Wikipedia guwwiki https://guw.wikipedia.org/wiki/Weda_Tangan MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Vonọtaun Hodidọ Zinzantọ Zinzantọ hodidọ Wikipedia Wikipedia hodidọ Wepo Wepo hodidọ MediaWiki MediaWiki hodidọ Ohia Ohia hodidọ Alọgọ Alọgọ hodidọ Adà Adà hodidọ TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 50 29875 26860 2022-08-23T08:53:20Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki {{Infobox gbẹtọ|YINKỌ ETỌN=Abubakar Malami|YẸDIDE ETỌN=Abubakar Malami638.jpg|JIJIZAN=17 Lidosun 1967}} '''Abubakar Malami'''(SAN) eyin [[jiji]] to osun ẹnẹtọ [[owhe]] 1967, eyin tovi [[Naijilia]] tọn eyin owhẹyidọtọ podọ e sọ yin tohodọtọ de, todin e to azọnwa taidi azọnwahẹmẹtọgbẹ whẹdatọ lẹ tọn po whẹyitọgan daho po. ==Alọdlẹndonu lẹ== [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] [[Adà:Ovi he ye ji to owhe 1967 lẹ]] 7w5d1xt2usbtbc203iqk5ttvgnye851 0 116 29879 26500 2022-08-23T09:04:26Z Gadarawamo 20 /* Gbẹzan */ wikitext text/x-wiki [[Wepo:Dr Akinola Maja.jpg|thumb|Akinola Maja]] Mẹtogantẹnmẹ '''Akiọnla Maja''' M.D yin amasinzọnwatọ yovo tọn bo yin tòvi [[Naijilia]] tọn de, e yin ajọwatọ homẹdagbenọ de, podọ tonudọtọ de, ewọ sọ wẹ ogán ogbẹ́ Jọja Naijilia tọn lẹ tọn (''Nigeria Youth Movement'') sọn [[owhe]] 1944 jẹ 1957. Enẹgodo e sọ yin ogán na oduduwavi lẹ to 1953. E du ogán ''baba Eko tọn Awanu kotọ Orile Ijaye'' tọn di Amasinzọnwatọ azọnyọnẹntọ. Maja plọnwe to 1918 to Wehọmẹ Alavọ Edinburgh tọn. E nọte to yovotomẹ na [[owhe]] atọn whẹpo do gọwa Naijilia to 1921. E wazọ́n pẹẹde po ahọlu mẹhẹnsẹntọ lẹ po whẹpo dó yi hùn dotowhe etọn titi. == Gbẹzan == Akinọla Maja wẹ yè ji to Sope Akinọla Pearce, oyín otọ́ etọn tọn wẹ James Adaramaja, Atinpatọ de wẹ otọ́ etọn yin. [[Onọ]] etọn sọ yin bledi satọ de. Aliklan Breadfruit tọn wẹ yé nọnọ to Awọnlin, yé do yinkọ ehe na Aliklan lọ na ajọ́ he onọ̀ etọn nọ wa wutu. Hẹnnumẹ Pearce tọn lẹ wá sọn lẹdo Saro tọn mẹ, otọ́ Maja tọn zọn bọ yé yí Maja dọ e dona hiawe dandan nado penukundo hagbẹ whẹndo etọn tọn lẹpo go. [[Onọ]] etọn sẹ̀ akuẹ whe nado dó e wehọmẹ to togodo, ehe hẹn Maja jẹ Scotland. Nujijọ tintengbe de jọ to gbẹzan Maja tọn mẹ to [[owhe]] 1918 whenue yovo agbasa wewenọ lẹ gbẹwanna ẹn na akọ̀ he mẹ e wá sọn wutu. Maja tọ́nta hú ohà etọn lẹ to wepinplọn mẹ he zọn bọ e jẹ na nunina di mẹhe pegan hugan, bo jẹ na gbedewema yiyi dé to wehọmẹ lọ mẹ. E yin nupaṣamẹ na wehọmẹ vigbẹ etọn lẹ po jonọ he wa dla wehọmẹ lọ pọn po lẹ nado mọ dọ ovi Naijilia tọn wẹ wadagbe hugan to [[owhe]] lọ mẹ. Na ṣiylọ yinkọ etọn tọn, ye hẹn Maja dote ma nado yi basi zepọn nado dohia dọ nugbonugbo ewọ wẹ jẹna nunina ehe nugbonugbo. Dile Maja doaiego dọ homẹvuu yin nado mẹwu wẹ ṣẹnṣẹn e magbe nado jo yinkọ jonọgbe otọ etọn tọn do bo San yinkọ otọ he ji otọ etọn tọn dogligo sọn Adaramaja dó Maja. Maja magbè dọ ovide to okun e tọn mẹ ma na do otọ yinkọ he ma yin Naijilia tọn. Àṣà ehe wẹ hẹnnu Maja tọn sunnu to hihodo jẹ egbehe to whenu e gọ do Naijilia. To yovo whenu Maja wazọn pẹde to azọnwhe Ahọlu tọn na matindo na todido he azọn ehe na naẹn wutu. Maja Yi nado dó [[azọ́n]] etọn titi ayi to Awọnlin. To [[owhe]] 1957 Maja yin dopo to mẹhe dó Azọnwhe Akwẹ sẹdotẹn tọn ayi to Naijilia ''National Bank of Nigeria'' podo hagbẹ Devo lẹ po taidi T.A Doherty Olatunde Johnson po Harmzat Subair po. Azọnwhe ehe yin mẹwigbeji tọn he yọn bo tindo kanṣiṣa he yọn po tonudọgbẹ ''Action Group'' po. To mẹhe do akwẹsẹdotẹn ehe ayi wẹ ye yìn sinsin dopọ hẹ ada jọja lẹ tọn je yé mọ yọọ dọ ''Nigeria National Youth Movement'' bo e do yindọ to godomẹ ye ze azọnwhe he nọ zin linlinwe jẹ gbonu he yin nulatọ na linlinwe ''Daily Service Newspaper''. Linlinwe Daily Service bẹ́ azọn di hoyidọtọ na ada jọja Naijilia lẹ tọn. To owhe ao he jẹnukọn na ada [[mẹdekannujẹ]] Naijilia tọn, Maja tindo kọdetọn dagbe to àjọ vovo lẹ bibasi mẹ. To bẹjẹeji [[owhe]] 1950 tọn Maja kọngbedopọ po sule Gbadamosi po nado do azọnwhe Ajọ caramic tọn de do Ìkòròdú. Maja sọ yin anadenanutọ azọnwhe ''National investment properties'' he tonudọgbẹ ''Action Group tọn'' do nọ mọ Akwẹ Zan na nujijla ovo tọn, Maja wlealọ hẹ mẹtogantẹmẹ Comfort Ọbasa Maja he yin viyọnnu Ahọvi Orisadipẹ Ọbasa. Mẹtogantẹmẹ Obasa Maja yin ''Erule Kuti'' Awọnlin tọn. ogantẹn ehe wẹ hẹn zun Ahọsí onọ to Awọnlin. Maja do [[ovi]] ẹnẹ, mẹjitọ Maja tọn lẹ nọ ''Gaba square'' petlezin aga awenọmẹ he yin tunkan to Naijilia. Todin nọtẹn yetọn yin fijọ̀fi to [[Awọnlin]] na otan etọn. Dotozọnwatọ Oladipo Maja he yin [[ovi]] etọn yin mẹhe he ye yọnẹn lẹdope podọ homẹdagbenọ dè wẹ ewọ. Apadewhe [[dotowhé]] etọn yin nukunzọnwiwa nado sọgan nọ wa nukunzọn na mẹhe nukun to yadona lẹ vọnu. Maja yin matintọ to 1976 to [[owhe]] kanwe e lan ṣinatọn. ==Alọdlẹndonu lẹ== [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] 4sjftndt6u4foycsc9yv20zozo1mxqz 0 240 29871 29341 2022-08-23T08:46:56Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki [[Wepo:Cyrus_Chothia_ISMB_2015.jpg|thumb|Cyrus Chothia]] '''Cyrus Homi Chothia''' (yin [[jiji]] to azán fọtọ̀n-nukunẹnẹtọ, Afínplọsun, [[owhe]] 1942 bo nọgbẹ̀ jẹ azan ko-atọ́n-nukundopotọ, Abọ̀húsun, owhe 2019) tọn mẹ FRS yin Weyọnẹntọ Great-Britain-nu. E sọ yin weyọnẹntọ dé to lẹnunnuyọnẹn mẹ to ''Medical Research Council(MRC)'' podọ ga ''Laboratory of Molecular Biology(LMB)'' to Wehọmẹ Alavọ Cambridge tọn podọ ga e sọ yin gbẹtọ weyọnẹntọ dé to Wolfson College, Cambridge tọn. Chothia basi matintọ to azan ko-atọ́n-nukundopotọ, Abọ̀húsun, [[owhe]] 2019 tọn mẹ to whenuena e tindo [[owhe]] kande-gbàn-atọ́n-nukunawetọ. ==Alọdlẹndonu lẹ== [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] [[Adà:Ovi he ye ji to owhe 1942 lẹ]] [[Adà:Mẹhe kú to owhe 2019 lẹ]] 6eoasuswtmv6n1xdqd6l885hscdq3hu 0 255 29880 28733 2022-08-23T09:25:15Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''David Nnaji''' yin [[jiji]] to Liyasun, [[owhe]] 1985, e yin sinima bayitọ Otò [[Naijilia]] tọn, aihundatọ podọ wekantọ. E yin yinyoẹn na ada etọn taidi Ifeanyi to aihun tele tọn de mẹ he yin yiylọdọ ''Dear Mother''. ==Bẹjẹeji gbẹzan po wehihia etọn po== Nnaji yin [[jiji]] to liyasun, [[owhe]] 1985 to Ayimatẹn [[Awọnlin]] tọn mẹ, to Otogbo [[Naijilia]] tọn mẹ. Bo yi wehọmẹ etọn lẹ po to Otò lọ mẹ. E zindonukọn nado yi gbedewema degree tọn to nupinplọn ''History and Strategic'' tọn mẹ sọn Wehọmẹ Alavọ Awọnlin tọn. ==Gbẹzan mẹdetiti tọn== Nnaji yin [[ovi]] ẹnẹtọ to [[ovi]] atọ́n (5) mẹjitọ etọn lẹ mẹ bọ ewọ lọsu tindo [[ovi]] awe (2), Chinualumogu Naetochukwu Nnaji podo Adaezeh Munachimso Nnaji. ==Azọn tọn== Gbọnvona dọ e fo wehọmẹ Alavọ tọn, Nnaji sọ do ogbẹ hanjiji de doai ehe yin yiylọdọ ''DUN Entertainment Limited''. E basi lẹdogbedevomẹ ada etọn taidi Ifeanyi to aihun ''Dear Mother'' tọn mẹ ehe wa yin didohia to tele ji na [[owhe]] susu lẹ. ==Alọdlẹndonu lẹ== [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] [[Adà:Ovi he ye ji to owhe 1985 lẹ]] 7wyfoaunwv7l1964fjd1hhemd75lppt 0 306 29867 18758 2022-08-23T08:35:03Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Fatima Faloye''' (yin [[jiji]] to Harlem, to tòdaho New York tọn mẹ), e yin vijiji [[Naijilia]] po Barbados po tọn bosọ plọnnu to Wehọmẹ Dalton tọn he tin to tòdaho New York bo yi Wehọmẹ Alavọ New York tọn ga. Faloye [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] r7xoinboypc9roi77ts5b6tpuydqlcv 0 310 29877 28390 2022-08-23T08:58:22Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Federal Neuro Psychiatric Hospital''', he sọ yin yinyọnẹn taidi '''Yaba Psychiatric Hospital''' kavi '''Yaba Left''', yin [[dotowhé]] daho apọnmẹzọ̀n tọn Otò [[Naijilia]] tọn he tin to [[Yaba]], to ṣẹnṣẹn [[Awọnlin]] tọn mẹ. ==Whenuho== [[Dotowhé]] apọnmẹzọ̀n tọn Yaba tọn yin didoai to [[owhe]] 1907 mẹ to [[Awọnlin]] taidi fibẹtado [[Yaba]] tọn. Nukunpedomẹgo apọnmẹzọ̀n tọn nọ yin bibasi gbọn dotozọnwatọ lẹ dali whẹpo e do nọ jẹ doto-apọnmẹzọ̀n tọn lẹ de he ye sọ nọ yin yiylọdọ; psychiatrists po psychologist po. ==Alọdlẹndonu lẹ== ==Nọtẹn intẹnẹt tọn devo lẹ== t0quwzhmwbfnm9f3zily33anq6242zz 0 519 29874 27298 2022-08-23T08:51:58Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Mosun Filani''' yin Aihundatọ sinnimọto nukundeji dé po hodọtọ Azinponọ to Ladio họsa, bo yin [[Naijilia]] vijiji Ayimatẹn Ọyọ tọn sọn Togbo Naijilia tọn mẹ. ==Vuwhenu po wehihia etọn po== E yin [[jiji]] to Ibadan to Ayimatẹn Ọyọ tọn, Ṣigba Ayimatẹn Ekiti tọn wẹ Mẹjitọ Etọn lẹ wá sọn. Eyin Dopo to [[Ovi]] Atọ́n he mẹjitọ Etọn lẹ tindo. Mosun yi wehọmẹ Daho mẹplọntọ lẹ tọn to Abẹokuta college of Education, mọdopolọ wẹ e sọ yi wehọmẹ Alavọ Tai Solarin tọn. ==Azọn Aihundida etọn tọn== Mosun ko tindo mahẹ to sinimọto susu lẹ mẹ, Titengbe to Ayọgbe mẹ. Mọdopolọ wẹ e sọ yin Azinponọ na tito Ladio tọn to [[Owhe]] 2005 bo ko yí gbedewema na Aihundatọ yọnnu he yọn hugan na Otẹn mẹbọdomẹgotọ to [[owhe]] 2009 po 2011 tọn po mẹ. ==Alọdlẹndonu lẹ== [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] fntmndz71by1co8krqcb7ne45j01j82 