Israel

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="ilo">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>ilowiki</dbname>
    <base>https://ilo.wikipedia.org/wiki/Umuna_a_Panid</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Midia</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Espesial</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Tungtungan</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Agar-aramat</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Agar-aramat tungtungan</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Wikipedia tungtungan</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Papeles</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Papeles tungtungan</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki tungtungan</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Plantilia</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Plantilia tungtungan</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Tulong</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Tulong tungtungan</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategoria tungtungan</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modulo</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Modulo tungtungan</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Israel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4198</id>
    <revision>
      <id>392241</id>
      <parentid>379660</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T15:37:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Martin Macha 2111</username>
        <id>14172</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34809" xml:space="preserve">{{Coord|31|N|35|E|region:IL_type:country|display=title}}
{{Infobox pagilian
|native_name                 = &lt;table style=&quot;text-align:center; font-size:85%&quot;&gt;&lt;tr&gt;&lt;td style=&quot;border-style:none&quot;&gt;{{lang|he|מְדִינַת יִשְׂרָאֵל}} {{iti sao|he}}&lt;/td&gt;&lt;td style=&quot;border-style:none&quot;&gt;{{lang|ar|دَوْلَة إِسْرَائِيل}} {{iti sao|ar}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;&lt;td style=&quot;border-style:none&quot;&gt;{{transl|he|''Medīnat Yisrā'el''}}&lt;/td&gt;&lt;td style=&quot;border-style:none&quot;&gt;{{transl|ar|ALA-LC|''Dawlat Isrāʼīl''}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;
|conventional_long_name      = Estado ti Israel
|common_name                 = Israel
|image_flag                  = Flag of Israel.svg
|alt_flag                    = Maysa a puraw a wagayway nga addaan iti asul a horisontal a bedbed nga asideg ti ngato ken baba, ken maysa nga asul a bituen ni David iti tengnga.
|image_coat                  = Emblem of Israel.svg
|alt_coat                    = Ti Menorah a napalikmutan babaen ti maysa  a sanga ti olibas iti tunggal maysa a bakrang, ken ti naisuratan ti Hebreo iti babana.
|symbol_type                 = Kayarigan
|national_anthem             = ''[[Hatikvah]]''{{brk}} ({{lang|he|הַתִּקְוָה}}; ''Ti Namnama''){{brk|2}}[[Papeles:Hatikvah instrumental.ogg|center]]
|image_map                   = LocationIsrael.svg&lt;!--pangngaasi a pakitungtungan sakbay a sukatan daytoy nga imahen--&gt;
|alt_map                     = Politikal a mapa iti Tengnga a Daya nga addaan iti Israel iti nalabbaga. Timaysa a naisigpet ket agiparang ti mapa iti lubong nga addaan dagiti kangrunaan nga igid ti mapa ket naparaigidan.
|map_caption                 = 
|capital                     = [[Herusalem]]{{ref label|capital-disp|a}}
|coordinates                 = {{Coord|31|47|N|35|13|E|type:city}}
|largest_city                = kapitolio
|official_languages          = [[Pagsasao a Hebreo|Hebreo]], [[Pagsasao nga Arabiko|Arabiko]]&lt;ref name=&quot;cia&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/is.html |title=Israel |date=8 Pebrero 2012 |work=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |issn=1553‐8133 |accessdate=17 Pebrero 2012}}&lt;/ref&gt;
|ethnic_groups               = 75.3% [[Israeli a Hudio|Hudio]]&lt;br /&gt;20.5% [[Arabo nga umili iti Israel|Arabo]]&lt;br /&gt;4.2% dadduma pay&lt;ref name=&quot;ethnic&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Society_&amp;_Culture/newpop.html |title=Kinaudi a Bilbilang ti Populasion iti Israel |date=Enero 2012 |publisher=Pudno a Biblioteka ti Hudio |accessdate=17 Pebrero 2012}}&lt;/ref&gt;
|ethnic_groups_year          = 2011
|demonym                     = [[Tattao nga Israeli|Israeli]], Taga-Israel
|government_type             = [[Parlamentario a sistema|Parlamentario]] a [[demokrasia]]&lt;ref name=&quot;cia&quot; /&gt;
|leader_title1               = [[Presidente iti Israel|Presidente]]
|leader_name1                = [[Isaac Herzog]] (יצחק הרצוג)
|leader_title2               = [[Kangrunaan a Ministro iti Israel|Kangrunaan a Ministro]]
|leader_name2                = [[Yair Lapid]] (יאיר לפיד)
|leader_title3               = [[Listaan dagiti tagabitla ti Knesset|Knesset a Tagabitla]]
|leader_name3                =  [[Mickey Levy]] (מיקי לוי)
|leader_title4               = [[Kangatuana Korte iti Israel#Dagiti presidente|Presidente ti Kangatuan a Korte]]
|leader_name4                = [[Esther Hayut]] (אֶסְתֵּר חַיּוּת)
|legislature                 = [[Knesset]]
|sovereignty_type            = [[Wayawaya]]
|sovereignty_note            = manipud iti [[Britaniko a Bilin para iti Palestina]]
|established_event1          = [[Israeli a Pannakairangarang ti Panakawayawayas|Panakairangarang]]
|established_date1           = 14 Mayo 1948
|area_rank                   = Maika-154
|area_km2                    = 20,770/22,072
|area_sq_mi                  = 8,019/8,522
|area_footnote               = {{smallsup|{{ref label|area|1}}}}
|percent_water               = 2
|population_estimate         = 8,134,100 {{smallsup|{{ref label|population|2}}}}&lt;ref name=&quot;cbsmonth&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.cbs.gov.il/www/yarhon/b1_e.htm |title=Populasion, babaen ti Populasion a Grupo |date=7 Pebrero 2013 |work=Binulan a Pakdaar ti Estadistika |publisher=Tengnga nga Opisina dagiti Estadistika ti Israel |accessdate=17 Pebrero 2012}}&lt;/ref&gt;
|population_estimate_rank    = Maika-97
|population_estimate_year    = 2012
|population_census           = 7,412,200{{smallsup|{{ref label|population|2}}}}&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www1.cbs.gov.il/www/mifkad/mifkad_2008/profiles/rep_e_000000.pdf |title=Senso ti Populasion idi 2008 |publisher=Tengnga nga Opisina dagiti Estadistika ti Israel |format=PDF |accessdate=17 Pebrero 2012}}&lt;/ref&gt;
|population_census_year      = 2008
|population_density_km2      = 371
|population_density_sq_mi    = 961
|population_density_rank     = Maika-32
|GDP_PPP                     = $235.446 bilion&lt;ref name=imf&gt;{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2011&amp;ssd=1&amp;c=436&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC |title=Reporta para kadagiti Napili a Pagilian ken Suheto |year=2012 |work=Pagbanagan ti Sangalubongan nga Ekonomia |publisher=[[Internasional a Pundo ti Panguartaan]] |accessdate=17 Pebrero 2012}}&lt;/ref&gt;
|GDP_PPP_rank                = Maika-50
|GDP_PPP_year                = 2011
|GDP_PPP_per_capita          = $31,005&lt;ref name=imf /&gt;
|GDP_PPP_per_capita_rank     = Maika-26
|GDP_nominal                 = $245.266 bilion&lt;ref name=imf /&gt;
|GDP_nominal_rank            = Maika-41
|GDP_nominal_year            = 2011
|GDP_nominal_per_capita      = $32,298&lt;ref name=imf /&gt;
|GDP_nominal_per_capita_rank = Maika-27
|Gini_year                   = 2008
|Gini                        = 39.2
|Gini_ref                    = &lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html |title=Distribution of family income – Gini index |work=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency |accessdate=1 Septiembre 2009}}&lt;/ref&gt;
|Gini_rank                   = Maika-66
|HDI_year                    = 2013&lt;!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
|HDI_change                  = steady&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
|HDI                         = 0.888&lt;!--number only, between 0 and 1--&gt;
|HDI_ref                     = &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 Hulio 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}&lt;/ref&gt;
|HDI_rank                    = Maika-19
|currency                    = [[Baro a shekel ti Israel|Shekel]] ({{rtl-lang|he|₪}})
|currency_code               = ILS
|time_zone                   = [[Pagalagadan nga Oras ti Israel|IST]]
|utc_offset                  = +2
|time_zone_DST               = [[Kalgaw nga Oras ti Israel|IDT]]
|date_format                 = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
|utc_offset_DST              = +3
|drives_on                   = kanawan
|cctld                       = [[.il]]
|calling_code                = [[Dagiti numero ti telepono idiay Israel|972]]
|footnote1                   = {{note|area}}Saan a mairaman / Mairaman ti [[Golan Heights]] ken [[Daya a Herusalem]]; kitaen ti [[#Heograpia ken klima|baba]].
|footnote2                   = {{note|population}}Mairaman amin dagiti agnanayon nga agtaeng idiay [[Berde a Linia (Israel)|Israel]], ti Golan Heights ken Daya a Herusalem. Mairaman pay dagiti Israeli nga umili nga agtaeng idiay [[West Bank]]. Saan a mairaman dagiti Israeli a populasion idiay West Bank ken ti [[Gaza Strip]].
}}

