វិគីភីឌា
kmwiki
https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9E%BE%E1%9E%98
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
មេឌា
ពិសេស
ការពិភាក្សា
អ្នកប្រើប្រាស់
ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់
វិគីភីឌា
ការពិភាក្សាអំពីវិគីភីឌា
ឯកសារ
ការពិភាក្សាអំពីឯកសារ
មេឌាវិគី
ការពិភាក្សាអំពីមេឌាវិគី
ទំព័រគំរូ
ការពិភាក្សាអំពីទំព័រគំរូ
ជំនួយ
ការពិភាក្សាអំពីជំនួយ
ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម
ការពិភាក្សាអំពីចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
ព្រាប សុវត្ថិ
0
2668
282183
281915
2022-08-04T20:46:40Z
Camhistory
36281
/* ដូច្នេះ */ពាក់ព័ន្ធនិង ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ តំបន់អភិរក្ស [[ភ្នំតាម៉ៅ]] Article តារាចម្រៀង លោក ព្រាបសុវត្ថិ ដែលស្ថិតក្នុង ផលិតកម្ម ហ្គាឡាក់សុីណាវ៉ាត្រា សូមស្នើសុំឱ្យមានការលុប ចោលទាំងស្រុង ក្នុងរយៈពេលខាងមុខនេះ សូមអរគុណ ។
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width:1em;"
|- style="text-align:center;"
|style="background: #778899;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS Battambang; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ព្រាប សុវត្ថិ </p>
|- style="text-align:center;"
| colspan="2" |
|- style="text-align:center;"
|style="background: #ABCDEF;" colspan="2" | Preap Sovath 2019 <br>
|- style="background: #f1f5fc;"
|- style="vertical-align:center;"
|'''ឈ្មោះ'''
| [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
|- style="vertical-align:center;"
|'''ថ្ងៃ.ខែ.ឆ្នាំកំណើត'''
|{{Birth date and age|1975|5|25|df=yes}}
|- style="vertical-align:center;"
|'''សញ្ជាតិ'''
| {{KHM}}
|- style="vertical-align:center;"
|'''ប្រភេទតន្ត្រី'''
|Khmer Music, Cha Cha Cha, Jazz, Madizone, Classic, R&B, Rock, Hip hop & Pop Music.
|- style="vertical-align:center;"
|'''ឆ្នាំសកម្ម'''
|1995-បច្ចុប្បន្ន
|- style="vertical-align:center;"
|'''អជីបសិល្បៈ'''
|
* អ្នកចម្រៀង
* តួសម្ដែងប្រុស
* អគ្គរដ្ឋទូតសុច្ឆន្ទៈម៉ាកល្បី
(Brand Ambassador)
|- style="vertical-align:center;"
|'''ស្លាកតន្ត្រី'''
| ផលិតកម្ម ហ្គាឡាក់សុីណាវ៉ាត្រា (Galaxy)
2020-បច្ចុប្បន្ន
|}
== ជីវិតចាប់ផ្ដើម ==
'''Early Life'''
'''ព្រាប សុវត្ថិ''' កើតនៅថ្ងៃទី២៥ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៥ កំឡុងពេលដែលកងទ័ព [[ខ្មែរក្រហម]] ធ្វើការជម្លៀសប្រជាពលរដ្ឋចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ។ ម្តាយរបស់លោកបានបង្កើតលោក នាតាមផ្លូវធ្វើដំណើរពេលកំពុងជម្លៀស ដែលជាពេលយប់ក្រោមដើមស្នាយមួយ ដូចនេះម្ដាយលោកក៏ដាក់ឈ្មោះអោយលោកថា (ស្នាយ) ។ ឪពុករបស់ព្រាប សុវត្ថ ត្រូវបានសម្លាប់ដោយកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅឆ្នាំ ១៩៧៧ ក្រោយមកលោក និងម្តាយរបស់លោកបានផ្លាស់លំនៅទៅ [[ស្រុកកោះធំ]] ក្នុង [[ខេត្តកណ្តាល]] ម្តាយរបស់លោកត្រូវ បានពួកខ្មែរក្រហមបង្ខំអោយទៅធ្វើការនៅកសិដ្ឋានប្រមូលផ្តុំជាមួយពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនទៀតជារៀងរាល់ថ្ងៃខណៈពេលដែល ព្រាប សុវត្ថិ ធំធាត់នៅក្នុងមណ្ឌលកុមារ ក្នងរបបវាលពិឃាត ក្រោមការដឹកនាំរបស់ [[ប៉ុលពត]] ។ ក្រោយពេលដួលរលំរបបខ្មែរក្រហម គ្រួសាររបស់លោក ព្រាប សុវត្ថិ បានផ្លាស់ទីលំនៅទៅរស់នៅទី [[ក្រុងភ្នំពេញ]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨២ លោកស្រីបានចូលធ្វើទាហ៊ាននៅអគ្គស្នងការនយោបាយ ហើយបានរៀនផ្នែកបរិក្ខាហិរញ្ញវត្ថុ ហើយបានចូលបម្រើការងារក្នុងក្របខ័ណ្ឌរដ្ឋ ជាហរិញ្ញឹក ។ បន្ទាប់មកម្តាយរបស់លោកបានខិតខំយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីបញ្ជូនលោក ព្រាប សុវត្ថ ទៅសាលារៀនហើយនៅទីបំផុតលោកបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅវិទ្យាល័យក្នុងឆ្នាំ ១៩៩១ ហើយបន្តការសិក្សាបរិញ្ញាប័ត្រច្បាប់និងសេដ្ឋកិច្ចនៅសកលវិទ្យាល័យសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងអំឡុងពេលនោះផងដែរ លោកបានដាក់ពាក្យបម្រើកងទ័ព ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩២ លោកបានចូលធ្វើទាហាន នៅអគ្គស្នងការនយោបាយ ពេលលោកបានចូលទាហាន លោកឩស្សាហ៍ បានឡើងច្រៀងក្នុងកម្មវីធីជប់លៀង សម្លេងទឹកដមរបស់លោក ត្រូវបានមិត្តភ័ក្ដនែនាំ អោយទៅចេញច្រៀងតាមរាង្គសាល និង តាមបារប៊ីហ្គាដេន ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ លោកដើរច្រៀងតាមភោជនីដ្ឋានផ្សេងៗផងដែរ លោកចេញច្រៀងបានរយៈពេលតែ ១ឆ្នាំ លោកក៏បានទៅច្រៀងឱ្យ [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស]] ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ ពេលនោះហើយដែល លោក បានបោះជំហ៊ានឈានចូលក្នុងវិស័យសិល្បះយ៉ាងពេញលេញជាលើកដំបូង និង បានចេញបទចម្រៀងជាលើកដំបូងក្នុងបទ "អូនជាបេះដូងបង" (Oun Chea Besdong Bong) ចេញផ្សាយក្នុងអាល់ប៊ុម [[RHM Album (CD Vol.04)]] ។<ref> [https://en.wikipedia.org/wiki/Radio_France_Internationale Radio France Internationale] (2011) [http://go.metrolagu.ru/getmp3?v=rmUqzNNIPsk Preap Sovath Biography], Website: go.metrolagu.ru, Publication: September 11, 2011. </ref>
== អាជីពតន្ត្រី ==
'''Music career'''
=== ព្រាបសុវត្ថិ បទចម្រៀងក្នុងឆ្នាំ (១៩៩៥-១៩៩៩) ===
''' Preap Sovath Song in (1995-1999)'''
ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៩៥ ព្រាប សុវត្ថិ បានចូលច្រៀងក្នុង [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស]] និងបានចេញបទចម្រៀងជាលើកដំបូងរបស់ខ្លួនចំនួន២បទ ដែលមានចំណងជើងថា "ចាំអូនមួយជីវិត" (Cham Oun Mouy Jivit) និងបទ "អូនជាបេះដូងបង" (Oun Chea Besdong Bong) ចេញផ្សាយក្នុងអាល់ប៊ុម [[RHM Album (CD Vol.04)]] ការបង្ហាញខ្លួនរបស់ ព្រាប សុវត្ថិ ក្នុងបទចម្រៀងលើកដំបូងពេលនោះមិនទាន់ទទួលបាន ការពេញនិយមស្ដាប់ច្រើននោះទេ ត្បិតពេលនោះ ព្រាប សុវត្ថិ ត្រូវប្រកួតប្រជែងជាមួយតារាចម្រៀងជួរមុខ និងតារាចម្រៀងរាមច្បងជាច្រើនទៀត ក្នុងផលិតកម្មដូចគ្នា ។<ref> Nokorthom News (2020) [https://norkorthom.com/2020/08/%e1%9e%96%e1%9f%92%e1%9e%9a%e1%9e%b6%e1%9e%94-%e1%9e%9f%e1%9e%bb%e1%9e%9c%e1%9e%8f%e1%9f%92%e1%9e%90%e1%9e%b7-%e1%9e%93%e1%9f%85%e1%9e%87%e1%9e%b6%e1%9e%98%e1%9e%bd%e1%9e%99%e1%9e%a0%e1%9e%84%e1%9f%92/ ព្រាប សុវត្ថិ នៅជាមួយហង្សមាស ២៣ឆ្នាំ អស់និស្ស័យ ដើរចូល Galaxy], Website: norkorthom.com, Publication: August 20, 2020 </ref> ព្រាប សុវត្ថិ បានបន្តច្រៀងក្នុងផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស ពីឆ្នាំ ១៩៩៥ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩៧ ជាមួយតារាចម្រៀងជាច្រើនដូចជា៖ លោក [[សុះ ម៉ាច]] និង អ្នកស្រី [[សួន ចន្ថា]] ក្នុងអាល់ប៊ុមរស្មីហង្សមាស [[RHM Album (CD Vol.19)]] និង កញ្ញា [[ទូច ស៊ុននិច]] ក្នុងអាល់ប៊ុមរស្មីហង្សមាស [[RHM Album (CD Vol.20)]], RHM Album CD Vol.24, RHM Album CD Vol.25 ។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨-១៩៩៩ ព្រាប សុវត្ថិ បានចាប់ដៃគូចម្រៀង ជាមួយអ្នកស្រី [[ហ៊ឹម ស៊ីវន]] និង អ្នកស្រី សួន ចន្ថា ចេញនូវអាល់ប៊ុមរួមគ្នា ក្នុងអាល់ប៊ុមរស្មីហង្សមាស RHM Album CD Vol.26, RHM Album CD Vol.27 និង RHM Album CD Vol.29, RHM Album CD Vol.33, RHM Album CD Vol.34 ដែលជាអាល់ប៊ុមចម្រៀងឆ្លងឆ្លើយដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ជាច្រើនផងដែរ ។ <ref> Tnaot News (2021) [https://m.tnaot.com/km/m/detail/article/12307256 លោក ព្រាបសុវត្ថិ], Website: tnaot.com, Publication: November 25, 2021 </ref>
=== ភាពពេញនិយម (២០០០-២០០៥) ===
'''Popularity (2000-2005)'''
ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០០០ លោក ព្រាប សុវត្ថិ បានចេញនូវបទចម្រៀង [[រាំវង់]] ដើម្បីចូលរួមអបអរ [[ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ]] ក្នុងនោះមានបទ "រាំវង់សហស្សវត្សរ៍ថ្មី" ចេញក្នុងអាល់ប៊ុម RHM Album (CD Vol.56), និងបានចេញក្នុងអាល់ប៊ុមដៃគូ (Partner Album) ជាមួយអ្នកស្រី ហុឹម សុីវន ក្នុងអាល់ប៊ុម RHM Album (CD Vol.58) បទចម្រៀង ដែលធ្វើឱ្យលោក ព្រាប សុវត្ថិ កាន់តែមានភាពល្បីល្បាញក្នុងពេលនោះគឺបទ "មានថ្មីម្ដេចមិនប្រាប់" ចេញក្នុងអាល់ប៊ុមទោល (Solo Album) RHM Album (CD Vol.63) បទមួយនេះបានជាប់ក្នុងកម្មធី Top1 Music Apsara Radio FM.97 ផងដែរ ដែលក្លាយជាបទចម្រៀងមានការចាក់ស្ដាប់ច្រើនបទផុតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០០១ លោក ព្រាប សុវត្ថិ បានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីប្រគុំតន្រ្តី សុខភាពមាតា ពិភពលោក ដែលរៀបចំឡើងដោយ អង្គការ យូនីសេហ្វ ([https://en.wikipedia.org/wiki/UNICEF UNICEF]) ស្ដីពី "សប្ដាហ៍ពិភពលោក បំបៅកូនដោយទឹកដោះម្ដាយ" (World Breastfeeding Week) និងមានការផ្សាយផ្ទាល់ក្នុងទូរទស្សន៍ បុស្តិ៍លេខ៣ ផងដែរ ។<ref> UNICEF (2001) [https://bophana.org/events/world-breastfeeding-week-online/ World Breastfeeding Week – Online], Website: bophana.org, Publication: Bophana Center August 19, 2021 </ref>
=== ចូលរួមការប្រគុំតន្ត្រីពេញនិយមអាស៊ានជប៉ុន (២០០៣) ===
'''Joined Japan Asean Pop Concert (2003)'''
ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០០៣ ជាកិត្តិយសមួយផងដែរសម្រាប់លោក ព្រាប សុវត្ថិ តំណាងឱ្យតារាចម្រៀងពេញនិយម របស់កម្ពុជា ចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ នៃការប្រគុំតន្ត្រី J-ASEAN POPs ដែលធ្វើឡើងនៅទីក្រុង [https://en.wikipedia.org/wiki/Yokohama Yokohama] [[ប្រទេសជប៉ុន]] ដែលរៀបចំដោយមូលនិធិជប៉ុន បទចម្រៀងដែលនិពន្ធរួមគ្នាដោយសិល្បករជប៉ុន និងសិង្ហបុរី និងរៀបចំតាមរបៀបរបស់ពួកគេតាមភាសារបស់ពួកគេ គឺជាបទចម្រៀងដោយសិល្បករកំពូលរបស់ប្រទេសជប៉ុន និងប្រទេសអាស៊ានទាំងដប់ច្រៀង ក្នុងគោលបំណង ស្វែងរកការរួមផ្សំគ្នាក្នុងចំណោមវប្បធម៌ចម្រុះនៃប្រទេសជប៉ុន និងបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន និងនាំមកនូវអារម្មណ៍នៃការរួមគ្នា និងសហគមន៍ក្នុងចំណោមប្រជាជនដ៏ធំទូលាយដែលគាំទ្រវាតាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរតន្ត្រីដ៏ពេញនិយម ។<ref> MOFA: Japan (2003) [https://www.mofa.go.jp/region/asia-paci/asean/year2003/concert.html Japan and ASEAN Pop Stars Dream Concert 2003 J-ASEAN POPs in Yokohama], Website: mofa.go.jp </ref>
== ព្រាបសុវត្ថិ បទល្បីប្រចាំឆ្នាំ (២០០៤ - ២០០៦) ==
'''Preab Sovath Hits Songs of the Year (2004-2006)'''
== សមិទ្ធិផល ==
'''Achievement'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#F0DC82" width=10% | ឆ្នាំ
! style="background-color:#F0DC82" width=20% | ការដាក់ចូល
! style="background-color:#F0DC82" width=20% | ប្រភេទពាន
! style="background-color:#F0DC82" width=10% | លទ្ធផល
! style="background-color:#F0DC82" width=20% | ស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយ
|-
| align="center" | 2000
| align="center" | មានថ្មីម្ដេចមិនប្រាប់
| align="center" | Top1 Music Apsara FM
| align="center" style="background:#FFB6C1;" | Nominated
| align="center" | Apsara Radio FM.97 Cambodia
|-
| align="center" | 2005
| align="center" | U Better Not Come Home
| align="center" | Top1 Music Apsara FM
| align="center" style="background:#FFB6C1;" | Nominated
| align="center" | Apsara Radio FM.97 Cambodia
|-
| align="center" | 2012
| align="center" | Cambodia Top Singer
| align="center" | Anachakdara Awards
| align="center" style="background:#90EE90;" | Won
| align="center" | [https://sabay.com/ Sabay Digital Corporation]<ref> Phnom Penh Post (2012) [https://www.postkhmer.com/%E1%9E%9F%E1%9E%B7%E1%9E%9B%E1%9F%92%E1%9E%94%E1%9F%88%E1%9E%93%E1%9E%B7%E1%9E%84%E1%9E%9F%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%82%E1%9E%98/%E1%9E%96%E1%9E%B6%E1%9E%93%E2%80%8B%E1%9E%9A%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9F%8B-%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%85%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E2%80%8B%E1%9E%8F%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%B6 ពានរង្វាន់ អាណាចក្រតារា], Website: postkhmer.com, Publication: February 17, 2012 </ref>
|-
| align="center" | 2018
| align="center" | Best Male Artist of The Year
| align="center" | NRG Music Awards
| align="center" style="background:#90EE90;" | Won
| align="center" | NRG Radio FM.89 Cambodia.<ref> World Bridge Media (2018) [https://www.worldbridgemedia.com.kh/history/ NRG Music Awards], Website: worldbridgemedia.com.kh Publication: © WorldBridge Media | All Rights Reserved </ref>
|}
== កាត់ឡុកតន្ត្រី ==
'''Discography'''
=== ព្រាប សុវត្ថិ អាល់ប៊ុម (១៩៩៥-១៩៩៩) ===
'''Preap Sovath Album (1995-1999)'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | អាល់ប៊ុម
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | ប្រភេទតន្ត្រី
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | សិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | ឆ្នាំចេញផ្សាយ
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ផលិតកម្ម
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.04)|អូនជាបេះដូងបង]]
| align="center" | Blues
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1995
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.04
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.19)|ម្ដេចអូនដាច់មេត្តា]]
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1996
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.19
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.20)|បេះដូងក្រៀមស្វិត]]
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1996
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.20
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.24)|មិនដឹងមិនឮ]]
| align="center" | Cha Cha Cha
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1997
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.24
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.25)|ហេតុអ្វីទៅអូន]]
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1997
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.25
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.26)|លេខ១បីនាក់]]
| align="center" | Dance Music
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]] Ft. ហុឹម សុីវន
| align="center" | 1998
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.26
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.27)|កម្មពៀរស្នេហា]]
| align="center" | Dance Music
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1998
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.27
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.29)|កិច្ចសន្យាស្នេហ៍]]
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1998
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.29
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.33)|សល់តែពាក្យ Good Bye]]
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1999
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.33
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.34)|រួមក្ដីស្នេហ៍]]
| align="center" | Dance Music
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]] Ft. ហុឹម សុីវន
| align="center" | 1999
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.34
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.37)|គ្រាន់តែសុំស្រលាញ់]]
| align="center" | Dance Music
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1999
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.37
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.39)|គូកម្ម]]
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]] Ft. ហុឹម សុីវន
| align="center" | 1999
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.39
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.45)|ទូរសព្ទប្រាប់អូន]]
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1999
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.45
|-
| align="center" | [[RHM Album (CD Vol.50)|ឱ!ក្ដីស្នេហា]]
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1999
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.50
|-
| align="center" | ថ្នមម្ចាស់ស្នេហ៍
| align="center" | Classic
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | 1999
| align="center" | [[ផលិតកម្ម រស្មីហង្សមាស|RHM]]
CD Vol.53
|}
== ដូច្នេះ ==
'''Also'''
* [[អ្នកចម្រៀងកម្ពុជា]]
* [[តួសម្ដែងកម្ពុជា]]
== សេចក្ដីប្រតិកម្ម ==
ពាក់ព័ន្ធនិង ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ តំបន់អភិរក្ស [[ភ្នំតាម៉ៅ]] Article តារាចម្រៀង លោក ព្រាបសុវត្ថិ ដែលស្ថិតក្នុង ផលិតកម្ម ហ្គាឡាក់សុីណាវ៉ាត្រា សូមស្នើសុំឱ្យមានការលុប ចោលទាំងស្រុង ក្នុងរយៈពេលខាងមុខនេះ សូមអរគុណ ។
== ឯកសារយោង ==
[[Category:អ្នកចម្រៀងខ្មែរ]]
17w9ue8615owyj8lmz1q5t896oyvea8
KM
0
6216
282189
141055
2022-08-05T00:42:08Z
Luiz Alberto Marques Vieira Filho
14372
wikitext
text/x-wiki
{{Orphan|date=ឧសភា ២០០៨}}
'''KM''', '''Km''', ឬ '''km''' សំដៅលើ
* [[Kilometre]](km) = [[គីឡូម៉ែត្រ]] (គ.ម)
* [[Kernel methods]]
* [[Khmer language]] [[ភាសាខ្មែរ]] ( ISO 639 alpha-2, '''km''' )
piljfxf853n5v9kdqos13wirclucdof
កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង
0
9174
282178
270239
2022-08-04T14:20:29Z
Nisetpdajsankha
5475
wikitext
text/x-wiki
{{Use dmy dates|date=តុលា ២០១២}}
{{Infobox Former Country
|native_name =
|conventional_long_name = អាណាព្យាបាលបារាំងនៃកម្ពុជា<br/>{{nobold|''Protectorat français du Cambodge''}}<br />{{nobold|(១៨៦៣-១៩៤៥, ១៩៤៥-១៩៤៧)}}<hr />កម្ពុជា<br />{{nobold|''Cambodge''}}<br />{{nobold|(១៩៤៧-១៩៥៣)}}
|common_name = កម្ពុជា
|continent = moved from Category:Asia to Southeast Asia
|region = អាស៊ីអាគ្នេយ៍
|era = [[ចក្រពត្តិនិយមថ្មី]]
|status = [[អាណាព្យាបាល]]របស់[[បារាំង]]<br/>ទឹកដីធម្មនុញ្ញនៃ[[សហភាពឥណ្ឌូចិន]]
|empire = បារាំង
|life_span = ១៨៦៣–១៩៤៥<br>១៩៤៥–១៩៥៣
|event_start = អាណាព្យាបាល
|date_start = ១១ សីហា
|year_start = ១៨៦៣
|event1 = [[អាណានិគម|អាណានិគមកិច្ច]]
|date_event1 = ១៧ មិថុនា ១៨៨៤
|event2 = [[ការត្រួតត្រារបស់ជប៉ុននៅកម្ពុជា|ជប៉ុនចូលកាន់កាប់]]
|date_event2 = សីហា ១៩៤១
|event3 = [[ការចុះចាញ់របស់ជប៉ុន|បារាំងចូលកាន់វិញ]]
|date_event3 = សីហា ១៩៤៥
|event4 = រដ្ឋធម្មនុញ្ញ
|date_event4 = ៦ ឧសភា ១៩៤៧
|event_end = [[ពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិកម្ពុជា|ប្រកាសឯករាជ្យ]]
|date_end = ៩ វិច្ឆិកា
|year_end = ១៩៥៣
|event_post = [[សន្និសីទទីក្រុងហ្សឺណែវ (១៩៥៤)|សន្និសីទទីក្រុងហ្សឺណែវ]]
|date_post = ២១ កក្កដា ១៩៥៤
|p1 = កម្ពុជាសម័យឧដុង្គ
|flag_p1 = Flag of Cambodia (pre-1863).svg
|p2 = ការត្រួតត្រារបស់ជប៉ុននៅកម្ពុជា
|flag_p2 = Flag of Cambodia under Japanese occupation.svg
|s1 = ការត្រួតត្រារបស់ជប៉ុននៅកម្ពុជា
|flag_s1 = Flag of Cambodia under Japanese occupation.svg
|s2 = ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (១៩៥៣-១៩៧០)
|flag_s2 = Flag of Cambodia.svg
|image_flag = Flag of Cambodia under French protection.svg
|flag_type = [[ទង់ជាតិកម្ពុជា|ទង់ជាតិ]]<br/>(១៨៦៣–១៩៤៨)
|image_coat = Coat of arms of Cambodia (1864–1970).svg
|symbol_type = [[ព្រះរាជសង្ហារកម្ពុជា|ព្រះរាជសង្ហារ]]
|image_map = Atlas de l'Indochine dressé (...)Indochine française bpt6k11001779 76.jpg
|capital_type = រាជធានី
|capital = [[ភ្នំឧដុង្គ|ឧដុង្គ]] (១៨៦៣–១៨៦៥)<br/>[[ភ្នំពេញ]] (១៨៦៥–១៩៥៣)
|common_languages = [[ភាសាបារាំង]] (ផ្លូវការ)<br/>[[ភាសាខ្មែរ]]
|religion = [[ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ]]<br/>[[ព្រះសហគមន៍កាតូលិកនៅប្រទេសកម្ពុជា|រ៉ូម៉ាំងកាតូលិក]]
|anthem =
|government_type = [[រាជាធិបតេយ្យផ្តាច់ការ]]នៅក្រោម[[ចក្រភពអាណានិគមបារាំង|រដ្ឋបាលអាណានិគម]] (១៨៦៣–១៩៤៧)<br/>[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]នៅក្រោម[[សហភាពបារាំង]] (១៩៤៧–១៩៥៣)
|title_leader = [[ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា|ព្រះមហាក្សត្រ]]
|leader1 = [[នរោត្តម]]
|year_leader1 = ១៨៦៣–១៩០៤
|leader2 = [[ព្រះបាទសម្តេចព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ|ស៊ីសុវត្ថិ]]
|year_leader2 = ១៩០៤–១៩២៧
|leader3 = [[ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស]]
|year_leader3 = ១៩២៧–១៩៤១
|leader4 = [[នរោត្តម សីហនុ]]
|year_leader4 = ១៩៤១–១៩៥៣
|title_representative = [[បញ្ជីអ្នករដ្ឋបាលអាណាព្យាបាលបារាំងនៅកម្ពុជា|ឯកាធិបតី]]
|representative1 = [[អឺណិស្ត៍ ឌូដា ដឺ ឡាក្រេ]]
|year_representative1 = ១៨៦៣–១៨៦៦ {{small|(ដំបូង)}}
|representative2 = [[ហ្សង់ រីស្តឺរុយហ៊្សី|ហ្សង់-រីស្តឺរុយហ៊្សី]]
|year_representative2 = ១៩៥៣ {{small|(ក្រោយ)}}
| title_deputy = [[បញ្ជីរាយនាម នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]
| deputy1 = [[នរោត្តម សីហនុ]]
| year_deputy1 = ១៩៤៥ {{small|(ដំបូង)}}
| deputy2 = [[ប៉ែន នុត]]
| year_deputy2 = ១៩៥៣ {{small|(ក្រោយ)}}
| stat_year1 = ១៩៣១
| stat_pop1 = ២,៨០៣,០០០
| currency =
}}
'''អាណាព្យាបាលបារាំងនៃកម្ពុជា'''បានបង្កើតប៉ែកនៃ[[ចក្រភពអាណានិគមបារាំង]]នៅកម្ពុជា។ ដែនអាណាព្យាបាលនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៨៦៧ នៅពេសស្ដេចខ្មែរ ព្រះបាទ[[នរោត្តម]]បានសុំឱ្យមានការបង្កើតអាណាព្យាបាលបារាំងលើប្រទេសរបស់ទ្រង់ ខណៈនោះ [[នគររតនកោសិន្ទ្រ|សៀម]] ([[ថៃ]]ទំនើប) បានលះបង់[[អធិរាជភាព]]លើកម្ពុជា និងទទួលស្គាល់អាណាព្យាបាលបារាំងនៅកម្ពុជាជាផ្លូវការ។ កម្ពុជាត្រូវបានធ្វើសមាហរណកម្មទៅជា[[សហភាពឥណ្ឌូចិន]]នៅឆ្នាំ ១៨៨៧ រួមគ្នាជាមួយដែនអាណានិគម និងអាណាព្យាបាលបារាំងនៅ[[វៀតណាម]] ([[កូសាំងស៊ីន]] [[អណ្ណាម (អាណាព្យាបាលបារាំង)|អណ្ណាម]] និង [[តុងកឹង]])។ នៅឆ្នាំ ១៩៤៦ កម្ពុជាទទួលបានសិទ្ធិគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯង ក្នុង[[សហភាពបារាំង]] និងស្ថានភាពអាណាព្យាបាលត្រូវបានលុបបំបាត់នៅឆ្នាំ ១៩៤៩។ កម្ពុជាក្រោយមកបានទទួលបានឯករាជ្យ និងថ្ងៃឯករាជ្យត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី ៩ វិច្ឆិកា [[១៩៥៣]]។
ប្រទេសកម្ពុជា បានស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមនិយមបារាំង អស់ជិតមួយសតវត្សដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ ១៨៦៣ រហូតដល់ពេលទទួលបានឯករាជ្យនៅឆ្នាំ ១៩៥៣។
នៅឆ្នាំ ១៨៦៣ [[កម្ពុជា]]ក្រោមរជ្ជកាលរបស់ព្រះបាទ[[នរោត្តម]]បានប្រែក្លាយប្រទេសរបស់ទ្រង់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោម[[អាណាព្យាបាល]]បារាំង។ នៅខែ តុលា ១៨៨៧ ពួកបារាំង បានប្រកាសការបង្កើត ''Union Indochinoise'' ([[សហភាពឥណ្ឌូចិន]]) ដែលនៅពេលនោះក៏បានបញ្ចូលកម្ពុជាផងដែរ សិទ្ធិជាម្ចាស់របស់បារាំងមានជាស្វ័យតរួចរាល់ទៅហើយ ជាមួយនិងតំបន់ទាំងបីនៃប្រទេស[[វៀតណាម]] ([[តុងកឹង]] [[អណ្ណាម (អាណានិគមបារាំង)|អណ្ណាម]] និង [[កូសាំងស៊ីន]])។ នៅឆ្នាំ ១៨៩៣ [[លាវ]] ត្រូវបានរាប់បញ្ចូលបន្ទាប់ពីពួកបារាំងបានគំរាមកំហែង ដល់ព្រះបាទ[[ចុល្លាង្ករណ៍]][[ថៃ|សៀម]]ថានឹងអាចមានសង្គ្រាម ដោយហេតុនោះហើយក៏បង្ខំអោយទ្រង់បោះបង់ចោលទឹកដីនោះទៅ។
==ដំណើរមកដល់នៃអំណាចត្រួតត្រារបស់បារាំង==
កំឡុងសតវត្សទី១៩ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានដោះខ្លួនពីរដ្ឋចំណុះនៃនគរសៀមដែលបានដាក់បញ្ចូលខេត្តភាគខាងលិចរបស់ប្រទេសនេះ រួមមាន[[អង្គរ]] ដែលកាលណោះឥទ្ធិពលអំណាចរបស់[[រាជវង្សង្វៀន]]យួនបានធំធាត់ឡើងដែលជាការគំរាមកំហែងដល់ប៉ែកខាងកើតនៃប្រទេស។ បន្ទាប់ពីការបង្កើតអាណានិគមបារាំងនៅកូសាំងស៊ីន (វៀតណាមខាងត្បូងសម័យបច្ចុប្បន្ន) នៅឆ្នាំ ១៨៦៧ ព្រះបាទនរោត្តមកម្ពុជាបានស្នើសុំឱ្យបារាំងដាក់អាណាព្យាបាលលើនគររបស់ទ្រង់។ នៅពេលនោះ លោក '''ព្យាំរប៉ូល-ដឺ-ឡា-ហ្គ្រង់ឌ្យែរ''' ទេសាភិបាលអាណានិគមកូសាំងស៊ីន កំពុងបន្តផែនការដើម្បីពង្រីកអំណាចបារាំងលើវៀតណាមទាំងមូលហើយបានប្រមើលឃើញកម្ពុជាជាប្រទេសទ្រនាប់រវាងដែនកម្មសិទ្ធិបារាំងនៅវៀតណាមនិងសៀម។ នៅថ្ងៃ ១១ សីហា ១៨៦៣ ព្រះបាទនរោត្តមបានចុះព្រះហស្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាមួួយដែលទទួលស្គាល់អាណាព្យាបាលបារាំងលើព្រះរាជាណាចក្ររបស់ទ្រង់។ ស្ថិតនៅក្រោមសន្ធិសញ្ញានេះ [[អ្នកដឹកនាំកម្ពុជា|របបរាជានិយម]]នៅកម្ពុជាត្រូវបានបន្សល់ឱ្យនៅមានដដែល ក៏ប៉ុន្តែអំណាចត្រូវបានស្ថិតក្នុងដៃនៃឯកាធិបតីដ៏ច្រើនសម្បើមដែលមានទីតាំងនៅ[[ភ្នំពេញ]]។ បារាំងក៏ទទួលបន្ទុកលើទំនាក់ទំនងការបរទេសនិងពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាផងដែរ ដូចគ្នាបារាំងក៏ផ្ដល់នូវការការពារខាងយោធា។ សៀមក្រោយមកបានទទួលស្គាល់អាណាព្យាបាលរបស់បារាំងបន្ទាប់ពីបារាំងបានប្រគល់ខេត្តបាត់ដំបងរបស់កម្ពុជា និងទទួលស្គាល់ការគ្រប់គ្រងរបស់ថៃនៅអង្គរ។<ref>Philippe Franchini, ''Les Guerres d'Indochine'', tome 1, Pygmalion-Gérard Watelet, 1988, page 92</ref><ref>[[ព្យាំរ ម៉ុងតាញ៉ុង|Pierre Montagnon]], ''La France coloniale'', tome 1, Pygmalion-Gérard Watelet, 1988, pages 146–147</ref>
នៅឆ្នាំ ១៨៦២ បន្ទាប់ពីដំណើររបស់ឧត្ដមនាវីបូណា (ទេសាភិបាលបារាំងប្រចាំ[[ក្រុងព្រៃនគរ]]) មកកម្ពុជា បារាំងយល់ថា [[ភូមិវិទ្យា|ភូមិសាស្ត្រ]]អាចឱ្យ[[បារាំង]]បង្កើតមូលដ្ឋានបន្តដំណើរទៅកាន់កាប់ទិសឧត្ដរ និងបស្ចិមនៃ[[ឥណ្ឌូចិន]] ព្រមទាំងអាចបង្កើតរបាំងខណ្ឌដែនដី ដែលកាន់កាប់ដោយ[[បារាំង]] និង[[អង់គ្លេស]]នៅ[[ឥណ្ឌូចិន]]។ បារាំងឱ្យលោក ឡាក្រង់ឌីយែ មកចរចាបញ្ចុះបញ្ចូល ព្រះបាទ[[នរោត្ដម]] (១៨៦១-១៩០៤) ឱ្យយល់ព្រមចុះព្រះហស្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាស្ដីពីអាណាព្យាបាលបារាំងលើប្រទេស[[កម្ពុជា]] ថ្ងៃ ១១ សីហា ១៨៦៣។ ប្រទេស[[សៀម]] ប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងនឹងសន្ធិសញ្ញានេះ ហើយធ្វើការគំរាមកំហែង ព្រះបាទ[[នរោត្ដម]]ដោយមិនព្រមប្រគល់ម្កុដរាជ និងគ្រឿងរាជកកុធភណ្ឌមកថ្វាយព្រះអង្គវិញទេ។ ពួកមន្ត្រីខ្មែរដែលមាននិន្នាការលំអៀងទៅខាងសៀមបានទាក់ទាញ ព្រះបាទ[[នរោត្ដម]] ឱ្យវិលមករកសៀមវិញ។ ប៉ុន្តែ បារាំងបានប្រឆាំងតបវិញ ដោយបញ្ជូនកប៉ាល់ប្រាំគ្រឿង និងទាហានជើងទឹក ១០០ នាក់ ឡើងមកកាន់រាជធានីឧត្ដុង្គ និងទីក្រុងភ្នំពេញ។
បារាំងបានយល់ព្រមប្រគល់[[ខេត្តបាត់ដំបង]] និង[[សៀមរាប]]ឱ្យទៅ[[សៀម]] និងធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយជាមួយ[[សៀម]] ស្ដីពីពិធីរាជាភិសេកព្រះបាទ[[នរោត្ដម]]ជាព្រះមហាក្សត្រពេញលក្ខណៈនៅរាជធានី[[ឧដុង្គ]] នាថ្ងៃ ៣ មិថុនា ១៨៦៤។
មកដល់ឆ្នាំ ១៨៦៧ ទើប[[សៀម]]ព្រមទទួលស្គាល់សិទ្ធិរបស់ប្រទេស[[បារាំង]] ដើម្បីដាក់របបអាណាព្យាបាលមកលើ[[កម្ពុជា]]។
អាសនៈនៃ[[អគ្គទេសាភិបាល]]សម្រាប់សហភាពឥណ្ឌូចិនទាំងមូលមានទីតាំងនៅ[[ហាណូយ]] ដែលស្ថិតនៅ[[តុងកឹង]] (ឥឡូវគឺ[[វៀតណាមខាងជើង]])។ កម្ពុជា ក៏ជារដ្ឋអាណាព្យាបាលរួមផ្សំនៃសហភាពឥណ្ឌូចិនដែរ ដែលត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយ ''Résident Supérieur'' (រេស៊ីដង់ស៊ុពែរីយ៉េ) រឺ ឯកាធិបតី សម្រាប់កម្ពុជា ដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយផ្ទាល់ដោយ [[ក្រសួង]]ជើងទឹកនិង[[អាណានិគម]]នៅ[[ប៉ារីស]]។ [[ឯកាធិបតី]] (រេស៊ីដង់ស៊ុពែរីយ៉េ) គឺនៅពេលនោះត្រូវបានជួយដោយពួក[[ឯកាភិបាល]] (រេស៊ីដង់) រឺ ពួកអភិបាលក្នុងតំបន់ (ចៅហ្វាយខេត្ត) ដែលត្រូវបានគេដាក់នៅតាមមជ្ឈមណ្ឌលខេត្តនានា (ទីរួមខេត្ត) ដូចជា [[បាត់ដំបង]] [[ពោធិ៍សាត់]] [[ឧដុង្គ]] និង [[សៀមរាប]]។ ភ្នំពញ ជារាជធានី គឺត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយផ្ទាល់របស់ឯកាធិបតី (រេស៊ីដង់ស៊ុបពែរីយ៉េ)។
ឯកាធិបតីបានក្ដោបក្ដាប់អំណាចដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់ ក៏ប៉ុន្តែបុគ្គលដែលនៅក្នុងតំណែងនេះជារឿយៗចង់បានអំណាចលើសពីនេះទៀត។ នៅឆ្នាំ ១៨៩៧ ឯកាធិបតីដែលកំពុងតែកាន់តំណែង បានត្អូញត្អែរទៅទីក្រុងប៉ារីសថាស្ដេចបច្ចុប្បន្ននៃកម្ពុជា ព្រះបាទ[[នរោត្តម]]លែងសាកសមដើម្បីដឹកនាំ និងស្នើសុំកាន់អំណាចរបស់ស្ដេចដើម្បីប្រមូលពន្ធ ចេញរាជក្រិត្យ និងសូម្បីតែតែងតាំងមន្ត្រីរាជការ និងជ្រើសរើសពួក[[ព្រះអង្គម្ចាស់ម្កុដរាជ្យ]] (ព្រះបុត្រាស្នងរាជ្យ)។ ចាប់ពីពេលនោះមក ព្រះបាទនរោត្តម និងពួកស្ដេចនាពេលអនាគតរបស់កម្ពុជាក្លាយជាស្ដេចដែលមានតែឈ្មោះ និងជាឧបត្ថាកសាសនាព្រះពុទ្ធនៅកម្ពុជា ទោះយ៉ាងណាក្ដីក៏ពួកទ្រង់នៅតែមើលឃើញថាជាស្ដេច[[ទេវរាជ]]តាមរយៈក្រសែភ្នែករបស់ប្រជាជនស្រុកស្រែចម្ការដដែល។ អំណាចផ្សេងៗទាំងអស់គឺនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃនៃពួកឯកាធិបតី (រេស៊ីដង់ស៊ុបពែរីយ៉េរ) និង[[ការិយាធិបតេយ្យ]]អាណានិគម។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ការិយាធិបតេយ្យនេះគឺត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយពួកមន្ត្រីបារាំងភាគច្រើនបំផុត និងជនជាតិមួយទៀតដែលត្រូវបានគេអនុញ្ញាតដោយសេរីគឺពួកជនជាតិ[[យួន]] ដែលគេឃើញថាជាពួកជនជាតិអាស៊ីដែលត្រួតត្រាគេនៅសហភាពឥណ្ឌូចិន។
នៅឆ្នាំ ១៩០៤ ព្រះបាទនរោត្តមបានសោយទិវង្គត។ ផ្ទុយពីផ្ទេររាជបល្ល័ង្កបន្តអោយទៅរាជបុត្រារបស់ព្រះនរោត្តម ពួកបារាំងបានផ្ទេររាជ្យសម្បត្តិទៅព្រះភាតារបស់ព្រះនរោត្តម គឺព្រះបាទ[[ស៊ីសុវត្ថិ]] ដែលខ្សែរាជវង្សរបស់ទ្រង់មិនរឹងរូស និងជាតិនិយមតិចចំពោះការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងជាងខាងព្រះនរោត្តម ដែលបានបង្ហាញថាជាខ្សែរាជវង្សជាតិនិយមខ្លាំង។ ដូចដែរ គេបានឃើញថាព្រះនរោត្តម ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការបះបោរខ្មែរឥតឈប់ឈរប្រឆាំង នឹងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំង។ ហេតុផលផ្សេងមួយទៀតគឺថារាជបុត្រជាទីសព្វព្រះរាជហឫទ័យរបស់ព្រះនរោត្តម ដែលទ្រង់ចង់អោយសោយរាជ្យបន្តព្រះអង្គ ជាព្រះមហាក្សត្រ គឺ[[យុគន្ធរ|ព្រះអង្គម្ចាស់យុគន្ធរ]] បានធ្វើដំណើរទៅកាន់អឺរ៉ុប បង្កភាពវឹកវរដោយលើកឡើងជាសាធារណៈអំពីភាពឃោរឃៅព្រៃផ្សៃនៃអាណានិគមបារាំងនៅកម្ពុជា ដែលពួកគេកំពុងតែបានគ្រប់គ្រងកាន់កាប់។
[[Image:Thais return Battambang to King Sisowath.jpg|thumb|340px|left|សៀមរាប បាត់ដំបង និងព្រះវិហារ បានត្រឡប់មកវិញក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ ១៩០៧]]
នៅគ្រានោះដែរ ក្នុងរាជ្យព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ និងបុត្ររបស់ទ្រង់ [[ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស|ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស]] ប្រទេសមានសន្តិភាព ទោះបីជាក្សត្រទាំងពីរអង្គគ្មានអំណាចអ្វីសោះឡើយ ដោយហេតុតែពួកទ្រង់ជាតុក្កតា និងឧបករណ៍ដែលអាចបត់បែនបានដោយពួកបារាំង។ កំឡុងរជ្ជកាលរបស់ព្រះស៊ីសុវត្ថិ ពួកបារាំងបានសម្រេចជោគជ័យក្នុងការធ្វើឱ្យស្ដេចកំណែទម្រង់របស់ប្រទេសថៃ [[ចុល្លាង្ករណ៍|ព្រះបាទចុល្លាង្ករណ៍]]ចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាថ្មីមួយនៅឆ្នាំ ១៩០៧ ដែលនាំត្រឡប់មកវិញនូវខេត្តភាគពាយព្យ [[បាត់ដំបង]] និង[[សៀមរាប]]ត្រលប់មកក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់កម្ពុជាវិញ។ ក្នុងន័យនេះ ខ្សែរាជវង្សខាងព្រះស៊ីសុវត្ថិត្រូវបានគេមើលឃើញថាបាននាំយកទឹកដីមកឱ្យប្រទេសខ្មែរវិញ ត្បិត កម្ពុជាស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងនៃអាណានិគមបារាំងយ៉ាងសង្កត់សង្កិតយ៉ាងណាក៏ដោយ។
===ស្ថានភាពនយោបាយខ្មែរ===
រហូតមកដល់ស.វ. ទី១៩ គឺក្នុងរាជ្យព្រះបាទ'''[[អង្គឌួង]]''' (១៨៤១ - ១៨៦០) ប្រទេសខ្មែរនៅតែស្ថិតក្រោមអំណាចសៀម និងយួននៅឡើយ។ ពួកនេះនៅប្រចាំការអមព្រះអង្គ ដើម្បីសម្រេចកិច្ចការរបស់ខ្មែរ។ ចាប់តាំងពីបានឡើងសោយរាជ្យមក ព្រះបាទ'''[[អង្គឌួង]]'''ទ្រង់តូចព្រះទ័យយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការបាត់បង់ទឹកដីយ៉ាងច្រើន ដែលពួកយួន និងសៀមប្រវ័ញ្ចយកទៅដោយខុសច្បាប់។ ព្រះអង្គបានខិតខំរកគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីរំដោះទឹកដី និងគេចឲ្យផុតពីភាពចំណុះគេនេះ។<br \>
នៅឆ្នាំ ១៨៥៤ បព្វជិតបារាំងម្នាក់ឈ្មោះមីស (Miche) ដែលស្និទ្ធនឹងព្រះអង្គឌួង បានថ្វាយយោបល់ដល់ព្រះអង្គឲ្យធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះចៅអធិរាជបារាំង[[ណាប៉ូលេអុងទី៣]] ដើម្បីឲ្យបារាំងជួយការពារប្រទេសកម្ពុជា។ ក្រោយពីទទួលលិខិតនិងដង្វាយ [[ណាប៉ូលេអុងទី៣]]បានបញ្ជូនគណៈប្រតិភូរបស់ខ្លួនគឺលោក[[ដឺម៉ុងទីញី]] ឲ្យមកកម្ពុជាយ៉ាងរួសរាន់ (១៨៥៥) ដើម្បីពិនិត្យស្ទាបស្ទង់ស្ថានភាព។ គ្រាន់តែលោក[[ដឺម៉ុងទីញី]]មកដល់កំពតភ្លាម សៀមបានដឹងកិច្ចការនេះ ហើយបានប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ សៀមបានកំហែងព្រះបាទ[[អង្គឌួង]]ថា បើព្រះអង្គចុះសន្ធិសញ្ញាសម្ព័ន្ធភាពនឹងបារាំងដែលមាន[[ដឺម៉ុងទីញី]]ជាតំណាងនោះ សៀមនឹងលើកទ័ពចូលមកកម្ទេចខ្មែរមិនខាន ហើយពុំព្រមប្រគល់គ្រឿងរាជកកុធភ័ណ្ឌថ្វាយមកព្រះអង្គឡើយ។ ដូចនេះសៀមពុំបានធ្វើឲ្យព្រះបាទអង្គឌួងសម្រេចព្រះបំណងឡើយ។ នៅថ្ងៃទី១៩ តុលា ឆ្នាំ១៩៦០ ព្រះបាទ[[អង្គឌួង]]បានចូលទិវង្គត។ រាជបុត្រច្បងរបស់ព្រះអង្គ គឺសត្ថាច្រឡឹងឡើងគ្រងរាជសម្បត្តិស្នង ដោយមាននាមសម្រាប់រាជ្យថាព្រះបាទ[[នរោត្ដម]]។
{{ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ}}
===ស្ថានភាពនយោបាយបារាំង===
នៅគ្រប់ទីកន្លែង បារាំងបានប៉ះទង្គិចនឹងមហិច្ឆតារបស់អង់គ្លេសរហូតដល់ឆ្នាំ ១៨៣០។ បារាំងមានបំណងបង្កើតអាណានិគមដ៏ធំទូលាយមួយនៅ អាហ៊្វ្រិក និងនៅអាស៊ីជាថ្នូរ នឹងអាណានិគមរបស់ខ្លួនដែលបានបាត់បង់នៅអាមេរិក (រដ្ឋល្វីស្យ៉ាណាត្រូវលក់ទៅឲ្យអាមេរិក ឯរដ្ឋកាណាដាត្រូវអង់គ្លេសដណ្ដើមយក)។
<br \>
នៅអាស៊ីបារាំងបានតម្រង់ទិសដៅមករកប្រទេសចិនភាគខាងត្បូង និងបណ្ដាប្រទេសនៅឥណ្ឌូចិនមាន កម្ពុជា វៀតណាម លាវ សៀម។ នៅក្នុងប្រទេសទាំងនេះ មានបេសកបព្វជិតកាតូលិកចូលមកផ្សព្វផ្សាយសាសនាជាយូរមកហើយ និងយ៉ាងស្ងាត់កំបាំងតាមរយៈប្រជាជនដែលកាន់សាសនាយេស៊ូ។
<br \>
បារាំងសម្លឹងឃើញផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើន បន្ទាប់ពីបានចូលមកនៅជាអ្នកជិតខាងខ្មែរលើទឹកដី[[កូសាំងស៊ីន]]។ ទីមួយបារាំងយល់ថា ទន្លេមេគង្គជាផ្លូវទឹកមួយយ៉ាងសំខាន់អាចឲ្យគេជ្រៀតចូលទៅក្នុងប្រទេសចិនភាគខាងត្បូង។ ទី២ គេត្រូវកម្ចាត់គ្រោះថ្នាក់ទាំងឡាយដែលគំរាមកំហែងលើអាណានិគមថ្មីរបស់គេឲ្យអស់ ពិសេសបណ្ដាប្រទេសមកពីប្រទេសសៀម ដែលមានអធិរាជអង់គ្លេសនៅពីខាងក្រោយ។
<br \>
ក្រោយមកនៅគ.ស. ១៨៦២ លោកឧត្ដមសេនីយត្រីបូណា ទេសាភិបាលនៃដែនដី[[កូសាំងស៊ីន]]ចូលមកស្រុកខ្មែរ ក្ដាប់សភាពការណ៍ម្ដងទៀត ដោយឆ្លៀតឱកាសចូលគាល់សម្ដេចនរោត្ដមផង។
<br \>
នៅដើមឆ្នាំ ១៨៦៤ បារាំងបានគាបសង្កត់បាងកកតាមផ្លូវទូត និងផ្លូវយោធា ដើម្បីឲ្យបាងកកបញ្ជូនត្រា ព្រះខ័នរាជ្យ និងម្កុដរាជ្យ សម្រាប់ពិធីរាជាភិសេកព្រះបាទ[[នរោត្ដម]] ជាព្រះមហាក្សត្រពេញលក្ខណៈនៅរាជធានីឧដុង្គនាថ្ងៃទី ៣ មិថុនា ១៨៦៤។
<br \>
មកដល់ឆ្នាំ ១៨៦៧ បារាំង និងសៀមបានស្រុះស្រួលយល់ព្រមចំពោះបញ្ហាខ្មែរ ដែលពីមុនមកមានទំនាស់ដោយសារសៀមមានអង់គ្លេសនៅពីក្រោយ ឯបារាំងចង់ផ្ទេរការកាន់កាប់ខ្មែរពីសៀម។ ម្យ៉ាងទៀត បរិយាកាសធូរស្រាលខ្លះៗ បានកើតមានឡើងរវាងបារាំង និងអង់គ្លេស ព្រោះ ប្រទេសទាំងពីរបានក្លាយទៅសម្ព័ន្ធមិត្តក្នុងការប្រឆាំងនឹងចិន គឺ[[ចលនាថាយភិង]] (ឈ្មោះសមាគមសម្ងាត់នៅប្រទេសចិន ងើបឡើងប្រឆាំង នឹងអ្នកកាន់អំណាចជាតិផង និងពួកបរទេសផង)។ សន្ធិសញ្ញាថ្ងៃទី ១៥ កក្កដា ១៨៦៧ មានន័យថាបារាំងព្រមប្រគល់ខេត្តបាត់ដំបង និងសៀមរាបទៅឲ្យសៀម។ ឯសៀមព្រមទទួលស្គាល់សិទ្ធិរបស់បារាំងក្នុងការដាក់របបអាណាព្យាបាលមកលើកម្ពុជា។ ម្យ៉ាងទៀតបារាំងសន្យាថាមិនបញ្ចូលប្រទេសខ្មែរជាអាណានិគមដូច[[កម្ពុជាក្រោម]]ឡើយ។
==អំណាចត្រួតត្រារបស់បារាំង==