0 532 29868 18969 2022-08-23T08:35:46Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki [[Wepo:Nasrul_Abit_Wakil_Gubernur.jpg|thumb|Nasrul Abit]] '''Nasrul Abit''' ( 24 Awewesun 1954 - 28 Avivọsun 2021) yin tonudọtọ Indonesia tọn. E yin dopo to ogbẹ́vi ''Great Indonesia Movement Party'' tọn lẹ mẹ. Ewọ wẹ yin ayimatẹn-gán ṣiantọntọ whezẹtẹn Sumatra tọn sọn 12 Afínplọsun 2016 jẹ 12 Afínplọsun 2021. E sọ yin alọgọtọ na Pesisir Selatan Regency sọn 2000 jẹ 2005. Abit yin [[jiji]] to Pesisir Selatan Regency. Abit wá kú to 28 Avivọsun to Padang, Indonesia gbọn [[Azọ̀nylankan COVID-19]] dali podo e tindo [[owhe]] 66 to whenue e kú. ==Alọdlẹndonu lẹ== [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] e9lk8thayazxyyjqtuhmlc5ukkk9p82 0 978 29872 18732 2022-08-23T08:49:18Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Dotowhe Daho Otò Abuja tọn''' yin dotowhe de to Tatọ-tonọ Abuja tọn mẹ, to [[Naijilia]]. Dotowhe lọ yin didoai gbọn ogbẹ Family Support Programme initiative dali bo yin zizedai to osẹn gban-atọ́n-nukundopotọ [[owhe]] 1999 (''Act 36 of 1999'') tọn glọ. Abdulsalami Abubakar nagbe nado bẹ azọn dotowhe lọ tọn gbígbá jẹeji to azán ko-nukunawetọ, Nuwhàsun, [[owhe]] 1999 tọn mẹ. Yinkọ etọn to bẹjẹeji '''Dotowhe Daho Na Yọnnu Lẹ Po Yọpọvu Lẹ Po''', bọ [[Dotowhé]] lọ yin hunhun to azán tintan, Zósun, [[owhe]] 1999 tọn mẹ. Dotowhe lọ mọ yinkọ yọyọ yí to azán aotọ, Nuwhàsun, [[owhe]] 2000 tọn mẹ. ==Azọ̀ntọnọ nukundeji lẹ== *Mohammed Abacha *Evan Enwerem *Aminu Safana ==Nọtẹn intẹnẹt tọn devo lẹ== ==Alọdlẹndonu lẹ== fob0n8m76ehkqp8b1z821m2dsatewq1 29873 29872 2022-08-23T08:51:16Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Dotowhe Daho Otò Abuja tọn''' yin [[dotowhé]] de to Tatọ-tonọ Abuja tọn mẹ, to [[Naijilia]]. [[Dotowhé]] lọ yin didoai gbọn ogbẹ Family Support Programme initiative dali bo yin zizedai to osẹn gban-atọ́n-nukundopotọ [[owhe]] 1999 (''Act 36 of 1999'') tọn glọ. Abdulsalami Abubakar nagbe nado bẹ azọn [[dotowhé]] lọ tọn gbígbá jẹeji to azán ko-nukunawetọ, Nuwhàsun, [[owhe]] 1999 tọn mẹ. Yinkọ etọn to bẹjẹeji '''[[Dotowhé]] Daho Na Yọnnu Lẹ Po Yọpọvu Lẹ Po''', bọ [[Dotowhé]] lọ yin hunhun to azán tintan, Zósun, [[owhe]] 1999 tọn mẹ. [[Dotowhé]] lọ mọ yinkọ yọyọ yí to azán aotọ, Nuwhàsun, [[owhe]] 2000 tọn mẹ. ==Azọ̀ntọnọ nukundeji lẹ== *Mohammed Abacha *Evan Enwerem *Aminu Safana ==Nọtẹn intẹnẹt tọn devo lẹ== ==Alọdlẹndonu lẹ== azkin9bwnk3na0grgv03k6ac0t1mnlr 0 1036 29869 25643 2022-08-23T08:41:17Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Ahi Oshodi tọn''' yin [[ahi]] de to Oshodi, yèdọ lẹdo de to ayimatẹn [[Awọnlin]] tọn to hùwaji-whèyihọ tọn [[Naijilia]] tọn. E yin dopo to [[ahi]] he klo hugan lẹ to tòdaho [[Awọnlin]] tọn lẹ mẹ, núwiwa sẹ́nhẹngbatọ lẹ tọn taidi [[alọ]] dido apò mẹ namẹ bo finnú, saki hihoyí sọ́n mẹsi po mọmọ po nọ wá aimẹ to [[ahi]] lọ mẹ podọ e ko zọn bọ gandutọ lẹ basi nudide lọ nado họ́ ahi lọ liai. [[Ahi]] lọ yin híhọ́liai to 2016. [[File:Oshodi market lagos.jpg|thumb|Ahi Oshodi tọn to Awọnlin]] == Otàn etọn == [[Ahi]] lọ yin didoai to 1860 nado nọgodona ajọ́ kanlinmọ tọn to whenue [[Naijilia]] gbẹ tin to aṣẹpipa yovo Glẹnsinu lẹ tọn glọ. Oshodi yin dopo to lẹdo tintan he duvivi [[Nukunhunhun|nukunhunhun]] tangan de tọn he wá aimẹ to [[owhe]] kanweko fọtọnnukun-ẹnẹtọ lẹ mẹ. Nuhewutu e do yinmọ wẹ yindọ, ali pinpán tọn lẹ yin bibasi sọn agewaji otò [[Naijilia]] tọn wá [[Awọnlin]] to gandudu yovo lẹ tọn glọ to whenẹnu. == Whenue e yin hihọliai == [[Ahi]] Oshodi tọn yin hihọliai to whenue gandudu [[Awọnlin]] tọn he to yinyin anadena to whenẹnu gbọn ayimatẹn-gán Akinwunmi Ambode dali degbè nado sẹtẹn na ajọwatọ lẹ sọn [[ahi]] Owonifari tọn mẹ do Isopakodowo to Oshodi to azán atọ́ntọ Alunlunsun tọn to 2015. Yé dọdọ fie [ahi]] lọ te to ojlẹ lọ mẹ yin fie yé ko wleawudaina nado gbá hùnglintẹn daho de do, enẹwutu ajọwatọ lẹ yin tẹndiọna do [[ahi]] Isopakodowo tọn yọyọ he yin gbigbá lọ mẹ to lẹdo Bolade tọn mẹ. [[Ahi]] yọyọ lọ yin hùnhùn gbọn ayimatẹn-gán hoho [[Awọnlin]] tọn [[Babatunde Fashola]] dali, podọ akuẹ he yin yiyizan nado bẹ ajọ́ voovo lẹ jẹeji diblayi Naira liva dopo. Whẹwhinwhẹn susu wutu wẹ zọn bọ tòhọluduta lọ do ze afọdide ehe, dopo wẹ yin whẹho hihọ tọn, na sẹ́nhẹngba susu sẹ́nhẹngbatọ lẹ tọn he nọ wá aimẹ to ahi lọ mẹ wutu podọ nado nọgodona linlẹn tòhọluduta lọ tọn nado lẹ ayimatẹn lọ zun tòdaho tangan de podọ nado gbá hùnglintẹn daho lọ. Ayilinlẹn lọ nado lẹ́ [[Awọnlin]] zun tòdaho tangan de wẹ yin nuhe duahunmẹna Ambode hugan to whenue e to ogánji. Nado jẹ yanwle enẹ kọn, ayimatẹn-gán [[Ayimatẹn Awọnlin Tọn|Ayimatẹn Awọnlin tọn]] dè akuẹ he sọ̀ naira liva dopo(N1 billion) dovo nado yíì zan nado gbá Isopakodowo to Bolade-Oshodi. Ahi lọ yin hùnhùn to azan ṣianwetọ, Alunlunsun 2014 tọn gbọn ayimatẹn-gán hoho Awọnlin tọn, Babatunde Fashola dali. Ayilinlẹn tohọluduta lọ tọn wẹ nado sẹtẹn na ajọwatọ he tin to [[ahi]] Owonifari tọn mẹ lẹ do ofí yọyọ he yin gbigbá lọ to whenue e yin gbigbá fó. Ṣigba ajọwatọ lọ lẹ whleawu nado sẹtẹn. [[Ahi]] yọyọ lọ tindo ṣọbu he hugan 600 podọ e sọ tindo ofí kleun kleun susu devo lẹ. Sọgbe hẹ opli de he wá aimẹ to azán fọtọnnukun-dopotọ, Awewesun 2015 tọn, ayimatẹn-gán Ambode po hagbẹ etọn devo lẹ po tindo hodọdopọ po nukọntọ [[ahi]] lọ tọn po, podọ yé dọ lehe e jlo yé dọ ajọwatọ lẹ ni yin tẹnsẹna do [[ahi]] yọyọ lọ mẹ do. To vivọnu opli lọ tọn, ajọwatọ lọ lẹ yigbe na nuhe ayimatẹn-gán lọ dọ, etomọṣo, yé vẹ̀ ayimatẹn-gán lọ nado dè akuẹ pò na núsatẹn lẹ to [[ahi]] lọ mẹ. To dopo to linlinwe he yin didetọ́n gbọn afọzedaitọ ayimatẹn-gán tọn dali de mẹ, Steve Ayorinde dọdọ, to azán konukundopotọ, Awewesun 2015 tọn, yé wá gbeta lọ kọ̀n dọ ajọwatọ lẹ na nọ sú N5,000 na ṣọbu dopo to [[ahi]] Isopakodowo tọn mẹ. Fihe yè na mọ ṣọbu N5,000 gbe te to [[Awọnlin]] ma sù, whẹpo yè nado dọ Oshodi, ṣigba ayimatẹn-gán lọ kẹalọyi obiọ yetọn. Gbọnmọ dali, e yin lila na mẹlẹpo. == Nuhe zọ́n lẹ == Gbọnvona dọ tohọluduta lọ tindo yanwle lọ nado diọ lẹdo [[Awọnlin]] tọn zun tòdaho tangan de, whẹwhinwhẹn devo lẹ he yin nina gbọn anadenanutọ ayimatẹn lọ tọn dali lẹ wẹ dehe tin to odo ehelẹ: === Whẹho sẹ́nhẹngba tọn === Dopo to whẹwhinwhẹn tangan he yin nudego gbọn tohọluduta lọ dali lẹ mẹ wẹ lehe sẹ́nhẹngba fọ́n bo to aga yì do to [[ahi]] lọ mẹ do wutu, adánwanu wunmẹwunmẹ wẹ ko yin mimọ to [[ahi]] lọ mẹ, podọ fiwhiwhlá sẹ́nhẹngbatọ lẹ tọn voovo wẹ tin to fine, po mọmọ po. Sọgbe hẹ linlinwe de he nọ yin ''punch'', Owoseni, he yin ponọ-gán de to [[Awọnlin]] dọdọ: “nuhahun tangan he ogbẹ́ lọ pọn wẹ vọzepọn osẹ́n he ko yin zizedai to 2015 lẹ tọn, titengbe dehe gando hùnwhẹ jijizan klisti tọn go, he zọn bọ mí penugo nado basi hùnwhẹ lọ to jijọho mẹ. “To whenue mí ko basi zepọn ehelẹ godo, mí pọn lehe mí sọgan basi vọjlado na osẹ́n he mí lẹndọ yé tindo hudo vọjlado tọn lẹ podọ lehe mí na zindonukọn to dehe yọnnayizan lẹ mẹ do ji. Onú tangan he mí ko wà lẹ niyẹn podọ mí ko basi nudide lọ nado to osẹ́n ehelẹ zan zọnmii po ayilinlẹn lọ po nado hẹn [[Awọnlin]] tin to hihọ glọ podọ na nukọnyiyi ayimatẹn lọ tọn to ajọ́liho podọ to haṣinṣan to gbẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn hinhẹn pọnte dogọ." To nujijọ devo de whenu, Steve Ayorinde he yin ogán he nọ penukundo nudọnamẹ lẹ go dọ to linlinwe “Guardian" tọn de mẹ dọ ahi lọ hihọliai he wá aimẹ to Oguzangbe po Azangaagbe po hẹn yé tindo nujikudo gando nuhe yé to linlẹn go, "na mí mọ adánwanu lẹ to ṣọbu lẹ glọ." E sọ dọdọ tohọluduta lọ ko na avase jẹnukọn dọ azán fọtọ̀nnukun-dopo wẹ yin nina na ajọwatọ lẹ nido bẹ agbàn yetọn lẹ sẹ sọn [[ahi]] lọ mẹ whẹpo e na do yin hihọliai. === Sẹkli-Masẹ === Gandudu [[Ayimatẹn Awọnlin Tọn|Ayimatẹn Awọnlin tọn]] lẹ́ ayidonugo do sẹkli-masẹ he nọ wá aimẹ to lẹdo Oshodi tọn ji, na lehe gbẹtọ po ohùn (moto) lẹ po nọ sù do to [[ahi]] lọ mẹ do to azán dopodopo ji. Yé yise dọ eyin hùnglintẹn daho de yin gbigbá do Oshodi, e na doalọtena nuhahun sẹkli-masẹ tọn to lẹdo lọ mẹ. Ogán lọ dọdọ “sọle etlẹ yindọ [[ahi]] na gbẹ sọ tin to Oshodi janwẹ, ohọ̀ he ma yin gbigbá to osẹ́n-liho lẹ he go tohọluduta lọ doayi lẹ dona yin hihọliai nado dè sẹkli-masẹ pò podọ nado dè sẹ́nhẹngba pò to lẹdo Oshodi tọn.” == Nudindọn lẹ == Nudindọn delẹ wá aimẹ to whenue ahi Oshodi tọn yin hihọliai. Ogán he nọ penukundo haṣinṣan gbẹtọ lẹ tọn go ''(Public Relations Officer)'' Obinna Nwosu to hodidọ etọn de whenu dọdọ “Owhẹ de tin to whẹdọhọsa he dohia dọ tohọluduta lọ ma dona dotukla ajọwatọ lẹ to ahi lọ mẹ sọn whenue e yin vivọjlado to 1999 to whenue ahi lọ jimiọn godo, ajọwatọ lẹ wẹ dè sọn ahún mẹ wá nado jọ̀ akuẹ he sọ livi 750 (N750million) nado vọ ahi lọ jlado. Be nado hẹn filọ pọnte dogọ yin nudopolọ po nado yàn mẹlẹpo sẹ wẹ ya? Yé dotuhomẹna mí dọdọ yé na didẹ whẹho lọ podọ nuhe zọn bọ susu mítọn do lẹkọ wá po agbàn mítọn lẹ po niyẹn“. E sọ dọdọ nukọntọ ahi lọ tọn lẹ ma ko pli nado dọho gando tẹnsisẹ lọ go whẹpo nuyiwa lọ do wá aimẹ. Delẹ to ajọwatọ lọ lẹ sọ yise dọ ohọ̀ he yin gbigbá do ahi yọyọ lọ mẹ lẹ ma sù sọmọ nado hẹn ajọwatọ lọ lẹpo. Yèdọ-yèdọ de sọ wá aimẹ dọdọ ohọ̀ he yin gbigbá lọ lẹ ma lodo sọmọ podọ dọ núwiwa gbigbọ aovi tọn lẹ to ahi lọ mẹ sọ yin delẹ to whẹwhinwhẹn he wutu ajọwatọ lọ lẹ do gbẹ́ ma nado kẹalọyi obiọ tohọluduta lọ tọn nado sẹtẹn. Delẹ to hoyidọtọ he dọho gando ninọmẹ lọ lẹ go do godonọnamẹ yetọn na tohọluduta lọ hia na afọdide he e ze lẹ. Taofeek Adaranijo, mẹhe yin dopo to afọzedaitọ lẹ mẹ na lẹdo [[Agege]] tọn dọdọ; “Eyin a dán gbọn fidevo lẹ lẹdo aihọn pe, e ma yá bọ a na mọ ahi to ofi mọnkọ podọ nado gbá hùnglintẹn daho de do finẹ na hẹn ẹn yọnwhanpẹ taun bo na sọ diọ awusọhia lẹdo lọ tọn pete. E na ná awusọhia dagbe tòdaho tangan he mí jlo dọ [[Awọnlin]] ni yin lọ podọ afọdide nujọnu tọn de wẹ ehe yin nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n. Segun Olulade, he yin dopo to afọzedaitọ lẹdo tọn lẹ mẹ, he nọ nọtena omẹ̀ Epe tọn lẹ, yise dọ ahi lọ ko lẹzun owhé sẹ́nhẹngbatọ lẹ tọn podọ fie yé nọ whlá adánwanu yetọn lẹ do. == Alọdlẹndonu lẹ == 7lanzeac9930m9xldz31gbve20w6t7t 29870 29869 2022-08-23T08:43:30Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Ahi Oshodi tọn''' yin [[ahi]] de to Oshodi, yèdọ lẹdo de to ayimatẹn [[Awọnlin]] tọn to hùwaji-whèyihọ tọn [[Naijilia]] tọn. E yin dopo to [[ahi]] he klo hugan lẹ to tòdaho [[Awọnlin]] tọn lẹ mẹ, núwiwa sẹ́nhẹngbatọ lẹ tọn taidi [[alọ]] dido apò mẹ namẹ bo finnú, saki hihoyí sọ́n mẹsi po mọmọ po nọ wá aimẹ to [[ahi]] lọ mẹ podọ e ko zọn bọ gandutọ lẹ basi nudide lọ nado họ́ ahi lọ liai. [[Ahi]] lọ yin híhọ́liai to 2016. [[File:Oshodi market lagos.jpg|thumb|Ahi Oshodi tọn to Awọnlin]] == Otàn etọn == [[Ahi]] lọ yin didoai to 1860 nado nọgodona ajọ́ kanlinmọ tọn to whenue [[Naijilia]] gbẹ tin to aṣẹpipa yovo Glẹnsinu lẹ tọn glọ. Oshodi yin dopo to lẹdo tintan he duvivi [[Nukunhunhun|nukunhunhun]] tangan de tọn he wá aimẹ to [[owhe]] kanweko fọtọnnukun-ẹnẹtọ lẹ mẹ. Nuhewutu e do yinmọ wẹ yindọ, ali pinpán tọn lẹ yin bibasi sọn agewaji otò [[Naijilia]] tọn wá [[Awọnlin]] to gandudu yovo lẹ tọn glọ to whenẹnu. == Whenue e yin hihọliai == [[Ahi]] Oshodi tọn yin hihọliai to whenue gandudu [[Awọnlin]] tọn he to yinyin anadena to whenẹnu gbọn ayimatẹn-gán Akinwunmi Ambode dali degbè nado sẹtẹn na ajọwatọ lẹ sọn [[ahi]] Owonifari tọn mẹ do Isopakodowo to Oshodi to azán atọ́ntọ Alunlunsun tọn to 2015. Yé dọdọ fie [ahi]] lọ te to ojlẹ lọ mẹ yin fie yé ko wleawudaina nado gbá hùnglintẹn daho de do, enẹwutu ajọwatọ lẹ yin tẹndiọna do [[ahi]] Isopakodowo tọn yọyọ he yin gbigbá lọ mẹ to lẹdo Bolade tọn mẹ. [[Ahi]] yọyọ lọ yin hùnhùn gbọn ayimatẹn-gán hoho [[Awọnlin]] tọn [[Babatunde Fashola]] dali, podọ akuẹ he yin yiyizan nado bẹ ajọ́ voovo lẹ jẹeji diblayi Naira liva dopo. Whẹwhinwhẹn susu wutu wẹ zọn bọ tòhọluduta lọ do ze afọdide ehe, dopo wẹ yin whẹho hihọ tọn, na sẹ́nhẹngba susu sẹ́nhẹngbatọ lẹ tọn he nọ wá aimẹ to ahi lọ mẹ wutu podọ nado nọgodona linlẹn tòhọluduta lọ tọn nado lẹ ayimatẹn lọ zun tòdaho tangan de podọ nado gbá hùnglintẹn daho lọ. Ayilinlẹn lọ nado lẹ́ [[Awọnlin]] zun tòdaho tangan de wẹ yin nuhe duahunmẹna Ambode hugan to whenue e to ogánji. Nado jẹ yanwle enẹ kọn, ayimatẹn-gán [[Ayimatẹn Awọnlin Tọn|Ayimatẹn Awọnlin tọn]] dè akuẹ he sọ̀ naira liva dopo(N1 billion) dovo nado yíì zan nado gbá Isopakodowo to Bolade-Oshodi. Ahi lọ yin hùnhùn to azan ṣianwetọ, Alunlunsun 2014 tọn gbọn ayimatẹn-gán hoho Awọnlin tọn, Babatunde Fashola dali. Ayilinlẹn tohọluduta lọ tọn wẹ nado sẹtẹn na ajọwatọ he tin to [[ahi]] Owonifari tọn mẹ lẹ do ofí yọyọ he yin gbigbá lọ to whenue e yin gbigbá fó. Ṣigba ajọwatọ lọ lẹ whleawu nado sẹtẹn. [[Ahi]] yọyọ lọ tindo ṣọbu he hugan 600 podọ e sọ tindo ofí kleun kleun susu devo lẹ. Sọgbe hẹ opli de he wá aimẹ to azán fọtọnnukun-dopotọ, Awewesun 2015 tọn, ayimatẹn-gán Ambode po hagbẹ etọn devo lẹ po tindo hodọdopọ po nukọntọ [[ahi]] lọ tọn po, podọ yé dọ lehe e jlo yé dọ ajọwatọ lẹ ni yin tẹnsẹna do [[ahi]] yọyọ lọ mẹ do. To vivọnu opli lọ tọn, ajọwatọ lọ lẹ yigbe na nuhe ayimatẹn-gán lọ dọ, etomọṣo, yé vẹ̀ ayimatẹn-gán lọ nado dè akuẹ pò na núsatẹn lẹ to [[ahi]] lọ mẹ. To dopo to linlinwe he yin didetọ́n gbọn afọzedaitọ ayimatẹn-gán tọn dali de mẹ, Steve Ayorinde dọdọ, to azán konukundopotọ, Awewesun 2015 tọn, yé wá gbeta lọ kọ̀n dọ ajọwatọ lẹ na nọ sú N5,000 na ṣọbu dopo to [[ahi]] Isopakodowo tọn mẹ. Fihe yè na mọ ṣọbu N5,000 gbe te to [[Awọnlin]] ma sù, whẹpo