Ti '''Israel''', opisial a ti '''Estado ti Israel''' ({{lang-he|מְדִינַת יִשְׂרָאֵל}}, {{transl|he|''Medīnat Yisrā'el''}}, {{IPA-he|me̞diˈnät jisʁäˈʔe̞l|IPA|He-Medinat Israel2.ogg}}; {{lang-ar|دَوْلَة إِسْرَائِيل}}, {{transl|ar|ALA-LC|''Dawlat Isrāʼīl''}}, {{IPA-ar|dawlat ʔisraːˈʔiːl|IPA}}), ket maysa a [[parlamentario a republika]] idiay [[Tengnga a Daya]], iti igid a pantar iti [[Baybay Mediteraneo]]. Nabeddengan ti [[Lebanon]] iti amianan, ti [[Siria]] iti amianan a daya, ti [[Hordania]] ken ti [[West Bank]] iti daya, ti [[Ehipto]] ken ti [[Gaza Strip]] iti abagatan a laud, ken ti [[Golpo ti Aqaba]] idiay [[Baybay Nalabbasit]] iti abagatan, ken buklen daytoy dagiti nadumaduma a heograpiko a langlanga iti uneg iti daytoy bassit a lugar.&lt;ref name=&quot;cia&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvnb|Skolnik|2007|pp=132–232}}&lt;/ref&gt; Ti Israel ket naipalpalawag a kas maysa a [[Hudio ken Demokratiko nga Estado]] iti bukodna a [[Dagiti Kangrunaan a Linteg iti Israel|Kangrunaan a Linlinteg]] ken isu laeng ti maymaysa a [[Pagilian para dagiti Hudio a tatao|Hudio-a kaaduan nga estado]].&lt;ref name=freedomhouse2008&gt;{{cite web |url=http://www.freedomhouse.org/report/freedom-world/2008/israel |work=Kawayaan iti Lubong |title=Israel |publisher=Kawayaan a Balay |year=2008 |accessdate=20 Marso 2012}}&lt;/ref&gt;

