Wikipedia kabwiki https://kab.wikipedia.org/wiki/Asebtar_amenzu MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Uslig Mmeslay Amseqdac Amyannan umsqedac Wikipedia Amyannan n Wikipedia Tugna Amyannan n tugna MediaWiki Amyannan n MediaWiki Talɣa Amyannan n talɣa Tallat Amyannan n tallat Taggayt Amyannan n taggayt Awwur Amyannan uwwur Asenfaṛ Amyannan usenfaṛ TimedText TimedText talk Module Discussion module Gadget Discussion gadget Définition de gadget Discussion définition de gadget Sujet Amussu i uguccelman n tmurt n Yiqbayliyen 0 264 106046 103121 2022-08-03T18:21:09Z 2A04:CEC0:101F:7E5B:0:57:2FBF:8C01 wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Amussu i ufraniman n tmurt n Yiqbayliyen''' (S [[asegzel (tutlayt)|usegzel]]: '''Mak''', seg [[Tafrensist|Tefrensist]]: '''M'''''ouvement pour l'''''A'''''utodéterminationde la'' '''K'''''abylie'') ilul-d deg wayyur n [[Yunyu]] [[2001]], sin akin yuɣal yisem-is '''Amussu i uguccelman n tamurt n Iqbayliyen''' send mi i d-tella temlilit n useqqamu-ines aɣelnaw deg wass n [[4 tuber]] [[2013]] di taddart n [[At Ḥemdun|Wat Ḥemdun]]. Mak d [[Tabeṭṭayt|amussu abeṭṭay]] [[Tamurt n Leqbayel|Aqbayli]] i d-yekkren deg tlemmast n tedyanin d tegrawla yettwasemman [[tafsut Taberkant]] di tmurt Taqbaylit gar n 2001 d 2003. Amussu-a yeqqar-d ɣef yiman-is d akken-it d amelwi, yettnaɣ i wakken ad issuddes aɣdaɣar n uguccelman di [[Tamurt n Leqbayel|tmurt n Yiqbayliyen]] ara ad tt-yawin ɣer [[timunent]] tummidt. Deg useggas n [[2016]], Mak tezdi yakk d [[Anavaḍ aqvayli uɛḍil|Anavaḍ Aqvayli Awmiran]] i wakken ad ssilɣen MAK-ANAVAD. == Asenfar i Timanit n Tmurt n Yeqvayliyen == '''Tazwart''' * Imi tugna n ugdud Aqbayli tezga tufrar di yal tallit s tutlayt-is yakk d uẓar-is amaziɣ. Tuddsa n tmetti, tayri n tlelli. Deg uzrekket yakk d tayett ittakk i wiyaḍ, timmad-is ur ttuqtent ara ar igduden nniḍen. * Imi tamagit taqbaylit temmun seg zik, ma ulac akkwya seg [[tallit talemmast]]. * Imi tamurt iqbayliyen turar tamlilt tafellayt deg [[umussu aɣelnaw azzayri]] akk d umennuɣ ɣef timunent n Lezzayer anda i tefkka aṭasseg tarwa-s d asfel. * Imi tamagit taqbaylit ur s-d-yeḍra ara ara wadeg-is deg tbadut n tmagit tazzayrit. * Imi Tamurt n Yiqbayliyen suffɣen-tt seg uttikki deg tsertit n lezzayer, seg tnekra n FFS n 1963 ar [[tafsut taberkant|tefsut taberkant]] deg wanda immuten waṭas n yilemẓiyen, deg Yebrir 2001, war tuttut n [[tafsut n imaziɣen]] n 1980 yakk [[asunded n uɣerbaz]] n 1994-1995, akk d tmenɣiwt n uɣewwaɣ [[Meɛṭub Lwennas]] deg useggas n [[1998]]. * Imi ur d-yeqqim wayen yezdin tasertit n udabu azzayri akk d Tmurt n Iqbayliyen, imi adabu anagar s uqezzul yakk d uldun s wacu i ittmeslay d uɣref aqbayli. Ayagi 40 (kuẓe tmerwin) iseggasen aya tura. * Imi Agraw n Summam n useggas n 1956 (semuset tmerwin d sḍis) yesbedd imenzayen n tmanit (igezda). * Imi adabu istenya akrawal agraɣlan n izerfan n yiɣerfan deg useggas n 1976. * Imi amussu aɣerman i d ssekkren Laɛruc anagar tmurt n Iqbayliyen i iḥuz. # I usellek n tdukkli n wakal n uɣlan azzayri, i wakken ad yeḥbes umberraz yezgan gar udabu azzayri akk d temnaṭ n Iqbayliyen, Amussu i Timanit n Tmurt n Iqbayliyen igr-ed ameslay usqerdec n USENFAR N TIMANIT N TMURT N IQBAYLIYEN. '''Ixf