Wikipedia ilowiki https://ilo.wikipedia.org/wiki/Umuna_a_Panid MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Midia Espesial Tungtungan Agar-aramat Agar-aramat tungtungan Wikipedia Wikipedia tungtungan Papeles Papeles tungtungan MediaWiki MediaWiki tungtungan Plantilia Plantilia tungtungan Tulong Tulong tungtungan Kategoria Kategoria tungtungan TimedText TimedText talk Modulo Modulo tungtungan Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Filipinas 0 196 392207 392154 2022-07-27T21:06:08Z Lam-ang 3622 nagsimpa bassit wikitext text/x-wiki {{Coord|13|N|122|E|display=title}} {{Infobox pagilian | coordinates = {{Coord|14|35|N|120|58|E|type:city}} | conventional_long_name = Republika ti Filipinas | native_name = {{unbulleted list| *{{lang|fil|Republika ng Pilipinas}} *{{lang|en|Republic of the Philippines}} }} | image_flag = Flag of the Philippines.svg | image_coat = Coat of Arms of the Philippines.svg | common_name = Filipinas | national_motto = <br />"[[Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan at Makabansa]]"<ref name=ra8491>{{cite web |title=Republic act no. 8491 |url=http://www.gov.ph/1998/02/12/republic-act-no-8491/ |publisher=Republic of the Philippines |accessdate=Marso 8, 2014}}</ref><br />{{small|"Para iti Dios, Tattao, Katutubo, ken Pagilian"}} | national_anthem = ''[[Lupang Hinirang]]''{{brk}}{{small|''Napili a Daga''}}{{brk|2}}[[Papeles:Lupang Hinirang instrumental.ogg|center]] | other_symbol = <div style="padding:0.3em;">[[Papeles:Seal of the Philippines.svg|80px|link=Naindaklan a Selio ti Filipinas]]</div>{{patubo a nagan |fil|[[Eskudo ti Filipinas#Nalatak a Selio|Dakilang Sagisag ng Pilipinas]]|nolink=on}}<br />{{small|Nalatak a Selio ti Filipinas}} | other_symbol_type = [[Eskudo ti Filipinas#Nalatak a Selio|Nalatak a Selio]] | image_map = PHL orthographic.svg | image_map2 = Philippines - Location Map (2013) - PHL - UNOCHA (fil).svg | capital = [[Manila]]{{ref|a|a}} | largest_city = [[Siudad ti Quezon]]<br />{{small|{{coord|14|38|N|121|02|E|display=inline}}}} <!--Although [[Davao City]] has the largest land area, the article on [[largest city]] says we should refer to the most populous city, which, {{As of|2006|lc=y}}, is [[Quezon City]]. See the discussion page for more information. Changing this information without citation would be reverted.--> | official_languages = {{hlist | [[Pagsasao a Filipino|Filipino]] | [[Ingles ti Filipinas|Ingles]] }} | regional_languages = {{marebba a listaan | title = [[Dagiti pagsasao ti Filipinas|19 a sasao]]<ref name="7 mother languages" /> | [[Pagsasao nga Aklanon|Aklanon]] | [[Sasao a Bikol|Bicolano]] | [[Pagsasao a Cebuano|Cebuano]] | [[Pagsasao a Chavacano|Chavacano]] | [[Pagsasao a Hiligaynon|Hiligaynon]] | [[Pagsasao nga Ibanag|Ibanag]] | [[Pagsasao nga Ilokano|Ilokano]] | [[Pagsasao nga Ibatan|Ibatan]] | [[Pagsasao a Kapampangan|Kapampangan]] | [[Pagsasao a Kinaray-a|Kinaray-a]] | [[Pagsasao a Maguindanao|Maguindanao]] | [[Pagsasao a Maranao|Maranao]] | [[Pagsasao a Pangasinan|Pangasinan]] | [[Pagsasao a Sambal|Sambal]] | [[Pagsasao a Surigaonon|Surigaonon]] | [[Pagsasao a Tagalog|Tagalog]] | [[Pagsasao a Taūsug|Taūsug]] | [[Pagsasao a Waraywaray|Waraywaray]] | [[Pagsasao a Yakan|Yakan]] }} | languages_type = Pagpilian a pagsasao{{ref|b|b}} | languages = {{hlist | [[Espaniol ti Filipinas|Espaniol]] | [[Pagsasao nga Arabiko|Arabiko]] }} | ethnic_groups = {{unbulleted list <!-- per page 27 of the supporting source cited (Cebuanos, Ilongos, and Waray are covered by the Visayan grouping -- page 34 of the PDF) --> | {{#expr:100 * (10539816+9125637+7773655+3660645) / 92097978 round 1}}% [[Tattao a Bisayano|Bisayano]] | {{#expr:100 * 25512089 / 92097978 round 1}}% [[Tattao a Tagalog|Tagalog]] | {{#expr:100 * 8987941 / 92097978 round 1}}% [[Tattao nga Ilokano|Ilokano]] | {{#expr:100 * 6299283 / 92097978 round 1}}% [[Tattao a Bicolano|Bikolano]] | {{#expr:100 * 4737123 / 92097978 round 1}}% [[Tattao a Moro|Moro]] | {{#expr:100 * 2897239 / 92097978 round 1}}% [[Tattao a Kapampangan|Kapampangan]] | {{#expr:100 * 1586349 / 92097978 round 1}}% [[Tattao nga Igorot|Igorot]] | {{#expr:100 * 1274895 / 92097978 round 1}}% [[Tattao a Pangasinense|Pangasinense]] | {{#expr:100 * 1146250 / 92097978 round 1}}% [[Filipino nga Insik|Insik]] | {{#expr:100 * 1054859 / 92097978 round 1}}% [[Tattao a Zamboangueño|Zamboangueño]] | {{#expr:100 * (92097978-(10539816+9125637+7773655+3660645+213150)−25512089-8987941-6299283-4737123−2897239-1274895-1146250−1586349−1054859−1000000)/ 92097978 round 1}}% [[Dagiti grupo ti etniko iti Filipinas|dadduma pay]] }} | ethnic_groups_year = 2015 | demonym = [[Tattao a Filipino|Filipino (''lalaki, neutral'')<br />Filipina (''babai'')]]<br /> [[Pinoy]] (''lokal nga awag iti lalaki'')<br />Pinay (''lokal nga awag iti babai'')<br /> [[Tattao a Filipino|Philippine (''Ingles'')]] <!---"Philippine" is a demonym as it is used to identify natives or residents of a certain or specific place that are derived from the place name Philippines, i.e. Philippine-American War -- refer to Oxford definition of demonym(s).---> | government_type = [[Unitario nga estado|Unitario]] a [[Presidensial a sistema|presidensial]] a [[batay-linteg a republika]] | leader_title1 = [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] | leader_name1 = [[Bongbong Marcos]] | leader_title2 = [[Bise Presidente ti Filipinas|Bise Presidente]] | leader_title3 = [[Presidente ti Senado ti Filipinas|Presidente ti Senado]] | leader_title4 = [[Tagabitla ti Kamara dagiti Pannakabagi ti Filipinas|Tagabitla ti Kamara]] | leader_title5 = [[Hepe ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Hepe ti Hustisia]] | leader_name2 = [[Sara Duterte]] | leader_name3 = [[Migz Zubiri|Juan Miguel Zubiri]] | leader_name4 = [[Martin Romualdez]] | leader_name5 = [[Alexander Gesmundo]] | legislature = [[Kongreso ti Filipinas|Kongreso]] | upper_house = [[Senado ti Filipinas|Senado]] | lower_house = [[Kamara dagiti Pannakabagi ti Filipinas|Kamara dagiti Pannakabagi]] | sovereignty_type = [[Tulag ti Manila (1946)|Pannakabangon ti Republika]] | established_event1 = [[Deklarasion ti Wayawaya ti Filipinas|Nairangarang ti wayawaya manipud iti Espania]] {{ref|e|e}} | established_date1 = Hunio 12, 1898 | established_event2 = [[Batay-linteg ti Malolos|Naiburador ti Batay-linteg ti Malolos]] {{ref|e|e}} | established_date2 = Enero 21, 1899 | established_event3 = [[Tulag ti Paris (1898)|Impasa ti Espania ti kinaturay iti Estados Unidos]]{{ref|c|c}} | established_date3 = Disiembre 10, 1898 | established_event4 = [[Tignay ti Tydings–McDuffie|Proseso a naikaiturongan ti wayawaya]] | established_date4 = Marso 24, 1934 | established_event5 = [[Tulag ti Manila (1946)|Mabigbig ti wayawaya manipud iti Estados Unidos]]{{ref|d|d}} | established_date5 = Hulio 4, 1946 | established_event6 = [[Batay-linteg ti Filipinas|Napasingkedan ti agdama a batay-linteg]] | established_date6 = Pebrero 2, 1987 | area_km2 = 300,000 | area_link = Heograpia ti Filipinas | area_label = Dagup | area_rank = Maika-72 | area_sq_mi = {{pagbaliwen|{{datos ti Filipinas|pst2|total area}}|km2|sqmi|0|disp=output number only}} <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 0.61<ref name="CIAfactbook">{{cite web |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/philippines/ |publisher=Central Intelligence Agency |title=East & Southeast Asia :: Philippines |website=The World Factbook |location=Washington, DC |date=Oktubre 28, 2009 |access-date=Nobiembre 7, 2009 }}</ref>&nbsp;(akin-uneg a dandanum) | area_label2 = [[Kalawa ti daga|Daga]] | area_data2 = {{pagbaliwen|298,170|km2|sqmi|abbr=on}} | population_census = {{increase}} 109,035,343<ref name=pop2020>{{cite web|url= https://psa.gov.ph/content/2020-census-population-and-housing-2020-cph-population-counts-declared-official-president|title=2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President|publisher=Philippine Statistics Authority}}</ref> | population_census_year = 2020 | population_estimate_rank = Maika-12 | population_density_km2 = 336 | population_density_sq_mi = {{Data/popdens|Filipinas|comma|areaunit=sqmi}}<!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = Maika-47 | GDP_PPP = {{increase}} $1 trilion<ref name="auto">{{cite news | url = https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/April/weo-report?c=566,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2019&ey=2026&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 | title = World Economic Outlook database: April 2021 |newspaper = [[International Monetary Fund]] |date=Abril 2021 |access-date=Abril 6, 2021}}</ref> | GDP_PPP_year = 2021 | GDP_PPP_rank = Maika-29 | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $9,061<ref name="auto" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = Maika-115 | GDP_nominal = {{increase}} $402.638 bilion<ref name="auto" /> | GDP_nominal_year = 2021 | GDP_nominal_rank = Maika-32 | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $3,646<ref name="auto" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = Maika-118 | Gini = 42.3 <!--number only--> | Gini_year = 2018 | Gini_change = decrease <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=World Bank |access-date=Marso 2, 2011}}</ref> | Gini_rank = Maika-44 | HDI = 0.718 <!--number only--> | HDI_year = 2019 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|publisher=United Nations Development Programme|date=Disiembre 15, 2020|access-date=Disiembre 15, 2020|language=en}}</ref> | HDI_rank = Maika-107 | currency = {{nowrap|[[Pisos ti Filipinas|Pisos]] (Filipino:&nbsp;{{lang|fil|piso}}) (₱)}} | currency_code = PHP | time_zone = [[Pagalagadan nga Oras ti Filipinas|PST]] | utc_offset = +8 | utc_offset_DST = +8 | time_zone_DST = saan a mapalpaliiw | date_format = {{unbulleted list | bb-aa-tttt | aa-bb-tttt}} | drives_on = kanawan<ref>{{cite web |url=http://www.brianlucas.ca/roadside/ |title=Which side of the road do they drive on? |author=Lucas, Brian |date=Agosto 2005 |accessdate=Pebrero 22, 2009 |publisher=}}</ref> | calling_code = [[+63]] | cctld = [[.ph]] | footnote_a = {{note|a}} Bayat a ti maitutop a Manila ket naidesignado a kas ti nailian a kapitolio, ti sibubukel a [[Metro Manila]] ket naikeddeng a kas ti [[tugaw ti gobierno]].<ref>{{cite web|title=Presidential Decree No. 940, s. 1976|url=http://www.gov.ph/1976/05/29/presidential-decree-no-940-s-1976/|publisher=Malacanang|accessdate=Abril 4, 2015|archivedate=Mayo 29, 1976|location=Manila}}</ref> | footnote_b = {{note|b}} Ibagbaga ti Batya-linteg ti Filipinas ti 1987 a ti "Espaniol ken Arabiko ket maipatal-o a kas boluntario ken pagpilian."<ref name=OfficialLang /> | footnote_c = {{note|c}} Inrangarang dagiti rebolusionario a Filipino ti [[Deklarasion ti Wayawaya ti Filipinas|wayawaya]] manipud iti Espania idi Hunio 12, 1898, ngem inted ti Espania ti is-isla iti Estados Unidos para iti $20&nbsp;a riwriw iti [[Tulag ti Paris (1898)|Tulag ti Paris]] idi Disiembre 10, 1898 a kanungpalan a nakaiturongan ti [[Gubat ti Filipino–Amerikano]]. | footnote_d = {{note|d}} Binigbigen ti Estados Unidos iti Amerika ti wayawaya ti Filipinas idi Hulio 4, 1946, babaen ti [[Tulag ti Manila (1946)|Tulag ti Manila]].<ref>{{Citation|url=http://untreaty.un.org/unts/1_60000/1/6/00000254.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110723021900/http://untreaty.un.org/unts/1_60000/1/6/00000254.pdf|archivedate=Hulio 23, 2011|title=Treaty of General Relations Between the United States of America and the Republic of the Philippines. Signed at Manila, on 4 July 1946|publisher=United Nations|accessdate=Disiembre 10, 2007}}</ref> Napili daytoy a petsa gapu ta maitunos iti [[Aldaw ti Wayawaya (Estados Unidos)|Aldaw ti Wayawaya]], a napalpaliiw idiay Filipinas a kas ti '''''[[Aldaw ti Wayawaya (Filipinas)|Aldaw ti Wayawaya]]''''' aginggana idi Mayo 12, 1962, idi ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Diosdado Macapagal]] ket nagited ti Proklamasion ti Presidente Blng. 28, ken nagipan daytoy iti Hunio 12, ti petsa ti proklamasion ni [[Emilio Aguinaldo]].<ref>{{cite web|title=Republic of the Philippines Independence Day|url=http://m.state.gov/md243684.htm|publisher=United States State Department|accessdate=Hulio 30, 2015|archivedate=Hunio 12, 2015|location=Washington, D.C.}}</ref> | footnote_e = {{note|e}} Iti pakaitunosan iti artikulo 11 ti Bilin ti Rebolusionario a Gobierno ti Hunio 23, 1898, nagpili ti [[Kongreso ti Malolos]] ti komision tapno mairugi ti burador ti [[batay-linteg]] idi Septiembre 17, 1898. Ti komision ket buklen da Hipólito Magsalin, Basilio Teodoro, José Albert, [[Joaquin Gonzalez (politiko)|Joaquín González]], [[Gregorio S. Araneta|Gregorio Araneta]], Pablo Ocampo, Aguedo Velarde, Higinio Benitez, [[Tomas del Rosario|Tomás del Rosario]], [[Jose Alejandrino|José Alejandrino]], Alberto Barretto, José Ma. de la Viña, José Luna, [[Antonio Luna]], Mariano Abella, Juan Manday, [[Felipe Calderón y Roca|Felipe Calderón]], [[Arsenio Cruz-Herrera|Arsenio Cruz]] ken Felipe Buencamino.<ref>{{cite book|last=Calderón|first=Felipe|title=Mis memorias sobre la revolución filipina: Segunda etapa, (1898 á 1901). |year=1907|publisher=Imp. de El Renacimiento|location=Manila|pages=234, 235; appendix, pp. 5–10}}</ref> }} Ti '''Filipinas''' ({{lang-fil|Pilipinas|}} {{IPA-tl|ˌpɪlɪˈpinɐs|}}; {{lang-en|Philippines}}), opisial a ti '''Republika ti Filipinas''' ({{lang-fil|Republika ng Pilipinas|links=no}}; {{lang-en|Republic of the Philippines}}), ket ti [[naturay nga estado|naturay]] a [[pagilian nga isla]] idiay [[Abagatan a daya nga Asia]] a mabirukan idiay [[Taaw Pasipiko|akinlaud a Taaw Pasipiko]]. Daytoy ket buklen dagiti agarup a 7,641 nga isla<ref>{{cite news|url=http://cnnphilippines.com/videos/2016/02/20/More-islands-more-fun-in-PH.html|title=More islands, more fun in PH|publisher=CNN Philippines|date=Pebrero 20, 2016|accessdate=Pebrero 20, 2016}}</ref> a naikategoria iti dakkel a sakup babaen dagiti tallo a nangruna a pannakabingbingay ti heograpia manipud iti amianan aginggana iti abagatan: ti [[Luzon]], [[Visayas]], ken [[Mindanao]]. Ti kapitolio a siudad ti Filipinas ket ti [[Manila]] ken ti kaaduan ti populasion a siudad ket ti [[Siudad ti Quezon]], isuda a dua ket parte ti [[Metro Manila]].<ref>{{cite web|url=http://www.mmda.gov.ph/|title=Metro Manila Official Website|work=mmda.gov.ph|accessdate=Disiembre 17, 2015}}</ref> Ti lokasion ti Filipinas iti [[Singsing ti Apuy]] ti Pasipiko ken ti kaasidegna iti [[ekuador]] ket pakaaramidan ti Filipinas a kanayon a makasanay kadagiti gingined ken dagiti bagio, ngem mangited pay daytoy kadagiti adu a masna a rekurso ken maysa kadagiti kalatakan a biodibersidad. Ti Filipinas ket addaan iti agarup a kalawa iti {{pagbaliwen|300000|km2|sp=us|0}},<ref>{{cite web|url=http://www.geoba.se/population.php?aw=world|title=Geoba.se: Gazetteer – The World – Top 100+ Countries by Area – Top 100+ By Country ()|work=geoba.se|accessdate=Disiembre 17, 2015}}</ref> ken ti populasion iti ad-adu ngem 100 a riwriw nga addaan iti naparpardas nga iya-adu ngem iti ania man a pagilian iti daya nga Asia.<ref>{{cite web|url=http://www.theguardian.com/world/2014/jul/27/philippines-chonalyn-baby-100m-population|title=Philippines joyous as baby Chonalyn's arrival means population hits 100m|work=the Guardian|date=27 Hulio 2014}}</ref><ref name="rappler.com">{{cite web|url=http://www.rappler.com/nation/64465-100-millionth-filipino-born|title=Philippine population officially hits 100 million|work=Rappler}}</ref> Daytoy ti [[Listaan dagiti pagilian ti Asia babaen ti populasion|maikapito a kaaduan ti populasion a pagilian idiay Asia]] ken ti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti populasion|maika-12 a kaaduan ti populasion a pagilian]] iti lubong. Mainayon pay dagiti 12 a riwriw a Filipino nga agnanaed iti ballasiw-taaw, ken mangbukel daytoy iti maysa a kadakkelan a [[diaspora]] iti lubong. Adu met dagiti nadumaduma nga [[Dagiti grupo ti etniko iti Filipinas|etnisidad]] ken kultura a mabirukan iti amin a paset ti is-isla. Kadagiti prehistoriko a panawen, dagiti [[Negrito]] ket isuda idi dagiti immun-una a nangtagtagitao ti purpuro. Isuda ket sinaruno dagiti nagsasaruno nga allon dagiti [[tattao nga Austronesio]].<ref name="Dyen1965">{{cite journal | author=| authorlink=Isidore Dyen| title=A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages| journal=Internationald Journal of American Linguistics, Memoir| year=1965| volume=19| pages=38–46}}</ref> Napasamak pay dagiti pannakisukat kadagiti Insik, [[Tattao a Malayo|Malayo]], Indiano, ken dagiti estado ti [[Islam]]. Kalpasanna, dagiti nadumaduma a [[Pakasaritaan ti Filipinas (900–1521)|pagilian]] ket nabangonda idi babaen ti turay dagiti [[Datu]], [[Raha]], dagiti [[Sultan]] wenno dagiti [[Lakan]]. Ti isasangpet ni [[Ferdinand Magellan]] idiay [[Homonhon]], [[Daya a Samar]] idi 1521 ket isu ti nangmarka ti rugi ti kolonisasion ti Espania. Idi 1543, ni [[Ruy López de Villalobos]] ti Espaniol nga eksplorador ket ninagananna ti purpuro iti ''Las Islas Filipinas'' a kas pammadayaw ken ni [[Felipe II ti Espania]]. Iti met isasangpet ni [[Miguel López de Legazpi]] manipud iti Siudad ti Mehiko, idi 1565, nabangon ti immuna a pagtaengan ti Espania iti purpuro.<ref>{{cite web | url=http://www.cebucitytour.com/about-cebu/history/ | title= History of Cebu | date= 17 Mayo 2012 | publisher= Cebu City Tour | accessdate=Pebrero 22, 2013}}</ref> Ti Filipinas ket nagbalin a parte ti [[Imperio nga Espaniol]] para kadagiti ad-adu ngem 300 a tawen. Daytoy ket nagresultaan ti kaaduan a relihion iti [[Simbaan a Katoliko|Romano Katolisismo]]. Iti las-ud iti daytoy a panawen, ti [[Manila]] ket nagbalin nga akinlaud a sentro ti trans-Pasipiko a panagtagilako ken nangisilpo ti [[Asia]] iti [[Acapulco]] iti [[Kaamerikaan]] babaen ti panagusar kadagiti [[galeon ti Manila]].<ref name=Kane>{{cite book| last = Kane| first = Herb Kawainui| authorlink = | editor = Bob Dye| chapter = The Manila Galleons| title = Hawaiʻ Chronicles: Island History from the Pages of Honolulu Magazine| volume = I| publisher = University of Hawaii Press| year = 1996| location = Honolulu| pages = 25–32| isbn = 0-8248-1829-6}}</ref> Idi met nasukatanen ti maika-19 a siglo iti maika-20, sinaruno dayta ti napardas a panagsasaruno ti [[Rebolusion ti Filipinas]], ken nangrugian daytoy ti saan a napaut nga [[Umuna a Republika ti Filipinas]], sinaruno met ti narungsot a [[Gubat ti Filipino–Amerikano]] a panagrukma babaen ti puersa ti militar ti Estados Unidos.<ref name=Constantino1975 /> Malaksid pay manipud iti paset ti panawen ti [[Panangsakup ti Hapon iti Filipinas|panangsakup ti Hapon]], nangitalinaay iti panagturay ti [[Estados Unidos]] kadagiti isla aginggana idi kalapsan ti [[Sangalubongan a Gubat II]], ti Filipinas ket nabigbigan a kas maysa a nawaya a pagilian. Manipud idin, ti Filipinas ket nasansan ng addaan iti nariro a sanay iti demokrasia, a nakairamanan ti pannakatuang ti [[Rebolusion ti Bileg ti Tattao|di naranggas a rebolusion]].<ref>{{cite web| url = http://www.stuartxchange.org/DayFour.html| title = The Original People Power Revolution| accessdate =Pebrero 28, 2008| publisher = QUARTET p. 77}}</ref> Ti adu a populasion ti pagilian ken ti makapataud nga ekonomia ket isu ti nakaituronganna a maidasig a kas [[agpakatengnga a bileg]]. Daytoy ket miembro a nagpundar iti [[Nagkaykaysa a Pagpagilian]], [[Gunglo ti Komersio ti Lubong]], [[Gunglo ti Pagpagilian ti Abagatan a daya nga Asia]], ti forum ti [[Asia-Pacific Economic Cooperation|Pagtitinnulongan ti Ekonomia ti Asia-Pasipiko]], ken ti [[East Asia Summit]]. Daytoy ket mangsangaili pay dagiti kuartel ti [[Asian Development Bank|Banko ti Panagparang-ay ti Asia]].<ref>{{cite web|title = Departments and Offices|url = http://www.adb.org/about/departments-offices#tabs-0-1|website = Asian Development Bank|publisher = Asian Development Bank|accessdate = 2015-11-26|last = admin}}</ref> Ti Filipinas ket naikeddeng a kas maysa a [[Dagiti rumrummuar a pagtagilakuan|rumrummuar a pagtagilakuan]] ken ti [[baro nga industrialisado a pagilian]],<ref>[http://web.archive.org/web/20110719172009/http://www.chicagobooth.edu/alumni/clubs/pakistan/docs/next11dream-march%20'07-goldmansachs.pdf The N-11: More Than an Acronym – Goldman Sachs]</ref> nga addaan iti maysa nga agbalbaliw nga ekonomia manipud iti maysa a naibatay iti agrikultura a mapmapan iti ad-adu kadagiti serbisio ken panagpataud.<ref name=CIAfactbookPhilEcon>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html#Econ CIA World Factbook, Philippines], Naala idi Mayo 15, 2009.</ref> == Etimolohia == {{Nangruna nga artikulo|Nagan ti Filipinas}} [[Papeles:Pantoja de la Cruz Copia de Antonio Moro.jpg|thumb|upright|left|[[Ari Felipe II ti Espania]].]] Nanaganan idi ti Filipinas a kas pamamdayaw ken ni [[Felipe II ti Espania|Ari Felipe&nbsp;II ti Espania]]. Iti las-ud ti ekspedision idi 1542 ni [[Ruy López de Villalobos]] ti Espaniol nga eksplorador, ninagananna dagiti isla ti [[Leyte]] ken [[Samar]] iti ''Felipinas'' para idi iti [[Prinsipe ti Asturias]]. Kanungpalan nga iti nagan ti ''Las Islas Filipinas'' ket nausarton a mangsakop kadagiti amin nga isla ti purpuro. Sakbay idi dayta ket kanayon a naus-usar, dagiti dadduma a nagan a kas ti ''Islas del Poniente'' (Is-isla ti Laud) ken ti pananginagan ni Magellan para kadagiti isla iti ''San Lázaro'' ket naus-usarda pay idi babaen dagiti Espaniol a mangibaga kadagiti isla.{{refn |<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=15KZU-yMuisC|title=Barangay: Sixteenth-century Philippine Culture and Society|author=Scott, William Henry.|authorlink=|publisher=Ateneo de Manila University Press|year=1994|page=[https://books.google.com/books?id=15KZU-yMuisC&pg=PA6 6]|isbn=971-550-135-4}}</ref><ref name=Spate>{{Cite book|url=http://epress.anu.edu.au/spanish_lake/mobile_devices/|chapter-url=http://epress.anu.edu.au/spanish_lake/mobile_devices/ch04s05.html|title=The Spanish Lake – The Pacific since Magellan, Volume I|chapter=Chapter 4. Magellan's Successors: Loaysa to Urdaneta. Two failures: Grijalva and Villalobos|author=Spate, Oskar H. K.|authorlink=|publisher=Taylor & Francis|year=1979|page=97|isbn=0-7099-0049-X|accessdate=Enero 7, 2010}}</ref><ref name=Friis>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=veuwAAAAIAAJ&q=islas+del+poniente|title=The Pacific Basin: A History of Its Geographical Exploration|author=Friis, Herman Ralph. (Ed.).|publisher=American Geographical Society|year=1967|page=369}}</ref><ref name=Galang>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=lt5uAAAAMAAJ&q=islas+del+poniente+|title=Encyclopedia of the Philippines, Volume 15|author=Galang, Zoilo M. (Ed.).|publisher=E. Floro|edition=3rd|year=1957|page=46}}</ref><ref name=Cambridge1>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=jtsMLNmMzbkC|title=The Cambridge History of Southeast Asia – Volume One, Part Two – From c. 1500 to c. 1800|author=Tarling, Nicholas.|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK|year=1999|page=[https://books.google.com/books?id=jtsMLNmMzbkC&pg=PA12&dq=#v=onepage&q&f=false 12]|isbn=0-521-66370-9}}</ref>}} Ti opisial a nagan ti Filipinas ket nagbalbaliw kadagiti adu a beses iti kurso ti pakasaritaan. Idi las-ud ti [[Rebolusion ti Filipinas]], inrangarang ti [[Kongreso ti Malolos]] ti pannakabangon ti ''República Filipina'' wenno ti ''[[Umuna a Republika ti Filipinas|Republika Filipina]]''. Manipud iti paset ti panawen ti [[Gubat ti Espaniol–Amerikano]] (1898) ken ti [[Gubat ti Filipino–Amerikano]] (1899–1902) aginggana iti paset ti panawen ti [[Mankomunidad ti Filipinas|Mankomunidad]] (1935–46), dagiti turay ti kolonia ti Amerika ket tinawtawaganda ti pagilian a kas ''Is-isla ti Filipinas'', ti maysa a panangipatarus iti nagan nga Espaniol.<ref name=Constantino1975>{{cite book|last1=Constantino|first1=R|title=The Philippines: a Past Revisited|date=1975|publisher=Tala Pub. Services|location=Quezon City|accessdate=}}</ref> Mnaipud iti [[Tulag ti Paris (1898)|Tulag ti Paris idi 1898]], nangrugrugi a nagparparang ti nagan a ''Filipinas'' ken isun ti nagbalin a kadawyan a nagan ti pagilian. Manipud idi panagpatingga ti [[Sangalubongan a Gubat II]], ti opisial a naganen ti pagilian ket ti ''Republika ti Filipinas''.<ref name =PhilIs>Quezon, Manuel, III. (Marso 28, 2005). [http://www.quezon.ph/2005/03/28/323/ "The Philippines ''are'' or ''is''?"]. ''Manuel L. Quezon III: The Daily Dose''. Naala idi Disiembre 20, 2009.</ref> {{clearleft}} == Politika == {{Nangruna nga artikulo|Politika ti Filipinas|Presidente ti Filipinas|Batay-linteg ti Filipinas}} Ti Filipinas ket addaan iti demokratiko a gobierno iti porma ti batay-linteg a republika ng addaan iti [[presidensial a sistema]].<ref name='US State Department'>{{cite web | url = http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_999.html#country |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120103095151/http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_999.html? |archivedate=2012-01-03 | title = Country description | accessdate = Enero 24, 2012 | date = Enero 2012 | work = US State Department Website | publisher = US State Department Website | quote = The Philippines is an emerging economy with a democratic system of government.}}</ref> Daytoy ket iturayan a kas maysa nga [[unitario nga estado]] malaksid iti [[Agwaywayas a Rehion iti Muslim a Mindanao]] (ARMM) a kaaduan a nawaya manipud iti demokratiko a sistema ti gobierno. Adda metten dagiti panangipadas a mangbaliw ti gobierno iti maysa a [[pederal a gobierno|pederal]], [[maymaysa a kamara]], wenno [[parlamentario a gobierno]] manipud iti administrasion ni Ramos. Iti agdama, agplanplano manen ti agdama nga administrasion ni Presidente Duterte a mangsukat iti unitario a porma ti gobierno iti pederal a porma ti panangidaulo, nga iti daytoy maikkat ti posision a Bise Presidente ken masukatan iti posision nga Umuna a Ministro ken isu ti agbalin a daulo ti gobierno ken ti Presidente kas daulo ti Estado.