Kalpasan ti panagampon ti maysa a resolusion babaen ti [[Sapasap a Gimong iti Nagkaykaysa a Pagpagilian]] idi 29 Nobiembre 1947 nga agitaltalek ti panakampon ken pannakaisayangkat iti [[Nagkaykaysa a Pagpagilian a Plano ti Panagbingay para iti Palestina]], idi 14 Mayo 1948 [[David Ben-Gurion]], ti Ehekutibo a Daulo iti [[Organisasion ti Sangalubongan a Sionista]]&lt;ref name=zo&gt;Dati nga ammo idi iti ''Gunglo ti Sionista''&lt;/ref&gt; ken presidente ti [[Hudio nga Ahensia para iti Israel#Panakabangon iti Hudio nga Ahensia para iti Palestina|Hudio nga Ahensia para iti Palestina]], [[Israeli a Panakairangarang ti Panakawayawayas|''nairangarang'']] ''ti pannakaibangon ti Hudio nga estado idiay [[Eretz Israel]], a maammuanto a kas ti Estado iti Israel'', ti maysa nga estado a nawaya manipud iti [[Britaniko a Bilin para iti Palestina]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.mfa.gov.il/MFA/Peace+Process/Guide+to+the+Peace+Process/Declaration+of+Establishment+of+State+of+Israel.htm |publisher=Ministro iti Ganganaet a Panakibiang ti Israel |title=Panakairangarang iti Panakabangon iti Estado iti Israel |date=14 Mayo 1948 |accessdate=8 Abril 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book | last1 = Brenner | first1 = Michael | last2 = Frisch | first2 = Shelley | title = Sionismo: Ababa a Pakasaritaan | publisher=Markus Wiener Publishers | date = Abril 2003| page = 184}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url = http://www.mfa.gov.il/MFA/History/Modern+History/Centenary+of+Zionism/Zionist+Leaders-+David+Ben-Gurion.htm | title = Dagiti Sionista a Daulo: David Ben-Gurion 1886–1973 | accessdate =13 Hulio 2011 | publisher=Ministro iti Ganganaet a Pannakibiang ti Israel}}&lt;/ref&gt; Dagiti kaarrubana nga Arabo nga estado ket [[1948 Arabo–Israeli a Gubat|nagraut]] ti sumaruno nga aldaw para ti panagsuporta kadagiti Palestino nga Arabo. Manipud idin ti Israel ket nakigubgubat kadagiti [[Arabo–Israeli a suppiatan|adu a gubgubat]] kadagiti kaarrubana nga Arabo nga estado,&lt;ref name=RoutledgeAtlas&gt;{{citation |title=Ti Routledge nga Atlas iti Araba–Israeli a suppiatan |last=Gilbert |first=Martín |year=2005 |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-35900-9}}&lt;/ref&gt; a daytoy ket [[Israeli-dagiti nasakupan a teritorio|nagsakup]] ti [[West Bank]], [[Peninsula ti Sinai]], [[Gaza Strip]] ken ti [[Golan Heights]]. Paset kadagityo a teritorio, a mairaman ti Day a Herusalem, ket innayon babaen ti Israel, ngem ti pagbeddengan iti kaarrubana a West Bank ket saan pay anga agnanayon a naipalpalawag.&lt;ref&gt;{{cite book|title=Ti Saludsod iti Palestina ken ti Nagkaykaysa a Pagpagilian|publisher=Nagkaykaysa a Pagpagilian Departamento iti Publiko a Paammo|chapter=Ti kasasaad iti Herusalem|chapter-url=http://www.un.org/Depts/dpi/palestine/ch12.pdf|quote=Ti Daya a Herusalem ket naipanunutan a, babaen ti Sapasap a Gimong ken ti Salaknik a Konsilo, a kas paset ti nasakupan a teritorio ti Palestina.|postscript=.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Olmertquote&quot;&gt;{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4856762.stm |title=Panagusig: Dakkel a plano ni Kadima |author=BBC News |accessdate=10 Oktubre 2010 |date=29 Marso 2006}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HomelandSecurityBorders&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.hstoday.us/index.php?id=483&amp;cHash=081010&amp;tx_ttnews[tt_news]=873 |title=Dagiti Narigat nga Inadadal ti Israel |author=BC Kessner, HS Tatta nga Aldaw |accessdate=19 Marso 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;TelAvivNotes&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.inss.org.il/publications.php?cat=21&amp;incat=&amp;read=203 |title= Ti Legado ti Di-nailawlawgan a Pagbeddengan, Paammo ti Tel Aviv Bilang. 40, Hunio 5, 2002 |author=Ti Instituto para iti Nailaina a Panagadal ti Salaknib |accessdate=7 Oktubre 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Epochborders&quot;&gt;{{cite news |url=http://www.theepochtimes.com/n2/world/israel-journal-a-land-without-borders-34590.html |title=Warnakan ti Israel: Ti Daga nga Awan ti Pagbeddenganna |newspaper=The Epoch Times |accessdate=20 Marso 2012}}&lt;/ref&gt; Ti Israel ket nagpirma iti tulag ti kappia a kaduna ti [[Ehipto–Israel Kappia a Tulag|Ehipto]] ken [[Israel–Jordan Tulag iti Kappia|Hordania]], ngem dagiti ganetget a [[Panagaramid ti Kappia iti Israeli–Palestina a suppiatan|panagsolbar ti Israeli–Palestina a suppiatan]] ket saan pay a nagbanagan ti kappia.

