કમળ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="gu">
  <siteinfo>
    <sitename>વિકિપીડિયા</sitename>
    <dbname>guwiki</dbname>
    <base>https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AB%81%E0%AA%96%E0%AA%AA%E0%AB%83%E0%AA%B7%E0%AB%8D%E0%AA%A0</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">દ્રશ્ય-શ્રાવ્ય (મિડિયા)</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">વિશેષ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">સભ્ય</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">સભ્યની ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">વિકિપીડિયા</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">વિકિપીડિયા ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ચિત્ર</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ચિત્રની ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">મીડિયાવિકિ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">મીડિયાવિકિ ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ઢાંચો</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ઢાંચાની ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">મદદ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">મદદની ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">શ્રેણી</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">શ્રેણીની ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">વિભાગ</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">વિભાગ ચર્ચા</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>કમળ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8081</id>
    <revision>
      <id>826852</id>
      <parentid>820964</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:38:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Rahul Tayde</username>
        <id>70120</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14296" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = '''લક્ષ્મી કમલ''' (''Nelumbo nucifera'')
| image = Nelumno nucifera open flower - botanic garden adelaide2.jpg
| image_caption = કમળનું ફુલ
|regnum = [[વનસ્પતિ]]
|unranked_divisio = [[સપુષ્પ વનસ્પતિ]]
|unranked_classis =[[યુડીકોટ્સ]]
|ordo = [[પ્રોટીએલ્સ]]
| familia = [[નિલમ્બોનેસી]]
| genus = ''[[નિલમ્બો]]''
| species = '''''ન્યુસીફેરા'''''
| binomial = ''Nelumbo nucifera''
| binomial_authority = Gaertn.
| synonyms =
*''Nelumbium speciosum''
*''Nymphaea nelumbo''
}}

'''''કમળ''''' ('''''Nelumbo nucifera''''') એ એક પ્રકારની જલીય વનસ્પતિ છે.પ્રાચિન [[ઇજીપ્ત]]માં જુના રાજ્યનાં વખતથી (ઇ.પૂ.૨૬૮૬-૨૧૮૧) દિવાલો અને શ્થંભો પર કમળનાં ચિત્રો આલેખવામાં આવતાં.જે &quot;પવિત્ર કમળ&quot; કે &quot;વાદળી કમળ&quot; તરીકે ઓળખાય છે.

કમળ નું મુળ વતન [[વિયેતનામ]] થી [[અફઘાનિસ્તાન]] સુધી ગણાય છે. તે સૌંદર્ય પ્રસાધન અને ખોરાક તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. ઇ.સ.૧૭૮૭માં પ્રથમ વખત તેને પશ્ચિમ યુરોપમાં લઇ જવાયેલ,અત્યારે કમળની આ પ્રજાતિ [[આફ્રિકા]]માં બહુ ઓછી જોવા મળે છે,પરંતુ દક્ષિણ એશિયા અને [[ઓસ્ટ્રેલિયા]]માં તેમનું વાવેતર કરવામાં આવે છે. કમળ [[ભારત]] તથા [[વિયેતનામ]]નું &quot;રાષ્ટ્રીય ફુલ&quot; ગણાય છે.

[[ચિત્ર:Indian Lotus (Nelumbo nucifera) I IMG 9153.jpg|thumb|left| કમળ પર્ણ. ]]
[[ચિત્ર:Indian Lotus (Nelumbo nucifera).jpg|thumb|left| કમળ. ]]

== વપરાશ ==
[[ચિત્ર:Nelumbo Nucifera fruit - botanic garden Adelaide.jpg|thumb|left|કમળકંદ,કમળનું ફળ અને બીજ.]]
[[ચિત્ર:JaRenkonLotus11R.jpg|thumb|right|કમળની દાંડી,આડી કાપીને બાફેલી,એશિયન વાનગીઓમાં વપરાય છે. ]]
ફૂલ, બીજ અને કુમળા પાંદડા અને મૂળ ([રાઇઝોમ્સ])સર્વે ખાવા લાયક છે. એશિયામાં પાંખડીનો ઉપયોગ સજાવટ અને પાંદડાનો ઉપયોગ ખધ્ય પદાર્થ બાંધવા માટે થય છે. કોરિઆમાં પાંદડા અને પાંખડીનો ઉપયોગ તિસેન નામની વનસ્પતિ ચા (હર્બલ ટી) તરીકે થાય છે. ''યેંકોચા''(연꽃차) કમળના સુકવણી કરેલ પાંખડી માંથી બને છે અને ''યૉનીપ્ચા''(연잎차) પાંદડામાં થી બને છે.
તેની દાંડી જે ને ચીની ભાષામાં ઓયુૢ કેંટોનીઝમાં ન્ગાઉ ભારત અને પાકિસ્તાનના અમુક ભાગોમાં ભેંૢ જાપાનીમાં રેંકોનૢ કોરિયામાં યેંગોયુન તરીકે ઓળખાય છે. તેની ઉપયોગ સુપમાં શાક તરીકેૢ તળીનેૢ હલકા શેકીનેૢ સીજવીને ખાવાના ઉપયોગમાં લેવાય છે. તેની પાંખડીૢ પાંદડાૢ દાંડી ને કાચા પણ આરોગિ શકાય છે પણ તેમાં ફેસ્કીઓલોપ્સીસ બસ્કી નામના પરોપજીવી પ્રત્યારોપણનો ભય છે માટે કમળના ભાગ આદિ રાંધીને ખાવા હિતાવહ છે. કમળન મૂળ ડાઍટરી ફાયબરૢ વિટામીન સીૢ પોટૅશીયમૢ થાયમીનૢ રાયબોફ્લેવીનૢ વિટામિન બી-૬ૢ ફોસ્ફરસૢ તાંબુ અને મેંગેનીઝમાં સમૃદ્ધ છે અને તેમાં સાંદ્ર ચરબી ઘણી ઓછી છે. 
 
તેના પુંકેસરને સુકવીની તેમાંથી સુગંધી વનસ્પતિજન્ય ચા બનાવવામાં આવે છે. જેને ચાયનીઝમાં લિઆન્હુઆ ચા કહે છે અને વિએટનામમાં ચાને ખાસ સુગંધ આપવા તે વપરાય છે.
ક્ઝીઆનની એક જાત ચીનમાં ખૂબ જ પ્રચલીત છે તેને કાચી પણ ખાઈ શકાય છે કે તેને સુકવીને તેમાંથી પોપકોર્ન જેમ ફોડી શકાય છે. તેને પાણીમાં ઉકાળીને પોચાપાડી તેમાં થી ખીરા જેવું બનાવી શકાય છે કે તેને સુકા લોન્ગન અને રોક સુગર સાથે મેળવી ગળ્યું સૂપ બનાવી શકાય છે. સાકર મિશ્રિત કમળના બીજની લુગદી (પેસ્ટ) મુનકેક, દાઈફુકુ આદિ બનાવવામાં વપરાય છે. કમળના બીજ ને ભારતમાં હફૂલ મખાણા કહે છે અને તે ભારતીય રસોઈ માં વપરાય છે.&lt;ref&gt;[http://www.itmonline.org/arts/lotus.htm itmonline]&lt;/ref&gt;

પવિત્ર કમળના વિભિન્ન ભાગો પરંપરાગત એશિયન વનસ્પતિ વૈદુમાં થાય છે.

તેના ભિન્ન દેખાતા બીજના માથાઓ જે જળીય કેનના અંકુર જેવા દેખાય છે તેનો ઉપયોગ સુકા ગુલદસ્તાની બનાવટ માટે થાય છે.&lt;sup&gt;[http://img.alibaba.com/photo/50563547/Watering_Can.jpg photo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080911041126/http://img.alibaba.com/photo/50563547/Watering_Can.jpg |date=2008-09-11 }}&lt;/sup&gt; 
પારંપારિક પવિત્ર કમળ નીમ્ફીઆ કીરુલા સાથે દૂરના સંબંધી છે અને તેના જેવા ગુણ ધર્મો પણ ધરાવે છે આ બનેંમાં ન્યુસીફેરાઈન અને અપોર્ફાઈન નામના આલ્કોલોઈડસ્ છે.


== સાંસ્કૃતિક મહત્વ ==
[[ચિત્ર:Nelumbo nucifera1.jpg|thumb|right|ખીલેલું કમળ]]
[[ચિત્ર:Vishnu.jpg|thumb|હાથમાં તથા મુગટમાં કમળફુલ સાથે ભગવાન [[વિષ્ણુ]] ]]
[[ચિત્ર:Ravi Varma-Lakshmi.jpg|thumb|left|[[લક્ષ્મીજી]] ]]

હિંદુવ્તવમાં ખીલેલું કમળ -પદ્મને પુરાણ શસ્ત્રોના આરંભ સાથે અને વિષ્ણુ, બ્રહ્મા, લક્ષમી અને સરસ્વતી દેવી આદિ સાથે જોડવામાં આવે છે. પ્રાચીન કાળથી કમળ હિંદુ પરંપરાનું ભવ્ય ચિન્હ રહ્યું છે. કમળનો ઉપયોગ હમેંશા દિવ્ય સુંદરતાના રૂપક તરીકે થાય છે. વિષ્ણુને પદ્મલોચન તરીકે પણ ઓળખાય છે. કમળની પાંખડીઓનું ખુલવું આત્માના દ્વાર ઉઘડવા સાથે સરખાવાય છે. તેનું કાદવ ખીલવું એક અનેરૂ આધ્યાત્મીક ઉદાહરણ પુરું પાડે છે.
બ્ર્હ્મા અને લદ્મી જેવા સમૃદ્દિના દેવનો સંબંધ કમળ સાથે છે. પ્રભુ ચિત્રકારીમાં હિંદુ પરંપરામાં દેવ દેવીની હમેંશા કમળ ઉપર બેસાડેલા હોય છે. કમલ આ ચોકરાના નામ તરીકે પણ વપરાય છે. અને કમલા બને છે છોકરીનું નામ.

વૈદિક અને પુરાણીક સાહિત્યમાં કમળ નો ઘણો ઘણો ઉલ્લેખ થયો છે. દા.ત.

''જે વ્યક્તિ પોતાના કર્મ કોઈ પણ આકર્ષણ વગર કરે છે અને તેના પરિણામ પ્ર્ભુ ને સમર્પિત કરી કરી દે છે તે કમળના પર્ણની જેમ પાણીમાં હોવા છતાં સૂકો રહે છે.''
[[ભાગવદ ગીતા]] ૫.૧૦

હિંદુત્વ ની જેમ જ બુદ્ધ ધર્મમાં કમળ, શરીર, વાણી અને મગજની પવિત્રતા દર્શાવવા થાય છે. જેમ કમળ કાદવ પર તરીને પવિત્ર રહે છે તેમ શરીર, વાણી અને મગજની પવિત્રતા પણ કષાય માં રહેવા છતાં મેળવી શકાય છે. ગૌતમ બુદ્ધ ને હમેંશા કમળ પર બેઠેલા બતાવાય છે. દંત કથામાં એવું પણ કહે છે ગૌતમ બુદ્ધ જ્યાં પગ મુકતાં ત્યાં કમલ ખીલી ઉઠતાં

હિંદુ અને બુદ્ધ માન્યતા થી પ્રેરીત આંતરરાષ્ટ્રીય બહાઈ ફેઈથ સમાજ એ તેના ચિન્હની રૂપરેખામાં આચિન્હ અપનાવ્યું અને નવી દીલ્હીમાં કમળ બનાવડાવ્યું.

કમળ એ ભારતનું વતની છે તે ભારત અને વિયેટનામનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ છે. ભા જ પા, એક ભારતીય રાજનૈતિક પક્ષ જે પોતાને ભારતીય સાંસ્કૃતિક રાષ્ટ્રવાદમાં નિપુણ માને છે તેણે પોતાનું ચૂંટણી ચિન્હ કમળ રાખ્યું છે. આ ક્ષેત્રની ઘણી કળાઓ માં કમળ દેખાતું રહે છે.

ચીની લોકો કમળને પવિત્રતા અને સૌન્દર્યનું પ્રતીક માને છે. તેની ઉપયોગ ચીને કવિતામાં ઘણો થાય છે. કમળના ચીની પરંપરામાં મહત્વની ચરમસીમા કંફ્યુસીયસના વિધ્વાન ઝૌ દુન્યી દ્વારા કહેવાયું છે “હું કમળને ચાહું છું કેમ કે તે કાદવમાં ઉગવા છતાં તે બેદાગ છે” 

== ફોટો ==
&lt;gallery&gt;
Image:Indian Lotus (Nelumbo nucifera) leaf I2 IMG 6266.jpg|કમળનાં પર્ણ પર પડેલાં વર્ષાબિંદુઓ
Image:Nelumbo_nucifera_nucifea0.jpg |બંધ કળી
Image:Nelumbo_nucifera3.jpg |કળી
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Blossom_1800px.jpg |ખુલતી કળી
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Flower_Close_2048px.jpg |સંપૂર્ણ ખીલેલું કમળ
Image:Nelumbo_nucifera_nucifera2.jpg |કમળ કંદ
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Seed_Head_Water_1800px.jpg |કમળ કંદ
Image:Lotus Nelumbo nucifera Seed Head 2500px.jpg |વિકસીત કમળ કંદ
Image:Lotus Nelumbo nucifera Blossoms 3264px.jpg |સુકાયેલ કંદ અને નવી કળી
Image:Lotus Field.jpg |કમળ 
Image:Lotus12.jpg
&lt;/gallery&gt;

== નોંધ ==
{{reflist}}

== સંદર્ભ ==
* [http://www.tryptamind.com/nelumbo_nucifera.html The Sacred Lotus (Nelumbo nucifera)]
* [http://www.plantcultures.org.uk/plants/lotus_landing.html Plant Cultures: botany, history and uses of sacred lotus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060721200906/http://www.plantcultures.org.uk/plants/lotus_landing.html |date=2006-07-21 }}
* [http://www.hear.org/pier/species/nelumbo_nucifera.htm Pacific Island Ecosystems: ''Nelumbo nucifera'']
* [http://www.itmonline.org/arts/lotus.htm ''Nelumbo nucifera'' in traditional Chinese medicine]

== બાહ્ય કડીઓ ==
{{Commons|Nelumbo nucifera}}

{{ભારતના રાષ્ટ્રચિહ્નો}}

[[શ્રેણી:વનસ્પતિ]]
[[શ્રેણી:ફૂલ]]
[[શ્રેણી:ભારતનાં રાષ્ટ્રચિહ્નો]]</text>
      <sha1>jju0n72e4tzd81cwiulctkqc07ubxj8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826853</id>
      <parentid>826852</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:40:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Rahul Tayde</username>
        <id>70120</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14274" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = '''કમલ''' (''Nelumbo nucifera'')
| image = Nelumno nucifera open flower - botanic garden adelaide2.jpg
| image_caption = કમળનું ફુલ
|regnum = [[વનસ્પતિ]]
|unranked_divisio = [[સપુષ્પ વનસ્પતિ]]
|unranked_classis =[[યુડીકોટ્સ]]
|ordo = [[પ્રોટીએલ્સ]]
| familia = [[નિલમ્બોનેસી]]
| genus = ''[[નિલમ્બો]]''
| species = '''''ન્યુસીફેરા'''''
| binomial = ''Nelumbo nucifera''
| binomial_authority = Gaertn.
| synonyms =
*''Nelumbium speciosum''
*''Nymphaea nelumbo''
}}

'''''કમળ''''' ('''''Nelumbo nucifera''''') એ એક પ્રકારની જલીય વનસ્પતિ છે.પ્રાચિન [[ઇજીપ્ત]]માં જુના રાજ્યનાં વખતથી (ઇ.પૂ.૨૬૮૬-૨૧૮૧) દિવાલો અને શ્થંભો પર કમળનાં ચિત્રો આલેખવામાં આવતાં.જે &quot;પવિત્ર કમળ&quot; કે &quot;વાદળી કમળ&quot; તરીકે ઓળખાય છે.

કમળ નું મુળ વતન [[વિયેતનામ]] થી [[અફઘાનિસ્તાન]] સુધી ગણાય છે. તે સૌંદર્ય પ્રસાધન અને ખોરાક તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. ઇ.સ.૧૭૮૭માં પ્રથમ વખત તેને પશ્ચિમ યુરોપમાં લઇ જવાયેલ,અત્યારે કમળની આ પ્રજાતિ [[આફ્રિકા]]માં બહુ ઓછી જોવા મળે છે,પરંતુ દક્ષિણ એશિયા અને [[ઓસ્ટ્રેલિયા]]માં તેમનું વાવેતર કરવામાં આવે છે. કમળ [[ભારત]] તથા [[વિયેતનામ]]નું &quot;રાષ્ટ્રીય ફુલ&quot; ગણાય છે.

[[ચિત્ર:Indian Lotus (Nelumbo nucifera) I IMG 9153.jpg|thumb|left| કમળ પર્ણ. ]]
[[ચિત્ર:Indian Lotus (Nelumbo nucifera).jpg|thumb|left| કમળ. ]]

== વપરાશ ==
[[ચિત્ર:Nelumbo Nucifera fruit - botanic garden Adelaide.jpg|thumb|left|કમળકંદ,કમળનું ફળ અને બીજ.]]
[[ચિત્ર:JaRenkonLotus11R.jpg|thumb|right|કમળની દાંડી,આડી કાપીને બાફેલી,એશિયન વાનગીઓમાં વપરાય છે. ]]
ફૂલ, બીજ અને કુમળા પાંદડા અને મૂળ ([રાઇઝોમ્સ])સર્વે ખાવા લાયક છે. એશિયામાં પાંખડીનો ઉપયોગ સજાવટ અને પાંદડાનો ઉપયોગ ખધ્ય પદાર્થ બાંધવા માટે થય છે. કોરિઆમાં પાંદડા અને પાંખડીનો ઉપયોગ તિસેન નામની વનસ્પતિ ચા (હર્બલ ટી) તરીકે થાય છે. ''યેંકોચા''(연꽃차) કમળના સુકવણી કરેલ પાંખડી માંથી બને છે અને ''યૉનીપ્ચા''(연잎차) પાંદડામાં થી બને છે.
તેની દાંડી જે ને ચીની ભાષામાં ઓયુૢ કેંટોનીઝમાં ન્ગાઉ ભારત અને પાકિસ્તાનના અમુક ભાગોમાં ભેંૢ જાપાનીમાં રેંકોનૢ કોરિયામાં યેંગોયુન તરીકે ઓળખાય છે. તેની ઉપયોગ સુપમાં શાક તરીકેૢ તળીનેૢ હલકા શેકીનેૢ સીજવીને ખાવાના ઉપયોગમાં લેવાય છે. તેની પાંખડીૢ પાંદડાૢ દાંડી ને કાચા પણ આરોગિ શકાય છે પણ તેમાં ફેસ્કીઓલોપ્સીસ બસ્કી નામના પરોપજીવી પ્રત્યારોપણનો ભય છે માટે કમળના ભાગ આદિ રાંધીને ખાવા હિતાવહ છે. કમળન મૂળ ડાઍટરી ફાયબરૢ વિટામીન સીૢ પોટૅશીયમૢ થાયમીનૢ રાયબોફ્લેવીનૢ વિટામિન બી-૬ૢ ફોસ્ફરસૢ તાંબુ અને મેંગેનીઝમાં સમૃદ્ધ છે અને તેમાં સાંદ્ર ચરબી ઘણી ઓછી છે. 
 
તેના પુંકેસરને સુકવીની તેમાંથી સુગંધી વનસ્પતિજન્ય ચા બનાવવામાં આવે છે. જેને ચાયનીઝમાં લિઆન્હુઆ ચા કહે છે અને વિએટનામમાં ચાને ખાસ સુગંધ આપવા તે વપરાય છે.
ક્ઝીઆનની એક જાત ચીનમાં ખૂબ જ પ્રચલીત છે તેને કાચી પણ ખાઈ શકાય છે કે તેને સુકવીને તેમાંથી પોપકોર્ન જેમ ફોડી શકાય છે. તેને પાણીમાં ઉકાળીને પોચાપાડી તેમાં થી ખીરા જેવું બનાવી શકાય છે કે તેને સુકા લોન્ગન અને રોક સુગર સાથે મેળવી ગળ્યું સૂપ બનાવી શકાય છે. સાકર મિશ્રિત કમળના બીજની લુગદી (પેસ્ટ) મુનકેક, દાઈફુકુ આદિ બનાવવામાં વપરાય છે. કમળના બીજ ને ભારતમાં હફૂલ મખાણા કહે છે અને તે ભારતીય રસોઈ માં વપરાય છે.&lt;ref&gt;[http://www.itmonline.org/arts/lotus.htm itmonline]&lt;/ref&gt;

પવિત્ર કમળના વિભિન્ન ભાગો પરંપરાગત એશિયન વનસ્પતિ વૈદુમાં થાય છે.

તેના ભિન્ન દેખાતા બીજના માથાઓ જે જળીય કેનના અંકુર જેવા દેખાય છે તેનો ઉપયોગ સુકા ગુલદસ્તાની બનાવટ માટે થાય છે.&lt;sup&gt;[http://img.alibaba.com/photo/50563547/Watering_Can.jpg photo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080911041126/http://img.alibaba.com/photo/50563547/Watering_Can.jpg |date=2008-09-11 }}&lt;/sup&gt; 
પારંપારિક પવિત્ર કમળ નીમ્ફીઆ કીરુલા સાથે દૂરના સંબંધી છે અને તેના જેવા ગુણ ધર્મો પણ ધરાવે છે આ બનેંમાં ન્યુસીફેરાઈન અને અપોર્ફાઈન નામના આલ્કોલોઈડસ્ છે.


== સાંસ્કૃતિક મહત્વ ==
[[ચિત્ર:Nelumbo nucifera1.jpg|thumb|right|ખીલેલું કમળ]]
[[ચિત્ર:Vishnu.jpg|thumb|હાથમાં તથા મુગટમાં કમળફુલ સાથે ભગવાન [[વિષ્ણુ]] ]]
[[ચિત્ર:Ravi Varma-Lakshmi.jpg|thumb|left|[[લક્ષ્મીજી]] ]]

હિંદુવ્તવમાં ખીલેલું કમળ -પદ્મને પુરાણ શસ્ત્રોના આરંભ સાથે અને વિષ્ણુ, બ્રહ્મા, લક્ષમી અને સરસ્વતી દેવી આદિ સાથે જોડવામાં આવે છે. પ્રાચીન કાળથી કમળ હિંદુ પરંપરાનું ભવ્ય ચિન્હ રહ્યું છે. કમળનો ઉપયોગ હમેંશા દિવ્ય સુંદરતાના રૂપક તરીકે થાય છે. વિષ્ણુને પદ્મલોચન તરીકે પણ ઓળખાય છે. કમળની પાંખડીઓનું ખુલવું આત્માના દ્વાર ઉઘડવા સાથે સરખાવાય છે. તેનું કાદવ ખીલવું એક અનેરૂ આધ્યાત્મીક ઉદાહરણ પુરું પાડે છે.
બ્ર્હ્મા અને લદ્મી જેવા સમૃદ્દિના દેવનો સંબંધ કમળ સાથે છે. પ્રભુ ચિત્રકારીમાં હિંદુ પરંપરામાં દેવ દેવીની હમેંશા કમળ ઉપર બેસાડેલા હોય છે. કમલ આ ચોકરાના નામ તરીકે પણ વપરાય છે. અને કમલા બને છે છોકરીનું નામ.

વૈદિક અને પુરાણીક સાહિત્યમાં કમળ નો ઘણો ઘણો ઉલ્લેખ થયો છે. દા.ત.

''જે વ્યક્તિ પોતાના કર્મ કોઈ પણ આકર્ષણ વગર કરે છે અને તેના પરિણામ પ્ર્ભુ ને સમર્પિત કરી કરી દે છે તે કમળના પર્ણની જેમ પાણીમાં હોવા છતાં સૂકો રહે છે.''
[[ભાગવદ ગીતા]] ૫.૧૦

હિંદુત્વ ની જેમ જ બુદ્ધ ધર્મમાં કમળ, શરીર, વાણી અને મગજની પવિત્રતા દર્શાવવા થાય છે. જેમ કમળ કાદવ પર તરીને પવિત્ર રહે છે તેમ શરીર, વાણી અને મગજની પવિત્રતા પણ કષાય માં રહેવા છતાં મેળવી શકાય છે. ગૌતમ બુદ્ધ ને હમેંશા કમળ પર બેઠેલા બતાવાય છે. દંત કથામાં એવું પણ કહે છે ગૌતમ બુદ્ધ જ્યાં પગ મુકતાં ત્યાં કમલ ખીલી ઉઠતાં

હિંદુ અને બુદ્ધ માન્યતા થી પ્રેરીત આંતરરાષ્ટ્રીય બહાઈ ફેઈથ સમાજ એ તેના ચિન્હની રૂપરેખામાં આચિન્હ અપનાવ્યું અને નવી દીલ્હીમાં કમળ બનાવડાવ્યું.

કમળ એ ભારતનું વતની છે તે ભારત અને વિયેટનામનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ છે. ભા જ પા, એક ભારતીય રાજનૈતિક પક્ષ જે પોતાને ભારતીય સાંસ્કૃતિક રાષ્ટ્રવાદમાં નિપુણ માને છે તેણે પોતાનું ચૂંટણી ચિન્હ કમળ રાખ્યું છે. આ ક્ષેત્રની ઘણી કળાઓ માં કમળ દેખાતું રહે છે.

ચીની લોકો કમળને પવિત્રતા અને સૌન્દર્યનું પ્રતીક માને છે. તેની ઉપયોગ ચીને કવિતામાં ઘણો થાય છે. કમળના ચીની પરંપરામાં મહત્વની ચરમસીમા કંફ્યુસીયસના વિધ્વાન ઝૌ દુન્યી દ્વારા કહેવાયું છે “હું કમળને ચાહું છું કેમ કે તે કાદવમાં ઉગવા છતાં તે બેદાગ છે” 

== ફોટો ==
&lt;gallery&gt;
Image:Indian Lotus (Nelumbo nucifera) leaf I2 IMG 6266.jpg|કમળનાં પર્ણ પર પડેલાં વર્ષાબિંદુઓ
Image:Nelumbo_nucifera_nucifea0.jpg |બંધ કળી
Image:Nelumbo_nucifera3.jpg |કળી
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Blossom_1800px.jpg |ખુલતી કળી
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Flower_Close_2048px.jpg |સંપૂર્ણ ખીલેલું કમળ
Image:Nelumbo_nucifera_nucifera2.jpg |કમળ કંદ
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Seed_Head_Water_1800px.jpg |કમળ કંદ
Image:Lotus Nelumbo nucifera Seed Head 2500px.jpg |વિકસીત કમળ કંદ
Image:Lotus Nelumbo nucifera Blossoms 3264px.jpg |સુકાયેલ કંદ અને નવી કળી
Image:Lotus Field.jpg |કમળ 
Image:Lotus12.jpg
&lt;/gallery&gt;

== નોંધ ==
{{reflist}}

== સંદર્ભ ==
* [http://www.tryptamind.com/nelumbo_nucifera.html The Sacred Lotus (Nelumbo nucifera)]
* [http://www.plantcultures.org.uk/plants/lotus_landing.html Plant Cultures: botany, history and uses of sacred lotus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060721200906/http://www.plantcultures.org.uk/plants/lotus_landing.html |date=2006-07-21 }}
* [http://www.hear.org/pier/species/nelumbo_nucifera.htm Pacific Island Ecosystems: ''Nelumbo nucifera'']
* [http://www.itmonline.org/arts/lotus.htm ''Nelumbo nucifera'' in traditional Chinese medicine]

== બાહ્ય કડીઓ ==
{{Commons|Nelumbo nucifera}}

{{ભારતના રાષ્ટ્રચિહ્નો}}

[[શ્રેણી:વનસ્પતિ]]
[[શ્રેણી:ફૂલ]]
[[શ્રેણી:ભારતનાં રાષ્ટ્રચિહ્નો]]</text>
      <sha1>pnb55fuy9bwdo6nd1fhlyktxxuaavnu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826854</id>
      <parentid>826853</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:41:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Rahul Tayde</username>
        <id>70120</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14296" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = '''લક્ષ્મી કમલ''' (''Nelumbo nucifera'')
| image = Nelumno nucifera open flower - botanic garden adelaide2.jpg
| image_caption = કમળનું ફુલ
|regnum = [[વનસ્પતિ]]
|unranked_divisio = [[સપુષ્પ વનસ્પતિ]]
|unranked_classis =[[યુડીકોટ્સ]]
|ordo = [[પ્રોટીએલ્સ]]
| familia = [[નિલમ્બોનેસી]]
| genus = ''[[નિલમ્બો]]''
| species = '''''ન્યુસીફેરા'''''
| binomial = ''Nelumbo nucifera''
| binomial_authority = Gaertn.
| synonyms =
*''Nelumbium speciosum''
*''Nymphaea nelumbo''
}}

'''''કમળ''''' ('''''Nelumbo nucifera''''') એ એક પ્રકારની જલીય વનસ્પતિ છે.પ્રાચિન [[ઇજીપ્ત]]માં જુના રાજ્યનાં વખતથી (ઇ.પૂ.૨૬૮૬-૨૧૮૧) દિવાલો અને શ્થંભો પર કમળનાં ચિત્રો આલેખવામાં આવતાં.જે &quot;પવિત્ર કમળ&quot; કે &quot;વાદળી કમળ&quot; તરીકે ઓળખાય છે.

કમળ નું મુળ વતન [[વિયેતનામ]] થી [[અફઘાનિસ્તાન]] સુધી ગણાય છે. તે સૌંદર્ય પ્રસાધન અને ખોરાક તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. ઇ.સ.૧૭૮૭માં પ્રથમ વખત તેને પશ્ચિમ યુરોપમાં લઇ જવાયેલ,અત્યારે કમળની આ પ્રજાતિ [[આફ્રિકા]]માં બહુ ઓછી જોવા મળે છે,પરંતુ દક્ષિણ એશિયા અને [[ઓસ્ટ્રેલિયા]]માં તેમનું વાવેતર કરવામાં આવે છે. કમળ [[ભારત]] તથા [[વિયેતનામ]]નું &quot;રાષ્ટ્રીય ફુલ&quot; ગણાય છે.

[[ચિત્ર:Indian Lotus (Nelumbo nucifera) I IMG 9153.jpg|thumb|left| કમળ પર્ણ. ]]
[[ચિત્ર:Indian Lotus (Nelumbo nucifera).jpg|thumb|left| કમળ. ]]

== વપરાશ ==
[[ચિત્ર:Nelumbo Nucifera fruit - botanic garden Adelaide.jpg|thumb|left|કમળકંદ,કમળનું ફળ અને બીજ.]]
[[ચિત્ર:JaRenkonLotus11R.jpg|thumb|right|કમળની દાંડી,આડી કાપીને બાફેલી,એશિયન વાનગીઓમાં વપરાય છે. ]]
ફૂલ, બીજ અને કુમળા પાંદડા અને મૂળ ([રાઇઝોમ્સ])સર્વે ખાવા લાયક છે. એશિયામાં પાંખડીનો ઉપયોગ સજાવટ અને પાંદડાનો ઉપયોગ ખધ્ય પદાર્થ બાંધવા માટે થય છે. કોરિઆમાં પાંદડા અને પાંખડીનો ઉપયોગ તિસેન નામની વનસ્પતિ ચા (હર્બલ ટી) તરીકે થાય છે. ''યેંકોચા''(연꽃차) કમળના સુકવણી કરેલ પાંખડી માંથી બને છે અને ''યૉનીપ્ચા''(연잎차) પાંદડામાં થી બને છે.
તેની દાંડી જે ને ચીની ભાષામાં ઓયુૢ કેંટોનીઝમાં ન્ગાઉ ભારત અને પાકિસ્તાનના અમુક ભાગોમાં ભેંૢ જાપાનીમાં રેંકોનૢ કોરિયામાં યેંગોયુન તરીકે ઓળખાય છે. તેની ઉપયોગ સુપમાં શાક તરીકેૢ તળીનેૢ હલકા શેકીનેૢ સીજવીને ખાવાના ઉપયોગમાં લેવાય છે. તેની પાંખડીૢ પાંદડાૢ દાંડી ને કાચા પણ આરોગિ શકાય છે પણ તેમાં ફેસ્કીઓલોપ્સીસ બસ્કી નામના પરોપજીવી પ્રત્યારોપણનો ભય છે માટે કમળના ભાગ આદિ રાંધીને ખાવા હિતાવહ છે. કમળન મૂળ ડાઍટરી ફાયબરૢ વિટામીન સીૢ પોટૅશીયમૢ થાયમીનૢ રાયબોફ્લેવીનૢ વિટામિન બી-૬ૢ ફોસ્ફરસૢ તાંબુ અને મેંગેનીઝમાં સમૃદ્ધ છે અને તેમાં સાંદ્ર ચરબી ઘણી ઓછી છે. 
 
તેના પુંકેસરને સુકવીની તેમાંથી સુગંધી વનસ્પતિજન્ય ચા બનાવવામાં આવે છે. જેને ચાયનીઝમાં લિઆન્હુઆ ચા કહે છે અને વિએટનામમાં ચાને ખાસ સુગંધ આપવા તે વપરાય છે.
ક્ઝીઆનની એક જાત ચીનમાં ખૂબ જ પ્રચલીત છે તેને કાચી પણ ખાઈ શકાય છે કે તેને સુકવીને તેમાંથી પોપકોર્ન જેમ ફોડી શકાય છે. તેને પાણીમાં ઉકાળીને પોચાપાડી તેમાં થી ખીરા જેવું બનાવી શકાય છે કે તેને સુકા લોન્ગન અને રોક સુગર સાથે મેળવી ગળ્યું સૂપ બનાવી શકાય છે. સાકર મિશ્રિત કમળના બીજની લુગદી (પેસ્ટ) મુનકેક, દાઈફુકુ આદિ બનાવવામાં વપરાય છે. કમળના બીજ ને ભારતમાં હફૂલ મખાણા કહે છે અને તે ભારતીય રસોઈ માં વપરાય છે.&lt;ref&gt;[http://www.itmonline.org/arts/lotus.htm itmonline]&lt;/ref&gt;

પવિત્ર કમળના વિભિન્ન ભાગો પરંપરાગત એશિયન વનસ્પતિ વૈદુમાં થાય છે.

તેના ભિન્ન દેખાતા બીજના માથાઓ જે જળીય કેનના અંકુર જેવા દેખાય છે તેનો ઉપયોગ સુકા ગુલદસ્તાની બનાવટ માટે થાય છે.&lt;sup&gt;[http://img.alibaba.com/photo/50563547/Watering_Can.jpg photo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080911041126/http://img.alibaba.com/photo/50563547/Watering_Can.jpg |date=2008-09-11 }}&lt;/sup&gt; 
પારંપારિક પવિત્ર કમળ નીમ્ફીઆ કીરુલા સાથે દૂરના સંબંધી છે અને તેના જેવા ગુણ ધર્મો પણ ધરાવે છે આ બનેંમાં ન્યુસીફેરાઈન અને અપોર્ફાઈન નામના આલ્કોલોઈડસ્ છે.


== સાંસ્કૃતિક મહત્વ ==
[[ચિત્ર:Nelumbo nucifera1.jpg|thumb|right|ખીલેલું કમળ]]
[[ચિત્ર:Vishnu.jpg|thumb|હાથમાં તથા મુગટમાં કમળફુલ સાથે ભગવાન [[વિષ્ણુ]] ]]
[[ચિત્ર:Ravi Varma-Lakshmi.jpg|thumb|left|[[લક્ષ્મીજી]] ]]

હિંદુવ્તવમાં ખીલેલું કમળ -પદ્મને પુરાણ શસ્ત્રોના આરંભ સાથે અને વિષ્ણુ, બ્રહ્મા, લક્ષમી અને સરસ્વતી દેવી આદિ સાથે જોડવામાં આવે છે. પ્રાચીન કાળથી કમળ હિંદુ પરંપરાનું ભવ્ય ચિન્હ રહ્યું છે. કમળનો ઉપયોગ હમેંશા દિવ્ય સુંદરતાના રૂપક તરીકે થાય છે. વિષ્ણુને પદ્મલોચન તરીકે પણ ઓળખાય છે. કમળની પાંખડીઓનું ખુલવું આત્માના દ્વાર ઉઘડવા સાથે સરખાવાય છે. તેનું કાદવ ખીલવું એક અનેરૂ આધ્યાત્મીક ઉદાહરણ પુરું પાડે છે.
બ્ર્હ્મા અને લદ્મી જેવા સમૃદ્દિના દેવનો સંબંધ કમળ સાથે છે. પ્રભુ ચિત્રકારીમાં હિંદુ પરંપરામાં દેવ દેવીની હમેંશા કમળ ઉપર બેસાડેલા હોય છે. કમલ આ ચોકરાના નામ તરીકે પણ વપરાય છે. અને કમલા બને છે છોકરીનું નામ.

વૈદિક અને પુરાણીક સાહિત્યમાં કમળ નો ઘણો ઘણો ઉલ્લેખ થયો છે. દા.ત.

''જે વ્યક્તિ પોતાના કર્મ કોઈ પણ આકર્ષણ વગર કરે છે અને તેના પરિણામ પ્ર્ભુ ને સમર્પિત કરી કરી દે છે તે કમળના પર્ણની જેમ પાણીમાં હોવા છતાં સૂકો રહે છે.''
[[ભાગવદ ગીતા]] ૫.૧૦

હિંદુત્વ ની જેમ જ બુદ્ધ ધર્મમાં કમળ, શરીર, વાણી અને મગજની પવિત્રતા દર્શાવવા થાય છે. જેમ કમળ કાદવ પર તરીને પવિત્ર રહે છે તેમ શરીર, વાણી અને મગજની પવિત્રતા પણ કષાય માં રહેવા છતાં મેળવી શકાય છે. ગૌતમ બુદ્ધ ને હમેંશા કમળ પર બેઠેલા બતાવાય છે. દંત કથામાં એવું પણ કહે છે ગૌતમ બુદ્ધ જ્યાં પગ મુકતાં ત્યાં કમલ ખીલી ઉઠતાં

હિંદુ અને બુદ્ધ માન્યતા થી પ્રેરીત આંતરરાષ્ટ્રીય બહાઈ ફેઈથ સમાજ એ તેના ચિન્હની રૂપરેખામાં આચિન્હ અપનાવ્યું અને નવી દીલ્હીમાં કમળ બનાવડાવ્યું.

કમળ એ ભારતનું વતની છે તે ભારત અને વિયેટનામનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ છે. ભા જ પા, એક ભારતીય રાજનૈતિક પક્ષ જે પોતાને ભારતીય સાંસ્કૃતિક રાષ્ટ્રવાદમાં નિપુણ માને છે તેણે પોતાનું ચૂંટણી ચિન્હ કમળ રાખ્યું છે. આ ક્ષેત્રની ઘણી કળાઓ માં કમળ દેખાતું રહે છે.

ચીની લોકો કમળને પવિત્રતા અને સૌન્દર્યનું પ્રતીક માને છે. તેની ઉપયોગ ચીને કવિતામાં ઘણો થાય છે. કમળના ચીની પરંપરામાં મહત્વની ચરમસીમા કંફ્યુસીયસના વિધ્વાન ઝૌ દુન્યી દ્વારા કહેવાયું છે “હું કમળને ચાહું છું કેમ કે તે કાદવમાં ઉગવા છતાં તે બેદાગ છે” 

== ફોટો ==
&lt;gallery&gt;
Image:Indian Lotus (Nelumbo nucifera) leaf I2 IMG 6266.jpg|કમળનાં પર્ણ પર પડેલાં વર્ષાબિંદુઓ
Image:Nelumbo_nucifera_nucifea0.jpg |બંધ કળી
Image:Nelumbo_nucifera3.jpg |કળી
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Blossom_1800px.jpg |ખુલતી કળી
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Flower_Close_2048px.jpg |સંપૂર્ણ ખીલેલું કમળ
Image:Nelumbo_nucifera_nucifera2.jpg |કમળ કંદ
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Seed_Head_Water_1800px.jpg |કમળ કંદ
Image:Lotus Nelumbo nucifera Seed Head 2500px.jpg |વિકસીત કમળ કંદ
Image:Lotus Nelumbo nucifera Blossoms 3264px.jpg |સુકાયેલ કંદ અને નવી કળી
Image:Lotus Field.jpg |કમળ 
Image:Lotus12.jpg
&lt;/gallery&gt;

== નોંધ ==
{{reflist}}

== સંદર્ભ ==
* [http://www.tryptamind.com/nelumbo_nucifera.html The Sacred Lotus (Nelumbo nucifera)]
* [http://www.plantcultures.org.uk/plants/lotus_landing.html Plant Cultures: botany, history and uses of sacred lotus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060721200906/http://www.plantcultures.org.uk/plants/lotus_landing.html |date=2006-07-21 }}
* [http://www.hear.org/pier/species/nelumbo_nucifera.htm Pacific Island Ecosystems: ''Nelumbo nucifera'']
* [http://www.itmonline.org/arts/lotus.htm ''Nelumbo nucifera'' in traditional Chinese medicine]

== બાહ્ય કડીઓ ==
{{Commons|Nelumbo nucifera}}

{{ભારતના રાષ્ટ્રચિહ્નો}}

[[શ્રેણી:વનસ્પતિ]]
[[શ્રેણી:ફૂલ]]
[[શ્રેણી:ભારતનાં રાષ્ટ્રચિહ્નો]]</text>
      <sha1>jju0n72e4tzd81cwiulctkqc07ubxj8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826866</id>
      <parentid>826854</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T09:16:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Rahul Tayde|Rahul Tayde]] ([[User talk:Rahul Tayde|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને  [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14275" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = '''કમળ''' (''Nelumbo nucifera'')
| image = Nelumno nucifera open flower - botanic garden adelaide2.jpg
| image_caption = કમળનું ફુલ
|regnum = [[વનસ્પતિ]]
|unranked_divisio = [[સપુષ્પ વનસ્પતિ]]
|unranked_classis = [[યુડીકોટ્સ]]
|ordo = [[પ્રોટીએલ્સ]]
| familia = [[નિલમ્બોનેસી]]
| genus = ''[[નિલમ્બો]]''
| species = '''''ન્યુસીફેરા'''''
| binomial = ''Nelumbo nucifera''
| binomial_authority = Gaertn.
| synonyms =
*''Nelumbium speciosum''
*''Nymphaea nelumbo''
}}

'''''કમળ''''' ('''''Nelumbo nucifera''''') એ એક પ્રકારની જલીય વનસ્પતિ છે.પ્રાચિન [[ઇજીપ્ત]]માં જુના રાજ્યનાં વખતથી (ઇ.પૂ.૨૬૮૬-૨૧૮૧) દિવાલો અને શ્થંભો પર કમળનાં ચિત્રો આલેખવામાં આવતાં.જે &quot;પવિત્ર કમળ&quot; કે &quot;વાદળી કમળ&quot; તરીકે ઓળખાય છે.

કમળ નું મુળ વતન [[વિયેતનામ]] થી [[અફઘાનિસ્તાન]] સુધી ગણાય છે. તે સૌંદર્ય પ્રસાધન અને ખોરાક તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. ઇ.સ.૧૭૮૭માં પ્રથમ વખત તેને પશ્ચિમ યુરોપમાં લઇ જવાયેલ,અત્યારે કમળની આ પ્રજાતિ [[આફ્રિકા]]માં બહુ ઓછી જોવા મળે છે,પરંતુ દક્ષિણ એશિયા અને [[ઓસ્ટ્રેલિયા]]માં તેમનું વાવેતર કરવામાં આવે છે. કમળ [[ભારત]] તથા [[વિયેતનામ]]નું &quot;રાષ્ટ્રીય ફુલ&quot; ગણાય છે.

[[ચિત્ર:Indian Lotus (Nelumbo nucifera) I IMG 9153.jpg|thumb|left| કમળ પર્ણ. ]]
[[ચિત્ર:Indian Lotus (Nelumbo nucifera).jpg|thumb|left| કમળ. ]]

== વપરાશ ==
[[ચિત્ર:Nelumbo Nucifera fruit - botanic garden Adelaide.jpg|thumb|left|કમળકંદ,કમળનું ફળ અને બીજ.]]
[[ચિત્ર:JaRenkonLotus11R.jpg|thumb|right|કમળની દાંડી,આડી કાપીને બાફેલી,એશિયન વાનગીઓમાં વપરાય છે. ]]
ફૂલ, બીજ અને કુમળા પાંદડા અને મૂળ ([રાઇઝોમ્સ])સર્વે ખાવા લાયક છે. એશિયામાં પાંખડીનો ઉપયોગ સજાવટ અને પાંદડાનો ઉપયોગ ખધ્ય પદાર્થ બાંધવા માટે થય છે. કોરિઆમાં પાંદડા અને પાંખડીનો ઉપયોગ તિસેન નામની વનસ્પતિ ચા (હર્બલ ટી) તરીકે થાય છે. ''યેંકોચા''(연꽃차) કમળના સુકવણી કરેલ પાંખડી માંથી બને છે અને ''યૉનીપ્ચા''(연잎차) પાંદડામાં થી બને છે.
તેની દાંડી જે ને ચીની ભાષામાં ઓયુૢ કેંટોનીઝમાં ન્ગાઉ ભારત અને પાકિસ્તાનના અમુક ભાગોમાં ભેંૢ જાપાનીમાં રેંકોનૢ કોરિયામાં યેંગોયુન તરીકે ઓળખાય છે. તેની ઉપયોગ સુપમાં શાક તરીકેૢ તળીનેૢ હલકા શેકીનેૢ સીજવીને ખાવાના ઉપયોગમાં લેવાય છે. તેની પાંખડીૢ પાંદડાૢ દાંડી ને કાચા પણ આરોગિ શકાય છે પણ તેમાં ફેસ્કીઓલોપ્સીસ બસ્કી નામના પરોપજીવી પ્રત્યારોપણનો ભય છે માટે કમળના ભાગ આદિ રાંધીને ખાવા હિતાવહ છે. કમળન મૂળ ડાઍટરી ફાયબરૢ વિટામીન સીૢ પોટૅશીયમૢ થાયમીનૢ રાયબોફ્લેવીનૢ વિટામિન બી-૬ૢ ફોસ્ફરસૢ તાંબુ અને મેંગેનીઝમાં સમૃદ્ધ છે અને તેમાં સાંદ્ર ચરબી ઘણી ઓછી છે. 
 
તેના પુંકેસરને સુકવીની તેમાંથી સુગંધી વનસ્પતિજન્ય ચા બનાવવામાં આવે છે. જેને ચાયનીઝમાં લિઆન્હુઆ ચા કહે છે અને વિએટનામમાં ચાને ખાસ સુગંધ આપવા તે વપરાય છે.
ક્ઝીઆનની એક જાત ચીનમાં ખૂબ જ પ્રચલીત છે તેને કાચી પણ ખાઈ શકાય છે કે તેને સુકવીને તેમાંથી પોપકોર્ન જેમ ફોડી શકાય છે. તેને પાણીમાં ઉકાળીને પોચાપાડી તેમાં થી ખીરા જેવું બનાવી શકાય છે કે તેને સુકા લોન્ગન અને રોક સુગર સાથે મેળવી ગળ્યું સૂપ બનાવી શકાય છે. સાકર મિશ્રિત કમળના બીજની લુગદી (પેસ્ટ) મુનકેક, દાઈફુકુ આદિ બનાવવામાં વપરાય છે. કમળના બીજ ને ભારતમાં હફૂલ મખાણા કહે છે અને તે ભારતીય રસોઈ માં વપરાય છે.&lt;ref&gt;[http://www.itmonline.org/arts/lotus.htm itmonline]&lt;/ref&gt;

પવિત્ર કમળના વિભિન્ન ભાગો પરંપરાગત એશિયન વનસ્પતિ વૈદુમાં થાય છે.

તેના ભિન્ન દેખાતા બીજના માથાઓ જે જળીય કેનના અંકુર જેવા દેખાય છે તેનો ઉપયોગ સુકા ગુલદસ્તાની બનાવટ માટે થાય છે.&lt;sup&gt;[http://img.alibaba.com/photo/50563547/Watering_Can.jpg photo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080911041126/http://img.alibaba.com/photo/50563547/Watering_Can.jpg |date=2008-09-11 }}&lt;/sup&gt; 
પારંપારિક પવિત્ર કમળ નીમ્ફીઆ કીરુલા સાથે દૂરના સંબંધી છે અને તેના જેવા ગુણ ધર્મો પણ ધરાવે છે આ બનેંમાં ન્યુસીફેરાઈન અને અપોર્ફાઈન નામના આલ્કોલોઈડસ્ છે.