<ref>{{cite journal|url=http://www.inwent.org/ez/articles/077943/index.en.shtml |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081202113453/http://www.inwent.org/ez/articles/077943/index.en.shtml|archivedate=2008-12-02|title=Civil service reform: Whose service?|author=Robles, Alan C.|journal=D+C|publisher=Internationale Weiterbildung und Entwicklung [InWEnt]|date=Hulio 2008|volume=49|pages=285–289|accessdate=Nobiembre 30, 2008}}</ref><ref>{{cite news|author=Bigornia, Amante.|title= The 'consultations' on Charter change|url=https://news.google.com/newspapers?id=no8VAAAAIBAJ&sjid=bQsEAAAAIBAJ&pg=4208,1807319&dq=|newspaper=The Manila Standard|date=Septiembre 17, 1997|accessdate=Disiembre 13, 2009}}</ref> Ti [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] ket agrebbeng a kas ti [[daulo ti estado]] ken [[daulo ti gobierno]] ken isu ti [[commander-in-chief|hepe nga agbilbilin]] kadagiti [[Siiigam a Buyot iti Filipinas|siiigam a buyot]]. Ti presidente ket nabutosan babaen ti popular a butos para iti maysa nga innem a tawen a termino, nga iti las-udna daytoy ket mangidutok ken mangiturong ti [[Gabinete (gobierno)|gabinete]].<ref name="About" /> Ti [[dua a kamara]] a [[Kongreso ti Filipinas|Kongreso]] ket buklen ti [[Senado ti Filipinas|Senado]], nga agserbi a kas ti [[akinngato a kamara]], nga addaan kadagiti miembro a nabutosan kadagiti innem a tawen a termino, ken ti [[Kamara dagiti Pannakabagi ti Filipinas|Kamara dagiti Pannakabagi]], nga agserbi a kas ti [[akinbaba a kamara]], nga addaan kadagiti miembro a nabutosan kadagiti tallo a tawen a termino.<ref name="About" /> Nabutosan dagiti agdama a Senador bayat a dagiti representatibo ket nabutosanda manipud kadagiti [[Dagiti lehislatibo a distrito ti Filipinas|lehislatibo a distrito]] ken babaen ti sektoral a pannakabagi.<ref name="About" /> Ti bileg ti [[ukoman|ukom]] ket nairebbeng iti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas|Korte Suprema]], a buklen ti [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia]] a kas ti mangiturong nga opisial ken dagiti sangapulo ket uppat a [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|katakunaynay a hustisia]], amin isuda ket indutok babaen ti Presidente manipud kadagiti nominasion nga inted babaen ti [[Konseho ti Ukoman ken Bar]].<ref name="About" /> === Administratibo a pannakabingbingay === {{Nangruna nga artikulo|Dagiti administratibo a pannakabingbingay ti Filipinas}} Ti Filipinas ket nabingbingay kadagiti tallo a grupo ti isla: ti [[Luzon]], [[Visayas]], ken [[Mindanao]]. Dagitoy ket nabingbingay kadagiti 18 a [[Dagiti rehion ti Filipinas|rehion]], dagiti 81 a [[Dagiti probinsia ti Filipinas|probinsia]], dagiti 145 a [[Dagiti siudad ti Filipinas|siudad]], dagiti 1,489 nga [[Dagiti ili ti Filipinas|ili]], ken dagiti 42,029 a [[baranggay]].<ref>{{cite web | url=http://nap.psa.gov.ph/activestats/psgc/NSCB_PSGC_SUMMARY_June2015.pdf | title=Philippine Standard Geographic Codes as of June 2015 | work=Philippine Statistics Authority | date=Hunio 24, 2015 | accessdate=Hulio 4, 2015}}</ref> Iti pay maipatinayon, Seksion 2 ti Tignay ti Republika Blng.&nbsp;5446 ket mangiyunay-unay a ti panangipalawag ti teritorio a baybay iti likmut ti purpuro ti Filipinas ket saan a mangapekto iti panagtunton iti akindaya a parte ti [[Sabah]].<ref name=baselines>{{cite web|author=Ronald Echalas Diaz, Office Manager |url=http://www.chanrobles.com/republicacts/republicactno5446.html |title=Republic Act No. 5446 – An Act to Amend Section One of Republic Act Numbered Thirty Hundred and Forty-Six, Entitled "An Act to Define the Baselines of the Territorial Sea of the Philippines". Republic of the Philippines|publisher=Chan Robles Virtual Law Library |date=Septiembre 18, 1968 |accessdate=Mayo 4, 2013}}</ref><ref>{{cite book|last=Mohamad|first=Kadir|year=2009|title=Malaysia's territorial disputes – two cases at the ICJ : Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), Ligitan and Sipadan [and the Sabah claim] (Malaysia/Indonesia/Philippines)|url=http://www.idfr.gov.my/images/stories/publication/2009/inside_pbp.pdf|publisher=Institute of Diplomacy and Foreign Relations (IDFR) Ministry of Foreign Affairs, Malaysia|quote=Map of British North Borneo, highlighting in yellow colour the area covered by the Philippine claim, presented to the Court by the Philippines during the Oral Hearings at the ICJ on 25 June 2001|page=46|accessdate=Mayo 16, 2014}}</ref> {{Mapa a ladawan dagiti probinsia ti Filipinas}} === Dagiti rehion ti Filipinas === {{Nangruna nga artikulo|Dagiti rehion ti Filipinas}} Dagiti ''rehion'' idiay Filipinas ket dagiti [[Dagiti administratibo a pannakabingbingay ti Filipinas|administratibo a pannakabingbingay]] a kangrunaan nga agserbi tapno maurnos dagiti [[Dagiti probinsia ti Filipinas|probinsia]] ti pagilian para iti panagpalaka ti administrasion. Ti Filipinas ket nabingbingay kadagiti 18 a rehion (17 nga administratibo ken 1 [[Agwaywayas a Rehion iti Muslim a Mindanao|autonomo]]). Kaaduan kadagiti opisina ti gobierno ket nabangon babaen ti rehion inmbes a dagiti agmaymaysa nga opisina ti probinsia, ken kadawyan (ngem saan a kankanayon) iti siudad a naidesignado a rehional a sentro. Manipud idi 2015, ti [[CALABARZON]] ket isu ti kaaduan ti populasion a rehion bayat a ti [[Metro Manila|Nailian a Kapitolio a Rehion]] (NCR) ket ti kapusekan ti populasion. {| class="wikitable" |align=center |+ Dagiti 5 a Kaaduan ti Poulasion a Rehion iti Filipinas |- ! Rehion !! Kalawa (km2) !! Populasion manipud idi 2015 !! Densidad ti populasion/km2 !! % ti Populasion |- | [[CALABARZON]] ||align=center| 16,873.31 ||align=center| '''14,414,774''' ||align=center| 850 ||align=center| 14.27% |- | [[Metro Manila|NCR]] ||align=center| 613.94 ||align=center| 12,877,253 ||align=center| '''21,000''' ||align=center| 12.75% |- | [[Tengnga a Luzon]] ||align=center| 22,014.63 ||align=center| 11,218,177 ||align=center| 510 ||align=center| 11.11% |- | [[Tengnga a Visayas]] ||align=center| 10,102.16 ||align=center| 6,041,903 ||align=center| 600 ||align=center| 5.98% |- | [[Rehion ti Bicol]] ||align=center| 18,155.82 ||align=center| 5,796,989 ||align=center| 320 ||align=center| 5.74% |- |} == Heograpia == {{Nangruna nga artikulo|Heograpia ti Filipinas}} [[Papeles:Relief Map Of The Philippines.png|thumb|<div style="text-align:center;">Topograpia ti Filipinas</div>]] Ti Filipinas ket maysa a [[purpuro]] a buklen dagiti agarup a 7,500 nga is-isla<ref>{{cite news|last1=Mayuga|first1=Jonathan|title=Namria 'discovers' 400 previously 'unknown' PHL islands using IfSAR|url=http://www.businessmirror.com.ph/namria-discovers-400-previously-unknown-phl-islands-using-ifsar/|accessdate=Pebrero 12, 2016|publisher=BusinessMirror|date=Pebrero 10, 2016}}</ref> nga addaan iti dagup a kalawa iti daga, ken mairaman dagiti bagi ti danum, iti agarup a {{pagbaliwen|300000|km2|sqmi|sp=us|0}}.<ref>{{cite web|url=http://archives.pia.gov.ph/?m=6&subject=philinfo&item=geography|title=General Profile of the Philippines : Geography|publisher=Philippine Information Agency}}</ref> Ti agatiddog iti {{pagbaliwen|36289|km|mi|sp=us}} nga aplayana ket mangaramid daytoy iti pagiliana nga addaan iti maika-5 a [[Listaan dagiti pagilian babaen ti kaatiddog ti aplaya|kaatiddogan nga aplaya]] iti lubong.<ref name=About /><!--says the coastline is 17,500 km--><ref name=CIAfields><!--says the coastline is 36,289&nbsp;km and that only Canada, Russia, Indonesia, and Greenland have longer coastlines-->Central Intelligence Agency. (2009). [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html "Field Listing :: Coastline"]. Washington, D.C.: Author. Naala idi 2009-11-07.</ref> Daytoy ket mabirukan iti pagbaetan ti 116°&nbsp;40', ken 126°&nbsp;34' E longitud ken 4°&nbsp;40' ken21°&nbsp;10' N latitud ken beddengan babaen ti [[Baybay Filipinas]]<ref>[http://web.archive.org/web/20090820123304/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761580288/Philippine_Sea.html Philippine Sea], [http://encarta.msn.com/ encarta.msn.com] (naiyarkibo manipud iti [http://encarta.msn.com/encyclopedia_761580288/Philippine_Sea.html kasisigud] idi Agosto20, 2009).</ref> iti daya, ti [[Baybay Abagatan Tsina]]<ref>[https://web.archive.org/web/20130213111846/http://focustaiwan.tw/ShowNews/WebNews_Detail.aspx?ID=201302090013&Type=aIPL "U.S. report details rich resources in South China Sea."] (naiyarkibo manipud iti [http://focustaiwan.tw/ShowNews/WebNews_Detail.aspx?Type=aIPL&ID=201302090013 kasisigud] idi 2013-02-133)</ref> iti laud, ken ti [[Baybay Celebes]]<ref>C.Michael Hogan. 2011. [http://www.eoearth.org/article/Celebes_Sea?topic=49523 ''Celebes Sea''. Encyclopedia of Earth. Eds. P.Saundry & C.J.Cleveland. National Council for Science and the Environment. Washington DC]</ref> iti abagatan. Ti isla ti [[Borneo]]<ref>{{cite web|url=http://www.pbs.org/edens/borneo/awesome.html|title=An Awesome Island|work=Borneo: Island in the Clouds|publisher=PBS|accessdate=Nobiembre 11, 2012}}</ref> ket mabiruk kadagiti bassit laeng a kilometro iti abagatan a laud ken ti Taiwan ket dagus a mabirukan iti amianan. Ti [[Is-isla ti Maluku|Maluku]] ken [[Sulawesi]] ket mabirukan dagitoy iti abagatan-abagatan a laud ken ti [[Palau]] ket mabirukan iti daya ti is-isla.<ref name=About /> Kaaduan dagiti kabambantayan nga isla ket nabongan iti [[tropikal a katuduan a bakir]] ken nagtaud iti bulkan. Ti kangatuan a bulkan ti [[Bantay Apo]].Daytoy ket agtayag iti {{pagbaliwen|2954|m|ft|sp=us}} iti ngato ti pantar ti baybay ken mabirukan idiay isla ti Mindanao.<ref>{{cite web|url=http://www.peaklist.org/WWlists/ultras/philippines.html|title=Philippines Mountain Ultra-Prominence|publisher=peaklist.org|accessdate=Hunio 19, 2009}}</ref><ref>(2011-04-06). [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html "The World Factbook – Philippines"]. Central Intelligence Agency. Naala idi Marso 14, 2011.</ref> Ti Kaadaleman ti Galathea idiay [[Trinsera ti Filipinas]] ket ti kaadaleman a punto ti pagilian ken ti maikatlo a kaadaleman iti lubong. Ti trinsera ket mabirukan idiay Baybay Filipinas.<ref>{{cite book |url=http://www.biodiversitylibrary.org/item/31710 |title=The Galathea Deep Sea Expedition, 1950–1952, described by members of the expedition |last=Bruun |first=Anton Frederick |publisher=Macmillian, New York |year=1956}}</ref> Ti kaatiddogan a karayan ket ti [[Karayan Cagayan]] iti akin-amianan a Luzon.<ref name="eearth">{{cite web|url=http://www.eoearth.org/article/Water_profile_of_Philippines#River_Basins_and_Water_Resources|title=Water profile of Philippines|last=Kundel|first=Jim|date=Hunio 7, 2007|publisher=Encyclopedia of Earth|accessdate=Septiembre 30, 2008}}</ref> Ti [[Luek Manila]], iti aplaya a pakabirukan ti kapitolio a siudad ti Manila, ket naikapet iti [[Laguna de Bay]], ti kadakkelan a danaw iti Filipinas, babaen ti [[Karayan Pasig]]. Ti [[Luek Subic]], ti [[Golpo Davao]], ken ti [[Golpo Moro]] ken dagiti sabali a nangruna a luek. Ti [[Lingsat ti San Juanico]] ket mangisina kadagiti isla ti Samar ken Leyte ngem daytoy ket ballasiwen babaen ti [[Rangtay San Juanico]].<ref>Republic of the Philippines. Department of Tourism. [c. 2008]. {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120427094345/http://www.travelmart.net/philippines/leyte-hotels-resorts.html |date=April 27, 2012 |title=Leyte is Famous for... }} (naiyarkibo manipud iti [http://www.travelmart.net/philippines/leyte-hotels-resorts.html the original] idi Abril 27, 2012). Naala idi Marso 21, 2010 manipud iti www.travelmart.net.</ref> Mabirukan kadagiti kaadaywan a parte ti [[Singsing ti Apuy]] ti Pasipiko, makasanay ti Filipinas kadagiti masansan nga aktibidad ti seismiko ken bulkaniko. Ti [[Banak Benham]] iti daya ti Baybay Filipinas ket ti maysa a rehion ti sirok ti baybay nga aktibo iti tektoniko a subduksion.<ref name="CLCS submissions">{{cite web |url=http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/commission_submissions.htm |title=Submissions, through the Secretary-General of the United Nations, to the Commission on the Limits of the Continental Shelf, pursuant to article 76, paragraph 8, of the United Nations Convention on the Law of the Sea of 10 December 1982 |publisher=United Nations Commission on the Limits of the Continental Shelf |date=Mayo 28, 2009 |accessdate=Mayo 29, 2009}}</ref> Garup a 20 a [[gingined]] dagiti mairehistro iti inaldaw, ngem kaaduan dagitoy ket nakapsut unay a marikna. Ti naudi a nakaro a gingined ti [[gingined ti Luzon ti 1990]].<ref>La Putt, Juny P. [c. 2003]. [http://www.cityofpines.com/baguioquake/quake.html ''The 1990 Baguio City Earthquake'']. Naala idi Disembre 20, 2009 manipud iti Website ti [http://www.cityofpines.com/ Siudad ti Baguio].</ref> Adda dagiti [[Listaan dagiti aktibo a bulkan ti Filipinas|adu nga aktibo a bulkan]] a kas ti [[Bulkan Mayon]], [[Bantay Pinatubo]], ken [[Bulkan Taal]]. Ti panagbettak ti Bantay Pinatubo idi Hunio 1991 ket nagpataud ti maikadua a kadakkelan a panagbettak iti daga iti maika-20 a siglo.<ref name = Pinatubo1991>{{cite web | last1 = Newhall | first1 = Chris | last2 = Hendley | first2 = James W. II | last3 = Stauffer | first3 = Peter H. | title = The Cataclysmic 1991 Eruption of Mount Pinatubo, Philippines (U.S. Geological Survey Fact Sheet 113-97) | url = http://pubs.usgs.gov/fs/1997/fs113-97/ | archiveurl = https://web.archive.org/web/20130825233934/http://pubs.usgs.gov/fs/1997/fs113-97/ | archivedate = Agosto 25, 2013 | publisher = U.S. Department of the Interior. U.S. Geological Survey | date = Pebrero 28, 2005 | accessdate = Abril 9, 2007 }}</ref> Saan amin a nalatak a langa ti heograpia ket naranggas wenno makadadael. Ti nataltalna a legado dagiti panagdisturbo ti heolohia ket ti [[Nailian a Parke ti Subteraneo a Karayan ti Puerto Princesa|Subtereneo a Karayan ti Puerto Princesa]], ti lugar ket mangirepresenta ti habitat para iti konserbasion ti biodibersidad, ti lugar ket aglaon pay ti napno nga ekosistema ti bantay aginggana iti baybay ken addaan kadagiti kangrunaan a bakir iti Asia.<ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list/652 |title=Puerto-Princesa Subterranean River National Park |publisher=UNESCO World Heritage Centre|accessdate=Mayo 4, 2013}}</ref> Gapu ti kasasaad a [[bulkan]]iko dagiti isla, adu dagiti deposito ti mineral. Nakarkulo a ti pagilian ket addaan iti maikadua a kaaduan ti deposito ti balitok kalpasan ti Abagatan nga Aprika ken maysa kadagiti kaaduan a deposito ti gambang iti lubong.<ref name="NYTimesMiners">{{cite news | author = Greenlees, Donald. | title = Miners shun mineral wealth of the Philippines | url = http://www.nytimes.com/2008/05/14/business/worldbusiness/14iht-mine.1.12876764.html | newspaper = The New York Times | date = Mayo 14, 2008 | accessdate = Disiembre 11, 2009 }}</ref> Daytoy ket nabaknang pay iti nikel, kromita, ken zinc. Uray no kastoy dayta, ti saan a nasayaat a panagtaripato, t nangato a densidad ti populasion, ken ti panagrikna iti enbironmento ket nagresultaan ti kaaduan a saan pannakaala dagitoy a mineral.<ref name="NYTimesMiners" /> Ti enerhia ti heotermal ket ti produkto ti aktibidad ti bulkan a nasaysayaat nga innala iti Filipinas. Ti Filipinas ket isu ti maikadua a kadakkelan nga agpatpataud iti heotermal iti lubong kalpasan ti Estados Unidos, ken 18% ii kasapulan iti elektrisidad ti pagilian ket naal-ala babaen ti bileg ti heotermal.<ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/06/29/business/worldbusiness/29iht-energy.1.14068397.html |author=Davies, Ed and Karen Lema. |title=Pricey oil makes geothermal projects more attractive for Indonesia and the Philippines |newspaper= The New York Times |date = Hunio 29, 2008 |accessdate=Disiembre 18, 2009}}</ref> <gallery mode="packed-hover" caption="Heograpia ti Filipinas"> Papeles:Mount Pinatubo 20081229 01.jpg|''[[Bantay Pinatubo]]'' Papeles:Chocolate Hills - edit.jpg|''[[Chocolate Hills]]'' idiay [[Bohol]] Papeles:Taal Volcano aerial 2013.jpg|''[[Bulkan Taal]]'', ti kabassitan nga aktibo a bulkan iti lubong Papeles:View on the half way to Kayangan Lake - panoramio.jpg|''[[Isla Coron]]'' idiay [[Palawan]] Papeles:View south of the northern Sierra Madre from peak of Mt. Cagua - ZooKeys-266-001-g007.jpg|''[[Sierra Madre (Filipinas)|Kabambantayan ti Sierra Madre]]'' Papeles:FvfBokod0174 03.JPG|''[[Tropikal a kabakiran ti pino ti Luzon]]'' </gallery> == Dagiti nagibasaran == === Dagiti dakamat === {{Reflist|refs= <ref name="About">{{cite web|date=Marso 9, 2009 |url=http://www.gov.ph/aboutphil/general.asp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090309081519/http://www.gov.ph/aboutphil/general.asp |archivedate=Marso 9, 2009 |title=General Information |accessdate=Septiembre 21, 2014}}. (nadadaan a bersion – a kas adda idi 2009 – idi las-ud ti presidensia ni [[Gloria Macapagal Arroyo]]), ''[http://www.gov.ph/ Ti Opisial a Portal ti Gobierno ti Republika ti Filipinas]''.</ref> <ref name="7 mother languages">[http://www.gmanetwork.com/news/story/317280/news/nation/deped-adds-7-languages-to-mother-tongue-based-education-for-kinder-to-grade-3 DepEd adds 7 languages to mother tongue-based education for Kinder to Grade 3]. GMA News. Hulio 13, 2013.</ref> <ref name=OfficialLang>{{cite web|author1=Joselito Guianan Chan |author2=Managing Partner |url=http://www.chanrobles.com/article14language.htm |title=1987 Constitution of the Republic of the Philippines, Article XIV, Section 7.|publisher=Chan Robles & Associates Law Firm |accessdate=Mayo 4, 2013}}</ref> }} === Bibliograpia === {{refbegin}} * {{cite book |last=Agoncillo |first=Teodoro A. |title=History of the Filipino People |edition=8th |publisher=Garotech Publishing |year=1990 |isbn=9718711066}} * {{cite book |last=Armes |first= Roy |title= Third World Film Making and the West |publisher= University of California Press |year= 1987 |isbn=978-0-520-90801-7}} * {{cite book |title=In Search of Southeast Asia: A Modern History |last1=Chandler |first1= David P. |last2= Steinberg |first2= David Joel |edition=revised 2nd |publisher=University of Hawaii Press |year=1987 |isbn=0-8248-1110-0}} * {{cite book |title=Basques in the Philippines |last=De Borja |first= Marciano R. |publisher=University of Nevada Press |year=2005 |isbn=0-87417-590-9}} * {{cite book |title=Visayan Vignettes: Ethnographic Traces of a Philippine Island |last=Dumont |first= Jean-Paul |publisher=University of Chicago Press |location=Chicago |year=1992 |isbn=0-226-16954-5}} * {{cite book |title=The Tabon Caves: Archaeological Explorations and Excavations on Palawan |last=Fox |first= Robert B. |year=1970 |id= ASIN B001O7GGNI |publisher=National Museum}} * {{cite book |title=The Pacific Basin: A History of Its Geographical Exploration |last=Friis |first= Herman Ralph |publisher=American Geographical Society |year=1967}} * {{cite book |title=The American Colonial State in the Philippines: Global Perspectives |last1=Go |first1=Julian|last2=Foster|first2=Anne L. |publisher=Duke University Press |year=2003 |isbn=0-8223-3099-7}} * {{cite book |title=Philippine History |last=Halili |first= Maria Christine N. |publisher=Rex Bookstore |year=2004 |isbn=9712339343}} * {{cite book |title=Distinguished Asian American Business Leaders |last=Hirahara |first= Naomi |publisher=Greenwood Publishing |year=2003 |isbn=1-57356-344-7}} * {{cite book |last=Kurlansky |first= Mark |year= 1999 |title= The Basque History of the World |location= Nueva York |publisher= Walker & Company |isbn= 0-8027-1349-1}} * {{cite book |title=Malay Muslims: The History and Challenge of Resurgent Islam in Southeast Asia |last=McAmis |first= Robert Day |publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing |year=2002 |isbn=0-8028-4945-8 }} * {{cite book |last=Munoz |first=Paul Michel |title=Early Kingdoms of the Indonesian Archipelago and the Malay Peninsula |publisher=Editions Didier Millet |year=2006 |location=Singapore |isbn= 9814155675}} * {{cite book |title=Southeast Asia: An Introductory History |last=Osborne |first= Milton E. |publisher=Allen & Unwin |edition=9th |year=2004 |isbn=1-74114-448-5}} * {{cite book |title=The Report: Philippines 2009 |last=Oxford Business Group |publisher=Oxford Business Group |year=2009 |isbn=978-1-902339-12-2}} * {{cite book |last=Price |first= Michael G. |year= 2002 |title= America at War: the Philippines, 1898–1913 |location=Westport, CT |publisher= Greenwood |isbn= 0-275-96821-9}} * {{cite book |title=International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania |last1=Ring |first1= Trudy|last2= Salkin|first2= Robert M.|last3=La Boda|first3=Sharon |publisher=Taylor & Francis |year=1996 |isbn=1-884964-04-4}} * {{cite book |last=Rottman |first= Gordon L. |year= 2002 |title= World War 2 Pacific Island Guide – A Geo-Military Study |location=Westport, CT |publisher= Greenwood Press |isbn=0-313-31395-4}} * {{cite book |title=Philippines |last1=Rowthorn |first1= Chris|last2= Bloom|first2=Greg |edition=9th |publisher=Lonely Planet |year=2006 |isbn=1-74104-289-5}} * {{cite book |title=Prehispanic Source Materials for the Study of Philippine History |last=Scott |first= William Henry |publisher=New Day Publishers |year=1984 |location=Quezon City |isbn=9711002272}} * {{cite book |title=Barangay: Sixteenth-century Philippine Culture and Society |last=Scott |first= William Henry |publisher=Ateneo de Manila University Press |year=1994 |isbn=9715501354}} * {{cite book |last= Solheim |first= Wilhelm G., II |year= 2006|title=Archeology and Culture in Southeast Asia |publisher=University of the Philippines Press |isbn= 9789715425087}} * {{cite book |title=The Spanish Lake – The Pacific since Magellan|volume= I |chapter= Magellan's Successors: Loaysa to Urdaneta. Two failures: Grijalva and Villalobos |last=Spate |first= Oskar H. K. |publisher=Taylor & Francis |year=1979 |isbn=0-7099-0049-X}} * {{cite book |title=The Cambridge History of Southeast Asia |volume= 1|chapter= Part Two – From c. 1500 to c. 1800 |last=Tarling |first= Nicholas |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, RU |year=1999|isbn=0-521-66370-9}} * {{cite book |title=The Cambridge History of Southeast Asia |chapter= From World War II to the Present|volume= 4 |last=Tarling |first= Nicholas |publisher=Cambridge University Press |year=2000|isbn=0-521-66372-5}} * {{cite book |title=Philippines |last1=Tople |first1=Lily Rose R.