Википеди
inhwiki
https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%BE%D0%B0%D0%B3%D3%80%D1%83%D0%B2
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
Медиа
Гӏулакха
Ювцар
Доакъашхо
Доакъашхочун дувцар
Википеди
Википеди ювцар
Файл
Файл ювцар
MediaWiki
MediaWiki ювцар
Ло
Ло бувцар
Новкъостал
Новкъостал дувцар
ОагӀат
ОагӀат ювцар
TimedText
TimedText talk
Модуль
Модуль ювцар
Гаджет
Гаджет ювцар
Гаджета къоастадар
Гаджета къоастадар дувцар
Шолжа
0
871
54633
52470
2022-08-14T09:06:26Z
Ӏабдуррашид
1210
/* Шолжа йисте яда нах баха моттигаш */
wikitext
text/x-wiki
{{Река
|Название = Шолж
|Национальное название = os/Сунжæ/ru/Сунжа/ce/Соьлжа хи/kum/Сююнч-су
|Изображение = Грозный река Сунжа.JPG
|Подпись изображения = [[Шолжа-гӀала]]ра Шолж-хий
|Длина = 278
|Площадь водосбора = 12000
|Бассейн = Тийрк/Къаспий форд
|Расход воды = 82,9
|Место измерения = с. [[Брагуны]]
|Исток =
|Местоположение истока = г. [[Ушкорт]]<ref>Устаев А.Л. «География Чеченской Республики» 8-9 кл., Грозный, 2011, стр.20</ref>, [[Главный Кавказский хребет|Керттера Кавказа дукъ]], [[ГӀалгӀайче]]
|Высота истока = 1200
|Координаты истока = 42.9269/44.8817
|Устье = Тийрк
|Местоположение устья = с. [[Брагуны]] ([[Гудермесский район|Гумсен шахьар]])
|Высота устья = 28
|Координаты устья = 43.4408/46.1347
|Уклон реки = 1,2
|Страна = Россия
|Регион = ГӀинбухера ХӀирийче/ГӀалгӀайче/Нохчиче
|Район =
|Позиционная карта = Россия Ингушетия
}}
'''Шолж''' е '''Шолж-хий''' е '''Шолжа''' ''(да)'' <ref> Барахоева Н. М., Кодзоев Н. Д., Хайров Б. А. Ингушско-русский словарь терминов: 7500 слов. — Назрань: OOO «Пилигрим», 2015. — С. 294</ref> ({{lang-ru|Сунжа}}, {{lang-ce|Соьлжа хи}}<ref>Карасаев А. Т., Мациев А. Г. Русско-чеченский словарь. — М.: Русский язык, 1978. — 728 с. — С. 728</ref>, {{lang-os|Сунжæ}}<ref>Гацалова Л. Б., Парсиева Л. К. Большой русско-осетинский словарь ИПО СОИГСИ, Владикавказ 2011—687 с.</ref>, {{lang-kum|Сююнч-сув}}<ref>Русско-кумыкский разговорник, Русча-къумукъча къылавуз, А. М. Аджиев, К. С. Кадыраджиев, статья «Сунжа» 1992</ref>) — [[Даькъасте]]н [[малхбоале]]рча даькъера [[дода хий]]; [[Тийрк]]а аьтта [[приток|га]].
278 км дӀаьха да, бассейна майда — 12 000<ref name="ГВР">{{ГВР|173405|Река Сунжа}}</ref> км² я. [[Главный Кавказский хребет|Керттерча Кавказа дукъа]] [[гӀинбухе]]рча босен тӀа [[хин корта|долалу]], 1200 метр лакха. Юртбоахамаша кхашта хий детташ леладу.
== Хий дахар ==
[[Файл:Terek RU.svg|слева|мини|Тийрка бассейн]]
[[Ушкорт]] яхача лоаман шанашкара доагӀ, цигара {{таржам дац|Учхутий}} аргӀенаш тедаш {{таржам дац|Сугулты}} [[Сунжи-корт|Шолжа-керта]]ни юкъе улача [[чӀож]]е дода. ДӀахо [[ГӀалгӀайче]]н лаьтташка гӀолла 37 километра хьо ший никъ. [[Экажакъонгий-Юрт]]а кхаьчача масайтта тоатолгах декъа а денна 12 километра [[Илдарха-ГӀала]]гахьа дода. Укхаза малхбоалехьа а дийрзе [[Закан-Юрт]]а кхоач, цигара 85 километра дахача [[Тийрк]]ах кхета<ref name="Берже">Берже А. П. «Чечня и чеченцы», Тифлис, 1859, стр.8</ref>.
== Оттам ==
Шолжа хий дукха хул. Ца хаддаш догӀа делхаш хилча 4 метра айлу. Хий эггара лакхагӀа [[апрель|тушол бетта]] хул, хӀана аьлча цу хана дукха догӀаш а хул, Ӏай дийлха лоа а даш.
XIX—XX бӀаьшерашка дерригача хих [[ша]] бора (хий геттара сиха долча меттигаш ца лаьрхӀача). Кхыметтала ший [[кечал]]аши, [[герз]]и тӀехьа эрсий [[бӀу]] Шолжарча ша тӀа гӀолла дехьа бувлаш моттигаш хиннай<ref name="Берже" />, хӀаьта тӀехьарча итт шерашка хих ша бац, [[Кавказ]]а [[мехкал]] хувцаденнандаь (меладеннал).
== Пайда эцар ==
XIX бӀаьшаре [[нохчий|нохчаша]] Шолжа бердаш тӀара хьу а тедаш бӀаьсте хий айделча [[Кизляр]] Ӏоихийтад<ref name="Берже" />.
Вай заман Шолжа хий кхашта детта, иштта цу чура чкъаьрий а лувц.
== Ганаш ==
* Аьрда ганаш: [[Нефтянка (дода хий)|Нефтянка]].
* Аьтта ганаш: [[Эс]], [[Валерик (река)|Валарг]], [[Гехи (приток Сунжи)|Гехий]], [[Форта]], [[Гойта]], [[Аргун (река)|Орга]], [[Джалка (река)|Джалка]], [[Белка (Шолжа га)|Белка]].
== Шолжа йисте яда нах баха моттигаш ==
Шолжа тIа яьдаш я:
* [[Пхье]]ш — [[Наьсаре|Нана-Наьсаре]], [[Илдарха-ГӀала]], [[Шолжа-Пхье]], [[Шолжа-гӀала]], [[Гумса|Гумса]].
* [[Юрт]]аш — [[Комгарон]], [[Ахки-Юрт]], [[Экажакъонгий-Юрт]], [[Буро-КӀале]], [[Пхьилекъонгий-Юрт]], [[Эбарг-Юрт]], [[Серноводская]], [[Давыденко (юрт)|Давыденко]], [[Самашки|СаьмуӀашке]], [[Закан-Юрт]], [[Хамби-Ирзи]], [[Кулары]], [[Алхан-Кала]], [[Алхан-Юрт]], [[Петропавловская (Нохчиче)|Петропавловская]], [[Ильиновская (Нохчиче)|Ильиновская]], [[Брагуны]].
== Поштагахьа ==
[[Файл:Грозный. Набережная реки Сунжи.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Шолжа бердаш». СССРа конверт. 1965 шу.]]
[[Файл:Грозный. Набережная реки Сунжи 1972.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Шолжа бердаш». СССРа конверт. 1972 шу.]]
[[Файл:Грозный. Гостиница Чайка.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Гостиница „Чайка“». СССРа конверт. 1974 шу.]]
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== Литература ==
* {{БСЭ3|статья = Сунжа}}
== ТIатовжамаш ==
[[ОагӀат:Дода хиш алапатах]]
[[ОагӀат:ГӀалгӀайчен хин объекташ]]
[[ОагӀат:Тийрка ганаш]]
7ov2oee0pcrrkdgtqr2uctx06xzp32n
54634
54633
2022-08-14T09:10:23Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{Река
|Название = Шолж
|Национальное название = os/Сунжæ/ru/Сунжа/ce/Соьлжа хи/kum/Сююнч-су
|Изображение = Грозный река Сунжа.JPG
|Подпись изображения = [[Шолжа-гӀала]]ра Шолж-хий
|Длина = 278
|Площадь водосбора = 12000
|Бассейн = Тийрк/Къаспий форд
|Расход воды = 82,9
|Место измерения = с. [[Брагуны]]
|Исток =
|Местоположение истока = г. [[Ушкорт]]<ref>Устаев А.Л. «География Чеченской Республики» 8-9 кл., Грозный, 2011, стр.20</ref>, [[Главный Кавказский хребет|Керттера Кавказа дукъ]], [[ГӀалгӀайче]]
|Высота истока = 1200
|Координаты истока = 42.9269/44.8817
|Устье = Тийрк
|Местоположение устья = с. [[Брагуны]] ([[Гудермесский район|Гумсен шахьар]])
|Высота устья = 28
|Координаты устья = 43.4408/46.1347
|Уклон реки = 1,2
|Страна = Россия
|Регион = ГӀинбухера ХӀирийче/ГӀалгӀайче/Нохчиче
|Район =
|Позиционная карта = Россия Ингушетия
}}
'''Шолжа''', е '''Шолж''', е '''Шолж-хий''' ''(да)'' <ref>Барахоева Н. М., Кодзоев Н. Д., Хайров Б. А. Ингушско-русский словарь терминов: 7500 слов. — Назрань: OOO «Пилигрим», 2015. — С. 294</ref> ({{lang-ru|Сунжа}}, {{lang-ce|Соьлжа хи}}<ref>Карасаев А. Т., Мациев А. Г. Русско-чеченский словарь. — М.: Русский язык, 1978. — 728 с. — С. 728</ref>, {{lang-os|Сунжæ}}<ref>Гацалова Л. Б., Парсиева Л. К. Большой русско-осетинский словарь ИПО СОИГСИ, Владикавказ 2011—687 с.</ref>, {{lang-kum|Сююнч-сув}}<ref>Русско-кумыкский разговорник, Русча-къумукъча къылавуз, А. М. Аджиев, К. С. Кадыраджиев, статья «Сунжа» 1992</ref>) — [[Даькъасте]]н [[малхбоале]]рча даькъера [[дода хий]]; [[Тийрк]]а аьтта [[приток|га]].