អាសនៈអគ្គទេសាភិបាលសម្រាប់សហភាពឥណ្ឌូចិនទាំងមូលត្រូវតាំងនៅ[[សៃហ្គន]]រហូតដល់រដ្ឋធានីនេះត្រូវបានរើទៅកាន់[[ហាណូយ]]នៅឆ្នាំ ១៩០២។ កម្ពុជា ក្លាយជាដែនអាណាព្យាបាលសំខាន់មួយនៃសហភាពឥណ្ឌូចិន ដែលត្រូវបានអភិបាលដោយ ''Résident Supérieur'' (ឯកាធិបតី) សម្រាប់កម្ពុជា រេស៊ីដង់ស៊ុបពែរីយ៉េត្រូវបានតែងតាំងដោយផ្ទាល់ពីក្រសួងជើងសមុទ្រនិងអាណានិគមនៅប៉ារីស។ ឯកាធិបតីត្រូវបានជួយជាលំដាប់លំដោយដោយពួកឯកាភិបាល រឺ ពួកអ្នកអភិបាលដែនដី ដែលឈរជើងនៅគ្រប់មជ្ឈមណ្ឌលខេត្តទាំងអស់ដូចជា [[បាត់ដំបង]] [[ពោធិ៍សាត់]] [[ឧដុង្គ]] និង [[សៀមរាប]]។ [[ភ្នំពេញ]] គឺជាធានី ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងនៃរដ្ឋបាលរបស់ឯកាធិបតីដោយផ្ទាល់។
===ការរៀបចំរដ្ឋបាលឡើងវិញ===
[[Image:Thais return Battambang to King Sisowath.jpg|thumb|290px|left|ចម្លាក់បង្ហាញពីព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិទទួលបាន ខេត្តព្រះវិហារ បាត់ដំបង និង សៀមរាបនៅឆ្នាំ ១៩០៧ ពីសៀមមកវិញ ដែលបានយកខេត្តមកពីកម្ពុជានៅពាក់កណ្ដាលចុងក្រោយនៃសតវត្សទី១៨។]]
នៅឆ្នាំ ១៨៩៦ បារាំងនិង[[ចក្រភពប៊្រិតថេន]]បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលទទួលស្គាល់មណ្ឌលឥទ្ធិពលទាំងសងខាងលើ[[ឥណ្ឌូចិន]] ជាពិសេសលើសៀម។ ស្ថិតក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ សៀមត្រូវប្រគល់ខេត្តនៅតំបន់[[អង្គរ]]ត្រឡប់ទៅកម្ពុជាដែលកាលណោះគ្រប់គ្រងដោយបារាំង។កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានទទួលស្គាល់អំណាចគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងលើវៀតណាម (រួមមានអាណានិគមកូសាំងស៊ីន និងអាណាព្យាបាលអណ្ណាមនិងតុងកឹង) កម្ពុជា ដូចគ្នានេះដែរ លាវ ដែលត្រូវបានបញ្ចូលនៅឆ្នាំ ១៨៩៣ បន្តបន្ទាប់ពីជ័យជម្នះបារាំងនៅក្នុង[[សង្គ្រាមបារាំង-សៀម]] និងដោយសារឥទ្ធិពលបារាំងលើសៀមភាគខាងកើត។ រដ្ឋាភិបាលបារាំងក្រោយមកក៏បានដាក់ទីតាំងរដ្ឋបាលថ្មីនៅក្នុងដែនអាណានិគមនេះ និងបានចាប់ផ្ដើមអភិវឌ្ឍខាងសេដ្ឋកិច្ចដែលនាំចូលវប្បធម៌និងភាសាបារាំងទៅជាផ្នែកនៃកម្មវិធីសមានកម្ម។<ref>Philippe Franchini, ''Les Guerres d'Indochine'', tome 1, Pygmalion-Gérard Watelet, 1988, page 114</ref>
នៅឆ្នាំ ១៨៩៧ ឯកាភិបាលដែលកំពុងកាន់អំណាចបានប្ដឹងទៅកាន់ប៉ារីសថា ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរដែលកំពុងតែសោយរាជ្យ ព្រះបាទ[[នរោត្តម]]លែងសាកសមគ្រងរាជ្យ និងស្នើសុំការអនុញ្ញាតដើម្បីក្ដាប់អំណាចប្រមូលពន្ធដាររបស់ព្រះអង្គ ចេញរាជក្រឹត្យ និងថែមទាំងចង់បានអំណាចតែងតាំងមន្ត្រីរាជការ ហើយនិងជ្រើសរើសព្រះរាជបុត្រស្នងរាជ្យទៀតផង។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ព្រះបាទនរោត្តម និងពួកស្ដេចនៃកម្ពុជាបន្តបន្ទាប់មកទៀតត្រូវបានក្លាយជាតួអង្គមានតែនាម និងគ្រាន់តែជាអ្នកឧបត្ថាកពុទ្ធសាសនានៅកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ បើទោះណាពួកទ្រង់ក៏នៅតែមើលឃើញថាជាស្ដេចទេវរាជដដែលដោយប្រជាជនស្រុកស្រែចម្ការសាមញ្ញ។ អំណាចផ្សេងៗទាំងអស់ត្រូវស្ថិតនៅក្នុងដៃនៃឯកាធិបតី និងការិយាធិបតេយ្យអាណានិគម។ មិនទៅតិចអ្វីទេ ការិយាធិបតេយ្យនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងភាគច្រើនបំផុតដោយពួកអ្នករដ្ឋការបារាំង និងមានតែជនជាតិអាស៊ីមួយចំនួនដែលអនុញ្ញាតដោយសេរីដើម្បីចូលរួមក្នុងរដ្ឋាភិបាលគឺជនជាតិ[[យួន]] ដែលត្រូវគេមើលឃើញថាជាជនជាតិអាស៊ីដែលគ្រប់គ្រងគេនៅក្នុងសហភាពឥណ្ឌូចិន។
នៅឆ្នាំ ១៩០៤ ព្រះបាទនរោត្តមបានសោយទិវង្គត និងផ្ទុយពីការផ្ទេររាជបល្ល័ង្កបន្តទៅឱ្យព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ ពួកបារាំងក៏បានផ្ទេរបន្តទៅឱ្យព្រះអនុជរបស់ព្រះបាទនរោត្តម គឺព្រះបាទ[[ស៊ីសុវត្ថិ]] ដែលខ្សែរាជវង្សរបស់ទ្រង់មិនសូវរឹងទទឹង និងមិនជាតិនិយមជ្រុល ចំពោះការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងជាងខ្សែរាជវង្សព្រះនរោត្តម។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ព្រះនរោត្តមត្រូវបានគេឃើញថាទទួលខុសត្រូវចំពោះការបះបោរខ្មែរឥតឈប់ឈរប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំង។ ហេតុផលមួយទៀតនោះគឺព្រះរាជបុត្រសំណព្វព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះបាទនរោត្តម ដែលទ្រង់ចង់ឱ្យសោយរាជ្យបន្តព្រះអង្គជាព្រះមហាក្សត្រ គឺព្រះអង្គម្ចាស់[[នរោត្តម យុគន្ធរ|យុគន្ធរ]] ធ្លាប់បានធ្វើដំណើរទៅកាន់អឺរ៉ុប បានបើកឡើងជាសាធារណៈនូវភាពព្រៃផ្សៃនៃអាណានិគមបារាំងនៅកម្ពុជា។ បារាំងក្រោយមកបានរឹតបន្តឹងអំណាចគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួនលើកម្ពុជាគ្រាដែលកំពុងពង្រីកទឹកដីអាណាព្យាបាលរបស់ខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩០២ និង ១៩០៤ តាមរយៈសន្ធិសញ្ញាមួយចំនួនជាមួយសៀម ដែលបានបញ្ចូល[[ខេត្តព្រះវិហារ]]មកកម្ពុជា និងផ្ដល់ឱ្យបារាំងគ្រប់គ្រងលើ[[ទន្លេបាសាក់]]ជាបន្តបន្ទាប់រៀងមក។ ទំនាស់ទឹកដីក្រោយមកទៀតរវាងបារាំងនិងសៀមមកលើ[[ខេត្តបាត់ដំបង]] និង [[ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] បានឈានទៅដល់ការកាន់កាប់[[ខេត្តត្រាច]] (ត្រាត) ដោយបារាំងរហូតដល់សៀមប្រគល់មកវិញដោយសារការគាបសង្កត់របស់បារាំង ដូច្នេះហើយសៀមក៏បានប្រគល់ខេត្តទាំងប៉ុន្មាននោះមកវិញ នៅឆ្នាំ ១៩០៧ ដើមឡើយវាជាទឹកដីកម្ពុជារហូតមកដល់ចុងសតវត្សទី១៨ ដែលត្រូវប្រគល់រួមគ្នានឹង[[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]។ ការទទួលបាននៃខេត្តទាំងនេះបានក្លាយជាដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃការពង្រីកទឹកដីរបស់បារាំងនៅឥណ្ឌូចិនជាពេលដែលសៀមក្រោយមកបានសហការជាមួយពួកប៊្រិតថេនក្នុងតំបន់ ដោយភ័យខ្លាចចំពោះការពង្រីកទឹកដីរបស់បារាំងដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន និង ការគ្រប់គ្រងសៀមនឹងអាចធ្វើឱ្យក្រឡាប់ចាក់តុល្យភាពនៃពួកមហាអំណាចនៅឥណ្ឌូចិន។<ref>Maurice Zimmerman, [http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/geo_0003-4010_1907_num_16_87_6973 Traité du 23 mars 1907 avec le Siam], Annales de géographie, Année 1907, Volume 16, n°87, pp. 277–278, sur ''Persée.fr''</ref>
===ដំណាក់កាលទី១===
ដំបូងបារាំងប្រើវិធីត្រជាក់ក្នុងការអនុវត្តការត្រួតត្រាខ្មែរ។ ក្រោយពីត្រឡប់ទៅ[[ព្រៃនគរ]]វិញ បារាំងបានកំណត់គោលការណ៍ពីរយ៉ាងគឺ៖
*ដើម្បីបានបញ្ចូល[[ដែនដីកូសាំងស៊ីន]]ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន បារាំងបានយកលេសមួយសមស្របមកកំណត់។ ពោលគឺបារាំងមានសិទ្ធិលូកដៃចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្មែរ ព្រោះប្រទេសខ្មែរពីមុនមកធ្លាប់ជាសាមាន្តរដ្ឋរបស់យួន។
*លោកទេសាភិបាល បូណាសង្កត់ធ្ងន់លើសេចក្ដីប្រាថ្នារបស់សៀមមកលើប្រទេសខ្មែរ ដែលប្រទេសបារាំងត្រូវតែការពារឯករាជ្យនៃប្រទេសនេះ ដែលមានការទំនាក់ទំនងទៅនឹងសន្តិភាពនៃ[[ដែនដីកូសាំងស៊ីន]]។
<br \>
ក្រោយពីបានទូលថ្វាយហេតុផលសព្វគ្រប់ និងសូមព្រះអង្គព្រមដាក់ប្រទេសខ្មែរឲ្យបារាំងជួយការពារ [[បព្វជិតមីស]] (Miche) ទ្រង់បានថ្វាយគម្រោងសន្ធិសញ្ញាមួយ ហើយទ្រង់បានធ្វើការពិភាក្សាជាមួយព្រះរាជាខ្មែរ។ លុះដល់ថ្ងៃទី ១១ សីហា ១៨៦៣ លោក[[ឡាក្រង់ឌីយ៊ែ]] (La Grandière) បានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាក្នុងនាមលោកផ្ទាល់ ជាមួយនិងសម្ដេចនរោត្ដមដែលបានយល់ព្រមទាំងញញើតញញើម។ នេះជាសន្ធិសញ្ញាលើកទី១ ដែលខ្មែរយល់ព្រមឲ្យបារាំងធ្វើអាណាព្យាបាល។
====ខ្លឹមសារសន្ធិសញ្ញាថ្ងៃទី ១១ សីហា ១៨៦៣====
*ផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ ព្រះចៅអធិរាជបារាំងបានសន្យាថានឹងរៀបចំប្រទេសកម្ពុជាឲ្យស្ថិតក្នុងសន្តិភាព និងរបៀបរៀបរយ ការពារចំពោះការវាយលុកទាំងឡាយមកពីខាងក្រៅ និងជួយខ្មែរក្នុងការហូតពន្ធគយ ផ្ដល់ភាពងាយស្រួល ក្នុងការធ្វើគមនាគមន៍តាមផ្លូវសមុទ្រ។
*ជាថ្នូរវិញ ប្រទេសកម្ពុជាព្រមធ្វើសម្បទានដល់ប្រទេសបារាំងនូវដីម្ដុំជ្រោយចង្វារ និងបើកសិទ្ធិឲ្យបារាំងកាប់ឈើក្នុងព្រៃនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដើម្បីយកទៅស្ថាបនាកប៉ាល់។
<br \>
ទោះបីខាងភាគីខ្មែរចាញ់ប្រៀបខាងភាគីបារាំងខ្លះក៏ដោយ ក៏មតិខ្មែរខ្លះយល់ថា ខ្មែរអាចទទួលយកសន្ធិសញ្ញាថ្ងៃទី ១១ ខែ សីហា ១៨៦៣ ព្រោះបារាំងពុំបានទាន់ដកហូតអំណាចពីព្រះរាជាខ្មែរនៅឡើយ។ តែក៏មានអ្នកស្នេហាជាតិបានក្រោកឈរកាន់អាវុធប្រឆាំងដែរ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៨៦៣ មក ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ បានចុះព្រះហស្ថលេខាលើក្រឹត្យ ឬ សេចក្ដីប្រកាសជាច្រើន ដែលសុទ្ធតែផ្ដល់ចំណេញដល់[[បារាំង]]ទាំងអស់។ ឃើញយ៉ាងនេះ ព្រះមហាក្សត្របានឱ្យមនុស្សជំនិតរបស់ព្រះអង្គបង្កការបះបោរដើម្បីការពារព្រះមហាក្សត្រ។
===ដំណាក់កាលទី២===
នៅទសវត្សទី៩នៃសតវត្សទី១៩ សាធារណរដ្ឋទី៣នៃប្រទេសបារាំងមានស្ថេរភាពឡើងវិញហើយ។ អ្នកដែលឡើងកាន់អំណាចសុទ្ធជាបក្សពួកនិយមខាងពង្វាតអាណានិគមដូចជាលោក[[កំបែតា]]ជាដើម។ ពួកនេះសម្រេចចិត្តថាត្រូវតែវាយដណ្ដើមយកតំបន់សេសសល់នៅឥណ្ឌូចិនមកកាន់កាប់ទៀត ហើយពង្រីកការត្រួតត្រានៅទីនោះឲ្យកាន់តែរឹងមាំឡើង
<br \>
ទន្ទឹមនឹងការវាយប្រហារទៅលើ[[តុងកឹង]]ជាលើកទី២ និងការវាយប្រហារទៅលើបន្ទាយនៅវ៉េ (១៨៨៣ - ១៨៨៥)។ នៅថ្ងៃទី ១៧ មិថុនា ១៨៨៤ [[សាលថុំសុន]] (Charles Thomson) ទេសាភិបាល[[ដែនដីកូសាំងស៊ីន]] បានបញ្ជូនទាហានជើងទឹកមួយក្រុមឲ្យចូលទៅក្នុងវាំងទាំងកណ្ដាលអធ្រាត្រវេលាម៉ោង២២។ ពេលនោះប្រតិភូបារាំងម្នាក់បានបញ្ជាឲ្យដាស់ព្រះមហាក្សត្រដែលកំពុងផ្ទំលក់ ហើយបង្ខំឲ្យចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាថ្មីមួយទៀត។ សន្ធិសញ្ញានេះបានដកសិទ្ធិពីព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីឲ្យបារាំងធ្វើជាអ្នកអាណាព្យាបាលលើប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល។ ចាប់ពីពេលនោះ ប្រទេសកម្ពុជាក៏ក្លាយជាអាណានិគមពិតប្រាកដរបស់បារាំង។
<br \>
មាត្រាខ្លះក្នុងចំណោមមាត្រាទាំងអស់លើកកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មានខ្លឹមសារដូចជា៖
*ព្រះមហាក្សត្រត្រូវទទួលស្គាល់ជាមុន នូវកំណែទម្រង់ផ្នែករដ្ឋបាល តុលាការ ហិរញ្ញវត្ថុ និងពាណិជ្ជកម្មដែលសាធារណរដ្ឋបារាំងយល់ថាគួរតែធ្វើក្នុងអនាគតកាល។
*ក្នុងការគ្រប់គ្រងខេត្ត និងក្រសួងនានា មន្ត្រីខ្មែរត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់អាជ្ញាធរបារាំង។ ឯក្រសួងគយ ពន្ធដារ ក្រសួងសាធារណការ និងក្រសួងឯទៀតដែលប្រើវិស្វករ បានត្រូវបារាំងកាន់កាប់ដោយផ្ទាល់។
*រដ្ឋាភិបាលបារាំងអាចតែងតាំងរេស៊ីដង់ (résident ប្រែថាអ្នកតំណាង រឺ ឯកាភិបាល) និងរេស៊ីដង់រងឲ្យត្រួតពិនិត្យមន្ត្រីខ្មែរនៅតាមទីរួមខេត្ត។
*ខេត្តដែលពីមុនមកមានចំនួន ៥៧ ត្រូវបង្រួមមកត្រឹម ៥០ ហើយមានចែកជាស្រុក និងឃុំ។
*ចំណាយទាំងឡាយរបស់រាជការខ្មែរ និងរបស់រដ្ឋការអាណាព្យាបាលបារាំងជាបន្ទុករបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
*ព្រះរាជាត្រូវទទួលប្រាក់បៀវត្សដែលមានកម្រិតជាក់លាក់ ហើយមិនអាចខ្ចីប្រាក់ដោយគ្មានការយល់ព្រមពីរដ្ឋាភិបាលបារាំងឡើយ។
*ដីធ្លីក្នុងព្រះរាជាណាចក្រទាំងមូល ពីដើមជាកម្មសិទ្ធិរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ឥឡូវពួកអាជ្ញាធរបារាំង និងខ្មែរអាចរៀបចំឲ្យមានកម្មសិទ្ធិឯកជនខាងដីធ្លី។
*[[ភ្នំពេញ|ក្រុងភ្នំពេញ]] ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់ទេសាភិបាលជាន់ខ្ពស់របស់បារាំង។ ទេសាភិបាលជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ដែលមានសមាសភាព ១២ រូប ក្នុងនោះជនជាតិបារាំង ៦ រូប ខ្មែរ ៣ រូប យួន ១ រូប ចិន ១ រូប និង ចាម ១ រូប។
មកដល់ឆ្នាំ ១៨៨៧ បារាំងទាមទារឱ្យព្រះមហាក្សត្រចុះព្រះហស្ថលេខាលើរាជក្រឹត្យមួយ មានន័យថា ព្រះមហាក្សត្រសោយរាជ្យ ប៉ុន្តែមិនត្រួតត្រាទេ។
===ដំណាក់កាលទី៣===
នៅខែ តុលា ឆ្នាំ ១៨៨៧ មុនវាយដណ្ដើមប្រទេសលាវ បារាំងមានគម្រោងបង្កើតសហព័ន្ធមួយនៅលើទឹកដីទាំងឡាយដែលខ្លួនកាន់កាប់ហៅថា '''សហព័ន្ធឥណ្ឌូចិន''' មានន័យថា កម្ពុជា ជាដែនដីមួយចំណែករបស់បារាំង គឺជាប្រទេសមួយដែលផ្គត់ផ្គង់ផលិតផលកសិកម្ម និងវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ប្រទេសបារាំង។ ដប់ឆ្នាំក្រោយមក (១៨៩៧) ទើបសហព័ន្ធឥណ្ឌូចិនបានត្រូវបង្កើតឡើង ដោយមានការតែងតាំងអគ្គទេសាភិបាលមួយសម្រាប់ឥណ្ឌូចិនទាំងមូល។
សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀមនាឆ្នាំ ១៩០៤ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ដែនដី [[ម្លូព្រៃ]] [[ទន្លេរពៅ]] និង ព្រះវិហារ។ ប៉ុន្តែសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ ១៩០៧ គឺក្នុងរាជ្យព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ (១៩០៤-១៩២៧) ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលខេត្តបាត់ដំបង និងសៀមរាបមកវិញ។
==សេដ្ឋកិច្ចកំឡុងការត្រួតត្រារបស់អាណានិគមបារាំង==
មិនយូរទេ បន្ទាប់ពីពួកបារាំងបានបង្កើតឡើងដំបូងនូវវត្តមានជាស្វយ័ត នៅកម្ពុជានៅឆ្នាំ ១៨៦៣ ពួកបារាំងបានយល់ថាសុបិនរបស់ពួកគេថាកម្ពុជានឹងអាចក្លាយជា ''សិង្ហបុរីនៅកូសាំងស៊ីន'' គឺជាការភាន់ច្រឡំមួយ ហើយថាកម្ពុជាគ្មានទ្រព្យសម្បត្តិដែលបានលាក់កំបាំងនោះទេ។{{Citation needed|date=ខែមករា ២០០៩}} ចាប់តាំងពីពេលនោះមក សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាក៏មិនបានធ្វើទំនើបកម្មគួរអោយកត់សំគាល់នោះទេ។ បារាំងបានប្រមូលពន្ធដារដោយមានប្រសិទ្ធិភាព ក៏ប៉ុន្តែផ្សេងពីនោះ បាននាំមកវិញនូវការផ្លាស់ប្ដូរតិចតួចចំពោះសេដ្ឋកិច្ចក្នុងភូមិស្រុក របស់ខ្មែរ។
ការរើសអើងទល់នឹងជនជាតិមិនមែនយួនដោយពួកបារាំងបានបន្ត ជាពិសេស ទោះបីជាដឹងថាជនជាតិខ្មែរ បានបង់ពន្ធដារខ្ពស់បំផុតនៅកូសាំងស៊ីនក៏ដោយ។ នៅឆ្នាំ ១៩១៦ ការបះបោរពន្ធដារមួយបាននាំមក កសិករស្រុកស្រែចម្ការរាប់ម៉ឺននាក់មកដល់ភ្នំពេញដើម្បីធ្វើញត្តិអោយព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ-មុនីវង្ស ឱ្យមានការបន្ធូរបន្ថយពន្ធដារ។ ពួកបារាំង ពួកគេយល់ថាខ្មែរជាជនជាតិមួយស្ងៀមស្ងាត់ និងសោះអង្គើយដែលមិនអាចរៀបចំការតវ៉ាដែលគួរអោយតក់ស្លុត{{Citation needed|date=ខែមីនា ២០០៧}}បាននោះទេ។ ទោះបីជាមានការតវ៉ាដូច្នោះមែន ក៏ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ-មុនីវង្សមិនអាចដោះស្រាយអ្វីបានឡើយ។ នៅឆ្នាំ ១៩២៥ ពួកអ្នកស្រុកបានសម្លាប់ឯកាភិបាលបារាំងម្នាក់ (រេស៊ីដង់) ដែលបានគំរាមកំហែងចាប់ខ្លួនពួកអ្នកល្មើសច្បាប់ពន្ធដារ។
វិស័យសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួនត្រូវបានអភិវឌ្ឍក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំង។ ពួកបារាំងបានសាងផ្លូវថ្នល់និងផ្លូវដែកមួយចំនួនលើទឹកដីកម្ពុជា។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនិងកិច្ចការសាធារណៈក៏ត្រូវបានអភិវឌ្ឍក្រោមការដឹកនាំរបស់បារាំង ផ្លូវ និង ផ្លូវដែកត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។ គួរឱ្យកត់សំគាល់ខ្លាំងបំផុត ពេលនោះផ្លូវដែករាប់គីឡូមាត្រពីរបីខ្សែដែលទាក់ទងគ្នាបានដាក់អោយប្រើ ផ្លូវមួយខ្សែដ៏សំខាន់បានភ្ជាប់ភ្នំពេញទៅនឹងព្រំដែនថៃតាមរយៈខេត្តបាត់ដំបង។ ការដាំដុះ[[កៅស៊ូ]] និង[[ពោតលឿង|ពោត]] ដែលជាដំណាំសំខាន់ខាងសេដ្ឋកិច្ច ហើយភ្លាមនោះដែរ ខេត្តបាត់ដំបងនិងសៀមរាបបានក្លាយជាចានបាយនៃកូសាំងស៊ីន។ កំឡុងទសវត្សឆ្នាំ ១៩២០ កម្ពុជាបានចំណេញនៅពេលដែលកៅស៊ូ និងពោតមានតម្រូវការច្រើន ក៏ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពី[[សេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះដ៏គំហុក]]នៅឆ្នាំ ១៩២៩ កម្ពុជាក៏បានរងគ្រោះ ជាពិសេសក្នុងចំណោមអ្នកដាំដំណាំស្រូវ ដែលប្រាក់ចំណូលរបស់ពួកគេធ្លាក់ចុះ ដែលធ្វើអោយពួកគេកាន់តែឆាប់ក្លាយជាជនរងគ្រោះ នៃពួកអ្នកចងកាប្រាក់ជារៀងរហូត។
ឧស្សាហកម្មបានរៀបចំជាដំបូងដើម្បី ដំណើរការវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ ការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុក រឺ សម្រាប់នាំចេញ។ អន្តោប្រវេសន៍បានទៅដល់កម្ពុជាដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ហើយកម្ពុជាក៏ប្រែជាមានជនជាតិចម្រុះជាច្រើន។ ពេលនោះនៅ[[ភូមា]] និង[[ម៉ាឡេស៊ី]] ដែលប្រទេសទាំងពីរស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់[[សហរាជាណាចក្រ|ប៊្រីតថេន]] ជនបរទេសបានគ្រប់គ្រងកម្លាំងដំណើរការនៃសេដ្ឋកិច្ច។ ជនជាតិយួន ថ្វីត្បិតថាតួនាទីបុព្វសិទ្ធិរបស់ពួកគេ គ្រាន់តែជាពួកពលករខាងដាំដុះកៅស៊ូក៏ដោយ។ យ៉ាងឆាប់រហ័ស ជនអន្តោប្រវេសន៍យួនក៏បានចាប់ផ្ដើមដើរតួនាទីសំខាន់ នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចអាណានិគមជាអ្នកនេសាទ និងអ្នកជំនួញ។ ចិនបានកំពុងតែរស់នៅកម្ពុជាអស់រយៈពេលជាច្រើនសតវត្ស ហើយពួកគេបានគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្ម តាំងពីមុនការមកដល់របស់បារាំងទៅទៀត។ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំង ស្ថានភាពនេះនៅដដែល ក៏ប៉ុន្តែពួកបារាំងបានដាក់កំហិតលើពួកចិន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកឈ្មួញ និងធនាគារិកចិននៅកម្ពុជាបានអភិវឌ្ឍបណ្ដាញពាណិជ្ជកម្មជាច្រើន ដែលលាតសន្ធឹងទូទាំងឥណ្ឌូចិនរហូតដល់ប្រទេសចិនផងដែរ ប៉ុន្តែតំណែងជាន់ខ្ពស់ៗត្រូវបានប្រគល់ទៅឱ្យពួកបារាំង។
កម្ពុជាដើមឡើយត្រូវបានគេប្រើជាទឹកដីទ្រនាប់របស់បារាំងនៅចន្លោះដែនដីអាណានិគមយួនសំខាន់ៗ និងសៀម កម្ពុជាដើមឡើយត្រូវបានចាត់ទុកថាជាតំបន់សំខាន់ខាងសេដ្ឋកិច្ចមួយនោះទេ។ ថវិការដ្ឋាភិបាលអាណានិគមដើមឡើយត្រូវពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើការប្រមូលពន្ធនៅកម្ពុជាជាប្រភពសំខាន់នៃប្រតិលាភ និងប្រជាជនកម្ពុជាបានបង់ពន្ធខ្ពស់បំផុតក្នុងម្នាក់ៗចំណោមដែនដីអាណានិគមបារាំងនៅឥណ្ឌូចិន។ រដ្ឋបាលអន់ខ្សោយ និង ជួនកាលមិនរឹងមាំនៅដើមប៉ុន្មានឆ្នាំនៃការគ្រប់គ្រងបារាំងនៅកម្ពុជាមានន័យថាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងនគរូបនីយកម្មបានធំឡើងក្នុងអត្រាតិចជាងវៀតណាម និងរចនាសម្ព័ន្ធសង្គមកាលពីសម័យមុននៅក្នុងភូមិនៅតែមានសេសសល់។ យ៉ាងណាមិញ ដូចគ្នាការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងបានតម្រែតម្រង់បន្ទាប់ពី[[សង្គ្រាមបារាំង-សៀម]] ការអភិវឌ្ឍបានចាប់ផ្ដើមយឺតៗនៅកម្ពុជា ដែលដំណាំស្រូវនិងម្រេចបានអនុញ្ញាតឱ្យសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ជឿនលឿនឡើង។ គ្រានោះដែរឧស្សាហកម្មរថយន្តបារាំងបានលូតលាស់ ចម្ការកៅស៊ូដូចមានខ្លះរួចទៅហើយនៅកូសាំងស៊ីន និង អណ្ណាមត្រូវបានកសាងឡើង និង ដំណើរការដោយពួកវិនិយោគិនបារាំង។ ពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចបានបន្តពេញមួយទសវត្សឆ្នាំ ១៩២០ នៅពេលនោះដំណាំពោត និងកប្បាសក៏ត្រូវបានគេដាំដុះហើយដែរ។ ទោះបីជា ការពង្រីក និងការវិនិយោគខាងសេដ្ឋកិច្ច ប្រជាជនកម្ពុជានៅតែបន្តបង់ពន្ធខ្ពស់និងនៅឆ្នាំ ១៩១៦ ពួកបាតុករបានផ្ទុះការទាមទារឱ្យបន្ធូរបន្ថយការបង់ពន្ធដារ។ <ref>Claude Gilles, ''Le Cambodge: Témoignages d'hier à aujourd'hui'', L'Harmattan, 2006, page 98</ref>
==សង្គ្រាមលោកលើកទី២នៅកម្ពុជា==
[[File:Flag of Cambodia under Japanese occupation.svg|thumb|ទង់កម្ពុជាក្រោមការកាន់កាប់របស់ជប៉ុន (ប្រើប្រាស់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៥)]]
បន្ទាប់ពី[[ការធ្លាក់បារាំង|ការធ្លាក់បារាំង]]នៅឆ្នាំ ១៩៤០ កម្ពុជានិងឥណ្ឌូចិនដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់បារាំងទាំងមូលត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាល[[វិចឈីបារាំង]]ដែលជាអាយ៉ងមហាអំណាចអ័ក្ស ហើយបើទោះជា[[ការលុកលុយសហភាពឥណ្ឌូចិន|បានលុកលុយ]]ក៏ដោយ ក៏[[អធិរាជាណាចក្រជប៉ុន|ជប៉ុន]]បានអនុញ្ញាតពួកមន្ត្រីរដ្ឋការអាណានិគមបារាំងឱ្យបន្តមាននៅក្នុងដែនអាណានិគមដដែលប៉ុន្តែត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យឃ្លាំមើលរបស់ជប៉ុន។ នៅខែធ្នូ ១៩៤០ [[សង្គ្រាមបារាំង-សៀម]] បានផ្ទុះឡើង និងត្បិតមានការតបតរបស់បារាំងប្រឆាំងនឹងកងកម្លាំងសៀមដែលមានជប៉ុននៅពីក្រោយខ្នងក៏ដោយ ជប៉ុនក៏នៅតែបង្ខំអាជ្ញាធរបារាំងបន្ថែមទៀតឱ្យប្រគល់ [[ខេត្តបាត់ដំបង]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ|សិរីសោភ័ណ]] [[ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] (លើកលែងតែ [[ក្រុងសៀមរាប]]ចេញ) និង [[ខេត្តព្រះវិហារ|ព្រះវិហារ]]ទៅឱ្យសៀមវិញ។<ref>Philippe Franchini, ''Les Guerres d'Indochine'', tome 1, Pygmalion-Gérard Watelet, 1988, page 164</ref>
ជប៉ុនលើកឡើងថា ''អាស៊ីជារបស់ជនជាតិអាស៊ី'' បានដាស់អារម្មណ៍ដល់ពួកអ្នកជាតិនិយមខ្មែរ ទោះបីយ៉ាងណាគោលនយោបាយរបស់តូក្យូនៅឥណ្ឌូចិនបានទុកឱ្យមានរដ្ឋាភិបាលអាណានិគមមានភារកិច្ចមានតែឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលនោះ មានព្រះសង្ឃសកម្មខាងនយោបាយដ៏លេចធ្លោមួយអង្គ គឺព្រះអាចារ្យ[[ហែម ចៀវ|ហែម-ចៀវ]] ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន និងចាប់ផ្សឹកដោយរដ្ឋអំណាចបារាំងនៅខែ កក្កដា ១៩៤២ ពួកអ្នករៀបរៀងសារព័ត៌មាន ''នគរវត្ត'' បានដឹកនាំបាតុកម្មទាមទារឱ្យដោះលែងលោកអាចារ្យ។ ពួកគេ ក៏ដូចជាពួកអ្នកជាតិនិយមផ្សេងទៀតដែរ បានប៉ាន់ស្មានហួសហេតុពេកដែលថាពួកជប៉ុននឹងនាំពួកគេចេញមកវិញ ចំពោះអាជ្ញាធរវិចឈីបានចាប់ខ្លួនពួកបាតុករភ្លាមៗនិង បានដាក់ទោសប៉ាច-ឈឿន អ្នករៀបរៀងសារព័ត៌មាន ''នគរវត្ត'' ម្នាក់ ឱ្យមានទោសប្រហារជីវិត<!--(see Japanese Occupation, 1941-45, ch. 5)-->។ អ្នករៀបរៀងម្នាក់ទៀត លោកសឺន-ង៉ុកថាញ់ បានរត់គេចខ្លួនពីភ្នំពេញចាកចេញទៅតូក្យូ។
ក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងផ្ដល់ជំនួយក្នុងតំបន់នៅប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនៃសង្គ្រាម ជប៉ុនបានរំលាយរដ្ឋបាលអាណានិគមបារាំងនៅថ្ងៃ ៩ មីនា ១៩៤៥ និងបានជម្រុញឱ្យកម្ពុជាប្រកាសឯករាជ្យក្នុង[[មណ្ឌលសហវិបុលភាពមហាអាស៊ីខាងកើត]]។ បួនថ្ងៃក្រោយមក ព្រះបាទសីហនុបានចេញរាជក្រឹត្យកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យ។ សឺន-ង៉ុកថាញ់បានត្រឡប់មកពីតូក្យូវិញនៅខែ ឧសភា និងត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស។ នៅថ្ងៃ ១៥ សីហា ១៩៤៥ ថ្ងៃដែលជប៉ុនបានចុះចាញ់ រដ្ឋាភិបាលថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើងដែលមានលោកសឺន-ង៉ុកថាញ់ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ នៅពេលកងកម្លាំង[[សម្ព័ន្ធមិត្តសង្គ្រាមលោកលើកទី២|សម្ព័ន្ធមិត្ត]]បានកាន់កាប់បានភ្នំពេញនៅខែ តុលា លោកថាញ់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយសារ[[សហការនិយម|ការចូលដៃចូលជើងគ្នា]]ជាមួយពួកជប៉ុននិងត្រូវនិរទេសទៅបារាំងឱ្យជាប់ឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះ។ អ្នកខ្លះក្នុងចំណោមអ្នកគាំទ្រលោកបានធ្វើដំណើរទៅភាគពាយព្យកម្ពុជា ដែលនៅពេលនោះស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ថៃនៅឡើយ ជាកន្លែងដែលពួកគេបានចងបាច់រួមគ្នាជាបក្សពួកមួយស្ថិតក្នុង[[ចលនាខ្មែរឥស្សរៈ]]។
== ស្ថានភាពប្រជាករកម្ពុជា ក្នុងសម័យអាណានិគម ==0178470991
បារាំងបានជំរិតទារពន្ធដារយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ មានតាំងពីពន្ធមនុស្ស ពន្ធដីពន្ធលំនៅ ពន្ធសត្វពាហនៈ ពន្ធយានជំនិះ ពន្ធរបរអាជីវកម្ម -ល-។ ដើម្បីបង់ពន្ធជាប្រាក់កាសឱ្យបារាំង កសិករបានខិតខំពង្រីកដំណាំឧស្សាហកម្មមានកៅស៊ូជាដើម ព្រមទាំងពង្រីកដំណាំដទៃទៀតមាន [[ស្រូវ]] [[ពោត]] [[សណ្ដែក]] -ល-។ ប៉ុន្តែទិន្នផលដំណាំមិនសូវល្អទេ។ ផលស្រូវក្នុងមួយហិចតាបានត្រឹមតែពី ១ តោន ដល់ ១,២ [[តោន]]ប៉ុណ្ណោះ។ ដូចនេះហើយកសិករក្រីក្រ ក៏ក្លាយទៅជាអ្នកជាប់បំណុលពួក[[ឈ្មួញកណ្ដាល]] និង[[ឈ្មួញ]]បរទេស។ ចំណែកកាប្រាក់វិញមានកម្រិតខ្ពស់ណាស់គឺ ពី ១០០% ដល់ ១៥០% ជួនកាល ២០០% ក្នុងមួយឆ្នាំ។
ដើម្បីឱ្យងាយក្នុងការកសាងមនុស្សសម្រាប់បម្រើការឱ្យរដ្ឋការ អាណាព្យាបាល[[បារាំង]]បានបង្កើតឱ្យមានគ្រឹះស្ថានសិក្សាខ្លះៗដូចជា៖
* [[សាលាបឋមសិក្សា]]៖ ឆ្នាំ ១៩១១ មានសាលា ៣០ នៅឆ្នាំ ១៩៣៧ មាន ៨១៣។
* [[សាលាមធ្យមសិក្សា]]៖ នៅឆ្នាំ ១៩១១ មាន[[អនុវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្ថិ]]មួយ។ នៅឆ្នាំ ១៩៣៥ អនុវិទ្យាល័យនេះត្រូវបានបង្កើតឱ្យទៅជាវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្ថិ។
* [[សាលាបច្ចេកទេស]]៖ ឆ្នាំ ១៩១៧ មានសាលាអប់រំបច្ចេកទេស ខាងសិល្បៈ និងសិប្បកម្មមួយ គឺ[[សាលារចនា]]។
==បញ្ហាដែនដីកូសាំងស៊ីន និងព្រំប្រទល់==
តើបារាំងជាន់លើទឹកដីឥណ្ឌូចិនដោយរបៀបណា?
<br \>
ដោយយកលេសថា ស្ដេចយួនធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើរូបអ្នកផ្សាយសាសនាជាតិបារាំង ពួកនេះក៏បានវាយយកកំពង់ផែយួន '''[[តួរ៉ាន]]''' នៅថ្ងៃទី ១ ខែ កញ្ញា ១៨៥៨។ បន្ទាប់មក[[បន្ទាយព្រៃនគរ]]ត្រូវបារាំងវាយយកបាននៅថ្ងៃទី ១៧ ខែ កុម្ភៈ ១៨៥៩ ទៀត។ តាមសន្ធិសញ្ញាចុះថ្ងៃទី ៥ កក្កដា ១៨៦២ ស្ដេចយួនទីឌឹកបានទទួលស្គាល់ជាកម្មសិទ្ធិរបស់បារាំងនូវ ខេត្តបៀនវ៉ា (កំពង់ស្រកាត្រី), យ៉ាឌិញ (ឧកញ៉ាឌិន), ឌិញទឿង(មេសរ) និង[[កោះត្រឡាច]] ដែលយួនបានប្រវ័ញ្ចយកពីខ្មែរពីមុនមក។
<br \>
មកដល់គ.ស. ១៨៦៤ ព្រះបាទ[[នរោត្តម]] អមដោយលោក[[ឌូដាដឺឡាក្រេ]] (Doudart de lagrée)ផង បានយាងទៅ ជួបលោកទេសាភិបាល[[ឡាក្រង់ឌីយ៊ែ]] (La Granduére) នៅ[[ព្រៃនគរ]] ហើយធ្វើសំណូមពរឲ្យបារាំងបង្វិលសងខេត្តទាំងបីមកវិញ គឺ [[លង់ហោរ]] [[មាត់ជ្រូក]] និង[[ពាម]]។ ឯបារាំងបានទទួលពាក្យជាមួយព្រះអង្គពីរឿងនេះហើយ។ ប៉ុន្តែនៅគ.ស. ១៨៦៧ ដោយខេត្តទាំងបីជាកន្លែងដែលយួនធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងបារាំង ពួកគេបានបញ្ចូលខេត្តទាំងនេះជាអាណានិគមរបស់ខ្លួន ដោយភ្លេចគិតដល់ពាក្យសន្យាជាមួយព្រះបាទនរោត្តម។
<br \>
ដូចនេះចាប់ពីឆ្នាំ ១៨៦៧ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមទាំងមូលក្លាយជាអាណានិគមរបស់បារាំង។ ឯកម្ពុជាលើតាមលក្ខន្តិកៈ ជាប្រទេសក្រោមអាណាព្យាបាល។ ម្ល៉ោះហើយអាជ្ញាធរបារាំងនៅកូសាំងស៊ីន តែងតែធ្វើការកែប្រែបន្ទាត់ព្រំដែនតាមទំនើងចិត្តដោយសំអាងលើបញ្ហានយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ហើយការកែប្រែសុទ្ធតែចំណេញទឹកដីទៅខាងកូសាំងស៊ីនជានិច្ច ដោយមិនអើពើដល់ការតវ៉ារបស់ព្រះរាជាខ្មែរ និងមិនស្នើសួរព្រះយោបល់ផងទេ
<br \>
ចាប់ពីឆ្នាំ ១៨៩៣ ដល់ ១៩១៤ ប្រទេសខ្មែរត្រូវបាត់បង់ទឹកដីថែមទៀតព្រមទាំងកោះ ដូចជា[[កោះត្រល់]]ជាដើម ដោយបារាំងប្រវ័ញ្ចយកទៅ បញ្ចូលក្នុងអាណានិគម[[កូសាំងស៊ីន]] ឬ ក្នុងប្រទេសអណ្ណាមទៅវិញ។
==ចលនាបះបោរប្រឆាំងនឹងបារាំងក្រោយសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ ១៨៦៣ និង ១៨៨៤==
ទោះបីសន្ធិសញ្ញាថ្ងៃទី ១១ សីហា ឆ្នាំ ១៨៦៣ ស្ថិតនៅក្នុងការផ្ដល់ប្រយោជន៍ឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកក៏ដោយ ក៏អ្នកស្នេហាជាតិបានក្រោកឈរកាន់អាវុធប្រឆាំងនឹងការប៉ុនប៉ងរបស់បារាំងក្នុងការត្រួតត្រាប្រទេសខ្មែរដែរ។ បន្ថែមលើនេះសន្ធិសញ្ញាថ្ងៃទី ១៧ មិថុនា ១៨៨៤ រឹតតែបង្កភាពក្ដៅក្រហាយទ្វេឡើងគ្រប់ស្រទាប់ប្រជាជនខ្មែរ ដែលនាំឲ្យកើតមានចលនាតស៊ូជាហូរហែ៖
===ចលនាតស៊ូរបស់អាចារ្យស្វា (១៨៦៤ - ១៨៦៦)===
តាមពាក្យតំណាលតៗមក លោក[[អាចារ្យស្វា]]ជាខ្ញុំបម្រើរបស់នាម៉ឺនម្នាក់ ([[ឧកញ៉ាវិជ្ជោសុខ]]) នៅរាជធានីឧដុង្គ។ ពេលបារាំងមកតាំងអាណាព្យាបាលលើប្រទេសខ្មែរនៅគ.ស ១៨៦៤ លោក[[អាចារ្យស្វា]]បានភៀសទៅកទ័ពវាយយកបាន[[ខេត្តទ្រាំង]] (កំពត - តាកែវ) ហើយលើកឆ្ពោះមក[[ក្រុងភ្នំពេញ]]ទៀត។ ក្រោយមកកងទ័ពព្រះបាទ[[នរោត្តម]] ដោយមានជំនួយពីកងទ័ពបារាំង បានធ្វើប្រតិបត្តិការសឹកដេញតាមចាប់លោកបាននៅថ្ងៃទី ១៩ សីហា ១៨៦៦។ លោកត្រូវបារាំងនិរទេសយកទៅដាក់នៅ[[កោះត្រឡាច]] រួចបញ្ជូនទៅ[[កោះរេអុយនីញុង]](Réunion) ហើយទីបំផុតបញ្ជូនទៅ[[កោះអង់ទី]] (Antilles)។
===ចលនាបះបោររបស់ពោធិកំបោរ (១៨៦៥ - ១៨៦៧)===
លោក[[ពោធិកំបោរ]]ជាព្រះសង្ឃមួយអង្គ មានដើមកំណើតនៅ[[ខេត្តរោងដំរី]]។ នៅគ.ស ១៨៦៥ បារាំងបានផ្ដល់មធ្យោបាយជាលុយកាក់ឲ្យលោករស់នៅ[[ព្រៃនគរ]] ដើម្បីឃ្លាំមើលសកម្មភាពលោកតែប៉ុណ្ណោះ។ ខែ ឧសភា ១៨៦៦ លោកបានភៀសខ្លួនចូលទៅ[[ខេត្តរោងដំរី]] ហើយកទ័ពនៅទីនោះ។ នៅខែក្រោយមកមានមេទាហានបារាំងពីរនាក់ ត្រូវអ្នកស្នេហាជាតិខ្មែរសម្លាប់។ ទ័ពបារាំងនៅ[[ព្រៃនគរ]] បានលើកទៅបម្រុងនឹងកម្ចាត់លោក។ នៅខែ ធ្នូ ១៨៦៦ កងកម្លាំងពោធិកំបោរមានអ្នកចូលរួមប្រហែលមួយម៉ឺននាក់។ ចលនានេះធ្វើសកម្មភាពនៅព្រំដែនលាវ តាមតំបន់សងខាងទន្លេមេគង្គ និងនៅតំបន់ចន្លោះទីក្រុងឧដុង្គ និងភ្នំពេញ។ លោកបានឆ្លងចូលក្នុងប្រទេសខ្មែរ ហើយលើកទ័ពឆ្ពោះទៅ[[រាជធានីឧដុង្គ]] និង[[ភ្នំពេញ]]។ ប៉ុន្តែនៅខែមករា ១៨៦៧ ស្ថានភាពសឹក និងនយោបាយនៅប្រទេសខ្មែរកាន់តែតឹងតែងឡើង រាស្ត្រក្រោកឈរប្រឆាំងបារាំងគ្រប់ទីកន្លែង។ កងទ័ពលោក[[ពោធិកំបោរ]]បានបរាជ័យនៅជាយ[[ភ្នំពេញ]]។ [[ពោធិកំបោរ]]រត់ទៅពួននៅ[[កំពង់ស្វាយ]] រួចត្រូវកងទ័ពបារាំងចាប់ ហើយសម្លាប់យកក្បាលមកដោតនៅ[[ក្រុងឧដុង្គ]]នៅខែ ធ្នូ ១៨៦៧។
===ការបះបោរនៅឆ្នាំ១៨៨៥–១៨៨៦===
ប៉ុន្មានទសវត្សដំបូងៗនៃការគ្រប់គ្រងបារាំងនៅកម្ពុជារួមមានកំណែទម្រង់មួយចំនួនក្នុងនយោបាយកម្ពុជា ដូចជាការកាត់បន្ថយអំណាចរបស់ព្រះមហាក្សត្រនិង លុបចោលទាសភាព។ នៅឆ្នាំ ១៨៨៤ ទេសាភិបាលឥណ្ឌូចិន លោកឝាល-អង់ថ្វាន-ផ្វ្រង់ស្វាស-ធមសុន មានបំណងរំលំព្រះមហាក្សត្រ និងធ្វើការគ្រប់គ្រងពេញទីលើកម្ពុជាដោយការបញ្ជូនកងកម្លាំងតូចមួយក្រុមចូលទៅកាន់ព្រះបរមរាជវាំងនៅភ្នំពេញ។ ការបង្កចលាចលនេះទទួលបានជោគជ័យតិចតួច ដូចនោះហើយអគ្គទេសាភិបាលសហភាពឥណ្ឌូចិនបានបង្អាក់ការធ្វើអាណានិគមកិច្ចពេញលេញដោយសារតែអាចនឹងមានការប៉ះទង្គិចគ្នាជាមួយប្រជាជនខ្មែរ ហើយអំណាចព្រះមហាក្សត្រត្រូវបានកាត់បន្ថយនៅត្រឹមតែជា[[បដិទាននាម|ស្ដេចមានតែឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ]]។ នៅឆ្នាំ ១៨៨៥ ព្រះអង្គម្ចាស់[[ស៊ីវុត្ថា]] ព្រះអនុជបិតាតែមួយរបស់ព្រះនរោត្តម និិងក៏ជាគូប្រជែងរាជបល្ល័ង្កផងនោះ បានដឹកនាំការបះបោរដើម្បីទម្លាក់ព្រះបាទនរោត្តមដែលមានបារាំងនៅពីក្រោយខ្នង បន្ទាប់ពីទ្រង់ត្រឡប់ពីការនិរទេសនៅស្រុកសៀម។ ដោយប្រមែប្រមួលបានការគាំទ្រពីសំណាក់ពួកអ្នកប្រឆាំងនឹងព្រះនរោត្តម និងពួកបារាំង ទ្រង់ស៊ីវុត្ថាបានដឹកនាំការបះបោរមួយដែលដើមឡើយបានប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅក្នុងព្រៃ នៅ[[ក្រុងកំពត]]។ កងកម្លាំងបារាំងក្រោយមកបានជួយដល់ព្រះនរោត្តមដើម្បីបង្ក្រាបស៊ីវុត្ថាស្ថិតក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀមដែលប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវទម្លាក់អាវុធចុះ និងទទួលស្គាល់ឯកាភិបាលជាអំណាចកំពូលលើសគេក្នុងដែនអាណាព្យាបាលនេះ។<ref name="Gilles97-98">Claude Gilles, ''Le Cambodge: Témoignages d'hier à aujourd'hui'', L'Harmattan, 2006, pages 97–98</ref>
===ចលនាបះបោររបស់ស៊ីវុត្ថា (១៨៦១ - ១៨៩១)===
ព្រះអង្គ[[ស៊ីវុត្ថា]]ត្រូវជាបុត្រាទី៣ របស់ព្រះបាទ[[អង្គឌួង]]។ ដោយសារការច្រណែននឹងព្រះរាមទាំងពីរ គឺ[[នរោត្ដម]] និង[[ស៊ីសុវត្ថិ]]ដែលមានសិទ្ធិឡើងសោយរាជ្យ ព្រះអង្គក៏គេចបាត់ពីរាជធានីតែម្ដង (គ.ស ១៨៦១)។
<br \>
ពីឆ្នាំ ១៨៦១ - ១៨៦២ ទោះបីពុំមានវត្តមានព្រះអង្គ[[ស៊ីវុត្ថា]]ក៏ដោយ ចលនាបះបោរដែលបង្កដោយបក្សពួកព្រះអង្គបានលើកទៅវាយបាន[[ក្រុងភ្នំពេញ]] រួចកាន់កាប់រាជធានី[[ឧដុង្គ]]ទៀត។ ចលនាស៊ីវុត្ថា បានបង្កការលំបាកយ៉ាងច្រើនដល់ព្រះមហាក្សត្រ និងពួកអាណាព្យាបាលបារាំង។ ព្រះបាទ[[នរោត្ដម]]ភៀសខ្លួនទៅសៀម ហើយយាងត្រឡប់មកវិញនៅខែ មីនា ១៨៦២ បន្ទាប់ពីចលនាបះបោរត្រូវបានបង្ក្រាប។
ស៊ីវុត្ថារត់រួច ហើយទៅកទ័ពធ្វើការបះបោរបន្តទៀត។
<br \>
នៅគ.ស ១៨៧៦ ព្រះអង្គ[[ស៊ីវុត្ថា]]បានប្រឡប់ចូលស្រុកវិញ ហើយបំបះបំបោររាស្ត្រម្ដងទៀតនៅត្រង់ [[បាភ្នំ]] [[រំដួល]] [[ព្រៃវែង]]។ តែលើកនេះ ព្រះ[[មហាឧបរាជ]][[ស៊ីសុវត្ថិ]] ត្រូវចាត់ឲ្យចេញបង្ក្រាបបានរាបទាបវិញ ដោយមានជំនួយពីទ័ពបារាំងផង។ ព្រះអង្គ[[ស៊ីវុត្ថា]]បានដកខ្លួនថយទៅប្រទេសលាវភាគខាងត្បូងនៅខែ កុម្ភៈ ១៨៧៧ ដើម្បីរង់ចាំឱកាសល្អ។ ឱកាសល្អបានកើតមានឡើង នៅពេលចុះហត្ថលេខាដោយបង្ខំលើសន្ធិសញ្ញា '''ព្រះបាទនរោត្ដម ថុំសុន'''។ នៅឆ្នាំ ១៨៨៥ ព្រះអង្គស៊ីសុវុត្ថាបានរៀបចំខ្លួនប្រុងវាយឧដុង្គ ប៉ុន្តែត្រូវអាក់ខានទៅវិញ ហើយបានដកខ្លួនទៅព្រំដែនសៀម។
<br \>
ក្នុងខែ ឧសភា ១៨៨៦ បក្សពួករបស់ព្រះអង្គ[[ស៊ីវុត្ថា]]ចំនួន ៥០០០ នាក់ ចូលវាយ[[ភ្នំពេញ]] តែត្រូវគេកម្ចាត់ចេញ។ បន្ទាប់ពីពេលនោះមករហូតដល់ឆ្នាំ ១៨៩០ ការរំជើបរំជួលជាច្រើនកន្លែងបានធ្វើឲ្យកងទ័ពបារាំង និងកងទ័ពព្រះមហាក្សត្រ ខូចខាតយ៉ាងដំណំ។
<br \>
ក្នុងខែ មីនា ១៨៩០ ពួកអាណានិគមបារាំងបានស្នើសុំជួបជាមួយព្រះអង្គ[[ស៊ីវុត្ថា]]ដើម្បីធ្វើកិច្ចចរចា តែកិច្ចចរចានេះគ្មានលទ្ធផលអ្វីសោះ។
<br \>
ក្នុងឆ្នាំ ១៨៩១ ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីវុត្ថាបានទទួលមរណភាពដោយជំងឺនៅភាគខាងជើងសម្បូរ។ ចលនាបះបោររបស់ព្រះអង្គក៏បែកខ្ញែកគ្នាបន្តិចម្ដងៗ។
===ចលនាបះបោរផ្សេងៗទៀត===
ក្នុងឆ្នាំ ១៨៨៥ ចលនាតស៊ូជាច្រើនបានផ្ទុះឡើងនៅខេត្តមួយចំនួន។ ពិសេសគឺ ចលនាតស៊ូដឹកនាំដោយ [[ពិស្ណុលោកឈូក]] និង[[ក្រឡាហោមគង់]]។
*[[ក្រឡាហោមគង់]] (១៨៨៥ - ១៨៨៦) ចលនាបះបោរនេះមានបំណងប្រយុទ្ធរំដោះខ្លួនពីអំពើជិះជាន់របស់ពួកអាណាព្យាបាល។ [[ក្រឡាហោមគង់]]បានទទួលការគាំទ្រពីប្រជាកសិករ ជនជាតិចិនមួយចំនួន និងព្រះសង្ឃ។ នៅឆ្នាំ ១៨៨៦ បារាំងបានប្រើល្បិចអញ្ជើញ[[ក្រឡាហោមគង់]]មកធ្វើការចរចា រួចចាប់លោកចងផ្អោបនឹងបំពង់ផ្សែងកប៉ាល់រហូតបាត់បង់ជីវិត។
*[[វិស្ណុលោកឈូក]] (១៨៨៥ - ១៨៨៦) ចលនាបះបោរនេះចូលជាមួយក្រុមរបស់[[ក្រឡាហោមគង់]]យ៉ាងខ្លាំង។ នៅពេលធ្វើដំណើរមកចូលរួមកិច្ចចរចាតាមសំណើពួកបារាំង លោកត្រូវគេធ្វើឃាត។
<br \>
ពួកមន្ត្រីបារាំងជាច្រើនបានយល់ថា គឺព្រះបាទ[[នរោត្ដម]]នេះហើយជាអ្នកដឹកនាំចលនាតស៊ូប្រឆាំងបារាំងនេះឯង។ ព្រះអង្គយល់ថា ការបង្ខំឲ្យទទួលយកសន្ធិសញ្ញាថ្ងៃទី ១៧ មិថុនា ១៨៨៤ ជាបញ្ហាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ទ្រង់បានរកមធ្យោបាយរំដោះប្រទេសព្រះអង្គដើម្បីឲ្យរួចពីនឹមត្រួតត្រាផ្ទាល់របស់បរទេស។
===ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី ១៨ មេសា ១៩២៥===
នៅថ្ងៃទី ១៨ ខែ មេសា ឆ្នាំ ១៩២៥ នា[[ភូមិក្រាំងលាវ]] [[ឃុំក្រាំងលាវ]] [[ស្រុករលាប្អៀរ]] [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] មានចលនាបះបោរមួយបានកើតឡើងផងដែរ។ ចលនាបះបោរនេះបង្កឡើងដោយមេក្រុមពីរនាក់ ឈ្មោះ ជួន និង នៅ ដែលបានប្រមូលបក្សពួករបស់គេតាមវាយប្រហារបារាំងនៅទីនោះ។ ក្នុងពេលដែលលោករេស៊ីដង់[[មោនសៀឡាត់មីនីស្ត្រាទ័រ]] (បាដេស) បានចុះទៅទារពន្ធដោយផ្ទាល់នៅសាលាឃុំក្រាំងលាវ ប្រជាជនដែលមិនសប្បាយចិត្តនឹងការគាបសង្កត់ទារពន្ធដារគ្រប់បែបយ៉ាងរបស់បារាំងបាននាំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំង។ ការណ៍នេះបានផ្ដល់ឱកាសឲ្យចលនារបស់ជួន និងនៅ ដែលបង្កប់ខ្លួននៅទីនោះងើបឡើងបំបះបំបោរប្រជាជន រួចក៏បានសម្លាប់លោករេស៊ីដង់បាដេស អ្នកបកប្រែភាសាបារាំងម្នាក់ និងកងរក្សាស្រុកម្នាក់។ ចលនានេះបានធ្វើឲ្យបារាំងខឹងសម្បារយ៉ាងខ្លាំង រួចបានបង្គាប់ឲ្យព្រះបាទ[[ស៊ីសុវត្ថិ]]ចេញនូវព្រះរាជប្រកាសមួយប្ដូរឈ្មោះភូមិនេះ ពី ភូមិក្រាំងលាវ ទៅ [[ភូមិតិរិច្ឆាន]] នាថ្ងៃទី ៣០ ខែ មេសា ឆ្នាំ ១៩២៥។
== កម្ពុជាចុងសម័យអាណានិគម ==
=== សង្គមសេដ្ឋកិច្ច ===
ព្រះបាទ[[នរោត្តម សីហនុ|នរោត្ដម-សីហនុ]] បានឡើងសោយរាជ្យ នៅឆ្នាំ ១៩៤១ គឺចំពេលដែលភ្លើង[[សង្គ្រាមលោកលើកទី២]] កំពុងឆាបឆេះ។ នៅពេលដែល ពួកយោធានិយម[[ជប៉ុន]]កំពុងមានជ័យជម្នះនៅ[[ចុងបូព៌ា]] និង[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍]]។ [[បារាំង]]ចុះចាញ់សង្គ្រាម ហើយបានព្រមព្រៀងស្ដីពីកិច្ចការពាររួមលើដែនដី[[ឥណ្ឌូចិន]]។ ម្ដងនេះកម្ពុជា បានឆ្លាក់ទៅនៅក្រោមរបបត្រួតត្រាពីរត្រួតគឺ អាណានិគម[[បារាំង]] និងរបបយោធាជប៉ុន។ [[ជប៉ុន]]បានយកកម្ពុជាធ្វើជាមូលដ្ឋានទ័ព និងគាបយកវត្ថុធាតុដើម ខាងកសិកម្មដោយតម្លៃថោកបំផុត។ តាមការទាមទារ របស់[[ជប៉ុន]] រដ្ឋាភិបាល[[បារាំង]]បង្ខំឱ្យកសិករខ្មែរលក់ផលដំណាំបំពេញតម្រូវការ[[សេដ្ឋកិច្ច]][[ជប៉ុន]]។
នៅឆ្នាំ ១៩៤១ ដល់ ១៩៤៨ ផលិតផលកសិកម្មនៅ[[កម្ពុជា]]បានថយចុះ។
===ការផុសឡើងនៃខ្មែរជាតិនិយម===
មិនដូចនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ចលនាជាតិនិយមខ្មែរនៅតែស្ងៀមស្ងាត់បើប្រៀបធៀបក្នុងកំឡុងសម័យការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំង ភាគច្រើនដោយសារតែឥទ្ធិពលការអប់រំទន់ខ្សោយ ដែលធ្វើឱ្យអត្រាចេះអក្សរនៅទាប ហើយបានបន្តុចបង្អាក់ចលនាជាតិនិយមមិនអាចឱ្យមានដូចចលនាដែលធ្វើនៅប្រទេសវៀតណាមឡើយ។ យ៉ាងណាមិញ ចំណោមឥស្សរជនខ្មែរដែលរៀនសូត្រនៅបារាំង ដែលមានគំនិតប្រជាធិបតេយ្យបែបលោកខាងលិច និងការចង់គ្រប់គ្រងខ្លួនឯង ក៏ដូចជាការស្ដារឡើងវិញនូវបូជនីយដ្ឋាននានារបស់បារាំងដូចជា[[អង្គរវត្ត]]បានបង្កើតឱ្យមានអារម្មណ៍មានមោទនភាព និងធ្វើឱ្យយល់ដឹងអំពីឋានៈជាមហាអំណាចមួយរបស់កម្ពុជាក្នុងអតីតកាល។ ក្នុងការអប់រំរៀនសូត្រ ក៏ធ្លាប់មានការអាក់អន់ចិត្តធំឡើងៗចំណោមពួកនិស្សិតខ្មែរដោយសារតែពួកជនជាតិភាគតិចយួនបានកាន់តំណែងកាន់តែធំៗឡើង។
នៅពេលនោះ ការអាក់អន់ចិត្តដោយសារតែពួកសិស្សនិសិត្សយួនត្រូវបានគេអនុគ្រោះដែលជាហេតុនៅក្នុងញ្ញត្តិមួយថ្វាយទៅព្រះបាទមុនីវង្សនៅទសវត្សឆ្នាំ ១៩៣០។ ពួកឥស្សរជនចេះដឹងថ្មីៗជាច្រើនបានបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរនៅវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្ថិឯភ្នំពេញ។ សំខាន់ ពួកអ្នកជាតិនិយមភាគច្រើនដំបូងឡើយ ជាពួកសមាជិក[[ខ្មែរក្រោម]] ក៏ជាសមាជិកនៃជនជាតិភាគតិចខ្មែរដែលរស់នៅវៀតណាមដែរ។ នៅឆ្នាំ ១៩៣៦ [[សឺន ង៉ុកថាញ់|សឺន-ង៉ុកថាញ់]] និង [[ប៉ាច ឈឿន|ប៉ាច-ឈឿន]] បានចាប់ផ្ដើមចេញផ្សាយ [[នគរវត្ត]] (''Notre cité'') ដែលជាសារព័ត៌មានប្រឆាំងអាណានិគមជាភាសាបារាំង ហើយនៅពេលនោះក៏ជាសារព័ត៌មានមួយប្រឆាំងយួនដែរ។ វាបានបន្ទោសនយោបាយអាណានិគមបារាំងដោយឥរិយាបថព្រងើយកន្តើយ ចំពោះអំពើពុករលួយ ព្រឹទ្ធិកម្មរបស់ខ្លួន (ការចងការអាករ) នៅតាមតំបន់ជនបទនានា ការត្រួតត្រារបស់បរទេសខាងសេដ្ឋកិច្ច ហើយនិងក៏បានរិះគន់ផងដែរ ពួកយួនចំពោះចក្រពត្តិនិយមពីអតីតកាលរបស់ខ្លួន និងតំណែងឯកសិទ្ធិនៅឥណ្ឌូចិន។ ចលនាទាមទារឯករាជ្យតូចៗ ជាពិសេស[[ខ្មែរឥស្សរៈ]] បានចាប់ផ្ដើមរីកធំធាត់ឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៤០ ចំណោមពួកខ្មែរនៅប្រទេសសៀម ដែលពួកគេខ្លាចបារម្ភថាសកម្មភាពរបស់ខ្លួននឹងនាំឱ្យមានការដាក់ទោសទណ្ឌ បើសិនជាពួកគេប្រព្រឹត្តធ្វើនៅក្នុងប្រទេសកំណើតរបស់ខ្លួន។<ref>[[ភ្វីលីប ឝត|Philip Short]], ''Pol Pot anatomie d'un cauchemar'', Denoël, 2007, page 47</ref>
