contest and prizes from our project page. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2022|talk page]] or via Email if you need any assistance... Thank you. '''Feminism and Folklore Team''', [[User:Tiven2240|Tiven2240]] --૧૧:૧૯, ૧૧ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&oldid=22574381 --> == Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open == <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now open and will close on 16 February 2022. With this Call for Feedback, the Movement Strategy and Governance team is taking a different approach. This approach incorporates community feedback from 2021. Instead of leading with proposals, the Call is framed around key questions from the Board of Trustees. The key questions came from the feedback about the 2021 Board of Trustees election. The intention is to inspire collective conversation and collaborative proposal development about these key questions. There are two confirmed questions that will be asked during this Call for Feedback: # What is the best way to ensure more diverse representation among elected candidates? ''The Board of Trustees noted the importance of selecting candidates who represent the full diversity of the Wikimedia movement. The current processes have favored volunteers from North America and Europe.'' # What are the expectations for the candidates during the election? ''Board candidates have traditionally completed applications and answered community questions. How can an election provide appropriate insight into candidates while also appreciating candidates’ status as volunteers?'' There is one additional question that may be presented during the Call about selection processes. This question is still under discussion, but the Board wanted to give insight into the confirmed questions as soon as possible. Hopefully if an additional question is going to be asked, it will be ready during the first week of the Call for Feedback. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Join the conversation.]] Thank you, Movement Strategy and Governance<section end="announcement-content"/> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૫:૫૬, ૧૨ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) :Please note an additional question has now been added. There are also [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions|several proposals]] from participants to review and discuss. [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૨:૧૭, ૨૨ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) === Question about the Affiliates' role for the Call for Feedback: Board of Trustees elections === <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello, Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|'''Call for Feedback: Board of Trustees elections''']] so far. The Movement Strategy and Governance team has announced the last key question: '''How should affiliates participate in elections?''' Affiliates are an important part of the Wikimedia movement. Two seats of the Board of Trustees due to be filled this year were filled in 2019 through the Affiliate-selected Board seats process. A change in the [https://foundation.wikimedia.org/w/index.php?title=Bylaws&type=revision&diff=123603&oldid=123339 Bylaws removed the distinction between community and affiliate seats]. This leaves the important question: How should affiliates be involved in the selection of new seats? The question is broad in the sense that the answers may refer not just to the two seats mentioned, but also to other, Community- and Affiliate-selected seats. The Board is hoping to find an approach that will both engage the affiliates and give them actual agency, and also optimize the outcomes in terms of selecting people with top skills, experience, diversity, and wide community’s support. The Board of Trustees is seeking feedback about this question especially, although not solely, from the affiliate community. Everyone is invited to share proposals and join the conversation in the Call for Feedback channels. In addition to collecting online feedback, the Movement Strategy and Governance team will organize several video calls with affiliate members to collect feedback. These calls will be at different times and include Trustees. Due to the late addition of this third question, the Call will be extended until 16 February. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Board_of_Trustees_elections/Discuss_Key_Questions|Join the conversation.]] Best regards, Movement Strategy and Governance [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૨:૧૭, ૨૨ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == વિકિપીડિયા:વિકિપરિયોજના ગુજરાતી વિશ્વકોશ == [[વિકિપીડિયા:વિકિપરિયોજના#નવી પરિયોજના ચાલુ કરવા અને સંભાળવાના પ્રસ્તાવ]] પર [[વિકિપીડિયા:વિકિપરિયોજના ગુજરાતી વિશ્વકોશ]] શરૂ કરવા પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આપનો પ્રતિભાવ આપશો. આભાર. -[[સભ્ય:Nizil Shah|Nizil Shah]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Nizil Shah|ચર્ચા]]) ૧૧:૦૬, ૧૩ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == Subscribe to the This Month in Education newsletter - learn from others and share your stories == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Dear community members, Greetings from the EWOC Newsletter team and the education team at Wikimedia Foundation. We are very excited to share that we on tenth years of Education Newsletter ([[m:Education/News|This Month in Education]]) invite you to join us by [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|subscribing to the newsletter on your talk page]] or by [[m:Education/News/Newsroom|sharing your activities in the upcoming newsletters]]. The Wikimedia Education newsletter is a monthly newsletter that collects articles written by community members using Wikimedia projects in education around the world, and it is published by the EWOC Newsletter team in collaboration with the Education team. These stories can bring you new ideas to try, valuable insights about the success and challenges of our community members in running education programs in their context. If your affiliate/language project is developing its own education initiatives, please remember to take advantage of this newsletter to publish your stories with the wider movement that shares your passion for education. You can submit newsletter articles in your own language or submit bilingual articles for the education newsletter. For the month of January the deadline to submit articles is on the 20th January. We look forward to reading your stories. Older versions of this newsletter can be found in the [[outreach:Education/Newsletter/Archives|complete archive]]. More information about the newsletter can be found at [[m:Education/News/Publication Guidelines|Education/Newsletter/About]]. For more information, please contact spatnaik{{@}}wikimedia.org. ------ <div style="text-align: center;"><div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[User:ZI Jony|<span style="color:#8B0000">'''ZI Jony'''</span>]] [[User talk:ZI Jony|^{<span style="color:Green"><i>(Talk)</i></span>}]], {{<includeonly>subst:</includeonly>#time:l G:i, d F Y|}} (UTC)</div></div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:ZI_Jony/MassMessage/Awareness_of_Education_Newsletter/List_of_Village_Pumps&oldid=21244129 --> == Movement Strategy and Governance News – Issue 5 == <section begin="ucoc-newsletter"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 5, January 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe '''[[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]]''' if you would like to receive these updates. <div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|continue reading]]) *'''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|continue reading]]) *'''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|continue reading]]) *'''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|continue reading]]) *'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|continue reading]])</div><section end="ucoc-newsletter"/> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૩:૩૬, ૧૯ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == Wikimedia Wikimeet India 2022 Postponed == Dear Wikimedians, We want to give you an update related to Wikimedia Wikimeet India 2022. [[:m:Wikimedia Wikimeet India 2022|Wikimedia Wikimeet India 2022]] (or WMWM2022) was to be conducted from 18 to 20 February 2022 and is postponed now. Currently, we are seeing a new wave of the pandemic that is affecting many people around. Although WMWM is an online event, it has multiple preparation components such as submission, registration, RFC etc which require community involvement. We feel this may not be the best time for extensive community engagement. We have also received similar requests from Wikimedians around us. Following this observation, please note that we are postponing the event, and the new dates will be informed on the mailing list and on the event page. Although the main WMWM is postponed, we may conduct a couple of brief calls/meets (similar to the [[:m:Stay safe, stay connected|Stay safe, stay connected]] call) on the mentioned date, if things go well. We'll also get back to you about updates related to WMWM once the situation is better. Thank you [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૨:૫૭, ૨૭ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) <small>Nitesh Gill on behalf of WMWM Centre for Internet and Society</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == [Announcement] Leadership Development Task Force == Dear community members, The [[:m:Strategy/Wikimedia movement/2018-20/Recommendations/Invest in Skills and Leadership Development|Invest in Skill and Leadership Development]] Movement Strategy recommendation indicates that our movement needs a globally coordinated effort to succeed in leadership development. The [[:m:Community Development|Community Development team]] is supporting the creation of a global and community-driven [[:m:Leadership Development Task Force]] ([[:m:Leadership Development Task Force/Purpose and Structure|Purpose & Structure]]). The purpose of the task force is to advise leadership development work. The team seeks community feedback on what could be the responsibilities of the task force. Also, if any community member wishes to be a part of the 12-member task force, kindly reach out to us. The feedback period is until 25 February 2022. '''Where to share feedback?''' '''#1''' Interested community members can add their thoughts on the [[:m:Talk:Leadership Development Task Force|Discussion page]]. '''#2''' Interested community members can join a regional discussion on 18 February, Friday through Google Meet. '''Date & Time''' * Friday, 18 February · 7:00 – 8:00 PM IST ([https://zonestamp.toolforge.org/1645191032 Your Timezone]) ([https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=NHVqMjgxNGNnOG9rYTFtMW8zYzFiODlvNGMgY19vbWxxdXBsMTRqbnNhaHQ2N2Y5M2RoNDJnMEBn&tmsrc=c_omlqupl14jnsaht67f93dh42g0%40group.calendar.google.com Add to Calendar]) * Google Meet link: https://meet.google.com/nae-rgsd-vif Thanks for your time. Regards, [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૭:૧૮, ૯ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == International Mother Language Day 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced [[:m:International Mother Language Day 2022 edit-a-thon|International Mother Language Day]] mini edit-a-thon which is going to take place on 19 & 20 February 2022. The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate International Mother Language Day. This time we will celebrate the day by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some language-related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about languages or related to languages. Anyone can participate in this event and users can add their names to the given link. Thank you [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૮:૩૮, ૧૫ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Wiki Loves Folklore is extended till 15th March == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">{{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] Greetings from Wiki Loves Folklore International Team, We are pleased to inform you that [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore|Wiki Loves Folklore]] an international photographic contest on Wikimedia Commons has been extended till the '''15th of March 2022'''. The scope of the contest is focused on folk culture of different regions on categories, such as, but not limited to, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, etc. We would like to have your immense participation in the photographic contest to document your local Folk culture on Wikipedia. You can also help with the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|translation]] of project pages and share a word in your local language. Best wishes, '''International Team'''<br /> '''Wiki Loves Folklore''' [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૦:૨૦, ૨૨ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines & Ratification Vote == '''In brief:''' the [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised Enforcement Guidelines]] have been published. Voting to ratify the guidelines will happen from [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|7 March to 21 March 2022]]. Community members can participate in the discussion with the UCoC project team and drafting committee members on 25 February (12:00 UTC) and 4 March (15:00 UTC). Please [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|sign-up]]. '''Details:''' The [[:m:Universal Code of Conduct]] (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire Wikimedia movement. The UCoC and the Enforcement Guidelines were written by [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|volunteer-staff drafting committees]] following community consultations. The revised guidelines were published 24 January 2022. '''What’s next?''' '''#1 Community Conversations''' To help to understand the guidelines, the [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] (MSG) team will host conversations with the UCoC project team and drafting committee members on 25 February (12:00 UTC) and 4 March (15:00 UTC). Please [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|sign-up]]. Comments about the guidelines can be shared [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on the Enforcement Guidelines talk page]]. You can comment in any language. '''#2 Ratification Voting''' The Wikimedia Foundation Board of Trustees released a [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board noticeboard/January 2022 - Board of Trustees on Community ratification of enforcement guidelines of UCoC|statement on the ratification process]] where eligible voters can support or oppose the adoption of the enforcement guidelines through vote. Wikimedians are invited to [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information/Volunteer|translate and share important information]]. A [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|SecurePoll vote]] is scheduled from 7 March to 21 March 2022. [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information#Voting%20eligibility|Eligible voters]] are invited to answer a poll question and share comments. Voters will be asked if they support the enforcement of the UCoC based on the proposed guidelines. Thank you. [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૨૧:૪૧, ૨૨ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == Coming soon == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> === Several improvements around templates === Hello, from March 9, several improvements around templates will become available on your wiki: * Fundamental improvements of the [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor template dialog]] ([[m:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|1]], [[m:WMDE Technical Wishes/Removing a template from a page using the VisualEditor|2]]), * Improvements to make it easier to put a template on a page ([[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|3]]) (for the template dialogs in [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor]], [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor#/media/File:VectorEditorBasic-en.png|2010 Wikitext]] and [[Mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|New Wikitext Mode]]), * and improvements in the syntax highlighting extension [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] ([[m:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|4]], [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|5]]) (which is available on wikis with writing direction left-to-right). All these changes are part of the “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]” project by [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes]]. We hope they will help you in your work, and we would love to hear your feedback on the talk pages of these projects. </div> - [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] ૧૮:૦૮, ૨૮ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=22907463 --> == <section begin="announcement-header" />The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now closed <section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Call for Feedback: Board of Trustees elections]] is now closed. This Call ran from 10 January and closed on 16 February 2022. The Call focused on [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions#Questions|three key questions]] and received broad discussion [[m:Talk:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions|on Meta-wiki]], during meetings with affiliates, and in various community conversations. The community and affiliates provided many proposals and discussion points. The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Reports|reports]] are on Meta-wiki. This information will be shared with the Board of Trustees and Elections Committee so they can make informed decisions about the upcoming Board of Trustees election. The Board of Trustees will then follow with an announcement after they have discussed the information. Thank you to everyone who participated in the Call for Feedback to help improve Board election processes. Thank you, Movement Strategy and Governance<br /><section end="announcement-content" /> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૩:૪૪, ૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == UCoC Enforcement Guidelines Ratification Vote Begins (7 - 21 March 2022) == The ratification of the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|enforcement guidelines]] has started. Every eligible community member can vote. For instructions on voting using SecurePoll and Voting eligibility, [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter_information|please read this]]. The last date to vote is 21 March 2022. '''Vote here''' - https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/391 Thank you, [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૨૨:૩૮, ૭ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == સંસ્કૃત વિકિ માટે સ્કેનર અનુદાન નું નિવેદન == નમઃ સર્વેભ્યઃ, સંસ્કૃત વિકિમાં હું ૧૦ વર્ષથી કાર્યરત છું અને મને મોટા લેખો લખવામાં વધુ રસ હોય છે. પરન્તુ એ માટે સંદર્ભગ્રન્થ પણ આવશ્યક હોય. પરન્તુ સંસ્કૃતનાં ગ્રન્થોં ઓછામાં ઓછા ૧૦૦ વર્ષ તો જુના હોય જ અને ઓછા પણ હોય એટલે ગ્રન્થાલયો અને વિદ્વાનો પાસેથી ગ્રન્થો મેળવવા અત્યન્ત કઠિન હોય છે. આ સ્થિતિમાં એક સ્કેનર ની આવશ્યકતા છે, જેથી યોગ્ય રીતે લેખો બની શકે. ગુજ.વિકિ પાસે પહેલે થી એક સ્કેનર છે અને આ સમુદાયે હંમેશા સં.વિકિ ની સહાયતા કરી છે. એ માટે આભાર. પરન્તુ હવે અમદાવાદનાં કેન્દ્રમાં સ્થિત એક શૈક્ષણિક સંસ્થામાં જો સ્કેનર હોય તો ન કેવલ સંસ્કૃત પરન્તુ અન્ય સમુદાયો પણ આ સ્કેનર નો લાભ લઈ શકે. તો આપશ્રી [https://meta.wikimedia.org/wiki/CIS-A2K/Requests#Sanner_for_sa.wiki_Gujarat અહીં] સમર્થન કરી શકો તો સારું. ધન્યવાદ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૦૯:૫૯, ૮ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == CIS-A2K Newsletter February 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about February 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, ongoing events and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Launching of WikiProject Rivers with Tarun Bharat Sangh|Wikimedia session with WikiProject Rivers team]] * [[:m:Indic Wikisource Community/Online meetup 19 February 2022|Indic Wikisource online meetup]] * [[:m:International Mother Language Day 2022 edit-a-thon]] * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:Indic Wikisource Proofreadthon March 2022|Indic Wikisource Proofreadthon March 2022]] - You can still participate in this event which will run till tomorrow. ;Upcoming Events * [[:m:International Women's Month 2022 edit-a-thon|International Women's Month 2022 edit-a-thon]] - The event is 19-20 March and you can add your name for the participation. * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Pune Nadi Darshan 2022]] - The event is going to start by tomorrow. * Annual proposal - CIS-A2K is currently working to prepare our next annual plan for the period 1 July 2022 – 30 June 2023 Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/February 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 08:58, 14 March 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Wiki Loves Folklore 2022 ends tomorrow == [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] International photographic contest [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022| Wiki Loves Folklore 2022]] ends on 15th March 2022 23:59:59 UTC. This is the last chance of the year to upload images about local folk culture, festival, cuisine, costume, folklore etc on Wikimedia Commons. Watch out our social media handles for regular updates and declaration of Winners. ([https://www.facebook.com/WikiLovesFolklore/ Facebook] , [https://twitter.com/WikiFolklore Twitter ] , [https://www.instagram.com/wikilovesfolklore/ Instagram]) The writing competition Feminism and Folklore will run till 31st of March 2022 23:59:59 UTC. Write about your local folk tradition, women, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, folklore, and tradition, including ballads, folktales, fairy tales, legends, traditional song and dance, folk plays, games, seasonal events, calendar customs, folk arts, folk religion, mythology etc. on your local Wikipedia. Check if your [[:m:Feminism and Folklore 2022/Project Page|local Wikipedia is participating]] A special competition called '''Wiki Loves Falles''' is organised in Spain and the world during 15th March 2022 till 15th April 2022 to document local folk culture and [[:en:Falles|Falles]] in Valencia, Spain. Learn more about it on [[:ca:Viquiprojecte:Falles 2022|Catalan Wikipedia project page]]. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૨૦:૧૦, ૧૪ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == Pune Nadi Darshan 2022: A campaign cum photography contest == Dear Wikimedians, Greetings for the Holi festival! CIS-A2K is glad to announce a campaign cum photography contest, Pune Nadi Darshan 2022, organised jointly by Rotary Water Olympiad and CIS-A2K on the occasion of ‘World Water Week’. This is a pilot campaign to document the rivers in the Pune district on Wikimedia Commons. The campaign period is from 16 March to 16 April 2022. Under this campaign, participants are expected to click and upload the photos of rivers in the Pune district on the following topics - * Beauty of rivers in Pune district * Flora & fauna of rivers in Pune district * Religious & cultural places around rivers in Pune district * Human activities at rivers in Pune district * Constructions on rivers in Pune district * River Pollution in Pune district Please visit the [[:c:commons:Pune Nadi Darshan 2022|event page]] for more details. We welcome your participation in this campaign. Thank you [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૨:૪૯, ૧૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting is now closed == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Greetings, The ratification voting process for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) came to a close on 21 March 2022. '''Over {{#expr:2300}} Wikimedians voted''' across different regions of our movement. Thank you to everyone who participated in this process! The scrutinizing group is now reviewing the vote for accuracy, so please allow up to two weeks for them to finish their work. The final results from the voting process will be announced [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|here]], along with the relevant statistics and a summary of comments as soon as they are available. Please check out [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|the voter information page]] to learn about the next steps. You can comment on the project talk page [[metawiki:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on Meta-wiki]] in any language. You may also contact the UCoC project team by email: ucocproject[[File:At_sign.svg|link=|16x16px|(_AT_)]]wikimedia.org Best regards, [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૫:૦૯, ૨૩ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == સ્કેનર આપવા બાબત == નમસ્તે, ગુજરાતી વિકિ સમુદાય પાસે સ્કેનર છે, જેનો મે ઘણી વાર ઉપયોગ કર્યો છે. -ભાઈએ કહ્યું એમ મે સી.આઈ.એસ. પાસેથી સ્કેનર મેળવવાનો પ્રયાસ પણ કર્યો પણ મને મળી શક્યું નથી. માટે હવે ગુજરાતી વિકિ સમુદાય પાસે સહાયતાની આશા છે. આમ તો આ સમુદાયની ઇચ્છા હોય, તો આપી શકાય અને બહાનું બતાવીને ના પણ પાડી શકાય. મને જરૂર છે માટે જ અહીં લખી રહ્યો છું. મારે સંસ્કૃતમાં લેખો લખવા માટે અમુક સંદર્ભ ગ્રન્થોની આવશ્યકતા હોય છે, પણ ગ્રન્થાલય અમુક પુસ્તકો માત્ર જોવા આપે છે, ઘરે લઈ જવા આપતા નથી. માટે સ્કેન કરવાની અનુમતિ લઈને હું પુસ્તક વાપરવાનો પ્રયાસ કરુ છું. આરંભમાં -ભાઈ સાથે મારો વ્યવહાર સારો રહ્યો પરન્તુ અચાનક જે અમના તરફથી સ્કેનર આપવામાં ઘણો વિલંબ થયો, જેથી મારા કામ પર પણ પ્રભાવ પડ્યો. મને લાગે છે આ એક ઘર્ષણ થાય એવી સ્થિતિ ઉત્પન્ન થઈ ગઈ છે. મને અચાનક લાગે છે કે હું માંગી રહ્યો છું એટલે હું કદાચ ગરીબડો બનીને યાચના ઉપર યાચના કરી રહ્યો છું. અને સામે વાળી વ્યક્તિ પોતાની નવી નવી સ્થિતિનું વર્ણન કરીને મને વધું ભીખ માંગવાની સ્થિતિમાં લઈ આવે છે. જો હું ગુજ.વિકિ માટે આ સ્કેનર માંગતો હોત અથવા સમાન રીતે સ્કેનર વાપરવા માટેની નીતિ હોત, તો શું મારી સાથે આવો વ્યવહાર થયો હોત. વિકિ એક વિવાદ સ્થળ ત્યારે બને છે, જ્યારે એક વ્યક્તિ બીજા વ્યક્તિને સમજવા જ નથી માંગતો અથવા હું આ સ્વૈચ્છિક રીતે કરું છું એટલે ગમે તે રીતે સામે વાળાને બહાનું બતાવી શકું છું. શાસ્ત્રો કહે છે કે આપણને જે વ્યવહાર આપણી જોડે થાય, તો ન ગમે, એવો વ્યવહાર આપણે બીજા સાથે કરવો નહીં. શું હું વારંવાર કોઈ વાત વિષે લબડાવ્યા કરું, તો કોઈને ગમે. ન જ ગમે. માણસ બીજને બહાના બતાવીને પોતીની જાતને સાચો અને સારો સિદ્ધ કરી શકે, પણ પોતે આત્મવિશ્લેષણ કરે તો જણાય કે મને આપી દેવામાં શું વાંધો છે, એ દેખાઈ આવે. ગુજ.વિકિ નાં સદસ્યો ને આટલું મોટુ લખાણ લખી રહ્યો છું, કારણ કે મારે સ્કેનરની અત્યન્ત આવશ્યકતા છે અને વારંવાર આવશ્યકતા રહેવાની છે. તો મારે દર વખતે ગરીબડા બનીને યાચના ન કરવી પડે, એવો કોઈ નિર્ણય આપ સૌ કરો એ વિનંતિ છે. બીજી બાજુ હું પ્રયાસ કરીશ કે મને કશે બીજે થી સ્કેનર મળી રહે, ત્યાર સુધી યોગ્ય રીતે સ્વમાન સાથે સ્કેનર મળે એવી વિચારણા કરો એ જ વિનંતિ. કેટલા દિવસ થઈ ગયા એ તમે જ જોયું છે, મારી પાસેથી વચ્ચે પણ એક બે પુસ્તકો જતી રહી છે. હું ઇચ્છીશ કે તમે સૌ સહાયતા કરો. - નેહલ દવે. <!-- Template:Unsigned --><span class="autosigned" style="font-size:85%;">—&nbsp;આ [[વિકિપીડિયા:સહીઓ|સહી વગરની]] ટીપ્પણી [[User:NehalDaveND|NehalDaveND]] વડે ઉમેરાઇ હતી. ([[User talk:NehalDaveND#top|ચર્ચા]] • [[Special:Contributions/NehalDaveND|યોગદાનો]]) </span> :નેહલભાઇ, તમારી આ પ્રકારની આરોપ ઘડતી ભાષા વિકિપીડિયામાં આવકાર્ય નથી. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૦૯:૪૬, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) ::ક્ષમા કરશો. જેટલી પણ વાર વાત થઈ છે, એમાં ક્યાંને ક્યાંક અત્યારે નહીં, મારે નક્કી નથી ઇત્યાદિ જ સાંભળવા મળ્યુ છે. માટે ના છુટકે મારે લખવું પડ્યું. હું મારા વ્યક્તિગત કાર્ય માટે નથી માંગતો, મારે બીજા પાસેથી પુસ્તક લેવાની છે એને એના સમયે સ્કેન કરીને આપવાની છે. મને ટલ્લાવવામાં આવ્યો એટલે મારે કહેવું પડ્યું બાકી શું આવશ્યકતા છે આરોપ મુકવાની? હવે એમને કોલ ઉઠાવવાનો પણ બંધ કરી દીધો છે. મારે આવશ્યકતા છે એટલે વિનંતિ પર વિનંતિ કરી રહ્યો છુ ને. મે એવું શું કરી દીધુ છે એ મને ખબર નથી પડતી કે આવો વ્યવહાર થાય. એમને પાછુ માગ્યું ત્યારે એમને આપી દીધું. એમને જે રીતે કહ્યું એ જ રીતે કર્યું છે. મારી બોલવાની ભાષા કે હાવભાવ માં કોઈ ખોટ જણાઈ હોય અને વ્યક્તિ આવું કરે તો સમજાય પણ ખરું. મિત્ર ભાવે ભાઈ ભાઈ કરીને વાત કરીએ. અને સામે થી માત્ર અને માત્ર જે અત્યારે નહીં, મારું નક્કી નથી ઇત્યાદિ જ ઉત્તર આવે તો મારે શું સમજવું. તમારી સામે સ્થિતિ મુકુ છું. તમારે મારી પાસે થી સ્કેનર લેવાનું છે. તમે કહો કે ક્યારે લઈ જઉ, તો હું કહું આ દિવસે લઈ જાવ. ત્યારે વાત કરીએ તો અત્યારે નહીં, પછી હું તમારે ત્યાં આવવાનો છું ત્યારે. તો તમે ક્યારે આવો છો. નક્કી નથી. આ વર્તુળ માંથી નીકળવું કેવી રીતે? તમે આ સ્થિતિમાં શું કરી શકો કહો. મારી ભાષામાં કે વર્તનથી ખોટું લાગ્યું હોય, તો સમજાય. માટે સમુદાયને વિનંતિ કરુ છું, કૃપયા વિવાદ આગળ ન વધે અને અમે બંને એક બીજા સાથે સારી રીતે વ્યવહાર (સ્કેનરનો) કરી શકીએ એ માટે તમે જ કોઈ નિયમ નક્કી કરો. કારણ કે આટલા દિવસથી વાત ચાલે છે, પણ મારી સાથે વારંવાર જે વ્યવહાર થયો એજ મે વર્ણવ્યો છે. હું તો બાહ્ય વ્યક્તિ છું, એટલે એક સ્વરે સમુદાય ના પણ કહી દે, તો મારે સ્વીકાર્યા વગર છુટકો નથી. મે સમુદાય માં કોઈ ખોટો વ્યવહાર નથી કર્યો વધુ યોગદાન નથી આપ્યુ પણ સમયાન્તરે યોગદાન આપ્યા કરુ છું. આશા છે -ભાઈ સ્વયં એકવાર આખી ઘટના પર પુનર્દૃષ્ટિ કરશે અને એમને જાણીને ન કર્યું હોય તેમ છતાં મારી સાથે થયેલો વ્યવહાર યોગ્ય છે એનું મૂલ્યાંકન કરે. તેમ છતાં એમને એવું લાગે કે મારી સાથે આ થયું એ સામાન્ય છે અને એમની સાથે આવું થયું હોત તો એમને વાંધો ન આવત. તો હું માફી માંગુ છું, પણ સ્કેનર વિષે મારી સહાયતા કરો એ માટે વારંવાર વિનંતિ કરુ છું. ધન્યવાદ <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૫:૧૪, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::Just my two pennies' worth. Your phrases such as ''ટલ્લાવવામાં આવ્યો'', ''ગરીબડો બનીને યાચના ઉપર યાચના કરી રહ્યો'', ''ભીખ માંગવાની સ્થિતિમાં લઈ આવે છે'', and ''લબડાવ્યા કરું'' are the poor choice of words. Such language is not allowed on Gujarati Wikipedia or any other Wikipedia, especially when you are a long-time editor on Wikipedia. So I would expect an apology from you. Admin can remark your language, and can take action against you. :::બીજી વાત. સ્કેનર માટેનો તમામ વ્યવહાર '''માત્ર Talk page ઉપર જ''' કરવા વિનંતી. '''મહેરબાની કરીને કૉલ ન કરવા વિનંતી'''. ગુજરાતી વિકિપીડિયાના મારા તમામ મિત્રો મારી સાથે તમામ પ્રકારનો વ્યવહાર Talk page દ્વારા જ કરે છે, ભલે ગમે એટલું અગત્યનું કામ હોય. હું રોજ મોડી રાત સુધી જાગતો હોવાથી, અને બીજા દિવસે બપોર પછી જ ઊઠતો હોવાથી કોઈના ફોન ઉપાડી શકતો નથી. માટે હવેથી Talk pageનો જ ઉપયોગ કરવા વિનંતી. :::ત્રીજી વાત, આ સ્કેનર મુખત્વે ગુજરાતી સમુદાય માટે મેળવવામાં આવ્યું હતુ, તેમજ હું અંગ્રેજી વિકિ પર પણ કાર્યરત હોઈ, અંગ્રેજી વિકિનો પણ એમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. આવતા મહીને મારે ગુજરાતી વિકિસોર્સ માટે ૬ પુસ્તકો સ્કેન કરવાના છે જે આ પ્રમાણે છે: (૧) ભારેલો અગ્નિ (૨) જયંત, (૩) ગ્રામલક્ષ્મી, (૪) કોકિલા, (૫) પૂર્ણિમા, અને (૬) દિવ્યચક્ષુ (બધા જ પુસ્તકો ર. વ. દેસાઈના છે). આ ઉપરાંત ચુનીલાલ મડિયાના બીજા 4 પુસ્તકો તો સ્કેન કરવાના જ છે. એ ઉપરાંત [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Resource_Exchange/Resource_Request#Rajasthan%3A_A_Socio-economic_Study_by_Jagdish_Singh_Gahlot અહીં તમે જોઈ શકસો] કે અંગ્રેજી વિકી પર હું એક Resource request પર કામ કરી રહ્યો છું જેના માટે મારે સ્કેનરનો ઉપયોગ કરવો પડે. આ પ્રકારની Resource requests માટે મારે મહિનામાં ઓછામાં ઓછી બે વાર સ્કેનરનો ઉપયોગ કરવાનો રહે છે (Example: See [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Resource_Exchange/Resource_Request/Archive_123#Ry%C5%8Dsuke_Hatanaka_book_chapter this] & [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Resource_Exchange/Resource_Request/Archive_123#Ongaku_kenky%C5%AB:_Daigakuin_kenky%C5%AB_nenp%C5%8D_article this]). :::તમને CIS તરફથી જરૂર સ્કેનર મળી શક્યું હોત, પણ તમારી કમ્યુનિટી તરફથી તમને સમર્થન મળ્યું ન્હોતું. ગુજરાતી વિકીસમુદાય તરફથી તમને સમર્થન ન મળે એ ખૂબ સ્વાભાવિક છે, કારણકે તમે ગુજરાતી વિકી પર કોઈ પણ પ્રકારે કાર્યરત નથી. :::મેં જણાવ્યા એ પુસ્તકો સ્કેન થઈ ગયા બાદ હું તમને સ્કેનર ૧૫ દિવસ માટે આપી સકીશ. આપ ૪ મહિના માટે સ્કેનર માંગી રહ્યા હતા પણ તે શક્ય નથી. મે જણાવ્યુ એમ મારે વિકિપીડિયાના કામ માટે સ્કેનરનો ઉપયોગ કરવાનો રહે છે. talk page પર ચર્ચા બાદ તારીખ નક્કી થયે આપ સ્કેનર લઈ જઈ શકો છો (૧૫ દિવસ પછી તે પાછું આપી જવાની જવાબદારી સાથે). આભાર. --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૧૫:૫૦, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::'''P.S''': Please don't use my real name as you used in your message. This is a violation of privacy. I will request to delete those revision. --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૧૬:૦૭, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :[https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%95%E0%AA%BF%E0%AA%AA%E0%AB%80%E0%AA%A1%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AA%BE:%E0%AA%B8%E0%AA%82%E0%AA%A6%E0%AA%B0%E0%AB%8D%E0%AA%AD_%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%A8%E0%AA%BF%E0%AA%AE%E0%AA%AF_%E0%AA%AA%E0%AA%B0%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AB%8B%E0%AA%9C%E0%AA%A8%E0%AA%BE/%E0%AA%AA%E0%AB%82%E0%AA%B0%E0%AB%8D%E0%AA%A3_%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%A8%E0%AA%82%E0%AA%A4%E0%AB%80%E0%AA%93_%E0%AB%A7#%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%B0%E0%AA%A4%E0%AB%80%E0%AA%AF_%E0%AA%A6%E0%AA%82%E0%AA%A1_%E0%AA%B8%E0%AA%82%E0%AA%B9%E0%AA%BF%E0%AA%A4%E0%AA%BE 1] [https://gu.wikisource.org/wiki/%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%95%E0%AA%BF%E0%AA%B8%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AB%8B%E0%AA%A4:%E0%AA%B8%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%96%E0%AA%82%E0%AA%A1#%E0%AA%AE%E0%AA%A3%E0%AA%BF%E0%AA%B2%E0%AA%BE%E0%AA%B2_%E0%AA%A8%E0%AA%AD%E0%AB%81%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%87_%E0%AA%A6%E0%AB%8D%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%B5%E0%AB%87%E0%AA%A6%E0%AB%80%E0%AA%A8%E0%AB%81%E0%AA%82_%E0%AA%86%E0%AA%A4%E0%AB%8D%E0%AA%AE%E0%AA%B5%E0%AB%83%E0%AA%A4%E0%AB%8D%E0%AA%A4%E0%AA%BE%E0%AA%82%E0%AA%A4 2] નમસ્તે, ફરક એટલો છે કે તમારી વર્તણૂક મારા સિવાય કોઈ જાણતું નથી. અત્યારે તમે પુસ્તકો સ્કેન થઈ ગયા બાદ આપીશ કહ્યું અને મને હોળીનાં આગલા દિવસે લઈ જવા કહ્યું. પછી સોમવારે હું આવવા તૈયાર થયો ત્યારે કહ્યું હું આવવાનો છું પણ નક્કી નથી. સં.વિકિ માં એક હું જ મુખ્યરૂપે સક્રિય છું, તો બીજાનું સમર્થન ક્યાંથી મળે. જેને મે વિકિમાં લખતા શીખવ્યું છે, જેમને હજું સમુદાય શું એ ધ્યાન નથી એવા લોકોની પાસે સમર્થન લેવાનું અનૈતિક કાર્ય મારે કરવું ન હતું અન્યથા 5 લોકોને હું શીખવાડી રહ્યો છું એમને કહી દેત કે સમર્થન કરી દો. જુના કોઈ અસક્રિય વ્યક્તિ ને જગાડીને સમર્થન લઈ લેત. પણ વાસ્તવિકતા એ છે કે ઈશ્વર પાસેથી મળેલાને મે પોતાનું નથી બનાવી દધું. સમુદાય ભલે સ્કેનર ન આપે, પણ એ સમજી શકે છે કે ક્યાંક તો કશું થયું છે, જેથી મારા જેવા વ્યક્તિને આવું લખવું પડ્યું. બાકી વાતોનાં ગોટા ન બનાવો. 4 મહિના માટે માંગ્યું હતું અને તમારી સાથે ચર્ચા કરીને થોડા દિવસ માટે આપો અર્જન્ટ છે એવી કેટ કેટલી વિનંતિ કરી હતી, એ તો ઉલ્લેખ કરો. તમે બધાની સામે અસત્ય બોલી શકો, તમારી જાત સાથે તો સત્ય બોલજો. મારા મિત્રને અમદાવાદથી ત્યાં તમારા શહેરનાં એસ.ટી સ્ટેન્ડ સુધી મોકલ્યો અને તમે કહ્યું ના અત્યારે નહીં. એ ત્યાં આવેલો ખાલી હાથ પાછો આવ્યો. મારી ભાષા જેવી પણ હોય, તમારુ ચિત્ર સ્પષ્ટ કરે છે, તમારા પ્રત્યુત્તરથી પણ તમારી ભુલ અને વાસ્તવિક માનસિકતા સ્પષ્ટ થાય છે. હું તમારી સાથે ફોન પર વાત કર્યા વગર સ્કેનર વાળા પેજ પર વિનંતિ લખતો હતો એ તમને ગમતુ ન હતું અને હવે તમે ચર્ચા પૃષ્ઠ પર વાત કરવા કહો છો. આ બતાવે છે કે પહેલા કેવો વ્યવહાર થયો હશે અને આ પછી કેવો વ્યવહાર થશે. મે તમારુ શું બગાડ્યુ હતું મને કશું ધ્યાને આવતું નથી. તમે કહ્યું એમ કર્યું, હું ઇસનપુરથી છેક એચ.કે તમને સ્કેનર આપવા આવ્યો. તમારા બોલેલા બોલ પાળ્યા તેમ છતા તમારા મનમાં કશું અજુકતુ જ ઉપજ્યું. તારીખ તમે નક્કી કરો અને એ પણ સ્કેનર વાળા પૃષ્ઠ પર મે પહેલેથી જ વિનંતિ કરેલ છે, હું લઈ જવાની વ્યવસ્થા કરીશ. અત્યાર સુધી તમે જેટલી તારીખો બદલી છે ઓફલાઇન, આશા છે હવે ઓનલાઇન તમે આવું નહીં કરો. તમને ગુજરાતી વિકિપીડિયાની કાર્યશાળા આયોજિત કરવા વિષે પણ વાત કરી હતી. કારણ કે હું વાસ્તવમાં ગુજરાતી, હિન્દી અને સંસ્કૃત માટે વિચારુ છું. મારો મુખ્ય ઉદ્દેશ સંસ્કૃત છે કારણ કે હિન્દી અને ગુજરાતી માં થોડા લોકો જ છે, પણ છે તો ખરા. સં.વિકિ માં હું એકલો જ કામ કરુ છું. કૃપયા મારુ યોગદાન જોઈ લો. સમુદાયની પરેની દૃષ્ટિ છે મારી. જ્યારે કોઈ સમુદાય માટે કશું પણ કરવાની તક મળે હું પ્રયાસ કરુ છું અને આટલું થયા પછી પણ જે કાર્યશાળા મે વિચારી હતી એ માટે પ્રયાસ કરીશ. ભલે સફળ થવાય કે ન થવાય. તમારા અનુભવની જરૂર હતી અને ગુજ.વિકિ માટે થયેલા કામને તમે યોગ્યરીતે કરી શકો છો, તો મળીને કામ કરવાની આશા હતી એટલે તમને બધી વાત કરી હતી. પણ તમે વારંવાર વિનંતિ પર વિનંતિ જ કરાવ્યે ગયા અને હવે તમારું સ્વામિત્વ અને આધિપત્ય બાતવો છો કે મારુ ચિત્ર સ્પષ્ટ કર્યું એટલે હવે આમ કરવાનું અને આમ નહીં કરવાનું. સરસ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૨૨:૩૧, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::::શ્રીમાન નેહલ દવે, ઉપરોક્ત વિષય સંબંધી ચર્ચા આપે ચોતરા પર મૂકી છે એનો સ્પષ્ટ અર્થ છે કે આપશ્રી આ બાબતે સમગ્ર સમુદાયનો હસ્તક્ષેપ ઈચ્છો છો. આ સંબંધે કેટલીક બાબતો હું સ્પષ્ટ કરવા ઈચ્છીશ. પહેલી વાત કે આપે સ્કેનરના ઉપયોગ માટેનું આવેદન [[વિકિપીડિયા:ગુજરાતી વિકિમીડિયા સ્કેનર વિનિમય નોંધપોથી|સ્કેનર વિનિમય નોંધપોથી]] પર મૂકેલું હતું જેથી ચોક્કસ સમય સુધી રાહ જોયા બાદ આપ આ સંબંધી સંદેશો જે તે સભ્યના ચર્ચા પાના પર મૂકી શક્યા હોત. બીજી વાત, માંગણી મુજબના સમયે આપને સ્કેનર ન મળવાથી આપને પડી રહેલી મુશ્કેલીઓ દર્શાવવા માટે આપે પસંદ કરેલા શબ્દપ્રયોગો સ્પષ્ટપણે અનુચિત છે એ તરફ આપનું ધ્યાન દોરું છું. ત્રીજી વાત, સ્કેનર સંભાળનાર સભ્યએ વર્તમાન સમયમાં સ્કેનર ન આપી શકવાની અસમર્થતા દર્શાવવાની સાથે એ સંબંધી કારણો પણ દર્શાવ્યા છે જેથી આપને ધીરજથી કામ લેવાની તાકીદ કરું છું.<br><u>અન્ય કેટલીક બાબતોનું સ્પષ્ટીકરણ:</u> (૧). સ્કેનર, ગુજરાતી સમુદાય (વિકિપીડિયા, વિકિસ્ત્રોત) તથા સંદર્ભ વિનિમય પરિયોજના માટે ફાળવાયું છે તેથી આપ તેના ઉપયોગ માટેનો પ્રસ્તાવ રાખી શકો પણ ઉઘરાણી ન કરી શકો. (સમુદાયની ઇચ્છા હોય, તો આપી શકાય અને બહાનું બતાવીને ના પણ પાડી શકાય.) (૨). ભૂતકાળમાં આપે સ્કેનરના ઉપયોગથી સ્કેન કરેલા પુસ્તકો આપના કોમન્સ એકાઉન્ટમાં ક્યાંય જોઈ શકાતા નથી. (૩). સંસ્કૃત વિકિ માટે સ્કેનર અનુદાન માટેનો પ્રસ્તાવ હાલ પડતર પડ્યો છે એ સંબંધે આપે માંગણી કરેલા મોંઘા સ્કેનરને બદલે પ્રમાણમાં ઓછી રકમનું સ્કેનર માંગીને આપ અનુમોદન મેળવી શકો છો. (૪). CIS-A2K દ્વારા ચલાવવામાં આવી રહેલા Digitisation Collaboration with Institute પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત આપ પણ પુસ્તકો સ્કેન કરવા માટે તેનો ઉપયોગ કરી શકો છો. આ પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત જો આપ કોઈ સંસ્થા કે અંગત પુસ્તકાલયમાંથી પુસ્તકો સ્કેન કરવાનું અનુમોદન મેળવી શકો તો CIS-A2Kની ટીમ જાતે સ્થળ પર આવી પુસ્તકો સ્કેન કરી આપશે અને પુસ્તકો ઉપલબ્ધ કરાવનાર સંસ્થા અથવા વ્યક્તિગત સંગ્રહની કોમન્સ કેટગરી પણ બનાવી દેશે.<br> નેહલ દવે, અહીં સૌ કોઈ સ્વયંસેવક છે. ક્યારેક સામેવાળા સભ્યની અનુકૂળતા ન હોય તેવા સમયે સ્કેનરની માંગણી કરી, સંભવિત ગેરસમજોને પોષીને, અનુચિત શબ્દોના ઉપયોગથી જાહેર નારાજગી દર્શાવતું આરોપનામું ઘડીને આપ ભવિષ્યના સંબંધોને ધૂંધળા શા માટે કરવા ઈચ્છો છો ? ભવિષ્યમાં આપ ગુજરાતી સમુદાયના સ્કેનરની ઉપલબ્ધતા અને સ્કેનર સંભાળનાર સભ્યની અનુકૂળતાએ તેનો ચોક્ક્સ ઉપયોગ કરી શકો એવું વાતાવરણ અને સૌહાર્દ જાળવી રાખવાની અપીલ સહ લિ. [[સભ્ય:Vijay Barot|વિજય]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Vijay Barot|ચર્ચા]]) ૨૩:૦૭, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) : મારો જ વાંક છે. જ્યારે માણસને સ્કેનર આપવું ગમતુ ન હતું, ત્યારે જ મારે આગળ વધવું જોઈતું ન હતું. જે વ્યવહાર થયો એ વખતે જ સમજી જવા જેવું હતું કે આ સ્વામિત્વની વાત છે, જેની પાસે છે એ ચાહે એટલા કામ દર્શાવી શકે છે અને આજ કાલ પછી, નક્કી નહીં કરીને ગમે તે કહે સહેવાનું કારણ કે તમે કશું પણ બોલો એટલે વસુલી જ લાગી શકે. ભૂતકાળમાં સ્કેનર લીધુ હતું એમાં એક પુસ્તક અપલોડ કરી હતી. અત્યારે બીજી પુસ્તકો શોધી એટલે જ માંગી રહ્યો હતો. પણ હવે મારે આ બધામાં પડવું નથી. કારણ કે દર્પણ બતાવ્યા પછી સારુ કશું થઈ ન શકે અને મારે આમ હેરાન થવામાં સમય વ્યર્થ નથી કરવો. સાર સમજાઈ ગયો છે - ધન્યવાદ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૦૮:૩૬, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) ::નેહલભાઇ, વિજયભાઇએ પૂછેલા પ્રશ્નોનો ઉત્તર આપ્યા પછી જ ગુજરાતી વિકિસમુદાય આગળ શું પગલા લેવા તે નક્કી કરશે. હા, તમારા શબ્દોમાં કંઇ સુધારો થયો નથી અને આ પ્રકારની વર્તણૂક વિકિ પર માન્ય નથી જ! -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૦૯:૩૫, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :નમસ્તે, 1) મે કહ્યું હોય કે તમારુ કામ પડતુ મુકો અને મારી માંગણી તો તમારે માનવી જ પડશે, તો એને ઉઘરાણી કહી શકાય. મે સ્કેનર નિવેદન કર્યું પૃષ્ઠ પર અને એમની સાથે વાત કરી એમને કહ્યું લાંબા સમય સુધી તો નહીં મળી શકે મારુ એક કામ છે એ પૂર્ણ કરી તમને આપું. મે કહ્યું સારુ. પછી એમને કહ્યું કે અમુક દિવસ તમે લઈ જજો. મારા મિત્રને મે ત્યાં મોકલ્યો લેવા માટે અને એમને કહ્યું આજે નહીં. ભાડુ અને સમય ખર્ચીને માણસ ત્યાં ગયો એમ છતાં મે કહ્યું વાંધો નહીં તમે કહો ક્યારે મળી શકે. એમને કહ્યું હોળીનાં આગલા દિવસ આપીશ. ત્યારે કશુ ન થયું. પછી વાત થઈ તો કે હવે સોમવારે વારે ત્યાં જઈશ મે કહ્યું સારુ સોમવારે આવું તો કહે ના સોમવારે પણ નક્કી નથી. છેલ્લા કેટલાય સમયથી આમ પાછળ પાછળ જયા કરે અને યોગ્ય ઉત્તર ન મળે તો મારે શું સમજવું. તમારી પાસે જસ્ટિફાઈ કરવા માટે અનેકાનેક કામો હોઈ શકે કારણ કે તમે સૂચી બનાવી જ હશે. તો તમે બતાવી શકો કે આ બધા કામ મારે કરવાના છે નહીં મળે. પણ જેમ કે હોળી ની રજા હતી તમે એનો ઉપયોગ કરવાના ન હતા, તો તમારો સમય કેટલો ઓછો બગડ્યો હોત. મારુ કામ તો મહત્ત્વપૂર્ણ ન કહી શકાય કારણ કે મારે સ્કેનર ને જસ્ટિફાઈ કરવાનું નથી કે મે સ્કેનર લીધુ અને આટલા કામ કર્યા. તમારી પાસે છે તમારે જસ્ટિફાઇ કરવાનું છે હું માનુ છુ. પણ માણસ પાછળ પાછળ ફર્યા કરે અને તમે એને ઉકસાવો છેલ્લે એ થાકીને કશું બોલે એટલે શબ્દો અને નિયમો બતાવીને એને દબાવી દો એ કેટલું યોગ્ય છે. એકવાર જ જો હું તમને હિમ્મતનગરથી અમદાવાદ બોલાવીને એમ કહું કે એસ.ટી થી પાછા જતા રહો, તો તમે મને ક્યારેય માફ ન કરો. 2) આપને જણાવું કે મારો ઉદ્દેશ પુસ્તકો વિકિસ્રોતમાં મુકવાનો ક્યારેય હતો જ નહીં. મને ગ્રંથાલયમાંથી પુસ્તકો નથી મળતા, જે ઘરે લઈને આવી શકાય. સંસ્કૃતનાં મોટા ભાગનાં પુસ્તકો વર્ષો જુના હોય છે એટલે ગ્રન્થાલયનાં નિયમ પ્રમાણે એને આપવામાં આવતા નથી. મારે લેખો લખવા આધાર તો જોઈએ એ આપ સૌ સમજી શકો છો. પુસ્તકો વગર સંશોધન ન થઈ શકે અને સંશોધન વગર લેખ ન બની શકે. બે વાર સ્કેનર મળ્યા પછી ઘણાં લેખો લખ્યા છે. વિકિસ્રોત પર એક પુસ્તક મુકી પણ સંસ્કૃતમાં ગ્રન્થોનાં નામ એકથી વધુ હોય છે, તો એ જ ગ્રન્થને અલગ નામે કોઈએ પહેલેથી જ ચઢાવેલું હતું. તો મારો પ્રયત્ન વ્યર્થ રહ્યો. અત્યારે હું મુખ્યત્વે મારા લેખ લખવાનાં આધાર ગ્રન્થો માટે સ્કેનર ઇચ્છુ છુ, જેથી આગલા 1 વર્ષ સુધી મારા લેખો બન્યા કરે. અને સ્કેનર અનુદાન માટે માંગવાનો ઉદ્દેશ એમ હતો કે કેટલાક પુસ્તકો વિકિસ્રોતમાં મુકવા માટે મળી શકે એમ છે, તો હું એ માટે પ્રયત્ન કરું. હું અમુક ગ્રન્થો જાણુ છુ, પણ સંસ્કૃત વિદ્વાનો પોતાનાં ઘરે આવીને એમની સામે એમના સમયે જ સ્કેનિંગની અનુમતિ આપે છે. એક ભાઈ છે જેમની પાસે હસ્તપ્રતો છે, પણ એ કહે છે કે આવો મારા ઘરે અને સ્કેન કરી જાઓ. કોઈ કચ્છમાં છે, તો કોઈ સોમનાથમાં. નોકરી સાથે યાત્રા સાથે ઓછા દિવસમાં આ બધુ ન થઈ શકે. બાકી મારે આટલી વિનંતિઓ કરીને સ્કેનર લેવાની આવશ્યકતા ન રહે. 3) મે માત્ર સ્કેનર નું નામ શોધ્યું અને લિંક મુકી દીધી. અમુકવાત થઈ હતી એટલે મે મૂલ્ય વિષે બહુ વિચારણા ન કરી. 4) સી.આઈ.એસ ની આવી કોઈ યોજના વિષે મને જ્ઞાન નથી. જો એમને ના પાડવાની સાથે એવું કહ્યું હોત કે સ્કેનર નહીં મળે પણ તમારું કામ આ યોજના અંતર્ગત થઈ જશે, તો મારે આગળ કશું કરવાની આવશ્યકતા નથી. હું ત્યાં એક મેઇલ કરીશ બાકી ઈશ્વરેચ્છા.<br> આ બધામાં એકવાત એ છે કે હવે મારા માટે સ્કેનર વાપરવું સરળ નહીં હોય, ઉપરથી ઘણાં સમય પછી મારો આટલો બધો સમય વ્યર્થ થયો આવા વિવાદમાં. મને લાગે છે કે હવે સમુદાય આપે કે ન આપે મારે જ સ્વેચ્છાએ આ લેવું ન જોઈએ. મારી ભૂલ થઈ ગઈ કે મે આ લખાણ અહીં મુક્યું. સ્કેનર ન મળતા, બીજેથી વ્યવસ્થા વિચારી લીધી હોત, તો સારુ થાત. જે હવે કરીશ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૨:૫૬, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) ::એટલે કે તમે સ્કેનરનો ઉપયોગ હજુ વિકિ પ્રોજેક્ટ માટે કર્યો જ નથી? તમારે જો ગ્રંથનો ઉપયોગ માત્ર લેખ બનાવવા માટે જ કરવો હોય તો તે સ્કેનર વગર પણ મોબાઇલ ફોનથી ફોટા પાડીને થઇ શકે છે, જેમાં લખાણ દેખાય તે મહત્વનું છે, ગુણવત્તા નહી. અને, સ્કેનર જ્યાં-ત્યાં લઇ જઇને વારંવાર પ્રવાસ કરવાથી સ્કેનરને નુકશાન થઇ શકે છે, જે મોબાઇલ ફોનનો ઉપયોગ કરીને ટાળી શકાય છે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૩:૩૧, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::મિત્ર નેહલજી, આપે મારા પ્રશ્નોના અત્રે ઉત્તર પાઠવ્યા એ બદલ આપનો આભાર. ઉપરની સમગ્ર ચર્ચાઓ પર એક નજર ફેરવતાં એવું જણાય છે કે અહીં ચોતરા પર આપે શરૂ કરેલી ચર્ચાનો વિષય ''સ્કેનર આપવા બાબત'' ન રહેતાં સ્કેનરની સંભાળ રાખનાર સભ્ય દ્વારા થયેલી "કથિત" વર્તણૂક સંદર્ભનો જણાય છે. ખેર, "આ" વર્તણૂક સંબંધી ચર્ચા પણ આપ વધુ શાલીન અને સુસંસ્કૃત રીતે કરી શક્યા હોત. આપના પ્રત્યુતરમાં એકાદ બે જગ્યાએ ટીપ્પણી કરવા ઈચ્છીશ. આપ જણાવો છો કે તમે સ્કેન કરેલાં પુસ્તકો પહેલેથી જ અન્ય નામે કોમન્સ પર ઉપલબ્ધ હતા. સ્વીકાર્ય, એવા સંયોગને પૂર્ણ અવકાશ છે છતાં સ્કેન કરેલી પ્રત જે નામે હતી એ જ નામે કોમન્સ પર ચડાવી દેવી જોઈએ એવું મારું અંગત મંતવ્ય છે. જેથી ભવિષ્યમાં કોઇ પણ વ્યક્તિ, સંસ્કૃત સાહિત્યમાં પારંગત ન હોય તો પણ એ જે નામથી પુસ્તકને જાણતો હોય તેને સરળતાથી શોધી શકે. એક તરફ આપ જણાવો છો કે "સંસ્કૃતનાં મોટા ભાગનાં પુસ્તકો વર્ષો જુના હોય છે..." તો બીજી તરફ આપ જણાવો છો કે, "મારો ઉદ્દેશ પુસ્તકો વિકિસ્રોતમાં મુકવાનો ક્યારેય હતો જ નહીં...." આપના આ બન્ને વિધાનોમાં વિરોધાભાસ જોવા મળી રહ્યો છે. કોમન્સ પર આપે મૂકેલું પુસ્તક ફક્ત ૪૮ પૃષ્ઠ ધરાવે છે. આ પ્રકારના નાનકડા કાર્ય માટે મોબાઈલ એપ્લીકેશનો વધુ હાથવગી અને સરળ રીતે ઉપયોગી બની શકે છે. લેખ સંપાદન માટે સંદર્ભો જરૂરી છે એ બાબતે હું તમારાથી ભિન્ન મત ધરાવતો નથી પણ જો પુસ્તકો વર્ષો જુના હોય, અલભ્ય હોય અથવા હસ્તપ્રતો હોય, તો એક અનુભવી સંપાદક તરીકે આપે એને કોમન્સ પર ઉપલબ્ધ કરાવવા જોઈએ. બાકીના સાહિત્ય માટે જુદા જુદા સંદર્ભોમાંથી કાચી નોંધ તૈયાર કરવી એ વધુ સરળ રહે. સાથોસાથ આપે પુસ્તક સ્કેનીંગ માટે જુદા જુદા સ્થળોએ પ્રવાસ માટેની વાત પણ મૂકી છે. આ સંદર્ભે સભ્ય કાર્તિકે મૂકેલી વાતનું પુનરાવર્તન કરું છું કે "સ્કેનર જ્યાં-ત્યાં લઇ જઇને વારંવાર પ્રવાસ કરવાથી સ્કેનરને નુકશાન થઇ શકે."<br>મૂળ મુદ્દા પર આવું તો સમુદાય દ્વારા સ્કેનર વિનિમય માટે શો નિર્ણય કરવો એ બાબતે સમુદાયના સભ્યોનો જાહેર અભિપ્રાય લેવાના નિષ્કર્ષ ઉપર હું પહોંચ્યો હતો. પરંતુ આપે અંતિમ અનુચ્છેદમાં આપના સ્વમાન ખાતર સ્કેનર વપરાશ બાબતે "સમુદાય આપે કે ન આપે મારે જ સ્વેચ્છાએ આ લેવું ન જોઈએ...." એવી ટીપ્પણી કરી છે જેથી મારા તરફથી હું આ ચર્ચાને અહીં જ વિરામ આપું છું. મિત્ર, અહીં કશું જ અંગત નથી. આપને સ્કેનર સંદર્ભે પહોંચેલી હાલાકી બદલ આપના પ્રત્યે સહાનુભૂતિ વ્યક્ત કરું છું. [[સભ્ય:Vijay Barot|વિજય]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Vijay Barot|ચર્ચા]]) ૧૬:૫૪, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::: {{ping|Vijay Barot}}"સંસ્કૃતનાં મોટા ભાગનાં પુસ્તકો વર્ષો જુના હોય છે..." તો બીજી તરફ આપ જણાવો છો કે, "મારો ઉદ્દેશ પુસ્તકો વિકિસ્રોતમાં મુકવાનો ક્યારેય હતો જ નહીં...." આ વાત સ્પષ્ટ કરી દઉ. બન્ને ભિન્ન સન્દર્ભો છે. પહેલા જ્યારે મે સ્કેનર લીધું હુતું, ત્યારે મારો ઉદ્દેશ વિકિસ્રોતમાં પુસ્તકો મુકવાનો ન હતો. કારણ કે ત્યારે મારી પાસે માત્ર આ 48 પૃષ્ઠ વાળી એક પુસ્તક જ ઉપલબ્ધ હતી, જે પાછળથી પહેલેથી જ અપલોડ થયેલી જણાઈ. જેટલી વાર મે સ્કેનર લીધુ એ વખતે મારો ઉદ્દેશ જુની પુસ્તકોનું સ્કેનિંગ કરવાનો હતો, જે કોપી રાઇટમાં તો છે પણ હવે એનું મુદ્રણ અને વેચાણ બંધ થઇ ગયુ છે. પણ એ પુસ્તકો માંથી લેખ બની શકે અને સન્દર્ભો પણ મળી શકે. આમ એક પુસ્તકમાંથી બીજી પુસ્તકનું નામ ઇત્યાદિ પણ મળી શકે, જેથી એની શોધ પણ કરી શકાય. ગુજરાતી કે હિન્દી સાહિત્યમાં જે પુસ્તકો જુના થઈ ગયા હશે, તેનું મુદ્રણ ક્યાંકને ક્યાંક થયું હશે અથવા તો એ ઉપલબ્ધ હશે. પણ સંસ્કૃતમાં એવું નથી. તતાતતાતતી આવું એક કાવ્ય છે. જે તમને જોવા કે સાંભળવા નહીં મળે. પણ કોઈએ એની પર કામ કર્યું છે. તો હું વિકિપીડિયામાં એ કાવ્યનો પરિચયાત્મક લેખ લખી શકું. આ માત્ર એક ઉદાહરણ છે. ""સમુદાય આપે કે ન આપે મારે જ સ્વેચ્છાએ આ લેવું ન જોઈએ...." એવી ટીપ્પણી કરી છે જેથી મારા તરફથી હું આ ચર્ચાને અહીં જ વિરામ આપું છું." અવશ્ય તમે યોગ્ય નિર્ણય કર્યો છે, આપની સહાનુભૂતિ બદલ પણ આભાર. પણ શું હવે સમુદાય મારી સ્થિતિને સમજી રહ્યું છે અને જાણી શકે છે કે સ્વેચ્છાએ ન લેવાનો નિર્ણય કેવી રીતે લેવાયો? તો ન લેવા માટેની બાબત આપે એ એક વાક્યનાં આધારે સ્વીકારી લીધી, પણ આવશ્યકતા છે એવું મે વારંવાર કહ્યું એ વાતની તરત અવગણના થઈ ગઈ. પણ મારુ કામ ગતિથી ચાલે એ માટે મારે તો આ સ્કેનર લેવું જ રહ્યું. પણ સમુદાય એ નક્કી કરે કે સ્વમાન સાથે સ્કેનર મળી રહે. મારે કાલાવલા ન કરવા પડે. કારણ કે બધાની જેમ હું પણ સ્વયંસેવક જ છું. આ સ્કેનર મારી પાસે હોત અને બીજા સાથે આવો વ્યવહાર થયો હોત (જાણતા અજાણતા), તો હું મારી ભુલ સુધારીને જાણે આ ઘટના થઈ જ નથી એમ વ્યવહાર કરીને આગળ વધી જાત. પણ આ સ્થિતિમાં સમુદાયે પોતાનો મત આપવા આવશ્યક છે એ મારુ માનવું છે. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૧:૦૧, ૨૭ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::અવશ્ય. તમારા ધ્યાન લાવવુ જોઈએ કે 500 પૃષ્ઠની એક પુસ્તક માંથી 100 થી 150 પૃષ્ઠનું લખવા યોગ્ય સાહિત્ય મળી શકે અને એ માત્ર પુસ્તક જોયે ખબર ન પડે. તો એને વાંચવી પડે અને એ માટે એને સ્કેન કરવી પડે. વિકિસ્રોત અને આની સરખામણી યોગ્ય નથી. ત્યાં પુસ્તક માત્ર મળે એટલે કામ થઈ જાય. પછી સ્કેન અને એ સંબંધિત કામ કરવાના હોય. અહીં પુસ્તક મળે પછી નક્કી નથી કે કેટલું કામે આવશે અને લોકો જ્યારે પ્રશ્ન પૂછશે, ત્યારે ઉત્તર આપી શકાશે કે નહીં. બે વિષય ભેગા ન કરાય. વિકિપીડિયા જો વિકિ પ્રોજેક્ટમાં અન્તર્ભૂત નથી, તો મે સ્કેનર નો ઉપયોગ ક્યારેય વિકિ પ્રોજેક્ટ માટે નથી કર્યો. સંસ્કૃતની બધી પુસ્તકો જુનવાણી છે અને મુદ્રણ પણ પ્રસિદ્ધ પુસ્તકોનું જ થાય છે. તમે લખતા હશો એ પુસ્તકો કદાચ સરળતાથી મુદ્રિત અથવા ઓનલાઇન ઉપલબ્ધ હશે માટે તમને આ વાત ગળે ઉતરતી નહીં હોય. પણ વાસ્તવિકતા એ જ છે કે સંસ્કૃતમાં પુનઃ મુદ્રિત પુસ્તકો વિષે મળી રહે છે, પણ એવી પુસ્તકો જે કોઈ સમયે કોઈ વિદ્વાને અંગ્રેજોનાં સમયે લખી હશે કે 1965 પહેલા લખી હશે, સંકલિત કરી હશે એવી પુસ્તકો બજારમાં તમને જોવા કે એનું નામ સાંભળવા પણ ન મળે. મોબાઇલથી શક્તિ, સમય અને શ્રમ અત્યધિક જોઈએ, કારણ કે બધાની જેમ હું પણ સ્વયંસેવક જ છું. આ સ્થિતિમાં એક સહાયતાની આશા હતી. આ વિવાદમાં મને એવું લાગે છે કે "ગુજ.વિકિનું કામ થોભાવીને અથવા બંધ કરાવીને હું આ સ્કેનર માંગુ છું" એવું લાગે છે. પણ વાસ્તવિકતા એ છે કે કમિટમેન્ટ કર્યા પછી કામ પુરુ થયુ છે હવે તમે લઈ જાવ અને તમારી પ્રતીક્ષામાં બેઠેલા માણસને વારંવાર ટલ્લાઇ રાખવાનો છે. અત્યારે બધી વાતો ભેગી થઈ ગઈ છે. કારણ કે આવું કરવાનું હતું, આવી આવશ્યકતા હતી ઇત્યાદિને પણ મારી અત્યારની અને એમની સાથે થયેલી વાત સાથે જોડીને તર્કો આપવામાં આવે છે. અત્યારે મે યાત્રા કરવા માટે તમારી પાસે સ્કેનર માંગ્યું જ નથી. 4 મહિના રહે તો એમ કરી શકાય એવો વિષય હતો. તમારી દૃષ્ટિમાં વિકિપીડિયા માટે સંદર્ભ ગ્રંથોનું સ્કેનિગ જ યોગ્ય નથી અથવા એ વ્યર્થ કામ છે, તો મારી પાસે કોઈ તર્ક જ નથી. અથવા તો એ કામ એટલું નાનું છે કે મોબાઇલથી થઈ શકે, તો પણ મારી પાસે એની સામે તર્ક નથી. કારણ કે શક્તિ અને સમય જતો હતો, સમસ્યા અનુભવાતી હતી એટલે જ સ્કેનર વાપરવા વિચાર્યુ હતું. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૬:૦૧, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == Feminism and Folklore 2022 ends soon == [[File:Feminism and Folklore 2022 logo.svg|right|frameless|250px]] [[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]] which is an international writing contest organized at Wikipedia ends soon that is on <b>31 March 2022 11:59 UTC</b>. This is the last chance of the year to write about feminism, women biographies and gender-focused topics such as <i>folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, fairy tales, folk plays, folk arts, folk religion, mythology, folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more</i> Keep an eye on the project page for declaration of Winners. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૯:૫૮, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/fnf&oldid=23060054 --> == ગાય આધારિત લેખ == નમઃ સર્વેભ્યઃ, ગુજરાતી વિકિપીડિયા નાં સમુદાયમાં કે સમુદાયની જાણમાં કોઈ ગૌપાલક અથવા ગાય આધારિક કોઈ સંસ્થા સાથે જોડાયેલ વ્યક્તિ હોય, તો કૃપયા મારુ માર્ગદર્શન કરશો એ વિનંતિ. આગામી ત્રણ માસમાં મારે ગુજરાતી વિકિપીડિયા પર એક કાર્યશાળાનું આયોજન કરવું છે, જેમાં ગાય આધારિત લેખો અપલોડ કરવાની ઇચ્છા છે. પરન્તુ કેટલુંક ગાય આધારિત સાહિત્ય પણ જાણમાં હોય, તો પ્રતિભાગીઓને પોતાનાં વિષય ચયનમાં સહાયતા મળી રહે. આ ઉદ્દેશથી સાહિત્યની સૂચી પણ બનાવવી છે. જો આ કાર્યમાં કોઈ સહાયતા કરી શકે, તો આવકાર્ય છે અને "Wiki Loves Indian Cow" એ શીર્ષક કાર્યશાળા માટે વિચાર્યું છે, જો સન્દર્ભે પણ કોઈ પોતાના પરામર્શ આપી શકે તો સહાયતા થશે. ધન્યવાદ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૧:૦૯, ૨૭ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == Announcing Indic Hackathon 2022 and Scholarship Applications == Dear Wikimedians, we are happy to announce that the Indic MediaWiki Developers User Group will be organizing [[m:Indic Hackathon 2022|Indic Hackathon 2022]], a regional event as part of the main [[mw:Wikimedia Hackathon 2022|Wikimedia Hackathon 2022]] taking place in a hybrid mode during 20-22 May 2022. The event will take place in Hyderabad. The regional event will be in-person with support for virtual participation. As it is with any hackathon, the event’s program will be semi-structured i.e. while we will have some sessions in sync with the main hackathon event, the rest of the time will be upto participants’ interest on what issues they are interested to work on. The event page can be seen on [[m:Indic Hackathon 2022|this page]]. In this regard, we would like to invite community members who would like to attend in-person to fill out a [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc1lhp8IdXNxL55sgPmgOKzfWxknWzN870MvliqJZHhIijY5A/viewform?usp=sf_link form for scholarship application] by 17 April, which is available on the event page. Please note that the hackathon won’t be focusing on training of new skills, and it is expected that applications have some experience/knowledge contributing to technical areas of the Wikimedia movement. Please post on the event talk page if you have any queries. [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૦૦:૦૧, ૮ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=23115331 --> == શું ચોતરે કોઇ છે જેમની સાથે વાતચીત કે ચર્ચા થઇ શકે? == વિકિપીડિયાના આ વૈશ્વિક માધ્યમ પર ગુજરાતીમાં જાણકારી, માહિતી અને અભિવ્યક્તિની ઉપલબ્ધી વિશે જાણવું મારા માટે નવો અને સુખદ અનુભવ છે. આ સુવિધાનો પ્રાદેશિક ભાષામાં બહોળો તેમજ સચોટ ઉપયોગ અને તેની સંભવતઃ ઉપયોગીતા વિશે હું ધીરેધીરે શીખી રહી છું. પરંતુ જ્ઞાનનાં આ વિકલ્પને વિસ્તારવાની પ્રક્રિયામાં વધું શું થઇ શકે? તે જાણવા અને સમજવા માટે મને આ માધ્યમ પર શરુઆતથી પ્રવૃત્ત અને કટીબદ્ધ ભાષાપ્રેમીઓના માર્ગદર્શનની જરુર છે. જેમાં ખાસ તો મારે એ સમજવું છે કે, હાલનાં સમયે આ ગુજરાતી માધ્યમને ગંભીરતાથી લઇને અહીં શક્ય તેટલું વધુ યોગદાન કરવું કેટલું જરુરી, ઉપજાઉ અને અસરકારક છે? શક્ય છે કે આ વિશે સ્પષ્ટ થયા પછી અહીં મૂકી શકાતા વિષયોની અગ્રિમતા, વિગતોનું પ્રમાણ અને સરળ રજૂઆત જેવી પાયાની બાબતો વિશે હું પુરતું સમજીને મારા થકી શક્ય યોગદાન આપી શકું. ગુજરાતી ભાષાના અનુસંધાનમાં મારા વ્યક્તિગત પરિચયમાં એટલું જ કે 1996થી 2003 સુધી ગુજરાતી પત્રકારત્વની મૂળધારા અને સમાજીક ન્યાય ખાતે ગુજરાતમાં પ્રવૃત્ત રહ્યા પછી 2003થી હું પરદેશમાં છું. જાહેર જીવન સંબંધિત મુદ્દાઓ, વિષયો અને પ્રવૃત્તિઓ સાથે માનદ સ્તરે કાર્યરત છું. આશા રાખું છું કે આ માધ્યમ હજી જીવંત છે અને જીવનશીલ વ્યક્તિઓ વચ્ચેનાં આદાનપ્રદાનની સંભાવનાઓથી સમૃદ્ધ છે. સાદર પ્રણામ. <!-- Template:Unsigned --><span class="autosigned" style="font-size:85%;">—&nbsp;આ [[વિકિપીડિયા:સહીઓ|સહી વગરની]] ટીપ્પણી [[User:Purvi Gajjar (A Reporter)|Purvi Gajjar (A Reporter)]] વડે ઉમેરાઇ હતી. ([[User talk:Purvi Gajjar (A Reporter)#top|ચર્ચા]] • [[Special:Contributions/Purvi Gajjar (A Reporter)|યોગદાનો]]) </span> : વિકિપીડિયામાં તમારું સ્વાગત છે. વિકિપીડિયા એ જ્ઞાનકોશ છે, જેમાં કોઇ પણ ફેરફાર કરી શકે છે (જોકે એનો અર્થ એ નહી કે ગમે તેવો ફેરફાર કરી શકે!) અને તેને પોતાના નિયમો અને સિદ્ધાંતો છે, જે તમે તમારા ચર્ચા પાનાં પર મૂકેલા સંદેશામાંથી જોઇ શકશો. ગુજરાતી વિકિપીડિયા સમુદાય નાનો છે, પણ સક્રિય છે. તમને કોઇ ચોક્કસ પ્રશ્નો હોય તો તમે અહીં પૂછી શકો છો. તમને ગમતાં વિષયોના લેખ તમે બનાવી શકો છો, અંગ્રેજી કે અન્ય વિકિપીડિયામાંથી ભાષાંતર કરી શકો છો. પણ, વિકિપીડિયાના પાયાના નિયમો ભંગ ન થાય તે ધ્યાનમાં રાખવા વિનંતી છે. શરૂઆતમાં તમને કદાચ જટિલ લાગશે, પણ થોડા મહાવરાથી વિકિપીડિયામાં યોગદાન આપવું સરળ છે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૭:૦૮, ૧૪ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) == CIS-A2K Newsletter March 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about March 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Wikimedia session in Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh|Wikimedia session in Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh]] * [[c:Commons:RIWATCH|Launching of the GLAM project with RIWATCH, Roing, Arunachal Pradesh]] * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] * [[:m:International Women's Month 2022 edit-a-thon]] * [[:m:Indic Wikisource Proofreadthon March 2022]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Relicensing & digitisation of books, audios, PPTs and images in March 2022|Relicensing & digitisation of books, audios, PPTs and images in March 2022]] * [https://msuglobaldh.org/abstracts/ Presentation on A2K Research in a session on 'Building Multilingual Internets'] ; Ongoing events * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] * Two days of edit-a-thon by local communities [Punjabi & Santali] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/March 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 09:33, 16 April 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Extension of Pune Nadi Darshan 2022: A campaign cum photography contest == Dear Wikimedians, As you already know, [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Pune Nadi Darshan]] is a campaign cum photography contest on Wikimedia Commons organised jointly by Rotary Water Olympiad and CIS-A2K. The contest started on 16 March on the occasion of World Water Week and received a good response from citizens as well as organisations working on river issues. Taking into consideration the feedback from the volunteers and organisations about extending the deadline of 16 April, the organisers have decided to extend the contest till 16 May 2022. Some leading organisations have also shown interest in donating their archive and need a sufficient time period for the process. We are still mainly using these topics which are mentioned below. * Beauty of rivers in Pune district * Flora & fauna of rivers in Pune district * Religious & cultural places around rivers in Pune district * Human activities at rivers in Pune district * Constructions on rivers in Pune district * River Pollution in Pune district Anyone can participate still now, so, we appeal to all Wikimedians to contribute to this campaign to enrich river-related content on Wikimedia Commons. For more information, you can visit the [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|event page]]. Regards [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 04:58, 17 April 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Join the South Asia / ESEAP Annual Plan Meeting with Maryana Iskander == Dear community members, In continuation of [[m:User:MIskander-WMF|Maryana Iskander]]'s [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Chief Executive Officer/Maryana’s Listening Tour| listening tour]], the [[m:Special:MyLanguage/Movement Communications|Movement Communications]] and [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] teams invite you to discuss the '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|2022-23 Wikimedia Foundation Annual Plan]]'''. The conversations are about these questions: * The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia 2030|2030 Wikimedia Movement Strategy]] sets a direction toward "knowledge as a service" and "knowledge equity". The Wikimedia Foundation wants to plan according to these two goals. How do you think the Wikimedia Foundation should apply them to our work? * The Wikimedia Foundation continues to explore better ways of working at a regional level. We have increased our regional focus in areas like grants, new features, and community conversations. How can we improve? * Anyone can contribute to the Movement Strategy process. We want to know about your activities, ideas, requests, and lessons learned. How can the Wikimedia Foundation better support the volunteers and affiliates working in Movement Strategy activities? <b>Date and Time</b> The meeting will happen via [https://wikimedia.zoom.us/j/84673607574?pwd=dXo0Ykpxa0xkdWVZaUZPNnZta0k1UT09 Zoom] on 24 April (Sunday) at 07:00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1650783659 local time]). Kindly [https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=MmtjZnJibXVjYXYyZzVwcGtiZHVjNW1lY3YgY19vbWxxdXBsMTRqbnNhaHQ2N2Y5M2RoNDJnMEBn&tmsrc=c_omlqupl14jnsaht67f93dh42g0%40group.calendar.google.com add the event to your calendar]. Live interpretation will be available for some languages. Regards, == New Wikipedia Library Collections Available Now - April 2022 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hello Wikimedians! [[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL owl says sign up today!]] [[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] has free access to new paywalled reliable sources. You can these and dozens more collections at https://wikipedialibrary.wmflabs.org/: * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/128/ Wiley]''' – journals, books, and research resources, covering life, health, social, and physical sciences * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/125/ OECD]''' – OECD iLibrary, Data, and Multimedia​​ published by the Organisation for Economic Cooperation and Development * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/129/ SPIE Digital Library]''' – journals and eBooks on optics and photonics applied research Many other sources are freely available for experienced editors, including collections which recently became accessible to all eligible editors: Cambridge University Press, BMJ, AAAS, Érudit and more. Do better research and help expand the use of high quality references across Wikipedia projects: log in today! <br>--The Wikipedia Library Team ૧૮:૪૬, ૨૬ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) :<small>This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].</small> </div> <!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&oldid=23036656 --> == Call for Candidates: 2022 Board of Trustees Election == Dear community members, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees elections]] process has begun. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|Call for Candidates]] has been announced. The Board of Trustees oversees the operations of the Wikimedia Foundation. Community-and-affiliate selected trustees and Board-appointed trustees make up the Board of Trustees. Each trustee serves a three year term. The Wikimedia community has the opportunity to vote for community-and-affiliate selected trustees. The Wikimedia community will vote to elect two seats on the Board of Trustees in 2022. This is an opportunity to improve the representation, diversity, and expertise of the Board of Trustees. Kindly [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|submit your candidacy]] to join the Board of Trustees. [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૪:૨૦, ૨૯ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) == Coming soon: Improvements for templates == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <!--T:11--> [[File:Overview of changes in the VisualEditor template dialog by WMDE Technical Wishes.webm|thumb|Fundamental changes in the template dialog.]] Hello, more changes around templates are coming to your wiki soon: The [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|'''template dialog''' in VisualEditor]] and in the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 Wikitext Editor]] (beta) will be '''improved fundamentally''': This should help users understand better what the template expects, how to navigate the template, and how to add parameters. * [[metawiki:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|talk page]] In '''syntax highlighting''' ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] extension), you can activate a '''colorblind-friendly''' color scheme with a user setting. * [[metawiki:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting#Color-blind_mode|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|talk page]] Deployment is planned for May 10. This is the last set of improvements from [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes']] focus area “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]”. We would love to hear your feedback on our talk pages! </div> -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] ૧૬:૪૩, ૨૯ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=23222263 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Editing news 2022 #1</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/><i>[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</i> [[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]] The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages. New editors are more successful with this new tool. You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]]. Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test. You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].<section end="message"/> </div> [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ૦૦:૨૫, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=22019984 --> == Enabling Section Translation: a new mobile translation experience == {{int:Hello}} Gujarati Wikipedians! Apologies as this message is not in Gujarati language, {{Int:Please-translate}}. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_engineering WMF Language team] is pleased to let you know that we will like to enable the [[mw:Content_translation/Section_translation|Section translation]] tool in Gujarati Wikipedia. For this, our team will love you to read about the tool and test it so you can: *Give us your feedback *Ask us questions *Tell us how to improve it. Below is background information about Section translation, why we have chosen your community, and how to test it. '''Background information''' [[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. More than one million articles have been created across all languages since the tool was released in 2015. The Wikimedia Foundation Language team has improved the translation experience further with the Section Translation. The WMF Language team enabled the early version of the tool in February in Bengali Wikipedia. Through their feedback, the tool was improved and ready for your community to test and help us with feedback to make it better. [https://design.wikimedia.org/strategy/section-translation.html Section Translation] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will: *Guide you to translate one section at a time in order to expand existing articles or create new ones. *Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device. Gujarati Wikipedia seems an ideal candidate to enjoy this new tool since data shows significant mobile editing activity. We plan to enable the tool on Gujarati Wikipedia in the coming weeks if there are no objections from your community. After it is enabled, we’ll monitor the content created with the tool and process all the feedback. In any case, feel free to raise any concerns or questions you may already have in any of the following formats: *As a reply to this message *On [[mw:Talk:Content_translation/Section_translation|the project talk page]]. '''Try the tool''' Before the enablement, you can try the current implementation of the tool in [https://test.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation our testing instance]. Once it is enabled on Gujarati Wikipedia, you’ll have access to https://gu.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation with your mobile device. You can select an article to translate, and machine translation will be provided as a starting point for editors to improve. '''Provide feedback''' Please provide feedback about Section translation in any of the formats you are most comfortable with. We want to hear about your impressions on: *The tool *What you think about our plans to enable it *Your ideas for improving the tool. Thanks, and we look forward to your feedback and questions. [[સભ્ય:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:UOzurumba (WMF)|ચર્ચા]]) ૦૨:૦૨, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) On behalf of the WMF Language team '''PS''': Sending your feedback or questions in English is particularly appreciated. But, you can still send them in the language of your choice. == વિકિપીડિયા અને વિકિસ્ત્રોત વિષયક કાર્યશાળા યોજવા બાબત == CIS-A2K દ્વારા ૨ અથવા ૩ દિવસની (લગભગ 28 કે 29 મે અથવા તો જૂન મહિનાની શરૂઆતમાં) વિકિપીડિયા અને વિકિસ્ત્રોત વિષયક કાર્યશાળા યોજવાનો વિચાર છે. આ કાર્યશાળામાં મોટેભાગે ટેકનિકલ ટ્રેઈનીંગ પર વધુ ભાર મૂકવામાં આવશે. નિશ્ચિત તારીખ અને સ્થળ હવે પછી નક્કી કરવામાં આવશે. સમુદાયના સભ્યોનો શું મત છે એ જણાવવા વિનંતી. આભાર. --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૦૨:૧૮, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) :આ માટે જેમાં બધી વિગતો ઉમેરેલી હોય એવું એક કાર્યશાળા પાનું બનાવી શકાય તો સરસ રહેશે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૦૮:૫૫, ૧૨ મે ૨૦૨૨ (IST) :: આ માટેનું પાનું વિજયભાઇએ [[વિકિપીડિયા:Meetup 2022]] બનાવેલું છે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૦૯:૪૫, ૨૭ મે ૨૦૨૨ (IST) ===સમર્થન/વિરોધ=== * {{સમર્થન}} (as a nominator) --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૦૨:૧૮, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{સમર્થન}} -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૭:૨૦, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{સમર્થન}} --[[સભ્ય:Meghdhanu|Meghdhanu]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Meghdhanu|ચર્ચા]]) ૨૧:૨૩, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{સમર્થન}} -- [[સભ્ય:Nizil Shah|Nizil Shah]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Nizil Shah|ચર્ચા]]) ૨૧:૫૨, ૭ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{સમર્થન}} --[[સભ્ય:Vijay Barot|વિજય]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Vijay Barot|ચર્ચા]]) ૨૧:૪૬, ૧૦ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{તરફેણ}}, દૂર રહી ને જે કાંઈ મદદ કરી શકું તે માટે તૈયાર. --[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૩:૨૪, ૧૨ મે ૨૦૨૨ (IST) == નિષ્પક્ષતાની ગેરહાજરી == અહીં કોઈ નિષ્પક્ષતા અને વાજબી સુસંગતતા નથી. {{ping|Aniket}}એ ઘણી ઝડપથી મારા યોગદાનોને બિનકારણ અને બિનચર્ચા દૂર કર્યા, ફરીથી પૂછી રહ્યો છું - સબબ શું હતો? {{ping|Dsvyas}}એ મને "ચેતાવણી" આપી પણ એક બીજા સભ્યના વિક્ષેપજનક ફેરફારોની અવગણના કરી, ખુલેઆમ હસવાની વાત કરી. અહીં નિષ્પક્ષતાની ગેરહાજરી જાહેર જ છે. દરખાસ્ત છે કે સમુદાય પોતાની સલાહ આપો. ત્યારપછી હું આને વિકિમીડિયા ફાઉન્ડેશનના દક્ષિણ એશિયાઈ ફોર્મમાં આગળ વધારીશ. અહીંયા દરેક ગુજરાતી યોગદાન આપવાનો હક્ક છે. નીતિ અને પ્રક્રિયાનો દુરુપયોગ કરતા લોકો દ્વારા અમને રોકવામાં આવશે નહીં. --[[સભ્ય:Sahir Ximenes|સાહિર શિમેનશ]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Sahir Ximenes|ચર્ચા]]) ૦૧:૨૪, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) :ભાઈ શ્રી, તમને ફક્ત વિનંતી કરી કે તમે જે આડેધડ એકધાર્યા ફેરફારો કરે રાખો છો જે ગુજરાતી ભાષાના શબ્દો નથી એવા ફેરફારો બંધ કરો. તમે પોતાનો તો કોઈ પક્ષ રજૂ કર્યો જ નથી અને ફક્ત એક જ ધબ્દ '''નિષ્પક્ષતા''' પકડી ને કાગારોળ મચાવો છો. એક વાત ધ્યાનમાં રાખો કે આવી બધી વર્તણુંક જ તમારા માટે નુકસાનકારક સાબિત થશે. હવે આગળ હું મારો કોઈ જ સમય તમારા વાહિયાત આક્ષેપોનો જવાબ આપવામાં બગાડવાનો નથી. તમારી ભાષા જોઈ ને દૃઢપણે એવું માનું છું કે તમે ગુજરાતી ભાષાથી પરિચિત નથી અને ફક્ત મશિન દ્વારા ભાષાંતર કરી ને જ અહિં જે તે લખી રહ્યા છો. જો તમે [[માપુટો]] કે [[સલમાંગા]] લેખોમાં કોઈ અર્થસભર યોગદાન કર્યું નહીં અને પૂર્વવત જ ભાંગફોડ કર્યે રાખશો તો આ સંદેશાને આખરી ચેતવણી ગણી ને તમારા ગુજરાતી વિકિમાં યોગદાન કરવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે. અને હા, તમે વિકિપીડિયાના સભ્ય તરીકે તમને જ્યાં અનુકૂળ આવે ત્યાં જઈ ને તમારી ફરિયાદ કરી શકો છો, તે તમારો હક્ક છે.--[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૦૨:૫૦, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) == જ્ઞાતિ વિષયક લેખો દૂર કરવાનો પ્રસ્તાવ == ગુજરાતી વિકિપીડિયા અત્યંત નાનું વિકિપીડિયા છે અને તેમાં પણ સ્વયંસેવકોની હંમેશા અછત સર્જાય છે. આવામાં જ્ઞાતિ વિષયક લેખો અનામી કે કામચલાઉ દ્વારા બનાવવામાં આવે છે અને તેને સસંદર્ભ સુધારવા જતાં પરિણામ ''એડિટ-વૉર'' અને ધાકધમકીમાં પરિણમે છે. વધુમાં, સભ્યો અને પ્રબંધકોનો સમય તો બગડે જ છે. તેથી હું પ્રસ્તાવ મૂકું છું કે, ૧. બધાં જ શંકાસ્પદ જ્ઞાતિ વિષયક લેખો દૂર કરવા જ્યાં ભૂતકાળમાં આવી ઘટના બનેલી છે. ૨. સસંદર્ભ હોય તેવા લેખો સુરક્ષિત કરી રાખવા. ૩. નવાં લેખો બને જ નહી તે માટે શીર્ષક પણ સુરક્ષિત રાખવા. આપનો કિંમતી અને પવિત્ર અભિપ્રાય આ ચર્ચામાં જણાવવા વિનંતી છે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૪:૫૧, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) :આભાર કાર્તિકભાઈ, તમે મારાં મનની વાત જાણી લીધી. હું આ પ્રસ્તાવનો સ્વીકાર કરું છું. જો કે મારો સુઝાવ નીચે મુજબ છે, જેમાં મેં તમારા ઉલ્લેખેલા મુદ્દા ૧ અને ૨માં થોડી ફેરબદલ કરી છે. થોડાંક ઉદાહરણરુપ લેખો, [[રબારી]], [[ભરવાડ]], [[ઠાકોર]], [[રાજપૂત]] અને [[કોળી]]. :૧. બધાં જ શંકાસ્પદ જ્ઞાતિ વિષયક લેખો <strike>દૂર કરવા</strike> જ્યાં ભૂતકાળમાં આવી ઘટના બનેલી છે, તેને ફક્ત જ્ઞાતિની વ્યાખ્યા પૂરતા મર્યાદિત કરી સબસ્ટબમાં ફેરવવા. :૨. <strike>સસંદર્ભ હોય તેવા લેખો સુરક્ષિત કરી રાખવા.</strike> સસંદર્ભ લેખોની પુનઃમુલવણી કરી જેતે જ્ઞાતિના પેટાવિભાગો, અટકો, વિગેરેની વિગતો દૂર કરવી. :આ પ્રસ્તાવો પર આપનો (ગુજરાતી વિકિપીડિયામાં સક્રિય સભ્યોનો) મત રજૂ કરવા આમંત્રણ છે. મત માટે નીચે #{{tl|તરફેણ}}, #{{tl|વિરુદ્ધ}} કે #{{tl|તટસ્થ}} લખી તેને અંતે તમારી સહી ઉમેરશો. --[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૫:૨૨, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) ::તમારા બધાં સૂચનો સાથે સહમત! [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૮:૩૬, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) ===સક્રિય સભ્યોનો મત=== #{{તરફેણ}} --[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૫:૨૨, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) #{{તરફેણ}} -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૮:૩૬, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) #{{તરફેણ}} --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) Agree with Kartik. Such articles should be deleted. --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૨૧:૫૩, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) #:એનો અર્થ એમ કે તમે મારા લેખોને દૂર નહીં કરવાના અને એના બદલે એમને તદ્દન મૂળભુત માહિતી ધરાવતા સબસ્ટબમાં પરિવર્તિત કરવાના પ્રસ્તાવ સાથે સહમત નથી? તમારા મતની ગણાતરી કરતા પહેલા આ સ્પષ્ટતા ખાસ જરુરી છે. (ભવિષ્યમાં ગુજરાતીમાં સંદેશો લખશો તો વધુ સારુ રહેશે). #:Does it mean that you do not agree with my proposal to not delete these articles and instead convert them to substubs with just basic definition? It is quite necessary to get this clarification from you in order to count your vote. (Will appreciate if you write in Gujarati here in future, as that will cater to more users) [[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૭:૦૭, ૧૨ મે ૨૦૨૨ (IST) # {{સમર્થન}} -- [[સભ્ય:Nizil Shah|Nizil Shah]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Nizil Shah|ચર્ચા]]) ૨૧:૫૩, ૭ મે ૨૦૨૨ (IST) # {{સમર્થન}} --[[સભ્ય:Vijay Barot|વિજય]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Vijay Barot|ચર્ચા]]) ૨૧:૪૪, ૧૦ મે ૨૦૨૨ (IST) ===નિર્ણય અને અમલ=== કુલ પાંચ મતો પૈકીનો એક જ મત શરતી તરફેણમાં હતો જેની ગણતરી ન પણ કરીએ તો કુલ ૪ મતો આ પ્રસ્તાવની તરફેણમાં મળ્યા અને વિરુદ્ધમાં એક પણ નહી. શરતી તરફેણને તટાસ્થ ગણી શકીએ. આમ પરિણામે આ પ્રસ્તાવ બહુમતિથી સ્વિકારવામાં આવ્યો છે તેમ ગણી ને નીચેના લેખોને '''માન્ય પ્રબંધકોને માન્ય રાખો''' સ્તરની સુરક્ષા હેઠળ આવરી લેવામાં આવ્યા છે. એનો અર્થ એ થાય કે આ લેખોમાં પ્રબંધકો સિવાય અન્ય કોઈ ફેરફાર કરી શકશે નહી. હું વ્યક્તિગત જવાબદારી સ્વીકારું છું કે જે લેખો લાંબા છે તેમાંથી ફક્ત તટાસ્થ ગુજરાતી સંદર્ભો સિવાયની અન્ય બધી જ માહિતી દૂર કરી જરુરી હોય તો તેને સ્ટબ કે સબસ્ટબ કક્ષાનો લેખ બનાવવો. #[[રબારી]] #[[ભરવાડ]] #[[માલધારી]] #[[રાજપૂત]] #[[કારડીયા]] #[[યાદવ]] #[[ઠાકોર]] #[[કોળી]] #[[આહિર]] આ ઉપરાંત પણ જ્ઞાતિવિષયક લેખ એવો હોય જેમાં વારંવાર અનિચ્છનિય ફેરફારો થતા રહેતા હોય તો નીચે જણાવવા વિનંતિ.--[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૭:૨૭, ૧૭ જૂન ૨૦૨૨ (IST) :<nowiki>[[શ્રેણી:રાજપૂત કુળો]]</nowiki>ના બધાં લેખોને પણ આ યાદીમાં ઉમેરશો. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૬:૪૨, ૧૮ જૂન ૨૦૨૨ (IST) :: રાજપૂત કુળ વિશેના લેખોમાં ખાસ કરીને પ્રોપગેન્ડા ચલાવવામાં આવે છે, આવાં લેખો ને દૂર કરીને ફરી થી તથ્યો પૂર્વક લખવા જોઈએ, અને આવાં લેખો ને સુરક્ષા પૂરી પાડવી જોઈએ જેથી કરીને આવા બનાવો ના બને. --[[સભ્ય:Replacement of God|Replacement of God]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Replacement of God|ચર્ચા]]) ૧૨:૧૨, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) == CIS-A2K Newsletter April 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about April 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, ongoing events and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:Grants talk:Programs/Wikimedia Community Fund/Annual plan of the Centre for Internet and Society Access to Knowledge|Annual Proposal Submission]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Digitisation session with Dakshin Bharat Jain Sabha|Digitisation session with Dakshin Bharat Jain Sabha]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Wikimedia Commons sessions of organisations working on river issues|Training sessions of organisations working on river issues]] * Two days edit-a-thon by local communities * [[:m:CIS-A2K/Events/Digitisation review and partnerships in Goa|Digitisation review and partnerships in Goa]] * [https://www.youtube.com/watch?v=3WHE_PiFOtU&ab_channel=JessicaStephenson Let's Connect: Learning Clinic on Qualitative Evaluation Methods] ; Ongoing events * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Upcoming event * [[:m:CIS-A2K/Events/Indic Wikisource Plan 2022-23|Indic Wikisource Work-plan 2022-2023]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/April 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 15:47, 11 May 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == <section begin="announcement-header" />Wikimedia Foundation Board of Trustees election 2022 - Call for Election Volunteers<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Movement Strategy and Governance team is looking for community members to serve as election volunteers in the upcoming Board of Trustees election. The idea of the Election Volunteer Program came up during the 2021 Wikimedia Board of Trustees Election. This program turned out to be successful. With the help of Election Volunteers we were able to increase outreach and participation in the election by 1,753 voters over 2017. Overall turnout was 10.13%, 1.1 percentage points more, and 214 wikis were represented in the election. There were a total of 74 wikis that did not participate in 2017 that produced voters in the 2021 election. Can you help increase the participation even more? Election volunteers will help in the following areas: * Translate short messages and announce the ongoing election process in community channels * Optional: Monitor community channels for community comments and questions Volunteers should: * Maintain the friendly space policy during conversations and events * Present the guidelines and voting information to the community in a neutral manner Do you want to be an election volunteer and ensure your community is represented in the vote? Sign up [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|here]] to receive updates. You can use the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|talk page]] for questions about translation.<br /><section end="announcement-content" /> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૫:૪૨, ૧૨ મે ૨૦૨૨ (IST) == June Month Celebration 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced June month mini edit-a-thon which is going to take place on 25 & 26 June 2022 (on this weekend). The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate June Month which is also known as pride month. This time we will celebrate the month, which is full of notable days, by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource if there are any, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some June month related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about the month of June or related to its days, directly or indirectly. Anyone can participate in this event and the link you can find [[:m: June Month Celebration 2022 edit-a-thon|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:46, 21 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૨૧:૪૨, ૪ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == Propose statements for the 2022 Election Compass == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Community members are invited to ''' [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass]]''' for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election.]] An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: * July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass * July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements * July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements * August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements * August 5 - 12: candidates align themselves with the statements * August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on. Regards, Movement Strategy & Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૩:૩૯, ૧૨ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) == CIS-A2K Newsletter June 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about June 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:m:June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] * [https://pudhari.news/maharashtra/pune/228918/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%9A-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A4-%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%AE%E0%A4%A4/ar Presentation in Marathi Literature conference] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/June 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 19 July 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Board of Trustees - Affiliate Voting Results == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The shortlisted 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]]) See more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this election. Please take a moment to appreciate the Affiliate representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. Thank you for your participation. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' View the election timeline [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline| here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with, in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૪:૨૩, ૨૦ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) == Movement Strategy and Governance News – Issue 7 == <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance newsletter! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૮:૨૪, ૨૪ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 0a8rk4c2opdi6x9zkfmwc2ofr1r8u36 825922 825921 2022-07-26T07:01:36Z CSinha (WMF) 66612 wikitext text/x-wiki <!-- -->{{/શીર્ષક}}<!-- --> <!-- મહેરબાની કરી આ લીટી અને તેની ઉપરનું લખાણ હટાવવું નહી --> == First Newsletter: Wikimedia Wikimeet India 2022 == Dear Wikimedians, We are glad to inform you that the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022|second iteration of Wikimedia Wikimeet India]] is going to be organised in February. This is an upcoming online wiki event that is to be conducted from 18 to 20 February 2022 to celebrate International Mother Language Day. The planning of the event has already started and there are many opportunities for Wikimedians to volunteer in order to help make it a successful event. The major announcement is that [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|submissions for sessions]] has opened from today until a month (until 23 January 2022). You can propose your session [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|here]]. For more updates and how you can get involved in the same, please read the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Newsletter/2021-12-23|first newsletter]] If you want regular updates regarding the event on your talk page, please add your username [[:m: Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2022|here]]. You will get the next newsletter after 15 days. Please get involved in the event discussions, open tasks and so on. [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૨૦:૨૮, ૨૩ ડિસેમ્બર ૨૦૨૧ (IST) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections == :''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Board of Trustees is preparing a call for feedback about the upcoming Board Elections, from January 7 - February 10, 2022. While details will be finalized the week before the call, we have confirmed at least two questions that will be asked during this call for feedback: * What is the best way to ensure fair representation of emerging communities among the Board? * What involvement should candidates have during the election? While additional questions may be added, the Movement Strategy and Governance team wants to provide time for community members and affiliates to consider and prepare ideas on the confirmed questions before the call opens. We apologize for not having a complete list of questions at this time. The list of questions should only grow by one or two questions. The intention is to not overwhelm the community with requests, but provide notice and welcome feedback on these important questions. '''Do you want to help organize local conversation during this Call?''' Contact the [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance team]] on Meta, on [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram], or via email at msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org. Reach out if you have any questions or concerns. The Movement Strategy and Governance team will be minimally staffed until January 3. Please excuse any delayed response during this time. We also recognize some community members and affiliates are offline during the December holidays. We apologize if our message has reached you while you are on holiday. Thank you, [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૪:૦૦, ૨૮ ડિસેમ્બર ૨૦૨૧ (IST) == Second Newsletter: Wikimedia Wikimeet India 2022 == Good morning Wikimedians, Happy New Year! Hope you are doing well and safe. It's time to update you regarding [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022|Wikimedia Wikimeet India 2022]], the second iteration of Wikimedia Wikimeet India which is going to be conducted in February. Please note the dates of the event, 18 to 20 February 2022. The [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|submissions]] has opened from 23 December until 23 January 2022. You can propose your session [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|here]]. We want a few proposals from Indian communities or Wikimedians. For more updates and how you can get involved in the same, please read the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Newsletter/2022-01-07|second newsletter]] If you want regular updates regarding the event on your talk page, please add your username [[:m: Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2022|here]]. You will get the next newsletter after 15 days. Please get involved in the event discussions, open tasks and so on. [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૧:૦૯, ૮ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 28th''' of February. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2022 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2022|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૮:૪૫, ૯ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&oldid=22560402 --> == Feminism and Folklore 2022 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} Greetings! You are invited to participate in '''[[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]]''' writing competion. This year Feminism and Folklore will focus on feminism, women biographies and gender-focused topics for the project in league with Wiki Loves Folklore gender gap focus with folk culture theme on Wikipedia. You can help us in enriching the folklore documentation on Wikipedia from your region by creating or improving articles focused on folklore around the world, including, but not limited to folk festivals, folk dances, folk music, women and queer personalities in folklore, folk culture (folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more. You can contribute to new articles or translate from the list of suggested articles [[:m:Feminism and Folklore 2022/List of Articles|here]]. You can also support us in organizing the contest on your local Wikipedia by signing up your community to participate in this project and also translating the [[m:Feminism and Folklore 2022|project page]] and help us spread the word in your native language. Learn more about the contest and prizes from our project page. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2022|talk page]] or via Email if you need any assistance... Thank you. '''Feminism and Folklore Team''', [[User:Tiven2240|Tiven2240]] --૧૧:૧૯, ૧૧ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&oldid=22574381 --> == Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open == <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now open and will close on 16 February 2022. With this Call for Feedback, the Movement Strategy and Governance team is taking a different approach. This approach incorporates community feedback from 2021. Instead of leading with proposals, the Call is framed around key questions from the Board of Trustees. The key questions came from the feedback about the 2021 Board of Trustees election. The intention is to inspire collective conversation and collaborative proposal development about these key questions. There are two confirmed questions that will be asked during this Call for Feedback: # What is the best way to ensure more diverse representation among elected candidates? ''The Board of Trustees noted the importance of selecting candidates who represent the full diversity of the Wikimedia movement. The current processes have favored volunteers from North America and Europe.'' # What are the expectations for the candidates during the election? ''Board candidates have traditionally completed applications and answered community questions. How can an election provide appropriate insight into candidates while also appreciating candidates’ status as volunteers?'' There is one additional question that may be presented during the Call about selection processes. This question is still under discussion, but the Board wanted to give insight into the confirmed questions as soon as possible. Hopefully if an additional question is going to be asked, it will be ready during the first week of the Call for Feedback. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Join the conversation.]] Thank you, Movement Strategy and Governance<section end="announcement-content"/> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૫:૫૬, ૧૨ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) :Please note an additional question has now been added. There are also [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions|several proposals]] from participants to review and discuss. [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૨:૧૭, ૨૨ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) === Question about the Affiliates' role for the Call for Feedback: Board of Trustees elections === <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello, Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|'''Call for Feedback: Board of Trustees elections''']] so far. The Movement Strategy and Governance team has announced the last key question: '''How should affiliates participate in elections?''' Affiliates are an important part of the Wikimedia movement. Two seats of the Board of Trustees due to be filled this year were filled in 2019 through the Affiliate-selected Board seats process. A change in the [https://foundation.wikimedia.org/w/index.php?title=Bylaws&type=revision&diff=123603&oldid=123339 Bylaws removed the distinction between community and affiliate seats]. This leaves the important question: How should affiliates be involved in the selection of new seats? The question is broad in the sense that the answers may refer not just to the two seats mentioned, but also to other, Community- and Affiliate-selected seats. The Board is hoping to find an approach that will both engage the affiliates and give them actual agency, and also optimize the outcomes in terms of selecting people with top skills, experience, diversity, and wide community’s support. The Board of Trustees is seeking feedback about this question especially, although not solely, from the affiliate community. Everyone is invited to share proposals and join the conversation in the Call for Feedback channels. In addition to collecting online feedback, the Movement Strategy and Governance team will organize several video calls with affiliate members to collect feedback. These calls will be at different times and include Trustees. Due to the late addition of this third question, the Call will be extended until 16 February. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Board_of_Trustees_elections/Discuss_Key_Questions|Join the conversation.]] Best regards, Movement Strategy and Governance [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૨:૧૭, ૨૨ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == વિકિપીડિયા:વિકિપરિયોજના ગુજરાતી વિશ્વકોશ == [[વિકિપીડિયા:વિકિપરિયોજના#નવી પરિયોજના ચાલુ કરવા અને સંભાળવાના પ્રસ્તાવ]] પર [[વિકિપીડિયા:વિકિપરિયોજના ગુજરાતી વિશ્વકોશ]] શરૂ કરવા પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આપનો પ્રતિભાવ આપશો. આભાર. -[[સભ્ય:Nizil Shah|Nizil Shah]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Nizil Shah|ચર્ચા]]) ૧૧:૦૬, ૧૩ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == Subscribe to the This Month in Education newsletter - learn from others and share your stories == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Dear community members, Greetings from the EWOC Newsletter team and the education team at Wikimedia Foundation. We are very excited to share that we on tenth years of Education Newsletter ([[m:Education/News|This Month in Education]]) invite you to join us by [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|subscribing to the newsletter on your talk page]] or by [[m:Education/News/Newsroom|sharing your activities in the upcoming newsletters]]. The Wikimedia Education newsletter is a monthly newsletter that collects articles written by community members using Wikimedia projects in education around the world, and it is published by the EWOC Newsletter team in collaboration with the Education team. These stories can bring you new ideas to try, valuable insights about the success and challenges of our community members in running education programs in their context. If your affiliate/language project is developing its own education initiatives, please remember to take advantage of this newsletter to publish your stories with the wider movement that shares your passion for education. You can submit newsletter articles in your own language or submit bilingual articles for the education newsletter. For the month of January the deadline to submit articles is on the 20th January. We look forward to reading your stories. Older versions of this newsletter can be found in the [[outreach:Education/Newsletter/Archives|complete archive]]. More information about the newsletter can be found at [[m:Education/News/Publication Guidelines|Education/Newsletter/About]]. For more information, please contact spatnaik{{@}}wikimedia.org. ------ <div style="text-align: center;"><div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[User:ZI Jony|<span style="color:#8B0000">'''ZI Jony'''</span>]] [[User talk:ZI Jony|^{<span style="color:Green"><i>(Talk)</i></span>}]], {{<includeonly>subst:</includeonly>#time:l G:i, d F Y|}} (UTC)</div></div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:ZI_Jony/MassMessage/Awareness_of_Education_Newsletter/List_of_Village_Pumps&oldid=21244129 --> == Movement Strategy and Governance News – Issue 5 == <section begin="ucoc-newsletter"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 5, January 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe '''[[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]]''' if you would like to receive these updates. <div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|continue reading]]) *'''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|continue reading]]) *'''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|continue reading]]) *'''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|continue reading]]) *'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|continue reading]])</div><section end="ucoc-newsletter"/> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૩:૩૬, ૧૯ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == Wikimedia Wikimeet India 2022 Postponed == Dear Wikimedians, We want to give you an update related to Wikimedia Wikimeet India 2022. [[:m:Wikimedia Wikimeet India 2022|Wikimedia Wikimeet India 2022]] (or WMWM2022) was to be conducted from 18 to 20 February 2022 and is postponed now. Currently, we are seeing a new wave of the pandemic that is affecting many people around. Although WMWM is an online event, it has multiple preparation components such as submission, registration, RFC etc which require community involvement. We feel this may not be the best time for extensive community engagement. We have also received similar requests from Wikimedians around us. Following this observation, please note that we are postponing the event, and the new dates will be informed on the mailing list and on the event page. Although the main WMWM is postponed, we may conduct a couple of brief calls/meets (similar to the [[:m:Stay safe, stay connected|Stay safe, stay connected]] call) on the mentioned date, if things go well. We'll also get back to you about updates related to WMWM once the situation is better. Thank you [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૨:૫૭, ૨૭ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ (IST) <small>Nitesh Gill on behalf of WMWM Centre for Internet and Society</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == [Announcement] Leadership Development Task Force == Dear community members, The [[:m:Strategy/Wikimedia movement/2018-20/Recommendations/Invest in Skills and Leadership Development|Invest in Skill and Leadership Development]] Movement Strategy recommendation indicates that our movement needs a globally coordinated effort to succeed in leadership development. The [[:m:Community Development|Community Development team]] is supporting the creation of a global and community-driven [[:m:Leadership Development Task Force]] ([[:m:Leadership Development Task Force/Purpose and Structure|Purpose & Structure]]). The purpose of the task force is to advise leadership development work. The team seeks community feedback on what could be the responsibilities of the task force. Also, if any community member wishes to be a part of the 12-member task force, kindly reach out to us. The feedback period is until 25 February 2022. '''Where to share feedback?''' '''#1''' Interested community members can add their thoughts on the [[:m:Talk:Leadership Development Task Force|Discussion page]]. '''#2''' Interested community members can join a regional discussion on 18 February, Friday through Google Meet. '''Date & Time''' * Friday, 18 February · 7:00 – 8:00 PM IST ([https://zonestamp.toolforge.org/1645191032 Your Timezone]) ([https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=NHVqMjgxNGNnOG9rYTFtMW8zYzFiODlvNGMgY19vbWxxdXBsMTRqbnNhaHQ2N2Y5M2RoNDJnMEBn&tmsrc=c_omlqupl14jnsaht67f93dh42g0%40group.calendar.google.com Add to Calendar]) * Google Meet link: https://meet.google.com/nae-rgsd-vif Thanks for your time. Regards, [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૭:૧૮, ૯ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == International Mother Language Day 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced [[:m:International Mother Language Day 2022 edit-a-thon|International Mother Language Day]] mini edit-a-thon which is going to take place on 19 & 20 February 2022. The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate International Mother Language Day. This time we will celebrate the day by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some language-related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about languages or related to languages. Anyone can participate in this event and users can add their names to the given link. Thank you [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૮:૩૮, ૧૫ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Wiki Loves Folklore is extended till 15th March == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">{{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] Greetings from Wiki Loves Folklore International Team, We are pleased to inform you that [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore|Wiki Loves Folklore]] an international photographic contest on Wikimedia Commons has been extended till the '''15th of March 2022'''. The scope of the contest is focused on folk culture of different regions on categories, such as, but not limited to, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, etc. We would like to have your immense participation in the photographic contest to document your local Folk culture on Wikipedia. You can also help with the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|translation]] of project pages and share a word in your local language. Best wishes, '''International Team'''<br /> '''Wiki Loves Folklore''' [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૦:૨૦, ૨૨ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines & Ratification Vote == '''In brief:''' the [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised Enforcement Guidelines]] have been published. Voting to ratify the guidelines will happen from [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|7 March to 21 March 2022]]. Community members can participate in the discussion with the UCoC project team and drafting committee members on 25 February (12:00 UTC) and 4 March (15:00 UTC). Please [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|sign-up]]. '''Details:''' The [[:m:Universal Code of Conduct]] (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire Wikimedia movement. The UCoC and the Enforcement Guidelines were written by [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|volunteer-staff drafting committees]] following community consultations. The revised guidelines were published 24 January 2022. '''What’s next?''' '''#1 Community Conversations''' To help to understand the guidelines, the [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] (MSG) team will host conversations with the UCoC project team and drafting committee members on 25 February (12:00 UTC) and 4 March (15:00 UTC). Please [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|sign-up]]. Comments about the guidelines can be shared [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on the Enforcement Guidelines talk page]]. You can comment in any language. '''#2 Ratification Voting''' The Wikimedia Foundation Board of Trustees released a [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board noticeboard/January 2022 - Board of Trustees on Community ratification of enforcement guidelines of UCoC|statement on the ratification process]] where eligible voters can support or oppose the adoption of the enforcement guidelines through vote. Wikimedians are invited to [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information/Volunteer|translate and share important information]]. A [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|SecurePoll vote]] is scheduled from 7 March to 21 March 2022. [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information#Voting%20eligibility|Eligible voters]] are invited to answer a poll question and share comments. Voters will be asked if they support the enforcement of the UCoC based on the proposed guidelines. Thank you. [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૨૧:૪૧, ૨૨ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) == Coming soon == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> === Several improvements around templates === Hello, from March 9, several improvements around templates will become available on your wiki: * Fundamental improvements of the [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor template dialog]] ([[m:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|1]], [[m:WMDE Technical Wishes/Removing a template from a page using the VisualEditor|2]]), * Improvements to make it easier to put a template on a page ([[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|3]]) (for the template dialogs in [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor]], [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor#/media/File:VectorEditorBasic-en.png|2010 Wikitext]] and [[Mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|New Wikitext Mode]]), * and improvements in the syntax highlighting extension [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] ([[m:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|4]], [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|5]]) (which is available on wikis with writing direction left-to-right). All these changes are part of the “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]” project by [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes]]. We hope they will help you in your work, and we would love to hear your feedback on the talk pages of these projects. </div> - [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] ૧૮:૦૮, ૨૮ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=22907463 --> == <section begin="announcement-header" />The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now closed <section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Call for Feedback: Board of Trustees elections]] is now closed. This Call ran from 10 January and closed on 16 February 2022. The Call focused on [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions#Questions|three key questions]] and received broad discussion [[m:Talk:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions|on Meta-wiki]], during meetings with affiliates, and in various community conversations. The community and affiliates provided many proposals and discussion points. The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Reports|reports]] are on Meta-wiki. This information will be shared with the Board of Trustees and Elections Committee so they can make informed decisions about the upcoming Board of Trustees election. The Board of Trustees will then follow with an announcement after they have discussed the information. Thank you to everyone who participated in the Call for Feedback to help improve Board election processes. Thank you, Movement Strategy and Governance<br /><section end="announcement-content" /> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૩:૪૪, ૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == UCoC Enforcement Guidelines Ratification Vote Begins (7 - 21 March 2022) == The ratification of the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|enforcement guidelines]] has started. Every eligible community member can vote. For instructions on voting using SecurePoll and Voting eligibility, [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter_information|please read this]]. The last date to vote is 21 March 2022. '''Vote here''' - https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/391 Thank you, [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૨૨:૩૮, ૭ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == સંસ્કૃત વિકિ માટે સ્કેનર અનુદાન નું નિવેદન == નમઃ સર્વેભ્યઃ, સંસ્કૃત વિકિમાં હું ૧૦ વર્ષથી કાર્યરત છું અને મને મોટા લેખો લખવામાં વધુ રસ હોય છે. પરન્તુ એ માટે સંદર્ભગ્રન્થ પણ આવશ્યક હોય. પરન્તુ સંસ્કૃતનાં ગ્રન્થોં ઓછામાં ઓછા ૧૦૦ વર્ષ તો જુના હોય જ અને ઓછા પણ હોય એટલે ગ્રન્થાલયો અને વિદ્વાનો પાસેથી ગ્રન્થો મેળવવા અત્યન્ત કઠિન હોય છે. આ સ્થિતિમાં એક સ્કેનર ની આવશ્યકતા છે, જેથી યોગ્ય રીતે લેખો બની શકે. ગુજ.વિકિ પાસે પહેલે થી એક સ્કેનર છે અને આ સમુદાયે હંમેશા સં.વિકિ ની સહાયતા કરી છે. એ માટે આભાર. પરન્તુ હવે અમદાવાદનાં કેન્દ્રમાં સ્થિત એક શૈક્ષણિક સંસ્થામાં જો સ્કેનર હોય તો ન કેવલ સંસ્કૃત પરન્તુ અન્ય સમુદાયો પણ આ સ્કેનર નો લાભ લઈ શકે. તો આપશ્રી [https://meta.wikimedia.org/wiki/CIS-A2K/Requests#Sanner_for_sa.wiki_Gujarat અહીં] સમર્થન કરી શકો તો સારું. ધન્યવાદ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૦૯:૫૯, ૮ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == CIS-A2K Newsletter February 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about February 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, ongoing events and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Launching of WikiProject Rivers with Tarun Bharat Sangh|Wikimedia session with WikiProject Rivers team]] * [[:m:Indic Wikisource Community/Online meetup 19 February 2022|Indic Wikisource online meetup]] * [[:m:International Mother Language Day 2022 edit-a-thon]] * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:Indic Wikisource Proofreadthon March 2022|Indic Wikisource Proofreadthon March 2022]] - You can still participate in this event which will run till tomorrow. ;Upcoming Events * [[:m:International Women's Month 2022 edit-a-thon|International Women's Month 2022 edit-a-thon]] - The event is 19-20 March and you can add your name for the participation. * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Pune Nadi Darshan 2022]] - The event is going to start by tomorrow. * Annual proposal - CIS-A2K is currently working to prepare our next annual plan for the period 1 July 2022 – 30 June 2023 Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/February 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 08:58, 14 March 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Wiki Loves Folklore 2022 ends tomorrow == [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] International photographic contest [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022| Wiki Loves Folklore 2022]] ends on 15th March 2022 23:59:59 UTC. This is the last chance of the year to upload images about local folk culture, festival, cuisine, costume, folklore etc on Wikimedia Commons. Watch out our social media handles for regular updates and declaration of Winners. ([https://www.facebook.com/WikiLovesFolklore/ Facebook] , [https://twitter.com/WikiFolklore Twitter ] , [https://www.instagram.com/wikilovesfolklore/ Instagram]) The writing competition Feminism and Folklore will run till 31st of March 2022 23:59:59 UTC. Write about your local folk tradition, women, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, folklore, and tradition, including ballads, folktales, fairy tales, legends, traditional song and dance, folk plays, games, seasonal events, calendar customs, folk arts, folk religion, mythology etc. on your local Wikipedia. Check if your [[:m:Feminism and Folklore 2022/Project Page|local Wikipedia is participating]] A special competition called '''Wiki Loves Falles''' is organised in Spain and the world during 15th March 2022 till 15th April 2022 to document local folk culture and [[:en:Falles|Falles]] in Valencia, Spain. Learn more about it on [[:ca:Viquiprojecte:Falles 2022|Catalan Wikipedia project page]]. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૨૦:૧૦, ૧૪ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == Pune Nadi Darshan 2022: A campaign cum photography contest == Dear Wikimedians, Greetings for the Holi festival! CIS-A2K is glad to announce a campaign cum photography contest, Pune Nadi Darshan 2022, organised jointly by Rotary Water Olympiad and CIS-A2K on the occasion of ‘World Water Week’. This is a pilot campaign to document the rivers in the Pune district on Wikimedia Commons. The campaign period is from 16 March to 16 April 2022. Under this campaign, participants are expected to click and upload the photos of rivers in the Pune district on the following topics - * Beauty of rivers in Pune district * Flora & fauna of rivers in Pune district * Religious & cultural places around rivers in Pune district * Human activities at rivers in Pune district * Constructions on rivers in Pune district * River Pollution in Pune district Please visit the [[:c:commons:Pune Nadi Darshan 2022|event page]] for more details. We welcome your participation in this campaign. Thank you [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૨:૪૯, ૧૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting is now closed == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Greetings, The ratification voting process for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) came to a close on 21 March 2022. '''Over {{#expr:2300}} Wikimedians voted''' across different regions of our movement. Thank you to everyone who participated in this process! The scrutinizing group is now reviewing the vote for accuracy, so please allow up to two weeks for them to finish their work. The final results from the voting process will be announced [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|here]], along with the relevant statistics and a summary of comments as soon as they are available. Please check out [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|the voter information page]] to learn about the next steps. You can comment on the project talk page [[metawiki:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on Meta-wiki]] in any language. You may also contact the UCoC project team by email: ucocproject[[File:At_sign.svg|link=|16x16px|(_AT_)]]wikimedia.org Best regards, [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૫:૦૯, ૨૩ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == સ્કેનર આપવા બાબત == નમસ્તે, ગુજરાતી વિકિ સમુદાય પાસે સ્કેનર છે, જેનો મે ઘણી વાર ઉપયોગ કર્યો છે. -ભાઈએ કહ્યું એમ મે સી.આઈ.એસ. પાસેથી સ્કેનર મેળવવાનો પ્રયાસ પણ કર્યો પણ મને મળી શક્યું નથી. માટે હવે ગુજરાતી વિકિ સમુદાય પાસે સહાયતાની આશા છે. આમ તો આ સમુદાયની ઇચ્છા હોય, તો આપી શકાય અને બહાનું બતાવીને ના પણ પાડી શકાય. મને જરૂર છે માટે જ અહીં લખી રહ્યો છું. મારે સંસ્કૃતમાં લેખો લખવા માટે અમુક સંદર્ભ ગ્રન્થોની આવશ્યકતા હોય છે, પણ ગ્રન્થાલય અમુક પુસ્તકો માત્ર જોવા આપે છે, ઘરે લઈ જવા આપતા નથી. માટે સ્કેન કરવાની અનુમતિ લઈને હું પુસ્તક વાપરવાનો પ્રયાસ કરુ છું. આરંભમાં -ભાઈ સાથે મારો વ્યવહાર સારો રહ્યો પરન્તુ અચાનક જે અમના તરફથી સ્કેનર આપવામાં ઘણો વિલંબ થયો, જેથી મારા કામ પર પણ પ્રભાવ પડ્યો. મને લાગે છે આ એક ઘર્ષણ થાય એવી સ્થિતિ ઉત્પન્ન થઈ ગઈ છે. મને અચાનક લાગે છે કે હું માંગી રહ્યો છું એટલે હું કદાચ ગરીબડો બનીને યાચના ઉપર યાચના કરી રહ્યો છું. અને સામે વાળી વ્યક્તિ પોતાની નવી નવી સ્થિતિનું વર્ણન કરીને મને વધું ભીખ માંગવાની સ્થિતિમાં લઈ આવે છે. જો હું ગુજ.વિકિ માટે આ સ્કેનર માંગતો હોત અથવા સમાન રીતે સ્કેનર વાપરવા માટેની નીતિ હોત, તો શું મારી સાથે આવો વ્યવહાર થયો હોત. વિકિ એક વિવાદ સ્થળ ત્યારે બને છે, જ્યારે એક વ્યક્તિ બીજા વ્યક્તિને સમજવા જ નથી માંગતો અથવા હું આ સ્વૈચ્છિક રીતે કરું છું એટલે ગમે તે રીતે સામે વાળાને બહાનું બતાવી શકું છું. શાસ્ત્રો કહે છે કે આપણને જે વ્યવહાર આપણી જોડે થાય, તો ન ગમે, એવો વ્યવહાર આપણે બીજા સાથે કરવો નહીં. શું હું વારંવાર કોઈ વાત વિષે લબડાવ્યા કરું, તો કોઈને ગમે. ન જ ગમે. માણસ બીજને બહાના બતાવીને પોતીની જાતને સાચો અને સારો સિદ્ધ કરી શકે, પણ પોતે આત્મવિશ્લેષણ કરે તો જણાય કે મને આપી દેવામાં શું વાંધો છે, એ દેખાઈ આવે. ગુજ.વિકિ નાં સદસ્યો ને આટલું મોટુ લખાણ લખી રહ્યો છું, કારણ કે મારે સ્કેનરની અત્યન્ત આવશ્યકતા છે અને વારંવાર આવશ્યકતા રહેવાની છે. તો મારે દર વખતે ગરીબડા બનીને યાચના ન કરવી પડે, એવો કોઈ નિર્ણય આપ સૌ કરો એ વિનંતિ છે. બીજી બાજુ હું પ્રયાસ કરીશ કે મને કશે બીજે થી સ્કેનર મળી રહે, ત્યાર સુધી યોગ્ય રીતે સ્વમાન સાથે સ્કેનર મળે એવી વિચારણા કરો એ જ વિનંતિ. કેટલા દિવસ થઈ ગયા એ તમે જ જોયું છે, મારી પાસેથી વચ્ચે પણ એક બે પુસ્તકો જતી રહી છે. હું ઇચ્છીશ કે તમે સૌ સહાયતા કરો. - નેહલ દવે. <!-- Template:Unsigned --><span class="autosigned" style="font-size:85%;">—&nbsp;આ [[વિકિપીડિયા:સહીઓ|સહી વગરની]] ટીપ્પણી [[User:NehalDaveND|NehalDaveND]] વડે ઉમેરાઇ હતી. ([[User talk:NehalDaveND#top|ચર્ચા]] • [[Special:Contributions/NehalDaveND|યોગદાનો]]) </span> :નેહલભાઇ, તમારી આ પ્રકારની આરોપ ઘડતી ભાષા વિકિપીડિયામાં આવકાર્ય નથી. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૦૯:૪૬, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) ::ક્ષમા કરશો. જેટલી પણ વાર વાત થઈ છે, એમાં ક્યાંને ક્યાંક અત્યારે નહીં, મારે નક્કી નથી ઇત્યાદિ જ સાંભળવા મળ્યુ છે. માટે ના છુટકે મારે લખવું પડ્યું. હું મારા વ્યક્તિગત કાર્ય માટે નથી માંગતો, મારે બીજા પાસેથી પુસ્તક લેવાની છે એને એના સમયે સ્કેન કરીને આપવાની છે. મને ટલ્લાવવામાં આવ્યો એટલે મારે કહેવું પડ્યું બાકી શું આવશ્યકતા છે આરોપ મુકવાની? હવે એમને કોલ ઉઠાવવાનો પણ બંધ કરી દીધો છે. મારે આવશ્યકતા છે એટલે વિનંતિ પર વિનંતિ કરી રહ્યો છુ ને. મે એવું શું કરી દીધુ છે એ મને ખબર નથી પડતી કે આવો વ્યવહાર થાય. એમને પાછુ માગ્યું ત્યારે એમને આપી દીધું. એમને જે રીતે કહ્યું એ જ રીતે કર્યું છે. મારી બોલવાની ભાષા કે હાવભાવ માં કોઈ ખોટ જણાઈ હોય અને વ્યક્તિ આવું કરે તો સમજાય પણ ખરું. મિત્ર ભાવે ભાઈ ભાઈ કરીને વાત કરીએ. અને સામે થી માત્ર અને માત્ર જે અત્યારે નહીં, મારું નક્કી નથી ઇત્યાદિ જ ઉત્તર આવે તો મારે શું સમજવું. તમારી સામે સ્થિતિ મુકુ છું. તમારે મારી પાસે થી સ્કેનર લેવાનું છે. તમે કહો કે ક્યારે લઈ જઉ, તો હું કહું આ દિવસે લઈ જાવ. ત્યારે વાત કરીએ તો અત્યારે નહીં, પછી હું તમારે ત્યાં આવવાનો છું ત્યારે. તો તમે ક્યારે આવો છો. નક્કી નથી. આ વર્તુળ માંથી નીકળવું કેવી રીતે? તમે આ સ્થિતિમાં શું કરી શકો કહો. મારી ભાષામાં કે વર્તનથી ખોટું લાગ્યું હોય, તો સમજાય. માટે સમુદાયને વિનંતિ કરુ છું, કૃપયા વિવાદ આગળ ન વધે અને અમે બંને એક બીજા સાથે સારી રીતે વ્યવહાર (સ્કેનરનો) કરી શકીએ એ માટે તમે જ કોઈ નિયમ નક્કી કરો. કારણ કે આટલા દિવસથી વાત ચાલે છે, પણ મારી સાથે વારંવાર જે વ્યવહાર થયો એજ મે વર્ણવ્યો છે. હું તો બાહ્ય વ્યક્તિ છું, એટલે એક સ્વરે સમુદાય ના પણ કહી દે, તો મારે સ્વીકાર્યા વગર છુટકો નથી. મે સમુદાય માં કોઈ ખોટો વ્યવહાર નથી કર્યો વધુ યોગદાન નથી આપ્યુ પણ સમયાન્તરે યોગદાન આપ્યા કરુ છું. આશા છે -ભાઈ સ્વયં એકવાર આખી ઘટના પર પુનર્દૃષ્ટિ કરશે અને એમને જાણીને ન કર્યું હોય તેમ છતાં મારી સાથે થયેલો વ્યવહાર યોગ્ય છે એનું મૂલ્યાંકન કરે. તેમ છતાં એમને એવું લાગે કે મારી સાથે આ થયું એ સામાન્ય છે અને એમની સાથે આવું થયું હોત તો એમને વાંધો ન આવત. તો હું માફી માંગુ છું, પણ સ્કેનર વિષે મારી સહાયતા કરો એ માટે વારંવાર વિનંતિ કરુ છું. ધન્યવાદ <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૫:૧૪, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::Just my two pennies' worth. Your phrases such as ''ટલ્લાવવામાં આવ્યો'', ''ગરીબડો બનીને યાચના ઉપર યાચના કરી રહ્યો'', ''ભીખ માંગવાની સ્થિતિમાં લઈ આવે છે'', and ''લબડાવ્યા કરું'' are the poor choice of words. Such language is not allowed on Gujarati Wikipedia or any other Wikipedia, especially when you are a long-time editor on Wikipedia. So I would expect an apology from you. Admin can remark your language, and can take action against you. :::બીજી વાત. સ્કેનર માટેનો તમામ વ્યવહાર '''માત્ર Talk page ઉપર જ''' કરવા વિનંતી. '''મહેરબાની કરીને કૉલ ન કરવા વિનંતી'''. ગુજરાતી વિકિપીડિયાના મારા તમામ મિત્રો મારી સાથે તમામ પ્રકારનો વ્યવહાર Talk page દ્વારા જ કરે છે, ભલે ગમે એટલું અગત્યનું કામ હોય. હું રોજ મોડી રાત સુધી જાગતો હોવાથી, અને બીજા દિવસે બપોર પછી જ ઊઠતો હોવાથી કોઈના ફોન ઉપાડી શકતો નથી. માટે હવેથી Talk pageનો જ ઉપયોગ કરવા વિનંતી. :::ત્રીજી વાત, આ સ્કેનર મુખત્વે ગુજરાતી સમુદાય માટે મેળવવામાં આવ્યું હતુ, તેમજ હું અંગ્રેજી વિકિ પર પણ કાર્યરત હોઈ, અંગ્રેજી વિકિનો પણ એમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. આવતા મહીને મારે ગુજરાતી વિકિસોર્સ માટે ૬ પુસ્તકો સ્કેન કરવાના છે જે આ પ્રમાણે છે: (૧) ભારેલો અગ્નિ (૨) જયંત, (૩) ગ્રામલક્ષ્મી, (૪) કોકિલા, (૫) પૂર્ણિમા, અને (૬) દિવ્યચક્ષુ (બધા જ પુસ્તકો ર. વ. દેસાઈના છે). આ ઉપરાંત ચુનીલાલ મડિયાના બીજા 4 પુસ્તકો તો સ્કેન કરવાના જ છે. એ ઉપરાંત [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Resource_Exchange/Resource_Request#Rajasthan%3A_A_Socio-economic_Study_by_Jagdish_Singh_Gahlot અહીં તમે જોઈ શકસો] કે અંગ્રેજી વિકી પર હું એક Resource request પર કામ કરી રહ્યો છું જેના માટે મારે સ્કેનરનો ઉપયોગ કરવો પડે. આ પ્રકારની Resource requests માટે મારે મહિનામાં ઓછામાં ઓછી બે વાર સ્કેનરનો ઉપયોગ કરવાનો રહે છે (Example: See [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Resource_Exchange/Resource_Request/Archive_123#Ry%C5%8Dsuke_Hatanaka_book_chapter this] & [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Resource_Exchange/Resource_Request/Archive_123#Ongaku_kenky%C5%AB:_Daigakuin_kenky%C5%AB_nenp%C5%8D_article this]). :::તમને CIS તરફથી જરૂર સ્કેનર મળી શક્યું હોત, પણ તમારી કમ્યુનિટી તરફથી તમને સમર્થન મળ્યું ન્હોતું. ગુજરાતી વિકીસમુદાય તરફથી તમને સમર્થન ન મળે એ ખૂબ સ્વાભાવિક છે, કારણકે તમે ગુજરાતી વિકી પર કોઈ પણ પ્રકારે કાર્યરત નથી. :::મેં જણાવ્યા એ પુસ્તકો સ્કેન થઈ ગયા બાદ હું તમને સ્કેનર ૧૫ દિવસ માટે આપી સકીશ. આપ ૪ મહિના માટે સ્કેનર માંગી રહ્યા હતા પણ તે શક્ય નથી. મે જણાવ્યુ એમ મારે વિકિપીડિયાના કામ માટે સ્કેનરનો ઉપયોગ કરવાનો રહે છે. talk page પર ચર્ચા બાદ તારીખ નક્કી થયે આપ સ્કેનર લઈ જઈ શકો છો (૧૫ દિવસ પછી તે પાછું આપી જવાની જવાબદારી સાથે). આભાર. --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૧૫:૫૦, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::'''P.S''': Please don't use my real name as you used in your message. This is a violation of privacy. I will request to delete those revision. --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૧૬:૦૭, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :[https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%95%E0%AA%BF%E0%AA%AA%E0%AB%80%E0%AA%A1%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AA%BE:%E0%AA%B8%E0%AA%82%E0%AA%A6%E0%AA%B0%E0%AB%8D%E0%AA%AD_%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%A8%E0%AA%BF%E0%AA%AE%E0%AA%AF_%E0%AA%AA%E0%AA%B0%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AB%8B%E0%AA%9C%E0%AA%A8%E0%AA%BE/%E0%AA%AA%E0%AB%82%E0%AA%B0%E0%AB%8D%E0%AA%A3_%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%A8%E0%AA%82%E0%AA%A4%E0%AB%80%E0%AA%93_%E0%AB%A7#%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%B0%E0%AA%A4%E0%AB%80%E0%AA%AF_%E0%AA%A6%E0%AA%82%E0%AA%A1_%E0%AA%B8%E0%AA%82%E0%AA%B9%E0%AA%BF%E0%AA%A4%E0%AA%BE 1] [https://gu.wikisource.org/wiki/%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%95%E0%AA%BF%E0%AA%B8%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AB%8B%E0%AA%A4:%E0%AA%B8%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%96%E0%AA%82%E0%AA%A1#%E0%AA%AE%E0%AA%A3%E0%AA%BF%E0%AA%B2%E0%AA%BE%E0%AA%B2_%E0%AA%A8%E0%AA%AD%E0%AB%81%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%87_%E0%AA%A6%E0%AB%8D%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%B5%E0%AB%87%E0%AA%A6%E0%AB%80%E0%AA%A8%E0%AB%81%E0%AA%82_%E0%AA%86%E0%AA%A4%E0%AB%8D%E0%AA%AE%E0%AA%B5%E0%AB%83%E0%AA%A4%E0%AB%8D%E0%AA%A4%E0%AA%BE%E0%AA%82%E0%AA%A4 2] નમસ્તે, ફરક એટલો છે કે તમારી વર્તણૂક મારા સિવાય કોઈ જાણતું નથી. અત્યારે તમે પુસ્તકો સ્કેન થઈ ગયા બાદ આપીશ કહ્યું અને મને હોળીનાં આગલા દિવસે લઈ જવા કહ્યું. પછી સોમવારે હું આવવા તૈયાર થયો ત્યારે કહ્યું હું આવવાનો છું પણ નક્કી નથી. સં.વિકિ માં એક હું જ મુખ્યરૂપે સક્રિય છું, તો બીજાનું સમર્થન ક્યાંથી મળે. જેને મે વિકિમાં લખતા શીખવ્યું છે, જેમને હજું સમુદાય શું એ ધ્યાન નથી એવા લોકોની પાસે સમર્થન લેવાનું અનૈતિક કાર્ય મારે કરવું ન હતું અન્યથા 5 લોકોને હું શીખવાડી રહ્યો છું એમને કહી દેત કે સમર્થન કરી દો. જુના કોઈ અસક્રિય વ્યક્તિ ને જગાડીને સમર્થન લઈ લેત. પણ વાસ્તવિકતા એ છે કે ઈશ્વર પાસેથી મળેલાને મે પોતાનું નથી બનાવી દધું. સમુદાય ભલે સ્કેનર ન આપે, પણ એ સમજી શકે છે કે ક્યાંક તો કશું થયું છે, જેથી મારા જેવા વ્યક્તિને આવું લખવું પડ્યું. બાકી વાતોનાં ગોટા ન બનાવો. 4 મહિના માટે માંગ્યું હતું અને તમારી સાથે ચર્ચા કરીને થોડા દિવસ માટે આપો અર્જન્ટ છે એવી કેટ કેટલી વિનંતિ કરી હતી, એ તો ઉલ્લેખ કરો. તમે બધાની સામે અસત્ય બોલી શકો, તમારી જાત સાથે તો સત્ય બોલજો. મારા મિત્રને અમદાવાદથી ત્યાં તમારા શહેરનાં એસ.ટી સ્ટેન્ડ સુધી મોકલ્યો અને તમે કહ્યું ના અત્યારે નહીં. એ ત્યાં આવેલો ખાલી હાથ પાછો આવ્યો. મારી ભાષા જેવી પણ હોય, તમારુ ચિત્ર સ્પષ્ટ કરે છે, તમારા પ્રત્યુત્તરથી પણ તમારી ભુલ અને વાસ્તવિક માનસિકતા સ્પષ્ટ થાય છે. હું તમારી સાથે ફોન પર વાત કર્યા વગર સ્કેનર વાળા પેજ પર વિનંતિ લખતો હતો એ તમને ગમતુ ન હતું અને હવે તમે ચર્ચા પૃષ્ઠ પર વાત કરવા કહો છો. આ બતાવે છે કે પહેલા કેવો વ્યવહાર થયો હશે અને આ પછી કેવો વ્યવહાર થશે. મે તમારુ શું બગાડ્યુ હતું મને કશું ધ્યાને આવતું નથી. તમે કહ્યું એમ કર્યું, હું ઇસનપુરથી છેક એચ.કે તમને સ્કેનર આપવા આવ્યો. તમારા બોલેલા બોલ પાળ્યા તેમ છતા તમારા મનમાં કશું અજુકતુ જ ઉપજ્યું. તારીખ તમે નક્કી કરો અને એ પણ સ્કેનર વાળા પૃષ્ઠ પર મે પહેલેથી જ વિનંતિ કરેલ છે, હું લઈ જવાની વ્યવસ્થા કરીશ. અત્યાર સુધી તમે જેટલી તારીખો બદલી છે ઓફલાઇન, આશા છે હવે ઓનલાઇન તમે આવું નહીં કરો. તમને ગુજરાતી વિકિપીડિયાની કાર્યશાળા આયોજિત કરવા વિષે પણ વાત કરી હતી. કારણ કે હું વાસ્તવમાં ગુજરાતી, હિન્દી અને સંસ્કૃત માટે વિચારુ છું. મારો મુખ્ય ઉદ્દેશ સંસ્કૃત છે કારણ કે હિન્દી અને ગુજરાતી માં થોડા લોકો જ છે, પણ છે તો ખરા. સં.વિકિ માં હું એકલો જ કામ કરુ છું. કૃપયા મારુ યોગદાન જોઈ લો. સમુદાયની પરેની દૃષ્ટિ છે મારી. જ્યારે કોઈ સમુદાય માટે કશું પણ કરવાની તક મળે હું પ્રયાસ કરુ છું અને આટલું થયા પછી પણ જે કાર્યશાળા મે વિચારી હતી એ માટે પ્રયાસ કરીશ. ભલે સફળ થવાય કે ન થવાય. તમારા અનુભવની જરૂર હતી અને ગુજ.