278 км дӀаьха да, бассейна майда — 12 000<ref name="ГВР">{{ГВР|173405|Река Сунжа}}</ref> км² я. [[Главный Кавказский хребет|Керттерча Кавказа дукъа]] [[гӀинбухе]]рча босен тӀа [[хин корта|долалу]], 1200 метр лакха. Юртбоахамаша кхашта хий детташ леладу.
== Хий дахар ==
[[Файл:Terek RU.svg|слева|мини|Тийрка бассейн]]
[[Ушкорт]] яхача лоаман шанашкара доагӀ, цигара {{таржам дац|Учхутий}} аргӀенаш тедаш {{таржам дац|Сугулты}} [[Сунжи-корт|Шолжа-керта]]ни юкъе улача [[чӀож]]е дода. ДӀахо [[ГӀалгӀайче]]н лаьтташка гӀолла 37 километра хьо ший никъ. [[Экажакъонгий-Юрт]]а кхаьчача масайтта тоатолгах декъа а денна 12 километра [[Илдарха-ГӀала]]гахьа дода. Укхаза малхбоалехьа а дийрзе [[Закан-Юрт]]а кхоач, цигара 85 километра дахача [[Тийрк]]ах кхета<ref name="Берже">Берже А. П. «Чечня и чеченцы», Тифлис, 1859, стр.8</ref>.
== Оттам ==
Шолжа хий дукха хул. Ца хаддаш догӀа делхаш хилча 4 метра айлу. Хий эггара лакхагӀа [[апрель|тушол бетта]] хул, хӀана аьлча цу хана дукха догӀаш а хул, Ӏай дийлха лоа а даш.
XIX—XX бӀаьшерашка дерригача хих [[ша]] бора (хий геттара сиха долча меттигаш ца лаьрхӀача). Кхыметтала ший [[кечал]]аши, [[герз]]и тӀехьа эрсий [[бӀу]] Шолжарча ша тӀа гӀолла дехьа бувлаш моттигаш хиннай<ref name="Берже" />, хӀаьта тӀехьарча итт шерашка хих ша бац, [[Кавказ]]а [[мехкал]] хувцаденнандаь (меладеннал).
== Пайда эцар ==
XIX бӀаьшаре [[нохчий|нохчаша]] Шолжа бердаш тӀара хьу а тедаш бӀаьсте хий айделча [[Кизляр]] Ӏоихийтад<ref name="Берже" />.
Вай заман Шолжа хий кхашта детта, иштта цу чура чкъаьрий а лувц.
== Ганаш ==
* Аьрда ганаш: [[Нефтянка (дода хий)|Нефтянка]].
* Аьтта ганаш: [[Эс]], [[Валерик (река)|Валарг]], [[Гехи (приток Сунжи)|Гехий]], [[Форта]], [[Гойта]], [[Аргун (река)|Орга]], [[Джалка (река)|Джалка]], [[Белка (Шолжа га)|Белка]].
== Шолжа йисте яда нах баха моттигаш ==
Шолжа тIа яьдаш я:
* [[Пхье]]ш — [[Наьсаре|Нана-Наьсаре]], [[Илдарха-ГӀала]], [[Шолжа-Пхье]], [[Шолжа-гӀала]], [[Гумса|Гумса]].
* [[Юрт]]аш — [[Комгарон]], [[Ахки-Юрт]], [[Экажакъонгий-Юрт]], [[Буро-КӀале]], [[Пхьилекъонгий-Юрт]], [[Эбарг-Юрт]], [[Серноводская]], [[Давыденко (юрт)|Давыденко]], [[Самашки|СаьмуӀашке]], [[Закан-Юрт]], [[Хамби-Ирзи]], [[Кулары]], [[Алхан-Кала]], [[Алхан-Юрт]], [[Петропавловская (Нохчиче)|Петропавловская]], [[Ильиновская (Нохчиче)|Ильиновская]], [[Брагуны]].
== Поштагахьа ==
[[Файл:Грозный. Набережная реки Сунжи.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Шолжа бердаш». СССРа конверт. 1965 шу.]]
[[Файл:Грозный. Набережная реки Сунжи 1972.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Шолжа бердаш». СССРа конверт. 1972 шу.]]
[[Файл:Грозный. Гостиница Чайка.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Гостиница „Чайка“». СССРа конверт. 1974 шу.]]
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== Литература ==
* {{БСЭ3|статья = Сунжа}}
== ТIатовжамаш ==
[[ОагӀат:Дода хиш алапатах]]
[[ОагӀат:ГӀалгӀайчен хин объекташ]]
[[ОагӀат:Тийрка ганаш]]
an0ef161sav1aeijfhhdnv28a0syfo3
54646
54634
2022-08-14T11:00:47Z
Adam-Yourist
33
wikitext
text/x-wiki
{{Река
|Название = Шолжа
|Национальное название = ru/Сунжа/os/Сунжæ/ce/Соьлжа хи/kum/Сююнч-су
|Изображение = Грозный река Сунжа.JPG
|Подпись изображения = [[Шолжа-гӀала|Шолжа-ГӀалий]] тӀа даьккха сурт
|Длина = 278
|Площадь водосбора = 12000
|Бассейн = Тийрк/Къаспий форд
|Расход воды = 82,9
|Место измерения = [[Брагуны]]
|Исток =
|Местоположение истока = [[Ушкорт]]<ref>Устаев А.Л. «География Чеченской Республики» 8-9 кл., Грозный, 2011, стр.20</ref>, [[ГӀалгӀайче]]
|Высота истока = 1200
|Координаты истока = 42.9269/44.8817
|Устье = Тийрк
|Местоположение устья = [[Брагуны]] ([[Нохчийче]])
|Высота устья = 28
|Координаты устья = 43.4408/46.1347
|Уклон реки = 1,2
|Страна = Россия
|Регион = ХӀирийче/ГӀалгӀайче/Нохчиче
|Район =
|Позиционная карта = Россия Чечня
}}
'''Шолжа''', е '''Шолж''', е '''Шолж-хий''' ''(да)'' <ref>Барахоева Н. М., Кодзоев Н. Д., Хайров Б. А. Ингушско-русский словарь терминов: 7500 слов. — Назрань: OOO «Пилигрим», 2015. — С. 294</ref> ({{lang-ru|Сунжа}}, {{lang-ce|Соьлжа хи}}<ref>Карасаев А. Т., Мациев А. Г. Русско-чеченский словарь. — М.: Русский язык, 1978. — 728 с. — С. 728</ref>, {{lang-os|Сунжæ}}<ref>Гацалова Л. Б., Парсиева Л. К. Большой русско-осетинский словарь ИПО СОИГСИ, Владикавказ 2011—687 с.</ref>, {{lang-kum|Сююнч-сув}}<ref>Русско-кумыкский разговорник, Русча-къумукъча къылавуз, А. М. Аджиев, К. С. Кадыраджиев, статья «Сунжа» 1992</ref>) — [[Даькъасте]]н [[малхбоале]]рча даькъера [[дода хий]]; [[Тийрк]]а аьтта [[приток|га]].
278 км дӀаьха да, бассейна майда — 12 000<ref name="ГВР">{{ГВР|173405|Река Сунжа}}</ref> км² я. [[Главный Кавказский хребет|Керттерча Кавказа дукъа]] [[гӀинбухе]]рча босен тӀа [[хин корта|долалу]], 1200 метр лакха. Юртбоахамаша кхашта хий детташ леладу.
== Хий дахар ==
[[Файл:Terek RU.svg|слева|мини|Тийрка бассейн]]
[[Ушкорт]] яхача лоаман шанашкара доагӀ, цигара {{таржам дац|Учхутий}} аргӀенаш тедаш {{таржам дац|Сугулты}} [[Сунжи-корт|Шолжа-керта]]ни юкъе улача [[чӀож]]е дода. ДӀахо [[ГӀалгӀайче]]н лаьтташка гӀолла 37 километра хьо ший никъ. [[Экажакъонгий-Юрт]]а кхаьчача масайтта тоатолгах декъа а денна 12 километра [[Илдарха-ГӀала]]гахьа дода. Укхаза малхбоалехьа а дийрзе [[Закан-Юрт]]а кхоач, цигара 85 километра дахача [[Тийрк]]ах кхета<ref name="Берже">Берже А. П. «Чечня и чеченцы», Тифлис, 1859, стр.8</ref>.
== Оттам ==
Шолжа хий дукха хул. Ца хаддаш догӀа делхаш хилча 4 метра айлу. Хий эггара лакхагӀа [[апрель|тушол бетта]] хул, хӀана аьлча цу хана дукха догӀаш а хул, Ӏай дийлха лоа а даш.
XIX—XX бӀаьшерашка дерригача хих [[ша]] бора (хий геттара сиха долча меттигаш ца лаьрхӀача). Кхыметтала ший [[кечал]]аши, [[герз]]и тӀехьа эрсий [[бӀу]] Шолжарча ша тӀа гӀолла дехьа бувлаш моттигаш хиннай<ref name="Берже" />, хӀаьта тӀехьарча итт шерашка хих ша бац, [[Кавказ]]а [[мехкал]] хувцаденнандаь (меладеннал).
== Пайда эцар ==
XIX бӀаьшаре [[нохчий|нохчаша]] Шолжа бердаш тӀара хьу а тедаш бӀаьсте хий айделча [[Кизляр]] Ӏоихийтад<ref name="Берже" />.
Вай заман Шолжа хий кхашта детта, иштта цу чура чкъаьрий а лувц.
== Ганаш ==
* Аьрда ганаш: [[Нефтянка (дода хий)|Нефтянка]].
* Аьтта ганаш: [[Эс]], [[Валерик (река)|Валарг]], [[Гехи (приток Сунжи)|Гехий]], [[Форта]], [[Гойта]], [[Аргун (река)|Орга]], [[Джалка (река)|Джалка]], [[Белка (Шолжа га)|Белка]].