|last2=Nonan-Mercado|first2= Detch P. |publisher=Marshall Cavendish |year=2002 |isbn=0-7614-1475-4}} * {{cite book |last=Ure |first= John |title=Telecommunications Development in Asia |publisher=Hong Kong University Press |year=2008 |isbn=9789622099036}} * {{cite book |title=Philippine Political and Cultural History |last=Zaide |first= Gregorio F. |publisher=Philippine Education Co |year=1957}} * {{cite book |title=Philippines: From Crisis to Opportunity : Country Assistance Review |last=Zanini |first=Gianni |publisher=World Bank Publications |year=1999 |isbn=0-8213-4294-0}} * {{cite book |title=Authentic Though not Exotic: Essays on Filipino Identity |last=Zialcita |first= Fernando Nakpil |publisher=Ateneo de Manila University Press |location=Quezon City |year=2005 |isbn=9715504795}} * {{cite book |title=The Ethnic Food Lover's Companion: Understanding the Cuisines of the World |last=Zibart |first= Eve |publisher=Menasha Ridge Press |year=2001 |isbn=0-89732-372-6}} {{refend}} == Dagiti akinruar a silpo == {{Commons-nailinia}} {{Wikiquote-inline|Philippines}} {{Wikivoyage-inline|Philippines}} ;Gobierno * [http://www.gov.ph/ Opisial a website ti Republika ti Filipinas] * [https://www.senate.gov.ph/ Opisial a website ti Senado ti Filipinas] * [http://www.congress.gov.ph/ Opisial a website ti Kamara dagiti Pannakabagi ti Filipinas] * [http://www.judiciary.gov.ph/ Opisial a website ti Korte Suprema ti Filipinas] * [http://www.bsp.gov.ph/ Opisial a website ti Bangko Sentral ng Pilipinas (Banko Sentral ti Filipinas)] * [http://www.neda.gov.ph/ Opisial a website ti Turay ti Nailian nga Ekonomia ken Panagdur-as (NEDA)] * [http://www.bas.gov.ph/ Opisial a website ti Opsina ti Estadistika ti Agrikultura] * [http://www.pnp.gov.ph/ Opisial a website ti Nailian a Pulis ti Filipinas (PNP)] * [http://www.tourism.gov.ph/ Opisial a website ti Departamento ti Turismo] {{ASEAN}} {{Dagiti pagilian ti Asia}} {{Pagpagilian ken terteritorio ti Abagatan a daya nga Asia}} {{Kontrol ti autoridad}} [[Kategoria:Filipinas| ]] [[Kategoria:Dagiti pagilian a nagbeddengan ti Taaw Pasipiko]] [[Kategoria:Dagiti pagilian a nagbeddengan ti Baybay Abagatan Tsina]] [[Kategoria:Dagiti pagilian ken teritorio nga agsasao ti Ingles]] [[Kategoria:Dagiti dati a kolonia ti Espania]] [[Kategoria:Dagiti pagilian nga isla]] [[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Gunglo ti Pagpagilian ti Abagatan a daya nga Asia]] [[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian]] [[Kategoria:Dagiti republika]] [[Kategoria:Dagiti pagilian ti Abagatan a daya nga Asia]] [[Kategoria:Dagiti estado ken teritorio a nabangon idi 1565]] [[Kategoria:Dagiti estado ken teritorio a nabangon idi 1898]] [[Kategoria:Dagiti estado ken teritorio a nabangon idi 1946]] covw111ue1tzq0ycqd07s28guucz5z2 1957 0 3526 392214 352120 2022-07-27T21:46:42Z Lam-ang 3622 /* Naipasngay */ nagsimpa wikitext text/x-wiki Ti '''1957''' ket maysa a [[kadawyan a tawen]] a nangrugi iti [[aldaw]] ti [[Martes]] iti [[kalendario a Gregoriano]]. == Paspasamak == == Naipasngay == === Abril === * [[Abril 29]] &ndash; [[Daniel Day-Lewis]], Ingles nga aktor === Hunio === * [[Hunio 23]] &ndash; [[Frances McDormand]], Amerikana nga aktres === Septiembre === [[Papeles:Bongbong Marcos.jpg|thumb|140px|[[Ferdinand Marcos, Jr.]]]] * [[Septiembre 13]] &ndash; [[Ferdinand Marcos, Jr.]], maika-17 a [[Presidente ti Filipinas]] === Oktubre === * [[Oktubre 14]] &ndash; [[Kenny Neal]], Amerikano a gitarista * [[Oktubre 21]] &ndash; [[Steve Lukather]], Amerikano a musikero == Pimmusay == === Enero === [[Papeles:Humphrey Bogart 1945.JPG|thumb|140px| [[Humphrey Bogart]]]] * [[Enero 14]] &ndash; [[Humphrey Bogart]], Amerikano nga aktor (naipasngay [[1899]]) === Marso === [[Papeles:Ramon-Magsaysay-01.jpg|thumb|140px|[[Ramon Magsaysay]]]] * [[Marso 17]] &ndash; [[Ramon Magsaysay]], Maika-7 a [[Presidente iti Pilipinas]] (naipasngay [[1907]]) {{Tawen-pungol}} [[Kategoria:1957|1957]] evwa35234buyslc9btnneokd1rjstz5 1956 0 3528 392208 352100 2022-07-27T21:12:33Z Lam-ang 3622 +Alexander Gesmundo wikitext text/x-wiki Ti tawen idi '''1956''' ket [[Bisiesto a tawen a mangrugi iti Domingo|bisiesto a tawen a nangrugi iti Domingo]] (iparang ti silpo ti napno a kalendario) iti [[kalendario a Gregoriano]] ([[dominikal a letra]] AG). == Paspasamak == == Naipasngay == === Hulio === [[Papeles:Tom Hanks 2014.jpg|thumb|140px|[[Tom Hanks]]]] * [[Hulio 9]] &ndash; [[Tom Hanks]], Amerikano nga aktor ken direktor === Nobiembre === [[Papeles:CJ Alexander Gesmundo (2021).jpg|thumb|140px|[[Alexander Gesmundo]]]] * [[Nobiembre 6]] &ndash; [[Alexander Gesmundo]], maika-27 a [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] == Pimmusay == === Pebrero === [[Papeles:Elmer Drew Merrill.jpg|thumb|140px|[[Elmer Drew Merrill]]]] * [[Pebrero 25]] &ndash; [[Elmer Drew Merrill]], Amerikano a botaniko (naipasngay [[1876]]) [[Papeles:Presidentelpidioquirino.jpg|140px|thumb|[[Elpidio Quirino]]]] * [[Pebrero 29]] – [[Elpidio Quirino]], maika-6 a [[Presidente ti Filipinas]] (naipasngay [[1890]]) === Abril === [[Papeles:Alben Barkley, Vice-President.jpg|thumb|140px|[[Alben W. Barkley]]]] * [[Abril 30]] – [[Alben W. Barkley]], maika-35 a [[Bise Presidente iti Estados Unidos]] (naipasngay [[1877]]) === Septiembre === * [[Septiembre 11]] &ndash; [[Carlos Bulosan]], Filipino-Amerikano a mannurat (naipasngay [[1913]]) == Dagiti akinruar a silpo == {{Commonscat-inline}} {{Tawen-pungol}} {{DEFAULTSORT:1956}} [[Kategoria:1956| ]] syh349uni0c4e6yqiu0vq4o191t7a3m Septiembre 13 0 8757 392215 353472 2022-07-27T21:47:03Z Lam-ang 3622 nagsimpa wikitext text/x-wiki {{Kalendario}} {{Aldaw}} == Paspasamak == == Naipasngay == * [[1903]] &ndash; [[Amado V. Hernandez]], Filipino a mannurat (pimmusay [[1970]]) * 1903 &ndash; [[Claudette Colbert]], Pranses-Amerikana nga aktres (pimmusay [[1996]]) * [[1957]] &ndash; [[Ferdinand Marcos, Jr.]], maika-17 a [[Presidente ti Filipinas]] == Pimmusay == * [[1598]] &ndash; Ari [[Felipe II ti Espania]] (naipasngay [[1527]]) == Dagiti piesta == {{pungol}} {{Dagiti bulan}} {{DEFAULTSORT:Septiembre 13}} [[Kategoria:Al-aldaw ti tawen]] [[Kategoria:Septiembre]] kmpbqly0ymzgg1pywkogn6128zluyq8 Plantilia:Politika ti Filipinas 10 8873 392206 376088 2022-07-27T21:03:40Z Lam-ang 3622 pinabaro bassit wikitext text/x-wiki {{sidebar with collapsible lists | templatestyles = Politics sidebar/styles.css | name = Politika ti Filipinas | bodyclass = vcard | wraplinks = true | title = [[Politika ti Filipinas]] | image = [[Papeles:Coat of Arms of the Philippines.svg|130px]] | list1title = [[Gobierno ti Filipinas|Gobierno]] | list1 = * [[Batay-linteg ti Filipinas|Batay-linteg]] | list2title = [[Kongreso ti Filipinas|Lehislatura]] | list2 = * [[Kongreso ti Filipinas|Kongreso]] ([[Maika-19 a Kongreso ti Filipinas|Maika-19 a Kongreso]]) * [[Senado ti Filipinas|Senado]] ** [[Presidente ti Senado ti Filipinas|Presidente ti Senado]] *** [[Juan Miguel Zubiri]] * [[Kamara dagiti Pannakabagi ti Filipinas|Kamara dagiti pannakabagi]] ** [[Tagabitla ti Kamara dagiti Pannakabagi ti Filipinas|Tagabitla]] *** [[Martin Romualdez]] ** [[Dagiti lehislatibo a distrito ti Filipinas|Dagiti lehislatibo a distrito]] ** [[Listaan ti partido a pannakabagi ti Kamara dagiti Pannakabagi ti Filipinas|Listaan ti partido a pannakabagi]] | list3title = Ehekutibo | list3 = * [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] ([[Listaan dagiti Presidente ti Filipinas|listaan]]) ** [[Bongbong Marcos]] * [[Bise Presidente ti Filipinas|Bise presidente]] ([[Listaan dagiti Bise Presidente ti Filipinas|listaan]]) ** [[Sara Duterte]] * [[Gabinete ti Filipinas|Gabinete]] | list4title = Ukoman | list4 = * [[Kangatuan a Korte ti Filipinas|Kangatuan a Korte]] ** [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia]] *** [[Alexander Gesmundo]] * [[Court of Appeals of the Philippines|Court of Appeals]] * [[Court of Tax Appeals of the Philippines|Court of Tax Appeals]] * [[Sandiganbayan]] * [[Katarungang Pambarangay|Sistema ti Hustisia ti Baranggay]] | list5title = [[Dagiti panagbubutos idiay Filipinas|Dagiti panagbubutos]] | list5 = * [[Komision dagiti Panagbubutos (Filipinas)|Komision dagiti panagbubutos]] * Panagbutos: ** [[Sapasap a panagbubutos ti Filipinas, 2007|2007]] ** [[Sapasap a panagbubutos ti Filipinas, 2010|2010]] ** [[Sapasap a panagbubutos ti Filipinas, 2013|2013]] ** [[Sapasap a panagbubutos ti Filipinas, 2007|2016]] | list6title = [[Listaan dagiti partido ti politika idiay Filipinas|Dagiti partido ti politika]] | list6 = * [[Partido Liberal (Filipinas)|Partido Liberal]] * [[Lakas–CMD]] * [[Nationalist People's Coalition|NPC]] * [[Partido Nacionalista]] * [[Partido ti Nailian a Panagkaykaysa (Filipinas)|Partido ti Nailian a Panagkaykaysa]] * [[United Nationalist Alliance]] | list7title = [[Dagiti administratibo a pannakabingbingay ti Filipinas|Pannakabingbingay]] | list7 = * [[Lokal a gobierno ti Filipinas|Lokal a gobierno]] ** [[Kapitolio ti Filipinas|Kapitolio]] ** [[Dagiti rehion ti Filipinas|Dagiti rehion]] ** [[Dagiti probinsia ti Filipinas|Dagiti probinsia]] ** [[Dagiti siudad ti Filipinas|Dagiti siudad]] ** [[Dagiti ili ti Filipinas|Dagiti ili]] ** [[Baranggay|Barbarangay]] ** [[Sitio|Dagiti sitio]] ** [[Purok (paset ti baranggay)|Dagiti purok]] | list8title = Dagiti mainaig a topiko | list8 = * [[Dagiti ganganaet a pannakibiang idiay Filipinas|Ganganaet a pannakibiang]] * [[Dagiti karbengan ti nagtagitaoan idiay Filipinas|Dagiti karbengan ti nagtagitaoan]] | below = }}<noinclude> {{clear right}} [[Kategoria:Dagiti plantilia ti politika ken gobierno ti Filipinas| ]] [[Kategoria:Dagiti plantilia ti igid ti baras ti politika babaen ti pagilian|Filipinas]] [[Kategoria:Politika ti Filipinas| ]] </noinclude> 8uh1qknucx02xck8hzzqennfcz316tj Nobiembre 6 0 10581 392209 311057 2022-07-27T21:13:20Z Lam-ang 3622 +Alexander Gesmundo wikitext text/x-wiki {{Kalendario}} {{Aldaw}} ==Paspasamak== ==Naipasngay== * [[1948]] &ndash; [[Glenn Frey]], Amerikano a gitarista ken kumakanta ([[The Eagles]]) (pimmusay [[2016]]) * [[1946]] &ndash; [[Sally Field]], Amerikana nga aktres * [[1978]] &ndash; [[Jolina Magdangal]], Filipina a kumakanta ken aktres * [[1988]] &ndash; [[Emma Stone]], Amerikana nga aktres * [[1956]] &ndash; [[Alexander Gesmundo]], maika-27 a [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] ==Pimmusay== * [[1959]] &ndash; [[Jose P. Laurel]], maika-3 a [[Presidente ti Filipinas]] (naipasngay [[1891]]) ==Dagiti piesta== {{pungol}} {{Dagiti bulan}} {{DEFAULTSORT:Nobiembre 06}} [[Kategoria:Al-aldaw ti tawen]] [[Kategoria:Nobiembre]] r7h5p4j65sgllehe61tbhc5tt7u0pt4 392210 392209 2022-07-27T21:13:49Z Lam-ang 3622 nagsimpa wikitext text/x-wiki {{Kalendario}} {{Aldaw}} ==Paspasamak== ==Naipasngay== * [[1948]] &ndash; [[Glenn Frey]], Amerikano a gitarista ken kumakanta ([[The Eagles]]) (pimmusay [[2016]]) * [[1946]] &ndash; [[Sally Field]], Amerikana nga aktres * [[1956]] &ndash; [[Alexander Gesmundo]], maika-27 a [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] * [[1978]] &ndash; [[Jolina Magdangal]], Filipina a kumakanta ken aktres * [[1988]] &ndash; [[Emma Stone]], Amerikana nga aktres ==Pimmusay== * [[1959]] &ndash; [[Jose P. Laurel]], maika-3 a [[Presidente ti Filipinas]] (naipasngay [[1891]]) ==Dagiti piesta== {{pungol}} {{Dagiti bulan}} {{DEFAULTSORT:Nobiembre 06}} [[Kategoria:Al-aldaw ti tawen]] [[Kategoria:Nobiembre]] 9mhtaklz9yt65u1vrslekgzn6slpeiu Plantilia:Binnatong/dok 10 17746 392195 267846 2022-07-27T17:09:11Z Lam-ang 3622 baliwan ti kategoria wikitext text/x-wiki {{Subpanid ti dokumentasion}} Daytoy a plantilia ket mangpalubos nga agiparang kadagiti teksto iti adu a binnatong (column) (adda ti kasisigud a nagbaetan ti 1em). Daytoy ket mabalin laeng kadagiti sumagad a pagbasabasa (browser) a nailista dita baba: * Gecko (manipud ti bersion 9 nga adda ti -moz-prefix) a kas ti Firefox (a mairaman dagiti nakuti (mobile) a bersion). * WebKit (manipud ti 522, nga adda ti -webkit-prefix), a kas ti Safari (manipud ti 3.0) ken ti Google Chrome. * Internet Explorer 10 * Opera bersion 11.1 == Panagusar == Daytoy ket depende ti kaadu ti binnatong wenno ti kadakkel: * <code>{{((}}binnatong|kadakkel=''em''|estilo=''estilo''|1=''linaon a teksto''}}</code> * <code>{{((}}binnatong|bilang=''mano a batong''|estilo=''estilo''|1=''linaon a teksto''}}</code> == Parametro== * '''kadakkel='''''em'' (saan a nasken a mapili) : ti kabassit a kalawa ti binnatong nga usaren ti ''em'' . * '''bilang='''''mano a batong'' (saan a nasken a mapili) : kaadu dagiti bilang ti binnatong . * '''estilo='''''estilo'' (saan a nasken a mapili) : dagiti mainayon nga estilo ti CSS . * '''1='''''linaon a teksto'' (nasken a mapili) : dagiti maiparang a linaon ti binnatong. == Kas pagarigan == No usaren ti parametro a '''kadakkel''' <pre>{{binnatong|kadakkel=33| * Ag-agrao * Ampuagan * Baballasioan * Baliw Daya * Baliw Laud * Bia-o * Butir * Cabaroan * Danuman East * Danuman West * Dunglayan * Gusing * Langaoan * Laslasong Norte * Laslasong Sur * Laslasong West * Lesseb * Lingsat * Lubong * Maynganay Norte * Maynganay Sur * Nagsayaoan * Nagtupacan * Nalvo * Pacang * Penned * Poblacion Norte * Poblacion Sur * Silag * Sumagui * Suso * Tangaoan * Tinaan }}</pre> {{binnatong|kadakkel=33| * Ag-agrao * Ampuagan * Baballasioan * Baliw Daya * Baliw Laud * Bia-o * Butir * Cabaroan * Danuman East * Danuman West * Dunglayan * Gusing * Langaoan * Laslasong Norte * Laslasong Sur * Laslasong West * Lesseb * Lingsat * Lubong * Maynganay Norte * Maynganay Sur * Nagsayaoan * Nagtupacan * Nalvo * Pacang * Penned * Poblacion Norte * Poblacion Sur * Silag * Sumagui * Suso * Tangaoan * Tinaan }} ----- wenno usaren ti parametro a '''bilang''' <pre>{{binnatong|bilang=5| * Ag-agrao * Ampuagan * Baballasioan * Baliw Daya * Baliw Laud * Bia-o * Butir * Cabaroan * Danuman East * Danuman West * Dunglayan * Gusing * Langaoan * Laslasong Norte * Laslasong Sur * Laslasong West * Lesseb * Lingsat * Lubong * Maynganay Norte * Maynganay Sur * Nagsayaoan * Nagtupacan * Nalvo * Pacang * Penned * Poblacion Norte * Poblacion Sur * Silag * Sumagui * Suso * Tangaoan * Tinaan }}</pre> {{binnatong|bilang=5| * Ag-agrao * Ampuagan * Baballasioan * Baliw Daya * Baliw Laud * Bia-o * Butir * Cabaroan * Danuman East * Danuman West * Dunglayan * Gusing * Langaoan * Laslasong Norte * Laslasong Sur * Laslasong West * Lesseb * Lingsat * Lubong * Maynganay Norte * Maynganay Sur * Nagsayaoan * Nagtupacan * Nalvo * Pacang * Penned * Poblacion Norte * Poblacion Sur * Silag * Sumagui * Suso * Tangaoan * Tinaan }} == Kitaen pay == {{Sabali a nagnagan}} <includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|pagipadasan|| <!-- Ikabil dagiti kategoria dita baba ken dagiti interwiki idiay Wikidata --> [[Kategoria:Dagiti plantilia ti tabla]] }}</includeonly> 9sr1a1l3y7qirjstmze55mbgz0v52t5 Kategoria:Dagiti plantilia ti tabla 14 29737 392196 206313 2022-07-27T17:09:44Z Lam-ang 3622 Inyalis ni Lam-ang ti panid ti [[Kategoria:Dagiti plantilia ti tabla ken binnatong]] iti [[Kategoria:Dagiti plantilia ti tabla]] a saan a nangibati ti baw-ing: baliwan ti nagan wikitext text/x-wiki {{kategoria ti plantilia|description=Daytoy a kategoria ket aglaon kadagiti plantilia nga inus-usar ti panagpartuat wenno tulong ti panagaramid kadagiti tabla ti wiki.}} [[Kategoria:Dagiti plantilia ti Wikipedia a panagporma ken pangaramid]] [[Kategoria:Dagiti plantilia ti tulong ti panagmakinilia]] m6tep84vm8r1886ooh32nkzjenpai43 Plantilia:Nailinia a tabla/dok 10 34155 392197 327900 2022-07-27T17:10:30Z Lam-ang 3622 baliwan ti kategoria wikitext text/x-wiki {{Subpanid ti dokumentasion}} {{Lua|Modulo:Nailinia a tabla}} Ti panggep datoy a plantilia ket para iti panagpataud kadagiti nalaka a tabla kadagiti lokasion a narigat wenno imposible ti kadawyan a panagsurat ti tabla, nga awanan iti adu a panagusar iti salamangka a balikas ti {{tld|!}} (kas iti plantilia ti {{tl|sidebar}}), wenno narigat (gapu ti naulit-ulit a panagusar ti espesipikasion iti agpapada nga usar ti estilo iti tunggal aray). Daytoy a plantilia ket nasken a <u>saan</u> a mausar a mangsukat iti kadawyan a panagsurat ti tabla kadagiti artikulo. Naikeddeng daytoy a plantilia a kas komplimentario iti {{tl|infobox}} wenno {{tl|sidebar}}, ken <u>saan</u> a sukat para iti {{tl|infobox}} wenno {{tl|sidebar}}. Ti nalaklaka a pamay-an iti pananginayon iti tabla iti plantilia a saan a dagus a mangsuporta ti panagsurat ti tabla ket ti panagpartuat ti tabla iti sub-plantilia babaen ti panagusar ti kadawyan a panagsurat ken ilak-am daytoy. == Napno a sintaksis == Para kadagiti panangipalawag ti parametro, kitaen ti tabla dita baba. <pre style="overflow:auto;"> {{Nailinia a tabla | cols = | fullwidth = | class = | style = | colwidth = | leftright = | colstyle = | rowstyle = <!--para iti batong ti Cth:--> | colCwidth = | colCclass = | colCalign = | colCstyle = | colCnowrap = <!--para iti aray ti Rth:--> | rowRclass = | rowRstyle = | rowRheader = <!--para iti selula R,C:--> | classR.C = | styleR.C = | (selula 1,1) | (selula 1,2) | ... | ... | (selula 2,1) | (selula 2,2) | ... | ... }} </pre> == Dagiti parametro == {{Nailinia a tabla |cols=4 |class=wikitable |style=line-height:1.35em; |colstyle=padding-right:1.0em; |col2width=40.0em |col4style=padding-left:1.0em;text-align:center; |row1header=on | Parametro | Deskripasion | Dagiti pagarigan | Kasisigud <!-------Overall--------> | cols | Bilang dagiti batong iti tabla. | <code><nowiki> |cols=4 </nowiki></code> | 2 | fullwidth | {{nowrap|Isaad iti ania man ("on", "true", "yes", kdpy) tapno masigurado a maigay-at ti tabla ti intero a magun-od a kaakaba.}}<br />(Ti epekto ket ti panangikkat ti baetan a pagbeddengan ken agnayon iti width:100% iti estilo ti tabla.) | <code><nowiki> |fullwidth=on </nowiki></code> | ''saan a naisaad'' | class | Dagiti klase ti CSS/HTML a maipakat iti tabla. | <code><nowiki> |class=wikitable &nbsp; |class=infobox</nowiki><br /><nowiki>|class=sortable nowrap &nbsp; |class=sidebar</nowiki></code> | ''awan'' | style | Estilo ti CSS a naipakat iti tabla. | <code>{{nowrap|<nowiki> |style=width:80%;background:transparent; </nowiki>}}</code> | ''awan'' | colwidth | Kaakaba ti tunggal batong wenno inayon ti "width:...;" iti <kbd>colstyle</kbd>). | <code><nowiki> |colwidth=6.0em &nbsp; |colwidth=25%</nowiki></code> | ''saan a naisaad'' | colstyle | Estilo ti CSS a naipakat iti tunggal batong. | <code><nowiki> |colstyle=background:transparent; </nowiki></code> | " | rowstyle | Estilo ti CSS a naipakat iti tunggal aray. | <code><nowiki> |rowstyle=text-align:center; </nowiki></code> | " <!-------Columns--------> | leftright | Isaad iti ania man ("on", "true", "yes", kdpy) a sukat iti <kbd><nowiki>|col1align=left</nowiki></kbd> ken <kbd><nowiki>|col2align=right</nowiki></kbd> | <code><nowiki> |leftright=on </nowiki></code> | ''saan a naisaad'' | col{{var|C}}width | Kaakaba ti bilang ti batong ti {{var|C}} (wenno inayon ti "width:...;" iti <kbd>col{{var|C}}style</kbd>). | <code><nowiki> |col2width=9.0em &nbsp; |col3width=35%</nowiki></code> | ''saan a naisaad'' | col{{var|C}}class | Dagiti CSS a naipakat iti bilang ti batong ti {{var|C}}. | <code><nowiki> |col1class=navbox-group </nowiki></code> | " | col{{var|C}}align | Pannakailinia (left{{\}}right{{\}}center) para kadagiti linaon ti batong ti {{var|C}} (wenno iraman ti "text-align:...;" iti <kbd>col{{var|C}}style</kbd>). | <code><nowiki> |col4align=right </nowiki></code> | ''saan a naisaad'' | col{{var|C}}nowrap | Isaad iti ania man ("on", "true", "yes", kdpy) tapno mainayon ti "white-space:nowrap;" iti pannakaestilo ti eselula ti batong ti {{var|C}} (kasla iti panagpawil ti panagbalkot dagiti linia manipud kadagiti bukodna a selula; wenno inayon ti "nowrap" iti <kbd>col{{var|C}}class</kbd> wenno "white-space:nowrap;" iti <kbd>col{{var|C}}style</kbd>). | <code><nowiki> |col5nowrap=on </nowiki></code> | " | col{{var|C}}style | Estilo ti CSS a naipakat iti bilang ti batong ti {{var|C}}. | <code><nowiki> |col4style=font-style:italic; </nowiki></code> | " | col{{var|C}}header | Isaad iti ania man a pateg (kas iti <code>Y</code>) tapno mabaliwan dagiti selula ti col manipud kadagiti selula ti datos kadagiti paulo ti tabla (dagiti paulo). | <code><nowiki> |col1header=on </nowiki></code> | ''saan a naisaad'' <!--------Rows----------> | row{{var|R}}class | Klase wenno dagiti klase a naipakat iti bilang ti aray ti {{var|R}}. | <code><nowiki> |row10class=navbox-abovebelow </nowiki></code> | ''saan a naisaad'' | row{{var|R}}style | Estilo ti CSS a naipakat iti bilang ti aray ti {{var|R}}. | <code><nowiki> |row2style=font-weight:bold; </nowiki></code> | " | row{{var|R}}header | Isaad iti ania man a pateg (kas iti <code>Y</code>) tapno mabaliwan dagiti selula ti aray manipud kadagiti selula ti datos kadagiti paulo ti tabla (dagiti paulo). | <code><nowiki> |row1header=on </nowiki></code> | ''saan a naisaad'' <!--------Cells---------> | class{{var|R}}.{{var|C}} | Klase wenno dagiti klase a naipakat iti selula iti aray ti {{var|R}}, ti batong ti {{var|C}}. Tuonanna dagiti ania man a sabali nga atribusion ti klase (<kbd>row{{var|R}}class</kbd>, <kbd>col{{var|C}}class</kbd>). | <code><nowiki> |class1.2=adr </nowiki></code> | ''saan a naisaad'' | style{{var|R}}.{{var|C}} | Estilo ti CSS a naipakat iti selula iti aray ti {{var|R}}, ti batong ti {{var|C}}. Tuonanna ti ania man a kadaway a pannakaestilo (<kbd>leftright</kbd>, <kbd>col{{var|C}}align</kbd>, <kbd>row{{var|R}}style</kbd>, kdpy). | <code><nowiki> |style5.3=text-align:right; </nowiki></code> | " | {{sans-serif|''Di nanaganan a parparametro''}} | Ti tunggal maysa a saan a nanaganan a parametro ket maalanto a ti sumaruno a selula iti tabla, a mangrugi iti kanigid a ngato a suli ti tabla ken mapan manipud iti kanigid nga agpakanawan manipud iti ngato nga agpababa. | <code>{{!}} Azerbaijan {{!}} Malta {{!}} Zaire</code> | awan linaon }} == Dagiti pagarigan == <pre> {{Nailinia a tabla |cols=3 |class=wikitable | A | 1 | a | B | 2 | b }} </pre> {{Nailinia a tabla |cols=3 |class=wikitable | A | 1 | a | B | 2 | b }} <pre> {{Nailinia a tabla |cols=4 |class=wikitable |col1align=center |col2align=center |col3align=right |col4align=right | AAA | aa | 123 | 12345 | B | bbbbb | 1234 | 2 }} </pre> {{Nailinia a tabla |cols=4 |class=wikitable |col1align=center |col2align=center |col3align=right |col4align=right | AAA | aa | 123 | 12345 | B | bbbbb | 1234 | 2 }} <pre> {{Nailinia a tabla |class=wikitable |style=width:20em; |col1align=center |col2align=right | AAA | 123 | B | 2 }} </pre> {{Nailinia a tabla |class=wikitable |style=width:20em; |col1align=center |col2align=right | AAA | 123 | B | 2 }} <pre> {{Nailinia a tabla |cols=3 |class=wikitable sortable |row1header=y | U | # | l | A | 1 | a | B | 2 | b }} </pre> {{Nailinia a tabla |cols=3 |class=wikitable sortable |row1header=y | U | # | l | A | 1 | a | B | 2 | b }} == Kitaen pay == {{Sabali a nagnagan}} * [[Modulo:Nailinia a tabla]], ti [[WP:Lua|modulo ti Lua]] nga agpataud iti daytoy a plantilia. <includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|pagipadasan|| <!-- Ikabil dagiti kategoria dita baba ken dagiti interwiki idiay Wikidata --> [[Kategoria:Dagiti plantilia ti tabla]] }}</includeonly> kw5z21qxuypztv3416f10ihmdadxwaa Sasao a Murutiko 0 46960 392172 385426 2022-07-27T14:37:36Z Lam-ang 3622 sinimpa ti dakamat wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Murutiko |region=[[Sabah]], [[Borneo]] |familycolor=Austronesio |fam2=[[Sasao a Malayo-Polinesio|Malayo-Polinesio]] |fam3=[[Sasao nga Amianan a Borneano|Amianan a Borneano]] |fam4=[[Sasao nga Abagatan a laud a Sabahano|Abagatan a laud a Sabahano]] |child1=Maitutop a Murut |child2=Tagol Murut |child3=Timugon Murut |glotto=grea1294 |glottorefname=Greater Murutic }} Ti '''sasao a Murutiko''' ket ti pamilia iti kagudua a dosena nga asideg nga agkakabagian a [[sasao nga Austronesio]], a naisasao kadagiti akin-amianan nga uneg ti daga ti [[Borneo]] babaen dagiti [[Tattao a Murut|Murut]] ken [[Tattao a Tidung|Tidung]]. Dagiti pagsasao ket dagiti sumaganad (Lobel 2013):<ref>{{cite web| editor-last1= Hammarström| editor-first1 = Harald| editor-last2 = Forke| editor-first2 = Robert| editor-last3 = Haspelmath| editor-first3 = Martin| editor-last4 = Bank| editor-first4 = Sebastian| year = 2020|title = Greater Murutic | work = [[Glottolog]] 4.3| url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/grea1294}}</ref> *'''Maitutop a Murut''' [[Pagsasao a Timugon Murut|Timugon Murut]] ken [[Pagsasao a Tagol Murut|Tagol Murut]] *'''Dagiti dialekto a Murut''' [[Pagsasao a Keningau Murut|Keningau Murut]], Beaufort Murut (Binta’), Tabalunan/Serudung Murut, [[Pagsasao a Selungai Murut|Selungai Murut]], [[Pagsasao a Sembakung Murut|Sembakung Murut]], [[Pagsasao nga Okolod|Okolod]], [[Pagsasao a Bookan|Bookan]], Tanggala Murut ken [[Pagsasao a Paluan|Paluan]] *'''Pagsasao a Tidung''' [[Pagsasao a Burusu|Burusu]], [[Pagsasao a Kalabakan|Kalabakan]], [[Pagsasao a Nonukan Tidong|Nonukan Tidong]], [[Pagsasao a Sesayap Tidong|Sesayap Tidong]] *'''Pagsasao a Lun Bawang''' [[Pagsasao a Lun Bawang|Lundayeh/Lun Bawang]] Ti Tagol Murut ket kadawyan nga inus-usar ken maawatan babaen ti adu a kaaduan dagiti tattao a Murut. == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Sasao a Borneano}} {{au-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Murutiko}} [[Kategoria:Sasao a Murutiko| ]] nmver8egucyrrjrid44l7us1hzjrow4 Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas 0 47437 392162 392155 2022-07-27T14:12:38Z Lam-ang 3622 ikkaten ti baw-ing iti sabali a proyekto wikitext text/x-wiki {{Politika ti Filipinas}} Ti '''Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas''' ({{lang-fil|Punong Mahistrado ng Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas}}) ket mangiturong ti [[Kangatuan a Korte ti Filipias]] ken ti kangatuan nga opisial ti ukoman ti [[gobierno ti Filipinas]]. Manipud idi Abril 5, 2021, ti puesto ket agdama a tenglen babaen ni [[Alexander Gesmundo]], nga indutok idi babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]] kalpasan ti panagretiro ni [[Diosdado Peralta]] idi Marso 27, 2021. == Kitaen pay == * [[Kangatuan a Korte ti Filipinas]] * [[Batay-linteg ti Filipinas]] == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} == Adu pay a mabasbasa == * [http://elibrary.supremecourt.gov.ph/index4.php The Supreme Court E-library] * [http://www.gov.ph/about/gov/judiciary/sc/cj/ The Chief Justice on the Official Gazette of the Philippines] * {{cite book |last= Sevilla|first= Victor J.|title= Justices of the Supreme Court of the Philippines Vol. I|year= 1985|publisher= New Day Publishers|location= Quezon City, Philippines |isbn= 971-10-0134-9}} * {{cite book |last= Sevilla|first= Victor J.|title= Justices of the Supreme Court of the Philippines Vol. II|year= 1985|publisher= New Day Publishers|location= Quezon City, Philippines |isbn= 971-10-0137-3}} * {{cite book |last= Sevilla|first= Victor J.|title= Justices of the Supreme Court of the Philippines Vol. III|year= 1985|publisher= New Day Publishers|location= Quezon City, Philippines |isbn= 971-10-0139-X}} {{Filipinas-pungol}} [[Kategoria:Dagiti Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] 6ycdoa7iydvr2dpv3blbcozv3ov5ig5 392163 392162 2022-07-27T14:13:04Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Politika ti Filipinas}} Ti '''Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas''' ({{lang-fil|Punong Mahistrado ng Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas}}) ket mangiturong ti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas]] ken ti kangatuan nga opisial ti ukoman ti [[gobierno ti Filipinas]]. Manipud idi Abril 5, 2021, ti puesto ket agdama a tenglen babaen ni [[Alexander Gesmundo]], nga indutok idi babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]] kalpasan ti panagretiro ni [[Diosdado Peralta]] idi Marso 27, 2021. == Kitaen pay == * [[Kangatuan a Korte ti Filipinas]] * [[Batay-linteg ti Filipinas]] == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} == Adu pay a mabasbasa == * [http://elibrary.supremecourt.gov.ph/index4.php The Supreme Court E-library] * [http://www.gov.ph/about/gov/judiciary/sc/cj/ The Chief Justice on the Official Gazette of the Philippines] * {{cite book |last= Sevilla|first= Victor J.|title= Justices of the Supreme Court of the Philippines Vol. I|year= 1985|publisher= New Day Publishers|location= Quezon City, Philippines |isbn= 971-10-0134-9}} * {{cite book |last= Sevilla|first= Victor J.|title= Justices of the Supreme Court of the Philippines Vol. II|year= 1985|publisher= New Day Publishers|location= Quezon City, Philippines |isbn= 971-10-0137-3}} * {{cite book |last= Sevilla|first= Victor J.|title= Justices of the Supreme Court of the Philippines Vol. III|year= 1985|publisher= New Day Publishers|location= Quezon City, Philippines |isbn= 971-10-0139-X}} {{Filipinas-pungol}} [[Kategoria:Dagiti Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] 3411317m14is6bjaih0fkf6geyp5cpp Sasao a Luek Piru 0 47635 392173 286470 2022-07-27T14:39:34Z Lam-ang 3622 sinimpa ti dakamat wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Luek Piru |region=[[Indonesia]]: [[Isla Ambon|Ambon]] ken [[Seram]] |familycolor=Austronesio |fam2=[[Sasao a Malayo-Polinesio|Malayo-Polinesio]] |fam3=[[Sasao a Nuklear a Malayo-Polinesio|Nuklear a Malayo-Polinesio]] |fam4=[[Sasao a Tengnga a Maluku|Tengnga a Maluku]] ? |fam5=[[Sasao a Daya a Tengnga a Maluku|Daya a Tengnga a Maluku]] |fam6=[[Sasao a Seram|Seram]] ? |fam7=[[Sasao a Nunusaku|Nunusaku]] |glotto=piru1243 |glottorefname=Piru Bay }} Ti '''sasao a Luek Piru''' ket dagiti grupo ti duapulo a [[sasao a Malayo-Polinesio]], a naisasao idiay [[Isla Ambon]] ken iti likmut ti [[Luek Piru]] idiay isla ti [[Seram]]. Awan kadagitoy a pagsasao ket addaan iti ad-adu ngem agarup a duapulo a ribo nga agsasao, ken addaan iti sangkabassit kadagitoy ket naisagkmak iti pannakaawan. == Pannakaidasig == Dagiti pagsasao ket dagiti sumaganad:<ref name="Glottolog4.3">{{cite web| editor-last1= Hammarström| editor-first1 = Harald| editor-last2 = Forke| editor-first2 = Robert| editor-last3 = Haspelmath| editor-first3 = Martin| editor-last4 = Bank| editor-first4 = Sebastian| year = 2020|title = Piru Bay| work = [[Glottolog]] 4.3| url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/piru1243}}</ref><ref>James T. Collins. 