== સાંસ્કૃતિક મહત્વ ==
[[ચિત્ર:Nelumbo nucifera1.jpg|thumb|right|ખીલેલું કમળ]]
[[ચિત્ર:Vishnu.jpg|thumb|હાથમાં તથા મુગટમાં કમળફુલ સાથે ભગવાન [[વિષ્ણુ]] ]]
[[ચિત્ર:Ravi Varma-Lakshmi.jpg|thumb|left|[[લક્ષ્મીજી]] ]]

હિંદુવ્તવમાં ખીલેલું કમળ -પદ્મને પુરાણ શસ્ત્રોના આરંભ સાથે અને વિષ્ણુ, બ્રહ્મા, લક્ષમી અને સરસ્વતી દેવી આદિ સાથે જોડવામાં આવે છે. પ્રાચીન કાળથી કમળ હિંદુ પરંપરાનું ભવ્ય ચિન્હ રહ્યું છે. કમળનો ઉપયોગ હમેંશા દિવ્ય સુંદરતાના રૂપક તરીકે થાય છે. વિષ્ણુને પદ્મલોચન તરીકે પણ ઓળખાય છે. કમળની પાંખડીઓનું ખુલવું આત્માના દ્વાર ઉઘડવા સાથે સરખાવાય છે. તેનું કાદવ ખીલવું એક અનેરૂ આધ્યાત્મીક ઉદાહરણ પુરું પાડે છે.
બ્ર્હ્મા અને લદ્મી જેવા સમૃદ્દિના દેવનો સંબંધ કમળ સાથે છે. પ્રભુ ચિત્રકારીમાં હિંદુ પરંપરામાં દેવ દેવીની હમેંશા કમળ ઉપર બેસાડેલા હોય છે. કમલ આ ચોકરાના નામ તરીકે પણ વપરાય છે. અને કમલા બને છે છોકરીનું નામ.

વૈદિક અને પુરાણીક સાહિત્યમાં કમળ નો ઘણો ઘણો ઉલ્લેખ થયો છે. દા.ત.

''જે વ્યક્તિ પોતાના કર્મ કોઈ પણ આકર્ષણ વગર કરે છે અને તેના પરિણામ પ્ર્ભુ ને સમર્પિત કરી કરી દે છે તે કમળના પર્ણની જેમ પાણીમાં હોવા છતાં સૂકો રહે છે.''
[[ભાગવદ ગીતા]] ૫.૧૦

હિંદુત્વ ની જેમ જ બુદ્ધ ધર્મમાં કમળ, શરીર, વાણી અને મગજની પવિત્રતા દર્શાવવા થાય છે. જેમ કમળ કાદવ પર તરીને પવિત્ર રહે છે તેમ શરીર, વાણી અને મગજની પવિત્રતા પણ કષાય માં રહેવા છતાં મેળવી શકાય છે. ગૌતમ બુદ્ધ ને હમેંશા કમળ પર બેઠેલા બતાવાય છે. દંત કથામાં એવું પણ કહે છે ગૌતમ બુદ્ધ જ્યાં પગ મુકતાં ત્યાં કમલ ખીલી ઉઠતાં

હિંદુ અને બુદ્ધ માન્યતા થી પ્રેરીત આંતરરાષ્ટ્રીય બહાઈ ફેઈથ સમાજ એ તેના ચિન્હની રૂપરેખામાં આચિન્હ અપનાવ્યું અને નવી દીલ્હીમાં કમળ બનાવડાવ્યું.

કમળ એ ભારતનું વતની છે તે ભારત અને વિયેટનામનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ છે. ભા જ પા, એક ભારતીય રાજનૈતિક પક્ષ જે પોતાને ભારતીય સાંસ્કૃતિક રાષ્ટ્રવાદમાં નિપુણ માને છે તેણે પોતાનું ચૂંટણી ચિન્હ કમળ રાખ્યું છે. આ ક્ષેત્રની ઘણી કળાઓ માં કમળ દેખાતું રહે છે.

ચીની લોકો કમળને પવિત્રતા અને સૌન્દર્યનું પ્રતીક માને છે. તેની ઉપયોગ ચીને કવિતામાં ઘણો થાય છે. કમળના ચીની પરંપરામાં મહત્વની ચરમસીમા કંફ્યુસીયસના વિધ્વાન ઝૌ દુન્યી દ્વારા કહેવાયું છે “હું કમળને ચાહું છું કેમ કે તે કાદવમાં ઉગવા છતાં તે બેદાગ છે” 

== ફોટો ==
&lt;gallery&gt;
Image:Indian Lotus (Nelumbo nucifera) leaf I2 IMG 6266.jpg|કમળનાં પર્ણ પર પડેલાં વર્ષાબિંદુઓ
Image:Nelumbo_nucifera_nucifea0.jpg |બંધ કળી
Image:Nelumbo_nucifera3.jpg |કળી
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Blossom_1800px.jpg |ખુલતી કળી
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Flower_Close_2048px.jpg |સંપૂર્ણ ખીલેલું કમળ
Image:Nelumbo_nucifera_nucifera2.jpg |કમળ કંદ
Image:Lotus_Nelumbo_nucifera_Seed_Head_Water_1800px.jpg |કમળ કંદ
Image:Lotus Nelumbo nucifera Seed Head 2500px.jpg |વિકસીત કમળ કંદ
Image:Lotus Nelumbo nucifera Blossoms 3264px.jpg |સુકાયેલ કંદ અને નવી કળી
Image:Lotus Field.jpg |કમળ 
Image:Lotus12.jpg
&lt;/gallery&gt;

== નોંધ ==
{{reflist}}

== સંદર્ભ ==
* [http://www.tryptamind.com/nelumbo_nucifera.html The Sacred Lotus (Nelumbo nucifera)]
* [http://www.plantcultures.org.uk/plants/lotus_landing.html Plant Cultures: botany, history and uses of sacred lotus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060721200906/http://www.plantcultures.org.uk/plants/lotus_landing.html |date=2006-07-21 }}
* [http://www.hear.org/pier/species/nelumbo_nucifera.htm Pacific Island Ecosystems: ''Nelumbo nucifera'']
* [http://www.itmonline.org/arts/lotus.htm ''Nelumbo nucifera'' in traditional Chinese medicine]

== બાહ્ય કડીઓ ==
{{Commons|Nelumbo nucifera}}

{{ભારતના રાષ્ટ્રચિહ્નો}}

[[શ્રેણી:વનસ્પતિ]]
[[શ્રેણી:ફૂલ]]
[[શ્રેણી:ભારતનાં રાષ્ટ્રચિહ્નો]]</text>
      <sha1>q4b78ynf955feiwj2nurrbkb22u9kdk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સાવરકુંડલા</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18062</id>
    <revision>
      <id>826842</id>
      <parentid>807817</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T18:44:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:53D3:99C:0:0:825:36A</ip>
      </contributor>
      <comment>/* જાણીતા વ્યક્તિઓ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3330" xml:space="preserve">{{Infobox Indian jurisdiction |
native_name = સાવરકુંડલા |
type = નગર |
state_name = ગુજરાત |
district = [[અમરેલી જિલ્લો|અમરેલી]] | 
latd = 21.338097 |
longd = 71.308737 |
leader_title = |
leader_name = |
altitude = |
population_as_of = ૨૦૧૧ |
population_total = ૭૮૩૫૪ |
population_total_cite = &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.censusindia.co.in/towns/savarkundla-population-amreli-gujarat-802545|title=Savarkundla Population, Caste Data Amreli Gujarat - Census India|website=www.censusindia.co.in|language=en-US|access-date= ૨ ડિસેમ્બર ૨૦૧૭}}&lt;/ref&gt; |
sex_ratio = ૯૩૧ |
literacy = ૭૯.૪ |
area_magnitude =  |
area_total =  |
area_telephone =  ૦૨૮૪૫ |
postal_code = ૩૬૪૫૧૫ |
vehicle_code_range = GJ-14 |
unlocode = |
website = |
footnotes = |
સ્થિતિ = યોગ્ય
}}
'''સાવરકુંડલા''' [[ભારત]] દેશના [[ગુજરાત|ગુજરાત રાજ્ય]]ના [[સૌરાષ્ટ્ર]] પ્રદેશના [[અમરેલી જિલ્લો|અમરેલી જિલ્લા]]ના [[સાવરકુંડલા તાલુકો|સાવરકુંડલા તાલુકા]]નું વહીવટી મથક છે.

પૌરાણિક વિગતો મુજબ સાવર અને કુંડલા બંને ગામો અલગ હતા, જ્યારે વચ્ચે નાવલી નદી વહેતી હતી. સાવરકુંડલા આઝાદી પહેલા [[ભાવનગર રજવાડું|ભાવનગર રાજ્ય]]નું એક શહેર હતું.

સાવરકુંડલા તેના કાંટા ઉદ્યોગ, અહીંના વણકરો દ્વારા વણવામાં આવતા ઊનના ધાબળા અને ધાબળી તેમજ [[દિવાળી]]ની રાત્રે દેશી પ્રકારના ફટાકડા ''ઇંગોરિયા''ની રમત માટે જાણીતું છે.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.dnaindia.com/india/report-unique-diwali-savarkundla-residents-fight-cracker-wars-1763538|title=Unique Diwali: Savarkundla residents fight cracker Sabarkundla's Ramnovmi is very famous wars|date=12 November 2012|work=dna}}&lt;/ref&gt;

== જાણીતા વ્યક્તિઓ ==
* [[જોગીદાસ ખુમાણ]] - સાવરકુંડલાના ક્ષત્રિય કાઠી દરબાર   અને બહારવટિયા.
* મનહર ઉધાસ - જાણીતા ગઝલકારનું જન્મ સ્થળ.ગાયક કમલેશ અવસ્થી . ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન મોરારજી દેસાઈએ અહીંની સ્કૂલમાં અભ્યાસ કર્યો હતો.

== સંદર્ભ ==
{{Reflist}}

{{સ્ટબ}}

[[શ્રેણી:ગુજરાતનાં તાલુકા મથકો]]
[[શ્રેણી:ગુજરાતનાં શહેરો અને નગરો]]
[[શ્રેણી:સાવરકુંડલા તાલુકો]]</text>
      <sha1>9l7angdz3s5xxum48b37h9ig6axy94g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826843</id>
      <parentid>826842</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T18:55:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kavi savariya</username>
        <id>70114</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3512" xml:space="preserve">{{Infobox Indian jurisdiction |
native_name = સાવરકુંડલા |
type = નગર |
state_name = ગુજરાત |
district = [[અમરેલી જિલ્લો|અમરેલી]] | 
latd = 21.338097 |
longd = 71.308737 |
leader_title = |
leader_name = |
altitude = |
population_as_of = ૨૦૧૧ |
population_total = ૭૮૩૫૪ |
population_total_cite = &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.censusindia.co.in/towns/savarkundla-population-amreli-gujarat-802545|title=Savarkundla Population, Caste Data Amreli Gujarat - Census India|website=www.censusindia.co.in|language=en-US|access-date= ૨ ડિસેમ્બર ૨૦૧૭}}&lt;/ref&gt; |
sex_ratio = ૯૩૧ |
literacy = ૭૯.૪ |
area_magnitude =  |
area_total =  |
area_telephone =  ૦૨૮૪૫ |
postal_code = ૩૬૪૫૧૫ |
vehicle_code_range = GJ-14 |
unlocode = |
website = |
footnotes = |
સ્થિતિ = યોગ્ય
}}
'''સાવરકુંડલા''' [[ભારત]] દેશના [[ગુજરાત|ગુજરાત રાજ્ય]]ના [[સૌરાષ્ટ્ર]] પ્રદેશના [[અમરેલી જિલ્લો|અમરેલી જિલ્લા]]ના [[સાવરકુંડલા તાલુકો|સાવરકુંડલા તાલુકા]]નું વહીવટી મથક છે.

પૌરાણિક વિગતો મુજબ સાવર અને કુંડલા બંને ગામો અલગ હતા, જ્યારે વચ્ચે નાવલી નદી વહેતી હતી. સાવરકુંડલા આઝાદી પહેલા [[ભાવનગર રજવાડું|ભાવનગર રાજ્ય]]નું એક શહેર હતું.

સાવરકુંડલા તેના કાંટા ઉદ્યોગ, અહીંના વણકરો દ્વારા વણવામાં આવતા ઊનના ધાબળા અને ધાબળી તેમજ [[દિવાળી]]ની રાત્રે દેશી પ્રકારના ફટાકડા ''ઇંગોરિયા''ની રમત માટે જાણીતું છે.સંતશ્રી લાખા ભગત,શ્રી કાનજી બાપુ વગેરે સંત રત્નો આ ભૂમિ પર અવતર્યા છે.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.dnaindia.com/india/report-unique-diwali-savarkundla-residents-fight-cracker-wars-1763538|title=Unique Diwali: Savarkundla residents fight cracker Sabarkundla's Ramnovmi is very famous wars|date=12 November 2012|work=dna}}&lt;/ref&gt;

== જાણીતા વ્યક્તિઓ ==
* [[જોગીદાસ ખુમાણ]] - સાવરકુંડલાના ક્ષત્રિય કાઠી દરબાર   અને બહારવટિયા.
* મનહર ઉધાસ - જાણીતા ગઝલકારનું જન્મ સ્થળ.ગાયક કમલેશ અવસ્થી . ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન મોરારજી દેસાઈએ અહીંની સ્કૂલમાં અભ્યાસ કર્યો હતો.

== સંદર્ભ ==
{{Reflist}}

{{સ્ટબ}}

[[શ્રેણી:ગુજરાતનાં તાલુકા મથકો]]
[[શ્રેણી:ગુજરાતનાં શહેરો અને નગરો]]
[[શ્રેણી:સાવરકુંડલા તાલુકો]]</text>
      <sha1>fgt3s1hv4m5zzrz3ymupzt6bcmuw6no</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826850</id>
      <parentid>826843</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T02:27:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>સાફ-સફાઇ.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3097" xml:space="preserve">{{Infobox Indian jurisdiction |
native_name = સાવરકુંડલા |
type = નગર |
state_name = ગુજરાત |
district = [[અમરેલી જિલ્લો|અમરેલી]] | 
latd = 21.338097 |
longd = 71.308737 |
leader_title = |
leader_name = |
altitude = |
population_as_of = ૨૦૧૧ |
population_total = ૭૮૩૫૪ |
population_total_cite = &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.censusindia.co.in/towns/savarkundla-population-amreli-gujarat-802545|title=Savarkundla Population, Caste Data Amreli Gujarat - Census India|website=www.censusindia.co.in|language=en-US|access-date= ૨ ડિસેમ્બર ૨૦૧૭}}&lt;/ref&gt; |
sex_ratio = ૯૩૧ |
literacy = ૭૯.૪ |
area_magnitude =  |
area_total =  |
area_telephone =  ૦૨૮૪૫ |
postal_code = ૩૬૪૫૧૫ |
vehicle_code_range = GJ-14 |
unlocode = |
website = |
footnotes = |
સ્થિતિ = યોગ્ય
}}
'''સાવરકુંડલા''' [[ભારત]] દેશના [[ગુજરાત|ગુજરાત રાજ્ય]]ના [[સૌરાષ્ટ્ર]] પ્રદેશના [[અમરેલી જિલ્લો|અમરેલી જિલ્લા]]ના [[સાવરકુંડલા તાલુકો|સાવરકુંડલા તાલુકા]]નું વહીવટી મથક છે.

પૌરાણિક વિગતો મુજબ સાવર અને કુંડલા બંને ગામો અલગ હતા, જ્યારે વચ્ચે નાવલી નદી વહેતી હતી. સાવરકુંડલા આઝાદી પહેલા [[ભાવનગર રજવાડું|ભાવનગર રાજ્ય]]નું એક શહેર હતું.

સાવરકુંડલા તેના કાંટા ઉદ્યોગ, અહીંના વણકરો દ્વારા વણવામાં આવતા ઊનના ધાબળા અને ધાબળી તેમજ [[દિવાળી]]ની રાત્રે દેશી પ્રકારના ફટાકડા ''ઇંગોરિયા''ની રમત માટે જાણીતું છે.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.dnaindia.com/india/report-unique-diwali-savarkundla-residents-fight-cracker-wars-1763538|title=Unique Diwali: Savarkundla residents fight cracker Sabarkundla's Ramnovmi is very famous wars|date=12 November 2012|work=dna}}&lt;/ref&gt;

== જાણીતા વ્યક્તિઓ ==
* [[જોગીદાસ ખુમાણ]] - સાવરકુંડલાના ક્ષત્રિય કાઠી દરબાર   અને બહારવટિયા.
* મનહર ઉધાસ - જાણીતા ગઝલકારનું જન્મ સ્થળ.

== સંદર્ભ ==
{{Reflist}}

{{સ્ટબ}}

[[શ્રેણી:ગુજરાતનાં તાલુકા મથકો]]
[[શ્રેણી:ગુજરાતનાં શહેરો અને નગરો]]
[[શ્રેણી:સાવરકુંડલા તાલુકો]]</text>
      <sha1>81f92yuoc3edjm2je9s48w7bdinbwyi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ગૌરીશંકર જોશી 'ધૂમકેતુ'</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33122</id>
    <revision>
      <id>826832</id>
      <parentid>824298</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T16:07:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>49.34.120.30</ip>
      </contributor>
      <comment>/* જીવન */ જોડણી સુધારી, વ્યાકરણ સુધાર્યું, કડીઓ ઉમેરી</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46426" xml:space="preserve">{{સુધારો}}
{{Infobox writer
| name = ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશી
| image = 
| caption = 
| pseudonym = ધૂમકેતુ
| birth_name = ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશી
| birth_date = {{Birth date|df=y|1892|12|12}}
| birth_place = [[વીરપુર (રાજકોટ)|વીરપુર]], વીરપુર રજવાડું, બ્રિટિશ ભારત
| death_date = {{Death date and age|df=y|1965|3|11|1892|12|12}}
| death_place = 
| occupation = ટૂંકી વાર્તા લેખક, નવલકથાકાર
| language = [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]]
| nationality = ભારતીય
| education = બી.એ.
| alma_mater = 
| period = 
| genre = 
| subject =
| movement = 
| notableworks = ''[[પોસ્ટ ઑફિસ (ટૂંકી વાર્તા)|પોસ્ટ ઑફિસ]]'' ''તણખા મંડળ'' ભાગ ૧, ૨, ૩, ૪ (૧૯૨૬, ૧૯૨૮, ૧૯૩૨, ૧૯૩૫)
| spouse = કાશીબેન
| awards = * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] (૧૯૩૫; અસ્વીકાર)
* [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૪૯)
| signature =  
| years_active = 
}}
'''ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશી''' (ઉપનામ: ''ધૂમકેતુ''‌) (૧૨ ડિસેમ્બર ૧૮૯૨ - ૧૧ માર્ચ ૧૯૬૫) ગુજરાતી નવલિકાકાર, નવલકથાકાર, ચિંતક-વિવેચક, નિબંધકાર, ચરિત્રકાર, નાટ્યકાર તરીકે પ્રસિધ્ધ છે.

== જીવન ==
તેમનો જન્મ સૌરાષ્ટ્રના વીરપુરમાં થયો હતો. તેમણે ૧૯૧૪ માં મૅટ્રિક પાસ કર્યુ હતુ. ત્યારબાદ ૧૯૨૦માં અંગ્રેજી-સંસ્કૃત વિષયો સાથે બી.એ (બેચલર ઓફ આર્ટસ) ની પદવી મેળવી હતી. ગોંડલ રાજ્યની રેલવે ઑફિસમાં અને પછી ગોંડલની હાઈસ્કૂલમાં. ૧૯૨૩થી અમદાવાદમાં સ્થાયી થયા. પ્રારંભમાં અંબાલાલ સારાભાઈના બંગલાની ખાનગી શાળામાં શિક્ષક તરીકે અને પછી સર ચીનુભાઈ બેરોનેટના બંગલાની ખાનગી શાળામાં શિક્ષક તરીકે કામ કર્યું. નાનપણમાં સાંભળેલી વાર્તાઓ, બાલ્યાવસ્થાનો વાચનશોખ, શ્રીમન્ નથુરામ શર્માના આશ્રમનું પુસ્તકાલય, આસપાસની પ્રકૃતિ આદિ ધૂમકેતુના સાહિત્યસર્જનનાં મહત્વનાં પ્રેરક બળો રહ્યાં. ૧૯૪૪માં વડોદરામાં મળેલા ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના ૧૫ મા અધિવેશનમાં સાહિત્ય વિભાગના પ્રમુખ. ૧૯૫૭-૫૮માં સાહિત્ય અકાદમી, દિલ્હીના ગુજરાતી ભાષાના સલાહકાર બોર્ડમાં સભ્ય. Gaurishankar govardhan ram Joshi

== સર્જન ==
[[File:Gujarati Vishwakosh45.jpg|thumb|ઊભેલામાંથી બીજા ક્રમે [[જયભિખ્ખુ]]; બેઠેલામાંથી પહેલા ક્રમે [[ધીરુભાઈ ઠાકર]] અને છેલ્લા ક્રમે ધૂમકેતુ|350px]]
એમણે અનેક ગદ્યસ્વરૂપો ખેડયાં છે, પરંતુ એમની કીર્તિ તો નવલિકાકાર તરીકે જ પ્રતિષ્ઠિત છે. એમના આગમન પૂર્વે ગુજરાતી સાહિત્યમાં મલયાનિલ આદિ દ્વારા નવલિકા-લેખનની આબોહવા સર્જાઈ હતી, પરંતુ અનેક કલાત્મક વાર્તાઓના સર્જનને લીધે ધૂમકેતુ ગુજરાતી નવલિકાના આદ્ય પ્રણેતા ગણાયા. ‘તણખા’ મંડળ ૧ થી ૪ (૧૯૨૬, ૧૯૨૮, ૧૯૩૨, ૧૯૩૫), ‘અવશેષ’ (૧૯૩૨), ‘પ્રદીપ’ (૧૯૩૩), ‘મલ્લિકા અને બીજી વાર્તાઓ’ (૧૯૩૭), ‘ત્રિભેટો’ (૧૯૩૮), ‘આકાશદીપ’ (૧૯૪૭), ‘પરિશેષ’ (૧૯૪૯), ‘અનામિકા’ (૧૯૪૯), ‘વનછાયા’ (૧૯૪૯), ‘પ્રતિબિંબ’ (૧૯૫૧), ‘વનરેખા’ (૧૯૫૨), ‘જલદીપ’ (૧૯૫૩), ‘વનકુંજ’ (૧૯૫૪), ‘વનરેણુ’ (૧૯૫૬), ‘મંગલદીપ’ (૧૯૫૭), ‘ચન્દ્રરેખા’ (૧૯૫૯), ‘નિકુંજ’ (૧૯૬૦), ‘સાન્ધ્યરંગ’ (૧૯૬૧), ‘સાન્ધ્યતેજ’ (૧૯૬૨), ‘વસંતકુંજ’ (૧૯૬૪) અને ‘છેલ્લો ઝબકારો’ (૧૯૬૪) એ ચોવીસ સંગ્રહોની નવલિકાઓમાં સામાન્ય, દીનદરિદ્ર પાત્રોનો પ્રથમવારનો પ્રવેશ ગુજરાતી નવલિકાક્ષેત્રે ક્રાંતિરૂપ હતો. એમની નવલિકાઓ ભાવનાવાદી છે, તો વાસ્તવલક્ષી પણ છે. ભાવનાવાદી નવલિકાઓમાં મસ્તીભર્યા, રંગદર્શી, કલ્પનારંગ્યા વાતાવરણમાં તેઓ કોઈ આદર્શ કે ભાવનાનું નિરૂપણ અને ઊર્મિનું ઉત્કટ આલેખન કરે છે. વાસ્તવલક્ષી નવલિકાઓમાં એમનો ઝોક સમાજસુધારણા પ્રત્યેનો છે. ગાંધીભાવનાનો પડઘો પણ એમણે ઝીલ્યો છે. માનવસંવેદનાની સૂક્ષ્મ ક્ષણો, લાગણીઓ, નારીની વેદના, કરુણા તથા વત્સલતા, માનવઅંતરનાં દ્રન્દ્ર વિષાદ કે આનંદનાં નિરૂપણો તેમાં છે; તો પ્રાચીનકાળ, મધ્યકાળ અને ભવિષ્યકાળને નિરૂપતી વર્તાઓ પણ અહીં છે.

ધૂમકેતુ રંગદર્શી પ્રકૃતિના સર્જક છે, પરિણામે લાગણી-નિરૂપણ, વેગ, કવિતાની નિકટ બેસતી ગદ્યશૈલી, વાતાવરણની ચિત્રાત્મકતા અને ક્યારેક ચિંતન તેમ જ ધૂની-તરંગી પાત્રો એમની નવલિકાઓમાં પ્રગટ થાય છે. એમની વાર્તાકથનની નિજી લાક્ષણિક શૈલી છે. લોકબોલીનો લહેજો, કાવ્યમય આલંકારિક અને સચોટ પ્રભાવ નિરૂપતું ગદ્ય તથા સંવાદો એમની નવલિકાઓને ઓપ આપે છે. કટાક્ષ તથા હાસ્યનો પણ એમાં ઉપયોગ થયો છે. એમની નવલિકાઓમાં અતિપ્રસ્તારને કારણે ક્યારેક સંવિધાન કથળે છે. ગ્રામજીવન પ્રત્યેનો પક્ષપાત, નગર-યંત્ર-સંસ્કૃતિ પ્રત્યેનો અણગમો, જૂનાં મૂલ્યોની પ્રતિષ્ઠા, ઊર્મિનો અતિરેક, ચિંતનનો અનુચિત મોહ, અતિમુખરતા, લેખકનું ભાષ્ય આદિ એમની વાર્તાઓની સીમાઓ છે. આમ છતાં ‘પોસ્ટઑફિસ’, ‘ભૈયાદાદા’, ‘લખમી’, ‘હૃદયપલટો’, ‘એક ટૂંકી મુસાફરી’, ‘જીવનનું પ્રભાત’, ‘તિલકા’, ‘બિન્દુ’, ‘સોનેરી પંખી’, ‘ત્રિકોણ’, ‘રતિનો શાપ’, ‘રજપૂતાણી’, ‘માછીમારનું ગીત’ ઇત્યાદિ નવલિકાઓ આવી સીમાઓથી મુક્ત કલાત્મક કૃતિઓ છે.

એમણે સામાજિક-ઐતિહાસિક નવલકથાઓ વિપુલ પ્રમાણમાં આપી છે. એમની ‘પૃથ્વીશ’ (૧૯૨૩), ‘રાજમુગુટ’ (૧૯૨૪), ‘રુદ્રશરણ’ (૧૯૩૭), ‘અજિતા’ (૧૯૩૯), ‘પરાજય’ (૧૯૩૯), ‘જીવનનાં ખંડેર’ (૧૯૬૩), ‘મંઝિલ નહીં કિનારા’ (૧૯૬૪) વગેરે સામાજિક નવલકથાઓમાં સાંપ્રત સમાજની અભિપ્રેરણા છે. દેશી રજવાડાંની ખટપટોને આલેખતી તે નવલકથાઓમાં નૂતન પરિસ્થિતિમાં પ્રગટતી લોકજાગૃતિ નિરૂપાઈ છે, તો સાથોસાથ લોકતંત્ર, ગ્રામસ્વરાજ આદિ ભાવનાના નિરૂપણ સાથે રાજખટપટનો યથાર્થ ચિતાર પણ છે. એમની નવલકથાઓમાં પાત્રવસ્તુમાં આદર્શમયતાનું નિરૂપણ છે, ગામડાં પ્રત્યેનો પક્ષપાત છે; છતાં કથાવેગ, ચરિત્રચિત્રણ, રહસ્યમતા અને શૈલીને કારણે વાચનક્ષમતા છે. ‘ચૌલાદેવી’ (૧૯૪૦), ‘રાજસંન્યાસી’ (૧૯૪૨), ‘કર્ણાવતી’ (૧૯૪૨), ‘રાજકન્યા’ (૧૯૪૩), ‘વાચિનીદેવી’ (૧૯૪૫), ‘જયસિંહ સિદ્ધરાજ’ (બર્બરજિષ્ણુ) (૧૯૪૫), ‘જયસિંહ સિદ્ધરાજ’ (ત્રિભુવન ખંડ) (૧૯૪૭), ‘જયસિંહ સિદ્ધરાજ’ (અવંતીનાથ) (૧૯૪૮), ‘ગુર્જરેશ્વર કુમારપાળ’ (૧૯૪૮), ‘રાજર્ષિ કુમારપાળ’ (૧૯૫૦), ‘નાયિકાદેવી’ (૧૯૫૧), ‘રાય કરણ ઘેલો’ (૧૯૫૨), ‘અજિત ભીમદેવ’ (૧૯૫૩), ‘આમ્રપાલી’ (૧૯૫૪), ‘વૈશાલી’ (૧૯૫૪), ‘મગધપતિ’ (૧૯૫૫), ‘મહાઅમાત્ય ચાણક્ય’ (૧૯૫૫), ‘ચન્દ્રગુપ્ત મોર્ય’ (૧૯૫૬), ‘સમ્રાટ ચન્દ્રગુપ્ત’ (૧૯૫૭), ‘પ્રિયદર્શી અશોક’ (૧૯૫૮), ‘પ્રિયદર્શી સમ્રાટ અશોક’ (૧૯૫૮), ‘મગધસેનાપતિ પુષ્પમિત્ર’ (૧૯૫૯), ‘કુમારદેવી’ (૧૯૬૦), ‘ગુર્જરપતિ મૂળરાજદેવ’ : ૧-૨ (૧૯૬૧), ‘પરાધીન ગુજરાત’ (૧૯૬૨), ‘ભારતસમ્રાટ ચન્દ્રગુપ્ત’ : ૧,૨ (૧૯૬૩, ૧૯૬૪), ‘ધ્રુવદેવી’ (૧૯૬૬) વગેરે એમની ઐતિહાસિક નવલકથાઓમાં ગુપ્તયુગ અને ચૌલુકયુગનું નિરૂપણ છે. ગુપ્તયુગની નવલકથાઓ દ્વારા ભારતની અને ચૌલુકયયુગની નવલકથાઓ દ્વારા ગુજરાતની અસ્મિતા પ્રગટ કરવાનો એમનો ઉદ્દેશ જણાય છે. એમાં રસજિજ્ઞાસા સંતોષતી કથા-ઘટનાનું સંયોજન છે, છતાં સંવિધાન-શિથિલતા, પ્રસંગો-પાત્રોની એકવિધવા, રહસ્ય-ભેદભરમ-સાહસ-અદભૂત રસાદિનું સાયાસ નિરૂપણ તેમ જ વર્ણન-પ્રસ્તારને કારણે એમની ઐતિહાસિક નવલકથા સીમિત રહે છે.

‘જીવનવિચારણા’ (૧૯૭૦)માં એમના સમાજવિષયક નિબંધો છે, તો ‘સાહિત્યવિચારણા’ (૧૯૬૯) માં ટૂંકીવાર્તાની સ્વરૂપવિચારણા છે. પ્રથમ કૃતિમાં સમાજહિતચિંતક ધૂમકેતુ દેખા દે છે અને તેમાં સુબદ્ધ વિચારોનું ઊંડાણ છે, તો બીજી કૃતિમાં ટૂંકીવાર્તા અંગે વિચારણા તથા કેટલાક અંજલિલેખો છે. અહીં નિબંધસ્વરૂપ કંઈક શિથિલ છે. નિબંધો ચિંતનપ્રેરક ઓછા, ઊર્મિપ્રેરક વિશેષ છે. અહીં એમની સૂત્રાત્મક સબળ શૈલી છે. ‘પાનગોષ્ઠિ’ (૧૯૪૨) માં પણ ચિંતન છે, પણ એમાં બહુધા હાસ્યનિબંધિકાઓ છે. જોકે અહીં એમનો હાસ્યકાર તરીકે પ્રગટ થવાનો આયાસ દેખાઈ આવે છે. ‘પગદંડી’ (૧૯૪૦) માં એમણે પ્રકૃતિસૌંદર્યનાં વર્ણનોને અનુભૂતિની સાહજિકતા અને આલંકારિક ગદ્યનો સ્પર્શ આપ્યો છે. સ્થળોનાં ઐતિહાસિક સંદર્ભો એમની બહુશ્રુતતાનો અહીં પરિચય કરાવે છે.

‘રજકણ’ (૧૯૩૪), ‘જલબિંદુ’ (૧૯૩૬), ‘મેઘબિંદુ’ (૧૯૫૦), ‘પદ્મરેણુ’ (૧૯૫૧) જેવી કૃતિઓમાં ચિંતનકણિકાઓનું દર્શન થાય છે. એમાં સુરમ્ય વિચારકંડિકાઓ, લઘુલેખો અને નિબંધો છે. સૂત્રાત્મક શૈલીની સાથોસાથ ગદ્યના કુશળ કસબી ધૂમકેતુનો સન્નિષ્ઠ નિબંધલેખક તરીકેનો એમાં પરિચય મળે છે. એમનો જીવનોત્સાહ, એમની સૌંદર્યભક્તિ તથા ભાવનાશીલતા એમાં નીતરે છે. ‘કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચન્દ્રાચાર્ય’ (૧૯૪૦) એમનો ચરિત્રગ્રંથ છે, તો ‘જીવનપંથ’ (૧૯૪૯) અને ‘જીવનરંગ’ (૧૯૫૬) એમની આત્મકથા છે. પ્રથમ કૃતિમાં હેમચન્દ્રાચાર્યના વ્યક્તિત્વનું મૂલ્યાંકન છે પણ વિગતોમાં તટસ્થતાનો અભાવ અને ઇતિહાસનો બોજ વરતાય છે. ‘જીવનપંથ’ અને ‘જીવનરંગ’ માં ૧૮૯૨ થી ૧૯૨૬ સુધીનાં સંસ્મરણોનું આલેખન છે. પ્રકૃતિનાં કલ્પનાશીલ ચિત્રાત્મક વર્ણનો, વિવિધ પાત્રસૃષ્ટિ, વીતેલા જમાનાની ઘટનાઓ આદિ સુંદર રીતે આલેખાયાં છે; ઉપરાંત એમાં લેખકનું વિદ્યાર્થી, મિત્ર, શિક્ષક અને સાહિત્યકારનું સ્વરૂપ પ્રગટે છે. સત્યકથન અને સુવાચ્ય શૈલી એ એની લાક્ષણિકતા છે.

‘એકલવ્ય અને બીજાં નાટકો’ (૧૯૩૩) તેમ જ ‘ઠંડી ક્રૂરતા અને બીજાં નાટકો’ (૧૯૪૨) એમના નાટ્યસંગ્રહો છે.

જિબ્રાનની કૃતિઓ અને ટાગોરની ‘ગીતાંજલિ’ ના એમણે કરેલા ભાવાનુવાદમાં તે તે સર્જક સાથે હૃદયસંવાદ સાધી એમણે કાવ્યમય ભાષાશૈલી અને ચિંતનમાધુર્યના સ્વ-સામર્થ્યનો પરિચય કરાવ્યો છે. આ ઉપરાંત, સ્વરાજપ્રાપ્તિ પછી સામાન્યજનના સંસ્કારશિક્ષણને પોષતી બાળસાહિત્ય અને પ્રૌઢસાહિત્યની સરળ ને બોધક સાઠેક પુસ્તિકાઓ એમણે લખી છે. ‘ઇતિહાસદર્શન’, ‘ઇતિહાસની તેજમૂર્તિઓ’ (૧૯૫૫) અને ‘ઇલિયડ’ (૧૯૬૧) એમનાં પ્રકીર્ણ વિષયનાં પુસ્તકો છે.

''તણખા : મંડળ ૧,૨,૩,૪ (૧૯૨૬, ૧૯૨૮, ૧૯૩૨, ૧૯૩૫)'' ધૂમકેતુના ટૂંકીવાર્તાઓના સંગ્રહો. કલ્પના અને લાગણીઓ જગાવીને જે કહેવાનું છે તેનો માત્ર ધ્વનિ જ-તણખો-જ-મૂકે છે એવું, નિજી કલાશ્રદ્ધામાંથી જન્મેલું ધૂમકેતુનું વાર્તાવિશ્વ 
ઊર્મિપ્રધાન, ભાવનાપ્રધાન, રંગદર્શી અને વૈવિધ્યસભર છે. ગુજરાતમાં જ નહીં, ભારતભરમાં અને ભારત બહાર પણ આ વાર્તાઓની પ્રસિદ્ધિ છે. વિપુલ સર્જનનો સંદર્ભ હોય કે વાર્તાકૌશલનો સંદર્ભ હોય, પાત્રમાનસના નિરૂપણનો સંદર્ભ હોય કે સર્જકતાની કોટિનો સંદર્ભ હોય-આ સર્વ સંદર્ભોમાં ધૂમકેતુ અગ્રણી વાર્તાકાર છે. આ વાર્તાઓ ‘વીજળીના ચમકારાની પેઠે એક દ્રષ્ટિબિંદુ રજૂ કરતાં કરતાં સોંસરવી નીકળી’ જવાનો અને ‘બીજી ઝાઝી લપછપ વિના અંગુલિનિર્દેશ કરીને સૂતેલી લાગણીઓ જગાડી વાંચનારની આસપાસ એક નવી જ કાલ્પનિક સૃષ્ટિ ઘડી’ કાઢવાનો મનસૂબો ધરાવે છે. ક્યારેક ઊર્મિના અતિરેકથી આવતો ઘેરો રંગ, ક્યારેક આદર્શઘેલછા, ક્યારેક ગ્રામજીવન તરફનો અકારણ પક્ષપાત, ક્યારેક અવાસ્તવિક રીતે આવતા ઓચિંતા પલટાઓ એ આ વાર્તાઓની મર્યાદાઓ હોવા છતાં ‘પોસ્ટઓફિસ’, ‘ભૈયાદાદા’, ‘ગોવિંદનું ખેતર’, ‘પૃથ્વી અને સ્વર્ગ’, ‘રજપૂતાણી’, ‘જીવનનું પ્રભાત’ જેવી વાર્તાઓમાં ધૂમકેતુનો સર્જન-વિશેષ જોઈ શકાય છે. આ વાર્તાઓમાં કલાનિર્મિત સાથે જીવનમૂલ્યોનું જીવંત રસાયણ થયેલું છે. ગુજરાતી ટૂંકીવાર્તા ધૂમકેતુથી પ્રસ્થાપિત થઈ એ વાતની સાક્ષી આ ચાર મંડળો અવશ્ય પૂરે છે.

''ચૌલાદેવી (૧૯૪૦)'' ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશી ‘ધૂમકેતુ’ની ચૌલુક્યવંશીની નવલકથા. એમાં રાજા ભીમદેવના સમયની કથા છે. સોમનાથ-પાટણના પતન પછી ગુજરાતની પ્રતિષ્ઠાને ઝાંખપ લાગી ચૂકી હતી; પરાક્રમી રાજા ભીમદેવ ભગવાન પિનાકપાણિના દેવમંદિરની રક્ષા કરી શક્યા નહીં તે કારણે ગુજરાતનો રાજ્વી ઉપહાસપાત્ર બન્યો હતો; બરાબર તે જ વખતે પાટણ આંતરિક અસંતોષથી ધૂંધવાતું હતું. બહારનાં ઉપહાસ અને અંદરના જવાળામુખી વચ્ચે ગુજરાતની ગર્વોન્નત પ્રતિમા ઉપસાવવા મંત્રી વિમલ, સંધિવિગ્રહિક દામોદર અને અભિજાતસુંદરી ચૌલાદેવી મથે છે. ચૌલાદેવીની ઉદાત્તત્તાનો અને સ્વપ્નમંડિત ભાવનાનો સ્પર્શ લગભગ તમામ પાત્રોને થયો છે. ગુજરાતના નિર્માણની એ પ્રેરણામૂર્તિ બને છે.

=== ટૂંકી વાર્તાઓ ===
==== પોસ્ટ ઑફિસ ====
{{મુખ્ય|પોસ્ટ ઑફિસ (ટૂંકી વાર્તા)}}
પુત્રીના પત્રની પ્રતીક્ષામાં દરરોજ સવારે પોસ્ટઑફિસે જઈ બેસતા વૃદ્ધ અલીડોસાના ઉત્કટ વાત્સલ્યને નિરૂપતી ધૂમકેતુની અત્યંત જાણીતી ટૂંકી વાર્તા.

==== ભૈયાદાદા ====
ધૂમકેતુની જાણીતી ટૂંકીવાર્તા. રેલવે અધિકારી સાંધાવાળા ભૈયાદાદાને એમની કોઈ ગફલતને કારણે વહેલા નિવૃત્ત કરી દે છે અને ફાટક પાસેની ઝૂંપડી-વાડીના પ્રેમમાં પડેલા ભૈયાદાદા ઝૂંપડીવાડી ખાલી કરવાને બદલે ખોળિયું ખાલી કરીને ચાલી નીકળે છે- એવું કથાનક કરુણને ઝંકૃત કરી જાય છે.

==== રજપૂતાણી ====
એમાં ચોમાસામાં ગરાસણીને મળવા નીકળેલા અને રૂપેણમાં ડૂબી અવગતે થયેલા ગરાશિયાનું ઘર માંડવા અંતે પાણીમાં ડૂબી જતી ગરાસણીનું કથાનક લોકકથાત્મક અને રહસ્યપૂર્ણ છે.

== પુરસ્કારો ==
તેમને ૧૯૩૫માં [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] મળેલો, પણ પરત કરેલો. ૧૯૫૩માં તેમને [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] એનાયત થયો હતો.

==બાહ્ય કડીઓ ==
* [https://gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-Dhumketu.html ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ પર પરિચય]

&lt;!--
નાનપણથી જ વાચનના શોખીન અને પહેલેથી જ કુદરતના સાનિધ્યમાં રહેનાર ધૂમકેતુ (ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોષી: ઇ.સ. ૧૮૯૨ થી ઇ.સ. ૧૯૬૫)નો ‘પ્રથમ પ્રેમ’ ટૂંકી વાર્તા લેખનનો હતો. વાર્તા લેખનથી તેમણે સર્જનનો ખરો આરંભ કર્યો અને તેમને ચિરંજીવી યશના અધિકારી પણ નવલિકાના સાહિત્ય સર્જને જ બનાવ્યા. ૧૯૨૬ માં તેમનો ‘તણખા’ નામે વાર્તા સંગ્રહ પ્રગટ થયો અને ગુજરાતી સાહિત્યાકાશમાં ખળભળાટ મચાવી દેનાર ધૂમકેતુનું આગમન થયું. લોકો જેને ઝંખતા હતા તેવી કલાઘાટવાળી ટૂંકી વાર્તાઓ તેમને મળી.

==જીવન==
વ્યક્તિવિકાસના તબક્કા ધૂમકેતુ ઉપનામથી ગુજરાતી સાહિત્યમાં જાણીતા બનેલા કથાસર્જક ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશીનો જન્મ ઇ.સ. ૧૮૯૨ માં સૌરાષ્ટ્રમાં આવેલા ગુજરાતના પ્રખ્યાત સંત શ્રી જલારામબાપાવાળા વીરપુર ગામમાં થયો હતો. સ્વભાવથી જ મનમૌજી એવા ગૌરીશંકરનું બાળપણ ડુંગરાળ ધરતી, નદીઓ અને વોંકળા વચ્ચે કુદરતના સાનિધ્યમાં વીત્યુ હતું. કુતૂહલ અને નિર્વ્યાજ આનંદથી પ્રકૃતિના સૌંદર્યને માણતા ગૌરીશંકરને આમ પહેલેથી જ કુદરત તરફ સહજ અનુરાગ બંધાયો હતો. વીરપુરમાં સાત ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ કરી અંગ્રેજી ચોથી કરવા બીલખા ગયા. અંગ્રેજી પાંચમી ચોપડી કરવા જેતપુરમાં અને છઠ્ઠી ચોપડી કરવા પોરબંદરમાં ગયા. ત્યાંથી જ તેમણે ૧૯૧૪માં મેટ્રિકની પરીક્ષા પાસ કરી. મેટ્રિક થયા ત્યાં સુધીમાં તેમણે ઘરમાં કારમી ગરીબીનો અનુભવ કર્યો હતો. કૌટુંબિક પરિસ્થિતિ ઘણી સંઘર્ષમય છતાં અભ્યાસની સાથે સાથે અથવા રજાઓમાં છૂટક નોકરી કરતા રહી જૂનાગઢની બહાઉદ્દીન કોલેજમાંથી ૧૯૨૦માં સંસ્કૃત અને અંગ્રેજી વિષય સાથે તેમણે બી.એ.ની પરીક્ષા પાસ કરી હતી. અભ્યાસકાળ દરમિયાન જૂનાગઢ પાસે આવેલ બીલખા આનંદ આશ્રમના શ્રી મન્નથુરામ શર્માના સાનિધ્યમાં તેમને આવવાનું થયું અને અહીં તેમને અભ્યાસ, મનન અને ચિંતનની સુંદર તક મળી. લેખક - સર્જનની એક પરોક્ષ ભૂમિકા અહીં જ સર્જાઇ ગઇ. રવીન્દ્રનાથ ટાગોર તથા ખલીલ જિબ્રાનના અધ્યાત્મસભર તત્વચિંતનના પુસ્તકોએ પણ તેમને પ્રેરણાબળ પૂરું પાડ્યું. પોતાને પ્રાપ્ત અવલોકન અને અનુભવનું ભાથુ બાંધી ગૌરીશંકર અમદાવાદ આવ્યા ત્યારે શરૂઆતમાં અંબાલાલા સારાભાઈને ત્યાં અને બે - ત્રણ વર્ષ પછી ચિનુભાઈ ર્બરોનેટને ત્યાં ખાનગી શિક્ષક તરીકે તેમણે કામ કર્યુ. અંબાલાલા સારાભાઈને ત્યાંના સમૃદ્ધ પુસ્તકાલયનો તેમને લાભ મળ્યો અને અહીં જ પ્રવાસની પણ નવી તક મળી. આ કુટુંબો સાથે ઉત્તર ભારતના પ્રવાસન સ્થળોની મુલાકાત લઇને તેમને કુદરતના સાનિધ્યનો અને નિસર્ગશ્રીનો જે નિકટતાથી અનુભવ થયો તે રંગદર્શી પ્રકૃતિના ધૂમકેતુના જીવનમાં ચિરસ્થાયી બન્યો, તથા ભાવિસર્જન માટેનું પ્રેરણાબળ બની રહ્યો. આ દરમિયાન જ તેમને રવીન્દ્રનાથ ટાગોર, ગાંધીજી અને પંડિત મનમોહન માલવિયાને મળવાની તક પ્રાપ્ત થઇ. અહીં જ તેમને ચિત્ર, શિલ્પ, સંગીત અને નાટક ક્ષેત્રના ઉત્તમ શિક્ષકોનો નિકટતાથી પરિચય. થયો. ગુજરાતના કલાગુરૂ શ્રી રવિશંકર રાવલ તેમના નિકટના મિત્ર હતા. આમ, સર્જક ધૂમકેતુના વ્યક્તિત્વ - ઘડતરનાં અનેક પરિબળો રહ્યા છે. તેઓ સ્વમાની, સમભાવશીલ, ઊર્મિલ અને ચિંતનશીલ પ્રકૃતિના હતા. તેઓ કેટલેક અંશે ધૂની અને એકલવિહારી પણ હતા. ટૂંકી વાર્તા - નવલિકાના સર્જક તરીકે તેમને ચિરંજીખ્યાતિ પ્રાપ્ત થઇ છે અને ઇ.સ. ૧૯૬૫ માં તેમનું અવસાન થયુ હતુ.

==સાહિત્ય સર્જન==
‘તણખા - મંડળ : ૧ થી ૪’, ‘અવશેષ’ , ‘પ્રદીપ’ ,  ‘વનકુંજ’ , ‘ચંદ્રરેખા’ , ‘છેલ્લો ઝબકારો’ વગેરે મળી પચીસ જેટલા વાર્તાસંગ્રહો : ‘ચૌલાદેવી’, ‘આમ્રપાલી’, ‘મહામાત્ય ચાણક્ય’, ‘પ્રયદર્શી અશોક’, ‘અવંતીનાથ’, વગેરે મળી ૩૫ જેટલી નવલકથાઓ : ‘પડઘા’ , ‘ઠંડી કૂરતા’ , ‘એકલવ્ય’  વગેરે નાટકો ઉપરાંત જીવનચરિત્ર, આત્મવૃતાંત, ચિંતન, સંપાદન, બાળસાહિત્ય, અનુવાદ એમ વિવિધ પ્રકારનું સાહિત્ય સર્જીને સવાસો ઉપરાંત પુસ્તકો ધૂમકેતુએ આપ્યા છે.