== Шолжа йисте яда нах баха моттигаш ==
Шолжа тIа яьдаш я:
* [[Пхье]]ш — [[Наьсаре|Нана-Наьсаре]], [[Илдарха-ГӀала]], [[Шолжа-Пхье]], [[Шолжа-гӀала]], [[Гумса|Гумса]].
* [[Юрт]]аш — [[Комгарон]], [[Ахки-Юрт]], [[Экажакъонгий-Юрт]], [[Буро-КӀале]], [[Пхьилекъонгий-Юрт]], [[Эбарг-Юрт]], [[Серноводская]], [[Давыденко (юрт)|Давыденко]], [[Самашки|СаьмуӀашке]], [[Закан-Юрт]], [[Хамби-Ирзи]], [[Кулары]], [[Алхан-Кала]], [[Алхан-Юрт]], [[Петропавловская (Нохчиче)|Петропавловская]], [[Ильиновская (Нохчиче)|Ильиновская]], [[Брагуны]].
== Поштагахьа ==
[[Файл:Грозный. Набережная реки Сунжи.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Шолжа бердаш». СССРа конверт. 1965 шу.]]
[[Файл:Грозный. Набережная реки Сунжи 1972.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Шолжа бердаш». СССРа конверт. 1972 шу.]]
[[Файл:Грозный. Гостиница Чайка.jpg|справа|мини|«Шолжа-ГӀала. Гостиница „Чайка“». СССРа конверт. 1974 шу.]]
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== Литература ==
* {{БСЭ3|статья = Сунжа}}
== ТIатовжамаш ==
[[ОагӀат:Дода хиш алапатах]]
[[ОагӀат:ГӀалгӀайчен хин объекташ]]
[[ОагӀат:Тийрка ганаш]]
jhtulzzvy5jyppt2f6l14gikchd9pgq
МохтӀе
0
7040
54637
53151
2022-08-14T09:22:11Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{тувла ма де|Ӏарамхий (маӀанаш)|Ӏарамхий}}
{{НП
|статус = Эйла
|ингушское название = МохтӀе
|русское название = {{lang-ru|Армхи}}
|оригинальное название =
|герб =
|флаг =
|lat_deg = 42.81195
|lon_deg = 44.7075
|CoordScale =
|регион = Ингушетия
|регион в таблице = ГӀалгӀайче
|вид района = Муниципальни шахьар
|район = ЖӀайраха шахьар
|район в таблице = ЖӀайраха шахьар{{!}}ЖӀайраха
|вид поселения = эйла
|поселение =
|поселение в таблице =
|внутреннее деление =
|глава =
|дата основания =
|первое упоминание =
|прежние имена =
|статус с =
|площадь =
|высота центра НП =
|климат =
|население = {{ Население | Армхи (село) | тс }}
|год переписи = {{ Население | Армхи (село) | г }}
|плотность =
|агломерация =
|национальный состав = [[гӀалгӀай]]
|конфессиональный состав = [[сунний]] [[бусалбаш]]
|этнохороним =
|почтовый индекс = 386433
|почтовые индексы =
|телефонный код =
|цифровой идентификатор =
|категория в Commons =
|сайт =
}}
'''МохтӀе''' ''(я)'' ({{lang-ru|Армхи}}) — [[ГӀалгӀайче|ГӀалгӀай мехка]] [[Лоаман шахьар|ЖӀайраха шахьаре]] ула юрт. Вай хана дегӀайоагӀа туризма [[юкъарче]] я «[[ЛОК Армхи|Ӏарамхий]]» курорт цига я́лар бахьан долаш.
== География ==
МохтӀе [[высота над уровнем море|форда йистошкара]] 1200 метр лакха улл. Юртйисте [[Армхи (река)|Ӏарамхий]] до́да. Лоалах кхыйола юрташ я: гӀинбухехьа улл [[Бейни]], малхбузехьа улл [[Джейрах|ЖӀайрах]], хӀаьта малхбоалехьа [[Ляжги|Лаьжги]] я<ref>{{cite web|url=http://artofwar.ru/img/z/zagorulxko_w_a/text_0330-1/|title=Карта Чечни и Ингушетии|format=rar|date=не ранее 1995|accessdate=2010-01-02|archiveurl=|archivedate=}}rar. Объём 8 МБ.</ref>.
Юртйисте [[ЛОК Армхи|Ӏарамхий]] курорт йоалл ({{coord|42|48|39|N|44|42|27|E}}).
== Тархьар ==
Хьалха [[гӀалгӀай]] [[гӀалгӀай тарматал|шоай тарматалах]] боаккхача хана, мехка́ цӀайнаш деш хиннад МохтӀа. 1927 шера [[Ӏарамхий (курорт)|«Ӏарамхий» курорт]] йиллай.
== Бахархой ==
{{ Население | Армхи (село) }}
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web |url = http://www.gosspravka.ru/06/002/000005.html |title = Коды ОКАТО — село Армхи Джейрахского района |deadlink = yes }}
* [http://ingkurort.ru/ Ку* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
рорт Армхи]
{{Джейрахский район}}
[[ОагӀат:ЖӀайраха шахьара нах баха моттигаш]]
[[ОагӀат:ГӀалгIай юрташ]]
n4e73rvjbyda7otqs11jlt4n6oy0z37
54638
54637
2022-08-14T09:22:45Z
Ӏабдуррашид
1210
/* ТӀатовжамаш */
wikitext
text/x-wiki
{{тувла ма де|Ӏарамхий (маӀанаш)|Ӏарамхий}}
{{НП
|статус = Эйла
|ингушское название = МохтӀе
|русское название = {{lang-ru|Армхи}}
|оригинальное название =
|герб =
|флаг =
|lat_deg = 42.81195
|lon_deg = 44.7075
|CoordScale =
|регион = Ингушетия
|регион в таблице = ГӀалгӀайче
|вид района = Муниципальни шахьар
|район = ЖӀайраха шахьар
|район в таблице = ЖӀайраха шахьар{{!}}ЖӀайраха
|вид поселения = эйла
|поселение =
|поселение в таблице =
|внутреннее деление =
|глава =
|дата основания =
|первое упоминание =
|прежние имена =
|статус с =
|площадь =
|высота центра НП =
|климат =
|население = {{ Население | Армхи (село) | тс }}
|год переписи = {{ Население | Армхи (село) | г }}
|плотность =
|агломерация =
|национальный состав = [[гӀалгӀай]]
|конфессиональный состав = [[сунний]] [[бусалбаш]]
|этнохороним =
|почтовый индекс = 386433
|почтовые индексы =
|телефонный код =
|цифровой идентификатор =
|категория в Commons =
|сайт =
}}
'''МохтӀе''' ''(я)'' ({{lang-ru|Армхи}}) — [[ГӀалгӀайче|ГӀалгӀай мехка]] [[Лоаман шахьар|ЖӀайраха шахьаре]] ула юрт. Вай хана дегӀайоагӀа туризма [[юкъарче]] я «[[ЛОК Армхи|Ӏарамхий]]» курорт цига я́лар бахьан долаш.
== География ==
МохтӀе [[высота над уровнем море|форда йистошкара]] 1200 метр лакха улл. Юртйисте [[Армхи (река)|Ӏарамхий]] до́да. Лоалах кхыйола юрташ я: гӀинбухехьа улл [[Бейни]], малхбузехьа улл [[Джейрах|ЖӀайрах]], хӀаьта малхбоалехьа [[Ляжги|Лаьжги]] я<ref>{{cite web|url=http://artofwar.ru/img/z/zagorulxko_w_a/text_0330-1/|title=Карта Чечни и Ингушетии|format=rar|date=не ранее 1995|accessdate=2010-01-02|archiveurl=|archivedate=}}rar. Объём 8 МБ.</ref>.
Юртйисте [[ЛОК Армхи|Ӏарамхий]] курорт йоалл ({{coord|42|48|39|N|44|42|27|E}}).
== Тархьар ==
Хьалха [[гӀалгӀай]] [[гӀалгӀай тарматал|шоай тарматалах]] боаккхача хана, мехка́ цӀайнаш деш хиннад МохтӀа. 1927 шера [[Ӏарамхий (курорт)|«Ӏарамхий» курорт]] йиллай.
== Бахархой ==
{{ Население | Армхи (село) }}
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web |url = http://www.gosspravka.ru/06/002/000005.html |title = Коды ОКАТО — село Армхи Джейрахского района |deadlink = yes }}
* [http://ingkurort.ru/ Курорт Армхи]
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
{{Джейрахский район}}
[[ОагӀат:ЖӀайраха шахьара нах баха моттигаш]]
[[ОагӀат:ГӀалгIай юрташ]]
2f4pdttuasw5fo6s4gypypa8ui3gp72
54639
54638
2022-08-14T09:24:57Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{тувла ма де|Ӏарамхий (маӀанаш)|Ӏарамхица}}
{{НП
|статус = Эйла
|ингушское название = МохтӀе
|русское название = {{lang-ru|Армхи}}
|оригинальное название =
|герб =
|флаг =
|lat_deg = 42.81195
|lon_deg = 44.7075
|CoordScale =
|регион = Ингушетия
|регион в таблице = ГӀалгӀайче
|вид района = Муниципальни шахьар
|район = ЖӀайраха шахьар
|район в таблице = ЖӀайраха шахьар{{!}}ЖӀайраха
|вид поселения = эйла
|поселение =
|поселение в таблице =
|внутреннее деление =
|глава =
|дата основания =
|первое упоминание =
|прежние имена =
|статус с =
|площадь =
|высота центра НП =
|климат =
|население = {{ Население | Армхи (село) | тс }}
|год переписи = {{ Население | Армхи (село) | г }}
|плотность =
|агломерация =
|национальный состав = [[гӀалгӀай]]
|конфессиональный состав = [[сунний]] [[бусалбаш]]
|этнохороним =
|почтовый индекс = 386433
|почтовые индексы =
|телефонный код =
|цифровой идентификатор =
|категория в Commons =
|сайт =
}}
'''МохтӀе''' ''(я)'' ({{lang-ru|Армхи}}) — [[ГӀалгӀайче|ГӀалгӀай мехка]] [[Лоаман шахьар|ЖӀайраха шахьаре]] ула юрт. Вай хана дегӀайоагӀа туризма [[юкъарче]] я «[[ЛОК Армхи|Ӏарамхий]]» курорт цига я́лар бахьан долаш.