વિકિ માટે થયેલા કામને તમે યોગ્યરીતે કરી શકો છો, તો મળીને કામ કરવાની આશા હતી એટલે તમને બધી વાત કરી હતી. પણ તમે વારંવાર વિનંતિ પર વિનંતિ જ કરાવ્યે ગયા અને હવે તમારું સ્વામિત્વ અને આધિપત્ય બાતવો છો કે મારુ ચિત્ર સ્પષ્ટ કર્યું એટલે હવે આમ કરવાનું અને આમ નહીં કરવાનું. સરસ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૨૨:૩૧, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::::શ્રીમાન નેહલ દવે, ઉપરોક્ત વિષય સંબંધી ચર્ચા આપે ચોતરા પર મૂકી છે એનો સ્પષ્ટ અર્થ છે કે આપશ્રી આ બાબતે સમગ્ર સમુદાયનો હસ્તક્ષેપ ઈચ્છો છો. આ સંબંધે કેટલીક બાબતો હું સ્પષ્ટ કરવા ઈચ્છીશ. પહેલી વાત કે આપે સ્કેનરના ઉપયોગ માટેનું આવેદન [[વિકિપીડિયા:ગુજરાતી વિકિમીડિયા સ્કેનર વિનિમય નોંધપોથી|સ્કેનર વિનિમય નોંધપોથી]] પર મૂકેલું હતું જેથી ચોક્કસ સમય સુધી રાહ જોયા બાદ આપ આ સંબંધી સંદેશો જે તે સભ્યના ચર્ચા પાના પર મૂકી શક્યા હોત. બીજી વાત, માંગણી મુજબના સમયે આપને સ્કેનર ન મળવાથી આપને પડી રહેલી મુશ્કેલીઓ દર્શાવવા માટે આપે પસંદ કરેલા શબ્દપ્રયોગો સ્પષ્ટપણે અનુચિત છે એ તરફ આપનું ધ્યાન દોરું છું. ત્રીજી વાત, સ્કેનર સંભાળનાર સભ્યએ વર્તમાન સમયમાં સ્કેનર ન આપી શકવાની અસમર્થતા દર્શાવવાની સાથે એ સંબંધી કારણો પણ દર્શાવ્યા છે જેથી આપને ધીરજથી કામ લેવાની તાકીદ કરું છું.<br><u>અન્ય કેટલીક બાબતોનું સ્પષ્ટીકરણ:</u> (૧). સ્કેનર, ગુજરાતી સમુદાય (વિકિપીડિયા, વિકિસ્ત્રોત) તથા સંદર્ભ વિનિમય પરિયોજના માટે ફાળવાયું છે તેથી આપ તેના ઉપયોગ માટેનો પ્રસ્તાવ રાખી શકો પણ ઉઘરાણી ન કરી શકો. (સમુદાયની ઇચ્છા હોય, તો આપી શકાય અને બહાનું બતાવીને ના પણ પાડી શકાય.) (૨). ભૂતકાળમાં આપે સ્કેનરના ઉપયોગથી સ્કેન કરેલા પુસ્તકો આપના કોમન્સ એકાઉન્ટમાં ક્યાંય જોઈ શકાતા નથી. (૩). સંસ્કૃત વિકિ માટે સ્કેનર અનુદાન માટેનો પ્રસ્તાવ હાલ પડતર પડ્યો છે એ સંબંધે આપે માંગણી કરેલા મોંઘા સ્કેનરને બદલે પ્રમાણમાં ઓછી રકમનું સ્કેનર માંગીને આપ અનુમોદન મેળવી શકો છો. (૪). CIS-A2K દ્વારા ચલાવવામાં આવી રહેલા Digitisation Collaboration with Institute પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત આપ પણ પુસ્તકો સ્કેન કરવા માટે તેનો ઉપયોગ કરી શકો છો. આ પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત જો આપ કોઈ સંસ્થા કે અંગત પુસ્તકાલયમાંથી પુસ્તકો સ્કેન કરવાનું અનુમોદન મેળવી શકો તો CIS-A2Kની ટીમ જાતે સ્થળ પર આવી પુસ્તકો સ્કેન કરી આપશે અને પુસ્તકો ઉપલબ્ધ કરાવનાર સંસ્થા અથવા વ્યક્તિગત સંગ્રહની કોમન્સ કેટગરી પણ બનાવી દેશે.<br> નેહલ દવે, અહીં સૌ કોઈ સ્વયંસેવક છે. ક્યારેક સામેવાળા સભ્યની અનુકૂળતા ન હોય તેવા સમયે સ્કેનરની માંગણી કરી, સંભવિત ગેરસમજોને પોષીને, અનુચિત શબ્દોના ઉપયોગથી જાહેર નારાજગી દર્શાવતું આરોપનામું ઘડીને આપ ભવિષ્યના સંબંધોને ધૂંધળા શા માટે કરવા ઈચ્છો છો ? ભવિષ્યમાં આપ ગુજરાતી સમુદાયના સ્કેનરની ઉપલબ્ધતા અને સ્કેનર સંભાળનાર સભ્યની અનુકૂળતાએ તેનો ચોક્ક્સ ઉપયોગ કરી શકો એવું વાતાવરણ અને સૌહાર્દ જાળવી રાખવાની અપીલ સહ લિ. [[સભ્ય:Vijay Barot|વિજય]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Vijay Barot|ચર્ચા]]) ૨૩:૦૭, ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) : મારો જ વાંક છે. જ્યારે માણસને સ્કેનર આપવું ગમતુ ન હતું, ત્યારે જ મારે આગળ વધવું જોઈતું ન હતું. જે વ્યવહાર થયો એ વખતે જ સમજી જવા જેવું હતું કે આ સ્વામિત્વની વાત છે, જેની પાસે છે એ ચાહે એટલા કામ દર્શાવી શકે છે અને આજ કાલ પછી, નક્કી નહીં કરીને ગમે તે કહે સહેવાનું કારણ કે તમે કશું પણ બોલો એટલે વસુલી જ લાગી શકે. ભૂતકાળમાં સ્કેનર લીધુ હતું એમાં એક પુસ્તક અપલોડ કરી હતી. અત્યારે બીજી પુસ્તકો શોધી એટલે જ માંગી રહ્યો હતો. પણ હવે મારે આ બધામાં પડવું નથી. કારણ કે દર્પણ બતાવ્યા પછી સારુ કશું થઈ ન શકે અને મારે આમ હેરાન થવામાં સમય વ્યર્થ નથી કરવો. સાર સમજાઈ ગયો છે - ધન્યવાદ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૦૮:૩૬, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) ::નેહલભાઇ, વિજયભાઇએ પૂછેલા પ્રશ્નોનો ઉત્તર આપ્યા પછી જ ગુજરાતી વિકિસમુદાય આગળ શું પગલા લેવા તે નક્કી કરશે. હા, તમારા શબ્દોમાં કંઇ સુધારો થયો નથી અને આ પ્રકારની વર્તણૂક વિકિ પર માન્ય નથી જ! -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૦૯:૩૫, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :નમસ્તે, 1) મે કહ્યું હોય કે તમારુ કામ પડતુ મુકો અને મારી માંગણી તો તમારે માનવી જ પડશે, તો એને ઉઘરાણી કહી શકાય. મે સ્કેનર નિવેદન કર્યું પૃષ્ઠ પર અને એમની સાથે વાત કરી એમને કહ્યું લાંબા સમય સુધી તો નહીં મળી શકે મારુ એક કામ છે એ પૂર્ણ કરી તમને આપું. મે કહ્યું સારુ. પછી એમને કહ્યું કે અમુક દિવસ તમે લઈ જજો. મારા મિત્રને મે ત્યાં મોકલ્યો લેવા માટે અને એમને કહ્યું આજે નહીં. ભાડુ અને સમય ખર્ચીને માણસ ત્યાં ગયો એમ છતાં મે કહ્યું વાંધો નહીં તમે કહો ક્યારે મળી શકે. એમને કહ્યું હોળીનાં આગલા દિવસ આપીશ. ત્યારે કશુ ન થયું. પછી વાત થઈ તો કે હવે સોમવારે વારે ત્યાં જઈશ મે કહ્યું સારુ સોમવારે આવું તો કહે ના સોમવારે પણ નક્કી નથી. છેલ્લા કેટલાય સમયથી આમ પાછળ પાછળ જયા કરે અને યોગ્ય ઉત્તર ન મળે તો મારે શું સમજવું. તમારી પાસે જસ્ટિફાઈ કરવા માટે અનેકાનેક કામો હોઈ શકે કારણ કે તમે સૂચી બનાવી જ હશે. તો તમે બતાવી શકો કે આ બધા કામ મારે કરવાના છે નહીં મળે. પણ જેમ કે હોળી ની રજા હતી તમે એનો ઉપયોગ કરવાના ન હતા, તો તમારો સમય કેટલો ઓછો બગડ્યો હોત. મારુ કામ તો મહત્ત્વપૂર્ણ ન કહી શકાય કારણ કે મારે સ્કેનર ને જસ્ટિફાઈ કરવાનું નથી કે મે સ્કેનર લીધુ અને આટલા કામ કર્યા. તમારી પાસે છે તમારે જસ્ટિફાઇ કરવાનું છે હું માનુ છુ. પણ માણસ પાછળ પાછળ ફર્યા કરે અને તમે એને ઉકસાવો છેલ્લે એ થાકીને કશું બોલે એટલે શબ્દો અને નિયમો બતાવીને એને દબાવી દો એ કેટલું યોગ્ય છે. એકવાર જ જો હું તમને હિમ્મતનગરથી અમદાવાદ બોલાવીને એમ કહું કે એસ.ટી થી પાછા જતા રહો, તો તમે મને ક્યારેય માફ ન કરો. 2) આપને જણાવું કે મારો ઉદ્દેશ પુસ્તકો વિકિસ્રોતમાં મુકવાનો ક્યારેય હતો જ નહીં. મને ગ્રંથાલયમાંથી પુસ્તકો નથી મળતા, જે ઘરે લઈને આવી શકાય. સંસ્કૃતનાં મોટા ભાગનાં પુસ્તકો વર્ષો જુના હોય છે એટલે ગ્રન્થાલયનાં નિયમ પ્રમાણે એને આપવામાં આવતા નથી. મારે લેખો લખવા આધાર તો જોઈએ એ આપ સૌ સમજી શકો છો. પુસ્તકો વગર સંશોધન ન થઈ શકે અને સંશોધન વગર લેખ ન બની શકે. બે વાર સ્કેનર મળ્યા પછી ઘણાં લેખો લખ્યા છે. વિકિસ્રોત પર એક પુસ્તક મુકી પણ સંસ્કૃતમાં ગ્રન્થોનાં નામ એકથી વધુ હોય છે, તો એ જ ગ્રન્થને અલગ નામે કોઈએ પહેલેથી જ ચઢાવેલું હતું. તો મારો પ્રયત્ન વ્યર્થ રહ્યો. અત્યારે હું મુખ્યત્વે મારા લેખ લખવાનાં આધાર ગ્રન્થો માટે સ્કેનર ઇચ્છુ છુ, જેથી આગલા 1 વર્ષ સુધી મારા લેખો બન્યા કરે. અને સ્કેનર અનુદાન માટે માંગવાનો ઉદ્દેશ એમ હતો કે કેટલાક પુસ્તકો વિકિસ્રોતમાં મુકવા માટે મળી શકે એમ છે, તો હું એ માટે પ્રયત્ન કરું. હું અમુક ગ્રન્થો જાણુ છુ, પણ સંસ્કૃત વિદ્વાનો પોતાનાં ઘરે આવીને એમની સામે એમના સમયે જ સ્કેનિંગની અનુમતિ આપે છે. એક ભાઈ છે જેમની પાસે હસ્તપ્રતો છે, પણ એ કહે છે કે આવો મારા ઘરે અને સ્કેન કરી જાઓ. કોઈ કચ્છમાં છે, તો કોઈ સોમનાથમાં. નોકરી સાથે યાત્રા સાથે ઓછા દિવસમાં આ બધુ ન થઈ શકે. બાકી મારે આટલી વિનંતિઓ કરીને સ્કેનર લેવાની આવશ્યકતા ન રહે. 3) મે માત્ર સ્કેનર નું નામ શોધ્યું અને લિંક મુકી દીધી. અમુકવાત થઈ હતી એટલે મે મૂલ્ય વિષે બહુ વિચારણા ન કરી. 4) સી.આઈ.એસ ની આવી કોઈ યોજના વિષે મને જ્ઞાન નથી. જો એમને ના પાડવાની સાથે એવું કહ્યું હોત કે સ્કેનર નહીં મળે પણ તમારું કામ આ યોજના અંતર્ગત થઈ જશે, તો મારે આગળ કશું કરવાની આવશ્યકતા નથી. હું ત્યાં એક મેઇલ કરીશ બાકી ઈશ્વરેચ્છા.<br> આ બધામાં એકવાત એ છે કે હવે મારા માટે સ્કેનર વાપરવું સરળ નહીં હોય, ઉપરથી ઘણાં સમય પછી મારો આટલો બધો સમય વ્યર્થ થયો આવા વિવાદમાં. મને લાગે છે કે હવે સમુદાય આપે કે ન આપે મારે જ સ્વેચ્છાએ આ લેવું ન જોઈએ. મારી ભૂલ થઈ ગઈ કે મે આ લખાણ અહીં મુક્યું. સ્કેનર ન મળતા, બીજેથી વ્યવસ્થા વિચારી લીધી હોત, તો સારુ થાત. જે હવે કરીશ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૨:૫૬, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) ::એટલે કે તમે સ્કેનરનો ઉપયોગ હજુ વિકિ પ્રોજેક્ટ માટે કર્યો જ નથી? તમારે જો ગ્રંથનો ઉપયોગ માત્ર લેખ બનાવવા માટે જ કરવો હોય તો તે સ્કેનર વગર પણ મોબાઇલ ફોનથી ફોટા પાડીને થઇ શકે છે, જેમાં લખાણ દેખાય તે મહત્વનું છે, ગુણવત્તા નહી. અને, સ્કેનર જ્યાં-ત્યાં લઇ જઇને વારંવાર પ્રવાસ કરવાથી સ્કેનરને નુકશાન થઇ શકે છે, જે મોબાઇલ ફોનનો ઉપયોગ કરીને ટાળી શકાય છે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૩:૩૧, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::મિત્ર નેહલજી, આપે મારા પ્રશ્નોના અત્રે ઉત્તર પાઠવ્યા એ બદલ આપનો આભાર. ઉપરની સમગ્ર ચર્ચાઓ પર એક નજર ફેરવતાં એવું જણાય છે કે અહીં ચોતરા પર આપે શરૂ કરેલી ચર્ચાનો વિષય ''સ્કેનર આપવા બાબત'' ન રહેતાં સ્કેનરની સંભાળ રાખનાર સભ્ય દ્વારા થયેલી "કથિત" વર્તણૂક સંદર્ભનો જણાય છે. ખેર, "આ" વર્તણૂક સંબંધી ચર્ચા પણ આપ વધુ શાલીન અને સુસંસ્કૃત રીતે કરી શક્યા હોત. આપના પ્રત્યુતરમાં એકાદ બે જગ્યાએ ટીપ્પણી કરવા ઈચ્છીશ. આપ જણાવો છો કે તમે સ્કેન કરેલાં પુસ્તકો પહેલેથી જ અન્ય નામે કોમન્સ પર ઉપલબ્ધ હતા. સ્વીકાર્ય, એવા સંયોગને પૂર્ણ અવકાશ છે છતાં સ્કેન કરેલી પ્રત જે નામે હતી એ જ નામે કોમન્સ પર ચડાવી દેવી જોઈએ એવું મારું અંગત મંતવ્ય છે. જેથી ભવિષ્યમાં કોઇ પણ વ્યક્તિ, સંસ્કૃત સાહિત્યમાં પારંગત ન હોય તો પણ એ જે નામથી પુસ્તકને જાણતો હોય તેને સરળતાથી શોધી શકે. એક તરફ આપ જણાવો છો કે "સંસ્કૃતનાં મોટા ભાગનાં પુસ્તકો વર્ષો જુના હોય છે..." તો બીજી તરફ આપ જણાવો છો કે, "મારો ઉદ્દેશ પુસ્તકો વિકિસ્રોતમાં મુકવાનો ક્યારેય હતો જ નહીં...." આપના આ બન્ને વિધાનોમાં વિરોધાભાસ જોવા મળી રહ્યો છે. કોમન્સ પર આપે મૂકેલું પુસ્તક ફક્ત ૪૮ પૃષ્ઠ ધરાવે છે. આ પ્રકારના નાનકડા કાર્ય માટે મોબાઈલ એપ્લીકેશનો વધુ હાથવગી અને સરળ રીતે ઉપયોગી બની શકે છે. લેખ સંપાદન માટે સંદર્ભો જરૂરી છે એ બાબતે હું તમારાથી ભિન્ન મત ધરાવતો નથી પણ જો પુસ્તકો વર્ષો જુના હોય, અલભ્ય હોય અથવા હસ્તપ્રતો હોય, તો એક અનુભવી સંપાદક તરીકે આપે એને કોમન્સ પર ઉપલબ્ધ કરાવવા જોઈએ. બાકીના સાહિત્ય માટે જુદા જુદા સંદર્ભોમાંથી કાચી નોંધ તૈયાર કરવી એ વધુ સરળ રહે. સાથોસાથ આપે પુસ્તક સ્કેનીંગ માટે જુદા જુદા સ્થળોએ પ્રવાસ માટેની વાત પણ મૂકી છે. આ સંદર્ભે સભ્ય કાર્તિકે મૂકેલી વાતનું પુનરાવર્તન કરું છું કે "સ્કેનર જ્યાં-ત્યાં લઇ જઇને વારંવાર પ્રવાસ કરવાથી સ્કેનરને નુકશાન થઇ શકે."<br>મૂળ મુદ્દા પર આવું તો સમુદાય દ્વારા સ્કેનર વિનિમય માટે શો નિર્ણય કરવો એ બાબતે સમુદાયના સભ્યોનો જાહેર અભિપ્રાય લેવાના નિષ્કર્ષ ઉપર હું પહોંચ્યો હતો. પરંતુ આપે અંતિમ અનુચ્છેદમાં આપના સ્વમાન ખાતર સ્કેનર વપરાશ બાબતે "સમુદાય આપે કે ન આપે મારે જ સ્વેચ્છાએ આ લેવું ન જોઈએ...." એવી ટીપ્પણી કરી છે જેથી મારા તરફથી હું આ ચર્ચાને અહીં જ વિરામ આપું છું. મિત્ર, અહીં કશું જ અંગત નથી. આપને સ્કેનર સંદર્ભે પહોંચેલી હાલાકી બદલ આપના પ્રત્યે સહાનુભૂતિ વ્યક્ત કરું છું. [[સભ્ય:Vijay Barot|વિજય]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Vijay Barot|ચર્ચા]]) ૧૬:૫૪, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::: {{ping|Vijay Barot}}"સંસ્કૃતનાં મોટા ભાગનાં પુસ્તકો વર્ષો જુના હોય છે..." તો બીજી તરફ આપ જણાવો છો કે, "મારો ઉદ્દેશ પુસ્તકો વિકિસ્રોતમાં મુકવાનો ક્યારેય હતો જ નહીં...." આ વાત સ્પષ્ટ કરી દઉ. બન્ને ભિન્ન સન્દર્ભો છે. પહેલા જ્યારે મે સ્કેનર લીધું હુતું, ત્યારે મારો ઉદ્દેશ વિકિસ્રોતમાં પુસ્તકો મુકવાનો ન હતો. કારણ કે ત્યારે મારી પાસે માત્ર આ 48 પૃષ્ઠ વાળી એક પુસ્તક જ ઉપલબ્ધ હતી, જે પાછળથી પહેલેથી જ અપલોડ થયેલી જણાઈ. જેટલી વાર મે સ્કેનર લીધુ એ વખતે મારો ઉદ્દેશ જુની પુસ્તકોનું સ્કેનિંગ કરવાનો હતો, જે કોપી રાઇટમાં તો છે પણ હવે એનું મુદ્રણ અને વેચાણ બંધ થઇ ગયુ છે. પણ એ પુસ્તકો માંથી લેખ બની શકે અને સન્દર્ભો પણ મળી શકે. આમ એક પુસ્તકમાંથી બીજી પુસ્તકનું નામ ઇત્યાદિ પણ મળી શકે, જેથી એની શોધ પણ કરી શકાય. ગુજરાતી કે હિન્દી સાહિત્યમાં જે પુસ્તકો જુના થઈ ગયા હશે, તેનું મુદ્રણ ક્યાંકને ક્યાંક થયું હશે અથવા તો એ ઉપલબ્ધ હશે. પણ સંસ્કૃતમાં એવું નથી. તતાતતાતતી આવું એક કાવ્ય છે. જે તમને જોવા કે સાંભળવા નહીં મળે. પણ કોઈએ એની પર કામ કર્યું છે. તો હું વિકિપીડિયામાં એ કાવ્યનો પરિચયાત્મક લેખ લખી શકું. આ માત્ર એક ઉદાહરણ છે. ""સમુદાય આપે કે ન આપે મારે જ સ્વેચ્છાએ આ લેવું ન જોઈએ...." એવી ટીપ્પણી કરી છે જેથી મારા તરફથી હું આ ચર્ચાને અહીં જ વિરામ આપું છું." અવશ્ય તમે યોગ્ય નિર્ણય કર્યો છે, આપની સહાનુભૂતિ બદલ પણ આભાર. પણ શું હવે સમુદાય મારી સ્થિતિને સમજી રહ્યું છે અને જાણી શકે છે કે સ્વેચ્છાએ ન લેવાનો નિર્ણય કેવી રીતે લેવાયો? તો ન લેવા માટેની બાબત આપે એ એક વાક્યનાં આધારે સ્વીકારી લીધી, પણ આવશ્યકતા છે એવું મે વારંવાર કહ્યું એ વાતની તરત અવગણના થઈ ગઈ. પણ મારુ કામ ગતિથી ચાલે એ માટે મારે તો આ સ્કેનર લેવું જ રહ્યું. પણ સમુદાય એ નક્કી કરે કે સ્વમાન સાથે સ્કેનર મળી રહે. મારે કાલાવલા ન કરવા પડે. કારણ કે બધાની જેમ હું પણ સ્વયંસેવક જ છું. આ સ્કેનર મારી પાસે હોત અને બીજા સાથે આવો વ્યવહાર થયો હોત (જાણતા અજાણતા), તો હું મારી ભુલ સુધારીને જાણે આ ઘટના થઈ જ નથી એમ વ્યવહાર કરીને આગળ વધી જાત. પણ આ સ્થિતિમાં સમુદાયે પોતાનો મત આપવા આવશ્યક છે એ મારુ માનવું છે. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૧:૦૧, ૨૭ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) :::અવશ્ય. તમારા ધ્યાન લાવવુ જોઈએ કે 500 પૃષ્ઠની એક પુસ્તક માંથી 100 થી 150 પૃષ્ઠનું લખવા યોગ્ય સાહિત્ય મળી શકે અને એ માત્ર પુસ્તક જોયે ખબર ન પડે. તો એને વાંચવી પડે અને એ માટે એને સ્કેન કરવી પડે. વિકિસ્રોત અને આની સરખામણી યોગ્ય નથી. ત્યાં પુસ્તક માત્ર મળે એટલે કામ થઈ જાય. પછી સ્કેન અને એ સંબંધિત કામ કરવાના હોય. અહીં પુસ્તક મળે પછી નક્કી નથી કે કેટલું કામે આવશે અને લોકો જ્યારે પ્રશ્ન પૂછશે, ત્યારે ઉત્તર આપી શકાશે કે નહીં. બે વિષય ભેગા ન કરાય. વિકિપીડિયા જો વિકિ પ્રોજેક્ટમાં અન્તર્ભૂત નથી, તો મે સ્કેનર નો ઉપયોગ ક્યારેય વિકિ પ્રોજેક્ટ માટે નથી કર્યો. સંસ્કૃતની બધી પુસ્તકો જુનવાણી છે અને મુદ્રણ પણ પ્રસિદ્ધ પુસ્તકોનું જ થાય છે. તમે લખતા હશો એ પુસ્તકો કદાચ સરળતાથી મુદ્રિત અથવા ઓનલાઇન ઉપલબ્ધ હશે માટે તમને આ વાત ગળે ઉતરતી નહીં હોય. પણ વાસ્તવિકતા એ જ છે કે સંસ્કૃતમાં પુનઃ મુદ્રિત પુસ્તકો વિષે મળી રહે છે, પણ એવી પુસ્તકો જે કોઈ સમયે કોઈ વિદ્વાને અંગ્રેજોનાં સમયે લખી હશે કે 1965 પહેલા લખી હશે, સંકલિત કરી હશે એવી પુસ્તકો બજારમાં તમને જોવા કે એનું નામ સાંભળવા પણ ન મળે. મોબાઇલથી શક્તિ, સમય અને શ્રમ અત્યધિક જોઈએ, કારણ કે બધાની જેમ હું પણ સ્વયંસેવક જ છું. આ સ્થિતિમાં એક સહાયતાની આશા હતી. આ વિવાદમાં મને એવું લાગે છે કે "ગુજ.વિકિનું કામ થોભાવીને અથવા બંધ કરાવીને હું આ સ્કેનર માંગુ છું" એવું લાગે છે. પણ વાસ્તવિકતા એ છે કે કમિટમેન્ટ કર્યા પછી કામ પુરુ થયુ છે હવે તમે લઈ જાવ અને તમારી પ્રતીક્ષામાં બેઠેલા માણસને વારંવાર ટલ્લાઇ રાખવાનો છે. અત્યારે બધી વાતો ભેગી થઈ ગઈ છે. કારણ કે આવું કરવાનું હતું, આવી આવશ્યકતા હતી ઇત્યાદિને પણ મારી અત્યારની અને એમની સાથે થયેલી વાત સાથે જોડીને તર્કો આપવામાં આવે છે. અત્યારે મે યાત્રા કરવા માટે તમારી પાસે સ્કેનર માંગ્યું જ નથી. 4 મહિના રહે તો એમ કરી શકાય એવો વિષય હતો. તમારી દૃષ્ટિમાં વિકિપીડિયા માટે સંદર્ભ ગ્રંથોનું સ્કેનિગ જ યોગ્ય નથી અથવા એ વ્યર્થ કામ છે, તો મારી પાસે કોઈ તર્ક જ નથી. અથવા તો એ કામ એટલું નાનું છે કે મોબાઇલથી થઈ શકે, તો પણ મારી પાસે એની સામે તર્ક નથી. કારણ કે શક્તિ અને સમય જતો હતો, સમસ્યા અનુભવાતી હતી એટલે જ સ્કેનર વાપરવા વિચાર્યુ હતું. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૬:૦૧, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == Feminism and Folklore 2022 ends soon == [[File:Feminism and Folklore 2022 logo.svg|right|frameless|250px]] [[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]] which is an international writing contest organized at Wikipedia ends soon that is on <b>31 March 2022 11:59 UTC</b>. This is the last chance of the year to write about feminism, women biographies and gender-focused topics such as <i>folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, fairy tales, folk plays, folk arts, folk religion, mythology, folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more</i> Keep an eye on the project page for declaration of Winners. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૧૯:૫૮, ૨૬ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/fnf&oldid=23060054 --> == ગાય આધારિત લેખ == નમઃ સર્વેભ્યઃ, ગુજરાતી વિકિપીડિયા નાં સમુદાયમાં કે સમુદાયની જાણમાં કોઈ ગૌપાલક અથવા ગાય આધારિક કોઈ સંસ્થા સાથે જોડાયેલ વ્યક્તિ હોય, તો કૃપયા મારુ માર્ગદર્શન કરશો એ વિનંતિ. આગામી ત્રણ માસમાં મારે ગુજરાતી વિકિપીડિયા પર એક કાર્યશાળાનું આયોજન કરવું છે, જેમાં ગાય આધારિત લેખો અપલોડ કરવાની ઇચ્છા છે. પરન્તુ કેટલુંક ગાય આધારિત સાહિત્ય પણ જાણમાં હોય, તો પ્રતિભાગીઓને પોતાનાં વિષય ચયનમાં સહાયતા મળી રહે. આ ઉદ્દેશથી સાહિત્યની સૂચી પણ બનાવવી છે. જો આ કાર્યમાં કોઈ સહાયતા કરી શકે, તો આવકાર્ય છે અને "Wiki Loves Indian Cow" એ શીર્ષક કાર્યશાળા માટે વિચાર્યું છે, જો સન્દર્ભે પણ કોઈ પોતાના પરામર્શ આપી શકે તો સહાયતા થશે. ધન્યવાદ. <b><span style="border:1px dashed DarkOrange;padding:0.25em;margin:0.1em;text-shadow:2px 2px 3px Gray;font-size=75%;">લિ., [[સભ્ય:NehalDaveND|<font color="Red">નેહલ</font>]]&nbsp;[[User talk:NehalDaveND|<font color="DodgerBlue">દવે</font>]]</span></b> ૧૧:૦૯, ૨૭ માર્ચ ૨૦૨૨ (IST) == Announcing Indic Hackathon 2022 and Scholarship Applications == Dear Wikimedians, we are happy to announce that the Indic MediaWiki Developers User Group will be organizing [[m:Indic Hackathon 2022|Indic Hackathon 2022]], a regional event as part of the main [[mw:Wikimedia Hackathon 2022|Wikimedia Hackathon 2022]] taking place in a hybrid mode during 20-22 May 2022. The event will take place in Hyderabad. The regional event will be in-person with support for virtual participation. As it is with any hackathon, the event’s program will be semi-structured i.e. while we will have some sessions in sync with the main hackathon event, the rest of the time will be upto participants’ interest on what issues they are interested to work on. The event page can be seen on [[m:Indic Hackathon 2022|this page]]. In this regard, we would like to invite community members who would like to attend in-person to fill out a [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc1lhp8IdXNxL55sgPmgOKzfWxknWzN870MvliqJZHhIijY5A/viewform?usp=sf_link form for scholarship application] by 17 April, which is available on the event page. Please note that the hackathon won’t be focusing on training of new skills, and it is expected that applications have some experience/knowledge contributing to technical areas of the Wikimedia movement. Please post on the event talk page if you have any queries. [[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૦૦:૦૧, ૮ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=23115331 --> == શું ચોતરે કોઇ છે જેમની સાથે વાતચીત કે ચર્ચા થઇ શકે? == વિકિપીડિયાના આ વૈશ્વિક માધ્યમ પર ગુજરાતીમાં જાણકારી, માહિતી અને અભિવ્યક્તિની ઉપલબ્ધી વિશે જાણવું મારા માટે નવો અને સુખદ અનુભવ છે. આ સુવિધાનો પ્રાદેશિક ભાષામાં બહોળો તેમજ સચોટ ઉપયોગ અને તેની સંભવતઃ ઉપયોગીતા વિશે હું ધીરેધીરે શીખી રહી છું. પરંતુ જ્ઞાનનાં આ વિકલ્પને વિસ્તારવાની પ્રક્રિયામાં વધું શું થઇ શકે? તે જાણવા અને સમજવા માટે મને આ માધ્યમ પર શરુઆતથી પ્રવૃત્ત અને કટીબદ્ધ ભાષાપ્રેમીઓના માર્ગદર્શનની જરુર છે. જેમાં ખાસ તો મારે એ સમજવું છે કે, હાલનાં સમયે આ ગુજરાતી માધ્યમને ગંભીરતાથી લઇને અહીં શક્ય તેટલું વધુ યોગદાન કરવું કેટલું જરુરી, ઉપજાઉ અને અસરકારક છે? શક્ય છે કે આ વિશે સ્પષ્ટ થયા પછી અહીં મૂકી શકાતા વિષયોની અગ્રિમતા, વિગતોનું પ્રમાણ અને સરળ રજૂઆત જેવી પાયાની બાબતો વિશે હું પુરતું સમજીને મારા થકી શક્ય યોગદાન આપી શકું. ગુજરાતી ભાષાના અનુસંધાનમાં મારા વ્યક્તિગત પરિચયમાં એટલું જ કે 1996થી 2003 સુધી ગુજરાતી પત્રકારત્વની મૂળધારા અને સમાજીક ન્યાય ખાતે ગુજરાતમાં પ્રવૃત્ત રહ્યા પછી 2003થી હું પરદેશમાં છું. જાહેર જીવન સંબંધિત મુદ્દાઓ, વિષયો અને પ્રવૃત્તિઓ સાથે માનદ સ્તરે કાર્યરત છું. આશા રાખું છું કે આ માધ્યમ હજી જીવંત છે અને જીવનશીલ વ્યક્તિઓ વચ્ચેનાં આદાનપ્રદાનની સંભાવનાઓથી સમૃદ્ધ છે. સાદર પ્રણામ. <!-- Template:Unsigned --><span class="autosigned" style="font-size:85%;">—&nbsp;આ [[વિકિપીડિયા:સહીઓ|સહી વગરની]] ટીપ્પણી [[User:Purvi Gajjar (A Reporter)|Purvi Gajjar (A Reporter)]] વડે ઉમેરાઇ હતી. ([[User talk:Purvi Gajjar (A Reporter)#top|ચર્ચા]] • [[Special:Contributions/Purvi Gajjar (A Reporter)|યોગદાનો]]) </span> : વિકિપીડિયામાં તમારું સ્વાગત છે. વિકિપીડિયા એ જ્ઞાનકોશ છે, જેમાં કોઇ પણ ફેરફાર કરી શકે છે (જોકે એનો અર્થ એ નહી કે ગમે તેવો ફેરફાર કરી શકે!) અને તેને પોતાના નિયમો અને સિદ્ધાંતો છે, જે તમે તમારા ચર્ચા પાનાં પર મૂકેલા સંદેશામાંથી જોઇ શકશો. ગુજરાતી વિકિપીડિયા સમુદાય નાનો છે, પણ સક્રિય છે. તમને કોઇ ચોક્કસ પ્રશ્નો હોય તો તમે અહીં પૂછી શકો છો. તમને ગમતાં વિષયોના લેખ તમે બનાવી શકો છો, અંગ્રેજી કે અન્ય વિકિપીડિયામાંથી ભાષાંતર કરી શકો છો. પણ, વિકિપીડિયાના પાયાના નિયમો ભંગ ન થાય તે ધ્યાનમાં રાખવા વિનંતી છે. શરૂઆતમાં તમને કદાચ જટિલ લાગશે, પણ થોડા મહાવરાથી વિકિપીડિયામાં યોગદાન આપવું સરળ છે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૭:૦૮, ૧૪ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) == CIS-A2K Newsletter March 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about March 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Wikimedia session in Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh|Wikimedia session in Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh]] * [[c:Commons:RIWATCH|Launching of the GLAM project with RIWATCH, Roing, Arunachal Pradesh]] * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] * [[:m:International Women's Month 2022 edit-a-thon]] * [[:m:Indic Wikisource Proofreadthon March 2022]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Relicensing & digitisation of books, audios, PPTs and images in March 2022|Relicensing & digitisation of books, audios, PPTs and images in March 2022]] * [https://msuglobaldh.org/abstracts/ Presentation on A2K Research in a session on 'Building Multilingual Internets'] ; Ongoing events * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] * Two days of edit-a-thon by local communities [Punjabi & Santali] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/March 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 09:33, 16 April 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Extension of Pune Nadi Darshan 2022: A campaign cum photography contest == Dear Wikimedians, As you already know, [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Pune Nadi Darshan]] is a campaign cum photography contest on Wikimedia Commons organised jointly by Rotary Water Olympiad and CIS-A2K. The contest started on 16 March on the occasion of World Water Week and received a good response from citizens as well as organisations working on river issues. Taking into consideration the feedback from the volunteers and organisations about extending the deadline of 16 April, the organisers have decided to extend the contest till 16 May 2022. Some leading organisations have also shown interest in donating their archive and need a sufficient time period for the process. We are still mainly using these topics which are mentioned below. * Beauty of rivers in Pune district * Flora & fauna of rivers in Pune district * Religious & cultural places around rivers in Pune district * Human activities at rivers in Pune district * Constructions on rivers in Pune district * River Pollution in Pune district Anyone can participate still now, so, we appeal to all Wikimedians to contribute to this campaign to enrich river-related content on Wikimedia Commons. For more information, you can visit the [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|event page]]. Regards [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 04:58, 17 April 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Join the South Asia / ESEAP Annual Plan Meeting with Maryana Iskander == Dear community members, In continuation of [[m:User:MIskander-WMF|Maryana Iskander]]'s [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Chief Executive Officer/Maryana’s Listening Tour| listening tour]], the [[m:Special:MyLanguage/Movement Communications|Movement Communications]] and [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] teams invite you to discuss the '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|2022-23 Wikimedia Foundation Annual Plan]]'''. The conversations are about these questions: * The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia 2030|2030 Wikimedia Movement Strategy]] sets a direction toward "knowledge as a service" and "knowledge equity". The Wikimedia Foundation wants to plan according to these two goals. How do you think the Wikimedia Foundation should apply them to our work? * The Wikimedia Foundation continues to explore better ways of working at a regional level. We have increased our regional focus in areas like grants, new features, and community conversations. How can we improve? * Anyone can contribute to the Movement Strategy process. We want to know about your activities, ideas, requests, and lessons learned. How can the Wikimedia Foundation better support the volunteers and affiliates working in Movement Strategy activities? <b>Date and Time</b> The meeting will happen via [https://wikimedia.zoom.us/j/84673607574?pwd=dXo0Ykpxa0xkdWVZaUZPNnZta0k1UT09 Zoom] on 24 April (Sunday) at 07:00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1650783659 local time]). Kindly [https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=MmtjZnJibXVjYXYyZzVwcGtiZHVjNW1lY3YgY19vbWxxdXBsMTRqbnNhaHQ2N2Y5M2RoNDJnMEBn&tmsrc=c_omlqupl14jnsaht67f93dh42g0%40group.calendar.google.com add the event to your calendar]. Live interpretation will be available for some languages. Regards, == New Wikipedia Library Collections Available Now - April 2022 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hello Wikimedians! [[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL owl says sign up today!]] [[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] has free access to new paywalled reliable sources. You can these and dozens more collections at https://wikipedialibrary.wmflabs.org/: * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/128/ Wiley]''' – journals, books, and research resources, covering life, health, social, and physical sciences * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/125/ OECD]''' – OECD iLibrary, Data, and Multimedia​​ published by the Organisation for Economic Cooperation and Development * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/129/ SPIE Digital Library]''' – journals and eBooks on optics and photonics applied research Many other sources are freely available for experienced editors, including collections which recently became accessible to all eligible editors: Cambridge University Press, BMJ, AAAS, Érudit and more. Do better research and help expand the use of high quality references across Wikipedia projects: log in today! <br>--The Wikipedia Library Team ૧૮:૪૬, ૨૬ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) :<small>This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].</small> </div> <!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&oldid=23036656 --> == Call for Candidates: 2022 Board of Trustees Election == Dear community members, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees elections]] process has begun. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|Call for Candidates]] has been announced. The Board of Trustees oversees the operations of the Wikimedia Foundation. Community-and-affiliate selected trustees and Board-appointed trustees make up the Board of Trustees. Each trustee serves a three year term. The Wikimedia community has the opportunity to vote for community-and-affiliate selected trustees. The Wikimedia community will vote to elect two seats on the Board of Trustees in 2022. This is an opportunity to improve the representation, diversity, and expertise of the Board of Trustees. Kindly [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|submit your candidacy]] to join the Board of Trustees. [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૪:૨૦, ૨૯ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) == Coming soon: Improvements for templates == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <!--T:11--> [[File:Overview of changes in the VisualEditor template dialog by WMDE Technical Wishes.webm|thumb|Fundamental changes in the template dialog.]] Hello, more changes around templates are coming to your wiki soon: The [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|'''template dialog''' in VisualEditor]] and in the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 Wikitext Editor]] (beta) will be '''improved fundamentally''': This should help users understand better what the template expects, how to navigate the template, and how to add parameters. * [[metawiki:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|talk page]] In '''syntax highlighting''' ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] extension), you can activate a '''colorblind-friendly''' color scheme with a user setting. * [[metawiki:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting#Color-blind_mode|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|talk page]] Deployment is planned for May 10. This is the last set of improvements from [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes']] focus area “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]”. We would love to hear your feedback on our talk pages! </div> -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] ૧૬:૪૩, ૨૯ એપ્રિલ ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=23222263 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Editing news 2022 #1</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/><i>[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</i> [[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]] The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages. New editors are more successful with this new tool. You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]]. Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test. You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].<section end="message"/> </div> [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ૦૦:૨૫, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=22019984 --> == Enabling Section Translation: a new mobile translation experience == {{int:Hello}} Gujarati Wikipedians! Apologies as this message is not in Gujarati language, {{Int:Please-translate}}. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_engineering WMF Language team] is pleased to let you know that we will like to enable the [[mw:Content_translation/Section_translation|Section translation]] tool in Gujarati Wikipedia. For this, our team will love you to read about the tool and test it so you can: *Give us your feedback *Ask us questions *Tell us how to improve it. Below is background information about Section translation, why we have chosen your community, and how to test it. '''Background information''' [[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. More than one million articles have been created across all languages since the tool was released in 2015. The Wikimedia Foundation Language team has improved the translation experience further with the Section Translation. The WMF Language team enabled the early version of the tool in February in Bengali Wikipedia. Through their feedback, the tool was improved and ready for your community to test and help us with feedback to make it better. [https://design.wikimedia.org/strategy/section-translation.html Section Translation] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will: *Guide you to translate one section at a time in order to expand existing articles or create new ones. *Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device. Gujarati Wikipedia seems an ideal candidate to enjoy this new tool since data shows significant mobile editing activity. We plan to enable the tool on Gujarati Wikipedia in the coming weeks if there are no objections from your community. After it is enabled, we’ll monitor the content created with the tool and process all the feedback. In any case, feel free to raise any concerns or questions you may already have in any of the following formats: *As a reply to this message *On [[mw:Talk:Content_translation/Section_translation|the project talk page]]. '''Try the tool''' Before the enablement, you can try the current implementation of the tool in [https://test.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation our testing instance]. Once it is enabled on Gujarati Wikipedia, you’ll have access to https://gu.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation with your mobile device. You can select an article to translate, and machine translation will be provided as a starting point for editors to improve. '''Provide feedback''' Please provide feedback about Section translation in any of the formats you are most comfortable with. We want to hear about your impressions on: *The tool *What you think about our plans to enable it *Your ideas for improving the tool. Thanks, and we look forward to your feedback and questions. [[સભ્ય:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:UOzurumba (WMF)|ચર્ચા]]) ૦૨:૦૨, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) On behalf of the WMF Language team '''PS''': Sending your feedback or questions in English is particularly appreciated. But, you can still send them in the language of your choice. == વિકિપીડિયા અને વિકિસ્ત્રોત વિષયક કાર્યશાળા યોજવા બાબત == CIS-A2K દ્વારા ૨ અથવા ૩ દિવસની (લગભગ 28 કે 29 મે અથવા તો જૂન મહિનાની શરૂઆતમાં) વિકિપીડિયા અને વિકિસ્ત્રોત વિષયક કાર્યશાળા યોજવાનો વિચાર છે. આ કાર્યશાળામાં મોટેભાગે ટેકનિકલ ટ્રેઈનીંગ પર વધુ ભાર મૂકવામાં આવશે. નિશ્ચિત તારીખ અને સ્થળ હવે પછી નક્કી કરવામાં આવશે. સમુદાયના સભ્યોનો શું મત છે એ જણાવવા વિનંતી. આભાર. --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૦૨:૧૮, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) :આ માટે જેમાં બધી વિગતો ઉમેરેલી હોય એવું એક કાર્યશાળા પાનું બનાવી શકાય તો સરસ રહેશે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૦૮:૫૫, ૧૨ મે ૨૦૨૨ (IST) :: આ માટેનું પાનું વિજયભાઇએ [[વિકિપીડિયા:Meetup 2022]] બનાવેલું છે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૦૯:૪૫, ૨૭ મે ૨૦૨૨ (IST) ===સમર્થન/વિરોધ=== * {{સમર્થન}} (as a nominator) --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૦૨:૧૮, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{સમર્થન}} -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૭:૨૦, ૩ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{સમર્થન}} --[[સભ્ય:Meghdhanu|Meghdhanu]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Meghdhanu|ચર્ચા]]) ૨૧:૨૩, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{સમર્થન}} -- [[સભ્ય:Nizil Shah|Nizil Shah]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Nizil Shah|ચર્ચા]]) ૨૧:૫૨, ૭ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{સમર્થન}} --[[સભ્ય:Vijay Barot|વિજય]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Vijay Barot|ચર્ચા]]) ૨૧:૪૬, ૧૦ મે ૨૦૨૨ (IST) * {{તરફેણ}}, દૂર રહી ને જે કાંઈ મદદ કરી શકું તે માટે તૈયાર. --[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૩:૨૪, ૧૨ મે ૨૦૨૨ (IST) == નિષ્પક્ષતાની ગેરહાજરી == અહીં કોઈ નિષ્પક્ષતા અને વાજબી સુસંગતતા નથી. {{ping|Aniket}}એ ઘણી ઝડપથી મારા યોગદાનોને બિનકારણ અને બિનચર્ચા દૂર કર્યા, ફરીથી પૂછી રહ્યો છું - સબબ શું હતો? {{ping|Dsvyas}}એ મને "ચેતાવણી" આપી પણ એક બીજા સભ્યના વિક્ષેપજનક ફેરફારોની અવગણના કરી, ખુલેઆમ હસવાની વાત કરી. અહીં નિષ્પક્ષતાની ગેરહાજરી જાહેર જ છે. દરખાસ્ત છે કે સમુદાય પોતાની સલાહ આપો. ત્યારપછી હું આને વિકિમીડિયા ફાઉન્ડેશનના દક્ષિણ એશિયાઈ ફોર્મમાં આગળ વધારીશ. અહીંયા દરેક ગુજરાતી યોગદાન આપવાનો હક્ક છે. નીતિ અને પ્રક્રિયાનો દુરુપયોગ કરતા લોકો દ્વારા અમને રોકવામાં આવશે નહીં. --[[સભ્ય:Sahir Ximenes|સાહિર શિમેનશ]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Sahir Ximenes|ચર્ચા]]) ૦૧:૨૪, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) :ભાઈ શ્રી, તમને ફક્ત વિનંતી કરી કે તમે જે આડેધડ એકધાર્યા ફેરફારો કરે રાખો છો જે ગુજરાતી ભાષાના શબ્દો નથી એવા ફેરફારો બંધ કરો. તમે પોતાનો તો કોઈ પક્ષ રજૂ કર્યો જ નથી અને ફક્ત એક જ ધબ્દ '''નિષ્પક્ષતા''' પકડી ને કાગારોળ મચાવો છો. એક વાત ધ્યાનમાં રાખો કે આવી બધી વર્તણુંક જ તમારા માટે નુકસાનકારક સાબિત થશે. હવે આગળ હું મારો કોઈ જ સમય તમારા વાહિયાત આક્ષેપોનો જવાબ આપવામાં બગાડવાનો નથી. તમારી ભાષા જોઈ ને દૃઢપણે એવું માનું છું કે તમે ગુજરાતી ભાષાથી પરિચિત નથી અને ફક્ત મશિન દ્વારા ભાષાંતર કરી ને જ અહિં જે તે લખી રહ્યા છો. જો તમે [[માપુટો]] કે [[સલમાંગા]] લેખોમાં કોઈ અર્થસભર યોગદાન કર્યું નહીં અને પૂર્વવત જ ભાંગફોડ કર્યે રાખશો તો આ સંદેશાને આખરી ચેતવણી ગણી ને તમારા ગુજરાતી વિકિમાં યોગદાન કરવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે. અને હા, તમે વિકિપીડિયાના સભ્ય તરીકે તમને જ્યાં અનુકૂળ આવે ત્યાં જઈ ને તમારી ફરિયાદ કરી શકો છો, તે તમારો હક્ક છે.--[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૦૨:૫૦, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) == જ્ઞાતિ વિષયક લેખો દૂર કરવાનો પ્રસ્તાવ == ગુજરાતી વિકિપીડિયા અત્યંત નાનું વિકિપીડિયા છે અને તેમાં પણ સ્વયંસેવકોની હંમેશા અછત સર્જાય છે. આવામાં જ્ઞાતિ વિષયક લેખો અનામી કે કામચલાઉ દ્વારા બનાવવામાં આવે છે અને તેને સસંદર્ભ સુધારવા જતાં પરિણામ ''એડિટ-વૉર'' અને ધાકધમકીમાં પરિણમે છે. વધુમાં, સભ્યો અને પ્રબંધકોનો સમય તો બગડે જ છે. તેથી હું પ્રસ્તાવ મૂકું છું કે, ૧. બધાં જ શંકાસ્પદ જ્ઞાતિ વિષયક લેખો દૂર કરવા જ્યાં ભૂતકાળમાં આવી ઘટના બનેલી છે. ૨. સસંદર્ભ હોય તેવા લેખો સુરક્ષિત કરી રાખવા. ૩. નવાં લેખો બને જ નહી તે માટે શીર્ષક પણ સુરક્ષિત રાખવા. આપનો કિંમતી અને પવિત્ર અભિપ્રાય આ ચર્ચામાં જણાવવા વિનંતી છે. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૪:૫૧, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) :આભાર કાર્તિકભાઈ, તમે મારાં મનની વાત જાણી લીધી. હું આ પ્રસ્તાવનો સ્વીકાર કરું છું. જો કે મારો સુઝાવ નીચે મુજબ છે, જેમાં મેં તમારા ઉલ્લેખેલા મુદ્દા ૧ અને ૨માં થોડી ફેરબદલ કરી છે. થોડાંક ઉદાહરણરુપ લેખો, [[રબારી]], [[ભરવાડ]], [[ઠાકોર]], [[રાજપૂત]] અને [[કોળી]]. :૧. બધાં જ શંકાસ્પદ જ્ઞાતિ વિષયક લેખો <strike>દૂર કરવા</strike> જ્યાં ભૂતકાળમાં આવી ઘટના બનેલી છે, તેને ફક્ત જ્ઞાતિની વ્યાખ્યા પૂરતા મર્યાદિત કરી સબસ્ટબમાં ફેરવવા. :૨. <strike>સસંદર્ભ હોય તેવા લેખો સુરક્ષિત કરી રાખવા.</strike> સસંદર્ભ લેખોની પુનઃમુલવણી કરી જેતે જ્ઞાતિના પેટાવિભાગો, અટકો, વિગેરેની વિગતો દૂર કરવી. :આ પ્રસ્તાવો પર આપનો (ગુજરાતી વિકિપીડિયામાં સક્રિય સભ્યોનો) મત રજૂ કરવા આમંત્રણ છે. મત માટે નીચે #{{tl|તરફેણ}}, #{{tl|વિરુદ્ધ}} કે #{{tl|તટસ્થ}} લખી તેને અંતે તમારી સહી ઉમેરશો. --[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૫:૨૨, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) ::તમારા બધાં સૂચનો સાથે સહમત! [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૮:૩૬, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) ===સક્રિય સભ્યોનો મત=== #{{તરફેણ}} --[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૫:૨૨, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) #{{તરફેણ}} -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૮:૩૬, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) #{{તરફેણ}} --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) Agree with Kartik. Such articles should be deleted. --[[સભ્ય:Gazal world|Gazal world]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Gazal world|ચર્ચા]]) ૨૧:૫૩, ૫ મે ૨૦૨૨ (IST) #:એનો અર્થ એમ કે તમે મારા લેખોને દૂર નહીં કરવાના અને એના બદલે એમને તદ્દન મૂળભુત માહિતી ધરાવતા સબસ્ટબમાં પરિવર્તિત કરવાના પ્રસ્તાવ સાથે સહમત નથી? તમારા મતની ગણાતરી કરતા પહેલા આ સ્પષ્ટતા ખાસ જરુરી છે. (ભવિષ્યમાં ગુજરાતીમાં સંદેશો લખશો તો વધુ સારુ રહેશે). #:Does it mean that you do not agree with my proposal to not delete these articles and instead convert them to substubs with just basic definition? It is quite necessary to get this clarification from you in order to count your vote. (Will appreciate if you write in Gujarati here in future, as that will cater to more users) [[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૭:૦૭, ૧૨ મે ૨૦૨૨ (IST) # {{સમર્થન}} -- [[સભ્ય:Nizil Shah|Nizil Shah]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Nizil Shah|ચર્ચા]]) ૨૧:૫૩, ૭ મે ૨૦૨૨ (IST) # {{સમર્થન}} --[[સભ્ય:Vijay Barot|વિજય]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Vijay Barot|ચર્ચા]]) ૨૧:૪૪, ૧૦ મે ૨૦૨૨ (IST) ===નિર્ણય અને અમલ=== કુલ પાંચ મતો પૈકીનો એક જ મત શરતી તરફેણમાં હતો જેની ગણતરી ન પણ કરીએ તો કુલ ૪ મતો આ પ્રસ્તાવની તરફેણમાં મળ્યા અને વિરુદ્ધમાં એક પણ નહી. શરતી તરફેણને તટાસ્થ ગણી શકીએ. આમ પરિણામે આ પ્રસ્તાવ બહુમતિથી સ્વિકારવામાં આવ્યો છે તેમ ગણી ને નીચેના લેખોને '''માન્ય પ્રબંધકોને માન્ય રાખો''' સ્તરની સુરક્ષા હેઠળ આવરી લેવામાં આવ્યા છે. એનો અર્થ એ થાય કે આ લેખોમાં પ્રબંધકો સિવાય અન્ય કોઈ ફેરફાર કરી શકશે નહી. હું વ્યક્તિગત જવાબદારી સ્વીકારું છું કે જે લેખો લાંબા છે તેમાંથી ફક્ત તટાસ્થ ગુજરાતી સંદર્ભો સિવાયની અન્ય બધી જ માહિતી દૂર કરી જરુરી હોય તો તેને સ્ટબ કે સબસ્ટબ કક્ષાનો લેખ બનાવવો. #[[રબારી]] #[[ભરવાડ]] #[[માલધારી]] #[[રાજપૂત]] #[[કારડીયા]] #[[યાદવ]] #[[ઠાકોર]] #[[કોળી]] #[[આહિર]] આ ઉપરાંત પણ જ્ઞાતિવિષયક લેખ એવો હોય જેમાં વારંવાર અનિચ્છનિય ફેરફારો થતા રહેતા હોય તો નીચે જણાવવા વિનંતિ.--[[:User:Dsvyas|ધવલ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૭:૨૭, ૧૭ જૂન ૨૦૨૨ (IST) :<nowiki>[[શ્રેણી:રાજપૂત કુળો]]</nowiki>ના બધાં લેખોને પણ આ યાદીમાં ઉમેરશો. -- [[User:KartikMistry|કાર્તિક]] ^{[[User talk:KartikMistry|ચર્ચા]]} ૧૬:૪૨, ૧૮ જૂન ૨૦૨૨ (IST) :: રાજપૂત કુળ વિશેના લેખોમાં ખાસ કરીને પ્રોપગેન્ડા ચલાવવામાં આવે છે, આવાં લેખો ને દૂર કરીને ફરી થી તથ્યો પૂર્વક લખવા જોઈએ, અને આવાં લેખો ને સુરક્ષા પૂરી પાડવી જોઈએ જેથી કરીને આવા બનાવો ના બને. --[[સભ્ય:Replacement of God|Replacement of God]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Replacement of God|ચર્ચા]]) ૧૨:૧૨, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) == CIS-A2K Newsletter April 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about April 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, ongoing events and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:Grants talk:Programs/Wikimedia Community Fund/Annual plan of the Centre for Internet and Society Access to Knowledge|Annual Proposal Submission]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Digitisation session with Dakshin Bharat Jain Sabha|Digitisation session with Dakshin Bharat Jain Sabha]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Wikimedia Commons sessions of organisations working on river issues|Training sessions of organisations working on river issues]] * Two days edit-a-thon by local communities * [[:m:CIS-A2K/Events/Digitisation review and partnerships in Goa|Digitisation review and partnerships in Goa]] * [https://www.youtube.com/watch?v=3WHE_PiFOtU&ab_channel=JessicaStephenson Let's Connect: Learning Clinic on Qualitative Evaluation Methods] ; Ongoing events * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Upcoming event * [[:m:CIS-A2K/Events/Indic Wikisource Plan 2022-23|Indic Wikisource Work-plan 2022-2023]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/April 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 15:47, 11 May 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == <section begin="announcement-header" />Wikimedia Foundation Board of Trustees election 2022 - Call for Election Volunteers<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Movement Strategy and Governance team is looking for community members to serve as election volunteers in the upcoming Board of Trustees election. The idea of the Election Volunteer Program came up during the 2021 Wikimedia Board of Trustees Election. This program turned out to be successful. With the help of Election Volunteers we were able to increase outreach and participation in the election by 1,753 voters over 2017. Overall turnout was 10.13%, 1.1 percentage points more, and 214 wikis were represented in the election. There were a total of 74 wikis that did not participate in 2017 that produced voters in the 2021 election. Can you help increase the participation even more? Election volunteers will help in the following areas: * Translate short messages and announce the ongoing election process in community channels * Optional: Monitor community channels for community comments and questions Volunteers should: * Maintain the friendly space policy during conversations and events * Present the guidelines and voting information to the community in a neutral manner Do you want to be an election volunteer and ensure your community is represented in the vote? Sign up [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|here]] to receive updates. You can use the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|talk page]] for questions about translation.<br /><section end="announcement-content" /> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૫:૪૨, ૧૨ મે ૨૦૨૨ (IST) == June Month Celebration 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced June month mini edit-a-thon which is going to take place on 25 & 26 June 2022 (on this weekend). The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate June Month which is also known as pride month. This time we will celebrate the month, which is full of notable days, by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource if there are any, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some June month related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about the month of June or related to its days, directly or indirectly. Anyone can participate in this event and the link you can find [[:m: June Month Celebration 2022 edit-a-thon|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:46, 21 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[સભ્ય:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[સભ્યની ચર્ચા:MediaWiki message delivery|ચર્ચા]]) ૨૧:૪૨, ૪ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == Propose statements for the 2022 Election Compass == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Community members are invited to ''' [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass]]''' for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election.]] An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: * July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass * July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements * July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements * August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements * August 5 - 12: candidates align themselves with the statements * August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on. Regards, Movement Strategy & Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૩:૩૯, ૧૨ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) == CIS-A2K Newsletter June 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about June 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:m:June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] * [https://pudhari.news/maharashtra/pune/228918/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%9A-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A4-%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%AE%E0%A4%A4/ar Presentation in Marathi Literature conference] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/June 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 19 July 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Board of Trustees - Affiliate Voting Results == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The shortlisted 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]]) See more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this election. Please take a moment to appreciate the Affiliate representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. Thank you for your participation. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' View the election timeline [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline| here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with, in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૪:૨૩, ૨૦ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) == Movement Strategy and Governance News – Issue 7 == <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance newsletter! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૮:૨૪, ૨૪ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) == Vote for Election Compass Statements == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]'''. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki. An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: *<s>July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass</s> *<s>July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements</s> *July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements *August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements *August 5 - 12: candidates align themselves with the statements *August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[સભ્ય:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[સભ્યની ચર્ચા:CSinha (WMF)|ચર્ચા]]) ૧૨:૩૧, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) iprzcrwrz6n6q9704pb7eptetp9hr9e 0 1488 825889 714533 2022-07-26T03:02:42Z 2405:204:818F:5907:0:0:72A:A1 552 wikitext text/x-wiki Dipak વ્યાખ્યા મુજબ વર્તુળના કોઈ પણ બિંદુ સાથે કેન્દ્ર ને જોડતા રેખાખંડની લંબાઈને '''વર્તળની ત્રિજ્યા''' કહેવાય છે. વર્તુળની ત્રિજ્યા તેના [[વર્તુળનો વ્યાસ|વ્યાસ]] કરતાં અડધી હોય છે. વર્તુળના વ્યાસ(૨*ત્રિજ્યા) ને ૨૨/૭ વડે ગુણવાથી મળતો જવાબ તે વર્તુળનો [[વર્તુળનો પરિઘ| પરિઘ]] જેટલો હોય છે. આમ વર્તુળના પરિઘથી વ્યાસના ગુણોત્તરને પાઈ ([[π]]) કહેવાય છે. == સૂત્રો == * [[વર્તુળનો વ્યાસ|વ્યાસ]] = ૨ X ત્રિજ્યા * ત્રિજ્યા= વ્યાસ/ ૨ * [[વર્તુળનો પરિઘ| પરિઘ]] = π X વ્યાસ * પરિઘ = π X ૨ X ત્રિજ્યા * [[વર્તુળનો વ્યાસ|વ્યાસ]] = પરિઘ / π * ત્રિજ્યા = [[વર્તુળનો પરિઘ| પરિઘ]] / (π X ૨) નોંધ: પાઈ (π) નુ ચૉક્કસાઈપૂર્વકનુ મૂલ્ય ૩.૧૪૧૫૯૨૬૫૩૫૮૯૭૯૩૨૩૮૪...... છે. પરંતુ ૩.૧૪ લઈને ગણિતમાં દાખલાઓ ગણવામાં આવે છે. {{ગણિત-સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વર્તુળ]] [[શ્રેણી:ભૂમિતિ]] [[શ્રેણી:ગણિત]] 7xp3sff2bkzoyy9qtxyhv52luma96tp 825890 825889 2022-07-26T03:12:02Z Snehrashmi 41463 [[Special:Contributions/2405:204:818F:5907:0:0:72A:A1|2405:204:818F:5907:0:0:72A:A1]] ([[User talk:2405:204:818F:5907:0:0:72A:A1|talk]])એ કરેલો ફેરફાર 825889 પાછો વાળ્યો wikitext text/x-wiki ભૂમિતિની વ્યાખ્યા મુજબ વર્તુળના કોઈ પણ બિંદુ સાથે કેન્દ્ર ને જોડતા રેખાખંડની લંબાઈને '''વર્તળની ત્રિજ્યા''' કહેવાય છે. વર્તુળની ત્રિજ્યા તેના [[વર્તુળનો વ્યાસ|વ્યાસ]] કરતાં અડધી હોય છે. વર્તુળના વ્યાસ(૨*ત્રિજ્યા) ને ૨૨/૭ વડે ગુણવાથી મળતો જવાબ તે વર્તુળનો [[વર્તુળનો પરિઘ| પરિઘ]] જેટલો હોય છે. આમ વર્તુળના પરિઘથી વ્યાસના ગુણોત્તરને પાઈ ([[π]]) કહેવાય છે. == સૂત્રો == * [[વર્તુળનો વ્યાસ|વ્યાસ]] = ૨ X ત્રિજ્યા * ત્રિજ્યા= વ્યાસ/ ૨ * [[વર્તુળનો પરિઘ| પરિઘ]] = π X વ્યાસ * પરિઘ = π X ૨ X ત્રિજ્યા * [[વર્તુળનો વ્યાસ|વ્યાસ]] = પરિઘ / π * ત્રિજ્યા = [[વર્તુળનો પરિઘ| પરિઘ]] / (π X ૨) નોંધ: પાઈ (π) નુ ચૉક્કસાઈપૂર્વકનુ મૂલ્ય ૩.૧૪૧૫૯૨૬૫૩૫૮૯૭૯૩૨૩૮૪...... છે. પરંતુ ૩.૧૪ લઈને ગણિતમાં દાખલાઓ ગણવામાં આવે છે. {{ગણિત-સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વર્તુળ]] [[શ્રેણી:ભૂમિતિ]] [[શ્રેણી:ગણિત]] 7fb7vg84opbjudxpix1pgl5ptl1idtd 0 2901 825859 817572 2022-07-25T12:25:11Z VarunDodiya 69822 Thank wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = રઘુવીર ચૌધરી | image = Raghuvir Chaudhari 01.jpg | caption = રઘુવીર ચૌધરી [[મુંબઈ]] ખાતે, ૧૯૯૯ | pseudonym = લોકાયતસૂરિ, વૈશાખનંદન | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1938|12|05}} | birth_place = [[બાપુપુરા (તા. માણસા)|બાપુપુરા]], [[ગાંધીનગર જિલ્લો]], [[ગુજરાત]] | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) --> | death_place = | resting_place = | occupation = અધ્યાપન, વિવેચન, સંપાદન | language = | nationality = | citizenship = | education = એમ.એ., પીએચ.ડી. | alma_mater = | period = | genre = <!-- or: | genres = --> | subject = <!-- or: | subjects = --> | movement = | notable_works = | spouse = <!-- or: | spouses = --> | partner = <!-- or: | partners = --> | children = | relatives = જીતી બેન (માતા), દલસંગ ભાઈ (પિતા) | awards = * કુમાર ચંદ્રક; * ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક; * સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હીનો પુરસ્કાર; * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]]; * [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૯૫); * [[જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ|જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર]] (૨૦૧૫)<ref>{{Cite web |url=http://jnanpith.net/sites/default/files//tmp/51stJnanpithAwardDeclared.pdf |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2015-12-29 |archive-date=2016-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160123170516/http://jnanpith.net/sites/default/files//tmp/51stJnanpithAwardDeclared.pdf |url-status=dead }}</ref> | signature = Autograph of Raghuvir Chaudhari.jpg | signature_alt = | years_active = | website = <!-- {{URL|example.org}} --> }} '''રઘુવીર ચૌધરી''' ગુજરાતી કવિ, વાર્તાકાર, નવલકથાકાર, નાટ્યકાર, ચરિત્રકાર અને વિવેચક છે. == જીવન == ડોડિયા વરૂણ હિ. [[File:Raghivir Chaudhari 001.JPG|thumb|૪૭મી વાર્ષિક [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]માં રઘુવીર ચૌધરી]] તેમનો જન્મ ઉત્તર ગુજરાતમાં હાલમાં [[ગાંધીનગર જિલ્લો|ગાંધીનગર જિલ્લા]]માં આવેલા [[બાપુપુરા (તા. માણસા)|બાપુપુરા]] ગામમાં થયો હતો. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ [[માણસા]]માં કર્યા બાદ તેમણે ૧૯૬૦માં હિંદી વિષય સાથે બી.એ. કરીને અધ્યાપનની શરૂઆત કરી હતી. તેમણે ૧૯૬૨માં એમ.એ. અને ૧૯૭૯માં હિંદી-ગુજરાતી ધાતુકોશ વિષય પર પીએચ.ડી.ની ઉપાધિ મેળવી હતી. તેઓ બી.ડી. આર્ટ્સ કોલેજ, [[ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ]] અને હ.કા. આર્ટ્સ કોલેજ, [[અમદાવાદ]]માં લાંબો સમય અધ્યાપક રહ્યા હતા. ૧૯૭૭થી તેઓ [[ગુજરાત યુનિવર્સિટી]]ના ભાષા સાહિત્યભવનમાં હિંદીના અધ્યાપક રહ્યા હતા અને ૧૯૯૮માં તેઓ અધ્યક્ષ તરીકે નિવૃત થયા. == સર્જન == === મુખ્ય કૃતિઓ === ==== નવલકથા ==== * પૂર્વરાગ (૧૯૬૪)<ref group="note">[[ગુજરાતી સાહિત્ય સભા]] મુજબ "અમૃતા" એ રઘુવીર ચૌધરીની પ્રથમ નવલકથા હતી.</ref> * [[અમૃતા (નવલક્થા)|અમૃતા]] (૧૯૬૫) * પરસ્પર (૧૯૬૯) * [[ઉપરવાસ]] (૧૯૭૫) * રૂદ્રમહાલય (૧૯૭૮) * પ્રેમઅંશ (૧૯૮૨) * ઇચ્છાવર (૧૯૮૭) ==== વાર્તા સંગ્રહો ==== * આકસ્મિક સ્પર્શ (૧૯૬૬) * ગેરસમજ (૧૯૬૮) * બહાર કોઈ છે (૧૯૭૨) * નંદીઘર (૧૯૭૭) * અતિથિગૃહ (૧૯૮૮) ==== કવિતા ==== * તમસા (૧૯૬૭, ૧૯૭૨) * વહેતાં વૃક્ષ પવનમાં * ઉપરવાસયત્રી ==== નાટક ==== * અશોકવન (૧૯૭૦ * ઝુલતા મિનારા (૧૯૭૦) * સિકંદરસાની (૧૯૭૯) * નજીક ==== એકાંકી ==== * ડિમલાઇટ (૧૯૭૩) * ત્રીજો પુરુષ (૧૯૮૨) ==== વિવેચન ==== * અદ્યતન કવિતા * વાર્તાવિશેષ * દર્શકના દેશમાં * જયંતિ દલાલ * મુક્તાનંદની અક્ષર આરાધના ==== રેખાચિત્રો ==== * સહરાની ભવ્યતા (૧૯૮૦) * તિલક ==== પ્રવાસ વર્ણન ==== * બારીમાંથી બ્રિટન ==== ધર્મચિંતન ==== * વચનામૃત અને કથામૃત ==== સંપાદન ==== * સ્વામિનારાયણ સંતસાહિત્ય * નરસિંહ મહેતા: આસ્વાદ અને સ્વાધ્યાય * શિવકુમાર જોષી: વ્યક્તિત્વ અને વાઙ્મય == સન્માન == * [[કુમાર સુવર્ણ ચંદ્રક]] * [[ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક]] * સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હી નો પુરસ્કાર * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] * [[જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ|જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર]] (૨૦૧૫)<ref name="mid-day 2015">{{cite web | title=Gujarati Litterateur Raghuveer Chaudhary honoured with 51st Jnanpith Award | website=mid-day | date=૨૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫ | url=http://www.mid-day.com/articles/gujarati-litterateur-raghuveer-chaudhary-honoured-with-51st-jnanpith-award/16815176 | access-date=૨૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫}}</ref> * [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૯૫) - ''તિલક કરે રઘુવીર'' માટે == નોંધ == {{Reflist|group=note}} == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == {{Commons category|Raghuvir Chaudhari|રઘુવીર ચૌધરી}} * {{Gbooks-author|Raghuvīra Caudharī}} * {{GujLit author}} * [http://gujaratisahityaparishad.com/prakashan/photo-gallery/sahitya-sarjako/Raghuvir-Chaudhary.html ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ પર રઘુવીર ચૌધરીનો પરિચય] {{જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર}} [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ વિજેતા]] [[શ્રેણી:રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:કુમાર સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] glhrnpynhltxhrxe3m76lfrwfkj8dih 825860 825859 2022-07-25T12:29:26Z VarunDodiya 69822 Thank wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = રઘુવીર ચૌધરી [ ડોડિયા વરૂણ હિમતભાઈ] | image = Raghuvir Chaudhari 01.jpg | caption = રઘુવીર ચૌધરી [[મુંબઈ]] ખાતે, ૧૯૯૯ | pseudonym = લોકાયતસૂરિ, વૈશાખનંદન | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1938|12|05}} | birth_place = [[બાપુપુરા (તા. માણસા)|બાપુપુરા]], [[ગાંધીનગર જિલ્લો]], [[ગુજરાત]] | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) --> | death_place = | resting_place = | occupation = અધ્યાપન, વિવેચન, સંપાદન | language = | nationality = | citizenship = | education = એમ.એ., પીએચ.ડી. | alma_mater = | period = | genre = <!-- or: | genres = --> | subject = <!-- or: | subjects = --> | movement = | notable_works = | spouse = <!-- or: | spouses = --> | partner = <!-- or: | partners = --> | children = | relatives = જીતી બેન (માતા), દલસંગ ભાઈ (પિતા) | awards = * કુમાર ચંદ્રક; * ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક; * સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હીનો પુરસ્કાર; * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]]; * [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૯૫); * [[જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ|જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર]] (૨૦૧૫)<ref>{{Cite web |url=http://jnanpith.net/sites/default/files//tmp/51stJnanpithAwardDeclared.pdf |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2015-12-29 |archive-date=2016-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160123170516/http://jnanpith.net/sites/default/files//tmp/51stJnanpithAwardDeclared.pdf |url-status=dead }}</ref> | signature = Autograph of Raghuvir Chaudhari.jpg | signature_alt = | years_active = | website = <!-- {{URL|example.org}} --> }} '''રઘુવીર ચૌધરી''' ગુજરાતી કવિ, વાર્તાકાર, નવલકથાકાર, નાટ્યકાર, ચરિત્રકાર અને વિવેચક છે. == જીવન == ડોડિયા વરૂણ હિ. [[File:Raghivir Chaudhari 001.JPG|thumb|૪૭મી વાર્ષિક [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]માં રઘુવીર ચૌધરી]] તેમનો જન્મ ઉત્તર ગુજરાતમાં હાલમાં [[ગાંધીનગર જિલ્લો|ગાંધીનગર જિલ્લા]]માં આવેલા [[બાપુપુરા (તા. માણસા)|બાપુપુરા]] ગામમાં થયો હતો. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ [[માણસા]]માં કર્યા બાદ તેમણે ૧૯૬૦માં હિંદી વિષય સાથે બી.એ. કરીને અધ્યાપનની શરૂઆત કરી હતી. તેમણે ૧૯૬૨માં એમ.એ. અને ૧૯૭૯માં હિંદી-ગુજરાતી ધાતુકોશ વિષય પર પીએચ.ડી.ની ઉપાધિ મેળવી હતી. તેઓ બી.ડી. આર્ટ્સ કોલેજ, [[ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ]] અને હ.કા. આર્ટ્સ કોલેજ, [[અમદાવાદ]]માં લાંબો સમય અધ્યાપક રહ્યા હતા. ૧૯૭૭થી તેઓ [[ગુજરાત યુનિવર્સિટી]]ના ભાષા સાહિત્યભવનમાં હિંદીના અધ્યાપક રહ્યા હતા અને ૧૯૯૮માં તેઓ અધ્યક્ષ તરીકે નિવૃત થયા. == સર્જન == === મુખ્ય કૃતિઓ === ==== નવલકથા ==== * પૂર્વરાગ (૧૯૬૪)<ref group="note">[[ગુજરાતી સાહિત્ય સભા]] મુજબ "અમૃતા" એ રઘુવીર ચૌધરીની પ્રથમ નવલકથા હતી.</ref> * [[અમૃતા (નવલક્થા)|અમૃતા]] (૧૯૬૫) * પરસ્પર (૧૯૬૯) * [[ઉપરવાસ]] (૧૯૭૫) * રૂદ્રમહાલય (૧૯૭૮) * પ્રેમઅંશ (૧૯૮૨) * ઇચ્છાવર (૧૯૮૭) ==== વાર્તા સંગ્રહો ==== * આકસ્મિક સ્પર્શ (૧૯૬૬) * ગેરસમજ (૧૯૬૮) * બહાર કોઈ છે (૧૯૭૨) * નંદીઘર (૧૯૭૭) * અતિથિગૃહ (૧૯૮૮) ==== કવિતા ==== * તમસા (૧૯૬૭, ૧૯૭૨) * વહેતાં વૃક્ષ પવનમાં * ઉપરવાસયત્રી ==== નાટક ==== * અશોકવન (૧૯૭૦ * ઝુલતા મિનારા (૧૯૭૦) * સિકંદરસાની (૧૯૭૯) * નજીક ==== એકાંકી ==== * ડિમલાઇટ (૧૯૭૩) * ત્રીજો પુરુષ (૧૯૮૨) ==== વિવેચન ==== * અદ્યતન કવિતા * વાર્તાવિશેષ * દર્શકના દેશમાં * જયંતિ દલાલ * મુક્તાનંદની અક્ષર આરાધના ==== રેખાચિત્રો ==== * સહરાની ભવ્યતા (૧૯૮૦) * તિલક ==== પ્રવાસ વર્ણન ==== * બારીમાંથી બ્રિટન ==== ધર્મચિંતન ==== * વચનામૃત અને કથામૃત ==== સંપાદન ==== * સ્વામિનારાયણ સંતસાહિત્ય * નરસિંહ મહેતા: આસ્વાદ અને સ્વાધ્યાય * શિવકુમાર જોષી: વ્યક્તિત્વ અને વાઙ્મય == સન્માન == * [[કુમાર સુવર્ણ ચંદ્રક]] * [[ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક]] * સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હી નો પુરસ્કાર * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] * [[જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ|જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર]] (૨૦૧૫)<ref name="mid-day 2015">{{cite web | title=Gujarati Litterateur Raghuveer Chaudhary honoured with 51st Jnanpith Award | website=mid-day | date=૨૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫ | url=http://www.mid-day.com/articles/gujarati-litterateur-raghuveer-chaudhary-honoured-with-51st-jnanpith-award/16815176 | access-date=૨૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫}}</ref> * [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૯૫) - ''તિલક કરે રઘુવીર'' માટે == નોંધ == {{Reflist|group=note}} == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == {{Commons category|Raghuvir Chaudhari|રઘુવીર ચૌધરી}} * {{Gbooks-author|Raghuvīra Caudharī}} * {{GujLit author}} * [http://gujaratisahityaparishad.com/prakashan/photo-gallery/sahitya-sarjako/Raghuvir-Chaudhary.html ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ પર રઘુવીર ચૌધરીનો પરિચય] {{જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર}} [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ વિજેતા]] [[શ્રેણી:રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:કુમાર સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] 6b5u4nxgve2gr6v23s2mijmw8cimrkb 825862 825860 2022-07-25T12:31:12Z VarunDodiya 69822 Thank wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = રઘુવીર ચૌધરી [ ડોડિયા વરૂણ હિમતભાઈ] ઘોરણ 11 P. P. Savani school | image = Raghuvir Chaudhari 01.jpg | caption = રઘુવીર ચૌધરી [[મુંબઈ]] ખાતે, ૧૯૯૯ | pseudonym = લોકાયતસૂરિ, વૈશાખનંદન | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1938|12|05}} | birth_place = [[બાપુપુરા (તા. માણસા)|બાપુપુરા]], [[ગાંધીનગર જિલ્લો]], [[ગુજરાત]] | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) --> | death_place = | resting_place = | occupation = અધ્યાપન, વિવેચન, સંપાદન | language = | nationality = | citizenship = | education = એમ.એ., પીએચ.ડી. | alma_mater = | period = | genre = <!-- or: | genres = --> | subject = <!-- or: | subjects = --> | movement = | notable_works = | spouse = <!-- or: | spouses = --> | partner = <!-- or: | partners = --> | children = | relatives = જીતી બેન (માતા), દલસંગ ભાઈ (પિતા) | awards = * કુમાર ચંદ્રક; * ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક; * સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હીનો પુરસ્કાર; * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]]; * [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૯૫); * [[જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ|જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર]] (૨૦૧૫)<ref>{{Cite web |url=http://jnanpith.net/sites/default/files//tmp/51stJnanpithAwardDeclared.pdf |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2015-12-29 |archive-date=2016-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160123170516/http://jnanpith.net/sites/default/files//tmp/51stJnanpithAwardDeclared.pdf |url-status=dead }}</ref> | signature = Autograph of Raghuvir Chaudhari.jpg | signature_alt = | years_active = | website = <!-- {{URL|example.org}} --> }} '''રઘુવીર ચૌધરી''' ગુજરાતી કવિ, વાર્તાકાર, નવલકથાકાર, નાટ્યકાર, ચરિત્રકાર અને વિવેચક છે. == જીવન == ડોડિયા વરૂણ હિ. [[File:Raghivir Chaudhari 001.JPG|thumb|૪૭મી વાર્ષિક [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]માં રઘુવીર ચૌધરી]] તેમનો જન્મ ઉત્તર ગુજરાતમાં હાલમાં [[ગાંધીનગર જિલ્લો|ગાંધીનગર જિલ્લા]]માં આવેલા [[બાપુપુરા (તા. માણસા)|બાપુપુરા]] ગામમાં થયો હતો. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ [[માણસા]]માં કર્યા બાદ તેમણે ૧૯૬૦માં હિંદી વિષય સાથે બી.એ. કરીને અધ્યાપનની શરૂઆત કરી હતી. તેમણે ૧૯૬૨માં એમ.એ. અને ૧૯૭૯માં હિંદી-ગુજરાતી ધાતુકોશ વિષય પર પીએચ.ડી.ની ઉપાધિ મેળવી હતી. તેઓ બી.ડી. આર્ટ્સ કોલેજ, [[ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ]] અને હ.કા. આર્ટ્સ કોલેજ, [[અમદાવાદ]]માં લાંબો સમય અધ્યાપક રહ્યા હતા. ૧૯૭૭થી તેઓ [[ગુજરાત યુનિવર્સિટી]]ના ભાષા સાહિત્યભવનમાં હિંદીના અધ્યાપક રહ્યા હતા અને ૧૯૯૮માં તેઓ અધ્યક્ષ તરીકે નિવૃત થયા. == સર્જન == === મુખ્ય કૃતિઓ === ==== નવલકથા ==== * પૂર્વરાગ (૧૯૬૪)<ref group="note">[[ગુજરાતી સાહિત્ય સભા]] મુજબ "અમૃતા" એ રઘુવીર ચૌધરીની પ્રથમ નવલકથા હતી.