===નવલિકાઓ===
તણખા, પોસ્ટ ઓફિસ, ભૈયાદાદા, જન્મભૂમિનો ત્યાગ, પ્રેમાવતી, મદભર નેનાં, હૃદય પલટો, સોનેરી પંખી, રજપૂતાણી, મશહૂર ગવૈયો, એક ભૂલ, આંસુની મૂર્તિ, એક ટૂંકી મુસાફરી, લખમી, જીવનનું પ્રભાત, ગોવિંદનું ખેતર, જેવી વાર્તાઓ ગુજરાતી સાહિત્યમાં લાંબો સમય યાદ રહે તેવી છે. તેમની વાર્તાઓમાં વૈવિધ્ય ઘણું છે. ગ્રામજીવન, સમાજના નીચલા સ્તરના અવગણાયેલ માનવીઓને તેમની વાર્તાઓમાં સ્થાન મળ્યું તે એક કલા સર્જકની આંતરિક જરૂરિયાત અને પીડિતશોષિત લોકો પ્રત્યેના હમદર્દીભર્યા વલણમાંથી પ્રાપ્ત થયેલ છે. ધૂમકેતુની આ પાત્ર સૃષ્ટિ અને ગ્રામ જીવન પ્રત્યેનો અભિગમ એ સર્જકની માનવી માત્રા પ્રત્યેની વિશાળ ભીની ભીની લાગણીનો સહૃદય વાચકોને અનુભવ કરાવે છે. ટૂંકી વાર્તા એ ક્ષણાર્ઘની લીલા છે. ધૂમકેતુએ પોતાના આરંભકાળના વાર્તા સંગ્રહોને ‘તણખા’ નામ આપવાનું વિચાર્યુ. ટૂંકી વાર્તા એટલે તણખો - ઊર્મિ અને વિચારનો. તેમની વાર્તામાં પ્રેમ, સ્વાતંત્ર્ય, દલિલપ્રીતિ, કલાપ્રેમ, માનવસ્વભાવ, ધર્મ, પ્રકૃતિ વગેરે પ્રત્યેનો અનુરાગ એ વિષય બનીને આવે છે. જેવું વિષય વૈવિધ્ય છે એવી જ ભાતીગળ એમણે આપેલી પાત્રસૃષ્ટિ છે. હિમાલયની ગિરીકંદરાથી માંડી છેક ગ્રામ જીવનની નિકટ પહોંચી જતું વાર્તા સર્જનને ઉપકારક આલેખન ધૂમકેતુ સફળતા પૂર્વક કરી શકે છે. ધૂમકેતુ પ્રકૃતિએ રંગદર્શી કલાકાર છે. તેમની પાત્ર પસંદગી તેમની આસપાસના વાતાવરણમાંથી થતી જોવા મળે છે. એક કલાકાર હોવાથી ધૂમકેતુ કરુણ પરિસ્થિતિને વધુ કરુણ બનાવવા પ્રયાસ કરે છે. તેમની અવલોકન શક્તિ ગજબની છે. તેમણે નિહાળેલ માનવીના રૂપ અને અનુભવેલુ જ્ઞાન તેમજ મન ભરીને માણેલું પ્રકૃતિ સૌંદર્ય તેમની વાર્તાઓમાં છુટ્ટા હાથે વેરાયું છે. નવલિકા સ્વરૂપ ખમી શકે તેટલું, ઉપકારક હોય તેટલું ચિત્રણ ધૂમકેતુ કરે છે. જયાં કલાકારની પીંછી ફરી હોય તેવો અનુભવ થાય છે, ત્યાં તેમની વાર્તા કલા નિખરી આવે છે. ધૂમકેતુની વાર્તાઓમાં અનુભવાતુ ભાષાનું બળ અનોખુ છે. તેમની ઉત્તમ વાર્તાઓમાં સર્જનાત્મક ગદ્યની છટા જોવા મળે છે. આથી જ ગુજરાતી ભાષાની ગુંજાયશ તેમના વાર્તાલેખન ગદ્યથી વધી છે. ધૂમકેતુએ લગભગ પોણા પાંચસો જેટલી વાર્તાઓ રચી છે, પણ એક સર્જક તરીકે તેમની વાર્તાઓની કેટલીક મર્યાદા નજરે પડે છે. જે આ પ્રકારની છે. ધૂમકેતુની વાર્તાઓમાં બધો વખત કરૂણરસ એક સરખું ગૌરવ ધારણ કરતો નથી. ચિંતનશીલ પ્રકૃતિના ધૂમકેતુએ ઘણી વાર્તામાં કલાકાર ધૂમકેતુને દબાવી નિબંધકાર ધૂમકેતુને આગળ આણ્યા છે. તેથી તેમની વાર્તાઓ કથા અથવા નિબંધ રહે છે. પણ ટૂંકી વાર્તાની કલાકૃતિ બનતી નથી. અહેવાલ કે કૃતિને અંતે સાર આપવાની પદદ્વિતિ પણ ધૂમકેતુને સારા વાર્તાકાર તરીકે સ્થાપતી નથી. આ બધી મર્યાદાઓ છતાં વાર્તાકાર ધૂમકેતુની જે મોહિની છે, તે આગળ દર્શાવ્યા તે ચિરંજીવ તત્વોને લીધે છે.

===નવલકથા===
ધૂમકેતુએ ટૂંકી વાર્તાઓ ઉપરાંત નવલકથાઓ પણ લખી છે. તેમાં પચીસ જેટલી ઐતિહાસિક નવલકથાઓ અને સાત સામાજિક નવલકથાઓ છે. ધૂમકેતુની સામાજિક નવલકથાઓ મનોરંજક એટલે કે સાહિત્યિક આનંદ માટે રચાયેલી છે. ધૂમકેતુની ઐતિહાસિક નવલકથાના સર્જનના મૂળમાં તેમનામાં રહેલી ઇતિહાસ પ્રત્યેની રુચિ છે. તેઓ ગુજરાતના સુવર્ણકાળ સમા સોલંકીયુગની તેમજ ભારતના સુવર્ણયુગ સમા ગુપ્તયુગની કથા પસંદ કરી ઐતિહાસિક નવલકથા રચે છે. તેઓ ઐતિહાસિક નવલકથાઓમાં ઇતિહાસ પ્રત્યેની વફાદારી જાળવે છે. તેમને સામાજિક નવલકથા કરતા ઐતિહાસિક નવલકથામાં વધુ સફળતા મળી છે.

ચૌલાદેવી એ ધૂમકેતુની પ્રથમ ઐતિહાસિક નવલકથા છે. તેનું કથા વસ્તુ એવુ આકર્ષક હતુ કે બીજા કથાકારોએ આ જ કથા વસ્તુને નિમિત્ત બનાવી નવલકથા રચી છે. આ કથાનું કેન્દ્રવર્તી પાત્ર ચૌલાદેવી છે. ગુજરાતના રાજા ભીમદેવ બાણાવણીના શાસનમાં ચૌલાદેવી સોમનાથ મંદિરમાં નૃત્ય કરતી નર્તકી હતી. તે એક વીરાંગના હતી. એક વિશિષ્ટ પ્રસંગ મૃદંગવાદનમાં તે પોતાની કલાનું સામર્થ્ય વ્યક્ત કરે છે, ત્યારે પ્રજા અને ભીમદવે તેના પર વારી જાય છે. ભીમદેવ તેને રાણીપદ આપવા તૈયાર થાય ત્યારે ચૌલા ભીમસેનને વિજય પ્રસ્થાન માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે. જ્યારે ધૂમકેતુએ હેમચંદ્રાચાર્યનું ચરિત્ર લખવા ગુજરાતના ઇતિહાસનો અભ્યાસ કર્યો તેના પરિણામે તેમને આ નવલકથાની પ્રેરણા મળી.

===અન્ય ગદ્યસાહિત્ય===
ધૂમકેતુએ પડઘા, ઠંડી કૂરતા, એકલવ્ય નાટકો લખ્યા છે. આ ઉપરાંત તેમણે નિબંધલેખન કર્યુ છે. પગદંડી એમના પ્રવાસ વર્ણનનું પુસ્તક છે. પાનગોષ્ઠિ, જીવનવિચારણા, સાહિત્યવિચારણામાં પણ એમના ભિન્ન કોટિના નિબંધ લખાણો ગ્રંથસ્થ થયા છે. તેમણે હેમચંદ્રાચાર્ય વિશે લખેલું ચરિત્ર ઇતિહાસની હકીકતો પર આધારિત છે. જીવનપંથ અને જીવનરંગ એ બે પુસ્તકોમાં નિરાંતની ક્ષણોમાં આનંદ પામવા ગાળેલા અનુભવો ગુંથાયા છે, જેને ધૂમકેતુએ આત્મકથા ઓળખાવ્યા છે. જીવનવસ્થા દરમિયાનના સંસ્મરણો લેખકના જીવનની ઘડતરકથા બની રહ્યા.

ધૂમકેતુનુ સમગ્ર સર્જન ગદ્ય સ્વરૂપમાં છે. ધૂમકેતુનું ગદ્ય નવલિકાઓમાં સર્જનાત્મક રૂપમાં પ્રગટ થયું છે. એમની લલિત કૃતિઓમાં ઊર્મિનું બળ વિશેષ હોય છે, તેમના ગદ્યમાં કલ્પના, ચિંતન અને ઊર્મિનો સમન્વય સધાય છે. ધૂમકેતુનું અન્ય સાહિત્ય કાળના પ્રવાહમાં ભૂલાશે, પરંતુ ટૂંકી વાર્તાઓનું સર્જન જયાં સુધી ગુજરાતી ટૂંકી વાર્તાનું સ્વરૂપ અસ્તિત્વ ધરાવશે ત્યાં સુધી ટકી રહેશે.--&gt;
[[શ્રેણી: ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] 
[[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]]
[[શ્રેણી:નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]]
[[શ્રેણી:૧૯૬૫માં મૃત્યુ]]</text>
      <sha1>bv2f96ipy2ovjzw61akccvhkjv4jxvc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826835</id>
      <parentid>826832</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T16:46:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/49.34.120.30|49.34.120.30]] ([[User talk:49.34.120.30|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને  [[User:Renvoy|Renvoy]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46393" xml:space="preserve">{{સુધારો}}
{{Infobox writer
| name = ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશી
| image = 
| caption = 
| pseudonym = ધૂમકેતુ
| birth_name = ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશી
| birth_date = {{Birth date|df=y|1892|12|12}}
| birth_place = [[વીરપુર (રાજકોટ)|વીરપુર]], વીરપુર રજવાડું, બ્રિટિશ ભારત
| death_date = {{Death date and age|df=y|1965|3|11|1892|12|12}}
| death_place = 
| occupation = ટૂંકી વાર્તા લેખક, નવલકથાકાર
| language = [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]]
| nationality = ભારતીય
| education = બી.એ.
| alma_mater = 
| period = 
| genre = 
| subject =
| movement = 
| notableworks = ''[[પોસ્ટ ઑફિસ (ટૂંકી વાર્તા)|પોસ્ટ ઑફિસ]]'' ''તણખા મંડળ'' ભાગ ૧, ૨, ૩, ૪ (૧૯૨૬, ૧૯૨૮, ૧૯૩૨, ૧૯૩૫)
| spouse = કાશીબેન
| awards = * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] (૧૯૩૫; અસ્વીકાર)
* [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] (૧૯૪૯)
| signature =  
| years_active = 
}}
'''ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશી''' (ઉપનામ: ''ધૂમકેતુ''‌) (૧૨ ડિસેમ્બર ૧૮૯૨ - ૧૧ માર્ચ ૧૯૬૫) ગુજરાતી નવલિકાકાર, નવલકથાકાર, ચિંતક-વિવેચક, નિબંધકાર, ચરિત્રકાર, નાટ્યકાર તરીકે પ્રસિધ્ધ છે.

== જીવન ==
તેમનો જન્મ સૌરાષ્ટ્રના વીરપુરમાં થયો હતો. તેમણે ૧૯૧૪ માં મૅટ્રિક પાસ કર્યુ હતુ. ત્યારબાદ ૧૯૨૦માં અંગ્રેજી-સંસ્કૃત વિષયો સાથે બી.એ (બેચલર ઓફ આર્ટસ) ની પદવી મેળવી હતી. ગોંડલ રાજ્યની રેલવે ઑફિસમાં અને પછી ગોંડલની હાઈસ્કૂલમાં. ૧૯૨૩થી અમદાવાદમાં સ્થાયી થયા. પ્રારંભમાં અંબાલાલ સારાભાઈના બંગલાની ખાનગી શાળામાં શિક્ષક તરીકે અને પછી સર ચીનુભાઈ બેરોનેટના બંગલાની ખાનગી શાળામાં શિક્ષક તરીકે કામ કર્યું. નાનપણમાં સાંભળેલી વાર્તાઓ, બાલ્યાવસ્થાનો વાચનશોખ, શ્રીમન્ નથુરામ શર્માના આશ્રમનું પુસ્તકાલય, આસપાસની પ્રકૃતિ આદિ ધૂમકેતુના સાહિત્યસર્જનનાં મહત્વનાં પ્રેરક બળો રહ્યાં. ૧૯૪૪માં વડોદરામાં મળેલા ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના ૧૫ મા અધિવેશનમાં સાહિત્ય વિભાગના પ્રમુખ. ૧૯૫૭-૫૮માં સાહિત્ય અકાદમી, દિલ્હીના ગુજરાતી ભાષાના સલાહકાર બોર્ડમાં સભ્ય.

== સર્જન ==
[[File:Gujarati Vishwakosh45.jpg|thumb|ઊભેલામાંથી બીજા ક્રમે [[જયભિખ્ખુ]]; બેઠેલામાંથી પહેલા ક્રમે [[ધીરુભાઈ ઠાકર]] અને છેલ્લા ક્રમે ધૂમકેતુ|350px]]
એમણે અનેક ગદ્યસ્વરૂપો ખેડયાં છે, પરંતુ એમની કીર્તિ તો નવલિકાકાર તરીકે જ પ્રતિષ્ઠિત છે. એમના આગમન પૂર્વે ગુજરાતી સાહિત્યમાં મલયાનિલ આદિ દ્વારા નવલિકા-લેખનની આબોહવા સર્જાઈ હતી, પરંતુ અનેક કલાત્મક વાર્તાઓના સર્જનને લીધે ધૂમકેતુ ગુજરાતી નવલિકાના આદ્ય પ્રણેતા ગણાયા. ‘તણખા’ મંડળ ૧ થી ૪ (૧૯૨૬, ૧૯૨૮, ૧૯૩૨, ૧૯૩૫), ‘અવશેષ’ (૧૯૩૨), ‘પ્રદીપ’ (૧૯૩૩), ‘મલ્લિકા અને બીજી વાર્તાઓ’ (૧૯૩૭), ‘ત્રિભેટો’ (૧૯૩૮), ‘આકાશદીપ’ (૧૯૪૭), ‘પરિશેષ’ (૧૯૪૯), ‘અનામિકા’ (૧૯૪૯), ‘વનછાયા’ (૧૯૪૯), ‘પ્રતિબિંબ’ (૧૯૫૧), ‘વનરેખા’ (૧૯૫૨), ‘જલદીપ’ (૧૯૫૩), ‘વનકુંજ’ (૧૯૫૪), ‘વનરેણુ’ (૧૯૫૬), ‘મંગલદીપ’ (૧૯૫૭), ‘ચન્દ્રરેખા’ (૧૯૫૯), ‘નિકુંજ’ (૧૯૬૦), ‘સાન્ધ્યરંગ’ (૧૯૬૧), ‘સાન્ધ્યતેજ’ (૧૯૬૨), ‘વસંતકુંજ’ (૧૯૬૪) અને ‘છેલ્લો ઝબકારો’ (૧૯૬૪) એ ચોવીસ સંગ્રહોની નવલિકાઓમાં સામાન્ય, દીનદરિદ્ર પાત્રોનો પ્રથમવારનો પ્રવેશ ગુજરાતી નવલિકાક્ષેત્રે ક્રાંતિરૂપ હતો. એમની નવલિકાઓ ભાવનાવાદી છે, તો વાસ્તવલક્ષી પણ છે. ભાવનાવાદી નવલિકાઓમાં મસ્તીભર્યા, રંગદર્શી, કલ્પનારંગ્યા વાતાવરણમાં તેઓ કોઈ આદર્શ કે ભાવનાનું નિરૂપણ અને ઊર્મિનું ઉત્કટ આલેખન કરે છે. વાસ્તવલક્ષી નવલિકાઓમાં એમનો ઝોક સમાજસુધારણા પ્રત્યેનો છે. ગાંધીભાવનાનો પડઘો પણ એમણે ઝીલ્યો છે. માનવસંવેદનાની સૂક્ષ્મ ક્ષણો, લાગણીઓ, નારીની વેદના, કરુણા તથા વત્સલતા, માનવઅંતરનાં દ્રન્દ્ર વિષાદ કે આનંદનાં નિરૂપણો તેમાં છે; તો પ્રાચીનકાળ, મધ્યકાળ અને ભવિષ્યકાળને નિરૂપતી વર્તાઓ પણ અહીં છે.

ધૂમકેતુ રંગદર્શી પ્રકૃતિના સર્જક છે, પરિણામે લાગણી-નિરૂપણ, વેગ, કવિતાની નિકટ બેસતી ગદ્યશૈલી, વાતાવરણની ચિત્રાત્મકતા અને ક્યારેક ચિંતન તેમ જ ધૂની-તરંગી પાત્રો એમની નવલિકાઓમાં પ્રગટ થાય છે. એમની વાર્તાકથનની નિજી લાક્ષણિક શૈલી છે. લોકબોલીનો લહેજો, કાવ્યમય આલંકારિક અને સચોટ પ્રભાવ નિરૂપતું ગદ્ય તથા સંવાદો એમની નવલિકાઓને ઓપ આપે છે. કટાક્ષ તથા હાસ્યનો પણ એમાં ઉપયોગ થયો છે. એમની નવલિકાઓમાં અતિપ્રસ્તારને કારણે ક્યારેક સંવિધાન કથળે છે. ગ્રામજીવન પ્રત્યેનો પક્ષપાત, નગર-યંત્ર-સંસ્કૃતિ પ્રત્યેનો અણગમો, જૂનાં મૂલ્યોની પ્રતિષ્ઠા, ઊર્મિનો અતિરેક, ચિંતનનો અનુચિત મોહ, અતિમુખરતા, લેખકનું ભાષ્ય આદિ એમની વાર્તાઓની સીમાઓ છે. આમ છતાં ‘પોસ્ટઑફિસ’, ‘ભૈયાદાદા’, ‘લખમી’, ‘હૃદયપલટો’, ‘એક ટૂંકી મુસાફરી’, ‘જીવનનું પ્રભાત’, ‘તિલકા’, ‘બિન્દુ’, ‘સોનેરી પંખી’, ‘ત્રિકોણ’, ‘રતિનો શાપ’, ‘રજપૂતાણી’, ‘માછીમારનું ગીત’ ઇત્યાદિ નવલિકાઓ આવી સીમાઓથી મુક્ત કલાત્મક કૃતિઓ છે.

એમણે સામાજિક-ઐતિહાસિક નવલકથાઓ વિપુલ પ્રમાણમાં આપી છે. એમની ‘પૃથ્વીશ’ (૧૯૨૩), ‘રાજમુગુટ’ (૧૯૨૪), ‘રુદ્રશરણ’ (૧૯૩૭), ‘અજિતા’ (૧૯૩૯), ‘પરાજય’ (૧૯૩૯), ‘જીવનનાં ખંડેર’ (૧૯૬૩), ‘મંઝિલ નહીં કિનારા’ (૧૯૬૪) વગેરે સામાજિક નવલકથાઓમાં સાંપ્રત સમાજની અભિપ્રેરણા છે. દેશી રજવાડાંની ખટપટોને આલેખતી તે નવલકથાઓમાં નૂતન પરિસ્થિતિમાં પ્રગટતી લોકજાગૃતિ નિરૂપાઈ છે, તો સાથોસાથ લોકતંત્ર, ગ્રામસ્વરાજ આદિ ભાવનાના નિરૂપણ સાથે રાજખટપટનો યથાર્થ ચિતાર પણ છે. એમની નવલકથાઓમાં પાત્રવસ્તુમાં આદર્શમયતાનું નિરૂપણ છે, ગામડાં પ્રત્યેનો પક્ષપાત છે; છતાં કથાવેગ, ચરિત્રચિત્રણ, રહસ્યમતા અને શૈલીને કારણે વાચનક્ષમતા છે. ‘ચૌલાદેવી’ (૧૯૪૦), ‘રાજસંન્યાસી’ (૧૯૪૨), ‘કર્ણાવતી’ (૧૯૪૨), ‘રાજકન્યા’ (૧૯૪૩), ‘વાચિનીદેવી’ (૧૯૪૫), ‘જયસિંહ સિદ્ધરાજ’ (બર્બરજિષ્ણુ) (૧૯૪૫), ‘જયસિંહ સિદ્ધરાજ’ (ત્રિભુવન ખંડ) (૧૯૪૭), ‘જયસિંહ સિદ્ધરાજ’ (અવંતીનાથ) (૧૯૪૮), ‘ગુર્જરેશ્વર કુમારપાળ’ (૧૯૪૮), ‘રાજર્ષિ કુમારપાળ’ (૧૯૫૦), ‘નાયિકાદેવી’ (૧૯૫૧), ‘રાય કરણ ઘેલો’ (૧૯૫૨), ‘અજિત ભીમદેવ’ (૧૯૫૩), ‘આમ્રપાલી’ (૧૯૫૪), ‘વૈશાલી’ (૧૯૫૪), ‘મગધપતિ’ (૧૯૫૫), ‘મહાઅમાત્ય ચાણક્ય’ (૧૯૫૫), ‘ચન્દ્રગુપ્ત મોર્ય’ (૧૯૫૬), ‘સમ્રાટ ચન્દ્રગુપ્ત’ (૧૯૫૭), ‘પ્રિયદર્શી અશોક’ (૧૯૫૮), ‘પ્રિયદર્શી સમ્રાટ અશોક’ (૧૯૫૮), ‘મગધસેનાપતિ પુષ્પમિત્ર’ (૧૯૫૯), ‘કુમારદેવી’ (૧૯૬૦), ‘ગુર્જરપતિ મૂળરાજદેવ’ : ૧-૨ (૧૯૬૧), ‘પરાધીન ગુજરાત’ (૧૯૬૨), ‘ભારતસમ્રાટ ચન્દ્રગુપ્ત’ : ૧,૨ (૧૯૬૩, ૧૯૬૪), ‘ધ્રુવદેવી’ (૧૯૬૬) વગેરે એમની ઐતિહાસિક નવલકથાઓમાં ગુપ્તયુગ અને ચૌલુકયુગનું નિરૂપણ છે. ગુપ્તયુગની નવલકથાઓ દ્વારા ભારતની અને ચૌલુકયયુગની નવલકથાઓ દ્વારા ગુજરાતની અસ્મિતા પ્રગટ કરવાનો એમનો ઉદ્દેશ જણાય છે. એમાં રસજિજ્ઞાસા સંતોષતી કથા-ઘટનાનું સંયોજન છે, છતાં સંવિધાન-શિથિલતા, પ્રસંગો-પાત્રોની એકવિધવા, રહસ્ય-ભેદભરમ-સાહસ-અદભૂત રસાદિનું સાયાસ નિરૂપણ તેમ જ વર્ણન-પ્રસ્તારને કારણે એમની ઐતિહાસિક નવલકથા સીમિત રહે છે.

‘જીવનવિચારણા’ (૧૯૭૦)માં એમના સમાજવિષયક નિબંધો છે, તો ‘સાહિત્યવિચારણા’ (૧૯૬૯) માં ટૂંકીવાર્તાની સ્વરૂપવિચારણા છે. પ્રથમ કૃતિમાં સમાજહિતચિંતક ધૂમકેતુ દેખા દે છે અને તેમાં સુબદ્ધ વિચારોનું ઊંડાણ છે, તો બીજી કૃતિમાં ટૂંકીવાર્તા અંગે વિચારણા તથા કેટલાક અંજલિલેખો છે. અહીં નિબંધસ્વરૂપ કંઈક શિથિલ છે. નિબંધો ચિંતનપ્રેરક ઓછા, ઊર્મિપ્રેરક વિશેષ છે. અહીં એમની સૂત્રાત્મક સબળ શૈલી છે. ‘પાનગોષ્ઠિ’ (૧૯૪૨) માં પણ ચિંતન છે, પણ એમાં બહુધા હાસ્યનિબંધિકાઓ છે. જોકે અહીં એમનો હાસ્યકાર તરીકે પ્રગટ થવાનો આયાસ દેખાઈ આવે છે. ‘પગદંડી’ (૧૯૪૦) માં એમણે પ્રકૃતિસૌંદર્યનાં વર્ણનોને અનુભૂતિની સાહજિકતા અને આલંકારિક ગદ્યનો સ્પર્શ આપ્યો છે. સ્થળોનાં ઐતિહાસિક સંદર્ભો એમની બહુશ્રુતતાનો અહીં પરિચય કરાવે છે.

‘રજકણ’ (૧૯૩૪), ‘જલબિંદુ’ (૧૯૩૬), ‘મેઘબિંદુ’ (૧૯૫૦), ‘પદ્મરેણુ’ (૧૯૫૧) જેવી કૃતિઓમાં ચિંતનકણિકાઓનું દર્શન થાય છે. એમાં સુરમ્ય વિચારકંડિકાઓ, લઘુલેખો અને નિબંધો છે. સૂત્રાત્મક શૈલીની સાથોસાથ ગદ્યના કુશળ કસબી ધૂમકેતુનો સન્નિષ્ઠ નિબંધલેખક તરીકેનો એમાં પરિચય મળે છે. એમનો જીવનોત્સાહ, એમની સૌંદર્યભક્તિ તથા ભાવનાશીલતા એમાં નીતરે છે. ‘કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચન્દ્રાચાર્ય’ (૧૯૪૦) એમનો ચરિત્રગ્રંથ છે, તો ‘જીવનપંથ’ (૧૯૪૯) અને ‘જીવનરંગ’ (૧૯૫૬) એમની આત્મકથા છે. પ્રથમ કૃતિમાં હેમચન્દ્રાચાર્યના વ્યક્તિત્વનું મૂલ્યાંકન છે પણ વિગતોમાં તટસ્થતાનો અભાવ અને ઇતિહાસનો બોજ વરતાય છે. ‘જીવનપંથ’ અને ‘જીવનરંગ’ માં ૧૮૯૨ થી ૧૯૨૬ સુધીનાં સંસ્મરણોનું આલેખન છે. પ્રકૃતિનાં કલ્પનાશીલ ચિત્રાત્મક વર્ણનો, વિવિધ પાત્રસૃષ્ટિ, વીતેલા જમાનાની ઘટનાઓ આદિ સુંદર રીતે આલેખાયાં છે; ઉપરાંત એમાં લેખકનું વિદ્યાર્થી, મિત્ર, શિક્ષક અને સાહિત્યકારનું સ્વરૂપ પ્રગટે છે. સત્યકથન અને સુવાચ્ય શૈલી એ એની લાક્ષણિકતા છે.

‘એકલવ્ય અને બીજાં નાટકો’ (૧૯૩૩) તેમ જ ‘ઠંડી ક્રૂરતા અને બીજાં નાટકો’ (૧૯૪૨) એમના નાટ્યસંગ્રહો છે.

જિબ્રાનની કૃતિઓ અને ટાગોરની ‘ગીતાંજલિ’ ના એમણે કરેલા ભાવાનુવાદમાં તે તે સર્જક સાથે હૃદયસંવાદ સાધી એમણે કાવ્યમય ભાષાશૈલી અને ચિંતનમાધુર્યના સ્વ-સામર્થ્યનો પરિચય કરાવ્યો છે. આ ઉપરાંત, સ્વરાજપ્રાપ્તિ પછી સામાન્યજનના સંસ્કારશિક્ષણને પોષતી બાળસાહિત્ય અને પ્રૌઢસાહિત્યની સરળ ને બોધક સાઠેક પુસ્તિકાઓ એમણે લખી છે. ‘ઇતિહાસદર્શન’, ‘ઇતિહાસની તેજમૂર્તિઓ’ (૧૯૫૫) અને ‘ઇલિયડ’ (૧૯૬૧) એમનાં પ્રકીર્ણ વિષયનાં પુસ્તકો છે.

''તણખા : મંડળ ૧,૨,૩,૪ (૧૯૨૬, ૧૯૨૮, ૧૯૩૨, ૧૯૩૫)'' ધૂમકેતુના ટૂંકીવાર્તાઓના સંગ્રહો. કલ્પના અને લાગણીઓ જગાવીને જે કહેવાનું છે તેનો માત્ર ધ્વનિ જ-તણખો-જ-મૂકે છે એવું, નિજી કલાશ્રદ્ધામાંથી જન્મેલું ધૂમકેતુનું વાર્તાવિશ્વ 
ઊર્મિપ્રધાન, ભાવનાપ્રધાન, રંગદર્શી અને વૈવિધ્યસભર છે. ગુજરાતમાં જ નહીં, ભારતભરમાં અને ભારત બહાર પણ આ વાર્તાઓની પ્રસિદ્ધિ છે. વિપુલ સર્જનનો સંદર્ભ હોય કે વાર્તાકૌશલનો સંદર્ભ હોય, પાત્રમાનસના નિરૂપણનો સંદર્ભ હોય કે સર્જકતાની કોટિનો સંદર્ભ હોય-આ સર્વ સંદર્ભોમાં ધૂમકેતુ અગ્રણી વાર્તાકાર છે. આ વાર્તાઓ ‘વીજળીના ચમકારાની પેઠે એક દ્રષ્ટિબિંદુ રજૂ કરતાં કરતાં સોંસરવી નીકળી’ જવાનો અને ‘બીજી ઝાઝી લપછપ વિના અંગુલિનિર્દેશ કરીને સૂતેલી લાગણીઓ જગાડી વાંચનારની આસપાસ એક નવી જ કાલ્પનિક સૃષ્ટિ ઘડી’ કાઢવાનો મનસૂબો ધરાવે છે. ક્યારેક ઊર્મિના અતિરેકથી આવતો ઘેરો રંગ, ક્યારેક આદર્શઘેલછા, ક્યારેક ગ્રામજીવન તરફનો અકારણ પક્ષપાત, ક્યારેક અવાસ્તવિક રીતે આવતા ઓચિંતા પલટાઓ એ આ વાર્તાઓની મર્યાદાઓ હોવા છતાં ‘પોસ્ટઓફિસ’, ‘ભૈયાદાદા’, ‘ગોવિંદનું ખેતર’, ‘પૃથ્વી અને સ્વર્ગ’, ‘રજપૂતાણી’, ‘જીવનનું પ્રભાત’ જેવી વાર્તાઓમાં ધૂમકેતુનો સર્જન-વિશેષ જોઈ શકાય છે. આ વાર્તાઓમાં કલાનિર્મિત સાથે જીવનમૂલ્યોનું જીવંત રસાયણ થયેલું છે. ગુજરાતી ટૂંકીવાર્તા ધૂમકેતુથી પ્રસ્થાપિત થઈ એ વાતની સાક્ષી આ ચાર મંડળો અવશ્ય પૂરે છે.

''ચૌલાદેવી (૧૯૪૦)'' ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશી ‘ધૂમકેતુ’ની ચૌલુક્યવંશીની નવલકથા. એમાં રાજા ભીમદેવના સમયની કથા છે. સોમનાથ-પાટણના પતન પછી ગુજરાતની પ્રતિષ્ઠાને ઝાંખપ લાગી ચૂકી હતી; પરાક્રમી રાજા ભીમદેવ ભગવાન પિનાકપાણિના દેવમંદિરની રક્ષા કરી શક્યા નહીં તે કારણે ગુજરાતનો રાજ્વી ઉપહાસપાત્ર બન્યો હતો; બરાબર તે જ વખતે પાટણ આંતરિક અસંતોષથી ધૂંધવાતું હતું. બહારનાં ઉપહાસ અને અંદરના જવાળામુખી વચ્ચે ગુજરાતની ગર્વોન્નત પ્રતિમા ઉપસાવવા મંત્રી વિમલ, સંધિવિગ્રહિક દામોદર અને અભિજાતસુંદરી ચૌલાદેવી મથે છે. ચૌલાદેવીની ઉદાત્તત્તાનો અને સ્વપ્નમંડિત ભાવનાનો સ્પર્શ લગભગ તમામ પાત્રોને થયો છે. ગુજરાતના નિર્માણની એ પ્રેરણામૂર્તિ બને છે.

=== ટૂંકી વાર્તાઓ ===
==== પોસ્ટ ઑફિસ ====
{{મુખ્ય|પોસ્ટ ઑફિસ (ટૂંકી વાર્તા)}}
પુત્રીના પત્રની પ્રતીક્ષામાં દરરોજ સવારે પોસ્ટઑફિસે જઈ બેસતા વૃદ્ધ અલીડોસાના ઉત્કટ વાત્સલ્યને નિરૂપતી ધૂમકેતુની અત્યંત જાણીતી ટૂંકી વાર્તા.

==== ભૈયાદાદા ====
ધૂમકેતુની જાણીતી ટૂંકીવાર્તા. રેલવે અધિકારી સાંધાવાળા ભૈયાદાદાને એમની કોઈ ગફલતને કારણે વહેલા નિવૃત્ત કરી દે છે અને ફાટક પાસેની ઝૂંપડી-વાડીના પ્રેમમાં પડેલા ભૈયાદાદા ઝૂંપડીવાડી ખાલી કરવાને બદલે ખોળિયું ખાલી કરીને ચાલી નીકળે છે- એવું કથાનક કરુણને ઝંકૃત કરી જાય છે.

==== રજપૂતાણી ====
એમાં ચોમાસામાં ગરાસણીને મળવા નીકળેલા અને રૂપેણમાં ડૂબી અવગતે થયેલા ગરાશિયાનું ઘર માંડવા અંતે પાણીમાં ડૂબી જતી ગરાસણીનું કથાનક લોકકથાત્મક અને રહસ્યપૂર્ણ છે.

== પુરસ્કારો ==
તેમને ૧૯૩૫માં [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] મળેલો, પણ પરત કરેલો. ૧૯૫૩માં તેમને [[નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક]] એનાયત થયો હતો.

==બાહ્ય કડીઓ ==
* [https://gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-Dhumketu.html ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ પર પરિચય]

&lt;!--
નાનપણથી જ વાચનના શોખીન અને પહેલેથી જ કુદરતના સાનિધ્યમાં રહેનાર ધૂમકેતુ (ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોષી: ઇ.સ. ૧૮૯૨ થી ઇ.સ. ૧૯૬૫)નો ‘પ્રથમ પ્રેમ’ ટૂંકી વાર્તા લેખનનો હતો. વાર્તા લેખનથી તેમણે સર્જનનો ખરો આરંભ કર્યો અને તેમને ચિરંજીવી યશના અધિકારી પણ નવલિકાના સાહિત્ય સર્જને જ બનાવ્યા. ૧૯૨૬ માં તેમનો ‘તણખા’ નામે વાર્તા સંગ્રહ પ્રગટ થયો અને ગુજરાતી સાહિત્યાકાશમાં ખળભળાટ મચાવી દેનાર ધૂમકેતુનું આગમન થયું. લોકો જેને ઝંખતા હતા તેવી કલાઘાટવાળી ટૂંકી વાર્તાઓ તેમને મળી.

==જીવન==
વ્યક્તિવિકાસના તબક્કા ધૂમકેતુ ઉપનામથી ગુજરાતી સાહિત્યમાં જાણીતા બનેલા કથાસર્જક ગૌરીશંકર ગોવર્ધનરામ જોશીનો જન્મ ઇ.સ. ૧૮૯૨ માં સૌરાષ્ટ્રમાં આવેલા ગુજરાતના પ્રખ્યાત સંત શ્રી જલારામબાપાવાળા વીરપુર ગામમાં થયો હતો. સ્વભાવથી જ મનમૌજી એવા ગૌરીશંકરનું બાળપણ ડુંગરાળ ધરતી, નદીઓ અને વોંકળા વચ્ચે કુદરતના સાનિધ્યમાં વીત્યુ હતું. કુતૂહલ અને નિર્વ્યાજ આનંદથી પ્રકૃતિના સૌંદર્યને માણતા ગૌરીશંકરને આમ પહેલેથી જ કુદરત તરફ સહજ અનુરાગ બંધાયો હતો. વીરપુરમાં સાત ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ કરી અંગ્રેજી ચોથી કરવા બીલખા ગયા. અંગ્રેજી પાંચમી ચોપડી કરવા જેતપુરમાં અને છઠ્ઠી ચોપડી કરવા પોરબંદરમાં ગયા. ત્યાંથી જ તેમણે ૧૯૧૪માં મેટ્રિકની પરીક્ષા પાસ કરી. મેટ્રિક થયા ત્યાં સુધીમાં તેમણે ઘરમાં કારમી ગરીબીનો અનુભવ કર્યો હતો. કૌટુંબિક પરિસ્થિતિ ઘણી સંઘર્ષમય છતાં અભ્યાસની સાથે સાથે અથવા રજાઓમાં છૂટક નોકરી કરતા રહી જૂનાગઢની બહાઉદ્દીન કોલેજમાંથી ૧૯૨૦માં સંસ્કૃત અને અંગ્રેજી વિષય સાથે તેમણે બી.એ.ની પરીક્ષા પાસ કરી હતી. અભ્યાસકાળ દરમિયાન જૂનાગઢ પાસે આવેલ બીલખા આનંદ આશ્રમના શ્રી મન્નથુરામ શર્માના સાનિધ્યમાં તેમને આવવાનું થયું અને અહીં તેમને અભ્યાસ, મનન અને ચિંતનની સુંદર તક મળી. લેખક - સર્જનની એક પરોક્ષ ભૂમિકા અહીં જ સર્જાઇ ગઇ. રવીન્દ્રનાથ ટાગોર તથા ખલીલ જિબ્રાનના અધ્યાત્મસભર તત્વચિંતનના પુસ્તકોએ પણ તેમને પ્રેરણાબળ પૂરું પાડ્યું. પોતાને પ્રાપ્ત અવલોકન અને અનુભવનું ભાથુ બાંધી ગૌરીશંકર અમદાવાદ આવ્યા ત્યારે શરૂઆતમાં અંબાલાલા સારાભાઈને ત્યાં અને બે - ત્રણ વર્ષ પછી ચિનુભાઈ ર્બરોનેટને ત્યાં ખાનગી શિક્ષક તરીકે તેમણે કામ કર્યુ. અંબાલાલા સારાભાઈને ત્યાંના સમૃદ્ધ પુસ્તકાલયનો તેમને લાભ મળ્યો અને અહીં જ પ્રવાસની પણ નવી તક મળી. આ કુટુંબો સાથે ઉત્તર ભારતના પ્રવાસન સ્થળોની મુલાકાત લઇને તેમને કુદરતના સાનિધ્યનો અને નિસર્ગશ્રીનો જે નિકટતાથી અનુભવ થયો તે રંગદર્શી પ્રકૃતિના ધૂમકેતુના જીવનમાં ચિરસ્થાયી બન્યો, તથા ભાવિસર્જન માટેનું પ્રેરણાબળ બની રહ્યો. આ દરમિયાન જ તેમને રવીન્દ્રનાથ ટાગોર, ગાંધીજી અને પંડિત મનમોહન માલવિયાને મળવાની તક પ્રાપ્ત થઇ. અહીં જ તેમને ચિત્ર, શિલ્પ, સંગીત અને નાટક ક્ષેત્રના ઉત્તમ શિક્ષકોનો નિકટતાથી પરિચય. થયો. ગુજરાતના કલાગુરૂ શ્રી રવિશંકર રાવલ તેમના નિકટના મિત્ર હતા. આમ, સર્જક ધૂમકેતુના વ્યક્તિત્વ - ઘડતરનાં અનેક પરિબળો રહ્યા છે. તેઓ સ્વમાની, સમભાવશીલ, ઊર્મિલ અને ચિંતનશીલ પ્રકૃતિના હતા. તેઓ કેટલેક અંશે ધૂની અને એકલવિહારી પણ હતા. ટૂંકી વાર્તા - નવલિકાના સર્જક તરીકે તેમને ચિરંજીખ્યાતિ પ્રાપ્ત થઇ છે અને ઇ.સ. ૧૯૬૫ માં તેમનું અવસાન થયુ હતુ.

==સાહિત્ય સર્જન==
‘તણખા - મંડળ : ૧ થી ૪’, ‘અવશેષ’ , ‘પ્રદીપ’ ,  ‘વનકુંજ’ , ‘ચંદ્રરેખા’ , ‘છેલ્લો ઝબકારો’ વગેરે મળી પચીસ જેટલા વાર્તાસંગ્રહો : ‘ચૌલાદેવી’, ‘આમ્રપાલી’, ‘મહામાત્ય ચાણક્ય’, ‘પ્રયદર્શી અશોક’, ‘અવંતીનાથ’, વગેરે મળી ૩૫ જેટલી નવલકથાઓ : ‘પડઘા’ , ‘ઠંડી કૂરતા’ , ‘એકલવ્ય’  વગેરે નાટકો ઉપરાંત જીવનચરિત્ર, આત્મવૃતાંત, ચિંતન, સંપાદન, બાળસાહિત્ય, અનુવાદ એમ વિવિધ પ્રકારનું સાહિત્ય સર્જીને સવાસો ઉપરાંત પુસ્તકો ધૂમકેતુએ આપ્યા છે.

===નવલિકાઓ===
તણખા, પોસ્ટ ઓફિસ, ભૈયાદાદા, જન્મભૂમિનો ત્યાગ, પ્રેમાવતી, મદભર નેનાં, હૃદય પલટો, સોનેરી પંખી, રજપૂતાણી, મશહૂર ગવૈયો, એક ભૂલ, આંસુની મૂર્તિ, એક ટૂંકી મુસાફરી, લખમી, જીવનનું પ્રભાત, ગોવિંદનું ખેતર, જેવી વાર્તાઓ ગુજરાતી સાહિત્યમાં લાંબો સમય યાદ રહે તેવી છે. તેમની વાર્તાઓમાં વૈવિધ્ય ઘણું છે. ગ્રામજીવન, સમાજના નીચલા સ્તરના અવગણાયેલ માનવીઓને તેમની વાર્તાઓમાં સ્થાન મળ્યું તે એક કલા સર્જકની આંતરિક જરૂરિયાત અને પીડિતશોષિત લોકો પ્રત્યેના હમદર્દીભર્યા વલણમાંથી પ્રાપ્ત થયેલ છે. ધૂમકેતુની આ પાત્ર સૃષ્ટિ અને ગ્રામ જીવન પ્રત્યેનો અભિગમ એ સર્જકની માનવી માત્રા પ્રત્યેની વિશાળ ભીની ભીની લાગણીનો સહૃદય વાચકોને અનુભવ કરાવે છે. ટૂંકી વાર્તા એ ક્ષણાર્ઘની લીલા છે. ધૂમકેતુએ પોતાના આરંભકાળના વાર્તા સંગ્રહોને ‘તણખા’ નામ આપવાનું વિચાર્યુ. ટૂંકી વાર્તા એટલે તણખો - ઊર્મિ અને વિચારનો. તેમની વાર્તામાં પ્રેમ, સ્વાતંત્ર્ય, દલિલપ્રીતિ, કલાપ્રેમ, માનવસ્વભાવ, ધર્મ, પ્રકૃતિ વગેરે પ્રત્યેનો અનુરાગ એ વિષય બનીને આવે છે. જેવું વિષય વૈવિધ્ય છે એવી જ ભાતીગળ એમણે આપેલી પાત્રસૃષ્ટિ છે. હિમાલયની ગિરીકંદરાથી માંડી છેક ગ્રામ જીવનની નિકટ પહોંચી જતું વાર્તા સર્જનને ઉપકારક આલેખન ધૂમકેતુ સફળતા પૂર્વક કરી શકે છે. ધૂમકેતુ પ્રકૃતિએ રંગદર્શી કલાકાર છે. તેમની પાત્ર પસંદગી તેમની આસપાસના વાતાવરણમાંથી થતી જોવા મળે છે. એક કલાકાર હોવાથી ધૂમકેતુ કરુણ પરિસ્થિતિને વધુ કરુણ બનાવવા પ્રયાસ કરે છે. તેમની અવલોકન શક્તિ ગજબની છે. તેમણે નિહાળેલ માનવીના રૂપ અને અનુભવેલુ જ્ઞાન તેમજ મન ભરીને માણેલું પ્રકૃતિ સૌંદર્ય તેમની વાર્તાઓમાં છુટ્ટા હાથે વેરાયું છે. નવલિકા સ્વરૂપ ખમી શકે તેટલું, ઉપકારક હોય તેટલું ચિત્રણ ધૂમકેતુ કરે છે. જયાં કલાકારની પીંછી ફરી હોય તેવો અનુભવ થાય છે, ત્યાં તેમની વાર્તા કલા નિખરી આવે છે. ધૂમકેતુની વાર્તાઓમાં અનુભવાતુ ભાષાનું બળ અનોખુ છે. તેમની ઉત્તમ વાર્તાઓમાં સર્જનાત્મક ગદ્યની છટા જોવા મળે છે. આથી જ ગુજરાતી ભાષાની ગુંજાયશ તેમના વાર્તાલેખન ગદ્યથી વધી છે. ધૂમકેતુએ લગભગ પોણા પાંચસો જેટલી વાર્તાઓ રચી છે, પણ એક સર્જક તરીકે તેમની વાર્તાઓની કેટલીક મર્યાદા નજરે પડે છે. જે આ પ્રકારની છે. ધૂમકેતુની વાર્તાઓમાં બધો વખત કરૂણરસ એક સરખું ગૌરવ ધારણ કરતો નથી. ચિંતનશીલ પ્રકૃતિના ધૂમકેતુએ ઘણી વાર્તામાં કલાકાર ધૂમકેતુને દબાવી નિબંધકાર ધૂમકેતુને આગળ આણ્યા છે. તેથી તેમની વાર્તાઓ કથા અથવા નિબંધ રહે છે. પણ ટૂંકી વાર્તાની કલાકૃતિ બનતી નથી. અહેવાલ કે કૃતિને અંતે સાર આપવાની પદદ્વિતિ પણ ધૂમકેતુને સારા વાર્તાકાર તરીકે સ્થાપતી નથી. આ બધી મર્યાદાઓ છતાં વાર્તાકાર ધૂમકેતુની જે મોહિની છે, તે આગળ દર્શાવ્યા તે ચિરંજીવ તત્વોને લીધે છે.

===નવલકથા===
ધૂમકેતુએ ટૂંકી વાર્તાઓ ઉપરાંત નવલકથાઓ પણ લખી છે. તેમાં પચીસ જેટલી ઐતિહાસિક નવલકથાઓ અને સાત સામાજિક નવલકથાઓ છે. ધૂમકેતુની સામાજિક નવલકથાઓ મનોરંજક એટલે કે સાહિત્યિક આનંદ માટે રચાયેલી છે. ધૂમકેતુની ઐતિહાસિક નવલકથાના સર્જનના મૂળમાં તેમનામાં રહેલી ઇતિહાસ પ્રત્યેની રુચિ છે. તેઓ ગુજરાતના સુવર્ણકાળ સમા સોલંકીયુગની તેમજ ભારતના સુવર્ણયુગ સમા ગુપ્તયુગની કથા પસંદ કરી ઐતિહાસિક નવલકથા રચે છે. તેઓ ઐતિહાસિક નવલકથાઓમાં ઇતિહાસ પ્રત્યેની વફાદારી જાળવે છે. તેમને સામાજિક નવલકથા કરતા ઐતિહાસિક નવલકથામાં વધુ સફળતા મળી છે.

ચૌલાદેવી એ ધૂમકેતુની પ્રથમ ઐતિહાસિક નવલકથા છે. તેનું કથા વસ્તુ એવુ આકર્ષક હતુ કે બીજા કથાકારોએ આ જ કથા વસ્તુને નિમિત્ત બનાવી નવલકથા રચી છે. આ કથાનું કેન્દ્રવર્તી પાત્ર ચૌલાદેવી છે. ગુજરાતના રાજા ભીમદેવ બાણાવણીના શાસનમાં ચૌલાદેવી સોમનાથ મંદિરમાં નૃત્ય કરતી નર્તકી હતી. તે એક વીરાંગના હતી. એક વિશિષ્ટ પ્રસંગ મૃદંગવાદનમાં તે પોતાની કલાનું સામર્થ્ય વ્યક્ત કરે છે, ત્યારે પ્રજા અને ભીમદવે તેના પર વારી જાય છે. ભીમદેવ તેને રાણીપદ આપવા તૈયાર થાય ત્યારે ચૌલા ભીમસેનને વિજય પ્રસ્થાન માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે. જ્યારે ધૂમકેતુએ હેમચંદ્રાચાર્યનું ચરિત્ર લખવા ગુજરાતના ઇતિહાસનો અભ્યાસ કર્યો તેના પરિણામે તેમને આ નવલકથાની પ્રેરણા મળી.

===અન્ય ગદ્યસાહિત્ય===
ધૂમકેતુએ પડઘા, ઠંડી કૂરતા, એકલવ્ય નાટકો લખ્યા છે. આ ઉપરાંત તેમણે નિબંધલેખન કર્યુ છે. પગદંડી એમના પ્રવાસ વર્ણનનું પુસ્તક છે. પાનગોષ્ઠિ, જીવનવિચારણા, સાહિત્યવિચારણામાં પણ એમના ભિન્ન કોટિના નિબંધ લખાણો ગ્રંથસ્થ થયા છે. તેમણે હેમચંદ્રાચાર્ય વિશે લખેલું ચરિત્ર ઇતિહાસની હકીકતો પર આધારિત છે. જીવનપંથ અને જીવનરંગ એ બે પુસ્તકોમાં નિરાંતની ક્ષણોમાં આનંદ પામવા ગાળેલા અનુભવો ગુંથાયા છે, જેને ધૂમકેતુએ આત્મકથા ઓળખાવ્યા છે. જીવનવસ્થા દરમિયાનના સંસ્મરણો લેખકના જીવનની ઘડતરકથા બની રહ્યા.

ધૂમકેતુનુ સમગ્ર સર્જન ગદ્ય સ્વરૂપમાં છે. ધૂમકેતુનું ગદ્ય નવલિકાઓમાં સર્જનાત્મક રૂપમાં પ્રગટ થયું છે. એમની લલિત કૃતિઓમાં ઊર્મિનું બળ વિશેષ હોય છે, તેમના ગદ્યમાં કલ્પના, ચિંતન અને ઊર્મિનો સમન્વય સધાય છે. ધૂમકેતુનું અન્ય સાહિત્ય કાળના પ્રવાહમાં ભૂલાશે, પરંતુ ટૂંકી વાર્તાઓનું સર્જન જયાં સુધી ગુજરાતી ટૂંકી વાર્તાનું સ્વરૂપ અસ્તિત્વ ધરાવશે ત્યાં સુધી ટકી રહેશે.--&gt;
[[શ્રેણી: ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] 
[[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]]
[[શ્રેણી:નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]]
[[શ્રેણી:૧૯૬૫માં મૃત્યુ]]</text>
      <sha1>ts2ej8n3ib1mp5aozheto615q2vs4oz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ઢાંચો:વિરમગામ તાલુકાના ગામ</title>
    <ns>10</ns>
    <id>52893</id>
    <revision>
      <id>826828</id>
      <parentid>537990</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T13:43:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>શ્રેણી અને સાફ-સફાઇ.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7068" xml:space="preserve">{| style=&quot;background-color:AliceBlue; border: 1px dotted DodgerBlue; min-width:50%; width:auto; max-width:75%;&quot;
|+ style=&quot;background-color:LightSkyBlue; border: 1px dotted DodgerBlue; padding: 3px;&quot;| '''[[વિરમગામ તાલુકો|વિરમગામ તાલુકા]]ના ગામ અને તાલુકાનું ભૌગોલિક સ્થાન'''
|-
|{{ભૌગોલિક સ્થાન
|કેન્દ્ર = વિરમગામ તાલુકો
|ઉત્તર =
|ઈશાન =
|પૂર્વ =
|અગ્નિ =
|દક્ષિણ =
|નૈઋત્ય =
|પશ્ચિમ =
|વાયવ્ય =
}}
|-
|style=&quot;font-size:70%;&quot;|
{{col-begin}}
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;1&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[અસલગામ (તા. વિરમગામ)|અસલગામ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ઉખલોડ (તા. વિરમગામ)|ઉખલોડ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ઓગણ (તા. વિરમગામ)|ઓગણ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કડીપુર (તા. વિરમગામ)|કડીપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કમીજલા (તા. વિરમગામ)|કમીજલા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કરકથલ (તા. વિરમગામ)|કરકથલ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કરણગઢ (તા. વિરમગામ)|કરણગઢ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કલ્યાણપુર (શિયાળ)|કલ્યાણપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કાંકરાવાડી (તા. વિરમગામ)|કાંકરાવાડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કાનપુરા (દલસાણા) | કાનપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કાયલા (તા. વિરમગામ)|કાયલા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કારીયાણા (તા. વિરમગામ)|કારીયાણા]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;13&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[કાલિયાણા (તા. વિરમગામ)|કાલિયાણા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કુમારખાણ (તા. વિરમગામ)|કુમારખાણ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કોકતા (તા. વિરમગામ)|કોકતા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ખુડદ (તા. વિરમગામ)|ખુડદ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ખેંગારીયા (તા. વિરમગામ)|ખેંગારીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગોરૈયા (તા. વિરમગામ)|ગોરૈયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ઘોડા (તા. વિરમગામ)|ઘોડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ચણોઠીયા (તા. વિરમગામ)|ચણોઠીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ચુનીનાપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જકસી (તા. વિરમગામ)|જકસી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જખવાડા (તા. વિરમગામ)|જખવાડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જાલમપુરા (તા. વિરમગામ)|જાલમપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;25&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[જુના પાદર (તા. વિરમગામ)|જુના પાદર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જેતાપુર (તા. વિરમગામ)|જેતાપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ઝેઝરા (તા. વિરમગામ)|ઝેઝરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ડેડિયાસણ (તા. વિરમગામ)|ડેડિયાસણ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[થુલેટા (તા. વિરમગામ)|થુલેટા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[થોરી થંભા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[થોરી મુબારક|{{nowrap|થોરી મુબારક}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[થોરી વડગાસ|{{nowrap|થોરી વડગાસ}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[દલસાણા (તા. વિરમગામ)|દલસાણા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[દુમણા (તા. વિરમગામ)|દુમણા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[દેવપુરા (તા. વિરમગામ)|દેવપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[દોલતપુરા (તા. વિરમગામ)|દોલતપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;37&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[ધાકડી (તા. વિરમગામ)|ધાકડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નદીયાણા (તા. વિરમગામ)|નદીયાણા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નરસિંહપુરા (તા. વિરમગામ)|નરસિંહપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાની કીશોલ|{{nowrap|નાની કીશોલ}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાની કુમાદ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નીલકી (તા. વિરમગામ)|નીલકી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભડાણા (તા. વિરમગામ)|ભડાણા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભાવડા (તા. વિરમગામ)|ભાવડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભોજવા (તા. વિરમગામ)|ભોજવા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મહાદેવપુરા (તા.વિરમગામ)|મહાદેવપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મામદપુરા (તા. વિરમગામ)|મામદપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મેલાજ (તા. વિરમગામ)|મેલાજ]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;49&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[મોટા હરીપુરા (તા. વિરમગામ)|{{nowrap|મોટા હરીપુરા}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટી કીશોલ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટી કુમાદ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રંગપુર (તા. વિરમગામ)|રંગપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રહેમલપુર (તા. વિરમગામ)|રહેમલપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રુપાવટી (તા. વિરમગામ)|રુપાવટી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[લીંબાડ (તા. વિરમગામ)|લીંબાડ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[લીયા (તા. વિરમગામ)|લીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વડગાસ (તા. વિરમગામ)|વડગાસ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વણી (તા. વિરમગામ)|વણી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વનથલ (તા. વિરમગામ)|વનથલ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વલાણા (તા. વિરમગામ)|વલાણા]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;61&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[વસવેલીયા (તા. વિરમગામ)|વસવેલીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વસાણ (તા. વિરમગામ)|વસાણ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વાંસવા (તા. વિરમગામ)|વાંસવા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વિરમગામ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વિરમગામ ગ્રામ્ય|{{nowrap|વિરમગામ ગ્રામ્ય}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વેકરીયા (તા. વિરમગામ)|વેકરીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[શાહપુર (તા. વિરમગામ)|શાહપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[શિવપુરા (તા. વિરમગામ)|શિવપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[સચાણા (તા. વિરમગામ)|સચાણા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[સરસાવડી (તા. વિરમગામ)|સરસાવડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[સોકલી (તા. વિરમગામ)|સોકલી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[હાંસલપુર સેરેશ્વર|{{nowrap|હાંસલપુર સેરેશ્વર}}]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-end}}
|}&lt;includeonly&gt;[[શ્રેણી:વિરમગામ તાલુકો]]
[[શ્રેણી:અમદાવાદ જિલ્લાના ગામ]]&lt;includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;[[શ્રેણી:તાલુકાના ગામોનો ઢાંચો]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>h7sodnipl6c4ac7siq1zu2m34uzxpuo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ઢાંચો:માંડવી તાલુકાના ગામ</title>
    <ns>10</ns>
    <id>53714</id>
    <revision>
      <id>826822</id>
      <parentid>481370</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T12:55:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>શ્રેણી અને સાફ-સફાઇ.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10429" xml:space="preserve">{| style=&quot;background-color:AliceBlue; border: 1px dotted DodgerBlue; min-width:50%; width:inherit; max-width:75%;&quot;
|+ style=&quot;background-color:LightSkyBlue; border: 1px dotted DodgerBlue; padding: 3px;&quot;| '''[[માંડવી તાલુકો|માંડવી તાલુકા]]ના ગામ અને તાલુકાનું ભૌગોલિક સ્થાન'''
|-
|
{{ભૌગોલિક સ્થાન
|કેન્દ્ર = માંડવી તાલુકો
|ઉત્તર = [[નખત્રાણા તાલુકો]]
|ઈશાન = [[ભુજ તાલુકો]]
|પૂર્વ =  [[મુન્દ્રા તાલુકો]]
|અગ્નિ = [[અરબી સમુદ્ર]]
|દક્ષિણ = અરબી સમુદ્ર
|નૈઋત્ય = અરબી સમુદ્ર
|પશ્ચિમ = [[અબડાસા તાલુકો]]
|વાયવ્ય = [[અબડાસા તાલુકો]]
}}
|-
|style=&quot;font-size:70%;&quot;|
{{col-begin}}
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;1&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[અજાપર (તા. માંડવી)|અજાપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટા આસંબિયા (તા. માંડવી)|મોટા આસંબિયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાના આસંબિયા (તા. માંડવી)|{{nowrap|નાના આસંબિયા}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[આશારણી (તા. માંડવી)|આશારણી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બાડા (તા. માંડવી)|બાડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બાગ (તા. માંડવી)|બાગ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બાંભડાઈ (તા. માંડવી)|બાંભડાઈ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બાયઠ (તા. માંડવી)|બાયઠ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બઝાર (તા. માંડવી)|બઝાર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભાડા (તા. માંડવી)|ભાડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટી ભાડઈ (તા. માંડવી)|મોટી ભાડઈ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાની ભાડઈ (તા. માંડવી)|નાની ભાડઈ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભારાપર (તા. માંડવી)|ભારાપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભેરૈયા (તા. માંડવી)|ભેરૈયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભીંસરા (તા. માંડવી)|ભીંસરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભોજાય (તા. માંડવી)|ભોજાય]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બિદડા (તા. માંડવી)|બિદડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ચાંગડાઈ (તા. માંડવી)|ચાંગડાઈ]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;19&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[દરશડી (તા. માંડવી)|દરશડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[દેઢિયા (તા. માંડવી)|દેઢિયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[દેવપર (તા. માંડવી)|દેવપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ધવલનગર (તા. માંડવી)|ધવલનગર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ધોકડા (તા. માંડવી)|ધોકડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ધુણઈ (તા. માંડવી)|ધુણઈ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ડોણ (તા. માંડવી)|ડોણ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[દુજાપર (તા. માંડવી)|દુજાપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[દુર્ગાપર (તા. માંડવી)|દુર્ગાપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ફરાદી (તા. માંડવી)|ફરાદી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ફીલોણ (તા. માંડવી)|ફીલોણ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગઢશીશા (તા. માંડવી)|ગઢશીશા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગચ્ચીવાડ (તા. માંડવી)|ગચ્ચીવાડ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગોધરા (તા. માંડવી)|ગોધરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટા ગોણીયાસર (તા. માંડવી)|મોટા ગોણીયાસર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાના ગોણીયાસર (તા. માંડવી)|{{nowrap|નાના ગોણીયાસર}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગુંદીયાળી (તા. માંડવી)|ગુંદીયાળી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[હાલાપર (તા. માંડવી)|હાલાપર]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;37&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[હમલા (તા. માંડવી)|હમલા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જખણીયા (તા. માંડવી)|જખણીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જામથડા (તા. માંડવી)|જામથડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કછીયા ફલિયા (તા. માંડવી)|કછીયા ફલિયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કાઠડા (તા. માંડવી)|કાઠડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કોડાય (તા. માંડવી)|કોડાય]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કોજાચોરા (તા. માંડવી)|કોજાચોરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કોકલિયા (તા. માંડવી)|કોકલિયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કોટાયા (તા. માંડવી)|કોટાયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કોટડી (તા. માંડવી)|કોટડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટા લાયજા (તા. માંડવી)|મોટા લાયજા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાના લાયજા (તા. માંડવી)|નાના લાયજા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[લુડવા (તા. માંડવી)|લુડવા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[લુહાર વાડ (તા. માંડવી)|લુહાર વાડ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[માધવ નગર (તા. માંડવી)|માધવ નગર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મકડા (તા. માંડવી)|મકડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મામયમોરા (તા. માંડવી)|મામયમોરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[માંડવી (ગ્રામ્ય) (તા. માંડવી)|{{nowrap|માંડવી (ગ્રામ્ય)}}]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;55&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[મંજલ (તા. માંડવી)|મંજલ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[માપર (તા. માંડવી)|માપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મસ્કા (તા. માંડવી)|મસ્કા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટી મઉ (તા. માંડવી)|મોટી મઉ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાની મઉ (તા. માંડવી)|નાની મઉ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મેરાઉ (તા. માંડવી)|મેરાઉ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોડ કુબા (તા. માંડવી)|મોડ કુબા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટા ભાડીયા (તા. માંડવી)|{{nowrap|મોટા ભાડીયા}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટા સલાયા (તા. માંડવી)|મોટા સલાયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાભોઈ (તા. માંડવી)|નાભોઈ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાગલપર (તા. માંડવી)|નાગલપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાગ્રેચા (તા. માંડવી)|નાગ્રેચા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાના ભાડીયા (તા. માંડવી)|{{nowrap|નાના ભાડીયા}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાની ખાખર (તા. માંડવી)|નાની ખાખર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[પદમપર (તા. માંડવી)|પદમપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[પાંચોટીયા (તા. માંડવી)|પાંચોટીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[પીપરી (તા. માંડવી)|પીપરી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[પોલડીયા (તા. માંડવી)|પોલડીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;73&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[પુનડી (તા. માંડવી)|પુનડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[પ્યાકા (તા. માંડવી)|પ્યાકા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રાજડા (તા. માંડવી)|રાજડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રાજપર (તા. માંડવી)|રાજપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રાજપરા ટીંબો (તા. માંડવી)|{{nowrap|રાજપરા ટીંબો}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રામપર (તા. માંડવી)|રામપર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટા રતડીયા (તા. માંડવી)|મોટા રતડીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાના રતડીયા (તા. માંડવી)|{{nowrap|નાના રતડીયા}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટી રાયણ (તા. માંડવી)|મોટી રાયણ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાની રાયણ (તા. માંડવી)|નાની રાયણ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટી સાભરાઈ (તા. માંડવી)|મોટી સાભરાઈ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાની સાભરાઈ (તા. માંડવી)|{{nowrap|નાની સાભરાઈ}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[શેરડી (તા. માંડવી)|શેરડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[શીરવા (તા. માંડવી)|શીરવા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[સુથારવાડ (તા. માંડવી)|સુથારવાડ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[સ્વામીજી શેરી (તા. માંડવી)|સ્વામીજી શેરી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[તલવાણા (તા. માંડવી)|તલવાણા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ત્રગડી (તા. માંડવી)|ત્રગડી]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-6}}
&lt;ol start=&quot;91&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[ઉમિયા નગર (તા. માંડવી)|ઉમિયા નગર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ઉનડોઠ બ્રાહ્મણવાળી (તા. માંડવી)|{{nowrap|ઉનડોઠ બ્રાહ્મણવાળી}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[મોટી ઉનડોઠ (તા. માંડવી)|મોટી ઉનડોઠ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાની ઉનડોઠ (તા. માંડવી)|નાની ઉનડોઠ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વાડા (તા. માંડવી)|વાડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વલ્લભવાડ (તા. માંડવી)|વલ્લભવાડ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વાંઢ (તા. માંડવી)|વાંઢ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વાણિયાવાડ (તા. માંડવી)|વાણિયાવાડ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વેકરા (તા. માંડવી)|વેકરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વીંઢ (તા. માંડવી)|વીંઢ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વિંગાણીયા (તા. માંડવી)|વિંગાણીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વિરાણી (તા. માંડવી)|વિરાણી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વોહરા હજીરા (તા. માંડવી)|{{nowrap|વોહરા હજીરા}}]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-end}}
|}&lt;includeonly&gt;[[શ્રેણી:માંડવી તાલુકો]][[શ્રેણી:કચ્છ જિલ્લાના ગામ]]&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;[[શ્રેણી:તાલુકાના ગામોનો ઢાંચો]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ekqdzb225jebt69m6foxz1oel3nw61s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>હીરાપર (તા. અંજાર)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>54845</id>
    <revision>
      <id>826826</id>
      <parentid>826820</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T13:33:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/2405:204:858C:828:0:0:19A3:E8B1|2405:204:858C:828:0:0:19A3:E8B1]] ([[User talk:2405:204:858C:828:0:0:19A3:E8B1|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને  [[User:KartikBot|KartikBot]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2259" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction |
native_name = {{PAGENAME}} | 
type = ગામ | 
latd = 23.317725 | longd = 70.042026|
locator_position = right | 
state_name = ગુજરાત |
state_name2 = |
district = [[કચ્છ જિલ્લો|કચ્છ]] |
leader_title = |
leader_name = |
altitude = |
population_as_of =  |
population_total = | 
population_density = |
area_magnitude= sq. km |
area_total = |
area_telephone = |
postal_code = |
vehicle_code_range = GJ-12|
sex_ratio = |
unlocode = |
website = |
footnotes = |
|સ્થિતિ=યોગ્ય
}}
'''{{PAGENAME}}''' [[ભારત]]ના [[ગુજરાત]] રાજ્યના [[કચ્છ]] જિલ્લાના [[અંજાર તાલુકો|અંજાર તાલુકા]]માં આવેલું એક  ગામ છે&lt;ref name=&quot;bvndp1234&quot;&gt;{{cite web
 |url        = http://kutchdp.gujarat.gov.in/kutch/marugam-2.htm
 |title      = કચ્છ જીલ્લા પંચાયત  - મારો તાલુકો - અંજાર
 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110104084135/https://kutchdp.gujarat.gov.in/kutch/marugam-2.htm
 |archive-date = ૪ જાન્યુઆરી ૨૦૧૧
 |date       = 
 |website    = 
 |publisher  = ગુજરાત સરકાર
 |access-date =  
}}&lt;/ref&gt;. આ ગામના લોકોનો મુખ્ય વ્યવસાય [[ખેતી]], [[ખેતમજૂરી]], નોકરી તેમ જ [[પશુપાલન]] છે. આ ગામમાં મુખ્યત્વે [[મગ]] , [[તલ]], [[બાજરી]], [[જુવાર]],  [[રજકો]] તેમ જ અન્ય શાકભાજીના પાકની ખેતી કરવામાં આવે છે. આ ગામમાં [[પ્રાથમિક શાળા]], [[પંચાયતઘર]], [[આંગણવાડી]] તેમ જ દૂધની ડેરી જેવી સવલતો પ્રાપ્ય થયેલી છે&lt;ref name=&quot;bvndp1234&quot;&gt;&lt;/ref&gt;.

&lt;hr&gt;
{{ઢાંચો:અંજાર તાલુકાના ગામ}}
==સંદર્ભ==
{{reflist}}


[[શ્રેણી:અંજાર તાલુકો]]
{{ગુજરાત ગામ સ્ટબ}}</text>
      <sha1>3bxpj22z9x3prmxdssui02iyqtyx4tn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>માનવ શરીર</title>
    <ns>0</ns>
    <id>61624</id>
    <revision>
      <id>826841</id>
      <parentid>772977</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T18:33:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4041:E89:1B7C:A009:D8F1:A6BC:307D</ip>
      </contributor>
      <comment>/* સ્તર ૨: કોષ સ્તર */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23797" xml:space="preserve">[[File:Human-gender-neutral.svg|thumb|નર અને માદા માનવ શરીર]]
'''માનવ શરીર''' ના બંધારણ/માળખાની જટિલ રચનાને ૬ વિવિધ ૬ સ્તરોમાં વિભાજીત કરાય છે. નીચેના સ્તરથી ઉપરના સ્તર તરફ જઇએ તેમ તેની જટીલતા વધે છે.

[[File:માનવ શરીર નું બંધારણ.png|thumb|right|માનવ શરીરના બંધારણના સ્તરો - ૧. રસાયણ સ્તર, ૨. કોષ સ્તર, ૩. પેશી સ્તર, ૪. અવયવ સ્તર, ૫. અવયવ તંત્ર સ્તર, ૬. સજીવ સ્તર]]

==સ્તર ૧: રસાયણ સ્તર==
રસાયણ સ્તર માં પરમાણુઓ અને અણુઓ નો સમાવેશ થાય છે. પરમાણુઓ તત્વના સૌથી નાના એકમ છે. કાર્બન, હાઈડ્રોજન, ઓક્સિજન, નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફરસ, સલ્ફર, સોડિયમ, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, ક્લોરીન, વગેરે અણુઓ સજીવોનો મહત્વનો ભાગ છે.

પરમાણુઓનાં રાસાયણિક સંયોજન દ્વારા અણુઓ બને છે. આ અણુઓ સજીવો સાથે સંકળાયેલ હોવાથી તેઓ ‘જૈવિક અણુ’ઓ તરીકે ઓળખાય છે. કાર્બોદિત, ચરબી, પ્રોટીન, ડીઓક્સી-રાઈબો-ન્યુકિલઇક-એસિડ (ડીએનએ) અને રાઈબો-ન્યુકિલઇક-એસિડ (આરએનએ) જૈવિક અણુઓનાં ઉદાહરણો છે. ઘણી વાર આ જૈવિક અણુઓ સામાન્ય અણુઓની સરખામણીએ ખુબ મોટાં હોવાથી તેમને ‘જૈવિક મહાઅણુ’ઓ પણ કહે છે.

==સ્તર ૨: કોષ સ્તર==
કોષ- એ સૌથી નાનું સજીવ એકમ છે. કોષ સજીવ શરીરનું મૂળભૂત રચનાત્મક અને કાર્યાત્મક એકમ પણ છે.પરમાણુ એક બીજા સાથે સંકળાયેલ હોય ત્યારે અણુ બને છે અને અણુઓ એક-બીજા સાથે સંકળાય ત્યારે કોષો બને છે. માનવ શરીરમાં ઘણા પ્રકારનાં કોષ આવેલાં છે. કોષોનાં ઉદાહરણોમાં ઉપકલા કોષો, સ્નાયુ કોષો, ચેતા કોષો,

==સ્તર ૩: પેશી સ્તર==
પેશી એટલે સાથે મળીને એક ચોક્કસ કામ કરનારા કોષોનું જૂથ અને તેની આસપાસ રહેલા પદાર્થો. માનવ શરીરમાં પેશીઓ માત્ર ચાર મૂળભૂત પ્રકારની હોય છે- ઉપકલા પેશી, સંયોજક પેશી, સ્નાયુ પેશી, અને ચેતા પેશી.

સૂક્ષમદર્શક યંત્ર વડે લીધેલાં પેશીઓનાં ચિત્રો જુઓ:
{|align=center
|-
|[[File:Tinción hematoxilina-eosina.jpg|thumb|અન્નનળી ની ઉપકલા પેશી]]
|[[File:Bone connective tissue.jpg|thumb|અસ્થિ ની સંયોજક પેશી]]
|[[File:Skeletal striated muscle.jpg|thumb|રેખિત સ્નાયુ પેશી]]
|[[File:Neuronehisto.jpg|thumb|ચેતા પેશી]]
|}

==સ્તર ૪: અવયવ સ્તર==
અવયવ સ્તરે બે અથવા તેનાથી વધુ જુદા-જુદા પ્રકારની પેશીઓ જોડાઈને અવયવ બને છે. અવયવોને ચોક્કસ આકાર હોય છે અને શરીરમાં તે ચોક્કસ કાર્ય બજાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, પેટ, ચામડી, હાડકાં, હૃદય, યકૃત, ફેફસાં અને મગજ .

==સ્તર ૫: અવયવ તંત્ર સ્તર==
એક-બીજા સાથે સંબંધિત અવયવો સાથે મળીને એક કાર્ય કરે, ત્યારે અવયવ તંત્ર બને છે. માનવ શરીર માં અગિયાર અવયવ તંત્રો જોઈ શકાય છે. તેમની માહિતી નીચે કોષ્ટકમાં જુઓ. આ અવયવ તંત્રો સંપૂર્ણ પણે એક-બીજાથી સ્વતંત્ર નથી હોતા. તે અંદરોઅંદર સંકળાયેલા હોય છે. 

ઘણી વાર કોઈક અવયવ એક કરતાં વધુ અવયવ તંત્રનો ભાગ બને છે.  જેમ કે, સ્વાદુપિંડ પાચન તંત્ર અને અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર બંનેનો ભાગ છે.

===માનવ શરીરનાં અગિયાર અવયવ તંત્રો:===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|'''અવયવ તંત્ર'''||'''ઘટકો'''||'''કાર્યો'''||
|-
|
[[File:Skin blank.jpg|50px]]


બાહ્યાવરણ તંત્ર/આવરણ તંત્ર
||
* મુખ્ય ઘટક- ત્વચા/ચામડી.
* ત્વચાનાં માળખાં સાથે સંકળાયેલ ઘટકો- જેમ કે, વાળ, નખ, પ્રસ્વેદ ગ્રંથિઓ અને તેલ ગ્રંથિઓ.
||
* શરીરને રક્ષણ આપવું.
* શરીરનાં તાપમાનનું નિયમન કરવું.
* શરીરનાં બગાડ/કચરાનો નિકાલ કરવામાં મદદ કરવી.
* વિટામિન-ડી બનાવવું.
* આ ઉપરાંત ત્વચા માનવ શરીરની પાંચ ઇન્દ્રિયમાંથી એક છે. તે સ્પર્શ અને પીડા, ગરમ અને ઠંડુ જેવી સંવેદનાઓ પારખે છે.
||
[[File:આવરણ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું આવરણ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Musclesbicepstriceps.jpg|50px]]

સ્નાયુ તંત્ર
||
* કંકાલ સ્નાયુ પેશીઓથી બનેલા 'કંકાલ સ્નાયુઓ'/‘ઐચ્છિક સ્નાયુઓ’. (સામાન્ય રીતે, અન્ય પ્રકારની સ્નાયુ પેશીઓનો આ તંત્રમાં સમાવેશ નથી થતો. તેઓ જે-તે અવયવ સાથે સંકળાયેલ હોય છે.)
||
* શરીરનાં હલનચલનની ક્રિયાઓ માટે જવાબદાર. જેમ કે, ચાલવું, દોડવુ, ચઢવું, ઊડવું અને તરવું.
* શરીરની સ્થિતિ/મુદ્રાને સ્થિરતા આપવી.
* ગરમીનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:સ્નાયુ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું સ્નાયુ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:SkullSchaedelSeitlich1.png|50px]]


કંકાળ તંત્ર
||
* હાડકાં/અસ્થિ.
* હાડકાં સાથે સંકળાયેલ કૂર્ચા/કાસ્થિ.
* હાડકાં અને કૂર્ચાને એક-બીજા સાથે જોડતા સાંધા.
||
* શરીરને ચોક્કસ આકાર અને આધાર આપવો.
* શરીરનાં આંતરીક અવયવોને રક્ષણ આપવું.
* શરીરનાં સ્નાયુઓ કંકાળ તંત્રનાં માળખાં ના આધારે ગોઠવાયેલાં હોય છે અને કંકાળ તંત્ર શરીરનાં હલન-ચલન માટે મદદ કરે છે.
* હાડકાંમાં રક્ત કોશિકાઓ ઉત્પન્ન કરનાર કોષો રહેલા હોય છે જેને ''બોન-મેરો'' (Bone Marrow) કહેવાય છે.
* હાડકાંમાં ચરબી અને ખનીજ તત્વોનો સંગ્રહ પણ થાય છે.
||
[[File:કંકાળ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું કંકાળ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Brain logo.svg|50px]]

ચેતા તંત્ર/જ્ઞાન તંત્ર
||
* મગજ.
* કરોડરજજુ.
* મગજ અને કરોડરજજુમાંથી નીકળતી ચેતાઓ/ચેતાતંતુઓ.
* ઇન્દ્રિયો/સંવેદનાગ્રાહી અવયવો જેમ કે, આંખ અને કાન.
||
* ચેતા-ઊર્મિવેગો દ્વારા શરીરમાં સંદેશવ્યવહાર કરી શરીરની પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું.
* શરીરના આંતરિક અને બાહ્ય વાતાવરણમાં થતા ફેરફારોને જાણવા, તેમનું અર્થઘટન કરવું અને પ્રતિક્રિયા આપવી. ચેતા તંત્ર આ પ્રતિક્રિયાઓ મુખ્યત્વે સ્નાયુઓનાં સંકોચન અથવા ગ્રન્થિઓનાં સ્ત્રાવ દ્વારા શરીરમાં જરૂરી ફેરફારો કરીને આપે છે.
||
[[File:ચેતા તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું ચેતા તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Thyroid and parathyroid glands.gif|50px]]

અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર
||
* અંતઃસ્ત્રાવી ગ્રંથિઓ(અંતઃસ્ત્રાવોનું ઉત્પાદન કરનારી ગ્રંથિઓ)- પિનીયલ, હાયપોથલામસ, પિટ્યુટરી, થાયમસ, થાઇરોઇડ, પેરાથાઇરોઇડ ગ્રંથિઓ, એડ્રીનલ ગ્રંથિઓ (મૂત્રપિંડ પાસેની ગ્રંથિઓ), સ્વાદુપિંડ, અંડપિંડ અને શુક્રપિંડ.
* અંતઃસ્ત્રાવી કોષો ધરાવતા અન્ય અવયવો.
||
* અંતઃસ્ત્રાવો દ્વારા શરીરમાં સંદેશવ્યવહાર કરી શરીરની પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું. અંતઃસ્ત્રાવો શરીરના રાસાયણિક સંદેશવાહકો છે.
||
[[File:અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Heart (vessels only).gif|50px]]


[[રુધિરાભિસરણ તંત્ર]]
||
* હૃદય.
* રક્તવાહિનીઓ- ધમની, શિરા, રક્તકેશિકાઓ.
* રક્ત/રુધિર/લોહી.
||
* રક્તવાહિનીઓ- રક્તનું વહન કરવું.
* હૃદય- પંપ જેવું કાર્ય કરી રક્તને રક્તવાહિનીઓમાં વહેતુ રાખવું.
* રક્ત- આખા શરીરમાં પરિભ્રમણ કરી ઉપયોગી અને બિનઉપયોગી ઘટકોનું વહન કરવું તેમજ શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનાં ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન, તાપમાન અને પાણીનાં સ્તરને જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* આ ઉપરાંત રક્તનાં ઘટકો રોગનો સામનો કરવામાં પણ મદદ કરે છે.
||
[[File:રુધિરાભિસરણ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું રુધિરાભિસરણ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:PBNeutrophil.jpg|50px]]


લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર
||
* લસિકા પ્રવાહી/લસિકા અને લસિકાવાહિનીઓ.
* બરોળ, થાયમસ, લસિકા ગાંઠો અને કાકડા.
||
* રક્તમાંના પ્રોટીન અને પ્રવાહી/રસને જાળવી રાખવા.
* પાચન તંત્ર દ્વારા અભિશોષિત થયેલી ચરબીનું પાચન તંત્રમાંથી રક્તમાં વહન કરવું.
* રોગપ્રતિકારક તંત્રનાં ઘટકોનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Lungs - sized.png|50px]]


શ્વસન તંત્ર
||
* ફેફસાં.
* બહારથી હવાને ફેફસાં સુધી પહોંચાડતી- કંઠનળી, સ્વરપેટી અને શ્વાસનળી.
* ફેફસાંમાં હવાને અંદર- બહાર લઈ જતી શ્વાસવાહિનીઓ.
* ફેફસાંમાં આવેલાં- શ્વાસવાહિકાઓ અને વાયુકોષ્ઠો.
||
* બહારનાં વાયુ અને રક્ત વચ્ચે ઓક્સિજન અને કાર્બન-ડાયોક્સાઇડની આપ-લે કરાવવી.
* શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનું ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* ફેફસાંમાંથી બહાર આવતી વાયુ દ્વારા ''વોકલ કોર્ડ''થી ધ્વનિ/અવાજનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:શ્વસન તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું શ્વસન તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Complete GI tract - sized.png|50px]]


પાચન તંત્ર
||
* પાચન માર્ગનાં અવયવો- મુખ, કંઠનળી, અન્નનળી, જઠર, નાનું આંતરડું અને મોટું આંતરડું, મળાશય અને મળમાર્ગ.
* પાચનમાં મદદ કરનારા સહાયક અવયવો- લાળ ગ્રંથિઓ, યકૃત, પિત્તાશય અને સ્વાદુપિંડ.
||
* ખોરાકનું પાચન- ભૌતિક અને રાસાયણિક વિઘટન કરવું.
* પોષક તત્વોનું અભિશોષણ કરવું.
* શોષી ના શકાય તેવા શરીરનાં કચરાનો ઘન સ્વરૂપે નિકાલ કરવો.
||
[[File:પાચન તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું પાચન તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Urinary system.gif|50px]]


મૂત્ર તંત્ર
||
* મૂત્રપિંડ, મૂત્રવાહિની, મૂત્રાશય અને મૂત્રમાર્ગ.
||
* મૂત્રનું ઉત્પાદન, સંગ્રહ અને ઉત્સર્જન કરી પ્રવાહી સ્વરૂપે શરીરનાં કચરાનો નિકાલ કરવો.
* રક્તનાં ''વોલ્યુમ''નું અને તેની રાસાયણિક રચનાનું નિયમન કરવું.
* શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનું ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* શરીરની ખનિજ તત્વોનોનું સંતુલન જાળવવું.
* લાલ રક્ત કોશિકાઓનાં ઉત્પાદનનું નિયમન કરવું.
||
[[File:મૂત્ર તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું મૂત્ર તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Sperm-egg.jpg|50px]]


નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો
||
* પ્રજનન પિંડો:
** નર જાતિમાં- શુક્રપિંડ.
** માદા જાતિમાં- અંડપિંડ/અંડાશય.

* સંકળાયેલ અવયવો:
** નર જાતિમાં- અધિવૃષણ નલિકા, શુક્રવાહિની, શુક્રાશય, શિશ્ન, પ્રોસ્ટેટ ગ્રંથિ.
** માદા જાતિમાં- અંડવાહિની, ગર્ભાશય, યોનિમાર્ગ/યોનિ.
||
* પ્રજનન પિંડો- જન્યુ/જનનકોષો/બીજકોષો (નર જાતિમાં- શુક્રકોષો, માદા જાતિમાં- અંડકોષો)નું ઉત્પાદન કરવું. આ જનનકોષો ફલન દ્વારા સંકળાય છે અને તેમાંથી નવા જીવનો નિર્માણ થાય છે.
* પ્રજનન પિંડોનાં અંતઃસ્ત્રાવો- પ્રજનનનું તેમજ શરીરની અન્ય કેટલીક પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું.
* સંકળાયેલ અવયવો- જનનકોષોનું વહન અને સંગ્રહ કરવો.
||
[[File:નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો.jpg|માનવ નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો|200px]]
|}

==સ્તર ૬: સજીવ સ્તર==
અગિયાર અવયવ તંત્રો સાથે મળીને કામ કરે ત્યારે સજીવ સ્તરનું - માનવ શરીર બને છે.

== માનવ શરીરના અંગો ==
જીવવિજ્ઞાન ની દ્રષ્ટિ એ માનવ શરીર એ કુદરતની એક જટિલ રચના છે. માનવ શરીરમાં ઘણા અંગો નો સમાવેશ થાય છે, તેના મુખ્ય બે ભાગ પડે છે 1) બાહ્ય અને 2) આંતરિક અવયવો. મનુષ્ય તેના અંગો દ્વારા અલગ અલગ ક્રિયા કરે છે, જેમકે સાંભળવાની, ચાલવાની, બોલવાની, જોવાની વગેરે. આપણું શરીર સંખ્યાબંધ જૈવિક અંગો નું બનેલું છે, જે આપણા શરીર માં વિશિષ્ટ કાર્યો કરે છે. શરીરના મુખ્ય બાહ્ય અંગો ની સૂચિ તમને નીચે જોવા મળશે.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!નંબર
!માનવ શરીરના અંગો
|-
|1
|માથું 
|-
|2
|કપાળ 
|-
|3
|[[વાળ]] 
|-
|4
|ચહેરો 
|-
|5
|[[આંખ]] 
|-
|6
|પાંપણ 
|-
|7
|નાક 
|-
|8
|ગાલ 
|-
|9
|[[કાન]] 
|-
|10
|મોં 
|-
|11
|[[દાંતનો વિકાસ|દાંત]] 
|-
|12
|હોઠ
|-
|13
|[[જીભ]] 
|-
|14
|મૂછ 
|-
|15
|દાઢી 
|-
|16
|જડબું 
|-
|17
|ગળું 
|-
|18
|પેટ 
|-
|19
|નાભિ 
|-
|20
|[[હાથ]] 
|-
|21
|ખભો 
|-
|22
|સ્તન 
|-
|23
|છાતી 
|-
|24
|કમર 
|-
|25
|પીઠ 
|-
|26
|કોણી 
|-
|27
|[[કાંડુ (શરીર)|કાંડું]]
|-
|28
|હથેળી 
|-
|29
|[[આંગળી]] 
|-
|30
|[[અંગૂઠો]] 
|-
|31
|[[નખ]] 
|-
|32
|બગલ 
|-
|33
|[[પગ]] 
|-
|34
|સાથળ 
|-
|35
|જંઘામૂળ 
|-
|36
|શિશ્ન 
|-
|37
|યોની 
|-
|38
|ઢીંચણ 
|-
|39
|પગની પિંડી
|-
|40
|પગની ઘૂંટી
|-
|41
|પગનું તળિયું
|-
|42
|પગની એડી
|-
|43
|પગની આંગળીઓ
|}
શરીરના બાહ્ય અંગો સિવાય આંતરિક અંગો પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે, જે અંગો ને આપણે જોઈ શકતા નથી કારણકે તે શરીર ની અંદર હોય છે. આ અંગો પોતાની રીતે કાર્ય કરે છે જેનું નિયંત્રણ આપણે કરવાની જરૂર હોતી નથી.    

==સંદર્ભો==
* [http://books.google.co.in/books?id=qVyZYgEACAAJ&amp;dq=anatomy+and+physiology+tortora+13th+pdf&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=f-llVIG1JZWNuAShlID4DQ&amp;ved=0CBsQ6AEwAA Gerard J. Tortora and Bryan H. Derrickson, ''Principles of Anatomy and Physiology'', 13th edition.]
* [http://books.google.co.in/books?id=fMeUAwAAQBAJ&amp;printsec=frontcover&amp;dq=ross+and+wilson+anatomy+and+physiology&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=d4VnVISdCYGLuASr44HQDg&amp;ved=0CCQQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=ross%20and%20wilson%20anatomy%20and%20physiology&amp;f=false Anne Waugh and Allison Grant, ''Ross &amp; Wilson Anatomy and Physiology in Health and Illness'', 12th Edition.]
* [http://books.google.co.in/books?id=Po0zyO0BFzwC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Guyton+and+Hall+Textbook+of+Medical+Physiology&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=oOllVL_GNcPUuQSf9oHYDg&amp;ved=0CBsQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=Guyton%20and%20Hall%20Textbook%20of%20Medical%20Physiology&amp;f=false John E. Hall, ''Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology'', 12th Edition.]

==બાહ્ય કડીઓ==
* [http://www.zygotebody.com માનવ શરીરની રચનાનો નકશો- 3Dમાં]
*માનવ શરીરના અંગો - [https://gujarati-english.com/body-parts-name-in-gujarati/ Human Body Parts Name In Gujarati]
{{commons|Human_body|માનવ શરીર}}
{{wiktionary|શરીર}}

[[શ્રેણી:જીવવિજ્ઞાન]]</text>
      <sha1>sk9ltwf2zaobuzxnf05pgs2gtiq4m0c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826844</id>
      <parentid>826841</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T19:45:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dsvyas</username>
        <id>561</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/2409:4041:E89:1B7C:A009:D8F1:A6BC:307D|2409:4041:E89:1B7C:A009:D8F1:A6BC:307D]] ([[User talk:2409:4041:E89:1B7C:A009:D8F1:A6BC:307D|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને  [[User:Justort|Justort]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23665" xml:space="preserve">[[File:Human-gender-neutral.svg|thumb|નર અને માદા માનવ શરીર]]
'''માનવ શરીર''' ના બંધારણ/માળખાની જટિલ રચનાને ૬ વિવિધ ૬ સ્તરોમાં વિભાજીત કરાય છે. નીચેના સ્તરથી ઉપરના સ્તર તરફ જઇએ તેમ તેની જટીલતા વધે છે.

[[File:માનવ શરીર નું બંધારણ.png|thumb|right|માનવ શરીરના બંધારણના સ્તરો - ૧. રસાયણ સ્તર, ૨. કોષ સ્તર, ૩. પેશી સ્તર, ૪. અવયવ સ્તર, ૫. અવયવ તંત્ર સ્તર, ૬. સજીવ સ્તર]]

==સ્તર ૧: રસાયણ સ્તર==
રસાયણ સ્તર માં પરમાણુઓ અને અણુઓ નો સમાવેશ થાય છે. પરમાણુઓ તત્વના સૌથી નાના એકમ છે. કાર્બન, હાઈડ્રોજન, ઓક્સિજન, નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફરસ, સલ્ફર, સોડિયમ, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, ક્લોરીન, વગેરે અણુઓ સજીવોનો મહત્વનો ભાગ છે.

પરમાણુઓનાં રાસાયણિક સંયોજન દ્વારા અણુઓ બને છે. આ અણુઓ સજીવો સાથે સંકળાયેલ હોવાથી તેઓ ‘જૈવિક અણુ’ઓ તરીકે ઓળખાય છે. કાર્બોદિત, ચરબી, પ્રોટીન, ડીઓક્સી-રાઈબો-ન્યુકિલઇક-એસિડ (ડીએનએ) અને રાઈબો-ન્યુકિલઇક-એસિડ (આરએનએ) જૈવિક અણુઓનાં ઉદાહરણો છે. ઘણી વાર આ જૈવિક અણુઓ સામાન્ય અણુઓની સરખામણીએ ખુબ મોટાં હોવાથી તેમને ‘જૈવિક મહાઅણુ’ઓ પણ કહે છે.

==સ્તર ૨: કોષ સ્તર==
કોષ- એ સૌથી નાનું સજીવ એકમ છે. કોષ સજીવ શરીરનું મૂળભૂત રચનાત્મક અને કાર્યાત્મક એકમ પણ છે. પરમાણુઓ એક-બીજા સાથે સંકળાય, ત્યારે કોષો બને છે. માનવ શરીરમાં ઘણા પ્રકારનાં કોષ આવેલાં છે. કોષોનાં ઉદાહરણોમાં ઉપકલા કોષો, સ્નાયુ કોષો, ચેતા કોષો,

==સ્તર ૩: પેશી સ્તર==
પેશી એટલે સાથે મળીને એક ચોક્કસ કામ કરનારા કોષોનું જૂથ અને તેની આસપાસ રહેલા પદાર્થો. માનવ શરીરમાં પેશીઓ માત્ર ચાર મૂળભૂત પ્રકારની હોય છે- ઉપકલા પેશી, સંયોજક પેશી, સ્નાયુ પેશી, અને ચેતા પેશી.

સૂક્ષમદર્શક યંત્ર વડે લીધેલાં પેશીઓનાં ચિત્રો જુઓ:
{|align=center
|-
|[[File:Tinción hematoxilina-eosina.jpg|thumb|અન્નનળી ની ઉપકલા પેશી]]
|[[File:Bone connective tissue.jpg|thumb|અસ્થિ ની સંયોજક પેશી]]
|[[File:Skeletal striated muscle.jpg|thumb|રેખિત સ્નાયુ પેશી]]
|[[File:Neuronehisto.jpg|thumb|ચેતા પેશી]]
|}

==સ્તર ૪: અવયવ સ્તર==
અવયવ સ્તરે બે અથવા તેનાથી વધુ જુદા-જુદા પ્રકારની પેશીઓ જોડાઈને અવયવ બને છે. અવયવોને ચોક્કસ આકાર હોય છે અને શરીરમાં તે ચોક્કસ કાર્ય બજાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, પેટ, ચામડી, હાડકાં, હૃદય, યકૃત, ફેફસાં અને મગજ .

==સ્તર ૫: અવયવ તંત્ર સ્તર==
એક-બીજા સાથે સંબંધિત અવયવો સાથે મળીને એક કાર્ય કરે, ત્યારે અવયવ તંત્ર બને છે. માનવ શરીર માં અગિયાર અવયવ તંત્રો જોઈ શકાય છે. તેમની માહિતી નીચે કોષ્ટકમાં જુઓ. આ અવયવ તંત્રો સંપૂર્ણ પણે એક-બીજાથી સ્વતંત્ર નથી હોતા. તે અંદરોઅંદર સંકળાયેલા હોય છે. 

ઘણી વાર કોઈક અવયવ એક કરતાં વધુ અવયવ તંત્રનો ભાગ બને છે.  જેમ કે, સ્વાદુપિંડ પાચન તંત્ર અને અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર બંનેનો ભાગ છે.