== География ==
МохтӀе [[высота над уровнем море|форда йистошкара]] 1200 метр лакха улл. Юртйисте [[Армхи (река)|Ӏарамхий]] до́да. Лоалах кхыйола юрташ я: гӀинбухехьа улл [[Бейни]], малхбузехьа улл [[Джейрах|ЖӀайрах]], хӀаьта малхбоалехьа [[Ляжги|Лаьжги]] я<ref>{{cite web|url=http://artofwar.ru/img/z/zagorulxko_w_a/text_0330-1/|title=Карта Чечни и Ингушетии|format=rar|date=не ранее 1995|accessdate=2010-01-02|archiveurl=|archivedate=}}rar. Объём 8 МБ.</ref>.
Юртйисте [[ЛОК Армхи|Ӏарамхий]] курорт йоалл ({{coord|42|48|39|N|44|42|27|E}}).
== Тархьар ==
Хьалха [[гӀалгӀай]] [[гӀалгӀай тарматал|шоай тарматалах]] боаккхача хана, мехка́ цӀайнаш деш хиннад МохтӀа. 1927 шера [[Ӏарамхий (курорт)|«Ӏарамхий» курорт]] йиллай.
== Бахархой ==
{{ Население | Армхи (село) }}
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web |url = http://www.gosspravka.ru/06/002/000005.html |title = Коды ОКАТО — село Армхи Джейрахского района |deadlink = yes }}
* [http://ingkurort.ru/ Курорт Армхи]
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
{{Джейрахский район}}
[[ОагӀат:ЖӀайраха шахьара нах баха моттигаш]]
[[ОагӀат:ГӀалгIай юрташ]]
h0405y4a5bh15iscte2348vyd3qigqw
Ӏарамхий (курорт)
0
12759
54625
54617
2022-08-13T18:38:08Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{кхыдола маӀанаш|Ӏарамхий (маӀанаш)}}
{{тувла ма де|МохтӀе|из курорт уллача моттигаца}}
'''Ӏарамхий''' — [[МохтӀе|МохтӀа]] йоалла бӀарччача шерара гӀалгӀай [[курорт]]. Болх беш я 1928 шера денз{{sfn|Ӏарамхин мазаоагӀув}}
== Тархьар ==
Курорт йиллар хиннад [[ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид]]а къахьегар бахьан долаш. Из цу хана ГӀалгӀай Мехка [[унахцӀенал лораяр]]а ралса кулгалхо хиннав. Курортел совгӀа лерттӀа дарба деш моттигаш а хиннаяц ГӀалгӀайче цу хана, хӀаьта цу мо йолча, ишттал лакхача метте йоаллаш бӀарчча шера болх беш курорт цу хана ерригача СССРе а хиннаяц.
1925 шера Николай Семашко яхача РСФСРа унахцӀенал лораяра наркома амар а даь [[МохтӀа]] экспедици яхийта́ хиннай. Экспедиценна юкъе баха́ хиннаб [[Даькъасте]]н курортий [[урхале]]н [[хьаким]] а, лорала профессораш а, лораш а, физикаш а, климатологаш а. Массехк ди цига даьккхача, цар соцам баьб [[пехкаш|пехкийи]], [[тӀехк]]ийи, бе́рийи [[кхайкор]]ах дарба дайта [[ЖӀайраха шахьар]] геттара дика моттиг йолга. Цар баь соцам бахьан долаш [[Ачалкхе]] а, [[МохтӀе|МохтӀа]] а курорташ яхкар доладаьд.
Ӏабдул-Хьамида чӀоагӀа къахьийга хиннад из курорт йотта ахча доаккхаш. 1926 шера [[ВЦИК СССР|СССР ВЦИК]] доакъашхой баьхка хиннаб ГӀалгӀай Мехка. [[Дидиганаькъан]] цӀагӀа чуийца хиннаб хьакимаш, тӀаккха хьоашал йистедаьннача хана [[Георгий Чечерин]]ага [[Маьтлоам]] дӀа а хьекха ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамида аьннад цунна тӀехьашка [[ГӀалгӀай Лоаме]] йолга а, цига ше «эрсий Шувцарехье» ({{lang-ru|русская Швейцария}}) хьае безам болга а. Ӏабдул-Хьамида́ дагаде́ха́р халкъа комиссарий совета тӀаэцаргда аьнна хиннад Чечерина, цига [[Москва|Москве]] хьалви́йха́ хиннав цо из. Москве кхаьчача, бокъонца ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамида дийца́р чакх а далийтад: Семашкочунца вӀашагӀкхийттача, цо 100 бӀаь тума́ лаьрхӀа дола ассигнаце каьхат деннад цунна курорт йотта. Цул совгӀа ГӀалгӀайченна иштта лорала болхлой а, лорий оборудовани а, [[молхаш]] а, хӀаьта лоамарча юрташка болх беча лорашта [[алапи|а́лапи]] айдаь а хиннад.
Ӏарамхий йотта [[подрядчик]] Лаьнанаькъан Ӏамархан оттаваь хиннав, проект оттаяьр — Байсаранаькъан ИбрахӀим яха инженер. Курорт йоттача хана лоам 7 км никъ хьалчубилла безаш а хиннаб [[чхар]]аш лелхаеш, цхьа [[гӀат]] йола санаторе гӀишло йотта езаш а хиннай. Санаторий йотташ дукхагӀа моттигерча [[строительный материал|кечалца]] кхоачам беш хиннаб, масала, лоамара [[дийхк]]а [[хьу]] я техар, цхьабакъда [[Буро]] тӀара а кхахьа езаш хиннай цхьайола хӀама говраш тӀа а варашта тӀа а ехкаш.
1926 шу чакхда́ла доаллача хана никъ Ӏобилла́ баьннабар. 1927 шу долалуш санатори а кийча яр. Цу ханара санатори хиннай 4 корпус юкъейодаш, хӀаьта санаторенна йисте Калинин чуӀеш хинна пхелагӀа корпус хиннай. Тийрка́ тӀа доккха аьшках-тӀох детта [[моартал]]аш дола тӀий даьд, хӀаьта [[Ӏарамхий|Ӏарамхи]] тӀа ши [[дахча]]н тӀий даьд.
«Ӏарамхий» курорт официально йийлай 1928 шера июнь 15 дийнахьа. Цигга хьахиннай хьалхара лоаман-климатически станци а. Хьалхарча сезонах цига хиннав 30 саг дарба деши, 123 саг салоӀаши.
1928 шу даьлча [[ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид]] деша а этта́, [[Ленинград]]е дӀавахав, хӀаьта курорта директоралла Малсаганаькъан И. оттаваьв.
[[ГӀалгӀай мехках бахар|ГӀалгӀай мехках баьхачул тӀехьагӀа]], курорт [[Гуржий ССР]]а́ дӀа а енна, цун цӀи хийцай «Даьра аьле» ({{Lang-ru|Дарьял}}) аьнна. Директор Георгий Бачиашвилм яхаш гуржий лор хиннав. Цу хана дӀахо болх а беш, сезона́ 600 сагал совгӀа чуэцаш хиннай курорт.
1958 шера гӀалгӀай цӀабаьхкача курорта цӀи метта а оттаяь, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР]]ага юха кхаьчай. СибарегӀа хиннача вайнаьх магар чӀоагӀа хӀалакьхинна хилар бахьан долаш, цу хана кхайкора́ духьалара диспансер мо болх беш хиннай. Директор Дебаранаькъан С. хиннав.
Курорт Нохч-ГӀалгӀай АССРага кхаьчача, Ӏаьдало ахча хьожадеш хиннадац цунна кхы, цудухьа цун хьал чӀоагӀа ийша хиннад. 1980 шера «Уренгойгаз» яхача предприятенна дӀаеннай из, цига из йохае йолаяьй.
«БӀаьшерий боадонгара» яха ший роман Калилина корпусе язъяьй [[Байсаранаькъан Идрис]]а.
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* Ӏарамхий курорта [[мазаоагӀув]] // [https://ingkurort.ru/history-of-armkhi/ История курорта Армхи]
[[ОагӀат:ГӀалгӀайчен курорташ]]
nyeagnzjdw9vk86f7lhiunij5tllre3
54626
54625
2022-08-13T18:38:15Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{кхыдола маӀанаш|Ӏарамхий (маӀанаш)}}
{{тувла ма де|МохтӀе|из курорт уллача моттигаца}}
'''Ӏарамхий''' — [[МохтӀе|МохтӀа]] йоалла бӀарччача шерара гӀалгӀай [[курорт]]. Болх беш я 1928 шера денз{{sfn|Ӏарамхин мазаоагӀув}}.
== Тархьар ==
Курорт йиллар хиннад [[ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид]]а къахьегар бахьан долаш. Из цу хана ГӀалгӀай Мехка [[унахцӀенал лораяр]]а ралса кулгалхо хиннав. Курортел совгӀа лерттӀа дарба деш моттигаш а хиннаяц ГӀалгӀайче цу хана, хӀаьта цу мо йолча, ишттал лакхача метте йоаллаш бӀарчча шера болх беш курорт цу хана ерригача СССРе а хиннаяц.
1925 шера Николай Семашко яхача РСФСРа унахцӀенал лораяра наркома амар а даь [[МохтӀа]] экспедици яхийта́ хиннай. Экспедиценна юкъе баха́ хиннаб [[Даькъасте]]н курортий [[урхале]]н [[хьаким]] а, лорала профессораш а, лораш а, физикаш а, климатологаш а. Массехк ди цига даьккхача, цар соцам баьб [[пехкаш|пехкийи]], [[тӀехк]]ийи, бе́рийи [[кхайкор]]ах дарба дайта [[ЖӀайраха шахьар]] геттара дика моттиг йолга. Цар баь соцам бахьан долаш [[Ачалкхе]] а, [[МохтӀе|МохтӀа]] а курорташ яхкар доладаьд.