yè nado dọ Oshodi, ṣigba ayimatẹn-gán lọ kẹalọyi obiọ yetọn. Gbọnmọ dali, e yin lila na mẹlẹpo. == Nuhe zọ́n lẹ == Gbọnvona dọ tohọluduta lọ tindo yanwle lọ nado diọ lẹdo [[Awọnlin]] tọn zun tòdaho tangan de, whẹwhinwhẹn devo lẹ he yin nina gbọn anadenanutọ ayimatẹn lọ tọn dali lẹ wẹ dehe tin to odo ehelẹ: === Whẹho sẹ́nhẹngba tọn === Dopo to whẹwhinwhẹn tangan he yin nudego gbọn tohọluduta lọ dali lẹ mẹ wẹ lehe sẹ́nhẹngba fọ́n bo to aga yì do to [[ahi]] lọ mẹ do wutu, adánwanu wunmẹwunmẹ wẹ ko yin mimọ to [[ahi]] lọ mẹ, podọ fiwhiwhlá sẹ́nhẹngbatọ lẹ tọn voovo wẹ tin to fine, po mọmọ po. Sọgbe hẹ linlinwe de he nọ yin ''punch'', Owoseni, he yin ponọ-gán de to [[Awọnlin]] dọdọ: “nuhahun tangan he ogbẹ́ lọ pọn wẹ vọzepọn osẹ́n he ko yin zizedai to 2015 lẹ tọn, titengbe dehe gando hùnwhẹ jijizan klisti tọn go, he zọn bọ mí penugo nado basi hùnwhẹ lọ to jijọho mẹ. “To whenue mí ko basi zepọn ehelẹ godo, mí pọn lehe mí sọgan basi vọjlado na osẹ́n he mí lẹndọ yé tindo hudo vọjlado tọn lẹ podọ lehe mí na zindonukọn to dehe yọnnayizan lẹ mẹ do ji. Onú tangan he mí ko wà lẹ niyẹn podọ mí ko basi nudide lọ nado to osẹ́n ehelẹ zan zọnmii po ayilinlẹn lọ po nado hẹn [[Awọnlin]] tin to hihọ glọ podọ na nukọnyiyi ayimatẹn lọ tọn to ajọ́liho podọ to haṣinṣan to gbẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn hinhẹn pọnte dogọ." To nujijọ devo de whenu, Steve Ayorinde he yin ogán he nọ penukundo nudọnamẹ lẹ go dọ to linlinwe “Guardian" tọn de mẹ dọ ahi lọ hihọliai he wá aimẹ to Oguzangbe po Azangaagbe po hẹn yé tindo nujikudo gando nuhe yé to linlẹn go, "na mí mọ adánwanu lẹ to ṣọbu lẹ glọ." E sọ dọdọ tohọluduta lọ ko na avase jẹnukọn dọ azán fọtọ̀nnukun-dopo wẹ yin nina na ajọwatọ lẹ nido bẹ agbàn yetọn lẹ sẹ sọn [[ahi]] lọ mẹ whẹpo e na do yin hihọliai. === Sẹkli-Masẹ === Gandudu [[Ayimatẹn Awọnlin Tọn|Ayimatẹn Awọnlin tọn]] lẹ́ ayidonugo do sẹkli-masẹ he nọ wá aimẹ to lẹdo Oshodi tọn ji, na lehe gbẹtọ po ohùn (moto) lẹ po nọ sù do to [[ahi]] lọ mẹ do to azán dopodopo ji. Yé yise dọ eyin hùnglintẹn daho de yin gbigbá do Oshodi, e na doalọtena nuhahun sẹkli-masẹ tọn to lẹdo lọ mẹ. Ogán lọ dọdọ “sọle etlẹ yindọ [[ahi]] na gbẹ sọ tin to Oshodi janwẹ, ohọ̀ he ma yin gbigbá to osẹ́n-liho lẹ he go tohọluduta lọ doayi lẹ dona yin hihọliai nado dè sẹkli-masẹ pò podọ nado dè sẹ́nhẹngba pò to lẹdo Oshodi tọn.” == Nudindọn lẹ == Nudindọn delẹ wá aimẹ to whenue [[ahi]] Oshodi tọn yin hihọliai. Ogán he nọ penukundo haṣinṣan gbẹtọ lẹ tọn go ''(Public Relations Officer)'' Obinna Nwosu to hodidọ etọn de whenu dọdọ “Owhẹ de tin to whẹdọhọsa he dohia dọ tohọluduta lọ ma dona dotukla ajọwatọ lẹ to ahi lọ mẹ sọn whenue e yin vivọjlado to 1999 to whenue ahi lọ jimiọn godo, ajọwatọ lẹ wẹ dè sọn ahún mẹ wá nado jọ̀ akuẹ he sọ livi 750 (N750million) nado vọ [[ahi]] lọ jlado. Be nado hẹn filọ pọnte dogọ yin nudopolọ po nado yàn mẹlẹpo sẹ wẹ ya? Yé dotuhomẹna mí dọdọ yé na didẹ whẹho lọ podọ nuhe zọn bọ susu mítọn do lẹkọ wá po agbàn mítọn lẹ po niyẹn“. E sọ dọdọ nukọntọ [[ahi]] lọ tọn lẹ ma ko pli nado dọho gando tẹnsisẹ lọ go whẹpo nuyiwa lọ do wá aimẹ. Delẹ to ajọwatọ lọ lẹ sọ yise dọ ohọ̀ he yin gbigbá do [[ahi]] yọyọ lọ mẹ lẹ ma sù sọmọ nado hẹn ajọwatọ lọ lẹpo. Yèdọ-yèdọ de sọ wá aimẹ dọdọ ohọ̀ he yin gbigbá lọ lẹ ma lodo sọmọ podọ dọ núwiwa gbigbọ aovi tọn lẹ to [[ahi]] lọ mẹ sọ yin delẹ to whẹwhinwhẹn he wutu ajọwatọ lọ lẹ do gbẹ́ ma nado kẹalọyi obiọ tohọluduta lọ tọn nado sẹtẹn. Delẹ to hoyidọtọ he dọho gando ninọmẹ lọ lẹ go do godonọnamẹ yetọn na tohọluduta lọ hia na afọdide he e ze lẹ. Taofeek Adaranijo, mẹhe yin dopo to afọzedaitọ lẹ mẹ na lẹdo [[Agege]] tọn dọdọ; “Eyin a dán gbọn fidevo lẹ lẹdo aihọn pe, e ma yá bọ a na mọ [[ahi]] to ofi mọnkọ podọ nado gbá hùnglintẹn daho de do finẹ na hẹn ẹn yọnwhanpẹ taun bo na sọ diọ awusọhia lẹdo lọ tọn pete. E na ná awusọhia dagbe tòdaho tangan he mí jlo dọ [[Awọnlin]] ni yin lọ podọ afọdide nujọnu tọn de wẹ ehe yin nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n. Segun Olulade, he yin dopo to afọzedaitọ lẹdo tọn lẹ mẹ, he nọ nọtena omẹ̀ Epe tọn lẹ, yise dọ [[ahi]] lọ ko lẹzun owhé sẹ́nhẹngbatọ lẹ tọn podọ fie yé nọ whlá adánwanu yetọn lẹ do. == Alọdlẹndonu lẹ == 7ilubwv8ajwutiqx8qu9aoh8g0pr7dl 0 1495 29881 26671 2022-08-23T09:26:16Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Nwakaego Ihenacho Ogbaro''' <ref>https://www.modernghana.com/nollywood/852/why-i-left-lagbaja.html</ref> yinyọnẹn na [[azón]] ̣taidi '''Ego''', e yin hànjitọ [[Naijilia|Naijilia]] tọn podo hànkàntọ po. Ego ko basi ohàn lẹ taidi "Konko Below", "Nothing for You" and "Never Far Away". <ref>https://www.dyesek.com/artist/Ego/</ref>. E nọ saba yi na ayidedai podo lagbaja po lẹdo aihọn pe. E jo aṣa ohàn Africano tọn do nado hodo aṣa ohàn solo tọn to 2007. E do ohàngbẹ́ de doai he nọ yin yiylọdọ Indigo. To whenuena e tọn sọn hàngbẹ́ lagbaja tọn mẹ, e ko jihàn hẹ hànjitọ susu lẹ taidi Sunny Nneji, Djinee, Tosin Martins, Ayanbirin podo Blaise po podo mẹdevo lẹ po.