===માનવ શરીરનાં અગિયાર અવયવ તંત્રો:===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|'''અવયવ તંત્ર'''||'''ઘટકો'''||'''કાર્યો'''||
|-
|
[[File:Skin blank.jpg|50px]]


બાહ્યાવરણ તંત્ર/આવરણ તંત્ર
||
* મુખ્ય ઘટક- ત્વચા/ચામડી.
* ત્વચાનાં માળખાં સાથે સંકળાયેલ ઘટકો- જેમ કે, વાળ, નખ, પ્રસ્વેદ ગ્રંથિઓ અને તેલ ગ્રંથિઓ.
||
* શરીરને રક્ષણ આપવું.
* શરીરનાં તાપમાનનું નિયમન કરવું.
* શરીરનાં બગાડ/કચરાનો નિકાલ કરવામાં મદદ કરવી.
* વિટામિન-ડી બનાવવું.
* આ ઉપરાંત ત્વચા માનવ શરીરની પાંચ ઇન્દ્રિયમાંથી એક છે. તે સ્પર્શ અને પીડા, ગરમ અને ઠંડુ જેવી સંવેદનાઓ પારખે છે.
||
[[File:આવરણ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું આવરણ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Musclesbicepstriceps.jpg|50px]]

સ્નાયુ તંત્ર
||
* કંકાલ સ્નાયુ પેશીઓથી બનેલા 'કંકાલ સ્નાયુઓ'/‘ઐચ્છિક સ્નાયુઓ’. (સામાન્ય રીતે, અન્ય પ્રકારની સ્નાયુ પેશીઓનો આ તંત્રમાં સમાવેશ નથી થતો. તેઓ જે-તે અવયવ સાથે સંકળાયેલ હોય છે.)
||
* શરીરનાં હલનચલનની ક્રિયાઓ માટે જવાબદાર. જેમ કે, ચાલવું, દોડવુ, ચઢવું, ઊડવું અને તરવું.
* શરીરની સ્થિતિ/મુદ્રાને સ્થિરતા આપવી.
* ગરમીનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:સ્નાયુ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું સ્નાયુ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:SkullSchaedelSeitlich1.png|50px]]


કંકાળ તંત્ર
||
* હાડકાં/અસ્થિ.
* હાડકાં સાથે સંકળાયેલ કૂર્ચા/કાસ્થિ.
* હાડકાં અને કૂર્ચાને એક-બીજા સાથે જોડતા સાંધા.
||
* શરીરને ચોક્કસ આકાર અને આધાર આપવો.
* શરીરનાં આંતરીક અવયવોને રક્ષણ આપવું.
* શરીરનાં સ્નાયુઓ કંકાળ તંત્રનાં માળખાં ના આધારે ગોઠવાયેલાં હોય છે અને કંકાળ તંત્ર શરીરનાં હલન-ચલન માટે મદદ કરે છે.
* હાડકાંમાં રક્ત કોશિકાઓ ઉત્પન્ન કરનાર કોષો રહેલા હોય છે જેને ''બોન-મેરો'' (Bone Marrow) કહેવાય છે.
* હાડકાંમાં ચરબી અને ખનીજ તત્વોનો સંગ્રહ પણ થાય છે.
||
[[File:કંકાળ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું કંકાળ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Brain logo.svg|50px]]

ચેતા તંત્ર/જ્ઞાન તંત્ર
||
* મગજ.
* કરોડરજજુ.
* મગજ અને કરોડરજજુમાંથી નીકળતી ચેતાઓ/ચેતાતંતુઓ.
* ઇન્દ્રિયો/સંવેદનાગ્રાહી અવયવો જેમ કે, આંખ અને કાન.
||
* ચેતા-ઊર્મિવેગો દ્વારા શરીરમાં સંદેશવ્યવહાર કરી શરીરની પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું.
* શરીરના આંતરિક અને બાહ્ય વાતાવરણમાં થતા ફેરફારોને જાણવા, તેમનું અર્થઘટન કરવું અને પ્રતિક્રિયા આપવી. ચેતા તંત્ર આ પ્રતિક્રિયાઓ મુખ્યત્વે સ્નાયુઓનાં સંકોચન અથવા ગ્રન્થિઓનાં સ્ત્રાવ દ્વારા શરીરમાં જરૂરી ફેરફારો કરીને આપે છે.
||
[[File:ચેતા તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું ચેતા તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Thyroid and parathyroid glands.gif|50px]]

અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર
||
* અંતઃસ્ત્રાવી ગ્રંથિઓ(અંતઃસ્ત્રાવોનું ઉત્પાદન કરનારી ગ્રંથિઓ)- પિનીયલ, હાયપોથલામસ, પિટ્યુટરી, થાયમસ, થાઇરોઇડ, પેરાથાઇરોઇડ ગ્રંથિઓ, એડ્રીનલ ગ્રંથિઓ (મૂત્રપિંડ પાસેની ગ્રંથિઓ), સ્વાદુપિંડ, અંડપિંડ અને શુક્રપિંડ.
* અંતઃસ્ત્રાવી કોષો ધરાવતા અન્ય અવયવો.
||
* અંતઃસ્ત્રાવો દ્વારા શરીરમાં સંદેશવ્યવહાર કરી શરીરની પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું. અંતઃસ્ત્રાવો શરીરના રાસાયણિક સંદેશવાહકો છે.
||
[[File:અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Heart (vessels only).gif|50px]]


[[રુધિરાભિસરણ તંત્ર]]
||
* હૃદય.
* રક્તવાહિનીઓ- ધમની, શિરા, રક્તકેશિકાઓ.
* રક્ત/રુધિર/લોહી.
||
* રક્તવાહિનીઓ- રક્તનું વહન કરવું.
* હૃદય- પંપ જેવું કાર્ય કરી રક્તને રક્તવાહિનીઓમાં વહેતુ રાખવું.
* રક્ત- આખા શરીરમાં પરિભ્રમણ કરી ઉપયોગી અને બિનઉપયોગી ઘટકોનું વહન કરવું તેમજ શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનાં ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન, તાપમાન અને પાણીનાં સ્તરને જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* આ ઉપરાંત રક્તનાં ઘટકો રોગનો સામનો કરવામાં પણ મદદ કરે છે.
||
[[File:રુધિરાભિસરણ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું રુધિરાભિસરણ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:PBNeutrophil.jpg|50px]]


લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર
||
* લસિકા પ્રવાહી/લસિકા અને લસિકાવાહિનીઓ.
* બરોળ, થાયમસ, લસિકા ગાંઠો અને કાકડા.
||
* રક્તમાંના પ્રોટીન અને પ્રવાહી/રસને જાળવી રાખવા.
* પાચન તંત્ર દ્વારા અભિશોષિત થયેલી ચરબીનું પાચન તંત્રમાંથી રક્તમાં વહન કરવું.
* રોગપ્રતિકારક તંત્રનાં ઘટકોનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Lungs - sized.png|50px]]


શ્વસન તંત્ર
||
* ફેફસાં.
* બહારથી હવાને ફેફસાં સુધી પહોંચાડતી- કંઠનળી, સ્વરપેટી અને શ્વાસનળી.
* ફેફસાંમાં હવાને અંદર- બહાર લઈ જતી શ્વાસવાહિનીઓ.
* ફેફસાંમાં આવેલાં- શ્વાસવાહિકાઓ અને વાયુકોષ્ઠો.
||
* બહારનાં વાયુ અને રક્ત વચ્ચે ઓક્સિજન અને કાર્બન-ડાયોક્સાઇડની આપ-લે કરાવવી.
* શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનું ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* ફેફસાંમાંથી બહાર આવતી વાયુ દ્વારા ''વોકલ કોર્ડ''થી ધ્વનિ/અવાજનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:શ્વસન તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું શ્વસન તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Complete GI tract - sized.png|50px]]


પાચન તંત્ર
||
* પાચન માર્ગનાં અવયવો- મુખ, કંઠનળી, અન્નનળી, જઠર, નાનું આંતરડું અને મોટું આંતરડું, મળાશય અને મળમાર્ગ.
* પાચનમાં મદદ કરનારા સહાયક અવયવો- લાળ ગ્રંથિઓ, યકૃત, પિત્તાશય અને સ્વાદુપિંડ.
||
* ખોરાકનું પાચન- ભૌતિક અને રાસાયણિક વિઘટન કરવું.
* પોષક તત્વોનું અભિશોષણ કરવું.
* શોષી ના શકાય તેવા શરીરનાં કચરાનો ઘન સ્વરૂપે નિકાલ કરવો.
||
[[File:પાચન તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું પાચન તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Urinary system.gif|50px]]


મૂત્ર તંત્ર
||
* મૂત્રપિંડ, મૂત્રવાહિની, મૂત્રાશય અને મૂત્રમાર્ગ.
||
* મૂત્રનું ઉત્પાદન, સંગ્રહ અને ઉત્સર્જન કરી પ્રવાહી સ્વરૂપે શરીરનાં કચરાનો નિકાલ કરવો.
* રક્તનાં ''વોલ્યુમ''નું અને તેની રાસાયણિક રચનાનું નિયમન કરવું.
* શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનું ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* શરીરની ખનિજ તત્વોનોનું સંતુલન જાળવવું.
* લાલ રક્ત કોશિકાઓનાં ઉત્પાદનનું નિયમન કરવું.
||
[[File:મૂત્ર તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું મૂત્ર તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Sperm-egg.jpg|50px]]


નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો
||
* પ્રજનન પિંડો:
** નર જાતિમાં- શુક્રપિંડ.
** માદા જાતિમાં- અંડપિંડ/અંડાશય.

* સંકળાયેલ અવયવો:
** નર જાતિમાં- અધિવૃષણ નલિકા, શુક્રવાહિની, શુક્રાશય, શિશ્ન, પ્રોસ્ટેટ ગ્રંથિ.
** માદા જાતિમાં- અંડવાહિની, ગર્ભાશય, યોનિમાર્ગ/યોનિ.
||
* પ્રજનન પિંડો- જન્યુ/જનનકોષો/બીજકોષો (નર જાતિમાં- શુક્રકોષો, માદા જાતિમાં- અંડકોષો)નું ઉત્પાદન કરવું. આ જનનકોષો ફલન દ્વારા સંકળાય છે અને તેમાંથી નવા જીવનો નિર્માણ થાય છે.
* પ્રજનન પિંડોનાં અંતઃસ્ત્રાવો- પ્રજનનનું તેમજ શરીરની અન્ય કેટલીક પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું.
* સંકળાયેલ અવયવો- જનનકોષોનું વહન અને સંગ્રહ કરવો.
||
[[File:નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો.jpg|માનવ નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો|200px]]
|}

==સ્તર ૬: સજીવ સ્તર==
અગિયાર અવયવ તંત્રો સાથે મળીને કામ કરે ત્યારે સજીવ સ્તરનું - માનવ શરીર બને છે.

== માનવ શરીરના અંગો ==
જીવવિજ્ઞાન ની દ્રષ્ટિ એ માનવ શરીર એ કુદરતની એક જટિલ રચના છે. માનવ શરીરમાં ઘણા અંગો નો સમાવેશ થાય છે, તેના મુખ્ય બે ભાગ પડે છે 1) બાહ્ય અને 2) આંતરિક અવયવો. મનુષ્ય તેના અંગો દ્વારા અલગ અલગ ક્રિયા કરે છે, જેમકે સાંભળવાની, ચાલવાની, બોલવાની, જોવાની વગેરે. આપણું શરીર સંખ્યાબંધ જૈવિક અંગો નું બનેલું છે, જે આપણા શરીર માં વિશિષ્ટ કાર્યો કરે છે. શરીરના મુખ્ય બાહ્ય અંગો ની સૂચિ તમને નીચે જોવા મળશે.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!નંબર
!માનવ શરીરના અંગો
|-
|1
|માથું 
|-
|2
|કપાળ 
|-
|3
|[[વાળ]] 
|-
|4
|ચહેરો 
|-
|5
|[[આંખ]] 
|-
|6
|પાંપણ 
|-
|7
|નાક 
|-
|8
|ગાલ 
|-
|9
|[[કાન]] 
|-
|10
|મોં 
|-
|11
|[[દાંતનો વિકાસ|દાંત]] 
|-
|12
|હોઠ
|-
|13
|[[જીભ]] 
|-
|14
|મૂછ 
|-
|15
|દાઢી 
|-
|16
|જડબું 
|-
|17
|ગળું 
|-
|18
|પેટ 
|-
|19
|નાભિ 
|-
|20
|[[હાથ]] 
|-
|21
|ખભો 
|-
|22
|સ્તન 
|-
|23
|છાતી 
|-
|24
|કમર 
|-
|25
|પીઠ 
|-
|26
|કોણી 
|-
|27
|[[કાંડુ (શરીર)|કાંડું]]
|-
|28
|હથેળી 
|-
|29
|[[આંગળી]] 
|-
|30
|[[અંગૂઠો]] 
|-
|31
|[[નખ]] 
|-
|32
|બગલ 
|-
|33
|[[પગ]] 
|-
|34
|સાથળ 
|-
|35
|જંઘામૂળ 
|-
|36
|શિશ્ન 
|-
|37
|યોની 
|-
|38
|ઢીંચણ 
|-
|39
|પગની પિંડી
|-
|40
|પગની ઘૂંટી
|-
|41
|પગનું તળિયું
|-
|42
|પગની એડી
|-
|43
|પગની આંગળીઓ
|}
શરીરના બાહ્ય અંગો સિવાય આંતરિક અંગો પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે, જે અંગો ને આપણે જોઈ શકતા નથી કારણકે તે શરીર ની અંદર હોય છે. આ અંગો પોતાની રીતે કાર્ય કરે છે જેનું નિયંત્રણ આપણે કરવાની જરૂર હોતી નથી.    

==સંદર્ભો==
* [http://books.google.co.in/books?id=qVyZYgEACAAJ&amp;dq=anatomy+and+physiology+tortora+13th+pdf&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=f-llVIG1JZWNuAShlID4DQ&amp;ved=0CBsQ6AEwAA Gerard J. Tortora and Bryan H. Derrickson, ''Principles of Anatomy and Physiology'', 13th edition.]
* [http://books.google.co.in/books?id=fMeUAwAAQBAJ&amp;printsec=frontcover&amp;dq=ross+and+wilson+anatomy+and+physiology&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=d4VnVISdCYGLuASr44HQDg&amp;ved=0CCQQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=ross%20and%20wilson%20anatomy%20and%20physiology&amp;f=false Anne Waugh and Allison Grant, ''Ross &amp; Wilson Anatomy and Physiology in Health and Illness'', 12th Edition.]
* [http://books.google.co.in/books?id=Po0zyO0BFzwC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Guyton+and+Hall+Textbook+of+Medical+Physiology&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=oOllVL_GNcPUuQSf9oHYDg&amp;ved=0CBsQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=Guyton%20and%20Hall%20Textbook%20of%20Medical%20Physiology&amp;f=false John E. Hall, ''Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology'', 12th Edition.]

==બાહ્ય કડીઓ==
* [http://www.zygotebody.com માનવ શરીરની રચનાનો નકશો- 3Dમાં]
*માનવ શરીરના અંગો - [https://gujarati-english.com/body-parts-name-in-gujarati/ Human Body Parts Name In Gujarati]
{{commons|Human_body|માનવ શરીર}}
{{wiktionary|શરીર}}

[[શ્રેણી:જીવવિજ્ઞાન]]</text>
      <sha1>n9ad69ajmklwndlc67sjdr5gjyq8475</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826846</id>
      <parentid>826844</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T19:59:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dsvyas</username>
        <id>561</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23683" xml:space="preserve">[[File:Human-gender-neutral.svg|thumb|નર અને માદા માનવ શરીર]]
'''માનવ શરીર''' ના બંધારણ/માળખાની જટિલ રચનાને ૬ વિવિધ ૬ સ્તરોમાં વિભાજીત કરાય છે. નીચેના સ્તરથી ઉપરના સ્તર તરફ જઇએ તેમ તેની જટીલતા વધે છે.

[[File:માનવ શરીર નું બંધારણ.png|thumb|right|માનવ શરીરના બંધારણના સ્તરો - ૧. રસાયણ સ્તર, ૨. કોષ સ્તર, ૩. પેશી સ્તર, ૪. અવયવ સ્તર, ૫. અવયવ તંત્ર સ્તર, ૬. સજીવ સ્તર]]

==સ્તર ૧: રસાયણ સ્તર==
રસાયણ સ્તરમાં પરમાણુઓ અને અણુઓનો સમાવેશ થાય છે. પરમાણુઓ તત્વના સૌથી નાના એકમ છે. કાર્બન, હાઈડ્રોજન, ઓક્સિજન, નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફરસ, સલ્ફર, સોડિયમ, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, ક્લોરીન, વગેરે અણુઓ સજીવોનો મહત્વનો ભાગ છે.

પરમાણુઓનાં રાસાયણિક સંયોજન દ્વારા અણુઓ બને છે. આ અણુઓ સજીવો સાથે સંકળાયેલ હોવાથી તેઓ જૈવિક અણુઓ તરીકે ઓળખાય છે. કાર્બોદિત, ચરબી, પ્રોટીન, ડીઓક્સી-રાઈબો-ન્યુકિલઇક-એસિડ (ડીએનએ) અને રાઈબો-ન્યુકિલઇક-એસિડ (આરએનએ) જૈવિક અણુઓનાં ઉદાહરણો છે. ઘણી વાર આ જૈવિક અણુઓ સામાન્ય અણુઓની સરખામણીએ ખુબ મોટાં હોવાથી તેમને જૈવિક મહાઅણુઓ પણ કહે છે.

==સ્તર ૨: કોષ સ્તર==
કોષ- એ સૌથી નાનો સજીવ એકમ છે. કોષ સજીવ શરીરનો મૂળભૂત રચનાત્મક અને કાર્યાત્મક એકમ પણ છે. પરમાણુઓ એકબીજા સાથે સંકળાય ત્યારે કોષો બને છે. માનવ શરીરમાં ઘણા પ્રકારના કોષ આવેલા છે. કોષોનાં ઉદાહરણોમાં ઉપકલા કોષો, સ્નાયુ કોષો, ચેતા કોષો, વગેરે ગણાવી શકાય.

==સ્તર ૩: પેશી સ્તર==
પેશી એટલે સાથે મળીને એક ચોક્કસ કામ કરનારા કોષોનું જૂથ અને તેની આસપાસ રહેલા પદાર્થો. માનવ શરીરમાં પેશીઓ માત્ર ચાર મૂળભૂત પ્રકારની હોય છે- ઉપકલા પેશી, સંયોજક પેશી, સ્નાયુ પેશી, અને ચેતા પેશી.

સૂક્ષમદર્શક યંત્ર વડે લીધેલાં પેશીઓનાં ચિત્રો જુઓ:
{|align=center
|-
|[[File:Tinción hematoxilina-eosina.jpg|thumb|અન્નનળી ની ઉપકલા પેશી]]
|[[File:Bone connective tissue.jpg|thumb|અસ્થિ ની સંયોજક પેશી]]
|[[File:Skeletal striated muscle.jpg|thumb|રેખિત સ્નાયુ પેશી]]
|[[File:Neuronehisto.jpg|thumb|ચેતા પેશી]]
|}

==સ્તર ૪: અવયવ સ્તર==
અવયવ સ્તરે બે અથવા તેનાથી વધુ જુદા-જુદા પ્રકારની પેશીઓ જોડાઈને અવયવ બને છે. અવયવોને ચોક્કસ આકાર હોય છે અને શરીરમાં તે ચોક્કસ કાર્ય બજાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, પેટ, ચામડી, હાડકાં, હૃદય, યકૃત, ફેફસાં અને મગજ .

==સ્તર ૫: અવયવ તંત્ર સ્તર==
એક-બીજા સાથે સંબંધિત અવયવો સાથે મળીને એક કાર્ય કરે, ત્યારે અવયવ તંત્ર બને છે. માનવ શરીર માં અગિયાર અવયવ તંત્રો જોઈ શકાય છે. તેમની માહિતી નીચે કોષ્ટકમાં જુઓ. આ અવયવ તંત્રો સંપૂર્ણ પણે એક-બીજાથી સ્વતંત્ર નથી હોતા. તે અંદરોઅંદર સંકળાયેલા હોય છે. 

ઘણી વાર કોઈક અવયવ એક કરતાં વધુ અવયવ તંત્રનો ભાગ બને છે.  જેમ કે, સ્વાદુપિંડ પાચન તંત્ર અને અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર બંનેનો ભાગ છે.

===માનવ શરીરનાં અગિયાર અવયવ તંત્રો:===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|'''અવયવ તંત્ર'''||'''ઘટકો'''||'''કાર્યો'''||
|-
|
[[File:Skin blank.jpg|50px]]


બાહ્યાવરણ તંત્ર/આવરણ તંત્ર
||
* મુખ્ય ઘટક- ત્વચા/ચામડી.
* ત્વચાનાં માળખાં સાથે સંકળાયેલ ઘટકો- જેમ કે, વાળ, નખ, પ્રસ્વેદ ગ્રંથિઓ અને તેલ ગ્રંથિઓ.
||
* શરીરને રક્ષણ આપવું.
* શરીરનાં તાપમાનનું નિયમન કરવું.
* શરીરનાં બગાડ/કચરાનો નિકાલ કરવામાં મદદ કરવી.
* વિટામિન-ડી બનાવવું.
* આ ઉપરાંત ત્વચા માનવ શરીરની પાંચ ઇન્દ્રિયમાંથી એક છે. તે સ્પર્શ અને પીડા, ગરમ અને ઠંડુ જેવી સંવેદનાઓ પારખે છે.
||
[[File:આવરણ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું આવરણ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Musclesbicepstriceps.jpg|50px]]

સ્નાયુ તંત્ર
||
* કંકાલ સ્નાયુ પેશીઓથી બનેલા 'કંકાલ સ્નાયુઓ'/‘ઐચ્છિક સ્નાયુઓ’. (સામાન્ય રીતે, અન્ય પ્રકારની સ્નાયુ પેશીઓનો આ તંત્રમાં સમાવેશ નથી થતો. તેઓ જે-તે અવયવ સાથે સંકળાયેલ હોય છે.)
||
* શરીરનાં હલનચલનની ક્રિયાઓ માટે જવાબદાર. જેમ કે, ચાલવું, દોડવુ, ચઢવું, ઊડવું અને તરવું.
* શરીરની સ્થિતિ/મુદ્રાને સ્થિરતા આપવી.
* ગરમીનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:સ્નાયુ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું સ્નાયુ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:SkullSchaedelSeitlich1.png|50px]]


કંકાળ તંત્ર
||
* હાડકાં/અસ્થિ.
* હાડકાં સાથે સંકળાયેલ કૂર્ચા/કાસ્થિ.
* હાડકાં અને કૂર્ચાને એક-બીજા સાથે જોડતા સાંધા.
||
* શરીરને ચોક્કસ આકાર અને આધાર આપવો.
* શરીરનાં આંતરીક અવયવોને રક્ષણ આપવું.
* શરીરનાં સ્નાયુઓ કંકાળ તંત્રનાં માળખાં ના આધારે ગોઠવાયેલાં હોય છે અને કંકાળ તંત્ર શરીરનાં હલન-ચલન માટે મદદ કરે છે.
* હાડકાંમાં રક્ત કોશિકાઓ ઉત્પન્ન કરનાર કોષો રહેલા હોય છે જેને ''બોન-મેરો'' (Bone Marrow) કહેવાય છે.
* હાડકાંમાં ચરબી અને ખનીજ તત્વોનો સંગ્રહ પણ થાય છે.
||
[[File:કંકાળ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું કંકાળ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Brain logo.svg|50px]]

ચેતા તંત્ર/જ્ઞાન તંત્ર
||
* મગજ.
* કરોડરજજુ.
* મગજ અને કરોડરજજુમાંથી નીકળતી ચેતાઓ/ચેતાતંતુઓ.
* ઇન્દ્રિયો/સંવેદનાગ્રાહી અવયવો જેમ કે, આંખ અને કાન.
||
* ચેતા-ઊર્મિવેગો દ્વારા શરીરમાં સંદેશવ્યવહાર કરી શરીરની પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું.
* શરીરના આંતરિક અને બાહ્ય વાતાવરણમાં થતા ફેરફારોને જાણવા, તેમનું અર્થઘટન કરવું અને પ્રતિક્રિયા આપવી. ચેતા તંત્ર આ પ્રતિક્રિયાઓ મુખ્યત્વે સ્નાયુઓનાં સંકોચન અથવા ગ્રન્થિઓનાં સ્ત્રાવ દ્વારા શરીરમાં જરૂરી ફેરફારો કરીને આપે છે.
||
[[File:ચેતા તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું ચેતા તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Thyroid and parathyroid glands.gif|50px]]

અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર
||
* અંતઃસ્ત્રાવી ગ્રંથિઓ(અંતઃસ્ત્રાવોનું ઉત્પાદન કરનારી ગ્રંથિઓ)- પિનીયલ, હાયપોથલામસ, પિટ્યુટરી, થાયમસ, થાઇરોઇડ, પેરાથાઇરોઇડ ગ્રંથિઓ, એડ્રીનલ ગ્રંથિઓ (મૂત્રપિંડ પાસેની ગ્રંથિઓ), સ્વાદુપિંડ, અંડપિંડ અને શુક્રપિંડ.
* અંતઃસ્ત્રાવી કોષો ધરાવતા અન્ય અવયવો.
||
* અંતઃસ્ત્રાવો દ્વારા શરીરમાં સંદેશવ્યવહાર કરી શરીરની પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું. અંતઃસ્ત્રાવો શરીરના રાસાયણિક સંદેશવાહકો છે.
||
[[File:અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Heart (vessels only).gif|50px]]


[[રુધિરાભિસરણ તંત્ર]]
||
* હૃદય.
* રક્તવાહિનીઓ- ધમની, શિરા, રક્તકેશિકાઓ.
* રક્ત/રુધિર/લોહી.
||
* રક્તવાહિનીઓ- રક્તનું વહન કરવું.
* હૃદય- પંપ જેવું કાર્ય કરી રક્તને રક્તવાહિનીઓમાં વહેતુ રાખવું.
* રક્ત- આખા શરીરમાં પરિભ્રમણ કરી ઉપયોગી અને બિનઉપયોગી ઘટકોનું વહન કરવું તેમજ શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનાં ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન, તાપમાન અને પાણીનાં સ્તરને જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* આ ઉપરાંત રક્તનાં ઘટકો રોગનો સામનો કરવામાં પણ મદદ કરે છે.
||
[[File:રુધિરાભિસરણ તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું રુધિરાભિસરણ તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:PBNeutrophil.jpg|50px]]


લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર
||
* લસિકા પ્રવાહી/લસિકા અને લસિકાવાહિનીઓ.
* બરોળ, થાયમસ, લસિકા ગાંઠો અને કાકડા.
||
* રક્તમાંના પ્રોટીન અને પ્રવાહી/રસને જાળવી રાખવા.
* પાચન તંત્ર દ્વારા અભિશોષિત થયેલી ચરબીનું પાચન તંત્રમાંથી રક્તમાં વહન કરવું.
* રોગપ્રતિકારક તંત્રનાં ઘટકોનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું લસિકા તંત્ર અને રોગપ્રતિકારક તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Lungs - sized.png|50px]]


શ્વસન તંત્ર
||
* ફેફસાં.
* બહારથી હવાને ફેફસાં સુધી પહોંચાડતી- કંઠનળી, સ્વરપેટી અને શ્વાસનળી.
* ફેફસાંમાં હવાને અંદર- બહાર લઈ જતી શ્વાસવાહિનીઓ.
* ફેફસાંમાં આવેલાં- શ્વાસવાહિકાઓ અને વાયુકોષ્ઠો.
||
* બહારનાં વાયુ અને રક્ત વચ્ચે ઓક્સિજન અને કાર્બન-ડાયોક્સાઇડની આપ-લે કરાવવી.
* શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનું ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* ફેફસાંમાંથી બહાર આવતી વાયુ દ્વારા ''વોકલ કોર્ડ''થી ધ્વનિ/અવાજનું નિર્માણ કરવું.
||
[[File:શ્વસન તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું શ્વસન તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Complete GI tract - sized.png|50px]]


પાચન તંત્ર
||
* પાચન માર્ગનાં અવયવો- મુખ, કંઠનળી, અન્નનળી, જઠર, નાનું આંતરડું અને મોટું આંતરડું, મળાશય અને મળમાર્ગ.
* પાચનમાં મદદ કરનારા સહાયક અવયવો- લાળ ગ્રંથિઓ, યકૃત, પિત્તાશય અને સ્વાદુપિંડ.
||
* ખોરાકનું પાચન- ભૌતિક અને રાસાયણિક વિઘટન કરવું.
* પોષક તત્વોનું અભિશોષણ કરવું.
* શોષી ના શકાય તેવા શરીરનાં કચરાનો ઘન સ્વરૂપે નિકાલ કરવો.
||
[[File:પાચન તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું પાચન તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Urinary system.gif|50px]]


મૂત્ર તંત્ર
||
* મૂત્રપિંડ, મૂત્રવાહિની, મૂત્રાશય અને મૂત્રમાર્ગ.
||
* મૂત્રનું ઉત્પાદન, સંગ્રહ અને ઉત્સર્જન કરી પ્રવાહી સ્વરૂપે શરીરનાં કચરાનો નિકાલ કરવો.
* રક્તનાં ''વોલ્યુમ''નું અને તેની રાસાયણિક રચનાનું નિયમન કરવું.
* શરીરના પ્રવાહી તત્વો/શરીરરસોનું ''એસિડ-બેઝ'' સંતુલન જાળવી રાખવા મદદ કરવી.
* શરીરની ખનિજ તત્વોનોનું સંતુલન જાળવવું.
* લાલ રક્ત કોશિકાઓનાં ઉત્પાદનનું નિયમન કરવું.
||
[[File:મૂત્ર તંત્ર.jpg|માનવ શરીર નું મૂત્ર તંત્ર|200px]]
|-
|
[[File:Sperm-egg.jpg|50px]]


નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો
||
* પ્રજનન પિંડો:
** નર જાતિમાં- શુક્રપિંડ.
** માદા જાતિમાં- અંડપિંડ/અંડાશય.

* સંકળાયેલ અવયવો:
** નર જાતિમાં- અધિવૃષણ નલિકા, શુક્રવાહિની, શુક્રાશય, શિશ્ન, પ્રોસ્ટેટ ગ્રંથિ.
** માદા જાતિમાં- અંડવાહિની, ગર્ભાશય, યોનિમાર્ગ/યોનિ.
||
* પ્રજનન પિંડો- જન્યુ/જનનકોષો/બીજકોષો (નર જાતિમાં- શુક્રકોષો, માદા જાતિમાં- અંડકોષો)નું ઉત્પાદન કરવું. આ જનનકોષો ફલન દ્વારા સંકળાય છે અને તેમાંથી નવા જીવનો નિર્માણ થાય છે.
* પ્રજનન પિંડોનાં અંતઃસ્ત્રાવો- પ્રજનનનું તેમજ શરીરની અન્ય કેટલીક પ્રક્રિયાઓનું નિયમન કરવું.
* સંકળાયેલ અવયવો- જનનકોષોનું વહન અને સંગ્રહ કરવો.
||
[[File:નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો.jpg|માનવ નર અને માદાના પ્રજનન તંત્રો|200px]]
|}

==સ્તર ૬: સજીવ સ્તર==
અગિયાર અવયવ તંત્રો સાથે મળીને કામ કરે ત્યારે સજીવ સ્તરનું - માનવ શરીર બને છે.

== માનવ શરીરના અંગો ==
જીવવિજ્ઞાન ની દ્રષ્ટિ એ માનવ શરીર એ કુદરતની એક જટિલ રચના છે. માનવ શરીરમાં ઘણા અંગો નો સમાવેશ થાય છે, તેના મુખ્ય બે ભાગ પડે છે 1) બાહ્ય અને 2) આંતરિક અવયવો. મનુષ્ય તેના અંગો દ્વારા અલગ અલગ ક્રિયા કરે છે, જેમકે સાંભળવાની, ચાલવાની, બોલવાની, જોવાની વગેરે. આપણું શરીર સંખ્યાબંધ જૈવિક અંગો નું બનેલું છે, જે આપણા શરીર માં વિશિષ્ટ કાર્યો કરે છે. શરીરના મુખ્ય બાહ્ય અંગો ની સૂચિ તમને નીચે જોવા મળશે.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!નંબર
!માનવ શરીરના અંગો
|-
|1
|માથું 
|-
|2
|કપાળ 
|-
|3
|[[વાળ]] 
|-
|4
|ચહેરો 
|-
|5
|[[આંખ]] 
|-
|6
|પાંપણ 
|-
|7
|નાક 
|-
|8
|ગાલ 
|-
|9
|[[કાન]] 
|-
|10
|મોં 
|-
|11
|[[દાંતનો વિકાસ|દાંત]] 
|-
|12
|હોઠ
|-
|13
|[[જીભ]] 
|-
|14
|મૂછ 
|-
|15
|દાઢી 
|-
|16
|જડબું 
|-
|17
|ગળું 
|-
|18
|પેટ 
|-
|19
|નાભિ 
|-
|20
|[[હાથ]] 
|-
|21
|ખભો 
|-
|22
|સ્તન 
|-
|23
|છાતી 
|-
|24
|કમર 
|-
|25
|પીઠ 
|-
|26
|કોણી 
|-
|27
|[[કાંડુ (શરીર)|કાંડું]]
|-
|28
|હથેળી 
|-
|29
|[[આંગળી]] 
|-
|30
|[[અંગૂઠો]] 
|-
|31
|[[નખ]] 
|-
|32
|બગલ 
|-
|33
|[[પગ]] 
|-
|34
|સાથળ 
|-
|35
|જંઘામૂળ 
|-
|36
|શિશ્ન 
|-
|37
|યોની 
|-
|38
|ઢીંચણ 
|-
|39
|પગની પિંડી
|-
|40
|પગની ઘૂંટી
|-
|41
|પગનું તળિયું
|-
|42
|પગની એડી
|-
|43
|પગની આંગળીઓ
|}
શરીરના બાહ્ય અંગો સિવાય આંતરિક અંગો પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે, જે અંગો ને આપણે જોઈ શકતા નથી કારણકે તે શરીર ની અંદર હોય છે. આ અંગો પોતાની રીતે કાર્ય કરે છે જેનું નિયંત્રણ આપણે કરવાની જરૂર હોતી નથી.    

==સંદર્ભો==
* [http://books.google.co.in/books?id=qVyZYgEACAAJ&amp;dq=anatomy+and+physiology+tortora+13th+pdf&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=f-llVIG1JZWNuAShlID4DQ&amp;ved=0CBsQ6AEwAA Gerard J. Tortora and Bryan H. Derrickson, ''Principles of Anatomy and Physiology'', 13th edition.]
* [http://books.google.co.in/books?id=fMeUAwAAQBAJ&amp;printsec=frontcover&amp;dq=ross+and+wilson+anatomy+and+physiology&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=d4VnVISdCYGLuASr44HQDg&amp;ved=0CCQQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=ross%20and%20wilson%20anatomy%20and%20physiology&amp;f=false Anne Waugh and Allison Grant, ''Ross &amp; Wilson Anatomy and Physiology in Health and Illness'', 12th Edition.]
* [http://books.google.co.in/books?id=Po0zyO0BFzwC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Guyton+and+Hall+Textbook+of+Medical+Physiology&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=oOllVL_GNcPUuQSf9oHYDg&amp;ved=0CBsQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=Guyton%20and%20Hall%20Textbook%20of%20Medical%20Physiology&amp;f=false John E. Hall, ''Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology'', 12th Edition.]

==બાહ્ય કડીઓ==
* [http://www.zygotebody.com માનવ શરીરની રચનાનો નકશો- 3Dમાં]
*માનવ શરીરના અંગો - [https://gujarati-english.com/body-parts-name-in-gujarati/ Human Body Parts Name In Gujarati]
{{commons|Human_body|માનવ શરીર}}
{{wiktionary|શરીર}}

[[શ્રેણી:જીવવિજ્ઞાન]]</text>
      <sha1>m358yf3eypev2oygtw30yh6xo6lcuhx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા</title>
    <ns>0</ns>
    <id>77159</id>
    <revision>
      <id>826860</id>
      <parentid>825633</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T06:25:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.228.79.99</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27828" xml:space="preserve">{{Infobox person
| honorific_rrefix          = પંડિત
| name                      = શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા
| honorific_suffix          =
| image                     = Shyamji krishna varma.jpg
| image_size                =
| alt                       =
| caption                   = શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા
| birth_name                =
| birth_date                = {{birth date|df=yes|1857|10|04}}
| birth_place               = માંડવી, [[કચ્છ]]
| death_date                = {{death date and age|df=yes|1930|03|30|1857|10|04}}
| death_place               = જીનીવા, [[સ્વિત્ઝરલૅન્ડ]]
| resting_place             =
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline}} --&gt;
| monuments                 = ક્રાંતિતીર્થ, માંડવી, કચ્છ
| education                 =
| alma_mater                = બલિયોલ કોલેજ, ઓક્સફર્ડ
| occupation                = ક્રાંતિકારી, વકીલ, પત્રકાર
| employer                  =
| organization              = ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટી, ઈન્ડિયા હાઉસ, ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટ
| known_for                 =
| notable_works             =
| style                     =
| movement                  = ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ
| spouse                    = {{married|ભાનુમતિ|1875|}}
| partner                   =
| children                  =
| parents                   = ગોમતીબાઇ - કરસનજી ભણસાલી
| awards                    =
| website                   = {{url|http://www.krantiteerth.org/index1.html}}
| footnotes                 =
| siblings                  =
| box_width                 =
}}
'''શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા''' (૪ ઓક્ટોબર ૧૮૫૭ - ૩૦ માર્ચ ૧૯૩૦) ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સેનાની અને ક્રાંતિકારી, વકીલ અને રાષ્ટ્રવાદી પત્રકાર હતા.&lt;ref&gt;{{cite book|last=Chandra|first=Bipan|title=India's Struggle for Independence|publisher=Penguin Books India|location=New Delhi|year=૧૯૮૯|pages=૧૪૫|isbn=978-0-14-010781-4}}&lt;/ref&gt; તેમણે લંડનમાં ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટ (માસિક) ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટી અને ઈન્ડિયા હાઉસની સ્થાપના કરી હતી અને વિદેશમાં રહીને ભારતીય સ્વતંત્રતાની ચળવળમાં સક્રિય ફાળો આપ્યો હતો

== પ્રારંભિક જીવન ==
તેમનો જન્મ ૪ ઓક્ટોબર ૧૮૫૭&lt;ref name=&quot;ODNB&quot;&gt;{{Cite ODNB|id=ODNB92612|title=ODNB Krishnavarma, Shyamji}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;વ્યાસ2012&quot;&gt;{{cite book |last=વ્યાસ |first=રજની |title=ગુજરાતની અસ્મિતા |page=૩૦૫ |edition=5th |year=2012|publisher=અક્ષરા પ્રકાશન |location=અમદાવાદ}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;gsj&quot;&gt;{{cite book|title=ગુજરાતી અસ્મિતાના જ્યોતિર્ધરો|publisher=માહિતિ કમિશ્નર, ગુજરાત રાજ્ય|location=ગાંધીનગર|date=November 2014|page= ૨૬-૨૯}}&lt;/ref&gt;ના રોજ [[કચ્છ]]ના [[માંડવી (કચ્છ)|માંડવી]] બંદર ખાતે ભાનુશાળી (ભણસાલી) કુટુંબમાં થયો હતો. તેમના પિતા કરસનજી (કૃષ્ણદાસ ભણસાલી) મુંબઈની વેપારી પેઢીમાં નોકરી કરી જીવનનિર્વાહ ચલાવતાં હતા. તેમની માતાનું નામ ગોમતીબાઇ હતું. ૧૧ વર્ષની વયે જ બાળક શ્યામજીએ માતાપિતાનું છત્ર ગુમાવી દીધું હતું. તેમનો પ્રાથમિક અભ્યાસ માંડવી ખાતે થયો હતો. અભ્યાસમાં તેજસ્વી કિશોર શ્યામજીને ભાટિયા જ્ઞાતિના સદગૃહસ્થ શેઠ મથુરદાસ લવજીએ મુંબઈ તેડાવી વિલ્સન હાઈસ્કૂલમાં પ્રવેશ અપાવ્યો હતો. વિલ્સન સ્કૂલના અંગ્રેજી અભ્યાસની સાથેસાથે તેમણે સંસ્કૃત પાઠશાળામાં પણ અભ્યાસ કર્યો. ત્યારબાદ એલ્ફિન્સ્ટન હાઈસ્કૂલમાં અભ્યાસ અર્થે જોડાયાં. ઇ.સ. ૧૮૭૪માં તેમણે દયાનંદ સરસ્વતીનું શિષ્યત્વ પ્રાપ્ત કરેલું અને આર્યસમાજી બન્યા. તેમની શિક્ષા દિક્ષાથી શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મામાં ક્રાન્તિના બીજ રોપાયાં. શ્યામજી કરસનજી હવે શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા તરીકે જાણીતા બન્યા. સ્વરાજની લડતમાં દયાનંદ સરસ્વતીની પ્રેરણા અને પ્રોત્સાહન મળતાં ક્રાંતિકારી બન્યા. આર્ય સમાજના પ્રચાર માટે તેમણે લાહોર, બનારસ, મુંબઈ, અમદાવાદ, સુરત, નાસિક વગેરે સ્થળોએ સભાઓ ભરી પ્રવચન આપ્યાં.&lt;ref name =&quot;gsj&quot;/&gt; ૧૮૭૫માં તેમના લગન ભાટિયા જ્ઞાતિના શ્રીમંત ઉદ્યોગપતિની પુત્રી અને તેમના શાળા સમયના મિત્ર રામદાસની બહેન ભાનુમતી સાથે થયા. તેમના સંસ્કૃત ભાષા પરના પ્રભુત્વ અને જ્ઞાનથી પ્રભવિત થઈને ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીના સંસ્કૃતના પ્રાધ્યાપક મોનિયર વિલિયમ્સે ૧૮૭૭માં પોતાના મદદનીશ તરીકે ઓક્સફોર્ડ તેડાવ્યાં. ૧૮૭૯માં તેઓ ઈગ્લેન્ડ ગયા. જ્યાં વિલિયમ્સના મદદનીશ તરીકે કાર્ય કરવાની સાથે ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીની જ બલિયોલ કોલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને ૧૮૮૩માં ડિસ્ટિંક્શન સાથે બી.એ. થયા. ઉપરાંત કાયદાના અભ્યાસ માટે ઈનર ટેમ્પલમાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને નવેમ્બર ૧૮૮૪માં કાયદાની પદવી મેળવી બેરિસ્ટર થયાં.&lt;ref name=&quot;જયકુમાર ર. શુક્લ&quot;&gt;{{cite encyclopedia|editor-last=ઠાકર|editor-first=ધીરુભાઈ|editor-link=ધીરુભાઈ ઠાકર|encyclopedia=ગુજરાતી વિશ્વકોશ|title=શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા|last=શુક્લ|first=જયકુમાર ર.|volume=ખંડ ૧૯|year=ડિસેમ્બર ૨૦૦૪|edition=1st|publisher=[[ગુજરાતી વિશ્વકોશ|ગુજરાતી વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ]]|location=અમદાવાદ|page=૫૧૯-૫૨૦|isbn=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=bo&gt;Sundaram, V. (8 October 2006) [https://web.archive.org/web/20170812143938/http://www.boloji.com/index.cfm?md=Content&amp;sd=Articles&amp;ArticleID=938 Pandit Shyamji Krishna Verma]. boloji.com&lt;/ref&gt;

== કારકિર્દી ==
૧૮૮૫માં ભારત પરત ફરીને તેમણે મુંબઈ હાઈકોર્ટના વકીલ તરીકે નોંધણી કરાવી. ત્યારબાદ તેમણે રતલામ રાજ્યના દિવાનનો હોદ્દો સંભાળ્યો પરંતુ તબિયતના કારણોસર આ હોદ્દો છોડવો પડયો. મુંબઈ ખાતેના ટૂંકા વસવાટ બાદ તેઓ અજમેર સ્થાયી થયા જ્યાં ૧૮૮૮માં ફરીવાર તેમણે વકીલાત શરુ કરી. ૧૮૯૩થી ૧૮૯૫ સુધી ઉદયપુર રાજ્ય અને ત્યારબાદ જૂનાગઢ રાજ્યના દિવાનનો હોદ્દો પણ સંભાળ્યો. પરંતુ જૂનાગઢના દિવાનપદ દરમિયાન અંગ્રેજ અધિકારીઓ સાથેની ખટપટ અને કડવા અનુભવ પછી ૧૮૯૭માં તેઓ હંમેશ માટે ભારત છોડી ઈંગ્લૅન્ડ સ્થાયી થયાં.&lt;ref name =&quot;જયકુમાર ર. શુક્લ&quot;/&gt;

== ઈંગ્લૅન્ડ વસવાટ ==
[[File:Indian_sociologist.jpg|thumb|''ધ ઇન્ડિયન સોશ્યોલોજીસ્ટ'' સપ્ટેમ્બર, ૧૯૦૮, લંડન]]
[[File:India House today.jpg|thumb|ઈન્ડિયા હાઉસ અત્યારના સમયમાં]]
ઈંગ્લૅન્ડમાં શરુઆતનો વસવાટ ઇનર ટેમ્પલ ખાતે કર્યો જ્યાં તેમણે અગ્રેજ તત્વજ્ઞાની હર્બટ સ્પેન્સરના પુસ્તકોનો અભ્યાસ કર્યો. વર્ષ જાન્યુઆરી ૧૯૦૫માં 'ધ ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટ' નામનું માસિક શરુ કર્યું. ભારતની સ્વરાજ્ય સાધના માટે ૧૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૦૫માં ભિખાઇજી કામા, દાદા ભાઈ નવરોજી અને સરદારસિંહ રાણાની સહાયથી લંડન ખાતે 'ધ ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટી'ની સ્થાપના કરી. ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટીએ તે સમયની વિક્ટોરીયન પબ્લીક ઇન્સ્ટીટ્યુટની તર્જ પર બનેલી જેનું પોતાનું લેખિત બંધારણ હતું. &lt;ref name=&quot;Joseph 2003&quot;&gt;{{cite book|title=George Joseph, the Life and Times of a Kerala Christian Nationalist,|last=Joseph|first=George Verghese|publisher=Orient Longman|year=2003|isbn=81-250-2495-6|edition=|location=|page=}}&lt;/ref&gt; સોસાયટીના મુખ્ય હેતુઓ ભારત માટે સુરક્ષિત સ્વરાજ મેળવવું અને ઈંગ્લૅન્ડમાં સ્વરાજ પ્રાપ્તિ માટેની પ્રવૃત્તિઓનો પ્રચાર પ્રસાર કરવાનો હતો.૧૯૦૦માં શ્યામજીએ લંડનમાં હાઈગેટમાં ઈગ્લૅન્ડ જતા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માટે એક વિશાળ અને મકાન ખરીદ્યું. જે સમય જતાં ભારતીય સ્વરાજ ચળવળના નેતાઓની મહત્વની બેઠકોનું કેન્દ્ર બન્યું. ૧ જુલાઈ ૧૯૦૫ના રોજ આ મકાનને 'ઈન્ડિયા હાઉસ' તરીકે ખુલ્લું મૂકવામાં આવ્યું.શ્યામજીની ઈગ્લૅન્ડ ખાતેની વધતી જતી ક્રાંતિકારી પ્રવૃત્તિઓને કારણે તેમના પર પોલીસની ધોંસ વધતી ચાલી ગઈ પરિણામે જૂન ૧૯૦૭માં તેઓ પેરિસ ચાલ્યા ગયા. ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટમાં શ્યામજીએ લખેલા કેટલાક ક્રાંતિકારી લેખોને કારણે એપ્રિલ ૧૯૦૯માં ઈગ્લૅન્ડના ન્યાયાધિશોએ તેમની બેરિસ્ટર તરીકેની સનદ પાછી લઈ લીધી હતી.&lt;ref name=&quot;જયકુમાર ર. શુક્લ&quot;/&gt; 

== પેરિસ અને જિનીવા ==
પેરિસમાં [[સરદારસિંહજી રાણા]] અને [[મેડમ કામા|મેડમ ભિખાઈજી કામા]]ના સહયોગથી 'વંદે માતરમ્' અને ઈન્ડિયન સોસિયોલોજીસ્ટર' નામના મુખપત્રો શરુ કર્યાં.&lt;ref name=&quot;gsj&quot;/&gt; ૧૯૦૮ અને ૧૯૦૯માં તેમણે ભારતમાં કેટલાક મિત્રોને રિવોલ્વરો અને બોમ્બ બનાવાની રીતો દર્શાવતી પુસ્તિકાઓ મોકલાવી. શ્યામજીના માસિકની નકલો મોટી સંખ્યામાં ભારત આવતાં. શ્યામજીએ જાહેર કરેલી શિષ્યવૃત્તિઓના પરિપાકરુપે વિનાયક દામોદર સાવરકર, મદનલાલ ધિંગરા, લાલા હરદયાળ, પી. એન. બાપટ વગેરે ભારતીય ક્રાંતિકારી ચળવળના તેજસ્વી નેતાઓ તરીકે આગળ આવ્યાં. મદનલાલ ધિંગરાએ બ્રિટિશ અધિકારી સર કર્ઝન વાઈલીની લંડનમાં હત્યા કરી જેમાં થયેલા વિવાદને પગલે તેઓ તેમના જૂના સાથીઓથી વિખૂટા પડી ગયા. સાવરકરની ધરપકડ અને સજાને પગલે પેરિસમાં તેમની પ્રવૃત્તિઓ નરમ પડતી ગઈ. ૧૯૧૪માં તેઓ પેરિસ છોડી જિનીવા જતા રહ્યાં.&lt;ref name=&quot;જયકુમાર ર. શુક્લ&quot; /&gt; 

શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા જીનીવા ખાતે ૩૧ મી માર્ચ ૧૯૩૦ના રોજ અવસાન પામ્યા.&lt;ref name=&quot;ODNB&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;વ્યાસ2012&quot; /&gt; તેમની અંતિમ ઈચ્છા પોતાના અસ્થિ સ્વદેશ લઇ જવાની હતી. જે ગુજરાત સરકાર દ્વારા ૨૦૦૩માં ગુજરાત લાવવામાં આવ્યા. તેની વીરાંજલિયાત્રા સ્વરૂપે ગુજરાતમાં પ્રદક્ષિણા કરી.

૧૦૦ વર્ષ પહેલા પણ એમની લાખોપતિમાં ગણત્રી થતી. આમ છતાં એમણે પોતાનું કોઇ જ વીલ બનાવ્યું નહોતું. એમના અર્ધાગીની ભાનુમતીએ શ્યામજીના મૃત્યુ બાદ એમનું વસીયતનામું તૈયાર કર્યુ હતું. જેના પાવર ઓફ એટર્ની શ્યામજીના પેરીસમાં રહેતા ખાસ મિત્ર સરદારસિંહજી રાણાએ ૧૯૩૬માં મેળવ્યા હતા.

શ્યામજીને કોઇ સંતાન નહોતું. પણ ભારતના નવયુવાનોના અભ્યાસ માટે એ જમાનામાં એમણે ૯૦,૦૦૦ ફ્રાન્કનું દાન આપ્યું હતું. ફ્રાન્સમાં યુનિવર્સિટી ઓફ પેરીસમાં કૃષ્ણ વર્મા ફાઉન્ડેશન છે. ફ્રાન્સ ભણવા આવવા ઇચ્છતા હિંદુ યુવાનો માટે એમણે સ્કોલરશીપ જાહેર કરી હતી. ત્યાંની સંસ્કૃત લાઇબ્રેરી માટે એમણે અનુદાન આપ્યું હતું. ચિત્રલેખાએ એમના વસિયતની ફ્રેન્ચમાંથી અંગ્રેજી અનુવાદ કરેલી કોપી મેળવી છે.