Ӏабдул-Хьамида чӀоагӀа къахьийга хиннад из курорт йотта ахча доаккхаш. 1926 шера [[ВЦИК СССР|СССР ВЦИК]] доакъашхой баьхка хиннаб ГӀалгӀай Мехка. [[Дидиганаькъан]] цӀагӀа чуийца хиннаб хьакимаш, тӀаккха хьоашал йистедаьннача хана [[Георгий Чечерин]]ага [[Маьтлоам]] дӀа а хьекха ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамида аьннад цунна тӀехьашка [[ГӀалгӀай Лоаме]] йолга а, цига ше «эрсий Шувцарехье» ({{lang-ru|русская Швейцария}}) хьае безам болга а. Ӏабдул-Хьамида́ дагаде́ха́р халкъа комиссарий совета тӀаэцаргда аьнна хиннад Чечерина, цига [[Москва|Москве]] хьалви́йха́ хиннав цо из. Москве кхаьчача, бокъонца ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамида дийца́р чакх а далийтад: Семашкочунца вӀашагӀкхийттача, цо 100 бӀаь тума́ лаьрхӀа дола ассигнаце каьхат деннад цунна курорт йотта. Цул совгӀа ГӀалгӀайченна иштта лорала болхлой а, лорий оборудовани а, [[молхаш]] а, хӀаьта лоамарча юрташка болх беча лорашта [[алапи|а́лапи]] айдаь а хиннад.
Ӏарамхий йотта [[подрядчик]] Лаьнанаькъан Ӏамархан оттаваь хиннав, проект оттаяьр — Байсаранаькъан ИбрахӀим яха инженер. Курорт йоттача хана лоам 7 км никъ хьалчубилла безаш а хиннаб [[чхар]]аш лелхаеш, цхьа [[гӀат]] йола санаторе гӀишло йотта езаш а хиннай. Санаторий йотташ дукхагӀа моттигерча [[строительный материал|кечалца]] кхоачам беш хиннаб, масала, лоамара [[дийхк]]а [[хьу]] я техар, цхьабакъда [[Буро]] тӀара а кхахьа езаш хиннай цхьайола хӀама говраш тӀа а варашта тӀа а ехкаш.
1926 шу чакхда́ла доаллача хана никъ Ӏобилла́ баьннабар. 1927 шу долалуш санатори а кийча яр. Цу ханара санатори хиннай 4 корпус юкъейодаш, хӀаьта санаторенна йисте Калинин чуӀеш хинна пхелагӀа корпус хиннай. Тийрка́ тӀа доккха аьшках-тӀох детта [[моартал]]аш дола тӀий даьд, хӀаьта [[Ӏарамхий|Ӏарамхи]] тӀа ши [[дахча]]н тӀий даьд.
«Ӏарамхий» курорт официально йийлай 1928 шера июнь 15 дийнахьа. Цигга хьахиннай хьалхара лоаман-климатически станци а. Хьалхарча сезонах цига хиннав 30 саг дарба деши, 123 саг салоӀаши.
1928 шу даьлча [[ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид]] деша а этта́, [[Ленинград]]е дӀавахав, хӀаьта курорта директоралла Малсаганаькъан И. оттаваьв.
[[ГӀалгӀай мехках бахар|ГӀалгӀай мехках баьхачул тӀехьагӀа]], курорт [[Гуржий ССР]]а́ дӀа а енна, цун цӀи хийцай «Даьра аьле» ({{Lang-ru|Дарьял}}) аьнна. Директор Георгий Бачиашвилм яхаш гуржий лор хиннав. Цу хана дӀахо болх а беш, сезона́ 600 сагал совгӀа чуэцаш хиннай курорт.
1958 шера гӀалгӀай цӀабаьхкача курорта цӀи метта а оттаяь, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР]]ага юха кхаьчай. СибарегӀа хиннача вайнаьх магар чӀоагӀа хӀалакьхинна хилар бахьан долаш, цу хана кхайкора́ духьалара диспансер мо болх беш хиннай. Директор Дебаранаькъан С. хиннав.
Курорт Нохч-ГӀалгӀай АССРага кхаьчача, Ӏаьдало ахча хьожадеш хиннадац цунна кхы, цудухьа цун хьал чӀоагӀа ийша хиннад. 1980 шера «Уренгойгаз» яхача предприятенна дӀаеннай из, цига из йохае йолаяьй.
«БӀаьшерий боадонгара» яха ший роман Калилина корпусе язъяьй [[Байсаранаькъан Идрис]]а.
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* Ӏарамхий курорта [[мазаоагӀув]] // [https://ingkurort.ru/history-of-armkhi/ История курорта Армхи]
[[ОагӀат:ГӀалгӀайчен курорташ]]
ejp7z65l1zj8f7sa0adkzy3iy7fsgge
54627
54626
2022-08-13T18:50:40Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{кхыдола маӀанаш|Ӏарамхий (маӀанаш)}}
{{тувла ма де|МохтӀе|из курорт уллача моттигаца}}
'''Ӏарамхий''' — [[МохтӀе|МохтӀа]] йоалла бӀарччача шерара гӀалгӀай [[курорт]]. Болх беш я 1928 шера денз{{sfn|Ӏарамхин мазаоагӀув}}.
== Тархьар ==
Курорт йиллар хиннад [[ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид]]а къахьегар бахьан долаш. Из цу хана ГӀалгӀай Мехка [[унахцӀенал лораяр]]а ралса кулгалхо хиннав. Курортел совгӀа лерттӀа дарба деш моттигаш а хиннаяц ГӀалгӀайче цу хана, хӀаьта цу мо йолча, ишттал лакхача метте йоаллаш бӀарчча шера болх беш курорт цу хана ерригача СССРе а хиннаяц.
1925 шера Николай Семашко яхача РСФСРа унахцӀенал лораяра наркома амар а даь [[МохтӀа]] экспедици яхийта́ хиннай. Экспедиценна юкъе баха́ хиннаб [[Даькъасте]]н курортий [[урхале]]н [[хьаким]] а, лорала профессораш а, лораш а, физикаш а, климатологаш а. Массехк ди цига даьккхача, цар соцам баьб [[пехкаш|пехкийи]], [[тӀехк]]ийи, бе́рийи [[кхайкор]]ах дарба дайта [[ЖӀайраха шахьар]] геттара дика моттиг йолга. Цар баь соцам бахьан долаш [[Ачалкхе]] а, [[МохтӀе|МохтӀа]] а курорташ яхкар доладаьд.
Ӏабдул-Хьамида чӀоагӀа къахьийга хиннад из курорт йотта ахча доаккхаш. 1926 шера [[ВЦИК СССР|СССР ВЦИК]] доакъашхой баьхка хиннаб ГӀалгӀай Мехка. [[Дидиганаькъан]] цӀагӀа чуийца хиннаб хьакимаш, тӀаккха хьоашал йистедаьннача хана [[Георгий Чечерин]]ага [[Маьтлоам]] дӀа а хьекха ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамида аьннад цунна тӀехьашка [[ГӀалгӀай Лоаме]] йолга а, цига ше «эрсий Шувцарехье» ({{lang-ru|русская Швейцария}}) хьае безам болга а. Ӏабдул-Хьамида́ дагаде́ха́р халкъа комиссарий совета тӀаэцаргда аьнна хиннад Чечерина, цига [[Москва|Москве]] хьалви́йха́ хиннав цо из. Москве кхаьчача, бокъонца ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамида дийца́р чакх а далийтад: Семашкочунца вӀашагӀкхийттача, цо 100 бӀаь тума́ лаьрхӀа дола ассигнаце каьхат деннад цунна курорт йотта. Цул совгӀа ГӀалгӀайченна иштта лорала болхлой а, лорий оборудовани а, [[молхаш]] а, хӀаьта лоамарча юрташка болх беча лорашта [[алапи|а́лапи]] айдаь а хиннад.
Ӏарамхий йотта [[подрядчик]] Лаьнанаькъан Ӏамархан оттаваь хиннав, проект оттаяьр — Байсаранаькъан ИбрахӀим яха инженер. Курорт йоттача хана лоам 7 км никъ хьалчубилла безаш а хиннаб [[чхар]]аш лелхаеш, цхьа [[гӀат]] йола санаторе гӀишло йотта езаш а хиннай. Санаторий йотташ дукхагӀа моттигерча [[строительный материал|кечалца]] кхоачам беш хиннаб, масала, лоамара [[дийхк]]а [[хьу]] я техар, цхьабакъда [[Буро]] тӀара а кхахьа езаш хиннай цхьайола хӀама говраш тӀа а варашта тӀа а ехкаш.
1926 шу чакхда́ла доаллача хана никъ Ӏобилла́ баьннабар. 1927 шу долалуш санатори а кийча яр. Цу ханара санатори хиннай 4 корпус юкъейодаш, хӀаьта санаторенна йисте Калинин чуӀеш хинна пхелагӀа корпус хиннай. Тийрка́ тӀа доккха аьшках-тӀох детта [[моартал]]аш дола тӀий даьд, хӀаьта [[Ӏарамхий|Ӏарамхи]] тӀа ши [[дахча]]н тӀий даьд.
«Ӏарамхий» курорт официально йийлай 1928 шера июнь 15 дийнахьа. Цигга хьахиннай хьалхара лоаман-климатически станци а. Хьалхарча сезонах цига хиннав 30 саг дарба деши, 123 саг салоӀаши.
1928 шу даьлча [[ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид]] деша а этта́, [[Ленинград]]е дӀавахав, хӀаьта курорта директоралла Малсаганаькъан И. оттаваьв.
[[ГӀалгӀай мехках бахар|ГӀалгӀай мехках баьхачул тӀехьагӀа]], курорт [[Гуржий ССР]]а́ дӀа а енна, цун цӀи хийцай «Даьра аьле» ({{Lang-ru|Дарьял}}) аьнна. Директор Георгий Бачиашвилм яхаш гуржий лор хиннав. Цу хана дӀахо болх а беш, сезона́ 600 сагал совгӀа чуэцаш хиннай курорт.