[[File:Flag of Cambodia under Japanese occupation.svg|thumb|ទង់ជាតិកម្ពុជាក្រោមការត្រួតត្រារបស់ជប៉ុន]]
ខ្មែរមានសំណាងរួចខ្លួនពីការរងទុក្ខវេទនាដែលត្រូវបានតស៊ូដោយប្រជាជនអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដទៃផ្សេងទៀតកំឡុង[[សង្គ្រាមលោកលើកទី២]]។ បន្ទាប់ពីការបង្កើតឡើងនៃ[[បារាំងវិចឈី|របបវិចឈី]]នៅបារាំងនៅឆ្នាំ ១៩៤០ កងទ័ព[[ចក្រភពជប៉ុន|ជប៉ុន]]បានធ្វើដំណើរឆ្ពោះមកកាន់វៀតណាមនិងបានជំនួសកន្លែងអាជ្ញាធរបារាំង។ នៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ ១៩៤១ ពួកគេបានចូលកម្ពុជា ក៏ប៉ុន្តែបានអនុញ្ញាតអោយពួកមន្ត្រីរដ្ឋការបារាំងវិចឈីអោយនៅមានប៉ុស្ត៍រដ្ឋបាល។ របបគាំទ្រជប៉ុននៅប្រទេសសៀម ដែលនាំមុខដោយសេនាប្រមុខ (ចមពល) [[ប្លែក វិបុលសង្គ្រាម|វិបុលសង្គ្រាម]] បានស្នើសុំឱ្យមានការធានាអះអាងពីរបបវិចឈី នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ការកាត់ផ្ដាច់អធិបតេយ្យភាពរបស់បារាំង ចំពោះទឹកដីខ្មែរនិងលាវដែលដើមឡើយជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រទេសសៀមនឹងត្រូវប្រគល់ត្រឡប់ទៅអោយរដ្ឋអំណាចបាងកកវិញ។ ការស្នើសុំនេះត្រូវបានច្រានចោល។ នៅខែ ធ្នូ ១៩៤០ [[សង្គ្រាមបារាំង-សៀម]]បានផ្ទុះឡើង និងពួក[[កងទ័ពថៃបូព៌ា]]បានលុកលុយកម្ពុជានូវខែបន្តបន្ទាប់។ ពួកបារាំងបានទាល់ច្រកក្នុងការតស៊ូប្រឆាំងនឹងកងទ័ពសៀមដែលប្រដាប់ដោយអាវុធល្អៗជាងទាំងលើគោកនិងអាកាស ក៏ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយក៏បានគ្រប់គ្រងពិន្ទុបានដោយសារតែជ័យជំនះជើងទឹករបស់ខ្លួននៅ[[ឈូងសមុទ្រថៃ]] <!--(see Japanese Occupation, 1941-45, ch. 5)-->។ នៅចំណុចនេះ [[តូក្យូ]]បានធ្វើអន្តរាគមន៍និងបានបង្ខិតបង្ខំរដ្ឋអំណាចបារាំងឱ្យទទួលយក[[សន្ធិសញ្ញា]]ដែលនាំឱ្យមានការប្រគល់ខេត្តបាត់ដំបង និងប៉ែកនៃខេត្តសៀមរាបទៅឱ្យប្រទេសសៀមក្នុងការដោះដូរមកវិញជាមួយនឹងថ្នូរដែលមិនសាកសមនឹងតម្លៃ។ ខ្មែរត្រូវបានគេអនុញ្ញាតឱ្យនៅថែរក្សាអង្គរ។ ការឈ្លានពានរបស់ថៃ យ៉ាងណាៗ វាគ្រាន់តែប៉ះទង្គិចតិចតួចទៅលើជីវភាពប្រជាជនខ្មែរភាគច្រើន ដែលរស់នៅខាងក្រៅតំបន់ពាយព្យប៉ុណ្ណោះ។
ព្រះបាទមុនីវង្សបានសោយទិវង្គតនៅខែ មេសា ១៩៤១។ ទោះបីជាព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ ព្រះអង្គម្ចាស់[[មុនីចៅ]]ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាទាយាទពិតប្រាកដយ៉ាងណាក្ដី ក៏ប៉ុន្តែពួកបារាំងបានដាក់ជំនួសព្រះ[[នរោត្តម សីហនុ|នរោត្តម-សីហនុ]]វិញ ជាមហានត្តា (ម្ចាស់ចៅទួត) នៃព្រះបាទ[[នរោត្តម]]មកឡើងសោយរាជ្យជំនួសវិញ។ ព្រះសីហនុគឺជាបេក្ខជនដែលប្រកបដោយឧត្តមភាពដោយសារតែការប្រមើលឃើញរបស់ពួកបារាំងព្រោះតែភាពក្មេងវ័យរបស់ទ្រង់ (ព្រះអង្គមានព្រះជន្មដប់ប្រាំបួនព្រះវស្សា) កង្វះបទពិសោធន៍ និងភាពងាយបង្វិលបានតាមចិត្ត។
ជប៉ុនប្រកាសថា "អាស៊ីជារបស់ជនជាតិអាស៊ី" រកបានប្រជាប្រិយភាពពីចំណោមពួកអ្នកជាតិនិយមខ្មែរ ទោះបីយ៉ាងណា នយោបាយទីក្រុងតូក្យូនៅឥណ្ឌូចិនបានទុកឱ្យមានរដ្ឋាភិបាលអាណានិគមទទួលបន្ទុកត្រឹមតែឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលនោះ ព្រះសង្ឃដែលលេចធ្លោហើយសកម្មខាងនយោបាយ គឺព្រះអាចារ្យ[[ហែម ចៀវ|ហែម-ចៀវ]] ត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងដោះស្បង់ចីវរ ដោយមិនសមរម្យដោយពួករដ្ឋអំណាចបារាំងនៅខែ កក្កដា ១៩៤២ ពួកអ្នករៀបរៀង សារព័ត៌មាន "នគរវត្ត" បានដឹកនាំបាតុកម្មមួយទាមទារអោយមានការដោះលែងព្រះអង្គ។ ពួកគេ ដូចគ្នានឹងពួកអ្នកជាតិនិយមដទៃទៀតដែរ ជាក់ស្ដែងបានប៉ាន់ស្មានជ្រុលពេកទៅលើឆន្ទៈរបស់ជប៉ុនថានឹងជួយពួកគេមកវិញ រីឯរដ្ឋអំណាចវិឈីភ្លាមៗបានចាប់ខ្លួនពួកបាតុករនិងបានដាក់ទោសប្រហារជីវិតដល់លោកប៉ាច-ឈឿន ដែលជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកអ្នករៀបរៀងសារព័ត៌មាន "នគរវត្ត"។ <!--(see Japanese Occupation, 1941-45, ch. 5)-->។ អ្នករៀបរៀងផ្សេងទៀត លោកសឺន-ង៉ុកថាញ់ បានរត់គេចខ្លួនពីភ្នំពេញ ទៅកាន់ជប៉ុននៅឆ្នាំបន្ទាប់។
ក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងអស់សង្ឃឹមដើម្បីឱ្យទទួលបានការគាំទ្រក្នុងស្រុកនៅប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនៃសង្គ្រាម ពួកជប៉ុនបានរំលាយរដ្ឋបាលអាណានិគមបារាំងនៅថ្ងៃ ៩ មីនា ១៩៤៥ និងបានជំរុញអោយកម្ពុជាប្រកាសឯករាជ្យរបស់ខ្លួននៅក្នុង[[មណ្ឌលវិបុលភាពរួមអាស៊ីខាងកើតធំជាងគេ]]។ បួនថ្ងៃក្រោយមក ព្រះបាទសីហនុបានចេញរាជក្រឹត្យថាកម្ពុជាបានឯករាជ្យ។ លោកសឺន-ង៉ុកថាញ់បានត្រឡប់មកពីតូក្យូនៅខែ ឧសភា ហើយលោកត្រូវបានគេតែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស។ ថ្ងៃ ១៥ សីហា ១៩៤៥ ថ្ងៃដែលជប៉ុនបានចុះចាញ់ រដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយត្រូវគេបង្កើតឡើងដែលមានលោក សឺន-ង៉ុកថាញ់ដើរតួជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ នៅពេលដែលកងកម្លាំង[[សម្ព័ន្ធមិត្ត]]បានកាន់កាប់ភ្នំពេញនៅខែ តុលា លោកថាញ់ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួនដោយសារ[[សហការនិយម|សហការ]]ជាមួយពួកជប៉ុននិងត្រូវបញ្ជូននិរទេសទៅកាន់បារាំងដោយឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។ ពួកអ្នកគាំទ្រលោកមួយចំនួនបានរត់ទៅភាគខាងជើងឆៀងខាងលិចកម្ពុជា បន្ទាប់មកស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់សៀម ជាកន្លែងដែលពួកគេផ្ដុំគ្នារួមជាក្រុមបក្សពួកមួយក្នុងចលនា[[ខ្មែរឥស្សរៈ]] ដំបូងឡើយបង្កើតឡើងជាមួយការលើកទឹកចិត្តរបស់ថៃនៅទសវត្សឆ្នាំ ១៩៤០។
* ក្រុមដែលលំអៀងទៅខាងជប៉ុន
មេដឹកនាំក្រុមនេះគឺលោក [[សឺន ង៉ុកថាញ់|សឺន-ង៉ុកថាញ់]]។ នៅឆ្នាំ ១៩៤៥ ជប៉ុនបានបណ្ដេញ[[បារាំង]]ចេញពី[[កម្ពុជា]] ហើយប្រកាស[[កម្ពុជា]]ជារដ្ឋឯករាជ្យ ដោយលើក សឺន-ង៉ុកថាញ់ ឱ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលតាមការពិតរដ្ឋាភិបាលរបស់ [[សឺន ង៉ុកថាញ់|សឺន-ង៉ុកថាញ់]] គ្រាន់តែជារដ្ឋាភិបាលទីងមោងប៉ុណ្ណោះ នៃឯករាជ្យក្លែងក្លាយដែលផ្ដល់ដោយពួកយោធានិយម[[ជប៉ុន]]។ ក្រោយពេល[[ជប៉ុន]]ចាញ់[[សង្គ្រាមលោកលើកទី២]] [[បារាំង]]បានវិលមកកាន់កម្ពុជាជាថ្មី កងទ័ពរបស់ [[សឺន ង៉ុកថាញ់|សឺន-ង៉ុកថាញ់]] បានប្រឹងទប់ទល់នឹង[[បារាំង]]ដែរ តែពុំអាចតស៊ូនឹង[[បារាំង]]បានឡើយ ហើយ[[សឺន ង៉ុកថាញ់|សឺន-ង៉ុកថាញ់]] ត្រូវបានចាប់ខ្លួនយកទៅឃុំនៅប្រទេស[[បារាំង]]។ នៅឆ្នាំ ១៩៥១ បារាំងបានដោះលែង [[សឺន ង៉ុកថាញ់|សឺន-ង៉ុកថាញ់]] តាមសំណើរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ។ នៅដើមឆ្នាំ ១៩៥២ [[សឺន ង៉ុកថាញ់|សឺន-ង៉ុកថាញ់]] បានរត់ទៅប្រទេស[[ថៃ]]បង្កើតចលនា[[ខ្មែរសេរី]]។
* ក្រុមដែលមាននិន្នាការខាងកុម្មុយនិស្ត
នៅឆ្នាំ ១៩៣០ ចលនាប្រជារាស្ត្របានរួបរួមជាមួយក្រុមដែលមាននិន្នាការខាង[[កុម្មុយនិស្ត]]។ បន្ទាប់ពីការមកដល់នៃរបបយោធានិយម[[ជប៉ុន]] ក្រុមនេះបានក្លាយទៅជារណសិរ្សអ្នកស្នេហាមាតុភូមិខ្មែរ ឬហៅ[[ខ្មែរឥស្សរៈ]]។ ស្ថានភាពរង្គោះរង្គើខាង[[សេដ្ឋកិច្ច]] និងសង្គមនៃប្រទេសផ្ដល់ឱ្យរណសិរ្ស[[ខ្មែរឥស្សរៈ]] ពង្រីកមូលដ្ឋាននយោបាយ និងពង្រីកចម្បាំងឈ្លបទៅលើពួកអាណានិគម។ ទោះបីមានប្រតិបត្តិការការបង្ក្រាបដ៏សាហាវអំពីកងទ័ព[[បារាំង]]ក៏ដោយ ក៏កងកម្លាំង[[ខ្មែរឥស្សរៈ]] បានវាយប្រហារតបវិញធ្វើឱ្យ[[បារាំង]]មានការខូចខាតដែរ។
==ការតស៊ូដើម្បីការបង្រួបបង្រួមខ្មែរ==
ស្ថានភាពរបស់កម្ពុជានៅក្នុងរយៈកាលបញ្ចប់សង្គ្រាមមានភាពច្របូកច្របល់នៅឡើយ។ ពួក[[បារាំងសេរី]] ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកឧត្តមសេនីយ៍[[ហ្សាល ដឺ ហ៊្គោល|ហ្សាល-ដឺ-ហ៊្គោល]] បានប្ដេជ្ញាដើម្បីយកឥណ្ឌូចិនត្រឡប់មកវិញឱ្យបាន ថ្វីត្បិតតែពួកគេបានផ្ដល់អោយកម្ពុជា និងដែនអាណាព្យាបាលឥណ្ឌូចិនដទៃទៀតនូវទំហំនៃអភិបាលកិច្ចខ្លួនឯងក៏ដោយ ក៏ខ្លួនបានដាក់កំណត់ព្រំដែនដោយប្រុងប្រយ័ត្នដដែល។ ដោយបានធ្វើឱ្យជឿទុកចិត្តថាពួកគេមាន ''[[បេសកកម្មអារ្យធម៌]]'' ពួកបារាំងបានមើលឃើញនូវការចូលរួមរបស់ឥណ្ឌូចិនក្នុងសហភាពបារាំងនៃអតីតដែនអាណានិគមដែលបានចែករំលែកបទពិសោធន៍ទូទៅនៃវប្បធម៌បារាំង។ មិនថាតែពួកឥស្សរជនដែលមានវិជ្ជាជីវៈនៅតាមទីក្រុង រឺ ក៏ប្រជាជនសាមញ្ញទេ យ៉ាងណាៗក៏ត្រូវបានទាក់ទាញដោយការរៀបចំនេះដែរ។ ចំពោះប្រជាជនខ្មែររស់នៅក្នុងដំណើរជីវិតឆ្លងកាត់ ក្នុងសម័យឯករាជ្យដ៏ខ្លីចាប់ពីខែ មីនា ដល់ ខែ តុលា ១៩៤៥ ទទួលបាននូវភាពសម្បូរសប្បាយរីករាយ។ ភាពជូរចត់របស់ខ្មែរគឺជារឿងអតីតកាល។
នៅភ្នំពេញ ព្រះសីហនុ កំពុងដើរតួជាព្រះ[[ប្រមុខរដ្ឋ]] ដែលជាតំណែងដ៏លំបាកក្នុងការចរចាជាមួយពួកបារាំងដើម្បីទាមទារឯករាជ្យពេញលេញ ក្នុងខណៈពេលនោះដែរ ទ្រង់ក៏ព្យាយាមដើម្បីធ្វើអព្យាក្រឹតកម្មពួកអ្នកនយោបាយនិងអ្នកគាំទ្រគណបក្សនៃពួក[[ខ្មែរឥស្សរៈ]] និង [[វៀតមិញ]] ដែលពួកគេចាត់ទុកទ្រង់ថាជាអ្នកចូលដៃជាមួយពួកបារាំង។ កំឡុងសម័យកាលដ៏ជ្រួលច្របល់រវាងឆ្នាំ ១៩៤៦ និង ១៩៥៣ ព្រះសីហនុបានបង្ហាញនូវសម្បទានគួរអោយកត់សំគាល់នូវជីវិតនយោបាយ ដែលបានជម្រុញនាំឱ្យមានការគាំទ្រព្រះអង្គមុន និងក្រោយធ្លាក់ពីអំណាចនៅ ខែ មីនា ១៩៧០។ ពួកខ្មែរឥស្សរៈជា[[ចម្បាំងទ័ពព្រៃ|ចលនាទ័ពព្រៃ]]មួយដែលកើតឡើងដោយឯកឯងយ៉ាងធំក្រៃលែង ដែលបានកំពុងតែប្រតិបត្តិការនៅតាមតំបន់ព្រំដែននានា។ ក្រុមនេះរួមមាន[[ពួកឆ្វេងនិយម]][[ប្រជាជនអាស៊ីពីកំណើត|ក្នុងស្រុក]] ពួកឆ្វេងនិយមយួន ពួកជាតិនិយមប្រឆាំងរាជាធិបតេយ្យ ([[ខ្មែរសេរី]]<!-- --see Appendix B-->) ដែលស្ម័គ្រស្មោះទៅខាងលោកសឺន-ង៉ុកថាញ់ ហើយពួកចោរប្លន់សាមញ្ញបានកំពុងទាញប្រយោជន៍ពីភាពវឹកវរនាំគ្នាបង្កភេរវកម្មលើពួកអ្នកស្រុកអ្នកភូមិ។ ទោះបីជាឱកាសរបស់ពួកគេមាន និងបាត់បង់ទៅវិញកំឡុងសម័យក្រោយសង្គ្រាមក៏ដោយ (គ្រោះកាចដ៏សំខាន់មួយគឺការដួលរលំនៃរដ្ឋាភិបាលជាមិត្តឆ្វេងនិយមនៅបាងកកនៅឆ្នាំ ១៩៤៧) ក៏នៅឆ្នាំ ១៩៥៤ ពួកខ្មែរឥស្សរៈកំពុងតែប្រតិបត្តិការជាមួយពួកវៀតមិញ បើតាមការប៉ាន់ស្មានខ្លះថាដូចជាបានគ្រប់គ្រង ៥០ ភាគរយជាងនៃទឹកដីរបស់កម្ពុជា។
នៅឆ្នាំ ១៩៤៦ បារាំងបានអនុញ្ញាតអោយប្រជាជនខ្មែរបង្កើតគណបក្សនយោបាយ និងប្រារព្ធការបោះឆ្នោតសម្រាប់សភាប្រឹក្សា ដែលនឹងផ្ដល់ប្រឹក្សាដល់ព្រះមហាក្សត្រលើសេចក្ដីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេស។ គណបក្សសំខាន់ៗពីរត្រូវបានដឹកនាំ ដោយព្រះអង្គម្ចាស់ក្នុងខ្សែរាជវង្ស។ [[គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ (កម្ពុជា)|គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ]]ដឹកនាំដោយព្រះអង្គម្ចាស់ (អ្នកអង្គម្ចាស់) [[ស៊ីសុវត្ថិ យុត្តិវង្ស|ស៊ីសុវត្ថិ-យុត្តិវង្ស]] បានចូលទៅក្ដាប់បានឯករាជ្យភ្លាមៗ កំណែទម្រង់ប្រជាធិបតេយ្យ និងរដ្ឋាភិបាលអាស្រ័យសភា។ អ្នកគាំទ្រគណបក្សនេះគឺជាពួកគ្រូបង្រៀន ពួកមន្ត្រីរាជការក្នុងស្រុក ពួកសមាជិកនៃសមណភេទពុទ្ធសាសនាសកម្មៗខាងនយោបាយ និងអ្នកដទៃៗផ្សេងទៀត ដែលគោលគំនិតរបស់ពួកគេត្រូវរងឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដោយសារការអំពាវនាវជាតិនិយមនៃ សារព័ត៌មាន "នគរវត្ត" មុនពេលត្រូវបានបិទដោយពួកបារាំងនៅឆ្នាំ ១៩៤២។ ពួកអ្នកប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនបានពេញចិត្តពេញថ្លើមជាមួយនឹងមធ្យោបាយហិង្សាមួយចំនួនរបស់ខ្មែរឥស្សរៈ។ [[គណបក្សសេរីនិយម]] ដឹកនាំដោយព្រះអង្គម្ចាស់[[នរោត្តម នរិន្ទដេត|នរោត្តម-នរិន្ទដេត]] (Norodom Norindeth) តំណាងអោយចំណាប់អារម្មណ៍នៃពួកឥស្សរជនចាស់ៗនៅតាមជនបទ រួមមានពួកម្ចាស់ដីធំៗជាដើម។ ពួកគេចូលចិត្តការបន្តទម្រង់ទំនាក់ទំនងអាណានិគមជាមួយបារាំងជាង ហើយគាំទ្រកំណែទម្រង់ប្រជាធិបតេយ្យសើៗ។ ការបោះឆ្នោតសភាប្រឹក្សាបានប្រារព្ធឡើងនៅខែ កញ្ញា ១៩៤៦ ពួកអ្នកប្រជាធិបតេយ្យបានឈ្នះ ៥០ ក្នុងចំណោម ៦៧ កៅអី។
ជាមួយចំនួនភាគច្រើនដែលមិនប្រែប្រួលក្នុង[[សភា]] ពួក[[អ្នកប្រជាធិបតេយ្យ]]បានព្រាង[[រដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]យកគំរូតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃ[[សាធារណរដ្ឋបារាំងទីបួន]]។ អំណាចត្រូវបានប្រមូលផ្ដុំនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃនៃរដ្ឋសភាជាតិដែលបានបោះឆ្នោតដោយប្រជាជន។ ព្រះមហាក្សត្របានប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីដោយស្ទាក់ស្ទើរនៅថ្ងៃ ៦ ឧសភា ១៩៤៧។ កាលណោះបានទទួលស្គាល់ព្រះអង្គត្រឹមជា "ព្រះប្រមុខរដ្ឋក្នុងចិត្ត" បានកាត់បន្ថយទ្រង់ចេញពីលក្ខខណ្ឌនៃព្រះមហាក្សត្រអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយដែលបានបន្សល់ទុកនូវភាពមិនច្បាស់លាស់នូវទំហំដែលព្រះអង្គអាចដើរតួនាទីសកម្មនៅក្នុងឆាកនយោបាយជាតិ។ ព្រះសីហនុអាចនឹងបានប្រែភាពមិនច្បាស់លាស់នេះទៅជាគុណសម្បត្តិរបស់ព្រះអង្គនៅប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមកទៀត។
នៅក្នុងការបោះឆ្នោតសភាជាតិខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៤៧ ពួកអ្នកប្រជាធិបតេយ្យបានឈ្នះឆ្នោតចំនួនភាគច្រើនក្រៃលែង។ ទោះបីដូច្នេះក៏ដោយ ក៏មានការខ្វែងគំនិតគ្នានៅខាងក្នុងគណបក្សដែលពុំអាចគ្រប់គ្រងបានឡើយ។ ស្ថាបនិករបស់បក្ស ទ្រង់ស៊ីសុវត្ថិ-យុត្តិវង្សបានសុគត និងមិនមានអ្នកដឹកនាំមួយណាច្បាស់លាស់ទេដែលលេចធ្លោដើម្បីស្នងតំណែងបន្តពីទ្រង់។ កំឡុងសម័យឆ្នាំ ១៩៤៨ ដល់ ១៩៤៩ ពួកអ្នកប្រជាធិបតេយ្យបានប្រែជារួបរួមគ្នាតែមួយនៅក្នុងការប្រឆាំងទៅនឹងការតែងច្បាប់ដែលបានគាំទ្រដោយព្រះមហាក្សត្រ រឺក៏ ពួកអ្នកត្រូវចាត់តាំង។ បញ្ហាដ៏សំខាន់មួយគឺបដិសណ្ឋារកិច្ចដើម្បីឯករាជ្យរបស់ព្រះអង្គ នៅក្នុងសហភាពបារាំង ដែលបានស្នើសុំសន្ធិសញ្ញាពង្រាងដែលបានផ្ដល់ដោយពួកបារាំងនៅចុងឆ្នាំ ១៩៤៨។ បន្តបន្ទាប់ពីការរំលាយសភាជាតិនៅខែ កញ្ញា ១៩៤៩ កិច្ចព្រមព្រៀងលើកតិកាសញ្ញាបានរំកិលទៅមុខតាមរយៈការដោះដូរចុតហ្មាយរវាងព្រះបាទសីហនុ និង រដ្ឋាភិបាលបារាំង។ វាមានប្រសិទ្ធិភាពនៅប៉ុន្មានពីរខែក្រោយមកទៀត ទោះបីជាសច្ចាប័នរបស់សភាជាតិអំពីសន្ធិសញ្ញាមួយនេះមិនមានភាពរឹងមាំម្ដងណាក៏ដោយ។
សន្ធិសញ្ញាបានផ្ដល់អោយកម្ពុជានៅអ្វីដែលព្រះសីហនុមានព្រះបន្ទូលថា "ឯករាជ្យភាពហាសិបភាគរយ": តាមនឹង ទំនាក់ទំនងអាណានិគមត្រូវបានបញ្ចប់ជាផ្លូវការ ហើយប្រជាជនខ្មែរត្រូវបានគេប្រគល់ការគ្រប់គ្រងខាងមុខងាររដ្ឋបាលមួយចំនួនភាគច្រើន។ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកម្ពុជាត្រូវបានផ្ដល់សេរីភាពឱ្យមានសកម្មភាពខាងក្នុងភូមិភាគស្វយ័តដែលគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯងដែលរួមមាន ខេត្តបាត់ដំបង និង សៀមរាប ដែលត្រូវបានត្រឡប់ពីប្រទេសថៃមកវិញក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ក៏ប៉ុន្តែក្នុងនោះពួកបារាំងបានសង្កត់ធ្ងន់កន្លែងផ្សេងទៀតថា មិនមានធនធានច្រើនដើម្បីត្រួតត្រាឡើយ។ កម្ពុជានៅតែបានស្នើសុំធ្វើសហការបញ្ហានយោបាយការបរទេសជាមួយក្រុមប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃសហភាពបារាំង ក៏ប៉ុន្តែយ៉ាងណាៗ បារាំងទទួលបានទំហំគ្រប់គ្រងសំខាន់ៗលើ ប្រព័ន្ធតុលាការ ហិរញ្ញវត្ថុ និង ទំនៀមទម្លាប់។ ការគ្រប់គ្រងប្រតិបត្តិការយោធាពេលសង្គ្រាមនៅខាងក្រៅភូមិភាគស្វយ័តដែលនៅសេសសល់ក្នុងកណ្ដាប់ដៃបារាំងនៅឡើយ។ បារាំងក៏ត្រូវបានអនុញ្ញាតផងដែរអោយរក្សាមូលដ្ឋានទ័ពលើទឹកដីកម្ពុជា។ នៅឆ្នាំ ១៩៥០ កម្ពុជាត្រូវបានព្រមព្រៀងទទួលស្គាល់ខាងការទូតដោយ[[សហរដ្ឋ]] និងដោយពួក[[មហាអំណាច]]មិនមែន[[កុម្មុយនិស្ត]]ជាច្រើន ក៏ប៉ុន្តែនៅអាស៊ីមានតែ[[ប្រទេសថៃ]]និង[[កូរ៉េខាងត្បូង]]ទេបានអូសបន្លាយការទទួលស្គាល់។
ពួកអ្នកប្រជាធិបតេយ្យបានឈ្នះសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងការបោះឆ្នោតសភាជាតិនៅខែ កញ្ញា ១៩៥១ ហើយពួកគេក៏បានបន្តនយោបាយរបស់ពួកគេក្នុងការប្រឆាំងព្រះមហាក្សត្រចំមុខតាមដែលអាចធ្វើបាន។ នៅក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីយកឱ្យបានចិត្តរបស់ប្រជាជនភាគច្រើន ព្រះសីហនុបានសុំអោយពួកបារាំងដោះលែងអ្នកជាតិនិយមលោកសឺន-ង៉ុកថាញ់ពីការនិរទេសខ្លួន ហើយអនុញ្ញាតអោយលោកត្រឡប់ចូលស្រុកវិញ។ លោកបានធ្វើនិវត្តន៍ដោយជោគជ័យមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃ ២៩ តុលា ឆ្នាំ ១៩៥១។ វាមិនយូរប៉ុន្មានទេ យ៉ាងហោចណាស់ ក៏មុនពេលដែលលោកចាប់ផ្ដើមទាមទារអោយមានការដកទ័ពបារាំងចេញពីកម្ពុជាដែរ។ លោកក៏បានធ្វើការទាមទារដូចនេះម្ដងទៀតនៅដើមឆ្នាំ ១៩៥២ នៅក្នុង "[[ខ្មែរក្រោក]]" សារព័ត៌មានប្រចាំសប្ដាហ៍ដែលលោកបានបង្កើតឡើង។ សារព័ត៌មាននេះត្រូវបង្ខំអោយបញ្ឈប់ការបោះពុម្ពផ្សាយនៅខែ មីនា ហើយលោកសឺន-ង៉ុកថាញ់បានរត់ភៀសខ្លួនចេញពីរាជធានីទៅជាមួយពួកអ្នកដើរតាមលោកដែលប្រដាប់ដោយអាវុធពីរបីនាក់ ដើម្បីចូលរួមពួកខ្មែរឥស្សរៈ។ ដោយត្រូវបានលាបពណ៌ចុះឡើងថាជា ជនកុម្មុយនិស្តផង និងភ្នាក់ងារនៃ[[ទីភ្នាក់ងារសម្ងាត់កណ្ដាល]] (ភ.ស.ក. រឺ CIA) របស់សហរដ្ឋអាមេរិចដោយព្រះសីហនុផង លោកក៏បានរស់នៅនិរទេសខ្លួនរហូតដល់លោក[[លន់ ណុល|លន់-ណុល]]បានបង្កើតរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរនៅឆ្នាំ ១៩៧០។
==យុទ្ធនាការដើម្បីឯករាជ្យ==
នៅខែ មិថុនា ១៩៥២ ព្រះសីហនុបានប្រកាសវិស្ថានបនកម្មនូវគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់ព្រះអង្គ ហើយបានព្យួររដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបានកាន់កាប់គ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដោយព្រះអង្គផ្ទាល់។ ក្រោយមកទៀត ដោយគ្មានសច្ចាប័នរដ្ឋធម្មនុញ្ញច្បាស់លាស់ ព្រះអង្គបានរំលាយសភាជាតិ ហើយបានប្រកាសច្បាប់អាជ្ញារសឹកនៅខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៥៣។ ព្រះសីហនុបានប្រើច្បាប់ផ្ទាល់ព្រះអង្គឯងអស់រយៈពេលជិតបីឆ្នាំចាប់ពីខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៥២ រហូតដល់ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៥៥។ បន្ទាប់ពីការរំលាយសភាចោលហើយ ព្រះអង្គបានបង្កើតសភាប្រឹក្សាដើម្បីចូលជំនួសកន្លែងអង្គនីតិបញ្ញត្តិ ហើយបានតែងតាំងព្រះវរបិតាព្រះអង្គ ព្រះ[[នរោត្តម សុរាម្រិត|នរោត្តម-សុរាម្រិត]]ជា[[រាជានុសិទ្ធិ]]។
នៅខែ មីនា ឆ្នាំ ១៩៥៣ ព្រះសីហនុបានយាងទៅបារាំង។ ដោយបានប្រកាសក្ដែងៗថា ព្រះអង្គកំពុងតែធ្វើដំណើរដើម្បីព្រះរាជសុខភាពទ្រង់ តែព្រះអង្គកំពុងតែចាប់ផ្ដើមយុទ្ធនាការយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលពួកបារាំងអោយប្រគល់ឯករាជ្យពេលលេញមកឱ្យកម្ពុជា។ បរិយាកាសនៃការយល់ឃើញនៅកម្ពុជានៅពេលនោះមានដូចតទៅថា បើសិនជាទ្រង់មិនបានសម្រេចឯករាជ្យភាពភ្លាមៗទេ ប្រជាជនប្រហែលជាបែរត្រលប់ទៅរក លោកសឺន-ង៉ុកថាញ់ និងពួកខ្មែរឥស្សរៈ ដែលពួកគេតាំងចិត្តពេញទីដើម្បីសម្រេចគោលដៅមួយនេះ។ នៅក្នុងជំនួបជាមួយប្រធានាធិបតីបារាំង និងជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្សេងៗទៀត ព្រះសីហនុបានធ្វើអោយពួកបារាំងក្លាយជា ''អ្នករងការភិតភ័យភ្ញាក់ផ្អើល'' ហួសហេតុអំពីស្ថានភាពនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសរបស់ទ្រង់។ ពួកបារាំងក៏បានធ្វើការគំរាមកំហែងលាក់កំបាំងបន្តិចថា បើសិនព្រះអង្គបន្តមិនធ្វើសហប្រតិបត្តិការទេ ពួកគេអាចនឹងផ្លាស់ប្ដូរព្រះអង្គចេញពីតំណែង។ ព្រះរាជដំណើរនេះបានទទួលបរាជ័យ ក៏ប៉ុន្តែនៅតាមផ្លូវមកប្រទេសកំណើតវិញឆ្លងកាត់តាម សហរដ្ឋ កាណាដា និង ជប៉ុន ព្រះសីហនុបានផ្សព្វផ្សាយអំពីស្ថានភាពដ៏អាក្រក់របស់កម្ពុជានៅតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
ដើម្បីធ្វើវិនាដកម្មបន្ថែមទៀតនូវ ''រាជបូជនីយកិច្ចដើម្បីឯករាជ្យ'' របស់ព្រះអង្គ ព្រះសីហនុបានកំពុងតែប្រកាសថាព្រះអង្គនឹងមិនវិលត្រឡប់ទៅវិញដរាបដល់ពួកបារាំងផ្ដល់អោយនូវការធានាអះអាងថា ឯករាជ្យពេញលេញនឹងត្រូវផ្ដល់អោយកម្ពុជាវិញ។ ព្រះអង្គក្រោយមកទៀតបានយាងចាកចេញពីភ្នំពេញនៅខែ មិថុនា បាននិរទេសខ្លួនដោយព្រះអង្គឯងទៅកាន់ប្រទេសថៃ។ ដោយគ្មានការស្វាគមពីទីក្រុងបាងកក ព្រះអង្គក៏បានផ្លាស់មករាជដំណាក់របស់ព្រះអង្គ ក្បែរវិកិណ្ណដ្ឋានអង្គរនៅ ខេត្តសៀមរាប វិញ។ សៀមរាប ជាផ្នែកមួយនៃភូមិភាគកងទ័ពស្វយ័តដែលបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៤៩ ដែលត្រូវបានបង្គាប់បញ្ជាការដោយលោក[[នាយវរសេនីយទោ]][[លន់ ណុល|លន់-ណុល]] ដើមឡើយជាអ្នកនយោបាយស្ដាំ ដែលនឹងក្លាយជាជនលេចធ្លោម្នាក់ ហើយនៅពេលនោះជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ព្រះសីហនុដែលមិនអាចខ្វះបានខាងយោធា។ ចាប់ផ្ដើមពីមូលដា្ឋនទ័ពឯសៀមរាបរបស់ទ្រង់ ព្រះមហាក្សត្រ និងលោកលន់-ណុលបានរិះរកផែនការជាច្រើនដើម្បីធ្វើការតស៊ូ បើសិនជាពួកបារាំងមិនព្រមទទួលកិច្ចសន្យាតាមលក្ខខណ្ឌរបស់ពួកទ្រង់។
ព្រះសីហនុកំពុងបង្កើតល្បែងភ្នាល់ធំមួយ ចំពោះពួកបារាំងវិញអាចដកព្រះអង្គចេញដោយដាក់ជំនួសស្ដេចមួយទៀតដែលងាយបង្វិលបានតាមចិត្ត ក៏ពិតមែន តែស្ថានភាពកងទ័ពនៅពេលនោះនឹងអាចធ្វើអោយខ្ទេចខ្ទាំឥណ្ឌូចិនទាំងមូល ក្រោយមកទៀតរដ្ឋាភិបាលបារាំងនៅថ្ងៃ ៣ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៥៣ បានប្រកាសខ្លួនរួចរាល់ដើម្បើប្រគល់ឯករាជ្យភាពពេញលេញដល់រដ្ឋទាំងបីមាន កម្ពុជា វៀតណាម លាវ។ ព្រះសីហនុបានទទូចលើលក្ខខណ្ឌផ្ទាល់របស់ព្រះអង្គ ដែលរួមមានការគ្រប់គ្រងពេញទីខាង ការពារជាតិ នគរបាល តុលាការ និង បញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុ។ ពួកបារាំងបានប្រគល់អោយ: នគរបាល និងតុលាការត្រូវបានផ្ទេរមកនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់កម្ពុជានៅចុងខែ សីហា ហើយនៅក្នុងខែ តុលា ប្រទេសនេះបានក្ដោបក្ដាប់ការបញ្ជាកងកម្លាំងទ័ពរបស់ខ្លួនពេញទី។ ព្រះបាទសីហនុ កាលណោះបានក្លាយជាវីរបុរសនៅក្នុងកែវភ្នែកនៃប្រជាជនរបស់ព្រះអង្គ និងបានត្រឡប់មកភ្នំពេញវិញដោយជ័យជម្នះ ហើយថ្ងៃឯករាជ្យគឺត្រូវប្រារព្ធធ្វើឡើងនៅថ្ងៃ ៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៥៣។ ការគ្រប់គ្រងបញ្ហានានាដែលសេសសល់កំពុងតែជះឥទ្ធិពលដល់អធិបតេយ្យភាព ដូចជាកិច្ចការហិរញ្ញវត្ថុ និង ថវិកា ត្រូវបានហុចបន្តដល់រដ្ឋកម្ពុជាថ្មីនៅឆ្នាំ ១៩៥៤។
== ព្រះមហាក្សត្រសោយរាជ្យក្នុងសម័យអាណានិគម ==
{| width=100% class="wikitable"
|colspan="7" style="background-color:white" width=9% |<center><font color="#000080">'''ព្រះរាជាសោយរាជ្យនៅសម័យអាណានិគមបារាំង'''</font></center>
|-
! style="background-color:white" width=9% | <font color="#000080">ព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍</font>
! style="background-color:white" width=9% | <font color="#000080">ព្រះនាមសម្រាប់រាជ្យ</font>
! style="background-color:white" width=9% | <font color="#000080">ព្រះនាមផ្ទាល់</font>
! style="background-color:white" width=9% | <font color="#000080">ប្រសូត្រ</font>
! style="background-color:white" width=9% | <font color="#000080">រជ្ជកាល</font>
! style="background-color:white" width=9% | <font color="#000080">សោយ្យទីវង្គត</font>
|-
|align="center"|[[File:King Norodom.jpg|90px]]
|align="center"|[[នរោត្ដម]] <br><small>''ព្រះបាទសម្ដេចនរោត្តម''<small>
|align="center"| អង្គច្រលឹង រឺ អង្គវត្តី
|align="center"|កុម្ភៈ ១៨៣៤
|align="center"|១៨៦០ - ១៩០៤
|align="center"|២៤ មេសា ១៩០៤
|-
|align="center"|[[File:Prince Sisawat.jpg|90px]]
|align="center"|[[ស៊ីសុវត្ថិ]] <br><small>''ព្រះបាទសម្ដេចស៊ីសុវត្ថិ''<small><br>
|align="center"| ស៊ីសុវត្ថិ
|align="center"|០៧ កញ្ញា ១៨៤០
|align="center"|១៩០៤ - ១៩២៧
|align="center"|០៩ សីហា ១៩២៧
|-
|align="center"|[[File:Sisowath Monivong.jpg|90px]]
|align="center"|[[ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស]] <br><small>''ព្រះបាទសម្ដេចស៊ីសុវត្ថិមុនីវង្ស ''<small><br>
|align="center"| ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស
|align="center"|២៧ ធ្នូ ១៨៧៥
|align="center"|១៩២៧ - ១៩៤១
|align="center"|២៤ មេសា ១៩៤១
|-
|align="center"|[[File:Norodom Sihanouk 1956.jpg|90px]]
|align="center"|[[នរោត្តម សីហនុ]] <br><small>''ព្រះបាទសម្ដេចនរោត្តមសីហនុ''<small><br>
|align="center"| នរោត្តម សីហនុ
|align="center"|៣១ តុលា ១៩២២
|align="center"|២៥ មេសា ១៩៤១ - ០២ មីនា ១៩៥៥
|align="center"| ១៥ តុលា ២០១២
|}
'''ឯកសារពិគ្រោះ៖'''
ក្នុងសម័យអាណានិគមបារាំង មានព្រះមហាក្សត្រ ៤ ព្រះអង្គ ដែលបានឡើងគ្រងរាជ្យបន្តបន្ទាប់គ្នាគឺ៖
* ព្រះបាទ[[នរោត្ដម]] (១៨៥៩-១៩០៤)
* ព្រះបាទ[[ស៊ីសុវត្ថិ]] (១៩០៤-១៩២៧)
* ព្រះបាទ[[ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស|ស៊ីសុវតិ្ថ-មុនីវង្ស]] (១៩២៧-១៩៤១)
* ព្រះបាទ[[នរោត្ដម សីហនុ|នរោត្តម-សីហនុ]] (១៩៤១-១៩៥៥)
==ឯកសារពិគ្រោះ==
*សៀវភៅសិក្សាសង្គមថ្នាក់ទី១១ ក្រសួងអប់រំឆ្នាំ ២០០០
*[[រឿងភូមិតិរច្ឆាន]] ដោយ[[ឌឹក គាម|ឌឹក-គាម]] និង [[ឌៀក អំ|ឌៀក-អំ]] ឆ្នាំ ១៩៧១
*សៀវភៅសិក្សាសង្គម (ភូមិវិទ្យា+ប្រវត្តិវិទ្យា) ថ្នាក់ទី ៧ របស់ក្រសួងអប់រំយុវជន និង កីឡា (១៩៩៧)។
{{Reflist}}
*{{loc}} – [http://countrystudies.us/cambodia/ កម្ពុជា]
==តំណខាងក្រៅ==
*[http://angkor1431.tripod.com/index/id21.html សឺង ង៉ុកថាញ់]
*[http://freepages.genealogy.rootsweb.com/~royalty/cambodia/persons.html ពង្សាវលីវិជ្ជាខ្មែរ]
{{ចក្រភពនាយសមុទ្ររបស់បារាំង}}
{{កម្ពុជា}}
{{coord missing}}
{{DEFAULTSORT:Cambodia, French Protectorate of}}
[[Category:ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ]]
[[Category:អតីតអាណានិគមបារាំង]]
[[Category:អតីតប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍]]
[[Category:សតវត្សទី១៩នៅកម្ពុជា]]
[[ចំនាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ]]
==មើលផងដែរ==
*[[កម្ពុជាសម័យឧដុង្គ]]
*[[ការត្រួតត្រារបស់ជប៉ុននៅកម្ពុជា]]
*[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (១៩៥៣-១៩៧០)|សង្គមរាស្ត្រនិយម]]
ol8p98kelz5tdmzrs8o4ivcjya3s69p
សុភាសិតខ្មែរ
0
10703
282191
282055
2022-08-05T02:50:33Z
175.100.51.14
wikitext
text/x-wiki
'''សុភាសិតខ្មែរ''' ជាឃ្លាខ្លីៗ តែមានអត្ថន័យជ្រៅជ្រះ ជាឱវាទល្អៗដែលមានប្រយោជន៍គួររៀនគួរស្តាប់។ ទំព័រនេះគឺជាកម្រងប្រមូលផ្តុំសុភាសិតខ្មែរ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ'''ប្រមូលភាសិតខ្មែរ''' ផ្សាយចេញពីសមាគមសម្តេច [[ជួន ណាត]]។
{| border=0 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=250 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;"
| style="background:#ffffff;" align=center colspan=2 | [[ឯកសារ:Khmer Proverb.jpg|250px]]
|}
kk
==ពាក្យស្លោក==
# គ
* គេខុសកុំអាលអរ គេសាទរកុំអាលអួត ។
* គិតមុនគូ
* គ្មានកម្លាំង គ្មានបញ្ញា គ្មានអាហារ គ្មានជិវិត។
* គ្មានពូជ គ្មានកំណើត
* គ្នាតិចអន្សមខ្លោច គ្នាដូចស្រមោចអន្សមឆៅ។
* គុកនិងសោ គឺចោរបង្កើតឱសថល្អឆើតកើតពីរោគ ដំណេកកើតពីការងុយងោក មនុស្សក្នុងលោកកើតពីកម្ម។
* គ្រូកាចសិស្សខូច។
* គ្រូទាយ ម្តាយថា។
* គួរគិតជីវិតពុំទៀងទាត់ តែងតែបែរបត់កាន់ក្តីស្លាប់ ពុំដែលបានស្រួលប្រែប្រួលឆាប់ ក្រឡាប់ស្ងាត់សូន្យចា
* គោដំបៅខ្នង ក្អែកហើររំលង រំសាយកន្ទុយ។
*គ្រឿងញៀនបំផ្លាញអនាគត។
# ឃ
* ឃាត់កំហឹងដោយប្រឹងអត់អោយបាន ឃាត់ពាលសាមាន្យដោយអាជ្ញាបុគ្គល ឃាត់ចិត្តចាកទោសា ប្រសើរថ្លៃថ្លាក្នុងលោកិយ។
* ឃាត់ចិត្តចាកក្តីស្នេហា ក្នុងកាមតណ្ហានាលោកិយ ដូចយកអំបោះចងដំរី ពិបាកពេកក្រៃគួរ
* ឃ្លាតកាយ ណាយចិត្ត។
* ឃ្លានឆ្ងាញ់ ស្រលាញ់ល្អ។
* ឃុបឃិតជនពាល រាលទុក្ខដល់ខ្លួន។
* ឃុបឃិតបណ្ឌិត សុខមួយជិវិតឥតទុក្ខា
* ឃើញខ្លាដេកថាខ្លាស្លាប់ ឃើញខ្លាក្រាបថាខ្លាសំពះ។
* ឃើញគេទៅកុំអោយខាន ឃើញគេបានកុំអោយទៅ។
* ឃើញឈើពុក កុំអាលដាក់គូទអង្គុយ (ឬ កុំអាលដាក់គូទលើ)។
* ឃើញដំរីជុះ កុំជុះតាមដំរី (ឬ ដំរីជុះ កុំជុះតាមដំរី)។
* ឃើញថ្លុកថាជាថ្នល់ ក្រែងកំហល់កំហុសមាន។
* ឃើញពីនាយកុំអាលទាយអាក្រក់ល្អ លុះឃើញជាក់ជាខ្មៅស ទើបថាបាន បើបណ្តោយតាមគំនិតដែលគិតស្មាន នឹងរំខានព្រោះការខុសកំហុសខ្លួន។
* ឃើញសម្បកថាខ្លឹមរុក្ខា យល់ពួកបច្ចាថាជាមិត្រ ពាលប្រឡំថាបណ្ឌិត ច្រឡំលាមកពិតថាបុប្ផា។
* ឃ្លានកុំអាលស៊ី ងងុយកុំអាលដេក យប់កុំអាលនិយាយជាមួយស្រី។
* ឃ្លានក្រៃណាឆ្ងាញ់ ស្រឡាញ់ក្រៃណាល្អ (ឬ ពិសាក្រៃណានឹងឃ្លាន អាក្រក់ប៉ុន្មានក្រៃណានឹងចិត្ត)។
* ឃ្លេមិនខ្លាច ទៅខ្លាចខ្លា។ (ភួង គូទ )
* ឃ្លោកលិច អម្បែងអណ្តែត។
* ឃ្វាលក្របីជិះក្របី ឃ្វាលគោជិះគោ។
* ឃ្វាលចិត្តលំបាកពេកពិត ដូចឃ្វាលពពក។
* ឃ្វាលគោក្របីដោយអាជ្ញា ឃ្វាលចិត្តល្អជាដោយអំណត់។
* ឃ្វាលចិត្តឥតកំណាញ់ ដោយលះបង់កុំប្រណី។
== ង ==
* ងប់នឹងកូនប្រពន្ធទ្រព្យ ព្រះថាអភ័ព្វព្រោះជាប់ចំណង។
* ងប់នឹងញាតិ ឃ្លាតច្បាប់។
* ងប់នឹងមាសប្រាក់ ខូចយសសក្តា។
* ងប់នឹងប្រុស ខូចព្រហ្មចារី។
* ងប់នឹងប្រុស ខូចឈ្មោះមួយជាតិ។
* ងប់នឹងស្រី ចំណីទុក្ខ។
* ងប់នឹងល្បែង តែងហិនហោច។
* ងប់នឹងល្បែង តែងវិនាស។
* ងប់នឹងស្រា ខូចស្មារតី។
* ងប់នឹងពាក្យសរសើរ គេថាភ្លើ។
* ងប់នឹងពាក្យបង្អាប់ ស្លាប់គំនិត។
* ងប់នឹងស័ក្តិយស ស្អុយទាំងអស់ក្នុងលោកិយ។
* ងប់នឹងជំនឿ រឿគំនិត។
*ងប់នឹងសម្រស់ អស់តម្លៃ
* ងាប់ដើម្បីជាតិមាតុភូមិ ទេវតាឥន្ទ្រព្រហ្មចោមឲ្យពរ។
* ងាប់ខ្លួន សមសួនជាងងាប់កេរ្តិ៍ឈ្មោះ។
* ងាប់គំនិត ងងឹតដល់ស្លាប់។
* ងាប់ទាំងរស់ ស្អុយទាំងស្រស់។
* ងាប់ដៃជើង ថ្កើងជាងងាប់ពាក្យសម្តី។
* ងាប់នឹងស្រី ចង្រៃមួយជាតិ។
* ងាប់នឹងសំដី ដូចត្រីកំភ្លាញ។
* ងាប់នឹងអាចម៍ឯង ជាក់ស្តែងដូចខ្វែក។
* ងាប់ព្រោះគំនិត ដូចកាំបិតចិតដងឯង។
* ងាប់ជាតិ ព្រោះឃ្លាតសាមគ្គី។
* ងាប់នយោបាយ ព្រោះស្តាយលាភ។
* ងាប់ស្តួក ដូចឃ្លោកទុំ។
* ងាយមិនក្រៃណានឹងបាន មានមិនក្រៃណានឹងអ្នកបានសុខ ចេះក្តីមិនក្រៃណានឹងម្ចាស់ស្រុក។
* ងើយ (ឬ ងើប) ស្កក ឱនដាក់គ្រាប់។
== ច ==
* ចង់ធំខំពីតូច បើខ្លាចខួចកុំឆាប់ខឹង ការអ្វីឲ្យចេះថ្លឹង កុំប្រឹងជុះតាមដំរី ។
* ចង់ប្រាជ្ញឲ្យខំប្រឹង ចងក្បិនតឹងរកស៊ីធូរ គំនិតមុនគំនo
រៀនធ្វើគ្រូមានគេរាប់ ។
* ចង់ឲ្យមានជួញអង្ករចង់ឲ្យក្រជួញឡាន។
* ចង់ចេះឲ្យធ្វើល្ងង់។
* ចង់ស្រួចដូចបន្លា ត្រូវឧស្សាហ៍ដុសដែកដុល។
* ច្របាច់កចិន លៀនអណ្តាតខែ្មរ។
* ចម្ងល់គឺជាបិតានៃការចៃ្នប្រឌិត។
* ចម្ងល់គឺជាការចាប់ផ្តើមមិនមែនជាចុងបញ្ចប់នៃបញ្ញាទេ។
* ចង្អៀតផ្ទះនៅបាន ចង្អៀតចិត្តនៅពុំបាន។
* ចាក់អង្ករយកអង្កាម។
* ចានមួយរាវ លែងអីរណ្តំគ្នា។
* ចាញ់ចត្រង្គអស់ប្រាជ្ញា ចាញ់តណ្ហាអស់កុសល។
* ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ។
* ចាប់ក្ដាមដាក់ចង្អេរ។
* ចាប់នេះចាប់នោះ មិនឆ្ពោះត្រង់ណា។
* ចាប់ច្រវាក្រាក សំឡឹងជ្រោយ។
* ចាប់ត្រីបាន កុំឲ្យល្អក់ទឹក។
* ចាប់ត្រីដៃពីរតម្រាហាម ចាក់អង្ករយកអង្កាមហាមមិនឈ្នះ អុំទូកឡើងភ្នំខំមានៈ បង់ព្រះទៅសំពះឯបាយាប (អារក្ស)។
* ចាប់វល្លិមួយ រញ្ជួយរាល់ដើម។
* ចាស់អាងស្លាប់ ពាលអាងកាប់ កេ្មងអាងយំ។
* ចិត្តដាច់នៅស្រី ។
* ចិត្តល្អ ក្រខ្លួន។
* ចិត្តល្អ ក្រមិនយូរ។
* ចិត្តជាទេវទត្ត មាត់ជាទេវតា។
* ចិញ្ចឹមកូនខ្លា វាសងគុណ។
* ចិញ្ចឹមមនុស្សខូច ដូចចិញ្ចឹមខ្លា។
* ចូលព្រៃសត្វសាហាវ រកអំពាវគ្នាមកជុំ ដល់បានស្ករនិងទឹកឃ្មុំ ពួនសម្ងំឆីម្នាក់ឯង ។
* ចូលព្រៃទាន់ព្រឹក ចង់សឹកទាន់ក្មេង។
* ចូលស្ទឹងតាមបទ ចូលស្រុកតាមប្រទេស។
* ចូរមើលកាលវែង កុំមើលកាលខ្លី។
* ចូរសេពអ្នកប្រាជ្ញ កុំត្រាប់មនុស្សពាល។
* ចេះច្បាប់មិនខ្លាចក្ដី ចេះវិន័យមិនខ្លាចសង្ឃ ។
* ចេះដប់មិនស្មើប្រសប់មួយ។
* ចេះឯង ឲ្យក្រែងចេះគេ។
* ចេះមិនដែលចាញ់ ។
* ចេះពីរៀន មានពីរក ក្រពីខ្ជិល។
* ចេះមកពីរៀន មានមកពីរក។
* ចោលសាច់ស្រវ៉ាឆ្អឹង ទំពារទៅរឹងរាវរកសាច់ ។
* ចំណេះបានពីរៀន មានបានមកពីរក។
* ចំណេះជិះកឯង ។
* ចំណេះវិជ្ជាលោកចែងចាត់ ទុកជាសម្បត្តិសម្បូរបាន ទោះបីក្រខ្សត់អត់ប៉ុន្មាន គង់តែបានគ្រាន់អាស្រ័យ ។
* ចំណីឆ្ងាញ់កុំទុកចាំស្អែក ប្រពន្ធគាប់ភ្នែកកុំឲ្យដើរក្រោយ ។
* ចំណីច្រើនមុខច្រើនពិសា កូនច្រើនបាច្រើនល្អ ។
* ចុះទឹកក្រពើ ឡើងលើខ្លា។
ចរិយា
== ឆ ==
* ឆ្មាមិននៅ កណ្តុរឡើងរាជ្យ។
* ឆ្ងាយកាយ ណាយចិត្ត។
* ឆ្ងាញ់មាត់មិនស្អិត ដូចចិត្តឆ្ងាញ់។
* ឆ្អិនគំនិតពិតជាឆ្អិនគ្រប់យ៉ាងឆ្អិន ព្រេងសំណាងផុតទុក្ខា។
* ឆ្អិនក្បាលស៊ីក្បាល ឆ្អិនកន្ទុយស៊ីកន្ទុយ។
* ឆែ្កខាំឲ្យរកម្ចាស់ គោឆ្កឹះឲ្យរកនាយ។
* ឆ្កែខាំកុំខាំឆ្កែវិញ។
* ឆែ្កទាល់ច្រក រលកទាល់ច្រាំង។
* ឆែ្កព្រូសមិនដែលខាំ ផ្គរលាន់រអាំមិនដែលភ្លៀង។
* ឆ្កែខាំឲ្យរកម្ចាស់ គោឆ្កឹះឲ្យរកនាយ ។
* ឆ្នាំងណាគ្របនឹង។
* ឆ្លុះកញ្ចក់ ធេ្មចនេត្រា
* ឆ្មើងឆ្មៃ ចង្រៃខ្លួន។
She was going through my email ii and a។
* ជាការងាយក្នុងការធើ្វការងារមួយបានល្អ ជាងពន្យល់គេពីរបៀបធ្វើការងារនោះ។
* ជាតិទាពូជទាប ចង់នៅទីរាប មិនចង់ឡើងធ្នើរ។
* ជាតិជាអ្នកជា ស្ងាត់ស្ងៀមកិរិយា មិនចេញក្អេងក្អាង ឯសន្តានពាលចេញឫកអាងយ៉ាង ភ្លាត់ស្នៀតស្រទាង ព្រោះព្រុយមិនឈប់ ។
*ជាតិស្លាប់រស់ ព្រោះនយោបាយ។
* ជាងទងស៊ីរងកំបែក ជាងដែកស៊ីហែកនឹងដៃ។
* ជាងមិនកើតបន្ទោសដែក។
* ជ្រងោប៉ុនគល់ មិនយល់ប៉ុនសក់។
* ជ្រាយរអៀច ដូចបបរឈ្មោល។
* ជ្រូកស្លាប់ ព្រោះសាច់។
* ជួញខាតកុំឈប់ខាន បើចង់បានកុំខ្លាចបង់។
* ជំពប់ជើងគង់បាក់ ជំពប់មាត់បង់ប្រាក់។
* ជ្រើមដូចមហាត។
* ជ្រៃលោមស្រឡៅ ត្រាវលោមបឹង។
* ជ្រៅដូច ក្តិតចាន។
* ជ្រៅតែមាត់ គំនិតរាក់កំផែល។
* ជួយខ្លួនឯងបានទើបទេវតាជួយតាមក្រោយ
== ឈ ==
* ឈើបៀមទឹកឆាប់ពុក មនុស្សបៀមទុក្ខឆាប់ស្លាប់
ឈើវៀចធ្វើកង់ឈើត្រង់ធ្វើទូក
*
* ឈឺធ្ងន់យកដំរីទៅបន់ ដល់ជំងឺស្រន់យកពងមាន់ទៅថ្វាយ។
* ឈឺជើងធាត់ ឈឺមាត់ស្គម។
* ឈើពុក កុំដាក់គូថអង្គុយ។
* ឈើកោងវល្លិព័ទ្ធ មនុស្សខ្ចាត់ព្រាត់កុំយកខ្លួនបៀត។
* ឈ្នះអ្នកខ្ពស់ដោយបន្ទន់ប្រាណ ឈ្នះអ្នកក្លាហានដោយទំលាយ ឈ្នះអ្នកខ្សោយដោយសម្លបាយ ឈ្នះអ្នកស្មើកាយដោយការព្យាយាម ។
* ឈ្មោះខ្លួនបែបណា ខំធ្វើការឲ្យដូចឈ្មោះ។
* ឈ្លោះនឹងស្រីនាំឲ្យហិន ក្តីនឹងចិននាំឲ្យថោក។
* ឈ្លោះនឹងបរទេស កុំធេ្វសគំនិត។
== ញ ==
* ញញឹមស្មើ សើចស្ទើរ សំដីពីរោះ ការណ៍ទាំងនោះចូរប្រយ័ត្ន ។
* ញ៉ាមដូចក្តាម ស៊ីអាចម៍។
* ញាតិផ្ទាល់ បើមិនស្គាល់គឺអ្នកដទៃ។
* ញាតិនិងមិត្រ បើញាតិមិនគិត មិត្រប្រសើរជាង។
* ញៀននឹងស្រីចំណីទុក្ខ។
* ញៀននឹងលែ្បងតែងហិនហោច។
* ញៀននឹងបៀប៉ោ អស់ខោអស់អាវ។
* ញៀននឹងបៀ គឃៀរស្លៀកពាង។
* ញៀននឹងលាភ ថោកទាបដូចសត្វ។
* ញៀននឹងស្រា ដេកផ្ងាក្នុងផ្លូវ។
* ញៀននឹងលែ្បងតែងបង់យស។
== ដ ==
* ដាវមុតៗមែនក្នុងស្រោម វិជ្ជាចេះព្រមនៅក្នុងក្បួន ប្រពន្ធគាប់ចិត្តនៅឆ្ងាយខ្លួន ដល់ជូនត្រូវការរអារចិត្ត ។
* ដល់ត្រើយ សើយគូថ។
* ដង្កូវចេញពីសាច់ ច្រែះចេញពីដែក។
* ដាក់ទុកកូនចៅ ឲ្យមើលផៅសន្តាន។
* ដឹកគោញី បន្សីគោលឈ្មោល។
* ដឹងឆ្លើយព្រោះដង កូនឆ្គងព្រោះមេបា។
* ដឹងរង្គោះ បោះបណ្តោយ។
* ដឹងថាខ្លួនល្ងង់ គង់បានជាប្រាជ្ញ។
* ដឹងបាំងតាមសាប់ ច្បាប់កាត់តាមពាក្យ។
* ដុតឲ្យខ្លោច រោចឲ្យឆៅ។
* ដូចដេកផ្ងាស្តោះដាក់ទ្រូងឯង។
* ដូច(ជាគេ)អូសឆែ្កឲ្យចុះទឹក។
* ដូចខ្វៀនកន្ទុយឆែ្ក ទោះនៅប្រែពត់ពុំត្រង់។
* ដូចក្រពើ វងេ្វងបឹង។
* ដួលត្មោល ដូចគ្មានអីទប់។
* ដួលមិនបាច់ច្រាន បានមិនបាច់ខំ។
* ដើមនៅឯស្រែ ផែ្លនៅឯផ្សារ។
* ដើរដោយផ្លូវគន្លង តម្រាយអ្នកចាស់បុរាណ។
* ដើរឲ្យរំពៃ អង្គុយឲ្យរំពឹង។
* ដើរឲ្យមានបី ស្រដីឲ្យមានបួន។
* ដើម្បីធើ្វរឿងធំមួយត្រូវគិតជាមុនសិនចាំធ្វើជាក្រោយ។
* ដេកយប់កុំដេកយូរ ខ្លាចក្តីទុជ៌នដល់ប្រាណ។
* ដេកមិនលក់កុំខំដេក។
* ដេកដល់ថៃ្ង នាំចង្រៃខ្លួន។
* ដេកផ្ងាស្តោះលើទ្រូងឯង។
* ដេកលើភ្លៅ ទៅបៅដោះអ្នកដទៃ។
* ដេកយប់ កុំនិយាយនឹងស្រី។
* ដេកទាល់ថៃ្ង យកកំជិលដែលគេ។
* ដេកមិនលក់ បក់មិនល្អើយ។
* ដេកផ្សំដួល រមួលផ្សំគ្រេច។
* ដេញទាន់កុំជាន់កែង។
* ដៃតូច ខ្លួនទាប ចង់ឈោងចាប់ផ្កាយ។
* ដៃភ្លើងជើងមាន់។
* ដាំដូងឲ្យខំថែ ចង់ស៊ីផែ្លឲ្យដុតគល់។
* ដាំជើងក្រាន មិនប្រមាណឆ្នាំង។
* ដំរីខ្វាក់ ទ្រមាក់ឆ្កួត។
* ដំរីជល់គ្នា ងាប់ស្មៅចិញ្ចៀន។
* ដំរីសាស្លាប់ យកចង្អេរបាំង។
* ដំបៅមិនឈឺ យកឈើទៅចាក់។
* ដោះស្រាយប្រស្នា ថ្កើងអ្នកប្រាជ្ញ។
* ដោះកនែ្ទក អារឹសកូន។
== ឋ ==
* ឋិតនៅក្នុងសេចក្តីប្រមាទ ឈ្មោះថាស្លាប់។
== ឌ ==
* ឌមជនគឺអ្នកថោក អាចប្រែក្លាយភាពជាខ្ពង់ខ្ពស់ ដោយការសេពគប់នឹងសប្បុរស ដង្កូវបានខ្ពស់ព្រោះបុប្ផា។
== ឍ ==
* ឍាលិនប្រែថាអ្នកកាន់ខែល ចេះកាប់ប្រហែលចេះការពារ ដូចអ្នកចេះដឹងមិនខ្លាចរា ឧបស័គ្គនានាការពារបាន។ ខែលនិងអាវុធគឺវិជ្ជា នៃប្រុសនិងនារីគ្រប់ប្រាណ ដែលបានរៀនសូត្រយ៉ាងចំណាន ក្នុងភូមិភពឋាននាលោកិយ។
== ណ ==
* ណាយកាយ ឆ្ងាយចិត្ត។
* ណែនាំខុសផ្លូវ តែងទៅអបាយមុខ។
* ណែនាំកូន ត្រូវប្រដៅខ្លួនទុកជាគំរូ។
== ត ==ង
* តសំពៅ មិនត្រូវស្តាយដែក។
* តវាសនា ឲ្យខំសន្សំបុណ្យ។
* តដងរែក ឲ្យល្មមនឹងស្មា។
* តកម្លាំងឲ្យសេពអាហារ។
* តក់ៗពេញបំពង់ ឆុងៗកំពប់អស់ ។
* តមមេស៊ីពង ស៊ីរងសម្បុក។
* ត្រង់មិនឈ្នះទាល់។
* ត្រីឆ្តោរស៊ីកូនឯង។
* ត្រីងៀត ឆ្លៀតពង ត្រីជាប់ក្នុងមង ឆ្លៀតពន្លាក ។
* ត្រីមួយត្រកតែស្អុយមួយ ស្អុយទាំងអស់។
* ត្រុកៗអ្នកស្រុកមើលងាយ រលាស់គូថខ្ចាយមានឱតមានភាន់ ។
* តឹងគិតឲ្យធូរ យូរគិតឲ្យឆាប់។
* តឹងព្អឹះដូចអូសឫស្សីច្រាសចុង។
* ត្រឹកៗដល់ផ្ទះ តូងតាងដេកផ្លូវ។
* ត្រកូលសជាតិ មាយាទសពូជ។
* ត្រួសត្រាយទុក ស្រណុកជាងកែកុន។
* ត្រូវសន្សំទ្រព្យ តិចៗត្រឡប់ ចំរើនធាត់ធំ។
* ត្រៀមទុកមុន មិនស្កុនការ។
* ត្រេកអរមុន ទុក្ខក្រោយ។
* ថយយស ព្រោះព្រហើន។
* ថិតថេរតែខ្លួន ចិត្តផ្ទួនតែទុក្ខ។
តក់ៗពេញបំពុងឆុងៗកន្លះក្រហែត
* ថោកអីនៅដៃថៃ្លអីនៅមាត់។
== ទ ==
* ទាហានថ្កើងដ្បិតសឹក ធ្វើស្រែដ្បិតទឹក ត្រឹកពលព្រោះបាយ សិស្សប្រាជ្ញដ្បិតគ្រូ ជេរពោលដំវាយ ពលថ្កើងដ្បិតនាយ ហ្វឹកហ្វឺនខះខំ ។