શ્યામજી ભારત માટે જાસુસી કરતા હોવાની અંગ્રેજોને દ્રઢ શંકા હતી એટલે જ એમના પર બ્રિટીશ ગુપ્તચરતંત્ર ચાંપતી નજર રાખતું.

== સ્મારકો ==
[[File:Varma_Memorial.JPG|thumb|320x320px|''ક્રાંતિ તીર્થ,'' શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા સ્મારક, માંડવી. તેમના લંડન ખાતેના નિવાસસ્થાન ઇન્ડિયા હાઉસ ની પ્રતિકૃતિ પાછળ દેખાય છે.]]

શ્યામજી કૃષ્ણ વર્માએ ભાનુમતીના ભંડોળમાંથી ૧૯પરમાં બે લાખ રૂપીયાનું અનુદાન માંડવીમાં ભાનુમતી મેટરનીટી હોસ્પીટલ માટે આપવામાં આવ્યું હતું. એ ઉપરાંત મુંબઇના ભારતીય વિદ્યાભવનમાં સંસ્કૃતના અભ્યાસ માટે સ્કોલરશીપ આપવામાં આવે છે. પેરીસની સોરબોન યુનિવર્સિટીમાં શ્યામજીના નામના બે રૂમ છે. એમણે એમના અલભ્ય પુસ્તકો અહીં દાનમાં આપી દીધાં હતા. માંડવી અને ભુજમાં શ્યામજીનાં બાવલા છે. માંડવીમાં શ્યામજી અને ભાનુમતીના નામના માર્ગ છે.

તાજેતરમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ જાતે કચ્છમાં આવી ભૂજના ખાસ સમારોહમાં તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી આનંદીબેન પટેલને કચ્છના ક્રાંતિવીરની 'સનદ' ભારતની ધરતી પર લાવી ગુજરાતનાં મુખ્યમંત્રી આનંદીબેનને સુપ્રત કરી હતી.&lt;ref&gt;ગુજરાત સમાચાર, વડોદરા આવૃતિ, તા. ૧૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Guardian&gt;{{cite web| author =Bowcott, Owen| work=The Guardian| url=https://www.theguardian.com/uk-news/2015/nov/11/indian-lawyer-disbarred-from-inner-temple-one-century-ago-reinstated|title= Indian lawyer disbarred from Inner Temple a century ago is reinstated|date= 11 November 2015 | access-date= 12 November 2015}}&lt;/ref&gt;

ગુજરાતના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આઝાદીના ૫૫ વર્ષો બાદ ૨૨ ઑગસ્ટ-૨૦૦૩ના રોજ સ્વયં સ્વિત્ઝર્લૅન્ડથી તેમના અને તેમની પત્નીના અસ્થિ દેશમાં લાવી તેમના અંતિમ સ્વપ્નને સાકાર કર્યું.&lt;ref name=&quot;gsj&quot;/&gt; ૪ ઑક્ટોબર ૨૦૦૯ના રોજ તત્કાલીન મુખ્યમંત્રીશ્રીએ 'ક્રાંતિતીર્થ'નો પાયોનો પથ્થર મૂક્યો અને ૧૩ ડિસેમ્બર ૨૦૧૦ના રોજ ભૂમિપૂજન કરી ૫૨ એકરમાં ફેલાયેલા વિશાળ સ્મારકને દેશને સમર્પિત કર્યું. જેમાં હાઈગેટ લંડન ખાતેના ઈન્ડિયા હાઉસની પ્રતિકૃતિ અને શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા તથા તેમના પત્ની ભાનુમતીની પ્રતિમાઓ મૂકવામાં આવેલી છે.&lt;ref name=&quot;gsj&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;TOI&quot;&gt;{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/rajkot/Modi-dedicates-Kranti-Teerth-memorial-to-Shyamji-Krishna-Verma/articleshow/7095227.cms|title=Modi dedicates 'Kranti Teerth' memorial to Shyamji Krishna Verma|last=|first=|date=13 December 2010|work=The Times of India|publisher=|access-date= 12 November 2015}}&lt;/ref&gt;

== પુસ્તકો ==
૧૯૩પમાં સૌ પહેલા [[ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક|ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિકે]] શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા વિશે અંગ્રેજીમાં જીવનચરિત્ર લખ્યું હતું, જે પહેલા [[કનૈયાલાલ મુનશી]] લખવાના હતા. પુસ્તક લખ્યાનાં ૧પ વર્ષ બાદ એટલે કે ૧૯પ૦માં એ પ્રકાશિત થયું એ પછી ''કચ્છના ગાંધી'' ગણાતા ગોકુલદાસ બાંભડાઇએ તેનો ગુજરાતી અનુવાદ કર્યો હતો. શ્યામજી વિશે એક દસ્તાવેજી ફિલ્મ પણ ગુજરાતના માહીતીખાતાએ બનાવી હતી. એ સિવાય શ્યામજીને વંદના નામની એક ઓડીયો કેસેટ શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા મેમોરીયલ ફાઉન્ડેશને બનાવી છે. ગાયક કલાકાર પ્રદીપ ગઢવીએ ગીતો લખ્યા છે અને લલીતા ઘોડાદરા સહગાયીકા છે.

૧૯૭૬-૭૭માં મિસા હેઠળ વડોદરાની જેલમાં બાબુભાઇ જશુભાઇ પટેલ, રામલાલ પરીખ, નવલભાઇ શાહ અને વિષ્ણુ પંડયા હતા. દરરોજ એક જણે પોતાના વિષય પર ભાષણ આપવું એવું નક્કી થયું હતું. વિષ્ણુભાઇ શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા વિશે બોલ્યા. એ પ્રસંગ બાબુભાઇને બરાબર યાદ રહી ગયો. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી બન્યા ત્યારે બાબુભાઇએ એમને ગુજરાતમાં સશષા ક્રાંતિના ઇતિહાસ વિશે પુસ્તક લખવાનું કહ્યું. વિષ્ણુ પંડ્યાએ ૧૯૮૦માં તેમનું પ્રકાશિત કર્યું. તેમણે શ્યામજીનું જીવનચરિત્ર અને લંડનમાં ઇન્ડીયન સોશ્યોલોજીસ્ટ નામનાં પુસ્તક લખ્યા છે.

ભુજના ધનજીભાઇ ભાનુશાળી નામના એસ.ટી.ના નિવૃત ડેપો મેનેજર શ્યામજી વિશે ઘણું લખ્યું છે. શ્યામજી વિશેનું પુસ્તક પણ એમણે પ્રકાશિત કર્યુ છે. માંડવીનાં શિક્ષિકા દક્ષાબહેન ઓઝાએ શ્યામજી વિશે હિંદીમાં પુસ્તક લખ્યું છે. ભુજમાં રહેતા અને ૧ર૬ જેટલી જાસુસી નવલકથાથી વિખ્યાત થયેલા લેખક ગૌતમ શર્માએ એમની નવલકથામાં શ્યામસુંદર નામનું પાત્ર શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા પરથી રાખ્યું હતું.

== સન્માન ==
[[File:Shyamji Krishna Varma 1989 stamp of India.jpg|thumb|ભારતીય ટપાલ ટિકિટ પર શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા (૧૯૮૯)]]
ભારતીય ટપાલ વિભાગ દ્વારા તેમના સન્માનમાં ૪ ઓક્ટોબર ૧૯૮૯ ના રોજ સ્વાતંત્ર્ય સેનાની શ્રેણી અંતર્ગત ટપાલ ટિકિટ બહાર પાડવામાં આવી હતી.

== સંદર્ભ ==
{{Reflist}}

== પૂરક વાચન ==
* {{cite book|title=History of Journalism|url=|year=૨૦૦૫|surname1=Qur|given1=Moniruddin|publisher=Anmol Publications.|ISBN=81-261-2355-9}}
* {{cite book|title=The Masters Revealed: Madame Blavatsky and the Myth of the Great White Lodge|url=|year=૧૯૯૪|surname1=Johnson|given1=K. Paul|publisher=SUNY Press|ISBN=0-7914-2063-9}}
* {{cite book|title=Krantiveer's Biography As A Story-Gujarati|url=https://archive.org/details/KRANTIVEERSHYAMJIKRISHNAVARMA|year=૧૮૯૦|surname1=Mr. Vishnu Pandya|given1=Mr. Hitesh Bhanushali}}

[[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]]
[[શ્રેણી:સ્વાતંત્ર્ય સેનાની]]
[[શ્રેણી:૧૯૩૦માં મૃત્યુ]]</text>
      <sha1>4dcab0eo7yu0w2i4y7wasazgqxn0cuv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826865</id>
      <parentid>826860</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T09:15:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/117.228.79.99|117.228.79.99]] ([[User talk:117.228.79.99|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને  [[User:KartikMistry|KartikMistry]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27828" xml:space="preserve">{{Infobox person
| honorific_prefix          = પંડિત
| name                      = શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા
| honorific_suffix          =
| image                     = Shyamji krishna varma.jpg
| image_size                =
| alt                       =
| caption                   = શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા
| birth_name                =
| birth_date                = {{birth date|df=yes|1857|10|04}}
| birth_place               = માંડવી, [[કચ્છ]]
| death_date                = {{death date and age|df=yes|1930|03|30|1857|10|04}}
| death_place               = જીનીવા, [[સ્વિત્ઝરલૅન્ડ]]
| resting_place             =
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline}} --&gt;
| monuments                 = ક્રાંતિતીર્થ, માંડવી, કચ્છ
| education                 =
| alma_mater                = બલિયોલ કોલેજ, ઓક્સફર્ડ
| occupation                = ક્રાંતિકારી, વકીલ, પત્રકાર
| employer                  =
| organization              = ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટી, ઈન્ડિયા હાઉસ, ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટ
| known_for                 =
| notable_works             =
| style                     =
| movement                  = ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ
| spouse                    = {{married|ભાનુમતિ|1875|}}
| partner                   =
| children                  =
| parents                   = ગોમતીબાઇ - કરસનજી ભણસાલી
| awards                    =
| website                   = {{url|http://www.krantiteerth.org/index1.html}}
| footnotes                 =
| siblings                  =
| box_width                 =
}}
'''શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા''' (૪ ઓક્ટોબર ૧૮૫૭ - ૩૦ માર્ચ ૧૯૩૦) ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સેનાની અને ક્રાંતિકારી, વકીલ અને રાષ્ટ્રવાદી પત્રકાર હતા.&lt;ref&gt;{{cite book|last=Chandra|first=Bipan|title=India's Struggle for Independence|publisher=Penguin Books India|location=New Delhi|year=૧૯૮૯|pages=૧૪૫|isbn=978-0-14-010781-4}}&lt;/ref&gt; તેમણે લંડનમાં ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટ (માસિક) ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટી અને ઈન્ડિયા હાઉસની સ્થાપના કરી હતી અને વિદેશમાં રહીને ભારતીય સ્વતંત્રતાની ચળવળમાં સક્રિય ફાળો આપ્યો હતો

== પ્રારંભિક જીવન ==
તેમનો જન્મ ૪ ઓક્ટોબર ૧૮૫૭&lt;ref name=&quot;ODNB&quot;&gt;{{Cite ODNB|id=ODNB92612|title=ODNB Krishnavarma, Shyamji}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;વ્યાસ2012&quot;&gt;{{cite book |last=વ્યાસ |first=રજની |title=ગુજરાતની અસ્મિતા |page=૩૦૫ |edition=5th |year=2012|publisher=અક્ષરા પ્રકાશન |location=અમદાવાદ}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;gsj&quot;&gt;{{cite book|title=ગુજરાતી અસ્મિતાના જ્યોતિર્ધરો|publisher=માહિતિ કમિશ્નર, ગુજરાત રાજ્ય|location=ગાંધીનગર|date=November 2014|page= ૨૬-૨૯}}&lt;/ref&gt;ના રોજ [[કચ્છ]]ના [[માંડવી (કચ્છ)|માંડવી]] બંદર ખાતે ભાનુશાળી (ભણસાલી) કુટુંબમાં થયો હતો. તેમના પિતા કરસનજી (કૃષ્ણદાસ ભણસાલી) મુંબઈની વેપારી પેઢીમાં નોકરી કરી જીવનનિર્વાહ ચલાવતાં હતા. તેમની માતાનું નામ ગોમતીબાઇ હતું. ૧૧ વર્ષની વયે જ બાળક શ્યામજીએ માતાપિતાનું છત્ર ગુમાવી દીધું હતું. તેમનો પ્રાથમિક અભ્યાસ માંડવી ખાતે થયો હતો. અભ્યાસમાં તેજસ્વી કિશોર શ્યામજીને ભાટિયા જ્ઞાતિના સદગૃહસ્થ શેઠ મથુરદાસ લવજીએ મુંબઈ તેડાવી વિલ્સન હાઈસ્કૂલમાં પ્રવેશ અપાવ્યો હતો. વિલ્સન સ્કૂલના અંગ્રેજી અભ્યાસની સાથેસાથે તેમણે સંસ્કૃત પાઠશાળામાં પણ અભ્યાસ કર્યો. ત્યારબાદ એલ્ફિન્સ્ટન હાઈસ્કૂલમાં અભ્યાસ અર્થે જોડાયાં. ઇ.સ. ૧૮૭૪માં તેમણે દયાનંદ સરસ્વતીનું શિષ્યત્વ પ્રાપ્ત કરેલું અને આર્યસમાજી બન્યા. તેમની શિક્ષા દિક્ષાથી શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મામાં ક્રાન્તિના બીજ રોપાયાં. શ્યામજી કરસનજી હવે શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા તરીકે જાણીતા બન્યા. સ્વરાજની લડતમાં દયાનંદ સરસ્વતીની પ્રેરણા અને પ્રોત્સાહન મળતાં ક્રાંતિકારી બન્યા. આર્ય સમાજના પ્રચાર માટે તેમણે લાહોર, બનારસ, મુંબઈ, અમદાવાદ, સુરત, નાસિક વગેરે સ્થળોએ સભાઓ ભરી પ્રવચન આપ્યાં.&lt;ref name =&quot;gsj&quot;/&gt; ૧૮૭૫માં તેમના લગન ભાટિયા જ્ઞાતિના શ્રીમંત ઉદ્યોગપતિની પુત્રી અને તેમના શાળા સમયના મિત્ર રામદાસની બહેન ભાનુમતી સાથે થયા. તેમના સંસ્કૃત ભાષા પરના પ્રભુત્વ અને જ્ઞાનથી પ્રભવિત થઈને ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીના સંસ્કૃતના પ્રાધ્યાપક મોનિયર વિલિયમ્સે ૧૮૭૭માં પોતાના મદદનીશ તરીકે ઓક્સફોર્ડ તેડાવ્યાં. ૧૮૭૯માં તેઓ ઈગ્લેન્ડ ગયા. જ્યાં વિલિયમ્સના મદદનીશ તરીકે કાર્ય કરવાની સાથે ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીની જ બલિયોલ કોલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને ૧૮૮૩માં ડિસ્ટિંક્શન સાથે બી.એ. થયા. ઉપરાંત કાયદાના અભ્યાસ માટે ઈનર ટેમ્પલમાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને નવેમ્બર ૧૮૮૪માં કાયદાની પદવી મેળવી બેરિસ્ટર થયાં.&lt;ref name=&quot;જયકુમાર ર. શુક્લ&quot;&gt;{{cite encyclopedia|editor-last=ઠાકર|editor-first=ધીરુભાઈ|editor-link=ધીરુભાઈ ઠાકર|encyclopedia=ગુજરાતી વિશ્વકોશ|title=શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા|last=શુક્લ|first=જયકુમાર ર.|volume=ખંડ ૧૯|year=ડિસેમ્બર ૨૦૦૪|edition=1st|publisher=[[ગુજરાતી વિશ્વકોશ|ગુજરાતી વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ]]|location=અમદાવાદ|page=૫૧૯-૫૨૦|isbn=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=bo&gt;Sundaram, V. (8 October 2006) [https://web.archive.org/web/20170812143938/http://www.boloji.com/index.cfm?md=Content&amp;sd=Articles&amp;ArticleID=938 Pandit Shyamji Krishna Verma]. boloji.com&lt;/ref&gt;

== કારકિર્દી ==
૧૮૮૫માં ભારત પરત ફરીને તેમણે મુંબઈ હાઈકોર્ટના વકીલ તરીકે નોંધણી કરાવી. ત્યારબાદ તેમણે રતલામ રાજ્યના દિવાનનો હોદ્દો સંભાળ્યો પરંતુ તબિયતના કારણોસર આ હોદ્દો છોડવો પડયો. મુંબઈ ખાતેના ટૂંકા વસવાટ બાદ તેઓ અજમેર સ્થાયી થયા જ્યાં ૧૮૮૮માં ફરીવાર તેમણે વકીલાત શરુ કરી. ૧૮૯૩થી ૧૮૯૫ સુધી ઉદયપુર રાજ્ય અને ત્યારબાદ જૂનાગઢ રાજ્યના દિવાનનો હોદ્દો પણ સંભાળ્યો. પરંતુ જૂનાગઢના દિવાનપદ દરમિયાન અંગ્રેજ અધિકારીઓ સાથેની ખટપટ અને કડવા અનુભવ પછી ૧૮૯૭માં તેઓ હંમેશ માટે ભારત છોડી ઈંગ્લૅન્ડ સ્થાયી થયાં.&lt;ref name =&quot;જયકુમાર ર. શુક્લ&quot;/&gt;

== ઈંગ્લૅન્ડ વસવાટ ==
[[File:Indian_sociologist.jpg|thumb|''ધ ઇન્ડિયન સોશ્યોલોજીસ્ટ'' સપ્ટેમ્બર, ૧૯૦૮, લંડન]]
[[File:India House today.jpg|thumb|ઈન્ડિયા હાઉસ અત્યારના સમયમાં]]
ઈંગ્લૅન્ડમાં શરુઆતનો વસવાટ ઇનર ટેમ્પલ ખાતે કર્યો જ્યાં તેમણે અગ્રેજ તત્વજ્ઞાની હર્બટ સ્પેન્સરના પુસ્તકોનો અભ્યાસ કર્યો. વર્ષ જાન્યુઆરી ૧૯૦૫માં 'ધ ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટ' નામનું માસિક શરુ કર્યું. ભારતની સ્વરાજ્ય સાધના માટે ૧૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૦૫માં ભિખાઇજી કામા, દાદા ભાઈ નવરોજી અને સરદારસિંહ રાણાની સહાયથી લંડન ખાતે 'ધ ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટી'ની સ્થાપના કરી. ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટીએ તે સમયની વિક્ટોરીયન પબ્લીક ઇન્સ્ટીટ્યુટની તર્જ પર બનેલી જેનું પોતાનું લેખિત બંધારણ હતું. &lt;ref name=&quot;Joseph 2003&quot;&gt;{{cite book|title=George Joseph, the Life and Times of a Kerala Christian Nationalist,|last=Joseph|first=George Verghese|publisher=Orient Longman|year=2003|isbn=81-250-2495-6|edition=|location=|page=}}&lt;/ref&gt; સોસાયટીના મુખ્ય હેતુઓ ભારત માટે સુરક્ષિત સ્વરાજ મેળવવું અને ઈંગ્લૅન્ડમાં સ્વરાજ પ્રાપ્તિ માટેની પ્રવૃત્તિઓનો પ્રચાર પ્રસાર કરવાનો હતો.૧૯૦૦માં શ્યામજીએ લંડનમાં હાઈગેટમાં ઈગ્લૅન્ડ જતા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માટે એક વિશાળ અને મકાન ખરીદ્યું. જે સમય જતાં ભારતીય સ્વરાજ ચળવળના નેતાઓની મહત્વની બેઠકોનું કેન્દ્ર બન્યું. ૧ જુલાઈ ૧૯૦૫ના રોજ આ મકાનને 'ઈન્ડિયા હાઉસ' તરીકે ખુલ્લું મૂકવામાં આવ્યું.શ્યામજીની ઈગ્લૅન્ડ ખાતેની વધતી જતી ક્રાંતિકારી પ્રવૃત્તિઓને કારણે તેમના પર પોલીસની ધોંસ વધતી ચાલી ગઈ પરિણામે જૂન ૧૯૦૭માં તેઓ પેરિસ ચાલ્યા ગયા. ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટમાં શ્યામજીએ લખેલા કેટલાક ક્રાંતિકારી લેખોને કારણે એપ્રિલ ૧૯૦૯માં ઈગ્લૅન્ડના ન્યાયાધિશોએ તેમની બેરિસ્ટર તરીકેની સનદ પાછી લઈ લીધી હતી.&lt;ref name=&quot;જયકુમાર ર. શુક્લ&quot;/&gt; 

== પેરિસ અને જિનીવા ==
પેરિસમાં [[સરદારસિંહજી રાણા]] અને [[મેડમ કામા|મેડમ ભિખાઈજી કામા]]ના સહયોગથી 'વંદે માતરમ્' અને ઈન્ડિયન સોસિયોલોજીસ્ટર' નામના મુખપત્રો શરુ કર્યાં.&lt;ref name=&quot;gsj&quot;/&gt; ૧૯૦૮ અને ૧૯૦૯માં તેમણે ભારતમાં કેટલાક મિત્રોને રિવોલ્વરો અને બોમ્બ બનાવાની રીતો દર્શાવતી પુસ્તિકાઓ મોકલાવી. શ્યામજીના માસિકની નકલો મોટી સંખ્યામાં ભારત આવતાં. શ્યામજીએ જાહેર કરેલી શિષ્યવૃત્તિઓના પરિપાકરુપે વિનાયક દામોદર સાવરકર, મદનલાલ ધિંગરા, લાલા હરદયાળ, પી. એન. બાપટ વગેરે ભારતીય ક્રાંતિકારી ચળવળના તેજસ્વી નેતાઓ તરીકે આગળ આવ્યાં. મદનલાલ ધિંગરાએ બ્રિટિશ અધિકારી સર કર્ઝન વાઈલીની લંડનમાં હત્યા કરી જેમાં થયેલા વિવાદને પગલે તેઓ તેમના જૂના સાથીઓથી વિખૂટા પડી ગયા. સાવરકરની ધરપકડ અને સજાને પગલે પેરિસમાં તેમની પ્રવૃત્તિઓ નરમ પડતી ગઈ. ૧૯૧૪માં તેઓ પેરિસ છોડી જિનીવા જતા રહ્યાં.&lt;ref name=&quot;જયકુમાર ર. શુક્લ&quot; /&gt; 

શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા જીનીવા ખાતે ૩૧ મી માર્ચ ૧૯૩૦ના રોજ અવસાન પામ્યા.&lt;ref name=&quot;ODNB&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;વ્યાસ2012&quot; /&gt; તેમની અંતિમ ઈચ્છા પોતાના અસ્થિ સ્વદેશ લઇ જવાની હતી. જે ગુજરાત સરકાર દ્વારા ૨૦૦૩માં ગુજરાત લાવવામાં આવ્યા. તેની વીરાંજલિયાત્રા સ્વરૂપે ગુજરાતમાં પ્રદક્ષિણા કરી.

૧૦૦ વર્ષ પહેલા પણ એમની લાખોપતિમાં ગણત્રી થતી. આમ છતાં એમણે પોતાનું કોઇ જ વીલ બનાવ્યું નહોતું. એમના અર્ધાગીની ભાનુમતીએ શ્યામજીના મૃત્યુ બાદ એમનું વસીયતનામું તૈયાર કર્યુ હતું. જેના પાવર ઓફ એટર્ની શ્યામજીના પેરીસમાં રહેતા ખાસ મિત્ર સરદારસિંહજી રાણાએ ૧૯૩૬માં મેળવ્યા હતા.

શ્યામજીને કોઇ સંતાન નહોતું. પણ ભારતના નવયુવાનોના અભ્યાસ માટે એ જમાનામાં એમણે ૯૦,૦૦૦ ફ્રાન્કનું દાન આપ્યું હતું. ફ્રાન્સમાં યુનિવર્સિટી ઓફ પેરીસમાં કૃષ્ણ વર્મા ફાઉન્ડેશન છે. ફ્રાન્સ ભણવા આવવા ઇચ્છતા હિંદુ યુવાનો માટે એમણે સ્કોલરશીપ જાહેર કરી હતી. ત્યાંની સંસ્કૃત લાઇબ્રેરી માટે એમણે અનુદાન આપ્યું હતું. ચિત્રલેખાએ એમના વસિયતની ફ્રેન્ચમાંથી અંગ્રેજી અનુવાદ કરેલી કોપી મેળવી છે.

શ્યામજી ભારત માટે જાસુસી કરતા હોવાની અંગ્રેજોને દ્રઢ શંકા હતી એટલે જ એમના પર બ્રિટીશ ગુપ્તચરતંત્ર ચાંપતી નજર રાખતું.

== સ્મારકો ==
[[File:Varma_Memorial.JPG|thumb|320x320px|''ક્રાંતિ તીર્થ,'' શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા સ્મારક, માંડવી. તેમના લંડન ખાતેના નિવાસસ્થાન ઇન્ડિયા હાઉસ ની પ્રતિકૃતિ પાછળ દેખાય છે.]]

શ્યામજી કૃષ્ણ વર્માએ ભાનુમતીના ભંડોળમાંથી ૧૯પરમાં બે લાખ રૂપીયાનું અનુદાન માંડવીમાં ભાનુમતી મેટરનીટી હોસ્પીટલ માટે આપવામાં આવ્યું હતું. એ ઉપરાંત મુંબઇના ભારતીય વિદ્યાભવનમાં સંસ્કૃતના અભ્યાસ માટે સ્કોલરશીપ આપવામાં આવે છે. પેરીસની સોરબોન યુનિવર્સિટીમાં શ્યામજીના નામના બે રૂમ છે. એમણે એમના અલભ્ય પુસ્તકો અહીં દાનમાં આપી દીધાં હતા. માંડવી અને ભુજમાં શ્યામજીનાં બાવલા છે. માંડવીમાં શ્યામજી અને ભાનુમતીના નામના માર્ગ છે.

તાજેતરમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ જાતે કચ્છમાં આવી ભૂજના ખાસ સમારોહમાં તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી આનંદીબેન પટેલને કચ્છના ક્રાંતિવીરની 'સનદ' ભારતની ધરતી પર લાવી ગુજરાતનાં મુખ્યમંત્રી આનંદીબેનને સુપ્રત કરી હતી.&lt;ref&gt;ગુજરાત સમાચાર, વડોદરા આવૃતિ, તા. ૧૯ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Guardian&gt;{{cite web| author =Bowcott, Owen| work=The Guardian| url=https://www.theguardian.com/uk-news/2015/nov/11/indian-lawyer-disbarred-from-inner-temple-one-century-ago-reinstated|title= Indian lawyer disbarred from Inner Temple a century ago is reinstated|date= 11 November 2015 | access-date= 12 November 2015}}&lt;/ref&gt;

ગુજરાતના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આઝાદીના ૫૫ વર્ષો બાદ ૨૨ ઑગસ્ટ-૨૦૦૩ના રોજ સ્વયં સ્વિત્ઝર્લૅન્ડથી તેમના અને તેમની પત્નીના અસ્થિ દેશમાં લાવી તેમના અંતિમ સ્વપ્નને સાકાર કર્યું.&lt;ref name=&quot;gsj&quot;/&gt; ૪ ઑક્ટોબર ૨૦૦૯ના રોજ તત્કાલીન મુખ્યમંત્રીશ્રીએ 'ક્રાંતિતીર્થ'નો પાયોનો પથ્થર મૂક્યો અને ૧૩ ડિસેમ્બર ૨૦૧૦ના રોજ ભૂમિપૂજન કરી ૫૨ એકરમાં ફેલાયેલા વિશાળ સ્મારકને દેશને સમર્પિત કર્યું. જેમાં હાઈગેટ લંડન ખાતેના ઈન્ડિયા હાઉસની પ્રતિકૃતિ અને શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા તથા તેમના પત્ની ભાનુમતીની પ્રતિમાઓ મૂકવામાં આવેલી છે.&lt;ref name=&quot;gsj&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;TOI&quot;&gt;{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/rajkot/Modi-dedicates-Kranti-Teerth-memorial-to-Shyamji-Krishna-Verma/articleshow/7095227.cms|title=Modi dedicates 'Kranti Teerth' memorial to Shyamji Krishna Verma|last=|first=|date=13 December 2010|work=The Times of India|publisher=|access-date= 12 November 2015}}&lt;/ref&gt;

== પુસ્તકો ==
૧૯૩પમાં સૌ પહેલા [[ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક|ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિકે]] શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા વિશે અંગ્રેજીમાં જીવનચરિત્ર લખ્યું હતું, જે પહેલા [[કનૈયાલાલ મુનશી]] લખવાના હતા. પુસ્તક લખ્યાનાં ૧પ વર્ષ બાદ એટલે કે ૧૯પ૦માં એ પ્રકાશિત થયું એ પછી ''કચ્છના ગાંધી'' ગણાતા ગોકુલદાસ બાંભડાઇએ તેનો ગુજરાતી અનુવાદ કર્યો હતો. શ્યામજી વિશે એક દસ્તાવેજી ફિલ્મ પણ ગુજરાતના માહીતીખાતાએ બનાવી હતી. એ સિવાય શ્યામજીને વંદના નામની એક ઓડીયો કેસેટ શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા મેમોરીયલ ફાઉન્ડેશને બનાવી છે. ગાયક કલાકાર પ્રદીપ ગઢવીએ ગીતો લખ્યા છે અને લલીતા ઘોડાદરા સહગાયીકા છે.

૧૯૭૬-૭૭માં મિસા હેઠળ વડોદરાની જેલમાં બાબુભાઇ જશુભાઇ પટેલ, રામલાલ પરીખ, નવલભાઇ શાહ અને વિષ્ણુ પંડયા હતા. દરરોજ એક જણે પોતાના વિષય પર ભાષણ આપવું એવું નક્કી થયું હતું. વિષ્ણુભાઇ શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા વિશે બોલ્યા. એ પ્રસંગ બાબુભાઇને બરાબર યાદ રહી ગયો. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી બન્યા ત્યારે બાબુભાઇએ એમને ગુજરાતમાં સશષા ક્રાંતિના ઇતિહાસ વિશે પુસ્તક લખવાનું કહ્યું. વિષ્ણુ પંડ્યાએ ૧૯૮૦માં તેમનું પ્રકાશિત કર્યું. તેમણે શ્યામજીનું જીવનચરિત્ર અને લંડનમાં ઇન્ડીયન સોશ્યોલોજીસ્ટ નામનાં પુસ્તક લખ્યા છે.

ભુજના ધનજીભાઇ ભાનુશાળી નામના એસ.ટી.ના નિવૃત ડેપો મેનેજર શ્યામજી વિશે ઘણું લખ્યું છે. શ્યામજી વિશેનું પુસ્તક પણ એમણે પ્રકાશિત કર્યુ છે. માંડવીનાં શિક્ષિકા દક્ષાબહેન ઓઝાએ શ્યામજી વિશે હિંદીમાં પુસ્તક લખ્યું છે. ભુજમાં રહેતા અને ૧ર૬ જેટલી જાસુસી નવલકથાથી વિખ્યાત થયેલા લેખક ગૌતમ શર્માએ એમની નવલકથામાં શ્યામસુંદર નામનું પાત્ર શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા પરથી રાખ્યું હતું.

== સન્માન ==
[[File:Shyamji Krishna Varma 1989 stamp of India.jpg|thumb|ભારતીય ટપાલ ટિકિટ પર શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા (૧૯૮૯)]]
ભારતીય ટપાલ વિભાગ દ્વારા તેમના સન્માનમાં ૪ ઓક્ટોબર ૧૯૮૯ ના રોજ સ્વાતંત્ર્ય સેનાની શ્રેણી અંતર્ગત ટપાલ ટિકિટ બહાર પાડવામાં આવી હતી.

== સંદર્ભ ==
{{Reflist}}

== પૂરક વાચન ==
* {{cite book|title=History of Journalism|url=|year=૨૦૦૫|surname1=Qur|given1=Moniruddin|publisher=Anmol Publications.|ISBN=81-261-2355-9}}
* {{cite book|title=The Masters Revealed: Madame Blavatsky and the Myth of the Great White Lodge|url=|year=૧૯૯૪|surname1=Johnson|given1=K. Paul|publisher=SUNY Press|ISBN=0-7914-2063-9}}
* {{cite book|title=Krantiveer's Biography As A Story-Gujarati|url=https://archive.org/details/KRANTIVEERSHYAMJIKRISHNAVARMA|year=૧૮૯૦|surname1=Mr. Vishnu Pandya|given1=Mr. Hitesh Bhanushali}}

[[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]]
[[શ્રેણી:સ્વાતંત્ર્ય સેનાની]]
[[શ્રેણી:૧૯૩૦માં મૃત્યુ]]</text>
      <sha1>d7euhst3trviatelhpdbwfkxqjv9pps</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ઢાંચો:વિરપુર તાલુકામાં આવેલાં ગામો</title>
    <ns>10</ns>
    <id>89535</id>
    <revision>
      <id>826827</id>
      <parentid>653034</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T13:39:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>શ્રેણી અને સાફ-સફાઇ.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5380" xml:space="preserve">{| style=&quot;background-color:AliceBlue; border: 1px dotted DodgerBlue; min-width:50%; width:auto; max-width:75%;&quot;
|+ style=&quot;background-color:LightSkyBlue; border: 1px dotted DodgerBlue; padding: 3px;&quot;| '''[[વિરપુર તાલુકો|વિરપુર તાલુકા]]ના ગામ અને તાલુકાનું ભૌગોલિક સ્થાન'''
|-
|
{{ભૌગોલિક સ્થાન
|કેન્દ્ર = વિરપુર તાલુકો
|ઉત્તર = 
|ઈશાન =
|પૂર્વ =
|અગ્નિ =
|દક્ષિણ =
|નૈઋત્ય =
|પશ્ચિમ = 
|વાયવ્ય =
}}
|-
|style=&quot;background-color:AliceBlue; border: 1px dotted DodgerBlue; font-size:70%;&quot;|
{{col-begin}}
{{col-4}}
&lt;ol start=&quot;1&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[ગુંદીના મુવાડા(તા.વિરપુર)|ગુંદીના મુવાડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[આલમપુરા (તા. વિરપુર)|આલમપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[આસપુર (તા. વિરપુર)|આસપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[આસુંદરીયા (તા. વિરપુર)|આસુંદરીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બાધરપુરા (તા. વિરપુર)|બાધરપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બાલવાખાંટના મુવાડા|{{nowrap|બાલવાખાંટના મુવાડા}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બાર (તા. વિરપુર)|બાર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બારોદા (તા. વિરપુર)|બારોદા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભાણજીની વાવ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભરોડી (તા. વિરપુર)|ભરોડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ભાટપુર (તા. વિરપુર)|ભાટપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[બુટિયા (તા. વિરપુર)|બુટિયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[છરવાંગી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ચીખલી ઝોઝા]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-4}}
&lt;ol start=&quot;15&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[ચોરસા (તા. વિરપુર)|ચોરસા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ડેભારી (તા. વિરપુર)|ડેભારી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ધોળાવાડા (તા. વિરપુર)|ધોળાવાડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગાઢેલી (તા. વિરપુર)|ગાઢેલી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગંધારી (તા. વિરપુર)|ગંધારી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ઘાટડા (તા. વિરપુર)|ઘાટડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગોમવાડી (તા. વિરપુર)|ગોમવાડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ગોપાલપુરા (તા. વિરપુર)|ગોપાલપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[હાંદિયા (તા. વિરપુર)|હાંદિયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જમાલપુર (તા. વિરપુર)|જમાલપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જાંબુડી (તા. વિરપુર)|જાંબુડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જવરાખાંટના મુવાડા|{{nowrap|જવરાખાંટના મુવાડા}}]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[જોધપુર (તા. વિરપુર)|જોધપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કસલાવાટી (તા. વિરપુર)|કસલાવાટી]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-4}}
&lt;ol start=&quot;29&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[કાસુડી (તા. વિરપુર)|કાસુડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ખરોદ (તા. વિરપુર)|ખરોદ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ખાટા (તા. વિરપુર)|ખાટા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ખેરોલી (તા. વિરપુર)|ખેરોલી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કોયડમ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કોયલા (તા. વિરપુર)|કોયલા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[કુંભારવાડી (તા. વિરપુર)|કુંભારવાડી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[લીંબરવાડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[નાસરોલી (તા. વિરપુર)|નાસરોલી]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[પાંસરોડા (તા. વિરપુર)|પાંસરોડા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[પાંતા (તા. વિરપુર)|પાંતા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રાજેણા (તા. વિરપુર)|રાજેણા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રાજપુર (તા. વિરપુર)|રાજપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રળીયાતા (તા. વિરપુર)|રળીયાતા]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-4}}
&lt;ol start=&quot;43&quot;&gt;
&lt;li&gt;[[રામપુરા (તા. વિરપુર)|રામપુરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રસુલપુર (તા. વિરપુર)|રસુલપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રતનકુવા (તા. વિરપુર)|રતનકુવા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[રોઝાવ (તા. વિરપુર)|રોઝાવ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[સાલૈયા (તા. વિરપુર)|સાલૈયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[સરાદિયા (તા. વિરપુર)|સરાદિયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[સારીયા (તા. વિરપુર)|સારીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[તાજપુર (તા. વિરપુર)|તાજપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[ઉમરીયા (તા. વિરપુર)|ઉમરીયા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વઘાસ (તા. વિરપુર)|વઘાસ]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વરધરા]]&lt;/li&gt;
&lt;li&gt;[[વિરપુર (મહીસાગર જિલ્લો)|વિરપુર]]&lt;/li&gt;
&lt;/ol&gt;
{{col-end}}
|-
|}
&lt;includeonly&gt;[[શ્રેણી:વિરપુર તાલુકો]]&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;[[શ્રેણી:તાલુકાના ગામોનો ઢાંચો]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>linsfrly9u22ejzypxlzsprbxrmdah7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ગોપી તળાવ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103754</id>
    <revision>
      <id>826867</id>
      <parentid>771568</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:39:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>163.53.179.168</ip>
      </contributor>
      <comment>Old link has outdated data...2022 update link replaced.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8378" xml:space="preserve">{{Infobox body of water
| name               = ગોપી તળાવ
| native_name        = 
| native_name_lang   = 
| other_name         = 
&lt;!--    Images     --&gt;
| image              = Gopi Talav 5.jpg
| alt                = 
| caption            = ગોપી તળાવ, સાંજના સમયે
| image_bathymetry   = 
| alt_bathymetry     = 
| caption_bathymetry = 
&lt;!--    Stats      --&gt;
| location           = સુરત, ભારત
| group              = 
| coordinates        = {{coord|21|11|18.9|N|72|49|45.8|E|region:ZZ_type:waterbody|display=inline}}
| type               = કૃત્રિમ તળાવ
| etymology          = મલિક ગોપી
| part_of            = 
| inflow             = 
| rivers             = 
| outflow            = 
| oceans             = 
| catchment          = {{convert|35300|m2|sqmi|abbr=on}} 
| basin_countries    = 
| agency             = સુરત મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન
| designation        = 
| date-built         = ૧૫૧૦
| engineer           = 
| date-flooded       = &lt;!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} For man-made and other recent bodies of water --&gt;
| length             = {{convert|212|m}} 
| width              = &lt;!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --&gt;
| area               = &lt;!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --&gt;
| depth              = &lt;!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --&gt;
| max-depth          = &lt;!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --&gt;
| volume             = {{convert|120000000|litre|abbr=on}}
| residence_time     = 
| salinity           = 
| shore              = &lt;!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --&gt;
| elevation          = &lt;!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --&gt;
| temperature_high   = &lt;!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --&gt;
| temperature_low    = &lt;!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --&gt;
| frozen             = 
| islands            = 
| islands_category   = 
| sections           = 
| trenches           = 
| benches            = 
| cities             = [[સુરત]]
&lt;!--      Map      --&gt;
| pushpin_map             = India Gujarat
| pushpin_label_position  = 
| pushpin_map_alt         = 
| pushpin_map_caption     = 
&lt;!--   Below       --&gt;  
| website            = [https://suratblogger.com/gopi-talav-surat-open-or-not-time-ticket-location/ સુરત ટુરિઝમ - ગોપી તળાવ]
| reference          = 
}}
'''ગોપી તળાવ''' ભારતના [[ગુજરાત]] રાજ્યના [[સુરત]] શહેરના [[ગોપીપુરા]] વિસ્તારમાં આવેલું એક તળાવ છે. તે ઈ.સ. ૧૫૧૦ની સાલમાં મલિક ગોપી નામના [[મુઘલ સામ્રાજ્ય|મોગલ સામ્રાજ્ય]]માં સુરતના એક સમૃદ્ધ વેપારી અને ગવર્નર દ્વારા બંધાવવામાં આવ્યું હતું.

== ઇતિહાસ ==
મલિક ગોપી, એક [[બ્રાહ્મણ]] વેપારી હતા,{{ref|1|[નોંધ ૧]}} તેઓ સૂરતમાં સ્થાયી થયા હતા. શહેરના વિકાસમાં તેમનું યોગદાન ઘણું છે. તેમણે જે ક્ષેત્રનો વિકાસ કર્યો હતો તેને [[ગોપીપુરા]] કહેવામાં આવે છે, તેના સન્માનમાં અને ગુજરાતના રાજાએ {{ref|2|[નોંધ ૨]}} તેમને &quot;મલિક&quot; નો ખિતાબ આપ્યો હતો. તેમણે જે નગર વિકસાવ્યું તે હજી પણ અનામી હતું આની માટે તેઓ જ્યોતિષો સાથે વાતચીત કરતા હતા. જ્યોતિષીઓએ નગરને &quot;સૂરજ&quot; અથવા &quot;સૂર્યપુર&quot; નામ આપવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. આ નામોના હિન્દુ વલણને નાપસંદ કરતા રાજાએ તેને &quot;સૂરત&quot; (એટલે કે [[કુરાન]]ના પ્રકરણોના શિર્ષકો) માં બદલી દીધું.&lt;ref name=&quot;Suraj&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=mboMAAAAIAAJ&amp;pg=PA70&amp;dq=gopi+talav&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwjfgqeN5tDJAhWLSY4KHYd8ABgQ6AEIITAB#v=onepage&amp;q=gopi%20talav&amp;f=false|title=Gazetteer of the Bombay Presidency, Volume 2|publisher=Government Central Press|year=1877|pages=70}}&lt;/ref&gt; પોર્ટુગીઝ સાહિત્યમાં &quot;સુરત અને ભરૂચના નગરપતિ&quot; તરીકે ગોપીનો ઉલ્લેખ જોવા મળે છે.&lt;ref name=&quot;Mandelslo&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=PlhTMbDPykUC&amp;pg=PA11|title=Mandelslo's Travels In Western India|last=M. S. Commissariat|publisher=Asian Educational Services|year=1996|isbn=9788120607149|pages=11}}&lt;/ref&gt; 

== નવીનીકરણ ==
&lt;mapframe text=&quot;ગોપી તળાવનો નકશો અને તેની સુવિધાઓ.&quot; latitude=&quot;21.188604&quot; longitude=&quot;72.8294077&quot; zoom=&quot;17&quot; width=&quot;400&quot; height=&quot;300&quot; align=&quot;right&quot;&gt;
{
  &quot;type&quot;: &quot;FeatureCollection&quot;,
  &quot;features&quot;: [
    {
      &quot;type&quot;: &quot;Feature&quot;,
      &quot;properties&quot;: {
        &quot;marker-symbol&quot;: &quot;circle&quot;,
        &quot;marker-size&quot;: &quot;small&quot;,
        &quot;title&quot;: &quot;પ્રવેશ દ્વાર&quot;
      },
      &quot;geometry&quot;: {
        &quot;type&quot;: &quot;Point&quot;,
        &quot;coordinates&quot;: [
          72.828287,21.189663
        ]
      }
    },
    {
      &quot;type&quot;: &quot;Feature&quot;,
      &quot;properties&quot;: {
        &quot;marker-symbol&quot;: &quot;water&quot;,
        &quot;marker-size&quot;: &quot;small&quot;,
        &quot;title&quot;: &quot;ગોપી તળાવ&quot;
      },
      &quot;geometry&quot;: {
        &quot;type&quot;: &quot;Point&quot;,
        &quot;coordinates&quot;: [
          72.829330,21.188850
        ]
      }
    },
    {
      &quot;type&quot;: &quot;Feature&quot;,
      &quot;properties&quot;: {&quot;marker-symbol&quot;: &quot;square&quot;,
        &quot;marker-size&quot;: &quot;small&quot;,
        &quot;title&quot;: &quot;વાવ&quot;},
      &quot;geometry&quot;: {
        &quot;type&quot;: &quot;Point&quot;,
        &quot;coordinates&quot;: [
          72.828188,21.188937
        ]
      }
    },
    {
      &quot;type&quot;: &quot;Feature&quot;,
      &quot;properties&quot;: {&quot;marker-symbol&quot;: &quot;restaurant&quot;,
        &quot;marker-size&quot;: &quot;small&quot;,
        &quot;title&quot;: &quot;ખાણીપીણી વિસ્તાર&quot;},
      &quot;geometry&quot;: {
        &quot;type&quot;: &quot;Point&quot;,
        &quot;coordinates&quot;: [
          72.830116,21.187638
        ]
      }
    },
    {
      &quot;type&quot;: &quot;Feature&quot;,
      &quot;properties&quot;: {&quot;marker-symbol&quot;: &quot;circle&quot;,
        &quot;marker-size&quot;: &quot;small&quot;,
        &quot;title&quot;: &quot;બેઠકો&quot;},
      &quot;geometry&quot;: {
        &quot;type&quot;: &quot;Point&quot;,
        &quot;coordinates&quot;: [
          72.829899,21.188572
        ]
      }
    } 
  ]
}
&lt;/mapframe&gt;
ઈ.સ. ૨૦૧૨માં, આ તળાવનું સુરત મહાનગરપાલિકા દ્વારા નવીનીકરણ કરવામાં આવ્યું હતું અને તેની આસપાસનો વિસ્તાર મનોરંજક સુવિધા તરીકે વિકસાવવામાં આવ્યો હતો.&lt;ref name=&quot;avatar&quot;&gt;{{cite web | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/surat/Gopi-Talav-to-get-a-new-avatar-next-year/articleshow/17751769.cms | title=Gopi Talav to get a new avatar next year | work=[[Times of India]] | date=25 December 2012 | accessdate=9 December 2015 | author=Bhatt, Himansshu}}&lt;/ref&gt;

== નોંધ ==
* &lt;sup&gt;{{note|1|[નોંધ ૧]}}&lt;/sup&gt;મલિક ગોપીની જ્ઞાતિ અસ્પષ્ટ છે અને તેઓ નાગર બ્રાહ્મણ અથવા અનાવીલ બ્રાહ્મણ હશે એમ મનાય છે.&lt;ref name=&quot;Suraj&quot; /&gt;
* &lt;sup&gt;{{note|1|[નોંધ ૨]}}&lt;/sup&gt;વિવિધ સંદર્ભોમાં આ રાજા તરીકે [[મહમદ બેગડો]] અથવા તેનો પુત્ર મુઝફ્ફર શાહ બીજાનો ઉલ્લેખ થયો છે.&lt;ref name=&quot;Suraj&quot;/&gt;

== સંદર્ભો ==
{{Reflist}}

{{સુરત શહેર}}

[[શ્રેણી:સુરત શહેર]]</text>
      <sha1>8i0kts4ve8sjh4twm51f5x4spkontnt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ચર્ચા:તેલુગુ ભાષા</title>
    <ns>1</ns>
    <id>109823</id>
    <revision>
      <id>826824</id>
      <parentid>683469</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T13:26:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>129.0.79.139</ip>
      </contributor>
      <comment>/* AMMO IN STOCK */ નવો વિભાગ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62224" xml:space="preserve">{{પ્રોજેક્ટ ટાઇગર લેખ ૨૦૧૯|expanded=yes}}

== AMMO IN STOCK ==

{| class=&quot;wikitable&quot;
|&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-powder-h1000-8lb/” rel= “ do  follow”&gt; h1000 powder&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-100-small-pistol-primer-5000ct/”  rel= “ do follow”&gt; small pistol primers in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/cfe-223-8lbs-hodgdon-powder/” rel= “  do follow”&gt;  hodgdon cfe223  &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-powder-h-4350-8lb/” rel= “ do  follow”&gt; hodgdon  h4350 &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-209-primers-for-shotshells/”  rel= “ do follow”&gt; 209 primers in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-retumbo-smokeless-powder-8-lbshodgdon-ret8-item-034-ret8/”  rel= “ do follow”&gt; hodgdon retumbo &lt;a&gt;