1958 шера гӀалгӀай цӀабаьхкача курорта цӀи метта а оттаяь, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР]]ага юха кхаьчай. СибарегӀа хиннача вайнаьх магар чӀоагӀа хӀалакьхинна хилар бахьан долаш, цу хана кхайкора́ духьалара диспансер мо болх беш хиннай. Директор Дебаранаькъан С. хиннав.
Курорт Нохч-ГӀалгӀай АССРага кхаьчача, Ӏаьдало ахча хьожадеш хиннадац цунна кхы, цудухьа цун хьал чӀоагӀа ийша хиннад. 1980 шера «Уренгойгаз» яхача предприятенна дӀаеннай из, цига из йохае йолаяьй.
«БӀаьшерий боадонгара» яха ший роман Калилина корпусе язъяьй [[Байсаранаькъан Идрис]]а.
«Ӏарамхий» юха йотта йолаяьй 20 шу даьннача гӀолла. Курорт лаьтта́ча метте [[ГӀалгӀай Доалче]]но дарбан-могашал чӀоагӀъю комплекс йотта лаьрхӀа хиннад. «ЖӀайрах» ({{Lang-ru Джейрах}}) аьнна цӀи тилла хиннай цар цунна. «Summa» яхача туркий компане ворхӀазза вӀаштӀаръяь гостични комплекс етта хиннай. Хьалха хинначунга хьежача, конференц-зал а, фитнес-зал а, spa а, бассейн а тӀакхийттай. 1999 шера хьалхара хьаьший чуийцаб курорта.
2008 шера курорта́ ший хинна «Ӏарамхий» яха цӀи еннай.
2011 шера Даькъастен курорташ дегӀайоалаяра федеральни проекта юкъеяхай ГӀалгӀайче. Из проект бахьан долаш «Ӏарамхина» лувжаргаш хехка курорт хьатӀаяьй: дарбан-могашал айяра комплекса́ йисте 1200 метра́ Ӏобода лувжаргаш хехка трассеи, 600 метр бӀаьха мушашцара никъи баьб. Цул совгӀа ара бассейн а яьй.
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* Ӏарамхий курорта [[мазаоагӀув]] // [https://ingkurort.ru/history-of-armkhi/ История курорта Армхи]
[[ОагӀат:ГӀалгӀайчен курорташ]]
4nwe14q11uhv4ogojpkuytdqompdmy9
ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид
0
12765
54624
54621
2022-08-13T18:36:56Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга =
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}})
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15-летнего возраста (с 1917 по 1920 г.) Абдул-Гамид Тангиев участвовал в гражданской войне в Терской области в составе ингушских партизанских повстанческих сил на стороне большевиков.
В 1920 г. вступил в РКП (б), добровольцем вступил в Красную Армию и принимал участие в боях в различных регионах России. Являлся сотрудником ЧК. Демобилизовался в 1924 г.
После образования Ингушской автономной области в 1924-1928 гг. являлся членом Президиума Исполкома Ингушской АО. Одновременно возглавлял Ингушскую страховую кассу, а затем – областной отдел здравоохранения.
Находясь на этом посту, Абдул-Гамид Джамбулатович приложил много усилий, чтобы выбить финансирование под строительство курорта «Армхи». Санаторий был построен в 1927 г. на месте, именуемом Мохде (МохтIе), на высоте 1200 м над уровнем моря, где в более ранние времена ингуши-язычники устраивали всенародные праздники. Его труду благодарны многие, кто лечился в санатории Армхи от различных заболеваний. Абдул-Гамид Джамбулатович очень гордился этим санаторием. В день закладки фундамента санатория на плите была высечена надпись с его именем.
Под его руководством была построена подъездная дорога к курорту, железобетонный арочный мост через р. Терек и два деревянных моста через р. Армхи. По его предложению была построена лечебница в с. Средние Ачалуки и Ачалукский завод минеральных вод.
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
3fvtr18uud4uz30hbo2txdoam2rkgcj
54630
54624
2022-08-14T08:40:21Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга =
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}}) — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаяр|Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаеш]] кхелла́ча Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15-летнего возраста (с 1917 по 1920 г.) Абдул-Гамид Тангиев участвовал в гражданской войне в Терской области в составе ингушских партизанских повстанческих сил на стороне большевиков.
В 1920 г. вступил в РКП (б), добровольцем вступил в Красную Армию и принимал участие в боях в различных регионах России. Являлся сотрудником ЧК. Демобилизовался в 1924 г.
После образования Ингушской автономной области в 1924-1928 гг. являлся членом Президиума Исполкома Ингушской АО. Одновременно возглавлял Ингушскую страховую кассу, а затем – областной отдел здравоохранения.
Находясь на этом посту, Абдул-Гамид Джамбулатович приложил много усилий, чтобы выбить финансирование под строительство курорта «Армхи». Санаторий был построен в 1927 г. на месте, именуемом Мохде (МохтIе), на высоте 1200 м над уровнем моря, где в более ранние времена ингуши-язычники устраивали всенародные праздники. Его труду благодарны многие, кто лечился в санатории Армхи от различных заболеваний. Абдул-Гамид Джамбулатович очень гордился этим санаторием. В день закладки фундамента санатория на плите была высечена надпись с его именем.
Под его руководством была построена подъездная дорога к курорту, железобетонный арочный мост через р. Терек и два деревянных моста через р. Армхи. По его предложению была построена лечебница в с. Средние Ачалуки и Ачалукский завод минеральных вод.
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
g8pquvpbsn09ubgmoxssnxckvxmeb24
54631
54630
2022-08-14T08:42:37Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}} → <br>{{USSR}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга = [[Белхарой БатӀал-Хьажа|Белхарой БатӀал-Хьажий Сахар]]
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}}) — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаяр|Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаеш]] кхелла́ча Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15-летнего возраста (с 1917 по 1920 г.) Абдул-Гамид Тангиев участвовал в гражданской войне в Терской области в составе ингушских партизанских повстанческих сил на стороне большевиков.
В 1920 г. вступил в РКП (б), добровольцем вступил в Красную Армию и принимал участие в боях в различных регионах России. Являлся сотрудником ЧК. Демобилизовался в 1924 г.
После образования Ингушской автономной области в 1924-1928 гг. являлся членом Президиума Исполкома Ингушской АО. Одновременно возглавлял Ингушскую страховую кассу, а затем – областной отдел здравоохранения.
Находясь на этом посту, Абдул-Гамид Джамбулатович приложил много усилий, чтобы выбить финансирование под строительство курорта «Армхи». Санаторий был построен в 1927 г. на месте, именуемом Мохде (МохтIе), на высоте 1200 м над уровнем моря, где в более ранние времена ингуши-язычники устраивали всенародные праздники. Его труду благодарны многие, кто лечился в санатории Армхи от различных заболеваний. Абдул-Гамид Джамбулатович очень гордился этим санаторием. В день закладки фундамента санатория на плите была высечена надпись с его именем.
Под его руководством была построена подъездная дорога к курорту, железобетонный арочный мост через р. Терек и два деревянных моста через р. Армхи. По его предложению была построена лечебница в с. Средние Ачалуки и Ачалукский завод минеральных вод.
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
jyk0cpp1qi4stjzu7cgo73mxzltgpqm
54632
54631
2022-08-14T08:42:58Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}} → <br>{{USSR}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга = [[Белхарой БатӀал-Хьажа|Белхарой БатӀал-Хьажий]] Сахар
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}}) — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаяр|Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаеш]] кхелла́ча Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15-летнего возраста (с 1917 по 1920 г.) Абдул-Гамид Тангиев участвовал в гражданской войне в Терской области в составе ингушских партизанских повстанческих сил на стороне большевиков.
В 1920 г. вступил в РКП (б), добровольцем вступил в Красную Армию и принимал участие в боях в различных регионах России. Являлся сотрудником ЧК. Демобилизовался в 1924 г.
После образования Ингушской автономной области в 1924-1928 гг. являлся членом Президиума Исполкома Ингушской АО. Одновременно возглавлял Ингушскую страховую кассу, а затем – областной отдел здравоохранения.
Находясь на этом посту, Абдул-Гамид Джамбулатович приложил много усилий, чтобы выбить финансирование под строительство курорта «Армхи». Санаторий был построен в 1927 г. на месте, именуемом Мохде (МохтIе), на высоте 1200 м над уровнем моря, где в более ранние времена ингуши-язычники устраивали всенародные праздники. Его труду благодарны многие, кто лечился в санатории Армхи от различных заболеваний. Абдул-Гамид Джамбулатович очень гордился этим санаторием. В день закладки фундамента санатория на плите была высечена надпись с его именем.
Под его руководством была построена подъездная дорога к курорту, железобетонный арочный мост через р. Терек и два деревянных моста через р. Армхи. По его предложению была построена лечебница в с. Средние Ачалуки и Ачалукский завод минеральных вод.
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
cbw50bziks24ifytdp2z09yt5no14u9
54635
54632
2022-08-14T09:21:12Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}} → <br>{{USSR}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга = [[Белхарой БатӀал-Хьажа|Белхарой БатӀал-Хьажий]] Сахар
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}}) — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаяр|Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаеш]] кхелла́ча Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15 шу даьннача хана денз (1917-1920 шерашка) [[Эрсече хинна бӀорахой тӀом|БӀорахой тӀема]] доакъашхо волаш, [[Шолжа]]йисте а, [[Буро]] тӀа а, [[Шолжа-ГӀала|Шолжа-ГӀала]] тӀа а, [[Маздак]]е а тӀом беш хиннав<ref>Архивы [[Санкт-Петербурга]] // [https://spbarchives.ru/infres/-/archive/cga/R-5302/1/1989 Тангиев Абдул Гамид Джамбулатович</ref> кхыболча гӀалгӀай партизанашца большевикий оагӀув лоацащ.
1920 шера РКП (б) дӀа а этта, ше лоӀаме волаш [[ЦӀе Эскар|ЦӀеча Эскарах]] дӀакхийттав. Цунца тайп-тайпарча Эрсечен лаьтташка тӀем тӀа ухаш лийннав 1924 шера цигара хьава́ллалца. [[Чекист]] хиннав.