</ref> * [[અમૃતા (નવલક્થા)|અમૃતા]] (૧૯૬૫) * પરસ્પર (૧૯૬૯) * [[ઉપરવાસ]] (૧૯૭૫) * રૂદ્રમહાલય (૧૯૭૮) * પ્રેમઅંશ (૧૯૮૨) * ઇચ્છાવર (૧૯૮૭) ==== વાર્તા સંગ્રહો ==== * આકસ્મિક સ્પર્શ (૧૯૬૬) * ગેરસમજ (૧૯૬૮) * બહાર કોઈ છે (૧૯૭૨) * નંદીઘર (૧૯૭૭) * અતિથિગૃહ (૧૯૮૮) ==== કવિતા ==== * તમસા (૧૯૬૭, ૧૯૭૨) * વહેતાં વૃક્ષ પવનમાં * ઉપરવાસયત્રી ==== નાટક ==== * અશોકવન (૧૯૭૦ * ઝુલતા મિનારા (૧૯૭૦) * સિકંદરસાની (૧૯૭૯) * નજીક ==== એકાંકી ==== * ડિમલાઇટ (૧૯૭૩) * ત્રીજો પુરુષ (૧૯૮૨) ==== વિવેચન ==== * અદ્યતન કવિતા * વાર્તાવિશેષ * દર્શકના દેશમાં * જયંતિ દલાલ * મુક્તાનંદની અક્ષર આરાધના ==== રેખાચિત્રો ==== * સહરાની ભવ્યતા (૧૯૮૦) * તિલક ==== પ્રવાસ વર્ણન ==== * બારીમાંથી બ્રિટન ==== ધર્મચિંતન ==== * વચનામૃત અને કથામૃત ==== સંપાદન ==== * સ્વામિનારાયણ સંતસાહિત્ય * નરસિંહ મહેતા: આસ્વાદ અને સ્વાધ્યાય * શિવકુમાર જોષી: વ્યક્તિત્વ અને વાઙ્મય == સન્માન == * [[કુમાર સુવર્ણ ચંદ્રક]] * [[ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક]] * સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હી નો પુરસ્કાર * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] * [[જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ|જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર]] (૨૦૧૫)<ref name="mid-day 2015">{{cite web | title=Gujarati Litterateur Raghuveer Chaudhary honoured with 51st Jnanpith Award | website=mid-day | date=૨૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫ | url=http://www.mid-day.com/articles/gujarati-litterateur-raghuveer-chaudhary-honoured-with-51st-jnanpith-award/16815176 | access-date=૨૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫}}</ref> * [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૯૫) - ''તિલક કરે રઘુવીર'' માટે == નોંધ == {{Reflist|group=note}} == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == {{Commons category|Raghuvir Chaudhari|રઘુવીર ચૌધરી}} * {{Gbooks-author|Raghuvīra Caudharī}} * {{GujLit author}} * [http://gujaratisahityaparishad.com/prakashan/photo-gallery/sahitya-sarjako/Raghuvir-Chaudhary.html ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ પર રઘુવીર ચૌધરીનો પરિચય] {{જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર}} [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ વિજેતા]] [[શ્રેણી:રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:કુમાર સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] gtsgfolhol74nre1yew02vryn4bbcpm 825864 825862 2022-07-25T12:49:38Z KartikMistry 10383 [[Special:Contributions/VarunDodiya|VarunDodiya]] ([[User talk:VarunDodiya|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને [[User:KartikMistry|KartikMistry]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા. wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = રઘુવીર ચૌધરી | image = Raghuvir Chaudhari 01.jpg | caption = રઘુવીર ચૌધરી [[મુંબઈ]] ખાતે, ૧૯૯૯ | pseudonym = લોકાયતસૂરિ, વૈશાખનંદન | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1938|12|05}} | birth_place = [[બાપુપુરા (તા. માણસા)|બાપુપુરા]], [[ગાંધીનગર જિલ્લો]], [[ગુજરાત]] | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) --> | death_place = | resting_place = | occupation = અધ્યાપન, વિવેચન, સંપાદન | language = | nationality = | citizenship = | education = એમ.એ., પીએચ.ડી. | alma_mater = | period = | genre = <!-- or: | genres = --> | subject = <!-- or: | subjects = --> | movement = | notable_works = | spouse = <!-- or: | spouses = --> | partner = <!-- or: | partners = --> | children = | relatives = જીતી બેન (માતા), દલસંગ ભાઈ (પિતા) | awards = * કુમાર ચંદ્રક; * ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક; * સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હીનો પુરસ્કાર; * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]]; * [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૯૫); * [[જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ|જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર]] (૨૦૧૫)<ref>{{Cite web |url=http://jnanpith.net/sites/default/files//tmp/51stJnanpithAwardDeclared.pdf |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2015-12-29 |archive-date=2016-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160123170516/http://jnanpith.net/sites/default/files//tmp/51stJnanpithAwardDeclared.pdf |url-status=dead }}</ref> | signature = Autograph of Raghuvir Chaudhari.jpg | signature_alt = | years_active = | website = <!-- {{URL|example.org}} --> }} '''રઘુવીર ચૌધરી''' ગુજરાતી કવિ, વાર્તાકાર, નવલકથાકાર, નાટ્યકાર, ચરિત્રકાર અને વિવેચક છે. == જીવન == [[File:Raghivir Chaudhari 001.JPG|thumb|૪૭મી વાર્ષિક [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]માં રઘુવીર ચૌધરી]] તેમનો જન્મ ઉત્તર ગુજરાતમાં હાલમાં [[ગાંધીનગર જિલ્લો|ગાંધીનગર જિલ્લા]]માં આવેલા [[બાપુપુરા (તા. માણસા)|બાપુપુરા]] ગામમાં થયો હતો. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ [[માણસા]]માં કર્યા બાદ તેમણે ૧૯૬૦માં હિંદી વિષય સાથે બી.એ. કરીને અધ્યાપનની શરૂઆત કરી હતી. તેમણે ૧૯૬૨માં એમ.એ. અને ૧૯૭૯માં હિંદી-ગુજરાતી ધાતુકોશ વિષય પર પીએચ.ડી.ની ઉપાધિ મેળવી હતી. તેઓ બી.ડી. આર્ટ્સ કોલેજ, [[ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ]] અને હ.કા. આર્ટ્સ કોલેજ, [[અમદાવાદ]]માં લાંબો સમય અધ્યાપક રહ્યા હતા. ૧૯૭૭થી તેઓ [[ગુજરાત યુનિવર્સિટી]]ના ભાષા સાહિત્યભવનમાં હિંદીના અધ્યાપક રહ્યા હતા અને ૧૯૯૮માં તેઓ અધ્યક્ષ તરીકે નિવૃત થયા. == સર્જન == === મુખ્ય કૃતિઓ === ==== નવલકથા ==== * પૂર્વરાગ (૧૯૬૪)<ref group="note">[[ગુજરાતી સાહિત્ય સભા]] મુજબ "અમૃતા" એ રઘુવીર ચૌધરીની પ્રથમ નવલકથા હતી.</ref> * [[અમૃતા (નવલક્થા)|અમૃતા]] (૧૯૬૫) * પરસ્પર (૧૯૬૯) * [[ઉપરવાસ]] (૧૯૭૫) * રૂદ્રમહાલય (૧૯૭૮) * પ્રેમઅંશ (૧૯૮૨) * ઇચ્છાવર (૧૯૮૭) ==== વાર્તા સંગ્રહો ==== * આકસ્મિક સ્પર્શ (૧૯૬૬) * ગેરસમજ (૧૯૬૮) * બહાર કોઈ છે (૧૯૭૨) * નંદીઘર (૧૯૭૭) * અતિથિગૃહ (૧૯૮૮) ==== કવિતા ==== * તમસા (૧૯૬૭, ૧૯૭૨) * વહેતાં વૃક્ષ પવનમાં * ઉપરવાસયત્રી ==== નાટક ==== * અશોકવન (૧૯૭૦ * ઝુલતા મિનારા (૧૯૭૦) * સિકંદરસાની (૧૯૭૯) * નજીક ==== એકાંકી ==== * ડિમલાઇટ (૧૯૭૩) * ત્રીજો પુરુષ (૧૯૮૨) ==== વિવેચન ==== * અદ્યતન કવિતા * વાર્તાવિશેષ * દર્શકના દેશમાં * જયંતિ દલાલ * મુક્તાનંદની અક્ષર આરાધના ==== રેખાચિત્રો ==== * સહરાની ભવ્યતા (૧૯૮૦) * તિલક ==== પ્રવાસ વર્ણન ==== * બારીમાંથી બ્રિટન ==== ધર્મચિંતન ==== * વચનામૃત અને કથામૃત ==== સંપાદન ==== * સ્વામિનારાયણ સંતસાહિત્ય * નરસિંહ મહેતા: આસ્વાદ અને સ્વાધ્યાય * શિવકુમાર જોષી: વ્યક્તિત્વ અને વાઙ્મય == સન્માન == * [[કુમાર સુવર્ણ ચંદ્રક]] * [[ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક]] * સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હી નો પુરસ્કાર * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] * [[જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ|જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર]] (૨૦૧૫)<ref name="mid-day 2015">{{cite web | title=Gujarati Litterateur Raghuveer Chaudhary honoured with 51st Jnanpith Award | website=mid-day | date=૨૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫ | url=http://www.mid-day.com/articles/gujarati-litterateur-raghuveer-chaudhary-honoured-with-51st-jnanpith-award/16815176 | access-date=૨૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫}}</ref> * [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૯૫) - ''તિલક કરે રઘુવીર'' માટે == નોંધ == {{Reflist|group=note}} == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == {{Commons category|Raghuvir Chaudhari|રઘુવીર ચૌધરી}} * {{Gbooks-author|Raghuvīra Caudharī}} * {{GujLit author}} * [http://gujaratisahityaparishad.com/prakashan/photo-gallery/sahitya-sarjako/Raghuvir-Chaudhary.html ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ પર રઘુવીર ચૌધરીનો પરિચય] {{જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર}} [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ વિજેતા]] [[શ્રેણી:રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:કુમાર સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] 0wga3u51kqgwbswujtny3mg7rnwlcmc 0 10954 825896 759749 2022-07-26T03:30:52Z Snehrashmi 41463 /* અવસાન */ [[શિવ પ્રસાદ ગુપ્ત]] wikitext text/x-wiki '''૨૪ એપ્રિલ'''નો દિવસ [[ગ્રેગોરીયન પંચાંગ]] મુજબ વર્ષનો ૧૧૪મો ([[લિપ વર્ષ]] દરમ્યાન ૧૧૫મો) દિવસ છે. આ દિવસ પછી વર્ષ પુરું થવામાં ૨૫૧ દિવસ બાકી રહે છે. == મહત્વની ઘટનાઓ == * ૧૧૮૪ ઇ.પૂ. – ગ્રીક લોકો,ટ્રોજન હોર્સ (ટ્રોયનો ઘોડો)નો ઉપયોગ કરી ટ્રોયમાં પ્રવેશ્યા. (પારંપારિક તારીખ) * ૧૭૦૪ – બ્રિટિશ કોલોનિયલ અમેરિકાનું પ્રથમ નિયમિત અખબાર ધ બોસ્ટન ન્યૂઝ-લેટર પ્રકાશિત થયું. * ૧૮૩૭ – ભારતના સુરત શહેરમાં લાગેલી ભયાનક [[૧૮૩૭ સુરત અગ્નિકાંડ|આગ]]ને કારણે ૫૦૦થી વધુ લોકોના મોત થયા હતા અને ૯૦૦૦થી વધુ મકાનો નાશ પામ્યા હતા. * ૧૯૫૩ – [[વિન્સ્ટન ચર્ચિલ]]ને રાણી એલિઝાબેથ દ્વિતીય દ્વારા નાઇટની ઉપાધિ આપવામાં આવી. * ૧૯૬૭ – અવકાશયાત્રી 'વ્લાદિમિર કોમરોવ'નું 'સોયુઝ-૧' અવકાશયાનની પેરાશુટ નિષ્ફળ જતાં અવસાન થયું. તે અવકાશ કાર્યક્રમ દરમિયાન અવસાન પામનાર પ્રથમ મનુષ્ય હતો. * ૧૯૬૮ – [[મોરિશિયસ]], [[સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ]]નું સભ્ય બન્યું. * ૧૯૭૦ – પ્રથમ [[ચીન|ચાઇનિઝ]] ઉપગ્રહ,'ડોંગ ફેંગ હોંગ ૧' (Dong Fang Hong I)નું પ્રક્ષેપણ કરાયું. * ૧૯૯૩ – [[ભારત]]માં [[પંચાયતી રાજ]]ની સ્થાપના કરતો ૭૩મો સંવિધાનિક સુધારો અમલમાં આવ્યો. * == જન્મ == * ૧૮૪૫ – [[કાર્લ ફ્રેડરિક જ્યોર્જ સ્પિટલર]], સ્વીસ કવિ, નોબલ પુરસ્કાર વિજેતા. (અ. ૧૯૨૪) * ૧૮૯૨ - [[ચાંપશી ઉદેશી]] (‘ચંદ્રાપીડ’), [[ગુજરાતી]] સાહિત્યકાર. (અ.૧૯૭૪) * ૧૯૨૯ – ડો.રાજકુમાર, [[કન્નડ ભાષા|કન્નડ]] અભિનેતા. * ૧૯૩૪ – [[દંડપાણિ જયકાન્તન]], ભારતીય લેખક, પત્રકાર, ફિલ્મ નિર્માતા, વિવેચક અને કાર્યકર્તા. (અ. ૨૦૧૫) * ૧૯૭૧ – [[કુમાર ધર્મસેના]], શ્રીલંકન ભૂતપૂર્વ ક્રિકેટર અને અમ્પાયર. * ૧૯૭૩ – [[સચિન તેંડુલકર]], ભારતીય [[ક્રિકેટ|ક્રિકેટર]]. * == અવસાન == * ૧૯૪૪ – [[શિવ પ્રસાદ ગુપ્ત]], [[ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ]]ના નેતા અને મહાત્મા ગાંધી કાશી વિદ્યાપીઠના સ્થાપક (જ. ૧૮૮૩) * ૧૯૭૨ – [[જામીની રોય]], ભારતીય ચિત્રકાર (જ. ૧૮૮૭) * ૧૯૭૪ – [[રામધારી સિંહ ‘દિનકર’]], ભારતીય હિન્દી કવિ, નિબંધકાર અને લેખક. (જ. ૧૯૦૮) * ૧૯૯૯ - [[નાનાભાઈ ભટ્ટ (ચલચિત્ર જગત)|નાનાભાઈ ભટ્ટ]], ગુજરાતી અને હિંદી ચલચિત્ર દિગ્દર્શક અને નિર્માતા (જ. ૧૯૧૫) == તહેવારો અને ઉજવણીઓ == * [[નેપાળ]] - પ્રજાસત્તાક દિન, ૨૦૦૬માં સંસદની પુનઃસ્થાપનાની ઉજવણી. * == બાહ્ય કડીઓ == * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/april/24 બી.બી.સી.(BBC): આજનો દિવસ] ---- {{ઢાંચો:માસ}} [[શ્રેણી:એપ્રિલ]] ecyarmlokhpykt8a97w7vtlma5l61rt 0 14045 825892 789419 2022-07-26T03:26:06Z Snehrashmi 41463 અપડેટ wikitext text/x-wiki '''૨૬ જુલાઇ'''નો દિવસ [[ગ્રેગોરીયન પંચાંગ]] મુજબ વર્ષનો ૨૦૭મો ([[લિપ વર્ષ]] દરમ્યાન ૨૦૮મો) દિવસ છે. આ દિવસ પછી વર્ષ પુરું થવામાં ૧૫૮ દિવસ બાકી રહે છે. == મહત્વની ઘટનાઓ == * ૧૭૪૫ – ઇંગ્લેન્ડના ગિલ્ડફોર્ડ નજીક પ્રથમ નોંધાયેલ મહિલા ક્રિકેટ મેચ રમાઇ. * ૧૭૭૫ – દ્વિતીય મહાદ્વિપીય કોંગ્રેસ દ્વારા યુ.એસ. પોસ્ટલ સિસ્ટમ ની સ્થાપના કરવામાં આવી છે, બેન્જામિન ફ્રેન્કલિન તેના પ્રથમ પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ બન્યા. * ૧૭૮૮ – [[ન્યૂ યૉર્ક|ન્યૂયોર્ક રાજ્ય]] યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના બંધારણને બહાલી આપી [[યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકા|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]]નું ૧૧મું રાજ્ય બન્યું. * ૧૮૦૩ – સરે આયર્ન રેલવે, વિશ્વની પ્રથમ જાહેર રેલવે દક્ષિણ લંડન, [[યુનાઇટેડ કિંગડમ]]માં ખુલ્લી મૂકાઈ. * ૧૮૪૭ – લાઇબેરિયાએ તેની સ્વતંત્રતાની ઘોષણા કરી. * ૧૮૯૨ – [[દાદાભાઈ નવરોજી]] બ્રિટનમાં પ્રથમ ભારતીય સંસદ સભ્ય તરીકે ચૂંટાયા. * ૧૮૯૭ – એંગ્લો-અફઘાન યુદ્ધ: પશ્તુન ફકીર સૈદુલ્લાહ ભારતના ઉત્તર પશ્ચિમ સરહદી પ્રાંતની મલકંદ એજન્સીમાં બ્રિટિશ ગેરિસનની ઘેરાબંધી શરૂ કરવા ૧૦,૦૦૦થી વધુ સૈનિકો સાથે કૂચ શરૂ કરી. * ૧૯૪૪ – પ્રથમ [[જર્મન]] 'વી-૨ રોકેટ' બ્રિટન પર ઝીંકાયું. * ૧૯૪૫ – ઇંગ્લેન્ડના મજૂર પક્ષે ૫ જુલાઈની [[યુનાઇટેડ કિંગડમ|બ્રિટન]]ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં જીત મેળવી વિન્સ્ટન ચર્ચિલને સત્તામાંથી હટાવ્યા. * ૧૯૭૧ – એપોલો કાર્યક્રમ:'એપોલો ૧૫' યાનનું પ્રક્ષેપણ કરાયું. * ૧૯૯૯ – [[કારગિલ યુદ્ધ|કારગિલ સંઘર્ષ]]નો સત્તાવાર અંત આવ્યો. ભારતીય સેનાએ પાકિસ્તાની ઘૂસણખોરોને સંપૂર્ણપણે ખદેડી મૂક્યાની જાહેરાત કરી. * ૨૦૦૫ – સ્પેસ શટલ પ્રોગ્રામ: એસટીએસ-૧૧૪ મિશન: ડિસ્કવરી અભિયાન, ૨૦૦૩માં કોલંબિયા ડિઝાસ્ટર પછી નાસાનું પ્રથમ અનુસૂચિત ઉડાન મિશન. * ૨૦૦૫ – [[મુંબઇ]], ૨૪ કલાકમાં ૩૯.૧૭ ઇંચ (૯૯.૫ સેમી.) વરસાદને કારણે શહેરનો તમામ વ્યવહાર બે દિવસ માટે ઠપ્પ થઇ ગયો. * ૨૦૦૮ – ભારતમાં અમદાવાદમાં થયેલા શ્રેણીબદ્ધ બોમ્બ ધડાકામાં ૬૬ લોકો માર્યા ગયા અને ૨૦૦થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા. * ૨૦૧૬ – હિલેરી ક્લિન્ટન અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિપદ માટે પ્રથમ મહિલા ઉમેદવાર બન્યા. * ૨૦૧૬ – ''સૌર આવેગ ૨'' ([[:en:Solar Impulse|Solar Impulse]]) પૃથ્વીની પરિક્રમા કરનાર સૌર ઊર્જા સંચાલિત પ્રથમ વિમાન બન્યું. == જન્મ == * ૧૮૫૬ – જ્યૉર્જ બર્નાડ શો ([[:en:George Bernard Shaw|George Bernard Shaw]]) આયરિશ નાટ્યકાર, વિવેચક, અને રાજકીય કાર્યકર્તા (અ. ૧૯૫૦) * ૧૮૬૫ – રજનીકાંત સેન, ([[:en:Rajanikanta Sen|Rajanikanta Sen]]) ભારતીય કવિ અને સંગીતકાર (અ. ૧૯૧૦) == અવસાન == * ૧૯૯૪ – મ. કુ. શ્રી વિરભદ્રસિંહજી કૃષ્ણકુમારસિંહજી ગોહિલ * ૨૦૦૪ – [[કંચન|કુમારી કંચન દિનકરરાવ માળી]], ગુજરાતી મૂળના હિન્દી ફિલ્મોના ગાયિકા (જ. ૧૯૫૦) == તહેવારો અને ઉજવણીઓ == * [[વિજય દિન (કારગિલ)|કારગિલ વિજય દિવસ]] == બાહ્ય કડીઓ == * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/26 બી.બી.સી.(BBC): આજનો દિવસ] {{commons|July 26}} ---- {{ઢાંચો:માસ}} [[શ્રેણી:જુલાઇ]] ji84cb87frm3frsr3sgm6b3cggmwkm0 0 20950 825904 810824 2022-07-26T03:59:59Z Snehrashmi 41463 /* જન્મ */ [[શિશિરકુમાર બોઝ]] wikitext text/x-wiki '''૨ ફેબ્રુઆરી''' નો દિવસ [[ગ્રેગોરીયન પંચાંગ]] મુજબ વર્ષનો ૩૩મો ([[લિપ વર્ષ]] દરમ્યાન પણ ૩૩મો) દિવસ છે. આ દિવસ પછી વર્ષ પુરું થવામાં ૩૩૨ દિવસ બાકી રહે છે. == મહત્વની ઘટનાઓ == * ૧૯૦૧ – રાણી વિક્ટોરીયાના અંતિમ સંસ્કાર કરાયા. * ૧૯૬૬ – [[૧૯૬૫નું ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ|૧૯૬૫ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ]] પછી [[પાકિસ્તાન|પાકિસ્તાને]] [[કાશ્મીર]] સંબંધિત છ મુદ્દાનો એજન્ડા સૂચવ્યો. * ૧૯૭૧ – રાષ્ટ્રપતિ મિલ્ટન ઓબોટની જગ્યાએ ઈદી અમીન યુગાન્ડાના નેતા બન્યા. * ૧૯૮૯ – સોવિયેત-અફઘાન યુદ્ધ: છેલ્લી સોવિયેત બખ્તરબંધ ટુકડીએ કાબુલ છોડ્યું. * ૨૦૦૪ – સ્વિસ ટેનિસ ખેલાડી [[રોજર ફેડરર]] નંબર ૧ ક્રમાંકિત મેન્સ સિંગલ્સ પ્લેયર બન્યો, આ સ્થાન તેણે રેકોર્ડ ૨૩૭ સપ્તાહ સુધી જાળવી રાખ્યું. * == જન્મ == * ૧૮૮૯ – [[રાજકુમારી અમૃત કૌર]], ભારતીય રાજનેતા અને સામાજીક કાર્યકર્તા (અ. ૧૯૬૪) * ૧૯૧૫ – ખુશવંત સિંઘ, ભારતીય પત્રકાર અને લેખક (અ. ૨૦૧૪) * ૧૯૨૦ – [[શિશિરકુમાર બોઝ]], ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય (અ. ૨૦૦૦) * ૧૯૨૨ – કુંવર દિગ્વિજય સિંહ, ભારતીય ફિલ્ડ હોકી ખેલાડી (અ. ૧૯૭૮) * ૧૯૭૯ – શમિતા શેટ્ટી, ભારતીય અભિનેત્રી * ૧૯૯૩ – [[રામ મોરી]], ગુજરાતના ટૂંકી વાર્તા લેખક, પટકથા લેખક અને કટારલેખક * == અવસાન == * ૧૯૭૪ – [[મોહનલાલ દવે]], ગુજરાતી ભાષાના વિવેચક અને નિબંધકાર (જ. ૧૮૮૩) * ૧૯૭૪ – [[ચાંપશી ઉદેશી]], ગુજરાતી નવલકથાકાર, વાર્તાકાર, નિબંધલેખક, કવિ. પત્રકાર (જ. ૧૮૯૨) * ૨૦૦૭ – વિજય અરોરા, ભારતીય અભિનેતા (જ. ૧૯૪૪) * ૨૦૧૩ – પી. શણમુગમ, ભારતીય રાજકારણી, [[પુડુચેરી]]ના ૧૩મા મુખ્યમંત્રી (જ. ૧૯૨૭) * == તહેવારો અને ઉજવણીઓ == * વિશ્વ આર્દ્રભૂમિ દિવસ ([[:en:World Wetlands Day|World Wetlands Day]]) == બાહ્ય કડીઓ == * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/2/ બી.બી.સી.(BBC): આજનો દિવસ] {{commons|February 2}} {{સ્ટબ}} ---- {{ઢાંચો:માસ}} [[શ્રેણી:ફેબ્રુઆરી]] cn4w411flgvxdr0sut2zhlo57w9gzt7 0 21437 825870 739139 2022-07-25T14:51:17Z 2402:8100:2682:5961:0:47:B801:8A01 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction | type = ગામ | native_name = ડુમાણા | state_name = ગુજરાત | district = અમદાવાદ | taluk_names = વિરમગામ | latd =23.132704 | longd= 71.981635 | area_total = | altitude = | population_total = | population_as_of = | population_density = | leader_title_1 = | leader_name_1 = | leader_title_2 = | leader_name_2 = | footnotes = | blank_title_1 = સગવડો | blank_value_1 = [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]], દૂધની ડેરી | blank_title_2 = મુખ્ય વ્યવસાય | blank_value_2 = [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], [[પશુપાલન]] | blank_title_3 = મુખ્ય ખેતપેદાશ | blank_value_3 = [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]], [[શાકભાજી]] | blank_title_4 = | blank_value_4 = |સ્થિતિ=યોગ્ય }} '''દુમણા (તા. વિરમગામ)''' [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત| ગુજરાત રાજ્ય]]ના મધ્ય ભાગમાં આવેલા [[અમદાવાદ જિલ્લો| અમદાવાદ જિલ્લા]]માં આવેલા કુલ ૧૧ (અગિયાર) તાલુકાઓ પૈકીના એક એવા [[વિરમગામ તાલુકો|વિરમગામ તાલુકા]]માં આવેલું એક ગામ છે. દુમણા ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]] તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]] તેમ જ [[શાકભાજી]]ના પાકની [[ખેતી]] કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] તેમ જ દૂધની ડેરી જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે. {{ઢાંચો:વિરમગામ તાલુકાના ગામ}} {{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વિરમગામ તાલુકો]] 4pge1p4p1vemhbnigiydp2texhwb4ek 825871 825870 2022-07-25T14:52:21Z 2402:8100:2682:5961:0:47:B801:8A01 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction | type = ગામ | native_name = ડુમાણા | state_name = ગુજરાત | district = અમદાવાદ | taluk_names = વિરમગામ | latd =23.132704 | longd= 71.981635 | area_total = | altitude = | population_total = | population_as_of = | population_density = | leader_title_1 = | leader_name_1 = | leader_title_2 = | leader_name_2 = | footnotes = | blank_title_1 = સગવડો | blank_value_1 = [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]], દૂધની ડેરી | blank_title_2 = મુખ્ય વ્યવસાય | blank_value_2 = [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], [[પશુપાલન]] | blank_title_3 = મુખ્ય ખેતપેદાશ | blank_value_3 = [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]], [[શાકભાજી]] | blank_title_4 = | blank_value_4 = |સ્થિતિ=યોગ્ય }} '''ડુમાણા (તા. વિરમગામ)''' [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત| ગુજરાત રાજ્ય]]ના મધ્ય ભાગમાં આવેલા [[અમદાવાદ જિલ્લો| અમદાવાદ જિલ્લા]]માં આવેલા કુલ ૧૧ (અગિયાર) તાલુકાઓ પૈકીના એક એવા [[વિરમગામ તાલુકો|વિરમગામ તાલુકા]]માં આવેલું એક ગામ છે. દુમણા ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]] તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]] તેમ જ [[શાકભાજી]]ના પાકની [[ખેતી]] કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] તેમ જ દૂધની ડેરી જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે. {{ઢાંચો:વિરમગામ તાલુકાના ગામ}} {{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વિરમગામ તાલુકો]] 9sa13gscvn4bq8afp24ial3u2o8o7bb 825872 825871 2022-07-25T14:53:38Z 2402:8100:2682:5961:0:47:B801:8A01 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction | type = ગામ | native_name = ડુમાણા | state_name = ગુજરાત | district = અમદાવાદ | taluk_names = વિરમગામ | latd =23.132704 | longd= 71.981635 | area_total = | altitude = | population_total = | population_as_of = | population_density = | leader_title_1 = | leader_name_1 = | leader_title_2 = | leader_name_2 = | footnotes = | blank_title_1 = સગવડો | blank_value_1 = [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]], દૂધની ડેરી | blank_title_2 = મુખ્ય વ્યવસાય | blank_value_2 = [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], [[પશુપાલન]] | blank_title_3 = મુખ્ય ખેતપેદાશ | blank_value_3 = [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]], [[શાકભાજી]] | blank_title_4 = | blank_value_4 = |સ્થિતિ=યોગ્ય }} '''ડુમાણા (તા. વિરમગામ)''' [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત| ગુજરાત રાજ્ય]]ના મધ્ય ભાગમાં આવેલા [[અમદાવાદ જિલ્લો| અમદાવાદ જિલ્લા]]માં આવેલા કુલ ૧૧ (અગિયાર) તાલુકાઓ પૈકીના એક એવા [[વિરમગામ તાલુકો|વિરમગામ તાલુકા]]માં આવેલું એક ગામ છે. ડુમાણા ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]] તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]] તેમ જ [[શાકભાજી]]ના પાકની [[ખેતી]] કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] તેમ જ દૂધની ડેરી જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે. {{ઢાંચો:વિરમગામ તાલુકાના ગામ}} {{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વિરમગામ તાલુકો]] rarg16zqyx6c41xlwss5by9077984az 0 21529 825868 746872 2022-07-25T14:48:18Z 2402:8100:2682:5961:0:47:B801:8A01 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction | type = ગામ | native_name = વણી | state_name = ગુજરાત | district = અમદાવાદ | taluk_names = વિરમગામ | latd =23.068282 | longd= 71.980948 | area_total = | altitude = | population_total = | population_as_of = | population_density = | leader_title_1 = | leader_name_1 = | leader_title_2 = | leader_name_2 = | footnotes = | blank_title_1 = સગવડો | blank_value_1 = [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]], | blank_title_2 = મુખ્ય વ્યવસાય | blank_value_2 = [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], [[પશુપાલન]] | blank_title_3 = મુખ્ય ખેતપેદાશ | blank_value_3 = [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]], [[શાકભાજી]] | blank_title_4 = | blank_value_4 = |સ્થિતિ=યોગ્ય }} '''વણી (તા. વિરમગામ)''' [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત| ગુજરાત રાજ્ય]]ના મધ્ય ભાગમાં આવેલા [[અમદાવાદ જિલ્લો| અમદાવાદ જિલ્લા]]માં આવેલા કુલ ૧૧ (અગિયાર) તાલુકાઓ પૈકીના એક એવા [[વિરમગામ તાલુકો|વિરમગામ તાલુકા]]માં આવેલું એક ગામ છે. વણી ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]] તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]] તેમ જ [[શાકભાજી]]ના પાકની [[ખેતી]] કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] તેમ જ દૂધની ડેરી જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે. {{ઢાંચો:વિરમગામ તાલુકાના ગામ}} {{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વિરમગામ તાલુકો]] c1mm4oy3cp4xgecmk8ae6av8ak3455w 825869 825868 2022-07-25T14:49:16Z 2402:8100:2682:5961:0:47:B801:8A01 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction | type = ગામ | native_name = વણી | state_name = ગુજરાત | district = અમદાવાદ | taluk_names = વિરમગામ | latd =23.068282 | longd= 71.980948 | area_total = | altitude = | population_total = | population_as_of = | population_density = | leader_title_1 = | leader_name_1 = | leader_title_2 = | leader_name_2 = | footnotes = | blank_title_1 = સગવડો | blank_value_1 = [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]], | blank_title_2 = મુખ્ય વ્યવસાય | blank_value_2 = [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], [[પશુપાલન]] | blank_title_3 = મુખ્ય ખેતપેદાશ | blank_value_3 = [[ઘઉં]], [[જીરું]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]], [[]] | blank_title_4 = | blank_value_4 = |સ્થિતિ=યોગ્ય }} '''વણી (તા. વિરમગામ)''' [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત| ગુજરાત રાજ્ય]]ના મધ્ય ભાગમાં આવેલા [[અમદાવાદ જિલ્લો| અમદાવાદ જિલ્લા]]માં આવેલા કુલ ૧૧ (અગિયાર) તાલુકાઓ પૈકીના એક એવા [[વિરમગામ તાલુકો|વિરમગામ તાલુકા]]માં આવેલું એક ગામ છે. વણી ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]] તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]] તેમ જ [[શાકભાજી]]ના પાકની [[ખેતી]] કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] તેમ જ દૂધની ડેરી જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે. {{ઢાંચો:વિરમગામ તાલુકાના ગામ}} {{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વિરમગામ તાલુકો]] 9zd69od2cdjqj2vzzkrlq04iwy0pe8s 825873 825869 2022-07-25T14:57:28Z 2402:8100:2682:5961:0:47:B801:8A01 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction | type = ગામ | native_name = વણી | state_name = ગુજરાત | district = અમદાવાદ | taluk_names = વિરમગામ | latd =23.068282 | longd= 71.980948 | area_total = | altitude = | population_total = 3000 | population_as_of = | population_density = | leader_title_1 = | leader_name_1 = | leader_title_2 = | leader_name_2 = | footnotes = | blank_title_1 = સગવડો | blank_value_1 = [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]], | blank_title_2 = મુખ્ય વ્યવસાય | blank_value_2 = [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], [[પશુપાલન]] | blank_title_3 = મુખ્ય ખેતપેદાશ | blank_value_3 = [[ઘઉં]], [[જીરું]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]], | blank_title_4 = | blank_value_4 = |સ્થિતિ=યોગ્ય }} '''વણી (તા. વિરમગામ)''' [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત| ગુજરાત રાજ્ય]]ના મધ્ય ભાગમાં આવેલા [[અમદાવાદ જિલ્લો| અમદાવાદ જિલ્લા]]માં આવેલા કુલ ૧૧ (અગિયાર) તાલુકાઓ પૈકીના એક એવા [[વિરમગામ તાલુકો|વિરમગામ તાલુકા]]માં આવેલું એક ગામ છે. વણી ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]] તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]] તેમ જ [[શાકભાજી]]ના પાકની [[ખેતી]] કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] તેમ જ દૂધની ડેરી જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે. {{ઢાંચો:વિરમગામ તાલુકાના ગામ}} {{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વિરમગામ તાલુકો]] pladjuqna1nrhlyk7ye48udc02b6val 825874 825873 2022-07-25T15:04:10Z 2402:8100:2682:5961:0:47:B801:8A01 દિવેલી ની જગ્યાએ દિવેલા wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction | type = ગામ | native_name = વણી | state_name = ગુજરાત | district = અમદાવાદ | taluk_names = વિરમગામ | latd =23.068282 | longd= 71.980948 | area_total = | altitude = | population_total = 3000 | population_as_of = | population_density = | leader_title_1 = | leader_name_1 = | leader_title_2 = | leader_name_2 = | footnotes = | blank_title_1 = સગવડો | blank_value_1 = [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]], | blank_title_2 = મુખ્ય વ્યવસાય | blank_value_2 = [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], [[પશુપાલન]] | blank_title_3 = મુખ્ય ખેતપેદાશ | blank_value_3 = [[ઘઉં]], [[જીરું]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી]], | blank_title_4 = | blank_value_4 = |સ્થિતિ=યોગ્ય }} '''વણી (તા. વિરમગામ)''' [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત| ગુજરાત રાજ્ય]]ના મધ્ય ભાગમાં આવેલા [[અમદાવાદ જિલ્લો| અમદાવાદ જિલ્લા]]માં આવેલા કુલ ૧૧ (અગિયાર) તાલુકાઓ પૈકીના એક એવા [[વિરમગામ તાલુકો|વિરમગામ તાલુકા]]માં આવેલું એક ગામ છે. વણી ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]] તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[ઘઉં]], [[ડાંગર]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [https://gu.vikaspedia.in/agriculture/aaaabea95-a85aa8ac7-aaaabea95-a89a9bac7ab0-aaaaa6acdaa7aa4abfa93-1/aa4ac7ab2ac0aacabfaafabeaa8abe-aaaabea95acb/aa6abfab5ac7ab2abe દિવેલા (એરંડા)] તેમ જ [[શાકભાજી]]ના પાકની [[ખેતી]] કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે. {{ઢાંચો:વિરમગામ તાલુકાના ગામ}} {{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વિરમગામ તાલુકો]] rjykgvqnj29es8pu0j2mki1jlljk0w6 0 26616 825888 820598 2022-07-26T03:01:50Z InternetArchiveBot 63183 Rescuing 9 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox Government agency |agency_name = Central Intelligence Agency |abbreviation = CIA |nativename_a = |nativename_r = |logo = |logo_width = |logo_caption = |seal = Seal of the Central Intelligence Agency.svg|140px |seal_width = 200px |seal_caption = Official Seal of the CIA |formed = September 18, 1947 |preceding1 = '''Central Intelligence Group''' |preceding2 = |dissolved = |superseding = |jurisdiction = |headquarters = [[Langley, Virginia]] United States {{Coord|38.951796|N|77.146586|W|scale:10000}} |employees = [[Classified information|Classified]]<ref name="FAQs">{{cite web|url=https://www.cia.gov/about-cia/faqs/index.html#employeenumbers|work=cia.gov|title=CIA Frequently Asked Questions|date=2006-07-28|access-date=2008-07-04|archive-date=2019-05-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501081639/https://www.cia.gov/about-cia/faqs/index.html#employeenumbers|url-status=dead}}</ref> 20,000 estimated<ref name=Manning>{{cite book |author=Crile, George |title=Charlie Wilson's War |publisher=Grove Press |year=2003 |isbn=0871138549}}</ref> |budget = [[Classified information|Classified]]<ref>{{cite web |url=http://www.cato.org/dailys/7-28-97.html |title=CIA Budget: An Unnecessary Secret |authorlink=Dave Kopel |first=Dave |last=Kopel |date=1997-07-28 |access-date= 2007-04-15 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.fas.org/sgp/news/1999/11/wp112999.html |title=Cloak Over the CIA Budget |date=1999-11-29 |access-date= 2008-07-04 }}</ref> $27 billion in 1998<ref name=FAQs/> |minister2_name = |minister2_pfo = |chief1_name = [[Leon Panetta]] |chief1_position = Director |chief2_name = [[Stephen Kappes]] |chief2_position = Deputy Director |chief3_name = Stephanie O`Sullivan |chief3_position = Associate Deputy Director |parent_agency = |child1_agency = |child2_agency = |website = [https://www.cia.gov/ www.cia.gov] |footnotes = }} [[ચિત્ર:CIA New HQ Entrance.jpg|right|thumb|સીઆઇએ (CIA) ના મુખ્યમથકનો પ્રવેશમાર્ગ ]] '''સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી''' '''સીઆઇએ''' (CIA)એ સંયુક્ત રાષ્ટ્રોની સરકારની એક બિનલશ્કરી ગુપ્ત માહિતી મેળવતી એજન્સી છે જે અનુભવી સંયુક્ત રાજ્યોના નીતિ બનાવનારાઓને [[રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા]]ની ગુપ્ત માહિતીને પ્રાપ્ત કરી આપવા માટે જવાબદાર હોય છે. સીઆઇએ (CIA) સંયુક્ત રાષ્ટ્રોના પ્રમુખની વિનંતીના પગલે છૂપીરીતે પ્રવૃતિઓ કરવા માટે પણ વચનબદ્ધ છે.<ref>{{cite web|url=http://people.howstuffworks.com/cia.htm|author=Caroline Wilbert|title=How the CIA Works|publisher=HowStuffWorks}}</ref> તે બીજા વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન તૈયાર કરવામાં આવેલ ઓફિસ ઓફ સ્ટ્રેટજીક સર્વિસ ઓએસએસ (OSS) એટલે કે યુદ્ધકળાની વ્યૂહ સેવાઓના કાર્યલય (ઓએસએસ)ના વારસદાર છે જે તે સમયે સંયુક્ત રાજ્યોના લશ્કરની શાખાઓ વચ્ચે [[જાસૂસી]] પ્રવૃતિઓની સાથે મળીને કામ કરવા માટે રચાઇ હતી. 1947 રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા કાયદો જેને સીઆઇએ (CIA)ને સ્વીકૃત કરી હતી, તે મુજબ સીઆઇએ (CIA)ને "દેશ કે વિદેશમાં કોઇ પણ જગ્યાએ પોલીસ કે કાયદાના પાલનની ફરજો પાડવામાં ન આવે" તેવી ગુંજાઇશ છે. એક વર્ષબાદ આ આદેશને વિસ્તારીને તેમાં આ પ્રમાણે સમાવવામાં આવ્યું{{Clarify|date=February 2010}} "નાશ કરવો, પ્રતિ-નાશ, તોડી પાડવું અને વિસ્તારને ખાલી કરાવવો...ઉથલાવવું અને ગુપ્ત પ્રતિકારક ચળવળોમાં સામેલ હોવું, ગોરિલ્લાસ અને ભગેડુંઓને છોડી મૂકવાની ચળવળોને, અને મુક્ત વિશ્વને ધમકી આપતા દેશોમાં જે દેશી પ્રતિ-સામ્યવાદી તત્વો છે તેને ટેકો પૂરો પાડવો".<ref name="Kinzer">{{Cite book |title =All the Shah's men | first = Stephen | last = Kinzer | year = 2008 |isbn =0471265179 }}</ref> સીઆઇએ (CIA)નું મુખ્ય કામ વિદેશી સરકારોથી માહિતી એકત્રિત કરવાનું, નિગમો, અને વ્યક્તિગતો, અને સાર્વજનિક નીતિ બનાવનારોઓને સલાહ આપવાનું છે. આ એજન્સી અપ્રગટ ક્રિયાઓ અને અર્ધલશ્કરી કાર્યો, અને ક્રિયાશીલ કરેલ વિદેશી રાજકારણના પ્રભાવને તેના ખાસ પ્રવૃતિઓના વિભાગ દ્વારા સંચાલિત કરવાનું કામ છે. સીઆઇએ (CIA) અને તેની જવાબદારીઓને 2004માં સ્પષ્ટપણે બદલવામાં આવી. ડિસેમ્બર 2004ના પહેલા, સીઆઇએ (CIA) યુએસ સરકારની મુખ્ય ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરતી સંસ્થા હતી; તે સુંસગતતાથી અને વધુના સિદ્ધાન્તને તેની પોતાની પ્રવૃત્તિઓ માટે જ નહીં પણ સમગ્ર [[યુએસ ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરનાર સમૂહ]] (ઇસી(IC)) માટે પણ કામ કરતી હતી. ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરવાના નવનિર્માણ અને આંતકવાદ રોકવાના 2004ના કાયદાએ રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરવાના સંચાલકના કાર્યાલય (ડીએનઇ (DNI))ની રચના કરી હતી, જેને સરકારના અને આઇસી (IC)-વિસ્તીર્ણના કેટલાક કાર્યોને પોતાના હસ્તક લઇ લીધા. ડીએનઆઇ (DNI), આઇસી (IC) અને તેના પરિણામરૂપે ગુપ્ત માહિતી કરવાના ચક્રનું સંચાલન કરે છે. તે કાર્યો જેને ડીએનઆઇ (DNI)થી દૂર કરાયા હતા તેમાં 16 આઇસી (IC) એજન્સીઓના સંયુક્ત અભિપ્રાયની અંદાજીત તૈયારી કરવી અને [[સંયુક્ત રાષ્ટ્રોના પ્રમુખ]] માટે પરિસ્થિતિની ઝીણવટભરી સમજને પૂરી પાડવાનું સમાવિષ્ટ છે. આજે, સીઆઇએ (CIA) પાસે હજી પણ કેટલાક તેવા કાર્યો છે જે અન્ય દેશોની ગુપ્ત માહિતીની એજન્સીઓ સાથે સમાનતા ધરાવતા હોય. સીઆઇએ (CIA)ના [[મેકલેઅન]]ના [[લેંગલી]]માં, યુનીકોર્પોરેટેડ],<ref name="CDPmap">"[http://factfinder.census.gov/servlet/MapItDrawServlet?geo_id=16000US5148376&amp;_bucket_id=50&amp;tree_id=420&amp;context=saff&amp;_lang=en&amp;_sse=on મેકલેઅન સીડીપી, વર્જીનિયા] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430122937/http://factfinder.census.gov/servlet/MapItDrawServlet?geo_id=16000US5148376&_bucket_id=50&tree_id=420&context=saff&_lang=en&_sse=on |date=2011-04-30 }}." યુ.એસ. સેનસસ બ્યુરો. રીટ્રીવર્ડ ઓન સપ્ટેમ્બર 1, 2009</ref> પશ્ચિમ [[વોશિગ્ટન ડી.સી.]]થી થોડાક અંતરે [[પોટોમાક નદી]]માં તેના મુખ્યમથકો આવેલા છે. કેટલીકવાર, સીઆઇએ (CIA)ને પર્યાયોક્તિરીતે સરકારી અને લશ્કરની બોલવાની ઢબે અન્ય સરકારી એજન્સીઓ ('ઓજીએ (OGA)) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તેની ક્રિયાઓ એક ખાસ વિસ્તારના ખુલ્લા રહસ્યમાં આવે છે ત્યારે.<ref>{{cite web |url=http://www.post-gazette.com/pg/03236/214533.stm |title=Unsavory allies stack CIA's deck |first=Nir |last=Rosen |work=post-gazette.com |access-date= 2008-07-04}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.yuricareport.com/PrisonerTortureDirectory/JordanLinksAbuGhraibToWhiteHouse.html |work=Yurica Report |title=Soldier Described White House Interest |first=R. Jeffrey |last=Smith |date=2004-06-09 |access-date=2008-07-04 |archive-date=2008-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080430152002/http://www.yuricareport.com/PrisonerTortureDirectory/JordanLinksAbuGhraibToWhiteHouse.html |url-status=dead }}</ref> અન્ય પારિભાષિક શબ્દો જે કંપની <ref>{{cite news | last = Aven | first = Daniel | title = O'Donnell Tackles CIA On "The Company": Actor Discusses Playing Agent On New TNT Miniseries | publisher = CBS News | date = 2007-08-08 | url = http://www.cbsnews.com/stories/2007/08/08/earlyshow/main3146547.shtml | access-date = 2009-03-29 | archive-date = 2008-05-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080521162515/http://www.cbsnews.com/stories/2007/08/08/earlyshow/main3146547.shtml | url-status = dead }}</ref><ref>{{cite book | last = Agee | first = Philip | title = Inside the Company: CIA Diary | publisher = Bantam | date = January 1, 1984 | isbn = 055326012X}}</ref><ref>{{cite book | last = Littell | first = Robert | title = The Company: A Novel of the CIA | publisher = Overlook | date = April 11, 2002 | isbn = 1585671975}}</ref><ref>{{cite video | people = Chris O'Donnell, Alfred Molina | title = The Company | medium = DVD | publisher = Sony Pictures |date = 2007}} ( ટ્રાસેસ સીઆઇએ (CIA) એક્ટીવીટી ઓવર અ 40-યર્સ પીરીયડ)</ref> માટે અને એજન્સી થી જોડાયેલા છે. == સંસ્થા == તેમાં હાલના ધોરણે, સીઆઇએ (CIA) પાસે એક વહીવટી કાર્યાલય અને કેટલીક એજન્સી - વિસ્તીર્ણ કાર્યો અને ચાર મુખ્ય-નિયામકમંડળો છે: :* '''ઇન્ટેલિજન્સના નિયામક''' , જે તમામ-મૂળની ગુપ્ત માહિતીના સંશોધન અને વિશ્લેષણ માટે જવાબદાર છે :* '''રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત સેવાઓ''' , જે અગાઉના નિયામકમંડળના કાર્યો, કે જે ગુપ્ત માહિતીઓને ભેગી કરી અને અપ્રગટ કાર્ય કરવાનું કામ કરે છે :* '''ટેકો પૂરો પાડવાનું નિયામકમંડળ''' :* '''વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીનું નિયામકમંડળ''' === અંદાજપત્ર === અત્યારસુધી સંપૂર્ણ યુએસ ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરવાના અંદાજપત્રને પ્રતબંધિત ગણવામાં આવતું હતું. અનેક પ્રયાસો થયા આ માહિતીને જાહેર<ref name="Aftergood2002budget">{{Cite web | plaintiff=Steven Aftergood | defendant=Central Intelligence Agency | court = U.S. District Court for the District of Columbia | title = Declaration of Steven Aftergood | id = Case No. 02-1146 (RMU) | date = 5 May 2003 | url = http://www.fas.org/sgp/foia/2002/aftergood.html}}</ref> કરવાના અને તેવું પણ બન્યું છે કે આકસ્મિતરીતે તે ઉધાડું પણ પડી ગયું હોય:<ref name="NYT2005-11-08">{{Cite journal | date = 8 November 2005 | journal = New York Times | title = Official Reveals Budget for U.S. Intelligence | first = Scott | last = Shane | url=http://www.nytimes.com/2005/11/08/politics/08budget.html?pagewanted=print | work=The New York Times}}</ref> દાખલા તરીકે [[મેરી માર્ગરેટ ગ્રેહામ]], એક અગાઉના સીઆઇએ (CIA) અધિકારી અને રાષ્ટ્રીય માહિતી ભેગી કરનાર નાયબ નિયામકે 2005માં નાણાં ઉધરાવવા માટે, કહ્યું કે વાર્ષિક ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરવાનું અંદાજપત્ર $44 બિલયન છે. === વહીવટી કાર્યાલય === કેન્દ્રીય ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરવાની એજન્સી ના સંચાલક (ડી/સીઆઇએ (D/CIA)) રાષ્ટ્રીય માહિતી ભેગી કરવાના સંચાલકને અહેવાલ આપે છે (ડીએનઆઇ); અભ્યાસમાં,તે ડીએનઆઇ સાથે વહેવાર કરે છે, કોંગ્રેસ (સામાન્ય રીતે કૉંગ્રેસના અધિવેશન કાર્યકારીના કાર્યાલય દ્વારા), અને [[વાઇટ હાઉસ]], જ્યારે નાયબ સંચાલક આંતરીક સંચાલક હોય છે ત્યારે. સીઆઇએ (CIA) રાષ્ટ્રીય ધારાસભા સંબંધના મહત્વમાં ફેરફાર કરી શકે છે, જોકે તે મુખ્યત્વે એક માર્ગદર્શનની ભૂમિકા છે.{{Citation needed|date=June 2009}} કાર્યકારી કાર્યાલય જે માહિતી ભેગી કરે છે તેને ઉપલબ્ધ કરાવીને સીઆઈએને [[યુએસ લશ્કર]]ને ટેકો પૂરો પાડવામાં મદદ કરે છે, આ માહિતી તે લશ્કરી ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરવાની સંસ્થાઓ, અને ક્ષેત્રીય પ્રવૃતિઓના સહકારથી મેળવે છે. બે વરિષ્ઠ સંચાલકો આ માટે જવાબદાર હોય છે, એક સીઆઇએ (CIA) -વિસ્તીર્ણ માટે અને અન્ય રાષ્ટ્રિય ગુપ્તચર સેવા માટે. લશ્કરી સહાય માટેના સહ-સંચાલક, એક વરિષ્ઠ લશ્કરી અધિકારી હોય છે, જે સીઆઇએ (CIA) અને સંગઠિત થઇને લડનારને આધીન હોય તેવા કે ની વચ્ચેના સંબંધોને જાળવવાનું કામ કરે છે, જે પ્રાદેશિક/લશ્કરી હાલચાલની ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરવાથી અને રાષ્ટ્રીય માહિતીના ઉપયોગથી ઉત્પન્ન થાય છે; તેને લશ્કરી કામગીરીની એજન્સી કે જેમાં લશ્કરની તમામ શાખાઓને ટેકો પૂરો પાડે છે તેના વડે મદદ મળે છે.<ref name="OMA">{{cite web | title = CIA Support to the US Military During the Persian Gulf War | publisher = Central Intelligence Agency | url = https://www.cia.gov/library/reports/general-reports-1/gulfwar/061997/support.htm | date = 1997-06-16 | access-date = 2010-09-06 | archive-date = 2020-11-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201112011218/https://www.cia.gov/library/reports/general-reports-1/gulfwar/061997/support.htm | url-status = dead }}</ref> રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત સેવાઓમાં, લશ્કરી કામગીરી<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/books-and-monographs/directors-of-central-intelligence-as-leaders-of-the-u-s-intelligence-community/glossary.htm |title=CIA Abbreviations and Acronyms |access-date=2010-09-06 |archive-date=2010-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100528104307/https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/books-and-monographs/directors-of-central-intelligence-as-leaders-of-the-u-s-intelligence-community/glossary.htm |url-status=dead }}</ref> માટે લશ્કરી હિલચાલ માટે એક સહાયક નાયબ સંચાલક હોય છે જે ખાસ પ્રકારના ગુપ્ત માનવ-મૂળની ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરવા અને છૂપી રીતના કાર્યમાં લશ્કરી હાલચાલને ટેકો પૂરો પાડે છે. સામાન્યરીતે તેઓની તમામ-મૂળની માહિતીના સમૂહ માટે પણ,સીઆઇએ (CIA)એ રાષ્ટ્રીય-સત્તરની માહિતી ઉપલબ્ધ કરવા માટે પણ સુનિયોજિત સંસ્થાઓ બનાવી છે.<ref name="Reiss">{{Cite journal | title = The C2 puzzle: Space Authority and the Operational Level of War | first = Robert J. Jr. | last = Reiss Jr | journal = Army Space Journal | date = 2006 Summer Edition | url = http://www.smdc-armyforces.army.mil/Pic_Archive/ASJ_PDFs/ASJ_VOL_5_NO_2_Article_1.pdf | format = {{dead link|date=April 2010}} | access-date = 2010-09-06 | archive-date = 2010-11-05 | archive-url = https://web.archive.org/web/20101105122524/http://www.smdc-armyforces.army.mil/Pic_Archive/ASJ_PDFs/ASJ_VOL_5_NO_2_Article_1.pdf | url-status = dead }}</ref> === કાર્યકારી કર્મચારીવર્ગ === કાર્યાલયના કર્મચારીઓ કેટલીક સામાન્ય જવાબદારીઓને તેમની કાર્યકારી કાર્યાલયમાં રજૂ કરે છે.કર્મચારીઓ માહિતી ભેગી કરવાનું અને તેને તેની કાર્યકારી કાર્યાલયમાં રજૂ કરવાનું કામ પણ કરે છે. ==== સામાન્ય પ્રકાશનો ==== સીઆઇએ (CIA)ની માહિતી અભ્યાસ કેન્દ્ર એજન્સીના ઐતિહાસિક સામગ્રીઓને સાચવે છે અને આ ગુપ્ત માહિતીઓના અભ્યાસ તરીકેના એક કાયદેસરના શાસન તરીકો તેને પ્રોત્સાહીત કરે છે.<ref name="study">{{cite web | title =Center for the Study of Intelligence | work =cia.gov | url =https://www.cia.gov/csi/index.html | date =2006-07-16 | access-date =2010-09-06 | archive-date =2007-04-10 | archive-url =https://web.archive.org/web/20070410215012/https://www.cia.gov/csi/index.html | url-status =dead }}</ref> 2002માં,સીઆઇએ (CIA)ના [[શેરમન કેન્ટે]] [[ગુપ્ત માહિતી એજન્સી માટેની શાળા]]ના પ્રતબંધિત ''[[કેન્ટ કેન્દ્રીય પ્રાસંગિક પત્રો]]'' ને પ્રાકાશિત કરવાનું શરૂ કર્યું, એ હેતુથી કે "ગુપ્ત માહિતીના વ્યવસાયકો માટે અને રસ રાખતા સહકર્મીઓ-માં એક તક મળશે એક બિનઅધિકારીક અને અનિયંત્રણવાળા માધ્યમથી ચર્ચા અને આ સિદ્ધાંન્તને આગળ વધારવાની તથા માહિતીના વિશ્લેષણનો અભ્યાસને કરવાની."<ref name="Kent Center papers">{{Cite web | url=https://www.cia.gov/library/publications//Kent_Papers/index.html | work=cia.gov | title=Kent Center Occasional Papers }}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==== સામાન્ય સલાહ અને તપાસ ==== બે એજન્સીઓ સંચાલકને કાયદાને મહત્વ આપવા અને યોગ્યરીતે કાર્ય કરવા માટે સલાહ આપે છે. સામાન્ય સલાહનું કાર્યાલય સીઆઇએ (CIA) ના સંચાલકને તમામ કાયદાકીય બાબતો કે જે તેના સીઆઇએ (CIA) ના સંચાકલ તરીકેના કર્તવ્યને લગતી હોય અને સીઆઇએ (CIA) માટે મુખ્ય મૂળના કાયદાને લગતી હોય તેના માટે સલાહ આપે છે. [[એજન્સી ના નિરીક્ષક વડા]] એજન્સી માં કાર્યક્ષમતા, અસરકારકતા, અને જવાબદારીને પ્રોત્સાહિત કરે છે, અને છેતરપિંડીને શોધીને તેને અટકાવે છે, બિનજરૂરી, હેરાન કરતા અને અયોગ્ય સંચાલનને થતા અટકાવે છે. સામાન્ય નિરીક્ષક, જેના કાર્યો કોઇ પણ અન્ય એકમની એજન્સી થી સ્વતંત્ર હોય છે, તેને સીધો સીઆઇએ (CIA) ના સંચાલકને અહેવાલ આપવાનો હોય છે.<ref name="WaPo2008-02-02">{{Cite journal | title = CIA Sets Changes To IG's Oversight, Adds Ombudsman | first = Joby Warrick | date = February 2, 2008 | page = A03 | url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/02/01/AR2008020103150_pf.html | journal = Washington Post | work=The Washington Post}}</ref><ref name="NYT2008-02-02">{{Cite journal | title = C.I.A. Tells of Changes for Its Internal Inquiries | url = http://www.nytimes.com/2008/02/02/washington/02intel.html | author=[[Mark Mazzetti]] | date = February 2, 2008 | journal = New York Times | work=The New York Times}}</ref> ==== જાહેર ઘટનાઓ ==== જાહેર ઘટનાઓનું કાર્યાલય સીઆઇએ (CIA) ના સંચાલકને તમામ માધ્યમો, જાહેર નીતિ, અને કર્મચારીની માહિતીની આપ-લેની તેના કર્તવ્યને લગતા મુદ્દાઓ માટે સલાહ આપે છે. આ કાર્યાલય, અન્ય કાર્યોને બાદ કરતાં, મનોરંજનના ઉદ્યોગ સાથે પણ કામ કરે છે.{{સંદર્ભ}} ==== ઇન્ટેલિજન્સના નિયામકમંડળ ==== મહત્વના વિદેશી સવાલો અંગે ઇન્ટેલિજન્સના નિયામકમંડળ દ્વારા તમામ-મૂળની ભેગી કરેલ ગુપ્ત માહિતીનું વિશ્લેષણ રજૂ કરાય છે.<ref name="fifty">{{cite web | title =Fifty Years of Service to the Nation | work =cia.gov | url =https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/index.html | date =2006-07-16 | access-date =2010-09-06 | archive-date =2010-05-27 | archive-url =https://web.archive.org/web/20100527090150/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/index.html | url-status =dead }}</ref> તેની પાસે ચાર પ્રાદેશિક પૃથક્કરણાત્મક સમૂહો છે, છ સમૂહો ટ્રાન્સનેશનલ મુદ્દાઓ પર કામ કરે છે, અને બે એકમોને ટેકો પૂરો પાડે છે.<ref name="CIA-DI-ORG">{{cite web | author = Central Intelligence Agency | title = Intelligence & Analysis | url = https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/index.html | access-date = 2010-09-06 | archive-date = 2010-05-27 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100527150055/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/index.html | url-status = dead }}</ref> ==== પ્રાદેશિક સમૂહો ==== આમાંથી એક કાર્યાલય [[ઇરાક]]ને સમર્પિત છે, તથા પ્રાદેશિક પૃથક્કરણાત્મક કાર્યલયોને સમાવવામાં આવ્યા છે: :* મધ્ય પૂર્વીય અને ઉત્તર આફ્રિકાનું વિશ્લેષણનું કાર્યાલય (MENA)(એમઇએનએ) :* દક્ષિણ એશિયાનું વિશ્લેષણનું કાર્યાલય (ઓએસએ) (OSA) :* [[રશિયા]] અને યુરોપ વિશ્લેષણ (ઓઆરઇએ) (OREA) :* [[એશિયા]] પેસિફિકનું કાર્યાલય, [[લેટીન અમેરીકન]] અને આફ્રિકન વિશ્લેષણ (એપીએલએએ) (APLAA) ==== ટ્રાન્સનેશનલ સમૂહો ==== '''આંતકવાદના વિશ્લેષણનું કાર્યાલય''' <ref>{{Cite web | url = https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/ota.html | title = Office of Terrorism Analysis | access-date = 2010-09-06 | archive-date = 2009-04-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090417083701/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/ota.html | url-status = dead }}</ref> રાષ્ટ્રીય પ્રતિ-આંતકવાદના કેન્દ્રને ટેકો પૂરો પાડે છે જેનું કાર્યાલય રાષ્ટ્રીય ઇન્ટેલિજન્સના નિયામકના કાર્યાલયમાં છે. જુઓ [[સીઆઇએ (CIA) ટ્રાન્સનેશનલ પ્રતિ-આંતકવાદ પ્રવૃતિઓ]] . '''ટ્રાન્સનેશન મુદ્દાનું કાર્યાલય''' <ref>{{Cite web | url= https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/oti.html | title= Office of Transnational Issues | access-date= 2010-09-06 | archive-date= 2009-04-17 | archive-url= https://web.archive.org/web/20090417083647/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/oti.html | url-status= dead }}</ref> આકરણીને સમજીને તેને મેળવે છે અને બહારના ભયોથી યુએસ રાષ્ટ્રને સુરક્ષા અને સૌથી વરિષ્ઠ નીતિબનાવનારાઓ, લશ્કરના યોજના ઘડનારાઓ, અને કાયદાના વિશ્લેષણની સાથે પાલન કરનારા, ચેતવણી આપવાનું, અને સંકટમાં ટેકા પ્રયાપ્ત કરાવ્વાનું કામ કરે છે. '''સીઆઇએ (CIA) ગુનો અને કેફી પદાર્થોનું કેન્દ્ર''' <ref>{{Cite web | url = https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/the-cia-crime-and-narcotics-center.html | title = CIA Crime and Narcotics Center | access-date = 2010-09-06 | archive-date = 2009-04-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090417083609/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/the-cia-crime-and-narcotics-center.html | url-status = dead }}</ref> આંતરાષ્ટ્રીય ગુના પર સંશોધનાત્મક માહિતી મેળવે છે જેથી નીતિબનાવનારાઓ અને કાયદાના પાલન કરનાર સમૂહોને જણાવી શકે. સીઆઇએ (CIA) ની પાસે કોઇ પણ કાયદાકીય પોલીસ અધિકારો નથી, તે મોટેભાગે તેના વિશ્લેષણો એફબીઆઇને કે અન્ય કાયદાનું પાલન કરવાતી સંસ્થાને મોકલે છે, જેમ કે [[સંયુક્ત રાજ્યોનું ન્યાય ખાતા]]નું [[ડ્રગ પાલન કરતો વહીવટ વિભાગ]]. '''હથિયારોનું ઇન્ટેલિજન્સ, [[નોનપ્રોલિફરેશન]] (ઝડપથી વધતા રોકવું), અને શસ્ત્ર નિયંત્રણ કેન્દ્ર''' <ref>{{Cite web | url = https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/winpac.html | title = Weapons Intelligence, Nonproliferation, and Arms Control Center | access-date = 2010-09-06 | archive-date = 2009-04-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090417083710/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/winpac.html | url-status = dead }}</ref> રાષ્ટ્રીય અને બિન-રાષ્ટ્રીય ભયોને લગતી સહાય માટેની ગુપ્ત માહિતી ઉપલબ્ધ કરાવે છે, સાથો સાથ ભયને ઓછો કરવાને હથિયારો પર નિયંત્રણ લાવવામાં પણ તે ટેકો પૂરો પાડે છે. [[રાષ્ટ્રીય ટેકનીકલ હેતુ સાબિત કરવા]]થી મેળલી માહિતીને પણ તે મેળવે છે. '''ગુપ્ત માહિતી કેન્દ્ર વિશ્લેષણ સમૂહની પ્રતિ ઇન્ટેલિજન્સ''' <ref>{{Cite web | url =https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/cic-ag.html | title =Counterintelligence Center Analysis Group | access-date =2010-09-06 | archive-date =2009-04-17 | archive-url =https://web.archive.org/web/20090417083706/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/cic-ag.html | url-status =dead }}</ref> ઓળખ કરવી, તાકીદ આપવી, અને વિદેશી ગુપ્ત માહિતીના હક આપવાના પ્રયત્નોનું વિશ્લેષણ, રાષ્ટ્રીય અને બિન-રાષ્ટ્રીય રીતે કરે છે, યુએસ સરકારના ફાયદાના વિરુદ્ઘ જઇને. તે એફબીઆઇ વ્યવસાયમાં રાષ્ટ્રીય પ્રતિ ઇન્ટેલિજન્સના વહીવટના રાષ્ટ્રિય ગુપ્ત માહિતીના નિયામકની સાથે મળીને કામ કરે છે. '''લશ્કરી હિલચાલની માહિતી કેન્દ્રનું વિશ્લેષણ જૂથ.''' <ref>{{Cite web | url = https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/ioc-ag.html | title = Information Operations Center Analysis Group | access-date = 2010-09-06 | archive-date = 2009-04-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090417083657/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/ioc-ag.html | url-status = dead }}</ref> યુએસની કમ્પયુટર પ્રણાલીઓ પર થતા ભયો અંગે પગલાં લે છે. આ એકમ ડીએનઆઇ (DNI) ગતિવિધિઓને ટેકો પૂરો પાડે છે. ==== ટેકો આપવો અને સામાન્ય એકમો ==== '''વ્યૂહરચનાઓ અને વિશ્લેષણોને એકત્રિત કરતું કાર્યાલય''' વ્યાપક ગુપ્ત માહિતીઓને ભેગી કરીને ગુપ્ત માહિતીના નિયામકને, વરિષ્ઠ એજન્સી ને અને ગુપ્ત માહિતીના સમૂહના કાર્યાલયો, અને મુખ્ય રાષ્ટ્રીય નીતિબનાવનારાઓને અભિપ્રાય પૂરો પાડે છે. '''નીતિને ટેકો પૂરો પાડતું કાર્યાલય''' રીત મુજબ ગુપ્ત માહિતીના વિશ્લેષણના નિયામકમંડળને અને તેને વિશાળ વિવિધતાની નીતી, કાયદા લાગું પાડનાર, લશ્કર, અને વિદેશી સંબંધના પ્રતિનિધિઓને રજૂ કરે છે. === રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત સેવા === 2004માં, સીઆઇએ (CIA)ને તમામ યુએસ માનવીય ગુપ્ત માહિતીની જવાબદારી સોંપવામાં આવી, જેને ધણા લોકો એજન્સી નો હાર્દ ગણાવે છે.{{સંદર્ભ}}એટલું કે, રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત સેવાઓ (એનસીએસ; અગાઉના લશ્કરી હિલચાલના નિયામક) વિદેશી ગુપ્ત માહિતીઓને એકત્રિત કરવા માટે જવાબદાર છે, મુખ્યરીતે ગુપ્ત HUMINT (હ્યુમીન્ટ) મૂળની, અને અપ્રગટ કાર્યા માટે. આ નવા નામનો શ્રેય તેના કેટલાક ખાતાના સંરક્ષણની હ્યુમીન્ટની સંપત્તિને શોષી લે છે. એનસીએસની રચના વર્ષોની દુશ્મની પર પ્રભાવનો અંત લાવવા, ત્તત્વજ્ઞાન અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રોના સંરક્ષણ વિભાગ અને સીઆઇએ (CIA) વચ્ચે અંદાજપત્રની જોગવાઇના પ્રયાસરૂપે હતો. સંરક્ષણ વિભાગની પાસે સંગઠિત સંરક્ષણ (HUMINT) હ્યુમીન્ટ સેવા છે,<ref name="GWUEBB46">{{Cite web | url = http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB46/ | title = The Pentagon's Spies | date = May 23, 2001 | editor = Richelson, Jeffrey | work = George Washington University National Security Archive Electronic Briefing Book No. 46 }}</ref> જે પ્રમુખના નિર્ણયોની સાથે, એનસીએસના ભાગરૂપ બની ગયું છે. એનસીએસનું હાલનું ચોક્કસ સંગઠન પ્રતબંધિત છે.<ref name="NSAEBB">{{Cite book | url = http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB34/13-01.htm | chapter = Defense HUMINT Service Organizational Chart | title = The "Death Squad Protection" Act: Senate Measure Would Restrict Public Access to Crucial Human Rights Information Under the Freedom of Information Act | first1 =Thomas S. | last1 = Blanton | first2 = Michael L. | last2 = Martin | first3 = Kate | date = July 17, 2000 | work = George Washington University National Security Archive Electronic Briefing Book No. 34}}</ref> === વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીનું નિયામકમંડળ === વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીનું નિયામકમંડળની રચના સંશોધન, રચના, અને ટેકનોલોજીને વ્યસ્થિતરીતે ભેગી કરવાની શિસ્તો અને સાધનસામગ્રી માટે કરાઇ હતી. તેના ધણા નવીન રીતોની ફેરબદલી અન્ય ગુપ્ત માહિતીની સંસ્થાઓમાં કરવામાં આવી હતી, કે, કદાચ તે લશ્કરી સેવાઓથી વધુ ના છુપાઇ શકાય તેવી બની ગયા હતા માટે. ઉદાહરણ માટે, [[યુ-2]] જે ઉચ્ચ-શ્રેષ્ઠતાવાળું શત્રુને શોધી કાઢતા વિમાન જેને સંયુક્ત રાજ્યોના હવાઇ દળની સાથે સહકાર સાંધીને વિકસાવવામાં આવ્યા હતા. યુ-2નું મૂળ લક્ષ્ય તેવી છુપી આકૃતિની ગુપ્ત માહિતીને મેળવાનો હતો જેવા વિસ્તારો પરથી જવાની મનાઇ હોય જેમ કે સોવિયટ યુનિયન.{{સંદર્ભ}} ત્યાર પછી તે સિગ્નલની સમજશક્તિ અને પરિમાણ તથા ખાસ રીતની ગુપ્ત માહિતીની ક્ષમતાઓની ઉપલબ્ધિવાળુ વિમાન તે બની ગયું છે, અને હાલમાં તે હવાઇ દળ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. યુ-2 દ્વારા જે આકૃતિની ગુપ્ત માહિતી ભેગી કરાય છે તે અને સેટેલાઇટથી શત્રુના પ્રદેશની તપાસને એક ડીએસ &amp;ટી (DS&amp;T) સંસ્થા જેને રાષ્ટ્રીય છબીનું અર્થઘટન કરતા કેન્દ્ર (એનપીઆઇસી (NPIC)) પણ કહેવાય છે તેના દ્વારા તેનું વિશ્લેષણ થાય છે, આ સંસ્થા સીઆઇએ (CIA) અને લશ્કરી સેવાઓ માટે પણ વિશ્લેષણનું કામ કરે છે. પછીથી, એનપીઆઇસીને [[રાષ્ટ્રીય જેઓસ્પાટીલ- ગુપ્ત માહિતી એજન્સી]]માં (એનજીએ (NGA)) બદલી કરવામાં આવી હતી. સીઆઇએ (CIA) તેવી વસ્તુઓમાં સખતનો રસ બતાવ્યો જેમાં અદ્યતન ટેકોનોલોજીનો કોઇ રીતે ઉપયોગ કરવાથી તેની અસરકારકતા વધતી હોય. ઐતિહાસિકરીતે આ રસના બે મુખ્ય હેતુઓ છે: * પોતાના ઉપયોગ માટે હેર્નેશીંગ પ્રક્રિયા * પ્રતિકાત્મક રીતે કોઇ પણ નવી ગુપ્ત માહિતીની ટેકોલોજીસ જે સોવિયટ દ્વારા કદાચ વિકસાવી શકાય.<ref>{{cite web | url=http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB54/ | title=Science, Technology and the CIA | volume = National Security Archive Electronic Briefing Book 54 | publisher=National Security Archive, The George Washington University | date=2001-09-10 }}</ref> 1999માં, સીઆઇએ (CIA)એ સાહસિક મૂડીની પેઢી ઇન-ક્યૂ-ટેલની રચના કરી જેનાથી એજન્સી ના ફંડ અને ટેકનોલોજીના વિકાસના લાભમાં મદદ મળે.<ref>{{cite web | url=https://www.cia.gov/library/publications/additional-publications/in-q-tel/index.html | title=In-Q-Tel: A New Partnership Between the CIA and the Private Sector | author=Rick E. Yannuzzi | publisher=Central Intelligence Agency, with permission from the Defense Intelligence Journal | access-date=2010-09-06 | archive-date=2008-03-11 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080311223852/https://www.cia.gov/library/publications/additional-publications/in-q-tel/index.html | url-status=dead }}</ref> ધણા લાંબા સમયથી આઇસી (IC) મુખ્ય વિકાસ માટે અભ્યાસ કરે છે, જેવા કે શત્રુના પ્રદેશની તપાસ કરતા વિમાન અને સેટેલાઇટ. === નિયામકમંડળનો ટેકો === નિયામકમંડળના ટેકા પાસે કેટલાય પારંપરિક સંસ્થાઓના વહીવટી કામો છે, જેવા કે ખાનગી, સુરક્ષા, સંચાર, અને નાણાકીય કામો, પણ એક પ્રકારની સુસંગતા સાથે ઉચ્ચ સંવેદનશીલતા કામમાં જરૂરી છે. મહત્વના એકમોમાં સમાવેશ થાય છે: :* '''સલામતીનું કાર્યાલય''' :* '''સંચારનું કાર્યાલય''' :* '''ટેકનોલોજીની માહિતીનું કાર્યાલય''' ==== તાલીમ ==== '''તાલીમના કાર્યાલય''' ની શરૂઆત નવા કર્મચારીઓ માટે નીચા દરજ્જાના આધિકારીને તાલીમ કાર્યક્રમ આપવાથી થાય છે, પણ તે વિશાળ શ્રેણીના ખાસ વ્યવસાઇક શિસ્તો માટે પણ અભ્યાસક્રમનું સંચાલન કરે છે. જેથી શરૂઆતના અભ્યાસક્રમ તેવા કર્મચારીઓ દ્વારા લેવામાં આવે છે જેમને હજી સુધી છેલ્લી સુરક્ષા અનુમતિ નથી મેળવી અને જેને મુખ્યમથકની ઇમારતમાં અશસ્ત્ર પ્રવેશની પરવાનગી નથી મેળવી, એક સારા સોદાની પ્રાથમિક તાલીમ તેમને અર્ટીલીન્ગટોનના શહેરી વિસ્તાર, વર્જીનીયાના ખાતેના કાર્યાલયની ઇમારતમાં આપવામાં આવે છે.{{સંદર્ભ}} ત્યારબાદની તાલીમના તબક્કામાં વિદ્યાર્થીઓને કાર્ય કરતા કાર્યાલયોમાં અપાય છે. અહીં એક પ્રતબંધિત તાલીમ વિસ્તાર [[કેમ્પ પેરી]], [[વીલ્લીમ્સબર્ગ, વર્જિનિયા]] ખાતે આવેલો છે. વિદ્યાર્થીઓની પસંદગી કરવામાં આવે છે, અને ઓએસએસ (OSS) માંથી વાયુપ્ત રસ્તાઓથી, તેઓની પ્રગતિનું મૂલ્યાકંન કરવામાં આવે છે, જેને એક ચોપડી તરીકે પ્રકાશિત કરાય છે જેને ''અસેસમેન્ટ ઓફ મેન, સિલેકશન ઓફ પર્સનલ ફોર ધ ઓફિસ ઓફ સ્ટેટર્જીંક સર્વિસ'' કહે છે.<ref name="AOM">{{Cite book | title = Assessment of Men, Selection of Personnel for the Office of Strategic Services | author = The OSS Assessment Staff | publisher = Rinehart and Company, Inc. | year = 1948 | comment = reprinted 1969, Johnson Reprint Company }}</ref> == અન્ય મૂળની ઇન્ટેલિજન્સ સાથે સંબંધ == સીઆઇએ (CIA) મૂળ અમેરીકન હ્યુમીન્ટ (HUMINT), હ્યુમન ઇન્ટેલીજન્સ એટલે કે માણસોની ગુપ્ત માહિતી, અને સામાન્ય વિશ્લેષણાત્મક એજન્સી તરીકે કામ કરે છે, રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત માહિતીના નિયામકની નીચે, કે સંયુક્ત રાજ્યોના ગુપ્તરચર સમૂહના 16ના સભ્યોની સંસ્થાઓનું નિયમન કે સુસંગતાને તે સંભાળે છે. વધુમાં, તે અન્ય યુએસ સરકારની ગુપ્ત માહિતીની એજન્સી ઓ, વ્યાપારીક માહિતી સ્ત્રોતો, અને વિદેશી ગુપ્ત માહિતીની સેવાઓમાંથી માહિતી મેળવે છે === અન્ય યુએસ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સીઓ === અનેક ગુપ્ત માહિતીની સંસ્થાઓ સંપૂર્ણપણે કે આંશિકપણે સંયુક્ત રાજ્યોના રક્ષણના મંત્રીના અંદાજપત્રીય અંકુશમાં આવેલી હોય છે કે પછી અન્ય મંત્રીમંડળના કાર્યાલયો હેઠળ આવે છે જેવા કે સંયુક્ત રાજ્યોના મુખત્યાર લશ્કરી અધિકારી. યુએસ ગુપ્ત માહિતી સમૂહના અન્ય વિશ્લેષણાત્મક સભ્યો જે રીતે કામ કરે છે, જેમ કે રાજ્ય વિભાગનું ગુપ્ત માહિતીનું ખાતું અને સંશોધન અને વિશ્લેષણ વિભાગના રક્ષણ ગુપ્તમાહિતી એજન્સી(ડીઆઇએ (DIA)), સીઆઇએ (CIA)ના અર્ધી અંદરની માહિતી જેમાં કલ્પનાને લગતી ગુપ્ત માહિતી (આઇમીન્ટ (IMINT)) જેને હવા અને વાતાવરણની પ્રણાલી દ્વારા ભેગું કરીને રાષ્ટ્રીય શત્રુના પ્રદેશની તપાસ કરતી એજન્સી (એનઆરઓ (NRO)), જેને રાષ્ટ્રીય જીઓસ્પાટીઅલ ગુપ્ત માહિતીની એજન્સી (એનજીએ (NGA)), સિંગ્નલ ગુપ્ત માહિતી (એસઆઇજીઆઇએનટી (SIGINT))ની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા એજન્સી (એનએસએ (NSA)), આગળ વધારવામાં આવે છે, અને પરિમાણ અને ખાસ ગુપ્ત માહિતીઓ (એમએએસઆઇએનટી (MASINT)) માંથી ડીઆઇએ માસીન્ટ (DIA MASINT) કેન્દ્ર. === ખુલ્લા મૂળની ઇન્ટેલિજન્સ === 2004માં ગુપ્ત માહિતીના સમૂહ તરીકે ફરીથી સંગઠિત કરવામાં આવ્યું તે પહેલા સામાન્ય સંબંધિત સેવાઓ જે સીઆઇએ (CIA) ખુલ્લા મૂળની ઇન્ટેલિજન્સમાંથી વિદેશી પ્રસારણ ગુપ્ત માહિતી સેવાને (એફબીઆઇએસ (FBIS)) ઉપલબ્ધ કરાવતું હતું.<ref>{{cite web |title=Reexamining the Distinction Between Open Information and Secrets |url=https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/csi-studies/studies/Vol49no2/reexamining_the_distinction_3.htm |last=Mercado |first=Stephen |publisher=Central Intelligence Agency Center for the Study of Intelligence |date=2007-04-15 |access-date=2008-07-04 |archive-date=2018-06-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180608052134/https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/csi-studies/studies/Vol49no2/reexamining_the_distinction_3.htm |url-status=dead }}</ref> (એફબીઆઇએસ (FBIS)), કે જે સંયુક્ત પ્રકાશન સંશોધન સેવાઓના હેઠળ હવે આવેલ છે તે, એક લશ્કરી સંસ્થા છે જે ભાષાંતરીત દસ્તાવેજો,<ref name="JPRSharvard">{{Cite web |url=http://hcl.harvard.edu/research/guides/jprs/ |title=Joint Publications Research Service (JPRS) |organization=Harvard College Library |access-date=2010-09-06 |archive-date=2010-07-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100709232005/http://hcl.harvard.edu/research/guides/jprs/ |url-status=dead }}</ref> કે જે [[રાષ્ટ્રીય ખુલ્લા મૂળના ઉદ્યમ]]ના હેઠળ રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત માહિતીના નિયામકને જણાવે છે. સીઆઇએ (CIA) હજી પણ માહિતી ભેગી કરતા સમૂહો અને સાર્વજનિક એમ બંન્નેને હજી પણ વિવિધ પ્રકારના અનવર્ગીકૃત નક્શાઓ અને સંદર્ભ દસ્તાવેજો ઉપલબ્ધ કરાવે છે.<ref name="CIAmap">{{Cite book |url=https://www.cia.gov/library/publications/cia-maps-publications/index.html |title=CIA Maps & Publications |isbn=1422008258 |access-date=2010-09-06 |archive-date=2014-06-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140625151131/https://www.cia.gov/library/publications/cia-maps-publications/index.html |url-status=dead }}</ref> તેના કાયદેસરના અધિકારીક આદેશના ભાગરૂપે ગુપ્ત માહિતીને ભેગી કરવા, માહિતી માટે સીઆઇએ (CIA) વધતી જતી ઓનલાઇને જુઓ છે, અને સમાજીક માધ્યમનો એક મોટો ગ્રાહકો બની ગયો છે. "અમે યુટયૂબમાં જોઇએ છીએ, જે કેટલીક અજોડ અને પ્રામાણિક-થી-સારીવાળી ગુપ્ત માહિતી ધરાવે છે" આમ કહેવું છે [[ડોગ નાક્યૂન]]નું જે ડીએનઆઇ (DNI) [[ખુલ્લા મૂળ કેન્દ્ર]] (ઓએસસી (OSC))ના સીઆઇએ (CIA) મુખ્યમથકના નિયામક છે. "અમે ચેટ રૂમમાં અને તેવી વસ્તુઓ જે આજથી પાંચ વર્ષ પહેલા હયાત નહતી તેને જોઇએ છીએ, અને આગળ રહેવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ."<ref>{{cite web |title=CIA Monitors YouTube For Intelligence |url=http://www.informationweek.com/story/showArticle.jhtml?articleID=206105311 |author=Thomas Claburn |publisher=InformationWeek |date=2008-02-06 |access-date= 2008-02-11 }}</ref> === આઉટસોર્સિંગ === {{See also|Intelligence Outsourcing}} ગુપ્ત માહિતી સમૂહની પ્રવૃતિઓની ધણી ફરજો અને કાર્યો, ખાલી સીઆઇએ (CIA) જ નથી કરતી, તેનું આઉટસોર્સિંગ (બીજા કોઇને આપીને કામ કરાવવું) અને ખાનગીકરણ કરાય છે. [[માઇક મેકકોલ્લેન્ન]], અગાઉના રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત માહિતીના નિયામક, કોંગ્રેસ દ્વારા માગણી કરવાને કારણે, એક તપાસના અહેવાલને લગભગ સાર્વજનિક કરીને તેને યુએસ ગુપ્ત માહિતી એજન્સી ઓ દ્વારા આઉટસોર્સિંગ કરવાના હતા.<ref name="IntAuth2008">{{Cite web |title=Intelligence Authorization Act for Fiscal Year 2008, Conference Committee Report |date=December 6, 2007 |url=http://www.fas.org/irp/congress/2007_rpt/hrpt110-478.pdf }}</ref> જોકે, આ અહેવાલને ત્યારબાદ વર્ગીકૃત કરવામાં આવ્યો હતો.<ref name="Hillhouse2007-10-09">{{cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/06/AR2007070601993_pf.html |work=washingtonpost.com |first=R.J. |last=Hillhouse |title=Who Runs the CIA? Outsiders for Hire. |date=July 8, 2007 |access-date= 2008-07-04}}</ref><ref>{{cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E06E6D91731F936A15755C0A9619C8B63 |work=The New York Times |first=Patrick Radden |last=Keefe |title=Don't Privatize Our Spies |date=June 25, 2007 |access-date= 2008-07-04}} </ref> હિલહાઉસ સટ્ટો કરવાના અહેવાલમાં સીઆઇએ (CIA) ના અહેવાલ માટે આ જરૂરીયાતોને સમાવવામાં આવી હતી:<ref name="Hillhouse2007-10-09"/><ref name="Hillhouse2007-12-18"/> * સરકારી કર્મચારીઓ અને ઠેકેદારો માટે અલગ અલગ માનકો; * ઠેકેદારો સમાન સેવાઓ સરકારી કર્મચારીઓને ઉપલબ્ધ કરાવે; * ઠેકેદારોની સામે કર્મચારીઓની કિંમતનું વિશ્લેષણ કરવું; * આઉટસોર્સ્ડ પ્રવૃત્તિઓની યોગ્યતાની આકરણી કરવી; * કરારો અને ઠેકેદારોના અંદાજીત આંકડા; * ઠેકેદારો અને સરકારી કર્મચારીઓ માટે નુકશાનની ભરપાઇની તુલના કરવી, * સરકારી કર્મચારીઓના ઘસારાનું વિશ્લેષણ; * સ્થિતિઓને વર્ણવવી જેથી તેને ફરીથી કર્મચારીઓના નમૂનામાં બદલી શકાય; * જવાબદારીની પ્રક્રિયાનું એક મૂલ્યાંકન કરવું; * કાર્યપ્રણાલીઓનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે "દેખરેખનો દોરી સંચાલન કરાય છે જેથી ઠેકેદારો કે કરારના કર્મચારી દ્વારા ઓળખ અને ગુનાહિત ભંગોની ફરિયાદ, નાણાકિય બગાડ, છેતરપિંઢી, કે અન્ય કોઇ હેરાનગતિને સુનિશ્ચિત કરી શકાય"; અને * એક "સેવા કરારોની અંદરની જવાબદારીની યાત્રિક રચનાના શ્રેષ્ઠ અભ્યાસોને ઓળખવા." [[ટીમ સ્ટ્રોરરોક]] તપાસના પત્રકાર મુજબ: {{bquote|...what we have today with the intelligence business is something far more systemic: senior officials leaving their national security and counterterrorism jobs for positions where they are basically doing the same jobs they once held at the CIA, the NSA and other agencies&nbsp;— but for double or triple the salary, and for profit. It's a privatization of the highest order, in which our collective memory and experience in intelligence&nbsp;— our crown jewels of spying, so to speak&nbsp;— are owned by corporate America. Yet, there is essentially no government oversight of this private sector at the heart of our intelligence empire. And the lines between public and private have become so blurred as to be nonexistent.<ref name="spies for hire">{{cite web |url=http://www.salon.com/news/excerpt/2008/05/29/spies_for_hire/print.html |title=Former high-ranking Bush officials enjoy war profits |last=Shorrock |first=Tim |publisher=[[Salon.com]] |date=2008-05-29 |access-date= 2008-06-16}}</ref><ref name="business of intelligence">{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/06/15/business/15shelf.html?ref=business&pagewanted=print |title=The Business of Intelligence Gathering |last=Hurt III |first=Harry |publisher=The New York Times |date=2008-06-15 |access-date= 2008-06-18}}</ref>}} માર્ચ 30, 2008ના રોજ કોંગ્રેસે આઉટસોર્સિંગ અહેવાલની માગણી કરી.<ref name="Hillhouse2007-12-18">{{Cite web |title=CIA Contractors: Double or Nothin' |url=http://www.thespywhobilledme.com/ |first=R.J. |last=Hillhouse |date=December 18, 2007 }}</ref> {{bquote|The Director of National Intelligence has been granted the authority to increase the number of positions (FTEs) on elements in the Intelligence Community by up to 10% should there be a determination that activities performed by a contractor should be done by a US government employee."<ref name=Hillhouse2007-12-18 />}} કરારબદ્ધ થવાની સમસ્યાના ભાગરૂપે અમેરિકાની રાષ્ટ્રીય ધારાસભાની પાસે આવતા ઇસીમાં કર્મચારીઓની સંખ્યા પર પ્રતીબંધ લગાવવામાં આવ્યો. હિલહાઉસ મુજબ, આના પરિણામે 70%ના ડી ફાક્ટો કામદારશક્તિને સીઆઇએ (CIA) ના રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત સેવાએ ઠેકેદારો માટે કરવાની શરૂઆત થઇ. "આટલા વર્ષો પ્રદાનથી ઠેકેદારો પર વધેલ વિશ્વાસના લીધે, કોગ્રેસ હવે ઠેકેદારોના પરિવર્તન માટે ઢાંચો પૂરો પાડે રહી છે જેથી સમવયી સરકારના કર્મચારી તરીકે તેમને સમાવી શકાય-- વધુ ક ઓછા પ્રમાણમાં."<ref name="Hillhouse2007-12-18"/> હવે મોટાભાગની સરકારી એજન્સી ઓ સાથે, અનેકવાર સંક્ષિપ્ત બાંધકામ સાધનસામગ્રી હોય છે રાષ્ટ્રીય શત્રુની તપાસ રાખતા કાર્યાલય (એનઆરઓ), હવામાં અને અવકાશમાં નિર્માણ પામેલા ઉત્પાદન કે હિલચાલને શોધવા માટે જવાબદાર છે, જે લાંબા સમયથી સીઆઇએ (CIA) અને સંયુક્ત રાજ્યોના રક્ષણ ખાતાથી સંયુક્તપણે જોડાયેલું છે. એનઆરઓ ખાસરીતે આવા સેન્સરની રચનામાં જોડાયેલું છે, પણ એનઆરઓ, ત્યારબાદ ડીસીઆઇના સત્તા હેઠળ આવતા, વધુ પરંપરાગત રચનાઓ પર ધ્યાન આપ્યું, અને વિસ્તૃતરીતે શત્રુને શોધવા અને તપાસ કરવાના અનુભવને ના હોવા છતાં [[બોઇંગ]] સાથે કરાર કર્યો. નવી-પેઢીના સેટેલાઇટ [[ફ્યુચર ઇમેઝરી આર્કિટેકચર]] યોજના, જેને $4 બિલિયનના કિંમતની મર્યાદાને વટાવ્યા બાદ લક્ષ્ય ચૂકી ગઇ, તે આ કરારનું પરિણામ છે.<ref name="AWST2005-03-20">{{Cite journal |title=SBIRS High in the Red Again |date=March 20, 2005 |first1 = Amy | last1 = Butler |url=http://www.aviationweek.com/aw/generic/story_generic.jsp?channel=awst&id=news/03215p02.xml |journal=Aviation Week }}</ref><ref name="NYT">{{Cite journal |journal=New York Times |title=Failure to Launch: In Death of Spy Satellite Program, Lofty Plans and Unrealistic Bids |first1 = Philip | last1 = Taubman |date=November 11, 2007 |url=http://www.nytimes.com/2007/11/11/washington/11satellite.html?ei=5088&en=af17736747d92e0b&ex=1352437200&partner=rssn&pagewanted=all#step1 | work=The New York Times }}</ref> ગુપ્ત માહિતી સાથે જોડાયેલી કેટલીક આવકને લગતી સમસ્યાઓ એક એજન્સી માંથી, કે એક એજન્સી ની અંદરના એક સમૂહમાંથી આવતી હોય છે, બેવડા ખર્ચની જરૂરીયાતને જોતા,વ્યક્તિગત યોજનાઓ માટે અલગ અલગ સુરક્ષા અભ્યાસો સ્વીકાર્ય નથી.<ref name="BenRich">{{cite book |title=Skunk Works: A Personal Memoir of My Years of Lockheed |first=Ben R. |last=Rich |publisher=Back Bay Books |year=1996 |isbn-10 = 0316743003 |isbn=0316743305 }}</ref> === વિદેશી ઇન્ટેલિજન્સની સેવાઓ === ધણી ગુપ્ત માહિતીની સેવાઓ સાથે મળીને કામ કરે છે. કથાકથિત શત્રુ રાષ્ટ્રો સાથે પણ કદાચ કોઇ અસ્વીકાર્ય સંચાર ચેનલ હોઇ શકે છે. સીઆઇએ (CIA) ના કર્તવ્યો અને ફરજો કાચી રીતે નીચેનાઓથી અનુરૂપ છે બ્રિટનના ગુપ્ત માહિતી સેવાથી (એમ16), કેનેડિયન સુરક્ષા ગુપ્ત માહિતી સેવા (સીએસઆઇએસ), ઓસ્ટ્રેલિયન ગુપ્ત માહિતી સેવા (એએસઆઇએસ), રશિયન વિદેશી ગુપ્ત માહિતી સેવા(સલુઝબા વનેશકેય રાઝવેડકી) (એસવીઆર), પાકિસ્તાની આંતરિક-સેવાઓની ગુપ્ત માહિતી (આઇએસઆઇ), ભારત સંશોધન અને વિશ્લેષણ પાંખ (આરએડબલ્યુ), ફ્રેન્ચ વિદેશી ગુપ્ત માહિતી સેવા માર્ગદર્શન જનેરલ ડે લા સિક્યોરીટી એક્સટીરીચર (ડીજીએસઇ) અને ઇઝરાયેલના [[મોસ્સાદ]]. વધુમાં બંન્ને એજન્સી ઓ માહિતીને ભેગી કરે છે અને તેનું વિશ્લેષણ કરે છે, જેમ કે યુએસ રાજ્ય વિભાગના ગુપ્ત માહિતી અને સંશોધન ખાતું એક પૂર્ણપણે વિશ્લેષણાત્મક એજન્સી છે. યુએસ આઇસીની અન્ય વિદેશી ગુપ્ત માહિતીની એજન્સી ઓની સૌથી નજીકની કડીઓ અનગ્લોફોન દેશોમાં આવેલી છે: ઓસ્ટ્રેલિયા, કેનેડા, ન્યૂ ઝિલેન્ડ, અને બ્રિટન. અહીં ખાસ માહિતીની આપેલેની નિશાની હોય છે ચોક્કસ સિગ્નલો ચોક્કસ ગુપ્ત માહિતી- ને લગતા સંદેશોઓને જ આ ચાર રાષ્ટ્રો સાથે ફાળવી શકે છે.