Ti sentro ti busbos ti Israel ket ti [[Tel Aviv]],&lt;ref name=&quot;lboro.ac.uk&quot;&gt;{{cite web |title= GaWC – Ti Lubong babaen ti GaWC 2008 |work=Globalisasion ken Sangalubongan a Panagsukisok kadagiti Siudad a Network |accessdate= 1 Marso 2009 |url= http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html}}&lt;/ref&gt; a ti [[Herusalem]] ket isu ti [[Listaan dagiti maikadua a kadakkelan a siudad babaen ti pagilian|kaaduan ti populasion a siudad]], ken ti kapitoliona (nupay  [[Dagiti patakder idiay Herusalem|saan a mabigbigan]] a sangalubongan a kastoy). Ti populasion ti Israel, a kas naipalpalawag ti [[Tengnga nga Opisina dagiti Estadistika ti Israel]], ket nakarkulo idi 2012 ti agarup a 7,859,300&amp;nbsp;a tattao, a dagitoy 5,916,200 ket [[Israeli a Hudio|Hudio]].&lt;ref name=&quot;cbsmonth&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Haaretz&quot;&gt;{{cite news |url=http://www.haaretz.com/news/israel-closes-decade-with-population-of-7-5-million-1.1083 |newspaper=Haaretz |title=Ti Israel ket rinikpanna ti dekada nga addaan iti populasio iti 7.5&amp;nbsp;a riwriw |date=30 Disiembre 2009 |accessdate=20 Marso 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;autogeneratedil&quot;&gt;{{citation |url=http://www.cbs.gov.il/ts/ |publisher=Tengnga nga Opisina dagiti Estadistika |title=Time Series-DataBank |accessdate=20 Pebrero 2009}}&lt;/ref&gt; Dagiti [[Dagiti Arabo nga umili iti Israel|Arabo]] ket mangbukel ti maikadua a kadakkelan nga etniko a grupo, a kaaduan kadagitoy ket [[Islam idiay Israel ken dagiti teritorio a Palestina|Muslim]]. Adda pay dagiti basbassit a minoridad a mairaman dagiti [[Relihion idiay Israel#Kristianidad|Kristiano]], [[Israeli a Dusos|Drusos]], [[Sirkasianos idiay Israel|Sirkasianos]] ken [[Samaritano]].

Ti Israel ket maysa a [[representatibo a demokrasia]] nga addaan iti [[parlamentario a sistema]], [[panakaitutop a pannakabagi]] ken [[sangalubongan a kalintegan nga agbutos]].&lt;ref&gt;{{harvnb|Rummel|1997|p=257}}. &quot;Ti agdama a listaan dagiti liberal a demokrasia ket mairaman ti: Andorra, Arhentina, … , Cyprus, … , Israel, ...&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.freedomhouse.org/article/global-survey-2006-middle-east-progress-amid-global-gains-freedom |title=Sangalubongan aPnagala 2006: Panagrang-ay ti Tengnga a Daya iti Tengnga ti Sangalubongan a Panagganab ti Kawayaan |accessdate=20 Marso 2012 |date=19 Disiembre 2005 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt; Ti [[Kangrunaan a Ministro iti Israel|Kangrunaan a Ministro]] ket agserbi a kas ti daulo ti gobierno ken ti [[Knesset]] ket agserbi a kas ti maymaysa a kamara a lehislatibo a pannakabagi ti Israel. Ti Israel ket addaan iti maysa a [[Listaan dagiti pagilian babaen ti panagnamnama ti biag|kangatuan a panagnamnama ti biag iti lubong]].&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.haaretz.com/news/who-life-expectancy-in-israel-among-highest-in-the-world-1.276618 |title=WHO: Ti panagnamnama ti biag idiay Israel ket maysa a kangatuan iti lubong |newspaper=Haaretz |date=24 Mayo 2009}}&lt;/ref&gt; Daytoy ket maysa a [[narang-ay a pagilian]], kameng ti [[Organisasion para iti Ekonomiko a Pagtitinnulongan ken Panagrangrang-ay|OECD]],&lt;ref name=&quot;OECD&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.oecd.org/document/38/0,3746,en_33873108_39418575_45697574_1_1_1_1,00.html |title=Ti panagpangato ti Israel idiay OECD |publisher=Organisasion para iti Ekonomiko a Pagtitinnulongan ken Panagrangrang-ay |accessdate=20 Marso 2012}}&lt;/ref&gt; ken ti [[Ekonomia ti Israel|ekonomiana]], ket naibatay iti nominal a dagup ti domestiko a produkto, ket isu idi ti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti GDP (nominal)|maika-41 a kadakkelan]] iti lubong idi 2010.&lt;ref name=imf2&gt;{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2012&amp;ssd=1&amp;c=512%2C941%2C914%2C446%2C612%2C666%2C614%2C668%2C311%2C672%2C213%2C946%2C911%2C137%2C193%2C962%2C122%2C674%2C912%2C676%2C313%2C548%2C419%2C556%2C513%2C678%2C316%2C181%2C913%2C682%2C124%2C684%2C339%2C273%2C638%2C921%2C514%2C948%2C218%2C943%2C963%2C686%2C616%2C688%2C223%2C518%2C516%2C728%2C918%2C558%2C748%2C138%2C618%2C196%2C522%2C278%2C622%2C692%2C156%2C694%2C624%2C142%2C626%2C449%2C628%2C564%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C716%2C321%2C456%2C243%2C722%2C248%2C942%2C469%2C718%2C253%2C724%2C642%2C576%2C643%2C936%2C939%2C961%2C644%2C813%2C819%2C199%2C172%2C184%2C132%2C524%2C646%2C361%2C648%2C362%2C915%2C364%2C134%2C732%2C652%2C366%2C174%2C734%2C328%2C144%2C258%2C146%2C656%2C463%2C654%2C528%2C336%2C923%2C263%2C738%2C268%2C578%2C532%2C537%2C944%2C742%2C176%2C866%2C534%2C369%2C536%2C744%2C429%2C186%2C433%2C925%2C178%2C869%2C436%2C746%2C136%2C926%2C343%2C466%2C158%2C112%2C439%2C111%2C916%2C298%2C664%2C927%2C826%2C846%2C542%2C299%2C967%2C582%2C443%2C474%2C917%2C754%2C544%2C698&amp;s=NGDPD |publisher=Internasional a Pundo ti Panguartaan |work=World Economic Outlook Database |date=Septiembre 2011|title=Reporta para kadagiti Napili a Pagilian ken Suheto}}&lt;/ref&gt; Ti Israel ket addaan iti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti Pagsurotan ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaoan#Tengnga a Daya ken Amianan nga Aprika|kangatuan ti pagalagadan ti panagbiag idiay Tengnga a Daya]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf |title=Pagsurotan ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaoan |publisher=Panagrangrang-ay a Programa ti Nagkaykaysa a Pagpagilian |accessdate=4 Nobiembre 2010}}&lt;/ref&gt;

