វិគីភីឌា kmwiki https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9E%BE%E1%9E%98 MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter មេឌា ពិសេស ការពិភាក្សា អ្នកប្រើប្រាស់ ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់ វិគីភីឌា ការពិភាក្សាអំពីវិគីភីឌា ឯកសារ ការពិភាក្សាអំពីឯកសារ មេឌាវិគី ការពិភាក្សាអំពីមេឌាវិគី ទំព័រគំរូ ការពិភាក្សាអំពីទំព័រគំរូ ជំនួយ ការពិភាក្សាអំពីជំនួយ ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម ការពិភាក្សាអំពីចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 21625 281680 281326 2022-07-22T02:01:52Z RandomPoopedBoi 27248 /* គណបក្សនយោបាយ និងការបោះឆ្នោត */អក្ខរាវិរុទ្ធ wikitext text/x-wiki {{Politics of Cambodia}} {{Politics of Cambodia}} '''នយោបាយប្រទេសកម្ពុជា'''ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលក្នុងនោះ[[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]មានតួនាទីជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]]ហើយ[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]គឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ [[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធវៀតណាម]]បានវាយចូលទឹកដីកម្ពុជា រួចបានផ្តួលរំលំ[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ|របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]] ហើយបន្ទាប់មក ក៏បានបន្តឈរជើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩។ បន្ទាប់ពី[[បដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩|ការដួលរលំនៃរបបកុម្មុយនីស្ត]]នៅជុំវិញពិភពលោកចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩០ ទីបំផុតវៀតណាមក៏បានសម្រេចដក[[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំង]]របស់ខ្លួនចេញពីដែនដីកម្ពុជា។<ref>{{Cite web|url=https://www.usip.org/publications/2017/05/lessons-cambodias-paris-peace-accords-political-unrest-today|title=Lessons from Cambodia's Paris Peace Accords for Political Unrest Today|website=United States Institute of Peace|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[សភាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣]] ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើបន្ទាប់ពីភាគីជម្លោះបានចុះហត្ថលេខាលើ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១]] និងបន្ទាប់ពីមាន[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោត]]ដែលបានរៀបចំឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានប្រកាសអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅប្រទេសកម្ពុជាហើយមានអំណាចធំៗបីគឺ [[នីតិប្រតិបត្តិ (រដ្ឋាភិបាល)|អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ]] អំណាច[[តុលាការ]] និងអំណាច[[នីតិប្បញ្ញត្តិ]]។ ក៏ប៉ុន្តែ តាំងពីបានប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញមក កម្ពុជាគឺមិនដែលមានបក្សប្រឆាំងណាដែលមានសក្តានុភាពអាចយកឈ្នះលើបក្សកាន់អំណាចនោះឡើយ ដោយហេតុនេះហើយទើបសម្តេច[[ហ៊ុន សែន]]អាចបន្តកាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មក។ គណបក្សសម្តេចគឺ [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]ដែលដណ្តើមអាសនៈបានទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីបានរំលាយ[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា]]ចោល ដែលពេលនោះត្រូវជាបក្សប្រឆាំងធំបំផុតនឹងបក្សប្រជាជន។ តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានប្រកាសដែរថាប្រទេសកម្ពុជាគឺជា "រដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ សន្តិភាព អព្យាក្រឹត និងរដ្ឋមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ"។<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=xXQ6Od8xVMsC&pg=PA210&lpg=PA210&dq=independent,+sovereign,+peaceful,+permanently+neutral+and+non-aligned+State+cambodia#v=onepage&q=independent,%20sovereign,%20peaceful,%20permanently%20neutral%20and%20non-aligned%20State%20cambodia&f=false|title=Framing the State in Times of Transition: Case Studies in Constitution Making|last=Miller|first=Laurel E.|last2=Aucoin|first2=Louis|date=2010|publisher=US Institute of Peace Press|isbn=9781601270559|location=|pages=210|language=en}}</ref> អំណាចនីតិប្រតិបត្តិត្រូវបានអនុវត្តដោយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងនាមនិងដោយឯកច្ឆ័ន្ធពីសំណាក់ព្រះមហាក្សត្រ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានជួយ ឬគាំទ្រដោយសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សានោះមានដូចជា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងរដ្ឋមន្រ្តីផ្សេងៗ។ អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិត្រូវបានផ្ទេរទៅ[[ទ្វេសភានិយម|នីតិបញ្ញត្តិទ្វេភាគី]] ដោយក្នុងនោះមាន[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]ដែលមានសិទ្ធិអំណាចបោះឆ្នោតលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ហើយ[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]វិញមានសិទ្ធិអំណាចពិនិត្យមើលឡើងវិញ។ នៅពេលអនុម័តច្បាប់តាមរយៈស្ថាប័នសភាទាំងពីរ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះនឹងត្រូវដាក់ជូនព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឡាយព្រះហត្ថលេខា និងប្រកាសឱ្យប្រើ។ អំណាចតុលាការមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងដោះស្រាយជម្លោះវិវាទដោយមិនលម្អៀង។ តុលាការកំពូលគឺជាតុលាការខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រទេស ហើយមានអំណាចវិនិច្ឆ័យលើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ទាប។ ស្ថាប័នដាច់ដោយឡែកមួយទៀតហៅថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់ការបកស្រាយអំពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ ហើយដើម្បីដោះស្រាយវិវាទទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកសភា។<ref>{{Cite web|url=http://www.nyulawglobal.org/globalex/Cambodia.html|title=Overview of the Cambodian History, Governance and Legal Sources - GlobaLex|website=www.nyulawglobal.org|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]បានគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពនយោបាយកម្ពុជាចាប់តាំងពី[[រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៧|ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៃឆ្នាំ១៩៩៧]] នៅឯទីក្រុងភ្នំពេញបានបញ្ចប់មកម្លេះ។ គណបក្សផ្សេងៗដែលជាគូប្រជែងនឹងបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមាន [[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]ដែលជាគណបក្សរាជានិយម និងអតីត[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ]]ដែលត្រូវបានរំលាយចោលដោយតុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ២០១៧។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយឈ្មោះ[[ស្ទីវិន ឡេវីតស្គី]] និងលូកាន-វេ បានពណ៌នាពីប្រទេសកម្ពុជាថាជា"របបផ្តាច់ការប្រកួតប្រជែង" ដែលជាប្រភេទ[[របបចម្រុះ]] មានលក្ខណៈជាប្រជាធិបតេយ្យផងនិងបែបផ្តាច់ការផង។<ref>{{Cite web|url=https://www.cambridge.org/core/books/competitive-authoritarianism/20A51BE2EBAB59B8AAEFD91B8FA3C9D6|title=Competitive Authoritarianism by Steven Levitsky|last=Way|first=Lucan A.|last2=Levitsky|first2=Steven|date=2010|website=Cambridge Core|page=3|access-date=2019-04-01}}</ref> ==ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់== កម្ពុជាគឺជាប្រទេសប្រកាន់យករបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធជា[[ឯកត្តរដ្ឋ]]<ref>{{Cite book|url=https://www.adb.org/publications/deconcentration-and-decentralization-reforms-cambodia-recommendations-institutional|title=Deconcentration and Decentralization Reforms in Cambodia: Recommendations for an Institutional Framework|last=Niazi|first=Tariq H.|date=2011-06-01|publisher=Asian Development Bank|isbn=9789290922650|location=|pages=74|language=en}}</ref> និងមានទម្រង់ជារដ្ឋាភិបាល[[ប្រជាធិបតេយ្យតំណាង|សភា]]។<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/186476.pdf|title=Country Reports for Human Rights Practices for 2011|last=US State Department|date=2011|website=state.gov|access-date=}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងអំពីក្របខ័ណ្ឌគ្រប់គ្រងត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើនៅអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយ[[សភាធម្មនុញ្ញកម្ពុជា|សភាធម្មនុញ្ញ]]ក្រោយពី[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ១៩៩៣]] ដែលធ្វើឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ សភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័តគោលការណ៍និងវិធានជាមូលដ្ឋានដែលកំណត់ដោយ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១|កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស]]ទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ សកម្មភាពនេះបានធ្វើឱ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្លាយជាច្បាប់កំពូលនៃប្រទេស ដោយប្រកាសថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត ប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដោយមានការបោះឆ្នោតប្រកបដោយយុត្តិធម៌និងតាមការកំណត់ ហើយធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងផ្តល់នូវប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ។<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|title=1991 Paris Peace Agreements - Government, Constitution, National Anthem and Facts of Cambodia|last=|first=|date=|website=Cambodia Information Center|access-date=2019-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140923163627/http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|archive-date=2014-09-23|url-status=dead}}</ref> ភាពឃោរឃៅនៃរបប[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]]បានតម្រូវឱ្យមានការដាក់បញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្សជាចាំបាច់<ref name=":1">{{Cite journal|last=Ratner|first=Steven R.|date=1993|title=The Cambodia Settlement Agreements|journal=The American Journal of International Law|volume=87|issue=1|pages=25–28|doi=10.2307/2203851|issn=0002-9300|jstor=2203851}}</ref>ដើម្បីការពារកុំឱ្យមានការវិលត្រឡប់ទៅរកគោលនយោបាយនិងការអនុវត្តដ៏ព្រៃផ្សៃដូចមុនទៀត។<ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/Cambodia-20yearsonfromtheParisPeace.aspx|title=OHCHR {{!}} Cambodia - 20 years on from the Paris Peace Agreements|website=www.ohchr.org|access-date=2019-04-01}}</ref> លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះត្រូវបានដកចេញពីដំណើរការរៀបចំសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសណាមីប៊ីដែលបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៨២។<ref name=":1" /> វិជ្ជាករច្បាប់រដ្ឋធម្មនញ្ញអាល្លឺម៉ង់ម្នាក់ឈ្មោះ[[W:de:Jörg Menzel|ហ្ស៊ក មិនហ្សែល]]បានសម្គាល់លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះថាជា"ស្នូលចាំបាច់នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញសម័យទំនើប។"<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' pp. 16-17</ref> តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធ្វើឱ្យស្ថានភាពនៃច្បាប់អន្តរជាតិក្នុងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានកាន់តែប្រសើរឡើងដោយចងភ្ជាប់ប្រទេសកម្ពុជាឱ្យ"គោរព"បទប្បញ្ញត្តិនៃសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានអនុម័តដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។<ref>{{Cite web|url=https://harvard-yenching.org/features/hyi-working-paper-series-kuong-teilee-0|title=Cambodian Constitutional Provisions on Treaties: A Story of Constitutional Evolution Beyond Rhetoric|last=Kuong|first=Teilee|date=|website=Harvard Yenching Institute|access-date=2019-04-01}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួនប្រាំបួនដងចាប់តាំងពីការអនុម័តមក – ពោលគឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤, ១៩៩៩, ២០០១, ២០០៥, ២០០៦, ២០០៨, ២០១៤<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 47</ref> និងឆ្នាំ២០១៨។<ref>{{Cite web|url=https://www.phnompenhpost.com/national-politics/lese-majeste-law-now-effect|title=Lèse majesté law now in effect, National, Politics, Phnom Penh Post|last=Chheng|first=Niem|last2=Nachemson|first2=Andrew|date=5 March 2018|website=www.phnompenhpost.com|language=en|access-date=2019-04-02}}</ref> === ការបែងចែកអំណាច === អំណាចរដ្ឋត្រូវបានបែងចែកជាបីគឺ៖ [[សភាតំណាងរាស្រ្តកម្ពុជា|អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ]] អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និងអំណាចតុលាការ។ អធិបតេយ្យភាពនយោបាយគឺស្ថិតនៅលើប្រជាជនកម្ពុជាដែលអាចប្រើអំណាចរបស់ពួកគេតាមរយៈអំណាចរដ្ឋទាំងបី។ រាជរដ្ឋាភិបាលដែលកាន់អំណាចប្រតិបត្តិគឺត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ចំពោះ[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]។ ប្រព័ន្ធតុលាការដែលជាអំណាចឯករាជ្យមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ។<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 45</ref> ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានប្រកាសជាសាសនារបស់រដ្ឋ។<ref>Kong Phallack. Freedom of Religion in Cambodia. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 393</ref> === ឥទ្ធិពលលើប្រព័ន្ធច្បាប់ === ប្រព័ន្ធច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាគឺ [[ច្បាប់ស៊ីវិល (ប្រព័ន្ធច្បាប់)|ច្បាប់ស៊ីវិល]] ហើយត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងពី[[ច្បាប់នៃបារាំង|ប្រទេសបារាំង]]ដែលជាលទ្ធផលនៃអាណានិគមនិយម។<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' p. 31<br /></ref>[[ច្បាប់សង្គមនិយម|ប្រព័ន្ធច្បាប់សូវៀត-វៀតណាម]]បានគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាដើមពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩, យុត្តិវិទូជាតិស្រីលង្កាម្នាក់ឈ្មោះ[[បាសែល ហ៊្វែណានដូ]]បានអះអាងថាធាតុខ្លះដែលមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធសង្គមនិយមគឺនៅតែបន្តមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាសព្វថ្ងៃដដែរ។<ref>{{Cite book|url=https://catalogue.nla.gov.au/Record/461500|title=Problems facing the Cambodian legal system|last=Fernando|first=Basil|last2=Kirby|first2=M. D.|date=1998|publisher=Asian Human Rights Commission|others=Asian Human Rights Commission|isbn=9789628314027|location=Hong Kong, China|pages=vi}}</ref> ជាទូទៅ ច្បាប់ទំនៀមទម្លាប់ដែលផ្អែកលើព្រះពុទ្ធសាសនានិងច្បាប់ដែលបន្សល់ទុកពី[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអង្គរ]]ក៏នៅតែមានអនុវត្តខ្លះដែរ។<ref>Kong Phallack. Overview of the Cambodian Legal and Judicial System and Recent Efforts at Legal and Judicial Reform. Hor Peng et al. ''Introduction to Cambodian Law''. pp. 7-8</ref><ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. pp. 44-45</ref> === សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ === រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានប្តេជ្ញាចំពោះ"ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ" រួមជាមួយបទប្បញ្ញត្តិដែលផ្លាស់ប្តូរជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងតួនាទីរបស់រដ្ឋពីអតីតកាល។<ref name=":2">{{Cite journal|last=St John|first=Ronald Bruce|date=1995|title=The Political Economy of the Royal Government of Cambodia|journal=Contemporary Southeast Asia|volume=17|issue=3|pages=266–269|issn=0129-797X|jstor=25798289}}</ref> សន្តិសុខទ្រពសម្បត្តិឯកជន និងសិទ្ធិលក់ដូរដោយសេរីដែលមានលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ដំណើរនៃសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ<ref>{{Cite journal|last=Ear|first=Sophal|date=1995|title=Cambodia's Economic Development in Historical Perspective: A Contribution to the Study of Cambodia's Economy|url=https://www.academia.edu/2336758|journal=|language=en|volume=|page=82|via=}}</ref> ត្រូវបានផ្តល់ជូន។ អំណាចអស្សាមិករណ៍របស់រដ្ឋបានកំណត់ដល់វិសាលភាពនៃការបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈហើយត្រូវអនុវត្តតែនៅពេលដែលសំណង"ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៍"ត្រូវធ្វើឡើងជាមុន។<ref>Kuong Teilee. Economic Rights and the National Economic System. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 498</ref> ដោយដំណើរការនៅក្រោមពាក្យស្លោកមួយថា "''Le Cambodge s'aide lui-même''" ដែលប្រែថា "កម្ពុជានឹងជួយខ្លួនឯង"។ សកម្មភាពដំបូងបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺអនុវត្តកម្មវិធីដែលធានាការស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការធ្វើសមាហរណកម្មប្រទេសចូលទៅក្នុងទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចតំបន់និងពិភពលោក។ នៅថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៤ រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសពីការផ្លាស់ប្តូរដែល"មិនអាចនឹងត្រឡប់វិញបាននិងមិនអាចផ្លាស់ប្តូរវិញបាន"ពីសេដ្ឋកិច្ចផែនការកណ្តាលទៅរកសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារទិសដៅ។<ref name=":2" /> == ព្រះមហាក្សត្រ == [[File:Norodom king of Cambodia.jpg|right|thumb|[[នរោត្តម សីហនុ]], [[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]នៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]]] ប្រទេសកម្ពុជាគឺជារដ្ឋប្រកាន់របប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] (ពោលគឺព្រះមហាក្សត្រសោយរាជ្យ ប៉ុន្តែគ្មានអំណាចនយោបាយ) ដែលមានទម្រង់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងមហាក្សត្រិយានី[[សម្តេចព្រះរាជិនីនាថអេលីហ្សាបិតទី ២ នៃសហរាជាណាចក្រ|អេលីហ្សាប៊ែតទី២ នៃអង់គ្លេស]]ដែរ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាបានចែងថា ព្រះមហាក្សត្រគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]] និងជានិមិត្តរូបនៃឯកភាព និងនិរន្តភាពជាតិ។<ref>{{cite web|title=Cambodia 1993 (rev. 2008)|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Cambodia_2008?lang=en#26|website=Constitute|accessdate=17 April 2015}}</ref> ព្រះបាទសម្តេច[[នរោត្តម សីហនុ]]បានសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា (រជ្ជកាលទី២) ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤។ ទ្រង់ក៏ធ្លាប់បានកាន់តំណែងមួយចំនួនផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជា នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងព្រះមហាក្សត្រ (រជ្ជកាលទី១) តាំងពីឆ្នាំ១៩៤១ មក។ យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ស្តេចឬព្រះមហាក្សត្រគឺមិនមានអំណាចនយោបាយនោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែការគោរពស្រឡាញ់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុពីសំណាក់ប្រជាជនកម្ពុជា ពាក្យវាចារបស់ព្រះអង្គតែងផ្តល់ឥទ្ធិពលជាច្រើនមកលើរដ្ឋាភិបាល។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ធ្លាប់កើតព្រះទ័យខ្ញាល់យ៉ាងខ្លាំងលើរឿងជម្លោះនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាតិរហូតជួនកាលព្រះអង្គបានគំរាមកំហែងដាក់រាជ្យបើបក្សពួកនយោបាយមិនព្រមចុះសម្រុងយោគយល់នឹងគ្នា។ ទង្វើបែបនេះបានដាក់សម្ពាធមកលើរដ្ឋាភិបាលឱ្យគិតពិចារណា រិះរករាល់ដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះរបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់ពីសម្តេចនរោត្តម សីហនុបានដាក់រាជ្យនៅឆ្នាំ២០០៤ បុត្រារបស់ទ្រង់ព្រះនាម[[នរោត្តម សីហមុនី]]ក៏បានឡើងស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះអង្គ។ បន្ទាប់ពីប្រគល់រាជ្យទៅឱ្យបុត្រារបស់ព្រះអង្គ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានចំណាយពេលវេលារបស់ទ្រង់ចុះសួរសុខទុក្ខប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាកត្តាបណ្តាលឱ្យព្រះអង្គក្លាយជាឥស្សរជនដែលមានការគោរពស្រឡាញ់ខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងប្រទេស ខណៈពេលដែលសីហមុនី ដែលជាព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសកម្ពុជាបានចំណាយពេលវេលាភាគច្រើនរបស់ទ្រង់នៅឯ[[បារាំង|ប្រទេសបារាំង]]។{{citation needed}} ក្នុង[[ភាសាខ្មែរ]]មានពាក្យជាច្រើនដែលមានន័យស្មើនឹងពាក្យថា"ស្តេច", ពាក្យដែលនិយមប្រើជាងគេ (រកឃើញនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣) គឺ [[Image:Seihamuni11.png|80px]] (''preahmâhaksat'') ដែលមានន័យថា ''ព្រះ''- ("ប្រសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់", ពាក្យមកពី[[ភាសាបាលី]]<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87&service=dictionary|title=Native orthography for "ព្រះ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>) -''មហា''- ([[សំស្ក្រឹត]],មានន័យថា៖"អស្ចារ្យ") -''ក្សត្រ'' ("អ្នកចម្បាំង, អ្នកគ្រប់គ្រង", មកពីសំស្ក្រឹត<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A&service=dictionary|title=Native orthography for "ក្សត្រ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>)។ ក្នុងឱកាសដែលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុបានចូលនិវត្តន៍នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៤ រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបង្កើតពាក្យថ្មីសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រដែលចូលនិវត្តន៍ ឬដាក់រាជ្យ៖ [[Image:Sihanouk6.png|90px]] (''preahmâhaviraksat''), ''វីរ'' ក្នុងភាសាសំស្ក្រឹតគឺមានន័យថា អង់អាចក្លាហាន អ្នកដែលឧត្តុងឧត្តម វីរជន ឬជាប្រមុខ។ ក្នុងនាមជាព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះនរោត្តម សីហនុទ្រង់បានរក្សានូវបុព្វសិទ្ធិជាច្រើនដែលព្រះអង្គបានធ្លាប់កាន់កាលនៅជាព្រះមហាក្សត្រហើយព្រះអង្គត្រូវជាឥស្សរជនដែលគេគោរពស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត។ ដូច្នេះហើយ កម្ពុជាធ្លាប់ត្រូវបានគេពណ៌នាថាជាប្រទេសមួយដែលមានស្តេចពីរអង្គ៖ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ និងព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលមិនមែនជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ។{{Citation needed|date=March 2019}} សម្តេចសីហនុបានចូលព្រះទិវង្គតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ដោយជរាពាធ។ ===ការឡើងស្នងរាជ្យ=== មិនដូចរបបរាជានិយមភាគនៅលើពិភពលោក រាជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺមិនចាំបាច់ត្រូវការស្នងរាជ្យបន្តតាមពូជពង្សរាជវង្សឡើយហើយព្រះមហាក្សត្រគឺមិនអនុញ្ញាតឱ្យជ្រើសរើសអ្នកស្នងរាជ្យសម្បត្តិ (រជ្ជទាយាទ) បន្តនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះរាជាថ្មីនឹងត្រូវបានជ្រើសរើសដោយ[[ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្ក]]ដែលមានសមាជិកដូចជា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រធានព្រឹទ្ធសភា អនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃព្រឹទ្ធសភា សម្តេចសង្ឃរាជ[[ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​កម្ពុជា|គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ]] និងអនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃរដ្ឋសភា។ បន្ទាប់ពីអតីតព្រះមហាក្សត្របានចូលទិវង្គតឬដាក់រាជ្យ ក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិនឹងបើកការប្រជុំដើម្បីជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មីដែលជាសមាជិកនៃរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ។ មានមតិជាច្រើនលើកឡើងថា សម្បទារបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការចាត់តែងតាំងព្រះមហាក្សត្រប្រកបទៅដោយសន្តិវិធីបានបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋដែលមានស្ថេរភាពខ្ពស់ខុសផ្លែកពីកម្ពុជាកាលពីអំឡុងទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៧០ (សូមមើល[[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ|ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា]])។ ==អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ== {{Further|នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា}} [[File:Hun_Sen_(2016)_cropped.jpg|thumb|[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]] [[ហ៊ុន សែន]]]] [[File:Seal of the Cabinet of Cambodia.svg|thumb|ត្រានៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]]គឺជាអ្នកតំណាងមកពីគណបក្សកាន់អំណាចនៃរដ្ឋសភា។ លោក/នាងនឹងត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រតាមអនុសាសន៍របស់ប្រធាននិងអនុប្រធានរដ្ឋសភា។ ដើម្បីឱ្យបុគ្គលម្នាក់ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក/នាងត្រូវទទួលឆ្លងកាត់តាមការបោះឆ្នោតទុកចិត្តពីរដ្ឋសភាជាមុនសិន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]ជាផ្លូវការនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅពេលឡើងកាន់តំណែង លោក/នាងត្រូវតែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ភារកិច្ចផ្លូវការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីរួមមាន ធ្វើជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី តែងតាំង និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងនឹងបង្កើតបានជាស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន ដែលជាសមាជិកនៃ[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]] (គបក)។ លោកបានកាន់តំណែងនេះតាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨ គឺមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនបានធ្វើ"[[រដ្ឋប្រហារ]]"<ref>{{cite web |url=http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |title=Archived copy |accessdate=2007-06-27 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070627054853/http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |archivedate=2007-06-27 }}</ref><ref>http://www.hri.org/docs/statedep/1997/97-07-08.std.html</ref> ទម្លាក់ប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចគឺព្រះអង្គម្ចាស់[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]]ចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ==អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ== [[នីតិបញ្ញត្តិ|ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ]]របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវបានគួបផ្សំឡើងដោយសភាចំនួនពីរថ្នាក់គឺ៖ *'''[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភាជាតិ]]''' (''Assemblée nationale'') មានសមាជិកចំនួន ១២៥ រូប ដែលជ្រើសតាំងសម្រាប់អាណត្តិ ៥ ឆ្នាំដោយ[[តំណាងសមាមាត្រ]]។ *'''[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]''' (''Sénat'') មានសមាជិកចំនួន ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងអស់ត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល ហើយសមាជិកនៅសល់ចំនួន ៥៧ រូបទៀតត្រូវបានបោះឆ្នោតជា"អសកល"។ សមាជិកសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ ករណីយកិច្ចផ្លូវការរបស់សភាគឺត្រូវធ្វើនីតិកម្មនិងបង្កើតច្បាប់។ បញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយសភាត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យព្រះមហាក្សត្រដើម្បីស្នើសុំការយល់ព្រមពីទ្រង់។ ព្រះមហាក្សត្រគឺគ្មានសិទ្ធិវេតូលើបញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយរដ្ឋសភានោះទេដូច្នេះហើយទ្រង់មិនអាចដកការយល់ព្រមរបស់ទ្រង់បានឡើយ។ រដ្ឋសភាមានអំណាចបណ្តេញនាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងបានដោយការបោះឆ្នោតដកទំនុកចិត្តសម្លេង ២ ភាគ ៣។ ===ព្រឹទ្ធសភា=== {{Main|ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ខ្ពស់នៃកម្ពុជាគឺហៅថា''ព្រឹទ្ធសភា''។ ព្រឹទ្ធសភាមានសមាជិកសរុប ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងនេះត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ឯពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិក ៥៧ រូបទៀតនឹងត្រូវបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយតំណាងខេត្តឬស្រុក ហើយសភានេះគឺមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹង[[ព្រឹទ្ធសភាបារាំង|ព្រឹទ្ធសភានៃប្រទេសបារាំង]]ដែរ។ សមាជិកនៃសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ មុនឆ្នាំ២០០៦ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាចុងក្រោយបង្អស់គឺត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩។ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាបន្ទាប់គឺបានកំណត់ធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៤ ប៉ុន្តែត្រូវបានពន្យារទៅដល់ឆ្នាំ២០០៦ វិញ។ នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ អ្នកបោះឆ្នោតប្រមាណ ១១,៣៥២ នាក់បានទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអ្នកឈរឈ្មោះដែលពួកគេពេញចិត្ត។ ការបោះឆ្នោតនេះត្រូវបានរិះគុណដោយអង្គការមួយចំនួនក្នុងប្រទេសថាជាសកម្មភាពគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ។<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4638406.stm|title=Ruling party wins Cambodia poll|author=|date=19 May 2018|via=news.bbc.co.uk}}</ref> គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៦ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមបាន ៤៣ អាសនៈនៅក្នុងស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ពោលគឺបក្សប្រជាជនបានដណ្តើមបានកៅអីភាគច្រើន។ បក្សផ្សេងៗទៀតដែលដណ្តើមបានអាសនៈនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាមាន[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] (១២ អាសនៈ) និង[[គណបក្សសម រង្ស៊ី]] (២ អាសនៈ)។ ===រដ្ឋសភាជាតិ=== {{Main|រដ្ឋសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ទាបនៃប្រទេសកម្ពុជាគឺហៅថា''រដ្ឋសភាជាតិ''។ រដ្ឋសភាមានសមាជិកសរុបចំនួន ១២៥ រូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសកលហើយបម្រើការបានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ ការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាចុងក្រោយបង្អស់បានធ្វើឡើងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ បើមានបុគ្គលណាចង់ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិចត្រឹម ១៨ ឆ្នាំឡើង។ ហើយបើបុគ្គលណាចង់ចុះឈ្មោះជ្រើសរើសក្លាយជាសមាជិកសភា បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិច ២៥ ឆ្នាំ។ រដ្ឋសភាដឹកនាំដោយប្រធានមួយរូបនិងអនុប្រធានពីររូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសមាជិកសភាមុនសម័យប្រជុំនីមួយៗ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមអាសនៈទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភា។ ==គណបក្សនយោបាយ និងការបោះឆ្នោត== [[File:Sam Rainsy (cropped).jpg|170px|thumb|right|[[សម រង្ស៊ី]], អតីតប្រធានបក្សប្រឆាំងនិងជាប្រធាននៃ [[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គសជក]]]] [[File:Norodom Ranariddh (2014).jpg|170px|thumb|right|[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]], អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីទីមួយ និងប្រធាននៃគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] {{elect|បញ្ជីរាយនាម គណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជា|ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា}} ===លទ្ធផលការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៨=== <onlyinclude>{| class=wikitable style=text-align:right |colspan=6|[[File:Assemblee cambodge 2018.svg|center|300px]] |- ! colspan=2|គណបក្ស !សម្លេង !% !កៅអី/អាសនៈ !+/– |- |style="background-color:#1E90FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]||៤,៨៨៩,១១៣||៧៦.៨៥||១២៥||+៥៧ |- |style="background-color:#FDD017;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច|ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]||៣៧៤,៥១០||៥.៨៩||០||០ |- |style="background-color:#3BB9FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ]]||៣០៩,៣៦៤||៤.៨៦||០||០ |- |style="background-color:#FF0000;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ]]||២១២,៨៦៩||៣.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEE8AA;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ]]||៩៩,៣៧៧||១.៥៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#006400;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន]]||៧០,៥៦៧||១.១១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFA500;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ]]||៥៦,០២៤||០.៨៨||០||ថ្មី |- |style="background-color:#40E0D0;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ]]||៥៥,២៩៨||០.៨៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរតែមួយ||៤៨,៧៨៥||០.៧៧||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា||៤៥,៣៧០||០.៧១||០||០ |- |style="background-color:#770C05| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរសាធារណរដ្ឋ]]||៤១,៦៣១||០.៦៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFFFFF| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សយុវជនកម្ពុជា]]||៣៩,៣៣៣||០.៦២||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សធម្មាធិបតេយ្យ||២៩,០៦០||០.៤៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច||២៣,២៥៥||០.៣៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរក្រោក||២២,០០២||០.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សពន្លឺថ្មី||១៣,៥០៩||០.២១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សជនជាតិដើមប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា||១០,១៩៧||០.១៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សមាតុភូមិយើង||៩,១៧៤||០.១៤||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ||៨,៥៩១||០.១៤||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សរស្មីខេមរា||៤,២១២||០.០៧||០||ថ្មី |- |colspan=2 style="text-align:left;"|សម្លេងទុព្វលភាព/មិនបានការ||៥៩៤,៦៥៩||–||–||– |- |colspan=2 style="text-align:left;"|'''សរុប'''||'''៦,៩៥៦,៩០០'''||'''១០០'''||'''១២៥'''||'''+២''' |- |colspan=2 style="text-align:left;"|អ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត||៨,៣៨០,២១៧||៨៣.០២||–||– |- |colspan=6 style="text-align:left;"|ប្រភព: [https://www.necelect.org.kh/khmer/sites/default/files/images-attachment/provisional-result_0.jpg គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] |}</onlyinclude> ==អំណាចតុលាការ== តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា [[តុលាការ|ស្ថាប័នតុលាការ]]គឺជាអំណាចដែលឯករាជ្យពីរដ្ឋាភិបាល។ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមគឺជាតំណែងខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការ។ មុនឆ្នាំ១៩៩៧, ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានស្ថាប័នតុលាការនៃរដ្ឋាភិបាលនោះទេ បើទោះបីជារដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថាមានក៏ដោយ។ ភារកិច្ចចម្បងរបស់តុលាការគឺកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋជន ដោះស្រាយបណ្តឹង និងសំខាន់បំផុតនោះគឺការពារសេរីភាពនិងសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែ តាមការពិត ស្ថាប័នតុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺសម្បូរទៅដោយភាពពុករលួយហើយច្រើនតែដើរតួជាឧបករណ៍របស់ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិដើម្បីបំបិទមាត់សង្គមស៊ីវិលនិងមេដឹកនាំរបស់វាផ្ទាល់។<ref>{{cite web|url=http://hrw.org/english/docs/2006/01/18/cambod12269.htm|title=Essential Background: Overview of human rights issues in Cambodia |website=Human Rights Watch|date=31 December 2005}}</ref> បច្ចុប្បន្ននេះ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាតុលាការមានសមាជិករហូតដល់ទៅ ១៧ រូប។ ==ការចូលរួមក្នុងអង្គការអន្តរជាតិ== [[ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌និងបច្ចេកទេស|ACCT]], [[ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី|AsDB]], [[អាស៊ាន]], [[គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក|ESCAP]], [[អង្គការស្បៀងនិងកសិកម្ម|FAO]], [[គ្រុបជី-៧៧|ជី-៧៧]], [[ទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ|IAEA]], [[International Bank for Reconstruction and Development|IBRD]], [[International Civil Aviation Organization|ICAO]], [[International Criminal Court|ICC]], [[International Red Cross and Red Crescent Movement|ICRM]], [[International Development Association|IDA]], [[International Fund for Agricultural Development|IFAD]], IFC, [[IFRCS]], [[International Labour Organization|ILO]], [[International Monetary Fund|IMF]], IMO, [[Intelsat]] (មិនទាន់ចុះហត្ថលេខាយល់ព្រម), [[International Monetary Fund]], [[Interpol]], [[International Olympic Committee|IOC]], [[International Organization for Standardization|ISO]] (យល់ព្រម), [[International Telecommunication Union|ITU]], NAM, [[Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons|OPCW]], [[Permanent Court of Arbitration|PCA]], [[អង្គការសហប្រជាជាតិ|UN]], [[United Nations Conference on Trade and Development|UNCTAD]], [[យូណេស្កូ]], [[United Nations Industrial Development Organization|UNIDO]], [[Universal Postal Union|UPU]], [[World Bank|WB]], WFTU, [[អង្គការសុខភាពពិភពលោក|WHO]], [[World Intellectual Property Organization|WIPO]], [[World Meteorological Organization|WMO]], [[World Trade Organization|WTO]], [[World Tourism Organization|WToO]], [[World Trade Organization|WTrO]] (បានដាក់ពាក្យ) === ចំណាត់ថ្នាក់អន្តរជាតិ === {| class="wikitable" |- ! អង្គការ !! ការស្ទង់មតិ !! ចំណាត់ថ្នាក់ !! ពិន្ទុ |- | [[អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍ការយល់ឃើញអំពីអំពើពុករលួយ]] (២០១២)|| ១៦៤ នៃ១៨៤|| ៨៩.១៣% |- | [[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស]] (២០១២)|| ១៣៩ នៃ១៨៤|| ៧៥.៥% |- | [[World Gold Council]]|| [[Gold reserve]] (២០១០)|| ៦៥ នៃ១១០|| ៦០% |- | [[អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក]] (២០១២)|| ១១៧ នៃ១៧៩|| ៦៥.៣% |- | [[មូលនិធិបេតិកភណ្ឌ]]|| [[Indices of Economic Freedom]] (២០១២)|| ១០២ នៃ១៧៩|| ៥៧% |- | [[របាយការណ៍ប្រកួតប្រជែងសកល]]|| [[វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក]] (២០១២)|| ៩៧ នៃ១៤២|| ៦៨.៣% |- |} ==រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ខេត្តនិងមូលដ្ឋាន== {{see also|បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា}} ក្រោមរដ្ឋាភិបាល (ការិយាល័យ) កណ្តាលគឺមានរដ្ឋបាលខេត្តក្រុងសរុប ២៤។<ref name=wb>''Private Solutions for Infrastructure in Cambodia: A Country Framework Report''. [[World Bank]] (2002), [https://books.google.com/books?id=ktRy_5sKrGEC&pg=PA65 p65]. {{ISBN|0-8213-5076-5}}.</ref> (នៅតំបន់ជនបទ ការបែងចែករដ្ឋបាលកម្រិត (ឫថ្នាក់) ទីមួយត្រូវបានគេហៅថាខេត្ត; នៅក្នុងតំបន់ទីក្រុងគេហៅថាក្រុង) រដ្ឋបាលគឺជាផ្នែកមួយនៃ[[ក្រសួងមហាផ្ទៃ]]ហើយសមាជិករបស់ពួកគេត្រូវបានតែងតាំងដោយរដ្ឋាភិបាលកណ្តាល។<ref name=wb/> រដ្ឋបាលខេត្តក្រុងបានចូលរួមក្នុងការបង្កើតថវិកាជាតិ, ពួកគេក៏ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនិងអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មផងដែរ។<ref name=wb/> ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ ([[ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់]]) ត្រូវបានបង្កើតឡើងជាសមាជិកដែលត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយផ្ទាល់ដោយពលរដ្ឋនៅតាមឃុំសង្កាត់រៀងរាល់៥ ឆ្នាំម្តង។<ref>{{cite web|url=http://www.embassyofcambodia.org.nz/March2007/March2007-3.htm|title=Account Suspended|author=|date=|website=www.embassyofcambodia.org.nz}}</ref> នៅក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង ការបែងចែកការទទួលខុសត្រូវរវាងកម្រិតផ្សេងៗនៃរដ្ឋាភិបាលគឺមិនប្រាកដប្រជាទេ។<ref name=wb/> ភាពមិនច្បាស់លាស់នេះបានបង្កឱ្យកើតមានអំពើពុករលួយនិងបង្កើនការចំណាយសម្រាប់វិនិយោគិន។<ref name=wb/> ==អាគតដ្ឋាន== {{reflist}} ==ឯកសារយោង== {{refbegin|60em}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Introduction to Cambodian Law|url=https://www.kas.de/single-title/-/content/einfuehrung-in-das-kambodschanische-recht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=21 May 2012}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Cambodian Constitutional Law|url=https://www.kas.de/web/kambodscha/single-title/-/content/kambodschanisches-verfassungsrecht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=July 2016}} {{refend}} ==តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ== * [http://report.globalintegrity.org/cambodia Global Integrity Report: Cambodia] របាយការណ៍ស្តីពីអំពើពុករលួយនិងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ===ព្រះមហាក្សត្រ=== *[http://www.norodomsihamoni.org នរោត្តម សីហមុនី, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់ស្តេចនរោត្តម សីហមុនី *[http://www.norodomsihanouk.info នរោត្តម សីហនុ, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ===ក្រសួងនានា=== *[http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/home.frame.html Cambodia.gov.kh] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា (អង់គ្លេស) ([http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/home.view.html Cambodia.gov.kh ជាភាសាខ្មែរ]) *[http://www.cdc-crdb.gov.kh CDC] ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា *[http://www.ccc.gov.kh/ Conseil Constitutionnel du Cambodge] ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា *[http://www.maff.gov.kh/ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ] *[http://www.foodsecurity.gov.kh/ ប្រព័ន្ធព័ត៌មានសន្តិសុខស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភនៅកម្ពុជា] *[http://www.moc.gov.kh/ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម] *[http://www.moi-coci.gov.kh/culture/ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ] *[http://www.mef.gov.kh/ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ] *[http://www.moeys.gov.kh ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា] *[https://www.moe.gov.kh/ ក្រសួងបរិស្ថាន] *[http://www.mptc.gov.kh/ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍] *[http://www.mpwt.gov.kh/ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន] *[http://www.mot.gov.kh ក្រសួងទេសចរណ៍] *[http://www.nida.gov.kh/ NiDA] អាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍ព័ត៌មានវិទ្យា *[http://www.mop.gov.kh/ ក្រសួងផែនការ] *[http://www.nis.gov.kh/ NIS] វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ *[http://www.interior.gov.kh/ ក្រសួងមហាផ្ទៃ] *[http://www.ncct.gov.kh/ N.C.C.T] គណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្ស ===ផ្សេងៗ=== * [http://www.embassy.org/cambodia/cambodia/constitu.htm រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] {{Asia topic|Politics of}} {{DEFAULTSORT:Politics Of Cambodia}} <!--Categories--> [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅកម្ពុជា| ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍|កម្ពុជា]] 8r1udhje9a0j84hd0l7ndmc79b2ag5n 281681 281680 2022-07-22T02:05:14Z RandomPoopedBoi 27248 /* អំណាចតុលាការ */ wikitext text/x-wiki {{Politics of Cambodia}} {{Politics of Cambodia}} '''នយោបាយប្រទេសកម្ពុជា'''ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលក្នុងនោះ[[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]មានតួនាទីជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]]ហើយ[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]គឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ [[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធវៀតណាម]]បានវាយចូលទឹកដីកម្ពុជា រួចបានផ្តួលរំលំ[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ|របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]] ហើយបន្ទាប់មក ក៏បានបន្តឈរជើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩។ បន្ទាប់ពី[[បដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩|ការដួលរលំនៃរបបកុម្មុយនីស្ត]]នៅជុំវិញពិភពលោកចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩០ ទីបំផុតវៀតណាមក៏បានសម្រេចដក[[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំង]]របស់ខ្លួនចេញពីដែនដីកម្ពុជា។<ref>{{Cite web|url=https://www.usip.org/publications/2017/05/lessons-cambodias-paris-peace-accords-political-unrest-today|title=Lessons from Cambodia's Paris Peace Accords for Political Unrest Today|website=United States Institute of Peace|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[សភាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣]] ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើបន្ទាប់ពីភាគីជម្លោះបានចុះហត្ថលេខាលើ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១]] និងបន្ទាប់ពីមាន[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោត]]ដែលបានរៀបចំឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានប្រកាសអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅប្រទេសកម្ពុជាហើយមានអំណាចធំៗបីគឺ [[នីតិប្រតិបត្តិ (រដ្ឋាភិបាល)|អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ]] អំណាច[[តុលាការ]] និងអំណាច[[នីតិប្បញ្ញត្តិ]]។ ក៏ប៉ុន្តែ តាំងពីបានប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញមក កម្ពុជាគឺមិនដែលមានបក្សប្រឆាំងណាដែលមានសក្តានុភាពអាចយកឈ្នះលើបក្សកាន់អំណាចនោះឡើយ ដោយហេតុនេះហើយទើបសម្តេច[[ហ៊ុន សែន]]អាចបន្តកាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មក។ គណបក្សសម្តេចគឺ [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]ដែលដណ្តើមអាសនៈបានទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីបានរំលាយ[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា]]ចោល ដែលពេលនោះត្រូវជាបក្សប្រឆាំងធំបំផុតនឹងបក្សប្រជាជន។ តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានប្រកាសដែរថាប្រទេសកម្ពុជាគឺជា "រដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ សន្តិភាព អព្យាក្រឹត និងរដ្ឋមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ"។<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=xXQ6Od8xVMsC&pg=PA210&lpg=PA210&dq=independent,+sovereign,+peaceful,+permanently+neutral+and+non-aligned+State+cambodia#v=onepage&q=independent,%20sovereign,%20peaceful,%20permanently%20neutral%20and%20non-aligned%20State%20cambodia&f=false|title=Framing the State in Times of Transition: Case Studies in Constitution Making|last=Miller|first=Laurel E.