<ref name="DMS1999-03-19">{{Cite web |url=http://www.fas.org/sgp/othergov/dod/genser.pdf |title=DMS (Defense Messaging Service) ''Genser'' (General Service) Message Security Classifications, Categories, and Marking Phrase Requirements Version 1.2 |date=March 19, 1999 |author=US Defense Information Services Agency }}</ref> યુનાઇટેડ રાજ્યાના સહિયારી રીતે બંધ કરેલ ક્રિયાનું એક સૂચક મૂળ યુએસ લશ્કરી સંચાર નેટવર્કની અંદર એક નવા સંદેશની વહેંચણી લેબલની રચના કરે છે. પહેલા, NOFORNને (નોનફોર્ન) નિશાન કરવા (એટલે કે, જે વિદેશી રાષ્ટ્રો ના હોય) માટે રચનારની જરૂરિયાત પડતી હતી જે નિશ્ચિત કરે કે કંઇ નિશાની છે, જો કોઇ, બિન-યુએસ દેશોને આ માહિતી પ્રાપ્ત ના થઇ જાય માટે તે જરૂરી હતું. નવા કારભારી તાકીદે, યુએસએ/એયુએસ/સીએએન/જીબીઆર/એનજીએલ ''આઇસ ઓન્લી'' , નો ઉપયોગ પ્રાથમિક ગુપ્ત માહિતીના સંદેશાઓ પર થાય છે, જે સરળતાથી સૂચવે છે કે આ સામગ્રી ઓસ્ટ્રેલિયા, કેનેડા, ગ્રેટ બ્રિટન, અને ન્યૂ ઝિલેન્ડ સાથે ફાળવી શકાય છે. == સંસ્થાકીય ઇતિહાસ == સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી ની રચના કોંગ્રેસ દ્વારા [[રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા કાયદા 1947]]ના અંતર્ગત કરવામાં આવી હતી, જેને કાયદા અંતર્ગત કરવાનો સંકેત પ્રમુખ [[હેનરી એસ. ટરુમ]] દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો. તેઓ બીજા વિશ્વ યુદ્ધની વ્યૂહરચના સેવાના કાર્યાલય (ઓએસએસ)ના વંશજ છે, જેનો ઓક્ટોબર 1945માં અંત આવ્યો હતો અને તેના કાર્યાને રાજ્ય અને યુદ્ધ ખાતામાં ફેરબદલ કરવામાં આવ્યા હતા. અગિયાર મહિના પછી, 1944માં, [[વિલિયમ જે. ડોનોવન]], ઓએસએસના નિર્માતાએ, પ્રમુખ [[ફેંકલીન ડી. રુઝવેલ્ટ]] આગળ પ્રત્યક્ષપણે પ્રમુખ દ્વારા દેખરેખ કરાય તેવી એક નવી સંસ્થાની રચના કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો: "જે પ્રગટ અને અપ્રગટ પદ્ધતિઓ દ્વારા ગુપ્ત માહિતી મેળવી અને સાથો સાથ ગુપ્ત માહિતી માટે માર્ગદર્શન, ચોક્કસાઇપૂર્વકના રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત માહિતીના લક્ષ્યો પૂરા પાડવા, અને તમામ સરકારી એજન્સી ઓ દ્વારા મળેલ ગુપ્ત માહિતીઓને એકબીજાની સાથે સાંકળીને પ્રાપ્ત કરાવે છે."<ref name="CIAfact">{{cite book |title=Factbook on Intelligence |publisher=Central Intelligence Agency |year=1992 |month=December |pages=4–5 |access-date= 2007-04-15 }}</ref> એક શક્તિશાળી, કેન્દ્રીકૃત બિનલશ્કરી એજન્સી જે તમામ ગુપ્ત માહિતી સેવાઓને સુસંગત કરતી હોય તેવી યોજના તૈયાર કરવાનો હતો. તેમને તેવો પણ પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો કે આ એજન્સી પાસે "વિદેશમાં સત્તા પરિવર્તની લશ્કરી હિલચારનું સંચાલન કરી શકે" તેવી સત્તા હોવી જોઇએ, પણ "દેશી કે વિદેશમાં કોઇ પણ જગ્યાએ પોલીસ કે કાયદાના પાલનની ફરજ પાડવામાં ન આવે."<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/csi/kent_csi/docs/v20i1a02p_0006.htm |work=cia.gov |title=Truman on CIA |author=Troy, Thomas F. |page=6 |date=1993-09-22 |access-date=2007-04-15 |archive-date=2007-04-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070411162026/https://www.cia.gov/csi/kent_csi/docs/v20i1a02p_0006.htm |url-status=dead }}</ref> [[ચિત્ર:Cia-memorial-wall.jpg|thumb|83 મુત્યુ પામેલા સીઆઇએ (CIA) અધિકારીઓના જીવનને 83 તારા વડે પ્રદર્શીત કરીને સીઆઇએ (CIA) ના મૂળ મુખ્યમથકની ઇમારતની અંદર આવેલા સ્મારક દિવાલ પર લગાવવામાં આવ્યા છે.]] કેટલીક વખતે અકસ્માતમાં અને કેટલીક વાર દુશ્મનાવટવાળા કાર્યમાં ઇરાદાપૂર્વક, સીઆઇએ (CIA) ના કર્મચારીનું ફરજ પર મૃત્યુ થાય છે. સીઆઇએ (CIA) ના મુખ્યમથક ખાતે આવેલ સ્મારક દિવાલ પર, કેટલાક તારાઓ પાસે નામ જોડવામાં નથી આવ્યા, કારણકે તે એક ગુપ્તચર અધિકારીની ઓળખને છતી કરી શકે છે માટે.<ref name="RollOfHonor">{{Cite web |url=http://www.specialforcesroh.com/browse.php?mode=viewc&catid=53 |title=Special Forces Roll of Honour: Central Intelligence Agency }}</ref> ઓએસએસ અને તેના બ્રિટીશ જોડી બંન્ને, વિશ્વભરની બીજી એજન્સી માં જે રીતે કરે છે તેમ, ગુપ્ત માહિતીના સંગ્રહ, પ્રતિ ઇન્ટેલિજન્સ, અને અપ્રગટ કાર્યની વચ્ચે સાચી વહીવટી સ્થિરતાની શોધવાની જહેમત કરે છે.{{સંદર્ભ}} === તાત્કાલિક પૂર્વગામીઓ, 1946–47 === વ્યૂહરચનાની સેવાઓનું કાર્યાલય, કે જે પ્રથમ સ્વતંત્ર યુએસ ગુપ્ત માહિતીની એજન્સી હતી, જેની રચના બીજા વિશ્વ યુદ્ધ માટે થઇ હતી, અને યુદ્ધના અંત થવાના થોડા સમય બાદ તેનો પણ બંધ કરી દેવાઇ હતી, પ્રમુખ હેરી એસ. તરુમન, સપ્ટેમ્બર 20, 1945ના દિવસે જ્યારે તેમને એક કાર્યકારી આદેશ પર સહી કરી ત્યારે 'અધિકારીક' રીતે ઓક્ટોબર 1, 1945ના રોજ તેને બંધ થવાની ખાતરી આપી. ઝડપથી ફરી સંગઠિત કરી તેને અનુસરતી સાધનસામગ્રી માટે રોજીંદા પ્રકારના નોકરશાહી હરિફાઇનું તે પ્રતિંબિંબ પાડે છે, પણ તે ગુપ્ત માહિતીના સંગ્રહનો યોગ્ય સંબંધ અને અપ્રગટ કાર્ય (એટલે કે, અર્ધલશ્કરી અને માનસશાસ્ત્રને લગતી લશ્કરી હિલચાલ) સાથે વહેવાર કરવાનો પણ પ્રયત્ન કરે છે.{{સંદર્ભ}}ઓક્ટોબર 1945માં, ઓએસએસના કર્તવ્યોને રાજ્યના ખાતાઓ અને યુદ્ધની વચ્ચે ભાગ પાડવામાં આવ્યા: {| class="wikitable" |- ! નવા એકમ ! દેખરેખ ! ઓએસએસ કર્તવ્યોને શોષવું |- | [[વ્યૂહરચના સેવાઓનું એકમ]] (એસએસયુ) | યુદ્ધ ખાતું | ગુપ્ત માહિતી (એસઆઇ) (એટલે કે, ગુપ્ત માહિતી સંગ્રહ) અને પ્રતિ-જાસૂસી (એક્સ-2) |- | કામચલાઉ સંશોધન અને ગુપ્ત માહિતીની સેવા (આઇઆરઆઇસી) | રાજ્ય ખાતું | સંશોધન અને વિશ્લેષણ શાખા (એટલે કે, ગુપ્ત માહિતીનું વિશ્લેષણ) |- | વિભાગ (પીડબલ્યુડી) (અગાઉના ઓએસએસ માટે અનન્ય નહીં) | યુદ્ધ વિભાગ, લશ્કર જનરલ કર્મચારી | સંસ્થાના અધિકારીઓમાંથી લશ્કરી હિલચારનો સમૂહો, [[લશ્કરી હિલચાલ જેડબુર્ધ]], મોરાલે લશ્કરી હિલચાર (કાળો પ્રચાર) |} આ વિભાગો થોડાક જ મહિનાઓ માટે રહ્યા. પ્રથમ વખત સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી તરીકેની વિભાવનામાં તેનો ઉલ્લેખ કરાયો હતો અને આ પરિભાષિક શબ્દ યુએસ લશ્કર અને નૌકાદળના આધીન-ફરીબંધારણ કરવા માટેના પ્રસ્તાવ ઉપર ત્યારે દેખયો હતો જ્યારે [[જીમ ફોરેસ્ટાલ]] અને [[આર્થર રેડફોર્ડ]] દ્વાર [[યુ.એસ.ધારાસભા]]માં 1945ના અંતમાં લશ્કરી ઘટનાની સમિતિમાં તેને રજૂ કરવામાં આવ્યો.<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,852560,00.html આર્મી &amp; નેવી - મર્જર: નેવી ક્રોમ્પ્રોમાઇઝ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130826041640/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,852560,00.html |date=2013-08-26 }}, ''[[ટાઇમ મેગેજીન]]'' , ડિસેમ્બર 10, 1945</ref> લશ્કરી સંસ્થાના વિરોધ હોવા છતા, [[સંયુક્ત રાજ્યોના રાજ્ય વિભાગ]] અને સમવયી તપાસ ખાતા (એફબીઆઇ), પ્રમુખ ટરુમને કેન્દ્ર ગુપ્ત માહિતી સમૂહ (સીઇજી)ની જાન્યુઆરી 1946માં સ્થાપના કરી જે સીઆઇએ (CIA) ના સીધા પૂર્વગામી છે.<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/csi/studies/96unclass/salvage.htm |work=cia.gov |title=The Creation of the Central Intelligence Group |first=Michael |last=Warner |access-date=2007-04-15 |archive-date=2007-04-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070411211614/https://www.cia.gov/csi/studies/96unclass/salvage.htm |url-status=dead }}</ref> સીઆઇજી પ્રમુખની સત્તા હેઠળ કામચલાઉ સત્તાથી સ્થાપવામાં આવી હતી. સીસીયુની મિલકત, જે હાલ ગુપ્ત માહિતીનો કાયદાને સંગઠિત એક વધુ કાર્યક્ષમ "ભાગ" છે જેને 1946ના મધ્યમાં સીઆઇજીમાં ફેરબદલ કરવામાં આવ્યો હતો અને તેને ખાસ લશ્કરી હિલચાલના કાર્યાલય (ઓએસઓ) તરીકે ફરીથી સ્થાપવામાં આવ્યો છે. === પહેલાનું સીઆઇએ (CIA) , 1947–1952 === સપ્ટેમ્બર 1947માં, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા કાયદો 1947ને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સમિતિ અને સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી બંન્ને દ્વારા સ્થાપવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite news |url=http://www.latimes.com/news/opinion/sunday/commentary/la-op-zegart23sep23,0,7737105.story?coll=la-sunday-commentary |title=The CIA's license to fail |first=Amy B. |last=Zegart |publisher=The Los Angeles Times |date=2007-09-23 }}</ref> નૌસેનાના નીચેના અધિકારી [[રોસ્કોઇ એચ. હેલ્લીન્કોટ્ટેર]]ને પ્રથમ કેન્દ્ર ગુપ્ત માહિતીના સંચાલક તરીકે નિમવામાં આવ્યા હતા. [[ચિત્ર:Cia-lobby-seal.jpg|thumb|right|મૂળ મુખ્યમથકની ઇમારતની લોબીમાં [121] વ્યાસનો સીઆઇએ (CIA) સીલ.]] જૂન 18, 1948ના રોજ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સમિતિના હુકમના કાર્યાલયને ખાસ યોજનાઓ (એનએસસી 102) વધુમાં સીઆઈએની સત્તા આપીને અપ્રગટ હિલચાલને બહાર પાડવામાં આવી હતી "જે વિદેશી શત્રુના રાજ્ય અને સમૂહ કે મિત્ર વિદેશી રાજ્યમાં કે સમૂહની વિરુદ્ઘમાં પણ એટલી યોજનાબદ્ધ અને કોઇ પણ યુએસ સરકારની જવાબદારી હેઠળ આવવા માટે બિનઅધિકારી લોકોને પુરાવા ના આપે."<ref name="NSC10/2">{{cite web |url=http://www.state.gov/www/about_state/history/intel/290_300.html |work=state.gov |title=U.S. Department of State: Foreign Relations of the United States, 1945–1950, Emergence of the Intelligence Establishment |pages=Document 292, Section 5 |access-date=2008-07-04 |archive-url=https://archive.today/20121214080555/http://www.state.gov/www/about_state/history/intel/290_300.html |archive-date=2012-12-14 |url-status=live }}</ref> 1949માં સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી કાયદો ([[સાર્વજનિક કાયદો]] 81-110)ને અધિકૃત એજન્સી નો ઉપયોગ ખાનગી રાજવિત્તીય અને વહીવટી કાર્યપ્રણાલીઓમાં, અને સંયુક્ત ભંડોળના ઉપયોગ પરના મોટાભાગના સામાન્ય નિયંત્રણો પરથી તેને છૂટ આપવામાં આવી. સીઆઇએ (CIA) ને "સંસ્થા, કાર્યો, સરકારી અમલદારો, મથાળાઓ, પગાર, કે ખાનગી નિયુક્તીની સંખ્યાને" ઉધાડી પાડવાની છૂટ છે. તેને પીએલ-110 નામના પ્રોગ્રામની પણ રચના કરી છે, જે પક્ષપલટાને સંભાળે છે અને અન્ય મહત્વના પરદેશી કે જે બહારથી અહીં કાયમી રીતે વસવાટ માટે આવે છે તેમની કાર્યપ્રણાલીઓ, તથા આવા લોકોને [[જાસૂસી]] અને આર્થિક સહાય આપે છે.<ref name="GEORGE">{{cite web |title=George Tenet v. John Doe |work=Federation of American Scientists |url=http://www.fas.org/sgp/jud/tenetvdoe-petresp.pdf |date=2006-07-16 |access-date= 2008-07-04 |format=PDF}}</ref> === માળખાને સ્થિરતા, 1952 === ત્યારબાદ-ડીસીઇ [[વોલ્ટર બેડેલ્લ સ્મીથ]], જે મણે એક ખાસ પ્રમુખપદ વિશ્વાસની એક ખાસ પદવીને માણી હતી, [[ડીવાઇટ ડી. ઇસેનહોવર]] જે બીજા વિશ્વ યુદ્ધ વખતના મુખ્ય વડા કર્મચારી રહ્યા હતા, તેમને ભારપૂર્વીક જણાવ્યું કે સીઆઇએ (CIA) {{ndash}} કે કોઇ પણ એક વિભાગે{{ndash}} ઓપીસી અને ઓએસઓનું માર્ગદર્શન કરવું જોઇએ.{{સંદર્ભ}}1952માં આ સંસ્થા, તથા કેટલાક નાના કાર્યો, પર્યાયોક્તિના નામ [[નિયામકમંડળની યોજના]]ઓ તેવું રાખવામાં આવ્યું. 1952માં, યોજનાઓના વિભાગના કેટલાક ખાસ કામોને આટોપવાની સાથે, [[સંયુક્ત રાજ્યોની ખાસ લશ્કરી સેના]]ની રચના કરવામાં આવી. સામાન્યરીતે, તેની પાસે તેના પોતાના ખાસ કાર્યો હતા, જોકે જે રીતે નમૂના બહાર આવ્યો તે પ્રમાણે સીઆઇએ (CIA) ખાસ સેનાથી તેની સાધનસામગ્રી ઉધારમાં લઇ શકતી હતી.{{સંદર્ભ}} === પહેલાનું શીત યુદ્ધ, 1953–1966 === [[ચિત્ર:Usaf.u2.750pix.jpg|thumb|લોચહેડ યુ-2 ડ્રેગન લેડી, પહેલી પેઢીના નજીક-હવાઇ રેકોનાસન્સ વિમાન.]] [[એલ્લેન ડુલ્લેસ]], કે જે બીજા વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન સ્વિટ્ઝલેન્ડના મુખ્ય ઓએસએસ કાર્યોના અધિકારી હતા, તેમને સ્મીથથી તે વખતે સત્તા લઇ લીધી, જ્યારે યુએસ નીતિને તીવ્ર [[પ્રતિ સામ્યવાદ]]થી પ્રભુત્વ નીચે હતી ત્યારે. વિવિધ કારણોનું તે વખતે અસ્તિત્વ હતું, સૌથી વધુ નજરે પડે તેવી તપાસ અને હેરાનગતિ બની સેનેટર [[જેસેફ મેકકાર્થી]]ની અને સૌથી શાંત પણ યોજનાબદ્ઘ, શત્રુને રોકવાની પ્રવૃતિ મત વિકાસ પામ્યું [[જ્યોર્જ કેન્નાન]], [[બર્લીન બ્લોકાડે]] અને [[કોરીયન યુદ્ધ]]ના સમયે. ડુલ્લેસે ઉચ્ચ પાયરીની લવચીકતાને માણી હતી, કારણ કે તેનો ભાઈ, [[જોહ્ન ફોસ્ટર ડુલ્લેલ]], તે જ વખતે રાજ્યના સચિવની પદવી પર હતા. સોવિટન યુનિયનનો તે બાબતમાં રસ લેવો અને તેના બંધ થયેલ સમાજિક જૂથમાંથી માહિતી મેળવવામાં પડતી મુશ્કેલી, જેમાં કેટલાક એજન્ટ પ્રવેશ કરી શકતા હતા, અદ્યતન ટેકનોલોજીના આધારીત ઉકેલ તરફ લઇ જતા હતા. આમાની પહેલી સફળતા લોકખીડ યુ-2 વિમાનોથી મળી, જે સોવિયટ હવાઇ સંરક્ષણની પહોંચની ઉપરના સપાટી પરથી છબીઓ અને વિદ્યુત સિગ્નલો લઇ શકતા હતા. ત્યારબાદ 1960માં ગ્રે પાવર્સને એક એસએ-2 જમીનથી હવાઇ મિસાઇલથી તોડી નાખવામાં આવ્યું, જે એક આંતરાષ્ટ્રીય ઘટનાનું કારણ બન્યું, [[એસઆર-71]]નો વિકાસ તેના કર્તવ્યોને પૂરા પાડવા માટે કરવામાં આવ્યો.[[ચિત્ર:Lockheed SR-71 Blackbird.jpg|thumb|યુએસએએફના એસઆર-71 બ્લેકબર્ડ જેને સીઆઇએ (CIA) એ-12 ઓએક્સસીએઆરટી દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યા હતા.]] આ સમય દરમિયાન, અનેક અપ્રગટ કાર્યો રાષ્ટ્રવાદ સાધનસામગ્રી અને [[સામાજવાદ]]ની વિરુદ્ધમાં બન્યા. સીઆઇએ (CIA) પહેલી વાર [[ઓપરેશન એજેક્સ]] માટે એક લોકશાહીરીતે-ચૂંટાયેલી સરકારની ઉપરવટ ગઇ હતી, જ્યારે ઇરાનને તેના પેટ્રોલિયમ ઉપયોગ પર કાબુ મૂકવાનું જણાવ્યું ત્યારે. ક્યુબા ખાતેના કેટલાક મોટી લશ્કરી હિલચાલનો હેતું [[બાટીસ્ટ્રા]]ની સરમુખત્યારશાહીને ઉથલાવવાનું હતું, જેમાં [[ફેડરલ કાસ્ટ્રો]]ની વિરુદ્ધમાં દગો દઇને ખૂન કરવું અને [[પીગ્સ ખીણના અતિક્રમણ]]નો નિષ્ફળ પ્રયાસ સમાવિષ્ટ છે. સોવિયટનો ક્યુબામાંથી મિસાઇલ્સ મૂકવાની સૂચના આવવાથી, પરોક્ષરીતે, તેઓને ભાન થયું કે યુએસ-યુકે પક્ષપલટુઓ દ્વારા [[ઓલેગ પેનકોવ્સકી]] નામની જગ્યામાં કેટલી ખરાબ રીતે તેમને સમાધાન કરવું પડી રહ્યું છે.<ref name="Saved">{{Cite book |title=The Spy Who Saved the World: How a Soviet Colonel Changed the Course of the Cold War |first1 = Jerrold L. | last1 =Schecter | first2= Peter S. | last2 = Deriabin |publisher=Scribner |year=1992 |isbn=0684190680}}</ref> સીઆઇએ (CIA) લશ્કર સાથે મળીને કામ કરવા, સંયુક્ત રીતે રાષ્ટ્રીય શત્રુના પ્રદેશની તપાસ કરનારી એજન્સી (એનઆરઓ)ની રચના શત્રુના પ્રદેશમાં જઇને તપાસ કરતા વિમાનો જેવા કે એસઆર-71 અને ત્યારબાદના ઉપગ્રહોને ચલાવવા માટે કરી હતી. તે "હકીકત" કે સંયુક્ત રાજ્ય શત્રુના પ્રદેશની તપાસ કરવા માટે ઉપગ્રહ કાર્યરત કરી રહી છે, એનઆરઓનું અસ્તિત્વ હોવાની "હકીકત"ને, કેટલાય વર્ષો સુધી ઊંચી રીતે છુપાવવામાં આવી હતી.[[ચિત્ર:Kh-4b corona.jpg|thumb|પહેલાના કોરોન/કેએચ-4બીની પ્રતિમા ઇમીન્ટ સેટેલાઇટમાં]] === ઇન્ડો ચાઇના અને વિયેટનામ યુદ્ધ (1954–1975) === બીજા વિશ્વ યુદ્ધના અંતની વખતે વિયેટનામમાં ઓએસએસ પાટ્ટી લક્ષ્યનું આગમન થયું હતું, અને જેને અનેક વિયેટનેમીઝ પક્ષના નેતાઓ પર મહત્વની અસર કરી હતી, જેમાં [[હુ ચીન મીન્હ]] પણ હતા.<ref name="Patti">{{cite book |title=Why Viet Nam?: Prelude to America's albatross |author=Patti, Archimedes L. A |publisher=University of California Press |year=1980 |isbn-10 = 0520041569 |isbn=0520041569 }}</ref> જ્યારે તબક્કાવારની આઝાદી માટે પેટ્ટી લક્ષ્યને હુની દરખાસ્તથી આગળ કરવામાં આવી ત્યારે ફ્રેંચ સાથે કે સમાન રીતે સંયુક્ત રાજ્યો જે અવધિના ભાગીદાર હતા, તેને આનો વિરોધ કર્યો કારણ કે યુએસ નીતિના પ્રમાણે શત્રુની તેવી કોઇ પણ નીતિ સમાજવાદી પ્રકૃતિની સરકારની રચના કરતી હોય તો તેનો વિરોધ કરવું જરૂરી છે{{સંદર્ભ}}. સીઆઇએ(CIA)નું પહેલું લક્ષ્ય [[ઇન્ડોચાઇના]], [[સાઇગન લશ્કરી લક્ષ્ય]] નામના કોડ નામની હેઠળ 1954માં આવ્યું, જે [[એડવર્ડ લાન્સડલે]]ની હેઠળ હતું. યુએસ-આધારીત વિશ્લેષકો એક સાથે રાજકીય પ્રભાવના વિકાસ યોજના માટે પ્રયત્ન કરી રહ્યા હતા, બંન્ને રીતે જો ઉત્તર અને દક્ષિણમાંથી વિગતવાર નોંધથી સર્વમત સમાન કાયદાનું વિલીનીકરણ થાય, કે અથવા દક્ષિણ, યુએસના ગ્રાહકો આઝાર રહે.{{સંદર્ભ}}પ્રારંભિક રીતે, યુએસનું ધ્યાન દક્ષિણપૂર્વીય એશિયાના લાઓસમાં હતું, વિયેટનામમાં નહી.{{સંદર્ભ}}યુએસના વિયેટનામ યુદ્ધની લડાઇમાં સામેલ હોવાના સમય વખતે, [[રોબર્ટ મેકનામારા]] હેઠળ આવેલ રક્ષણ ખાતું, સીઆઇએ (CIA) , અને, કેટલાક અંશે, ગુપ્ત માહિતીના કર્મચારીઓના [[લશ્કરી ઉપસ્થિત સેનાપતિ વીયેટનામ]]ની વચ્ચે તેના વિકાસ અંગેની વિચારપૂર્ણ દલીલ થતી હતી.<ref name="Adams1998"/> સામાન્ય રીતે, સીઆઇએ (CIA) કરતા લશ્કર સુસંગતરીતે વધુ આશાપૂર્ણ હતું, [[સામ એડમ્સ]], એક નીચલી પાયરીના સીઆઇએ (CIA) વિશ્લેષક જેની જવાબદારી શત્રુને ખરેખરમાં થયેલા નુકશાનની ગણતરી કરવી હતી, જેણે [[રીર્ચડ હેલ્મસ]] જે સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સીના નિયામક હતા તથા જે અંત એજન્સી અને વાઇટ હાઉસના રાજકીય કારણો માટે અંદાજમાં બદલવા કર્યા હતા, તેને છેવટે સીઆઇએ (CIA) માંથી નોકરી છોડી દીધી.{{સંદર્ભ}}એડમ્સે ત્યારબાદ ''વોર ઓફ નંબર્સ'' નામની ચોપડી લખી હતી. === સીઆઇએ (CIA) સત્તાનો દુરઉપયોગ કરવો, 1970s–1990s === [[વોટરગેટ]]ના સમયની આસપાસ, 1970ની સાલના મધ્યમાં વસ્તુઓ ગળા સુધી આવી ગઇ હતી.{{સંદર્ભ}}આ સમય દરમિયાન રાજકીય જીવનનો એક પ્રભાવશાળી લક્ષણ તે હતું કે પ્રમુખપદ, યુએસ સરકારીની વહીવટી શાખા, પર દેખરેખ રાખવાના હકને મેળવવાના કોંગ્રેસ પ્રયત્નો કરી રહી હતી. પહેલાની સીઆઇએ (CIA) પ્રક્રિયાઓ અંગે નવાઇ પમાડે તેવી બહાર આવેલી વાતો, જેવી કે દગો દઇને ખૂન કરવું અને વિદેશી નેતાઓ (ખાસ કરીને ફેડરલ કાસ્ટ્રો)ને મારવાના પ્રયાસો કરવા અને યુએસના નાગરિકોની કાયદાકીય આંતરીક જાસૂસી કરવી, તેવી તકો ઉપલબ્ધ કરાવી જેથી રાષ્ટ્રીય ધારાસભાની દેખરેખ યુએસ ગુપ્ત માહિતીની લશ્કરી હિલચાલોને અમલી બનાવી શકે.<ref name="'70s 49">{{cite book |title= How We Got Here: The '70s|last= Frum|first= David|authorlink= David Frum|coauthors= |year= 2000|publisher= Basic Books|location= New York, New York|isbn= 0465041957|page= |pages=49–51 |url= }}</ref> સીઆઇએ (CIA) એ તેની પ્રમાણબદ્ધતા પરથી પડવામાં ઉતાવળ ત્યારે કરી જ્યારે લોકશાહી પક્ષના વોટરગેટ મુખ્યમથક પર પહેલા-સીઆઇએ (CIA) એજન્ટો દ્વારા ઘરફોડ ચોરી કરવવામાં આવી, અને પ્રમુખ [[રિચર્ડ નીક્શન]]નો ત્યાર બાદ સીઆઇએ (CIA) દ્વારા એફબીઆઇની ધરફોડ ચોરીની તપાસને અટકાવવામાં આવી.{{Citation needed|date=June 2009}} "સ્મોકીંગ ગન" નામે જાણીતો બનેલો નોંધેલ પુરાવો કે જે પ્રમુખ નીકશને રાજીનામું આપવા તરફ દોરી ગયો, તેમાં નીકશને તેના મુખ્ય કર્મચારી [[એચ. આર. હાલ્ડેમન]]ને તેવો હુકમ આપ્યો કે, તે સીઆઇએ (CIA) ને કહે કે તે વોટરગેટની વધુ તપાસને થતા રોકે નહી તો "''અળસિયાઓ ભરેલો ડબ્બો ખોલવા'' " જેવી સ્થિતિ જેવી ક્યુબાના પીગ્સ ખીણના અતિક્રમણ વખતે થઇ હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.hpol.org/transcript.php?id=92 |work=hpol.org |title=Transcript of a recording of a meeting between President Richard Nixon and H. R. Haldeman in the oval office |date=1972-06-23 |access-date=2008-07-04 |archive-date=2012-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112173618/http://www.hpol.org/transcript.php?id=92 |url-status=dead }}</ref> આ રીતે નીકશન અને હાલ્ડેમાન્ન તે વાતની ખાતરી કરી કે સીઆઇએ (CIA) ના #1 અને #2 હારના અધિકારીઓ, [[રીચર્ડ હેલ્મસ]] અને [[વેર્નોન વોલ્ટેર્સ]], એફબીઆઇના નિયામક એલ. પેટ્રિક ગ્રેને તે વાત જાણાવે કે એફબીઆઇ ધરફોડ ચોરી પાછળના પૈસાનું પગેરાનો પીછો ના કરે અને આ અંગે પ્રમુખને ફરી-ચૂંટવાની સમિતિને ના જણાવે, આમ કરવાથી મેક્સિકોમાં સીઆઇએ (CIA) ના જાણ કરનારા છે તેમ પણ બહાર પડી શકે છે.{{સંદર્ભ}}એફબીઆઇ અને સીઆઇએ (CIA) ના લાંબા સમયથી ચાલતા આવતા એકબીજાની માહિતીના મૂળને અપ્રગટ રાખવાના કરારના કારણે એફબીઆઇ શરૂઆતમાં આ માટે રાજી થઇ ગઇ. જોકે કેટલાક અઠવાડિયાની અંદર એફબીઆઇ એ આ વિનંતીને લેખિતમાં માંગી, અને આવી ઔપચારિક વિનંતિ તે તરફથી ના આવતા, એફબીઆઇ એ આ તપાસની પાછળ લાગેલા પૈસાનું પગેરું શોધવાનો ફરીથી પ્રયાસ શરૂ કર્યો. જ્યારે, સ્મોકિંગ ગનની ટેપોને સાર્વજનિક કરવામાં આવી, ત્યારે સીઆઇએ (CIA)ના ઉચ્ચ અધિકારીઓને જાવોનો લોકોના નજરીયોને પણ નુકશાન થયું, અને આખી સીઆઇએ (CIA) આ વાતથી, બચી ના શકી.<ref name="Gray III">{{cite book |title= In Nixon's Web:A Year in the Crosshairs of Watergate|last= Gray III|first= L. Patrick|authorlink= L. Patrick Gray|coauthors= Ed Gray|year= 2008|publisher= Times Books/Henry Holt|isbn= 0805082565|page= |pages= |url= www.lpatrickgrayiii.com}}</ref> 1973માં, ત્યારબાદ- ડીસીઆઇ [[જેમ્સ આર. સચલેસીંગર]]ના આયોગનો અહેવાલ{{ndash}} જે "ફેમિલી જ્વેલ્સ" નામે જાણીતો છે તેમાં એજન્સી દ્વારા ગેરકાનૂની ક્રિયાઓ કરવામાં આવી છે તેવું બહાર આવ્યું. 1974ના ડિસેમ્બરમાં, તપાસકર્તા પત્રકાર [[સેયમોયુર હેર્શે]] ફેમિલી જ્વેલ્સ અંગે ''ન્યૂયોર્ક ટાઇમ્સ'' ના પહેલા પાનના લેખમાં તેવા સમાચારમાં જાહેર કર્યા કે, સીઆઇએ (CIA) વિદેશી નેતાઓને દગો દઇને મારી નાખે છે, અને લશ્કરી હિલચાલ સીએચએઓએસ (CHAOS)ની પ્રતિયુદ્ધ ચળવળના લગભગ 7,000 યુએસ નાગરિકો પર ગેરકાનૂની રીતે તેમના પર પહેરો રાખવાના કામનું સંચાલન સીઆઇએ (CIA) કરી રહી છે.<ref name="'70s 49"/> સીઆઇએ (CIA) લોકો પર પ્રયોગો કરી રહી છે, જે અજાણતાથી [[એલસીડી]] (LSD) લઇ રહ્યા હતા (બીજી વસ્તુઓની વચ્ચે).<ref name="'70s 49"/> કોંગ્રેસે 1975માં આવા અવ્યવસ્થિત હવાલોઓ અંગે પ્રતિક્રિયા આપી, સીઆઇએ (CIA) પર સેનેટમાં ચર્ચ સમિતિ દ્વારા તપાસ ચાલુ કરવામાં આવી, આ તપાસના વડા સેનેટર [[ફેન્ક ચર્ચ]] (ડી-અડોહો) હતા, અને પ્રતિનિધિઓના ગૃહમાં તેને [[પીંકે સમિતિ]] દ્વારા, કોંગ્રેસના માણસ [[ઓટીસ પીંકે]] (ડી-એનવાય (D-NY)) ના હેઠળ આ તપાસ ચલાવવામાં આવી હતી.<ref name="'70s 49"/> વધુમાં, પ્રમુખ [[જેરાલ્ડ ફોર્ડે]] [[રોકરફેલર મંડળ]]ની રચના કરી,<ref name="'70s 49"/> અને વહીવટી હુકમના મુદ્દે વિદેશી નેતાઓની દગો દઇને ખૂન કરાવવાની ઘટના પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો. જાહેરમાં સીઆઇએ (CIA)નું પસંદગીમાંથી પડી જવાથી, ફોર્ડે અમેરીકનોને તે વાતની ખાતરી આપી કે તેનું વહીવટી તંત્ર આમાં સમાવેલું નથી: ''"વાઇટ હાઉસમાં અત્યારે તેવા કોઇ પણ વ્યક્તિ કર્મચારી તરીકે કામ નથી કરતી જેની સાથે સીઆઇએ (CIA)ને સંબંધ હોય અને જેનાથી હું વ્યક્તિગતરીતે અજાણ છું."'' <ref name="'70s 49"/> 1991માં ઇરાન-પ્રતિ પ્રસંગમાંના શસ્ત્રોને ચોરી છૂપે લઇ જવાના કાંડના પ્રત્યાધાત રૂપે ગુપ્ત માહિતીની સત્તાના કાયદાનું નિર્માણ પણ સમાવિષ્ટ હતું.{{સંદર્ભ}}વ્યાખ્યા મુજબ અપ્રગટ કાર્યો જેવા કે ગુપ્ત લક્ષ્યોમાં ભૌગોલિક રાજનીતિ વિષયક વિસ્તારો જ્યાં યુએસ ખુલ્લેઆમ કે ઉધાડી રીતે વચનબદ્ધ ના હોવું જોઇએ. આ મુજબ એક અધિકારી કડીનો હુકમ પણ જરૂરી છે, જેમાં એક અધિકારી, પ્રમુખ સંબંધી અહેવાલને શોધીને અને ગૃહ અને સેનેટ ગુપ્ત માહિતી સમિતિને તે માહિતી આપે, જેમાં, કટોકટીમાં, "સમયસરની સૂચના"ની જ જરૂરીયાત હોય. === 2004, ડીએનઆઇ દ્વારા સીઆઇએ (CIA)ના ઉચ્ચ-સત્તરના કાર્યોને લઇ લેવા === [[2004નો ગુપ્ત માહિતી નવનિર્માણ અને આતંકવાદ અટકાવાના કાયદા]]ની રચના [[રાષ્ટ્રીય ગુપ્તમાહિતીના નિયામકમંડળ]]ના કાર્યાલય (ડીએનઆઇ (DNI)), જેને કેટલીક સરકારી અને ગુપ્ત માહિતી સમૂહ (આઇસી (IC))- વિશાળ કાર્યોને જે પહેલા સીઆઇએ (CIA) પાસે હતા તેને પોતાના તાબામાં લઇ લીધા. ડીએનઆઇ (DNI) સંયુક્ત રાજ્યોની ગુપ્ત માહિતી સમૂહનું સંચાલન કરવા અને તેવું કરવાથી તે [[ગુપ્ત માહિતીની ઘટનાચક્ર]]નું પણ સંચાલન કરી શકી. ડીએનઆઈ (DNI)ને જે કાર્યોને આપવામાં આવ્યા છે તેમાં 16 આઇસી (IC) એજન્સીઓના સંયુક્ત સલાહને રજૂ કરતું અંદાજને તૈયાર કરવો, અને પ્રમુખ માટે ટૂંકી નોંધોને તૈયાર કરવી કામ તેના દ્વારા કરવામાં આવે છે. <ref>{{cite web|url=http://www.fas.org/irp/offdocs/eo/eo-13470.htm |title=Executive Order 13470 |publisher=Fas.org |date= |access-date= 2010-03-16}}</ref>જુલાઇ 30, 2008ના રોજ, પ્રમુખ બુશે બહાર પાડેલા વહીવટી હુકમ 13470માં સુધારારૂપે વહીવટી હુકમ 12333 બહાર પાડ્યો જે ડીએનઆઇ (DNI)ની ભૂમિકાને મજબૂત કરે.<ref>[http://www.nytimes.com/aponline/washington/AP-Intelligence-Rules.html "બુશ ઓર્ડસ ઇન્ટેલીજીન્સ ઓવરહુલ", by [[ઓસોશિયેશન પ્રેસઓસોશિયેશન પ્રેસ]] દ્વારા, જુલાઇ 31, 2008]</ref> પહેલા, સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સના નિયામક, ગુપ્ત માહિતીના સમૂહની દેખરેખ રાખતા હતા, તથા પ્રમુખના મુખ્ય ગુપ્ત માહિતીના સલાહકાર તરીકે સેવા આપવાની સાથે, વધુમાં સીઆઇએ (CIA)ના વડા તરીકે સેવા આપવાનું કાર્ય કરતા હતા. ડીસીઆઇના શીર્ષકને હવે સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી એજન્સી ના નિયામક (ડીસીઆઇએ (DCIA)) કહે છે, જે સીઆઇએ (CIA)ના વડા તરીકે સેવા આપવાનું કામ કરે છે. હાલ, સીઆઇએ (CIA) રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત માહિતીના નિયામકને અહેવાલ રજૂ કરે છે. ડીએનઆઇ (DNI)ની સ્થાપનાના પહેલા, સીઆઇએ (CIA) પ્રમુખને અહેવાલ રજૂ કરતી હતી, તથા રાષ્ટ્રીય ધારાસભાની સમિતિને ટૂંકી માહિતી પણ આપતી હતી. [[રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર]] રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સભાના એક કાયમી સભ્ય છે, જે યુએસ ગુપ્ત માહિતી એજન્સીઓ દ્વારા ભેગી કરેલી માહિતીને પ્રસંગઅનુરૂપ ટૂંકી માહિતીને પ્રમુખને આપવા માટે જવાબદાર હોય છે, આ એજન્સીઓમાં રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા એજન્સી , ડ્રગ લાગુપાડનાર પ્રશાસન, વગેરે આવે છે. તમામ 16 ગુપ્ત માહિતી સમૂહની એજન્સીઓ રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત માહિતીના નિયામક મંડળની સત્તા હેઠળ આવે છે. == લક્ષ્ય-ને લગતા મુદ્દાઓ અને વિવાદો == સીઆઇએ (CIA)નો ઇતિહાસ ધણી બધી વસ્તુઓ સાથે વહેવાર કરે છે, જેમાં ચોક્કસપણે અપ્રગટ કાર્ય સમાવિષ્ટ છે, તેમ છતાં ગુપ્ત અને ઉધાડી પડાતી ગુપ્ત માહિતીનો સંગ્રહ, ગુપ્ત માહિતીના વિશ્લેષણ અને અહેવાલ, અને લશ્કરી હાલચાલ ઉતારવાની અને તેવી પ્રક્રિયાઓને તકનિકી રીતે ટેકો પૂરો પાડવાનું પણ આમાં સમાવિષ્ટ છે. ડિસેમ્બર 2004ના સમયમાં ગુપ્ત માહિતી સમૂહ (આઇસી (IC))ને ફરીથી સંગઠિત કરવામાં આવી, તથા તે આઇસી (IC)-વિશાળ ગુપ્ત માહિતીના અંદાજીત ખર્ચની સાથે સુંસગત થવા માટે પણ જવાબદાર છે. આ લેખોને બે અલગ અલગ રીતે સંગઠિત કરવામાં આવ્યા છે: ભૌગોલિક પ્રદેશની રીતે (રાજ્ય અભિનેતાઓ માટે કે બિન-રાજ્ય અભિનેતાઓની [[દેશ]] કે [[પ્રદેશ]]ની મર્યાદા માટે) તથા [[ટ્રાન્સનેશન]] મુદ્દા માટે (બિન-રાજ્ય અભિનેતાઓ માટે). સીઆઇએ (CIA)ની લશ્કરી હિલચાલ પ્રદેશ દ્વારા, દેશ અને તારીખની વિગતવાર ચર્ચા નીચેના લેખોમાં કરવામાં આવી છે: * આફ્રિકામાં સીઆઇએ (CIA)ની પ્રવૃતિઓ * એશિયા અને પેસિફિકમાં સીઆઇએ (CIA)ની પ્રવૃતિઓ * રશિયા અને યુરોપમાં સીઆઇએ (CIA)ની પ્રવૃતિઓ * અમેરિકામાં સીઆઇએ (CIA)ની પ્રવૃતિઓ * પૂર્વીની નજીક, ઉત્તર આફ્રિકા, દક્ષિણ અને દક્ષિણ પશ્ચિમ એશિયામાં સીઆઇએ (CIA)ની પ્રવૃતિઓ સીઆઇએ (CIA)ના વિશ્લેષણોના મુદ્દાઓ જેવા કે [[વધતા જતા ચેપી રોગોની અસર]], અને [[સામૂહિક વિનાસના શસ્ત્ર]]ને શોધવું, ટ્રાન્સનેશન સહજતા, અને ચર્ચાઓને નીચેના લેખોમાં જણાવવામાં આવી છે. સીઆઇએ (CIA) લશ્કરી હિલચાલ અને, અપ્રગટ લશ્કરી હિલચાલ માટે ક્યાં સુયોગ્ય, મુખત્યારનામા (ઉદાહરણ તરીકે, [[એનએસડીડી (NSDD) 138]] શત્રુઓની વિરુદ્ધમાં અધિકારીક સીધી પ્રક્રિયા) દ્વારા ટ્રાન્સનેશન મુદ્દાની ચર્ચાઓ પર વિકિપીડિયા પાસે નીચેના લેખો છે: * પ્રતિવિપુલતામાં સીઆઇએ (CIA)ની ટ્રાન્સનેશનલ પ્રવૃતિઓ * સીઆઇએ (CIA)ની ટ્રાન્સનેશનલ પ્રતિ-ગુનાહ અને પ્રતિ-ડ્રગ પ્રવૃતિઓ * સીઆઇએ (CIA)ની ટ્રાન્સનેશનલ પ્રતિ-આતંકવાદ પ્રવૃતિઓ * સીઆઇએ (CIA)ની ટ્રાન્સનેશનલ સ્વાસ્થય અને આર્થિક પ્રવૃતિઓ * [[સીઆઇએ (CIA)ની ટ્રાન્સનેશનલ માનવ અધિકારના કામો વધુમાં, અપ્રગટ યુએસ પ્રક્રિયા અંગે એક નિરીક્ષણ જેમાં વિશિષ્ટ પ્રકારના અભિવિન્યસ્ત શાસનપદ્ધતિની બદલતી ક્રિયાની દિશા પર આ મુજબના વિકિપીડિયાનો લેખ છે: * સીઆઇએ (CIA) દ્વારા પુરસ્કૃત શાસનપદ્ધતિનો બદલાવ મહત્વના દસ્તાવેજો માટે આ ભાગમાં આ મુજબ દસ્તાવેજોનો સમાવેશ થાય છે, સંયુક્ત રાજ્યોની શ્રેણીઓની [[વિદેશી સંબંધોની સભા]], [[રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા આર્ચિવ]] અને [[જ્યાર્જ વોશિંગ્ટન યુનિવર્સિટી]], સીઆઇએ (CIA) ખાતે વાચવાના ઓરડામાં [[માહિતી મેળવવાનો સ્વતંત્રતાનો કાયદો]], યુએસ રાષ્ટ્રીય ધારાસભાને બલુમની ચોપડી<ref name="blum1">{{cite book |last=Blum |first=William |authorlink=William Blum |year=1986 |title=The CIA: A Forgotten History |publisher=Zed Books |location= |isbn=0-86232-480-7 }}</ref> અને વેઇનેરની ચોપડી<ref name="Weiner">{{cite book |last=Weiner |first=Tim |year=2007 |title=Legacy of Ashes |publisher=[[Doubleday (publisher)|Doubleday]] |location= |isbn=978-0-385-51445-3 }}</ref> પર સાંભળેલ નોંધ જેમાં સીઆઇએ (CIA)એ વેઇનેરની ચોપડી<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/csi-studies/studies/vol51no3/legacy-of-ashes-the-history-of-cia.html |title="રીવ્યુ ઓફ 'લેગસી ઓફ એશીસ: ધ હિસ્ટ્રી ઓફ સીઈએ" બાય નિકોલસ દુજ્મોવિક, સીઈએ સેન્ટર ફોર ધ સ્ટડી ઓફ ઇન્ટેલિજનસ, નવેમ્બર 26, 2007 |access-date=2010-09-06 |archive-date=2020-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200714113531/https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/csi-studies/studies/vol51no3/legacy-of-ashes-the-history-of-cia.html |url-status=dead }}</ref>માં જે દાવા માંડ્યો તેની સામે અપીલ કરી હતી, અને જેફરી રીચેલસનના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા આર્ચીવ પર તેની પર ટીકાને સમાવી છે.<ref>{{cite web |url=http://www.washingtondecoded.com/site/2007/09/sins-of-omissio.html |title=Sins of Omission and Commission |last=Richelson |first=Jeffrey |date=2007-09-11 |access-date= 2008-07-04}}</ref> વિવાદના વિસ્તારોમાં ચોમેર ફેલાયેલી અયોગ્યતા, જેમાં સંમતિ લીધા વગર, [[મનુષ્યો પર કરવામાં આવતા પ્રયોગો]] જેથી રાસાણિક હેતુઓ અંગે માહિતી બહાર કાઢી શકાય કે અક્ષમ કરી શકાય તેવા કાર્યો મોટાભાગના ગેરકાનૂની કાર્યોનો સમાવેશ થાય છે. અન્ય વિસ્તારમાં [[યાતના અને ગુપ્ત રીતે કેદ કરવા]]નો સમાવેશ કરવામાં આવે છે. [[સીઆઇએ (CIA)ના હુકમ હેઠળ દગો દઇને ખૂન કરવાનો પ્રયાસ કરવો અને ટેકો મેળવા માટે દેશના નાગરિકોના નેતાની દ્વારા વિદેશી નેતાઓને]] દગો દઇને મારી નાખાવા, અને, અલગ કાયદાના ક્ષેણી જે યુદ્ધ કે કાયદાની હેઠળ આવતું હોય, લશ્કરી નેતાઓનો દગો દઇને ખૂન કરવું આમાં સમાવિષ્ટ છે. === સુરક્ષા અને પ્રતિ ઇન્ટેલિજન્સની નિષ્ફળતાઓ === નિયતકાલિક નામોના બદલાવ થયા, ત્યારે સીઆઇએ (CIA) અને તેની લશ્કરી હિલચાલો એમ બે મુખ્ય સુરક્ષા કાર્યોને સલામત કરવા જરૂરી બની ગયા. અહીં એક સુરક્ષાની એજન્સી નિયામકમંડળ માટે ટેકો પૂરો પાડે છે, જે સીઆઇએ (CIA) ઇમારતો, માહિતીના સુરક્ષિત સંગ્રહ, અને ખાનગી [[સુરક્ષા નિવારણો]]ની ભૌતિક સુરક્ષા માટે જવાબદાર છે. તેઓને એજન્સીની અંદરથી જ નિર્દેશ કરવામાં આવે છે. રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત સેવામાં હવે, એક [[પ્રતિ ઇન્ટેલિજન્સ]] કાર્ય, જેને પ્રતિઇન્ટેલિજન્સ કર્મચારી મંડળ કહેવાય છે તે તેના સૌથી વિવાદાસ્પદ વડા [[જેમ્સ જેસસ એન્ગલેટોન]]ના હેઠળ આવેલું છે. આ કાર્યના કર્તવ્યોમાં તેવા કર્મચારી સભ્યાને જોવાનું આવે છે જે વિદેશી ગુપ્ત માહિતીની સેવાઓ (એફઆઇએસ (FIS))ને [[મોલ્સ]] તરીકે માહિતી ઉપલબ્ધ કરાવતા હોય. અન્ય કર્તવ્યમાં વિદેશી હ્યુમીન્ટ (HUMINT)ની મિલકતની ભરતી માટેની દરખાસ્તની ચકાસણી કરવી, તે જોવું કે આ લોકોની પાસે એફઆઇએસના કોઇ જાણીતા જોડાણ છે અને સીઆઇએ (CIA)ની ખાનગી અને તાલીમોને શીખવા માટે તેમાં પ્રવેશ કરવાનો પ્રયત્ન કરવો, કે ઉશ્કરેનાર તરીકે, કે [[બેવાડા એજન્ટ]] તરીકે તેમાં પ્રવેશ કરવો. આ એજન્સીના અગભૂત [[આક્રાત્મક પ્રતિજાસૂસ]] તરીકે પણ આગળ મોકલાઇ શકે, જ્યાં તે એફઆઇએસ (FIS)ની લશ્કરી હિલચાલો સાથે દખલ કરવાનો પણ પ્રયત્ન કરે. સીઆઇએ (CIA)ના કર્મચારીઓ ક્ષેત્રમાં ધણીવાર આક્રાત્મક પ્રતિજાસૂસને દગો દઇને ખૂન કરવા અને સાથે જ ગુપ્ત માહિતીઓને ભેગી કરવાનું કામ કરતા હોય છે. ==== સુરક્ષાની નિષ્ફળતાઓ ==== "ફેમિલિ જ્વેલ્સ" અને અન્ય દસ્તાવેજો તે વાતને બહાર પાડે છે કે સુરક્ષાના કાર્યાલય સીઆઇએ (CIA)ના આંતરિક કાયદા લાદવાના પ્રતિબંધનો ભંગ કરવામાં સંકળાયેલું હતું, કેટલીકવાર સ્થાનિક પોલીસ સંગઠને મદદ કરવાના ઇરાદથી સીઆઇએ (CIA) ઇમારતમાં આમ કરવામાં આવતું હતું. ડિસેમ્બર 30, 2009ના રોજ, એક આત્મધાતી હુમલાની ઘટના [[ફોરવર્ડ ઓપરેટીંગ બેઝ ચેપમન હુમલા]]માં બની હતી, જે [[અફધાનિસ્તાન]]ના [[ખોસ્ટ]]માં ક્ષેત્રમાં આવેલું સીઆઇએ (CIA)નું એક મુખ્ય થાણું છે. સાત સીઆઇએ (CIA) અધિકારીઓ, જેમાં થાણાના વડાનો પણ સમાવેશ થાય છે, તેઓનું મોત થઇ અને છ અન્ય આ હુમલામાં ગંભીરપણે ઇજાગ્રસ્ત થયા. સીઆઇએ (CIA) તેથી એક તપાસનું સંચાલિત કરી જેથી થાણીની સુરક્ષા માપોને બચવામાં કઇ રીતે એક આત્મધાતી બોમ્બબર સફળ રહ્યો તે જાણી શકાય.<ref>રૂબીન, અલીસ્સા જે.; માઝેતી, માર્ક (ડિસેમ્બર 31, 2009). "અફધાન બેસ હીટ બાય અટેક હેઝ પીવોટલ રોલ ઇન કોન્ફીલ્ટ". ન્યૂયાર્ક ટાઇમ્સ. http://www.nytimes.com/2010/01/01/world/asia/01afghan.html. ફરી પ્રકાશન જાન્યુઆરી 1, 2010.</ref> ==== પ્રતિ ઇન્ટેલિજન્સની નિષ્ફળતા ==== જોકે પ્રતિ ઇન્ટેલિજન્સ સાથે સંકળાયેલો સૌથી વિક્ષેપકારક સમય હતો જેમ્સ જીસસ અગલેટોનની બંધ<ref name="WiseMole">{{Cite book |title=Molehunt: The Secret Search for Traitors That Shattered the CIA |first1 = David | last1 = Wise |publisher=Random House |year=1992 |isbn=0394585143 }}</ref> માટેની શોધ, જે સોવિયટ પક્ષપલટુ [[અન્ટોલી ગોલીટસીન]]ના નિવેદનના આધારે કરવામાં આવી હતી. બીજા એક પક્ષપલટુ, [[યુરી નોસેન્કો]], ગોલીટસીનના દાવાને પડકાર્યો હતો, સાથે જ બેવડી રીતે અન્ય એક સોવિયટના બેવડા એજન્ટ સાથે બોલને આ દાવો કર્યો હતો.<ref name="BaerEvil">{{Cite book |title=See No Evil: The True Story of a Ground Soldier in the CIA's War on Terrorism |first=Robert |last=Baer |publisher=Three Rivers Press |year=2003 |isbn=140004684X}}</ref> ધણા સીઆઇએ (CIA) અધિકારીઓ પોતાની કારકિર્દી-અંતની શંકાને અનુભવતા હતા; નાસેન્કો અને ગોલીટસીનથી આ અંગેના સત્ય અને અસત્યની માહિતીને કદી બહાર પાડવામાં નથી આવી, કે, તેવું પણ હોય કે, તેને સંપૂર્ણપણે સમજી ન શકાઇ હોય. આ આરોપો એટલાન્ટિકાથી પસાર થઇને બ્રિટિશ ગુપ્ત માહિતી સેવાઓ પર પણ લાગ્યા, જેમને બંધની શોધખોળથી નુકશાન પહોચ્યું હતું.<ref name="Wright">{{Cite book |title=Spycatcher |first1 = Peter | last1 = Wright |authorlink=Peter Wright |coauthor = Greengrass, Paul |publisher=William Heinemann |year=1987 |isbn=0670820555 }}</ref> ફેબ્રુઆરી 24, 1994ના રોજ, 31-વર્ષીય અનુભવી પ્રકરણના અધિકારી [[અલ્ડરીચ એમ્સ]]ની ધરપકડથી એજન્સી હલી ગઇ તેમની પર 1985થી સોવિયટ યુનિયન માટે જાસૂસી કરવાનો આરોપ લાગ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.fbi.gov/libref/historic/famcases/ames/ames.htm |publisher=Federal Bureau of Investigation |title=FBI History: Famous Cases&nbsp;— Aldrich Hazen Ames |access-date=2008-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20020606184057/http://www.fbi.gov/libref/historic/famcases/ames/ames.htm |archive-date=2002-06-06 |url-status=live }}</ref> અન્ય પક્ષપલટુમાં [[એડવર્ડ લી હોવર્ડ]], એક ક્ષેત્રના લશ્કરી હિલચાલના અધિકારી, અને [[વિલિયમ કેમ્પીલ્સ]], એક નીચી-પાયરીના સીઆઇએ (CIA)માં 24-કલાકની લશ્કરી હિલચાલ કેન્દ્રમાં કામ કરતો હતો તેનો સમાવેશ થાય છે. કેમ્પીલ્સે [[કેએચ (KH)-11]] કે જે શત્રુઓના પ્રદેશની તપાસ કરતા ઉપગ્રહ છે તેની વિગતવાર લશ્કરી હિલચાલની પરિચય પુસ્તિકા સોવિયટને વેચી હતી.<ref name="McKinleyKH11">{{Cite web |title=When the Enemy Has Our Eyes |first1 = Cynthia A. S. | last1 = McKinley |url=http://www.fas.org/spp/eprint/mckinley.htm }}</ref> === ઇન્ટેલિજન્સના વિશ્લેષણમાં નિષ્ફળતાઓ === એજન્સીની ટીકા તેની એક ગુપ્ત માહિતીને ભેગી કરવાની એજન્સી તરીકેની તેની બિનઅસરકારકતા માટે પણ કરવામાં છે. અગાઉના ડીસીઆઇ રિચર્ડ હેલ્મસ શીત યુદ્ધના અંત પછી તેવી ટીપ્પણી કરી હતી કે, "એક માત્ર હયાત મહાસત્તાને વિશ્વમાં શું ચાલી રહ્યું છે તેને કાર્યક્ષમ બનાવીને અને ચલાવવા એક જાસૂસી સેવાઓનો ચલાવવામાં તેને કોઇ જ રસ નથી."<ref>[http://www.economist.com/books/displaystory.cfm?story_id=9644588 સીઆઇએ (CIA) : ઓન ટોપ ઓફ એવરીથીંગ એલ્સ, નોટ વેરી ગુડ એટ ઇટીસ્ જોબ], રીવ્યૂ ''લેગસી ઓફ એશીશ ધ હિસ્ટ્રી ઓફ ધ સીઆઇએ (CIA) '' બાય ટીમ વેનેર ઇન ''[[ધ ઇકોનોમિસ્ટ]]'' , ઓગસ્ટ 16, 2007</ref> સોવિયટ યુનિયનના પડી ભાગવા અંગે આગાહી ન કરી શકવા માટે સીઆઇએ (CIA) ખાસ પ્રકારની ટીકા હેઠળ આવે છે. [[ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી]] ભાગની ગુપ્ત માહિતીના વિશ્લેષણ સંચાલન માટે ચર્ચાની શક્યતાની નિષ્ફળતાને મેળવવા માટે ઓટોમેશન (એટલે માણસોના બદલે યંત્રોનો ઉપયોગ કામ માટે કરવા)ના ટેકાના વિશ્લેષકો, અને [[એ-સ્પેસ]] માટે એક આઇ-વિશાળ યોજનાની તેમાંથી કેટલાકના સંગ્રહને જુઓ. ઇન્ટેલિજન્સના વિશ્લેષણ માટે જ્ઞાનાત્મક છટકાઓ પણ તેવા ક્ષેત્રમાં જાય છે જ્યાં સીઆઇએ (CIA) વિશ્લેષણો કેમ નિષ્ફળ જાઇ શકે તેની તપાસ કરે છે. એજન્સીના અનુભવીઓ{{Who|date=April 2009}} લાંબી-હદની વ્યૂહરચનાવાળી ગુપ્ત માહિતીને ઉપન્ન કરવામાં અસફળ રહ્યા જેનાથી નીતીબનાવનારાઓને તે નિર્દેશ આપી શકે, તેમની આ અસફળતાને કારણે તેમણે શોક વ્યક્ત કર્યો. [[જોહ્ન મેકલુધલીન]], જે નાયબ સંચાલક અને ગુપ્ત માહિતીના કામચલાઉ સંચાલક ઓક્ટોબર 2000 થી સપ્ટેમ્બર 2004 સુધી હતા, તેમણે કહ્યું હતું કે વાઇટ હાઉસ અને પેન્ટાગોન માટે તત્કાલિક માહિતી આપવાની માંગણીઓથી સીઆઇએ (CIA) ડુબાઇ ગયું છે, "ગુપ્ત માહિતીના વિશ્લેષકો વોશિંગ્ટનના [[વિકીપીડિયા]] બનીને થાકી ચૂક્યા છે."<ref>{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2006/05/14/weekinreview/14weiner.html?pagewanted=print |title=Langley, We Have a Problem |publisher=The New York Times |first=Tim |last=Weiner |date=2006-05-14 |access-date= 2008-07-04 }}</ref> ઇન્ટેલિજન્સ વિશ્લેષણ લેખમાં, ગ્રાહકોને પોતાની સ્થિતિમાં અમુક દિશામાં વાળવામાં કેટલાક એવા માર્ગોની સાથે વહેવાર કરે છે જેમાં ઇન્ટેલિજન્સ નીતી બનાવનારાઓની જરૂરિયાતોને વધુ જવાબદાર બનાવી શકાય.સમાચાર માધ્યમો માટે. નિષ્ફળતાઓ સૌથી વિશેષ સમાચાર હોય છે. બિનવર્ગીકૃત રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત માહિતીના અંદાજીત આંકડા મુજબ વિવિધ દેશોના વર્તન અંગે આગાહી કરી શકાય છે, પણ એક આકર્ષક સમાચારની રીતે નહી, કે, સૌથી વધુ મહત્વના, પ્રસંગના સમયે જાહેરમાં નહીં. તેની લશ્કરી હિલચાલની ભૂમિકામાં, સીઆઇએ (CIA)ને કેટલીક સફળતા મળી છે જેમાં સમાવેશ થાય છે યુ-2 અને એસઆર-71 યોજનાઓ, અને પ્રતિ-[[સોવિયટ]] લશ્કરી હિલચાલો મધ્ય-1980માં અફધાનિસ્તાનની હિલચાલોનો.{{સંદર્ભ}}પહેલા વિશ્લેષણની નિષ્ફળતાની વચ્ચે, પહેલા સીઆઇએ (CIA) પાસે તેની પોતાની સંગ્રહ ક્ષમતાઓ હતી, ઓક્ટોબર 13,1950ના દિવસે, પ્રમુખ હેરી એસ ટરુમને તેવી બાંયધરી આપી હતી કે ચાઇના કોરીયામાં પોતાના લશ્કરી દળોને નહીં મોકલે. છ દિવસ બાદ, એક મિલિયન ચાઇનીઝ લશ્કરી દળો આવી પહોંચ્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.historians.org/Perspectives/NewsBriefs/2006/0605/KerberArticle.cfm |work=American Historical Association |title=Protecting the Nation's Memory |first=Linda K. |last=Kerber |date=2006-05-15 |access-date= 2008-07-04 }}</ref>પહેલા, ઇન્ટેલિજન્સ સમૂહ ઉત્તરી કોરીયાના અતિક્રમણને શોધવામાં નિષ્ફળ ગયો, કારણકે કોરીયાના દ્વીપકલ્પના SIGINT (સીજીન્ટ) વ્યાપક ક્ષેત્રની સંપત્તિઓને ફાળવવામાં નહતી આવી {{સંદર્ભ}}.યુએસ ઇન્ટેલિજન્સનો ઇતિહાસ, ફ્રેંચ ઇન્ડોચાઇનાના સંબંધની સાથે અને ત્યારબાદ બે વિયેટનામો, વિશાય અને જટિલ છે. [[પેન્ટાગોન પત્રો]]માં મોટેભાગે સીઆઇએ (CIA)ના વિશ્લેષણો અંગે નિરાશાવાદ હોય છે જે વાઇટ હાઉસની સ્થિતિઓ સાથે સંધર્ષમય બને છે. કેટલાક અંદાજો તેવું જોવા મળ્યું છે કે તે પેન્ટાગોન અને વાઇટ હાઉસના મતોના બદલાવનું પ્રતિબંબ હોય..<ref name="Adams1998">{{cite book |title=War of Numbers: an Intelligence Memoir |first=Sam |last=Adams |publisher=Steerforth Press |year=1994 |isbn=188364223X}}</ref> 1945થી ગુપ્ત માહિતી અને અપ્રગટ લશ્કરી હિલચાલો પર વિસ્તૃત ચર્ચાઓ માટે જુઓ [[સીઆઇએ (CIA)ની એશિયા અને પેસિફિકમાં પ્રક્રિયાઓ]]. 1974માં અન્ય ટીકાઓ છે ભારતની અણુશક્તિની કસોટીની આગાહી કરવામાં મળેલી નિષ્ફળતા. [[CIA Activities by Region: Near East, North Africa, South and Southwest Asia#India|ભારતના અણુશક્તિની યોજના]]ના વિવિધ વિશ્લેષણની તપાસથી તે કસોટીના કેટલાક ભાવોની આગાહી તો કરી શકાઇ, જેમ કે 1965ના એક અહેવાલમાં કહેવાયું હતું કે, જો ભારત સ્ફોટક ગોળો વિકસાવે તો તે એ સમજાવવા માટે કે તે "શાંતિના ઇરાદા માટે" છે. મોટા પ્રમાણમાં તેની ટીકા [[સપ્ટેમ્બર 11 હુમલાઓ]]માં અગાઉથી બાબતનો નિકાલ કરવામાં મળેલી નિષ્ફળતા માટે થઇ છે. [[9/11 મંડળીનો અહેવાલ]]નું માનવું છે કે તે સમગ્ર આઇસીની નિષ્ફળતા છે. એક સમસ્યા, ઉદાહરણ માટે, એફબીઆઇ "ચિન્હોને જોડવાની" ઉપણથી તેના વિકેંદ્રીકરણ ક્ષેત્રના અધિકારીઓની વચ્ચે માહિતીને ફાળવી હતી. જોકે, આ અહેવાલ, સીઆઇએ (CIA)ના વિશ્લેષણોની, અને તેઓના અટકાવેલી તપાસ બંન્નેની ટીકા કરી છે{{સંદર્ભ}}.વહીવટી ટૂંકા અહેવાલના એક અહેવાલ જેને ઓગસ્ટ 21, 2007ના રોજ કાર્યાલયના સીઆઇએ (CIA) નિરીક્ષણ વડા જોહ્ન હેલગેર્સન બહાર પાડ્યો હતો, જેના નિષ્કર્ષ મુજબ અગાઉના ડીસીઆઇ (DCI) [[જ્યાર્જ ટેનેટ]] [[અલ-કાયદા]] દ્વારા ઊભા કરવામાં આવેલા ભયની સાથે સપ્ટેમ્બર 11,2001ના હુમલાની પહેલા એજન્સીની જરૂર પૂરતી તૈયાર કરવામાં નિષ્ફળ રહી છે. જૂન, 2005માં આ અહેવાલ પૂર્ણ થયો, અને કોંગ્રેસ સાથેના એક કરાર મુજબ તેને અંશતરૂપમાં જાહેર કરવામાં આવ્યો, હાલમાં ડીસીઆઇ (DCI) વડા [[મીચેલ હાયડે]]ને તેના પર વાંધો ઉઠાવ્યો છે. હાયડેન કહ્યું તેને પ્રસિદ્ઘ કરવાથી "જેને પહેલેથી જ સારી રીતે કરવામાં આવ્યું છે તેમાં સમયનો વપરાશ અને ક્ષેત્રની ફરી તપાસની વિચારણા કરાશે."<ref>{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2007/08/21/washington/21cnd-cia.html |title=Tenet’s C.I.A. Unprepared for Qaeda Threat, Report Says |publisher=The New York Times | author=David Stout, [[Mark Mazzetti]] |date=2007-08-21 |access-date= 2008-07-04 }}</ref> ટેનેટ અહેવાલના સમાપ્તિઓ સાથે સંમત નથી, ખાસ કરીને 1999થી લઇને તેની પ્રયત્નો આયોજન તેની સામે અલ-કાયદા રજૂ કરવા જોઇએ.<ref name="BBC2007-08022">{{Cite journal |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/6957839.stm |title=CIA criticises ex-chief over 9/11 |journal=BBC News online |date=August 22, 2007 | access-date= 2009-12-31}}</ref> === વાંધાજનક/વિવિદાસ્પદ યુક્તિઓ === કેટલાક પ્રસંગો અંગે સીઆઇએ (CIA) વિવાદનો વિષય બની ગઇ હોય કારણ કે તેના કર્મચારીઓ તેમના લક્ષ્યોને બહાર પાડવા માટે કેટલીક યુક્તિઓ અજમાઇ હોય ત્યારે આવું બનતું હોય છે. કેટલીક વખતે યાતના આપવી, નિધિયન અને તેવા [[સમૂહો કે સંસ્થાઓને તાલીમ આપવી]] કે જે પાછળથી નાગરિકો અને અન્ય લડી ન શકનાર લોકોને મારવાના કામમાં ભાગ લેતા હોય તથા લોકશાહી રીતે-ચૂંટેલી સરકારોને ઉથલાવા પ્રયત્ન કરવો કે તેના સફળતા મેળવવી, માનવ સંશોધન માટે પ્રયોગિક અખતરા કરવા, અને નિશાનો બનાવીને મારી નાખવું અને દગો દઇને ખૂન કરવાનું એવું બધું આવી યુક્તિઓમાં સમાવિષ્ટ હોય છે. માનવ અધિકારમાં સીઆઇએ (CIA)ની ભૂમિકાને સમજીએ તો, તેમાં નૈતિક સિદ્ધાન્તોમાં પડકારરૂપ મુશ્કેલીઓ જોવા મળે છે. જોન સ્કોટવેલ, એક સીઆઇએ (CIA) અધિકારી જે એજન્સી છોડી દઇને સાર્વજનિક ટીકાકાર બની ગયો, જેનું સીઆઇએ (CIA) ક્ષેત્ર કર્મચારીઓ અંગે એવું કહેવું હતું કે: "આ લોકોને મૃત્યુની ટૂકડીઓ શેરીઓ પર નથી મળતી જ્યાં તેઓને લોકોના ખરેખરમાં ટૂકડા કરી કે તેમને શેરી પર સુવડાવીને અને તેમના માથા પર ખટારો દોડવામાં આવે હોય. સાન સ્લવાડોરમાં સીઆઇએ (CIA)ના લોકો મુખ્ય પોલીસને મળ્યા, અને મૃત્યુની ટૂકડીને જે ચલાવે છે તે લોકોને પણ, અને તેઓએ તેમની વચ્ચે સહકાર પણ સ્થાપ્યો, તેઓ તેમને વિહારધામોના પાણીના તળાવની પાસે મળ્યા હતા. અને તે એક વ્યવહારદક્ષ, સુસંસ્કૃત પ્રકારનો સંબંધ હતો. અને તેઓ તેમના બાળકો વિષે વાત કરતા હતા, જે યુસીએલએ કે હાર્વર્ડ અને અન્ય શાળાઓમાં ભણતા હતા, અને તેઓ કમકમાટી ઉપજાવે તેવા ભય ઉત્પન્ન થયો છે તે વિષે કોઇ પણ ચર્ચા નહતા કરતા તેઓ તેવી રીતે વર્તતા હતા કે જાણે તેવું વાતમાં કંઇ સત્ય નથી".<ref name="Stockwell">{{Cite journal |last1=Stockwell |first1=John |title=The Secret Wars of the CIA, a lecture |date=October 1987 |url=http://www.informationclearinghouse.info/article4068.htm |journal=Information Clearing House |access-date=2010-09-06 |archive-date=2010-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100629015838/http://www.informationclearinghouse.info/article4068.htm |url-status=dead }}</ref> ગુપ્ત માહિતીને એકત્રિત કરવાના મૂળભૂળ લક્ષ્યમાં સીઆઇએ (CIA)ની બિનઅસરકારકતા માટે તેની ટીકા કરવામાં આવી છે. આ ટીકાઓની ભિન્નતામાં દુરાચારના ઓરોપોને પણ છે મૂળ લક્ષ્ય અંગે ઓછું ધ્યાન આપવાના લક્ષણ તરીકે જોઇએ તો વિવાદાસ્પદ પ્રવૃતિઓ, જેવી કે દગો દઇને ખૂન કરવું અને માનવ અધિકારોનું ભંગ કરવો, આવા લશ્કરી હિલચાલોને ચલાવવાથી ગુપ્ત માહિતીને એકત્રિકરણમાં ભાગ્યેજ કોઇ નિસબત હોય. સીઆઇએ (CIA) પાસે જવાબદારીઓવાળા 90%થી વધુના તેના કર્મચારીઓનું રહેવાનું અને કામ કરવાના સ્થળ સંયુક્ત રાજ્યોની અંદરના જ હોય છે, કારણ કે વિદેશી દેશોમાં તેમના આમ કરતા, તેઓના ખાસ કરારના ભંગ થાય છે. સીઆઇએ (CIA) પર તેવો પણ આરોપ છે કે તેની પાસે ઓછું નાણાં ભંડોળ અને વીસલબ્લોવર નિયંત્રણો છે જે તેને બિનજરૂરી અને છેતરપીંડી તરફ દોરી જાય છે.<ref name="Jones">{{Cite journal |last=Jones |first=Ishmael |authorlink=Ishmael Jones |title=Intelligence Reform is the President's Urgent Challenge |date=January 2010 |url=http://www.washingtontimes.com/news/2010/jan/07/intelligence-reform-presidents-urgent-challenge//print/ |journal=Washington Times }}</ref> === બહારની તપાસો અને દસ્તાવેજને જાહેર કરવા === 1947માં જ્યારે સીઆઇએ (CIA)ની રચના થઇ ત્યારબાદ ધણી વાર, યુએસ સરકારે સીઆઇએ (CIA)ના કાર્યો પર સર્વગ્રાહી અહેવાલો રજૂ કર્યા છે, આ અહેવાલોમાં ઐતિહાસિક કટોકટીના સમયમાં કેવી રીતે સીઆઇએ (CIA) સ્પષ્ટપણે તેના અનિશ્ચિત ઇરાદાઓને નિશ્ચત કરવા માટે પ્રયત્ન કર્યા છે તે રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. આ અહેવાલો રાષ્ટ્રીય ધારસભાની સમિતિ દ્વારા કે યુએસ સરકારની અન્ય કોઇ લશ્કરી શાખા દ્વારા આંતરિક/પ્રમુખ સંબંધી અભ્યાસો, બાહ્ય તપાસોના પરિણામ છે કે પછી સીઆઇએ (CIA) દ્વારા સરળતાથી રજૂ કરવા અને મોટી જથ્થાના દસ્તાવેજોને બિનવર્ગીકૃત કરવાના આ અહેવાલો છે. કેટલીક તપાસો (ઉદાહરણ માટે, ચર્ચ સમિતિ, રોકેફેલ્લામ મંડળ, પીકે સમિતિ, વગેરે), સાથે જ બિનવર્ગીકૃત દસ્તાવેજોને બહાર પાડવાનું, તે બતાવે છે કે સીઆઇએ (CIA), તે વખતે, બહારથી પણ તેના ખાસ સત્તાને ચાલુ રાખતું હતુ. કટોકટીના સમયે, કેટલાક કિસ્સાઓમાં, વાઇટ હાઉસના કર્મચારીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલી અયોગ્ય વિનંતીના કારણે પણ આવ્યું બન્યું હતું. અન્ય કિસ્સાઓમાં, રાષ્ટ્રીય ધારાસભાના ઉદ્દેશનો ભંગ કરવાથી, જેમ કે ઇરાન-વિપરીત પ્રસંગે. ધણા કિસ્સાઓમાં, આ અહેવાલ ખાલી અધિકારીક ચર્ચાઓને જેની પ્રક્રિયાઓ જાહેરમાં પણ સુલભ હોય તેવી માહિતીઓને જ ઉપલ્બધ કરાવતા હોય છે. === જાહેર અભિપ્રાય અને કાયદાની ફરજ લાદનાર પર પ્રભાવ પાડવો === આ એક ખરાબ સમય હતો. જો થોડી ધણી પણ દલીલ થઇ હોય તો, ઉદાહરણ તરીકે, જો સીઆઇએ (CIA) વાઇટ હાઉસને અમલી કરવા માટે તકનિકી સહાયમાં અયોગ્ય વર્તાવ કરે તો, રાજકીય અને સુરક્ષા બંન્નેની રીતે, કોઇ પણ કાનૂની સત્તા વગર તેની પર તપાસોનું સંચાલન થવા લાગતું હતું. વસ્તુઓ એટલી બધી સંદિગ્ધ થઇ હતી કે કાયદાને લાગુ પાડનાર જો કોઇ એક ગુપ્ત લશ્કરી હિલચાલને ઉધાડું પાડવા જાય તો, સમસ્યા માત્ર પોતાના માટે જ નહી પણ વિવિધ કાયદો લાગુ પાડનાર સંસ્થાઓ પર પણ તેની અસર થતી, જ્યાં એક ફરિયાદ કરવા માંગતો હોય અને અન્ય તપાસને ચાલુ રાખવા, જોથી ઊંચા કક્ષાના એક કાવતરા સુધી પહોંચી શકાય.<ref name="SaundersCulture">{{cite book |last=Saunders |first=Frances Stonor |authorlink=Frances Stonor Saunders |year=1999 |title=The Cultural Cold War: The CIA and the World of Arts and Letters |publisher=[[New Press]] |isbn=1-56584-664-8 }}</ref> === અગાઉના નાઝી અને જાપાનીઝ યુદ્ધના ગુનેગારો સાથે જોડાણો === જ્યારે સંયુક્ત રાજ્યોએ યુદ્ધના ગુનેગારોના ફરિયાદપક્ષ સંબંધિત, યુએસ લશ્કરી અને ગુપ્ત માહિતી એજન્સી ઓના કેટલાક યુદ્ધ ગુનેગારોને બચાર તે ફાયદાથી કર્યો કે તેનાથી તેમને ટકનિકી કે ગુપ્ત માહિતી પ્રાપ્ત થશે કે ચાલી રહેલી ગુપ્ત માહિતી કે ઇજનેરી કામમાં તેઓ ભાગ લેવામાં કામમાં આવે (ઉદાહરણ માટે, [[ઓપરેશન પેપરક્લીપ]]). બહુવિધ યુએસ ગુપ્ત માહિતી સંસ્થાઓ આમાં સંડોવાયેલી હતી, અને ધણાનો સંબંધ 1947માં સીઆઇએ (CIA) ની રચના થઇ તે પહેલાથી બંધાયેલા હતો, પણ સીઆઇએ (CIA)એ, કેટલાક કિસ્સાઓમાં, લગભગ 60 વર્ષો સુધી આ સંબંધોને અને તેની ગુપ્તતાને પોતાની પાસે રાખી.{{Citation needed|date=April 2009}} === અલ-કાયદા અને આંતક પર યુદ્ધ === સીઆઇએ (CIA) ધણા લાંબા સમયથી વિદેશી મૂળના આંતકવાદ અંગે પગલાં લઇ રહી છે, અને 1986માં તેને [[પ્રતિઆતંકવાદ કેન્દ્ર]]ની સ્થાપના આ સમસ્યાને ખાસ રીતે ઉકેલવા માટે કરી હતી. પહેલીવાર ધર્મનિરપેક્ષ આતંકવાદ સાથે સામનો થતા, એજન્સીને માલૂમ પડ્યું કે [[ઇસ્લામિક]] આંતકવાદ તેના કાર્યના ક્ષેત્રમાં અસ્પષ્ટરીતે વિશાયપાયે વધી રહ્યું છે. આ નેટવર્ક કે જે અલ-કાયદાના નામે ઓળખાય છે તે અરબ સ્વયંસેવકો દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યું છે જેણે સોવિયેટ સામે લડાઇ કરી હતી અને 1980ની સાલમાં અફધાનિસ્તાનના શાસનપદ્ધતિઓની કઠપૂતળી બન્યા હતા. 1984માં પાકિસ્તાનના [[પેશાવર]] ખાતે, [[અબદુલ્લા અઝમ]] અને [[ઓસામા બિન લાદેને]] [[સેવાઓની એજન્સી]] નામે જાણીતી એક સંસ્થાની સ્થાપના કરી, આ સ્વયંસેવકો જાણીતા બની ગયા હતા આ સંસ્થાથી તેઓ અફધાન અરબોથી સુસંગતા અને નાણાંની જોગવાઇ મેળવવા માટે કરી હતી. સીઆઇએ (CIA) પાકિસ્તાનના રસ્તે અફધાનિસ્તાન પ્રતિકારક લડવૈયાઓ માટે યુએસ સહાય મોકલતી હતી આ અપ્રગટ લશ્કરી હિલચાલને [[ઓપરેશન સાયક્લોન]]ના નામે જાણીતું થયું હતું. બિન-અફધાની લડવૈયાઓ સાથે વહેવાર હોવો, કે બિન લાદેનથી સીધો સંપર્ક હોવાની વાતને નકારવામાં આવી હતી.<ref>સ્ટીવ કોલ, ''ગોસ્ટ વોર'' (પેંગવીંન, 2005 edn), p.87.</ref> જોકે, આ એજન્સીને લગતા વિવિધ અધિકારીક વર્ગ બંન્ને અફધાનો અને અરબોને સંયુક્ત રાજ્યોમાં લશ્કરી તાલીમ માટે લાવતા હતા.<ref>ગીલેસ ફોડેન, [http://www.guardian.co.uk/afghanistan/story/0,1284,551971,00.html "બ્લોવબેક ક્રોનીકલ્સ "], ''ગારડીયન'' , સ્પટે. 15, 2001; જોહ્ન ક્લૂનીને યાદ કરીને, ''અનહોલી વોર્સ: અફધાનિસ્તાન, અમેરીકા અને આંતરાષ્ટ્રીય આંતકવાદ '' (પ્લુટો પ્રેસ, તારીખ નથી આપી)</ref><ref>[http://www.cooperativeresearch.org/timeline/2002/foxnews071802.html કોર્પોરેટીવ રીસર્ચ ટ્રાન્સસ્ક્રીપ્ટ ઓફ ફોક્સ ટીવી ઇન્ટરવ્યૂ વીથ જે. મિચેલ સ્પ્રિંગમાન્ન (યુએસ કાઉન્સલેટ ઇન જેહાદ, સાઉદી અરેબિયા ખાતેના, બિન-નિવાસી વિઝા ભાગના વડા, 1987-88માં) જુલાઈ 18, 2002.]</ref> અઝમ અને બિન લાદેને યુએસમાં [[અલ-ખીલાફ]] નામે ભરતીની એજન્સીઓ સ્થાપી હતી, બ્રુકલીનના એટલાન્ટિક એવન્યૂમાં આવેલ ફારુખ મસ્જિદ તેનું મૂળ કેન્દ્ર હતું. આ "ઓપરેશન સાયક્લોન માટે મહત્વનું સ્થળ" હતું<ref>એન્ડૂ માર્શલ, [http://www.independent.co.uk/news/terror-blowback-burns-cia-1182087.html "ટેરર બ્લોબેક બર્ન્સ સીઆઇએ (CIA) "] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101004052543/http://www.independent.co.uk/news/terror-blowback-burns-cia-1182087.html |date=2010-10-04 }}, ''ઇન્ડીપેન્ટેન્ટ ઓન સન્ડે'' , નવેમ્બર 1, 1998.</ref> બ્રુકલીન કેન્દ્ર ખાતે નોંધેલી ગણતરીના આંકડા પૈકી [[અલી મોહમ્મદ]] નામનો એક ઇજીપ્શીયન બેવડો એજન્ટે, સાલ 1980 અને 1990ની સાલ દરમિયાન અલગ અલગ સમયે સીઆઇએ (CIA)ના [[ગ્રીન બેરેટ્સ]], [[ઇજીપ્શીયન ઇસ્લામીક જેહાદ]] માટે અને [[અલ-કાયદા]] માટે કામ કર્યું હતું. એફબીઆઇનો ખાસ એજન્ટ જેક ક્લૂન્ન પોતાની જાતને "બિન લાદેનના પહેલો તાલીમ આપનાર" તરીકે ઓળખાવે છે.<ref>[http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline//////torture/interviews/cloonan.html કલૂનન ''ફર્ન્ટલાઇન'' ઇન્ટરવ્યૂહ], પીબીસી જુલાઇ 13, 2005.</ref> બીજો હતો બ્લાઇડ શેઇખ [[અબદેલ રહેનામ]], ''મુઝાહીદીન'' નો આગળ પડતો ભર્તીકરાવનાર, જેને 1987 અને 1990માં સીઆઇએ (CIA)ની મદદથી યુએસમાં પ્રવેશ થવાના પરવાનાઓ મેળવ્યા હતા. 1988ની આસપાસ, સેવાઓની એજન્સી ના વધુ આત્યંતિક ઘટકોનીમાંથી બિન લાદેનો અલ-કાયદાની રચના કરી. પણ તે એક વિશાળ સંગઠન ન હતું. જ્યારે [[જમાલ અલ-ફદલ]] (જે 1980ના મધ્યમાં બ્રુકલીન કેન્દ્ર દ્વારા ભરતી કરતું હતું) 1989માં તેની સાથે જોડાયું, તેને તેનું વર્ણન "કાયદા" એટલે કે "ત્રીજા સભ્ય" તરીકે કર્યું.<ref>પીટર એલ બેરગેન, ''હોલી વોર ઇન્ક: Iઇન્સાઇડ ધ સિક્રેટ વર્ડ ઓફ ઓસામા બિન લાદેન'' (વીઆઇડેન્ટીફાઇડ &amp; નીકોલસન, 2001), p.65.</ref> જાન્યુઆરી 1996માં, પ્રતિ આંતકવાદ હેઠળ, સીઆઈએ એક પ્રયોગાત્મક વાસ્તવિક મથક, [[બિન લાદેન મુદ્દા મથક]]ની રચના કરી હતી, જેથી બિન લાદેનની વધતી જતી ગતિવિધિઓ પકડી શકાય. અલ-ફદલ, જેણે 1996ની વસંતમાં સીઆઇએ (CIA)ને ક્ષતિ પહોંચાડી હતી, જેને કાયદાના નેતા તરીકેની પોતાની નવી છબી સાથે મથકો ઉપલબ્ધ કરવાની શરૂઆત કરી: તે માત્ર એક આંતકવાદને નાણાં ધીરનાર જ ન હતા, પણ એક આંતકવાદી પ્રબંધક પણ હતા. એફબીઆઇના ખાસ એજન્ટ ડેન કોલેમન (જેણે તેના સાથીદાર જેક કલૂનન સાથે મળીને બીજા બિન લાદેનના મથકમાં હતો) તેને કાયદાને "[[રોઝેટ્ટા સ્ટોન]]" કહ્યું હતું.<ref>જેન મેયર, [http://www.newyorker.com/fact/content/articles/060911fa_fact "જુનીયર: ગુપ્તચરાનું જીવન અમેરીકાના ઉચ્ચ અલ કાયદાના સ્ત્રોત"], ''ન્યૂ યોર્ક'' , સ્પટે. 11, 2006.</ref> 1999 સીઆઇએ (CIA)ના પ્રમુખ જ્યાર્જ ટેનેટે એક મોટી "યોજના" બહાર પાડી જેથી અલ-કાયદા અંગે પગલા લઇ શકાય. પ્રતિ આંતકવાદ કેન્દ્ર, તેના નવા પ્રમુખ [[કોફેર બ્લેક]] અને કેન્દ્રનું [[બિન લાદેન એકમ]] આ યોજનાનો વિકસાવનારા અને વહીવટ કરનારા હતા. એકવાર જ્યારે તે યોજના તૈયાર થઇ ગઇ ત્યારે ટેનેટે તેને સીઆઇએ (CIA)ના ગુપ્ત માહિતીના પ્રમુખ [[ચાલ્સ ઇ. એલન]]ને કાયદા સેલની રચના કરવાનું કામ સોપ્યું જેથી તેઓ તેને સુનિયોજીત અમલી કરાવવા પર દેખરેખ રાખી શકે.<ref>ટેનેટ, ''એટ ધ સેન્ટર ઓફ સ્ટ્રોમ'' , પીપી .119, 120.</ref> 2000માં સીઆઇએ (CIA) અને [[યુએસએએફ]] (USAF) સંયુક્ત રીતે [[પ્રિડેટર]] શ્રેણીના વિમાનોને અફધાનિસ્તાન ઉપરથી ઉડાવ્યા જેમાં એક નાનું રીમોટ-નિયંત્રિત હતું જે શત્રુના પ્રદેશની તપાસ કરવામાં સક્ષમ છે, જેથી તેમને સંભવિત રીતે બિન લાદેનના છબીઓ મળી શકે. કોફર બ્લેક અને અન્ય પ્રિડેટરની સાથે મિસાઇલ્સ જેવા શસ્ત્રોની પણ હિમાયત કરવા લાગ્યા જેથી બિન લાદેન અને અન્ય કાયદાના નેતાઓનું ખૂન કરવામાં તેને અજમાવી શકાય. આતંકવાદ પર પ્રધાન-સ્તરની મુખ્ય સમિતિના મેળાવડા બાદ સપ્ટેમ્બર 4, 2001, ના રોજ, સીઆઇએ (CIA) શત્રુના પ્રદેશમાં જઇને તપાસ કરતા વિમાનોને શસ્ત્રોથી સજ્જ કરીને ફરી મોકલવાનું શરૂ કર્યું. 2001માં સીઆઇએ (CIA)એ એક [[વ્યૂહરચના આકરણી ખાતા]]ની રચના કરી, જે મોટી-છબીની ખોટનો ઇલાજ કરી અલ-કાયદાનું વિશ્લેષણ કરે, અને નિશાનાની વ્યૂહરચનાને સ્પષ્ટ રીતે વિકસાવે. જુલાઇ 2001માં ઔપચારીક રીતે આ ખાતાની સ્થાપના થઇ, પણ કર્મચારીને શોધવામાં તેને ભારે જહેમત ઉઠાવવી પડી. આ ખાતાના વડાએ તેની આ નોકરી સપ્ટેમ્બર 10,2001માં શરૂ કરી.<ref>''9/11 કમિશન રિપોર્ટ'' , [http://www.9-11commission.gov/report/911Report_Ch11.pdf ચેપ્ટર 11], પે.342 ([http://www.9-11commission.gov/report/911Report_Ch11.htm એચટીએમએલ વૃત્તાન્ત])</ref><ref>[http://www.gpoaccess.gov/serialset/creports/pdf/part3.pdf જોઇન્ટ ઇન્કાવયરી ફાઇનલ રિપોર્ટ પાર્ટ થ્રી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100527233135/http://www.gpoaccess.gov/serialset/creports/pdf/part3.pdf |date=2010-05-27 }}, p.387.</ref><ref>[http://www.9-11commission.gov/hearings/hearing8/tenet_statement.pdf ટેનેટ સ્ટેટમેન્ટ ટુ ધ 9/11 કમિશન, માર્ચ 24, 2004], p.8.</ref> 9/11 બાદ, સીઆઇએ (CIA) આ હુમાલાને અટકાવવા માટે વધુ કંઇ ન કરી શકવાને લીધે ભારે ટીકા સહન કરવી પડી. ટેનેટે આ ટીકાને નકારી, કહ્યું કે એજન્સી અગ્રતાથી છેલ્લા બે વર્ષોથી ખાસ પ્રયત્ન કરી આયોજન કરી રહી હતી. તેમનો વિચાર હતો કે "અફધાનની પવિત્ર જગ્યા"માં અને "વિશ્વભરના બાણું દેશો" બંન્નેમાં, સીઆઇએ (CIA)ના પ્રયત્નોથી એજન્સી આક્રમણની સ્થિતીમાં હોય છે ત્યારે અસરકારક રીતે અને ઝડપથી પ્રતિક્રિયા કરી શકી છે.<ref>જ્યાર્જ ટેનેટ, ''At The Center Of The Storm'' (Harper Press, 2007), pp.121–2; cf. p.178.જ્યાર્જ ટેનેટ, એટ ધ સેન્ટર ઓફ ધ સ્ટ્રોમ (હાર્પેર પ્રેસ,</ref> આ નવી વ્યૂહરચનાને [[વિશ્વભરની હુમલાનો મેટરીક્સ]] કહેવાતો હતો. === 2003 ઇરાકમાં યુદ્ધ === જો કોઇ ગુપ્ત માહિતી ઉપલબ્ધ હોય કે ના હોય, કે [[બુશ]] શાસન દ્વારા [[2003ના ઇરાકના આક્રમણ]]ને વાજબી ગણાવવું કે કબજો મેળવવા માટે યોગ્ય યોજના કરવાની છૂટ આપવી, આ તમામ વાત કેટલાક અંશે વિવાદાસ્પદ છે. જોકે, તેવા એક કરતા વધારે સીઆઇએ (CIA) કર્મચારી છે જે નિશ્ચયપૂર્વક સમજતા હોય કે બુશ તંત્રના અધિકારીઓની જગ્યાએથી વધારે પડતું દબાણ સીઆઇએ (CIA) વિશ્લેષકો પર કરવામાં આવતું હતું જેથી તેઓ કેટલાક એવા નિષ્કર્ષ સુધી પહોંચે કે જે ઇરાક અંગેની તેઓની કહેલી નીતિની પ્રતિષ્ઠાઓને ટેકો આપે.{{Citation needed|date=April 2009}} જુલાઇ 2002માં ઇરાકમાં પહેલીવાર આવનારી ટૂકડીઓ, [[સીઆઇએ (CIA)ના ખાસ પ્રવૃતિઓના વિભાગ]]ની અર્ધલશ્કરી ટૂકડીઓ હતી. એક વાર તેઓ જગ્યા પર પહોંચી જાય છે ત્યારે તે પછી આવનારી [[યુએસ લશ્કરી]] દળો માટે યુદ્ધની જગ્યા બનાવે છે. સેડ (SAD) ટૂકડીઓ ત્યારબાદ [[યુએસ લશ્કરની ખાસ સૈન્ય]] સાથે જોડાઇ જાય છે (એક ટૂકડી ઉત્તરી ઇરાક લાઇસન તત્વ કે એનઆઈએલઇ (NILE) કહેવાય છે).<ref name="Attack, Bob Woodward 2004">અટેક ઓફ પ્લાન, બોબ વુડવર્ડ, સીમોન એન્ડ શુસ્ટર, 2004.</ref> આ ટૂકડીએ [[કુર્ડીશ]] [[પેશમેર્ગા]] માટે પછીના યુએસ-લીડ આક્રમણને સંગઠિત કર્યું હતું. તેઓએ [[અનસાર અલ-ઇસ્લામ]], [[અલ-કાયદા]]ના એક સહાયકારીને સાથે મળીને હરાવ્યો હતો. જો આ લડાઇ આટલી સફળ ના થઇ હોત જેટલી તે થઇ હતી, જો આ લડાઇ જેટલી સફળ થઇ છે તેટલી સફળ ના થઇ હોત તો, યુએસ/કુર્દીશ સેનાની પાછળ એક વિચારણીય શત્રુ સેના સદ્દામની સેના પર પાછળથી હુમલો કરવામાં આવત. યુએસ પક્ષ એસએડી/એસઓજી (SAD/SOG)ના અર્ધલશ્કરી લશ્કરી હિલચાલોની એજન્સી ઓ અને લશ્કરના [[10માં ખાસ સેનાના સમૂહ]] દ્વારા યુએસ પક્ષથી સંકળાયેલ હતી.<ref name="Attack, Bob Woodward 2004"/><ref>{{cite book |title=Operation Hotel California: The Clandestine War inside Iraq |first=Mike |last=Tucker |coauthors=Charles Faddis |year=2008 |publisher=The Lyons Press |isbn=9781599213668}}</ref><ref>{{cite web |url=http://wamu.org/audio/dr/08/10/r2081007-22101.asx |title=An interview on public radio with the author |date= |access-date=2010-03-16 |archive-date=2011-09-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110930081326/http://wamu.org/audio/dr/08/10/r2081007-22101.asx |url-status=dead }}</ref> ઇરાકી હદના વરિષ્ઠ નેતાનો ઓળખી તેમને નિશાન બનાવવા પાછળ એસએડી (SAD) ટૂકડીઓના ઊંચા જોખમી રીકોન્નીસાન્સ લક્ષ્યોનું સંચાલન હતું. આ મિશન [[સદ્દામ હુસેન]] અને તેના મુખ્ય લશ્કરી વડાઓના વિરુદ્ધ પ્રારંભિક હુમલાઓ તરફ દોરી ગયું. જોકે હુસેન વિરુદ્ધના આ પ્રારંભિક હુમલામાં તેના સરમુખત્યારને મારવામાં તેઓ અસફળ રહ્યા, પણ તેના લશ્કર પર નિયંત્રણ અને તેની હુકમની ક્ષમતાનો અસરકારક રીતે અંત લાવવામાં તે સફળ રહ્યા. મુખ્ય વડાઓની વિરુદ્ધના અન્ય હુમલાઓમાં તેમને સફળતા મળી અને મહત્વપૂર્ણ રીતે તેમના હુકમો પર પ્રતિક્રિયા કરવાની ક્ષમતાને અને યુએસ-લીડ આક્રમણ સેનાની વિરુદ્ધના સંચાલનને ઓછું કરવામાં પણ સફળતા મળી.<ref name="Attack, Bob Woodward 2004"/><ref>બીહાઇન્ડ લાઇન્સ, એન અનસીન વોર, ફાયે બ્રોવર્સ, ક્રિસ્ટીના સાયન્સ મોનીટર, એપ્રિલ 2003.</ref> નાટોના સભ્ય [[તૂર્કી]]એ તેમની સીમાનો યુએસ લશ્કરના 4થા પાયદળ વિભાગને આક્રમણ કરવા માટે ઉપયોગ કરવાની ના પાડી. જેના પરિણામે, આક્રમણ વખતે એસએડી, યુએસ લશ્કરની ખાસ સેનાઓને સંયુક્ત ટૂકડીઓ અને કુર્દીશ પેશામેર્ગાના આખું ઉત્તરી દળની સદ્દામની સેનાના વિરુદ્ધમાં આવ્યું. તેઓના પ્રયત્નોથી 1 અને 5 એટલે કે(પહેલા અને પાંચમાં)માં ઇરાની લશ્કરના સંગઠનો કુર્દ્સની વિરુદ્ધમાં હુમલાથી તેમની જગ્યાએ સ્થિર કર્યા અને વધુ આગળ આવીને દક્ષિણમાં મિશ્ર સેનાથી લડવા સુધી પહોંચતા રોક્યા. યુએસ ખાસ લશ્કરી હિલચાલ અને કુર્દીશ સેનાનું આ જોડાણે સાબૂત રીતે સદ્દામના લશ્કરનો પરાજય કર્યો, જે અફધાનિસ્તાનમાં તાલિબાન ઉપરના વિજય જેવી જ, એક મોટી લશ્કરી સફળતા છે.<ref name="Attack, Bob Woodward 2004"/> એસએડી/એસઓજીના ચાર સભ્યોના જૂથે સીઆઇએ (CIA)નો ઉત્કૃષ્ટ [[ઇન્ટેલિજન્સ તારો]] તેમના "પરાક્રમી કાર્યો" માટે મેળવ્યો.<ref>ઓપરેશન હોટેલ કેલિફોર્નીયા: ગુપ્તચર યુદ્ઘ ઇરાકની અંદર, માઇક ટુકેર, ચાર્લેસ ફાડ્ડીડ, 2008, ધ લયનોસ પ્રેસ |isbn=9781599213668</ref> === ડ્રગનો વેપાર === [[ગુપ્ત માહિતીના સીઆઇએ (CIA) નિયામકમંડળ]]ની બે એજન્સીઓ પાસે આ ક્ષેત્રમાં વિશ્લેષણાત્મક જવાબદારીઓ છે ટ્રાન્સનેશન મુદ્દાઓની એજન્સી <ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/oti.html |title=Office of Transnational Issues |access-date=2010-09-06 |archive-date=2009-04-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090417083647/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/oti.html |url-status=dead }}</ref> યુએસ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાના હાલના અને ઉભરતા ભયોને નક્કી કરીને તે અંગે અભિપ્રાય આપવાના ખાસ કામને લાગુ પાડે છે અને કાયદાનું પાલન કરાવનારોની સાથે વિશ્લેષકો, ચેતવણી, અને કટોકટીમાં ટેકો પૂરો પાડનારને પણ ઉપલબ્ધ કરાવી આપે છે. સીઆઇએ (CIA) ગુનો અને નશીલી દવાઓના કેન્દ્ર<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/the-cia-crime-and-narcotics-center.html |title=CIA Crime and Narcotics Center |access-date=2010-09-06 |archive-date=2009-04-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090417083609/https://www.cia.gov/offices-of-cia/intelligence-analysis/organization-1/the-cia-crime-and-narcotics-center.html |url-status=dead }}</ref> [[આંતરાષ્ટ્રીય નશીલી દવાઓના વેપાર]] અંગેની માહિતીનું સંશોધન કરે છે અને ગુના માટે નીતીબનાવનારો અને કાયદાનું પાલન કરાવનાર સમૂહને સંગઠિત કરે છે. જ્યારથી સીઆઇએ (CIA) પાસે કોઇ આંતરીક પોલીસ અધિકાર નથી, તે તેના વિશ્લેષણાત્મક માહિતીને ગુપ્ત માહિતીના સમવયી ખાતા (એફબીઆઇ (FBI)) અને અન્ય કાયદાનું પાલન કરાવતી સંસ્થાઓ, જેવી કે ડ્રગ પાલન કરાવનાર શાસન (ડીઇએ (DEA)) અને [[વિદેશી સંપત્તિ નિયંત્રણ]]નું [[સંયુક્ત રાજ્યોના નાણાંખાતાનો વિભાગ]] (ઓએફએસી (OFAC))ને મોકલે છે. સીઆઇએ (CIA) ના અન્ય ભાગમાં, રાષ્ટ્રીય ગુપ્ત સેવાઓ આ ક્ષેત્રોમાં માનવ ગુપ્ત માહિતીને (HUMINT) એટલે કે (હ્યુમીન્ટ) ભેગી કરવાનું કામ કરે છે. [[ડૉ. અલ્ફેડ ડબલ્યુ. મેકકોય]], [[ગ્રે વેબ]], અને અન્યો દ્વારા કરાયેલી તપાસ તે સૂચવે છે કે સીઆઇએ (CIA) વિશ્વભરમાં નશીલી દવાઓના વેપાર સાથે સંકળાયેલી છે, જો કે સીઆઇએ (CIA) અધિકારીકરીતે આવા આરોપોને ઠુકરાવે છે.<ref>ગ્રે વેબ્બ ''ડાર્ક એલીયન્સ'' </ref><ref>[[Solomon, Norman]], (Jan./Feb. 1997, "[https://web.archive.org/web/20050211194420/http://www.datafilter.com/mc/c_fairContraCrackCiaDamageControl.html Snow Job]". વધારાનું'</ref> શીત યુદ્ધ દરમિયાન, જ્યારે સંખ્યાબંધ સૈનિકોએ દક્ષિણપૂર્વીય એશિયન હેરોઇનને એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ લઇ જવામાં સામેલ થયા હતા અને સંયુક્ત રાજ્યોની વિમાની સેવા [[એર અમેરિકા]]{{સંદર્ભ}}દ્વારા આમ કરવામાં આવ્યું હતું, આ પ્રકારના વેપારમાં સીઆઇએ (CIA)ની ભૂમિકા બુદ્ધિવાદની દ્રષ્ટિથી સમજીને નોંધીએ તો "ફરી કેદ કરવું" કહી શકાય જેથી આવી સંપત્તિઓ પર શક્ય દુશ્મનના કાબુમાં આવવાથી થતા લાભોને રોકી શકાય છે. ગ્રેય વેબ્બ અને અન્ય તપાસકારોએ આવા જ કેટલાક લશ્કરી હિલચાલો અંગે નોંધ કરી છે જે મુજબ નીકારાગુઆની લોકશાહીરીતે-ચૂંટેલી-સરકારની સામેના રેગાનના યુદ્ધ વખતે, [[શીત યુદ્ધ]] વખતે [[અફધાનિસ્તાન]]માં યુએસનું સંકળાયેલા હોવુ, અને હાલમાં સીઆઇએ (CIA) સાથે પાકિસ્તાનની [[આઇએસઆઇ]] (ISI) ગુપ્ત માહિતીનું સમાવિષ્ટ હોવું, જેમાં તેવો આક્ષેપ છે કે અફધાનિસ્તાનનું હેરોઇનને પાકિસ્તાનમાં લાવવામાં તેનો હાથ છે.{{સંદર્ભ}} === કોંગ્રેસથી અસત્ય કહેવું === [[સંયુક્ત રાજ્યોના પ્રવક્તાઓના ગુહના અધ્યક્ષ]] [[નેન્સી પેલોસી]] કહ્યું કે 2001થી પાણીસમિતિ અને અન્ય યાતના અંગે સીઆઇએ (CIA) વારંવાર કોંગ્રેસને ગેરમાર્ગે દોરી રહી છે જ્યારે પેલોસી આ યોજના અંગે જે કહ્યું છે તે સ્વીકારી લીધું છે તો પણ.<ref>{{ Cite web|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601103&sid=a0vWnerimBZw}}</ref><ref>બીબીસી ન્યૂઝ, મે 14, 2009, "પેલોસી સેય્સ સીઆઇએ (CIA) લાઇડ ઓન 'ટોર્ચર'" http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8050930.stm</ref> કોંગ્રેસના છ સભ્યો કહ્યું કે સીઆઇએ (CIA)ના સંચાલક લેઓન પાનેટ્ટા સ્વીકાર્યું છે કે 2001થી કેટલાક વર્ષોના સમયગાળા દરમિયાન સીઆઇએ (CIA) નિયમિતપણે કોંગ્રેસને છેતરતી રહી છે, જેમાં હકારાત્મકરીતે કોંગ્રેસ આગળ અસત્ય બોલવાનું પણ સમેલ છે. કોંગ્રેસના માણસોના કહેવા મુજબ, કોંગ્રેસથી આ અસત્યો બોલવાનું સીઆઇએ (CIA) કોંગ્રેસથી પહેલાના સમયમાં બોલેલ અસત્યોના જેવા જ છે.<ref>બીબીસી ન્યૂઝ, જુલાઇ 9, 2009, "સીઆઇએ (CIA) 'ઓફ્ટન લાઇડ ટુ ક્રોંગ્રેસમેન'" http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8143081.stm</ref> ==== કોંગ્રેસથી છૂપાવામાં આવેલી અપ્રગટ યોજનાઓ ==== જુલાઇ 10, 2009ના રોજ, ઇન્ટેલિજન્સ ધરની પેટાસમિતિની મહિલા પ્રમુખ પ્રવક્તા [[જાન સ્કાકોવ્સકીએ]] (ડી, આઇએલ) જાહેરાત કરી કે એક નનામી સીઆઇએ (CIA)ની અપ્રગટ યોજના જેને "ખુબ જ ગંભીર" પ્રકારની ગણી શકાય અને જેને કોંગ્રેસથી આઠ વર્ષો સુધી છુપાવવામાં આવી તેનો આખરે અંત આણીએ છીએ.<ref>{{Cite web|url=http://news.yahoo.com/s/ap/us_congress_secret_briefings|format={{dead link|date=April 2010}}|archive-url=https://web.archive.org/web/20090715050326/http://news.yahoo.com/s/ap/us_congress_secret_briefings|archive-date=2009-07-15|title=આર્કાઇવ ક .પિ|access-date=2010-09-06|url-status=live}}</ref> {{Quote box | quote = "It's not as if this was an oversight and over the years it just got buried. There was a decision under several directors of the CIA and administration not to tell the Congress." | source = Jan Schakowsky, Chairwoman, U.S. House of Representatives Intelligence Subcommittee }} સીઆઇએ (CIA)ના સંચાલક પાનેટ્ટાએ એવો આદેશ આપ્યો કે એક આંતરીક તપાસ થવી જોઇએ જે નક્કી કરે કે કેમ કોંગ્રેસને આ અપ્રગટ યોજના વિષે માહિતી આપવામાં ના આવી. [[ઇન્ટેલિજન્સ સમિતિ ધરના]] પ્રવક્તા [[સીવેસ્ટ્રે રેયેસે]] જાહેરાત કરી કે તે આ તપાસને ગંભીરતાપૂર્વક લેશે અને સીઆઇએ (CIA) પર રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા કાયદાને ભંગ કરવાનો જે આરોપ છે તેમાં, કોંગેસને પણ અપ્રગટ પ્રવૃતિઓની માહિતી આપવી જોઇએ તેવી કંઇ જરૂરીયાત તથા મર્યાદિત અપવાદ હતા તેની તપાસ કરશે. તપાસ અને દેખરેખ સમિતિના મહિલા પ્રમુખ સ્કાકોવ્સકીએ તેવું સૂચન કર્યું કે તેણી રાષ્ટ્રીય ધારાસભાને [[HPSCI]] (એચપીએસસીઆઇ)ની તપાસના પ્રમુખ સીવેસ્ટ્રે રેયેસને માટે એક વિનંતી રવાના કરી શકે. {{Quote box | quote = "Director Panetta did brief us two weeks ago -- I believe it was on the 24th of June -- ... and, as had been reported, did tell us that he was told that the vice president had ordered that the program not be briefed to the Congress." | source = Dianne Feinstein, Chairwoman of the U.S. Senate Select Committee on Intelligence }} [[સંયુક્ત રાજ્યોની આચારસંહિતાના મથાળું 50]]માં આદેશિત કરાયા મુજબ અધ્યાય 15, પેટાઅધ્યાય 3, પ્રમાણે અપ્રગટ લશ્કરી હિલચાલના તારણમાં દાખલ થવું મર્યાદિત થઇ જાય તથા તેની અસર યુએસના આવશ્યક અધિકારો પર થતી હોય તો તે જરૂરી બને છે કે, જેટલું જલ્દી બને તેટલું પ્રમુખને અને ઓછામાં ઓછા [[આઠની ટોળી]]ને અહેવાલ ચોક્કસપણે પહોંચાડવામાં આવે (ગુપ્ત માહિતી માટે સેનેટ અને ધરના પ્રવક્તામાંથી બંન્ને પક્ષના એક એક નેતાને, અને સેનેટ સમિતિ અને ધર સમિતિના મુખ્ય અને ઊંચા હોદ્દાના સભ્યાને જણાવું જરૂરી છે).<ref>{{cite web|url=http://www.law.cornell.edu/uscode/50/413b.html#c_2 |title=US CODE: Title 50,413b. Presidential approval and reporting of covert actions |publisher=Law.cornell.edu |date=2009-07-20 |access-date= 2010-03-16}}</ref> 2010 ગુપ્ત માહિતીની અધિકૃતિ વિધેયકને ધર ટેકો કરે તેવી આશા રાખવામાં આવે છે જેમાં એવી પણ એક કલમને સમાવવામાં આવી છે જે મુજબ પ્રમુખ દ્વારા અપ્રગટ લશ્કરી હિલચાલો અંગે કોંગ્રેસના 40 થી વધારે સભ્યાને માહિતી આપવી જરૂરી બને છે. [[ઓબામા]]ના શાસનએ વીટો આપવાની ધમકી ઉચ્ચારી જો આ બીલના આખરી વૃતાંન્તમાં આવી કોઇ કલમને સમાવવામાં આવી તો.<ref>{{Cite web |url=http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5gQDNMgQrXYHlGWd9F3063DLFpiHAD99BMNVG2 |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2009-07-14 |archive-date=2009-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090714224420/http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5gQDNMgQrXYHlGWd9F3063DLFpiHAD99BMNVG2 |url-status=dead }}</ref><ref>[http://news.yahoo.com/s/ap/20090708/ap_on_go_co/us_congress_secret_briefings ]{{dead link|date=March 2010}}</ref> જુલાઇ 16,2008ના રોજ રાજવિત્તીય 2009 ગુપ્ત માહિતી અધિકૃતિ વિધેયકને ગૃહ દ્વારા બહુમતીથી મંજૂર કરવામાં આવ્યું જેમાં સમાવેલ ઠરાવો મુજબ 75% જેટલા નાણાં જે ખુબ જ જરૂરી છે તેવા અપ્રગટ કાર્યો માટે ખર્ચવામાં આવશે જોકે સંવેદનશીલ અપ્રગટ કાર્યો ઉપર ગુપ્ત માહિતી ગૃહના તમામ સભ્યોને આવશ્યક માહિતી અંગે સલાહસૂચન કરવું જરૂરી બનશે. જ્યોર્જ ડબલ્યુ. બુશના શાસન હેઠળ, પ્રમુખ દ્વારા બહાર પાડેલા વરિષ્ઠ સલાહકારો એક નિવેદન જણાવે કે એક વિધેયકની કલમમાં પ્રમુખ સુધી પહોંચવાની જોગવાઇ છે, તો, તેઓ આ માટે બુશને વિધેયક અંગે વીટો વાપરવાની સલાહ આપતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/07/16/AR2008071601444.html?nav=rss_politics |title=House Passes Intelligence Authorization Bill |publisher=washingtonpost.com |date= 2008-07-17|access-date= 2010-03-16 | first=Walter | last=Pincus}}</ref> જુલાઇ 23ના રોજ નનામી સરકારી કર્મચારીઓ દ્વારા આ યોજનાને રુમોર્ડ આમને સામને છતું કર્યું, એક ખૂન કરવાની યોજના બનવાથી,<ref>{{Cite web |url=http://news.yahoo.com/s/ap/20090713/ap_on_go_ot/us_cia_concealment |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2009-07-17 |archive-date=2009-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090717004441/http://news.yahoo.com/s/ap/20090713/ap_on_go_ot/us_cia_concealment |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://news.yahoo.com/s/ap/us_cia_concealment |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2009-07-17 |archive-date=2009-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090717004000/http://news.yahoo.com/s/ap/us_cia_concealment |url-status=dead }}</ref> પણ આ મંજૂરી ના મળી. "આખી સમિતિ છક થઇ ગઇ....મને લાગે છે કે આ જેટલી સમજાય છે તેટલી ગંભીર છે", આમ કહેવું હતું, અન્ના ઇસ્કો, ગુપ્ત માહિતી સમૂહ સંચાલન, પેટાસમિતિના પ્રમુખનું, જે ગુપ્ત માહિતીના યુ.એસ.કાયમી ચૂંટેલી સમિતિ ગૃહ (HPSCI) (એચપીએસસીઆઇ) હેઠળ આવે છે. પાનેટ્ટા નિયામક દ્વારા લગાવેલ આરોપ તેવું સૂચન કરતો હતો કે પ્રતિ આંતકવાદ યોજનાના એક રહસ્યની માહિતીને કોંગ્રેસ માંથી અગાઉના યુએસ ઉપ પ્રમુખ [[ડીક ચેનેયે]] આદેશો હેઠળ પોતાના કાબુમાં રાખી હતી. જેણે સેનેટ સભ્ય ફેઇનસ્ટેન અને સેનેટ સભ્ય [[પેટ્રીક લેઅહેય]]ને ઉશ્કેર્યા, સેનેટ ન્યાય સમિતિના પ્રમુખે પણ તેવો આગ્રહ કર્યો કે કોઇએ પણ કાયદાની બહાર જવું ના જોઇએ.