1983. ''The historical relationships of the languages of Central Maluku, Indonesia.'' Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University. (Pacific Linguistics: Series D-47.)</ref> *Laud a Luek Piru (is-isla Seram ken Ambon) **[[Pagsasao nga Asilulu|Asilulu]] **Hoamoal: [[Pagsasao a Luhu|Luhu]] (Piru), [[Pagsasao a Manipa|Manipa]]; [[Pagsasao a Larike-Wakasihu|Larike-Wakasihu]], [[Pagsasao a Boano (Maluku)|Boano]] *Daya a Luek Piru **[[Pagsasao a Sepa (Indonesia)|Sepa]], [[Pagsasao a Teluti|Teluti]] **Linglingsat Seram ***[[Pagsasao a Paulohi|Paulohi]] (Solehua) (agbalbaliw) ***[[Pagsasao a Kaibobo|Kaibobo]] ***Daya nga Ambon: [[Pagsasao a Hitu|Hitu]], [[Pagsasao a Tulehu|Tulehu]]; [[Pagsasao a Laha (Indonesia)|Laha]], [[Pagsasao a Seit-Kaitetu|Seit-Kaitetu]] ***Uliase ([[Is-isla Paabang]]) ****[[Pagsasao a Kamarian|Kamarian]] ****Hatuhaha *****[[Pagsasao a Haruku|Haruku]] *****Saparuano ******{{angkla|Elpaputi}}Elpaputi: [[Pagsasao nga Amahai|Amahai]], [[Pagsasao a Nusa Laut|Nusa Laut]] ******Saparua: [[Pagsasao a Saparua|Saparua]], [[Pagsasao a Latu|Latu]] Adu kadagiti sasao a Luek Piru ket mangporma ti [[lugar ti dialekto]]. == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Sasao a Tengnga a Malayo-Polinesio}} {{Dagiti pagsasao ti Indonesia}} {{au-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Luek Piru}} [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti Indonesia]] [[Kategoria:Sasao a Tengnga a Maluku]] 4eqnzjzexcdm9nsm8wxvljezdz2blsu 392220 392173 2022-07-28T04:38:17Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Luek Piru |region=[[Indonesia]]: [[Isla Ambon|Ambon]] ken [[Seram]] |familycolor=Austronesio |fam2=[[Sasao a Malayo-Polinesio|Malayo-Polinesio]] |fam3=[[Sasao a Nuklear a Malayo-Polinesio|Nuklear a Malayo-Polinesio]] |fam4=[[Sasao a Tengnga a Maluku|Tengnga a Maluku]] ? |fam5=[[Sasao a Daya a Tengnga a Maluku|Daya a Tengnga a Maluku]] |fam6=[[Sasao a Seram|Seram]] ? |fam7=[[Sasao a Nunusaku|Nunusaku]] |glotto=piru1243 |glottorefname=Piru Bay }} Ti '''sasao a Luek Piru''' ket dagiti grupo ti duapulo a [[sasao a Malayo-Polinesio]], a naisasao idiay [[Isla Ambon]] ken iti likmut ti [[Luek Piru]] idiay isla ti [[Seram]]. Awan kadagitoy a pagsasao ket addaan iti ad-adu ngem agarup a duapulo a ribo nga agsasao, ken addaan iti sangkabassit kadagitoy ket naisagmak iti pannakaawan. == Pannakaidasig == Dagiti pagsasao ket dagiti sumaganad:<ref name="Glottolog4.3">{{cite web| editor-last1= Hammarström| editor-first1 = Harald| editor-last2 = Forke| editor-first2 = Robert| editor-last3 = Haspelmath| editor-first3 = Martin| editor-last4 = Bank| editor-first4 = Sebastian| year = 2020|title = Piru Bay| work = [[Glottolog]] 4.3| url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/piru1243}}</ref><ref>James T. Collins. 1983. ''The historical relationships of the languages of Central Maluku, Indonesia.'' Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University. (Pacific Linguistics: Series D-47.)</ref> *Laud a Luek Piru (is-isla Seram ken Ambon) **[[Pagsasao nga Asilulu|Asilulu]] **Hoamoal: [[Pagsasao a Luhu|Luhu]] (Piru), [[Pagsasao a Manipa|Manipa]]; [[Pagsasao a Larike-Wakasihu|Larike-Wakasihu]], [[Pagsasao a Boano (Maluku)|Boano]] *Daya a Luek Piru **[[Pagsasao a Sepa (Indonesia)|Sepa]], [[Pagsasao a Teluti|Teluti]] **Linglingsat Seram ***[[Pagsasao a Paulohi|Paulohi]] (Solehua) (agbalbaliw) ***[[Pagsasao a Kaibobo|Kaibobo]] ***Daya nga Ambon: [[Pagsasao a Hitu|Hitu]], [[Pagsasao a Tulehu|Tulehu]]; [[Pagsasao a Laha (Indonesia)|Laha]], [[Pagsasao a Seit-Kaitetu|Seit-Kaitetu]] ***Uliase ([[Is-isla Paabang]]) ****[[Pagsasao a Kamarian|Kamarian]] ****Hatuhaha *****[[Pagsasao a Haruku|Haruku]] *****Saparuano ******{{angkla|Elpaputi}}Elpaputi: [[Pagsasao nga Amahai|Amahai]], [[Pagsasao a Nusa Laut|Nusa Laut]] ******Saparua: [[Pagsasao a Saparua|Saparua]], [[Pagsasao a Latu|Latu]] Adu kadagiti sasao a Luek Piru ket mangporma ti [[lugar ti dialekto]]. == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Sasao a Tengnga a Malayo-Polinesio}} {{Dagiti pagsasao ti Indonesia}} {{au-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Luek Piru}} [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti Indonesia]] [[Kategoria:Sasao a Tengnga a Maluku]] 7axzdak7fu47cwja0k69oyhxq035r4x Sasao nga Epi 0 48608 392170 374930 2022-07-27T14:35:35Z Lam-ang 3622 sinimpa ti dakamat wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Epi |altname=Api |region=Daya a [[Vanuatu]], [[Isla Epi]] |familycolor=Austronesio |fam2=[[Sasao a Malayo-Polinesio|Malayo-Polinesio]] |fam3=[[Sasao nga Oceaniko|Oceaniko]] |fam4=[[Sasao nga Akin-abagatan nga Oceaniko|Akin-abagatan nga Oceaniko]] |fam5=[[Sasao nga Akin-amianan a Vanuatu|Akin-amianan a Vanuatu]] |fam6=Amianan a daya a Vanuatu – Is-isla Banks |glotto=epii1237 |glottorefname=Epi }} Dagiti kagudua a dosena a '''sasao nag Epi''' ket naisasao idiay [[Isla Epi]] iti Vanuatu. Ti populasion ti Isla Epi ket sumurok idi a 14,000 sakbay a bimmasit iti 800 idi nasapa a maika-20 a siglo gapu ti panaggundaway ti ekonomia ken panangiyammo iti sakit.<ref>{{e18|lmu|Pagsasao a Lamenu}}</ref> Manipud idi 2001, ti bilang dagitoy a pagsasao ket immadu bassit iti 4,400. == Dagiti komponente == Dagiti pagsasao ket dagiti sumaganad:<ref>{{cite web| editor-last1= Hammarström| editor-first1 = Harald| editor-last2 = Forke| editor-first2 = Robert| editor-last3 = Haspelmath| editor-first3 = Martin| editor-last4 = Bank| editor-first4 = Sebastian| year = 2020|title = Epi | work = [[Glottolog]] 4.3| url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/epii1237}}</ref> *Bieria–Maii: [[Pagsasao a Bieria|Bieria]] (Vovo), [[Pagsasao a Maii|Maii]] *Baki–Bierebo: [[Pagsasao a Baki|Baki]], [[Pagsasao a Bierebo|Bierebo]] *Lamenu–Lewo: [[Pagsasao a Lamenu|Lamenu]], [[Pagsasao a Lewo|Lewo]] == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Sasao nga Akin-abagatan nga Oceaniko}} {{au-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Epi, Sasao nga}} [[Kategoria:Sasao nga Epi| ]] [[Kategoria:Sasao a Tengnga a Vanuatu|*]] s2x7hxjswd3rmhx30zka1y2wb933eun Pagsasao nga Oi 0 49952 392167 391871 2022-07-27T14:28:19Z Lam-ang 3622 saanen a nasken, mangited ti silpo iti reperensia wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Oy |nativename= |states=[[Laos]] |ethnicity=Oy, Jeng, Sok, Sapuan |speakers={{sigfig|23,500|2}} |date=2015 |dateprefix=senso idi&nbsp; |speakers2=maipatinayon pay dagiti {{sigfig|7,540|1}} a Sok, Sapuan ken Jeng (1981&ndash;2007)<ref>{{e18|skk|Sok}}</ref><ref>{{e18|jeg|Jeng}}</ref> |ref=e18 |familycolor=Austroasiatiko |fam2=[[Sasao a Bahnariko|Bahnariko]] |fam3=[[Sasao a Laud a Bahnariko|Laud]] |fam4= |nation= |lc1=oyb|ld1=Oy |lc2=spu|ld2=[[Pagsasao a Sapuan|Sapuan]] |glotto=oyyy1238 |glottoname=Oy |glotto2=sapu1247 |glottoname2=Sapuan–Sok |glotto3=jeng1241 |glottoname3=Jeng }} Ti '''pagsasao nga Oi''' (''Oy, Oey''; ammo pay a kas '''The''', '''Thang Ong''', '''Sok''') ket ti [[rimpuok ti dialekto]] ti [[Sasao a Mon–Khmer|Mon–Khmer]] ti [[Probinsia ti Attapeu]] iti akin-abagatan a [[Laos]]. Ti kaaduan a karuay ket ti maitutop nga Oy, ken addaan daytoy kadagiti 11,000 nga agsasao ken kadagitoy ket 80% a monolingual. Dagiti agsasao ket sumursurotda kadagiti tradisional a relihion.<ref name=e18 /> == Pannakaiwarwaras == Adda dagiti sangkabassit a lokasion a naisasao ti Oi a nairaman iti (Sidwell 2003:26): *Ban Sok, 40&nbsp;km iti amianan ti [[Attapeu]] *Ban Lagnao, 10&nbsp;km iti amianan a laud ti [[Attapeu]] *Ban Inthi, 25&nbsp;km iti abagatan a laud ti [[Attapeu]]; tinunton dagiti agsasao a nagtaudda manipud iti [[Banak Boloven]] idi agarup a 80 a tawen ti napalabas, idi agarup a panawen ti Yaalsa ti [[Ong Kommandam|Kommandam]]. *Ban Mai, iti akin-abagatan a bakras ti [[Banak Boloven]] *Ban Champao, iti akin-abagatan a bakras ti [[Banak Boloven]] *Kabakiran ti Sepian, iti kaadayo a kas ti Karayan Khampo == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} == Dagiti akinruar a silpo == *Sidwell, Paul (2003). ''[https://www.academia.edu/1546654/A_handbook_of_comparative_Bahnaric A Handbook of comparative Bahnaric, Vol. 1: West Bahnaric]''. Pacific Linguistics, 551. Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University. *http://projekt.ht.lu.se/rwaai RWAAI (Repository and Workspace for Austroasiatic Intangible Heritage) *[[hdl:10050/00-0000-0000-0003-903F-3@view|http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-903F-3@view]] Oi iti Dihital nga Arkibo ti RWAAI *[[hdl:10050/00-0000-0000-0003-903E-5@view|http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-903E-5@view]] The Oi iti Dihital nga Arkibo ti RWAAI *[[hdl:10050/00-0000-0000-0003-9040-E@view|http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-9040-E@view]] Cheng iti Dihital nga Arkibo ti RWAAI *[[hdl:10050/00-0000-0000-0003-9041-C@view|http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-9041-C@view]] Sapuar iti Dihital nga Arkibo ti RWAAI {{Dagiti pagsasao ti Laos}} {{Sasao nga Austroasiatiko}} {{Austroasiatiko-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Oi}} [[Kategoria:Sasao a Bahnariko]] [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti Laos]] 59toaxy4jvvygf3xd51o0w9lhkhnjib Pagsasao a Kháng 0 50275 392165 391870 2022-07-27T14:26:02Z Lam-ang 3622 saanen a nasken, mangited ti silpo iti reperensia wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Kháng |nativename=Mang U’ |states=[[Bietnam]] |region=Dagiti probinsia ti [[Probinsia ti Sơn La|Sơn La]] ken [[Probisnia ti Lai Châu|Lai Châu]] |ethnicity=[[Tattao a Khang|Khang]] |speakers={{sigfig|13,800|2}} |date=2009 |ref=e18 |familycolor=Austroasiatiko |fam2=[[Sasao a Palaungiko|Palaungiko]] |fam3=[[Sasao a Bit–Khang|Bit–Khang]] |iso3=kjm |lc1=xao|ld1=Khao |glotto=khan1274 |glottorefname=Khang }} Ti '''pagsasao a Kháng''' ({{zh|抗语}}), ammo pay a kas '''Mang U’''', ket ti maysa a [[Sasao nga Austroasiatiko|pagsasao nga Austroasiatiko]] a naisasao idiay [[Bietnam]]. Daytoy ket asideg a kabagian ti [[Pagsasao a Bumang]] iti akin-abagatan a [[Yunnan]], Tsina. == Pannakaidasig == Idasig ni [[Paul Sidwell]] (2014)<ref>Sidwell, Paul. 2014. "[https://www.academia.edu/11935141/Khmuic_classification_and_homeland Khmuic classification and homeland]". ''Mon-Khmer Studies'' 43.1:47-56</ref> ti Khang a kas [[Sasao a Palaungiko|Palaungiko]], ngem isingasing ni [[Jerold Edmondson]] (2010) a daytoy ket [[Sasao a Khmuiko|Khmuiko]]. Kaasitgan a kabagian ti Kháng ti [[Pagsasao a Bumang|Bumang]] (Edmondson 2010). == Pannakaiwarwaras == Opisial a mabigbig dagiti [[Tattao a Khang|agsasao iti Kháng]] a kas grupo ti etniko idiay Bietnam,<ref>{{Cite web|url=http://www.unesco.org/new/en/culture/themes/endangered-languages/dynamic-content-single-view-project/news/documenting_and_preserving_the_khang_language_in_vietnam/|title=Documenting and Preserving the Khang Language in Vietnam|last=|first=|date=|website=United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization|publisher=|access-date=2016-08-29}}</ref> ken opisial nga addaan iti bilang iti 10,272 idi 1999. Naiwarwaras ti Kháng kadagiti sumaganad a distrito ti ti amiana a laud a Bietnam iti [[Probinsia ti Sơn La]] ken [[Probinsia ti Lai Châu]]:<ref>{{cite book | last=Edmondson | first=Jerold A. | year=2010 | chapter=The Kháng language of Vietnam in comparison to Ksingmul (Xinh-mun) | page=140 | editor1-first=Kenneth A. | editor1-last=McElhanon | editor2-first=Ger | editor2-last=Reesink | title=A Mosaic of languages and cultures: studies celebrating the career of Karl J. Franklin | series=SIL e-Books | issue=19 | publisher=SIL International, Dallas | url=http://www.sil.org/resources/archives/9267 | chapter-url=http://www.sil.org/system/files/reapdata/37/69/41/37694131869962083547185786582610831574/52537.pdf}}</ref> *[[Probinsia ti Sơn La]] (iti igid ti Karayan Nangisit) **[[Distrito ti Thuận Châu|Thuận Châu]] (mairaman ti purok ti Bản Ná Lai) **[[Distrito ti Quỳnh Nha|Quỳnh Nhai]] **[[Distrito ti Mường La|Mường La]] *[[Probinsia ti Lai Châu]] **[[Distrito ti Phong Thổ|Phong Thổ]] **[[Distrito ti Mường Tè|Mường Tè]] **[[Distrito ti Than UyênThan Uyên]] *[[Probinsia ti Điện Biên]] **[[Mường Lay]] (alternatibo a Mường Chà) **[[Distrito ti Tuần Giáo|Tuần Giáo]] == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} == Adu pay a mabasbasa == *Dao Jie 刀洁. 2007. ''Bumang yu yanjiu 布芒语研究 [A study of Bumang]''. Beijing: Minzu University. *Ferlus, Michel. 1996. [http://sealang.net/sala/archives/pdf8/ferlus1996langues.pdf ''Langues et peuples viet-muong''] [Viet-Muong languages and peoples]. Mon-Khmer Studies Journal (MKS) 26. 7–28 *Mikami, Naomitsu. 2003. "A Khang phonology and wordlist." ''Reports on Minority Languages in Mainland Southeast Asia'', ed. by Ueda Hiromi, 1–42. Endangered Languages of the Pacific Rim. Osaka: Faculty of Informatics, Osaka Gakuin University. *Schliesinger, Joachim. 1998. ''Hill tribes of Vietnam. Vol''. Vol. 2. 2 vols. Bangkok: White Lotus Co. Ltd. *Thông Tấn Xã Việt Nam [Vietnam News Agency]. 2006. ''Việt Nam Hình Ảnh Cộng Dồng 54 Dân Tộc'' [Vietnam Image of the Community of 54 Ethnic Groups]. Hanoi: The Vna Publishing House. == Dagiti akinruar a silpo == *http://web.archive.org/web/20131202221448/http://cema.gov.vn/modules.php?name=Content&op=details&mid=508 *http://projekt.ht.lu.se/rwaai RWAAI (Repository and Workspace for Austroasiatic Intangible Heritage) *[[hdl:10050/00-0000-0000-0003-93F5-2@view|http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-93F5-2@view]] Khang iti Dihital nga Arkio ti RWAAI {{Sasao nga Austroasiatiko}} {{Austroasiatiko-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Khang}} [[Kategoria:Sasao a Khmuiko]] [[Kategoria:Sasao a Palaungiko]] [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti Bietnam]] 2an0usbge9dvle0ix50sgvl5f4551z5 Pagsasao a Gadsup 0 50970 392166 320199 2022-07-27T14:26:56Z Lam-ang 3622 saanen a nasken, mangited ti silpo iti reperensia wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Gadsup |region=[[Probinsia ti Akindaya a Kabambantayan]] |states=[[Papua Baro a Guinea]] |speakers={{sigfig|25100|2}} |date=1996 – 2000 |ref=e18 |ethnicity=[[Tattao a Gadsup|Gadsup]] |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Trans–Baro a Guinea|Trans–Baro a Guinea]] |fam2=[[Sasao a Kainantu–Goroka|Kainantu–Goroka]] |fam3=[[Sasao a Kainantu|Kainantu]] |fam4=[[Sasao a Gauwa|Gauwa]] |dia1=Oyana (Oiyana) |iso3=gaj |lc1=ont|ld1=Purok ti Ontenu |glotto=gads1258 |glottorefname=Gadsup }} Ti '''pagsasao a Gadsup''' ket ti [[Sasao a Kainantu|pagsasao a Kainantu]] nga insasao babaen ti tattao iti isu met laeng a nagan idiay [[Papua Baro a Guinea]]. == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} == Dagiti akinruar a silpo == * Ti nawata a maserrekan a [[Paradisec]] kadagiti [http://catalog.paradisec.org.au/collections/AC2/items/FNBPNGEH103 bokabulario ken insasao iti Gadsup] * Ti nawata a maserrekan a Paradisec kadagiti [http://catalog.paradisec.org.au/collections/SAW2 rekording ti audio iti Gadsup] {{Sasao a Kainantu–Goroka}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Gadsup}} [[Kategoria:Sasao a Kainantu–Goroka]] [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti Papua Baro a Guinea]] nngw3cwvi55jfty5ul42rwwv4ixrqpm Pagsasao a Biksi-Yetfa 0 51213 392190 359493 2022-07-27T16:44:17Z Lam-ang 3622 pinabaro bassit wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Biksi-Yetfa |nativename=Biksi |states=[[Indonesia]] ken [[Papua Baro a Guinea]] |region=Distrito ti Jetfa iti [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] |ethnicity=[[Tattao a Yetfa|Yetfa]], [[Tattao a Biksi|Biksi]] |speakers=1,000 |date=1996 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=[[Sasao a Yetfa – Abagatan a Pauwasi|Yetfa – Abgatan a Pauwasi]] |script= [[Sinuratan a Latin]] |iso3=yet |glotto=yetf1238 |glottorefname=Yetfa |dia1=Yetfa |dia2=Biksi }} Ti '''pagsasao a Yetfa''' ken '''Biksi''' (Biaksi) ket dagiti dialekto ti pagsasao a naisasao idiay [[Laud a Papua (rehion)|Laud a Papua]], [[Indonesia]], ken iti ballasiw ti pagbeddengan ti [[Papua Baro a Guinea]]. Daytoy ket pagsasao ti panagtagilako iti Laud a Papua aginggana iti pagbeddengan ti Papua Baro a Guinea. == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Sasao a Sepik}} {{Dagiti pagsasao ti Indonesia}} {{Dagiti pagsasao ti Papua Baro a Guinea}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Biksi-Yetfa}} [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti akinlaud a Baro a Guinea]] [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti Papua Baro a Guinea]] 6xqqzi9t0yorjsq7vbtoarh3apssnyt Sasao nga Orya–Tor 0 51613 392168 331063 2022-07-27T14:33:13Z Lam-ang 3622 sinimpa ti dakamat wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Orya–Tor |region=[[Baro a Guinea]] |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Tor–Kwerba|Tor–Kwerba]]? |child1=Tor |child2=''[[Pagsasao nga Orya|Orya]]'' |child3=? ''[[Pagsasao a Sause|Sause]]'' |glotto=toro1256 |glottoname=Tor–Orya |glotto2=saus1247 |glottoname2=Sause }} Ti '''sasao nga Orya–Tor''' ket ti [[pamilia ti pagsasao|pamilia]] ti [[sasao a Papuano]] a naisasao idiay [[Indonesia]]. == Pannakaidasig == Ti pamilia a Tor ket nalawag a nabangon. Ti kaasitgan a kabagianna ket agparang a ti [[Pagsasao nga Orya|Orya]]. Saan a nalawag ti pannakairaman ti [[Pagsasao a Sause|Sause]]; daytoy ket naibati kadagiti nasapsapa a pannakaidasig, gapu ta saan nga impalawag babaen ni Ross gapu ti kaawan ti datos. ;Orya–Tor *? [[Pagsasao a Sause|Sause]] *[[Pagsasao nga Orya|Orya]] (Uria) *Pamilia a '''Tor''': [[Pagsasao a Berik|Berik]], [[Pagsasao a Bonerif|Bonerif]], [[Pagsasao a Dabe|Dabe]]–[[Pagsasao a Keijar|Keijar]]–[[Pagsasao a Betaf|Betaf]], [[Pagsasao nga Itik|Itik]], [[Pagsasao a Jofotek-Bromnya|Jofotek-Bromnya]], [[Pagsasao a Kwesten|Kwesten]], [[Pagsasao a Kwinsu|Kwinsu]], [[Pagsasao a Mander|Mander]], [[Pagsasao a Maremgi|Maremgi]] (Dineor), [[Pagsasao a Vitou|Vitou]] Insilpo ni [[Stephen Wurm]] (1975) ti Orya ken ti sasao a Tor iti kaunegan ti [[Sasao a Tanap Dandanaw]], a mangporma ti sanga iti pilona iti [[Sasao a Trans–Baro a Guinea|Trans–Baro a Guinea]]. Saan a nakabiruk ni Clouse (1997) iti ebidensia iti kasta a pannakaisilpo.<ref>{{cite journal | last = Clouse | first = Duane A. | year = 1997 | title = Towards a reconstruction and reclassification of the Lakes Plains languages of Irian Jaya | editor = Karl Franklin | journal = Papers in New Guinea Linguistics | volume = 2 | pages = 133–236 | issn = 0078-9135 | oclc = 2729642 }}</ref> Imbes ket nga insilpo isuda ni [[Malcolm Ross (lingguista)|Malcolm Ross]] (2005) a kas parte ti sabali a sanga ti TNG iti naisingasing a [[Sasao a Tor–Kwerba|Tor–Kwerba]]. Awaten laeng ti ''Glottolog'' ti silpo iti Orya a kas naidemonstradon.<ref>{{cite web| editor-last1= Hammarström| editor-first1 = Harald| editor-last2 = Forke| editor-first2 = Robert| editor-last3 = Haspelmath| editor-first3 = Martin| editor-last4 = Bank| editor-first4 = Sebastian| year = 2020|title = Tor-Orya | work = [[Glottolog]] 4.3| url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/toro1256}}</ref> {{angkla|Wares}}Ti naipagpagarup a pudno a pagsasao a Wares ket sagpaminsan a nairepreporta.<ref>{{e18|wai|Wares}}</ref> Nupay kasta, awan ti kasta a pagsasao a napasingkedan. Ti tattao a Wares ket saan nga ammo nga addaanda iti naisangayan a pagsasao, ken ti pagsasao ti purok ti Wares ket ti [[Pagsasao a Mawes|Mawes]].<ref>Hammarström (2015) Ethnologue 16/17/18th editions: a comprehensive review: online appendices</ref> == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} * {{cite book | last = Ross | first = Malcolm | authorlink = Malcolm Ross (lingguista) | year = 2005 | chapter = Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages | title = Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples | location = Canberra | publisher = Pacific Linguistics | isbn = 0-85883-562-2 | oclc = 67292782 | editor = [[Andrew Pawley]] | editor2 = Robert Attenborough | editor3 = Robin Hide | editor4 = Jack Golson | pages = 15–66 }} {{Sasao a Tor–Kwerba}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Orya-Tor, Sasao nga}} [[Kategoria:Sasao a Tor–Kwerba]] 8cppbpynvj8n3fulyxktg0nwc9nk7xe Pagsasao a Kimki 0 54081 392192 373322 2022-07-27T17:05:20Z Lam-ang 3622 Naipatarus manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/1061443279|Kimki language/1061443279]] wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Kimki |nativename=Sukubatom |states=[[Indonesia]] |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]], [[:id:Batom, Pegunungan Bintang|Distrito ti Batom]], iti asideg ti sumrekaan ti [[Karyan Sepik]] iti Papua Baro a Guinea |speakers=500 |date=2004 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – Abagtan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagtan a Pauwasi]] |iso3=sbt |glotto=kimk1238 |glottorefname=Kimki }} Ti '''pagsasao a Kimki''' (Aipki<ref name="Foley-NWNG" />) wenno '''Sukubatom''' (Sukubatong) ket ti maysa a [[pagsasao nga Abagatan a Pauwasi]] iti [[:id:Batom, Pegunungan Bintang|Distrito ti Batom=]], [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]], [[Papua (probinsia)|Papua]], [[Indonesia]]. Idsig ni Foley ti Kimki a kas maysa nga isolado a pagsasao, ngem ibagbagana met dagiti panagpapada iti [[Pagsasao a Murkime|Murkim]].<ref name="Foley-NWNG" /> Idemonstrado ni Usher ti maysa a koneksion kadagiti sabali a sasao nga Abagatan a Pauwasi. Ti maysa nga automado a komputado a panagusig ([[Automated Similarity Judgment Program|ASJP]] 4) babaen ti Müller et al. (2013)<ref name="ASJP-4">Müller, André, Viveka Velupillai, Søren Wichmann, Cecil H. Brown, Eric W. Holman, Sebastian Sauppe, Pamela Brown, Harald Hammarström, Oleg Belyaev, Johann-Mattis List, Dik Bakker, Dmitri Egorov, Matthias Urban, Robert Mailhammer, Matthew S. Dryer, Evgenia Korovina, David Beck, Helen Geyer, Pattie Epps, Anthony Grant, and Pilar Valenzuela. 2013. ''[https://asjp.clld.org/static/WorldLanguageTree-004.zip ASJP World Language Trees of Lexical Similarity: Version 4 (Oktubre 2013)]''.</ref> ket nakabiruk kadagiti leksiko a panagpapada iti [[Pagsasao a Pyu (Papuano)|Pyu]]. Nupay ksta, gapu ta ti panagusig ket automado a napataud, ti pannakaigrupo ket mabalin a gapu ti agsinnarayan a leksiko apanagbulod wenno sapasap a panagtawid. Dagiti dialekto ket mairaman dagiti karuay a naisasao kadagiti purok ti Batom ken Sabi (Rumaropen 2004).<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river New Guinea World, South Pauwasi River]</ref> == Dagiti pangsandi == Dgaiti pangsandi ket dagiti sumaganad:<ref name="Foley-NWNG" /> :{| {{table}} |+ Dagiti nawaya a pangsandi ti Kimki ! !! sg !! pl |- ! 1 | win || name |- ! 2 | fume || same |- ! 3 | colspan="2" style="text-align: center;" | mame |} == Dagiti batayan a bokabulario == Dagiti batayan a bokabulario ti Kimki a nailista iti [[William A. Foley|Foley]] (2018):<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Batayan a bokabulario ti Kimki ! Ilokano !! Kimki |- | ‘billit’ || ã |- | ‘dara’ || afupla |- | ‘tulang’ || kwal |- | ‘barukod’ || mua |- | ‘lapayag’ || bwa |- | ‘mangan’ || auko |- | ‘itlog’ || im |- | ‘mata’ || ẽ |- | ‘apuy’ || kamop |- | ‘ited’ || an |- | ‘mapan’ || bi ~ kaik |- | ‘daga’ || nim |- | ‘buok’ || it |- | ‘dengngen’ || fas |- | ‘saka’ || up |- | ‘kuto’ || nim |- | ‘lalaki’ || ap |- | ‘bulan’ || lokaya |- | ‘nagan’ || aip ~ mi |- | ‘maysa’ || amatri |- | ‘kalsada, dalan’ || bagin |- | ‘kitaen’ || weː |- | ‘langit’ || fim |- | ‘bato’ || kwil |- | ‘init’ || bwakaya |- | ‘dila’ || albak |- | ‘ngipen’ || luː |- | ‘kayo’ || maul |- | ‘dua’ || alas |- | ‘danum’ || dɪ |- | ‘babai’ || kiam |} == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Dagiti pagsasao ti Indonesia}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Kimki, Pagsasao a}} [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti akinlaud a Baro a Guinea]] cdb0upwq0nsaikva71ezh6udj70xrgr 392193 392192 2022-07-27T17:05:39Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Kimki |nativename=Sukubatom |states=[[Indonesia]] |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]], [[:id:Batom, Pegunungan Bintang|Distrito ti Batom]], iti asideg ti sumrekaan ti [[Karyan Sepik]] iti Papua Baro a Guinea |speakers=500 |date=2004 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – Abagtan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagtan a Pauwasi]] |iso3=sbt |glotto=kimk1238 |glottorefname=Kimki }} Ti '''pagsasao a Kimki''' (Aipki<ref name="Foley-NWNG" />) wenno '''Sukubatom''' (Sukubatong) ket ti maysa a [[pagsasao nga Abagatan a Pauwasi]] iti [[:id:Batom, Pegunungan Bintang|Distrito ti Batom]], [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]], [[Papua (probinsia)|Papua]], [[Indonesia]]. Idsig ni Foley ti Kimki a kas maysa nga isolado a pagsasao, ngem ibagbagana met dagiti panagpapada iti [[Pagsasao a Murkime|Murkim]].