&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-black-450-bushmaster-250-gr-ftx-20-rounds/” rel= “ do follow”&gt; 450 bushmaster ammo  &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-superformance-30-06-150gr-sst-500rds/” rel= “ do follow”&gt;.30-06 ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/300-win-mag-ammo-by-federal-20-rounds-190gr-sierra-matchking-hpbt/”  rel= “ do follow”&gt;300 win mag ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/300-blackout-ammo-magtech-first-defense-123gr-supersonic-fmj-1000rd/” rel= “ do follow”&gt;300 blackout ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-450-bushmaster-ammo-250-grain-extreme-pointproduct-sku-tsx450ds-mpn-x450ds-upc-020892224520/” rel= “ do follow”&gt;450 bushmaster ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-300-prc-212gr-eld-x-20-round-box/”  rel= “ do follow”&gt; .300 prc ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-300-prc-212gr-eld-x-20-round-box/”  rel= “ do follow”&gt; 300 prc ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-300-prc-212gr-eld-x-20-round-box/”  rel= “ do follow”&gt; 300 prc&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/black-hills-ammunition-5-56x45mm-nato-69gr-sierra-tipped-matchking-1000-rounds/&lt;nowiki/&gt;”  rel= “ do follow”&gt; Black Hills Ammunition&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/black-hills-ammunition-5-56x45mm-nato-69gr-sierra-tipped-matchking-1000-rounds/&lt;nowiki/&gt;”  rel= “ do follow”&gt; 5.56 nato ammo&lt;/a&gt;


&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/black-hills-ammunition-5-56x45mm-nato-69gr-sierra-tipped-matchking-1000-rounds/&lt;nowiki/&gt;”  rel= “ do follow”&gt; 5.56 nato ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-blazer-brass-9mm-115gr-fmj-1000-rounds/&lt;nowiki/&gt;”  rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-blazer-brass-9mm-115gr-fmj-1000-rounds/&lt;nowiki/&gt;”  rel= “ do follow”&gt; bulk 9mm ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-cci-blazer-brass-5200-1000-round-case/&lt;nowiki/&gt;”  rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-cci-blazer-brass-5200-1000-round-case/&lt;nowiki/&gt;”  rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-cci-blazer-brass-5200-1000-round-case/&lt;nowiki/&gt;”  rel= “ do follow”&gt;9mm ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-game-shok-22-lr-12-bird-shot-50-rounds/”  rel= “ do follow”&gt; Federal Game-shok .22 LR  &lt;/a&gt;

&lt;a href = “&lt;nowiki&gt;https://alphahorizonarmory.com/product/5-56-nato-ammo-hornady-frontier-brass-1000-rounds-55-grain-fmj/”&lt;/nowiki&gt;  rel= “ do follow5.56 nato ammo &lt;nowiki&gt;&lt;/a&gt;&lt;/nowiki&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/black-hills-ammunition-5-56x45mm-nato-69gr-sierra-tipped-matchking-1000-rounds/”  rel= “ do follow”&gt; Black hills ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/black-hills-ammunition-5-56x45mm-nato-69gr-sierra-tipped-matchking-1000-rounds/”  rel= “ do follow”&gt;Black Hills Ammunition  &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/6-5-creedmoor-ammo-120gr-ballistic-tip-ammo-20rd/  rel= “ do follow”&gt; 6.5 creedmoor ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/6-5-creedmoor-ammo-120gr-ballistic-tip-ammo-20rd/  rel= “ do follow”&gt; 6.5 creedmoor ammo in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/6-5-creedmoor-ammo-120gr-ballistic-tip-ammo-20rd/  rel= “ do follow”&gt; 6.5 creedmoor ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/45-70-govt-ammo-winchester-300gr-super-x-jhp/” rel= “ do follow”&gt;45-70 govt ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/black-hills-ammunition-5-56x45mm-nato-69gr-sierra-tipped-matchking-1000-rounds/rel=  “ do follow”&gt; 5.56x45  ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-6-5-prc-143-grain-extremely-low-drag-expanding-brass-cased-centerfire-rifle-ammunition-500-rds/”  rel= “ do follow”&gt; 6.5 prc ammo for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-218-bee-45-gr-hp-ammunition-per-25-rounds-per-box/”rel= “ do follow”&gt; 218 bee for sale&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product-category/rifle-ammo/”rel= “ do follow”&gt; rifle ammo&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product-category/handgun-ammo/”rel= “ do follow”&gt;handgun ammo&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product-category/primers/”rel= “ do follow”&gt; reloading primers&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product-category/primers/reloading-powder/”rel= “ do follow”&gt; reloading powder&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/kel-tec-ks7/” rel= “ do follow”&gt;kel tec  ks7&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/kel-tec-ksg-12-ga-18-5-barrel-14-rounds-optics-ready/” rel= “ do follow”&gt;kel tec  ksg&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/keltec-rfb/” rel= “ do follow”&gt;keltec rfb&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/257-wby-magnum-110-gr-eld-x-precision-hunter-in-bulk/” rel= “ do follow”&gt;257 weatherby&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/243-win-scs-tui-70gr-rifle-bulk-ammo-500-rounds/” rel= “ do follow”&gt; 243 win&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-varmint-he-22-magnum-jhp-34-grain-50-rounds/” rel= “ do follow”&gt;Winchester Varmint&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/300-win-mag-ammo-180gr-accubond-trophy-grade/” rel= “ do follow”&gt;300 win mag ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/50-cal-api-ammunition-50-bmg/” rel= “ do follow”&gt;50 bmg api&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/6-5-creedmoor-ammo-120gr-ballistic-tip-ammo-20rd/” rel= “ do follow”&gt;6.5 creedmoor ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/243-winchester-ammo-supx-80gr-ptd-sp-20/” rel= “ do follow”&gt;243 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/300-wsm-ammo-hornady-american-whitetail-165-gr-20rd/” rel= “ do follow”&gt;300 wsm ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/7-62x39-ammo-122-gr-fmj-case-1000-rounds-tula/” rel= “ do follow”&gt;7.62x39 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/300-blackout-190-gr-sub-x-subsonic-for-sale/” rel= “ do follow”&gt;300 blackout  subsonic ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/500-rounds-of-308-win-ammo-by-pmc-147gr-fmjbt/” rel= “ do follow”&gt;308 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/300-blackout-190-gr-in-bulk/” rel= “ do follow”&gt;subsonic 300  blackout ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-ammunition-300-winchester-magnum-200-grain-eld-x-box-of-20/” rel= “ do follow”&gt;300 winchester  magnum&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-black-450-bushmaster-250-gr-ftx-20-rounds/” rel= “ do follow”&gt;450 bushmaster ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-ammunition-300-winchester-magnum-200-grain-eld-x-box-of-20/” rel= “ do follow”&gt;300 winchester  magnum ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/bulk-5-56-ammo-55gr-fmj-federal-american-eagle-500-round-case/” rel= “ do follow”&gt;5.56 ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/223-ammo-winchester-usa-223-remington-55gr-150-round-value-pack/” rel= “ do follow”&gt;223 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/5-56-nato-ammo-hornady-frontier-brass-1000-rounds-55-grain-fmj/” rel= “ do follow”&gt;frontier ammo 5.56  nato&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/5-56-nato-ammo-for-sale-winchester-jacketed-frangible-5-56-50gr-20rds/” rel= “ do follow”&gt;5.56 nato ammo for  sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-triple-seven-primers-in-bulk/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; Winchester 209 primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/imr-4227-hodgdon/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; imr 4227&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-h4198-smokeless-powder-8-lbs/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; hodgdon-h4198&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-hornady-leverevolution-smokeless-gun-powder-in-stock-now/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; leverevolution&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/buy-alliant-rl-26-smokeless-powder-8lb-keg/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; alliant reloader 26 powder in  stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://t.me/thehallucinogen_lab/” rel= “ do follow”&gt; buy mushroom bars&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://t.me/thehallucinogen_lab/” rel= “ do follow”&gt;buy  mushroom&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://t.me/thehallucinogen_lab/” rel= “ do follow”&gt;buy  mushroom&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://t.me/thehallucinogen_lab/” rel= “ do follow”&gt;buy  psychedelics&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-aps-strips-350-large-pistol-magnum-in-stock/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; large pistol primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-gm205mar-ar-small-rifle-match-1000-in-stock/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; small rifle primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/unis-ginex-small-rifle-primer-1000-in-stock/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; small rifle primers in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/unis-ginex-small-pistol-primer-5000-ct-box/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; small pistol primers in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-aps-br4-small-rifle-benchrest-1000-in-stock/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; small rifle primers in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-aps-br2-large-rifle-benchrest-1000-for-sale/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; large pistol primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/buy-cci-300-large-pistol-primers-5000/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; large pistol primers in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-large-rifle-magnum-primers/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; large rifle primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/buy-cci-550-small-pistol-magnum-primers-1000/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; small pistol primers in stock now&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-varget-smokeless-gun-powder/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; hodgdon varget&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/buy-hodgdon-clays-8-lbs-keg/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; hodgdon clays&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-champion-209a-shotshell-primers/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; 209 primers for sale&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-primers-250-large-rifle-magnum-5000ct/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; large rifle magnum primers&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-209-primers/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; cci 209 primers&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-triple-seven-209-primers-209-777-primers-5000-count/&lt;nowiki/&gt;” rel= “ do follow”&gt; 209 primers for sale&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/buy-alliant-reloder-23-smokeless-gun-powder-in-bulk-now/  rel= “ do follow”&gt; alliant reloder 23&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/imr-4350-smokeless-powder-8lbs/  rel= “ do follow”&gt; imr 4350&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/imr-7977-8lb-powder/  rel= “ do follow”&gt; imr 7977&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/imr-4064-smokeless-gun-powder/  rel= “ do follow”&gt; imr 4064&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/imr-4227-hodgdon/  rel= “ do follow”&gt; imr 4227&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/imr-4895-smokeless-powder-8-pound/  rel= “ do follow”&gt; imr 4895&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-h4895-8lb/  rel= “ do follow”&gt; hodgdon h4895&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/alliant-powder-sport-pistol-1/  rel= “ do follow”&gt; sport pistol powder&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/alliant-powder-steel-1lb/  rel= “ do follow”&gt; steel powder&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/alliant-powder-unique-8lbs/  rel= “ do follow”&gt; unique powder&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/be-86-8-lbs-alliant-powder/&lt;nowiki/&gt;rel= “ do follow”&gt; be-86 powder in stock&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/bullseye-8lbs-alliant-powder/&lt;nowiki/&gt;rel= “ do follow”&gt; bullseye powder&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-powder-h-4350-8lb/&lt;nowiki/&gt;rel= “ do follow”&gt; hodgdon h4350&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-powder-296-8lb/  rel= “ do follow”&gt; Winchester 296 powder&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/green-dot-8lbs-alliant-powder/&lt;nowiki/&gt;rel= “ do follow”&gt; green dot powder&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/alliant-herco-powder-8lbs-buy-alpha-horizon/&lt;nowiki/&gt;rel= “ do follow”&gt; herco powder&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cfe-223-8lbs-hodgdon-powder/&lt;nowiki/&gt;rel= “ do follow”&gt; hodgdon cfe223 in stock&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/300-win-mag-ammo-by-federal-20-rounds-190gr-sierra-matchking-hpbt/”  rel= “ do follow”&gt;BUY 300 WIN MAG AMMO IN STOCK&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-fusion-300win-165gr-20rds/” rel= “ do follow”&gt;300 win mag  ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-fusion-300win-180gr-20rds/” rel= “ do follow”&gt;.300 win  mag&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-super-x-300win-150gr-power-core-95-5-20rds/” rel= “ do follow”&gt;300 win mag ammo for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-american-whitetail-300-wsm-20rd-ammo/” rel= “ do follow”&gt;300 win mag ammo  bulk&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/sig-sauer-ammo-otm-match-300win-190-grain-20-200/” rel= “ do follow”&gt; .300 Win Mag for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/nosler-accubond-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; 300 Win Mag for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-pwrshk-300win-150gr-sp-20rds/” rel= “ do follow”&gt; 300 win mag ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-5-56-ammo-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-5-56-ammo-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-5-56-ammo-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-5-56-ammo-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-xm193bk-5-56-nato-55gr-btmc-1000rds-case-for-sales/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 bulk ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-xm193bk-5-56-nato-55gr-btmc-1000rds-case-for-sales/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 bulk ammo &lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-xm193bk-5-56-nato-55gr-btmc-1000rds-case-for-sales/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-5-56-ammo-for-sale-500-round-case/” rel= “ do follow”&gt; bulk 5.56 ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-5-56-ammo-for-sale-500-round-case/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-5-56-ammo-for-sale-500-round-case/” rel= “ do follow”&gt; bulk 5.56 ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/223-5-56x45-ammo-55gr-fmj-federal-american-eagle-ae223bkx-1000-round-bulk-case/” rel= “ do follow”&gt; 5.56 ammo in  stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-brass-9mm-124-grain-500-rounds-tsjrn/” rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-brass-9mm-124-grain-500-rounds-tsjrn/” rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo bulk&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-brass-9mm-124-grain-500-rounds-tsjrn/” rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-brass-9mm-124-grain-500-rounds-tsjrn/” rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-remington-military-le-training-b9mm3-500-round-case/” rel= “ do follow”&gt; bulk 9mm ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-remington-military-le-training-b9mm3-500-round-case/” rel= “ do follow”&gt;9mm ammo for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-remington-military-le-training-b9mm3-500-round-case/” rel= “ do follow”&gt;9mm ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-blazer-brass-9mm-115gr-fmj-1000-rounds/” rel= “ do follow”&gt;9mm ammo IN STOCK&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-blazer-brass-9mm-115gr-fmj-1000-rounds/” rel= “ do follow”&gt; buy 9mm ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-blazer-brass-9mm-115gr-fmj-1000-rounds/” rel= “ do follow”&gt; buy 9mm ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-cci-blazer-brass-5200-1000-round-case/” rel= “ do follow”&gt; 9mm luger ammo for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-cci-blazer-brass-5200-1000-round-case/” rel= “ do follow”&gt; 9mm luger ammo for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-cci-blazer-brass-5200-1000-round-case/” rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-blazer-brass-handgun-ammunition-9mm-luger-124-gr-fmj-1000-box/” rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “[https://alphahorizonarmory.com/product/h4831sc-8lbs-hodgdon-powder/ https://alphahorizonarmory.com/product/'''h4831sc-8lbs-hodgdon-powder'''/]” rel= “ do follow”&gt; hodgdon h4831sc &lt;/a&gt;

&lt;a href = “ [https://alphahorizonarmory.com/product/imr-4895-smokeless-powder-8-pound/ https://alphahorizonarmory.com/product/'''imr-4895-smokeless-powder-8-pound'''/]” rel= “ do follow”&gt; imr 4895&lt;/a&gt;

&lt;a href = “ [https://alphahorizonarmory.com/product/imr-4895-smokeless-powder-8-pound/ https://alphahorizonarmory.com/product/'''imr-4895-smokeless-powder-8-pound'''/]” rel= “ do follow”&gt; imr 4895 for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/blackhorn-209-muzzleloading-propellant-5lbs/” rel= “ do follow”&gt; blackhorn 209&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n560-high-energy-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy vihtavuori N560 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n550-high-energy-powder/” rel= “ do follow”&gt; Buy Vihtavuori N550 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n530-high-energy-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N530 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n570-high-energy-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N570 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/vihtavuori-n568-high-energy-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N568 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n565-high-energy-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N565 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/vihtavuori-n555-smokeless-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N555 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/vihtavuori-n540-smokeless-gun-powder-8-lb/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N540 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n165-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N165 rifle powder for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n160-rifle-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N160 RIFLE POWDER&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n150-rifle-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori n150 rifle powder in  stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n135-rifle-powder/” rel= “ do follow”&gt; Buy N135 rifle powder in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n133-rifle-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N133 Rifle Powder in  stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n130-rifle-powder/” rel= “ do follow”&gt; BUY VihtaVuori N130 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n120-rifle-powder/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori N120 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/n110-rifle-powder/” rel= “ do follow”&gt; Vihtavouri N110 rifle powder in  stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/vihtavuori-3n38/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori 3N38 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/vihtavuori-3n37/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori 3N37 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/vihtavuori-24n41/” rel= “ do follow”&gt; buy Vihtavuori 24N41 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/vihtavuori-20n29-smokeless-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt; Vihtavuori 20N29 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/vihtavouri-n140-smokeless-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt; buy VihtaVouri N140 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/imr-4064-smokeless-gun-powder/” rel= “ do follow”&gt; Buy IMR 4064 IN STOCK&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/j-purdey-sons-best-extra-finish-2-bl-set-12-ga-2-3-4-25-and-28-excellent-plus-original-case-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; J PURDEY &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/purdey-extra-finnish-2-barrel-set-99-1-2-original-condition-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; PURDEY SHOTGUN FOR SALE&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/j-purdey-sons-sidelock-ejector-over-and-under-20-gauge-shotguns-trio-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; PURDEY SHOTGUNS&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/alliant-reloder-19-smokeless-powder-5-lb/” rel= “ do follow”&gt; Alliant reloder 19 for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-benchmark-smokeless-powder-8-lbshodgdon-bm8-item-034-bm8hodgdon-benchmark-smokeless-powder-8-lbshodgdon-powder/” rel= “ do follow”&gt; benchmark powder&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-gm155m-large-pistol-magnum-match-1000/” rel= “ do follow”&gt; federal large pistol magnum primers for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-blazer-brass-9mm-115gr-fmj-1000rds/” rel= “ do follow”&gt; 9MM AMMO&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/black-hills-ammunition-5-56x45mm-nato-69gr-sierra-tipped-matchking-1000-rounds/rel=  “ do follow”&gt; 5.56x45  ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “[https://alphahorizonarmory.com/product/70gr-rifle-ammo-bulk-ammo-price/ https://alphahorizonarmory.com/product/'''70gr-rifle-ammo-bulk-ammo-price'''/]rel= “ do follow”&gt; 243 win ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = https://alphahorizonarmory.com/product-category/ar-15-folding-stock-adapters/ rel= “do follow”&gt; AR15 folding stock  adapter&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/ruger-american-compact-9mm-black-3-55-inch-17rd-with-safety/” rel= “ do follow”&gt;ruger american&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/srm-arms-m1216-gen2-semi-automatic-shotgun-12-ga-18-5-barrel-3-chamber-16-rounds/” rel= “ do follow”&gt;srm 1216&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/beretta-a400-xtreme-plus-mossy-oak-bottomlands-12-ga-28-inch-3rds-kickoff/” rel= “ do follow”&gt;beretta a400 xtreme  plus&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/beretta-a400-xcel-multitarget-walnut-black-12-ga-30-inch-4rd/” rel= “ do follow”&gt;beretta a400 xcel&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/browning-a5-mobl-dt-12-28-3-5-inch/” rel= “ do follow”&gt;browning a5&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/browning-bt-99-adjustable-bc-micro-blued-12-ga-32-inch-1rd/” rel= “ do follow”&gt;Browning BT 99&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-sx4-upland-fld-12-26-bl-wd-3/” rel= “ do follow”&gt;winchester sx4&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/mossberg-500-ati-scorpion-pump-shotgun-flat-dark-earth-12-ga-18-5-inch-6-rd/” rel= “ do follow”&gt;mossberg 500 ati  scorpion&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/panzer-arms-bp-12-gen2-bullpup-pzrbp12g2bsb/” rel= “ do follow”&gt;panzer arms bp-12&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/ohio-ordnance-works-h-c-a-r-semi-automatic-rifle-30-06-16-inch-2-30rd-mags/” rel= “ do follow”&gt;ohio ordnance works&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/mossberg-bl-jic-500-cruiser-12-18-5-6sh/” rel= “ do follow”&gt;mossberg 500 cruiser&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/smith-and-wesson-sd9ve-stainless-9mm-4-inch-barrel-16-rounds-with-fixed-sights/” rel= “ do follow”&gt;smith and wesson  sd9ve&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/smith-and-wesson-sd9ve-stainless-black-9mm-4-inch-10rd-california-compliant/” rel= “ do follow”&gt;smith and wesson  sd9ve&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/sig-sauer-p938-9mm-3-inch-7rds-black-siglite-night-sights-massachusetts-compliant/” rel= “ do follow”&gt;sig sauer p938&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/sig-sauer-p226-full-size-legion-rx-gray-9mm-4-4-15-round-night-sights/” rel= “ do follow”&gt;sig sauer p226&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/glock-45-gen-5-9mm-4-02-inch-10rds/” rel= “ do follow”&gt;glock 45 gen 5&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/glock-30-gen-4-black-45acp-3-78-inch-10-rds/” rel= “ do follow”&gt;glock 30 gen 4&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/glock-19-gen-5-9mm-4-02-inch-barrel-10-rounds-fixed-sights/” rel= “ do follow”&gt;glock 19 gen 5&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/sw-performance-center-mp9-m2-0-9mm-5-17rd-no-thumb-safety/” rel= “ do follow”&gt;M&amp;P9 M2.0&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/ruger-ec9s-9mm-3-12-barrel-7-rounds-hogue-handall-grip/” rel= “ do follow”&gt;ruger ec9s&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/sig-sauer-mpx-copperhead-coyote-tan-9mm-3-5-inch-20rds/” rel= “ do follow”&gt;sig sauer mpx&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/smith-wesson-mp-shield-m-2-0-black-9mm-3-1-barrel-8-round-ma-compliant/” rel= “ do follow”&gt;m&amp;p shield 2.0&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/glock-43-flat-dark-earth-9mm-3-39-barrel-6-rounds/” rel= “ do follow”&gt;glock 43&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/smith-and-wesson-637-38-spl-p-1-875-in-5-rds-stainless/” rel= “ do follow”&gt;smith and wesson 637&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/sw-642-airweight-centennial-38-special-1-9-barrel-5-rds-stainless-steel/” rel= “ do follow”&gt;S&amp;W 642&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/charter-arms-undercover-revolver-38spl-2-inch-ss-5rd/” rel= “ do follow”&gt;charter arms  undercover&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/magnum-research-bfr-stainless-357-mag-38-spl-7-5-barrel-6-rounds/” rel= “ do follow”&gt;magnum research bfr&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cimarron-firearms-evil-roy-45lc-4-75-inch-6rd/” rel= “ do follow”&gt;cimarron firearms&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/colt-firearms-king-cobra-stainless-black-357-mag-3-inch-6rds/” rel= “ do follow”&gt;colt firearms&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/schofield-revolver-taylors-co-black-45-lc-5-inch-6-rd-walnut-grips/” rel= “ do follow”&gt;schofield revolver&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/ruger-sp101-blued-357-mag-2-25-barrel-5-rounds/” rel= “ do follow”&gt;ruger sp101&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/sw-442-revolver-matte-black-38-special-p-1-875-barrel-5-rounds/” rel= “ do follow”&gt;s&amp;w 442&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/taurus-856-ultra-lite-38-special-hammerless-38sp-blk-2-inch/” rel= “ do follow”&gt;taurus 856&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/north-american-arms-ranger-ii-stainless-22-mag-4-barrel-5-rounds/” rel= “ do follow”&gt;north american arms  ranger 2&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/cimarron-firearms-modified-p-45lc-5-5-inch-6rd-black/” rel= “ do follow”&gt;cimarron firearms&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/glock-43x-9mm-3-41-barrel-10-rounds-fixed-glock-sights/” rel= “ do follow”&gt;glock 43x&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/glock-19-gen-5-9mm-4-02-inch-barrel-15-rounds/” rel= “ do follow”&gt;glock 19&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/glock-19-mos-g19-gen5-compact-9mm-pistol/” rel= “ do follow”&gt;glock 19 mos&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/fn-509-tactical-nms-ns-9mm-17-rd/” rel= “ do follow”&gt;fn 509 tactical&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/springfield-1911-ronin-45-acp-semi-auto-pistol-with-4-25-inch-barrel/” rel= “ do follow”&gt;springfield 1911&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/taurus-1911-45-acp-full-size-stainless-pistol/” rel= “ do follow”&gt;taurus 1911&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-large-rifle-magnum-primers-8-1-2m-box-of-1000-10-trays-of-100/”  rel= “ do follow”&gt; Winchester large rifle magnum primers for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/fiocchi-small-rifle-primer/”  rel= “ do follow”&gt; fiocchi small rifle primer for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/remington-premier-209-primer-5000p/”  rel= “ do follow”&gt; Buy Remington premier 209 primer 5000p for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/remington-etronx-electronic-primers-box-of-1000-10-trays-of-100/”  rel= “ do follow”&gt; Remington etronx electronic primers in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-ammunition-br4-small-rifle-primer/”  rel= “ do follow”&gt; cci br4 small rifle primer for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-ammunition-small-pistol-primer-500-primers/”  rel= “ do follow”&gt; cci small pistol primers &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/re-16-8lbs-alliant-powder/”  rel= “ do follow”&gt; alliant powder for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/760-8lbs-winchester-powder/” rel= “  do follow”&gt;winchester 760 &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-powder-296-8lb/”  rel= “ do follow”&gt; Winchester powder 296 &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/hodgdon-powder-800-x-8lb/” rel= “ do  follow”&gt; hodgdon 800x &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/red-dot-8-lbs-alliant-powder/” rel= “  do follow”&gt;  alliant red dot  &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-8-1-2m-120-rf-primer/rel=  “ do follow”&gt; Buy Winchester rifle primer for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-6-5-prc-143-grain-extremely-low-drag-expanding-brass-cased-centerfire-rifle-ammunition-500-rds/”  rel= “ do follow”&gt; 6.5 prc ammo for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-6-5-prc-143-grain-extremely-low-drag-expanding-brass-cased-centerfire-rifle-ammunition-500-rds/”  rel= “ do follow”&gt; 6.5 prc ammo for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-precision-hunter-6-5-prc-143-grain-extremely-low-drag-expanding-brass-cased-centerfire-rifle-ammunition-500-rds/”  rel= “ do follow”&gt; 6.5 prc ammo for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/hornady-superformance-30-06-springfield-165gr-sst-rifle-ammo-20-rounds/”  rel= “ do follow”&gt; hornady 30-06 &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/300-win-mag-ammo-by-federal-20-rounds-190gr-sierra-matchking-hpbt/”  rel= “ do follow”&gt; 300 win mag ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/223-5-56x45-ammo-55gr-fmj-federal-american-eagle-ae223bkx-1000-round-bulk-case/”  rel= “ do follow”&gt; 223 rem ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-centerfire-handgun-brass-9mm-115-grain-1000-rounds-fmj/”  rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo in stock &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-40-sw-ammunition-speer-lawman-53652-180-grain-full-metal-jacket-case-of-1000-rounds/”  rel= “ do follow”&gt; 40 sw ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/45-acp-230-gr-fmj-cci-blazer-brass-5230-1000-rounds/”  rel= “ do follow”&gt; 45 acp ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/tula-7-62x39-122-gr-fmj-case-1000-rounds/”  rel= “ do follow”&gt; 7.62x39 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-450-bushmaster-ammo-250-grain-extreme-pointproduct-sku-tsx450ds-mpn-x450ds-upc-020892224520/”  rel= “ do follow”&gt; 450 bushmaster ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/cci-speer-38-special-blazer-practice-ammunition/”  rel= “ do follow”&gt; 38 special ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-300-wsm-200-grain-terminal-ascent-20-round-box/”  rel= “ do follow”&gt; 300 wsm ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-american-eagle-357-magnum-jsp-158-grain-50-rounds/”  rel= “ do follow”&gt; 357 magnum ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/500-rounds-of-308-win-ammo-by-pmc-147gr-fmjbt/”  rel= “ do follow”&gt; 308 win ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-fusion-300win-165gr-20rds/”  rel= “ do follow”&gt; 300 WIN AMMO&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-prm-7mmrem-160gr-np-20rds/”  rel= “ do follow”&gt;7mm rem ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/federal-pwrshk-8mm-mau-170gr-sp-20rds/”  rel= “ do follow”&gt; 8mm mauser ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-xsc123t-plated-3mg-stl-25rds/”  rel= “ do follow”&gt; Buy Winchester xsc123t for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/winchester-xpert-high-velocity-12ga-3-inch-1-1-8-oz-4-shot-25box/”  rel= “ do follow”&gt; 12 gauge ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/410-bore-2-1-2-1-5-oz-rifled-slug-remington-slugger-250-rounds/”  rel= “ do follow”&gt; 410 bore slug ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/1000-rounds-of-300-aac-blackout-ammo-by-magtech-first-defense-123gr-fmj/”  rel= “ do follow”&gt; 300 blackout ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/50-cal-api-ammunition-50-bmg/” rel= “  do follow”&gt; 50 cal api ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/223-5-56x45-ammo-55gr-fmj-wolf-gold-brass-case-1000-round-case/”  rel= “ do follow”&gt; 5.56 ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://alphahorizonarmory.com/product/century-arms-rh-10-ak-47-7-62-x-39-16-5-30-round/rel=  “ do follow”&gt; Century arms for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/panzer-arms-bp-12-gen2-bullpup-pzrbp12g2bsb/”  rel= “ do follow”&gt; panzer arms bullpup for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/alliant-powder-re-33-8lb/” rel= “ do  follow”&gt; alliant powder re 33&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/green-dot-8lbs-alliant-powder/” rel=  “ do follow”&gt; alliant powder green dot &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/alliant-powder-2400-8lbs/” rel= “ do  follow”&gt; alliant powder 2400&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/bushnell-engage-4-16x44mm-deploy-moa-reticle/”  rel= “ do follow”&gt; Buy bushnell engage for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/remington-700-mdt-chassis-6-5mm-creedmoor-for-sale/”  rel= “ do follow”&gt; Buy Remington 700 mdt for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/223-5-56x45-ammo-55gr-fmj-federal-american-eagle-ae223bkx-1000-round-bulk-case/”  rel= “ do follow”&gt; 223 5.56 ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href =  “https://alphahorizonarmory.com/product/9mm-9x19-ammo-115gr-fmj-remington-military-le-training-b9mm3-500-round-case/”  rel= “ do follow”&gt; 9mm ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-4831-smokeless-powder-8lb-keg/” rel= “ do follow”&gt;IMR 4831 in  stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-7977-8lb-powder/” rel= “ do follow”&gt;buy IMR 7977 for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/buy-alliant-reloder-23-smokeless-gun-powder-in-bulk-now/” rel= “ do follow”&gt;Alliant reloader in  stock &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-powder-4064-8lb/” rel= “ do follow”&gt;IMR 4064&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-hornady-leverevolution-smokeless-gun-powder/” rel= “ do follow”&gt;buy leverevolution  in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-clays-8-lbs-item-number-0810104/” rel= “ do follow”&gt;hodgdon clays for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-varget-smokeless-rifle-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt;hodgdon varget in  stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-4350-smokeless-powder-8-pound/” rel= “ do follow”&gt;imr 4350 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/alliant-rl-26-smokeless-powder-8lb-keg/” rel= “ do follow”&gt;alliant reloder  26&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-h4198-smokeless-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt;hodgdon h4198 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/buy-alliant-reloder-23-smokeless-gun-powder-in-bulk-now/” rel= “ do follow”&gt; alliant reloder 23&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/alliant-reloder-19-smokeless-powder-5-lb/” rel= “ do follow”&gt; alliant reloder 19&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-benchmark-smokeless-powder-8-lbshodgdon-bm8-item-034-bm8hodgdon-benchmark-smokeless-powder-8-lbshodgdon-powder/” rel= “ do follow”&gt; hodgdon benchmark in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/smith-and-wesson-sd9ve-stainless-9mm-4-inch-barrel-16-rounds-with-fixed-sights/” rel= “ do follow”&gt;buy smith and  sd9ve&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/smith-and-wesson-sd9ve-stainless-black-9mm-4-inch-10rd-california-compliant/” rel= “ do follow”&gt; smith and Wesson sd9ve for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/smith-and-wesson-mp9-shield-ez-flat-dark-earth-black-9mm-3-6-barrel-8-rounds/” rel= “ do follow”&gt;smith and wesson  m&amp;p 2.0&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/smith-and-wesson-mp-shield-2-0-9mm-4-25-inch-15rds-co-compliant/” rel= “ do follow”&gt;m&amp;p shield 2.0&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/glock-17-gen-5-9mm-4-49-inch-barrel-10-rounds-fixed-sights/” rel= “ do follow”&gt;Glock 17 gen  5&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sig-sauer-p938-9mm-3-inch-7rds-black-siglite-night-sights-massachusetts-compliant/” rel= “ do follow”&gt;sig p938&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sig-sauer-p226-full-size-legion-rx-gray-9mm-4-4-15-round-night-sights/” rel= “ do follow”&gt; sig sauer p226&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/glock-45-gen-5-9mm-4-02-inch-10rds/” rel= “ do follow”&gt;glock 45&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/glock-30-gen-4-black-45acp-3-78-inch-10-rds/” rel= “ do follow”&gt; Glock 30 gen 4&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/glock-19-gen-5-9mm-4-02-inch-barrel-10-rounds-fixed-sights/” rel= “ do follow”&gt;glock 19 gen 5&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sw-performance-center-mp9-m2-0-9mm-5-17rd-no-thumb-safety/” rel= “ do follow&gt;m&amp;p 2.0&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/ruger-ec9s-9mm-3-12-barrel-7-rounds-hogue-handall-grip/” rel= “ do follow”&gt;ruger ec9s&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sig-sauer-mpx-copperhead-coyote-tan-9mm-3-5-inch-20rds/” rel= “ do follow”&gt;sig sauer  mpx&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sw-mp-shield-2-0-black-9mm-3-1-barrel-8-round-ma-compliant/” rel= “ do follow”&gt;s&amp;w m&amp;p  shield 2.0&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sig-sauer-p226-full-size-single-double-black-9mm-4-4-inch-15rds/” rel= “ do follow”&gt;sig sauer p226&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/glock-19x-gen-5-flat-dark-earth-9mm-4-02-barrel-19-rounds-streamlight-tlr7a/” rel= “ do follow”&gt;glock 19x for  sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/ruger-american-compact-9mm-black-3-55-inch-17rd-with-safety/” rel= “ do follow”&gt;ruger american&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/glock-43-flat-dark-earth-9mm-3-39-barrel-6-rounds/” rel= “ do follow”&gt;glock 43&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sw-637-38-spl-p-1-875-in-5-rds-stainless/” rel= “ do follow”&gt;s&amp;w 637&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sw-642-airweight-centennial-38-special-1-9-barrel-5-rds-stainless-steel/” rel= “ do follow”&gt;s&amp;w 642&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/ruger-sp101-blued-357-mag-2-25-barrel-5-rounds/” rel= “ do follow”&gt;ruger sp101&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/taurus-605-357-mag-2-inch-5rd-fixed-sights/” rel= “ do follow”&gt;taurus 605&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/sw-442-revolver-matte-black-38-special-p-1-875-barrel-5-rounds/” rel= “ do follow”&gt;s&amp;w 442&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/heritage-firearms-rough-rider-blued-cocobolo-grip-22lr-6-5-inch-6rd/” rel= “ do follow”&gt;heritage rough rider  22&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/standard-manufacturing-s333-thunderstruck-revolver-22-mag-1-25-8-round/” rel= “ do follow”&gt;s333 thunderstruck&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/charter-arms-undercover-revolver-38spl-2-inch-ss-5rd/” rel= “ do follow”&gt;charter arms  undercover&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/taylors-co-schofield-revolver-black-45-lc-5-inch-6-rd-walnut-grips/” rel= “ do follow”&gt;schofield revolver&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/schofield-revolver-model-3-cimarron-firearms-45lc-7-inch/” rel= “ do follow”&gt;schofield revolver&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/taurus-856-ultra-lite-38-special-hammerless-38sp-blk-2-inch/” rel= “ do follow”&gt;taurus 856&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/colt-firearms-king-cobra-stainless-black-357-mag-3-inch-6rds/” rel= “ do follow”&gt;colt king cobra&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/naa-ranger-2-stainless-22-mag-4-barrel-5-rounds/” rel= “ do follow”&gt;naa ranger 2&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/bond-arms-roughneck-stainless-38-spl-357-mag-2-5-2-rds/” rel= “ do follow”&gt;bond arms roughneck&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/glock-19-gen-5-9mm-4-02-inch-barrel-15-rounds/” rel= “ do follow”&gt;glock 19&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/glock-43x-9mm-3-41-barrel-10-rounds-fixed-glock-sights/” rel= “ do follow”&gt;glock 43x&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/fn-509-tactical-nms-ns-9mm-17-rd-24-pistol-66-100375/” rel= “ do follow”&gt;fn 509 tactical&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/springfield-1911-range-officer-parkerized-9mm-essentials-package/” rel= “ do follow”&gt;springfield 1911&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/springfield-1911-ronin-45-acp-semi-auto-pistol-with-4-25-inch-barrel/” rel= “ do follow”&gt;springfield ronin&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/300-win-mag-ammo-by-federal-20-rounds-190gr-sierra-matchking-hpbt/” rel= “ do follow”&gt;300 Win Mag&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/257-wby-magnum-110-gr-eld-x-precision-hunter-in-bulk/” rel= “ do follow”&gt;257 weatherby&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/243-win-scs-tui-70gr-rifle-bulk-ammo-500-rounds/” rel= “ do follow”&gt; 243 win&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-varmint-he-22-magnum-jhp-34-grain-50-rounds/” rel= “ do follow”&gt;Winchester Varmint&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/450-bushmaster-ammo/” rel= “ do follow”&gt;450 bushmaster ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/300-win-mag-ammo-180gr-accubond-trophy-grade/” rel= “ do follow”&gt;300 win mag ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/50-cal-api-ammunition-50-bmg/” rel= “ do follow”&gt;50 bmg api&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/6-5-creedmoor-ammo-120gr-ballistic-tip-ammo-20rd/” rel= “ do follow”&gt;6.5 creedmoor ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/243-winchester-ammo-supx-80gr-ptd-sp-20/” rel= “ do follow”&gt;243 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/300-blackout-ammo-magtech-first-defense-123gr-supersonic-fmj-1000rd/” rel= “ do follow”&gt;300 blackout ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/300-wsm-ammo-hornady-american-whitetail-165-gr-20rd/” rel= “ do follow”&gt;300 wsm ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/7-62x39-ammo-122-gr-fmj-case-1000-rounds-tula/” rel= “ do follow”&gt;7.62x39 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/300-blackout-190-gr-sub-x-subsonic-for-sale/” rel= “ do follow”&gt;300 blackout  subsonic ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/500-rounds-of-308-win-ammo-by-pmc-147gr-fmjbt/” rel= “ do follow”&gt;308 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/6-5-prc-143-gr-eld-x-precision-hunter/” rel= “ do follow”&gt; Buy 6.5 prc ammo for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/30-06-ammo-20-rounds-by-federal-sierra-gameking-165gr-spbt/” rel= “ do follow”&gt;30-06 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hornady-superformance-30-06-springfield-165gr-sst-rifle-ammo-20-rounds/” rel= “ do follow”&gt;30-06 springfield&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/30-06-springfield-165gr-ballistic-tip-ammo-20ct/” rel= “ do follow”&gt;30 06 springfield  ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hornady-superformance-30-06-springfield-165gr-sst-rifle-ammo-20-rounds/” rel= “ do follow”&gt;30 06 springfield&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/300-blackout-190-gr-in-bulk/” rel= “ do follow”&gt; subsonic 300 blackout ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/300-prc-225gr-eld-match-hornady-500-rounds/” rel= “ do follow”&gt;300 prc ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/450-bushmaster-ammo-250-gr-ftx-500-rounds/” rel= “ do follow”&gt;450 bushmaster ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/5-56-ammo-for-sale-55gr-fmj-federal-1000-round-bulk-case/” rel= “ do follow”&gt;5.56 ammo for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hornady-precision-hunter-ammunition-300-winchester-magnum-200-grain-eld-x-box-of-20/” rel= “ do follow”&gt;300 win mag ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/45-70-govt-ammo-winchester-300gr-super-x-jhp/” rel= “ do follow”&gt;45-70 govt ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/bulk-5-56-ammo-55gr-fmj-federal-american-eagle-500-round-case/” rel= “ do follow”&gt;5.56 ammo &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/223-ammo-winchester-usa-223-remington-55gr-150-round-value-pack/” rel= “ do follow”&gt;223 ammo&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/5-56-nato-ammo-hornady-frontier-brass-1000-rounds-55-grain-fmj/” rel= “ do follow”&gt; frontier ammo 5.56  nato&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/5-56-nato-ammo-for-sale-winchester-jacketed-frangible-5-56-50gr-20rds/” rel= “ do follow”&gt;5.56 nato ammo for  sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-gm155m-large-pistol-magnum-match-1000/” rel= “ do follow”&gt;federal large pistol  primers for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-aps-strips-350-large-pistol-magnum-in-stock/” rel= “ do follow”&gt;cci large pistol  primersa&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-large-rifle-magnum-primers/” rel= “ do follow”&gt; CCI Large rifle primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-aps-strips-350-large-pistol-magnum/” rel= “ do follow”&gt;CCI large pistol  primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/buy-cci-300-large-pistol-primers-5000/” rel= “ do follow”&gt; large pistol primers for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-35-50-cal-bmg-primers-500/” rel= “ do follow”&gt;cci 35 primers in  stock now&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-aps-br4-small-rifle-benchrest-1000/” rel= “ do follow”&gt;CCI small rifle  primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-aps-br2-large-rifle-benchrest-1000-2/” rel= “ do follow”&gt;cci large rifle  primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-4831-smokeless-powder-8lb-keg/” rel= “ do follow”&gt;imr 4831 in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-7977-8lb-powder/” rel= “ do follow”&gt; IMR 7977&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/buy-alliant-reloder-23-smokeless-gun-powder-in-bulk-now/” rel= “ do follow”&gt;alliant reloder 23&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-triple-seven-209-primers-209-777-primers-5000-count/” rel= “ do follow”&gt; winchester triple 7 209 primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-209m-primers-209-magnum-shotshell-primers-5000/” rel= “ do follow”&gt;209 muzzleloader  primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-magnum-large-rifle-primers-cci-250-5000-count/” rel= “ do follow”&gt; large rifle magnum primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-209a-primers-209-shotshell-primers-5000/” rel= “ do follow”&gt;209 primers in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-varget-smokeless-rifle-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt;buy hodgdon varget  in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-clays-8-lbs-item-number-0810104/” rel= “ do follow”&gt; Buy Hodgdon Clays 8 lbs In Stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-550-small-pistol-magnum-primers-1000/” rel= “ do follow”&gt;cci small pistol  primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-h4895-8lb/” rel= “ do follow”&gt; Buy Hodgdon H4895 in stock&lt;a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/alliant-reloder-23-smokeless-rifle-powder-8-lballiant-powder-150686-item-137-150686/” rel= “ do follow”&gt; Alliant Reloder 23&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-large-rifle-7-62mm-nato-spec-military-primers-34-box-of-1000-10-trays-of-100/” rel= “ do follow”&gt; cci large rifle primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-450-small-rifle-magnum-primers-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; CCI 450 Small Rifle Magnum Primers   For sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-large-rifle-bench-rest-primers-for-sale-usa/” rel= “ do follow”&gt; CCI Large Rifle Bench Rest Primers for sale  &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/blackhorn-209-muzzleloading-propellant-5lbs/” rel= “ do follow”&gt; Buy Blackhorn 209 powder for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/remington-kleanbore-209-for-sale-texas/” rel= “ do follow”&gt; REMINGTON KLEANBORE 209 for sale Texas&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-primer-209-muzzle-loading-primer-2000-case/” rel= “ do follow”&gt; FEDERAL PRIMER 209 MUZZLELOADING PRIMER&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-large-pistol-primers-150-box-of-1000-for-sale/” rel= “ do follow”&gt; Federal Large Pistol Primers #150 Box of  1000 for sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-large-rifle-primers-for-sale-nj/” rel= “ do follow”&gt; CCI Large Rifle Primers For sale &lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-ammunition-small-pistol-primer-500-primers/” rel= “ do follow”&gt; cci small pistol primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-large-magnum-rifle-primers/” rel= “ do follow”&gt; large rifle magnum primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/remington-sm-pistol-primers/” rel= “ do follow”&gt; remington small pistol primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-small-pistol-match-primers/” rel= “ do follow”&gt; federal small pistol primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-ammunition-209-in-line-muzzleloading-primer-2000pc/” rel= “ do follow”&gt; CCI Ammunition 209 In-Line Muzzleloading  Primer&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-209-primers-for-shotshells/” rel= “ do follow”&gt; Buy Winchester 209 Primers in stock for  sale now&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-209-shotshell-primer/” rel= “ do follow”&gt; hodgdon-powder-h1000-8lb for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-rifle-match-primer-large/” rel= “ do follow”&gt; Federal Premium Gold Medal Match Primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cci-ammunition-br4-small-rifle-primer/” rel= “ do follow”&gt; CCI BR4 Small Rifle Primer&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/remington-premier-209-primer-5000p/” rel= “ do follow”&gt; Remington Premier 209 Primer 5000P&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/fio-209-shotshell-primer/” rel= “ do follow”&gt; FIOCCHI 209 SHOTSHELL PRIMER&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/fiocchi-large-rifle-primer/” rel= “ do follow”&gt; Fiocchi Large Rifle Primer&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-large-rifle-primer-8-5-120-1000-count/” rel= “ do follow”&gt; Winchester Large Rifle Primer&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-large-rifle-magnum-primer-8-1-2m-120winchester-8-1-2m-120-rf-primer/” rel= “ do follow”&gt; Winchester Large Rifle Magnum primer&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-large-pistol-primer-5000ct/” rel= “ do follow”&gt; large pistol primer for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/red-dot-8-lbs-alliant-powder/” rel= “ do follow”&gt; alliant red dot powder for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/cfe-223-8lbs-hodgdon-powder/” rel= “ do follow”&gt; Hodgdon CFE223 Smokeless Powder 8 Lbs&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/h380-8lbs-hodgdon-powder/” rel= “ do follow”&gt; hodgdon h380&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/h4831-1lb-hodgdon-powder/” rel= “ do follow”&gt; h4831sc powder for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/h4831sc-8lbs-hodgdon-powder/” rel= “ do follow”&gt; hodgdon h4831sc&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-powder-h-4350-1lb/” rel= “ do follow”&gt; hodgdon h4350 for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-powder-h1000-8lb/” rel= “ do follow”&gt; h1000 powder&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-powder-h-4350-8lb/” rel= “ do follow”&gt; hodgdon h4350&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-powder-296-4-lb/” rel= “ do follow”&gt; winchester 296 powder&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-powder-296-8lb/” rel= “ do follow”&gt; winchester 296 powder in stock&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-rifle-primer-large-2/” rel= “ do follow”&gt; federal large rifle primer&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/760-8lbs-winchester-powder/” rel= “ do follow”&gt; winchester 760 powder&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-h50bmg-extreme-rifle-powder-8lbs/” rel= “ do follow”&gt; hodgdon h50bmg&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-premium-gold-medal-large-rifle-magnum-match-215m-primers-1000pcs/” rel= “ do follow”&gt; federal large rifle magnum primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-4895-smokeless-gun-powder/” rel= “ do follow”&gt; imr 4895 for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-large-rifle-magnum-primers-8-1-2m-box-of-1000-10-trays-of-100/” rel= “ do follow”&gt; winchester large rifle magnum primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-hs6-smokeless-gun-powder/” rel= “ do follow”&gt; hodgdon hs6 smokeless powder&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/alliant-reloder-33-smokeless-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt; Alliant Reloder 33&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-us-869-smokeless-powder-8-lbs/” rel= “ do follow”&gt; us 869 powder&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-4895-smokeless-powder-8-pound/” rel= “ do follow”&gt; imr 4895 for sale&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-premium-gold-medal-large-rifle-match-primers-210m-box-of-1000-10-trays-of-100/” rel= “ do follow”&gt; federal gold medal match primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/imr-4227-hodgdon/” rel= “ do follow”&gt; imr 4227&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/winchester-209-shotshell-primers-1000-ct-box/” rel= “ do follow”&gt; 209 primers in stock now&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/hodgdon-retumbo-smokeless-powder-8-lbshodgdon-ret8-item-034-ret8/” rel= “ do follow”&gt; retumbo powder&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/remington-large-rifle-primers-9-1-2-box-of-1000-10-trays-of-100/” rel= “ do follow”&gt; remington large rifle primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-small-magnum-pistol-match-primers/” rel= “ do follow”&gt; federal match primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/federal-100-small-pistol-primer-5000ct/” rel= “ do follow”&gt; small pistol primers&lt;/a&gt;

&lt;a href = “https://theloadedarmory.com/product/300-prc-225gr-eld-match-hornady-500-rounds/” rel= “ do follow”&gt;300 prc ammo&lt;/a&gt;


|}
[[વિશેષ:પ્રદાન/129.0.79.139|129.0.79.139]] ૧૮:૫૬, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>cdpmocy67p2si460ijrh2db33awptdv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826825</id>
      <parentid>826824</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T13:33:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/129.0.79.139|129.0.79.139]] ([[User talk:129.0.79.139|talk]]) દ્વારા કરેલ ફેરફારોને  [[User:Sushant savla|Sushant savla]] દ્વારા કરેલા છેલ્લા સુધારા સુધી ઉલટાવાયા.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83" xml:space="preserve">{{પ્રોજેક્ટ ટાઇગર લેખ ૨૦૧૯|expanded=yes}}</text>
      <sha1>a9a3q5m7q3qnuechr458cm5yka36jk1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>મિલાપ (સામયિક)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128691</id>
    <revision>
      <id>826833</id>
      <parentid>826773</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T16:18:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gazal world</username>
        <id>28391</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Gazal worldએ [[મિલાપ(માસિક)]]ને [[મિલાપ (સામયિક)]] પર ખસેડ્યું: Provided space, moving to proper name</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2467" xml:space="preserve">'''મિલાપ''' ગુજરાતી ભાષામાં પ્રગટ થતું એક ઉત્ક્રુષ્ઠ માસિક હતું જેની સ્થાપના [[મહેન્દ્ર મેઘાણી|મહેન્દ્રભાઈ મેઘાણી]]&lt;nowiki/&gt;એ (ઝવેરચંદ મેઘાણીના પુત્ર) ૧૯૫૦ના જાન્યુઆરી માસમાં કરી હતી.