|last2=Aucoin|first2=Louis|date=2010|publisher=US Institute of Peace Press|isbn=9781601270559|location=|pages=210|language=en}}</ref> អំណាចនីតិប្រតិបត្តិត្រូវបានអនុវត្តដោយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងនាមនិងដោយឯកច្ឆ័ន្ធពីសំណាក់ព្រះមហាក្សត្រ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានជួយ ឬគាំទ្រដោយសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សានោះមានដូចជា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងរដ្ឋមន្រ្តីផ្សេងៗ។ អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិត្រូវបានផ្ទេរទៅ[[ទ្វេសភានិយម|នីតិបញ្ញត្តិទ្វេភាគី]] ដោយក្នុងនោះមាន[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]ដែលមានសិទ្ធិអំណាចបោះឆ្នោតលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ហើយ[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]វិញមានសិទ្ធិអំណាចពិនិត្យមើលឡើងវិញ។ នៅពេលអនុម័តច្បាប់តាមរយៈស្ថាប័នសភាទាំងពីរ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះនឹងត្រូវដាក់ជូនព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឡាយព្រះហត្ថលេខា និងប្រកាសឱ្យប្រើ។ អំណាចតុលាការមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងដោះស្រាយជម្លោះវិវាទដោយមិនលម្អៀង។ តុលាការកំពូលគឺជាតុលាការខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រទេស ហើយមានអំណាចវិនិច្ឆ័យលើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ទាប។ ស្ថាប័នដាច់ដោយឡែកមួយទៀតហៅថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់ការបកស្រាយអំពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ ហើយដើម្បីដោះស្រាយវិវាទទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកសភា។<ref>{{Cite web|url=http://www.nyulawglobal.org/globalex/Cambodia.html|title=Overview of the Cambodian History, Governance and Legal Sources - GlobaLex|website=www.nyulawglobal.org|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]បានគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពនយោបាយកម្ពុជាចាប់តាំងពី[[រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៧|ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៃឆ្នាំ១៩៩៧]] នៅឯទីក្រុងភ្នំពេញបានបញ្ចប់មកម្លេះ។ គណបក្សផ្សេងៗដែលជាគូប្រជែងនឹងបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមាន [[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]ដែលជាគណបក្សរាជានិយម និងអតីត[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ]]ដែលត្រូវបានរំលាយចោលដោយតុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ២០១៧។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយឈ្មោះ[[ស្ទីវិន ឡេវីតស្គី]] និងលូកាន-វេ បានពណ៌នាពីប្រទេសកម្ពុជាថាជា"របបផ្តាច់ការប្រកួតប្រជែង" ដែលជាប្រភេទ[[របបចម្រុះ]] មានលក្ខណៈជាប្រជាធិបតេយ្យផងនិងបែបផ្តាច់ការផង។<ref>{{Cite web|url=https://www.cambridge.org/core/books/competitive-authoritarianism/20A51BE2EBAB59B8AAEFD91B8FA3C9D6|title=Competitive Authoritarianism by Steven Levitsky|last=Way|first=Lucan A.|last2=Levitsky|first2=Steven|date=2010|website=Cambridge Core|page=3|access-date=2019-04-01}}</ref> ==ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់== កម្ពុជាគឺជាប្រទេសប្រកាន់យករបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធជា[[ឯកត្តរដ្ឋ]]<ref>{{Cite book|url=https://www.adb.org/publications/deconcentration-and-decentralization-reforms-cambodia-recommendations-institutional|title=Deconcentration and Decentralization Reforms in Cambodia: Recommendations for an Institutional Framework|last=Niazi|first=Tariq H.|date=2011-06-01|publisher=Asian Development Bank|isbn=9789290922650|location=|pages=74|language=en}}</ref> និងមានទម្រង់ជារដ្ឋាភិបាល[[ប្រជាធិបតេយ្យតំណាង|សភា]]។<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/186476.pdf|title=Country Reports for Human Rights Practices for 2011|last=US State Department|date=2011|website=state.gov|access-date=}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងអំពីក្របខ័ណ្ឌគ្រប់គ្រងត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើនៅអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយ[[សភាធម្មនុញ្ញកម្ពុជា|សភាធម្មនុញ្ញ]]ក្រោយពី[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ១៩៩៣]] ដែលធ្វើឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ សភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័តគោលការណ៍និងវិធានជាមូលដ្ឋានដែលកំណត់ដោយ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១|កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស]]ទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ សកម្មភាពនេះបានធ្វើឱ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្លាយជាច្បាប់កំពូលនៃប្រទេស ដោយប្រកាសថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត ប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដោយមានការបោះឆ្នោតប្រកបដោយយុត្តិធម៌និងតាមការកំណត់ ហើយធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងផ្តល់នូវប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ។<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|title=1991 Paris Peace Agreements - Government, Constitution, National Anthem and Facts of Cambodia|last=|first=|date=|website=Cambodia Information Center|access-date=2019-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140923163627/http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|archive-date=2014-09-23|url-status=dead}}</ref> ភាពឃោរឃៅនៃរបប[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]]បានតម្រូវឱ្យមានការដាក់បញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្សជាចាំបាច់<ref name=":1">{{Cite journal|last=Ratner|first=Steven R.|date=1993|title=The Cambodia Settlement Agreements|journal=The American Journal of International Law|volume=87|issue=1|pages=25–28|doi=10.2307/2203851|issn=0002-9300|jstor=2203851}}</ref>ដើម្បីការពារកុំឱ្យមានការវិលត្រឡប់ទៅរកគោលនយោបាយនិងការអនុវត្តដ៏ព្រៃផ្សៃដូចមុនទៀត។<ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/Cambodia-20yearsonfromtheParisPeace.aspx|title=OHCHR {{!}} Cambodia - 20 years on from the Paris Peace Agreements|website=www.ohchr.org|access-date=2019-04-01}}</ref> លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះត្រូវបានដកចេញពីដំណើរការរៀបចំសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសណាមីប៊ីដែលបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៨២។<ref name=":1" /> វិជ្ជាករច្បាប់រដ្ឋធម្មនញ្ញអាល្លឺម៉ង់ម្នាក់ឈ្មោះ[[W:de:Jörg Menzel|ហ្ស៊ក មិនហ្សែល]]បានសម្គាល់លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះថាជា"ស្នូលចាំបាច់នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញសម័យទំនើប។"<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' pp. 16-17</ref> តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធ្វើឱ្យស្ថានភាពនៃច្បាប់អន្តរជាតិក្នុងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានកាន់តែប្រសើរឡើងដោយចងភ្ជាប់ប្រទេសកម្ពុជាឱ្យ"គោរព"បទប្បញ្ញត្តិនៃសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានអនុម័តដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។<ref>{{Cite web|url=https://harvard-yenching.org/features/hyi-working-paper-series-kuong-teilee-0|title=Cambodian Constitutional Provisions on Treaties: A Story of Constitutional Evolution Beyond Rhetoric|last=Kuong|first=Teilee|date=|website=Harvard Yenching Institute|access-date=2019-04-01}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួនប្រាំបួនដងចាប់តាំងពីការអនុម័តមក – ពោលគឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤, ១៩៩៩, ២០០១, ២០០៥, ២០០៦, ២០០៨, ២០១៤<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 47</ref> និងឆ្នាំ២០១៨។<ref>{{Cite web|url=https://www.phnompenhpost.com/national-politics/lese-majeste-law-now-effect|title=Lèse majesté law now in effect, National, Politics, Phnom Penh Post|last=Chheng|first=Niem|last2=Nachemson|first2=Andrew|date=5 March 2018|website=www.phnompenhpost.com|language=en|access-date=2019-04-02}}</ref> === ការបែងចែកអំណាច === អំណាចរដ្ឋត្រូវបានបែងចែកជាបីគឺ៖ [[សភាតំណាងរាស្រ្តកម្ពុជា|អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ]] អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និងអំណាចតុលាការ។ អធិបតេយ្យភាពនយោបាយគឺស្ថិតនៅលើប្រជាជនកម្ពុជាដែលអាចប្រើអំណាចរបស់ពួកគេតាមរយៈអំណាចរដ្ឋទាំងបី។ រាជរដ្ឋាភិបាលដែលកាន់អំណាចប្រតិបត្តិគឺត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ចំពោះ[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]។ ប្រព័ន្ធតុលាការដែលជាអំណាចឯករាជ្យមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ។<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 45</ref> ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានប្រកាសជាសាសនារបស់រដ្ឋ។<ref>Kong Phallack. Freedom of Religion in Cambodia. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 393</ref> === ឥទ្ធិពលលើប្រព័ន្ធច្បាប់ === ប្រព័ន្ធច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាគឺ [[ច្បាប់ស៊ីវិល (ប្រព័ន្ធច្បាប់)|ច្បាប់ស៊ីវិល]] ហើយត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងពី[[ច្បាប់នៃបារាំង|ប្រទេសបារាំង]]ដែលជាលទ្ធផលនៃអាណានិគមនិយម។<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' p. 31<br /></ref>[[ច្បាប់សង្គមនិយម|ប្រព័ន្ធច្បាប់សូវៀត-វៀតណាម]]បានគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាដើមពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩, យុត្តិវិទូជាតិស្រីលង្កាម្នាក់ឈ្មោះ[[បាសែល ហ៊្វែណានដូ]]បានអះអាងថាធាតុខ្លះដែលមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធសង្គមនិយមគឺនៅតែបន្តមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាសព្វថ្ងៃដដែរ។<ref>{{Cite book|url=https://catalogue.nla.gov.au/Record/461500|title=Problems facing the Cambodian legal system|last=Fernando|first=Basil|last2=Kirby|first2=M. D.|date=1998|publisher=Asian Human Rights Commission|others=Asian Human Rights Commission|isbn=9789628314027|location=Hong Kong, China|pages=vi}}</ref> ជាទូទៅ ច្បាប់ទំនៀមទម្លាប់ដែលផ្អែកលើព្រះពុទ្ធសាសនានិងច្បាប់ដែលបន្សល់ទុកពី[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអង្គរ]]ក៏នៅតែមានអនុវត្តខ្លះដែរ។<ref>Kong Phallack. Overview of the Cambodian Legal and Judicial System and Recent Efforts at Legal and Judicial Reform. Hor Peng et al. ''Introduction to Cambodian Law''. pp. 7-8</ref><ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. pp. 44-45</ref> === សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ === រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានប្តេជ្ញាចំពោះ"ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ" រួមជាមួយបទប្បញ្ញត្តិដែលផ្លាស់ប្តូរជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងតួនាទីរបស់រដ្ឋពីអតីតកាល។<ref name=":2">{{Cite journal|last=St John|first=Ronald Bruce|date=1995|title=The Political Economy of the Royal Government of Cambodia|journal=Contemporary Southeast Asia|volume=17|issue=3|pages=266–269|issn=0129-797X|jstor=25798289}}</ref> សន្តិសុខទ្រពសម្បត្តិឯកជន និងសិទ្ធិលក់ដូរដោយសេរីដែលមានលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ដំណើរនៃសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ<ref>{{Cite journal|last=Ear|first=Sophal|date=1995|title=Cambodia's Economic Development in Historical Perspective: A Contribution to the Study of Cambodia's Economy|url=https://www.academia.edu/2336758|journal=|language=en|volume=|page=82|via=}}</ref> ត្រូវបានផ្តល់ជូន។ អំណាចអស្សាមិករណ៍របស់រដ្ឋបានកំណត់ដល់វិសាលភាពនៃការបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈហើយត្រូវអនុវត្តតែនៅពេលដែលសំណង"ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៍"ត្រូវធ្វើឡើងជាមុន។<ref>Kuong Teilee. Economic Rights and the National Economic System. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 498</ref> ដោយដំណើរការនៅក្រោមពាក្យស្លោកមួយថា "''Le Cambodge s'aide lui-même''" ដែលប្រែថា "កម្ពុជានឹងជួយខ្លួនឯង"។ សកម្មភាពដំបូងបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺអនុវត្តកម្មវិធីដែលធានាការស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការធ្វើសមាហរណកម្មប្រទេសចូលទៅក្នុងទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចតំបន់និងពិភពលោក។ នៅថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៤ រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសពីការផ្លាស់ប្តូរដែល"មិនអាចនឹងត្រឡប់វិញបាននិងមិនអាចផ្លាស់ប្តូរវិញបាន"ពីសេដ្ឋកិច្ចផែនការកណ្តាលទៅរកសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារទិសដៅ។<ref name=":2" /> == ព្រះមហាក្សត្រ == [[File:Norodom king of Cambodia.jpg|right|thumb|[[នរោត្តម សីហនុ]], [[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]នៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]]] ប្រទេសកម្ពុជាគឺជារដ្ឋប្រកាន់របប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] (ពោលគឺព្រះមហាក្សត្រសោយរាជ្យ ប៉ុន្តែគ្មានអំណាចនយោបាយ) ដែលមានទម្រង់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងមហាក្សត្រិយានី[[សម្តេចព្រះរាជិនីនាថអេលីហ្សាបិតទី ២ នៃសហរាជាណាចក្រ|អេលីហ្សាប៊ែតទី២ នៃអង់គ្លេស]]ដែរ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាបានចែងថា ព្រះមហាក្សត្រគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]] និងជានិមិត្តរូបនៃឯកភាព និងនិរន្តភាពជាតិ។<ref>{{cite web|title=Cambodia 1993 (rev. 2008)|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Cambodia_2008?lang=en#26|website=Constitute|accessdate=17 April 2015}}</ref> ព្រះបាទសម្តេច[[នរោត្តម សីហនុ]]បានសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា (រជ្ជកាលទី២) ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤។ ទ្រង់ក៏ធ្លាប់បានកាន់តំណែងមួយចំនួនផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជា នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងព្រះមហាក្សត្រ (រជ្ជកាលទី១) តាំងពីឆ្នាំ១៩៤១ មក។ យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ស្តេចឬព្រះមហាក្សត្រគឺមិនមានអំណាចនយោបាយនោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែការគោរពស្រឡាញ់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុពីសំណាក់ប្រជាជនកម្ពុជា ពាក្យវាចារបស់ព្រះអង្គតែងផ្តល់ឥទ្ធិពលជាច្រើនមកលើរដ្ឋាភិបាល។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ធ្លាប់កើតព្រះទ័យខ្ញាល់យ៉ាងខ្លាំងលើរឿងជម្លោះនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាតិរហូតជួនកាលព្រះអង្គបានគំរាមកំហែងដាក់រាជ្យបើបក្សពួកនយោបាយមិនព្រមចុះសម្រុងយោគយល់នឹងគ្នា។ ទង្វើបែបនេះបានដាក់សម្ពាធមកលើរដ្ឋាភិបាលឱ្យគិតពិចារណា រិះរករាល់ដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះរបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់ពីសម្តេចនរោត្តម សីហនុបានដាក់រាជ្យនៅឆ្នាំ២០០៤ បុត្រារបស់ទ្រង់ព្រះនាម[[នរោត្តម សីហមុនី]]ក៏បានឡើងស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះអង្គ។ បន្ទាប់ពីប្រគល់រាជ្យទៅឱ្យបុត្រារបស់ព្រះអង្គ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានចំណាយពេលវេលារបស់ទ្រង់ចុះសួរសុខទុក្ខប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាកត្តាបណ្តាលឱ្យព្រះអង្គក្លាយជាឥស្សរជនដែលមានការគោរពស្រឡាញ់ខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងប្រទេស ខណៈពេលដែលសីហមុនី ដែលជាព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសកម្ពុជាបានចំណាយពេលវេលាភាគច្រើនរបស់ទ្រង់នៅឯ[[បារាំង|ប្រទេសបារាំង]]។{{citation needed}} ក្នុង[[ភាសាខ្មែរ]]មានពាក្យជាច្រើនដែលមានន័យស្មើនឹងពាក្យថា"ស្តេច", ពាក្យដែលនិយមប្រើជាងគេ (រកឃើញនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣) គឺ [[Image:Seihamuni11.png|80px]] (''preahmâhaksat'') ដែលមានន័យថា ''ព្រះ''- ("ប្រសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់", ពាក្យមកពី[[ភាសាបាលី]]<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87&service=dictionary|title=Native orthography for "ព្រះ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>) -''មហា''- ([[សំស្ក្រឹត]],មានន័យថា៖"អស្ចារ្យ") -''ក្សត្រ'' ("អ្នកចម្បាំង, អ្នកគ្រប់គ្រង", មកពីសំស្ក្រឹត<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A&service=dictionary|title=Native orthography for "ក្សត្រ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>)។ ក្នុងឱកាសដែលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុបានចូលនិវត្តន៍នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៤ រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបង្កើតពាក្យថ្មីសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រដែលចូលនិវត្តន៍ ឬដាក់រាជ្យ៖ [[Image:Sihanouk6.png|90px]] (''preahmâhaviraksat''), ''វីរ'' ក្នុងភាសាសំស្ក្រឹតគឺមានន័យថា អង់អាចក្លាហាន អ្នកដែលឧត្តុងឧត្តម វីរជន ឬជាប្រមុខ។ ក្នុងនាមជាព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះនរោត្តម សីហនុទ្រង់បានរក្សានូវបុព្វសិទ្ធិជាច្រើនដែលព្រះអង្គបានធ្លាប់កាន់កាលនៅជាព្រះមហាក្សត្រហើយព្រះអង្គត្រូវជាឥស្សរជនដែលគេគោរពស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត។ ដូច្នេះហើយ កម្ពុជាធ្លាប់ត្រូវបានគេពណ៌នាថាជាប្រទេសមួយដែលមានស្តេចពីរអង្គ៖ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ និងព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលមិនមែនជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ។{{Citation needed|date=March 2019}} សម្តេចសីហនុបានចូលព្រះទិវង្គតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ដោយជរាពាធ។ ===ការឡើងស្នងរាជ្យ=== មិនដូចរបបរាជានិយមភាគនៅលើពិភពលោក រាជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺមិនចាំបាច់ត្រូវការស្នងរាជ្យបន្តតាមពូជពង្សរាជវង្សឡើយហើយព្រះមហាក្សត្រគឺមិនអនុញ្ញាតឱ្យជ្រើសរើសអ្នកស្នងរាជ្យសម្បត្តិ (រជ្ជទាយាទ) បន្តនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះរាជាថ្មីនឹងត្រូវបានជ្រើសរើសដោយ[[ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្ក]]ដែលមានសមាជិកដូចជា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រធានព្រឹទ្ធសភា អនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃព្រឹទ្ធសភា សម្តេចសង្ឃរាជ[[ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​កម្ពុជា|គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ]] និងអនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃរដ្ឋសភា។ បន្ទាប់ពីអតីតព្រះមហាក្សត្របានចូលទិវង្គតឬដាក់រាជ្យ ក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិនឹងបើកការប្រជុំដើម្បីជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មីដែលជាសមាជិកនៃរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ។ មានមតិជាច្រើនលើកឡើងថា សម្បទារបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការចាត់តែងតាំងព្រះមហាក្សត្រប្រកបទៅដោយសន្តិវិធីបានបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋដែលមានស្ថេរភាពខ្ពស់ខុសផ្លែកពីកម្ពុជាកាលពីអំឡុងទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៧០ (សូមមើល[[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ|ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា]])។ ==អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ== {{Further|នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា}} [[File:Hun_Sen_(2016)_cropped.jpg|thumb|[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]] [[ហ៊ុន សែន]]]] [[File:Seal of the Cabinet of Cambodia.svg|thumb|ត្រានៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]]គឺជាអ្នកតំណាងមកពីគណបក្សកាន់អំណាចនៃរដ្ឋសភា។ លោក/នាងនឹងត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រតាមអនុសាសន៍របស់ប្រធាននិងអនុប្រធានរដ្ឋសភា។ ដើម្បីឱ្យបុគ្គលម្នាក់ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក/នាងត្រូវទទួលឆ្លងកាត់តាមការបោះឆ្នោតទុកចិត្តពីរដ្ឋសភាជាមុនសិន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]ជាផ្លូវការនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅពេលឡើងកាន់តំណែង លោក/នាងត្រូវតែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ភារកិច្ចផ្លូវការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីរួមមាន ធ្វើជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី តែងតាំង និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងនឹងបង្កើតបានជាស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន ដែលជាសមាជិកនៃ[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]] (គបក)។ លោកបានកាន់តំណែងនេះតាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨ គឺមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនបានធ្វើ"[[រដ្ឋប្រហារ]]"<ref>{{cite web |url=http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |title=Archived copy |accessdate=2007-06-27 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070627054853/http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |archivedate=2007-06-27 }}</ref><ref>http://www.hri.org/docs/statedep/1997/97-07-08.std.html</ref> ទម្លាក់ប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចគឺព្រះអង្គម្ចាស់[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]]ចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ==អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ== [[នីតិបញ្ញត្តិ|ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ]]របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវបានគួបផ្សំឡើងដោយសភាចំនួនពីរថ្នាក់គឺ៖ *'''[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភាជាតិ]]''' (''Assemblée nationale'') មានសមាជិកចំនួន ១២៥ រូប ដែលជ្រើសតាំងសម្រាប់អាណត្តិ ៥ ឆ្នាំដោយ[[តំណាងសមាមាត្រ]]។ *'''[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]''' (''Sénat'') មានសមាជិកចំនួន ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងអស់ត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល ហើយសមាជិកនៅសល់ចំនួន ៥៧ រូបទៀតត្រូវបានបោះឆ្នោតជា"អសកល"។ សមាជិកសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ ករណីយកិច្ចផ្លូវការរបស់សភាគឺត្រូវធ្វើនីតិកម្មនិងបង្កើតច្បាប់។ បញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយសភាត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យព្រះមហាក្សត្រដើម្បីស្នើសុំការយល់ព្រមពីទ្រង់។ ព្រះមហាក្សត្រគឺគ្មានសិទ្ធិវេតូលើបញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយរដ្ឋសភានោះទេដូច្នេះហើយទ្រង់មិនអាចដកការយល់ព្រមរបស់ទ្រង់បានឡើយ។ រដ្ឋសភាមានអំណាចបណ្តេញនាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងបានដោយការបោះឆ្នោតដកទំនុកចិត្តសម្លេង ២ ភាគ ៣។ ===ព្រឹទ្ធសភា=== {{Main|ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ខ្ពស់នៃកម្ពុជាគឺហៅថា''ព្រឹទ្ធសភា''។ ព្រឹទ្ធសភាមានសមាជិកសរុប ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងនេះត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ឯពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិក ៥៧ រូបទៀតនឹងត្រូវបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយតំណាងខេត្តឬស្រុក ហើយសភានេះគឺមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹង[[ព្រឹទ្ធសភាបារាំង|ព្រឹទ្ធសភានៃប្រទេសបារាំង]]ដែរ។ សមាជិកនៃសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ មុនឆ្នាំ២០០៦ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាចុងក្រោយបង្អស់គឺត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩។ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាបន្ទាប់គឺបានកំណត់ធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៤ ប៉ុន្តែត្រូវបានពន្យារទៅដល់ឆ្នាំ២០០៦ វិញ។ នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ អ្នកបោះឆ្នោតប្រមាណ ១១,៣៥២ នាក់បានទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអ្នកឈរឈ្មោះដែលពួកគេពេញចិត្ត។ ការបោះឆ្នោតនេះត្រូវបានរិះគុណដោយអង្គការមួយចំនួនក្នុងប្រទេសថាជាសកម្មភាពគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ។<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4638406.stm|title=Ruling party wins Cambodia poll|author=|date=19 May 2018|via=news.bbc.co.uk}}</ref> គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៦ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមបាន ៤៣ អាសនៈនៅក្នុងស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ពោលគឺបក្សប្រជាជនបានដណ្តើមបានកៅអីភាគច្រើន។ បក្សផ្សេងៗទៀតដែលដណ្តើមបានអាសនៈនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាមាន[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] (១២ អាសនៈ) និង[[គណបក្សសម រង្ស៊ី]] (២ អាសនៈ)។ ===រដ្ឋសភាជាតិ=== {{Main|រដ្ឋសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ទាបនៃប្រទេសកម្ពុជាគឺហៅថា''រដ្ឋសភាជាតិ''។ រដ្ឋសភាមានសមាជិកសរុបចំនួន ១២៥ រូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសកលហើយបម្រើការបានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ ការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាចុងក្រោយបង្អស់បានធ្វើឡើងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ បើមានបុគ្គលណាចង់ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិចត្រឹម ១៨ ឆ្នាំឡើង។ ហើយបើបុគ្គលណាចង់ចុះឈ្មោះជ្រើសរើសក្លាយជាសមាជិកសភា បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិច ២៥ ឆ្នាំ។ រដ្ឋសភាដឹកនាំដោយប្រធានមួយរូបនិងអនុប្រធានពីររូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសមាជិកសភាមុនសម័យប្រជុំនីមួយៗ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមអាសនៈទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភា។ ==គណបក្សនយោបាយ និងការបោះឆ្នោត== [[File:Sam Rainsy (cropped).jpg|170px|thumb|right|[[សម រង្ស៊ី]], អតីតប្រធានបក្សប្រឆាំងនិងជាប្រធាននៃ [[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គសជក]]]] [[File:Norodom Ranariddh (2014).jpg|170px|thumb|right|[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]], អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីទីមួយ និងប្រធាននៃគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] {{elect|បញ្ជីរាយនាម គណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជា|ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា}} ===លទ្ធផលការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៨=== <onlyinclude>{| class=wikitable style=text-align:right |colspan=6|[[File:Assemblee cambodge 2018.svg|center|300px]] |- ! colspan=2|គណបក្ស !សម្លេង !% !កៅអី/អាសនៈ !+/– |- |style="background-color:#1E90FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]||៤,៨៨៩,១១៣||៧៦.៨៥||១២៥||+៥៧ |- |style="background-color:#FDD017;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច|ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]||៣៧៤,៥១០||៥.៨៩||០||០ |- |style="background-color:#3BB9FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ]]||៣០៩,៣៦៤||៤.៨៦||០||០ |- |style="background-color:#FF0000;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ]]||២១២,៨៦៩||៣.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEE8AA;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ]]||៩៩,៣៧៧||១.៥៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#006400;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន]]||៧០,៥៦៧||១.១១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFA500;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ]]||៥៦,០២៤||០.៨៨||០||ថ្មី |- |style="background-color:#40E0D0;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ]]||៥៥,២៩៨||០.៨៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរតែមួយ||៤៨,៧៨៥||០.៧៧||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា||៤៥,៣៧០||០.៧១||០||០ |- |style="background-color:#770C05| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរសាធារណរដ្ឋ]]||៤១,៦៣១||០.៦៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFFFFF| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សយុវជនកម្ពុជា]]||៣៩,៣៣៣||០.៦២||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សធម្មាធិបតេយ្យ||២៩,០៦០||០.៤៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច||២៣,២៥៥||០.៣៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរក្រោក||២២,០០២||០.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សពន្លឺថ្មី||១៣,៥០៩||០.២១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សជនជាតិដើមប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា||១០,១៩៧||០.១៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សមាតុភូមិយើង||៩,១៧៤||០.១៤||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ||៨,៥៩១||០.១៤||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សរស្មីខេមរា||៤,២១២||០.០៧||០||ថ្មី |- |colspan=2 style="text-align:left;"|សម្លេងទុព្វលភាព/មិនបានការ||៥៩៤,៦៥៩||–||–||– |- |colspan=2 style="text-align:left;"|'''សរុប'''||'''៦,៩៥៦,៩០០'''||'''១០០'''||'''១២៥'''||'''+២''' |- |colspan=2 style="text-align:left;"|អ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត||៨,៣៨០,២១៧||៨៣.០២||–||– |- |colspan=6 style="text-align:left;"|ប្រភព: [https://www.necelect.org.kh/khmer/sites/default/files/images-attachment/provisional-result_0.jpg គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] |}</onlyinclude> ==អំណាចតុលាការ== តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា [[តុលាការ|ស្ថាប័នតុលាការ]]គឺជាអំណាចដែលឯករាជ្យពីរដ្ឋាភិបាល។ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមគឺជាតំណែងខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការ។ មុនឆ្នាំ១៩៩៧ ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានស្ថាប័នតុលាការនៃរដ្ឋាភិបាលនោះទេ បើទោះបីជារដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថាមានក៏ដោយ។ ភារកិច្ចចម្បងរបស់តុលាការគឺកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋជន ដោះស្រាយបណ្តឹង និងសំខាន់បំផុតនោះគឺការពារសេរីភាពនិងសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាមប្រភពមួយចំនួនបានអះអាងថា ស្ថាប័នតុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺសម្បូរទៅដោយភាពពុករលួយហើយច្រើនតែដើរតួជាឧបករណ៍របស់ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិដើម្បីបំបិទមាត់សង្គមស៊ីវិលនិងមេដឹកនាំរបស់ក្រុមនោះផ្ទាល់។<ref>{{cite web|url=http://hrw.org/english/docs/2006/01/18/cambod12269.htm|title=Essential Background: Overview of human rights issues in Cambodia |website=Human Rights Watch|date=31 December 2005}}</ref> បច្ចុប្បន្ននេះ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាតុលាការមានសមាជិករហូតដល់ទៅ ១៧ រូប។ ==ការចូលរួមក្នុងអង្គការអន្តរជាតិ== [[ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌និងបច្ចេកទេស|ACCT]], [[ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី|AsDB]], [[អាស៊ាន]], [[គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក|ESCAP]], [[អង្គការស្បៀងនិងកសិកម្ម|FAO]], [[គ្រុបជី-៧៧|ជី-៧៧]], [[ទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ|IAEA]], [[International Bank for Reconstruction and Development|IBRD]], [[International Civil Aviation Organization|ICAO]], [[International Criminal Court|ICC]], [[International Red Cross and Red Crescent Movement|ICRM]], [[International Development Association|IDA]], [[International Fund for Agricultural Development|IFAD]], IFC, [[IFRCS]], [[International Labour Organization|ILO]], [[International Monetary Fund|IMF]], IMO, [[Intelsat]] (មិនទាន់ចុះហត្ថលេខាយល់ព្រម), [[International Monetary Fund]], [[Interpol]], [[International Olympic Committee|IOC]], [[International Organization for Standardization|ISO]] (យល់ព្រម), [[International Telecommunication Union|ITU]], NAM, [[Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons|OPCW]], [[Permanent Court of Arbitration|PCA]], [[អង្គការសហប្រជាជាតិ|UN]], [[United Nations Conference on Trade and Development|UNCTAD]], [[យូណេស្កូ]], [[United Nations Industrial Development Organization|UNIDO]], [[Universal Postal Union|UPU]], [[World Bank|WB]], WFTU, [[អង្គការសុខភាពពិភពលោក|WHO]], [[World Intellectual Property Organization|WIPO]], [[World Meteorological Organization|WMO]], [[World Trade Organization|WTO]], [[World Tourism Organization|WToO]], [[World Trade Organization|WTrO]] (បានដាក់ពាក្យ) === ចំណាត់ថ្នាក់អន្តរជាតិ === {| class="wikitable" |- ! អង្គការ !! ការស្ទង់មតិ !! ចំណាត់ថ្នាក់ !! ពិន្ទុ |- | [[អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍ការយល់ឃើញអំពីអំពើពុករលួយ]] (២០១២)|| ១៦៤ នៃ១៨៤|| ៨៩.១៣% |- | [[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស]] (២០១២)|| ១៣៩ នៃ១៨៤|| ៧៥.៥% |- | [[World Gold Council]]|| [[Gold reserve]] (២០១០)|| ៦៥ នៃ១១០|| ៦០% |- | [[អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក]] (២០១២)|| ១១៧ នៃ១៧៩|| ៦៥.៣% |- | [[មូលនិធិបេតិកភណ្ឌ]]|| [[Indices of Economic Freedom]] (២០១២)|| ១០២ នៃ១៧៩|| ៥៧% |- | [[របាយការណ៍ប្រកួតប្រជែងសកល]]|| [[វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក]] (២០១២)|| ៩៧ នៃ១៤២|| ៦៨.៣% |- |} ==រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ខេត្តនិងមូលដ្ឋាន== {{see also|បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា}} ក្រោមរដ្ឋាភិបាល (ការិយាល័យ) កណ្តាលគឺមានរដ្ឋបាលខេត្តក្រុងសរុប ២៤។<ref name=wb>''Private Solutions for Infrastructure in Cambodia: A Country Framework Report''. [[World Bank]] (2002), [https://books.google.com/books?id=ktRy_5sKrGEC&pg=PA65 p65]. {{ISBN|0-8213-5076-5}}.</ref> (នៅតំបន់ជនបទ ការបែងចែករដ្ឋបាលកម្រិត (ឫថ្នាក់) ទីមួយត្រូវបានគេហៅថាខេត្ត; នៅក្នុងតំបន់ទីក្រុងគេហៅថាក្រុង) រដ្ឋបាលគឺជាផ្នែកមួយនៃ[[ក្រសួងមហាផ្ទៃ]]ហើយសមាជិករបស់ពួកគេត្រូវបានតែងតាំងដោយរដ្ឋាភិបាលកណ្តាល។<ref name=wb/> រដ្ឋបាលខេត្តក្រុងបានចូលរួមក្នុងការបង្កើតថវិកាជាតិ, ពួកគេក៏ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនិងអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មផងដែរ។<ref name=wb/> ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ ([[ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់]]) ត្រូវបានបង្កើតឡើងជាសមាជិកដែលត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយផ្ទាល់ដោយពលរដ្ឋនៅតាមឃុំសង្កាត់រៀងរាល់៥ ឆ្នាំម្តង។<ref>{{cite web|url=http://www.embassyofcambodia.org.nz/March2007/March2007-3.htm|title=Account Suspended|author=|date=|website=www.embassyofcambodia.org.nz}}</ref> នៅក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង ការបែងចែកការទទួលខុសត្រូវរវាងកម្រិតផ្សេងៗនៃរដ្ឋាភិបាលគឺមិនប្រាកដប្រជាទេ។<ref name=wb/> ភាពមិនច្បាស់លាស់នេះបានបង្កឱ្យកើតមានអំពើពុករលួយនិងបង្កើនការចំណាយសម្រាប់វិនិយោគិន។<ref name=wb/> ==អាគតដ្ឋាន== {{reflist}} ==ឯកសារយោង== {{refbegin|60em}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Introduction to Cambodian Law|url=https://www.kas.de/single-title/-/content/einfuehrung-in-das-kambodschanische-recht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=21 May 2012}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Cambodian Constitutional Law|url=https://www.kas.de/web/kambodscha/single-title/-/content/kambodschanisches-verfassungsrecht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=July 2016}} {{refend}} ==តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ== * [http://report.globalintegrity.org/cambodia Global Integrity Report: Cambodia] របាយការណ៍ស្តីពីអំពើពុករលួយនិងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ===ព្រះមហាក្សត្រ=== *[http://www.norodomsihamoni.org នរោត្តម សីហមុនី, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់ស្តេចនរោត្តម សីហមុនី *[http://www.norodomsihanouk.info នរោត្តម សីហនុ, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ===ក្រសួងនានា=== *[http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/home.frame.html Cambodia.gov.kh] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា (អង់គ្លេស) ([http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/home.view.html Cambodia.gov.kh ជាភាសាខ្មែរ]) *[http://www.cdc-crdb.gov.kh CDC] ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា *[http://www.ccc.gov.kh/ Conseil Constitutionnel du Cambodge] ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា *[http://www.maff.gov.kh/ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ] *[http://www.foodsecurity.gov.kh/ ប្រព័ន្ធព័ត៌មានសន្តិសុខស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភនៅកម្ពុជា] *[http://www.moc.gov.kh/ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម] *[http://www.moi-coci.gov.kh/culture/ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ] *[http://www.mef.gov.kh/ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ] *[http://www.moeys.gov.kh ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា] *[https://www.moe.gov.kh/ ក្រសួងបរិស្ថាន] *[http://www.mptc.gov.kh/ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍] *[http://www.mpwt.gov.kh/ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន] *[http://www.mot.gov.kh ក្រសួងទេសចរណ៍] *[http://www.nida.gov.kh/ NiDA] អាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍ព័ត៌មានវិទ្យា *[http://www.mop.gov.kh/ ក្រសួងផែនការ] *[http://www.nis.gov.kh/ NIS] វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ *[http://www.interior.gov.kh/ ក្រសួងមហាផ្ទៃ] *[http://www.ncct.gov.kh/ N.C.C.T] គណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្ស ===ផ្សេងៗ=== * [http://www.embassy.org/cambodia/cambodia/constitu.htm រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] {{Asia topic|Politics of}} {{DEFAULTSORT:Politics Of Cambodia}} <!--Categories--> [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅកម្ពុជា| ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍|កម្ពុជា]] ilx47amxjawmai7kapl23b2ab5q1kuv 281682 281681 2022-07-22T02:33:53Z RandomPoopedBoi 27248 /* ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ */អក្ខរាវិរុទ្ធ wikitext text/x-wiki {{Politics of Cambodia}} {{Politics of Cambodia}} '''នយោបាយប្រទេសកម្ពុជា'''ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលក្នុងនោះ[[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]មានតួនាទីជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]]ហើយ[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]គឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ [[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធវៀតណាម]]បានវាយចូលទឹកដីកម្ពុជា រួចបានផ្តួលរំលំ[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ|របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]] ហើយបន្ទាប់មក ក៏បានបន្តឈរជើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩។ បន្ទាប់ពី[[បដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩|ការដួលរលំនៃរបបកុម្មុយនីស្ត]]នៅជុំវិញពិភពលោកចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩០ ទីបំផុតវៀតណាមក៏បានសម្រេចដក[[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំង]]របស់ខ្លួនចេញពីដែនដីកម្ពុជា។<ref>{{Cite web|url=https://www.usip.org/publications/2017/05/lessons-cambodias-paris-peace-accords-political-unrest-today|title=Lessons from Cambodia's Paris Peace Accords for Political Unrest Today|website=United States Institute of Peace|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[សភាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣]] ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើបន្ទាប់ពីភាគីជម្លោះបានចុះហត្ថលេខាលើ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១]] និងបន្ទាប់ពីមាន[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោត]]ដែលបានរៀបចំឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានប្រកាសអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅប្រទេសកម្ពុជាហើយមានអំណាចធំៗបីគឺ [[នីតិប្រតិបត្តិ (រដ្ឋាភិបាល)|អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ]] អំណាច[[តុលាការ]] និងអំណាច[[នីតិប្បញ្ញត្តិ]]។ ក៏ប៉ុន្តែ តាំងពីបានប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញមក កម្ពុជាគឺមិនដែលមានបក្សប្រឆាំងណាដែលមានសក្តានុភាពអាចយកឈ្នះលើបក្សកាន់អំណាចនោះឡើយ ដោយហេតុនេះហើយទើបសម្តេច[[ហ៊ុន សែន]]អាចបន្តកាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មក។ គណបក្សសម្តេចគឺ [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]ដែលដណ្តើមអាសនៈបានទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីបានរំលាយ[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា]]ចោល ដែលពេលនោះត្រូវជាបក្សប្រឆាំងធំបំផុតនឹងបក្សប្រជាជន។ តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានប្រកាសដែរថាប្រទេសកម្ពុជាគឺជា "រដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ សន្តិភាព អព្យាក្រឹត និងរដ្ឋមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ"។<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=xXQ6Od8xVMsC&pg=PA210&lpg=PA210&dq=independent,+sovereign,+peaceful,+permanently+neutral+and+non-aligned+State+cambodia#v=onepage&q=independent,%20sovereign,%20peaceful,%20permanently%20neutral%20and%20non-aligned%20State%20cambodia&f=false|title=Framing the State in Times of Transition: Case Studies in Constitution Making|last=Miller|first=Laurel E.