== Etimolohia ==
[[Papeles:Bat Zion I want your Old New Land join Jewish regiment.jpg|left|thumb|upright|Ti [[Bituen ni David]], simbolo ti Hudaismo manipud idi Tengnga a Panawen.]]
{{Aglaon ti teksto a Hebreo}}
{{Aglaon ti teksto nga Arabiko}
Kalpasan ti panakawayawaya idi 1948, ti baro a Hudio nga estado ket pormal a nanaganan ti ''Medinat Yisrael'', wenno Estado ti Israel, kalpasan a dagiti dadduma a naidiaya a  ken relihioso a nagnagan a mairaman i t''Eretz Israel'' (&quot;ti [[Daga ti Israel]]&quot;), [[Zion]], ken [[Hudea]], ket nausig ngem nalikudan.&lt;ref&gt;{{cite news |work=The Palestine Post |location =Herusalem |date=7 Disiembre 1947 |page=1 |title=Nadayeg a Pamanunotan |url= http://www.jpress.org.il/Repository/getFiles.asp?Style=OliveXLib:LowLevelEntityToSaveGifMSIE_TAUEN&amp;Type=text/html&amp;Locale=english-skin-custom&amp;Path=PLS/1947/12/07&amp;ChunkNum=-1&amp;ID=Ar00105&amp;PageLabel=1}}&lt;/ref&gt; Kadagiti nasapa a lawas ti panakawayawayana, ti gobierno ket pinilina ti termino nga &quot;Israeli&quot; tapno mangibaga kadagiti umili ti Israel, a napormalan ti pannakaiyebkas babaen ti [[Ministro ti Ganganaet a Panakibiang iti Israel|Ministro ti Ganganaet a Pannakibiang]] a ni [[Moshe Sharett]].&lt;ref&gt;{{cite news |url= http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,798687-2,00.html |work=Time |location =New York |date=31 Mayo 1948 |title=On the Move |accessdate=6 Agosto 2007}}&lt;/ref&gt;

Ti nagan nga Israel ket naipakasaritaan idin a naus-usar, iti sapasap ken relihioso a panagusar, tapno mangitudo ti bibliko a  [[Pagarian iti Israel (nagkaykaysa a monarkia)|Pagarian ti Israel]] wenno ti sibubukel a Hudio a pagilian.&lt;ref name=levine&gt;{{cite news | last = Levine |first = Robert A. |title = Kitaen ti Israel a kas maysa a Hudio Pagilan nga Estado, Adu wenno Basbassit a Demokratiko |work=The New York Times |date = 7 Nobiembre 2000 |accessdate =19 Enero 2011 |url = http://www.nytimes.com/2000/11/07/opinion/07iht-edlevine.t.html}}&lt;/ref&gt; Segun ti [[Hebreo a Biblia]] ti [[Israel (nagan)|nagan nga &quot;Israel&quot;]] ket naited kenni patriarka [[Jacob]] (&lt;small&gt;[[Moderno Hebreo|Pagalagadan]]&lt;/small&gt;&amp;nbsp;''Yisraʾel'', ''Isrāʾīl''; [[Septuagint]] {{lang-el|Ἰσραήλ}}; &quot;struggle with God&quot;&lt;ref&gt;{{cite book |title=Longman a diksionario ti panagbalikas |first=John C. |last=Wells |publisher=Longman |location=Harlow, Inglatera |year=1990 |isbn=0-582-05383-8 |page=381}} naikabil a &quot;Jacob&quot;.&lt;/ref&gt;) kalpasan ti panagballigina a nakigabbo iti anghel ti Apo.&lt;ref&gt;&quot;Ken ti kinununa ket, Ti nagan ket saanton a tinawtawagan a Jacob, ngem Israel: para iti kas maysa a prinsipe ti kabilenagn ket adda iti Dios ken adda ti tattao, ken nagballigin.&quot; (Henesis, 32:28, 35:10). Kitaen pay ti [http://www.mechon-mamre.org/p/pt/pt1312.htm Hosea 12:5].&lt;/ref&gt; Dagiti sangapulo ket dua nga annak a lallaki ni Jacob ket nagbalin a dagiti nagngiputot kadagiti [[Israelita]], ket nakunkuna pay a kas dagiti ''Sangapulo ket dua a Tribu ti Israel'' wenno ''Annak iti Israel''. Ni Jacob ken dagiti annakna a lallaki ket nagtaengda idiay [[Canaan]] ngem napilitda baben ti bisin a napan idiay Ehipto para iti uppat a kaputotan aginggana kenni [[Moses]], ti maikadua a nalatak nga apo ni [[Jacob]],&lt;ref&gt;{{Bibleverse||Exodus|6:16–20|HE}}&lt;/ref&gt; ket nangidaulo kadagiti [[Israelita]] a nagsubli idiay [[Canaan]] iti &quot;[[Ti Ipapanaw|Ipapanaw]]&quot;. Ti kasapaan nga arkeolohiko naga artepakto a nagibaga ti balikas nga  &quot;Israel&quot; ket ti [[Merneptah Stele]] iti [[taga-ugma nga Ehipto]] (a napetsaan ti naladaw a maika-13 a siglo BCE).&lt;ref&gt;{{harvnb|Barton|Bowden|2004|p=126}}. &quot;Ti Merneptah Stele... ket masuppiatan nga isu ti kadaanan nga ebidensia a saan a ti Biblia para ti kaadda ti Israel a nasapsapa ngem ti maika-13 a siglo BCE.&quot;&lt;/ref&gt;