આ માસિક લોકમિલાપ ટ્રસ્ટના નેજા હેઠળ ૧૯૭૮ની સાલ સુધી પ્રગટ થતું હતું અને ત્યારબાદ તેનુ પ્રકાશન બંધ થઈ ગયુ હતુ.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=મિલાપ – Gujarati Vishwakosh – ગુજરાતી વિશ્વકોશ|url=https://gujarativishwakosh.org/%E0%AA%AE%E0%AA%BF%E0%AA%B2%E0%AA%BE%E0%AA%AA/|access-date=2021-10-26|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; મિલાપનુ બંધારણ અને શૈલી તે સમયના જાણીતા અંગ્રેજી માસિક રીડર્સ ડાઇજેસ્ટ પ્રકારની હતી. આ માસિક મુખ્યત્વે ગાંધીવિચારો, સાહિત્ય, સામાન્ય લોકોમાં જ્ઞાન અને જાગ્રુતી વધે તે પ્રકારના લેખો પિરસવામાં આવતા હતાં આ ઉપરાંત ગુજરાતી શિખનાર લોકોને સમજાય તેવી સરળ જોડણીમાં છપાતું હતું. માસિકના પ્રકાશન બંધ થયા બાદ મહેન્દ્રભાઈ મેઘાણીએ તેના વિવિધ અંકોમાથી ચૂંટીને ૪ જેટલા ભાગોમાં &quot;અડધી સદીની વાંચનયાત્રા&quot; પ્રગટ કરેલ છે જેમાં તે સમય દરમ્યાન પ્રકાશીત વિવિધ લેખોનું સંકલન કર્યું હતું.

== સંદર્ભ ==

[[શ્રેણી:ગુજરાતી સામયિકો]]

&lt;references /&gt;

== બાહ્ય કડી ==

* [http://www.ekatrafoundation.org/ અડધી સદીની વાંચનયાત્રા]</text>
      <sha1>iauyoj5noavm403gvuqr0obtmwbl3hx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>826837</id>
      <parentid>826833</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T17:04:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KartikMistry</username>
        <id>10383</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>બાહ્ય કડીઓ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2806" xml:space="preserve">'''મિલાપ''' ગુજરાતી ભાષામાં પ્રગટ થતું એક ઉત્ક્રુષ્ઠ માસિક હતું જેની સ્થાપના [[મહેન્દ્ર મેઘાણી|મહેન્દ્રભાઈ મેઘાણી]]&lt;nowiki/&gt;એ (ઝવેરચંદ મેઘાણીના પુત્ર) ૧૯૫૦ના જાન્યુઆરી માસમાં કરી હતી.

આ માસિક લોકમિલાપ ટ્રસ્ટના નેજા હેઠળ ૧૯૭૮ની સાલ સુધી પ્રગટ થતું હતું અને ત્યારબાદ તેનુ પ્રકાશન બંધ થઈ ગયુ હતુ.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=મિલાપ – Gujarati Vishwakosh – ગુજરાતી વિશ્વકોશ|url=https://gujarativishwakosh.org/%E0%AA%AE%E0%AA%BF%E0%AA%B2%E0%AA%BE%E0%AA%AA/|access-date=2021-10-26|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; મિલાપનુ બંધારણ અને શૈલી તે સમયના જાણીતા અંગ્રેજી માસિક રીડર્સ ડાઇજેસ્ટ પ્રકારની હતી. આ માસિક મુખ્યત્વે ગાંધીવિચારો, સાહિત્ય, સામાન્ય લોકોમાં જ્ઞાન અને જાગ્રુતી વધે તે પ્રકારના લેખો પિરસવામાં આવતા હતાં આ ઉપરાંત ગુજરાતી શિખનાર લોકોને સમજાય તેવી સરળ જોડણીમાં છપાતું હતું. માસિકના પ્રકાશન બંધ થયા બાદ મહેન્દ્રભાઈ મેઘાણીએ તેના વિવિધ અંકોમાથી ચૂંટીને ૪ જેટલા ભાગોમાં &quot;અડધી સદીની વાંચનયાત્રા&quot; પ્રગટ કર્યું હતું, જેમાં તે સમય દરમ્યાન પ્રકાશીત વિવિધ લેખોનું સંકલન હતું.

== સંદર્ભ ==

[[શ્રેણી:ગુજરાતી સામયિકો]]

&lt;references /&gt;

== બાહ્ય કડીઓ ==
* ''અડધી સદીની વાંચનયાત્રા'' પુસ્તક એકત્રફાઉન્ડેશન પર. ભાગ: [https://www.ekatrafoundation.org/p/arathi-shadini-vachanyatra-1 ૧], [https://www.ekatrafoundation.org/p/arathi-shadini-vachanyatra-2 ૨], [https://www.ekatrafoundation.org/p/arathi-shadini-vachanyatra-3 ૩] અને [https://www.ekatrafoundation.org/p/arathi-shadini-vachanyatra-4 ૪].</text>
      <sha1>kxnopkqou1r54kd0eclxynxym1nfnwl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ભારતીય ધર્મો</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129192</id>
    <revision>
      <id>826839</id>
      <parentid>826167</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T17:44:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4041:E89:1B7C:A009:D8F1:A6BC:307D</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ભારતમાં શીખ, જૈન અને બૌદ્ધ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37465" xml:space="preserve">{{Translate}}[[ચિત્ર:Dharmic_Religions.jpg|alt=தர்ம மதங்கள்|right|thumb|215x215px| ભારતીય ધર્મો]]
[[ચિત્ર:HinduSwastika.svg|thumb|213x213px| સ્વસ્તિક પ્રતીક બધા ધર્મો માટે સામાન્ય છે]]
[[ચિત્ર:DiwaliOilLampCrop.JPG|thumb|206x206px| પ્રકાશ - બધા ધર્મ ધર્મોમાં મહત્વપૂર્ણ. તે સદ્ગુણ અને શુદ્ધતાનું પ્રતીક છે, અને તેમને પ્રકાશિત કરવાનો અર્થ છે અંધકારને દૂર કરવો અને પ્રકાશમાં જવું.]]
'''ભારતીય ધર્મો, દક્ષિણ એશિયાઈ ધર્મો''' અથવા '''ધર્મ ધર્મો''' એવા ધર્મો છે જે [[દક્ષિણ એશિયા|ભારતીય ઉપખંડમાં]] વિશ્વના ઘણા ધર્મોના મૂળ તરીકે ઉદ્દભવ્યા છે અને ધર્મ પર આધારિત છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dharmic religions|url=https://psychology.wikia.org/wiki/Dharmic_religions|access-date=2021-10-30|website=Psychology Wiki|language=en}}&lt;/ref&gt; [[દક્ષિણ એશિયા|ભારતીય ઉપખંડમાં માં]] વિવિધ ગાળાઓ ખાતે [[હિંદુ ધર્મ|હિન્દૂ ના]] ( [[શૈવ સંપ્રદાય|શૈવ ધર્મ]], વૈષ્ણવ ધર્મ ), [[જૈન ધર્મ]], [[બૌદ્ધ ધર્મ|બોદ્ધ ધર્મ]], શીખ ધર્મ, અને ઉભરતી ધર્મો સમય જતાં વિશ્વમાં ફેલાય છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=dharma {{!}} religious concept|url=https://www.britannica.com/topic/dharma-religious-concept|access-date=2021-10-30|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; આ તમામ ધર્મો, તેમના સામાન્ય મૂળ અને કેટલાક પરસ્પર પ્રભાવને લીધે, મૂળભૂત માન્યતાઓ, સંપ્રદાયો અને ધાર્મિક સંસ્કારોમાં ઘણી સમાનતા ધરાવે છે. ઘણીવાર આ બધાને ઘણા ધર્મો અને સંપ્રદાયોનો ધર્મ માનવામાં આવે છે અને તે બધાને ‘હિંદુ’ કહેવામાં આવે છે. આ તમામ ધર્મોને પૂર્વીય ધર્મો તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવ્યા છે. જો કે ભારતીય ધર્મો [[ભારતનો ઇતિહાસ|ભારતીય ઇતિહાસ દ્વારા એકબીજા સાથે જોડાયેલા છે]], તેઓ ધાર્મિક સમુદાયોની વિશાળ શ્રેણી બનાવે છે અને તે ભારતીય ઉપખંડ સુધી મર્યાદિત નથી. &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2013-09-13|title=Rude Travel: Down The Sages|url=https://www.hindustantimes.com/brunch/rude-travel-down-the-sages/story-SYVGGDouZrOTgJogiul6IN.html|access-date=2021-08-30|website=Hindustan Times|language=en}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=The word “Hindu” with reference to the People of In - GKToday|url=https://www.gktoday.in/question/the-word-hindu-with-reference-to-the-people-of-ind|access-date=2021-10-30|website=www.gktoday.in}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Hinduism/Etymology of the words Hindu and Hinduism - Wikibooks, open books for an open world|url=https://en.wikibooks.org/wiki/Hinduism/Etymology_of_the_words_Hindu_and_Hinduism|access-date=2021-10-30|website=en.wikibooks.org|language=en}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=இந்தியச் சமயங்களும் தத்துவங்களும்|url=https://www.dinamani.com/specials/nool-aragam/2018/mar/26/இந்தியச்-சமயங்களும்-தத்துவங்களும்-2887414.html|access-date=2021-10-31|website=Dinamani|language=ta}}&lt;/ref&gt;

=== સમાન સંસ્કૃતિ ===
આ ધર્મોના અનુયાયીઓની વિચારધારાઓ, પ્રક્ષેપણ અને સામાજિક સંવાદિતાના સુમેળને કારણે, આ માન્યતાઓને વ્યાપક હિંદુ ધર્મના પેટાવિભાગો અથવા પેટા જાતિઓ તરીકે પણ ગણવામાં આવે છે. મંદિરો, મઠો, ધર્મસ્થાનો, તહેવારો, સંસ્કૃતિ, પરંપરાઓ, કર્મકાંડો, જાતિ વ્યવસ્થા, બ્રહ્માંડશાસ્ત્ર, ધર્મશાસ્ત્ર, સાહિત્ય, વેદ, કેલેન્ડર, આ બધા ધર્મોમાં એક વસ્તુ સમાન છે. દરેક ધર્મના લોકો માટે દરેક ધર્મના મંદિરોમાં જવાનો રિવાજ છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|last=Nayyar|first=Sanjeev|title=Why Only Hindus, Buddhists, Jains And Sikhs Should Be Allowed Entry Into Puri Jagannath Temple|url=https://swarajyamag.com/ideas/why-only-hindus-buddhists-jains-and-sikhs-should-be-allowed-entry-into-puri-jagannath-temple|access-date=2021-10-07|website=Swarajyamag}}&lt;/ref&gt; આ બધા ધર્મો જાતિ વ્યવસ્થાને અનુસરે છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dharmic Religions|url=https://worldmapper.org/maps/dharmic-religions-2005/|access-date=2021-10-30|website=Worldmapper|language=en}}&lt;/ref&gt;

[[શૈવ સંપ્રદાય|હિંદુ ધર્મને સામાન્ય રીતે શૈવ]], વૈષ્ણવ અને સક્તમ તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે. [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ ધર્મને]] સામાન્ય રીતે થરવાડા બૌદ્ધ ધર્મ અને મહાયાન બૌદ્ધ ધર્મ તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે.

== ભારતીય ધર્મો ==

=== હિન્દુ ધર્મ ===
[[ચિત્ર:Madurai,_India.jpg|alt=மதுரை மீனாட்சி அம்மன் கோவில்|thumb|209x209px| મદુરાઈ મીનાક્ષી અમ્માન મંદિર]]
[[હિંદુ ધર્મ|હિંદુ]] ધર્મ એશિયા ખંડનો બીજો સૌથી મોટો અને સૌથી જૂનો ધર્મ છે. 100 કરોડથી વધુ લોકો આ ધર્મનું પાલન કરે છે. વસ્તીની દ્રષ્ટિએ તે [[ભારત]], [[નેપાળ]] અને બાલી ટાપુઓમાં બહુમતી ધર્મ છે. [[ભૂતાન|ભૂટાન]], [[ઈંડોનેશિયા|ઇન્ડોનેશિયા]], [[બાંગ્લાદેશ]], [[બર્મા|મ્યાનમાર]], કેરેબિયન, [[મલેશિયા]], [[સિંગાપુર|સિંગાપોર]] અને શ્રીલંકામાં નોંધપાત્ર સંખ્યામાં હિન્દુઓ [[શ્રીલંકા|વસે છે.]]
[[ચિત્ર:Jaisalmer,_India,_Jaisalmer_Fort,_Jain_Temple,_Carvings.jpg|alt=ஜெய்சால்மர் கோவில் சிற்பங்கள், இந்தியா|thumb|208x208px| જેસલમેર મંદિર શિલ્પો, ભારત]]
[[જૈન ધર્મ|જૈન ધર્મ એ]] ભારતીય ધર્મ છે. જૈનો મોટાભાગે ભારતમાં રહે છે પરંતુ વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં જોવા મળે છે. &lt;ref&gt;Estimates for the population of Jains differ from just over four million to twelve million due to difficulties of Jain identity, with Jains in some areas counted as a Hindu sect. Many Jains do not return Jainism as their religion on census forms for various reasons such as certain Jain castes considering themselves both Hindu and Jain. The 1981 Census of India returned 3.19 million Jains. This was estimated at the time to be at least half the true number. There are an estimated 25,000-30,000 Jains in Europe (mostly in Britain), 20,000 in Africa, 45,000 plus in North America (from {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5ialKAbIyV4C&amp;pg=PA299&amp;dq=jains+britain#v=onepage&amp;q=jains%20britain&amp;f=false|title=The Jains|last=Dundas|first=Paul|publisher=Routledge|year=2002|isbn=9780415266062|page=271; 354}}) and 5,000 in the rest of Asia.&lt;/ref&gt; ભારતની રાજકીય, આર્થિક અને નૈતિક લાક્ષણિકતાઓ પર જૈન ધર્મનો પ્રભાવ નોંધપાત્ર છે. ભારતમાં ધર્મોમાં સૌથી વધુ શિક્ષિત જૈનો છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2004-09-06|title=Press Information Bureau, Government of India|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page1.asp?relid=3724|access-date=2010-09-01|publisher=Pib.nic.in}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|date=|title=Census of India 2001|url=http://www.censusindia.net|access-date=2010-09-01|publisher=Censusindia.net}}&lt;/ref&gt; જૈન પુસ્તકાલયોને ભારતમાં સૌથી પ્રાચીન પુસ્તકાલયો ગણવામાં આવે છે. &lt;ref&gt;The Jain Knowledge Warehouses: Traditional Libraries in India, John E. Cort, Journal of the American Oriental Society, Vol. 115, No. 1 (January&amp;nbsp;– March, 1995), pp. 77–87&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|date=|title=History - Melbourne Shwetambar Jain Sangh Inc|url=http://melbournejainsangh.org/our-sangh/history/|access-date=2013-07-28|publisher=Melbournejainsangh.org|archive-date=2013-07-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20130728191454/http://www.melbournejainsangh.org/our-sangh/history/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; વર્તમાન મહાવીરના ઉપદેશો આ ધર્મના માર્ગદર્શક છે.

=== બૌદ્ધ ધર્મ ===
[[ચિત્ર:Theraveda_Bhuddist_Temple.jpg|alt=தேரவாத புத்த கோவில்|thumb| થેરવાડા બૌદ્ધ મંદિરમાં]]
[[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ ધર્મ એ]] વિશ્વનો ચોથો સૌથી મોટો ધર્મ છે અને એશિયાનો ત્રીજો સૌથી મોટો ધર્મ છે. ધર્મની શરૂઆત સિદ્ધાર્થ ગૌતમ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. એશિયામાં 12% વસ્તી આ ધર્મને અનુસરે છે. [[ભૂતાન|તે ભૂટાન]], [[બર્મા|મ્યાનમાર]], [[કમ્બોડીયા|કંબોડિયા]], [[થાઇલેન્ડ|થાઈલેન્ડ]], [[શ્રીલંકા]], [[તિબેટ]] અને [[મંગોલિયા|મંગોલિયામાં]] મુખ્ય ધર્મ છે. ચીન, તાઈવાન, ઉત્તર કોરિયા, દક્ષિણ કોરિયા, સિંગાપોર અને વિયેતનામમાં નોંધપાત્ર સંખ્યામાં બૌદ્ધો વસે છે.

=== શીખ ધર્મ ===
[[ચિત્ર:Amristar_Golden_Temple.jpg|alt=அமிர்தசரஸ் பொற்கோயில்|thumb| અમૃતસર સુવર્ણ મંદિર]]
શીખ ધર્મ એ વિશ્વનો પાંચમો સૌથી મોટો ધર્મ છે. લગભગ ત્રણ કરોડ લોકો આ ધર્મનું પાલન કરે છે. તે 1500 માં [[ગુરુનાનક|ગુરુ નાનક દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું.]] તે ભારતીય ઉપખંડના ઉત્તરીય ભાગ પંજાબમાં ઉદ્દભવ્યું હતું. શીખ નામ સંસ્કૃત શબ્દ પરથી આવ્યું છે જેનો અર્થ વિદ્યાર્થી (શીખ) થાય છે. તે ભારતમાં ચોથો સૌથી મોટો ધર્મ છે અને ભારતીય વસ્તીના 2% ની નીચેની વસ્તી ધરાવે છે. ભારત ઉપરાંત, શીખો [[કેનેડા]], યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, [[પાકિસ્તાન]], [[અફઘાનિસ્તાન]], [[યુનાઇટેડ કિંગડમ]], [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઓસ્ટ્રેલિયા]], [[સિંગાપુર|સિંગાપોર]], [[મલેશિયા]], પૂર્વ આફ્રિકા અને મધ્ય પૂર્વમાં પણ વસે છે .

=== હિંદુ સુધારા ચળવળો ===
આ સુધારા ચળવળોને કેટલીકવાર નવા ધર્મો તરીકે ગણવામાં આવે છે. આ તમામ હિંદુ જીવનશૈલી શીખવે છે. તેઓ પણ ધર્મ ધર્મનો એક ભાગ છે. જેઓ આને અનુસરે છે તેઓ પણ હિન્દુ ધર્મને અનુસરે છે.

==== એવલી ====
ઓગણીસમી સદીના મધ્યમાં અય્યાવાઝી , દક્ષિણ ભારત, [[કન્યાકુમારી જિલ્લો|કન્યાકુમારી]] જિલ્લો કેમિટોપ્પુ ધર્મના સૈદ્ધાંતિક ભાગમાં એકવચનમાં દેખાય છે. ભારતીય વસ્તી ગણતરીમાં અય્યાવાઝીને હિંદુ સંપ્રદાય ગણવામાં આવે છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ayyavazhi|url=https://www.englishgratis.com/1/wikibooks/vegetarianism/ayyavazhi.htm#:~:text=Since%20Ayyavazhi%20is%20not%20recognised,by%20the%20Census%20in%20India.&amp;text=Although%20Ayyavazhi%20shares%20many%20ideas,vs%20Evil%22,%20Dharma%20etc./|access-date=2021-09-02|website=www.englishgratis.com}}&lt;/ref&gt;

==== વેગન ====
શૌર્ય શાકાહારી અથવા લિંકાયતમ એક [[શૈવ સંપ્રદાય|શાકાહારી અને ધાર્મિક]] વિભાગો કે જે ધર્મમાંથી ઉદ્ભવ્યો છે. કર્ણાટકમાં લિંગાયત સમુદાયમાં આ મોટાભાગે અનુસરવામાં આવે છે. .

==== સિરાડી સાઈ બાબા ====
શિરડી સાઈ બાબા, જેને શિરડી સાઈ બાબા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ભારતીય આધ્યાત્મિક ગુરુ છે, જેમને તેમના ભક્તો દ્વારા શ્રી દત્તગુરુનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે અને તેમની ઓળખ એક સંત અને પાકીર તરીકે કરવામાં આવી હતી.

==== આર્ય સમાજ ====
[[ચિત્ર:Om symbol.svg|thumb|બધા ધર્મ ધર્મોમાં ઓમ એક સામાન્ય મંત્ર શબ્દ છે.]]
[[આર્ય સમાજ]] એ એક એકરૂપ ભારતીય હિંદુ સુધારા ચળવળ છે જે વેદની શક્તિમાં તેની માન્યતાના આધારે ફિલસૂફી અને પ્રથાઓને પ્રોત્સાહન આપે છે. સમાજની સ્થાપના 10 એપ્રિલ 1875 ના રોજ સંન્યાસી સ્વામી દયાનંદ સરસ્વતી દ્વારા કરવામાં આવી હતી. 
== સમાનતા ==
[[ચિત્ર:Lord_Rama_Raj_Tilak_Ramayana.jpg|thumb| રામાયણ - દક્ષિણ, દક્ષિણપૂર્વ અને પૂર્વ એશિયાના તમામ સમુદાયોમાં એક મહત્વપૂર્ણ મહાકાવ્ય.]]
[[ચિત્ર:Deepavali_10,_Little_India,_Singapore,_Oct_06.JPG|thumb| દિપાવલી - તમામ ધર્મોનો મહત્વનો તહેવાર]]
[[હિંદુ ધર્મ]], [[બૌદ્ધ ધર્મ]], [[શ્રમણ|જૈન ધર્મ]] અને શીખ ધર્મ કેટલાક મહત્વપૂર્ણ ફિલસૂફી શેર કરે છે જે વિવિધ જૂથો અને વ્યક્તિઓ દ્વારા અલગ અલગ રીતે અર્થઘટન કરવામાં આવે છે. 19મી સદી સુધી, તે વિવિધ ધર્મોના અનુયાયીઓ પોતાને એકબીજાના વિરોધી તરીકે લેબલ આપતા ન હતા, પરંતુ &quot;સમાન વિસ્તૃત સાંસ્કૃતિક પરિવારના&quot; તરીકે લેબલ લગાવતા હતા.

=== ધર્માદા ===
આ ધર્મોને ધર્મ ધર્મો કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેઓ ધર્મની મુખ્ય વિભાવના સાથે જોડાયેલા છે. સંદર્ભના આધારે ધર્મના જુદા જુદા અર્થો છે. ઉદાહરણ તરીકે તે સદ્ગુણ, ફરજ, ન્યાય, આધ્યાત્મિકતા વગેરેનો સંદર્ભ લઈ શકે છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dharma {{!}} religious concept|url=https://www.britannica.com/topic/dharma-religious-concept|access-date=2021-10-08|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== સમાજશાસ્ત્ર ===
હિંદુ ધર્મ, બૌદ્ધ ધર્મ, જૈન ધર્મ અને શીખ ધર્મ મોક્ષ અને પુનર્જન્મના ચક્રમાંથી મુક્તિનો વિચાર વહેંચે છે. તેઓ આ પ્રકાશનની ચોક્કસ પ્રકૃતિમાં ભિન્ન છે.

=== વિધિ ===
ધાર્મિક વિધિઓમાં પણ સામાન્ય લક્ષણો જોવા મળે છે. વડા અભિષેકમાં સમારંભ ત્રણેય અલગ પરંપરાઓ મહત્વપૂર્ણ છે, શીખ અપવાદ સાથે. અન્ય નોંધપાત્ર ધાર્મિક વિધિઓમાં મૃતકોના અગ્નિસંસ્કાર, [[લગ્ન|પરિણીત મહિલાઓના માથા પર માટીના વાસણો પહેરવા અને વિવિધ લગ્ન સમારોહનો સમાવેશ થાય છે.]] ચાર પરંપરાઓમાં કર્મ, ધર્મ, સંસાર, [[મોક્ષ|મોતસમ]] અને વિવિધ પ્રકારના [[યોગ (મનોશારીરીક જીવનશૈલી)|યોગનો સમાવેશ થાય છે.]]

=== દંતકથા ===
[[રામ|આ બધા ધર્મોમાં રામ]] એક પરાક્રમી વ્યક્તિ છે. [[હિંદુ|માં]] હિંદુ ધર્મ તેઓ આદિમ રાજા સ્વરૂપમાં ભગવાન તરીકે અવતાર; [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ ધર્મમાં]], તે બોધિસત્વ-અવતાર છે; [[શ્રમણ|માં]] જૈન ધર્મ ધર્મ, તેમણે એક સંપૂર્ણ વ્યક્તિ હતા. બૌદ્ધ રામાયણોમાં: વસંતરાજટક, રેગર, રામજ્ઞાન, ફ્રા લક ફ્રા લામ, હિકાયત સેરી રામ, વગેરે. કામતિ રામાયણ આસામની કામટી જનજાતિમાં પણ જોવા મળે છે, જે બોધિસત્વનો અવતાર છે જેણે રાક્ષસ રાજા રામને સજા કરવા માટે અવતાર લીધો હતો. રાવણની માતા રામાયણ એ બીજું પુસ્તક છે જે આસામમાં દૈવી વાર્તાને ફરીથી કહે છે.
[[ચિત્ર:Abraham_Dharma.png|alt=இந்த வரைபடம் ஆபிரகாமிய மதங்கள் மற்றும் தார்மிக் மதங்களின் பரவலைக் காட்டுகிறது|thumb|230x230px| આ નકશો અબ્રાહમિક ધર્મો ( ''ગુલાબી'' ) અને ધર્મ ધર્મો ( ''પીળો) નો ફેલાવો દર્શાવે છે.'']]
[[ચિત્ર:Indian_cultural_zone.svg|thumb|235x235px| ધર્મ ધર્મો અને સંસ્કૃતિ દ્વારા સંકલિત વિસ્તારો]]

== વિશ્વ વસ્તીમાં ધર્મ ધર્મ ==
{{Pie chart}}
{| class=&quot;wikitable floatright&quot;
|+'''ધર્મ ધર્મના અનુયાયીઓની સંખ્યા''' (2020 વસ્તી ગણતરી) &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Központi Statisztikai Hivatal|url=http://www.nepszamlalas.hu/eng/volumes/26/tables/load4_1_1.html|access-date=2013-10-02|publisher=Nepszamlalas.hu}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|date=January 2015|title=Christianity 2015: Religious Diversity and Personal Contact|url=http://www.gordonconwell.edu/resources/documents/1IBMR2015.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525141543/http://www.gordonconwell.edu/resources/documents/1IBMR2015.pdf|archive-date=25 May 2017|access-date=2015-05-29|website=gordonconwell.edu}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;https://www.bbc.com/news/world-asia-india-57817615&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;https://www.worldatlas.com/articles/countries-with-the-largest-jain-populations.html&lt;/ref&gt;
! ધર્મ
! વસ્તી
|-
| [[હિંદુ|હિંદુઓ]] ([[படிமம்:Om.svg|16x16px]]&lt;/img&gt; )
| 1.2 અબજ
|-
| [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ]] ([[படிமம்:Dharma_Wheel.svg|18x18px]]&lt;/img&gt; )
| 520 મિલિયન
|-
| શીખ ([[படிமம்:Khanda.svg|19x19px]]&lt;/img&gt; )
| 30 મિલિયન
|-
| [[જૈન ધર્મ|સહી કરનાર]] ([[படிமம்:Jainism.svg|33x33px]]&lt;/img&gt; )
| 6 મિલિયન
|-
| અન્ય
| 4 મિલિયન
|-
| કુલ
| '''1.76 અબજ'''
|}
આ ધર્મોના મોટાભાગના અનુયાયીઓ [[દક્ષિણ એશિયા]], દક્ષિણપૂર્વ એશિયા અને પૂર્વ એશિયાના છે . ઇસ્લામના આગમન પહેલા, મધ્ય એશિયા, [[મલેશિયા]] &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Malaysian Culture - Religion|url=http://culturalatlas.sbs.com.au/malaysian-culture/malaysian-culture-religion|access-date=2021-09-18|website=Cultural Atlas|language=en}}&lt;/ref&gt; અને [[ઈંડોનેશિયા|ઇન્ડોનેશિયા]] ઐતિહાસિક રીતે [[હિંદુ|હિન્દુ]] અને [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ]] બહુમતી ધરાવતા હતા. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Hinduism in Indonesia|url=https://media.neliti.com/media/publications/4280-EN-the-history-of-hinduism-and-islam-in-indonesia-a-review-on-western-perspective.pdf/|access-date=2021-11-20|archive-date=2020-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20200924052646/https://media.neliti.com/media/publications/4280-EN-the-history-of-hinduism-and-islam-in-indonesia-a-review-on-western-perspective.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Hinduism - The spread of Hinduism in Southeast Asia and the Pacific|url=https://www.britannica.com/topic/Hinduism|access-date=2021-09-18|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Buddhism - Central Asia and China|url=https://www.britannica.com/topic/Buddhism|access-date=2021-09-18|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; એશિયાની બહાર, આજે, [[યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકા|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ,]] [[કેનેડા]], કેરેબિયન, [[યુનાઇટેડ કિંગડમ]], મધ્ય પૂર્વ, [[મોરિશિયસ]], [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઓસ્ટ્રેલિયા]], યુરોપિયન યુનિયન અને [[દક્ષિણ આફ્રિકા|દક્ષિણ આફ્રિકામાં ધાર્મિક અનુયાયીઓની નોંધપાત્ર વસ્તી છે.]] દક્ષિણ એશિયાના તમામ લોક ધર્મો ધર્મ ધર્મ હેઠળ આવે છે.

વિશ્વ ધર્મોને સામાન્ય રીતે ધર્મ ધર્મો અને અબ્રાહમિક ધર્મો તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે. હાલમાં, વિશ્વના ધર્મોના લગભગ 2 અબજ અનુયાયીઓ વિશ્વની વસ્તીના 24% છે. વસ્તીના ચોક્કસ આંકડાઓ જાણીતા નથી, કારણ કે મોટાભાગના દેશોમાં [[શ્રમણ|જૈન ધર્મ]] અને [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ]] [[હિંદુ|ધર્મના મોટાભાગના અનુયાયીઓને હિંદુ ધર્મનો સંપ્રદાય માનવામાં આવે છે.]] &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Census of India: Religion|url=https://censusindia.gov.in/census_and_you/religion.aspx|access-date=2021-09-02|website=censusindia.gov.in}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Citation|title=Jainism|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Jainism&amp;oldid=1041661237|access-date=2021-09-02|language=en}}&lt;/ref&gt; ઉપરાંત, કેટલાક દક્ષિણ પૂર્વ એશિયાઈ દેશોમાં, હિન્દુઓ [[બૌદ્ધ ધર્મ|આવે]] બૌદ્ધ ગણવામાં આવે છે. [[જાપાન|માં]] પૂર્વ એશિયન જાપાન અને જેવા દેશોમાં [[ચીન|ચાઇના]] [[બૌદ્ધ ધર્મ|, જે લોકો બોદ્ધ ધર્મ અનુસરો]] તેમની પરંપરાગત ધર્મ સાથે યોગ્ય રીતે ગણતરી થતી નથી. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Is Buddhism a Part of Hinduism|url=https://www.artofliving.org/in-en/wisdom/theme/is-Buddhism-part-of-Hinduism|access-date=2021-09-02|website=Art of Living (India)|language=en-in}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Japan - Religion|url=https://www.britannica.com/place/Japan|access-date=2021-09-02|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt;

20મી સદી પહેલા આ ધર્મના તમામ અનુયાયીઓને હિંદુ કહેવાતા. ભારતની આઝાદી પછી જ શીખ ધર્મ અને જૈન ધર્મને અલગ-અલગ ધર્મ માનવામાં આવ્યા હતા. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Hindu Life|url=https://books.google.com/books?id=9hairjdT-ekC&amp;pg=PA10/}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Pashaura Singh (2005), Understanding the Martyrdom of Guru Arjan, 12(1), page 37|journal=Journal of Punjab Studies,}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dharmic Religions|url=https://worldmapper.org/maps/dharmic-religions-2005/|access-date=2021-10-08|website=Worldmapper|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ભારતીય ઇમિગ્રન્ટ્સ ===
ઓસ્ટ્રેલિયા, [[યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકા|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]], [[કેનેડા]] અને [[યુરોપ|યુરોપમાં]] [[ઑસ્ટ્રેલિયા|હિન્દુ કાઉન્સિલ]] શીખ, જૈન અને અન્ય સ્વદેશી ધર્મો સહિત સંસ્થાઓ, સમુદાયો અને રાજકીય પક્ષોના સભ્યોનું &lt;ref&gt;{{Cite web|title=- Hindu Council of Australia Representing Hindus in Australia|url=https://hinducouncil.com.au/new/|access-date=2021-10-14|website=Hindu Council of Australia|language=en-US}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Hindu American Foundation|url=https://www.hinduamerican.org/|access-date=2021-10-14|website=Hindu American Foundation|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

== ભારતમાં શીખ, જૈન અને બૌદ્ધ ==
શીખ ધર્મ, [[શ્રમણ|જૈન ધર્મ]] અને [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ]] ધર્મના અનુયાયીઓને ભારતના સામાજિક માળખા અનુસાર વ્યાપક હિંદુ માનવામાં આવે છે. 2005 માં, [[ભારતનું સર્વોચ્ચ ન્યાયાલય|ભારતની સર્વોચ્ચ અદાલતે જાહેર કર્યું]] કે શીખ અને જૈનો વ્યાપક હિંદુ સમુદાયનો ભાગ છે. ભારતમાં શીખ, બૌદ્ધ, જૈન અને તમામ લોક ધર્મોને હિંદુ ગણવામાં આવે છે અને તેમને હિંદુ નાગરિક કાયદો લાગુ પડે છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|last=Nov 13|first=Dhananjay Mahapatra / TNN / Updated:|last2=2012|last3=Ist|first3=05:53|title=Can Hindu law cover Sikhs, Jains, asks SC {{!}} India News - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/can-hindu-law-cover-sikhs-jains-asks-sc/articleshow/17201306.cms|access-date=2021-10-07|website=The Times of India|language=en}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=India Code: Section Details|url=https://www.indiacode.nic.in/show-data?actid=AC_CEN_3_20_00013_195632_1517807320902&amp;sectionId=29902&amp;sectionno=3&amp;orderno=3|access-date=2021-10-07|website=www.indiacode.nic.in}}&lt;/ref&gt;

1955નો હિંદુ લગ્ન અધિનિયમ &quot;હિંદુઓને બૌદ્ધ, જૈન, શીખ અને ખ્રિસ્તી, મુસ્લિમ, પારસી અથવા યહૂદી સિવાય અન્ય કોઈપણ&quot; તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરે છે. ભારતનું બંધારણ વધુમાં જણાવે છે કે &quot;હિંદુઓનો સંદર્ભ શીખ ધર્મ, જૈન ધર્મ અથવા બૌદ્ધ ધર્મનો દાવો કરતી વ્યક્તિઓનો ઉલ્લેખ કરવા માટે ગણવામાં આવશે.&quot;  &lt;ref&gt;{{Cite book|author-mask=Cavanaugh, William T. (2009), The Myth of Religious Violence : Secular Ideology and the Roots of Modern Conflict: Secular Ideology and the Roots of Modern Conflict, Oxford University Press}}&lt;/ref&gt;

ન્યાયિક રીમાઇન્ડરમાં, ભારતની સર્વોચ્ચ અદાલતે શીખ ધર્મ અને જૈન ધર્મને હિંદુ ધર્મની અંદર પેટાવિભાગો અથવા વિશેષ માન્યતાઓ અને હિંદુ ધર્મના સંપ્રદાય તરીકે ઉલ્લેખ કર્યો છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://judis.nic.in/supremecourt/qrydisp.asp?tfnm=27098|access-date=2021-10-08|website=web.archive.org|title=આર્કાઇવ ક .પિ|archive-date=2008-05-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20080502180453/http://judis.nic.in/supremecourt/qrydisp.asp?tfnm=27098|url-status=bot: unknown}}&lt;/ref&gt;

1873 માં હાથ ધરવામાં આવેલી પ્રથમ વસ્તી ગણતરીથી બ્રિટીશ ભારતીય સરકારે ભારતમાં જૈનોને હિંદુ ધર્મના પેટાવિભાગ તરીકે ગણ્યા હોવા છતાં, 1947 માં આઝાદી પછી શીખો અને જૈનોને રાષ્ટ્રીય લઘુમતી ગણવામાં આવતા ન હતા.કારણ કે તે બહુમતી માં જ છે
&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://judis.nic.in/supremecourt/qrydisp.asp?tfnm=27098|access-date=2021-10-08|website=web.archive.org|title=આર્કાઇવ ક .પિ|archive-date=2008-05-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20080502180453/http://judis.nic.in/supremecourt/qrydisp.asp?tfnm=27098|url-status=bot: unknown}}&lt;/ref&gt;

2005 માં, ભારતની સર્વોચ્ચ અદાલતે સમગ્ર ભારતમાં જૈનોને ધાર્મિક લઘુમતીનો દરજ્જો આપતું બિલ બહાર પાડવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. જૈન ધર્મના લઘુમતીનો દરજ્જો નક્કી કરવા કોર્ટે તેને સંબંધિત રાજ્યો પર છોડી દીધું છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://judis.nic.in/supremecourt/qrydisp.asp?tfnm=27962|access-date=2021-10-08|website=web.archive.org|title=આર્કાઇવ ક .પિ|archive-date=2007-03-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20070311225548/http://judis.nic.in/supremecourt/qrydisp.asp?tfnm=27962|url-status=bot: unknown}}&lt;/ref&gt;

જો કે, ચુકાદાઓ જાહેર કરીને અથવા કાયદાનો અમલ કરીને જૈન, બૌદ્ધ અને શીખો ધાર્મિક લઘુમતી છે કે કેમ તે અંગે કેટલાક વ્યક્તિગત રાજ્યોમાં છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં મતભેદ છે. ઉત્તર પ્રદેશ સાથે સંકળાયેલા એક કેસમાં 2006નો સુપ્રીમ કોર્ટનો ચુકાદો તેનું ઉદાહરણ છે જેમાં જૈન ધર્મને હિંદુ ધર્મથી અવિભાજ્ય જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. જો કે, સર્વોચ્ચ અદાલતે જૈન ધર્મને એક અલગ ધર્મ તરીકે રાખતા વિવિધ અદાલતી કેસોને પણ ટાંક્યા હતા. બીજું ઉદાહરણ ગુજરાત ધાર્મિક સ્વતંત્રતા બિલ છે, જે એક કાયદામાં સુધારો છે જે હિન્દુ ધર્મમાં જૈનો અને બૌદ્ધોને વ્યાખ્યાયિત કરવા માંગે છે. &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dharmic religions|url=https://psychology.wikia.org/wiki/Dharmic_religions|access-date=2021-10-08|website=Psychology Wiki|language=en}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=freedom bill|url=:www.aiccindia.org/newsite/0804061910/resources/pdf/Gujarat%2520Freedom%2520of%2520Religion%2520Act%2520-%2520text%2520only.pdf+Gujarat+Freedom+of+religions+bill&amp;hl=en&amp;ct=clnk&amp;cd=20}}&lt;/ref&gt;

== આ પણ જુઓ ==

* ધર્માદા
* અબ્રાહમિક ધર્મો

== અવતરણ ==
{{Reflist}}
[[શ્રેણી:ભારતીય સંસ્કૃતિ]]
[[શ્રેણી:ધર્મ]]</text>
      <sha1>pej2xr9t851bxf732teckim9z2e6g6q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Vanished user 9592036</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134627</id>
    <revision>
      <id>826848</id>
      <parentid>826819</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T01:56:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>38720</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>QueerEcofeministએ [[સભ્યની ચર્ચા:IIIIIOIIOOI]]ને [[સભ્યની ચર્ચા:Vanished user 9592036]] પર ખસેડ્યું: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/IIIIIOIIOOI|IIIIIOIIOOI]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/Vanished user 9592036|Vanished user 9592036]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="221" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=IIIIIOIIOOI}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૩:૧૫, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>783u6s06nzixfzdb9br3ufyr6krg6y3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Lov0Kush</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134628</id>
    <revision>
      <id>826821</id>
      <timestamp>2022-08-10T12:12:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="289" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Lov0Kush}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૧૭:૪૨, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>3vqopmozijb8rgf6ts7gyo815029kc0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Sohan Vankar</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134629</id>
    <revision>
      <id>826823</id>
      <timestamp>2022-08-10T13:15:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="222" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Sohan Vankar}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૮:૪૫, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>oko1477gck0vkgb56sgfe5mqfdkmknx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Virambahi</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134630</id>
    <revision>
      <id>826829</id>
      <timestamp>2022-08-10T14:53:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="290" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Virambahi}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૨૦:૨૩, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>6kofyt8uwsrm32hvegfjhokwhhodr5u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Dipensolanki666</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134631</id>
    <revision>
      <id>826830</id>
      <timestamp>2022-08-10T15:01:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="225" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Dipensolanki666}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૨૦:૩૧, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>a5bahf350delm0pkt6opcqqk1egdla3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Kavi savariya</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134632</id>
    <revision>
      <id>826831</id>
      <timestamp>2022-08-10T15:10:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="294" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Kavi savariya}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૨૦:૪૦, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>as23nl8j3flkwe16lz3flwlhjj5uyvy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>મિલાપ(માસિક)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>134633</id>
    <redirect title="મિલાપ (સામયિક)" />
    <revision>
      <id>826834</id>
      <timestamp>2022-08-10T16:18:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gazal world</username>
        <id>28391</id>
      </contributor>
      <comment>Gazal worldએ [[મિલાપ(માસિક)]]ને [[મિલાપ (સામયિક)]] પર ખસેડ્યું: Provided space, moving to proper name</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50" xml:space="preserve">#REDIRECT [[મિલાપ (સામયિક)]]</text>
      <sha1>onaounfjsuqxn5ckpbjbhsn1ueke19l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:RAHULPARMAR1694</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134634</id>
    <revision>
      <id>826836</id>
      <timestamp>2022-08-10T16:55:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="296" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=RAHULPARMAR1694}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૨૨:૨૫, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>9slk9520tjkq9oeltny2tia8pr9ctxi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:ODEM</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134635</id>
    <revision>
      <id>826838</id>
      <timestamp>2022-08-10T17:36:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="285" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=ODEM}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૨૩:૦૬, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>68k0prxemxpt4mtkf8uznhcxi9e9tks</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Jaiminparmar8</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134636</id>
    <revision>
      <id>826840</id>
      <timestamp>2022-08-10T18:06:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="294" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Jaiminparmar8}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૨૩:૩૬, ૧૦ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>4u6sr24jdgf9u0xaslhub0o4tko55yd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:પારગી અર્જુનસિંહ કાળુભાઈ</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134637</id>
    <revision>
      <id>826845</id>
      <timestamp>2022-08-10T19:57:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="349" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=પારગી અર્જુનસિંહ કાળુભાઈ}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૦૧:૨૭, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>sorezlw8hn7jf90wb7pt5lv5n9sbodj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:1lyke1africa</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134638</id>
    <revision>
      <id>826847</id>
      <timestamp>2022-08-10T20:31:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="222" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=1lyke1africa}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૦૨:૦૧, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>7r8lim9fn4fcqqwlkfq7iq07ldlmzva</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:IIIIIOIIOOI</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134639</id>
    <redirect title="સભ્યની ચર્ચા:Vanished user 9592036" />
    <revision>
      <id>826849</id>
      <timestamp>2022-08-11T01:56:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>38720</id>
      </contributor>
      <comment>QueerEcofeministએ [[સભ્યની ચર્ચા:IIIIIOIIOOI]]ને [[સભ્યની ચર્ચા:Vanished user 9592036]] પર ખસેડ્યું: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/IIIIIOIIOOI|IIIIIOIIOOI]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/Vanished user 9592036|Vanished user 9592036]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">#REDIRECT [[સભ્યની ચર્ચા:Vanished user 9592036]]</text>
      <sha1>pbdgyo9xrfth5h7tqsfonvowt4vwvsy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Rahul Tayde</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134640</id>
    <revision>
      <id>826851</id>
      <timestamp>2022-08-11T02:36:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="221" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Rahul Tayde}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૦૮:૦૬, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>6wse0wzubwlnb3otua2wi386co6mk29</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Shailesh s bhoye</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134641</id>
    <revision>
      <id>826855</id>
      <timestamp>2022-08-11T05:12:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="226" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Shailesh s bhoye}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૦:૪૨, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>1va1bbzfvemu9k0hz40f4bt46kql6c5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Rathwa Dharmeshkumar sursinbhai</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134642</id>
    <revision>
      <id>826856</id>
      <timestamp>2022-08-11T05:15:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="241" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Rathwa Dharmeshkumar sursinbhai}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૦:૪૫, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>kl4zsvqg3gmqt9mj1xynrf9cffgcy8j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Rathwa Dharmeshkumar Surinhbhai</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134643</id>
    <revision>
      <id>826857</id>
      <timestamp>2022-08-11T05:24:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="241" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Rathwa Dharmeshkumar Surinhbhai}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૦:૫૪, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>26t9ob0k995xpiw3ipp0r5uc90udb9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Helen of Troy 550</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134644</id>
    <revision>
      <id>826858</id>
      <timestamp>2022-08-11T05:57:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="298" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Helen of Troy 550}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૧૧:૨૭, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>hr1t5acuohs9f8tcgin48ekcdat836r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Rohit sutreja</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134645</id>
    <revision>
      <id>826859</id>
      <timestamp>2022-08-11T06:02:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="223" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Rohit sutreja}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૧:૩૨, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>lm9qwtqdq8komx34sey7oj3flvugevi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:BoHaDe</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134646</id>
    <revision>
      <id>826861</id>
      <timestamp>2022-08-11T06:52:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="216" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=BoHaDe}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૨:૨૨, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>iiaqpefp2r0nmnluf7patw6tzykad6f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Velimir Ivanovic</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134647</id>
    <revision>
      <id>826862</id>
      <timestamp>2022-08-11T07:01:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Liuxinyu970226</username>
        <id>8827</id>
      </contributor>
      <comment>&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt; == Global ban proposal notification == Apologies for writing in English. {{int:Please-translate}} There is an on-going discussion about a proposal that you be globally banned from editing all Wikimedia projects. You are invited to participate at [[:m:Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic|Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic]] on M...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="627" xml:space="preserve">&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
== Global ban proposal notification ==
Apologies for writing in English. {{int:Please-translate}}
There is an on-going discussion about a proposal that you be globally banned from editing all Wikimedia projects. You are invited to participate at [[:m:Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic|Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic]] on Meta-Wiki. {{int:Feedback-thanks-title}} [[સભ્ય:Liuxinyu970226|Liuxinyu970226]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Liuxinyu970226|ચર્ચા]]) ૧૨:૩૧, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>sl6mmkf8d09c4j0xsihf7c5av96muzo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Tefrano</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134648</id>
    <revision>
      <id>826863</id>
      <timestamp>2022-08-11T07:07:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="217" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Tefrano}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૨:૩૭, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>79n6ljallta6oyug4ypge73hd71qfvn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Chauhanvagho</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134649</id>
    <revision>
      <id>826864</id>
      <timestamp>2022-08-11T09:10:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="222" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Chauhanvagho}}

-- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૪:૪૦, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>iqn6bxvhq0mc3b8umzf1njtqz8senpa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Tarun panchal7</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134650</id>
    <revision>
      <id>826868</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:51:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="295" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Tarun panchal7}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૧૬:૨૧, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>gpnlxqdtt6xshyd2m7mo0xczoe8gb3l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>સભ્યની ચર્ચા:Bariya Kalpesh</title>
    <ns>3</ns>
    <id>134651</id>
    <revision>
      <id>826869</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:58:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>14116</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="295" xml:space="preserve">{{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Bariya Kalpesh}}

-- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]&lt;sup&gt;[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]&lt;/sup&gt; ૧૭:૨૮, ૧૧ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST)</text>
      <sha1>lwup4fhlmgru735hmjb6ahy7bosj9el</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>