<ref>{{cite web|url=http://www.reuters.com/article/latestCrisis/idUSN1275615 |title=Cheney ordered intel withheld from Congress-senator |publisher=Reuters |date= |access-date= 2010-03-16}}</ref> એજન્સીના પ્રવક્તા પૉલ જીમીજલોનોએ કહ્યું કે "એજન્સી હજી તેને જાહેરમાં ચર્ચી ન હતી તેના પ્રયત્નના પ્રકાર કે જે વર્ગીકૃત રહ્યો છે તેથી."<ref>{{cite web|last=Gorman |first=Siobhan |url=http://online.wsj.com/article/SB124752710888335275.html |title=CIA Plan Envisioned Hit Teams Killing al Qaeda Leaders - WSJ.com |publisher=Online.wsj.com |date=2009-07-15 |access-date= 2010-03-16}}</ref> [[વોલ સ્ટ્રીટ જનર્લે]] નોંધ્યું કે, અગાઉના ગુપ્ત માહિતીના અધિકારીઓ આ વાતથી સુપરિચિત હતા, કે આ યોજના એક 2001 પ્રમુખ સંબંધી [[અલ કાયદા]]ને ચલાવનારાઓને પકડી કે મારી નાખવાના અધિકૃતિના પ્રયાસરૂપ હતું.<ref>{{cite news|author=Siobhan Gorman|title=CIA Had Secret Al Qaeda Plan|url=http://online.wsj.com/article/SB124736381913627661.html|date=July 13, 2009|publisher=Wall Street Journal|access-date= 2009-08-06}}</ref> ===== ગુપ્ત માહિતીની સમિતિની તપાસ ===== જુલાઇ 17, 2009ના રોજ, ઇન્ટેલિજન્સ સમિતિના ધરે કહ્યું કે તે ગુપ્ત યોજનાઓમાં એક ઔપચારિક તપાસ શરૂ કરશે.<ref>{{cite web|author=Tabassum Zakaria |url=http://www.reuters.com/article/topNews/idUSTRE56G7NA20090718?feedType=RSS&feedName=topNews |title=House launches investigation into CIA program |publisher=Reuters |date= |access-date= 2010-03-16}}</ref> સ્લીવરસ્ટ્રે રેયેસ સમિતિના પ્રવક્તાએ જાહેર કર્યું કે આ તપાસથી તે જોવામાં આવશે કે "ભૂતકાળના કોઇ નિર્ણય અને માર્ગદર્શનથી સમિતીમાંથી માહિતીને પાછી તો નથી ખેંચી લેવાઇને." {{Quote box | quote = "Is giving your kid a test in school an inhibition on his free learning?” Holt said. “Sure, there are some people who are happy to let intelligence agencies go about their business unexamined. But I think most people when they think about it will say that you will get better intelligence if the intelligence agencies don’t operate in an unexamined fashion.<ref>{{cite web|url=http://washingtonindependent.com/52637/holt-calls-for-next-church-committee-on-cia |title=Holt Calls for Next Church Committee on CIA « The Washington Independent |publisher=Washingtonindependent.com |date= |access-date= 2010-03-16}}</ref> " | source = [[Rush Holt]], Chairman, House Select Intelligence Oversight Panel, Committee on Appropriations}} કોંગ્રેસમહિલા [[જાન સ્કાકોવ્સકી]] (ડી, આઇએલ), પેટાસમિતિના અધ્યક્ષની દેખરેખ અને તપાસો કરવામાં આવી, કોને તપાસ માટે બોલવવા, તેવું કહેવું કે આ તપાસનો હેતુ સીઆઇએ (CIA)ની નિષફળતાઓ સંબોધવાનો હતો કે તેને કોંગ્રેસની સંપૂર્ણ કે સચોટ માહિતી નીચેના ચાર મુદ્દાઓ પર ન આપી: 2001માં ખાસ હેતુવાળા વિમાનને ભૂલથી એક નશાની દવાવાળા વિમાને પેરુમાં ઉડાન જેમાં સી.આઇ.એ. પણ જોડાયેલી હતી, અને ''બીજી બાબત જે હજી પણ વર્ગીકૃત'' છે, સાથે જ રુમોર્ડ-ખૂન કરવાનો પ્રશ્ન પણ. વધુમાં, આ તપાસ બુશ વહીવટી કાર્યક્રમ જેમાં પરવાનગી લીધા વગર બીજાની વાતોને ગુપ્ત પણે સાંભળવી અને તેઓને અટકાવીને અને તપાસ કરવા પર પણ નજર માંડવામાં આવશે. યોજના<ref>{{cite news| url=http://www.nytimes.com/2009/07/18/us/politics/18intel.html | work=The New York Times | title=House Looks Into Secrets Withheld From Congress | first1=Mark | last1=Mazzetti | first2=Scott | last2=Shane | date=2009-07-18 | access-date= 2010-04-28}}</ref> યુ.એસ. ગુપ્ત માહિતીના અધ્યક્ષ ડેનીસ બ્લેરએ 2010ની 13મી ફેબ્રુઆરીના રોજ ગુપ્ત માહિતીની સમિતિના ધર આગળ તેની ખાતરી આપી, કે યુ.એસ ગુપ્ત માહિતીની સમિતિ યુ.એસ નાગરિકને મારવા માટે તૈયાર છે જો તે અન્ય કોઇ અમેરિકન કે સંયુક્ત રાજ્યો માટે ભયનું કારણ બને તો.<ref>{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2010/POLITICS/02/04/killing.americans/|author=Barbara Starr|title=Intelligence chief: U.S. can kill Americans abroad|publisher=CNN|date=February 4, 2010}}</ref> [[અમેરીકન નાગરિક સ્વતંત્રતા મંડળ]]નું કહેવું હતું કે આ નીતિ "ખાસ કરીને મુશ્કેલીમાં મૂકે તેવી છે" કારણ કે યુ.એસ. નાગરિકો તેમના "બંધારણીય હકોને તેઓ વિદેશમાં હોય છે ત્યારે પણ ચોક્કસ પ્રક્રિયાથી ચાલુ રાખી શકે છે." એસીએલયુએ પણ "કાર્યકારી પ્રભાવની ચકાસણી વગરની હેરાનગતિ માટે નીતિ અને સંભવનીય જાહેર માહિતીની ઉણપ અંગે ગંભીર ચિંતા દર્શાવી."<ref>{{cite web|url=http://www.aclu.org/national-security/intelligence-official-acknowledges-policy-allowing-targeted-killings-americans|title=Intelligence Official Acknowledges Policy Allowing Targeted Killings Of Americans|publisher=American Civil Liberties Union|date=February 4, 2010}}</ref> == સંદર્ભો == {{reflist|3}} == વધુ વાંચન == <div style="font-size:99%"> * {{cite book |last=Marchetti |first=Victor |authorlink=Victor Marchetti |coauthors=John D. Marks |year=1974 |title=[[The CIA and the Cult of Intelligence]] |publisher=Knopf |location= |isbn=0394482395 }} * {{cite book |last=Johnson |first=Loch K. |authorlink=Loch K. Johnson |coauthors= |year=1991 |title=America's Secret Power: The CIA in a Democratic Society |publisher=Oxford University Press |location= |id= |isbn=0195054903 }} * {{cite book |last=Andrew |first=Christopher |authorlink=Christopher Andrew (historian) |year=1996 |title=For the President's Eyes Only |publisher=[[HarperCollins]] |isbn=0-00-638071-9 }} * {{cite book |last=Baer |first=Robert |authorlink=Robert Baer |year=2003 |title=[[Sleeping with the Devil]]: How Washington Sold Our Soul for Saudi Crude |publisher=Crown |isbn=1-4000-5021-9 }} * {{cite book |last=Jones |first=Ishmael |authorlink=Ishmael Jones |year=2010 |title=The Human Factor: Inside the CIA's Dysfunctional Intelligence Culture |publisher=Encounter Books |isbn=978-1594032233 }} * {{cite book |last=McCoy |first=Alfred W. |authorlink=Alfred W. McCoy |year=1972 |title=[[The Politics of Heroin in Southeast Asia]] |publisher=Harper Colophon |isbn=06-090328-7 }} * મેકકોય, આલ્ફરેડ ડબલ્યુ. (2006): ''અ ક્વેશ્ચન ઓફ ટોર્ચર: Cસીઆઇએ (CIA) ઇન્ટરોગેશન ફોમ ધ કોલ્ડ વોર ટુ ધ વોર ઓન ટેરર'' , ઓવલ બુક, એનએસબીએન 0805082484 * {{cite book |last=Smith, Jr. |first=W. Thomas |authorlink=W. Thomas Smith, Jr. |coauthors= |year=2003 |title=Encyclopedia of the Central Intelligence Agency |publisher=Facts on File |isbn=0-8160-4667-0 }} * {{cite book |last=Bearden |first=Milton |authorlink=Milton Bearden |coauthors=James Risen |year=2003 |title=The Main Enemy: The Inside Story of the CIA's Final Showdown With the KGB |publisher=Random House |location= |isbn=0-679-46309-7 }} * {{cite book |last=Mahle |first=Melissa Boyle |year=2004 |title=Denial and Deception: An Insider's View of the CIA from Iran-Contra to 9/11 |publisher=Nation Books |isbn=1-56025-649-4 }} * {{cite book |last=Prouty |first=L. Fletcher (Col. USAF, (Ret.)) |year=1973 |title=The Secret Team: The CIA And Its Allies In Control Of The World |publisher=Ballantine Books, Inc. |isbn=345-23776-5-195 }} * {{cite book |last=Sheymov |first=Victor |year=1993 |title=Tower of Secrets |publisher=U.S. Naval Institute Press |isbn=978-1557507648 }} * {{cite book |last=Weiner |first=Tim |year=2007 |title=Legacy of Ashes: The History of the CIA |publisher=Doubleday |isbn=0-38551-445-X }} * વાલ્લાસે, રોબર્ટ; મેલ્ટોન, એચ. કેનીથ; સ્કલેસીંગર, હેનરી આર. (2008). ''સ્પાયક્રાફ્ટ: ધ સિક્રેટ હિસ્ટ્રી ઓફ ધ સીઆઇએ (CIA) સ્પાયટેક્સ, ફોર્મ કમ્યુનીઝમ ટુ અલ-ઓએઇડા'' . ડુટ્ટોન. આઇએસબીએન 9780761933250. * {{cite book |last=Kessler |first=Ronald |authorlink=Ronald Kessler |year=2003 |title=[[The CIA at War: Inside the Secret Campaign Against Terror]] |publisher=St. Martin's Press |location= |isbn=0312319320 }} </div> == બાહ્ય લિંક્સ == * [https://www.cia.gov/ CIA official site] * [http://www.foia.cia.gov/ સીઆઇએ (CIA) ઓફિસિયલ ફ્રીડમ ઓફ ઇન્ફોર્મેશન એક્ટ (ફોઇઆ) સાઇટ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100527211431/http://www.foia.cia.gov/ |date=2010-05-27 }} * [http://www.gwu.edu/~nsarchiv/index.html જ્યોર્જે વોશિગ્ટન યુનિવર્સિટી નેશનલ સિક્યોરીટી આર્ચીવ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081022214500/http://www.gwu.edu/~nsarchiv/index.html |date=2008-10-22 }} * [http://openregs.com/agencies/view/191/central_intelligence_agency પ્રપોજ એન્ડ ફાઇનલાઇઝ ફેડરલ રેગ્યુલેશન ફોમ ધ સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલીજીન્સ એજન્સી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430235924/http://openregs.com/agencies/view/191/central_intelligence_agency |date=2011-04-30 }} === અન્ય કડીઓ === * [[ધ વર્લ્ડ ફેક્ટબુક]], સીઆઇએ (CIA) દ્વારા પ્રકાશીત. [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200616181038/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/iz.html |date=2020-06-16 }} * [http://www.teapoint.se/Analysts/index.html મેનેજીંગ એન્ડ ટીંચીંગ ન્યૂ એનાલીસ્ટ]{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} માર્ટીન પેટેર્સન દ્વારા * [http://thefederalregister.com/b.p/department/CENTRAL_INTELLIGENCE_AGENCY/ સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલીજીન્સ એજન્સી મીટીંગ નોટીસ એન્ડ રુલ ચેન્જીસ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100725012629/http://www.thefederalregister.com/b.p/department/CENTRAL_INTELLIGENCE_AGENCY/ |date=2010-07-25 }} ફોમ ધ ફેટરલ રજીસ્ટર [http://thefederalregister.com/rss/department/CENTRAL_INTELLIGENCE_AGENCY/ આરએસએસ ફીડ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100725014658/http://www.thefederalregister.com/rss/department/CENTRAL_INTELLIGENCE_AGENCY/ |date=2010-07-25 }} * [http://www.thirdworldtraveler.com/CIA/CIA_Diary_Agee.html ઇનસાઇડ ધ કંપની: સીઆઇએ (CIA) ડાયરી]. ઇનસાઇડ ધ કંપની: થર્ડ વર્લ્ડ ટ્રાવેલર એક્સેર્પ્ટ ફોમ અ બુક બાય [[ફિલિપ અગે]]. * [http://www.drzz.info/article-25631195.html ઇન્ટરવ્યૂ ઓફ અ ફોર્મર સીઆઇએ (CIA) ઓપરેટીવ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110501121137/http://www.drzz.info/article-25631195.html |date=2011-05-01 }} * [[સેન્ટર ફોર ઇન્ટેલીજીન્સ એન્ડ સીક્યોરીટી સ્ટડીંઝ]] ટ્રેન્સ ન્યૂ એનાલીસ્ટ ઇન [[ઇન્ટેલીજીન્સ એનાલીસીસ]] * [http://www.democracynow.org/2009/8/11/david_wise_the_cia_licensed_to ડેવીડ વાઇસ: "ધ સીઆઇએ (CIA) , લાઇસન્સ ટુ કીલ"]&nbsp;– વિડીયો રિપોર્ટ બાય ''[[ડેમોક્સી નાઉવ!]]'' {{Navboxes |list1= {{Central Intelligence Agency}} {{Intelligence agencies of USA}} {{United States topics}} {{External national intelligence agencies}} {{Cold War}} {{War on Terror}} }} [[શ્રેણી:અમેરિકા]] 0moq9z73lsnwqwo2b5sb7dcfx9l6gyi 0 27777 825867 787305 2022-07-25T14:25:52Z 2409:4041:2D8D:74F1:0:0:7748:AF13 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction | type = ગામ | native_name = કમાલી | state_name = ગુજરાત | district = બનાસકાંઠા | taluk_names = [[થરાદ તાલુકો|થરાદ]] | latd = 24.395571 | longd = 71.626144 | area_total = | altitude = | population_total = | population_as_of = | population_density = | leader_title_1 = સરપંચ | leader_name_1 = અજુબેન કાળજી પટેલ | leader_title_2 = | leader_name_2 = | footnotes = | blank_title_1 = સગવડો | blank_value_1 = [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]], દૂધની ડેરી | blank_title_2 = મુખ્ય વ્યવસાય | blank_value_2 = [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], [[પશુપાલન]] | blank_title_3 = મુખ્ય ખેતપેદાશ | blank_value_3 = [[મકાઈ]], [[બાજરી]], [[તુવર]], [[શાકભાજી]] | blank_title_4 = | blank_value_4 = }} '''કમાલી (તા. થરાદ)''' [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત|ગુજરાત રાજ્યના]] ઉત્તર ભાગમાં આવેલા [[બનાસકાંઠા જિલ્લો|બનાસકાંઠા જિલ્લામાં]] આવેલા કુલ ૧૪ (ચૌદ) તાલુકાઓ પૈકીના એક એવા [[થરાદ તાલુકો|થરાદ તાલુકામાં]] આવેલું એક ગામ છે. કામલી ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]] તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[ઘઉં]], [[જીરુ]], [[વરિયાળી]], [[બાજરી]], [[કપાસ]], [[દિવેલી|દિવેલા]], [[રજકો]] તેમ જ અન્ય [[શાકભાજી]]ના પાકની [[ખેતી]] કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] તેમ જ દૂધની ડેરી જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે. {{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}} [[શ્રેણી:થરાદ તાલુકો]] ack0g4q19zpqrdlmr3tq4v3mywgz7q3 0 29290 825876 818722 2022-07-25T17:16:21Z 2401:4900:53F8:88DA:0:0:834:BC63 /* ઇતિહાસ */ wikitext text/x-wiki {{સુધારો}} {{Infobox Indian Jurisdiction | name = તંજાવુર | native_name = தஞ்சாவூர் | type = નગર | latd = 10.8 | longd = 79.15 | locator_position = right | skyline=Thanjavur city.jpg | skyline_caption= Brahadeeswara Temple Towers | state_name = Tamil Nadu | district = [[Thanjavur district|Thanjavur]] | sub district = [[Kumbakonam , Pattukkottai]] | leader_title= Mayor | leader_name= Thenmozhi Jayabalan<ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102901740300.htm |title=''The Hindu'' dated 29 October 2006 |access-date=4 જાન્યુઆરી 2011 |archive-date=9 નવેમ્બર 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061109022830/http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102901740300.htm |url-status=dead }}</ref> | altitude = 77| population_as_of = 2001 | population_total = 365725| population_density = 7700 | area_magnitude= | area_total = 36 | postal_code= 613 xxx | area_telephone= 914362 | unlocode = IN TJV| vehicle_code_range= TN 49 | footnotes = | website=municipality.tn.gov.in/thanjavur/ }} '''તંજાવુર''' ({{Lang-ta|தஞ்சாவூர்}}(તાકંવુર)), તંજાઇ ({{Lang-ta|தஞ்சை}}(તાચાઇ)) કે એંગ્લિસિઝમ (અંગ્રેજી ભાષાની લઢણ) પ્રમાણે '''તાંજોર''' તરીકે જાણીતું છે, [[ભારત]]ના [[ભારત ના રાજ્યો|રાજ્ય]] [[તમિલનાડુ|તમિલ નાડુ]]માં [[થેની જિલ્લો|તંજાવુર જિલ્લા]]ના મુખ્યમથકો અને એક નગરપાલિકા આવેલા છે. જેની જનસંખ્યા 221,190 (2001 જનગણના પ્રમાણે) છે. તંજાવુર નામ હિંદુ પૌરાણિક કથાના પ્રસિદ્ધ અસુર "તંજાન" પરથી આવ્યું છે. તંજાવુર ભારતના સૌથી જૂના શહેરોમાંથી એક છે, અને તેના ઇતિહાસ એટલો વિસ્તૃત અને વિવિધતા સભર છે કે તેની તારીખો આપણને સંગમ સમય સુધી લઇ જાય છે. જ્યારે તે ચોલા રાજ્યની રાજધાની બની ત્યારે ઉત્તરકાલીન ચોલા વંશના શાસનથી આ શહેરની પ્રખ્યાતિમાં વધારો થયો. ચોલાઓના પતન બાદ, આ શહેર પંડ્યા, વિજયનગર સામ્રારાજ્ય, મધુરાઇ નાયકો, તંજાવુર નાયકો, તંજાવુર મરાઠાઓ અને [[યુનાઇટેડ કિંગડમ|બ્રિટિશ]] લોકો દ્વારા શાસિત કરવામાં આવ્યા. ત્યારબાદ તંજાવુર 1947થી સ્વતંત્ર ભારતનો તે એક ભાગ છે. તંજાવુર દક્ષિણ ભારતીય કળા અને સ્થાપત્યનું એક મહત્વપૂર્ણ કેન્દ્ર છે. મોટાભાગના [[ચોલામંડલમ|મહાન ચોલા મંદિરો]], યુનેસ્કો (UNESCO) વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટમાં (વિશ્વ સંસ્કૃતિક વારસા સમાન સ્મારક) આવેલા છે. મહાન ચોલા મંદિરોમાંથી પહેલું તેવું બૃહદેશ્વર મંદિર શહેરના મધ્યમાં જ આવેલું છે. તંજાવુર તંજોરના ચિત્રકળાનું પણ ઘર છે, આ ચિત્રકળાની શૈલી આ પ્રદેશની અનોખી શૈલી છે. આ શહેર કૃષિ કેન્દ્ર તરીકે પણ મહત્વપૂર્ણ છે, તેને ''તમિલ નાડુનો ડાંગરનો વાટકા'' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ભારતની પરંપરાગત સંસ્કૃતિક વારસાનો પ્રચાર અને જાણવણી માટે ભારતીય સરકાર દ્વારા અનેક પ્રાદેશિક સંસ્કૃતિક કેન્દ્રોનો સ્વીકૃત કરવામાં આવ્યા જેમાં દક્ષિણ ક્ષેત્ર સંસ્કૃતિક કેન્દ્રમાં તંજાવુરનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. તમિલ નાડુમાં શહેરો અને નગરોની સાથે ભારતના અન્ય ભાગોને તંજાવુરથી રસ્તા અને રેલ્વે માર્ગો દ્વારા સુવ્યવસ્થિત રીતે જોડવામાં આવ્યા છે. તંજાવુરથી સૌથી નજીકનું સમુદ્ર સ્થળ નાગપટ્ટિનમ છે જે તેનાથી 84 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે તથા સૌથી નજીકનું હવાઇ મથક તિરુચિરાપલ્લીમાં આવેલું છે, જે તંજાવુરથી 56 કિલોમીટરના અંતરે છે. == વ્યુત્પત્તિ == તંજાવુરનું નામ હિંદુ પૌરાણિક કથાના તંજાન<ref>http://www.madhyakailas.org/kovilgal10.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722034548/http://www.madhyakailas.org/kovilgal10.html |date=2011-07-22 }} ધ લેજન્ડ ઓફ તંજાન</ref> નામના અસુરના નામ પરથી આવ્યું હોય તેવું માનવામાં આવે છે, જેને હિંદુ દેવતા [[વિષ્ણુ]] દ્વારા આ સ્થળ પર મારી નાખવામાં આવ્યો હતો તેવું માનવામાં આવે છે.<ref name="southernindia">{{cite book|title=Southern India: Its History, People, Commerce, and Industrial Resources|pages=465|coauthors=Playne Wright Somerset Staff, Somerset Playne, J. W. Bond, Arnold Wright|publisher=Somerset Playne|year=1914}}</ref> તે પણ માનવામાં આવે છે કે આ નામ તાન-સી-ઔર જેનો અર્થ તેવું સ્થળ જે નદીઓ અને લીલા ડાંગના ખેતરોથી ઘેરાયેલું છે તેના પરથી પણ આવ્યું હોય.{{Citation needed|date=June 2010}} આ નામ જેનો અર્થ આશ્રય શોધવું (તંજામ) પરથી પણ આવ્યો હોય તેવું પણ બને શકે છે, કારણકે ચોલા રાજા કારીકલાને તેમની રાજધાની પૌમપુહાર દરિયાઇ પૂરથી ડૂબી જવાના લીધે અહીં સ્થળાંતર કર્યું હતું માટે તેનું આ નામ પડ્યું હોય.{{Citation needed|date=September 2010}} == ઇતિહાસ == [[ચિત્ર:Thanjavur Big Temple.jpg|thumb|right|તંજાવુરનું બૃહદેશ્વરા મંદિર ]] તંજાવુર ક્ષેત્રમાં સમૃદ્ધ ઐતિહાસિક વારસો ઘરાવે છે અને તે પ્રાચીન અને આધુનિક દક્ષિણ ભારતીય સંસ્કૃતિનો ત્રિપાર્શ્વ સમાન છે. એક વખત આ શહેર ઐતિહાસિક ચોલાઓનો ગઢ હતો, અને ત્યારે તે ચોલાઓ, મુથરાયરો અને મરાઠાઓ જ્યારે તેમની સત્તાની ટોચ પર હતા ત્યારે તેમની રાજધાની હતી. ત્યારથી, તંજાવુર દક્ષિણ ભારતનું મુખ્ય રાજકીય, સાંસ્કૃતિક અને ઘાર્મિક કેન્દ્રમાંનું એક બની રહ્યું છે. તંજાવુરમાં લગભગ 90 જેટલા મંદિરો આવેલા છે, જેમાંથી કેટલા ચોલાના શાસનકાળ દરમિયાન 1થી - 12મી સદીને વચ્ચે બનાવવામાં આવ્યા હતા, બાકીના મંદિરો નાયકોએ 16મી સદીમાં, અને મરાઠાઓએ 17મી અને 18મી સદીની વચ્ચે બનાવ્યા છે.<ref>{{cite web |url=http://www.art-and-archaeology.com/india/thanjavur/bri01.html |title= Brihadeeswarar Temple |publisher= |access-date=2006-09-14 }}</ref> === ચોલાઓના વખતમાં === [[ચિત્ર:Brihadeshwara front right.jpg|thumb|150px|left|રાજારાજા ચોલા પહેલા દ્વારા બનાવેલું બ્રહદીશ્વરા મંદિર.]] તંજાવુર, કે ''તંજાપુરી'' કે જે નામે તેને પ્રાચીન સમયે બોલાવવામાં આવતું હતું, તેની પસંદગી રાજા મુથરાયર અને પછીના વિજય પ્રાપ્ત કરેલા વિજયાલયા ચોલા શાસકો દ્વારા કરવામાં આવી હતી. વિજયલયા આ શહેરમાં તેમના પ્રિય ભગવાન નીસુમભાસુદાનીનું એક મંદિર બનાવ્યું હતું. જોકે અનુગામી શાસકોએ કાંચીપુરમને સહાયક રાજધાની બનાવ્યું હતું, તેમ છતાં તંજાવુરે તેની મુખ્ય શહેર તરીકેની પ્રતિષ્ઠા જાળવી રાખી. મહાન બૃહદેશ્વરા મંદિર, રાજારાજા ચોલ I એ બનાવ્યું હતું, આ મંદિર 1010 એડી (AD)ની આસપાસ પૂર્ણ થયું હતું. તે વર્ષો સુધી ચોલા શાસનકાળનું કેન્દ્ર બની રહ્યું, જેથી રાજ્યની આવકનો પ્રવાહ અનેક નાગરિક યોજનાઓનો પ્રવાહ વહેતો રહ્યો. શાસકોના દસ્તાવેજોના ભંડાર તરીકે પણ તેણે કાર્ય કર્યું છે, કારણકે મહાન રાજારાજાએ તેની દિવાલો પર અનેક શિલાલેખો બનાવ્યા હતા જેમાં તેના દ્વારા જીતેલા અને તેની વિવિધ દાનવૃત્તિઓની દેણગીને નોંધવામાં આવી હતી. આ શિલાલેખો પરથી તેવી છાપ પડે છે કે આ શહેર એક પૈસાદાર, પ્રગતિશીલ અને સંપૂર્ણપણે મંદિરો દ્વારા પ્રભાવિત શહેર હતું. આ શિલાલેખો આપણને શહેરના અનેક ભવ્ય રાજમહેલો અને પ્રદેશો કે જ્યાં મહેલના નોકરો રહેતા હતા તેના વિષે પણ જણાવે છે. આપણે અનેક શેરીઓના નામો પણ આ દ્વારા શીખ્યા જેમકે વીરાસોલા નામની મોટી શેરી અને ત્રિભુવનમદેવીયર નામની મોટી બજાર. રાજારાજાના શાસનકાળ દરમિયાન આપણે જાણ્યું કે આ શહેરના બે ભાગોમાં વહેંચાયેલું હતું: ''યુલ્લાલી'' (આંતરિક) અને ''પુરમબડી'' (બ્રાહ્ય) શહેર. રાજારાજાના શાસન દરમિયાન પુરમબડી શહેરની તરફ વિસ્તર્યું હશે રાજારાજા દ્વારા બનાવેલી નવી શેરીઓમાંથી બે પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિશાવાળી શેરી બૃહદેશ્વરા મંદિર જતી હતી અને ઉત્તર અને દક્ષિણને ''તાલીચચેરીસ'' કહેવામાં આવતું હતું. જે લોકો મંદિરમાં કામ કરતા હતા તેમના દ્વારા આ શેરીઓ પર કબજો કરવામાં આવ્યો હતો. અહીં અન્ય મંદિરો પણ હતા, જેમ કે જયભીમા મંદિર અને તંજાઇ મામાની જેના વિષે શિલાલેખોમાં માહિતી છે, પણ હાલ તે હયાત નથી. વિષ્ણુ મંદિરને અડીને એક જાહેર દવાખાનું પણ હતું જેનું નામ સુંદર ચોલા જેમને ''સુંદરચોલા વીન્નાગરા સલઇ'' તરીકે બોલાવવામાં આવતા હતા તેમના નામ પરથી પડ્યું હતું, આ દવાખાના માટે દાનવિધિ કુંદાવઇ, કે જે રાજારાજા ચોલાની બહેન હતી તેમની દ્વારા આપવામાં આવી હતી. તંજાવુરની પ્રતિષ્ઠા ત્યારે ઓછી થઇ જ્યારે રાજેન્દ્રા ચોલા Iએ એક નવું શહેર કે જેનું નામ ગંગીઇકોન્ડા ચોલાપુરમ હતું તેને બંધાવ્યું અને ત્યાં પોતાની રાજધાની લઇ ગયા. === નાયકો અને મરાઠાઓના વખતમાં === [[ચિત્ર:Thanjavurtown1955.png|200px|left|thumb|વર્ષ ૧૯૫૫માં તંજાવુર શહેર]] [[ચિત્ર:Maratha palace Tanjore.jpg|200px|thumb|આશરે વર્ષ ૧૯૧૪ના વખતના તંજાવુરનો મરાઠા મહેલ ]] ચોલાઓ બાદ આ ચોલા રાષ્ટ્રને પંડ્યાઓ દ્વારા જીતવામાં આવ્યું. પંડ્યાઓની રાજધાની મદુરાઇ હતી અને તંજાવુર તેની પાછળ વિજયનગર શાસનના પ્રાન્ત તરીકે હંમેશા રહી. પાછળથી 1535માં, વિજયનગરના રાજાએ એક નાયક રાજાને તંજોર નાયકોના વિસ્તાર તરીકે સ્થાપ્યો, જે 17મી સદીની મધ્ય સુધીમાં રહ્યો, જ્યાં સુધી તેની પર મધુરાઇના નાયકોએ હુમલો નહતો કરવામાં આવ્યો ત્યાં સુધી. ત્યાર બાદ તે મરાઠાઓના હાથમાં આવ્યું. વેન્કોજીના તાબા હેઠળ 1674માં તંજોર મરાઠાઓ દ્વારા જીતવામાં આવ્યું, જે મહાન [[શિવાજી]]ના સાવકા ભાઈ હતા, તેમના વારસોએ અહીં તંજોરના મહારાજાઓ તરીકે શાસન કર્યું હતું. બ્રિટીશ લોકો પહેલી વાર તેમના 1749ના હુમલા દરમિયાન તંજોરના સંપર્કમાં આવ્યા, તેમના મત પ્રમાણે તેમણે, તંજોર નાયક વંશના પદભ્રષ્ટ રાજાને પુન સ્થાપિત કરવાનું વિચાર્યું પણ તેઓ આમ કરવામાં નિષ્ફળ ગયા અને એક અનુગામી હુમલા તેમને પાછા પાડી દીધા. 1799 સુધી તંજોર મરાઠા રાજાઓની સત્તા હેઠળ રહ્યું. ઓક્ટોબર 1799માં, આ જિલ્લાને બ્રિટિશ ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીને રાજા સરફોજી II, કે જે સ્વુર્ટ્ઝ મિશનરીના શિષ્ય હતા તેમને સંપૂર્ણ સાર્વભૌમત્વ સુપરત કરવામાં આવ્યું. જોકે રાજધાની અને તેની રાષ્ટ્રની આસપાસનો નાનો પ્રદેશ જ રાજાના કબજામાં હતા. 1833માં તેની મૃત્યુ થઇ અને ત્યારબાદ તેના પુત્ર શિવાજીએ તે પદ સંભાળવામાં સફળ રહ્યા, 1855માં તેમની મૃત્યુ કોઇ પણ વારસદાર વિના થઇ હોવાને કારણે તેમની સત્તાનો અંત આવ્યો. ha == ભૂગોળ અને આબોહવા == તંજાવુર {{Coord|10.8|N|79.15|E|}}<ref>[http://www.fallingrain.com/world/IN/25/Thanjavur.html ફોલિંગ રેન જેનોમિસ, ઇન્ક (Inc) - તંજાવુર]</ref>અહીં આવેલું છે, જે ભારતના [[તમિલનાડુ]] રાજ્યની લગભગ કેન્દ્રમાં છે. આ શહેર કાવેરી નદીના મુખત્રિકોણના કેન્દ્રમાં આવેલું છે, જે રાજ્યની રાજધાની ચેન્નઇથી 320 કિલોમીટર અને તિરુચિરાપલ્લીથી 56 કિલોમીટરના અંતરે છે. તેની નજીકના કેટલાક શહેરોમાં કુમ્બકોનમ (40 કિમી), પટ્ટુક્કોટ્ટાઇ (45 કિમી), મન્નારગુડી(37 કિમી), પુદુકોટ્ટાઇ (55 કિમી), થીરુવરુર (58 કિમી), પેરાવુરાની (80) અને નગપ્પટ્ટીનમ (84 કિમી){{Citation needed|date=January 2009}}નો સમાવેશ થાય છે, આ નગરપાલિકા આશરે 36 km²માં વિસ્તરેલી છે. આ નગર અને તેના બાહ્ય ઉપનગરો આશરે 100 km²ના વિસ્તાર સુધી ફેલાયેલા છે. આ શહેર સમુદ્ર સ્તરથી 57 મીટરની ઊંચાઇ પર છે. તેની ઉત્તરે વડવાર અને વેન્નાર નામની બે નદીઓ વહે છે. તે સરેરાશ 1502 મીટરની (4927 ફૂટ) ઉંચાઈ ધરાવે છે. આ શહેર કાવેરી નદીના કાંઠે, ચેન્નઇથી 200 માઇલના અંતરે દક્ષિણમાં આવ્યું છે. શહેરના મધ્યભાગ (જેને સરળ શબ્દોમાં શહેર જ કહેવાય છે) એક વ્યાપારી તાલુકો છે. મેડિકલ કોલેજનો વિસ્તાર વિશાળ રહેણાક વિસ્તાર છે, જે નવો પડોશી વિસ્તાર છે અને તેને શહેરના ફ્લાયઓવર (મેમ્બાલમ)થી અલગ પાડવામાં આવ્યો છે. અન્ય મુખ્ય પડોશીઓમાં પલ્લીગ્રાહમ, કરનથાઈ, કેઝહાવસલ, વિલર, અરુલનાન્ધા નગર, નન્જીકોટ્ટાઇ રોડ, મનામ્બુચવડી, પોક્કારા શેરી, ઓલ્ડ હાઉસીંગ યુનિટ, ન્યૂ હાઉસીંગ યુનિટ, ગનનમ નગર અને શ્રીનીવાસપુરમનો સમાવેશ થાય છે. શહેરનો કુલ વિસ્તાર 36&nbsp;km²નો છે. શહેરી એકત્રિત ઘેરાવો વાલ્લમથી મરીઆમ્મન કોલી (પશ્ચિમ-પૂર્વ) અને વયલુરથી એર ફોર્સ સ્ટેશન (ઉત્તર-દક્ષિણ) લગભગ 100 km² જેટલો છે. વિશાળ એનકટ કેનાલ (પુઘારુ), વડાવારુ અને વેન્નારુ નદી શહેરમાંથી થઇને વહે છે. {| class="wikitable" |- | | '''ઉનાળો''' | '''શિયાળો''' |- | મહત્તમ | style="background-color:#FF6600;color:#000000"|{{convert|40|°C|F}} | style="background-color:#FF9966;color:#000000"|{{convert|38|°C|F}} |- | લઘુત્તમ | style="background-color:#FFFFCC;color:#000000"|{{convert|22|°C|F}} | style="background-color:#CCFFFF;color:#000000"|{{convert|19|°C|F}} |} {{Geographic Location |title = '''Destinations from Thanjavur''' |Northwest =[[Thirukattupalli]] |North = [[Ariyalur]] |Northeast = [[Kumbakonam]] |West = [[Tiruchirapalli]] |Centre = Thanjavur |East = [[Tiruvarur]] |Southwest = [[Pudukkottai]] |South = [[karambakkudi]] |Southeast = [[Pattukkottai]] }} == રસપ્રદ સ્થળો == [[ચિત્ર:BELL TOWER- Thanjavur.JPG|thumb|right|ઘંટ મિનાર]] તંજાવુર તેના બૃહદીશ્વરા મંદિર (કે બૃહદેશ્વરા મંદિર) માટે પ્રખ્યાત છે, જેને રાજારાજા ચોલાએ બનાવ્યું હતું. <ref name="ધ">ધ હેન્ડબુક ઓફ ઇન્ડિયા પ્રકાશન વિભાગ, ભારત, માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય દ્વારા</ref> બૃહદીશ્વરા મંદિરને મોટા મંદિર તરીકે પણ ઓળખાવવામાં આવે છે, તે યુનેસ્કો (UNESCO)ની વર્લ્ડ હેરીટેજ સાઇટ (વિશ્વ સંસ્કૃતિક વારસાના સ્થળ)માં પણ સ્થાન ઘરાવે છે. આ મંદિરમાં બે બંઘ વાડાઓ છે, તેની આસપાસની જગ્યામાં એક ઊંચા મિનારો અને મુરુગનના તીર્થ મંદિરો દ્વારા તેને સુંદર રીતે સુશોભિત કરવામાં આવ્યા છે. અન્ય ઐતિહાસિક ઇમારતોમાં, વિજયનગરના કિલ્લોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં મરાઠા રાજા સેરફોજી બીજાનો વિસ્તારેલો એક મહેલ, શાસ્ત્રાગાર, ઘંટ મિનાર અને સરસ્વતી મહલ ગ્રંથાલય કે જેમાં 30,000 થી પણ વધારે ભારતીય અને યુરોપીયન હસ્તપત્રોને કાગળ અને તાડના પાના પર લખવામાં આવ્યા છે, આ સંગ્રહ પણ જોવા લાયક સ્થળોમાં આવે છે. તંજાવુરથી 65 કિમીના અંતરે સેરફોજી બીજા દ્વારા બનાવેલો સ્મારક મિનાર મનોરા કિલ્લો આવેલો છે, તથા [http://www.akshayatemple.com અકશયપુરેશ્વરાર મંદિર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130524161300/http://akshayatemple.com/ |date=2013-05-24 }} ([http://www.akshayatemple.com પોસમ તારાનું મંદિર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130524161300/http://akshayatemple.com/ |date=2013-05-24 }}), વીલન્ગુલમ (પૂર્વ સાગરતટના રસ્તાની પાસે) પણ આજ સ્થળે આવેલું છે. તે પછી અહીં સંગીત મહેલ છે જેને હાલમાં હસ્તઉદ્યોગ પ્રદર્શન કેન્દ્રમાં ફેરવી દેવામાં આવ્યું છે જ્યાં સ્થાનિક કલાકારોના હસ્તઉદ્યોગોને રજૂ કરવામાં આવે છે. રાજા રાજન મનીમન્ડપમ પણ એક વખતે તંજાવુરનું પર્યટન સ્થળમાંનું એક હતું, તંજાવુર ચેન્નઇ બાદ બીજું સ્થાન ધરાવે છે જે સૌથી વઘુ પર્યટકોને આકર્ષે છે. === પરિવહન === ==== હવા ==== ભારતના અન્ય શહેરોથી સરળતાથી તંજાવુર પહોંચી શકાય છે. હવાઇ પરિવહનની રીતે તિરુચિરાપલ્લી આંતરાષ્ટ્રિય હવાઇમથક તંજાવુરથી સૌથી નજીક છે તે તંજાવુરથી 58 કિમીના અંતરે છે. તંજાવુર હવાઇમથક (ટીજીવી (TJV)) (હાલમાં તંજાવુર હવાઇ દળ મથક) 1990ની સાલમાં યાત્રી જહાજોની વ્યવસ્થાને સંભાળતું હતું. જે હાલ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું છે જોકે તે યાત્રી જહાજોની સગવડ સાચવા માટે સક્ષમ છે. ભારતીય હવાઇમથક સત્તા રાજ્ય નાગરિક ઉડ્ડયન (યાત્રી જહાજો)ને ચાલુ કરવાની યોજના કરી રહ્યા છે. ==== રેલ અને રસ્તા ==== તંજાવુર રેલ્વે સ્થળ (ટીજે (TJ)) એક સૌથી જૂનું રેલ્વે સ્થળ છે, જેની મુખ્ય જોડાણ ચેન્નઇથી 5 કલાકની દૂરી પર છે. તંજાવુર ત્રિચી, મદુરાઇ, નાગોર, અને [[ચેન્નઈ|ચેન્નઇ]]થી રેલ દ્વારા સીધી રીતે જ જોડાયેલું છે. તંજાવુરથી તમિલનાડુના મહત્વના શહેરો અને નગરો તથા [[કેરળ|કેરલા]] અને [[કર્ણાટક]] જેવા પડોશી રાજ્યોથી શ્રેષ્ઠ રીતે માર્ગ સંચારોથી જોડાયેલું છે. == કલા અને સંસ્કૃતિ == [[ચિત્ર:Serfoji amarasimha Tanjore.jpg|left|thumb|250px|મરાઠા શાસન હેઠળ 18મી અને 19મી સદીમાં તંજોર એક મુખ્ય સંસ્કૃતિક કેન્દ્ર બની ગયું હતું.આ યુગના તંજોર ચિત્રનું એક પ્રતિમાનું ચિત્ર]] તંજાવુર દક્ષિણ ભારતના મુખ્ય રાજકીય, સાહિત્ય અને ધાર્મિક કેન્દ્રોમાંથી એક છે, જે તેના કર્ણાટક સંગીત માટે આપેલા ફાળા માટે પ્રસિદ્ધ છે, તેણે અનેક શાસ્ત્રીય સંગીતકારો અને ભરતનાટ્યમના નર્તકો આપ્યા છે. તે વાર્ષિક નૃત્ય નાટ્યાંજલી ઉત્સવો માટેની જગ્યા તરીકે બીજું સૌથી મહત્વનું સ્થળ બન્યું છે. તિરુવાયરુ, તંજાવુરની પાસે આવેલું છે, આ સ્થળ મહાન સંગીત સંત [[ત્યાગરાજ|ત્યાગરાજા]]નું જન્મ સ્થળ છે. દર વર્ષે તમિલ વર્ષ તાઇ (જાન્યુઆરીના બીજા અર્ધમાં)માં, તંજાવુરમાં ત્યાગરાજા આરાધનાનું આયોજન કરવામાં આવે છે જેમાં ભારતભરના સંગીતકારો ભાગ લે છે. તંજોર તેના તાંબાની મૂતિઓ અને તેની અનોખી ચિત્રકળાની શૈલી કે જેને તંજોર ચિત્રકળા કહેવાય છે તેના માટે ખુબ પ્રસિદ્ધ છે, આ ઉપરાંત આધાત વાદ્યયંત્ર થવીલ અને એક પવિત્ર શાસ્ત્રીય તાર-વાદ્ય વીનાઇ તથા બબલહેડ તંજાવુર ઢંગલીઓ માટે પણ પ્રસિદ્ધ છે. [[ચિત્ર:TjrDollDance.gif|right|thumb|100px|તંજાવુરની બબલહેડ ઢંગલીઓનું એનીમેટેડ વૃત્તાંત]] [[ચિત્ર:TjrDollRock.gif|left|thumb|100px|તંજાવુરની ઝૂલતી ઢંગલીનું એનીમેટેડ વૃત્તાંત]] તંજોર ચિત્રકળા ખુબ જ લોકપ્રિય છે અને તે વિશ્વભરમાં સારી રીતે ઓળખાય છે. કલાકારો કેનવાસની સાથે કાચ, ધાતુ ઇત્યાદિનું સંયોજનથી ચિત્રને શણગારે છે અને હિંદુ પૌરાણિક કથાના વિવિધ પ્રસંગોને દર્શાવે છે. તંજોરની થાળીઓ કે જે તાંબાની થાળીમાંથી બનાવવામાં આવે છે તેમાં એક ભગવાનની છબી તેના કેન્દ્રમાં મૂકવામાં આવે છે જેની સાથે ચાંદીની ઓછામાં ઓછી જાડાઇવાઇ થાળીઓ, તંજાવુરની વૈભવમાં વધારો કરે છે. શહેરમાં આવેલું સિક્રેટ હાર્ટ કથીડ્રલ તાંજોરમાં રોમન કેથલિક પંથકનું સ્થળ છે. {{clr}} === દક્ષિણ પ્રદેશનું સંસ્કૃતિક કેન્દ્ર === તિરુવાઇયરુના શહેરમાંથી પ્રારંભિક ફરજ બજાવ્યા બાદ, ઉત્તર, પશ્ચિમ, અને ઉત્તર પૂર્વના સંસ્કૃતિક કેન્દ્રોથી પત્રવ્યવહાર કરનાર, દક્ષિણ ક્ષેત્રનું સંસ્કૃતિક કેન્દ્ર (એસઝેડસીસી (SZCC))ને તંજાવુરમાં ખસેડવામાં આવ્યું છે. દક્ષિણ ભારતમાં તે તેના જેવું એક માત્ર છે, અને તે લલિત કળા, નૃત્ય, નાટક, સંગીત, રંગમંચ અને અન્ય કળાઓને પ્રોત્સાહિત કરવાની સાથે તે કલાકારો માટે તકો પૂરી પાડે છે. વળી, મૃત્ય પામતી કળાના પ્રકારોનું દસ્તાવેજ કરવાનું અને સંસ્કૃતિક પ્રક્રિયાઓમાં યુવા લોકો ભાગ લે તે વાતને પણ સુનિશ્ચિત કરે છે. તે લલિત કલા એકાદમી, સંગીત નાટક વિદ્યાપીઠ, એકાદમી અને રાષ્ટ્રીય નાટક શાળા સાથે મળીને સહકાર્ય કાર્યક્રમો અને ખાસ કાર્યક્રમોનું આયોજન પણ કરે છે. == અર્થતંત્ર == તંજાવુરનું અર્થતંત્ર મુખ્યત્વે કૃષિ પ્રધાન છે. આ શહેર અનાજના પરિવહનના એક કેન્દ્ર તરીકે કામ કરે છે જે આસપાસના કાવેરી મુખત્રિકોણના વિસ્તારોમાં તેને લઇ જાય છે. આ શહેરમાં કેટલાક માધ્યમો અને નાના પાયાના ઉદ્યોગો પણ છે. શહેરની આવકમાં પર્યટન પણ મોટો ભાગ ભજવે છે. === કૃષિ === તંજાવુરમાં રહેતા લોકો માટે આજીવિકાનો મુખ્ય સ્ત્રોત કૃષિ છે. તંજાવુરમાં રહેતા સ્થાનિક લોકો માટે ખેતી મુખ્ય ધંધો બની ગયો છે, કારણકે અહીંની જમીન ડાંગર જેવા પાકને ઉગાડવા માટે આદર્શ છે. ==== મુખ્ય પાકો ==== તંજાવુર દક્ષિણ ભારતનો ડાંગરનો વાટકો છે, ત્યાંના મુખ્ય પાકોમાં ડાંગર સિવાય, કાળા ચણા, કેળા, નાળિયેર, જીંજલી, રાગી, લાલ ચણા, લીલા ચણા,[[શેરડી]] અને [[મકાઈ]]નો સમાવેશ થાય છે. ઇન્ડિયન ઇનસ્ટીટ્યૂટ ઓફ કોપ પ્રોસેસિંગ ટેકનોલોજી તંજાવુરના મદુરાઇ રાષ્ટ્રિય હાઇ વે પર આવેલી છે આ સંસ્થા અનેક તાલીમ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે અને દર વર્ષે તાલીમબદ્ધ સંશોધન વિદ્યાર્થીઓને બહાર પાડે છે. કૃષિને લગતા, આહાર પ્રક્રિયા, પેકેજીંગ આધારીત ઉદ્યોગો, દારૂ ગાળવાની ભઠ્ઠીઓ, બિયરવીયર્સ જેવા ઉદ્યોગો શહેર અને શહેરની આસપાસમાં સ્થાપવા માટેની તકો અહીં ઉત્તમ છે. મદુરાઇ થી પુડુક્કોટ્ટાઇ, કુમ્બકોનમ થી પાપાનાસમ, પટ્ટુક્કોટ્ટાઇ થી ઓર્થાનાડુ જેવા નાના નગરો, હાઇવેથી જોડાયેલા છે તંજાવુરને ડાંગર મુખ્ય અહાર પાક તરીકે ખેતરોમાં ઉગાડવામાં આવે છે. ડાંગરનું ઉત્પાદન હાલના વર્ષોમાં વધ્યું છે અને તેને મોટા પ્રમાણમાં પડોશી રાજ્યમાં નિકાસ કરવામાં આવે છે, જે તંજાવુરના અર્થતંત્રમાં વધારો કરી રહ્યું છે. પૂર્ણ ડાંગર ઉત્પાદન 10.615 L.M.T અને 7.077 L.M.T જેટલું જળવાઇ રહ્યું છે. ==== પર્યટન ==== તંજાવુર શહેર રાજ્યનો મુખ્ય પર્યટન વિસ્તાર છે, એક અંદાજા મુજબ 40% પ્રવાસી [[યુરોપ]] અને [[ઉત્તર અમેરિકા]]થી દક્ષિણ ભારતમાં મોટા મંદિરને દેખવા માટે આવે છે, જે એક હેરિટેજ સ્ટોપ (સંસ્કૃતિક સ્થળ) અને દક્ષિણ ભારતનું મોટું આકર્ષણ કેન્દ્ર છે. ઉત્તર ભારતના મોટા ભાગના રાજ્યોના પ્રવાસીઓ તંજાવુર જિલ્લામાં આવેલા નવગ્રહ મંદિરની મુલાકાત લેવા માટે અહીં આવે છે. શહેરમાં અનેક 5થી 11 માળની ગગન ચુંબી ઇમારતો છે, જે પ્રવાસીઓની ભીડીને સાચવી શકે છે. તંજાવુરમાં પર્યટન અર્થતંત્રનું મહત્વનું પાસું છે. પર્યટનની તકોને સમજીને, રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારે તંજાવુરની પર્યટન પ્રમાણતા અને માળખાનો વિકાસ કરવા માટે મોટું ભંડોળ પૂરું પાડ્યું છે. == વસ્તી-વિષયક માહિતી == {{Historical populations|type= |1871| 52171 |1881| 54745 |1891| 54390 |1901| 57870 |1911| 60341 |1921| 59913 |1931| 66889 |1941| 68702 |1951| 100680 |1961| 111099 |1971| 140547 |1981| 184015 |1991| 202013 |2001| 365725 |footnote=Sources: * 1871 - 1901: {{cite book|title=Imperial Gazette of India, Volume 23|year=1908|publisher=Clarendon Press}} * 1901 - 2001: {{cite web|url=http://www.municipality.tn.gov.in/thanjavur/sal-pop.htm|title=Population growth|publisher=Thanjavur municipality website|access-date=2011-01-04|archive-date=2010-07-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20100725191755/http://municipality.tn.gov.in/thanjavur/sal-pop.htm|url-status=dead}} }} તંજાવુર [[તમિલનાડુ]]નું 11મું સૌથી મોટું શહેર છે જેની વસ્તી 221,185 (2008ના અંદાજ પ્રમાણે) છે. પુરુષોની વસતી 50% અને સ્ત્રીઓની વસતી 50% ટકા છે. સાક્ષરતા મુદ્દે રાષ્ટ્રીય સરેરાશ સારક્ષતા 59.5 ટકા છે જેના કરતા તંજાવુરમાં 80% જેટલી અંદાજીત સાક્ષરતા છે. જેમાં પુરુષોની સાક્ષરતા 85% અને મહિલાઓની સાક્ષરતા 76% જેટલી છે. તંજાવુરમાં કુલ વસ્તીના 9% ટકા છ વર્ષની નીચેની વયના છે. મોટા ભાગે અહીં તમિલ ભાષા બોલવામાં આવે છે. માનક ભાષો, કેન્દ્રીય તમિલ ભાષા છે. [[તેલુગુ ભાષા|તેલગુ]], તંજાવુર મરાઠી અને સુરશત્રીઅન્સ સાથે બોલવામાં આવે છે. તંજાવુર તંજાવુર મરાઠી લોકોનું સંસ્કૃતિક અને રાજકીય કેન્દ્ર છે. હિંદુઓ અહીં બહુમતીમાં છે, પણ આ શહેરમાં મુસ્લિમ અને ખ્રિસ્તી લઘુમતી પણ સમાન પણે છે. તંજાવુર નગરપાલિકાની રચના 09.05.1866ના રોજ ત્રીજા દરજ્જાની નગરપાલિકા તરીકે થઇ હતી. 1933માં તેને બીજા દરજ્જાની નગરપાલિકા બની ગઇ અને 21.03.43માં તેની પદોન્નતિ પ્રથમ દરજ્જાની નગરપાલિકા તરીકે થઇ અને 01.11.63થી તેની પદોન્નતિ પસંદગીના દરજ્જાવાળી અને ત્યાર બાદ 05.03.1983થી તે ખાસ દરજ્જાવાળી નગરપાલિકા બની ગઇ. છેલ્લા પાંચ દાયકાઓ દરમિયાન ઉદા. તરીકે 1951થી 1991માં તંજાવુર શહેરની વસ્તી સમાન પણ વઘી છે. જોકે વિકાસનો દર 1951 અને 1961માં સીમાંત જ રહ્યો અને સમાન વલણ 1981 અને 1991 સમયગાળામાં પણ જોવા મળ્યું. 1951માં આ શહેરની વસ્તી 1 લાખ સુધી પહોંચી હતી અને 1991માં તે 2 લાખ સુધી પહોંચી ગઇ હતી, જેમાં સરેરાશ વિકાસ દર 1951 અને 1991ની વચ્ચે 24.82% રહ્યો હતો. આ શહેરની વસ્તી ગણતરીનો સર્વે તે દર્શાવે હતું કે તેની વસ્તી 2.16 (2001 સુધીમાં) લાખની થઇ જશે, ઓછામાં ઓછી ઔદ્યોગિક તકો હોવા છતાં કુલ શહેરી વસ્તી 4 લાખ (2010ના અંદાજ મુજબ) કરતા પણ વધુ છે, અને તે હાલ પણ વધી રહી છે. વઘતી જતી વસ્તીની વઘતી માંગ સાથે, તંજાવુર શહેરની નગરપાલિકા મંડળ પણ યોજનાઓ અને પ્રસ્તાવોમાં ફેરફારો કરી રહ્યું છે. [[ચિત્ર:Thanjavur 02.jpg|thumb|left|તંજાવુરનું શહેરી જીવન]] == [http://www.niyogibooks.com/glpcat/clnt_cat_ep.pl?pcid=61641&amp;cloc=10147456_11342232_10519224 સંસ્કૃતિક ફાળો]== તંજાવુરનો સંસ્કૃતિક વિકાસમાં ફાળો જબદસ્ત છે, ચોલા સમયથી હંમેશા પરંપરાગત ચિત્રશૈલીથી લઇને હાલના (એસ રાજમ શૈલી) તે વાતનું યોગ્ય ઉદાહરણ છે. જે કર્ણાટક સંગીતને આપણે આજે જાણીએ છીએ તેને તંજાવુરમાં ભરતનાટ્યમ તરીકે સંહિતાબદ્ધ કરવામાં આવ્યું હતું. તંજાવુરની વૈભવી જીવનશૈલીને લીધે કરીને તેના કેટલાક શ્રેષ્ઠ જૂની વસ્તુઓ જેવી કે તાંબા, ટેક્સટાઇલ, પીંથ કાર્ય વગેરે ધરાવે છે, આ ઉપરાંત તંજાવુર રસોઇ પણ મરાઠા, તેલગુ અને તમિલ રસોઇનું સંકલિત મિશ્રણ છે. વળી, સરસ્વતી મહેલના ગ્રંથાલયમાં ભાગ્યેજ જોવા મળતા હાથપત્રો પણ છે. == પરિવહન == [[ચિત્ર:Road in Thanjavur.JPG|thumb|right|તંજાવુર શહેરનો પુડુક્કોટ્ટાઇ રસ્તો]] [[ચિત્ર:Thanjavur 04.jpg|thumb|right|ભરેલી બસ]] === બસ સ્ટેન્ડ === તંજાવુર શહેરમાં ચાર બસ સ્ટેન્ડ આવેલા છે. તે નીચે મુજબ છે, *જૂનું બસ સ્ટેન્ડ. *નવું બસ સ્ટેન્ડ. *ઉડયમ મલીગાઇ કચેરીની પાસે તિરુવાઇયરુ બસ સ્ટેન્ડ *જૂના બસ સ્ટેન્ડની પાછળ આવેલું એસઇટીસી (SETC) બસ સ્ટેન્ડ. === રસ્તાઓ === તંજાવુર [[ચેન્નઈ|ચેન્નઇ]], કોઇમ્બતુર, તિરુચિરાપલ્લી, પુડુક્કોટ્ટાઇ, મદુરાઇ, તિરુનેલવેલી, કુમ્બાકોનમ, પટ્ટુક્કોટ્ટાઇ, [[બેંગલોર]], અર્નાકુલમ, મર્થાન્ડમ, નગેરકોલી, તિરૂપતિ, [[તિરુવનંતપુરમ્|તિરુવનન્તપુરમ]], ઉટી, અને મૈસુરથી રોંજીંદી બસ સેવાથી સુયોગ્ય રીતે જોડાયેલું છે. પહેલા, તંજાવુરમાં એક જ બસ સ્ટેશન હતું જે શહેરના મધ્ય ભાગમાં આવેલું હતું. જોકે, શહેરની બહારના વિસ્તારમાં હાલમાં જ એક નવું બસ સ્ટેશન બનાવવામાં આવ્યું હતું, જેથી મુસાફરોની ભીડને સારી રીતે સાચવી શકાય. તંજાવુર પાસે સારી રીતે જાળવેલી ગૃહ જાહેર પરિવહન પ્રણાલી છે. સરકાર અને ખાનગી બસો નવા અને જૂના બસ સ્ટેન્ડ પર અને જૂના બસ સ્ટેશન અને બહારના નગરો જેવા કે વલ્લમ અને બુદાલુર અને પીલ્લાઇયરપટ્ટી, વલ્લમ પુદુર્સેથી, સેનગીપટ્ટી અને કુરુવડીપટ્ટીથી વારંવાર જોડાયેલી હોય છે. નાની બસોની સેવા જૂના બસ સ્ટેન્ડ અને રેડ્ડીપાલયમની વચ્ચે ચાલુ છે અને સહિયારી રીક્ષા સેવા પણ તંજાવુર અને ત્રિચી રાષ્ટ્રિય ઘોરી માર્ગ વચ્ચે ચાલે છે. તંજાવુરથી જે રાષ્ટ્રિય ઘોરીમાર્ગો પસાર થાય છે તેની સૂચિ: * એનએચ (NH)-67: નાગપટ્ટિનમ - તિરુવરુર - તંજાવુર - તિરુચિરાપલ્લી - કરુર - કોઇમ્બતુર - ઉટી - કર્ણાટકમાં અરસપરસ એનએચ (NH)-212 પર કાપે છે * એનએચ (NH)-45C: તંજાવુર - કુમ્બકોન્મ - નેવેલી - પનરુતી - વીક્કાવનદી એનએચ (NH)-45 * એનએચ (NH)-226: તંજાવુર - પુડુકોટ્ટાઇ - તીરુપટ્ટુર - શિવગનગાઇ - મનમાદુરાઇ * એનએચ (NH)-226 વિસ્તરણ: તંજાવુર - અરીયલુર - પેરામ્બલુર એનએચ (NH)-45 {| class="wikitable sortable" |+<td>'''તંજાવુર રસ્તાનું નેટવર્ક''' </td> !શ્રેણી !લંબાઇ (કિમી) |- | રાષ્ટ્રીય ઘોરીમાર્ગ/એક્સપ્રેસ રસ્તાઓ | align="right"|120.921 |- | રાજ્ય હાઈવે | align="right"|365.536 |- | નિગમ અને નગરપાલિકાના રસ્તાઓ | align="right"|490.003 |- | પંચાયત મંડળ અને પંચાયત રસ્તા | align="right"|5536.11 |- | નગર પંચાયત રસ્તાઓ | align="right"|432.826 |- | જિલ્લોમુખ્ય અને અન્ય રસ્તાઓ | align="right"|1745.842 |- | જંગલના રસ્તાઓ | align="right"|1.3 |- | '''કુલ (આશરે)''' | align="right"|'''8692.538''' |} <ref name="tjstat">[22] ^ [http://www.thanjavur.tn.nic.in/disprotra.html ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101009173125/http://www.thanjavur.tn.nic.in/disprotra.html |date=2010-10-09 }}</ref> === રેલવે === તંજાવુર (કોડ : ટીજે (TJ)) દક્ષિણ તરફી રેલ્વેનો એક મહત્વપૂર્ણ રેલ્વે સ્થળ છે. તંજાવુર ભારતના મહત્વપૂર્ણ શહેરો અને નગરોથી સારી રીતે જોડાયેલું છે. આ જિલ્લામાં 122.07 કિલોમીટરોની બ્રોડ ગ્રેડ રેલ્વે લાઇન છે જેમાં 20 રેલ્વે સ્ટેશનો આવે છે, કે જે તંજાવુરથી રાજ્યના મહત્વના કેન્દ્રોને જોડે છે. ભારતના અન્ય શહેરોમાંથી ટ્રેન દ્વારા તંજાવુર પહોંચી શકાય છે. 'તંજાવુર જંકશન' ઉતરવાનું સ્ટેશન છે તંજાવુરથી રોજની ટ્રેનોમાં [[ચેન્નઈ|ચેન્નઇ]] [[બેંગલોર]], મૈસુર, અર્નાકુલમ, થ્રીસ્સુર, [[પલક્કડ|પાલાક્કાડ]], કોઇમ્બતુર, [[ઇરોડ]], ત્રિરુપુર, તિરુચિરાપલ્લી, [[સેલમ|સાલેમ]], કારુર, મદુરાઇ, ત્રિરુનેલવેલી, રામેશ્વરમ, ઘર્માપુરીનો સમાવેશ થાય છે, જ્યારે અઠવાડિયાની ટ્રેનોમાં તિરુચેન્ડુર, વિજયવાડા, વિજીઆનાગરમ, [[નાગપૂર|નાગપુર]], જબલપુર, [[અલ્હાબાદ]], [[વારાણસી]], ભુવનેશ્વર, અને તમામ મુખ્ય શહેરોનો સમાવેશ થાય છે. ટ્રેનના સમય અને ઓન લાઇન રિઝવેશન (ભારતમાં) [http://www.irctc.co.in IRCTC's] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070303131207/http://www.irctc.co.in/ |date=2007-03-03 }} (આઇઆરસીટીસી) વેબસાઇટની મુલાકાત લો.<ref name="tjstat"/> {| class="wikitable" |+<td>'''તંજાવુર રેલવે જાળ''' </td> |- | | રસ્તાની લંબાઇ (કિમી.) | માર્ગની લંબાઇ (કિમી.) |- | બ્રોડ ગેજ | 96.52 | 122.07 |- | મીટર ગેજ | કંઇ નહીં | કંઇ નહીં |} {| class="wikitable" |- |+<td>'''તંજાવુરથી જતી એક્સપ્રેસ ટ્રેનોની સૂચિ''' </td> |- | આંકડો | નામ |- | 16853/16854 | ચેન્નઇ - તિરુચિરાપલ્લી ચોલન એક્સપ્રેસ (દરરોજ) |- | 16175/16176 | ચેન્નઇ - નાગોર કમ્બન એક્સપ્રેસ (દરરોજ) |- | 12084/12083 | કોઇમ્બતુર - મયીલડુથુરાઇ જાન શતાબ્દી એક્સપ્રેસ (મંગળવાર છોડીને) |- | 16231/16232 | મૈસુર - મયીલડુથુરાઇ એક્સપ્રેસ (રોજ) |- | 16865/16866 | નગોર - અર્નાકુલમ ટી ગાર્ડન એક્સપ્રેસ (રોજ) |- | 16701/16702 | ચેન્નઇ - રામેશ્વરમ બોટ મેલ (રોજ) |- | 18495/18496 | રામેશ્વરમ - ભુવનેશ્વર એક્સપ્રેસ (રવિવાર/શનિવાર) |- | 16735/16736 | ચેન્નઇ - તિરુચેન્દુર સેન્થુર એક્સપ્રેસ (શુક્રવાર) |- | 12793/12794 | ચેન્નઇ - મદુરાઇ જનતા સુપર ફાસ્ટ એક્સપ્રેસ (શુક્રવાર અને રવિવાર) |- | 14259/14260 | રામેશ્વરમ - વારાણસી એક્સપ્રેસ (ગુરુવાર/મંગળવાર) |- | colspan="2"| મદુરાઇ - તિરુપતી મિનાક્ષી એક્સપ્રેસ (ટૂંક સમયમાં) |} === વિમાન === 1990ની શરૂઆતમાં, તંજાવુરને ચેન્નઇથી વાયા વાયુદૂતથી જોડેલી જહાજ સેવા પૂરી પાડવામાં આવતી હતી, જે ઓછા યાત્રીઓને કારણે બંધ કરી દેવામાં આવી. હવે સંપૂર્ણ હવાઇ દળ મથક તંજાવુરથી સ્ટેશન ફાઇટર (હવાઇજહાજ) અને સુકોઇ જેટ માટે બનાવામાં આવી રહ્યું છે જેમાં યાત્રીઓ માટે નાગરિક સેવા પણ પૂરી પાડવામાં આવશે તેવું માનવામાં આવી રહ્યું છે. સૌથી નજીકનું હવાઇ મથક તિરુચિરાપલ્લી આંતરાષ્ટ્રિય હવાઇ મથક છે જે 50 કિમીના અંતરે આવેલું છે. તંજાવુર ખાતે હવે એક નવું ગૃહ હવાઇ મથક પણ બની રહ્યું છે. == શાસન == તંજાવુર એક નગરપાલિકા મંડળ દ્વારા એક ખાસ દરજ્જાની નગરપાલિકાનું પ્રશાસન ચલાવે છે. નગરપાલિકા મંડળના મુખિયા એક અધ્યક્ષ હોય છે જેને મદદનીશ અધ્યક્ષ દ્વારા મદદ કરવામાં આવે છે. શહેરનું મુખ્ય પ્રશાસન કમિશનર દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. નગરપાલિકા મંડળ છ વિભાગો ધરાવે છે સામાન્ય પ્રશાસન, આવક, હિસાબો, એન્જિનિયરિંગ, શહેરી આયોજન અને જાહેર સ્વાસ્થયનો સમાવેશ થાય છે. કાયદાકીય સત્તા એક ચૂંટણી મંડળ દ્વારા કરવામાં આવે છે આ મંડળીમાં 51 સભ્યો હોય છે. આ શહેરે નગરપાલિકા મંડળના સ્થાન માટે પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. == દક્ષિણ ભારતની પહેલી અંગ્રેજી કોલેજ == શહેરમાં સેન્ટ પીટરની શાળાને રેવ. સી. એફ. સેઝવાર્ટ દ્વારા 1794માં સ્થાપવામાં આવી હતી. આ ભારતની તેવી પ્રથમ શાળા હતી જેમાં ભારતીયોને અંગ્રેજી ભાષામાં ભણાવવામાં આવતું હતું. યુરોપીયન એડેડ રોમન કેથલીક સંસ્થા આ શહેરમાં મોટા પાયે ફેલાયેલી છે. આ શહેરની વસ્તી અંગ્રેજીના તટસ્થ ઉચ્ચારણ સાથે સમુદ્ધ થઇ છે. == શિક્ષણ == તંજાવુર તેની સંસ્કૃતિ જ્ઞાનના લીધે જાણીતું છે. આ શહેર જાણીતા સરસ્વતી મહેલ ગ્રંથાલયનું ઘર છે, જ્યાં 16મી સદીના અંતની તારીખોના 30,૦૦૦ જેટલા ભાગ્યેજ મળતા હસ્તપત્રો આવેલા છે. હાલ તેને સંપૂર્ણપણે કમ્પ્યૂટરાઇઝ કરવામાં આવ્યા હતા.અહીં અન્ય પણ ગ્રંથાલયો છે, જેમાં કેન્દ્રીય ગ્રંથાલય, તંજાવુરનો પણ સમાવેશ થાય છે.હાલમાં, તંજાવુરમાં ચાર યુનિવર્સિટીનો સમાવેશ થાય છે જેમાં તમિલ વિદ્યાપીઠ અને કેટલીક કોલેજો જેમ કે જાણીતી તંજાવુર મેડિકલ કોલેજનો સમાવેશ થાય છે. અહીં અનેક સંશોઘન કેન્દ્રો પણ છે, જેમાં પેડ્ડી પ્રોસેસીંગ રિસર્ચ કેન્દ્ર (હાલમાં, ઇન્ડિયન ઇનસ્ટીટ્યૂટ ઓફ કોપ પ્રોસેસિંગ ટેકનોલોજી) અને સોઇલ એન્ડ વોટર રિસર્ચ સેન્ટરનો સમાવેશ થાય છે. [[ચિત્ર:Tamil University.JPJ]] '''મેડિકલ કોલેજો:''' '''''' * તંજાવુર મેડિકલ કોલેજ(તમિલનાડુની ચોથી મેડિકલ કોલેજ, જેની સ્થાપના 1959માં થઇ) '''વિદ્યાપીઠો:''' '''''' * શાસ્ત્રા (SASTRA) વિદ્યાપીઠ * પ્રિસ્ટ (PRIST) વિદ્યાપીઠ * પેરીયર મનીઆમ્મઇ વિદ્યાપીઠ * તમિલ વિદ્યાપીઠ '''એન્જિનિયરિંગ કોલેજો:''' '''''' * અંજલાઇ અમ્મલ મહાલિંગમ એન્જિનિયરિંગ કોલેજ ((એએએમઇસી (AAMEC)) * વન્ડાયાર એન્જિનિયરિંગ કોલેજ * પીઆર (PR) એન્જિનિયરિંગ કોલેજ * પોન્નીયાહ રામાજાયમ કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગ એન્ડ ટેકનોલોજી (પીઆસીઇટી (PRCET)) * કિંગ્સ કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગ (કીસીઇ (KCE)) * સેન્ટ જોસેફની કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગ એન્ડ ટેકનોલોજી * પરીસુથમ ઇન્સ્ટિટયૂટ ઓફ ટેકનોલોજી એન્ડ સાયન્સ (પીઆઇટીએસ (P I T S)) * એસ-સલામ કોલેજ ઓફ સલામ કોલેજ ઓફ એન્જીનિયરીંગ અને ટેકનોલોજી '''પેરામેડિકલ કોલેજ:''' '''''' * મન્નાઇ નારાયનાસમી કોલેજ * અરાસુ પેરામેડિકલ કોલેજ * કોનગ્રનડુ કોલેજ ઓફ નર્સિંગ * અવર લેડી ઓફ હેલ્થ કોલેજ ઓફ નર્સિંગ '''કૃષિ''' '''''' * ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ ક્રોપ પ્રોસેસિંગ ટેકનોલોજી '''સ્વયંશાસિત કોલેજો:''' '''''' * એ.વી.વી.એમ શ્રી પુશપમ કોલેજ (સ્વાયત્ત) પૌન્ડી, તંજાવુર જિલ્લો એ. વીરાઇયા મેમોરીયલ શ્રી પુશપમ કોલેજ, જેની સ્થાપના 1956માં થઇ હતી, તંજાવુરથી 12 કિલોમીટર રાષ્ટ્રિય ઘોરીમાર્ગ 67 પર નાગપટ્ટિનમના રસ્તા પર તે આવી છે. 85 એકરના આ કોલેજ કેમપ્સ એનએએસી (NAAC) ઓળખપત્ર સાથેની આ કાલોજ ચાર તારક છે * રાજાહ સેર્ફોજી સરકારી કોલેજ * મહિલાઓ માટેની કુન્તવાઇ નાચ્ચીયાર સરકારી લલિત કળાની કોલેજ '''કળા, વિજ્ઞાન અને પ્રબંઘક અભ્યાસો:''' '''''' * સનમુઘા આર્ટ, સાયન્સ, ટેકનોલોજી અને સંશોઘનની એકેડમી * તમીલવેલ ઉમામહેશ્વરનાર કરન્થી લલિત કળા કોલેજ * ના. મુ. વેંકટસામી નટ્ટાર કોલેજ * નલ્લી કુપુસામી વુમન્સ કોલેજ * વિજ્ઞાન અને મેનેજમેન્ટની ભરત કોલેજ * મરુઘુપાન્ડીઅર કોલેજ * વિવેકનંન્ધા કોલેજ * અડીકલા મથા કોલેજ * અડીકાલા મથા ઇન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ મેનેજમેન્ટ * બોન સેકોર્સ કોલેજ * અબી &amp; અબી કળા અને વિજ્ઞાની કોલેજ * સ્વામી વિવેકાનંદ કળાને વિજ્ઞાનની કોલેજ * અન્નાઇ વાઇસન્કાન્ની કળા અને વિજ્ઞાનની કોલેજ * ગનાનામ સ્કૂલ ઓફ બિઝનેસ (જી એસ બી (G S B)) * પી આર ઇન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ મેનેજમેન્ટ '''નર્સિંગ કોલેજો:''' '''''' * મન્નાઇ નારાયણસામી સ્કૂલ ઓફ નર્સિંગ * તંજાવુર મેડિકલ કોલેજ '''પોલિટેકનીક કોલેજો:''' '''''' * પેરીયાર સેન્ચ્યૂરી પોલિટેકનીક * વન્ડયાર પોલિટેકનીક * સીસીએમઆર (CCMR) પોલીટેકનીક * શનમુગ પોલીટેકનીક '''બી.એડ (B.Ed) કોલેજો''' '''''' * ડૉ. એસ. આર. જે. કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * મરુથુ પાન્ડીઅર કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * બોન સેકોર્સ કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * ભરત કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * જોન બ્રીટ્ટો કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * પી આર કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * ડૉ. વેલાઇચમી નડાર કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન ફોર વુમન '''શિક્ષણ તાલીમ સંસ્થાઓ''' '''''' * સેન્ટ જોહ્ન ડે બ્રીટ્ટો શિક્ષક તાલીમ સંસ્થા * મરુથુ પાન્ડીર શિક્ષક તાલીમ સંસ્થા '''શાળાઓ''' '''''' * મેક્સવેલ મેટ્રીક્યુલેશન ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * ભારતી વિદ્યાલય મેટ્રિક શાળા * (1893માં સ્થાપના) કલ્ણાયસુંદરમ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા કે એચ એસ (K H S) * ડોન બોસ્કો મેટ્રિક ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * કમલા સુબ્રમનીયમ મેટ્રિક ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળ (કે એસ એમ એસ (K S M S)) * એક્સીલિયમ શાળા * સ્કેર્ડ હાર્ટ ગર્લ્સ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * શ્રી વેંકટેશ્વર મેટ્રિક ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * બ્લાકે ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * વીરારાગાવા ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * ઉમામહેશ્વર ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * રાજાહ્સ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * સેન્ટ જોસેફ કન્યાઓની ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * સેન્ટ એન્ટોની્સ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * કન્યાઓની ક્રિસ્ટીન ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * સેન્ટ પીટર્સ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા (18મી સદીમાં સેચવાર્ટ દ્વારા સ્થાપવામાં આવેલી આ શાળા પહેલા કોલેજ હતી પાછળથી શાળા ફેરવી દેવામાં આવી અને તે દક્ષિણ ભારતમાં આવેલી પ્રથમ તેવી કોલેજ જે અંગ્રેજીમાં ભણવતી હતી) * સેવન્થ-ડે મેટ્રિક ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * મહર્ષિ વિદ્યા મંદિર ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * યગપ્પા મેટ્રિક સાર્વજનિક શાળા * તમરાઇ આંતરાષ્ટ્રિય શાળા (ટી આઇ એસ (T I S)) * ઇ ડી થોમસ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * ઓરીએન્ટલ ઉચ્ચ શાળા * કેન્દ્રીય વિદ્યાલય == પૂર્ણ તંજાવુર જિલ્લાની 11 નગરપાલિકા શહેરોનો પ્રવેશમાર્ગ == તમિલનાડુના ત્રિચી, મુદુરાઇ, કોઇમ્બતુર જેવા 4 ભૌગોલિક જિલ્લાઓ (તંજાવુર, નાગપટ્ટિનમ, તિરુવરુર અને કરઇકાલ)ના બીજા ટિઅર માટેની રેલ્વે અને રસ્તાનો એક માત્ર પ્રવેશદ્વાર અને મુખ્ય કેન્દ્ર તંજાવુર છે. આ ચાર ભૌગોલિક જિલ્લાઓમાં 11 નગરપાલિકાઓના શહેરોનો સમાવેશ થાય છે જેના નામ આ પ્રમાણે છે કુમ્બકોનામ, કરઇકલ, કૂથનલુર, મન્નારગુડી, મયીલ્લાદુર્દુરાઇ, નાગાપટ્ટીનમ, પટ્ટુક્કોટ્ટાઇ, શ્રીર્કાઝી, થીરુથુરાઇપોન્ડી, તિરુવરુર, વેદારાન્યામ અને અનેક નાના શહેરો જેમાં અડુડુરાઇ, અય્યામપેટ્ટાઇ, કુટ્ટાલમ, નાન્નીલમ, નેડામાન્ગલમ, ઓરાથાનાડુ, પેરાવુરાની, પાપાનાશમ, તીરુબુવનમ, તારાન્ગમ્બડી, તિરુવાઇયરુ, વલન્ગઇમન, વેઇલન્કન્ની છે, આ શહેરો જૂના પૂર્ણ તંજાવુર જિલ્લાના ભાગ છે જે તમિલ નાડુના કોઇ પણ શહેર માટે ખૂબ જ અસામાન્ય ભાગ છે. == માળખું અને બુદ્ધિશાળી વર્ગ == શહેરની વસ્તીમાં દાક્તરો, કેળવણીકારો, અધિકારીઓ, રાજકારણીઓ, વારસાગત પ્રવાસીઓ, ધર્મપ્રણાલી આપનારા કરતા થેન્કજુવર આપનારા તમિલ નાડુની બીજા સ્તરના શહેરો કરતા વધુ અહીં વઘુ છે. શહેરની વસ્તીએ સરળતાથી નવા આર્થિક વિકાસને સ્વીકારી અને અપનાવી લીધો છે. તંજાવુર અને તિરુચિરાપલ્લીની વચ્ચે આવેલા રાષ્ટ્રિય ધોરીમાર્ગ પરનો ચાર રસ્તાની પટ્ટીઓ (ફોર લેન) પર આવેલ વિશાળ જમીન વિસ્તાર એક આશ્રિત શહેરના વિકાસ કરવા માટેનું એક આદર્શ સ્થળ છે જ્યાં તેની સાથે ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજીના માળખા પણ આવેલા છે. આ વિસ્તારમાં ત્રણ તકનીકી વિદ્યાપીઠો અને એક એનઆઇટી (NIT) ત્રિચી, એક પ્રબંધક સંસ્થાન (ગનાનામ બિઝનેસ સ્કૂલ) આવેલી છે. જે વિશાળ વિસ્તાર તેઓએ ઉપયોગમાં લીધો છે તે ખેતીવાડી માટે ઉપયોગમાં લઇ શકાય તેમ છે. == મનોરંજન અને સિનેમા == '''મુખ્ય ઉદ્યાન''' '''''' * સીવગંગા ઉદ્યાન * રાજારાજન મનીમન્ડપમ * થોલકપ્પીઅર સ્કેર ખાતે તમિલ કોન્ફરન્સ મેમોરિયલ ટાવર '''સિનેમા''' '''''' * જીવી સ્ટુડિયો સીટી એ/સી ડીટીએસ - એક 5 સ્ક્રીનવાળું મલ્ટીપ્લેક્સ શાંતિ એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) કમલા એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) શિવાજી એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) જી વી એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) જી વી ગોલ્ડ એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) * રાજારાજન એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) * એડીએલએબીએસ (ADLABS) રાની પેરેડાઇઝ એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS)(રિલાયન્સ) * વિજયા A/C DTS * જ્યૂપીટર એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) * અરુલ એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) * યગપ્પા 70mm ડીટીએસ (DTS) * રાજા કલાઇરન્ગમ * થીરુવલ્લુવર (સરકારી) * પરવીન * કુમારન == તંજાવુરમાં સામાન સાથેની હોટલો == * પરીસુથમ હોટેલ * સંગમ હોટેલ * હોટેલ ઓરીએન્ટલ ટાવર * હોટલ ગનાનામ * પીએલએ રેસિન્ડસી * હોટલ ટેમ્પલ ટાવર * હોટલ તમિલનાડુ * હોટલ રમાનાથ == હોટલ == * હોટલ અન્જનાસ એ/સી (A/c) માંસાહારી-શાકાહારી પારિવારિક રેસ્ટોરન્ટ * હોટલ નંદા એ/સી (A/c) માંસાહારી-શાકાહારી પારિવારિક રેસ્ટોરન્ટ. == છાપું == દિનકરન, દીનાતન્થી, દીનમલર == રેડિયો સ્ટેશનો == તમિલ એફએમ FM, પેરીયાર એફ એમ FM == ટીવી ચેનલો == *ક્યૂ ટીવી *અન્બુ ટીવ, *મીરા ટીવી , *સીવી ટીવી *કરન ટીવી *સન ટીવી == તંજાવુરના લોકો == {{See|List of people associated with Thanjavur district}} == સંદર્ભો == {{Reflist}} {{1911}} તંજાવુરના જાણીતા લેખક વી. નવભારતી થીરુ.અય્યાસામી વન્ડયર, સ્વતંત્ર સેનાની, નગરપાલિકાના ચેરમેન અને જેમણે જૂનું બસ સ્ટેન્ડ તેમના નામે બનાવ્યું છે તે == બાહ્ય લિંક્સ == {{Commons category}} * [http://www.thanjavur.tn.nic.in/ તંજાવુર જિલ્લાની અધિકારિક વેબસાઇટ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060203160555/http://www.thanjavur.tn.nic.in/ |date=2006-02-03 }} * http://www.mongabay.com/igapo/India.htm * http://www.techtanjore.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110201215458/http://techtanjore.com/ |date=2011-02-01 }} - તંજાવુર વિષે જાણવાની મૂળભૂત સાઇટ * [http://holyindia.org/temple/thanjavur WWW.HOLYINDIA.ORG/THANJAVUR] * યુત્તીરમેરુર - શહેર જેમાં ચોલાઓના શાસન આંતરિક પ્રશાસન અને ચૂંટણી પ્રક્રિયા વિશે શિલાલેખોમાં જણાવામાં આવ્યું છે * [http://www.srjcolleges.org ડૉ. એસ. આર. જે. કોલેજનું શિક્ષણ- ]* [http://www.frontlineonnet.com/fl2410/stories/20070601000106500.htm ''ફોટાગ્રાફિક ફીટ'' , ફન્ટલાઇન વોલ્યુમ 24 - ઇસ્યૂ 10 :: મે 19-જૂન. 01, 2007] * [http://www.frontlineonnet.com/fl2410/stories/20070601004907400.htm ''અંજન્તા ઓફ સાઉથ'' , ફન્ટલાઇન, વોલ્યૂમ 24 - ઇસ્યૂ 10 :: મે 19-જૂન 01, 2007] * [http://www.thanjavur.nic.in/ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804033912/http://thanjavur.nic.in/ |date=2013-08-04 }} તંજાવુરની જિલ્લા વિકાસ અઘિકાર * [http://www.censusindia.gov.in/Dist_File/datasheet-3321.pdf ] ચોક્કસ વસ્તી * [http://www.thehindu.com/education/article245322.ece?sms_ss=blogger&amp;at_xt=4cd9b99ad01e82a7,0 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121229003346/http://www.thehindu.com/education/article245322.ece?sms_ss=blogger&at_xt=4cd9b99ad01e82a7,0 |date=2012-12-29 }} == આ પણ જુઓ == * તંજાવુર (લોક સભા મતદારક્ષેત્ર) {{Tamil Nadu}} {{Municipalities of Tamil Nadu}} {{Thanjavur district}} [[શ્રેણી:તંજાવુર]] fa37d46a3dhvrdhbm98f5mw1g63pzet 825877 825876 2022-07-25T17:31:55Z KartikMistry 10383 [[Special:Contributions/2401:4900:53F8:88DA:0:0:834:BC63|2401:4900:53F8:88DA:0:0:834:BC63]] ([[User talk:2401:4900:53F8:88DA:0:0:834:BC63|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને [[User:સતિષચંદ્ર|સતિષચંદ્ર]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા. wikitext text/x-wiki {{સુધારો}} {{Infobox Indian Jurisdiction | name = તંજાવુર | native_name = தஞ்சாவூர் | type = નગર | latd = 10.8 | longd = 79.15 | locator_position = right | skyline=Thanjavur city.jpg | skyline_caption= Brahadeeswara Temple Towers | state_name = Tamil Nadu | district = [[Thanjavur district|Thanjavur]] | sub district = [[Kumbakonam , Pattukkottai]] | leader_title= Mayor | leader_name= Thenmozhi Jayabalan<ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102901740300.htm |title=''The Hindu'' dated 29 October 2006 |access-date=4 જાન્યુઆરી 2011 |archive-date=9 નવેમ્બર 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061109022830/http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102901740300.htm |url-status=dead }}</ref> | altitude = 77| population_as_of = 2001 | population_total = 365725| population_density = 7700 | area_magnitude= | area_total = 36 | postal_code= 613 xxx | area_telephone= 914362 | unlocode = IN TJV| vehicle_code_range= TN 49 | footnotes = | website=municipality.tn.gov.in/thanjavur/ }} '''તંજાવુર''' ({{Lang-ta|தஞ்சாவூர்}}(તાકંવુર)), તંજાઇ ({{Lang-ta|தஞ்சை}}(તાચાઇ)) કે એંગ્લિસિઝમ (અંગ્રેજી ભાષાની લઢણ) પ્રમાણે '''તાંજોર''' તરીકે જાણીતું છે, [[ભારત]]ના [[ભારત ના રાજ્યો|રાજ્ય]] [[તમિલનાડુ|તમિલ નાડુ]]માં [[થેની જિલ્લો|તંજાવુર જિલ્લા]]ના મુખ્યમથકો અને એક નગરપાલિકા આવેલા છે. જેની જનસંખ્યા 221,190 (2001 જનગણના પ્રમાણે) છે. તંજાવુર નામ હિંદુ પૌરાણિક કથાના પ્રસિદ્ધ અસુર "તંજાન" પરથી આવ્યું છે. તંજાવુર ભારતના સૌથી જૂના શહેરોમાંથી એક છે, અને તેના ઇતિહાસ એટલો વિસ્તૃત અને વિવિધતા સભર છે કે તેની તારીખો આપણને સંગમ સમય સુધી લઇ જાય છે. જ્યારે તે ચોલા રાજ્યની રાજધાની બની ત્યારે ઉત્તરકાલીન ચોલા વંશના શાસનથી આ શહેરની પ્રખ્યાતિમાં વધારો થયો. ચોલાઓના પતન બાદ, આ શહેર પંડ્યા, વિજયનગર સામ્રારાજ્ય, મધુરાઇ નાયકો, તંજાવુર નાયકો, તંજાવુર મરાઠાઓ અને [[યુનાઇટેડ કિંગડમ|બ્રિટિશ]] લોકો દ્વારા શાસિત કરવામાં આવ્યા. ત્યારબાદ તંજાવુર 1947થી સ્વતંત્ર ભારતનો તે એક ભાગ છે. તંજાવુર દક્ષિણ ભારતીય કળા અને સ્થાપત્યનું એક મહત્વપૂર્ણ કેન્દ્ર છે. મોટાભાગના [[ચોલામંડલમ|મહાન ચોલા મંદિરો]], યુનેસ્કો (UNESCO) વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટમાં (વિશ્વ સંસ્કૃતિક વારસા સમાન સ્મારક) આવેલા છે. મહાન ચોલા મંદિરોમાંથી પહેલું તેવું બૃહદેશ્વર મંદિર શહેરના મધ્યમાં જ આવેલું છે. તંજાવુર તંજોરના ચિત્રકળાનું પણ ઘર છે, આ ચિત્રકળાની શૈલી આ પ્રદેશની અનોખી શૈલી છે. આ શહેર કૃષિ કેન્દ્ર તરીકે પણ મહત્વપૂર્ણ છે, તેને ''તમિલ નાડુનો ડાંગરનો વાટકા'' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ભારતની પરંપરાગત સંસ્કૃતિક વારસાનો પ્રચાર અને જાણવણી માટે ભારતીય સરકાર દ્વારા અનેક પ્રાદેશિક સંસ્કૃતિક કેન્દ્રોનો સ્વીકૃત કરવામાં આવ્યા જેમાં દક્ષિણ ક્ષેત્ર સંસ્કૃતિક કેન્દ્રમાં તંજાવુરનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. તમિલ નાડુમાં શહેરો અને નગરોની સાથે ભારતના અન્ય ભાગોને તંજાવુરથી રસ્તા અને રેલ્વે માર્ગો દ્વારા સુવ્યવસ્થિત રીતે જોડવામાં આવ્યા છે. તંજાવુરથી સૌથી નજીકનું સમુદ્ર સ્થળ નાગપટ્ટિનમ છે જે તેનાથી 84 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે તથા સૌથી નજીકનું હવાઇ મથક તિરુચિરાપલ્લીમાં આવેલું છે, જે તંજાવુરથી 56 કિલોમીટરના અંતરે છે. == વ્યુત્પત્તિ == તંજાવુરનું નામ હિંદુ પૌરાણિક કથાના તંજાન<ref>http://www.madhyakailas.org/kovilgal10.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722034548/http://www.madhyakailas.org/kovilgal10.html |date=2011-07-22 }} ધ લેજન્ડ ઓફ તંજાન</ref> નામના અસુરના નામ પરથી આવ્યું હોય તેવું માનવામાં આવે છે, જેને હિંદુ દેવતા [[વિષ્ણુ]] દ્વારા આ સ્થળ પર મારી નાખવામાં આવ્યો હતો તેવું માનવામાં આવે છે.<ref name="southernindia">{{cite book|title=Southern India: Its History, People, Commerce, and Industrial Resources|pages=465|coauthors=Playne Wright Somerset Staff, Somerset Playne, J. W. Bond, Arnold Wright|publisher=Somerset Playne|year=1914}}</ref> તે પણ માનવામાં આવે છે કે આ નામ તાન-સી-ઔર જેનો અર્થ તેવું સ્થળ જે નદીઓ અને લીલા ડાંગના ખેતરોથી ઘેરાયેલું છે તેના પરથી પણ આવ્યું હોય.{{Citation needed|date=June 2010}} આ નામ જેનો અર્થ આશ્રય શોધવું (તંજામ) પરથી પણ આવ્યો હોય તેવું પણ બને શકે છે, કારણકે ચોલા રાજા કારીકલાને તેમની રાજધાની પૌમપુહાર દરિયાઇ પૂરથી ડૂબી જવાના લીધે અહીં સ્થળાંતર કર્યું હતું માટે તેનું આ નામ પડ્યું હોય.{{Citation needed|date=September 2010}} == ઇતિહાસ == [[ચિત્ર:Thanjavur Big Temple.jpg|thumb|right|તંજાવુરનું બૃહદેશ્વરા મંદિર ]] તંજાવુર ક્ષેત્રમાં સમૃદ્ધ ઐતિહાસિક વારસો ઘરાવે છે અને તે પ્રાચીન અને આધુનિક દક્ષિણ ભારતીય સંસ્કૃતિનો ત્રિપાર્શ્વ સમાન છે. એક વખત આ શહેર ઐતિહાસિક ચોલાઓનો ગઢ હતો, અને ત્યારે તે ચોલાઓ, મુથરાયરો અને મરાઠાઓ જ્યારે તેમની સત્તાની ટોચ પર હતા ત્યારે તેમની રાજધાની હતી. ત્યારથી, તંજાવુર દક્ષિણ ભારતનું મુખ્ય રાજકીય, સાંસ્કૃતિક અને ઘાર્મિક કેન્દ્રમાંનું એક બની રહ્યું છે. તંજાવુરમાં લગભગ 90 જેટલા મંદિરો આવેલા છે, જેમાંથી કેટલા ચોલાના શાસનકાળ દરમિયાન 1થી - 12મી સદીને વચ્ચે બનાવવામાં આવ્યા હતા, બાકીના મંદિરો નાયકોએ 16મી સદીમાં, અને મરાઠાઓએ 17મી અને 18મી સદીની વચ્ચે બનાવ્યા છે.<ref>{{cite web |url=http://www.art-and-archaeology.com/india/thanjavur/bri01.html |title= Brihadeeswarar Temple |publisher= |access-date=2006-09-14 }}</ref> === ચોલાઓના વખતમાં === [[ચિત્ર:Brihadeshwara front right.jpg|thumb|150px|left|રાજારાજા ચોલા પહેલા દ્વારા બનાવેલું બ્રહદીશ્વરા મંદિર.]] તંજાવુર, કે ''તંજાપુરી'' કે જે નામે તેને પ્રાચીન સમયે બોલાવવામાં આવતું હતું, તેની પસંદગી રાજા મુથરાયર અને પછીના વિજય પ્રાપ્ત કરેલા વિજયાલયા ચોલા શાસકો દ્વારા કરવામાં આવી હતી. વિજયલયા આ શહેરમાં તેમના પ્રિય ભગવાન નીસુમભાસુદાનીનું એક મંદિર બનાવ્યું હતું. જોકે અનુગામી શાસકોએ કાંચીપુરમને સહાયક રાજધાની બનાવ્યું હતું, તેમ છતાં તંજાવુરે તેની મુખ્ય શહેર તરીકેની પ્રતિષ્ઠા જાળવી રાખી. મહાન બૃહદેશ્વરા મંદિર, રાજારાજા ચોલ I એ બનાવ્યું હતું, આ મંદિર 1010 એડી (AD)ની આસપાસ પૂર્ણ થયું હતું. તે વર્ષો સુધી ચોલા શાસનકાળનું કેન્દ્ર બની રહ્યું, જેથી રાજ્યની આવકનો પ્રવાહ અનેક નાગરિક યોજનાઓનો પ્રવાહ વહેતો રહ્યો. શાસકોના દસ્તાવેજોના ભંડાર તરીકે પણ તેણે કાર્ય કર્યું છે, કારણકે મહાન રાજારાજાએ તેની દિવાલો પર અનેક શિલાલેખો બનાવ્યા હતા જેમાં તેના દ્વારા જીતેલા અને તેની વિવિધ દાનવૃત્તિઓની દેણગીને નોંધવામાં આવી હતી. આ શિલાલેખો પરથી તેવી છાપ પડે છે કે આ શહેર એક પૈસાદાર, પ્રગતિશીલ અને સંપૂર્ણપણે મંદિરો દ્વારા પ્રભાવિત શહેર હતું. આ શિલાલેખો આપણને શહેરના અનેક ભવ્ય રાજમહેલો અને પ્રદેશો કે જ્યાં મહેલના નોકરો રહેતા હતા તેના વિષે પણ જણાવે છે. આપણે અનેક શેરીઓના નામો પણ આ દ્વારા શીખ્યા જેમકે વીરાસોલા નામની મોટી શેરી અને ત્રિભુવનમદેવીયર નામની મોટી બજાર. રાજારાજાના શાસનકાળ દરમિયાન આપણે જાણ્યું કે આ શહેરના બે ભાગોમાં વહેંચાયેલું હતું: ''યુલ્લાલી'' (આંતરિક) અને ''પુરમબડી'' (બ્રાહ્ય) શહેર. રાજારાજાના શાસન દરમિયાન પુરમબડી શહેરની તરફ વિસ્તર્યું હશે રાજારાજા દ્વારા બનાવેલી નવી શેરીઓમાંથી બે પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિશાવાળી શેરી બૃહદેશ્વરા મંદિર જતી હતી અને ઉત્તર અને દક્ષિણને ''તાલીચચેરીસ'' કહેવામાં આવતું હતું. જે લોકો મંદિરમાં કામ કરતા હતા તેમના દ્વારા આ શેરીઓ પર કબજો કરવામાં આવ્યો હતો. અહીં અન્ય મંદિરો પણ હતા, જેમ કે જયભીમા મંદિર અને તંજાઇ મામાની જેના વિષે શિલાલેખોમાં માહિતી છે, પણ હાલ તે હયાત નથી. વિષ્ણુ મંદિરને અડીને એક જાહેર દવાખાનું પણ હતું જેનું નામ સુંદર ચોલા જેમને ''સુંદરચોલા વીન્નાગરા સલઇ'' તરીકે બોલાવવામાં આવતા હતા તેમના નામ પરથી પડ્યું હતું, આ દવાખાના માટે દાનવિધિ કુંદાવઇ, કે જે રાજારાજા ચોલાની બહેન હતી તેમની દ્વારા આપવામાં આવી હતી. તંજાવુરની પ્રતિષ્ઠા ત્યારે ઓછી થઇ જ્યારે રાજેન્દ્રા ચોલા Iએ એક નવું શહેર કે જેનું નામ ગંગીઇકોન્ડા ચોલાપુરમ હતું તેને બંધાવ્યું અને ત્યાં પોતાની રાજધાની લઇ ગયા. === નાયકો અને મરાઠાઓના વખતમાં === [[ચિત્ર:Thanjavurtown1955.png|200px|left|thumb|વર્ષ ૧૯૫૫માં તંજાવુર શહેર]] [[ચિત્ર:Maratha palace Tanjore.jpg|200px|thumb|આશરે વર્ષ ૧૯૧૪ના વખતના તંજાવુરનો મરાઠા મહેલ ]] ચોલાઓ બાદ આ ચોલા રાષ્ટ્રને પંડ્યાઓ દ્વારા જીતવામાં આવ્યું. પંડ્યાઓની રાજધાની મદુરાઇ હતી અને તંજાવુર તેની પાછળ વિજયનગર શાસનના પ્રાન્ત તરીકે હંમેશા રહી. પાછળથી 1535માં, વિજયનગરના રાજાએ એક નાયક રાજાને તંજોર નાયકોના વિસ્તાર તરીકે સ્થાપ્યો, જે 17મી સદીની મધ્ય સુધીમાં રહ્યો, જ્યાં સુધી તેની પર મધુરાઇના નાયકોએ હુમલો નહતો કરવામાં આવ્યો ત્યાં સુધી. ત્યાર બાદ તે મરાઠાઓના હાથમાં આવ્યું. વેન્કોજીના તાબા હેઠળ 1674માં તંજોર મરાઠાઓ દ્વારા જીતવામાં આવ્યું, જે મહાન [[શિવાજી]]ના સાવકા ભાઈ હતા, તેમના વારસોએ અહીં તંજોરના મહારાજાઓ તરીકે શાસન કર્યું હતું. બ્રિટીશ લોકો પહેલી વાર તેમના 1749ના હુમલા દરમિયાન તંજોરના સંપર્કમાં આવ્યા, તેમના મત પ્રમાણે તેમણે, તંજોર નાયક વંશના પદભ્રષ્ટ રાજાને પુન સ્થાપિત કરવાનું વિચાર્યું પણ તેઓ આમ કરવામાં નિષ્ફળ ગયા અને એક અનુગામી હુમલા તેમને પાછા પાડી દીધા. 1799 સુધી તંજોર મરાઠા રાજાઓની સત્તા હેઠળ રહ્યું. ઓક્ટોબર 1799માં, આ જિલ્લાને બ્રિટિશ ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીને રાજા સરફોજી II, કે જે સ્વુર્ટ્ઝ મિશનરીના શિષ્ય હતા તેમને સંપૂર્ણ સાર્વભૌમત્વ સુપરત કરવામાં આવ્યું. જોકે રાજધાની અને તેની રાષ્ટ્રની આસપાસનો નાનો પ્રદેશ જ રાજાના કબજામાં હતા. 1833માં તેની મૃત્યુ થઇ અને ત્યારબાદ તેના પુત્ર શિવાજીએ તે પદ સંભાળવામાં સફળ રહ્યા, 1855માં તેમની મૃત્યુ કોઇ પણ વારસદાર વિના થઇ હોવાને કારણે તેમની સત્તાનો અંત આવ્યો. == ભૂગોળ અને આબોહવા == તંજાવુર {{Coord|10.8|N|79.15|E|}}<ref>[http://www.fallingrain.com/world/IN/25/Thanjavur.html ફોલિંગ રેન જેનોમિસ, ઇન્ક (Inc) - તંજાવુર]</ref>અહીં આવેલું છે, જે ભારતના [[તમિલનાડુ]] રાજ્યની લગભગ કેન્દ્રમાં છે. આ શહેર કાવેરી નદીના મુખત્રિકોણના કેન્દ્રમાં આવેલું છે, જે રાજ્યની રાજધાની ચેન્નઇથી 320 કિલોમીટર અને તિરુચિરાપલ્લીથી 56 કિલોમીટરના અંતરે છે. તેની નજીકના કેટલાક શહેરોમાં કુમ્બકોનમ (40 કિમી), પટ્ટુક્કોટ્ટાઇ (45 કિમી), મન્નારગુડી(37 કિમી), પુદુકોટ્ટાઇ (55 કિમી), થીરુવરુર (58 કિમી), પેરાવુરાની (80) અને નગપ્પટ્ટીનમ (84 કિમી){{Citation needed|date=January 2009}}નો સમાવેશ થાય છે, આ નગરપાલિકા આશરે 36 km²માં વિસ્તરેલી છે. આ નગર અને તેના બાહ્ય ઉપનગરો આશરે 100 km²ના વિસ્તાર સુધી ફેલાયેલા છે. આ શહેર સમુદ્ર સ્તરથી 57 મીટરની ઊંચાઇ પર છે. તેની ઉત્તરે વડવાર અને વેન્નાર નામની બે નદીઓ વહે છે. તે સરેરાશ 1502 મીટરની (4927 ફૂટ) ઉંચાઈ ધરાવે છે. આ શહેર કાવેરી નદીના કાંઠે, ચેન્નઇથી 200 માઇલના અંતરે દક્ષિણમાં આવ્યું છે. શહેરના મધ્યભાગ (જેને સરળ શબ્દોમાં શહેર જ કહેવાય છે) એક વ્યાપારી તાલુકો છે. મેડિકલ કોલેજનો વિસ્તાર વિશાળ રહેણાક વિસ્તાર છે, જે નવો પડોશી વિસ્તાર છે અને તેને શહેરના ફ્લાયઓવર (મેમ્બાલમ)થી અલગ પાડવામાં આવ્યો છે. અન્ય મુખ્ય પડોશીઓમાં પલ્લીગ્રાહમ, કરનથાઈ, કેઝહાવસલ, વિલર, અરુલનાન્ધા નગર, નન્જીકોટ્ટાઇ રોડ, મનામ્બુચવડી, પોક્કારા શેરી, ઓલ્ડ હાઉસીંગ યુનિટ, ન્યૂ હાઉસીંગ યુનિટ, ગનનમ નગર અને શ્રીનીવાસપુરમનો સમાવેશ થાય છે. શહેરનો કુલ વિસ્તાર 36&nbsp;km²નો છે. શહેરી એકત્રિત ઘેરાવો વાલ્લમથી મરીઆમ્મન કોલી (પશ્ચિમ-પૂર્વ) અને વયલુરથી એર ફોર્સ સ્ટેશન (ઉત્તર-દક્ષિણ) લગભગ 100 km² જેટલો છે. વિશાળ એનકટ કેનાલ (પુઘારુ), વડાવારુ અને વેન્નારુ નદી શહેરમાંથી થઇને વહે છે. {| class="wikitable" |- | | '''ઉનાળો''' | '''શિયાળો''' |- | મહત્તમ | style="background-color:#FF6600;color:#000000"|{{convert|40|°C|F}} | style="background-color:#FF9966;color:#000000"|{{convert|38|°C|F}} |- | લઘુત્તમ | style="background-color:#FFFFCC;color:#000000"|{{convert|22|°C|F}} | style="background-color:#CCFFFF;color:#000000"|{{convert|19|°C|F}} |} {{Geographic Location |title = '''Destinations from Thanjavur''' |Northwest =[[Thirukattupalli]] |North = [[Ariyalur]] |Northeast = [[Kumbakonam]] |West = [[Tiruchirapalli]] |Centre = Thanjavur |East = [[Tiruvarur]] |Southwest = [[Pudukkottai]] |South = [[karambakkudi]] |Southeast = [[Pattukkottai]] }} == રસપ્રદ સ્થળો == [[ચિત્ર:BELL TOWER- Thanjavur.JPG|thumb|right|ઘંટ મિનાર]] તંજાવુર તેના બૃહદીશ્વરા મંદિર (કે બૃહદેશ્વરા મંદિર) માટે પ્રખ્યાત છે, જેને રાજારાજા ચોલાએ બનાવ્યું હતું. <ref name="ધ">ધ હેન્ડબુક ઓફ ઇન્ડિયા પ્રકાશન વિભાગ, ભારત, માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય દ્વારા</ref> બૃહદીશ્વરા મંદિરને મોટા મંદિર તરીકે પણ ઓળખાવવામાં આવે છે, તે યુનેસ્કો (UNESCO)ની વર્લ્ડ હેરીટેજ સાઇટ (વિશ્વ સંસ્કૃતિક વારસાના સ્થળ)માં પણ સ્થાન ઘરાવે છે. આ મંદિરમાં બે બંઘ વાડાઓ છે, તેની આસપાસની જગ્યામાં એક ઊંચા મિનારો અને મુરુગનના તીર્થ મંદિરો દ્વારા તેને સુંદર રીતે સુશોભિત કરવામાં આવ્યા છે. અન્ય ઐતિહાસિક ઇમારતોમાં, વિજયનગરના કિલ્લોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં મરાઠા રાજા સેરફોજી બીજાનો વિસ્તારેલો એક મહેલ, શાસ્ત્રાગાર, ઘંટ મિનાર અને સરસ્વતી મહલ ગ્રંથાલય કે જેમાં 30,000 થી પણ વધારે ભારતીય અને યુરોપીયન હસ્તપત્રોને કાગળ અને તાડના પાના પર લખવામાં આવ્યા છે, આ સંગ્રહ પણ જોવા લાયક સ્થળોમાં આવે છે. તંજાવુરથી 65 કિમીના અંતરે સેરફોજી બીજા દ્વારા બનાવેલો સ્મારક મિનાર મનોરા કિલ્લો આવેલો છે, તથા [http://www.akshayatemple.com અકશયપુરેશ્વરાર મંદિર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130524161300/http://akshayatemple.com/ |date=2013-05-24 }} ([http://www.akshayatemple.com પોસમ તારાનું મંદિર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130524161300/http://akshayatemple.com/ |date=2013-05-24 }}), વીલન્ગુલમ (પૂર્વ સાગરતટના રસ્તાની પાસે) પણ આજ સ્થળે આવેલું છે. તે પછી અહીં સંગીત મહેલ છે જેને હાલમાં હસ્તઉદ્યોગ પ્રદર્શન કેન્દ્રમાં ફેરવી દેવામાં આવ્યું છે જ્યાં સ્થાનિક કલાકારોના હસ્તઉદ્યોગોને રજૂ કરવામાં આવે છે. રાજા રાજન મનીમન્ડપમ પણ એક વખતે તંજાવુરનું પર્યટન સ્થળમાંનું એક હતું, તંજાવુર ચેન્નઇ બાદ બીજું સ્થાન ધરાવે છે જે સૌથી વઘુ પર્યટકોને આકર્ષે છે. === પરિવહન === ==== હવા ==== ભારતના અન્ય શહેરોથી સરળતાથી તંજાવુર પહોંચી શકાય છે. હવાઇ પરિવહનની રીતે તિરુચિરાપલ્લી આંતરાષ્ટ્રિય હવાઇમથક તંજાવુરથી સૌથી નજીક છે તે તંજાવુરથી 58 કિમીના અંતરે છે. તંજાવુર હવાઇમથક (ટીજીવી (TJV)) (હાલમાં તંજાવુર હવાઇ દળ મથક) 1990ની સાલમાં યાત્રી જહાજોની વ્યવસ્થાને સંભાળતું હતું. જે હાલ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું છે જોકે તે યાત્રી જહાજોની સગવડ સાચવા માટે સક્ષમ છે. ભારતીય હવાઇમથક સત્તા રાજ્ય નાગરિક ઉડ્ડયન (યાત્રી જહાજો)ને ચાલુ કરવાની યોજના કરી રહ્યા છે. ==== રેલ અને રસ્તા ==== તંજાવુર રેલ્વે સ્થળ (ટીજે (TJ)) એક સૌથી જૂનું રેલ્વે સ્થળ છે, જેની મુખ્ય જોડાણ ચેન્નઇથી 5 કલાકની દૂરી પર છે. તંજાવુર ત્રિચી, મદુરાઇ, નાગોર, અને [[ચેન્નઈ|ચેન્નઇ]]થી રેલ દ્વારા સીધી રીતે જ જોડાયેલું છે. તંજાવુરથી તમિલનાડુના મહત્વના શહેરો અને નગરો તથા [[કેરળ|કેરલા]] અને [[કર્ણાટક]] જેવા પડોશી રાજ્યોથી શ્રેષ્ઠ રીતે માર્ગ સંચારોથી જોડાયેલું છે. == કલા અને સંસ્કૃતિ == [[ચિત્ર:Serfoji amarasimha Tanjore.jpg|left|thumb|250px|મરાઠા શાસન હેઠળ 18મી અને 19મી સદીમાં તંજોર એક મુખ્ય સંસ્કૃતિક કેન્દ્ર બની ગયું હતું.