|last2=Aucoin|first2=Louis|date=2010|publisher=US Institute of Peace Press|isbn=9781601270559|location=|pages=210|language=en}}</ref> អំណាចនីតិប្រតិបត្តិត្រូវបានអនុវត្តដោយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងនាមនិងដោយឯកច្ឆ័ន្ធពីសំណាក់ព្រះមហាក្សត្រ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានជួយ ឬគាំទ្រដោយសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សានោះមានដូចជា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងរដ្ឋមន្រ្តីផ្សេងៗ។ អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិត្រូវបានផ្ទេរទៅ[[ទ្វេសភានិយម|នីតិបញ្ញត្តិទ្វេភាគី]] ដោយក្នុងនោះមាន[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]ដែលមានសិទ្ធិអំណាចបោះឆ្នោតលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ហើយ[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]វិញមានសិទ្ធិអំណាចពិនិត្យមើលឡើងវិញ។ នៅពេលអនុម័តច្បាប់តាមរយៈស្ថាប័នសភាទាំងពីរ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះនឹងត្រូវដាក់ជូនព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឡាយព្រះហត្ថលេខា និងប្រកាសឱ្យប្រើ។ អំណាចតុលាការមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងដោះស្រាយជម្លោះវិវាទដោយមិនលម្អៀង។ តុលាការកំពូលគឺជាតុលាការខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រទេស ហើយមានអំណាចវិនិច្ឆ័យលើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ទាប។ ស្ថាប័នដាច់ដោយឡែកមួយទៀតហៅថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់ការបកស្រាយអំពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ ហើយដើម្បីដោះស្រាយវិវាទទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកសភា។<ref>{{Cite web|url=http://www.nyulawglobal.org/globalex/Cambodia.html|title=Overview of the Cambodian History, Governance and Legal Sources - GlobaLex|website=www.nyulawglobal.org|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]បានគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពនយោបាយកម្ពុជាចាប់តាំងពី[[រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៧|ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៃឆ្នាំ១៩៩៧]] នៅឯទីក្រុងភ្នំពេញបានបញ្ចប់មកម្លេះ។ គណបក្សផ្សេងៗដែលជាគូប្រជែងនឹងបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមាន [[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]ដែលជាគណបក្សរាជានិយម និងអតីត[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ]]ដែលត្រូវបានរំលាយចោលដោយតុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ២០១៧។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយឈ្មោះ[[ស្ទីវិន ឡេវីតស្គី]] និងលូកាន-វេ បានពណ៌នាពីប្រទេសកម្ពុជាថាជា"របបផ្តាច់ការប្រកួតប្រជែង" ដែលជាប្រភេទ[[របបចម្រុះ]] មានលក្ខណៈជាប្រជាធិបតេយ្យផងនិងបែបផ្តាច់ការផង។<ref>{{Cite web|url=https://www.cambridge.org/core/books/competitive-authoritarianism/20A51BE2EBAB59B8AAEFD91B8FA3C9D6|title=Competitive Authoritarianism by Steven Levitsky|last=Way|first=Lucan A.|last2=Levitsky|first2=Steven|date=2010|website=Cambridge Core|page=3|access-date=2019-04-01}}</ref> ==ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់== កម្ពុជាគឺជាប្រទេសប្រកាន់យករបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធជា[[ឯកត្តរដ្ឋ]]<ref>{{Cite book|url=https://www.adb.org/publications/deconcentration-and-decentralization-reforms-cambodia-recommendations-institutional|title=Deconcentration and Decentralization Reforms in Cambodia: Recommendations for an Institutional Framework|last=Niazi|first=Tariq H.|date=2011-06-01|publisher=Asian Development Bank|isbn=9789290922650|location=|pages=74|language=en}}</ref> និងមានទម្រង់ជារដ្ឋាភិបាល[[ប្រជាធិបតេយ្យតំណាង|សភា]]។<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/186476.pdf|title=Country Reports for Human Rights Practices for 2011|last=US State Department|date=2011|website=state.gov|access-date=}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងអំពីក្របខ័ណ្ឌគ្រប់គ្រងត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើនៅអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយ[[សភាធម្មនុញ្ញកម្ពុជា|សភាធម្មនុញ្ញ]]ក្រោយពី[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ១៩៩៣]] ដែលធ្វើឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ សភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័តគោលការណ៍និងវិធានជាមូលដ្ឋានដែលកំណត់ដោយ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១|កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស]]ទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ សកម្មភាពនេះបានធ្វើឱ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្លាយជាច្បាប់កំពូលនៃប្រទេស ដោយប្រកាសថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត ប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដោយមានការបោះឆ្នោតប្រកបដោយយុត្តិធម៌និងតាមការកំណត់ ហើយធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងផ្តល់នូវប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ។<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|title=1991 Paris Peace Agreements - Government, Constitution, National Anthem and Facts of Cambodia|last=|first=|date=|website=Cambodia Information Center|access-date=2019-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140923163627/http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|archive-date=2014-09-23|url-status=dead}}</ref> ភាពឃោរឃៅនៃរបប[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]]បានតម្រូវឱ្យមានការដាក់បញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្សជាចាំបាច់<ref name=":1">{{Cite journal|last=Ratner|first=Steven R.|date=1993|title=The Cambodia Settlement Agreements|journal=The American Journal of International Law|volume=87|issue=1|pages=25–28|doi=10.2307/2203851|issn=0002-9300|jstor=2203851}}</ref>ដើម្បីការពារកុំឱ្យមានការវិលត្រឡប់ទៅរកគោលនយោបាយនិងការអនុវត្តដ៏ព្រៃផ្សៃដូចមុនទៀត។<ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/Cambodia-20yearsonfromtheParisPeace.aspx|title=OHCHR {{!}} Cambodia - 20 years on from the Paris Peace Agreements|website=www.ohchr.org|access-date=2019-04-01}}</ref> លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះត្រូវបានដកចេញពីដំណើរការរៀបចំសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសណាមីប៊ីដែលបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៨២។<ref name=":1" /> វិជ្ជាករច្បាប់រដ្ឋធម្មនញ្ញអាល្លឺម៉ង់ម្នាក់ឈ្មោះ[[W:de:Jörg Menzel|ហ្ស៊ក មិនហ្សែល]]បានសម្គាល់លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះថាជា"ស្នូលចាំបាច់នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញសម័យទំនើប។"<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' pp. 16-17</ref> តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធ្វើឱ្យស្ថានភាពនៃច្បាប់អន្តរជាតិក្នុងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានកាន់តែប្រសើរឡើងដោយចងភ្ជាប់ប្រទេសកម្ពុជាឱ្យ"គោរព"បទប្បញ្ញត្តិនៃសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានអនុម័តដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។<ref>{{Cite web|url=https://harvard-yenching.org/features/hyi-working-paper-series-kuong-teilee-0|title=Cambodian Constitutional Provisions on Treaties: A Story of Constitutional Evolution Beyond Rhetoric|last=Kuong|first=Teilee|date=|website=Harvard Yenching Institute|access-date=2019-04-01}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួនប្រាំបួនដងចាប់តាំងពីការអនុម័តមក – ពោលគឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤, ១៩៩៩, ២០០១, ២០០៥, ២០០៦, ២០០៨, ២០១៤<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 47</ref> និងឆ្នាំ២០១៨។<ref>{{Cite web|url=https://www.phnompenhpost.com/national-politics/lese-majeste-law-now-effect|title=Lèse majesté law now in effect, National, Politics, Phnom Penh Post|last=Chheng|first=Niem|last2=Nachemson|first2=Andrew|date=5 March 2018|website=www.phnompenhpost.com|language=en|access-date=2019-04-02}}</ref> === ការបែងចែកអំណាច === អំណាចរដ្ឋត្រូវបានបែងចែកជាបីគឺ៖ [[សភាតំណាងរាស្រ្តកម្ពុជា|អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ]] អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និងអំណាចតុលាការ។ អធិបតេយ្យភាពនយោបាយគឺស្ថិតនៅលើប្រជាជនកម្ពុជាដែលអាចប្រើអំណាចរបស់ពួកគេតាមរយៈអំណាចរដ្ឋទាំងបី។ រាជរដ្ឋាភិបាលដែលកាន់អំណាចប្រតិបត្តិគឺត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ចំពោះ[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]។ ប្រព័ន្ធតុលាការដែលជាអំណាចឯករាជ្យមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ។<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 45</ref> ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានប្រកាសជាសាសនារបស់រដ្ឋ។<ref>Kong Phallack. Freedom of Religion in Cambodia. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 393</ref> === ឥទ្ធិពលលើប្រព័ន្ធច្បាប់ === ប្រព័ន្ធច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាគឺ [[ច្បាប់ស៊ីវិល (ប្រព័ន្ធច្បាប់)|ច្បាប់ស៊ីវិល]] ហើយត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងពី[[ច្បាប់នៃបារាំង|ប្រទេសបារាំង]]ដែលជាលទ្ធផលនៃអាណានិគមនិយម។<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' p. 31<br /></ref>[[ច្បាប់សង្គមនិយម|ប្រព័ន្ធច្បាប់សូវៀត-វៀតណាម]]បានគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាដើមពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩, យុត្តិវិទូជាតិស្រីលង្កាម្នាក់ឈ្មោះ[[បាសែល ហ៊្វែណានដូ]]បានអះអាងថាធាតុខ្លះដែលមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធសង្គមនិយមគឺនៅតែបន្តមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាសព្វថ្ងៃដដែរ។<ref>{{Cite book|url=https://catalogue.nla.gov.au/Record/461500|title=Problems facing the Cambodian legal system|last=Fernando|first=Basil|last2=Kirby|first2=M. D.|date=1998|publisher=Asian Human Rights Commission|others=Asian Human Rights Commission|isbn=9789628314027|location=Hong Kong, China|pages=vi}}</ref> ជាទូទៅ ច្បាប់ទំនៀមទម្លាប់ដែលផ្អែកលើព្រះពុទ្ធសាសនានិងច្បាប់ដែលបន្សល់ទុកពី[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអង្គរ]]ក៏នៅតែមានអនុវត្តខ្លះដែរ។<ref>Kong Phallack. Overview of the Cambodian Legal and Judicial System and Recent Efforts at Legal and Judicial Reform. Hor Peng et al. ''Introduction to Cambodian Law''. pp. 7-8</ref><ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. pp. 44-45</ref> === សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ === រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានប្តេជ្ញាចំពោះ"ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ" រួមជាមួយបទប្បញ្ញត្តិដែលផ្លាស់ប្តូរជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងតួនាទីរបស់រដ្ឋពីអតីតកាល។<ref name=":2">{{Cite journal|last=St John|first=Ronald Bruce|date=1995|title=The Political Economy of the Royal Government of Cambodia|journal=Contemporary Southeast Asia|volume=17|issue=3|pages=266–269|issn=0129-797X|jstor=25798289}}</ref> សន្តិសុខទ្រពសម្បត្តិឯកជន និងសិទ្ធិលក់ដូរដោយសេរីដែលមានលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ដំណើរនៃសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ<ref>{{Cite journal|last=Ear|first=Sophal|date=1995|title=Cambodia's Economic Development in Historical Perspective: A Contribution to the Study of Cambodia's Economy|url=https://www.academia.edu/2336758|journal=|language=en|volume=|page=82|via=}}</ref> ត្រូវបានផ្តល់ជូន។ អំណាចអស្សាមិករណ៍របស់រដ្ឋបានកំណត់ដល់វិសាលភាពនៃការបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈហើយត្រូវអនុវត្តតែនៅពេលដែលសំណង"ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៍"ត្រូវធ្វើឡើងជាមុន។<ref>Kuong Teilee. Economic Rights and the National Economic System. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 498</ref> ដោយដំណើរការនៅក្រោមពាក្យស្លោកមួយថា "''Le Cambodge s'aide lui-même''" ដែលប្រែថា "កម្ពុជានឹងជួយខ្លួនឯង"។ សកម្មភាពដំបូងបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺអនុវត្តកម្មវិធីដែលធានាការស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការធ្វើសមាហរណកម្មប្រទេសចូលទៅក្នុងទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចតំបន់និងពិភពលោក។ នៅថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៤ រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសពីការផ្លាស់ប្តូរដែល"មិនអាចនឹងត្រឡប់វិញបាននិងមិនអាចផ្លាស់ប្តូរវិញបាន"ពីសេដ្ឋកិច្ចផែនការកណ្តាលទៅរកសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារទិសដៅ។<ref name=":2" /> == ព្រះមហាក្សត្រ == [[File:Norodom king of Cambodia.jpg|right|thumb|[[នរោត្តម សីហនុ]], [[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]នៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]]] ប្រទេសកម្ពុជាគឺជារដ្ឋប្រកាន់របប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] (ពោលគឺព្រះមហាក្សត្រសោយរាជ្យ ប៉ុន្តែគ្មានអំណាចនយោបាយ) ដែលមានទម្រង់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងមហាក្សត្រិយានី[[សម្តេចព្រះរាជិនីនាថអេលីហ្សាបិតទី ២ នៃសហរាជាណាចក្រ|អេលីហ្សាប៊ែតទី២ នៃអង់គ្លេស]]ដែរ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាបានចែងថា ព្រះមហាក្សត្រគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]] និងជានិមិត្តរូបនៃឯកភាព និងនិរន្តភាពជាតិ។<ref>{{cite web|title=Cambodia 1993 (rev. 2008)|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Cambodia_2008?lang=en#26|website=Constitute|accessdate=17 April 2015}}</ref> ព្រះបាទសម្តេច[[នរោត្តម សីហនុ]]បានសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា (រជ្ជកាលទី២) ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤។ ទ្រង់ក៏ធ្លាប់បានកាន់តំណែងមួយចំនួនផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជា នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងព្រះមហាក្សត្រ (រជ្ជកាលទី១) តាំងពីឆ្នាំ១៩៤១ មក។ យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ស្តេចឬព្រះមហាក្សត្រគឺមិនមានអំណាចនយោបាយនោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែការគោរពស្រឡាញ់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុពីសំណាក់ប្រជាជនកម្ពុជា ពាក្យវាចារបស់ព្រះអង្គតែងផ្តល់ឥទ្ធិពលជាច្រើនមកលើរដ្ឋាភិបាល។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ធ្លាប់កើតព្រះទ័យខ្ញាល់យ៉ាងខ្លាំងលើរឿងជម្លោះនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាតិរហូតជួនកាលព្រះអង្គបានគំរាមកំហែងដាក់រាជ្យបើបក្សពួកនយោបាយមិនព្រមចុះសម្រុងយោគយល់នឹងគ្នា។ ទង្វើបែបនេះបានដាក់សម្ពាធមកលើរដ្ឋាភិបាលឱ្យគិតពិចារណា រិះរករាល់ដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះរបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់ពីសម្តេចនរោត្តម សីហនុបានដាក់រាជ្យនៅឆ្នាំ២០០៤ បុត្រារបស់ទ្រង់ព្រះនាម[[នរោត្តម សីហមុនី]]ក៏បានឡើងស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះអង្គ។ បន្ទាប់ពីប្រគល់រាជ្យទៅឱ្យបុត្រារបស់ព្រះអង្គ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានចំណាយពេលវេលារបស់ទ្រង់ចុះសួរសុខទុក្ខប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាកត្តាបណ្តាលឱ្យព្រះអង្គក្លាយជាឥស្សរជនដែលមានការគោរពស្រឡាញ់ខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងប្រទេស ខណៈពេលដែលសីហមុនី ដែលជាព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសកម្ពុជាបានចំណាយពេលវេលាភាគច្រើនរបស់ទ្រង់នៅឯ[[បារាំង|ប្រទេសបារាំង]]។{{citation needed}} ក្នុង[[ភាសាខ្មែរ]]មានពាក្យជាច្រើនដែលមានន័យស្មើនឹងពាក្យថា"ស្តេច", ពាក្យដែលនិយមប្រើជាងគេ (រកឃើញនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣) គឺ [[Image:Seihamuni11.png|80px]] (''preahmâhaksat'') ដែលមានន័យថា ''ព្រះ''- ("ប្រសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់", ពាក្យមកពី[[ភាសាបាលី]]<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87&service=dictionary|title=Native orthography for "ព្រះ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>) -''មហា''- ([[សំស្ក្រឹត]],មានន័យថា៖"អស្ចារ្យ") -''ក្សត្រ'' ("អ្នកចម្បាំង, អ្នកគ្រប់គ្រង", មកពីសំស្ក្រឹត<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A&service=dictionary|title=Native orthography for "ក្សត្រ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>)។ ក្នុងឱកាសដែលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុបានចូលនិវត្តន៍នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៤ រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបង្កើតពាក្យថ្មីសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រដែលចូលនិវត្តន៍ ឬដាក់រាជ្យ៖ [[Image:Sihanouk6.png|90px]] (''preahmâhaviraksat''), ''វីរ'' ក្នុងភាសាសំស្ក្រឹតគឺមានន័យថា អង់អាចក្លាហាន អ្នកដែលឧត្តុងឧត្តម វីរជន ឬជាប្រមុខ។ ក្នុងនាមជាព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះនរោត្តម សីហនុទ្រង់បានរក្សានូវបុព្វសិទ្ធិជាច្រើនដែលព្រះអង្គបានធ្លាប់កាន់កាលនៅជាព្រះមហាក្សត្រហើយព្រះអង្គត្រូវជាឥស្សរជនដែលគេគោរពស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត។ ដូច្នេះហើយ កម្ពុជាធ្លាប់ត្រូវបានគេពណ៌នាថាជាប្រទេសមួយដែលមានស្តេចពីរអង្គ៖ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ និងព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលមិនមែនជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ។{{Citation needed|date=March 2019}} សម្តេចសីហនុបានចូលព្រះទិវង្គតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ដោយជរាពាធ។ ===ការឡើងស្នងរាជ្យ=== មិនដូចរបបរាជានិយមភាគនៅលើពិភពលោក រាជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺមិនចាំបាច់ត្រូវការស្នងរាជ្យបន្តតាមពូជពង្សរាជវង្សឡើយហើយព្រះមហាក្សត្រគឺមិនអនុញ្ញាតឱ្យជ្រើសរើសអ្នកស្នងរាជ្យសម្បត្តិ (រជ្ជទាយាទ) បន្តនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះរាជាថ្មីនឹងត្រូវបានជ្រើសរើសដោយ[[ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្ក]]ដែលមានសមាជិកដូចជា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រធានព្រឹទ្ធសភា អនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃព្រឹទ្ធសភា សម្តេចសង្ឃរាជ[[ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​កម្ពុជា|គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ]] និងអនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃរដ្ឋសភា។ បន្ទាប់ពីអតីតព្រះមហាក្សត្របានចូលទិវង្គតឬដាក់រាជ្យ ក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិនឹងបើកការប្រជុំដើម្បីជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មីដែលជាសមាជិកនៃរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ។ មានមតិជាច្រើនលើកឡើងថា សម្បទារបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការចាត់តែងតាំងព្រះមហាក្សត្រប្រកបទៅដោយសន្តិវិធីបានបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋដែលមានស្ថេរភាពខ្ពស់ខុសផ្លែកពីកម្ពុជាកាលពីអំឡុងទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៧០ (សូមមើល[[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ|ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា]])។ ==អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ== {{Further|នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា}} [[File:Hun_Sen_(2016)_cropped.jpg|thumb|[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]] [[ហ៊ុន សែន]]]] [[File:Seal of the Cabinet of Cambodia.svg|thumb|ត្រានៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]]គឺជាអ្នកតំណាងមកពីគណបក្សកាន់អំណាចនៃរដ្ឋសភា។ លោក/នាងនឹងត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រតាមអនុសាសន៍របស់ប្រធាននិងអនុប្រធានរដ្ឋសភា។ ដើម្បីឱ្យបុគ្គលម្នាក់ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក/នាងត្រូវទទួលឆ្លងកាត់តាមការបោះឆ្នោតទុកចិត្តពីរដ្ឋសភាជាមុនសិន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]ជាផ្លូវការនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅពេលឡើងកាន់តំណែង លោក/នាងត្រូវតែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ភារកិច្ចផ្លូវការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីរួមមាន ធ្វើជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី តែងតាំង និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងនឹងបង្កើតបានជាស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន ដែលជាសមាជិកនៃ[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]] (គបក)។ លោកបានកាន់តំណែងនេះតាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨ គឺមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនបានធ្វើ"[[រដ្ឋប្រហារ]]"<ref>{{cite web |url=http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |title=Archived copy |accessdate=2007-06-27 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070627054853/http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |archivedate=2007-06-27 }}</ref><ref>http://www.hri.org/docs/statedep/1997/97-07-08.std.html</ref> ទម្លាក់ប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចគឺព្រះអង្គម្ចាស់[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]]ចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ==អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ== [[នីតិបញ្ញត្តិ|ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ]]របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវបានគួបផ្សំឡើងដោយសភាចំនួនពីរថ្នាក់គឺ៖ *'''[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភាជាតិ]]''' (''Assemblée nationale'') មានសមាជិកចំនួន ១២៥ រូប ដែលជ្រើសតាំងសម្រាប់អាណត្តិ ៥ ឆ្នាំដោយ[[តំណាងសមាមាត្រ]]។ *'''[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]''' (''Sénat'') មានសមាជិកចំនួន ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងអស់ត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល ហើយសមាជិកនៅសល់ចំនួន ៥៧ រូបទៀតត្រូវបានបោះឆ្នោតជា"អសកល"។ សមាជិកសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ ករណីយកិច្ចផ្លូវការរបស់សភាគឺត្រូវធ្វើនីតិកម្មនិងបង្កើតច្បាប់។ បញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយសភាត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យព្រះមហាក្សត្រដើម្បីស្នើសុំការយល់ព្រមពីទ្រង់។ ព្រះមហាក្សត្រគឺគ្មានសិទ្ធិវេតូលើបញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយរដ្ឋសភានោះទេដូច្នេះហើយទ្រង់មិនអាចដកការយល់ព្រមរបស់ទ្រង់បានឡើយ។ រដ្ឋសភាមានអំណាចបណ្តេញនាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងបានដោយការបោះឆ្នោតដកទំនុកចិត្តសម្លេង ២ ភាគ ៣។ ===ព្រឹទ្ធសភា=== {{Main|ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ខ្ពស់នៃកម្ពុជាគឺហៅថា''ព្រឹទ្ធសភា''។ ព្រឹទ្ធសភាមានសមាជិកសរុប ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងនេះត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ឯពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិក ៥៧ រូបទៀតនឹងត្រូវបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយតំណាងខេត្តឬស្រុក ហើយសភានេះគឺមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹង[[ព្រឹទ្ធសភាបារាំង|ព្រឹទ្ធសភានៃប្រទេសបារាំង]]ដែរ។ សមាជិកនៃសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ មុនឆ្នាំ២០០៦ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាចុងក្រោយបង្អស់គឺត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩។ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាបន្ទាប់គឺបានកំណត់ធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៤ ប៉ុន្តែត្រូវបានពន្យារទៅដល់ឆ្នាំ២០០៦ វិញ។ នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ អ្នកបោះឆ្នោតប្រមាណ ១១,៣៥២ នាក់បានទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអ្នកឈរឈ្មោះដែលពួកគេពេញចិត្ត។ ការបោះឆ្នោតនេះត្រូវបានរិះគុណដោយអង្គការមួយចំនួនក្នុងប្រទេសថាជាសកម្មភាពគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ។<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4638406.stm|title=Ruling party wins Cambodia poll|author=|date=19 May 2018|via=news.bbc.co.uk}}</ref> គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៦ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមបាន ៤៣ អាសនៈនៅក្នុងស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ពោលគឺបក្សប្រជាជនបានដណ្តើមបានកៅអីភាគច្រើន។ បក្សផ្សេងៗទៀតដែលដណ្តើមបានអាសនៈនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាមាន[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] (១២ អាសនៈ) និង[[គណបក្សសម រង្ស៊ី]] (២ អាសនៈ)។ ===រដ្ឋសភាជាតិ=== {{Main|រដ្ឋសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ទាបនៃប្រទេសកម្ពុជាគឺហៅថា''រដ្ឋសភាជាតិ''។ រដ្ឋសភាមានសមាជិកសរុបចំនួន ១២៥ រូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសកលហើយបម្រើការបានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ ការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាចុងក្រោយបង្អស់បានធ្វើឡើងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ បើមានបុគ្គលណាចង់ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិចត្រឹម ១៨ ឆ្នាំឡើង។ ហើយបើបុគ្គលណាចង់ចុះឈ្មោះជ្រើសរើសក្លាយជាសមាជិកសភា បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិច ២៥ ឆ្នាំ។ រដ្ឋសភាដឹកនាំដោយប្រធានមួយរូបនិងអនុប្រធានពីររូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសមាជិកសភាមុនសម័យប្រជុំនីមួយៗ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមអាសនៈទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភា។ ==គណបក្សនយោបាយ និងការបោះឆ្នោត== [[File:Sam Rainsy (cropped).jpg|170px|thumb|right|[[សម រង្ស៊ី]], អតីតប្រធានបក្សប្រឆាំងនិងជាប្រធាននៃ [[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គសជក]]]] [[File:Norodom Ranariddh (2014).jpg|170px|thumb|right|[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]], អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីទីមួយ និងប្រធាននៃគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] {{elect|បញ្ជីរាយនាម គណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជា|ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា}} ===លទ្ធផលការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៨=== <onlyinclude>{| class=wikitable style=text-align:right |colspan=6|[[File:Assemblee cambodge 2018.svg|center|300px]] |- ! colspan=2|គណបក្ស !សម្លេង !% !កៅអី/អាសនៈ !+/– |- |style="background-color:#1E90FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]||៤,៨៨៩,១១៣||៧៦.៨៥||១២៥||+៥៧ |- |style="background-color:#FDD017;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច|ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]||៣៧៤,៥១០||៥.៨៩||០||០ |- |style="background-color:#3BB9FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ]]||៣០៩,៣៦៤||៤.៨៦||០||០ |- |style="background-color:#FF0000;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ]]||២១២,៨៦៩||៣.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEE8AA;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ]]||៩៩,៣៧៧||១.៥៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#006400;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន]]||៧០,៥៦៧||១.១១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFA500;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ]]||៥៦,០២៤||០.៨៨||០||ថ្មី |- |style="background-color:#40E0D0;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ]]||៥៥,២៩៨||០.៨៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរតែមួយ||៤៨,៧៨៥||០.៧៧||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា||៤៥,៣៧០||០.៧១||០||០ |- |style="background-color:#770C05| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរសាធារណរដ្ឋ]]||៤១,៦៣១||០.៦៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFFFFF| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សយុវជនកម្ពុជា]]||៣៩,៣៣៣||០.៦២||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សធម្មាធិបតេយ្យ||២៩,០៦០||០.៤៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច||២៣,២៥៥||០.៣៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរក្រោក||២២,០០២||០.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សពន្លឺថ្មី||១៣,៥០៩||០.២១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សជនជាតិដើមប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា||១០,១៩៧||០.១៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សមាតុភូមិយើង||៩,១៧៤||០.១៤||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ||៨,៥៩១||០.១៤||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សរស្មីខេមរា||៤,២១២||០.០៧||០||ថ្មី |- |colspan=2 style="text-align:left;"|សម្លេងទុព្វលភាព/មិនបានការ||៥៩៤,៦៥៩||–||–||– |- |colspan=2 style="text-align:left;"|'''សរុប'''||'''៦,៩៥៦,៩០០'''||'''១០០'''||'''១២៥'''||'''+២''' |- |colspan=2 style="text-align:left;"|អ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត||៨,៣៨០,២១៧||៨៣.០២||–||– |- |colspan=6 style="text-align:left;"|ប្រភព: [https://www.necelect.org.kh/khmer/sites/default/files/images-attachment/provisional-result_0.jpg គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] |}</onlyinclude> ==អំណាចតុលាការ== តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា [[តុលាការ|ស្ថាប័នតុលាការ]]គឺជាអំណាចដែលឯករាជ្យពីរដ្ឋាភិបាល។ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមគឺជាតំណែងខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការ។ មុនឆ្នាំ១៩៩៧ ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានស្ថាប័នតុលាការនៃរដ្ឋាភិបាលនោះទេ បើទោះបីជារដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថាមានក៏ដោយ។ ភារកិច្ចចម្បងរបស់តុលាការគឺកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋជន ដោះស្រាយបណ្តឹង និងសំខាន់បំផុតនោះគឺការពារសេរីភាពនិងសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាមប្រភពមួយចំនួនបានអះអាងថា ស្ថាប័នតុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺសម្បូរទៅដោយភាពពុករលួយហើយច្រើនតែដើរតួជាឧបករណ៍របស់ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិដើម្បីបំបិទមាត់សង្គមស៊ីវិលនិងមេដឹកនាំរបស់ក្រុមនោះផ្ទាល់។<ref>{{cite web|url=http://hrw.org/english/docs/2006/01/18/cambod12269.htm|title=Essential Background: Overview of human rights issues in Cambodia |website=Human Rights Watch|date=31 December 2005}}</ref> បច្ចុប្បន្ននេះ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាតុលាការមានសមាជិករហូតដល់ទៅ ១៧ រូប។ ==ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ== {{Further|ទំនាក់ទំនងបរទេសនៃកម្ពុជា}} ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាសមាជិកនៃ[[ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌និងបច្ចេកទេស]](ACCT), [[ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី]](AsDB), [[អាស៊ាន]], [[គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក]](ESCAP), [[អង្គការស្បៀង និងកសិកម្ម]](FAO), [[ក្រុមប្រទេស ៧៧]](G-77), [[ទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ]](IAEA), [[ធនាគារអន្តរជាតិសម្រាប់ការកសាង និងអភិវឌ្ឍន៍]](IBRD), [[អង្គការអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលអន្តរជាតិ]](ICAO), [[តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ]](ICC), [[ចលនាកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហមអន្តរជាតិ]](ICRM), [[សមាគមអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ]](IDA), [[មូលនិធិអន្តរជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម]](IFAD), IFC, [[សហព័ន្ធកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហមអន្តរជាតិ|IFRCS]], [[អង្គការពលកម្មអន្តរជាត]](ILO), [[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]](IMF), IMO, [[Intelsat]](មិនទាន់ចុះហត្ថលេខា), [[អង្គការនគរបាលឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ]](Interpol), [[គណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ]](IOC), [[អង្គការអន្តរជាតិសម្រាប់ស្តង់ដារនីយកម្ម]](ISO), [[សហភាពទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិ]](ITU), NAM, [[អង្គការសម្រាប់ការហាមឃាត់អាវុធគីមី]](OPCW), [[តុលាការមជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យអចិន្ត្រៃយ៍]](PCA), [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]](UN), [[សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីពាណិជ្ជកម្ម និងការអភិវឌ្ឍន៍]](UNCTAD), [[យូណេស្កូ]] [[អង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]](UNIDO), [[សហភាពប្រៃសណីយ៍សកល]](UPU), [[ធនាគារពិភពលោក]](WBl), WFTU, [[អង្គការសុខភាពពិភពលោក]](WHO), [[អង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក]](WIPO), [[អង្គការឧតុនិយមពិភពលោក]](WMO), [[អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក]](WTO), [[អង្គការទេសចរណ៍ពិភពលោក]](WToO)។ល។ === ចំណាត់ថ្នាក់អន្តរជាតិ === {| class="wikitable" |- ! អង្គការ !! ការស្ទង់មតិ !! ចំណាត់ថ្នាក់ !! ពិន្ទុ |- | [[អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍ការយល់ឃើញអំពីអំពើពុករលួយ]] (២០១២)|| ១៦៤ នៃ ១៨៤|| ៨៩.១៣% |- | [[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស]] (២០១២)|| ១៣៩ នៃ ១៨៤|| ៧៥.៥% |- | [[ក្រុមប្រឹក្សារ៉ែមាសពិភពលោក]]|| [[រ៉ែមាសបម្រុង]] (២០១០)|| ៦៥ នៃ ១១០|| ៦០% |- | [[អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក]] (២០១២)|| ១១៧ នៃ ១៧៩|| ៦៥.៣% |- | [[មូលនិធិបេតិកភណ្ឌ]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច]] (២០១២)|| ១០២ នៃ ១៧៩|| ៥៧% |- | [[របាយការណ៍ប្រកួតប្រជែងសកល]]|| [[វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក]] (២០១២)|| ៩៧ នៃ ១៤២|| ៦៨.៣% |- |} ==រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ខេត្តនិងមូលដ្ឋាន== {{see also|បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា}} ក្រោមរដ្ឋាភិបាល (ការិយាល័យ) កណ្តាលគឺមានរដ្ឋបាលខេត្តក្រុងសរុប ២៤។<ref name=wb>''Private Solutions for Infrastructure in Cambodia: A Country Framework Report''. [[World Bank]] (2002), [https://books.google.com/books?id=ktRy_5sKrGEC&pg=PA65 p65]. {{ISBN|0-8213-5076-5}}.</ref> (នៅតំបន់ជនបទ ការបែងចែករដ្ឋបាលកម្រិត (ឫថ្នាក់) ទីមួយត្រូវបានគេហៅថាខេត្ត; នៅក្នុងតំបន់ទីក្រុងគេហៅថាក្រុង) រដ្ឋបាលគឺជាផ្នែកមួយនៃ[[ក្រសួងមហាផ្ទៃ]]ហើយសមាជិករបស់ពួកគេត្រូវបានតែងតាំងដោយរដ្ឋាភិបាលកណ្តាល។<ref name=wb/> រដ្ឋបាលខេត្តក្រុងបានចូលរួមក្នុងការបង្កើតថវិកាជាតិ, ពួកគេក៏ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនិងអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មផងដែរ។<ref name=wb/> ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ ([[ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់]]) ត្រូវបានបង្កើតឡើងជាសមាជិកដែលត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយផ្ទាល់ដោយពលរដ្ឋនៅតាមឃុំសង្កាត់រៀងរាល់៥ ឆ្នាំម្តង។<ref>{{cite web|url=http://www.embassyofcambodia.org.nz/March2007/March2007-3.htm|title=Account Suspended|author=|date=|website=www.embassyofcambodia.org.nz}}</ref> នៅក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង ការបែងចែកការទទួលខុសត្រូវរវាងកម្រិតផ្សេងៗនៃរដ្ឋាភិបាលគឺមិនប្រាកដប្រជាទេ។<ref name=wb/> ភាពមិនច្បាស់លាស់នេះបានបង្កឱ្យកើតមានអំពើពុករលួយនិងបង្កើនការចំណាយសម្រាប់វិនិយោគិន។<ref name=wb/> ==អាគតដ្ឋាន== {{reflist}} ==ឯកសារយោង== {{refbegin|60em}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Introduction to Cambodian Law|url=https://www.kas.de/single-title/-/content/einfuehrung-in-das-kambodschanische-recht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=21 May 2012}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Cambodian Constitutional Law|url=https://www.kas.de/web/kambodscha/single-title/-/content/kambodschanisches-verfassungsrecht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=July 2016}} {{refend}} ==តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ== * [http://report.globalintegrity.org/cambodia Global Integrity Report: Cambodia] របាយការណ៍ស្តីពីអំពើពុករលួយនិងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ===ព្រះមហាក្សត្រ=== *[http://www.norodomsihamoni.org នរោត្តម សីហមុនី, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់ស្តេចនរោត្តម សីហមុនី *[http://www.norodomsihanouk.info នរោត្តម សីហនុ, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ===ក្រសួងនានា=== *[http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/home.frame.html Cambodia.gov.kh] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា (អង់គ្លេស) ([http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/home.view.html Cambodia.gov.kh ជាភាសាខ្មែរ]) *[http://www.cdc-crdb.gov.kh CDC] ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា *[http://www.ccc.gov.kh/ Conseil Constitutionnel du Cambodge] ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា *[http://www.maff.gov.kh/ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ] *[http://www.foodsecurity.gov.kh/ ប្រព័ន្ធព័ត៌មានសន្តិសុខស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភនៅកម្ពុជា] *[http://www.moc.gov.kh/ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម] *[http://www.moi-coci.gov.kh/culture/ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ] *[http://www.mef.gov.kh/ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ] *[http://www.moeys.gov.kh ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា] *[https://www.moe.gov.kh/ ក្រសួងបរិស្ថាន] *[http://www.mptc.gov.kh/ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍] *[http://www.mpwt.gov.kh/ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន] *[http://www.mot.gov.kh ក្រសួងទេសចរណ៍] *[http://www.nida.gov.kh/ NiDA] អាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍ព័ត៌មានវិទ្យា *[http://www.mop.gov.kh/ ក្រសួងផែនការ] *[http://www.nis.gov.kh/ NIS] វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ *[http://www.interior.gov.kh/ ក្រសួងមហាផ្ទៃ] *[http://www.ncct.gov.kh/ N.C.C.T] គណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្ស ===ផ្សេងៗ=== * [http://www.embassy.org/cambodia/cambodia/constitu.htm រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] {{Asia topic|Politics of}} {{DEFAULTSORT:Politics Of Cambodia}} <!--Categories--> [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅកម្ពុជា| ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍|កម្ពុជា]] br9wtuufm251fkus08h47281gqqdek9 281683 281682 2022-07-22T02:38:20Z RandomPoopedBoi 27248 /* រដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត និងមូលដ្ឋាន */ wikitext text/x-wiki {{Politics of Cambodia}} {{Politics of Cambodia}} '''នយោបាយប្រទេសកម្ពុជា'''ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលក្នុងនោះ[[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]មានតួនាទីជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]]ហើយ[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]គឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ [[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធវៀតណាម]]បានវាយចូលទឹកដីកម្ពុជា រួចបានផ្តួលរំលំ[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ|របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]] ហើយបន្ទាប់មក ក៏បានបន្តឈរជើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩។ បន្ទាប់ពី[[បដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩|ការដួលរលំនៃរបបកុម្មុយនីស្ត]]នៅជុំវិញពិភពលោកចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩០ ទីបំផុតវៀតណាមក៏បានសម្រេចដក[[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងកម្លាំង]]របស់ខ្លួនចេញពីដែនដីកម្ពុជា។<ref>{{Cite web|url=https://www.usip.org/publications/2017/05/lessons-cambodias-paris-peace-accords-political-unrest-today|title=Lessons from Cambodia's Paris Peace Accords for Political Unrest Today|website=United States Institute of Peace|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[សភាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣]] ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើបន្ទាប់ពីភាគីជម្លោះបានចុះហត្ថលេខាលើ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១]] និងបន្ទាប់ពីមាន[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោត]]ដែលបានរៀបចំឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានប្រកាសអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅប្រទេសកម្ពុជាហើយមានអំណាចធំៗបីគឺ [[នីតិប្រតិបត្តិ (រដ្ឋាភិបាល)|អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ]] អំណាច[[តុលាការ]] និងអំណាច[[នីតិប្បញ្ញត្តិ]]។ ក៏ប៉ុន្តែ តាំងពីបានប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញមក កម្ពុជាគឺមិនដែលមានបក្សប្រឆាំងណាដែលមានសក្តានុភាពអាចយកឈ្នះលើបក្សកាន់អំណាចនោះឡើយ ដោយហេតុនេះហើយទើបសម្តេច[[ហ៊ុន សែន]]អាចបន្តកាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មក។ គណបក្សសម្តេចគឺ [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]ដែលដណ្តើមអាសនៈបានទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីបានរំលាយ[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា]]ចោល ដែលពេលនោះត្រូវជាបក្សប្រឆាំងធំបំផុតនឹងបក្សប្រជាជន។ តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានប្រកាសដែរថាប្រទេសកម្ពុជាគឺជា "រដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ សន្តិភាព អព្យាក្រឹត និងរដ្ឋមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ"។<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=xXQ6Od8xVMsC&pg=PA210&lpg=PA210&dq=independent,+sovereign,+peaceful,+permanently+neutral+and+non-aligned+State+cambodia#v=onepage&q=independent,%20sovereign,%20peaceful,%20permanently%20neutral%20and%20non-aligned%20State%20cambodia&f=false|title=Framing the State in Times of Transition: Case Studies in Constitution Making|last=Miller|first=Laurel E.|last2=Aucoin|first2=Louis|date=2010|publisher=US Institute of Peace Press|isbn=9781601270559|location=|pages=210|language=en}}</ref> អំណាចនីតិប្រតិបត្តិត្រូវបានអនុវត្តដោយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងនាមនិងដោយឯកច្ឆ័ន្ធពីសំណាក់ព្រះមហាក្សត្រ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានជួយ ឬគាំទ្រដោយសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សានោះមានដូចជា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងរដ្ឋមន្រ្តីផ្សេងៗ។ អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិត្រូវបានផ្ទេរទៅ[[ទ្វេសភានិយម|នីតិបញ្ញត្តិទ្វេភាគី]] ដោយក្នុងនោះមាន[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]ដែលមានសិទ្ធិអំណាចបោះឆ្នោតលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ហើយ[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]វិញមានសិទ្ធិអំណាចពិនិត្យមើលឡើងវិញ។ នៅពេលអនុម័តច្បាប់តាមរយៈស្ថាប័នសភាទាំងពីរ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះនឹងត្រូវដាក់ជូនព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឡាយព្រះហត្ថលេខា និងប្រកាសឱ្យប្រើ។ អំណាចតុលាការមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងដោះស្រាយជម្លោះវិវាទដោយមិនលម្អៀង។ តុលាការកំពូលគឺជាតុលាការខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងប្រទេស ហើយមានអំណាចវិនិច្ឆ័យលើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ទាប។ ស្ថាប័នដាច់ដោយឡែកមួយទៀតហៅថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់ការបកស្រាយអំពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ ហើយដើម្បីដោះស្រាយវិវាទទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកសភា។<ref>{{Cite web|url=http://www.nyulawglobal.org/globalex/Cambodia.html|title=Overview of the Cambodian History, Governance and Legal Sources - GlobaLex|website=www.nyulawglobal.org|language=en|access-date=2018-06-14}}</ref> [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា]]បានគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពនយោបាយកម្ពុជាចាប់តាំងពី[[រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៧|ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៃឆ្នាំ១៩៩៧]] នៅឯទីក្រុងភ្នំពេញបានបញ្ចប់មកម្លេះ។ គណបក្សផ្សេងៗដែលជាគូប្រជែងនឹងបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមាន [[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]ដែលជាគណបក្សរាជានិយម និងអតីត[[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ]]ដែលត្រូវបានរំលាយចោលដោយតុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ២០១៧។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយឈ្មោះ[[ស្ទីវិន ឡេវីតស្គី]] និងលូកាន-វេ បានពណ៌នាពីប្រទេសកម្ពុជាថាជា"របបផ្តាច់ការប្រកួតប្រជែង" ដែលជាប្រភេទ[[របបចម្រុះ]] មានលក្ខណៈជាប្រជាធិបតេយ្យផងនិងបែបផ្តាច់ការផង។<ref>{{Cite web|url=https://www.cambridge.org/core/books/competitive-authoritarianism/20A51BE2EBAB59B8AAEFD91B8FA3C9D6|title=Competitive Authoritarianism by Steven Levitsky|last=Way|first=Lucan A.