<ref>https://www.manpower.com.ng/people/16303/ego-ihenacho-ogbaro|title=Ego Ihenacho Ogbaro biography </ref> . E ko sọ jihàn dopọ podo Weird MC, Aṣa, Cobhams Asuquo podo Yinka Davies po. E yin dide taidi afọzedaitọ Globacom tọn to 2008. ==Wehọmẹ== Ego yi wehọmẹ Primary School podo Ikeja High School, GRA to [[Awọnlin|Awọnlin]] bo fo wehọmẹ lọ to 1991. <ref>https://www.manpower.com.ng/people/16303/ego-ihenacho-ogbaro|title=Ego Ihenacho Ogbaro biography, net worth, age, family, contact & picture</ref> ==Sọ pọn devo lẹ== *[[African hip hop|Hip hop Aflika tọn]] *[[Nigerian hip hop|Hip hop Naijilia tọn]] *[[Music of Nigeria|Nuhiho Naijilia tọn]] ==Alọdlẹndonu lẹ== <references/> ==Nọtẹn gbonu tọn lẹ== *[http://www.Lagbaja.com Lagbaja's band] [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] [[Adà:Naijilia-nu lẹ]] [[Adà:Hànjitọ lẹ to Naijilia]] mno4rmyk2n4d8kangvhupebc7svr638 0 1502 29876 26306 2022-08-23T08:56:41Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Michael Babatunde Olatunji''' (yin [[jiji]] to Lidosun 7, 1927, e kú to Lidosun 6, 2003). Naijilia-vi jìjì de he yín húnhotọ, nuplọnmẹtọ, avùnlọyitọ na jlọjẹ gbẹtọvi lẹ tọn po hànsinọ de po wẹ. == Pẹvi etọn == Olatunji yín [[jiji]] do gbetato Ajido tọn sẹpọ [[Gbagli]] to [[Ayimatẹn Awọnlin Tọn|Ayimatẹn Awọnlin]] tọn to Wheyihọ-waji [[Naijilia]] tọn mẹ. Hagbẹ pipli [[Gunnu lẹ|Ogunu]] lẹ tọn de wẹ e yin bọ sọn pẹvi etọn gbọn wẹ e ko nọ dotó ohàn Aflika-gbéji tọn lẹ. Zẹemẹ yinkọ etọn Bàbátúndé tọn wẹ, 'Baba ko lẹkọwa', na e yin jìjì osun awe to [[oku]] baba etọn Zannu, mẹhe yin [[Gunnu lẹ|Ogunu]] de tọn godo wutu, yè yise dọ baba Olatunji tọn dopolọ wẹ [[vọ́jọ]]. Whèhutọ he ko dibla lẹzun [[kọ́mẹgán]] de wẹ baba etọn yin, podọ [[onọ]] etọn nọ bayi okò-zẹ́n lẹ bosọ yin [[Gunnu lẹ|Ogunu]] de. Sọn pẹvi gbọn wẹ Olatunji ko nọ do [[Gungbe|Ogugbé]] po [[Ayọnu lẹ|Ayọgbé]] po. Vodunsi de wẹ [[onọ]] etọn sin iya (onọ̀-daho) po iya onọ̀-daho etọn tọn po yín. Yé nọ sẹ̀n [[Vodun Whèyihọ-waji Aflika Tọn|Vodun]] taidi Koli po yẹwhe-yọnnu vijiji tọn lẹ po.<ref> Olatunji, Babatunde; Atkinson, Robert (2005).[https://books.google.com/books?id=U6xiXqGm49IC&q=akinsola+akiwowo&pg=PA6 ''The Beat of My Drum: An Autobiography'' ISBN 9781592133543] </ref>Na otọ etọn yawu kú wutu, sọn pẹvi etọn wẹ yè ko plọn ẹn dọ ewọ wẹ na jẹ otẹn otọ etọn tọn mẹ taidi kọ́mẹgán. To whenue e tindo owhe 12, nado lẹzun kọ́mẹg̣án masọ jlo e ba. E hia gando tito wẹhọmẹ-didomẹ-hlan vọnu ''[[Rotary International]] Foundation'' tọn go to alọnuwe ''[[Reader's Digest]]'' mẹ, bosọ doalọwemẹ na tito lọ. Yé kẹalọyi alọdowemẹ etọn bọ to 1950, e yí [[Amẹlika|United State of America]]. == Wépinplọn == Olatunji mọ̀ tito wehọmẹ-didomẹ-vọnu tọn (Rotary Scholarship) yí to 1950 bosọ plọnwé to [[Morehouse College]] he to [[Alanta, Georgia]], yèdọ fihe jlo e. Amọ́, e ma jihàn depope to [[Morehouse College Glee Club]]. Họntọn vivẹ de wẹ Olatunji yín na ogán Glee Club tọn lọ Dr. Wendell P. Whalum podọ e hopodona ogán Dr. Wendell to Ohàn pọmẹ tọn he nọ yin "Betelehemu", yèdọ nuwiwa hunwhẹ jijizan Jesu tọn Naijilia tọn de. Whenue e fó wehọmẹ to Morehouse godo, e yì wehọmẹ alavọ tọn to New York [[(New York University)]] nado plọn ''Public Administration.'' To finẹ, e ze ogbẹ́ húnhiho tọn kleun de dai bo nọ yí do din kuẹ, bọ to ojlẹ dopolọ mẹ, e zindonukọn to wépinplọn etọn mẹ. == Alọdlẹndonu lẹ == [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] [[Adà:Ovi he ye ji to owhe 1927 lẹ]] [[Adà:Mẹhe kú to owhe 2003 lẹ]] 7r2w6gw53wzz95c8pgrag95aedau39f 0 1985 29878 29345 2022-08-23T08:58:44Z Gwanki 512 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Jamila Umar Nagudu''' (yin [[jiji]] to azán aotọ Avivọsun, [[owhe]] 1985 tọn) yin aihundatọ [[Naijilia]] ''Kannywood'' tọn.