<ref name="Foley-NWNG" /> Idemonstrado ni Usher ti maysa a koneksion kadagiti sabali a sasao nga Abagatan a Pauwasi. Ti maysa nga automado a komputado a panagusig ([[Automated Similarity Judgment Program|ASJP]] 4) babaen ti Müller et al. (2013)<ref name="ASJP-4">Müller, André, Viveka Velupillai, Søren Wichmann, Cecil H. Brown, Eric W. Holman, Sebastian Sauppe, Pamela Brown, Harald Hammarström, Oleg Belyaev, Johann-Mattis List, Dik Bakker, Dmitri Egorov, Matthias Urban, Robert Mailhammer, Matthew S. Dryer, Evgenia Korovina, David Beck, Helen Geyer, Pattie Epps, Anthony Grant, and Pilar Valenzuela. 2013. ''[https://asjp.clld.org/static/WorldLanguageTree-004.zip ASJP World Language Trees of Lexical Similarity: Version 4 (Oktubre 2013)]''.</ref> ket nakabiruk kadagiti leksiko a panagpapada iti [[Pagsasao a Pyu (Papuano)|Pyu]]. Nupay ksta, gapu ta ti panagusig ket automado a napataud, ti pannakaigrupo ket mabalin a gapu ti agsinnarayan a leksiko apanagbulod wenno sapasap a panagtawid. Dagiti dialekto ket mairaman dagiti karuay a naisasao kadagiti purok ti Batom ken Sabi (Rumaropen 2004).<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river New Guinea World, South Pauwasi River]</ref> == Dagiti pangsandi == Dgaiti pangsandi ket dagiti sumaganad:<ref name="Foley-NWNG" /> :{| {{table}} |+ Dagiti nawaya a pangsandi ti Kimki ! !! sg !! pl |- ! 1 | win || name |- ! 2 | fume || same |- ! 3 | colspan="2" style="text-align: center;" | mame |} == Dagiti batayan a bokabulario == Dagiti batayan a bokabulario ti Kimki a nailista iti [[William A. Foley|Foley]] (2018):<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Batayan a bokabulario ti Kimki ! Ilokano !! Kimki |- | ‘billit’ || ã |- | ‘dara’ || afupla |- | ‘tulang’ || kwal |- | ‘barukod’ || mua |- | ‘lapayag’ || bwa |- | ‘mangan’ || auko |- | ‘itlog’ || im |- | ‘mata’ || ẽ |- | ‘apuy’ || kamop |- | ‘ited’ || an |- | ‘mapan’ || bi ~ kaik |- | ‘daga’ || nim |- | ‘buok’ || it |- | ‘dengngen’ || fas |- | ‘saka’ || up |- | ‘kuto’ || nim |- | ‘lalaki’ || ap |- | ‘bulan’ || lokaya |- | ‘nagan’ || aip ~ mi |- | ‘maysa’ || amatri |- | ‘kalsada, dalan’ || bagin |- | ‘kitaen’ || weː |- | ‘langit’ || fim |- | ‘bato’ || kwil |- | ‘init’ || bwakaya |- | ‘dila’ || albak |- | ‘ngipen’ || luː |- | ‘kayo’ || maul |- | ‘dua’ || alas |- | ‘danum’ || dɪ |- | ‘babai’ || kiam |} == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Dagiti pagsasao ti Indonesia}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Kimki, Pagsasao a}} [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti akinlaud a Baro a Guinea]] n01jt4ubs8pps20fmhl9nv3eigjzm9q 392216 392193 2022-07-28T04:29:46Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Kimki |nativename=Sukubatom |states=[[Indonesia]] |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]], [[:id:Batom, Pegunungan Bintang|Distrito ti Batom]], iti asideg ti sumrekaan ti [[Karyan Sepik]] iti Papua Baro a Guinea |speakers=500 |date=2004 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – Abagtan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagtan a Pauwasi]] |iso3=sbt |glotto=kimk1238 |glottorefname=Kimki }} Ti '''pagsasao a Kimki''' (Aipki<ref name="Foley-NWNG" />) wenno '''Sukubatom''' (Sukubatong) ket ti maysa a [[pagsasao nga Abagatan a Pauwasi]] iti [[:id:Batom, Pegunungan Bintang|Distrito ti Batom]], [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]], [[Papua (probinsia)|Papua]], [[Indonesia]]. Idasig ni Foley ti Kimki a kas maysa nga isolado a pagsasao, ngem ibagbagana met dagiti panagpapada iti [[Pagsasao a Murkim|Murkim]].<ref name="Foley-NWNG" /> Idemonstrado ni Usher ti maysa a koneksion kadagiti sabali a sasao nga Abagatan a Pauwasi. Ti maysa nga automado a komputado a panagusig ([[Automated Similarity Judgment Program|ASJP]] 4) babaen ti Müller et al. (2013)<ref name="ASJP-4">Müller, André, Viveka Velupillai, Søren Wichmann, Cecil H. Brown, Eric W. Holman, Sebastian Sauppe, Pamela Brown, Harald Hammarström, Oleg Belyaev, Johann-Mattis List, Dik Bakker, Dmitri Egorov, Matthias Urban, Robert Mailhammer, Matthew S. Dryer, Evgenia Korovina, David Beck, Helen Geyer, Pattie Epps, Anthony Grant, and Pilar Valenzuela. 2013. ''[https://asjp.clld.org/static/WorldLanguageTree-004.zip ASJP World Language Trees of Lexical Similarity: Version 4 (Oktubre 2013)]''.</ref> ket nakabiruk kadagiti leksiko a panagpapada iti [[Pagsasao a Pyu (Papuano)|Pyu]]. Nupay kasta, gapu ta ti panagusig ket automado a napataud, ti pannakaigrupo ket mabalin a gapu ti agsinnaranay a leksiko a panagbulod wenno sapasap a panagtawid. Dagiti dialekto ket mairaman dagiti karuay a naisasao kadagiti purok ti Batom ken Sabi (Rumaropen 2004).<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river New Guinea World, South Pauwasi River]</ref> == Dagiti pangsandi == Dagiti pangsandi ket dagiti sumaganad:<ref name="Foley-NWNG" /> :{| {{table}} |+ Dagiti nawaya a pangsandi ti Kimki ! !! sg !! pl |- ! 1 | win || name |- ! 2 | fume || same |- ! 3 | colspan="2" style="text-align: center;" | mame |} == Dagiti batayan a bokabulario == Dagiti batayan a bokabulario ti Kimki a nailista iti [[William A. Foley|Foley]] (2018):<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Batayan a bokabulario ti Kimki ! Ilokano !! Kimki |- | ‘billit’ || ã |- | ‘dara’ || afupla |- | ‘tulang’ || kwal |- | ‘barukod’ || mua |- | ‘lapayag’ || bwa |- | ‘mangan’ || auko |- | ‘itlog’ || im |- | ‘mata’ || ẽ |- | ‘apuy’ || kamop |- | ‘ited’ || an |- | ‘mapan’ || bi ~ kaik |- | ‘daga’ || nim |- | ‘buok’ || it |- | ‘dengngen’ || fas |- | ‘saka’ || up |- | ‘kuto’ || nim |- | ‘lalaki’ || ap |- | ‘bulan’ || lokaya |- | ‘nagan’ || aip ~ mi |- | ‘maysa’ || amatri |- | ‘kalsada, dalan’ || bagin |- | ‘kitaen’ || weː |- | ‘langit’ || fim |- | ‘bato’ || kwil |- | ‘init’ || bwakaya |- | ‘dila’ || albak |- | ‘ngipen’ || luː |- | ‘kayo’ || maul |- | ‘dua’ || alas |- | ‘danum’ || dɪ |- | ‘babai’ || kiam |} == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Dagiti pagsasao ti Indonesia}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Kimki, Pagsasao a}} [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti akinlaud a Baro a Guinea]] i9b6gfaaqv8kdja4dd277xu7w22rawn Pagsasao a Murkim 0 54087 392189 310281 2022-07-27T16:36:24Z Lam-ang 3622 Naipatarus manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/1099924374|Murkim language/1099924374]] wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Murkim |nativename= |states=[[Akinlaud a Baro a Guinea]] |region=[[Rehensia ti Pegunungan Bintangy]]: Distrito ti Mofinop (dagiti purok ti Milki ken Mot) ken Distrito ti Murkim |speakers=290 |date=2004 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – Abagatan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagtan a Pauwasi]] |fam4=Lepki–Murkim |iso3=rmh |glotto=murk1238 |glottorefname=Murkim }} Ti '''pagsasao a Murkim''' ket ti maysa a [[pagsasao a Papuano]] iti [[Akinlaud a Baro a Guinea]], iti asideg dagiti kabagianna a [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ken [[Pagsasao a Kembra|Kembra]]. Uray no insasao laeng dagiti basbassit 300 a tattao, inad-adal daytoy dagiti ubbing. Daytoy ket naisasao iti Distrito ti Murkim, [[Rehensia ti Pegunungan]], Probinsia ti Papua, Indonesia. Dagiti dialekto ket mairaman dagiti karuay a naisasao kadagiti purok ti Milki ken Mot (Wambaliau 2004: 22-28).<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river New Guinea World, South Pauwasi River]</ref> == Dagiti pangsandi == Dagiti pangsandi ket dagiti sumaganad:<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Dagiti nawaya a pangsandi ti Murkim ! !! sg !! pl |- ! 1excl | nuːk || nakme |- ! 1incl | || nakmere |- ! 2 | hak(o) || sakmere |- ! 3 | colspan="2" style="text-align: center;" | kne ~ yak ~ ire |} == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} *Wambaliau, Theresia. 2004. ''Survey Report on the Murkim Language in Papua, Indonesia''. {{iti sao|id}}. Di naaipablaak a manuskrito. Jayapura: SIL Indonesia. {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Murkim, Pagsasao a}} [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti akinlaud a Baro a Guinea]] [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim]] gt24stb3xifkh3027r0txhvcufxd5le 392223 392189 2022-07-28T04:45:22Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Murkim |nativename= |states=[[Akinlaud a Baro a Guinea]] |region=[[Rehensia ti Pegunungan Bintangy]]: Distrito ti Mofinop (dagiti purok ti Milki ken Mot) ken Distrito ti Murkim |speakers=290 |date=2004 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – Abagatan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagtan a Pauwasi]] |fam4=Lepki–Murkim |iso3=rmh |glotto=murk1238 |glottorefname=Murkim }} Ti '''pagsasao a Murkim''' ket ti maysa a [[pagsasao a Papuano]] iti [[Akinlaud a Baro a Guinea]], iti asideg dagiti kabagianna a [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ken [[Pagsasao a Kembra|Kembra]]. Uray no insasao laeng dagiti basbassit a 300 a tattao, inad-adal daytoy dagiti ubbing. Daytoy ket naisasao iti Distrito ti Murkim, [[Rehensia ti Pegunungan]], Probinsia ti Papua, Indonesia. Dagiti dialekto ket mairaman dagiti karuay a naisasao kadagiti purok ti Milki ken Mot (Wambaliau 2004: 22-28).<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river New Guinea World, South Pauwasi River]</ref> == Dagiti pangsandi == Dagiti pangsandi ket dagiti sumaganad:<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Dagiti nawaya a pangsandi ti Murkim ! !! sg !! pl |- ! 1excl | nuːk || nakme |- ! 1incl | || nakmere |- ! 2 | hak(o) || sakmere |- ! 3 | colspan="2" style="text-align: center;" | kne ~ yak ~ ire |} == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} *Wambaliau, Theresia. 2004. ''Survey Report on the Murkim Language in Papua, Indonesia''. {{iti sao|id}}. Di naaipablaak a manuskrito. Jayapura: SIL Indonesia. {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Murkim, Pagsasao a}} [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti akinlaud a Baro a Guinea]] [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim]] cjuavgqztjrm2b6eh19euuexbzmn04c Pagsasao a Lepki 0 54089 392188 310283 2022-07-27T16:26:04Z Lam-ang 3622 Naipatarus manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/1076653633|Lepki language/1076653633]] wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Lepki |nativename= |states=[[Akinlaud a Baro a Guinea]] |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] – Dagiti distrito ti [[:id:Teiraplu, Pegunungan Bintang|Teiraplu]], [[:id:Jetfa, Pegunungan Bintang|Yetfa]], and [[:id:Aboy, Pegunungan Bintang|Aboy]], iti laud ti Karayan Sobger |speakers=530 |date=1991 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – Abagatan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagatan a Pauwasi]] |fam4=Lepki–Murkim |iso3=lpe |glotto=lepk1238 |glottorefname=Lepki }} Ti '''pagsasao a Lepki''' ket ti maysa a [[pagsasao a Papuano]] a naisasao iti [[Akinlaud a Baro a Guinea]], iti asideg dagiti kabagianna a [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] ken [[Pagsasao a Kembra|Kembra]]. Bassit usit laeng dagiti ginasut a balikas ti nairehistro, kadagitinadaras a naurnong a listaan ti balikas. Nangipablaak ni [[Øystein Lund Andersen]] (2007) ti etnograpia iti Lepki<ref>{{Cite web|url=https://glottolog.org/resource/reference/id/40210|title = Glottolog 4.4 – Andersen, Øystein Lund 2007}}</ref> a mangiraman iti maysa a listaan ti balikas.<ref>http://papuaweb.org/dlib/lap/andersen/lepki.pdf</ref> == Ponolohia == Ti Lepki ket maysa nga ayug a pagsasao.<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |authorlink=William A. Foley |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433–568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref>{{Rp|466}} == Adu pay a mabasbasa == *Andersen, Øystein Lund. 2007. ''The Lepki People of Sogber River, New Guinea''. MA thesis, University of Cenderawasih, Jayapura. == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Lepki, Pagsasao a}} [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti akinlaud a Baro a Guinea]] [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim]] 1o4e7999jfdbnitgy0khkwa4dpadm5j 392222 392188 2022-07-28T04:44:15Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Lepki |nativename= |states=[[Akinlaud a Baro a Guinea]] |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] – Dagiti distrito ti [[:id:Teiraplu, Pegunungan Bintang|Teiraplu]], [[:id:Jetfa, Pegunungan Bintang|Yetfa]], and [[:id:Aboy, Pegunungan Bintang|Aboy]], iti laud ti Karayan Sobger |speakers=530 |date=1991 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – Abagatan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagatan a Pauwasi]] |fam4=Lepki–Murkim |iso3=lpe |glotto=lepk1238 |glottorefname=Lepki }} Ti '''pagsasao a Lepki''' ket ti maysa a [[pagsasao a Papuano]] a naisasao iti [[Akinlaud a Baro a Guinea]], iti asideg dagiti kabagianna a [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] ken [[Pagsasao a Kembra|Kembra]]. Bassit usit laeng dagiti ginasut a balikas ti nairehistro, kadagiti nadaras a naurnong a listaan ti balikas. Nangipablaak ni [[Øystein Lund Andersen]] (2007) ti etnograpia iti Lepki<ref>{{Cite web|url=https://glottolog.org/resource/reference/id/40210|title = Glottolog 4.4 – Andersen, Øystein Lund 2007}}</ref> a mangiraman iti maysa a listaan ti balikas.<ref>http://papuaweb.org/dlib/lap/andersen/lepki.pdf</ref> == Ponolohia == Ti Lepki ket maysa nga ayug a pagsasao.<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |authorlink=William A. Foley |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433–568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref>{{Rp|466}} == Adu pay a mabasbasa == *Andersen, Øystein Lund. 2007. ''The Lepki People of Sogber River, New Guinea''. MA thesis, University of Cenderawasih, Jayapura. == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Lepki, Pagsasao a}} [[Kategoria:Dagiti pagsasao ti akinlaud a Baro a Guinea]] [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim]] 0pmd63gfzlkbncxv5yjhx86sc9pp4c8 Pagsasao a Kembra 0 54090 392187 310288 2022-07-27T16:11:20Z Lam-ang 3622 Naipatarus manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/1091336767|Kembra language/1091336767]] wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Kembra |nativename= |states=[[Akinlaud a Baro a Guinea]] |region=Purok ti Kiambra, Distrito ti Kaisenar, [[Rehensia ti Keerom]] |ethnicity=20–60% (2000?)<ref name=e15>{{e15|xkw}}</ref> |speakers=20 |date=2000 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – bgatan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagatan a Pauwasi]] |fam4=Lepki–Murkim |map2=Lang Status 20-CR.png |mapcaption2={{center|{{small|Naidasig ti Kembra a kas Nakaro a Nadangran babaen ti Atlas of the World's Languages in Danger ti [[UNESCO]]}}}} |iso3=xkw |glotto=kemb1250 |glottorefname=Kembra }} Ti '''pagsasao a Kembra''' ket ti pagsasao nga [[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagatan a Pauwasi]] a naisasao iti [[Akinlaud a Baro a Guinea]] babaen dagiti sumagmamano a duapulo a tattao iti purok ti Kiambra, Distrito ti Kaisenar, ken [[Rehensia ti Keerom]]. Inus-usar daytoy babaen dagiti pagbaetan ti 20% ken 60% iti etniko a populasion ken saanen a naipas-pasa kadagiti ubbing. == Pannakaidasig == Ti immuna a dokumentasion ket inaramid babaen da Barnabas Konel ken Roger Doriot. Agtaltalinay a di naipaablak ti datos ti Kembra kadagitinota da Konel ken Doriot.<ref>Konel, Barnabas. n.d. Wordlist of Kembra. Photocopy of handwritten ms.</ref><ref>Doriot, Roger E. 1991. 6-2-3-4 Trek, April-May, 1991. Ms.</ref> Imbagbaga ni Foley (2018) a ti Kembra ket addaan kadagiti sumagmamano a leksiko a porma a kapada ti Lepki, ngem saan a ti Murkim, a nagipaltiing a ti leksiko a panagbulbulod a nagbaetan ti Kembra ken Lepki, ngem saan a ti Murkim. Mangipalubos isuna ti posibilidad ti Kembra a maikabagian iti [[Sasao a Lepki–Murkim|Lepki–Murkim]], iti iyu-uray iti ebidensia.<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> Iti adu pay a datos, nakapabael ni Usher (2020) a mangpasingked ti koneksion. == Ponolohia == Ti Kembra ket maysa nga ayug a pagsasao, kas maipakita kadagiti sumaganad bassit a parid].<ref name="Foley-NWNG" />{{Rp|464}} *''yá'' ‘baboy’ *''yà'' ‘apuy, kayo’ == Batayan a bokabulario == Ti batayan a bokabulario ti Kembra a nailista iti [[William A. Foley|Foley]] (2018):<ref name="Foley-Sepik">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The Languages of the Sepik-Ramu Basin and Environs |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=197-432 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Batayan a bokabularo ti Kembra ! Ilokano !! Kembra |- | ‘billit’ || tra |- | ‘dara’ || nili |- | ‘tulang’ || ka |- | ‘mangan’ || ɲəm |- | ‘itlog’ || traləl |- | ‘mata’ || yi |- | ‘apuy’ || ya |- | ‘ited’ || lokwes |- | ‘daga’ || to |- | ‘buok’ || iyet |- | ‘Siak’ || mu |- | ‘saka’ || kla |- | ‘kuto’ || nim |- | ‘lalaki’ || ratera |- | ‘nagan’ || kia |- | ‘maysa’ || kutina |- | ‘kitaen’ || iyam |- | ‘bato’ || isi |- | ‘init’ || ota |- | ‘ngipen’ || pa |- | ‘kayo’ || ya |- | ‘dua’ || kais |- | ‘danum’ || er |- | ‘datayo’ || utuas |- | ‘sika (sg)’ || amagrei |- | ‘sika (pl)’ || robkei |} == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Kembra, Pagsasao a}} [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim]] 50uo02px8zd4f33xepf8fryticlz7xv 392221 392187 2022-07-28T04:42:04Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pagsasao |name=Kembra |nativename= |states=[[Akinlaud a Baro a Guinea]] |region=Purok ti Kiambra, Distrito ti Kaisenar, [[Rehensia ti Keerom]] |ethnicity=20–60% (2000?)<ref name=e15>{{e15|xkw}}</ref> |speakers=20 |date=2000 |ref=e18 |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |fam2=Yetfa – bgatan a Pauwasi |fam3=[[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagatan a Pauwasi]] |fam4=Lepki–Murkim |map2=Lang Status 20-CR.png |mapcaption2={{center|{{small|Naidasig ti Kembra a kas Nakaro a Nadangran babaen ti Atlas of the World's Languages in Danger ti [[UNESCO]]}}}} |iso3=xkw |glotto=kemb1250 |glottorefname=Kembra }} Ti '''pagsasao a Kembra''' ket ti pagsasao nga [[Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Abagatan a Pauwasi]] a naisasao iti [[Akinlaud a Baro a Guinea]] babaen dagiti sumagmamano a duapulo a tattao iti purok ti Kiambra, Distrito ti Kaisenar, ken [[Rehensia ti Keerom]]. Inus-usar daytoy babaen dagiti pagbaetan ti 20% ken 60% iti etniko a populasion ken saanen a naipas-pasa kadagiti ubbing. == Pannakaidasig == Ti immuna a dokumentasion ket inaramid babaen da Barnabas Konel ken Roger Doriot. Agtaltalinaay a di naipablaak ti datos ti Kembra kadagiti nota da Konel ken Doriot.<ref>Konel, Barnabas. n.d. Wordlist of Kembra. Photocopy of handwritten ms.</ref><ref>Doriot, Roger E. 1991. 6-2-3-4 Trek, April-May, 1991. Ms.</ref> Imbagbaga ni Foley (2018) a ti Kembra ket addaan kadagiti sumagmamano a leksiko a porma a kapada ti Lepki, ngem saan a ti Murkim, a nangipaltiing a ti leksiko a panagbulbulod a nagbaetan ti Kembra ken Lepki, ngem saan a ti Murkim. Mangipalubos isuna ti posibilidad ti Kembra a maikabagian iti [[Sasao a Lepki–Murkim|Lepki–Murkim]], iti iyu-uray iti ebidensia.<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> Iti adu pay a datos, nakapabael ni Usher (2020) a mangpasingked ti koneksion. == Ponolohia == Ti Kembra ket maysa nga ayug a pagsasao, kas maipakita kadagiti sumaganad bassit a paris.<ref name="Foley-NWNG" />{{Rp|464}} *''yá'' ‘baboy’ *''yà'' ‘apuy, kayo’ == Batayan a bokabulario == Ti batayan a bokabulario ti Kembra a nailista iti [[William A. Foley|Foley]] (2018):<ref name="Foley-Sepik">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The Languages of the Sepik-Ramu Basin and Environs |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=197-432 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Batayan a bokabularo ti Kembra ! Ilokano !! Kembra |- | ‘billit’ || tra |- | ‘dara’ || nili |- | ‘tulang’ || ka |- | ‘mangan’ || ɲəm |- | ‘itlog’ || traləl |- | ‘mata’ || yi |- | ‘apuy’ || ya |- | ‘ited’ || lokwes |- | ‘daga’ || to |- | ‘buok’ || iyet |- | ‘Siak’ || mu |- | ‘saka’ || kla |- | ‘kuto’ || nim |- | ‘lalaki’ || ratera |- | ‘nagan’ || kia |- | ‘maysa’ || kutina |- | ‘kitaen’ || iyam |- | ‘bato’ || isi |- | ‘init’ || ota |- | ‘ngipen’ || pa |- | ‘kayo’ || ya |- | ‘dua’ || kais |- | ‘danum’ || er |- | ‘datayo’ || utuas |- | ‘sika (sg)’ || amagrei |- | ‘sika (pl)’ || robkei |} == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Kembra, Pagsasao a}} [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim]] giri36tvnv0oi8ldswfrnpzdxavglnp Sasao nga Abagatan a Pauwasi 0 54093 392174 317642 2022-07-27T14:42:34Z Lam-ang 3622 Inyalis ni Lam-ang ti panid ti [[Sasao a Lepki–Murkim]] iti [[Sasao nga Abagatan a Pauwasi]]: ipada ti titulo iti Wikipedia nga Ingles wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Lepki–Murkim |region=[[Papua (Probinsia ti Indonesia)|Papua]] |familycolor=Papuano |family=Awan dagiti naipakita kabagian |child1=[[Pagsasao a Lepki|Lepki]] |child2=[[Pagsasao a Murkim|Murkim]] |glotto=lepk1239 |glottorefname=Lepki–Murkim }} Ti '''Sasao a Lepki–Murkim''' ket ti paris dagiti mabalin nga agkabagian ngem dagiti isolado a pagsasao ti Baro a Guinea,<ref name=Glottolog /> ti [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ken [[Pagsasao a Murkim|Murkim]]. Idi 2007, iti website ti Papuano, inreporta ni Mark Donohue a ti, :Ti ''Murkim [ken] Lepki [ken] Kembra ket, ken kakuyog dagiti bilang dagiti sabali a pagsasao, dagiti di naidasig a grupo nga agtataeng iti pagbaetan ti nangruna a kordiliera ken Bantay 6234, iti amianan ti Papua iti asideg ti pagbeddengan ti Papua Baro a Guinea (a ti 'asideg' = agarup a 6 al-aldaw a pannagna). Saanda nga agparang nga agkakabagian, no maibatay kadagiti listaan ti balikas, ken saanda nga agiparang iti akinruar a pannakaikabagian.''[http://mailman.anu.edu.au/pipermail/papuanlanguages/2007-May/000142.html] Ti Hammarström (2010) ket ti kapanunotan a dagiti bassit a panagpapada iti leksiko iti Murkim ket mabalin a dagiti binubulod, ken ti Lepki ket nasken koma a maikeddeng nga isolado a pagsasao; awan iti pannakaserrekna iti ania man a datos ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]].<ref>Harald Hammarström, 2010, 'The status of the least documented language families in the world'. In ''Language Documentation & Conservation'', v 4, p 183 [http://scholarspace.manoa.hawaii.edu/bitstream/handle/10125/4478/hammarstrom.pdf]</ref> Nupay kasta, ti ''Glottolog'' 2.4 (2015), nga inurnos babaen ni Hammarström, ket kinunana, :''Uray no saan a mapasamak iti masakbayan manipud kadagiti leksikostatistikal a bilang iti Theresia Wambaliau 2004, ti panagkita kadagiti pudno a balikas dagiti dua a pagsasao, adu unay dagiti panagpapada tapno maibaga laeng a karkarna (suppiat ni Harald Hammarström 2010).''<ref name=Glottolog /> == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{Papuano-pagsasao-pungol}} {{DEFAULTSORT:Lepki–Murkim, Sasao a}} [[Kategoria:Dagiti di naidasig a pagsasao ti Baro a Guinea]] [[Kategoria:Dagiti naisingasing a pamilia ti pagsasao]] 2v4gptdiyysx2tfvu96nkgx6u0rn8to 392179 392174 2022-07-27T15:09:36Z Lam-ang 3622 Naipatarus manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/1098403128|South Pauwasi languages/1098403128]] wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Abagatan a Pauwasi |altname=Yetfa – Karayan Abagatan a Pauwasi |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |child1=[[Pagsasao a Yetfa|Yetfa]] |child2=[[Pagsasao a Kimki|Kimki]] |child3=[[Sasao a Lepki–Murkim|Lepki–Murkim]] |glotto=none |glottoname= }} Ti '''sasao nga Abagatan a Pauwasi''' ket mabalin a ti bassit a pamilia ti pagsasao ti Baro a Guinea, a mabalin a mangbukel iti [[Pagsasao a Yetfa |Yetfa]], [[Pagsasao a Kimki|Kimki]], [[Pagsasao a Lepki|Lepki]], [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] ken [[Pagsasao a Kembra|Kembra]].<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river New Guinea World, South Pauwasi River]</ref> == Pannakaidasig == Idasig ni Usher (2020) dagiti pagsasao a kas dagiti sumaganad,<ref name=ngw /> ;Yetfa – Karayan Abagatan a Pauwasi *[[Pagsasao a Yetfa|Yetfa]] *Karayan Abagatan a Pauwasi **[[Pagsasao a Kimki|Kimki]] **[[Sasao a Lepki–Murkim|Lepki–Murkim]] ***[[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ***[[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ***[[Pagsasao a Murkim|Murkim]] Ti panagkakabagian dagiti lima a pagsasao ket nabigbigan kadagiti nasapa a tawen ti 2000 idi inurnong ni Paul Whitehouse dagiti di naipablaak a datos manipud iti [[Summer Institute of Linguistics]]. Idasig isuda ni Usher a kas maysa a sanga ti pamilia ti pagsasao a [[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]].<ref name=ngw /> Tumonos ni [[Søren Wichmann]] (2013) a ti Murkim ken Lepki ket mabalin nga asidegda nga agkabagiana.<ref name="Wichmann2013">Wichmann, Søren. 2013. [http://www.langlxmelanesia.com/wichmann313-386.pdf A classification of Papuan languages]. Iti: Hammarström, Harald and Wilco van den Heuvel (eds.), History, contact and classification of Papuan languages (Language and Linguistics in Melanesia, Special Issue 2012), 313-386. Port Moresby: Linguistic Society of Papua New Guinea.</ref> Awaten ni [[William A. Foley|Foley]] (2018) a ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]],a saan unay a napasingkedan, ket mabalin pay met a kabagian.<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433–568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> == Dagiti kognado == Adda dagiti kognado a mangikapet kadagiti pagsasao ket dagiti sumaganad. Adda pay dagiti binulod a balikas a kadawyan iti [[Pagsasao a Pyu (Papua Baro a Guinea)|Pyu]].