* ទម្ពក់វាទៅ ទើបព្នៅវាមក។
* ទ្រព្យច្រើនព្រួយរក្សា ទ្រព្យតិចណាព្រួយរិះរក
* ទ្រព្យធនទោះថោកថៃ្ល រួមរក្សាកុំបីធ្លោយ។
* ទនេ្លដប់ មិនស្កប់សមុទ្រមួយ។
* ទឹកថ្លាល្គឹកបើល្អក់ ដ្បិតរលកបោកសោះសា។
* ទឹកជន់ បុណ្យសេ្តច ។
* ទឹករាក់ត្រឹមភ្លៅ ទឹកជ្រៅ ត្រឹមជង្គង់។
* ទឹកត្រជាក់ត្រីកុម ទឹកក្តៅត្រីរត់ចេញ។
* ទឹកបាក់ទៅទាប ដីខ្ពស់កណ្តៀរពូន។
* ទឹកហូរមិនដែលហត់ ព្រះពុទ្ធមិនដែលខឹង។
* ទឹកហូរមិនដែលហត់ ប្រុសស្បថកុំឲ្យជឿ។
* ទឹកថ្លាលាងសក់ ទឹកល្អក់លាងជើង។
* ទុកចោលវាចាស់ ប្រើណាស់វាថ្មី។
* ទូកទៅ កំពង់នៅ។
* ទូកយើងវែង ទូកគេខ្លីតាមគេមេ្តចទាន់។
* ទូកដាច់យកទូកតាម។
* ទូកបែកជាទូកគត់ ទូកកំបុតជាទូកកង។
* ទាំងអ្នកមាននិងអ្នកក្រគឺជាកូនចៅនៃគំនិត។
* ទៅឥតគេរក មកឥតគេហៅ។
* ទើមៗដល់ផ្ទះ រូតរះដេកផ្លូវ
== ធ្វើផ្ទះកុំធ្វើជណ្ដើរ លស់ខ្ញុំបម្រើកុំឱ្យបាយស៊ី។ ==
* ធ្ងន់នៅថ្ម ក្រនៅក្តី។
* ធ្វើមិនបាច់ភ្ជួរ រក្សាតែមួរ ស៊ីស្រូវមិនអស់។
* ធ្វើគុណបានទោស ដូចប្រោះខ្លាស្លាប់។
* ធ្វើបាបមិនធ្វើបុណ្យ លែងជាតិទៅនៅនរក។
* ធ្វើស្រែទាន់ក្តៅដី ចង់ស្រីទាន់ក្តៅចិត្ត។
* ធ្វើស្រែនឹងទឹក ធ្វើសឹកនឹងបាយ។
* ធ្វើស្រែឲ្យមើលស្មៅ ទុកដាក់កូនចៅឲ្យមើលផៅសន្ដាន។
* ធ្វើល្អបានល្អ ធ្វើអាក្រក់បានអាក្រក់។
* ធ្វើចេះត្រូវគេប្រើ ធ្វើល្ងីល្ងើស្រណុកខ្លួន។
* ធ្វើការតិចចាយច្រើនចម្រើនក្រ។
* ធ្វើគុណ១០០ សំពៅទោស១ចូលទៅរលាយគុណអស់។
* ធុងទទេឮខ្លាំងណាស់។
* ធ្នូស្នាបង់បាញ់ ធម៌បង់ទន្ទេញ ស្រ្ដីបង់ភស្ដា របាំបង់លេងវង្វេងតម្រាចាត់ក្នុងមលាមន្ទិលសៅហ្មង។
* ធំតែខ្លួន ដូចឃ្លោក។
*ធ្វើផ្ទះកុំធ្វើជណ្ដើរ លស់ខ្ញុំបម្រើកុំឱ្យបាយស៊ី។
== ន ==
* នំមិនធំជាងនាឡិ
* នឿយមុន ស្រណុកក្រោយ។
* នារីមានប្តីពីរបីដង ភិក្ខុផងនៅវត្តពីរបីវ៉ា បក្សីជាប់ជង់ពីរបីគ្រា មាយាពួកនេះធ្វើច្រើនក្រៃ ។
* និយាយបាតដៃជាខ្នងដៃ។
* និយាយច្រើនគេមិនស្តាប់ អាប់ប្រាជ្ញា។
* និយាយបែកជាអូរ ហូរជាស្ទឹង។
* និយាយយប់ផ្ទប់ព្រៃ និយាយថៃ្ងព្រៃមានត្រចៀក។
* និរាសកុំមេ្នញ ខឹងកុំទនេ្ទញ ស្អប់កុំព្យាបាទ។
* នឹងលេបវាស្លាក់ នឹងខ្ជាក់វាសែ្លង។
* នឹងឆីចង់ពិសា ខ្ជិលទំពាឲ្យម៉ដ្ឋហ្មង។
* នឿយណាយកុំដេក យកប្រពន្ធឲ្យមើលម្តាយកេ្មក ចូលដំណេកកុំនិយាយនឹងប្រពន្ធ។
* នៅផ្ទះម្តាយទីទៃ នៅព្រៃម្តាយតែមួយ។
* នៅពេលដែលបុគ្គលម្នាក់មានចរិតមិនច្បាស់លាស់ចំពោះអ្នក ត្រូវរកមិត្តផេ្សង។
#បញ្ជូនបន្ត [[ទំព័រគោលដៅ]]
== ប ==
* ប្រលងមើលកំណែរ ដូចឆ្កែអត់គំនិត
* បន់ព្រះទៅសំពះឯបាយាប។
* បង់បោយមិនមើលប្រាណ ដាំជើងក្រានមិនប្រមាណឆ្នាំង។
* បន់ព្រះ សំពះទេព្តា។
* បណ្ឌិតមានការមិនរករឿងជាកម្លាំង។
* បណ្ឌិតស្ងៀមស្ងាត់ ចាំស្តាប់គ្រប់ម៉ាត់ អ្នកពោលប្រាស្រ័យ ប្រើស្មារតីគិតគំនិតកែខៃ ឲ្យបានជោគជ័យ ជាងពោលប៉ប៉ាច់ ។
* បញ្ញើទុក ស្មើបំណុល។
* ប្រពន្ធពីរ គោបី ដំរីមួយ នាំឲ្យព្រួយចិត្ត។
* ប្រហែសបាត់ ប្រយ័ត្នគង់។
* ប្រមាថម្តាយ រំលាយព្រះ។
* ប្រមាថព្រៀងលាន តែងមានក្តីទុក្ខ។
* ប្រមាថចាស់ អាយុខ្លី។
* ប្រមាត់ដី អួតចង់ឡើងទ្រើង។
* ប្រញាប់ពេកដេកផ្លួវ។
* ប្រើខ្ញុំមើលមុខវា ទោះកាចជាមើលឲ្យសែ្តង។
* បាតដៃជាខ្នងដៃ។
* បានតែបាប មិនឆ្អាបមាត់។
* បានពីកែ្អក ចែកទៅតាវ៉ៅ។
* បានមាស ក្រអីនឹងក្រដាស់ខ្ចប់។
* បាបកម្មកុំបីមាន សីលនិងទានឲ្យរិះគិត។
* បា្រក់ក៏បង់ ថង់ក៏ដាច់។
* ប្រាជ្ញាបុណ្យផងកើតដោយប្រតិបត្តិ។
* ប្រះដេកឆាប់លក់ ត្បិតឥតបើគិត។
* បុណ្យបាត់ដ្បិតបាប លាបបាត់ដ្បិតឃោរ។
* បុណ្យក៏ធ្វើ ឈើក៏កាប់។
* បុរសទុកដូចមាស ស្រីទុកដូចទង់ដែង។
* បួសដោយវត្ត ចិត្តដោយខ្លួន។
* បំណាច់នឹងបាប ឲ្យឆ្អាបមាត់។
* បើត្រាប់ឯតាំងយូ ក្រឯគ្រូពុំគួរត្រាប់។
* បើនឹងរស់ឲ្យគាប់ បើនឹងងាប់ឲ្យគួរ។
* បើមិនជួយចូកជួយចែវ កុំយកជើងរាទឹក។
* បើប្រឹងនឹងស្រួច បាច់អីសម្រួចដូចបន្លា។
* បើឆីកុំតាមឃ្លាន មើលប្រមាណគ្រប់គ្នីគ្នា។
* បើកាចៗឲ្យគេកោត បើឆោតៗឲ្យគេអាណិត។
* បើក្រទ្រព្យក៏ក្រចុះ កុំឲ្យតែទាល់គំនិត។
* បើខឹងឲ្យខំអត់ បើខ្សត់ឲ្យខំរក។
* បើត្រាប់សត្វក្ងោក កុំបីត្រាប់ពុតទន្សាយ។
* បើមិត្តមិនល្អ កុំយកជាមិត្ត។
* បើឮសូរផ្គរ កុំអាលចាក់ទឹកចោល។
* បើស្តីឲ្យពិនិត្យ ពាក្យណាពិតសឹងចរចា។
* បើកក្តោងទាន់ត្រូវខ្យល់។
* បើចង់ឈ្នះត្រូវធ្វើចាញ់។
== ផ ==
* ផឹកស្រាក្លាសំដី។
* ផ្ទុករទេះតាមចំណុះ។
* ផែ្លឈើមិនដែលជ្រុះឆ្ងាយពីគល់។
* ផ្លស់យស ព្រោះប្រមាថ។
* ផ្លូវវៀចកុំបោះបង់ ផ្លូវណាត្រង់កុំដើរហោង ដើរដោយផ្លូវគន្លង តម្រាយចាស់បុរាណ ។
* ផ្ទះធំស្រណុក ដ្បិតភរិយាជា។
* ផ្ទះបាក់បែក ឆាប់ទល់ទ្រ។
* ផោមក្នុងទឹកមេ្តចគង់ស្អុយ។
== ព ==
* ពងមាន់កុំផ្ញើនឹងកែ្អក។
* ពាក្យគ្រូរែងរឹង ស្រារែងស្រវឹង ពុំដែលពិសា។
* ពាក្យអប្រិយចាញ់អាត្មា។
* ពាក្យច្រើនភូត ចាញ់អាត្មា។
* ពាក្យសែ្លងកុំស្អប់ ពាក្យគាប់ឲ្យយក។
* ពាក្យម្តាយ ទំនាយគ្រូ។
* ពិបាកត្រូវគិតឲ្យធូរ យូរត្រូវគិតឲ្យឆាប់ ។
* ពុតគ្រូកុំត្រាប់ ច្បាប់គ្រូឲ្យយក។
* ពូជទានៅតែទា ពូជមាន់នៅតែមាន់។
* ពូកែឯង ឲ្យក្រែងពូកែគេ។
* ពួនតែមុខ គូថនៅកណ្តាលវាល។
* ពេលវេលាជាវត្ថុមានតមៃ្លបំផុតសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ។
* ពេជ្រកើតពីថ្ម តែងទំពាស៊ីថ្មវិញ។
* ព្នៅនៅថ្នក់ ទម្ពក់នៅដៃ។
* ព្រះមិនសម ព្រហ្មមិនជួយ។
* ព្រះរាជាមាន ឥស្សរិយៈជាកម្លាំង។
== ភ ==
* ភ័ព្វសំណាងផ្តល់ឲ្យតែមនុស្សណាដែលចេះ លួង លោមវាប៉ុណ្ណោះ។
* ភរិយាល្អក្ររកបាន បើជាមានទុកធ្វើគំរូ។
* ភរិយាស្អាតនៅឆ្ងាយពីខ្លួន ដាវមុតនៅមែនតែនៅក្នុងស្រោម ចំណេះចេះព្រមនៅតែក្នុងក្បួន ចួនជាត្រូវការរអាចិត្ត ។
* ភាពក្រីក្រនិងការមានទ្រព្យសម្បត្តិគឺជាពន្លកនៃគំនិត។
* ភូតនៅហោរ ចោរនៅជាង។
* ភ្លើងឆេះមកពីសម្រាម។
== ម ==
* មនុស្សពាលមានការរករឿងជាកម្លាំង។
* មនុស្សចេះគេថាកាច មនុស្សប្រាជ្ញគេថាព្រើល។
* មនុស្សកុំមើលងាយមនុស្ស។
* មនុស្សឆ្លាតគេថាឆោត មនុស្សប្រាជ្ញគេថាល្ងង់។
* មនុស្សកាចកុំប្រសព្វ កុំទៅគប់នឹងចោរក្មួញ។
* មនុស្សបាក់ត្រង់ណា ល្អិតស្មៅត្រង់ណោះ។
* មនុស្សស្លាប់ ព្រោះវាចា។
* មនុស្សជាគេថាឆោត មនុស្សស្លូតគេថាល្ងង់។
* មនុស្សនឹងបា្រក់ យក្សនឹងសាច់។
* មនុស្សជាតិទាំងអស់ដែលកើតឡើងតាមធម្មជាតិតែងតែប្រាថ្នាចង់ដឹង។
* មានល្អព្រោះរោម រូបឆោមល្អព្រោះតែង។
* មានផ្ទះឥតមនុស្សនៅ មានផ្លូវឥតមនុស្សដើរ។
* មានគំនិត ឥតកំណើត។
* មានដំបៅទើបរុយវារោម។
* មាត់តែប្រកែក អម្រែកតែទទួល។
* មនុស្សចាប់ផ្តើមរស់ពិតប្រាកដ នៅពេលគេអាចរស់នៅក្រៅខ្លួនឯង។
* ម្រឹកទាំងឡាយមិនដែលបោលចូលមាត់សីង្ហដែលកំពុងដេកលក់ស្ងៀម ។
== យ ==
* យកពងមាន់ទៅផ្ញើនឹងក្អែក។
*
* យប់មើលនឹងដៃ ថ្ងៃមើលនឹងភ្នែក។
* យល់ទោសថាជាគុណ យល់ឯបុណ្យថាជាបាប។
* យើងធ្វើគេ គេធ្វើយើងវិញដូចគ្នា។
* យកសំផឹងធ្វើប្រពន្ធ យកប្រពន្ធធ្វើសំផឹង។
== រ ==
* រកព្រឹកខ្វះល្ងាច រកល្ងាចខ្វះព្រឹក។
* រកស៊ីនិងក្តិត ដូចពឹងពាង។
* រកអុសប្រទះឈើងាប់។
* រស់ក៏គាប់ ងាប់ក៏គួរ។តែងសេក្តីបែបពន្យ
* រស់នៅថាអាក្រក់ ស្លាប់បាត់មុខថាល្អ។
* រត់ឥតអំពើ ដើរអំណត់ចម្រើនជាង។
* រទេះបាក់មិនគិត ទៅគិតឯគោលួចដាំង។
* រទីសរទាស ដូចរាស្រ្តឥតសេ្តច។
* រលំមិនបាច់ច្រាន បានមិនបាច់ខំ។
* រហ័សតែពាក្យ ត្រគាកស្លាប់ស្តូក។
* រឿងដ៏កម្របំផុតដែលមនុស្សមិនដែលធ្វើ គឺត្រូវខំធ្វើតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
* រៀនរិះរក្សាគ្រង យកចេញចាយដោយរដូវ។
* រោគរោមកាយា ថ្កើងឯគ្រូពេទ្យ។
== ល ==
* លាក់តែមុខ គូទនៅកណ្តាលវាល។
* លិចសឹមលោត ដល់កំប៉ូតសឹមតោង។
* លិចកញ្ជង់ លង់កញ្ជើ។
* លូកប្រហុក លូកឲ្យកប់ក្លៀក។
* លួចគេវាគ្រាន់ ដល់ពេលគេទាន់វាក្រែល។
* លួចគេវាធ្លាប់ដៃ ដេកថៃ្ងវាធ្លាប់ភែ្នក។
* លួចណាមិនលួច លួចំអ្នកក្រ។
* លឺផ្គរឲ្យមើលខ្យល់ ក្តីពុំយល់កុំអាលក្រោធ។
* លឿនលៃមិនទាន់។
* លេងក្មេងអាប់យស លេងពស់ៗខាំ។
* លេបទៅវាស្លាក់ ខ្ជាក់ទៅវាសែ្លង។
* លោភពេក វាបែកពោះ។
* លំបាកត្រូវគិតឲ្យធូរ យូរត្រូវគិតឲ្យឆាប់ ។
វែងផតុត្រឹមពាក្ឍសំដី ខ្លីផតុត្រឹមមិននិយាយ
* វក់នឹងអាភៀន តែងញៀនជាប់។
* វេចសំពាយចាំព្រេងសំណាង អាងតែដុតធូប។
== ស្រមោចហើយនឹងស្ករ==
* ស្រលាញ់កុំទៅញឹក បើរលឹកសឹមទៅម្ដងៗ។
* សង្ឃផ្គង់វិន័យ ស្រីផ្គង់មារយាទ។
* សត្វតុកកែស្លាប់ ដោយសារប្រើស។
* សង់ផ្ទះតាមចិត្តអ្នកនៅ។
* សប្បាយមានទុក្ខ ស្រណុកមានភ័យ។
* សប្បុរសជនចង់ដឹងពីសេចក្តីត្រូវការមិនមែនចង់ដឹងពីមូលហេតុទេ។
* សព្វថៃ្ងនេះប្រភពធនធានធំបំផុតតែមួយគត់គឺនៅចន្លោះត្រចៀកអ្នក។
* សរសើរតែមាត់ ចិត្តផ្ដន្ទា។
* សាងល្អបានល្អ។
* សាងបាបបានបាប សាងបុណ្យបានបុណ្យ។
* សាបមួយដៃ ប្រៃមួយចឹប។
* ស្លាប់ដូចពស់ រស់ដូចកង្កែប។
* ស្ថិតសេ្ថរឥតអំពើ បើមិនធើ្វអំពើល្អ។
* សីលជាស្ពាន ទានជាស្បៀង។
* សូវទូលក្តីតបាវ កុំឲ្យទូលក្តីតកញ្ជើ។
* សេរីភាពគ្មានអ្វីក្រៅពីជួយឲ្យមនុស្សមានឱកាសល្អប្រសើរទេ។
* សំដីជាឯក លេខជាទោ អក្សរជាត្រី។
* ស៊ីនឹងអ្នកណា ត្រូវយកអាសាអ្នកនោះ។
* សែ្វងរករៀនច្បាប់ ពុំស្មើចិត្តជា។
* សំណាបយោងដី ស្រីយោងប្រុស។
* សម្ភារបញ្ជាក់សតិអារម្មណ៍
ស៊ូស្លាប់បារកុំអោយស្លាប់មេ ស៊ូលិចទូកកណ្ដាលទន្លេរកុំអោយភ្លើងឆេះផ្ទះ
*ស៊ូយកពេជ្រមិនទាន់ច្នៃប្រសើរជាងមានពេជ្រនៅក្នុងដៃតែមិនមែនជារបស់ពិត (ស៊ីម បាស)
៚ ហ ៚
* ហាឡើងវាស្លាក់ ខ្ជាក់ទៅវាសែ្លង។
* ហាហួសចង្កា ថាហួសសេចក្តី។
* ហ៊ានសែ្បកដាច ខ្លាចសែ្បកស្វិត។
* ហុចអំបោះ មិនឲ្យស្រណោះដៃ ។
== ឡ ==
* ឡេះឡោះ ដូចទឹកកន្លះក្អម។
== អំពើហិង្សានាំអោយបាត់បង់សុភមង្គល ==
* អន្ទង់វែងឆ្នាំងវែង។
* អ្នកខ្ពស់រក្សាទាប ដោយសុភាពធម៌បុរាណ។
* អ្នកចេះដប់ មិនស្មើអ្នកប្រសប់មួយ។
* អ្នកដំកុំផ្ញើដែក អ្នកប្រមឹកកុំផ្ញើស្រា។
* អាងតែមានអណ្តាត ចេះតែផ្ទាត់ទៅq។
* អាងតែអណ្តាតឥតឆ្អឹង ចេះតែគ្រលាស់ទៅ។
* អាគកណា ក៏ស៊ីស្រូវដែរ។
*អាវសម្រាប់ខ្លួន ពូនសម្រាប់ជួយ។
== ឥ ==
* ឥតដំបៅហៅជម្ងឺ ដំបៅមិនឈឺយកឈើចាក់។
= ឯកសារយោង =
* សៀវភៅ '''ប្រមូលភាសិតខ្មែរ''' ផ្សាយចេញពីសមាគមសម្តេច [[ជួន ណាត]]
* ប្រភពផ្សេងទៀត
* ពេលវេលាប្រៀបដូចជាផ្លែដាវបើយើងមិនសម្លាប់វាទេវានឹងសម្លាប់យើងវិញមិនខាន
[[ចំនាត់ថ្នាក់ក្រុម:អក្សរសាស្ត្រខ្មែរ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ការអប់រំ]]
lhiysmw42pe2zhyegb21hirdjxobc3v
អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/បាបកម្មសង្គមទាំង ៧
2
26587
282203
277874
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/បាបកម្មសង្គមទាំង ៧]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/បាបកម្មសង្គមទាំង ៧]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
នៅសួនច្បារម្ដុំស្ពាននាគមានរូបសំណាករបស់ លោក មោហាន់ដាស ការាំចន្ទ គន្ធី (Mohandas Karamchand Gandhi) ហៅមហាត្មៈ គន្ធី ត្រឹមមួយកំណាត់ទ្រូង និង ផ្ទាំងស៊ីម៉ង់ចារិកមួយយ៉ាងធំ ។ តាមប្រវត្តិបានឲ្យដឹងថា បាបកម្មសង្គមទាំង ៧ គាត់បានផ្ដល់ទៅឲ្យចៅប្រុសរបស់គាត់ឈ្មោះ អរុណ គន្ធី ដោយសរសេរលើក្រដាសមួយសន្លឹក មុនពេលដែលគាត់ត្រូវបានគេលបធ្វើឃាតបន្តិច ។
បាបកម្មទាំងនោះមាន ៖
# មានបាន (ទ្រព្យសម្បត្តិ) ដោយមិនធ្វើការ
# សប្បាយរីករាយដោយគ្មានសតិសម្បជញ្ញៈ
# មានចំណេះតែគ្មានចរិយាសម្បត្តិ
# រកស៊ី (ពាណិជ្ជកម្ម) ដោយគ្មានសីលធម៌
# វិទ្យាសាស្ត្រដោយគ្មានមនុស្សធម៌
# ការគោរពបូជាដោយគ្មានការលះបង់
# នយោបាយដោយគ្មានគោលការណ៍
==ភាសាអង់គ្លេស==
# Wealth without work.
# Pleasure without conscience.
# Knowledge without character.
# Commerce without morality.
# Science without humanity.
# Worship without sacrifice.
# Politics without principle.
==ឯកសារយោង==
4re0jc1lg8jetq6pekqpy9egsqlazmr
ឧទយាទិត្យវម៌្មទី២
0
27994
282177
281396
2022-08-04T13:43:03Z
Pereslavtsev
13194
បញ្ជូនបន្តទៅ [[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២]]
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២]]
nsy0skglokjytp3xo5celyj4re8k737
អ្នកប្រើប្រាស់:V(g)
2
34350
282190
282089
2022-08-05T01:38:53Z
Xqbot
1605
Bot: Fixing broken redirect to moved target page [[អ្នកប្រើប្រាស់:G(x)-former]]
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:G(x)-former]]
b0hx34qbgxazjs5qgypcd17mupdw3lb
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ
0
36883
282186
211197
2022-08-05T00:36:44Z
Luiz Alberto Marques Vieira Filho
14372
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width:20em;"
|- style="text-align:center;"
!style="background: #269721;" colspan="3"|'''បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ'''
|- style="text-align:center;"
|colspan="3"|[[ឯកសារ:Yang-Saing-Koma - The Ramon Magsaysay Award.png|គ្មានស៊ុម|កណ្តាល|បណ្ឌិតយ៉ងសាំងកុមារ]]
|- style="text-align:center;"
!style="background: #269721;" colspan="3"|ព័ត៌មានមួយចំនួន
|- style="background: #f1f5fc;"
|- style="vertical-align:top;"
|'''ឈ្មោះ'''
|colspan="2"|បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ
|- style="vertical-align:top;"
|'''ថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើត'''
|colspan="2"|១៨ កក្កដា ១៩៦៦
|- style="vertical-align:top;"
|- style="vertical-align:top;"
|'''ស្រុកកំណើត'''
|colspan="2"|ភូមិចមពល ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ
|- style="vertical-align:top;"
|'''កូន'''
|colspan="2"|៣នាក់ ស្រី២នាក់ និងប្រុស ១នាក់
|- style="vertical-align:top;"
|'''តួនាទី'''
|colspan="2"|សហស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន
|- style="vertical-align:top;"
|'''ចេះភាសា'''
|colspan="2"|អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ និង បារាំង
|- style="vertical-align:top;"
|'''ពានរង្វាន់'''
|colspan="2"| [[Ramon Magsaysay Award]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Ramon_Magsaysay_Award_winners</ref> ឬរង្វាន់ណូបែលអាសុីពីប្រទេសហ្វុីលីពីន, រង្វាន់និស្សិតរៀនពូកែចំនួន៣ដងក្នុងពេលបន្តការសិក្សានៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់, អាហារូបករណ៍ Friedrich Neumann អាល្លឺម៉ង
|- style="vertical-align:top;"
|'''គណបក្ស'''
|colspan="2"|គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន
|- style="vertical-align:top;"
|'''គេហទំព័រ'''
|colspan="2"|[http://www.saingkoma.com www.saingkoma.com]
|}
លោកបណ្ឌិត '''យ៉ង សាំងកុមារ''' English: '''Yang Saing Koma''' មានស្រុកកំណើតនៅភូមិចមពល ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ ឪពុករបស់លោកជាគ្រូបង្រៀន ម្តាយលោកជាកសិករ។
ទាក់ទងការសិក្សា លោកបានរៀនចប់ថ្នាក់បណ្ឌិតកសិកម្ម នៅសកលវិទ្យាល័យឡែបស៊ិកនៃប្រទេសអាល្លឺមង់នៅឆ្នាំ១៩៩៥ បន្ទាប់ពីចំណាយពេលសិក្សា និងរស់នៅទីនោះអស់រយៈពេលជិត ១១ឆ្នាំ (១៩៨៤-១៩៩៥)។
'''ប្រវត្តិការងារសំខាន់ៗរបស់លោកមានដូចជា៖'''
• សាស្ត្រាចារ្យនៃសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម (ចំការដូង) ១៩៩៥-២០០៣<br>
• បម្រើការនៅអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន (JVC) និងបារាំង (GRET) ពីឆ្នាំ១៩៩៥-១៩៩៧<br>
• ស្ថាបនិក និងនាយក/ប្រធានអង្គការសេដាក (CEDAC) ពីឆ្នាំ១៩៩៧-២០១៥<br>
• អភិបាលនៃស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុស្ថាបនា ២០១០-២០១៦<br>
• ស្ថាបនិកម៉ាស៊ីនកិនស្រូវសរីរាង្គកសិករសេដាក និងសហគមន៍ទីផ្សារកសិផលធម្មជាតិ ក្រុមហ៊ុននាំចេញកសិផលសរីរាង្គ<br>
• សហស្ថាបនិកបណ្តាញសង្គមខ្មែរ ដើម្បីខ្មែរ និងជាសហស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (គបម)។<br>
'''ទាក់ទងស្ថានភាពគ្រួសារ''' លោកបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅឆ្នាំ២០០៦ ហើយមានកូន ៣នាក់ (ស្រី២នាក់ និងប្រុស ១នាក់)។
បច្ចុប្បន្ន លោកបំពេញការងារជាទីប្រឹក្សាកសិកម្មសរីរាង្គ និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកនៃ|គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន។
លោកបានបង្កើតគេហទំព័រខ្លួនលោកផ្ទាល់ឈ្មោះ [http://www.saingkoma.com www.saingkoma.com] ក្នុងគោលបំណងចែករំលែកនូវទស្សនៈ ការយល់ដឹងនិងបទពិសោធន៍ទាក់ទងការងារកសិកម្ម ការអភិវឌ្ឍជំនាញនិងមុខរបរ ការសិក្សានិងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឯង ភាពជាអ្នកដឹកនាំ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ទស្សនៈនយោបាយ និងចំណេះដឹងផ្សេងៗ៕
==ឯកសារយោង==
320j4aw3ga9rlyjcd433q19eo74hjgf
282187
282186
2022-08-05T00:40:57Z
Luiz Alberto Marques Vieira Filho
14372
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width:20em;"
|- style="text-align:center;"
!style="background: #269721;" colspan="3"|'''បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ'''
|- style="text-align:center;"
|colspan="3"|[[ឯកសារ:Yang-Saing-Koma - The Ramon Magsaysay Award.png|គ្មានស៊ុម|កណ្តាល|បណ្ឌិតយ៉ងសាំងកុមារ]]
|- style="text-align:center;"
!style="background: #269721;" colspan="3"|ព័ត៌មានមួយចំនួន
|- style="background: #f1f5fc;"
|- style="vertical-align:top;"
|'''ឈ្មោះ'''
|colspan="2"|បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ
|- style="vertical-align:top;"
|'''ថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើត'''
|colspan="2"|១៨ កក្កដា ១៩៦៦
|- style="vertical-align:top;"
|- style="vertical-align:top;"
|'''ស្រុកកំណើត'''
|colspan="2"|ភូមិចមពល ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ
|- style="vertical-align:top;"
|'''កូន'''
|colspan="2"|៣នាក់ ស្រី២នាក់ និងប្រុស ១នាក់
|- style="vertical-align:top;"
|'''តួនាទី'''
|colspan="2"|សហស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន
|- style="vertical-align:top;"
|'''ចេះភាសា'''
|colspan="2"|អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ និង បារាំង
|- style="vertical-align:top;"
|'''ពានរង្វាន់'''
|colspan="2"| [[Ramon Magsaysay Award]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Ramon_Magsaysay_Award_winners</ref> ឬរង្វាន់ណូបែលអាសុីពីប្រទេសហ្វុីលីពីន, រង្វាន់និស្សិតរៀនពូកែចំនួន៣ដងក្នុងពេលបន្តការសិក្សានៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់, អាហារូបករណ៍ Friedrich Neumann អាល្លឺម៉ង
|- style="vertical-align:top;"
|'''គណបក្ស'''
|colspan="2"|គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន
|- style="vertical-align:top;"
|'''គេហទំព័រ'''
|colspan="2"|[http://www.saingkoma.com www.saingkoma.com]
|}
លោកបណ្ឌិត '''យ៉ង សាំងកុមារ''' English: '''Yang Saing Koma''' មានស្រុកកំណើតនៅភូមិចមពល ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ ឪពុករបស់លោកជាគ្រូបង្រៀន ម្តាយលោកជាកសិករ។
ទាក់ទងការសិក្សា លោកបានរៀនចប់ថ្នាក់បណ្ឌិតកសិកម្ម នៅសកលវិទ្យាល័យឡែបស៊ិកនៃប្រទេសអាល្លឺមង់នៅឆ្នាំ១៩៩៥ បន្ទាប់ពីចំណាយពេលសិក្សា និងរស់នៅទីនោះអស់រយៈពេលជិត ១១ឆ្នាំ (១៩៨៤-១៩៩៥)។
'''ប្រវត្តិការងារសំខាន់ៗរបស់លោកមានដូចជា៖'''
• សាស្ត្រាចារ្យនៃសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម (ចំការដូង) ១៩៩៥-២០០៣<br> • បម្រើការនៅអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន (JVC) និងបារាំង (GRET) ពីឆ្នាំ១៩៩៥-១៩៩៧<br>• ស្ថាបនិក និងនាយក/ប្រធានអង្គការសេដាក (CEDAC) ពីឆ្នាំ១៩៩៧-២០១៥<br>• អភិបាលនៃស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុស្ថាបនា ២០១០-២០១៦<br>• ស្ថាបនិកម៉ាស៊ីនកិនស្រូវសរីរាង្គកសិករសេដាក និងសហគមន៍ទីផ្សារកសិផលធម្មជាតិ ក្រុមហ៊ុននាំចេញកសិផលសរីរាង្គ<br>• សហស្ថាបនិកបណ្តាញសង្គមខ្មែរ ដើម្បីខ្មែរ និងជាសហស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (គបម)។<br>
'''ទាក់ទងស្ថានភាពគ្រួសារ''' លោកបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅឆ្នាំ២០០៦ ហើយមានកូន ៣នាក់ (ស្រី២នាក់ និងប្រុស ១នាក់)។
បច្ចុប្បន្ន លោកបំពេញការងារជាទីប្រឹក្សាកសិកម្មសរីរាង្គ និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកនៃ|គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន។
លោកបានបង្កើតគេហទំព័រខ្លួនលោកផ្ទាល់ឈ្មោះ [http://www.saingkoma.com www.saingkoma.com] ក្នុងគោលបំណងចែករំលែកនូវទស្សនៈ ការយល់ដឹងនិងបទពិសោធន៍ទាក់ទងការងារកសិកម្ម ការអភិវឌ្ឍជំនាញនិងមុខរបរ ការសិក្សានិងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឯង ភាពជាអ្នកដឹកនាំ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ទស្សនៈនយោបាយ និងចំណេះដឹងផ្សេងៗ៕
==ឯកសារយោង==
odkixr90zs4ddtj0as667k3q9rnrvq7
282188
282187
2022-08-05T00:41:09Z
Luiz Alberto Marques Vieira Filho
14372
មិនធ្វើវិញនូវកំណែប្រែ 282187 ដោយ [[Special:Contributions/Luiz Alberto Marques Vieira Filho|Luiz Alberto Marques Vieira Filho]] ([[User talk:Luiz Alberto Marques Vieira Filho|ការពិភាក្សា]])
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="width:20em;"
|- style="text-align:center;"
!style="background: #269721;" colspan="3"|'''បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ'''
|- style="text-align:center;"
|colspan="3"|[[ឯកសារ:Yang-Saing-Koma - The Ramon Magsaysay Award.png|គ្មានស៊ុម|កណ្តាល|បណ្ឌិតយ៉ងសាំងកុមារ]]
|- style="text-align:center;"
!style="background: #269721;" colspan="3"|ព័ត៌មានមួយចំនួន
|- style="background: #f1f5fc;"
|- style="vertical-align:top;"
|'''ឈ្មោះ'''
|colspan="2"|បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ
|- style="vertical-align:top;"
|'''ថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើត'''
|colspan="2"|១៨ កក្កដា ១៩៦៦
|- style="vertical-align:top;"
|- style="vertical-align:top;"
|'''ស្រុកកំណើត'''
|colspan="2"|ភូមិចមពល ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ
|- style="vertical-align:top;"
|'''កូន'''
|colspan="2"|៣នាក់ ស្រី២នាក់ និងប្រុស ១នាក់
|- style="vertical-align:top;"
|'''តួនាទី'''
|colspan="2"|សហស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន
|- style="vertical-align:top;"
|'''ចេះភាសា'''
|colspan="2"|អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ និង បារាំង
|- style="vertical-align:top;"
|'''ពានរង្វាន់'''
|colspan="2"| [[Ramon Magsaysay Award]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Ramon_Magsaysay_Award_winners</ref> ឬរង្វាន់ណូបែលអាសុីពីប្រទេសហ្វុីលីពីន, រង្វាន់និស្សិតរៀនពូកែចំនួន៣ដងក្នុងពេលបន្តការសិក្សានៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់, អាហារូបករណ៍ Friedrich Neumann អាល្លឺម៉ង
|- style="vertical-align:top;"
|'''គណបក្ស'''
|colspan="2"|គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន
|- style="vertical-align:top;"
|'''គេហទំព័រ'''
|colspan="2"|[http://www.saingkoma.com www.saingkoma.com]
|}
លោកបណ្ឌិត '''យ៉ង សាំងកុមារ''' English: '''Yang Saing Koma''' មានស្រុកកំណើតនៅភូមិចមពល ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ ឪពុករបស់លោកជាគ្រូបង្រៀន ម្តាយលោកជាកសិករ។
ទាក់ទងការសិក្សា លោកបានរៀនចប់ថ្នាក់បណ្ឌិតកសិកម្ម នៅសកលវិទ្យាល័យឡែបស៊ិកនៃប្រទេសអាល្លឺមង់នៅឆ្នាំ១៩៩៥ បន្ទាប់ពីចំណាយពេលសិក្សា និងរស់នៅទីនោះអស់រយៈពេលជិត ១១ឆ្នាំ (១៩៨៤-១៩៩៥)។
'''ប្រវត្តិការងារសំខាន់ៗរបស់លោកមានដូចជា៖'''
• សាស្ត្រាចារ្យនៃសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម (ចំការដូង) ១៩៩៥-២០០៣<br>
• បម្រើការនៅអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន (JVC) និងបារាំង (GRET) ពីឆ្នាំ១៩៩៥-១៩៩៧<br>
• ស្ថាបនិក និងនាយក/ប្រធានអង្គការសេដាក (CEDAC) ពីឆ្នាំ១៩៩៧-២០១៥<br>
• អភិបាលនៃស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុស្ថាបនា ២០១០-២០១៦<br>
• ស្ថាបនិកម៉ាស៊ីនកិនស្រូវសរីរាង្គកសិករសេដាក និងសហគមន៍ទីផ្សារកសិផលធម្មជាតិ ក្រុមហ៊ុននាំចេញកសិផលសរីរាង្គ<br>
• សហស្ថាបនិកបណ្តាញសង្គមខ្មែរ ដើម្បីខ្មែរ និងជាសហស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (គបម)។<br>
'''ទាក់ទងស្ថានភាពគ្រួសារ''' លោកបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅឆ្នាំ២០០៦ ហើយមានកូន ៣នាក់ (ស្រី២នាក់ និងប្រុស ១នាក់)។
បច្ចុប្បន្ន លោកបំពេញការងារជាទីប្រឹក្សាកសិកម្មសរីរាង្គ និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកនៃ|គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន។
លោកបានបង្កើតគេហទំព័រខ្លួនលោកផ្ទាល់ឈ្មោះ [http://www.saingkoma.com www.saingkoma.com] ក្នុងគោលបំណងចែករំលែកនូវទស្សនៈ ការយល់ដឹងនិងបទពិសោធន៍ទាក់ទងការងារកសិកម្ម ការអភិវឌ្ឍជំនាញនិងមុខរបរ ការសិក្សានិងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឯង ភាពជាអ្នកដឹកនាំ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ទស្សនៈនយោបាយ និងចំណេះដឹងផ្សេងៗ៕
==ឯកសារយោង==
320j4aw3ga9rlyjcd433q19eo74hjgf
វរ្ម័ន
0
38832
282185
222272
2022-08-05T00:18:59Z
2.49.102.178
កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ Chola គួរតែត្រូវបានគេស្គាល់ពិភពលោក ជាពិសេសប្រជាជនកម្ពុជា។
wikitext
text/x-wiki
តាំងពីដើមមក ប្រទេសកម្ពុជាបានស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃវប្បធម៌តាមិល។ ហេតុនេះហើយបានជាព្រះនាមក្សត្រិយ៍ខ្មែរទាំងអស់ត្រូវបានកំណត់ជាភាសាតាមីល។ ឈ្មោះមានភាពពិសិដ្ឋព្រោះមិនត្រឹមតែនាំមកនូវសុភមង្គល ភាពជោគជ័យ និងអំណាចដល់រាជវង្សក្នុងន័យបុរាណប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែពួកគេក៏តំណាងឱ្យភាពបរិសុទ្ធផងដែរ។ នោះហើយជាមូលហេតុដែលយើងរកឃើញនៅក្នុងសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រដែលឈ្មោះនៃអតីតស្តេចទាំងអស់បញ្ចប់ដោយពាក្យដូចជា រដ្ធវរ្ម័ន ស្រ៊ុតវរ្ម័ន សូរ្យវរ្ម័ន ជ័យវរ្ម័ន ជាដើម។ ដូច្នេះតើពាក្យ «វរ្ម័ន» មានន័យដូចម្តេច? ឧទាហរណ៍មុនសម័យអង្គរ រួមមាន សិលាចារឹក K 968 ដែលចារឹកដោយព្រះបាទមហេន្ទ្រវរ្ម័ន ក្នុងសតវត្សទី៦នៃគ.ស។ វចនានុក្រមតាមីល-អង់គ្លេស ផ្តល់អត្ថន័យនៃពាក្យ “វរ្ម័ន” ជា “គ្រឿងសឹក ឬខែលការពារសត្រូវ” “ជ័យ” ជាជ័យ ឬជ័យ” ហេតុនេះ “ជ័យវរ្ម័ន = ខែលនៃជ័យជំនះ ឬខែលនៃជ័យជំនះ” ឬជ័យជំនះ ឬសុភមង្គលដល់ the dynasty. "វរ្ម័ន" ចំណុចសំខាន់មួយទៀតដែលលោកសាស្ត្រាចារ្យ បុលវរ័ លើកឡើងទាក់ទងនឹងប្រភពដើមនៃពាក្យនេះ គឺវាជាមូលដ្ឋានសមហេតុផល ដែលពាក្យនេះមកពីរាជវង្សឥណ្ឌាខាងត្បូង ជាពិសេសជនជាតិតាមីល។ ម្យ៉ាងវិញទៀតនៅក្នុងឯកសារចិនរបស់ សតវត្សទី ៣ នៃគ.ស វាត្រូវបានសរសេរជាពាក្យថា "ហ្វាន" ឬ "ច័ន្ទ" ដូច្នេះ "ពាក្យ "វរ្ម័ន" ត្រូវបានកំណត់យ៉ាងត្រឹមត្រូវ។ សិលាចារឹករបស់ព្រះបាទមហេន្ទ្រវរ្ម័ន ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងខេត្តឧប៊ុនរាជថានី ប្រទេសថៃ សព្វថ្ងៃមានព្រះនាមរបស់ស្តេចខ្មែរពីរអង្គ គឺព្រះបាទសូរវរ្ម័ន និងស្រីភវវរ្ម័ន។នៅទីនេះ វរ្ម័ន "ந" មិនមែន "ந" a គាត់សរសេរនៅចុងបញ្ចប់ដោយអក្សរ n ។ សូមរំលឹកថា មហេន្ទ្រវរ្ម័ន គឺជាព្រះរាជបិតារបស់ព្រះបាទឥសានវរ្ម័ន ដែលបានកសាងរាជធានីមុន ឥសានពោធិ៍ (បូរ) ឬ សំបូរព្រៃគុកអង្គរ ក្នុងខេត្តកំពង់ធំសព្វថ្ងៃ។ តើខ្មែរសម័យអង្គរនិងអង្គរយើងបញ្ចេញពាក្យនេះដោយរបៀបណា? តើសព្វថ្ងៃនេះត្រូវហៅថា “វរ្ម័ន” ឬយ៉ាងណា? នៅសម័យបុរាណ ពាក្យ "វរ្ម័ន" ត្រូវបានអានឱ្យឮៗជាមួយពាក្យ "មួយ" ដូចជា អាតាប ពណ៌ ជាសំនៀងរបស់ប្រជាជនខេត្តសៀមរាប និងសុរិន្ទ ពោលគឺមិនមែនសូរសំឡេងដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ។ ដែលជាកំណត់ត្រារបស់អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រនិងអ្នកប្រាជ្ញបារាំងដោយផ្អែកលើពាក្យសំស្ក្រឹតមុនសម័យអង្គរថា “វរ្ម័ន”។ ក្នុងករណីនេះ ព្រះនាម "ស្រីសុរិយោពណ៌" អាចបង្ហាញឱ្យឃើញពីការបន្តនៃពាក្យដែលស្ដេចខ្មែរប្រើក្នុងសម័យក្រោយអង្គរ ដូច្នេះពាក្យ "ពណ៌" មានតាំងពីសតវត្សទី 17 ។ វាមិនមែនជានាមសម្រាប់ពណ៌ទេ ប៉ុន្តែជាពាក្យដែលចេញមកពីពាក្យ "វម៌្ម"។ ដូច្នេះហើយ នៅសម័យមុនអង្គរ “វរ្ម័ន” មានអក្សរ “ន” នៅខាងចុង ខុសពីសម័យអង្គរ ដែលមិនមានអក្សរ “ន” នៅខាងចុង។ នេះជាការកែទម្រង់ធម្មតាក្នុងវិស័យអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ ព្រោះពាក្យ “វ” និង “បូ” អាចផ្លាស់ប្តូរគ្នាជាពាក្យដូចជា “លាវបូរី ឌូ ឡូពួរី/ ទេវដា ឌិបតា/ ណាវ៉ាសិលា ឌូ ណុបសិលា” ជាដើម។ ផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវតាមវេយ្យាករណ៍ ពាក្យ "វរ្ម័ន" សព្វថ្ងៃនេះ ទោះបីជាអានខ្លាំងៗជាភាសាសំស្រ្កឹតក៏ដោយ ក៏ប្តូរទម្រង់សម័យអង្គរពី "វរ្ម័ន" ទៅជា "វរ្ម័ន" ដូចដែលយើងអានឮៗជាភាសាខ្មែរ។ ព្រះធម៌"។
== ឯកសារយោង ==
លោកបណ្ឌិត មិសែល ត្រាណេ
63hnsqhvdw3sp9scgpet4tekx75uekt
យស អូឡារាំង
0
39388
282218
226080
2022-08-05T08:10:11Z
Chhen Pisey
32423
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musician
| Name = យស អូឡារាំង
| Img =
| Img_capt =
| Img_size = 180
| Landscape = yes
| Background = solo_singer
| Birth_name =
| Alias =
| Blood =
| School_background =
| Birth_day =
| Birth_place =
| Died =
| Origin = {{KHM}}
| Instrument =
| Genre = រ៉ុកនិងរមៀល
| Occupation = អ្នកចម្រៀង និពន្ធទំនុកច្រៀង
| Years_active =
| Label =
| Production =
| Associated_acts =
| Influences =
| URL =
| Current_members =
| Past_members =
| Notable_instruments =
}}
'''យស អូឡារាំង''' គឺជា អ្នកចម្រៀងខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញ នាអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ៦០ ដល់ ៧០ ។ លោក គឺជាតន្ត្រីកររ៉ុករបស់ ខ្មែរ ហើយជាតួអង្គឈានមុខគេក្នុងវិស័យរ៉ុករបស់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៦០ និង ៧០ ។ លោកត្រូវបានគេសន្និដ្ឋានថាត្រូវបានគេសម្លាប់ក្នុង របបប្រល័យពូជសាសន៍កម្ពុជា ដែលបានកើតឡើងក្រោម របបខ្មែរក្រហម ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។
{{Authority control}}
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អ្នកចម្រៀងខ្មែរ]]
glvqkk9gl8nykflog0xo7xwecm6m3eu
ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Tiamichaelnuksu1994
3
40293
282176
278719
2022-08-04T13:28:34Z
Nisetpdajsankha
5475
/* History of Ukraine */
wikitext
text/x-wiki
== History of Ukraine ==
Good afternoon, I see you have edited and help me with the article, History of Ukraine, I used to translate many articles to Khmer language for Khmer Wikipedia, so I understand but I do this I want to other editors can edit together, for historical terms we need to translate carefully I need to translate and verify so many time one sentence to one sentence according to context in the paragraph. If I have question with Thai language I will ask you for help, Thank in advance --[[អ្នកប្រើប្រាស់:Nisetpdajsankha|Nisetpdajsankha]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Nisetpdajsankha|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០៩:១៩ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី០៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ (UTC)
:ok thank you [[អ្នកប្រើប្រាស់:Tiamichaelnuksu1994|Tiamichaelnuksu1994]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Tiamichaelnuksu1994|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង១៤:១៩ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី០៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ (UTC)
:: Thank you Nawa Phon, with translate the article title ខ្ពង់រាប, you translate wrong meaning, it looks like you use GoogleTranslate, but I still thank to you, and then I need to verify more better.--[[អ្នកប្រើប្រាស់:Nisetpdajsankha|Nisetpdajsankha]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Nisetpdajsankha|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង១៣:២៨ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី០៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ (UTC)
== Community Insights Survey ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
'''Share your experience in this survey'''
Hi {{PAGENAME}},
The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation.
Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(asiawps,act3) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages.
This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).
Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.
Sincerely,
</div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] ម៉ោង១៤:២២ ថ្ងៃសុក្រ ទី០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC)
<!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(asia_wps,act3)&oldid=19352603 -->
== Reminder: Community Insights Survey ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
'''Share your experience in this survey'''
Hi {{PAGENAME}},
A couple of weeks ago, we invited you to take the Community Insights Survey. It is the Wikimedia Foundation’s annual survey of our global communities. We want to learn how well we support your work on wiki. We are 10% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! '''Your voice matters to us.'''
Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(asiawps,act3) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages.
This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).
Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.
Sincerely,
</div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] ម៉ោង១៥:០៦ ថ្ងៃសុក្រ ទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC)
<!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(asia_wps,act3)&oldid=19395091 -->
== Anime, Manga and Light Novel series in Cambodia ==
Dear Tiamichaelnuksu1994<br />
<br />
How many Japanese anime, manga and light novel series were officially imported to Cambodia such as home video releases and television stations in the said country?--[[User:CE040295|CE040295]] ([[User talk:CE040295|talk]]) 11:19, 25 September 2019 (UTC)
== Reminder: Community Insights Survey ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
'''Share your experience in this survey'''
Hi {{PAGENAME}},
There are only a few weeks left to take the Community Insights Survey! We are 30% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal!
With this poll, the Wikimedia Foundation gathers feedback on how well we support your work on wiki. It only takes 15-25 minutes to complete, and it has a direct impact on the support we provide.
Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(asiawps,act3) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages.
This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).
Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.
Sincerely,
</div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] ម៉ោង១៨:៥៨ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី០៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC)
<!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(asia_wps,act3)&oldid=19433622 -->
== Wikimania 2021 ==
សួស្តីបង! យើងនឹងជួបជុំគ្នាសម្រាប់“ វីគីមេនៀ” (Wikimania) [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Meetup/Phnom_Penh/August_2021 នៅថ្ងៃទី ១៩ ខែសីហាឆ្នាំ ២០២១ នៅកោះពេជ្រ] ហើយវាពិតជាអស្ចារ្យប្រសិនបើបងអាចចូលរួមបាន ដោយសារហាក់ដូចបងជាអ្នកប្រើដែលមានការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់បំផុតម្នាក់ក្នុងជំនោមអ្នកប្រើប្រាស់ដែលរស់នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ បងអាចទាក់ទងជាមួយខ្ញុំតាមរយៈហ្វេសប៊ុក ([https://web.facebook.com/fatherwillconquer/ Will Conquer]) ឬក៏តេលេក្រាម (+855 96 236 3478) សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។ [[User:Willuconquer|Willuconquer]] ([[User talk:Willuconquer|talk]]) 22:26, 4 August 2021 (UTC)
== Hello ==
* ខ្ញុំជា [[អ្នកប្រើប្រាស់:Dethsovann87]] ខ្ញុំមិនអាចឃើញវានោះទេ តើអ្នកអាចជួយឱ្យ article [[ព្រះខ័នរាជ ស្វាយរៀង F.C.]] ឱ្យជួបបានទេ ?