I (amenzu) : tabadut # S tutlayt ines, s idles ines akk d umezruy ines, AGDUD AQBAYLI yefkka i iman-is tanettit akk d tugna yufraren. # Iqbayliyen, tugett nsen, d-iɣerman n lezzayer, diɣen d Imaziɣen illan, d « imdanen ilelliyen ». # Tamurt n Iqbayliyen d tamurt nsen tamezwarut. Tilisa n wakal-is d-tid n Temnaṭ tis 3(kraḍ) n tegrawala n timunent mgal Fransa timsehṛest(coloniale). Tilisa tideblatin(adminitratives) ttfakkant anda ttfakkant tid n tutlayt ines akk d tid n wazalen ines. # Taqbaylit d tutlayt ines tunṣibt. Dacu kan Tamurt n Iqbayliyen ad tesselmed i tarwa ines kra yellan d tutlayt s ad tnefli, deg wannaren n idles, n tdamsa, n tmetti neɣ n tsertit. '''IXF wis sin(2) : Azalen''' # Tamurt n Iqbayliyen ad tesseɛdel izerfan n Wergaz akk d wid n Tmeṭṭut. Rennu n takniwin ad-ittwagdel(interdire), ad-ittwaqḍeɛ seg tmetti. # Ddin d tamsalt yeɛnan amdan iman-is, awannak(l’état) ur d issekcam ara iman-is deg-s. # S tugdut ad ddunt tsuddiwin(institutions) n Tmurt ad ittwafernen sɣur agdud aqbayli # Tamurt n Iqbayliyen ad teqqim tefka tayett i Izzayriyen akd tzzayriyin, akk d imaziɣen anda ma llan deg umennuɣ nsen ɣef izerfan nsen idelsanen isertiyen. # Tamurt n Iqbayliyen ad teldi tiwwura ines i izzayriyen, Tamurt lezzayer isulef ad-teldi uma d nettat tiwwura ines i iqbayliyen. '''Ixf wis III : Timanit n temnaṭ n Iqbayliyen''' * Tamurt n Iqbayliyen, isulef ad teseddu tilufa n weɣref-ines s iman-is, ad teseddu tilufa n weɣlan-ines s iman-is, war ma iḍebber wayeḍ fell-as. * Anamek n timanit n temnaṭ nneɣ, d asebeddi n uwannak s ufran n wemni (asqamu aɣelnaw), akabar d iwwin tugett imukan ad d-yesbedd anabaḍ (gouvernement) ad iseddun timsal n temnaṭ taqbaylit * Tisuddiwin nniḍen ilaqen i usegrer n temnaṭ nneɣ ad ttwasbeddent, am usqamu unṣib, asqamu n imɣaren, akk d tsuddiwin i tugẓa n umahil n unabaḍ n temnaṭ taqbaylit. * Tamurt n iqbayliyen, ad tlu (ad tesɛu) izamul-ines akk d wanay-iines. * Annaren yurzen Awannak n temnaṭ n iqbayliyen d wid tmeddurt n yal ass n imezdaɣ ines: taɣellist-nsen, asegmi n tarwa nsen, idles nsen, tazmert nsen, taɣdemt-nsen, izerfan nsen s umata, taywalt akk d isalen s umata, asiweḍ akk d wallalen usiweḍ, tiṣuraf nsen akk d tebzert, tadamsa s umata, tawennaṭṭ akk d tuddsa n wakal n tmurt. * Ayen yurzen awanek alemmas n lezzayer d ustan ɣef tmurt, asufeɣ n idrimen akk d tbaddut n tsertit n beṛṛa n tmurt war ma tḍuṛ tsertit-a taɣdeft n Tmurt n iqbayliyen. '''Ixf wis IV : Anamek d Wamek''' * Anamek akk d wamek aneggaru n timanit-a a ten-setgen igensasen n Ugdud aqbayli nutni d igensasen n udabu alemmas azzayri. * Asqamu deg yakk ikabaren, imussuten, igensasen n wegdud akken ma llan, ad isbedd tamendawt tamezwarut taqbaylit s umezdi n wawal. * Asenfar-a issutur deg uwanek azzayri akken ad ijeddel tamendawt n lezzayer akken ta ur d tteffeɣ ara mgal tilawt n weɣref akk d tin n tmurt iqbayliyen. == Imniren == == Ẓeṛ daɣen == [[Taggayt:Ikabaren isertanen imaziɣen]] [[Taggayt:Tamurt n Leqbayel]] [[Taggayt:Tuddsiwin timzirgin]] == Tamselyut, Iseddagen & Izdayen Iberraniyen == * [http://mak.makabylie.info/?lang=kab Tuqqna n umussu Timanit i Tmurt n Yeqvayliyen] * [http://www.imyura.net imyura.net] [[Taggayt:Akabar asertay]] n46kl0snha7aqj9w5yojqbb8eflsrk8