<ref name=ngw /> :{| {{table}} |+ Dagiti kognado ti Abagtaan a Pauwasi ! Ilokano !! Yetfa !! Kimki !! Kembra !! Lepki !! Murkim |- | danum || ket, kel || di || er || kɛl || kel |- | dua || || || kais || kaisi || kais |- | ulo || || anok || || no-tɛl || anok |- | bulong || || bwaitʰ (?) || || -βai || bwaik |- | kudil/ulis ti kayo || || it-'ba || || jit || jaitʰ |- | igges || || briɸ || || brɛp || breɸ |- | kuto || (n)jim || -nim || nim || nɪm || ɪm |- | buok || || itʰ || -jet || jɛt || |- | lapayag || || bwa || || bwi || bwi |- | mata || iː || ɛ̃ || ji || jɛ-mɔn || |- | niog || || was- || || wæjs || wais- |- | bitla || ma || mi || || mi- || mi |- | buneng || tema || tma || || tə̆'ma || tma |- | bilog || kuf || õːp || || kuβ || kuɸ |- | takki || ɲan || ain || || -ɲa || njah ~ iãh |- | tao || || ap ~ aɸ || rá- || ra || ɸra |- | itlog || nela || || -lĕl || dɛl || nel |- | apuy/kayo || jao (tree) || || já || ja || jo ~ ja- |- | balay || nam || meː || || nim || mi |- | katawa || mamla || || || -mwel-o || mwalo |- | daytoy || si || si || || || si |- | ulep || kos || || || kos- || kos- |- | dila || || arbak || || braw || prouk |- | ipus|| || || nókwa || jouk || jakʷat~ɲakʷat |- | puraw || || lʊ || || dol- || lol |- | adyo || || uje~udʒe || || w̆ijɛ || wije~uje- |- | umay || || -ki- || || guj- || kʷi |- | 1pl || || nagan || || || nakme |- | 2pl || || agpada || || || sakme-re |} == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} == Dagiti akinruar a silpo == *Timothy Usher, New Guinea World, [https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river proto–South Pauwasi River] {{DEFAULTSORT:Abagatan a Pauwasi, Sasao a}} [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi| ]] [[Kategoria:Sasao a Pauwasi]] iew992k64a6gdu9g2c8prixa2sl5z8e 392199 392179 2022-07-27T18:03:31Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Abagatan a Pauwasi |altname=Yetfa – Karayan Abagatan a Pauwasi |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |child1=[[Pagsasao a Yetfa|Yetfa]] |child2=[[Pagsasao a Kimki|Kimki]] |child3=[[Sasao a Lepki–Murkim|Lepki–Murkim]] |glotto=none |glottoname= }} Ti '''sasao nga Abagatan a Pauwasi''' ket mabalin a ti bassit a pamilia ti pagsasao ti Baro a Guinea, a mabalin a mangbukel iti [[Pagsasao a Yetfa|Yetfa]], [[Pagsasao a Kimki|Kimki]], [[Pagsasao a Lepki|Lepki]], [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] ken [[Pagsasao a Kembra|Kembra]].<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river New Guinea World, South Pauwasi River]</ref> == Pannakaidasig == Idasig ni Usher (2020) dagiti pagsasao a kas dagiti sumaganad,<ref name=ngw /> ;Yetfa – Karayan Abagatan a Pauwasi *[[Pagsasao a Yetfa|Yetfa]] *Karayan Abagatan a Pauwasi **[[Pagsasao a Kimki|Kimki]] **[[Sasao a Lepki–Murkim|Lepki–Murkim]] ***[[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ***[[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ***[[Pagsasao a Murkim|Murkim]] Ti panagkakabagian dagiti lima a pagsasao ket nabigbigan kadagiti nasapa a tawen ti 2000 idi inurnong ni Paul Whitehouse dagiti di naipablaak a datos manipud iti [[Summer Institute of Linguistics]]. Idasig isuda ni Usher a kas maysa a sanga ti pamilia ti pagsasao a [[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]].<ref name=ngw /> Tumonos ni [[Søren Wichmann]] (2013) a ti Murkim ken Lepki ket mabalin nga asidegda nga agkabagiana.<ref name="Wichmann2013">Wichmann, Søren. 2013. [http://www.langlxmelanesia.com/wichmann313-386.pdf A classification of Papuan languages]. Iti: Hammarström, Harald and Wilco van den Heuvel (eds.), History, contact and classification of Papuan languages (Language and Linguistics in Melanesia, Special Issue 2012), 313-386. Port Moresby: Linguistic Society of Papua New Guinea.</ref> Awaten ni [[William A. Foley|Foley]] (2018) a ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]], a saan unay a napasingkedan, ket mabalin pay met a kabagian.<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433–568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> == Dagiti kognado == Adda dagiti kognado a mangikapet kadagiti pagsasao ket dagiti sumaganad. Adda pay dagiti binulod a balikas a kadawyan iti [[Pagsasao a Pyu (Papua Baro a Guinea)|Pyu]].<ref name=ngw /> :{| {{table}} |+ Dagiti kognado ti Abagtaan a Pauwasi ! Ilokano !! Yetfa !! Kimki !! Kembra !! Lepki !! Murkim |- | danum || ket, kel || di || er || kɛl || kel |- | dua || || || kais || kaisi || kais |- | ulo || || anok || || no-tɛl || anok |- | bulong || || bwaitʰ (?) || || -βai || bwaik |- | kudil/ulis ti kayo || || it-'ba || || jit || jaitʰ |- | igges || || briɸ || || brɛp || breɸ |- | kuto || (n)jim || -nim || nim || nɪm || ɪm |- | buok || || itʰ || -jet || jɛt || |- | lapayag || || bwa || || bwi || bwi |- | mata || iː || ɛ̃ || ji || jɛ-mɔn || |- | niog || || was- || || wæjs || wais- |- | bitla || ma || mi || || mi- || mi |- | buneng || tema || tma || || tə̆'ma || tma |- | bilog || kuf || õːp || || kuβ || kuɸ |- | takki || ɲan || ain || || -ɲa || njah ~ iãh |- | tao || || ap ~ aɸ || rá- || ra || ɸra |- | itlog || nela || || -lĕl || dɛl || nel |- | apuy/kayo || jao (tree) || || já || ja || jo ~ ja- |- | balay || nam || meː || || nim || mi |- | katawa || mamla || || || -mwel-o || mwalo |- | daytoy || si || si || || || si |- | ulep || kos || || || kos- || kos- |- | dila || || arbak || || braw || prouk |- | ipus|| || || nókwa || jouk || jakʷat~ɲakʷat |- | puraw || || lʊ || || dol- || lol |- | adyo || || uje~udʒe || || w̆ijɛ || wije~uje- |- | umay || || -ki- || || guj- || kʷi |- | 1pl || || nagan || || || nakme |- | 2pl || || agpada || || || sakme-re |} == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} == Dagiti akinruar a silpo == *Timothy Usher, New Guinea World, [https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river proto–South Pauwasi River] {{DEFAULTSORT:Abagatan a Pauwasi, Sasao a}} [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi| ]] [[Kategoria:Sasao a Pauwasi]] cmglf1u0fu3md5cfa9frgyj92ahw44e 392218 392199 2022-07-28T04:34:28Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Abagatan a Pauwasi |altname=Yetfa – Karayan Abagatan a Pauwasi |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] |familycolor=Papuano |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] |child1=[[Pagsasao a Yetfa|Yetfa]] |child2=[[Pagsasao a Kimki|Kimki]] |child3=[[Sasao a Lepki–Murkim|Lepki–Murkim]] |glotto=none |glottoname= }} Ti '''sasao nga Abagatan a Pauwasi''' ket mabalin a ti bassit a pamilia ti pagsasao ti Baro a Guinea, a mabalin a mangbukel iti [[Pagsasao a Yetfa|Yetfa]], [[Pagsasao a Kimki|Kimki]], [[Pagsasao a Lepki|Lepki]], [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] ken [[Pagsasao a Kembra|Kembra]].<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river New Guinea World, South Pauwasi River]</ref> == Pannakaidasig == Idasig ni Usher (2020) dagiti pagsasao a kas dagiti sumaganad,<ref name=ngw /> ;Yetfa – Karayan Abagatan a Pauwasi *[[Pagsasao a Yetfa|Yetfa]] *Karayan Abagatan a Pauwasi **[[Pagsasao a Kimki|Kimki]] **[[Sasao a Lepki–Murkim|Lepki–Murkim]] ***[[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ***[[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ***[[Pagsasao a Murkim|Murkim]] Ti panagkakabagian dagiti lima a pagsasao ket nabigbigan kadagiti nasapa a tawen ti 2000 idi inurnong ni Paul Whitehouse dagiti di naipablaak a datos manipud iti [[Summer Institute of Linguistics]]. Idasig isuda ni Usher a kas maysa a sanga ti pamilia ti pagsasao a [[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]].<ref name=ngw /> Tumonos ni [[Søren Wichmann]] (2013) a ti Murkim ken Lepki ket mabalin nga asidegda nga agkabagian.<ref name="Wichmann2013">Wichmann, Søren. 2013. [http://www.langlxmelanesia.com/wichmann313-386.pdf A classification of Papuan languages]. Iti: Hammarström, Harald and Wilco van den Heuvel (eds.), History, contact and classification of Papuan languages (Language and Linguistics in Melanesia, Special Issue 2012), 313-386. Port Moresby: Linguistic Society of Papua New Guinea.</ref> Awaten ni [[William A. Foley|Foley]] (2018) a ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]], a saan unay a napasingkedan, ket mabalin pay met a kabagian.<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433–568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> == Dagiti kognado == Adda dagiti kognado a mangikapet kadagiti pagsasao ket dagiti sumaganad. Adda pay dagiti binulod a balikas a kadawyan iti [[Pagsasao a Pyu (Papua Baro a Guinea)|Pyu]].<ref name=ngw /> :{| {{table}} |+ Dagiti kognado ti Abagatan a Pauwasi ! Ilokano !! Yetfa !! Kimki !! Kembra !! Lepki !! Murkim |- | danum || ket, kel || di || er || kɛl || kel |- | dua || || || kais || kaisi || kais |- | ulo || || anok || || no-tɛl || anok |- | bulong || || bwaitʰ (?) || || -βai || bwaik |- | kudil/ulis ti kayo || || it-'ba || || jit || jaitʰ |- | igges || || briɸ || || brɛp || breɸ |- | kuto || (n)jim || -nim || nim || nɪm || ɪm |- | buok || || itʰ || -jet || jɛt || |- | lapayag || || bwa || || bwi || bwi |- | mata || iː || ɛ̃ || ji || jɛ-mɔn || |- | niog || || was- || || wæjs || wais- |- | bitla || ma || mi || || mi- || mi |- | buneng || tema || tma || || tə̆'ma || tma |- | bilog || kuf || õːp || || kuβ || kuɸ |- | takki || ɲan || ain || || -ɲa || njah ~ iãh |- | tao || || ap ~ aɸ || rá- || ra || ɸra |- | itlog || nela || || -lĕl || dɛl || nel |- | apuy/kayo || jao (tree) || || já || ja || jo ~ ja- |- | balay || nam || meː || || nim || mi |- | katawa || mamla || || || -mwel-o || mwalo |- | daytoy || si || si || || || si |- | ulep || kos || || || kos- || kos- |- | dila || || arbak || || braw || prouk |- | ipus|| || || nókwa || jouk || jakʷat~ɲakʷat |- | puraw || || lʊ || || dol- || lol |- | adyo || || uje~udʒe || || w̆ijɛ || wije~uje- |- | umay || || -ki- || || guj- || kʷi |- | 1pl || || nagan || || || nakme |- | 2pl || || agpada || || || sakme-re |} == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} == Dagiti akinruar a silpo == *Timothy Usher, New Guinea World, [https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river proto–South Pauwasi River] {{DEFAULTSORT:Abagatan a Pauwasi, Sasao a}} [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi| ]] [[Kategoria:Sasao a Pauwasi]] fmz37n2mg0pl100ic19npfd3fsmokw3 Purpuro ti Cuyo 0 58521 392164 392159 2022-07-27T14:18:57Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox is-isla | name = Purpuro ti Cuyo | native_name = | native_name_link = | sobriquet = | image_name = Cuyo Islands map.jpg | image_size = | image_caption = | image_alt = | map = Filipinas | map_alt = | map_width = | map_caption = Lokasion iti kaunegan ti Filipinas | map_relief = yes | location = [[Baybay Sulu]] | coordinates = {{coord|10|51|N|121|01|E|type:isle_region:PH|display=inline,title}} | archipelago = | waterbody = | total_islands = 45 | major_islands = {{unbulleted list | Agutaya | Cuyo | Magsaysay }} | area_sqmi = 50 | area_footnotes = | rank = | length_mi = | length_footnotes = | width_mi = | width_footnotes = | coastline_mi = <!-- or coastline ft --> | coastline_footnotes = | elevation_ft = | elevation_footnotes = | highest_mount = | country = [[Filipinas]] | country_admin_divisions_title = Rehion | country_admin_divisions = [[MIMAROPA]] | country_admin_divisions_title_1 = Probinsia | country_admin_divisions_1 = [[Palawan]] | country_admin_divisions_title_2 = Ili | country_admin_divisions_2 = {{unbulleted list | [[Agutaya, Palawan|Agutaya]] | [[Cuyo, Palawan|Cuyo]] | [[Magsaysay, Palawan|Magsaysay]] }} | demonym = Cuyonon | population = 45,718 | population_as_of = 2010 | density_sqmi = | density_footnotes = | ethnic_groups = | website = | additional_info = }} Ti '''Purpuro ti Cuyo''' wenno '''Is-isla Cuyo''', ket ti maysa a grupo dagiti agarup a 45 nga is-isla a mabirukan iti amianan a daya iti isla ti [[Filipinas]] iti [[Palawan]].<ref>''Traveler's Companion Philippines 1998'' p.214 Kirsten Ellis, Globe Pequot Press Globe Pequot, 1998</ref> Daytoy ket mabirukan iti abagatan ti [[Mindoro]] ken iti pagbaetan ti Akin-amianan a Palawan ken [[Panay]]. Daytoy ket naisentro iti kadakkelan nga isla iti purpuro, ti [[Cuyo, Palawan|Isla Cuyo]], iti kalawa iti {{pagbaliwen|22|sqmi|km2|sigfig=2}} ken agarup a {{pagbaliwen|9|mi|km|0}} iti kaatiddog. Dagiti 45 nga isla ken babassit nga isla ti purpuro ket mangbukel iti dagup a kalawa ti daga iti {{pagbaliwen|50|sqmi|km2|sigfig=2}}.<ref name="Spencer 24">[https://books.google.com/books?id=6Pn0Pfh1Cl0C&pg=PA24 ''The Philippine Island world: a physical, cultural, and regional geography'' by Frederick L. Wernstedt, Joseph Earle Spencer p.24]</ref> Nabingbingay ti Cuyo kadagiti dua a grupo ti isla. Iti amianan ket ti grupo ti [[Quiniluban]]. Iti abagatan ket ti grupo ti Cuyo, a pakabirukan ti sentro dagiti tallo nga ili ti Cuyo, Agutaya, ken Magsaysay. Iti heolohia, dagiti isla ket mainaigda iti nangruna nga isla ti [[Palawan]]. Naipuestoda iti akinlaud nga igid ti [[Aggungunay a Barikes ti Filipinas|Arko ti Luzon]].<ref name="Spencer 24" /> Ti isla ti Cuyo ket bulkaniko. Dagiti akin-amianan nga isla ti [[Quiniluban]] ket mabalin a dagiti naipasalto nga atol ti korales, ngem ti katayag dagiti sumagmamano a pantok ket napigsa a mangisingasing a bulkaniko a salto. Adda dagiti dati a plano a mangitakder ti Purpuro ti Cuyo a kas maisina a probinsia manipud iti Palawan, kas met iti napasamak iti nagbalin a nawaya ti Batanes manipud iti probinsia ti Cagayan.<ref name="Spencer 24" /> Adu kadagiti sabali nga isla ti grupo ket kaaduan a korales.<ref name="Spencer 24" /> Nabingbingay ti Cuyo kadagiti tallo nga ili, ti Cuyo, Agutaya, ken Magsaysay: *[[Cuyo, Palawan]] (akin-abagatan ken akinlaud a parte) *[[Magsaysay, Palawan]] (akindaya a parte) *[[Agutaya, Palawan]] (akin-amianan a parte) No agkukuyog, 45,718 a tattao ti mangtagtagitao dagiti grupo ti isla ti Cuyo.<ref name=NSO10>{{cite web|url=https://www.census.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/MIMAROPA.pdf |title=Total Population by Province, City, Municipality and Barangay: as of May 1, 2010 |work=2010 Census of Population and Housing |publisher=National Statistics Office |accessdate=7 Nobiembre 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121115103316/http://www.census.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/MIMAROPA.pdf |archivedate=15 Nobiembre 2012 |df= }}</ref> Sumagmamano kadagiti nangruna nga isla, wenno dagiti grupo ti isla, ket dagiti sumaganad: {{Col-begin|width=17em}} {{Col-2}} *[[Quiniluban]] *[[Pamalican]] *[[Manamoc]] {{Col-2}} *[[Agutaya, Palawan|Agutaya]] *[[Isla Cuyo|Cuyo]] {{Col-end}} == Is-isla == <gallery mode=packed heights=80px> Papeles:QuinubalanGroup.JPG|Grupo ti [[Quiniluban]], akin-amianan a parte ti purpuro ti Cuyo. Papeles:ManamocIsland.JPG|Mabirukan ti Isla [[Manamoc]] iti amianan-akinlaud a parte ti purpuro ti Cuyo. Papeles:PamalicanAirview2.jpg|Isla [[Pamalican]]. Papeles:Agutaya and Oco.jpg|Isla [[Agutaya, Palawan|Agutaya]], ken ti bassit nga isla ti Oco iti sanguanan. </gallery> == Dagiti nota == {{reflist}} == Dagiti akinruar a silpo == *{{Commonscat-inline|Cuyo Islands}} *{{wikivoyage-inline|Cuyo Islands}} {{Palawan}} [[Kategoria:Purpuro ti Cuyo| ]] [[Kategoria:Dagiti purpuro ti Filipinas]] [[Kategoria:Dagiti purpuro ti Taaw Pasipiko]] [[Kategoria:Dagiti purpuro ti Abagatan a daya nga Asia]] [[Kategoria:Maritimo nga Abagatan a daya nga Asia]] dorhy5drujwglnevq3jkvgse20fderj Diosdado Peralta 0 61500 392211 343917 2022-07-27T21:15:34Z Lam-ang 3622 nagsimpa wikitext text/x-wiki {{Infobox agtengtengngel ti opisina |honorific-prefix = [[Ti naipammadayawan]] | honorific_suffix = | name = Diosdado M. Peralta | image = Peralta in robes.jpg | image_size = 220px | caption = | office = Maika-26 a [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] | appointer = [[Rodrigo Duterte]] | term_start = Oktubre 23, 2019 | term_end = Marso 27, 2021 | predecessor = [[Lucas Bersamin]] | successor = | office2 = Maika-162 a [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] | term_start2 = Enero 13, 2009 | term_end2 = Oktubre 22, 2019 | appointer2 = [[Gloria Macapagal Arroyo]] | predecessor2 = [[Ruben Reyes]] | successor2 = TBD | birth_name = Diosdado Madarang Peralta | birth_date = {{Birth date and age|1952|3|27|mf=y}} | birth_place = [[Laoag]], [[Ilocos Norte]], Filipinas | death_date = | death_place = | spouse = Fernanda Lampas-Peralta | blank1 = Nakaitimpuyogan | data1 = Gamma Delta Epsilon | religion = | signature = | alma_mater = [[Colegio de San Juan de Letran]] <br /> [[Unibersidad ti Santo Tomas]] | children = 3 | footnotes = }} Ni '''Diosdado "Dado" Madarang Peralta''' {{Kabibiag|NAILINIA}} ket maysa a [[Tattao a Filipino|Filipino]] a hurista. Naidutok isuna a kas ti maika-26 a [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia]] iti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas]] babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]] idi Oktubre 23, 2019.<ref>{{Cite web|url=https://newsinfo.inquirer.net/1179001/diosdado-peralta-is-new-chief-justice|title=Diosdado Peralta is new Chief Justice|last=Corrales|first=Nestor|date=Oktubre 23, 2019|website=Philippine Daily Inquirer|language=Ingles|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2019-10-23}}</ref> Isu ket dati a nagserbi a kas [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Katakunaynay a Hustisia]] ti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas]] manipud idi Enero 13, 2009 aginggana idi Oktubre 22, 2019.<ref name=gman>{{cite news|title=Sandiganbayan justice is new SC magistrate |url=http://www.gmanews.tv/story/144165/Sandiganbayan-justice-is-new-SC-magistrate |publisher=GMANews.TV |date=2009-01-14 |accessdate=2009-01-14 }}</ref> Isu ti maikatlo a [[Sandiganbayan]] nga Agtigtignay a Hustisia iti Nagato a Tribunal.<ref name=Peralta>http://sc.judiciary.gov.ph/aboutsc/justices/j-peralta.php</ref> == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} == Dagiti akinruar a silpo == {{Commonscat-inline}} {{Kontrol ti autoridad}} {{Filipinas-bio-pungol}} {{Kabibiag|KATEGORIA|Peralta, Diosdado M.}} euodh9xa6oqgh1fmmyxtas6fdfypgxe Tungtungan:Sasao nga Abagatan a Pauwasi 1 69875 392176 356773 2022-07-27T14:42:34Z Lam-ang 3622 Inyalis ni Lam-ang ti panid ti [[Tungtungan:Sasao a Lepki–Murkim]] iti [[Tungtungan:Sasao nga Abagatan a Pauwasi]]: ipada ti titulo iti Wikipedia nga Ingles wikitext text/x-wiki {{Paulo ti tungtungan}} {{Naipatarus a panid|en|South Pauwasi languages|small=no}} mow3v7lzvkweh1lshytzacbwn8qrn1u Hepe ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas 0 81010 392161 2022-07-27T14:10:26Z Lam-ang 3622 baw-ing wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] df7l3xznse37lfgqxvlhmn0smebxck9 Tungtungan:Sasao nga Orya–Tor 1 81011 392169 2022-07-27T14:34:22Z Lam-ang 3622 +naipatarus a panid wikitext text/x-wiki {{Paulo ti tungtungan}} {{Naipatarus a panid|en|Orya–Tor languages|small=no}} ohrtfceo8cg4ezyq8ye9e0oy6erjshk Tungtungan:Sasao nga Epi 1 81012 392171 2022-07-27T14:36:23Z Lam-ang 3622 +naipatarus a panid wikitext text/x-wiki {{Paulo ti tungtungan}} {{Naipatarus a panid|en|Epi languages|small=no}} l7d5tb96kkkjuiixcxepkht9lrg18r7 Sasao a Lepki–Murkim 0 81013 392175 2022-07-27T14:42:34Z Lam-ang 3622 Inyalis ni Lam-ang ti panid ti [[Sasao a Lepki–Murkim]] iti [[Sasao nga Abagatan a Pauwasi]]: ipada ti titulo iti Wikipedia nga Ingles wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] {{B manipud iti panangiyalis}} bpo4kayaatulktp1j41nx9nplb9a16v 392181 392175 2022-07-27T15:42:47Z Lam-ang 3622 Naipatarus manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/1062515830|Lepki–Murkim languages/1062515830]] wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Lepki–Murkim |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] |familycolor=Papuan |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] wenno nawaya a [[pamilia ti pagsasao]] |fam2=Akin-abagatan |child1=[[Pagsasao a Lepki|Lepki]] |child2=[[Pagsasao a Murkim|Murkim]] |child3=[[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ? |glotto=lepk1239 |glottorefname=Lepki-Murkim-Kembra }} Ti '''sasao a Lepki–Murkim''' ket ti paris wenno mabalin a dagiti tallo a kaudian a naduktalan a pagsasao iti Baro a Guinea, ti [[Pagsasao a Lepki|Lepki]], [[Pagsasao a Murkim|Murkim]]<ref name="glot">{{cite web| editor-last1= Hammarström| editor-first1 = Harald| editor-last2 = Forke| editor-first2 = Robert| editor-last3 = Haspelmath| editor-first3 = Martin| editor-last4 = Bank| editor-first4 = Sebastian| year = 2020|title = Lepki-Murkim-Kembra | work = [[Glottolog]] 4.3| url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/lepk1239}}</ref> ken mabalin pay a ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]].<ref name=ngw /> Nagsurat ni Øystein Lund Andersen iti maysa nga ugis-ugis nga etnograpia iti Lepki a mangiraman iti listaan ti balikas ken dagiti kanta.<ref>{{cite web |year=2007 |last=Andersen |first=Øystein Lund |title=The Lepki People of Sogber River, New Guinea |publisher=Jayapura, Cendrawasih University |url=http://papuaweb.org/dlib/lap/andersen/lepki.pdf}}</ref> == Pannakaidasig == Idi 2007, iti website ti pagsasao a Papuano, inreporta ni Mark Donohue a ti, :''Murkim [ken] Lepki [ken] Kembra ket, ken kakakuyog dagiti bilang dagiti dadduma a pagsasao, dagiti di naidasig a grupo mga agtataeng iti pagbaetan ti nangruna a kordiliera ken Bantay 6234, iti amianan ti Papua iti asideg ti pagbeddengan ti PNG (iti ayan ti 'asideg' = aginggana iti agarup nga 6 nga aldaw' a mpannagna). Agparangda a saan nga agkakabagian, no maibatay kadagiti listaan ti balikas, ken saanda nga agiparang iti akinruar a pannakaikabagian.''[http://mailman.anu.edu.au/pipermail/papuanlanguages/2007-May/000142.html] Nupay kasta, nabirukan ni [[Søren Wichmann]] (2013) a ti Murkim ken Lepki ket mabalin nga asidegda nga agkabagian,<ref name="Wichmann2013">Wichmann, Søren. 2013. [http://www.langlxmelanesia.com/wichmann313-386.pdf A classification of Papuan languages]. In: Hammarström, Harald and Wilco van den Heuvel (eds.), History, contact and classification of Papuan languages (Language and Linguistics in Melanesia, Special Issue 2012), 313-386. Port Moresby: Linguistic Society of Papua New Guinea.</ref> ken ti maysa a puesto nga awaten babaen ti Glottolog.<ref name="glot" /> Idasig ni Usher (2018) dagiti tallo apagsasao iti akin-abgatan a sanga iti pamilia ti [[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]].<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river South Pauwasi River]</ref> Idasig ni [[William A. Foley|Foley]] (2018) dagitoy a kas maysa a nawaya a pamilia ti pagsasao.<ref name="Foley-NWNG" /> Idasig pay ni Foley (2018) ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ken [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] a kas isolado, ngem saan a mangilaksid ti posibilidad iti pannakaikabagianda iti Lepki–Murkim. == Batayan a bokabulario == Ti batayan a bokabulario ti [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ken [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] a mangipakita kadagiti kognado ken dagiti saan a kognado a nailista iti [[William A. Foley|Foley]] (2018):<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Batayan a bokabulario ti pamilia a Lepki ! Ilokano !! [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] !! [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] |- | ‘billit’ || afai || afi |- | ‘dara’ || yiri || mal |- | ‘tulang’ || kɔw || kok |- | ‘barukong’ || nom || mam |- | ‘lapayag’ || bwi || bwi |- | ‘mangan’ || ɲis || ɲẽlo |- | ‘itlog’ || haiden || nel |- | ‘mata’ || yɛmon || amol |- | ‘apuy’ || yaɣala || yo |- | ‘ited’ || ken o || knewo |- | ‘mapan’ || aːro || haro |- | ‘daga’ || tɛtɛp || andok |- | ‘buok’ || yɛt || (inok-)ʔtair |- | ‘dengngen’ || ofa o || fao |- | ‘Siak’ || aro || nuːk |- | ‘saka’ || kol || ba |- | ‘kuto’ || nɪm || im |- | ‘lalaki’ || rawil || frawil |- | ‘bulan’ || roɣivei || kaya(bi) |- | ‘nagan’ || gye || ka ~ kako |- | ‘maysa’ || kutuɣap || hel |- | ‘kalsada, dalan’ || masin || mesain |- | ‘kitaen’ || boɣo || bowo |- | ‘langit’ || yiris ilaɣo || smomya |- | ‘nato’ || sauf || oːn |- | ‘init’ || mom || kayakalo |- | ‘dila’ || braw || prouk |- | ‘ngipen’ || kal || kal |- | ‘kayo’ || ya || yamul |- | ‘dua’ || kaisi || kais |- | ‘danum’ || kel || kel |- | ‘datayo’ || yiris || nakmere |- | ‘babai’ || konan || wonak |- | ‘sika (sg)’ || yoyo || hak(o) |} == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Lepki–Murkim, Sasao a}} [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim s| ]] [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Lepki-Murkim]] m7u0evqg52j7awl8jfz30l9i2qn3j4n 392183 392181 2022-07-27T15:45:24Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Lepki–Murkim |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] |familycolor=Papuan |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] wenno nawaya a [[pamilia ti pagsasao]] |fam2=Akin-abagatan |child1=[[Pagsasao a Lepki|Lepki]] |child2=[[Pagsasao a Murkim|Murkim]] |child3=[[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ? |glotto=lepk1239 |glottorefname=Lepki-Murkim-Kembra }} Ti '''sasao a Lepki–Murkim''' ket ti paris wenno mabalin a dagiti tallo a kaudian a naduktalan a pagsasao iti Baro a Guinea, ti [[Pagsasao a Lepki|Lepki]], [[Pagsasao a Murkim|Murkim]]<ref name="glot">{{cite web| editor-last1= Hammarström| editor-first1 = Harald| editor-last2 = Forke| editor-first2 = Robert| editor-last3 = Haspelmath| editor-first3 = Martin| editor-last4 = Bank| editor-first4 = Sebastian| year = 2020|title = Lepki-Murkim-Kembra | work = [[Glottolog]] 4.3| url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/lepk1239}}</ref> ken mabalin pay a ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]].<ref name=ngw /> Nagsurat ni Øystein Lund Andersen iti maysa nga ugis-ugis nga etnograpia iti Lepki a mangiraman iti listaan ti balikas ken dagiti kanta.