== សួស្ដី ==
សួស្ដី នវពល! ខ្ញុំបានឃើញអ្នករួមចំណែកយ៉ាងច្រើននៅលើវិគីភីឌាភាសាខ្មែរ។ ប្រហែលជាយើងអាចជួបជជែក ដើម្បីស្គាល់គ្នាទៅវិញទៅមក។ :-)
ខ្ញុំពីមុនជាអភិបាលនៅក្នុងវិគីភីឌា និងរៀបចំកម្មវិធីបង្រៀនអំពីវិគីភីឌាកាលពី៨ឆ្នាំមុន តែខានធ្វើយូរ ហើយទើបតែបានចាប់ផ្ដើមឡើងវិញ។ [[អ្នកប្រើប្រាស់:ទេព សុវិចិត្រ|ទេព សុវិចិត្រ]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:ទេព សុវិចិត្រ|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០៨:៥២ ថ្ងៃច័ន្ទ ទី២១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ (UTC)
== Goodbye ==
Hi Michael, I'm going to block globally because I made the bad translations.--[[អ្នកប្រើប្រាស់:Martorellpedro|Martorellpedro]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Martorellpedro|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង១៨:៤៤ ថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ (UTC)
0sunzmsjhengllaf75qdnib12verfas
អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset
2
40993
282200
271209
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
គោត្តនាម/នាម: ថុង ពេជ្រនាត (–ប៉ិច-ចៈ–ណាត)
<br>កំណើត: រាជធានីភ្នំពេញ
<br>សារអេឡិចត្រូនិច: thongpich@gmail.com
កិច្ចធ្វើរួច ៖ កែសម្រួល និងបង្កើតទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស
<br>កិច្ចកំពុងធ្វើ ៖
# បង្កើតអត្ថបទ ៖ បញ្ជីរាយនាមប្រទេស
# បង្កើតទំព័រគំរូ ប្រទេស សម្រាប់ប្រទេសចំនួន ១៩៦
===លំណែនាំទំព័រនានា===
[[ទំព័រគំរូ:ផែនទីរូបភាព]]
73bbdjg6buhn4ej2ptkpbgzesywn4x1
អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox
2
41506
282207
255071
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Graph:Chart
| width=400
| height=100
| xAxisTitle=X
| yAxisTitle=Y
| legend=Legend
| type=rect
| x=1,2,3,4,5,6,7,8
| y1=10,12,6,14,2,10,7,9
| y2=2,4,6,8,13,11,9,2
|colors=#800000aa,#80ff8000
}}
== សាកល្បង ==
{{Image label begin|font-size=100%|width=400|image=Cambodia adm location map.svg|float=none}}
{{Image label end}}
==ប្រទេស==
{| class="wikitable"
|-----
! style="white-space: nowrap;"|{{0|.}} ទង់ {{0|.}}
! នាម
! style="white-space: nowrap;"|{{0|..}} នាមផ្លូវការ {{0|..}}
! style="white-space: nowrap;" | នាមជាភាសាក្នុងស្រុក<br>និងអង់គ្លេស
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ក ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|កម្ពុជា|size=30px}}
| '''[[កម្ពុជា]]'''
| {{font|size=90%|ព្រះរាជាណាចក្រ<br>កម្ពុជា}}
|
*{{font|size=90%|'''[[ភាសាខ្មែរ]]''' : '''កម្ពុជា''' – <br>ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា}}
* {{font|size=90%|'''Cambodia''' – Kingdom of Cambodia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កាណា|size=30px}}
| '''[[កាណា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កាណា}}
|
* {{font|size=90%|'''Ghana''' – Republic of Ghana}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កាណាដា|size=30px}}
| '''[[កាណាដា]]'''
| {{font|size=90%|កាណាដា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Canada'''}}
* {{font|size=90%|'''Canada'''}}
|-
| align="center"|{{flagicon|កាតា|size=30px}}
| '''[[កាតា]]'''
| {{font|size=90%|រដ្ឋកាតា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''قطر''' – دولة قطر}}
* {{font|size=90%|'''Qatar''' – State of Qatar}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហ្គាបុង|size=30px}}
| '''[[កាបុង]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កាបុង}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Gabon''' – République Gabonaise}}
* {{font|size=90%|'''Gabon''' – Gabonese Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កាប់វែរ|size=30px}}
| '''[[កាប់វែរ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កាប់វែរ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''Cabo Verde''' – República de Cabo Verde}}
* {{font|size=90%|'''Cabo Verde''' – Republic of Cabo Verde}} {{refn|1=រដ្ឋាភិបាលនៃកាប់វែរប្រកាសយក "Cabo Verde" ជាឈ្មោះផ្លូវការជាភាសាអង់គ្លេសសម្រាប់ប្រទេសនេះវិញក្នុងឆ្នាំ ២០១៣។ ឈ្មោះនេះមានដើមកំណើតពីភាសាព័រទុយកាល់មានន័យថា "ជ្រោយបៃតង"}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កាមេរូន|size=30px}}
| '''[[កាមេរូន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កាមេរូន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Cameroun''' – République du Cameroun}}
* {{font|size=90%|'''Cameroon''' – Republic of Cameroon}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កាហ្សាក់ស្ថាន|size=30px}}
| style="white-space: nowrap;"|'''[[កាសាក់ស្ថាន]]'''
| style="white-space: nowrap;" |{{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កាសាក់ស្ថាន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកាសាក់]]''' : '''Қазақстан''' – Қазақстан Республикасы
** '''Qazaqstan''' – Qazaqstan Respublikasy}}
* {{font|size=90%|'''Kazakhstan''' – Republic of Kazakhstan}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាធារណរដ្ឋកុងគោ|size=30px}}
| '''[[សាធារណរដ្ឋកុងគោ|កុងគោ]]''' {{refn|1=អាចហៅផងដែរថា កុងគោ-ប្រាសាវីល}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋកុងគោ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : République du Congo}}
* {{font|size=90%|'''Congo''' – Republic of the Congo}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងគោ|size=30px}}
| '''[[សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងគោ|កុងគោ]]''' {{refn|1=អាចហៅផងដែរថា កុងគោ-គីនស្យាសា។ ជាអតីត សាធារណរដ្ឋសាអៀ (១៩៧១-១៩៩៧)}}
| style="white-space: nowrap;"|{{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>កុងគោ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Congo''' – République démocratique du Congo}}
* {{font|size=90%|'''Congo''' – Democratic Republic of the Congo}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កូតឌីវ័រ|size=30px}}
| '''[[កូតឌីវ័រ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កូតឌីវ័រ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Côte d'Ivoire''' – République de Côte d'Ivoire}}
* {{font|size=90%|'''Ivory Coast''' – Republic of Côte d'Ivoire}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កូម័រ|size=30px}}
| '''[[កូម័រ]]'''
| {{font|size=90%|សហភាពកូម័រ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Comores''' – Union des Comores}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកូម័រ]]''': '''Komori''' – Umoja wa Komori}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : – '''القمر''' <br> الاتحاد القمر\جزر القمر}}
* {{font|size=90%|'''Comoros''' – Union of the Comoros}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កូរ៉េខាងជើង|size=30px}}
| '''[[កូរ៉េខាងជើង]]''' {{refn|1=មិនទទួលស្គាល់ដោយប្រទេសបារាំង ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង ដែលប្រទេសចុងបង្អស់ អះអាងថាជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់តែមួយគត់នៃកូរ៉េ}}
| style="white-space: nowrap;"|{{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>ប្រជាមានិតកូរ៉េ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកូរ៉េ]]''' : '''조선''' – <br>조선민주주의인민공화국}}
* {{font|size=90%|'''North Korea''' – Democratic People's Republic of Korea}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កូរ៉េខាងត្បូង|size=30px}}
| '''[[កូរ៉េខាងត្បូង]]''' {{refn|1=មិនទទួលស្គាល់ដោយប្រទេសកូរ៉េខាងជើង ដែលអះអាងថាជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់តែមួយគត់នៃកូរ៉េ}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កូរ៉េ}}
| style="white-space: nowrap;"|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកូរ៉េ]]''' : '''한국 / 韓國''' – <br>대한민국 / 大韓民國}}
* {{font|size=90%|'''South Korea''' – Republic of Korea}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កូស្តារីកា|size=30px}}
| '''[[កូស្តារីកា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កូស្តារីកា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Costa Rica''' – República de Costa Rica}}
* {{font|size=90%|'''Costa Rica''' – Republic of Costa Rica}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កូឡុំប៊ី|size=30px}}
| '''[[កូឡុំប៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កូឡុំប៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Colombia''' – República de Colombia}}
* {{font|size=90%|'''Colombia''' – Republic of Colombia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កៀគីស្ថាន|size=30px}}
| '''[[កៀគីស្ថាន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កៀគីស្ថាន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកៀគីស]]''' : '''Кыргызстан''' – Кыргыз Республикасы}}
* {{font|size=90%|'''Kyrgyzstan''' – Kyrgyz Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|កេនយ៉ា|size=30px}}
| '''[[កេនយ៉ា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កេនយ៉ា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្វាហ៊ីលី]]''' : '''Kenya''' – Jamhuri ya Kenya}}
* {{font|size=90%|'''Kenya''' – Republic of Kenya}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ក្រិក|size=30px}}
| '''[[ក្រិក]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អេលេនិក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាក្រិក]]''' : '''Ελλάδα''' – Ελληνική Δημοκρατία}}
* {{font|size=90%|'''Greece''' – Hellenic Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ក្រឺណាត|size=30px}}
| '''[[ក្រឺណាត]]'''
| {{font|size=90%|ក្រឺណាត}}
|
* {{font|size=90%|'''Grenada'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ក្រូអាត|size=30px}}
| '''[[ក្រូអាត]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ក្រូអាត}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាក្រូអាត]]''' : '''Hrvatska''' – Republika Hrvatska}}
* {{font|size=90%|'''Croatia''' – Republic of Croatia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ក្វាតេម៉ាឡា|size=30px}}
| '''[[ក្វាតេម៉ាឡា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ក្វាតេម៉ាឡា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Guatemala''' – República de Guatemala}}
* {{font|size=90%|'''Guatemala''' – Republic of Guatemala}}
|-
| align="center"|{{flagicon|កំប៊ី|size=30px}}
| '''[[កំប៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កំប៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''Gambia''' – Republic of the Gambia}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== គ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|គិរីបាទី|size=30px}}
| '''[[គិរីបាទី]]''' {{refn|1=អាចហៅផងដែរថា គិរីបាស}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>គិរីបាទី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាគីលប៊ែរ]]''' : '''Kiribati''' – Ribaberikin Kiribati}}
* {{font|size=90%|'''Kiribati''' – Republic of Kiribati}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|គីនេ|size=30px}}
| '''[[គីនេ]]''' {{refn|1=អាចហៅផងដែរថា គីនេ-កូណាគ្រី}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>គីនេ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Guinée''' – République de Guinée}}
* {{font|size=90%|'''Guinea''' – Republic of Guinea}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|គីនេ-ប៊ីសាវ|size=30px}}
| '''[[គីនេ-ប៊ីសាវ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>គីនេ-ប៊ីសាវ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''Guiné-Bissau''' – República da Guiné-Bissau}}
* {{font|size=90%|'''Guinea-Bissau''' – Republic of Guinea-Bissau}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|គីនេ អេក្វាទ័រ|size=30px}}
| '''[[គីនេ អេក្វាទ័រ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>គីនេ អេក្វាទ័រ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Guinea Ecuatorial''' – República de Guinea Ecuatorial}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Guinée équatoriale''' – République de Guinée équatoriale}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''Guiné Equatorial''' – República da Guiné Equatorial}}
* {{font|size=90%|'''Equatorial Guinea''' – Republic of Equatorial Guinea}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|គុយបា|size=30px}}
| '''[[គុយបា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>គុយបា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Cuba''' – República de Cuba}}
* {{font|size=90%|'''Cuba''' – Republic of Cuba}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|គុយយ៉ាន|size=30px}}
| '''[[គុយយ៉ាន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋសហករណ៍<br>គុយយ៉ាន}}
|
* {{font|size=90%|'''Guyana''' – Co-operative Republic of Guyana}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|គុយវ៉ែត|size=30px}}
| '''[[គុយវ៉ែត]]'''
| {{font|size=90%|រដ្ឋគុយវ៉ែត}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''الكويت''' – دولة الكويت}}
* {{font|size=90%|'''Kuwait''' – State of Kuwait}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ច ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ចចជី|size=30px}}
| '''[[ចចជី]]''' {{refn|1=អាចសរសេរជា ហ្សកហ្ស៊ី ឬ ជកជី}}
| {{font|size=90%|ចចជី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាចចជី]]''' : '''საქართველო'''}}
* {{font|size=90%|'''Georgia'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ចិន|size=30px}}
| '''[[ចិន]]''' {{refn|1=រួមបញ្ជូលទាំង [[ហុងកុង]] និង [[ម៉ាកាវ]] ដែលជាតំបន់រដ្ឋបាលពិសេស។ ប្រកាសទាមទារនូវ ទឹកដី[[តៃវ៉ាន់]] តែការគ្រប់គ្រងស្ថិតក្រោមរដ្ឋបាលគូប្រជែង គឺសាធារណរដ្ឋចិន ដែលអះអាងថាចិនទាំងមូលជាទឹកដីរបស់ខ្លួន}} {{refn|1=មិនទទួលស្គាល់ដោយប្រទេសចំនួន [[ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃប្រទេសចិន|១៥]] ជំនួសនូវភាគីសាធារណរដ្ឋចិនវិញ ខណៈប្រទេស[[ភូតាន]] មិនបានទទួលស្គាល់ភាគីណាមួយឡើយ}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាមានិតចិន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាចិន]]''' : '''中国''' – <br>中华人民共和国}}
* {{font|size=90%|'''China''' – People's Republic of China}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ឆ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ឆាដ|size=30px}}
| '''[[ឆាដ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ឆាដ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Tchad''' – République du Tchad}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''تشاد''' – جمهوريّة تشاد}}
* {{font|size=90%|'''Chad''' – Republic of Chad}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ជ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ជប៉ុន|size=30px}}
| '''[[ជប៉ុន]]'''
| {{font|size=90%|ជប៉ុន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាជប៉ុន]]''' : '''日本''' – 日本国 (にほんこく / にっぽんこく)}}
* {{font|size=90%|'''Japan'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ជីប៊ូទី|size=30px}}
| '''[[ជីប៊ូទី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ជីប៊ូទី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Djibouti''' – République de Djibouti}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''جيبوتي''' – جمهورية جيبوتي}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសូម៉ាលី]]''': '''Jabuuti''' – Jamhuuriyadda Jabuuti}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាហ្វារ]]''': '''Gabuutih''' – Gabuutih Ummuuno}}
* {{font|size=90%|'''Djibouti''' – Republic of Djibouti}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ឈ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ឈីលី|size=30px}}
| '''[[ឈីលី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ឈីលី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Chile''' – República de Chile}}
* {{font|size=90%|'''Chile''' – Republic of Chile}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ដ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ដាណឺម៉ាក|size=30px}}
| '''[[ដាណឺម៉ាក]]''' {{refn|1=រាជាណាចក្រដាណឺម៉ាករួមមានដែនដីស្វ័យអភិបាលពីរគឺ [[ក្រូអិនឡង់]] និង[[ប្រជុំកោះហ្វេរ៉ូ]]}}
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>ដាណឺម៉ាក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាដាណឺម៉ាក]]''' : '''Danmark''' – Kongeriget Danmark}}
* {{font|size=90%|'''Denmark''' – Kingdom of Denmark}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ដូមីនិក|size=30px}}
| '''[[ដូមីនិក]]'''
| {{font|size=90%|សហធនរដ្ឋ<br>ដូមីនិក}}
|
* {{font|size=90%|'''Dominica''' – Commonwealth of Dominica}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាធារណរដ្ឋដូមីនិក|size=30px}}
| '''[[សាធារណរដ្ឋដូមីនិក|ដូមីនិក]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ដូមីនិក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''República Dominicana'''}}
* {{font|size=90%|'''Dominican Republic'''}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ណ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ណាមីប៊ី|size=30px}}
| '''[[ណាមីប៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ណាមីប៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''Namibia''' – Republic of Namibia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ណូរូ|size=30px}}
| '''[[ណូរូ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ណូរូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាណូរូ]]''' : '''Naoero''' – Repubrikin Naoero}}
* {{font|size=90%|'''Nauru''' – Republic of Nauru}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ត ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|តង់សានី|size=30px}}
| '''[[តង់សានី]]'''
| {{font|size=90%|សហសាធារណរដ្ឋ<br>តង់សានី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្វាហ៊ីលី]]''' : '''Tanzania''' – Jamhuri ya Muungano wa Tanzania}}
* {{font|size=90%|'''Tanzania''' – United Republic of Tanzania}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|តាជីគីស្ថាន|size=30px}}
| '''[[តាជីគីស្ថាន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>តាជីគីស្ថាន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតាជិក]]''' : '''Тоҷикистон''' – Ҷумҳурии Тоҷикистон}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារុស្ស៊ី]]''' : '''Таджикистан''' – Республика Таджикистан}}
* {{font|size=90%|'''Tajikistan''' – Republic of Tajikistan}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|តុងកា|size=30px}}
| '''[[តុងកា]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>តុងកា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតុងកា]]''' : '''Tonga''' – Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga}}
* {{font|size=90%|'''Tonga''' – Kingdom of Tonga}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|តូគោ|size=30px}}
| '''[[តូគោ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>តូគោ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Togo''' – République togolaise}}
* {{font|size=90%|'''Togo''' – Togolese Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|តួកគី|size=30px}}
| '''[[តួកគី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>តួកគី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតួកគី]]''' : '''Türkiye''' – Türkiye Cumhuriyeti}}
* {{font|size=90%|'''Turkey''' – Republic of Turkey}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|តួកមេនីស្ថាន|size=30px}}
| '''[[តួកមេនីស្ថាន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>តួកមេនីស្ថាន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតួកមែន]]''' : '''Turkmenistan''' – Türkmenistan Respublikasy}}
* {{font|size=90%|'''Turkmenistan''' – Republic of Turkmenistan}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ថ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ថៃ|size=30px}}
| '''[[ថៃ]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រថៃ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាថៃ]]''' : '''ประเทศไทย''' – ราชอาณาจักรไทย}}
* {{font|size=90%|'''Thailand''' – Kingdom of Thailand}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ទ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ទីម័រខាងកើត|size=30px}}
| style="white-space: nowrap;"|'''[[ទីម័រខាងកើត]]''' <br>{{refn|1=អាចហៅផងដែរថា ទីម័រ-លេស្តេ}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>ទីម័រខាងកើត}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតេទុម]]''' : '''Timór-Leste''' – Repúblika Demokrátika Timór-Leste}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''Timor-Leste''' – República Democrática de Timor-Leste}}
* {{font|size=90%|'''East Timor / Timor-Leste''' – Democratic Republic of Timor-Leste}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ទុយនីស៊ី|size=30px}}
| '''[[ទុយនីស៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ទុយនីស៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''تونس''' – الجمهورية التونسية}}
* {{font|size=90%|'''Tunisia''' – Republic of Tunisia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ទូវ៉ាលូ|size=30px}}
| '''[[ទូវ៉ាលូ]]'''
| {{font|size=90%|ទូវ៉ាលូ}}
|
* {{font|size=90%|'''Tuvalu'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ទ្រីនីតេ និងតូបាគោ|size=30px}}
| '''[[ទ្រីនីតេ និងតូបាគោ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ទ្រីនីតេ និងតូបាគោ}}
|
* {{font|size=90%|'''Trinidad and Tobago''' – Republic of Trinidad and Tobago}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ន ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|នីការ៉ាក្វា|size=30px}}
| '''[[នីការ៉ាក្វា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>នីការ៉ាក្វា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Nicaragua''' – República de Nicaragua}}
* {{font|size=90%|'''Nicaragua''' – Republic of Nicaragua}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|នីហ្សេ|size=30px}}
| '''[[នីហ្សេ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>នីហ្សេ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Niger''' – République du Niger}}
* {{font|size=90%|'''Niger''' – Republic of Niger}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|នីហ្សេរីយ៉ា|size=30px}}
| '''[[នីហ្សេរីយ៉ា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សហព័ន្ធ<br>នីហ្សេរីយ៉ា}}
|
* {{font|size=90%|'''Nigeria''' – Federal Republic of Nigeria}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|នូវែលសេឡង់|size=30px}}
| '''[[នូវែលសេឡង់]]''' {{refn|1=នូវែលសេឡង់ជាអាណាចក្រសហធន មានដែនដីក្រោមចំណុះគឺ[[តូកេឡូ]] និង[[សមាគតរដ្ឋ]]នៃ[[ប្រជុំកោះឃុក]] និង[[នីវវេ]]ដែលជាស្វ័យរដ្ឋបាល មិនស្ថិតក្រោមការត្រួតត្រារបស់នូវែលសេឡង់}}
| {{font|size=90%|នូវែលសេឡង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាវរី]]''' : '''Aotearoa'''}}
* {{font|size=90%|'''New Zealand'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|នេប៉ាល់|size=30px}}
| '''[[នេប៉ាល់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សហព័ន្ធ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>នេប៉ាល់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសានេប៉ាល់]]''' : '''नेपाल''' – सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल}}
* {{font|size=90%|'''Nepal''' – Federal Democratic Republic of Nepal}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ន័រវែស|size=30px}}
| '''[[ន័រវែស]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>ន័រវែស}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាន័រវែស]]''' '''Norge''' – Kongeriket Norge ([[បុកម័ល]])}} <br> • {{font|size=90%|'''Noreg''' – Kongeriket Noreg ([[នីណុស]])}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសាមី]]''': }} <br> • {{font|size=90%|'''Norgga''' – Norgga gonagasriika ([[ភាសាសាមីខាងជើង]])}} <br> • {{font|size=90%|'''Nöörjen''' – Nöörjen gånkarijhke ([[ភាសាសាមីខាងត្បូង]])}} <br> • {{font|size=90%|'''Vuona''' – Vuona gånågisrijkka ([[ភាសាសាមីលូលេ]])}}
* {{font|size=90%|'''Norway''' – Kingdom of Norway}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ប ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|បង់ក្លាដេស|size=30px}}
| '''[[បង់ក្លាដេស]]''' {{refn|1=អាចសរសេរជា ពង្គលទេស}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាមានិត<br>បង់ក្លាដេស}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបេន្កាលី]]''' : '''বাংলাদেশ''' – গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ}}
* {{font|size=90%|'''Bangladesh''' – People's Republic of Bangladesh}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៉ាគីស្ថាន|size=30px}}
| '''[[ប៉ាគីស្ថាន]]''' {{refn|1=ប៉ាគីស្ថានអនុវត្តការត្រួតត្រាទៅលើផ្នែកខ្លះនៃ[[កាស្មៀរ]] តែមិនបានបញ្ចូលជាទឹកដីផ្លូវការទេ ដោយចាត់ទុកថាជាដែនដីកំពុងមានជម្លោះទៅវិញ។ ផ្នែកត្រួតត្រាចែកជាដែនដីពីរដែលមានការគ្រប់គ្រងដោយឡែកពីដែនកំណត់នៃប៉ាគីស្ថាន៖ [[អាសាដកាស្មៀរ]] និង[[គិលគីត-បាល់ទីស្ថាន]]}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋឥស្លាម<br>ប៉ាគីស្ថាន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាឧរឌូ]]''' : '''پاکستان''' – اسلامی جمہوریت پاکستان}}
* {{font|size=90%|'''Pakistan''' – Islamic Republic of Pakistan}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៉ាណាម៉ា|size=30px}}
| '''[[ប៉ាណាម៉ា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប៉ាណាម៉ា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Panamá''' – República de Panamá}}
* {{font|size=90%|'''Panama''' – Republic of Panama}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៉ាពួនូវែលគីនេ|size=30px}}
| '''[[ប៉ាពួញូគីនេ]]''' {{refn|1=អាចហៅថា ប៉ាពូអាស៊ីនូវែលគីនេ ឬ ប៉ាពួគីនេថ្មី}}
| {{font|size=90%|រដ្ឋឯករាជ្យ<br>ប៉ាពួនូវែលគីនេ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតុកពីស៊ីន]]''' : '''Papua Niugini''' – Independen Stet bilong Papua Niugini}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហ៊ីរីម៉ូទូ]]''' : '''Papua Niu Gini''' – Independen Stet bilong Papua Niu Gini}}
* {{font|size=90%|'''Papua New Guinea''' – Independent State of Papua New Guinea}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៉ារ៉ាគ្វេ|size=30px}}
| '''[[ប៉ារ៉ាគ្វេ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប៉ារ៉ាគ្វេ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Paraguay''' – República del Paraguay}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាក្វារ៉ានី]]''' : '''Paraguái''' – Tetã Paraguái}}
* {{font|size=90%|'''Paraguay''' – Republic of Paraguay}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៉ាឡូ|size=30px}}
| '''[[ប៉ាឡូ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប៉ាឡូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាប៉ាឡូ]]''' : '''Belau''' – Beluu er a Belau}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាជប៉ុន]]''' : '''パラオ''' – <br>パラオ共和国}}
* {{font|size=90%|'''Palau''' – Republic of Palau}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៉ូឡូញ|size=30px}}
| '''[[ប៉ូឡូញ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប៉ូឡូញ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាប៉ូឡូញ]]''' : '''Polska''' – Rzeczpospolita Polska}}
* {{font|size=90%|'''Poland''' – Republic of Poland}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៉េរូ|size=30px}}
| '''[[ប៉េរូ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប៉េរូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Perú''' – República del Perú}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកេជូវ៉ា]]''' : '''Piruw''' –<br> Piruw Republika}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអៃម៉ារ៉ា]]''' : '''Piruw''' – Piruw Suyu}}
* {{font|size=90%|'''Peru''' – Republic of Peru}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៊ុលការី|size=30px}}
| '''[[ប៊ុលការី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប៊ុលការី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាប៊ុលការី]]''' : '''България''' – Република България}}
* {{font|size=90%|'''Bulgaria''' – Republic of Bulgaria}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៊ូរុនឌី|size=30px}}
| '''[[ប៊ូរុនឌី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប៊ូរុនឌី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាគីរុនឌី]]''' : '''Uburundi''' – Republika y'Uburundi}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Burundi''' – République du Burundi}}
* {{font|size=90%|'''Burundi''' – Republic of Burundi}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បាបាដ|size=30px}}
| '''[[បាបាដ]]'''
| {{font|size=90%|បាបាដ}}
|
* {{font|size=90%|'''Barbados'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បារ៉ែន|size=30px}}
| '''[[បារ៉ែន]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>បារ៉ែន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''بحرين''' – مملكة البحرين}}
* {{font|size=90%|'''Bahrain''' – Kingdom of Bahrain}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បារាំង|size=30px}}
| '''[[បារាំង]]''' {{refn|1=រួមបញ្ចូលតំបន់/មន្ទីរឯនាយសមុទ្រ ៥: [[គុយយ៉ាន (បារាំង)|គុយយ៉ាន]] [[ក្វាដលូប]] [[ម៉ាទីនិក]] [[រេអ៊ូញ៉ុង]] និង [[ម៉ាយ៉ុត]] និងសមូហរដ្ឋឆ្លងទ្វីបរួមមាន: [[កោះគ្លីពែតុន]] [[ប៉ូលីណេស៊ីបារាំង]] [[នូវែលកាលេដូនី]] [[សាំងបាតេឡេមី]] [[សាំងម៉ាតាំង]] [[សាំងព្យែរ និងមីកេឡុង]] និង [[វ៉ាលីស និងហ្វូទូណា]]}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>បារាំង}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''France''' – République française}}
* {{font|size=90%|'''France''' – French Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បាហាម៉ា|size=30px}}
| '''[[បាហាម៉ា]]'''
| {{font|size=90%|សហធនរដ្ឋ<br>បាហាម៉ា}}
|
* {{font|size=90%|'''The Bahamas''' – Commonwealth of The Bahamas}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បុតស្វាណា|size=30px}}
| '''[[បុតស្វាណា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>បុតស្វាណា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្វាណា]]''' : '''Botswana''' – Lefatshe la Botswana}}
* {{font|size=90%|'''Botswana''' – Republic of Botswana}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បូលីវី|size=30px}}
| '''[[បូលីវី]]'''
| {{font|size=90%|រដ្ឋពហុជនជាតិ<br>បូលីវី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាក្វារ៉ានី]]''' : '''Mborivia''' –<br> Tetã Hetãvoregua Mborivia}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអៃម៉ារ៉ា]]''' : '''Wuliwya''' –<br> Wuliwya Suyu}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកេជូវ៉ា]]''' : '''Puliwya''' –<br> Puliwya Mamallaqta}}
* {{font|size=90%|'''Bolivia''' – Plurinational State of Bolivia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បូសនី-អ៊ែរសេកូវីន|size=30px}}
| '''[[បូសនី-អ៊ែរសេកូវីន]]'''
| {{font|size=90%|បូសនី-អ៊ែរសេកូវីន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបូសនី]]''' និង '''[[ភាសាក្រូអាត]]''' : '''Bosna i Hercegovina'''}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស៊ែប៊ី]]''' : '''Босна и Херцеговина'''}}
* {{font|size=90%|'''Bosnia and Herzegovina'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បួគីណាហ្វាសូ|size=30px}}
| '''[[បួគីណាហ្វាសូ]]'''
| {{font|size=90%|បួគីណាហ្វាសូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : Burkina Faso}}
* {{font|size=90%|'''Burkina Faso'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បេណាំង|size=30px}}
| '''[[បេណាំង]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>បេណាំង}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Bénin''' – République du Bénin}}
* {{font|size=90%|'''Benin''' – Republic of Benin}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បេលីស|size=30px}}
| '''[[បេលីស]]'''
| {{font|size=90%|បេលីស}}
|
* {{font|size=90%|'''Belize'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បេឡារុស|size=30px}}
| '''[[បេឡារុស]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>បេឡារុស}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបេឡារុស]]''' : '''Беларусь''' – Рэспубліка Беларусь}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារុស្ស៊ី]]''' : '''Беларусь''' – Республика Беларусь}}
* {{font|size=90%|'''Belarus''' – Republic of Belarus}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|បែលស៊ិក|size=30px}}
| '''[[បែលស៊ិក]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>បែលស៊ិក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហុល្លង់]]''' : '''België''' – Koninkrijk België}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Belgique''' – Royaume de Belgique}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល្លឺម៉ង់]]''' : '''Belgien''' – Königreich Belgien}}
* {{font|size=90%|'''Belgium''' – Kingdom of Belgium}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប្រ៊ុយណេ|size=30px}}
| '''[[ប្រ៊ុយណេ]]'''
| {{font|size=90%|នេការា ប្រ៊ុយណេ ដារូសាឡឹម}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាឡេ]]''' : }}<br> • {{font|size=90%|'''Brunei''' – Negara Brunei Darussalam}} <br> • {{font|size=90%|'''بروني''' – نڬارا بروني دارالسلام}}
* {{font|size=90%|'''Brunei''' – Nation of Brunei, the Abode of Peace}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប្រេស៊ីល|size=30px}}
| '''[[ប្រេស៊ីល]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សហព័ន្ធ<br>ប្រេស៊ីល}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''Brasil''' – República Federativa do Brasil}}
* {{font|size=90%|'''Brazil''' – Federative Republic of Brazil}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ព ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ព័រទុយកាល់|size=30px}}
| '''[[ព័រទុយកាល់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ព័រទុយកាល់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''Portugal''' – República Portuguesa}}
* {{font|size=90%|'''Portugal''' – Portuguese Republic}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ភ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ភូតាន|size=30px}}
| '''[[ភូតាន]]''' {{refn|1=អាចសរសេរជា ភោដាន្ត}}
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>ភូតាន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសុងខា]]''' : '''འབྲུག་ཡུལ་''' – འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་}}
* {{font|size=90%|'''Bhutan''' – Kingdom of Bhutan}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ម ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ាដាកាស្ការ|size=30px}}
| '''[[ម៉ាដាកាស្ការ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ាដាកាស្ការ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាឡាកាស៊ី]]''' : '''Madagasikara''' – <br>Repoblikan'i Madagasikara}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Madagascar''' – <br>République de Madagascar}}
* {{font|size=90%|'''Madagascar''' – Republic of Madagascar}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ារ៉ុក|size=30px}}
| '''[[ម៉ារ៉ុក]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>ម៉ារ៉ុក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''المغرب''' – المملكة المغربية}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតាម៉ាស៊ិក]]''' : '''ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ''' – ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ}}
* {{font|size=90%|'''Morocco''' – Kingdom of Morocco}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ាលី|size=30px}}
| '''[[ម៉ាលី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ាលី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Mali''' – République du Mali}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបាំបារ៉ា]]''' :}} <br> • {{font|size=90%|'''ߡߊߟߌ''' – ߡߊߟߌ ߞߊ ߝߊߛߏߖߊߡߊߣߊ}} <br> • {{font|size=90%|'''Mali''' – Mali ka Fasojamana}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហ្វូឡា]]''' :}} <br> • {{font|size=90%|'''𞤃𞤢𞤢𞤤𞤭''' – 𞤈𞤫𞤲𞤲𞤣𞤢𞤢𞤲𞤣𞤭 𞤃𞤢𞤢𞤤𞤭}} <br> • {{font|size=90%|'''Maali''' – Renndaandi Maali}}
* {{font|size=90%|'''Mali''' – Republic of Mali}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ាល់ឌីវ|size=30px}}
| '''[[ម៉ាល់ឌីវ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ាល់ឌីវ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាទីវេហិ]]''' :}} '''ދިވެހި ރާއްޖެ''' – ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާ
* {{font|size=90%|'''Maldives''' – Republic of Maldives}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ាល់តា|size=30px}}
| '''[[ម៉ាល់តា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ាល់តា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាល់តា]]''' : '''Malta''' – Repubblika ta' Malta}}
* {{font|size=90%|'''Malta''' – Republic of Malta}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ាសាល់|size=30px}}
| '''[[ប្រជុំកោះម៉ាសាល់|ម៉ាសាល់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>នៃប្រជុំកោះម៉ាសាល់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាសាល់]]''' : '''M̧ajeļ''' – Aolepān Aorōkin M̧ajeļ}}
* {{font|size=90%|'''Marshall Islands''' – Republic of the Marshall Islands}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ាសេដ្វានខាងជើង|size=30px}}
| '''[[ម៉ាសេដ្វានខាងជើង]]''' {{refn|1=អតីតឈ្មោះប្រទេស ត្រូវបានស្គាល់ដោយធម្មនុញ្ញគឺ "សាធារណរដ្ឋម៉ាសេដ្វាន" ពីឆ្នាំ ១៩៩១ – ២០១៩ និងក្រោមនាមកត្តាអន្តរជាតិ "អតីតយូគោស្លាវី នៃសាធារណរដ្ឋម៉ាសេដ្វាន" (FYROM) ពីឆ្នាំ ១៩៩៣–២០១៩ អំលុងនៃ[[វិវាទនៃការដាក់ឈ្មោះម៉ាសេដ្វាន]] ជាមួយប្រទេស[[ក្រិក]]។ បន្ទាប់ពី[[កិច្ចព្រមព្រៀងប្រេស្ប៉ា]]បានចូលជាធរមានក្នុងខែកុម្ភៈ ២០១៩ ប្រទេសនេះត្រូវបានប្តូរឈ្មោះជា "ម៉ាសេដ្វានខាងជើង"}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ាសេដ្វានខាងជើង}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាសេដ្វាន]]''' : '''Северна Македонија''' – Република Северна Македонија}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល់បានី]]''' : '''Maqedonia e Veriut''' – Republika e Maqedonisë së Veriut}}
* {{font|size=90%|'''North Macedonia''' – Republic of North Macedonia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ាឡាវី|size=30px}}
| '''[[ម៉ាឡាវី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ាឡាវី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាឆេវ៉ា]]''' : '''Malaŵi''' – Dziko la Malaŵi}}
* {{font|size=90%|'''Malawi''' – Republic of Malawi}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ាឡេស៊ី|size=30px}}
| '''[[ម៉ាឡេស៊ី]]'''
| {{font|size=90%|ម៉ាឡេស៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាឡេ]]'''}} : <br> • {{font|size=90%|'''Malaysia'''}} <br> • {{font|size=90%|'''مليسيا'''}}
* {{font|size=90%|'''Malaysia'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ិកស៊ិក|size=30px}}
| '''[[ម៉ិកស៊ិក]]'''
| {{font|size=90%|សហរដ្ឋម៉ិកស៊ិក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''México''' – Estados Unidos Mexicanos}}
* {{font|size=90%|'''Mexico''' – United Mexican States}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ុងកូល|size=30px}}
| '''[[ម៉ុងកូល]]'''
| {{font|size=90%|ម៉ុងកូល}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ុងកូល]]''' : '''ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ''' / '''Монгол Улс'''}}
* {{font|size=90%|'''Mongolia'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ុងតេណេក្រូ|size=30px}}
| '''[[ម៉ុងតេណេក្រូ]]'''
| {{font|size=90%|ម៉ុងតេណេក្រូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ុងតេណេក្រូ]]''' : '''Crna Gora''' / '''Црна Гора'''}}
* {{font|size=90%|'''Montenegro'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ុលដាវី|size=30px}}
| '''[[ម៉ុលដាវី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ុលដាវី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារ៉ូម៉ានី]]''' : '''Moldova''' – Republica Moldova}}
* {{font|size=90%|'''Moldova''' – Republic of Moldova}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ូណាកូ|size=30px}}
| '''[[ម៉ូណាកូ]]'''
| {{font|size=90%|ក្សត្របុរី<br>ម៉ូណាកូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Monaco''' – Principauté de Monaco}}
* {{font|size=90%|'''Monaco''' – Principality of Monaco}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ូរីតានី|size=30px}}
| '''[[ម៉ូរីតានី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ឥស្លាមម៉ូរីតានី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''موريتانية''' – الجمهورية الإسلامية الموريتانية}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Mauritanie''' – République islamique de Mauritanie}}
* {{font|size=90%|'''Mauritania''' – Islamic Republic of Mauritania}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ូរីស|size=30px}}
| '''[[ម៉ូរីស]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ូរីស}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Maurice''' – République de Maurice}}
* {{font|size=90%|'''Mauritius''' – Republic of Mauritius}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ម៉ូសំប៊ិក|size=30px}}
| '''[[ម៉ូសំប៊ិក]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ូសំប៊ិក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''Moçambique''' – República de Moçambique}}
* {{font|size=90%|'''Mozambique''' – Republic of Mozambique}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|មីក្រូណេស៊ី|size=30px}}
| '''[[មីក្រូណេស៊ី]]'''
| {{font|size=90%|រដ្ឋសហព័ន្ធ<br>មីក្រូណេស៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''Micronesia''' – Federated States of Micronesia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|មីយ៉ាន់ម៉ា|size=30px}}
| '''[[មីយ៉ាន់ម៉ា]]''' {{refn|1=ឈ្មោះផ្លូវការរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលត្រូវបានអនុម័តក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៩ មានភាពចម្រុះនិងចម្រូងចម្រាស ដោយឈ្មោះអតីត "ភូមា" នៅតែត្រូវបានគេប្រើក្នុងករណីផ្សេងៗ។ <br>→ មើល [[ឈ្មោះនានានៃមីយ៉ាន់ម៉ា]]}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋនៃ<br>សហភាព<br>មីយ៉ាន់ម៉ា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាភូមា]]''' : '''မြန်မာပြည်''' – ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်}}
* {{font|size=90%|'''Myanmar (Burma)''' – Republic of the Union of Myanmar}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== យ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|យេមែន|size=30px}}
| '''[[យេមែន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>យេមែន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''اليمن''' – الجمهوريّة اليمنية}}
* {{font|size=90%|'''Yemen''' – Republic of Yemen}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== រ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|រ្វ៉ាន់ដា|size=30px}}
| '''[[រ្វ៉ាន់ដា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>រ្វ៉ាន់ដា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារ្វ៉ាន់ដា]]''' : '''Rwanda''' – Repubulika y'u Rwanda}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Rwanda''' – République du Rwanda}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្វាហ៊ីលី]]''' : '''Rwanda''' – Jamhuri ya Rwanda}}
* {{font|size=90%|'''Rwanda''' – Republic of Rwanda}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|រុស្ស៊ី|size=30px}}
| '''[[រុស្ស៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សហព័ន្ធរុស្ស៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារុស្ស៊ី]]''' : '''Россия''' – Российская Федерация}}
* {{font|size=90%|'''Russia''' – Russian Federation}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|រូម៉ានី|size=30px}}
| '''[[រូម៉ានី]]'''
| {{font|size=90%|រូម៉ានី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារូម៉ានី]]''' : '''România'''}}
* {{font|size=90%|'''Romania'''}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ល ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|លិកតិនស្តាញ|size=30px}}
| '''[[លិកតិនស្តាញ]]'''
| {{font|size=90%|ក្សត្របុរី<br>លិកតិនស្តាញ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល្លឺម៉ង់]]''' : '''Liechtenstein''' – Fürstentum Liechtenstein}}
* {{font|size=90%|'''Liechtenstein''' – Principality of Liechtenstein}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|លីទុយអានី|size=30px}}
| '''[[លីទុយអានី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>លីទុយអានី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាលីទុយអានី]]''' : '''Lietuva''' – Lietuvos Respublika}}
* {{font|size=90%|'''Lithuania''' – Republic of Lithuania}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|លីបង់|size=30px}}
| '''[[លីបង់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>លីបង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''لبنان''' – الجمهورية اللبنانية}}
* {{font|size=90%|'''Lebanon''' – Lebanese Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|លីប៊ី|size=30px}}
| '''[[លីប៊ី]]'''
| {{font|size=90%|រដ្ឋលីប៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''ليبيا''' – دولة ليبيا}}
* {{font|size=90%|'''Libya''' – State of Libya}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|លីបេរីយ៉ា|size=30px}}
| '''[[លីបេរីយ៉ា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>លីបេរីយ៉ា}}
|
* {{font|size=90%|'''Liberia''' – Republic of Liberia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|លុចសំបួរ|size=30px}}
| '''[[លុចសំបួរ]]'''
| {{font|size=90%|ពញារដ្ឋលុចសំបួរ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាលុចសំបួរ]]''' : '''Lëtzebuerg''' – Groussherzogtum Lëtzebuerg}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Luxembourg''' – Grand-Duché de Luxembourg}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល្លឺម៉ង់]]''' : '''Luxemburg''' – Großherzogtum Luxemburg}}
* {{font|size=90%|'''Luxembourg''' – Grand Duchy of Luxembourg}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== វ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|វ៉ានូអាទូ|size=30px}}
| '''[[វ៉ានូអាទូ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>វ៉ានូអាទូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាប៊ីស្លាម៉ា]]''' : '''Vanuatu''' – Ripablik blong Vanuatu}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Vanuatu''' – République de Vanuatu}}
* {{font|size=90%|'''Vanuatu''' – Republic of Vanuatu}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|វៀតណាម|size=30px}}
| '''[[វៀតណាម]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សង្គមនិយម<br>វៀតណាម}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាវៀតណាម]]''' : '''Việt Nam''' – Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam}}
* {{font|size=90%|'''Vietnam''' – Socialist Republic of Vietnam}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|វេណេស៊ុយអេឡា|size=30px}}
| '''[[វេណេស៊ុយអេឡា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>បូលីវ៉ានៃ<br>វេណេស៊ុយអេឡា}}
|
* {{font|size=90%| '''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Venezuela''' – República Bolivariana de Venezuela}}
* {{font|size=90%|'''Venezuela''' – Bolivarian Republic of Venezuela}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ស ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|សហរដ្ឋ|size=30px}}
| '''[[សហរដ្ឋអាមេរិក|សហរដ្ឋ]] {{font|size=90%|''(អាមេរិក)''}}''' {{refn|1=រួមបញ្ចូលនូវ [[ដែនដីមិនរួបរួមនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|ដែនដីមិនរួបរួម]]ចំនួន ១៣ ក្នុងនោះដែនដីចំនួន ៥ មានមនុស្សរស់នៅ: [[អាមេរិកាំងសាម័រ]] [[ក្វាម]] [[ប្រជុំកោះម៉ារីយ៉ានខាងជើង]] [[ព័រតូរីកូ]] និង [[ប្រជុំកោះវែសាំងអាមេរិក]]។ រដ្ឋអធិបតេយ្យចំនួនបីគឺ[[ប្រជុំកោះម៉ាសាល់|ម៉ាសាល់]] [[រដ្ឋសហព័ន្ធមីក្រូណេស៊ី|មីក្រូណេស៊ី]] និង[[ប៉ាឡូ]]ជា[[សមាគតរដ្ឋ]]នៃសហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោម[[កតិកាសញ្ញានៃទីប្រាស្រ័យសេរី]]}}
| {{font|size=90%|សហរដ្ឋអាមេរិក}}
|
* {{font|size=90%| '''[[ភាសាអេស៉្បាញ]]''' : '''Estados Unidos''' – Estados Unidos de América}}
* {{font|size=90%|'''United States''' – United States of America}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សហរាជាណាចក្រ|size=30px}}
| style="white-space: nowrap;"|'''[[សហរាជាណាចក្រ]] <br>{{font|size=90%|''(ចក្រភពអង់គ្លេស)''}} ''' {{refn|1=សហរាជាណាចក្រ ជាអាណាចក្រនៃសហធនរដ្ឋ មានប្រទេសចំនួន ៤: [[អង់គ្លេស]] [[អេកូស]] [[កាល់]] និង[[អៀរឡង់ខាងជើង]]។ រួមបញ្ចូលនូវដែនដីឯនាយសមុទ្រចំនួន ១៣: [[អាក្រូទីរី និង ដេកេលីយ៉ា]] [[អង់គី្វឡា]] [[ប៊ែរមូដ]] [[ដែនដីអង់គ្លេសនៃមហាសមុទ្រឥណ្ឌា]] [[ប្រជុំកោះវែសាំងអង់គ្លេស]] [[ប្រជុំកោះកៃម៉ង់]] [[ប្រជុំកោះហ្វកឡិន]] [[គីប្រាល់តា]] [[ម៉ុងសេរ៉ាត់]] [[ប្រជុំកោះពីតកែន]] [[សាំងអេលែន អាសង់ស្យុង និងទ្រីស្តាដាគូញ៉ា]] [[កោះចចជីខាងត្បូង និងប្រជុំកោះសង់វ៉ិចខាងត្បូង]] និង [[ប្រជុំកោះតួក និងកែក]] និងសាមន្តរាជ ដែលជាស្វ័យអភិបាលចំនួន ៣ គឺ: [[គែនស៊ី]] [[ម៉ាន់]] និង[[ជែស៊ី]]}}
| style="white-space: nowrap;"|{{font|size=90%|សហរាជាណាចក្រ<br>នៃក្រង់ប្រឺតាញ <br>និងអៀរឡង់ខាងជើង}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេកូស]]''' : '''Unitit Kinrick''' – Unitit Kinrick o Great Breetain an Northren Ireland}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកាល់]]''' : '''Deyrnas Unedig''' – Teyrnas Gyfunol Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអៀរឡង់]]''' : '''An Ríocht Aontaithe''' – Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Tuaisceart na hÉireann}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកូនិក]]''' : '''Rywvaneth Unys''' – An Rywvaneth Unys a Vreten Veur hag Iwerdhon Glédh}}
* {{font|size=90%|'''United Kingdom''' – United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ីប|size=30px}}
| '''[[ស៊ីប]]''' {{refn|1=មិនទទួលស្គាល់ដោយប្រទេស[[តួកគី]] តាម[[ជម្លោះនៃស៊ីប]] ដោយទទួលស្គាល់នូវរដ្ឋអាយ៉ងរបស់ខ្លួន គឺ[[ស៊ីបខាងជើង]]ដែលជាផ្នែកនៃប្រទេសស៊ីប}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ស៊ីប}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាក្រិក]]''' : '''Κύπρος''' – Κυπριακή Δημοκρατία}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតួកគី]]''' : '''Kıbrıs''' – Kıbrıs Cumhuriyeti}}
* {{font|size=90%|'''Cyprus''' – Republic of Cyprus}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ីមបាវេ|size=30px}}
| '''[[ស៊ីមបាវេ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ស៊ីមបាវេ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្យូណា]]''' : '''Zimbabwe''' – Nyika yeZimbabwe}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ិនដេបេឡេ]]''' : '''Zimbabwe''' – Ilizwe leZimbabwe}}
* {{font|size=90%|'''Zimbabwe''' – Republic of Zimbabwe}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ីរី|size=30px}}
| '''[[ស៊ីរី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អារ៉ាប់ស៊ីរី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''سورية''' – الجمهوريّة العربيّة السّوريّة}}
* {{font|size=90%|'''Syria''' – Syrian Arab Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ុយអែត|size=30px}}
| '''[[ស៊ុយអែត]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>ស៊ុយអែត}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស៊ុយអែត]]''' : '''Sverige''' – Konungariket Sverige}}
* {{font|size=90%|'''Sweden''' – Kingdom of Sweden}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ូដង់|size=30px}}
| '''[[ស៊ូដង់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ស៊ូដង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''السودان''' – جمهورية السودان}}
* {{font|size=90%|'''Sudan''' – Republic of the Sudan}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ូដង់ខាងត្បូង|size=30px}}
| '''[[ស៊ូដង់ខាងត្បូង]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ស៊ូដង់ខាងត្បូង}}
|
* {{font|size=90%|'''South Sudan''' – Republic of South Sudan}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ូរីណាម|size=30px}}
| '''[[ស៊ូរីណាម]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ស៊ូរីណាម}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហុល្លង់]]''' : '''Suriname''' – Republiek Suriname}}
* {{font|size=90%|'''Suriname''' – Republic of Suriname}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ែប៊ី|size=30px}}
| '''[[ស៊ែប៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ស៊ែប៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស៊ែប៊ី]]''' : '''Србија''' – Република Србија}}
* {{font|size=90%|'''Serbia''' – Republic of Serbia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សានម៉ារីណូ|size=30px}}
| '''[[សានម៉ារីណូ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សានម៉ារីណូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ីតាលី]]''' : '''San Marino''' – Repubblica di San Marino}}
* {{font|size=90%|'''San Marino''' – Republic of San Marino}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាម៉ាអ៊ិក|size=30px}}
| '''[[សាម៉ាអ៊ិក]]'''
| {{font|size=90%|សាម៉ាអ៊ិក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាក្រេអូលសាម៉ាអ៊ិក]]''' : '''Jumieka'''}}
* {{font|size=90%|'''Jamaica'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាម័រ|size=30px}}
| '''[[សាម័រ]]'''
| {{font|size=90%|រដ្ឋឯករាជ្យ<br>សាម័រ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសាម័រ]]''' : '''Sāmoa''' – Malo Saʻoloto Tutoʻatasi o Sāmoa}}
* {{font|size=90%|'''Samoa''' – Independent State of Samoa}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាវតូមេ និងប្រាំងស៊ីប|size=30px}}
| '''[[សាវតូមេ និងប្រាំងស៊ីប]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>សាវតូមេ និងប្រាំងស៊ីប}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''São Tomé e Príncipe''' – República Democrática de São Tomé e Príncipe}}
* {{font|size=90%|'''São Tomé and Príncipe''' – Democratic Republic of São Tomé and Príncipe}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាំងគីត និងណឺវីស|size=30px}}
| '''[[សាំងគីត និងណឺវីស]]'''
| {{font|size=90%|សហព័ន្ធ<br>សាំងគ្រីស្តុប និងណឺវីស}}
|
* {{font|size=90%|'''Saint Kitts and Nevis''' – Federation of Saint Christopher and Nevis}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាំងលូស៊ី|size=30px}}
| '''[[សាំងលូស៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាំងលូស៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''Saint Lucia'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សាំងវ៉ាំងសង់ និងក្រេណាឌីន|size=30px}}
| '''[[សាំងវ៉ាំងសង់ និងក្រេណាឌីន]]'''
| {{font|size=90%|សាំងវ៉ាំងសង់ និងក្រេណាឌីន}}
|
* {{font|size=90%|'''Saint Vincent and the Grenadines'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សិង្ហបុរី|size=30px}}