Ti lugar ket ammo pay a kas ti [[Nasantuan a Daga]], a daytoy ket nasantuam para iti amin a [[dagiti Abraham a relihion]] a mairaman ti Hudaismo, Kristianidad, Islam ken ti [[Bahá'í a Pammati]]. Sakbay ti  1948 a [[Panakairangarang ti Panakawayawaya ti Israeli]], ti sibubukel a rehion ket naamammoan babaen kadagiti nadumaduma a nagnagan a mairaman ti [[Akin-abagatan a Siria]], [[Siria Palestina]], [[Pagarian iti Herusalem]], [[Probinsia ti Iudaea]], [[Coele-Siria]], [[Retjenu]], [[Canaan]] ken, ti naisansangayan a kas ti, [[Palestina]].

== Pakasaritaan ==
{{Nangruna|Pakasaritaan iti Israel}}

=== Pannaka-antigo ===
{{Adu pay|Pakasaritaan iti antigo nga Israel ken Huda|Pakasaritaan iti Israel|Pakasaritaan iti Palestina}}
&lt;!--[[Papeles:Vista general de Masada.jpg|left|thumb|alt=Dagiti nadadael idiay nadalumpinas a rabaw itinamarisan ti darat a bantay, a napalikmutan babaen ti disierto. Dagiti dadduma a banbantay ket makita dita lugar iti likud. |Ti [[Masada]], ti maysa a [[Dagiti Nailian a Simbolo iti Israel|nailian a simbolo]]]]--&gt;
Ti pakinakem ti &quot;[[Daga iti Israel]]&quot;, a naamammoan iti Hebreo a ka ti ''Eretz Yisrael'' (wenno ''Eretz Yisroel''), ket nangruna daytoy idin ken sagrado kadagiti Hudio a tattao manipud idi Bibliko a panawen. Segun ti [[Torah]], ti Dios ket [[Naikari a Daga|inkarina ti daga]] kadagiti tallo a [[Dagiti Patriarka (Biblia)|Patriarka]] dagiti Hudio a tattao.&lt;ref&gt;&quot;Ken ti Apo a Dios ket mangiyegto kenka idiay daga a tagikua dagiti ammam, ken nasken a sika ket mangtagikuantoa; ken mangiyeg to kenka ti kasayaatan, ken agputot kayonto kadagiti ad-adu ngem dagiti ammayo .&quot; ({{Bibleverse||Deuteronomy|30:5|HE}}).&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;&quot;Ngem no agsubikanto kaniak, ken namnamaem dagiti bilinko ken surotem dagitoy, urayno ti panakaiwarwarasyo ket adda idiay kaadaywan a paset ti langit, ngem siakto ket agurnong kadagitoy, ken isublikto iti lugar a napilik a gapunan ti naganko nga agnaed idiay.&quot; ({{Bibleverse||Nehemiah|1:9|HE}}).&lt;/ref&gt; Iti naikabatayan ti eskritura, ti paset ti panawen dagiti tallo a Patriarka ket naikabil iti nasapa a maikadua a milenio&amp;nbsp;BCE,&lt;ref&gt;{{citation |url=http://www.pbs.org/walkingthebible/timeline.html |publisher=Public Broadcast Television |title=Sursoroten ti Biblia a Linia a Pagorasan|work=Sursoroten ti Biblia |accessdate=29 Septiembre 2007}}&lt;/ref&gt; ken ti immuna a [[Pagarian iti Israel (nagkaykaysa amonarkia)|Pagarian iti Israel]] ket nabangon idi maika-11 a siglo BCE. Dagiti simmaruno a [[Pakasaritaan iti taga-ugma nga Israel ken Hudah|dagiti Israelita a pagarian ken estado]] ket nagballaballag a naturayan kadagiti sumaganad a ginasut a tawtawen, ken ammo dagitoy manipud kadagiti nadumaduma bibliko a nagtaudan.&lt;ref&gt;{{harvnb|Friedland|Hecht|2000|p=8}}. &quot;Para kadagiti napalabas a ribribo a tawen ti Herusalem ket isu ti tugaw ti Hudio a panakaturayan, ti sangkabalayan a lugar dagiti ari, ti lokasion dagiti bukodna a lehislatibo a konsilo ken dagiti korte.&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvnb|Ben-Sasson|1985}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{citation |title=Ti Ababa a Pakasaritaan ti Taga-ugma nga Israel|last=Matthews |first=Victor H. |year=2002 |publisher=Westminster John Knox Press |isbn=978-0-664-22436-3 |page=192}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{citation |title=Ti Pakasaritaan ti Taga-ugma nga Israel ken Hudah |last=Miller |first=J. Maxwell |last2=Hayes |first2=John Haralson |year=1986 |publisher=Westminster John Knox Press |isbn=978-0-664-21262-9 |page=523}}&lt;/ref&gt;

Ti akin-amianan a Pagarian iti Israel, ken dagiti pay siudad a Pilistino nga estado ket natnag idi 722 BCE, ngem ti akin-abagatan a [[Pagarian iti Hudah]] ken dagiti nadumaduma a Poeniko a siudad ket nagtultuloy ti kaaddada idi ti rehion ket tinurayan babaen ti [[Asiria]]. Ti irurumsua dagiti [[Babilonia]], ti Hudah ket dimteng pay daytoy a naparukma.