<ref>{{cite web |year=2007 |last=Andersen |first=Øystein Lund |title=The Lepki People of Sogber River, New Guinea |publisher=Jayapura, Cendrawasih University |url=http://papuaweb.org/dlib/lap/andersen/lepki.pdf}}</ref> == Pannakaidasig == Idi 2007, iti website ti pagsasao a Papuano, inreporta ni Mark Donohue a ti, :''Murkim [ken] Lepki [ken] Kembra ket, ken kakakuyog dagiti bilang dagiti dadduma a pagsasao, dagiti di naidasig a grupo mga agtataeng iti pagbaetan ti nangruna a kordiliera ken Bantay 6234, iti amianan ti Papua iti asideg ti pagbeddengan ti PNG (iti ayan ti 'asideg' = aginggana iti agarup nga 6 nga aldaw' a mpannagna). Agparangda a saan nga agkakabagian, no maibatay kadagiti listaan ti balikas, ken saanda nga agiparang iti akinruar a pannakaikabagian.''[http://mailman.anu.edu.au/pipermail/papuanlanguages/2007-May/000142.html] Nupay kasta, nabirukan ni [[Søren Wichmann]] (2013) a ti Murkim ken Lepki ket mabalin nga asidegda nga agkabagian,<ref name="Wichmann2013">Wichmann, Søren. 2013. [http://www.langlxmelanesia.com/wichmann313-386.pdf A classification of Papuan languages]. In: Hammarström, Harald and Wilco van den Heuvel (eds.), History, contact and classification of Papuan languages (Language and Linguistics in Melanesia, Special Issue 2012), 313-386. Port Moresby: Linguistic Society of Papua New Guinea.</ref> ken ti maysa a puesto nga awaten babaen ti Glottolog.<ref name="glot" /> Idasig ni Usher (2018) dagiti tallo a pagsasao iti akin-abgatan a sanga iti pamilia ti [[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]].<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river South Pauwasi River]</ref> Idasig ni [[William A. Foley|Foley]] (2018) dagitoy a kas maysa a nawaya a pamilia ti pagsasao.<ref name="Foley-NWNG" /> Idasig pay ni Foley (2018) ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ken [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] a kas isolado, ngem saan a mangilaksid ti posibilidad iti pannakaikabagianda iti Lepki–Murkim. == Batayan a bokabulario == Ti batayan a bokabulario ti [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ken [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] a mangipakita kadagiti kognado ken dagiti saan a kognado a nailista iti [[William A. Foley|Foley]] (2018):<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Batayan a bokabulario ti pamilia a Lepki ! Ilokano !! [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] !! [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] |- | ‘billit’ || afai || afi |- | ‘dara’ || yiri || mal |- | ‘tulang’ || kɔw || kok |- | ‘barukong’ || nom || mam |- | ‘lapayag’ || bwi || bwi |- | ‘mangan’ || ɲis || ɲẽlo |- | ‘itlog’ || haiden || nel |- | ‘mata’ || yɛmon || amol |- | ‘apuy’ || yaɣala || yo |- | ‘ited’ || ken o || knewo |- | ‘mapan’ || aːro || haro |- | ‘daga’ || tɛtɛp || andok |- | ‘buok’ || yɛt || (inok-)ʔtair |- | ‘dengngen’ || ofa o || fao |- | ‘Siak’ || aro || nuːk |- | ‘saka’ || kol || ba |- | ‘kuto’ || nɪm || im |- | ‘lalaki’ || rawil || frawil |- | ‘bulan’ || roɣivei || kaya(bi) |- | ‘nagan’ || gye || ka ~ kako |- | ‘maysa’ || kutuɣap || hel |- | ‘kalsada, dalan’ || masin || mesain |- | ‘kitaen’ || boɣo || bowo |- | ‘langit’ || yiris ilaɣo || smomya |- | ‘nato’ || sauf || oːn |- | ‘init’ || mom || kayakalo |- | ‘dila’ || braw || prouk |- | ‘ngipen’ || kal || kal |- | ‘kayo’ || ya || yamul |- | ‘dua’ || kaisi || kais |- | ‘danum’ || kel || kel |- | ‘datayo’ || yiris || nakmere |- | ‘babai’ || konan || wonak |- | ‘sika (sg)’ || yoyo || hak(o) |} == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Lepki–Murkim, Sasao a}} [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim s| ]] [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Lepki-Murkim]] ta2p2x7eivdnluki85ciaqx7dcmssp1 392184 392183 2022-07-27T15:46:07Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox pamilia ti pagsasao |name=Lepki–Murkim |region=[[Papua (probinsia)|Papua]]: [[Rehensia ti Pegunungan Bintang]] |familycolor=Papuan |fam1=[[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]] wenno nawaya a [[pamilia ti pagsasao]] |fam2=Akin-abagatan |child1=[[Pagsasao a Lepki|Lepki]] |child2=[[Pagsasao a Murkim|Murkim]] |child3=[[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ? |glotto=lepk1239 |glottorefname=Lepki-Murkim-Kembra }} Ti '''sasao a Lepki–Murkim''' ket ti paris wenno mabalin a dagiti tallo a kaudian a naduktalan a pagsasao iti Baro a Guinea, ti [[Pagsasao a Lepki|Lepki]], [[Pagsasao a Murkim|Murkim]]<ref name="glot">{{cite web| editor-last1= Hammarström| editor-first1 = Harald| editor-last2 = Forke| editor-first2 = Robert| editor-last3 = Haspelmath| editor-first3 = Martin| editor-last4 = Bank| editor-first4 = Sebastian| year = 2020|title = Lepki-Murkim-Kembra | work = [[Glottolog]] 4.3| url = https://glottolog.org/resource/languoid/id/lepk1239}}</ref> ken mabalin pay a ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]].<ref name=ngw /> Nagsurat ni Øystein Lund Andersen iti maysa nga ugis-ugis nga etnograpia iti Lepki a mangiraman iti listaan ti balikas ken dagiti kanta.<ref>{{cite web |year=2007 |last=Andersen |first=Øystein Lund |title=The Lepki People of Sogber River, New Guinea |publisher=Jayapura, Cendrawasih University |url=http://papuaweb.org/dlib/lap/andersen/lepki.pdf}}</ref> == Pannakaidasig == Idi 2007, iti website ti pagsasao a Papuano, inreporta ni Mark Donohue a ti, :''Murkim [ken] Lepki [ken] Kembra ket, ken kakakuyog dagiti bilang dagiti dadduma a pagsasao, dagiti di naidasig a grupo mga agtataeng iti pagbaetan ti nangruna a kordiliera ken Bantay 6234, iti amianan ti Papua iti asideg ti pagbeddengan ti PNG (iti ayan ti 'asideg' = aginggana iti agarup nga 6 nga aldaw' a mpannagna). Agparangda a saan nga agkakabagian, no maibatay kadagiti listaan ti balikas, ken saanda nga agiparang iti akinruar a pannakaikabagian.''[http://mailman.anu.edu.au/pipermail/papuanlanguages/2007-May/000142.html] Nupay kasta, nabirukan ni [[Søren Wichmann]] (2013) a ti Murkim ken Lepki ket mabalin nga asidegda nga agkabagian,<ref name="Wichmann2013">Wichmann, Søren. 2013. [http://www.langlxmelanesia.com/wichmann313-386.pdf A classification of Papuan languages]. In: Hammarström, Harald and Wilco van den Heuvel (eds.), History, contact and classification of Papuan languages (Language and Linguistics in Melanesia, Special Issue 2012), 313-386. Port Moresby: Linguistic Society of Papua New Guinea.</ref> ken ti maysa a puesto nga awaten babaen ti Glottolog.<ref name="glot" /> Idasig ni Usher (2018) dagiti tallo a pagsasao iti akin-abgatan a sanga iti pamilia ti [[Sasao a Pauwasi|Pauwasi]].<ref name=ngw>[https://sites.google.com/site/newguineaworld/families/pauwasi-river/yetfa-south-pauwasi-river/south-pauwasi-river South Pauwasi River]</ref> Idasig ni [[William A. Foley|Foley]] (2018) dagitoy a kas maysa a nawaya a pamilia ti pagsasao.<ref name="Foley-NWNG" /> Idasig pay ni Foley (2018) ti [[Pagsasao a Kembra|Kembra]] ken [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] a kas isolado, ngem saan a mangilaksid ti posibilidad iti pannakaikabagianda iti Lepki–Murkim. == Batayan a bokabulario == Ti batayan a bokabulario ti [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] ken [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] a mangipakita kadagiti kognado ken dagiti saan a kognado a nailista iti [[William A. Foley|Foley]] (2018):<ref name="Foley-NWNG">{{cite book |last=Foley |first=William A. |editor1-last=Palmer |editor1-first=Bill |date=2018 |title=The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide |chapter=The languages of Northwest New Guinea |series= The World of Linguistics |volume=4 |location=Berlin |publisher=De Gruyter Mouton |pages=433-568 |isbn=978-3-11-028642-7}}</ref> :{| {{table}} |+ Batayan a bokabulario ti pamilia a Lepki ! Ilokano !! [[Pagsasao a Lepki|Lepki]] !! [[Pagsasao a Murkim|Murkim]] |- | ‘billit’ || afai || afi |- | ‘dara’ || yiri || mal |- | ‘tulang’ || kɔw || kok |- | ‘barukong’ || nom || mam |- | ‘lapayag’ || bwi || bwi |- | ‘mangan’ || ɲis || ɲẽlo |- | ‘itlog’ || haiden || nel |- | ‘mata’ || yɛmon || amol |- | ‘apuy’ || yaɣala || yo |- | ‘ited’ || ken o || knewo |- | ‘mapan’ || aːro || haro |- | ‘daga’ || tɛtɛp || andok |- | ‘buok’ || yɛt || (inok-)ʔtair |- | ‘dengngen’ || ofa o || fao |- | ‘Siak’ || aro || nuːk |- | ‘saka’ || kol || ba |- | ‘kuto’ || nɪm || im |- | ‘lalaki’ || rawil || frawil |- | ‘bulan’ || roɣivei || kaya(bi) |- | ‘nagan’ || gye || ka ~ kako |- | ‘maysa’ || kutuɣap || hel |- | ‘kalsada, dalan’ || masin || mesain |- | ‘kitaen’ || boɣo || bowo |- | ‘langit’ || yiris ilaɣo || smomya |- | ‘nato’ || sauf || oːn |- | ‘init’ || mom || kayakalo |- | ‘dila’ || braw || prouk |- | ‘ngipen’ || kal || kal |- | ‘kayo’ || ya || yamul |- | ‘dua’ || kaisi || kais |- | ‘danum’ || kel || kel |- | ‘datayo’ || yiris || nakmere |- | ‘babai’ || konan || wonak |- | ‘sika (sg)’ || yoyo || hak(o) |} == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Lepki–Murkim, Sasao a}} [[Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim| ]] [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi|Lepki-Murkim]] fhoedr7b2pre3qk9f49x0x3hel9oy3j Tungtungan:Sasao a Lepki–Murkim 1 81014 392177 2022-07-27T14:42:35Z Lam-ang 3622 Inyalis ni Lam-ang ti panid ti [[Tungtungan:Sasao a Lepki–Murkim]] iti [[Tungtungan:Sasao nga Abagatan a Pauwasi]]: ipada ti titulo iti Wikipedia nga Ingles wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tungtungan:Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] {{B manipud iti panangiyalis}} cmaovjmcublbgz0ponef8k3iisyo7lr 392182 392177 2022-07-27T15:43:31Z Lam-ang 3622 +naipatarus a panid wikitext text/x-wiki {{Paulo ti tungtungan}} {{Naipatarus a panid|en|Lepki–Murkim languages|small=no}} 1xfnp5ke3757wm4mdvw5vi9e24y1z5h Plantilia:Table 10 81015 392178 2022-07-27T15:01:09Z Lam-ang 3622 Kinopia manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/844793218|Template:Table/844793218]] wikitext text/x-wiki class="wikitable {{{{{|safesubst:}}}#switch:{{{1|}}} | show|hidable|collapsible = collapsible | auto|autocollapse = collapsible autocollapse | hide|collapse|collapsed = collapsible collapsed | sort|sortable = sortable | outer|outercollapse = outercollapse | inner|innercollapse = innercollapse | }} {{{{{|safesubst:}}}#switch:{{{2|}}} | show|hidable|collapsible = collapsible | auto|autocollapse = collapsible autocollapse | hide|collapse|collapsed = collapsible collapsed | sort|sortable = sortable | outer|outercollapse = outercollapse | inner|innercollapse = innercollapse | }} {{{{{|safesubst:}}}#switch:{{{3|}}} | show|hidable|collapsible = collapsible | auto|autocollapse = collapsible autocollapse | hide|collapse|collapsed = collapsible collapsed | sort|sortable = sortable | outer|outercollapse = outercollapse | inner|innercollapse = innercollapse | }} {{{class|}}}"<noinclude> {{dokumentasion}} </noinclude> 5o4k7b2aobuwmn623jxenil7dnqpyij Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi 14 81016 392180 2022-07-27T15:10:41Z Lam-ang 3622 Nagpartuat iti baro a kategoria wikitext text/x-wiki {{Kat nangruna}} [[Kategoria:Sasao a Pauwasi]] 49x06q27pu4t07yqa61mi24piygd333 Kategoria:Sasao a Lepki–Murkim 14 81017 392185 2022-07-27T15:49:26Z Lam-ang 3622 Nagpartuat iti baro a kategoria wikitext text/x-wiki {{Kat nangruna}} [[Kategoria:Ssao nga Abagatan a Pauwasi]] bjappdu4af6wbccjqqb96neu5xghdef 392186 392185 2022-07-27T15:49:35Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Kat nangruna}} [[Kategoria:Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] emw2mn178iqug8kku7de902tmg5t9yw Sasao a Yetfa – Abagatan a Pauwasi 0 81018 392191 2022-07-27T16:44:47Z Lam-ang 3622 baw-ing wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] tskz72ehz217d79ytt3orlgx53y3xyi Pagsasao nga Abagatan a Pauwasi 0 81019 392194 2022-07-27T17:06:11Z Lam-ang 3622 baw-ing wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sasao nga Abagatan a Pauwasi]] tskz72ehz217d79ytt3orlgx53y3xyi Plantilia:Table/dok 10 81020 392198 2022-07-27T17:29:57Z Lam-ang 3622 Naipatarus manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/1097742985|Template:Table/doc/1097742985]] wikitext text/x-wiki {{Subpanid ti dokumentasion}} == Panagusar == <code><nowiki>{{Table|</nowiki>''param1''|''param2''|''param3''|class=<nowiki>}}</nowiki></code> Usaren iti rugi ti maysa a tabl tapno makaikeddeng iti <code>wikitable</code> ken dagiti dadduma a kadawyan nga inus-usar a klase ti CSS. No awan dagiti parmetro, mangiparuar ti plantilia iti <code>class="wikitable"</code>. Dagiti parametro ti ''param1'', ''param2'', ken ''param3'' ket mabalin amin dagiti sumaganad a pagpilian: ;Marebba a pagpilian *'''<code>show</code>, <code>hidable</code>, wenno <code>collapsible</code>:''' Usaren ti klase ti <code>collapsible</code> tapno maipakita ti maysa a silpo ti [ilemmeng] tapno marebba ti tabla, ngem mangibari tabla a kasisigud a di marebba *'''<code>hide</code>, <code>collapse</code>, wenno <code>collapsed</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible collapsed</code> tapno maaramid a marebba ti tabla nga agraman iti maysa a silpo ti [ipakita] tapno maiparang ti tabla. *'''<code>auto</code> wenno <code>autocollapse</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible autocollapse</code> tapno maaramid a marebba ti tabla, ngem maarebba laeng no adda tallo wenno ad-adu a marebba a tabla iti panid *'''<code>inner</code> wenno <code>innercollapse</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible innercollapse</code> tapno maaramid a marebba ti tabla, ngem marebba laeng no ti tabla ket adda iti kaunegan ti dakdakkel a tabla iti klase ti <code>outercollapse</code>. *'''<code>outer</code> wenno <code>outercollapse</code>:''' Usaren ti klase ti <code>outercollapse</code> tapno marebba dagiti ania man a basbassit a tabla iti kaunegan ti tabla nga agusar iti klase ti <code>innercollapse</code>. Mabalin nga ikuyog kadagiti nadumaduma a marebba ken panagurnos a pagpilian dita ngato. ;Dagiti pagpilian ti panagurnos *'''<code>sort</code> wenno <code>sortable</code>:''' Usaren ti klase ti <code>sortable</code> tapno makainayon kadagiti panagurnos a buton iti tunggal maysa a batong ti tabla. Mabalin nga ikuyog kadagiti nadumaduma a marebba ken panagurnos a pagpilian dita ngato wenno iti <code>outercollapse</code>. ;Dgiti daddum apay a pagpilian *Dagiti ania man a kalse ti Wikipedia ket mabalin a mainaganan iti panagusar ti parametro ti {{para|class}}. ; Mabalin ti agusar aginggana dagiti tallo a parametro, ket maipatinayon ti custom a parametro ti {{para|class}}, ken mabalinda a mainaganan iti ania man nga urnos. ==Dagiti wadan== ;Awan dagiti parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable"</code> tapno mapataud ti {| {{Table}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} ;Agraman dagiti parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table|hide|sort}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable collapsible collapsed sortable"</code> tapno mapataud ti {| {{Table|hide|sort}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} ;Agraman kadagiti custom a parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table|sort|class=floatright}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable sortable floatright"</code> tapno mapataud ti {| {{Table|sort|class=floatright}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} {{clear}} == Kitaen pay == {{Sabali a nagnagan}} <includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|pagipadasan|| <!-- Ikabil dagiti kategoria dita baba ken dagiti interwiki idiay Wikidata --> [[Kategoria:Dagiti plantilia ti tabla]] }}</includeonly> 967uyssq25xyque1ygyjfishxldavdk 392200 392198 2022-07-27T18:10:13Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Subpanid ti dokumentasion}} == Panagusar == <code><nowiki>{{Table|</nowiki>''param1''|''param2''|''param3''|class=<nowiki>}}</nowiki></code> Usaren iti rugi ti maysa a tabl tapno makaikeddeng iti <code>wikitable</code> ken dagiti dadduma a kadawyan nga inus-usar a klase ti CSS. No awan dagiti parmetro, mangiparuar ti plantilia iti <code>class="wikitable"</code>. Dagiti parametro ti ''param1'', ''param2'', ken ''param3'' ket mabalin amin dagiti sumaganad a pagpilian: ;Marebba a pagpilian *'''<code>show</code>, <code>hidable</code>, wenno <code>collapsible</code>:''' Usaren ti klase ti <code>collapsible</code> tapno maipakita ti maysa a silpo ti [ilemmeng] tapno marebba ti tabla, ngem mangibati tabla a kasisigud a di marebba *'''<code>hide</code>, <code>collapse</code>, wenno <code>collapsed</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible collapsed</code> tapno maaramid a marebba ti tabla nga agraman iti maysa a silpo ti [ipakita] tapno maiparang ti tabla. *'''<code>auto</code> wenno <code>autocollapse</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible autocollapse</code> tapno maaramid a marebba ti tabla, ngem marebba laeng no adda tallo wenno ad-adu a marebba a tabla iti panid *'''<code>inner</code> wenno <code>innercollapse</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible innercollapse</code> tapno maaramid a marebba ti tabla, ngem marebba laeng no ti tabla ket adda iti kaunegan ti dakdakkel a tabla iti klase ti <code>outercollapse</code>. *'''<code>outer</code> wenno <code>outercollapse</code>:''' Usaren ti klase ti <code>outercollapse</code> tapno marebba dagiti ania man a basbassit a tabla iti kaunegan ti tabla nga agusar iti klase ti <code>innercollapse</code>. Mabalin nga ikuyog kadagiti nadumaduma a marebba ken panagurnos a pagpilian dita ngato. ;Dagiti pagpilian ti panagurnos *'''<code>sort</code> wenno <code>sortable</code>:''' Usaren ti klase ti <code>sortable</code> tapno makainayon kadagiti panagurnos a buton iti tunggal maysa a batong ti tabla. Mabalin nga ikuyog kadagiti nadumaduma a marebba ken panagurnos a pagpilian dita ngato wenno iti <code>outercollapse</code>. ;Dagiti dadduma pay a pagpilian *Dagiti ania man a klase ti Wikipedia ket mabalin a mainaganan iti panagusar ti parametro ti {{para|class}}. ; Mabalin ti agusar aginggana dagiti tallo a parametro, ket maipatinayon ti custom a parametro ti {{para|class}}, ken mabalinda a mainaganan iti ania man nga urnos. == Dagiti wadan == ;Awan dagiti parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable"</code> tapno mapataud ti {| {{Table}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} ;Agraman dagiti parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table|hide|sort}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable collapsible collapsed sortable"</code> tapno mapataud ti {| {{Table|hide|sort}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} ;Agraman kadagiti custom a parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table|sort|class=floatright}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable sortable floatright"</code> tapno mapataud ti {| {{Table|sort|class=floatright}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} {{clear}} == Kitaen pay == {{Sabali a nagnagan}} <includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|pagipadasan|| <!-- Ikabil dagiti kategoria dita baba ken dagiti interwiki idiay Wikidata --> [[Kategoria:Dagiti plantilia ti tabla]] }}</includeonly> nrfjo1bxhx9albuwbzx5b1iejwfv05r 392217 392200 2022-07-28T04:31:26Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Subpanid ti dokumentasion}} == Panagusar == <code><nowiki>{{Table|</nowiki>''param1''|''param2''|''param3''|class=<nowiki>}}</nowiki></code> Usaren iti rugi ti maysa a tabla tapno makaikeddeng iti <code>wikitable</code> ken dagiti dadduma a kadawyan nga inus-usar a klase ti CSS. No awan dagiti parametro, mangiparuar ti plantilia iti <code>class="wikitable"</code>. Dagiti parametro ti ''param1'', ''param2'', ken ''param3'' ket mabalin amin dagiti sumaganad a pagpilian: ;Marebba a pagpilian *'''<code>show</code>, <code>hidable</code>, wenno <code>collapsible</code>:''' Usaren ti klase ti <code>collapsible</code> tapno maipakita ti maysa a silpo ti [ilemmeng] tapno marebba ti tabla, ngem mangibati tabla a kasisigud a di marebba *'''<code>hide</code>, <code>collapse</code>, wenno <code>collapsed</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible collapsed</code> tapno maaramid a marebba ti tabla nga agraman iti maysa a silpo ti [ipakita] tapno maiparang ti tabla. *'''<code>auto</code> wenno <code>autocollapse</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible autocollapse</code> tapno maaramid a marebba ti tabla, ngem marebba laeng no adda tallo wenno ad-adu a marebba a tabla iti panid *'''<code>inner</code> wenno <code>innercollapse</code>:''' Usaren dagiti klase ti <code>collapsible innercollapse</code> tapno maaramid a marebba ti tabla, ngem marebba laeng no ti tabla ket adda iti kaunegan ti dakdakkel a tabla iti klase ti <code>outercollapse</code>. *'''<code>outer</code> wenno <code>outercollapse</code>:''' Usaren ti klase ti <code>outercollapse</code> tapno marebba dagiti ania man a basbassit a tabla iti kaunegan ti tabla nga agusar iti klase ti <code>innercollapse</code>. Mabalin nga ikuyog kadagiti nadumaduma a marebba ken panagurnos a pagpilian dita ngato. ;Dagiti pagpilian ti panagurnos *'''<code>sort</code> wenno <code>sortable</code>:''' Usaren ti klase ti <code>sortable</code> tapno makainayon kadagiti panagurnos a buton iti tunggal maysa a batong ti tabla. Mabalin nga ikuyog kadagiti nadumaduma a marebba ken panagurnos a pagpilian dita ngato wenno iti <code>outercollapse</code>. ;Dagiti dadduma pay a pagpilian *Dagiti ania man a klase ti Wikipedia ket mabalin a mainaganan iti panagusar ti parametro ti {{para|class}}. ; Mabalin ti agusar aginggana dagiti tallo a parametro, ket maipatinayon ti custom a parametro ti {{para|class}}, ken mabalinda a mainaganan iti ania man nga urnos. == Dagiti wadan == ;Awan dagiti parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable"</code> tapno mapataud ti {| {{Table}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} ;Agraman dagiti parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table|hide|sort}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable collapsible collapsed sortable"</code> tapno mapataud ti {| {{Table|hide|sort}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} ;Agraman kadagiti custom a parametro <syntaxhighlight lang="tid">{| {{Table|sort|class=floatright}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |}</syntaxhighlight> Usaren ti <code>class="wikitable sortable floatright"</code> tapno mapataud ti {| {{Table|sort|class=floatright}} ! Rows !! Data |- ! Row 1 | Datum1 |- ! Row 2 | Datum2 |} {{clear}} == Kitaen pay == {{Sabali a nagnagan}} <includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|pagipadasan|| <!-- Ikabil dagiti kategoria dita baba ken dagiti interwiki idiay Wikidata --> [[Kategoria:Dagiti plantilia ti tabla]] }}</includeonly> b9nn9xgjelc7yimq4h4jqxtfft4undh Alexander Gesmundo 0 81021 392201 2022-07-27T20:55:30Z Lam-ang 3622 Naipatarus manipud iti [[:en:Special:PermanentLink/1095918400|Alexander Gesmundo/1095918400]] wikitext text/x-wiki {{Infobox agtakem | honorific-prefix = | honorific_suffix = | name = Alexander G. Gesmundo | image = CJ Alexander Gesmundo (2021).jpg | imagesize = 200px | alt = | order = Maika-27 a | office = Pangulo ti Hustisia ti Filipinas | appointer = [[Rodrigo Duterte]] | term_start = Abril 5, 2021 | term_end = | predecessor = [[Diosdado Peralta]] | successor = | order1 = Maika-178 a | office1 = Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas | term_start1 = Agosto 14, 2017 | term_end1 = Abril 5, 2021 | appointer1 = [[Rodrigo Duterte]] | predecessor1 = [[Jose C. Mendoza]] | successor1 = [[Japar Dimaampao]] | office2 = Katakunaynay a Hustisia ti [[Sandiganbayan]] | term_start2 = Oktubre 15, 2005 | term_end2 = Agosto 14, 2017 | appointer2 = [[Gloria Macapagal Arroyo]] | predecessor2 = [[Teresita de Castro]] | successor2 = [[Ronald Moreno]] | birth_name = Alexander Gahon Gesmundo | birth_date = {{Petsa ti pannakaipasngay ken tawen|1956|11|6|mf=y}} | birth_place = [[San Pablo, Laguna]], Filipinas | death_date = | death_place = | alma_mater = [[Lyceum of the Philippines University]]<small>([[Bachelor of Science|BS]])</small> <br /> [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] <small>([[Bachelor of Laws|LL.B]])</small> | spouse = |blank1 = Pannakaikameng |data1 = Fraternal Order of Utopia | signature = | footnotes = }} Ni '''Alexander Gahon Gesmundo''' {{Kabibiag|NAILINIA}} ket agserbi a kas ti [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] manipud idi Abril 5, 2021. Sinukatanna ni [[Diosdado Peralta]], a nasapa a nagretiro idi Marso 27, 2021.<ref name="manilatimes">{{Cite news |last=Calayag |first=Keith |date=Abril 2, 2021 |title=Duterte Appoints Alexander Gesmundo Chief Justice |work=The Manila Times |url=https://www.manilatimes.net/2021/04/02/news/duterte-appoints-alexander-gesmundo-chief-justice/858796 |access-date=Abril 2, 2021|language=en}}</ref> Isu ket dati a nagserbi a kas maysa a [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] manipud idi 2017 aginggana idi 2021. == Biograpia == Ni Gesmundo ket ti maikapat a pangulo ti hustisia nga indutok babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]]<ref>{{Cite web |date=Abril 5, 2021 |title=Hon. Alexander G. Gesmundo is 27th Chief Justice |url=https://sc.judiciary.gov.ph/17999/ |access-date=Abril 15, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> ken ti maikatlo nga Ateneano nga agtakem iti puesto ti nangato a tribunal. Nagadal ni Hepe ti Hustisia Gesmundo iti Bachelor of Science iti [[Ekonomika]] iti [[Lyceum of the Philippines University]] kbayatan a naggun-od iti grado ti linteg manipud iti [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] idi 1984 ken nakapasa iti Bar ti Filipinas idi Abril 1985.<ref name="Bio">{{Cite web |title=Chief Justice Alexander G. Gesmundo |url=https://sc.judiciary.gov.ph/375/ |access-date=Agosto 10, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> Nangrugi isuna a nagtrabtrabaho a kas maysa nga abogado ti bista iti Opisian ti Solisitor Heneral (Office of the Solicitor General-OSG)idi 1985 ken nagunggunaan idi iti Kapatgan a Solisitor kalpasan ti tallo a tawen.