| '''[[សិង្ហបុរី]]''' {{refn|1=ជួនកាលហៅថា សាំងហ្គាពួរ}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សិង្ហបុរី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាឡេ]]''' : '''Singapura''' – Republik Singapura}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាចិន]]''' : '''新加坡''' – <br>新加坡共和国}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាទមិឡ]]''' : '''சிங்கப்பூர்''' – சிங்கப்பூர் குடியரசு}}
* {{font|size=90%|'''Singapore''' – Republic of Singapore}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សូម៉ាលី|size=30px}}
| '''[[សូម៉ាលី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សហព័ន្ធសូម៉ាលី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសូម៉ាលី]]''' : '''Soomaaliya''' – Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''الصومال''' – جمهورية الصومال الفيدرالية}}
* {{font|size=90%|'''Somalia''' – Federal Republic of Somalia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សូឡូម៉ុង|size=30px}}
| '''[[សូឡូម៉ុង]]'''
| {{font|size=90%|ប្រជុំកោះសូឡូម៉ុង}}
|
* {{font|size=90%|'''Solomon Islands'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សៀរ៉ាលេអូន|size=30px}}
| '''[[សៀរ៉ាឡេអូន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សៀរ៉ាឡេអូន}}
|
* {{font|size=90%|'''Sierra Leone''' – Republic of Sierra Leone}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សេនេកាល់|size=30px}}
| '''[[សេនេកាល់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សេនេកាល់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Sénégal''' – République du Sénégal}}
* {{font|size=90%|'''Senegal''' – Republic of Senegal}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សេសែល|size=30px}}
| '''[[សេសែល]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សេសែល}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Seychelles''' – République des Seychelles}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាក្រេអូលសេសែល]]''' : '''Sesel''' – Repiblik Sesel}}
* {{font|size=90%|'''Seychelles''' – Republic of Seychelles}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស្រីលង្កា|size=30px}}
| '''[[ស្រីលង្កា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សង្គមនិយម<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>ស្រីលង្កា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសិង្ហល]]''' : '''ශ්රී ලංකා''' – ශ්රී ලංකා ප්රජාතාන්ත්රික සමාජවාදී ජනරජය}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាទមិឡ]]''' : '''இலங்கை''' – இலங்கை சனநாயக சோசலிசக் குடியரசு}}
* {{font|size=90%|'''Sri Lanka''' – Democratic Socialist Republic of Sri Lanka}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស្លូវ៉ាគី|size=30px}}
| '''[[ស្លូវ៉ាគី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ស្លូវ៉ាគី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្លូវ៉ាគី]]''' : '''Slovensko''' – Slovenská republika}}
* {{font|size=90%|'''Slovakia''' – Slovak Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស្លូវេនី|size=30px}}
| '''[[ស្លូវេនី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ស្លូវេនី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្លូវេនី]]''' : '''Slovenija''' – Republika Slovenija}}
* {{font|size=90%|'''Slovenia''' – Republic of Slovenia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស្វីស|size=30px}}
| '''[[ស្វីស]]'''
| {{font|size=90%|សហព័ន្ធស្វីស}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល្លឺម៉ង់]]''' : '''Schweiz''' – Schweizerische Eidgenossenschaft}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Suisse''' – Confédération suisse}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ីតាលី]]''' : '''Svizzera''' – Confederazione Svizzera}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារ៉ូម៉ង់ឆេ]]''' : '''Svizra''' – Confederaziun Svizra}}
* {{font|size=90%|'''Switzerland''' – Swiss Confederation}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សំប៊ី|size=30px}}
| '''[[សំប៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋសំប៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''Zambia''' – Republic of Zambia}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ហ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហុងគ្រី|size=30px}}
| '''[[ហុងគ្រី]]'''
| {{font|size=90%|ហុងគ្រី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហុងគ្រី]]''' : '''Magyarország'''}}
* {{font|size=90%|'''Hungary'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហុងឌូរ៉ាស|size=30px}}
| '''[[ហុងឌូរ៉ាស]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ហុងឌូរ៉ាស}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Honduras''' – República de Honduras}}
* {{font|size=90%|'''Honduras''' – Republic of Honduras}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហុល្លង់|size=30px}}
| '''[[រាជាណាចក្រហុល្លង់|ហុល្លង់]]''' {{refn|1=រាជាណាចក្រហុល្លង់រួមដោយប្រទេសចំនួន ៤ ជាសមាសរដ្ឋ: [[ហុល្លង់]] [[អារូបា]] [[ស៊ីនម៉ាតិន]] និង[[គូរ៉ាសាវ]]។ ដែនដី ៣ ផ្សេងទៀត ([[បូនែរ]] [[សាបា]] និង[[ស៊ីនអ៊ូស្តាស្យុស]]) ជាទេសបាលក្រុងពិសេសនៃរាជាណាចក្រនេះ}}
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>ហុល្លង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហុល្លង់]]''' : '''Nederlanden''' – Koninkrijk der Nederlanden}}
* {{font|size=90%|'''Netherlands''' – Kingdom of the Netherlands}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហៃទី|size=30px}}
| '''[[ហៃទី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ហៃទី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''Haïti''' – République d'Haïti}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាក្រេអូលហៃទី]]''' : '''Ayiti''' – Repiblik D Ayiti}}
* {{font|size=90%|'''Haiti''' – Republic of Haiti}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហ្វាំងឡង់|size=30px}}
| '''[[ហ្វាំងឡង់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ហ្វាំងឡង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហ្វាំងឡង់]]''' : '''Suomi''' – Suomen tasavalta}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស៊ុយអែត]]''' : '''Finland''' – Republiken Finland}}
* {{font|size=90%|'''Finland''' – Republic of Finland}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហ្វីជី|size=30px}}
| '''[[ហ្វីជី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ហ្វីជី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហ្វីជី]]''' : '''Viti''' – Matanitu Tugalala o Viti}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហិណ្ឌីហ្វីជី]]''' : '''फ़िजी''' – फ़िजी गणराज्य}}
* {{font|size=90%|'''Fiji''' – Republic of Fiji}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហ្វីលីពីន|size=30px}}
| '''[[ហ្វីលីពីន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ហ្វីលីពីន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហ្វីលីពីន]]''' '''([[ភាសាតាកាឡូ]])''' : <br> • '''Pilipinas''' – Republika ng Pilipinas <br> • '''ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔''' – ᜇᜒᜉᜓᜊ᜔ᜎᜒᜃ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសេប៊ូអាណូ]]''' : '''Pilipinas''' – Republika sa Pilipinas}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ីឡូកាណូ]]''' : '''Filipinas''' – Republica ti Filipinas}}
* {{font|size=90%|'''Philippines''' – Republic of the Philippines}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ហ្សកដានី|size=30px}}
| '''[[ហ្សកដានី]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>ហាសេមីត<br>ហ្សកដានី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''الاردن''' – المملكة الأردنّيّة الهاشميّة
}}
* {{font|size=90%|'''Jordan''' – Hashemite Kingdom of Jordan}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ឡ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ឡាវ|size=30px}}
| '''[[ឡាវ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>ប្រជាមានិតឡាវ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាឡាវ]]''' : '''ລາວ''' – ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ}}
* {{font|size=90%|'''Laos''' – Lao People's Democratic Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ឡឺសូតូ|size=30px}}
| '''[[ឡឺសូតូ]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>ឡឺសូតូ}}
|
* {{font|size=90%| '''[[ភាសាសូតូ]]''' : '''Lesotho''' – Muso oa Lesotho}}
* {{font|size=90%|'''Lesotho''' – Kingdom of Lesotho}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ឡេតូនី|size=30px}}
| '''[[ឡេតូនី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ឡេតូនី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាឡេតូនី]]''' : '''Latvija''' – Latvijas Republika}}
* {{font|size=90%|'''Latvia''' – Republic of Latvia}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== អ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|អង់កូឡា|size=30px}}
| '''[[អង់កូឡា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អង់កូឡា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាព័រទុយកាល់]]''' : '''Angola''' – República de Angola}}
* {{font|size=90%|'''Angola''' – Republic of Angola}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អង់ដូរ៉ា|size=30px}}
| '''[[អង់ដូរ៉ា]]'''
| {{font|size=90%|ក្សត្របុរីអង់ដូរ៉ា}}
|
* {{font|size=90%| '''[[ភាសាកាតាឡាន]]''' : '''Andorra''' – Principat d'Andorra}}
* {{font|size=90%|'''Andorra''' – Principality of Andorra}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អង់ទីក្វា និងបាប៊ូដា|size=30px}}
| '''[[អង់ទីក្វា និងបាប៊ូដា]]'''
| {{font|size=90%|អង់ទីក្វា និងបាប៊ូដា}}
|
* {{font|size=90%|'''Antigua and Barbuda'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ីតាលី|size=30px}}
| '''[[អ៊ីតាលី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អ៊ីតាលី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ីតាលី]]''' : '''Italia''' – Repubblica Italiana}}
* {{font|size=90%|'''Italy''' – Italian Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ីរ៉ង់|size=30px}}
| '''[[អ៊ីរ៉ង់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ឥស្លាមអ៊ីរ៉ង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាពែរ្ស]]''' : '''ایران''' – جمهوری اسلامی ایران}}
* {{font|size=90%|'''Iran''' – Islamic Republic of Iran}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ីរ៉ាក់|size=30px}}
| '''[[អ៊ីរ៉ាក់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អ៊ីរ៉ាក់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''العراق''' – جمهورية العراقية}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាឃឺដ]]''' : '''عیراق''' – كۆماری عێراق}}
* {{font|size=90%|'''Iraq''' – Republic of Iraq}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ីស្រាអែល|size=30px}}
| '''[[អ៊ីស្រាអែល]]''' {{refn|1=អ៊ីស្រាអែលទាមទារនូវដែនដីទាំងមូលដែលត្រួតត្រាដោយ [[ប៉ាលេស្ទីន]]។ អ៊ីស្រាអែលបានបញ្ចូលនូវ [[យេរូសាឡឹមខាងកើត]] ដោយគ្មានការទទួលស្គាល់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ អ៊ីស្រាអែលរក្សាការត្រួតត្រាតាមកម្រិតលើតំបន់ដែលនៅសល់ជុំវិញ [[វ៉េសប៊ែង]]។ ទោះបីជាអ៊ីស្រាអែលលែងមានពលរដ្ឋរស់នៅជាអចិន្ត្រៃយ៍ ឬវត្តមានយោធារបស់ខ្លូនលើ [[ដែនជ្រោយកាសា]] បន្ទាប់ពីអនុវត្តន៍នៃ[[ការផ្តាច់ខ្លួននៃអ៊ីស្រាអែលចេញពីតំបន់កាសា|ការផ្តាច់ខ្លួនជាឯកតោភាគី]], ដែនដីនេះនូវតែចាត់ទុកដោយមួយចំនួនថាស្ថិតក្រោមអំណាចកាន់កាប់ដោយប្រទេសនេះ ក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិ។
អ៊ីស្រាអែលមិនទទួលស្គាល់ដោយ [[ការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិនៃអ៊ីស្រាអែល|ប្រទេសចំនួន ៣២]] រួមទាំង [[សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យអារ៉ាប់សារ៉ាវី]]}}
| {{font|size=90%|រដ្ឋអ៊ីស្រាអែល}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហេប្រឺ]]''' : '''ישראל''' – מדינת ישראל}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''اسرائيل''' – دولة اسرائيل}}
* {{font|size=90%|'''Israel''' – State of Israel}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ីស្លង់|size=30px}}
| '''[[អ៊ីស្លង់]]'''
| {{font|size=90%|អ៊ីស្លង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ីស្លង់]]''' : '''Ísland'''}}
* {{font|size=90%|'''Iceland'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ុយក្រែន|size=30px}}
| '''[[អ៊ុយក្រែន]]'''
| {{font|size=90%|អ៊ុយក្រែន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ុយក្រែន]]''' : '''Україна'''}}
* {{font|size=90%|'''Ukraine'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ូកង់ដា|size=30px}}
| '''[[អ៊ូកង់ដា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អ៊ូកង់ដា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្វាហ៊ីលី]]''' : '''Uganda''' – Jamhuri ya Uganda}}
* {{font|size=90%|'''Uganda''' – Republic of Uganda}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ូសបេគីស្ថាន|size=30px}}
| '''[[អ៊ូសបេគីស្ថាន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អ៊ូសបេគីស្ថាន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ូសបេក]]''' : '''Oʻzbekiston''' – Oʻzbekiston Respublikasi}}
* {{font|size=90%|'''Uzbekistan''' – Republic of Uzbekistan}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អ៊ូរុយគ្វេ|size=30px}}
| '''[[អ៊ូរុយគ្វេ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>បូព៌ាអ៊ូរុយគ្វេ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Uruguay''' – República Oriental del Uruguay}}
* {{font|size=90%|'''Uruguay''' – Oriental Republic of Uruguay}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាមេនី|size=30px}}
| '''[[អាមេនី]]''' {{refn|1=មិនទទួលស្គាល់ដោយ[[ប៉ាគីស្ថាន]] ដោយសារ[[ជម្លោះនៅណាករណូ-ការ៉ាបាក់|ជម្លោះ]]ទៅលើ[[សាធារណរដ្ឋអាតសាក់|អាតសាក់]]}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អាមេនី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាមេនី]]''' : '''Հայաստան''' – Հայաստանի Հանրապետություն}}
* {{font|size=90%|'''Armenia''' – Republic of Armenia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត|size=30px}}
| '''[[អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''سعودية''' – المملكة العربيّة السّعوديّة
}}
* {{font|size=90%|'''Saudi Arabia''' – Kingdom of Saudi Arabia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាល្លឺម៉ង់|size=30px}}
| '''[[អាល្លឺម៉ង់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សហព័ន្ធអាល្លឺម៉ង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល្លឺម៉ង់]]''' : '''Deutschland''' – Bundesrepublik Deutschland}}
* {{font|size=90%|'''Germany''' – Federal Republic of Germany}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាល់បានី|size=30px}}
| '''[[អាល់បានី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អាល់បានី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល់បានី]]''' : '''Shqipëri / Shqipëria''' – Republika e Shqipërisë}}
* {{font|size=90%|'''Albania''' – Republic of Albania}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាល់ហ្សេរី|size=30px}}
| '''[[អាល់ហ្សេរី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>ប្រជាមានិតអាល់ហ្សេរី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''الجزائر''' – الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតាម៉ាស៊ិក]]''' : '''ⴷⵣⴰⵢⵔ''' – ⵜⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵜⴰⵎⴳⴷⴰⵢⵜ ⵜⴰⵖⵔⴼⴰⵏⵜ ⵜⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵢⵜ}}
* {{font|size=90%|'''Algeria''' – People's Democratic Republic of Algeria}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាស៊ែបៃសង់|size=30px}}
| '''[[អាស៊ែបៃសង់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អាស៊ែបៃសង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាស៊ែបៃសង់]]''' : '''Azərbaycan''' – Azərbaycan Respublikası}}
* {{font|size=90%|'''Azerbaijan''' – Republic of Azerbaijan}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាហ្វកានីស្ថាន|size=30px}}
| '''[[អាហ្វកានីស្ថាន]]''' {{refn|1=អាចសរសេរជា អស្វកនិស្ថាន}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋឥស្លាម<br>អាហ្វកានីស្ថាន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាប៉ាស្តូ]]''' : '''افغانستان''' – جمهوری اسلامی افغانستان}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាដារី]]''' : '''افغانستان''' – د افغانستان اسلامي جمهوریت}}
* {{font|size=90%|'''Afghanistan''' – Islamic Republic of Afghanistan}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាហ្វ្រិកកណ្ដាល|size=30px}}
| '''[[សាធារណរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្ដាល|អាហ្វ្រិកកណ្ដាល]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អាហ្វ្រិកកណ្ដាល}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាបារាំង]]''' : '''République centrafricaine'''}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសង់គោ]]''' : '''Ködörösêse tî Bêafrîka'''}}
* {{font|size=90%|'''Central African Republic'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង|size=30px}}
| '''[[អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អាហ្វ្រិកខាងត្បូង}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស៊ូលូ]]''' : '''Ningizimu Afrika''' – IRiphabliki yaseNingizimu Afrika}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាកូសា]]''' : '''Mzantsi Afrika''' – IRiphabliki yaseMzantsi Afrika}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាហ្វ្រិកាន]]''' : '''Suid-Afrika''' – Republiek van Suid-Afrika}}
* {{font|size=90%|'''South Africa''' – Republic of South Africa}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាហ្សង់ទីន|size=30px}}
| '''[[អាហ្សង់ទីន]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អាហ្សង់ទីន }}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Argentina''' – República Argentina}}
* {{font|size=90%|'''Argentina''' – Argentine Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អូទ្រីស|size=30px}}
| '''[[អូទ្រីស]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អូទ្រីស}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល្លឺម៉ង់]]''' : '''Österreich''' – Republik Österreich}}
* {{font|size=90%|'''Austria''' – Republic of Austria}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អូម៉ង់|size=30px}}
| '''[[អូម៉ង់]]'''
| {{font|size=90%|រជ្ជស៊ុលតង់អូម៉ង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''عمان''' – سلطنة عُمان}}
* {{font|size=90%|'''Oman''' – Sultanate of Oman}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អូស្ត្រាលី|size=30px}}
| '''[[អូស្ត្រាលី]]''' {{refn|1=ដែនដីក្រៅនៃអូស្ត្រាលីរួមមាន: [[ប្រជុំកោះអាស្ម័រ និងកាទែរ]] [[កោះគ្រិស្តម៉ាស]] [[ប្រជុំកោះកូកូស]] [[ប្រជុំកោះសមុទ្រកូរ៉ាល់]] [[ប្រជុំកោះហឺដ និងម៉ិកដូណាល់]] និង[[កោះន័រហ្វូក]]}}
| {{font|size=90%|សហធនរដ្ឋ<br>អូស្ត្រាលី}}
|
* {{font|size=90%|'''Australia''' – Commonwealth of Australia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អៀរឡង់|size=30px}}
| '''[[អៀរឡង់]]''' {{refn|1=អាចហៅផងដែរថា សាធារណរដ្ឋអៀរឡង់ (Republic of Ireland / Poblacht na hÉireann) ដែលមិនមែនជានាមផ្លូវការ ហើយគ្រាន់តែជាពិពណ៍នានៃប្រទេសនេះប៉ុណ្ណោះ}}
| {{font|size=90%|អៀរឡង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអៀរឡង់]]''' : '''Éire'''}}
* {{font|size=90%|'''Ireland'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អេក្វាឌ័រ|size=30px}}
| '''[[អេក្វាឌ័រ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អេក្វាឌ័រ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Ecuador''' – República del Ecuador}}
* {{font|size=90%|'''Ecuador''' – Republic of Ecuador}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អេត្យូពី|size=30px}}
| '''[[អេត្យូពី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សហព័ន្ធ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>អេត្យូពី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាមហារ៉ា]]''' : '''ኢትዮጵያ''' – የኢትዮጵያ ፈደራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ}}
* {{font|size=90%|'''Ethiopia''' – Federal Democratic Republic of Ethiopia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម|size=30px}}
| '''[[អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]]'''
| {{font|size=90%|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''إمارات''' – الإمارات العربيّة المتّحدة}}
* {{font|size=90%|'''United Arab Emirates'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អេរីត្រេ|size=30px}}
| '''[[អេរីត្រេ]]'''
| {{font|size=90%|រដ្ឋអេរីត្រេ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាទីគ្រីញ៉ា]]''' : '''ኤርትራ''' – ሃግሬ ኤርትራ}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''إريتريا''' – دولة إريتريا}}
* {{font|size=90%|'''Eritrea''' – State of Eritrea}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អេស៊ីប|size=30px}}
| '''[[អេស៊ីប]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អារ៉ាប់អេស៊ីប}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''مصر''' – جمهوريّة مصرالعربيّة}}
* {{font|size=90%|'''Egypt''' – Arab Republic of Egypt}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អេស្តូនី|size=30px}}
| '''[[អេស្តូនី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អេស្តូនី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្តូនី]]''' : '''Eesti''' – Eesti Vabariik}}
* {{font|size=90%|'''Estonia''' – Republic of Estonia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អេស្ប៉ាញ|size=30px}}
| '''[[អេស្ប៉ាញ]]'''
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>អេស្ប៉ាញ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''España''' – Reino de España}}
* {{font|size=90%|'''Spain''' – Kingdom of Spain}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អេស្វាទីនី|size=30px}}
| '''[[អេស្វាទីនី]]''' {{refn|1=ត្រូវបានស្គាល់ដោយឈ្មោះអតីតថា "រាជាណាចក្រស្វាស៊ីឡង់" (Kingdom of Swaziland) ដែលជាឈ្មោះផ្លូវការត្រូវបានប្រើរហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៨}}
| {{font|size=90%|រាជាណាចក្រ<br>អេស្វាទីនី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស្វាស៊ី]]''' : '''eSwatini''' – Umbuso weSwatini}}
* {{font|size=90%|'''Ewatini''' – Kingdom of Eswatini}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អែលសាល់វ៉ាឌ័រ|size=30px}}
| '''[[អែលសាល់វ៉ាឌ័រ]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អែលសាល់វ៉ាឌ័រ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''El Salvador''' – República de El Salvador}}
* {{font|size=90%|'''El Salvador''' – Republic of El Salvador}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
=== ឥ ===
|-----
| align="center"|{{flagicon|ឥណ្ឌា|size=30px}}
| '''[[ឥណ្ឌា]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ឥណ្ឌា}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាហិណ្ឌី]]''' : '''भारत''' – भारत गणराज्य}}
* {{font|size=90%|'''India''' – Republic of India}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ឥណ្ឌូណេស៊ី|size=30px}}
| '''[[ឥណ្ឌូណេស៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ឥណ្ឌូណេស៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាឥណ្ឌូណេស៊ី]]''' : '''Indonesia''' – Republik Indonesia}}
* {{font|size=90%|'''Indonesia''' – Republic of Indonesia}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
==== រដ្ឋសង្កេតការណ៍ ====
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប៉ាឡេស្ទីន|size=30px}}
| '''[[រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន|ប៉ាឡេស្ទីន]]''' {{refn|1=រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយ[[អ៊ីស្រាអែល]] ដែលទាមទារទឹកដីនោះជាអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនទេ។ ប៉ាឡេស្ទីន បានទទួលស្គាល់ខាងការទូតដោយបណ្ដាប្រទេសចំនួន [[ការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិនៃប៉ាឡេស្ទីន|១៣៨]] តែគ្មានព្រំដែនដីជាឯកភាព ឬប្រសិទ្ធភាពទៅលើការគ្រប់គ្រងនៃដែនដីភាគច្រើនដែលខ្លួនបានប្រកាសទាមទារទេ។}} {{refn|1=ជារដ្ឋសង្កេតការណ៍នៃអ.ស.ប តាំងពីឆ្នាំ ២០១២ និងជាសមាជិកនៃទីភ្នាក់ងារពិសេស [[យូណេស្កូ|UNESCO]] និង [[អង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មនៃសហប្រជាជាតិ|UNIDO]]}}
| {{font|size=90%|រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''فلسطين''' – دولة فلسطين}}
* {{font|size=90%|'''Palestine''' – State of Palestine}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|វ៉ាទីកង់|size=30px}}
| '''[[វ៉ាទីកង់]]''' {{refn|1=ជារដ្ឋសង្កេតការណ៍នៃអ.ស.ប តាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ ក្រោមនាមកត្តានៃរដ្ឋបាល[[សន្តាសន៍]] (Holy See) និងជាសមាជិកនៃទីភ្នាក់ងារពិសេស [[សហភាពទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិ|ITU]] [[អង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក|WIPO]] [[ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ|IAEA]] និង [[សហភាពប្រៃសណីយ៍សាកល|UPU]] }}
| {{font|size=90%|រដ្ឋបុរីវ៉ាទីកង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាឡាតាំង]]''' : '''Vaticanum''' – Status Civitatis Vaticanæ}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ីតាលី]]''' : '''Città del Vaticano''' – Stato della Città del Vaticano}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
==== អតីតសមាជិកសហប្រជាជាតិ ====
|-----
| align="center"|{{flagicon|តៃវ៉ាន់|size=30px}}
| '''[[តៃវ៉ាន់]]''' {{refn|1=សាធារណរដ្ឋចិនជាអតីតសមាជិកអ.ស.ប ពីឆ្នាំ ១៩៤៥ – ១៩៧៥ និងជាសមាជិកបច្ចុប្បន្ននៃអង្គការ [[អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក|WTO]]}} {{refn|1=សាធារណរដ្ឋចិនជារដ្ឋមួយមានការប្រជែងដើម្បីការទទួលស្គាល់ជារដ្ឋាភិបាលនៃចិនតាំងពីឆ្នាំ ១៩៤៩ នឹងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន (PRC)។ សាធារណរដ្ឋចិនត្រួតត្រាលើកោះតៃវ៉ាន់ និងប្រជុំកោះដែលជាប់ទាក់ទិន មានប្រជុំកោះជីនមិន ទុងស្យា ម៉ាស៊ូ និងផ្នែកនៃប្រជុំកោះស្ប្រ៉ាតលី ព្រមទាំងទាមទារបញ្ចូលដែនដីនៃ[[ចិនដីគោក]]។ ស.ចិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយរដ្ឋសមាជិកសហប្រជាជាតិចំនួន [[ទំនាក់ទំនងបរទេសនៃតៃវ៉ាន់|១៤]] និង[[សន្តាសន៍]] ហើយរដ្ឋទាំងនេះមិនទទួលស្គាល់ស.ប្រ.ចិននោះទេ។ ដែនដីនៃស.ចិនទាំងមូលបានទាមទារដោយស.ប្រ.ចិន {{refn|1=នៅឆ្នាំ ១៩៤៩ រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយ[[គួមិនតាំង|បក្សគួមិនតាំង]]បានចាញ់[[សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងចិន|សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង]]នឹង[[បក្សកុម្មុយនិស្តចិន]] ហើយនិរទេសទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់ និង[[ហៃណាន|កោះហៃណាំ]](ត្រូវបានប.កុ.ចិនដណ្ដើមបាននៅឆ្នាំ ១៩៥០) ដោយតាំង[[តៃប៉ិ|ទីក្រុងតៃប៉ិ]]ជាធានីបណ្ដោះអាសន្ន។ សហប្រជាជាតិបានប្រគល់[[ចិន និងសហប្រជាជាតិ|អាសនៈតំណាងចិន]]អោយស.ប្រ.ចិននៅឆ្នាំ ១៩៧១។ រដ្ឋភាគច្រើនទទួលស្គាល់ស.ប្រ.ចិនជាតំណាងស្របច្បាប់តែមួយគត់នៃចិនទាំងមូល ([[ចិនតែមួយ|នយោបាយចិនតែមួយ]]) ហើយចាត់ទុកតៃវ៉ាន់ជា[[ខេត្តតៃវ៉ាន់ (ចិន)|ខេត្តមួយ]]នៃស.ប្រ.ចិន។ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ [[ស្ថានការណ៍នយោបាយនៃតៃវ៉ាន់]]កំពុងស្ថិតក្នុងវិវាទនៅឡើយ}}}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋចិន}} {{refn|1=[[ចិន|សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន]] (PRC) ត្រូវបានហៅជាធម្មតាថា "ចិន" ឯសាធារណរដ្ឋចិន (ROC) ហៅថា "តៃវ៉ាន់" ជួនកាលត្រូវបានស្គាល់ខាងការទូតថា "[[ឆៃនីសតៃប៉ិ]]"}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាចិន]]''' : '''台灣 / 臺灣''' – 中華民國}}
* {{font|size=90%|'''Taiwan''' – Republic of China}}
|-----
| colspan="4" style="text-align:left;" |
==== រដ្ឋដទៃទៀត ====
|-----
| align="center"|{{flagicon|កូសូវ៉ូ|size=30px}}
| '''[[កូសូវ៉ូ]]''' {{refn|1=អនុលោមតាម[[សេចក្តីសម្រេច ១២៤៤ នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសហប្រជាជាតិ]] កូសូវ៉ូត្រូវបានដាក់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់[[បេសកកម្មរដ្ឋបាលបណ្តោះអាសន្នរបស់សហប្រជាជាតិនៅកូសូវ៉ូ]]ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩។ កូសូវ៉ូ[[ឯករាជ្យភាពនៅកូសូវ៉ូ|ប្រកាសឯករាជ្យភាពពីស៊ែប៊ី]]នៅឆ្នាំ ២០០៨ ហើយបានទទួលស្គាល់ខាងការទូតដោយរដ្ឋសមាជិកសហប្រជាជាតិចំនួន ៩៧ រួមទាំង[[តៃវ៉ាន់]] [[នីវវេ]] និង [[ប្រជុំកោះឃុក]] ឯរដ្ឋចំនួន ១៥ ផ្សេងទៀតបានដកការទទួលស្គាល់ទៅវិញ។ [[ស៊ែប៊ី]]នៅតែរក្សាជំហរទាមទារអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនទៅលើកូសូវ៉ូ។ ចំណោមដែនដីទាំងមូល ការត្រួតត្រារបស់កូសូវ៉ូ នៅតំបន់[[កូសូវ៉ូខាងជើង|ភាគខាងជើង]]នៅមានកម្រិត}} {{refn|1=កូសូវ៉ូជាសមាជិកនៃអង្គការ[[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]] និង[[ធនាគារពិភពលោកគ្រុប]]}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>កូសូវ៉ូ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាល់បានី]]''' : '''Kosovë''' – Republika e Kosovës}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាស៊ែប៊ី]]''' : '''Косово''' – Република Косово}}
* {{font|size=90%|'''Kosovo''' – Republic of Kosovo}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ត្រង់នីស្ទ្រី|size=30px}}
| '''[[ត្រង់នីស្ទ្រី]]''' <br>{{font|size=90%|''(ព្រីដណេស្ត្រូវី)''}}
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ម៉ុលដាវី<br>ព្រីដណេស្ត្រូវី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ុលដាវី]]''' : '''Нистрянэ''' – Република Молдовеняскэ Нистрянэ}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារុស្ស៊ី]]''' : '''приднестровье''' – Приднестровская Молдавская Республика}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអ៊ុយក្រែន]]''' : '''Придністров'я''' – Придністровська Молдавська Республіка}}
* {{font|size=90%|'''Transnistria / Transdniestria / Pridnestrovia''' – Pridnestrovian Moldavian Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|នីវវេ|size=30px}}
| '''[[នីវវេ]]'''
| {{font|size=90%|នីវវេ}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសានីវវេ]]''' : '''Niuē'''}}
* {{font|size=90%|'''Niue'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ប្រជុំកោះឃុក|size=30px}}
| '''[[ប្រជុំកោះឃុក]]'''
| {{font|size=90%|ប្រជុំកោះឃុក}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាម៉ាវរី (ប្រជុំកោះឃុក)]]''' : '''Kūki 'Āirani'''}}
* {{font|size=90%|'''Cook Islands'''}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|ស៊ីបខាងជើង|size=30px}}
| '''[[ស៊ីបខាងជើង]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>តួកគីនៃ<br>ស៊ីបខាងជើង}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាតួកគី]]''' : '''Kuzey Kıbrıs''' – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti}}
* {{font|size=90%|'''Northern Cyprus''' – Turkish Republic of Northern Cyprus}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សារ៉ាវី|size=30px}}
| '''[[សារ៉ាវី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>ប្រជាធិបតេយ្យ<br>អារ៉ាប់សារ៉ាវី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''صحراوي''' – الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]''' : '''Saharaui''' – República Árabe Saharaui Democrática}}
* {{font|size=90%|'''Sahrawi''' – Sahrawi Arab Democratic Republic}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|សូម៉ាលីឡង់|size=30px}}
| '''[[សូម៉ាលីឡង់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>សូម៉ាលីឡង់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាសូម៉ាលី]]''' : '''Somaliland''' – Jamhuriyadda Somaliland}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអារ៉ាប់]]''' : '''أرض الصومال''' – جمهورية أرض الصومال}}
* {{font|size=90%|'''Somaliland''' – Jamhuriyadda Somaliland}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាតសាក់|size=30px}}
| '''[[អាតសាក់]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អាតសាក់}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាមេនី]]''' : '''Արցախ''' – Արցախի Հանրապետություն}}
* {{font|size=90%|'''Artsakh''' – Republic of Artsakh}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អាប់កាស៊ី|size=30px}}
| '''[[អាប់កាស៊ី]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អាប់កាស៊ី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអាប់កាស៊ី]]''' : '''Аҧсны́''' – Аҧсны Аҳәынҭқарра}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារុស្ស៊ី]]''' : '''Абхaзия''' – Республика Абхазия}}
* {{font|size=90%|'''Abkhazia''' – Republic of Abkhazia}}
|-----
| align="center"|{{flagicon|អូសេទីខាងត្បូង|size=30px}}
| '''[[អូសេទីខាងត្បូង]]'''
| {{font|size=90%|សាធារណរដ្ឋ<br>អូសេទីខាងត្បូង –<br>រដ្ឋសេរីអាឡានី}}
|
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាអូសេទី]]''' : '''Хуссар Ирыстон''' – Республикӕ Хуссар Ирыстон / Паддзахад Аллонстон}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសាចចជី]]''' : '''ცხინვალის რეგიონი'''}}
* {{font|size=90%|'''[[ភាសារុស្សី]]''' : '''Южная Осетия''' – Республика Южная Осетия / Государство Алания}}
* {{font|size=90%|'''South Ossetia''' – Republic of South Ossetia – The Free State of Alania}}
|}
== កំណត់សម្គាល់ ==
j5wdgxzbs2nma07rg9eay10dhwb5w3f
ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset
3
41861
282206
248297
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong]] ទៅ [[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/ប្រអប់ព័ត៌មាន
2
41876
282208
249956
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/ប្រអប់ព័ត៌មាន]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/ប្រអប់ព័ត៌មាន]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Graph:Chart
| width = 280
| height = 150
| background = F8F9FB
| type = line
| x = 1,2,3,4,5,6,7,8,9
| y = 10,12,6,14,2,10,7,9,12
}}
{{Infobox
|data1 = {{Graph:Chart
| width=180 | height=150
| xAxisTitle=X
| yAxisTitle=Y
| legend=Legend
| type=stackedrect
| x=1,2,3,4,5,6,7,8
| y1=10,12,6,14,2,10,7,9
| y2=2,4,6,8,13,11,9,2
| y1Title=Data A
| y2Title=Data B
| colors=seagreen, orchid
}}
}}
== ប្រអប់ព័ត៌មាន ==
{{Infobox
|bodystyle = width:22em; font-size:85%; line-height: 1.4em;
|headerstyle = background:#EBECF1;
|titlestyle = padding:0.25em 0.33em 0.33em;line-height:1.25em;font-size:1.25em;
|abovestyle = text-align: center; line-height:1.5em; font-size:1.25em; white-space:nowrap; background:#EBECF1
|imagestyle = text-align:center;padding:0.8 0.5 1em;
|captionstyle = vertical-align: middle;padding:0.5em 0;
|title =
|above = ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
|subheader = '''1993 ー 2024'''
|image1 = {{infobox country/imagetable
|image1a = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image=Flag of Cambodia.svg|sizedefault=120px|border=no|}}
|caption1 = '''[[ទង់ជាតិកម្ពុជា|ទង់ជាតិ]]'''
|image2 ={{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image=File:Royal Arms of Cambodia.svg|sizedefault=85px|border=no|}}
|caption2 = '''[[ព្រះលញ្ឆករនៃកម្ពុជា|ព្រះលញ្ឆករ]]''' }}
|labelstyle = background:#EBECF1;
|label1 = បាវចនា
|data1 = "ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ"
|data2 = {{larger|'''ភ្លេងជាតិ''' <br>"[[បទនគររាជ]]"}}<div style="padding-top:0.5em;"><center>[[File:United States Navy Band - Nokoreach.ogg]]</center></div>
|data3 = {{ផែនទីរូបភាព/អាស៊ីអាគ្នេយ៍|Image=Cambodia on the globe (Southeast Asia centered).svg|Dimension=center{{!}}250px}}|border=no|
|label4 = រាជធានី<br/><div style="display:inline" style="font-weight:normal">និង ទីក្រុងធំបំផុត</div>
|data4 = [[ភ្នំពេញ]]<br>{{Small|{{Coord|11|33|N|104|55|E|type:city|display=inline,title}}}}
|data5 = {{Location map+|Cambodia|width=260|AlternativeMap=Cambodia adm location map.svg|alt=ផែនទីប្រទេសកម្ពុជាដែលបង្ហាញទីតាំងរាជធានី|float=center|caption=|places=
{{Location map~ |Cambodia |label='''[[ភ្នំពេញ]]''' |label_size=90 |position=right |lat=11.708 |long=104.91 |marksize=4 |link=ភ្នំពេញ}} }}
|label6 = ខ
|data6 = គ
|data8= {{Bar box
|title=ប្រជាជនតាមក្រុមអាយុ
|titlebar=#EBECF1
|width=300px
|border=0px
|background=F8F9F2
|bars=
{{bar pixel|0-14 ឆ្នាំ|#74b9f2|105||30.18 %}}
{{bar pixel|15-24 ឆ្នាំ|#74b9f2|60||17.28 %}}
{{bar pixel|25-54 ឆ្នាំ|#74b9f2|147||41.51 %}}
{{bar pixel|55-64 ឆ្នាំ|#74b9f2|21||6.44 %}}
{{bar pixel|64+ ឆ្នាំ|#74b9f2|18||4.59 %}}
}}
|data9= {{Bar box
|title=ប្រជាជនតាមក្រុមអាយុ
|titlebar=#EBECF1
|width=300px
|border=0px
|background=F8F9F2
|bars=
{{bar pixel|0-14 ឆ្នាំ|#74b9f2|30||30.18 %}}
{{bar pixel|15-24 ឆ្នាំ|#74b9f2|17||17.28 %}}
{{bar pixel|25-54 ឆ្នាំ|#74b9f2|42||41.51 %}}
{{bar pixel|55-64 ឆ្នាំ|#74b9f2|6||6.44 %}}
{{bar pixel|64+ ឆ្នាំ|#74b9f2|5||4.59 %}}
}}
|data10= {{Wikidata icon|Q424|28px}}
|belowstyle = background:#EBECF1;
|below = {{Wikidata icon|Q424|28px}}}}
ky35uk7vu82qyspiwprfqgpb02pb6dw
អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/Gadget-switcher.js
2
41880
282199
248439
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/Gadget-switcher.js]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/Gadget-switcher.js]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
javascript
text/javascript
'use strict';
$( function () {
$.each( document.querySelectorAll( '.switcher-container' ), function ( i ) {
var activeElement,
switchers = [], container = this, radioName = 'switcher-' + i;
$.each( this.children, function () {
var $radio, switcher = this,
$labelContainer = $( switcher.querySelector('.switcher-label') ),
$labelText = $labelContainer.contents();
if ( !$labelText.length ) {
return;
}
switchers.push( switcher );
$radio = $( '<input type="radio">' ).attr( 'name', radioName ).click( function () {
$( activeElement ).hide();
$( switcher ).show();
activeElement = switcher;
} );
if ( !activeElement ) {
// Mark the first one as selected
activeElement = switcher;
$radio.prop( 'checked', true );
} else if ( $labelContainer.attr( 'data-switcher-default' ) !== undefined ) {
// Custom default
$radio.click();
} else {
// Hide non-default
$( switcher ).hide();
}
$( '<label style="display:block"></label>' ).append( $radio, $labelText ).appendTo( container );
$labelContainer.remove();
} );
if ( switchers.length > 1 ) {
$( '<label style="display:block">Show all</label>' ).prepend(
$( '<input type="radio">' ).attr( 'name', radioName ).click( function () {
$( switchers ).show();
activeElement = switchers;
} )
).appendTo( container );
}
if ( switchers.length === 1 ) {
$radio.remove();
}
} );
} );
rfrj954v1jruapbczd7fsub1pnk7wh8
បញ្ជីនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ
0
43161
282168
262192
2022-08-04T12:16:55Z
Patcha007
33603
/* បញ្ជីនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ */
wikitext
text/x-wiki
បញ្ជី[[នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ|នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ]]បានតម្រៀបតាមលំដាប់លំដោយ គិតមកដល់បច្ចុប្បន្នប្រទេសថៃមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីចំនួន ២៩ រូប
== បញ្ជីនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ ==
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center" width="100%"
! rowspan="2" style="width:25px;" |លេខ
! colspan="2" style="width:280px;" |នាយករដ្ឋមន្ត្រី
! colspan="3" |រយៈពេលកាន់តំណែង
! colspan="2" rowspan="2" |គណបក្សនយោបាយ
! rowspan="2" style="width:160px;" |រដ្ឋាភិបាល
! rowspan="2" |ជាប់ឆ្នោត
! rowspan="2" style="width:100px;" |រជ្ជកាលសម័យ
|-
!រូប
! style="width:180px;" |ឈ្មោះ
{{small|(ឆ្នាំកំណើត-ស្លាប់)}}
!ចាប់ផ្តើមរបៀបវារៈ
!បញ្ចប់វារៈ
!រយៈពេល
|-
! rowspan="3" |1
| rowspan="3" |[[ឯកសារ:Phraya_Manopakorn_Nititada.jpg|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
| rowspan="3" |'''[[ព្រះយាមនោបករណ៍និតិធាតា]]'''
{{lang|th|พระยามโนปกรณ์นิติธาดา}}
{{small|(1884–1948)}}
| rowspan="3" |28 មិថុនា 1932
| rowspan="3" |20 មិថុនា 1933
| rowspan="3" |358 ថ្ងៃ
! rowspan="3" style="background:{{Independent politician/meta/color}}" |
| rowspan="3" |[[Independent politician|Independent]]
|''1.''[[People's Committee of Siam|Manopakorn I]]
| rowspan="4" |—
| rowspan="5" |[[ឯកសារ:King_Prajadhipok_portrait_photograph.jpg|កណ្តាល|101x101ភីកសែល]][[ប្រជាធិផុក]]
{{small|(1925–1935)}}
|-
|''2.''Manopakorn II
|-
|''3.''Manopakorn III
|-
! rowspan="5" |2
| rowspan="5" |[[ឯកសារ:Phraya_Pahol.jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
| rowspan="5" |'''[[ព្រះយាពហលពលពយុហសេនា]]'''
{{lang|th|พระยาพหลพลพยุหเสนา}}
{{small|(1887–1947)}}
| rowspan="5" |21 មិថុនា 1933
| rowspan="5" |16 ធ្នូ 1938
| rowspan="5" |5 ឆ្នាំ 178 ថ្ងៃ
! rowspan="5" style="background:{{Khana Ratsadon/meta/color}}" |
| rowspan="5" |[[Khana Ratsadon]]{{small|([[Royal Thai Armed Forces|Military faction]])}}
|''4.''Phahonyothin I
|-
|''5.''Phahonyothin II
|[[1933 Siamese general election|1933]]
|-
|''6.''Phahonyothin III
|—
| rowspan="10" |[[ឯកសារ:King_Ananda_Mahidol_portrait_photograph.jpg|កណ្តាល|99x99ភីកសែល]][[អានន្ទមហិតល]]
{{small|(1935–1946)}}
|-
|''7.''Phahonyothin IV
|[[1937 Siamese general election|1937]]
|-
|''8.''Phahonyothin V
|—
|-
! rowspan="2" |3
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Field_Marshal_Plaek_Phibunsongkhram.jpg|កណ្តាល|107x107ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ប្លែក ពិបូលសង្គ្រាម]]'''
{{lang|th|แปลก พิบูลสงคราม}}
{{small|(1897–1964)}}
| rowspan="2" |16 ធ្នូ 1938
| rowspan="2" |1 សីហា 1944
| rowspan="2" |5 ឆ្នាំ 229 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Khana Ratsadon/meta/color}}" |
| rowspan="2" |[[Khana Ratsadon]]{{small|([[Royal Thai Armed Forces|Military faction]])}}
|''9.''Plaek I
|[[1938 Siamese general election|1938]]
|-
|''10.''Plaek II
| rowspan="4" |—
|-
!4
|[[ឯកសារ:ควง_อภัยวงศ์_2475.jpg|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
|'''[[ឃួង អភ័យវង្ស]]'''
{{lang|th|ควง อภัยวงศ์}}
{{small|(1902–1968)}}
|1 សីហា 1944
|31 សីហា 1945
|1 ឆ្នាំ 30 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''11.''Khuang I
|-
!5
|[[ឯកសារ:Tawee_Boonyaket.jpg|កណ្តាល|112x112ភីកសែល]]
|'''[[ទវី បុណ្យកេតុ]]'''
{{lang|th|ทวี บุณยเกตุ}}
{{small|(1904–1971)}}
|31 សីហា 1945
|17 កញ្ញា 1945
|17 ថ្ងៃ
! style="background:{{Free Thai Movement/meta/color}};" |
|[[Free Thai Movement|Free Thai]]
|''12.''Tawee I
|-
!6
|[[ឯកសារ:Seni_Pramoj_in_1945.jpg|កណ្តាល|96x96ភីកសែល]]
|'''[[សេនីយ៍ ប្រាមោជ]]'''
{{lang|th|เสนีย์ ปราโมช}}
{{small|(1905–1997)}}
|17 កញ្ញា 1945
|31 មករា 1946
|136 ថ្ងៃ
! style="background:{{Free Thai Movement/meta/color}};" |
|[[Free Thai Movement|Free Thai]]
|''13.''Seni I
|-
!{{small|(4)}}
|[[ឯកសារ:ควง_อภัยวงศ์_2475.jpg|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
|'''[[Khuang Aphaiwong|ឃួង អភ័យវង្ស]]'''
{{lang|th|ควง อภัยวงศ์}}
{{small|(1902–1968)}}
|31 មករា 1946
|24 មីនា 1946
|52 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''14.''Khuang II
|[[1946 Siamese general election|1946]]
|-
! rowspan="2" |7
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:ปรีดี_พนมยงค์_ชุดข้าราชการ.jpg|កណ្តាល|108x108ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ប្រីឌី ភ្នំយង្គ]]'''
{{lang|th|ปรีดี พนมยงค์}}
{{small|(1900–1983)}}
| rowspan="2" |24 មីនា 1946
| rowspan="2" |23 សីហា 1946
| rowspan="2" |152 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Free Thai Movement/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Free Thai Movement|Free Thai]]
|''15.''Pridi I
| rowspan="2" |—
|-
|''16.''Pridi II
| rowspan="58" |[[ឯកសារ:นายกรัฐมนตรี_และภริยา_เฝ้าฯ_รับเสด็จ_สมเด็จพระเทพรัตนร_-_Flickr_-_Abhisit_Vejjajiva_(14).jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]][[ភូមិពលអតុល្យតេជ]]
{{small|(1946–2016)}}
|-
! rowspan="2" |8
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Thawal_Thamrong_Navaswadhi.jpg|កណ្តាល|101x101ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ថ្វាល់ ធំរងនាវាស្វស្តិ៍]]'''
{{lang|th|ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์}}{{small|(1901–1988)}}
| rowspan="2" |23 សីហា 1946
| rowspan="2" |8 វិច្ឆិកា 1947
| rowspan="2" |1 ឆ្នាំ 79 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Constitutional Front (Thailand)/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Constitutional Front (Thailand)|Constitutional Front]]
|''17.''Thawan I
|[[1946 Siamese general election|1946]]
|-
|''18.''Thawan II
| rowspan="3" |—
|-
!—
|[[ឯកសារ:Phin_Choonhavan.jpg|កណ្តាល|110x110ភីកសែល]]
|[[ភិន ជុន្ហៈវណ្ណ]]
{{lang|th|ผิน ชุณหะวัณ}}
{{small|(1891–1973)}}
|8 វិច្ឆិកា 1947
|10 វិច្ឆិកា 1947
|2 ថ្ងៃ
! style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|[[1947 Coup Group (Thailand)|Coup Group]]{{small|(''interim'')}}
|-
! rowspan="2" |{{small|(4)}}
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:ควง_อภัยวงศ์_2475.jpg|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[Khuang Aphaiwong|ឃួង អភ័យវង្ស]]'''
{{lang|th|ควง อภัยวงศ์}}
{{small|(1902–1968)}}
| rowspan="2" |10 វិច្ឆិកា 1947
| rowspan="2" |8 មេសា 1948
| rowspan="2" |150 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''19.''Khuang III
|-
|''20.''Khuang IV
|[[1948 Siamese general election|1948]]
|-
! rowspan="6" |{{small|(3)}}
| rowspan="6" |[[ឯកសារ:Field_Marshal_Plaek_Phibunsongkhram.jpg|កណ្តាល|107x107ភីកសែល]]
| rowspan="6" |'''[[Plaek Phibunsongkhram|ប្លែក ពិបូលសង្គ្រាម]]'''
{{lang|th|แปลก พิบูลสงคราม}}
{{small|(1897–1964)}}
| rowspan="6" |8 មេសា 1948
| rowspan="6" |16 កញ្ញា 1957
| rowspan="6" |9 ឆ្នាំ 161 ថ្ងៃ
| rowspan="5" style="background:{{Conservative Party (Thailand)/meta/color}};" |
| rowspan="5" |[[Conservative Party (Thailand)|Conservative Party]]<ref>หลักการและนโยบายของชุมนุมธรรมาธิปัตย์. [พระนคร: โรงพิมพ์สหการพานิช], 2490.</ref>
|''21.''Plaek III
|—
|-
|''22.''Plaek IV
|[[1949 Siamese general election|1949]]
|-
|''23.''Plaek V
| rowspan="2" |—
|-
|''24.''Plaek VI
|-
|''25.''Plaek VII
|[[1952 Thai general election|1952]]
|-
! style="background:{{Seri Manangkhasila Party/meta/color}};" |
|[[Seri Manangkhasila Party|Seri Manangkhasila]]
|''26.''Plaek VIII
|[[February 1957 Thai general election|1957]]
|-
!—
|[[ឯកសារ:Sarit_Thanarat_in_1950s.jpg|កណ្តាល|104x104ភីកសែល]]
|[[សរិដ្ឋ ធនះរ័ជ្ត|សឫស្តិ ធនៈរ័ជ្ត]]
{{lang|th|สฤษดิ์ ธนะรัชต์}}
{{small|(1908–1963)}}
|16 កញ្ញា 1957
|21 កញ្ញា 1957
|5 ថ្ងៃ
! style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Coup Group
{{small|(''interim'')}}
| rowspan="2" |—
|-
!9
|[[ឯកសារ:พจน์_สารสิน.jpg|កណ្តាល|94x94ភីកសែល]]
|'''[[ពចន៍ សារសិន]]'''
{{lang|th|พจน์ สารสิน}}
{{small|(1905–2000)}}
|21 កញ្ញា 1957
|1 មករា 1958
|102 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''27.''Pote
|-
!10
|[[ឯកសារ:Thanom_Kittikachorn_1960_02.jpg|កណ្តាល|103x103ភីកសែល]]
|'''[[ថ្នម កិត្តិខ្ចរ]]'''
{{lang|th|ถนอม กิตติขจร}}
{{small|(1911–2004)}}
|1 មករា 1958
|20 តុលា 1958
|292 ថ្ងៃ
! style="background:{{National Socialist Party/meta/color}};" |
|[[National Socialist Party (Thailand)|National Socialist]]<ref>{{Citation|title=Thailand: The Politics of Despotic Paternalism|year=2007|author=Thak Chaloemtiarana|page=88|place=Ithaca NY|publisher=Cornell Southeast Asia Program|isbn=978-0-8772-7742-2}}</ref>
|''28.''Thanom I
|[[December 1957 Thai general election|1957]]
|-
! rowspan="2" |11
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Sarit_Thanarat_in_1950s.jpg|កណ្តាល|104x104ភីកសែល]]
| rowspan="2" |[[សរិដ្ឋ ធនះរ័ជ្ត|សឫស្តិ ធនៈរ័ជ្ត]]
{{lang|th|สฤษดิ์ ธนะรัชต์}}
{{small|(1908–1963)}}
| rowspan="2" |20 តុលា 1958
| rowspan="2" |8 ធ្នូ 1963
{{small|(''ស្លាប់នៅក្នុងមុខតំណែង'')}}
| rowspan="2" |5 ឆ្នាំ 49 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Revolution Group
{{small|(''interim'')}}
| rowspan="3" |—
|-
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|''29.''Sarit I
|-
! rowspan="4" |{{small|(10)}}
| rowspan="4" |[[ឯកសារ:Thanom_Kittikachorn_1960_02.jpg|កណ្តាល|103x103ភីកសែល]]
| rowspan="4" |'''[[Thanom Kittikachorn|ថ្នម កិត្តិខ្ចរ]]'''
{{lang|th|ถนอม กิตติขจร}}
{{small|(1911–2004)}}
| rowspan="4" |9 ធ្នូ 1963
| rowspan="4" |14 តុលា 1973
| rowspan="4" |9 ឆ្នាំ 309 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|''30.''Thanom II
|-
! style="background:{{United Thai People's Party/meta/color}};" |
|[[United Thai People's Party|United Thai People]]
|''31.''Thanom III
|[[1969 Thai general election|1969]]
|-
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Revolution Group
{{small|(''interim'')}}
| rowspan="4" |—
|-
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|''32.''Thanom IV
|-
! rowspan="2" |12
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Sanya_Dharmasakti_1974_(cropped).jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[សញ្ញា ធម្មស័ក្តិ]]'''
{{lang|th|สัญญา ธรรมศักดิ์}}
{{small|(1907–2002)}}
| rowspan="2" |14 តុលា 1973
| rowspan="2" |15 កុម្ភៈ 1975
| rowspan="2" |1 ឆ្នាំ 124 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Independent politician|Independent]]
|''33.''Sanya I
|-
|''34.''Sanya II
|-
!{{small|(6)}}
|[[ឯកសារ:Seni_Pramoj_in_1945.jpg|កណ្តាល|96x96ភីកសែល]]
|'''[[សេនីយ៍ ប្រាមោជ]]'''
{{lang|th|เสนีย์ ปราโมช}}
{{small|(1905–1997)}}
|15 កុម្ភៈ 1975
|14 មីនា 1975
|27 ថ្ងៃ
! style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''35.''Seni II
|[[1975 Thai general election|1975]]
|-
!13
|[[ឯកសារ:คีกฤทธิ์_ปราโมช.jpg|កណ្តាល|96x96ភីកសែល]]
|'''[[គឹកឫទ្ធិ ប្រាមោជ]]'''
{{lang|th|คึกฤทธิ์ ปราโมช}}
{{small|(1911–1995)}}
|14 មីនា 1975
|20 មេសា 1976
|1 ឆ្នាំ 37 ថ្ងៃ
! style="background:{{Social Action Party/meta/color}};" |
|[[Social Action Party|Social Action]]
|''36.''Kukrit
|—
|-
! rowspan="2" |{{small|(6)}}
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Seni_Pramoj_in_1945.jpg|កណ្តាល|96x96ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[សេនីយ៍ ប្រាមោជ]]'''
{{lang|th|เสนีย์ ปราโมช}}
{{small|(1905–1997)}}
| rowspan="2" |20 មេសា 1976
| rowspan="2" |6 តុលា 1976
| rowspan="2" |169 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''37.''Seni III
|[[1976 Thai general election|1976]]
|-
|''38.''Seni IV
| rowspan="5" |—
|-
!—
|[[ឯកសារ:สงัด_ชลออยู่.jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
|[[ស្ងាត់ ឆះឡរយូ]]
{{lang|th|สงัด ชลออยู่}}
{{small|(1915–1980)}}
|6 តុលា 1976
|8 តុលា 1976
|2 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Administration Reform Council
{{small|(''interim'')}}
|-
!14
|[[ឯកសារ:Tanin2011.jpg|កណ្តាល|128x128ភីកសែល]]
|'''[[ធានិន្ទ្រ ក្រ័យវិជៀរ]]'''
{{lang|th|ธานินทร์ กรัยวิเชียร}}
{{small|(កើត 1927)}}
|8 តុលា 1976
|20 តុលា 1977
|1 ឆ្នាំ 34 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''39.''Thanin
|-
!—
|[[ឯកសារ:สงัด_ชลออยู่.jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
|[[ស្ងាត់ ឆះឡរយូ]]
{{lang|th|สงัด ชลออยู่}}
{{small|(1915–1980)}}
|20 តុលា 1977
|10 វិច្ឆិកា 1977
|21 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Revolution Group
{{small|(''interim'')}}
|-
! rowspan="2" |15
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Kriangsak_Chomanan_1976.jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ក្រៀងស័ក្តិ ជមៈន័ន្ទន៍]]'''
{{lang|th|เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์}}
{{small|(1917–2003)}}
| rowspan="2" |11 វិច្ឆិកា 1977
| rowspan="2" |3 មីនា 1980
| rowspan="2" |2 ឆ្នាំ 113 ថ្ងៃ
! style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|''40.''Kriangsak I
|-
! style="background:{{New Aspiration Party/meta/color}};" |
|[[National Democrat Party (Thailand)|National Democrat]]
|''41.''Kriangsak II
|[[1979 Thai general election|1979]]
|-
! rowspan="3" |16
| rowspan="3" |[[ឯកសារ:Prem_Tinsulanonda_(Cropped).jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
| rowspan="3" |'''[[ប្រេម ទីនសូឡានុន្ទ|ប្រេម តិណសូលានន្ទ៍]]'''
{{lang|th|เปรม ติณสูลานนท์}}
{{small|(1920–2019)}}
| rowspan="3" |3 មីនា 1980
| rowspan="3" |4 សីហា 1988
| rowspan="3" |8 ឆ្នាំ 154 ថ្ងៃ
! rowspan="3" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
| rowspan="3" |[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|''42.''Prem I
|—
|-
|''43.''Prem II
|[[1983 Thai general election|1983]]
|-
|''44.''Prem III
|[[1986 Thai general election|1986]]
|-
! rowspan="2" |17
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Chatichai_Choonhavan_1976.jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ជាតិជាយ ជុន្ហៈវណ្ណ]]'''
{{lang|th|ชาติชาย ชุณหะวัณ}}
{{small|(1920–1998)}}
| rowspan="2" |4 សីហា 1988
| rowspan="2" |23 កុម្ភៈ 1991
| rowspan="2" |2 ឆ្នាំ 204 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Thai Nation Party/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Thai Nation Party|Chart Thai]]
|''45.''Chatchai I
|[[1988 Thai general election|1988]]
|-
|''46.''Chatchai II
| rowspan="3" |—
|-
!—
|[[ឯកសារ:GEN_Sundhara_Kongsompong,_left_center,_Supreme_Commander,_Royal_Thai_Armed_Forces,_and_U.S._Ambassador_to_Thailand_cropped1.jpg|កណ្តាល|119x119ភីកសែល]]
|[[សុន្ទរ គងសមពង្ស]]
{{lang|th|สุนทร คงสมพงษ์}}
{{small|(1931–1999)}}
|24 កុម្ភៈ 1991
|2 មីនា 1991
|6 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|[[National Peace Keeping Council]]{{small|(''interim'')}}
|-
!18
|[[ឯកសារ:Anand_Panyarachun.jpg|កណ្តាល|113x113ភីកសែល]]
|'''[[អាន័ន្ទ បន្យារជុន]]'''
{{lang|th|อานันท์ ปันยารชุน}}
{{small|(កើត 1932)}}
|2 មីនា 1991
|7 មេសា 1992
|1 ឆ្នាំ 36 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''47.''Anand I
|-
!19
|
|'''[[សុចិន្តា គ្រាប្រយូរ]]'''
{{lang|th|สุจินดา คราประยูร}}
{{small|(កើត 1933)}}
|7 មេសា 1992
|24 ឧសភា 1992
|47 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
| rowspan="2" |''48.''Suchinda
|[[March 1992 Thai general election|1992]]
|-
!—
|[[ឯកសារ:Meechai Ruchuphan.jpg|កណ្តាល|80x80ភីកសែល]]
|[[មីជ័យ ឫជុព័ន្ធ]]
{{lang|th|มีชัย ฤชุพันธุ์}}
{{small|(កើត 1938)}}
{{small|''នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទី''}}
|24 ឧសភា 1992
|10 មិថុនា 1992
|17 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
| rowspan="2" |—
|-
!{{small|(18)}}
|[[ឯកសារ:Anand_Panyarachun.jpg|កណ្តាល|113x113ភីកសែល]]
|[[អាន័ន្ទ បន្យារជុន|'''អាន័ន្ទ បន្យារជុន''']]
{{lang|th|อานันท์ ปันยารชุน}}
{{small|(កើត 1932)}}
|10 មិថុនា 1992
|23 កញ្ញា 1992
|105 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''49.''Anand II
|-
!20
|[[ឯកសារ:Chuan_Leekpai_2010-04-01.jpg|កណ្តាល|118x118ភីកសែល]]
|'''[[ឈួន លីកភ័យ]]'''
{{lang|th|ชวน หลีกภัย}}
{{small|(កើត 1938)}}
|23 កញ្ញា 1992
|13 កក្កដា 1995
|2 ឆ្នាំ 293 ថ្ងៃ
! style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''50.''Chuan I
|[[September 1992 Thai general election|1992]]
|-
!21