=== Klasiko a paset ti panawen ===
Ti nagsasaruno a [[Akemenida nga Imperio|Persiano a turay]], ti rehion, ket nabingbinagy ti nagbaetan ti probinsia ti Siria-Coele ken kalpasan daytoy ti autonomo a [[Yehud Medinata]], ket naininut idi a naparang-ay ti urbano a kagimongan, a kaaduan atinurayan babaen dagiti Hudio. Ti [[Helenistiko a Gresia|Griego]] a panagrukma ket linabsanna daytoy a rehion nga awan dagiti resistansia wenno interesado. Nainkorporado iti Ptolemaiko ken kanungpalanna dagiti Seleusida nga Imperio, ti akin-abagatan a Lebante ket kaaduan a [[helenisasion|na-helenisado]], a nagitakder daytoy kadagiti irteng a nagbaetan dagiti Hudio ken dagiti Griego. Ti suppiatan ket rimtak idi 167 BCE babaen ti [[Macabeo a Yaalsa]], a nagballigi ti panagipatakderna ti maysa a nawaya a Hasmonean a Pagarian idia Hudah, a daytoy ket napadakkel ti kaaduan ti moderno nga Israel, idi dagiti Seleusida ket nagininutda a nakapukaw ti panagtengngel ti rehion.

Ti [[Imperio a Romano]] ket rinautna ti rehion idi 63 BCE, nga immuna a nangala ti panagtengngelna iti Siria, ken idi pay panakairamanna idiay sibil a gubat ti Hasmonean. Ti panagsalisal a nagbaetan dagti kumayat ti Romano ken dagiti kumayat ti Parto a sangkatiponan idiay Hudea ket dimtengan ti panakaiturong ti panakaikabil ni [[Herod ti Nalatak]] ken ti pakaitiptipon ti [[Herodes a Pagarian]] a kas ti basalo a Hudio nga estado ti Roma. Ti panakaapday dagiti Herodes, ti Hudea, ket naipabalin a kas probinsia ti Roma, ket nagbalin daytoy a lugar ti naranggas a panagsalisal dagiti Hudio a simmupiat kadagiti Greko-Romano, a nagpatinggaan ti [[Hudio-Romano a Gubgubat]], a nagpatinggaan daytoy ti nawatiwat a panagdadael ken panagpaty dagiti puli. Ti kaadda dagiti Hudio ti rehion ket bimmassit kalpasan ti panakapaay ti [[Bar Kokhba a yaalsa]] a sinupiatan ti [[Imperio a Romano ]] idi 132 CE.&lt;ref&gt;Oppenheimer, A'haron ken Oppenheimer, Nili. ''Nagbaetan ti Roma ken Babilonia: Dagiti Panagadal ti Hudio a panagidaulo ken Kagimongan''. Mohr Siebeck, 2005, p. 2.&lt;/ref&gt; NUpay kasta, adda idi ti nagtultuloy a bassit a kaada dagiti Hudio ken ti [[Galilea]] ket isu ti nagbalin a sentro relihionna.&lt;ref&gt;{{Citation |title=Atlas iti Hudio a Pakasaritaan|last=Cohn-Sherbok |first=Dan |year=1996 |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-08800-8 |page=58}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://people.usd.edu/~clehmann/erp/Palestine/palestin.htm |publisher=Ti Unibersidad iti South Dakota |title=Palestina: Pakasaritaan |accessdate=20 Marso 2012 |date=18 Enero 2007 |work=Ti Online nga Ensiklopedia dagiti Romano a Probinsia}}&lt;/ref&gt; Ti [[Mishnah]] ken ti paset ti [[Herusalem a Talmud|Talmud]], dagiti sentro a teksto ti Hudio, ket naaramid idi ti las-ud ti maikadua aginggana ti maika-4 a sigsiglo CE idiay Tiberias ken Herusalem.&lt;ref&gt;{{harvnb|Morçöl|2006|p=304}}&lt;/ref&gt; Ti rehion ket kaaduan a nataengan babaen dagiti Greko-Romano idiay aplaya ken dagiti Samaritano idiay turod nga away. Ti Kristianidad ket nagininut idi a simmuksukat ti Romano a paganismo, a ti lugar a babaen ti Bisantino a turay ket napabalin iti Mitra iti Daya, a kas dagiti Palaestina Prima ken Palaestina Secunda a probinsia. Ngem idi maika-5 ken maika-6 a siglo, dagiti dramatiko a pasamak [[dagiti Samaritano a Yaalsa]] ket binalbaiwanna daytoy a daga, nga adda dagiti adu a pannakadadael kadagiti Bisantino a Kristiano keb Samaritano a kagimongan ken ti maysa a nagbanagan ti panagpabassit tipopulasion. Kalpasan ti Persiano a panagrukma ken ti saan a napaut a pannakaikabil ti [[Hudio a yaalsa a sumuppiat kenni Heraklio|Hudio a Mankomunidad]] idi 614 CE, ti Imperio a Bisantino ket nangikabil ti panagturayna idi 625 CE, a nagbanagan daytoy ti ad-adu pay a panakaapday ken panakadadael.

=== Tengnga a panawen ===
Idi 635 CE, ti rehion, ia mairaman ti Herusalem, ket naparukma babaen dagiti [[Tattao nga Arabo|Arabo]] ken nabati idi a tinengtengngel dagiti Muslim para kadagiti sumaruno a 1300 a tawtawen.&lt;ref name=&quot;MosheGil&quot;&gt;{{Citation |title=Pakasaritaan iti Palestine, 634–1099 |last=Gil |first=Moshe |year=1997 |publisher=Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan |isbn=978-0-521-59984-9 |url= }}&lt;/ref&gt;Ti panaktengngel ti rehion ket naiyallatiw ti nagbaetan dagiti [[Umayyad]],&lt;ref name=&quot;MosheGil&quot; /&gt; [[Abbasid a kalipato|Abbasids]],&lt;ref name=&quot;MosheGil&quot; /&gt; ken dagiti [[Dagiti krusada nga estado|Krusada]] ti dagup dagiti simmaruno nga innem a siglo,&lt;ref name=&quot;MosheGil&quot; /&gt; sakbay a naparukma babaen ti [[Mamluk]] Sultanato, idi 1260.&lt;ref name=&quot;GudrunKramer&quot;&gt;{{Citation |title=Pakasaritaan iti Palestina: Manipud ti Panagrukma dagiti Otomano aginggana ti panakabangon iti Estado ti Israel |last=Kramer |first=Gudrun |year=2008 |publisher=Unibersidad ti Princeton a Pagmalditan |isbn=978-0-691-11897-0 |page=376|url=}}&lt;/ref&gt; Idi 1516, ti rehion ket rinukma babaen ti [[Imperio nga Otomano]], ken nabati babaen ti [[Siria nga Otomano|Turko a panakaturay]] aginggana idi maika-20 a siglo.&lt;ref name=&quot;GudrunKramer&quot; /&gt;