આ યુગના તંજોર ચિત્રનું એક પ્રતિમાનું ચિત્ર]] તંજાવુર દક્ષિણ ભારતના મુખ્ય રાજકીય, સાહિત્ય અને ધાર્મિક કેન્દ્રોમાંથી એક છે, જે તેના કર્ણાટક સંગીત માટે આપેલા ફાળા માટે પ્રસિદ્ધ છે, તેણે અનેક શાસ્ત્રીય સંગીતકારો અને ભરતનાટ્યમના નર્તકો આપ્યા છે. તે વાર્ષિક નૃત્ય નાટ્યાંજલી ઉત્સવો માટેની જગ્યા તરીકે બીજું સૌથી મહત્વનું સ્થળ બન્યું છે. તિરુવાયરુ, તંજાવુરની પાસે આવેલું છે, આ સ્થળ મહાન સંગીત સંત [[ત્યાગરાજ|ત્યાગરાજા]]નું જન્મ સ્થળ છે. દર વર્ષે તમિલ વર્ષ તાઇ (જાન્યુઆરીના બીજા અર્ધમાં)માં, તંજાવુરમાં ત્યાગરાજા આરાધનાનું આયોજન કરવામાં આવે છે જેમાં ભારતભરના સંગીતકારો ભાગ લે છે. તંજોર તેના તાંબાની મૂતિઓ અને તેની અનોખી ચિત્રકળાની શૈલી કે જેને તંજોર ચિત્રકળા કહેવાય છે તેના માટે ખુબ પ્રસિદ્ધ છે, આ ઉપરાંત આધાત વાદ્યયંત્ર થવીલ અને એક પવિત્ર શાસ્ત્રીય તાર-વાદ્ય વીનાઇ તથા બબલહેડ તંજાવુર ઢંગલીઓ માટે પણ પ્રસિદ્ધ છે. [[ચિત્ર:TjrDollDance.gif|right|thumb|100px|તંજાવુરની બબલહેડ ઢંગલીઓનું એનીમેટેડ વૃત્તાંત]] [[ચિત્ર:TjrDollRock.gif|left|thumb|100px|તંજાવુરની ઝૂલતી ઢંગલીનું એનીમેટેડ વૃત્તાંત]] તંજોર ચિત્રકળા ખુબ જ લોકપ્રિય છે અને તે વિશ્વભરમાં સારી રીતે ઓળખાય છે. કલાકારો કેનવાસની સાથે કાચ, ધાતુ ઇત્યાદિનું સંયોજનથી ચિત્રને શણગારે છે અને હિંદુ પૌરાણિક કથાના વિવિધ પ્રસંગોને દર્શાવે છે. તંજોરની થાળીઓ કે જે તાંબાની થાળીમાંથી બનાવવામાં આવે છે તેમાં એક ભગવાનની છબી તેના કેન્દ્રમાં મૂકવામાં આવે છે જેની સાથે ચાંદીની ઓછામાં ઓછી જાડાઇવાઇ થાળીઓ, તંજાવુરની વૈભવમાં વધારો કરે છે. શહેરમાં આવેલું સિક્રેટ હાર્ટ કથીડ્રલ તાંજોરમાં રોમન કેથલિક પંથકનું સ્થળ છે. {{clr}} === દક્ષિણ પ્રદેશનું સંસ્કૃતિક કેન્દ્ર === તિરુવાઇયરુના શહેરમાંથી પ્રારંભિક ફરજ બજાવ્યા બાદ, ઉત્તર, પશ્ચિમ, અને ઉત્તર પૂર્વના સંસ્કૃતિક કેન્દ્રોથી પત્રવ્યવહાર કરનાર, દક્ષિણ ક્ષેત્રનું સંસ્કૃતિક કેન્દ્ર (એસઝેડસીસી (SZCC))ને તંજાવુરમાં ખસેડવામાં આવ્યું છે. દક્ષિણ ભારતમાં તે તેના જેવું એક માત્ર છે, અને તે લલિત કળા, નૃત્ય, નાટક, સંગીત, રંગમંચ અને અન્ય કળાઓને પ્રોત્સાહિત કરવાની સાથે તે કલાકારો માટે તકો પૂરી પાડે છે. વળી, મૃત્ય પામતી કળાના પ્રકારોનું દસ્તાવેજ કરવાનું અને સંસ્કૃતિક પ્રક્રિયાઓમાં યુવા લોકો ભાગ લે તે વાતને પણ સુનિશ્ચિત કરે છે. તે લલિત કલા એકાદમી, સંગીત નાટક વિદ્યાપીઠ, એકાદમી અને રાષ્ટ્રીય નાટક શાળા સાથે મળીને સહકાર્ય કાર્યક્રમો અને ખાસ કાર્યક્રમોનું આયોજન પણ કરે છે. == અર્થતંત્ર == તંજાવુરનું અર્થતંત્ર મુખ્યત્વે કૃષિ પ્રધાન છે. આ શહેર અનાજના પરિવહનના એક કેન્દ્ર તરીકે કામ કરે છે જે આસપાસના કાવેરી મુખત્રિકોણના વિસ્તારોમાં તેને લઇ જાય છે. આ શહેરમાં કેટલાક માધ્યમો અને નાના પાયાના ઉદ્યોગો પણ છે. શહેરની આવકમાં પર્યટન પણ મોટો ભાગ ભજવે છે. === કૃષિ === તંજાવુરમાં રહેતા લોકો માટે આજીવિકાનો મુખ્ય સ્ત્રોત કૃષિ છે. તંજાવુરમાં રહેતા સ્થાનિક લોકો માટે ખેતી મુખ્ય ધંધો બની ગયો છે, કારણકે અહીંની જમીન ડાંગર જેવા પાકને ઉગાડવા માટે આદર્શ છે. ==== મુખ્ય પાકો ==== તંજાવુર દક્ષિણ ભારતનો ડાંગરનો વાટકો છે, ત્યાંના મુખ્ય પાકોમાં ડાંગર સિવાય, કાળા ચણા, કેળા, નાળિયેર, જીંજલી, રાગી, લાલ ચણા, લીલા ચણા,[[શેરડી]] અને [[મકાઈ]]નો સમાવેશ થાય છે. ઇન્ડિયન ઇનસ્ટીટ્યૂટ ઓફ કોપ પ્રોસેસિંગ ટેકનોલોજી તંજાવુરના મદુરાઇ રાષ્ટ્રિય હાઇ વે પર આવેલી છે આ સંસ્થા અનેક તાલીમ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે અને દર વર્ષે તાલીમબદ્ધ સંશોધન વિદ્યાર્થીઓને બહાર પાડે છે. કૃષિને લગતા, આહાર પ્રક્રિયા, પેકેજીંગ આધારીત ઉદ્યોગો, દારૂ ગાળવાની ભઠ્ઠીઓ, બિયરવીયર્સ જેવા ઉદ્યોગો શહેર અને શહેરની આસપાસમાં સ્થાપવા માટેની તકો અહીં ઉત્તમ છે. મદુરાઇ થી પુડુક્કોટ્ટાઇ, કુમ્બકોનમ થી પાપાનાસમ, પટ્ટુક્કોટ્ટાઇ થી ઓર્થાનાડુ જેવા નાના નગરો, હાઇવેથી જોડાયેલા છે તંજાવુરને ડાંગર મુખ્ય અહાર પાક તરીકે ખેતરોમાં ઉગાડવામાં આવે છે. ડાંગરનું ઉત્પાદન હાલના વર્ષોમાં વધ્યું છે અને તેને મોટા પ્રમાણમાં પડોશી રાજ્યમાં નિકાસ કરવામાં આવે છે, જે તંજાવુરના અર્થતંત્રમાં વધારો કરી રહ્યું છે. પૂર્ણ ડાંગર ઉત્પાદન 10.615 L.M.T અને 7.077 L.M.T જેટલું જળવાઇ રહ્યું છે. ==== પર્યટન ==== તંજાવુર શહેર રાજ્યનો મુખ્ય પર્યટન વિસ્તાર છે, એક અંદાજા મુજબ 40% પ્રવાસી [[યુરોપ]] અને [[ઉત્તર અમેરિકા]]થી દક્ષિણ ભારતમાં મોટા મંદિરને દેખવા માટે આવે છે, જે એક હેરિટેજ સ્ટોપ (સંસ્કૃતિક સ્થળ) અને દક્ષિણ ભારતનું મોટું આકર્ષણ કેન્દ્ર છે. ઉત્તર ભારતના મોટા ભાગના રાજ્યોના પ્રવાસીઓ તંજાવુર જિલ્લામાં આવેલા નવગ્રહ મંદિરની મુલાકાત લેવા માટે અહીં આવે છે. શહેરમાં અનેક 5થી 11 માળની ગગન ચુંબી ઇમારતો છે, જે પ્રવાસીઓની ભીડીને સાચવી શકે છે. તંજાવુરમાં પર્યટન અર્થતંત્રનું મહત્વનું પાસું છે. પર્યટનની તકોને સમજીને, રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારે તંજાવુરની પર્યટન પ્રમાણતા અને માળખાનો વિકાસ કરવા માટે મોટું ભંડોળ પૂરું પાડ્યું છે. == વસ્તી-વિષયક માહિતી == {{Historical populations|type= |1871| 52171 |1881| 54745 |1891| 54390 |1901| 57870 |1911| 60341 |1921| 59913 |1931| 66889 |1941| 68702 |1951| 100680 |1961| 111099 |1971| 140547 |1981| 184015 |1991| 202013 |2001| 365725 |footnote=Sources: * 1871 - 1901: {{cite book|title=Imperial Gazette of India, Volume 23|year=1908|publisher=Clarendon Press}} * 1901 - 2001: {{cite web|url=http://www.municipality.tn.gov.in/thanjavur/sal-pop.htm|title=Population growth|publisher=Thanjavur municipality website|access-date=2011-01-04|archive-date=2010-07-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20100725191755/http://municipality.tn.gov.in/thanjavur/sal-pop.htm|url-status=dead}} }} તંજાવુર [[તમિલનાડુ]]નું 11મું સૌથી મોટું શહેર છે જેની વસ્તી 221,185 (2008ના અંદાજ પ્રમાણે) છે. પુરુષોની વસતી 50% અને સ્ત્રીઓની વસતી 50% ટકા છે. સાક્ષરતા મુદ્દે રાષ્ટ્રીય સરેરાશ સારક્ષતા 59.5 ટકા છે જેના કરતા તંજાવુરમાં 80% જેટલી અંદાજીત સાક્ષરતા છે. જેમાં પુરુષોની સાક્ષરતા 85% અને મહિલાઓની સાક્ષરતા 76% જેટલી છે. તંજાવુરમાં કુલ વસ્તીના 9% ટકા છ વર્ષની નીચેની વયના છે. મોટા ભાગે અહીં તમિલ ભાષા બોલવામાં આવે છે. માનક ભાષો, કેન્દ્રીય તમિલ ભાષા છે. [[તેલુગુ ભાષા|તેલગુ]], તંજાવુર મરાઠી અને સુરશત્રીઅન્સ સાથે બોલવામાં આવે છે. તંજાવુર તંજાવુર મરાઠી લોકોનું સંસ્કૃતિક અને રાજકીય કેન્દ્ર છે. હિંદુઓ અહીં બહુમતીમાં છે, પણ આ શહેરમાં મુસ્લિમ અને ખ્રિસ્તી લઘુમતી પણ સમાન પણે છે. તંજાવુર નગરપાલિકાની રચના 09.05.1866ના રોજ ત્રીજા દરજ્જાની નગરપાલિકા તરીકે થઇ હતી. 1933માં તેને બીજા દરજ્જાની નગરપાલિકા બની ગઇ અને 21.03.43માં તેની પદોન્નતિ પ્રથમ દરજ્જાની નગરપાલિકા તરીકે થઇ અને 01.11.63થી તેની પદોન્નતિ પસંદગીના દરજ્જાવાળી અને ત્યાર બાદ 05.03.1983થી તે ખાસ દરજ્જાવાળી નગરપાલિકા બની ગઇ. છેલ્લા પાંચ દાયકાઓ દરમિયાન ઉદા. તરીકે 1951થી 1991માં તંજાવુર શહેરની વસ્તી સમાન પણ વઘી છે. જોકે વિકાસનો દર 1951 અને 1961માં સીમાંત જ રહ્યો અને સમાન વલણ 1981 અને 1991 સમયગાળામાં પણ જોવા મળ્યું. 1951માં આ શહેરની વસ્તી 1 લાખ સુધી પહોંચી હતી અને 1991માં તે 2 લાખ સુધી પહોંચી ગઇ હતી, જેમાં સરેરાશ વિકાસ દર 1951 અને 1991ની વચ્ચે 24.82% રહ્યો હતો. આ શહેરની વસ્તી ગણતરીનો સર્વે તે દર્શાવે હતું કે તેની વસ્તી 2.16 (2001 સુધીમાં) લાખની થઇ જશે, ઓછામાં ઓછી ઔદ્યોગિક તકો હોવા છતાં કુલ શહેરી વસ્તી 4 લાખ (2010ના અંદાજ મુજબ) કરતા પણ વધુ છે, અને તે હાલ પણ વધી રહી છે. વઘતી જતી વસ્તીની વઘતી માંગ સાથે, તંજાવુર શહેરની નગરપાલિકા મંડળ પણ યોજનાઓ અને પ્રસ્તાવોમાં ફેરફારો કરી રહ્યું છે. [[ચિત્ર:Thanjavur 02.jpg|thumb|left|તંજાવુરનું શહેરી જીવન]] == [http://www.niyogibooks.com/glpcat/clnt_cat_ep.pl?pcid=61641&amp;cloc=10147456_11342232_10519224 સંસ્કૃતિક ફાળો]== તંજાવુરનો સંસ્કૃતિક વિકાસમાં ફાળો જબદસ્ત છે, ચોલા સમયથી હંમેશા પરંપરાગત ચિત્રશૈલીથી લઇને હાલના (એસ રાજમ શૈલી) તે વાતનું યોગ્ય ઉદાહરણ છે. જે કર્ણાટક સંગીતને આપણે આજે જાણીએ છીએ તેને તંજાવુરમાં ભરતનાટ્યમ તરીકે સંહિતાબદ્ધ કરવામાં આવ્યું હતું. તંજાવુરની વૈભવી જીવનશૈલીને લીધે કરીને તેના કેટલાક શ્રેષ્ઠ જૂની વસ્તુઓ જેવી કે તાંબા, ટેક્સટાઇલ, પીંથ કાર્ય વગેરે ધરાવે છે, આ ઉપરાંત તંજાવુર રસોઇ પણ મરાઠા, તેલગુ અને તમિલ રસોઇનું સંકલિત મિશ્રણ છે. વળી, સરસ્વતી મહેલના ગ્રંથાલયમાં ભાગ્યેજ જોવા મળતા હાથપત્રો પણ છે. == પરિવહન == [[ચિત્ર:Road in Thanjavur.JPG|thumb|right|તંજાવુર શહેરનો પુડુક્કોટ્ટાઇ રસ્તો]] [[ચિત્ર:Thanjavur 04.jpg|thumb|right|ભરેલી બસ]] === બસ સ્ટેન્ડ === તંજાવુર શહેરમાં ચાર બસ સ્ટેન્ડ આવેલા છે. તે નીચે મુજબ છે, *જૂનું બસ સ્ટેન્ડ. *નવું બસ સ્ટેન્ડ. *ઉડયમ મલીગાઇ કચેરીની પાસે તિરુવાઇયરુ બસ સ્ટેન્ડ *જૂના બસ સ્ટેન્ડની પાછળ આવેલું એસઇટીસી (SETC) બસ સ્ટેન્ડ. === રસ્તાઓ === તંજાવુર [[ચેન્નઈ|ચેન્નઇ]], કોઇમ્બતુર, તિરુચિરાપલ્લી, પુડુક્કોટ્ટાઇ, મદુરાઇ, તિરુનેલવેલી, કુમ્બાકોનમ, પટ્ટુક્કોટ્ટાઇ, [[બેંગલોર]], અર્નાકુલમ, મર્થાન્ડમ, નગેરકોલી, તિરૂપતિ, [[તિરુવનંતપુરમ્|તિરુવનન્તપુરમ]], ઉટી, અને મૈસુરથી રોંજીંદી બસ સેવાથી સુયોગ્ય રીતે જોડાયેલું છે. પહેલા, તંજાવુરમાં એક જ બસ સ્ટેશન હતું જે શહેરના મધ્ય ભાગમાં આવેલું હતું. જોકે, શહેરની બહારના વિસ્તારમાં હાલમાં જ એક નવું બસ સ્ટેશન બનાવવામાં આવ્યું હતું, જેથી મુસાફરોની ભીડને સારી રીતે સાચવી શકાય. તંજાવુર પાસે સારી રીતે જાળવેલી ગૃહ જાહેર પરિવહન પ્રણાલી છે. સરકાર અને ખાનગી બસો નવા અને જૂના બસ સ્ટેન્ડ પર અને જૂના બસ સ્ટેશન અને બહારના નગરો જેવા કે વલ્લમ અને બુદાલુર અને પીલ્લાઇયરપટ્ટી, વલ્લમ પુદુર્સેથી, સેનગીપટ્ટી અને કુરુવડીપટ્ટીથી વારંવાર જોડાયેલી હોય છે. નાની બસોની સેવા જૂના બસ સ્ટેન્ડ અને રેડ્ડીપાલયમની વચ્ચે ચાલુ છે અને સહિયારી રીક્ષા સેવા પણ તંજાવુર અને ત્રિચી રાષ્ટ્રિય ઘોરી માર્ગ વચ્ચે ચાલે છે. તંજાવુરથી જે રાષ્ટ્રિય ઘોરીમાર્ગો પસાર થાય છે તેની સૂચિ: * એનએચ (NH)-67: નાગપટ્ટિનમ - તિરુવરુર - તંજાવુર - તિરુચિરાપલ્લી - કરુર - કોઇમ્બતુર - ઉટી - કર્ણાટકમાં અરસપરસ એનએચ (NH)-212 પર કાપે છે * એનએચ (NH)-45C: તંજાવુર - કુમ્બકોન્મ - નેવેલી - પનરુતી - વીક્કાવનદી એનએચ (NH)-45 * એનએચ (NH)-226: તંજાવુર - પુડુકોટ્ટાઇ - તીરુપટ્ટુર - શિવગનગાઇ - મનમાદુરાઇ * એનએચ (NH)-226 વિસ્તરણ: તંજાવુર - અરીયલુર - પેરામ્બલુર એનએચ (NH)-45 {| class="wikitable sortable" |+<td>'''તંજાવુર રસ્તાનું નેટવર્ક''' </td> !શ્રેણી !લંબાઇ (કિમી) |- | રાષ્ટ્રીય ઘોરીમાર્ગ/એક્સપ્રેસ રસ્તાઓ | align="right"|120.921 |- | રાજ્ય હાઈવે | align="right"|365.536 |- | નિગમ અને નગરપાલિકાના રસ્તાઓ | align="right"|490.003 |- | પંચાયત મંડળ અને પંચાયત રસ્તા | align="right"|5536.11 |- | નગર પંચાયત રસ્તાઓ | align="right"|432.826 |- | જિલ્લોમુખ્ય અને અન્ય રસ્તાઓ | align="right"|1745.842 |- | જંગલના રસ્તાઓ | align="right"|1.3 |- | '''કુલ (આશરે)''' | align="right"|'''8692.538''' |} <ref name="tjstat">[22] ^ [http://www.thanjavur.tn.nic.in/disprotra.html ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101009173125/http://www.thanjavur.tn.nic.in/disprotra.html |date=2010-10-09 }}</ref> === રેલવે === તંજાવુર (કોડ : ટીજે (TJ)) દક્ષિણ તરફી રેલ્વેનો એક મહત્વપૂર્ણ રેલ્વે સ્થળ છે. તંજાવુર ભારતના મહત્વપૂર્ણ શહેરો અને નગરોથી સારી રીતે જોડાયેલું છે. આ જિલ્લામાં 122.07 કિલોમીટરોની બ્રોડ ગ્રેડ રેલ્વે લાઇન છે જેમાં 20 રેલ્વે સ્ટેશનો આવે છે, કે જે તંજાવુરથી રાજ્યના મહત્વના કેન્દ્રોને જોડે છે. ભારતના અન્ય શહેરોમાંથી ટ્રેન દ્વારા તંજાવુર પહોંચી શકાય છે. 'તંજાવુર જંકશન' ઉતરવાનું સ્ટેશન છે તંજાવુરથી રોજની ટ્રેનોમાં [[ચેન્નઈ|ચેન્નઇ]] [[બેંગલોર]], મૈસુર, અર્નાકુલમ, થ્રીસ્સુર, [[પલક્કડ|પાલાક્કાડ]], કોઇમ્બતુર, [[ઇરોડ]], ત્રિરુપુર, તિરુચિરાપલ્લી, [[સેલમ|સાલેમ]], કારુર, મદુરાઇ, ત્રિરુનેલવેલી, રામેશ્વરમ, ઘર્માપુરીનો સમાવેશ થાય છે, જ્યારે અઠવાડિયાની ટ્રેનોમાં તિરુચેન્ડુર, વિજયવાડા, વિજીઆનાગરમ, [[નાગપૂર|નાગપુર]], જબલપુર, [[અલ્હાબાદ]], [[વારાણસી]], ભુવનેશ્વર, અને તમામ મુખ્ય શહેરોનો સમાવેશ થાય છે. ટ્રેનના સમય અને ઓન લાઇન રિઝવેશન (ભારતમાં) [http://www.irctc.co.in IRCTC's] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070303131207/http://www.irctc.co.in/ |date=2007-03-03 }} (આઇઆરસીટીસી) વેબસાઇટની મુલાકાત લો.<ref name="tjstat"/> {| class="wikitable" |+<td>'''તંજાવુર રેલવે જાળ''' </td> |- | | રસ્તાની લંબાઇ (કિમી.) | માર્ગની લંબાઇ (કિમી.) |- | બ્રોડ ગેજ | 96.52 | 122.07 |- | મીટર ગેજ | કંઇ નહીં | કંઇ નહીં |} {| class="wikitable" |- |+<td>'''તંજાવુરથી જતી એક્સપ્રેસ ટ્રેનોની સૂચિ''' </td> |- | આંકડો | નામ |- | 16853/16854 | ચેન્નઇ - તિરુચિરાપલ્લી ચોલન એક્સપ્રેસ (દરરોજ) |- | 16175/16176 | ચેન્નઇ - નાગોર કમ્બન એક્સપ્રેસ (દરરોજ) |- | 12084/12083 | કોઇમ્બતુર - મયીલડુથુરાઇ જાન શતાબ્દી એક્સપ્રેસ (મંગળવાર છોડીને) |- | 16231/16232 | મૈસુર - મયીલડુથુરાઇ એક્સપ્રેસ (રોજ) |- | 16865/16866 | નગોર - અર્નાકુલમ ટી ગાર્ડન એક્સપ્રેસ (રોજ) |- | 16701/16702 | ચેન્નઇ - રામેશ્વરમ બોટ મેલ (રોજ) |- | 18495/18496 | રામેશ્વરમ - ભુવનેશ્વર એક્સપ્રેસ (રવિવાર/શનિવાર) |- | 16735/16736 | ચેન્નઇ - તિરુચેન્દુર સેન્થુર એક્સપ્રેસ (શુક્રવાર) |- | 12793/12794 | ચેન્નઇ - મદુરાઇ જનતા સુપર ફાસ્ટ એક્સપ્રેસ (શુક્રવાર અને રવિવાર) |- | 14259/14260 | રામેશ્વરમ - વારાણસી એક્સપ્રેસ (ગુરુવાર/મંગળવાર) |- | colspan="2"| મદુરાઇ - તિરુપતી મિનાક્ષી એક્સપ્રેસ (ટૂંક સમયમાં) |} === વિમાન === 1990ની શરૂઆતમાં, તંજાવુરને ચેન્નઇથી વાયા વાયુદૂતથી જોડેલી જહાજ સેવા પૂરી પાડવામાં આવતી હતી, જે ઓછા યાત્રીઓને કારણે બંધ કરી દેવામાં આવી. હવે સંપૂર્ણ હવાઇ દળ મથક તંજાવુરથી સ્ટેશન ફાઇટર (હવાઇજહાજ) અને સુકોઇ જેટ માટે બનાવામાં આવી રહ્યું છે જેમાં યાત્રીઓ માટે નાગરિક સેવા પણ પૂરી પાડવામાં આવશે તેવું માનવામાં આવી રહ્યું છે. સૌથી નજીકનું હવાઇ મથક તિરુચિરાપલ્લી આંતરાષ્ટ્રિય હવાઇ મથક છે જે 50 કિમીના અંતરે આવેલું છે. તંજાવુર ખાતે હવે એક નવું ગૃહ હવાઇ મથક પણ બની રહ્યું છે. == શાસન == તંજાવુર એક નગરપાલિકા મંડળ દ્વારા એક ખાસ દરજ્જાની નગરપાલિકાનું પ્રશાસન ચલાવે છે. નગરપાલિકા મંડળના મુખિયા એક અધ્યક્ષ હોય છે જેને મદદનીશ અધ્યક્ષ દ્વારા મદદ કરવામાં આવે છે. શહેરનું મુખ્ય પ્રશાસન કમિશનર દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. નગરપાલિકા મંડળ છ વિભાગો ધરાવે છે સામાન્ય પ્રશાસન, આવક, હિસાબો, એન્જિનિયરિંગ, શહેરી આયોજન અને જાહેર સ્વાસ્થયનો સમાવેશ થાય છે. કાયદાકીય સત્તા એક ચૂંટણી મંડળ દ્વારા કરવામાં આવે છે આ મંડળીમાં 51 સભ્યો હોય છે. આ શહેરે નગરપાલિકા મંડળના સ્થાન માટે પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. == દક્ષિણ ભારતની પહેલી અંગ્રેજી કોલેજ == શહેરમાં સેન્ટ પીટરની શાળાને રેવ. સી. એફ. સેઝવાર્ટ દ્વારા 1794માં સ્થાપવામાં આવી હતી. આ ભારતની તેવી પ્રથમ શાળા હતી જેમાં ભારતીયોને અંગ્રેજી ભાષામાં ભણાવવામાં આવતું હતું. યુરોપીયન એડેડ રોમન કેથલીક સંસ્થા આ શહેરમાં મોટા પાયે ફેલાયેલી છે. આ શહેરની વસ્તી અંગ્રેજીના તટસ્થ ઉચ્ચારણ સાથે સમુદ્ધ થઇ છે. == શિક્ષણ == તંજાવુર તેની સંસ્કૃતિ જ્ઞાનના લીધે જાણીતું છે. આ શહેર જાણીતા સરસ્વતી મહેલ ગ્રંથાલયનું ઘર છે, જ્યાં 16મી સદીના અંતની તારીખોના 30,૦૦૦ જેટલા ભાગ્યેજ મળતા હસ્તપત્રો આવેલા છે. હાલ તેને સંપૂર્ણપણે કમ્પ્યૂટરાઇઝ કરવામાં આવ્યા હતા.અહીં અન્ય પણ ગ્રંથાલયો છે, જેમાં કેન્દ્રીય ગ્રંથાલય, તંજાવુરનો પણ સમાવેશ થાય છે.હાલમાં, તંજાવુરમાં ચાર યુનિવર્સિટીનો સમાવેશ થાય છે જેમાં તમિલ વિદ્યાપીઠ અને કેટલીક કોલેજો જેમ કે જાણીતી તંજાવુર મેડિકલ કોલેજનો સમાવેશ થાય છે. અહીં અનેક સંશોઘન કેન્દ્રો પણ છે, જેમાં પેડ્ડી પ્રોસેસીંગ રિસર્ચ કેન્દ્ર (હાલમાં, ઇન્ડિયન ઇનસ્ટીટ્યૂટ ઓફ કોપ પ્રોસેસિંગ ટેકનોલોજી) અને સોઇલ એન્ડ વોટર રિસર્ચ સેન્ટરનો સમાવેશ થાય છે. [[ચિત્ર:Tamil University.JPJ]] '''મેડિકલ કોલેજો:''' '''''' * તંજાવુર મેડિકલ કોલેજ(તમિલનાડુની ચોથી મેડિકલ કોલેજ, જેની સ્થાપના 1959માં થઇ) '''વિદ્યાપીઠો:''' '''''' * શાસ્ત્રા (SASTRA) વિદ્યાપીઠ * પ્રિસ્ટ (PRIST) વિદ્યાપીઠ * પેરીયર મનીઆમ્મઇ વિદ્યાપીઠ * તમિલ વિદ્યાપીઠ '''એન્જિનિયરિંગ કોલેજો:''' '''''' * અંજલાઇ અમ્મલ મહાલિંગમ એન્જિનિયરિંગ કોલેજ ((એએએમઇસી (AAMEC)) * વન્ડાયાર એન્જિનિયરિંગ કોલેજ * પીઆર (PR) એન્જિનિયરિંગ કોલેજ * પોન્નીયાહ રામાજાયમ કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગ એન્ડ ટેકનોલોજી (પીઆસીઇટી (PRCET)) * કિંગ્સ કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગ (કીસીઇ (KCE)) * સેન્ટ જોસેફની કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગ એન્ડ ટેકનોલોજી * પરીસુથમ ઇન્સ્ટિટયૂટ ઓફ ટેકનોલોજી એન્ડ સાયન્સ (પીઆઇટીએસ (P I T S)) * એસ-સલામ કોલેજ ઓફ સલામ કોલેજ ઓફ એન્જીનિયરીંગ અને ટેકનોલોજી '''પેરામેડિકલ કોલેજ:''' '''''' * મન્નાઇ નારાયનાસમી કોલેજ * અરાસુ પેરામેડિકલ કોલેજ * કોનગ્રનડુ કોલેજ ઓફ નર્સિંગ * અવર લેડી ઓફ હેલ્થ કોલેજ ઓફ નર્સિંગ '''કૃષિ''' '''''' * ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ ક્રોપ પ્રોસેસિંગ ટેકનોલોજી '''સ્વયંશાસિત કોલેજો:''' '''''' * એ.વી.વી.એમ શ્રી પુશપમ કોલેજ (સ્વાયત્ત) પૌન્ડી, તંજાવુર જિલ્લો એ. વીરાઇયા મેમોરીયલ શ્રી પુશપમ કોલેજ, જેની સ્થાપના 1956માં થઇ હતી, તંજાવુરથી 12 કિલોમીટર રાષ્ટ્રિય ઘોરીમાર્ગ 67 પર નાગપટ્ટિનમના રસ્તા પર તે આવી છે. 85 એકરના આ કોલેજ કેમપ્સ એનએએસી (NAAC) ઓળખપત્ર સાથેની આ કાલોજ ચાર તારક છે * રાજાહ સેર્ફોજી સરકારી કોલેજ * મહિલાઓ માટેની કુન્તવાઇ નાચ્ચીયાર સરકારી લલિત કળાની કોલેજ '''કળા, વિજ્ઞાન અને પ્રબંઘક અભ્યાસો:''' '''''' * સનમુઘા આર્ટ, સાયન્સ, ટેકનોલોજી અને સંશોઘનની એકેડમી * તમીલવેલ ઉમામહેશ્વરનાર કરન્થી લલિત કળા કોલેજ * ના. મુ. વેંકટસામી નટ્ટાર કોલેજ * નલ્લી કુપુસામી વુમન્સ કોલેજ * વિજ્ઞાન અને મેનેજમેન્ટની ભરત કોલેજ * મરુઘુપાન્ડીઅર કોલેજ * વિવેકનંન્ધા કોલેજ * અડીકલા મથા કોલેજ * અડીકાલા મથા ઇન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ મેનેજમેન્ટ * બોન સેકોર્સ કોલેજ * અબી &amp; અબી કળા અને વિજ્ઞાની કોલેજ * સ્વામી વિવેકાનંદ કળાને વિજ્ઞાનની કોલેજ * અન્નાઇ વાઇસન્કાન્ની કળા અને વિજ્ઞાનની કોલેજ * ગનાનામ સ્કૂલ ઓફ બિઝનેસ (જી એસ બી (G S B)) * પી આર ઇન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ મેનેજમેન્ટ '''નર્સિંગ કોલેજો:''' '''''' * મન્નાઇ નારાયણસામી સ્કૂલ ઓફ નર્સિંગ * તંજાવુર મેડિકલ કોલેજ '''પોલિટેકનીક કોલેજો:''' '''''' * પેરીયાર સેન્ચ્યૂરી પોલિટેકનીક * વન્ડયાર પોલિટેકનીક * સીસીએમઆર (CCMR) પોલીટેકનીક * શનમુગ પોલીટેકનીક '''બી.એડ (B.Ed) કોલેજો''' '''''' * ડૉ. એસ. આર. જે. કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * મરુથુ પાન્ડીઅર કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * બોન સેકોર્સ કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * ભરત કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * જોન બ્રીટ્ટો કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * પી આર કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન * ડૉ. વેલાઇચમી નડાર કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન ફોર વુમન '''શિક્ષણ તાલીમ સંસ્થાઓ''' '''''' * સેન્ટ જોહ્ન ડે બ્રીટ્ટો શિક્ષક તાલીમ સંસ્થા * મરુથુ પાન્ડીર શિક્ષક તાલીમ સંસ્થા '''શાળાઓ''' '''''' * મેક્સવેલ મેટ્રીક્યુલેશન ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * ભારતી વિદ્યાલય મેટ્રિક શાળા * (1893માં સ્થાપના) કલ્ણાયસુંદરમ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા કે એચ એસ (K H S) * ડોન બોસ્કો મેટ્રિક ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * કમલા સુબ્રમનીયમ મેટ્રિક ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળ (કે એસ એમ એસ (K S M S)) * એક્સીલિયમ શાળા * સ્કેર્ડ હાર્ટ ગર્લ્સ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * શ્રી વેંકટેશ્વર મેટ્રિક ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * બ્લાકે ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * વીરારાગાવા ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * ઉમામહેશ્વર ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * રાજાહ્સ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * સેન્ટ જોસેફ કન્યાઓની ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * સેન્ટ એન્ટોની્સ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * કન્યાઓની ક્રિસ્ટીન ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * સેન્ટ પીટર્સ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા (18મી સદીમાં સેચવાર્ટ દ્વારા સ્થાપવામાં આવેલી આ શાળા પહેલા કોલેજ હતી પાછળથી શાળા ફેરવી દેવામાં આવી અને તે દક્ષિણ ભારતમાં આવેલી પ્રથમ તેવી કોલેજ જે અંગ્રેજીમાં ભણવતી હતી) * સેવન્થ-ડે મેટ્રિક ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * મહર્ષિ વિદ્યા મંદિર ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * યગપ્પા મેટ્રિક સાર્વજનિક શાળા * તમરાઇ આંતરાષ્ટ્રિય શાળા (ટી આઇ એસ (T I S)) * ઇ ડી થોમસ ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળા * ઓરીએન્ટલ ઉચ્ચ શાળા * કેન્દ્રીય વિદ્યાલય == પૂર્ણ તંજાવુર જિલ્લાની 11 નગરપાલિકા શહેરોનો પ્રવેશમાર્ગ == તમિલનાડુના ત્રિચી, મુદુરાઇ, કોઇમ્બતુર જેવા 4 ભૌગોલિક જિલ્લાઓ (તંજાવુર, નાગપટ્ટિનમ, તિરુવરુર અને કરઇકાલ)ના બીજા ટિઅર માટેની રેલ્વે અને રસ્તાનો એક માત્ર પ્રવેશદ્વાર અને મુખ્ય કેન્દ્ર તંજાવુર છે. આ ચાર ભૌગોલિક જિલ્લાઓમાં 11 નગરપાલિકાઓના શહેરોનો સમાવેશ થાય છે જેના નામ આ પ્રમાણે છે કુમ્બકોનામ, કરઇકલ, કૂથનલુર, મન્નારગુડી, મયીલ્લાદુર્દુરાઇ, નાગાપટ્ટીનમ, પટ્ટુક્કોટ્ટાઇ, શ્રીર્કાઝી, થીરુથુરાઇપોન્ડી, તિરુવરુર, વેદારાન્યામ અને અનેક નાના શહેરો જેમાં અડુડુરાઇ, અય્યામપેટ્ટાઇ, કુટ્ટાલમ, નાન્નીલમ, નેડામાન્ગલમ, ઓરાથાનાડુ, પેરાવુરાની, પાપાનાશમ, તીરુબુવનમ, તારાન્ગમ્બડી, તિરુવાઇયરુ, વલન્ગઇમન, વેઇલન્કન્ની છે, આ શહેરો જૂના પૂર્ણ તંજાવુર જિલ્લાના ભાગ છે જે તમિલ નાડુના કોઇ પણ શહેર માટે ખૂબ જ અસામાન્ય ભાગ છે. == માળખું અને બુદ્ધિશાળી વર્ગ == શહેરની વસ્તીમાં દાક્તરો, કેળવણીકારો, અધિકારીઓ, રાજકારણીઓ, વારસાગત પ્રવાસીઓ, ધર્મપ્રણાલી આપનારા કરતા થેન્કજુવર આપનારા તમિલ નાડુની બીજા સ્તરના શહેરો કરતા વધુ અહીં વઘુ છે. શહેરની વસ્તીએ સરળતાથી નવા આર્થિક વિકાસને સ્વીકારી અને અપનાવી લીધો છે. તંજાવુર અને તિરુચિરાપલ્લીની વચ્ચે આવેલા રાષ્ટ્રિય ધોરીમાર્ગ પરનો ચાર રસ્તાની પટ્ટીઓ (ફોર લેન) પર આવેલ વિશાળ જમીન વિસ્તાર એક આશ્રિત શહેરના વિકાસ કરવા માટેનું એક આદર્શ સ્થળ છે જ્યાં તેની સાથે ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજીના માળખા પણ આવેલા છે. આ વિસ્તારમાં ત્રણ તકનીકી વિદ્યાપીઠો અને એક એનઆઇટી (NIT) ત્રિચી, એક પ્રબંધક સંસ્થાન (ગનાનામ બિઝનેસ સ્કૂલ) આવેલી છે. જે વિશાળ વિસ્તાર તેઓએ ઉપયોગમાં લીધો છે તે ખેતીવાડી માટે ઉપયોગમાં લઇ શકાય તેમ છે. == મનોરંજન અને સિનેમા == '''મુખ્ય ઉદ્યાન''' '''''' * સીવગંગા ઉદ્યાન * રાજારાજન મનીમન્ડપમ * થોલકપ્પીઅર સ્કેર ખાતે તમિલ કોન્ફરન્સ મેમોરિયલ ટાવર '''સિનેમા''' '''''' * જીવી સ્ટુડિયો સીટી એ/સી ડીટીએસ - એક 5 સ્ક્રીનવાળું મલ્ટીપ્લેક્સ શાંતિ એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) કમલા એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) શિવાજી એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) જી વી એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) જી વી ગોલ્ડ એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) * રાજારાજન એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) * એડીએલએબીએસ (ADLABS) રાની પેરેડાઇઝ એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS)(રિલાયન્સ) * વિજયા A/C DTS * જ્યૂપીટર એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) * અરુલ એ/સી ડીટીએસ (A/C DTS) * યગપ્પા 70mm ડીટીએસ (DTS) * રાજા કલાઇરન્ગમ * થીરુવલ્લુવર (સરકારી) * પરવીન * કુમારન == તંજાવુરમાં સામાન સાથેની હોટલો == * પરીસુથમ હોટેલ * સંગમ હોટેલ * હોટેલ ઓરીએન્ટલ ટાવર * હોટલ ગનાનામ * પીએલએ રેસિન્ડસી * હોટલ ટેમ્પલ ટાવર * હોટલ તમિલનાડુ * હોટલ રમાનાથ == હોટલ == * હોટલ અન્જનાસ એ/સી (A/c) માંસાહારી-શાકાહારી પારિવારિક રેસ્ટોરન્ટ * હોટલ નંદા એ/સી (A/c) માંસાહારી-શાકાહારી પારિવારિક રેસ્ટોરન્ટ. == છાપું == દિનકરન, દીનાતન્થી, દીનમલર == રેડિયો સ્ટેશનો == તમિલ એફએમ FM, પેરીયાર એફ એમ FM == ટીવી ચેનલો == *ક્યૂ ટીવી *અન્બુ ટીવ, *મીરા ટીવી , *સીવી ટીવી *કરન ટીવી *સન ટીવી == તંજાવુરના લોકો == {{See|List of people associated with Thanjavur district}} == સંદર્ભો == {{Reflist}} {{1911}} તંજાવુરના જાણીતા લેખક વી. નવભારતી થીરુ.અય્યાસામી વન્ડયર, સ્વતંત્ર સેનાની, નગરપાલિકાના ચેરમેન અને જેમણે જૂનું બસ સ્ટેન્ડ તેમના નામે બનાવ્યું છે તે == બાહ્ય લિંક્સ == {{Commons category}} * [http://www.thanjavur.tn.nic.in/ તંજાવુર જિલ્લાની અધિકારિક વેબસાઇટ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060203160555/http://www.thanjavur.tn.nic.in/ |date=2006-02-03 }} * http://www.mongabay.com/igapo/India.htm * http://www.techtanjore.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110201215458/http://techtanjore.com/ |date=2011-02-01 }} - તંજાવુર વિષે જાણવાની મૂળભૂત સાઇટ * [http://holyindia.org/temple/thanjavur WWW.HOLYINDIA.ORG/THANJAVUR] * યુત્તીરમેરુર - શહેર જેમાં ચોલાઓના શાસન આંતરિક પ્રશાસન અને ચૂંટણી પ્રક્રિયા વિશે શિલાલેખોમાં જણાવામાં આવ્યું છે * [http://www.srjcolleges.org ડૉ. એસ. આર. જે. કોલેજનું શિક્ષણ- ]* [http://www.frontlineonnet.com/fl2410/stories/20070601000106500.htm ''ફોટાગ્રાફિક ફીટ'' , ફન્ટલાઇન વોલ્યુમ 24 - ઇસ્યૂ 10 :: મે 19-જૂન. 01, 2007] * [http://www.frontlineonnet.com/fl2410/stories/20070601004907400.htm ''અંજન્તા ઓફ સાઉથ'' , ફન્ટલાઇન, વોલ્યૂમ 24 - ઇસ્યૂ 10 :: મે 19-જૂન 01, 2007] * [http://www.thanjavur.nic.in/ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804033912/http://thanjavur.nic.in/ |date=2013-08-04 }} તંજાવુરની જિલ્લા વિકાસ અઘિકાર * [http://www.censusindia.gov.in/Dist_File/datasheet-3321.pdf ] ચોક્કસ વસ્તી * [http://www.thehindu.com/education/article245322.ece?sms_ss=blogger&amp;at_xt=4cd9b99ad01e82a7,0 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121229003346/http://www.thehindu.com/education/article245322.ece?sms_ss=blogger&at_xt=4cd9b99ad01e82a7,0 |date=2012-12-29 }} == આ પણ જુઓ == * તંજાવુર (લોક સભા મતદારક્ષેત્ર) {{Tamil Nadu}} {{Municipalities of Tamil Nadu}} {{Thanjavur district}} [[શ્રેણી:તંજાવુર]] ph8kn71f958pemh8jtt5eh89hcucprj 0 35039 825912 369464 2022-07-26T05:25:41Z Mashkawat.ahsan 69797 છબી ઉમેરી #WPWP wikitext text/x-wiki [[File:Mangan 1-crop.jpg|thumb|200px|right|મેંગેનિઝ]] '''મેંગેનિઝ''' એ એક [[રાસાયણીક તત્વ]] છે, જેની રાસાયણીક સંજ્ઞા '''Mn''' છે. આનો [[અણુ ક્રમાંક]] ૨૫ છે. આ તત્વ પ્રકૃતિમાં મુક્ત સ્વરૂપે (પ્રાયઃ લોખંડ સાથે મિશ્ર) સ્વરૂપે અને અન્ય ઘણાં ખનિજોમાં મળી આવે છે . મુક્ત ધાતુ સ્વરૂપે મેંગેનિઝ ઘણું ઔદ્યોગિક મહત્ત્વ ધરાવે છે ખાસ કરીને સ્ટેનલેસ સ્ટીલ ના નિર્માણમાં. મેંગેનીઝ ફોસ્ફેટીંગ ન્નામની પ્રક્રીયાનો ઉપયોગ કરીને સ્ટીલને કાટ રોધી બનાવાય છે. મેંગેનીઝ પર થયેલા ઓક્સિડેશનની તીવ્રતાને આધારે તે જુદા જુદા રંગ ધરાવે છે. આને પરિણામે તેનો ઉપયોગ રંગોની બનાવટમાં રંગકણ તરીકે થાય છે. આલ્કલીના પરમેગ્નેટો અને આલ્કલાઈન મૃદા ધાતુઓ શક્તિશાળી ઓક્સિકારકો હોય છે. મેંગેનીઝ ડાયોક્સાઈડ પ્રામાણભૂત આલ્કલાઈન એક ઉપયોગિક સૂકી બેટરી અને કોષના નિર્માણમાં કેથોડ (ઈલેક્ટ્રોન શોષક)તરીકે વપરાય છે. મેંગેનિઝ(II) આયન ઉચ્ઘચ્ણા સ્તરના ઘણા જીવોના જૈવિક દ્રવ્યો કે પાચક રસોમાં સહ-કારક તરીકે કાર્ય કરે છે, જ્યાં સુપર ઓક્સાઈડોના મુક્ત કણોનું વિષનિતારણ જરૂરી હોય છે. આ તત્વ સર્વ જીવો માટે આંશિક ક્ષાર રૂપે જરૂરી છે.જો કોઈ સસ્તન પ્રાણીઓમાં મેંગેનિઝ પ્રાયઃ શ્વશન દ્વારા જો મોટા પ્રમાણમાં લેવામાં આવે તો તે વિષ બની શકે છે. જેને પરિણામે મગજ પર અસર થઈ શકે છે જે ઘણી વખત ઉપચાર રહિત હોય છે. {{આવર્ત કોષ્ટક}} [[શ્રેણી:રાસાયણિક તત્વો]] 3rj3m9u24qc8gyuy4qoa6ze0429m30w 0 35253 825924 383696 2022-07-26T09:58:14Z Mashkawat.ahsan 69797 છબી ઉમેરી #WPWP wikitext text/x-wiki [[File:Chromium crystals and 1cm3 cube.jpg|thumb|200px|right|વર્ણાતુ]] '''વર્ણાતુ''' અથવા '''ક્રોમિયમ''' એ એક [[રાસાયણિક તત્વ]] છે જેની સંજ્ઞા '''Cr''' અને [[અણુ ક્રમાંક]] ૨૪ છે. તે સમૂહ - ૬ નું પ્રથમ તત્વ છે. આ એક સ્ટીલ રાખોડી રંગની ચળકતી સખત ધાતુ છે જેને ઘસીને ખૂબ સારી રીતે ચળકાવી શકાય છે અને તેનું ગલન બિંદુ ખૂબ ઊંચુ હોય છે. આ સથે આ તત્વ ગંધ રહિત, સ્વાદરહિત અને ઢાળણશીલ છે. આ ધાતુને તેનું નામ ગ્રીક ભાષાના શબ્દ ક્રોમા (χρώμα) પરથી મળ્યું છે જેનો અર્થ થાય છે રંગ,<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dxrw%3Dma χρώμα], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', on Perseus</ref> કારણકે ક્રોમિયમના ઘણાં સંયોજનો રંગીન હોય છે. ૨૦૦૦ વર્ષ પહેલાં ચીનની ક્વીન રાજકુળના સમય દરમ્યાન કાંસાના ધનુષ્યો, લોઢાની તલવાર આદિ પર ક્રોમિયમ ઓક્સાઇડનો ઢોળ ચડાવતાં. આવા શસ્ત્રો તેની ચિનાઈમાટીની સેના પાસે મળી આવેલા છે. ઈ.સ. ૧૭૯૭માં લ્યુઈસ નિકોલસ વ્દ્વોક્રાવેલીન દ્વારા ક્રોકાઈટ (સીસાનો(II) ક્રોમેટ) માંથી આની શોધ કરાતાં પશ્ચિમી દુનિયાને આ ધાતુની ઓળખ થઈ. ક્રોકાઈટ ખનિજ એક રંગ દ્રવ્ય તરીકે વપરાતું હતું અને ક્રોમાઈટ નામની ખનિજ પણ ક્રોમિયમ ધરાવે છે, તેનો ઉપયોગ પણ રંગ દ્રવ્ય તરીકે થવા લાગ્યો. ક્રોમિયમની સખતાઈ અને ખવાણા રોધી ગુણને કારણે તેને ખૂબ માન પૂર્વક જોવામાં આવતું હતું. આ એક મુખ્ય શોધ હતી કે પોલાદમાં ક્રોમિયમ ઉમેરતા એક ઊંચા દરજ્જાનું કાટ રોધી અને રંગ બદલાવટ સામે અવરોધ ધરાવતી મિશ્ર ધાતુ બની જાય છે. ક્રોમ પ્લેટીંગ (ક્રોમિયમનો ઢોળ ચઢાવવો) અને સ્ટેનલેસ સ્ટીલ બનાવવું એ આ ધાતુનો પ્રમુખ ઉપયોગ છે. ક્રોમિયમ અને ફેરોક્રોમિયમ એ એક માત્ર ખનિજ ક્રોમાઈટ માંથી સિલિકોથર્મિક કે એલ્યુમિનોથર્મિક પ્રક્રિયા દ્વારા અથવા રોષ્ટીંગ કે લીચીંગ પ્રક્રિયાઓ દ્વારા વાણિજ્યિક રીતે મેળવવામાં આવે છે. સાકર અને લીપિડના ચયાપચય માટે ક્રોમિયમ (Cr(III)) ફક્ત આંશિક માત્રામાં જરૂરી છે પણ પ્રયોગોથી જણાયું છે કે ભોજમાંથી ક્રોમિયમ્ સંપૂર્ણ રીતે હટાવી દેતા ક્રોમિયમ ની ઉણપ થકી આડ અસરો થાય છે. વધુ પ્ર્માણમામ્ ક્રોમિયમ લેવાય તો તે ઝેરી કેન્સર કારક હોઈ શકે છે. ક્રિમિયનું સૌથી ઝેરી રૂપ છે હેક્ઝાવેલેન્ટ ક્રોમિયમ (Cr(VI)). ક્રોમિયમ ઉત્પાદન બંધ કરયેલા કારખાના આદિને પર્યવરણ નુકશાન કરતાં અટકાવવા ખાસ સફાઈ પ્રક્રિયાઓની જરૂર પડે છે. ==સંદર્ભો== <references/>  {{આવર્ત કોષ્ટક}} [[શ્રેણી:રાસાયણિક તત્વો]] [[શ્રેણી:રસાયણવિજ્ઞાન]] ekt9scgsroceqt3m25s79l9kker1ahx 0 56057 825899 370679 2022-07-26T03:55:05Z 2409:4041:611:18E3:4E05:15C1:BEE7:6285 Hi wikitext text/x-wiki {{વિરામચિહ્નો|.}} '''૧.''' વાક્ય પૂરું થાય ત્યારે પૂર્ણવિરામ આવે છે, કારણ કે ત્યાં પૂરેપૂરો વિરામ લેવાનો હોય છે. જેમકે,<ref>"સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ" પા.નં. ૧૫૩, લે- વિ.જે.કુટમુટિયા અને પ્રહલાદ ઠક્કર, પ્ર.સી.જમનાદાસની કંપની, ત્રીજી આવૃત્તિ-સને.૧૯૩૯ </ref> :પ્રકૃતિ અને માનવકૃતિનું અહીં સુંદર મિશ્રણ હતું. અનેક પર્વતોની હારમાળા પથરાયેલી હતી જ. '''૨.''' સંક્ષિપ્ત વચનો બતાવનાર અક્ષરો પછી પૂર્ણવિરામ આવે છે. જેમકે, :સ્વ. (સ્વર્ગસ્થ), તા. (તારીખ), શ્રી. (શ્રીયુત) '''૩.''' નિયમોની સંખ્યા બતાવનાર આંકડાઓ કે અક્ષરો પછી તેમને બીજા શબ્દોથી જુદા પાડવા માટે પૂર્ણવિરામ મુકવામાં આવે છે. જેમકે, :૧. નામ ૨. સર્વનામ કે અ. નામ બ. સર્વનામ વગેરે ==અન્ય== [[અંગ્રેજી ભાષા]]માં પૂર્ણવિરામ ’ફુલ સ્ટોપ’ (full stop) થી ઓળખાય છે. જો કે અમેરિકન અને કેનેડીયન અંગ્રેજીમાં તેને ’પિરિયડ’ (period) થી ઓળખવામાં આવે છે.<ref>The term ''full stop'' for the term of punctuation is rarely used by speakers in [[Canada]] and virtually never in the [[United States]]. In [[American English]], the phrase "full stop" is generally used only in the context of transport to describe the process of completely halting the motion of a vehicle. See, e.g., ''Seaboard Air Line Railway Co. v. Blackwell'', {{ussc|244|310|1917}} "under the laws of the state a train is required to come to a full stop 50 feet from the crossing"; ''Chowdhury v. City of Los Angeles'', [http://online.ceb.com/calcases/CA4/38CA4t1187.htm 38 Cal. App. 4th 1187] (1995) "Once the signals failed, the City could reasonably foresee that motorists using due care would obey the provisions of the Vehicle Code and make a full stop before proceeding when it was safe to do so".</ref> અંગ્રેજીમાં, અને [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]]માં પણ, "પૂર્ણ વિરામ"નો શાબ્દીક અર્થ "જે તે બાબતનો અંત" એવો પણ થાય છે. જેમકે, ‘હવે એ વાત પર પૂર્ણ વિરામ મુકો’ કે ‘We are calling a full stop to discussions on this subject’. [[દેવનાગરી]] લીપીમાં આ વિરામચિહ્નને બદલે વાક્યનાં અંતે ઊભી રેખા ("।" U+0964)નો વપરાશ થાય છે. જો કે એ જ લીપી વાપરતી ગુજરાતી, મરાઠી જેવી ભાષાઓ પૂર્ણવિરામ ચિહ્નનો ઉપયોગ કરે છે. આ વિરામચિહ્ન પછી નવું વાક્ય શરૂ કરતાં અગાઉ કેટલી જગ્યા છોડવી એ વિશે વિવિધ ભાષાઓ અને ફોન્ટ પ્રમાણે વિવિધ મત છે, પણ ગુજરાતીમાં સામાન્ય રીતે આ ચિહ્ન પછી એક જગ્યા છોડવામાં આવે છે. જો કે એ વિશે કોઈ ચોક્કસ નિયમ હોવાનું જણાતું નથી.{{સંદર્ભ}} ===ઇતિહાસ=== આ ચિહ્ન વિરામચિહ્નોની પ્રથાનાં આવિસ્કારક એરિસ્ટોફેન્સ ઓફ બાઈઝેન્ટિયમ (Aristophanes of Byzantium) પાસેથી આવ્યું છે જેમાં ટપકાંની ઊંચાઈ પણ અર્થપૂર્ણ ગણાય છે. જેમકે, લીટીના ઉપરના છેડાનું ટપકું (˙) પેરિયોડોસ (periodos) કહેવાય છે જે વાક્ય કે વિચારની પૂર્ણતા દર્શાવે છે, મધ્યનું ટપકું (·) કોલોન (kolon) કહેવાય છે જે સંપૂર્ણ વિચારનો ભાગ દર્શાવે છે, જ્યારે નીચેનું ટપકું (.) ટેલિયા (telia) (ગ્રીક τέλος "telos: end: અંત") કહેવાય છે જે પણ સંપૂર્ણ વિચારનો ભાગ દર્શાવે છે.<ref>Daniels, W.: 1994, De geschiedenis van de komma, SDu Uitgeverij: Den Haag, p. 20.</ref> ===ગણિત=== [[ગણિત]]માં આ ચિહ્નનો ઉપયોગ [[દશાંશ સંખ્યા પ્રણાલી|દશાંશ]] ચિહ્ન તરીકે થાય છે. દા.ત. ૧૨૫.૨૫ વગેરે. ===કમ્પ્યુટીંગ=== કમ્પ્યુટીંગ વિષયે આ ચિહ્ન સીમાંકનકારક (delimiter) તરીકે વપરાય છે જેને સામાન્ય રીતે "ડોટ" કહેવામાં આવે છે. ફાઇલનાં નામ, વેબ કે આઈ.પી. કે ડી.એન.એસ સરનામાં વગેરેમાં એ વપરાય છે. ઉ.દા. :www.wikipedia.org :document.txt :192.168.0.1 પ્રોગ્રામ ભાષાઓમાં અને ડોસ કમાન્ડમાં પણ આ ચિહ્નનાં વિવિધ ઉપયોગો છે. જેમકે, ડોસ કમાન્ડમાં બે ટપકાં (..) એટલે પિતૃ ડિરેક્ટરી (parent directory) પર જવાનો આદેશ. Hi Vdhd in jaa6gez19zysspo5dyknam5pe6lgtoq 825906 825899 2022-07-26T04:00:53Z Snehrashmi 41463 [[Special:Contributions/2409:4041:611:18E3:4E05:15C1:BEE7:6285|2409:4041:611:18E3:4E05:15C1:BEE7:6285]] ([[User talk:2409:4041:611:18E3:4E05:15C1:BEE7:6285|talk]])એ કરેલો ફેરફાર 825899 પાછો વાળ્યો wikitext text/x-wiki {{વિરામચિહ્નો|.}} '''૧.''' વાક્ય પૂરું થાય ત્યારે પૂર્ણવિરામ આવે છે, કારણ કે ત્યાં પૂરેપૂરો વિરામ લેવાનો હોય છે. જેમકે,<ref>"સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ" પા.નં. ૧૫૩, લે- વિ.જે.કુટમુટિયા અને પ્રહલાદ ઠક્કર, પ્ર.સી.જમનાદાસની કંપની, ત્રીજી આવૃત્તિ-સને.૧૯૩૯ </ref> :પ્રકૃતિ અને માનવકૃતિનું અહીં સુંદર મિશ્રણ હતું. અનેક પર્વતોની હારમાળા પથરાયેલી હતી જ. '''૨.''' સંક્ષિપ્ત વચનો બતાવનાર અક્ષરો પછી પૂર્ણવિરામ આવે છે. જેમકે, :સ્વ. (સ્વર્ગસ્થ), તા. (તારીખ), શ્રી. (શ્રીયુત) '''૩.''' નિયમોની સંખ્યા બતાવનાર આંકડાઓ કે અક્ષરો પછી તેમને બીજા શબ્દોથી જુદા પાડવા માટે પૂર્ણવિરામ મુકવામાં આવે છે. જેમકે, :૧. નામ ૨. સર્વનામ કે અ. નામ બ. સર્વનામ વગેરે ==અન્ય== [[અંગ્રેજી ભાષા]]માં પૂર્ણવિરામ ’ફુલ સ્ટોપ’ (full stop) થી ઓળખાય છે. જો કે અમેરિકન અને કેનેડીયન અંગ્રેજીમાં તેને ’પિરિયડ’ (period) થી ઓળખવામાં આવે છે.<ref>The term ''full stop'' for the term of punctuation is rarely used by speakers in [[Canada]] and virtually never in the [[United States]]. In [[American English]], the phrase "full stop" is generally used only in the context of transport to describe the process of completely halting the motion of a vehicle. See, e.g., ''Seaboard Air Line Railway Co. v. Blackwell'', {{ussc|244|310|1917}} "under the laws of the state a train is required to come to a full stop 50 feet from the crossing"; ''Chowdhury v. City of Los Angeles'', [http://online.ceb.com/calcases/CA4/38CA4t1187.htm 38 Cal. App. 4th 1187] (1995) "Once the signals failed, the City could reasonably foresee that motorists using due care would obey the provisions of the Vehicle Code and make a full stop before proceeding when it was safe to do so".</ref> અંગ્રેજીમાં, અને [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]]માં પણ, "પૂર્ણ વિરામ"નો શાબ્દીક અર્થ "જે તે બાબતનો અંત" એવો પણ થાય છે. જેમકે, ‘હવે એ વાત પર પૂર્ણ વિરામ મુકો’ કે ‘We are calling a full stop to discussions on this subject’. [[દેવનાગરી]] લીપીમાં આ વિરામચિહ્નને બદલે વાક્યનાં અંતે ઊભી રેખા ("।" U+0964)નો વપરાશ થાય છે. જો કે એ જ લીપી વાપરતી ગુજરાતી, મરાઠી જેવી ભાષાઓ પૂર્ણવિરામ ચિહ્નનો ઉપયોગ કરે છે. આ વિરામચિહ્ન પછી નવું વાક્ય શરૂ કરતાં અગાઉ કેટલી જગ્યા છોડવી એ વિશે વિવિધ ભાષાઓ અને ફોન્ટ પ્રમાણે વિવિધ મત છે, પણ ગુજરાતીમાં સામાન્ય રીતે આ ચિહ્ન પછી એક જગ્યા છોડવામાં આવે છે. જો કે એ વિશે કોઈ ચોક્કસ નિયમ હોવાનું જણાતું નથી.{{સંદર્ભ}} ===ઇતિહાસ=== આ ચિહ્ન વિરામચિહ્નોની પ્રથાનાં આવિસ્કારક એરિસ્ટોફેન્સ ઓફ બાઈઝેન્ટિયમ (Aristophanes of Byzantium) પાસેથી આવ્યું છે જેમાં ટપકાંની ઊંચાઈ પણ અર્થપૂર્ણ ગણાય છે. જેમકે, લીટીના ઉપરના છેડાનું ટપકું (˙) પેરિયોડોસ (periodos) કહેવાય છે જે વાક્ય કે વિચારની પૂર્ણતા દર્શાવે છે, મધ્યનું ટપકું (·) કોલોન (kolon) કહેવાય છે જે સંપૂર્ણ વિચારનો ભાગ દર્શાવે છે, જ્યારે નીચેનું ટપકું (.) ટેલિયા (telia) (ગ્રીક τέλος "telos: end: અંત") કહેવાય છે જે પણ સંપૂર્ણ વિચારનો ભાગ દર્શાવે છે.<ref>Daniels, W.: 1994, De geschiedenis van de komma, SDu Uitgeverij: Den Haag, p. 20.</ref> ===ગણિત=== [[ગણિત]]માં આ ચિહ્નનો ઉપયોગ [[દશાંશ સંખ્યા પ્રણાલી|દશાંશ]] ચિહ્ન તરીકે થાય છે. દા.ત. ૧૨૫.૨૫ વગેરે. ===કમ્પ્યુટીંગ=== કમ્પ્યુટીંગ વિષયે આ ચિહ્ન સીમાંકનકારક (delimiter) તરીકે વપરાય છે જેને સામાન્ય રીતે "ડોટ" કહેવામાં આવે છે. ફાઇલનાં નામ, વેબ કે આઈ.પી. કે ડી.એન.એસ સરનામાં વગેરેમાં એ વપરાય છે. ઉ.દા. :www.wikipedia.org :document.txt :192.168.0.1 પ્રોગ્રામ ભાષાઓમાં અને ડોસ કમાન્ડમાં પણ આ ચિહ્નનાં વિવિધ ઉપયોગો છે. જેમકે, ડોસ કમાન્ડમાં બે ટપકાં (..) એટલે પિતૃ ડિરેક્ટરી (parent directory) પર જવાનો આદેશ. ==સંદર્ભો== {{reflist}} {{સ્ટબ}} 99wn0773pft9nziyxxg1pn51m5j75rl 0 63706 825891 512834 2022-07-26T03:17:53Z Snehrashmi 41463 અંગ્રેજી લેખ પરથી છવિ ઉમેરી wikitext text/x-wiki {{infobox person/Wikidata | fetchwikidata = ALL | onlysourced = no }} [[File:BABLA KANCHAN.jpg|thumb|કુમારી કંચન દિનકરરાવ માળી તેમના સંગીતકાર પતિ લક્ષ્મીચંદ બાબલા સાથે]] '''કુમારી કંચન દિનકરરાવ માળી''' (માર્ચ ૧૬ - જુલાઇ ૨૬, ૨૦૦૪) કે જેઓ કંચન નામે વધુ જાણીતા હતાં, તેઓ ભારતનાં ગુજરાતી મૂળ ધરાવતાં હિન્દી ફિલ્મોનાં ગાયિકા હતા તથા બાબલા અને કંચન ગાયક વૃંદ માટે જાણીતાં હતાં. તેમનાં લગ્ન જાણીતા સંગીતકાર [[કલ્યાણજી આનંદજી]]ના નાના ભાઇ બાબલા શાહ સાથે થયા હતા. નાની ઉંમરે કેન્સરનો ભોગ બન્યા બાદ તેમનું અવસાન થયું હતું. તેમનાં કેટલાંક લોકપ્રિય ગીતોમાં, * ''તુમકો મેરે દિલને'', રફુ ચક્કર ‍(૧૯૭૫) * ''ક્યા ખૂબ લગતી હો'', ધર્માત્મા (૧૯૭૫) * ''લૈલા મેં લૈલા'', કુરબાની (૧૯૮૦) નો સમાવેશ થાય છે. {{સબસ્ટબ}} [[શ્રેણી:અભિનેત્રી]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી કલાકાર]] [[શ્રેણી:૧૯૫૦માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૪માં મૃત્યુ]] cs5znlzkukos4ismnf1v011bhz5n1un 0 65381 825911 825849 2022-07-26T05:03:30Z KartikMistry 10383 વધારાની શ્રેણીઓ દૂર કરી. wikitext text/x-wiki [[Image:Police Inspector.JPG|thumb|right|[[મુંબઈ]] પોલીસના એક પોલીસ ઈંસ્પેક્ટર]] '''પોલીસ'''એ મુળ અંગ્રેજી શબ્દ Police છે જે રાજ્યમાં [[રાજ્ય]] સરકારના ગૃહમંત્રી અને કેન્દ્રમાં [[કેન્દ્ર સરકાર]]ના ગૃહમંત્રીને જવાબદેહ રહી દેશમાં નાગરિક સુરક્ષાનું કાર્ય કરે છે. અપરાધોને રોકવા માટે પોલીસ દળ પાસે પ્રમાણમાં મર્યાદિત પરંતુ અસરકારક સત્તાઓ હોય છે == પોલીસનાં કાર્યો == * અપરાધને થતો રોકવો * થયેલા અપરાધની પુરે પુરી તપાસ કરી તારણો [[ન્યાય પાલિકા]] સમક્ષ રજુ કરવાં * વાહન વ્યવહારનું નિયંત્રણ, ખાસ કરીને નગર અને શહેરીઅને મોટા મેળાઓનું અને અમુક ખાસ વિસ્તારોમાં તથા મહત્વપુર્ણ અથવા અતિમહત્વપુર્ણ વ્યક્તિઓનાં નિવાસ સ્થાનની આસપાસ. * રાજ્ય સરકાર અને કેન્દ્ર સરકારને રાજ્ય, સમાજ અને દેશની આંતરિક સુરક્ષાને લગતી ગુપ્ત અને મહત્વપુર્ણ જાણકારી આપવી. == વિભાગો== * સમાજ સુરક્ષા * ગુપ્તચર * ગુનાશોધક * ગુના પ્રતિરોધક * ટ્રાફિક ના નિયંત્રણ {{સ્ટબ}} [[શ્રેણી:કાયદો]] 772exyvpvqr712q3106gw004ajv2em0 0 80381 825931 766194 2022-07-26T10:48:00Z 2405:205:C922:246B:0:0:16CB:F8A5 /* ઇતિહાસ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox religious building |religious_affiliation=[[જૈન|જૈન ધર્મ]] |name=ભોયણી જૈન તીર્થ |native_name= |image= |alt=ભોયણી જૈન તીર્થ |caption=ભોયણી જૈન તીર્થ |map_type=India Gujarat |coordinates={{coord|23|35|N|72|22|E|region:IN|display=inline}} |map_caption=ગુજરાતમાં સ્થાન |location=[[ભોંયણી (તા. દેત્રોજ)|ભોયણી]], [[અમદાવાદ જિલ્લો]], [[ગુજરાત]] |deity=મલ્લીનાથ |festivals= |governing_body= |temple_quantity= |monument_quantity= |elevation_m= }} '''ભોયણી જૈન તીર્થ''' એ [[ભારત]] દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા [[ગુજરાત]] રાજ્યના ઉત્તર ભાગમાં [[કડી]] નજીક આવેલ એક [[જૈન ધર્મ|જૈન]] તીર્થ છે, જે [[દેત્રોજ-રામપુરા તાલુકો|દેત્રોજ તાલુકા]]ના [[ભોંયણી (તા. દેત્રોજ)|ભોયણી]] ગામ ખાતે આવેલ છે. == ઇતિહાસ == આ જૈન તીર્થ પૂર્વે "પદ્માવતી નગર" તરીકે જાણીતું હતું. સદીઓ પૂર્વે આ સ્થળે કેટલાંક જૈન મંદિરો બન્યા હતાં, એવું અહીં કરવામાં આવેલ ખોદકામ દરમ્યાન મળી આવેલી ખંડીત પ્રતિમાઓ પરથી જાણી શકાય છે. વિક્રમ સંવત ૧૯૩૦ના સમયમાં અહીં કેવળ પટેલના ખેતરમાં કુવો ખોદવાનું કામ ચાલી રહ્યું હતું તે દરમિયાન ૪.૫ ફુટ જેટલું ખોદકામ કરતાંં તેમાંથી ૧૦૪ સે.મી. ઊંચી પદ્માસનસ્થ અને શ્વેતવર્ણી શ્રી મલ્લીનાથ પ્રભુની મૂર્તિ મળી આવી હતી. અહીં એક જિનાલયનું નિર્માણ કરી વિક્રમ સંવંત ૧૯૪૩માં મહા સુદ દસમને દિવસે શ્રી મલ્લીનાથ પ્રભુની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. આ મંદિર વિશાળ છે અને તેને ત્રણ શિખરો છે. મંદિરની ભીંતો પર કોતરણી જોવા મળે છે. મલ્લીનાથ જૈન ધર્મ ના ૧૯ મા તીર્થંકર માનવા મા આવે છે. <ref>{{Cite web|url=https://jainsite.com/jain-tirth/bhoyani-tirth/|title=BHOYANI TIRTH – The Jainsite World's Largest Jain Website|website=jainsite.com|language=en-US|access-date=૪ સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૭}}</ref> == તહેવારો == દર વર્ષે માઘ મહીનામાં અહીં એક ઉત્સવ ખુબજ ધૂમધામથી મનાવવામાં આવે છે. ==સંદર્ભો== {{reflist}} {{સ્ટબ}} [[શ્રેણી:જૈન તીર્થ]] [[શ્રેણી:દેત્રોજ તાલુકો]] svot3b0d4yrh0q613lv3kz7iq7xavm6 0 84622 825928 793993 2022-07-26T10:20:28Z Gujarat Vishw Kosh Trust 69607 /* બાહ્ય કડીઓ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox film |name=કંકુ |image= |caption= |director=કાંતિલાલ રાઠોડ |producer=કાંતિલાલ રાઠોડ |writer=[[પન્નાલાલ પટેલ]] |starring=* કિશોર ભટ્ટ * કિશોર ઝરીવાલા * પલ્લવી મહેતા |music=[[દિલિપ ધોળકિયા]] |cinematography=કુમાર જયવન્ત |studio=આકાર ફિલ્મ્સ |released=૧૯૬૯ |runtime=૧૪૮ મિનિટ |country=ભારત |language=ગુજરાતી }} '''''કંકુ''''' એ ૧૯૬૯માં નિર્મિત [[ગુજરાતી સિનેમા|ગુજરાતી]] [[સામાજિક]] નાટ્યાત્મક ફિલ્મ છે. આ ફિલ્મમાં કિશોર ભટ્ટ, કિશોર ઝરીવાલા, પલ્લવી મહેતાએ અભિનય આપ્યો હતો. આ ફિલ્મ [[પન્નાલાલ પટેલ]]ની એજ નામની એક ટુંકી વાર્તા પર આધારિત છે.<ref name="Dissanayake2013">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=QwGgF-rDucEC&pg=PT122|title=Routledge Handbook of Indian Cinemas|last=K. Moti Gokulsing|last2=Wimal Dissanayake|date=૧૭ એપ્રિલ ૨૦૧૩|publisher=Routledge|isbn=978-1-136-77291-7|pages=૯૫–૯૬|access-date=૧૬ જુલાઇ ૨૦૧૫}}</ref> આ ફિલ્મને ૧૭મા રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારમાં સર્વોત્તમ ગુજરાતી ફિલ્મનો ખિતાબ મળ્યો હતો.<ref name="17thaward">{{Cite web|url=http://dff.nic.in/2011/17th_NFF_1971.pdf|title=17th National Film Awards|publisher=[[Directorate of Film Festivals]]|format=PDF|access-date=૨૬ સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૧|archive-date=2012-02-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20120226002621/http://dff.nic.in/2011/17th_NFF_1971.pdf|url-status=dead}}</ref> == પાર્શ્વભૂમિ == આ ફિલ્મ કંકુ (પલ્લવી મહેતા) નામની એક વિધવાના જીવનના સંઘર્ષનો ચિતાર આપે છે. == નિર્માણ == ગુજરાતી સાહિત્યકાર [[પન્નાલાલ પટેલ|પન્નાલાલ પટેલે]] ૧૯૩૬માં નવ-સૌરાષ્ટ્ર સામાયિક માટે એક ૨૦ પાનાની એક ટુંકી વાર્તા લખી હતી. કાંતિલાલ રાઠોડે તેમને મળી આ વાર્તા પર ફિલ્મ બનાવવા રાજી કર્યા. પન્નાલાલ પટેલે જ આ ફિલ્મના સંવાદો પણ લખ્યા.<ref>{{cite thesis|last=Pandya|first=Hirendra R.|date=૯ મે ૨૦૧૫|title=ગુજરાતી નવલકથા પર આધારિત ફિલ્મ સર્જનમાં રૂપાંતર પ્રક્રિયાની તપાસ|type=PhD|chapter=૫|publisher=Department of Gujarati, Sardar Patel University|docket=|oclc=|pages=૪૭૫-૫૪૫|url=http://hdl.handle.net/10603/40951|access-date=૨૮ એપ્રિલ ૨૦૧૭}}</ref> == સંગીત == {{Infobox album |Name=કંકુ |Type=[[ગીત]] |Artist=[[દિલિપ ધોળકિયા]] |Released={{Start date|df=y|}} |Genre=ફિલ્મ સંગીત |Length=૧૩:૪૬ |Label=સા રે ગા મા }} {{Track listing |all_lyrics=[[વેણીભાઈ પુરોહિત]] |all_music=[[દિલિપ ધોળકિયા]]<ref>{{cite book|title=The Illustrated Weekly of India|url=https://books.google.com/books?id=DMho14M9QUYC|year=૧૯૭૨|publisher=Published for the proprietors, Bennett, Coleman & Company, Limited, at the Times of India Press|page=૧૯}}</ref> |headline=ગીત યાદી |extra_column=ગાયકો |title1=લુચ્ચાં રે લુચ્ચાં |length1=૩:૧૮ |lyrics1=[[વેણીભાઈ પુરોહીત]] |extra1=ઈસ્માઈલ વાલેરા |title2=આ મસ્ત ઘટાઓ શ્રાવણની |length2=૩:૨૮ |lyrics2=[[વેણીભાઈ પુરોહિત]] |extra2=ઈસ્માઈલ વાલેરા |title3=મુને અંધારે બોલાવે |length3=૩:૨૭ |lyrics3=[[વેણીભાઈ પુરોહિત]] |extra3=હંસા દવે |title4=પગલુ પાગલ મન આત્વનું |length4=૩:૩૩ |lyrics4=[[વેણીભાઈ પુરોહિત]] |extra4=હંસા દવે |total_length=૧૩.૪૬ }} == આવકાર == આ ફિલ્મ આર્થિક રીતે સફળ રહી હતી અને વિવેચકોએ પણ વખાણી હતી.<ref name="Kirpalani1970">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GisKAQAAIAAJ|title=Another Time, Another Place: Selected Writings of Rajika Kirpalani|last=Rajika Kirpalani|publisher=Rajika Education Trust|year=૧૯૭૦|page=૪૨}}</ref> ફિલ્મ વિવેચક અમૃત ગંગરે આ ફિલ્મને ગુજરાતી ફિલ્મોની આકાશગંગાનો પ્રથમ સાચો ચમકારો ગણાવ્યો હતો. == હોમ-વિડિયો == મોસર બેયરે આ ફિલ્મની ડી.વી.ડી બહાર પાડી હતી. તે મૂળ ફિલ્મનું ટૂંકું સ્વરૂપ હતું. મૂળ ફિલ્મમાંથી ૧૨ મિનિટ જેટલો ભાગ કાપી ૧૩૬ મિનિટની ડી.વી.ડી. બનાવાઈ હતી. == અન્ય રૂપાંતરણ == આ ફિલ્મની સફળતા પછી પન્નાલાલ પટેલે વિસ્તારીને નવલકથા લખી, જેને ધારાવાહી રૂપે જનસત્તા વર્તમાન પત્રમાં ૧૯૭૦ દરમ્યાન છાપવામાં આવી હતી. તેમણે તે નવલકથા કાંતિલાલ રાઠોડને અર્પણ કરી હતી. == ઈનામો == ૧૯૭૦માં પલ્લવી મહેતાને શિકાગો આંતરરાષ્ટ્રીય ફિલ્મ મેળામાં પુરસ્કાર મળ્યો હતો.<ref name="Gujaratilexicon">{{Cite web|url=http://www.gujaratilexicon.com/gujaratimovie/movie/1/37/Kanku|title=Gujarati Movie - Kanku|website=Gujaratilexicon.com|access-date=૨૭ એપ્રિલ ૨૦૧૭}}</ref> આ ફિલ્મને ૧૭મા રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારમાં સર્વોત્તમ ગુજરાતી ફિલ્મનો ખિતાબ મળ્યો હતો.<ref name="17thaward"/> == સંદર્ભો == {{reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == * {{IMDb title|0266681}} * {{ગુજરાતી વિશ્વકોશ}} [[શ્રેણી:ગુજરાતી ચલચિત્ર]] [[શ્રેણી:રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારના વિજેતાઓ]] clyvytq7uhfvle21d9726imw4tlsqk7 0 94351 825895 718366 2022-07-26T03:27:50Z Jayendrasinhgadhavi 69830 Added content wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday |holiday_name = કારગિલ વિજય દિન |type = વિજય દિવસ |image = Kargil War Memorial, Operation Vijay.jpg |imagesize = |caption = કારગિલ યુદ્ધ સ્મારક |official_name = |nickname = |observedby = [[ભારત]] |litcolor = |longtype = |significance = |begins = |ends = |date = ૨૬ જુલાઈ |scheduling = ૨૬ જુલાઈ ૨૦૧૮ |duration = |frequency = વાર્ષિક |celebrations = |observances = |relatedto = }} '''વિજય દિન ‍(કારગિલ‌)''' [[જુલાઇ ૨૬|૨૬મી જુલાઇ]]એ ભારતના [[પાકિસ્તાન]] પર [[કારગિલ યુદ્ધ]]માં વિજયના કારણે ઉજવવામાં આવે છે. ઇ.સ. ૧૯૯૯માં કારગિલ વિજય પછી ભારતના તત્કાલીન વડાપ્રધાન [[અટલ બિહારી વાજપેયી]]એ આ દિવસને કારગિલ વિજય દિવસ તરીકે જાહેર કર્યો હતો. ઓપરેશન વિજયની સફળતાના નામ પર કારગિલ વિજય દિવસનુ નામ આપવામાં આવ્યુ. 26 જુલાઈ 1999ના રોજ ભારતીય સેનાએ સફળતાપૂર્વક મુખ્ય ચૌકીની કમાન સાચવી. જે પાકિસ્તાની ઘુસપેઠિયો દ્વારા આપણી પાસેથી છીનવી લેવામાં આવી હતી કારગિલ યુદ્ધ 60 થી પણ વધુ દિવસ માટે લડવામાં આવ્યુ હતુ. આ 26 જુલાઈના રોજ ખતમ થઈ ગયુ અને પરિણામસ્વરૂપ બંને પક્ષ, ભારત અને પાકિસ્તાનના જીવનમાં નુકશાન પછી આપણને કારગિલની સંપત્તિ ફરીથી મળી ગઈ. કારગિલ યુદ્ધના નાયકોના સન્માનમાં દર વર્ષે 26 જુલાઈના રોજ કારગિલ વિજય દિવસના રૂપમાં ઉજવાય છે. આ દિવસ કારગિલ સેક્ટર અને રાષ્ટ્રીય રાજધાની નવી દિલ્હીમાં ઉજવાય છે. સાથે જ ભારતના પ્રધાનમંત્રી દર વષે આ દિવસે ઈંડિયા ગેટ પર અમર જવાન જ્યોતિ સાથે સૈનિકોને શ્રદ્ધાંજલિ આપે છે. સશસ્ત્ર બળના સ્મરણ માટે આખા દેશમાં આ દિવસને સન્માન સાથે તેમને યાદ કરવામાં આવે છે કારગિલ યુદ્ધનો ઈતિહાસ 1971ના ભારત પાકિસ્તાન યુદ્ધ પછી બે પડોશીઓની સેનાઓમાં પ્રત્યક્ષ સશસ્ત્ર સાથે સંઘર્ષ લાંબા સમય સુધી થયો - સિયાચિન ગ્લેશિયરને નિયંત્રિત કરવા માટે બંને દેશોના પ્રયાસો છતા આસપાસના પર્વતો પર સૈન્ય ચૌકીઓની સ્થાપના કરવામાં આવી. 1980ના દસકામાં થનારી સૈન્ય લડાઈ, 1990ના દરમિયિયાન, કાશ્મીરમાં અલગતાવાદી ગતિવિધિઓને કારણે વધતા તનાવ અને સંઘર્ષમાં જેમાંથી કેટલાકને પાકિસ્તાન દ્વારા સમર્થિત કરવામાં આવ્યા હતા અને સાથે જ 1998માં બંન દેશો દ્વારા પરમાણુ પરીક્ષણોનુ સંચાલન કરવામાં આવ્યુ. એક તનાવપૂર્ણ વાતાવરણ બની ગયુ. સ્થિતિને કંટ્રોલનના પ્રયાસમાં બંને દેશોએ ફેબ્રુઆરી 1999માં લાહોર ઘોષણા પત્ર પર હસ્તાક્ષર કર્યા અને કાશ્મીર સંઘર્ષના શાંતિપૂર્ણ અને દ્વિપક્ષીય સમાધાન પ્રદાન કરવાનુ વચન આપ્યુ. 1998-1999ના શિયાળા દરમિયાન પાકિસ્તાની સશસ્ત્ર બળોના કેટલાક લોકોને ગુપ્ત રીતે પ્રશિક્ષણ આપવામાં આવ્યુ અને પાકિસ્તાની સૈનિકો અને અર્ધસૈનિક બળોના કેટલાક કથિત રૂપે મુજાહિદ્દીનના દ્વારા ભારતીય વિસ્તારની નિયંત્રણ રેખામાં ઘુસપેઠ કરાવી દેવામાં આવી. {{સબસ્ટબ}} m0vjc7io6w2h6cf849fmwrd7tk3etpl 825913 825895 2022-07-26T05:44:45Z KartikMistry 10383 [[Special:Contributions/Jayendrasinhgadhavi|Jayendrasinhgadhavi]] ([[User talk:Jayendrasinhgadhavi|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને [[User:KartikMistry|KartikMistry]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા. wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday |holiday_name = કારગિલ વિજય દિન |type = વિજય દિવસ |image = Kargil War Memorial, Operation Vijay.jpg |imagesize = |caption = કારગિલ યુદ્ધ સ્મારક |official_name = |nickname = |observedby = [[ભારત]] |litcolor = |longtype = |significance = |begins = |ends = |date = ૨૬ જુલાઈ |scheduling = ૨૬ જુલાઈ ૨૦૧૮ |duration = |frequency = વાર્ષિક |celebrations = |observances = |relatedto = }} '''વિજય દિન ‍(કારગિલ‌)''' [[જુલાઇ ૨૬|૨૬મી જુલાઇ]]એ ભારતના [[પાકિસ્તાન]] પર [[કારગિલ યુદ્ધ]]માં વિજયના કારણે ઉજવવામાં આવે છે. ઇ.સ. ૧૯૯૯માં કારગિલ વિજય પછી ભારતના તત્કાલીન વડાપ્રધાન [[અટલ બિહારી વાજપેયી]]એ આ દિવસને કારગિલ વિજય દિવસ તરીકે જાહેર કર્યો હતો. {{સબસ્ટબ}} ibl5f9rgscpere2lpgcw2c38oat4fei 825914 825913 2022-07-26T05:48:36Z KartikMistry 10383 છબી. wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday |holiday_name = કારગિલ વિજય દિન |type = વિજય દિવસ |image = Kargil War Memorial, Operation Vijay.jpg |imagesize = |caption = કારગિલ યુદ્ધ સ્મારક |official_name = |nickname = |observedby = [[ભારત]] |litcolor = |longtype = |significance = |begins = |ends = |date = ૨૬ જુલાઈ |scheduling = ૨૬ જુલાઈ ૨૦૧૮ |duration = ૧ દિવસ |frequency = વાર્ષિક |celebrations = |observances = |relatedto = }} [[File:Kargilwarmemorialdarss6.jpg|thumb|દ્રાસ ખાતે આવેલા સ્મારક પર વિજય દિવસનું વર્ણન.]] '''વિજય દિન''' અથવા '''કારગિલ‌ વિજય દિન''' [[જુલાઇ ૨૬|૨૬મી જુલાઇ]]એ ભારતના [[પાકિસ્તાન]] પર [[કારગિલ યુદ્ધ]]માં વિજયના કારણે ઉજવવામાં આવે છે. ઇ.સ. ૧૯૯૯માં કારગિલ વિજય પછી ભારતના તત્કાલીન વડાપ્રધાન [[અટલ બિહારી વાજપેયી]]એ આ દિવસને કારગિલ વિજય દિન તરીકે જાહેર કર્યો હતો. {{સબસ્ટબ}} 2bye0uhr66pjlyt7o9dxfgrd4p5mdes 3 118441 825886 771944 2022-07-25T21:46:56Z Vincent Vega 65665 Vincent Vegaએ [[સભ્યની ચર્ચા:C. Cavad]]ને [[સભ્યની ચર્ચા:Grenzsoldat]] પર ખસેડ્યું: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/C. Cavad|C. Cavad]]" to "[[Special:CentralAuth/Grenzsoldat|Grenzsoldat]]" wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=CCavadov}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૦૨:૨૨, ૪ જુલાઇ ૨૦૨૦ (IST) hivmuqm8j4eub84gy339ptgo7ceuuzy 0 119677 825881 799217 2022-07-25T18:03:01Z 2401:4900:53F9:10BF:51A:2528:6DF9:9759 /* કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ વિજેતાઓ */ wikitext text/x-wiki {{માહિતીચોકઠું ભારતીય પુરસ્કાર |પુરસ્કારનું નામ = કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ |ચિત્ર = [[File:Dalpatram Award.jpg|250px]] |પ્રકાર = |શ્રેણી = સાહિત્ય |શરૂઆત = ૨૦૧૦ |પ્રથમ પુરસ્કાર = ૨૦૧૦ |અંતિમ પુરસ્કાર = ૨૦૨૧ |કુલ = ૧૨ |પુરસ્કાર આપનાર = વર્ધમાન વિકાસ સેવા ટ્રસ્ટ |રોકડ પુરસ્કાર = {{INR}} ૨૫૦૦૦ |ચંદ્રક = |વર્ણન = ગુજરાતી કવિતામાં નોંધપાત્ર યોગદાન બદલ અપાતું સાહિત્યિક સન્માન. |અગાઉના નામો = |ચંદ્રકનો મુખભાગ = |ચંદ્રકનો પાછળનો ભાગ = |ફીત = |પ્રથમ વિજેતા = [[નલિન રાવળ]] |અંતિમ વિજેતા = [[રાજેશ વ્યાસ]] }} '''કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ''' એ વર્ધમાન વિકાસ સેવા ટ્રસ્ટ, [[વઢવાણ]] દ્વારા આપવામાં આવતું સાહિત્યિક સન્માન છે. ગુજરાતી કવિતામાં નોંધપાત્ર યોગદાન બદલ ૨૦૧૦થી દર વર્ષે આ પુરસ્કાર આપવામાં આવે છે. વર્ધમાન વિકાસ ટ્રસ્ટ દ્વારા સ્થાપિત આ એવોર્ડનું નામ ગુજરાતી ભાષાના જાણીતા કવિ [[દલપતરામ]]ના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. આ પુરસ્કારમાં એક શાલ, શિલ્ડ અને પચ્ચીસ હજાર રૂપિયા રોકડા પુરસ્કાર સ્વરૂપે આપવામાં આવે છે.<ref name="Capture The Soul">{{cite web | title=Dalpatram Poetry Award, Surendranagar, Gujarat | website=Capture The Soul | url=http://www.capturethesoul.co.uk/1/post/2013/06/dalpatram-poetry-award-surendranagar-gujarat.html | access-date=2016-04-14}}</ref> == કવીશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ વિજેતાઓ == ૨૦૧૦થી અપાતો કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ નીચે મુજબના કવિઓને પ્રદાન કરવામાં આવેલ છે :<ref>{{cite book |last=બ્રહ્મભટ્ટા |first=પ્રસાદ |date=2014 |title=આધુનિક ગુજરાતી સાહિત્યનો ઇતિહાસ (આધુનિક અને અનુઆધુનિક) |location= અમદાવાદ |publisher=પાર્શ્વ પ્રકાશન |page= |isbn=978-93-5108-247-7}}</ref> {| class="wikitable" !વર્ષ !પુરસ્કાર વિજેતા |- |'''૨૦૧૦''' |[[નલિન રાવળ]] |- |'''૨૦૧૧''' |[[ભાનુપ્રસાદ પંડ્યા]] |- |'''૨૦૧૦''' |[[હરિકૃષ્ણ પાઠક]] |- |'''૨૦૧૩''' |[[વિનોદ જોશી]] |- |'''૨૦૧૪''' |[[હર્ષદ ત્રિવેદી]] |- |'''૨૦૧૫''' |રમેશ આચાર્ય |- |'''૨૦૧૬''' |[[નયન દેસાઈ]]<ref name="Divya Bhaskar">{{cite web | title=કવિશ્વર દલપતરામ સાતમો એવોર્ડ પૂ. મોરારીબાપુ આપશે- m.divyabhaskar.co.in | website=Divya Bhaskar | url=http://m.divyabhaskar.co.in/news/SAU-MAT-latest-vadhvan-news-025004-3878456-NOR.html | language=gu | access-date=2016-04-14}}</ref> |- |'''૨૦૧૭''' |[[જયેન્દ્ર શેખડીવાળા]] |- |'''૨૦૧૮''' |પ્રફુલ પંડ્યા |- |'''૨૦૧૯''' |[[જવાહર બક્ષી]]<ref name="Divyabhaskar2018">{{cite web|title=2019 અને 2020ના કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ જાહેર|website=divyabhaskar|date=2018-12-23|url=https://www.divyabhaskar.co.in/news/SAU-SUR-OMC-MAT-latest-surendranagar-news-032125-3483460-NOR.html|language=gu|access-date=2018-12-27}}</ref> |- |'''૨૦૨૦''' |એસ. એસ. રાહી<ref name="Divyabhaskar2018"/> |- |'''૨૦૨૧''' |[[રાજેશ વ્યાસ]] |} == સંદર્ભ == {{reflist}} {{ગુજરાતના પુરસ્કારો}} [[શ્રેણી:ગુજરાતના પુરસ્કારો]] 64ou3nreo0pzfj6128n1grixnpist3d 825915 825881 2022-07-26T05:55:25Z KartikMistry 10383 [[Special:Contributions/2401:4900:53F9:10BF:51A:2528:6DF9:9759|2401:4900:53F9:10BF:51A:2528:6DF9:9759]] ([[User talk:2401:4900:53F9:10BF:51A:2528:6DF9:9759|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને [[User:Sushant savla|Sushant savla]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા. wikitext text/x-wiki {{માહિતીચોકઠું ભારતીય પુરસ્કાર |પુરસ્કારનું નામ = કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ |ચિત્ર = [[File:Dalpatram Award.jpg|250px]] |પ્રકાર = |શ્રેણી = સાહિત્ય |શરૂઆત = ૨૦૧૦ |પ્રથમ પુરસ્કાર = ૨૦૧૦ |અંતિમ પુરસ્કાર = ૨૦૨૧ |કુલ = ૧૨ |પુરસ્કાર આપનાર = વર્ધમાન વિકાસ સેવા ટ્રસ્ટ |રોકડ પુરસ્કાર = {{INR}} ૨૫૦૦૦ |ચંદ્રક = |વર્ણન = ગુજરાતી કવિતામાં નોંધપાત્ર યોગદાન બદલ અપાતું સાહિત્યિક સન્માન. |અગાઉના નામો = |ચંદ્રકનો મુખભાગ = |ચંદ્રકનો પાછળનો ભાગ = |ફીત = |પ્રથમ વિજેતા = [[નલિન રાવળ]] |અંતિમ વિજેતા = [[રાજેશ વ્યાસ]] }} '''કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ''' એ વર્ધમાન વિકાસ સેવા ટ્રસ્ટ, [[વઢવાણ]] દ્વારા આપવામાં આવતું સાહિત્યિક સન્માન છે. ગુજરાતી કવિતામાં નોંધપાત્ર યોગદાન બદલ ૨૦૧૦થી દર વર્ષે આ પુરસ્કાર આપવામાં આવે છે. વર્ધમાન વિકાસ ટ્રસ્ટ દ્વારા સ્થાપિત આ એવોર્ડનું નામ ગુજરાતી ભાષાના જાણીતા કવિ [[દલપતરામ]]ના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. આ પુરસ્કારમાં એક શાલ, શિલ્ડ અને પચ્ચીસ હજાર રૂપિયા રોકડા પુરસ્કાર સ્વરૂપે આપવામાં આવે છે.<ref name="Capture The Soul">{{cite web | title=Dalpatram Poetry Award, Surendranagar, Gujarat | website=Capture The Soul | url=http://www.capturethesoul.co.uk/1/post/2013/06/dalpatram-poetry-award-surendranagar-gujarat.html | access-date=2016-04-14}}</ref> == કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ વિજેતાઓ == ૨૦૧૦થી અપાતો કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ નીચે મુજબના કવિઓને પ્રદાન કરવામાં આવેલ છે :<ref>{{cite book |last=બ્રહ્મભટ્ટા |first=પ્રસાદ |date=2014 |title=આધુનિક ગુજરાતી સાહિત્યનો ઇતિહાસ (આધુનિક અને અનુઆધુનિક) |location= અમદાવાદ |publisher=પાર્શ્વ પ્રકાશન |page= |isbn=978-93-5108-247-7}}</ref> {| class="wikitable" !વર્ષ !પુરસ્કાર વિજેતા |- |'''૨૦૧૦''' |[[નલિન રાવળ]] |- |'''૨૦૧૧''' |[[ભાનુપ્રસાદ પંડ્યા]] |- |'''૨૦૧૦''' |[[હરિકૃષ્ણ પાઠક]] |- |'''૨૦૧૩''' |[[વિનોદ જોશી]] |- |'''૨૦૧૪''' |[[હર્ષદ ત્રિવેદી]] |- |'''૨૦૧૫''' |રમેશ આચાર્ય |- |'''૨૦૧૬''' |[[નયન દેસાઈ]]<ref name="Divya Bhaskar">{{cite web | title=કવિશ્વર દલપતરામ સાતમો એવોર્ડ પૂ. મોરારીબાપુ આપશે- m.divyabhaskar.co.in | website=Divya Bhaskar | url=http://m.divyabhaskar.co.in/news/SAU-MAT-latest-vadhvan-news-025004-3878456-NOR.html | language=gu | access-date=2016-04-14}}</ref> |- |'''૨૦૧૭''' |[[જયેન્દ્ર શેખડીવાળા]] |- |'''૨૦૧૮''' |પ્રફુલ પંડ્યા |- |'''૨૦૧૯''' |[[જવાહર બક્ષી]]<ref name="Divyabhaskar2018">{{cite web|title=2019 અને 2020ના કવિશ્વર દલપતરામ એવોર્ડ જાહેર|website=divyabhaskar|date=2018-12-23|url=https://www.divyabhaskar.co.in/news/SAU-SUR-OMC-MAT-latest-surendranagar-news-032125-3483460-NOR.html|language=gu|access-date=2018-12-27}}</ref> |- |'''૨૦૨૦''' |એસ. એસ. રાહી<ref name="Divyabhaskar2018"/> |- |'''૨૦૨૧''' |[[રાજેશ વ્યાસ]] |} == સંદર્ભ == {{reflist}} {{ગુજરાતના પુરસ્કારો}} [[શ્રેણી:ગુજરાતના પુરસ્કારો]] 4c9rj8jt1zfsik5ixfsbk1gvb5bpc8t 3 125768 825905 771945 2022-07-26T04:00:31Z Xqbot 1870 Bot: Fixing double redirect to [[સભ્યની ચર્ચા:Grenzsoldat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[સભ્યની ચર્ચા:Grenzsoldat]] bmhfoiwj2jyaydv69hjuwl8y4yvg56t 3 125967 825894 824003 2022-07-26T03:27:11Z Thakurwaadi 63908 /* Thakor */ wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Thakurwaadi}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૬:૩૦, ૨૪ જૂન ૨૦૨૧ (IST) == Thakor == Kshatriya Thakor are Rajput? [[વિશેષ:પ્રદાન/43.228.229.171|43.228.229.171]] ૧૯:૩૫, ૩૦ જૂન ૨૦૨૨ (IST) In Gujarat there is a two community who use Thakor As a surname 1. Rajput who belong From Kshatriya Clans Like Chauhan Zala Parmar etc. 2. Koli(maratha) Who belong from maharashtra And South Gujarat (Saurashtra) Thakor word is came From Hindi word Thakur in gujarati And Hindi both meaning is same Yes If The Person Who using Thakor surname Is Who belongs From Rajput Clans He/she is Rajput ! bbyr1q2sppv69rqka2rv67h2353t5od 2 130613 825907 825267 2022-07-26T04:05:45Z Snehrashmi 41463 wikitext text/x-wiki <div class="NavFrame" style="border-style: none; padding: 0px; padding-top: 5px; margin-top: 6px; font-size: 100%;"> <div class="NavFrame" style="border-style: none; text-align: left; border:#FEE8D6 solid 1px; -moz-border-radius: 1px; background: #f9f9f9; padding: 5px;"> <div class="NavHead" style="-moz-border-radius-topright: 10px; -moz-border-radius-topleft: 10px; background:teal; text-align: left; padding: 2px; font-family: Verdana; font-variant: small-caps; font-weight: normal; color: #ffffff;"><nowiki> નવા બનાવેલા લેખ</nowiki></div> <div class="NavContent" style="background: #FAC1D4; "> <div class="NavFrame" style="border-style: none; text-align: left; border:#FEE8D6 solid 1px; -moz-border-radius: 1px; background:#FFF; padding: 5px;"> ;છેલ્લા ૩૦ દિવસમાં નવા બનાવેલ પૃષ્ઠ{{colon}} {{Special:NewPages|namespace=all|username=Snehrashmi}} </div> <center>[https://tools.wmflabs.org/xtools/pages/index.php?user=Vijay_Barot&lang=gu&wiki=wikipedia&namespace=0&redirects=noredirects ગુજરાતી વિકિપીડિયા પર મારું સમગ્ર સંપાદન]</center> </div></div></div> j18x39kny00aw98du4w0e8xgxhm6ehd 825908 825907 2022-07-26T04:09:17Z Snehrashmi 41463 wikitext text/x-wiki <div class="NavFrame" style="border-style: none; padding: 0px; padding-top: 5px; margin-top: 6px; font-size: 100%;"> <div class="NavFrame" style="border-style: none; text-align: left; border:#FEE8D6 solid 1px; -moz-border-radius: 1px; background: #f9f9f9; padding: 5px;"> <div class="NavHead" style="-moz-border-radius-topright: 10px; -moz-border-radius-topleft: 10px; background:teal; text-align: left; padding: 2px; font-family: Verdana; font-variant: small-caps; font-weight: normal; color: #ffffff;"><nowiki> નવા બનાવેલા લેખ</nowiki></div> <div class="NavContent" style="background: #FAC1D4; "> <div class="NavFrame" style="border-style: none; text-align: left; border:#FEE8D6 solid 1px; -moz-border-radius: 1px; background:#FFF; padding: 5px;"> ;છેલ્લા ૩૦ દિવસમાં નવા બનાવેલ પૃષ્ઠ{{colon}} {{Special:NewPages|namespace=main|username=Snehrashmi}} </div> <center>[https://tools.wmflabs.org/xtools/pages/index.php?user=Vijay_Barot&lang=gu&wiki=wikipedia&namespace=0&redirects=noredirects ગુજરાતી વિકિપીડિયા પર મારું સમગ્ર સંપાદન]</center> </div></div></div> 843jsy2qagobbkbdspi58sjek3jriyz 825909 825908 2022-07-26T04:11:21Z Snehrashmi 41463 wikitext text/x-wiki <div class="NavFrame" style="border-style: none; padding: 0px; padding-top: 5px; margin-top: 6px; font-size: 100%;"> <div class="NavFrame" style="border-style: none; text-align: left; border:#FEE8D6 solid 1px; -moz-border-radius: 1px; background: #f9f9f9; padding: 5px;"> <div class="NavHead" style="-moz-border-radius-topright: 10px; -moz-border-radius-topleft: 10px; background:teal; text-align: left; padding: 2px; font-family: Verdana; font-variant: small-caps; font-weight: normal; color: #ffffff;"><nowiki> નવા બનાવેલા લેખ</nowiki></div> <div class="NavContent" style="background: #FAC1D4; "> <div class="NavFrame" style="border-style: none; text-align: left; border:#FEE8D6 solid 1px; -moz-border-radius: 1px; background:#FFF; padding: 5px;"> ;છેલ્લા ૩૦ દિવસમાં નવા બનાવેલ પૃષ્ઠ{{colon}} {{Special:NewPages|namespace=main|username=Snehrashmi}} </div> <center>[https://tools.wmflabs.org/xtools/pages/index.php?user=Snehrashmi&lang=gu&wiki=wikipedia&namespace=0&redirects=noredirects ગુજરાતી વિકિપીડિયા પર મારું સમગ્ર સંપાદન]</center> </div></div></div> cmmnxcgk77ro21uuc8c71djq3clwctu 0 133444 825878 825812 2022-07-25T17:32:42Z Snehrashmi 41463 Image update wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | native_name = ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ | native_name_lang = or | image = Droupadi Murmu official portrait.jpg | office = નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ (એનડીએ) દ્વારા ૨૦૨૨ની ભારતીય રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીના ઉમેદવાર | 1blankname = નામાંકિત | 1namedata = *[[અમિત શાહ]] *[[રાજનાથ સિંહ]] *[[જગત પ્રકાશ નડા]] | parliamentarygroup = રાષ્ટ્રીય જનતાંત્રિક ગઠબંધન | office1 = ઝારખંડના ૯મા રાજ્યપાલ | term_start1 = ૧૮ મે ૨૦૧૫ | term_end1 = ૧૨ જુલાઈ ૨૦૨૧ | 1blankname1 = મુખ્ય મંત્રી | 1namedata1 = રઘુબર દાસ <br /> હેમંત સોરેન | predecessor1 = સૈયદ અહમદ | successor1 = રમેશ બૈસ | office2 = રાજ્ય મંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો),</br> ઓડિશા સરકાર | 1blankname2 = મુખ્ય મંત્રી (ઑડિશા) | 1namedata2 = [[નવિન પટનાયક]] | term2 = ૬ માર્ચ ૨૦૦૦ - ૧૬ મે ૨૦૧૪ | suboffice3 = વાણિજ્ય અને પરિવહન | subterm3 = ૬ માર્ચ ૨૦૦૦ - ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ | suboffice4 = મત્સ્યપાલન અને પશુ સંસાધન વિકાસ | subterm4 = ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ - ૧૬ મે ૨૦૦૪ | office5 = ઓડિશા વિધાનસભાના સભ્ય | term_start5 = ૨૦૦૦ | term_end5 = ૨૦૦૯ | predecessor5 = લક્ષ્મણ માઝી | successor5 = શ્યામચરણ | party = [[ભારતીય જનતા પાર્ટી]] | constituency5 = રાયરંગપુર વિધાનસભા મતવિસ્તાર | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1958|06|20}} | birth_place = [[મયુરભંજ જિલ્લો|મયુરભંજ]], [[ઑડિશા]], ભારત | spouse = શ્યામ ચરણ મુર્મૂ (સ્વર્ગસ્થ)<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/who-is-draupdi-murmu-next-president-narendra-modi-pranab-mukherjee-4701597/|title = Who is Draupadi Murmu?|date = 13 June 2017}}</ref> | children = ૨ પુત્રો (સ્વર્ગસ્થ), ૧ પુત્રી | alma_mater = રમા દેવી મહિલા યુનિવર્સિટી | religion = | blank1 = | data1 = | profession = રાજકારણી | website = }} '''દ્રૌપદી મુર્મૂ''' (જન્મ [[જૂન ૨૦|૨૦ જૂન]] ૧૯૫૮) એ [[ભારતીય જનતા પાર્ટી]] સાથે જોડાયેલા ભારતીય રાજકારણી છે. તેઓ ૨૦૨૨ની ભારતીય રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે બીજેપીની આગેવાની હેઠળના રાષ્ટ્રીય જનતાંત્રિક ગઠબંધન (નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ – એનડીએ)ના સત્તાવાર ઉમેદવાર હતા, મતદાનમાં તેઓ બહુમતિથી રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે ચૂંટાઈ આવ્યા છે.<ref>{{Cite web|title=Draupadi Murmu, Former Jharkhand Governor, Is BJP's Choice For President|url=https://www.ndtv.com/india-news/draupadi-murmu-former-jharkhand-governor-is-bjps-choice-for-president-3088291|access-date=2022-06-21|website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=BJP-led NDA names Draupadi Murmu, former governor of Jharkhand as candidate for presidential polls|url=https://www.moneycontrol.com/news/politics/bjp-led-nda-names-draupadi-murmu-as-candidate-for-presidential-polls-8719581.html|access-date=2022-06-21|website=Moneycontrol|language=en}}</ref> તેમણે અગાઉ ૨૦૧૫ થી ૨૦૨૧ સુધી ઝારખંડના નવમા રાજ્યપાલ તરીકે સેવા આપી હતી. તેઓ [[ઑડિશા|ઓડિશા]] રાજ્યના છે. તે પાંચ વર્ષનો કાર્યકાળ પૂર્ણ કરનાર [[ઝારખંડ]]ના પ્રથમ રાજ્યપાલ છે અને [[ભારતના રાષ્ટ્રપતિ]] પદ માટે નામાંકિત થનાર પ્રથમ આદિવાસી છે. == પ્રારંભિક જીવન == દ્રૌપદી મુર્મૂનો જન્મ ૨૦ જૂન ૧૯૫૮ના રોજ ઓડિશાના [[મયુરભંજ જિલ્લો|મયુરભંજ જિલ્લા]]ના બૈદાપોસી ગામમાં બિરાંચી નારાયણ ટુડુને ત્યાં થયો હતો.<ref>{{Cite web|title=Smt. Droupadi Murmu|url=http://www.odishahelpline.com/Profile-of-Smt-Droupadi-Murmu-of-RAIRANGPUR-constituency-4.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008190558/http://www.odishahelpline.com/Profile-of-Smt-Droupadi-Murmu-of-RAIRANGPUR-constituency-4.html|archive-date=8 October 2020|access-date=27 July 2015|website=Odisha Helpline}}</ref><ref>{{Cite web|title=Draupadi Murmu may soon be the President of India: Know all about her|url=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/draupadi-murmu-president-of-india-982961-2017-06-15|website=indiatoday}}</ref> બિરાંચી નારાયણ અને તેમના દાદા બંને [[પંચાયતી રાજ|પંચાયતી રાજ વ્યવસ્થા]] હેઠળ ગામના સરપંચ હતા.<ref>{{Cite news|date=4 April 2018|title=Governor reaches out|work=Hindustan|location=Ranchi}}</ref> == અંગત જીવન == દ્રૌપદી મુર્મૂએ શ્યામ ચરણ મુર્મૂ સાથે લગ્ન કર્યા હતા. દંપતીને બે પુત્રો (બંને મૃત્યુ પામ્યા છે) અને એક પુત્રી છે.<ref name="ref_sons">http://indianexpress.com/article/india/who-is-draupdi-murmu-next-president-narendra-modi-pranab-mukherjee-4701597/></ref> == કારકિર્દી == દ્રૌપદી મુર્મૂએ રાજ્યના રાજકારણમાં પ્રવેશતા પહેલા શિક્ષક તરીકે કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી. === રાજ્યની રાજનીતિ === દ્રૌપદી મુર્મૂ ૧૯૯૭માં રાયરંગપુર નગર પંચાયતના કાઉન્સિલર તરીકે ચૂંટાયા હતા. તેઓએ ભારતીય જનતા પાર્ટીના અનુસૂચિત જનજાતિ મોરચાના ઉપાધ્યક્ષ તરીકે પણ સેવા આપી હતી. ઑડિશામાં [[ભારતીય જનતા પાર્ટી]] અને બીજુ જનતા દળની ગઠબંધન સરકાર દરમિયાન તેઓ ૬ માર્ચ ૨૦૦૦થી ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ સુધી વાણિજ્ય અને વાહનવ્યવહાર અને ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨થી ૧૬ મે ૨૦૦૪ સુધી મત્સ્યોદ્યોગ અને પશુ સંસાધન વિકાસ માટે સ્વતંત્ર હવાલા સાથે રાજ્ય મંત્રી હતા.