|[[ឯកសារ:Banharn_Silpa-archa_(cropped).jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
|'''[[បន្ហារ សិល្បអាជា]]'''
{{lang|th|บรรหาร ศิลปอาชา}}
{{small|(1932–2016)}}
|13 កក្កដា 1995
|25 វិច្ឆិកា 1996
|1 ឆ្នាំ 135 ថ្ងៃ
! style="background:{{Thai Nation Party/meta/color}};" |
|[[Thai Nation Party|Chart Thai]]
|''51.''Banharn
|[[1995 Thai general election|1995]]
|-
!22
|[[ឯកសារ:Chavalit_Yongchaiyudh_18_May_2018_01_cropped.jpg|115x115ភីកសែល]]
|'''[[ជវលិត យងចៃយុទ្ធ]]'''
{{lang|th|ชวลิต ยงใจยุทธ}}
{{small|(កើត 1932)}}
|25 វិច្ឆិកា 1996
|9 វិច្ឆិកា 1997
|349 ថ្ងៃ
! style="background:{{New Aspiration Party/meta/color}};" |
|[[New Aspiration Party|New Aspiration]]
|''52.''Chavalit
|[[1996 Thai general election|1996]]
|-
!{{small|(20)}}
|[[ឯកសារ:Chuan_Leekpai_2010-04-01.jpg|កណ្តាល|118x118ភីកសែល]]
|[[ឈួន លីកភ័យ|'''ឈួន លីកភ័យ''']]
{{lang|th|ชวน หลีกภัย}}
{{small|(កើត 1938)}}
|9 វិច្ឆិកា 1997
|9 កុម្ភៈ 2001
|3 ឆ្នាំ 92 ថ្ងៃ
! style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''53.''Chuan II
|—
|-
! rowspan="2" |23
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Thaksin_DOD_20050915.jpg|កណ្តាល|100x100ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ទក្សិណ ជិនវ័ត្រ]]'''
{{lang|th|ทักษิณ ชินวัตร}}
{{small|(កើត 1949)}}
| rowspan="2" |9 កុម្ភៈ 2001
| rowspan="2" |19 កញ្ញា 2006
| rowspan="2" |5 ឆ្នាំ 222 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Thai Rak Thai/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Thai Rak Thai]]
|''54.''Thaksin I
|[[2001 Thai general election|2001]]
|-
|''55.''Thaksin II
|[[2005 Thai general election|2005]]
|-
!—
|[[ឯកសារ:Sonthi_Boonyaratglin_(cropped).png|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
|[[ស៊ុនធិ បុណ្យ រ័តក្លិន|សន្ធិ បុណ្យរ័តក្លិន]]
{{lang|th|สนธิ บุญยรัตกลิน}}
{{small|(កើត 1946)}}
|19 កញ្ញា 2006
|1 តុលា 2006
|12 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|[[Council for National Security]]{{small|(''interim'')}}
| rowspan="2" |—
|-
!24
|[[ឯកសារ:Surayud_cropped_2007.jpg|កណ្តាល|138x138ភីកសែល]]
|'''[[សុរយុទ្ធ ចុលានន្ទ]]'''
{{lang|th|สุรยุทธ์ จุลานนท์}}
{{small|(កើត 1943)}}
|1 តុលា 2006
|29 មករា 2008
|1 ឆ្នាំ 120 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''56.''[[2006 Thai interim civilian government|Surayud]]
|-
!25
|[[ឯកសារ:Samak_Sundaravej.JPG|កណ្តាល|105x105ភីកសែល]]
|'''[[ស្ម័គ្រ សុន្ទរវេជ]]'''
{{lang|th|สมัคร สุนทรเวช}}
{{small|(1935–2009)}}
|29 មករា 2008
|8 កញ្ញា 2008
|224 ថ្ងៃ
! style="background:{{People's Power Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[People's Power Party (Thailand)|People's Power]]
| rowspan="2" |''57.''Samak
|[[2007 Thai general election|2007]]
|-
! rowspan="2" |26
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Somchai_Wongsawat_15112008.jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[សមជាយ វង្សស្វ័ស្តិ៍]]'''
{{lang|th|สมชาย วงศ์สวัสดิ์}}
{{small|(កើត 1947)}}
| rowspan="2" |8 កញ្ញា 2008
| rowspan="2" |2 ធ្នូ 2008
|9 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Thai Rak Thai/meta/color}};" |
|[[People's Power Party (Thailand)|People's Power]]
| rowspan="4" |—
|-
|84 ថ្ងៃ
|[[People's Power Party (Thailand)|People's Power]]
| rowspan="2" |''58.''Somchai
|-
!—
|[[ឯកសារ:Chaovarat_Chanweerakul_(cropped).jpg|កណ្តាល|124x124ភីកសែល]]
|[[ជវរ័ត្ន ជាញវីរកុល]]
{{lang|th|ชวรัตน์ ชาญวีรกูล}}
{{small|(កើត 1936)}}
{{small|''នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទី''}}
|3 ធ្នូ 2008
|17 ធ្នូ 2008
|15 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|-
!27
|[[ឯកសារ:Abhisit_Vejjajiva_2009_official.jpg|123x123ភីកសែល]]
|'''[[អភិសិទ្ធិ វេជ្ជាជីវៈ]]'''
{{lang|th|อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ}}
{{small|(កើត 1964)}}
|17 ធ្នូ 2008
|5 សីហា 2011
|2 ឆ្នាំ 231 ថ្ងៃ
! style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''59.''[[Abhisit cabinet|Abhisit]]
|-
! rowspan="1" |28
|[[ឯកសារ:9153ri-Yingluck_Shinawatra.jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
|'''[[យិងលក្សណ៍ ជិនវ័ត្រ]]'''
{{lang|th|ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร}}
{{small|(កើត 1967)}}
|5 កញ្ញា 2011
|7 ឧសភា 2014
|2 ឆ្នាំ 275 ថ្ងៃ
! style="background:{{Pheu Thai Party/meta/color}};" |
|[[Pheu Thai Party|Pheu Thai]]
| rowspan="2" |''60.''[[Yingluck cabinet|Yingluck]]
|[[2011 Thai general election|2011]]
|-
!'''—'''
|[[ឯកសារ:Niwatthamrong_Boonsongpaisan_at_Ministerial_Conference_2013_crop.jpg|កណ្តាល|112x112ភីកសែល]]
|[[និវឌ្ឍធំរង ប៊ុនសង់ពៃសាល]]
{{lang|th|นิวัฒน์ธำรง บุญทรงไพศาล}}
{{small|(កើត 1948)}}
{{small|''នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទី''}}
|7 ឧសភា 2014
|22 ឧសភា 2014
|15 ថ្ងៃ
! style="background:{{Pheu Thai Party/meta/color}};" |
|[[Pheu Thai Party|Pheu Thai]]
| rowspan="3" |—
|-
! rowspan="3" |29
| rowspan="3" |[[ឯកសារ:Prayuth_2018_cropped.jpg|កណ្តាល|111x111ភីកសែល]]
| rowspan="3" |'''[[ប្រយុទ្ធ ច័ន្ទ្រ៍ឱជា]]'''
{{lang|th|ประยุทธ์ จันทร์โอชา}}
{{small|(កើត 1954)}}
| rowspan="3" |22 ឧសភា 2014<ref>{{cite journal|date=25 August 2014|script-title=th:ประกาศแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี ลงวันที่ 24 สิงหาคม 2557|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2557/E/159/1.PDF|journal=[[Royal Thai Government Gazette]]|language=th|location=Bangkok|publisher=Cabinet Secretariat|volume=131, Special Part 159 D|page=1|trans-title=Proclamation on Appointment of Prime Minister dated 24 August 2014|access-date=25 August 2014}}</ref>
| rowspan="3" |នៅតែកាន់តំណែង
| rowspan="3" |7 ឆ្នាំ 94 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|[[National Council for Peace and Order]]{{small|(''interim'')}}
|-
|''61.''[[First Prayut cabinet|Prayut I]]
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:King_Rama_X_official_(crop).png|កណ្តាល|91x91ភីកសែល]][[វជិរាលង្ករណ|វជិរាលង្ករណ៍]]
{{small|(2016–)}}
|-
! style="background:{{Palang Pracharath Party/meta/color}};" |
|[[Palang Pracharath Party|Palang Pracharath]]
|''62.''[[Second Prayut cabinet|Prayut II]]
|[[2019 Thai general election|2019]]
|-
|}
== ឯកសារយោង ==
<references />
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ]]
fv1by5s045ng2bcrjm6anh5tryglvjy
282217
282168
2022-08-05T06:53:44Z
CommonsDelinker
142
Removing [[:c:File:Meechai_Ruchuphan.jpg|Meechai_Ruchuphan.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Túrelio|Túrelio]] because: This file is ONLY published under a license that does not allow unrestricted commercial use. Under [[:c:Special:MyLa
wikitext
text/x-wiki
បញ្ជី[[នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ|នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ]]បានតម្រៀបតាមលំដាប់លំដោយ គិតមកដល់បច្ចុប្បន្នប្រទេសថៃមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីចំនួន ២៩ រូប
== បញ្ជីនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ ==
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center" width="100%"
! rowspan="2" style="width:25px;" |លេខ
! colspan="2" style="width:280px;" |នាយករដ្ឋមន្ត្រី
! colspan="3" |រយៈពេលកាន់តំណែង
! colspan="2" rowspan="2" |គណបក្សនយោបាយ
! rowspan="2" style="width:160px;" |រដ្ឋាភិបាល
! rowspan="2" |ជាប់ឆ្នោត
! rowspan="2" style="width:100px;" |រជ្ជកាលសម័យ
|-
!រូប
! style="width:180px;" |ឈ្មោះ
{{small|(ឆ្នាំកំណើត-ស្លាប់)}}
!ចាប់ផ្តើមរបៀបវារៈ
!បញ្ចប់វារៈ
!រយៈពេល
|-
! rowspan="3" |1
| rowspan="3" |[[ឯកសារ:Phraya_Manopakorn_Nititada.jpg|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
| rowspan="3" |'''[[ព្រះយាមនោបករណ៍និតិធាតា]]'''
{{lang|th|พระยามโนปกรณ์นิติธาดา}}
{{small|(1884–1948)}}
| rowspan="3" |28 មិថុនា 1932
| rowspan="3" |20 មិថុនា 1933
| rowspan="3" |358 ថ្ងៃ
! rowspan="3" style="background:{{Independent politician/meta/color}}" |
| rowspan="3" |[[Independent politician|Independent]]
|''1.''[[People's Committee of Siam|Manopakorn I]]
| rowspan="4" |—
| rowspan="5" |[[ឯកសារ:King_Prajadhipok_portrait_photograph.jpg|កណ្តាល|101x101ភីកសែល]][[ប្រជាធិផុក]]
{{small|(1925–1935)}}
|-
|''2.''Manopakorn II
|-
|''3.''Manopakorn III
|-
! rowspan="5" |2
| rowspan="5" |[[ឯកសារ:Phraya_Pahol.jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
| rowspan="5" |'''[[ព្រះយាពហលពលពយុហសេនា]]'''
{{lang|th|พระยาพหลพลพยุหเสนา}}
{{small|(1887–1947)}}
| rowspan="5" |21 មិថុនា 1933
| rowspan="5" |16 ធ្នូ 1938
| rowspan="5" |5 ឆ្នាំ 178 ថ្ងៃ
! rowspan="5" style="background:{{Khana Ratsadon/meta/color}}" |
| rowspan="5" |[[Khana Ratsadon]]{{small|([[Royal Thai Armed Forces|Military faction]])}}
|''4.''Phahonyothin I
|-
|''5.''Phahonyothin II
|[[1933 Siamese general election|1933]]
|-
|''6.''Phahonyothin III
|—
| rowspan="10" |[[ឯកសារ:King_Ananda_Mahidol_portrait_photograph.jpg|កណ្តាល|99x99ភីកសែល]][[អានន្ទមហិតល]]
{{small|(1935–1946)}}
|-
|''7.''Phahonyothin IV
|[[1937 Siamese general election|1937]]
|-
|''8.''Phahonyothin V
|—
|-
! rowspan="2" |3
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Field_Marshal_Plaek_Phibunsongkhram.jpg|កណ្តាល|107x107ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ប្លែក ពិបូលសង្គ្រាម]]'''
{{lang|th|แปลก พิบูลสงคราม}}
{{small|(1897–1964)}}
| rowspan="2" |16 ធ្នូ 1938
| rowspan="2" |1 សីហា 1944
| rowspan="2" |5 ឆ្នាំ 229 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Khana Ratsadon/meta/color}}" |
| rowspan="2" |[[Khana Ratsadon]]{{small|([[Royal Thai Armed Forces|Military faction]])}}
|''9.''Plaek I
|[[1938 Siamese general election|1938]]
|-
|''10.''Plaek II
| rowspan="4" |—
|-
!4
|[[ឯកសារ:ควง_อภัยวงศ์_2475.jpg|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
|'''[[ឃួង អភ័យវង្ស]]'''
{{lang|th|ควง อภัยวงศ์}}
{{small|(1902–1968)}}
|1 សីហា 1944
|31 សីហា 1945
|1 ឆ្នាំ 30 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''11.''Khuang I
|-
!5
|[[ឯកសារ:Tawee_Boonyaket.jpg|កណ្តាល|112x112ភីកសែល]]
|'''[[ទវី បុណ្យកេតុ]]'''
{{lang|th|ทวี บุณยเกตุ}}
{{small|(1904–1971)}}
|31 សីហា 1945
|17 កញ្ញា 1945
|17 ថ្ងៃ
! style="background:{{Free Thai Movement/meta/color}};" |
|[[Free Thai Movement|Free Thai]]
|''12.''Tawee I
|-
!6
|[[ឯកសារ:Seni_Pramoj_in_1945.jpg|កណ្តាល|96x96ភីកសែល]]
|'''[[សេនីយ៍ ប្រាមោជ]]'''
{{lang|th|เสนีย์ ปราโมช}}
{{small|(1905–1997)}}
|17 កញ្ញា 1945
|31 មករា 1946
|136 ថ្ងៃ
! style="background:{{Free Thai Movement/meta/color}};" |
|[[Free Thai Movement|Free Thai]]
|''13.''Seni I
|-
!{{small|(4)}}
|[[ឯកសារ:ควง_อภัยวงศ์_2475.jpg|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
|'''[[Khuang Aphaiwong|ឃួង អភ័យវង្ស]]'''
{{lang|th|ควง อภัยวงศ์}}
{{small|(1902–1968)}}
|31 មករា 1946
|24 មីនា 1946
|52 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''14.''Khuang II
|[[1946 Siamese general election|1946]]
|-
! rowspan="2" |7
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:ปรีดี_พนมยงค์_ชุดข้าราชการ.jpg|កណ្តាល|108x108ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ប្រីឌី ភ្នំយង្គ]]'''
{{lang|th|ปรีดี พนมยงค์}}
{{small|(1900–1983)}}
| rowspan="2" |24 មីនា 1946
| rowspan="2" |23 សីហា 1946
| rowspan="2" |152 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Free Thai Movement/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Free Thai Movement|Free Thai]]
|''15.''Pridi I
| rowspan="2" |—
|-
|''16.''Pridi II
| rowspan="58" |[[ឯកសារ:นายกรัฐมนตรี_และภริยา_เฝ้าฯ_รับเสด็จ_สมเด็จพระเทพรัตนร_-_Flickr_-_Abhisit_Vejjajiva_(14).jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]][[ភូមិពលអតុល្យតេជ]]
{{small|(1946–2016)}}
|-
! rowspan="2" |8
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Thawal_Thamrong_Navaswadhi.jpg|កណ្តាល|101x101ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ថ្វាល់ ធំរងនាវាស្វស្តិ៍]]'''
{{lang|th|ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์}}{{small|(1901–1988)}}
| rowspan="2" |23 សីហា 1946
| rowspan="2" |8 វិច្ឆិកា 1947
| rowspan="2" |1 ឆ្នាំ 79 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Constitutional Front (Thailand)/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Constitutional Front (Thailand)|Constitutional Front]]
|''17.''Thawan I
|[[1946 Siamese general election|1946]]
|-
|''18.''Thawan II
| rowspan="3" |—
|-
!—
|[[ឯកសារ:Phin_Choonhavan.jpg|កណ្តាល|110x110ភីកសែល]]
|[[ភិន ជុន្ហៈវណ្ណ]]
{{lang|th|ผิน ชุณหะวัณ}}
{{small|(1891–1973)}}
|8 វិច្ឆិកា 1947
|10 វិច្ឆិកា 1947
|2 ថ្ងៃ
! style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|[[1947 Coup Group (Thailand)|Coup Group]]{{small|(''interim'')}}
|-
! rowspan="2" |{{small|(4)}}
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:ควง_อภัยวงศ์_2475.jpg|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[Khuang Aphaiwong|ឃួង អភ័យវង្ស]]'''
{{lang|th|ควง อภัยวงศ์}}
{{small|(1902–1968)}}
| rowspan="2" |10 វិច្ឆិកា 1947
| rowspan="2" |8 មេសា 1948
| rowspan="2" |150 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''19.''Khuang III
|-
|''20.''Khuang IV
|[[1948 Siamese general election|1948]]
|-
! rowspan="6" |{{small|(3)}}
| rowspan="6" |[[ឯកសារ:Field_Marshal_Plaek_Phibunsongkhram.jpg|កណ្តាល|107x107ភីកសែល]]
| rowspan="6" |'''[[Plaek Phibunsongkhram|ប្លែក ពិបូលសង្គ្រាម]]'''
{{lang|th|แปลก พิบูลสงคราม}}
{{small|(1897–1964)}}
| rowspan="6" |8 មេសា 1948
| rowspan="6" |16 កញ្ញា 1957
| rowspan="6" |9 ឆ្នាំ 161 ថ្ងៃ
| rowspan="5" style="background:{{Conservative Party (Thailand)/meta/color}};" |
| rowspan="5" |[[Conservative Party (Thailand)|Conservative Party]]<ref>หลักการและนโยบายของชุมนุมธรรมาธิปัตย์. [พระนคร: โรงพิมพ์สหการพานิช], 2490.</ref>
|''21.''Plaek III
|—
|-
|''22.''Plaek IV
|[[1949 Siamese general election|1949]]
|-
|''23.''Plaek V
| rowspan="2" |—
|-
|''24.''Plaek VI
|-
|''25.''Plaek VII
|[[1952 Thai general election|1952]]
|-
! style="background:{{Seri Manangkhasila Party/meta/color}};" |
|[[Seri Manangkhasila Party|Seri Manangkhasila]]
|''26.''Plaek VIII
|[[February 1957 Thai general election|1957]]
|-
!—
|[[ឯកសារ:Sarit_Thanarat_in_1950s.jpg|កណ្តាល|104x104ភីកសែល]]
|[[សរិដ្ឋ ធនះរ័ជ្ត|សឫស្តិ ធនៈរ័ជ្ត]]
{{lang|th|สฤษดิ์ ธนะรัชต์}}
{{small|(1908–1963)}}
|16 កញ្ញា 1957
|21 កញ្ញា 1957
|5 ថ្ងៃ
! style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Coup Group
{{small|(''interim'')}}
| rowspan="2" |—
|-
!9
|[[ឯកសារ:พจน์_สารสิน.jpg|កណ្តាល|94x94ភីកសែល]]
|'''[[ពចន៍ សារសិន]]'''
{{lang|th|พจน์ สารสิน}}
{{small|(1905–2000)}}
|21 កញ្ញា 1957
|1 មករា 1958
|102 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''27.''Pote
|-
!10
|[[ឯកសារ:Thanom_Kittikachorn_1960_02.jpg|កណ្តាល|103x103ភីកសែល]]
|'''[[ថ្នម កិត្តិខ្ចរ]]'''
{{lang|th|ถนอม กิตติขจร}}
{{small|(1911–2004)}}
|1 មករា 1958
|20 តុលា 1958
|292 ថ្ងៃ
! style="background:{{National Socialist Party/meta/color}};" |
|[[National Socialist Party (Thailand)|National Socialist]]<ref>{{Citation|title=Thailand: The Politics of Despotic Paternalism|year=2007|author=Thak Chaloemtiarana|page=88|place=Ithaca NY|publisher=Cornell Southeast Asia Program|isbn=978-0-8772-7742-2}}</ref>
|''28.''Thanom I
|[[December 1957 Thai general election|1957]]
|-
! rowspan="2" |11
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Sarit_Thanarat_in_1950s.jpg|កណ្តាល|104x104ភីកសែល]]
| rowspan="2" |[[សរិដ្ឋ ធនះរ័ជ្ត|សឫស្តិ ធនៈរ័ជ្ត]]
{{lang|th|สฤษดิ์ ธนะรัชต์}}
{{small|(1908–1963)}}
| rowspan="2" |20 តុលា 1958
| rowspan="2" |8 ធ្នូ 1963
{{small|(''ស្លាប់នៅក្នុងមុខតំណែង'')}}
| rowspan="2" |5 ឆ្នាំ 49 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Revolution Group
{{small|(''interim'')}}
| rowspan="3" |—
|-
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|''29.''Sarit I
|-
! rowspan="4" |{{small|(10)}}
| rowspan="4" |[[ឯកសារ:Thanom_Kittikachorn_1960_02.jpg|កណ្តាល|103x103ភីកសែល]]
| rowspan="4" |'''[[Thanom Kittikachorn|ថ្នម កិត្តិខ្ចរ]]'''
{{lang|th|ถนอม กิตติขจร}}
{{small|(1911–2004)}}
| rowspan="4" |9 ធ្នូ 1963
| rowspan="4" |14 តុលា 1973
| rowspan="4" |9 ឆ្នាំ 309 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|''30.''Thanom II
|-
! style="background:{{United Thai People's Party/meta/color}};" |
|[[United Thai People's Party|United Thai People]]
|''31.''Thanom III
|[[1969 Thai general election|1969]]
|-
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Revolution Group
{{small|(''interim'')}}
| rowspan="4" |—
|-
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|''32.''Thanom IV
|-
! rowspan="2" |12
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Sanya_Dharmasakti_1974_(cropped).jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[សញ្ញា ធម្មស័ក្តិ]]'''
{{lang|th|สัญญา ธรรมศักดิ์}}
{{small|(1907–2002)}}
| rowspan="2" |14 តុលា 1973
| rowspan="2" |15 កុម្ភៈ 1975
| rowspan="2" |1 ឆ្នាំ 124 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Independent politician|Independent]]
|''33.''Sanya I
|-
|''34.''Sanya II
|-
!{{small|(6)}}
|[[ឯកសារ:Seni_Pramoj_in_1945.jpg|កណ្តាល|96x96ភីកសែល]]
|'''[[សេនីយ៍ ប្រាមោជ]]'''
{{lang|th|เสนีย์ ปราโมช}}
{{small|(1905–1997)}}
|15 កុម្ភៈ 1975
|14 មីនា 1975
|27 ថ្ងៃ
! style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''35.''Seni II
|[[1975 Thai general election|1975]]
|-
!13
|[[ឯកសារ:คีกฤทธิ์_ปราโมช.jpg|កណ្តាល|96x96ភីកសែល]]
|'''[[គឹកឫទ្ធិ ប្រាមោជ]]'''
{{lang|th|คึกฤทธิ์ ปราโมช}}
{{small|(1911–1995)}}
|14 មីនា 1975
|20 មេសា 1976
|1 ឆ្នាំ 37 ថ្ងៃ
! style="background:{{Social Action Party/meta/color}};" |
|[[Social Action Party|Social Action]]
|''36.''Kukrit
|—
|-
! rowspan="2" |{{small|(6)}}
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Seni_Pramoj_in_1945.jpg|កណ្តាល|96x96ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[សេនីយ៍ ប្រាមោជ]]'''
{{lang|th|เสนีย์ ปราโมช}}
{{small|(1905–1997)}}
| rowspan="2" |20 មេសា 1976
| rowspan="2" |6 តុលា 1976
| rowspan="2" |169 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''37.''Seni III
|[[1976 Thai general election|1976]]
|-
|''38.''Seni IV
| rowspan="5" |—
|-
!—
|[[ឯកសារ:สงัด_ชลออยู่.jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
|[[ស្ងាត់ ឆះឡរយូ]]
{{lang|th|สงัด ชลออยู่}}
{{small|(1915–1980)}}
|6 តុលា 1976
|8 តុលា 1976
|2 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Administration Reform Council
{{small|(''interim'')}}
|-
!14
|[[ឯកសារ:Tanin2011.jpg|កណ្តាល|128x128ភីកសែល]]
|'''[[ធានិន្ទ្រ ក្រ័យវិជៀរ]]'''
{{lang|th|ธานินทร์ กรัยวิเชียร}}
{{small|(កើត 1927)}}
|8 តុលា 1976
|20 តុលា 1977
|1 ឆ្នាំ 34 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''39.''Thanin
|-
!—
|[[ឯកសារ:สงัด_ชลออยู่.jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
|[[ស្ងាត់ ឆះឡរយូ]]
{{lang|th|สงัด ชลออยู่}}
{{small|(1915–1980)}}
|20 តុលា 1977
|10 វិច្ឆិកា 1977
|21 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|Revolution Group
{{small|(''interim'')}}
|-
! rowspan="2" |15
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Kriangsak_Chomanan_1976.jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ក្រៀងស័ក្តិ ជមៈន័ន្ទន៍]]'''
{{lang|th|เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์}}
{{small|(1917–2003)}}
| rowspan="2" |11 វិច្ឆិកា 1977
| rowspan="2" |3 មីនា 1980
| rowspan="2" |2 ឆ្នាំ 113 ថ្ងៃ
! style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|''40.''Kriangsak I
|-
! style="background:{{New Aspiration Party/meta/color}};" |
|[[National Democrat Party (Thailand)|National Democrat]]
|''41.''Kriangsak II
|[[1979 Thai general election|1979]]
|-
! rowspan="3" |16
| rowspan="3" |[[ឯកសារ:Prem_Tinsulanonda_(Cropped).jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
| rowspan="3" |'''[[ប្រេម ទីនសូឡានុន្ទ|ប្រេម តិណសូលានន្ទ៍]]'''
{{lang|th|เปรม ติณสูลานนท์}}
{{small|(1920–2019)}}
| rowspan="3" |3 មីនា 1980
| rowspan="3" |4 សីហា 1988
| rowspan="3" |8 ឆ្នាំ 154 ថ្ងៃ
! rowspan="3" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
| rowspan="3" |[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|''42.''Prem I
|—
|-
|''43.''Prem II
|[[1983 Thai general election|1983]]
|-
|''44.''Prem III
|[[1986 Thai general election|1986]]
|-
! rowspan="2" |17
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Chatichai_Choonhavan_1976.jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ជាតិជាយ ជុន្ហៈវណ្ណ]]'''
{{lang|th|ชาติชาย ชุณหะวัณ}}
{{small|(1920–1998)}}
| rowspan="2" |4 សីហា 1988
| rowspan="2" |23 កុម្ភៈ 1991
| rowspan="2" |2 ឆ្នាំ 204 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Thai Nation Party/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Thai Nation Party|Chart Thai]]
|''45.''Chatchai I
|[[1988 Thai general election|1988]]
|-
|''46.''Chatchai II
| rowspan="3" |—
|-
!—
|[[ឯកសារ:GEN_Sundhara_Kongsompong,_left_center,_Supreme_Commander,_Royal_Thai_Armed_Forces,_and_U.S._Ambassador_to_Thailand_cropped1.jpg|កណ្តាល|119x119ភីកសែល]]
|[[សុន្ទរ គងសមពង្ស]]
{{lang|th|สุนทร คงสมพงษ์}}
{{small|(1931–1999)}}
|24 កុម្ភៈ 1991
|2 មីនា 1991
|6 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|[[National Peace Keeping Council]]{{small|(''interim'')}}
|-
!18
|[[ឯកសារ:Anand_Panyarachun.jpg|កណ្តាល|113x113ភីកសែល]]
|'''[[អាន័ន្ទ បន្យារជុន]]'''
{{lang|th|อานันท์ ปันยารชุน}}
{{small|(កើត 1932)}}
|2 មីនា 1991
|7 មេសា 1992
|1 ឆ្នាំ 36 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''47.''Anand I
|-
!19
|
|'''[[សុចិន្តា គ្រាប្រយូរ]]'''
{{lang|th|สุจินดา คราประยูร}}
{{small|(កើត 1933)}}
|7 មេសា 1992
|24 ឧសភា 1992
|47 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
| rowspan="2" |''48.''Suchinda
|[[March 1992 Thai general election|1992]]
|-
!—
|
|[[មីជ័យ ឫជុព័ន្ធ]]
{{lang|th|มีชัย ฤชุพันธุ์}}
{{small|(កើត 1938)}}
{{small|''នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទី''}}
|24 ឧសភា 1992
|10 មិថុនា 1992
|17 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
| rowspan="2" |—
|-
!{{small|(18)}}
|[[ឯកសារ:Anand_Panyarachun.jpg|កណ្តាល|113x113ភីកសែល]]
|[[អាន័ន្ទ បន្យារជុន|'''អាន័ន្ទ បន្យារជុន''']]
{{lang|th|อานันท์ ปันยารชุน}}
{{small|(កើត 1932)}}
|10 មិថុនា 1992
|23 កញ្ញា 1992
|105 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''49.''Anand II
|-
!20
|[[ឯកសារ:Chuan_Leekpai_2010-04-01.jpg|កណ្តាល|118x118ភីកសែល]]
|'''[[ឈួន លីកភ័យ]]'''
{{lang|th|ชวน หลีกภัย}}
{{small|(កើត 1938)}}
|23 កញ្ញា 1992
|13 កក្កដា 1995
|2 ឆ្នាំ 293 ថ្ងៃ
! style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''50.''Chuan I
|[[September 1992 Thai general election|1992]]
|-
!21
|[[ឯកសារ:Banharn_Silpa-archa_(cropped).jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
|'''[[បន្ហារ សិល្បអាជា]]'''
{{lang|th|บรรหาร ศิลปอาชา}}
{{small|(1932–2016)}}
|13 កក្កដា 1995
|25 វិច្ឆិកា 1996
|1 ឆ្នាំ 135 ថ្ងៃ
! style="background:{{Thai Nation Party/meta/color}};" |
|[[Thai Nation Party|Chart Thai]]
|''51.''Banharn
|[[1995 Thai general election|1995]]
|-
!22
|[[ឯកសារ:Chavalit_Yongchaiyudh_18_May_2018_01_cropped.jpg|115x115ភីកសែល]]
|'''[[ជវលិត យងចៃយុទ្ធ]]'''
{{lang|th|ชวลิต ยงใจยุทธ}}
{{small|(កើត 1932)}}
|25 វិច្ឆិកា 1996
|9 វិច្ឆិកា 1997
|349 ថ្ងៃ
! style="background:{{New Aspiration Party/meta/color}};" |
|[[New Aspiration Party|New Aspiration]]
|''52.''Chavalit
|[[1996 Thai general election|1996]]
|-
!{{small|(20)}}
|[[ឯកសារ:Chuan_Leekpai_2010-04-01.jpg|កណ្តាល|118x118ភីកសែល]]
|[[ឈួន លីកភ័យ|'''ឈួន លីកភ័យ''']]
{{lang|th|ชวน หลีกภัย}}
{{small|(កើត 1938)}}
|9 វិច្ឆិកា 1997
|9 កុម្ភៈ 2001
|3 ឆ្នាំ 92 ថ្ងៃ
! style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''53.''Chuan II
|—
|-
! rowspan="2" |23
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Thaksin_DOD_20050915.jpg|កណ្តាល|100x100ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[ទក្សិណ ជិនវ័ត្រ]]'''
{{lang|th|ทักษิณ ชินวัตร}}
{{small|(កើត 1949)}}
| rowspan="2" |9 កុម្ភៈ 2001
| rowspan="2" |19 កញ្ញា 2006
| rowspan="2" |5 ឆ្នាំ 222 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Thai Rak Thai/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Thai Rak Thai]]
|''54.''Thaksin I
|[[2001 Thai general election|2001]]
|-
|''55.''Thaksin II
|[[2005 Thai general election|2005]]
|-
!—
|[[ឯកសារ:Sonthi_Boonyaratglin_(cropped).png|កណ្តាល|106x106ភីកសែល]]
|[[ស៊ុនធិ បុណ្យ រ័តក្លិន|សន្ធិ បុណ្យរ័តក្លិន]]
{{lang|th|สนธิ บุญยรัตกลิน}}
{{small|(កើត 1946)}}
|19 កញ្ញា 2006
|1 តុលា 2006
|12 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
|[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|[[Council for National Security]]{{small|(''interim'')}}
| rowspan="2" |—
|-
!24
|[[ឯកសារ:Surayud_cropped_2007.jpg|កណ្តាល|138x138ភីកសែល]]
|'''[[សុរយុទ្ធ ចុលានន្ទ]]'''
{{lang|th|สุรยุทธ์ จุลานนท์}}
{{small|(កើត 1943)}}
|1 តុលា 2006
|29 មករា 2008
|1 ឆ្នាំ 120 ថ្ងៃ
! style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|''56.''[[2006 Thai interim civilian government|Surayud]]
|-
!25
|[[ឯកសារ:Samak_Sundaravej.JPG|កណ្តាល|105x105ភីកសែល]]
|'''[[ស្ម័គ្រ សុន្ទរវេជ]]'''
{{lang|th|สมัคร สุนทรเวช}}
{{small|(1935–2009)}}
|29 មករា 2008
|8 កញ្ញា 2008
|224 ថ្ងៃ
! style="background:{{People's Power Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[People's Power Party (Thailand)|People's Power]]
| rowspan="2" |''57.''Samak
|[[2007 Thai general election|2007]]
|-
! rowspan="2" |26
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:Somchai_Wongsawat_15112008.jpg|កណ្តាល|109x109ភីកសែល]]
| rowspan="2" |'''[[សមជាយ វង្សស្វ័ស្តិ៍]]'''
{{lang|th|สมชาย วงศ์สวัสดิ์}}
{{small|(កើត 1947)}}
| rowspan="2" |8 កញ្ញា 2008
| rowspan="2" |2 ធ្នូ 2008
|9 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Thai Rak Thai/meta/color}};" |
|[[People's Power Party (Thailand)|People's Power]]
| rowspan="4" |—
|-
|84 ថ្ងៃ
|[[People's Power Party (Thailand)|People's Power]]
| rowspan="2" |''58.''Somchai
|-
!—
|[[ឯកសារ:Chaovarat_Chanweerakul_(cropped).jpg|កណ្តាល|124x124ភីកសែល]]
|[[ជវរ័ត្ន ជាញវីរកុល]]
{{lang|th|ชวรัตน์ ชาญวีรกูล}}
{{small|(កើត 1936)}}
{{small|''នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទី''}}
|3 ធ្នូ 2008
|17 ធ្នូ 2008
|15 ថ្ងៃ
! rowspan="1" style="background:{{Independent politician/meta/color}};" |
|[[Independent politician|Independent]]
|-
!27
|[[ឯកសារ:Abhisit_Vejjajiva_2009_official.jpg|123x123ភីកសែល]]
|'''[[អភិសិទ្ធិ វេជ្ជាជីវៈ]]'''
{{lang|th|อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ}}
{{small|(កើត 1964)}}
|17 ធ្នូ 2008
|5 សីហា 2011
|2 ឆ្នាំ 231 ថ្ងៃ
! style="background:{{Democrat Party (Thailand)/meta/color}};" |
|[[Democrat Party (Thailand)|Democrat]]
|''59.''[[Abhisit cabinet|Abhisit]]
|-
! rowspan="1" |28
|[[ឯកសារ:9153ri-Yingluck_Shinawatra.jpg|កណ្តាល|120x120ភីកសែល]]
|'''[[យិងលក្សណ៍ ជិនវ័ត្រ]]'''
{{lang|th|ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร}}
{{small|(កើត 1967)}}
|5 កញ្ញា 2011
|7 ឧសភា 2014
|2 ឆ្នាំ 275 ថ្ងៃ
! style="background:{{Pheu Thai Party/meta/color}};" |
|[[Pheu Thai Party|Pheu Thai]]
| rowspan="2" |''60.''[[Yingluck cabinet|Yingluck]]
|[[2011 Thai general election|2011]]
|-
!'''—'''
|[[ឯកសារ:Niwatthamrong_Boonsongpaisan_at_Ministerial_Conference_2013_crop.jpg|កណ្តាល|112x112ភីកសែល]]
|[[និវឌ្ឍធំរង ប៊ុនសង់ពៃសាល]]
{{lang|th|นิวัฒน์ธำรง บุญทรงไพศาล}}
{{small|(កើត 1948)}}
{{small|''នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទី''}}
|7 ឧសភា 2014
|22 ឧសភា 2014
|15 ថ្ងៃ
! style="background:{{Pheu Thai Party/meta/color}};" |
|[[Pheu Thai Party|Pheu Thai]]
| rowspan="3" |—
|-
! rowspan="3" |29
| rowspan="3" |[[ឯកសារ:Prayuth_2018_cropped.jpg|កណ្តាល|111x111ភីកសែល]]
| rowspan="3" |'''[[ប្រយុទ្ធ ច័ន្ទ្រ៍ឱជា]]'''
{{lang|th|ประยุทธ์ จันทร์โอชา}}
{{small|(កើត 1954)}}
| rowspan="3" |22 ឧសភា 2014<ref>{{cite journal|date=25 August 2014|script-title=th:ประกาศแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี ลงวันที่ 24 สิงหาคม 2557|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2557/E/159/1.PDF|journal=[[Royal Thai Government Gazette]]|language=th|location=Bangkok|publisher=Cabinet Secretariat|volume=131, Special Part 159 D|page=1|trans-title=Proclamation on Appointment of Prime Minister dated 24 August 2014|access-date=25 August 2014}}</ref>
| rowspan="3" |នៅតែកាន់តំណែង
| rowspan="3" |7 ឆ្នាំ 94 ថ្ងៃ
! rowspan="2" style="background:{{Military rule/meta/color}};" |
| rowspan="2" |[[Royal Thai Armed Forces|Military]]
|[[National Council for Peace and Order]]{{small|(''interim'')}}
|-
|''61.''[[First Prayut cabinet|Prayut I]]
| rowspan="2" |[[ឯកសារ:King_Rama_X_official_(crop).png|កណ្តាល|91x91ភីកសែល]][[វជិរាលង្ករណ|វជិរាលង្ករណ៍]]
{{small|(2016–)}}
|-
! style="background:{{Palang Pracharath Party/meta/color}};" |
|[[Palang Pracharath Party|Palang Pracharath]]
|''62.''[[Second Prayut cabinet|Prayut II]]
|[[2019 Thai general election|2019]]
|-
|}
== ឯកសារយោង ==
<references />
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ]]
4ft1brrdqqucnnluycsv5hy2su7zle6
អ្នកចម្រៀងកម្ពុជា
0
44646
282169
281971
2022-08-04T12:55:10Z
Camhistory
36281
បានជំរះទំព័រ
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
282170
282169
2022-08-04T12:57:14Z
Camhistory
36281
នេះជាអត្ថបទស្តង់ដា សូមកុំមានការ Redirect
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ ==
'''Singers in the 60s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៧០ ==
'''Singers in the 70s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | Preap Sovath
| align="center" | 1995-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 1
| align="center" | ចំនួន 2
|}
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
axt2a44oe6d82rp4arrsgrokgikzxrt
282171
282170
2022-08-04T12:59:29Z
Camhistory
36281
/* អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ */
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ ==
'''Singers in the 60s & 70s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៧០ ==
'''Singers in the 70s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | Preap Sovath
| align="center" | 1995-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 1
| align="center" | ចំនួន 2
|}
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
n9x9nvxvnbs66ldb1yt9knbm1opxzv0
282172
282171
2022-08-04T12:59:47Z
Camhistory
36281
/* អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៧០ */
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ ==
'''Singers in the 60s & 70s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | Preap Sovath
| align="center" | 1995-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 1
| align="center" | ចំនួន 2
|}
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
72o64n3qzb0bxk6ar363l0q95h08exw
282173
282172
2022-08-04T13:02:25Z
Camhistory
36281
/* អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ */
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ ==
'''Singers in the 60s & 70s'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ប៉ែន រ៉ន]]
| align="center" | Pen Ran
| align="center" | 1963-1975
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 2
|}
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | Preap Sovath
| align="center" | 1995-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 1
| align="center" | ចំនួន 2
|}
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
nbpsn9qa6ue5r6jja867lgtmlhv7hjp
282174
282173
2022-08-04T13:10:56Z
Camhistory
36281
/* កំណត់ចំណាំ */
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ ==
'''Singers in the 60s & 70s'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ប៉ែន រ៉ន]]
| align="center" | Pen Ran
| align="center" | 1963-1975
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 2
|}
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | Preap Sovath
| align="center" | 1995-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 1
| align="center" | ចំនួន 2
|}
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
== ឯកសារយោង ==
8ij1wrdbnfolm57vpaqsc70vzkb5ai2
282175
282174
2022-08-04T13:15:56Z
Camhistory
36281
កំពុងចងក្រង
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។<ref> Leakthina Chau-Pech Ollier, Tim Winter (2006) [https://books.google.com/books/about/Expressions_of_Cambodia.html?id=vs98AgAAQBAJ Expressions of Cambodia: The Politics of Tradition, Identity and Change], Publisher: illustrated Routledge p.248 [[ISBN]]: 113417196X, 9781134171965 </ref>
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ ==
'''Singers in the 60s & 70s'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ប៉ែន រ៉ន]]
| align="center" | Pen Ran
| align="center" | 1963-1975
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 2
|}
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | Preap Sovath
| align="center" | 1995-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 1
| align="center" | ចំនួន 2
|}
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
== ឯកសារយោង ==
7y9c31litegckopah1sreqbret4neaz
282179
282175
2022-08-04T16:03:58Z
Camhistory
36281
/* កំណត់ចំណាំ */
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។<ref> Leakthina Chau-Pech Ollier, Tim Winter (2006) [https://books.google.com/books/about/Expressions_of_Cambodia.html?id=vs98AgAAQBAJ Expressions of Cambodia: The Politics of Tradition, Identity and Change], Publisher: illustrated Routledge p.248 [[ISBN]]: 113417196X, 9781134171965 </ref>
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ ==
'''Singers in the 60s & 70s'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ប៉ែន រ៉ន]]
| align="center" | Pen Ran
| align="center" | 1963-1975
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 2
|}
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ព្រាប សុវត្ថិ]]
| align="center" | Preap Sovath
| align="center" | 1995-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 1
| align="center" | ចំនួន 2
|}
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
== សេចក្ដីប្រតិកម្ម ==
* ពាក់ព័ន្ធនិង ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ តំបន់អភិរក្ស [[ភ្នំតាម៉ៅ]] តារាចម្រៀង និង តារាសម្ដែង ដែលចេញពីផលិតកម្ម ហ្គាឡាក់សុីណាវ៉ាត្រា (Galaxy Navatra) និងត្រូវបានដាក់បម្រាម ហាមឃាត់ ការចងក្រង Article រហូតដល់ឆ្នាំ 2032 ពួកគេនិង មិនមានឈ្មោះនៃការចងក្រងសម្រាប់អត្ថបទស្តង់ដារនោះទេ ។
== ឯកសារយោង ==
0nvw8xy7c868zo8rhdg9llzt32tr40h
282182
282179
2022-08-04T20:43:17Z
Camhistory
36281
/* អ្នកចម្រៀងប្រុស */
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។<ref> Leakthina Chau-Pech Ollier, Tim Winter (2006) [https://books.google.com/books/about/Expressions_of_Cambodia.html?id=vs98AgAAQBAJ Expressions of Cambodia: The Politics of Tradition, Identity and Change], Publisher: illustrated Routledge p.248 [[ISBN]]: 113417196X, 9781134171965 </ref>
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ ==
'''Singers in the 60s & 70s'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ប៉ែន រ៉ន]]
| align="center" | Pen Ran
| align="center" | 1963-1975
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 2
|}
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
== សេចក្ដីប្រតិកម្ម ==
* ពាក់ព័ន្ធនិង ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ តំបន់អភិរក្ស [[ភ្នំតាម៉ៅ]] តារាចម្រៀង និង តារាសម្ដែង ដែលចេញពីផលិតកម្ម ហ្គាឡាក់សុីណាវ៉ាត្រា (Galaxy Navatra) និងត្រូវបានដាក់បម្រាម ហាមឃាត់ ការចងក្រង Article រហូតដល់ឆ្នាំ 2032 ពួកគេនិង មិនមានឈ្មោះនៃការចងក្រងសម្រាប់អត្ថបទស្តង់ដារនោះទេ ។
== ឯកសារយោង ==
8k2m2suua4zznuwsynpevahi0lbwjki
282184
282182
2022-08-04T21:05:37Z
Camhistory
36281
/* សេចក្ដីប្រតិកម្ម */
wikitext
text/x-wiki
នេះជា Aritcle អ្នកចម្រៀង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការពេញនិយមស្ដាប់ និង ទទួលស្គាល់កិត្តិនាម និង កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ជាផ្លូវការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងពិភពសិល្បៈតន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់និងត្រូវ ចុះក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីចងក្រងនូវ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ របស់ពួកគេ ជាអត្ថបទស្តង់ដារ (Standard Aritcle) ឈ្មោះអ្នកចម្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានចងក្រងតាមសម័យកាល នីមួយៗ របស់កម្ពុជាផងដែរ ។<ref> Leakthina Chau-Pech Ollier, Tim Winter (2006) [https://books.google.com/books/about/Expressions_of_Cambodia.html?id=vs98AgAAQBAJ Expressions of Cambodia: The Politics of Tradition, Identity and Change], Publisher: illustrated Routledge p.248 [[ISBN]]: 113417196X, 9781134171965 </ref>
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៦០ និង ៧០ ==
'''Singers in the 60s & 70s'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ប៉ែន រ៉ន]]
| align="center" | Pen Ran
| align="center" | 1963-1975
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 2
|}
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៨០ ==
'''Singers in the 80s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងទសវត្សទី ៩០ ==
'''Singers in the 90s'''
== អ្នកចម្រៀងក្នុងសតវត្សទី ២១ ==
'''21st Century Singer'''
=== អ្នកចម្រៀងស្រី ===
'''Female singer'''
{| class="wikitable"
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឈ្មោះជាខេមរៈភាសា
! style="background-color:#D3D3D3" width=20% | ឈ្មោះជាអក្សរឡាតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=15% | ឆ្នាំសកម្មក្នុងសិល្បៈ
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាតែងតាំង
! style="background-color:#D3D3D3" width=10% | កំណត់ត្រាឈ្នះពានតន្ត្រី
|-
| align="center" | [[ឱក សុគន្ធកញ្ញា]]
| align="center" | Aok Sokunkanha
| align="center" | 1999-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 1
|-
| align="center" | [[ពេជ្រ សោភា]]
| align="center" | Pich Sophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 4
| align="center" | ចំនួន 0
|-
| align="center" | [[មាស សុខសោភា]]
| align="center" | Meas Soksophea
| align="center" | 2004-បច្ចុប្បន្ន
| align="center" | ចំនួន 2
| align="center" | ចំនួន 4
|}
=== អ្នកចម្រៀងប្រុស ===
'''Male singer'''
* [[ខេមរៈ សិរីមន្ត]]
* [[វណ្ណដា]]
=== ក្រុមតន្ត្រីចម្រៀង ===
'''Music Band Singers'''
* [[ក្មេងខ្មែរ]]
* [[ក្រុមតូច]]
== កំណត់ចំណាំ ==
រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ព្រោះតារាចម្រៀងជា សិល្បៈក្រៅប្រព័ន្ធនយោបាយ ដើម្បីបញ្ជៀសការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីសេរីភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងរង្វង់សិល្បៈរបស់កម្ពុជា ។ រាល់តារាចម្រៀងទាំងអស់ មិនត្រូវ មានសកម្មភាពលេចធ្លោ ក្នុងបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ រិតតែមិនគួរគប្បីក្នុងការផុសសារនយោបាយ បក្សណាមួយក្នុងបណ្ដាញសង្គមឡើយ ដូចនេះបើមានតារាចម្រៀងរូបណាបំពាននៅក្រិតក្រមសីលធម៌នេះ និង ត្រូវបានដកចេញពីបញ្ជីនៃការចងក្រងស្តង់ដារ ហើយអាចនិងមានការស្នើសុំ លុប Aritcle ឈ្មោះ ចេញពីបញ្ជីអ្នកចម្រៀងរបស់កម្ពុជាផងដែរ អ្នកចម្រៀងទាំងអស់ត្រូវប្រាកដក្នុងចិត្តថា អ្នកជាមនុស្សរបស់មហាជន មិនមែនជាមនុស្សរបស់បក្សនយោបាយណាមួយឡើយ សូមអរគុណ ។
== សេចក្ដីប្រតិកម្ម ==
* ពាក់ព័ន្ធនិង ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ តំបន់អភិរក្ស [[ភ្នំតាម៉ៅ]] តារាចម្រៀង និង តារាសម្ដែង ដែលចេញពីផលិតកម្ម ហ្គាឡាក់សុីណាវ៉ាត្រា (Galaxy Navatra) និងត្រូវបានដាក់បម្រាម ហាមឃាត់ ការចងក្រង Article រហូតដល់ឆ្នាំ 2032 ពួកគេនិង មិនមានឈ្មោះនៃការចងក្រងសម្រាប់អត្ថបទស្តង់ដារនោះទេ ។
'''វិចារណកថា៖'''
ផលិតកម្ម ហ្គាឡាក់សុីណាវ៉ាត្រា ដែលស្ថិតក្រោមហ៊ុន ហ្គាឡាក់សុីណាវ៉ាត្រា បានរំលោភលើ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ពាក់ព័ន្ធនិង ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ តំបន់អភិរក្ស [[ភ្នំតាម៉ៅ]] ដែលចេញរាជក្រឹត្យដោយអង្គព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា ។
* យោងតាម មាត្រា ៥៨ .~
ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវការពារទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់អំណាច ។
ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋមានជាអាទិ៍ ដីធ្លី ក្រោមដី ភ្នំ សមុទ្របាតសមុទ្រ ក្រោមបាតសមុទ្រ ឆ្នេរសមុទ្រ អាកាស កោះទន្លេ ព្រែក ស្ទឹង បឹង ព្រៃឈើ ធនធានធម្មជាតិមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចវប្បធម៌ មូលដ្ឋានការពារប្រទេស សំណង់ផ្សេងៗទៀត ដែលបានកំណត់ថាជារបស់រដ្ឋ ។ ការគ្រប់គ្រង ការប្រើប្រាស់ និងការចាត់ចែងលើទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ នឹងត្រូវកំណត់ក្នុងច្បាប់។
(ពលរដ្ឋត្រូវការពារឱ្យបាននូវទ្រព្យសម្បត្តិទាំងអស់នេះ)
== ឯកសារយោង ==
oc75qxe3wwpw93ivofgukuu3zm9s2cq
អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox2
2
44819
282209
271833
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox2]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox2]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right; white-space: nowrap; font-size:95%" id="foo"
|-
| — ||align=left|'''[[ពិភពលោក]]''' || '''0,000,000,000''' || '''000,000,000''' || '''00''' ||
|- style="white-space: nowrap"
!|| ប្រទេស (ឬដែនដី) || ប្រជាជន || ក្រឡាផ្ទៃ <br>{{small|(គ.ម<sup>២</sup>)}} || ដង់ស៊ីតេ || ប្រភព {{refn|group=ស.|ចំនួនប្រជាជនគិតក្នុងអំលុងពាក់កណ្ដាល ដល់ចុងឆ្នាំ ២០២០ លើកលែងតែមានការកត់សម្គាល់ផ្សេងពីនេះ}}
|-
|— ||align=left|{{MAC}} || 683,100 || 32.9 || 20,763 || [https://www.dsec.gov.mo/ts/#!/step2/KeyIndicator/en-US/240 ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
| ១ ||align=left|{{MCO}} || 38,350 || 2.02 || 18,985 || [https://web.archive.org/web/20220204114946/https://www.monacostatistics.mc/Population-and-employment ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
| ២ ||align=left|{{SGP}} || 5,685,800 || 728.3 || 7,807 || [https://www.singstat.gov.sg/publications/reference/cop2020/cop2020-sr1/census20_stat_release1 ''ជំរឿន'']
|-
| — ||align=left|{{HKG}} || 7,428,300 || 1,110.8 || 6,687 || [https://web.archive.org/web/20220123150651/https://www.censtatd.gov.hk/en/scode150.html ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
| — ||align=left|{{GIB}} || 34,003 || 6.8 || 5,000 || [http://web.archive.org/web/20211221231616/https://www.gibraltar.gov.gi/statistics/key-indicators ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
| ៣ ||align=left|{{BHR}} || 1,501,635 || 785.08 || 1,913 ||[https://www.data.gov.bh/en/ResourceCenter/DownloadFile?id=3582 ''ជំរឿន'']
|-
| ៤ ||align=left|{{MDV}} || 557,426 || 297.8 || 1,872 || [http://statisticsmaldives.gov.mv/nbs/wp-content/uploads/2019/02/Projected-Mid-Year-population-of-Maldives.xlsx ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
| ៥ ||align=left|{{MLT}} || 516,100 || 316 || 1,633 ||[https://nso.gov.mt/en/News_Releases/Documents/2021/07/News2021_122.pdf ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
|— ||align=left|{{SXM}} || 42,577 || 34 || 1,252 || [https://web.archive.org/web/20220126174021/http://stats.sintmaartengov.org/downloads/LFS/Population_Estimates_and_Vital_Statistics_2021.pdf ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
|— ||align=left|{{BMU}} || 63,903 || 53.2 || 1,201 || [https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=BM ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
| ៦ ||align=left|{{BAN}} || 164,689,383 || 148,460 || 1,109 || [http://web.archive.org/web/20220118022952/https://www.macrotrends.net/countries/BGD/bangladesh/population ''ទ/វិ.អនាគត អ.ស.ប'']
|-
|— ||align=left|{{GGY}} || 63,385 || 65 || 975 || [http://web.archive.org/web/20211220080850/https://www.gov.gg/population ''ជំរឿនអេឡិចត្រូនិក'']
|-
| ៧ ||align=left|{{VAT}} || 453 || 0.49|| 924 || [https://www.vaticanstate.va/it/stato-governo/note-generali/popolazione.html ''ស្ថិតិ'']—២/២០១៩
|-
|— ||align=left|{{JEY}}|| 107,800|| 119.5 || 902 || [https://web.archive.org/web/20210224132702/https://www.gov.je/Government/JerseyInFigures/Population/Pages/Population.aspx ''ប៉ាន់ស្មាន'']—១២/២០១៩
|-
| ៨ ||align=left|{{PSE}} || 5,101,152 || 6,020 || 847 || [http://web.archive.org/web/20220102131458/https://www.pcbs.gov.ps/Portals/_Rainbow/Documents/%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%ad%d8%a7%d9%81%d8%b8%d8%a7%d8%aa%20%d8%a7%d9%86%d8%ac%d9%84%d9%8a%d8%b2%d9%8a%2097-2017.html ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
|— ||align=left|{{MYT}} || 288,348 || 374 || 771 || [https://web.archive.org/web/20210310050628/https://www.insee.fr/fr/statistiques/fichier/1893198/estim-pop-nreg-sexe-gca-1975-2021.xls ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
| ៩ ||align=left|{{BRB}} || 287,375 || 439 || 655 || ''[https://web.archive.org/web/20211030111836/https://www.macrotrends.net/countries/BRB/barbados/population ទ/វិ.អនាគត អ.ស.ប]''
|-
| ១០ ||align=left|{{LBN}} || 6,825,445 || 10,452 || 653 ||''[https://web.archive.org/web/20211025210950/https://www.macrotrends.net/countries/LBN/lebanon/population ទ/វិ.អនាគត អ.ស.ប]''
|-
|— ||align=left|{{TWN}} || 23,561,236 || 36,197 || 651 || [https://eng.stat.gov.tw/point.asp?index=9 ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
| ១១ ||align=left|{{MUS}} || 1,266,030 || 2,040 || 621 || [https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/By_Subject/Population/SB_Population.aspx ''ប៉ាន់ស្មាន'']
|-
|— ||align=left|{{MAF}} || 32,489 || 53.2 || 611 || [https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.insee.fr%2Ffr%2Fstatistiques%2F6013871%3Fsommaire%3D6011075#federation=archive.wikiwix.com ''ជំរឿន'']—២/២០១៩
|-
|— ||align=left|{{ARU}} || 108,166 || 180 || 601 || [https://web.archive.org/web/20211108044803/https://www.government.aw/news/news_47033/item/census-2020-results_58205.html ''ជំរឿន'']
|-
|-
| ១២ ||align=left|{{NRU}} || 11,550 || 20.98 || 551 || [http://web.archive.org/web/20220201200737/https://naurufinance.info/nauru-statistics/ ''{{resize|ជំរឿនតូច}}'']—១០/២០១៩
|-
| ១៣ ||align=left|{{SMR}} || 33,653 || 61.19 || 550 || [https://web.archive.org/web/20220207105003/https://www.statistica.sm/contents/instance15/files/document/14130123pop_bilancio_dem.pdf ''តុល្យភាពប្រជាសាស្ត្រ'']
|-
| ១៤ ||align=left|{{KOR}} || 51,829,023 || 100,413 || 516 || [https://koreajoongangdaily.joins.com/2021/01/03/national/socialAffairs/population-decline-korea-aging-society/20210103165800619.html ''ចំ/ប្រ.ដែលបានចុះបញ្ជី'']
|-
|— ||align=left|{{BLM}} || 10,289 || 24 || 429 || [https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.insee.fr%2Ffr%2Fstatistiques%2F6013871%3Fsommaire%3D6011075#federation=archive.wikiwix.com ''ជំរឿន'']—០១/២០១៩
|-
| ១៥ ||align=left|{{COM}} || 897,219 || 1,862 || 482 || [https://web.archive.org/web/20220208191427/https://comoros.opendataforafrica.org/simocae/population ''ការព្យាករគ្រោងទុក'']
|-
| ១៦ ||align=left|{{RWA}} || 12,663,116 || 26,338 || 481 || [http://web.archive.org/web/20210120001551/http://www.statistics.gov.rw/publication/size-resident-population/ ''ការព្យាករគ្រោងទុក'']
|-
| ១៧ ||align=left|{{NLD}} (ដីគោក) || 17,475,415 || 41,543 || 419 || [https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/en/dataset/83474ENG/table?dl=4FDAA ''ចំ/ប្រ.ដែលបានចុះបញ្ជី'']
|}
{{reflist}}
{{reflist|group=ស.}}
*'''{{formatnum:{{#expr:{{table row counter|id=foo|page=អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox2}}-1}}}} ប្រទេស និងដែនដី'''
[https://web.archive.org/web/20220120154429/http://www.index.go.kr/potal/main/EachDtlPageDetail.do?idx_cd=2728 ]
m92msmw4hfb4o25eyiekp41kezld9by
អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox3
2
45681
282205
275722
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox3]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox3]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
គិតត្រឹមឆ្នាំ ឆ្លូវ ត្រីស័ក {{sfrac|{{overset||ព.ស ២៥៦៥}}|គ.ស ២០២២}}
:* '''វត្តអារាមនៃគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ''' (២៦១ វត្ត)
* '''ប.ជ័យ''' (១១ វត្ត)
* '''បាត់ដំបង''' (១៥ វត្ត)
# ម្លប់ពោធិព្រឹក្ស (វាលទ្រា) វាលទ្រា អូរតាគី ថ្មគោល
# ធម្មិការាម (ដំណាក់ហ្លួង) ដ.ហ្លួង វត្តគរ បាត់ដំបង
# ព្រះពុទ្ធជ័យមង្គល (បត់សាលា) ប.ស ឈើទាល បាណន់
# គិរីបុញ្ញារាម (ភ្នំទ្រុងមាន់) សំណាញ់ ភ្នំសំពៅ បាណន់
* '''កណ្ដាល''' (៣២ វត្ត)
# ស្រីអ៊ុំប្រសិទ្ធិរតនារាម អន្លង់ឈើខ្លាង ព្រែកអំបិល ស្អាង
# ព្រះឥន្ទសាមគ្គីធម៌ រកាធំ បែកចាន អង្គស្នួល ២០០៩
# ព្រះពុទ្ធសោភ័ណ្ឌបរិបុណ្ណារាម បុណ្ណា ព្រះពុទ្ធ ក.ស្ទឹង
# ពុទ្ធពរត្រៃនិគម (ទំនប់ដាច់) ព្រែកបិ កោះធំ ខ កោះធំ កណ្ដាល
# ព្រះឥន្ទ្រាមហាប្រជាសុខ ទ្រា ព្រៃពួច អង្គស្នួល
* '''កំពត''' (២៤ វត្ត)
# បួរវនារាម តេជោអង្កាញ់ តេជោអភិវឌ្ឍន៍ ឈូក
* '''តាកែវ''' (២៧ វត្ត)
# លឹមពូល សមគ្យារាម ឡូរី រកាក្នុង ដូនកែវ
* '''កំ.ចាម''' (១២ វត្ត)
# ផ្ទះកណ្ដាល ផ្ទះកណ្ដាល ផ្ទះកណ្ដាល ស្រីសន្ធរ ១៩០៨
# អម្ពវត្យារាម (ស្វាយតាហែន) ស្វាយតាហែន រកាគយ កងមាស
* '''សៀមរាប''' (៨ វត្ត)
# ព្រះសិរីរតនៈ (ស្គន់) ស្គន់ ត្បែង ប.ស្រី
# ប្រាសាទប្រាំពីរល្វែង ស្រះស្រង់ខាងត្បូង នគរធំ
# កេតកន្យារាម ស្រះស្រង់ខាងត្បូង នគរធំ
# ស្រះដូនរីករាយ ស្រះខ្វាវ ត្បែង ប.ស្រី ២០១៣
# ស្វាយដង្គំ ស្ទឹងថ្មី ស្វាយដង្គំ សៀមរាប
* '''ប៉ៃលិន''' (៦ វត្ត)
# សន្តិមារាម (អូរច្រា) អូរច្រាកណ្តាល ទួលល្វា ប៉ៃលិន
# ប៉ៃលិនធម្មាភិវឌ្ឍន៍ (អូររអិល) អូររអិល ស្ទឹងកាច់ សាលាក្រៅ
# ព្រះពុទ្ធត្រៃរតន៍មង្គល (អូរប្រើស) អូរប្រើស អូរតាវ៉ៅ ប៉ៃលិន
# គិរីភ្នំពេជ្រ (ពេជ្រគិរី) ពេជ្រគិរី ប៉ៃលិន ប៉ៃលិន
# ភ្នំនាគសំរិទ្ធិជ័យ (អូរទឹកភ្លាវ) អូរទឹកភ្លាវ អូរអណ្ដូង សាលាក្រៅ
* '''កែប''' (២ វត្ត)
# សត្ថាធម្មវិហារ (ភ្នំពោន) ភ្នំលាវ ពងទឹក ដំណាក់ចង្អើរ
* '''ក្រចេះ''' (១២ វត្ត)
# ផល្លារាម (ទួលមនោរម្យ) ទួលមនោរម្យ ក្រគរ ក្រចេះ
# ធម្មឫទ្ធីពណ្ណរាយ ស្វាយជ្រុំ ថ្មី ចិត្របុរី ក្រចេះ ២០២២
* '''កំ.ស្ពឺ'''
# សាមគ្គីធម្មារាមឆែមនួន (ត្រពាំងតាមាន់) ត្រ.មាន់ ព្នាយ សំរោងទង
* '''កំ.ឆ្នាំង'''
# ពុទ្ធោកំ.ឆ្នាំង សន្ទូច ស្រែថ្មី រលៀប្អៀរ
# ព្រះធម្មសំវឌ្ឍនារាម (ទួលពន្លៃ) អូរស្រឡៅ វត្តតាមិម សង្កែ
# កោះសុក្រំ ត្រពាំងស្វា ទ្រា ក.ស្ទឹង
# ព្រះពុទ្ធដំណាក់លក្ខណារាម (ដំណាក់ពង្រ) ដំណាក់ពង្រ ព្រៃវិហារ គងពិសី កំ.ស្ពឺ
# ព្រះធម៌មួយលានសាមគ្គី (ខ្លាគ្រហឹម) ខ្លាគ្រហឹម ក្រពុំឈូក កោះអណ្ដែត តាកែវ
# ធម្មវិន័យារាម ធម្មវិន័យ ស្នោ ព្រៃកប្បាស តាកែវ
# ពុទ្ធស្ថាននគររាជធម្មមេត្តា កសិកម្ម ស្រង៉ែ ស.រ ១៩៩៦
# សិរីសាគរ (ដូនស្ដើង) ស្នាយព្រឹម សេនារាជឧត្តម ព្រះស្តេច ព្រៃវែង ១៨៧៤
# ទង់ជាតិខេមរារាម ក្រាំងរលួស ក្រាំងស្នាយ ឈូក កំពត
# ធម្មរាជវេឡុការាម (ព្រែកឫស្សី) ព្រែកឫស្សី តាខ្មៅ
# ខេមរាសាមគ្គីមុនីរង្សី ប្រយុទ្ធ ពួក ពួក ស.រ
# ព្រះសុគន្ធមានបុណ្យ (អ្នកតាសិង្ហ) ម្លូម៉ឺន ផ្សារដែក ពញាឮ
# សាលាគូរ (អំពិលបី) ម្លូម៉ឺន ផ្សារដែក ពញាឮ
# សំរិទ្ធិលក្ខណ៍ (សុវណ្ណារាម) ពោធិ៍ ក្រាំងស្វាយ ព្រះស្ដេច ព្រៃវែង
# អូរបទុមរតន៍ អូរថ្មទោង សោប ព.ប្រសព្វ ក្រចេះ
# សាមគ្គីបរិបុណ្ណារាម ដង្ខៅម៉ៅ ចក បរិបូណ៌ កំ.ឆ្នាំង
# បភាវត្យារាម (គគរ) គគរ ២ គគរ កំ.សៀម កំ.ចាម
# ប្រាង្គសុវណ្ណ (ពេជ្រ) ព្រៃធំ ទូកមាសខាងលិច បន្ទាយមាស កំពត
# ចន្ទនារាម (លំទំពូង) ល.ពូង ប.មាសលិច ប.មាស កំពត
# គិរីបុប្ផា (ចំការល្ង) កន្លង់ ស្ដេចគង់ខាងជើង ប.មាស កំពត
# អគ្គមហាសេនារាម បឹង លាយបូរ ត្រាំកក់ តាកែវ ២០១៧
# សុវណ្ណគិរីប្រសិទ្ធារាម (ជ្រោះចេក) តាលាក់ខាងជើង គុស ត្រាំកក់ តាកែវ
# កាកនារាម (កោះក្អែក) នៀល ត្រាំកក់ ត្រាំកក់ តាកែវ
# រ៉ុងផៃលីសិទ្ធីសុខុមារាម (ទំនប់លោក) កល់គម ត្រាំកក់ ត្រាំកក់ តាកែវ
# សម្បត្តិទិព្វរតនារាម (ត្រាំកក់) យាយឡ ត្រាំកក់ ត្រាំកក់ តាកែវ
# អម្ពវនារាម អង្គតាសោម អង្គតាសោម ត្រាំកក់ តាកែវ
# ទេពនិមិត្ត កំពង់រទេះ កំពង់រទេះ កំ.ធំ
# ព្រះពុទ្ធជិនរាជ ក្បិល សានគរ កំ.ស្វាយ កំ.ធំ
# ព្រះពុទ្ធមង្គលសិរី (កងមាស) ស្រែពកធំ សិរីមង្គល កូនមុំ រ.គិរី
# តេជោសទ្ធារាម (បានហ្លួង) ពន្សាំង ចំប៉ា ព្រៃកប្បាស តាកែវ
# ពោធិវង្ស (ភ្នំលន្ទះ)
# សិរីមង្គលកស្សបារាម (ជីឃ្មល់) ជីឃ្មល់ គោព្រេជ គីរីវង្ស តាកែវ
# ធម្មមង្គលសក្ការៈ អង្គតាសោម ញ៉ែងញ៉ង ត្រាំកក់ តាកែវ
# កាសេមរតនារាម ធម្មយុត្តិ ប្អេរ កំ.ឆ្នាំង
* កោះកុង (៦ វត្ត)
# ទេពនិមិត្ត ៣ ស្មាច់មានជ័យ ខេមរភូមិន្ទ
# ប្រជារដ្ឋកំសាន្តឋានសួគ៌ ទួលពោធិ៍ តានូន បទុមសាគរ
* '''ព្រះវិហារ''' (៣ វត្ត)
# ព្រះពុទ្ធមានជ័យ (ប៉ាលហាល) ប៉ាលហាល ប៉ាលហាល ព្រះវិហារ
# ព្រះពុទ្ធឆព្វណ្ណរង្សីរស្មីប្រាំមួយពណ៌ អន្លង់វែង កន្ទួត ជាំក្សាន្ត
# វង្សាញាតកាមេត្តារាម ស្វាយប៉ាត រំដោះ រវៀង
* '''មណ្ឌលគិរី''' (១១ វត្ត)
# ព្រះពុទ្ធមណ្ឌលគិរី (លើ) ជ្រៃសែន មនោរម្យ សែនមនោរម្យ
# ធម្មពេជ្រតេជារាម (ស្រែអំពូម) ពូរ៉ាដែត ស្រែអំពូម ពេជ្រាដា
# ធម្មគិរីជ្រៃមាស (ដាក់ដាំ) ពូឡេះ ដាក់ដាំ អូររាំង
# ព្រះពុទ្ធមហានិម្មិតប៊ូស្រា (ទឹកធ្លាក់) ពូទិល ប៊ូស្រា ពេជ្រាដា
# តេះធម្មជាតារាម (ក្រង់តេះ) ត្រាំកាច់ ក្រង់តេះ ពេជ្រាដា
# ធម្មារហន្ត (ភ្នំក្រោល) អូរយ៉េះ ស្រែសង្គម កោះញែក
# ពូត្រុំសុំសុខសប្បាយ (ភ្នំឃ្លី) ពូត្រុំ រមនា សែនមនោរម្យ
# គងមាសគោះខ្ទរធម្មភព រវ៉ាក់ រយ៉ កោះញែក
# ខេមរាបុញ្ញារាម ឡាប៉ាខេ ស្រែខ្ទុម កែវសីមា
# ធម្មភក្ដីសិរីសុភ័ក្ត្រមង្គលរតនារាម ពូត្រែង ដាក់ដាំ អូររាំង
:* '''វត្តអារាមនៃគណៈមហានិកាយ'''
* '''កណ្ដាល'''
# ព្រះវិហារសួគ៌ វិហារសួគ៌ វិហារសួគ៌ ខ្សាច់កណ្តាល ១០២៨
# លក្ខណារាម (ដំបូកមានលក្ខណ៍) ទំនប់ធំ ពញាឮ
# ព្រះវិហារលើ ស្រះពោធិ៍ ភ្នំបាត ពញាឮ
# កោះខែល កោះខែល កោះខែល ស្អាង ១៨៩៥
# ទេពប្រណម្យ ទេពប្រណម្យ វិហារហ្លួង ពញាឮ ១៥៦៨
# ព្រែកអំបិល ព.អំបិល ព.អំបិល ស្អាង ១៧១៣
# ទេពវិសាល (ព្រែកតូច) ព្រែកតូច ព.គយ ស្អាង
# អង្គកែវឧត្តម ថ្មី ថ្មី ក.ស្ទឹង
* '''ប.ជ័យ'''
# ប្រាសាទស្រះកណ្ដាល (ខ្ចាស់) ខ្ចាស់ បុស្បូវ ព្រះនេត្រព្រះ
* '''បាត់ដំបង'''
# ស្វេតឆត្រកុញ្ជរជ័យ (ដំរីស) កម្មករ ស្វាយប៉ោ បាត់ដំបង ១៩០៤
# ពិជ័យលង្ការ (ឈើខ្មៅ) កោះជីវាំង ព្រៃចាស់ ឯកភ្នំ ១៨៨៧
# ពោធិ៍វាល រតនៈ រតនៈ ប.បង ១៨១៨
* '''សៀមរាប'''
# ព្រះព្រហ្មរ័ត្ន មណ្ឌល ១ ស្វាយដង្គំ សៀមរាប ១៣៧១
# ប្រាសាទគោកចក វាល គោកចក សៀមរាប
# រាជបូណ៌ វត្តបូព៌ សាលាកំរើក សៀមរាប ១៦៥០
# លោមព្រលឹង សន្ទៃ ដានរុន សូទ្រនិគម ១៨៩០
* '''តាកែវ'''
# ឧទុម្ពរក្រោម កំពង់ ព្រះបាទជាន់ជុំ គិរីវង្ស ១៤៧៩
# សំរោងរ័ត្ន ចុងអង្ករ ពេជសារ កោះអណ្តែត
# សីហរតនារាម ឡូរី រកាក្នុង ដូនកែវ
# ភ្នំបូរី ភ្នំបូរី ព្រែកផ្ទោល អង្គរបូរី
# តុំ
* '''ប៉ៃលិន'''
# រតនសោភ័ណ (កោងកាង) វត្ត ប៉ៃលិន ប៉ៃលិន ១៩៤២
# ពោធិមារាម (ប៉ាហ៊ី) ប៉ាហ៊ីត្បូង ប៉ៃលិន ប៉ៃលិន
* '''កំ.ចាម'''