<ref>{{Cite web |title=Tarihin Jaruma Jamila Umar Nagudu (Jamila Nagudu) |url=https://www.haskenews.com.ng/2021/09/jaruma-jamila-umar-nagudu-jamila-nagudu.html |access-date=2022-03-25 |website=Haskenews-All About Arewa}}</ref><ref>{{Cite web |last=Adeleye |first=Kunle |date=2021-12-25 |title=Meet The Queen Of Kannywood, Jamila Umar Nagudu: Full Biography |url=https://glamsquadmagazine.com/meet-the-queen-of-kannywood-jamila-umar-nagudu-full-biography/ |access-date=2022-03-25 |website=Glamsquad Magazine}}</ref> ==Bẹjẹeji gbẹzan etọn tọn podo wepinplọn etọn po== Jamila Nagudu yin [[jiji]] to azan aotọ avivọsun, [[owhe]] 1985 tọn mẹ to Magana Gumau, Toro local government Area ayimatẹn Bauchi yọnu, [[Naijilia]]. Jamila yi wehọmẹ dokọtọn podo wehọmẹ daho po to ayimatẹn Bauchi tọn. ==Azọn etọn== Jamila Umar, he yin yinyọnẹn ganji taidi Jamila Umar Nagudu, daihun tintan etọn to azọnwhe kannywood tọn to 2002. Sọn whenue e basi gbẹdai, e magbe nado jẹ aihundaji. E tọn sọn Bauchi bo lẹkọ do Kano nado mọ dọ emi jẹ gbe mima emi tọn kọn nado lẹzun aihundatọ nukudeji de to azọnwhe Kannywood tọn mẹ. E ko do azọnwhe aihundida tọn lọ mẹ taidi hanjitọ sọn (2002) gbọ. To ojlẹ lẹ mẹ e wa kọnawu dopọ to azọnwhe aihundida tọn lọ mẹ vudevude. Vivẹnu dido etọn na ayidedai po wadohia po bibayi mẹ dọn aidonugo anadenanutọ lọ lẹ tọn bọ yé jẹ didoehia ji to aihun ye tọn lẹ mẹ. Jamila sọgan do mahẹ to aihun wumẹ depope mẹ. E ko sọawu hia to aihun he nọ fọn numọtolanmẹ dote lẹ mẹ amọ to whedelẹnu e sọ nọ sọawu hia to aihun nukikodonamẹ tọn lẹ mẹ. Nagudu ko diyin taun to Kannywood mẹ sọmọ bo nọ yin yiylọ dọ "ahọsi Kannywood tọn". Anadenanutọ Aminu Saira wẹ yin mẹ tintan he doehia to aihun lọ "Jamila da Jamilu" mẹ taidi aihundatọ de.<ref>{{Cite web |date=2018-04-04 |title='Ibada da fim ne suka fi muhimmanci a wurina' |url=https://www.bbc.com/hausa/labarai-43635726 |access-date=2022-03-25 |website=BBC News Hausa}}</ref> ==Gbẹzan medetiti tọn etọn== Jalima yin [[asu]] gbẹtọ de he tindo visunu dopo.<ref>{{Cite news |title=Ba ni da saurayi a Kannywood — Jamila Nagudu|work=BBC News Hausa |url=https://www.bbc.com/hausa/37534366 |access-date=2022-03-25}}</ref><ref>{{Cite web |title=Opera News Detail |url=http://lucky-wap-ams.op-mobile.opera.com/detail/s7fce462f200623en_ng?uid=6dfb882a1eabd516565f529d5162f4b6&country=ng&language=ha&time=10+days+ago&category=entertainment&page=4 |access-date=2022-03-25 |website=lucky-wap-ams.op-mobile.opera.com}}</ref> ==Alọdlẹndonulẹ== <references /> [[Adà:Otàn Gbẹzan tọn]] [[Adà:Ovi he ye ji to owhe 1985 lẹ]] g098alai5n1kqc392hbq4l6g4bsxo3b 0 2001 29863 29748 2022-08-22T20:02:18Z Anthonymodec 31 wikitext text/x-wiki '''Ogechukwukanmawes Ogwo''' yin linlihiatọ́ Naijilia vijiji po azọ́nwatọ́ to ladio họsa Brila FM tọn taidi hoyidọtọ́ na ogbẹ balọnhotọ́ lẹ tọn to whenue é ko wazọ́n hẹ ladiohọsa Raypower FM wayi. qfgl0ncz55gb57buvp7z4fhyjjf18na 29864 29863 2022-08-22T20:04:40Z Anthonymodec 31 wikitext text/x-wiki '''Ogechukwukanmawes Ogwo''' yin linlihiatọ́ Naijilia vijiji po azọ́nwatọ́ to ladio họsa Brila FM tọn taidi hoyidọtọ́ na ogbẹ balọnhotọ́ lẹ tọn to whenue é ko wazọ́n hẹ ladiohọsa Raypower FM wayi. E ko to azọ́nwa to ladiohọsa na owhe wiawe. f8fw3c3393mm2rqhc719ajkydadyyav 29865 29864 2022-08-22T20:06:44Z Anthonymodec 31 wikitext text/x-wiki '''Ogechukwukanmawes Ogwo''' yin linlihiatọ́ Naijilia vijiji po azọ́nwatọ́ to ladio họsa Brila FM tọn taidi hoyidọtọ́ na ogbẹ balọnhotọ́ lẹ tọn to whenue é ko wazọ́n hẹ ladiohọsa Raypower FM wayi. E ko to azọ́nwa to ladiohọsa na owhe wiawe. E bẹ azọ́n ladio tọn etọn jẹeji po hosọ tintan lọ ‘Straight from the Heart’ g27n30tp7w90j8qwg98a98p4oiw25b2 29866 29865 2022-08-22T20:09:11Z Anthonymodec 31 wikitext text/x-wiki '''Ogechukwukanmawes Ogwo''' yin linlihiatọ́ Naijilia vijiji po azọ́nwatọ́ to ladio họsa Brila FM tọn taidi hoyidọtọ́ na ogbẹ balọnhotọ́ lẹ tọn to whenue é ko wazọ́n hẹ ladiohọsa Raypower FM wayi. E ko to azọ́nwa to ladiohọsa na owhe wiawe. E bẹ azọ́n ladio tọn etọn jẹeji po hosọ tintan lọ ‘Straight from the Heart’ to ladio RayPower FM tọn to lidosun owhe 2002 tọn mẹ. rcu203coag909gv2kvi9uuu2timg25w 29882 29866 2022-08-23T09:33:48Z Gadarawamo 20 wikitext text/x-wiki '''Ogechukwukanmawes Ogwo''' yin linlihiatọ́ Naijilia vijiji po azọ́nwatọ́ to ladio họsa Brila FM tọn taidi hoyidọtọ́ na ogbẹ balọnhotọ́ lẹ tọn to whenue é ko wazọ́n hẹ ladiohọsa Raypower FM wayi. E ko to azọ́nwa to ladiohọsa na [[owhe]] wiawe. E bẹ [[azọ́n]] ladio tọn etọn jẹeji po hosọ tintan lọ ‘Straight from the Heart’ to ladio RayPower FM tọn to lidosun [[owhe]] 2002 tọn mẹ. 97ou1mobwy2cblh71q8sbnuoosolor6