|last2=Levitsky|first2=Steven|date=2010|website=Cambridge Core|page=3|access-date=2019-04-01}}</ref> ==ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់== កម្ពុជាគឺជាប្រទេសប្រកាន់យករបប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធជា[[ឯកត្តរដ្ឋ]]<ref>{{Cite book|url=https://www.adb.org/publications/deconcentration-and-decentralization-reforms-cambodia-recommendations-institutional|title=Deconcentration and Decentralization Reforms in Cambodia: Recommendations for an Institutional Framework|last=Niazi|first=Tariq H.|date=2011-06-01|publisher=Asian Development Bank|isbn=9789290922650|location=|pages=74|language=en}}</ref> និងមានទម្រង់ជារដ្ឋាភិបាល[[ប្រជាធិបតេយ្យតំណាង|សភា]]។<ref>{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/186476.pdf|title=Country Reports for Human Rights Practices for 2011|last=US State Department|date=2011|website=state.gov|access-date=}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងអំពីក្របខ័ណ្ឌគ្រប់គ្រងត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើនៅអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយ[[សភាធម្មនុញ្ញកម្ពុជា|សភាធម្មនុញ្ញ]]ក្រោយពី[[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣|ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ១៩៩៣]] ដែលធ្វើឡើងដោយ[[អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា]] (អ៊ុនតាក់)។ សភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័តគោលការណ៍និងវិធានជាមូលដ្ឋានដែលកំណត់ដោយ[[សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១|កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស]]ទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ សកម្មភាពនេះបានធ្វើឱ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្លាយជាច្បាប់កំពូលនៃប្រទេស ដោយប្រកាសថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត ប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដោយមានការបោះឆ្នោតប្រកបដោយយុត្តិធម៌និងតាមការកំណត់ ហើយធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងផ្តល់នូវប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ។<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|title=1991 Paris Peace Agreements - Government, Constitution, National Anthem and Facts of Cambodia|last=|first=|date=|website=Cambodia Information Center|access-date=2019-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140923163627/http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements|archive-date=2014-09-23|url-status=dead}}</ref> ភាពឃោរឃៅនៃរបប[[កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]]បានតម្រូវឱ្យមានការដាក់បញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្សជាចាំបាច់<ref name=":1">{{Cite journal|last=Ratner|first=Steven R.|date=1993|title=The Cambodia Settlement Agreements|journal=The American Journal of International Law|volume=87|issue=1|pages=25–28|doi=10.2307/2203851|issn=0002-9300|jstor=2203851}}</ref>ដើម្បីការពារកុំឱ្យមានការវិលត្រឡប់ទៅរកគោលនយោបាយនិងការអនុវត្តដ៏ព្រៃផ្សៃដូចមុនទៀត។<ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/Cambodia-20yearsonfromtheParisPeace.aspx|title=OHCHR {{!}} Cambodia - 20 years on from the Paris Peace Agreements|website=www.ohchr.org|access-date=2019-04-01}}</ref> លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះត្រូវបានដកចេញពីដំណើរការរៀបចំសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសណាមីប៊ីដែលបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៨២។<ref name=":1" /> វិជ្ជាករច្បាប់រដ្ឋធម្មនញ្ញអាល្លឺម៉ង់ម្នាក់ឈ្មោះ[[W:de:Jörg Menzel|ហ្ស៊ក មិនហ្សែល]]បានសម្គាល់លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងនេះថាជា"ស្នូលចាំបាច់នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញសម័យទំនើប។"<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' pp. 16-17</ref> តមកទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធ្វើឱ្យស្ថានភាពនៃច្បាប់អន្តរជាតិក្នុងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានកាន់តែប្រសើរឡើងដោយចងភ្ជាប់ប្រទេសកម្ពុជាឱ្យ"គោរព"បទប្បញ្ញត្តិនៃសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានអនុម័តដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។<ref>{{Cite web|url=https://harvard-yenching.org/features/hyi-working-paper-series-kuong-teilee-0|title=Cambodian Constitutional Provisions on Treaties: A Story of Constitutional Evolution Beyond Rhetoric|last=Kuong|first=Teilee|date=|website=Harvard Yenching Institute|access-date=2019-04-01}}</ref> រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួនប្រាំបួនដងចាប់តាំងពីការអនុម័តមក – ពោលគឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤, ១៩៩៩, ២០០១, ២០០៥, ២០០៦, ២០០៨, ២០១៤<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 47</ref> និងឆ្នាំ២០១៨។<ref>{{Cite web|url=https://www.phnompenhpost.com/national-politics/lese-majeste-law-now-effect|title=Lèse majesté law now in effect, National, Politics, Phnom Penh Post|last=Chheng|first=Niem|last2=Nachemson|first2=Andrew|date=5 March 2018|website=www.phnompenhpost.com|language=en|access-date=2019-04-02}}</ref> === ការបែងចែកអំណាច === អំណាចរដ្ឋត្រូវបានបែងចែកជាបីគឺ៖ [[សភាតំណាងរាស្រ្តកម្ពុជា|អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ]] អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និងអំណាចតុលាការ។ អធិបតេយ្យភាពនយោបាយគឺស្ថិតនៅលើប្រជាជនកម្ពុជាដែលអាចប្រើអំណាចរបស់ពួកគេតាមរយៈអំណាចរដ្ឋទាំងបី។ រាជរដ្ឋាភិបាលដែលកាន់អំណាចប្រតិបត្តិគឺត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ចំពោះ[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភា]]។ ប្រព័ន្ធតុលាការដែលជាអំណាចឯករាជ្យមានភារកិច្ចការពារសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ។<ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 45</ref> ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានប្រកាសជាសាសនារបស់រដ្ឋ។<ref>Kong Phallack. Freedom of Religion in Cambodia. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 393</ref> === ឥទ្ធិពលលើប្រព័ន្ធច្បាប់ === ប្រព័ន្ធច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាគឺ [[ច្បាប់ស៊ីវិល (ប្រព័ន្ធច្បាប់)|ច្បាប់ស៊ីវិល]] ហើយត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងពី[[ច្បាប់នៃបារាំង|ប្រទេសបារាំង]]ដែលជាលទ្ធផលនៃអាណានិគមនិយម។<ref>Menzel, Jörg. Cambodia from Civil War to a Constitution to Constitutionalism? Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law'' p. 31<br /></ref>[[ច្បាប់សង្គមនិយម|ប្រព័ន្ធច្បាប់សូវៀត-វៀតណាម]]បានគ្របដណ្តប់លើប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាដើមពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩, យុត្តិវិទូជាតិស្រីលង្កាម្នាក់ឈ្មោះ[[បាសែល ហ៊្វែណានដូ]]បានអះអាងថាធាតុខ្លះដែលមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធសង្គមនិយមគឺនៅតែបន្តមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជាសព្វថ្ងៃដដែរ។<ref>{{Cite book|url=https://catalogue.nla.gov.au/Record/461500|title=Problems facing the Cambodian legal system|last=Fernando|first=Basil|last2=Kirby|first2=M. D.|date=1998|publisher=Asian Human Rights Commission|others=Asian Human Rights Commission|isbn=9789628314027|location=Hong Kong, China|pages=vi}}</ref> ជាទូទៅ ច្បាប់ទំនៀមទម្លាប់ដែលផ្អែកលើព្រះពុទ្ធសាសនានិងច្បាប់ដែលបន្សល់ទុកពី[[អាណាចក្រខ្មែរ|សម័យអង្គរ]]ក៏នៅតែមានអនុវត្តខ្លះដែរ។<ref>Kong Phallack. Overview of the Cambodian Legal and Judicial System and Recent Efforts at Legal and Judicial Reform. Hor Peng et al. ''Introduction to Cambodian Law''. pp. 7-8</ref><ref>Hor Peng. The Constitution of the Kingdom of Cambodia: The Evolution of Constitutional Theories and Interpretation. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. pp. 44-45</ref> === សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ === រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានប្តេជ្ញាចំពោះ"ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ" រួមជាមួយបទប្បញ្ញត្តិដែលផ្លាស់ប្តូរជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងតួនាទីរបស់រដ្ឋពីអតីតកាល។<ref name=":2">{{Cite journal|last=St John|first=Ronald Bruce|date=1995|title=The Political Economy of the Royal Government of Cambodia|journal=Contemporary Southeast Asia|volume=17|issue=3|pages=266–269|issn=0129-797X|jstor=25798289}}</ref> សន្តិសុខទ្រពសម្បត្តិឯកជន និងសិទ្ធិលក់ដូរដោយសេរីដែលមានលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ដំណើរនៃសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ<ref>{{Cite journal|last=Ear|first=Sophal|date=1995|title=Cambodia's Economic Development in Historical Perspective: A Contribution to the Study of Cambodia's Economy|url=https://www.academia.edu/2336758|journal=|language=en|volume=|page=82|via=}}</ref> ត្រូវបានផ្តល់ជូន។ អំណាចអស្សាមិករណ៍របស់រដ្ឋបានកំណត់ដល់វិសាលភាពនៃការបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈហើយត្រូវអនុវត្តតែនៅពេលដែលសំណង"ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៍"ត្រូវធ្វើឡើងជាមុន។<ref>Kuong Teilee. Economic Rights and the National Economic System. Hor Peng et al. ''Cambodian Constitutional Law''. p. 498</ref> ដោយដំណើរការនៅក្រោមពាក្យស្លោកមួយថា "''Le Cambodge s'aide lui-même''" ដែលប្រែថា "កម្ពុជានឹងជួយខ្លួនឯង"។ សកម្មភាពដំបូងបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺអនុវត្តកម្មវិធីដែលធានាការស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងការធ្វើសមាហរណកម្មប្រទេសចូលទៅក្នុងទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចតំបន់និងពិភពលោក។ នៅថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៤ រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសពីការផ្លាស់ប្តូរដែល"មិនអាចនឹងត្រឡប់វិញបាននិងមិនអាចផ្លាស់ប្តូរវិញបាន"ពីសេដ្ឋកិច្ចផែនការកណ្តាលទៅរកសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារទិសដៅ។<ref name=":2" /> == ព្រះមហាក្សត្រ == [[File:Norodom king of Cambodia.jpg|right|thumb|[[នរោត្តម សីហនុ]], [[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]នៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]]] ប្រទេសកម្ពុជាគឺជារដ្ឋប្រកាន់របប[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] (ពោលគឺព្រះមហាក្សត្រសោយរាជ្យ ប៉ុន្តែគ្មានអំណាចនយោបាយ) ដែលមានទម្រង់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងមហាក្សត្រិយានី[[សម្តេចព្រះរាជិនីនាថអេលីហ្សាបិតទី ២ នៃសហរាជាណាចក្រ|អេលីហ្សាប៊ែតទី២ នៃអង់គ្លេស]]ដែរ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាបានចែងថា ព្រះមហាក្សត្រគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]] និងជានិមិត្តរូបនៃឯកភាព និងនិរន្តភាពជាតិ។<ref>{{cite web|title=Cambodia 1993 (rev. 2008)|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Cambodia_2008?lang=en#26|website=Constitute|accessdate=17 April 2015}}</ref> ព្រះបាទសម្តេច[[នរោត្តម សីហនុ]]បានសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា (រជ្ជកាលទី២) ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤។ ទ្រង់ក៏ធ្លាប់បានកាន់តំណែងមួយចំនួនផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជា នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងព្រះមហាក្សត្រ (រជ្ជកាលទី១) តាំងពីឆ្នាំ១៩៤១ មក។ យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ស្តេចឬព្រះមហាក្សត្រគឺមិនមានអំណាចនយោបាយនោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែការគោរពស្រឡាញ់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុពីសំណាក់ប្រជាជនកម្ពុជា ពាក្យវាចារបស់ព្រះអង្គតែងផ្តល់ឥទ្ធិពលជាច្រើនមកលើរដ្ឋាភិបាល។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ធ្លាប់កើតព្រះទ័យខ្ញាល់យ៉ាងខ្លាំងលើរឿងជម្លោះនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាតិរហូតជួនកាលព្រះអង្គបានគំរាមកំហែងដាក់រាជ្យបើបក្សពួកនយោបាយមិនព្រមចុះសម្រុងយោគយល់នឹងគ្នា។ ទង្វើបែបនេះបានដាក់សម្ពាធមកលើរដ្ឋាភិបាលឱ្យគិតពិចារណា រិះរករាល់ដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះរបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់ពីសម្តេចនរោត្តម សីហនុបានដាក់រាជ្យនៅឆ្នាំ២០០៤ បុត្រារបស់ទ្រង់ព្រះនាម[[នរោត្តម សីហមុនី]]ក៏បានឡើងស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះអង្គ។ បន្ទាប់ពីប្រគល់រាជ្យទៅឱ្យបុត្រារបស់ព្រះអង្គ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានចំណាយពេលវេលារបស់ទ្រង់ចុះសួរសុខទុក្ខប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាកត្តាបណ្តាលឱ្យព្រះអង្គក្លាយជាឥស្សរជនដែលមានការគោរពស្រឡាញ់ខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងប្រទេស ខណៈពេលដែលសីហមុនី ដែលជាព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសកម្ពុជាបានចំណាយពេលវេលាភាគច្រើនរបស់ទ្រង់នៅឯ[[បារាំង|ប្រទេសបារាំង]]។{{citation needed}} ក្នុង[[ភាសាខ្មែរ]]មានពាក្យជាច្រើនដែលមានន័យស្មើនឹងពាក្យថា"ស្តេច", ពាក្យដែលនិយមប្រើជាងគេ (រកឃើញនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣) គឺ [[Image:Seihamuni11.png|80px]] (''preahmâhaksat'') ដែលមានន័យថា ''ព្រះ''- ("ប្រសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់", ពាក្យមកពី[[ភាសាបាលី]]<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87&service=dictionary|title=Native orthography for "ព្រះ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>) -''មហា''- ([[សំស្ក្រឹត]],មានន័យថា៖"អស្ចារ្យ") -''ក្សត្រ'' ("អ្នកចម្បាំង, អ្នកគ្រប់គ្រង", មកពីសំស្ក្រឹត<ref>{{Cite web|url=http://sealang.net/api/api.pl?query=%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A&service=dictionary|title=Native orthography for "ក្សត្រ", SEAlang Dictionary|website=sealang.net|access-date=2019-03-28}}</ref>)។ ក្នុងឱកាសដែលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុបានចូលនិវត្តន៍នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៤ រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបង្កើតពាក្យថ្មីសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រដែលចូលនិវត្តន៍ ឬដាក់រាជ្យ៖ [[Image:Sihanouk6.png|90px]] (''preahmâhaviraksat''), ''វីរ'' ក្នុងភាសាសំស្ក្រឹតគឺមានន័យថា អង់អាចក្លាហាន អ្នកដែលឧត្តុងឧត្តម វីរជន ឬជាប្រមុខ។ ក្នុងនាមជាព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះនរោត្តម សីហនុទ្រង់បានរក្សានូវបុព្វសិទ្ធិជាច្រើនដែលព្រះអង្គបានធ្លាប់កាន់កាលនៅជាព្រះមហាក្សត្រហើយព្រះអង្គត្រូវជាឥស្សរជនដែលគេគោរពស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត។ ដូច្នេះហើយ កម្ពុជាធ្លាប់ត្រូវបានគេពណ៌នាថាជាប្រទេសមួយដែលមានស្តេចពីរអង្គ៖ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ និងព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនីដែលមិនមែនជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ។{{Citation needed|date=March 2019}} សម្តេចសីហនុបានចូលព្រះទិវង្គតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ដោយជរាពាធ។ ===ការឡើងស្នងរាជ្យ=== មិនដូចរបបរាជានិយមភាគនៅលើពិភពលោក រាជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺមិនចាំបាច់ត្រូវការស្នងរាជ្យបន្តតាមពូជពង្សរាជវង្សឡើយហើយព្រះមហាក្សត្រគឺមិនអនុញ្ញាតឱ្យជ្រើសរើសអ្នកស្នងរាជ្យសម្បត្តិ (រជ្ជទាយាទ) បន្តនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះរាជាថ្មីនឹងត្រូវបានជ្រើសរើសដោយ[[ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្ក]]ដែលមានសមាជិកដូចជា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រធានព្រឹទ្ធសភា អនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃព្រឹទ្ធសភា សម្តេចសង្ឃរាជ[[ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​កម្ពុជា|គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ]] និងអនុប្រធានទីមួយនិងទីពីរនៃរដ្ឋសភា។ បន្ទាប់ពីអតីតព្រះមហាក្សត្របានចូលទិវង្គតឬដាក់រាជ្យ ក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិនឹងបើកការប្រជុំដើម្បីជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មីដែលជាសមាជិកនៃរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ។ មានមតិជាច្រើនលើកឡើងថា សម្បទារបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការចាត់តែងតាំងព្រះមហាក្សត្រប្រកបទៅដោយសន្តិវិធីបានបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាគឺជារដ្ឋដែលមានស្ថេរភាពខ្ពស់ខុសផ្លែកពីកម្ពុជាកាលពីអំឡុងទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៧០ (សូមមើល[[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ|ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា]])។ ==អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ== {{Further|នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា}} [[File:Hun_Sen_(2016)_cropped.jpg|thumb|[[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]] [[ហ៊ុន សែន]]]] [[File:Seal of the Cabinet of Cambodia.svg|thumb|ត្រានៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្រ្តី]]គឺជាអ្នកតំណាងមកពីគណបក្សកាន់អំណាចនៃរដ្ឋសភា។ លោក/នាងនឹងត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រតាមអនុសាសន៍របស់ប្រធាននិងអនុប្រធានរដ្ឋសភា។ ដើម្បីឱ្យបុគ្គលម្នាក់ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក/នាងត្រូវទទួលឆ្លងកាត់តាមការបោះឆ្នោតទុកចិត្តពីរដ្ឋសភាជាមុនសិន។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]ជាផ្លូវការនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅពេលឡើងកាន់តំណែង លោក/នាងត្រូវតែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដែលមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ភារកិច្ចផ្លូវការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីរួមមាន ធ្វើជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី តែងតាំង និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងនឹងបង្កើតបានជាស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន ដែលជាសមាជិកនៃ[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]] (គបក)។ លោកបានកាន់តំណែងនេះតាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨ គឺមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនបានធ្វើ"[[រដ្ឋប្រហារ]]"<ref>{{cite web |url=http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |title=Archived copy |accessdate=2007-06-27 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070627054853/http://cambodia.ohchr.org/Documents/Statements%20and%20Speeches/English/40.pdf |archivedate=2007-06-27 }}</ref><ref>http://www.hri.org/docs/statedep/1997/97-07-08.std.html</ref> ទម្លាក់ប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចគឺព្រះអង្គម្ចាស់[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]]ចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ==អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ== [[នីតិបញ្ញត្តិ|ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ]]របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវបានគួបផ្សំឡើងដោយសភាចំនួនពីរថ្នាក់គឺ៖ *'''[[រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា|រដ្ឋសភាជាតិ]]''' (''Assemblée nationale'') មានសមាជិកចំនួន ១២៥ រូប ដែលជ្រើសតាំងសម្រាប់អាណត្តិ ៥ ឆ្នាំដោយ[[តំណាងសមាមាត្រ]]។ *'''[[ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា|ព្រឹទ្ធសភា]]''' (''Sénat'') មានសមាជិកចំនួន ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងអស់ត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល ហើយសមាជិកនៅសល់ចំនួន ៥៧ រូបទៀតត្រូវបានបោះឆ្នោតជា"អសកល"។ សមាជិកសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ ករណីយកិច្ចផ្លូវការរបស់សភាគឺត្រូវធ្វើនីតិកម្មនិងបង្កើតច្បាប់។ បញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយសភាត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យព្រះមហាក្សត្រដើម្បីស្នើសុំការយល់ព្រមពីទ្រង់។ ព្រះមហាក្សត្រគឺគ្មានសិទ្ធិវេតូលើបញ្ជីច្បាប់ដែលអនុម័តដោយរដ្ឋសភានោះទេដូច្នេះហើយទ្រង់មិនអាចដកការយល់ព្រមរបស់ទ្រង់បានឡើយ។ រដ្ឋសភាមានអំណាចបណ្តេញនាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក/នាងបានដោយការបោះឆ្នោតដកទំនុកចិត្តសម្លេង ២ ភាគ ៣។ ===ព្រឹទ្ធសភា=== {{Main|ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ខ្ពស់នៃកម្ពុជាគឺហៅថា''ព្រឹទ្ធសភា''។ ព្រឹទ្ធសភាមានសមាជិកសរុប ៦១ រូប។ សមាជិកពីររូបក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងនេះត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ ឯពីររូបទៀតត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាន់ទាបនៃរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិក ៥៧ រូបទៀតនឹងត្រូវបោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយតំណាងខេត្តឬស្រុក ហើយសភានេះគឺមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹង[[ព្រឹទ្ធសភាបារាំង|ព្រឹទ្ធសភានៃប្រទេសបារាំង]]ដែរ។ សមាជិកនៃសភានេះគឺបម្រើការបានរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ។ មុនឆ្នាំ២០០៦ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាចុងក្រោយបង្អស់គឺត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩។ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាបន្ទាប់គឺបានកំណត់ធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៤ ប៉ុន្តែត្រូវបានពន្យារទៅដល់ឆ្នាំ២០០៦ វិញ។ នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ អ្នកបោះឆ្នោតប្រមាណ ១១,៣៥២ នាក់បានទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអ្នកឈរឈ្មោះដែលពួកគេពេញចិត្ត។ ការបោះឆ្នោតនេះត្រូវបានរិះគុណដោយអង្គការមួយចំនួនក្នុងប្រទេសថាជាសកម្មភាពគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ។<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4638406.stm|title=Ruling party wins Cambodia poll|author=|date=19 May 2018|via=news.bbc.co.uk}}</ref> គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៦ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមបាន ៤៣ អាសនៈនៅក្នុងស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ពោលគឺបក្សប្រជាជនបានដណ្តើមបានកៅអីភាគច្រើន។ បក្សផ្សេងៗទៀតដែលដណ្តើមបានអាសនៈនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាមាន[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] (១២ អាសនៈ) និង[[គណបក្សសម រង្ស៊ី]] (២ អាសនៈ)។ ===រដ្ឋសភាជាតិ=== {{Main|រដ្ឋសភាកម្ពុជា}} សភាជាន់ទាបនៃប្រទេសកម្ពុជាគឺហៅថា''រដ្ឋសភាជាតិ''។ រដ្ឋសភាមានសមាជិកសរុបចំនួន ១២៥ រូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសកលហើយបម្រើការបានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ ការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាចុងក្រោយបង្អស់បានធ្វើឡើងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ បើមានបុគ្គលណាចង់ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិចត្រឹម ១៨ ឆ្នាំឡើង។ ហើយបើបុគ្គលណាចង់ចុះឈ្មោះជ្រើសរើសក្លាយជាសមាជិកសភា បុគ្គលនោះត្រូវមានអាយុយ៉ាងតិច ២៥ ឆ្នាំ។ រដ្ឋសភាដឹកនាំដោយប្រធានមួយរូបនិងអនុប្រធានពីររូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសមាជិកសភាមុនសម័យប្រជុំនីមួយៗ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ [[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]បានដណ្តើមអាសនៈទាំង ១២៥ នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភា។ ==គណបក្សនយោបាយ និងការបោះឆ្នោត== [[File:Sam Rainsy (cropped).jpg|170px|thumb|right|[[សម រង្ស៊ី]], អតីតប្រធានបក្សប្រឆាំងនិងជាប្រធាននៃ [[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ|គសជក]]]] [[File:Norodom Ranariddh (2014).jpg|170px|thumb|right|[[នរោត្តម រណឫទ្ធិ]], អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីទីមួយ និងប្រធាននៃគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]] {{elect|បញ្ជីរាយនាម គណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជា|ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា}} ===លទ្ធផលការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៨=== <onlyinclude>{| class=wikitable style=text-align:right |colspan=6|[[File:Assemblee cambodge 2018.svg|center|300px]] |- ! colspan=2|គណបក្ស !