# គិរីវនារាម (ស្ទឹងត្រង់) ព.កក់ ស.ត្រង់
# ជោតនារាម (បឹងកុក) បឹងកុក ២ បឹងកុក កំ.ចាម ១៩៤៩
# ខេមវ័ន (បឹងស្នាយ) បឹងស្នាយ សំបួរមាស កំ.ចាម
# ពោធិវ័ន (កោះប៉ែន)
# អម្ពរជោតនារាម (ព្រៃរំដេង) ព្រៃរំដេង បារាយណ៍ ព្រៃឈរ ១៩០៣
# ឥន្ទរង្សី (មៀន) ដីឡូតិ៍ ត្រពាំងព្រះ ព្រៃឈរ
# ឥន្ទខីលារាម (ថ្មគោល) ថ្មគោល រអាង កំ.សៀម
# ច័ន្ទសុរិយារង្សី (សំបូរ) សំបូរ សំបូរ បាធាយ
* '''កំ.ស្ពឺ'''
# ប្រាង្គ ចំការហ្លួង វាំងចាស់ ឧដុង្គ ១៨៤៩
* '''កំ.ឆ្នាំង'''
# ក្បាលកោះ (បឹង) បឹងលាជ សេដ្ឋី សាមគ្គីមានជ័យ
# ទេពធីតារាម (យាយទេព) ផ្សារឆ្នាំង ផ្សារឆ្នាំង កំ.ឆ្នាំង ១៦៧៧
# ពោធិរុក្ខារាម (កំ.ត្រឡាចលើ) កំ.ត្រឡាចលើ កំ.ត្រឡាច កំ.ត្រឡាច ១៦៧២
# កំ.ត្រឡាចក្រោម
* '''កំ.ធំ'''
# ឃ្លាំងខ្មូត ប្រឡាយ ប្រឡាយ ស្ទោង
# ពោធិមង្គល (ជាំ) ជាំ តាំងក្រសៅ ប្រាសាទសំបូរ
# សំរោងមានជ័យ (លាពាក្យ) សំបូរ ព្រៃគុយ កំ.ស្វាយ
# មុនីពោធិញ្ញាណ (ព.កំ.ស្ដេច) អំពុះ ត្បូងក្រពើ សន្ទុក
* '''ព្រះវិហារ'''
# ឧត្តមគិរី (រអាងក្រោម) អណ្ដូងភ្លូ រអាង សង្គមថ្មី
# ប្រាសាទទួលអណ្ដូងមានជ័យ ព.ដូនហែម ព.អំពិល ខ.កណ្ដាល ២០១៨
==វត្តអារាមនៃគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ==
{| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:left; white-space: nowrap;"
|-
! colspan="2" rowspan="2" | វត្ត !! colspan="3" | ទីតាំង
|-
! ភូមិ !! ឃុំ/សង្កាត់ !! ស្រុក/ក្រុង
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខេត្ត ក្រចេះ====
|-
| align="center" | 1 || '''ផល្លារាម''' || ''ទួលមនោរម្យ'' || ក្រគរ || ក្រចេះ
|-
| align="center" | 2 || '''ធុតង្គារាម''' || ''កន្ទ្រីង'' || អូរឫស្សី || ក្រចេះ
|-
| align="center"| 3 || '''ព្រះធម្មគង្គារាម''' || ''អូរជ្រៃ'' || ព្រែកប្រសព្វ || ព្រែកប្រសព្វ
|-
| align="center"| 4 || '''សុគន្ធារាម''' (សេះស) || ថ្ពង || ស្នួល || ស្នួល
|-
| align="center"| 5 || '''ព្រះពុទ្ធវិជ្ជា''' (គីឡូ ៦៣) || ដូនមាស ៣ || ស្រែចារ || ស្នួល
|-
| align="center"| 6 || '''យោធិកធម្មវិហារ''' || សំបួរ || ស្វាយជ្រះ || ស្នួល
|-
| align="center"| 7 || '''ពុទ្ធសហគមនារាម''' (អូរគគីរ) || អញ្ចាញ || ដារ || ចិត្របុរី
|-
| align="center"| 8 || '''វិចិត្របុរី''' || ''ច្រវ៉ា'' || គោលាប់ || ចិត្របុរី
|}
==បញ្ជីរាយនាមវត្តអារាមនៅរាជធានីភ្នំពេញ==
{| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:left; white-space: nowrap;"
|-
! colspan="2" rowspan="2" | វត្ត !! colspan="2" | ទីតាំង !! rowspan="2" | កសាង
|-
! ភូមិ !! សង្កាត់
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ចំការមន====
|-
| align="center" | 1 || '''ប្រយូរវង្ស''' || ៦ || rowspan="3"| ទន្លេបាសាក់ ||
|-
| align="center"| 2 || '''នួនមណីរាម''' (ថាន់) || ៧ ||
|-
| style="background:#E759AC" align="center"| 3 || '''ស្វាយពពែ''' || ៧ ||
|-
| align="center"| 4 || '''មណិរតនារាម''' (ទួលទំពូង) || ៣ || ទួលទំពូងទី ១ || align="center"|1949
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ បឹងកេងកេង====
|-
| align="center"| 1 || '''លង្កាព្រះកុសុមារាម''' || ៥ || បឹងកេងកងទី ១ || align="center"|1898
|-
| align="center"| 2 || '''មហាមន្ត្រី''' || ១ || អូឡាំពិក || align="center"|1930
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ដូនពេញ====
|-
| align="center"| 1 || '''កោះ''' || ៩ || បឹងរាំង || align="center"|1898
|-
| style="background:#F4C430" align="center"| 2 || '''បទុមវតីរាជវរារាម''' || ៣ || ចតុមុខ || align="center"|1443
|-
| align="center"| 3 || '''ឧណ្ណាលោម''' || ២ || ជ័យជំនះ || align="center"|1437
|-
| align="center"| 4 || '''សារាវ័នតេជោ''' || ៩ || ជ័យជំនះ || align="center"|1522
|-
| align="center"| 5 || '''វិមានតេជះ''' (ស្រះចក) || ៩ || ស្រះចក || align="center"|1928
|-
| align="center"| 6 || '''ព្រះពុទ្ធឃោសាចារ្យ''' (ចិនដំដែកខាងត្បូង) || ១៤ || ស្រះចក ||
|-
| align="center"| 7 || '''ពិភទ្ទរង្សី''' (ចិនដំដែកខាងជើង) || ១៥ || ស្រះចក ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ៧ មករា====
|-
| align="center"| 1 || '''មង្គលវ័ន''' (ស្វាយដង្គំ) || ២ || មនោរម្យ || align="center"|1889
|-
| align="center"| 2 || '''ព្រះពុទ្ធមានបុណ្យ''' || ៧ || វាលវង់ || align="center"|1921
|-
| align="center"| 3 || '''សំពៅមាស''' || ៦ || បឹងព្រលឹត ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ទួលគោក====
|-
| align="center"| 1 || '''នាគវ័ន''' || ២២ || បឹងកក់ទី ២ || align="center"|1898
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ដង្កោ====
|-
| align="center"| 1 || '''ជ្រោយបទុម''' (ព្រែកជ្រៃ) || បាគូ || ដង្កោ ||
|-
| align="center"| 2 || '''ទួលសំរោង''' || សំបួរ || ដង្កោ ||
|-
| align="center"| 3 || '''សំបួរមាស''' || ម័ល || ដង្កោ ||
|-
| align="center"| 4 || '''ធុតង្គចំការដូង''' || ខ្វា || ដង្កោ || align="center"|1996
|-
| align="center"| 5 || '''ឧត្តមពោធិព្រឹក្ស''' (ស្លែង) || វត្តស្លែង || ពងទឹក ||
|-
| align="center"| 6 || '''ត្រពាំងសាលា''' || ត្រពាំងសាលា || ពងទឹក ||
|-
| align="center"| 7 || '''ទីឃវន''' (ព្រៃវែង) || ព្រៃវែងខាងលិច || ព្រៃវែង ||
|-
| style="background:#E759AC" align="center"| 8 || ឥណ្ឌូ-កម្ពុជាធម្មនិរមិត || ត្រពាំងចក || ព្រៃវែង || align="center"|2014
|-
| align="center"| 9 || អង្គមេត្រី || កំរៀង || ព្រៃវែង ||
|-
| align="center"| 10 || បញ្ចកែវមុនី (ឫស្សីសាញ់) || ប្រការ || ព្រៃស ||
|-
| align="center"| 11 || ព្រះធម្មត្រ័យ || ធម្មត្រ័យ || ព្រៃស ||
|-
| align="center"| 12 || នទីគង្គា || ''ទឹកថ្លា'' || ក្រាំងពង្រ || align="center"|1712
|-
| align="center"| 13 || ចតុភក្ត្រាមង្គលឧត្តម (ហារាម)|| ពាម || ព្រៃស ||
|-
| align="center"| 14 || រតនតេជៈ (កំពង់ក្ដុល) || ពោធិ៍រលំ || សាក់សំពៅ ||
|-
| align="center"| 15 || សាក់សំពៅ || សំបួរ || សាក់សំពៅ ||
|-
| align="center"| 16 || ឧត្តមមានជ័យព្រះបាទជាន់ឯក || ''ជើងឯក'' || ជើងឯក ||
|-
| align="center"| 17 || គោកអម្ពិល || ព្រែកថ្លឹង || ជើងឯក || align="center"|1934
|-
| align="center"| 18 || ប្រាសាទ || ត្រពាំងសំរិត || គងណយ || align="center"|1880
|-
| align="center"| 19 || ព្រែកថ្លឹង || ព្រែកថ្លឹង || ព្រែកកំពឹស ||
|-
| align="center"| 20 || កែវមុនី (គោករលួស) || ដំណាក់សង្កែ || ព្រែកកំពឹស || align="center"|1863
|-
| align="center"| 21 || ព្រះធាតុ || ព្រះធាតុ || រលួស ||
|-
| align="center"| 22 || ចំការខ្សាច់ || ម៉ឺន្ត្រា || ស្ពានថ្ម ||
|-
| style="background:#E759AC" align="center"| 23 || ទ័ពចំបក់មាស || ថ្មី || ទៀន ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ មានជ័យ====
|-
| align="center"| 1 || ចាក់អង្រែលើ || ព្រែកតាគង់ || ចាក់អង្រែលើ ||
|-
| align="center"| 2 || ចាក់អង្រែក្រោម || ទួលរកា ១ || ចាក់អង្រែក្រោម ||
|-
| align="center"| 3 || ចង្ក្រានតាព្រហ្ម (ស្ទឹងមានជ័យ) || មានជ័យ ១ || ស្ទឹងមានជ័យទី ១ ||
|-
| align="center"| 4 || សាមគ្គីរង្សី (ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម) || ទ្រា ២ || ស្ទឹងមានជ័យទី ១ || align="center"|1997
|-
| align="center"| 5 || នន្ទមុនី || ដំណាក់ធំ ១ || ស្ទឹងមានជ័យទី ២ ||
|-
| align="center"| 6 || អង្គពោធិញាណ || ឫស្សី || ស្ទឹងមានជ័យទី ២ ||
|-
| align="center"| 7 || សន្សំកុសល || សន្សំកុសល ២ || បឹងទំពន់ទី ១ ||
|-
| align="center"| 8 || ដំបូកខ្ពស់ || ត្នោតជ្រុំ ២ || បឹងទំពន់ទី ២ ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ឫស្សីកែវ====
|-
| align="center"|1 || ទួលសន្តិវ័ន (ទួលអស់លោក) || ក្រោលគោ || គីឡូម៉ែត្រលេខ ៦ ||
|-
| align="center"|2 || ឧត្តរាវតី || មិត្តភាព || ឫស្សីកែវ ||
|-
| align="center"|3 || ទួលសុវណ្ណារាម || ''ទួលសង្កែ'' || ទួលសង្កែទី ១ ||
|-
| align="center"|4 || ញាណរង្សី || ទួលសំពៅ || ទួលសង្កែទី ១ ||
|-
| align="center"|5 || កោះមេត្តាពោធិវង្ស || កោះអណ្ដែត || ទួលសង្កែទី ២ ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ សែនសុខ====
|-
| align="center"|1 || សុវណ្ណមុនីសាគរ (សំរោងអណ្ដែត) || រោងចក្រ ១ || គោកឃ្លាង || align="center"|1945
|-
| align="center"|2 || ទឹកថ្លា || ចុងថ្នល់ខាងលិច || ទឹកថ្លា || align="center"|1928
|-
| align="center"|3 || ព្រះបារមីវង្កតបុរី (ទួលក្រសាំង) || បុរីកម្មករ || ទឹកថ្លា || align="center"|1983
|-
| align="center"|4 || បទុមវារី || ''ឃ្មួញ'' || ឃ្មួញ || align="center"|1827
|-
| align="center"|5 || សុវណ្ណមុនីវង្ស (អន្លង់ក្ងាន) || អន្លង់ក្ងាន || ឃ្មួញ ||
|-
| align="center"|6 || សែនសុខ || សែនសុខទី ១ || ឃ្មួញ || align="center"|2009
|-
| align="center"|7 || ក្រាំងធ្នង់ || ត្រពាំងជើងស្រុក || ក្រាំងធ្នង់ ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ពោធិ៍សែនជ័យ====
|-
| align="center"|1 || អរុណវតី || ត្រពាំងអណ្ដូង || ត្រពាំងក្រសាំង ||
|-
| align="center"|2 || តិក្ខប្បញ្ញោ || តិក្ខប្បញ្ញោ || សំរោងក្រោម || align="center"|1953
|-
| align="center"|3 || ត្រពាំងឈូក || ចែងម៉ែង || សំរោងក្រោម ||
|-
| align="center"|4 || ពូនភ្នំ || ព្រៃពពេល || សំរោងក្រោម ||
|-
| align="center"|5 || សិរីសោភា (អង្គតាម៉ិញ) || គោកចំបក់ || ចោមចៅទី ១ ||
|-
| align="center"|6 || កំពែង || ត្រពាំងរំចេក || ចោមចៅទី ១ ||
|-
| align="center"|7 || គោត្តមរង្សី (គោកបញ្ជាន់) || ចោមចៅ ២ || ចោមចៅទី ២ ||
|-
| align="center"|8 || ធនរតនសោភណារាម (ព្រៃស្ពឺ) || ព្រៃស្ពឺ || ចោមចៅទី ២ || align="center"|1903
|-
| style="background:#F4C430" align="center"|9 || ទួលសុភាឃួន || ព្រៃទា ២ || ចោមចៅទី ៣ ||
|-
| align="center"|10 || ជម្ពូវ័ន || ជម្ពូវ័ន ១ || ចោមចៅទី ៣ || align="center"|1902
|-
| align="center"|11 || ពោធិសត្ថារាម (ពោធិ៍ចិនតុង) || ប៉ប្រកខាងជើង || កាកាបទី ១ ||
|-
| align="center"|12 || តាំងកសាងខាងជើង || ចំការឪឡឹក ២ || កាកាបទី ២ ||
|-
| align="center"|13 || តាំងកសាងខាងត្បូង || ចំការឪឡឹក ២ || កាកាបទី ២ ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ជ្រោយចង្វារ====
|-
| align="center"|1 || ប្រជុំសាគរ || ១ || ជ្រោយចង្វារ || align="center"|1880
|-
| align="center"|2 || ពោធិយារាម (ចាស់) || ១ || ជ្រោយចង្វារ ||
|-
| align="center"|3 || មង្គលសិរី (គៀនឃ្លាំង) || គៀនឃ្លាំង || ជ្រោយចង្វារ ||
|-
| align="center"|4 || វារិន្ទ (ព្រែកលៀប) || ព្រែកលៀប || ព្រែកលៀប ||
|-
| align="center"|5 || បទុមគង្គា (បាក់ខែង) || បាក់ខែង || ព្រែកលៀប ||
|-
| align="center"|6 || ពោធិព្រឹក្ស (ខ្ទរ) || ខ្ទរ || ព្រែកលៀប ||
|-
| align="center"|7 || មង្គលសត្ថាវ័ន (ព្រែកតាគង់) || ព្រែកតាគង់ || ព្រែកតាសេក ||
|-
| align="center"|8 || អម្ពផល (ចុងកោះ) || ចុងកោះ || កោះដាច់ ||
|-
| align="center"|9 || បទុមពិសី (ល្វាលើ) || ល្វា || កោះដាច់ ||
|-
| align="center"|10 || ពោធិព្រះឥន្ទ || ល្វា || កោះដាច់ ||
|-
| align="center"|11 || ឥន្ទពិសី || ល្វា || កោះដាច់ ||
|-
| align="center"|12 || ឧទុម្ពរ (ល្វាក្រោម) || ល្វា || កោះដាច់ ||
|-
| align="center"|13 || សាមគ្គីក្បាលកោះ (យក្ខ) || ក្បាលកោះ || កោះដាច់ ||
|-
| align="center"|14 || ក្រពុំពេជ្រ (កោះដាច់) || កោះដាច់ || កោះដាច់ ||
|-
| align="center"|15 || សូរិយាពោធិមាស (ក្ដីចាស់) || ក្តីចាស់ || បាក់ខែង ||
|-
| align="center"|16 || សុវណ្ណបទុម (ចំបក់មាស) || ចំបក់មាស || បាក់ខែង ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ព្រែកព្នៅ====
|-
| align="center"|1 || ជោត្តមង្គល || កណ្ដាល || ''ព្រែកព្នៅ'' ||
|-
| align="center"|2 || មុនីប្រសិទ្ធីវង្ស || ព្រែកព្នៅ || ព្រែកព្នៅ ||
|-
| align="center"|3 || ប្រាសាទ || ធំជើង || ពញាពន់ || align="center"|1994
|-
| align="center"|4 || អង្គរកា || បឹង || ពញាពន់ ||
|-
| align="center"|5 || រមណីយារាម || ស្រែដូនតូច || ពញាពន់ || align="center"|2006
|-
| style="background:#E759AC" align="center"|6 || ភ្នំរាប || ព្រៃពង្រ || ពញាពន់ || align="center"|1988
|-
| align="center"|7 || សុវណ្ណធម្មរាជ || ព្រៃពង្រ || ពញាពន់ || align="center"|1999
|-
| align="center"|8 || ជេដ្ឋាឧត្តម || ''គ្រួស'' || សំរោង || align="center"|1898
|-
| align="center"|9 || ច័ន្ទបុរីវង្ស || ''សំរោងជើង'' || សំរោង ||
|-
| align="center"|10 || សុវណ្ណរាសីរតនារាម || ''សំរោងកណ្ដាល:: || សំរោង ||
|-
| align="center"|11 || អង្គសិរីសួស្តី (សំរោងត្បូង) || សំរោងត្បូង || សំរោង ||
|-
| align="center"|12 || សុក្ខគិរីសោភ័ណ (កប់ស្រូវ) || កប់ស្រូវតូច || គោករកា ||
|-
| align="center"|13 || អង្គចំប៉ាមានឫទ្ធិ អង្គសំរិទ្ធមានជ័យ<br>(ទួលអង្គក្រពើ) || ត្រពាំងវែង || គោករកា ||
|-
| align="center"|14 || ជុំ || គោករកា || គោករកា || align="center"|1736
|-
| align="center"|15 || ឈូកវ៉ា || អណ្ដូង || គោករកា || align="center"|1788
|-
| style="background:#E759AC" align="center"|16 || ប្រសិទ្ធីរីម្មារាម (ទួលប្រសិទ្ធី) || ត្រពាំងរនាម || ពន្សាំង ||
|-
| align="center"|17 || បឹងប្រិយ || តាគល់ || ពន្សាំង ||
|-
| align="center"| 18 || អង្គមុនី || ទួលពន្សាំង || ពន្សាំង ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ ច្បារអំពៅ====
|-
| align="center"| 1 || ពោធិ៍ព្រះបាត្រ (ច្បារអំពៅ) || ដើមស្លែង || ច្បារអំពៅទី ២ ||
|-
| align="center"| 2 || និរោធរង្សី || បឹងឈូក || និរោធ ||
|-
| align="center"| 3 || យសសុវណ្ណារាម || ''ឫស្សីស្រស់''|| និរោធ ||
|-
| align="center"| 4 || សំពោងផលអណ្តែត || ឫស្សីស្រស់ || និរោធ ||
|-
| align="center"| 5 || ជោតរតនសីលា || ''កោះនរា'' || និរោធ ||
|-
| align="center"| 6 || ប្រជុំវង្ស || តាងៅកណ្ដាល || និរោធ ||
|-
| align="center"| 7 || កំសាន្ត || ព្រះពន្លា || ព្រែកប្រា ||
|-
| align="center"| 8 || ព្រែកប្រា || អូរអណ្ដូង || ព្រែកប្រា ||
|-
| align="center"| 9 || ក្ដីតាកុយ || ក្ដីតាកុយ || វាលស្បូវ ||
|-
| align="center"| 10 || ពុទ្ធស្ថាន (កណ្ដាល) || វាលស្បូវ || វាលស្បូវ ||
|-
| align="center"| 11 || វាលស្បូវ || ស្វាយតាអុក ១ || វាលស្បូវ ||
|-
| align="center"| 12 || ខេមរៈប៊ុណ្ណារាម (ថ្មី) || របោះអង្កាញ់ || ព្រែកឯង ||
|-
| align="center"| 13 || ព្រែកឯង || មិត្តភាព ១ || ព្រែកឯង ||
|-
| align="center"| 14 || ជ្រោយអំពិល || ជ្រោយអំពិល || ក្បាលកោះ || align="center"|1803
|-
| align="center"| 15 || មជ្ឈិមវ័ន || ជ្រោយអំពិល || ក្បាលកោះ || align="center"|1901
|-
| align="center"| 16 || មុនីសាគរ || យកបាត្រ || ក្បាលកោះ ||
|-
| align="center"| 17 || ព្រះចន្ទរង្សី (ទួល) || ព្រែកធំ || ក្បាលកោះ ||
|-
| align="center"| 18 || ចំប៉ា || ជ្រោយអំពិល ១ || ក្បាលកោះ ||
|-
| style="background:#E759AC" align="center"| 19 || វិចិត្តារាម || យកបាត្រ ១ || ក្បាលកោះ || align="center"|1926
|-
| align="center"| 20 || កៀនស្វាយក្នុង || ព្រែកធំ ១ || ក្បាលកោះ ||
|-
| align="center"| 21 || មុនីសុវណ្ណ || ''ចំពុះក្អែក'' || ព្រែកថ្មី ||
|-
| align="center"| 22 || កោះក្របី || កោះក្របី || ព្រែកថ្មី ||
|-
| align="center"| 23 || និគ្រោធវ័ន (គល់ទទឹង) || កោះក្របី || ព្រែកថ្មី || align="center"|1952
|-
| align="center"| 24 || អម្ពវ័ន || ''ព្រែកថ្មី'' || ព្រែកថ្មី ||
|-
| colspan="5" align="left" |
====ខណ្ឌ កំបូល====
|-
| align="center"| || ស្វាយផ្អែម || ស្រែក្នុង || កន្ទោក ||
|-
| align="center"| || ជន្លង់ម្លូ || ព្រៃរងៀង || ភ្លើងឆេះរទេះ ||
|-
| align="center"| || វេឡុវនារាម (ព្រៃឫស្សី) || ព្រៃរមាសទី ២ || បឹងធំ ||
|-
| align="center"| || ទួលឳជ្រឹង (ទ្រនំជ្រឹង) || ក្ងោក || បឹងធំ ||
|-
| align="center"| || សុវណ្ណអម្ពា (ស្វាយមាស) || ប្រទះឡាង || ប្រទះឡាង ||
|-
| align="center"| || អង្គកំពង់ថ្មកែវ (អង្គតាយុត) || អង្គ || ប្រទះឡាង ||
|-
| align="center"| || ចន្ទវ័ន || ''តាំងរនាម'' || ប្រទះឡាង ||
|-
| align="center"| || គោកខ្សាច់ || គោកមាស || ប្រទះឡាង ||
|}
1f76wde3ai791ek9qq488fr6csqsnq6
អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox4
2
45793
282202
272754
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox4]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox4]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
===រាជធានីភ្នំពេញ===
<br>'''ទីក្រុងបងប្អូន'''
* {{flagicon|VNM}} [[ហូជីមិញ]] វៀតណាម (១០ មករា ១៩៩៩)
* {{flagicon|KOR}} [[ពូសាន]] កូរ៉េខាងត្បូង (១១ មិថុនា ២០០៩)
* {{flagicon|THA}} [[បាងកក]] ថៃ (៤ មករា ២០១៣)
* {{flagicon|CHN}} [[ប៉េកាំង]] ចិន (២១ ឧសភា ២០១៨)
* {
qhgzkqzt3wa1w544mdy2pc8msz32izz
ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Jafaz
3
47521
282180
2022-08-04T18:16:26Z
36.37.193.80
បានបង្កើតទំព័រដែលផ្ដើមដោយ M
wikitext
text/x-wiki
M
n5libf96mfbdhehkku2pt9z07hcuecc
ភត្តានុមោទនា
0
47522
282181
2022-08-04T20:33:36Z
Khmerprofessional
22462
បានបង្កើតទំព័រដែលផ្ដើមដោយ (ភត្តានុមោទនាវិធី) '''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ''' ''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ'' '''...
wikitext
text/x-wiki
(ភត្តានុមោទនាវិធី)
'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ'''
''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ''
'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ'''
''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង''
'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ'''
''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត''
'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា'''
''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)''
'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា'''
''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត''
'''មណិជោតិរសោ យថា'''
''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។''
'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖'''
''លោកអង្គឯទៀតទទួលថា ៖''
'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ'''
''សូមឲ្យចង្រៃទាំងពួងទាំងឡាយ ប្រាសចេញ គឺថា ចូរឲ្យចៀសវាងចេញឆ្ងាយទៅ''
'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ'''
''សូមឲ្យរោគទាំងពួង (របស់អ្នក) ជាសះស្បើយទៅ''
'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ'''
''អន្តរាយកុំបីមានដល់អ្នកហើយ''
'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ'''
''សូមឲ្យអ្នកជាបុគ្គលមានសេចក្ដីសុខ មានអាយុវែង''
'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ'''
'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។'''
''ធម៌គឺពរទាំងឡាយ ៤ ប្រការ គឺអាយុ ១ ពណ៌សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដីសុខ ១ កម្លាំង ១ រមែងចម្រើនអស់កាលជានិច្ចដល់អ្នក ដែលមានសេចក្ដីឱនកាយថ្វាយបង្គំដល់ព្រះរតនត្រ័យជាប្រក្រតី និងអ្នកដែលមានសេចក្ដីគោរពកោតក្រែងដល់បុគ្គល ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីចម្រើនដោយគុណ មានសីលគុណជាដើម ឬដែលចម្រើនដោយវ័យ គឺចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។''
(English Version)
'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''
'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''
''Just as rivers full of water fill up the ocean,''
'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''
''even so does that here given benefit the deceased,''
'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''
''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''
'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''
''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''
'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''
''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''
'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''
''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''
'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''
''He of respectful nature, whomever the elders honor,''
'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''
''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''
''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun. As the other half starts the first two words ”Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun. After that all other monks and nuns join the recitation.)''
ឯកសារយោង
សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី ប្រែ ប្រមូលរៀបរៀងដោយ សែម សូរ បោះពុម្ពឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
k1zhzksbtv6ss6m7078nbrbhikkkc9y
282192
282181
2022-08-05T03:20:45Z
Khmerprofessional
22462
wikitext
text/x-wiki
(ភត្តានុមោទនាវិធី)''<nowiki><br></nowiki>''
'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ''<nowiki><br></nowiki>'''''
''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ<nowiki><br></nowiki>''
'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ''<nowiki><br></nowiki>'''''
''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង<nowiki><br></nowiki>''
'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ''<nowiki><br></nowiki>'''''
''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត<nowiki><br></nowiki>''
'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា''<nowiki><br></nowiki>'''''
''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)<nowiki><br></nowiki>''
'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា''<nowiki><br></nowiki>'''''
''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត<nowiki><br></nowiki>''
'''មណិជោតិរសោ យថា''<nowiki><br></nowiki>'''''
''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។<nowiki><br></nowiki>''
'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖''<nowiki><br></nowiki>'''''
''លោកអង្គឯទៀតទទួលថា ៖<nowiki><br></nowiki>''
'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ <nowiki><br></nowiki>'''
''សូមឲ្យចង្រៃទាំងពួងទាំងឡាយ ប្រាសចេញ គឺថា ចូរឲ្យចៀសវាងចេញឆ្ងាយទៅ <nowiki><br></nowiki>''
'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ ''<nowiki><br></nowiki>''
'''
''សូមឲ្យរោគទាំងពួង (របស់អ្នក) ជាសះស្បើយទៅ <nowiki><br></nowiki>''
'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ ''<nowiki><br></nowiki>'''''
''អន្តរាយកុំបីមានដល់អ្នកហើយ <nowiki><br></nowiki>''
'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ ''<nowiki><br></nowiki>'''''
''សូមឲ្យអ្នកជាបុគ្គលមានសេចក្ដីសុខ មានអាយុវែង <nowiki><br></nowiki>''
'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ ''<nowiki><br></nowiki>'''''
'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។''<nowiki><br></nowiki>'''''
''ធម៌គឺពរទាំងឡាយ ៤ ប្រការ គឺអាយុ ១ ពណ៌សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដីសុខ ១ កម្លាំង ១ <nowiki><b></nowiki>''
''រមែងចម្រើនអស់កាលជានិច្ចដល់អ្នក ដែលមានសេចក្ដីឱនកាយថ្វាយបង្គំដល់ព្រះរតនត្រ័យជាប្រក្រតី <nowiki><br></nowiki>''
''និងអ្នកដែលមានសេចក្ដីគោរពកោតក្រែងដល់បុគ្គល ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីចម្រើនដោយគុណ មានសីលគុណជាដើម ឬដែលចម្រើនដោយវ័យ គឺចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។<nowiki><br></nowiki>''
(English Version)
'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''
'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''
''Just as rivers full of water fill up the ocean,''
'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''
''even so does that here given benefit the deceased,''
'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''
''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''
'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''
''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''
'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''
''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''
'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''
''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''
'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''
''He of respectful nature, whomever the elders honor,''
'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''
''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''
''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun. <nowiki><br></nowiki>''
''As the other half starts the first two words "Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun. <nowiki><br></nowiki>''
''After that all other monks and nuns join the recitation.) <nowiki><br></nowiki>''
'''ឯកសារយោង''' <nowiki><br></nowiki>
សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី-ប្រែ ប្រមូលរៀបរៀងដោយ សែម សូរ បោះពុម្ពឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
1vti53t3z5toscsnq68850rxv3umgkd
282193
282192
2022-08-05T03:21:39Z
Khmerprofessional
22462
wikitext
text/x-wiki
(ភត្តានុមោទនាវិធី)
'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ'''
''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ''
'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ'''
''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង''
'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ'''
''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត''
'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា'''
''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)''
'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា'''
''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត''
'''មណិជោតិរសោ យថា'''
''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។''
'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖'''
''លោកអង្គឯទៀតទទួលថា ៖''
'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ'''
''សូមឲ្យចង្រៃទាំងពួងទាំងឡាយ ប្រាសចេញ គឺថា ចូរឲ្យចៀសវាងចេញឆ្ងាយទៅ''
'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ'''
'''
''សូមឲ្យរោគទាំងពួង (របស់អ្នក) ជាសះស្បើយទៅ''
'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ'''
''អន្តរាយកុំបីមានដល់អ្នកហើយ''
'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ'''
''សូមឲ្យអ្នកជាបុគ្គលមានសេចក្ដីសុខ មានអាយុវែង''
'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ'''
'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។'''
''ធម៌គឺពរទាំងឡាយ ៤ ប្រការ គឺអាយុ ១ ពណ៌សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដីសុខ ១ កម្លាំង ១ <nowiki><b></nowiki>''
''រមែងចម្រើនអស់កាលជានិច្ចដល់អ្នក ដែលមានសេចក្ដីឱនកាយថ្វាយបង្គំដល់ព្រះរតនត្រ័យជាប្រក្រតី''
''និងអ្នកដែលមានសេចក្ដីគោរពកោតក្រែងដល់បុគ្គល ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីចម្រើនដោយគុណ មានសីលគុណជាដើម ឬដែលចម្រើនដោយវ័យ គឺចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។''
(English Version)
'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''
'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''
''Just as rivers full of water fill up the ocean,''
'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''
''even so does that here given benefit the deceased,''
'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''
''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''
'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''
''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''
'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''
''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''
'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''
''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''
'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''
''He of respectful nature, whomever the elders honor,''
'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''
''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''
''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun.''
''As the other half starts the first two words "Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun.''
''After that all other monks and nuns join the recitation.)''
'''ឯកសារយោង'''
សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី-ប្រែ ប្រមូលរៀបរៀងដោយ សែម សូរ បោះពុម្ពឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
20pkzfz44ma4wsogbh6dzyro0uge0ux
282194
282193
2022-08-05T03:21:54Z
Khmerprofessional
22462
wikitext
text/x-wiki
(ភត្តានុមោទនាវិធី)
'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ'''
''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ''
'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ'''
''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង''
'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ'''
''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត''
'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា'''
''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)''
'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា'''
''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត''
'''មណិជោតិរសោ យថា'''
''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។''
'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖'''
''លោកអង្គឯទៀតទទួលថា ៖''
'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ'''
''សូមឲ្យចង្រៃទាំងពួងទាំងឡាយ ប្រាសចេញ គឺថា ចូរឲ្យចៀសវាងចេញឆ្ងាយទៅ''
'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ'''
'''
''សូមឲ្យរោគទាំងពួង (របស់អ្នក) ជាសះស្បើយទៅ''
'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ'''
''អន្តរាយកុំបីមានដល់អ្នកហើយ''
'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ'''
''សូមឲ្យអ្នកជាបុគ្គលមានសេចក្ដីសុខ មានអាយុវែង''
'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ'''
'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។'''
''ធម៌គឺពរទាំងឡាយ ៤ ប្រការ គឺអាយុ ១ ពណ៌សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដីសុខ ១ កម្លាំង ១''
''រមែងចម្រើនអស់កាលជានិច្ចដល់អ្នក ដែលមានសេចក្ដីឱនកាយថ្វាយបង្គំដល់ព្រះរតនត្រ័យជាប្រក្រតី''
''និងអ្នកដែលមានសេចក្ដីគោរពកោតក្រែងដល់បុគ្គល ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីចម្រើនដោយគុណ មានសីលគុណជាដើម ឬដែលចម្រើនដោយវ័យ គឺចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។''
(English Version)
'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''
'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''
''Just as rivers full of water fill up the ocean,''
'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''
''even so does that here given benefit the deceased,''
'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''
''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''
'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''
''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''
'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''
''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''
'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''
''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''
'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''
''He of respectful nature, whomever the elders honor,''
'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''
''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''
''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun.''
''As the other half starts the first two words "Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun.''
''After that all other monks and nuns join the recitation.)''
'''ឯកសារយោង'''
សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី-ប្រែ ប្រមូលរៀបរៀងដោយ សែម សូរ បោះពុម្ពឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
2ckzw6p7ep1exdt6iztrdgcwg57ooe2
282195
282194
2022-08-05T03:43:52Z
Khmerprofessional
22462
wikitext
text/x-wiki
(ភត្តានុមោទនាវិធី)
'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ'''
''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ''
'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ'''
''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង''
'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ'''
''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត''
'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា'''
''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)''
'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា'''
''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត''
'''មណិជោតិរសោ យថា'''
''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។''
'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖'''
''លោកអង្គឯទៀតទទួលថា ៖''
'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ'''
''សូមឲ្យចង្រៃទាំងពួងទាំងឡាយ ប្រាសចេញ គឺថា ចូរឲ្យចៀសវាងចេញឆ្ងាយទៅ''
'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ'''
'''
''សូមឲ្យរោគទាំងពួង (របស់អ្នក) ជាសះស្បើយទៅ''
'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ'''
''អន្តរាយកុំបីមានដល់អ្នកហើយ''
'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ'''
''សូមឲ្យអ្នកជាបុគ្គលមានសេចក្ដីសុខ មានអាយុវែង''
'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ'''
'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។'''
''ធម៌គឺពរទាំងឡាយ ៤ ប្រការ គឺអាយុ ១ ពណ៌សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដីសុខ ១ កម្លាំង ១''
''រមែងចម្រើនអស់កាលជានិច្ចដល់អ្នក ដែលមានសេចក្ដីឱនកាយថ្វាយបង្គំដល់ព្រះរតនត្រ័យជាប្រក្រតី''
''និងអ្នកដែលមានសេចក្ដីគោរពកោតក្រែងដល់បុគ្គល ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីចម្រើនដោយគុណ មានសីលគុណជាដើម ឬដែលចម្រើនដោយវ័យ គឺចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។''
(English Version)
'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''
'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''
''Just as rivers full of water fill up the ocean,''
'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''
''even so does that here given benefit the deceased,''
'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''
''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''
'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''
''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''
'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''
''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''
'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''
''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''
'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''
''He of respectful nature, whomever the elders honor,''
'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''
''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''
''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun.''
''As the other half starts the first two words "Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun.''
''After that all other monks and nuns join the recitation.)''
'''ឯកសារយោង'''
សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី-ប្រែ ប្រមូលរៀបរៀងដោយ សែម សូរ បោះពុម្ពឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
៧. តិរោកុដ្ដសុត្តំ <https://tipitaka.org/khmr/cscd/s0501m.mul6.xml>
deqdkprmo45cvtx5gpderlpdp4pgkh8
282196
282195
2022-08-05T03:44:32Z
Khmerprofessional
22462
wikitext
text/x-wiki
(ភត្តានុមោទនាវិធី)
'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ'''
''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ''
'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ'''
''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង''
'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ'''
''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត''
'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា'''
''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)''
'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា'''
''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត''
'''មណិជោតិរសោ យថា'''
''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។''
'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖'''
''លោកអង្គឯទៀតទទួលថា ៖''
'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ'''
''សូមឲ្យចង្រៃទាំងពួងទាំងឡាយ ប្រាសចេញ គឺថា ចូរឲ្យចៀសវាងចេញឆ្ងាយទៅ''
'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ'''
'''
''សូមឲ្យរោគទាំងពួង (របស់អ្នក) ជាសះស្បើយទៅ''
'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ'''
''អន្តរាយកុំបីមានដល់អ្នកហើយ''
'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ'''
''សូមឲ្យអ្នកជាបុគ្គលមានសេចក្ដីសុខ មានអាយុវែង''
'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ'''
'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។'''
''ធម៌គឺពរទាំងឡាយ ៤ ប្រការ គឺអាយុ ១ ពណ៌សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដីសុខ ១ កម្លាំង ១''
''រមែងចម្រើនអស់កាលជានិច្ចដល់អ្នក ដែលមានសេចក្ដីឱនកាយថ្វាយបង្គំដល់ព្រះរតនត្រ័យជាប្រក្រតី''
''និងអ្នកដែលមានសេចក្ដីគោរពកោតក្រែងដល់បុគ្គល ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីចម្រើនដោយគុណ មានសីលគុណជាដើម ឬដែលចម្រើនដោយវ័យ គឺចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។''
(English Version)
'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''
'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''
''Just as rivers full of water fill up the ocean,''
'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''
''even so does that here given benefit the deceased,''
'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''
''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''
'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''
''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''
'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''
''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''
'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''
''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''
'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''
''He of respectful nature, whomever the elders honor,''
'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''
''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''
''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun.''
''As the other half starts the first two words "Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun.''
''After that all other monks and nuns join the recitation.)''
'''ឯកសារយោង'''
សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី-ប្រែ ប្រមូលរៀបរៀងដោយ សែម សូរ បោះពុម្ពឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
៧. [https://tipitaka.org/khmr/cscd/s0501m.mul6.xml តិរោកុដ្ដសុត្តំ]
8y6ym0k3sguiylijw1tvba87u2s4ghf
282197
282196
2022-08-05T03:45:10Z
Khmerprofessional
22462
wikitext
text/x-wiki
(ភត្តានុមោទនាវិធី)
'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ'''
''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ''
'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ'''
''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង''
'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ'''
''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត''
'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា'''
''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)''
'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា'''
''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត''
'''មណិជោតិរសោ យថា'''
''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។''
'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖'''
''លោកអង្គឯទៀតទទួលថា ៖''
'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ'''
''សូមឲ្យចង្រៃទាំងពួងទាំងឡាយ ប្រាសចេញ គឺថា ចូរឲ្យចៀសវាងចេញឆ្ងាយទៅ''
'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ'''
'''
''សូមឲ្យរោគទាំងពួង (របស់អ្នក) ជាសះស្បើយទៅ''
'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ'''
''អន្តរាយកុំបីមានដល់អ្នកហើយ''
'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ'''
''សូមឲ្យអ្នកជាបុគ្គលមានសេចក្ដីសុខ មានអាយុវែង''
'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ'''
'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។'''
''ធម៌គឺពរទាំងឡាយ ៤ ប្រការ គឺអាយុ ១ ពណ៌សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដីសុខ ១ កម្លាំង ១''
''រមែងចម្រើនអស់កាលជានិច្ចដល់អ្នក ដែលមានសេចក្ដីឱនកាយថ្វាយបង្គំដល់ព្រះរតនត្រ័យជាប្រក្រតី''
''និងអ្នកដែលមានសេចក្ដីគោរពកោតក្រែងដល់បុគ្គល ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីចម្រើនដោយគុណ មានសីលគុណជាដើម ឬដែលចម្រើនដោយវ័យ គឺចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។''
(English Version)
'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''
'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''
''Just as rivers full of water fill up the ocean,''
'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''
''even so does that here given benefit the deceased,''
'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''
''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''
'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''
''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''
'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''
''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''
'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''
''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''
'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''
''He of respectful nature, whomever the elders honor,''
'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''
''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''
''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun.''
''As the other half starts the first two words "Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun.''
''After that all other monks and nuns join the recitation.)''
'''ឯកសារយោង'''
# សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី-ប្រែ ប្រមូលរៀបរៀងដោយ សែម សូរ បោះពុម្ពឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
# [https://tipitaka.org/khmr/cscd/s0501m.mul6.xml តិរោកុដ្ដសុត្តំ]
myn6usm6tzltxf0c6hep1ialzk3gxnq
282198
282197
2022-08-05T03:48:08Z
Khmerprofessional
22462
wikitext
text/x-wiki
(ភត្តានុមោទនាវិធី)
'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ'''
''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ''
'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ'''
''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង''
'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ'''
''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត''
'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា'''
''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)''
'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា'''
''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត''
'''មណិជោតិរសោ យថា'''
''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។''
'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖'''
''លោកអង្គឯទៀតទទួលថា ៖''
'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ'''
''សូមឲ្យចង្រៃទាំងពួងទាំងឡាយ ប្រាសចេញ គឺថា ចូរឲ្យចៀសវាងចេញឆ្ងាយទៅ''
'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ'''
'''
''សូមឲ្យរោគទាំងពួង (របស់អ្នក) ជាសះស្បើយទៅ''
'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ'''
''អន្តរាយកុំបីមានដល់អ្នកហើយ''
'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ'''
''សូមឲ្យអ្នកជាបុគ្គលមានសេចក្ដីសុខ មានអាយុវែង''
'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ'''
'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។'''
''ធម៌គឺពរទាំងឡាយ ៤ ប្រការ គឺអាយុ ១ ពណ៌សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដីសុខ ១ កម្លាំង ១''
''រមែងចម្រើនអស់កាលជានិច្ចដល់អ្នក ដែលមានសេចក្ដីឱនកាយថ្វាយបង្គំដល់ព្រះរតនត្រ័យជាប្រក្រតី''
''និងអ្នកដែលមានសេចក្ដីគោរពកោតក្រែងដល់បុគ្គល ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីចម្រើនដោយគុណ មានសីលគុណជាដើម ឬដែលចម្រើនដោយវ័យ គឺចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។''
(English Version)
'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''
'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''
''Just as rivers full of water fill up the ocean,''
'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''
''even so does that here given benefit the deceased,''
'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''
''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''
'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''
''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''
'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''
''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''
'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''
''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''
'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''
''He of respectful nature, whomever the elders honor,''
'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''
''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''
''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun.''
''As the other half starts the first two words "Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun.''
''After that all other monks and nuns join the recitation.)''
'''ឯកសារយោង'''
# សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី-ប្រែ ប្រមូលរៀបរៀងដោយ សែម សូរ បោះពុម្ពឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
# [https://tipitaka.org/khmr/cscd/s0501m.mul6.xml តិរោកុដ្ដសុត្តំ]
# ខុទ្ទកនិកាយេ > បេតវត្ថុបាឡិ > ១. ឧរគវគ្គោ > ៥. [https://tipitaka.org/khmr/cscd/s0507m.mul0.xml តិរោកុដ្ដបេតវត្ថុ]
j2b8a27d0fv12v5pysk5oxlswex8rjx
អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong
2
47523
282204
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset]]
rp8pin3ize6zty81f4nduo0uqk3vd60
អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/Gadget-switcher.js
2
47524
282201
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/Gadget-switcher.js]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/Gadget-switcher.js]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
javascript
text/javascript
/* #REDIRECT */mw.loader.load("//km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%80%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BE%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8B:RalvahKaset/Gadget-switcher.js\u0026action=raw\u0026ctype=text/javascript");
lta95yujv0akrrbgxujv08zde9cb7fh
អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox4
2
47525
282213
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox4]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox4]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox4]]
su95qwokfqmgqpz5wun6pichhj9siqq
អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/បាបកម្មសង្គមទាំង ៧
2
47526
282212
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/បាបកម្មសង្គមទាំង ៧]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/បាបកម្មសង្គមទាំង ៧]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/បាបកម្មសង្គមទាំង ៧]]
ap1ohf1dxq902ryfb4kva1jn53fqetv
អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/ប្រអប់ព័ត៌មាន
2
47527
282210
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/ប្រអប់ព័ត៌មាន]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/ប្រអប់ព័ត៌មាន]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/ប្រអប់ព័ត៌មាន]]
68rlrsa5jb7xf752ungcdiao3htqhpt
ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong
3
47528
282211
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong]] ទៅ [[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset]]
fvn5qdm0gpyb7veoy6u9lxx3ensccwq
អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox3
2
47529
282214
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox3]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox3]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox3]]
8tbq5ncujdihxeptfuo8s444s8nvede
អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox2
2
47530
282215
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox2]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox2]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox2]]
cnnx0rnoyud1he6inymwux85slq12g1
អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox
2
47531
282216
2022-08-05T06:26:17Z
QueerEcofeminist
23068
QueerEcofeminist បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Pichnat Thong/sandbox]] ទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox]]: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Pichnat Thong|Pichnat Thong]]" to "[[Special:CentralAuth/RalvahKaset|RalvahKaset]]"
wikitext
text/x-wiki
#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/sandbox]]
gs0uhyf2j83dothwri3j54jfl5zmqld
ជាតិនិយមខ្មែរ
0
47532
282219
2022-08-05T08:25:37Z
Chhen Pisey
32423
បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "[[:en:Special:Redirect/revision/1087563466|Khmer nationalism]]"
wikitext
text/x-wiki
[[ឯកសារ:Flag_of_Cambodia.svg|តំនភ្ជាប់=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_Cambodia.svg/250px-Flag_of_Cambodia.svg.png|រូបភាពតូច|250x250ភីកសែល| [[ទង់ជាតិកម្ពុជា|ទង់ជាតិកម្ពុជា។]]]]
'''ជាតិនិយមខ្មែរ''' (ឬ '''ជាតិនិយមកម្ពុជា''' ) {{Efn|{{lang-km|ជាតិនិយមខ្មែរ|Chéatĕnĭyôm Khmêr}}; {{IPA-km|ciət.nijɔm kʰmae}}}} គឺជាទម្រង់នៃ [[ជាតិនិយម]] ដែលមាននៅក្នុង [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]] ដែលអះអាងថា [[ជនជាតិខ្មែរ|ខ្មែរ (កម្ពុជា)]] គឺជាជាតិសាសន៍មួយ ហើយដែលលើកកម្ពស់ការរួបរួមវប្បធម៌នៃពូជសាសន៍ខ្មែរ (កម្ពុជា)។
== ចលនា "ព្រះសង្ឃវ័យក្មេង" ==
ការបែងចែកមួយទៀតនៅក្នុងព្រះសង្ឃកម្ពុជាអាចត្រូវបានគេមើលឃើញនៅក្នុងអ្វីដែលត្រូវបានគេហៅថាចលនា "ព្រះសង្ឃវ័យក្មេង" ដែលជាក្រុមតូចមួយនៃព្រះសង្ឃសកម្មនយោបាយ (ជាចម្បង មហានិកាយ) បញ្ចេញមតិប្រឆាំងសាធារណៈចំពោះរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ "ព្រះសង្ឃវ័យក្មេង" គឺជាសមាជិកតូចៗនៃក្រុមបព្វជិត ដែលត្រូវបានដកចេញពីវត្តនានាក្នុង និងជុំវិញរាជធានីភ្នំពេញ។ មិនដូចអ្នកទំនើបនិយមដែលចូលរួមទេ ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ពួកគេមិនប្រើសិទ្ធិអំណាចរបស់ព្រះសង្ឃដើម្បីជួយដល់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សង្គមនោះទេ ប៉ុន្តែជាការបង្ហាញការប្រឆាំងដោយផ្ទាល់ចំពោះគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល និងអំពើពុករលួយ។ ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតដែលត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយអង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ 1993 ព្រះសង្ឃត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យបោះឆ្នោតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា (ជាទង្វើដែលប្រឆាំងដោយព្រះសង្ឃជាន់ខ្ពស់មួយចំនួន)។ ខណៈពេលដែលរឿងនេះមិនបាននាំឱ្យមានការប្រមូលផ្តុំព្រះសង្ឃទ្រង់ទ្រាយធំណាមួយជាកម្លាំងនយោបាយ វាបានទាក់ទាញព្រះសង្ឃវ័យក្មេងមួយចំនួនឱ្យចូលរួមក្នុងនយោបាយសភា។ ព្រះសង្ឃវ័យក្មេងជាច្រើននាក់នេះមានទំនាក់ទំនងជាមួយឥស្សរជនគណបក្សប្រឆាំងលោក [[សម រង្ស៊ី]] និងគណបក្សនយោបាយរបស់លោក គឺ [[Kanakpak Som Raeangsee|គណបក្ស សម រង្ស៊ី]] ។
សមាជិកនៃចលនាព្រះសង្ឃវ័យក្មេងបានចូលរួម និងរៀបចំបាតុកម្មជាសាធារណៈក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងគោលបំណងទាក់ទាញការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការយល់ឃើញពីទង្វើខុសឆ្គងរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ឋានានុក្រម មហានិកាយ បានថ្កោលទោសទម្រង់នៃសកម្មភាពនយោបាយនេះ ដោយអំពាវនាវឱ្យចាប់ខ្លួនព្រះសង្ឃមួយចំនួន និងផ្សឹកអ្នកដទៃ។
== ការកើតឡើងនៃជាតិនិយមខ្មែរ ==
មិនដូចនៅប្រទេសវៀតណាមទេ លទ្ធិជាតិនិយមនៅកម្ពុជានៅមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ក្នុងអំឡុងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងភាគច្រើនដោយសារតែឥទ្ធិពលនៃការអប់រំតិចជាងមុន ដែលជួយឱ្យអត្រាអក្ខរកម្មនៅមានកម្រិតទាប និងរារាំងចលនាជាតិនិយមដូចជាការកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងចំណោមឥស្សរជនខ្មែរដែលមានការអប់រំពីបារាំង គំនិតលោកខាងលិចនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង ក៏ដូចជាការស្ដារឡើងវិញនូវបូជនីយដ្ឋានដូចជា [[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] របស់បារាំងបានបង្កើតនូវអារម្មណ៍មោទនភាព និងការយល់ដឹងអំពីឋានៈដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសកម្ពុជាកាលពីអតីតកាល។ ក្នុងវិស័យអប់រំ ក៏មានការអាក់អន់ចិត្តកាន់តែខ្លាំងឡើងក្នុងចំណោមនិស្សិតខ្មែរ ដែលជាជនជាតិភាគតិចវៀតណាម ដែលកាន់ឋានៈកាន់តែពេញចិត្ត។ នៅឆ្នាំ ១៩៣៦ [[សឺង ង៉ុកថាញ់]] និងប៉ាច ជឿន បានចាប់ផ្តើមបោះពុម្ភផ្សាយនគរវត្ត ( ''Notre cité'' ) ជាភាសាបារាំងប្រឆាំងអាណានិគម ហើយជួនកាលកាសែតប្រឆាំងយួន។ ចលនាឯករាជ្យតូចតាច ជាពិសេស [[ខ្មែរឥស្សរៈ]] បានចាប់ផ្តើមអភិវឌ្ឍនៅឆ្នាំ ១៩៤០ ក្នុងចំណោមប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងប្រទេសថៃ ដែលខ្លាចថាសកម្មភាពរបស់ពួកគេនឹងនាំទៅរកការដាក់ទណ្ឌកម្ម ប្រសិនបើពួកគេបានធ្វើប្រតិបត្តិការនៅក្នុងទឹកដីកំណើតរបស់ពួកគេ។ <ref>[[Philip Short]], ''Pol Pot anatomie d'un cauchemar'', Denoël, 2007, page 47</ref>
== ខ្មែរជាតិនិយម និងព្រះពុទ្ធសាសនា ==
ព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរជាឧបករណ៍សំខាន់ក្នុងការលើកតម្កើងអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ និងចលនាឯករាជ្យនៅសតវត្សទី២០ ដែលនាំឱ្យកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យជារដ្ឋអធិបតេយ្យ។{{Citation needed|date=June 2007}}
ក្នុងការប៉ុនប៉ងបំបែកប្រជាជនខ្មែរពីការគោរពវប្បធម៌របស់ខ្លួនចំពោះអាណាចក្រថេរវាទនៃប្រទេសសៀមដែលនៅជិតខាងនោះ "អ្នកការពារ" បារាំងបានបណ្តុះអត្តសញ្ញាណខ្មែរដោយសង្កត់ធ្ងន់លើការសិក្សាភាសាខ្មែរនិងការសិក្សាពុទ្ធសាសនា។ ពួកគេបានបង្កើតសាលាបាលីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីរក្សាព្រះសង្ឃខ្មែរមិនឲ្យធ្វើដំណើរទៅប្រទេសសៀមដើម្បីសិក្សាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។ មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាភាសាខ្មែរទាំងនេះបានក្លាយជាកន្លែងកំណើតនៃជាតិនិយមកម្ពុជា។
== ខ្មែរក្រហម ==
[[ឯកសារ:Flag_of_Democratic_Kampuchea.svg|តំនភ្ជាប់=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Democratic_Kampuchea.svg/250px-Flag_of_Democratic_Kampuchea.svg.png|រូបភាពតូច|250x250ភីកសែល| [[ទង់ជាតិកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ]]]]
នៅឆ្នាំ១៩៧៥ នៅពេលដែល [[ខ្មែរក្រហម]] ចូលកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា ពួកគេបានព្យាយាមបំផ្លាញ [[ព្រះពុទ្ធសាសនានៅកម្ពុជា|ព្រះពុទ្ធសាសនា]] ទាំងស្រុង ហើយពួកគេស្ទើរតែទទួលបានជោគជ័យ។ នៅពេលការ [[សង្គ្រាមកម្ពុជា-វៀតណាម|ឈ្លានពានរបស់វៀតណាមក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩]] ព្រះសង្ឃ និងអ្នកប្រាជ្ញសាសនាស្ទើរតែគ្រប់រូបត្រូវបានគេសម្លាប់ ឬត្រូវបានបណ្ដេញចេញ ហើយវត្តអារាម និងបណ្ណាល័យស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបានបំផ្លាញ។
គោលនយោបាយរបស់ខ្មែរក្រហមចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងការបង្ខំឱ្យរុះរើព្រះសង្ឃ ការបំផ្លិចបំផ្លាញវត្តអារាម និងទីបំផុតការប្រហារជីវិតព្រះសង្ឃដែលមិនសហការ - បានបំផ្លាញស្ថាប័នព្រះពុទ្ធសាសនានៅកម្ពុជាយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។ ព្រះសង្ឃដែលមិនបានភៀសខ្លួន និងគេចវេះពីការប្រហារជីវិត រស់នៅក្នុងចំណោមពួកគ្រហស្ថ ជួនកាលពួកគេធ្វើពិធីសាសនាព្រះពុទ្ធដោយសម្ងាត់សម្រាប់អ្នកជំងឺ ឬរងទុក្ខ។ <ref name="Harris 2001 74" />
ការប៉ាន់ប្រមាណចំនួនព្រះសង្ឃក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមុនការឡើងកាន់អំណាចនៃរបបខ្មែរក្រហមមានចំនួនពី ៦៥.០០០ ទៅ ៨០.០០០ អង្គ។ នៅពេលនៃការស្ដារព្រះពុទ្ធសាសនាឡើងវិញនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1980 ចំនួនព្រះសង្ឃកម្ពុជានៅទូទាំងពិភពលោកត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថាមានតិចជាង 3,000 អង្គ។ បុព្វបុរសរបស់ [[នីកា|និកាយ]] ខ្មែរទាំងពីរបានស្លាប់ពេលខ្លះក្នុងកំឡុងឆ្នាំ ១៩៧៥-៧៨ ទោះបីជាមូលហេតុនៃការស្លាប់របស់ពួកគេមិនត្រូវបានដឹងក៏ដោយ។ <ref name="Rajavaramuni 1984 78–82" />
ដោយសារតែពួកគេមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងរាជានិយមថៃ ព្រះសង្ឃនៃបញ្ជា ធម្មយុត្តិ អាចត្រូវបានគេកំណត់គោលដៅជាពិសេសសម្រាប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ។
== ឯកសារយោង ==
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រវត្តិសាស្ត្រអាស៊ីអាគ្នេយ៍]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ]]
nspgg2kk6u9yhzls3wvz9cy3ggnesuc