ГӀалгӀай автономе область хьакхеллачул тӀехьагӀа, 1924-1928 шерашка ГӀалгӀай АО Президиума Исполкома доакъашхо хиннав. Цунца цхьана цкъа страховой кассана тӀавилла́ хиннав, хӀаьта тӀехьагӀа областа [[здравоохранение|унахцӀенал лораяра]] ралса́ кулгалдеш хиннав. Цига волаш ше къахьегарца [[МохтӀе|МохтӀа]] [[Ӏарамхий (курорт)|«Ӏарамхий» курорт]] йотта ахча даьккхад цо. Цо ше а доаккхал даьд цунах. Цун цӀи цун ларда тӀа а язъяь хиннай из йотта йолаяьча хана.
Под его руководством была построена подъездная дорога к курорту, железобетонный арочный мост через р. Терек и два деревянных моста через р. Армхи. По его предложению была построена лечебница в с. Средние Ачалуки и Ачалукский завод минеральных вод.
Важную организационную роль в становлении завода и города сыграли руководители Дагестана, его научные кадры. В частности, Абдулгамид Джамбулатович Тангиев - начальник "Дагпроектстроя", который совместно с ленинградскими коллегами вел здесь проектно-изыскательские работы.<ref>[[Каспийск|Къаспий-Пхьен]] мазаоагӀув // [http://xn--80afdrfdd0aangqd.xn--p1ai/index.php/kaspijsk/istoriya-goroda История Кспийска.]</ref>
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
qed7vhp09ev2qbnbkh3mhv0uiddp69d
54636
54635
2022-08-14T09:21:56Z
Ӏабдуррашид
1210
/* ТӀатовжамаш */
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}} → <br>{{USSR}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга = [[Белхарой БатӀал-Хьажа|Белхарой БатӀал-Хьажий]] Сахар
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}}) — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаяр|Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаеш]] кхелла́ча Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15 шу даьннача хана денз (1917-1920 шерашка) [[Эрсече хинна бӀорахой тӀом|БӀорахой тӀема]] доакъашхо волаш, [[Шолжа]]йисте а, [[Буро]] тӀа а, [[Шолжа-ГӀала|Шолжа-ГӀала]] тӀа а, [[Маздак]]е а тӀом беш хиннав<ref>Архивы [[Санкт-Петербурга]] // [https://spbarchives.ru/infres/-/archive/cga/R-5302/1/1989 Тангиев Абдул Гамид Джамбулатович</ref> кхыболча гӀалгӀай партизанашца большевикий оагӀув лоацащ.
1920 шера РКП (б) дӀа а этта, ше лоӀаме волаш [[ЦӀе Эскар|ЦӀеча Эскарах]] дӀакхийттав. Цунца тайп-тайпарча Эрсечен лаьтташка тӀем тӀа ухаш лийннав 1924 шера цигара хьава́ллалца. [[Чекист]] хиннав.
ГӀалгӀай автономе область хьакхеллачул тӀехьагӀа, 1924-1928 шерашка ГӀалгӀай АО Президиума Исполкома доакъашхо хиннав. Цунца цхьана цкъа страховой кассана тӀавилла́ хиннав, хӀаьта тӀехьагӀа областа [[здравоохранение|унахцӀенал лораяра]] ралса́ кулгалдеш хиннав. Цига волаш ше къахьегарца [[МохтӀе|МохтӀа]] [[Ӏарамхий (курорт)|«Ӏарамхий» курорт]] йотта ахча даьккхад цо. Цо ше а доаккхал даьд цунах. Цун цӀи цун ларда тӀа а язъяь хиннай из йотта йолаяьча хана.
Под его руководством была построена подъездная дорога к курорту, железобетонный арочный мост через р. Терек и два деревянных моста через р. Армхи. По его предложению была построена лечебница в с. Средние Ачалуки и Ачалукский завод минеральных вод.
Важную организационную роль в становлении завода и города сыграли руководители Дагестана, его научные кадры. В частности, Абдулгамид Джамбулатович Тангиев - начальник "Дагпроектстроя", который совместно с ленинградскими коллегами вел здесь проектно-изыскательские работы.<ref>[[Каспийск|Къаспий-Пхьен]] мазаоагӀув // [http://xn--80afdrfdd0aangqd.xn--p1ai/index.php/kaspijsk/istoriya-goroda История Кспийска.]</ref>
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
7twx3pgnzqx3fee2lgk8s8qhiewdx9x
54640
54636
2022-08-14T09:47:17Z
Adam-Yourist
33
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}} → <br>{{USSR}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга = [[Белхарой БатӀал-Хьажа|Белхарой БатӀал-Хьажий]] Сахар
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}}) — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаяр|Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаеш]] кхелла́ча Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15 шу даьннача хана денз (1917-1920 шерашка) [[Эрсече хинна бӀорахой тӀом|БӀорахой тӀема]] доакъашхо волаш, [[Шолжа]]йисте а, [[Буро]] тӀа а, [[Шолжа-ГӀала|Шолжа-ГӀалий]] тӀа а, [[Маздак]]е а тӀом беш хиннав<ref>''Архивный комитет Санкт-Петербурга''. [https://spbarchives.ru/infres/-/archive/cga/R-5302/1/1989 ЦГА СПб. Фонд Р-5302. Опись 1. Дело 1989 Тангиев Абдул Гамид Джамбулатович] // а:1 «Архивы Санкт-Петербурга»</ref> кхыболча гӀалгӀай партизанашца большевикий оагӀув лоацащ.
1920 шера РКП (б) дӀа а этта, ше лоӀаме волаш [[ЦӀе Эскар|ЦӀеча Эскарах]] дӀакхийттав. Цунца тайп-тайпарча Эрсечен лаьтташка тӀем тӀа ухаш лийннав 1924 шера цигара хьава́ллалца. [[Чекист]] хиннав.
ГӀалгӀай автономе область хьакхеллачул тӀехьагӀа, 1924-1928 шерашка ГӀалгӀай АО Президиума Исполкома доакъашхо хиннав. Цунца цхьана цкъа страховой кассана тӀавилла́ хиннав, хӀаьта тӀехьагӀа областа [[здравоохранение|унахцӀенал лораяра]] ралса́ кулгалдеш хиннав. Цига волаш ше къахьегарца [[МохтӀе|МохтӀа]] [[Ӏарамхий (курорт)|«Ӏарамхий» курорт]] йотта ахча даьккхад цо. Цо ше а доаккхал даьд цунах. Цун цӀи цун ларда тӀа а язъяь хиннай из йотта йолаяьча хана.
Под его руководством была построена подъездная дорога к курорту, железобетонный арочный мост через р. Терек и два деревянных моста через р. Армхи. По его предложению была построена лечебница в с. Средние Ачалуки и Ачалукский завод минеральных вод.
Важную организационную роль в становлении завода и города сыграли руководители Дагестана, его научные кадры. В частности, Абдулгамид Джамбулатович Тангиев - начальник "Дагпроектстроя", который совместно с ленинградскими коллегами вел здесь проектно-изыскательские работы.<ref>[[Каспийск|Къаспий-Пхьен]] мазаоагӀув // [http://xn--80afdrfdd0aangqd.xn--p1ai/index.php/kaspijsk/istoriya-goroda История Кспийска.]</ref>
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
dpnleal9f48qqql6b55gur5m7zs0s71
54641
54640
2022-08-14T09:47:20Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}} → <br>{{USSR}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга = [[Белхарой БатӀал-Хьажа|Белхарой БатӀал-Хьажий]] Сахар
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}}) — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаяр|Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаеш]] кхелла́ча Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15 шу даьннача хана денз (1917-1920 шерашка) [[Эрсече хинна бӀорахой тӀом|БӀорахой тӀема]] доакъашхо волаш, [[Шолжа]]йисте а, [[Буро]] тӀа а, [[Шолжа-ГӀала|Шолжа-ГӀалий]] тӀа а, [[Маздак]]е а тӀом беш хиннав<ref>''Архивный комитет Санкт-Петербурга''. [https://spbarchives.ru/infres/-/archive/cga/R-5302/1/1989 ЦГА СПб. Фонд Р-5302. Опись 1. Дело 1989 Тангиев Абдул Гамид Джамбулатович] // а:1 «Архивы Санкт-Петербурга»</ref> кхыболча гӀалгӀай партизанашца большевикий оагӀув лоацащ.
1920 шера РКП (б) дӀа а этта, ше лоӀаме волаш [[ЦӀе Эскар|ЦӀеча Эскарах]] дӀакхийттав. Цунца тайп-тайпарча Эрсечен лаьтташка тӀем тӀа ухаш лийннав 1924 шера цигара хьава́ллалца. [[Чекист]] хиннав.
ГӀалгӀай автономе область хьакхеллачул тӀехьагӀа, 1924-1928 шерашка ГӀалгӀай АО Президиума Исполкома доакъашхо хиннав. Цунца цхьана цкъа страховой кассана тӀавилла́ хиннав, хӀаьта тӀехьагӀа областа [[здравоохранение|унахцӀенал лораяра]] ралса́ кулгалдеш хиннав. Цига волаш ше къахьегарца [[МохтӀе|МохтӀа]] [[Ӏарамхий (курорт)|«Ӏарамхий» курорт]] йотта ахча даьккхад цо. Цо ше а доаккхал даьд цунах. Цун цӀи цун ларда тӀа а язъяь хиннай из йотта йолаяьча хана.
Из тӀа а хьожаш курортага бода никъ а, Тийрка тӀа аьшках-бетонах баь [[моартал]]аш йола тӀий а, [[Ӏарамхий|Ӏарамхий тӀа]] дахчан ши тӀий а даьд. Цо а́ларах [[Баьтамарза-Юрт]]а дарбанче а [[Ачалукский завод минеральных вод|Ачалкхера морса хий ду завод]] а.