សម្លេង !% !កៅអី/អាសនៈ !+/– |- |style="background-color:#1E90FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]]||៤,៨៨៩,១១៣||៧៦.៨៥||១២៥||+៥៧ |- |style="background-color:#FDD017;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច|ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច]]||៣៧៤,៥១០||៥.៨៩||០||០ |- |style="background-color:#3BB9FF;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ]]||៣០៩,៣៦៤||៤.៨៦||០||០ |- |style="background-color:#FF0000;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ]]||២១២,៨៦៩||៣.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEE8AA;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ]]||៩៩,៣៧៧||១.៥៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#006400;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន]]||៧០,៥៦៧||១.១១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFA500;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ]]||៥៦,០២៤||០.៨៨||០||ថ្មី |- |style="background-color:#40E0D0;"| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ]]||៥៥,២៩៨||០.៨៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរតែមួយ||៤៨,៧៨៥||០.៧៧||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា||៤៥,៣៧០||០.៧១||០||០ |- |style="background-color:#770C05| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សខ្មែរសាធារណរដ្ឋ]]||៤១,៦៣១||០.៦៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#FFFFFF| ||style="text-align:left;"|[[គណបក្សយុវជនកម្ពុជា]]||៣៩,៣៣៣||០.៦២||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សធម្មាធិបតេយ្យ||២៩,០៦០||០.៤៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច||២៣,២៥៥||០.៣៧||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សខ្មែរក្រោក||២២,០០២||០.៣៥||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សពន្លឺថ្មី||១៣,៥០៩||០.២១||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សជនជាតិដើមប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា||១០,១៩៧||០.១៦||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សមាតុភូមិយើង||៩,១៧៤||០.១៤||០||ថ្មី |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ||៨,៥៩១||០.១៤||០||០ |- |style="background-color:#EEEEEE;"| ||style="text-align:left;"|គណបក្សរស្មីខេមរា||៤,២១២||០.០៧||០||ថ្មី |- |colspan=2 style="text-align:left;"|សម្លេងទុព្វលភាព/មិនបានការ||៥៩៤,៦៥៩||–||–||– |- |colspan=2 style="text-align:left;"|'''សរុប'''||'''៦,៩៥៦,៩០០'''||'''១០០'''||'''១២៥'''||'''+២''' |- |colspan=2 style="text-align:left;"|អ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត||៨,៣៨០,២១៧||៨៣.០២||–||– |- |colspan=6 style="text-align:left;"|ប្រភព: [https://www.necelect.org.kh/khmer/sites/default/files/images-attachment/provisional-result_0.jpg គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] |}</onlyinclude> ==អំណាចតុលាការ== តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា [[តុលាការ|ស្ថាប័នតុលាការ]]គឺជាអំណាចដែលឯករាជ្យពីរដ្ឋាភិបាល។ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមគឺជាតំណែងខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការ។ មុនឆ្នាំ១៩៩៧ ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានស្ថាប័នតុលាការនៃរដ្ឋាភិបាលនោះទេ បើទោះបីជារដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថាមានក៏ដោយ។ ភារកិច្ចចម្បងរបស់តុលាការគឺកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋជន ដោះស្រាយបណ្តឹង និងសំខាន់បំផុតនោះគឺការពារសេរីភាពនិងសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាមប្រភពមួយចំនួនបានអះអាងថា ស្ថាប័នតុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺសម្បូរទៅដោយភាពពុករលួយហើយច្រើនតែដើរតួជាឧបករណ៍របស់ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិដើម្បីបំបិទមាត់សង្គមស៊ីវិលនិងមេដឹកនាំរបស់ក្រុមនោះផ្ទាល់។<ref>{{cite web|url=http://hrw.org/english/docs/2006/01/18/cambod12269.htm|title=Essential Background: Overview of human rights issues in Cambodia |website=Human Rights Watch|date=31 December 2005}}</ref> បច្ចុប្បន្ននេះ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាតុលាការមានសមាជិករហូតដល់ទៅ ១៧ រូប។ ==ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ== {{Further|ទំនាក់ទំនងបរទេសនៃកម្ពុជា}} ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាសមាជិកនៃ[[ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌និងបច្ចេកទេស]](ACCT), [[ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី]](AsDB), [[អាស៊ាន]], [[គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក]](ESCAP), [[អង្គការស្បៀង និងកសិកម្ម]](FAO), [[ក្រុមប្រទេស ៧៧]](G-77), [[ទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ]](IAEA), [[ធនាគារអន្តរជាតិសម្រាប់ការកសាង និងអភិវឌ្ឍន៍]](IBRD), [[អង្គការអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលអន្តរជាតិ]](ICAO), [[តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ]](ICC), [[ចលនាកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហមអន្តរជាតិ]](ICRM), [[សមាគមអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ]](IDA), [[មូលនិធិអន្តរជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម]](IFAD), IFC, [[សហព័ន្ធកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហមអន្តរជាតិ|IFRCS]], [[អង្គការពលកម្មអន្តរជាត]](ILO), [[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]](IMF), IMO, [[Intelsat]](មិនទាន់ចុះហត្ថលេខា), [[អង្គការនគរបាលឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ]](Interpol), [[គណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ]](IOC), [[អង្គការអន្តរជាតិសម្រាប់ស្តង់ដារនីយកម្ម]](ISO), [[សហភាពទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិ]](ITU), NAM, [[អង្គការសម្រាប់ការហាមឃាត់អាវុធគីមី]](OPCW), [[តុលាការមជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យអចិន្ត្រៃយ៍]](PCA), [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]](UN), [[សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីពាណិជ្ជកម្ម និងការអភិវឌ្ឍន៍]](UNCTAD), [[យូណេស្កូ]] [[អង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]](UNIDO), [[សហភាពប្រៃសណីយ៍សកល]](UPU), [[ធនាគារពិភពលោក]](WBl), WFTU, [[អង្គការសុខភាពពិភពលោក]](WHO), [[អង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក]](WIPO), [[អង្គការឧតុនិយមពិភពលោក]](WMO), [[អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក]](WTO), [[អង្គការទេសចរណ៍ពិភពលោក]](WToO)។ល។ === ចំណាត់ថ្នាក់អន្តរជាតិ === {| class="wikitable" |- ! អង្គការ !! ការស្ទង់មតិ !! ចំណាត់ថ្នាក់ !! ពិន្ទុ |- | [[អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍ការយល់ឃើញអំពីអំពើពុករលួយ]] (២០១២)|| ១៦៤ នៃ ១៨៤|| ៨៩.១៣% |- | [[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]|| [[សន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស]] (២០១២)|| ១៣៩ នៃ ១៨៤|| ៧៥.៥% |- | [[ក្រុមប្រឹក្សារ៉ែមាសពិភពលោក]]|| [[រ៉ែមាសបម្រុង]] (២០១០)|| ៦៥ នៃ ១១០|| ៦០% |- | [[អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក]] (២០១២)|| ១១៧ នៃ ១៧៩|| ៦៥.៣% |- | [[មូលនិធិបេតិកភណ្ឌ]]|| [[សន្ទស្សន៍សេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច]] (២០១២)|| ១០២ នៃ ១៧៩|| ៥៧% |- | [[របាយការណ៍ប្រកួតប្រជែងសកល]]|| [[វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក]] (២០១២)|| ៩៧ នៃ ១៤២|| ៦៨.៣% |- |} ==រដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត និងមូលដ្ឋាន== {{see also|បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា}} ក្រោមរដ្ឋាភិបាល (ការិយាល័យ) កណ្តាលគឺមានរដ្ឋបាលខេត្តក្រុងសរុប ២៤។<ref name=wb>''Private Solutions for Infrastructure in Cambodia: A Country Framework Report''. [[World Bank]] (2002), [https://books.google.com/books?id=ktRy_5sKrGEC&pg=PA65 p65]. {{ISBN|0-8213-5076-5}}.</ref> (នៅតំបន់ជនបទ ការបែងចែករដ្ឋបាលកម្រិត (ឬថ្នាក់) ទីមួយត្រូវបានគេហៅថាខេត្ត ឯនៅក្នុងតំបន់ទីក្រុងគេហៅថា ក្រុង) រដ្ឋបាលគឺជាផ្នែកមួយនៃ[[ក្រសួងមហាផ្ទៃ]]ហើយសមាជិករបស់ពួកគេត្រូវបានតែងតាំងដោយរដ្ឋាភិបាលកណ្តាល។<ref name=wb/> រដ្ឋបាលខេត្តក្រុងបានចូលរួមក្នុងការបង្កើតថវិកាជាតិ ពួកគេក៏ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនិងអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មផងដែរ។<ref name=wb/> ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ រដ្ឋបាលថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ ([[ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់]]) ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមានសមាជិកជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតតាមរយៈប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមឃុំសង្កាត់រៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង។<ref>{{cite web|url=http://www.embassyofcambodia.org.nz/March2007/March2007-3.htm|title=Account Suspended|author=|date=|website=www.embassyofcambodia.org.nz}}</ref> ជាក់ស្តែង ការបែងចែកទំនួលខុសត្រូវរវាងកម្រិតផ្សេងៗនៃរដ្ឋាភិបាលគឺមិនប្រាកដប្រជាទេ។<ref name=wb/> ភាពមិនច្បាស់លាស់នេះបានបង្កឱ្យកើតមានអំពើពុករលួយនិងបង្កើនការចំណាយសម្រាប់វិនិយោគិន។<ref name=wb/> ==អាគតដ្ឋាន== {{reflist}} ==ឯកសារយោង== {{refbegin|60em}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Introduction to Cambodian Law|url=https://www.kas.de/single-title/-/content/einfuehrung-in-das-kambodschanische-recht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=21 May 2012}} *{{cite book |editor-last=Hor |editor-first=Peng |editor2-last=Kong |editor2-first=Phallack |editor3-last=Menzel |editor3-first=Jörg |title=Cambodian Constitutional Law|url=https://www.kas.de/web/kambodscha/single-title/-/content/kambodschanisches-verfassungsrecht |publisher=Konrad Adenauer Stiftung, Cambodia |date=July 2016}} {{refend}} ==តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ== * [http://report.globalintegrity.org/cambodia Global Integrity Report: Cambodia] របាយការណ៍ស្តីពីអំពើពុករលួយនិងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ===ព្រះមហាក្សត្រ=== *[http://www.norodomsihamoni.org នរោត្តម សីហមុនី, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់ស្តេចនរោត្តម សីហមុនី *[http://www.norodomsihanouk.info នរោត្តម សីហនុ, ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ===ក្រសួងនានា=== *[http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/english/home.frame.html Cambodia.gov.kh] គេហទំព័រផ្លូវការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា (អង់គ្លេស) ([http://www.cambodia.gov.kh/unisql2/egov/khmer/home.view.html Cambodia.gov.kh ជាភាសាខ្មែរ]) *[http://www.cdc-crdb.gov.kh CDC] ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា *[http://www.ccc.gov.kh/ Conseil Constitutionnel du Cambodge] ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា *[http://www.maff.gov.kh/ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ] *[http://www.foodsecurity.gov.kh/ ប្រព័ន្ធព័ត៌មានសន្តិសុខស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភនៅកម្ពុជា] *[http://www.moc.gov.kh/ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម] *[http://www.moi-coci.gov.kh/culture/ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ] *[http://www.mef.gov.kh/ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ] *[http://www.moeys.gov.kh ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា] *[https://www.moe.gov.kh/ ក្រសួងបរិស្ថាន] *[http://www.mptc.gov.kh/ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍] *[http://www.mpwt.gov.kh/ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន] *[http://www.mot.gov.kh ក្រសួងទេសចរណ៍] *[http://www.nida.gov.kh/ NiDA] អាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍ព័ត៌មានវិទ្យា *[http://www.mop.gov.kh/ ក្រសួងផែនការ] *[http://www.nis.gov.kh/ NIS] វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ *[http://www.interior.gov.kh/ ក្រសួងមហាផ្ទៃ] *[http://www.ncct.gov.kh/ N.C.C.T] គណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្ស ===ផ្សេងៗ=== * [http://www.embassy.org/cambodia/cambodia/constitu.htm រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] {{Asia topic|Politics of}} {{DEFAULTSORT:Politics Of Cambodia}} <!--Categories--> [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅកម្ពុជា| ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍|កម្ពុជា]] n5ogaehfvskcw437uwzwlj3xshtavpn 0 47444 281679 2022-07-21T15:27:00Z Chhen Pisey 32423 បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1098525841|National Assembly (Thailand)]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox legislature|name=National Assembly|native_name=รัฐสภา|transcription_name=''Ratthasapha''|legislature=25th Parliament|coa_pic=Seal of the Parliament of Thailand.svg|coa_res=|session_res=|house_type=Bicameral|houses=[[Senate of Thailand|Senate]]<br />[[House of Representatives of Thailand|House of Representatives]]|foundation=28 June 1932|leader1_type=[[Monarchy of Thailand|Monarch]]|leader1=[[Vajiralongkorn]]|election1=13 October 2016|leader2_type=[[President of the National Assembly of Thailand|President of the National Assembly]] and <br> [[List of Speakers of the House of Representatives of Thailand|Speaker of the House of Representatives]]|leader2=[[Chuan Leekpai]]|party2=[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]|election2=28 May 2019|leader3_type=[[Vice President of the National Assembly of Thailand|Vice President of the National Assembly]] and <br>[[List of Presidents of the Senate of Thailand|President of the Senate]]|leader3=[[Pornpetch Wichitcholchai]]|party3=[[Independent politician|Independent]]|election3=24 May 2019|leader4_type=[[Leader of the Opposition (Thailand)|Leader of the Opposition]]|leader4=[[Chonlanan Srikaew]]|party4=[[Pheu Thai Party|Pheu Thai]]|election4=|members=750 (500 MPs, 250 Senators)|house1=[[House of Representatives (Thailand)|House of Representatives]]|house2=[[Senate of Thailand|Senate]]|structure1=25th Thailand House of Representatives composition.svg|structure1_res=270px|political_groups1='''Government (247)''' *{{colorbox|#4061A6}} [[Palang Pracharath Party|Palang Pracharath]] (94) *{{colorbox|#2A3883}} [[Bhumjaithai Party|Bhumjaithai]] (59) *{{colorbox|#00A1F1}} [[Democrat Party (Thailand)|Democrat]] (51) *{{colorbox|#FC0FC0}} [[Chartthaipattana Party|Chartthaipattana]] (12) *{{colorbox|#6e2ffe}} New Economics (6) *{{colorbox|{{party color|Action Coalition for Thailand Party}}}} [[Action Coalition for Thailand]] (5) *{{colorbox|#20b44b}} [[Thai Local Power Party]] (5) *{{colorbox|{{party color|Chart Pattana Party}}}} [[Chart Pattana Party (2007)|Chart Pattana]] (4) *{{colorbox|#93c73e}} [[Thai Forest Conservation Party|Rak Puen Pa]] (2) *{{colorbox|#00A1F1}} Others (9) '''Opposition (209)''' *{{colorbox|#DA3731}} [[Pheu Thai Party|Pheu Thai]] (131) *{{colorbox|#F47933}} [[Move Forward Party|Move Forward]] (52) *{{colorbox|#D8B720}} [[Thai Liberal Party|Liberal]] (10) *{{colorbox|#ba810d}} Prachachart (7) *{{colorbox|#bdbfc1}} Pheu Chat (6) *{{colorbox|#bdbfc1}} Palang Puangchon Thai (1) *{{colorbox|deepskyblue}} [[Thai Civilized Party]] (1) '''Independent (18)''' * {{colorbox|#f0e68c}} [[Thai Economy Party|Thai Economy]] (18) '''Vacant (25)''' *{{colorbox|#ffffff}} Vacant (25)|structure2=Thailand Parliament 2019 (V2).svg|structure2_res=270px|political_groups2={{colorbox|black}} Appointed (250)|last_election1=[[2019 Thai general election|24 March 2019]]|next_election1=TBD|last_election2=None (appointed)|next_election2=TBD|session_room=File:Thai parliament.jpg|meeting_place=[[Sappaya-Sapasathan]]|website=[https://web.parliament.go.th/view/7/nationalassembly/TH-TH?lp=1 parliament.go.th]}} '''សភាជាតិថៃ''' (Abrv: NAT; {{Lang-th|รัฐสภา}}, {{RTGS|''Ratthasapha''}}, {{IPA-th|rát.tʰā.sā.pʰāː|pron}})គឺជាស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិទ្វេភាគីរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃ។ វាប្រជុំនៅ សព្ពយ៉ា- សបសាថាន ខណ្ឌឌូសុីត ទីក្រុងបាងកក។ រដ្ឋសភាត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ 1932 បន្ទាប់ពីមានការអនុម័ត [[រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសថៃ|រដ្ឋធម្មនុញ្ញដំបូង]] របស់ប្រទេសថៃ ដែលបានប្រែក្លាយប្រទេសថៃពី [[របបរាជានិយមដាច់ខាត|របបរាជាធិបតេយ្យផ្តាច់]] ការទៅជា [[របបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ|រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] ។ ក្នុងអំឡុង [[វិបត្តិនយោបាយថៃឆ្នាំ ២០១៣-២០១៤|វិបត្តិនយោបាយឆ្នាំ 2013]] [[សភាតំណាងរាស្រ្ត (ប្រទេសថៃ)|សភាតំណាងរាស្រ្ត]] ត្រូវបានរំលាយដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រី [[យិងលក្សណ៍ ជិនវ័ត្រ|យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត្រា]] ដែលបានអំពាវនាវឱ្យមានការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី 2 ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 2014 រហូតដល់វាត្រូវបានទុកជាមោឃៈដោយ [[តុលាការធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសថៃ|តុលាការធម្មនុញ្ញ]] ។ បន្ទាប់​ពី [[រដ្ឋប្រហារថៃឆ្នាំ ២០១៤|''​រដ្ឋប្រហារ'' ​ឆ្នាំ 2014]] រដ្ឋសភា​ត្រូវ​បាន​ជំនួស​ដោយ​សភា [[សភានីតិបញ្ញត្តិជាតិថៃ (២០១៤)|នីតិបញ្ញត្តិ​ជាតិ]] ​ដែល​គាំទ្រ​ដោយ​យោធា​ដោយ​ឯកបក្ស​តាម [[រដ្ឋធម្មនុញ្ញបណ្តោះអាសន្ននៃប្រទេសថៃឆ្នាំ 2014|​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ឆ្នាំ ២០១៤]] ។ បន្ទាប់ពីការប្រកាសឱ្យប្រើ [[រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសថៃ|រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ 2017]] ក្នុងខែមេសាឆ្នាំ 2017 រដ្ឋសភាត្រូវបានបង្កើតឡើងឡើងវិញប៉ុន្តែរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានអនុញ្ញាតឱ្យសភានីតិបញ្ញត្តិជាតិយោធារក្សាជាបណ្តោះអាសន្នរហូតដល់រដ្ឋសភាត្រូវបានបង្កើតឡើងបន្ទាប់ពី [[ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ 2019 របស់ប្រទេសថៃ|ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ 2019]] ។ [[ឯកសារ:Abhisit_in_the_Thai_House_of_Representatives.jpg|ស្តាំ|រូបភាពតូច|300x300ភីកសែល| [[នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ|នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី]] [[អភិសិទ្ធិ វេជ្ជាជីវៈ|​អភិសិទ្ធិ វេជ្ចាជីវ៉ា]] និង [[គណៈរដ្ឋមន្ត្រីថៃ|​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី]] [[សំណួររបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី|​ឆ្លើយ​សំណួរ]] ​ក្នុង [[សភាតំណាងរាស្រ្តថៃ|​សភា​តំណាង]] ។]] == ឯកសារយោង == 173fug5cosui56hrzzbv5g0at35dz2z