<ref name="myref4">{{Cite web|title=Draupadi Murmu Jharkhand Guv|url=http://www.newindianexpress.com/states/odisha/Draupadi-Murmu-Jharkhand-Guv/2015/05/13/article2811852.ece|access-date=2015-05-13|website=New Indian Express}}</ref> તેઓ ઑડિશાના ભૂતપૂર્વ પ્રધાન અને વર્ષ ૨૦૦૦ અને ૨૦૦૪માં રાયરંગપુર વિધાનસભા મતવિસ્તારના ધારાસભ્ય હતા.<ref name="myref2">{{Cite web|title=Narendra Modi government appoints four Governors|url=http://ibnlive.in.com/news/narendra-modi-government-appoints-four-governors/545256-37.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150515043617/http://ibnlive.in.com/news/narendra-modi-government-appoints-four-governors/545256-37.html|archive-date=2015-05-15|access-date=2015-05-12|website=IBN Live}}</ref> તેમને ૨૦૦૭માં ઓડિશા વિધાનસભા દ્વારા શ્રેષ્ઠ ધારાસભ્ય માટે ''નીલકંઠ એવોર્ડ'' એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. === રાજ્યપાલ === તેઓ [[ઝારખંડ]]ના પ્રથમ મહિલા રાજ્યપાલ હતા.<ref name="IBNlive 2015">{{Cite web|date=18 May 2015|title=Draupadi Murmu sworn in as first woman Governor of Jharkhand-I News – IBNLive Mobile|url=http://m.ibnlive.com/news/india/draupadi-murmu-sworn-in-as-first-woman-governor-of-jharkhand-993328.html|access-date=18 May 2015|website=IBN Live}}</ref><ref name="myref1">{{Cite web|title=Modi government names new governors for Jharkhand, five NE states|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Modi-government-names-new-governors-for-Jharkhand-five-NE-states/articleshow/47253194.cms?|access-date=2015-05-12|website=The Times of India}}</ref> તેઓ ઓડિશાના પ્રથમ મહિલા આદિવાસી નેતા હતા, જેમને ભારતીય રાજ્યમાં રાજ્યપાલ તરીકે નિમણૂક મળી હતી. તે ભારતના ૧૫મા રાષ્ટ્રપતિના કાર્યાલયની ચૂંટણી માટે ભાજપની આગેવાની હેઠળના ''રાષ્ટ્રીય જનતાંત્રિક ગઠબંધન''ના વિજેતા ઉમેદવાર છે.<ref>{{Cite web|last=Jun 21|first=TIMESOFINDIA COM /|last2=2022|last3=Ist|first3=21:38|title=Draupadi Murmu to be NDA's candidate for presidential polls {{!}} India News - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/draupadi-murmu-to-be-ndas-candidate-for-presidential-polls/articleshow/92368505.cms|access-date=2022-06-21|website=The Times of India|language=en}}</ref> ==સંદર્ભ== {{Reflist|30em}} ==બાહ્ય કડીઓ== {{Commons category|Draupadi Murmu|દ્રૌપદી મુર્મૂ}} {{s-start}} {{s-off}} {{s-bef| before=સૈયદ અહેમદ}} {{s-ttl| title=ઝારખંડના રાજ્યપાલ| years=૨૦૧૫–૨૦૨૧}} {{s-aft| after=રમેશ બૈસ}} {{s-bef|before=[[રામનાથ કોવિંદ]]}} {{s-ttl|title=[[ભારતના રાષ્ટ્રપતિ]]|years=૨૦૨૨–વર્તમાન}} {{end}} {{ભારતના રાષ્ટ્રપતિ}} [[શ્રેણી:૧૯૫૮માં જન્મ]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:રાજનેતા]] [[શ્રેણી:ભારતના રાષ્ટ્રપતિ]] 7f5ktbubpyqky8w413jiyun5js1x5mm 825879 825878 2022-07-25T17:50:58Z Snehrashmi 41463 માહિતી ચોકઠું અપડેટ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = દ્રૌપદી મુર્મૂ | image = Droupadi Murmu official portrait.jpg | caption = | order = ૧૫મા | office = ભારતના રાષ્ટ્રપતિ | vicepresident = [[વૈંકયા નાયડુ]] | primeminister = [[નરેન્દ્ર મોદી]] | term_start = ૨૫ જુલાઈ ૨૦૨૨ | term_end = | predecessor = [[રામનાથ કોવિંદ]] | successor = | office2 = ઝારખંડના ૯મા રાજ્યપાલ | term_start2 = ૧૮ મે ૨૦૧૫ | term_end2 = ૧૨ જુલાઈ ૨૦૨૧ | 1blankname2 = મુખ્યમંત્રી (ઝારખંડ) | 1namedata2 = રઘુબર દાસ<br/>હેમન્ત સોરેન | predecessor2 = સૈયદ અહેમદ | successor2 = રમેશ બૈસ | office3 = ઓડિશા, રાજ્ય મંત્રી | status3 = સ્વતંત્ર હવાલો | term_start3 = ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ | term_end3 = ૧૬ મે ૨૦૦૪ | 3blankname3 = મુખ્યમંત્રી (ઑડિશા) | 3namedata3 = નવીન પટનાયક | 4blankname3 = મંત્રાલય | 4namedata3 = મત્સ્યપાલન અને પશુ સંસાધન વિકાસ | predecessor3 = | successor3 = | 4blankname4 = મંત્રાલય | 4namedata4 = વાણિજ્ય અને પરિવહન | 3blankname4 = મુખ્યમંત્રી (ઑડિશા) | 3namedata4 = [[નવિન પટનાયક|નવીન પટનાયક]] | term_start4 = ૬ માર્ચ ૨૦૦૦ | term_end4 = ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ | predecessor4 = | successor4 = | office5 = ધારાસભ્ય (ઑડિશા વિધાનસભા) | term_start5 = ૫ માર્ચ ૨૦૦૦ | term_end5 = ૨૧ મે ૨૦૦૯ | predecessor5 = લક્ષ્મણ માઝી | successor5 = શ્યામચરણ હંસદાહ | constituency5 = રાયરંગપુર (વિધાનસભા મતવિસ્તાર) | party = [[ભારતીય જનતા પાર્ટી]] | birth_name = પુટી બિરાન્ચી ટુડુ | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1958|06|20}} | birth_place = ઉપરબેડા, [[મયુરભંજ જિલ્લો|મયુરભંજ]], [[ઑડિશા]], [[ભારત]] | spouse = શ્યામચરણ મુર્મૂ (સ્વર્ગસ્થ)<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/who-is-draupdi-murmu-next-president-narendra-modi-pranab-mukherjee-4701597/|title = Who is Draupadi Murmu?|date = 13 June 2017}}</ref> | children = ૨ પુત્રો (સ્વર્ગસ્થ), ૧ પુત્રી | education = | alma_mater = રમાદેવી મહિલા વિશ્વવિદ્યાલય | occupation = રાજકારણી | profession = રાજનેત્રી, શિક્ષિકા | website = | residence = રાષ્ટ્રપતિ ભવન, [[નવી દિલ્હી]] }} '''દ્રૌપદી મુર્મૂ''' (જન્મ [[જૂન ૨૦|૨૦ જૂન]] ૧૯૫૮) એ એક ભારતીય રાજકારણી છે, જે ૨૫ જુલાઈ ૨૦૨૨થી ભારતના ૧૫મા અને વર્તમાન રાષ્ટ્રપતિ તરીકે સેવા આપી રહ્યા છે. તેઓ ભારતીય જનતા પાર્ટી (ભાજપ)ના સભ્ય છે. તેઓ અનુસૂચિત જનજાતિ સમુદાયના પ્રથમ વ્યક્તિ છે જેમને ભારતના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા છે. [2 તેમણે અગાઉ ૨૦૧૫ થી ૨૦૨૧ સુધી ઝારખંડના નવમા રાજ્યપાલ તરીકે સેવા આપી હતી. તેઓ [[ઑડિશા|ઓડિશા]] રાજ્યના છે. તે પાંચ વર્ષનો કાર્યકાળ પૂર્ણ કરનાર [[ઝારખંડ]]ના પ્રથમ રાજ્યપાલ છે. રાજકારણમાં પ્રવેશતા પહેલા, તેમણે ૧૯૭૯ થી ૧૯૮૩ સુધી રાજ્યના સિંચાઇ અને ઊર્જા વિભાગમાં ક્લાર્ક તરીકે કામ કર્યું હતું, અને ત્યારબાદ ૧૯૯૭ સુધી રાયરંગપુરમાં શિક્ષક તરીકે કામ કર્યું હતું. == પ્રારંભિક જીવન == દ્રૌપદી મુર્મૂનો જન્મ ૨૦ જૂન ૧૯૫૮ના રોજ ઓડિશાના [[મયુરભંજ જિલ્લો|મયુરભંજ જિલ્લા]]ના બૈદાપોસી ગામમાં બિરાંચી નારાયણ ટુડુને ત્યાં થયો હતો.<ref>{{Cite web|title=Smt. Droupadi Murmu|url=http://www.odishahelpline.com/Profile-of-Smt-Droupadi-Murmu-of-RAIRANGPUR-constituency-4.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008190558/http://www.odishahelpline.com/Profile-of-Smt-Droupadi-Murmu-of-RAIRANGPUR-constituency-4.html|archive-date=8 October 2020|access-date=27 July 2015|website=Odisha Helpline}}</ref><ref>{{Cite web|title=Draupadi Murmu may soon be the President of India: Know all about her|url=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/draupadi-murmu-president-of-india-982961-2017-06-15|website=indiatoday}}</ref> બિરાંચી નારાયણ અને તેમના દાદા બંને [[પંચાયતી રાજ|પંચાયતી રાજ વ્યવસ્થા]] હેઠળ ગામના સરપંચ હતા.<ref>{{Cite news|date=4 April 2018|title=Governor reaches out|work=Hindustan|location=Ranchi}}</ref> == અંગત જીવન == દ્રૌપદી મુર્મૂએ શ્યામ ચરણ મુર્મૂ સાથે લગ્ન કર્યા હતા. દંપતીને બે પુત્રો (બંને મૃત્યુ પામ્યા છે) અને એક પુત્રી છે.<ref name="ref_sons">http://indianexpress.com/article/india/who-is-draupdi-murmu-next-president-narendra-modi-pranab-mukherjee-4701597/></ref> == કારકિર્દી == દ્રૌપદી મુર્મૂએ રાજ્યના રાજકારણમાં પ્રવેશતા પહેલા શિક્ષક તરીકે કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી. === રાજ્યની રાજનીતિ === દ્રૌપદી મુર્મૂ ૧૯૯૭માં રાયરંગપુર નગર પંચાયતના કાઉન્સિલર તરીકે ચૂંટાયા હતા. તેઓએ ભારતીય જનતા પાર્ટીના અનુસૂચિત જનજાતિ મોરચાના ઉપાધ્યક્ષ તરીકે પણ સેવા આપી હતી. ઑડિશામાં [[ભારતીય જનતા પાર્ટી]] અને બીજુ જનતા દળની ગઠબંધન સરકાર દરમિયાન તેઓ ૬ માર્ચ ૨૦૦૦થી ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ સુધી વાણિજ્ય અને વાહનવ્યવહાર અને ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨થી ૧૬ મે ૨૦૦૪ સુધી મત્સ્યોદ્યોગ અને પશુ સંસાધન વિકાસ માટે સ્વતંત્ર હવાલા સાથે રાજ્ય મંત્રી હતા.<ref name="myref4">{{Cite web|title=Draupadi Murmu Jharkhand Guv|url=http://www.newindianexpress.com/states/odisha/Draupadi-Murmu-Jharkhand-Guv/2015/05/13/article2811852.ece|access-date=2015-05-13|website=New Indian Express}}</ref> તેઓ ઑડિશાના ભૂતપૂર્વ પ્રધાન અને વર્ષ ૨૦૦૦ અને ૨૦૦૪માં રાયરંગપુર વિધાનસભા મતવિસ્તારના ધારાસભ્ય હતા.<ref name="myref2">{{Cite web|title=Narendra Modi government appoints four Governors|url=http://ibnlive.in.com/news/narendra-modi-government-appoints-four-governors/545256-37.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150515043617/http://ibnlive.in.com/news/narendra-modi-government-appoints-four-governors/545256-37.html|archive-date=2015-05-15|access-date=2015-05-12|website=IBN Live}}</ref> તેમને ૨૦૦૭માં ઓડિશા વિધાનસભા દ્વારા શ્રેષ્ઠ ધારાસભ્ય માટે ''નીલકંઠ એવોર્ડ'' એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. === રાજ્યપાલ === તેઓ [[ઝારખંડ]]ના પ્રથમ મહિલા રાજ્યપાલ હતા.<ref name="IBNlive 2015">{{Cite web|date=18 May 2015|title=Draupadi Murmu sworn in as first woman Governor of Jharkhand-I News – IBNLive Mobile|url=http://m.ibnlive.com/news/india/draupadi-murmu-sworn-in-as-first-woman-governor-of-jharkhand-993328.html|access-date=18 May 2015|website=IBN Live}}</ref><ref name="myref1">{{Cite web|title=Modi government names new governors for Jharkhand, five NE states|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Modi-government-names-new-governors-for-Jharkhand-five-NE-states/articleshow/47253194.cms?|access-date=2015-05-12|website=The Times of India}}</ref> તેઓ ઓડિશાના પ્રથમ મહિલા આદિવાસી નેતા હતા, જેમને ભારતીય રાજ્યમાં રાજ્યપાલ તરીકે નિમણૂક મળી હતી. તે ભારતના ૧૫મા રાષ્ટ્રપતિના કાર્યાલયની ચૂંટણી માટે ભાજપની આગેવાની હેઠળના ''રાષ્ટ્રીય જનતાંત્રિક ગઠબંધન''ના વિજેતા ઉમેદવાર છે.<ref>{{Cite web|last=Jun 21|first=TIMESOFINDIA COM /|last2=2022|last3=Ist|first3=21:38|title=Draupadi Murmu to be NDA's candidate for presidential polls {{!}} India News - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/draupadi-murmu-to-be-ndas-candidate-for-presidential-polls/articleshow/92368505.cms|access-date=2022-06-21|website=The Times of India|language=en}}</ref> ==સંદર્ભ== {{Reflist|30em}} ==બાહ્ય કડીઓ== {{Commons category|Draupadi Murmu|દ્રૌપદી મુર્મૂ}} {{s-start}} {{s-off}} {{s-bef| before=સૈયદ અહેમદ}} {{s-ttl| title=ઝારખંડના રાજ્યપાલ| years=૨૦૧૫–૨૦૨૧}} {{s-aft| after=રમેશ બૈસ}} {{s-bef|before=[[રામનાથ કોવિંદ]]}} {{s-ttl|title=[[ભારતના રાષ્ટ્રપતિ]]|years=૨૦૨૨–વર્તમાન}} {{end}} {{ભારતના રાષ્ટ્રપતિ}} [[શ્રેણી:૧૯૫૮માં જન્મ]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:રાજનેતા]] [[શ્રેણી:ભારતના રાષ્ટ્રપતિ]] bhq9s9fden37mb4wie79nf7vz9t3cqq 825880 825879 2022-07-25T17:53:52Z Snehrashmi 41463 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = દ્રૌપદી મુર્મૂ | image = Droupadi Murmu official portrait.jpg | caption = | order = ૧૫મા | office = ભારતના રાષ્ટ્રપતિ | vicepresident = [[વૈંકયા નાયડુ]] | primeminister = [[નરેન્દ્ર મોદી]] | term_start = ૨૫ જુલાઈ ૨૦૨૨ | term_end = | predecessor = [[રામનાથ કોવિંદ]] | successor = | office2 = ઝારખંડના ૯મા રાજ્યપાલ | term_start2 = ૧૮ મે ૨૦૧૫ | term_end2 = ૧૨ જુલાઈ ૨૦૨૧ | 1blankname2 = મુખ્યમંત્રી (ઝારખંડ) | 1namedata2 = રઘુબર દાસ<br/>હેમન્ત સોરેન | predecessor2 = સૈયદ અહેમદ | successor2 = રમેશ બૈસ | office3 = ઓડિશા, રાજ્ય મંત્રી | status3 = સ્વતંત્ર હવાલો | term_start3 = ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ | term_end3 = ૧૬ મે ૨૦૦૪ | 3blankname3 = મુખ્યમંત્રી (ઑડિશા) | 3namedata3 = નવીન પટનાયક | 4blankname3 = મંત્રાલય | 4namedata3 = મત્સ્યપાલન અને પશુ સંસાધન વિકાસ | predecessor3 = | successor3 = | 4blankname4 = મંત્રાલય | 4namedata4 = વાણિજ્ય અને પરિવહન | 3blankname4 = મુખ્યમંત્રી (ઑડિશા) | 3namedata4 = [[નવિન પટનાયક|નવીન પટનાયક]] | term_start4 = ૬ માર્ચ ૨૦૦૦ | term_end4 = ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ | predecessor4 = | successor4 = | office5 = ધારાસભ્ય (ઑડિશા વિધાનસભા) | term_start5 = ૫ માર્ચ ૨૦૦૦ | term_end5 = ૨૧ મે ૨૦૦૯ | predecessor5 = લક્ષ્મણ માઝી | successor5 = શ્યામચરણ હંસદાહ | constituency5 = રાયરંગપુર (વિધાનસભા મતવિસ્તાર) | party = [[ભારતીય જનતા પાર્ટી]] | birth_name = પુટી બિરાન્ચી ટુડુ | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1958|06|20}} | birth_place = ઉપરબેડા, [[મયુરભંજ જિલ્લો|મયુરભંજ]], [[ઑડિશા]], [[ભારત]] | spouse = શ્યામચરણ મુર્મૂ (સ્વર્ગસ્થ)<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/who-is-draupdi-murmu-next-president-narendra-modi-pranab-mukherjee-4701597/|title = Who is Draupadi Murmu?|date = 13 June 2017}}</ref> | children = ૨ પુત્રો (સ્વર્ગસ્થ), ૧ પુત્રી | education = | alma_mater = રમાદેવી મહિલા વિશ્વવિદ્યાલય | occupation = રાજકારણી | profession = રાજનેત્રી, શિક્ષિકા | website = | residence = રાષ્ટ્રપતિ ભવન, [[નવી દિલ્હી]] }} '''દ્રૌપદી મુર્મૂ''' (જન્મ [[જૂન ૨૦|૨૦ જૂન]] ૧૯૫૮) એ એક ભારતીય રાજકારણી છે, જે ૨૫ જુલાઈ ૨૦૨૨થી ભારતના ૧૫મા અને વર્તમાન રાષ્ટ્રપતિ તરીકે સેવા આપી રહ્યા છે. તેઓ ભારતીય જનતા પાર્ટી (ભાજપ)ના સભ્ય છે.<ref name=":02">{{Cite web |title=Droupadi Murmu, Former Jharkhand Governor, Is BJP's Choice For President |url=https://www.ndtv.com/india-news/draupadi-murmu-former-jharkhand-governor-is-bjps-choice-for-president-3088291 |access-date=2022-06-21 |website=NDTV.com}}</ref> તેઓ અનુસૂચિત જનજાતિ સમુદાયના પ્રથમ વ્યક્તિ છે જેમને ભારતના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા છે.<ref name="Deutsche Welle">{{cite news |title=India: Tribal politician Draupadi Murmu wins presidential vote {{!}} DW {{!}} 21.07.2022 |url=https://www.dw.com/en/india-tribal-politician-draupadi-murmu-wins-presidential-vote/a-62559372 |access-date=23 July 2022 |work=Deutsche Welle}}</ref> તેમણે અગાઉ ૨૦૧૫ થી ૨૦૨૧ સુધી ઝારખંડના નવમા રાજ્યપાલ તરીકે સેવા આપી હતી. તેઓ [[ઑડિશા|ઓડિશા]] રાજ્યના છે. તે પાંચ વર્ષનો કાર્યકાળ પૂર્ણ કરનાર [[ઝારખંડ]]ના પ્રથમ રાજ્યપાલ છે. રાજકારણમાં પ્રવેશતા પહેલા, તેમણે ૧૯૭૯ થી ૧૯૮૩ સુધી રાજ્યના સિંચાઇ અને ઊર્જા વિભાગમાં ક્લાર્ક તરીકે કામ કર્યું હતું, અને ત્યારબાદ ૧૯૯૭ સુધી રાયરંગપુરમાં શિક્ષક તરીકે કામ કર્યું હતું. == પ્રારંભિક જીવન == દ્રૌપદી મુર્મૂનો જન્મ ૨૦ જૂન ૧૯૫૮ના રોજ ઓડિશાના [[મયુરભંજ જિલ્લો|મયુરભંજ જિલ્લા]]ના બૈદાપોસી ગામમાં બિરાંચી નારાયણ ટુડુને ત્યાં થયો હતો.<ref>{{Cite web|title=Smt. Droupadi Murmu|url=http://www.odishahelpline.com/Profile-of-Smt-Droupadi-Murmu-of-RAIRANGPUR-constituency-4.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008190558/http://www.odishahelpline.com/Profile-of-Smt-Droupadi-Murmu-of-RAIRANGPUR-constituency-4.html|archive-date=8 October 2020|access-date=27 July 2015|website=Odisha Helpline}}</ref><ref>{{Cite web|title=Draupadi Murmu may soon be the President of India: Know all about her|url=https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/draupadi-murmu-president-of-india-982961-2017-06-15|website=indiatoday}}</ref> બિરાંચી નારાયણ અને તેમના દાદા બંને [[પંચાયતી રાજ|પંચાયતી રાજ વ્યવસ્થા]] હેઠળ ગામના સરપંચ હતા.<ref>{{Cite news|date=4 April 2018|title=Governor reaches out|work=Hindustan|location=Ranchi}}</ref> == અંગત જીવન == દ્રૌપદી મુર્મૂએ શ્યામ ચરણ મુર્મૂ સાથે લગ્ન કર્યા હતા. દંપતીને બે પુત્રો (બંને મૃત્યુ પામ્યા છે) અને એક પુત્રી છે.<ref name="ref_sons">http://indianexpress.com/article/india/who-is-draupdi-murmu-next-president-narendra-modi-pranab-mukherjee-4701597/></ref> == કારકિર્દી == દ્રૌપદી મુર્મૂએ રાજ્યના રાજકારણમાં પ્રવેશતા પહેલા શિક્ષક તરીકે કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી. === રાજ્યની રાજનીતિ === દ્રૌપદી મુર્મૂ ૧૯૯૭માં રાયરંગપુર નગર પંચાયતના કાઉન્સિલર તરીકે ચૂંટાયા હતા. તેઓએ ભારતીય જનતા પાર્ટીના અનુસૂચિત જનજાતિ મોરચાના ઉપાધ્યક્ષ તરીકે પણ સેવા આપી હતી. ઑડિશામાં [[ભારતીય જનતા પાર્ટી]] અને બીજુ જનતા દળની ગઠબંધન સરકાર દરમિયાન તેઓ ૬ માર્ચ ૨૦૦૦થી ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨ સુધી વાણિજ્ય અને વાહનવ્યવહાર અને ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૨થી ૧૬ મે ૨૦૦૪ સુધી મત્સ્યોદ્યોગ અને પશુ સંસાધન વિકાસ માટે સ્વતંત્ર હવાલા સાથે રાજ્ય મંત્રી હતા.<ref name="myref4">{{Cite web|title=Draupadi Murmu Jharkhand Guv|url=http://www.newindianexpress.com/states/odisha/Draupadi-Murmu-Jharkhand-Guv/2015/05/13/article2811852.ece|access-date=2015-05-13|website=New Indian Express}}</ref> તેઓ ઑડિશાના ભૂતપૂર્વ પ્રધાન અને વર્ષ ૨૦૦૦ અને ૨૦૦૪માં રાયરંગપુર વિધાનસભા મતવિસ્તારના ધારાસભ્ય હતા.<ref name="myref2">{{Cite web|title=Narendra Modi government appoints four Governors|url=http://ibnlive.in.com/news/narendra-modi-government-appoints-four-governors/545256-37.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150515043617/http://ibnlive.in.com/news/narendra-modi-government-appoints-four-governors/545256-37.html|archive-date=2015-05-15|access-date=2015-05-12|website=IBN Live}}</ref> તેમને ૨૦૦૭માં ઓડિશા વિધાનસભા દ્વારા શ્રેષ્ઠ ધારાસભ્ય માટે ''નીલકંઠ એવોર્ડ'' એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. === રાજ્યપાલ === તેઓ [[ઝારખંડ]]ના પ્રથમ મહિલા રાજ્યપાલ હતા.<ref name="IBNlive 2015">{{Cite web|date=18 May 2015|title=Draupadi Murmu sworn in as first woman Governor of Jharkhand-I News – IBNLive Mobile|url=http://m.ibnlive.com/news/india/draupadi-murmu-sworn-in-as-first-woman-governor-of-jharkhand-993328.html|access-date=18 May 2015|website=IBN Live}}</ref><ref name="myref1">{{Cite web|title=Modi government names new governors for Jharkhand, five NE states|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Modi-government-names-new-governors-for-Jharkhand-five-NE-states/articleshow/47253194.cms?|access-date=2015-05-12|website=The Times of India}}</ref> તેઓ ઓડિશાના પ્રથમ મહિલા આદિવાસી નેતા હતા, જેમને ભારતીય રાજ્યમાં રાજ્યપાલ તરીકે નિમણૂક મળી હતી. તે ભારતના ૧૫મા રાષ્ટ્રપતિના કાર્યાલયની ચૂંટણી માટે ભાજપની આગેવાની હેઠળના ''રાષ્ટ્રીય જનતાંત્રિક ગઠબંધન''ના વિજેતા ઉમેદવાર છે.<ref>{{Cite web|last=Jun 21|first=TIMESOFINDIA COM /|last2=2022|last3=Ist|first3=21:38|title=Draupadi Murmu to be NDA's candidate for presidential polls {{!}} India News - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/draupadi-murmu-to-be-ndas-candidate-for-presidential-polls/articleshow/92368505.cms|access-date=2022-06-21|website=The Times of India|language=en}}</ref> ==સંદર્ભ== {{Reflist|30em}} ==બાહ્ય કડીઓ== {{Commons category|Draupadi Murmu|દ્રૌપદી મુર્મૂ}} {{s-start}} {{s-off}} {{s-bef| before=સૈયદ અહેમદ}} {{s-ttl| title=ઝારખંડના રાજ્યપાલ| years=૨૦૧૫–૨૦૨૧}} {{s-aft| after=રમેશ બૈસ}} {{s-bef|before=[[રામનાથ કોવિંદ]]}} {{s-ttl|title=[[ભારતના રાષ્ટ્રપતિ]]|years=૨૦૨૨–વર્તમાન}} {{end}} {{ભારતના રાષ્ટ્રપતિ}} [[શ્રેણી:૧૯૫૮માં જન્મ]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:રાજનેતા]] [[શ્રેણી:ભારતના રાષ્ટ્રપતિ]] i9bka0cwl3x4zq02s076n0f0igwzfrt 10 134285 825854 2019-04-17T04:28:44Z en>Zzuuzz 0 Protected "[[Template:Notelist-lg]]": [[Wikipedia:High-risk templates|High risk template]] ([Edit=Require autoconfirmed or confirmed access] (indefinite)) wikitext text/x-wiki <includeonly>{{notelist|colwidth={{{1|{{{colwidth|}}}}}}|refs={{{refs|{{{notes|}}}}}}|group=lower-greek}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> pp8l3oiikiiz90xancpz486gacjwols 825855 825854 2022-07-25T12:13:46Z KartikMistry 10383 [[:en:Template:Notelist-lg]] માંથી આયાત કરેલ ૧ પુનરાવર્તન wikitext text/x-wiki <includeonly>{{notelist|colwidth={{{1|{{{colwidth|}}}}}}|refs={{{refs|{{{notes|}}}}}}|group=lower-greek}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> pp8l3oiikiiz90xancpz486gacjwols 10 134286 825856 2015-02-15T16:40:23Z en>Gadget850 0 doc wikitext text/x-wiki <includeonly>{{notelist|colwidth={{{1|{{{colwidth|}}}}}}|refs={{{refs|{{{notes|}}}}}}|group=upper-roman}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> thunm8yo5yr9bzt5jpxbstc9lpsoi2p 825857 825856 2022-07-25T12:14:00Z KartikMistry 10383 [[:en:Template:Notelist-ur]] માંથી આયાત કરેલ ૧ પુનરાવર્તન wikitext text/x-wiki <includeonly>{{notelist|colwidth={{{1|{{{colwidth|}}}}}}|refs={{{refs|{{{notes|}}}}}}|group=upper-roman}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> thunm8yo5yr9bzt5jpxbstc9lpsoi2p 3 134287 825858 2022-07-25T12:21:45Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=VarunDodiya}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૭:૫૧, ૨૫ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 8ovedd249qpcpgt0gjvlxkyynyhfepl 0 134288 825861 2022-07-25T12:30:49Z Pushparajsinhji Jadeja Faradi 62766 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1100262426|Catharsis]]" wikitext text/x-wiki '''એરિસ્ટોટલે વિરેચન સિદ્ધાંત (કેથાર્સિસ/કેથાર્સિસ) દ્વારા પ્રતિપાદિત કર્યું હતું કે કલા અને સાહિત્યના ઉપયોગ દ્વારા આપણું બગડેલું માનસ યોગ્ય રીતે સુધારે છે. સફળ દુર્ઘટનાઓ વિરેચન દ્વારા 'કરુણા' અને 'દુઃખ'ની લાગણીઓ જગાડે છે, તેમને સમાવે છે અને આ રીતે આનંદની ભૂમિકા રજૂ કરે છે. વિરેચન માત્ર ભાવનાત્મક આરામ તરફ દોરી જતું નથી, પણ ભાવનાત્મક શુદ્ધિકરણ પણ કરે છે. આ રીતે એરિસ્ટોટલે કલા અને કવિતાને વખાણવા યોગ્ય, સ્વીકાર્ય અને સલામત સાબિત કરી છે.''' In its literal medical sense, it refers to the evacuation of the ''[[wiktionary:catamenia|catamenia]]''—the [[menstrual]] fluid or other reproductive material from the patient. m8bo8q14vgpu39hi1mguvmwcjsisuxx 825863 825861 2022-07-25T12:32:46Z Pushparajsinhji Jadeja Faradi 62766 wikitext text/x-wiki એરિસ્ટોટલે વિરેચન સિદ્ધાંત (કેથાર્સિસ/કેથાર્સિસ) દ્વારા પ્રતિપાદિત કર્યું હતું કે કલા અને સાહિત્યના ઉપયોગ દ્વારા આપણું બગડેલું માનસ યોગ્ય રીતે સુધારે છે.  સફળ દુર્ઘટનાઓ વિરેચન દ્વારા 'કરુણા' અને 'દુઃખ'ની લાગણીઓ જગાડે છે, તેમને સમાવે છે અને આ રીતે આનંદની ભૂમિકા રજૂ કરે છે.  વિરેચન માત્ર ભાવનાત્મક આરામ તરફ દોરી જતું નથી, પણ ભાવનાત્મક શુદ્ધિકરણ પણ કરે છે.  આ રીતે એરિસ્ટોટલે કલા અને કવિતાને વખાણવા યોગ્ય, સ્વીકાર્ય અને સલામત સાબિત કરી છે. એરિસ્ટોટલે આ સિદ્ધાંત દ્વારા કલા અને કવિતાના મહત્વને પુનઃસ્થાપિત કરવાનો સફળ પ્રયાસ કર્યો.  એરિસ્ટોટલના માસ્ટર પ્લેટોએ કવિઓ અને કલાકારોને તેમના આદર્શ રાજ્યની બહાર રાખવાની ભલામણ કરી હતી.  તેમનું માનવું હતું કે કવિતા આપણી ઈચ્છાઓને ઉછેરવામાં અને જગાડવામાં મદદરૂપ છે, તેથી તે નિંદનીય અને ત્યજી છે.  ધાર્મિક અને ઉચ્ચ-ગુણવત્તાનું નૈતિક સાહિત્ય આમાં અપવાદ છે, પરંતુ મોટા ભાગનું સાહિત્ય આ આદર્શ શ્રેણીમાં આવતું નથી. વિરેચન સિદ્ધાંતનું મહત્વ બહુવિધ છે.  પહેલું એ કે તેણે પ્લેટોની કવિતા પર મૂકેલા વાંધાઓ દૂર કર્યા છે અને બીજું કે તેણે છેલ્લા ઘણા વર્ષોના કાવ્યાત્મક વિચારને એક યા બીજી રીતે ચોક્કસપણે પ્રભાવિત કર્યા છે. એરિસ્ટોટલની કૃતિઓમાં વિરેચનનો ઉલ્લેખ માત્ર બે જ જગ્યાએ જોવા મળે છે.  પહેલો ઉલ્લેખ તેમના 'પોયટિક્સ' (કાવ્યશાસ્ત્ર)માં છે, જ્યાં દુર્ઘટનાનું સ્વરૂપ સૂચવવામાં આવ્યું છે અને બીજો ઉલ્લેખ 'પોલિટિક્સ' પુસ્તકમાં છે, જ્યાં તેમણે સંગીતની ઉપયોગિતાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે.  આ સ્થળોએ તેમણે વિરેચન શબ્દના અર્થ અને તેના સ્વરૂપની ચર્ચા કરી છે.  એરિસ્ટોટલે કહ્યું હતું કે, “સંગીતનો અભ્યાસ કોઈ એક હેતુ માટે નહીં પરંતુ અનેક હેતુઓની સિદ્ધિ માટે એટલે કે શિક્ષણ માટે વિરેચન (શુદ્ધિ)ના હેતુથી થવો જોઈએ.  સંગીત બૌદ્ધિક આનંદ પણ લાવે છે.  ..... તેઓ ધાર્મિક રાગોના પ્રભાવ હેઠળ શાંત થઈ જાય છે, જાણે કે તેમનો જુસ્સો શાંત થઈ ગયો હોય અને શુદ્ધ થઈ ગયો હોય. આમ વિરેચન એટલે શુદ્ધિકરણ.  એરિસ્ટોટલના આ વિચારો ટ્રેજેડી-શોધના સંદર્ભમાં છૂટક સ્વરૂપે જોવા મળે છે.  તેમને ખાસ વ્યવસ્થિત રીતે સંપાદિત કરવામાં આવ્યા નથી. આધુનિક યુગમાં એરિસ્ટોટલના મર્યાદિત અને ટૂંકા શબ્દોએ સંપૂર્ણ કાવ્યાત્મક-શાસ્ત્રીય સિદ્ધાંતનું સ્વરૂપ લીધું છે.  તેથી સ્વાભાવિક રીતે એક પ્રશ્ન ઊભો થયો કે એરિસ્ટોટલનો મૂળ અર્થ શું હતો ઉશ્કેરણી અને ઉશ્કેરણી અને કરુણા અને તકલીફનો?  આ સંદર્ભમાં, એરિસ્ટોટલના પછીના દુભાષિયાઓએ અર્થઘટનના વિવિધ અર્થો અને અર્થઘટન રજૂ કર્યા - ધાર્મિક અર્થ, નૈતિક અર્થ, કલાત્મક અર્થ. fyiqym6a7o0a2w3y74aahfk4afo7etr 3 134289 825865 2022-07-25T13:50:44Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Ketanrathod02}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૯:૨૦, ૨૫ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) fg3ogla77u4vmyjs6ql6ooy1gmpa9gx 3 134290 825866 2022-07-25T14:10:09Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Prakash parmar55}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૯:૪૦, ૨૫ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 62e97jjq0wxy6c9a4vl7fp4nmrruhtk 3 134291 825875 2022-07-25T17:08:48Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=R. Chandravanshi}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૨૨:૩૮, ૨૫ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) qw6hz09obj0hacl7ahpffcru9ia4qc0 3 134292 825882 2022-07-25T18:19:47Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Bhatti Smit Ashvinbhai}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૨૩:૪૯, ૨૫ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) n1ypoxij8yzsdg0uol3esqcqphdqrkb 3 134293 825883 2022-07-25T19:29:01Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=સંજય સાપોવડીયા}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૦૦:૫૯, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) j8l8gsfstop43i2j8cyovdusjy9bdco 3 134294 825884 2022-07-25T19:44:34Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Kaikysena}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૦૧:૧૪, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 0501v5t80o4tq7hw682s381lodw8uit 3 134295 825885 2022-07-25T21:12:57Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Kishan maru v}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૦૨:૪૨, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) bcmugom4dbkt0cnwtrlqe501buhqz5a 3 134296 825887 2022-07-25T21:46:56Z Vincent Vega 65665 Vincent Vegaએ [[સભ્યની ચર્ચા:C. Cavad]]ને [[સભ્યની ચર્ચા:Grenzsoldat]] પર ખસેડ્યું: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/C. Cavad|C. Cavad]]" to "[[Special:CentralAuth/Grenzsoldat|Grenzsoldat]]" wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[સભ્યની ચર્ચા:Grenzsoldat]] bmhfoiwj2jyaydv69hjuwl8y4yvg56t 3 134297 825893 2022-07-26T03:26:19Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Jayendrasinhgadhavi}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૦૮:૫૬, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) o6x59nqzt45g4d7s0a33unwrolk85of 0 134298 825897 2022-07-26T03:48:12Z Snehrashmi 41463 '''શિશિર કુમાર બોઝ''' (૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ – ૩૦ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૦) એક ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય હતા. તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા સરતચંદ...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું wikitext text/x-wiki '''શિશિર કુમાર બોઝ''' (૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ – ૩૦ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૦) એક ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય હતા. તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા [[સરતચંદ્ર બોઝ]]ના પુત્ર, ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ના ભત્રીજા અને ભૂતપૂર્વ [[સંસદ સભ્ય]] [[કૃષ્ણ બોઝ|કૃષ્ણા બોઝ]] (૧૯૩૦-૨૦૨૦)ના પતિ હતા. == પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ == તેમનો જન્મ ૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ના રોજ કલકત્તામાં બેરિસ્ટર અને ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા [[સરતચંદ્ર બોઝ]] અને બિવાબાતી બોઝ<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>ને ત્યાં થયો હતો. તેમનું શિક્ષણ કલકત્તા મેડિકલ કોલેજમાં થયું હતું. == ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભૂમિકા == ૧૯૪૧માં, જ્યારે [[કોલકાતા|કલકત્તા]]માં તબીબી વિદ્યાર્થી હતા, ત્યારે તેમણે તેમના કાકા, ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ને નજરકેદમાંથી છટકી જવા માટે મદદ કરી હતી.<ref name="IP_edbio"/><ref>{{Cite book|title=Brothers Against the Raj: a Biography of Sarat and Subhas Chandra Bose|last=Gordon|first=Leonard|publisher=Viking|year=1989|isbn=0-670-82899-8|pages=420–423}}</ref> તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી ભાગી જવાની યોજના બનાવવામાં મદદ કરી અને તેમને પડોશી રાજ્ય [[બિહાર]]ના ગોમોહ સુધી ગુપ્ત રીતે ઘરની બહાર દોરી ગયા હતા, જ્યાંથી સુભાષ ટ્રેનમાં પેશાવર ગયા.<ref>{{Cite web|title=Netaji Research Bureau: The Great Escape|url=http://www.netaji.org/great-escape.html}}</ref> ૧૯૪૨માં [[મહાત્મા ગાંધી]] દ્વારા શરૂ કરાયેલ ભારત [[ભારત છોડો આંદોલન]] દરમિયાન, શિશિર બોઝ વિદ્યાર્થીઓના વિરોધ પ્રદર્શન પર પોલીસ હુમલામાં ખરાબ રીતે ઘાયલ થયા હતા અને કલકત્તાની પ્રેસિડેન્સી જેલમાં કેદ થયા હતા અને બાદમાં ૧૯૪૩માં ઘરે નજરકેદ થયા હતા. તેમના કાકાને મદદ કરવા અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં સતત સંડોવણી માટે, શિશિર બોઝને બ્રિટિશ સંસ્થાનવાદી સરકાર દ્વારા ફરીથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને દિલ્હીના લાલ કિલ્લા, લાહોર કિલ્લા અને લાયલપુર જેલમાં કેદ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં બીજા વિશ્વયુદ્ધના અંત સુધી એકાંત કેદમાં રહેવું પણ સામેલ હતું.<ref name="IP_edbio" /> [[બીજું વિશ્વ યુદ્ધ|બીજા વિશ્વયુદ્ધ]]ના અંતે તેમની મુક્તિ પછી શિશિર બોઝે તેમનો તબીબી અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો અને લંડન, શેફિલ્ડ અને વિયેના<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>માં બાળરોગની અદ્યતન તાલીમ મેળવી. == બાળરોગ ચિકિત્સક તરીકે કારકિર્દી == ભારત પરત ફર્યા પછી બોઝે ભારતીય બાળરોગ નિષ્ણાત કે.સી. ચૌધરી સાથે કામ કર્યું, જેમણે ૧૯૫૭માં કલકત્તા ખાતે ભારતની પ્રથમ બાળરોગ હોસ્પિટલ, ''બાળ આરોગ્ય સંસ્થા''ની સ્થાપના કરી હતી.<ref>[http://www.ichcalcutta.org/index.html Institute of Child Health]</ref> શિશિર હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલ અને બોસ્ટનની ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલ ખાતે રોકફેલર ફેલો હતા અને ''ઇન્ડિયન પૅડિઆટ્રિક્સ'' (૧૯૬૪-૬૬)ના પ્રથમ સંપાદક હતા.<ref>{{Cite web|title=Where it all began - with Sisir K Bose|url=https://www.indianpediatrics.net/feb2013/feb-183-187.htm}}</ref> <ref name="IP_edbio"/> તેઓ ૧૯૭૨ થી ૧૯૯૨ સુધી બાળ આરોગ્ય સંસ્થાના નિર્દેશક પદે<ref name="IP_edbio" /> અને પછી ૨૦૦૦માં તેમના મૃત્યુ સુધી પ્રમુખ પદે રહ્યા હતા. == ઐતિહાસિક કાર્ય == બોઝ ૧૯૫૦ના દાયકાથી તેમના મૃત્યુ સુધી કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પર બોઝ પરિવારના મકાનમાં સ્થિત નેતાજી સંશોધન બ્યુરો, નેતાજી ભવન<ref name="IP_edbio"/><ref>[http://www.netaji.org/ Netaji Research Bureau, Netaji Bhawan]</ref> ના નિર્દેશક અને બાદમાં અધ્યક્ષ હતા. કુટુંબનું ઘર તેમના પિતા સરતચંદ્ર બોઝે ૧૯૪૬માં સુભાષ ચંદ્ર બોઝના સ્મારક તરીકે લોકોને સમર્પિત કર્યું હતું. શિશિર બોઝે નેતાજી ભવનમાં મ્યુઝિયમ અને આર્કાઇવ્સનું કેટલાક દાયકાઓથી નિર્માણ કર્યું અને ઇતિહાસ, રાજકારણ અને વર્તમાન બાબતો માટે એક સંસ્થાની રચના કરી. વાન્ડેરર કાર કે જેમાં તેમણે તેમના કાકા સુભાષને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી છૂપી રીતે ભાગવામાં મદદ કરી હતી તે મ્યુઝિયમમાં પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે અને તાજેતરમાં પુનઃસંગ્રહ પછી ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા તેનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું.<ref>{{Cite web|date=2017-01-18|title=President unveils Netaji's escape car after restoration|url=https://www.hindustantimes.com/kolkata/car-that-aided-netaji-s-great-escape-unveiled-after-restoration/story-BNbJ5kbq6SMdUjYXD2ZR3M.html}}</ref> == રાજકારણ == ૧૯૮૨ થી ૧૯૮૭ સુધી શિશિરે [[ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ]] પક્ષ માટે [[પશ્ચિમ બંગાળ]]ની વિધાનસભાના સભ્ય તરીકે સેવા આપી હતી, જે કલકત્તામાં ચૌરંઘી મતવિસ્તારનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.<ref name="IP_edbio"/> ૧૯૯૬ થી ૨૦૦૪ સુધી તેમની પત્ની [[કૃષ્ણ બોઝ|કૃષ્ણા બોઝ]] ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ અને બાદમાં રાજ્યમાંથી તૃણમૂલ કોંગ્રેસ માટે સંસદ સભ્ય બન્યા હતા. == લેખન == ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા પ્રકાશિત, સુભાષચંદ્ર બોઝની સંપૂર્ણ રચનાઓનું સંપાદન અથવા સહસંપાદન શિશિર કુમાર બોઝે કર્યું હતું. તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝ, સરતચંદ્ર બોઝ અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ પરના અન્ય અસંખ્ય પુસ્તકોનું સંપાદન અને સહસંપાદન પણ કર્યું હતું, જેમાં ''નેતાજી એન્ડ ઇન્ડિયાઝ ફ્રિડમ: પ્રોસેસિંગ ઑફ ધ ઇન્ટરનેશનલ સેમિનાર ૧૯૭૩'' (૧૯૭૫), ''નેતાજી: અ પિક્ટોરિયલ બાયોગ્રાફી'' (આનંદા પબ્લિશર્સ, ૧૯૭૫, ૧૯૯૫), ''ધ વોઈસ ઓફ સરતચંદ્ર બોઝ'' (૧૯૭૯), 'કલેક્ટેડ વર્ક્સ ઑફ સરતચંદ્ર બોઝ'' ૧૯૪૫-૫૦ અને ''આઈ વોર્ન્ડ માય કન્ટ્રીમેન'', ૧૯૬૮ નો સમાવેશ થાય છે. તેમણે એલેક્ઝાન્ડર વેર્થ અને એસએ આયર (૧૯૭૩) સાથે સુભાષ ચંદ્ર બોઝના જીવનચરિત્ર, ''એ બીકન એક્રોસ એશિયા'' (૧૯૭૩) નું સહ-લેખન કર્યું અને સરતચંદ્ર બોઝનું જીવનચરિત્ર ''રિમેમ્બરિંગ માય ફાધર'' લખ્યું. સુભાષચંદ્ર બોઝના ભારતમાંથી ભાગી જવાનો તેમનો અહેવાલ આનંદ પબ્લિશર્સ ( ''મહાનિષ્ક્રમણ'', ૧૯૭૫, ૨૦૦૦) દ્વારા બંગાળીમાં અને અંગ્રેજીમાં ''ધ ગ્રેટ એસ્કેપ'' (નેતાજી રિસર્ચ બ્યુરો, ૧૯૭૪, ૧૯૯૯) તરીકે પ્રકાશિત થયો હતો. બોઝ પરિવાર વિશેનું લેખન, ''બોશુબારી'' આનંદમેળામાં ત્રણ વર્ષ માટે શ્રેણીબદ્ધ કરવામાં આવ્યું હતું અને ૧૯૮૫માં આનંદ પબ્લિશર્સ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. == વિરાસત == તેમના મૃત્યુ પછી કલકત્તામાં નેતાજી ભવનની બાજુમાં આવેલી શેરી, જેમાં તેઓએ તેમના કાકા સુભાષને ભાગી જવા દરમિયાન ઘરમાંથી સલામત રીતે બહાર કાઢવામાં મદદ કરી હતી, તેનું નામ બદલીને ''શિશિર કુમાર બોઝ સારણી'' રાખવામાં આવ્યું હતું.{{સંદર્ભ|date=July 2022}} == સંદર્ભ == {{reflist}} [[શ્રેણી:૧૯૨૦માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૦માં મૃત્યુ]] [[શ્રેણી:સ્વાતંત્ર્ય સેનાની]] [[શ્રેણી:ભારતીય લેખક]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] at8otwdonp6hcgne0jgx2xc5xx8mqi3 825898 825897 2022-07-26T03:54:35Z Snehrashmi 41463 સામાન્ય સાફસફાઈ wikitext text/x-wiki '''શિશિર કુમાર બોઝ''' (૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ – ૩૦ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૦) એક ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય હતા. તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા [[શરતચંદ્ર બોઝ]]ના પુત્ર, ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ના ભત્રીજા અને ભૂતપૂર્વ સંસદ સભ્ય કૃષ્ણા બોઝ (૧૯૩૦-૨૦૨૦)ના પતિ હતા. == પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ == તેમનો જન્મ ૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ના રોજ કલકત્તામાં બેરિસ્ટર અને ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા શરતચંદ્ર બોઝ અને બિવાબાતી બોઝ<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>ને ત્યાં થયો હતો. તેમનું શિક્ષણ કલકત્તા મેડિકલ કોલેજમાં થયું હતું. == ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભૂમિકા == ૧૯૪૧માં, જ્યારે [[કોલકાતા|કલકત્તા]]માં તબીબી વિદ્યાર્થી હતા, ત્યારે તેમણે તેમના કાકા, ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ને નજરકેદમાંથી છટકી જવા માટે મદદ કરી હતી.<ref name="IP_edbio"/><ref>{{Cite book|title=Brothers Against the Raj: a Biography of Sarat and Subhas Chandra Bose|last=Gordon|first=Leonard|publisher=Viking|year=1989|isbn=0-670-82899-8|pages=420–423}}</ref> તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી ભાગી જવાની યોજના બનાવવામાં મદદ કરી અને તેમને પડોશી રાજ્ય [[બિહાર]]ના ગોમોહ સુધી ગુપ્ત રીતે ઘરની બહાર દોરી ગયા હતા, જ્યાંથી સુભાષ ટ્રેનમાં પેશાવર ગયા.<ref>{{Cite web|title=Netaji Research Bureau: The Great Escape|url=http://www.netaji.org/great-escape.html}}</ref> ૧૯૪૨માં [[મહાત્મા ગાંધી]] દ્વારા શરૂ કરાયેલ ભારત [[ભારત છોડો આંદોલન]] દરમિયાન, શિશિર બોઝ વિદ્યાર્થીઓના વિરોધ પ્રદર્શન પર પોલીસ હુમલામાં ખરાબ રીતે ઘાયલ થયા હતા અને કલકત્તાની પ્રેસિડેન્સી જેલમાં કેદ થયા હતા અને બાદમાં ૧૯૪૩માં ઘરે નજરકેદ થયા હતા. તેમના કાકાને મદદ કરવા અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં સતત સંડોવણી માટે, શિશિર બોઝને બ્રિટિશ સંસ્થાનવાદી સરકાર દ્વારા ફરીથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને દિલ્હીના લાલ કિલ્લા, લાહોર કિલ્લા અને લાયલપુર જેલમાં કેદ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં બીજા વિશ્વયુદ્ધના અંત સુધી એકાંત કેદમાં રહેવું પણ સામેલ હતું.<ref name="IP_edbio" /> [[બીજું વિશ્વ યુદ્ધ|બીજા વિશ્વયુદ્ધ]]ના અંતે તેમની મુક્તિ પછી શિશિર બોઝે તેમનો તબીબી અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો અને લંડન, શેફિલ્ડ અને વિયેના<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>માં બાળરોગની અદ્યતન તાલીમ મેળવી. == બાળરોગ ચિકિત્સક તરીકે કારકિર્દી == ભારત પરત ફર્યા પછી બોઝે ભારતીય બાળરોગ નિષ્ણાત કે.સી. ચૌધરી સાથે કામ કર્યું, જેમણે ૧૯૫૭માં કલકત્તા ખાતે ભારતની પ્રથમ બાળરોગ હોસ્પિટલ, ''બાળ આરોગ્ય સંસ્થા''ની સ્થાપના કરી હતી.<ref>[http://www.ichcalcutta.org/index.html Institute of Child Health]</ref> શિશિર હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલ અને બોસ્ટનની ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલ ખાતે રોકફેલર ફેલો હતા અને ''ઇન્ડિયન પૅડિઆટ્રિક્સ'' (૧૯૬૪-૬૬)ના પ્રથમ સંપાદક હતા.<ref>{{Cite web|title=Where it all began - with Sisir K Bose|url=https://www.indianpediatrics.net/feb2013/feb-183-187.htm}}</ref> <ref name="IP_edbio"/> તેઓ ૧૯૭૨ થી ૧૯૯૨ સુધી બાળ આરોગ્ય સંસ્થાના નિર્દેશક પદે<ref name="IP_edbio" /> અને પછી ૨૦૦૦માં તેમના મૃત્યુ સુધી પ્રમુખ પદે રહ્યા હતા. == ઐતિહાસિક કાર્ય == બોઝ ૧૯૫૦ના દાયકાથી તેમના મૃત્યુ સુધી કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પર બોઝ પરિવારના મકાનમાં સ્થિત નેતાજી સંશોધન બ્યુરો, નેતાજી ભવન<ref name="IP_edbio"/><ref>[http://www.netaji.org/ Netaji Research Bureau, Netaji Bhawan]</ref> ના નિર્દેશક અને બાદમાં અધ્યક્ષ હતા. કુટુંબનું ઘર તેમના પિતા સરતચંદ્ર બોઝે ૧૯૪૬માં સુભાષ ચંદ્ર બોઝના સ્મારક તરીકે લોકોને સમર્પિત કર્યું હતું. શિશિર બોઝે નેતાજી ભવનમાં મ્યુઝિયમ અને આર્કાઇવ્સનું કેટલાક દાયકાઓથી નિર્માણ કર્યું અને ઇતિહાસ, રાજકારણ અને વર્તમાન બાબતો માટે એક સંસ્થાની રચના કરી. વાન્ડેરર કાર કે જેમાં તેમણે તેમના કાકા સુભાષને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી છૂપી રીતે ભાગવામાં મદદ કરી હતી તે મ્યુઝિયમમાં પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે અને તાજેતરમાં પુનઃસંગ્રહ પછી ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા તેનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું.<ref>{{Cite web|date=2017-01-18|title=President unveils Netaji's escape car after restoration|url=https://www.hindustantimes.com/kolkata/car-that-aided-netaji-s-great-escape-unveiled-after-restoration/story-BNbJ5kbq6SMdUjYXD2ZR3M.html}}</ref> == રાજકારણ == ૧૯૮૨ થી ૧૯૮૭ સુધી શિશિરે [[ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ]] પક્ષ માટે [[પશ્ચિમ બંગાળ]]ની વિધાનસભાના સભ્ય તરીકે સેવા આપી હતી, જે કલકત્તામાં ચૌરંઘી મતવિસ્તારનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.<ref name="IP_edbio"/> ૧૯૯૬ થી ૨૦૦૪ સુધી તેમની પત્ની કૃષ્ણા બોઝ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ અને બાદમાં રાજ્યમાંથી તૃણમૂલ કોંગ્રેસ માટે સંસદ સભ્ય બન્યા હતા. == લેખન == ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા પ્રકાશિત, સુભાષચંદ્ર બોઝની સંપૂર્ણ રચનાઓનું સંપાદન અથવા સહસંપાદન શિશિર કુમાર બોઝે કર્યું હતું. તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝ, સરતચંદ્ર બોઝ અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ પરના અન્ય અસંખ્ય પુસ્તકોનું સંપાદન અને સહસંપાદન પણ કર્યું હતું, જેમાં ''નેતાજી એન્ડ ઇન્ડિયાઝ ફ્રિડમ: પ્રોસેસિંગ ઑફ ધ ઇન્ટરનેશનલ સેમિનાર ૧૯૭૩'' (૧૯૭૫), ''નેતાજી: અ પિક્ટોરિયલ બાયોગ્રાફી'' (આનંદા પબ્લિશર્સ, ૧૯૭૫, ૧૯૯૫), ''ધ વોઈસ ઓફ સરતચંદ્ર બોઝ'' (૧૯૭૯), 'કલેક્ટેડ વર્ક્સ ઑફ સરતચંદ્ર બોઝ'' ૧૯૪૫-૫૦ અને ''આઈ વોર્ન્ડ માય કન્ટ્રીમેન'', ૧૯૬૮ નો સમાવેશ થાય છે. તેમણે એલેક્ઝાન્ડર વેર્થ અને એસએ આયર (૧૯૭૩) સાથે સુભાષ ચંદ્ર બોઝના જીવનચરિત્ર, ''એ બીકન એક્રોસ એશિયા'' (૧૯૭૩) નું સહ-લેખન કર્યું અને સરતચંદ્ર બોઝનું જીવનચરિત્ર ''રિમેમ્બરિંગ માય ફાધર'' લખ્યું. સુભાષચંદ્ર બોઝના ભારતમાંથી ભાગી જવાનો તેમનો અહેવાલ આનંદ પબ્લિશર્સ ( ''મહાનિષ્ક્રમણ'', ૧૯૭૫, ૨૦૦૦) દ્વારા બંગાળીમાં અને અંગ્રેજીમાં ''ધ ગ્રેટ એસ્કેપ'' (નેતાજી રિસર્ચ બ્યુરો, ૧૯૭૪, ૧૯૯૯) તરીકે પ્રકાશિત થયો હતો. બોઝ પરિવાર વિશેનું લેખન, ''બોશુબારી'' આનંદમેળામાં ત્રણ વર્ષ માટે શ્રેણીબદ્ધ કરવામાં આવ્યું હતું અને ૧૯૮૫માં આનંદ પબ્લિશર્સ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. == વિરાસત == તેમના મૃત્યુ પછી કલકત્તામાં નેતાજી ભવનની બાજુમાં આવેલી શેરી, જેમાં તેઓએ તેમના કાકા સુભાષને ભાગી જવા દરમિયાન ઘરમાંથી સલામત રીતે બહાર કાઢવામાં મદદ કરી હતી, તેનું નામ બદલીને ''શિશિર કુમાર બોઝ સારણી'' રાખવામાં આવ્યું હતું.{{સંદર્ભ|date=July 2022}} == સંદર્ભ == {{reflist}} [[શ્રેણી:૧૯૨૦માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૦માં મૃત્યુ]] [[શ્રેણી:સ્વાતંત્ર્ય સેનાની]] [[શ્રેણી:લેખક]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] bh6iqrp30n2wj9s440iplmi7ovmb4zu 825900 825898 2022-07-26T03:56:49Z Snehrashmi 41463 માહિતી ચોકઠું wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = શિશિરકુમાર બોસ | image = | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = {{Birth date|1920|2|2}} | birth_place = [[કોલકાતા|કલકત્તા]], ભારત | death_date = {{Death date and age|2000|9|30|1920|2|2}} | death_place = | other_names = | occupation = સ્વાતંત્ર્ય સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય | years_active = | spouse = કૃષ્ણા બોઝ | known_for = | notable_works = }} '''શિશિર કુમાર બોઝ''' (૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ – ૩૦ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૦) એક ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય હતા. તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા [[શરતચંદ્ર બોઝ]]ના પુત્ર, ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ના ભત્રીજા અને ભૂતપૂર્વ સંસદ સભ્ય કૃષ્ણા બોઝ (૧૯૩૦-૨૦૨૦)ના પતિ હતા. == પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ == તેમનો જન્મ ૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ના રોજ કલકત્તામાં બેરિસ્ટર અને ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા શરતચંદ્ર બોઝ અને બિવાબાતી બોઝ<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>ને ત્યાં થયો હતો. તેમનું શિક્ષણ કલકત્તા મેડિકલ કોલેજમાં થયું હતું. == ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભૂમિકા == ૧૯૪૧માં, જ્યારે [[કોલકાતા|કલકત્તા]]માં તબીબી વિદ્યાર્થી હતા, ત્યારે તેમણે તેમના કાકા, ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ને નજરકેદમાંથી છટકી જવા માટે મદદ કરી હતી.<ref name="IP_edbio"/><ref>{{Cite book|title=Brothers Against the Raj: a Biography of Sarat and Subhas Chandra Bose|last=Gordon|first=Leonard|publisher=Viking|year=1989|isbn=0-670-82899-8|pages=420–423}}</ref> તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી ભાગી જવાની યોજના બનાવવામાં મદદ કરી અને તેમને પડોશી રાજ્ય [[બિહાર]]ના ગોમોહ સુધી ગુપ્ત રીતે ઘરની બહાર દોરી ગયા હતા, જ્યાંથી સુભાષ ટ્રેનમાં પેશાવર ગયા.<ref>{{Cite web|title=Netaji Research Bureau: The Great Escape|url=http://www.netaji.org/great-escape.html}}</ref> ૧૯૪૨માં [[મહાત્મા ગાંધી]] દ્વારા શરૂ કરાયેલ ભારત [[ભારત છોડો આંદોલન]] દરમિયાન, શિશિર બોઝ વિદ્યાર્થીઓના વિરોધ પ્રદર્શન પર પોલીસ હુમલામાં ખરાબ રીતે ઘાયલ થયા હતા અને કલકત્તાની પ્રેસિડેન્સી જેલમાં કેદ થયા હતા અને બાદમાં ૧૯૪૩માં ઘરે નજરકેદ થયા હતા. તેમના કાકાને મદદ કરવા અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં સતત સંડોવણી માટે, શિશિર બોઝને બ્રિટિશ સંસ્થાનવાદી સરકાર દ્વારા ફરીથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને દિલ્હીના લાલ કિલ્લા, લાહોર કિલ્લા અને લાયલપુર જેલમાં કેદ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં બીજા વિશ્વયુદ્ધના અંત સુધી એકાંત કેદમાં રહેવું પણ સામેલ હતું.<ref name="IP_edbio" /> [[બીજું વિશ્વ યુદ્ધ|બીજા વિશ્વયુદ્ધ]]ના અંતે તેમની મુક્તિ પછી શિશિર બોઝે તેમનો તબીબી અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો અને લંડન, શેફિલ્ડ અને વિયેના<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>માં બાળરોગની અદ્યતન તાલીમ મેળવી. == બાળરોગ ચિકિત્સક તરીકે કારકિર્દી == ભારત પરત ફર્યા પછી બોઝે ભારતીય બાળરોગ નિષ્ણાત કે.સી. ચૌધરી સાથે કામ કર્યું, જેમણે ૧૯૫૭માં કલકત્તા ખાતે ભારતની પ્રથમ બાળરોગ હોસ્પિટલ, ''બાળ આરોગ્ય સંસ્થા''ની સ્થાપના કરી હતી.<ref>[http://www.ichcalcutta.org/index.html Institute of Child Health]</ref> શિશિર હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલ અને બોસ્ટનની ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલ ખાતે રોકફેલર ફેલો હતા અને ''ઇન્ડિયન પૅડિઆટ્રિક્સ'' (૧૯૬૪-૬૬)ના પ્રથમ સંપાદક હતા.<ref>{{Cite web|title=Where it all began - with Sisir K Bose|url=https://www.indianpediatrics.net/feb2013/feb-183-187.htm}}</ref> <ref name="IP_edbio"/> તેઓ ૧૯૭૨ થી ૧૯૯૨ સુધી બાળ આરોગ્ય સંસ્થાના નિર્દેશક પદે<ref name="IP_edbio" /> અને પછી ૨૦૦૦માં તેમના મૃત્યુ સુધી પ્રમુખ પદે રહ્યા હતા. == ઐતિહાસિક કાર્ય == બોઝ ૧૯૫૦ના દાયકાથી તેમના મૃત્યુ સુધી કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પર બોઝ પરિવારના મકાનમાં સ્થિત નેતાજી સંશોધન બ્યુરો, નેતાજી ભવન<ref name="IP_edbio"/><ref>[http://www.netaji.org/ Netaji Research Bureau, Netaji Bhawan]</ref> ના નિર્દેશક અને બાદમાં અધ્યક્ષ હતા. કુટુંબનું ઘર તેમના પિતા સરતચંદ્ર બોઝે ૧૯૪૬માં સુભાષ ચંદ્ર બોઝના સ્મારક તરીકે લોકોને સમર્પિત કર્યું હતું. શિશિર બોઝે નેતાજી ભવનમાં મ્યુઝિયમ અને આર્કાઇવ્સનું કેટલાક દાયકાઓથી નિર્માણ કર્યું અને ઇતિહાસ, રાજકારણ અને વર્તમાન બાબતો માટે એક સંસ્થાની રચના કરી. વાન્ડેરર કાર કે જેમાં તેમણે તેમના કાકા સુભાષને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી છૂપી રીતે ભાગવામાં મદદ કરી હતી તે મ્યુઝિયમમાં પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે અને તાજેતરમાં પુનઃસંગ્રહ પછી ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા તેનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું.<ref>{{Cite web|date=2017-01-18|title=President unveils Netaji's escape car after restoration|url=https://www.hindustantimes.com/kolkata/car-that-aided-netaji-s-great-escape-unveiled-after-restoration/story-BNbJ5kbq6SMdUjYXD2ZR3M.html}}</ref> == રાજકારણ == ૧૯૮૨ થી ૧૯૮૭ સુધી શિશિરે [[ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ]] પક્ષ માટે [[પશ્ચિમ બંગાળ]]ની વિધાનસભાના સભ્ય તરીકે સેવા આપી હતી, જે કલકત્તામાં ચૌરંઘી મતવિસ્તારનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.<ref name="IP_edbio"/> ૧૯૯૬ થી ૨૦૦૪ સુધી તેમની પત્ની કૃષ્ણા બોઝ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ અને બાદમાં રાજ્યમાંથી તૃણમૂલ કોંગ્રેસ માટે સંસદ સભ્ય બન્યા હતા. == લેખન == ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા પ્રકાશિત, સુભાષચંદ્ર બોઝની સંપૂર્ણ રચનાઓનું સંપાદન અથવા સહસંપાદન શિશિર કુમાર બોઝે કર્યું હતું. તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝ, સરતચંદ્ર બોઝ અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ પરના અન્ય અસંખ્ય પુસ્તકોનું સંપાદન અને સહસંપાદન પણ કર્યું હતું, જેમાં ''નેતાજી એન્ડ ઇન્ડિયાઝ ફ્રિડમ: પ્રોસેસિંગ ઑફ ધ ઇન્ટરનેશનલ સેમિનાર ૧૯૭૩'' (૧૯૭૫), ''નેતાજી: અ પિક્ટોરિયલ બાયોગ્રાફી'' (આનંદા પબ્લિશર્સ, ૧૯૭૫, ૧૯૯૫), ''ધ વોઈસ ઓફ સરતચંદ્ર બોઝ'' (૧૯૭૯), 'કલેક્ટેડ વર્ક્સ ઑફ સરતચંદ્ર બોઝ'' ૧૯૪૫-૫૦ અને ''આઈ વોર્ન્ડ માય કન્ટ્રીમેન'', ૧૯૬૮ નો સમાવેશ થાય છે. તેમણે એલેક્ઝાન્ડર વેર્થ અને એસએ આયર (૧૯૭૩) સાથે સુભાષ ચંદ્ર બોઝના જીવનચરિત્ર, ''એ બીકન એક્રોસ એશિયા'' (૧૯૭૩) નું સહ-લેખન કર્યું અને સરતચંદ્ર બોઝનું જીવનચરિત્ર ''રિમેમ્બરિંગ માય ફાધર'' લખ્યું. સુભાષચંદ્ર બોઝના ભારતમાંથી ભાગી જવાનો તેમનો અહેવાલ આનંદ પબ્લિશર્સ ( ''મહાનિષ્ક્રમણ'', ૧૯૭૫, ૨૦૦૦) દ્વારા બંગાળીમાં અને અંગ્રેજીમાં ''ધ ગ્રેટ એસ્કેપ'' (નેતાજી રિસર્ચ બ્યુરો, ૧૯૭૪, ૧૯૯૯) તરીકે પ્રકાશિત થયો હતો. બોઝ પરિવાર વિશેનું લેખન, ''બોશુબારી'' આનંદમેળામાં ત્રણ વર્ષ માટે શ્રેણીબદ્ધ કરવામાં આવ્યું હતું અને ૧૯૮૫માં આનંદ પબ્લિશર્સ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. == વિરાસત == તેમના મૃત્યુ પછી કલકત્તામાં નેતાજી ભવનની બાજુમાં આવેલી શેરી, જેમાં તેઓએ તેમના કાકા સુભાષને ભાગી જવા દરમિયાન ઘરમાંથી સલામત રીતે બહાર કાઢવામાં મદદ કરી હતી, તેનું નામ બદલીને ''શિશિર કુમાર બોઝ સારણી'' રાખવામાં આવ્યું હતું.{{સંદર્ભ|date=July 2022}} == સંદર્ભ == {{reflist}} [[શ્રેણી:૧૯૨૦માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૦માં મૃત્યુ]] [[શ્રેણી:સ્વાતંત્ર્ય સેનાની]] [[શ્રેણી:લેખક]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] 9w4ttqwnrz9ypwa5i6dgzaratambn91 825901 825900 2022-07-26T03:58:47Z Snehrashmi 41463 Snehrashmiએ [[શિશિરકુમાર બોસ]]ને [[શિશિરકુમાર બોઝ]] પર ખસેડ્યું wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = શિશિરકુમાર બોસ | image = | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = {{Birth date|1920|2|2}} | birth_place = [[કોલકાતા|કલકત્તા]], ભારત | death_date = {{Death date and age|2000|9|30|1920|2|2}} | death_place = | other_names = | occupation = સ્વાતંત્ર્ય સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય | years_active = | spouse = કૃષ્ણા બોઝ | known_for = | notable_works = }} '''શિશિર કુમાર બોઝ''' (૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ – ૩૦ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૦) એક ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય હતા. તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા [[શરતચંદ્ર બોઝ]]ના પુત્ર, ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ના ભત્રીજા અને ભૂતપૂર્વ સંસદ સભ્ય કૃષ્ણા બોઝ (૧૯૩૦-૨૦૨૦)ના પતિ હતા. == પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ == તેમનો જન્મ ૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ના રોજ કલકત્તામાં બેરિસ્ટર અને ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા શરતચંદ્ર બોઝ અને બિવાબાતી બોઝ<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>ને ત્યાં થયો હતો. તેમનું શિક્ષણ કલકત્તા મેડિકલ કોલેજમાં થયું હતું. == ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભૂમિકા == ૧૯૪૧માં, જ્યારે [[કોલકાતા|કલકત્તા]]માં તબીબી વિદ્યાર્થી હતા, ત્યારે તેમણે તેમના કાકા, ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ને નજરકેદમાંથી છટકી જવા માટે મદદ કરી હતી.<ref name="IP_edbio"/><ref>{{Cite book|title=Brothers Against the Raj: a Biography of Sarat and Subhas Chandra Bose|last=Gordon|first=Leonard|publisher=Viking|year=1989|isbn=0-670-82899-8|pages=420–423}}</ref> તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી ભાગી જવાની યોજના બનાવવામાં મદદ કરી અને તેમને પડોશી રાજ્ય [[બિહાર]]ના ગોમોહ સુધી ગુપ્ત રીતે ઘરની બહાર દોરી ગયા હતા, જ્યાંથી સુભાષ ટ્રેનમાં પેશાવર ગયા.<ref>{{Cite web|title=Netaji Research Bureau: The Great Escape|url=http://www.netaji.org/great-escape.html}}</ref> ૧૯૪૨માં [[મહાત્મા ગાંધી]] દ્વારા શરૂ કરાયેલ ભારત [[ભારત છોડો આંદોલન]] દરમિયાન, શિશિર બોઝ વિદ્યાર્થીઓના વિરોધ પ્રદર્શન પર પોલીસ હુમલામાં ખરાબ રીતે ઘાયલ થયા હતા અને કલકત્તાની પ્રેસિડેન્સી જેલમાં કેદ થયા હતા અને બાદમાં ૧૯૪૩માં ઘરે નજરકેદ થયા હતા. તેમના કાકાને મદદ કરવા અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં સતત સંડોવણી માટે, શિશિર બોઝને બ્રિટિશ સંસ્થાનવાદી સરકાર દ્વારા ફરીથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને દિલ્હીના લાલ કિલ્લા, લાહોર કિલ્લા અને લાયલપુર જેલમાં કેદ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં બીજા વિશ્વયુદ્ધના અંત સુધી એકાંત કેદમાં રહેવું પણ સામેલ હતું.<ref name="IP_edbio" /> [[બીજું વિશ્વ યુદ્ધ|બીજા વિશ્વયુદ્ધ]]ના અંતે તેમની મુક્તિ પછી શિશિર બોઝે તેમનો તબીબી અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો અને લંડન, શેફિલ્ડ અને વિયેના<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>માં બાળરોગની અદ્યતન તાલીમ મેળવી. == બાળરોગ ચિકિત્સક તરીકે કારકિર્દી == ભારત પરત ફર્યા પછી બોઝે ભારતીય બાળરોગ નિષ્ણાત કે.સી. ચૌધરી સાથે કામ કર્યું, જેમણે ૧૯૫૭માં કલકત્તા ખાતે ભારતની પ્રથમ બાળરોગ હોસ્પિટલ, ''બાળ આરોગ્ય સંસ્થા''ની સ્થાપના કરી હતી.<ref>[http://www.ichcalcutta.org/index.html Institute of Child Health]</ref> શિશિર હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલ અને બોસ્ટનની ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલ ખાતે રોકફેલર ફેલો હતા અને ''ઇન્ડિયન પૅડિઆટ્રિક્સ'' (૧૯૬૪-૬૬)ના પ્રથમ સંપાદક હતા.<ref>{{Cite web|title=Where it all began - with Sisir K Bose|url=https://www.indianpediatrics.net/feb2013/feb-183-187.htm}}</ref> <ref name="IP_edbio"/> તેઓ ૧૯૭૨ થી ૧૯૯૨ સુધી બાળ આરોગ્ય સંસ્થાના નિર્દેશક પદે<ref name="IP_edbio" /> અને પછી ૨૦૦૦માં તેમના મૃત્યુ સુધી પ્રમુખ પદે રહ્યા હતા. == ઐતિહાસિક કાર્ય == બોઝ ૧૯૫૦ના દાયકાથી તેમના મૃત્યુ સુધી કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પર બોઝ પરિવારના મકાનમાં સ્થિત નેતાજી સંશોધન બ્યુરો, નેતાજી ભવન<ref name="IP_edbio"/><ref>[http://www.netaji.org/ Netaji Research Bureau, Netaji Bhawan]</ref> ના નિર્દેશક અને બાદમાં અધ્યક્ષ હતા. કુટુંબનું ઘર તેમના પિતા સરતચંદ્ર બોઝે ૧૯૪૬માં સુભાષ ચંદ્ર બોઝના સ્મારક તરીકે લોકોને સમર્પિત કર્યું હતું. શિશિર બોઝે નેતાજી ભવનમાં મ્યુઝિયમ અને આર્કાઇવ્સનું કેટલાક દાયકાઓથી નિર્માણ કર્યું અને ઇતિહાસ, રાજકારણ અને વર્તમાન બાબતો માટે એક સંસ્થાની રચના કરી. વાન્ડેરર કાર કે જેમાં તેમણે તેમના કાકા સુભાષને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી છૂપી રીતે ભાગવામાં મદદ કરી હતી તે મ્યુઝિયમમાં પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે અને તાજેતરમાં પુનઃસંગ્રહ પછી ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા તેનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું.<ref>{{Cite web|date=2017-01-18|title=President unveils Netaji's escape car after restoration|url=https://www.hindustantimes.com/kolkata/car-that-aided-netaji-s-great-escape-unveiled-after-restoration/story-BNbJ5kbq6SMdUjYXD2ZR3M.html}}</ref> == રાજકારણ == ૧૯૮૨ થી ૧૯૮૭ સુધી શિશિરે [[ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ]] પક્ષ માટે [[પશ્ચિમ બંગાળ]]ની વિધાનસભાના સભ્ય તરીકે સેવા આપી હતી, જે કલકત્તામાં ચૌરંઘી મતવિસ્તારનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.<ref name="IP_edbio"/> ૧૯૯૬ થી ૨૦૦૪ સુધી તેમની પત્ની કૃષ્ણા બોઝ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ અને બાદમાં રાજ્યમાંથી તૃણમૂલ કોંગ્રેસ માટે સંસદ સભ્ય બન્યા હતા. == લેખન == ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા પ્રકાશિત, સુભાષચંદ્ર બોઝની સંપૂર્ણ રચનાઓનું સંપાદન અથવા સહસંપાદન શિશિર કુમાર બોઝે કર્યું હતું. તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝ, સરતચંદ્ર બોઝ અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ પરના અન્ય અસંખ્ય પુસ્તકોનું સંપાદન અને સહસંપાદન પણ કર્યું હતું, જેમાં ''નેતાજી એન્ડ ઇન્ડિયાઝ ફ્રિડમ: પ્રોસેસિંગ ઑફ ધ ઇન્ટરનેશનલ સેમિનાર ૧૯૭૩'' (૧૯૭૫), ''નેતાજી: અ પિક્ટોરિયલ બાયોગ્રાફી'' (આનંદા પબ્લિશર્સ, ૧૯૭૫, ૧૯૯૫), ''ધ વોઈસ ઓફ સરતચંદ્ર બોઝ'' (૧૯૭૯), 'કલેક્ટેડ વર્ક્સ ઑફ સરતચંદ્ર બોઝ'' ૧૯૪૫-૫૦ અને ''આઈ વોર્ન્ડ માય કન્ટ્રીમેન'', ૧૯૬૮ નો સમાવેશ થાય છે. તેમણે એલેક્ઝાન્ડર વેર્થ અને એસએ આયર (૧૯૭૩) સાથે સુભાષ ચંદ્ર બોઝના જીવનચરિત્ર, ''એ બીકન એક્રોસ એશિયા'' (૧૯૭૩) નું સહ-લેખન કર્યું અને સરતચંદ્ર બોઝનું જીવનચરિત્ર ''રિમેમ્બરિંગ માય ફાધર'' લખ્યું. સુભાષચંદ્ર બોઝના ભારતમાંથી ભાગી જવાનો તેમનો અહેવાલ આનંદ પબ્લિશર્સ ( ''મહાનિષ્ક્રમણ'', ૧૯૭૫, ૨૦૦૦) દ્વારા બંગાળીમાં અને અંગ્રેજીમાં ''ધ ગ્રેટ એસ્કેપ'' (નેતાજી રિસર્ચ બ્યુરો, ૧૯૭૪, ૧૯૯૯) તરીકે પ્રકાશિત થયો હતો. બોઝ પરિવાર વિશેનું લેખન, ''બોશુબારી'' આનંદમેળામાં ત્રણ વર્ષ માટે શ્રેણીબદ્ધ કરવામાં આવ્યું હતું અને ૧૯૮૫માં આનંદ પબ્લિશર્સ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. == વિરાસત == તેમના મૃત્યુ પછી કલકત્તામાં નેતાજી ભવનની બાજુમાં આવેલી શેરી, જેમાં તેઓએ તેમના કાકા સુભાષને ભાગી જવા દરમિયાન ઘરમાંથી સલામત રીતે બહાર કાઢવામાં મદદ કરી હતી, તેનું નામ બદલીને ''શિશિર કુમાર બોઝ સારણી'' રાખવામાં આવ્યું હતું.{{સંદર્ભ|date=July 2022}} == સંદર્ભ == {{reflist}} [[શ્રેણી:૧૯૨૦માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૦માં મૃત્યુ]] [[શ્રેણી:સ્વાતંત્ર્ય સેનાની]] [[શ્રેણી:લેખક]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] 9w4ttqwnrz9ypwa5i6dgzaratambn91 825903 825901 2022-07-26T03:59:20Z Snehrashmi 41463 નામફેર બાદ અનુવર્તી ફેરફાર wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = શિશિરકુમાર બોઝ | image = | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = {{Birth date|1920|2|2}} | birth_place = [[કોલકાતા|કલકત્તા]], ભારત | death_date = {{Death date and age|2000|9|30|1920|2|2}} | death_place = | other_names = | occupation = સ્વાતંત્ર્ય સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય | years_active = | spouse = કૃષ્ણા બોઝ | known_for = | notable_works = }} '''શિશિર કુમાર બોઝ''' (૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ – ૩૦ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૦) એક ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની, બાળરોગ ચિકિત્સક અને ધારાસભ્ય હતા. તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા [[શરતચંદ્ર બોઝ]]ના પુત્ર, ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ના ભત્રીજા અને ભૂતપૂર્વ સંસદ સભ્ય કૃષ્ણા બોઝ (૧૯૩૦-૨૦૨૦)ના પતિ હતા. == પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ == તેમનો જન્મ ૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ના રોજ કલકત્તામાં બેરિસ્ટર અને ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતા શરતચંદ્ર બોઝ અને બિવાબાતી બોઝ<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>ને ત્યાં થયો હતો. તેમનું શિક્ષણ કલકત્તા મેડિકલ કોલેજમાં થયું હતું. == ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભૂમિકા == ૧૯૪૧માં, જ્યારે [[કોલકાતા|કલકત્તા]]માં તબીબી વિદ્યાર્થી હતા, ત્યારે તેમણે તેમના કાકા, ભારતીય સ્વતંત્રતા સેનાની [[સુભાષચંદ્ર બોઝ]]ને નજરકેદમાંથી છટકી જવા માટે મદદ કરી હતી.<ref name="IP_edbio"/><ref>{{Cite book|title=Brothers Against the Raj: a Biography of Sarat and Subhas Chandra Bose|last=Gordon|first=Leonard|publisher=Viking|year=1989|isbn=0-670-82899-8|pages=420–423}}</ref> તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી ભાગી જવાની યોજના બનાવવામાં મદદ કરી અને તેમને પડોશી રાજ્ય [[બિહાર]]ના ગોમોહ સુધી ગુપ્ત રીતે ઘરની બહાર દોરી ગયા હતા, જ્યાંથી સુભાષ ટ્રેનમાં પેશાવર ગયા.<ref>{{Cite web|title=Netaji Research Bureau: The Great Escape|url=http://www.netaji.org/great-escape.html}}</ref> ૧૯૪૨માં [[મહાત્મા ગાંધી]] દ્વારા શરૂ કરાયેલ ભારત [[ભારત છોડો આંદોલન]] દરમિયાન, શિશિર બોઝ વિદ્યાર્થીઓના વિરોધ પ્રદર્શન પર પોલીસ હુમલામાં ખરાબ રીતે ઘાયલ થયા હતા અને કલકત્તાની પ્રેસિડેન્સી જેલમાં કેદ થયા હતા અને બાદમાં ૧૯૪૩માં ઘરે નજરકેદ થયા હતા. તેમના કાકાને મદદ કરવા અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં સતત સંડોવણી માટે, શિશિર બોઝને બ્રિટિશ સંસ્થાનવાદી સરકાર દ્વારા ફરીથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને દિલ્હીના લાલ કિલ્લા, લાહોર કિલ્લા અને લાયલપુર જેલમાં કેદ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં બીજા વિશ્વયુદ્ધના અંત સુધી એકાંત કેદમાં રહેવું પણ સામેલ હતું.<ref name="IP_edbio" /> [[બીજું વિશ્વ યુદ્ધ|બીજા વિશ્વયુદ્ધ]]ના અંતે તેમની મુક્તિ પછી શિશિર બોઝે તેમનો તબીબી અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો અને લંડન, શેફિલ્ડ અને વિયેના<ref name="IP_edbio">{{Cite web|title=Indian Pediatrics - a dedication to past editors|url=https://www.indianpediatrics.net/jan2013/jan-21-24.htm}}</ref>માં બાળરોગની અદ્યતન તાલીમ મેળવી. == બાળરોગ ચિકિત્સક તરીકે કારકિર્દી == ભારત પરત ફર્યા પછી બોઝે ભારતીય બાળરોગ નિષ્ણાત કે.સી. ચૌધરી સાથે કામ કર્યું, જેમણે ૧૯૫૭માં કલકત્તા ખાતે ભારતની પ્રથમ બાળરોગ હોસ્પિટલ, ''બાળ આરોગ્ય સંસ્થા''ની સ્થાપના કરી હતી.<ref>[http://www.ichcalcutta.org/index.html Institute of Child Health]</ref> શિશિર હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલ અને બોસ્ટનની ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલ ખાતે રોકફેલર ફેલો હતા અને ''ઇન્ડિયન પૅડિઆટ્રિક્સ'' (૧૯૬૪-૬૬)ના પ્રથમ સંપાદક હતા.<ref>{{Cite web|title=Where it all began - with Sisir K Bose|url=https://www.indianpediatrics.net/feb2013/feb-183-187.htm}}</ref> <ref name="IP_edbio"/> તેઓ ૧૯૭૨ થી ૧૯૯૨ સુધી બાળ આરોગ્ય સંસ્થાના નિર્દેશક પદે<ref name="IP_edbio" /> અને પછી ૨૦૦૦માં તેમના મૃત્યુ સુધી પ્રમુખ પદે રહ્યા હતા. == ઐતિહાસિક કાર્ય == બોઝ ૧૯૫૦ના દાયકાથી તેમના મૃત્યુ સુધી કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પર બોઝ પરિવારના મકાનમાં સ્થિત નેતાજી સંશોધન બ્યુરો, નેતાજી ભવન<ref name="IP_edbio"/><ref>[http://www.netaji.org/ Netaji Research Bureau, Netaji Bhawan]</ref> ના નિર્દેશક અને બાદમાં અધ્યક્ષ હતા. કુટુંબનું ઘર તેમના પિતા સરતચંદ્ર બોઝે ૧૯૪૬માં સુભાષ ચંદ્ર બોઝના સ્મારક તરીકે લોકોને સમર્પિત કર્યું હતું. શિશિર બોઝે નેતાજી ભવનમાં મ્યુઝિયમ અને આર્કાઇવ્સનું કેટલાક દાયકાઓથી નિર્માણ કર્યું અને ઇતિહાસ, રાજકારણ અને વર્તમાન બાબતો માટે એક સંસ્થાની રચના કરી. વાન્ડેરર કાર કે જેમાં તેમણે તેમના કાકા સુભાષને કલકત્તાના એલ્ગીન રોડ પરના તેમના પૈતૃક મકાનમાંથી છૂપી રીતે ભાગવામાં મદદ કરી હતી તે મ્યુઝિયમમાં પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે અને તાજેતરમાં પુનઃસંગ્રહ પછી ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા તેનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું.<ref>{{Cite web|date=2017-01-18|title=President unveils Netaji's escape car after restoration|url=https://www.hindustantimes.com/kolkata/car-that-aided-netaji-s-great-escape-unveiled-after-restoration/story-BNbJ5kbq6SMdUjYXD2ZR3M.html}}</ref> == રાજકારણ == ૧૯૮૨ થી ૧૯૮૭ સુધી શિશિરે [[ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ]] પક્ષ માટે [[પશ્ચિમ બંગાળ]]ની વિધાનસભાના સભ્ય તરીકે સેવા આપી હતી, જે કલકત્તામાં ચૌરંઘી મતવિસ્તારનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.<ref name="IP_edbio"/> ૧૯૯૬ થી ૨૦૦૪ સુધી તેમની પત્ની કૃષ્ણા બોઝ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ અને બાદમાં રાજ્યમાંથી તૃણમૂલ કોંગ્રેસ માટે સંસદ સભ્ય બન્યા હતા. == લેખન == ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા પ્રકાશિત, સુભાષચંદ્ર બોઝની સંપૂર્ણ રચનાઓનું સંપાદન અથવા સહસંપાદન શિશિર કુમાર બોઝે કર્યું હતું. તેમણે સુભાષચંદ્ર બોઝ, સરતચંદ્ર બોઝ અને ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ પરના અન્ય અસંખ્ય પુસ્તકોનું સંપાદન અને સહસંપાદન પણ કર્યું હતું, જેમાં ''નેતાજી એન્ડ ઇન્ડિયાઝ ફ્રિડમ: પ્રોસેસિંગ ઑફ ધ ઇન્ટરનેશનલ સેમિનાર ૧૯૭૩'' (૧૯૭૫), ''નેતાજી: અ પિક્ટોરિયલ બાયોગ્રાફી'' (આનંદા પબ્લિશર્સ, ૧૯૭૫, ૧૯૯૫), ''ધ વોઈસ ઓફ સરતચંદ્ર બોઝ'' (૧૯૭૯), 'કલેક્ટેડ વર્ક્સ ઑફ સરતચંદ્ર બોઝ'' ૧૯૪૫-૫૦ અને ''આઈ વોર્ન્ડ માય કન્ટ્રીમેન'', ૧૯૬૮ નો સમાવેશ થાય છે. તેમણે એલેક્ઝાન્ડર વેર્થ અને એસએ આયર (૧૯૭૩) સાથે સુભાષ ચંદ્ર બોઝના જીવનચરિત્ર, ''એ બીકન એક્રોસ એશિયા'' (૧૯૭૩) નું સહ-લેખન કર્યું અને સરતચંદ્ર બોઝનું જીવનચરિત્ર ''રિમેમ્બરિંગ માય ફાધર'' લખ્યું. સુભાષચંદ્ર બોઝના ભારતમાંથી ભાગી જવાનો તેમનો અહેવાલ આનંદ પબ્લિશર્સ ( ''મહાનિષ્ક્રમણ'', ૧૯૭૫, ૨૦૦૦) દ્વારા બંગાળીમાં અને અંગ્રેજીમાં ''ધ ગ્રેટ એસ્કેપ'' (નેતાજી રિસર્ચ બ્યુરો, ૧૯૭૪, ૧૯૯૯) તરીકે પ્રકાશિત થયો હતો. બોઝ પરિવાર વિશેનું લેખન, ''બોશુબારી'' આનંદમેળામાં ત્રણ વર્ષ માટે શ્રેણીબદ્ધ કરવામાં આવ્યું હતું અને ૧૯૮૫માં આનંદ પબ્લિશર્સ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. == વિરાસત == તેમના મૃત્યુ પછી કલકત્તામાં નેતાજી ભવનની બાજુમાં આવેલી શેરી, જેમાં તેઓએ તેમના કાકા સુભાષને ભાગી જવા દરમિયાન ઘરમાંથી સલામત રીતે બહાર કાઢવામાં મદદ કરી હતી, તેનું નામ બદલીને ''શિશિર કુમાર બોઝ સારણી'' રાખવામાં આવ્યું હતું.{{સંદર્ભ|date=July 2022}} == સંદર્ભ == {{reflist}} [[શ્રેણી:૧૯૨૦માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૦માં મૃત્યુ]] [[શ્રેણી:સ્વાતંત્ર્ય સેનાની]] [[શ્રેણી:લેખક]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] 89jssfkk9r4rz7buy43w84azavow391 0 134299 825902 2022-07-26T03:58:47Z Snehrashmi 41463 Snehrashmiએ [[શિશિરકુમાર બોસ]]ને [[શિશિરકુમાર બોઝ]] પર ખસેડ્યું wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[શિશિરકુમાર બોઝ]] 9k181bc77y688ct9j9qmnz4ae9ns8yk 3 134300 825910 2022-07-26T04:54:10Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Digvijaysinhrana}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૦:૨૪, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 6jaxoyd1pvv0akrmzfccic8o9k1nrcl 3 134301 825916 2022-07-26T06:24:48Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Dhruvi.G.Patel}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૧:૫૪, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) c0tj44z6mue1yykt7tejauw4mzhoit2 3 134302 825917 2022-07-26T06:27:27Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Thakor vanraj}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૧:૫૭, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 7w60lkehwd706l0oc0rprjo4uf6twum 3 134303 825918 2022-07-26T06:27:42Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Wikitara!123}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૧:૫૭, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 449x4b9eqj5x5fkjb5xdncm6q43pgfh 3 134304 825919 2022-07-26T06:29:11Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Somabhai l bajaniya}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૧:૫૯, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) pf1mc63mws1e3ia9az1etd5c5ar2lc3 3 134305 825920 2022-07-26T06:36:07Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Replacement of God}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૨:૦૬, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) ehvi68vudn2lf3u2pbdgg2c5nqfedk0 3 134306 825923 2022-07-26T08:30:11Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=RASIKRAJRAJNISH}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૪:૦૦, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 3vaxw0ef5banc0aq394mjwnu1aj83xh 3 134307 825925 2022-07-26T10:12:28Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Abhishek Sulehra}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૫:૪૨, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) p6t5n3fzqhgp00frza3roe33vlr1w9v 3 134308 825932 2022-07-26T11:14:50Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=RaviDesai1234}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૬:૪૪, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) eq658q410uwz169wa93hgm9ffvcf2i0 3 134309 825933 2022-07-26T11:17:44Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=કાગ રામ}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૬:૪૭, ૨૬ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) bl1s461zc3cqn0wf5od072r6sv4jjhw