1930 шерашка Ленинградера ший балха-новкъосташца [[Каспийск|Къаспий-Пхье]] йотташ, "Дагпроектстроя" хьаким волаш болх баьб<ref>[[Каспийск|Къаспий-Пхьен]] мазаоагӀув // [http://xn--80afdrfdd0aangqd.xn--p1ai/index.php/kaspijsk/istoriya-goroda История Кспийска.]</ref>
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
8d0xbpeiin62t3p9i7kynakzjda77f1
54642
54641
2022-08-14T09:47:48Z
Adam-Yourist
33
wikitext
text/x-wiki
{{цхьа тайпанцӀи яраш|ТӀонганаькъан}}
{{Персона
|имя =
|оригинал имени =
|имя при рождении =
|полное имя =
|изображение =
|ширина =
|описание изображения =
|дата рождения = 1902
|место рождения = {{МестоРождения|Мочкъий-Юрт|Мочкъий-Юрта}}, [[Шолжа ралс]], [[Тийрка область]]
|дата смерти = 1984
|место смерти = {{МестоСмерти|}}
|гражданство = {{Флагификация|Россе импери}} → <br>{{USSR}}
|подданство =
|род деятельности =
|отец =
|мать =
|супруга = [[Белхарой БатӀал-Хьажа|Белхарой БатӀал-Хьажий]] Сахар
|дети =
|награды и премии =
|автограф =
|сайт =
|викисклад =
}}
'''ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид''' ({{Lang-ru|Тангиев Абдул-Гамид Джамбулатович}}) — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаяр|Нохч-ГӀалгӀай АССР меттаоттаеш]] кхелла́ча Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
== Биографи ==
ТӀонганаькъан Ӏабдул-Хьамид ваьв 1902 шера [[Мочкъий-Юрт]]а ТӀонганаькъан Жамбулата дезале. ЗӀамига волча хана [[хьужаре]] ихав. 1910 шера эрсий мотт Ӏомабе вола а венна, [[Владикавказское реальное училище|Буро тӀарча боккъонца йолча дешарче]] деша хайнав Ӏабдул-Хьамид.
Жамбулат [[купец|базархо]] хиннав, цо 1915 шера [[Буро]] тӀа, тахан Такоева яхача [[урам]]а тӀа шозза вӀаштӀардаь, 63 цӀа дола цӀенош даь хиннад. Лохерча гӀата тӀа [[гостиница|гостиницеи]], [[торговый дом|таьрга фусами]] хиннад, хӀаьта лакхахьа нах баха цӀенче хиннай. 1916 шера кхелхав.
Да дӀаваьлча, дешар дитад Ӏабдул-Хьамида. [[Февральская революция 1917 года|ГӀовттам хилалехь]] Буро тӀа баьхача ТӀонганаькъан дезала юха Мочкъий-Юрта Ӏобаха бийзаб, хӀана аьлча гӀазкхашеи хӀирашеи зулам дара кхерам хиннаб царна.
15 шу даьннача хана денз (1917-1920 шерашка) [[Эрсече хинна бӀорахой тӀом|БӀорахой тӀема]] доакъашхо волаш, [[Шолжа]]йисте а, [[Буро]] тӀа а, [[Шолжа-ГӀала|Шолжа-ГӀалий]] тӀа а, [[Маздак]]е а тӀом беш хиннав<ref>''Архивный комитет Санкт-Петербурга''. [https://spbarchives.ru/infres/-/archive/cga/R-5302/1/1989 ЦГА СПб. Фонд Р-5302. Опись 1. Дело 1989 Тангиев Абдул Гамид Джамбулатович] // «а:1 архивы Санкт-Петербурга»</ref> кхыболча гӀалгӀай партизанашца большевикий оагӀув лоацащ.
1920 шера РКП (б) дӀа а этта, ше лоӀаме волаш [[ЦӀе Эскар|ЦӀеча Эскарах]] дӀакхийттав. Цунца тайп-тайпарча Эрсечен лаьтташка тӀем тӀа ухаш лийннав 1924 шера цигара хьава́ллалца. [[Чекист]] хиннав.
ГӀалгӀай автономе область хьакхеллачул тӀехьагӀа, 1924-1928 шерашка ГӀалгӀай АО Президиума Исполкома доакъашхо хиннав. Цунца цхьана цкъа страховой кассана тӀавилла́ хиннав, хӀаьта тӀехьагӀа областа [[здравоохранение|унахцӀенал лораяра]] ралса́ кулгалдеш хиннав. Цига волаш ше къахьегарца [[МохтӀе|МохтӀа]] [[Ӏарамхий (курорт)|«Ӏарамхий» курорт]] йотта ахча даьккхад цо. Цо ше а доаккхал даьд цунах. Цун цӀи цун ларда тӀа а язъяь хиннай из йотта йолаяьча хана.
Из тӀа а хьожаш курортага бода никъ а, Тийрка тӀа аьшках-бетонах баь [[моартал]]аш йола тӀий а, [[Ӏарамхий|Ӏарамхий тӀа]] дахчан ши тӀий а даьд. Цо а́ларах [[Баьтамарза-Юрт]]а дарбанче а [[Ачалукский завод минеральных вод|Ачалкхера морса хий ду завод]] а.
1930 шерашка Ленинградера ший балха-новкъосташца [[Каспийск|Къаспий-Пхье]] йотташ, "Дагпроектстроя" хьаким волаш болх баьб<ref>[[Каспийск|Къаспий-Пхьен]] мазаоагӀув // [http://xn--80afdrfdd0aangqd.xn--p1ai/index.php/kaspijsk/istoriya-goroda История Кспийска.]</ref>
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== ТӀатовжамаш ==
* {{cite web
|url= http://23021944.ru/load/zorba/zhizn_abdul_gamida_dzhambulatovicha_tangieva/2-1-0-415
|title= Жизнь Абдул-Гамида Джамбулатовича Тангиева
|author= [[Коазой Дауда Нурдин|Коазой Н.]]
|date=
|website= 23021944.ru
|publisher=
|accessdate=2022-08-12
|lang=ru}}
egy11s5sgu719x5mxfpfwwvvj9ngbbr
ТӀонганаькъан (нах)
0
12766
54629
54601
2022-08-14T08:38:44Z
Ӏабдуррашид
1210
wikitext
text/x-wiki
[[ТӀонганаькъан]] тайпах бола цӀихеза нах.
* [[ТӀонганаькъан ЯсаӀий Хьамзат]] — гӀалгӀай [[Ӏаламсаг]], [[Сийдолча КъорӀан Тафсир]] оттадаьрех ва.
* [[ТӀонганаькъан ЯсаӀий Марем]] — [[ГӀалгӀайче (телекомпани)|ПТРК]] болхло, массехк гӀалгӀай меттала йола [[хьокхаче]] дӀахьош я.
* [[ТӀонганаькъан Жамбулата Ӏабдул-Хьамид]] — гӀалгӀай юкъарлен а политика а къахьегамхо, [[Нохч-ГӀалгӀай АССР]] меттаоттаеш кхеллача Оргкомитета доакъашхо, [[Ӏарамхий (курорт|«Ӏарамхий» курорт]] хьайийла́р.
{{список однофамильцев}}
[[ОагӀат:ТӀонганаькъан]]
sy2su7dfxf53hp25bhf2eosb5tzbbtz
Ло:Potd/2022-08-14
10
12772
54622
2022-08-13T14:24:50Z
Frhdkazan
139
Керда оагIув: «PK Thatta asv2020-02 img14 Makli Necropolis.jpg»
wikitext
text/x-wiki
PK Thatta asv2020-02 img14 Makli Necropolis.jpg
r9z49lh41ov54y62onaadlnncn2xatw
Ло:Motd/2022-08-14
10
12773
54623
2022-08-13T14:25:52Z
Frhdkazan
139
Керда оагIув: «Igor Kurchatov digital mural by Dmitry Levochkin, Chelyabinsk.webm»
wikitext
text/x-wiki
Igor Kurchatov digital mural by Dmitry Levochkin, Chelyabinsk.webm
a1w4h1obqo2ejn92d0ll38cjm285yos
Ло:Меттига карта Эрсече Нохчиче
10
12775
54643
2022-08-14T10:38:36Z
Adam-Yourist
33
Керда оагIув: «{{#switch:{{{1}}} |name = Нохчиче |top = 44.091404 |bottom = 42.402896 |left = 44.800175 |right = 46.693573 |image = {{#switch:{{{2|}}} |physical = Chechen Republic relief location map.svg |#default = Russia Chechen Republic location map.svg }} }}<noinclude>{{ПозКарта/Инфо|Россия}} [[Category:Лераш:Меттига карташ:Нохчиче|Нохчиче]] </noinclude>»
wikitext
text/x-wiki
{{#switch:{{{1}}}
|name = Нохчиче
|top = 44.091404
|bottom = 42.402896
|left = 44.800175
|right = 46.693573
|image = {{#switch:{{{2|}}}
|physical = Chechen Republic relief location map.svg
|#default = Russia Chechen Republic location map.svg
}}
}}<noinclude>{{ПозКарта/Инфо|Россия}}
[[Category:Лераш:Меттига карташ:Нохчиче|Нохчиче]]
</noinclude>
earwjnpu70vxy93ckmxxdwm451lggfv
54644
54643
2022-08-14T10:39:17Z
Adam-Yourist
33
Adam-Yourist доакъашхочо [[Ло:ПозКарта Россия Чечня]] яхача оагӏон цӀи хийцай укх цӏерах → [[Ло:Меттига карта Эрсече Нохчиче]]
wikitext
text/x-wiki
{{#switch:{{{1}}}
|name = Нохчиче
|top = 44.091404
|bottom = 42.402896
|left = 44.800175
|right = 46.693573
|image = {{#switch:{{{2|}}}
|physical = Chechen Republic relief location map.svg
|#default = Russia Chechen Republic location map.svg
}}
}}<noinclude>{{ПозКарта/Инфо|Россия}}
[[Category:Лераш:Меттига карташ:Нохчиче|Нохчиче]]
</noinclude>
earwjnpu70vxy93ckmxxdwm451lggfv
Ло:ПозКарта Россия Чечня
10
12776
54645
2022-08-14T10:39:17Z
Adam-Yourist
33
Adam-Yourist доакъашхочо [[Ло:ПозКарта Россия Чечня]] яхача оагӏон цӀи хийцай укх цӏерах → [[Ло:Меттига карта Эрсече Нохчиче]]
wikitext
text/x-wiki
#ластар [[Ло:Меттига карта Эрсече Нохчиче]]
myryb6z74lm2zdakdjbdmws4y1fk9j6