== Dagiti nota ==
{| class=&quot;references-small&quot; style=&quot;margin-left:13px; line-height:150%;&quot;
|-
| style=&quot;text-align:right; vertical-align:top;&quot;|a.&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|{{note|capital-disp}}Ti [[Herusalem a Linteg]] ket mangibaga a ti &quot;Herusalem, ti sibubukel ken naipagkaykaysa, ket isu ti kapitolio ti Israel&quot; ken ti siudad ket agserbi a kas ti tugaw ti gobierno, pagyanan ti pagtaengan iti Presidente, dagiti opisina ti gobierno, kangatuan a korte, ken ti [[Knesset|parlamento]]. Ti [[Nagkaykaysa a Pagpagilian a Konsilo ti Salaknib a Resolusion 478]] (20 Agosto 1980; 14–0, nangirnad ti Estados Unidos) ket nagirangarang ti Herusalem Linteg &quot;awan serbina ken kodapis&quot; ken timmawag kadagiti kameng nga estado a mangikkat kadagiti diplomatiko a misionda manipud idiay Herusalem. Ti Nagkaykaysa a Pagpagilian ken amin dagiti kameng a pagilian ket nagmadida a nanagawat ti Herusalem a Linteg (kitaen ti {{harvnb|Kellerman|1993|p=140}}) ken nagtaripatu kadagiti bukodda nga embahada kadagiti sabsabali a suiudad a kas ti Tel Aviv, [[Ramat Gan]], ken [[Herzliya]] &lt;small&gt;(kitaen ti [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/is.html CIA Factbook] ken [http://www.un.org/Depts/Cartographic/map/profile/israel.pdf Mapa iti Israel])&lt;/small&gt;. Ti Kongreso ti Estados Unidos ket inamponna ti [[Herusalem nga Embahada a Tignay]], a nagibagbaga a ti embahada ti Estados Unidos ket nasken a maipan idiay Herusalem ken ti nasken a mabigbigan nga isu ti kapitolio ti Israel. Nupay kasta, ti Opisina ti Departamento ti Legado nga Abogado ti Estados Unidos ket nangipatingga a dagiti probision ti tignay a  &quot;mangraut ti eksklusibo a turay ti presidente iti lugar ti gangganaet a panakibiang  ken dagitoy ket di naibatay ti linteg&quot;. Manipud ti panakapasingked ti tignay, amin a Presidente a nagserbi ti opisina ket nangikeddeng a ti iyaalis ket makadadael ti nailian a pakadanagan ti panaksalaknib ti Estados Unidos ken nagpili a nangited ti panagiwagsak a panagatipa ti ania man nga aksion ti daytoy a sanguanan. Ti [[Palestino nag Autoridad]] ket makitkitana ti [[Daya a Herusalem]] a kas ti kapitolio ti [[Dagiti Naisingasing para iti Palestino nga Estado|masakbayan a Palestino nga estado]]. Ti kamaudianan a kasasaad ti siudad ket agururay kadagiti masakbayan a tulagan a nagbaetan ti Israel ken ti Palestino nga Autoridad &lt;small&gt;(kitaen ti [http://www.pij.org/details.php?id=460 &quot;Pakitinnukagan ti Herusalem,&quot; Palestina–Israel a Warnakan])&lt;/small&gt;. Kitaen ti [[Dagiti Puesto idiay Herusalem]] para kadagiti adu pay a pakaammo.
|}

== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}

== Dagiti akinruar a silpo ==
*{{commonscat-inline}}
*{{wikivoyage-inline}}
;Gobierno
* [http://www.gov.il/firstgov/english Portal ti gobierno ti Israel]
* [http://mfa.gov.il/MFA/AboutIsrael/Pages/ISRAEL%20IN%20BRIEF.aspx Ababa a pakaammo iti Israel idiay Ministro ti Ganganaet a Pannakibinag ti Israel]
* [http://www.pmo.gov.il/English/Pages/default.aspx Opisial a website ti Opisina ti Kangrunaan a Ministro ti Israel]
* [http://www.goisrael.com/Tourism_Eng/Pages/home.aspx Opisial a website ti Ministro ti Turismo ti Israel]
;Sapasap a pakammo
* {{CIA World Factbook link|is|Israel}}
;Mapmapa
* {{Wikiatlas}}
* {{Dmoz|Regional/Middle_East/Israel}}

{{Tengnga a Daya}}
{{Dagiti pagilian ti Asia}}

[[Kategoria:Israel| ]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian ken teritorio nga agsasao ti Arabiko]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian a nagbeddengan ti Baybay Nalabbasit]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian ti Daya a Mediteraneo]]
[[Kategoria:Lebante]]
[[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Kappon para iti Mediteraneo]]
[[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian ti Tengnga a Daya]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian ti Asideg a Daya]]
[[Kategoria:Dagiti republika]]
[[Kategoria:Dagiti estado ken teritorio a nabangon idi 1948]]
[[Kategoria:Nangruna nga artikulo (atiddog)]]</text>
      <sha1>cvzbxq9vsb1b75xhia0waoki6y45xbx</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>