<ref name="Bio" /> Isu ket adda idi iti maikadua a pannakaidutok a kas komisioner ti Presidensial a Komision iti Nasayaat a Gobierno manipud idi Hulio 17, 1998 aginggana idi Pebrero 15, 2001.<ref name="Bio" /> Idi Agosto 2002, naital-o isuna a kas katakunaynay a solisitor heneral. Nagtultuloy isuna a nagserbi iti iti OSG aginggana idi Oktubre 2005.<ref name="Bio" /> Kalpasan dagiti 20 ya tawen iti OSG, naidutok isuna kas maysa a katakunaynay a hustisia ti [[Sandiganbayan]] idi Oktubre 15, 2005, ken kalpasanna a kas maysa a mangipangulo ti maikapito a dibisionna ken kumadua a mangipangulo ti Committee on Rules. Idi Agosto 14, 2017, nagbalin ni Gesmundo ti maika-178 a mahistrado ti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas|Kangatuan a Korte]], ken nagtakem iti puesto a binakante babaen ni Hustisia [[Jose C. Mendoza]] a nakabot iti nasken a tawen iti panagretiro.<ref name="Torres-Tupas 2017">{{Cite news |last=Torres-Tupas |first=Nestor Corrales |date=Agosto 14, 2017 |title=Duterte Appoints Gesmundo New SC Associate Justice |language=en |work=Inquirer.net |url=https://newsinfo.inquirer.net/922556/malacanang-sandiganbayan-rodrigo-duterte-alexander-gesmunfo-sc-justice-new-appointment |access-date=Marso 13, 2022|language=en}}</ref> Kas pangulo ti hustisia, naskento nga agretiro isuna intono Nobiembre 6, 2026. == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{Kontrol ti autoridad}} {{Kabibiag|KATEGORIA|Gesmundo, Alexander}} ggbt54wjt018gfwcfm5f2iej664lu8g 392212 392201 2022-07-27T21:27:52Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox agtakem | honorific-prefix = | honorific_suffix = | name = Alexander G. Gesmundo | image = CJ Alexander Gesmundo (2021).jpg | imagesize = 200px | alt = | order = Maika-27 a | office = Pangulo ti Hustisia ti Filipinas | appointer = [[Rodrigo Duterte]] | term_start = Abril 5, 2021 | term_end = | predecessor = [[Diosdado Peralta]] | successor = | order1 = Maika-178 a | office1 = Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas | term_start1 = Agosto 14, 2017 | term_end1 = Abril 5, 2021 | appointer1 = [[Rodrigo Duterte]] | predecessor1 = [[Jose C. Mendoza]] | successor1 = [[Japar Dimaampao]] | office2 = Katakunaynay a Hustisia ti [[Sandiganbayan]] | term_start2 = Oktubre 15, 2005 | term_end2 = Agosto 14, 2017 | appointer2 = [[Gloria Macapagal Arroyo]] | predecessor2 = [[Teresita de Castro]] | successor2 = [[Ronald Moreno]] | birth_name = Alexander Gahon Gesmundo | birth_date = {{Petsa ti pannakaipasngay ken tawen|1956|11|6|mf=y}} | birth_place = [[San Pablo, Laguna]], Filipinas | death_date = | death_place = | alma_mater = [[Lyceum of the Philippines University]]<small>([[Bachelor of Science|BS]])</small> <br /> [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] <small>([[Bachelor of Laws|LL.B]])</small> | spouse = |blank1 = Pannakaikameng |data1 = Fraternal Order of Utopia | signature = | footnotes = }} Ni '''Alexander Gahon Gesmundo''' {{Kabibiag|NAILINIA}} ket agserbi a kas ti [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] manipud idi Abril 5, 2021. Sinukatanna ni [[Diosdado Peralta]], a nasapa a nagretiro idi Marso 27, 2021.<ref name="manilatimes">{{Cite news |last=Calayag |first=Keith |date=Abril 2, 2021 |title=Duterte Appoints Alexander Gesmundo Chief Justice |work=The Manila Times |url=https://www.manilatimes.net/2021/04/02/news/duterte-appoints-alexander-gesmundo-chief-justice/858796 |access-date=Abril 2, 2021|language=en}}</ref> Isu ket dati a nagserbi a kas maysa a [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] manipud idi 2017 aginggana idi 2021. == Biograpia == Ni Gesmundo ket ti maikapat a pangulo ti hustisia nga indutok babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]]<ref>{{Cite web |date=Abril 5, 2021 |title=Hon. Alexander G. Gesmundo is 27th Chief Justice |url=https://sc.judiciary.gov.ph/17999/ |access-date=Abril 15, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> ken ti maikatlo nga Ateneano nga agtakem iti puesto ti nangato a tribunal. Nagadal ni Hepe ti Hustisia Gesmundo iti Bachelor of Science iti [[Ekonomika]] iti [[Lyceum of the Philippines University]] kbayatan a naggun-od iti grado ti linteg manipud iti [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] idi 1984 ken nakapasa iti Bar ti Filipinas idi Abril 1985.<ref name="Bio">{{Cite web |title=Chief Justice Alexander G. Gesmundo |url=https://sc.judiciary.gov.ph/375/ |access-date=Agosto 10, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> Nangrugi isuna a nagtrabtrabaho a kas maysa nga abogado ti bista iti Opisian ti Solisitor Heneral (Office of the Solicitor General-OSG) idi 1985 ken nagunggunaan idi iti Kapatgan a Solisitor kalpasan ti tallo a tawen.<ref name="Bio" /> Isu ket adda idi iti maikadua a pannakaidutok a kas komisioner ti Presidensial a Komision iti Nasayaat a Gobierno manipud idi Hulio 17, 1998 aginggana idi Pebrero 15, 2001.<ref name="Bio" /> Idi Agosto 2002, naital-o isuna a kas katakunaynay a solisitor heneral. Nagtultuloy isuna a nagserbi iti iti OSG aginggana idi Oktubre 2005.<ref name="Bio" /> Kalpasan dagiti 20 ya tawen iti OSG, naidutok isuna kas maysa a katakunaynay a hustisia ti [[Sandiganbayan]] idi Oktubre 15, 2005, ken kalpasanna a kas maysa a mangipangulo ti maikapito a dibisionna ken kumadua a mangipangulo ti Committee on Rules. Idi Agosto 14, 2017, nagbalin ni Gesmundo ti maika-178 a mahistrado ti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas|Kangatuan a Korte]], ken nagtakem iti puesto a binakante babaen ni Hustisia [[Jose C. Mendoza]] a nakabot iti nasken a tawen iti panagretiro.<ref name="Torres-Tupas 2017">{{Cite news |last=Torres-Tupas |first=Nestor Corrales |date=Agosto 14, 2017 |title=Duterte Appoints Gesmundo New SC Associate Justice |language=en |work=Inquirer.net |url=https://newsinfo.inquirer.net/922556/malacanang-sandiganbayan-rodrigo-duterte-alexander-gesmunfo-sc-justice-new-appointment |access-date=Marso 13, 2022|language=en}}</ref> Kas pangulo ti hustisia, naskento nga agretiro isuna intono Nobiembre 6, 2026. == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{Kontrol ti autoridad}} {{Kabibiag|KATEGORIA|Gesmundo, Alexander}} tihehewwgeupkoejo1z4jr293nn03qy 392213 392212 2022-07-27T21:28:29Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox agtakem | honorific-prefix = | honorific_suffix = | name = Alexander G. Gesmundo | image = CJ Alexander Gesmundo (2021).jpg | imagesize = 200px | alt = | order = Maika-27 a | office = Pangulo ti Hustisia ti Filipinas | appointer = [[Rodrigo Duterte]] | term_start = Abril 5, 2021 | term_end = | predecessor = [[Diosdado Peralta]] | successor = | order1 = Maika-178 a | office1 = Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas | term_start1 = Agosto 14, 2017 | term_end1 = Abril 5, 2021 | appointer1 = [[Rodrigo Duterte]] | predecessor1 = [[Jose C. Mendoza]] | successor1 = [[Japar Dimaampao]] | office2 = Katakunaynay a Hustisia ti [[Sandiganbayan]] | term_start2 = Oktubre 15, 2005 | term_end2 = Agosto 14, 2017 | appointer2 = [[Gloria Macapagal Arroyo]] | predecessor2 = [[Teresita de Castro]] | successor2 = [[Ronald Moreno]] | birth_name = Alexander Gahon Gesmundo | birth_date = {{Petsa ti pannakaipasngay ken tawen|1956|11|6|mf=y}} | birth_place = [[San Pablo, Laguna]], Filipinas | death_date = | death_place = | alma_mater = [[Lyceum of the Philippines University]]<small>([[Bachelor of Science|BS]])</small> <br /> [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] <small>([[Bachelor of Laws|LL.B]])</small> | spouse = |blank1 = Pannakaikameng |data1 = Fraternal Order of Utopia | signature = | footnotes = }} Ni '''Alexander Gahon Gesmundo''' {{Kabibiag|NAILINIA}} ket agserbi a kas ti [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] manipud idi Abril 5, 2021. Sinukatanna ni [[Diosdado Peralta]], a nasapa a nagretiro idi Marso 27, 2021.<ref name="manilatimes">{{Cite news |last=Calayag |first=Keith |date=Abril 2, 2021 |title=Duterte Appoints Alexander Gesmundo Chief Justice |work=The Manila Times |url=https://www.manilatimes.net/2021/04/02/news/duterte-appoints-alexander-gesmundo-chief-justice/858796 |access-date=Abril 2, 2021|language=en}}</ref> Isu ket dati a nagserbi a kas maysa a [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] manipud idi 2017 aginggana idi 2021. == Biograpia == Ni Gesmundo ket ti maikapat a pangulo ti hustisia nga indutok babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]]<ref>{{Cite web |date=Abril 5, 2021 |title=Hon. Alexander G. Gesmundo is 27th Chief Justice |url=https://sc.judiciary.gov.ph/17999/ |access-date=Abril 15, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> ken ti maikatlo nga Ateneano nga agtakem iti puesto ti nangato a tribunal. Nagadal ni Hepe ti Hustisia Gesmundo iti Bachelor of Science iti [[Ekonomika]] iti [[Lyceum of the Philippines University]] kbayatan a naggun-od iti grado ti linteg manipud iti [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] idi 1984 ken nakapasa iti Bar ti Filipinas idi Abril 1985.<ref name="Bio">{{Cite web |title=Chief Justice Alexander G. Gesmundo |url=https://sc.judiciary.gov.ph/375/ |access-date=Agosto 10, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> Nangrugi isuna a nagtrabtrabaho a kas maysa nga abogado ti bista iti Opisina ti Solisitor Heneral (Office of the Solicitor General-OSG) idi 1985 ken nagunggunaan idi iti Kapatgan a Solisitor kalpasan ti tallo a tawen.<ref name="Bio" /> Isu ket adda idi iti maikadua a pannakaidutok a kas komisioner ti Presidensial a Komision iti Nasayaat a Gobierno manipud idi Hulio 17, 1998 aginggana idi Pebrero 15, 2001.<ref name="Bio" /> Idi Agosto 2002, naital-o isuna a kas katakunaynay a solisitor heneral. Nagtultuloy isuna a nagserbi iti iti OSG aginggana idi Oktubre 2005.<ref name="Bio" /> Kalpasan dagiti 20 ya tawen iti OSG, naidutok isuna kas maysa a katakunaynay a hustisia ti [[Sandiganbayan]] idi Oktubre 15, 2005, ken kalpasanna a kas maysa a mangipangulo ti maikapito a dibisionna ken kumadua a mangipangulo ti Committee on Rules. Idi Agosto 14, 2017, nagbalin ni Gesmundo ti maika-178 a mahistrado ti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas|Kangatuan a Korte]], ken nagtakem iti puesto a binakante babaen ni Hustisia [[Jose C. Mendoza]] a nakabot iti nasken a tawen iti panagretiro.<ref name="Torres-Tupas 2017">{{Cite news |last=Torres-Tupas |first=Nestor Corrales |date=Agosto 14, 2017 |title=Duterte Appoints Gesmundo New SC Associate Justice |language=en |work=Inquirer.net |url=https://newsinfo.inquirer.net/922556/malacanang-sandiganbayan-rodrigo-duterte-alexander-gesmunfo-sc-justice-new-appointment |access-date=Marso 13, 2022|language=en}}</ref> Kas pangulo ti hustisia, naskento nga agretiro isuna intono Nobiembre 6, 2026. == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{Kontrol ti autoridad}} {{Kabibiag|KATEGORIA|Gesmundo, Alexander}} 02ma2r22399jnredwluw3c203tir713 392219 392213 2022-07-28T04:36:17Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox agtakem | honorific-prefix = | honorific_suffix = | name = Alexander G. Gesmundo | image = CJ Alexander Gesmundo (2021).jpg | imagesize = 200px | alt = | order = Maika-27 a | office = Pangulo ti Hustisia ti Filipinas | appointer = [[Rodrigo Duterte]] | term_start = Abril 5, 2021 | term_end = | predecessor = [[Diosdado Peralta]] | successor = | order1 = Maika-178 a | office1 = Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas | term_start1 = Agosto 14, 2017 | term_end1 = Abril 5, 2021 | appointer1 = [[Rodrigo Duterte]] | predecessor1 = [[Jose C. Mendoza]] | successor1 = [[Japar Dimaampao]] | office2 = Katakunaynay a Hustisia ti [[Sandiganbayan]] | term_start2 = Oktubre 15, 2005 | term_end2 = Agosto 14, 2017 | appointer2 = [[Gloria Macapagal Arroyo]] | predecessor2 = [[Teresita de Castro]] | successor2 = [[Ronald Moreno]] | birth_name = Alexander Gahon Gesmundo | birth_date = {{Petsa ti pannakaipasngay ken tawen|1956|11|6|mf=y}} | birth_place = [[San Pablo, Laguna]], Filipinas | death_date = | death_place = | alma_mater = [[Lyceum of the Philippines University]]<small>([[Bachelor of Science|BS]])</small> <br /> [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] <small>([[Bachelor of Laws|LL.B]])</small> | spouse = |blank1 = Pannakaikameng |data1 = Fraternal Order of Utopia | signature = | footnotes = }} Ni '''Alexander Gahon Gesmundo''' {{Kabibiag|NAILINIA}} ket agserbi a kas ti [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] manipud idi Abril 5, 2021. Sinukatanna ni [[Diosdado Peralta]], a nasapa a nagretiro idi Marso 27, 2021.<ref name="manilatimes">{{Cite news |last=Calayag |first=Keith |date=Abril 2, 2021 |title=Duterte Appoints Alexander Gesmundo Chief Justice |work=The Manila Times |url=https://www.manilatimes.net/2021/04/02/news/duterte-appoints-alexander-gesmundo-chief-justice/858796 |access-date=Abril 2, 2021|language=en}}</ref> Isu ket dati a nagserbi a kas maysa a [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] manipud idi 2017 aginggana idi 2021. == Biograpia == Ni Gesmundo ket ti maikapat a pangulo ti hustisia nga indutok babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]]<ref>{{Cite web |date=Abril 5, 2021 |title=Hon. Alexander G. Gesmundo is 27th Chief Justice |url=https://sc.judiciary.gov.ph/17999/ |access-date=Abril 15, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> ken ti maikatlo nga Ateneano nga agtakem iti puesto ti nangato a tribunal. Nagadal ni Hepe ti Hustisia Gesmundo iti Bachelor of Science iti [[Ekonomika]] iti [[Lyceum of the Philippines University]] kbayatan a naggun-od iti grado ti linteg manipud iti [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] idi 1984 ken nakapasa iti Bar ti Filipinas idi Abril 1985.<ref name="Bio">{{Cite web |title=Chief Justice Alexander G. Gesmundo |url=https://sc.judiciary.gov.ph/375/ |access-date=Agosto 10, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> Nangrugi isuna a nagtrabtrabaho a kas maysa nga abogado ti bista iti Opisina ti Solisitor Heneral (Office of the Solicitor General-OSG) idi 1985 ken nagunggunaan idi iti Kapatgan a Solisitor kalpasan ti tallo a tawen.<ref name="Bio" /> Isu ket adda idi iti maikadua a pannakaidutok a kas komisioner ti Presidensial a Komision iti Nasayaat a Gobierno manipud idi Hulio 17, 1998 aginggana idi Pebrero 15, 2001.<ref name="Bio" /> Idi Agosto 2002, naital-o isuna a kas katakunaynay a solisitor heneral. Nagtultuloy isuna a nagserbi iti iti OSG aginggana idi Oktubre 2005.<ref name="Bio" /> Kalpasan dagiti 20 a tawen iti OSG, naidutok isuna kas maysa a katakunaynay a hustisia ti [[Sandiganbayan]] idi Oktubre 15, 2005, ken kalpasanna a kas maysa a mangipangulo ti maikapito a dibisionna ken kumadua a mangipangulo ti Committee on Rules. Idi Agosto 14, 2017, nagbalin ni Gesmundo ti maika-178 a mahistrado ti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas|Kangatuan a Korte]], ken nagtakem iti puesto a binakante babaen ni Hustisia [[Jose C. Mendoza]] a nakabaot iti nasken a tawen iti panagretiro.<ref name="Torres-Tupas 2017">{{Cite news |last=Torres-Tupas |first=Nestor Corrales |date=Agosto 14, 2017 |title=Duterte Appoints Gesmundo New SC Associate Justice |language=en |work=Inquirer.net |url=https://newsinfo.inquirer.net/922556/malacanang-sandiganbayan-rodrigo-duterte-alexander-gesmunfo-sc-justice-new-appointment |access-date=Marso 13, 2022|language=en}}</ref> Kas pangulo ti hustisia, naskento nga agretiro isuna intono Nobiembre 6, 2026. == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{Kontrol ti autoridad}} {{Kabibiag|KATEGORIA|Gesmundo, Alexander}} 74acc9v3wrxn3vo5rf9h68hel4zdmod 392224 392219 2022-07-28T04:52:03Z Lam-ang 3622 Nagsimpa iti panangiletra/gramatika wikitext text/x-wiki {{Infobox agtakem | honorific-prefix = | honorific_suffix = | name = Alexander G. Gesmundo | image = CJ Alexander Gesmundo (2021).jpg | imagesize = 200px | alt = | order = Maika-27 a | office = Pangulo ti Hustisia ti Filipinas | appointer = [[Rodrigo Duterte]] | term_start = Abril 5, 2021 | term_end = | predecessor = [[Diosdado Peralta]] | successor = | order1 = Maika-178 a | office1 = Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas | term_start1 = Agosto 14, 2017 | term_end1 = Abril 5, 2021 | appointer1 = [[Rodrigo Duterte]] | predecessor1 = [[Jose C. Mendoza]] | successor1 = [[Japar Dimaampao]] | office2 = Katakunaynay a Hustisia ti [[Sandiganbayan]] | term_start2 = Oktubre 15, 2005 | term_end2 = Agosto 14, 2017 | appointer2 = [[Gloria Macapagal Arroyo]] | predecessor2 = [[Teresita de Castro]] | successor2 = [[Ronald Moreno]] | birth_name = Alexander Gahon Gesmundo | birth_date = {{Petsa ti pannakaipasngay ken tawen|1956|11|6|mf=y}} | birth_place = [[San Pablo, Laguna]], Filipinas | death_date = | death_place = | alma_mater = [[Lyceum of the Philippines University]]<small>([[Bachelor of Science|BS]])</small> <br /> [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] <small>([[Bachelor of Laws|LL.B]])</small> | spouse = |blank1 = Pannakaikameng |data1 = Fraternal Order of Utopia | signature = | footnotes = }} Ni '''Alexander Gahon Gesmundo''' {{Kabibiag|NAILINIA}} ket agserbi a kas ti [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] manipud idi Abril 5, 2021. Sinukatanna ni [[Diosdado Peralta]], a nasapa a nagretiro idi Marso 27, 2021.<ref name="manilatimes">{{Cite news |last=Calayag |first=Keith |date=Abril 2, 2021 |title=Duterte Appoints Alexander Gesmundo Chief Justice |work=The Manila Times |url=https://www.manilatimes.net/2021/04/02/news/duterte-appoints-alexander-gesmundo-chief-justice/858796 |access-date=Abril 2, 2021|language=en}}</ref> Isu ket dati a nagserbi a kas maysa a [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] manipud idi 2017 aginggana idi 2021. == Biograpia == Ni Gesmundo ket ti maikapat a pangulo ti hustisia nga indutok babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]]<ref>{{Cite web |date=Abril 5, 2021 |title=Hon. Alexander G. Gesmundo is 27th Chief Justice |url=https://sc.judiciary.gov.ph/17999/ |access-date=Abril 15, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> ken ti maikatlo nga Ateneano nga agtakem iti puesto ti nangato a tribunal. Nagadal ni Hepe ti Hustisia Gesmundo iti Bachelor of Science iti [[Ekonomika]] iti [[Lyceum of the Philippines University]] kbayatan a naggun-od iti grado ti linteg manipud iti [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] idi 1984 ken nakapasa iti Bar ti Filipinas idi Abril 1985.<ref name="Bio">{{Cite web |title=Chief Justice Alexander G. Gesmundo |url=https://sc.judiciary.gov.ph/375/ |access-date=Agosto 10, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> Nangrugi isuna a nagtrabtrabaho a kas maysa nga abogado ti bista iti Opisina ti Solisitor Heneral (Office of the Solicitor General-OSG) idi 1985 ken nagunggunaan idi iti Kapatgan a Solisitor kalpasan ti tallo a tawen.<ref name="Bio" /> Isu ket adda idi iti maikadua a pannakaidutok a kas komisioner ti Presidensial a Komision iti Nasayaat a Gobierno manipud idi Hulio 17, 1998 aginggana idi Pebrero 15, 2001.<ref name="Bio" /> Idi Agosto 2002, naital-o isuna a kas katakunaynay a solisitor heneral. Nagtultuloy isuna a nagserbi iti iti OSG aginggana idi Oktubre 2005.<ref name="Bio" /> Kalpasan dagiti 20 a tawen iti OSG, naidutok isuna kas maysa a katakunaynay a hustisia ti [[Sandiganbayan]] idi Oktubre 15, 2005, ken kalpasanna a kas maysa a mangipangulo ti maikapito a dibisionna ken kumadua a mangipangulo ti Committee on Rules. Idi Agosto 14, 2017, nagbalin ni Gesmundo ti maika-178 a mahistrado ti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas|Kangatuan a Korte]], ken nagtakem iti puesto a binakante babaen ni Hustisia [[Jose C. Mendoza]] a nakaabot iti nasken a tawen iti panagretiro.<ref name="Torres-Tupas 2017">{{Cite news |last=Torres-Tupas |first=Nestor Corrales |date=Agosto 14, 2017 |title=Duterte Appoints Gesmundo New SC Associate Justice |language=en |work=Inquirer.net |url=https://newsinfo.inquirer.net/922556/malacanang-sandiganbayan-rodrigo-duterte-alexander-gesmunfo-sc-justice-new-appointment |access-date=Marso 13, 2022|language=en}}</ref> Kas pangulo ti hustisia, naskento nga agretiro isuna intono Nobiembre 6, 2026. == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{Kontrol ti autoridad}} {{Kabibiag|KATEGORIA|Gesmundo, Alexander}} auluv7gddpp4sh3zzbi94ywchvoi86n 392225 392224 2022-07-28T04:54:59Z Lam-ang 3622 Nagsimpa kadagiti [[:Kategoria:Pampanid nga agus-usar kadagiti duplikado nga argumento kadagiti panagtawag ti plantilia|naulit a parametro]] wikitext text/x-wiki {{Infobox agtakem | honorific-prefix = | honorific_suffix = | name = Alexander G. Gesmundo | image = CJ Alexander Gesmundo (2021).jpg | imagesize = 200px | alt = | order = Maika-27 a | office = Pangulo ti Hustisia ti Filipinas | appointer = [[Rodrigo Duterte]] | term_start = Abril 5, 2021 | term_end = | predecessor = [[Diosdado Peralta]] | successor = | order1 = Maika-178 a | office1 = Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas | term_start1 = Agosto 14, 2017 | term_end1 = Abril 5, 2021 | appointer1 = [[Rodrigo Duterte]] | predecessor1 = [[Jose C. Mendoza]] | successor1 = [[Japar Dimaampao]] | office2 = Katakunaynay a Hustisia ti [[Sandiganbayan]] | term_start2 = Oktubre 15, 2005 | term_end2 = Agosto 14, 2017 | appointer2 = [[Gloria Macapagal Arroyo]] | predecessor2 = [[Teresita de Castro]] | successor2 = [[Ronald Moreno]] | birth_name = Alexander Gahon Gesmundo | birth_date = {{Petsa ti pannakaipasngay ken tawen|1956|11|6|mf=y}} | birth_place = [[San Pablo, Laguna]], Filipinas | death_date = | death_place = | alma_mater = [[Lyceum of the Philippines University]]<small>([[Bachelor of Science|BS]])</small> <br /> [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] <small>([[Bachelor of Laws|LL.B]])</small> | spouse = |blank1 = Pannakaikameng |data1 = Fraternal Order of Utopia | signature = | footnotes = }} Ni '''Alexander Gahon Gesmundo''' {{Kabibiag|NAILINIA}} ket agserbi a kas ti [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas|Pangulo ti Hustisia ti Filipinas]] manipud idi Abril 5, 2021. Sinukatanna ni [[Diosdado Peralta]], a nasapa a nagretiro idi Marso 27, 2021.<ref name="manilatimes">{{Cite news |last=Calayag |first=Keith |date=Abril 2, 2021 |title=Duterte Appoints Alexander Gesmundo Chief Justice |work=The Manila Times |url=https://www.manilatimes.net/2021/04/02/news/duterte-appoints-alexander-gesmundo-chief-justice/858796 |access-date=Abril 2, 2021|language=en}}</ref> Isu ket dati a nagserbi a kas maysa a [[Katakunaynay a Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] manipud idi 2017 aginggana idi 2021. == Biograpia == Ni Gesmundo ket ti maikapat a pangulo ti hustisia nga indutok babaen ni [[Presidente ti Filipinas|Presidente]] [[Rodrigo Duterte]]<ref>{{Cite web |date=Abril 5, 2021 |title=Hon. Alexander G. Gesmundo is 27th Chief Justice |url=https://sc.judiciary.gov.ph/17999/ |access-date=Abril 15, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> ken ti maikatlo nga Ateneano nga agtakem iti puesto ti nangato a tribunal. Nagadal ni Hepe ti Hustisia Gesmundo iti Bachelor of Science iti [[Ekonomika]] iti [[Lyceum of the Philippines University]] kbayatan a naggun-od iti grado ti linteg manipud iti [[Unibersidad ti Ateneo de Manila]] idi 1984 ken nakapasa iti Bar ti Filipinas idi Abril 1985.<ref name="Bio">{{Cite web |title=Chief Justice Alexander G. Gesmundo |url=https://sc.judiciary.gov.ph/375/ |access-date=Agosto 10, 2021 |website=Supreme Court of the Philippines|language=en}}</ref> Nangrugi isuna a nagtrabtrabaho a kas maysa nga abogado ti bista iti Opisina ti Solisitor Heneral (Office of the Solicitor General-OSG) idi 1985 ken nagunggunaan idi iti Kapatgan a Solisitor kalpasan ti tallo a tawen.<ref name="Bio" /> Isu ket adda idi iti maikadua a pannakaidutok a kas komisioner ti Presidensial a Komision iti Nasayaat a Gobierno manipud idi Hulio 17, 1998 aginggana idi Pebrero 15, 2001.<ref name="Bio" /> Idi Agosto 2002, naital-o isuna a kas katakunaynay a solisitor heneral. Nagtultuloy isuna a nagserbi iti iti OSG aginggana idi Oktubre 2005.<ref name="Bio" /> Kalpasan dagiti 20 a tawen iti OSG, naidutok isuna kas maysa a katakunaynay a hustisia ti [[Sandiganbayan]] idi Oktubre 15, 2005, ken kalpasanna a kas maysa a mangipangulo ti maikapito a dibisionna ken kumadua a mangipangulo ti Committee on Rules. Idi Agosto 14, 2017, nagbalin ni Gesmundo ti maika-178 a mahistrado ti [[Kangatuan a Korte ti Filipinas|Kangatuan a Korte]], ken nagtakem iti puesto a binakante babaen ni Hustisia [[Jose C. Mendoza]] a nakaabot iti nasken a tawen iti panagretiro.<ref name="Torres-Tupas 2017">{{Cite news |last=Torres-Tupas |first=Nestor Corrales |date=Agosto 14, 2017 |title=Duterte Appoints Gesmundo New SC Associate Justice |work=Inquirer.net |url=https://newsinfo.inquirer.net/922556/malacanang-sandiganbayan-rodrigo-duterte-alexander-gesmunfo-sc-justice-new-appointment |access-date=Marso 13, 2022|language=en}}</ref> Kas pangulo ti hustisia, naskento nga agretiro isuna intono Nobiembre 6, 2026. == Dagiti nagibasaran == {{reflist}} {{Kontrol ti autoridad}} {{Kabibiag|KATEGORIA|Gesmundo, Alexander}} m893hc8o4mwuc8lyxqrkthf2es4wtty Pangulo ti Hustisia ti Filipinas 0 81022 392202 2022-07-27T20:55:49Z Lam-ang 3622 baw-ing wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pangulo ti Hustisia ti Kangatuan a Korte ti Filipinas]] df7l3xznse37lfgqxvlhmn0smebxck9 Alexander Gahon Gesmundo 0 81023 392203 2022-07-27T20:56:54Z Lam-ang 3622 baw-ing wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alexander Gesmundo]] 78vzvhu3d341ntv28jfqbbiafcrjpcr Alexander G. Gesmundo 0 81024 392204 2022-07-27T20:57:19Z Lam-ang 3622 baw-ing wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alexander Gesmundo]] 78vzvhu3d341ntv28jfqbbiafcrjpcr Tungtungan:Alexander Gesmundo 1 81025 392205 2022-07-27T20:58:49Z Lam-ang 3622 +naipatarus a panid wikitext text/x-wiki {{Paulo ti tungtungan}} {{Naipatarus a panid|en|Alexander Gesmundo|small=no}} 25t97ok5wf4ctntcf0ylwshdp4wmdst